CONTINENS HERBARVM, ALIORVM Q,V E SimpHeium, quorum ufusinMediciniseft,defcriptiones,8ó Ronas adujuum effigiatas : expræci’puis tarn Gr^cis quam Latmis Authoribus iam recens concinnatum, Additisedam, quae Neotencorum obferuadones amp;nbsp;experiendæ uel comprobarunC denuo, ud nuper inueneruntlt;
A VT,
THEODERICO DOR ftemo Medico*
FRANCOFORTI, Chriftianus Egcnolphu» cxcudebat.
-ocr page 2-M'ï^'i.V- üfO’jnnr;
-ocr page 3-CLARISSIMO SIMVL AC DO CTI»*quot;*
SIMO VIRO D» DOCTORI BVRCHARDO Mithobio, Illufthfs. Duel's Erid Brunfuieenfis
Medico excellcndflinio, Domino ac Pa-trono fuo, perpétua fide colendo
Theodericus Dorftenius S, D.
VPERIORE annoclarifTimeD.Doâ:or,Chn‘ ftianus Egenolphus Typographus Franefordia nus, precibus à me contendit, ut uolumen illud Herbarium,quod in Germanica lingua iam olin| fianneis excufum formubs in uulgUs emiferat, Latinitate donarem, ac idem ex optimorum medicorum uiridarrjslocupletarem* Qpodlaboris^
^Cftcgomeo (quodaiunc) mepedemetiens,deprccarinon defio dm,tarnen fie inftitit ac urfit ilk,ut fedulus euicerit,perfuafus impo fitoonerime parem ac idoneum fore, qui iam 5ó temporis 8^ fiudq nonparuminartemedica infumpferim. Obtrufam igiturucriuS tjuamoblatamfcribendi prouintiam accepi, partim Utamantiflï-wummei uirum, pkniorc.fi fieri poflet, obkquio demererer, par-^iniutin Herbaria medicina acfimplici, perfcribendi cxercitatio-”^’’i5ac,quem optimum magiftrum Cicero prédicat,ufum, conk-^Ufreruberiorem cius cognitionem:Partim etiam,ut tali beneficio, wdpotiusiuuandi flndio mco, omnesmedicinæ candidatos mihi ^euincirem,in{pemucnienti,nonparuam ex opère fufeeptopro-wanatutam u tinta tem, Principiô autem opusiphim Germanicum keeifiuis horis promca uirili à meuerfum, ex probatifTimis tam CraïcisquamLatinis medicinæ autoribus in uniuerfum locupk-tiusreddidu Deinde fingulis herbis atqj fimpltcibus annotationes t|uafdam,in quibus ueræ amp;nbsp;gehuinæ ipiarum herbarum amp;nbsp;fimpli-ciumnomencIaturæ,Slt; defcriptiones,ex antiquis Öó recentioribus mediciscrutæ continentur,adica\Poftmodura etiam Barbaras uo-cesArabibus amp;nbsp;myropolis communiores, 06 magisreceptasnon omifi. Poftremo fi qua eft inter medicos controuerfia uel difcepta-tiodeherbauel fimplici aliquo, earn quoquenon mifiTam fecijites quapotuidexteritateconatusdirimcre. Atquinon defuturifunt proeul dubio makferiati quidam medici,qui hofce labores ceu ua-iiosacinfrugiferos,carbonepriufquamlegcrint notabunt, acnafo, ,quod aiunt,fufpendcnt, infimulabuntq; metemeritatis, qui litera-turae mediocris homo,de herbis, hoc eft de rebus dubrjs amp;nbsp;perpk-xisac arduis,propter quas inter fummos medicos, etiam num uehe mens contentio atque controuerfia glifcat, aliquid in lucem æderc
-ocr page 4-P R AE F A TI Ogt;
fuedm aufiis» Scd talcs uelim rogatos, ut prius quæ funt a me diligenter fcriptapcrlegant,quàm incognita,dente Theonino rodant-Quo fadlo, ckmentiores agnofeent aefatebuntur, me fummorurn ac optimorum medicorum authoritatibus inniti,ipforumq; de her bis ac fimplicibus judicia 06 placita congcffiflè,amp; breuiter nihil ad duxifle,quodex eorumlibrisnon fit depromptum, Cæterumfî quis illos claHicos autores, quos imitor, nonnullis in herbis ko. pum minus attigifTe conuiccrit,is mihi ueniam dabic,cum ipfi opus habeant Patronis, quos parauidefenfores: tametfi multo malim cum illis ipfis crrare,quàm cum rixofis medicis qui Herbarif medicina: rudes ac prorfum ignari funt,ualdc fapere- Optime profedo mihi de medicina: tyronibus mereri uidentur, qui rei Herbarif ha-ôenus tam feede ncgleétæ, olim uerô in magno precio habitæ,au-xiliares manusadmouent, eamq; ab interitu omnis calumnif kcuri, uindicare non grauantur. Atq; utinam in hoc pukherrimum nego cium,omnes medicina: proceres confpirarcnt,eoq, uelis ( ut aiunt) equifij; contenderent, quo Herbaria medicina iamiam renafcens, amp;nbsp;caput iterum exerens, tandem priftino uigoriachonorireftitua tur- QuodipfumefFiceretotisuiribus ohm conati fucrant excellentes uiri,Leoniccnus,Manardus,amp; Ottho Brunsfelfius, Quibus fi fata uitam non inuidiflent,rcm Herbariarn me Herdemultum ad iuuiflent, amp;: maiore cumfrudupromouiflent- Sed iam commune mortalitatis iter nigredi, lampa da tradiderunt illisqui adhucfu-perftites in Herbarum mundanarum uirctis cxerccntur:in quorum numero funt D.Rudlius. Antonius Mufa,Lconardus Fuchfius, atq; alrj cumlinguarum peritia, turn Herbarum cognitionenobili-tati medici, quiutinam à pukherrimisceeptis defiftcrenonuclmc* fed krenue progredi, æternam fibi bene faciendogloriam paratip ri. Non enim fluxum uirtutis premium apud medicina: ftudiofos promerebuntur, qui bonam in herbarum difciplinisilluftrandis, nauaucrunt opcram. V nde dokndum imo deteftandum arbitrer, banc mcdicinæ partem tam multosânnos adeonegkdamêócoti-temptam iaemfle, ut eins a pud Medicos nulla tan^Megarenfium habita fucrit ratio, cum tarnen literarum monumentis proditum fit,fummos olim reges adeo herbarum fuiffe kudiofos, ut ncgledo regiæmaieftatis honore non puducrit neq; ta:ducriteos,pcruafta9 regionum folitudincs, ac fakus inuiosrcptare,cliuofamontium iu-ga peragrare, abdita terræ uifeera fcrutari, latebrofos deniq;fpe-cus penetrate, folo ftudio quærendi commodas,ac utiles humanis ufibus herbas,amp;^ ad pofteritatem tranfmittendi earum inuentarum cognitasuires,uteouelut omnium maximo beneficio,fibigenus hu manum obftringerent- Hoc itaq; uelut kmpiternogloria: autlio-ramento.
-ocr page 5-fsmfnto,îKiregesCclebratilîimi ui'uunt, ctiamHodicgrata homi-num memoria. Quorum nomma peritura cum ipfis fimul mortem obiuiffent, nifi planus indita lam aeterno durarent æuo: permane-buntautemimmortaliatanrifperdumtellus fidaamp; optima rerum parensgignetGentianam,Eupatorium,Clymenum,PoIemortiam, 8^extera ld genus nomen äregibushabenria. Quid 2' nonne luba ^uiutriqjMauritaniæ primus imperauit, ftudiorum daritatemc-morabilior ctiam quam regno, qui potifîîmum eo eeleberrimam ûniamaflecutuscft æter nam ç laudem, quod herbam Euphorbi-3ninomineab inuentore medico fuo appellatam, mirislaudibus edebrariqpriuatim ei dicato uolumine» Mithridatem quoç Ponti ’‘^§^ni,non perinde regnu alioqui Iocuplctiffimum,non tam unius ®t^ujginti linguarum miraculum, quam unica rei Herbarie pen-ïianobilitauit,uereq; magnum uirum ad fydcra tulit,qui inde com *’'^ntationes8c cxemplaria, efïedtufq;in arcanis reliquit, utautof ^ftPlinius, Gum igiturnonmodo dodiffimi rerum naturalium ’ndagatores, fed ctiam fummi amp;nbsp;potentiffimi reges herbarum co-gnitionedekdati fint, acin eo ftudiorum genere laboribusinde^ f^flisuerfati, quis non uiderit ualdc ridiculum effcamedicis non-nullis falfam fibi feientia* perfuafionê induentibus,rem Herbariam ’^ontemni ac uelut indignaim fcitu Scplafiarijs ac Pharmacopolis to
rclinqui. Quo füpcrcilio turgentes, audent ipfi ft præferre ftnimisillismedicis, Hippocrate èC Galenos qui in iyluisamp; monri-^usoberrarunt ad inueftigandum 8ó quacrendum herbas, qui pro f^^io tantum laboris non cepiiftnt,niiÏ éxploratum habuiiïent,hoC ’P^umplurimum conducere, amp;nbsp;in arte medica fumme neceftarium *‘^’^f.Quibusimportunis utilinimæ reicontemptoribüsilludplæ-*^n(^fokt contingere, ut cum pcregreabierinr,amp;' ad egrotosper unicrim, nihil ualeant,omni ope deftituti,nifi ad manus habuerint ’nyropoliajCum tarnen quibuslibet in fyluisSC hortis cir cumquat^ •n^gna fit herbarum copia,quibusoptimè 00 utiliter poflentmedi-Qri^.modo herbas haberertt cognitas,ac non èmyropolarum prp uriptispenderent. Sedexoticisillisamp;f Arabum pharmacis,quibus offidnæfeculinoftri funt opplctæ,intantum addi(ftifunt,utpræ hisomnesherbas negligant ac contemnant, Cum tarnen nemo l^ocimprobare aufit, noftrates herbas exoticis illis non effe uiribus inferiores, atqueeas corporibus noftris magis falutarem præftare niedicinam. Sed nelongiuseuchar, iftamifTa faciens, medicinæ ftudiofosmonebo atc^ hortabor, ut medicinam Herbariam reie-dis eius contemptoribüs, auide ampleétantur, omnefq; libros de herbis conferiptos diligenter euoluant, fummorumque illorum Kgnum 6^ medicorum exemplis addudi, fyluas, montes, pra-
-ocr page 6-P R AE F A TI O.q
ta 8^ hortos nonnunquam ucrno amp;nbsp;æftiuo tempore peragrentper luftrcnt^S quo ueramherbarum aliorum^ fimplicium cognitio-nem fibi paubtim parent,cumimpoflîbik fit,ut is in probatumme dicum euadat,qui harum return nullam habuerit cognitfoncra,at-que expcrientiam^Cætcrumiamuela contralt;3urus,clariflr.Dodoi( ad te reuertanNouifti dociisuirisprifeam folennitatcm ac confute tudinern effe, ut fuaslucubrationes magnatibus uiris acMecoena-tibus inferibere confueuerint, partim quôd gratiam aebeneuoJen. tiam eorum fibi conciliate ac pro bénéfices in fe collatis gratiam referre ’queant, partim quôdpræfîdiumaduerfus.jniuriam æ^plo-rum 00 Zoilorum quærant ac parent» Eodem ergo Audio arque exemple uir omatiffîme, in pr^fentia impulfus ego, mcam banc qualemcunque induftriam laborcmep Tusc dignitati nominatim nuncupate conftitui,Es enim tu inter omnesbonosamicosmibini fus dignus,cui hoc opus tanquam Deo tutebri dedicarçtur,idque duabusde caufîs»Principio ob fummam SC ardiffîmain familiarité tem, quæ multis ab hincannis^non folum Erffordiæ,uerum etiam JMarburgi, internosinterceffit, atq; ob tua fummain me mérita, quibus me totum tibi deuinxifti,Deinde quôd tu non folum in arte mcdica,uerum etiam in Mathematis atq- in omni genere difciplina rum fis praeftantififimus ; unde amp;nbsp;iam tuum nomen apud omnesdo éios edebratum eft: per quod non leucpondus,neqjparuam æfti-mationembuic operi acceflufamefle penitus mihiperfoadeo, poftquam tui nominis aufpicio euulgatum eft.Proindeuo-
lumen hoc Herbarium tanquam ^Fw^ólt;r4»vöf/,amp; amorisno-» ftri erga te pignus, hibri fronte excipias precor
Burcharde doôli(Tîme,8^ contramorlusui- . ,.^^ . tiligatorum defende» Benc Vale, Apud
gt;540*
IAt7Xlt;î‘
-ocr page 7-
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
soxiavs ;'ïoX«îvi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
EABfX02,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- | |
|
Ktf^fö^t/^J , Kis^y Kjoiis 'Kn/rtti^i^ci KÏ^it Ki-r^toi) Kt^^^ieif KwxöS ^ Knlt;/'wsxoxXP2 Kexxinihict Ki^0KVv6x nbsp;nbsp;t^ K0^0K{AvStS KoflXVO^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7T KÓ^icii KofuvoiacvS ':i^'r : KÓSOS Kfiiißn K^iSiM^ .0 K^'^n K^iv^t ^fOMS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï. K^ÓlittitV^g KvXßOi KvJaivtog KuH^KlMVig nbsp;nbsp;1 Kviuvog g^vvyé^oosog KvVOKV^ihtOg KnTfrlt;Cfiigt;7«S KVTffögOS KviirgflS Kvgt;5«/x7rtAfl2 Kfi0V«cv . A» Aayw'ro^cvs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1)5 c* /^mvfn jf^tCTTxSog 'A«Xgt;‘^oif ^itÜ/Qoi j^tovlanfo/ieg fSTat/io^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» f^nfoKafUg f^iUKWOg , /iWKn, ^yë^Of AiJ^cJftS iiiyvsiKÓg ^Socan^fno^ favoKK^xiai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Atvoy xy^iog /uvi^tosti '’ùv^fviix^ix |
(SC Mgxêf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•»«« O(ZW15 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v, ^^ nbsp;nbsp;* 4 »4 à fAXhK^^HKvÜtlM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7gt;^ Qc^^muft ■ ; V»gt;^‘ •4 b lAXVdlJ^XyógKi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *8‘ ^ * nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 3 , nbsp;nbsp;1 Mid MX^xS^Og nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.. •*• ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P» ./ - quot;nbsp;gt; tt n lAxsiyH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;t ^ nbsp;nbsp;‘\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\, tui 9» 4 MXjfXl^ivUg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«40« PtUOVlX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j'iSj É 9t d tAihiv^tOg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^- nbsp;nbsp;nbsp;»01 4 P«pf^Wölgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'** nbsp;nbsp;„^ 4 •r d MtAs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;, nbsp;nbsp;*34 ^ Vi^XtfvV^Og nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^, 4 Ut 4 Mthix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Hgt;‘^ Ftjrsy*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,4 ,5 d MtAihulcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘- #8; * Pi^lttAvuWi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^i (ff C MêAwóijvMe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- 180 b Ptftstiiùf nbsp;nbsp;nbsp;lt;gt;''^''' ; g^ 4 »49 4 MiffmAog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v -^ ioo ^ PigrtMg ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir b 90 d tAtermAos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^* Vt^tKOg (óiMg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^ 4 ibi» Mn/tKOg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f 85 ^ PvifdtAxteg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^ 4 *18 4 lAHKMif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-', nbsp;nbsp;i«9 b PerpafnAtvog nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ g 5*4 K^AlVfg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 8» , 4 JtiVKi/xVOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f^ i «04 d MÛÂog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«’* P^yaysji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ' quot;nbsp;jj 4 $3 d MMcx« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®° ^ quot;«VKÏog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^0 ff • ■ tfi b Wôçta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*94 4 na«w^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^ 4 Mf b Koa-yoKK^Wg .-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tofd pia-ag nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^itc 9^4 lAvoxUTX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ nbsp;nbsp;ï®^ Plt;S«X«C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^4 w ,^ JAV^iKH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*.80 dt *9^ lt;1 PtfvtViTX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g^ ^ 118 b Ku^iOcpv7tKog ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’90 * Portait nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ^ 9* « Mvgo’/i'« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'974 PoAv^xvtg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^^^ »01 d Kvia-ivHX^^ix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft ® 'aiJ^wiv^ii i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^q^ - ,««o 4 nbsp;nbsp;nbsp;_^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TBShuTTOditOg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^ ^ /•®5»^ , •: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N’ G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VaA^i^Og nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ J ' •» * •^‘lt;‘;k‘*-- ” * ; ’amp;^tó* “ 5 • nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;Nxpalosfvd'uut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ”gt;■ f ««««»«111 „ nbsp;nbsp;nbsp;•,. lt;1 •»'f««S nbsp;nbsp;nbsp;,., nbsp;nbsp;..4 1 '« ƒ««.ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;.4. a®T;f« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘' nbsp;nbsp;«.4 ^^ K^i^^ix ,i nbsp;nbsp;w»« y“f^f’' 4«8 'd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“0 b, 140 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^7 8 714 Svf»ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»404 Tpcapfani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J*’ 8?; '. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fakin'* Z»,t 104 d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poo 0U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *45 b Qivctfo^os nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29t d Pous nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^4 *14 4 Qfftl^Og nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7 4 PMg »* 4 oKu^x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;449 c gt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' , 111 d ontfxKtrtg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;*14 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2* '’'^^' ' #0* 4 ofxhii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cd «1 4 O^OS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»♦ 4 xilt^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'”. 111 d Q^vxKXv^x s nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 b zix^^iifaytg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*** 11» d efvAxTTxütg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^» b it^vgug nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*“ , 147 c o^ve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 0 Zi^og ay^fiff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’’ «9* b o^vTfi^v^fli* nbsp;* 9 f» ’89 ^ :zéAtvog fviviug nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*8 0 «7* c OéuOloiviKtU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*80 b ^tuU^X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’5® ibi, Qvo^X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t^ « 2fcy»S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81 d. ibi. Ogjyavot i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®® ^ StatA* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’* »*9 c Qofuvog «ypiog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5 b Z^ffXttOg quot;’gt;»lt; 4 Ofojios nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07 e s.if0/s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?’ |
|
s |
EA?rxos. | |||
|
■ 0 fiÿAtvSlVH PHtIvH |
1ÎÎ d, |
Mt t | ||
|
gt;»Tob Tt^ii^ag , .j, ibidem. |
^fiO/jiOg |
gt;8* C | ||
|
44« TivrÄOff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^td. |
204 d |
^OtVlKK ^oivmóe |
10} d | |
|
•o* b T«Aj{ |
1x9 d |
108 d | ||
|
gt;«r « JiüvftaTlety |
*50 4 |
^OV |
891 4 | |
|
*0 b Xfityt'arteyof |
80 4 | |||
|
*77 d T^flftfX\,0S ’ |
177 « | |||
|
t9S b T^t^vX^ep _r «»o f. |
, *88 d |
XafiXiittf» |
' toS lt;1 | |
|
*0« d TftJfÓlAKVii ^ |
ßl C |
XXH«l/«(llVM |
294 4 | |
|
»18 4 TƒO‘yytAa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.• |
» b |
X(ti^e(0°yS ^'' | ||
|
ibi, Tv^oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[,' 3|i b |
69 b |
X«{ixiKio^oS XaiMiftH^o^ |
, ' gt;nbsp;‘44 6 | |
|
*’9 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y. gt;- |
Xxfia 'aï{v.s |
7« d | ||
|
*1* d Y^i7rt7rs^ ^^■'-194 t. |
ue d |
Xa^ttfepvJiKoif ?;, |
';’;?gt;-‘87 t | |
|
s gt;nbsp;4'’s |
«04 C Ytl't^Ÿ |
*2 C |
XiMt^ÓvtOy i; '■' |
1 'I 7# f |
|
*80 4 Ydfrtivx(itf^ |
«n b |
XÓ^oQ Kif^oJ'tffitei |
6 4 | |
|
1*» c YmiftKoii |
Uf d |
XfvtroKX^iffos |
14* d | |
|
art d Y-xvoJtKci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^. |
*f» b |
X^roAxjfXifoif |
85 4 | |
|
104 C YOSUTTOf |
*H C | |||
|
»94 « | ||||
|
•zOlv-^ * |
txrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^« |
Viv/ÓvXf/oe |
t«4 4 | |
|
89 b etgt;«K0f |
144 4 |
Yv^toy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p' ■ |
i «8 d | |
|
*»# c ♦«K«S9fc'wtTrTeA;*«Taj/, |
1*4 d |
YV^ÖTJOS^OP nbsp;nbsp;nbsp;s |
• j# r | |
|
^^ixyxviy |
140 4 | |||
|
lt;20 d |
-i TfcA©', | |||
|
»ifC ^tJigt;,ilt;lix^is ,,, |
ts* b |
; u. | ||
|
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nie |
INDEX» | |||
|
A A |
tl |
S. | ||
|
INDEX. |
^ntd' I» ® | ||
|
Apium faduüm’ |
xg b Bronius | ||
|
quot; ZV Abrothanum jT V Abfinthium Abfinthium ponticum Acanthis Acatia Acetofa |
Apium fylucfire ’7 a Apollinaria * «^ Aqua *7 3 Aquamulfà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s,., ^ a Aquilegia ’° 5 Arborglandis ^ “ Aringa |
X9 b Bryonia ... .• Bryonia nigra nbsp;nbsp;gt; JJ g Brutus »84 b Bubonion j Buebeidem 241'3 Buglofla. um. _^jj Buphthalmon |
ÎOÎ b 30 4 «0 « |
|
Acetum |
’ a Arifiolöchialonga |
gt; j Burfapaßoris | |
|
Acorus |
* *^ u quot;Ärifiolochiarotunda |
J £ Butyrura | |
|
y\cusR)üfcatii |
’47 b Armoraria |
X44â fi««“® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; | |
|
Aegilop» |
■ ’* “ Amogloßa |
xx 7 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C. | |
|
AfFodillus Agarkum Agarkus |
*î ® Aron *^^ Artemifia ,/. ’^‘^ Aitcmiliadomeßica |
*^ ’^ Caballinum ’ Cæpa »8» d |
75 « |
|
Agnus caftus Agreftefedum Agrefris faluia Agrimonia Aizoon Aizoon minus Aibucum Alcanna AfcWmilfa Aigapalußris Alexandria Alifma Alkakengi |
’7 t Artbanita ”9« Artincilla “7 c Afarom ’* ^ Arparagus 4° Aßer Atticus 294 b Aßerion Aßrantia **’® Athanafia , •lt; ƒ’ “ Atriplex *^^j Atriplex Hifpanknfc ^9ö d Atriplexum **^ b Auena »pa |
î°î “ Calamentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^^0 Calamentummon«quot;“ ’^ *^ Calamus aromaticul ^7î d Calamus odoratus ’^7 d Calendula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ., V7 d Campanella nbsp;quot; rp d Candela régis *8* d Candelaria if a Cannabis fatwa , »77 a CannabisfylurftriS 35 a Capillusporcinus ** d Capillus Veneus |
»37 lt;nbsp;187^ 370 37 d too 8 Jgid Jgid 39« 39 1 ^1 d 4i d ^3® |
|
Alleluia |
p c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 4 |
Caprifolium |
131 b |
|
Allium Allium agreße Aluns Altcrcum Aloe fuccotrinum Akhæa Amantilla Amaracus Amaranthus Amarum duice |
’° Balaußia.um. Ballotc ^9 Balfamita ’^^ “ Balfamum ^^ 5 Barba Aaron “ Barba birci ^5* Barba louis BatbaßluanÄ Bafilicon |
CapnitiS 43 b Caput monacnl ’S» b Cardamomum 44 d Cardamum 4» d Cardiaca »2 d Cardo f. Marte 80 a Carduus benedict“ 40 a Carduus fuJlonu® 4» b Carium 37 b Caros agrtfic |
80 c lt;41 197 d ^3 a 47 a ^5 C «7 a 10« d ^4 a |
|
Ambrofia Ambubeia |
' Bédeguar ” * Bedegari# |
47 a Carpefium 47 a Carpobalfamum |
50 15 4« d |
|
Amerinafalix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 ^ d'k “^ Amygdalaamaraamp;dul. gX™ Amygdalus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4 b ßlecarubea Anacardus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x, c Bernardi teftkulus Anagallis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31 c A na vallis mai or nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h |
47 d Carcamus 47 d Carios 48 b CartofilagO 43 d Carui »04 d Caruum »; a Caryophyllata pj d Caryophyium |
55 “ 101 d m c »01 d 101 d «3^c »37b | |
|
Anetnum Anicetura Anifum |
j Deta “^ “ Btcaalba *7 ® Be tonica |
43 d Caryopbyllon 4^ d Cafeus 38 c Caßiafißula |
157 0 0 b cs a |
|
* *11 AI MAK Antbemis Anthera Anrhne |
•Betula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X96 b Caffialignea ' Bifmalua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j d Cafianea j Bifiorta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 d. 2S7 b Caßrangula |
^3 d 7o b jdjd | |
|
Aphrodißa Apiaftrum |
“ Bitumen ^„3 f Bitumcniudaicum |
49 a Cacoputia 4P a Cauda equina |
71 b »49 d |
|
Apiumhemorrhoidum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bombax |
jic Caudaporcina |
•9» b 104 d 7t-a 7» a | |
|
ApiUm horculanum Apium regale Apium ritus Apium rußieü 13 a. jc |
P Botbormarien ” ? Botrys |
49 c Caulis 303 d Centaurea 18 a Centaurium | |
|
^^ ° Branca urfina bï^id Braßica |
44 a Centum capita xo4ci Centrum galU |
138 b »33 b | |
|
SSr« SS |
INDEX « 4-1 b Crefffo *Jsb Creta marina |
«^^ d Euphragia 9ï d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ |
»16 d ^ . » T | |
|
94 b Cretanus |
55 d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F. | |||
|
Sm |
74 b Crifpula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 c |
* 54 d Fibi |
*13 fj | |
|
SS’'“™ cS^'luio CS'quot;“’ a^''^litus ^hïïï^°* rp’pithyg |
74 b CriftagaHinacea 7? b Crocus 7J b Cubebe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 7^ b Cucumis 7^ b Cucumis citrinut *96 d Cucurbita 77 e Cuminum 77 c Cunila J^ c CupreiTina 7^ d CupreiTus 7^ d Cufcuta 5« c Cyclaminus |
’’’ b Fabainutrfa 5^a FabafuiHa . Fagafmon 98 b Fagus 98 Ç Febrifuga 9^ d Fel rerræ
^^°d Ferula
99 c Ficus ’90 b. Fdago ïoj d Filicula |
*19 c *51 b 120 b 120 d 221 b 71 a *0; b 121 d 184 d *22 C **J « gt;10 3 | |
|
CkSnium cSquot;“™ CicS'“ |
SS c Ult;ydoniutn 81 a Cymbalar« |
9^5 Filipendula ’°ob Filix |
1*4 d »14 * , | |
|
78 c Cyrainum |
*9* a Fiftica |
226 C | ||
|
78 c Cynogloffa |
»0^ b Fiftici |
226 c | ||
|
71 a Cyperus 81 a CyprdTus 505 d Cyiïimbriufli |
*®8 a Fiftulapaftori« 99 c Foliafenc •89 a Foliculifenc |
«IJ b »^7 b *67 b | ||
|
cS SS«4iIce |
81 a |
Flammula |
218 a | |
|
8ïc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DJ |
Flos amorfs |
*26 b | ||
|
^ nbsp;«4 b g^«« ^5*fe.Hii^ 2 D^phamp; dS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;??* DaufusGericm |
j8ö b ^’®» frumend ,03 d Flos S. Iohannis j55d Foeniculum ,{,_^ ^ Fccnicidum pordnum |
*26 d *27 C 1:8 b 120 d | ||
|
„^ . Daucusfylucftris Denskonis , Diftamnus |
,04 e Foenumgraccuna »07 b g«g» , ïoS b quot;ag^^» |
115 d *50 c *30 C | ||
|
. Didamus |
*31 4 | |||
|
J . Diapenfia Dipcamu# |
,Q^|j Fugadæraonum Kj^ b Fungusabietis |
213 d *6 c | ||
|
Ss |
j DracOntion |
g^ j Fumana herba |
*32 b | |
|
. Dracunculusmaior |
g^ d Fumus terrae |
*3* b | ||
|
cJ°’9»ldio» Li '“’’Draconis ei’*»«« |
Dulcwradix SS d |
G Galanga |
«33 C | |
|
0 8^ d Ebulum |
*oS a Galla |
*34 b | ||
|
S’lubtinj S cJJWamaïor r ^I^ûlidarcgalà Soluulug |
87 d Ebulus ’ |
108 a GalUcrus |
218 3 | |
|
ibi. EUcborum nigrum |
ato b Galbtricum |
gt;33 b | ||
|
251b EUcborusalbus |
108 d Gallitricum fylueftrc |
*36 fa | ||
|
80 a Endiuia |
^«i b Gamandræa |
77 C | ||
|
89 b Endiuia fylueftris |
,„c Gariophyllata ' |
116 c | ||
|
»0$ b Enula Campana |
„j 3 Gariopbyllus |
*37 b | ||
|
90 d Epaticum ï°ö b Epithymon |
z^ 5 Genifta «4 a Gentiana |
*38 » *38 4 | ||
|
^4 a Epithymus |
tt4a Geranfon |
*47 b | ||
|
‘‘’«rum |
90 d Equinabsherba |
149 d Gingiber |
303 C | |
|
^* d Equifetum |
«49 d Git |
201 a | ||
|
90 d Erice |
iQï d GolTipion |
ft C | ||
|
Ca quot;*^Wgt; c’a 'giola minor ^^ton |
*3j b Erigcron ’JJ b Eryngion |
266 d Gladiolus rtf' a ito P 140 a «8 b Glycirrhiza nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*74 d | ||
|
9» a Eruca |
gt;1^ a Gramen |
*4* d | ||
|
J» c Eruum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ |
207 c Granaiuniperi |
V9 « | ||
|
Sfatida |
■ 9»c Efula |
ntfa Grana paconiac |
212 Cl | |
|
J®c Efula adultcrina t7j |
X *43 b Grana lobs |
*92 b | ||
|
'‘“‘'ihminor |
ï« c Eupatorium : gt;94 b Eutrafia |
117 c Gracia dci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; *16 d |
«47 b H, | |
|
INDEXA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Motw | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
“Orui |
’94 a |
Papaucr paluftre |
199 a Premulaueris |
234 c |
|
Jns urina ‘‘“‘cusarbons |
»34 b |
Parthemon |
189 d Priapilmus |
261 b |
|
*7» d 3oj b |
Partbenis Parictaria |
i a Prolérpinata 210 b Protentilla |
i3S b 236 b | |
|
’95 d |
PalTulæ |
211 b Prunella |
2^7 a | |
|
J^ywiia |
x8o d |
Paftinaca domeftica |
212 a Prunella immatura |
20 C |
|
»90^ b |
Pedicularia |
279 b Prunum |
238 a | |
|
^^VfCus |
»97 a |
Penta dactylus |
214 a Prunus |
ibi. |
|
”Ï‘^ fylucftriï |
ibi. |
Pcntaphyllon |
ibi. Pfeudolinum «43 b. |
173 a |
|
51 c |
PepOn |
98 d Pfeudonardus |
194 a | |
|
Perapaftori# |
34 c Plylium |
318 d | ||
|
^ïreiffus ^ïfdusagreftis |
Pcrdicium |
210 b Pyrethrum |
241 b | |
|
*49 a |
Perfoliata | |||
|
291 a |
Perforata |
215 d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q* | ||
|
quot;«ausuinca 1^4 a 276 d |
Periftercon |
292 b Quercula minor |
77 C | |
|
J’«auslndica ^äiturtium |
i75 d |
Perpenfa |
ij d Quercus |
242 a |
|
’97 d |
Perlicaria |
216 d Quinquefolium |
314 a | |
|
^^hurtiumagreftc ^ilturtiüaquaucütp |
ibi. |
Perficum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si a. | ||
|
7 dieted |
Pcruinca |
296 d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^* | ||
|
‘^tpeta K'““{gt;h« |
»87 C |
Pescoruinus |
218 a Radicula |
243 a |
|
’99 a |
Pes Iconis |
2i d Radix |
ibi. | |
|
^'Ipuum |
ioo b |
Pcslcporis tje c, |
218 d Radix diuina |
38 e |
|
E'‘phus |
»br. |
Pesurlinus |
44 a Ranunculus |
218 3 |
|
ï“‘^audlana |
201 a |
Pecrapium |
21.9 d Raphanus |
843 a |
|
202 a |
Petroielinum |
219 d Raphanus agrefti» |
»44 a | |
|
^“^balihu |
202 d |
Petroleum |
219 b Raphanus maior |
ibi. |
|
gt;'0^71» Ï^i^lndici K^wg*«« |
202 a |
Peucedanum |
220 d Rapa |
343 b |
|
204 b 202 d |
Peucedanus PiJofelJa |
ibi. Rapa fatiua 56 a Rapum |
ibi. ibi. | |
|
^’“moithata |
20 j d |
Pimpinella |
321 c Rapum terras |
303 d |
|
S“«ynamp;c» |
ibi. |
Pinaftellum |
320 d Rapiftrum |
346 a |
|
^“’'pontica |
202 a |
Pineanux |
222 c Raponeoli |
246 d |
|
►^“^ptmftina ‘^/quot;'phæa |
ibi. ’99 a |
Piper Piperi |
22} a Rapunculus ibi. Ribes |
ibi. gt;48 d |
|
Piperins |
323 d Robertiana |
»47b | ||
|
0. |
37 b |
Piper aquaticum Piperina |
153 d Rofa 323 d RofaBenedifta |
249 c 212 d |
|
Oliudb |
Piper montanum |
ij3 d Rofarum nieJ3oIcum,fuccus | ||
|
Ülus |
163 C |
Pirola |
ztS a |
249 C |
|
204 d |
Pirum donnefticum |
224 a Rofmarinus |
231 d | |
|
J^^pobaifamum |
1 a |
Pirum fylueftre |
ibi. Roftrum ciconiae |
147 b |
|
41 d |
Piftacea |
226 c Roftrum porcinum |
112 C | |
|
^T^^gdnus |
206 b |
Pifum |
226 a Rubea fatiua |
233 b |
|
^æous |
207 C |
Pituitaria |
279 b Rubea tindorum |
ibi. |
|
“«runum ^^hpathum üximci ' ^’^‘phcenicum Oxyacantha |
tp d 162 b 184 b 280 b 48 b |
Poligonon Polipodium Pomum Populus arbor Porrum |
»33 b Rubus 230 a Rumex 231a Rufcus 331 d Rufticanardus 132 b Rutafatiua |
192 a 162 b 33 c 13 d 2« d |
|
^2iniuni , |
37 b |
Porrumfediuum |
ibi. Rutafylueftris |
ibi. |
|
P. |
Pors |
197 a Rhabarbarum r |
347 a | |
|
Portulaca |
233 b Rhaponticum |
148 a | ||
|
P«onu |
212 d |
Pulegium |
239 b Rheon |
«47 a |
|
nlatiumleporis , |
203 d |
Pulmonaria |
»40 d Rbcubarbarum |
ibi. |
|
p^almaChnlh ^almula |
20S b 105 d |
Purgatorium capitis Plantago |
279 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 2^7 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ |
iff d |
|
^aniscuculi |
9 c |
Plantagoaquatica |
41 b Sabina | |
|
J'ïnisporcinus |
303 d |
Plantago minor |
229 a Sabucus |
239 b |
|
Papaucralbum |
20p b |
Planta leonis |
22 d Sagitalishcrba |
120 b |
|
Papaucr nigrum |
ibi. |
Phu |
291 a Salix |
2;8 a l |
|
Japaner |
ibi. |
Praßum |
182 b Sambucus |
2f9 K |
|
INDEX. | |||||
|
Salfmnsherba |
»4» b |
Solidago 98 b |
234 c |
Turfait |
apo t |
|
Saltunca |
270quot; d |
SoHequium |
82 a | ||
|
Saluia |
zfff d |
Sonchus |
208 d |
V. | |
|
Sampfuchus |
»77 a |
Sparagus |
273 d |
Valeriana |
apt a |
|
Sanguis Martis |
ij d |
Spatula feecida |
274 d |
Veratrum album |
log d |
|
Sanguinaria nbsp;nbsp;nbsp;^4 |
C zffo b |
Speita |
27; b |
Veratrumnigrum |
no b |
|
Sana raunda nbsp;nbsp;nbsp;ij^ c xis d |
SpicaCeltica *'gt; |
27 à d |
Verbafeum |
282 d | |
|
Sanicula |
to; b |
Spica Indica |
273 d |
V erbena |
252 b |
|
Saturcia |
260 d |
Spica nardi |
ibi. |
Verbenaca |
ibi. |
|
Sauina |
25? d |
Spica Romana |
276 d |
Vemncularis ' |
294 b |
|
Saxifraga |
2^2 b |
Spina alba |
47 a |
Vetonica |
2ÿgt; à |
|
Saxifraga alba |
192 b |
Spinaceum olus |
277 a |
Velîcaria |
19 a |
|
Saxifraga rubea 19 a. 124 d |
Spinachia |
ibi. |
Veronica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]S c |
29; a | |
|
Saxifragia |
2^2 b |
Sptenaria |
63 a |
Vibex |
296 b |
|
Saxifragum |
ibi. |
Sponfalolis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 |
b 28 a |
V idorialis |
210 b |
|
Satyrion |
2^t b |
SquilJa |
277 d |
Vinca |
296 d |
|
Scabiofa |
263 b |
Squinantum Stapbis agria |
278 c |
Viola citrina |
81 a |
|
Schognanthos |
. ?78 C |
279 b |
Viola lutea |
ibi« | |
|
Scolopendria |
264 a |
Stataria herba |
220 d |
Violanigrajpurpurtajmu. | |
|
Scolopcndhon |
ibi. |
StclJaria |
137 d |
rana. |
297 c |
|
Scordium |
26$ a |
Stichas |
279 d |
Viperina |
87 d |
|
Scorodotis |
ibi. |
Stichados ci trinum |
ibi. |
V irga paitorîü |
67 a J |
|
Schrophularia 124 |
d. 2^5 d |
Strangularia |
2lt;î; d |
Viicago |
124 □ |
|
Scylla |
277 d |
Strychnon faciuum |
272 d |
Vifeumquercinum |
242 a |
|
Sedum maius |
40 a |
Supercilium ueneris |
190 d |
Virex |
27 c |
|
Sedum minus |
»94 b |
Symphiton maius |
89 b |
Viticella |
32 a |
|
Scitaragi Indum Semen traxini |
223 d t74C |
Syluamater Sylucftris cucurbita |
142 d 86 d |
Vitisalba Vitis nigra |
ibi. 33 b |
|
Semperuiuum |
40 a |
Vitisuinifcra |
29S d I. | ||
|
Senation nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157 |
dlt; 26^ d |
Volubilis |
500 0 | ||
|
Senetio |
2^6 d |
Tamar in dus |
280 b |
Volubilis magna |
»3» C |
|
Septincruia |
227 a |
Tamarifeus |
280 d |
Vnguentaria |
189 d |
|
Serpentaria |
87 d |
Tamarix |
ibi. |
Vrceolaris |
210 0 |
|
Serpentaria minor |
12 d |
Tanacccum |
281 d |
Vrrica |
30 X 3 J02 d |
|
Scrpillum |
2«ïs b |
Tanacetum agreite |
2jlt;f b |
Vrticainers |
ibi. ibi, 303 b |
|
Serratula |
JS c |
Taraxacon |
112 c |
Vrticalabeo | |
|
Serica |
t59 a |
Taxusbarbatus |
282 d |
Vrticamortwa | |
|
Sertulacampana |
18; b |
Terebinthina refina |
283 d |
Vlnea | |
|
Sefama Sefamum |
271 b 272 b |
Terebinthus Tereniabin |
ibi. 284 b |
Vulgago Vuacanina |
304 c 211 b |
|
SefeJiMafliIknlc |
271 a |
Terræcorona |
»44 b |
Vuæpallæ | |
|
Sich |
204 d |
Tefticulusuulpis |
16» b |
Vualupina 304^ V ua Î aminia Vuauerh |
171 d |
|
Siler montanum Silicia |
272 a 129 d |
Thapfia Tilia |
284 d 28; c |
304 c | |
|
Silicuh |
ibi. |
Titbymalus,um. |
286 b |
X. | |
|
Sil/go Sihmum |
269 C 271 b |
Thymbra Thymolæa |
zeo d 8f d |
Xilobalfamum Xilon |
42 d n c |
|
Sinope |
270 b |
Tormen tilia |
287 b | ||
|
Sinapi |
ibi. |
Tribulus marinus |
290 a |
' Zi | |
|
Sinapis |
ibi. |
Trifolium |
gt;30 c |
Zea |
*75 b |
|
Sifymbrium |
44 d |
Trifolium |
288 d |
Zedoaria |
303 a |
|
Solanum |
27z d |
Trifolium acutum |
289 d |
Zingiber |
80 C |
|
Solanum furiofum |
304 C |
Irifoliumcuculi |
9 c |
Zingiber/ |
ibi. |
|
Solanus |
19 a |
Trixago |
77 c |
Zinziberins |
223 d |
|
Solatrym |
»7* d |
Trixagopaluftrfs |
26; a |
Zizipba |
»59 a |
FINIS.
if?«0lt;Per«
-ocr page 15-|
^e^tfîce. |
^Iôtw»rç 94 c» |
^87 b JEinbcee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^' | |
|
^zaefen éifîci |
»;sb ï£!enb |
■ 138 b | |
|
. B:«un Betoniert |
38 b 5£lcpbAntertlAU0 |
23 C | |
|
KKii^vn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,7s ßeennircut |
’^3 « Iflffen »î3 b ænbiuiert quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■* |
2 b 111 b | |
|
211«ntwurç «ticrbauiit dirait - |
' ; -ozennwurç ”’ ? Bîomberen s Bnubwurfî n c» ’S/ 5 Bwnellcn h B:unnErefl*e »97 b» ’S ^ »æ'nHr«! |
»37 b S2ngetling *53 A «ngclfôg ^»3 b Æn jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;quot; |
, 7’’ b, 230 4 8 C |
|
îlrtcEcft |
■237 A SfntiArt |
138 b | |
|
ÿbom |
2^lt;î b Sïptfel |
231 À | |
|
ÿ“ffien |
^7d ïïptfïg |
18 ^ | |
|
Çmenertae ip;« ■^ttic^ •^“fienttofî |
» b Î?u(^«mpffeif * *^^ Ï Bûc^b«unt “ ; Biid^obatiin W « Burgel |
9 e S£pp^ew «»0 b S£ppid) ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ 33 b ærb^Al i33 b SÊrb^crt |
242 b *42 b 48 b 2iS À |
|
4-9 c lErbeneppt^bi |
I | ||
|
te’' |
Burtfepen BurçelFrâU^ gt;89 Ä Butter |
»80 b ætbenErençlinj ’33 b îErbtÂpffel nbsp;nbsp;nbsp;gt;/' 53-b æ«btba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;'‘- |
303 b ' ' 130 '( |
|
®lt;lf«m |
•^ b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æ. |
ÔfrbtrAU* |
*32 b |
|
187 t Cötmud 44 b (famelnßew |
JÊrbjwibel ‘^■'' 37 b SSclinbAunt ^78 e J^mrofen |
277 b, - 79 b '-quot;' 180'0’ | |
|
^‘“«inug g»»»el( |
37 b (taintlkubluntctt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^ c ^febbaurn 302 b Opperentinb/worfel/- . nbsp;nbsp;^jpg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(zi ; . 7. 330« mbblumert.quot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0 e jfvdjbcutrt nbsp;, nbsp;‘ '' fie tarbamomlin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64b ævdbfaren 30 b (Tarbenbenebict nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65 b {gyAenmifiel nbsp;nbsp;, ' 1 » ^bnfîroum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïos b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
' * 131b ^4- b ƒ 241 A *24 « | |
|
89 b 6ttrtn(i(«pffel |
83 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J*’«»* |
9 | |
|
»3lt;f b titruUen |
93 c Vetren nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’'''* ÏU '4 | ||
|
312 b Claret |
*84 lt;* ƒeber f rAUt ’ 73 |
a» 121 b | |
|
13^ b Cypîcffcnbautrt |
99 c Je^ebifîd 8^ ^ Je»gen | ||
|
®'-enFiA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;six b toloqumt |
122 C | ||
|
44 # (Lozianber |
90 d Jetgbonen |
27^ b | |
|
S? |
44 » C-0|tsn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92 A ^eigbUter eppiA 241b treuçblumbrt i^S c. 20g b VelbtEummel |
30 c 171 lt;^ | |
|
ïSo b Cubeben |
9^c SeUri0 ~ |
»07 b | |
|
2^6 b (Cueutnerert |
98 b Jeni^el |
118 b | |
|
Jr'etorbAum |
2$^ c | ||
|
^ffnMsi f^^^ Ä* |
38 b 3^8 e Ôactilenâu^3nb«ert |
ƒ td;ten nu^ 280 b JcigwArçfrOUÇ |
212 e 26f b |
|
221 e ©«nnenfe^wani |
’^ c ^ilçCrAue |
loo b | |
|
3 e ©Atteln |
303 b ^lAC^Ô |
173 ^ b | |
|
ij3 b ©engra^ |
235 b JlA«^ô FrAut |
148 b | |
|
189 b ©ennenmAreÉ |
49’ « ^1A^6 feiben |
100 b | |
|
277 A ©ille |
7 b ^leyfÂblûnt |
:88 b. | |
|
2^6 b ©iptAUt 121 b ©olwurç |
*0^ « ^Ib^cErAut tf$ b, xts b.xjS b 304 c ^lozAmor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;216 b | ||
|
224 b ©oft 279 b ©ZAt^enwurÇ |
206 b ^rAteXJenuôbAb 1^ A yrevre^etuFrAut |
67 À tflï C | |
|
19 « ©zeifalttgEettblûiUert |
2$lt;^ c Jfrof^ilblfel FrAUt |
41 b | |
|
80 b ©zû^wurç |
1^3 b JfuujfingerFrAut |
2’4 b | |
|
118 b ©uncfel |
273 « | ||
|
49 c ©unberbAr * |
40 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qï* | ||
|
65 d ©ute^wae^d |
2’3 b (Balgan |
2}i b | |
|
294 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~* |
©AÜamp;pIfel |
*34 b | |
|
(Bamenberlirt |
77 lt;■ | ||
|
140 « ^berwurQ |
220 b (Barbe |
190 b | |
|
•^ H^?4ç |
-^77 i â:belb)(îel |
6$ b (ßanofilat |
23^ b |
|
,2^0 b SSJizenpzet^ |
293 « (Barten epfjew |
28 b | |
|
Begine« | |||
|
Œârtcn^fop 15 Àv ren tpi |
«Ifo b ^^ipocraj3 ibu ^irfen |
184 a KleynEIett 291 c Kkynfcpwertel |
1X0 ® ; 26» b |
|
Uiatteabe^ |
»97 b 4f5«tgf(^wain |
76 b Knaben Etant 119 Î | |
|
Uj4oc^|gt;eyl (belbchlien (S'a |
3» c ^kctnpfeiff 140 a fittenfecfel |
123 b Knoblan^ 34 b Knollen Etant |
to b 26s b »04 b |
|
Igeeler He |
»8/ b Äftgwurg |
18 a Kbk/r0tEbk | |
|
(bcktuben |
2« « ^irR5ung |
264 a KoUerwurg |
199 * |
|
Ibelefc^tccrteln |
»40 « i0tfpp |
134 c Kbtbel Etant |
IP ® 12^ b |
|
lôtelvioln |
81 a ^olber |
239 a Komblâmen | |
|
Ibcnfenc^ |
25«y b ^olgmangoU |
223 a Krametbann» | |
|
toen^jonjf |
»11 b ßolg^pffel |
»78 b Kraneppai^ |
1^7 b. ij8 b |
|
Üjcc|t |
tft b i^olwurg |
3 c Krau^bi|Eel | |
|
Ibcnoanbt bonen |
119 c i0ont0 |
i84 a Kreffen |
197 * |
|
(öeygbUt |
^3 a Ü^omgtaw |
28 b KrottenbUI |
212 b |
|
(ôxÿtivutQ |
to6 a i0pptt |
132 c Kuniße blâme | |
|
(ötnefl |
»38 a ^^omungeblâm |
149 a KuntgeEetg |
281 b |
|
(ötnficren nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ |
«bù :00»wurg |
199 a Kuibiß |
^0 V |
|
(boUtourg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j *J lt; |
1 78 « ÄmtbaEurbflen |
32 a Kütten |
’h 189 9 |
|
(boueegnab |
*47 b ^unb6 melbe |
33 a Kunourg 87 b | |
|
.(branat blüinen |
43 b ^unbemikcrt |
»89 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ a 102 b | |
|
^(beanat bp|fel |
i4gt; a ^unbajung. | ||
|
.lt;öta^ (brenfic^ |
»41 b ^nerbig ^3^ b ^nerbarm |
3» ^ £anß p0l«mf0 Hatncp b ttaneb |
4 'S 160 C |
|
Uófen|in^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.. |
*bib. ^ûnertol |
2}» b | |
|
tßtiet^il^ßew |
*^9 b ^ânerfetb 31 c |
^*^^ ItAuenbcI |
*^ î |
|
(ßrinöthaut |
145 b | ||
|
Cbnnbtnuegel |
162 b |
lt; amp;c(nEtâU( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® |
ns »■ |
|
lót cp Eien nbsp;nbsp;nbsp;; tót till bi^wl |
•bù Sbifcb »93 a 3bif(pwurgeI |
\® teinfamert Ä-eopEtant h ß-tebftbeEel JtilienwciE'/ï’l^”** m Umbenbanro . HiptrurR ? totbetbanm/beer. J* ß-bwencapen *^ ltnn0«nEtaü| |
»73 b 379 b |
|
QiucEati^iaud^ |
9 c âekngerjcliebec |
ilt;’7 a | |
|
(bonbeheb |
144 b 3nbternug 3ngber 3ngrien |
»69 b 283 e; 166 a | |
|
ßabem |
31 b 30^406 treubkn |
100 a | |
|
^4uenfo0 6ün|f ^oarnfraut |
3(8 b 3fenßart 59 c 3renEfaur 148 b 3ubenEtrf(^en |
264 b ^2 b, il»; | |
|
gt;^ar|}atcE ßaiftrang |
220 b Jnbenkim |
»40 b | |
|
^att^aw |
21 y a |
ni | |
|
inartti^el 4^afclnug |
168 C Xanel |
84 b | |
|
202 a Kannen Etant |
149 b magtblmn | ||
|
^afelwurg |
13 b Kaps Etant |
64 b Eîlagfamen |
J09 0 |
|
45afenfüp |
218 b Karten bi)fel |
76 a Vllanbelbaum |
14 b |
|
^afenfiaug |
208 b Kagenleyterltn |
376 b manbeUng/bitkr. |
»4« |
|
^afenfke |
9 c Kagen ming |
187 c Vnan001t |
4gt; b |
|
^afenftraue^ |
208 b Kagentreubltn |
294 b VUanetrew | |
|
^au^wurg |
40 a Kagen wurgel |
291 a EBanen magbaknbl» | |
|
45eberic^ |
24lt;îa Kagenjapel |
»49 b men |
37^ b |
|
^er cube wurgel |
199 a Kellere paie |
83 b Ulaphebe |
3J4 ‘. |
|
^etç,ÿe(çan |
5lt;ï a Ketteln |
73 b VBaffôfjek» |
il». |
|
i^Jergftaut , |
186 b KergenEraut |
382 b Ellanlbet/baumti |
*94 « |
|
ißergwurg |
19 b Kefe |
69 b VBaurpfetfet |
»94 b |
|
ßeyö |
19; b Kejien |
70 a EBanrrauteo |
61 b |
|
ißvybelbccr $3 b |
197 a KenfepUmp |
37 c EBayblâmen |
171 b |
|
^eybnifeb blâmer» |
13 a Kir^aum |
74 b Vfkerbifkln 93 b |
»90 ai 39* b |
|
a^oeybrnfc^wuniiBrawt |
29; a Ku ||en |
ibi. Ukerpnp | |
|
^cyinifepertkç |
283 b Kmnu^ |
322 c VBeetjWibrf |
»77 b |
|
^cytcrnelJeli» |
301 a Kkb Etant |
333 b VBcnecntp/éTIertKp |
*44 « |
|
^nnflf4gt;ibflel |
146 c Kke |
388 b Üïelb |
33 « |
|
^Jmfe^hao^ |
3 c KkiaCreugwnrg |
^f b UjkufRn Etant nbsp;nbsp;nbsp;^»*® y. WΫgt;S0 | |
|
Hl ‘l |
»5» lt;gt;nbsp;??«benfßg 47 « Ï^abbiliet |
tig b 133 b |
|
’** ^ Î^eflwurç |
2^1 b | |
|
$5 |
’84 * Îsapunçsln |
i4lt;r b |
|
“’ o Hdßwur^el |
3’ a | |
|
3lt;^ lt;* Ïvaten/Hflber» |
201 a | |
|
’77 lt;» ï^auten/wdbrauten« *9 Ö Hemblfimen |
233. b »79 b | |
|
*87 n Ï^emfaren |
281 b | |
|
*89 Ö Hemwetben *« « Hetudb |
.68 £ »45 b | |
|
JOJ ^ Kinbeaug |
127 £ | |
|
fe‘r |
’79 Ïgt; Kingelblumen js c *®'8 c Hitterfpo:n *76 c Koefm |
80 £ 90 b 269 c |
|
Xw quot;“8 Ïw*^ . - |
’oj b ïsonufcbFbl *8^ b ^^bmifcbFumd **» b ^ónufeb päppeln |
45 b 101 a 180 b |
|
3°ï b HboitfcberfpicE |
276 b | |
|
»9* b Ï^ofenbomgzbl/fafft« |
’49 C | |
|
^o^macin |
2^1 b | |
|
Kofenrot/weig. |
»49 C | |
|
148 b Ï^oftuf^mljn |
21 £ | |
|
.ilt;ï lt;nbsp;^0^ febwan^ ï7z b Ï^ofyn |
*49 b 211 b | |
|
amp;»gt; |
87 b Ho^wkhn 137 b ï^bte t^s b ^btdeinbte^. |
207 c 293 b 124 b |
|
l’i3S‘^*quot;’^‘ |
»87 c ^otmurQ |
2S7 b |
|
200 b ï^ubem |
243 b | |
|
Sabonep 49 b Satfrön |
160 b | |
|
»17 c @albep |
236 b | |
|
4 b öanictel |
103 a | |
|
ï'PWn P’ |
tó. 30 j)lt;*”6 blunt |
80 C |
|
, s ©.3oblt;»nóautteI | ||
|
h 0.3o0«nóEraut j,7c usa X 0. peter« Praat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,10 b | ||
|
te |
^ e.P««r»fW«l ' BQ £ ©aturep |
gt;46 b 260 b |
|
te |
• . ÖautampfFer öaurBke |
4 b |
|
E;»«fpies«l |
öaw bonen ’*A Öawbi(teln 22 a 0«wf«»lt;^«I |
«33 b 1gt;2 C |
|
220 b | ||
|
M^tBram |
^ ? tiaurau4gt; s nbsp;nbsp;? ©«»WUV0 *‘^ , ©4gt;a|t'milt Sa Ö^baffnpp m ï ÖW»«»«« 251 h ©4gt;«lT5«n0 |
48 b |
|
v^^etraut 116 Ï’umen |
263 b | |
|
»7 c 190 b | ||
|
?quot;«««€« {’P'lnbautti ^hbcnlfaut |
27 c 227 b | |
|
x ©4)«rl«cb |
*49 b »33 C 289 a | |
|
’ ©c^o^wurç |
*7 a | |
|
©cbe#raut ,41 5 |
189 b | |
|
®iiibf(j| |
, ©c^n^Ebsner |
71 b |
|
Mïi |
9’ c ©ebej^melb |
33 a |
|
**5* b gi^ellupurg |
78 c | |
|
@lt;^IanjJenPr«o^ |
87 Ï| |
|
©£plc{)cn fafft | |
|
©^luffelbJumen ©epluwen |
146^ c 19 a |
|
©ebwalbenPraut |
78 C |
|
©cpwalbeni»ut0 |
130 b |
|
ÔcpKarç (L^nilitrurç |
210 b^ |
|
Cebofarç tonanber |
201.« |
|
ÔcpwarçEimid) |
tbi. |
|
0cbtt*orQnte^nu}0 |
iio b |
|
ÔtptVârç tînEwurç |
, 33 b |
|
©cpwarçtpemteb |
ibt« |
|
tó^b’^an^vriir^ |
89 bi, |
|
Cebweme biot |
303 b |
|
CcptrertclbUt» |
169 b |
|
Öeeblüm |
*99 « |
|
Ömeibletter |
267 b |
|
ÖenffEraut |
”3 b |
|
©enjf |
270 01 |
|
Öenenbeum |
233 b |
|
Öibengtjetb |
”9 b |
|
©ingrun |
294 b |
|
©innaw |
21 b |
|
Öifambl |
271 b |
|
ö«|ainfame» |
ibf. |
|
tóonnenEraut | |
|
Sonnen tvenbcl |
ibi. |
|
Sonnen wtrbel |
tbi« |
|
Spaigen |
273 Ï». |
|
SpeoE litten |
6j 4 |
|
SpecE malien |
189 Ï^ |
|
©pelç |
273 4 |
|
Spif a narben |
273 b |
|
Öpi^ïccrtencb |
229 4 |
|
öpJ«ncE tbmer 71 b.t; b.»86 n | |
|
©pïineEwurQ |
i«4 bi |
|
Öiöbwu.Q |
»7 4 |
|
StenbelEraut |
261 b |
|
Qtenbelwurg |
2615 |
|
^temEraut |
137 b |
|
0tepnbie4gt;* |
261 b |
|
0ttyn Eke |
183 b |
|
Qteynminç |
187 C |
|
gt cm pet et tilgen |
»8 b |
|
gtepn rauten |
61 amp; |
|
gtic^Etaut |
*7 tl |
|
gntfaurg |
32 4 |
|
0to[ç|)einn4gt; |
87 b |
|
gtorcEenfc^nabel |
»47 b |
|
©ôp^plç |
*74 U |
|
2:. | |
|
Ïagnnbnai^t |
210 b |
|
^amatifebaum |
280 b |
|
ïaubenEroptf |
132 b |
|
laubenrocE |
149 b |
|
ï^aufentblatt |
190 bi |
|
Caufent gulben Era ut | |
|
7» a |
190 b |
|
ïaufentft^Sn |
126 b |
|
ïanb ne dein |
301 b |
|
fferpenttj} |
’^3 .^ |
|
l?e0iRer;' | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
gt; r, t i
lectori CANDIDO REINHAR-dus Lorichius Hadamanus S» D*
T7 C C E tïbi nouushic codex Hèrbarius.amphini
Venu inexhauftic commoditatis opus;
Vnde falutifens florum genus omne uireds,
Dulcis amp;nbsp;omn/genæ germine fpirat odor,
Vnus habet modicis bona multa reclufa maniphs,
Qiîæ multi nimia garrulitate hbn, Turpia Fallacis pofuit tedoria fuci, CÏ.uc muleis alt) continuerelocis,
Virtutesucrasjhicnominauerauidebis, Non Feretambiguam quelibet herba fidem#
Ergo Phæaeis quôdfiuiridarialaudem.
Et meruerc quibus clarus Adonis erat. Si decus Hefperidum tuleratur pomana^Regum
Et que Medorum confira prata manu, His nihil inferior debetur gloria fcriptis,
Gum tibicommoditas non minor inde fluaU Clariusac nomen Dorfteniusipfemerctur,
Accepit Audio lumina cuius opus,
FINIS,
ARTEMISIA*
-ocr page 21-DE HERB. CAETERISQ.VE SIMPHCIBlt; MED^ ARTEMISIA*
fi^TifiW«.
AVKUTt^lOS»
Artemifia.
Herba regia. Olusregium.
Partbcnis.
Keyfôf.
©.3o^«iisB0rtel.
DESCRIPT! O.
RTEMISIAaGrgcisamp; Latiniseodemnomine appellatur, ab Artemifia uxoreMaufoIi régis,quefibi bane herbaucndicauit,di0;a,uel ab Artemide Diana, quod inftar Dian? parturientes adiuuet. Græc^ut inquit Barbar us, nxa-i^tKOji Atei^voif-i id eft regium olus,etiam appel lauere, ob uiriuincninipr^ftantiam apud Grecos 8c Latinos uaria huius her-tæfmt nomendatura, Matricaria etiam à Latinis dicitur, quod matricisdoloribiismedcatur, * •
Artemifia herba eft, figura Abiynthio amp;nbsp;Abrotano fimilis, fed waiora tantum Sólatiora hæc habet folia, quæ extrinfecus Candida, mtrinfecusuerofunt uirentia,^ odoreacuto,fapore admodu amaro^CauIcm habet oblonçum,flores uerô utChamomilla,pro-dual.
Duo eins genera, Rubens caul e aefloribus eftrubicundis,Albi-cansakera, caulceftalbo, 8ó flore flauo,radiccfruticofa amp;nbsp;Candida. Nafciturferèaduirialtitudinem.
A
-ocr page 22-DE HERBIS, ÇABTERISQyt
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
Calefacit amp;: ficcat tertio ordine.FoIiorum tantum eft ufushMe didna,amp;: non radicis,óó uiridiapluspro.funt,quam arida,
VIRES AC IVVAMENTA,
Décoda in umoamp;Spota, mulieribus prouocat menfes, prodeft quoq; fi in balneo fæpius ab inferiori parte, Feundum umbilicum fe ea lauerint ac fouerint,
Eadem uinoac ceruifia décoda, 86pon,ad difficilcm partum condlicit, Herba elixa dextro femori mulierisuelilijs applicata, præfens adfert remedinm, Sedca quam primum infans in luccm prodiei it,inde eft amouêda,ne negleda magna adferatpernidem.
Si qua mulier m ortuum in utero fœtum habuerit,bibat ex huius herbæ dccodo,tum leniter libcrabitur.
Contra uenena, amp;rabidorum animaliumorfus ualde prodeft, 86 in primis fuccus li bibatur,
Artemifia rubea uino décoda ac pota, mendrua prouocat. Ex uinopotaurinamcict,
Redada in puluerem 86 cum aqua apq temperata 86 pota, calcule lumborumfupfamodum auxiliatur,
Cum uino coda86bibita,mulicbriumlocorum tumores,amp;o-mnia ibidem mala emendat,
C Eadem cum uino, folqsChamomiiïæ, 86faluia décoda,meffl-bra paralytica 86 ftupidaji ex ea defricata fuerint, rccalfacitamp;i ut res confirmât,
Contufaficubus at^; myrrba admixta fifuerit, ftomachumre-frigcratum calefacit,fi fingulorum drachmam unamuino impofue ris,86 ca potione u Eis fucris,
, Herbæ huius Radix fumpta,tam potenter laxat 86purgat, ut eti am foetum ex utero mulieris uiuum aut mortuum expellat,
Medicinæmagisconueniunt huius herbæ folia, quant radices, j 86 utiliora funt uiridia quam arida,86 mulierculis fterilibuspræcL pueconducunt,!' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Cum femme anethi in puluerem redada 86 commifta, ficus aut ii marifcasfanat impofita,Parotidas quo(^ eodem modo curat,fipn i usacuto fcalpcllo locus fucrit feariheatus, 86 tumpuluis infperfu» fucrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r , •
Cppilationem membrorum, ut fplcnisac iecinoris, ex frigida caufa prouenientem aperit,fi quis tah’ modo ufus fucrit,
Artcmihæ ac Scolopendriæ Manipulum unum, ac parum ah-fynthp,fi quis acCeperit ac fimulinuino coxerit,86 Zaccaro cdulca ucnt,hæc potio prodeft ad Idericiam,fi parum Centaur esc admi-fceatur;Et quicquid à potione herbarum rcliquum fucrit, calidum belli
-ocr page 23-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jl
A IknicftimponendumJdemquoqjprodcftfîh'cn cxtnnfecustümö ci remue! inflationem noxiam acceperit,
ArtemifiacumTaxo barbatomuirto coéla, remedium præftaC îdanum procidentem,fi quis huie calido decoéto infederit. ' Artemilîarn fecum habentibus,negahtnocere mala medicamen ô,beftiamue ulIam,amp;S ne folem quidem,
Alligatam qui habet uiator, negatur faflîtüdinem fentire,
AQVA ARTEMISIAE,
Herba tantum diltillatur in fine Maq,
H^ç aqua medeturTuflï,eonciIiatibmftum,penituenenum,cale facicftomachumamp; confortât, decern diespota prodeft regio mor bolaboratibus, Quadraginta uero diespota fingulis uicibus ad iq. '^eliitj.uncias, conducit ad hydropem:facit procrefccrebarbamil-bta. Tineas capitis extent, laffitudinerrt amp;nbsp;defatigata membra réfrigérât inita;partus accélérât, bibita pondéré uinus uncie:fcetum ^ortuumexpellitpondéréunC,iq.pota, Malâquoep accidentia^ C^ tnmores,8c alia reprimit et pcllic qug mulieribus circa pudenda seciderefolent. Vrinam ducit 06 calculos,Renes opilatos aperit* V enenorum quoep unica ailtidotus eft.
BSINTHIVMab «TtS« hoe eff â tangendo ex aduer-P'^r antiphrafin Greci nomen deflexerunt,quód nuL j lum animal ob eximiarn amaritudinem hanc herbam at tirigat. Vilde Scbarypicron ab amaritudineSC odore A ij
-ocr page 24-DE HERBIS CAETERISQ.VE]
^ Jieitur» GcrmaniXVeimtlU appellant,quafiprohibêsalacmatein, C amp;^ for tê ob guftum ita appdlarunt» Sacris Romanæ gentïs célébra» ; turn quondam abfinthium eft: ßquidem Latinorum ferrjs cert anti-bus in capitolio quadrigis,uilt;ftor abfinthium bibebattfanitatemut par eft præmio dari honorifice tunc exiftimantibus Romanis, cuius feruandae reftituendæ^* non parua merito inter okra bus Ah-, finthio debetur,tam multiplex uis cft,Sc in firmado ftomacho tant effieax,
DESCRIPTIO.
Abfinthium cauks habet ut Artemifia.Flores fuperne Iutcos,iil-ftar hcrbæ,quam impcriti uocant Stichados citrinum,Radiccsin-fernè Candidas amp;nbsp;fruticofas»
Tria autema Piiniodiuerfislocis,amp;item à Diofcor.AbfinthijgC neranumerantur. Primueft Abfinthium'Romanuuel rufticum, quod amp;nbsp;ponticum à rcgione,in qua optimum nafcitur,appellatitf» Aliud Abfinthium marinum,quod amp;nbsp;Seriphium dicitur,nobis qui demignotum. Tertium Abfinthq genus qüod plurimumin Gallia ultra Alpes nafcitur, quodq; incolægcntis fuæuocabuloSanâo nicumà SantOnum gente appellant, unde amp;nbsp;fernen Sandoniculfl, quodinpharmacopolrjs uenditür aduerfus infantiumlumbricôs.
TEMPERAMENTVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R
B nbsp;nbsp;Abfinthium calidum primogradueft, ficcum tertio, aftringen-
’ ' ' 'ti,amaraamp; acri iimuH'ónatnm qualitate.
Succusipfius hXï'fewM^Q calidior eft,
VIRES AG IWAMENTA.
Succus decern diebus continuis una uice potus adquätuor drachmas , amp;nbsp;in faccharo temperatus, conducit ad Idericiaïn,amp; aqua intercutem,amp; multos etiarn lienis amp;nbsp;iocinoris noxios humoret pro peil it.
Abfinthium ftomachum 06 epar confortât, Ciborumappeten-tiam cxcitat.morbis ex opilatione prOuenientibus, utputa hydropi, 86 id genus alijs,medetur.
Lumbricosin uentre necat,86 fortitCreosexpcllit,emplaftro inde præparato in hunemodum. Recipe Abfinthij quatuor uncas, cuphorbr) femi unciam,cornu ceruini combufti,unciam unam,hi| addatur un cia una fellis kporini, 86 mei admifceatur,lnde empla* ftrum fadum,uentri imponatur.
Quilongafebre conflidatur, utatur fucco Abfinthij, facchard tcmpcrato,ftatim febre kuabitur.
Si cui caput adeo dokt,ut fomnum capere nequeat, tedpiat Ah finthium 86 herbam minutum contufam in aqua bene decoquat,^ liniheil
-ocr page 25-SIMPLICIB/MEDIÖ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
^ ïmtHeoimpofitam,capitikniter drcumdetac ci'rcuml/gct, pulfatu C ksdolores remouebit,óó Hiauiter dormi re faciet»
Succus Abfmthrj perficorum nuckispermiftus, 6ó auribusinftil latus, uermes aurium necat»
Auribus fi manat fanics,cum aceto tritum infunditur,
Abfinthium choleram,quæftomacho aut epati cohækrit, cx-pu^at,amp; per urinam eua cuat»
Cum uino elixum, amp;nbsp;per diein unauice ad quatuor unciasa iciu nobibkum, hominem præferuat,nefanguisin corpore putrefcat;
Contra fugillata multum prodeft, fi mei ÓÓ paululum optimi tiini,cumCyminocontufoaddatur, amp;S deinde commifceatur,amp; lt;mplaftrimodo imponatur.
Obum ex Abfinthio, auribus mftillatum auditum reftituit* Abfinihium ons graueokntiam emendataceto permiftum, fi os wdecolluatur, Siuerobiberis,Iienistumoresdifcutit. Idem con tufum8cmellefubalt;fl:um,oculifq;illitum,hebetes oculos darificat»
Adkimbricosinaluonecandos, Accipe Abfinthium,Marru, tium amp;nbsp;Lupinum, codem pondéré, ÔC decoque in aqua mulfa uel kforti uino,amp; aluo hoe impone circa umbilicum,tum abfq; dubio necantur.
g nbsp;nbsp;Cum oliuarum oleo codum, amp;nbsp;uentri illitum, debilitatcm ito-
’’^achi,^ malitiam iecoris tolliu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Adiierfusebrietatemualet Abfinthrjiuccus cumelle permiftus» Menfes mulierum obftructos idem trahit, fi cum fucco Artemifiæ, ttiyrrhaSó melle commiftusjinmodumpefrilocismuiiebribuskib datur»
Succus quoqp Abfinthrj cum fucco Boraginis amp;nbsp;floribusCentau ft? decoctus,in fero caprino,lienofis ac frebricitatibus opiculatur*
Abfinthium cumabrotano inlixiuio elixum, ualet contra ded-dentes capiUos.
Ad cruditatem ftomachi,accipc Abfinthium 8ó rutam æquali pondéré, amp;nbsp;admixcopipere inuicem contunde, amp;nbsp;decoquein uL 110,amp;exeo bibe,hoc ualde confert ftomacho, atq; eum expurgat*
Anginis quoq; fubuenitcum melk 06 nitro. Abfinthiumuefti-businiertum,tineas arcet, Somnos allicit, olfaAum: autinfciofub C3pite pofitum.
Ex Abfinthio conficitur uinum Abfinthite, quod ftomacho ac-tommodatum eft,amp; urinam cit, Ægre concoquentibus utile eft, keinorofis indem, renum cumurinæmaloaliquodoloribus,lu£. lulls felle,cibum auerfantibus ftomachis,ftomacho malcaffetfbs,^ bisquibusex longo tempore præcordia tenduntur» utile itidem iliflationibus,rotundis alui lumbricis,amp; fuppreftis menfibus*
A ill
-ocr page 26-DE HERBIS, CAETERISQyS
AQVA RBSINTHIL
Abfinthfj aqua circa ßnem Mai) diûillacun
Aduerfus omnesfebres bec aqua falubcm'rna eft» Couduciï quo^^qsqiu'busexfrigidacaufacaputindolefcit, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Tormina inteftinoru curare effîcax eft» Ad deqclcfidam #Iuum, «contrario ad fifteudam aluum ninnuprofluentem, utiliffima eß*
ARISTOLOCHIA R0TVNDA«
nomenclatvraE,
fi
ANNOTATIO IN ARISTOLOCHIAM LONGAM»
5 RISTOLOCHIA ut Diofeondi placet, inde nome fortita eft, quod K^lsH Äo}(iv^aMS-gt; id eft puerpens egre-giê falutarïs nt,ucpote quæremoratosmenfeSjhæren« tes feeundas, Sórdiquias omnes à partu pelïat. Roma nis pariteramp; Græcis Ariftolocbia plerumq; dicitur, Malum ter ræ etiam à Latinis appellatur»
TEMPERAMENTVM»
» AriftoJöchia rotunda herba eftprimo gradu calefaciens/celifl. doautficcans, libenternafciturinlènticetis, antiquis nemoribus, amp;Sfrutetis,E radiez prælongos cauIesinMartioprofèrt, cubitaK quandoque akitudine,in quorum fummo flores funt puniceiaulj candidi, Radicem ad modum iuglandis rotundam habet, inma concauam 00 colore croceam» Folia nero hxderx terreftri amp;oif lia producit»
.hrrgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENERA EIVSlt;
Tth Aridolochix genera apud Diofcorident dcfcrhutifor^ro^
-ocr page 27-StMPLICIB, MÈDICÎ^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
^un^a, longa S^ Clematis, quæSarmentofadidtur, ob radices in G wodum farmenti complicatas, Plinius nero quatuor ipecies adin-uenitlib,2^»cap«8» Ariftolochialonga masexiftimatur : rotunda autem foemina, Hæc duo genera notiffîma funt,quibus in officL nisutuntur»
Ariftolochig rotundæ in medicinis maior eft ufus,quant longe, radices plus commendantur quàm folia. Radix effbdienda eft, priuf^ flos erumpit, Ea miram efficaciam babet, abfumit enim 06 cxpeUit uenena, poteftq; ad duos annos Integra uirtute durare, ‘ Rotundae Ariftolochiæ radicem, fummopere pilces expetunt, ^taq;ficontufamadmixtacalce, in mare fparferis, aduolant pifecs ^iracupiditate,continuoq; exanimati fluitant, idq; Plinius coram ^^Mumteftaturâpifeatoribus Campaniæ, qui ob id banc rade. ^lt;:ni,uenenum terrg uocabant.
VIRES AC IVVAMEKTX
Afthmatico ualdeprodeft Ariftolocbia,fipaululum Gentianæ ' ^«nifucco Glycyrrbizæ,quam officinæ liquiritiam uocant, adda-^ur,^ melle permifeeatur,^ eo utatur, »
Pulmoni item utilis,pedori,ac tuiTi medetur,
MorboComitialiacparalyfi opitulatur, fiquislumat diias un-^1^5 Ariftolocbiæ, Eupborbp êd Gaftorei ßngulorum draebmam Ö, ^nam, amp;nbsp;cum oleo obuarum decoquat, amp;S fpinam derfi â ceruice ^^9’^^ anumieo inungat,
Ariftolocbia m puluerêredada amp;nbsp;aceto temperata, ualdecon-^udt,(ïinde fcabics lauctur.Puluis Ariftolocbiæ uulneribus putre^ fcentibusinfperfus,ea curat,amp; Gangrænam inrjsconfumit, Fiftu bs quoep fanat infper(a,fi prins lixiuio de betulis faó:o,aut aqua alu ’^inislotæ fuerint, In difficultate partus Ariftolocbiam in uino ^eliuariimoleodecoque, quoparturientisuentremperungc, æ ftatimlcuabitur.
Pluribus modis Ariftolocbia grauidis opimlatur,nam Cum uino potó^yrrba 8ópipereadditis,menfes 00 fecundas cict,amp; emortu-osfœtus extrabit.
Po te ft eadem. Cub dit us ex cadem foeminis peflulus.
Eadem uino bibita medetur morfibus uenenatis, 86 aduerfus po tionesueneno infectas conducit,Febres quoq; codé modo fumpt» pdlit,
Ariftolocbia etiam falubris eft ibis qui apoftemate lateris uel pc dorislaborant,
Eadem cum aloé epatico in puluercm trita, 86 cake at^ melk in uinumfuba6la,tollit polypum uel cancrum,qui nafum onfedit.
A Ü^
-ocr page 28-DE HERBIS CAETERISQVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
A Puluis eiufdcm en melk temperatu s ad ons cxukefationcinamp; adgingiuas maxime confert,amp; omnia uulnera expurgat.
Arillolochia contufa ^ cu radice Didamni in puluerem re4a d:a,amp; melk permixta amp;nbsp;cmplaftri modo uulneribus impofita, fa-gittas atq; lentes extrahit»
Eius radix in uino uel aqua coda, facit ad laterum dolorem, Sf ad Iienem,fi quis.inde potet.
In aceto décoda ÔC dêtibus ex co collutis 8^ fricatis,dealbateos,
amp; tollit dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Vulneribus eadem impofîta,laniem,fagittas,oira frada, amp;nbsp;fen* tes extrahit»
Radicibus uiolarum, amp;nbsp;melk temperata, in modum emplaftrl, generat carnem,
AQVA ARISTOLOCHIAE ROTVNDAE»
Ad diftillationem in medio Maq cum tota fua lubftantia, minu tim concidenda eft»
Manibus inde friatispellittremorem»
Vulneraexea lota,ftatim curat»
Lateris ÖC lienis dolorem,pota mitigat».
Spafmo lubuenit,membris ex ea mane 8C uefperi friatis»
’ nbsp;nbsp;Omnem perfridionem in homme reprimit,mane £lt;uelpcnJnJ p gulis uicibus ad duas uncias pota»
Sæpius pota amp;nbsp;articulis inde friatis, podagram diminuit
ARISTOLOCHIA LONGA.
NOMENCLATVRAE,
A^t?0A#^t«^dKf«»
Ariftolochia longa*
Oflcrlucei.
S«nnlt;^0lwt«:^
ANNO
-ocr page 29-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$
ANNOTATIO IN ARISTOLOCHIAM LONGAM»
RISTOLOCHIA longa^ cft longoamp;C altocauk, fold's HC^uindibus paUore miftis, in agris libenter proueniens,
Cauk amp;nbsp;internodfjs fimilis Azaro, graui odorc, floribus pïfl5nnaucfcentibus,radiccCandida, tenui amp;nbsp;oblonga,
TEMPER AM ENTVM, Ariftolochia longa tertio ordine calefacit.
VIRES AG IWAMENTA,
Inpuluerem trita, amp;nbsp;myrrha, æquali pondéré commifta, ac in uinocalido fumpta,purgarmatrices,fcetü(q; ex utero mortuos ex. pdlit.
Cumradice Hibiki,plant agine ac melk impofita,mitigat podagt; gram,
Inpuluerem redadla Curat pütrida uulnera,
Equislæfis ab epbippio, idê puluisuuïncri utiliter infpergicur, Ariftolochialonga,óó Aloepaticum æqualipondérécum melk rofaceoin modu cmplaftri formetur, utiliflimum eft, aduerfus ue-lcraamp; caua ulcéra crurû,quæ prius oleo tartan, aut decodlo myrrhs debent mu ndari.
Sufpiriofis Opitulatur, 86 peplus expurgat puluis Anftolochiæ ^°nps,fumptus cum aqua mulfa,
Cum Didamno pari pondéré in uino décoda 86 colata,deinde maneSf uefperi pota, fagittas 86 lurculos educit, mahé 86 uclpcri Juinenimpofita,turn kniter curat,
Ariftolochiælongæ partes düæ,Gentianæ cum Acoro inpulue fern contritæ pars dimidia,mifc€antur melle defpumato, hocafthgt; maticisfaluberrimum eft, 86 pedons uikolos humoresdifcutit.
In puluerem redada,86 cum fucco Rutæ illita,morfus uenenato rnnianimalium fanat.PuIueris aütem drachma poia pellit ucnena,
AQ^VA ARISTOLOCHIAE LONGAE,
Hæc cum tota fubftantia diftillanda eft in exitu Maq, Haecaqua falubris eft ad podagram,fpafmum, 86 uitiofa crura» fi cum illa toueantur 86 fricentur.
Torminauentris quoeppellit, triüm unciarumpondérémane amp;ucfperi pota.Sic quoq; conducit ad morbum Comitialem, 86 la ten’s dolores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Itemtumores 86 corporis magnitudinem ex laftitucinc proue-nientcmdifcutit,fi prædido modobibatur. Sic etiam conducit ad deftillatloncs capitis 86 ad fpirandi diffïcultatem,
A mulieribus pota, pellit fecundinam, Ô6 fanat lienofos,febrL bufijmedetur,
X Conuenic
-ocr page 30-DE HERBIS CAETERISQVE
A Conuenit quoc^ ad membri uirilis 06 genitalis mulierum pullulas, amp;S quæpafeendo ferpuntulecra, fi indelauentur, amp;nbsp;Hntcola in ea madefacta mane ÓÓ uefperi fuper iniponantur.
Spafmum cum podagra peil it, fi membra ff plus eu eafneentur.
V alet item aduerlus malitiam fcabioforum crurum,amp; ad uulne-ra profluentia,cx flia lota, aut lintea in ea madefacta illis appheen-tur: prodeft ad exitum anffi Ipongia in ea aqua immerfa,cali'da’ im ponatimfiftulas curat inde Iotas, fiquoeppanni lineiin ea intindi imponantur.
A L T H AE A.
nomenclatvrae,
iCtffK®',
Althæa, Ibifcus, Bifmalua»
3btf«-Wdb Peppel.
nbifc^wur^et
ANNOTATIO INALTHAEvM.
LTH AE A fiue Ibifcus Romanis pariter amp;nbsp;Grecis utroq; nomine dicitur.Tributû ei nomen ab exceUen tia 8ó multitudine remediorum. Siquidem nihil Al-thæa Græcis aliud eft, quàm fi à medendo medieam fimpliciter dicas,quibus ù^Sos in Medicina pharmacumremedium-qtie,ÓÓKAÖlt;ï/yej/;uerDum meden' eft, Officinis bifmalua appellatur quia fpecies maluæ eft 86 foliu mollius 86 duplo craflius habet qua ipfafimplex malu a, Vuig o maluauifcus appellatur, quódglutinofa fitradice,
DESC-
/
-ocr page 31-SIMPLICIB. MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Afthajapraßno eft colore, caule oblonge 86 aito,quemadmo- ^ 4umRof^, queuulgo uocantur, rôfærefertf, j'nfuperiore parte, florem habet rofeum, femina dictarum rofarum confimilia, folia funtUnugino(a,nionia amp;nbsp;rotunda,qualia azan'. Radixlonga,magna, uifeofaç, intus Candida cû multo humore, facile naleitur ubi-cun(^plantatur,quotannis repullulando fe ipfam reuocat»
TEMPER AMENT VMn
Habet uim natura calefaciendi,difcutiendi, laxandi, inflamma-tionemabigendi*
VIRES AC IWAMENTAn
Radix cum ipfaherba décoda, Ô6 dun's apoftematibus impofi-ta,emolliteaN
Foliacumoleo oliuarum décoda ualent ad quemuis corporis ^xteriorem calorem,emplaftri modo impofita»
Semê mollificat omnia dura 06 calentia apoftemata, 06 fanat ea, Sicetiarn conducitmembris queintumuerunt»
R^dix cum femme fini elixa,emplaftri modo ad anteriorem par
*^w colli applicata,gutturis ulcéra 06 abfcefTusemolIit»
Semen Althææ cumhyffopo Ô6dulci radicein aqua aut uino g decoâ:um,66 hauftum, Tuftîmfedat,excalidaintemperie contra
^3*^5Scfacilem reddit excreation em; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D
Seinen cum uino co dum, 06 oleo oliuarum admixto,uitiliginem
^^Wpïne^ faciei decolorationem extent atc^emendat,fi cum «olauetur.
Radixelixa86ambuftisimpolita, magnum extrabit calorem» ^drupturaminteriorem,uterc femine AIthgæ,Ô6 ex eo bibe,in occurabitur»
Ad apium idus,accipe radieem 86 cum aceto tempera, 86 illine, hocftatimopitulaturN -'‘^-^
Semen quoq; in pofta aut uino decodum,bibitur contra omnes Uelparum,apium ac fimilium acüleatos idus.
Radix cum uino coda,fi inde bibas,ciet u rinam^
Semen propellïf calculum,qui lumbos obfediU
Semen recens arefadum, deinde contufiim, 86 cü aceto clixiim, ïcadfolem inund5,afperam 86 fcabiofam cutemleproforu curat*
Radixcum uino décoda 86 pota,ad irtteriora membra qug pla-
) gisautcontufioneautcafu fuerintrupta, conducit: Eadem cum Recto décoda, 86 ore inde colluto,medetur dentibus, 86remoueÉ dolorem gingiuarum»
Alth^ain uino aut aquamulfa elixa,86bibita,curât Apoftemata |horacis,tumorem uulneru 86 corporis,rumpit ulcera 86 ftrumas, *cfaci
-ocr page 32-DE HERBIS, CAETERISQVE ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
ac facit ad abiceflus,fecundui'n aurcs,quosparotidas dicunt,niala* gmacis modo impofita*
Exradiccóóadipeanfenno fifiat emplaftrumamp; duns apoftc* matibus,ulceribus,óó membris ambuftis imponatur,fanat ea,ac ca lorem extrahit» Hippocrates uulneratis,fîtientibus defedu fangui nis, radicis decodlæ fuccum bibendum dedit,amp;eam uulneribus cum melle amp;nbsp;refîna,item côuulfis,luxatis, turnentibusamp;S mufculis, neruis,articulis impofuit» Suipiriofis ac dyfentericis in uino biben dum præbuit» Vide Plin»lib,2ö»cap»2i»
Decotflum radicis potum,prodeft uring difficultati,calctilorum criidicatibus,coxendicum doloribus,tremulis ac inteftinorum tor-minibus»
AQVA ALTHÀEAE,
Tempus diftillandi conueniens eft à menfe lulio ufq; ad SepteiM-brcm,tum radix contufa debet diftillari»
Hæc aqua eu uino pota,medetur dyfcnteriç» Sanguinem min-gentibus auxiliatur,ad tres uncias pota,^ expurgatuefieam, Pot# nel impofita ad omnes prædidos morbos conducit»
A C E T O S A.
Acetofa
-ocr page 33-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
ANNOTATIO IN ACETOSAM,
CETOS A Ladniseaherbaeft, quæ GrædsOxaKs dicitur,a faporis acidi'tate,quód gratum acorem pala-to repræfentet,unde 80 in acetarqs magni eft ufus, amp;nbsp;____fingularem habet gratiam, Eft aut oxalis apud Dio-fcordem ÓC Plinium,genus lapathi,cuius defcriptio omnino often dit,earn efle Acetofam» Sunt qui cam à foliorum figura anaxyrida appcnant,quoniam calceorum folcis, quos Cræci aliquando ea uo ccfignificant^fimilia funt,
DESCRIPTIO,
Acetofgduo funtgenera, Acetofa maior,qup latiora habet folia caulem fefquicubitum, altum ac rubefcentem,Ièmine rubro in mu-cronemacuminato, quodfoliaceoueftiturinuolucro, hæc partim ftntur,partim fponte in incultis 8^ pratis prouenit. Secundum ge ’ius,quod Acetofam minorem uel agreftem appellant,quæ'multo minora amp;numerofiora folia habet,caulem uiridem 86 gracilem,ic mtnparuum 86 album, ea mulierculaeinardorefebrium utuntur, tontufa enim 86 cum falc impofita,mire réfrigérât, Maior autem Acetofa,uirtute 86 bonitate hanc fuperat,
TEMPE RAM ENTVM,
Acetofa réfrigérât 86 ficcat in tertio ordine, , VIRES AG IVVAMENTA,
Acetofa comefta tollit faftidium,86 appetcntiam ciborum excitât. Eadem cum Barba louis contufa,86 aceto temperata, atq; im-pofita,facros ignes atq; inflammationem fanguinisreftinguit,
Omnes fpecies lapathi, ut Diofcorides inquit, molliunt aluum, ^loluscodumedatur.
Folia cruda iUita,meliceridas, rofaceo, aut croco addito, difcu-dunt,
Acetofa contufa,86 oculisapplicataemplaftri modo, tumorem pdlit,S6 fanat uitiligines,leucas, 86 alias cutis maculas prauas,etiä cmplaftri modo impofita.Eodcm modo medetur ambuftis. Seme, ittrba, Ô6 radix ad prædiftos morbos eandem habent facultatcm*
Succus Acetofæ temperatus oleo oliuarum, 86 capitiillitus,re-mouctmagnü capitis dolorem ex calida intempérie proueniente, Cum uino pota uel comcfta, difcutitquofuis morbos ex calore contraétos,utl(fterum, exiecoreuelfplene orturn, Eodem modo pota, auxiliatur mulieribus quibus menfes diu durauerint, 86 ptxcipue fi femine utantur,
Scmenlumbricos pellit,86 aduenena conducit,tuminprimisad uenenatorum animalium morfus atq; iétus.
-ocr page 34-DE HERBIS CAETERTSQVE
A Succusacctofæocunscirciimlitus,reddîteosclariorcs» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
Idem auribus inftillatus,intenorem tumorem difcudt, Acetofa in acetario fumpta,choleræ impetum reftingu/t» In uino aut aqua aduerfus dyfenteriam uel fluxurn hemorrhoy^ dum utilîter bibitur,
. Eadem conducit aduerfus ebrietatem»
Radix in uino coda doloribus aurium dentium^; prodeft, fi coîluanturiUo decodo^
Radicern Acetofæ, quidam contra ftrumasmeonofufpenfam
gerunt»
Semen in uino elixum,omnes alui fludioncs fiftitJicnis tumorcs acdolores aceto difeutit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Radicescodæ cum aceto,uel crudæ, lepras 06 impetiginesim-pofitæ curant,atq; fcabros ungues.ucrum oportet locum antea, ni tró âcetoepin foie confricatum præparare»
' Decodi fucco corporis pruritus remouetur,fi in balnco ex co fo ueatur Sefricetun
Acetofa uirtute amp;nbsp;facilitate conucnit cu Seperuiuo 86 portulaca«.
AQVA ACETOSAE,
Acetofa diftillanda eft cum tota fubftantia in ucre.
Aqua Acetofæ tumThcriacatemperata,ualetaducrfu$ptft2nif
Pota conducit ad quofuis internos calores,fedat fitim,falurans eft iecori et lpleni,bibita 86 linteolis imposa,
Sacris ignibus medetur appfi^2ta,amp; bibita, conducit ambufris,pellitinor, bum Regium, Difeutitfebres,turn quo queparotidas.
Denies conducitad omnesmorbos prædidos,
A N E T H V M.
NOMENCLATVRAE,
fiVhSoy,
Anethum:
Anicetum,
ANNa
-ocr page 35-SIMPLICIbZ MEDIC.
ANNOTATIO IN ANETHVM.
N E T H V M Romani panter Grecis dicunt. Diofeo. lib.^.cap.óo, Anicetum quo^ uocari tradit,quo no mine Græcc appellantur ea,quæ cibi appetentiam fa ciunt.Paulus Æginetaipiumuocat anemion.
DESCRIPTIO.
Anethum omnibus nota her ba eR^ Seritur non minus coquoru quam medicorum gratia,ut inquit Platina.Nafcitur herbaceo colo readmodumfoeniculi, ucrum caule non ufqj adeo alto, fuperius umbellam habet lut€isfloribusrefertam,Só libenter inter olera hor tenfia prouenit.Radix eft lignofa amp;nbsp;albicans.
TEMPERAMENTVM.
Anethum,utinquit Ægincta,calefac!t infecundo ordine intern fojficcatpaulo remilTius.
VIRES AC IVVAMENTA.
Somnum conciliât, fi quis utatur, 8ó in primis oleo Anetino ca-P’tiillito. AntiquY,ut Galenus fcribit,uiridi Anetho uti folebanc adfomnum conciliàndum,coronisinde fadis, amp;nbsp;capiti applicatis.
Succusueloleum Anethinumualet ad aurm dolorem,calidum inftillatum. 'a . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
^'ihofrequenti oculos hebetat, genituram extinguit; Si nu-tneesud mulieresladantes puerum,utantur ipfa herba,uel iemine, laAscopiamgenerat, SC præcipuefî cum iure exlentibusparato, fumatur.
Anethum cum papauere decodum 8lt;f commiftum ac potum, ^ftituornitiones. Tormina èc inflationesuentrisfedat.
Semenctematumillméntibus condilomata tollit. Jdem fluxu ^i^isUnde manfeæ folentexoriri,fanat,puluere inlpcrfo.
Cihls ei Anetho confert ad omnes ani morbos, amp;nbsp;dolorem pu-dendorum, Tumquoq; humcntibusulceribusutilitcrillinitur, 8ó potiffimum rjs, ut uult Galenus,quç in pudendis confiftunt.
D2codu anethi fi fumatur,ualde prodeft ftrangurialaborantib.
Anethum cum Zaccaro decodum, 8ó oleo umoq; permiftum, wnducit matrici,pellit fecundas,trahit menle's, fi pondéré duarum ^rachmarum bibatur.
Deco(^ Anethibibitu, optime prodeft adfrigiditatê pedoris. Semen feruens arefadum,fingultus cohibet.
Idem fumptum ex aqua,mitigat cruditates.
‘ Semen Anethi atq; urticæ, pari quantitate in ppluerem redadu aqua mulfa permifceatur,ac cataplafmatis modo marifcis impo-^tur,præfens crit remedium.
B ff
-ocr page 36-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
A nbsp;nbsp;nbsp;Epiphon’s radix illinitur ex aqua uel uino»
Anethum quocp cummaftiche deco(flum,uomituiTireprimûlt;
Cerebrum atq; noma chum confortât, fi edatun
' Oleum Anethinum dolori uenaru amp;nbsp;paralyfi fubuenitjUnguciv
to Dial these permixtum,
Semen in aqua decodum, mulicribusinfidentibus, toHitdolO' rem matricis»
AQVA ANETHI,
Anethum in fine Map cum tota fubfiantia diiliUatur»
Aqua ea pota, amp;nbsp;temporibus capitis affricata 0^ iUita, condliat fomnum amp;nbsp;quietem» Mulieribus Iacproritat,Inflationes corpo ris difcutit,concodionem adiuuat.
Tumorem Sf ukera pellit,fi Jinthcolis imponatur» Venerem mi-nuit,fi bibat ur,
A N I S V M.
NOM ENGI ATYRAli
ANNOTATIO IN ANISVM»
NIS V M, Latinisamp; Grae ds, hoc nomine cognitum, quod etiam Anicetumuocatur, quoniam Anethimo do,inquitßarbarus, appetentiam ciborum præfiat» Vulgus medicorum Romanum focnicukm appellat»
DESCRIPTIO»
Anifum omnibus eft notiiïîmû,in pinguiori terra lihenter nafd tur,cubitali altitudinc, folk's cifeinatis, kmine foenicuJolîmili,flo-re luteo,radice infernc candida* Viridc, 8lt; quod magna habetgra. na, optimum cenfetur*
TEMPERAMENTVM»
- Anifum calefac/t atq; ficcat in tertio ordine»
VIRES AC IVVAMENTA,
Conditum cum Zaccaro,uticribit Platina, turgidasaluosexo* nerat,Vapores caput petentes reprimit,oris halitum iucundioreni facit, fœtorcmç- toUit.
Anifum iuftîtu naribus hauftum, confert ad faciem inflatam, 3^ capitis dolores, amp;5 uertigmem fedat.
Conrufumamp;S oleoroiarum admixtum, amp;nbsp;auribus inftillatum, auditum emendat*
Oleum ex Amfo, ac feenieuJi lemen, mulieribus Jadis copiam procréât» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aniluni
-ocr page 37-SIMPLIGIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Anffum'ßtim arcet, obftrudo epati fuccumt, 8Ó urmam det, ^ Wanducatum,
Malos hurnores difijcit,8ó tormina uentris cohibet,8ó inflation nes difcut it.
Purgat foeminis m a tri ccm 8ó malashumiditatcs.
Ven er cm ftimulat tam uiris quam mulkribusmiris in cibo corne ftuni,genituram auget,Veficam amp;nbsp;renes obftrudos apcrit.
Cumfoeniculodecoétumjconfertdiuturnafcbre laborantibus, pdlituenenum.
Affidue comedentibus,auget naturalem calorcm,
Qyoeunq; modo quis utatur Anifo, inflationesreprimit, quæ mteftina indurant,óó ftomachum grauant.
Calefacitcpar,^ concodtionem adiimat,
Anifum in uino clixum,amp; cynamomo atcp maftiebe comiftum, ‘’fitterfumitur aduerfus grauem eructuationem, ex frigido èC cru-^oftomacho contradam.
Cum lingua ceruina, quam officinæ uocant Scolopcndriam, commiftum, ualet ad oppilationem epatis atq; fplcnis.
ßibitur utiliter fubeuntibus cutem aquis,dilcutit tumorem.
Conducit ad omnia genera Hydropis,amp;2 albas fludiones foemi-narumfiftit.
Pubis ex Anifo facculo inditus, 86 in uino calefadus, mulicrum ^ pudendis fi applicetur,attrahit,expurgat easab ommimmundicia^
Concifumauribus fradis infunditur cumrofaceo. Ad affè-Clonesoculorum conducit, fi qua oculis inciderunt detrahir, uel fi pbgisuel contufîonelæfifuerint,fimodo contufum in aqua coqua-^ur,Sccaïidumimponatur. Eodemmodoillitum, nariumulcera lt;:oufumit. Gontritum in puluerem 86 temperatum mene,Hyib-poamp;aceto,ac codum, fiatgargarifmus ad Squinantiam. Sic quo-9ueparatumcumuino,86 comefl:um,ualet ad thoracis apoftema-ta,8ó ad tu Him. Cum caftoreo fumptum, confert ad tumorem ftomachi 86 mtefiinorum.
Sfrangulationes uuluæ,fi manducetur uelbibatur cum aceto 86 Welle, fedat.
Infomnia leuat,ut inquit Plinius, fuipenfum in puluino, ut dor-Clientes olfaciant. nbsp;nbsp;Parturientibus propinatur cum Anetho;
Pythagoras corripi comitiali morbo negat in manu tenentes, ideo quam plurimum domi ferendum.
Cum uino fumptum fudorem leniter præftat;
Veftes quoq; à tineis défendit.
Thoracis pituitas purgattofixim,86 cumeUe fumptum melius.
Dyfentenam cohibet 86 Tenefmum, Anifum toftum, non enini
B iq
-ocr page 38-DE HERBIS, CAETERISQ.VÏ
A ah'ucî utilms uentri amp;nbsp;intefti'nis putant, Cakfadt membra,dolores lumborum S^ matrids mit/gat« AQVA ANISE
Herba fam maturefcens cum femme dj’ßjllatur, Et ad omnes morbos priedidos ea aqua falutans eft,
ALLELVIA.
NOMENCLATVRAE^
O^vriitfüJtOf, Alleluia.
Panis cucult Trifolium cuculf.
lt;0»cBgÄ«cl^n«;
0a«rfkc.
6lt;^pttHee.
S»c^2(mpfFcf*
ANNOTATIO IN ALLELVIA.
L L E L VIA herba eft,quam offieinx edam TnML urn acidumLatme appellant, Vulgus ueropanemcu cultOxys Plinio nominatur,ab acid o fapore,ut Ruel bus teftatur, Earn Hieronymus Tragus primi nomL nis Medicus, putatefk Oxytnphyllon, quod engenus Trifoli/, Septem enim genera Trifoliorum idem recenfet, quemadmodum Só Ruellius6ó BrunsfelHusin primo Tomo iimpIiciumPharmaco rum,quos quibbet herbarum amp;nbsp;medicina: ftudiofus de hac rekge repoteft.Marccllusduoponitgcnera,cuminquit:nobis exhisqug diult;obferuauimus,in earn partem inclinât animus, ut duo fint Tri-folq genera,commune amp;nbsp;pratenfe,hoc omnibus notum,amp;^ acutio* risfoli);alterum,quod Græci Oxytnphyllon dixerunt.
DESCRIPTib.
Alleluia ku panisCuculi, herbula eftacido Gporeprædita,uC Acetofa,TrifoIio fimilis cifjongis tantum pediculis, tria tantum in fummitatefolia proferentibus. Flore candido, rufoin lunatisfili. quis fcctu,radice in transuerfum longa 8c (ruticofa^in truncisarbo rum dekdarum 8C locispetroiïslibcnterproueniens,InhortiïquO queplantaripotekjn acetarijs ea. utuntur,iucundofapore.
TEM PER AM ENTVM.
Herba ek frigida 8C dcca^óC in primis fcmen,foÏia humiditatem quandamin fecontinent, Eademnempe, qua Acetok polietfa. QultaKt VIRES
-ocr page 39-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB. lyiEDlC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;i VIRES AC IVVAMENTAgt;
Herba auxiliatur dolonbus capitis 8^ tboracis,8ó ualet ad oppL ‘^tionemepatisamp;Sipkni§, præterca ad ucntris tormina ex frigida Wteniperie contrada»
Conducitad ons Aphth'as,quæpuerisueletiamadultjspericir
*01« funt,mafticata,uel fucco in ore retento^
Succus omnes malas pullulas oris emendat.
Idem cum aqua aluminofa temperatus, fiftulas oris fanat.
Herba cum uino décolla, ÔC myrrha permifta, fi os inde coüua-'^^ oris dolorem 06 gangrænam gingiuarum curât,
Prodcftcalidacompkxionepræditis, Sitimfedat, Réfrigérât Wjôc cor confortât,
AQVA PANIS CVGVLI,
^4uapota falutaris eft ad peftem, Sc ad omnes fupra feriptos • *®orboi.
A L L I V M.
NOMENCt ATVRAE,
^KC^cJ^O^t
Allium,
amp;n0bllt;^«cl^.
ANNOTATIO IN ALLIvM.
L LIV M, Latini uocant à Græco uerbo «;ä£Äw, id eft, quódcxilicndocrcfcat, Græcis autemScorodon dick tur, ut Ariftophanis enarrator in Pluto tradit, quaß vKxloii^óc^oii^d eft, rudis amp;nbsp;iniuria rofa, quod afperc fu-praniodumredoltat,amp; olfacientium nares offendat.
DESCRIPTION
AlJium eft alba cepa,pluribus coagmentata bulbis,Só nuckis,irt alba 8C bene ftcrcorata terra optime proueniens. Si maturum fiib terramanferit,regcrminat. Secundo anno femineprouenit, Non fernen ferftebet, quod tandem fit uenenum, fifæpiusferatur,Sed
-ocr page 40-DE HERBIS, CAETERISQVE*
i’^ IpkaucInuclei,quiliratim difponentur,digitorumquatuorfpacio C lt;ïiftantes,fpicæ uero fint diuifæ, ut in puluinispofitæ, minus in Fe-ßentur aquis hyemis, maturefcentis caulis depreflusin terram ob-f aitur,quo capita fiantuaftiora^ Columella inter hortorum deli-tiasnumerat allium, non contemnendum fane in ruris honore 8C hortorum difciplina locum inuenit, honeftum enim aegratumru-fticæ plebi obfonium eft ac medicina» Quare 06 Marfilius Ficinus Allium theriacam rufticorum appellat.
Diofcorides duo allq genera ponit, fatiuum fiue hortend, aliud filueftrG,quod ophiofcorödon,quafi anguinum Allium nommant. Repenuntur St plura Alliorügcnera,apud Plinium 8C Theopbra-ftum,quæ bic enumerate nimis prolixum eflèt.
Allium quo plures habet nuclcos,eo alperius eft.
Halitumedentibusredditinluauiorem.
V crum ad amoliendam odoris tetri foeditatem ,betæradicem io pilinis toftam,fuperediftè conuenit. Edentibus halitus tædium ferturaboleri,ficrudam fabam fuper manducarint. VeIfi rutam fupered erint. Aiunt,allium fi luna lub terris pofita feratur,amp; item fub terris luna latente,ucllatur,odoris Foeditate cariturum.
TEMP ER AM ENT VM.
Allium calefacit ficcatq; in quarto gradu, ut inquit Ægmeta, 5j Cepa,allium,porrum,ut idem teftatur,primolibro,acriuirtutedo p nata funt,corpus calefaciüt, extenuant, amp;nbsp;craftbs in eo humores in cidunt. Cholerici cauebunt nc utantur allio, 06 maxime tempo., ribus calidis,quia totu corpus inflammat amp;nbsp;deficcat, amp;nbsp;Choleram rubeam ac aduftam auget.
VIRES AC IVVAMENTA.
Allium, intcriorem corporis tumorem dilcutit. Apoftemata emollit amp;nbsp;aperit,faniemq; educit,clixum amp;nbsp;impofitum.
Cum fucco Allq, fi caput ungatur, necat pediculos 86 lendes.
Bibatur etiam Allium magna utilitate cum origani decodo,ut Diofc oridesferibit,contra pediculos amp;nbsp;lendes.
Capillorumdefluuiis,quas alopetias dieunt,medetur alliofum cinis cum melle fubaftus amp;nbsp;inunctus.
Eodem modo illitum,uitia cutis emendat.
Cinis fanat mala ulcera quæ aperta funt,fi infpergatur.
Idem cü melle 8ó butiro uernali fubacT;us,leuigatciitê,fcabieamp; lepra infeftam,fi à balnco inungatur. Alliu officit oculorü claritati.
Decodum amp;nbsp;fumptu claram reddit ttoccm,amp; antique medetur tunï,ac thoracê expurgat infrigidatu.Stomachi humiditatêexiccat
Allium cum ipfa herbacodum in uino, 86potum, urinampro-mouet, mulieribusmenfesmouet, extrahitfecundas, fiuentereo inungatur*
-ocr page 41-SIMPLIGIB? MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
mungatur. Quinedamfuffituhoc præftarepoteft Allium, fimu, lier in fella excauata fedcns,ab infcriori parte fit obtetfra.
Alliôufus,â nulle uenenatoanimalilæditur, Gontufumeum folijsficuum amp;nbsp;flonbus Chamomillæ, parimenfura, amp;emplaftri niodoimpofitum,morfus rabidorura animalium fanat.
Odor allij fugat quofuis uermes ucnenatos. Si quis Allio prç, fumpto feriatur à ferpente,nullam inde trahet n©xam, neq; fi uene, num hau fer it,ei nocebit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V,
Cum aceto deçodurnamp;S cum aqua mulfa polum, latoslumbn, cos,86 noxia quaeurs interaneorum animalia pellit. Idem cS oleo oliuarum elixum,fanar animalium uenenatorum morfus, in pedi, busamp;alqs quibufuis corporis mëmbris. Hoc wguento remo, uentur ueficæ incomoda 06 tumores, fi extrinlecus illinatur.
Cum lade decodum pulmonis uleera fanat.
Allium cum centaurea in uino decodum,amp; furaptum,pellit hy, ^ropem,ex frigida caufa contradum,
Contufumamp; Conandro permixtum, atq; fie cu uino fumptum lumborum doloribus,amp; difïîcultadurinæopitulatur.
Cumfabis codum 8C contulum, amp;nbsp;temperatum oleo oliuarum '’^^papaueris,ungucntumindefadumualde conducit ad dolorem '^pnis,temporibusillitum. Affiducedentibus inducit dolorem 8 ^^pifis,5: impurum reddit fanguinem.
NOCVMENHA EIVS, EX PLINIO.
Vitia dus funt,ut inquit Plinius, quod oculos hebetat,inflatioes hdt, ftomachum lædit, copiofius fumptum, fitim gignitjn totum intern codum utilius eft crudo,elixum^; tofto.
Allium decodum §6 toftum cum maftiche 8(2 pyretro,amp; contri, Ruthin puluerem,eo decode fi os colluatur, dentiu doloribusmuL turn auxiliatur.
■ Pentium d ol ores etiam leuac,ut autor eft Diofcorides,fi ctun tc uä 02thure coquatur,8lt;2 illud decodum ore contineatur.
^3gnæutilitati Allium eft ijs qui concodionis munia obire no poflunt.Vndc8lt;2 operarfjs 06 rufticis conducit, quiplerumc^ aqua i’ihunt,8ó cibofrigido,duræq; concodionis utuntur.
Nee minor efficacia contra aquaru, 8C quorumcuni^ locorum ’nutationes,quando uefcentes co,ncc aquarum uitio,nec coclimu-tationetentari,neq; infcftari conditioneregioms patitur,
AQVA ALLII.
Hæc aqua diftillanda erit in diebus Canicularibus.
Conducitad anginam,5lt; gutturis tumores, filinteola incarna, tidada,applicentur,8(2 duab. uneqs bibatur,uelgargarizetur,ufc^ ^urn mdiufculc fiat. Ad omnes prædidos morbos, pota quoqi blutariseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G RL
-ocr page 42-N0MEliCLATVRAIlt;
GRIMONIAM pharmacopolæpaHimcormptouo-cabuló di cunt pro Argem one, que fie à ueteribus appel lata eft,ut inquitVergihusMarcellus, quodoculorum .Ü amp;nbsp;lucis u/ùo, quod Græci argema uocant, dlita medea-tur,* Quæautemßtuera Argemoneud Agrimon/a,adhucniedi-cisnon làtisconstat, eiusenim ulùsamp;S cognitio hodic omnisinta^ cidit. Nam iuxta iudicium ÔC fententiam Hermolai Barbari,Leo-mceni, Antonq Mufæ,amp;r alïorum docîblïimorumed]corum,Agri-moniailia, cuiusj'noHîcim'sufuseft, uerum Eupatorium eft Dio-feond/s, Ethoc quilibet per feiudicarepoteü,G modopiânramSC deCcriptioncm Eupatorq DioCcoridis contulerit cum bac herba, quam uulgo uocant Agrimoniam. Quare quilquise/lmedicoruni quipodhac Eupatorio uti uelit^ Agrimonia Eupatorijîoeoutatut conEdenter^ cumtotEnt prxilantesmedici autejrcs^ qui hoc con-ducere exiüimant: neq;eH: quod aliquis credat,Eupatoriumefrc quodagrefiem Saluiamuuîgôappellant^ quumhoeàDioCcoridit deCeription s uald c aUenum Et^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRI
-ocr page 43-A^in'onia feu potius Eupatorium,furculofa eft hcrba,ßmplfci$ icapVenui's,h'gnofi,fubreéli,nigricantis,hirfuri, cubitalis, aliquan j nbsp;nbsp;ïJoÓ^ ampïioris,folio per intemaUa mdfo,Só magna ex parte quin-
seinen cmcdio caule cum lutefsflonbus circa, pro filitpilofum Sf ^iifutura, incHnatum in terrain, ut cuminaruentinambulantium ^^o^’^’ft^us adhærefcit»
Hæcherba call’d a amp;nbsp;ficca eft in fecundo ordi’nc« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''^’' ‘
Viridis contufa, Sófuccusbibatur, pdlit peftemin homineex^ ö'^tam.Eodem modo quoep omnia intenora ulcéra difeutit»
Succus bibitus,i(ftis à uenenatis animalibus conducit, A cane ra tgt;îdomorfus,locolæfo herbameontufam cumfucco imponat.
Succuspotus tormina uentris leuat^Viridis èC recens contufa,Si •^^Jignisulccribus jmpofita,unde lupus morbus prouenit,fanat ea, Cuaato têperata,uerrucasremouet.cmplan:ri modo impofita* ^ienofusfi'agrimoniaamp; Ambrofiain ciboutatur, præfentane-.
^ïi^rentiet remedium*
2 nbsp;Radix cum uino elixa Só fumpta,paraliticis membris fubuenit«. nbsp;nbsp;^ Agrimonia in cibis fumpta, ualdeconfertcancrolaborantibus«.
loiiitomncmimmunditiamcapitisuel alterius partis in corpore, ß îndehueturN Succus malignam feabiem quæferpendo crefeit R^at Contufis articulis impofitus medetur. Idem illicus,membra pbgîsuelHagriscæfa curât» Fatigatuslongoitincre, lauetpedes ô'^codo Agrimoniæ,laflitudinem leuabit»
Rotu fumpta omnes interiores corporis dolores fed ab it» qui cal f^Q laborant, ex caloreuelficcitateprouenientc,infudatoriofccu Ubuabunt» Succus cum aqua Acctofæ tcmpcratus,confert ad calidosabfcc{rus,qui quandam peftis fpeciem præ fe ferunt»
Pü/uis ex Agrimonia profundis uulnenbus aut fiftulis iniperius, ftirefanat»
Agrimonia fmul cumradice Inulæ Campanx in abeno deco. da,i'ïquis inaneamp; uefperi articulos infrigidatos S^ cauatos in cd decodolauerit,intraolt;diduumeosfanat»
Folia contufa cum bona axungia, ualent ad malefica ulcer a, Ca coctbc Græci uocant,quæ uix cicatriccm recipiunt»
Si quis bibat ex uino in quo radix,herba amp;S femina macerata fint, conducitad dyfcntenamamp; iocinoris uitia, amp;ferpentium iâabus medetur,
AQVA
-ocr page 44-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
AQ.VA AGRIMONIAE SEV EVPATORIL Herba colligituramp; diftillaturinMaio,
'A qua medetur T uHï,amp; necat omnes corporis lumbricos, à quL bus fi pueri infeftantur, ualde prodeft fi ad q, uncias biberint» .Conducic ad aquam intercutê, ardculis fæpius ex ea perfricatis, Medetur quoq; Id:eritiæ,mane Só uefperi duabus uncijspota, Secrecum experimentum eft ad difcutiendam febrem quartan nam,fi quis mane amp;nbsp;uefperi fingulisuicibus nq» unciasin potu fumât»
Confert etiam ad uermes arccndos Sc necandos, qui in putridis ulceribusprocreantur,fi inde lota fuerint,purgat amp;nbsp;fanat ca» Gargarizata curat exulceracionem oris u el gut tuns,
»jen'
NOMENCLATVRAE,
Aron,
Barba Aaron, Serpentaria minor« larus,
2(r0tt« Pfiffen pittt lt;rewtfc^ev Jn^ber*
ARVM«
RON Græcis 8C Latinis eodem nomine dicitur. Varia eft huius herbæapud recentiores nomendatuva. Qindam,quód dracunculum æmulatur, fola magni-___tudine difcrepans, Serpentariam mmorem appella-runt, Aiq quod folium effigie bubuli ueftigq prodeat, pedem uitu-li nominarunt. Vulgus quód piftillum promit exerti ferè genitalis effigie, Sacerdotis mentulam uocat, officinæ corrupto uocabu-Io,Iaruni appellant,uel Barbam Aaron,quod Barbçfedæfigurani repræfentet,
DESCRY
-ocr page 45-SIMPLICIB, MEDIC, i^ DESCRIPTIO,
Aron planta eft tenera, duorum aut trium foKorum, Dracuncu lofimilium,fed minorum,amp; paucioribusrefperforum maculis, fca pum Habens dodrantem,in purpuram Icnitcr ten den tem, 06 piftiL Hformafaftigiatum,fuperquemfrudus raccmatim aggeftusmfi-’^2t,adnisprimumuirentibus,deindecum ematuruerunt, croceo colore rutüantibus» Radix illi candida ÔC fruticoia, Duæ autem radices cohærent,quarum una cum increfcit,altera marcoreperit, Nafdturltbenter in antiquis nemoribus,lènticetis, amp;nbsp;umbrofis lo-Os, Numerabatur quondam ferebaturq; inter olera hortenfia Aron,ut Diofcor^ PIinius,amp; Theophraftus tcftantur, quare etiam ï'onnuUi dubitant, num noftri orbis Ar on, cum antiquorum Aro conueniat, Poftea^ radix quæ apud iUos in ciborum uiu erat,nüc temporistantam acrimoniam habet,utquafi damnata fit, 8^ in ci-^b nullam habeatgratiarn,
TEMPER AM ENTVM,
Aron ut Ægineta inquit,calore amp;nbsp;ficcitatc primi eft ordinis, ue-fnm alij propter magnam acrimoniam quam habet, uolunt, quod ’n tertio ordine calefacientium amp;nbsp;ficcantium fit,quod etiam uerifi-mikeft.
Dittus eins confiftit non folum in herba, uerumetiam in feminu ^’’sSCradicibus»
VIRES AC IVVAMENTA,
Radix cum fimo bubulo emplaftri modo impofita, podagris Ptodeft.Eadem extrahit multos malos humores Sc hominem mæ. dlentum reddit in cibo fumpta,
Aron cum radice contufa,amp; fucco inde potopeftem tolh'u
În cibo fumpta ualde confcrt ad opilationem thoracis 00 ad pul roonemmale afFcdum,8c humoresuifcofosinthorace 86 pulmone detentosper iputum rcrjcit,amp; cor hominis refocillat.
Si cui nigræ amp;nbsp;malignæ puftulæ erumpunt,ut Carbunculi, quç letales funt,hanc herbam uel radicem edat,ea noxios calores fedat, 26 tollitucnenum puftularum,ac fanat cas. Qui adeo ueneno in-fedus fuerit,aut pefte correptus,ut præ debilitate loqui non queat, folia Ari cum fak temperata, edat, aut folia in mei decodlum con-cidat,amp;l ficin cibo fumptum,difcutituencnu, 86 præcipuc peftem,
Cuius ftomachus craflis glutinofifq; humoribus fuerit infarctus, 5c malas febres in eo latentes fuerint, radicê in uino decoquat, quo refrigcrato, chalybem ignitum in eo intingat,ut iterum calefiat,S6 itacalidum ut ferre polTit, bibat, hoe craffos illos humores diffipat A^expellit amp;nbsp;malas illas febres remouet,
Idempotus difcutit Melancholiam 86 trißieiam animi, 86 bo-pumgeherat fanguinem, quot;nbsp;‘ G '
-ocr page 46-DE HERBIS, CAETERISQVE
A Puluis ex ra dice cum Zaccaro temperatus,fi in iufculo pyforum C fumatur,aluum derjciu
Exmyrrhaamp; laudano peffarium faólum, fucco^; Aripermi» ftumjocis muliebribus iniiciatur,menfesprouocat,
Cataplafma fi fiat ex radicc,óó cum cymino 06 olco temperctur, ficus curat»
Aron condudc ad am' exi'tum,fi in uino decoquatur, 86 huk ca
ll do decodofiqui'sinfideat»
Radicem in puluerem contritam accipias,86 o Ha Sepia? cum ce-ruiTa addas, finguloriïunci'am unam» deinde aquarofaccapermifi ce^purificat faciem,06 tubera in ea extent,fi inde laueris,
Succuscum theriaca potus,medeturpefi:i,
Herba 06 radix cum fak contufa,ctiam ad peftem conducit»
' Scrophulas refoluit,cu iquina,06 axungia urfina,emplaftri modo impofita. Alq in uino 86 oleo eam decoquunt,86 confert ad caC dem,eodem modo impofita,
Hyppocrates ad quaslibet colledliones cum melkimpoiuit
Vlceraomniü generum, fiuephagedenæfînt, fine carcinomata, fine ferpant, fiue polypi in naribus, mire fanat:
Partus omnium animalium extrahit, naturæ circumKtum, ud herba cum radice efuidata, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P
ß nbsp;nbsp;Ad menfes trahendos feminis uel radicis drachma: duæin uini
cyathis duobus fufficiunt^eadempotio, fi à partunonpurgantur, 86 fecundas trahit, TuiTim decodi ius cum melle finit,
in foirjs Ari cafeus optimè kruari traditur, AQVA ARI,
Aron circa finem Maq colJigitur 86 cum tota fubfiantiaconcifa diftillatur.
Aqua ruptis falutaris eft, fi quottidie mane 86 uciperifingulisui» cibus très uncias bibant,
Aieiunispota, incidit86abiumit crairos86 glutinofos ftomgt;» chi 86 thoracis humores,excitat appetentiam ciborum,
Putrida uulnera fanat, fi inde lauentur,
A S A R V M.
NOM ENCL ATVRAEe
Ao-afov,, NxeJ'os xyfiX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Alarum» Perpenfalt; Ruftica nardus»
V“^g^§°’
Sanguis Martis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
^AplwurB»
)^tltgt;anAVamp;#9« AN- i
-ocr page 47-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4
ANNOTATIO IN ASARVM,
S A R V M, ut mquit Plmius, ideo fic uodtatum fe in-ü€niffè,quoniam in coronas non addatur,Ô6 ornatus ^^^^^” careant homines. Si quidem Græcis aa-affl» fignificat idem quod «lt;râgto7«p,id eft, quod in ornatum honuehiat,amp; quo ornari ncqueamus, Qyamuis Diofcorides co-fonoriam effe herbam teftatur,inud tarnen no aduerfatur,poflunt WmijUt Vergilius Marcellus ait,plantæ carumque partes,ob pr^ci puameiusufus caufam,coronariæ effe, amp;nbsp;nihilominus, quia ah'-quid aliud impediat,in coronas non addi, fatis enim erat odOr,quf quoniamin Afaro multus eft, efFccit ut coronarium eflet, amp;C ob ea caufamàDiolcoride,A(àrumetiamcoronarijsadnumeraretur» Silueftris etiam uel ruftica nardus didtur, ob odorisfimilitudi-^^U],quianardi odorem 86 uim habet,
Latini etiam Perpenfam appellant, hue Vulgagincm,ut Macer ^^ibit,niagi ucro Sanguinem Martis,
GalliBaccharem appellant,cum tarnen duæ herbæ fint, Baccha ’^IsSc Afarum fi quis Plinium 06 Diofcoridem rede confidcrabit,^ fortehinc error manauit,ut inquit Antonius Mufa, quod Afarum IJ Baccharis dicitur,quia multæ Baccharis notæ in Afaro polity funt,
DESCRIPTIO.
Afarum folia hederæ repræfentat, rotundioria tantum 06 moL Bora,quæ cum nigrore uirentia funt, 06 à tergo multis diuifa fibris. Radices multæ fparguntur,partim albicantes, partim fubfufcæ,gc uiculatæ,tenues,obliquæ,fimilcs gramini,86 fupra modum odora tæiHcdcrç terreftri non incomodè comparin' poteft, quia eodem ïPodo in fenticetis 06 opaeîs filuis, fe ipfum humi paflim propagat, Floremiuxtaradicem 86 inter folia habet purpureum, beneo-l^teni,uâfculis Apollinaris herbæ, ( quam Hyofeyamum uocant) fmilem,fernen in floribus acinofum refid et,ut in uuis,Nafcitur urn-trofis montibus,macris 86 fitientibuslocis,
Radix tantum in Medicina commendatur, 86 meliorcft,quæ craffiordenfiorçextiterit, cuius odor ftibtilis, fapor acutus cunt modicaftipticitate.
TEMPERAMENTVM,
Calefaciendiacficcandiuim habet in tertio gradu,utuulc Ægi* Ktta, Sunt qui calidum 86 ficcum in fecundo ordinc conftituant« Extenuat,aperit,rcfoluit 86 impcUit,
-ocr page 48-DE HERBIS, CAETÈRtSQ/E
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VÏRES AC IWAMENTA/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
Afarum omnes dolores corporis interior es pcllit,amp; calefadt membra interiora,quæ refrigerata lunt,fî quis ex eo bibat,
Accipe Afariunciam unam, ÔCinmenfura boniamp; recentisin-uftimaceratumzfîmulad trimeftrefpaciu repone, pofteapercohj amp;nbsp;manc Si uefperi ex eo bibas, hochydropicis Ôlt;^ ictericis magnu cft remedium, Ea potio quartanam quoq^ toKit, ÔC diutinas febres, quod experimento probatum eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/..u,;.
Afarum urinam ciet,confortât ueficam amp;r lumbos,purgatucræ-trialbi modo, fed non adeo fortiter, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Gorroboratum amp;nbsp;permiftum cum aqua cafei, cufpica, Sf a^ua mellis,adlaxandam aluum optime confert,
EducitfuperfluosSófrigidos b timorés, fi quis modo fuprapræ' feriptoutatur.
Ex oîeo Afari, fi quis fpinam dorfi inungat, prouocat iiidorcrti,
amp; aperit membra obftruâ;a.
Mixtum collyrfjs cum Tutia atténuât tuniculam cam,quæuoca tur cornea,amp; darificat uifum,
Afarum mulieribus ducit meriffruà 06 eis urinam prouocat, fi eXeobibant. Eademuirtutepollet,qua Acorus,
Conferteiusdecodiüm omnibus opilationibus hepatiSj fields^ £ S^interaneorum omnium,
EducitperinferioraChoIeram amp;nbsp;Phlegma ex omnibus mem-bris,Mouetuomitiones, Sicaputlotumfueritexiixiuiofadoex Afaro,cerebrum confortât.
Aqua Afari uel ucegetum cius potum, fœtum pcIÜt S^ uiuem um 06 mortuum,qiia-^ prægnantibus propinanda noneft,
Dofis radicis crit ad quatuor drachmas, fi quis in potuutiucIiG Pulueris autem Dofis crit una drachma,uel ad fummum duæ, Afarum, lingua ceruina, ^foliafene, in uino décodafubuenu untfebriquartanæ.
AQ.VA ASARt
Optimum tempus eft diftiUandi, uel alioquificcandi, uclrepöz nendiherbam una cum radice,âdecimo quinto die mênfis Augü* fti,ufq; ad odauum diem Septembris, *
Lintéolüm hac aqua imbutum amp;nbsp;iecóri ardenti âpplicatum,ud alioquialfjs membris, cxtinguit calorem non naturalem, 00 hoc ex fingulari qtiadam facultate.
Adqualefcunq; diuturnas febres8óadquartanam mirecondu-cit,ad iq, uel üip uncias pota.
Grauidis mulieribus hæcaqua omnino eft prohibita, fottum enitn tam «iuum quam mortuum potenter expeUit.
f ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ASPHa
-ocr page 49-SIMPLICIB. MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;ÿ
ASPHODEL VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
NOMECLATVRAE;
AfflfOttiKoSt
Hcroion. Affodülus.
Haftula regia* Albucum, Bernardi Tefticulus*
(ßoIbtwurQ* XPilb ©c^wertct
^eybnifc^^lwmett.
ANNOtATIO IN ASPHODELVM, SPHODELVS,àLatinis Haftularegiadicitur, acprOgt; pterea id nomen fortitus eft, ut putat Antonius Mufa, q?
inter bulbofas herbas maximus fit* Romani etiam Albu ^^nidicunt» Plinius tarnen eiuscaulem Albucu, ipfum uero totum haftulam regiam dici mauult. Idem inquit Afphodelum de clariC ^isherbarum.aliqui Heroion appellaucrunt, Vulgaria herbaria ■^^odiUum barbare uocant, amp;autorem fequuntur Auicennant, ^^iCanone z,cap,77,etiam ita uocat»
DESCRIPTIO.
^fphodelushcrbaeft, folqsporro fimilibus, caule mediocriter Q’^go,flores gerente cacuminibus, radices Iongæ,rotundæ, rubi-^ndoudaureo colore,coaceruatæ quafi multis bulbis compacte.
9*^^ plures prodcunt,quarum quælibet Peoniæradicem imi ïari ufdetur,amp; inquitquod quandoque uiderit digitales radiculas 'idbulbos, qui ex craffiore radice prodeunt, fexagenarium numc-’^üm excedere.Sic 06 Plinius li.2i .cap37.fatetur,quód ab eius radi oftuaginta adnati bulbuli in aceruum uifi funt. An uera Hafta *^^^2iaucl Afphodelusfit, quamherbam proeaiam officinæôC
-ocr page 50-DE HERBIS, CAETERISQVE
A Herbanjoftendunt, inter Medicos nondumconuenit Hicrony^ C mus Tragus uultquod noftra terra non gignat Afphodelum,ideo que radices tantum aliunde ad nos aliquando fine hetba adferri.
In Italia uerô,utteftatur Antonius MufaJampaHimccepit haberi quot;nbsp;in hortis^adeo ut nuUus fit,qui ibi Afphodelum ignorct«
TEMPERAMENTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^
Radix maiorem efficaciam in le habet, Calefadt SC ficacinter« tio ordine,
VIRES AC IVVAMENTA,
Radix inuirto pota,adfertla;ticiam, diflipat humorcs, cieturi* nam,menftrua obftruda duciu
Afphodelus, alumenuftumS^ inpuluercm redadum, accuM melle permiftum/cabiei 06 lepræ medetur,fi ex co in ungas.
Idem contufus fi cum fcce uini malignis ukeribus emplaftri modo imponatur,ualde fanat.
Emplaftrum ex radice amp;nbsp;farina ordei faâum in æquali quanth tate,amp; inflammatis apoftematibusimpofitum, ingentem calorem eXtinguit,^ apent ac emollit,
Eodem modo impofitum membris contufis auxiliatur,
Succus ex radice expreflus 06 uulneri calidus infufus, omnepu-rulcntum educit. Idem cum Tucia temperatus, conduct ad lip* ^ £ pientes oculos,fi à foris iIlinatur,
Succus quoqj cum uino amp;nbsp;Zaccaro commixtus,ac pows,graut ter tuffientibus opitulatur.
Radicesdccoclæ cum feceuini,8ó emplaftrimodo mammarum ac teftium inflainmationibusfiimponantur,ualdeprodeft,
In uino deco(fla,fuffiifis felle 8d nydropicis medetur.
Flores cum uino temperati 06 poci,purgantftomachum, .^Radix in aqua elixajaxat aluum,
^Nicandcr,utinquit Plinius, contra Serpentes S^ Scorpioncs, caulem uel fernen uel bulbosdedit in uino tribus drachmis, Suh-ftrauitq; fomno,contra hos metus. Illo die quolt;J ab omni uene* no quifq; tutus eft,in quo biberiteam potionem,
Puluis ex radice cum alumine ufto permiftus, 6^ purulentisuub neribusinfpcrlus,eroditgangrgnam, PurulentauuIneraGIaucn tur ex radice in uino décoda,faluberrimum eft,
Succus Afphodeli amp;nbsp;hederæ terreftris permixtus, SC in contra* na aurc tepens infufus,ad dentium dolorem prodeft.
Radix cum Abrotanoinlixiuio elixa,conducttaddefiuuiumca pillorum, fi caput inde lauetur, Odorem iucundum affedantb bus cum iri arida amp;C exiguo fale præbet, Hefiodus magnis laudi-bus cxtulit, cum inquit paucos nolle quot in maluis amp;nbsp;Afphoddo bonareperiantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ACORV^
-ocr page 51-JÏMPUCIB, MEOIC,'
Aeorus»
Herba uenenat
Gladiolus»
(Cklbdtltem ^wd^çnwwrQ*
ANNOTATIO NI ACORvM»
C 0 R v M pharmacopolæ 8ó herbarq uulgo appeUaftti ^^^herbam illam, quæ iridis fpecies eft, 2^ Gladiolus etiam ab acuminato gladij,quem refcrc,mucrone, appellatur» Cacterum Manardus,Campegius,8ó Brunsfclfius, mul^ tquealij,acriexaftoquc iudicio medici, conftanter affirmant, ue-tum Acorum Diofcoridis,eflè radiccm illam, quam paffirn in oftL dnisperperam appellant calamum aromaticum, camque praten-lt;luntrationem,quód Acorus Diolcoridis,calore 6C ficcitateuiget, hdicemquc habet odoratam : nofter autem uocatus Acorus frigt. ditatcô^fîccitate infignitur, Óóinfipidum quendamfaporemha-^2t,radicemqueiniucundi odoris.Quare etiam fuadent, calamum «ocatum Aromaticum fumendum effe, quoties in Medicina opus tft Acoro. Porro uerus odoratus calamus,de quo Diofc o.fenbit, ^dhucignotuseft,
C iq
-ocr page 52-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DES GRIP TIO,
A cors Iridis folia habet, radicef^ no diffimilcs, muldplicatas» nee in reóbü nee akii adas,fed eefpit^ummo i^ pbliquü tendentes, intern odijs diftindlas,albicantes, gwR acres, odore non ingraias* TEMPERAMErÏWM.
Acorus,ut quidam uolunt, calefacit atepdefitcat in fecundogra du» Sed iuxta Galenum amp;nbsp;Paulum Æginetam^B tertio or dine eft cakfacientium amp;nbsp;deficcantium» * ’ i
Huius utimur radice,ut inquit Galenus,qwguftu acrieft,SórtiO dice amaro, odoreq; non miucundo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Herba autem quæ iam ab Herbarrjs Acon^ djeitur. Folia habet fimilia Iridi, fed anguftiora 6^ latiora, præterwalbicantiâ acinftar gladq acuminata, Horem habet luteum, fimiîpm croco, radicesob-tortas amp;nbsp;genicul|tas, atque rubicundasmaftitunn paluftribusSC aquofislocis»
V^RES AG IVVAMENTA»
Radicis tantu eft ufus. Cuius fucco oculoru ealiginem difcutiut»
Radix in aqua décoda 06 pota,ftiUicidio urinæ lubuenit. Simili modo quoep adabfeeffus pedloris atep lateris coducit» Serpenturn idtibusauxiliacur,inpotuftimpta*
locineris atq; lienis affectibus opitulatur, liquisaccipf(t libranl B radicis AcOri contufæ, Sd femi menfuram optimi aceti, amp;nbsp;radicem ineomacerettresdies, Ôddecoquat poftea radicem cum aceto ad medietatem,8d linteolo percolct, atq; fex uncias mellis admifeeat, amp;nbsp;denuo acriter fernere finat. hæc potio mane, quamdiu durat,ic-iunisbibenda. nbsp;nbsp;Si quisradicem penes fegeftauent, immunisent
à difentena 00 fpafmo»
Acorusfacultatcm incidendi habet, Sdaperiendi opflationem iocineris atq; lienis ex frigorc contradam»
RadixX in uino décoda uel macerata,illiiduinum conducitdologt; ribus pedoris,iocineris atep lienis»
Aduerfuslderum accipies radicem Acori,linguam ceruinam, endiuiam,dulcem radicem,0^ cucurbitæ femina,hf c cum aqua degt; coques,amp; percolacaedulcabis,amp; fie uteris»
Radix uino clixaualetad dolorem matricis,fi decodo huicinlp deant. Conducit torminibus,ruptis,uulfis 06 difenteriæ»
Antidotis radix magno ufu commifeetur»
Radix in uino trita 00 illita teftium tumores mire difeutit.
AQ.VA ACORI»
Cum herba florcre incipit radix uel flores debent diftdlarh
Aquainpotufumpta, menftruammiumfluentiafiftit» Ad o-mnes quoq; fupra enumcratos morbos falutariseft»
AERO-
-ocr page 53-NOMENCLATVftAE
■i' A^^irovif.
Abrotänum«. /gt;^'gt;^y^f
Abßnthium pontkum^
ÖMhwUVQ.
| B R O T A N V M, ut in quit Platina, iucundi ac graufs odor fs her ba eft, nomen autem ab AbrotoniofoemL £ nainherbam conuerlafumpfit,uel ut Nicandri enar-^1 i^atot teftatur,inde fibi nome ufurpauit,quód confpe ’^’’ijtenerufn molle,uel delieatum babeatur, autquod diffïcilem halitumprofpiret. Abfinthium ponticum etiarn Romanis dicitur^ wi^quitDiofco^abamaritudine quam fimilem Abfinthio habet, autore Plinio,
' ’ nbsp;nbsp;■ DESGRIPTIO*
' Al^totanumduorumeflègenerum traditur, utDioGo, 8óPIi/ UiusteftantunCampeftrefcilicet aemontanum, hocfoeminam,ilgt; lüdraaremintclhgunt. feemina Diofcoridi quadam arboris fpecie fruticat,candie antibus cir eu ramulos folijs, minutatim marini Ab-fifithfjmodoincifis,copiofo flore^in faftigio comatibus aurifulgo-Kcorymbis. Altcrum quo mas comprehenditwr, farmentofum, gracilifemine,marathri folio,breuiori,canefcente, lutheolo flore, copiofo, uelut corymbis in cacumine congeftim dependentibus, turn grauitate quadam fuauiter olentibus, fimplici radice in ah turn defcendente;
TEMPE RAMENTVM,
Calidumeftin primo gradu, ficcuminftcundo« Abrotanum, ilÜEginetatradit,amp; calefacit amp;nbsp;ficcat in tertio abfceflu,digercndi weidendiq; facilitate præditum,modice uero aftringit»
VIRES
C
-ocr page 54-DE HERBIS,! CAETERISQVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
VIRES AÇ JW AMENTA^
Abrotanum combuftum amp;nbsp;In pulucrcm tritum, 8ó tempera-turn cum olco raphani,^ capiti caluó ilhtura,facit renafcipilos, Succus cius cum oleo anethino permiftüs,idem præftat, barbae uel ali) loco inundusglabro,ubi qüis crincs hafci defidcrat,
Refoluit apoftemata, Só PhIegrnaticos humores,decoduin olla cum cotoneorum nucleis,^ ita ufurpatum,
Succus cxpreflus ex Abrotano Sd cum ümobibitus,défendit he minem ab Apoplexia,
Prodeft contra paraly firn membrorum,fuccus impofitus,
Abrotanum cum oleo oliuarum decodum, amp;nbsp;capitiinundum, frigidam intemperiem capitis remouet,
Cum uino amp;nbsp;faccharo elixum,calefacit ftomaebum, prfgnanti-bus fcctum mundificat,n cum uino codum bibant,
Cum appio 00 faccharo decodu,amp; inpom fumptum, calculum renumamp;ueficæcommirtuitatq;expellit, \
Conducit ad dranguriam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Oleum Abrotani infra umbilicum initurn^cietunnam,
Contra uenena potum in uino,antidotum èft,
Suffitu ferpentes fugantur, Cum uino potum contra uenena-tomm morfus utile eft.
Suppreffismenfibus medetur,contufum Sc paululum myrrhaî admixtum fifuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-.iO3j -
Aduerfusinflammationesoculorum, Accipe Abrotanidrach-mam ûnâ,amp; micas tritice panis,^ decoque in aqua, qua oculosfo-ueb!s,0i omnemcaloremextinguet,
Abrotano fi quis utatur,iuperfluos inteftinorum humores dige-n't,unde tormina folentgenerari.
Ad frigidos affedus pulmonum amp;nbsp;Thoracis utiliter datur,de-codum cu hyflbpo inuino amp;nbsp;aqua, amp;nbsp;dulciradice acfaccharofie-dulcetur.
Cum oko amp;nbsp;falc fimul contufiim, amp;nbsp;pulfibus manuumimpofi-tum,utile remedium contra febres eft.
Ramo cius,ut inquit Plinius, fi fubpeiatur puluino,uenerem Hi-mulari aiunc,efficaciffi'mamq; efle herbam contra omnia ueneficia quibus coitus inhibeatun
AMBRO-
-ocr page 55-SÏMPLICIBlt; MEDIC? lt;a
AMBROSIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
NOMENCLATVRAE,
Ambrofiat Botrys* Apium rufticum«
^icçtvueç. WilOcÓAlbcy,
ANNOTATIO ÏN AMÊROSIAM^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß
I ON inter herbas aliquas fluftuans, amp;uagum nomen i tantum quondam Ambrofîæfuit,fed quodcunqj odogt; ris amp;nbsp;cibi fuauitate placeret, in poétis, fcriptoribufque alijshoc nomine ab antiquis dicebatur,amp;quafiimmortalita teuten tibusfaceret,fic appellataillis fuit»
DESCRIPTIO AMBROSIAE EX DIOSCORIDE»
Ambrofia frutex eft pufillus, trium palmorum altitudine, ragt; niofus,folijs rutæ, paruis circa imum caulemdn ramulis fernen eft, uuisd€pendentibus,Odoreuinoio,quade caufaBotrysâ quibuß dam dicitur, ab alrjs Arthemifia,
Frequens amp;nbsp;notum ubiq nomen.ignota tarnen res eft,ut inquit Marcellus,amp; inter herbas non facilis inuentu, alqs aliter earn often dentibus,amp; cum Artemifia mifcentibusfere cundlis»
DESCRIPTIO VVLGARIS AMBROSIAE» Ambrofiaaût,quæab officinisamp; itemherbarijshodie demon* ftratur, eftplanta ramisexihbus,patulis, folio ncpetæ, multoru* Uautfanguinarialongiofcacmaiore,inquorum cacuminibusco* rymbi dependent,nigro femine, radice cubitaÏi,fubalbida. Inucni* turinmontofisS^ macrislocis,amp; hæcpolemoniaputaturefre,Ea* dem naturam habet cakfaciendi ac deficcandi»
VIRES
-ocr page 56-DE HERBIS, CAETERISQVE
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AG IW AMENTA.
Ad amiffïonem auditus, Accipe Ambrofiam Sc contunde earn, Af fuccum exprefTum permifee cum Iade mulieris ladantis mafciL lum, amp;nbsp;guttas duas uel tres auribus indilla, hoe emendabit audt turn.
Si quis uulneratus fuerit,cafu,uel contufione, uel alioquocun^* modo, Vulnus primum lauare debet uino,poftea lineum p annum lmponet,Ô£herbam aqua decoquet,2lt; aquam ex herba bene expri met,^ ita calidam panno imponet, Sgt;C leniter fuper uulnus ligabit, hoc fuppurationem uulncris tollit, amp;nbsp;ipfum perlânat, Ati:^ quam primum incipit cicatricem reciperc,pannus amouendus eft, 0^ her ba uulneri applicanda,tum co citius curatur.
Ad interiorem uulnerationem corporis, quoennq? modo ca contigerit, Accipe puluerem Ambrofiæ, amp;nbsp;prius cum aquacalida bibe,pofi:ea cum meliufculc fit,in uino calido bibe. Conducither* ba und cum radice ad recentia uulnera,amp; ad antiqua ulcéra.
AduerlusParalyfim, Accipe Ambrofiæ,herbæparaIyfîs,Tithy malli, fingulorum undam unam, Cubebæ feminumdrachmam unam,amp;: in uino decoque, amp;nbsp;cum Zaccaro edulca atq utere. Ad amiffionem loqùelæ optime ualet fi huius decodo os Iæp2 coUua-® tur, Aduerfusapoplexiamutiliterfumitur,
Ad aquam intercutem Só Ideritiam, bonu eft remediurnfi quis cum AppioSc femine petrofelinipermifceatamp;inuino decoquat.
Hæc herba permifta cumlappatio maiorc,raundificatftabian, conducitad defluuium cappiUorum.
Mulcos afFedus iocineris emendat.
AQ_VA AMBROSIAE,
Herba eu tota fubftantia minutim conddi debet, 8ó diftiBari Ä medio Mafj,
Aqua falutaris eft ad punduramS^ dolorem cordis ex impurö fanguine prouenientem,interdiu ter pota fingulisuidbusadquatu oruneias,
Eodem modopota,cx cafulæfisuel uulneratis Stillis quifangui*
nem concretum intus habcnt,fubuenit, Prgferuat eti'am ab Apoplexia in potu fumpta.
ALKA.
SIMPLICIB, MEDÎClt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gp
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALKAKENGI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö
N O'M E N C L A T V R AE,
STft7(Vlt;B*« «Awaxof^f»
Saxifraga rubca, Solanus.
Vcficaria» Habc a ca bus, Alkakengi«
3«bcttK«:(lt;l^ett^ Bobevelkti»
0lt;^lwttc», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o
ANNOTATIO IN ALKAKENGI,
LKAKENGI LatinisdiciturHabcacabus,Arabes Alchachcngi qua,.
fiHah'cacabum uocant, Et eft fee unda fpccicsSola,
ni Diofcoridis,quam Pliniusueficana appellat,quo,^ nbmVeOeæôô calculi's prodeft, Diofcoridi autem magis placet, . ’Quoniam folliculus ille, in quo cius granum continetur,cum uefica runibtudinem habeat,Veficariam didamefle,
DESCRIPTIO,
Alkakengi,fiue Halicacabus, Strychnos,folfjs Solano fatiuo eft Cniilibus,tantum latioribus,caubculis poftquam adoleuerunt,bu^ ^iproftratis, FoUiculis inter folia punie eis ac turbinatis, fingulari Jntusacino,quale eerabum rubens,flore hæderaceo,radice cum fie ^tfeit albicante, nafeitur in uinetis SC alqshortisac circa fæpes,ut Ariftolocbia longa,
TEMPER AMENTVM,
Alkakengi herba frigida amp;nbsp;ficca eft in fecundo ordinc,
-ocr page 58-DE HERBIS, CAETERISQVE
Tria nel quatuor Rmma Alkakengj,uefpcri comefta,quando itur cubitum, podagra: medentur, 06 educunt ex homme per ungt; nam multos uitiofos humores»
Eodem modofiquisutatur, mirum mmodumcicturinam, amp;5 fmgularem facultatem habet a du er lus calculum. Fructum multi's remedqsutuntur, Quicumradice PetrofehniScSaxifragapermt fhjs,amp; inuino decodus,affÈdibus iodheris, ueficæ, amp;nbsp;lumborum auxi'Iiatur,8lt;C dolorem eorum omnino remouet*
Herbæ ipfîus ufus exit ad emplaftra,quæ conducunt adhumem tiaûulnera,
Succus Alkakcngi ulceribus illitus fanat ea, Succus ucro potus fubuenit interioribus abfcclîibus, amp;dillîpatin corpore fanguiné concretum, Succusetiamexprimenduseft amp;lmfolcfîccandusad ciendamurinam.Alkakeng],fiquisutatur,frangit calculum inudk ca 00renibus^Morburegium difeutit» Semme potourinampellk» AQVA ALKAKENGI.
Ex acinis in fecundo menfe Autumni colle(ftis,aqua diftillari débet in balneo Mariæ»
Hec aqua quotidie,mane,à prâdio,êô uefperi tribus uel quatuor unerjspota(infantibusucrounauncia potuidabitur) opitulatur lithiafi 8C calculo renum,amp; ueficæ^
Eodem modo inpOtu fumpta, ftillicidio urinæ fubuenit, citô purpat renés 06 ueficam*
Conducit etiam ad exulcerationem renumamp;uefica:, Scfaluta-risfanguinem mingentibus,
ASTRANTIA ET ANGELICA.
NOMENCLATVRAE,
worç»
i ANK«
SIMPLieiB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20
'_^ANNOTATIO IN ASTRANTIAM;
STRANTIA apud Djofcondem amp;nbsp;alios uctcrcs autores nomenclaturam non habet. Herbarum perL tiflimi fcribunt Aftrantiam fpeciem efle Angelicas, 9uodinutrifcß fît calefadendifacultas, nifîquod AftrantiaSóguftuamp;faporecalidiorcft Angelica,atq;,utteftatur Hieronymus Tragus,differt Aftrantia ab Angelica,quantum piper àGingibere, Non dubitandum eftutramq; ueteribus fuifleno-liirimam,ucrum alrjs nominibus.Ita enim fieri fokt, ut durantibus rebus, nomenclaturæ rcrum fæpe mutentur. Quidam herbarq fiatuerunt Aftranciam effe Meu Diofcoridis, quod Brunsfelfius omninofalfumeflefcribit. Meu enim effe Anctum agrefte, Scfc magisaffentiri excellentiffmo medico D. HieronimoBock, qui credit Aftranciam ÔC Angelicam effe eagenera panaccs,quç à Dio kor.ÔCPlinio ponuntur, probatq, hoc ex defcriptione panaces, èC «odoreS^fuccoharumradicum, quæomniacum panace omni-^Oeonueniunt,
DESGRIPTIÓ.
Aftranti? herba cft magna amp;nbsp;incifuris diuifa,dura ^ tennis,pro ducenscaulemaltum,infummitatehabentemherbam,00 fernen fi-mik Aneto.Radices hint albicantes, quæ in terra ie paffim propa-gant,digitali craffitudinc 8^ odore iucundo.
TEMP E RAM ENTVM, Aftranciacalefacitamp; deficcatinfecundo ordine.
VIRES AG IVVAMENTA.
Radixinaqua décoda amp;nbsp;pota,omnes phiegmaticcs humores ex corpore ediicit,8ótoUitlumbaginem. Cumuinofumpt? ftoma eboinflato conducit,óó mulieribus matricem purgat, fi Mdiffa SC Artemifia addantur. Morbo regio laborans bibat fuccu ex hac berbacum aqua Centauresc permixtum, ^ curabitur.
Radix cum farina ordeacea décoda, amp;emplaftri modoimpo-lïta,eniollit nigricantes puftulas, ac fanat eas.
Contra febrem, Accipe duos ucl tres manipuloshuius herbe ac contunde, deinde ièmi menfuram optimi uini fuper infunde,in quo ßnitoper nodem macerari, amp;nbsp;poftea illo uino percolato,aliud ite-mm fuper addas,quod eodem m odo per node ftabit,amp; percolabi C'i^exquobonuhauftum quinq; uel fex nodes fubfequentes fumi-*o,amp; præfeniiffimum eritremedium.
Radix in ore mafticata educit humores ex capite amp;S purgat cere brumffadem mafticata amp;nbsp;comefta maxime concoquit,fi quod fto machus concodu durum acceperit. Radix pedoris anguftias a-£crit, amp;nbsp;ad ueterem tuffirn ex frigida intemperie contradam falu-»^iseft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D fi
-ocr page 60-DE HERBIS, CAETERISQ.VS
A C A T I A* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
IN
NOMENCEATVRAJt
^KCOllx.
Acatiagt;
Prunella immatura;
0d)Jc^Crtf«fff. Dnsatigeö^Ie^ettt
1CATIAM4
C ATI AM Roman!panter Gra?cisdciunt,NoftramaO uocatam Acatiam, illam nonelTe Dfofcorid!s,mani.
feite pacctji quidem Diofcoridis Acatia Ipmacftaibore-fcens,frut!cofa, necredainalturacrefcens, flore aJbo, femme ecu lupinorum candido, in filiquis claufo ex quo fuccus ille ctiam Acacia appeUatur. Pharmacopolæ autem palPmcx arbufcula, quæ prunusfilueftrisdicitur, Acatiam parant, fructumante matunta-tcmcolliguntac exprimunt, deindefimul cumcarne mifeentesin pläcentarum 01 bes conformant, S^xiccantespro Acatia ututur, Neq^ullum dubium elf, quinofficu^um Acatia fere candem ha-beat facultatem aftringendi 00 refrigerandi, quam ueraiUa Acatia Diofcoridis,quæex Ægypto adfertur,
DESCRIPTION
A catiæ uulgaris arbor in fpinetis nafcitur, Flores producens at bos,acfru(ffus nigroscum nucleisamp; auftero fapore, radices habet canefeentes amp;nbsp;fe propagantes altius in terram, turn ctiam plxrum-quefuntrubentes»
DESCRIPTION
Acatia frigida amp;nbsp;ficca in tertiogradu eft,86 uirtute habet aftra» gendi amp;nbsp;repercutiendf
VIRES AC IVVAMENTA»
Inteftinum extremum quibus prominct, illinanthoc Acatia,fic introrfum repel)itur. Simili modo ad procidentcm matricemulic-ribus adhibetur,
Acatia fanguinem,difcnteriam, Só mulierum meuftruanimiura fluentiafiftit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Oculorum Medicing accomodatus eft Acatic fuccus, uilum con fortat,rcmouetfluxum oculorum,
Calidam
-ocr page 61-f^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It
Calidam int cm pen cm corporis maxime réfrigérât, 06 colores C
*’onnatiuosdircutit,aluumfluentem fupprimit,
Acau'ae fuccus facris ignibus medetur, li inmatur 8f inflammatis *^^nibris.
^piphoris oculorum illitus ualde réfrigérât,
Vonducitoptime ad locum aliquem corporis,quemglabrum
• y^pikm udder e uelis,fi inungatur,
Atatia cum fucco plantaginis permifta,conducit ad fluxum fan S^'nisuarium,
^um dragaganto amp;nbsp;mumia in albo oui fi permifceatur, 8C fto-’^^cho imponatur,nimium uomitum cohibet.
AQ.VA ACATIAE.
^runaimmatura contundi debet Sc diftitfari in fine Septembris, Aquainterdiuter èC fingulisuicibus trium uel quatuor uncia-Ï’®H pondéré pota ualde conducit dyfenteriæcalidæ^ èC ad omnes ’^prædidos morbos falubris eft,pota uel impofita, . ^iniiliter aqua ex floribus Acatiæ in Balneo Mariæ diftinata,ua* ^*^ apoftemata pedoris uel lateris,priuf^ oriantur, turn quoqj ^^ïbiintJajyjj'jin, fanguinis.
A N T H E R A.
NOMENCLATVRAE,
Anthera.
^49 gdb fAtnlininttbctt
ANNOTATIO IN ANTHERAM,
N T H E R A M medici iam uulgo appellant flores in medqsrofis, id eilluteos apices, quiiêparanturin ca pillamenta amp;nbsp;in fernen, quodfub hislanugine qua. ___-—___dam opertum cortice concinetur. Quod autem flo-'f^srolarum Antheræ nomine recentioresmedici fignificaucrint, *^^ocmaxime apparet, ut inquitManarduslibro 4.èp .5, quod morbis utuntur,qui ad ftridoriarn uim ualde defiderant, qua ^5'^^^®’^^®’^®^^“”’P®^^*^^^^^”^ t^friAiomo demonilratur
-ocr page 62-_ DE HERBIS, CAETERISQVE
Quod èc nomen i'pfum manifeftat,quum ab eo quod cß «vStf^U^i jd eft, flos rofædedudumuideatur.Apud antiquosuero aurores^ Anrhera compofido eß, que ad ons ulcéra amp;nbsp;egntudines profitua ‘ elt, S^ ex rofis tarnen conftat.
VIRES AC IVVAMENÏA,
Antheraudliseßadaluumfluentem,amp; ad uomitum,flïnpuluc-rem redada cum iuregaUinaceo fumatur» Puluis idem confer!flux lü herriorrhoidurn,
Puluis cum Acetotemperatus Ratim reßringit fangumem cx uulnere fluentem,flimponatur»
Aqua ex hoe femme cum aqua plantagmis dißillata Af Bifaitó, muheribus fißit menßrua,00 dylcnteriam fanat» Seinen hoc eßfit. gidum Só flecum in fecundo ordine.
Adfluxumfanguinis nanum, Accipe unciamunam Antheræ, fangumis draconis,terræ ßgillacse,boß armem, fingulorum drachma m unam,amp;S cum albumine oui âf pili's leporinis in pulueremre# dadis comifce,6^ naribus immi fte,hocfluxum flflit.
AVENA#
NOME^^l^TVRAf;
Aucna, Bromus^ Ægilops;
iamp;obmi«
ÄNNCU
-ocr page 63-SIMPLICIB. MEDIG, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Z
ANNOTATIO IN AVENAM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
BV E N A apud Diofco. amp;S Plinium BromusSó Ægiîops didtur,Verum inter Bromum Sc Ægilopa hgc d nieren tiaeft,ut clariffimus Medicus!anus Cornarius indicat in quinto libro Commentariorum in libres Galenidc compofitione medicamentorum, Quód Bromus auenam frumengt; ticiam,fatiuam, puram, amp;nbsp;quam hodie albâ appellamus fignifieat» Ægilopsuerô ea Auenaâ Theopbrafto^ t)iöico.amp; Plinio dicitur* ^uaéfua fpónte prouenit, atq; ex hordeÖ in earn dégénérante fit, atqjobidfrumentiuitiumaPliniodidlacft, quarn hodie Aueriam' fylueftretn ac erratieam uocainüs,ÆgiIopa quoep Vergilius inteL ligitcum inquit:lnfclixlolium amp;nbsp;fterilcs dominantur Auenæv , £odenimododeBromoóC ÆgilopefeiititÇoninutiusin defenfio *^2Plinij aduerfus Leo nicenum»
TEMPERAMENTVM4
Auenafiue Bromus ut Galenusautor eft, iumentorurii pabulö podusquâm hominum cibo nafcitur,nec nifi cum extrema premit f^’^fSjinpanes cogitur.Galefacitegregic,minus quoq; corpus enu tbt.Æginctaitem calcfaciendi uim ei alïïgnauit,Diofconetiam at, S tribuit ei naturam ficcandi,facultatem quoqp habet difcutiédi ma, 0
los humores amp;nbsp;abfumendi dura apoftcmata,fi Auenæ farina empla ftrimodo imponatur,amp; præcipue conducit fiftulis oculorum*
VIRES AG IWAMENTA,
Puis Auenacea Diofcoridi efficax eft aluo cohibendæ, Auenæ farina in Aceto ,tollit næuos.
£xAuenacataplafmafadum,cuiadmixtafit farinadulas, ma-hmfcabiem,quacrepre(cntatkpram,fanat,fiimponatun v
Auena decora in aqüa,amp; dein de ccntufa,Slt; cum melle temper tata,bonum mducit calorcm,fi iufculi more edatun
Puis Auenacea coda cum Aceto,ingentem calorem tempérât. Farina Auenæ cmollit 06 maturat dura apoftemata, fi cataplaC tuatismoreimponatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i
Coda quoep omnem tumorem ex calida caufa proueni^jntem re primit.
Emplaftrufi fiat ex Auenaceafarina 80 permifceatur oico Lau, lino,hoc medetur feabiei amp;nbsp;difcurit tumorem durorum apoftema turn, Conducit etiam fiftulis ani,
Farina eadem cum ceruiTa temperata, puram 8C claram reddit fadem, fi fæpius inde inungatur,
-ocr page 64-DE HERBIS, CAETERISQVE APOLLINARIA.
NOMENCLATVRAE,
Apollinaria, ©c^irlm^e j^POLLINARIApropternocumentum, quodinferl,raro habetur in ufu, deftruit enim SC corrumpit fanguinem, amp;omncs humores,6cgenerat malos uapores in corpore,
VIRES AC IWAMENTA,
Si quis pereuffus fuerit aut Cecideric, Apollinariam in aqua bene decjquat,amp;campotionem bibat,amp; herbam ita calidamlocolæfo imponat,^ lintcolum füper Iiget,tum fanguis concretus dilHpatur habet enim naturam incidendi amp;nbsp;difcudendi.
Si uero quis ex cotufioneuel pcrcuffione inter cutemS^camem intumuerit,coquat Apollinariam amp;nbsp;Solanum pari menfura, atque inde tumorem inungat, turn euaneick. Ad interiorem corporis tumorem ex morbo prouenientê non conducit,nam humorem qui erumpcre dcbcret,repercunt,amp; magnum incommodum adferret, Siaraneamquis incibo comede-rit,hanc herbam uiridem cum lak in bon o uino decoquat, uenenum absque damno rcdditur inefficax» lótus à uenenato animali, ex cafa-ciat emplaftrum, Ö^imponat.
NOMENCLATVRAE»
Alchimilla ArtineiHa,
Planta Leonis,
Pes Leonis, Leontopodion,
ïgt;o(cr^raMWlt;nin«m«I,
31 d wen Open, ANNO.
-ocr page 65-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xj
ANNOTATIO IN ALCHIMlLLÀM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
z^LCHIMILL A herba uulneraria eft, atc^cia Hieronymo BrunfuicenGHerbario nomêinditum Leontopodion uel Pes Leonis,uerum Diolcoridis defcriptioni non quadrat,quamuis n omen üludbenèei conuemat, ob figuram pedis Leonis, quem referre uu detur,
DESCRIPTION
Aldiimilla habetfolium crifpum amp;: iêrratum, nafcieür in uctu-ftisuijs,acinpratis,palmæaltitudine,cumlutcisflofculis, radicera liïbetparuamamp;albicantem, quidam tarnen fcribun team efferu^ ^licundam.Salubris herba eft ad uulnera fananda amp;nbsp;ad fanguinem fift^ndum,ut Sanieufa,
TEMPERAMENTVMi
Calida 8ó Gccaeftinfecundogradu. Durât totuni annum inte^ g’^iuirtute,Recens tarnen ad ufum mehor eic quam Gcca.
VIRES AC IWAMENTA.
Aedpe Alchiminam,SanicuIam amp;nbsp;herbam il’am uulnerariarn 9'^amuocantherbamfortis, ex Gngulismanipulumunum, atepin ^^'lapluuiali decoque, Deindelongoslumbricos accipe, Sdeon-^ndeilIosSé exprime humorem per linteolum,permifccq, cum de
15 codoillo,HæcpotiofifumaturGftitomnemfanguinem ex uulne- D ïibusfluentem,8C herbam uulneriimpone extrinlccus, tucuratur, Suceus Alchimillæ tribus diebusmaned iciunispota, connuali ^orbobborantibus lubuenit, G poftea eephalica ucnafiniftrc ma-’^usincidetur^abfqp dubio auxiliatur.
^i quisin ftomacho aut pectore uulneratus fuerit,bibat ex Alchi i^^bSc Sanicula,tum fanatur*
Alchimilla contufa'amp; fuccus exprimetur perlinteolum,cuihy. P^rieonuel Gallitricum in puluerem contritum admilccatur, hóe inpotufumptum, diieutit torminainteftinorum, amp;nbsp;quiequidin corpore Gruierit.
Accipe Alchimillæ, Fœniculi, Saluiæ, PctroGIini,GnguIorlim Wânipulum, amp;nbsp;admifee Aniß, feminis fœniculi, hyHopi, Inu'æ Campanæ,Gngulorum uncias duas,atq; in duabuslibris aquæ ufq) ädtertiampaftem decoque,eapotio fibibatur,omnem fanguinem conerctum refoluit 86 expellit per urinam Sc per excrementa.
AQ_VA ALCHIMILLAE,
Ad conuenientem dcftillationem. Radix ac herba cum tota fubltantia concidi debet, êC diftdlari in fine Maq, uel à menfe lulrj ufe^ad Septembrem»
Aqua Alchimillæ omnibus uuîneribus conducit 80 malum ipfb-nun calorem extinguit,fi cum ea foueantur,ôô panni linci in ca tin-élfiUisimponantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ladern
-ocr page 66-DE HERBIS, CAETERISQVE
Kadern ad uj.ud nq^undagpota marte 06 uefperi, omnibus int^
Honbus uulneMbu5^S6ruptiirismedctutgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
ANACARDVS.
ANMOTATIO ÏN ANACARDVM,
NAGARDVS apud Diofco. æ alios Grecos autögt; res nort muertitun Officing perperani appellant Pedi-euhun Elephantis, cu A nacardus,üt inquit Serapion, eftfrudlusarboris, fimilis cordi aws, cuius color eft pa rum rubens,^ inter ipfura eft res fimilis iànguini,ô6 eft id quod adminiftratur in co,
B nbsp;nbsp;RueUius Anacardium appellat, Hoc modo deeofcribens: Ana-cardium recentiori Græciæ, nam uetua non neminit huius, arbos cftindisfamiliaris, piouenitquoc^ inSidhæ montibus, quiflam-mas ignis erudcant, frudu auiculæ corculo non diflimilb unde nomen putat.ur inditnm, rubentc intus cruore, quo ueluti fanguinc featet-
TEMPERAMENTVM.
Anacardi frudus calefacit atq; deficcatirt quarto ordine, Rueß liusinquit quod quidam tertiam excalfacientium amp;S reficcantium daflèm huie alTignant. Durât triginta annos, nihil de fua uirtute perdens,fi tantum in lods ualdehumidis aut ficcis non feructur.
Si quis folo Anacardo ufus fuerit ablq? additamento, quod mail tiam eins corrigat,illum mori oportet, aut euadetlcprofus»
VIRES AC IWAMENTA»
Si quisdcbilimemoria 06 hebetiingenio præditusfuent, AccL piacq.unciasPimpinelIæamp;Sdccoquat m xqgt; uncijsacidiaceti, fru-dufq; huius decorticatiiq. unciasaddat, acfimul mifceatdumac-quirat conuenientem fpiß]tudincm,amp;‘ inde ie in occipitio maneSC uelperi inungat,tum bonam 06 tenacem parabit memorian^
Accipe
-ocr page 67-SIMPLIGIB. MEDIô* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24
g«A^^’P^ ^uccum huius fructus 2lt; commifcé cum aüfipigmcntó 8ó 0 ^inasco inalam fcabicm, ut impetigmem, confumit ca, led ut hoc ’ ^^301 primum calida aqua abluas»
. kontraimpuram eurem lepræ, Accipc Salüiam,Abßnthi’um, anteriorem partem eolocynthidos æquali pondéré, amp;nbsp;inpuluerenl ’'^dada, conf ice cum tribus uneqs fucci ex Anacardo,uel cum ace-^0)amp;decoqueadmodum emplaftri, amp;nbsp;cuti immundæ fuperim-P®nas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Omnibus morbis cerebri quos frigida aut huœida caufa atrule-?n,opitulatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ Pfoptereaetiamfruélus anacardi dôloribus neworum mede-^b^^i ut podagra cruciant,fi cum mcllc mifeeatur» 0unîmenepermiftus,amp; uerrucis impofitus,easremouet Anacardus temperari débet cum CaRorco,quod corrigit malu ÿnieius,
AMYGDALVS^
NOMENCLATVRAE. ^
Ai^vy/aT^tit
Amygdala amara amp;nbsp;dulcia»
UÎAttbdbaum.
0iîg/ ^hui: mAhbet
ANNOTATIO IN AMYGDALVM»
MYGDALVS aborcirca CalcndasFebruatias f^b debet,quia prima gemmafeit, Ea iamin Germania eift notiflima,ubipafl’iminhortis feritur» Nucesquæferi debent,ut doc et Rucllius,pridie liquidé fimo maceran-tur,alij aqua mulfa madefaciunt, in eaç nodem folam effe patiun-^'^^J’^gcrmenextinguatmcHis mordacitas^Cacumina interram reâ:èfiguntur,fîc utlignofiorparsfurfum ipedet»
•^ïi^yg^^^w®
-ocr page 68-DÊ HERBIS, CAETERISQVE
« nbsp;nbsp;Amygdalum pro fruiflu genus uanat, nam etiam *’^P^^^*^^?
Amygdala,æ,infQemmo genere* Suntuero dupbees Amyg a *» Am ar æ amp;nbsp;dulces, Amaræ falubriores font amp;nbsp;Medidnæ magis» quam efm accomodatæ,DuIcesuerô fuauioresSó Germamæianu* Hariores, quibus Zaccaro confers in fecundaS^ terda mmiauf* feuntur, minus hæ iraient in remedrjs,ut inquit Plinius, fedtamen purgant 0lt; urinani ciunt,
TEMPERAMENTVM,
Dulces non tantum efFicaciam habentquamamar£,Inciaenai^ tenuandiçuiribuspollent, utinquitÆgineta, idcoqueuifeeraOt thoracem cxpurgant, idq; efficacius amaræ»
Dulces Amygdalae calc fa ciuntamp;humeflantin primograau» Amaræ calefaciunt 06 deficcant in fecundo gradu«
VIRES AC IVVAMENTA»
Arcent ebrietatem, utferibit Diofcori.quinque autlèxamar» Amygdalæ in cibo prffumpte.
Hoc idem teftatus eft Plutarcbus Cbçroneusqui apud Druium Tiberrj Cæfarisfîlium, quendam medicum comelTari folimmretu lit,qui omnes bibendi certamine prouocabat,neminiq, cedebatin uinipotu, is tandem deprehenfus eft, antequam biberet, quina fenaucamara comedifle Amygdala. Plutarcbusbaneuimama-B ritudini retulit, quæ perficcet amp;nbsp;bumorcs depafcat,
Vulpesquoc^, ut PIiniusrefert,fi comederintcas,moriuntur,li non coucingac c uicino aquam lambere.
Amygdalæ,fi edantur cum Zaccaro,citô concoquuntur, quart amp;nbsp;aluum laxant.
Dulces comeftæ augentuirorum Sf mulierum gcnituram.
Dolorem gingiuarum tollunt Amygdala, fi comedantur,U€lifl ore retineancur,
Amaræ craftbs bumores educunt,Licnis apoftemata auferunt.
Radix amaræ Amygdalæ decora afperam amp;Sdifcoloremfack cmemendat,fiinde Iauetur,præftantidem Só nucesillitæ.
Amaræ Amygdalæ cum aceto ucl rofacco decoftæ, frond tern-poribusuein modum catbaplafmatisimpofitæ,aut etiam illitæ,capitis doloribus luccurrunt.
Contra exedentia ulcera 8c herpetas Contunduntur,8^ cuni md Ie permifcentur acimponuntur»
Eodem modo morfibus canis rabidi imponuntur.
Dulces Amygdalæ ut leniter aluum laxent aut fiftant, commifee cas cum uuis paftîs aut Zaccaro. Hç comeftæ fomnum conciliant. Cum menta amp;L Amylo fumuntur contra fanguinisexcreationes. Linguntur uel ex aqua bibuntur,in renum doloribus, ucl in pul
monum
-ocr page 69-SIMPLICTB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lt;^
WOnUfflimflammatione, quamperipneumomam dkunt,unclcplu thyfisprouenirefolet. Ineckgmatc audlanænucis magnitudmc additis melk amp;nbsp;ladciocinorofis,tuflïen tibus, amp;nbsp;maioris inteftini, ^uodColon dicunt,inflationibus opitulantur.
GummicxAmygdalo,muinoutiIiter bibitur contra fanguims ^tf^ationes.
Idem fummae cutis impctigines illitum ex Aceto rapit. Oleum de Amygdalis amans fuffocationi 06 præcipitationi ma
^CB fubuenit, fi circa umbilicum inungatur.
JdemtemporibusiUitu, capitis doloribusfuccurrit, S6 quietem
Galidum auribus idem inftiUatum, fonitum 86 tinnitum aurium P^Un,aüditum reftituit.
I^tm mixtum cum melk,duld radice,okorofacco,86 cera,indc '’'’guentumfifiat, 86illinatur circum oculos, cxpurgat06 claro» ^os reddit»
. Gonducitquoqj aduerlus cakulum,dolor es renum,ac ftrangu-^^®'’iifilumbi8 06umbilico illinatur» Amygdalæ amare comeftç ad j.^^niconducunt, Quæ etiam Lumbricos ne cant Ô6 pellunt, fi quis ®pMs eisutatur.Emplaftrum inde fadum fi umbilico imponatur
NOMENCLATVRAE.
AÄö».
Aloe Succotrinum, Epaticum. Gaballinum.
^m bitter (äfft m ber äpotect
ANNOTATIO IN ALOEN.
L O E 86 herba eft 86 eiufdem herbæ fiiccus,quf,ut in quit Gaknus,eft fimilisfcille,folijspinguibus,cra{Iïs, inlatitudinemie modicum fundentibus, rotundis86 retrouerfum répandis , Cuius defcriptionem etiam uide.Nakitur plurima in India, unde 86 liquor ad ^osalFertunNafcitur 86 in Arabia, Afia^,86 maritimis quibufdam °^*s,glutinandisuulncribus accomodata,fed ad exprimendum ex '»‘gt;quoreminutiIis,DupIex gcnus,utidem Diofco.fcribit,liquoris ^selt,alterum Arenofum,86 uefuti puriffîmæ Aloes fedimentu, «r^iocinerismodocoadum.Eligitopinguem Aloem, lynce-»06 line cakulis 86 arenis,fpkndentem,ruffo colore, friabikm^
-ocr page 70-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
A iocîncris modo concretam,facile nquefcentem,ô(fqu^egregia ama ^ ntudinefic. Reprobanda èdiuerfô qu^nigro coloredf, necfacile liquefcit, Mefue amp;nbsp;alq Neoterici tria ponuntgenera Aloes,utpiita Succotrinum, à regione Succutri,nobilius reliquis,Secundum Epa ticum appellatum, quia in colore fuo affîmilatur epati,atq; ex Perils de datum,Iccundum bonitatis locum habet» TertiumCabalhnum did:um,óó eft Rex aliorum,in Medicina uix quicquamuakns,aiq; ex Armenia amp;S Arabia adfertur*
Recentiores Medici err ore quodam. Aloe hepatico aiit cabalh'gt; no pro uero Aloe utuntur, cu femper Aloen fuccotrinum ad ufum Medicinæ potius debeant recipere,ut Campegius probat ex Dio-fcor,Galcni Só aliorum medicorum Grecorum autoritate, qui alia genera uidentur neglexiffe»
Magna pr^terea eft controuerfia inter medicos de ui 00 faculta-te Aloes, Arabes medici, ut Mefue amp;nbsp;Serapion teftätur, Aloen ora uenarum aperire at^p fanguinem ciere,Econtuarió Neoterici qui-dam,uc Manar dus,Fuchfius,6c alp nonnulli,hoc omnino réfutant, atq; optimis Sc firmifTimis teftimonijs ex Galeno,Diofcoride ac PK nio,dcmonftrant, Aloen potius orauenarum occludcre, atq; fanguinem undecunq; fluentera fiftere» De hac re uide Fuchfum hbro primo paradoxorum cap,i»Sed Antonius Mufa in examine fimpli g cium medicamentorum horum fententiam improbat, Vbificin- D quit: Gum MefueacSerapione Aloenaperireor*uenarumcen-feo,ex quadaminfita uirtutc,cuius caufam ignoramus, forte exca-demqualitatequa extremaamaritudine prodijt» Porróinquit,ex perientia ducor ut id fentiam,nam qui Hemorrhoidas pari confue-uere,AIoemagnopereofFenduntur, ut in hoc ftatim incurrant ea uorata»Deniq;Manardushanccontrouerfiamlib4»Epiftolapri-ina hifce uerbis dirimere uidetur,cü inquit:Tametfi Aloe aliquan-do fèdis uenas aperire uidetur,ex accidenti hoc fit, quoniam uiddi-eet excrementaid agentiaad ealocamouet, que uenas recludunt, ficuti ex alqs quoq; fieri medicinis fcribit Galenus Aphorifmo 47*
TEMPER AMENTVM»
Aloc iuxta Aginetam,calefacit in primo, ficcat in tertio ordine, ftomacho etiam arnica eft,abftergit diftipatej;, aluum fubducit»
VIRES AC IVVAMENTA»
Difcutitmalum Phlegma,Gholcram èC Melancholiam,frigido ÓC uiciato iocineri conducens, nbsp;nbsp;,
Aloe cum maftiche permifta,fanguinem excreantibusmedetur» Aleo uim miram in fiftendo fanguine habet, ut Gale, lib» ^.ther» mcth.cap»4.ijs uerbis indicat» Optimum omnium quæ nouime-dicamento-
♦ *
-ocr page 71-SIMPLICIB. MEDIC.
2.6
dicamentorum,quo enamad cerebri menbranarumfanguiniseru pnonestutiffîmèuti licet, eft quad nunc dicetur:Thuris parsuna, Aloes parti dimidiatæ milceatur, amp;nbsp;deinceps cumutendi tempus inftat,tantum huius cum oui candidojfubigatur,utmenis crailitu-dtnemreddat, dehinc^;leporismoîliffîmispilis cxcipiatur,^ tum u»fiipfi,turn ton ulceri imponatur.Quodmedicamentu ipfe quoq; Auicenna Fon. lyv Can. ^. cap, 9, in fiftendis Hemorrhoidibus probat.
Aloe caput ^ ftomachum purgat ex malis bumoribus.
Cum forti uino temperata ac oleo rofacco, dolores capitis finit, frontitemporibufq; inuncta.
Oculorum fcabies,amp; in oculisangulorum prurigincs lenit.
Aloe contufa 80 cum uino melleq; permifta, hoe fi in ore retinea tur,ul«ribus ImguæSC gingiuarum iuccurrit,
Cummafticheacfucco Glycirryzæ,quam dulcem radicem ap,. pellamus,permifta,fufpiriofis opituUtur,fi quis ita utaiur.
Eademinpulucremredada,uulncribus fiinfpergatur, eaquam P’^itnumfanat^purulentis oculis medetur, Inueterata ulcéra ad cica ^‘■icemreducit, exulceratis tam uirorum quam mulierum genitalL ^’us medetur ,fi puluis ciufdem mfpergatur.
Idem puluis quando ponitur cum uino fuper hemorrhoidasS^ fi’T’asani,tunc fanguinem ex eis manantem fidit. Sanat quoque uF ^^raaniSc uirgç cum uino fi illinatur,
Alocin puluerem redaó;a amp;nbsp;cum aqua temperata emplaftri mo douulneribus impofita,glutinatea,
Aloecum myrrha ac (anguine Draconis permiftafimulq; in pul-*^^rfm contrita,86 in putreicentia uulnera uel puftulas infperfa,ero ^itcarnem mortuam abfqj dolore,
Eadem lotacum aqua rofacea uelfucco fœniculi,fi inungatur nrcaoculos,tollitfluxum oculorum,amp; acuituifum.
Aloë fumpta in fero ladfis caprini, dilcutit morbum regium, Maftix aufert Aloe maliciam.
Si dim maftice in aqua linguæ ceruinæ permifceatur,aperit opL htionem iocincris 06 fplcnis.
Aloe fumpta à mulieribus in aqua Artemifiæ, trahit mendrua, Aduerfus aquam intercutem, Accipe drachmam unam Aloes,
A^drachmam lemis Maffcicis,amp; cum fucco Abfynthfi commifee, t]ri0dintrahebdomadam bis fumptum, bonum eritremedium,
Puluis Aloes cum melle permiftus, aduerdis lumbricos con-ducir.
-ocr page 72-PE HERBIS, CAETERISQVE A G A R I C V M.
NOMENCLATVRAE.
Aj^ifgixcji^
Agaricunr# Agaricus» Fungus Abietis«.
2?Annen0d;ïvm
ANNOTATIO IN AGARICVM«
^ G A RIC V M Græd atq; Latini codem nomineap. pellant,nomen uero à loco fumpfit^Ptolomps enim Agarum amp;nbsp;urbem amp;nbsp;amnem in Sarmatia uocarifcn
^ bit,ubi Agaricus optimus naicitur, D E S G R I P T I O,
Agaricum ut fungus nafciturin arboribus GalHarum, Ô^præ* lêrtim in arboribus glandiferis: Circa B olphorum quoÇ proucnit colore candido. Eli autem fungus albus,odoratus, antidotis dß-cax, in fummis arboribus naicens, node rcluccns, ideoq;intcne-brisdecerpitur, ut aucor eft Plinius hbu 6, cap. $. pro tali fungo omnes ferè medici Agaricum accipiunt.Diofcorides uero inquitdc runt quidam plantin radicem Agaricum elTe, quidam in truncisar-borum ex corruptione fungorum modo fieri. Idem fentit Ægine-ta inquiens: Agaricum radix eft exarborum truncisprognata,cor pore fungofo, quæ ex aéria terreftrique fubftantia coaluerit. Gak nus in Ebro ad Paternianum ita fcribit: Agaricum ab arboribus ex-crefcit pront tubera ucl boleti. Diuerfitatem autem hanc fecerunt, ut fcribit Marcellus, nonfatisnoti quondam Agarici natales, ad lerentibus alps radicem efPe, alqs fungorum modo arboribus ad nafci, Appcllatur à multis fungus abictis,u tin quit Mefue, propte-
-ocr page 73-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SÏMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 Ka quod ad moduin fungo-umnafciturin magnisarboribus,quü busacciditcorrofioSc putrefadlio.
Generc,utinquir Diofebr.difFert Agaricumxftq; ineo akeri m mas;alterum tociTiina,bonitace antecedn fccmina,rectas mius pc dia nummodouenasöd diuiGones Habens,Mafcuhim in feipfum con-^■olutum, rotund unique Sdundiqueconcretumeib Pharmaco-polæ unum bonitatis indicium eflè^friabilecenfent.
TEMPERAMEN TV M.
Agaricum eft calidum in primo ordinc, aridum in fecundo,Vis ^'useft,inquit Ægineca, digercre 8d incidere crafTos humores.
VIRES AG IWAMENTA.
Aduerfus febrem quotidianam, Accipe fucci de fumo terre duas '”idas,amp; admifce Agariciunciam unam, aepræbehoefebricitan-ti,niultiseuimfuit præièntiHimum remedium. Aiunt drachmam ''’acjuæinulfæcyathis tribus ante aceeHiouem febhbus liberare, ^uæ cum horrore ueniunt.
Ad tormina inteftinorum, Accipe Agaricip.uncias amp;nbsp;commit
• ^KaquaJnqua malua,uiola,parietaria acportulacafint décoda, ^'^inde mifce cu oleo oliuarum,ód in aluu per clyftcreminfunde.
' Accipe Gaftorci, Schccnanthi,Senæ, Agarici fingulorum femi „ ®’'datn,amp; m uino decoque,contraq; maximos capitis dolores ma-’’^Siuefpcri fnde bibito,
Velfacitopilulas exeo cum Ruteac focniculi fucco, quæidem Rftant.
AduerfusdifRcultatemurinæ, decoque Saxifragamin uino,ac ^gt;ntcolopercola,dein fcmiunciam Agariciadmifce, Sdutcre.
Contra fidulas, Accipe Sal uftum, tartarum, amp;nbsp;Agaricum in puiuercmconcritum ac melkpcrmiftum cum linamento infiftu-Hm inféras, Hoceam curabit.
Admarifcas, Accipe Agaricuminpulucrcmrcdadium,actempera cum fucco herba’ quam Ciclamen uel malum terræ appellant, amp;nbsp;cum oleo,arq; imponc.
Vuluç n:rangulatum,mcnfiumq; difficuïtatem tribus obulis tri-turn in uini uctcris cyatho potum emendat.
' Ad ferpentium plagasamp; morfus obulis tribus potum in uino dficaciter fuccurrit.
Febres frigidasleuiores facit in aqua calida potum.
Siftit Agaricum fanguinis excreationes, trium obulorumpondéré cum aqua fumptum.
Omnibus in uniuerfum interioribus uitqs accomodatu eft, pro tunbusSó ptate fumentium da tb alps cum aqua, al ijs cum uino,alq8 cum Aceto mulfo,alrjs cum mulfa aqua.
E iq
-ocr page 74-DE HERBIS, CAETERISOVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A GN VS C ASTVS.
NOMENCLATVRAÇ^
Ayio^ »Avyamp;*t
Agnus Caftus,
Vitex»
Amerina falix*
3^c«)c^Ump, öc^affmüt @d)Aff WUHCa ÂbîÂ^amôbawm»
ANNOTATIO IN AGNVM CASTVM«
G N O S Grèce Latine Vitex dicitur,Herbarij Agnu» CaftumappeIIant,utraœuoGeidem fignifîcante, diet tur autem Agnos,id eft Caftus,quôd autore Galeno, caftitati conlêruande faccre creditur, non modo com manducatus potui^\ uerum cti'am in cubitum Ribftratiis,Diofco« aliam rationem nominis adducic^inquiens; Agnos autcm,id eft ca-ftus bic frutcx à G reel's didus €ft,quoniam in Thefmophori}s,quæ crant facra Ccreris,caftitat€m euftodientes müderes, fo^js dus cubitus fibi ftemebant^ Lygos nero dicitur,quafi inmen, fmiliter 8C Vitex ob earn quam babent uirgæ eins in uinciendo Icndtiain amp;nbsp;fît mitatem,Romani quoq; falie cm amerinamuocant*
DESCRIPTION
Agnos feu V itex arborefcens frutcx eft, nafcitur afperis amp;nbsp;ineuf tislocispropè aquas S^flumina, Ramulosbabet longos, uitilium' modolentorefuo infragiles, Folia oleæ,tcncnora tantum*
Duo eins genera funt,maior in arborem, modo faiicis adfurgit, -flore cum purpura candido. Minor ramofa folqs albioribusja-nuginofispurpureoflore*
Agnos fernen producit ad formam granorum pipcris. ld quod adminiftratur ex bac arbore in medicina, funtfolia,femé8c flores, quæomnia debent colligi inucreamp; autumno* Arbor bare perpe-tuô uiret,8c utilior eft lundis quâm arida,
TEMPER AMENTVM* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;*
Agnoçiuxta Æginctam, in tertio ordine tu calcfacittum ficcat VIRES
-ocr page 75-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA.
Contra kthargum,Accipe fernen Agni,fernen Apfj/olfaq; Sah ùiæ,atq; in aqua (alfa decoque, quo polteriorem partem capitis îL b'ne,ftatim curat morbum.
Semen eius potum,uenenatorum inorfibus (uccurrit. Idem lie-noßsamp;cutem fubeuntibus aquis mcdetur.
Ladisabundantiamfacmtrahitq; menks, m umo pctum, dra-chmæ pondéré. Idem genicuramextmguit.
Semen arcere ueneris ItimuIosamp;S Gaknus credit, amp;nbsp;ob id per qulm idoneum ijs qui caftitatem cuftodire ftatuerunt,
Seminis decoótS uehementiorem capitis dolorem diffoluit fotm bichenasSC lentigincs cum aphronitro 00 aceto fernen fanat,0i 0risulceraamp; eruptioncs cum melle.
Duritiem teftium cum butyro amp;nbsp;uitium folk's dilcutit, k’mas fedis fernen ex aquaillitum mitigat.
^irgamciusuiator quigeftat,negatur intertrigine ten tari.
NOMENCLATVRAE,
StAiräj^ KK7r«M0|lt;gt;
Apium Gtiuum* Apium hortulanum^
^PfPö* (Karten/Êp^cw.
6t«» p#cp|nn^
£ lüj
DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN APIVM.
E LIN O N Grfci,Latini Apium uocant,diâum autan dl Apium, ut Platina fchbit, quódapex, hoceftcaput in Achaia uiAorum facn certaminis eo coronarctur, __autquód eius flores Apes Jibenter palcuntur. Quinn au tem abfolutè Apium dicitur ut inquit Antonius Mufa,Jiortcnfe in-tcJligi oportet,quod Selinon fatiuum à Diofcor.dicitur, eflq üliid quod Petrofdinum Macedomcum uuJgó appellatur, quiainpr»-ruptis montibus jMacedoniæ crefcit.
DIVISIO EIVS.
App uanafuntgenera apud Medicos, quæDiofeoridesponit, ' funt EieoJelinon,Orcorelinon,Petrofelinon,OluJatrum,8ó Smyr^ nion,qua?quid rcipfafint,quilibetapud Diolcor.uiderepoteft.
Eftautemliiftoria generu Appualdè difficilis, undeamp;Sinpsde fcribendis ac difcemendis medici ualde diflentiunt.
Pliniusex Chry flppo,fexu diftinguit,focmina utfitcrifpionbus folps atq; duris^crafTo caule, fapore acri amp;nbsp;feruido. Masfolpsni-grioribus,brcuioris radicis,uermiculofq; gignens, Neutrum ad cE bos admittebant,nephafl:um exiftimantes, quoiua^ defundorum fit epulis feralibus dicatum: amp;nbsp;ui Plutat chus inquit, coronentur ApiofepuIchra:undeuetusiIIudprouerbium,IndigereApio,deps quipericulofè ægrotant,Slt; profligata utuntur ualetudine,^
DESCRIPTIO. •
Apium liorte nfe ut Clierefolium caulem habet,qui fæpc cubita-lemæquataltitudinem, ^ intrinfecuseftconcauus, tenuiter ftria-tus,rotundus,multi(q; ramulis brachiatus,folia habet difledaamp;k niter crifpa,flofculum ucrö candidum,amp; quo minutiorem haud te mererepcrias.lèmen SC radicem ad modum Petrofelini habet,Na-fciturq; libenterin humidisacbencitercoratislocis.
TEMPER AM ENT VM.
Apium calidnm eft in primo, ficcum ucro in fecund o ordinc.
, Galenusinquit,quód ufq; adco caJidumfit, ut amp;nbsp;urin am amp;nbsp;menfes cie at.
Semen in medicina maiorem habet ufum quam herbauelradix,
VIRES AC IWAMENTA,
Succus App ualde conducit recentibus amp;nbsp;inueteratis uulncri-bus,fiqui$indat,
Scnici»
-ocr page 77-Succus ß Rh modo
SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xp
Semcniiipulucrcm redactum, Só cumaquarapham’fumptum, maxime urinani promou et, 06 calculum cumin uefica turn in Ium. bisfrangit.
Apiumcum polenta permiftumamp;S cpiphoris impofitum,mirc ftuxiliatur.fic quoq; ftomachi ardores mitigat.
Mammarum concreto in grumos lade durities defijcit.
Cumuino mixtum 06 cum mellicratoedulcatum,urinambcnè mouet86 mulierum menftrua,potui datum. Eodem modo funv ptum concodionem adiuuat.
Radix Apfj in uino elixa ac bibita, expellit calculum ueficæ atq; lumborum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Aduerfatur uenenis potum foliorum radicumq; eius decodum, ^omkiones ciens, ftomachiq; tumorem difcutit.
Si fernen ab qseftur, quibus anima foctet,grauis balitus tædium ^niendat,nihil emm^què fuauitatem oris commendareprodidelt;. runt,
Apium colorem reducit ex diuturna ualetudine ajniilum,ii quis '■^cibo quotidie utatur.
^^erncumradiccPetrofelini inuino decodum,aduerfusaquam / ’’’bereutem utilitcr fumitur»
Apq cum albo oui temperatus, uulnera mundat, empla-impofitus, Puerperæ 06 nutrices ab Apioabdinebunt, , ^0 ^nim cibo Plinius fcribit infates qui ubera haufcrint,comitia-Rs fieri,
. ^pium 86 Abrotanu in lixiuio décoda, fi inde caput lotumfue^ '’^^addefluuium capillorum profunt.
AQVA APII.
Apium diftillari debet cum tóta fubftantia circa finem Maq.
Aqua Apfjtemporibusillita conci Iiatfomnum,86ad omneslupràpræ-didos morbos falutaris cft.
APIVM SYLVESTRE.
NOM EN CL ATVRAE.
^ihivov xy^toy.
Apium fylucdre, Apium rifus.
'WlfóCViHpptC^.
ANNQ.
-ocr page 78-de HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN APIVM
Sylucftre»
13
PIVM fylucftrcapudDiofccneftalterumgenusra' nunculi herby, quod noftræætatisHerbari),ut Ver-gilius Marcellus inquic, Apium nlus appellant, ge-nusS^ noxameius fimul indicantes, In ApiorumgC' nerecmin ob ßmilicudinem ab omnibus numerata eft,atquearc-giöne,in quacopiofius prouenit,Sardoam,lïueSardoniamdicunt, quæ pota fiue comefa, mentis aIienationem,amp;S cum labrorum con tracHione eas conuulfiones facit, utrjfus fpecicm uidentibus prebeat, Indeenim Apium hfus appcllatur,uelut Apuleius Madau-renfisfenbit, fi quishominumeamguftauerit,ridendo cxanin:at. Ab eoque trifti afFedlu quondam inter hominesprouerbiuni,Sar-doniusrifusiadabatur. Et abfque dubio hoc prouerbium origi-nem fuam fumpfit exhac herba, quæ ut iam didumeft, Sardoa fiue Sardonia à regione appellatur» In cam lententiam èC Erafmus in codem prouerbio hifee uerbis fenbit: Sunt qui dicant in Sar. dorum infula, herbam nafci quandam, cui Sardoæ cognomen fit, Apiaftro firnilem. Earn fapore quidemeße dulcem,uerum gu-ftatam,ora hominum inridlusdolorecontrahere,utuelutiridcn tesemoriantur. Hocfcnfiße inquit,uidetur Solinus, cumqhoc Seruius grammaticus enarrans hunc ex Vcrgiliana Thyrfioe locum.
Imo ego Sardolsuideartibiamarior herbis.
Memmit huiusherbæ Só Plinius lib.z^. circa finem.
Apuleius cam federatam herbam quoq; uocauit, quoniamni-mis malo euentu conftetrifus ab ea fadlus.
DE.SCRIPTIO.
Hæc herba iuxta defcriptionem Diofcoridis, eft lanuginofa, altiorecaule, 0lt;pluribus foliorum incifuris, plurimumq; nafcens in Sardinia,efïîcacilïîmæ acrimomg.
Nafcitur autem in locis incultis amp;nbsp;aquofis, ubi ranæ funt frequentes, amp;Seftfacilisinuentu,utfcribit Marcellus,amp;:ubiqueocu lis occurens, quamuis à congencribus alqs fuis ob fimilitudinem dif ficillimc difcernatur.
TEMPERAMENTVM.
Calefacit atq,- deficcatin tertio ordinc.
EftilliuisS^natura acrisamp; in cxulcerando efficacifljma,iitamp; alqsgene-
-ocr page 79-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30
generibus ranunculi,
Herba eft fan's nota Empiricis, fol ent earn applicare apoftemati buspropcmaturis,loco cauftici uel phlebotomy
VIRES AC IWAMENTA,
Apiumfylueftre curat amp;tollitclauos acuerrucasin pedumdi-gitis,fi contufum ipfts imponatur,
Succus hums herbe muhe ribus tumorem mamillarum repeUit, cum radice Ibifciimpofitus,
Semen eadem prçftat,necp adeo perjculoium eft ut her ba ucl fo ^^an cibo fumptum,
Exhacherbainuinomaceratafi quis biberit, conducitaduer-fusfebrem quartanam,urinam quoqueciet,Tolht etiam oppilatio ^^m fplenis atqp io cineris, =
A P I V M R V S T I C V M.
NOM ENCL ATVR AE,
Apium rufticum, Apium Regale,
ÖauvcttJSppic^^.
ANNOTATIO IN APIVM RVSTICVM, ^^ IV M rufticum uetercs pro Apio fylueftri uel Apio ritus ac-dpiebant, uerum Herbarn recentiores aliud genus Apq effe ’’olunt.
TEMPERAMENTVM, .
Eftautem calidum 86 ficcum in quarto ordine, ,. ƒ VIRES AC IVVAMENTA, * Herba hæc contufa æ uino temperataaß inde frigid« cutis fouea *^»*nducit naturalem calorena.
Succus
D'E HERBIS, GAETERISQVE
SuccuscWn Acetopermi'ftus,8ó emplaftri modoimpofifusno* C uem diebus continuis,cancrum fanat.
Idem fcabiofis conuemt,ß cuti iiïinaturf
Ventris quoq;tumorem cito difcutic»
APIVM HAEMORRHOIDVM.
NOMENCL ATVRAE,
Apium hæmorrhoidum» '
ƒlt;t0bI4Um
ANNOTATIO IN APIVM HAEMORRHOIDVM,
t?S T etiarn Apium quoddam Hgmorrhoidum,quodideo ßc di-'‘^citur,ut Vitalis defurnoinquit, quiapuluisautriniseiushæ-morrhoidibusinfperfusautimpofitiis, earumfluxum reftringuat, TEMPERAMENT
Cakfacitquo^- amp;nbsp;deficcatin quarto
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMBfJT/A»
Conducit ad fluxum Hacmorrhoidum^‘c'óm^ni5i^^nïp^3^^’ modoimpofitum,
Valet etiarn ad flqxum fanguinis uul ^ nerum,cumaccto6Caqua rofaceaim-pofitum.
Hæc herba cum Aceto æ umo dcco éla, impuram {cabiemexpurgat,amp; extirpât ex profundo, cutemq; nitidam reddit, Hinde lauetur» Radix ficcata, deinde in puluercm contufa,ac putridis uulncribus amp;nbsp;gan* grænæ inlperfa, eroditabfq; uUo dolore,
A CIVILE GIA^
NOMENCLATVRAE,
Aqudegia, agUyen.
ANNO.
-ocr page 81-siM^tröM iviiDtö» ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t
.. i d a / : - A ;lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vgt;
ANNOTATIO IN AQVILEGIAM^
QVIL E ÓI A hérbaJnum Græos ueteribufq;medi-cisfucritcognita, baud facile aliquisaffirmauerit,c2 medicis adhuc nullus exiftat, qui certo oftenderc potucrit, quænam herba Aquikgiafit^ud Diofco-h'dcm,Nonparumuéró aberfant^utetiam EuritiusCordusinfuó Boünologicö teftatur, noft folum uülgares herbarfj, uerum etiarn imagmfimilitcr medici quidarti, qui Aquikgiam herbam Gracco-. rumÆgilôpacredunt,omnel^ué ciusfacultates eidcm tribuunt,ni-hilenimin eaquod Ægilopishiftôriam référât confpicitur.Ægû lops,ut in Auena ex Diofcor?€lt; Plihio demonftratum eft, eft fpe-cits Auenæ quæ fponte fua prouenit, amp;nbsp;auena fylueftris ac errati-cauocatur, Hæcita’eum Aquilegia tonueme, ut rofacum Anegt;
DESCRIPTIÓ,
Aquilegia berba cft folia Cbelidoniæ fimiliababens,rotundiö-ta tarnen ac moHiora, caulemaltum,cceruleosaut candidos flores cum taudis gereutem^ ex quibus Hunt capitula, in quibusnigruni fem£rt,ut Chelidoniæ fernen dauditur«
Radix eins den fa èft intra terra amp;nbsp;profunda,nafcitur in pingUi. ^UspratisacbortiS»
VIRES AC ÏVVAMENTA,
Odor eius cft acris, uirtutem babct penctrandiac confumendi ^uraapoftemata,
Herba hæc corttufa fiftubs medetur,fi fuccus inftiUctun
Malam feabiem corporis cito curat,fi triticea farina oleoq; tar-t^riillinatur.
AQVA AQ.VILEGIAEgt;
Optimum tempus diftillandi cft, tit herba cum caulibus concL daturquando flores gerit,
Hæc aqua tribus aut quatuor uneqs fingubs uicibuspota com fert aduerfus uenena, amp;nbsp;Chokram ftomaebi, turn etiam interiors torporis apoftemata difcutit,
Lipothymia laborantes ad ft redeunt,fi ex bac biberint.
-ocr page 82-DE HERBIS, CAETERISQ.VÏ
A N À G A L L I S.
NOMENCLATVRAE* lt;
Ay^yK^Jî» ^j-'^ ''^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Anagallis, aui • f»orù;r.}j/# Morfusgallinæ* ; ,j, ^jù■-Hippia^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- MUIU^H;
^^rtcrbî^,
Degel UWr . , fólter ppb.
ANNOTATIO jH ANAGALLIDEM; BNAGALLIS tam Græcis quam Latinis ea hetba di-citur,quam ofRcinæMorfùm Gallina: uocant, nihil^ larfi defpeXtins Anagallide eft, cu tarnen i'n antiqua me-dicina,mpltus fucric eins ufus, numeraui’tq; earn Paulus Ægineta inter ea,quibus caput purgatur,iuHîtque fuccurneius na-ribusin eum ufum infundt Qui magicis fuperftinonibus funt irabuti,utrefcrt Plinius, præcipiunt effofluris, ante foils ortum, priufquam quiequam aliudloquantur, ter falutare eani,tum fubla tam exprimere,ita præcipuas effè uires.
DESCRIPTION
Anagallidis iuxta Diofcor» duo genera funt, diuerfo floris Colo re,Habet enim altera coeruleos,quæ feemina eft,altera quæ mafcu-la,puniceosflores.Breues funt Anagallidisfrutices, in terra iacen-tes:folrjs in quadrangulo caule paruis 6ó modicc rotundis,helxincs figura,fernen habet circinatum.Hieronymus Brunfuicenfispertiffl mus Herbarius,fcribit adhuc aliud genus efle Anagallidis,quod 4 bos flores gerat»
TEMPER AMENTVM,
AnagalIisfrigidaS^humida efl: in tertio ordine, Singularisa-’ bus eft auium amp;nbsp;gaUmarum, nafciturlocis opacis ÔC uliginofis, cultisóCincultis,Leniendiuis utriq; eft,
yiM5
-ocr page 83-- SIMPLICIB. MEDIÖ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3X
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C AnagaUisinflammationes membrorum arcct SC ëxtinguit, fi inl ponatur, .
Accipefucci Anagallidi's cumfucco Aizoipermift^fingulorurn lemi libram,olei oliuarum unam libram,hæ c fimul decoquantur ad confumptfOnem medictatis, deinde admifeeantur iirj.unciæ buty^ ïb?ruginisfemi uncia^amp;S inde fiat unguentum,quod admultosex^ twiores corporis afFedus ex calorc contràdos conducit, èC præcL putaduerfusfiftulas,fiindatur, uelemplaftrimodo imponatur*
Hæc herba cum uino décoda ^ amp;nbsp;thoraci impofita , afthma lollit
Mucous caput purgat,naribus inftillatus*
Idem gargarizatus, capitis pituitas per os purgat» Dcntium do-loremquoq; finit, à contraria nare inftillatus»
Anagallis uirtutem habet abftergendi amp;nbsp;ficcandi, quare amp;nbsp;uuL ncra fanat,6ó ulcenbus ferpentibus 06 putridis, utiliter imponitur.
Ad recentiaquoq;uulnera tanta tradituruis, ut faniemoflibus octrahat.
Valerius utranq;Anaganidemtraditquendam attradorium ca ^^^hipoflidere, quoipiculaacipinas, uel impados corpori refigt; j b'^aculeos.
Oculoruiu albugines purgat AnagaÏIis cum melle Attico* ® Prodeft hebetibus itidém oeufis.
Idem præftat fernen cum optimô melle temperatum amp;nbsp;oculis it litum»
Contra uipcrarum morlus,iócinerïs Só renum uitia, exuino bi-bereprodeft»
Ftrunt Anagallidem, ntinquit Diofcor» cui cccrulcns floseft^ pi‘6cidentem fedem compefcere, cui uero punicens,proritare.
AQVA VTRlVSQVE ANAGALLIDIS»
Tempus diftiUandi conueniens èft circa finem Maq, uelquart-do flores gerit, tumherba cum cauhbüs,floribus,ÓC totalubftantia diftillari debet»
Aqua Arlt;agallidis fex uneqs potamedetur pefti, fi quis ftatim Ie (Juieti tradidcrit, amp;nbsp;inde fudauerit. Ex malcula AnagaUide pro-pinatur uiris,cx fœmina mulieribus»
Aqua hæc quotidie nq.uneqs fingulis lucibus pota, recentia uuL ftwafanat,fi inde lauentur»
v CalentiiocinoricummoUicannabe Utiliter imponitur, condugt; dtitidem ad calidum tumorem cum linteis fsepius impofita»
« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F ij
-ocr page 84-DE HERBIS, CAETE’RÏS'O^V'E
Infantibws potu data adq. uncias,confèruat neparalyfi corripL antuf,atlt;^ ab eo morbo illos plane liberate
Pota ab illis qui iyncopc præmuntur SC omnibus uiribus deftitu ti funt,cos confortât amp;nbsp;aliquamdiu conferuat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
A Q. V A.
Y D 0 R Romani Aquam dicunt, 8ó eftclcmcntuquod ab æqualitate dicunt,nihil enim illa dum quiefcit æqua lius. Themiftius inquit aquam inde didam effe, quiaid p fit,à qua uiu imus. Quum autem multus 06 quotidianus Aque,amp;' homini,amp;f pecori uibs fit,nihil accuratius homini curandum.quam ut Aquam qualem efle oporteat inueftiget«
. Aquas enim ubi uitio inficiantur aliquo, uarios fubinde parère morbos,quotidiana docet expenentia.
Socrates igitur non fine caufapraeceperat, Ut in bis locis minime degatur, ubi neq; ùifticiæ locus, neq;profluens Aqua perennis fît: quafî bis duobus ablatis, nihil reliqui manere quod humanitateni iuftinere pofTic*
* A q nar um preterea uirtutes ^ uitia, ut Ægineta docet, cognita habereexpedit,utquæin omnem ferè ufum,magifq; adquamlibet uictusrationem requirantur»
AQVARVM POTABILIVM V, DIFFERENTIAE? Hic ucro minime ignorandum efl Vallam ex Ruffo, quinq dif-ferentias Aquarum potabiliu citare :pluuiam nanqj, ut ciftemam, fontanam,putealem,fluuialem,ó^ paluftrem,
Ea autem Aqua optima cenfenda eft, autore Ægineta 8^ DioJ fcoride,quæ nullam aurguftu,aut odorc qualitatem repræfentat: fed protinus bibenti fuauis cft,amp; uifu pura limpidalt;j,\ Aqua pura iudicatur guftu,uifu 6c odoratu, Autore Galcno hUt^defimptme dica,facilita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
-ocr page 85-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB* MÈDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31
STAGNANTES AQVAE^ FLVVIAL ES*
80 Pluuiales»
De qualitatc aquarum irt falubtitatc ud comoditatc Plinius Kb» Itcap.^.ficinquit»
Quæritur inter tnedicos cuius generis Aqueutiliflîmæ.Stagnan tespigrafq; meritó damnant,utiliorcs qu£ profluunt cxiftimantes^ curfu enirn proCurfuq; ipfo extenuari atq; proficcre, coq; hiiror cj^ fternam ab aIiquibusprobari,Sed hi rationem adferunt, quonia^j leuiffima fît imbriû aquâ^üt qu^ fubire potueric ac pendere in âcre» Ethæc,ut Aegirteta inquit^ omnium prómptiflÏmc computrefcit* ctudiuerfisex qualitatibus confiât a, nemo tarnen ob id deterrL mam cam effe exiftimet,nam mutatiolits facultas uirtuti potius,qua uitiotribuitur» Pr^terea inter imbrium aquas, æftina quæ tónitru decidit,præftantior eft qUàm quæ nimbis demifta eft«.
AQyAE GLACIALES*
Ex glacie amp;nbsp;niuibus aquâ,infalüberrima eft, ham eâ congelât fcente,totapars tenuior exprimitur. H adle nus Aegirteta*
AQ.VAE FONTANAÉ*
^orrô aquæ fontanæ feptentrionales,ut V italis tcftatur,ad pOgt; tumfùntutiliflîmæ,eô qüôdexpofîtæ fîht uentis feptentrionalû fi Eus,Slt; ex motu illorum uentorüm fubtiliores reddantur,
Aquæ item forttium,quæ oriuntur Si erumpunt, atqüe per nias 0 2rtnofas8i petrofas profluunt,fubtiliores quoq; iunt, ac no minus ^dbibendum falubres. Qi«a fabulum,arena Si lapilli Si petræ rc-bnentuifeofitatem, Si cràHîtiem terreftrem aquæ tranfeuntis, atq; itaeam clarificant,emundant Si exténuant*
AQ_VAE PVTÉALES*
Aquæuerô puteales non tam falubres funtad bibendum quàm foiitium aquæ,quia Conftantino tefte,Aquæ puteales grofliores Einqamp; malæ digcftionis,cum propter terr^ falfugmem Si limum, mm propter ipfîus aquæ quietem Si propter elongationem ab aère ^ foie. Quo circa necefte eft ut puteorum aqupfrequenter mouean mr,haurianturq;,fiquidemextalimotuaqüa depuratur, Siacor» ïuptione præferuâtur*
DE AQVARVM VSV ET FACVLTATL tibus,ac earum nocumentis*
Aquæ omnes natura funt frigidæ Si bumidæ* MELICRATON PRO VOMITV*
Commifee aquam Si md,atc^ falem addc,cola per linten* quod fibbenteruomcreuolueris,calefacito ac bibito» hocuomititmleui-terprouocat*
Qiücunq;turbidam Si grauem aqua biberit,dus corpus intume
-ocr page 86-DE HERBIS, CAETERISQyE
^ (cit/pîencorrumpitur, mallei humorcs in corpore congr^antur« ^ Aqua frigidis natura multos morbos adducit»
^^Grauidæmuliercs, qu^ multum aque bibunt, cummagnadifiS-cultate amp;nbsp;laborc pariunt foetus.
Ex nimio quocp potu aquæ mulieribus menftrua ualde mopetb tur,undc illis lipothymia ac ucrtigo exoritur, cerebrum etiam indç nimium refngeratur,
Aquam licet potui darcaduerlùsfcbrem contraó:am ex cholera, earn enim reprimit ac confumit,uCrum in acceffione febriegan-ti nulla aqua eft propinanda,nam febrisinde proJongaretur.
Itidem nulla aqua ægrotanti eft potui danda, quam diu humo-res in Corpore adhuc crudi amp;nbsp;inconcofti funt.
Cibus hominum non poteftparariabfqj aqua, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ex aquis falientibus meliores funt, quæ nondum opertæ funt»
Et quo longius aqiia abfuerit â lua origine,eo magisprobatur, Probatur item quæ eftate frigidior,hycme calidior eft, Aquaelixaminus inflat quamnon elixa, amp;nbsp;citiusa præcordijs defcendit,
Calida Aqua facit ad inteftinorum tormina, 86 ad fplenisinfla-tiónem.Eadem concoftióncmdeftruit, 86 non citofitim fedat,
Stagno fi quis ufusfuerit, hocnocumentum infertftomacho, ^ JB nbsp;nbsp;nbsp;Aqua paluftris qug omnium eft deterrima, lienis ulcera generat,
86 hydropemproducit.
Aquapluuialis,86 prçcipuequç colligitureftate, quandotont truàtâcfulgurat,numcraturinter optimasaquas, quaruminmedi cinis ufus elf,
Qu£ autem alijs temporibus colligitur 86 non fitate,uoci obeft, 86 peftoris oblfruftionem inducit.
Tepida Aqua infertfaftidiumacnaufeam. Frigidaaquapota, OrnnibuS interioribus uitrjs nociua eft, quare fgrotiabftinebunta potu iHius aquæ,
Multi homines ex laua cro frigid^ aquæ mortem obierunt, Qua rè uideant, qui aquam frigidam ingredientur, utdocct Aegineta, né uénere, neq; alio quodam modo lafti, neq; cruditatem fentiant, nGC(5uomitu,aut aluo inaniti, neep uigilqs defangati fint,pericülo* fum enim eft fi quisita alFe(ftus,frigidælauacro utatur.
Aqua elixa cum hordeo hominibus conduat,acinterdumopti-
' ma eft Medicina,86 in primis ad morbos ex calida intemperie pro-iienientes, quare 86 tertiana febre laborantibuseabiberc conducit, £x aquis falientibus meliores funt, quæ circa orientem 86 meridiem fcaturiunt,Alif quæ ab occidenteprofiliunt, infalubresfunt, Ô6 morbos pariunt,
ACETVM,
-ocr page 87-STMPLICIB, MEDIC* ' nbsp;nbsp;^4
A C E T V M.
NOMENGLATVRAE*
ö|«^
Aceturii;
iSlFg.
• ANNOTATIO'IN ACETVM,
BXON Romani Acetum dicunt, quod acre uinum clti quia ud acutum fit, uclquafi aquatum uinum, Vinum enim Aqua mixtum cito in hune fap o re in uertitur, ud dicitur â uerbo aceo.PIinius inquit, A cetum uilii uitiunl dTequodadluxUnam ceffît hominibus, tof ad ufiis expctitum, fi-neqiiibusuitamitiorexigi nohpoflet. Acetumut Plätihafcribit, exuino fit,fiuas fuerit uacutim amp;nbsp;non claufum, A er enim ex uacuo elicit potentiarn eius,nam cum uinum femina potentip in fe habeac, acuapidum fiat,tranfitin uitium,quod Acetum dicitur, adeo frigi dum,ut ante omnes bumores flammäm extinguat* Acetum fubitö HcGræcifieri promittunt,fi tufam betæ radicem in uinum coniece fis,poft horas tres in Acetum degenerabit. Mirum acorem concE t petetraditSotioni, fiaridiuinacciaut pauci Uuæ acerbæ acini de-^ittantur, Pyretrum quoq? infufum acorem fupra modum accen-dMcum una parte feruefadum reliquæ mifeueris. Si lapides igni tlinuino extinguantur,iftüd uinum ftatim fit Acetum.Quidam fi-J^cuinoita Acetum confingunt:fici ueteres,amp; torridum hordeum^ ^ citriorum malorum interna caro crebrius fubada coturbataq;, wlisexprimuntur, ut in aceti uicem fuccus cédât» Alq marinam 2quam8Cgypfumconcoquunt, admiftaq; aquafluuialipercolant acctiufu»
TEMPERATVRA aCÉTÉ
' Varia; funt autorum fentenCiæ de Aceti qualitate.Ægirtetafendit Acetum mixtæ naturæ cne,fcd utriufq; tennis, frigidam tâmen calidam excenere,cætcrum in tertio ordine ficcare»
Similiter quoqtGalenus in primo librode fimpliciüm medica-’’icntorum facultatibus difputat,frigidum quidem efle aeetum', fed Si^ciidam etiam obtincre calorem,qui acrimoniæ rationc per acci-«Icnsfpacio temporis mediocriter corpus cxcalfaciat.præterea ad-dit, omnium quæaerimoniamhebetare, autcalorem refngerare Crecluntur,corum omnium acetum compertû efteffîcaciffimum»
DE FACVLTATIBVS ET IWAMEN-
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis Aceti»
Acètùm réfrigérât 80 aftringit,ut tdtatur Dioico.cum fpongia F üq
-ocr page 88-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
^ maïignis puftulis iivpoßtum^inflanitnadones atcet« Compefdt Acetum próddentes focminarum locos, 8^ inutro^ (êxu fedcs,fi éö illinantur,
Stoniachö frigido obeft, nimiunï enim ipfum refdger^t, ncpöz ftea bene conCoquetè póffit,
Prodeft mail's ulCeribus quæ ferpunt, ignibufq facris»
Eodem pterygia, lichenes 5lt; lepræ curantur, additoüti^ifenv per aliqüo ex ijs,que priuadm aduerfus ca uitia polkan t^ Acetum cum melk decoclum,purideritis oculis fnedetur,fieoirt ungantur.
Contra Capitis ar dores addito rolaceO in Ipongia aut fuccida «■
na imponitur»
Dendum dolonbus medetur, fi eo calido Colluantur, Prodeft anginis,amp;f deiedlæ oris columellc,fi calidum gargarise tun Acetum cum lak temperatum,facit ad letbargum Si phrendîm fi interiores partes manuum amp;nbsp;planta: pedum, eofricentur Siinuii gantur«
Si Acetum Ifomachurainuenerit plenum,laxat,fïueröujcuuirt
inucnerit,tum fiftit»
Panemin craciculä toftuminaCeto contunde, Si excO^fgrotl p. os,labia,nares, atq; pulfum illine, boe maxime confortât. Si unes D r eftituie Aduerfus alui fludiortes,Sume Acetum 8i in co Arifto-lochiam rotundam, uel Garyophylla decoque, Si in eo fpongiani macera,quam ad uomitum ftomacho fuper imponcs.Ad aluiHudi ones ücró uentri fub umbilicum impones^
Accipe Acetum forte,6i permifce Cum argilla in fornace ufta, atq; inde parum in nares illine,hoc ftatim fluxum fanguinisreftrin git.Fluentem exuulneribus fanguinem quoq; fiftit,
V aporântur calente aceto cutem fubeuntesaquf, auriumgraut tates,fibilaq; Si fonitus earum* Necatinftillatum auriumuermes.
Facit pr^terea ad omnia uenena letalia,calidum pótum,moxuo midonibusredditurntpellit quoq, hauftas hirundmespoium acegt; tum,Reprimit gargarizatum in fauces deftiUadones,
Peftilentiannohocudin obfonr)S,ac odoratorumuiccidpullL bus ac naribus admouere,domiciliaq; burned a re iubemur,
Liberatum acerrimo podagra: dolorc M. Agrippamfupremis fuisannisferunt,dcmerlisin Acetum calidumpedibus,
Acetum defiderium edendiinftaurat, hinefitutincibis primas men ff eo plurimum utantur,
A triplex.
-ocr page 89-SIMPLICIB, MEDie;
A T R I P L E X.
NOMENCLATVRAE^
A^K^lfi* X^a-o^K^K^Diit
A triplex, Atripkxum,
©c^cifmelbe, nidbc, lt;Ï)wnb0mdbe,
ANNOTATIÓ ÏN ATRIPLICEM,
TRIPLEX Latinis,Græcis Atraphaxi's dicitur,ab afirocolore,ut quidam putant, tanquamfaceret hy-dropicosmörbofq; regios ac paUorem, ideoq; à Py-____thagoradamnatur^ Addidere,ut Plinius inquit,Dio nylnjsöd L)iocks,plurimos gigni ex eo morbos,quibus facies maxi mcdecoloratunQLiidam ucro imitatione Grçcç uocis «7jo«ef«fis,digt; lt;^ain putant. Olim Atriplcxum,ut Pompeius refert, appellabatur, Anonnullis etiamnumChryfolachanum dicitur, quod olushoc autcumcolorcmoculisreferat, Aberrant multi, qui Atriplicem id oIuselTcputarunt, quoduulgô Spinacbia dicitur, quoniam Atri-pkxantiquum eft amp;nbsp;notum,Spinachia nouum olus eft, uulgariter uocatur Öt1tct|lt;^, Dequouctercsnihilin literarum monumentis tradiderunt,forfi'tan ob id, quod cibo potius, quam medicinç na-turn effet,magis enim Atriplice alit, aluum kuigat, laudabiliulq; nu ^rimentum poft fe relinquit.
DESCRIPTIO,
Atripkxnotum oluseft, Duo eiwsgeneralunttSatiuumSólyL oeftre.Sylucftris nullus eft ufus.
Quidam tria eins oleris genera ponunt, quoddam enim albums lt;ïuoddametiam rubrum, aliud ucrouiride, Scd omnium eandem dfeinpurgando uentrcfacultatcm certum eft,funtq; omnesfemi-ntfoliaceo,habentq; in uertice caulis flores uirides, radicem candi-damSdignofam.nafcunterlibenterapudBletam. Sationem Atri-
-ocr page 90-* - DE HERBIS, CAETERISQVE
Ä plids Jocet Columella lib, 1^4 his uerbis:CherephiIumi'temq;oIuS Atnplicisquod GræciuocantaTfâ^app, circaCalendas Odobres obrui oportet,nori frigidiffîmo löco,nam firegio famas habet bye mes,poft Idus Februarias femina ferenda funt,fuaq; lede partiéda»
TEMPERAMENTVM*
Atriplex,ut Ægineta teftatur^humedatinfecundo, acrefrigd rat in primo ordinc, qua de eau fa üehtrerrt quoque emollicfemen ipfiusui pollet abfterforia, unde idericis ex lOcftierisobftrudione accomodatum eft»
VIRES AC IWAMENTA,
Atriplex contufa amp;nbsp;permifta cum melle,podagram tonit,ficnl-lt; plaftrimodo imponatur, Itidemamp; Macer feribit:
Atriplicem tritam cum nitro,melk,SC aceto
Dicunt appofitam calidam kdare podag;ram*
Semen Atriplicis cum aqua mul fa potum,{anat felle fuffufos,
Sa cros ignes aC inflammationcs fedat fuccus ex folijs contufis ex-pre(rus,amp; impofitus.
Sanguinem eXCreantibuscomodumeftuti Atriplice.
5 nbsp;nbsp;Ad uitia uuluarum mulieribus uentri imponitur, turn dolor ma tricis ftatim fedatUn
Ad cmolliendamaluum eftur Codlumutolus,8óuariostumores difcutit*
Atriplex contufa 86 cmplaftri modo membro alicuicx Ipma uel clauo læfo, impofita,abfq; omni nocumento ea extrahit, èC fanat*
Cum melk fi Atriplex dccoquatur,86 feabrisunguibusimpona tur,fine iniuria cos detrahit.
Semen conducit fufpiriofis,fi fypius eo utantur. Idem quo^;ex pcllit Iumbricos,86 uomitioncs prouocat,
Pythagoras,ütfupra quoep indicatum eft,Atriplicem damna-bat,ütquæ morbum regium ac paUorem induccret,uerum Diolco rides longe aliter fentit, feribit enim Atriplicis fernen ideficispro-defte»
Atriplex quoque epar calidum habentibus conducit.
Mercurlalis fi una cum Atriplice decoquatur in olcre, 86 eo iure fi quis utatur,foluituentrem,86 tollit etiam dolorem uèficæ.
Si quisulus fucrit Atriplice décoda cum Beta ac Mercuriali^ turn febrem extinguit.
AVRICV
-ocr page 91-SUVIPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
AVRICVLAMVRIS*
NOMENGLATVRAE,
ANNOTaTIO
IN AVRICVLAM MVRIS.
YOSOTA fiue Myofotis à Romanis Auricula muris dicitur. A muribus autern ideo nomen inuenit, ut Diogt; fcorides inquit,quod eoru auhbus fimilia habet folia»
„ nbsp;nbsp;Alfine ite dicta cft,quód lucos,quos Greci «htn uocant, wofaq; gf nemorofa amet loea. Hallucinantur qui hâc Anagalli ^^^g^nenbus affîgnant, cum latiflimo difcrimine inter fefe difere-. J’^'^^quemadmodum declarat Leonardus Fuchfius in libello de er ’^^^sniedicorum,item Ruellius, alijq; complures,qui de herbis fcri P^runt.
B ^iofcorides inquit,quod duo fint genera Auriculae muris,Pri-quod in memoribus loeifq; arenofis nafeitur, 06 Alfine uoca-^M^od hodie non eft cognitum Hcrbarqs,ut Vergilius Marcel-^Iterum genus eft, quodpluresabuna radice caules mittit, alu ^'’it?nus ab imo rubentes amp;nbsp;concauos, folia habet oblonga 04 an-6'^lb,dorfoelato amp;nbsp;eminente, nigrefeentia, per interuafiadein-. j^psgeminata,8ó in acutum definentia, radix eft digicali craftitu-®^'’^multiscapillamentisfibrata»hoc modo defcributur à Diofco.
Qyam autern nos appellamus Auriculam mûrisuel Pilofellam, ^tOtto Brunsfelfius oftendit,ea eft minuta herba, folios pilots,hu ’^•ptoferpens, caulc item paruo 06 pilofo, floribus luteis ac odora-*ß» Cuius etiam duplex genus eft, Vnum magnis folijs eft, Alte-•^niuero paruis,utricp flores funt lutei.
DESGRIPTIO.
Auriculae muris duo genera funt, Primum flores rubentes ha-Alterum uero coeruleos habet flores, amp;nbsp;hurni ferpit, caules at ‘Olia Habens pilo fa, nafcens in frigidis montibus amp;nbsp;nemoribus,ra-dicem habet candidam,paruam,amp; multis Abris capillatam»
TEMPER AM ENT VM»
Hfc duo genera uulgaribus Herbarijs magis funt in ufu,6ó in his ^tgionibus frequentiora»
Habet
-ocr page 92-DE HERBIS, CAETERISivÉ
^ nbsp;nbsp;Habet utrum^ genus naturamficcandi cumexïguocaIore,Sed
Auricula mûris quæ â Diofeoride Alfinc appeUatur, mm habet hd xmæ fimflem,ut Ægincta fcribit,quæ fefrigerat humedatq;, qua-propter ad feruentes inflammatiohes conuenit»
VIRES AG IVVAMENTA^
Auricula murij conuenit ad exteriora corporis uulncra, non finit ea Gippurare, fi imponatur, Succus in ore retentus tollitparuli-das. Idem cum aqua Chelidoniæ ac melk permiftus-conducit h^ betibus oculis fi imponatur*
Auricula mûris qufcoeruleos habet florcs,cumTaxo barbato inuinoelixa^öóemplaftrimodoimporta, procidentem fedemre-ducitmfuumlocunl» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;,
Succus auribus inftillatus, fonitum earum difcutit, 86 expeUit uermes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'—
Idem naribus inftillatus, prouocat fternutationê,86 caputpuri gat ex malis humoribus»
Auricula mûris quæ rubentcs habet flores, uim habet attrahen^ dûSi fpina uel telum membro alicui fuerit infixû, hoclenitercxtra-hitur,Sume fuccum Auriculæ mûris,fuccumq Didanini,86puluc rem magnetis cum axungia porcina permifte, amp;nbsp;gdmodumun-p guentiimpone»
Cum hedera terreftri contufaSC fuccusille auribuS inftillatus, medetürdoloribus dentium*
Conducit aduerfum morfusuenenatOrum animaliuni,
SuCCus cum uino clixus aC potus auxiliatur morbo comitialu
Auricula mûris, Ti thy mallus, ac Cyminum in uino décoda,8^ cum modico melleuel Zaccaropermifta,torminaiuteftinorumdï fcutiunt,n quis utatur,
Gertum experimentum adueriusHerniam : Radicem cumber-ba in Maio effodito amp;nbsp;ficcato, puluerem ilium cum malua, pueris ruptis efui dabis in pulte, Adulti ucro in cibo fument, hoc iuuabit»
AducrfusmOrbuinregium dccoqué auriculam muris86 fraga-riam in umo,06 ex co potu bibe mane 06 uefperf
AQ_VA AVRICVLAE MVRIS.
Herba 86 radix cum tota fubftantia circa finem Maq eolligenda 86 diftillanda crit*
Aqua Auriculæ mûris mane 86 uefperi fngulis uicibusduabiis aut tribus uncijspota,ialubris eft aduerius Tab cm»
Eadem pota confert ad capitis uertiginem, turn quo^; bene cort feruntlintea ea aquaimbuta,86 capiti circumdataacadmota,
Conducit etiam pota contra fputum cruentum*
Saluberrima eft aduerius præfocationem uteri, fimulierioter-diy ter
-ocr page 93-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB. MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
‘uterud quater inde biberit,fingulis uicibus quatuor undas^ ^luem conducit uomentibus amp;nbsp;tormina uentris habentibus» Eadem pota falutaris eft ad malos èC ealidosficcof^ affedus coï Potis,aluum enim knitjumbricos necat, difcutit tumorem« ^edetur membrorum paralyfi cum linteis impofita« yculorum ægilopis etiam medetur*
Finis Literae A*
Sequuntur defcriptiones Herbarum Literae B,
BASILICON.
NOMENCLATVRAE,'
0KtH9^»
Bafilicon* Ocimum» Ozimum*
Gariopbyllatum.
^A|nkttlt;
ANNOTATIO IN BASILICON;
CIM V M, uel ut alrj fcribunt Ozimum, â La tin is BafilL uocatum, regia herba cft,flagrantiflîmi amp;S uehemen tiflimiodoris, unde nomen aceepiflè credimus, nempe à Graco uerboolt;«, quod fignificat redoleo, Quidam ^dmum ab «xvs didum putant,boc eft à eeleritate nafcendi, omni enim in horto iatorum eelerrimè prouenire fokt, Quodq;uix ^^^dataliquis, feruenti aqua coniperfum, eelerius prouenire did-^Vjüniq; Öcimo meridiana datur aqua,cum cæteris olenbus borae ’^^gandimatutina atqj uefpera, ne inferuefcat aqua fok, Mirum ^*^olt;$ quod Theopbraftus prodidit, nempè lætius prouenire fi cu Medidisac probris kratur, Columella libro Duodecimo prgci-P^bOcimum circa Idus Maias ferendum dfe^ê^ quando fernen ter
-ocr page 94-DE HERBIS, CAETERISCXVE ra obmtum cft,ipfum diligenterpauicula uel cylindro mculcaride berc,Nam fi terramlufpenfamrdiquerit olitor, facillimètotu cor-rumpitur 06 périt. Gargilius Martialis rem notatu digna affirmât, quod modo purpureos, modo albos, modo rofeos flores pariatjß ex eo fernine frequenter üratur.
Ocimum Chryfippus olim grauiter increpuit,ut Plinius feribit,' mutile effe dicensftomacho,urinæ,oculorum quoq; cîaritati:praf-tcréamfaniamfacere,Ô6 Iethargos,amp; iocinerisuitiandcoq; captas id afpernari, hominibus quoqj fugiendum cenfuit. Recendoreg Grgci,qai de re ruftica fcripferunt,BafiIicon amp;nbsp;Mifodulon appeU lantOciinum,tantamq; cum eofoeminædifeordiam inefle prædi-cant,ucfi pukario fubicôû fît, ncc mulier id feiat, futurum,utnun^ quamcibomanusadmoliatur, priufquamfubdudûfuerit. Apud antiques erat pabuli genus,quod Cato quot^ Ocimum no cat.quo fiftebant aluum bubus.Porro ingens controuerfîain Plinio 06 Dio fcoride eft,utalterum ipforum errareopusfit,Diofcoridescnimin.. quit,fîà Scorpione uulneretur qui Ozimum comedere,incolumes euadere: econtrario Pliniusli,uigefîmo,capite duodecimo, Siquis ea die quaOzimum comederit à Scorpione pungatur,nonpoflei3 nari.e^idam per uarias Ozimi ipecies hanc controuerfiam tollere conantur,quæ diuerfam habeant naturam.
DESCRIPTIO.
Ccimi duo funt genera, Crifpum fcilicet, Sclongum.Crifpum cft quod babet ftridiora 56 minora folia amp;nbsp;GariophyHatum appel latur,abodore Gariophyllorum, incacumine habet ramuloscrt. fpos amp;nbsp;flores albos,hoc ab autoribus ccnlctur optimum effie amp;nbsp;me dicinæ conuenire. Longum autem, caulem habet ferme cubital! altitudine, floribus rofeis, femine nigroamp;odorato, inpmguiore terra libenter nafcens.
TE MP ER AM E NT VM.
De temperamentoamp; natura Oeimiautoresnon concordant. Nam Auicenna ponit in primo ordine calidum 56 fîccum eflè,GaIlt; nus uero amp;nbsp;Ægineta fecundo calefacientiu ordini afrcrib5t,quod-que habeat humiditatem quandamexcrementitia, propter quam neqp utile fît intus afTumpturn : extrinfecus autem illitum, difcutiat 06 concoquat.
VIRES AC IVVAMENTA.quot;
Bafilicon feu Ocimum odorefuo cerebrum confortât, qui uero infirmum cerebrum habuerit,huic non admodum co nuenit.
Semen in lulio colligi debet,tum enim optimum cft:folia in aqu# clixa 06 exea potionefi quis bibat, tollit uertiginem capitis. Con* ducit fîmiliter fi herba per nodem in uino macerata bibatur.
■ quot;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pirgiduni
-ocr page 95-’ 'St M P L Ï C l BZ M È ÖTCi Ï i 3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ S Fr^MumftomachumHabens bah« fkrli«'^ mmiiftoucluinö decoquat,tak uinum fit odoratum,Slt; ftomachum calcfecit,amp; con coftionem adiuuat.
Adniteriorcm rupturam corporis conducit, fi herba in puluc-rem trita,cu Acatia odo diebus continuis matutinis horis bibatur* Matricem mundificat,ut PIatéariusfcribit,8c menftruaprouo «tdecodioipfius herbæin aqua, amp;nbsp;fi fiat ex eafomentnm circa pu denda.
^^ SuccusBafiliciaparturientibusmulicribusfumptus, partupro-■®ouer,8ó poft partum cas expurgat.
Ad crebram defidendi cüpiditatem,quém morbum Tenafmon ^Ppellant,hcrba debet in uino 0^ oko decoqui, hoc decorum opet ’’^èiuuat,fi adhibeatür»
Contra fluxuni uentris ex frigid irate faótiim uakt, cum modico puluerc Acatia*,amp;1 decodtum in aqua pluuiali,amp;2 potum.
Semcnnaribüshauftiim, fubindemouet fternutamenta, Ideni rum Atramento futorio miftüm,uerrucas töllit.06 radicem earum fundi tus extrahit»
Semenfumptum ueritrem emollit,8d flatus diftbluit» Idem in ^oiofumptummulieribuslaftantibuslac prouocat. Eodem mo-B dofutnptüm,quibufcunq; oculorum doloribus medetur»
Potum Ocimi fernen mceróres quos atra bib's attukrit,mukct, 3niminubna difcuti^ttiftes exhilarat,atq; timidos animat» Conducit ftomacho Ocimum,duros enim cibos concoquic, Iogt; ênlóriquoq; falubre eft amp;nbsp;cordi.Cum farineç polenta rofaceoep Sc Aceto émplaftri modo impofitum, pulmonum inflammationibus u'edetur»
• Odor Ocimi confert ad oppilationem cerebri 8d narium, caput expürgat,8ó tollit catharrum»
' Oculorum caligines abftergit Odmi luccus,corum^ dcftillatio ®e8 exiccat, herba ipfa comefta idem præftat»
' Ocimum Gariophyllatu refocillat fpirifns,confortat cerebrum huniidum,recreat quos cor defecerit, fternutamenta mouet,narL Ijusinditum, calefacit uenas frigidas fi fucco ininantur,uel cmaqua exeodiftiHata»
AQ_VA OCIMI»
' Herba cum tota fua fubftantia in lunio coUefta 8ó concifa, in Balneo Mariæ diftillanda èft»
Aquahaecpotauelcördi applicata,confortât atq; recréât illud; * Eadem iir)»uel vi.unCqspOta conducit ad üermesqüi in homb' hem repferint uel nati fuerint,eos enim expeUit»
' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G
-ocr page 96-DE HERBIS, CAETERISC^VE BETONICA'
NOMENCIATVRA«
Ktsfty.
^t^X^^‘Ïgt;fh
Betonka,
Veronica,
5erratuJa, Radix diuina^
^ct^menhaitt ^tautt^ctemen»
AÏ^NOTAjïÖ ÎN I^ETO^^ICAM. , ETONICAM GrxdCeRronuocant,uelPfychotrflu phon,quoniam frigidittimisgaudctlods, Latmiabin* uentorihusBctonicamfeu Vetonieam appcUaucrunt, Suntem Vctoncs, autoribus Gcograpbis cundis^nRi-fpania primi Vetonicæ huiusinuentores^ii Plinio credimus 2^. uo luminc cap, S,diccnti:Vctones in Hifpania inuencrunt eam.qufBe tonica dicitur in Gallia, in kalia autem Sertatula, idcoq; Serratuïa didack, quia habet folia in morcmferræ per ambitum inc^uriSi diuifa^
DESCRIPTJO.
1 Betonica herba ek, tenucm caulem, dé qnadrangulum,altitude necubitali, 8c aliquando paulo maiorem habens, folialorigaSC rnollia, perambitumincifuris diuiCa, quernis fimilia,8lt;^ cdorata, inter que maiora funt,quç ad radicem uiuutJn fummo caulivm fe^ men ekjfatureixmodo fpicatum. Radices fubßkunt exiles, Porta , : ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veró
-ocr page 97-SIMPLICIA MEDlC^n 52
f^ nero habet purpureos, Betonica duorum gencrum cft, Mas amp;nbsp;.^ fœmina» Qug ab ofRcinis rubea ud fufca B etonica appellatur,mas «ft, Albaucro Betonica quæ alba habet folia, foemina cft,utraq; cekbrisamp;nota,, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Betonica ut inquit Platearius,eft calida ÔC ficea in tertio ordine» Habetnaturam incidendi,quod ex fapore conftat, qui acris Slt; ali-quantum amaruseft* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i quot;nbsp;., ,•
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA,
quot; Folia cius carpuntur ficcanturq;, utinquit Diofcor, quorum hequentior ufus eft, Seruanda trita Betonica? folia hccata^n BdiU
Aduerfusetiamuenena, drachma ex uinopota, conuenitprae-fumpta ea,ß uenenum hauriatur, nihil nocebit* Medetur comp ciahbus, 8C infanis, pota ex aqua,amp; iocineris, lienifq; uicqs drach-wæpondéré in aceto mulfo, Concodionem adiuuat, fi quis ea fa-h^magnitudine fecundum ccenam, cum melle codo deuorarit: •nodoconfimili acide rudantibus propinatur: per nodem inuino
B gt;nacerata8ópota, fiftit uomitum. Datur febricitantibusinuino ,5^1xa,amp;medetur» Ad aquam intercutem datur binis drachmis cxIiydromeUee,80TnuItQsh«moreseduciu
Regio morbo laborantes emendate Monies ducit drachmæ pondéré cum uinopota» ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Betonica in uino décoda SC colata, fi cum tribus drachmis lucre picra Galcnipermifceatur, leniteraluumpurgat»
* Facit cum melle ad Tabem,quamGræciphthifihdicunt, 3c pu-
, fulentamexcreationem» \ • ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- lt;r*o-''^
Datur fanguine excreantibus tribus obolis co uinimifti cyatho»
HerbaBetonicacontufaamp;fuper capitis idum pofitay uttefta-tur Apuleius,uulnus mira celeritate conglutinat amp;nbsp;lanat, tantamq;
lt;, habet facultatem, ut offafrada confolidet, 5lt; uilua extrahat,fan-guinemq;conglobatumdifloluat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, c
Adoculoscontufosuel cxidu læfos conducit, fi folia contufa 5 cmplaftri modo oculis imponantur»
AddoloremoculorumBetonicæ radices ex aqua adtertiasco-
, quito,0C ex ea aqua oculos foueto.
, Succus eius cum olco rofaceo auribus inftillatus omnem dolo-
^ rem tollit, Idem afthmati medetur, fi pedori illinatur,
Betonicamanducata aciem oculorum clariorem facit»
G if) - . ,
-ocr page 98-DE HERBIS, CAETERISQVE
r Herbam Betonicam ex uino ueteri amp;nbsp;aceto ad tertias decoamp;l4 gargariza,dolorem denuum difcutiet.
- Eadem in uino pota uitiofum corporis colorcm emendat, ^ ■ * Ex uino decodam Si potui datam, lienofis prodefle expertiafi firmant,
' Ad Tuffim, Accipe Betonieg unciasduas ex mdle per dies odo^z î A TypumQuotidiang, Accipe Betonice drachmas duas, Arnolt; gloffæ unam ex aqua calida cyathis quatuor bibendum fub accefll oneminiftra,
Ad Typos Tertianæ atc^ Quartanæ, Accipe Betonicæ dracE. mas tres,mellis attici unciam,aque calidç cyathos très in unum mu fcebis, amp;nbsp;ante acceffionem potui dabis, miré fahabitur, . ” ' Ad Vefic£ dolorem, Accipe Be tonicæ drachmas quatuor, Apfj radicisfcrupulostrès decoquito, radicesuero Aprjin aquæfextâ* rio ad medium quum decodæfuerint,turn demum Betonica admi fcenda,potuiq; cxhibenda: dolorem ita exterminant, utpoftlimi--nio redeat nunquam,
quot; Vefi'e^ malis,contraqj calcules grauilTimis cruciatibus auxilio eft, Eadem ad ftranguriasefficaciffima. Ad calcules quidam Beto-nicamamp; Verbenacam Sc Millefolium æquis portionibus ex aqua pro fingulan remedio bibere fuadent. Contra horrores, Betonieg drachmae duæ ex uino auftero, cyathis duobushtem ex aquæ caU-dæ pari menfura fub acceffione bibere dato.
Ad fiftulas, Ex Betonica contufa,amp; contrita tumndulas facito, 8C pufillum falis inferito,fiftulum obligato,expurgat,
Paralyfin fanare dicitur,Eadem torpentibus membrisprodeft,
Bctonicae radices cum folijs codas ad tertias, Sein aqua pot as, ip fam quoep per fe tritam amp;nbsp;applicatam,mirèdolorempodagrælc nire experti affirmant,
Betonica, ut inquit loannes Vigonius, inter hei bas quæcapiti confer Lint, ob tinct principatum. Et folia eins impofita fronti,me-dentur dolori oculorum,^ deftillationes retinent,
Tantum glorise habet Betonica, ut Plinius fcribit, ut domus in qua fata fit, tuta exiftimetur abpiaculisomnibus/
Tantaq; uis ineffe Betonica? putatûr, ut inclufæ circulo dusfer*. pentes,ip{æ ftfe interimant flageUando, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’»
AQ.VA BETONICAE,
Tempus coUigendiSC diftiUandi Betonicam cum totafubftan# tia,eft circa finem Map.
Aqua Betonicæ,ut teftatur Hieronymus Brunfuicenfis Herbas rius expertiffïmus,in potu fumpta mane,meridie,amp; uefperi fingu-fis uicibus ad quatuor uncias,difcutit hydropem, Iderum,amp; quas-eunt^febres, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Condudf
-ocr page 99-SIMPLICIB, MEDIC. 4Ö
Conducit quoq; ad rcnum,ncm's,puImoniTq; mala,amp; ad omnes worbosfupraenumeratos, potauel pannis lineis applicata, fima-luncxtriniccus apparuent»
NOMEN,CLATVR AE
■ ! ZeJw3j/, i Aizoongt; Barba loutó, Sedummaius^ Semperuiuum».
6lt;^W^tVUtrQ, ^UntXTtAU
ANNOTATIO IN
BARBAM 1OVISgt;
IZ O O N Grgcis ea herba eft,quam uulgus L atinoruni Barbamlouis appellat, nomen Habens ab æternitate ui tæ,uclut Diofeor. inquit ab æterna foliorum uiredine, undeSC Semperuiuum à Latinis dicitur: Nullo enim ^^^^bquod mirandum eft,nulloq; frigore, aut ulla cceli iniuria pent '’^l’ïioritur,tam hyeme quam æftate uitere uidetur,Ob quam eau-^’n’intantonominumambituùeteribus fuit, non'folum Græcis, 'J^nimetiam Latinis,Non contenti fuerunt_Grçci,quôd ab æterni täte A120on 8^ eonion appellauerfnt, fed alias'quoep multis appella tionibusidexomare uoluerunt: quare etiam dicitur ab cis Aithalcs t^ftfemper uirens: Ambrofia ab immortalirate:Chryfofpcrmon, sbaurco feminis colorc:Zoophtbalmon ab ocutoru in animalibus finiilitudine:Stcrgetron ab amore quern creditur conciliate. Et id g^nus multis alrjs nominibus,quçà Diofcor.amp; Plinio tecenfentur, ^3tiniquoc^uarf)S nominibus appellauerunt, nempe Semperui-tJuni,Sedum,Barbam louis amp;c.folum ob çternitatem amp;nbsp;preftanti^ ^iusdnuetuftotumpatietum fummitatibus crefccrcfoletuelinfi* ôilibusuafeulis. A quibufdam auteminte(ftisdomorumferitur,in faftq; iam ptidem uulgi animos uana opinio, non percuti fulmine domumin cuius tegulis uireat fcdum,frig oreç fuo plantam coelefti busillisignibus aduerfari,Sed ignaui,nihilq; timendi ignes illi crût, fitamexigug plants frigore mortalisfictflammatüillarnm fiilgor.
DESCRIPTIO,
Aizoon ièu Semperuiuum duas Ipecies habet,Maius folia latio-hhabet, fpilTa 8C pinguia, poUicari magnitudine, atq; in formara
G nq
-ocr page 100-DE HERBIS, CAETERISOyE
C gladioli acumiuata,alia in terram conuexa,alia in capite ftantjjiül utprædenfo cindu effigiem imkentur oculi* -i^aulemh^etaUiW dille cubitaIj',Slt; pinguem,rubentes flores feregtem, Radiçein^Q paruam ÔC fibratam» Eft etia minus Aizoon, quam uermicularenl uocant,dequainferiusdiccmus, , i gt;{ / K
TEMPE RAM ENTVM,
Aizoon réfrigérât in tertio ordine,humedat quoep 8^ aftringif,^ Pollet cademuirtute qua Acetofa»
VIRES AC IWAME^ITA,
Aizoon réfrigérât homines calidR^rfii^n^^Sipttrinfecus cum lin teo, thoraci imponatur, amp;nbsp;quarui^t^'ejçfetàtuiÂtfuerit,tum iK-rum madefiet»
Si quis flirdafter fuerit, Accipd|^rtmlieri8fa4lantis mafculum, quan do decern uel duodecim hebdon^dæ âpartu prætericrunt, Sc admifceathuiusherbæ fuccum, ac très uel quatuorguttasauri-bus inftillet.quod fl fæpiusfecerit,auditus redibit»
Si cui ftruma nafeitur, Accipiat Aizoon amp;nbsp;feuiim ouinum 80 fa-Ïem,hæc flmul contufa amp;nbsp;ftrumæ impofita,eam difeutiunt»
Si cui oculi matutino tepore ex ulccribus,uel lippitudine its op^-riunf ,ut egre pofTint apcriri,ille fucco huius herbe oculosinunget,
Aizoon habet naturam amp;nbsp;uim refrigerandi calidaapoftemata, amp;nbsp;facit ad facros ignes,ulcéra quæ à ferpendo herpetas dicunt,qug itidem pafcendo ferpunt,oculorum inflammationes,ambufta,po-dagrafq;:in quemufum,perfeamp;r cum polentaemplaftrimodofo-liaimponuntur^
Succus cum oleo rofaceo fronti uel temporibus HUtuSf capitis do loribusmcdetur» ,
Herba aluum fiftit,8^ dyfenteriam,amp; mulierum menftrua*
Eadem in uino décoda amp;nbsp;pota,teretes tineas pellit» Sangumemfiftk in nares mditum,flindefluat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ;
Mammarum uitrjs Aizoon unice medetur»
Succus in ueUere fubditus,foeminarum abundantiam fifl:it,0cu lis lippientibus fanguinis uitio perungitur»
Vigiliarumremedio monftratur Aizoon, fi inuolutumpanno ï'fe’^P ignorantis puluin 0 lubqciatur»
Aizoi fuccus cum fucco Abflnthq decodus,^ foraminibusfor micarum infperfus,eas necat»
AQVA AIZOL
Aizoon in Maio uel lunio diftillari debet in RaInco Maria?,uel in aliafomaceuel metadiftillatoria»
Aqua extinguit omnes nocuos calorcs tam intus quam foris,fcd in corpus modicc fumetur, nifl admixta fuerit alijs remedijs;
Adpeftem
-ocr page 101-SIMPLICIBPMEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
'’^■Ad pcftcm ualde falubris eft. Galido locinon Cum móUi eàhn?^ b^fimpofita,ipfum réfrigérât,oculos exlippitudine claufospterum iperit» Dolorem oculorum mitigat cum linco pannoimpofita, Fonduen ad phrenefim ex calida intempérie contra et am, apL til'Hpofita» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:it-r.d-{£C,
''' Cumoleo oliuarumdécoda amp;auribusinftil(au,re(licuit audf» turn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j •• b
'f' Sanatambuftacum oleorofarumpermiftaSc impofïtagt; t-li Cum uino mixta 06 pota fiftit aluum Slt; dyfenteriarn» “ ^^ * T^
;-ï K'^ï -'nh : t ■nnlt;4j!‘gt; ’«ï;dc\gt;
N0MENCLATVRAË4
Barba filuana» Centumneruia aqua, tica.
Plantagó aquatica,
XValtebr^rt» ^r^fc^Ioffd Braut
IN BARBAM SILVANAMkPiq
I ARB A filuana eft fpeeiesPIantaginis,ut Hieronymus *iSSrw ^^^^^’wsindicatiamp;uocaturPlantagóaquaticawilpa luftris,cuiran^frequenterinfident,unde nbsp;à Germanis’
JrOlc^Uffel Bv^Wt dicitur,Cen tumneruia etiam appel.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^— vgt;*'V|w/4vm;lt;pçHW¥aicitur,V/eniumneruiaeudni appelé
«tur,amultis fibris tanquam neruisper totum folium exténfis, Eu^
1 titiusCordus in ea eft opinionequôîdBarba filuana apud Diofcö?
DE HERBIS, CAETERISQVE
C ^fit AIifma,ideft Damafonium,8óredtè quidemfcnntJMamhi^^ti* am dus Barba filuanà omriino exprimit* Rüdlius quoq^aff^nwl Alifina effe Plantaginem aquaticam.
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
Barba filuana feu Alifmaeftherba folia Habens Pl an tagt ni finir |ia,anguftiora tantu 86 in terrarefleXa^CauIisilIi çftgracâis,ate'tB* dîne cubitum excedente:tbyrfb fimilis, capitula in fummo habend flores habet tenues,candidos amp;nbsp;quadamtenus paBidôs,Radiccsni gro ueratro fimiles, graciles,odoratas, acres, modicèpingucs, A--quoià arnat loca,Réfrigérât in tertio gradu.
Vtilis contra rubetæ ranæ morfus : potum opium, 8ó inteftino-rum torraina,in quem üfùm per ie amp;nbsp;cum pari fy lu eft ris Paftinaeg femine bibitur, Conuulfis itidem,müliebrium locorum amp;nbsp;pradbgt; cationibus accomodafa eft* Siftit prætereaaluüm herba, Menfes trahit, ÔC tumores Icnit empîaftn modo impoGta,
BALSAMVM*
NOMENCLATVR^É'
ANNOTATIO IN BALSAMVM* .
AL S A M O N Romanipariter Græcis Balfamumdb cunt* Arbufcula eft Balfamu,ut Diofeoridesferibit, quç Viole aut Lycrj ( quod pyxacanthä, ideft buxea fpina etiam diCitur ) magnitudinè Crefeit, Rutæfolia habet,multo tarnen Candidiora,perpetUalt;J;frohde magis uirentia» In Iudça,eiufq; conuallc quadam tantum, amp;^ in Ægypto nafeitun Plmius feribit BaHamum uni terræ Îudgàî ConcelîûmfPaufanias quo^irt Arabia gigni feribit, Autores in eius figura diffcntiunt, Diofeor.folia Rütæ habere Cenfet,Plinius uei O Iib.i2» cap* 2^, uiti fimiliorem efle dicit quàm JMyrto,Strabo Terebintho fîmikm efle dixit,-
Omnibus odoribus Balfamu prgfertur,Repcndit;ut Diofco.ingt; quit-quo loco nafeit, duplo ad podus dus argento. lußinus Trogi.
Pompei)
-ocr page 103-SIMPLICIB. MEDIO» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42
Pompei)Uftimoniofretusmcred)bilctradit,quantumopes Syria: gcntiexuedigalibusopobaîfamicreucre, quod bis tantum regio-’''^'^®§*gi^^^^r» Eftinibi conuallis, quæcontinuis montibus tan-quammuro cinâ:a,inftar caftrorum clauditur,fpacium Ioci,duccn tamilialugcra, nomme Haerkhuntauel Hierico, ( quæ ohm Vrbs ing£nsludeæ,nuncoâ:omagalr)sreferta,)dicitur. In eafyluacft, igt;bcrtateamp; amœnitate infignis: fi quidem palmeto amp;nbsp;opobaHamo diftinguitur,ôôarboresopobalfami formampiceisarboribusfimï km habent,ni'fi quôd humiliores funt,ôô uincarû modo coluntur» Hxcerto tempore anni Balfamum fudant: fed non minor loci opa dtasquàmubertatis acfmi'ratio. Sub cane,ut autorcs tradunt, hugt; mslociincoJæ plenû corticcm incidunt,hoc eft ca parte qua turge-’■fuideturjd antiquitus ferreô cultrofiebat, uclunguibusferreis^ ^nftrumenta enim erant,unguibus fimiJia,Scd quia uifum eh ferro plaiitamlædi, propterea aduitrum,lapides ofleofue cultros con-“2rfîfunt.Sudor è plaga manat æftate tota.Sarmcnra quoq; eius amp;S kicculiodorepreftantes amputantur,amp; ueneunt magnö,ahoquin g^andcfceret arbufcula nifi fucciderctur.
Tria autem funt,qu£ ad ufum medicineex Balfamo coUiguntur, tt^mpèOpobalfamum, Xylobalfamum, èC Carpobalfamum»
Opobalfamum ch fuccusuel liquor collectus ex arbore, Proba-^'^'Tecens Balfami liquor,ut Diofcor. inquit, qui firmo amp;nbsp;lyncero °^orefii,nccacidofaporefentiatur,qui itidem citiflïmè pénétrer, kuorenihabeat,amp;^ linguamlcniter adhringat 06 erodat» Non eft iJ£runi0pobalfamum,quod Seplafiarqpairim uenditant,fed aduJ tfratum,neq; magni prcci),Quare quibus notis deprehendatur ue-^sBalfamiliquor,quirariflimèuelnunquamad nosadfertur, 0-ft^nderenecefifarium duximus. Primo fi Janeæ uefti inftilletur ue-’TJmOpobalfamum,macuIam aut macule uehigium no relinquit, îdulteratum inhæretÔ6 maculam facit. Synccrusfuccus filaôti in-ft'lletur, coagulât,quod non facit adulteratus. Synceruspra?terea bdi aquæue infufus, difijcitur quàm primum, amp;nbsp;lathis modo albe kit, Adulteratus olei modo in fummo fluitat, denfaturq amp;nbsp;ftcllæ modoradiatur, Syncerus uetuftate craffefeit, 06 bonitatem fuam amittit Hidecipiuntur qui putantuerum Balfami liquorcm efle, fiproiehus in aquam defcendit,mox fparfus emergit:hic autem ad ülteratus eft, Quando inuftum eft, colorem candidum habet,SC okocraffiori fimilis eft, deinde rubefcit,poftea durefeit,86 translu-ddusfit: Optimus lachrimæ coloreftmodicèrufFus, Secundusirt bonitate candidus,prior uiridis,peflîmus niger.
Xylobalfamum uerô Balfami lignum dicunt, hocprobaturre-cens, quod gracili farmento, rubens 06 odoratum eft, exiguoq: Iigt; quoris
-ocr page 104-DE HERBIS, CAETERISQVE
C quonsBalfamiodorefpirctdeniq^
Carpobalfamum eft fernen ud frudus Balfami, quodruffün^ plenum, grande, ponderofum erit, feruidae fn guftu mordadtatis» medioeri B alfami liquoris odore» Adultératur Balfami fernenfemi ne hyperico Gmili, quöd ex Petra Paleftinæ oppido affertur,depre hendifurq; quod grandius, inane,inefficax, amp;nbsp;in'guftü fapore pt pen’s eft,
TEMPERAMENTVM.
Balfami lignum,ut Ægineta fcribit,fîtcat amp;S calefacitinfccundo ordine, fubtilem^ habet fubftarttiam, liquor autê multo tenuior eft,frudus proximè huncuirtute accedit,ied minus tenuis eft»
Vires intota Balfami natura cfEcaciflimos habet liquor, teile Diofcoride,egregia ad calefaciendum poteftate»
VIRES AC IWAMENTA,
Balfami liquor tantas habet uires, utfi quisin manu habuerit, tum ftatim pénétrât» Opobalfami fcrupulumunum fi quis in men furamuiniindat,óó perrtodem reportât, Hoc ui num omnia interior a membra calefacit,amp; præcipuè conducit mulieribus,nam illis matricem eXpurgaC,amp;S feetusmortuos cxpellit, menfefq trahit
Balfamiliquor cum oleo oliuarum permiftus,indeq; fifiatpefla j rium,amp;S mulicrum gcnitalibus adhibeatur,hoc menfesproritat»
Idem circa umbilicum inundus,tollit ftranguriam»
Morbis ex frigidaintemperic proucnientibusquoq; medetut Qui frigidum ftomachu habuerit, accipiat très uel quatuorgut-tas Opobalfami, 86 cum hauftu uinibibat,auxiliumpræftabit»
Noneuadetleprofus, quicunep corpus fuumforis Balfamoin-unxerit.
Medetur Balfami liquor omnibus doloribus capitis exfrigida caufa prone nient ibus,iifrontiininatur.
Ad cicatricem ex uulnerercIidam,Accipe Balfami liquorcm,amp; exeoinunge, 3C tantum ceræ impone,utpoffîtlatitudinemcicatri cisoperire, hoc fi decern diebus continuis feceris, cutis reddetur æquabilis,
Aduerfusfebrem Quartanam, Bibe quatuor uel quin^guttas Opobalfami cum uino tribus diebus continuis matutino tempore, ea lege ut corpus prius fit purgatum, hoc præfentaneum eritreme dium» Soluit inundhis Balfami liquor in acceiTionibus febrium cum tremore algores.
Contra tinnitus aurium, Inftilla guttam unam atq; alteram Bal-fami,^ inde cefiabit.
Conferuat Balfami liquor corpora mortuorumneputrefcant, fiindeinungantur»
Subucnit
-ocr page 105-ilMPLïCiB» MEDIC 4^ -
^ ’ ' Subuemt cum héle his qui àconitum bibennt, nee minus etiarn uenenatomm morfibus.
Prodeft Balfami liquor Comitialibus,amp; qs qui non nifi reda eer uicefpiritum trahunt, orthopnoici Græcis dicuntur, fi peiftori iUi*
natur»
Suffitus ex Balfami ligno incenfo conducit mulieribus, ut medici tradunt,matri cis 'enimmaladifcütit,amp; eamexpurgatï ƒ/ƒ•,ƒ
Bibitur Balfami fernen utiliter‘in latcrali'dolorc, Cumuinóéa-dcmutilitatebibitur pylmonarrjs 06 tuffientiBus»-
Ad partes corporis quæ fpafmo contrahuntur, prodeft Opo-balfamum,fî eo illinantur»
Siiunduris 06 articulis iUinatur, tollitparalyfim 86 articularios ’’’orbos,fanguinem calefacit, 86 neruos confortât. ’ •
Facit ad abfceflum pulmonis, fi extrinfecus illinatur, 86 cum ui-*'oinpotufumatur. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • -»r •* ui-cp:; f
^ccentibus uulneribus illitum, plus fanat uno die quam alia un-E^^nta intra quatuordecim'dics, / ■ ^^ • • d .'11
^alfamum conferuat hominem à malo odore, fi femel intra men J’^fumatur po ndere fcrupult 86 à multis morbis, qui hômini acci-^^^^po{runt,adeo ut intus putrefcere non poflit.^ n i r j - b c r » - « yraeferuat qud^ hominem à lepra, quafe 86 in illis regionibus ^J^afcitur Balfamuin,non repepuntur leprofi». ; nbsp;nbsp;. ?'orr-o'
^^oiporc peftis Balfamo non eft utendum, maxime calefacit,Slt;4 P^^^tpeftisindcaccendi» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^^^
NOMENCL ATVRAE
(granatoblumcn.
ANNOTATIO IN BALAVSTIVM.
ALAVSTIVM malipunicgfylueftris floseft,Galli 06 HifpanifloremmaliGranati appellant, Inhocflo-
-ocr page 106-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
mail punicæ duobus nominibus appellant. Balauftium amp;quot;CytL ,^ num, Cytinus eft flos domdlicæ amp;nbsp;iatiuæ maii, Balauftiumiyluc-ftris.Plinius autem inter Latinos prxcipuus cap. 17. lib.i^. Baiau-ftium mali pun icx florem fimplici ter nom:nat,nec inter fatiuam èC fylueftrem diftindionem facit,quem omnes recentiores medici imi tantur, per Balauftiumcuiufuis mali punicæ florem intelligentes.
Flores colliguntureo tempore, quando arbor frudum produ-cit,tum enim humefcuntS^ decidunt arboribus, quiIkcati durant duos annos Integra uirtute.
TEMPERAMENTVM,
Balauftium réfrigérât amp;nbsp;ficcat in ftclmdogradu. Æginetain quitBalauftiumfylueftris punicæ flos eft, ualidcaftringcns, ficca frigidafacultatepræditum, itaquelummæ cutis ulcéra ad cica.
tricemperducit,6ó deftillationcs coh bet.
VIRES AC IWAMENTA.
Balauftium habet uim fiftendi aluum.
Aduerfus uomitum cholericum, Accipe corticesBalaul^, 5óin aceto decoque, amp;nbsp;emplaftri modo ft omacho impone, hoc poten-D tcriuüat?
Corticesmalipuniciuel Granati, eafd:m quas florespræftant ' utilitatesi
Ad multa profuntflores,Quicunq; nimiummoleftatur ftoma-chi erudatione, A ccipiat flores amp;nbsp;cortices mali punicbcontundat, Só inacetodecoquat,fpong{amcpineo tindampedori fuperim-ponaf,hoc præienti ent remedio.
Conducunt BaJauftia ad Tenefmum,fl quis in cibo utatur.In ore mafticatæconfcruntdentibus amp;medentur gingiuisfangumoien-tis.
Ita quoç mobiles dentes firmant amp;nbsp;confortant.
Corticepunici exuino dccodi Só impofiti, perniones fanantur, Succus exmalis punicis acidisexpreflus coquitur cummcllead oris,uirilitatisó^ fedisuitia,nomas, reduuias, amp;nbsp;quæ in ulccnbus excrefcunt,8C aurium dolores.
Balauftium in puluerem redadum, poteft accipi loco Boliar-meni.
Branca
-ocr page 107-S I M P n C I B? M E D ICÏ “ “ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44
DE BRANCA V R S IN A.
NOMENCLATVRAE,:
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Akxv6os~
? Branca Vrfina, -i Acanthus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G\,ir,;0
Pesyrfinus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
x^^Vt • ; ^erentap. . -
. ANNOTATIO IN BRAN,CAM VRSINAM» ^RANG A Vrfinakerba eftquæ inter émollientes herbas ho* - d’eufurpatur,amp; à medicis inter quatuor remollitiua, quæ ap* P‘^Jhnt,annumeratur:quibusutunturin decodione clyfterum, ^tefteaherba quam Diofeor, amp;nbsp;Plinius Achanton appellant,ut Antonius Mufa S^altj Autores Herbarum pertifïîmi tradunt,Ex fi'iiilitudine,quam eius folium curn anterioribus Vrforum pedibus J’äbtf,u^lg^sßraAcam Vrfina.m appcllauit» In omnibus autem Diofeondis Acanthi defcriptioBrancæ VrOnæ conuenit, Etnemi nemmouebi^quod Acanthafpinamfignificet, quoniam hæcher-bafpinola'-quidefn^f^,Tedmorflbus Opinis, ideo à Vergilio mollis Acanthus dicitur.Topiaria 00 pulcherrima herba eft,quam archi-udi in columnarum bafibus ofnàndis aut epiftylrjs pofuere,
Branca Vrfinaüel Acanthusiuxta Diofeor. folia multô quàm ^Iftuca laciora Ipngfgçaç habet,/rucæ modo incifurisdiuifa,ni* grefeentia, Sócummólli'leuore pinguia. Idcmamp; in caule leuor, qucmaltitudineduorum cubitorum erigit: craHitudine digitali, perinteruallafubip(u.inufcp lier tic cm foliolis quibufdam oblon-gisuelutinucamen^saçule^tis uçftitum:c*quibus candiduspro* ditflos:femcn illi eft' ôblongum, amp;nbsp;luteum, capitulum thyrfi figura, va dices Îcncore molles,muccofæ,Iongæ,rubentefq;Jnhortisôf humentibus locis nafeitur.
-ocr page 108-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
TEMPER AMENTVM. , nbsp;* '
Branca Vrfina herba eft calida amp;nbsp;humida in fecundo ordinc^uir tutem habet molliendi,maturandi amp;nbsp;kniendi,
VIRES AC IWAMENTA,
Folia contufa cum axungia porcina,conducuntad Apoftemata cxfrigidaSC humida caufaprouenientia, fi cmplaftrimodoimpo-nantur» Eodemmodoimpofitaetiam conferuntulceribus,quaï lub axillis ÔC circa genitalia nafcuntur, leniunt cm amp;nbsp;bencemoliiut.
Lienofus accipiat Brancam Vrfinam,Só oleo immergat, in quo finat earn quinq; dies macerari,deinde oleum lintco pereolet,^lie nem in finiftro latere extrinkcus eoinungat, hoe potenter iuuat»
Quando folia adhucrecentia Öó uirentia funt, pofluntufurpari ad emplaftra 8C Unguenta» Aduerfus membra indurata amp;nbsp;paralytica, 8^ ad lienem inflatum,lequens parabitur Unguentum: Accise Brancæ Vrfînæ contufæ viq»uncias,fabinæ,laluie,maluæ,maio ranæ,rofmarini,pulegi),Artcmifiæ, Abfinthrj, Abrotani,fingulo-rum manipules duos, gariophillorum vi» uncias,cynamomi femû unciam, cyminirj. uncias,galangæirj» drachmas, thuris, maftieis, hngulorum üq,drachmas,ceræ albæ viq»uncias, uini boni amp;^ fords très libras, Hæc omnia c5mifceto,amp; lento igne inuieem liquefa-cito, ut tantifpcrbulliant dum uinum in qs confumatur, poftea remouebisex igne, cæram^ admifeebis, ut inde fiat unguentum, quod ad morbos prædi-(Ttos conducit»
Balfamita, Menta Sarracenia; Sifymbrwm,
;ÖAlpmh«ut :balfamtnittglt;
DESCRL
SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
DESCRIPTIO.
ALSAMITA mentæ genus eft, quodapud Dio-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^°’^* Sifymbrium appellatur, Dug autem eins funt
fpccies, Vnaqug folqs eft intcgrisamp; crifpis, caule I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quadrato0óuindi,odoreiucundo,óó eft (atiua. AL
teraedam caulem habet quadratum amp;nbsp;rubentem, folijsacuminatisihaec fyÏueftris,interdumctiam fatiua appellatur, Eft amp;nbsp;alia Balfamitæ fpccies, quam mentam nunc uocant aqua-ticam,quæ circa pifcinas,fluuios, amp;nbsp;ftagnalætiifima prouenit,Slt; corollisintorquetur. Alie duæ fpccies nafcuntur amp;plantanturin hortis,
TE MP E RAM EN TVM,
Balfamita calefacitSc deficcat in tertio gradu,
Huiusherbæuirtus maxima eft,80 admultaconducens, incidit tnimSCconfumit maloshumoresin homine,\ ,
VIRES AC IWAMEN'T'A,
Hæc Herba in puluerem redada amp;nbsp;cum aqua Raphani tempe-Wti,fiquis ieiunus manebonum hauftum inde fumat,uimlumbo-nim dolores 00 inteftinorum tormina pellit,
Eademin puluerem contrita, amp;nbsp;cum farina hordei Sómodica Äquapermifta, fi inde fiat puls, uentriq; imponatur inter pudenda ß amp;umbilicû, multos malos humores in ueficaamp;inteftinis cofumit.
Siquiscatharrolaborauerit exfrigidaintempérie, Accipiat Bal famitsfolia 8^ facculo indat,ac per nodem capiti imponat ,hoc ca-tharrum toUit,d^ caput leuius reddit,
Cumuinoelixa amp;nbsp;pota,frigido ftomacho ualde confert.
Eodemmodo facit ad ftillicidium urine, Eniplaftrumexhacherba,uentri impofitum inter genitalia SC unibilicum,auxiliatur ijs quiurinam continere nequeunt.
Simulier ex hac herbabiberit, tum menfesprouocat, partumq; ptomouet,ac ma trie cm refrigeratam expurgat,
Décoda cum furfure ÔC facies inde lauetur amp;nbsp;iUinatur, tollit len tiginesS^ alias maculas,
Cumuino décodai cum lingua ceruinapermifta, confertad obftrudionem iocineris atq; lienis,
Contufa cum polenta mammarum uitrjs medetur,
SuccusBalfamitæ cum accto temperatus fiftitfluxem fanguinis narium, Succuscum accto bibitus, enecatrotundoslumbricos,
Vomitiones,fingultus,faftidia, ftomachi diffblutiones cohibet, fiueincibofumatur, fiuefuccobibatur,
Impofitafronti,capitis dolores mulcet.
Mammas fi tendantur,aut Iade turgeant, compefcit, fi ex fucco «inantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H iq
-ocr page 110-DE HERBIS, CAETERISQVE
Cum fale canum morfibus fllinitun
Linguæ fcabridem confrida kuigat,ucl cum aqua mulfa tempé rata,amp; osinde colluatun
E odem modo fumpta conducit aduerfus ons uitiaJinguse tubo ra,exulcerationem oris,ólt;S ad doloremgingiuarum,
Curathæcherba omnesrupturasmtenores»
Vlcera amp;S fcabiem in capite infantium mire fanat, fi cum lixm/ö indelauentur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y
AQVA BALSAMITAE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ßalfami'ta cum tota fubftantia in medio Ma^diftiUatun AquaBalfamicæpota, amp;nbsp;extrinfecus linteis importa,omnibu« morbis iam ante didis medetur,
Conducit pota ad ftomachum, ad oppilationcm iocincrisatq» Iplenis: amp;nbsp;ad ciendam urinam,
Cum uino mixta att^ po ta, confortât frigidum ftomachum^;
Nanbus inftiUata caput purgat» nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
DE EET A*
NOMENCLATVRA^
TevrAö|gt;, ß^ta* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j Bkta*
X^m/p^Kob tn«ns0lt
ANNOTATIO IN BETAM#
ETA olus uulgó noti(ïïmum,didum a Emilitudinc, quam Ba# *^bet cum B litera Græca, figuram enimiUius literæ cum depri-mitur ab olitoribus,refert,ut tekatur Columella in carmine de hor torum
-ocr page 111-SIMPLICIB, MEDJC;- 4^
torum cultUtGræci Betam motloT£vTAfi;j,moclo«t/7Aö;;nominant. CapeflîtBetaeukuræquadam rationeincrcmcntumarbon's, neq^ ulliHortcnfium, ut Plinius fcnbit,latitudo folioruin maior,in bi. iiospedes aliquando fe pandunt, foli natura eis confentiente: qui-Wdamlocis amplilTimæ Betæ proueniunt,
DESCRIPTION
Duplex Betæ fpecies eft,ut inquit Diolcon Nigra altera,quæ ‘^iimlente codaaluucffîcaciffîmècompefcit, multoq; magisradix, Candida altera eft, quæ bonam facit aluum* Ambæ ob nitro fam 4uainhabcntuim,mali fuccifunt,ideoq; caput purgatnaribusea-’^^mfuccus cum melle inftillatusN Nonnulli amp;nbsp;tertium genus po-’'un^nempe Betam rubram» Alba in omnibus effîcacior eft,præ-^'^î'quaminaftringendo,quo effectua nigra bipcratnr« ’
TEMPERAMENTVMn
^ttæ omnes frigidam amp;nbsp;humidam naturam babent» VIRES AC IWAMENTAn
SuccusBetæaluumciet, fi abaliquo fumatur jierum ftomacho ’^otet,quemmordicat, Ôôpræcipue iUisqui fenfilem ftomachum ^3bent,herba autem elixa magis probatur,quam fuccus\ Cum fina pidecoda, ualet ad uitiofum lienem» Gondueit fuccus ad facros b ignes*
Radix Betæ décoda, Hinde tres del quatuor calidæ guttæ auri-^^sinftillentur,tollit dolorem earum,
Succusex cruda Beta contufus,figlabro capitislocoinungatur, facituterines nafcantur,8ô necat pédicules» Quinetiamradicum foliorumq; decode,furfures amp;nbsp;len des capitis abiterguntuf»'
Fouentureodemetiamperniones, „ _ nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Crudis folds uitiligines,capini defluuia, quas alopetias djeunt,^ 9ii»pafcendo ferpunt ulccra, utiliter emplaftri modo illinuntur» ' Inuitiliginibus tarnen nitro locum antea confricaffe oporteff in fllopecijs autem unguibusfcarificaffcN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 J'
Beta elixa papularum eruptiones,amp; ambufta fanat» , '
Succus Bete cum Guminouel femine Anetbi fomptus, tormina ventris difcutit.
Radices in aqua codæ,prurigines tollunt«
AQVA BETAE»
Diftillatur hæc herba amp;nbsp;radix cum tota fubftantia concifa, circa hnem Maid
Aqua Betæ mane S^ uefperi fingulis uicibus duabus uel tribus uncijs pota, amp;nbsp;lintcum in ea intindum, fronti applicetur ,
H üq
-ocr page 112-DE HERBIS, CAETERISQVE
C doloribus capitis ex calidacaufacontradis,mcdctur»
Eodem modo pota,rauccdinem gutturis tollit.
Aqua hæc matutino tempore à ieiuno fæpius naribus attrada, phiegma ÔC diftiJlationes capitis per nares cxtrahiU
DE BETA AL B Agt;
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beta alba«
Waf K4t nbsp;nbsp;^aps haut,
VIRES AC IWAMENTA«
T5eTA alba facultatem habetpurgandiÔCabdcrgcndiomnes •^malos humores«
Aqua in qua Beta alba décoda fuerit, furfures capitis tollit,!! ex ea caput lotum fuerit«
Beta Candida coda 06 cum allio crudo himpta, uentris tineas abigit.
Succus frohti illitus,cpiphoras fedat« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Eadem Beta contra uleera quæ ierpunt, amp;nbsp;in capite manant,ü-Jinitun
Hæcherbacrebriuscomc/la, nonconducit hominibus, äuget enim maloshumores tam in !anis quam in ægrotis,
AQ_VA BETAE ALRAE,
Tempus didiUandi cd in exitn Junq,tum folia ex caulibus dcar„ penttir èc diftiUabuntur»
AquaBetæ albæ recens pota mane ÔCuefperi üngulis uidbut quatuor uncrjs^ualetaduerfus calculutn^nam ilium conCumit, Confert
-ocr page 113-SIMPLICIB, MEDICO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47
contra lithiafimlumberum, renes cnimScIum-
Morbis articularibus cum pan nis lineisimpofita. Dolorem amp;nbsp;^uciacumeorumfedat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2
DE BEDEGARI SIVE SPINA ALBA.
NOMENCLATVRAl,
Amv^Awk»,
Bedeguar, Bedegaris»
Spina alba» Cardo fandie Marif» Labrum VeneriSt
tPeif ^ifîch tnergett^tfîcL ^c^cDi(îcL
6(1(1^ hmgt;tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
3^DEGV AR Arabes, Romani nero Albam fpinam dicunt, Pharmacopolac ac iuniores medici, pro alba Spina, quæillis ’?'otaeft, utuntur fpongiola,quam rofa canina ucl fylueftris pro-'^'’^lt,nafciturq; in fpinis.Nam ctfi hæc plurimum in medicina; ufu ’^‘fffrataSpina alba, non tarnen eft hæc permutatie exitialis,utte-^^^urCarnpegiusin libelio de fimplicibus medicamentis» Spina aL ha,ut Leonardas Fuchfiusopinatur,eft Carduus Mariæ, queher-ha in omnibus conuenit cum defcriptione Spinæ albæ, apud Dio-^œridem»
DESCRIPTIO.
Bedeguar folia habet albis Carduis fimilia amp;nbsp;Ipinofa, Spinæ an-t^niferunt flores purpureos. Semen fimile eft carthamo.
DiofcoridesBedeguar uelSpinam albam hoc modo deferibit, Nafeitur montibus Ôd fyluofîslocis, folfjs nigro chamæleoni fimi-hbus, anguftioribus tantum candidioribufq;, afperis 86 fpinofîs, Caulem altitudine fupra duos cubitos habct,humani pollicis craffî-tndine,craffioremq; aliquando, albefeentem, intufey concauum Jn cuinsfummo acnisatum capitulum eft,marinoechino fimile,oblon giustamen amp;nbsp;minu3:flores purpureos,in quibus fernen cnici figura eft/ed rotundius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^T E1^
-ocr page 114-DERER BIS, G AE TER I S QV E
TEMP.ERAMENTVM, • i-‘ln'Z\
Spinalongiorin Bedeganfrigidacitinprimo ordme cumme, diecrihumiditateacficcitate.d r’-rlt;' ■
Radicem ficcantem Óó modicè aftringentem obt]net,üt teßatür ' Ægineta, Semen calidumertac tenue.
* nbsp;’ VIRES AC IwU-MENTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ^'
Bedeguar habet uirtutem rcfoluendi ac aperiendi oppilationem Iplenis amp;nbsp;iocinens.
‘Pota Spinæ albg radix, fanguinem expuentibusprodeft. Semen potu fuccurrit conuulfis infantibus, Succurrit 00 ferpentiu morfib.
Semen potum etiam auxiliatur fpafmo.
Conducit Spina alba c5trarubras puftulas quçpuerisoboriun tur. Valet item ad fanguinem congJobatum,ad dolorem punctie lem.loca cordiuicina reJaxat,expurgat,amp; aperitiecuramp; fplenem, fitimfedat.
Radix quoq; pota,prodeft amp;nbsp;cibum in ftomacho non continen tibus,cœliacifq;. Vrinamcit,amp;S contra turn ores emplaftrimodo imponitur,
Colluuntur eiufdem decodio, in dolore dentes. Ferunt etiam faélocx Spina alba amuleto, Óc ex collo fufpenfo, fugari uenenata omni». Corona ex ea impofita, capitis dolorem minuÈ,
AQVA BEDEGARIS.
Tempus dlftillandieft circa finemMaij, tumfoliadecerpentur excaülibus,amp;f diftillabuntur.
'’’Aqua pota mane amp;nbsp;uefperi ac meridie duosuel tres dies,iingulis uidbus üq. uel v.unci'js,confert contra punebonem in corpore in-fahtü præcipuè: amp;nbsp;contra eryfipelaca, amp;nbsp;calorcm minus naturale.
- F ad ein pota falutaris eft aduerfus fanguinem in grumes concre tum,fiùeex calu,fiuecxplaga. -
* nbsp;nbsp;nbsp;Relaxat thoracem ac cor,fiue fola fumatur, fineuino admifccaf.
• nbsp;nbsp;nbsp;Conducit item pota ad pulmonemamp;fplenem.
Aquahæc potautfuprà dictum eft, faluberrima eft, quabdoin-flammatio ipfum iecur occupauerit. 06 ad alios calores conducit,fi lintea in ea intinda, fuperimponantur. Sitim quoq; potafedat.
DE BEH E M ET BEN.
NOMENGL ATVR AE.
Behem.
ANNO-
-ocr page 115-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48
ANNOTATIO IN BEHEM.
I E H E M eft ex illis fîmplidbus, quæ ex Arabibus me-diei'scelebrantur^Extatautem inoffîcinis duplex Be-hem, AlbufdHcetóóRubrum» Deportanturradices ex Armenia,fuaui odore,glutinofo fcatentes humore
lt;iuajgenituramadaugerc crèduntur»
TE MP ER AM ENTVM»
Behem eft calidum Só humidum in ftcundo gradu»
Herbg in medicina nullus eft ufus»Radix conducit aduerlus Me hncholiam,excitâtlætitiam» Eauero radix optima cenfetur quæ ^2nfa fucrit amp;nbsp;non forammofa» .
VIRES AC IWAMENTA»
Behem cor confortat,ac tremorem tollit. Duos annos durât in-tegrauirtute;
henautemuelBeen apud Arabes eftgranum anguloftim, magnum ut auellana, Diofcorides quarto libro; Balanu myrepficem, hatiniucróglandemunguentariam appellat» Plinius uno nomine ’’’yrobalanum uocat, Hoc Ben calidum in tertio ordine,ficcum ue-Joeftinfecundo» Ex hoc femme exprimitur oleum, quod concert ad faciemimmunda lepra decolor a tam»
^iquisex femme crebro bibat,tum facit ad lienem induratum.
DE BERBERL
NOMENCL ATVRAE»
O^VXKXV^,
Berberis»
Oxyacantha«
Dcrfic^» 0Aumwcb,
Äbfal»
ANNOTATIO IN BERBERIM»
E R B E RIS apud Arabes eft arbor,quæ Græco nomme Oxyacantha, ideft acuta fpina à Diofeoride di citur» Berberim ucrô eu Oxyacantha idem effe, ma-nifefte aliquis deprehendet, qui Serapionem cumi Diofeoride
-ocr page 116-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C Diofasridccontuicrit^ficiUs cognim 8cinuentu Oxy^csmhêihçCf tam cert^ dus not^ funt,^ tam mukislocis nafdtur^iyïuis/epihust frutetis, campeftribus montamfq;; ÓCBeds 8C aquoRs locis. Grx^ cia/pmarum acumihat/s cufpidibus,Oxyacantfiandjxerunt, mcx minitq;pluribuslods dus Theophrakus, quiS^genere maiedino Oxyacantbumfèmpeream appdlat»
DESCRIPTION
Oxyacantha ut DioCcordnquit arbor dl RmiUs agrdiipiro,ml nor tantum,magiCq; fpinofa^ frudumlcrt myrti baedsxqudem^ conferdum,rubcntem, fragilem^ nuckos intus habentau, multiR^ damradicem^ôCaltiusdcfcenâentcmN
TEMPERAMENTYMn Rdrigcrat atq; ddiccatin kcundo ordinc.
VIRES AC IVV AMENT An
Succuspotusantiquasfludiones feeminarum toUitSCexpurgat easN Sikit fluorésalui, quos diarrhœam uocant, potus 8C incibo fumptus kudus dusN
Radix trita 8c illita extrahit inflxa corpori^uduti fagittas/pien-ia^haRuïas, furculos^fpinas, idem prxüatóc kudus dus, tritus 8C HlitusN
Berberis fudorem prouacat, Gquis uentrem exea inunxeritdec^
U turn mortuumexpeïïit,uentrepr3egnantisindeinundoN
Sitim fedat Berberis G quis utatur, domachum 8^ iecurGrmat
Facit etiam adcalidos abfeeGhs, tam intusquant foris exidem tes,remouet enim caloremN
‘ Aufertomnesmorbos exnimia fludionefanguidsprouenien^ tes,maximas uires cordi probet,amp;: appetentiam prxGatN
Ex frudu Berberis facito Syrupum,quicum aqua decodus,de^ inde percolatus8ccum Zaccaro edulcatus, ualeccontraFebremS^ calidam intemperiem iocin er is,
Frudus cum Solanopermidas, SCiocineriimpoGtus, ipfumre. frigeratN
Succus cum aqua expredusmedetur dolori capitis, Gquismatte co uCus fueritN
AQVA BERBERISn
FrudusBerberis didillaridebent, quando bencGjntrttaturi,ut in OdobriN
damiecur, uelGquisIintea uelmöllern lanamin eamadefadamia
Siting
-ocr page 117-hsjmpuçib^jmedïCh a x 49
Si'ti'mquoJ^fedat,'6CuaIetacIuö:(us tumoréraSó erudationem t ) ïtq; ciborum faftidium^appetcntiainq; reducit.
Aqua confert aducrfus fludiones nimiasfceminarum, cümru^ ®rtt coralhi permifta amp;nbsp;pota,
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE BIT VM INE.
NOMENCL ATVRAE,
ANNOTATIO IN BITVMEN.
BSPHALTON Romani Bitumen dicunt: Bitumen ogt; mne,inquitDiofcorides,anteceditIudaicum,probatur quod purpuræ modo {piendet,ponderofumq; amp;nbsp;firmo odoreeft,damnaturq;cotraquodnigro colore fordet, G ^(lulteratur enim admifta pi ce? ’Nafcitur ih Phocmcc,Sidone SC ^abüonejudaicumqjioc Bitumen,ideo omnibus alqs à DiofcorL 5^^præfertur,quôdcmcaciiïîma omniumaliorum ui 06 naturaßt, ’^qdndicio ede poteft,quód ut Strabo in defcriptione lud^æ tefta-^^^cxinteruaHo ui fua folidiffimis mctallis, amp;nbsp;auro,rubiginemæ ^pentatem inducat: Neep credendum eft, Ut Campegius indi-^2t,uerum Bitumen ludaicum ad nos adferri, uel fi adfertur, tanti pretij exiftit,ut totius Antidoti pretium peruertat. Galenusamp; Dio fcondes narijs id a duller ari modis queruntur.
TEMPERAMENTVM,
Bitumen ludaicum eft calidum in fine tertij ordinis,Só ficCum in .quarto.
VIRES AC IVVAMENTA.
Tumoremtollit cum aceto mixtum amp;nbsp;illitum. Cum caftorco perniixtum,atq; fuffitus indefiat,mulieribus menfes trahit,
Furnusinde naribus attradus,pcllit catharrum, L “ Bitumen ludaicum in ore retentum,mcdetur abfq; dubio dolo-ribusdentium.
-ocr page 118-®O R A ö 0 lier ba eft,cuius floribus cæruleisutiniuf irt acetarijs delicationbus, habentç flores etiam m coiu dituraamp;f medicina pccüliatem quandamgranam, Quæ autem hodie Borago ob Empii ici's,2lt; totaneo-thericorum fchola uocatuf, ucrum eft Buglofliim antiquorum. Nam amp;nbsp;foliorum habitus,Só flos,Só tota uirtus Btiglofli cum Bora gine omnino conuenit. Econtrario que ab Empiricis 8c Herbarijs iam BugloATum appellatur,Borago eft,^ apud Diofcoridem Cit^ - flon uocatur,adco duarum Herbarum appellationes inuieem com mutatçÔC confufgfunt.In hacopinionefuntomnesrecentioresme dici, utputa Nicolaus Leonicenus Martardus, Marcellus Vergi-lius,Fuchfius,Brunsfelfius,amp; alq multi,quorum indicia de his dur* bus herbis quilibet legere poterit«prudenter igiturfacientmedia, itemamp;pharmacopolç, nili omnino uelintobftinatèinhioerrore perfiftere,fi quandö BugloiTum inmedicumufum adhibereuclint, iJt;proillpBoraginemnoftrampotius, quam illamqu? uulgoBiu glofla appellatur, accipiant quod fi fecerint, fentient amp;iecutura^ quas flli adferibunt antiqui facultates»
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRI-
-ocr page 119-SIMPLICIB. MEDIC
.DESCRIPTIO VVLGARIS BORAGINISgt;
Borago uulgaris hafcitur fefqui cubitab’ altitudine,uin'di colore noribus c£rulcis,in quibus capitulum cft purpureum,in alba ftellä uddrculo. Radix eft albicans, herbauero hirfuta, cum craRo ÔC pngui caule,ramulis fc propagat,ubi femel plantatur,deinceps fua ‘i^te crefcit,Semen nigrum Krt,quod qüum maturum eft,€rum-piló^cxilitjperhyemem in terra perit:folia hirfuta funt, quorum ^^usinmedicinis eft, quum adhuc recentia amp;nbsp;üiridia funt* amp;nbsp;non ^ata,
TEMP ÉR AM ENTVM,
^r’go quæ à Galeno amp;nbsp;Diofcoride BuglofTum appellatur*ca^ ' amp;nbsp;humida eft in primo ordine, Quod amp;nbsp;Galcnus teftatur in ^uiens:Öuglo(rum humidæ calidæq; tempcriei eft, itacp uinis inie^ ’^fnJetitjæ hilaritatifq» caufa eße creditum eft, Hinc ÔC Ivifioa-wu«^ ^’’æddixerunt,quafilætifîcantenl,
VIRES AC IVVAMENTA,
Borago décoda cum uino 8ó bibita,bonum generat fanguinem, Qy^hborant uertigine capitis, accipiant fuccum huiusherbæôC ‘^ommixtum cum Zaccaro bibant,tum optime iuuat.
Aducrfus tremorem amp;nbsp;palpitationem cordis, Accipe Syrupüm ß ^xfucco Boraginis, amp;nbsp;admifte Zaccarü, pulucrcmq; ex offibus de ‘:ordeccrui,rcmedium præftat, du taris,
Succus cum fena ß Syrupo de B oragine admixtus fuerit,8^ ma-”2ac uefperi potus,auget fenfus,amp; dilcutit Melancholiam*
Flores crudi comefti,bonum réddunt fanguihem, cohibent cor ^is tremorem,idem quocff præftant, fiquis in uino ex eis bibat,
5yrupusBoraginis uftirpatur aducrfus morburn regium,flores Necati8lt; per annum feruati, conferunt omnibus, quibus ipfa herba tonfert.
Flores ole o oliuarum impofiti, amp;nbsp;cordi ftomacho^- ilb'ti, maxi-’^t confortant.
Syrupi de B oragine 8i Bugloftb ufuseftin medicina ad omma quæconfonant.
AQVA BORAGINIS.
Tempus diftillandi Boraginem eft circa finem Mafj,quandoflo fesfert,tum radix ac herba cum tota fubftantia concifaaccontufa in Balneo Mariæ diftillari debet.
Aqua hæc mane amp;nbsp;uefperi pota fingulis uicibus duabus ucl tru busuncris,pellit tormina amp;nbsp;tumores uentris, medetur dyfenteriæ* ötqjdifficultati fpirandi.
, Eadem potacor amp;nbsp;cerebrum confortât, uircs præbet memoria* amp;nbsp;ingenio,malum fanguinem purgat,ÔC arcet phreneßm.
-ocr page 120-.^ nbsp;nbsp;Cumlintcolisimpofitaloco alicui, ubi Aranea ud ApisBot^
nem pupugit,tonit dolorem^
AquaflorumBoraginispota,in omnibus eodemmodoinpot# fumenda eft,quo ipfius herbæ aqua,nifi quod ca preciofior eft,pur gat fanguinem,pdlit Mclancholiam,amp; mirc cor confortât,
Conducitadomnem deftilJationem capitis,fingulis uefpertinic horis duabus uncqs pota,
Aduerfum febres ardentes, amp;nbsp;iderum prodeft, iecur refngWi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
pota ud linteis impofita.
DE BVGLOSSO*
VGLÓSS VM Romani bouis Jinguam aut bvb£, Ü lam lingua app dlant, folia habet in terrarn decidua^ Sc hirfuta^bubulx lingux hmiUa^Qu^muis inter me-dicos eóntrouerha eft de nominibus, tarnen cadens uirtute cffèpr^ditasBoraginêóC Bugloffum teHan^
TEM-
-ocr page 121-s'siMPLïCïBpMKörc.': n a ^t
TEMPER AM ENTVM, Vtra^'Calida amp;nbsp;humidaeft in primo,
VIRES AC IVyAMÉNTA, ßuglofluminuino fumptum cönfertpülmonarijs, amp;nbsp;ficcatufli
«Wndbüs?'
Coâum in mulfalt;ut Galcnus iiiquic,congruitob gutturis afpa tltatemtufïïentibus.
Ïnuinomaccratumamp;tcmpcratumcummellicrito, 8c potum, «cithilaritatem/
Inuino frequenter fumptum purgat Cholcram rubeam cxnü ’’’ioferuoreproüenientem« Modernmodô medetur cardiaeæ, Etiam noeuosbumorespul.
Succus Cum calida aqua bibitus,tumorCm pedum tollic.
^inum quo BugloHum fuerit maceratum4ïOCum,Rruat bonam *’’^nioriam.
c ,fc cum uino fumptum tor ualde COnfortat^ Só bonum gene#
• îX AQVa ByGLÖSSt' ■ ' . i:;-?§tflum3iftiflaturinprinlt;ÏpipJumf,,
■ Jy^caquapropirtabitur omnibusquidyfentem, aftbmate,^ ^^i— ^rfet^one laborant, præterca tnftibus Stf perturbatis, lUifq; .^MiH funt cerebro, pondsreduarum ueltnum unciarum,amp; ??^7^f^^^^p2ricÜm Zaccarö fumetUr, . . j
^önÈért quo^i aduérfüs ornrtes'caÈdbsmorbos,ad febrcs,puj-^M^tiiti^ad iecur amp;nbsp;licncm,purgat fanguincm,pundtioncnn cir ^s^f amp;nbsp;thofacert diTcutiC. ‘ qV
- ^^^ä ßuglofli diïfipatidériâanî, mundificat lepra 8ó feabienj^
Wapitis dolorém ^ feniorcrnbculonlm {cdat,Iineïs pannis capi tl ud oculis applicat^ tod cm mq^tinnitus aurium tollit.
Flores Buglofb ihBalp^o Majp^^ d^^ pr^bent ptecio^fb-^^^gt;?QV3tn ad conforundum cóy ^ ççrcbrtiîp,çum co^tyfisrinar gatuisucl cum confcdionc^mantis'Cbr^^ margaritïs^^róp:^
-ocr page 122-DE HERBIS,‘CA3ETERISQ,VÂ
NOMENCLATYRAli
GoHipion*
Xylon.
Bombax, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}
Coton»
Cotum»
^aumwolt
ANNOTATIO ÏN BOMBACEM.
O M B A X SC Cotum Barbarafunt nomma, Laun/au» tem Goflipion ud Xyl on dicunt,ut RueHius Autor eß» Goflîpionfrutex eft exiguus lanïger, palmæfoBo, fî-mik m barbatæ nudgignens frudum, cuius in exteriori D Bombyce lanugo netuf inlinum candidiffimum moniffimum^.de hoc Plinius lib, 19, cap.i, in Bunc modum fenbit: Superior pars •^gyP^* *” Arabiam uergensgingnitfruticem,* quern aliqui Golft. pion uocant,plures Xylon,amp; ideo lina inde fada Xylina;paruulus eft,fimilcmq; barbate nucis defertfrudum,cuiusëxinceri9TcBoni by ce lanugo netur,nec ullumïini genus eft, quod huic candorcÔC moUitia præferatur.
In floribusbuiusfrutiefs fernen continetur cuiusufus eftinmó dicinis.In Sicilia quo^ nafci hunc fruticem Quidam fcribunt,amp; ft inilemèfteperfico, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'pgt;S
Folia 8^ femina multa pollent uirtute,8c funt humid æ natural |fJ£j2Fnn'gt; t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 •fuc'. U'ic r - lOU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;on..:7'JW
. VIRES ‘XC ivvAMENTA/'''
■ FoIiorumfuccusniedeturinTantium torminibusi y '^ Semen potunl cum aqua ^Ätuculi'medetur tufti ÔC uitijs peyotl«? OleociusemacUlanturlcritiginés/^
D,E BRYONIA.
NOMEN.
SÏMPLÏGIB» MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
NOMENCLATVRAE. '
A^uTriAfjc Afvxüu
B^t/wvix.
Bryonia.
Vins alba.
Viticdla.
QttcBwurç. Xd^wuvçd. ^unbôhwbpfi. Wcif iwinrcb.
ANNOTATIO IN BRYÔNIAM.
RYONIAM Grædamp;S ampdokucemditunc, Latini uerô albam uitcm appdlant, quôd folia amp;nbsp;corymbos ac capreolos Vins habeatxademq; folia alba gerat,prg fertim dumgrandiora funt, A Latinis etiam plylotrum i'oceft quafi depilatorium dicitur, quia ex ipiîUs acinis pelles con-^Qpoflint^Ôd depilarijud etiam quia depilatoria unguenta ingre-ditur,imô ipfa per fc foIa^amp;S fapone ( ægre autem ) dcpilat. V itied-betiam dicitur ob Gmilitudinem quam cum Vitc habet, Duæ au-^^mfunthuius Vitisfpecies,albafcilicct amp;nbsp;nigra.
DESCRIPTIO,
Bryonia ud Vitis alba eft radix cum herba nafcens pkrunqi inter fepes,caulem oblongum amp;nbsp;herbaceum acquirit,fepibus,frutici Bus qui lunt in proximo,paffîm fe innedit, fuifq; complecticuf cla-WCQlis,albos flores producitjcius corymbi primum uirides,deinde uerorubentes fîunt,qui intus acinos ut uua habent. Radix eft candidat longa,in profunda terra hærens,
TEMPERAMENTVM, VIRES AG IVVAMENTA; . Bryoniægermina,ut Ægineta inquit,ceuftomacho grata edun tur,urinæ^- ciendæfunt:radix abftergit,tenuis natura t mediocri tercalida, .
Radixabign ferpentes amp;nbsp;bufones,fi in igne toftæ minutim con-cidatur,tum cnimuaporemacodorem emittit, quem filer pen tes uelqua:cunq;aliaanimalia uencnata olfecerint, ftatimlæduntur, amp;moriuntur. , gt;
I üq
-ocr page 124-; DE HÆRBÏS, CAÊtERIStlVË
C nbsp;nbsp;Idem odor ÔC fumus lædit hominem, ftifî prius ni ram comeJenC
Habent folia,frudus amp;nbsp;radix acrimonlam, quapropter Cbiro nijs 00 in gangra?nâphagedænamq; tranfeuntibits, amp;nbsp;ptitrefcenti-bus tibiarumul.ceribus,eû fàle utiliter cmplaüri modo imporiurtc, Herba in aqua décoda etiàni tibqs cxulceratis calida imponitun Bry 01114 cura Carduopanis,quem ^*J^^° ^SbctiVWfÇdiciniüs, pari pondéré iri puluerem redada, amp;nbsp;cura aqua pluuiah permiiia, mulicribus diffoluir iêcundas,fi irt potu fumant.
FoeminarUm lods etiam äppoGta, foetus amp;nbsp;Iccundas trahit.Degt; coquitureadem,decôdôq, illdirtfidentium focrainarum Joc(purgt; gantur,ÔÔ eiedionc exinarauntur.
Aducriuspeilcmin corpore exOrtam, AccipeBryoniædrachgt; mam imam, diagridq granum ünum, ^cum fucco Chelidoniæ commifee^âf bibeex eo lêlquidrachmam, amp;nbsp;pedem pdiec.'poïfiy autem ægrotus iudauerit, corpus infUs purgabit hoc modo* Accv, pc UiuRniconis H^, drachmas, eleduàri) de lùcco roiarum, èC Dia^ turbithngulorum drachmam unam,6c Gmül permifeccüm modi caaqua Acctoiæ,Uelcum rarepyiôftimnôrtïaîitôJpdiî^ hoc fum pièris, très boras manebisieiunus, ôCtôHet omriem in^ôïüthhii^ morum ilIuuiSÂ ex eo potu irt corpore coUedam*
Radix ê collo iufpeniâ fanat laboranteS ipafmO autepifepriJk nbsp;nbsp;nbsp;,
^ nbsp;nbsp;Si quis fumatin potu borium ha uit um ex fucco foliorum, turn ' ’
medetur dyiênteriæ, Similiter amp;S iànguinêcxcréàntïbüsconducif.
Folia decOda àf Cum md/epermdèa,acpora gargarizata^Aeort ferunt ad omne^olorcsguttUris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
. Accipe iuccdm.âfi tantum uini admiiee, ac feptern diesad potart dura præbe illis qui contritaac frada oflaucl membra habuerinÊ, ÔC fanabuntur. AcCipe fuccum ex frudu, dó cum radiée mon de coque,indeç parägargariimum,qüö maneæ uefperi os eollué, là dt ad omnesdoloresdentium^confortatq; eos, neq;finit dcadetC Radix uitia cutis in fade, uarofq; ÔClentigincs; Sc fugiUatâ emcJigt; dat,8Ccicctrices^G in modum rapæ toil a amp;nbsp;tontuia fuerit,ac fadd impoßtaddempteflat décoda in oîeo^ up nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;'
_.Radix cum aCeto décoda^ 00 empladri modo Gnidroîauri mi-pofira,tol/itpundionem acdolorem ipfuslateris, Idemmembris tumidis impoGtam,utgenitalibus uiroruttJ,tollit tumorcm^Radiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
décoda eu aqua mulfaSC modicoacetiadmixtOi Ci hoc pettotuitt annum quisbiberit,medeturmotbo comitiale îdempradiatpuL uis eu OximeUe fumptUs, Pit ex ea etiam addito melie eclcgma,fpL 1 ritus prçfocationibus,CuCpirio fis 8c tuificmibus utile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Radix trita 8^ emplafirimodo importa frada extrahit offa. - » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Quinetiam ex uino emplafirimodo importa, inflammations dk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
-ocr page 125-SUWPLICIB. MEDtC: : nbsp;nbsp;' , JJ
K«tit,amp;abfcc{rusrümpft, Semins ad fcabiem 8^ lepram utiîftèt ill iinguntur .Idem emplaftri modo impönitur.Facft latfli's abundant iJamfucCüseius cum trftici decocto potusr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
‘ AQVA RADICIS* BRYONIAE. gt;nbsp;■ RadixBryonfæ concifa diftillatur in fine Maq.
Hæc aqua quatuor uncqs pota admuat condoctfonem, tollit pL multam cxgutture fi inde tarn à foris quam intus fr fee tu r. bipèdes ex ca friccntur,confert ad podagram. Quatuor uncijs â ’2'unopota, conducit malo ftomacho, odo uefo unerjs pota laxat aluum. Reftinguit facros ignés, peUit maks tpacuks, neuos amp;nbsp;kn-^^ines,acrubentem kprofam'^; faciem,fï fæpius ex ea lauetur. ^aletadcurrentepiparalyfirn, ÓCad tumoremamp; morbum re-S^wlinteis impofita». '
DE NIGRA VITE, VEL BRYONIA*
NOMENCLATVRAE^
^/«TreZoS iujA«(y(^.
Bryonia nigra.
V itis nigra.
VuaTaminia.
7 \ €?d)wrtrt3Ötkhrur?. r
RYONIA nigra folia bcderîç,fimiliahabét, utinquit Diofcor.ad fmikcistarnen hederg folia magis accederu tia,cui amp;nbsp;caules habet etiam finliks, maiora tarnen dus folia quam illius funt. Claufeulis Só hæc nititur, appre^ ^^nditq; propinquas arbores.frudus illi racemofus eft,a principio Hindis,cum maturuit deinde niger. Radix foris nigra,buxei colo., fisintus,
VIRES AC IVVÀMENTA.
Huius etiam caules in prima germinatione okrum modoinulu funt,menfes Surinam trahentes, Minuuntijdemliencs. Co mit ia ^bus' uertiginofis, amp;nbsp;refolutis accomodati funt. Habet nigræ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius
-ocr page 126-DE HERBIS, CAETERISQVE
C huhïs Bryom'æ radix albæ fimiks uires, amp;nbsp;fjfdem a ccomodatas,minus tarnen efficaces.faciunt ad iumèntorum ceruices cum exuiecra tæfucn'nt,nigre Bryonia: foliaan quem ufum cmplaftri modoim* ponuntur^Quinetiarn luxatis eodem modoimponuntur»
DE BRVSCOgt;
NOMENCLATVRAT.
S
Rufcus,
Brufcus, Sylueftris Myt^f*
^cybelber»
ANNOTATIO ÏN BRVSCVM»
TIrVSC VS offi'cinarum,ut Antonius Mufa amp;nbsp;RueUiusindt •^cant, eft apud antiquos amp;nbsp;Diofcoridem, Rufcus Só 0xymyrgt; fine,ideft fylueftris myrtus.Barbari uocabulum corrupere,óó Bru fcum pro Rufeo dicunt. Ex hoe frutice acuminato amp;nbsp;fpinofo alt quibuslocisfcop^adpurgandapauimcnta hunt. Pueri etiamnu bentesbaccascxfolfjseius decerpentes, eeu corall^sper Ïudumfe iUis ornaht,Rufticapoftremó plebs in carnario {ufpendit,tuetur(Ç co à murium iniurqs pernas:^ cafei lui filccllas, neq; enim acumina ta in eufpidem foliorum dus cacumina penetrâre animalia illaaugt; dent,quam ob cauiàm myacantham,ideft murinamfpinamaDio^ feoride didam effè credendum eft»
DÉSCRIPTIO.
Brufaimhodieoffîcinæuocant humilem herbam, fruticofam, folijs
-ocr page 127-^ -lt;ïwP€icïölt;ïgt;MKótej« 2 a 54 fdijs acutis, 8ómucronerigentibus,dcpcndentibusa medio bac-®»qugper maturitatem rubefcunt,olïeQ.]ntusnuclco, ranmlis cugt; oitalibus,uitilium modo lentis,foliofisdrad:u eontumacibus,radi-^^graminis acerba, fubamara»
TEMP ER AMENTVM.
Prunus 8c folia,temperato calorcfiintpraxlita,
*llt;ïr*
VIRES AG IWAMENTA,
^ibuntut in uinofolia frudiif^ ad dendas urinas: ducendos •^tnfes,êc frangeridos in uefica calculos:profunt cadem fellis RiHu-^onibus,urinæ ftilliddio,Slt; capitis doloribus, Nafcitur afperis lo ^isamp;præruptis rupibus,
Succusexfolijsinofe rctentus, tollit putredmem amp;nbsp;ftatimfa, ’lat.Idernfuccuscumladc temperatus, amp;nbsp;circa aurcsinundus, o-’^niamala ex eis tollit,06 darum reddit uifüm’. Idem cum Zaccaro l’ibitusjcxcreationem fanguinis aufert,amp; frangitcalculum lumbo rum,
Succus dccodtus8ó potiis, uuluas mulierum purgat, amp;nbsp;mouet ^enftrua,
Ê Puluisexradiccuulneribusinfperfus,eroditgangrïenam,amp; fta timfanat,
Adtumidauiriliafacitoemplaftrum cxfolfjscumoleo rofaceo p^rmiftis, amp;nbsp;fuperimpone, tumor pellitur abfq; incommodo,
Aduirilia quoqj cauliculis dusinuino amp;nbsp;aceto tritis, nihil utilL Wputant. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' . quot;nbsp;X
• Acciperadicem Brufci, Anifumamp;fbeniculum çquaii pondère, acinpuluerem contunde, amp;Zaccarum admifce, huius pulucris nnum cochlear iciunus fume, amp;nbsp;flâtus in corpore Só tormina inte-ftmorum difcutiet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* « 'di' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-‘
nomeU
-ocr page 128-DI HERBIS, CAETER IIQVI
' NOMENCLATVRAl
^efc^dFraUt èluthaut
ANNOTATIO IN BVRSAM PASTORIE.
VR S A Paftoris muleis nominibus à recentionbus medici# donata eft ; num autem apud Græcos amp;S antiques hæcherba tognita fuerit,ncmo adhuc certo demonftrare potuit,Burfam pa-ftonsuulgus appellat, afolliculisin cxiguæ uulgæ fimilitudincm compreflis, turbinata cordis effigie. Proinde amp;nbsp;Germani Cicfd^d trAUt, id eft herbam marfupq appellant. Sanguinaria edam died tur,quia miram in fiftendo fanguine poteftatem habet. Sunt au-tem plures Sangüinariæ,icd hæc uirtute præpollet.
DESGRIPTIO.
Burfæpaftoris duo inueniuntur genera. Maiorfcilicetamp;S Minor, Maior cenfetur melior, V tracp habet folliculos dependences marfupq figuram repr^lèntantes,in quibus continetur fernen minu turn »Flores uero albos^amp;S radicem candida amp;numerofam habet.
TEMPERAMENTVM.
Vis illis tribuitur aftringendi amp;nbsp;refrigerandi.
VIRES
-ocr page 129-SIMPLICIB, MEDIC, • nbsp;nbsp;nbsp;^^
VIRES AC IWAMENTA,
Burfapaftoris confert illis quibus Romachus æftuat, fi cxtrinfo tusimponatur,
Trita ex acetó colledionum inflammadoncs refrigerate actp de.
Puentes humores cohibet. . '7., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- '
, Medetur dyfenten'cis,fanguinem cxcreantibus,nc(ç nonjpufc
1 Mriprofluuiojfuccusinpotulumptus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^V’ '’ ’^ ?
Adnimiam fluxionem fanguinis nanum, uelalterius menlbri;^ ^ctipefyccum huius herbæ, 06 cum eo nares uel membrum muft? S^tumfanguinem fiftet,8óuenas æftuantesrefrigcrabit, nbsp;nbsp;^' quot;^'^‘ quot;
Berbain rnanibusfi contmeatur, ualde adftringit fanouinem,e *^3nbusflucntenK/^7, 'j ~
Auribus purulentis fuccum calidum inRiHa, pus ipfum âeflux? HmearumtoUit. '
Cruentaquoi^uulnera facile fanât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Succus Cura Semperuiuo in aceto .permiRus, iraponitur utditcf berisignibus. ’ ,
Herbacuuino décoda, confert aduerfus morfum tienenatoru.
g y tramep BurfarapaRoris fanguinem uebementius adRfingçfe^ ^^amullam herbam,medici affirmant,^ . ƒ quot;
AQVA BVRSAE P ASTORISi P'oq/da Addiftinatioheraberba cum tota fubRanda conigenda eR,^ ^inutimconcidendacirca finem Mai),uel circa principium lunq.
AquaBurfæ paRoris,mane amp;nbsp;uciperi fingulis uidbus tribushin-cippota, falubcrrima eR contraómnem fluxum uentris. Ebdem modo pota mulicribus fiRit menRrua. Item omnia uulnera mitigat S^curat,fiindelaue^tur. quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;{
Eadem fiRit fluxu fanguinis ex naribtis,fi pcflulus fadus ex GoC fipio,ineaaqua raaceratus,naribusimmittatur.Idcmpr£Ratfi cum linteoló frond imponamr.
Eadem vi.aut vij.unefjs pota fiRit fanguinem uulnerum.
NOMENCtATVRAt.
Buxus, ^uc^öbAum; /^^
DE HERBIJî/Ô'aETÊRÎSC^VÈ ANNOTATIO IN^BVXVM/VZ
i VXvS fiueBuxuin^ütrunq;cnimdftfpöf^ttJeftitftÄ larum arborum,quætopiario open accölüödätilFinaf fùnt,ôô tonfiles acflexiles, perpetuöq^uiróir^ ^qhiWtón-^, dabiles;qualeslunt Cupreflus,^‘IunipCTÏis» ÈuxuVk^? tem arbor eft fatis nota,ligni pal lore èc dunf/a cObimendabtlA!,!]! inquit PIinius,immortali coma uiret,nec ei décidunt folikj^pifliini' ac grauiffima ex omni materie,ideoq- in aquis'n^dilftuitat,nc’q- ca, riem ncq;uctuftatem fentit. Pyrenæis amp;nbsp;Cytorp^ontibüs pion) ma^a^B ere cynthip tractu. Huius autem tna èehera ftch: Plinius-Iib.iö/cap.i6* Gallicum,quod procerumcft.’öleraftrinymi inO' mniuiji damnatum obgrauem odorem: amp;nbsp;noftfate fiue fylueftreV omnium minimum,fed diffufius,amp;l denfltate pafietum uirensfem-peractonfik, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ninr^mu
' T EM'PÈR AMENTVM? . ' ' ' - 'f i
Buxi lignum ualde bonum eft, fingulari pollet uirtute,86 iri q^a-tupr quaUtatjbustemperaturn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;%
‘ —-VIRES AG'iWAMÈNTa:quot; ' ^^ ,^ejrpentçs quandouulneratifunt,eduntradicemBuxii^ftahni • reualercuut,
* ‘Folia Buxiïïccata 5ó in pufucrem trita/ cumq; aqua Lagert Julæ D inpotu fumpta,phrencfim tpllunt* Sub Buxo dormire aütquiti fcqf^rpiiiuitaclæditmentem^nâmodorillius naturæaduccHiur, rnt^nurnayjfertlib.idinem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
r ^?8P* i^à^fa, fubtibs (cum fitfrigida èó ficca,ut Vitalis tefta^rj in aqua pura decodta at q; bibita,fluxüiTi uentris rcftringit. • ‘ Buxus fi in Kxiuip ucl aqua decoquatur, amp;^extalidecó^o cagt; put fæpius lauctur, crines facit rufFos atqj flauos
’ifiinj ^
nni lt;nbsp;I» gt;
KOMENCLATVRAE.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Butymme ,
tutter» 3ncfert«
ANNOTATIO IN BVTYRVM, Xï VT YR VM Jlo'manipariter Græcisdicunt,EIaclefit8cRuty •^rum, ut Plinius inquit, Bathararß gentillaudatiffîmus abus, Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;: qui
-ocr page 131-- SIMP LICIB, MEDIC, , - q ^6
^ plebe difcernat,quoniam autem plurimum ê bnbu^ *pnt,aboue nomen inuenit,alioqui ex omni laftè fieri pofle 06 Dio w, amp;nbsp;Plinius teftati funt, quodantiquiores aliqui negauerunt, lijmen magis quarn rei naturam contemplati,
TEMPER AM ENT VM,
Butyrum calcfacit atqj humectât in primo ordine. Habet natu-Ï5ni maturandi purgandiSódigerendi mediocriter intencriscor-poribus,quod etiam Ægineta teftatur;
Okofum natura Butyrum cft,8claÄis naturam fequitur,
VIRES AC WVAMENTA^
Butyrum maturat parotidas, fieo inungantur: infantiu dentitio ^Madiuuat,admixtomelleButyrü : ih quemufum gingiuf eofunt Confricand^^prodeft amp;nbsp;ante dentition cm gingiuarum pruritibus, *rodeftÓCoris ulceribusin eadem ytate,quas aphtas dicunt,
Conducit etiamut membraSólumbi eo inungantur,dolorem ^•^iminijsmitigat,
butyrum eummenepermiftomamp;ita in cibo fumptum condu-^Had Apoftema pedons.
Eodem modo difcutit abfcefius pulmonis, unde fokt prouenu *’f tabes. Præterea etiam knit amp;purgatomnia ulcéra in genita-libus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Butyrum in cibo fumptum knit omnia interiora membra,pro., pterea etiam in iHis regionibus ubi homines quotidie Butyro uidi-t3nt,perraró calculoobnoxq lunt, nam c-rafli uifcofiq; humores ex quibuscalculus crearifokt, ex Butyro digeruntur amp;purgantur ptrurinam amp;nbsp;fedes.
Butyro fiquis ulusfuerit tamforis quamintus facit hominem' perfputum eqcere uifcofos humOres pedoris.
Præterea,ut Ægineta inquit,humores ex inflammatione pedo.. hinfardos, Butyrum lindum concoquit.
Ïilfünditur clyftcre contra inteftinorum tormina Butyrum,8C Ctaflioris inteftini, quod colan dicunt, exukerattonem.
Finis literæ B,
Sequuntur Herbarum deferiptione« quf â litera G. incipiunt.
K fj
-ocr page 132-DE HEtlBIS, CAETER ISQVE
NOMENCLATV-RAE»
x«tuunih»lf»
Anthemis» Chamæmclort: ChamomÜIa» Cotula fœtida,
ComtHcft hlumcw» tnÄgbhl«m. ^OtUhtjU.
AMNOTATÎÔ IM CKAM0MlLtAMgt;
HAMOMILLA uulgo ab ofßdnisö^ Herbari|t uocatur, quæâ Diofcoride Anthemis amp;nbsp;Chamœ-melon dicitur» Eranthemonaliqui appellant, quo-niam uerc floreat,Chamf melon uerô,quia odorml mali habeat,iîc nonnulli Leucahthemon à coloreal ho, aut Chryfanthemon Chryfocomenueafiauó
àuri colore,eam indicauerurit»
DESCRIPTIO CHAMOMILLAE, ET dus Genera,
ChamomiUæ tria inueniunturgenera. Primum, ipfa ueraChagt; momiila,que ubiq; in iegetibus nalcitur,S^ locis cultis, duoriimpïl morum altitudine,folqs fccniculo, floribus uero Matricarias fimv libus,odore iucundo, capiteUo intus lüteo, quod per ambitum cirquot; cumdaturflore candido,in modüm coronæ. Alterumgenusuogt; catur Cotula, quæadeo flmilis eftChamomillæ, ut frequenter ed* am Herbanos decipiat : cum folqs 06 floribus nihil penitus difFerrö uidet»pdore tarnen eft tetriore,amp; uoeâtur iylueftris ChamomiHa* Tertium
-ocr page 133-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
Tcftium ucrô genus eft Cotula foerida,Germani'eam Caninam,fi-ucflorem caninum appellant, hec ultra modumpeffîmèolet: utra-* «jucCotula amatloca inculta,óó femitas.
Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM.
ChamomiUant Galenusinquit,calefacitficcat^inprimo ordi-flc,pr«terea uirtute tenui difcuftoria,laxanti,amp; odorata confiât,
VIRES AC IVVAMENTA,
FlorSmagnusufus eft in medicinis, amp;nbsp;colligendi funt circa finem Maij,uelinprincipio lunq.Habentuirtutemolliendiamp;lenicndb ChamomiUa in aqua décocha,amp; duris apoftematibus impofita, Qiiollit ac dolorem lenit,cxpellit purulentiam.
Vinumin quo per nocftem Acres ChamomiUæ fuerint macéra-ti,bibitum,neruos conHrmat,amp; paralyGm aufert, Acres contuA amp;S cum melle permixti ac fumpti,aluum laxant,multofq; uifcofos hu-mores per inferiora cxpellunt,ac inteftina hominis expurgant.Flo J’^sChamomillf cerebru confortant,amp; educunt malos humores in 50 ex Irigiditate colIelt;ftos,A caput lixiuio ex illis parato lotu fuerit.
Chamomillain aquaelixa curat ulcéra oris, A os inde collutum Pueril, Ad ftiilicidium urinæ conducit, A quis ex ea bibat. In mno clixatollittumorem ftomachi, amp;nbsp;adiuuat concodionem,
Modern modo medetur afthmati amp;nbsp;euacuat pedus. Confert ctiamiocinori affcdlo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fœtus mortuos educit, Amulicrinde
^’^^2rit,ueI decodto eius infederit,
Siquis calcule obnoxiusfucrit,ille lauctter uel quater cum Cha ’Uomilla,amp;: leniter liberabitur.
^nteromnes herbas quibus in Baincis aducrfus calculu utimur, ^l^amomiHa maiorem habet efficaciam.
Si quis pedes lauerit in decode ChamomiUæ, multas ægritudi-uts corporis repellet,
AquainquaChamomilIacIixa fuerit, emollit lumbos amp;nbsp;ueA-f3m,expellitq; materiam ex qua calculus generatur. Eadem uab ^^confortât membra,amp; ex eis repelIitparalyAm,qua uirtute præ-dpue pollet oleum ChamomiUæ.
Chamomilla lenem 06 möllern reddit cutem, A quis ex eajlauetj multos malos humores cxpellit,A quis inde biberit.
Emplaftrum indetadumamp; fcabici impeAtum,ueI maculis’iii corpore, hoc quam primum medetur. Flores ChamomiUæin 2quaelixiamp; capiti impoAti, ualde ciconferunt, dolores quoep capitis tollunt, A inde lauetur. Ad intcriorem tumorem corporis£lt; sd iecur afFedum profunt, A quis ind e bibat.
Ad calculum Iumborum,Aoribus ChamomiUæ te in calido loco inunges circa lumbos amp;nbsp;fubumbilico, amp;nbsp;præcipuc à Balneo, hoc 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KA)
-ocr page 134-DE HERBIS, CAETERÎSQVE
C remedium adfcret,fcIli'sfufFufionescmendant. Sanant queq^vm» plaftri modo impofitiflores,omnesoculorum fiftulas, quas ægibgt; pasuocant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '
Chamomilla præ alqs herbis proprietatem habet mitigandi do lorem uentris^ ut inquit Auerrois» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Oleum eiusuocatur oleum benedidu, ut in quit Vigcnius,duia rcfoluic fine attraftione,amp; in kniendis doloribus non habet fui fi-mile»
AQVA GHAMOMILLAE.
Chamomilla coUigetur in fine Maq uel in principio Iunrj,amp;dv ftillabitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Aqua ChamomilIæpotamaneSC uefperi (ingulis uidbusdua* busaut tribus uneqs, mitigat dolorem uentrisamp;S tormina intefti* norum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Ladern pota felle fuiFufis medecur,cict urinam,frangit cakukun renumamp;Sueficee»
Mulieribusmouet menftrua, mortuumfoctum in utero, fi ha-buerit mulier, cum expeUit, 06 præterea omnem uifcolum humo-remmatricis»
Aqua hæc pota,ut fupra dilt;ftum eü, minuit febrem, apcritkene obftrult;flum,difcutit tumorem ftomachi,quem etiam confortatac O cakfacit,fiftit aluifluxum,quemlienteriam nominant»
Eodemmodo facit ad abfceflus pulmonis, emendat kpram» Cum linteis exukeratispudendis impofita, cal or cm cxnnguit,amp; minuit dolorê.Sanat morius ferpcntïi,pota amp;nbsp;cum linteis impofita» Gonfertquoq,admedullam uel oira,firefrigcratafucrint,fifæ. pius indelauentur 06fricentur» Cerebrum confortât,fedatdo* lorem capitis exfrigida caufa ortiim,£lt; frigidos fluxus aurium,fi ca put cum ea friatum fuerit»
DE CALAMO AROMATICOgt;
NOMENCLATVRAËi
K«A«(U0f àfw/^ftTiK®'.
Calamus aromaticus. Calamus odoratus,
Calmwe»
ANNOTATIO IN CALAMVM AROMATICVM»
A L A M VS aromaticus ut Diofcorides inquit, in India nafci-^^tur,eftq; in eo probatiflimus,qui colore ruÏFo,amp; crebrisgeni-euhseft
-ocr page 135-SIMPtrCIB, MEDIC ' nbsp;nbsp;nbsp;^3
cull's eft, qui confradtus in multas aflulas diHîIit, fiftubs aranearum ; j pleinsalbefccns, 06 in comanducandoglutinofi kntoris aftnóto fa pore,necadeo acn* DchocCalamo inter medicos magna eft lt;liirenfio,Manardus enim hoc tempore Calamum aromaticum pu t^tignotumrquod enim ( inquit ) uulgus eo nomine uocat Galamu Womaticum : radix eft non Calamus, nee ut arbitror ( inquit ) Ca-hmiillius radix, feducl Acoruseft, utetiamlufpicariHerinoIaus lt;}uodamloco uifuseftruelaliaquædamresnobisincôgnira.Porrô bMæotide odoratum nafci Calamum produnt, ut IcribitRueU ^’us,radicefubalbida,finefiftulis,intus plena 06 amära,fpccie Aco-J^fdequo amp;nbsp;faifi quidam funt,acorum ipfam putantes: quanto au-temamarior tanto amp;nbsp;calidior Indico. Vtrunq? tarnen genus Aco turnodorefuperat, Quanquam autem uulgaris Calamus cum dc-fffprioneDiofcor id is non quadrat, credendum tarnen eftauiri-^usueriCalami non multum difcrcpare. Recentiores mcdici,utfu pi'àetiamin Acoro didtumeft,ferme omnesindicant, noftrum uul garem Calamum, efferadicem ueri Acoriapud Diofcoridem»
TEMPERAMENTVM, Calamus aromaticus,ut Ægineta inquic,in fccundo ordine cale ^antatqj ficcat,ineft ei quippiam 06 fubtile 86 aftringens^
VIRES AG IWAMENTA.
Calamus aromaticus mirumin modum confortât, præcipuc ftoniachuin,concolt;ftionem quoq; adiuuat»
Adfrigidum ftomachum, accipe tres drachmas Calami,56 cum ^ucco Abfinthq commi(ce,ac cum calido uino bibe.
Siftomachuscibumconcoquerenonualucrit, Accipe Calami ’ripuiueremredacfi drachmamunam, Ô6 cynamorniin pu lue rem fontriti drachmas duas,86 comifce, ex hoematutino temporebo-numhauftum cumuino fume, 86 proderit.
Adtremorem cordis, Accipe integrum Calamum aromaticum, S^inaquarofacea decoque,uefpenq; bibe,
Calamum aromaticu macérant aqua,86 poftea condiuntut Zin 2iÏ3cr,qui confert ad ftomachi frigiditatem,86 concoctionem adiu ‘rat,Iiominemq; à febribus præferuat.
Calamus in pulucrê redactus,86 cum fucco Taxi bat bati permis ftus,adanum prominentem conducit,ß quisimponat.
Eft illi uis 86 natura urinä eiere,ut Diole ondes inquit,camep ob taufam cûgramine aut Aprj femine decoftus, contra cutê fubeun-tcs aquas,renum eu urinç malo aliquo dolórcs, ueficæ ftillicidiu 86 rupta,utiliterbibït,Ducitidem menfes,potus86appöGtus, Tufli perfeamp; eu terebinthina refina luffitu medetur,fumo in os per fiftu lam attrado, Decoquitur præterca foeminis ad inbdcndum.Quiix {tiamdyftcreinfunditur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K üq
-ocr page 136-NOMENCLATVRAE^
^^ ANNOTATIO IN CALENDVLAM,
ALENDVLAuuïgódïda eft,quod quibusKbetCi^ k^t^^Ïwi ^^^^^ Sóquolibet menie iponterenafcatur, Scfiorerc deprehendatur tam byeme quam x{ia.tc,i(ieoq;Itälißo rem omnium mentum appellant, quidam folarem aut: iohfequi. urn autbeliotropion appellant. An tamenreuera itaappellaride--bcat,nondum fatis conitat;nam ut bæc quidem herba cum fole lê-. fecircumagereuidetur, itapermultos habet dus proprictatisBo' rcstibi {imilcs^ Hdiotropion Diofcoridisapaucismedidscogno^ fcitur, habet enim in fummo candidum Rorem^ purpurafcentem, fcorpionum caudæ modoindcxum: Bores ucro Calendula croed funt^8c in patentem amplitudinem dehifcunt,
Singularcgcnusherbx Calendula di^ fenturinbortisproor^ nanaento,ó^adcoronamenta 8^ ferta puellarum, Adhucincertum ell,quo nomine apud Grxcos medicos 8^ antiques Latinos^ appel lata Bd^atthpus Syluaticus uocat earn Charamos, nonnulU etiam Caput monachi appellant.
DESCRIPTIO,
Calendula eUBos duorum palmórum altitudinejuteo colore^ SCgrauiodore, fermeBmilisBori, quem appellantBorem 3, lo^ annis^
VÎRE3
-ocr page 137-SIMPLlClBv MEDIC.! .C 59 VIRES AC IVVAMENTA.
Flores Calendula aceto amp;nbsp;(ale macerandi funt,Só reponendi/ßc duos annos uires fuas retinent*
Stomachum confortant,appetehtiam cibomm excitant, Humo ^ftomachi confumunt,calefaciuntq; ftomachumfrigidum.
' Cortex Calendulæ pénétrât amp;nbsp;digerit malos humores, Qui in Uino codas amp;nbsp;potus,medetur iocincrofis.
Puluis ex Cortice permiftus cum fucco foeniculi,amp; uino,modL lt;o^oleo,8c decdéhisufqjad craflïtudin€m,parLimq; ceræfiadmû xtumfuerit,fiet unguentum,qüod lieni uelfrigido Itomacho foris dlitum, maxime prodeft»
Succus ex folrjs cxprellus,auribus inftilla£us,nccat uermes.
Cortices in puluerem redadii, malignilq; puftulis impofiti, cas fanant.
Succusherbæ amp;nbsp;radicis clyRere infufus,auxiliatur membris pa talyticig.
Mulieribus quibus mamillæ fuerint inflatæ, ob menftniorum fuppre(rionem,dentur flores Çalendulæcumfpicaamp;uino: quia tu WemfedantSf menftrua prouocant, utteftatur Mattheus SyL i^aticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
B AdfanguinismiAum,Acdpeflorc8CaIenduIaï8ó dccoque,iïitt dtbiberis fluxum fiftit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Sinjularcexperimentumadexpenendumfccundas apartumu bfris.Flores 86 folia exiccata in ufum repone, fi uero inuliére libera tafecundæfequinoluerint, hancherbamamp; flores exiccatoscerco accende, 86fuffïtuminfcrnêfacito,hoc experimentum eftcertum Wferihit Brunsfellius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •
AQVA CaLENDVLAE.
Hieronymus expertiflimus Herbarius inquit,aquam ex floribus Calendulæ diftillatam,mederi omnibusuieqs oculorum,fiue ex cl lore, Gue ex frigorecorttraduis, oculofq; darcis reddere, præterea ttiarn omnes capitis dolores difcutere.
DE CANNABI SATIVA ET SYL
VESTRE ’
-ocr page 138-OB HERWIS, CAETKRISQ^E
f^OMENCLATVRAE'
KeevyaSis g/nif®^.
KeewitSis «y^ix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Canmbisfatini^ .^j
CinnubisfylücünSf
ÓMff.
ANNOTATIO IN CANNABIM,
«ANNABIS, utinquit DioCcorides^mukæ utilitatis uL tx hominui^itcxendis ualidlffimisexeafunibus plànu ed, unde ÔCa Grpcis fchcenodrophon dicta cd. Varros ^^dHis,amp;PalladiusGannabum non Camtabimappd lant, Duasfpecieshabe[.Syluedrem amp;: raduam^cxambabusfiL minapharmacopolxhabcbunc, exryluednaucem fpcdatim radL ce^Syluedris Cannabisnafciturin fyluis, uirgulasAltbcefundens P^gt-iores,arpenoreiq;,acminores, cubitaliakitudinc, Polia habet iatiuxßmiba, afperiora tantum amp;: nigriora, ff ores uerd rubentes^ bemenst radices Ahhxp/ nbsp;nbsp;' *
DESCRIPTION
. ^^^tiabisiatma ivlia malo ffmilia habet, Séingratiodoris, Cau Icslongosinanerq;,Semen rotundum, Ea fertdaceigencriseii,gra iiiodore,ffmplïci,adoJeicit ca uk in tantam plerunq; proceritataVf utarborum xquetfaffigia. Cannabislatiua iohimpingueilerco.^ r’atumq;,3é riguum nelplanum,atq; humidum amp;nbsp;altefubaclunidc po feit. Semen dus cum ed rnaturum,ab xquinodio autumnali defrjngitur,SéIble Séuento autfumoffccaturjpk Cannabisuellb P^^P^^d vindemiamN In quadratumpedem krunturgranafexcius kminisaréluroexonente, quodedultimo menie Februario, circa Ïèxtum aut quintu Calendas AFardasN Silitpluulus ccclidatus,im probe fcritttTN
TEM,
-ocr page 139-ÂWM?Bilt;îï3?.MpbJ«?n a J ^o T Ö M P E R'Ä m fi MX viliJ
Canabiscaîefacn amp;exiccat in fecundo ordinc, Quarc 06 fla-*^inucntre diiïoluit ÓC difcutit.
♦^'^ V(rtÊ^S2 AöSl/^Ï^WMENTA.
Exeauiridi expreflus fuccus contra aurium dolores utiliterftt^» ‘Wlatur.Idem præftat ÜMCU^^fc feminc expreflus,
Siquishabueritauresfluidas, oleumcxfeminc Cannabis aurions calidum ïnftillct,bbcopcn}pra''ftat,Hcrba)pla auget dolorem ^ïpitisalTidue utentibamp;s^mdp^tq; phrenefim;
HuiusfernertjarAutoreliGalenus, magno negotio concoqub ^ur,ftomachoamp;capitiaduerfatur,prauos créâthumores, Siintta-’’i^nqui hoe quoq; tódiurti tu^mep cü beHarqSjquæ fecundismcngt; ^spræbcntuVsuftiVôéftCr'Aidt^dumexcalefacit, amp;nbsp;caput æftuolo Eälitu^Vhimfrilßo tónCat, Sm^n Cannabis extinguere gemturam '*Eorum dicitur. Sd^Çus^x èo ucrmiculos aurium necat, amp;nbsp;quod-^“nq;intrauerit,ciicit,fcd cum dolore Wapitis»
Antonius r^uU^^r^^, ^ll^^^s b^eJeny^ç^aOsts pertotam •ÎK5’Aenouaparère,quôd amp;nbsp;urtiêæfehkhfadcfc certum eft.
■^üçcÿtjmaâiÿèÔV'ùta’qüâîînfôfiis,cdaguïaée^èalhdicatur, SC ’^‘'oiumcnroruMalifb fuccurritînàqua pôtüs?^ -'- ’
E-adix Contrat os articuloÿ cmollit in àquaeôefta: itempoda-S^^SjSf dmiles impetus. * A mbuftîs cruda iHinit ur, fed fæpius m u^ ^^turpriUfquartiàiarefcat. ' ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ 'jcn. ..
Acd'pÿfirçô' exçbrtice iuglanJ/g Wneiam utiam^ucci cx Eupato WfhItjh'ciârn,füécrexhica'{i^;dracbmas,fuçdï hyfTopi iq, uncias, i^CdCahhâbiiïi iït^^tft*itias.H-oFfîmùl permifee, in deep accipefemf '”^ciam,amp;: mifee cum femidrachma Mumiæ, amp;nbsp;femiuheiafaccha^ «candi, drachmaq; unafaechaH tofàcei, ex hoc potionempara, ^uamùcfpen qhàl^dôrituruÇVs^ cuBitum, bibes, amp;nbsp;ftragulïsbenc 0pertuscubabis,ttrm ea pot 10 omneS humores inborn me, un de pc ftisCréari foIet,cxpeIlit.Éadem potio hydropiauxiliatur,eodcmq; *^odôfumpta,homirtem ab huiuhnodi mótbfs præferuat.
RadixfylucftrisCannabis,ut inquit Dîôfcôf.elixà lenit inflame ftiationes,tumor es difeutitdapidofàs duritieSj quas Greci poros du cunt,difqcit,ernplaftrimodôirtipofita* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AQVa CANNABIS.' \
Tehipus diftülandi conuenienseft, ut cacumihaex Cahnabé ad îiucten€raamp;uiridiconcifa,diftillentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
. Aqua Cannabis magnopere conGrt dolôribos capitis cx calidû täteercatis,ficapurlt;fronsSlt; tempora fæpius ex ta illinancür» *
Gonducitetiâa'ducrlus omnern calorem in quacunq; parte cOf* porisfuerit, filinteola in ea intincta, imponant, amp;nbsp;hoc p hy emeni ^Binidi€,per gftatem uerô ter fiet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P P À-
-ocr page 140-CI HERBIS, CAKTERrslt;3.VC g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DECAPPA RI. r
KOMENCtATVKAK,
i ^ til nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; oLvmßlhll
Cappans». ■ Cynosbatos^. M Perficum Sinapi, - - 7
Capp(t:enbtumtn, Wappnen Ktnbni vtib
aKNOTATIO IM CapPaRiM
AP PA RIS uulgaris quotióianiq; uCu^ cum fvo fru^ cA^8ctïiCdicinx tarnen magis familians,quàm dbo,vc ^^^^^^^ (jalcnüs.Cappanm autem à euftdis reirudicx
D Iwr^w fcriptorihus appelen tiotvtn ed i unde nero PerGcum .
Sinapià Romanis uocari DioCcondes dix^it^negat Marcellusra^ tionempoffeinuenith A nonnulUs Cynosbatos dida eü Cappa^ ris,hoc eRfentis caninus^ oh barnat os quoshabet ruboHH fimilés aculeos^quemadmodum ÔC phyUoRaphyloti^quod inter folia Ru^ üumquaGuuamfertfdidtar^
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
Capp ans, ut DioRorN inquit,l$pïnorus£rutex eR^ bigynämptf terram Rratus,Hamatas habet rubi modofpinas/olia rotunda,co toneitnaÏifolffsGmiïia^frudutn Obuebgura ; quidebifcenscandu dumpfere Roremteoq; deboreCcente rupcreRudiitioblongaghnsi quæ dehifcens,grana punice modo intra Ce oRendit exigua ruben-tiaep^Habet Capparis radices tnultasJignofasS^grandes,nafdtur aCperispkruncplodstêccenuiPolo domorumq;areis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Capparis calcfadtatq; ddicCat in tertio ordine, ïuxtaAuicen.
nam ueró in Cecundo ordine Calida cR 8t^ Geca, habe tip naturam ac
lenusinquitUbN 2^^ de aliment, faculta. Capparisplurimumproue^
nit,parum alimoniæ veCcentibus prxbet,quodpartium tenuitate
-ocr page 141-SIMPLICIB. MEDIC.
6t
polluât, frudhis fak cqnfperfus aducrfatur, alioquf cito corruptio-, ''^mfentiu Recensfakm non expertus plus alitquam eodeminue« tjratus,aluum tarnen magis mouct. Elutus amp;nbsp;tantifpermaccratus, omnem laks naturam deponat, minime quidem enutrit,fed
^^'^guefcentem appetentiam mutat, faftidia ciborum difcutiepE ^’fam quæ in uentre coicratdeijcit, lienis ac iocineris obftruentes '’’f^rdusexpedit: uerum ad hos ufus præRandos, ex aceto mulfo, *utoleo3^acctocæterisdapibuspræponi debet, EademdeCap Piriidem Autor fcribitjib. 7, de fimplic, medicamen, faculta, amp;nbsp;Paulus Æginetalib.primo,
Capparis radix telie Ægineta extergit,probc purgat, incidit,di ’^t^»tum amaritudine, turn acrimonia:atacerbitate contrahit, ‘™git amp;nbsp;dcnfat,quapropter lienes indurates 8c pota 86 extrink-^®inipo(ïta,iuuat,Folia autem 86 frudusfimikm quidem, fed inv kcilliorem uim polfidcnt,
Polia, flores, cortices atq; radices in medicina ufurpantur, fed tonica radice maior ufus e(t,qui in principio ucris colligendi funt, ^inumbrofo loco deficcandi. Hicautem cortex magis laudatur, fl^flradus non præbetpuluerem, Idem quinq; annisfuis uiribui ^onferuatur,
VIRES AC IVVAMENTA,
Capparis cum fak 86 oko faporis eft optimi: 86 acetarq uice per ^y^iicn in plerifq; locis editur.
Semen Capparis minuit lienem, quadraginta diebus pondère ^I'achmarum duarum cum uino potum.
Succurrit idem fernen potum coxendicis doloribus,refoluti(^', ’'^emmusruptis conuuhifq;.
Menfes idem trahit,86 capitis pituitas per os purgat, CoquE ti’rfemen eius, colluunturq; decodo illo utilitcr in dolore dentes» Siccatusradicis cortex contra praediéla omnia itidem ualct,rcpur-gatqjuctuftaomniafordida, 86 in callumdurata ulcéra,
Mordetur radix eadem,fuccurritq; dentium dolori, V itiligk nesalbastritaexaceto exterit, Dikutiunt concifafolia 86radices, duritics 86 ftrum as, Nc^paralyfipericlitaricosferunt,ut Platina inquit, quiCappari quoridie utuntur, non lienis dolorE bus,non epate,cum fibras uitalium 86 precordiorum aperiat, hu-rnorefq;glutinofos ac Mclancholicos inprimis à fplene abigat,uri namciet,Iumbricosinterficiat,uenerem excitet,ac contra uenenum tlkriatae uim obtineat.
Verminofas aures inftillatusradicis fuccus, enedis uermibus, fanaó *
Aduerfusuerrucas 86 duras glandulas in corporc,quas fcrophu
-ocr page 142-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
C las rid ftrumas appdlant,quæ plening in collo^ttui'c,amp; fubaîiâ nafcuntur,8ó cuti funt conformes,crcanturœ ex mail's humoribus, utpina ex Phlegmate crafTo amp;nbsp;uifcofo, amp;nbsp;cxMelancholia» Deco-que corticem amp;nbsp;radicem Capparis,atcp co decode quatuordecim dies uerrucas atej ftrumas laua, turn diflipantur abfç uUo periciu lo^Dcinde para hoc unguentum,quo cas inunges, Accipc anguem mortuum,eiufq,- caput amp;nbsp;caudam amputa,reliquam partem in oL lam foraminofam conq cito,amp; hanc ollam in aliam ponito/upeno rem^- ollam gypfo uel argilia bene obturato,fimiliter quoq aliam, inferiorem^- ollam feruenti aqu? imponito,iri qua tantifper habit, dum oleum ex fuperiore olla dcftillaffe tibi uideatur, anguisuero confumitur uapore inferioris ollæ, Exhac pinguedine anguis, amp;nbsp;ex puluere radicis Capparis,Ginuiccm permiftafuefint,ftrumas curare potes intra odiduum,fi inde unxeris. ,.; ƒ /ƒ '
DE CAPILLO VENERISgt;
NOMENCLATVRAE4
A/icerrtf»
POÂV^lJfâÿt
T^^^ólitifit'
CapiUus Venenk^ Coriandrum putei, Capillusporcinus,
UTAurrautett, öreynvnteti-
ANNOTATIO IN CAPILLVM VENERIS,
- r^ APILLVSVeneris herba eft, quæ à Diolcoride Adianton ^^appellatnr,boceft non madcfcens, quodlcmperficcum inue-. niatur, etiamftipfam herbamaquaimmerfcris, quodfimadefcat, ftatim quidem ficcatur. Quod amp;nbsp;Theophraftus teftaturlib.y «ca-pite 1^, cum inquit:Adianti, ideft Capilli Veneris folium in aqua • nunquam madcfcit,nec quiequam adhæfiffe humoris conftat; unde ÔC nomen herba accepit. Omnium Græcorum 06 Latinorum eadem in nominis origine ratio amp;nbsp;fententia eft, Vox ipfa etiamindi cat,ncq^ enim Adianton aliud eft, quain quod ou / j«i('aT«i,ideft non ' madefcit, A narijs effedibus diuerfa nomina ei funt impofita, quod ÓCPlt
-ocr page 143-f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6z
I ^ Plinius tcftatur, Poly trichon enim appenatur,quîa capilli deflu-J®«pkt, CaUitrichon autem,quia cos tingit, amp;nbsp;fpeciofiores red-^‘^•Apud quofdam dicitur Capilliis fontium,ab alqs nerd Gorian-^’^mputei, GermaniCapilIum Veneris,murariam rutamappeL ^’^t,quum tamen ea potius fit Saxifragiæ lpecics,ut Otto Brunsfel j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieroymus Hcrbariusindicant, Videmus eriam ueterum de
‘^^iptionem non conuenire cum ea Murariaruta,quam hodie ap-P^lhntofficmæ Capilium Veneris: utendum tamen ea eft,quum ^'’■'buspar fit,dum ueram difeamus agnofeere, Nam 8^ Plinius te-“î^r Adiantum faxifragum dici, non tam quia nafeitur in Saxis, J'*®ni quod cakulos mirc frangit. Eft amp;nbsp;alia Saxifragæ fpecies,ut J^nsfclHusfcnbit, quametiam Capillum Veneris appellant Her-^uliculos uelpediculos Habens, ad modum capilli ruffî uel ’^’^^1 coloris, 8i Germanice J^CVgulbCtt IPibcvt^Ohjab illisdicL ^^putant^- elle amuletum contra fafeinationes.
DESCRIPTIO,
J, ^^piHus Veneris leu A dianton, duo habet genera, candidufei-nigrum, CandidumproprièAdianton dicitur, quod folia !’’®§gt;salba,8ó Coriandrofimilia habet,exigua amp;nbsp;in extremitatibus * ’'’^ifurisdiuifa, Coliculosquibusexea cxeuntnigros,extremegra-^'“tatisjdodrantales, nitentefq;. Non caulem,n5 florem,nô fernen ^^^^® *^^’ inutilis eft,
, *'’§rum alterum Trichomanes appellatura Diofcoride, folia ?bctfilici fimilia, tenuia, nigriora primo amp;nbsp;breuiora, Hoc pro-Pf’^CaUitricon dicitur,ex tricarum pulchritudine quam facit, Ro ’’^®gt;^i capillarem herbam, fiue filiculam uocant, à quibufdam Ger-^^'^^MVrtUWCtt ^AC dicitur,ac fi dixcris Fceminc crinis, Greditur ”0«nte dido eadem omnia pofte,
. ^’^onymus Herbarius inquit,quatuor efte genera Capilli Vene ’'‘Vcilicet Adianthon,Poly trichon,Capillum Veneris,Só Callitri-^*’on,qucm multi Pharmacopolæ fecuti, etiam iuxta diuerfa nomf-^^^quatuor diucrfas herbas falfo oftcndunt,quum dup tantum fint ^^bæ,quæ antedidis nominibus appellantur,amp; eafdem uires harent. NafciturCapillus Veneris umbro fis,paluftribulq,-locis,hu-*’icntibus muris,amp; propè fontes,
TE MP ER AM ENTVM,
Capillus V eneris,ut loannes V iconius inquit, eft frigidæ amp;nbsp;fieep ^mperatænaturæ,Habet uirtutem diureticam, confertq; fplcneti-^’s,amp; hepaticis, Paulus Ægineta autem inquit: Adiantum ficcat,ex ^nuat,amp; modicè difcutit,calore aefrigiditate medium eft. Alope-tqsigitur medetur,tumores digerit, calculos potu cofringit,reiedf ®nü pulmonis dcficcat,alui profluuiumfiftit.
-ocr page 144-DE HERBIS, GAETERISQVE
VIRES AC REMEDIA,
Capîllus Veneris,ut Mefue teftatur,educit ex homme Chokram 80 Phlegma,crafTofq; humores, fangumem mundifîcat, amp;nbsp;bonum inducit hommi colorem, bonumq;redd]t anhelitum: ftomachum cxpurgat,8ô uentrem amp;nbsp;hepar ac nenem,86 confère dolori eorum, fi quis ex ea herba bibat,
Eodem modo fumpta difeutit calculum uePeæ Sf lumborum. In aqua uelh'xiuio coda, fi Inde caput lotum fuerît: facit cnnes nafci,Capini defluuia, quas Alopecias uocant,explet,
CumLadano,ut inquit Diofeorides, myrteoue, amp;lilinooleo,. uel hyATopo etiam,addito amp;nbsp;uino, capillû fluentem compefeit, furfures 06 manantia capitis ulcéra, cum lixiuio extent.facit etiam ad omnes capitis 06 reliqui corporis furfures, decodum dus cum lixiuio 06 uino,in quem ufum eo abiferguntur,
Cinis Capilli V eneris,ut Serapion fcribit, fanat fiftulas, fi inlpcr gatur. Idem uitia in pudendis mulierum purgat,
Decodum herbg potum,prodeft fpirandi difficultati,fuipirio-fis,lieni 86 felle fufFufis,urinæanguftrjs,Calculosfrangit, aluumfi-ftit, Serpentium morfibus auxilio eft. Contraferpentium mor-fus etiam crudum illinitur. Quinetiam menfes, 86 quæ à puerpe rio purgantur,decodum trahit,
Herba ipfa gallos pugnaciores reddit, cibarijs corum admixta.
Succus dus,ut Viconius inquit,cum fucco Abrotani,86 Akhç^, 86 mudlagine nafturtp permiftus fchrophulas refoluit.
Corona ex Capillo Veneris fcdat capitis doIores,Horus Apollo fcribit upupam auem,uusE morbo tentatam. Adiantum ori indi turn obuerfare, quapropter Ægyptq hominem fefe fanantemhoc figurarum inuolucro defignant,upupam Ô6 Adiantum herbam ap pingentes,
AQVA CAPILLI VENERIS,
Herba ipfa cu tota fua fubftantia didillari debet in medio Maif uel à lulio ufep ad Septembrem,
Aqua Capilli Veneris conducit ad iccur affedum, ipfum enim refrigerat^fi quis mane 86 ueiperi tribus uneps bibat,
Eodem modo bibita prodeftiocinori putrdcenti, Confert qu oep omnibus morbis fupra didis,
DE CAPRIFOLIOt r '
NOMIN.
-ocr page 145-SlMPLlCIP.MEDia
NOM ENCL ATVRAE.
Pifothv^wat»
Caprifolium. -Materfylua. •, gt;nbsp;■ Spknaria?
Inuolucriini mams*
(^cy^bUt '' tPaUmeyfhr* ' ©pecFOtcn*
ANNOTATIO IN CA^RIFOHVM
APRIFOLIVM herbaeftqug apud Diofcoridem Pendymenon dicitur, uc herbarum pcrtidimi tra-dunt. Vulgo Materfylua, uel Maberlyluia appella-tur, Romani Inuolucrum mams appellant* Splenu °*^uclSplenaj.fj etiam dicitur,ut Pandedtarius inquit.
DESCRIPTIO. ;
Caprifolium feu Periclymenon, breuis8d fimplex frutex eft, ut inqiiitDioQ.Qj.{(^g^g^ folia per intcrualla habet eh ucfticntia, albido ^lottihederf figura. Habet ÔC fecus folia germinanonesquafdam, Wquihus fernen hederæ fimile:flores candidos, faba rum floribus squales, modicc rotundos, folrjs ueluti fuperpofitos. Semen diu runi,amp; quod difficile ùellatur.Radicem craffam rotundamq^Na-fcitirr in aruis ac fepibus,propinquis fruticibus fe aduoluens*
Pandeftanus in hunc modum defcribitiCaprifoli urn inquit her baeftcuiusfoliafuntexalterolaterum fubalbida,amp; ex alterouiri-dia,adherens,amp; aduolens fe fepibus. Cuius frudus funt magnitu-dineCubebarum,in principiouiridcs,amp; quum maturuerunt citri-ni coloris,tendentes ad rubcdinem,pofitiiuxtaordinem,§ó co»clu fiinduobusfolrjsfimuf coniuudis, exiftentibus in capitibus ftipL tumiuxtaeum*
.!: L iq
-ocr page 146-DE HERBIS, GAETERISQ,VE TEMPERAMENTVM.
Pen'clymeni folia amp;nbsp;fernen, ut Ægineta fer-ibit, incidendi fmul Sd caJefaciendi uires obtinent, quapropter urinam cruentam cxgt; cernunt, ad quatuor dies pota. Competenspotionismenfuraeft, drachmæunius cum uino, • Eorro deficcat quoqj fernen. Et quidam aiunt,fîcopio fins Kibatur, fterilitatem bibentibusafferre,
VIRES AG, IWAM ENTA,
Herbæ huius folia, femina, amp;nbsp;radices, contunduntur 06 deco-quunturin aqua dulcisradicisufcpad crafliciem mellis.
Hoc décorum omnia corporis manantia ulcéra exiccat,ualdc^ conuenit malignis puR ulis,ut cancro 06 phagedæn^,fî illinatur.
Exfucco Caprifolt) etiam paratur medicamentum quod lycium appellant,quod cum Myrrha 06 mclic permiftum, medetur pu tridisuulneribus,
Hæcherbaut quidam uolunc,extra corpus tantum adhibetur, propterea quod contraria facultate,nempecalida Scfrigida præ-ditafit, Semenmumo bibitum,prodeft ad dolorem amp;nbsp;obftru-^ionem lienis.
Semen quoq;,ut Diofcor.inquit,cufn maturuit ledum amp;nbsp;in umbra ficcatum,adminuendosb'cncs draebmæpondere quadragm-ta diebus in uino bibitur, Prodeft in ipiritus difticultate non nin reda ceruicefpirantibus.prodcft6ó finguIticntibus,Paitumquoq^ Û adiuuat,8ó ducit menftrua, Cruentam à fexto dieurinam trahit,
Habent eafdem uires amp;C folia, quæin circularibusfebribusex olco inunda,earum horroribus opem ferunt, DE AQVA CAPRIFOLII,
Tempus diftillationi conutniens eft,ut primum flores in princL pio lunq diftillentur.
Aqua Caprifolq odo uel decern dies mane 86 uefperi potalub-uenit Cardiaeæ 86 orthopnpæ,
Eodem modo pota medetur hydropi; opitulatur fufpiriofis,re-fpirationemq; reddit longam,86 thoracem expurgat. Itidcmquo-que confert ad calculum lumborum,86 purgat renes,
Salubris quoep illis eft,qui fibi à lepra metuunt,fanguinem enim emundat ; facit etiam ad rubentes in facie puftulas,næuospdlit,Ô6 faciem puram reddit, fi ex ea lauctur,
Elïïcax eft ad membra paralytica qug exaruerunt 86 extabuerut, ficumeaquotidie fricentur,
Prod eft ueteribus 86 re centibusuulneribusmane 86 uefperi inde lotis,
Prodeft etiam ut uetera ulcéra crurum inde lauentur, Medetur quibufuis tumoribusiUita, uclmane ac uefperi fingulis uicibus tribus urn
-ocr page 147-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64
busiancrjs pota.Eadem attonitis quo^ remedie eft,pota, uel mem brisexcafriatis,
Arnbufta igni uel aqua fanat,G ex ea lota fuerint,uel linteolis im. ponatur,
Cancrum ons fanat,Gfsepius inde lauetur, S^gingiuam cxulce-utionem^- oris.
Cancer maneacuefperi ex ea lotus curatur, uelfilinei panniin Wniadefadi/uperimponantur» Oculis indita eos daros reddit« Kadern fiftulas fa nat,pellit papula s amp;nbsp;pruritum ac mentagram, ßeumeahuentur« '
DE CAR DAM 0 MO.
NOMENCLATVRAE.
Kitf/in»ii0f.
Cardamomum, Cordumeni. Caros agrefte, CarbAm^mlm«
^ ANNOTATIO tN CARDAMÓMVM.
( ARD A M 0 M V M à Diofcoride appellatur,quodà Serapio* neSC Arabibus Cardumeni uel Cordumeni dicitur: hoeda-^umeft^Diofcoridi Scrapionem comparand, inquit enim Serapio, ’^dius eft ex eo,quod difficile frangitur,plenum,coniun(ffum,du-ï'Uniamp;graue,^ extenfæfuperfidei, cuius fapor eft acutus parum: ^uodautemexeononeft tak, eftmalum.Diofcorideseodemferè modofcribiczEIigitoquod frangenti contumaxrepugnet, quod plenum, præclufumq; fit;quod enim tak non erit, uetuftate exole-^lt;t,56bonitatem amifit. Quod in officinis habetur non eftuerum Cardamomum,ut à Diofcoride defcribitur.quiaamarum noneft, nccfrangenti contumax,ut etiam indicat dodiffimus Medicus I0-annesManarduslib.^,epiftoIaquarta. Officinæduo feminapro Cardamomo oftendunt,quorumalterumeftparuum,rugoium,amp; oblongum,8c appelIaturCardamomum maius, Alterummagis txiguum eft,8ó triangular e,utruncp tarnen acri fapore cft,8c apud rccentiores medicos in magno ufu eü,magna^ui præditum effe propteracrimoniamcenlèndum eft, inquit Brunsfelfius: amp;quia longoufu iam probatum eft,non refjeiendum eft, donee ueriCar-damomi copia nobis fada fuerit,quod ex Armenia, Bofphoro,In* dia,uel Arabia afferri debet« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D iiq
-ocr page 148-DE HERBIS, CAETER1SQ.VE
DESCRIPTIO VVLGARIS CARDAMOME
Q Cardamomum eft fruélus cuiuidam arboris,cuiïjs grana luntfi-milia feminibus rutç,tenue« paruofq; cortices nd folliculos Habens, in quibus fernenuel frinflus conclufuscil, Duoq;eiusgcnerafunt, Alterum Cardamomum fatiuumi alcerû uerô agrefte : uel altcrura Maius,alterum uerô Minus,quorum fatiuum uel maïus cil melius 80 magis odoratum,colorcm Habens fubruftum,acrcmq; faporem dulcedine tempcratum» Agrefteminus cdor^tumeft,neq;Habet tantasuircs ut fatiuum, Vtendum eft in medicina fatiuo tantum: quando autem quis uti uoluent,tum prius lapillos ex eo colIigçt,S£ puluerem abqciet.
TEMPERAMENTVM.
Cardamomum eft calidum 56 ficcum in fee undo ordine. Durât decern annos nihil de fuabonitate a mittens.
Cardamomum iUis falubre eft, qui ob raagnam imbecillitatcm cordis,fyncope premuntur,
Vertiginofispracterca maxime conducit, Gexeobibant, uel ex puluere eius iure aliquo temperato,
Bodem modo fumptum, ftomachum roborat, Sóadiuuaicon-codioném,
In puluerem redadnm amp;nbsp;lignum aloes admixtum pari pondère U fi fuerit,amp; hoc cum bono uino potum,difcutitftomachi erudatio-nem Ôôuomitum.
Aducrfus Cardiacam, Accipe pulucris ilHusdracHmam unam, ÔC in uino uel iurc aliquo bibe,hocabfq; dubio opHulatur.
Cardamomum cum Anilbpermiftum, amp;nbsp;euuinobibitum,excitât ciborum appetentiam. In omnibus morbis mterioribusex frigida intempérie prouenientibus,Cardamomo uti Iiccbit,quibu« maxime conducit,ac præcipuc mulieribus.
PeUitidem,ut Diofeorides inquit,latos uentris Iunibricos,Slt; cü uino potum, renum cûuringmalo aliquo doloribus, quosnephri-tim Græce dicunt. Vrinæ anguftr)s,fcorpionum morllbus,cundis que alqs quæ idu aur morfu uenenum rehnquunt,opitulatiir. Cal-culos præterea dilrjcit cum lauri radicis cortice potum drachma; pondere.Foetus in utero fuffitu necat. ScabiespeUit ex acètomuh. «ftum.
DECARDIAC A*
NOMEN.
-ocr page 149-SIMPLICIB; MEDIC4
NOMENCLATVRAE,
Cardi'aca,
6cr^nefpAn.
ANNOTATIO IM CARDIACAMi
ICARDI AC A berba eft areccntioribusMedidsamp;Herbarijsin iienta,ac in ufum medicinæ rccepta,an ueteribus fuent cogm-U,nondum confiât,Euntius,Cordus Medicus dodifTimus, Her-, barumq; pertiflïmus,putat fpcciem effe Marrubfj ucl Meliffophyl li,quïanon aliter quam melifTopbyllon apibus gratiflimafit,fcri-bitqfeproptercaipfam adaluearia plancafTcp ne que credi polïè, quanto examine, quàmfonoro murmure circumhanc florentem denfæapesfufurrarent.Cardiaca autem inde appcllatur quód cordis tremonbus amp;nbsp;doloribus uehementer opitulatur»
DESGRIPTIO,
Gardiaca berba eft incifuris diuifa,altis caulibus,floribus ruben tibus,graui odore, radiceinferiusfubflaua, nafciturfere circa Sej P2s,aliquando etiam in hortis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z
TEMPERAMENTVM,
Gardiaca caléfacitac debccat infecundogradué Habetqjuirtu-tem corpus intrinfecus purgandi ac emollicndi» Herbæ tantum in medicina ufus eft.
VIRES AC IWAMENTA.
Hæc berba elixa cum Beta,accomefta,]enitftomacbum,amp; con toftionem roborat.
Succus
-ocr page 150-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Succus ex herba contufa expreffus ac fumptus» pellit dolorem cordis,bonumq; fangumcm cordi general
Succus confedus cum faccharo,facit ad tremorem cordiSjfîàie. iunofumatur»
Herba cum radice contufa, amp;S pedoriimpofita toflit cardfacen# Eodem modo fumpta expurgat pedus. Qui fpafmo obnoxius en,utatur bac herba cum aqua mulfa* Contufa Simembroalicui impofita, quodfpafmus occupauk, ipfum tollit abfq; dubio: facit quoq; ad membra paralytica, fiinde buentUr,^ fuccus illinatur.
DECARDVO BENEDICTO.
NOMENCLATVRA,
Car duus benedidus,
(Eaebo^ettetût Sornwur^. ^bd^Olet amp;leyn CrewçwwB.
ANNOTATÏO IN CARDVVM BENEDICIVM,
A R D V V S Benedidus berba cd uulgaris,6^ notiffima, magniç ufus in medicina,fummamq; efficarlam Habens contra uenena,peftem,amp; cordis affedus. Nomen atq; ipfa figura berbæ indicant fpeciemeiTeCardui: uerum
quia uaria funt genera Carduorum, magni nominis medici,bic gra uiterlapfifunt,quoru quidam hanc berbam per Scholymon,ideft Carduum apud Diofcoridemfignificari uoluerunt,quidam Sene-. tionem 8óErygeroneflèftatuerunt,aI{) uero Craffulam mediam, nonnuIliChamæleontis fpeciem fecerunt, a quibus herbismuk» partibus difcrepatiRueUius cenfuit Carduum benedidum eflè fpeciem Attradylidis, cuius duæ funt fpecies,ut Tbeopbraftus feribit; Vnamitior 06 cneco fatiuo fimilior, caulerediore,atrigido, exili: naq; pro colu antique mulieresutebantur,fèminc candido, grandi» amaro^
-ocr page 151-«IMPtICIB. MEÖIC. ’ ’ = éd
«rnaro, Hanc ofFidnæ fylueftrcmCartamum diamt. Altera Hir-futior^torofiore cauk, foliorumq; mollina, hiimi pene ferpens, ra* dicefulua,tenui,ruperuacua, tubere acanaceo, in quo lutea ftami-na prominent,molli intus lanugine fernen operiente, Hanebene didum Carduüm offîcinæ appellant* Ruellius uidetur exadius amp;nbsp;mebus de hac herba iudicalïe, amp;nbsp;ucritatem magis attigifle, quare tiusiudiciopotiusfubfcribendumeiTecenleo* ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;-■
DESCRIPTIO*
Carduus benedidus caulem habet craffum amp;S fpinolum ad mo-dumendiuig,cumalperisS(S crifpisfolns,Iuteifq,floribus, pingues «mat hortos* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
VIRES AC IWAMENTA*
NaturamSó facultatem habet aperiendi obftrudionem mem* b’‘orum,penetrandi,Sócicndiurinam* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Hæc herba efumedetur omnibus doloribus capitis, amp;nbsp;puimo* ^'^bonumep reddit auditum*
Acuit ingenium SC memoriam, uertiginemq; difcutit* Cere* ^mmatqjuifum confortât, non modo fi edatur, uerum etiamß oeuhindeinungantur* Quumuero fuccus haben non poteft,turn puhiis, uel herba ipfa ficcata in aqua macerantnr, quia oculila* Uantur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
SuccusoculisinftiIIatus,fanguinemindctonit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’
Sunguinem quoq; narium uel ons reftringit, fi adhibeatur loco ^’idefluit^
Wempuluis purgatuuulam, fauces, 8ó guttur
,facitq ut quisfa*
Medetur ftomacho debilitato^excitatq; ciborum appetentiam,
*4’ coremollit*MaIumfanguincmconfumit,-bonumq; generat*
Vinum cum hac herba elixum,amp; bibitum,prouocatfudorem*
Cum aqua ucro fi herba décoda fuerit amp;nbsp;pota, malos humor es fonfumit,bonofq-feruat*
Eadem comefa,roborat paralytica membra, pulmonemq; exul f^atumianat* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Calculumfrangit, décoda uel cruda cum uino pota*
Cum lotio fani alicuius infantis mafculi décoda ac pota,Gnat hy ^ropicos,ac peftem,omnia^ apoftemata rumpit,cancrum ac mor oum comitialem pellit*
Puluisexhacherbaanteduodecimhoraspondéréunius drach* *næpotus,fanat amp;nbsp;pellit peftem.
Lanugo ex floribus proucuiens,uulneribus impofita, curat fine üUo dolore.
Herb«
-ocr page 152-DE HERBIS, C AETERÎSQ.VE
G nbsp;nbsp;nbsp;Herba in ore mafticata,curat fœtorcm anhelitus.
Carbunculosfanatcontufa 00 impofita.
Locorum mulkbrium uitia ianat.
Omnem uftionem curat ac pullulas inde ortas, herba ficcata at cum fucco iuo permifta amp;nbsp;impofita,
Eadem cum uino albo pota,colicam fanat,fcabiemq,- peUit.
Puluis cum farina permiftus, indeq, ex aceto calido emplaftrum fadum,puftulas peftis ianat,G imponatur*
Herba mulierum menftrua mouct.
Cum fucco uel aquadcco a, uenenatorum animalium moriJ-' bus medetur.
Cum uino décoda ac calida in potu fumpta, circa quartam partem hor» ante febhs acccifionem, deinde ægrotus uedibusbenc operiatur,omnesfebres turnfrigidasturn cahdasfanau Vel acci-pe puluerem cum calido uino, uel aquam inde diftiUatam, uel tres bol os ex uiridi herba omni mane:60 homo brcuireualefcet»
Aduerfus omne uenenum per os fumptum prodeft,quandocun que hoc accidit,puluerem ac herbam, aut fuccum aut aquam in po tu fume:ac ueftibus te open, ut bene fudes ad fpacium tnu horaru.
Puluis comeftus aut bibitus,fadt aduerius morbum lateralem.
Vinu ex Carduo benedido in autumno confedum : amp;nbsp;fuo tem-D pore bibicum,contra omnes morbos iam enumerates optime con-ducic.
AQVA CARDVI BENEDICT!.
Tempus diftillationis eius eft, ut herba fola circa finem Mafj di-ftilletur.
AquaCarduibenedidi, maneSóuefperi rj.ueliq*uncijs pota, diieutit dolorem capitis,confortatmcmoriam,pellituertiginem ca pitis, conducit^ maxime ad omnes affedus oculorum, etiamq; fi exealauentur.
Eodem modo prodeft ad tabem in corpore.
Aqua hæc pota calculnm frangit, curat omnem aduftionem,Iin teolis in ea maccratis,Só impoßta.
Confert quoq; pota contra febrem quartanam, 8ó uenena/anat cancrum amp;nbsp;carbunculum,8c omnia inueterata ulcéra. In fumma, non fat is poteftlaudibusciïèrri, propter exim’iasamp; uariasfuasuir tutes.
DE CARDVO FVLLONVM.
NOMEN-
-ocr page 153-flMPLlCIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7
NOMENCLATVRAE4
Carduus fuUonum« Virga paftoris, Labrum V^ncris.
L auacrum V enens«
Xiarten lOtßet
IPebct: Karten» JöttbenflreL ^rawDenno bab,
ANNOTATIO IN CARDWM FVLLÖNVM» ‘ Qard V VS fullonum apud Diofcoridcm,8ó antiques Grecos
Dipfacos eft.Romani Labrum Veneris aut Lauacrum Vene-’’‘^PpcllanuHerbarij uero Virgam paftoris nuncupant, Qiiancp sutemCarduus fullonum amp;nbsp;Virga paftoris cadem omnino herba ^ft, tarnen ita diffcrunt,quôd Carduus fullonum ftritur, Virga pa-ftorisfylueftris eft, amp;nbsp;fponte prouenit, Hæc planta Carduus fuL lonius ideo dicitur, quod ca rudes pannes uelut echino qu odam ex poliunt,detradisfloccisfimbrr)fq;,quas uocant crocidas, concin-ttant.Vulgo quoc^pedoriuscardo dicitur, quód lanificiauncina tis uerticibus aculeorum pectantur, Græcià(]tilt;/’i4«xop cam dixc. ttint:quoniam humorem contra cam paratumfemper habet, uel ^uæ ex natura magis caufa uidctur,quód fecus fontes,aquarum fea ttbras,aquofos limites,amp;foftasnafcitur, ^ alpslocisraro ihuenL tur,‘Virga paftoris fortafte inde difta eft,quódpaftorcs forte una txilIislongisuirgisquibusCardui adpoliendospannos infident, fumeatesjamp;aculeis nudantes, eapartequa poffitmanucapi,reli-
-ocr page 154-T . DE HEKBIS; ;CAETERrS;Ç^E
^ qua aculeata parte gregeniducant« Curautem LabrumudLaoa crum Veneris fpinahæc quondam diélafit, caufa adhuc lacet,ut V ergilius Marcellus indicat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
DESCRIPTIO. *^
Carduus fullonum,{èu,ut GræCi dicunt,A'4lt;»tflj, planta cft,inge nerc aculeatarum exiftens,ut Diofeor.inquit, caulem habet excel funii,ïpiiloïUm,fôîialââ:ücæ prælonga,aculeis arma ta,in dorfi medio tubercula ceu bullas intus amp;r extra fpinofas, genicula dus binis folijs ampleô:entibus,concauo alarum finu, in quo tos,autpluuius humorfubfiftit« Incacuminefingulisiurculis capitulafuntechina-tafpinwJongiufctila, quæcum aruerunt, candido colore hunt, Habent amp;S capitula ilia per longitudinem diuilà,uermiculos in medulla quofdam« gt;
Duoi quibufdam huiusherbggenera ponuntur, quorum Mas alterum appellatur,alterunj uero roemfna,Mas ipfe Carduus fullo numeft, Foeminaautem SanguinariaueICaudauuIpis,uclGentu nodia dicitur, èC habet caulem cubitali altitudine S^ rotundumcu
TEMPER AM ENT VMgt;
Carduus fullonumlèu Virga paftoris refrigerat in tertio ordt ne» Radix, ut Æginetainquit,in fecundo ordine dcficcat,nonnul lam quoq; abftergendi uim fimul obtinet. ‘
VIRES AC iWAME^NTA»
Herba in puluerem redada,óó in iure piforum lùmpta, ß/bt uio Icntam fludionem,0lt;f præcipuc mulierum,
EademdecodlaSó capitiimpofita,tollitphrcncnm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Succus auribus inftillatüs, Uermes in eis neca^tollicq; fluXU eSru» FoÏia in aceto amp;nbsp;oui albumine elixa, SC uentn impofita, fiftunt dyfenteriam» Stomachi quoeptumorem emplaftri modoimpofita tollunt, Sic etiam menftrua mulierum reftringunt.
Radix rimis fiftulifq; fedis medetur,ut Diofcorides inquit,in ui-no decod;a,tum tufa, amp;nbsp;ulcp dum fit ceræ craffitudo fubada, amp;nbsp;de inde impofita: oportetq; in pnea pyxide feruari medicamentuhoC. ferunt præterea uerrucis amp;C quas formicas uocant,mederi,feruntur itidem ucrmiculi in capitulolabri Veneris inuenti, in aluta claufi, turn collo brachioue hominis adalligati, quartanas finitefebres, Marcellus feribit le multum obferualïè illosuermiculos inechinis nafcentes,fedinuentrenonpotuiflfè, Verum Antonius Mufa in* quit,quód nullus errare poflit,quin Autumno inueniat,quum exie cari incipit,fi per medium echinis aperiatur, ucrmiculus albut efi, qui per cauitatem echini dimouetur, amp;S in caudieem tranfit, hyeme etiam uidere licebit,antcquam præ frigore moriatur.
Aqua
-ocr page 155-SIMPtîClB» MEDIC* I 6^ , Aquaquæinfolijs hums herbseinucnitur,prsccipucconfm ad thritatem oculorum,emundat quoq;faciem,ß ex ealaueturtpueb læamp;pulchræ mulierculæ plurimum ea utuntur.
Eadem flauas maculas ex ægritudine obortaspellit,fiquisa bal-Wfo fepius fe ea lauerit.
Aquaexhacherba diftillata Confert ad exulcerationem oris*
DE CASSIA F IS TV LAgt;
NOMENCLATVRA
‘ ANNOTATIO IN CASSIAM FISTVLAM*
QassI A ÊftuIanouaS^ peculiaris medicinaeft, quarecentiöJ resmedici utuntur adaluum leniendam, hanc Arabibusacce-ptamreferimus, antiquis penitus incognita fuit, uel fi cognitafuit, ^wtc earn in medicinæ ufu non probauerunt» Cæterum fcire opor ß ^^t^GquandoCaffi'amfyringa^hoCeftfiftulam, in antiquis autorf* ^uslegerecontigerit,nonpröea capiendamefle quæ mine Caffîa fiftula dicatur ^ed pro lignca fine aromatica, cuius una quoq? fpecL ^sabipfo DiofcorideTTAaT«« tn/p^'^^id eftlata fiftula nuncupari cer-W.Acluarius noftram Gaffiam fiftulampngram Caffiam appel ^^t:abaliquibus Calamos, ideftarundo, feupotiusindica canna ^ominatur*
DESCRIPTIO,
Caffia fiftula,magnas cannas habet, quæ intus humores Sf gragt; naadmodum Pæoniæ habent,laminis intus aeparietibus, quibus grana funtfeparata.Gannæponderofæfunt meliores,Ô6 colore ni-§ricantes,Ltues autem amp;nbsp;quæ fonitum reddunt quando concuti-Untur, nondum bong funt,quia humor in eis exaruit»
Hcrmolaus Barbarushocmododefcribit: Gaflia fiftula arbor (cfi,qug partim in India, partim in Ægypto nafcitur, folio iuglan-dis.Siliquas habet prælongas ac ter etes,utrincçfaftigiatas, duos fe ièpedesproceras,carne intus nigra, guftu prædulci,fed plane me-dicato,ligneis diftinguentibus menbranis,^ offibus filiquarum in tercurfantibus*DeIigere oportet ponderofam,collucentem,perple nam,quam fi eoneufleris, in ein fa intus grana non obftrepanc*
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M q
-ocr page 156-DE HERBIS, C AETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM,
Hanc, ut idem HerrrioJaus inquit,recentiores Grcd,caIiJamó^ humidam abfcefTu primo perhibent» Dnos annosinfuaboniiatc durarc poteft,Humor cannarum 06 grana in ufu medicine habent» VIRES AC IVVAMENTA,
Dari audacflcr amp;nbsp;intrépide poteft ijs,ut Aquarius inquit,qui ob teneram ætatem, autaliam quamuis caufam dcrjcicntia aluum me-dicamcntarej(puunt,præbctur pueris,^ feeminis uentrem ferentt bus, comoditatc quadam 06neceffitate urgente, quibuspotentius aliud medicamentum fumi denegatum eft, item quibus rcliquolt; rum medicaminumufusincandefeens febris aipernatur.
Cum aqua rofaceaduabusunerjsfumpta, Icniter fubdicit aluu, in omnibus morbis bene operatur, Sanguinem purgat, fitim,fto-machu quoq; erpurgat,expenit Choleram aduftam,malofq; Phlegma ticos humores*
Anginis medetur, pedorifq; uitijs fubuem’t,cakulumq;lumbo-rumamp; uefic£repcIIit,Hoctotumintenigendum elf,deCaffiafiftigt; la extrada,quemadmodum in officinis habetur,
Conducit contra acutas febres,Icniter enim iubducit aluum,
DE CASSIA LIGNE A.
CafTia h'gnea,
ÄmbettOber^olBW«
A S SIA lignca odorem rofarum rcpr£fcnfat,duo eiusfuntge« ^^ncra. Alterum colore Cinnamano eft fimile, Alterum nero rugt; bicundiuseft, qugduobonitate probantur. InueniunturSópIura genera:quoddamenimnigrumeft, quoddam ruffum,aliud uero albicans,queomniareprobantur. Dec cm annos Caflia lignca fuam bonitatem retinet, Diofcorides ucram Caffiam hgncamferibit amabili colon’s bonitatcefte rubicundam, corallio lapidi fimilem, item anguftiflïmam,longam craffamq;,amp; fiftulis plenis,qugingu-ftu crodat,amp; cum feruOre aliquo adftringat,quc aromatummodo odorata fit,iïmulq; uini odorem referat,
H^c defcriptio fatis de cl ar at, Caffiam illam qua officine nunc paffimutuntur, Iigneamc};uocant, cumuera Caffia penitus nihil commune habere;eft enim tetra,nullumq; Habens odorem,amp; prot fus afpernabibs. imo nihil Habens quare Caffia putari debeat,ué
Diofco-
-ocr page 157-SIMPLICIB« MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69
. Diofcoridem Sf Plim'um kgenti,rcmq; ipfam m manu Habenti,fa^ cileconftabit,Dehacrclegito libellum Leonardi Fuchßj de errori,, basmedicorum,prgterca Leonicenum Só Manardum, Deniq; cr^ rorquoriindamrecenuum medicorum bic fikntiononeft prete-Kundus, quiin fuisreceptulis ad prouocanda menftrua, in quibus Scriptum eft Caflîa,ipfî corticem GafTi^ noftre uulgaris amp;S arabicg fomunt, quum Cafftamligncam Grçcorû potius ad eundem ufum* reciperedebuiflentjCxDiofcoridis aliorumq,-Gr^corum medico-rumautoritate,
TE MP ER AM EN TVM,
CaiPalignea calida amp;nbsp;ficcaeft in fecundo ordine, Ægineta fn-^wn, quod calefacit 00 ficcat in tertio ferè abfcefïu, tenuis abunde, äcbSjöC modice aftringens, inciditigituramp; difcutit, roburep in* ftfumentis adqcit,poftremo 06 menfes euocat.
VIRES AC IVVAMENTA,
CafTialignea facit ad catharrum exfrigida intemperieortum, pölucrcm ex ea carbonibus ignitis inpee, ac fumum inde naribus at trabe,
Auxiliatur contra morbumcomitialem,fi exhocpuluerepillu-j l?formentur,8^ permifceantur cum Laudano atep fucco Abfinthq ttant acquirant pondus unius drachma*,
Adimbecillitatem ftomachi exfrigiditate contradam, Accipe ptilucrisCaflîæ Iigneæ,mafbcis, feminis feenieuh, æquales partes, ^ cum fucco Abfinthp iciunusbibc,hoc opem præftabit,
Oculorum medicina, utinquit Diofcor, ad claritatem uifus,ac-^omodataeft,Lentiginestollit ex melle inunda,Menfes commo-“^t:renum doloribus, contradionibufq; uuluæfuffîtumfeflTuquc fubuenit,Ciet urlnam, uiperarum idibus pota refiftit, In fumma 'fseadem ferè, quæ cynamomo cum quo iubinde nafdtur quod: ß ^efueritjuicaria pro co fucccdit,duplicate pondéré.
DE CASE0gt;
nomenclatyrae,
TvfOt,
Cafeus,
Befe,
-ocr page 158-DE HERBIS, CAETERISQVE
ANNOTATIO IN CASEVM,
ASEVM Romani, GræciautemTyrondicunt, dicituruerè, ^^Cafeus,ut Varro inquit,a ladle coadto,nam fit lade coagulate, Rccdino inprimis uitulorumue coagula. Gafcus infumatuslauda batur aueteribus,nechodie contemnitur, Omnis porro Cafeusfe-neAute fit fallus,fed in muRcum redit faporem aceto c thy mo mace ratus, SalitusCafeus in locum fumo aliquantulum obnoxium repo natur,ubifalem conceperit, amp;nbsp;setatis aliquid adeptuscrit,cfuinon incongrue dabitur, Cafeus Oxygalacticus commendatur à Galclt; no,didturq; quafi acetofum lac.
NOCVMENTA CASEI VETERIS.
Cafeus concodudiffi'cilis eft,inducit^ ingcnsmalum,quibujhc parócSpleninduratuseft, cuius nlmiusamp;frequensufus calculum generat,hoc tarnen de omni Cafeo non eft intclligendum, eft enim difcrimen habendum inter Cafeos, fed tantû de ueceri Cafeo, nam uetus,ut inquit Platin a,difficile concoquitur,parum nutrit,ftoma-cho acuentri aducrfatur,bilem facit, podagram, dolorem laterum, harenulasóC calculos generat.
VIRES AC IVVAMENTA CASEI RECENTIS.
Nutrit in cibo Galeus fine laie recens,ut Diofcor. aitoffomadio utiliseft, facillimeq; digeritur, corpus auget, aluum lenitermollit, Ïpfe â fe ipfo ex ladis quo confedus eft, natura differt. Minus malus eft Galeus ladi uicinus.
Paulus Ægineta in fanitatis ufu probauit tantum recentem Ca^ lcum,fungolum,mollem,dulcem amp;nbsp;mcdiocriterfalfnm»
Cafeo dignitas à locis 8ó pecoribus acceffît, à lade animalis unde conficitur,propêuimfuamacnaturamretinet. i
Qualitas Cafei ex et a te deprehenditur. Recens algidus eft amp;nbsp;ho medus:falitus 8ó durus, calidus 8^ ficcus, Cafeus reces amp;nbsp;mollis,ut Ægineta inquit,repellendi uim obtinet, leuiter refrigerans, quare Sóuulneraimpofitus conglutihat, at qui Oxygaladinus dicitur, praeter hanc facultatem etiam difeufforiam modicam polïÏdet,nia-gifc^uulnera conglutinat, uetuftusifep pinguisdifcutiendi uirtu-tempræfefert,quaartiCulariorUm quoq; tophis accomodatus eft, præfertim cum fuillæ carnis amp;nbsp;falfæ amp;nbsp;pinguis decode.
Elixus Cafeus amp;nbsp;ab clixatione ftatim fepofitus, mox maflatus, aluum compefcit.Prodeft oculorum inflammationibus,fugillatifq; illitus Cafeus.
Recens Galeus lupcr m otium rabidi canisimpofitus, uenenum extrahit, facit idem contra Anthraccm 06 alia apoftemata ueneno fa,impofitus uel manducatus.
Sigillare ftomachum Galei prxduri 8d veteris modicum puta-
-ocr page 159-SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(S
fuî, S^proîiibcre quo minus exhalationes cibi ante flimpii,ex fto^ niacho caput Ô6 cerebrum pétant: undeamp;ufusinualuit, utCafeuS ■ poftremô poft omnia alia fereula apponatur,amp; edatur»
Cafcus nimium falitus facit ut homini narij accidant morbi: prL niocakulum generat, ÔCftiHicidinmurinæ, deinde faftidiumfto-’’lacho inducit,deftillationcs capitis parit,quare ab efu talium Ca-üorumabftinendum eft. SerumCafeiægrotisualdc conuenit^ gt;iam laxat amp;nbsp;cmollit aluum,atq; confortât.
Hoeferum ex optimis Cafeis ouillis,qui haberi poflunt,conficic ^ïf» Eftquo(^Cafciferum,nutriendisc»nibusaccomodatum.
DE CASTANEA*
p, ANNOTATIO IN CASTANEAM^
( ASTANE A GrecisAiO-^xAKj^jj, hoceft louis glansuocattir,’ cum tarnen iuglandis appcllatio nucibustuntum regijs dicata ^tinoftris, ut Hermolaus Barbarus teftatur. Nucesuocamus8ó Ciftaneas, quan^ propioresglandium generi Vcrgilius inter nu-cesnumeratin carmine,quum inquit, Caftaneæq; nuces mea quas Amaryllis amabat. Photion Caftaneas primo diAasferibit, quod gt;boppido Magnefig quod Caftanon dicatur,adue(ftæfint. Cafta-tïw tam fnidum,quam ipfam arborem fignificat.
DESCRIPTIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Caftanea arbor eftuulgó nota, iuglandihaud quac^ abümilis, folio tantum uenoGore Só fimbriato, nucc intus folidaamp;Splurimu plana, triplici tegminis ambitu fep ta, membrana primum amara, mox lento cortice,dcmum echinato calice.
Hæè arbor miram habet naturam, uiribus enim luis deftituitur, ncq; fmetum producit ubicunep fol a nafcitur,deleóatur montibus perraro in locis planis proueniens, Frudus eius includitur echina-tocalici,utfagifrudus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M inj
-ocr page 160-DE HERBIS, CAETERISQVE
^ CaftaneaincuntcA^eregerminatjfenufque Vtrgiliarum obitw fcudificat»
TEMPERAMENTVM.
Caftanea eft fngidaSc ficca in primo gradib
Caftaneæfîccatæô^in pulucrem contrita’, ac cum puluerdex oculiscancroriimamp; aqua Apqfumptæ’cicnturinam»
Pulmonarqs nocumentum inferunt Caftaneæ, amp;nbsp;pariunt dolo? res capitis, co quodtardius Concoquuntun Si comedanturtoftae uel clixæ,thoracemobftruunt, afthma générant, amp;^ indu cunt létales morbos,fi quis plurimum qs utatur. Caftaneæ crudæ mandu catæfaciliorisfunt concodionis quâm glandes, quamuis ciufdem fere fint naturæ. Quîcunq; crudis Caftaneis plurimum uefeun-tur,moltum pcdiculorum in corpore amp;nbsp;ueftibus acquirunt, quos fi iterum expellere uolueris, comede contuibsAores lauendulæ,6^ ueftibus eos iniere.
Caftaneçuehementer fiftuntucntrisamp;ftomacbiHuxioncs, fam I^ guinem excreantibus profunt,carnes alunt,Sed capitis dolores cre a nt,infiationespariunt,concodu difficiles, toftæ tarnen crudis in-nocentiorcsfunt. Arefadæmultumnoxæ remittuntttritæcum melle amp;nbsp;fale,rabioforum canum morfibus imponuntur. Mamma-rum duritias difeutiunt, cum hordeaceo polline 00 aceto impofit£, rjfq; uino maceratis, 00 cum farina fubadis peffî uiccutuntur, ad fiipprimendos menfes. Item earum cortices folia çufta ,amp; input uerem trita atq; cum uino tcmperata,amp; emplaftrimodo capitiim-pofita, capillos augent, Corum q; defliiuia prohibent»
' Caftaneæ ut Platina fcribit,ex omnibus quæeftidantur,robur 5lt;^uim in membrisgénérant,led diffîcillime concoquuntur,maxime nero à Phlegmaticis, nifi cû faccharo amp;nbsp;melle fuerint incibum fumptæ» Elixeueró Sôadhuccalidæ, mane ante cibum cum melle datgtuflîentibusprofiint, Torrenturitemad flammam in patella perforata,neecius fuauitatis funt, nee nutrimenti, cuiushabentur lub carbonibus lento igne decodæ» Has fuauius edemus cum ca-feo in tertia menfa» Melioresatem,ut idem inquit,habentur,inter prunas 8lt;S cineres codæ,quàm quæ elixæ;nimia enim cius turgidi-tas amp;nbsp;ftiptica uis decoquitur»
Interior Caftaneæ membranaquæ corticem frudumq; differ-minât ad tertias in aqua décoda ac potui o b Ia ta, miré aluum fluem tem fiftit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Membrana
-ocr page 161-SIMPLICIB, MEDIC 7#
Membrana ilia proxima corpori 8^ in ijs S£ in nudbus^faporem, ni detrahatur,infcftat,
Molitura,ut ait Plinius^Caftanese prcftantjciunio ferminarurp quandam imaginem panis,ÓC ubicunej^ aliæ fruges deficiunt, ut in ^ergomatis agri montanis,
Caftancæ priufquam cincribus credantur, ferro uulncrari de-lj^nt,utplagæhiatu fpiritus igne citatuseuadat, alioquiflagrantes flamma magno cum crepituprofiliunt, aflidentium periculo, fla^ tusitaq^ijs anguftijs elifus, à noxauindicabit, impetu in fibiluin abcunte»
Caftaneæ feruantur uel in cratibus difpofitg, uel intra fabuium, ntinuicem tangantur,imn«erfæ,uel inuafculis fidilibus nouis con-^itaeSc loco ficciorcdefoiræ,uel hordei paleis immundiffimis ob-’^W^.Suntqui filo transfixas cumulatim,óó igni detoftas adRrüenh
DE CATAPVTIAgt;
ANNOTATIO IN CATAPVTIAM;
f^ATAP VTIA herbaeftquæâDiofcoride amp;nbsp;Ph'nio Lathy^ ^ris appeUatur, alq Tithymakim appellant, camep Tithymalo-mm numero adferibunt, funt enim uariæ fpecies Tithymalorumlt; quasDiofcor,lib,4,Plinius Iib.17. dcfcribunt, Cataputiam inde didam uolunt, quod eiusgranis foluendæ aluopro Catapotijs, ideftpiUulisutantur, Vulgus ÔC mendici pkrunq; aluumpu^arc pwaputi^granis folenu DES CRL
-ocr page 162-ÖE HERBIS, CAETERISQVE
DESCRIPTIO.
Cttaputiæ duæ funt (pedes, eft eni'm Maior amp;nbsp;Minor, Maior habet folia ad raodum oîeæ, fed maiora tantum, Caulem ueroba-be t concauum,in tul us fummO pendent uuæ,ex quibus exprimitur oleum quod offidnæuocanteicinum, Minor Caulem emittitcubf ti altitudine,folqsgracilibus,digiti longitudine, in cacumine trian-gularibus» Semen foris nigrum eftjintus ucro album,quod quuiù maturuerit,c dus folliculis exilit,
TEMPERAMENTVM.
Cataputia calefacit tertio ordine, humedat autem in primo» ; Virtutem habet purgandi Phlegma,Choleram Slt; Melancholiam.
Si quis uomitum prouocare uoluerit, aedpiat oleum ex huius frudu paratum, hoe enim multum malorum humorum ex ftoma» chopellit,
VIRES AÖ IWAMÈNTA»
Contra quamuis febrem quotidianam, Accipe bonam partent huius frudus, 8C cd Beta inuoluc, amp;1 fimul in olla bene decoquito, poftea oleu inde exprimito, quod tarn fanisqua ægrotisconuenit»
Oleum Cataputiæaduerfuspâralyfirn conducit» Semina eins, ut Diofcor,inquit, numero feptem aut odo deuorâta, purgant al-uura, aut in cibo fumpta, pota ue cum caricis aut palmulis, frigida D fuper pota aqua ducunt quocunq; modofumpta, pituitam, bikm èC aquas» Coquuntur præterea cumgallinaccO oleribusucin curt dem ufum folia eins»
Cataputiægranauicena in aquapura, aut mulfa pota, hydropi-cos fanant,Qui uehementius purgari uolunt,cum folliculis ipfis fu-munt ea, nam ftoma churn lædunt, itaq; inuentum eft, ut cum pifce auciuregallinacci furnerentur»
AQVA CATAPVTÏAE»
Tempus diftillationi conueniens eft, ut caules amp;nbsp;folia dum per-fede excreuerunc,diftillentur»
Aqua Cataputiæhabetuim purgandi 8C ioluendi,purgatbilenl SC fuperfluos humores Phlegmaticos üj» uneps una uice fumpta»
Prouocat uomitum, iq» une ijs pota, expeUit lumbricos, prodeft ad fcabiem humidam amp;nbsp;ulcera capitis,fi ex ea lauentur»
Puftulas immundas tollit, Curat exanthemata,ferpiginem S^fca biemficcam,fifxpius in de lauentur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
AquaCataputiæamp;S omniu Tithymaloru, intra corpus fumpta, pocumentuminfertpulmoni, ftomacho, Ssiocinori, undeuar^ morbi prouenire poffunt»De hac aqua infrà uide plura incapituld deTithymalo»
DE CENT A VRIO.
NOMEN.
-ocr page 163-SIMPLICIB» MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;
NOMENGLATVRAE^
K(VTlt;tVƒlt;^|gt;gt;
Centaunum;
Centaurca*
Chironia,
Fd terræ,
Caufertt gulbctt Krant ^eber^rant.
ANNOTATIO IN CENtAVRIVM,
E N T A V RIV M, ut Pliniusindicat nomen, fortitu eft à Chirone Centauro,quia ea herba Chiron cura-, tus fit, cum Herculis exceptihofpicio pertraeftanti arma,fagitta excidiflet in pedem,unde Só Chironio 2pyeüatur. 2gt;ed mirabilius nomen à Germanis ei enbuimr, hi enim arbitrantes Gentaurium nona Chirone Centauro, fed à centuni aureisdiftum,uocantipfum,nominea mille aureisdicto, (Taulent SubenFraut. Magnum dubium magnaç controuerfia eft de bac herba, quidam uolunt earn penitus hodie efle ignotam,amp;S præ-^ipuemaioremtquidamputant matricariam efletalquero Reupon ticum, Dehacrelegito Leonicenumamp;^ LeonardumFuchfium de trroribus medicorum.
DESCRIPTIO MAIORIS CENtAVRIt
Centaury duo genera funt,Malus fcilicet amp;nbsp;Minus, Maius lu-grandis nucis folia habet,oblonga,colore ut in braflica uiridi,ferrC modo per ambitum incifuris feaa,Gaulem profert duorum trium^ y« aliquando cubitorUm altitudine, muftis a radice adnatis,in quL buspapauerum modo capitafunt,in rotundo oblonga, Radix illi ^ftuafta,ponderofa,dura,longitudine ad bina cubita,fticco plena, faporc acri cum adftriftionedulcedineq; aliquarubelcens, luccum fjuoepfanguincum mittit, Hæc eft quæ nunc à uulgo SC officinis Î^haponticum falfo nominatur, utRuelliusteftatur, Idem fentit Campegius inquiens: omnia que a Diofcoride in Centaurea de ft ri buntur,ita herbe 06 radici uulgo uocatg Rhaponticum, quadrant, uthanceffe ueramCentauream nemo nifiab ortu naturæ coccus
non
-ocr page 164-DE HERBIS/CAETERISOVE
G non agnofcat, Herbarfj noftri nulla ueterum autoritär nixi’, ah«cl Centaurm maioris co^nomine demonftrarit, flore lutco, folijs per IntcruaUa bims,auer(a parte candicantibus^intcrnauirentibus,la-lice maioribus amp;nbsp;connexis»
DESCRIPTIO CENTAVRII MINORIS, Centaurium minus hérba eft origano fimilis, 8^ aquofa amat lo ca, Caulem habet altitudinc fupra dodrantê, florem purpureum, Radicem paruam,nuUius ufus,guftu arnaram, Latini ob fummâm amaritudinem minus Centaurium fel terr æ appellarunc, TEMPERAMENTVM,
Vtrumlt;^ Centaurium Calefacitacdelïccatinfecundo ordinc.
VIRES AG IVVAMENTA,
Centaurea menfes mulierum promouet fubdita, Sanguinem refjeientibus auxilio eft.
Contra omnes febres, Accipe lèmiunciam Centaure» in pulue-rem redaóIg,Sc in luno ewm faccharo temperato: tribus diebus ma ne ieiunus bibe, hoe auxilium prseftat, A cCipe manipülum ununi Centaureæ ÓÓ eam in aqua elixam bibe, turn aflhmäti medetur, Eodem modo fumpta,antiquam tuflïm remouct. , .
Succus ex radice aflumptus, purgat ftomachum» aluumq; lub-. ducit,
Centaurea coUigenda eft, quando incipit florere,8ó poftcafu-fpendcndain Iocoobfcuroneq;lolicxpolïto,acita ficcanda, poft annum etiam conducit ea uci,^ in primis maiori.
Inuino elixaSc cüm faccharo permifta,ualde prodeftad oppila* tionem iocinorisjumborum, fplenis atq; ueficæ, C^*” uino deco-lt;fta amp;nbsp;oleo oliuarum permifta,óó ucniri Rib umbilRo impofita,tïia gnum dolorem lumborum tollit,aperitq; lienem obftrudum, V nguentum confectum cx fuccö cum oleo 8^ öera,benè pr odeft lié ni,lï inde illinatur â foris,
Ad iecur 8^ lienem induratum conbeies Syrupum hoc modo, Accipe fuccum Centaureæ, radicem Apij, radicem feniculi, pan pondéré, 8ó in fucco bullire finas, deinde percola, amp;nbsp;humorem bene exprime,8^ faccharum admifce,quantum Iubet,iuxta quantita-tcm Syrupi, Hæc potio etiam felle fuffußs opitulatur, manc amp;nbsp;ue-Iperifumpta,
Succus exradice Centaureæ exprefTus, êCad lèmiunciam cuni oleo oliuarum lumptus, multos malos humores cx homine pcllit, lt;
Centaurea permifta cum fanguinc upupæ, 86modico mcUis,S6 nodu intra latemainqua candela ardet, pofita, facit ut aftantibui uideatur quafi multæ in ca currant ftellæ, Eadem in aqua décoda 86 pota curat antiqua ulcéra, Choleram 86 cralTos humoresper in-
• fema
-ocr page 165-j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7|
. ’''iï trahit ac exigit» Infufo eiufdcm decodo coxendicum dolores ^^^ntur,trahit enim fanguinem»
Queens oculorum medicamentis perquam utilis.
feut ^^^^^ caliginem oculorum, 06 ca quæ obftant claritati,dt
Succusbibitus ucl fubditus feeminis,menfes trahit amp;nbsp;foetus* p '«emadomniauulneratum recentia, turn an tiqua efficaxeft, ’'Wquæ omni parte lèrpunt, auxilioeft unguentumexfucco, Me confeftum, neruos confortât,amp; cos iiulneratos curat» ^jquiuenenum fump(crit,Ccntaurcumminorem ex aceto tri-^ïMato:bibat,mox difcutit uenenum,
^uccusCentaurc£ quomodo excipiendus amp;nbsp;conficicndusfit,Ga ^^uspduatim in quodam libello docet, eft enim aurca Ô^præ-^änsmcdicinaadinnumcrabiles morbos, quos G alen us ibidem 'numerat*
AQVA CENTAVREAE*
^'TempuseremandióódiftillandiCentaurea eft circa exitu Itinq, cauks,folia, amp;nbsp;flores minutiminuicê concidiS^ diftillari debet, AquaCentaurcæmancô^ uefpcrifingulisuicibusupucl iirj.un-[Üspota,illis falutaris eft,qui crudum Só frigidum ftomachum ha-“^nt,nam omne quod malum amp;nbsp;noxium in co cft,confumit.
Apuero duabus uneqs, ab boîc uerô adulto quatuor uncijs ma-’*-2àieiunispota,Iumbirlt;os uentris cxpellit, Eadê potafebrê pellit, Emuliere blbita,foctum mortuum ex utero eijeit, Saluberrima ^'Jocpeftadnaulèam amp;nbsp;fingultum ftomachi, appetentiam cibo-•■um excitât, purgat amp;nbsp;expellit craffoshumores, unde cbiragra,po ^2gra,icteros,coxcndicum dolores, amp;nbsp;id genus alia,oriri folent, fadem pota facit ad iccur 8ó lienem,atq; ad eorum duritiam, Prodeftad colicam paflionem 06 tormina inteftinorum. Curat re-«iitia uulnera,fi ex ca lauentur, uel linteolis imponatur, cicatrices Scmaculas ueterum uulncrumremouet; Ad crus fradhim conduit,fi linteolis calida imponatur uel fuperligetur, creantibusmedetur.
Sanguinem ex-
DE C AE P A^
DE HERBIS; CAETERISQ.VE
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN CAEPAM.
Ç^ AE P A Cæpe,fîue C^pe indeclinabik in neutre genere,à capi^ ^^tis magnitudine didiim uolunt,lachry mofum olus eft,amp; ocu-los mordet, undeâGræcis nomen impofitum Kfw^h 9’^‘^d oculi pupiUa comprimi cogat,ut Ariftoteles in problcmatis tradit, nam oculos uellicando expreflis fubinde lachrymis contrabi pupiUas oculorum certum cft. Cæparum plura funtgenera, que Plmiusli-bro ip.omnitrecenfet. Nobiliffima Afcalonia,aboppidoludee, Nam ut refert Strabo lib. 16. Afcalonenfium regio præcipuèferc Cæpas,RufFa Cgpa acrior eft quam candida, fieca quam uiridis,8i cruda quam coda* C^pgfrigida,humida,ac fabulofa amantloca, Seruantur bene ad fumumfulpenfæ, optime paleis, Incorruptæ ctiam durabunt,fi in calidam aquam d emerfæ, mox infolatf donee penitus ficcefcant,paleis hordeaceis recondantur,ita compoOtæ ut nuUa ex parte feiè contingant.Seruntur in Martio ac April; Jd mu randum in Cæpis eft,quöd adolefcente Luna marcefcuntSó minu untur, contra autê decedente luna reuirefcunt amp;nbsp;augentur,ut Plu# tarchusteftatur,
DESCRIPTIO,
Cæpe duplices funt,RufFæ fcilicet amp;nbsp;candidf,Qy^’^^° florenf, caulem concauuminmedioacquirunt,m cacumineueroalbosflo# rescum capircllo uelnodo, in quo fernen continetur nigricans, fî caulisdefccatur,abinferioriparte regerminat, Cumherbainter ram deprimitur,Ca’pafitmaior,
TEMPER AMENTVM,
Cæpa ex quarto ordine calefacientium habetuf,fubftantic craC fioris, ut Gaknus teftatur.
VIRES AG IVVAMENTA,
Cæpc crudæ comeftæ afperum reddunt guttur, Sc ftomachum mflant. Gum melle permiftæ, tollunt dolorem mali ftomacht
Membrisnocentfi edantur, nimiumenim exiccant humiditatem corporis.Hemorrhoidas aperiunt c5 aceto temperatæ amp;nbsp;impolite,
Fricantur cum fucco eius capiUorum defluuia,quas alopetias uo cant,80 in locoglabro citó capiiïum prouocat, Cæpgmolliuntal uum,8^ moucntfitim,Inungitur ad claritatem oculorum cummet leCæpammfuccus,prodeftalbuginibus, oculorumnubeculis,8C incipientibus eorum fuffufionibus.
Ad dolores peeftoris,’ Accipe Cæpas in carbonibus ignitisIcni# tertoftas, indeq; mane amp;nbsp;uefperi comede, hocfacilemhumorum craflbrura excreationem reddit,pedufq; laxat, Eodem modo pel# littumorem,^ ftomachum purgat, Cæpçcumfàle 06 melle per# iniftîc,Ô6 uerrucis impofîtg,eas fundituscurant» Cum aceto con#
-ocr page 167-SIMPLICIR. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74 tur«,n inde fcabiofa cutis Iauetur,cam puram rcddunt, Stomacho non conducun^faftidium enim faciunt« Orisfoctorem manducatæ tollunt» Succusnaribusinftillatuspurgat caput» Contra rabidorum ^^nummorfus,fuccus additus ruta,fale, Sgt;C mclk,acinuicem contu ^^jinungiturgt; Idem auribus purukntis inftillatum prodeft, Cho-J^ricisplunmumnocetCæparuinufus,inde enim calidioresÓC fic, ''ores redduntur« Phlcgmaticis autem femper conuenfunt, inci-^*ïnteaimacconfumuntin eis Puperfluoshumores. Ïnungunturutiliter cum fbcco atq; gallinaceo adipc à caiccis fa. Attritus pedum.
DE Àlt;^VA CAÈPARVM, . îtmpuseiedilrimumaddiftillaudumCæpaseftin primo men Autumnijtum radix concidetur amp;nbsp;diftillabitur.
Aquahæc quateruel quinquies fingulisuicibus duabus unerjs P®ta,fubucnit ex animalis morfu obmutcicentibus.
Paribus inftilla ta,pellitgrauedincm capitis.
Auxiliatur doloribus dentium,fî inde fricentur uel oolluantur, Facitcapillos nafei in caluo capite, fica fricetur, Lumbricos ?'llit,in potu fumpta.
NOMENCLATVRÀË,
Ktf «lt;r«f. KfÇÂCwp«
Ceraiùsi Cerafum. Ccrafium,
Kir^bAwm. S^tr^cn.
ANNOTATIO IN CERASVM, ^ERaSVS arbor nota, à CerafuntePonti ciuitàtefîc dida, ut Athenæusinquit, quam LucuUus dcbcllato Mithridate, pri-*^usinltaliam intulit, amp;nbsp;à ciuitate ilia Cerafum appellauit, Hæc arbor iam ubiep in omnibus regionibus frequenseftS^ uulgaris. Scritur Cerafus malorum amp;nbsp;pyrorum more. Infîtionc præfertim ktatur,ncc unquam bonum dulccmcj dabit frudum, nifi prius in..
-ocr page 168-DE HERBIS, CAETERISQVE
C fita.Cerafos précoces Facit, cogitque matiircfccrc calx admöta» Poma fincoffibusenaici Martialisrei rufticæprudens promittit, 0 tencram arborem ad binos pedes refeiHam ufque ad radicemHn-das,abrafaq; ferro partis utriufq, medulla,ftatimq, iêiundasparteii Uinculoperftringas,SC fummam partem,amp; diuifuraslaterumobU nas fimo.'poft annum duet a cicatrice diuortia coakfeunt. Hancar« borem furculis, qui frudumadhuc non tulerunt, inferis, 8ófinlt; oflibus Poma (ut afferit) nafcentunDemocritus eft Autor, fiquis tenellum ceraß eau dice m radiée tenus fcindat,non uulnerata parte ima,medullam^ aurifcalpio eruat,deinde lachrymam cyrenaitam aquadilutam, ufq, dum fapæcraflitudinem référât, infundacS^ humente charta diligenter obligatum adminiculo fulciat,nelachry ma effluat, odauo die eadem lachryma perfundi præcipit, ut ger-mina eitet, fie exos SC enucleatus frudus exibit. Si Ccrafus eonec« pto humorc putrefeie, in trunco foramen excauetur quo poffitfa-nies educi.Siformicaspatitur,fuccum portulacæ debebisinfunde, rc cum aceto media parte permiftum. Inter Cerala principatum obtinent duracina, ut inquit Plinius* Aproniana maxime rubent, A(ftia nigerrima funt,Iuliana tenerrima, Cerafum,ucidemicribtt, (ïccaturlole,cünditurq;utoliua, cadis. Ratio hec à Florentino rei rufticæ autore fic tradita eft» Cerafia ante fob's exortum arbore fua D decerpta,in uas fubftrata in fundo fatureia coniïciuntur,dein Cem fia fupcrponuntur,iterum^ alternis fatureia,adncitur nonnihilaci dimellis aliquantum dulcefcentis. Scruantur itidem interiedis a-, rundinum folqs, amp;^ in eundem modum alternatim difpofitisin ca-do* In candenti fok ufq; ad rugasficcata,diu lcruantur,itenimoL liufculo ignis fcruore paffa.
Cerafiorum quædam funt acida, quidam auftcra, amp;nbsp;quidam dulcia, Auffera uentrem conftringunt, ftomachum exafperant, Acida pituitam incidunt,flauam bikmreprimunt,fitimcxtinguut, amp;nbsp;defiderium edcndi inducunt.DuIeia ftomacho aduerfa,lumbri-cos amp;nbsp;putridos humores in uentre générant» Deuöratamane dual rccentia funt, cum fuis nuckis,urinam 0lt; uentrem mouent,
VIRES AG IVVAMENTA,
Nuclei ceraiorum calculo obnoxqs fubueniunt» BonamFaciunt aluum,ut Diofcor,inquit,reccntia Cerafia : ficcata fiftunt.
Gummi Ceraforum in diluta uini potione hauftum,utile eft con tra diutinam tuftim. Cutis eolorem commcndat;facit ad claritatem oculorum:ólt; appetentiam cibi excitât: prodeft amp;nbsp;cakulofisinuino potum.
Ex Cerafis etiam paratur conditum quo per annum utilicet; Ac cipc Auftcra Cerafia,quæ in melle amp;nbsp;fàccharo inuieem commixta, finite
-ocr page 169-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^
i ^’’itoquatuordcam diebus macerari.Deinde cerafrjsiterum cxcm P^®,coquito potionem ex hy ffopo, Rofis, uiolis,6ó dulciradicc,in-P^gito quantum uoluens de Cynamomo, Cariophilis, Sómacc. *ï^occum optimo uino commifceto,amp; iterum quatuordecim diebus ^^rafaincofinito. Poftea apud folem Cerafaficcandafunt. Licet ^ïiamficca uel humida menfæ apponere.
AQVA CERASORVM.
Cwafamagna, rubentia, atq; auftera cumbreuibus pediculis, ^'lummaturafuerintdecerpuntur, amp;nbsp;duos dies fparguntur fuper pannunï,8ó poftea in balnco Mariæ diftillantur,
Hæc aqua bis aut ter fingulis uicibus üq. uncijs pota, menftnja, ^yfenteriam amp;nbsp;alios alui fluxus reftringit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Modern modo falubris eft ad calorcm iocinoris 06 ftomachi,atq; ^or Confortât.
A^uaexfloribus Ceraforumoculis inftiUata uefperi, quando ^^^ituniitur,penit albugines amp;nbsp;nubeculas oculorum. Similiter ÔC P^WniScIachrymasocuIorumdiicutit, fi bis aut terita fumpta wit.
^igra Ccraiïa eodem modo diftillantur.
Aqua ex nigris Cerafijs quotidic bis fingulis uicibus tribus uneqs Pota,jnedctur hydropi. Oportetq; ægrotum interim ab alio potu B ^l^ftinere. Eodem modo in potu fumpta, Apoplexiam amp;nbsp;paraly ‘''’uuembrorum remouet, quæetiam exea lauanamp;fricari debent ^deinde per fe ficcari,Qui illis morbis obnoxius eft,quotidie cam ^^üani duabus unens iciunus bibat.facit quoq; ad tumorem,0ó ciet «ttinain.
DE CEREFOLIO.
NOMENCLATVRAE.
Cerefolium.
CerephyUum.
Meubelen.
Sperbel fvAut
-ocr page 170-DEHERBIS; CAETERISQ.VE ANNOTATIO IN CEREFOLIVM,
^^EREFOLIVM olushortenfe:ah'o nomme enamdidturCt. ^*^rephyUum, itaueronominatumRuelHusfcnbit, quèdlargo grandi^* foliatugaudeatjbreui caulc contentum,amp; uelut herba pa riafecumfaciente^ quæ quod à cauhculo demplènc, luxurioia foliorum ubertate compenfat, mediocri tarnen proceritatefuftent^ tut«. Nondum adhuc certum eft, quo nomine apud Diofcon 5C alios medicos Græcos appelletur, Ottho Brunsfelfius puur cam herbam ede,que â Diofcoride Myrrh is uocatun Carer um Ruch Iiusfcribit,quôd potius eorum fcntentiæ accedendum fit, qui inter prætintuf Cérefolium efle Gingidion Diofeondis, nam erratic^ paftinacæ,quam daucum aliqui uocant, folium £mulatur, aliquart totcnuius,radiculacandicante,fubamara. Apud omnes mandt. tur ÔC crudum ex aceto, ÓÓ iuribus incoólum, Apud Galenum SÇ Paulum Æginetammaioraliquanto amaritudo tribuitur Gingi-dio, quàm in noftro Cerefolio polTitinueniri, uerum hoc forfitan fieri poteft ex longo transmigratu, inuentoq;dulciorefolo, quod bonam partem amaroris exuerit,nam quedam ftirpes propter mu tationcs locorum à qualitate fua difcefferunt, itaut dignoici non poflint,
DESCRIPTION
Cérefolium eft olus ad modum Petrofelini, nifiquód multo mollius eft, 06 fernen caulcmq,- rubicundum producit, albos habet flores, radicemep candicantem, longiffimum caulem, amp;nbsp;foIiaCo-riandro fimilia,
TEMPERAMENTVM,
Ccrefolium calcfacitin tertio gradu,amp;i deficcat in fecundo» VIRES AC IWAMENTA,
H^c herba urinam ciet,óó menftrua pellit,in potufijmpta,Cum liino trita amp;nbsp;haufta,lateris dolores mitigat.
Ex aquamulfabibita,Pituitam rcfol uit. Tormina uentrisquo^' difcutips^C parit flatus.
Succus Cercfolrj cum a ceto fumptus, necat lumbrieos,
CerefoIium contritum in puluerem, Só cum lêclle permiftum, cancrum fanat,fiimponatur, '
Cum uino pocum coxendichm dolores led at.
Herbam cum fua ftibftantiaelixam, fi cum acetomifccai,5:^caput inde laues,furfures capitis tollit.
Eodem modophagadmnasfanat.
Morfumrabidicanisfanat, fi quis ex femine biberit, Äfuute inde laucrit. Radix Cerefolrj elixa cum Saxifraga amp;nbsp;pota, franoit calculum ueficæ,£c prouocat urinam.
'h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CsrefoUuxB
-ocr page 171-SIMPLIC1B/'gt;MEDICZ^ 7 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76
Ccrcfolium in uino elixum 8^ potum fanguinem in grumos con (return diffoluit.
TritumcumCeraSCaxungiaparotidasloIuit. . quot;nbsp;nbsp;nbsp;'
DE AQ,VA CEREFOLII.
^Fempus ekélum ad diftiUandum Ccrcfolium eft, ut herba Si ra ^xcumtotaiua iubftantia minutim concidatur, amp;nbsp;diftiUcturin tnedio Maq, .
AquaCercfoI^maneS^ uefperi Engulis uicibus quatuor unerfö pota,opitulatur ruptis hominibus,amp; exgraui cafu Iæfis,Sd refohnt bnguinem in grumos concrctum. . »
J^adem pota prodeft ad cakulum renum.una ukc plurimum po' ^^luumlaxat, '
ßonumredditkomachum,confirmât atö^ confortât cor,pcnit ^°rrorem febris,falutaris cft capiti, amp;nbsp;conformât fenfus, Pota ut ®pra didum eft,pclliimaximos dolores 8^ pundioncs,opitulatur P’^lmoniSc ciusaffèdibus.
DE C E R V I B 0 L E T 0*
NOMENCLATVRAE.
Ccrui boletus* Ccruibolitus*
TEMPER AMENTVM*
(^ERVI boletus frigidæ nature exiftit, Sitarn hominibus quâm peeoribus manducatus nocumentum infert*
VIRES AC IWAMENTA*
^afticatus 5lt;r impofitusprodeft ad idum aranearum» Inflam. ’^ationibus cuiukunq; generis impofitus educit magnos calores*
P^^'§^^usexitinereedatcxeo,amp; laflitudinemnonlêntiet. Cai, ‘■ginemoculorum emcndat,fià iciuno edatur* Dentibus commi. ^^utus^Sc tumidisgenitalibus impofitus,tumorem indetollit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Addifficultatem pariendi, Mulier accipict Ccrui bolitum, ad *''’gnitiidincmuniuspifi,8lt; dimidiampattern mandet,8ó alia par-; ^umbilicum oblinct, turn ftatim abfep ullo labore pariet, Vfus, '^?ruiboliti, non cuiuis conuenit, amp;nbsp;maxime mulicribus grauidis, ^amfiimprudentcró^abfq; rationeeo utantur,magnummalum ^rsindcoriripofTet, quamobrcmgrauidæ co non utentur,nifi^;
-ocr page 172-DE HERBIS, GAETERISQVE
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AQVA CERVIBOLETL
Optimum tempus ad diftillandum Ceruiboktos eft, quando pkne maturuerunt, turn circa Maium in bal ne o Maria? diftillan-difunt.
Aqua Ceruibokti conducitad phthi/im^fimembra mane, men dic,ô6 ueiperi eaiUinantur,amp;S deindeperkiterum ficcentur.
Non eftmelior aqua ad rubentes pullulas faciei,fi mde iüinatur S^per fe ficcentur. Linteisimpofita quakunq; in corpore inflam-madones extinguit.facit ad podagram amp;nbsp;alios alFedus pedum,ma didis b'nteolis impofita» Salutaris eft ad cryfipelaca per diem bis linteolis impofita»
Talern facultatem 8ó naturam fere habent omnesboletidifiilla-ti,5c modo iam prædido corporiforis applicatf
DE C H A MAE PI TH Ygt;
NOMENCLATVRAE»
Xa/au7rt7v{.
Chamæpùhyft Aiaga^ Chamæpbidiyô#» lua mofchata» Cupreflina» Amarum duice»
j^cknna'/efifba'»
ANNOTATIO IN CHAM AE PITHYM» ^^HAMAEPITHYS tiomcnaccepitabodorequcmhabecPi-^*^ceæ uel Pinus^undc Chamxpithys dicitur, quaßparua udhu milis Picca,Latine Aiuga autore Plinio appeUatur^quidam cupreC finam nuncuparunt, O(RcinæGmuî 8c Herbarij cormpto nocabiL^ loyïuamappdlarunt,cognomento Mofebatam^ forGtanabodore quemhabet, Recen tiares et iam Genitiuoproredoutuntur^Cha^ mxpithyosdicentes,Chamxpithysquam PharmacopolxÔCHer. barqodendunt^dercriptioni Diolcoridis proriusrépugnât, undc fufpitio oritur,cos ucram Chamæpithym non agnofcere, DESCRL
-ocr page 173-SIMPLtCIB»MEDlC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
DESCRIPTION
ChamæpitHys aka amp;nbsp;ramofa planta cft,floribus luteis amp;r colore ’’lolacco,gram's rubentibus» Radix in os fumpta, quanto diutius
, ’'^ïnditur,eo fit dukior, unde amp;nbsp;hcrba nomen à Germanis fortita ( ^«qui earn appeUant.^^ knßCV Ü hebet:/A mat ripas fluminum èC '’^tuftasat^ cauas arbores,
TEMPERAMENTVM, VIRES AC remédia,
1 nbsp;nbsp;nbsp;^^arnæpithys, ut Ægineta inquit, fecund 0 gradu cakfacit,ter«
. *io deßccat, quam ob caufamSc purgare amp;nbsp;ablkrgcrc uifeera, po-^jflirtiumiecur, poteft,tum pota tum appofita cum melle: item urL *’äsnienfeiq; trahit,magna uulnera conglutinat,putredinem exper ^'smedetur,duritias diicutit, decodum ipfius etiam coxendicum ®oloribus falutace eft.
^alignispuftulis amp;nbsp;uleeribus, mamilhïq; tumi dis 80 purulcntis '°nducit,fiherbacum femine in aqua clixa, ÖC emplaftri modo im-pofitafuerit,
Succuscx herbacontufaexpreflus,8^ cumCafTiafifiuIa permis g‘Ws,acfex drachmaru pondéré fumptus, lenicerfubducit aluum,'
^^Plt;llit ex homine terreftres hu mores,
^»dixideris medeturjeptenis diebus in potu fumpta, folia quo ^uc,uc Diofcoridi placet, feptenis diebus in uino pota morbum rc. giumdifcutiunt:SC quadragenis in aqua mulfa ifchiadicis medent.
Chamsepithys decem diebus in uino maceratur, ufquedum in *oputrefcat, deinde uinum probe cbulliet quo ad fermé confum-ptumfit,Ótherbaut nigrum ius ex pipere perpannum tranfinitte-*^r» quemliquorcm transmidum cum oleo oliuarum 8Cccraper^ Wifcebis,^ inde unguentumconficies,quodad uiciatum iecurÓC »pknem,forisillitum prodeft,
Eadem cum mclle à ieiuno fumpta lumbricos uentris necat.
Cum lingua ceruina in uino elixa,Facit ad opilationem iocinerit Scfplenis,morbum regium ^ calculum renum atcp ueficæ difcutit, Mortuos partus ex aceto coda,pota(^ cqcere dicitur, Sanguinem denfatum trahit pota.
NOMEft
-ocr page 174-DI HIRBI^» CAITIRISQVI
o
NOMSNCLÄtVXAS,
Xt^cKtt^i/;,
Chamaedrys»
Chamacdryos^ Gamandrxa^
Qjfcrcula minoTf TrixagOt
(SamtniKcUrt. ^Iwm^ttMitu
ANNOTATIO IN CHAMARDRYM.
Q^HAM A^EDRYS herba cH^qu^à LatinisQuerciib mmördb cicur, nihilcnim aliud Chamxdrys qu^m bumilemS^ terres D arem Quercumßgnißeat, A Plinio ctiam amp;: Dioßcoridc Trixago Latine dicitan Vulgus uoeat Gämandr^am,Barbari cortupte Cha mxdryos pro Chamxdrys dicunc, Genitiuo pro Nominatiud utentes,.
D ESCRIP TIO.
Chamxdrysbreuisfrucexefl^ucDioQorides inquit, altitudine quantum à fummo pollice ad extremum minimum digitum patet explicita hominismanus, folqsparuis^ ßgura diuißirißp quernisiL milia,guiiu amaris, purpurafeente Bore^ôc ipioetiam exiguo, Na^ fcituraCperisamp;^petroßslociSy aliquando etiarn in hortis^ Carpeib da eiiiuo femmeprxgnansherba^
TEMPER AMENTVM.
Eiiifh calefacieridiuis^ßmulamp;^ßccandt^ufq; in tertiumgradum, utinquit Galenusamp;^AJacer, namqualßaceciusdiiTonantferipto^ res.CoIIigenda eritfirea Bnerh ALaq^tum enimherba una cumfo^ ribus extac
VIRES AC IVVAMENTA,
Tolht duritiam [plenis,ciet urinât Ai mouetmenBrua, Hydropi cis opitulatucßj’n morbiprincipio per diem ter cum uino exeabb ’ batur^ Herba ipB cum fuisBoribus,optimc con fertmembriscon- • tußs,ßex ea lauentur^ uel Hinde quisbibaC
Contufa
-ocr page 175-SIMPLICIB, MEDIC;
7S
Contufa amp;nbsp;fiftulis oculorum impofîta,itîdcn] fî oleum inde c on-«(^m inftilletur,eas ftatim lanw^» fi modo homo fucht frigidæ èC ^umidæ complexionis, turn mâSimè iuuat» Calida uerô ÔC ficca I ^mplexione præditi's,non conducit» Cum umo clixa Ô^ pota,di-[ Sentit morbum regium,
Chamædrys cum femi'ne fœniculi 6C fene m umo elixa, falutan's tftad obftrudionem ioemeris atq; fplenis: ßuero fernen Apq addi tümfuerit^fubuem't ftranguriac Ód calculo,
Gum umo elixa amp;membris,quæparalyfis obfedit, impofita, Opern preftat.
Contufa amp;nbsp;cum oleo oliuarum uulneribus impofita,ea fan at.
Prodeft etia ad inueterata ulcera.femcn bilem expeUit. A d dolo-*■^01 oculorum herbam indem ut prædiôumeft, contufamoculis ’nipones,amp; auxiliabitur. Herba ipfa uiridis elixa in aqua fontana, ^afmoamp;paralyfi obnoxqs, potamedetur. TufRentibus indem potaduratislienibusjuriiie anguftqs,amp;^ cutem incipientibusfubfre ’quisauxiliatur.Menfeseadem trahit Sf foetus. In umo elixa bibb Surcontra uenena:poteft idem emplaftn modo impofita contra oiorfusuenenatorum animalium. Ad fplencm herba cum uino SC ïcetocoquendaeft:ad ueterem tuffim ÓÓ ueteraukera cum melk 5 P^rmifcendaeftS^bibenda. In uino indem décoda ÔCpota,rupns oiedetur, amp;nbsp;mingat podagram. In aqua elixa, ita ut mulieruapo-•■fniinferne excipiat,alba menftrua pellit:auxiliatur quoq; fi herba «lida,genitalia eius foueantur» Pu lu is eins cum melk datus,Ium tricosoccidin Contra Catharrum ponanturpulueres calidi in ^Jcculo, 80 capiti fuperponatur, optimum remedium eft : prodeft *d exulcerationem oris,fi per diem os inde ter colluatur.
Prodeft ad fcabiem minutam, fi cu uetere axungia inde ungnen turn confeccris, 8^ cutem eo inungas. Ad furfures capitis,uel barba: cum farina lupinorum, herba ipfa decoquatur in aqua falfa, ad dito aceto,deinde per pannum colabis,amp;mde caput lauetur.
Foliorum fuccuscum oko,caliginem oculorum difcunn AQVA CHAMAEDRYOS.
TempusdiftiUationiseft in medio Maq,tum herba cutota fua fubftantia minutim concifa,diftinanda erit.
AquaChamçdryos nq. une ijs pota foctum mortuum expeUit;
Adinteriorem rupturam falutaris cft,fi fepHus üq.uneqs fingulis uicibus bibatur.
Item quotidie mane ^ uefperi ad tres uncias pota, purgat Si bo num créât fanguincm,lætifîcat cor,^ iccur récréât refrige rat que, præcipuè ßcumfloribus diftiUata fuerit: facit ad exulcerationem oris,fi os fæpius inde eolluatur.
DE CHE-
-ocr page 176-DI HERBIS, CAETERISQ.vr DE CHELIDONIA,
NOMENCLATVRAE,
ftuivui»
ChdidomumJiuc Chc^ Udonia^
Hirundimria herbet
amp;d)(lww^.
^(^walbenhiWt»
00ltgt;hvwç^
ANNOTATIO IN CHELIDONIAM.
ELIDONIA herba^utDioÇcoridesScPhniusfenbunt^tiO P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menbahet in Grxa óC Latina lingua^ ab Hirundînibus^pro^ ptcreaquodhirundinum aduentu ex terra prodit: difecdentäaus nero ijfdem^marcefeit : nd quia Hirundincs hac herba oculispuilo rum in nidoreilituuntuifum^etiam erutisoculis:undc etiam cogni turn e{i,quod oeuîis bominum tnedeatur^Hieronynius nobilis Her bariusbanc herbam codededonuhominibuseffeaic^ obCummam Pacukatem 8^prædantiam qua prxdita e{L CheUdonia Latine di citur Hirundinaria herbet Grxei enirn Hirundinemxt^a/tyxuo^ cant,
TiE^CRlPPlO,
Chdidonia duplexeii^MaiorfcilicetSC bdinor^MaiorutDio^ fcordnquitjCubitalem caulcm^8caliquandomaiorem,gracilem SC furculofum, folia habetranunculo herbx (imilia, teneriora tantum 8C cum cccruleo colore aliquo : iuxta qupGngula folia Borem tuolx iimUem, In ea fuccuscroti efl^mordax, acris^ 8^ aliquantulum fub^ amarus^ Radix fuperne Bngularis, in muka crocea capülamentaB« bratur, Nafeiturin opacis8cparietinisjapidumq; cumulis, ML nor CheUdonia parua herba eRyBnccaule^folijshederx^rotundio^' ribus minorihufq;^ pediculis quibufdam à radice dependentibuSf item teneris amp;C aliquatenuspinguibus. Hxc PbarmacopoUsin ufu non eRt Ruelliusbancputateffe herbam quamHerbarij uocant Scrofulariam, quxhuiedefcriptioniomnino quadrat, ÔCmiratur quod
-ocr page 177-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
lt;luod hcc à nullis medias nd Herbarqs ollcndatur, cum nulla uer-’lotempore frequendor occurrat,prælertun Hinindinum aduen. ^amp; marginibusaquofis muematur.
TEMPERAMENTVM.
Chdidonia call'd a eftinphncipioquarti gradus, amp;nbsp;ficca in ter-tio.Plateanus in quit, quod calida amp;nbsp;ficca eftin quartogradu.
Quatuor ex hacherba feruanda lunt, folia cum caulc, radices, ^^niina,00 fuccus.
VIRES AC RE MEDIA.
Succusinacreo uafe cum mclleprunis decorins, oculis clarita-t^niadfert,06 calioines corum difcutit. Cum (ale armomaco fuc-^uscommixtus,amp;S oculisinflillatus,albuginemtollit,S. clariratcm P^æftat. Chelidoniam florentem contund , amp;nbsp;in aqua decoque, ^aquamiHam decodam in oilam infunde,^' iterumigniadhibe, ^ cam bene defpuma :quando auteebuilirc incipit, per linteolum Panicola,amp;■ ad ulum ferua,oculis cnim illita caliginem difcutit.
Succus radicis lepram tollit, fi quis illinar, amp;nbsp;deinde per nouem ^’^ordine dies mane amp;nbsp;uefperi, Syrupumde fumo terre alTumat, ®I^^^ dubio opitulatur.
Succusin Maio eft excipiendus,turn enim exradicibusjfolqs at-9'^tfloribus,fimul contufis exprimendus eft.
B Radix cum Anifo in albouino décoda amp;nbsp;pota,arquatosobftru , ^bne libérât.
Inipofita cum uino, autmanducata, dentium dolorem fedat.
Sanatitidemulcera quæâ ferpendo hei petasuocant,cxuino cm plaftrimodoimpofita.
Contracolicam paffionem herbatrita, utinquit Platearius,^ inuinocoda fuperponatur, uel fpongia intindain co dccodo.
Puluis eius uulneribus atque ulceribus infperfiis ea purgatSc fanat.
Ad cancrum oris uel oftis,ucl ncruorum, puluis radicis eius cum puluererofarum conficiatur cum aceto,Sei decoquaturufq; ad mediocrem fpifTitudinem ad modum finapis, Sf inungantur partes cancrofæ,multum confert. Ad menftrua prouocanda, Slt; matri «m mundificandam, fiat fomentum farpius ex aqua decodionis eius,
DE AQVA CHELIDONIAE.
Tempuscolligendi St diftillandi Chelidoniam eft, utcumtota fuafubfiantia minutirn concifa,in medio Map diftillctur.
AquaChelidoniæmane 8c uefperipotafingulis iiicibiisiiq. un-cfjs,morbum regium pcllit, leidem pota contra uentris tormina luxiliatur.
-ocr page 178-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Eodcm modo pota, febrem mit/gat, facit ad fcabicm ex frigorc contradam,fiindeilhnatur» Perdicmbisautterfingulis uïcibus duabusunc!)spota,prodeftad oWïrudionêiocinerisatq; fplenis« Oculisinica,albugincsamp; maculas corrigit, rubedmem corum diTcucit,amp; uifum acutum reddit.
Si os inde coHuatur, fedat dolorem dentium,pcnit maculas faciei,G facies inde lauetur,
Cancrumficcatæ fana t, turn etiam fffulas, penitpuftufaspeßi-Ientiales,filinteum in ea maceratum, per diem lt;bis aut ter fuperint, ponatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
DE A L N O.
NOMENCLÄTVRZE4
Alnus,
yA LNVS genus eßarborif fluuialis, ex quapfimvmfaâxiùnt ^Iyntres;did:aquódamncaJatur, Nafciturcniniiuxtafluuios, aptaq; eft nauigfjs,quód aquis obruta, ut inquit Vitruuius,diu non corrumpitur.
DESCRIPTION
ERautcm Alnusücrilisarbos^caudicercamp;Of Ugnomeduïïaqvc molU^adcó utgradUores uirgx concaAientur^foho piri, fed amplb orcacncruoüore,quadantcnusorbicuïatouirgatoq;:corticefqua^ ro fosfor is albicatc,intusrufo,qua de eau fa coria tingit/rudunuL Io,cum nihifo minus/Ïoreat.Radice fumma,nec quam faurusmafo re,tenui.Afnusin plana defccndjt,aquofifq,gaudet,quanquainan cipitem agat uitam. Alnum quandam frudiferam, aliam ßeriJem prodidit Theopbraftusrutran q, tarnen dorefcerc fatccur,Ari(iotcgt; leainccrnaturxmiracuïaretulit Alnosin fola Creta, non eflè fieri-les. AUlAïnum duntaxat fcopis nafcentem, nullum ferrefruóum prodidcrunequare infeUcern exiHimiri, damnatam^ reUgione.
VIRES
-ocr page 179-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SO
VIRES AC IVVAMENTA, ‘Quantum ad mediefaam attinct,folia fuppurationes difœtere tradunt, Eadem contra tumores 06 tubcra quidam cum calida ^ äquaimponunt,
■ ‘D E 'B A R B Aquot; H I R C rN A.«'^”' -'- .
R A R B A Hirci,quf Græcis Tragapogon appellator, amp;nbsp;à Plimo o Coma dicitur,hac facie reprefentatur à Theophrafto: Radix ^°'’ga,dulcis,foliumcrocilongius, cauleparuo fuper quern calyx ^^tiJsamp;barbula^ quæfummouerticeincana, amp;nbsp;prolixa funditur, '”^^enomen accipit, Defcribitura Diofeoride caule breui, folrjs ‘^oconmilibus,radiceoblonga,duki,fupina,magnofuprafcapum ^?!yc^gt;c cuiusfummo nigrum fernenpendet, Crefeitinaruisfua Aponte, Crefeit amp;nbsp;akilis etiam inhortispaftinato akiufepfubado ^olo. Radices in akum agit, quæ hybernis diebus acetaria dulcedi-•^ fua commendanuutraq; cum carpitur manat ladle,fed que naici ^ur in afpcris,magna ex parte lutco flore nitet. A plurimisnucRo^ 'panaconfuetudinedicitur Petr^ herba, quod afperis loeis quafi c ’quot;î^drjs faxisuidcatur erumpere. Gerontopogon eademefle credi-topermukis, ficdidla quod nafctaur promma Barba, folfjs longis
-ocr page 180-r DE HERBIS, GAETERISQ.VE
TEMBERAMENTVM, -
ßirbuhird caUdæ cd complcxionis^ magnam probet ütilitz^ tem,fi quisintro fumar.
DE AQ_VA BARBAE HIRCL
Herba unà cum radice didiUatur in Maio^
Aqua ea ualdeprxeioraedcontra pundionem,8c Apodemata lateris.
DE CAPITE MONACHL
NOMENCLATVR AE,
Caput M.onachh ^uphthalmont
Pfaffcttfitt pfoffenblad. ^ingel^lätnen.
amp; Ja^anamp;^lûm.
AP VT A^onachi herba ed^utgenerofus Cornes à Neu enare feribit^ qux apud nodrates à quibufdam Flos Sandi Ioannis dicitur, 8c a Diofeoride Buphthaîmon^ ‘•^ cô quôdßmilitudine oculûbonisreferat.Qnidam etiam vernaculo idiomate dorem orbicnJarém due annularem^ hoc ed tingelbhttnettappellant,propterrotunditatem qua oculo affimi Jatur, Intus flores Intel funt^n ambitu albi,quemadmodum Anthe mis^flue Parthemon^id ed Chamomillatnafciturapudnosfrequen tius in pra tis,amp;:^geribus properiuulos, Ottho Brunsfelflusamp;Hie ronymusBock,Caputmonachiaiunt e{re,éam herbam, quamBar bariuocant Calendulam^ dequa requiCq;légatipforumHerhariat
yiRES AC IWAMENTA,
Herba ad nariosmorbos edefficaXf ut tradit Cornes à Neuena.gt; re^quanquam rard ea utanenr empirici nodri temporis. Valet ad tm earn S^ ierpigin cm corporis^ tarn po ta ex um o quam foris illita, Apodemata etiam rumpit potui data^uel tanquam Cataplafrna fuperpoflea, Cum radice amp;nbsp;floribus earn carpere utiliffimum 1 ed.
DE CHEIRï ' i
-ocr page 181-SIMPLICIB, MEDIC.
ÖE CHEIRI, IDEST VIO.
LA LVTEA.
NOMENCLATVRAE^
A£tzx»»f.
MfAW^z,
Viola Lutca^feuCitrina CEciri,
(SedDiolot.
P • ANNOTATIO IN CHEIRIN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
aboffidnis Arxbico nomine,appcïlaturcaEerba que . ^Gra’cisLcucoion,a Latinisuerô Viola lutea didtur» Et fi » |.^^^oij nomine Viola fignificctur candida, id enim Græca didio ’^^’'cuidetur AtvxoïflFïtamenetiam pro Lutea Viola, cuius præd-’ in medicina ufus,ut Diofcoridesinquit,^ pro cccruleaSi P^i'purea fokt ufurparE
DÉSCRIPTIO.
P^idriherbaeftuario colore amp;nbsp;ipecie, amp;nbsp;præcipucin floribus, ^'Jicjuatuor continent folia. Differentia enim generis in flore eft, ^ufln aliquibus candidus, in aliquibus luteus, inaliquibuscœra-]^^sun aliquibns purpur eus uid etur. ^Sc d quæ lute o eft colore, in Wedicinapraefertur.Semen foliaceum tenuibus filiquis continetur, Vkl^etiamodore difcernuntur,quædam enim de diebonum odo remreddunt, quidam de node. Sic Violæ quç uocantur Cheiri nodu tantum (vint odoratg. Hæ primo uere inter flores emicant, Kpidioribuslods ante exadam hyemen ucr nundantes.
O iq.
-ocr page 182-DE HERBIS, CAETERISQYK
TEMP ER AM ENT VMgt;
Cheiri uirtutcm habet cakfaciendi, ficcandi amp;nbsp;extenuandi : flores in medicina magis probantur.
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Flores in aqua decoAijkcundaspellunt ,fiea potions quisuta-turJtidemSc foetus mortuosexpeUunt, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..-
Grauidæ mulieres ex his floribus non bibent, nifi in difficukate partus,quem promoucre,amp; menfes trahcre folent. Ducit præte-rea menfes,fecundas,amp; foetus,ut Diofcor ait, fernen pondéré dua-rum drachmarum cum uino potum,aut ex meUe appofitum. Eius ficcati flores decoquunturtfacitq; decodum id ad muliebreslocos: ducuntur^ infidentibus in eo foeminis menfes, amp;nbsp;eorum locorum inflammationes curantur: flores contufi amp;fuccus ex cis oculisin-ftillatus,tolh’t maculas eorum» Succus huius herbe cum melk per-miftus,fanat oris ulcéra,quas aphthas dicunt» Oleum Cheiri cum oko lini temperatum, dolorem lienis mitigat, amp;nbsp;duritiem eiusminuit atq: emoIlit.Quinetiam lienem minuunt,S^ podagris profunt, radices ex aceto emplaflri modoimpoflt^»
DE AQ,VA CHEIRI»
Caules 6^ folia diftiUari debent, quando maturuerunt dreafi. nem Maq»
Aqua Cheiri manc amp;nbsp;uefperi una uicc duabus uncijspota,phre-neticis medetur,atq: confortât cerebrum, Itidera potaiecur corroborât,amp; rcnes:mulieres reddit foeeSdas, eafq? à partu expurgat»
E odem modo bibita calefapt, atq: confortât cor infrigidatum, acuit fenfus 06 rationem, animum lætificat, purgat atq; confirmât fanguinem corruptu, cakfacit oflium medullam, frigidofq; fluxus expellit,
Apoplexia ucl linguaeparalyfl laborantibusfalutariseft, autfi latera hoc malo fuerint affèda,tum optimè iuuat, fi quis bibat,ud membra inde fricet» Tremorem manuum pcllit, fi indefricen-turndem præflatmane 8ó uefperi pota, Duabusunerjsunaquaq: uice,mane amp;nbsp;uefperi pota, temperat calorem cordis,iUudque confortât atq; aperit:facit ad omnes maculas fuboculis, fine fuerint ex caliditate,fiue exfrigiditate,atc^ nitidam daramq; reddit faciem»
Omnes dolores capitis fedat, lintcolisin ea intindis, capiticir-cumligata ÔC applicata, fomnumq; conciliât,
DE CICORE A*
NOMEN.
-ocr page 183-SIMPLÏCIB, MEDIC;
SA
NOMENCLATVR AE»
Cicorca* Cichorium ♦ Intybum erraticum» Ambubcia, Solfequium» Helitropiunb Sponfa fob's*
IVcgW«t:t können wirbet ©onnenUaiît Werweiß. können wcnbel
B ANNOTATIO IN CICMORIVM;
SIGHORIVM fuonomineÆgyptio uenitinGrfciam amp;nbsp;Latium,hcrba eft ubiqj notiffima. A Græcis Seris dicitur, Plinius Erraticum aut agrefte Intybum appelé Iat*Quidam Latinorum Ambubeiam appeUarunt, quidam Solfequium» Cclfusfolaremherbam appcllauit,eô quôd Âos ^ôkmfemper comitaturHanciionnuniob fingularem utihtatem, Threfton appellauerunt: quidam quôd aduerfus omnia corporis üitiapoIkat,Pancration:nonnulli ab inßgni amaritudinc,picrida* Germmorum uerô pars ïVc^jWAVt appellant, quafi euftodem uiarum,amp;ÏVe^wetp/ namuidetur ferc indicate uiamperegrinis*
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Cichorium planta eft multis caulibus, 00 folps paucis 8f acutis, floribus cœruleis, qui ad folis fplendorcm fc uertunt, 00 quum Soi occidiqfloresfe claudunt:rurfum quum oritur,fe apcriunt,paflim ’’akitur propè uias,5lt; in agris»
1 ' DupIcxCichorqfpeciesinueniturN Vnafatiua eft, ScOritur in Sortis, quæeftCnfpis folijs, S^floribus cocruleis, iuxta formam ’greftisCichorq»
Eft tarnen quoq; ipeciesladucæ, Alia eft quæ in agris nafeitur, pinlocisincultis,8ô fccus uias,
O iiq
-ocr page 184-DE HERBIS, GAETERISpVE-
Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPER AMENTVM»
Cichorium frigidæôC ficcæ namræ eft, ahquantoplus quam Endiuia^
Ægineta inquit quod refrigerans amp;nbsp;fie cans eft in primo abfeeC fu,Ô^ habet etiam uim adftringendi»
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Hæcherba in uino décoda 8óincibofumpta, ftomachoeftac-comodata,6ó concodionem adiuuat,flores cum radicibus contufi, amp;nbsp;cmplaftrimodo podagrarimpofitfiftatim dolorem mitiganc Hoe emplaftrum facris ignibus impofitu, ingentes calorcs edudh
Siquisacccperitgummiquoddam,Serapinumuocatum,óómyr rham,æquali pondéré,6^ cum oleo Chamomelino atepmeUe fimul pcrmifcuerit,accmplaftrumindcconfedügenitalibusmulierüim-poftïcrit,adeo matricem carum purgat,ut deinde facile par ere pofi fint.MuIierum purgationibus,ut Pliniusinquit,decodumin aqua adeo prodeft,ut emortuos partus trahat»
Herba contufa cum radice,Só inde fi fiant ro tun di trochifefiqub bus in aqua rofacea d iftblutis amp;nbsp;permiftis, fcabiofam cutem mum
• gito, curat enim, amp;nbsp;cutem nitidam reddit»
PotiofadaexfuccoCichórq, Endiuiæ,amp;Iinguf ceruinap, fac^ charoq; ei addito, cumaquaSs modico aceto decodo, confertad jj oppilationem iocineris amp;2 fplenis,fi quis utatur. Deinde pillulæ ex Rhebarbaroiumentur,ó^ confortatio qua appellant, Triafandali,
( SuccusCichorq decodi uentrem foluit, iocineri, renihus amp;nbsp;fto-macho prodeft»
Si in aceto coquatur, urinæ tormina difeutit.'item regium mor# burn c mulfo, fi fine febre fit.
Cichorium, ut Diofcor, ait ex aceto fumptumftomacho utile, ardores enim amp;nbsp;infirmitates eius in cibo lenif»
Cardiacis etiam per feamp; cum polenta utiliter cmplaftri modo imponitur»
I n pefte quo6;,amp; in ardentibus febribus eoutendum eft» Extinguit puftulas peftilentiales,fi aqua eius culinteo imponaf. Ad V uulam amp;nbsp;anginam fiet exeo gargarifna, peUituenenumex corde.
Flos eiusprolcdusin gjegem formicarum, cito rubefeit tanÇ cruentus»
DE AQ.VA CICHORII.
Optimum diftillationis tempus eft, ut herba unà cum radice im uicem minutim concifa,in medio Map diftilletur»
Aqua Cichorrj tribus autquatuor diebus, manemeridieamp;ue» -fperijduabus uneqs una uice pota,uel fi potus cum ea mifceatur,ar-dorem ftomachi peUit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bodem
-ocr page 185-SIMPUCIB.MEDICi
Eodcmmodobibita,uclKnteoliscordi applicata, confortatac confirmât cor atlt;^ ftomachum.
Linteolis iodnori impofita, caloreseius kdat, amp;nbsp;oblh udio-
*ïcmaperit.
Adpeftem præfcruàndam modo antediéto bibenda eft.
Ad Carbunculos falubris cft,pota,uel linteolis impofita, ^fidem amp;nbsp;facris ignibus medetur» Sæpiuspotaalcenfum pulmonis ad guttur prohibet,Gftitdy fen ^öfiam» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
^5rgarizata amp;nbsp;pota facit ad uuluam Sf anginam, ^^dem pota iecur 8c lienemobftruciumapcriu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Adtabida membra conducit,fi ex ca friccntur,^ ad morfosuc. ^'^^torum animalium pota,ucl lincis pannis impofita, ^.-^Cichórij matutino tempore colkdi, ac in Balneo Mariæ j, y^^bea aqua ad uarios affedus oculorum falutariseft, nempc j^^'’‘^^ra oculorum,ad caligincm,albugines,maculas ÓC ungues;SC
DE CICVTA.
-ocr page 186-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
N O M E N C L A T VRAE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
K«»flalt;/« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Cicuta,
Wuï^crltng. Wunb(Hgt;cdmg. Wötfd^eti. Wiitcuc^. ANNOTATIO IN CICVTAM, ‘
ƒ IC V T A a Græcis Conion dicitur, quæut Plinius]nqint„ue-^^iKimm eft,amp; publica Athcnienfum peena inuiia, juceoemm 'ciusad mortem m publicist capitalibus ludicqsutebantur, quarc ctiam Socrates ex Cicuta pononem fumere in carceribusfuit coa-lt;rtus,cüab Anyto,5d Mclytofuifletaccufatus, quad deDqs Athe» men hum par um bene fentireu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Aridrocideslapicntiaclarus, intemperantiam Alexandricohb bens,fcripfit:ncuti homini ucnenum e*tCicuta,!ta amp;nbsp;uinum,nan'ç temuJentorum cadem quæ Cicutæ epotç incommoda»
Alexander Aphrodilæusm fuisproblematisinquit, Veratroco furnices, Gieüta llutni uefeuntur, quætoxica hominibuseirecerlt; tumertJncandem quoq;fententiam fcribit Galenushb,2. de AIL mentis cap. 4. inquiens.: Cicuta Purno nutnrnentum eft, homini uero uenenum. Semen noxiurncft,quamobrem Leomcenuserro.. rem Pharmacopolarum detexit, qui loco rutæ fylueftris feminis, Cicutæ fernen colIiguntSlt; coutuntur, non fine magno ægrotantt um periculo,nçdum cum aliquamedendifacultate.
Nemo ueterumCicuta aliter ufus eft, quam quod extrinfecus eamappoluerit, nullus autem corum intra corpusadhiberc iulTit, id quod omnium maxime oftendit Diofcorides, DESCRIPTIO.
C icuta gen’culatuin amp;nbsp;grandem fan- cuIi modo profert caulem* In cacuminibus ramos amp;nbsp;umbellas habet. Florcm lubalbidum.Segt; men anifo squale,fed candidius.Radix fiftulofaiUi,fed nó^pfunda.
TEM PER AM ENTVM.
Cicuta réfrigérât 80 dcficcat in terrio gradu. Inter letalia mu meratur Cicuta,frigiditate enecans. Succuiritremedioq; contra earn meracum uinumeft, utDiofcor. teftatur. Seminiquoeç S^ foiiis refrigcratoria uisetlt,ut Plinius inquit,qup fi eneca£,incipiunt a’gere abextremitatibus corporis. Remedio eft,priuf^pcrucniat ad uitalia,uini natura cxcalfactoria. Sedin uinopotairremedia-bills cxiftimatur.
VIRES AC IVVAMEN,T.A.
Semen adbucuiridecontufum,amp; fuccus ind^exprefius, ac ocu-lis illitus,tollit fluxum eorum 5c claritatem inducit.
Extinguit idem fuccus facros ignes^SC qu^ferpunt.
Cicuta
-ocr page 187-STMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4
Ci'cuta cum femine contufa,amp; pucrperarum mammis impofita, ^^cextinguit, amp;munguibusmammarum incrementa compcfcit: S^ puerorum te ft es nutrimento augen prohibée.
Quinetiam concifa herba comaq; ews, mox ceftibus emplaftri •wodo impofita, nocfturnaslibidinum imagines in femno aucrtit, .
Ad dolorem lienis fubucnit,in ace to amp;nbsp;oleo elixa amp;nbsp;impofita.
Cum premula ueris in uino amp;nbsp;oleo décolla, prodeft ad paraly-^ mannum amp;nbsp;pedum.Eodem modo facit contra colicam Sf ftran guriam^uentri 06 lumbis impofita.
Succus,ut Dio(cor.inquit,excipitur cacuminibus,antequam co-ma uel fernen obarefcat,c qua etiam tufa expreflus concrefcit in fo-I^^'Multos habet in medicina ufus, fedpræcipuo eßed:u colly rfjs S^æ ad dolores fedandos per fomnum quænintur.Fitex fucco ad ’'^frigerandum ftomachum malagma:folia quoq;,ut Plinius ait,tu morem omnêdoloremq;, 06 epiphorasfedant, igni facro medent.
Podagras réfrigérât cicuta cum lithargirio,amp; axungia.Cum ca-d^mtumorem doloremq; luxatorum toïlit. Sanguinem claudit ïicut^ fernen in nares,fiindefluat,ex aqua inditum.
DE AQVA CIGVTAE.
Optimum tempusdiftiUandieft, utherba unicum caulibusin medio Maq diftillctur.
Aqua Cicutæfalubris eft, quando homo mufeam deglutierit, wm enim expeUit,fi quis unius unciæ pondère biberit.
Hxeaqua omnium eft frigidiffima, quare facrisignibus mede-tur,linteolis impofita.
Eadcm mammis uirginum linteis applicata,prohiber quo minus wefcant,prodeft etiam ad rupturas infantium,linteis impofita. hidemmane 8lt; uefperi impofita, medetur calido hydropi. Sub-uenit quoqj Apoplexia; ex calida intemperie contradæ, quam mi-rificcfedat,fitriplicatis linteolis membris affèdisapplicetur.
Conducitad omnes tumoresæ Apoftemata calida, addiuer-tendum 8^ repercutiendum ca à membro nobili ad ignobiJc,
DE CINNAMOMO.
NOMENGVATVRAE,
Cinnamomum.
Simmet nnben/ 0bev hattet Simmet l^^tot«
ANNO-
DE HERBIS, CAETERISQVE
ANNOTATIO IN CINNAMOMVM.
f INNAMOMVM uerumnoltrosPharmacopölasnenhabe-rc,ciolt;ftiirimus uir loanncs Manardushbro fexto epiitolarum medicinalium,ex CaJeni de Anndous libris lads probauit, prxte, rea fi quis Diofcoridem rede coniidcrauerit, facile intelliget ex tot generibus Ginnamomi optimum ad nos non adferri,
DESCRIPTLO.
Cinnamomum eft cortex arbons nafeentis in India ac Æthio-pia.Duo eins funt genera, Altcrum tenuiftimumcft,AIteriimuerô crafTum Jn medicina crafto Cinnamomo utendum eft ad ftoinach urn purgandum, Tcnuiftimo uerô ad confortationem cordis. Hi cortices-bonitate antecedunt,qui odorati lunc,amp; acres, dukedme quadampermifti,ac colorerubefeentes. Cortices candidi ac nigri nulliusfunt precq uel honoris.Cinnamomum ad decern annoslyn cerasuiresferuat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
TEMPERAMENTVM.
Cinnamomum calefacitin tertio ordine, amp;nbsp;cxiccatin fecundo*
VIRES AC IVVAMENTA.
Cinnamomum cum aquapotum expcllit fecundas,amp; menfes tra hit*Maiorem ad hæc omnia efficaciam habct,fiinpiilueremrcda-dum mifeeatur cum myrrha.
Vitia cutis in facie,amp; kntigines ex mellc ht^ çxterit: fedat tuf-fimrpituitæ deftillationes cohibet. Ad renum dcli^fs,aquaniinter cutem,urinæd!fticultatesexpetitur4.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
Cinnamomum rubelcens malos humorcs in homine expcllit, ftomacho bonum créât odorem, eiufep frigiditati fuccurrit.
- Purgatqueoculorumclaritati officiuntrcollyrioadmixtum co rum humiditacem deficcat. Tritum amp;nbsp;cum aceto mixtum,impetigi nem curat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Cinnaniomum confortât cor, bonumq; créât fanguinem, unde 8^ Cardiacis auxiliatur,
NOMEN'
-ocr page 189-5IMPLICIB, MEDIC«
NOMENCLATVRAE«
Mniutif, H Ift^a-tKOji, a K.iàDociiJtâKi)i/. a KtT^lSf.
Citrus* Citrea malus feu medica* Malum medicum* Perficum* Citromalum» EtCitreummalum, Titanat 21pffdbaum. Onmudpffch Cttcynapffd«
ANNOTATIO IN CITREAM MALVM* ^ITREA malusfeu medica, quamamp;Pcrficam autore TheO^ phrafto,amp; AfTyriani, Plinio referente^ uocanc, cuiusfrudum *^^§0 Citreum malum uel Citro malum appellant, uel malum Cr-^’‘'•Græci malum Hefpencum, autore luba, qui ab Hercule trans-id in Græciam,amp;S aureum malum uocatum fcripfit,ut Virgi-^^derjsintellexiffe uideatur,cum dixit; Aurea mala decern mill* auri colore relucent Poma,aurengia uulgus appellat,ut inquit '^^dlius.’Quæcxuiridi in luteum languefcunc,Citreola 06 tandem ^^Qiila nominant, Quæ ouata Ipecieturbinantur, filutco colore ’^*^^nt, citrangula priuatim Citrea uocant. Si herbaceo colore ui-’^^'itjimones dicunt, Hucacccdit, quod Antonius Mufa inquit, ’^°scitrigcnUsquodfucco potiffimum abundat amp;ualde acerbo, ’‘Tonern appellamus,
DESCRIPTIO*
Citrus feu Citrea malus arbor eft toto anno foecunda amp;pomi-p*^®,alqs cadentibus, alps maturefcentibus, alrjs uero fubnafcenti-“^smaÜs, folio lauri, intercurfantibus fpinis, fruCtu perenni, Po-’’^uni oblongum eft,rugofum,colore ad aurum inclinato,cum gra '“^atcodoratum. Interdum quoq; rotundam figuram habet.
Motion rei rufticæ Celebris Author, iubet Pomu Citri, fubadla gy-P^o ftudiofe perlini, ut toto anni curriculo inoffenfa integritatc 11-^æfùmomni uitio ftruetur*
Citria mala no putrefcere promittit,quæ aceruis hordei fuerint ^Ijruta.
Tradunt alq malum per totum annum cuftodiri, fi uafculis quL ^ufeunep elaudatur. Alf) fingula fingulis fitflilibus elaudunt, 66 o-p3colocoordinata cuftodiunt. Pleriq; in cedri fcrobc, uelinftra-’Minibus minutis,uel in paleis teôa feruant*
TEMP ER AM ENT VM*
Citrium malum réfrigérât 8ó deficcat in fecund o ordine* Ægineta inquit;Citrfj medium acidum aut qualitatisexpers eft,in quo fernen tertijrefrigerantium ficcantiumq; ordinis habetur,cor texGeeat in fecundo quidem abfeeftu, led non item refrigerat,acri uirtute præditus:caro ipfius crafli fucci eft,pituite generande apta, amp;nbsp;frigida : fernen digerit, amp;nbsp;in fecundo ordine deliccat,folia arbo-risGccandi difeutiendiq; uim reprælèntant*
-ocr page 190-DE HERBIS, CAETERISQVE
Q Semen habet pirorum feminibus Bmile, amp;nbsp;amarum,frudosinlfi Continet triplicèni formam, quod inferiore parte frudtus eft, act dum faporem præftat,ut acetum,8d natura réfrigérât, medium au tem quodinter medullam, Ôdcorticemeft, calidum Schumidum natura eft,
Cortex naturacakfacit atq; deficcat, cuiusufus eft in medicina, Aetio cortex cakfacit,amp; reficcat tertio rece{ru;Caro autem refrige rat 06 humedat primo,
VIRES AC IVVAMENTA,
Orishahtum 00 fuauitatem commendant decodo mali citrijCol lutoautfuceoexpreflb, Idempræftacdecodtumcorticis,
Creduntur cortices in armarfjsamp; fcrinijs compofiti, croiionura noxasà ueftibus arcere, Suffitusex corticibus remouet maltint aërem,unde peftis oriri fokt.
Cortex Citri ad omnes affedtus ftomachi conuenit, ciborum concodlionem adiuuat, Aduerfus atram bikm,amp; trifticiasquas eic citat,opitulatur.Omnes uifcofos humor es ex intcftinispeUit,MeL fe conditus uentrem calfaciuamp;T humorem,qui coqtjCXpurgat,
Puluis ex cortice in uino potus,iocineri amp;nbsp;ftomacho confert, Medulla huiusfrudfusconducit adinflammationem membro-rum.Cuius loco licet ex Pharmacopolio fumere unguentumCitrft num,quod etiam ad cutem attritam,ód cQnfricatam ex longo itine re,labore uel pruritu prodeft,fi illinatur,amp; inprimis ad calidos turn ores,utunguentum album.Idem faciei illitum kpram inde tollit,
Conditum fit ex malo citreo, quod comeftum ab hominifausin-firmis,^ Lipothymialaborantibus,cor confortai ^ omnia interi-ora membra.
Ex fucco fit Syrupus acido fa porc, qui itidem cor confortât,nc. nenumq; inde pellit, amp;nbsp;auxiliatur Contra malu Sv infedtum aerem, •c febres peftilentiaks,
Mala Cicrea aftis 00 calidis obfonijs adhibentur omni tempore, - seftate tarnen præcipuè, quôdbilem reprimunt, fitim extinguun^ amp;nbsp;defiderium cdendiinducunt, Comeduntur amp;nbsp;in prægnantiU faftidqs,quod malum Græcieyflan dicunt. Semen omnibusue^ nenis aducrfatur,priuatim morfibus Scorpionum, 8d potu amp;nbsp;app® fitu refiftit,
DE COCCO GNIDIOgt;
NOMENCLATVRAE/
Coccus Gnidios, Thymdsct,* j Mezereon, Laureola,
Swilflnö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNO-
-ocr page 191-SIMPLICIB; MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eö
ANNOTATIO IN COCCVM ÖNIDION. ’ ‘ -Ç^O C C V S Gnidfos, Mezereon^ó^ Ïaurcola diucrfc funtherbi^^ in quibus Pharma copolcgrauiter errant, qhum cas ita cönfuri ^^nt,quan fint una herba. Habent autê talem diffcrcntiam,' ut Ot; ^‘'oßrunsfdfiüSj ö^ RucUius indicant. Coccus Gnidios planta eft ^'lam Diofcorides Thymelæam appellant, Mezercon^uerô eft ^hamdæa apud eundem^ 6ó Laureola eft Daphnie»« Semerî Thy J^dææ Diofcorides appellat Coccum GnidÎQn.Thÿmelea^wineii J^^bere uidetur, ab olea cui fîmilis eft, amp;nbsp;à Thymo herba,cuitis hai ®^tflores, Aliqui banc plantam Pyrofachncnuocarunt,âièufendi ’*’ 4'^anî habet: 7rvf enim Græci ignem uocant:nec aliud Pyrofach-“^compofitum ex igne amp;nbsp;tenui ftipula nomen indicat,quam quod ^§''fgièurit,
DESCRIPTIO,
Coccus Gnidios eft frutex folia habens ut Prunus fylueftris, ^uam Acatiam uocanc, fed abfep fpinis, in cacumine flores produ-^'^ rubicund os, ex quibus proueniunt grana nigra ad Pipcris fimi-^’^dinem,quæ guftata linguam acriter mordent, Rami eius ad ig-’’^® accendendum optime conducunt, qui humi fparfi iacent,Na-^'^•Cur montants amp;nbsp;afperis locis, Diofcorides hoe mododeferi« ^‘t. Hæc planta fpeciofas e:?^ ft uirgas mittit, gracilefq; amp;nbsp;bicubi-^^^sfere,Folia Çhamelææ,uçloleæ fimilia habet, uerumtamen an S'^ftiorapinguioraq;, amp;in commanducandogummoiàglutino-h^jflores candidos, amp;S in eis fernen myrtofimile, paruum, rotun-^'^rn^ principio uiridc,moxrubens : operimentum cuiusforisdu-’'Um nigrum q,-.intus nero candidum eft,
TEMPERAMENTVM«
Calefacitatc^dcficcat in quarto ordine, utMefucteftatur, Et ioeihen alqfç membris mterioribus natura nocumentum infert, tjuicunq; ucró uti uoluerit, prius in Iade decoquet^S^ fpumam in-detollet, uel in antiquo iure gallinacco, tu malicia eiuscomgitur«
VIRES AC IWAMENTA,
Detrahunt per aluum bilem,aquas, pituitam, uiginti granorurn nuclei,uerum fauces adurunt: quare cum farina pol en taue, au tin acinouuæ inclufi, aut melle codo obdudi dantur deuorandi, In Ófficilifudorecum nitro,amp; aceto tritiperunguntur,fedpra?gnan tibusobeft, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Theopbraftusinquit, Granum GnidionftmenfertPiperema-r ius,muItoq;adcalefaciendumPipereualidius« Quamob caufain cumdant (datur autemadToluendam aluum) inpaneautadipe inuolutumdanc:alioquifauccsurit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no. '
Noxiaftomacho herba eft. Folia per meflem carpenda hint:
-ocr page 192-DE HERBIS,jjC AETERISQVE
C poft (Juod ficcantur in umbra Sc léruantur» Ea cum dandâ -erunC, tundenda pnus,8C auferendg omneseoru fibræ,^purgant corporis âquas pondère acétabuliin diîuta um/pononcpbta;mitiôrcni£a^ menpurgat/onemfaciuntel/xælenti aut concis olcribus m/xta,r^ Mezereonab Arab/busdidtur berba,quâm DiôfcoridcsCHâj mdæani appellat, 5^mterprgtatûr quaßrap/ens u/tam, ut Melùç teftatur^. ‘^ Hax berb^ uenenum in le continet, /gitur c/us ufuspe^^ nculofus eft, ni fi uenenum alrjs rébus ci adimatun Oinnesaliaé lierbæ,qug fob hoc frut/ce nafcuntur, etiam uenenofe font, amp;nbsp;ho^ minenj founmefe poflunt,fi qu/s eas m cibo fompferic^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
r, DE c'oLOQyiNTiDA,
NOMENCLATVRAE,
' * #. I « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ' I
Colocynthiï* Coloqu/ntida,
' b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ SyJueftris Cucurbita»
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Bmxvd/prbfrra3p|f4»
ANNOTATIO IN COLOÖYNTHIN» f^O LOCYNTHISà Romanis Cucurbita Sylucftris appeÏÏâ. r^^fur^qkiidam Cucurb/tam amaram uocant. Hodieofficiniso-mnibusColoquintida Barbarè d/citur, NotiflirHacftapudomne« CoJocynthïs,amp; pecul/are ahdquoruni Pharmacum» Quidam ex. recentioribusmedicisxius ufom improbant, acconfoluntnequiC quam ca utatur, quiaadeo uioJcnta res fit, ut magis turbetqua'ni profit; Sed fi conuenient/add/tamento redccomgaturCofoeyn-th/s,noncftadconoxiumPharmacum,
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÈSCRIPtJO, - nbsp;nbsp;nbsp;'
■ Colocynthisfolqs Sf frudu Cucurbita? eft fimilis, iarmenta ^ folia per humum ftrata repunt, fruftum fert in orbem circuma^ lt;Rum medioCr/s pilæ quantitate, egreg/æ âhiaritUdims. Vfiis dus rft admodum per/culofos, nam uenenum in le habet, quareperfi m/t,'amp;^ diffîcilem arthehtum reddit,magnamq;créâtimbecillita» tem.æfngidum fodorem,
TEMPER
-ocr page 193-’ SIMPLICIB. MEDICgt; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$7
TEMPERAMENTVM» *.'
Cakfacit in tertio gradu,in fecundo deficcatîdiirât fruétus intégra natura amp;nbsp;uiribus ad quincß an nos.
NOCVMENTA EIVS.
Colocyntbis nocet cordi,ftomacho,amp;S iecori,faciens in homine ^perationes difficiles: amp;nbsp;aperit orificiauenarum, fanguinem fupra 8i infra potenter educit, deradit inteftina, Ôôuiasunnæ. Proinde 9uifq;(luieautiuoluerit,uideat,uteampriusmifceat, amp;Suimmor., tikrameiadimat. Quarefiadftomachumutiuoks, tumultrafe^ '’’i^rachmam non accipies,amp; admifcc maftichem,ita enim non no ï^bitPoteft etiarri Colocynthis mifceri cum Draganto, Bdellio ÔC Gummi Arabico.
Parariquóq: poteft, neuenenurn ciushomini noceat,hocmo-’^o^Accipe Colocynthida iam maturam, 06 fardum illud quod in-^^rius,quernadmodïiinGucurbitafatiua,ineo continetur,cultcllö ^’^cinde,quod in aquam miiliam,in qua myrrha fit decocta conijce^ ^in ca aliquandiu ebullire fine,ac deinde ficcari.
VIRES AC IWAMENTA. ‘ ‘ .
g Colocynthis unius obuli pondère fumpta acaqua mulfa permi-^3 corpus óptimè purgat ex malo Phkgmatc.
ExpeUit Phlegma SC fuperflyos humores ex membris interior ribus,
y fus Colocynthidis falutaris eft ad uehemcntcs,amp; antiques do kres capitis, amp;S præcipuemedetur illis qui propenfi funtad Apo- ' pl^xiam, amp;nbsp;morbum Comitialem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -•
Conducitad afthmaSCantiquarntuffini; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ; j
Auxiliatur etiam contra coxendicum, 60 pedum dolores,amp;r Cori ^’■^aquamintercutem. Ad morbosadeograuesealicetuti, fed ita '^^priusparetur ut ante didum eft, atq;uthocfiatcumratione. Qparcquifq; fibi caueat, quieautiuelit, né damnum alicuiinferat» Cumaceto permifta,fcabiofam cutem fan at,fi inde lota fucrit. ’ Infufaquocpclyfteribus,inteftinorumomniumuitijs medetur, frenum,amp; lumborum,0ó paralyfi eiedo femine. In morbó quo-, ^ucrcgioutiliterfeminaeiusfumuntur, fiprotinus aqua mulfa fu-perbibatur.
Games eins cum Abfinthio, amp;nbsp;fak tritf, dentium doioremtoL knt;fuccus uero,cum aceto cakfadus,mobiles fiftit.
Decodum Colocynthidis in aqua mulfa,uel paffio refrigeratum kb die crafibs humores 06 Rrigmenta detrahit.
Virentifucco utiliffimè ifchiadicipcrfricantur»
-ocr page 194-Cofubnna, Colubn^ 5erpcntarjagt; Vipenns, Df^evfU culusmaion Collum Draconis, Draicontion, Biûortu^
9^(vwni^.^(l)lans(nfKMit. 2Uwwç. ^^l^^Md^»
ANNOTATIO iN COLVBRÎNAM4
OLVBRINA à PhnrmacopoUs dicitur herba gvSLm DiofcoridcsDraculum miiorem appellat. Latini Ser-pentariam aut Colubram uocant, quæ nomina fonita ® eü, partim à radicCf partim à caulcôCfolijSf Velutquû dam uolunt^quod contra ferpentum,8c uiperarum uenenum Antb dotum Gt. A1^ ctiam BiHortam, Serpen tariam n ommant, fed Ion-j^èdecipiuntunquoniamradicem Bifiortanon habet Serpentaria^
DESCRIPTION
Colubrinx dug funtfpecies. M^aior crifpis eG folps.Radicem ha bensforiscolore cineritiampntus candidam^ T^inor uero queap-peUatur Ar on, folijs eG pianist leuibus,cum longa 8c candida ra,, dicc,quaCfUtMefueinquit,ad nigredinem uergit exteriuSf interivs
-ocr page 195-SIMPLICIB^MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3
üeroalba en. Et fuper utriufque radicem eleuantnr tliyrfi,habentcs maculas ad moduni ferpentis»
Diofcoridcs alitermaiorem defcribit,inquiens, Nafcitur Dra-tunculus maior umbrofis locis circa fepes, Caiilem habet redum, bicubitalem,baculi craflitudine,uerficoloremq;, innato Ieuore,ut ängui lîmilis uidcatur» AbundantS^ cuincunt in eopurpureæ maculæ : folia fert rumicis, fibi inuicem implicita ; fernen in fummo taule racemofum,cinereo à principio colore:cum maturuit deinde tapiUamentorum croci colore,puniceuinq;. Radix eftgrandis,ro-. mnda,candida,tcnui libre ueftita,
Plinius triplici effigie Dracunculum demon it rat, Diofeorides ®trô duplici effigie. Ottho Brunsfelfius in uolumine Herbario tjuod Germanice conferipfit, ultra quinq; genera enumerac amp;nbsp;de-^thbit. Quam Herbarf) Colubrinam appellant, etiam in hortis phntatur,gaudetetiam humid is amp;nbsp;umbrofis locis. Melior pars ^otius plantæ eff radix,utinquit Mefue, quæ collÿenda erit in ^tK,amp; circa principium æftatis. Effbditur per meffem radix, lo-^3lt;pincaleolas fecatur,qu£ funiculo traiede in umbra ficcantur, te fttDiofeoride.
TEMPERAMENTVM,
Ê Colubrina calcfacit amp;nbsp;deficcat in tertio gradu. Maior calidior ^ft natura minori. V trac^ eff abfterfiua, incifiua, penetratiua,aper-^*^amp; humorum fubtiliatiua.
NOCVMENTA ÊÏVS.
Nocet utraqj acuitate fua hepati, amp;nbsp;uentriculo, attrahens ad ca •^tnibra, quicquid ufquam eff pernicioforum humorum in toto ^orpufculo.Odor preterca teneros conceptus ab ortu uiciat.
RECTIFIGATIO EX MESVE.
Verum hoc quicquid eff malici£,emcndatur cum Rob,aut melk P^ularum, aut fpeciebus elefanginis, deinde commifcendo ei ali-S^idex fimplicibus ftomachicis ftipticis, cuiufmjS^di fiint : Citonia ^maftichc.Miniftrantur ÔC T rochifci Diarhodoh:poft eius exhi ^itionem praeparatur etiam fic:Munda radicem Crifpïc,amp; lauain mbo,deinde coque in aqua:ucl fi id non lubet, amp;nbsp;magis expedit,ui Roremenim coqucndo remittit, tere pulucrem eius Ib. duas 8C Rob,lb.6.uelmenisamp; Rob,ana lb,^,Piperis,Cinnaniomi,Zinzi-^tris,macis,gariophilorum,ana drach.fj»
IVVAMENTA ET REMÉDIA.
Colubrinaifchiadicis opitulatur, fi inde bibant, ciét urinam,$^ ntnerem ftimulat, SC naturam hominis confortât. CohtritaSi turn ouis comefta,fufpiriofîs medctur,pcdus lenit, pulmoncm ex-purgatjactollittuflim,
P wj
-ocr page 196-DE HERBIS, CAETERISQ^VE
C - Suçais auribus calidus mftillatus^tinnitus ac fufurrus caruïü dL fcutit» Qiiidamamp;fucco contra dolores aurium ufi funt, cum oko mftillantes»
Radix in aqua élixa, cutem lepra infedam, expurgat, fi inde la, uetur.Eadem contufaamp;impolÏta,adarticulorum contufionespro deft» Conducit mulicribus quorum menfes fupprimuntur, foenis mortuos ex utero educit, quare ufuseius grauidis eft noxius, nifi tempus pariendi adfuerit.Fugat uenenata animalia.
Radix potiffimum efficax eft contra peftem,fi in pulucrcm reda éla cum Theriaca amp;S aqua Endiuiæ affumatur,
Prodeft tofta 06 elixa cum mellcin eclegmate, amp;fic impofta, non nifi refta ceruice {pirantibus,ruptis,conuulfis,tuflï, amp;nbsp;à capite in fubiedlas partes deftillationibus»
Concifaamp;exmelleinita,phagedacnica, amp;nbsp;malefîcaulcera,præ, fertimq; addita uite alba,purgat. Conformantur exea etiam addi-to mellc collyria ad fiftulas. Ex mellc inundlæea etiam uitiligines delentur,Polyposnarium amp;nbsp;Carcinomata abfiimit.Folia etiamuc lutiadftringentia recentibus uulneribus, amp;nbsp;pernionibus inuinö décoda impofuerunt»
Radix medetur morfibus uenenatorum beftiarum, f ex ea muL no quis bibat, ucl loco affedo imponat.Fcrunt prfterca non uulnc D rari à uipcris cos, qui manus Dracunculi folps confricuerit, aut ra-dicem eius efFoflam manibus geftet. V tilis amp;nbsp;fuccus eius oculorum medicinæ contra nubeculas,albuginescaliginefq;. Ad dealbandani faciem,^ mundandam,pulucrcm eius tere cum aqua rofacea;inde rurlumexiccatain fokaqua,8ó ficcatopuluere, addeCcrufædra-chmam.i.cnm aqua rofarum,8ó line.
Contra Cancrum, Accipe partes tres puluerisCoIubrin^,8^tet’ tiarn caleis uiuæ,atq; cum aceto diftempera, poftea infpcrgito,cor roditemm,mundificat,amp; fanat.
Radix ut Apuleius inquit, cum axungia fado malagmate ofli frada è corpore extrabit,
DE AQVA COLVBRINAE,
Tempus diftillandi conueniens eft, ut radix condlàamp;S contufa diftilletur intra menlêm lulium 86 Septembrem,
AquaColubrinæqmncrjspotamedetur pefti, Itidem mane86 uefperipota, auxiliatur tuffi, ac malos bumoresepedore pellit, prodeftq; urinæ ftillicidio, Conducit fi quifpiam ceciderit, aut pereuftus fuerit,aut idus,ferroq; læfus,quôd languis intra corpus uel cutem concretusfucrit,tum accipclibram buius aquæ,86 iiifun cias fem in is finapi contufi,86 tempera cum iiq,unci|s aqug Cerepho Iq,061inteolopercolabis, atq^admodum ladis exprim es, inde Ito-minima-
-ocr page 197-- SIMPLICIB^^MEDIC*; - g^
^oinnnemendie ac ueiperi una uwe ad irj.nncias bibendum da. ^iSjUtpriusfemfunda facchanpemdij admixta fît, hoc remedium pr^ftat: Si cumGoffipioimponatur recentihus uulnenbus,fan-gwnemeorumfîftit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s r ‘ -
Vulnera etiarn fanatlineis paunis imp o fît a, uel duabusunerjs •’’încô^uefijcripota. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-rur^ Pedesfrigoreftupidosmaneamp;ueiperi eaaqualauato, tumfri. ?WcxpcUitur,ó^mitigatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
A uipcra uel ferpente morfus uel idus, locum afFeAum hntcoli# '‘’^ïintindis lauct, uel etiarn imponat,tum auxilium præftat.
Erdern cum Goffîpio naribus indita polypum abfumiù-^ : iü lt;nbsp;Ad Cancrum quoq; efEcax eft,linteolis impofîta, .•ainiK .£b , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ü 1^^ nlt;üX'f32q3«
DE CONSOLIDA MAIORE. torn
fiirim
NOMENCLATVRAC
ivt^nvsf vvKrtf. OiCJ 1’ r !''•'. «fi
3 Confolida maior., Symphyton maius, r Solidago.
Anagallis maior,
W«IïVUV^.
2^wclt
gt;'
r T ANNOTATIO ÏN CONSÓLÏDAM MAÏÖRÈM»quot; 00 N S 0 LID A maior herba eft quam Diofcorides Symphy^ ton aîterum:Gaîénusucrô Symphyton magnum appeUaf^Ro quot;^ietiarn Solidagincm earn appellant, nei^ dubiumeft, quin ab efFedu
-ocr page 198-•DE HERBIS, GAETERISQVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
effedu ea nomina tam à Grgcisquam à Latimsd ïmpofita fnt,n^ pc à confolidand o óC glutinando, quod præ multi's alrjs herbis ii^ primis facit, unde èC uulneribus curandis,amp; fanguine fiftendo maxime commendatur, Radix enim tam acri uirium robore eftpræ* dita,ut fi onæ ad ignem imponatur cum difleöis camibus^d^ coï^ glutinet,Só cx multisfruftis, unam tantum partem facial - Eft ad-nue aliud genus Symphyti,quod Diofeo rides petræumuocat, pfo pterea quôd in Pétris amp;nbsp;locis faxofis nafeitur; quod Herbanj ne co gnofeunt quidem, Herbarq recentiores tria Symphytifeu Confo-lidægenera conftituunt,præterpetr^um.Magnum dequohicagi tur : Minus, fed radice intus amp;nbsp;foris alba, fere bulbi effigie rotunda, Minimum flore in fpicam purpureo, ac folio quidem on^ani, utpetræum,fedinhumidisgenitum, radice lignofa, iuperuacua, necodorata, necduîci, nccïàliuam ciente: quæfuntinpetræoo-mnia,
DËSCRIPTIO,
Confolidæ duo funt genera. Minus fediect, amp;nbsp;Malus. Minus folia habet crafTa, ÖÓ Origano fimile eft, caulem lignofum, odora-tum,acdulcemhabet. Radicemautemlongamfubruflämac digi-tali craffitudine, ^Maius habet oblonga,^ hirfuta folia,ad linguf D bubuiaê^qitamBuglöflumuocant, foliorum figuratu accedentia, caulcm concauum,duoru cubitorum altitudine,florefq; candidos habet. Radices illi funt foris,^ in fuperficie nigræ,intus candidg, SCglutinofblentore molles:quarumufus tantum eft. Mains ubiq; eft notifRmum, Minus ignotum eft, èc ut Brunsfdftusputat, eft Diofcoridis Synfphytüm petratum,
x TEMPERAMENTVM,
Confolida eft calida amp;nbsp;ftcca, cum caliditate temperata, Sf cum humiditate uifcola,ut Vigonius fcribit,
Ex contraries potenties confiant,ut Galcnus,S^ Ægineta inqui-unt,habct namq; uïmfecandi, ideoç Pus in thorace, amp;pulmoni-bus colledtum expüfgat, habet etiam aliquam contrahendi uirtu-,tem,qua fangninisci^creationes medetur. Item calida quidam hu miditaseiineft,qua fttimarcet,amp;rarteriæ afperitates fanat,
VIRES AC IWAMENTA,
Radixtritaaepota, fanguirrem expuentibus acruptisprodeft, ■ Eadem trita,quaflatisamp;r contufisarticulisutiliterimponitur,
Herbaeandememp radice habet uirtutem.
Radixrecentiauulneraglutihatifljta,
i '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inflammation
-ocr page 199-SIMPLICIB, MEDICgt;
90
Înflatnmatj onibus, præfertim fedis, amp;nbsp;inteftmdrutti, cum folijs SenenonisutiHteriUinitur. EnteroeodascohibeU
Adprofluuium mulierum,herbæ Confonde pulucrcm mollifli-«ncconcritum,potui dabis inuino, etreftringuet,
0risulcera,rimas,ôC condilomata mirabiliter reftituiC, Succus cum oleo mixtus fanguinem fiftit»
Multismodishæc herbaufurpatur. Aqua cnim exea pôteft di ftillarfamp;propotioneuulncrariapropinari» Vel lint cola poflunE ’■itamadeficri, ÔC imponi, quando aliquid fedareud fanareuolib ®’gt;s» Quidam herbam cum radicc fimul contundunt,ÔC loco affe-^toimponunt,quidam decodiionem ex ea parant,
DE AQVA CONSOLIDAE MAIORIS,
^âdix tantum diftillatur in medio Veris,
^quaConfolidæpota medetur ruptis, A^illisqui crus caden-7^§cnint, eamœ pondéré trium unciarummane, mendie, ac ''^priaifument,
^’’^aslabiorumfanat,fi exealotæfuerint,
.^°nuulfiones fulïeruefcentes compefcit, fine quafeun^^, alias ^^*®^ufturas,amp; ardor es extinguit,lineis pannis impofita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, °^ern modo fedat facros ignés,ÔC expeUit exteriores tumores, 1J^ ^°^Tæ impofita,fanguinem uulnerum fiftit, my prseftat, fi cum alio potu mixta per diem bis aut ter biba-
DE CONSOLIDA RECALL
NOMENCLATVRAE,
Confolidaregalis,
MiW 0po:cn,
ANN o;
DE HERBIS, CAETERISQ^VE
G ANNOTATIO IN CONSOLIDAM-RECALER*
£ ONSOLIDA Reg all's cti'am inter Conßlide genera à uulgai ribus Herbarijs nuraeratur, Multis enim alijs herbis id nomt nis competerepotcft,quibus uir es pares,amp;S temperamentum^qua^ i^gt;ïg^^^^^ ^o” uidentur errare Herbarij dJiqui quatuor, ud qumq; genera Confblidæ oftendunt. Nondum nobis conftat,quomodo Gr^cc ucl Latine a^d Diofcoridem, amp;S Plinium appelJetun VuL go dicitur ^^ftter OpOKtt/quia flores eins formam ca lean's repr£gt; lentau
DESCRIPTIO,
Confolida regalis habet uiolaceo colore flores,mednis fo/Jicu/us infloribuscum cauda eft rubicundus, ahoquiomnino uiridisefl» Radixgdua eü. Nafciturinlociscultispalmialtitudine, .
TEM PER AM ENTVM» CalidiS^flccitcmperamcnti eft.
VIRES AC IWAMENTA*
AbRergunt ruborem oculorum flores eins triti, atq; in aqua rögt; ücea macerati;adcoq; totaocularia herba eft, quæquihufeunq; fa-cilè oculorum malis medicatur, Só quæ ucl concéda etiam crebro fanct.
15 nbsp;nbsp;Ab ftudiofis in precio habetur, una cum Ruta, Siquidemcre-dunt iflius crebro intuitu,nunquam fe ex oeuJis Jaboraturos, Quare earn in fuis mufteis fuipendunt,
DE AQ.VA CONSOLIDAE REGALIS.
Optimum diftiflationis tempus ed,ut herba UJ^^ cum cnûibvSf ÔC floribus concift diftidetur cira principium luniji
Aqua iîlius ud dccodo florum utuntur experirnentatores contra atram lucm,ardores 8c æftus,tuflîm,tumores,uenena,uomitiones S)^: Chokricam pafTionem; adueriusftrangUriam, ca/culos, ifehia^ da^ôC coxcndiccn : hem ad deqeiendam aluum, datur autempon-dcrcirj.udiiij.unciarum,
Eiquoquequiiam ex calorein fyneopin decidit, ß porrexeris ( Confolidx regalis unciam unam^aqu^^rofaeex, ßoragmis,8cBii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gloffæüorum drach.iij,8C continuo refociîîabitur.
DE CORIANDRO.
NOMEN CLATYRAE.
ANNO.
-ocr page 201-âlMPLiClB, MEDIC» jj
ÀNNOTATIO IN CORIANDRVMlt;
ORIANDRVM GreciCorionautConannonuô cant, à cimicibus, quos folia eins amp;nbsp;caules oient* Si-quidem infedû illud Greci Corin uocant, ideo plan tam eos olehtem Corion nominauerunt* Non fecus ^nimGofiandrumfoEtetatquéilla quamCotylam fœtidamuulgô uocamus, Sunt contra qui quôdGoriannon Gr^cifrèquentius tluamCoryon,Coriandrum uocent,non à cimicibus,fed quafi Co namblon, id efthèbetantem oculorumpupulasdidlum fujlïeùe-lintjiMjNv cnim oculipupulam amp;nbsp;«li^hvvamp;v hebetate qdem Græci di-tunt’quod quàm uerum fit,peritiores intelligent.C^iocunqj autem nomine uocetur,herba eft notiffima, ac fernen præcipuc,SC à Dio-feoridèatq; Nicandro inter ucnenatas herbas enumeratur, quôd hafrigiditate mentem offendere dicatuf*
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTIO*
^ohandrum caulem habet altum 80 rubicundum, folia Petro-f^l'nofiniilia,fed la dora tantum, fernen rotundum ÔC intus conca-^um;florem album gerit, ueluticx quadamumbellaparumdiuuL ^^»neqadmodum coadaprodeuntcm*Nafcitlirfercinhortis» n , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temperamentvM,
Vinirefrigeratôriam habet, ut inquit Diofeorides, Quidam . '’^^igoniusteftatur,Coriandrum dicunteffe frigidumamp;S ßecum: ‘inidamuerô calidum, Ab effectu enim cognofeitur calidum elfe; ^niauentofitatem amp;nbsp;Schrophulas refoluit. Ex alio enim latere 0-^^^ndunt effe frigidum amp;nbsp;hccum. Quia fumptum poft cibum,cibi ^Woscompelcit, 06 ne ad caput afcendant, prohiber* Galenus ®^PaulusÆginetaexcontrarijsuirtutibus compoßtu effe teftanf«
VIRES AC IVVAMENTA,
. Coriandrum feruentibusulceribusprodeft:amp; præcipucnigr» pnftulæ ad modum peftis uenenôfæ,quam Carbun culum uocant, turn aceto 8ó oleo rofaceo aut melle fumptum»
^trtiginem capitis difeutit* Seminisufusauxiliatur morbo CO-’^itiälilaborantibus» Videndum tarnen erit,ne copiofius fumatur, noxium enim cft,ut fernen Hyofcyami,jamp; diffîcilisconcoôlionis*
CoriandrumficcatumSC aceto maceratum, aut facehafoinuo-htum atq conditum, ftomachu utentibus corroborât, amp;nbsp;fuauem nns reddit anhelitum*
Contufum 86 cum melle oteo^; rofaceo permiftum, äc teftium nlceribus illitum,citô ca fanat*
Mulienbus uenerem minuit* G enituram autem uiri adauget,ut Diofcorides teftatur.
-ocr page 202-DE HERBIS, CAÊTERISOVE
0 nbsp;nbsp;Reprimit uäporcs c ftomacho caput pctentes,quare indbo iHïl
co utendum eft,qui morbo caduco fuut obnoxfj. Nam caufa huiuS morbieft, quodCreaturexuaponbus, qui ex ftomacho ad caput ticuantur,
Semine cru do non eft utendum,nocetenim fanguini fed inacegt; ' tö macerato, atc^ faccharo inuoluto licet utt Vndê amp;nbsp;Platinain^ quit» Comedunt Anifum amp;nbsp;Coriandrum faccharo inuölutüiïi dc licatiores menfæ, ad oris Sc capitis medelam : fccniculum uulgares,
Aceto præparatumuel faccharo obuolutum deprimit uapore8^ c ftomacho caput petentes.
Hcrbg nullus ufus eft, caufa mali odoris quem habet, nocetenim capiti,
Coriandrum cum aceto præparatum ac contritum,amp;Cum fuc. co plantaginis fumptum,Prodeft contra fluxu fanguiftis rtaritmi,
Xenocratestradit rem miram, huera eft:mcnftrua conrineri uno die,fi unum granum bibérint feeminæ: biduo, fiduo ; amp;nbsp;toti. dem diebus quot grana fumpferint.
SuccusCoriandricumaCeto permiftus, réfrigérât S^extinguit facros ignes.
Semen cum paftio fumptum,ÏumbricospüerorUrti pdliC
Succus eius cum fucco laducae amp;nbsp;plantaginis, 6^ albumine oui, amp;nbsp;ôleo rofàto,omnibus Omul conquafratis,apoftcmatibus cälidis. Si heréfypeiatis, uchementer opitulatur, fi quis impónat»
Vlcerious fiimponatur,expellitÓlt; fanateà»
. Semen in aqua codtum 5ó potum,folutionemucntris ftringit, ’ Coriandrum puftulis peftilêntialibus imp óf turn, eas extingUit* Succus cum cèrufa, fpumauc argénti, nee non aceto amp;nbsp;rOlaccO îlliÉus,ardehtesfummæ cutis ihflämmationesemendat.
Décoda Coriandri, ut Vigonius inquit, cumfarinafabarum, Sc oleö rofaceo 8^ myrtino,ad ignem de omnibus facicndocmplagt; ftrumfolidum,apoftemata tefticulornm calida potentifTimcrcfol* uit,dolorem mitigando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Platina docet quód CoriandroGmpIici, Se nondum coriedo haud uti debeamus,propterinnatam maliciain^ feducl cummcHe, ■ ucl cum uua paffa, uel quod fuauius ac falubrius eft, acetoprapa* ratum ac faccharo inuolutum.
NOCVMENTVM CÓRIANDRt
Coriandrum liberalius ÔC copiofius,acnon præparâtum fuftt-ptum,uocemexafperat, cerebrum obtundit, SCcbrictatifimilcnl cum turpi loquacitatefurorcm facit.
Antidotum eft, Vinum meracuni Cum Abfinthio, Bibtifitur «iam utiliter contra Coriandrum ouorum putamüia in fe ipfa con frafta,
-ocr page 203-SIMPLICIB, MEDIC; x 9t
^di^rïta^* amp;nbsp;cum muria diluta* Quinetiam Muna ipfa per Ie bibitur/alfum^-gallinaccorumanferifuc efeukntum lus» De hoc wide Diofeoridem lib. 6-
M, Varro Coriandro fubtrito cum aceto, carnem in corrupt am ^Hiuferuari pu ta t,fi inde falitafuerit.
D E C O S T 0.
NOMENCL ATVRAE»
Coftus»
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^flcn/ÆtnWwrçehttrt
bet:2(p0tcch«t
ANNOTATIO IN COSTVM, O^OSTVS frutexeft, cuius radix tantum in precio eft , frudtul mutilis.Tria eius genera: Arabicum quod cæteris præftat,can ’Cleans,hue,amp; plurimo ac eximio adore» Proximum nobilitatc fuC ^^ditlndicum, craflum 8^ hoc, ut nigrum Syriacum graue,buxi co j bre,naresualidèferiens»Probatiflimüm omnium,ut Diofcondes ^^ftatur,recens,candicans,undiq: plenum amp;nbsp;den{um,quod itidem ^u'dafoliditate fit,nullas teredines fcnferit, nee uirofo odore fentia ‘ ^Eferuido amp;nbsp;erodenteguftu» Vndcconijcerepoflumus, non ciTe 'Jftam Cofti radicem, quam Pharmacopolæ, hoc tempore pro eà ^fttndunt,quum nee candida fit,nec leüis,nec odorata»
TEMPERAMEN TVM»
Coftus calefacit in tertio gradn,^ in fecundo deficcat, Eft Go-ftouisamp;I natura calefacere, ut inquit Diofcorides, urinam ciere 8C ’’itnfesducere*
VIRE$ AC IWAMENTA»
Coftus contulus amp;nbsp;oleo oliuarum permiftus, Sf corporiinfrica tusjebrium rigoribus anteaccediones conducit»
Vfuseius etiam prodeft, quan do paralyfis pcdes,uel aliam par-, itni corporis occupauit, fi ex co inungantur, nam humores fundi* tusextrahit,8C calefacit membra^ ,
Radix cum uino pota,ÏumbricosIatos pcllit»
Abftergit eadem afperam Só difcolorem ccu à fok faciei cutem, tx aqua amp;nbsp;melle inun^a»
Radix Cofti omnibus corporis membris refrïgeratis conducit, tntq; fumenda iuxta confilium medici»
Cum uino pota,auget genituram hominis Öd V enerem ftimulat»
-ocr page 204-DE HERBIS, CAETERISQ_VE
ç • MuI/cbriumiocorumfrigidisafFcdionibusfiiccun'itjfiexeafa* uentur uel foueantur,uel cum uino bibatur.
Eadem cum umo adufto eh'xa,medetur membns rcfblutisuelpa ralyricis,fi ex ca inungantur,penetrat enim Sópotenter calefacitea dem membra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Bibiturcumuinoamp;Sabfinthio, utibter contrapedonsdolores, conuulfa,amp;inflat/ones, '
Si duarum drachmarum pondéré bibatur,uiperarum morfibus fubuenit.
DE COTONEIS
NOMENCLATVRAI,
Kv/uviff,
• r
Cotoneum, Cydonium,
Outbeh« Tratten.
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN COTONEVM^
O To NE VM malum à Catone pnmum Cic nominntum cH, Cydonium à Cydone oppido Cretx,undeprimum ad. uedum eft^appel/arunt, CotOneum autem ha dicinonnulUcxitii» niant,quontam Jana quadam t^i uidetw^qux Cotofi dicitur^
Genera Cotoneorum Iunt,Chry/bmeJa, hoc eftaureamala,in-dfuris diftmda^Colore ad aurum incUnato, Struthia, quæmagna funt Sc üiauiora^minuCq; acerba,
Vera autem Cotonea quæparua hint, rotunda, odorat/flima, effi'cacius ad xgntudincs ualcre cxiRimantur^
' Cotonea mirum in modum fece uiniRruantur, ut ‘Democriais inquit^autdamp;ilcnouumijs maUs a/Iignatur, opctculoqucpicato^ inninidoliodaudiintur^ Gc tarnen^ utRuitent : itarcccntiatcncri promittit, Sc uinum in quo ènatanty odorembonum contraherenquot; SiUtinRoccis tomentoue mundo ciRis diCpoRta conduntur. InJcni plurimo tempore in Robe demerfa cuRodiuntur : quippe Robis sr id irate deRnduntur,NecRcusin Rraminibus minutis, uelpaleis obruta componuntur. Nihil tarnen certius experientia docait quam ut maturifftma quæq; Cotonea Rne macula integraq;,Rreno ccdo^decreRenteluna Icgantur^Sc inlagena noua^qu^GtpatentiRi mi oris, deterGa qua caneRunt lanugine, kuiter componantur,8C
’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3x4
-ocr page 205-SIMPLIÇIB.MEDIC^ - nbsp;nbsp;nbsp;9^
îixc,tR collidi poflint^dcinde cum ad fauces uf(^ fuerint compôfi^ *Mimineis (urculis fie funt arctanda,ut modiee mala pr emantur^ t'^ecumhümore fuerint imbuta,fuftollantur, turn quàm optimo ^hquidiirimo melleuasuft^adfümmûitarepeleatur, utpomuni fubmerfum fît Sed cauendum, ne quæ in melk euftodire uolueris^ ’’Wiiaturaniala condantur: quoniam crudafileélafint, ita induregt; Jctint^utufui non fint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .'4
DE^CRIPTIO,
Cotonea malus hirfuta habet folia,uulgari mal0 hand qua^ab ™i!is,frudus eins foris eft lanuginofus, qui dum maturefeit, lute-iJmacquirit colorem,amp;r lanuginem deponit,
TEMPER AMENTVM,
Cotoneumfrigidumeft in primogradu, S^ficcuminprincipio ‘^cundi,habetq; naturam eonfortandi ac confirmandi,
Succus Cotoneorum prodeft,in difficultatc Ipiritus non nifi re-^âcq‘uiccipirantibus,Sô fubueniuntfanguinem excreantibus, quot;
VIRES AC IVVAMENTA,
Grana Cotoneorum in aqua macerata,cxulccrationCmgutturis ^n^endan t, fi inde fiat gargarifmus,
Eadem aqua in ore re'tenta,fedatfitirn,lihguam exulceratam fa-®it,0c réfrigérât ardorem ftomaebi,
Eruftationem ftomachi item tollit, 3c uomitum, ftomachum^; lt;:orroborat,86 Concodtionem adiuuat,
Gonditum Gotoneorum confortât omnia membra hominis,8d ^feutit calorem non naturalem,
Potioexeisconfeda,amp;uefperifumpta, inducitedendidefide-ïium,ebrictatemq,- pellit,
Cotonea tofta amp;nbsp;à cocna manducata, bonu créant fanguinem, f^rebrumq; confortant,
Stomacho accomodatafunt,8ó urinam cient,
Tofta femper meliora funt,uel cum alps rebus mixta qua cruda. Quiuomituaut ftomachi fiibuerfione uexatur, Cotonea tofta fumat cum m elle,hoc auxilium præftat,
• Succus Cotoneorum cumfaccharo temperatus, 8d gutturcucl Ore inde colluta,fanat guttur exulceratu, tollit linguae afperitatem, 0shume(ftat,peintfitim, ,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
In quibufuis ægritudinibus Cotoncis,Sd e*orum Eleduario lici-tiimeft uti, magnum enim robur cordi præftant, amp;nbsp;cal orcs hand natiuos difcutiunt, amp;r générant recentem fanguinem, cor confor-tant,amp; omnia membra Corporis,
In affedtionibus inteftinorum non funt utenda, nam adftrin-guntdn febribus quoq; ab qs abftincndumcft,quando quis aluum lolutamcupit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^ 19
-ocr page 206-DE HERBIS, CAETERISQVE
Lanugo eorum,ut Plinius inquit,carbunculos fanat,contain ui-KO5ÓÓ iUita cum cera,
• Decode eorum fouentur, fiprocidant uuIuæSôièdcs» Congt; Hdturex ijs expentus dbus,quem cydonitem appellant, decodis Gotoneisex iaccharojcaryophynis,amp; cinamomo,
DE AQ,VA COTONEORVM.
Eiedum tempus diftillandi Cotonea eft, quu bene ma tura funtgt; ut turn concifaSó contuG diftiHentur»
AquaCotoneorumiüj.uncijspermifta cumirj. unerjsuinirübei Só craflï,acmane,mendie,óó uefperi pota, medetur domachö ma-!o, confortât enim ac corroborât ipfum, cibum in eo rennet,naufe-amç diieudt: turn quoep erudationem amp;nbsp;uomitum fedat, omnem fiuxum a lui ftringitaffidüè pota»
Aqua ex floribus Cotoneorö diftillata, amp;nbsp;â mulieribusad duas uncias pota,abundantiam menftrui fluxus diminuit, Eodem modo bibita confortât cor,facitq; ad naufeam Só uomi-tum,manc,meridic amp;: uefperi iq^uncijspota»
DE CRETAN O.
NOMENCLATVRAE^
Bat is» Creta manna» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Cretanus»
tnw£gt;:gelfr»
ANNOTATIO IN CRETANVM» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
RETANVS uel Greta marina,ab officinis uulgó dici* tur,utRueniusindicat,berbaina que à DiofeorideGrç 1 co nomine K^iS/xciJ, Sc Latine ßatis appelfatur, hocetiam ex defcriptione DioCcondis adco elaru eft, ut non opus
Gtpropterea quenquam dubitarc»
DESCRL
-ocr page 207-SIMPLICIB, MEDICI . P4
DESCRIPTION
Cretanus nafcitur maritimis Öó petrofis lods/olijs pinguibus ah Oefcentibusq;, flores fert candid os»
Semen profert fimilegranis tritici,ficcat in acre, Sf eft odoratût
TEMPER AMENTVM»
Çalefacitatçdeflccac in tertio gradua
VIRES AC IWAMENTAn
Kerbaipfacum uino décoda Sspota, doloribus coxendicum Wedetur,
Ad tormina inteftinofum auxiliatur, fl cum fucco mercurial» P^fmiftajClyflere infundatur*
Diofcorides inquit.Seminis amp;nbsp;radicisjfoliorumq; decodo,felle fuffufis medentur,óC anguftijs urinægt;
Modern menfes etiam trahuntur,
DECRISPVLA,
NOMENCLATVRAE,
Crilpula, Herba Cancri,
JÖlutwucQ.
^ ANNOTaTIO IN CRISPVLAM.
QrïspvlAM Arabes quidam, utlacobusde j^anlrjsind£-cat, oculumbouis, id eft Buphthalmon uocant, Verum Diogt;
-ocr page 208-DE HERBIS, GAETERISQ.VE
C fcoridis Buphthalmo nuUo modo quadratCompo/îtor ut idem te ftatur,Herbâ cancri uocat, Numeratur inter herbas Sanguinarias, DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
Çrifpula ahum Sexenuem caulem habet, m cacumine autemÉöS res cocruléos cum multis capillamentis* Cum ea maurefcit, caulis arercit,amp;^ flores in gemculum phoeniccunl crefcunt» Gaudet nafd in pratis Sd hortisgrammofisN
TEMPERAMENTVM, Crifpula humidæ 06 frigidae eft naturæ»
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Conducit ad noxios Só letales humores eryflpelata, amp;nbsp;pedunf «ïtia,nam in cibo fumptä, tales humores confumit,
In uino décoda amp;nbsp;pota,febri quartan? medetur,ealege,ut dualt; horasante accefflone ex cabibat,8c hoc quinquies ex ordineitafa-ciet ante âceeffîonem» Paralyfi M Corpore fæüientc,lt;a in uino Uten dum eft,amp;^ fietmeliufcuk^
Sifebrisardensftomachum occupauerit,herbamconcifamuinO impone,^ calidum blbc,hoc certo medetur»
Crifpula duplex^ft,JMaior, fcilicetamp; Minor, Sed Maior eft melior,Vtrac^lan^uinèm uchementius fiftit,quam ulla herba fan^ guinaria, Item menftrua ftringifportatauel manducata,pcffulus ex Goflipio fadus,8ó in fucco einsintindus,ac naribus inditus,fiugt; xum fanguinis narium fiftit.
Herba ipfainmanibusretenta, uCq; dumCalcflat, etiamfanguu nem fiftit,
DÊ AQVA CrISPVLAE,
Diftillandi Crifpulam cledum tempus eft, ut radix, herbaSi caulis cum tota fubftahtia inuicem minutim condfajdittiHentur cif ca exitum Mafj,uel circa initium lunq,
AquaCrifpulæmaneamp; uefperi unaquaq; uice pondéré iii).üngt; darumpota, magnopcre opitulatur contra omnem fluxumuert--tris,fiue dyfenteria, fiue diarrhoia fuerit,nam mirê fiftit. Item fart-guinem mingentibusprpdeft. Item fex uneqs pota,amp;Slinteolo,ucl molli ftupain ea madefada, amp;nbsp;uulneribus impofita, fanguinem ftringit,
Eademper diembisacter duabus actribusuneqspota, menfes
Eodem modo pota, quinq; ucl fex hebdomadis, calcule medet. Ad omniauulnera conducit, fiinde maneamp;S uefperilauentur. Facit etiamadaffiduum fluxum fanguinis narium,lt;fipeffuloeX Goflipio fado naribus indatur, uel linteolo in ea madefado frond’ applicetur,præterea etiam fex uneqs pota,fanguinem fiftit,
.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DECKO-'
-ocr page 209-SIMPLICIB; MEDICI
DE G R O.C O
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
^R0 G V S nafciturbulbo agreftifloribus quadantcnuslimilis^
’n medio flos crocea capiUamenta continet, herba quæcirx flores hæret, gramini fimiliseft, Radicem habet bulbofam, ^®ndo autem feritur amp;nbsp;tertio anno effoditur, inueniuntur apud '^’’^mqucnilibet bulbum quinqjuel fex capitula, adeo intrater-^^nï CQ^mentatur, nbsp;nbsp;Optimus eft Crocus, recens 06 nouus,qui ^Q^oris'bonitace anteccdit,adeo ut capillamenta Candida fint,86 ru-®°’’2permifta,necpfragilis fît, 06 inter manusfricatus,casinficiat, ®floteiucundo 06 leni acrimonia fît, Hic autemCrocus eft Orû entails» Duplex namq; eft Crocus, Alter qui Cartamus uel Cro-fnshortenfis dicitur,86 eft fylueftris Crocus,qui in rur e aut in hor, As nafcitur,cuius ad uarias res ufus eft, 86 foris ^plicatur corporis koedam pannos inficiunt. Alter Orientalis Crocus dicitur,qui probatiflimus eft in medicina? ufu,
TEMP ER AM ENTVM,
Crocus ad fecundum calefacientium ordinem,primu fîccantium rrfcrtur,adftringit 86 c oncoquit^ut teftatur Ægineta, Sunt qui in tertio calidum prodant.Durat ad quinq; annos fynccris uiribusin ftcculo coriacco repofîtus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
VIRES AC IVVAMENTA,
Accipeboni Croci ftrupulufrt, uel tertiam partem drachmae,86 mufti granum dimidium, hoc cum optimo 86 ealido uino per^ miftumSC
-ocr page 210-DE H^RBÎS,- CAETÉRIS^VE
€ rti’ftum SCpotum,optirrKumremediumcft,contra difficultatemart .^ hditus,ex quacune; caufa accident»
Crocus inducit pulchrum colorembibcntibns. Cor confortât, rcdditq; lætum fanguinem» Incibo fumptus bonam amp;nbsp;facilcm rtd dit refpirationem,ô6 toUitafthma»
Vfus eiusprodeftapoftcmainpedlore babcfttibusS^ afthmad-cis,medetur lieni, V euerem ftimulat,ciet unnamlt;
Contràùchementes capitis dolores opitulatur, fi inde talc fiat cmplaftrum: Accipe Crod,Gummi Arabici,Euphorbr),myrrhæ, partes æqualcs, amp;nbsp;mm Oui albumine tempera, Ôi emplalin modo fronti impone,hocabfq^ dubio proderit»
Contra podagram, AccipiesCrocumquem cum uitcHo ouO-rum ,oleo rofaceo, amp;,aqua rofarum commifeebis, amp;nbsp;penna poda-,græillines: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•' ♦»?•
Cocrus contritus enm ladle, 6lt; micisexpane, acapoftematuni tumoribusaculcehbusimpofitus, dolorem mitigat, mollit lapent apoftemata»
Si cum Opio,farinabordeacca,Iacte, 86 oui albo, unguentimO-do inuicem Commifceatur,hoc illitum quofuis cruciatus ac dolores fedat 86 mitigat» Contra ftomaebi debilitatem,cordjfq, defecîum multum ualet,ut V italis feribit,
• Oculorum dolorem exfanguirtcuelm^uïatollitjfi cum refis tri ‘ tus,cûqj oui uitcllo emplaftri modo,panno lineo oculo imponat»
Omnesinflationes,!^ oculorumdoloresdeftruit,maximcficuni nino mifccatur,ac emplaftri modo iuperponatur»
Inungitur etiam,utDiofcoridcs teftatur, centra oculorumdf ftillationes,fiftit^j cas,ex humano lade inundus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Arcet idem crapulam cum paiTo potus» QuiCrocumtrituni in uino prius biberit, ebrietatem poftea non fentit» Aurium rerai dqs quoq; utiliflimus eft»
, D E C A R T A M O,
KO M ENCL ATVRaE»
KlfÎMtt
g---. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cartamus»
c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cnicos» quot;
Cnecos»
XPdbevSi^fFvAm
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;- ANNà
-ocr page 211-’SlMPLïCtB, MEÖÏó; ’ ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;90
ANNOTATIO IN CARTAMVM, ÇJaRTAmVS cftCnecós fitiuus apud Diofcoridcm, dlt;l)Mgt; betcaulemaltum,afpcrisfolrjs,floreaculeatoad modumcar-^ui,irtquö nafciturluteaamp;C plena materia, quamCrocum appel* bnt. Semen habet candidum, oblongum, SCängulofüm, Dud ^’usgenerafunt, Satiuum,ÔC Sylucftre. SaduumfoliahabetafpC ’^amp;aculcata,amp; capitula magnitudine ohuæ, florem Croco fimi-^« Sylueftris Cartami caülisfcrc fatiüoeft fimilis,præterquàm ‘ ^uodfolijscareu Et eftgenus Attradylidis, ut Ruelliusteftatur/
tEMPERAMÊNTVM* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Cartamus fatiuus cakfacit in primo gradu, deflecatin fecundo, Sylueftris in fecundo gradu cakfacit,amp; in tertio deflecat» Cartamus fatiuus ftomacho noxius eft,foluitq; aluum per fupc-boraamp;S inkriora, ac naturae humanæ aduerfatur, Quare co utert-’lunieft,cum corrcéfiuo, nempe Anifo, Galanga, ÔC Mace^quæ el ’’’ïlitiamadimunt»
Seinen purgat aluum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
Iterfiadhuc alius Cartamus eft, quiCartamLisÏndusdicitur,qui ^^mifcctur medicinis catharticis, purgat enim Phlegma amp;nbsp;hydro»»
DÈ AQVA CARTAMt»
Optimum tempus diftiUationis eius tft,üt folia a tlulihus decet
P^in fine Maft diftilkntür»
AfiuaCartamiualdc effkax éft adfacrósignesfedandós, filiri-^°Iisduplicatis, ud triplicatisac in ca madefadis, per diem bis ud , *'fluperimponatur»
DE fe V É t É £
NÖMENGLAtVkAÉ,
Gubébd Garpeflum»
Cubebétt.
Cubcberhil»
ANNOTATIO IN CVÖEBEN*
Ç2^ BEBE aroma eft,quod à Gakno Carpefiü dicituf ,ut RueL lius ex Aduario SC Actio tradit. Cubebe autem à Barbaris ap-pdlatur, quod nomen iam omnibusofficinis tritiftlmum ac uulga-^nium Ïwbetur»Non funt igitur audiendi, qui Cubebas aiferunft ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflefru
-ocr page 212-DE HERBIS, CAETERISQ.VÏ
C cflc fmdhim Rufci,quam Oxymyrfincn Gr?d nc^n^nt« S/^uL dem Rufcum in medio folio baccas fert Cerafis fimücs, Carpdaini nero,quod iam Cubebe dicitur, ut Galenus autor eft, frudusfeit tenues, odoratos, guftu nonabfimiles radicibùshcfbæ quaPhu nominatur, Diofcorides de Carpefiö nihil fcriptum rcli^uiX^,- ?
ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRfPTIÖ, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r
Cubebe cft lemen quod ultra mare in arbore quidam nafcituf^
* qux folia habet ad haftæ modum acuta,£iusfruduseRrotundy$, ahquantulum depreirusamp; latus, inter folia eius repertus,qui quan do maturus fucrit, uergit ad rubedinem, amp;nbsp;intra ipfum granuni elf triangulatum,autor eft Serapion» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
’ Cubebe duplices lunt» Satiuælcilicet S^Syludlreï, Sylueßres .minores funt fatiuis,amp;C odoratæ,ütpipcrisgrana» Satiuæ in medt cina m eliores haben tur quam iyiue/f res,
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM» ƒ
E t funt in caliditate amp;S ficcitate tertiperatæ.
VIRES AC IWAMENTA^
Ex femme Cubebarum fiquis bibat, turn det urinam, moud menfes, amp;nbsp;çalculum ueficæfrangit»
Cubebaf um ufus morbum regium difcutit.
In medicina Valerianæuirtutem æquant, OpimJantur contra Catharrum cxfrigida intemperie ortum,^ caput confortant,
Vnciauna Cubebarum inpuluercm contritarum cumaquaBo r^inis fumpta,medetur uertigini èC Syncope
Cumuino 06 Rofmarino deçoétæ apptïe,pro/üntcontranioi? bum comitiafern*
DE ÇyCVR3iTÂ,
-ocr page 213-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97
^^^ANNOTATIO IN CVCVRBITAM.
VCVRBITAM fatiuam Græci Ko^oKvi^K^ uocant, Sylucftrem diminuta appeUatione KohsKvvêi/tt, Di-citur autcm Cucurbita,ut RudHus arbitratur,a con curuatu,quód facile,fi quid obftiterit, autfuerit im-pedimento,qLio minus cxtendatur,incuruefca£.
Quatuor luntfrudus inter quos tanta naturæ cognatio eft, ut fepcnumero, amp;S proprictates amp;nbsp;nomina Latini Græciq; confun-dant,fcilicet Cucurbita,Cucumis, Melon,CitrulIus. Ex quibus quatuor femina maiora ffigidaex Pharmacopolis colligunturad roedicinæufum.
Cucurbitae fatiuæ duo generalunt. Alia enimeftquaefaciliSC sdmodum flexibili ramorum curuitate, teda, pergulas, amp;nbsp;teftudi-'i2soperit:atq^ideoCamcraria à Plinio diciturjibap. cap.^. Ca-’iierariæ (inquit) uires fine adrriiniculoftandi non funt, udocitas pemix,lern' umbra cameras,SC pergulas opcrientes. Alia quæ luis ^’gdlishurnireptat, Sóplebeiaeódcmautoreappellatur
Atqui Camerarig aut pk beiæ Cucurbitae multiformes repenun ^^crefcunt enim qua coguntur forma: alia in uçntrem plurimum ^'^§^^cit,quæ quidem cruda,faporis eft fatui admodum,coda au-^^'^ edi facile poteft. Alia item in longitudmem maximam produ ^i^utqugdam aliquandouifafitnouem pedum longitudinc,ut ï^ekrtHermolaus,atque hge auguina à quibufdam appellata eft,ab ®torti anguis figura. Alia eft coadae admodum breuitatis, digita-lgt;cra{fitudine,non nifi in Saxofis na{cens,d Grgeis fomphos cogno Rinata, quia inanisfit:à nobis autcm Barbara aut marina appclla. ^ur. Aliadeniq; eft Cucurbita, quæ in lagenarumformam artifice datura crefcit,nonnun^ etiam ita formatur ac fingitur. Ligatur ^nim ab hortulano,quodam uinculo,ea parte qua ftrictiorem uult ^«re. Qui mos etiam antiquis efte folebat, ut Cucurbit as in uala fingerent:poftea maturis amp;nbsp;inanitis ac ficcis uterentur, Nuper cm, gt;nquitPlinius,Cucurbitarum ufiis uenerc urccorum uice,iam prL dem etiam cadorum ad uina condenda,
Arnat rigua ac fimumCucurbita,plurimumq; iuuatur humore, Quæ tarnen fine multa rigationc conualuit, frudum iucundioris fiporispræbebit, Copiam aquæ nada minorem curam defidcrat. Sefquipedali altitudine fulci fodiendi funt, amp;tertiaparsftramen-dsinditistegendarmox ftcrcorata terra, uftpindimidiumftiIcUm aggerenda, pofitifq; feminibus tam diu eft aqua præbenda, donee enafcantur:atque ubi conualefcere cceperint, adiedahumoincre-wenta eorum profequenda,donecfulcus cogquetur.Erumpit poft
-ocr page 214-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C fcxtum fêptimunue dienn. Iis quæ ficco loco mandata funt, ngatiOw nem miniftrari diligcndus expedier, quare fió;ilia aqua: plena iuxta ponunt,indids fafeps quæ perpetim humorem mftdlenu
Cucurbita planta eftquænafcitur ad formam Azan, flores ha* bens candidos,fruâ:us eins Hercoratione amp;nbsp;rigatione crefcitin ma gnitudinem. Semen firmiter inhæretfrudut Diofcor,
TEMPERAMENTVM»
Cucurbitafrigidiamp;humidi temperamentieftfruéhis, amp;femf* nis in medicina ufus eft,
Cruda Cucurbita edi non debct,eft enim cibo inluauis,icd elixa ueltofta,uelin fartagine frida,ut Galenusautoreft»
VIRES AC IWAMENTA,
Semen in uino fumptum,iocinori 00 lieni obftrudo medetur»
Semen ab exterioribus corticibus benépurgatum, decoquetur in aqua hordeacea,qüæ colata, amp;nbsp;pota medetur iocinorofis, cict^; urinam, Quod fi ægrotus abhoimerit à potu huius aqua:, turn fy-rupus cum faccharo indepoteft confici, qui ad omnia febriumge* neraprodeft»
Ad ardorem iecoris, Accipe fuccum ex ramcntisCucurbitæ,æ cum laéte atq; aceto tempera,Deinde accipe lintcolum, quod in eo madefadum ie cori foris impones,multum hoe prodeft,
Frudus Cucurbita: fufpendi amp;nbsp;ficcari debet, frigore autem ap* propinquante fernen inde eximendum eft,8lt; cumfale fricandum, ut uifcofi humor es inde amoueantur. Nuclei uero in locum ficcum reponendi, ne humiditas fernen corrumpat» Semen dlud durât per triennium»
Ramenta Cucurbita: infantibus contra capitis ardores,quösfy-riafim uocant,utiliteremplaftrimodo fyncipitiimponunturjmpo nuntur cadem ramenta uel fuccus inde exprelTus fftuanti podagrg 6ó oculoruminflammationibus»
Succus expredus ex Cucurbita* ramentis medetur dolohbus au-rium ex caliditate creatisJn quemufum per fe,óó addito oleorofa* ceo auribus tepidus inftillatur»
Idem fuccus cum olco rofaceo permiftus, Só ipina dorflaclum-bis inde illitis,febrium ard ores réfrigérât. Idem facris ignibus medetur. Cinis ex combuftis corticibus ulcéra pudendorum iamin putredinem uerfa,purgat, atcp ad cicatricern perducit. Idem cinis mirè combufta fanat. Decodæ Cucurbita: fuccus cum exiguo mellc,atcp nitro epotus aluum leniter foluit. Si quis etiam in cxca-uata cruda Cucurbita uinum infuderit,amp; per no (ft cm fub dio ha-bueritjtemperatum^ ieiunus biberit,aluum leniter molliet.
Tumore»
-ocr page 215-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98
TumorcsS^abfceffusIenitcrudaconcifa^; moxemplaftri mo-^oimpofita»
Decodæ fuccus dentium motus ftabilit,ac dolores inhibet»
DE AQVA GVCVRBITAE.
Tempusckdû diftillandi Cucurbitam eft, quandofrudusefus *^plcnammaturitatcmperuem't, tumem'm minudm côneidide-^^tjSô unà cum nucIeis,Ô6 tota fubftantia diftillart AquaCucurbi'tæcumfaccharopermifta, fîtimfedat, medetur 'uffîcxcalidacaufaproucnienti^emollitaluum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Eadem trigmta uel quadraginta dies bis per diem,unaquacp ui-^^ tribus unefjs pota, medetur calculo renum.
Modern modo per decern dies pota,ciet urinam, rents etueßeam P'^^gît» Itidempota ardoresfebriumextinguit.
DE GVCVMERE.
NOM ENCL ATVRAE,
sixve.
Sixv0t;
Cucumis«
Cucumeren«
ANNOTATIO IN CVCVMEREM« QvCVMIS àcuruitate,ut Varroniplacet,nomenaccepit.Grc dsmi/sóc Atticomorcficyosuocau DupIicemfaciuntCucu-’^tt'em:Satiuum 80 agreftem.Satiuus quidê deicriptione non eget, ab aliquibus,nêpe Columella amp;nbsp;alfis,uocatur anguinus à flexi-^fs,quódinftar anguisfit flexuefus. Agreftisuerd,uulgó Cucumis ®fininus appellatus, folia habet priori rimilia, minora tarnen, 8c in-^*$amagis:ied fructum fert oliuæ fimilem, paulo maiorem amp;nbsp;ftria-tunïaliquantulum,qui dum excernitur, ueluti ucntofa ibnat, amp;nbsp;iê-ttien longilTimc iaculatur : cuius fucco conficitur id medicamen-^um,quod medici Elateriumuocant,cuiusufumDiofcor« lib« 4.« ^’P‘*49‘ ^ Pliniuslib,2ö. capa* docent.
TEMPER AM ENTVM«
Cucumis fatiuus réfrigérât humedatque in fecundo ordinc, ut Æginctateftatur«.
-ocr page 216-DE HERBIS, CAETERISQVE e ' nbsp;- VIRES AC IWAMENTA.
Bonam facit aIuum,amp;S ftomacho accomodatuseft, ut Diofcori des Ïcnbit; OJfadu defedus animæ reftituit. Habet fernen cieiidg urini mediocrem uim» Contra ueficæ exulcerationes cum lade palTouc idem utiliter bibitur»
Medentur canum morfibuscx ui'no empladn' modo importa eius folia. Ex melleueroulccra,que epinydidas uocant.
Semen quantum très digiti apprehenderint,cum cumino trimm pôtumq; in uino,tuflîentibus auxiliatur.
Pquot; DE CI T R V LL O*
NOMENCLATVRAE«
CitruUusr
Citrulus, Cucumis citrinus.
Citreolus»
Cthrolfeii.
□ ANHOTATIO IN CITRVLVM.
/^IT R V L VS eftgenus Cucumeris, quod à pradieis mcdids^i '^appcllatur à colore quem habet quum maturuerit, habetenim citrei mali colorcm amp;nbsp;formam, undc amp;nbsp;Cucumis citrinus dicitur. Is eft de quo Pliniuslib.ip. ca. ƒ. fcribit.Huiusfoliaàmelonum fold's hoc differunt, quod pluribus incifur is diuifa finf/ueluti in alaru ac pennarum formam. Diofcorides nulla facit huius mentionem»
TEMPER AM ENTVM,
Citruli frigidioris funt naturae quam Cucurbita?, frigides amp;quot;nbsp;no-xioshumorcs, malumçfanguincm in uenisgenerant, undefebr« autumnales oriuntun
VIRES AC IVVAMENTA,
Ad ftomachi ardorem abiq; damno poffunt fumf
Semen Citruli tritum amp;nbsp;potui datum,fébricitantes iuuat,dum ft-firn extinguit,ut Platina fcribit, Citrulus in hoie uenenaeos humo res créât, amp;nbsp;c5codu difficilis eft, quare eius in cibo nullus ufus efu
DEMELONIBVSETPEPONIBVS,
NOMENCLATVRAE.
^UIVS VSTTäip» lotion, Pepon. Alelopepen»
ANNO.
SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^
MANNOTATIO IN MELONEM.
ELON Gucumerum genen etiam contribuïtür, quïquum naduam magnitudinem excefTere, Pepones à Plinio uocan-Quum uero rotundi’ mali forma,00 effigiem rcferunt,fada ex ‘^9one amp;nbsp;malo appeUatione,MeIopepones funt uocati,neq; inter ^os aliud quam ex figura difcrimen quondam fuit« A Palladio uero ^medicisrecentioribusa malorum figura Meloncs tantum appel Jantur,quos antiqui Pepones ScMelopcpones appellarunt.Prætc •^^aCraïci quumfrudumilium quemMeloncmuulgô appellant, ^gnificare uolunt,non lt;rlt;xv5,id eft cucumis abfolute dicunt,ied o-invf *‘’r«|/,idcft Cucumis Pcpo,ueIabfolutê'5r£5Tö|gt;dicunt.' nbsp;nbsp;nbsp;; . , «r.
DESCRIPTIO«
^clones nafcuntur ut Cucurbitae, habentq, flores luteos.
TEMPERAMENTVM«
^tfrigerant atq? humedantin fecundo ordine.
VIRES AC IVVAMENTA«
S^minis quoq; in medicina ufus eft,habetq; eandem facukatem, Status eft Peponis ufus,ut Platina inquit,uerurn difficillimc ob ^i^sfrigiditatem commixtam humiditati,coquitur«
^epurgato ftomacho edendus eft,quia facillimè in eos humores ®^nuertitur, 8^ conc odionem retardat, quos prædominari in cibi *^^^^ptaculo compererit. Hanc ob rem nobis à maioribus impera-^'^meft, ut Pepones ieiunicomedamus,fuperfedcamufq- a reliquo ^Monec in fundo femicodi refederint«
Adftomachi calorcs non naturales, amp;nbsp;febres malignas maxime profunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘
Seinen cutem purgat,fi ex decodo illius cutis lauetur.Habent amp;Z sbftergendi uim Melones,ut Galenus in libro de alimentorum fa-tultatibus indicat: quamobrem etiam maculas ceu folares, amp;nbsp;IcntL gincsatcpfummamuitiliginemextergerepoflunt. '
Qui decolorata fuerit facie, accipiet fernen Melonis, cui fuperL or cortex dctradus fit, lomentocp addito, in puluerem redigct atq; commifcebit,undepoftea paftüli cum aquarofaceapermifti conn dentur, amp;nbsp;ad lolem ficcari debent, quibus fi facies lota fuerit, nitL dam SCpulchra reddit facie, omnef^ cutis turpcs maculas extent.
Semen habet uim ciendi urinam, purgat lumbos amp;nbsp;rents«
Magis operatur fernen in Iumbis,quàm in ucfica. Oportet enim potentius remedium præftare in calcul o ueficæ, quaminrenum, iiellumborum calculo.
Superior Melonis cortex imponitur fronti,ut oculorum deftiL lationes compefcat«
Radix ulcera fanat, quos fauos dicunt, ex meUe emplaftri mo do linpofita« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R iq
-ocr page 218-DE HERBIS, CAETERISQVE
Meloncm nonnulli cumaccto fumunt,pukgium d ÖÓ ccpasad. inifcent,quo nocitura uis frigoris temperetur»
DE AQVA MELONVM»
T empus optimum diftillandi Mclones dl,ut quando maturue-runt,minutim conddantur,amp; diftillentur circa Autumnum*
AquaMdonum per tres, uel quatuor hebdomadas/mane una nice ad iq^ud üq»unciaspota,calculo optime medetur,ciet urinam, Item pota réfrigérât, Sfextinguit omnes interiores calores non naturales,réfrigérât i'ccur, (edatfitimcumfaccharo temperata.
Prodeftquoq; ad calidam tuflim* Linteolisforis applicata,di-fcutit calores,amp; tumores corporis, ubicunepfucrinu
DE CVPRESSO,
NOMENCLATVRAE»
Kv7r«^tosts.
Cupreffus, * CyprelTus» dpufin^Mm^
ANNOTATIO IN CVPRESSVM»
V PRESSOSa partu ramulorum parilium uacatas Grxd uo-^^lunt,ut Hermolaus Barbarus teftatur,{è5roxvfl//'5r«flt;lt;^lt;’‘'f quot;^“^^ lt;^^^^ noiVKt-, hoc eft quod ex aequo, 06 ramos ÔC frudus créent» Eafdem àC Charitas appeUari folitas Éteoclis fuiffe filias adnarrat: quç dum tripudio dearum fubfiliunt,euolute in puteum deturbantur» Dolens ear urn uicem Tellus arbores frondofaspucllis fimilesadoble» damentum,S6reimemoriam ædidit. CuprelTusDitifacraefEfu-neribus indicandis ante domos ponifolita, ut Plinius fcribit» Huic patria eft Creta infula, ubi tam familiaris à Theophrafto traditur, ut quocunq; loco quis moueritterram ac iubegcrit,hæc gignatur, atq; protinus emigret,nifi feratur alia. In Idæis Albifq; montibps etiam non appellato folo (ponte pro(ïlit,ibiq,- (ummis iugis, ubi ni-ues nunquam abfunt,plurima,quod eft mirum,alibi non nifi tepo.quot; re proueniens,amp; nu trice mmagnopere faftidiens. Car iemuetufta-temq; non ftntitCupreftus, neq; rimam, neep fifturam capitfpon-te»Hoc etiam Vitruuius probat,inquiens« Cupreftus in uetuftatem Ene uitqs conferuatur; quod is liquor qui ineft, penitus in dus corpore faporem habet amarum, qui propter acritudinem non pati-tur p ene t rare cariem,necpcasbeftiolasquxfunc nocentes ddeotp quxex
-ocr page 219-SIMPLICIB. .MEDIC/’ ' toó
^uæ ex eogenere opera conftituuntur,permanent ad jtei namdiu lurnitatem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
DESCRIPTIO,
Cupreflijs arbor eft,quæ magna procerftate attoUitur, ad for, gt;nam abietis,nifi quód ea ad fecandum durior fit, floret luteo colo^ f^jproducit fructum inflarnucis,
TEMPER AM ENTVM.
CuprcfTuscalefacitin tertio ordine,6ó deficcat in fecundo,Dio-fcoridesuero inquit, quod Cupreflus aftringit,^ réfrigérât» Ga-^^nus teftatur quod reficcandi uim habeat,abfq; infigni acrimonia, *utcaliditate. Apparct enim in ca leuis quidem acrimonia,fedplu-’‘iiïiaamaritudo,multoq; etiam plus acerbitatis in tota planta,
VIRES AC IVVAMENTA.
Polia, cortices amp;nbsp;nucesCuprefli, habentur in ufu medicinæ. P^ucesfolqs uirtute præpollent, folia in aceto contufa, amp;nbsp;uulnerL ^usiinpofita,eapurgant, accroduntgangrænam, Eodemmodo pota^medentur ftranguriæ,
Nuces Cuprefli etiam tufæbibuntur cum uino contra fanguinis ^’^creationes,inteftinorum tormina,fluorés alui,in fpiritus difficul ^3te,non nifi reda ceruice fpirantes,amp; tuflim, Nucestufæ amp;nbsp;com-
®^tae cum fico, uulneribus quæ ferpunt, 3C polypis in naribus me, ß ^entur,fi emplaftri modoimponantur»
Pniplaftninrconfedum ex folrjs,Só nucibus,prodcft ad intefli-i^orumramiceSf Folia cius bibuntur cumuino contra urinæpro-fl*iuium, 06 item contra urinæ anguftias. Cortices in puluerem ’‘^dadi, 86 cum aqua Ebulifumpti, peUit calculum ex renibus, 06 **^fica» Nuces fcabrospellunt ungues in aceto decodfæ concifæq; odditis lupinis» Glutinant uulnera concifa,06 illita folia.
DE CVSCVTA,
-ocr page 220-DE HERBIS, CAETERISQVE
ANNOTATIO IN CVSCVTAM,
V S C V T A herba eft quæ circa linum nafciturzunde àRcccru ^^tioribuspodagra lini, amp;ftranguïator lininuncupatun Tarnen non folum lino inhærct,{èd amp;nbsp;rubis, ac alrjs pluribus arbufcu lis 06 hcrbis:diffèrentia eft per colorem: magis albicat,quæ in lino, quam quæ in rubo, uel moro eft : in re uero medica fere eft cadem ratio, Mirum eft herbam in medicina tarn utilem â Diofeoride eflè filentiopræteritam,necabuUo antiquorum eius fieri mentionem. Euritius Cordus harum rerum diligeus obferuator, putat effe herbam quæ à Diofeoride Androface appcllatur, Antonius Mufa feribit.noftram Gufeutam eafdem habere uires, quæ à Diofeoride Androftee attribuuntur, fed quia dum figura nondu conueniant, putat Androfacen aliam cfte herbam. Ruellius fcribit earn primum caftutamfuiftè appellat am ab Arabibus, deinde mutatione qua-dam literarum Cufeutam ab ofticinisfuifte didam,
DESCRIPTIO,
. Cufeuta alrjs plantis,8ó fruticibus adhæret, amp;nbsp;figurant habetut fila. Gaule eft rubicunuo,m cacumihe tenui fcatens iemine, In lino plærunq: muenitur,
TEMPERAMENTVM,
Galafacit in primo ordinc,amp; deficcat in fecundo,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA.
Herba hæc affeifeit fibi naturam herbæ,ucl arboris,cui adhæret ut autores tradunt, fi enim calidæ infidet herbæ arboriue, ealidam fortietur facultatem:amp; fi dccubuerit frigidæ,uim fibi frigidam uen dicabit, Abftergendi naturam habet,amp; cum quadam adftridio ne participât roborandi. Semen uitiato felli medetur, tollit cox-endicum dolores,potum cum umo ex faluia, Idemuenas pituito-fis,atq; biliofis exoncrat humoribus, ac regio morbo fubuenit,
Gufcuta ualdè conducit ad induratum lienem ac iecur, cum lingua ceruina,decoda in uino ac pota,^ corum impedimenta laxat.
Gum aqua decode,amp; eu faccharo temperata,purgat Phlegma, Eodem modo fumpta difcutit ftranguriam.Febribus ijs auxilia ' tur,que pueros male habent, fed ufu nimio ftomachum lua adfiri-dionegrauat, fed noxa tollitur, fi A nifi momentum adijciatur,
DE AQVA CVSGVTAE,
Conueniens tempus diftillandi Cufcutameft, quandofilaocu-Ios,uet femma^pducere incipiunt,non em habet folia,ut alig herbe, Aqua Gufcutæ,maneac uelperifingulisuicibusiij, uncijspota, medetur omnibus affedibus iocineris amp;nbsp;pulmonis purgandoac confortando, '
Omnes humores fuperfluos è corpore expdlit.
-ocr page 221-SIM PL IC IB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lót
Eodem modo pota i'derum fanat^pdlit calculum ueficæ, Medetur torminibus inteftinorum.OcuIis inftillata,eis clan’ta-^^tem inducitXocis muliebribus refrigeratis {ùbucnit,fi prædido ^'lodo bibatur,
^edetur amp;nbsp;mulieribus quibus menfes Ripprimuntur, amp;S quf tu-’’’orem habe nt circa umbilicum, Eadempota cieturi«am,pro-. ^^ftns qui uitiato fanguine abundant, 06 fcabiofa lepra laborant,fi P^tuiadmixtaquotidiebibatur, Stomachum confortât prfdido ’’’odo pota,Miedetur febribus infantium,lï aqug huius paulum po ^^idetur uel pulti infundatur,nam purgat humorem calidum,
D E C Y M I N O,
NOMENCLATVRAE,
Kvfjiivoy.^
Cyminum, Cuminum, 2^dmt|f^gt;KummcJ»
^ ANNOTATIO IN CYMINVM,
^Y MIN V M Latini fimiliter amp;nbsp;Graeci dicunt, Habet,ut Theo,, phraftus autor eft,femen nudum,anguftum, canaliculatumq;, ‘^cileinarefcensfrurnenti mod o,ubi plane accreuit, defluum atquc Noricum. Nafcitur in lumma tellure, uix hórens, S^ in fubbme ^'’dcns:in putridis amp;nbsp;calidis, medio ferendumucre. Inter olera ^ïximefrnticat, omnium fœcundiHîmum^Cum mal edict is amp;nbsp;pro* *^’’*s ferendum praccipiunt,quo l^dus amp;nbsp;copiofius proueniat,
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM,
Cyminum quo in Germania plgrunq; utuntur, calidu 8ó fie cum ^ftiiuertio ordine. Ut Ægineta autor eft, urinammouet, amp;nbsp;flatus ^'feutit. Hoc fernen intra quinq? annos uiresluas non amittit.
Cyminum in cibolumptum uel in potu, concodionem ftoma-chiconfortat Jn uino clixum cum feeno graeco,tormina00 dolores inteftinorum difcutit,inflationes tollit,
Contufum amp;nbsp;cum albo oui permiftum, ruborem oculorum re-^ouet,fi imponatur.
Idem cum uino atq; cary cis additis codum,atc^ potum,antique tuffimedeturJn ore retentum ac mafticatum, odor illeoculis adfla tus,eos clarificat. Liuorem exconcuflione,uelidu, uel alio modo fadum,puluis eius cum cera munda apud ignem commixtus,86 emplaftrimodo impofitus, difeutit, itidem amp;nbsp;fanguinem concre-tum diifoluit. Eius nimius ufus pallorem inducit,
, Ad catharrum ex frigida caula prouenientem, Accipe cymini pulueren)
-ocr page 222-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C pulucrem, amp;nbsp;lauribaccaseodem pondéré, quibus facculoindit» capiti impone,hoc abfqj dubio auxiliatur»
Accipecyminuminuino elixum, SCcalidumumbilicoimpone, boe medetur ftranguriæ,alfjf^ ueiîcæ affèdibus.
Malos humores in homine confumit.
Gum aqua elixum,fi facies mdelauetur,clarior èC purior reddü tur,fi modo raro fiat,
Tritum amp;nbsp;cum aceto elixum,ac naribus applicatum amp;nbsp;inditum, profluuia fanguinis fiftit» Idemq;foeminarumfludionesfiftit.
Cu aceto amp;nbsp;aqua permiftum ac potum,medetur onhopnoicis, Sanguinisgrumos cum urinareddentibusfuccurrit,amp; Gnat at uuminflatum.
Ad iocineris uitia toftum in aceto tritum datur:item aduertigt nes. lis quos acriore uiurina mordeat, in duici uino tritum datur, Teftium tumoribus toftum, tritum q; cum mellc rofaceö amp;nbsp;ceraim ponitur» Datur amp;S contra ucnenatorum raorfus cum uino»
D E C A R V I.
NOMENCLATVR AE»
ANNOTATIO IN CARVt
^^ A R VI Barbaro nomine ab offîcinis amp;nbsp;Herbarqs dicitur,quod Diofcoride Caros,à Plinio Caruum,à ScrapioneCarium dt citur» Semen eft multo minus cymino,quod apud Pharmacopeias pro Carui uenditur.
DESCRIPTIO»
Carui planta eft que nafcitur ad anethi modum, luteo flofculo, -fernen in cacuminecaulisgcrens,gaudetnafci in pinguibuspratis, amp;nbsp;hortis,etiam ubi feritur» Radiccm habet magnam amp;nbsp;candidam inftar foeniculi»
TEMPERAMENTVM,
Caruum odoratumeft, 8ó moderate acrem qualitatêpoflidet, ut Galenus teftatur : calcfacit 06 ficeât in tertio fer c gr a du. Virtua eius eft fimilis uirtuti Antfi.
VIRES AC IVVAMENTA»
Caruum difcunt flatus inteftinorum,pcllitlumbricoa aluf, confortât ftomachum« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gordi
-ocr page 223-SIMPLICTB/MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOZ
Cordi accomodatum eft,prohibetq; ne uaporcs ê ftomacho ca-P“^etant Jn Sicilia no nafcit copiofum,fed alijs locis frequens cft» ^aruum quinq; annos durât iy ncerisuiribus.Scminis tantum in ®'^icinaufuseft»
“billenin potu iumptu medetur dyienterig, quam repente fiftiu 70»in cibo fumptum ftomachum confortât, concodionem^
^ debflitatem capitis, AccipeCaruum amp;in facculo decoque, r*^'^lmpone,tumremediumpr^ftat» Vrinam quoqjpiouocat»
DE CYNO GLOSS A.
NOMENCLATVRAE,
yxo^ina. ■
CynglofTa. Lingua Canis, Lingua canina.
6unbtö3«ns,
^ ANNOTATIO IN CYNGLOSSAM.
^^N 0 GLOSSAR Romanis Lingua canina dicitur, eo quód . Jolijs hnguam canis imitetur, Vnde Plinius inquit Cy nogloC ^ caninas imitans linguas topiarqs operibus gratiflima.
DESCRIPTIO,
i.y’^oglolTacauIemhabet longumamp; hifpidum, folqsacutis5^ wb, in cacumine flores gerens cccruleos,acin medio rubentes, ^adiam habet candidam 06 lignofam intra terram, Herbarij
-ocr page 224-DE HERBIS,. CAETERISQVE •
Herbarij,ut Ottho BrunsfeIfîusindicat,duasfpecicsCynogIof-fæ exhibent. Vnam folio plantaginis, ueram acgenuinam,à Dio.* fcoride defcriptam. Alteramquam hodie ofticinæbugloflo fyîucx üri ( folrjstenuioribus,coreacis) per omnia fercfîmiJern oftendunt.
Plinius etiam fcribitde altéra, quæ lappas minutas fert, eaiÿn0z taeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘--rduj-
Minor CynoglalTa gaudet nafei inter uites. Maiorautemlcds petrofîs,fîccisamp;incultisgaudet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
TEM PER AME NTVM.
Cynoglofla frigid a èC ficca eft in fecundogradu..
Vtunturea ad oris ulcéra,86 alias corporis cal id as pullulas.
Gontritaô^cum uetere fuilloadipe toft a folia eins, rabidorurn canum morfibus,capillidefluuijsqua:uocant(cAlt;)7r£xw£,8i ambuftis medentur..
VIRES AC IVVAMENTA.
Aluum mollit,elixa eadem,^ cumuino pota.
Cynoglofty fuccus permiftuscum fucco plantaginis,amp;^ uinogra natorum, amp;nbsp;paululolicq, atq; adignem cum prædidis aliquantu-lum in^iifatuSjulceribus oris,amp; narium,gingiuarum,amp; genitali-um medetur,ut teftatur loan nes Vigonius.
Valet quoq? fuccus a dmixtus cum melier o fat o, ^ terebinthina, ulceribus ab numoribus ffigidis caufatisdacit quoç potentiflimè, utexperientia nobis demonftrauit, aduerfus morbi gallici nice ra atq;tubera, maximcftprædiduslùccusinfpilTatuslueritad ignem aliquantulym cum fyruporofato,uel OxymellelqtrtHitico.
Item folia Cynoglonæ ulceribusfrigidisliuefcrophulisimpofi* ta,â proprietate medentur»
DE AQVA CYNGLOSSAÉ.
T empus diftilJationis eiuseft,ut herba, folia,caulis,floresatquc radix cum totafubftantiaminutim concifa, circa exitum lunij dt ftillentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Aqua Cynglpftæ fanat hemorrhoides, ft ftnt internæ, matutino tempore tribusuncijsbibenda eft, ufq;dumfancntur: fiuerofpri* i prömineant,ablui debent linteolis in ea intindis.
MedeturoÏbusuuIneribus,ft maneSC uelperiinde lotafuerint.
Om nibus antiquis ulceribus etiam medetur,fi ex ea Iauentur,ud filinteolisimponatur.
DE‘^CYPE-
-ocr page 225-SIMPLICIB« MEDIC
ïO^
D E G Y P E R O,
NOMENCLATVR AE»
KtZTTtf®',
CyperuS, luncus angulofus, 8^ odoratus,
Wilbev (Saluant
ANNOTATIO ÏN CYPERVM.
Ç^YPÈ R V S,ut Vcrgilius Marcellus ait,in iuncorum genere,an gulofo caule, amp;S odorataradice eft,à Celfo quadratus iuncus^ ’Plinio hb^Zi» capaS- triangularis primo, mox angulofus diâ:us» ^^mm tria hæc nomina apud autorcsplæruncjpinueniuntur, fcù ^ic^tCyperus, Cypirus 00 Cyperis. Cyperuseftiuncus de quo nue P^’^nio fadus eft* Cyperus autem paîuftris planta cft, gladiolus S^oiidam à cultellati folfj figura, ut credimus,di^us, Cyperisau^ ^^niinfœminino gencre,prgdidi iunci angulofi radix eft,quam no ftï'atesofficinæ plærumq; ctiam Gy perum nommant,
DESCRIPTIO,
Çyperusporri folia habet, ftd longiora tantum amp;nbsp;duriora, ^awlém habet Cubitalcm,curuum,nodofUm,amp; angulofum, in cU-’uscacumine minuta folia prodeunt,inter quæ fernen refîdet:flores producit Candidos, ,
Radicem habet duplicem. V nam quæ oblonga cft, Alteram qüf î'otunda cft, amp;nbsp;nigrâ : eadem facilitate præditæ font, Gaudet ä^uoßslocis 8C maxime pratis,
TEMP ER A MENTVM,
Radicis quæ odorata eft,in medicina tantum ufus cft» Bxcallacit atq; ficcat altero abfceffu,
VfRES AC IW AM ENT A,
Radixacuitingenium, Slt; confortât ftomachum, Bonum in^ ducithomini colorem, ac grauem anhelitum Oris emendat.,. r Jnöleó ohuarum eadem radix iq, uel üq, dies maccrata, lumbosl calefacit,atq;calculum inde difcutit,fi ex co oleoinungantur» j Vefieam réfrigéra ta atq; excoinundtam calefacit,cktq;urinam» Cyperusfanguineminflammat, quare leprofus co nonutetur.
Radix accomodata eft membris refrigeratis,fi oleo amygdala-
rum amararum irapo fit a, corpus inde inungatur, Prodeft etiain,ft
/
-ocr page 226-DE HERBIS, GAETERISQVjE
Ç quiscxradice cumuinobibat. Confortât cor,hominibuf^; refri geratis, bonum créât fanguincm,maximcq; prodeft qui perpétué lune triées;
Radix inpulucrcm redada,atq; cum faccharo melleç permi/îa, accumpaululouini décoda, deinde concila in quadratam tcHcrx formam,ôt hociufculum addatur, turn uirtutem Zingiberiscon-diti æquat.Poteft feruariper annum,calfacit omnia membra inte* riora,concodionem adiuuat,ingenium reddit acutum,
Radix Gypcri,ut Diofeorides inquit, calefacit, aperit, urinain cit.Bibitur contra uefîcæ calcules, 06 cutem fubeuntes aquas utili-ter, Bibitur æ contra Scorpionum idus,cadem utilitate, Rcfnge* ratis præclufifq; uuluis calens impofita opitulatur, menfes trabens;
Siccatureadem,Sf infarinam trita, orisukeribus, quæpafceUi* do fcrpunt,infpergitur,
Sequuntur que a Litera D. incipiunt«
DE DACTYLISgt;
nomenclatveae;
ANNOTATIO IN DACTYLVM,
A C T Y LI noftra ætate a medicis Palmarum frudusap pellantur,quoniam bumanis digitis, quos Grxei/xK'n/^ ^ovir dicunt,limiles funt. Latini Palmulas uocant, Indi« catq,-,id etiam in Claudio Suetonius, quern in conufuio 8^ inter epulas obdormifcentcm,oliuarum 00 Palmularum offibus sb alqsinceHi folitum,fcriptor iUe ait» Cræci arboris fuæ nomine
tf^KWtS
-ocr page 227-SIMPLIGIB. MEDIC^ i 104
^ •««««{^id eftPalmas appellant» Eftautemnon exigua in^almulis differentia,ut Galenus de alimenufacultat. teftatur» Ahe nanq; fic-C3tfunt,amp; adftringentes,ut Aegyptiæ:aliæ molles,humidæ amp;: dul ^ï ÔC caryotæ appellatæ» Huiusgeneris laudatilftmæ nafcuntur mlerichunte, quod Syriæ Palæftinæ oppidum eft. Inter has me», diæcenlcntur reliquæ omnes Palmulæ,
DESCRIPTIO.
Palmulamm arbor eft admodum procera,Habens folia in latitu dine,ut Milium Indicum, frudus eins ficuu formam reprgfcntant, Wrinfecus durosS^ ipadiceo colore nuckos habent, nafcuntur ad 'ornumodum.
TEMPERAMENTVM,
I^adyli calefaciuntamp;humedantin fccundo ordine,
Arbor una cum frudu iecur, amp;lienemualdè obftruunt, cortL f^uero arboris multo magis id præftant.
NOCVMENTÀ EORVM, ' ’
' ^adyÜ malos humores générant, capitis dolores créant, indtb g ’'3nt8d obftruunt epar, pariuntfluxushemorrhoidum. At Diofc o ^idesinquit,quódhemorrhoidasfiftunt,quiaufterofuntfapore. »
' Crafl'umfanguinetngenerant,maximèijs qui calida natura præ , i ^'dCint, proptercaijsSCqui doloribus capitis frequenter uexan-^^’^ufusiUorum uitandus eft, Præterea qui iccur calidum habent, ^^ffuiUorumabftinebunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
VIRES AC IWAMENTA,
^adyü manducati aluum fiftuntJn uino auftero poti aluum SC ’’i'^ücrumfludionesfiftunt.Quidam inquiunt,DadyÏos qui in frigi disregionibusnafcuntur,alios bonitatc antecelkrc, Verum qui in tcnipcrataregione nafcuntur, diutius uires fuas retinere, Omnes Palmulæ, ut Galenusteftatur, concoquipertinaces, capitiq; infe-ftæ fintjibcraliusingeftæ, Dulcesuerô ahmt:aufteræ ftomacho Conucniunt,alu umq: retinent,
Palmæfrudus,ut Ægineta inquit,qui iam maturuit,calidus eft mediocriter, uifeerihus roborandis amp;nbsp;ftomacho idoncus, tum intus a{rumptus,tum foris applicatus,
. Colliguntur Palmulæ in ÆgyptoexPalmisin autumno,pau-10 ante quam maturefcere incipium.
-ocr page 228-BE HERBIS, CAETERISQyE OK DAVCO SYLVESTRI.
NOMENCLATVRAÏ.
KTÄ^i^Xamp;flf «y^95^
AetvMS ^yi^ost
Daucus ^ludlris, DaucusCretku#^
KM^tn^mk
ONOTATIO ÏN DAVCVM;
VG V M Graeci appeUarunt, qucm Romani Erratkanlpi* ftmacam dicunl,ut Vcrgilius Marcellus ex Galeno amp;nbsp;Æginc ka probat» A Diofcoride Staphylinon agrion dicitur, inteUigitquc campafb'nacamlylueftrem, qu^locisincultisnafcens fatiuæpart ter frondeat Só floreat ; fed minore radice,8ó magis fibrata fit. Hie* ronymus Tragus autemcenfet, Daucum non dfe Syb’cfitcmpa--ftinacam, fed illam radieem quam uulgo uocant 25cr wurdet Et hoc probat ex Diofcoride,qui de Dauco proprium caput habet» De co fie fcribens:Daucusamp;petrofisSóapnciscernitur locis,foc-niculi fólq»^ minoribus tarnen amp;exilioribus,caulefemipedali,urn. bella Coriandri,flofculis candidis, femine pcracri^amp;c. Omnia hec inquit non paftinaeæ fylueftri,fed radici qua ^crWWV^cl uocant» reÂè congruunt. Plura Daucorum g encra numerauit antiquitas, non genere fed na tali folo diuerfa,indicatq; id Plinius lib.ip,ca,4*
DESCRIPTIO.
Daucus fylueftris eftplanta fatiuiDauci fimilisin locisinculds fponte prouentens»
TEMPER AM ENT VM*
Calefacit atq; ficcat in tertio ordine.
Daucus fy lue ft ris in uino clixus, cui tantuficuum additnm fit^ quantum quis uoluerit, hoc uinum potum pellit ficcam tuffim. ïtidem ad afthma auxiliatur. Herba hæc in lixiuio uel aqua deco-öa, tollit fluxum capitis ex frigida caufa prouenientem, fi caput in* delauetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Treg
-ocr page 229-- SIMPLICIB, MEDIC/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tö^
^Tresmanipuli huius herbas in uino decodi, okoq; addito^dat Iioimponantur,flatus difcutiunt,ac ftomachum cakfadunt» Aduerfusiecuraclicnemobftrudum, Confiée ex hacherbaS^ noribus Syrupum,atq; fuceum foeniculi admifcc,co mane ac uefpe ^ktercjóó ab^; dubio Opitulabitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ;n? ol Daucus fylueftris cum malua amp;nbsp;mercuriali in uino ^ aqua d eCO ^s,^ umbilico applicatus, medetur torminibusinteftinorum* gt;
DE DI A PENSIA*, - nbsp;-
NOMENCLATVR AE,
Diapenfia»
. Sanicula» Confolida minor» Ferrariamaior»
©anfetet
rri
Ztl
DIAPENSIAM
J^I A P E N SIA herba iiulneraria eft,quæ alio nomine 5am'eiigt; laàLatinisdidnir» DeGrgcaeiusnomehcIatura, 8óquono-mineapudDiofcoridem amp;nbsp;Plinium lcgatur, medieiadhucn/hn compertum habent.Fortaflisueteribus illis hare herba ignota fuif, ^ultecnirnhùiufmodiuulnerarl?herbg,8ôpræfertim ex folidagi-num genere poft ill a tempera reperte funt. Vulgäres Herbarq hanc Confolidam minoremefle conftituunt, quorS'fententia,ut Bruns-idßusputat, non improbanda eiL Collinutius pu tan it Saniculam pentaphyllon effe. V crUm habet quidem Sanicula in quineppartes .diftindafolia/ed radices nee rubras habet,nec fraga fert,ut de fuö pcntaphyllo dicit Plimus»Herbauulgó chirurgis ubiqp eft cognitif i quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S iq '
-ocr page 230-DE HERBIS/C'AETERISQVE
Q quihuiusfuccumuulncratisin potum commentant: quaremâd#« giurn uem't,eos non egere chimrgo, qui faniculam habuermt; 'r
DESCRIPTION
- DiapenGa uel Sanicula habet rubicundum amp;f tenuem caufem ca foIqsmoUibus, radicemmgram cummulns fibris, m medio ca uit ‘rubrosS^candidosfloIcuIos habens, unde rubicunda foliapro-deunt, quæ m tadumoHia funt» nafciturplæruncphumidisæp'^ troGsfyluis,
Eft SCaltera quaedam fpecies Sanicuïæ, ut Hieronymus Herbanus indicat, agreilis, rariorq,- 00 minus perfpedaHerbarps, foto Mafo horens Öó apparens,flofcub's albis,pfq; Icpidisadmodurazin de^' enim paulatim dilpcrit,abd)tq; fefe,
TEMPER AMENT VM.
Sanicula habet naturam calefacicndi èc Gccandi, multa^' polld Uirtute. Succüs quoq; habet facultatem lenicndf Omnia pr^ftat quæConfohdaN
VIRES AC IWAMÉNTA,
Vulneratus fuccum Sanicula: exprimât,amp; bibat cum aqua Cere folq,tum uulnus intus omnino ianatur, Sanicula Gccata,0^ in pub uerem redada,ad integrum annum durât*
Qui ftomach0 laborst,habet^; inteftina uifcoGs humoribus ob D du(fta,AccipiathuncpuIuerem-amp;cum melleacq/glycyrizaefucco commixtum, uefperiantequamcubitumituruseft, inuinobibat, turn interanea omnia,86 ftomachum à PhIegmate expurgat*
Hanc herbam in Maio und cum radice efiodito, 5^ in aqua cam decoquito,perq; linteum colato,atc^ faccharo rofaceo mdleq; ad-dito^eam bibito,Ienitcr enim aluumlaxat,amp; multum uifeoGhumo risexftomacho 06 inteftinis expclhri
Sanicula,pyrola,at(^ uinca peruinca,in uino decora 86 pora,in homlne omnem fanguinem conCretum diffbluunt atq; confumut abfq; ullo damno* ,
In omnibus potionibus uulnerarps utendum eft Sanicula.Habe turenimSfreccnletur inter præcipuas herbas uulnerarias, unde 06 effi'eaxpotio uulneraria ex ea conGei poteft* :
Adpeiunt Experimentatores86Herbarq,GiCcum decodumue cius illitum, turn ores reprimere,tam in homine quam in pecudibus*
DE AQ_VA SANICVLAE*
Diftillationis eins tempus eft, Ut herba unà cum radice, 86 tot!
(ubftantia minutim conciiä,in medio Maq diftiHetur*
Saniculæaquaàuulnerato maneÔ6 uciperiGngulamp; uidbustfb busuiicJispotsi^uuliiuspciiitusfÄnät«
Eadem
-ocr page 231-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.SIMPLICIB^MEDIC.-' - quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#Ö^
Eadem prodeft ad omnes tumor es tam in Bomine, quam in pc-cudibus,n per diem bis ucl ter linteolis imponatur, Sanat omnia uulnera aperta,amp; rupta in hömine,mcdetur Corpd ncxulceratOjfiindelaucntur, ueUinteoIa in ea madefada, applu j «mur,
DE DICT AMNO;
NOMENCLATVRAE^
Didamnus* Didamus» Dip ta mus»
. Diptam, £tpwttt:ç# (ßidgt;m?urQ, WAfoOtcm
ANNOTATïO IN DÏGTAMNVM,
CTAMNVSut Theopbraftus autor eft, propria Greta? in fulæ herba eft, uiribus admirabilis,amp; ad plura utilis. ArtemL dion ctiam dicitur,a uenatrice Dea Diana, quam G re ci Artemida üocant:quoniamuulneratac ab ea in uenâtione capræ amp;nbsp;ceruc,eiUt herbæ paftu fanarentur.Eademq; de Caufa Dorddion, quafi cerua kniDorcada enim Gr^ci hinnulum, amp;S ifl ceruorum genere mino-rcsuocant, quod animal Pliniusait Didamnum bant oftendilïè* uulneratiseopaftuftatimdeddentibus telis» Vergilius Marcellus uult Didamnum interpofita n liter a, non Didam5,dicendum effe* quoniam id GrçcorûCodices oês indicent, Porro Didamno uera noshadenus caruifle,ucl inde fatis Iiquet,qgt; ea berba quç noftra eta tehoc noïeinlïgnitafuit,Sc florcs,ÓC fernen^ducat,cum Germana ’........' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ni)
-ocr page 232-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
• JDîdamnus his plane careat^quCTnadmodûManafd.amp;FucfifiiseX Diöfconde teftâtur,qui I^^ ca^^l.de ca ita fcribicDidaninusCrt tends herba eft,acris,kuis,pukgio dmibs, maionbüs tarnen folijs, tomcntods,amp;CÎanugine quadam obdudtis, neq; florem, neÇ femert profert, Diofcoridi quo^r fubferibit PhniusIib. î^r* cap.g. Cu» itaq; ex üctemnl teflimonqs ue^a Didamnus tam flore quam Qtm^ nccareat, noftvabæcuuJgaris pfeudo DiÄamnusfit, utpote^lb maximeabundans,oportet. Sunt autem Didamni triagenera,üt Diofcorides amp;nbsp;Theopbraftusindkant*
DESCRIPTION
Didiamnus nafcitur uirore quodam ad cub/tafera aîthvàinetti, fncacumineftibfloribus caukm Habens pbeenkeum, rokisfolps acflonbus,fibrjfq,-rófeis* Semen eieftfpadkeum,radixuerócangt; dida, Alfl uolunt Diélamnum naki æditis SC pinguibus lods,8C herbamacfoba iua ab un o latere, gradatimfurfum ueribs fçkac tollere, inter quæflofculi colore iulpburis citrini contincantun Ek3f aliud Didamnigenus nigram radkem babens,cüiusufuseil admodumrarus. Vnaradixinfr^idislocisamp;Saltisrupibus na/ct-turNEft enim duplex,una candida,altéra uero njgra,babentq,cajO-' dem facuItatem.Candida tarnen mâgis in ulu ek*
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM/^' -
Cakfacit atq; dcflccat in tertiograduN
VIRES Ad IWAMENTA^ Radixmulierüm menfes rrabit,flmde bibant* Indern ad aquam intercutemprodeft»
/Didamnuscum mellc permikaac iumpta, medeturtuflî. lu aqua décoda medetur morbo regio,fi corpus i# balneo inde lauen Radix permika Cumradice Acorqamp;Smpulueremtrita, pu lud iHenaribusindituscaputpurgaU'/ _ .
f S uccus eins cumpuluere fan at uuulamN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ; ƒ 1
, Didamnus cum lade auribus inftillata^toHit dolorem.
Eft tanta berbe uis,ut olfadu uenenata animalia füget,ÄS âdmtu p,enccet omnia qup idu autmorfu uenenum rdinquuntN
Succus cum uino potus uenenatorum morfibus fuccurrit;
Puluis Didamni cum Gentiana amp;r Ariftolocbia pqualiponderc commixtus,fitnigerpuluis, qui cum uino in quo Didamnusfitde-coda,temperatus,babet omnem uirtucem Tberiace, Idempuluis cum fliccopermiftus atq; Artemifia^peflii^indcfadis, 06feeminis inter naturalia fubiedis,fcctum mortuum ac fecundas expellit*
Didamnus, ut Diofcoride« ait, non tantum po ta, kdadmott fuffituq; mortuos partus ex uteropellin
Gaftorenm '
-ocr page 233-SÎMPLÏCIB, MEDTC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tô^
Callottum cum Di damn o pin menfura in pukiCrCm contré ^litcjj cum fucco rut? temperatum,naribuf^ inditum, medetuf ^P’^pfiac, Membra imbecinia,fiex fucco Didamniinungantur, ^’'^sfuas récupérant ac fanitatireftituuntur.Plantaspedum fagit-^Äisillitufanat, ficimpadosreliquo corporiacukosrefigiu
DK AQyA DICTAMNK
'Tempuscledum diftillandi Didamnum eft à mertfe luHo ufquC *^Septcmbrcm,tum radix concifa diftiUabitur,
Aqua Didamni mane ac uefperi unaquaq; uice tribus unerjs po^ ^medeturpefti»
Eadem fcx unerjs po ta,contra uenenum fuccurrit.
Calcule medetur, 0 marte, meridie ac uefperi fingulis uicibus ad ^ftunciasbibatur,
DE DENTE LEONIS.
ANNO-
-ocr page 234-DE HERBIS,- G AETERISQVE
« ANNOTATIO IN DENTEM LEONIS, r
I JENS Leoni'sherbaeft Empyricisamp; Herbarrjsfan's cognitlp Apud Diofcoridem,Ô6 Plinium tern burns berbæ n omen clagt; tura non poteft often df Herman nus Cornes à Neuenare crediC cam elle Lagopoda Dioftoridis, hoc enim modo de ea fcribit.La^ gop us apud Diofcor.non defcribitur ex folrjs amp;nbsp;floribus. In exemplar] tarnen uetufto Apulef),hcrbam fub nomme pedis leporinipi-élam reperi^ea certefîmih'tudine,qu? nobis exprimeret herbam uul gô dentemleonis appeUatam. Idœ ex effcdlnuidetur non forçai^ num à ueritate, Scribit enim Diofeor.Lagopoda uentrem contra-here, Ô^ difeutere duritics apoftematum : quæ ambo præftat âC I3cnsleonis,
DESCRIPTION
Densleonisfoliahabet ad pedis coruini bmilitudinem, gaudeC (ùb quereubusnafeiad cubiti altitudinem. Praino eft colore, flo-fculos ut malua producit, magnam âc candidam habet radicem»
TEMPER AME NT YM,
Calefacit at^- debecatin fecundo ordinc, Hæc herba coïïigenda crit circa finem Maq»
VIRES AC IWAMENTA,
0 Contuia hæcherbaamp;S commixta cum Barba louis ScSoIatrô, Sf membro inflammato impofita, abfç dubio id ftatim fanat Succusocuh'sinftinatus,glaucomata 00 albuginespenit,fietau-tem hoc in I un æ augment o, oculique prius aqua feenieuH lauandi funt.
Si quis hanc herbam collo appenderit, ulceribusoculorum non infeftabitun
Conducit eadem ad potiones uidnerarias, ,
Contuia amp;nbsp;uenenofo apoftemati impofita, illud abfque dolorc aperit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;' '
Aqua diftifiata ex hac herba, ÂT oculisinftinata, ualde dfisme-detur.
Sequunmr nomtnefaturæ Habanim aLtoaE,'
D E E B V L O.
NOMEN,
-ocr page 235-SlMPttClB; MEDlCj
NOMENCLATVRAEii
ANNOTAtIO IN ÈBVLVM*
j^ BVLVS alterumgenusfambucieft,quo(ïGrgcïcha m^aden uocant,id eft humilem fambucum. Eft enim humilis 8ó coadead terrambreuitatis fambucus Ebu —=—■ lum, amp;nbsp;herbas quam arbori fimilius, ut Diofcorides ^^^ï^» Gaudet Igto folo ut teftatur fuo carmine Columella»
tutKrdfoli,qu£ grAmnelteto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pdrturit, er rutila ^huU creit uuida biccM^
. “®agricolis in honore Ebulum, non quod aliquid utilitatis *‘Sidferrèt,fedquia fperandæ utilitatis notam êó indicium face-liquidem in probatione agri,amp; dulcem terram,amp; frumentis c^^^2ni,copiofum,amp;^ fponte nafcens indicaretjdq; dukis faporis Inimentarfj agri certifTimum indicium fibi fecerunt femper agri* ^®^æîG Columellas Sc antiquioribus alps credimus» DESCklPTIÓ»
Ebulus herba eft minor fambuco, folia habet per interualla ex quot;igulisgeniculis exeuntia, AmygdalæEmilia, per ambitum feda, bngiora tarnen amp;nbsp;graueolentia, Vmbcllam habet in fummo cum ’’’grisbaccis, fambuco fimilem. Radix illi eftlonga digitali craffü ^dine,Habet amp;nbsp;caulêm digiti craiTitudine»
TEMPER AM ENT VM» Calefacit naturaatq^ deficcat.Eadtm fambuco amp;nbsp;Ebülo uis eft/ VIRES AG IVVAMENTA»
Ebolus aquas ex aluo pcllit, fi inde quis bibat» Radix quoq^ in
-ocr page 236-DE HERBIS; CAETER1SQ_VE
- c uino decoÄa, fubcuntibus cutem aquis auxibatur, Ebulusclixusamp;okrum modo manducatus, aluum conftipx-mmemoint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Vmbenacumcaulibuseandemhabet uim, quam ipfa herba. Radix hydropfeis præfcntiffimûeftrcinediû, inpotii fnmpta# DccoÄaeademinaquaj fceminarumlocos infidentibusmollif, 8C aperitjSó quæ in cis lunt mala emendat.
Folia in aqua deCoAa medentur ficcæ tufli, fi decoctum illud bi-ba fur. Idem ad anginam fuccurrit,
’Si tui uüa ons deorfum feratur, gargarizet boe decodum, cum modico pyrethro permiftum,tum auxiliatur. Mifee fuccum ÉbuIicûpuIuereradicisEfuIæ, amp;faccharo,hoC lumptumfebriquotidianæmcdetur, Herbaipiapodagram ianat impofita. Folia tenera 06 recendapodagris opitü lantur cum taurino bircniouc adipe empla jftri modo impofita^
DE AQ_VA EBVLL Optimum tempus diftillandi Ebulum eft,quando florere incipit, ut turn herba - S^foliaminutim concifa diftinentur,
A qua E buli fæpius und uice hij, nel V* * Unci}spota,a/uum mollit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Eodem modo pota mane Só uefperi, auxiliatur contra tumorem/^præcipue contra hydropem» Sicetiam potamedetur febri quotidia-næ,Ôô doloribus latcrum» Prodeft contra exteriorem corporis tu morem,Iinteolis impofita» Dolorem lateralempellit,linteolisma- -didis etiam impofita»
NOMENCLATVRAE
lAAl^öƒdf Äa/Ket* . *
Ellcborus albns; Vcratrum albums Wdf tticfwnv^. , C^wï/ïwwrö»
ANNO
-ocr page 237-SIMPLICIB.MEDIC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÓ^
A^ ANNOTATIO IN ELLEBORVM,
LLEBORVM album Romani Veratrum album ap^ MpeUant^Duoeinsfuntgenera, Albü fcilicetamp; Nigrum* quot;^^^“^ Gcllius Plmiu lecutus, ait coloris dilcerniculum n on in femine,neq; in uirgultis, fed in radice apparcre, i Candido uomitiones cientur, eoq; Itomachumamp;S uentrem fupe. riorem purgat, Nigro aluus inferior diluitur-utriulè^ periculoia Jumptio, fed albi,ut prgftantior,itapericulofion Qiiod ipfum ta-j nicnadeo uulgatum ede cocpit,ut plæricpltudiorum gratia,ad per 'lidenda acrius, quæ commentabantur, læpius fumptitauerinu Nominatim autem Garneades Academicus fcripturus aduerium Stoici Xenonislibros,candido Elleboro fuperiora corporis purga ’'cfolitüslegitur, ne quid ex corruptis in ftomacho humoribus, ad domicilia ufq; animi redundaret, Só inftantiam, uigoremq; mentis iabefacereu Elleborum herba eft,apud multos Poëtas de cantata, ptoptereaquôd antiquituspÏurimusufusfuerit eiusherbæ, adle-''anda mentis Ôë capitis uitia« Vnde 06 in Prouerbio dicitur;ElIç-borum bibcre,Elleborum edere,Elleboro ièfe purgare» Elleboro 1 ^pus habere» Deillis quiinfaniuntamp;parum animo conftant,utte-1 ftatur Erafmus in Ghiliadibus» Elleborum à Gefmanis XÏK^WMr^ 5 dicitur,id eftradixfternutationis, quoniam ederrimè mouet fter-nutamenta» Optimum quod ex Anticyra petitur, ubi copiofepro* ' lieniuDurareuimalbiEllebori ^O^annisferunt»
DESCRIPTIO».
Elleborum album folia plantagini aut betæfermé Emilia habet, breuiora tantum nigrioraq,:colore aliqua parte rubro. Caulem fer '''èdiiorumpalmorum altitudine» Radicesillifuntgraciles,cepa-ïum mod o prodeuntes» Quidam uoluntuerum Elleborum album dfeherbamillam, quæuulgôDidamnusdicitur,fed errant» Ha-betradieem fragilem, cuiusnimiusufus improbatur, natura enim aluumfiftit»
TEMPERAMENTVM, Calefacit atqp deficcat in tertio ordine»
VIRES AC IWAMÉNTA»
Elleborumalbum decodumleprofisaccomodatum eft. Einde corpuslauerint»Prodeft quoq; E indebibant,nam purgat interiora membra, lepramq; interiorem aut per uomitum, aut per fedes, aut perurinam cxpellit» Atram bilem uomitu expurgat per fuperiora»
Album Elleborum uiribus antecellitnigrum»
Album Elleborum fcetusmortuos potenter ex Utero peïlit,Emi-lier ex co biberit,uel pud en dis id applicaucrit»
-ocr page 238-DEHERBIS, CAETERISQ.VE
C Idem naribus inditum,caput purgat,^ multos affedus inde peï Ii’t Oculorum doloribuspuluis Ellebori albi mcdetur,alijs colly-rijsniixtus»
Idem puluismixtus cum fanna tnticea,interfïcit mures. Vel con» ficepultkulamex eodem puluere cum melk amp;nbsp;fanna permiRo, quofcunq; mures turn mterfieft» Mufcæquoi^in eoenecantur,fi cum lade ma ce re tun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Elleborum album Tetanum pelli't. Eftautem Tetanusaffedus, quum ccruix cum rcliquo corpore iieluti immobilis,inflexa in neutram partem, fed luxtà in utramep reda intenditur. Eftipecies Ipalmi.
Cum Petroleo decodum 8C mundum, podagra medetur.
Pueris,fenibus,imbecillibus 06 macris ufus Ellebori albi interdi-citur. Si autemneceflitasufumeiuspoftulauerit, cum aqua miilfa oportet fumerez
DOSIS ELLEBORI.
Multum refert quo pondéré Elleborum exbibeatur. Apud ue-tercsTbemilbnq. drachmas dabat. Sequentes ueroiüj.dedere, quos hoc tempore imitari non licet. Mefuei.drachmam dat. VuL garisufus«ftai)»granisufcpad ijjcrupulos.Sed tamenlicettamin hoe quam in alqspondusaugercuel minuere, iuxta qualitatem per p fonæ, temporisatq; loei, quæ medico ièmper funt obferuanda06 refpicienda.
Sicolumbasmanibuscapcre uolueris, decoque Elleborum at bum cum tritico, ufq; dum triticum diddiat, 06 columbisuel ana-tibus ad edendum obdce,tum datim manibus capiunt*^”'.
Quicunq;paralylïmauttumorêinpedibus, autin quacun^;aliâ parte corporishabuerit,contundat herbam albi 06 nigri Ellebori, Ö6 fuccum linteolo percolet,atcp cum uino ieiunus bibat, turn ad ta lern affedum auxiliatur.
Item ad lier fus Iderum, Bibe ex hoe fucco à cibo dimpto, turn éx co morbo liberaris,06 pulchrum recipis eolorem.
Elleborum album fidulis indiUa tum,eas expurgat atq; curat.
JMedetur quotpmorbis comitialibus,uertigini. Melancholia?» phrenelî,podagræ, hydropi incipienti, Ipafino, elephantiæalbæ, tremori,febri quartan^, antique tudj,amp; torminibusintcltinorum«
Idem ulurpatur ad inueterata ulcéra, feabiem 06 fidulas.
Contra dolores dentium in accto decoquitur ; coJluunturq de-codo illo utiliter.
DIFFERENTIA VTRIVSQ.VE ELLEBORI.
Album Elleborum per luperiorem uentrem cralTos 06 glutine-Ids humores cxpelht. Nigrum ueró humorem MeJancholicS per inferiorem uentrem purgat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE-
-ocr page 239-' SIMPLICIB, MEDIC. HO
PRAEPARATIO ET ADMINISTRA- ' tio Ellebon;
Mefue hoc modo corrigendum cenlèt, uidelicet ut maceretur P^ius in meUe 6lt; pafTuIiSjUel in iure gallinarum, amp;nbsp;aliaru carnium, ^biecia deinde radice, Tak iufculum poteft potui dari. Sunt qui ^iJata radice raphani, indunt de heUeboro per diem : inde rurfum ^trahunt Jerunt^; turn raphanum foluendi uim habere.
Alfj infundunt in Oximelk uel uino duki, aut Syrupis, uel Rob *’tuocant, atq, {ubindeminiftrant. Adhibito fortaffisóC hordei *’’odi«ouelOriza.
' Operationi eius uigorem addunt,SaI indus,Epithymus,Polypo ^'uni.Emendant quoq; Daucus,Petrofehnon, Piper Iongum,Hyr ^®püs,CaIamcntum S^ Origanum.
D E E L L E B O R O NI G R O.
NOMENCLATVRAE,
Elleborum nigrum.
V eratrum nigrum.
©dgt;wArç tTk^wurç; ©c^WAvç (E^ujlwurtj.
EANNOTATIO IN ELLEBORVM NIGRVM.
LLEBORV M nigrumfunt qui E(Ronionamp; Melampodion uocent.Hippocrates certè haud aliter ferc qua Edonion appeL ^» Porto Melampodion iccirco dicitur, ut Hermolaus teftatur, ^uiaMelampodem inuentorem habeat,quem alq diuinationis pe-’■itum,alij paftorem fuiffc tradunt,^ furentes Procti filias, dato ca-prarum laAe, quasElleboropurgatas animaduertiffet, fanaiTein Arcadiapropèfontem Clitorium,Elleborum Sé nigrum amp;nbsp;candi-duincx Antyciracommendant fcriptores, amp;nbsp;Poetc^Antyciraueró ^^cinLocridefine Phocide fita eft, ut fcribut Paufanias Si Strabo#
,pESCRIPTIO.
Elleborum nigrum albo in omnibus eft firaik, folia tantum gra-
-ocr page 240-D’E HERBIS^ CAETERISQVE ciliôta,æpaulô tencriora habet,utriufq; flores priiirto fiihtuirido^ pofteagiluum acquirunt colorem* Semen rotundum ac nigrum produdt,Peoniae fêmini non difrimile,uerum minuseft, Nafcitut afperis collibus amp;nbsp;locis ficcis»
VIRES AC IVVAMENTA*
Elkborum nigrum in pulucrem redadum, Üitulis caHofisinfliL fatum, breui eas curad
Decodum in aqua, amp;nbsp;os inde fl cofluatur, purgat dentes, tolliC tarnem putridam,necat uermes. Sanguinem Melancholicum pér inferiora expeUit, Cum accto dccodum, amp;nbsp;corpus inde inunga* tur,rcmouetIepram,üitiI^inesSlt;impetigines, curat feabiem, ^ abfumituerrucas, ToUitquoq;uerrucascum fquamisaèris. Dé* ftiUatur decodum eius cum aceto in aurem, amp;nbsp;confert nnnitui^Ó^ fîbilis,corroboratç- auditum, Vfus eius etia memoriam emendat»
In urn o ad q. ud iq. horas maceratüm, SC deinde percolatum,ac parumperdecodum, prodeft uefperi potumantequamiturcubi-tum»Nam tak uinum omnia intcriora expurgat, ex malis humort. bus, fimul^- dolorem èC uertiginem capitis difcutiU Elkborum nigrum imbecillibus non conuenit,fed forti natura homnibus» Huius radicibus in fine ueris utendum cft, Febrem quartanam qug longo tempore durauit,aufert,fiillud cum uino pauloqfacchati permiftum aliquis bibat»
Per inferiora omnes prauos humores,qui in hominefunt, expel lit» Omnes quOq; affedus membrorum interiorum difcutit,
Cataplafma ex eo cónfedum tollit feabiem, maculas lepras, o-mnem deniq; impetiginem»
Ex aceto per k emplaftri modo impofitum,uitiligines, impetigi nes,Icpra(^ emendat»
Sanat fcabies etiam : in quem ufum cum thure,ccrauc,piceq;,amp; cedrino liquorcinungitur»
Si quisobftrudusatq; repktus circa thoracem fuerit, herbam nigri Elkbori cum uino èC melk decoquac, 00 id percolatum uefpe ri,quando iturus cft cubitum,bibat ;hoc thoracem knit S^ emoUit» ftomachum emundat,amp;S quiequid malorum humorum in corpore cft, minuit» Purgat 00 pcllit per inferiora nigram bikm cum uifco-fis humoribus» Auditum rcddit,fi furdis auribus indatur,atq; poft biduum triduumue rcpellatur, Menfes trahit locis mulicbribus inditum»
Si quls airidue,Só cum caution« quadam «o ufus fuerit, turn purum créât fanguinem, caputpurgat, amp;nbsp;omnia membra capitis»^ inultis morbis præieruat»
Confert ægritudinibus fplenis, amp;nbsp;febribuf antiquis amp;nbsp;longis.
Contra
-ocr page 241-SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïll
kontra Cutem fubcuntes aquas,cum farina ordcacca,üinoq; èm-' V^aftri modo udlitcr imponitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. — ; ^ifcetur omnibus emplaftris quæ exedendo funt, Duritias fup paratas concoquit 06 purgat,facto inde cataplafmate, ^-oeoeiushodieufurpantfeammonium*
ÜE AQVA RADICIS NIGRI ELLEBORt Optimum tempus diftillandiradicem nigri Elkborieft, uteâ quot;nbsp;*^gt;nutim concifa citra herbam in fine menfis Augufti diftilletur» . Aqua hæcpondéré unius drachmae,in tribus uneqs uinipermit ; *^^gt;S6 mane pota,ac deinde iiq»horas,fiquis ieiunet,pin*gat Melan * ’^^oliam,06 glutinofos humores per aluum»
DE AQVA HERBAE NIGRI ELLEBORE ' ^crba nigri Elkbori fola conciditur,^ in medio Map diftifiat» Aquahæc potafiftit aluum, Sóconfert ad multos morbos, §6 . ^Q’^pus in fanitate conkruat, fi quis mane iciiinus pondéré kmiunj» ^‘æudintegræunciæ bibat»
DE E N D I V I A*
NOMENCLATVRAE»
Sefiff.
Endiuia» Intybum»
l^nbtmeh»
(Sen^junö»
2(nnf|ktL
ANNOTATIO IN ENDIVIAM,
BN DIVIA laudata eft herba,cuius in medicina noftro , acuofrequenseftufus, ad amouendam malam iocino-
j ris temperaturam^Hanc doétiffimi mcdicorum,qui de fe Herbaria fcripferunt, teftantur elle herbam ilkm : quam Diofcor» 06 alquetereslntybum appellant» Vulgus autem
-ocr page 242-DE HERBIS, CAETERISQ;VE
Q medicorum 80 Herbarij, earn corrupto nomme Endiuiaçn nonlb nant,quafipaululum defledens,Intybiam dixens. Manardusli.^, epgt;4» Intybumfatiuum Endiuiam, Sylueftrc ucro Cychoream apcrnflîmcuocat. Hermannus Cornes à Ncuenare eodemmodo de bac herba feripfit : Intybum ueteres uocaucrunt, quam Barbari corrupte Endiuiam uocant.Eft autem herba inter præftantiflînigs numeranda,qug fatiuaeft,^ inter olera habetur,Endiuiam uoca-mus, SylueftrisuerôCichoreafîuelntybumerraticumuocatur, Ertdiuiacertepræftantiorquantumad medicinam pertinet. Inter harumipecicsTaraxiconôC Scariolamponit Diofcor. Endiuia ÔC lacluca congénères plantæfunt, ut ab altéra alteram primo germE ne uix fecernas, Brunsfellîus cenfet cas quoq- eafdem habere facuL tares, quamuis nomine Sc figura différant, Anferinum carduum Endiuiam uulgares Herbarq nominant: pro qua tarnen iam aliam nos accipimus,maiorem fcilicet,quæ per dorfi fpinam aculeata folia habet,
DESCRIPTIO,
Endiuia herba eft crafTa, caulecrafToS^ con eau 0, folijsaculea^ «is,florem luteumin cacumine habens. Gaud et inter oIcranafcE
TEMPERAMENTVM, jj Endiuia natura réfrigérât atq; deficcatinfecundogradu;
VIRES AC IVVAMENTA,
Ad epatis affedus nulla herbaeft falubrior, Eparenim ardens réfrigérât, calefacitq; refrigeratum, poteft adutrunqueaffedum abfq;noxaufurpari, quia natura tantam facultatem amp;nbsp;proprieta-tem habet.
Folia atq; fernen in medicina ufurpantur,radix uerô nullius eft precq.
Folia cum uiridia funt,magna uirtutepollent,aridoru foliorum nullus eft ufus,
Endiuia cor corrobat, quod ardore infeftatur,
Aduerfus morbum regium, Accipe Syrupum ex Endiuia confe-öum,ó^ cum aqua linguæ ceruinx commifee, optime hoc remedium muat.
Idem Syrupus pellit febrem tertianam,
Succus ex toirjs ardentibus puftulis impolîtus,ardorcm inde extrahit,aebenc eas réfrigérât,
Herba ipfa contufa, amp;nbsp;calidis apoftematibus impofta, «aid# auxiliatur,
Ardorem iocinerisfedatjforlsimpofita, ,
her-
-ocr page 243-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-;SîMPLîClBrMÈDlCgt; ” ni
Si Herba non poteft acquiri uin'dis,tiim fernen accipiendum eA^ •tcjicontcrendum, calido^ affedui imponendum, hoc fubuenit ®Wq,noxa,
Endiuia ad lacfhicg modum,quocunep modo cruda uel coda,in ^bo fumi poteft, fibras enim iodncris obftrudas uehementer ape-'’Md ftomachi ardores accomodata eft»
Gum aceto coda,uentrem reftringit.
Cardiacis fupra finiftram papillam ex aCetoimpofita, prodeffc ^sniflimum elf.
Podagris S^ oculörüm inflammatiombus fubuenit.
Medetur facris ignibus,calidis apoftematibus, óf tumoribus ca ‘‘ois,cum ceruffa amp;nbsp;aceto contu(a,amp;S emplaftri modo ifnpofita.
Contra Scorpionum idus,radix amp;nbsp;folia inuieem coiitufa,utiïi-
*^f emplaftri modo imponuntur. «
Succus cum aceto SC rofaceo mixtus, capitis doloresrekuat. hcoris Sf uefîcæ uitia cum uino hauftus emend at.
Sanguinem reqcientibus,itemq; genituræ abundantia laboran-'*^us,alterno die offerturpotandus.
Omnibus partibus quae reff igeratione fanandae funt,cum aceto
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE AQ.VÀ ÉNDIVÎAÊ»
? Tempus diftillandi Endiuiam conueniens cft,utfolia à caulibüS ' ^^eerpta,8(S minutim concifa,in fine Mafj diftillentur, - » AquaEndiuiaernaneSCuefperi duabusunefjspota, prodeftad ^'’guftiam amp;nbsp;obftrudionem pedoris.
Eodem modo pota,grauidis foeminis falutaris eft,cas eftim cor^ '’Odorat,fenfufq; emendat.
. Eadem mane Ói^ uefperi unaquaq; uice üq. uel v. uneps pota, me-^^rpefti,morbum regium repeUit^fitim quoq; fedat largiuspota * ®tdorem^iecinorisextinguit. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ,
Facit ad dolorem lateris,amp; pundionem qua? circa cor fentitur, ßianeamp; uefperi fingulis uicibus ip.uel iip.uneps pota.
Linteolis uel ftupa cannabina aeftuanti iocineri impoGta,£ftum reftinguit, ex quacunq; parte corporis etiam proueniat; linteolis txicatis fæpius ea iterum madefacere oportet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
f
DE ENDIVIASYLVESTRI.
-ocr page 244-DE HERBISgt; ÇAEJERÏSQVI
NOM£NCLATVKA£4
DESCRIPTION
DJVIA fylueßrisgaudetnafciinagris^S^in fegetibus.Fqlia habetaculeata^ßoresrubicundos^radicem ueróeandidanqatN. que intra terram longamN
TEMPERAMENTVMn
VIRES AC IWAMENTA^
Suc eus ex hac herba expreffus^ peUit eiyUpela ta^
Cumaqua coûa^npudenda Inde foueantur, aufertabilUsardo-» rem^ Succusconducitadunguentarefngerantiadeemadquofeu» que ca}idosaffcûus,forisapplicatus,
, Tumoribus cabdisinunâ:us,eosdifeude^
DE AQVA ENDIVIAE SYLVESTRIS/
Polia 8^ caulesinuicem cobeifa, circa bnem Maqdiiiiîlantuîz
Aqua Endiuiæ iylueüris medetur Omnibus febribus^ tamb'b gidis quàm calidiSf ûpluribusdiebus ÔCßngulii iq^ ud Hq, uneqa-bibatur,
Eodemmodopota confortât Jeeur, medeturlienoßs, RepeUit febrem quotidianam, tertianam 8^quartanami ßngulis diebusbiS
-ocr page 245-SIMPLIÖIB, MEDIC,
DE ENVLA CAMPANA.
«I
NOMENCLATVRAÊ,
tEAhsfr,
EnulaCampanar
Inula»
3Uittwwti5,
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN ENVLAM,
hNVL A Campanauulgo dicitur, eaherba quæàDfofœr/cîc^ amp;nbsp;Plinio Heknium dicitur,cô quod ex lachrvmis Helena: naw ^^ dum gubernatorem Canopum hæmorrhoi krpentis idlu exa-’’’inatumflcuilTct» A ColIumeUa Inula appcllatur,
DESCRIPTIO»
Enula nafcitur ad rapham fimilitudinem,in medio tantum eft la ^’OfjSc ab uno latere parum lanuginofa. Caul cm habet aliquando duosud très cubit os altum,qui in lummoflorcmiuteum magnum-^^s ( inftar herbç quæ ab Herbanjs flos Sandi Ioannis appellatur) S^ftat. Radiccm intra terram habet candidam amp;nbsp;grandem^acreni ^odoratam. Nafcituruliginofis, amp;nbsp;umbrofisloc]8,prætercaetô 3niinhorcis»Foditur æftate inclpiente,8c ad folem deficcatur, Radiccm tres annos Integra natura durant»
TEMPER AM ENTVM» f nula calcfacit in fine tertq gradu3,amp; humedat in primó^
VIRES AG IVVAMENTA»
Ï^adix contufa,8c cum melle permifta tuflientibus accomodata ^ftifiedegma inde conficiatur,^ fumatur»
tnulæ radix pulmonem à malis humoribus défendit, fchiaticis, articulorum dolore laborancibus, ac ægritudinibus à frigidita-I^natisprodeft,
Craitos quofeunq; hum orts ex homme pdlit, Só medetur doIo-tibus coxendicum. In uino decoda,faccharo^ admixto,ortho» pnoeæ medetur ,urinam eiet»
bodem modo fumpta,promouct mulieribus menftrua, utilitef fumitur contra ucnenum,amp; morfus ucnenatorum»
Radixcum melle autfaccharocondita, aduerfusacris peftikn» tis,noxam plurimum ualere dicitur, quo nomine etiam cruda à mul tis tempore peftis manditur.
Décoda
-ocr page 246-DE HERBIS, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;Decora in uino eiufdem folia,amp; emplaftro inde fado,mcmbrii
infîrmis,ô^ luxatis,impofita,adco ilia cxcalfadt,utbreui fanitatem récupèrent,
Irani amp;nbsp;trifticiam pell it Enula,ftomacliumq; confortât, atc^fu. perfluos humores per urinam educit. Hilaritatem adferre Hippo ' cratis teftimonio creditur, Prædulcis in co cremor animi nubila præclare difcutit,fauet formæ,Cutem in facie nutrit incorruptam, reliquum^ corpus perpétua uenuftate condecorat. Vinuni ex Enn Ia,niembrarefrigcratacxcalfacit, Idem potum cadem omniapræ ftat,quæ fuprà fcripta funt.
Hic autem feiendum eft, omnia uina décoda uel ex herbis con-feda,magis ad ientaculum,quam ad eoenam conducere.
Enula décoda cum paritaria,oleoq; admixto, uentri calida im-pofita,tormina inteftinorum fedat.Et fub umbilico impofita,ftran guriæ medetur,
DE AQVA FOLIORVM ENVLAE,
Tempus diftillationiconueniensefl:, ut radix unicum herbafi-mul concifa,in fine Map diftillentur,
Hæc aqua mane ÄS ueiperi unaquaq; uice v.aut vi, diebuspota, quantum tefta oui capit,pellit lithiafim,
g Eodemmodobibita, uelfipotusquoqueinde mifceatur,ruptij Opitulatur, Itidem quoq; pota, caputq; indeillinatur, ut deinde perfe deficcetur,caput confortât. Item multisdiebuspota,ftoma* chum confortât atqj corroborât. Membra confirmât illita, atq; pota, Eademcalculumrcnumamp;ueficaedifcutit,caq; expurgat, urinamq; ciet,mane amp;nbsp;uefperi fæpiuspota,
DE AQVA RADICIS ENVLAE Campanæ,
R adix Enulæ diftillatur circa finem Map, uel à menfe lulio uRj ad Septembrem,
Huiufmodi aqua mane ac uefperi unaqualibet uice, du abus aut tribus uneps fæpius pota,fanat interiorem r upturam,
Eodem modo pota calculo medetur,foeminis menfes prouocat, lithiafi medetur,cit urinam.Foetus mortuos ex utero materno educit, fupradido modo bibita,
Tumorem locorum muliebrium pellit,itidem pota, uel linteolis impofita. Sic etiam pota,uel imp ofita, tumorem tefticulorum di-fcutit,
Eadem fæpius pota,medetur.
TuiTim ièdat, ac cralFosIentofq; humores circa thoracem détentes, abfumit, fæpius pota.
DE EPL
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICI»; MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M4
DE EPITHYMO,
NOMENCLATVRAE,
iTrl^Hi^oy,
Epithymon, Epithymus,
XSm^Ium von bcm ]^AutïI^ym0,
^^_^ANNOTATIO IN EPITHYMVM,
PITHYMON flos eftethymo duriore, ac fatureise fimili,capitulafunt tenuia amp;nbsp;kuia,cauliculos habentia quaficrineSjUtOiofcorides, 8ó Plinius fcribunt, Sunt autem tres Th'ymi fpecies,Albus,dc quo Diofcorides ï^rtiolibro, Niger, cuius Theophraftus, amp;S Plinius meminit.T er-t^us,qui alTimulatur fatureiæ;hic flores herbaccos habet,qui dicun ^ Epitliymus,amp; de hoc Epithymo Diofcordib, 4- ^gh» ^ft a^-^ücaliafpecies Epithymi, quod in officinis habent, Sd non eft flos Thymi,fed id quod à Plinio defcribitur cap. S.lib.26. quod nafcL tUrfine radice,rubens,tenui fimilitudine pallioli, nafciturque circa Thymum, unde Epithymus appcllatur, de quo nee Diofcorides^ Jut Paulus,aut Aetiusunquam tradaruntjfed Arabes tantu, apud ^uos in magno ufu eft,
TEMPERAMENTVM,
Epithymum cakfacit atq; deficcat,in tertio ordinc, Nafeitur in calidis amp;nbsp;humidis loeis,
- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES
-ocr page 248-DE HERBISgt; CAETERISQ_VE
VIRES AC IWAMENTA^
^ nbsp;nbsp;Purgat Phlegma ac MdanchoHam, admixtis fjs que ad Me/aiv
choham purgandam fadunt,
Epithymum per fe aut folum ufurpari non debet, fed aliquo ad* ditamento,utputa lapide lazulbautpiHüIis de fumo terrp.
Item Remedium aduerius quartanam. Accipe lèmitresundai
Epithymi, amp;f in aqua decoque, qua per hnteolum colata, admi/ee Ïapidem Lazuli,^ xgroto potui dato,
Eadem potio etiam auxihatur ijs, qui Jaboran t fluxu hemorrhoi dum,uridepla?runq; mariRæ creantur,
JMuIti hocremediO fanati funt,
Vertigim obnoxius ex atra biJe prouenienti,conficiat Syrupunt ex fold's Senæ amp;nbsp;Epithymo, amp;nbsp;admifceat tantum facchari, quantum uoluerit.
Idem Syrupusnledeturh'cni, unde T^elancboUâ ortum habet»
Epithymum cum uino, 06 oleo decodum, amp;nbsp;inter nmbiiieum
amp; pudenda impofitum,medetur urinæ ftiUicidio,
Facit ad tremorem cordis,amp; henem obftrudum, à quo maximi capitisaffcébisfolentexórirh
Probata quoq; medicina ed aduerius Canemm^ Sclepramfpelbt febrem quartanam,
j ' Vakt ad cutem exprauis humoribusinflatam amp;^ turgidam,opti meç fubuenit ailhmaticis,
Epithymum pondéré ieiquiunciæ cum mdk^SC modico faUsiiL» mi debet,turn fortiter expeUit M-elancholiam^S^homineni yeprä prxdrnat»
Idem cum lèna 5lt;Slingua Ceruina in uino decodam^odeq; decor de cemi contuib ac admixto,facit ad dolorem cordis, ÔCpeUit Me* lancholiam cerchri»
KPITHYMI DOSIS,
Palueris Epithymidrachmas feptem exhiberipoHè, Meiueiïagt; tuit, cum tarnen uetcresmu/to min o rem quantitatem prædripfe^ rint,JJiofcorides enim quatuor tantum drachmas concedit-, Ori^ bahus quoq; in compendio fuouix drachmas tres tranfeendit, Paulustamen Æginetaîibro feptimo, dandas efd drachmas quilt que Epithymi cum ladis hemina contritaspermitèit.Auicenna au^ tem capiteZZ^XecundiCanonis^potionem Epithymi,quatuor eC. feaureos praccipit, adeo utnemo fitpræter unumMefuen, quiad feptem ufq; drachmasprogrediaufus ft. Proinde confultum erit, iitFuchhusinquit, ut quinq; tantum uelad fummumfex,idqueitt pauciffimis concedamus»
DE ERV.
-ocr page 249-SIMPLICIB, MEDIC,
DE E R V C A,
NOMENCLATRAE,
tvluiitf-
Eruca«
WnPSwff.
»$
ANNOTATIO IN ERVCaM.
RVC A Latims, Grædseuzomosdidtur, quoniam iura c5m€ndet,magnam cnim in condiendis obfonqs Eruca habetgratiamacfuauitatem, Erucamideo didam uolunt, quod crodat, amp;profedtofidcgufta uensearn, os amp;S linguam fads acriter udlkabit, Alq ficappdlatam putant, quod urendi licendam nandfcatur,quafi dL
casurucam,u,in e,uerfalitera. Eftenam Eruca apud Ladnosbe-ftiola,quae à GræcisCampe dicitur. Additbr Eruca laducæ in ace tarijs,ut contrariam uim temperetJ Raro enim fine Eruca Ia du ca in acetarioeftur, fuauifq;fimulcibushoc modo fit, 06 certam faluds fpemhomini adfert» Galenus quoq; in libro de alimcnu faculta. pr^cepitnoncfTehominicomedendam fine Erucaladucam, por-tulacamue, nee contra fine laduca portulacaue Erucam, ut quantum altera réfrigérât, amp;nbsp;Vcneri nocet, tantum colore infladone^
-ocr page 250-DE HERBIS, CAETERISQVE
G fuaalteramutraqirehominïprofiuQtio^pi'^cipuumhabetEri^ * ca, amp;nbsp;quod maxime poteft, unoüCrfumdicaaitMartialis,dicens4
Et uenerem reuocans Eruca morantem.
Quart Columella in hortulo Priapo ferendam pronunciauit,ijs fenariolis«
Et quæ frugifero feritur uicina Priapo,
Excitetutueneri tardos Eruca maritos,
DESCRIPTION
Eruca in hortisfacilimè nafcitur, caulem Habens ferebicubita-lcm,floribus luteis,ßb'quis in cacumine gracilibus, in quibusgrana continentur« Duo autem eius genera funt, E ft enim fatwa Eruca, 06 agreftis, Satiua editur amp;nbsp;feritur in hortis,amp; ferme fîmilis eft ueroßnapE
TEMP ER AMEN T VMn
Eruca calefacit,amp; humedat in fecundo gradua
VIRES AC IWAMENTAn
Semen èC folia in medicinis ufurpantur«
Eruca elixa 8^ manducata genituram hominis adauget. Quod etiam ÆginetaIib.i,teftatur,inquiens:Eruca magnam excalfacien-
^ di uim obtinet, 06 genituram augere creditur, amp;nbsp;ob id in uenerem ftimulosaddere, capitifq; cum dolorem,quam cæphaleam nomi-nant, induccre»
Eruca domeftica fortem créât calorem, quare capitinoxiaeft, V erum elixa cum laduca amp;nbsp;Beta,nullum nocumentum infert,amp;ta H modo comefta ladantibus 00 nutricibus lac adauget»
Vrinam cict comefta,aluuni emoflit,ftomachum confortat,at(^ concodionem adiuuat.
Succus Erucæ cum feile bubulo permiftus, cicatrices nigras re* ducit ad candorem»
Vitia cutis in facie cum melle litus emendat,
Succus ucl fernen cum melle permiftum, 8^ capiti illitum, Sófæ-plus in cibo fumptum, lendes 8ó uermes capitis ne cat,
Nimius ufus Erucæ créât uentris dolores,
RadixErucæelixa86contufä,acfradiscontußfq;oflibusinipo» fita,difcutit inde dolorem.
Semen contufum, 86 cum uino fumptum, facit ad morfusuene-natorum,
DE E S V L A4
NOMEN.
S VL A ab omnibus offidms actecendoribus media's 1 nominatur ea herba, qug apud Diofcoridem Grcco no mine Pityufa dicitur,ut RueUius, Ottho Brunsfelfius, J amp;nbsp;Antonius Mufa uno ore tcftantdr, numerantq; earn inter Tithymalorum genera. Eftep hec una ïUaruih Hérbarum,qui. ^us circumforanei,^ theriace uenditores rufticisin^ponunt,exhL ^fntespuluerem ex huiusradice ad aluum fotóendam, quanquam aüidnoninutilisfit, tamenipfinon redcutifciünt, neq;maliciam fiuscorrigere,Qu? autemuera Efula hodie habetur,Linarig herbg Ipecimemprefeferc.
DESCRIPTIO.
Efula duorum generum eft. Altera Domeftica,Alterauero SyL neftris. Sylueftris facilimè prope uias nafcitur, paruis5ó circinatis Jolijs,quæ decerpta, ladeum liquorem prebent: in cacumine flores fulphuriscitrinicoloregeftat. Domefticauero caulem ex fe mittit cubitiuniuslongitudine,ac in lummo latum,multisgeniculis inter-f^dum,folds minutis tenuibufq; ueftitum: flores habet colore pur-pureo,fernen^ latum figura lentis.Radicem cralTam ac candidam, hdeo liquor eplenam.
TEMPERAMENTVM»
Efula calida 6xf^ ficca eft in tertio gradu.
Radix tantum ufui compedt medicinae, ut Platearius inquit.
Etmelior pars PIantæ,eft cortex radiciseius.
Tempus conueniens effodiendi radicem,eft circa initium Maq.
VIRES AG IVVAMENTA.
Cortex radicisper bicnium,in magna efficaciaferuatur. Virtu-Umhabet purgandi Phlegmaticos humores, Vnde ualet contra Mudines ex Phlegmatc fadas» Efulæ uirtus eft purgare Melan
-ocr page 252-DE HERBIS, CAETERISQVE
C dioliam 8ó Phlegma,ut Vÿomusteftatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
Lac eins cumperfculo fumitur. Nam nocet cordLhepatraefto* -macho, dirumpitq; m homine uenas, aefebres hydropemç infert« collate neccHanum eft,fî quis eo ladle uti uelit,ut admilceat aliquid quodmaheiam eius réprimât, uteft fuccus Endiuiæ amp;nbsp;acetum»
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Lac Efùlæcum fucco Solatripermiftum, fortiter expeUitmaln» Iiumores, fi quis pondéré duarum drachmarum cumfaccharotem peratumaflumatJtaquoq; fumptum medetur hydropicis.
Cortex radicis eius contufa,fi cum faccharo uiolarum permifee^ ^tur,fumaturq; cum aqua mulGi,fortiter laxat, Efula corpus cou-' fumit ac macerat,genituramq; hominis diminuit.
Contra aquam intercutem, Accipe fuccum foeriieuli ac benc de-coque,deinde per linteum cola, 8^ puluerem ex cortice radicis eius pondéré femidrachmæ cum faccharo admifee, atq; potionem inde confice.Hæcpotioualdefâlubnseft,ô^ expeUit quoiuisnoxioshu-mores qui hominê diu infeftarunt,hy dropemç abfq; dubio fan at* Efula uerrucisquotidie bis ucl ter illita, eas potentiffime eueUiU Folia in aceto décodai furfures cutis emendant*
DE AQVA ESVLAE*
Maior Efûla cum hcrba,caulc, amp;: radice efFodiendaeft,ac circa ^ principium ueris diftiUanda,
Aqua Efulæ prodeft clauis pedum am-putatis, fiperdfem ter uel quater inde lauen tur,aut linteolis madefadlis iï imp on a-tur. Intra corpus hæc aqua non eft fou menda*
DE EVER AGI Ar
l/OMENCLATVRAE.
Eufragi«, Euphragia, Eufrafia*
ANNO*
-ocr page 253-SIMPLICIB, MEDIC*
ANNOTATIO IN EVFRAGIAM
ŒV VFRAGIAherbaeftpulchronominemfigm'ta,quam
0 tarnen antiqui ignorarunt,nihilenim de ipfa apud Dio ra fcoridem,Plinium,Galenum, Paulum, aut Actium re^ ö' peritur, Eufragiæ Hermolaus Barbarusin Saxifrago Diofeoridisfic meminit; Pampinulæ fîmilis eft,folio tantum mino Kac magis ferrato,amp; lentiufculo : qua noftri Herbarij Eufragiam ®Ppcnant,mmusfruticofa, flore luteolo, præcipue claritatisad o-’iinia uitia oculorum, V eteribus incompertam exiftimant;quemad ’’^odumamp;illamque Cartofilagodicitura uulnerarfjs,
DESCRIPTIO.
Eufragiam Autumnoferè nafciturinarentibuspratis,paImiaL *’tudine,hyfropo fimilis, cauliculis purpureis amp;nbsp;non fruticofis, fo-^iop^ruOjSó per ambitum ferrato,flofculo albicante*
VIRES AC IVVAMENTA*
Ad nihil aliud quam ad oculorum uitia ea uti decet, Eufragiautuntur ad oculorum caligines amp;nbsp;fuffufiones, uclper impofita,ucl ex uino décoda,
Succus ex herba contufa expreffus,ac oculis illitus, cos daros ac pulchros reddit,
Conficitur quoq; in Autumno ex ea umum, quod oculis ac uifui ^aldeprodeft,
DE AQ.VA EVFRAGIAE*
'Eempus diftillationi eius conueniens cft, ut folia, caulcs, flores*, ®“n tota fubftantia diftillentur,quando flores gerit*
Aqua Eufrafiæ oculis inftillata amp;: circumlita, cos daros reddit, üifumq;acuit,
Oculorum dolorem fedat,codem modoufurpata*
Eadem unam horam ante noctem oculis inftillata,Só illita 06 Hn gulisuicibus tribus uncrjs pota, confortât, confirmât, atq; confcr-wtuifum,nempe in fenilibus ac Phlegmaticis complexionibus*
Herba ipfa ficcaca ac in puluerem trita,uifum amiflum reftituit, fihunispulucris femidrachmam cum hac aqua permiftam, omniuc fpertino tempore biberis.
-ocr page 254-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
NOMENCLATVRAE.
Et/7rci7Ü^t9^i iT^XTU^H^
Eupatorfum« Hepatorium» AgreftisSaluia, Barbarorum H^llb
Weotericorum üvCV*
mettÿ*
ANNOTATIO IN EVPATORIVMgt;
VPATORIVM regiæ dignitansherbaeft, nam ab Eupatorc rege muenta eft, ut teftatur Vergilius Mar eeUus» Et quoniam iecori præcipuc medeatur,quod GrxciuTTX} dicunt, ideo Hepatorium 06 Hepatitis ab aliquibus dida^ Eupatorium boe quod hiedefenbi-tur B^ n^æ offîcinæ utuntur, non eft uerum Eupatorium antiquorum, f^^ potius alia herba, cuius nomen latct. Ruellius feribit effe earn herbam,quc à Diofcoride hydropiper appeUatur* Eupatori-urn autem uerum,eft Agrimonia officinarum,ut luprà in deferiptu one Agrimoniæ fatis demonftratum eft»
DESCRIPTIO»
Eupatorium quod àuulgô Sylueftris Saluia appcllatur, folia habet magna Bc lata,nee adeo odorata, ut ueræ Saluiæ funt: flores habet cccruleosjateq, ft propagat,ubiqj facile nafeitur»
TEMPER AM ENT VM»
Calefacit in primo,6ó deficcat in fecundo ordinc»
Tempus
-ocr page 255-SIMPLICIB^MEDIC? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ng
^Tempus optimum coUigendi herbam cum fucco eft circa finem
VIRES AC IVVAMENTA.
Eupatorium medetur iocinorofis,uiridc in ufu medicina’ melius ^ft^quim ficcatum»
Succus cum caftoreo dccodus, paralyticis membris inundus ®uxiliatur*
Duasuncias Eupatorq, dccoquc fucco Apij, amp;S bydropicisma, Of ac uefperi potui dato,06 opitulabitur.
Eodem modo amp;nbsp;lumbricos uentris necat,
Herba hæc in uino cIixa,8C pota,prodeft iocmorofis,oppilatio-
^^Hienimiocinerisaperit»
Eft quoq; bona uulneraria herba, ut inde ungucnta 00 potiones
*ïnlnerariæ conficiantur,
Exhac herba in Pharmacopolrjs conficitur Syrupus amp;potio, ^i^ï ad omnes affedus iocincris profunt» .
DE AQ_VA EVPATORIL
Aqua ex hac herba diftiUatur circa finem Mafj.
Aqua hgc mane amp;nbsp;uefperi tribus uneqs potionisTnodo fuiUpta»
^lt;1 omnes morbos fupradidosprodeft. '
De herbis à Litera F, incipientibus.
DE FABA*
NOMENCLATVRAE*
Kvanos.
Faba, '
Tonern
-ocr page 256-DE HERBAS, CAETERISQVE 1 -ANNOTATIO IN FABAM.
ABA notumomml|uskgunieneft^a GrfdsKwAttfjdicL tur. Sola inter Icguntipa line adminiculo mtitur, amp;lca^ poredoalTurgit. A JiuIrnentariofabaccoPythagoras abftinuit,uel quod bis mortuorum animæ, utipfe alle
rebat,pro domiabjs utcrentur,y€l quod is cibus inflatione fua tran quinitatem mentisqugrlt;ntibus miruminmodum contrariusflt,ac uenerem excitet,quot; Pliniusexiftimatob idaPythagora damnatam fabam,qu0d bebetet fènlus,æpariatinfomnia,Prima leguniitium ante byemen fentur, Quan^Maro uereferendam dicat. Aquas in flore maxime concupifeit, ubi defloruit,exiguas defiderat.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM.
^ ^^Fabæuirides natura refrigerantatq; bumedantinprimogra-du.Ægineta inquit;Faba non multum à medio temperamentorecc dit,fiuerefrigerando,flucficcando. Caroipflus nonnullius etiam abfterforiæ qualitatis eft, excreantibus è tborace 06 pulmonibus utilis. Fabisplurimum uelcenti impuros générant bumores, muf tofq; créant flatus,ftomacbo nocent, Fabæflecæ ac inueteratæfri* gid#,amp;^ Qccx naturæ funtin primo gradu.
Fabæ fgrc concoquuntur,86 inflant Jnfomnia,quouismodoin cibum fumptæ,uel maJa faciunt.
^ nbsp;nbsp;nbsp;Cruditatem Hom a eb i faciunt frequenter cas manducantibus. Exteriora membra bominisemundant,fl cutis inde lo ta fuerit. Siquis cutemfabisextergere uelit, accipiat farinam fabaceain ac ea utatur. Reducit enim cicatrices ad reliquæ cutis eolorem,
VIRES AC IWAMENTA.
Fabas edere cupiens,admifceat Cyminum aut Men tam aut Ori ganum,quy corrigunt mab'ciam,ne ftomaebo noceant. Farina fa-bacea cummelJc 06 Fenogræcifarina permifla, abfcefliis qui R-cundum auresflunt (parotidas Græciuocant) difcutit.
Eodemmodo cum aqua roiâceaocubsiJlita,tollitpituitæfluxio nes, atep maculas eorum.
Odor ex corticibus adflringit,babent cm temperatu frig us in iê. Fabæinaqua decodæ 86 contuiæ, acitaadipifliiUo admiflæ, medentur podagricis,flpedèsïpdeinungantur, Accipe fabas 06 bonam partem earum acetoindito, Hnitoq; easunum diem atq, no dem in co maccrari,donec corvees dccidant^deindcin fokßccato, S^in puhierem redaamp;is additopuram aquam fontanam:quando itums es cubitn, faciem inde lauato-, tümane nitida e/facpulcbra# Cum Oxymelite decoâ:æ ÔC impoßtx, abfeeffus articulorum emoUiunt^. Fabas ehxx aut toüxfifuerint, turnmalitia earumro primitwri
Totam
-ocr page 257-SIMPLICIB» MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tip
Totamfabam medicorum nonnulli cumOxycrato deco dam, dyfentericis,c celiac is,uom entibus,exhibucrunt»
Sanateademin uino codateftium inflammationes, SC puero-nimimouentriimpofita, impubères diu feruat. Cum rofa,thurc, amp;nbsp;oui albo,procidentes oculos,eorumç uuàs, amp;S tumores compe-fdt» Vino eadem macéra ta oculorum fuffufionibus, amp;nbsp;idibus 1 '^^dctur:quinetiam fiftendis corum fludionibus fine cortice com-1 ’^înducata fabafrontiimpohitur»
j DE AQVA FABARVM NOSTRATIVM,
Optimum cas diftillandi tempus eft, ut uirides uitro inditæ in ßalneo Mariæ diftiUentur.
Aqua fabarum uitiofa crura laua, amp;nbsp;rédige in pulucrcm,quod ^’^aqua diftillata reliquum eft,pulueremq; illi male infpergc,defic-lt;:^tenim amp;nbsp;optimum eft remedium ad uitiofa crura.
DE AQVA EX SILIQVIS FABARVM.
Siliquæ in quibus Fabe nafcuntur,diftillari debent, quando Sol **'Leone fuerit,06 Luna in Arictc.
Aqua ex fabarum filiquis optime medetur renum amp;S ueficæ IL ^^ïfî,mane 5^ uefperi fingulis uicibus rj.uel iq.uneqs pota.
) DE AQ,VA EX HERBA FABARVM.
Herba cum caulibus diftiUauda eft circa finem Maq. gt;nbsp;x
1 ^ Hæcaquamaneamp;Suefperifingulisuicibus pondérédu^umun ^■^tum per aliquot dies pota,peliit calculum infantium. Eadem ’Wl v.uneqsquotidiepota,medetur ueneno. Eodemmodoper *^'iummenlempota,bonumamp;purumgeneratfanguinem. Facies cutis eadem aqua lotajenis 06 nitida redditur.
DE AQVA EX FLORIBVS FABARVM.
Flores fabarum in Balneo Mariæ diftillari debent,quum ad ple •lânimaturitatcm peruenerunt, S^ priufquam marcefcant decer-pentur.
Aqua florum fabarum uefperi oculis inftillata, fluentes amp;nbsp;lip-pientesoculosexiccat. Prodcft etiam ad exulccrationcm amp;nbsp;rubo-’^cm oculorum, intrinfecus, ut ante didum eft, indita. Sic amp;nbsp;pu-ftulis oculorum medetur. Item facies liacaqua lota uel corpori lllita,cutem nitidamamp;lenemreddit,maculafq;tollit.
Eadem contra uenenum auxiliatur,una uice vi.uneqs pota.
Educit omnia tela,fpicula,atcp fpinas corpori infixas,linteolum in ea madefadum,(Ï imponatur.
A mulieribusmancac uefperi fingulis uicibus iq. aut iiq. uneqs perfex uel feptem dies pota, menftrua earum tempeftiue trahit.
Sacrosignesextinguit, 8ó m alignas puftulas expel lit, filinteolo Udmolli ftupa mane ac uefperi imponatur.
DE FABA
-ocr page 258-DK HERBIS, CAETERlSQVE DE FABA INVERSA.
NOMENCLATVRAS.
Tthitfil^
FabamuerG« Agreftefedum,
lt;^CW«ttbt^0ftCtt. Wwnbt^viWt ]^nabcnJ^r*»t
ANNOTATIO IN FABAM INVERSAM»
0 f7A B A inuerfa uulgo ab Herbärijs appdiatur ca herba,qu? â Di® fcoride,8ó Plimo Tekpbion dicitur,ut Ruellius teftatur.Hi'ero nymus nobilis HerbariusfubfcnbitiudicioRuelJi], inquiens,Fa-ba inuerfa eft fpeciesuulgaris Fabæ,8ôâ Germaniseaberbaappel-Iatur ngt;«ttbtïVA»tudamp;ttAbcttïrattt,8ó habet folia fabisfimilia, fed craflioraamp;T pinguiora tantum. Non nulli quoddam genus fem-peruiui effe fufpicantur. AÜ^ cralfulam minorem appellant, quod craifo pinguïn conftet folio, DodorTheobaldusFettich dariffî-mus quondam Vormatiæ medicus, amp;nbsp;Herbarum peritiffîmus een fuit earn elfe fpeciem portulacæ, 06 por tu la ca maior appel larf,ut Ottho Brunsfelijus indicat.Hanc autem T elephion effe apud Diogt; fcoridem pidura,óf uiresfatis oftendunt, Telephionauteminde didlum putant,quia ulceribus malis,quibus Rex Myfiæ Telephus, confenuit ab Achille uulncratus,auxilietur. Ab Herbarijs nero Faba inuerfa dida eft, quia radix ima innumeris tuberibus fcatct,quæ fabarum implent magnitudinem. Radix tarnen à Diofcoride non cxprimitur,qug profedo ob fui raritatê non fuerat omittenda. Nu ineratur inter herbas uulnerarias,inter quas non infîmülocû habet, DESCRIPTION
Faba inuerfa eft herba latis foirjs, óf halicacabo ferme (imilis, Herba hæc gerit Fabas inuerfas, caulis eft cubitali altitudine*
VIRES
-ocr page 259-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB. MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tZÓ
VIRES AC IVVAMENTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Exhifcefabi'sparaturungucntum, cuiadmifcetur Aerugo fuc cufq; AlchimiUæ, amp;nbsp;recens cera. Hoc Unguentum uulneribus pu-tridisemplaftri modo impofitum^M^nem putridam educit, amp;nbsp;intra très dies uulnus renouât abfq; uTlo dolore.
Aliud Unguentum, Accipe fucci huiufce fabarum fîmiliter 06 foliorum libram unam, fucci fempcruiui, Ariftolochig longæ,unius-! (uiufq; tres uncias,Aeruginis 86 Ariftolochig rotunde in puluerem trKæ,fingulorum unciam unam.Hæc cum oleo oliuarum 86 recen-tic^ncommifceridebent. Vnguentum hoc multam magnamq; uirtutem habet curandi uulnera,86 inueterata mala.
NOMENCLATVRAE.
Gladiolus. Sagittalisherba.
Kkynöc^wertd.
ïPtfoÖc^wcrtcl.
p, ANNOTATIO IN FAGASMONEM. pAGASMON corruptouocabulo à Barbaris dicit, quod Græ öPhalganon dicunt, ideftenlcm, A Diofcoride hæc herba Xiphion appellatur, A Romanis uero Gladiolus, ld autVm nomi, nis nafta uidetur,quoniam gladq fpeciem folijs præbeat, DESCRIPTIO.
Herba hec folia habet iridi fimilia, minora tantum 86 angufticr-ra,neq- adeo acuta.Flores habet purpureos. Radices duas,86 alteram alteri infidentem. Altera fuper terram remanet, ut Petrofelini radix, 86 rotunda. Altera intra terram nafcitur, cuius ufus eft in niedicina.Gaudet nafci in antiquis pratis 06 foffis.
' nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES
-ocr page 260-DE HERBIS, CAETERISQ^VE
VIRES AC IWAMENTA.^
^ Superior radix omnem tumorem excalore procreatum toUit, decoAa,00 emplaftrimodoimpofita, Eadcminuinoelixa,5^ thu^ readditocalidaimpofita, furculos, ipinas amp;fpiciiîaè uulnereex-trahit»
Di^ito impofita, in quo uermis fæuit, fedat dolorem, SC extras hit ablq; noxia.
Radix que intra terram nafcitur non debe^wfurpari ut foperior, Hic quoq; notandum eft, quod quemadmodum fuperiore radix, non poteft nafci in terræprofundum, ita in uulnere non rehnquit fagittas,fpinas dC id genus alia,trahit ca ad iummum. Sic etiani con trario modo facit radix inferior, quæ huic adhæret, omnia trahit ad fundum,quibus ch comifcetur»Quare pofterior hgc radix u fur-pari debet ad fundumalicuiusaffedus fanandum, ut funtfiftulæ, quæ in fuperiore parte cutis paruæ prominent,amp; tarnen intus funt profund^,amp; latè ferpunt, Aduerfum hoc,accipies unciam huius ra dicis, quæ incra terram nafcitur, amp;nbsp;admifcebis Aerugmis, ojei Tartari, fingulorumdrachmamunam, amp;nbsp;imp ones cmplaftrimo-do,hoc fundum pcrquirit,amp; fanat citra ullam aUam medicinam» Habet etiamuirtutem Liliorum amp;nbsp;cæparum ad apoftema aliquod cmoUiendum, quod ferro fecandum, uel exurendum eft» Quin-ctiam fuperiorem radicem ferunt uenerem in uino potam excitare: ^ inferiorem uero fterilitatem facerc: fuperiorem indem pueris contra inteftinorum ramices utiliter in aquæ potione dari.
NOMENCLATVR AE»
tn^iS.
Fagus» »órf)amp;«tim.
FAGVS
-ocr page 261-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tU
AGVS à Græcis ^uy©* d]'da,glandifciisarboribiis an numeratur ï tametfi frudu nihil glandi fimillimum ha» beat.'affurgit caudicc crafTo, amp;nbsp;in orbem comofo i nec^ itaprocero^olio tenui amp;nbsp;kuifTimo,populo fimili,cclcr» hmeflauefcente, amp;nbsp;media plurimum parte : iupra hoc paruula gi-gniturbâcca uiridis, faftigio aculeata, Glans eius dulcilTima nu-fldshaud abfimilis, triangula Cute includitur, amp;f parte poftrema ^trinqdapidelcitinduritiam, fiuirilisfexusfuerit: namamp; ièxuum ^“gUndiferis Theophraftus obferuauit difcrimina. Cortex è Fago ’nniagno ufu agreftiüm,ut inquit Plinius^ V afa corbefq; ac paten-^’0fàquædam meffibus conuehendisuindemrjfq; faciunt,atq; pre ^^xtatugunörüm. Nee non in quodam ufu facrorum religio fus ^J^^apud uctcres Fagi cortex, Materies alTulatim dilTecatur in ^®ndulas quibus teguntur ædificia,
VIRES AC IWAMENTA.
P^gifolia manducantur in ginginarum labionimq; uitijs, ut in-5”® Ï’h'nius,tufa tritaq; ficcant tumores,torpentia membra corro-®®’^nt. Calculis glandisfaginæ cinis illinitur : item cum melle alo petits. Radicis cortex in aqua tan-tifper codus,dum remollitus difta-befcat, capillos dénigrât, cimolia treta anteapraeparatos.
P^g^ g^3ns muribus gratiffima, cius animalis prouentum auget,fa-ginat quoq;glires,expetitur 6C tur-dis. Fagea glans fuem hilarcm facit,carnem codibilem,amp; leuem,uti lemç ftomacho.
DE FEBRIFVGA.
NOMENCLATVRAE.
fXf^iVUll^
Fcbrifuga.
■ Matricaria, tïïcur. nïcmm. thuttaBuMt JrebwtÏAUt
-ocr page 262-DE HERBIS, CAETERISQVE
ANNOTATIO IN FEBRIfVGAM*
EBRIFVGA herbaeft, quæ alio nomine Matricaria abHcrbarijsappellatur,qu0d contufa Matricjs dolores fanet : Febrifuga ante à Latinis quoq; dicitur,quôd præcipuc Febribus medeatur» Apud Diofcoridem èC
alios Grccos Parthenion dicitur,ut Hermolaus Barbarus, Manar* dus,8ó alq dodiflimi medici affirmant. Galenus Parthenion Ama-racum appellat, uerum Plinius amp;nbsp;Diofcorides, Amaracumpro Maiorana, que amp;nbsp;Sampfychus dicitur, accipiunt.
DESCRIPTIO.
Matricaria folia Coriandro fimilia habet, flores per ambitum candidos,cum femine lutco.
TEMPERAMENTVM.
Calidæeftnaturæ,amp; Abflnthrj,8ó Centaure^uires habet, Odo re uirofo herba eft,8lt;r guftu amaro,
VIRES AC IVVAMENTA,
Comefta uelCataplafmatismodo uentriimpofita, tormina uen tris difcutit,
Cum aqua elixa,adipeq; ^ triticea farina admifta, fiinde {6rbL tiuncula conficiatur,ea comefta tormina inteftinorum pellit, cale-, facit ftomachum,Sc multumuifcofihumoriseducit, Itidemmen-j^ ftruapeUit,multof^maloshumores exmulieribus expeilens,
Eadem in bono uino décoda,amp;S fgpius pota, febribus medetur. Ante acceffionem in uino coda, amp;nbsp;comefta, febrem depeUit, Semen in cibo fumptum, lumbricos uentris necat, Accipe Matricariam,Meliftam Só Ebur,quæin pulueremreda. da,^ in uino fumpta,foeminas facit foccundas, at(^ ut facile coneb piant, Poteft ficca in accto uinóue addito fale pota,Epithymi modo, bilem 8C pituitam per inferna trahere, Daturhibenda militer herba fine folfjs calculofis fufpiriofifq;, Fouentur decodo eius in-fidentesfeeminæ, contra muliebrium locorum durities, amp;nbsp;inflam-madones, Item herba ipfa cum floribusimponituremplaftrimodo facris ignibus inflammationibufq;, 0^ alqs colledionibus, lu uino coda mcnlès trahit,8c uermes necau
DE FERVLA,
nomenclatvrae,
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fJX^^nf.
Eerula;
ANNO:
-ocr page 263-. SIMPLIClî^ MEDIC
tlZ
ANNOTATIO INTERYLAM?
h ER VL A frudds genus eft, quo non aliud leui'us, ut indicat ^^ Plinius Jib.i^.ca.22,utilis ad fuldendos uacÜlanC^ ætate lenes» ^’^ieäf ßaCcho.S'ilenoq; facer,ut uino titubantesfuleiat, nee one^ tarnen, Afleribitur arborumgencriFeruIa:quoniam teneritu-dus proceffu t ran fit in lignum,propterea Clearchus inter quæ-'quot;onesluforias, quasnoftrifcyrpos,Graccigryphos,86 ænigmata '’ocant:FeruIam dicit elfe lignum non lignum,ficut pumieem lapi-^^nmonlapidem, noduamuolucremnon uolucrcm» FerulælL S^m omne corticisloco habent,ut Hermolaus fcribit,hoc eftfo-’‘infecus: ligni autemuicefungofammedullam, utfambuci: Non^ ^'^næinanitatem, ut harundines, Hac exceptum ignem codeftem .^ofta»fingunt Promctbeumdeportaflein terras. Poftremo hinc ^•^ntfeeptrapaedagogorum, utMartialis appellat, quoterreant, ^gisquàmlædant. Notauitid eleganter Columella in carmine« ^tcipanibus miteis ferulas. Et ibidem :ferulæq; minaces Plantan-*^bVnde amp;nbsp;prouerbium ManumFerulcfubducere. Ferulamnon ’^'Husa fernend o quàm feriendo didam uideri facit Hippocrates, Hde^mpleftingauocauiti
DES GRIP TIO.
lt; hernia cft frutexmultis uirgis,radice parua Afgracili acrubL ■’^^nda.
TEMPERAMENTVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
P^adix magis frig id æ eft naturae quam calidæ. Ea medetur lartgt; ^^inem excrcantibus,fi ex ca bibant.
‘ Perula contufa, amp;nbsp;uulneribus impofita :fluxu fangumis eorum ;’ftit.Adfupcruacuoshumores corporis, Accipeunciam unam Fe.. ’^^^æiTormentillæ duas uncias, 06 contunde eas ufq; ad exitum luc ^hSdin ollam puram immitte, uinumq; merum amp;nbsp;bonum fuperingt; ^de. Hæepotio per xv.diesbibita à cibo fumpto,amp;S quando itui. ^^sescubitum, difcutit illos humores, amp;nbsp;per totum annum opitugt; latur.
BibituruiridisFeruIæ medulla, ut Diofcoridesfcribit, codiaci^, ^fanguinem expuentibus.
Datur amp;nbsp;contra morlus uiperarum bibenda cum uino, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
' Inditaetiamnaribus linamenti modo, fanguinis cruptiones ab w parte fiftit.
Bibitureiufdem contra tormina fernen utibter,
Adeiendosfudores exoleoinungitur. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
-ocr page 264-DEHERBIS, CAETERISQ.VE
DE F I C I Sgt;
NOMENCL ATVRAE,
Ficus,
Sonett,
FICORVM GENERA,
|HlC0RVM duplex genus eft, Satiuæ enimSó Sylufftresfurtt, Satiuæ etiam duplices funt. Aliæ enim funt récentes S^humidf, Aliæ ficcæ ÔC frigidæ, Siccæ quoq; meliores funt recentibus, ficca-rum uerô optima funt,que carnofæ nec^ nimium aridæ funt,
TEMPERAMENTVM.
Ficus calefaciunt in principio primi ordinis, amp;nbsp;deficcantin ft* çundi ordinis principio, Virtutem habent maturandi amp;nbsp;con. fumendi,
VIRES AC IWAMENTA,
Ficus Sô uuæ inter omnia Poma principatum obtiileîit,ut Ægf D netainquit,utquf minusuitioibs humoresgenerent, amp;nbsp;magisnit-triant. Inter hæc ipfa Ficus probioris fucci funt,uakntiohi^ ma, teriæ,aluo Ô^ urinæ ducendæ, renibus purgandis idoneæ, prefer-tim admodum maturæ.Idem pr£ftantcaricæ,quanquam inflatio-* nes,Slt; fanguinem non probuni pariant,coq; frequentius ufurpatc, pediculosprocréant. Ficus ficcatæ (quascaricasLatini uocant,) corpus nutriunt,calefaciunt,fitim afferunt, bonam faciuntaluiur.; in ftomachum tarnen amp;nbsp;aluum deftillatiombus inimicæ, Deco-quuntur cum hyflbpo carieç, purganturq; poto decodo illopedo risuitia. Eadem potio ufurpata diutinis tuftibus, amp;nbsp;antiquispub monum uitrjsaccomodataeft. Et Ficus potiftimum apoftemapub monis,unde Phthifîs prouenire folct,difcutiunt. Cumfeminefte-nugræci,8c Ptifana decodæ : amp;nbsp;feeminæ decodo earum infiden-tes ab inferiore parte foueanf, uitiamatricis, 06 eilis procidentiant fanat. Decodeaccöntuferadiceq, acoriadmixta,fi cmplaftrum inde fiat, Scimponatur,duros abfceflus emoIIiuntamp;S fanant, Hy-dropicosextrinfecus ficcantex uino contuQ, amp;nbsp;cum Abfinthio §(^ bordeacca farina inmodumcataplafmatis adunatc, fi aluoimpo-nantur,Tumoresdifcutiunt, ÓÓ ftatim in to turn corpus peruaduni penetrantq;, quare ad tumorem ex hydrope procreatum accomodate funt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ficus
-ocr page 265-SIMPLICIB. MEDIC ï 7 U^
Ficus Candida: magis probantur,deinde rubcntcs, tertio nigd-^3ntes, Qyæad plenum maturatæfunt, inter filas melioresfunt* Ff eus frequenter manducatæ malum pariunt fa nguincm,Só pe» bleuies procréant»
Côntufæ amp;nbsp;melle permiftæ, fiemplaftrum inde conficfatur,SC ’■^ponatur,dura apoftemata maturantamp;^ mollfuht»
Succus ex ramis ficus morfuf uenenati animalis fmpofitus,fpfutrt «nat»
Mem fuccus Îepræ alq q; Cuilibèt feabiei prauç illftus, medetuf» _ ^ic fuccus colligetur, quando frudus in arbore fam fere matu-. , ’■^Hint»
Ficus cum hyffopo coÂæ, amp;nbsp;mane à feiunis fumptæ, contra pê-‘^^ni prolunt, Ita quoqp uiurpata: contra cutem fubeuntes aquas ^^’^iliantur»Epilepticis etiam eodem modo conducunt»
. Ficusrccolligentibusfè alongaualctudine utiliflîmæ, Cumru-^^fôdlæ g^ fnfufæ torminibus profunt»
f-um atramento futorfo flufdis tibfarum ulccrfbus malcficfs,nec ^filein cicatriccm eoeuntibus^medentur»
Strumas 8c quas Græcf parotidasdicuntemolliunt^ panos ma-^^’tant,multo.q; magis additfs radfee iridis,aut nitro,aut calce.Gar-B S^riflaturutiliter earum decoctum contra faucfum,amp; tonfillarum ’^flanimationes.
^rudæeædem concifæ additis coadifç fimuî finape autnitrö, ’ ^Qxàuribusinditg,incertos earumfonos fanant, amp;nbsp;pruritus,
, Magnus Pompefus Mithridate deuido in ferfnio cius inuenit ’P^us manu fcriptam compofitionem, qua ill c præfumpta aduer» bsomniaueneficia intotum diem tutumfe incolumemq; prerfia-“^t,inquaiuglansuna,fi'ci dum fieem potiffîmum,rutæ folia uigin-l^ljlalisgranum in unum contunduntur, amp;nbsp;deuorantur a fefuno»
^ I^ocet Paxanius aridas ficos à putrilagine uindicari li^C ration et ^àiræfîneuHo cariofplabisfenfu Integra: manebunt,fi tres liquida P’te imbutæ,una in fidilis fundo collocetur, altera referto ficubiis medium uafe, tertia faucibus fam Compicto fuperponatur, plu* timotempore fanæÔC uitiofntaCtm manebunt» Alp calfcem ui-^^uin,autaliudquoduis perfpicuum poculum, fuper ficos leniter Wuertunt, ÔC ob du do cera fpiramento, ita relinquunt, fic manent inimarcidac»
-ocr page 266-OE HERB»; CAETER»Q.V8
HOMENCLATVRAI.
Ktflt;n’0^vA«£*
Filago,
Cartofilago,
WunbKrAul«
ÄNNOTATIO IN FILAÖINKM.
pIL A ö O herba uulneran'a eft, 00 Herbarrjs corrupt© nommt
Cartofilago,proceratophylaccdjcitur, Hane cnim Hermolaüi Barbarusccracopbylacem uocandam putat, quia partem oculo». rum ceratoidem, hoc eftcorneam^defendat, faiutiq/percuflamrc. ßituat» Veteribus meompertam fuifle cxiftimat.
DÊSCÉIPTÏÔ»
Filago uarq generis eæ Vna eft quæ habet Iongum,B(Saituin caulem, at^- rubicunda exidit, in himmo luteum floiem gerens.
Aha rubentibus eft folk's amp;S acutis,caule proccro amp;nbsp;hïrfuto,flo-ribusluteis.
VIRES AG IWAMENTA»
Hæc herba non fblum ufurpari debet, uerum et/am eommifceri turn aceto SC um o, 06 eïreu uulnera apph'carï, amp;nbsp;non imponutum facit renafci carnem 06 lanau
Eademcrematam cïnerem, 8c rzeentibus uuIneribusinlperG, quam primum ea curat»
H/c puluis cum aceto permidus^Sc repofitus tam d/u, dum put uis in SiCctoGccctur, turn RduUs ÔC malcdas vÜQndmsinäitus^id^ be . ne expur git,8C citàfsinat,
D E FL
-ocr page 267-siMPLiciB/MÈprc; .
U4
NOMENCtATVRAE;
^««nFrrt«t IVaUJïirctt, Xêyc^Jâren
ANNOTATIO ÏN FÏLICÊM,
BI LIX frutex eft, qui â Grid's Trrtpj dicjtur, Sterilem ^ fine femine omnes Filicem dixerunt,£alfumq; eft, quod lapant aliqu^uha folftidali nodeflorere Filicem, ca-demq; hora cum defloruit, maturüm in terram fernen cadere. i'deoq; nifi aliquis tune adfucrit,nec uideri florem, hec coL ligi femenpofTe: quæ omnia agyrtarum commenta (tint, hümanæ ignorantîæ ad qugftum tam impudenter illudentium, Ncqp hot wendacq genert contend, ne quid ff audi eorum amp;nbsp;fceleri deeflet, tdigionem etiarn commentisfuis addidcruntiNatali node SJoan-nis cunda iUa fieri præcipientes»
DESGRIPTIO,
Filixrtafdtur montanis-, 8ó Saxofislods, dtergo uiridior quam 3fronte,florem neep fernen habens. Folia funt amplitudine cubita-^Mftq; Polipodio figura fimilis, Radieem habet nigricantem 8C oblongam, exquaplures ueluti adnatæ progrediuntur aliæradi-lt;^^s,guftu ad dringen tes, Filix duorum eft generum.Mas amp;nbsp;Fee-nain a. Filixfoemina folia habet fimilia priori, fed ramis pluribus iltionbufq; fruticans. Radicesilli funtlongæ, amp;nbsp;numerofæ,amp; in, ’^’gro colore fuffæ, Rubent earum tarnen alique,non fecus atq; fan gnis. Sedhæc natura non adeô pollet,ut prior Filix. Græcinanc T^dyptedmud nymphjampterin appellant* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ hq
-ocr page 268-DE HERBIS!, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA,
Fiïixmasnatüraeducitmalos hum ore s, dcficcatSó cxpcHit int purosinteriorefq; corporisfluxus,naturam^ hominis quoç con-forçât* Huius radix in puluerem trita,atq; cum uino amp;nbsp;Mclicrato pota,ucntrislumbricosftatimcnecat* PeUit amp;nbsp;latosuentris him-bricos pondère unius drachmae in aqua mulfa pota: fedicius ta-men id præftat/fi cum nigri Veratri aut fcammonq quatuor obohs dctur,Lienofîsquoq;prodeft» utraqj ftomacho inutiliflima* AL uum foluit,primo bilem trabens,mox aquam.Neutra danda feemi nis,quoniam grauidis arbortum,cæteris fterilitatem facit. Farina . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carum ulceribus tetrisinipargitur, iumentorumq; ccruicibus. Fo-bacimicem necant, Serpentem non recipiunt, ideo fubfterni füfpe-
• lt;nbsp;r dis locis utile eft.’uftactiam fugant nidore*
DE PILIPENDVLA*
NOMENCLATV RAE*
Filipendula. Saxifraga rubea.
Vifcagö.
Sehr ophul ar ia.
Kot0tcyttbïcd;.
WiWc (04rbc*
ANNO-
SIMPLICIB, MÉDICZ ' Uy ANNOTATIO IN FILIPENDVLAM, '
J^ILIP E N D VL A ab Herbarijs Latine dicitur, quæ abb nomL ne ctiam Saxifraga rubea dicitur, eit enim una fpecierum Saxi-^’'*§æ» quæ varias continet fpecies, A multis Germanice WllbC f^Aïbjhoc eft Agrefte millefolium uocatur,quia ciusfolia minora fint Pctrofelino. Aliquj habent caulem continentem umbellam in ft«irmillefoli},amp; radicem nodofam,undeinterdum Schrophularia minor appellatur. Laurentius Phrifius icribit cam à Gr^cis uocari, SffdijCum quo uiribus bene conuenit, quamuis forma difcrepat,
DESCRIPTION
Filipendula herba eft in Apulia nafcens, cuius radix in medici* naufurpatur. Hæc radix in fine Autumnieffodi debet, que durât ^^cem annos. Herba h^cPetrofclino eft fimilis,radix nodofa eft,
TEMP ER AM ENTVM,
Calida Só ficca eft in tertio gradu»
VIRES AC IWAMENTA» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Radix facit ad calculum,amp;r ueficæ ftillicidia,medeturq,- Ïfebiadt Puluisex hac radiccfumptusinuino, conducit adfrigiditatern fomachi, concodionemq; adiuuat»
^ Idem in cibo fumptus medetur comitialibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Contradiftjcultatemfpirandi, Accipehuncpuluercm,amp;r Gen* ïianam eodem pondéré,^ in ciboütcre,auxiliaturabfq;dubio»
DE AQ.VA FILIPENDVLAE»
Tempuselecftumad diftillandum earn eft, utLerbaunàcumra* ^iccinuicem minutim condfa,in fineJMaq diftillctur»
AquaFilipendulcmancacuefperi fingulisuicibusiq» uneqspo» ^35medeturpefti.
Eadem iiq.uel vi.uncijspota,contra uenenum opitulatur,fihox mo alicubi uenenum cderit,uel biberit»
Calculo renum 8ó uefice medetur, fi pr^diAo modo bibatur»
DE FISTVLA PÀSTORIS/ ,
|
NOMENCLATVRAEt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï | |
|
.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fiftula Paftorig»! nbsp;nbsp;/ Alifma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; | |
|
1. • |
ANNO; |
DE HERBIS, CAETERISQ^VE
ANNOTATIO IN FISTVLAM PASJORJS;
IS T V L A P aft or all's à recentioribus ca herba uocat,quæapüd Diofcondem,06 Plinium Abfmaamp; Damafonium dicitur,uttlt; ftatur Ruellius, Paft oralem fiftulam autem uocant,quod ßngulari fcapo rudisFiftulac,amp;longitudinem amp;nbsp;cffigiem quan dam uide^ tur imitari, Officinæ quoq? amp;nbsp;Herbarq à fimilicudinc amp;nbsp;natalibua , plantaginem uocant aquaticam»
D ESGRIP TIO.
Fiftula Paftoris herba eft in terrain conucxa ut plantago,habet qucuiridesflores,radicem möllern, Aquofa amat loca,
TEMPERAMENTVM, .
Calef*acit atc^ humeó:at in fecunâo ordine.
VIRES AC IVvA'mENTA, *quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘
' Radix cum melk, 06 in uino décida8ó pota/nitdeturdyfenté, næ, Bodem modofumpta, tollit dolorem fcapularum.
Hæc herba uirtutem habet confumendi apoftemata mdurafii,fi irnponatur,
'Si quis eX had herba atep radice eius biberit, tum eakulnmlum^ borum frangit.
Radix fanat ulcéra inteftinorum, cumoleo oliuarum,amp;'aqu#' mulfa ufurpata,
D E F L A M M V L A.
NOMENCLATVRAE.
Flammula»
ÄjcttttKraut
ANNOTATIO ÏN, FLAMMVLAM,,
FLAMMVLAM hodie herbam dicunt in terra ferpcntem,fo-lijs longiufculis, flore uiduam, femine thyrfulos ambiente, ui ' urente 06 yltuofa,undejlli nomen, ferunt quidam earn efle alteram t Clematidem apud Diofcoridem.Fuerc è recentioribus,ut Ruellius iridicat, qui Flammulam uocauere herbam in falictis nafcentem, quæ falicaftrum nominatur, folio duro einericei coloris, uiticulis callofis, rubentibus, qualiter flosquem Flammam louis appella-mus,in uiolis fereritem fernen punici mali fimile in acinis,contra ho minum, 0^ quadrupedum fcabiem efticacem.
TEM-
-ocr page 271-SIMPLICIB» MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tz6
TEMPER AM ENTVM,
Fïammulacalidaamp; ficca cft in tertio gradu. Habet naturam in* fiammandi,
VIRES AC IVVAMENTA,
Viridis ufurpari debet,non ficca,
Siquisapoftema durum amp;nbsp;immaturum, quod fiippurare non tluiuerit, in corpore habuerit, AccipiatFlammuïam contufam ac ®iodicum olei admiiceat,amp; imponat, hoc ftatim emoUitac crodit, Teritur eadem cum oleorofaceo, amp;nbsp;infolatur triginta dies in ui *’’oindiebuscanicularibus, Hoc oleum pondéré uniusdrachmæ ^n cibo fumptum/acit ad renum dolores,
Eodem modo medetur febri quartanæ, Paralyticis membris ‘3'Joc^prodeft illitum,
Hem utiliflimum eft clyftereinfufum,penitlapidem renum amp;nbsp;*^^ficïe,Ea recenti utendum quoq; cenfent ad phagedænas^angræ ®^addito falis momento:item lepris amp;nbsp;impetiginibus imponif.
ED FLORE AMORIS.
NOMENCLATVRAE;
Owpttt©d}^rt» ^lommer.
ANNOTATIO IN FLOREM AMORIS?
jpLOS amoriseft alterum Amaranthum,purpureofcilicetflore^ utEuritiusGordusinfuo Batanologicoteftatur, Diciturau-S^m Amaranthus,quafi flos immarcefcibilis: diutiflimè enim colo-ï’emretinet,Eft autem flos ille fpicatus, admodum purpureus,afpc dupulcherrimus,nullius odoris autfaporis.Solo colore comment datur Amaranthus, Spica PliniO purpurea uerius quam flos, Pur-purasTyrias Laconicalq; fuo rutilanti ni tore uincit,prouenit Ao. gufto menfe, durât in Autumnum,Mirumq, cum defecere cundi flores,madefadus aqua reuiuifcit,^ hy bernas coronas nedtiuQua dote
-ocr page 272-DE HERBIS, CAETERIS(XVÊ
C Joteiamm fidilibus feritur, ut ab Augufto florcatmOdobrcnl, quo tempère geftit frequentér carpi CoIIedlum 06 fiirni tepore fic catum, puellæ ad coronanos hyemis ufus recondunt, Siluit de cö Diofcoridesjforfitan quod panel's niribus in medicina polieret»
DIVISIO EIVS»
Fioramor berba eft trium generum. Vna eft Domeftiea, Alias duæfunt Agreftes»Domeftica nafciturin hortis,caule craiïo,alto, 60 pingu^mter folia florern Habens purpureum, in quo quum ma-turuir,paruum 06 nigrum fernen prouenit,unde feminari folet» Alif in campis na(cuntur,cubitali longitudine, in quo contmenturflores albicantes, amp;nbsp;coloreglaucó, atq; etiam cum femine nigro.Mas caulem graciliorcm quam feemina nabet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
TEMPERAMENTVM»
Vtra^; natura réfrigérât atq; ficcat in tertio ordiné»
VIRES AC IVVAMENTÀ»
Herba Hæc elixa amp;nbsp;artubus contufis impofita, Ïanguinem cóM-globatum difcutit,56 ftatim fanat»
Inuino coda,80 anus inde foueatur, tollit fluxum Hemorrhoi-
D dum» Eodemmodoüfurpata,tenafmónemcurat,
Radix in ore retenta,fedat dolorem Pentium,
Eademcontufaamp;cumbutyro uernali pcrmüla, fimdeflatün-guen tum,inflammationibus illita prodeft»
DE FLORIBVS FRVMENTORVM»
NOMENCLETVRAE,
Flosfrumenti,
KomWincn,
. ANNO-
-ocr page 273-.SIMPLICI^MEDIÇ , nbsp;127
ANNOTATIO IN FLOREM FRVMENTL pLOS frumend appcllatur^quiainfmmendsnafdtur, amp;apud Diofcoridem 06 Plimu lychnis agreftisdicitur, ut Otto Bruns-f^fiusindicat.
DIVISION
Floresfirumcntoruni triplici flint colore, Alqfunt cocrulci, alij « urpurci,ali) ucró candidi^cüm acuta 06 Candida radiée»
VIRES AC IWAMENTA»
^Texuntur in Coronis,amp; in medicina ufurpantur ad putrida uuL\ ftera» quot;
Herbahorum florum intra' corpus raro ufurpatur,fed extra cor pus tribus modis, iuxta triplicera eolorem quem hab ent flor es, in ’Medicina ea utuntur» t
Primo flores eoeruki frumentorum commixticum Aerugine,et ’^ulneribusgangraena occupatis,impofld,cam cito abiumunuPur-purei flores bolo armeno permifti,amp; circum uulnera illiti, ardores iudetoflunt«
Candidi flores Cum cerufra,É*f öko oÜuarum commixti,empïa-^•■oep inde fado, refrigerant atque fanant omnes calidas pullulas» Plinius huic herbæ occultam quandam uim attribuit, Hac emm Plt;:run(fl;osuenuftioresfieri, neeuUomalo medicamentolædi pok f^fi quis adalligatam geftet» Per inferna bilem trahit potum lemen ^iuSjUtDigfeoridestradit» -
DE AQVA EX COERVLEIS FLORIBVS . frumentorum»
optimum tempus diftiHandi ipfosflores eft circa finem lunp, . Aqua horum florum facit ad ruborem, amp;nbsp;exulccrationem ocu-. ‘0rum,fi inde lauen tut»
Eademalbugines oculorum toflit, eofq; daros reddit, flunam quot;O^'^m ante nodem inftilletur»
Conducit quoq; ad hftulas, fi per diem bis ea lauentur, uel b'nte-®‘O filt;mponatur» Tali modo 8^ cancrumfanat»
fi«m coeruki Só purpurci flores ficcati, 8óin pulueremredad^ hecharobonum eolorem efFiciunt» Talc faccharum abfq;noxi3 intra corpus fumitur»
DE FLORIBVS S» IOANNIS»
-ocr page 274-HERBIS,' CAETÉRISCLV?
NOMENCL ATV. RAE«
BfltAj)3t£;i/4©^,
Flos S,Iohannis,
Ö.Job^ttó^lÓmt 2^tnï?ó3wg»
ANNOTATIO IN FLÓREM §♦ lOANNlS/
Th L o R E M S Johannis Comes à Neuenare credit efle Buphthal mon Diofcoridis, cuius fententiamOttho Brunsfelfius nonim probat. Nam defcriptio Diofcoridis huic herbæ, quam florem $♦ Ioannisuulgô appellant, omnino quadrat. Quidametiamuerna* culo idiomateflorem wbicularem, hue annularem,propter rotun, ditatem, qua oculo aflïmiIatur,appcUant, Eft tarnen amp;nbsp;aha BupL thalmon apud Diofcoridem, qug etiam Chryfanthemon uocatur, ab aureis folqs,ab alqs Chry fion^in fegetibus paffim crefcens Jlorv bus omnino aurcis,8c oculi figuram refer entibus,
DESGRIPTIO.
Flores S, Ioannis in ambitu albi funt, 8^ intus ac in medio lutei, quemadmodum Anthemis,id eftChamomiIIa,Nafcunturinhor, tis amp;^ pratis, Radicem habet leuem»
TEM PER AMENT VM,
Hi flores natura funt tempcrati,
VIRES AC IVVAMENTA,
Si quis fucrit qui nodu diuq; nullam quietem ih capite habuerit» amp;hbencc.
-ocr page 275-SIMPLICIP; MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;US,
Sflibenterrem cum mulieribushabereuelit, huneflorem adaUi'sa-tumfecum geftabit,tu Melancholia illa,6ó mala uoluntas mutât» Hæc herba,ut idem Comes à Neuenare teftatur,ad uarios morbos effieax eft, quan^ raro ea utantur empirici noftri temporis» Valet ad tineam, Ôd: ferpiginem corporis, tam pota ex uino, quam etiam illita foris» Apoftemata etiam rumpit potui data,ucl j ^^’alt;luam cataplafma fuperpofita»
! nbsp;nbsp;blus flores cum cera luba(fti,ut Diofcorides inquit,tumores du-
’^’^‘^bq; difcudunt» Ferunt præterea à balnco, ftatim potam ad ali-^^od tempusherbam, fuffufis felle coloris bonitatem reddere» Fe-*^^f’tquo(^ flores contufos,ÔC impofîtos ualde efficaces effe ad uer-’’^^^ interfleiendum»
DE FOENICVLO.
NOMENCLATRAE.
DE HERBIS, CAETERÏSQVE
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN FOENICVLVM,
IhOE NIC VL VSfiueFœniculum Latinis,à GrandsMarathroti ■*■ dïdcur,noti(fima ed herba, Fœniculum autem dici putat, quod Gtum magnocum fœnorefernenreddat, Hoc nobifitauere fetz-pentes,guftatufenedam exuendo, oculoiumaciem fuccoeiusre-hdeiido:undeintenedum efthominum quoqj cahginem eorekua rf Cæcutientibus ( ut Nicander tradit,) anguibus, cumuerefuas fpeluncas exeunt, Marathri fucco acies oculorum hebetata redb tuitur,FœnicuIum ferulaceum Phnius uocat,quód è ferulis,utniiil ta aIia,nafcatur,Efl 8C aliud fœniculum maius,quod ueluti arbore-feit,Sc à Grxcis hyppomarathru uocatur, Ahud ed infuperquod nunquam attolh'tur in altam magnitudinem, 8c minora folia ha-bet,quàm fœniculum comunemocaturq; id à Grxeis Mcon,uulgô autem Fœniculus tortuofùs dicitur, Sunt qui fœniculi ferulas fu-peruenientehyeme abradant ufcp ad terram, fîmoq; bubulo, aut humano dercoreintegant, quo fequenti anno dulcius fœniculum facials
DESCRIPTION
Fœniculum Anetho afOmuIatutjIuteis cd Honbus ÔCquotannis fua fponte iterum proucnit»
TE M P ER AM ENTVM, p nbsp;nbsp;CaUdum SC Hccum edinfecundo ordinc.J^gincta inquit,tlt;xnL
culum C9Ïe.fa.citin tertio ordine^ dedccat ucro quafUnprimOt
VIRES AC IWAMENTA,
Semen, herba, cortex 8^ ctiamradix uüirpanturin medicina^
Semenhoc coUigidchetinprincipio Septembris, ita tresannos durât. Cortex atq; radix coUigunturinprincipio Maq, itaetiam tres annos feruari poflunt,
Herbamfceniculidecoque, quam Rbabere nonpoteris^ accipe fernen 8C cum aqua fontana ebullire Hne, SC bibe ex ea per diem q^antumiutreumpoculum caperepoted, tumcalornon naduus extinguitur^clarumq; reddit uifum^
Siquisrubentes maculas ex facie repeUere ueïit,qux fpeciem le^ prx reprefentant, Accipiatfoeniculum minutim contritum, adb peq; porcino antiquopermidojterum parumperinuicem contun dat,faciemq; indeleniter inungat-, boefaciem reddit uenudiorem, maculæ^;iîlx euauefcunnFccniculum comedum abundantiamla diis puerperisprxdan Semen mandu ca turn urinam ciet,S^ men drua purgat, idem facit ad obdrudium atepinduratum lienem SC iecur, dilUcidioq; urinxproded^
Succusfccniculitepidolatde permidns, 8c infantibus ladienti^ bus potui datus^Conducit illis contra didicultatCm anhelitus^ nbsp;nbsp;nbsp;’
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Midetur^
-ocr page 277-SIMPLICIB.MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Û9
Medetur quoc^ calculofis: fi uero ipfa ægritudo ex calida caufa pïouenerit,tum cortex amp;nbsp;radix focniculi in uino dccoquenturjquó ’’^ine èc uefperi,quando itur cubitum,utendum eft»
Fœniculum manducatum confortât ftomachnm, amp;C concodió-^^w adiuuat. Idem præftat puluis ex femine eins*
Acciperadicemfcemculi, eamq;tamdiu decoque, dum hioUêgt;’ J^t» tepidamq; mamillis füppurare incipientibus fuperimponc, amp;C bnantur abfc^ incommodo,
^uccus ftannco uafculo ïnditus,reponctur xv, dies ad fblcm,de* *'^^tpoteft ufurpari ad oCulos: 06 eft certum remedium,
. Paulum ex aloe epatico huk fucco addicum,86 etiam xv.diesiq 'bunco uafe infolatum,Conyrq fhodo oculisimponitur,
Sanant rabidorum canummorfus concifæradices, 06 ex melle *’^plaftri modo impôfîtæ,
SuccusexfolqscauIibul^cxprelTuSjtum in (bleficcatus,ocuïo-^*n niedicinæ, 06 remedies utilis,
fernen uirideufurpatum, ocuUs fellé fulfulis alqfqjeorum uitijs bedetut,
Succiis quoe^exradiceocuiismedetun
Succus focniculi cum meUe temperatus, ac tepidus auribus inftit ’^t’'s,uermiculos qui in eis nafcuntur,intcrficit.
P^adix cum ptifana atq; uino coda 06 pota,hydropicis prodeft^ l^oeniculum in uino uel aqua clixum, pellit calculum ueficæ, 06 ‘^^dtmenftrua,
Verendis amicidimum hue ad fouendum radice cum uino coda ^u^ contrita in oleo illitum,
Cum aceto codum,06 uulneribus impofitum,prodeft, '^uinoribus ardentibus illinuntur folia ex aceto,
^Hter omnes flores apibus nullus eft gratior flore focniculi. Siquis focniculum contundat,indeq; aluearium iUinat turn apes libenter in co permanent,
Si quis medium caulem, dum adhuc floret, demetat, igniqj ad-’^oueat,tum ui calorisgummi ex fe mittit,quod multo efficacius in Medicina oculorum eft quàm fuccus,
DE AQ.VA FOENICVLÏ, “Tempus nullum melius eft diftiUandi focniculum quàm in Éne' ^aq. Verum radix in fine dierum canicularium diftillatur. Aqua Focniculi maneacuefperi fingulis uicibus iq, uncijspota,' cor expurgat, cerebrum confortât, pota uel capiti illita, thoracem bxat^pellit tuirim,bonamq; reddit uocem, bodem modo foplus pota, expurgat pulmonem, 86 prodeft ad *’bus pulmonis, ftomachum purgat,ardor€mq,- eiusfedat.
-ocr page 278-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;lod’ncri quoc]^ medetur,apent renes amp;nbsp;ueficam, ca enim expu^ gat, 00 lapidem inde expellit»
Sæpius pota,fcdatuentris tormina, pellit aqua intercutem cum uino pota, morbumregium difcutit, heiufq; oppilationem aperit, Hæc aqua pota facit ad omnes capitis dolores, A mulieribüs 8inutricibus pota,trahit menfes, amp;nbsp;facit copiam ladis» ; .
Eadem pota craflam materiam,que in ftomacho amp;nbsp;circa pc^us tontinetur exténuât atq: educit,pellit naulcam ac uomitum, mede tur ueterno»
Claritatem inducit oculis,omnibufq; uitijs oculorum auxiliatur hue ex calidafiueexfrigidaintemperie obortis, oculisinftillata,ó^ uenis temporum illita, extrahit enim tam calorem quam frigus, Oculisinditaacuitui(um,pellitfuppurationem, Só ruborêocu-lorum, uenuftam reddit faciem, fi hac aqua mane amp;nbsp;uelperi laue, turJtem ab illis pota,qui uitium illud oculorum metuunt quod hy-pochima appellatur,amp; mane,meridie uefperiq; fingulis uicibus lij» ucl drj.uneps cum puluere eufragiæ permiftis,(umpta,mirificè opi* tuïatur,8c uifum amiflum reftituit^
D E FOENO GRAECO.
NOMENCLATVRAE.
f TwAiÇ.
BûVX£j»amp;)f. Foenum Grgcünl» Foenogræcum. Silicula.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ill cia,
ANNOTATIO IN FOENO GRAECVMx
J7OE N V M Græcum notiffîma herba eft, cuius femina in ufume dico,quotidie funtfrequentia, A Theophrafto BavKt^oi appcHa-tur,ab aliquibus Ceraitis,Epiceras Hippocrati, quoniam frudum cómiculis fimilem habeat,unde filiquam nonnulli appellant,Phnÿ US Siliciam, Varro Siliculam,
DESCRIPTION
poenum Græcum herba eft cubitali altitudine, fcnuibus,amp;r tene
-ocr page 279-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#^lt;J
^•sfolqs ad uiciæ fimilitudmem, floribus candidi's, filic^uasgereus ^C|uibus quadratum fernen inftar lentium contmetur,
TEMP ER AM E NT VM.
FocnumCrfcuminfineprimigradus calidumeft, 6óficcumm pi^inio» Galenusinquk Foenum Gr^cum ex fee un do ordinecalL ^^^ eft,è primo ficcumddcirco feruidas inflammanones irntat,mi *'^sautem cth'dasinduratafc^ magis difcutiendo perfanat*
Virtutem habet molliendi ac diffoluendi.
VIRES AC IVVAMENTA,
Foenum Gr^cum ad apoilemata emolbenda utih'ffimum eft, ^foipe feem' græcî farinam,atq; cum oui uitello permifte, amp;nbsp;impo *^^*Herba ipG decodta,amp;ukeribus impoGta,ea maturat.
Eademherbaperquindeci'm diesin wnoamp; oleo maeerata, SiC ^dnde co^a amp;nbsp;colata per lintcum, modicaque ccra,5lt; farina feeni E^ædadmifta,paratur adunguendmodum. Quod magnopéré ^onducitadmaturandaapoftemata, Idem tumoribusilhtum,eos ^Îcutit,
Feenum Græcum elixumcumoleorofaceo, 8^ corpori ilhtum, dolorem emendat, graucolentiam oris pellit, amp;nbsp;fœtorem corporis B ^^putridofudore prouenientem. Semen feeni græci decodum ’brum graucolentiam emendat*
FarinaRenigræci inflammationibus cumoleo rofaceoimpoß-h,ualdeprodelR
Minuithenem emplaftri modo impohta, êademeum nitro æ *C€tofubada»
Muliebriumlocorum purgadonibusquecunq; inflammadonè prsedufioneue ceffant/ceni græci decodum infidentibus medetur. Capillum, furfures, amp;nbsp;manantia capitis ulcéra extent ex decodo in aqua fœno græco expreffus fuccus*
Cremorem ciusex adipe anferinoin lana fubiecit DiofeorideS inulieribüs, ad molliendos earum locos:aut fi præclufi iunt,laxan-dos.
Facitquoq; feeni graeci decodum aderebras, 86 inanes egeren^ dçalui cupiditates, quas tenefmos dicunt,maleq; olentia in inteftL norum torminibus excrementa*
Sumitur 86 forbitio è farina ad pedus exulceratum, Ïongamque luffîm.Dîu coquitur donec amaritudo definat,pofteamel additur/
-ocr page 280-DE HERBIS, CAETERlSQyË
NOMENCLATVRAE
t^UfVÄ^tllt
•
Fragana, P^aga^
Trifolium*
^SrbtberÄWttt* ^rbtbecu
ANNOTATIO IN FRACÏARIAM*
R A G A RIA herba eft, qugâ ^Uhio Fraga didtw^ mu meraturq;,ab eointer herbasfponte nafcentes, guibus '^IZ pi^r^q; gentium utunturin cibis^Apudaliosautoresue^ teres nihil de ea memoriæ proditum eii, Cenfenda efi, ut Brunsfelfius,amp; Coninutiusuoh!nt,degenerépentaphyRi,ALa-unis Trifohum à tribus folijs qu^ habet, nominatar. Ab airjs Fra-^ gariacxfruduquemproducitappeliatun Frudumuerofertefu/ gratdFmum,rubeicenfcm,præ/èrtim dum maturuit, nucis auella^ næ magnitudine ; quiæiiate habeturindelitqs, editurq;interdum cum crcmorelacfbs^autuinoj/accharoimbuto, uocanturq;hifru^ ó:usFraga,iuntq; omnibus nota.Hinc VergHius cecinit,Quilegitis flores,8gt;C. buminafcentia Fraga, Seruius Grammaticusfrudtïstagt; rse,Sgt;C mora terreüria appellat,
DESCRÏPTIO,
Fragaria tenues 8^breues habet caules,8c Agrimonie dmiliseif, fed latiora tantum, amp;nbsp;maiora habet folia, Flores autem Candidos^ frudum rube feen tem, radicem rubicundam, èC crifpam habet* Herba ipfa non durât ultra annum,
TEM PER AM ENTVM*
Fraga refrigerantSC humedantin tertio ordine, ÏtidemS-^ipfa herba,
VIRES AC IWAMENTA,
Vigonius inquit. Fragaria ed frigidæ complexionisi 8^fuccus dus cum uinogranatorum,8Cmodico aquae rofaceae, apodemati^ bus calidis in principio,8^ augmento opitulatur,
Fragaria dquisinbalneo utatur,contra calculum utiliffima cd.
I
-ocr page 281-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MEDIG, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i
Si^iuT^ingcntcs dolores coxendicum habuerit, Accipiatifj; jW«ïj.M,Fragariæ, Sc in aqua cbullire Gnat, amp;nbsp;ab inferiore parte « inde foueat,deinde inungat fe hoc fequenti unguento» Accipe ^iiguenti dialtheæ unciamunam, amp;admifce femiunciam mellis^ ^^rçdrachma,amp; confiée ex co unguehtuni.Hoc eoxendicibusfuc-^*W'rit,8^ materiam in eis induratam emoUit, urinamq; prouocau
Fruduseiushominibus eft accomodus, 06 ealorem innatura-‘^ûi tollit, 06 inprimis prodeft hominibus complexione Choleric ^^»tefrigerat enim Ô6 humedat cos*
Accipe fuccifragorum 06 aquæplantaginis fingulörum viipungt; ^^mellis rofati rj,uncias,fucci ex moris unciam unam,albi graeci, ^^auftiæ fingulörum drachmam,hæc in unummifee,06 óreinde ^onuto contra apoftematagutturis auxiliatur»
Herba hec cibo fumpta medetur lienófis: item fuccus ex melle pö ^^s, Idem cum pipere candido datur fufpiriofis,Fraga fitim fedant, ftomacho profunt,fed præfertim biliolo»
Succus fragis exprimitur uetuftate uires accipiens, præfentanco •■fnicdio ad faciei ulcéra, oculorum fuffufiones, neq; no epiphoras, Radicis decodumiocineris feruoresmulcet, matutino Ô6 meri-’^ispotum,
DE AQVA FRAGORVM, *
Optimum tempus diftillandi Fraga eft, quando matura funt, ^^'ï tarnen non nimium mollia: qucinmontofis fyluis nafcuntur, ’’^tliorafimt,
Aqua fragorum biblta,86 potus inde mixtus facit ad malum ca-Jotenï,86 fedat fitim,
Eadem mane Ô6 uefperi fingulis uicibus quatuor uneqs pota,mc ^ttur Iepr?,fanguinem enim purgat in uino bibita,aut alioqul cum p3nc manducata, impuram quoq; fcabiem ex corpore remouet,
Eodem modo pota iocineri medetur,86 morbo regio,peóhis Iagt; ^3t,confortât cor, purgat fanguinem, Ô6 opitulatur contra caku-Junîlumborum,rcnum,Ô6ueficæ. Prodeft aducrfus akolamoris, \ ^ulcéragutturis,anginas,Ô6 fœtorem oris,fi quisinoreuelguturc §®tgarizet, A mulieribus in potu fumpta,cas purgat,Ô6menftrua ptouocat.
Item medeturillicui crus fradum eft, mane iiq, uneqs pota,86 ^nteolisimpofita,
Omnia uitiofa crura fanat,fî mane 86 uefperi ea lauentur,uel bn-tels Gimponatur,
Sordida uulnera cur at,fi ex ea Iota fuerint,ucl fi quifquartï in po-tu ea ufus fuent»
Tumorcm faciei difcutit^G inde lauctuh
Cum
-ocr page 282-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Cum fak permi'fta,óó itcrum diftillata, oculisuaïde adcomoda crt:,refrigcrat em'm amp;nbsp;clarificat cos* Oculorum collyrium eft eftU cax aqua fragorum, prafertim fi nimio ex calorc malèhabeant; i
DE AQVA DISTILLATA HERBAE ’'gt;-^ Fragariæ,
Tempus conueniensdiftillandt earn cftm medio Mafj. '‘rV'
Hæc aqua mane 8ó ueiperi fingulis uicibus ad üq* unciaspota, medetur morbo regio, leidem bibita laxat thoracem, purgat pulmonem, medeturtuflï Sc pellitlepram,
Eadem mane amp;nbsp;nefperi inieda oculis ex rubore calentibus,mi£t gat calores.
Eadem nimium fudorem cobibet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ad calorem 6ó obftrudionem iocineris nihil eft falubrius.
DE F R A X I N O,
nomenclatvrae.
Fraxinus, jÊfctgt;25Awm;
ANNOTATIO IN FRAXINVM: •
R A XIN V M Meham amp;nbsp;Mileam Grcci uocant,cogno minantq;triozon, hoceft trinodem, quod ramos ha-beat prægrandes, ordinatos,parcfq; numero, Matuti-nas occidentefq; umbras eius,quamuis fintlongiffimæ, nulla ferpens attingit, Expertum fe Plinius dicit, fi fronde cà gyro claudatur ignis amp;nbsp;ferpens, in ignem potius quam in Fraxinum fu-gere ièrpentem.Fraxinus antequam krpentes prodcant floret: neC ante conditas,folia dimittit,
DESCRIPTIO,
Fraxinus arbor eft in ramis filiquas Habens ad lentium fimilitu-dinem, quibus ficcatisinnaicunturuermiculiiuxta formamuermi-culorum,qui in apibus nafcuntur,Duorum eftgenerum. Altera eft fagina Fraxinus, Altera uero Saxofa Fraxinus, qu^ producit adna-tum adhærensad linguæauis modum, unde amp;nbsp;lingua auis uoca-tur: lignum habet candidififîmum,
TEMPERAMENTVM,
Hæc arbor refriger at att^ defieca t in fecundo gradua
VIRES l.
-ocr page 283-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ SIMPLICIB, MEDIC. ' - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^±
' VIRES AG IWAMENTA»
Radix Fraxini recentibus uulneribus aceomoda eft,fica aqua m. qua décoda fucrit uulnera lauentür..
Cortex huius arboris recensuulneribus nouis impofica,ca ita ad| fc'ingit,utnonneccffe fiteaconfuerc. ■ nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ1
Vinumin quo cortices buUierunt, potum, malum Phlegma in, ^lomine confumit, tollit quoq; morbum unde cutis fokt inHan. ^•^2nipotum emollitliencm induratum*
Item cortices in aceto elixi, ÔC cumfpongiaftomacho impoßtk fïtitaduomitum per fupenora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r - - -
Fraxinus contra ferpentespoUet:foh'a medentur ioeiheris Sd Ia-'trisdoloribusinuino, Aquamqu^fubqtcutemextrahunt,Corpus obefum Ieuan ton ere ,fenl]m ad maciem reducentes,ijfdemfo-^qscumuinotritisaduiriumportionem,itaut pueris folia quinep ^üscyathis dentur;rubuftioribusfepcê, quinq; cyathisuini. Vi-P®arum idus reftinguunt, 06 potuSlt; appofitu» Corticiscremati ^’niskpras illinit.
DE AQVA FOLIORVM FRAXINÎ.
Tempus conueniensdiftiUandifoIia Fraxini eft in medio veris, ^nienim contufa amp;nbsp;quinq; aut fex dies in aceto maccrata, in Balfe “^^oMariæ diftillari debent.
Aqua foliorum Fraxini puftulas,atlt;^ impuras maculas faciei pel kfi tribus hebdomadibusmane Sc ueipcri facies inde lauetur,ucl ^uteolis in ea madefadis imponatur.
Pullulas curat,fi mane amp;nbsp;uefperi fæpius illinantur uel lauentur^ ^um linteis impofita,pullulas fanat quæ cruperunu
DE F V M O T E R R AE.
Now ENGL ATVRAEgt;
KUTTVoS^
K«C7rvioy‘
Kee IT virus.
Fumus terræ» Fumariaherba* Capnilis.
^vbtraud}. ïCawbett^r^pfp»
3^4^€» Korbel fCAWt
U?iltgt;c2\auten.
ANNO-
4
-ocr page 284-DE HERBIS, CAETERiSQÿE ANNOTATIO IN'FVMVM TERRAE^
VM VS terræâ Græcis Capnos feu CapnionappelU^ B ‘”^* ^ Latinisquoq; Furnana hetba dicitur; propttre» ^^^^ ^^’s 101 contra hominisoculos lachrymofa fit,qua. lis in fumo cft, amp;nbsp;quod non aliter quam rumus oculos. mordicat, atq^laclirymas ciet,fifuccns oculisinftilletur* Preciofa amp;nbsp;efficax herba eft ad atram bilem repeUendam, amp;nbsp;#3 unamquan-' que feabiem curandam* Hinc amp;MefuéinquitïFumus terrsé eft exl medicirtisbenedidis, uerumexuberantia ciusamp;nimia copiaexe-miteamè numero medicinarum predofarum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;br3’5 ^
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: /
Fumusterræeft herba fruticofa, nafcens inbortisamp;S iegetibus bordeaceis,florem habet paruumamp; purpureum, eftç ipla herba prajpinguis»
Eft amp;nbsp;aba Capnos Plinio,quam pedem oaninaecumuocant,na. feens in parietibus 00 fepibus, ramis tenuiffîmis fparfifç, flore pur-pureo, uiridis fucco caliginem difcutit, itaq; in medicamenta ocu-Jorum additur.
In medicina ufurpari debet uiridis,nam quo uiridior herba ipfa fuerit,co melior eft, arida enim nullam magis habet uirtutem*
TE MP ER AM ENT VM,
Calidæ Sóficcæ eft complexionis in fecundo« Acutæ fmulSS amaræqualitatis.nec profus ab acroreabeft, Subtiliat Sópénétra-refacit,aperit occlufa,óó refoluit*
RECTIFICATION
Nihil equidem habet noxrj, uerumtamen exacuatione indiget, ut uehementius operetur.Cenfet igitur Mefue,inlaxanda aluo,adi| ciendam illi aquam cafei,mirabolanos,uelfenas, Itempaffulas^ met
Succuseiusequiparaturfucco Abiinthip EtfirepleanturexluC-eoeiusuitraanguftis oriKcijs, fuperinfufo olco oliuæ, durâtintcgt; gro anno,
Fumus terræ duabus uncus cum faccharo admixtö in Calido iugt; fculofumptus, tollitmalam feabiem,fernen foeniculi quoqucaddi poteft.
AccipeoleumnucumSó parumaceti admifee, atq fuccoFumi terræ addito, inde unguentum confice, quo corpus tuumin balneo inunge,hoc malignam feabiem ex homineremouet,amp; prsccipuèle pram.
Huiug herbæ fuccus ter in hebdomade à iciuno bibitus,prodeft Ieprofo,ut morbum fuum diminuât»
Co ntr
-ocr page 285-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^^
ContrahydiopifimScleucophlegmahocmodouterc: Accjpe *uccieiufdem drachmam,radicis Efulæ mpulucrem rcdacla: amp;nbsp;cor ’^^lt;^tæij. drachmas,^ m aqua call'd a bibendum exhibe,
Vel fiat Syrupus ex fucco fumi terræ,apï),fŒnicuii decodi, pub *^^ree(ulæ,addito faccharo.
Contra Podagram,Accipeq. drachmasradicis Hcrmodactyli,-”ipuluerem contritæ,Slt; cum fucco fumi terræpermifee, atq; deco 4^Cipedibuf^-impone,abfcj dubio podagræ medetur.
Herba quoq; ipfa,ut Platearius fcribit,in uino coda,^ catapIaC ®’ïta fuper locum podagricum,multum ualet.
Herba hæc décoda amp;nbsp;manducata amp;nbsp;in potu furnpta,multos af-^^dusper urinam repellit.
Cum aqua Scolopendriæ atq; faccharo per mi ft a, fan at iocinc-*^5 atq; lienis obftrudiones ex frigida caula creatas.
Eadem comefta uel in potu furiipta, amp;nbsp;ad eum modum parata, parari debet:per inferiora edücit Choleram,^ omnes humores ad '^floSjamp;r mundificatfanguinem atq;uenas.
Succus eius,ut V igonius teftatur,infpi{ratus fucco lapathi acuti, ^Hiodico OximeUis, unamquanq; morpheam curat.
Item decodio Fumi terrç,maluarum,uiolarum,amp; lapathiacuti, ^’^ntfurfure hordei, 00 nepeta, unamquanq; feabiem potentilfimè ^^tatSs: mundat.
^^ purgationem uefperi femper porrigitur cum aliquo uentofb ^’tem reprimente amp;nbsp;diffoluente : ut femine foeniculi amp;nbsp;anifi uel ma Ilæhe: hum ores enim uentris diffjeit, amp;quot;nbsp;exinde tormina cauftat.
Huius fucCus claritatem facit oculis,delachrymationemq;,unde ’'Omen traxit.
Illitus cum gummi,euulfaspalpebrasrenafciprohibet. Com-'’'inducata herba, biliofam urinam cit.
DE DOSI ET MINISTRATIONE EIVS.
Potio fuceiipfiuseft ab drahm. v. ufq; ad if Etdecodioniseius ^Igt;unc. x,ufq;xv. Óópulueris cius ab drachm Jq.uf«^ ad v.
DE AQ.VA FVMI TERRAE.
Optimum tempus diftillationis eiuseft, ut herba ipfacumtota luafubftantia inuicem concifa in fine ueris diftilletur.
AquaFumi terræ mane acuefperi fingulis uicibus iq.ueliifj. un-lt;:ilspota, medetur morbo regio, amp;nbsp;facit ad impura feabiem faciei, quælepræfpeciemrefert, Sóalfidueeautentem à lepra prplèruat. bodem modo bibita unaquanepfcabiem,morpheam, amp;nbsp;pruri-tumfanat.
Intraturus balneum hanc aquam cum modico Therïaeæ iumat, ïum prouocat fudorem ex quo fanguis emundatur, amp;nbsp;occurrit
-ocr page 286-DE HERBIS, CAETERISQVE
mor bo qui ex malo fanguine creatur. T empöre peftis etiam ufur^ pari debet, nam abea præferuat, Eadem cum Thenaca amp;nbsp;ßolo armenocommifta,8ópeftelaborantipotuidata, tumeum libérât amp;nbsp;auxilium præftat,
Inpotufumptaaluumfoluit, fanguinem concretum difcutit,amp;^ tumore tam foris quam intus repeUit, feeminis menfes promouet, Stomachum confortât bibita,mouet urinam,aluum laxat, edu-cit cralTos amp;nbsp;aduftos humores, pellit fcabiem amp;nbsp;pruritum,mundt ficat fanguinem. Potio eiufdem aquæ oris ulceribus amp;nbsp;doloribus fubuenit.
Sequuntur nomenclature? Herbarum à Litera G. in cipie nt es.
DE GALANGA-
NOMENCL ATVRAE.
©Algag,
ANNOTATIO IN GALANGaM,
A L A N G A in Pharmacopolqs aromatica radix eft,^ itoma-^^choualde accommodata, Huiushiftoria apud Diofcoridem nufquaminuenitur, nee alius quifpiamex uetcribus Græcis deea quicquamferipfit, fedintermedicinasquæab Arabibus inuentæ funt,numeranda eft, quarum complura nomina Euritius Cordus in fuo Botanologico recenfet. RucIIius putat cam efle fpeciemCy-peri,in capitule enim de Cypero fie de eafcribit;Eft radix non Ion gc diffimilis Cypero,que uocatur officinis,reccn tioribufq; medieis Galanga:quæ furculofa,geniculis fcatens,ftibrubra,amp; in quofdam nodes craffiores ex interuallis intorta, faporc acerrimo, linguam admodum uellicante,odoreCyperum quadam tenus imitante:ungt; de multi Herbarum coniedlores Cyperum Babylonicum cognomi narunt. Antonius Muiafcribitie lypiusa Leoniceno audiume, Ga langam ofFicinarum efle ueri acori radiccm,uerum Leoniceno repugnant multi præftantifTimi autores,quiuerum Acorum effe cen fentradicem illam quam Calamum aromaticum officinæ appel-(ançquemadmodum amp;nbsp;in Acoro oftendimus,
Galangx
-ocr page 287-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^4
Galangæ radix per quinque annosm effi'eada durât, Probatur rubicunda eft, amp;nbsp;ponderofa, queq; frada non eft pulueru-*^nta,amp; quæ acris eft,guftumq;erodit.
GalangafecundumSerapionem eftucnaintra terram ad caffîæ l'gneæmodumzquod ex ea nafeitur rubenti eft colore, 06 uocatur Palanga,
TEMPER AM ENT VM,
Calefacit atqj ficcat in tertio ordinc,habet uirtutem confortandi ^lt;^onfumendi.
VIRES AC IVVAMENTA*
Galangaprodeft omnibus morbis ex frigiditate prouenienti* ®us.CaIefacitGalanga,conco0l:ionem ftomaebi iuuat, finit dolo-’'^seiufdem quosfrigida caufa concitauerit, amp;nbsp;fpiritus digerit, co-^^3inuino 80 mane ac uciperi bibita. Si quis nullam appetentiam ^^endiuelbibendihabuerit, Accipiat Galangam,Piper,amp; fernen P^ttofelini,pari menfura,6ó ca conterat in puluerem, melleq,- uirgi-•^^oadmifto, indecclcgmaconficiat,atq; maneac uelperieo uta-tur.amp;prodcrit.
Cerebrum confortât naribus indita,Ex fucco plantaginis datur, ^uibuscorpalpitansmicat. Inuinocodaamp;pota, prodeftadgra-“^olentiam oris,^ fanguinem foetidum mundificat, Halitum oris fommendat, amp;nbsp;multos prauoshumoresè corpore edudt, conco-•^•onem adiuuat ui caloris quo natura eft prædita.Cœliacis Ôf co-l’lt;Joloribusnoxiolpiritu conceptis auxiliatur: acidisfubuenitru-dibus. '^
Cum fucco Boraginis{umpta,imbecillitati cordis fùbuenit.
DE GALLA.
NOMENCLATVRAE:
KHKtS^ ciiffKninst
Galla, Lapfana, ©«nôpffd.
Z q
-ocr page 288-DEHERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN GALLAM,
HA L L A M Quercus producit,uocaturq; ïn GaRæ gene-re,altera omphacitis,id eft immatura, queexigua 06 ar tkulorum in digiti's magnitudinc eft, loJida neeperfo-rata;alteraleuore, leuitatc amp;nbsp;foraminibusdiffèrt.Præ-ferenda omnibus immatura eft, cfficacior enim eft, Eft autera in multiplici differentia, ut Hermolaus tcftatur,ex Theopbraftode plantarum hiftoria,quoniam alia fblida eft,perforata alia:hæcnigra,illa candida,altera maior,minor altera, GalenuseVflXHKf/«s,hoc eft quafialïninasdrufticisuocari Gallaseasferibit, quæfungofæ, flauæ atq; magnæ fint,minus efficaces, Nafcitur autem Galfa lok deGeminisexcunte, erumpens nodu fuper uniuerfa, crefciruno diecandidior, 06 fiexceptaeftæftu,arefcitprotinus, nequeadiu-ftummodum grandefcit, hoceft,ut nucleo magnitudinemfabæ impleat,
Gallæ decerpendæ Hint ex arboribus,quum nondum funt matu ræ, 06 præcipuc que craflæ amp;nbsp;ponderofe funt,Ô6 nonforammibus plenæ:hæ namq; optima funt, amp;nbsp;in medicina magis ufurpantur, Gallæ uirides funt ualde acerbæ,earum fapor adftringit, TEMPERAMENTVM,
Gallæ ficcantôC refrigerant in fecundo ordine,Ægineta inquit: £j Galla ponitur in tertio ficcantium ordine,fecundo refrigeranrium VIRES AG IWAMENTA,
GaUa omphacitis, ideft immatura, medicamentum eft affatim adftringens,camq; ob caufam lïccat,fluxionesrepellitcontrahitq;, laxa ftnngit,êz partes imbecillas firmat, fluidifq; omnibus affedio-, nibus accommodata eft»
Gallasatepoui album commifce, Sfinde emplaftrum confiée, hoc aluo impofitum fluxioneseiusfiftit, Puluisearum etiarn cum aquapluuiali poteft fumi, ualde adftringit. Quinimiouomituuexa tur,accipiat Gallas,amp; in aceto atq; aqua pluuiali coquat,linteum^; inde madefaciat,amp; ftomacho foris applicet. Ad nimium fluxum menftruorum,accipiatmulier Gallas,^ in aqua pluuiali ebullirefi-nat,fuccoq; plantaginis admifto, ex goflipio peffum inde facial,Sd inter naturalia fubqciatjfiftit 06 ualde auxiliatur. Ad nimium flux urn fanguinis narium, mi fee Gallas cum fucco plantaginis, uel cum fucco burfæ paftoris, 80 lintcolum in eo intinHum, naribus indes, Emplaftrum ex Gallis, 86 albumine oui fimul mixtis, confeCtum 86 temporibus applicatum, ualde iuuat, 86 fluentem fanguinempo-' tenter fiftit,
Puluis earum uulneribus infperfus, fluxum fanguinis toUit, eaq adftringit,ad6o ut non oportet ea confuere,
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui de-
-ocr page 289-SIMPLICIB. MEDIC. i^^
Quidcnigrarecapinum uoluerit, acdpiat gallas denfasamp; pon-^crofas^óó non forammofas,atq; in oleo decoquac, quod per Imtc-'im colatum ad folem ficcan' permittat, hunc puluerem in aqua plu 'Hahcoquat, amp;nbsp;inde cap ilium uel barbam lauet, turn nigrcdincm ®cquirunt.Dénigrant cædem capillum in aceto aquàue madentes, Médius utriufq; Gallæ nucleus cauis dentium inditus, dolores eo-’’Urnfedat. In puluerem redadæôô putridis malignifq; uulneri-^Usindit2e,putridam carnem erodunt,amp; uulnerapurgant.
Carnium excrefcentias tritæ reprimunt,Só in gingiuas orifq; co-^'^niellamdeftillationes.Reprimunt amp;oris uiccra quas aphtasdi-^nt.Cremataeincarbonibusuflt;çdum conceptoin feigne cande-’•ItGallæ, tumuino acetôue reftindæ, fiftendo fanguini utiles ^ accommodate funt. Deco(flo earum infidentibus utiliter fouen-^^rprocidentes muliebres loci,amp; in eos deftillationes omnes. Ccc-^*3cisamp; torminibusinteftinorum utiles in uino aquàue tritæ,SCiL ^’^quinenam in hunc ufum utiliter bibuntur. Eft^ in uniuer-^‘ïm Galla utendum, ut Diofcorides fcribit, ubi adftrigendum fic, ^andumq; aliquid fuerit.
DE GALLITRICO.
NOMENCLATVRAE.
O^HtvtySygu^,
Gallitricum. Centrum gallt
0d^m;Uc^»
-ocr page 290-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN GALLITRICVM,
ALLITRICVM corrupte à neotheria's medicis d^ citur,pro Canitrichon,ut Comes à Neuenarc teftatur, magnog,- erroreputant,ficappellariherbam quandam hortenfem folpsamplis amp;nbsp;odoratis, quæuirus ctiam odoreipfoprodit* Caupones cumea uinum inficiunt, 8ó fortius reddunt, Vulgus m uernacula lingua earn uocat Scarlacum«Eft au-tem uerum Gallitrichon fine ( ut Barbari corrupte uocant,) Galli-tricum herba Adiantos, à recentioribus dida Capillus Veneris, Rucllius fcribit apud Diofcoridem fylueftre orminon effe, herbam hanc quæ ab offîcinis Gallitricum, amp;nbsp;ab Herbarps Centrum galli, 8ó à uulgo faluia tranfmarina uocatunEnimuero faluiahæc transmarina folio eft fatiui ormini, fatis ad faluiam accedente, unde nomen uulgo duxit, caule fefquipedah', afpero, lenitcr hirfuto 6óin quadrangulum ftriato, flore fubcf flo,in aquilini roftri effigiem fal cato,calyculispluribusin terram depreflis, in quibusadfummura quatuor grana rcperias,parua,rotunda,fuluefcentia*
DESCRIPTION
Gallitricum acris eft herba ad fomendum intra corpus,grauem habet odorem,Só gaudet hortis,
TEMPERAMENTVM,
Calefacit 8ó ficcat in fecundo ordine»
VIRES AG IWAMENTA»
Herba hæc in aqua elixa, 8c mulieres ab inferiore parte inde fo-ueantur,matricem purgat,amp;^ menfes trahit»
Semen oculis ualde accommodatum eft,contufum cumfucco fee niculi,amp;S oculis mftillatum»
Idem fernen repeUit affedum oculorum, quando per diem minus, nodu autcmacutiusuideantoculi, Debet autemjemencum aquafoeniculi mifceri,amp; oculiindeinungentur»
Huius folia per nouem ex ordine dies ufurpata,ut fcilicct accipia tur primo die unum folium, fecundo die duo folia, tertio die tria, amp;nbsp;fie ulterius ex ordine nique ad nonum diem, in quo nouem folia debent accipi:hæc quafeunep febres,quc longiffimum tempus du-rauerint,difcutiunt»
Folia in uino coda amp;nbsp;bibita,flatus inteftmorum créant» Gallitricum cum femine Saxifragæ fumptum medetur calculo«
DE AQ.VA GALLITRICI.
D eft iliatio Gallitrici fit in medio Maq,
Aqua
-ocr page 291-' SIMPLICIB, MEDIC/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^6
Aqua hæc pota^edat tormina u en tris, Sc dolores ftomachi at^ Jätens,etiam linteis in ea madefadis amp;nbsp;foris applicatis»
Per diem bis una uice tribus unerjs pota,tonit dolorem muliebri ümlocorum,6^ præparat eos ad facilem conceptionem: 8^ prætc-ïea confortât, prod eft quoeç ad membra ex frigida caufa læfajfo-tislintcolis applicata»
Eadem capiti illita,id confortât,
DE SYLVESTRI GALLITRICHO;
DESCRIPTION
ex A LLITRICVM fylueftre floret uiolaceo coIore,CauIcm ba ^bet prafino colore, radicem birfutam,babet omnem proprie-tatem amp;nbsp;naturam prions, nifi quod ad frigidos affedus non con-ducit,
TEMPERAMENTYMn
Calefacit atq deficcat in fine fecundi gradus^Et co dem modo ad ealiginem 00 debilitatem oculorum ufurpari debet, quemadmo-dum in priore fupra didum eft» '
GaUitricum fylueftre fere uirtutes V erbenac ^quaU
-ocr page 292-DE HERBIS» CAETERISOJE
DE GAR Y OP HYL L ATAgt;
NOMENCIATVRAR
Aityivtvf,
Garyophyllita» CaryophyUati» i-agopus, Pcs Lepons^ Sanamunda, Herba Benedida*
negelÄr^ut
^eneb fete ttXr«r^^t
25ettcbicte»;^4«t (ëi^^iofilat.
ANNOTATIO IN GARYOPHYLLATAM, r^ A R YOPHYLLATA herba eii qu^ ex radias adore nomen /ùmpn£,quæin Marcio effoffa CaryophyUorum odorem prç bet,Recentiorcs quidam Sanamundam amp;nbsp;Lagopum, id eftpedem Leporis, earn appel/ant» Sed certum ctt^ ßquisanti^orumauto-rum, piduras conGdcret, Garyophyllatam non eUeLagopum, Conilatenim Garyophyllatam in montibusnafd.ÓClocisopaciSf Lagopum uerointer fegetestprxtcreaLagopoalixuires attribu-untura DioCcoride,quàm noftra Garyophyllatahabet^ Quantum tarnen ad Formam attinet, non omninoFuntimpares, ut BrunsFeL Gus teüatur.Apud DioFcoridem de Garyophydlata nihil reperitur^ Galiqua tarnen Gtapud antiquos, AntoniusM^uFaFuFpicatur earn cFFe quam Pliniuslib,xxvi,cap,vij,Geum appeUat^hancenimradL cesnigras^S^bené olenteshabere tradit,eaFdem quoq; ei uiresattri buit,quas Garyophyllata quoep habet.
DESCRIPTIO, -
Garyophyllata Folqs Agrimoni^ eü GmiGs, cuius radix odorem habet Caryophyllorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEM,
-ocr page 293-SIMPLÏCIB.MEDIG. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^y
TEMPER AM ENT VM, Calefadcatçpdeficcacin fecundo ordine. Habetuirtutcm con. fumcndi^difToluendi,acconfortandi,uc Albertus^xiflimau
VIRES AC IVVAMENTA.
Folia dus in medicina magis funt ufui, quam radix» Et hæc ’'f«ntiamaiorem habentuirtutem,quam antiqua» Garyophyllaia ^Jccata ultra annum non durât. Folfjsrccentibus in acétates utunt.
Succus ex herba coneufa fiftulis inftillatus, casperfanat. Idem H^oq; ad uitia oris eft accomodatus.
Garyophyllata atq? panetaria in aqua pluuiali dixa, ac aluo im pofita,tormina eius difeutiunt»
Qiiicunq;malum amp;imbccillcm ftomaebum, qui cibum ægrè ^oncoquere poteft, habuerit, GaryophyUataminuino decoquat, '^dq; bibat»
Hæc herba hominem uehementer arefadt.
Fadem pota quemeune^fluxum capitis tollit,pedions amp;nbsp;lateris ‘’obres, Sô ftomachicruditatesiucundoiaporedifcutit.
^adix luto amp;nbsp;fordibus eluta ficcatur, ÔC imbre aceti refpcrfa ar-^5SCueftes iucundo commendat odorc»
DE AQ^VA G ARYOPHYLL ATAË»'
Radix unâ cum herba minutim concifa in fine Martij diftiUabit. , Aqua Garyophyllatæ maneae uefperi fingulis uicibus üj» aut ’^I’lincijs bibita,per quatuor aut qumep dies, omnes prauos uifeo-°’q humores expurgat,atq; è corpore expellit..
bidempota cibum concodu diffîcilem concoquit, amp;nbsp;frigido ’bmachoopitulatur» Eademinpotu fumpta,piodcit iocincri» ^uînera fanat, mane ac uefperi fingulis uicibus iq» aut iiq. uneqs Po’a,iiiuat quoq;,fi uulneraex ea lauen tur.
Apoftemata fanat, filintcolum in ea madefadum imponatur.Fi Jdasetiam fanat mane ac uefperi,una nice tribus unerjs bibita.’pro quoc^ fi ea lauentur:uel cum linteolis,fi imponatur.
Fadem expellit næuos Ô^ maculas, quas infantes ex matribus ac ^p2runt,fi fæpiusin infantia ex ea lauentur.
DE GARYOPHYLLISgt;
NO MEN CL A TVRAE.
rÄftZÖ^VAADp.
Xct^iivcfiyhAoïi»
Garyophyllus, Caryophyllon*
Cariophylum»
UegcUtu ANNO.
-ocr page 294-DE HERBIS, CAETERISQVE C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN GARYOPHYLON»
A RYOPHYLON frutex in India nafcitur, fabuci forma, flt;*, mine grano pipcris grandiori fragilioriq;,ex atro ruftefcentc, inclauimoducapitato,cxertis in aduerfum quatuor denticulis fc-fe ftellatim deeuflantibus, prominulo apicc, quadrati alueoli finu medio umbkulatimprodeunte, Huius nee Diofcoridesnee Gale-nus in cenfu fimpKdum ullamfecerunt mentionenm.Pliniushilce uerbis deeo fcribit:Eft etiamnum in India pipcrisgranifimile quod Gary ophyIon uocatur,grandiusfragiliufq;,Tradunt in Indico lu-co ia gignt Paulus Ægineta Garyophyllum uocat, quaß Habens folia nucis,qug odorata font 8ó optimi guftus.Platina inquit,Cary opbifom fortaffis;(«|z£vlt;/)uAAo|/ dicitur. Arbor eiüs folia Habens parua denfaq,', in ramostrium cubitorum conforgit, coriiéepaHido, radiée lata lignofaç. In uirtute etiam ferme idem eu pipere eft, epati tarnen minus nocet quam piper, ac uim contra uenena habet» Ad-uehebaturolimodoris gratia, nuncamp;inganeam tranfoiit, ut fine Garyophyllis defpiciantur dapes»
TEMPERAMENTVM»
Calefaciunt atc^ ficcant in tertio gradu»ColIigendi font Garyo-phylli in æftate quum maturi font,durant^; fex annislynceris uiri-bus» Seruanturlocis non admodum ficcis,alioqui exarefcunt,neq;
® locis admodum humidis»
Probantur quilato font capitello, amp;nbsp;quorum color aliquo modo in ruffum inclinât, quiq; paruam quandam humiditatem infe continent,dum digitis premuntur»
VIRES AC IWAMENTA.
Contra oris foetorem, Accipe corticem panis filiginei,galangam amp;nbsp;parum Garyophyllorum, hæcinuicem commifce, Sócumuino utere,bonumq; remedium præftant»
Garyophylli conducunt medicinæ, nam uifomacuunt,caligi-nem oeulorum tollunt,8ó claritatem adferunt»
Stomacho accomodati lunt amp;nbsp;iocineri, cor confortant, aluum 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiftun^concodionem adiuuant»
Si quisex Garyophyllis femidrachmam cum Iade ieiunus bibe-rit,eigenituram augent*
Cary ophyllon,ut Actius inquit,iocineri,ftomacho 8ó cordi au-xiliatur» Contradam humore naufeam Ieuat:fed uifcera lædit* Caryophyllonhalitusemendat grauitatem : quare ijsmand!fokt ^ ore contineri,quibus anima foetetmaufeas fodat, corroborât fto machum,iuuat concodiones: obftruentesiocinerisinfardusapc-rit,uenerem ftimulat»
DE G E-
-ocr page 295-SIMPLICIB, MEDIC.
DE GENIST A»
ÏJ8
NOMENCLATVRAE.
27raf7i«f, 2,7rX§T0^
Genifta.
(Sineß, Pfnmmah (Êgt;m(îerc».
___ANNOTATIO IN GENISTAM.
E NIS T A frutex eft,cuius u(us eft in re riiftîca ad uites ^gt;g3’idas. Apud Diofeoridem Grece Spartum fine Spar tiondidcur,ut Vergilius Marcellus, Hermolaus Bar-barus, Antonius Mufa, alijq; excellentiffimi medici te-ftantur, idq; ctiam quilibetex defcriptione Diofcoridis ipfe per-Jpicerepoteft.Dicitur autem Genifta, ut Hermolaus inquit, quia genumodo flexilis ad nexus fit,uel quiagenibus medcatur dolenti-ous» Quidam uolunt differentiam ehe inter Spartum amp;nbsp;Geni-ftani,8c diuerfas efte herbas,quum Plinius xix, uolumine cap. 11. Spartum aliter defcribit quam Diofcorides, itautcius defcriptio üulgari Geniftæ omnino non quadret. Sedillinonuident duo Spartieffegenera apudautores, unumquod aDiofcoride defcri-lgt;itur,8Ceft uera Genifta, Alterumuerôquodà Plinio delcribitur S^inHifpania atq; Africa nafcitur, quodq, illipræcipuum abeo tribuitur,adfunespertinet, 8ó hoc Spartum ferè Romani femper confucuerunt appellate,ut Marcellus indicat : noftratc uero amp;nbsp;o-mnibus commune alterum illud genus,Geniftam,
Flosgeniftisdeccrpitur lutcus coronis texendis, eftqueapibus gratiftimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E S G RI-
-ocr page 296-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
DESCRIPTION
Genifta nafcitur prope fyluas amp;nbsp;in locis aridis atq; arenofis, uir-gas longas Habens, ferentes luteos flores.Siliquas phafeolorum modo fcrt,in quibus fernen mftar lentis nafcitur,Radicê habet flauam*
TE MP ER AM £ NT VM.
Calida amp;nbsp;ficca cft m fecundo ordine, Semen quoq^ calidæ eft facultatis,
VIRES AC IVVAMENTA»
In floribus amp;nbsp;ramis abundâs eft humiditas,qua ex homme mut d Humores educuntur per uomitumN
Bibuntur flores femenq; ciusmmulfa aqua pondère obulorum quincç, purgantq; per fuperna egregic ueratn modo fine penculo. Solum fernen itidem per inferna purgat»
Flores contufi atq; cum oleo rofaceo, aut mollibus oms permifti amp;nbsp;ufurpati,purgant inteftina amp;nbsp;rencs,dent urinam,pellunt caku-lum ex renibus amp;nbsp;ueflea»
Qui floribus 00 femine utuntur, flhs calculus non obdurefcit,at-que â podagra immunes funt»
Semen ad menfes mulierum accomodatum eft,reftringitdiutur num fluxurn, purgat matricem»
Florum foliorumq; eius decorum, ut Vitalis inquit, fplenis tu, morem compefcit,dentium dolorifubuenit,menftrua,fluxusuen-tris ac dyfenteriam ftringit.
Foliorum fuccus atq; florum, lendes atq; pcdiculos nccat.
Ramis fimiliter cum fronde in aceto maceratis pluribus diebus, amp;: tufis,fuccum dant ifchiadicis utilem,cyathi unius potu. Perun-guntur eodem fucco ifchiadici addito oleo,
Genifta tufa cum axungia,genua dolentia fanau
DE AQVA FLORVM GENISTAE»
Diftillatio florum eius fit in Balneo Mariæ,quandoflores plcne funt maturi,06 ferme decide re incipiunt,
Aqua florum Geniftæxq. autxiiq. diesfingulisuicibusduabus aut tribus unerjs pota,auxiliatur contra fellis fuffußonem.
Eadem fex unerjs pota, urinam mouet, purgat renes ac ueßeam» Capiti illita prodcft,fi per fe ficcet,pellit lallitudinê mêbrorum*
DE GENTIANA»
nomenclatvrae»
rêrriKr^.
Gentiana»
iStUtan.
ANNO-
-ocr page 297-SIMPLICIB? MEDICgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^p
ANNOTATIO IN GENTIANAM.
ÇjENTI AN AM Romani panter Grfcisdicunt,A Gentio,ueî utDiofconclesait,à Gentidé liïyriorûrege inuenta primum tlTccreditur,a quo etiam fadum iUinomen cft, Cencaunam radi-«meam aliqui nominauerunt,quia Centaurio fimiJislit, Præftan-tiffima radix amp;S nomine amp;nbsp;re Gentiana eft, nunc in Germania etu^ îrnnotinîma ôô'ufîtatiftîma* Nam chirurgi paftîm ca ütuntur in tois,amp; cauis ulceribus,ut latiora cuadant,nec créais cauernas par tunant:præmüntradicem ad ulceris quantitatem,5ó imponunt» Necuülgüs meliorem Theriacam, amp;nbsp;ftomachimedicinam nouit, quam ipfam Gentianam,nam quafcunep interiores corporis affe-*^us,Gentiana,calamo aromatico, amp;nbsp;Ginzibere, fanant mclioref. que inde experiuntur effeftus, quam fi omniaremedia ex Pharma-^opolqs deuoraflent^Pr^terea Gentiana magnam uim habet cotra ^^nena, fcribitq; Serapion fe nihil præftantiusexpertum effead-^wfusmorfum rabidi canis,quam ipfam Gentianam»
DESCRlPTlO.
Gentiane caulis folia habet iuglandi nuci fimilia,8ó eundem odö t«m,in fummo cacumine breuibus incifuris* diuifa funt folia* Cau-J®illieft grandis amp;nbsp;duorum cubitorum altitudine,geniculis inter-fèdus, Semcrtfunditin calycibuslatum,fpondyliofimile» Radi-«nimittit Ariftolochiælongç non diffimilem,craffam amaramq;* Nafcitur in altilfimis i^ntium uerticibus, rjfdemq; umbrofisóC aquofis*
TEMPER AM ENTVM*
Calefacit atqjdeficcat in tertio gradu. Virtutemhabetinciden-^i,confumendi,humoresattrahcndi,amp;apéricndi: noniblumho-’uinibus,lèd Só pccoribus utiliflima eft*
V fus eius,in radice amp;S fuc co eius,Herba ipfa non ufurpatur*
Radix circa finem ueris colligenda eft,amp; ficcanda,ea durât quâ-^orannisintegrisuiribus, probaturquæ er alfa, dura, atcpualde amarafuerit.CoIore fimiliseritmaîogranato.quæ pallidum amp;ni-gneaneem colorem habuerit,ea nullius eft bonitatis.
VIRES AC IVVAMENTA*
Aduerfusmoriumrabidi cam's nullum eft remedium præftan-* tius,parabis ergo talem potionem: Accipe Gentianæ contufæ dra chmam,^ admifce myrrhæ drachmam,cancrorumq; oculis corn-buftisadditiSjpondere ij.drachmarum, ca eSuino decoque, quod pet tres ex ordine dies matutino tempore bibes, amp;mire pro de rit, uulneraautem aperta manebunt, Óólauanda hintaceto,ucl aqua hlfa^cucurbitæ quoq; ponendæ,utindeuencnumeducatur*
-ocr page 298-DE HERBIS, CAETERISQVE
^ Suceufrituenenatorum morfibus pondéré drachniarum du^' ' nimpotacumpipere,ruta,8óunïo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j -
Gentiana medetur uenenOjpellitferpentes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
Contra ferpendum morfus,Herbægentiangradieem ficcam,amp;^, inpuluercmredadam, pondo drachmae unius dabis muinocya- s this tribus,{umptumq;ualidilTïmc prodent.
Ad membra contufa,AccjpepuIuerem Gentianæ, okoq;oliu^ ‘ admifto,flline,hoc auxiliaturgt;
Potaturruptis,conuulfis,06 exalto dekÆs,radix tn'ta,
Succusquoq; drachmae pondéré contralaterisdolores, exalto cafus,rupta, conuulfaq, bibitur» Bibnuriocinorofis enam,amp; cü bum m ftomacho non continentibus,cum aqua uel uino utih'ter;
Succus ex ea colligitur amp;nbsp;paratur hoc modo,ut DiofcontradiU Tundicurradix,diebusquinq; madeicitin aqua, coquitiir deinde ineadem aqua,ufq,- dumHipcrftent radices* Deinderefrigeratur aqua,amp;Slinteolopercolata iterum coquitur;ufq; ad craflitudinem mellis ; picato^ uel ftannco uafè repofitus,feruatur*Hic fuccus ab-ftergit omnes maculas cutis amp;nbsp;præcipuc uitiligines,lnunguntur co itidemöculorum inflammationes*
Gentiana pregnantibus non bibenda* Pellit ex utero foetus cob Jyrij modo foeminis fubdita* Corroborât ftomachum ex aqua po-j ta, Daturmadefalt;flapridiecontrita,denarrjpondere inuinicya-this tribus ad tuflim,fufj3iria, tormina, Farina eins ex aqua tepida fabgmagnitudinep0ta,interaneorum uitroe currit,ininitur uJee-ribus quæferpunt,radice tufa uddecodta, in aqua ad me His craffi. tudinem ,uel fucco uulneribus, Tanta huic uis tribuitur,utiumen-tis etiam non tufliendbus modo,fed ilia quoq; trahentibus auxilie-turpota,
DE AQ,VA GENTIaNaE,
Ad tempeftiuam diftiJIationemradixuna cum ipfa herbaminu-tim concidenda eft in fine Mafi^uel quod magisprobatur,radixib la in fine dierum canicularium diftillatur.
Aqua Gentianæfæpiusfingulisuicibusiij, uneqs aieiunispota, uitam hominis protrahit, omnesehim uiieoibs humores in ftomacho confumit,
Itidem póta à mufieribus menfes motiét,
■ Abillobibita qinuencnatum,amp;mcnftruümfanginnemaniu/it re intro fumpferit, ipfumpellit, neq; finit homini ufiam infifmita* tem noxiam accidere,
, Eadem pota appetentiam ciborumfacit^omachum cxglutine fis humoribusexpurgat, fi fëmidrachma bonicafamiaromaticiin puluercm contriti, amp;nbsp;drachma facchari admifteatur, cap o noter
aut qua
-ocr page 299-SIMPLICIb; MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140
A 5ji*?’^^^fifMptogt;cdcndi dcfideriuniScfaporemuehcmcntcr re-
NOMENCLATYRAE,
Gladiolus;
ANNOTATIO IN GLADIOLVMlt;
LADIOLVS Iridis fpecics cft,ac nomen inde accepit quad folium gladijpræbeatipecicm^VuIgô earn Aco-rum appellant, quum Acorusut fupra demonftraui-mus ex autoritäre do Aorum, apud Diofcoridem Ion-gcahaiit herba,quæ radicem habet odoratam,habeturq; certoa f^odis pro uulgari ealamo aromatic o» V agum fane ac commune multisherbis nomen Gladioli eft, uerum herbarum pertiffimiid nomiins tantum tribuunt duabus eiufdem fpecieiôlt; cognatis herbis,que à Germanis (Seel Men/ obecOc^wei tel rlint* Glaive S-ilien, id eft luteum amp;cücrulcum Lilium dicuntur, ambæçrefe-runtur à Dodti’s ad capitulum Diofcoridis de Xyridc, inquit enim Diofcor,Xyrin,Sunt qui lÿlueftrcm irim uoceiit, Romani Gladia
-ocr page 300-DE HERBIS, GAETERÏSQ.VE
C Ïum appellant, Aliqui tarnen ad Xiphion Diofcoridis referunt Gk-diolum, amp;nbsp;præcipuè earn qug coerukis eftflonbus, quorumjudt?, dum non improbandum cïK
DESGRIPTIO,
Gladiolus Habet paruum caulem, foliaq,- quf ex radicenafcuntur mftar acuminatimucronisgladp, Eteftduorumgenerum: Vna qug ficdsïodsnafdtur,floremHabensfubI]menóóodoratüm. AL tera quælods aquofis crefcït,etiam Habens florem fubhmen/edlu-teum, Radicem uero geniculis interfedam,quot;ea eftfrigidæ^SC humid æ naturae«
TE M PER AM EN T VM«
Gladiolus calefadt amp;nbsp;ficcatin fecundo ordine»
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA«
Empïaftnimexradicecuiadmiftufitmelóó oleum, confectum, amp;nbsp;tumidolieniimpoiïtum,auxih'atur« Vinumbibitumin quo radix Gladioli dixa fuerit,fedat tuftuu. Radix bonum faporem præ-bet dbisquiea condiuntur,
Puluis ex radice in uinofumptus, mulieribus diftutit fuppura-tionem mamillarum.
Radix contrita óf cum Centauri) radice, atq; mel/e accto^,per-mifta,membris contuds amp;nbsp;quaftatis opitulatur impoEta, indem j ufurpata óf aluo impoiïtagt;mcdetur urinæftiJliddio.
Semen Gladioli contufum óf eu aceto mixtum, lienors medet» u Radixin uino bibita, fubuenitillis qui uenenum haulêrunt, uel uenenoftim aliquid manducaucrunt, Eodem modo fumpta, foemi-narum menfes promouet
Radix contuia óf impoEta,fagittasatquelpinas corpori inßxas ftatim extrahit,
Surculostelaq; omnia,addita ærisfloris tertia parte, Centaurg uero radicis quinta,00 melle,Ene dolore extrahit«
* Eadem in uereeffofta 06 collo appenfa,lpalrnomedeturJnaqua décocha 06 rubris ciceribus permifta amp;nbsp;percolata,faccHaroq; eduL cata,facit ad fcllis fuffuEonem. Idem ita uiurpatum ad lienis obftru élionem prodeftgt;Eadem ex aceto emplaftri modo impoEta,turno-Tes inflammationcfq; fanat.Bibiturpr^terea cotra conuulla,rupta, dolores coxendicis,ucficæ ftillicidia, 06 alui fluorés, in mulfo trita«
DE AQVA GLADIOLE
■ Optima diftillatJ o gladioli eft,quâdo flores iâpîenê iunt mature Aqua Gladioli cocrulei maneamp;uelperiflngulisuicibusiiij.uncijs fcpiuspota,nimiumfliixum menftruorum reftringit. Eadem pota ad quodlibet uenenuprodeft, ad febresardentes, adinflammatio-nem iocineris,Ô6 pleuritin ex calida caufa creatam,
DE
-ocr page 301-SIMPLICIB; MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#4#
DE MALO GRANATO,
NOMENGL AT VR AÏ,
ANNOTATIO IN GRANATVM, jylALVM Granatum, utDiöfcondcs mquit. Graeci Rhccani appeilanu Latinis quocp Malum punicum à regionc qua na-^lt;:itur,dicitur,A numerofis acmorumgranisquibusintus farctum ^ftjCranatum malum appelIatur«Eiusufuscft 06 ante cibum,^ in ^ibo,maxime ueró cumaflisamp;fridiscarnibus» Quiualidiftoma-thifunteatutiusantecibumfument^ quärnqufimbecillis: poft ci-^^umuapores ad caput afcendentes reprimunt,^ ferê uim cotoneo fumhabent, Malapunicautdiu feruentur,in aquam feruentem ’ncrge,amp; ftatim leua ac fufpendedongo quoq,- tempore cuftodiun ^jltin feruentem aquam intingantur, 06 protinus erepta, in ficca ®’‘^nacomponantur4ltemfitaduinuicem feparata paleis obruan-^rautfiinduantur argilla, amp;ea ficcata locofrigido pendcant, AlijIntegra in aqua marina uel muria demergunt,ut combibant,de •nfole ficcata,loco fufpcndunt frigido:amp;r cum uti uolunt aqua duL finiaccrant. Horum multafuntgenera,que enumerate fuperuaciu ^m slTe uidetur,fuffi'ciat ergo de eorum qualitatibus dicere,
TEMPER AM ENTVM,
Mala Granata duorumfuntgencrum, Acida refrigerant amp;nbsp;ßc-fant in fecundo gradu,D ulcia nero in primo gradu. Malum gra i^atum,inqu!tGalenus,omne adftringentem qualitatem obtinet, ^na réfrigérât ficcatq,-,uerum duke alps minus ^ aufterum magis re-fngeratlïtciufq; eft 06 ftomacbo amicum,acidum réfrigérât quocp S^ maiorem quandam incidendi uirtutem repr£fentat,uerum acini ficco magis adftringun t ficcantq;,efficacius bic ad hue cortices mail Punici,quos malic orium appellant» Huie uirtuterefpondetflos ^nicytinus appeUatur» De hoe uide fupra in Balauftio,
VIRES AC IWAMENTA»
Diofcoridesinquit,Bonifucci Sóftomacho accommodatu Punicum omne malum eft,idem tarnen non nutrit, Stomacho utilio-ràquæin Punicorum genere dulcia funtrin febribus tarnen uitan-da,quód ftomacho calorem quendam aftcrunt 06 infiant»Qiiæaci a iij
-ocr page 302-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ç da funt ftomacHi ardonbus profunt, maiorcf^- ad reprimendum uires habent,amp; ad denda urinam efficatiores : eadem on ingrata; guftum adftringunduinofa médias habent uires«
Mala Punica adda Chokram reprimunt, prædpucin umo co-dia,iHud q; fi bibatun
Grana ex mail's punids cum melle permifta,8ó ardentibuspuftu lis illita,multos calores extrahunt» Addorum acini in fok ficcati, turn obfonqs concodhiniperfoue tritorum puluere,aluû,amp; in ko-machum deftillationesfiftunt» lidem cœlefti aqua madentes,fan-guinem expuentibus utiliter bibuntur: quinetiam infidentibus con tra inteftinorum tormina amp;nbsp;fceminarum fludiones profunt» Vti-, lifïimum præterea quod exprefTum ex Punicorum adnisfuerit, ad dito meUe,contra oris,genitalium fedifq; ulcéra: utile 06 contra di-gitorumpterygia,quf pafcendoferpunt,excre^cent^as,doloresau-rium amp;nbsp;narium uitia,in quos ufus præfertür omnibus,quod ex aci dis exprefTum fuerit.
Dulcia bonitateantccellunt, amp;nbsp;nuclei corticibusin uirtute præ-feruntur:nucld ex dulcibus conrufï,amp;5 cummelkpermiki, parotL das fanantjfi inde inungantur.Nuckidulciorum ftomachofuntac commodati,acidorumuerónuclei komachonoxq»
Mala Granata cor hominis confortant amp;nbsp;keur,in primis autem . dulcia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
DE GRA MI NE
NOMENCL ATVRAE»
Ay^usiSf
Gramen;
(gipap»
ANNOTATIO IN GRAMEN»
^jR A M E N, ut Plinius inquit, uulgatifïïmum ek inter herbas, fic didurn,quód geniculatis internodijs mirikcè ferpat,àgræ. • diendo,uel à gignendi fœcunditate»crebro enim nouas fpargit radices» Gramen partim bubus 8^ iumentisgrafurn ek pabuïum,par tim in medidna quoq; maximos habet elïcdus»Nihil uilius ek Gra mine.
-ocr page 303-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142
wincjuerummremedicafuarumlaudum ac uirtutum nullus eft finis» Hincamp; PImiusinquit:Plærafq;herbaspedibus conculcamus, quarum uirtus fi nobis perfpeda cflet,eas in coclum laudibus ferre-nius» Antiqui medicing aurores gramen inter diurctica fimplieiter numerant, magnamqueuim ei attribuuntin frangendis calculis, l^uo funtgenera Graminis: Vnumquoduerum Gramen eft antiquorum,ÔC â Diofcoridelib»4.cap»^i. A^f«s*s Grgcedicitur, quod cognofciturgeniculatisramulisferpens,radicefq;ab fjsgenicufatas dulcefq;fpargens, Folia habet acuminata,dura, amp;nbsp;laraparuæha-rundmis modo, Alterum quod Polygonen à Græcis autoribus,Ô6 Utine ab Herbarfjs' prolèrpinata amp;nbsp;centumnodia dicitur,Germa-uiucrÔXPc^gVAf?0bCV WcgbUtappellant. Hocquidam ex dodis nitdicisuerum Grameneffe contendunt, amp;nbsp;ubicunquegrarninis nientio fiat, non alia herbautendum effe, horum opinionem Hie-ïPnymusTragus omnino improbat.Qtiamuis Gramen quod Grg ctAjzgtisjj dicitur,aliud fîtàPolygono, credendum tarnen cftnon ’nulturnrefcrre,utrumaccipiatur,quum ferceifdem fint uiribus, nndcamp; Plinius ca inuicemita confudit, quafi nihil difterant, nee ‘liüerfe fint herbe,Gramen Marti confecrauit antiquitas,quod ex Kumano cruore procreatum crediderit, inde amp;nbsp;fanguinalis appel-B ^ta fuit,Quidam Saturno dicant,quód ab eo fatu primo perhibêt,
TEMPERAMENTVM,
Gramen réfrigérât atq; ficcat in principio primigradus, VIRES AC IVVAMENTA.
In aqua decodum amp;nbsp;potum,lapidem ueficæ frangit.Idem præ-ftatSc radix,ea enim in uino décoda torminibus medetur, 06 uring ‘Iifficultatibus,ulceribus ueficæ,calcülos frangit.
Seinen quoep cu uino fumptum,uehementius urinam impellic, Adlicnem induratum dccoque Gramen eufemine, Óócalidum Iuperimpone,hoc ftatim auxiÜatur, Dccodum dus bibitum,difcu fitftranguriam:prodeftquoq; ficalidum aluo imponatur,
Siftitamp; réfrigérât Gramen, quare amp;nbsp;fanguinem excreantibus lubuenit. Succusquoq; bibitus dyfenteriæ medetur, Cpitulatur ftillicidio urinæ, uchementerq; earnprouocat, Inuino bibitum Gramen,medetur morfui uenenatorum,
Gramen in uino decodum atq; cummelle, fanatulccra genita-Inim,(ï imponatur,
Sacrisignibus medetur, calidifq; apoftematibus amp;nbsp;uulneribus, Glutinat uulncra,gr aminis radix concifa amp;nbsp;emplaftri modo im-pofita.
Gramen capiticircumdatu, fanguinis ènaribus fluxionesfiftit» Canespurgtire fe uolentes, gramen comedunt,
a iiq
-ocr page 304-DE HERBIS, CAETERISQVE
DE AQVA GR AMINIS,
DiftiIIatioeiusconuertiens fitexherba una cum radkc, amp;quot;nbsp;tot# fubftantia concifa,in fine Maf).
Aqua Grarnfnis mane,mendie ac uefpenfingulisufdbus iifj.urt cfjs pota,nimium fluxum alui fiftit.
Èadempotapurgat renes, prouocat urinam, aperit oppilatiolt; nem membrorum.
Lumbricos ucntrispellit mane a iefunfs fumptafinfantes duabus iincqs, qui mediocri funt ætate tribus uncqs^ natuaucem grandes iiq.uncqs intro fument.
Sacros fgnes fedat,linteolis in ea madefadis applicata.
Febrem quæ cum calorc exoriturpenit,uel po ta, uelcorporifd-ris applicata.
Facit ad quofcunq; dolores uulncrum, quæ cryfipelas autaliögt; qui inflammatio aliqua obfedit, fi linteolo in ea madefado uulnera Iauentur,aut linteolis imponatur.
Auribus purulcntis tepida inftilJata medetur. Ad putredinem gingiuarum prodeft,fi inde lauentur: facit quoq? ad nigras puftu-las,fi linteum nel dupa in ea madefiat, 86 per diem bis aut ter impo-natur,86 fingulis uicibus tribus aut quatuor uneps bibatur.
Sedat quo Cu is calores extrinfecus linteolis impofita.
D nbsp;nbsp;In hominibus iuuenibus hæc aqua plus operatur quam in natu grandibus.
De Gramine Polygeno infra reperics.
Sequuntur nomendaturæ Herbarum ex:
• Litera H. incipientium.
DE H E D E R A.
NOMENCLATVRAE.
ANNO-
SIMPLICIB. MEDIC
lt;4^
ANNOTATIO IN HEDERAM.
p^E D £ R A ab hacrendo dida eft, quod uetuftis parietibus in-bæreat» Quibufdam tarnen magis placet ab edendo fuifte dû, Hederam,quod uetuftas parietes dum ferpit,06 latius per mu •^osquibus adhæret diuagatur,corrumpat Ô6 exedat, atque ita fine ®fpirationc 06 diphthongo contendutfcribi debere. Neq; uero de-’““t» qui Hederam didam uelint, quod loca édita petat, 06 altc dû, *”§^tur,atqp etiam altiffimosparietes confeendat,prior tarnen ethi ’’^ologia magis arridet» Ab aurcis corymbis, ut Diofcorides ait, ^^ïylocarpon dicitur,funtqui Poëtieam frondem appel!ent,pro-P^^rcaquod Poctæea coronantur, Antiquitas dionyfiam à Bac-^I^^id eft Bacchicam appellauit, hoc honore Liberum pattern dû §'^^ta,qui primus ex Indis in Græciam Hederam afportauir»
DESCRIPTION
Hedercapud auf ores multæ numerantur {peek s. Eftauterti pri •
*^5 onini'um,Hedera cclfa,quæ per fe flans arborefcit,quam Grçd ^Mrocyflbn appellanufiueorthocyffon, utuult Columella, hoc ! ^ft redam SCrigentem,06 quae fôla fine admim'culo flat« Eft 06 alia ^^^^a, omnium maxime uiuax quae fuis cyrris,06 clauiculis parietes-^onfeendit,arbores amplcxufuoperftringit, 86fuccum habet argt; fi ^oriquam ampleditur fimilem: undequernea Hedera in medieb ”'Smagis probatur,66 ubicune^ antiquiores Hederam ablolute po ’’'int,arboreamÔ6 querneam Hederam fempcr intelligunt* Atq; ^uiusHederae eelfm très funtrurfus fpecies. Eft enim nigra,quæ '’^3saPliniouocatur,fertq;corymbosnigros, hoc eft racemosin ^rbenicircumados» Alia eft Hederaalba,quamfocminan Plinius' ^oeau Eft autem alba, uel Colo femme, aut fruftu,am folio, VergN ^ändidior, cygnis Hedera formofior alba.Seruius tarnen no ex to ^ps^edex ligno cognofeiutranq; Hederam contendit. Atqui He.' ^^raetiamantiquisfatiuafuit, cuius fticcus tædia narium, grauco ^ntiamq;emcndat.Plin.hb424. Quarta eft inter celfasquæ dici-
^urhclix, foliSTmultominorahabcnsquam alim, dida helix quod ’’’ultashabeatinuolutioncsfnunquam autem fert frudum: ac nC ^uisputetid uitio ætatis fieri, Theophraftus ait, quantumuis diu ui ’Jafnunquam heliccmfrudumedere. Eft 06 aliaprfrter has Hede-ræfpceies, quæGræcis chamaecifTos, LatinisHedera humilisfiuc terreftris dicitur, Scrpit em humi, Ô6 folia minuta habet ac pauca, præfertim in fyluis,Caue autem ne putes earn effe herbam quæ uuL gô corrupte Hedera terreftris pro herba terreftri uocatür, at^ in officinispro Hedera terreftri uenit in ufum, nam neq; folia Hederg liabct:funt enim incifa magis 06 latiora,qualia'marrubij : præterca aliumornnino odoremS6 faporemrefert, eft,n ♦ odonsteterrimiN
Ceterum
-ocr page 306-DEHERBÏS, CAETERISQ.VE
C C^erum cbamæciffos Hederæ omnino fimihs eft, nifiquód imhe^ ciHis^ut confeendere arbores non poffît, etiam fi fills hær eat, null os enirn cory mbos aut cyrrhos habet»
Hedera oblongos ramos habet,amp;Subicun(Çnafcitur,hæret,ar* bores alias confeendit, eaf^; multis radicibus ampleditur, raroq; floresuelfrudusgerit,tamtrigidæ eftnaturæ,gaudctq;locisfrigi dis»Cum fruÄum fert, omnem fuccum ex radicibus quas comple, lt;fi:itur,cxugit,odorcm grauem habet,06 femper uirct,nigrofçpro frudu producitcorymbos,
TEMPER AM ENT VM.
Hederam cahdam 86 ficcam efleTheophraftus prodidit, Gaïegt; nus contrarrjs uiribus conflare, nempe qu^ nonnihil adfiringentis facultatis habeat,que terreftris 86 frigida dcmonftratur,86 acrimo niam pofifidet, quam effe calidam teftaturguftus» Hedera ornnis acris amp;nbsp;adhringens eft,ut in quit Diofcorides»
VIRES AC IWAMENTA,
Succus Hedera? naribus inditus,caput purgat ex malis fluxibus» Infunditurpræterea purulentisauribus, 86 in carum dolore cum olco» Infunditur naribus foliorum corymborumç fiiccus, additis srinounguento,mellc86nitro;facit^ adantiquoscapitis dolores» Infpergitur 86 in eundem ufum cum aceto 86 olco rofaceo. Flores o trium digitorum carptu,faciunt ad dyfenteriam,bisper diern cum uino potfi Medentur lieni tenera foliain uino décoda, aut emda cum panecoada» FoIia in uino decoda,omnhimgenerumulceri-bus illinuntur,ctiam fi cacocthe fint,Foliorum pediculi in mclle de-codi,86 foeminarum naturalibus fubditi,menfes 06 foetus ex utero trahunt, Corymbitriti 86 fubditi, itemuinumin quo decodifue* rint,idcmpræfl:ant»DepiIat Hcderælachryma,pediculofq; ackn« des inunda necat.Folia in uino décoda 86 illita,emendant difcolo-rem, 86 ceu foie aduftam cutem»
Hcrbf Hederg baccas aut kptem aut undecirn contritas ex aqua potui fumptas mire calculos in uefica congregatosfrangcre 86 extra here per urinam certum efl,
Folia eiufdem moUiflimètrita in aceto 86oleorolaceo illinun-tur contra dolorem capitis ex foie côtradum, 86 aduerlus omnem capitis dolorem. Tædia narium,graueolentiam,86 qug in naribus cxeduntur,purgat 86 fanat Hederæ fuccus,
Leniuntdentiumdoloresacini quinlt;^ex corymboHederædt ccrpti,cum olco rofaceo in mali corio calefadi,86 in contrariam au rem inftillati,
Succus ex corymbis Hederæ illitus dénigrât capillum,
Nigræ Hederæ fuccus 86 corymbi eiufdem epoti corpus infirmant.
-ocr page 307-SIMPLÎCIB.MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#44
Want, tdtpiJofq; reddunt fenfus, mentem turbant Ïargfus fumpti; Honeftæ foemin^ cauebunt^necfijccum aut dccodu aut aquam ^iftülatam hederæ in corpus fumant, eft^hoc arcanum proftitu-*ïpudidtise ancillis amp;nbsp;mulicrcub’scælandum»
DE AQ.VA HEDERAE.
Optimum tempus diftiUationis eius cft, ut folia und cum coryni • ^^s querem adhærentia,diftinentur in medio Aprihk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' ’
Aqua Hederæ mane acuefperi fingulis uicibus duabus aut tri-^^unci)spota,medeturid:ero» Jtidem bibita facit ad calculum ‘ ’'•niborumamp;ueûcæ,cieturinam» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;'
Medetur doloribus capitis,fi fæpius inde illmatur,amp;:per fé itc* \’^gt;nficcetur,
DE HEDERA TERRESTRE
tAmtini.
XoefiKÏKifSitt
Hedera terreftris» Terrse corona*
C^unbeltreb*
XEvtgt;c»]Rr?W5W*
ANNO-
CE HERBIS, CAETERÏSCIVÊ
0 ANNOTATIO IN HEDERAM TERRESTRE‘M#
E D E R A tcrreftris Eïatine à Græds didtar; putanl^' S recentiores ucrameius defcripttonem apud Diöfcori-demeffeEIadnen,6cnonCham^ónbn.Huiusièntenrif* ctiameftgenerofiffirttusConiesaNcucnarc^quumferi bit hifce uerbis dé Hedcra terreftri: C onftat autem errare iftos fe-centiores, qui Hederam terreftrem putarunt cfTe Chamæciffon, cumillam longioribus folqsquàm Hederam Diofcoridés defers batjfta uero multo breuionbusfotundioribuf^,- conftet» Quidam tarnen ex infi^nionbus medicis affirmant vulgärem Hederam ter-reftrem effe Chamaccyflon, net^ Diofcoridis defcriptionem ab ea difcrepare, Qtn'fc^ ergo per fe etiam kgat^SC iudieet apud Diofco-ndem,numElatinesanCbamcciflideicri|3tio magis Hederæter-reftri quadret^ Hæc fterilis Hedèra à plerif^- dida quondam fuit, quia nullos fert corymbos.Eadem terræ corona quondum uocaba tur, quoniamramulosfuosper earn ipargens,fonofo uclutiferto terram coronare uidetur.
DESCRIPTION
Hedera terreffris folia habet incifuris diuifa,8^ rotunda, in terra nafcitur, lateqjfc fpargens, flores habet Cccruleos adozimi uel D Rofmarini formai» Herba hye in mediana ufurpatur, radix mi-nimcN
. in F A jTEMPERAMENTVMn
Frigidæamp;f ficesefertureffe complexionis. Etuirtutem habet mundificandi, exiccandgincarnandi, amp;nbsp;uulncraconfolidandt
Hedera terreffris duplicèm habet fubffantiam, Vnamquaeffu gidænaturæeff, Alteramueroqu^ calidænaturæcff*
VIRÉS AC IVVAMENTA,
Folia in aqua découla ac pota,fellisfuffùfionem emendant.Herba hec ad balneum utiliffîma eff ,amp; eo modo fadt ad calculum luni borum ac podagram» In aceto coda Ôlt;^ lieni impofita,inflationem ciusfedat, Are;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Succus auribus inftillatus,reffituit auditumffacit quoq; ad dologt; resdentium,'
Herba hæc in aqua elixa 8ó pota,dy fenteritm fff it. Et cum la-ridoElIeboroc|;contufa,aciUita,tineam capitis depellit. Fiftulis nihil magis prodeff,qua'm utfuccusex herba contufaeisinftillet.
Ad malam fcabiem in corpore citô curandam, Accipe Aquile-giam,farinam triticeam, Hederam terre ffrem, ac oleum tartari, ex his fimul contufis permiffilq; unguentum confice,quod fcabieiilli-turn earn curat.
Item
-ocr page 309-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB. MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4^
Ïteni Hedera terreftris in uino aut aqua decoda,cxukcrationcni Jfis,qu2c ex putridis humoribus exorta eft,fanat,fi os de co do coL ‘i^ïtur*
Sanguis birci ex ea diutius «utriti, calculons potenter medetuV*
DE AQ,VA HEDERAE TERRESTRIS*
Tempeftma diftiilatio cius fit in prindpio Itinq, turn herba ipfa ^m caulibus ad diftinationem concidenda eft.
AquaHederæterreftrismaneacuefperifingüIisincibuspondc ’’^duarum unciarum pota, àuxiliatur aduêrfus cordis tremorem, i ’'lorbum regium,8ó debilem ftomachum» In balneo pota confu-j ’^'ioUifcofoshumGres,quiinftomacho,puImonc,iocinercÓóuefi-^continentur;8d: hominem fanum reddit» Itidem pota opem fert kontra uenenum pcftis.iÏIüdenim expelhu
Eadem pota medetur ulceribüs capitis, apcritobfirudionem ió-’^Horis atq; fplcnis,menfes hmlierum trahit,atq; ciet urinam»
. Mane,mcridieacuefperiadiifj»uncias pota, conducit mufieru “usadlafTitudinem membrorum,fiinde per diem quaterfricentur* Aqua hæclippientibus oculis inftillata,eos êxiccat, folia quoep ’nfucco uel aqua hac contrita amp;2 impofita,idem præftant,
DE HEPATICAk
NOMENCLÀTVRAÊ»
Hepatica,
Hepataria* Ïecoraria» Matriiylüa* Her^bafteHaris,
Êebev^vAut
ANNÖTATIO IN HEPATICAM*
tik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ A M recentiores medici amp;nbsp;officinæ appellant earn herbam,qugapud antiques autorcs£lt;Grïecos,ncmpeapud
b
-ocr page 310-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Diofcoridcm,GaIenum amp;nbsp;Plinium,Liehen dieitur,ut L eoiiardus Fuchfi'us,de medicina optime meritus, in libro primo paradoxora medicinae multis argumentisamp; teftimonrs comprobat, eiufq; iudi cio præftantiffîmi medici fubfcribunt,Nam fi quis defcriptionem Hepaticg apud Serapioncm,Slt; defcriptionem Lichenesapud Dio fcoridem uel Galenum fimul conférât, ille haud dubie inueniet, S^ uidebitjHepaticamnoneffealiamherbamprætcr earn, queâ Græ cis Latinifq; Lichen dicitur,ita in omnibus conueniunt.Qiicdiïue rum eft,ut cft utiq;, fatis dilucidum eft, Hepaticam id nominis non affecutam quod hepati profit,quemadmodum Platearius fomniat, quod is effedus neep a Diofcor.neq,- à Galcno,aut aliquo alio uete^ rumjichenitribuatur« Itaep præter omnem rationem,hæcherba Hepaticaà Plateario dida eft, quand o id nominis Eupatoriopo^ tiusueterumteftimonio conueniat, ea^enimpropter infignemiu-uandi iecur facultatem,hoc nomine infigniri meretur, quarc amp;nbsp;He patorium 8ó Hepatitis Diofcoridectiam tefte dida eft, quod hepa tinon parum profit, quod fuprà in Eupatorio fatis demonfirauL mus, Nemo tarnen inficiasibit Lichenem ideo Hepaticam dicipof ft,quod iecoris hbræfimilis fit, uel quôd hepar,quod plærunq; ca- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
li ditate pcccat, refrigcret,ftd quod per exceUentiam Hepatica did mereatur, nemo probare poteft, Lichenuerô didacft,quoniam
D peculiariterimpetiginifuccurrit,
DESCRIPT! O,
Hepatica nafcitur folfjs caulem circulatim dreumeuntibus or-dinequecoha^rentibus inftarftellæ, candidofq; floras producens: arnathumidos campos,8ó petrofosumbrofofq;locos, Herba hæc pluuium humorem amp;Srorem fuper fe continet. Qiianto autemhabet maiora folia,tanto mclior eft.
Hepaticam triplici habeturdifferentia,utHieronymus Herba-rius indicat. Prima, que in obfoletisamp;S ruinofisfontibusfubdio, petrofis quoqj lapidibus adhxret,foli]s inuicem pinnatis^fbi adhg rcntibus,nonadmodumabfimilisei, quæ pulmonaria uulgouo-catur. Altera,quam nunc paftim Matrislyluam uel Stellarem her-bamuocant,Germanice WAlbtmcy(îer,tametfiCaprifoliumuuL gô etiam Matrem fylue faciunt, Tertia trifolium aureum: teutonice (^WlbeilKkc, quod ipfum nafcitur infyluisamp;T alpcrislocis,
TEMPERAMENTVM,
Hepatica,ut Vigonius teftat, frigida eft amp;nbsp;ficca m primo gradu.
VIRES AC IVVAMENTA,
Serapion inquit, Virtus prima Hepatic^ eft deficcarc,idq; immo dicCf Altera eft abftergere, Tertia uctare impctiginem,6c quolibet apoftemaca
-ocr page 311-SIMPLICIB, MEDIC. - nbsp;nbsp;146
Äpoftemata ealida» Hepati'ca ficcat,purgat,réfrigérât, propterca ’petit iecur oppilatum amp;nbsp;lknem,repenitq; morbum regium.
Si quis cx Hepatica bibat, uitio iecoris fubuenit, ipiiimq; réfrigérât.
Vehementer pro deft ad lienis iodnerifq; oppilationem cum ca-loreexortam.
Fadt ad omnes affeftus ex ealida intempérie creates, nam leniger réfrigérât,^ cfttcmperatæfacultatis. Calidisapoftcmatibus ijnpofita,ea réfrigérât,8c calorem inde difeutit.
Emplaftrumindcfaftûôô genitalibus fœminarum impofitum, Mollit nimium fluxum menfîum. Vino impofita amp;nbsp;pota,difcutit idc riciam.
Folia eins cum farina hordei in uinogranatoriim contrita, mo-^icoqfandalialbi cum oleorofaceo admixto,fi emplaftrimodoim ponantur,omnia calidaapoftemata Hepatis fedantôc refoluunt.
■ Syrupus exdecodionceiusamp;Rhabarbaro, fanatideritiam.
Etdecodio dus fada cum Endiuia domefticaSô fylueftri,8lt;f pa rum Capillorum Veneris, parumq; Cicoreæ, cum aqua amp;nbsp;faccha« fo confeda,amp; cum modico uino granatorum,laborantibus Hepa tisdiferafia calida optime mede tur,
EmpIaftrimodoimpofita,utDiofcor. inLichene feribit, fan-guinis eruptionesfiftit, inflammationes compefeit, amp;nbsp;impetigines «nat.
Iniingitur etiam utiliter ex mellc fuffufis fclle.’amp;f in os linguamq; ^^ftiHationes cohibet,
DE AQVA HEPATICAE.
Ad conuenientem diftillationem folia rite colliguntur,8ô in fine ^aii,^ in principio lunfj diftillantur.
AquaHepaticæmane, meridie, acuefperi, fingulis uidbus üj. ’utiirj.unctjspota,medetur calidisfebribus.
hidem bibita per xiirj. dies,fubuenit calidæ iederitiæ, pro de ft quoŒ eodem modo pota,iocincri, confortât enim 06 confirmât le-cur,ôCaperit obftrudiones eins, amp;nbsp;inflammationem indepellit, lintcolisincamadefadis,ÔC ad regionem Hepatis impofitis,
Medetur quoC^ illis,qui ex intempera ta libidine, nitium iocine-riscontraxerunt, maneacuefperi fingulisuicibus pondéréüj. aut iiij.unciarum per vi.aut vrj.cx ordinc diespota.
DE HERBA PARALYSE
b '1
-ocr page 312-DE^HE'RßlS, CAE TERIS QVE
N0MENCLATVRAElt;
KerbaparalyGs, Margarita»
©d^lnfjclblumcn. @. peters @c^I«|}ct Rimmel ©d^lttflcj» WàF25(t0maî»
ANNOTATIO IN HERBAM PARALYSIM4
1-4 ERBA paralyfis folk's Bctonicamrcfcrt, præter^ quod dus ^foha Iariora,candidiora atç humihora funt,Só magis contra-6:3,undeSCin aliquibusregfonibusBetomca candida appeUatur, creditç Brunsfelfius earn elic Betonicæ ipeciem, quia eriam in uirigt; bus multum conueniant, Apud Diofcoridem buiusherbæ,non eft certa defcriptio neq; certum nomen, nifi Britannica fuerit, ut Hieronymus Bockopinatur, HermoIausBarbarus infylueftricucu. mere herbam paralyiim fcribit efle fl or cm ilium praten fern 06 can-didum,quià Plinio Bellisfeu Belliusminor dicitur» AlqMargari-tameam appellant, quodemaculato candore à longinquo conlpi-cuusflu
Herbæ paralyfls folia fiorcre incipiunt tempore byemK,qu^lc extendtintin terra,habentq,- lute os flores»
Herbarq ut Brunsfelfius indicat,longe alia hodie nobis demon-ftrant,principio ueris fubalbidam, amp;nbsp;fublucentem, floribusBetonicæ fere folqs erumpentem, cuitamfimilis eft, ut nullum lac ladi fit fimilius,Prouenit ultro in pratis uirentibus,
TEMPE RAM ENT VM»
Calidæ Sf ficcæ eft complexionis*
VIRES AC IVVAMENTA»
Herba bæc in medicina præcipuè ufurpatur adparalyfim,qüani in quacunq; parte corporis fucrir,repellit,fîquisutatur» Mehorta men eft contufa,amp;' partidolenti impofita«
Herba in uino decora SC bibita, medajur quo^; paralyfi»
Macerantur flores eius in olco oliuaruniiamp;S fit ex eis unguentum ad paralyfim,^ neruosfrigoreamp;bumoribus refolutos,
Flores cumfaccharoconditi, profunt imbecillibusamp;flipothy-mialaboran-
-ocr page 313-SIMPLICIB. MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
mia laborantibusjongaq^ ualetudinc confcdis, cos cnfm corrobo* rant,8c uires rcftituunt,
DE AQ.VA HERBAE PARALYSIS»
Optunum tempus difl:illationiseiuscft,utfoli'a5c flores cumto tafubftanda concifa,inprmcipioucris diftiUentur»
Aqua eius per diem bis Scfingulis uicibus duabus uncijs pota, ftomachum calefacit,amp; Hepar ,06 matricem» Quamobrem conue-Dit amp;nbsp;grauidis laborantibus,menftruaq; prouocat»
Modo iam predict o bibita,tumorcs capitis fedat,06 repercutit, ^neopanno in eius aqua intinfto, 06 fubinde applicata»
Humores parientes Ifchiada refbluit, expellitq; 06per urinam 'ducit.
Facit hæc aqua ad omnem capitis dolorem^x frigorc creatum, ''^teolo in ca madefadto, amp;nbsp;dolenti capiti applicato» Serpentium ^^0(Ç morfus fanat,S6 uenenatorum omnium»
Vitiligines Ô6 alias maculas extent,S6 in facie, 86 in reliquo cor-PorCjCutem enim reddit nitidam ,fi fæpius inde lauctur»
DE HERBA ROBERTI, VEL
ROSTRO CICONIAE»
NOMENCLATVRAE.
Roftrum Ciconiæ» Herba Roberti» Geranion, Robertiana» Gratia Dei* Acusmukata*
Crottes grtAbe* Bram'd^i^l^;
b ïfj
DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN HERB AM ROB ERTL
1—1 ERB AM Robert!uulgusHerbariorum uocat Gratiamdd^ Roftrum Ciconiæ, partim ab fimilitudme, amp;nbsp;figura trans-fumpto nomine,partim ab infigni eins effedu. Apud Diofeoridem Geranion dicitur, ut Hermolaus Barbarus herbarum longe pcrtiiTf musinfuisCorolIarijsindicat, cuiusin fecundo Geranio hæefunt uerba:Geranion fecundum mcdicis inutile, aliter à Græcis, aliter â Latinis deferibitunDiofeoridesôô omnino Græci,foli’)spaulo can di dioribus quâm maluæ,ramofum ex inceruallis. Hanc ego aut ean dem,automnino fimilcmcfreuideocumea,quam Galliæ tranfat pinæ uulneribus,amp; fiftulis in potum commendant, amp;nbsp;herbam Ro bertianam cognominant,col)culisrubentibus, flore parue fubpur pureoq;,ac cæteris notis omnibus, qup hoc loco à Diofcoride Géra ' nioredduntur, ctiamfiabeo medicinæ aliéna exiftimetur: Quid cnim prohiber ignoratas eius uires fuiiTe olim,Noftri,utinquit PIL nius,Geranionoftenduntcicutæfolrjsminutioribus,amp;r caulebre-uius rotundo,faporis amp;nbsp;odoris ioeundimerum bæc proprie Geranion noneft, fed myrrhis, confufione orta, quod Geranionà qui-bufdam myrrhis etiam dicatur:unde natum amp;nbsp;illud fit,ut Gerani-on in Latino cicutaria nomen habeat: cum alioquicicutariapro-prie myrrhis elfe uideatur,Hadenus Barbarus»
DESCRIPTION
Eftautem quatuor generum, utBrunsfelfîusindicat, Primum quod ab Diofcoride alterum Geranioninfcribitur,caul]busminu-tis,ôôpilofis,fefquipedalibus,folfjsmaluæ,floribusin gruum ro-ftra definentibus. Alterum genus quod in umbrofis, 8^ nullibi non fubpurpureo flore,odore graueolcntum,coliculo amp;nbsp;flore Petrofe-lini,ied hirtis, roftroq; Ciconiæ fimilibusprouenit« Tertium quod in redis ruinofis, parietinifq,-, amp;nbsp;circa mortuorum fcpulchra fua fpote feritur, in uniuerium rubentibus coliculis, amp;nbsp;exceptorubore a priori nihil diuerfum» Qiiartum minufcuIum,Só humirepens,fed roftro prioribus per omnia fimile»
TEMPER AM ENT VMn
Roftrum Ciconiæ mixtæ facultatis eft in frigiditate 06 humidû täte»
VIRES AC IVVAMENTA»
Aduerfus calculum» Accipe hanc herbam ^ Saxifragamcodem pondéré,amp; in aquadecoque, lintcoloq; percola, deinde fudatorio parato, accipe ftramen auenaccum, amp;nbsp;in aqua ebullirefine, inde ignitoslapides confperges:quumautemludarc inceperis, decodu huius herbæ bibes,hoc ter ex ordine fict, turn calculus lenitcr ff an-
gitUTt
-ocr page 315-SIMPLICIB. MEDIC* ■ nbsp;nbsp;#4$
QuicunC^grauifanguine abundat, femperej; triftis eft, utatur hac herba cum pukgio amp;nbsp;ruta pari menfura, amp;nbsp;in puluerem reda-lt;Sascum pane cdet,tum cor confortant,amp;lætkiam générant*
D E AQVA ROSTRI CICONIAE*
Optimum tempus diftiUadonis eins eft, ut cauks una eum foÏps cum tota fubftantia inuicem cócidantur,amp; in fine Maf), uel in prin dpioluni] diftilkntur*
Aqua eins prodeft ad exuicerationem locorum muïiebrium:iï pcrdiembisexealauentur,amp;linteolum incaintindu applicetur* Liuorem cutis ex cafu uel idu contradum^ hæc aqua repenit,fi per diem ter uel quater lintcolis ca applicetur, nam fanguinem fub cute concretum diftbluit êC confumit,facit ad fiftulas, fi mane ac uc ^peri inde lauentur,uel fi lintcolis in ea int met is applicetur*
Conducit aduerfus artheticam humerorum Só pedum, filoco ’^ulenti illinatur,uel lintcolis imponatur.
Tumorem mamillarum pellit linteis applicata, amp;fcdat dolo-’'em.
Membris contufis ac conquaffatis impofita medetur, óópeUit ^■^guinem conglobatum*
B DE HERBA VRINALL
NOMENCLATVRAE.
Herba Vrinalis* Pfcudolinum* Efulaadulterina* Linaria*
AamBraut
J’14d)^BrA«t
IcmBraut*
Ï)nfcv ^mwctt flad)^.
tTAbclBr«wt 0lt;^«f BvAU #♦
b 119
-ocr page 316-' DE HERBIS, CAETERISQ^VE
^ ANNOTATIO IN HERBAM VRINALEM.
IJerb AM Vrinaîcm Ottho Brunsfclfius in Germanico fun ■*' ‘^“Herbario fcribit, Latinisnominibus appellaripfeudolinum, Sc E fulam adultchnam^ V erum Eun'tius Cor dus olim meus in me. dicina præceptor,herbarumq; pcritiHimus^in Botanologico luo in quitHerbam Vrinalemefleipfamlinariam, contra uulgaresHer-barios,quihasquafiduasdifiungunt,00 quod apud Diofcoridem Grgcc Ufyn's dicatur,cuius fane iuditium, baud facile aliquis refcL kre potent,fi modo rede has herbas examinauerit.Teftatur quoq; RuelliusLinariamefTcOfyrimapud Diofcoridem, Hieronymus Herbarius quoq; in dicat,Herbam Vrinalem Linariam effe,dicitur autem Vrinalis herba quod urinam moueatXinaria uero,quod Ifni formam reprgfentc t,
DESCRIPTIO,
Herba Vrinalis caulcm habet duorum palmorum altitudine, ne que ultra earn menfuram nafcitur, flores eius flint lutei, ad herbæ paralyfis figuram,
TEMPER AM ENTVM, Calefacit atq; deficcat in tertio gradua
VIRES AC IWAMENTA,
D nbsp;nbsp;Hæc herba diffoluit atq? confumit omnesglutinofos humores
in uefica amp;nbsp;lumbis retentos, unde calculus creari folct. Radix at-que flores, fl coquantur ac bibantur, mane ac uefperi, tollunt orn-nem dolorem ueficæ amp;nbsp;lumborum,expelluntcalculum.
Radix contufa amp;nbsp;ita mollis impofita inter umbilicum, ëC puden da,diabeten,id eft urinæ profluuium fldat,
Ita quoq^ fumpta medetur ftranguriae,
Adpofteriorahæc duo remedia, hæc radix commifceri debet cum oleo oliuarum.Sed ad primum non eft neceffe. Hic obferuan dumeft, quodmorbi iam prædidi quum ueniantex frigiditate, turn hæc herba faluberrima eft, fi ueró à calore prouenerit, non eft u til is;
Ottho Brunsfclfius inflio Germanico Herbario aliamberbani Vrinalem ponit,cuiuimrefrigerandiac humedandi attribuit,qug procul dubio alia fpecies eft, 06 alqs uiribus prædita,funt enim plu res fpecies buius herbæ,ut Hieronymus Bock enumerat, præterea amp;nbsp;aliæ herbæ quæ Vrinales appeUantur,
DE HERMOD ACTyL0gt;
NOMEN.
-ocr page 317-SIMPI/ICIB^MEDIC;
ï4^
NOMENCLATVRAE,
Ko^}(tgt;^Hi^ lS4gt;9liiS0^»
Hcrmodadylus» Nardflus»
Sert hfen/in^eptembtb lt;3o:nMngöblóme»m
Wmi0,
ERMODACTYLVM Arabesamp;S recentiorcs médira eiColchiconEphimcronuocant, quod à Diofcoride defcribiturlib.4» cap.ói. Sdendumautem cftGale* num 8C Æginctam Diofcoridem fecutos, duo facers Ephimeri genera* Vnum quod Colchicon à natali folo dfdeur^æ üenenofum eft* Alterumquod Ephimeronfimpliciter dfdtur,0£ innocens eft, amp;nbsp;remedq rationem habet, per quod Hermodady-^Um oportet mtelh'gcrc, undem oftidnis catapotia hunt, quæad niorbum articularcm, SCpodagram commendantur* Quidam tarnen hæfîtant an Hermodadylus Colchicon Diofcoridisfit,quu f’aulus Æginetadiuerfiscapitibus de Hermodadylo 06 Colchico fedbat, quiequid hoc fit,dcfcriptio Cokhidcum HermodacTylo omnino quadrat,Ottho Brunsfelfius Hermodadylum NarcylTum t^redit effe, tanta eft opinionum diuerfitas de nomcndaturisHcr, ^arum*
DESCRIPTIO*
Hcrmodadylusherbaefl,quenuno anni tempore inpratisflo* ’^^bquarn in fine Septembris, Flores habens cceruleos qui croci flo-bitlisfimiles funt; Radiccm habet è nigro rufefcentem;quæ corti-t^*^ruonudata, Candida, tenera,duldsamp;Iiquore plena inuenitur» Radix eft rotunda ad bulborum fimilitudinein*
TEMPERAMENTYM*
Calefacitamp;ficcatinprincipio fccundi gradus, uirtutem habet purgandi Si diftblucndi*
VIRES AG IWAMENTA*
Radices Hermodadyli aluum dent, prædpuè decodum eins*
Facit Hermodadylus ad morbum articularcm, Si inprimispo-t^agramrepellit*
Eleduarium
-ocr page 318-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE HERBIS, CAETERISQVE
C Eleduanuflû contra podagram hoc modo conficitur, Accipe fuccum foeniculi, amp;2 cum melk decoque, huic melli admifceb/s hij» uncias Hermodadyli, acduasuncias fèminis foenicnli, facchanq; quantum uolueris, ÓÓ inde eleduarium conficks,Quo per dkm ucl no(flcm uti licebn^quocunq; tempore quis uoluerit, oportet^ duas boras poftca lemnarc: ualde auxiliatur podagræ, SC omnem mor, bum articularcm confumft*
Hermodalt;fï:ylusin pulueremredadusamp;r permiftus Vcncto fine gmate,lmamentumq;fifiatex Goflipio, fiftuhfq; inferatur, ita ut puluis fmegmate circum linamentum hæreat, abfq; dubio fiftulas curat*
Qiiicunq; Herrn odalt;ïï:yloplurimuutuntur,babitiores Hunt, au, getur^ï eisgenitura»
In puluerem redadus at^ antiquis uulueribus inlperfus ualde prodeft, nam gangrænam in eis confumit, 06 renouât eafunditus« Cum krninefoeniculi amp;nbsp;feminecartamiin puluerem contritus, amp;nbsp;modico facchari admifto, in uino decodus, fubuenit doloribus inteftinorum amp;S coxendicum»
Hermodadylusinlixiuio codus, 8ôpræcipuè flores, pédicules abigit,caputfiexeo lauetur» PedieuJosinguinarios ubicunqjfue-rint,fuccus illitus etiam pellit»
' BuIbiexHermodadyIiscontufi,fuccoq,indeexpKflb 6Cmari-fcis illito,eas funditus fanat.
DE H Ï P P V R t
NOMENCLATVRAE.
fçTTflVpS. AFÄamp;ÄlZiJ.
Hippuris, Equifetum, E quinalis herba» Cauda equina,
S^AIJCrtJAgCl,
SZaubenroctb 2^«nn€» fv^ut
ANNa
SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t$ó
ANNOTATIO IN HIPPVRIM^
J-Jl P P V RIS à Græcis,Eqùifetum uel Equinalis herba à Roma nisdici'tur,ut Diofcorides inquit. Eft autem pilus terræ,equi-næfctæôCcaudæequinæfimilis, unde ÔC nomen fortita eft. Nota omnibus planta eft, ÔC qua nulla infoftîsprope aquas inumbrofis locisfrequentiornafeitur, Plinius eaminimicäm foenifteis, Sóm.. ütilempratis dixit. Anabafinabafèendendoaliquieam dixerunt^ ^uoniam infirma alp s ftirpibus libenter hærct. Sunt autem buius hnbæ duæ fpecies. Altéra longier,altéra breuior.Longiorem Dio feorides à faliendo falicê Eqüinalem âppellat,uulgô Caudam Equi oam, cum qua fimilitudin m habet. Minorem Hippurin, uulgô faudamfelinam appellant, quainpolIiendisaGclarificandis ftan.. otisaccoquinarijsuafismulierculæütuntür.
DESCRIPTIO.
Hippnrislongisamp;iunceis cftfolqs,ramisgeniculatis,qui concre Retint inftar caudæ equinæ:gaudet nafei pfope aquas amp;nbsp;locos hu-•nidos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..
TEMPERAMENTVM.
Hippuris, utGalenus inquit,adftringcntcm cum amaritudinc facultatempoftidet, ac proinde ualenter,fimulq; citra mordacita-B temexiccantem.
VIRES AC IVVAMENTA.
Facit potenter ad fanguinem ex uulhêribus ucl naribusprorum Ptntem,uulneraconglutinat impofita,etiamfi præfedoseiTe ner-i '’oscontigerit. Ardenti iocineriimpofita,ipfum réfrigérât. Omni-^uscalidis puftulis ucl afteftibus adhibita, emplaftri modo citó fanat.
Ad fanguinis reiedionem,ad profluuium mulicbrc,potiftïmum ^beum,ad dyfentcrias, amp;nbsp;reliques uentris fluxus ftrenuum ac ge* oerofumeftremediumherba ipfaautexaquaautexuino epota, Succus eins cum fucco Scariolæ permiftus amp;nbsp;potus, omne pro. fluuium fanguinis uulnerum abfq;noxa fiftit.Idem fanguinem ex-cteantibus prodeft, foliarecentibus uulneribusimpofita, adeoea committunt Slt; conglutinant, utnulla cicatrix apparent.
Succurrit ra dix Só herba panter tuflientibus, non nib redfa eer-nice fpirantibus,amp; ruptis. Quinetiam inteftinorum diuifiones,ue-ficamdiffeéfam, amp;nbsp;inteftinorum ramices glutinare feruntur folia turn aquapota.
DE AQVA HIPPVRIS.
AquaHippuris maneac uefperi fingulis uicibus duabus uneps pota,medetur fanguinem excreantibus, fanat inteftina exuicerata 6^ IffajOftit menftrua muherum, ueficam exulceratam curat,ftoma churn
-ocr page 320-DE HERBIS, CAETERISQ.VÉ
G fchum offenfum confortât at^; fecur linteolis fons applicata*
Eademmanc,mcridie, ac uefperifingulis uicibusadurj. uncas pota,Só etjamlintcolisinea mtindlis cmplaftrimodo imponta,^* cit ad ery fipekta 8ó facros ignes»
Subuenit calculo 06 ftrangune. Dyfenterisc a uxiliatiir, film teo-!um in ca madefadum ano indatur.
Tumido mcmbroiiirilicalidalinteolis impofita, tumorcmp4-lit 80 fedat dolorem,
Sanatuulhera pedumamp;aperta foramina, fi ex ca lauentur.
Eadem linteolis impofita ad tumorem hydropis manc amp;nbsp;Hefp6 ri,ipfum difcutit, '
Fronti 80 nafo linteolis applicata, atc^ etiam naribusindita,ad, ftringit atep fiftit languinera narium,pcllit quo^; deftinationcs na,* rium,ipfis naribus attrada»
DE HIRVNDINARIA*
NOMENCLAÏVRAÉlt;
Hirundinaria,
©c^wAlbcn wiwij«
XJlR VN DIN ARi A prociil dubio inde nomen habet quod ■^acuti 00 aperti cius folliculi cum candida lanugine uolanti Hi-rundini ferme fimilcsEnt^Eftautcm ipfa hcrbaprçmoifa dccurtaq; inferius radicis trunco,lit Brunsfelfius fcribit,multis alqs tenuibus, albif ,86 graue olentibus radiculis adhærcntibus,admodum iniqua proportionc
-ocr page 321-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tp
P^'Oportjonc refpondens herbæ quam germinatgt;quæ tenuis pror-^s,tiix cubitumexcedic, radice interim duarum librarum pondo louante. Hirundinaria,ut Hieronymus Bock fenbit,caulibus fuis ^folijs Ariftolochiælongç ualde fimiliseft,odorem tantum in ra-^ke obtinens,Nafcitur autem in hirfutis,editis,ac arenofis monti-®Us 80 fyluis atq,- in rupibus locifq; deiertis ac incultis, Radicem ha-^^tfruticoiam amp;nbsp;retortam, cuimultgradiculf: adherent. Quo no* J’^meapud antiquos medicos appellata fit,nondum fatis conftat.
Hieronymus Bock credit earn effe herbam, que à Piiniolib, ^7*cap.p06 Diofcor.lib.pcap.^y, Afekpias dicitun
VIRES AC IVVAMENTA,
Hirundinariaeademnaturaamp;uirtute cftpræditaqua Arifto* ^chialonga,præftantiffima radix ad ciendos menfes mulierum, ^oteft intro fumi,amp;S quoi^forisapplicari,
Radices in uino elixæ amp;nbsp;potæ,fubueniunt torminibus, 00 urne* ’^ätorum mörfibus,arcet uenenum ne cor petat.
Hæc radix pondéré femilibræ per noblem in uino macerata,amp; ^dndeufq;ad tertias décoda, fifingulismatutinis temporibus ca-^itJus hauftus inde in ledo ab aliquo iumatur, amp;nbsp;fuper hoc fudauc* ^boiirificc expellit aquam intercutcm,adeo ut in pedum plantis e-’^mpat.’amp;r cftfingulare exprimentum.
Si muliercalidæ huic herbacinfederit, amp;C uaporem quoq; ex ca exceperit, difcutit dolo res matricis,fuppreflbs menfes emollit amp;nbsp;trahit, Herba curqflonbuscontufa, amp;maminis inflatis cmplaftri modo impofita, tumorem deprimit. Puluis cxherbaSlt;radicc,curato-mniafordidaulccraac uulnera, quemadmo-dum etiam facit Ariftolochialonga, poteftq; una pro altera furni,
Brunsfelfiusfcribit Empiricos Hirundina-riarn ufurpare contra rupturas Só uulnera cu-randa,
DE HORDE 0«
NOMENCLATVRAE,
K^tfl«.
Hordeum, 0cr|ï«
-ocr page 322-DE HERBIS, CAETERISQ_VE
ANNOTATIO IN HORDEVM, l-T o R D E V M inter fruges omnibus notum,frugumq; omnium ■^ ■^nobibflimum habetur,ut Platina inquit, quód in ßcca amp;nbsp;foliu ta terra feri uelit, quod cito maturefcat, amp;nbsp;ob gracilitatem calami ante omnia frumentafuccidatur* Dicitur autem Hordeum abhor rore,quoniam licet calamus altior frumento quam Hordeo fit, art fta tarnen mordacior eit Hordeo, V el dicitur ab oriendi celeritate, quod ante omnia frumenta fit aridum. Ex Hordeo Polenta 8C Ptifanaparantur,quæapuducteresin quotidiano medicinæufu fuerunt ♦ Polenta multiplicem quondam habebat confedionem, Greci perfufumaqua node una Hordeum ficcabant, poftero dein die frixura molisfrangebant,Germaniuocant iBïn(Scf|fCttinn|^, Pcifanauidetur fuiflc pultis genus ex farina Hordacea, in quo eft maxima uisnutriendi,amp; reftaurandiuires, Ptifanæeulogium at(ÿ coduræuariam defcriptionem paffimapud autores coUigereda» tur,præcipuè apud Hippoc,Iib,i. de rationeuidus in morbis acu-tis, Galcnum in fine libri iz, fuæ method, med, tummy, libro eiufdem operiscap.il. ad hæc in 4., de fanitatetuenda.Manardus Epiftola 2 Jib, ^.inquit,Ptifanam noftro acno infuetam,qu^etiani abltalicismedicispenitusfuitprætermiffa, uelraro admodumin ufum recepta.Ob eius enimhodieinfuauitatem minime admitten-dameffe, præcipuè quum à recentioribus non rite parctur, tum quod Hordeum noftrum ad ufum illum minus fit aptum. In cuius locum nobis pulliculorum iura amp;nbsp;auicularum, quæ ægrotantibus daripofrunt,additaetiam aliquando carne contufa, lûccedant. Noftri Ptifanam tîÎAlQ appellant,ut fit Hordeum aquamollitum» amp;nbsp;iterum toftum ad Ceruifiam coquendam, Panem ex Hordeo ucteribusufitatum uitadamnauit, quadrupedumqtradiditrefedi bus,cxiguam quoq; in corpus alimoniam concedit, præcipucc^,fî ex uili Hordeo fiat, ut teftatur Galenuslib, 1, de alimentorum fagt; cultatibus,
DESCRIPTIO,
Hordeum eft genus frumenti in agris,Zeæ fîmile, amp;nbsp;acutisgra» nis colore fubflauo.
TEMPER AM ENT VM.
Frigidum amp;nbsp;ficcum eft Hordeum in lecundo gradu, Galenus in-quit: Hordeum primi eft ordinisin exiccando 06 refrigerando, habet etiam pauxiUum abfterfionis,
VIRES AC IVVAMENTA,
Hordeum in medicina ad mul ta ufurpatur,^ præcipuè ad refri gerandum,
Polenta in aqua decodum conducit febridtantibus, quæaqua
quot; toenda
-ocr page 323-SIMPLICIB, MEDIC. ■ 15I.
^umenda eft cum adhuc call'd a eft» Grana Hordei tam din in aqua ^crueant,dum aqua aliquantulum rubra fiat. Ea aquapotafubue •^‘ftHisqui ingentescaloreshabent, SCreprimit inflammationem. ^xpellit eadem caloresexcalidishumoribus procreatos. Prodeft ^l^oq; ad faucium afperitatem, amp;nbsp;opitulatur illis qui ægrê dégluti-’'^pofTunt.
Emplaftrum ex faring Hordeacca, Só nucleis cotoneorum ace-^'^q^confeélum inflammationes podagrælenitimpofitum. Cali-’^aniq; fcabiem curat.
Farina Hordeacca dolorem calidorum apoftematum lenit, eaq; ’’ingérât emplaftri modo impofita.
Siulc^raSópuftuIas cito curare uolueris, Accipe farinam Hor-^^aceam ateç lac recenter rnuliftum aquaq; temperatum,ac unguen ^^•^indeconficc^quodimpofitum citofanat.
Quicunq; in facie afperam amp;nbsp;duram fcabiem babucrit,quæ ex ^2nto folet fieri afperior, decoquat Hordeum inaqua,bnteoloq; P^tcola, quo dccocto calido faciem leniter acfæpiuslauabis, turn ^utis récupérât bonum colorem,atq; lenior amp;nbsp;nitidior fit.
Puls ex farina Hordeacca,amp; paululo faCchariadmixto,cum par •gt;is uuis paftis,bonus cibus eft pro febricitantibus, amp;nbsp;facit ad calo-‘‘'niiecinoris. Difcutit quoq; farina Hordèacea cum fico,amp; mul ^^aquaelixatumoresconedionefq'omncs.
Cumpice,rcfinaSó columbinofimo,durities mollit. IlImiturS^ kontra inteftinorum infiationes, cum lini foenogræciq; femine amp;nbsp;’^^ta. Eadem cum liquida pice ceraç, amp;nbsp;impubis pueri urina,ad-'^itooleoftrumasmaturat. Cummyrtibaccisuinoq, aut iylueftri-^uspiris,autrubro,aut mali corio aluifluorés compcfcit. Expref. Eis cum aqua Hordeaceæ farinæ fuccus,mox cum picc,8ó oleo co„ ^usfuppurationes adiuuat. Ex aceto autem pariter expreft'us,de-^oftufq; cum picc,deftillationibus in articulosprodeft. Succusex Hordeo in aqua pluuiali dccofto,facit ad interiora corporis,amp; lo-^orum muliebnum ukcra. CiniseinsambuftisiUinitur, amp;nbsp;carnft Eusquærecedunt aboftibus, amp;nbsp;eruptionibus pituite: item mûris ’ranci morfibus. Idem afperfo fale 00 melle, candorem dentibus, ioauitatem oris facit.
Hordei farina,amp; furfur cum aceto amp;nbsp;butyro benetemperata, membris luxatis medentur impofita.
DE AQVA EX HERBA HORDEI.
Conueniens tempus diftillandi illam aquam eft in exitu Mafj.
Hæcaquaoculisinftillata malauitiaeorum fanat,claritatemin-ducit atq; exiccat cos»
-ocr page 324-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
DE HVMVLO.
NOMENCLATVRAE.
6opff.
ANNOTATIO IN HVMVLVM«
V MV LV S ußtatiorc uocabulo à L^tinisptxruneptv^ puJusdicitur;berbaeftapudG€rmanosnotiffima,qua
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w C®i‘wgt;ßain/üani maccratishumorefloribuscondiunt,
Fo/ia habctbryonixßn:iHsi,{edjpjl^lo afperiufcula,flores foUaceos Sc Candidas^ qui fere allium uinumey fubolent. Quo nomine apud DioCcoridem appdletur nondum conHat, Plinius Lupum faUDiarium appeUatjUtautores tradunt,fubit enim 8c lean dit Calices atcp arbufta omnia^ quç circumuoluçndo Ce copieditur. In Flaminia quoq;,ut HermoJausinquif, lupus reptiuus uulgari no mine appeifatur, Grxduulgo Britona uocant. Quidam falibpro uite nigra acceperuntialq etiam ineptiCRmèpro corruda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
TEMPERAMENTVM, HumulusinCecundo graducalefadtatqi deGecat,
VIRES AC IWAMENTA,
Virtutem habetdiCColuendi^maturandi, 8^aperiendiomnia a» poüemata^
HamulusuCurpatus expellitM.eïancholiami 8c craCCum Cangui. nem, $uccus dus calidus inCOUatus auribus, purulentiam ac iup-purationem earum toUiL
Vinumin quo Lupulus^SCScolopendria elixaCuerint^bibitum^ quartanam Cebrem expelUt,
' Si quis ex eo biba £, aPhma ac oppila tionem pedoris emen dat, In uino décodas morbum regium diCcudt, óchydropem, atep
alaam laxat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ita quoqf
-ocr page 325-SIMPLICIB» MEDIC.
»5?
; ha quoqj lient impofitus ud potus,dolorem inde tollit.
DE AQVA HVMVLL
Optimum tempus diftillationis eius cft, ut luperiora cacumina, « prima germinaduorum palmorum altitudine decerpta, atque ^oncifa, in fine Aprilis diftillentur.
Hæc aqua mane ac uefperi fingulis uicibus ir).,uncrjs pota, atque ftiamfipotus tribus, aut quatuor hebdomadis inde mifceatur, hnguinem purgat, pellit Melancholiam, undegencrari folet fcagt; ^its, pruritus, amp;nbsp;lepra,06 id genus Emilia,quac ex impuro fangui-ï^cprouenirefolent.
Eadempota aperft obftruAionem lienis,pellit pundionem, 8^ omnes affedus qui ex liene obftrudo creari folent, VefperiauribusinftiUata aepota, purgat atq; confumitpuru-
NOMENCLATVRAE
VCCKVCtljLOi.
t.tolt;rKVtxiitSf nêtiviofi. XnyartMS.
Hyofcyamus, H erba A p ollinaris, Faba Suilla.
Altercum.
^tl(am^vAwt. 0Aw Bonert.
ANNOTATIO IN HYOSCYAMVM.
hTyOSCYAMOS Latinis Apollinaria didacft:officinæ lu-^fquiamum corruptè uocant,Grçci autem Hyofcyamon, id eft Eiutn Fabamideouocauerunt,quôdut in hiftoriafua retuIitHc-hanus, paftu eius conuellanturfues,præiènti mortis periculo, niß copiofaaquaftatimfeforis 00 intus proluerint. Aquas quoq; a-dcuntSCeancrosuenantur, atq;itaprotinus faluti reftituuntur. Alqcumope eiusà doleread indolentiam,quafi diuino quodam beneficioreftituti fuiflènt,non ultra Hyofcyamon à fuibus,lèd à lo ueDiofcyamum,id eftlouisFabamdixcrunt, Vficademnominis ratione illi etiam lunt, qui à medicinæ autore deo Apolline, ApoL linarem herbam ÔC Pythonion earn dixcrunt. Quidam etiam hy-
-ocr page 326-DE HERBIS, CAETERISQVE
C pnotfcon,àfomn o quem facit, appdlauerunu S crib oniiisL argus feribit, Alter um quoq; à Græcis Hyofeyamon uocari»
DESCRIPTIO,
Hyofeyamosfrutexeft caulibus craffîs^olrjs Ïatis 80 oblongis, ' fecundumuerôcaulemordineprodeunt, flores fpecie cytinorum mali punici,ckpeolis fèmine plenis,
Triplex di(crimcnamp; genus Apollinaris herbæeft, purpureo e-cnim flore altéra eft, 06 mgro femine, durifç amp;nbsp;aculeatis cyunis» Altéra flore lutco eft,folrjsamp; filiquisteneriorib»,femine fubflauo» Infaniam foporemq,- hæ ambæ faciunt,Ideo in medicinæ ufu dam-nanenr. Tertia pinguibus eft folqs, amp;nbsp;humore plenis, flore al-bo 80 femine, nafeitur propc arbores amp;nbsp;fluuios. Huius fernen in medicina ufurpatur» In cuius deficientis uieem ruffum ufurpari oportet«
TEMPER AM ENT VM«
Flos 8ó fernen albi ex tertio of dine funt refrigerantium, ficcan-tium uero fecundo«
VIRES AC IWAMENTA,
Succus auribus inftiUatus occidit in eis uermes,
Herbahæccontufa,farinaq; hordeacea admixta, 6^ ■«poften#-. ticx calore exorto impofita, illud repellit. Radice eiusinaceto I^ elixa,utiliter in dolore dentes colluuntur,
Succus ex uiridi femine contufoexprefTus, SSpuruIentis oculis illitus,pus ex eis remouet*
Semen aut herba cruda comefl:a,uenenum eft»
Semen contufum cum uino permiftum,amp;l fuppurantibus mulie rum mamillis impofitum uebementer prodeft.
Idem cum aqua mulfa permiftum ÔC potum, auxiliatur excrean-tibus fanguinem»
Semen in puluerem contritum,8ó cum Iade muliebri albumine-que oui amp;nbsp;modico acetipermiftum, ac temporibusillitum, fom-num conciliât»
• Adfomnumquoq;prouocandumin acuta ægritudine, utPla-tearius docet,talisfit ufus: fiatfomentum ex aqua decodbonisillius herbæ,circa pedes amp;nbsp;frontem ac tempora,amp;^ fiat ablutio prius,po-fteapræcedensunguentum debet inungi, uel emplaftri modoap-plicari»
Succus ex herba amp;nbsp;femine,fomnum inducit 80 fedat dolorem»
Vtilis amp;nbsp;contra acres calidafq; in oculos deftiUationes, dolores aurium,^ muliebrium locorum uitia»
Cum farina autem polentaue contra podagras oculorumqin-fiammationes imponitur»
Folie
-ocr page 327-SIMPLICIB^MEDIC, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^4
-' Polia recentia omnibus ulccribus,amp; membris quæ dolent impo “ta,dolorem leuant,80 potiHimum dolorem aurium.
Omnes facile tumorespellitamp;Sfedat,pedum,inguinum,tefticu-ærum, pedtinis èc focmorum,tufa8ó importa»
Herba Apollinaris tufa cum fuaradice,amp; iuper pedes pofita,mi ttdolorem 06 tumorem pedum tollit,
EXPERIMENTVM.
A^d dolorem dentium,femen eius Iuper carbones ponitur,ut fu-*gt;iuin recipiat patiensper os,idq,per cannamunde aquaabluuntur ^tntes, Seruatur fernen ipfum ad decennium,
Contra calidaapoftemata, in principio fiatemplaftrumexipfa ^trba trita, 8^ fuperpofica fuel ex femine eiufdem, amp;nbsp;oleo ro-^rutn.
Contra difruriam,fiat emplaftrum ex femine eius, 86 albumine ®*tijamp; modico aceti,fuper peflinem,86 renes ponatur,
NOCVMENTA EIVSDEM EX DIOSCO-ride Librofexto,
Pota,in cibouc fumpta Apollinaris herba, ebrietati fimilem a-f^^ntiam facit,
REMEDIA,
F Facilimè tarnen curantur,qui earn hauferint,fi copiofe pota mul-^^äqua inis,86 Iade fuccurratur, afininoq; præfertim,Gn minus ca-pdtio bubuloue, aut caricarum decodo, Profunt 86 pinei nuclei, tucumcrumq; femina cum paflb fumpta. Quinetiam urticæ fernen, ^^tcumaqua nitrum accommodatumeft. Prodeft 86 Cichori-t^’tïjproded Sinapi,naflurtium,rapbani,cæpe 86 allia,fingulacum t«no fumpta, Quics imperan da bis eft ,ut po turn uinu fomno convoquant,
DE AQ.VA HYOSCYAMI.
Eledum tempus diftillationis cius eft, ut herba ipfa una cum ra-^*ce, 06 flóribusconcifaatq;contufa, circa diem Ioannis Baptiftæ diftiUetur,
Aqua Hy ofeyami omnem dolorem capitis ex calore exortum fc dat,G caput ex ea inungatur äc fricetur.
Eademfronti86 temporibusillita,conciliatfomnum. Omnem valorem reprimit, filintcolisin eamadefadis fuperponatur :ficle-uat omnem dolorem membrorum, formam leprac in facie ocultat, fifppius inde facies lauetur. Facit quoep ad calidam paralyfim mem brisfacpiusindelotis86fricatis, extrahit omnem calorem non naturalem,
Prodeft illis qui non habent naturalem quictem,tam intra quam ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c üq
-ocr page 328-DE HERBIS^ CAETERISQVE
C extra corpus, R capiti fæpius illinatur, amp;nbsp;pannis lienis applicctw# turn facit hominem naturahter q uieicere«
DE HYSSOPO.
NÖMENCLATVRAIgt;
Vtstl^ts-
HyiTopuf*
6^.
o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN HYSSOPVM.
I-JYSS 0 P VS in fcemininogenere,amp;HyfTopum neutrogenere ■* '*‘apud aurores reperitur. Romani au tem panter Græc(sHyiîblt; pum dicunt, ERautem herba hortehßs,non neghgendiin medb dn» uius,quar pulmoni ÔC pedori ualde utilis cR, inter herbas quo queodoratasetiamnumannumeratur,quanquam tarnen iufeuhs condiendiseriam comoda Rciêd 00 Ron's ccerul ei lucunditatccoro namcntisprodeR;habet autem odorem^tisacutum»
DESCRIPTION
HyiTopusfercfoha habetpulegio ßmili»,caukm oblongvmjn quo flores gerit Serpilioßmiles,Duorum generum Hy^Topused^ut Diokorides inquif. Altera hortenßs, altera uero monrana. In xdatequandoRoretHylTopus^abrcindendaed^Si ßccanda inlo^ coopaco, 8Cnon{bli expoßto, Quando uero in medicina ea uti uolumus^FoUa excaulibusfunt decerpenda, caulefc^ abijdendi,fo^ lia ad annum durant {yncerisuiribus,
TEMPERAMENTYM.
HylTopus calefacit Scßccat in Pecundo ordine» Galenus inquift Hydopum deßecat ÔC excaifacit ordine tertio;Pcd ed tenuium par^ tium»
VIRIS
SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^
VIRES AC IVVAMENTA»
HylTopus décoda fico craqua, melle rutaq;,mox pota,pulmogt; ®^s,fufpirjoßs,antiqua? tuffi, à capitcinfubiedas partes dcftilla-tionibus,amp; in difficultate fpiritus non nifi reda ceruice fpirantibus ®pitulatur;uentris lumbricos omnes necat»
Idem præftatamp; cum melle linda»
Succus dus potus cum Oxymelle, aluum conftipatum laxat, ‘'lemcum Icminc nafturtq fumptus,leniteraluumfoluit.
Nitidam reddit fadem,cutifq; colorem commendat,fi quis ex ea oibat,
Cumpuroadipe 3C carids décoda, atqjieni emplaftri modo ''’’poiita, tumorem inde remouet.
Contra lienem amp;nbsp;cutem fubeuntes aquas cum fico nitroq, em-Phftri modo imponitur.
Cum uino pota thoracem expurgat»
In aqua décoda, fuppurantes gingiuas emendat, oreindecoL ^Uto»
In uino elixa,cui admixtum fit fernen focniculi:illud uinum bibb ^^lt;n tollit ftomachi atq; inteftinorum dolorem : fomentum quoep ®lus decodionis idem præftat. Idem fomentum fubditum locos Miebres à fuperfluis humoribus purgat,^ mundificat»
Sugillata ex feruenti aqua impofita,emendat.
Inanginis cum ficorum decodogargariflaturutilitenCoIluun ^ür prasientiremedio dccodo hyflopi in aceto dolore dentes^ Voluit eadem in een fa uaporis lumtu aurium inflationes*
In oleo contritum hyffbpum,phthiriafi, hoe eft morbo pedictu brirefiftit, amp;nbsp;capitis pruriginem tollit*
Quadrupedum fcabiem fanat, ex oleo fotum,
Exhyffopo conficitur uinum hyflbpite, quod facit ad pedoris, bteris 00 pulmonis uitia, ueterem tuflim amp;nbsp;fufpiria. Vrinam præ-^^tcacit,Torminibusaccommodatumeft, Vtile contra circular!- lt;nbsp;^gt;nfebriuminacceflïonibuscumtremorc algores, meniespoftre-’^óetiamducit»
’ DE AQ.VA HYSSOPL
Quando floret Hyflbpus,folia tantum decerpenda funt, ad du ftillationem^in Augufto»
AquaHyffopi maneac uefperi flngulisuïdbusifj» uncijs pota, ^cdeturfufpinofis.facit adrauccdinemuocis.tuffimfedat.fadlem reddit excreationem»
Contra omnia pulmonis uitia prodeft pota:thoracem à uifcofis amp;nbsp;Phlegmadds humoribus expurgat^abfceflus pulmonis fanat* ƒ- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eadeiq
-ocr page 330-DE HERBIS, CAETERISQVE
Kadern luxta modum fupràdidumbibita, lumbncos expelKtc Corpore,uenas in corpore læfas aperit,educit malum fudcrem,in-teriora apoftemata fanat,facit ad aquam intercutem ex frigida in# temperie prouenientem,
Itidem bibita opitulatur contra iuppurationem ftomacbi,amp; He, nis,adiuuat concodionem, facit ad dolorem lateris amp;nbsp;coftarü,me, detur idericis,
A mulieribus pota, prodeft contra nimiumfluxum menftruo-rum,confortatcor,ftomachum,amp;Iiencm, emollitpedus, aperic oppilationem iocineris,
Aquahæepota, Pfades in de Iota fifuerit, earn nitidamamp;pu-ram reddit,ore exca coHuto fubuenit doloribus dcntium;tinnitum atq; fufurrum aurium difcutit inftiHata ♦
DE HYDROPIPER Egt;
• 'r
NOMENCLATVRABe
v/faTTm^.
Hydropiper, Aquaticum Piper, Piper mon ta num,
W^/r^pffffm jiöejRwot.
À NNO-
-ocr page 331-Î^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^6
_ ANNOTATIO IN HYDROPIPER.
YDROPIPER nomen, ut Galenus Autor eft, a locis M ‘Ï^’^^^nafcitur,SC Piperisfaporc,quemprgfefert,pof (Met,quafiPiperdixerisaquatile, namluxtaftantes a-quas, aut profluentes pigro lapfu,prouenit,quare à na^ ^^Jifolo,00 Pipere quodguftuimitatur,appellationein contraxit, * Antonius Mu fa SC Eurittus Cordus fcribunt,Hy dropiper efle earn 1 ^stficaric Ipeciem que hturis caret.Ponuntur enim due ab i lbs fpe-des, Vna que acri mordacitate pungit, nullamq; habet maculam, ^^lt;Çhgc Hydropiperdicltur. Altera qug ferefatuo eft fapore, uel diquantulu acido, ut acetofa,ô6 in folio lituram habet macula mo-^0 conferiptam, amp;nbsp;ab Herbarqs fere perficaria apptHatur. Hane ’^ifferentiamPerficarijnonanimaduertunt, quinegant Hydropic P^rnonefte Perficariam. Cordusapud PliniumSiliquaftrumfeu piperitida uocari credit,Brunffelfins amp;nbsp;Hieronymus Bock herbam pnlicariam etiam nominant, quodamp;ipfapuliccsnecare creditur.
DESCRIPTIO.
Hydropiperherbaeftmentaftro fimilis, folia tantum molliora ^^^latiorahabet. Radix 06 folia faporem Piperis habent, fed non 5 ^^coaercm. Caulem habet geniculatum,in quo fernen fert ad uua ’^niimmaturarum fimih'tudincm.Herbaipfamagisadmedicinam '’^ihseft quam radix, Pratereaherba, 86 fernen in medicina plus P^ofunt uiridia quam ficcata,
TEMPER AM ENTVM,
Hydropiperberbaeft ealida, lednonufqjadeo ut Piper eft,
VIRES AC IVVAMENTA, J -
Hje herba cum radice in aqua decocta ac ita oculis impofita,ma ^®s humor es inde tollic. Purulentis oculis forisimpofitaualdepro-^ft, itautpriusinmortario contufafit, 06ita humidacumfucco 'niponatur.
Ad maculas corporis lue cum huius herbç maneÔ6 uelperi illine, ^nmintra triduum confumuntur. Ad affedtu ilium quem uermem ^’giti,nominant,Accipehancherbam cum membranula, quæex °niselixis decedit eodem pondéré, 86 emplaftri modo impone,86 ntrmismorieturabfq;dubio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ßgt;
Hydropiper uiride cum femine fuo illitum,fuginata,86 tumores ^durâtes difcutit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *. *J
Sequuntur nomenclaturæ Herbarum in-cipientium à Litera 1,
DE
DI HERBIS, CAETERISQJVE
DE I A C E Agt;
NOMENCLATYRASi
heest,
Herba trinitatis«
Herba daueUata»
3!:eyfii)^hMt
Crc»QbMmbm
ANNOTATIO IN lACEAlVl.
j A C E A, ut Hieronymus Herb ar tus inquit, La tine J dicitur herbaC/aueHata, Sóvulgo UerbaTrinitatis I uocatur,à tripliciflorvm differentia, quosluteos,cce 1 ruleos,Sc Candidas habet, Seriturinhortisad coro^ ,nasindeneamp;endas, Apud Diofcarideadhuccerto nomineGgnihearinonpoteft,utOttho RmnsfeUiusferibit, Rueb liusputatapud DioCcorideuocari Geimoides. HieronymusRock uerocenbeteam effe Polygalon Diorcoridis,8^pr3ecipuecia^can^ didiseff Goribus, Poteff ergo Herbarixmedicinæ ffudioCusDio^ Georidemipre conCulere, Rciudicareanlacea^uelHerbscTrinitatis uulgo dilt;ffa,cui{iis duabus herbis iam ante nominatis conueniat.
DESCRIPTIO,
laceaferèinpaîmi akitudinema terra creCcit, flores dus tripUd funt colore,cceruleo, luteo, SC candido, Caulem habetinkarla^ vend ulx acutis Sc paruis fokjs, Vbicun q; Cemel in horto fa ta eff, ibi pofiea fe ipCam feminatôc propagat,
Herba
-ocr page 333-SIMPLICIB, Mamp;DIC ^lt;^ nbsp;nbsp;nbsp;#57
Herbaipfaamp;nonradixi'nufu medicinæeft, atlt;î^ ad multas res ^0nducït,8Cpratfertim*aquamdediftinata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
VIRES AG IWAMENTA»/’
Haecherba decora cumuinoamp;bibita educit malos humores, ®^inflammationem cryfipeltceam in corpore exiftentem fÓrtker «xpdlit, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘■''‘■^’
Infantibus quibus eryfipelaspericulo eft, bæc bcrbainpultem ^®ncidenda eft, uel dabitur eis potui aqua eius, amp;nbsp;abfq; dubio cito J^nantur,, Decoqueinuino^florumChamomillæ^AlchimiîlæSô ‘’ceæ^fingulorum manipulum unum,atq; illud per odo dies matu-‘'no tempore ieiunusbibe, amp;nbsp;intra odo illos dies bis lauabis: Ea Potio toUit omnem glutinoium humorem amp;nbsp;illuuiem, quæ longo ‘^nipore ie collegit inter cutem Só carnem.Prodeftq; in primis ka-^'ofishominibus,fi ex hacherbacdant,uel aquam inde diftillatam ^'bant»
DE AQVA lACEAE.
Optima eius diftillatio erit, ut fi quando herba ipfa floret, fimul ‘nmcaulibus diftilletur»
Aqua laceæ infantibus in potu data«d q.uncias medetur inflam niationi qu? eos corripuit» Mane amp;nbsp;uefperi fingulisuicibusrj.aut g '^uncqspota,fubuenit afthmaticis, 06 qui anguftiam habet circa ^oramp;pedus, atque etiam qui ibidem ulcus aliquoduel tumorem ^^ent,
Eodem modobibita auxiliatur illisqui apoftemain pulmone ^bent.
DE INCENSARIAgt;
NOMENCLATVRAE»
Incenfaria,
^Kunwurtj.
TnCENSARIAM Ruellius genus Libanotidis credit efle, atq; “^^fic appcllari,quód thus,quod incenium uocant,redoleat,
DESCRIPTION
Incenfaria herba eft,quæ ferme fimilis eftplantagini, nafciturm arenofis montibus,per terram k propagat, odorem habet thurifl-milem,
-ocr page 334-DE HERBIS^ CAETERÏS^VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM-quot;^- '^'quot;Ï’^’t^T '
CakfacitSf Hccat in tertio gradu» \ ‘’ j 'A-^^u J
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES aC IV VAMEN TA* 4r b^n
,Con(iimithurnorespedorjs,unde exoriri poHet apoftema pc» Üorisudlateris,uiridisimpolita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;| nbsp;nbsp;.
, Radix cius confortât membra paralytica,fanguincm^ eisafTeré imp*ofita,
Herba hæc at^ radix toUunt obilrudionem narium quæ ex do ftillationc cerebri prouenit; Radix Habet uirtutem attranendi malos Humores, uiurpatur propterca ad uulnera folucnda, SópraEct püèadpuseducendum» Succusexradice permiftuscumrefinaS^ cera,unguento(j; inde fado ualde attrahit»
DE INGVINALP
NOMENCLATVRAf,
As^ç «TTCXOf.
' ; *? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fAstpOfZ.
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inguinalis*
After Atticus»
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afterion*
Bubonion, Stellaria,
, ©UrnKvAj#»
ANNOTATIO IN INGVÏNALEM»
TnGVINALIS eftherbaquæapud Diofcoridem,8^ Plinium ■*quot; After atticus appellatur* Foliorum in flore Inguinalis Herbæ numerus,pofitura amp;nbsp;forma, quibus fteUæ modo radiatur, cognomb nem ftcllis uulgarem,aH'oqin amp;nbsp;in fepibus nafcentem herbam fece-runt, ut Marcellus Vergilius inquit* Vfus deinde medicorum^ coetusutilem inguinibus cognitam,in GræcisBubonion,in Latinis Inguinalem,appcllauit* Inguina enim Græd Bubonas appellante Tanta liquidem tamq; præfens contra inguina corumq; dolores nis Inguinalis herbæ eft, ut âdalligata folum in eo malo medicinatn facial Idqjgrauiffîmi Græcorum medici teftatifunt; Galenus, Ægineta,Diofcorides,amp; Plinius*
DESCRIPTIO,
Inguinalis herba eft oblonga 06 acuta folia Habens, qu« in fum, mo fteUæ funt fimilia.Nafcitur inter petras Si alpcro folo* .
Diofcorid^s
-ocr page 335-SIMPLICÏB. MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15$
ï^iofcorideshocmododefcribitjnguinanahcrbalignofuscail “® ^ft,purpureum amp;nbsp;lutcum habet in fummo florem iielun anthé-JJ*®} capitulum undiq;per orbem incifuris diuifum : folioh'sftelisc ^ibus. Quæ circa caulem folia funt, óblonga 6lt; hirfuta funt, ”*c herba nodu tanquam Hella in cœlo Iucet,ô^ qui uiderit igno Î’os^putat fe igné uelphantafmata uidere, ôô metu plerius,ridetur ®paftoribus pecorum» Vergilius Marcellus hoc confutatatque J^cit,tan^ iuperftitiofum aliquid, quia in antiquiflimis Græcis, “atinifq;autoribusnon inueniatur. Quidam etiam Buboniona Monibus,hoceft,uenenofisuermibus dictSngt;uolunt, quodnon ‘o^um ineptum ac falhim cft, fed etiam contra omnem autoritatem ‘*^terum,fingunt enim quod bufonibus Inguinalis magna fit medt ^*’’a»quando in pugna cum arancis habitauiftifuerinc,amp;uulnera ^^t(jidi ab eis. Et quod bufones aliaq; animakula uenenoß huius ^^*^^f gratia in locis petrofis fe contincant, atq; ea herba fe reficiant ^^^i fanent.
VIRES AC ÎWAMENTA, ßgumahsprodeft æftuanti ftomacho emplaftrimodo impofi, h.Prodeft 06 oculoruminflammationibus,inguinibus, proefden-^'^fedi. Feruntpræterea, quod irt flore eins purpurefcit,anginis II ^lt;naquapotumpræfidioefle:prode(re66comitiliah'bus infanti-^^s. Contra ingumum inflammationcs recens utilitcr emplaftri ^odoimponitur.
Sicca eademquac tarnen finiftra manu eins,quifibi remedium ^frit decerpa fuerit, inguini adalligata,dolores inguinum finit» ^ Caduco morbolaborantibüs opitulatur,ut Apuleius teftatur. Inguinalis dederis manducare Luna deere-feen te, quueritfignum uirginis, 8óipfam
- herbam laborans habeatin collo fufpen-fam^remediabitut»
NOM ENCL ATVRAE,
*ïflt;Ó0^» t-KXTeyMcfKtKeii,
^tdu^JDificM. Omelett ^i(Mt tïïanptret».
Älwb, :^Atgt;2^^
-ocr page 336-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ç ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN IRINGVM, “
Tr IN G V S feu Iringium corrupto, ut conftat,uocabulo ab Hc^ “^barijs, amp;nbsp;Pharmacopohsuulgo didtur,pro eaberba acukata, quç apud Diofcondem amp;nbsp;Plinium Eryngion appellatur. Idq; ita efle omnes medici qui de herbis fcripférunt, uno orc confennunU A numero capitum,Ccntumcapita à Diofcoride, amp;nbsp;Phnio dicitur, quamuis ctiam Plinius candidam cauoceuocari folitam fcribat, EftemEiyngioncarduus muleis at(Ç ftellatis capitibus, omnibus carduisalpcdufpeciofior» Hcrba eft quouis Protheo mutabilior, nunc album,nunc cscruleum,nunc pallidum mentitur eolorem,
DESCRIPTION
Iringus aculeata planta eft, cuius folia adhuc nafeentia 8^ tenera recipiuntur in cibos falc condita, ca funt lata, per ambitum afpera, guftu odorata amp;nbsp;rubentia colore ,hæc ubi adolcucre, multis cauli-umfaftigqsinfpinas aculeantur» In cacuminibus capitellainfor-mam pilæ coada cernuntur, ctiam afpera 00 fpinofa,quf ftellæ mo do rodiantur. Radix foris eft colore nigropnius candide.Nafcitur
' petrofismontibuSjamp;campeftribusatc^^alperislocisN
TEMPERAMENTVMn
Calefacit atq; humedat fecundo ordinc»
VIRES AG IWAMENTAn
D nbsp;nbsp;Radix contufa amp;nbsp;calidis apoftematibus emplaftri modo impo-
fita,calorcm extinguit,amp; cmollit»
Si quisex floribusbibat,medentur angina?;
Radix Iringiin melle macerata, amp;nbsp;faepius fumpta» uirilemgenL turam adauget, bonumq; gcnerat fanguinem. Paftinacaciuidem eft uirtutis cum Iringo, Pharmacopolg quoq, ut Antonius Mu-fafcribit,inltalia radicem faccharo melleq; condiunt, amp;nbsp;ad uirL Ie membrum erigendum,^ hyemc,ut uentriculus calefcatjUtunt»
Iringus pota menfes 06 urinam trahit. Tormina èC inflationes difijcit. Bibitur cum uino militer ioemerofis, amp;nbsp;contra uenena-torum morfus amp;nbsp;epota uenena.
' Pota cum hydromclite radix, opifthotonicis, 8c comitialibus medetur.
Auxiliatur Iringus cordis uitqs, lieni, rcnibus,ftranguriæ, opt fthotonicis,fpafmfs, hydropicis. Extrahit ipinasSc corpOtiin-fixa cum melle ftrumas, potridas, panos difeutit«
D E AQVA IRINGL
Radix tantum Iringi minutim concifa in fine Maq diftdlatur* Aqua Iringi manc ac uefperi fin gul is uicibusq» autiq. uncijspo* ta, medetur ftranguriæ,augct genituram»
lt; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^E lY.
-ocr page 337-SIMPLTGIBj MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^
DE IVI VB IS.
NOMENCLATVRAE*
lui'ubæ, Zizipha, Serkat
Wê#'^mA»9tïm.
2(r|^^:B€lm.
ANNOTATIO IN ÏVIVBAS^
VIVB AE Zkipha à Latmis appcllantur, ejuæ potius
^ I V A V U ««JLr A^i^J^JllA A X^CivllUd flJJJ^Vllft 11UVil-j w^VlCCV J-/WVJVIO I ' baccæ uidentur, quampoma, Ikctautores inter Poma * numerent, peregrina arbor, de qua nufq? Diofcorides quot;®.^s-«gt; DuplexZizipbi genus, ut Columellæ placet, rutilum, candidum,Rutilum in omcinis in frequentiori eft ulu, Candi-^umrarö ad nosadfertur,GalenusIuiubas Ser]cauocat,ut Bruns-feißus 00 Ruellius indicant, A recentioribus medicis pro tufîî cx^ ^ibentur,i'n decodis pro peói:ore:hoc à Galeno improbaiur, utpo-^fqufpotiusineraffent quam atténuent, Optimus feruandi mo-^useftfiaeu perforentur, 8c lineæ infuantur,utmulierum indices ’niitari uideantur, quibusnumeratas preculas fingulis diebusdeo P^ndunuVel ut Ruellius d®cet, Zizipha collega maturainlongo ^afe fidili feruantur oblito,8ó loco ficciore compolïto:uel fi recen-^^rledapoma, figuttisuini ueterisperfundas, efficitur neca ruga-^rn deformet attradio.
D ES CRIP TIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
luiubæfrigidæfunt in primo gradu,8ó in ficcitatc8ó bumiditate t^niperatæ.Galcnusinquit, Sericaimbecilliflimaßint, 8ó difficilli-^cconcoquuncur,cum^; hocftomachomutilia funt, Abinfolen-tibus amp;nbsp;effrenatis pueris ac mulicreulis cibo duntaxat,appctuntur, ^’^’guumq; præbent alimentum,maiora præferuntur,proiunt cftu ^’iti fanguini ,nam ipfum incraRant,
Candida Zizipba concoótu difficiUia funt.
d lij= '
-ocr page 338-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE HERBIS, CAETERISQVE
VIRES AC IVVAMENTA*
Q nbsp;nbsp;Zizipha colore amp;nbsp;humorc temp era ta tracht AetiusJdco langui* nis acrimoniam cdomant,probum fuccum créant, lèrofum fanguL nis humorem eliciunt.’decodum eorum tuffim amp;nbsp;difficukatem ipi* randi Ienit:ped:ori,renibus,uelïcaeprodeft; praeftantiora funtma* iora,cuiulmodiluntôuæædefîna nominantur, Vomitionemacri' concitatamhum oreledant, uerum aegre coquuntur, amp;nbsp;Uenemix^ dunt, Eorum decodium lal ubr ins propmatur, Cummellecondita fifuerintZizipha acfumpta, pro hint thora. ci obftrudo,8ó uitiato pulmoni,atqj tufli, Subuemunt contra caL culumrenum amp;uelîcæ.
DE I VNIPER Ogt;
NOMENCLATVRAE,
A^ivSis, luniperus;
Graha lunipCri, Wcgl^olbcr Jewerba««, Xramet Jóaum.
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTaTIO IN IVNIPERVM*
|VNIPERVM Grxci arceuthida uocant,ideo autemGe dïi^^m ;*'putant,quód iuniores,8c nouedosfrudtus paria t, fo/a emfercar* boru foetus fuos in bienn/u prorogar, qui ne maturelcant quidem, nouis fuperuenientibus,perpétua coma uiret,unde ÖÓ topiarioope riidonca;Sópergulis applicarifokt: prætereacariofamfeneótam nonfentit, ut ex trabibus temph Diana: uilumelï, inquit Plinius: ciushgnumamp;Tramiodoratilïïmi. Baccasitemfert nigrasadmo* dum odoras,quibusin luffitibus cubiculorum utimur.Has Germa ni etia m ^r^WCt'beer appellant, id eft turdorum baceas; his enira turdipinguefcunt, 8ccarnem beneolentcm faciunt, utnullotempore ganeæaptiorcshnt,quâm quumiuniperusmaturumfruduni habetjunipcrus uirens adhuc cum igni dicatur,crepitat,amp;f nonin-aucundum furnum expuit, qui odorisfuauitategraftàntiapeftilen-tiæcontagiadepellit,amp; f^uientem perniciemcluit» Humorquoq; inluniperoadlachrymæ modum concreCcic, qui crematusnido-remodorethuri non cedentem expirât,Hgclachrymalunipericalons beneficio dura ta in gummi, Vernix peculiari uocabulo did. tur,ut aurores tradunt,
DESCRIPTION
luniperifrudusprimum circa, tertium annum maturefeit» Ar-borpeg
-ocr page 339-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ö
A oofpertotum annum uiret :frudus cum maturi funt,nigrefcuntf J^tcos habent flores,lïgnum Slt; fructus bonum odorem præbent, ^uocius genera, Altera maior,altera mmor,utralt;ÿ accenfa ferpen ‘«fugat, TEMPERAMENTVMÏ •*
luniperus calfacit Sc ficcat in tertio ordirte,frudus au tem calefa-^t quidem fimilitcr,ut Galenus inquit,fed in primo gradu ficcat,
VIRES AC IWAMENTA;
Grana luniperi in ore retenta, malum aerän eXpelkmt, Malos Juniores in homine confumuntquocunq; modo ufurpata fuerint, Oleum luniperinum facit maxime ad morbum articulorum ex ffigiditate contradum, quod hoe modo conficitur: Accipe duas fidiks ollas uitro incruftatas, quarü unam fuper aliam pone, fupe-fiorem autem ollam implebisligno Iuniperi,minutim concifo, ÔC ‘•^ttr ollas ent lamina foraminol a, ita ne lignum cadatin ollam in-f^doremtobturabuntur nero ambæ oUæ, ne fumus inde exire poC ®t amp;nbsp;ponentur intra terram, ita ut fuperior aliquantum è terra pro ’''ineat, circu quamignemex Carbonibus ftrues, tu quàmprimum Signum in fuperioreolla intus calefadumfuerit, oleum ex fuperio* ^f oUa in inferiorem manat. Hoc oleum auxiliatur paraly fi in cor pore exiftcnte,fi fpina dorfi inde inungatur, 6^ multos iuuit, Pro-’^^ftquoq;comitialibus,filpinamdorfieoinungant, Facit ad Me-? ^3ncholiam in cibo fumptum, .Valet contraIliacam palfionem fi ^olentis partes inde perungantur, Auditum emendatauribusin diilatum. Idem medetur omnibus morbis interioribus corporis ^’^frigida intemperie prouenientibus. Lapideminuefica fran-ggt;t,fi inftrumenco chirurgico immittatunFacit ad quartana,fi quo Pdie pondéré unius drachmae in cibo,uel alio modo lumitur. Con f^rt confedionibus cutis,amp;f malo tibiarum,ferpigini amp;nbsp;cancro.
Sufhtus ex ligno luniperi fadus emendat pcftilentem aerem, ^accæ luniperi in uino decoétæ^ mcdentur ftranguriæ, amp;nbsp;dolork ^uscoxendicum,Semen ftomachi,pelt;floris,latensdoloribusutilej ’nflationes,tormina,languore(q;difcutit.
DE AQ.VA BACCARVM IVNIPERI,
Diftillatio conuenicnsbaccarum lunipcrieftin principio Sepgt; lembris,quando mature funt,00 nigricantcs,tum contundi debent ^diftillari. Aquailla mane, meridie acuefperi fingulisuicibus n-uneqs pota,medetur calculo renum ôôueficæ, purgatq; renesSi Uc(icam,uhnam ciet,menfcs mulierum trahit ad up uncias pota,
Expellit feCtum mortuum iirj, uneqs bibita,amp; uenenum:progt; deftq; contra morfum uenenatorum, Facit ad omnes morbos at ticulorum ex frigidatecontradoSjfi mane, meridieacuefperiarti* culi inde fricentur,amp; deinde per fe iterum exiccentur, Eadem atténuât,aperit,amp; purgat immunda ukera,fi inde lauentur«
d hij
-ocr page 340-DE herbis; CAETERWQ;VE c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SequunturHerbæâ Litera Lgt; incipienteg; i
DE L ACT VCAé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
NOMENCLATVRAE/
9$tJ'(t^ HUt^ssi Sgl/tt^^ysM, LaAuca domeftica»' La du ca agreftis#
^Attid?» XPdblaWc^^,
ANNOTATIO IN LACTVCAM.
A C T V C A quam Grxci Tfiridaccm uocant, didst eft, (ut Palladius iri Ïanuario inquit,) quód abundan tia Ta dis exuberate V erum Apuleius inde didam pu tat,quôdladenutrientesfoeminasinwieat Ladu-ca, ut tradit Athenæus, prima menfa apud ueteres non offerebatur, fedconuiuia coenafq; finiebat:nunC ex acetol Gle condita menfas inchoare fokt, quod 00 Martialis oftendit bi-fee uerfibus.
Ciaudere que ceenas Laduca fokbat auorum,
Die mihi cur noftrasinchoatilla dapesC’
Præfertur Laduca,ut Gaknus inquit, necirtitiria reliquis oferf bus,cum ne uHum quidem fuccimêlionsinueniatur» Aeftategra^ tus eft cibus, quia natura refngerat. Quare amp;nbsp;Gaknus fcribit,fcin iuuenta cum osucntriculi crebroflaua bikirtcandcfceret,fftusmo derandigratia,Laducam eßtaffe: 06 cum adprouedam æftatem pérueniffèt, quopoffet placid 10rem inirefómrtüm,comediflè,ad quem conci/iandum Laducam uefperi maniampræfens attuhffe remedium, Ferunt Auguftum Cæfarem in ægritudineufu Ladu-cæ conkruatum,Necmirum cum 06 concodionemadiuuct,Ô6me liorem qua'm cætera okra fanguinem generct»
Laduca duorumgeneru eft» Altera Domefticaeft, alteraueró
Agreftjs»
-ocr page 341-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB^MEDIC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iét
Agrcfti's; Oomeftka rurfum m tres fpecics diducitur» V na quæ la^ ticaulis cft. Altera crifpa,Tertia uerö feflibs. Agreftis Laduca cd. ^uam Hieronymus Herbarius 06 recentiores quidam medici pro ïi^ra Endiuia oftendunt, hæc folio eli cichorp, latiore tarnen, al-biorcóó minus incifo,{èdladefcitquemadmodum Laduca* Co-mwaNeuenare feribit earn effe herbam quæ à Germanis dicitur öftW ^tßchid eft Carduus porcarius. D omeftica uerö elf uulga risLaftuca, que in hortis paffîm crefcit.Sunt adhucpulra eins gene neraquæ à Columella enumerantur»
Domeftica in cibo uti licet.uerum cruda manducata,homini eft noxia* Eftur tarnen quum adhuc tenera elf,nee multum efticax,
TEMPERAMENTVM.
j Laduca réfrigérât amp;nbsp;humedat in ie cundo gradué VIRES AC IWAMENTA,
, Ægineta »nquit: Laducamamfeftè amp;nbsp;réfrigérât 86 bumeeffat, lt;oq; fomnum accerfît, ut autem inter olera ualenter nutrit, itabo-^i lucci fanguinis cfEcax eft»
Laftuca ftomacho accommodata eft,fopinum conciliât,aluum niollit,S6 ladis abundantiam facit»
|L Semen Laducæ ladantibus foeminis abundantiam laölis præ, ^ in cibo fumptum,06 uifum acuit» Idemin uino fumptum fom-®uin conciliât» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Emplaftrumex Laduca confeAum, 86 calidis apoftematibus inipolïcum atq; facrisignibus,ualderefrigcrat»
Laduca elixa atq; oleo oliuarum permifta, medetur hy dropicis ’Heibofumpta»
Crebro ufu cerebrum perturbât,$6 frigido ftomacho noxia eft, ^tqi claritati öculorum officie
Laftuca manducata bonum generat languinem, 86 medetur fe-^dtertianæ.Cruda comeftauel elixa cum aceto faccharoq; permis fta,diflroluit obftruétionem lienis atq; iocineris»
Semen Laducæ lade muliebri 86 albo oui temperatum, 86 tem-poribus illitum,conciliât fomnum,
Seminetrito 86 poto crebraslibidinumimaginationes infom-^0 compefcit,86 Veneris impetus cohibet,
Succus fronti male ualentis illitus,fomnum acerfit*
Cauendus tarnen Laducarum ufus fuipiriofis,fanguincm excrê-*fttibus,pituitofis, 86 q s quoq; qui procreadis liberis dant operam, Si quidem, ut fertür,non fcecunditatem modo minuunt, fed quos poftmodum fuftulerint filios,uelut amentes 86 inepti à progenito-^J*' ^f^gsnio dégénérant,
Ladweg
-ocr page 342-DE HERBIS, CAETERISQVÉ
^ nbsp;nbsp;Laduca Agreftis décoda, 06 fouendo mulienbusfubdita, facit
ad uuluæ ptocidentiam»
Sylueftfis füCcus uiribus quolt;p papaueri fimih’s cft.Carpitur pa mènes, iiicifocaule,irifolatüf^ conditur in bdih ftouo, admulta predarus, San at oculorum uitia, cum lade mulicrum» Af eet cuni codem nubeculas,dcatrkcs,aduftionefq; omnes, Caligmes ifiden? amp;: argemas emendatJmponitur etiam oculis in lana contra cpipho tas, Vrinæ difficulties fuccus emendat. Infummautseieftfom-nifica,doloreslbpitquosperquietê leuari fît opus, menfes tuocat,
ER0lt;f aliudLaducægenus quodmtrinfecus eft turfde, extrin. fecus candidum.Eft etiam que uocatur à Germanis^ïAlUX-Aftt^* quam Herbarf) appellant Latine Vngulâm cabaUinam.
Cui ulcéra in Corpore, Accipiatex bifeeLaduds 06 extremita* tes foliorum decerpat, ut magnitudini ulceris quad rertt, amp;nbsp;cum melk Iifa,imponat per iq.dies Óó ip. nodes priulquam ulcus erum, pat, empI^ftriS autem fîccatis, aliaiterum imponenda funtrecengt; tia,ukus iridc abfq; dubiö curatur«
DE AQVA LACTVCAE,
Laduca crilpa prins,deinde uulgaris Laduca in medio Map dL diUari debet,
p AquaLaducæ mane amp;nbsp;uefperi fîngulis uicibusfj. unepspota, prodeft iocineri, nam natura ipfum réfrigérât att^ confortat,refri gerat^-fanguinem inflammatum,
Indern bibita fîftit dyknteriam, Só alios uebeméntes alui fluxuS, facit ad tremorem membrorum, conducit illis quidormireneque. unt, temporibus capitis amp;pulfibus manuum illita, fomnum conciliât.
C onducit foeminis Ïadantibus qute modicum lac babent, fi eanl biberintuel po mm fuum inde mifcucrint,generatladis Copiarn,
Sedat fîccam amp;nbsp;ca lid am tuffirn in potu fumpta, lenit guttur,ex-purgattboracemSC pulmonem,fîtimfcdat, caloremiocincrisfto-macbi,amp; renum temperat, Largius fumpta aluum laxat,
Medctur uertigini capitis ex calida caufa prouenienti, fî caput fæpius ex eaillinatur,ut pofte a per le iterum fîccetur. Par aly fini ar-cet, nebomineminuaderepoflit, fî membra ex ea inunganturS^ fricentur,mcdetur apoplexie, Pbrenctids medetur,capiti illita«
DE LAPPATIO ET EÏVS
SPECIEBVS,
NOMEN
-ocr page 343-^apatlium» Lapatium» Rumex. HippoIapatHim* Oxylapathum» Lappatiummaius* Lapatium mmus
©:0pKktlt;» ©nnbt tvur^cL UÏehnclwwBi
ANNOTATIO IN LAPATHVM»
A P A TH V M Gr^d,Latini Rumicem, Barbari Lapatium uocant,Lapathum autcm,uel uti Theocritus pro-tulit, Alapathum, abeffedunornen accepit, quoniam exinaniat,etenim A ttici aA«5r«fl«,qug hos inahitiones di-cimus,appenant, amp;nbsp;ÄxTrtcTi-etii uacuareuel exinanire Græciomnea dixerunt, Oxylapathum quamuis anccps in acidum faporem uel
acutara
-ocr page 344-/ DE HERBIS, CAETERISQVE
^ acutam figuram uideatur fignificatio,nomen fortitum eft,quód fo liadefinantin mucronem. Hippolapathum Græci quafi grande Lapathum dicunt,magnis amplifq; rebus hippo præponere foliti, ab equo excellentis amplitudinis animali magnitudmc mutuantes, Lapathi quatuor genera facit Diofcoridcs. Inter eaOxyJapa-thon quafi acuta Rumexdicitur,paluftribus focis nafcens,incacu^ mine acutiora duraq; folia habet, ob id officinsc noftrates Lapad-um acutum nominant» Eft præter hanchortenfis Rumex priori diflïmilis,Ahud Lapathum eft agrefte 86 erraticum, quod quidem in pratis,fyluis ac montibus frequentiflimum cft;habct^ folia plan tagini fimilia acidula aut minuta, Oxalisuulgo didum,Quartiini habetgenusquodaIqOxahden,aIi) Anaxariden,alfj Rumicemfyl uaticum appellant,cuius folia iylueftri, amp;nbsp;cxiguo funt fimilia, eau-lis teres,fefquicubitum altus,lèmine Rubro,in mucronem acumina to,quodfoliaccoueftiturinuolucrö, faporeacri, efeapo Stagna-fcentibus coliculiserumpente. id partim feritur, partim fua (ponte prouenit, Omnesferequodgratum acorem palato repræfentet, acetofam ceeperunt appellate,de qua fuprà didum eft.
Eft: amp;nbsp;aliud Lapathum maius,quod Græci Hippolapathum uo-cant, quafi Lapathum equinum : non quod aliquid habeat cum e-quo fimile:fed quod tantum fit omnium maximum. Atqui hoe La-D pathummaiuslatiflimumfoliumhabet, amp;nbsp;longiflÏmum,fernen 8C radicem Rhabarbaro fimilem, hoc tantum folia inter fe differunc, quodfolia Rhabarbariparte inferna incifaftint, amp;adpediculuni minus lunata. Hieronymus Bock qui nuper librum de herbis Ger manke conferiptumin lucem ædidit, credit earn herbam quara nuncubiq;pro Rhabarbaro in Germania oftentant,elfe Hippolapathum Diofcoridis,quam per omnia refert,fcribitq; fe experimen to didiciflè,eam Phlegma,amp; Choleram purgare,fiquisaccipiatra dicis eius ficcatæ drachmam, 00 Gingiberis tertiam partem drach-mæ,hoc fimulin puluerem redadum, in calido iufculo fumetur, DESCRIPTIO AC TEMPERAMENTVM.
Qiiatuor funt genera Lapathoru,que ferè eiufdem naturae funt, utfrigida 06 ficcain tertio ordine, Primum acuta habet foha,quod bonitatc alqs antecellit. Aliud rotundiseft folrjs,quod no eftadeo bonum ut primum .Tertium folia latiora,8ó oblongiora habet,cu-ius in cibo non eft ufus, Qtiartum eft L apatium acutum quç à fapo ris aciditate à Germanis^AUCr^kttett dicitur, quærubrospro, ducitflores,ÔC radicem habet longamamp;S candidam.Hanequidara Acetofam uocant,
VIRES AC IVVAMENTA, L apathum moderate digerentem fortitum eft facultatcm,ut Ga lenusftrL
-ocr page 345-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB. MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïö^
J^nusfcribit,atOxylapathum miftam, nam cum co quód d/gent* honnihil quoi^repercutit^Scmen eorum manifcftam quoq; quan-: ^âm aftridionem obtinet,ut amp;nbsp;d y fente nas amp;nbsp;diarrhoeas,Gue pro-fibula fanet,06 maxime Oxylapathi. Porro Hippolapathum quod ’utotuminpaludibusprouenit, cafdemdidis facultatcs obtinet, f^dimbeciUiores*
Succus ex acuto Lapatho cum oleo nucum amp;^ terebinthina pad 1 ^benfurafimuldecodus,deindelinteolo percolabitur, ÔC addetur 1 pulucris tartari,tertia parsponderispriorum, amp;nbsp;conficietur inde Unguentum,quo fi imputa feabies corporis, que lepra ob du da eft, ’uungatur,cutem nitidam amp;nbsp;pukhram reddit»
Comes à Neue nare inquit,errori potins quam experimento tri-fiutndum,Quód lapatio acuto raagis in fcabic,Só pruritu empirici bfifuerint, quandoquidem acetofam,fi eodem modo præparetur, biüko citiuspruritum tollere, feabiemq; exiccare amp;nbsp;fanare, fenbit ^^experimento comprobaflè»
Radix cum forti uino üel accto elixa,poftca contundetur,Sc em-pbftri modo impoGta,lienis tumorem tollit,
Eadem in uino décoda amp;nbsp;bibita,facit ad difficultatem fpirandi» tapatbium acutum cum axungia decodum,ÓC duris apoftema-B dbusimpofitum, ea cito emoUit, malam materiam ÔCfaniem in eis contrahit ,6i eo citius poftea fan at»
Idem Lapathium habetuirtutem penetrandi, S^educendi mâ-bshumorestquarefacitad calculum,amp; ad faniem extrahendam ex •balls puftulis.
Semen ex acuto Lapatho fluxus aIui,amp;S dyfentcriam fiftit, amp;nbsp;pt^ •^'puèetiam menfes mulierum nimium fluentes» Lappatium maius minutes omnesminorispoflidet, eins fernen, fi quisinaquacoxe-bt, ôCuul liera in quibusgangræna eft, inde laucrit, ea hocdcco-•^um ualde mundat»
Lapathum ualde ufurpatur in balncis pró calculo renum»
Lapathum maius habet fingularem uirtutem difcutiendi tumó-’'lt;^ui,fiimponatur»
Agreftis fernen, ut Diofcorides teftatur, item^ Oxylapathi, SC ^us quam ab acido fapore, oxalidem uocant, utiliter in aqua uino uebibitur, contra inteftinorum tormina,ccdiacasalui fludiones, S^ftomachiexrepletionefaftidia,8ólcorpionumidus»
SanantLapathorumomnium radicesin acetococT:æ cruda’^i, WOxemplaftrimodoimpofitælepras, impetigines, Scabrofq; ungues detrahunt:uerum oportetlocum nitro acetoep, in fok confri-catum antea preparaffe.Fouentur amp;nbsp;eorum decodo prurigincs ut liter» Radix in uino coda doloribus aurium dentiumq; pro deft, ft
-ocr page 346-DE HERBIS, CAETERISQVE
C coHuantur iure» Strumas cadem Slt; fecundum aures abfceirus,quos parotidas dicunt,tn u ino clixa 8ó illita difcutit, In aceto autem He-nem minuit. ConcifæSd foeminis lubditæ radices eædem,mulic-bres fludiones fiftunt»
Qriinetiam in uino decodæ^eHis fuffuHonem emendant : caku-losinueficisfrangunt,amp; menfes dueunt,^ icorpionumidibusüic currunt»
DE AQVA LAPATHL
Optimum tempus diftillandi Lapathumeft, ut radix amp;herba inuicê concifa in lunio diftiïlentur,ucl herba fola in Maio» Radix uero inter lulium amp;nbsp;Septembrem»
Aqua Lapathi medetur fcabiei,(ïper duas aut tres bebdomades quotidie bis uel ter,amp; fingulis uicibusif aut iq» uncqsbibatunpro^ dek quoq; foris corpori illita»
Sanat quoq; uitiligines,ß quotidie exea illinantur, amp;r poftea per feitcrum ficcentur, amp;prarcipuè, fi addatur Salgemmæ uel commune fal,Sc parum aceti»
DE LAPATIO MINORE«
NOMENCLATVRAE,'
Lapatbum minus»
ÄUyttj^k^
DESCRIPTIO»
T” A P A T H V M minus fîmile eft rotundo Lapatbo,frudum habet rotundum amp;nbsp;fpinofum.Radices eius intra terram,funtob-longæ amp;nbsp;candidæ»
VIRES AC IWAMENTA»
Habet fere eafdemuirtutes quas mains Lapatbum habet,66 præ cipue fernen,
Radixinuino décoda amp;bibita,tollitcakulum, quidiurenibus 86 ueficæ inhæfit»
Radix in pulucrem contrita 86 Rhabarbaro admifto in uino fumpta,difcutit omnes malos humores,unde lepra exoriri poifet»
Colkdio86diftillatioeiuseft eadem cum maiore Lapatho.
DE LAPATIO ROTVNDO.
1 A P A TIV M rotundum,qugre infrà in ungula CabaHina» DB
-ocr page 347-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164
DE LAVE ND VLA.
NOMENCLATVRAE,
KiAtikk vif/ef,
V»!tf'evit^/ot^
Laucndula, Nardus Critica, Pfeudonardus»
tauenbeL
ANNOTATÎO ÏN LAVENDVLAM, SAVENDVLA herba odorata eft, ubic^ m hortis naJ fccns. Marcellus Lauendulam inde dicta fcribit,quôd magnum ucÄigal Gemienfibus mercatoribus præbet, quotannis m Afneam earn ferentibus, ubi lauandis fo-. ^2ndifq,- corporibus,Lybes ca utuntur,hccnifi decodo cius abluti, ’’laue domo egrediuntunEftq; Lauepdula noftra apud Diofcori-^«m Nardus cdtica, ut Vergilius Marcellus tcltatur.RueUiusP/èii ^onardum earn effe mquit» Cuius duo,cernuntur genera, V nunl pi’oceriusadolcfcit, Ô6 maioremfpiratodorem,quod quia non mi-’’usquam nardum placet, Gbi fpicæ nomen arrogauit. Altcrum ^m amplitudine turn odore minus: quod quia bàlneis, amp;nbsp;ho mina Ïauacris expetitur, elotaq; omnia, fi permifceatur, odoris fuauitate '^ommendat, 80 uulgó Lauendula appellatur. Nunc doc'bonbus tenfendum relinquimus,utrius fententia magis fit probanda»
DESCRIPTION
Lauendula fere Spice eftfimilis, flores tantum habet tencriorcs, caulem 80 herbam macram,flores coerulcos,8c iucundo odore,gau detnafeiinhortis.
TEMPER AM ENTVMn
Habet uirtutem calefacicndi 80 ficcandi:ad cibum no conducit*
Vis ei calfadoria ÓÓ reficcans abfcefTu fecund o, tenuibufq; con-ftafparticulis, nee multo à natura Cdtici diibdens, ut Ruellius induit»
« i'i
-ocr page 348-^Xî DE HERBIs;’'CÄETERIS(iyE
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IWAMENTA.
Lauendulam fi quis fcpius naribus admoueat, amp;nbsp;odoretur^tum uifum confortât atq; darificat,
Si quis Lauendulam in aqua decoquat, amp;nbsp;indufium in ea made* faciat,^poftea iterum ficcartfinat, turn nullus pediculus uenit ad ipfum l'ndufium,quamdiu odorem ilium retinet»
Flores fingulares uirtutes in fe retinent,amp;r precipuè ad ApopIexL am»Flores in uino macérati diftillantur, atq;illud uinum in orcre-tentum,loquelam hominis conferuat, Apoplexia ueniente,habetç alias plures uirtutes»
DE AQVA LAVENDVLAE»
Herba ipfa unà cum floribus ad deftillationem concidendaeÜ inlunio,
Aqua Lauendulæ facit ad uertiginem,capitiiUita, amp;nbsp;poftea per fe iterum ficcefcat:prodcft quoq; duabus un eqs pota, Indern ufur-pata,facit ad fpafmum, apoplexiam,torporem ôô tremorem menu brorum,atq;manyum., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ,
Prodeftenam fi cuilingua adeograuisfuerit, uteâmouere, uef kuafe non potuerit,pondéré unius ueliqmnciarum poia»
Conducit ad membrorumpafalyfim,fi inde fricentur,inungan turamp;Sfoueantur»
‘ Medetur doloribus amp;nbsp;ulceribus dentium fcpiusin oreretenta» Oreinde col lu to fan at exulcerationem oris»
Si quis Apoplexia talt;ftusfuerit,utloquinonpoflït,hæcaqua üj^ uneqs potajoquelam reftituit»
Si cuicaputdolet ex frigore, uertici earnillinat, dolor ftatimle-datur»
DE LAVRO, ET L AVRI BACCIS»
NOM EN CL A TVRAE»
à«lt;prH, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
à.càpvt/iS*
Laurus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Lauri baccæ»
JtoibcrbAwm» Selber«
ANNOTATIO IN LAVRVM»'
J A VR V S genus arboris eft,quæ Grfce (/htepvH diciturt Uæcs£^ “*^bor Apollini ßera eft, ppter Daphnen, quam amauit, in cam transforma tam, fine quod Ipcdatiflimanafdturin ParnalTo» Eule
-ocr page 349-^ÏMPLICIB, MEDIÓ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lé^
teusfcribit eam Soli dicatam,quoniam ignea cft, unde odio maxi **10 a daernonibus habetur : fiuc quód plurimum fonat, fi uratur^ tjuod prædicendi artem defignauDiuinationis autem Deus Apollo exiftimatur.Sola arborum fulmine non tangitur,unde amp;nbsp;aduer ^usfulnien,hiiiusuis tueri uidetur. IdadcQuerum crediditCæfar ï^iberiuSjUt nuncp nongeftaretcapite coronam Lauream,utin ipfi ^s uita prodidit Suetonius. Quidam feniks baculos è Lauro fa-Ciünt. Cæfarumponcificumq; domos,militum arma,fafcesimpe-fatorum ornare quondam folita.Pacis ut olea,fic uictoriarum fern per index Laurus. Duo eins genera tradit Cato,DeIphicam Só Cy-Priam. Delphica Laurusdiéta, quod uitfrores Delphis ea corona-rfntur,amp;S eftuiridior Laurus. Cypna,folio brcui,nigro fubcrifpa.
Laurus duplex eft, Mas fcilicetóó Fcemina, utraqjualdecalida ficca eft. Fructus Lauri feruari poffunt per biennium, folia uerô Ädunum annum.
TEMPER AMENTVM.
Lauriarboris Sc folia,amp;2frudus,ut Galcnusinquit,dépeçant^ ^alfaciunt uehementer,plufq; etiam fructus quam folia.
VIRES AC IVVAMENTA.
Suffitus ex foîqs Lauri faétus,amp;S mulicri ab inferiore parte alui ^dliibitus,uuluarrt ciUs purgat,amp; fcc turn confortât.
Folia in uino decocfla amp;nbsp;bibita,emendant ftomachi cruditatem, O'uftationem amp;nbsp;uomitum.
Ad frigidas dcftillationcs capitis,folia Lauri,^ rofaspari pon-’^ere in aqua dccoquc,amp; uaporem inde per infundibulum in os at-trahe^ deinde frontemlaua, 06 temporibus hanc aquam illine,84 •Bulturn opitulatur.
Qiu debile caput habuerit, Lauri baccas contundat, amp;nbsp;per nó-ftem in facculo capiti imponat.
Laurinum oleum malo ftomacho foris illitum bonum præ ft at remédium.Quod he conficietur:
Baccas Lauri récentes in puluerem contunde, 8c in fcfcuplo olci oirnarum deeoque,ac deinde linteolo percola, èC crit oleum Lauri num. A Palladiolib.ïi.diifimilisconfeAiohifccuerbistraditur. Ex Lauri baccis oleum conficietur ,hoc modo: Lauri baccas quam plurimas, Ô6 maturitate turgentes, inaquacalidabullire fa ci es, 06 übi diuferbuerint,olei quod ex fe dimiferint, fupernatantis undam pennis kuiter cogentibus in uafa transfundes.Eius quoq; confedi-Onem apudÄofeoridem uide.
Calefadtllaurinum okum,mollit,Iaxat,SC laffitudinesrecreate Vtile præterea euneftis neruorum malis, febrium horroribus, auri-üm doloribus,8ó deftillationibus,contrarenumexfrigore dolores UtilÜïimè inungitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c iq
-ocr page 350-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
Ad multaadhiic conducit,nempc contra paralyfirn amp;morbutn articulorum ex frigida caufa procreatum,fi mungatur»
Si quis drachmam baccarum L auri in puluerem contufarum in uino biberitjS^ cubitum iuerit, bencç ueftibus opertus fudauerit, multos interiorcs affedus ex homine pelliu
Idem puluisin fudatorio lapidibus ignitis fuper impofitus,S^ sn tequarn quis lauerit in potu fumptus,diicutit hydropifîm.
Lauri baccæin uino pot?,urmam cient,frangunt calculumbim borum amp;nbsp;ueficæ»
Medenturiocinerofis,8ôlociâmuliebribus refrigcratis, ftoma* cbum quoq; calefaciunt,^ omnia membra corporis.
Cum melle uel paffo tabefcentibus profunt,eodem modo,8^ 0-mnibus thoracis rheumatifmis,nam amp;nbsp;excoquunt Pituitam,^ extrahunt, Vitiligines emaculant:epiny Aidas ex oleo illite,06 lentigt* nes amp;nbsp;ulccra capitis manantia,Sd furfures tolJunt, cutis prutJgmeni baccarum fuccus emendat,
DE LAVREA»
NOMENCLATVRAE;
La ure a,
ANNOTATIO IN LAVREAM,
| AVRE AM recentiores Herbarq uulgo appellant, herbas quandamquæ in terra hafcitur ad quinq, folq’^ihtudineni, flores luteoshabens ad protentiHæmodum, radicemyura terrain profundam,habetq; candidum ac rotundurapulum mnarglobuli* VIRES AC IVVAMENTA,
S uccus dus auribus inditus fuppurationem expeUit«
Laurea
SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166
Laurca contufa^SC emplaftri modo ocdpiti appIicaca,peUit apo ftema capitis»
Radix dus cum falc æ pane contufa^pruritum tollit iUita, Succus radicis difcutit abfcelTus fecundu aures, quos parotidas •ïicuntjCmplaftri modo fi imponatur»
Herba ipfa facris igmbus impofita medetur,
DE LENTE»
NO MEN CL ATVRAE«
(^«KiSgt;
Lens» Lenticula,
llt;ft|ên«
ANNOTATIO IN LENTEM,
1 ENS uelLenticulaLatine,^««{autemGrfeedicitur.Legumi ^nis genus eft, à lenis nomen dedudu, quad quieauefcuntur, ^fnesac moderati fiunt » Hinc Plinius inquit. Inuenio apud ueceres È ^utores æquanimitatem fieri uefcentibus Lente» Ex Leguminibus Gütern Nouembri feruntur Lens,amp; in Grecia pifum, ut Plinius feri ^it,Lensamat folum tenue magisquam pingue, ccelum uciq;fic». ^um,Duo generaeiusin Aegypto: alterum rotundiusnigriufç, ®lterü fua figura,unde uario ufu translatif eft in Lenticulas nomen» DESCRIPTIO»
tens eft leguminisgenus nafcens mediocribus caulibus,fed du-fi^Sc minoribus quam uicig funt,paruis amp;nbsp;breuibus’filiquis, in qui ^us grana funtlpadiceo colore,floribuseft candidis;
TEMPERAMENTVM»
Lentes natura funt frigidæamp; cahda^fed medium tenent calidL fitisamp; frigiditatis, natura quoq; adftringunt» Ægineta inquit. Lentes in fteundo ordine ficcant,medio calons amp;nbsp;frigiditatis tem-peramento donatæ, fed aftridionis quoq^ nonnihil habent»
VIRES AC IVVAMENTA»
Probatiffïmg funt,qug in aqua maceratæ ftatim ficcantur» Me-torquæfacillime coquitur, amp;nbsp;quæ maxime aquam abforbet»
Decodum earum bibitum foluit aluum»
Lentes cum decoquerc uolueris,priorem aquam in qua aliquan ^luelixæfuntdefundes, amp;nbsp;aliamiterum luperinfundes, ca aqua fumptaualdeprodeft, aluum enim expurgat amp;nbsp;deficit» Galenus inquit, decorum Lentis aluum proritat, ideoq; prior aqua defun-c iifi
-ocr page 352-DE HEREIN, CAETERTSQVÊ
C ditur,qniim adiiringcndigratia lentes afliimuntiir»
Lentes crebro cfu aciem oculorum obtundunt,egre concoquutl tur,ftomacho^ nocent. Inflant quoq; ftömachum amp;nbsp;inteftma,
Grauia etiam amp;nbsp;tumultuofa infomnia facnint, pulmombus inb mïcae.
Lentes in cibo fumptg fiftuilt,unnam male pfomouent,fangut nern m uems incraffant atq; denfant*
In aceto décodas ad pultis craHitiem, amp;f morbo latcrali irhpoft tæ,præftant auxilium»
Contra ftomachi fubuerfionem triginta lentis grana, fuis cortt cibus denudata utiliter deuorantur.
Podagras doloreslenit décoda Lens, 06 cuni polenta emplaftri modoimpofita»
Inuentn's profluuio melius eft earn in aceto coquere aim înty-bo fatiuo,portulaca,aut beta n]gra,autmyrto, autpîantagine,aut mali con’o,aut forbo,aut mcfpilo,aiit cotoneo. In hoc ufu acetum cû lente diligenter coquendû prçcipiunt, alioqui conturbat aluus,
Cruftulasulcerumrumpit,eatJ: fordibuscxpurgat. CoHediQ* nesomnes impofita fedat,maxime exulceratas 56 rimofas. Exacc-to duritias 06 ftrumas difeutit, oculorum aute epiphoras cum meL liloto aut cotoneo. Ad colledioncs fedis adhibetur exrofaceo» Contra fuppurantia cum polenta imponitun Qiiæfuntambufta, ' aqua femicoda curât, décodas cremor ad oris ulceratiories, amp;nbsp;ge-nitalium adhibetur,Qinbus uitiofa eft habitudo,ob aquam in carne diffufam,Lens cibo utiliter præbetur,ut Galenus teftatur,
DE LENTIC VLA AQ.VAE.
NOMENCLATVRAE,
^«xas é tîTi T TsA/xaTO^.
Lenspaluftris;
Lenticulaaqüa*4
WeifUTccr Impft
ANNOTATIO IN LENTÎCVLAM,
T ENTICVLA aquæàuulgo appellatur herbaqüæaDiolco-“®^ride,Ô6 Plinio Lens paluftris dicitur, ea ftagnantibus aquisin-uenitur, 06 fluitat in fumma aqua lentis figura, à cuius fimilitudinc nomen inuenit,ut Vergil.Marcellus indicate
DESCRIPTION
L ens paluftris eft herba,in aqua fluitans,berbaceo colore,forma tereti 06 parua,capillamenta Habens infra aquam^Sine radice nafet tur,fo-
-ocr page 353-SÏMPLÏCIB, MEDIC. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,07
turjolijs eft Sempcruiui 8ó perpetuo uirentibus, TEMPER AM EN TVM.
Refrigerat atc^ humedat in fecund o ordine.
VIRES AC IVVAMENTA.
Lens paluftris natura èC ui fiftit omnes fluxus fanguinis,ex calo* f^prouenientes;
Ad Kftulas ani maxime prodeft,fi fuccus inftilktur. Sacris igni ^usmedetur,emplaftrimodoimpofita. Omnibus quoc^ inflam-•ï’ationibusmedeturjfifuccusillinatur. GlutinatSó inpuerisinte-ftinorum ramices.
DE AQVA LENTICVLAE AQ.VAE.
Modus diftillationis eius eft,ut quum coUeda fucric, bene laue ^r,amp; deinde parum ficcata in lunio diftillctur.
Aquaillain medioeri quantitate pota, extinguitomnesinterio-f^s calores,idem præftat linteolis imp o fit a, fedat facros ignes,om-*iiacalidaapoftemata, mitigat æftuantem podagram, adftringic ®nines fluxus fanguinis, excalore creates, diuerio modo aflum-pu»
DE LEVISTICO,
f
I
-ocr page 354-jDE HERBIS, CAETERÏSQ;VÊ
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMENCL ATVR AE»
AiyVSlMIf.
Lfgufticum» Lybifticum, Lcuifticum# lub findet
ANNOTATIO IN LIGVSTICVM.
T IGVSTICVM Romani panter Græds dicunt.’plunmum ïA quot;^Liguria nafcitur,unde amp;nbsp;nomê inucnit,ut Diofcoridesinquic, in monte qui Apennmus dicitur^ Alpibus contermmo. Simt qui pa naciam,fiue panaces uoeantineq^d ab re^ quando 8^ radix amp;nbsp;cao-lis,06 uires Hereuko panaci fimiles funt. Gaknus unius inuetfione Ïiterac Libyftjcum appellat, Recentiores,amp;r officinæ Leuifticum dicunt. Hieroymus Herbarius inqliit,iUud aGermanis uocari S-kb fl^C^d, co quod aqua eins cutem hominiscandidam ac amabikm reddat» Odorata herba eft, ÔC accommödata balneis.Propipere Ligufticifemine utebatur antiquitas,imó8c nunc ruftici Ligures pro pipere in obfoniorum condimentis utuntur,ut Antonius Mü fa fcribit*
DESCRIPTIÖ.
Ligufticum amat nafciprope uias,8ó fub imbricibustfoliahabee incifuris 8c pinguia,caukm longum, Só intus concauu, ramos bre-*^ ues,femenlatum,rotundum,5ó tenue* Flores autem habetluteos,
amp; radicem candidam* In femine maior uis ac uirtus continetur, TE MP ER AM ENTVM*
Cakfacitat^fiCcatirticcundogradu* Semen tribus annisdm* rat in fuis Uiribus 8ó uirtutC,
VIRÉS AG IWAMENTA»
Ex femine Liguftici, fiquis mane iciunus biberit, per fuperiora, 80 inferiora hominem for titer purgat Quorum ped es podagra in-feftantur,eisprodeft fernen clyftere exhibitum,
Inuino per nodem maccratum, Só potum,menfes mulieninl trahit,
Semen ad ufunl medicina? nimium cil cfficax, nam ukerarum-pit,8ó aperitimpofitum,fcetüsmortüos potenter cxpcllit.Propte-rea uis huius feminis temperari, cum femine foeniculi amp;nbsp;Anifi,in eo-dem pondéré debet, amp;nbsp;deinde aflumftum enim in homine opera-tur abfq; nocumento, Extra corpus tarnen kmen hoc ^tcft üfur-pari,abfq; ullo additamento,
Herba ipfa in lauachro multum prodeft, fi Corpus ex eafrice^ tur,aperit enim poros,amp;5 attrahit malos humores,
Ligufticum inuino uel aqua elixum amp;potum,apcrit oppillatio ncm iocineris att^henis,
Contufuni
-ocr page 355-SIMPLICIB. MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163
Contlifum at^; cum cymino permiftum,ualdc prodeft, fî in uino “ibatur, nam ftomachum emendat, amp;nbsp;noxiosuentos, exinteftinis ’'cpcllit.
Ligufticum,G alanga ^ Cinamomum in uino décoda, meden-^ür doloribus ftomachi,Iienis Só inteftinorum.
Tragea fada ex femine Liguftici,amp; cinamomo, Reupontica at ’Jüt Galanga, facebaroq; admifto,in uino fi fumatur, ad morbum *htc didum prodeft»
Semen Liguftici fedat dolorcmuentris,amp;inteftinorum, tumo-*^^gt;11 ftomachi diicutit,humorem ftomaebi concoquit, morfum ftr ptntum fanat,mouet urinam atq; menftrua»
Lauachrum fadum ex Liguftico, Roimarino, matricaria, eba-’’^omina,mcïiloto, Stæchade citrino, amp;nbsp;focnograceo, qfq; fimul in ^lUo decojis, prodeft aduerfusarthritim,ód morbum regium,
DE AQ.VA LIGVSTICt
Tempus deftiHationis eins eft,ut folia und cum caulibus concis, ’’’medio Mai-jdeftrUentur»
Aqua Liguftici mane ac ucfperifingulis uicibusij, autifj. uncijs Pota, medetur illisqui punduram circa latera uel thoracemfen^ Ê ^”mt,fuccurritlithiafilumborum amp;ueiîcæ, raucedinemtollit, 06 ®’’^nas penit,gutture ex ea colluto»
Prodeft quoqj fi cui caput intumuerit,aut doluerit,fi linteolis in ^^mtindis capiti applicetur»
Faciem reddituenuftam 86nitidam,fimaneac uefpcriexeala-’’ctur,
Conducitquoq; fi quispuftulasin crure habuerit, 06 crus ex ca, ^O’'eruberct,tumlineis pannis applicata calorcm fcdat,06 remedi, ’”” præftat.
Curat etiam cancrum ons, fi i^pius indclauetur,^ fingulis uici, ^’’s,puluis infpergatur ex radice Berberis.
SanatexuIcerationcm06dolorem locorum muliebrium, fiper *^’?m ter uel quater inde lauentur.Idem præftat aqua ipfa lincis pan *”® applicata.
DE LIGVSTR0gt;
NOMEN.
-ocr page 356-DÏ HERBIS, CÀETERISQ.VI
N0ME^^CLATVRAEe
Kt/^'fdf.
Liguftrnm* Alcanna; Ohudla«
Xcittweiteit Ulutibtl^ol^, ^artticn^b 25cyn^ól^lïn,
ANNOTATÏÖ IN LIGVSTRvM.
LIGVSTRVM uuIgarisSf paratus frutex cft, ubiï|i'nfcpibuS crefcens, Mafo menfc floret, Autumno autemmaturisbaccis nigrcfcit,A Grid's Cypros dicitur,quod èC Plinius tcftaturinquL «ns,Gypron efle arborem quarrt Itali Liguftrum uocant* Arabes Alcannam flue Henne uocauerurtt, quod ctiam nomen ofiîcinæ re tinuere,appellant enim oleum de Alcanna,qiiod exflofibüs Ligu-ï’ ftri fieri folet,Coquitur flos in oleo prçmi turq.-, boe oleum à Grecis Cyprin urn uocatun Mirum autem eft Cypfini tarn cornmodum » ukim obfolcuifle,quoferèomniaueterümonumentafcatenr, ïta-li Oliuellam ctiam Liguftrum appellant, à foliorum flmilitudine quam habet cum Oliua. Germani ante à ligni foliditatc illud ^Aft triced appellant,amp;S tîîuttbtl^olt^ud eft,Stornaticumligrium,forte quod oris Aphtag,quas Arabes Alc01auocant,curet,'VaIdehallü^ cinantur literatores, qui Liguftrum conuoluuli florem elfe pro-dunt,in uerfu illo V ergiliano, Alba liguftra cadunt amp;c.in qua Icii-tentia elf Serums Grammaticus, qui Liguftrum florem efle fenbit, candidiflimum’ac uililTimum, qui in conuoluulo herba nafcitur, fed cuidentior error,quam ut explodi mereâtur; quum conuoluuli flos prægrandis fit, amp;utuerbis utar Plinq, quafi rudimentum naturæ Libafacere condifccntis,Dc hoc uide Ruelh'um,Cordum, reliquofq; medicos,qui de Herbaria medicina feripferunt*
• DESCRIPTION
Liguftrumarbor eft,qug olcac fimilia folia per üirgâsproféré, latiora tantum mollioraq;,^ magis herbaCeo colore : Flores habet candidos,mufeofos amp;^ odoratosjrudu fert nigru,Sambuco fimile,
VIRES AG IWAMENTAn
tftfolijsaftringendiuis, ut Diofeor, tradit, eamque ob caufam commanducata
-ocr page 357-SIMPLICIA, MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
îommanducata on's ukenbus, quas Aphtasdicunt^eruidiCç alp's collelt;fiionibus,ôô carbunculis illita,opitula ntur,
Decodo corum fouentur Ambufta» Scdat capitis dolores con ^Hisflos,ôô ex aceto fronti illitus,
Succuscius neruis, articulisquoshumor impicuit, auxibatur* ^oliaubiqiueteriulccri cum falis-mica, amp;S oris exulccrationi pro-^^nt, Sanant GaHinaccorum pituitas acini: pollent 8ó contra Ph-^^irjanm,item contra intertrigines,
Exintcrioribuscorticibusritlauachrum, quodin grauibus cafi-^usfanguinem concretum diflbIuit,VIcera palati,gutturis,lingue, *^fretri,mirificcperfanat fuccus illius,cum aqua rofacea, aut arno-§Wjemixtus,aut clecocta folia cum uino,ut docet ComesaNeue-^ire, OleumCyprinumexcalfaci^amp;cmoIlit neruos»
L^uftriflorem Plutarchusputat corollisintorquendum, quod P^acidum fuauemq; fomnum potoribus acccrfat,quippc qui lencm ’iJtam^Sd mitem expiret, quæ tcmulentorum falcbrofas aipritudi-’'w/enfim I?uiget,ita ut conciliata tranquiHitate Jiebes crapula re-^^ndatur, amp;nbsp;ca lor is officio percoquatur*
DE AQVA LIGVSTRh
Aqua cxfloribus Liguftri deftillata, conducitaduerfus affedus ®Hsamp; faucium* Vtuntur quoq; ea medici ad eum morbum,qui ^ülgd cancer appcllatur»
DE LIL11 S CA ND IDIS ET
COERVLEIS*
NOMENCLATVRAE*
Kfiraj». - nbsp;nbsp;nbsp;.
IfiJ.
Lilium album*
Iris*
L ilium coclefte*
Lilium coeruleum*
rPdpOiett* ÄlawOtctt.
i SUwSd^weitet
f
-ocr page 358-DEHERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIOIN gt;nbsp;Lilium»
| ILIV M,ut Plinius inquit^rofe ■*^nobilitate proximum dl, amp;nbsp;qui dem cognatione unguenti oleiquc, quod Linnon appellatur, Gred per hibent Lilium èlunonis Iade natura reiperfa terra, nanc^quum Hercu-lem,quem ex Alcmene luftukratlu-piter, immortalitate u cl let'don are, lunonis dormientis uberibus admo uit,00 cum lade fe repI effet, póft fu-dum digreflus,mamma copiofepro fluxit,quodin cocloa pueroprofu-fumeft,GaIaxiam, id cftladeam ef-fecit uiam: quod humi fparfum eft, lilium florem ladeo colore nitcn-tem creauit, ob id à noftris lunonia Rofa didu uidetur. Fecit deinde oh hanc caufam floris nobilitas, utre-gius ab alqsflos dicerctur:quoniam nulli florum,ut Plinius inquit,excel fitas maior, trium aliquando cubito rum. Candor eximius,amp; ab angu.
ftps in latitudincm ft aperiens cala thus, Quamuis multa fint genera Liliorum ,quç à Plinio 00 Theophrafto enumerantur,tarnen hic præter candidum Sd cocruleum Lilium nihiltradabimus,qu£ apud nos in hortis frequentiora nafcutur, amp;nbsp;certo nomine donata funt, Hieronymus Brunfuicenfis nobilis Herbarius, quo nemo exadi-us de Liliorum generibus fcripfit, inquit, quod ubicunq; m Latina lingua Lilium abfoluteponitur,fcmper intelligcndumfitper illud Lilium candidum,quod omnibusnotifïïmumeft. Et quod eoeru-leum Lilium Iris Latino nomine dicatur, Diuerfoenim colore floret, à cœleftis arcus fimilitudine, qui Iris à Græcisdicitur, planta hæc etiamIrisdidacft.NonnullicocruIeum gladiolum appellant, à folqsquæ gladq formam referunt. Radicem habet odoratilfï-mam,quamuerno temporein iblis umbra ficcatam, ac rainutim confeifTam in capfisrecóndere folent, utueftimentisgratiam odo-ris concilient, Êft^ quidam Iris, ut Hermolaus ex Diofeor, in-dicat, quæ florem album gerit, quem cceruleo longe odoratiorem efleferibit.
DESCRL
SIMPLICIB, MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyO
DESCRIPTION
Lflium candidum gaudct folo bene ftercorato, radicem habet bulbofàm cum multi's adnatis ad femperuiui fimiUtildinê^nifi quod ^oc candidum eft, Caulem habet ferè bicubitalem, flores candidos fum quiiiq; folijs,in quorum medio luteum feipçn continetur». quot;
TEMPERAMENTYMn ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s
Lilium candidum eft calidf 8c ficcæ naturae. Eft autem duorum g^nerum, Vnum quod agrefte eft,alterumdoniefticum. Aliud ^ft candidum,aliud coeruleum,quoddam nero purpureum, Agre-ftsLilium Iris dicitur, à uario colore quemrepr^fentat, Natura hominem calfaciunt amp;nbsp;exténuant, Sc præcipuc quæ cootulMs funt ®oribus, Ea habent radices nodofas amp;nbsp;odoratas,Sunt etijim muL ^atilia Agreftia,qug habent folia coeruleis Lilqs fimilia,coloremq; ^rod referunt, Sunt etiam eius generis,que candidis funt floribus, W?c fernen habent molk, Radicem habent dulcem ÓC.digitali eraf. ^tudinCjNafcuntur fub arboribus amp;nbsp;locis umbrof^^,
VIRES AC IVVAMENTA,
Lilia coerulca,que amp;nbsp;Gladioli appellantur,in medio Marti) effo Glenda funt,amp; concidenda funt in paruos o£biculos,0^ fufpenden ^a, amp;nbsp;ficcanda, Hæc in uino fumpta mane amp;-.4J,efperi, ualde pro-^^nt, Tab’s enim potio fubuenit afthmati, ÔC facikm reddit excrea-^ionem. Natura uifep omnibus eft calefacere cxtenuareq;,ut Dio-^•^orides teftatur. In puluerem red a da, 86 pro fternutamento na-■^ibus admota,multos prauos humores ex capite educunt.
Contra hydropemÔCtumidumaluum,AccipedrachmamMa-*oranæ, öd radicis Iridis drachmam,ElIebori albi pondéré decern §tanorum,florum uiolarum femidrachmam,hæc contufa inuieem pstmifee, 06in iufculo pyforum affume, hoe hydropem Galias H^afq; ægritudines,quæ corpori diu inhæferunt,fortiter rcpellit,
Lilium candidum amp;nbsp;domefticum eft temperatæ naturæ, 86 pre ^^ttim flores.
Oleum Liliorum uehementerprodeft aluo illitum, calefacitio ^os muliebres,86 emollit humores ibidem induratos,
Radix coda86 duris apoftematibusimpofita, eamaturat,
Ladern aflata 86 deinde contufa, atq; aqua rofacca admifta, re-pdlit facros ignes, fl aflidue imponatur. Eodem modo uuInerL ^us imp ofita,generat in cis carnem, Aluo muller urn itidem importa,ad partum eas expurgat.
Radix Liliorum décoda 86 contufa, axungia porcina, aut oleo obuarum addito, Ô6 apoftematibus impofita, optime ea emollit.
Ex Lilio bonum unguentum conficitur hoc modo: Accipe ra-gt; lt;lids Liliorum alborum, radicis Brancæ urlînæ, 86 radicis hibifei
-ocr page 360-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
fîngulorum quartam partem libræ:hæcprins bene contrita inqua tuormenfuris umi, Sifcmilibra olei ufq; ad craffitudinem deco-quentur, amp;nbsp;per linteum eolabuntur, deinde modieo ceræ addito, inde fietunguentum»
Hoc circa finiftrum latus beni indurato illitum,multum opitufa tur,ipfum enim emoUit, amp;nbsp;ingentes dolores inde remoue t
Puluis ex coeruleo Lilio cum aqua rofacea codus, faciem uenu-ftam rcddit,fi indelauetur.
Radix liliorum alborum elixa, amp;nbsp;cum oleo rofacéo coada ac illita, ambuft is medetur » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Eadem radix inuino coda, uinumqueillud fi bibatur uefperi quando cubitum itur, perinferiora cxpeUit, quicquid noxiorum humorum in corporefuerit*
Folia uelherba ciufdem (ubueniunt ferpentiummorfibusimpo (ïta. Décoda amp;nbsp;applicata ardorem extinguunt, cum aceto contri ca amp;nbsp;impo(ita,uulnera fanant.
Succusadiedo mcllc,aut aceto in æreo uafe coquitur, conuenL enti medicamento uetuftati ulcerum, amp;nbsp;ad recentia uulnera.
Cremaca radix,Sf cum oleo rofarum permifta. Vuluam emoL lie,menfes eiet.Vlcera cicatrice obducit calida impofta. Cum mei k contrita ,neruis præcifis luxatifq; medetur.
Vitiligines,!epras,furfurefq; faciei itidem extent,Vlceraq in ca pite manantia expurgat.
Faciem emendat amp;nbsp;erugat.
Tcfticulorum inflammationes radix concifa ex aceto, additis Hyofcyami folqs Só triticea farina,compefcit amp;nbsp;fedat.
Contra ferpentium morfus, fernen utilitcr bibitur. Imponun-tur prçterea fa cris ignibusex aceto concifa,femcn S^ folia.
DE AQ_VA LILIORVM ALBORVM»
Probatifllmacorumcftdiftillatio, quando perfede funt matu-ra, tum candida tantum folia ex floribus decerpenda, amp;nbsp;circa fi-nem lunq diftillanda funt.
Aqua Liliorum maneacuefperi fingulisuicibusadq.unciaspo-ta,facit ad imbecillitatcm,6ó infirmitatem hominis.
Sedatardorem,qui coramp;iecur obfedit, thoracem expurgatex prauis SC fuperfluis humoribus,abfceirum pulmonis difcutit.
Itidem,ut ante didum cft, bibita per aliquot dies, fubuenir mu-lieribns ad dolorem uuluæ.
Medetur illisqui loquelam amiferunt, in potu fumpta, camem reftituit. Facit ad aquam intercutem, ulcera, amp;nbsp;omnem impurita-tem corporis.
Parturientibus feeminis prodeft, uteocitius pariant abfep in-commo
-ocr page 361-. SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17#
^mmodoüfj, uncrjs udmaiori pondéré bibita, remedfum præ-
®llt;ro pellit,mane ac u ^ocorum muliebrium
Galculum repellit duabus uneps fumpta, foetum mortuum ex elpen pota. Facitquoep ad fuppurationem ,cum exigna aqua rofacea m potu fumpta, ^todeftquoq; ad dolorem, qui circa umbilicum fentitur, is enim ^'tigatur. Trahit quoq; menfes, Cum aquarofacea bibita à mu-^tribus,nimio fluxu menfium infeftatis,iUis fluxum leniter fiftit,
Oculis inftiUata doloribus eorum medetur, calorem ê^rubo-’^lt;m ex cis toUit,prohibet fuppurationem eorum. Si facies, manus •t9; corpus hac aqua fuerint lota, ca reddit uenufta atq; nitida, ru-§3sSc maculas corporis pellit, atq; etiam herpetcmmiharem,óó hc H'ßpclata,
DE AQVA LILIORVM’ET RADIC VM,
Folia S6radicesliliorum alb'órumeodem pondéré, ÔCinmuIta ’luantitate inuieem conciduntur, 00 diftillantur eodem tempore ^M fupra indicatum eft.
Aqua ilia auxiliatur paralyticis membris ex ca confricatis, fanat ’’^centiauulnera, hinde lauentur, niorfusferpentiumcurat, fiftit Pfofluulum fanguinis uulnerum,fi ex ea lota fuerint,uel fi lincis pan t ^isaquaimpoficafucrit,
Vitiligines,lepras amp;nbsp;furfures faciei abftergit, fi facies ea lauetur, •^^Uaimponatur, Ambuftis medetur,
DE AQVA RADIÇVM LILIORVM _ - /r alborum,
Hæc aqua ex radicibus tantum diftillatur, tempore iamfupra P^ædicio.
Aqua hæc facit ad inflammationem amp;5 intempcriem uulneris,fi ’ndelauetur,refrigeratóC fanat, -
Cum melk permifta,fanat omnes puftulas oris,cxulcerationcm ons, amp;nbsp;putridam gingiuam, ore fæpius inde colluto,
Rugas faciei pellit,pruritum amp;nbsp;fcabiem compefcit,fi cum eala-'Jcntur, oeufis indita claritatem eis inducit,
DE AQVA LILIORVM COERV-Icorum,
Tempus ekêlum colligendi amp;nbsp;diftillandi ifta Lilia eft m fine Map,cum perfede funt matura,tum flores duntaxatin BaInco Ma h» diftillari debent.
Aquahæcmaneamp;uelperi fingulis uicibus q, auttribusunefis bibita,facit ad quæcunq; genera rebrium,fuccurrit hydropi,iccur «purgat atej aperit, omnem interioremóó exterioremtumoreni
-iA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f iq
-ocr page 362-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C fcdat,mpotufumpta,uellineispannisimpofita? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Eadem pota toIKt dolorem uentris,colicam paffioncm, Sanatomniauulneïa,(ïinde lotafuerint, præterca cancrumSiS morbum,qui uocacur,noli me tangere, eft ulcus incmas partcs ex-edens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?^' ' ••‘' nbsp;nbsp;nbsp;' ‘' ' ■u’T' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .rf’'’‘.r' ‘
Mamillasuitiofas fanatj qugputrefcunt amp;nbsp;degeherant in can-crumjintcolisimpofita, ' Lutea capillamenta, qucinhifee Lilqsftmtjetiamftparatifndil. ftillantur» Ea aqua pota reftituit loqudam amiflam,amp;refociL latcor?
DE AQVA EX RADICIBVS LILIOgt; eh.: -j
Ea aqua m Martio diftillata amp;nbsp;pota,tumorem reprimit,aquam intercutem d]fcutit,aperit iecur, emollit thoracem, pulmonem ex purgat, laxatatq^ concoquitcraftum Phlegma, auxilîatur contra Colicàm,expellitüenenum,medeturfcbribus, menfes möuetjdolo rem locorum muliebrium fedat, amp;nbsp;punduram latcris nutjgat,fuc-currit ftranguriæ, .
Ore ex ca eolluto dolorem dentium fedat, ‘
Sanat morfusuenenatorum linteoh's impofita,purgat putrida P ulcera atq; uulnera,abftcrgit omnem immunditiam cutis,fiindela uetur,repellit maculas oculorum,extrahit omnia offa frada fpinas amp;nbsp;quicquid in uulncribus noxium eft,linteolis impofita, Facit renafci crines,fi caput glabrum inde lauetur,
' D E LILIO CONVALLIVMgt;
-ocr page 363-SIMPLICIB. MEDIC? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijZ
‘ ANNOTATIO IN LILIVM CONVALLIVM, BILI V M conuallium,fcuLiliumconuallisfloseft odo-ratiffiJirius,ÓC ekétusuemo tempore in fylm's, Sc potiffî mumin-uallibus SCreeeffibus eollium crefcens,unde 06 nomen ei inditum eft* Antiquis quantum opinor Her-^arum fcriptoribus ihcognitum fuit, quemadmodum amp;nbsp;flos ilk odoratiffîmus amp;nbsp;purpurens quem Caryophyllon nominant,præ-ftantiffîmifanc ôômagnæefficatiæ ambo in re medica flores fiant, ü^rum quo nomine L)iofcorides,ueI Pliniusutrumq; florem appel ^3uerit,medicisadhuc nondum compertum eft, Ottho BrunsfeL fius credit efte genus liliorumJamp;f uocat ipfum Lilium {ylueftre,ait-9uefe hoc conqccre partim ex Theophrafti hliorum partitione, partim ex MarceUi Vergilij annotatiombus,
lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no-DESCR'IPTIO»
Liliumconualliumherba eft ex duobus folijs, in medio Habens gfacilem cauliculum, in quo fere candidi flofculi pendent iucundo odore, Radicem infra terram habet albam foris intortam, Gaudet locishumidis,uidetur^ in uere, .j.j.iu
TEMPERAMENTVM«
.RiMliutn conualliumréfrigérât atcp humedat fecundo ordine, Fibres funtefticaciotes herbajô^ fad ix flores uirlute fuperat*
sH- , 1 VINVM, Lltll CONVALLU-ficparato. , ,
Flores eius per quatuor hebdomadas in uino macerato, deinde ninum percolato,amp; diftillato ipfum quinqtiiespermetam diftilla^ totiamn Hoeumum præciofius eft auro. Siquishocumocumicx gvanis piperis, amp;nbsp;modico aquæ Lauendulæ ufusfuerit, nihil eft quodiftomenfe Apoplexiammctuat. *
Ottho Brunsfclfius confedionem illius uini hoc modo docct, Recipe uiniueterisoptimiatc^ pleniflîmimenfiiramunam,floruni Piîqconuallis hbiUnam,quos cum indideris uitreo uafi,in fok ex-coquito diebus 4.0. Vbi infolaueris, per Alembicum exträhito,fe-nielamp;iterum.Extraóto liquor e,adde aquse Lauendulæ modicum, piperis triti tantundem.Nihil hoc uino pr^ciofius, Nam cerebrum confortât, Apoplcxiam prohiber, Colicum dolorem fedat, fi quis codearc unum eius uini biberit, . Itidem pro deft, fi quis apoftema pofteriori parte certbri hahuerit. Hoc uinurfi etiam bonam me-nioriam,amp;S mentem facit,fi quis occipitiSlt; frontiillinat.
»lt;gM
f Hq
-ocr page 364-DE HERBIS, CAETERISQVE
VIRES AC IWAMENTA^
Lilium conuallium corroborât cor, cerebrum,hepar, cætera^ fpintualia membra, ut uocant,undcexhibetur cardia cis,uertigine correptis, epileptici», apopleticis, phreniticis, 00 cerebro in fynco-pemprocliuibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;!
Item his qui patiuntur tremorem cor dis,Sô pundionespræcor diorum, quibus membra quoq; tremunt, Compertum eft etiam, incipienti lepræ meatus occludere,ne latius (èrpac malum«
Scabiem amp;nbsp;impetiginem reprimit,illitum:idq- fi uicibus aliquot facias cumillius aqua»
V enenoforum animalium ÔC aculeatorum idus retundit,ne ex?-tuberent: ueluti funt ueiparum,araneorum,apum, amp;nbsp;id genus ex» ter or um, fi illina tur»
Partus accélérât,amp; menftrua:fed remiffîus,adeoq; fine negocio* Ocularq medici ad oculoruminfiammacioncm amp;nbsp;caligines,eo utuntur»
DE AQVA LILII CONVALLI«*
Flores tantum in medio ueris diftiUantur. nbsp;nbsp;lt;nbsp;r
Aqua eius ad fexuncias pota, fubuenit illi$ qui uerienSmin cibe fumpferint» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^
D nbsp;nbsp;nbsp;Prodeft etiam ad morfum rabidi canis, pellit partum, ccrebdim^ confortât,at(^ etiam cor amp;nbsp;fenfus, tollit morbùm comina^emper 4.0. dies pota»
Facit ad fyncopem, prodeftç ci que m loqûcla deftituit, mulic-ribus Jadis copiam reducit»
Eadem pota medetur ftrangnriç,facit ad pundionem circa cor, adinflammationemiocineris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j;.'
Opitulaturmulieribusadimmodcratum profluuium menfiru» orum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* emdr
Prodeft ad idum aranei,filinteolum in ea madefadum impona tur» Oculorumcaliginemdifcutitinftinata» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Her eiypelata réfrigérât impofita»
Si cui membra ucl caput tremunt» Ule prius fe pure lauet amp;nbsp;fic-cet, poftea uero hanc aquam illinat, amp;nbsp;finat per fe ficcari, opitula-tur,fi hoc mane 00 uefperi fæpius fiat» Repelht quot^ dolorçmgc nitalium linteolis applicata»
DE LIN ARIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
KOMIK«
-ocr page 365-SIMPLICIB.MEDIC«
gt;7?
NOM ENCLA-T V R AE.
Oav^il^
Linana«
Plèudolinum,
Efula adulterina, Herba unnalis.
Sl^d)f haut J^eitt ^raue.
Wnbcirolfsmild).
Ditfcv Jraxven
ANNOTATIO IN LINARIAM.
1 IN A RIA dicitur hæc herba, quad Lini formam reprefentat.
Apud DiofcoridemOfyrisGræce appeUatur, ut RucUiusamp; tordus teftantur, Hieronymus Herbarius feribit, Linariam effe ^fram herbarn urinakm, uerum uulgares Herbarq, cas quafi duas ^iuerfas herbas difiungunt.De hacre uide plura in Herba V nnalû
DESCRIPTION
Linariaforma6ôcolore Efulæ fîmilis eft, nifîquôd Efulalade-'^Hiliquorem præbet. Linariauerô minimè. Vnde carmen quod-^amfibi finxere, EfuIa ladefcit:fîne la die Linaria crefeit.
TEMPER AMENT VM,
Réfrigérât ati^ humedtat m fecundo ordine. Habet uirtutem diffblucndi Ôd penetrand i:uiridis melior eft quâm ficca.
Succus Linariæ,amp; fuccus Pimpinellæ fimul permifti,atq; ad he-’■^fypelata fi imponantur,ftatim ea repellunt»
Idem fi cancro imponatur, conlùmit ipfum,in quacunc^ parte coxporis etiam fuerit.
DE AQ^'A LINARIAEn
Optimum tempus diftillationis eius eft, ut herba ipfa cum cauli-busfimul concifa,in fine Maq diftilktur»
Aqua
-ocr page 366-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Aqua Lïnanæ fiydropico ad vûuel vi'rj.unciaspotuida£a,Sódc inde médius cortex ex radice Ebuli comefta, mmenfuram unam atcp alteram abfq; intermiiTione mingit, hoc remedio tarn diuutc tur donee fanitati fuerit reftitutus;
Prodeft rubentibus ocuh's mane ac ueiperi indita,calidisapoftc matibus impofita,ea refrigerate ,
Herba ipfa 06 aqua Linariæ in uirtute iftis aHimilantur,qu£ caw crum 66 mala ukera fanant»
DE LINO.
NOMENCLATVRAL
ANNOTATIO IN LINVMgt;
J INVM omnibusnotiflimumcapitaetiama Grecisappelatur» quot;*^Semen eiusLinofjxrmonuocatur»Herbacannabismodotun diturinLan^mohitiem, adlinteorum tcxturas, Seritur fabuloßs , locis maxime unoq; fu/co,nec magis feftinat;aliud Vere fatum ffta tcuelUtur^ NonnuUis placet msLoro foto quam fpiffiflimum fernen cius c5mitti,quo tenue Lin urn proueniat, ObeflefoIouirusLini, quia ßtferuidg naturf,ait Trcmcnius,quod etiam Vergilius iignifi. cat dicendo:
Vrit enim liai campum féges, urit auenæ, Vrunt ietbeo perfuia papaucra fbmno»
Arachnemulier ipfum Lini ufumreperit, Maturitas eius duo-bus argumentis inteJbgitur,intumefcente feminc,u€lflauefcente co loreXinum fuis utifitatibus omnes herbas fupera t, adeo ut dclau-dibus eius totum uolumen eonfaihipoiTitfUt PIiniusitiguic,quiin præfatioiic
-ocr page 367-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174
Pvæfationclibri decnni nom’, eg régi o fané cncomio Linum exor^ naui't,
DESCRIPTIO.
Linumeft herbagracilibuscauliculis, folrjsparuis,amp; iifcp ad ca turnen acatis,cœruleisfolijs. Gum intumefcit, perdit herbamamp;S flores, amp;nbsp;acquirit nodumin fumino, m quo fernen contineturlagt; tum,tenue 8c acutum,fpadiceo uel flauo colore.
TEMPERAMENTVM.
Semen Lim'eftcahdumferè in primo ordme, amp;nbsp;bumiditatc,amp; ïriditate,ferc in medio c onftituitur.
VIRES AG IVVAMENTA.
Eaidem quasfœnogræcum uires habet. Si quis fernen comede Ht,ilk intumefcitper totum corpus. Habet fernen uirtutem exte-Uuandi,^ proritandiurinam,^ ducendimenfirua,fiemplaftrum tx co fa cl urn uentri imponatur. Vfurpatur fernen Lini in dyfterL bus tanquam fœnogræcum.
Semen Lini fuper carbones proiedum, SiScombuftum fumum bonum emittit, qui naribusattradus, catharromedetur, eodem fuffitu etiam fulïbcatio,^ dolor uuluæ tollitiir.
Inaquadecodum, amp;immaturis apoftematibus impofitum, ea tonfumit S^ maturat,ac præfertim parotïdas.
fc Folia Linimaturo apoftemati impofita, ftarim illud excauant, ut non opus fit illud apcrire uel rumpere.
Qiiilaboratdolore lateris,Lini fernen in aqua coquat,Só lineum pannum in ea raadefaciat,amp; ita calidum lateri imponat,tum dolor fedatur.
Ambufta igni fi quis curare uelit,decoquat kmen in aqua,5c lin-Uolum ineaintingat,atq; imponat,tum prode ft.
CummelleS^oleoincxigua aqua decorum, omnesintus foriC que inflammationes difcutit amp;nbsp;mollit.
Illitum CU nitro amp;nbsp;ficulneo cinereparotidasduritiafq; difcutit. *^Purgat inuino de co cru, quæferpunt,ÔC ulcéra qnosfauos dicunt, uitia cutis in facie extent.
Gum melle in eclegmate fiimptum, pedusexcreationepurgat, tufiim lenit,^ uenerem ftimulat,præfertim fi paru contufi Piperis admifeeatur.
Ad omnia uitia locorum muliebrium, amp;quot;nbsp;alioruminteftinorum amp;nbsp;in colica pafftone fernen Lini,amp; oleum eius abfq; noxia, ufurpa-re poffumus,partim clyfteribus,partim emplaftris imponcndis,0^ id genus fi rn ilibus.
Vnguesfcabrqspell{t,cum pari nafturtio, 8c melk.
Decodfio feminis Lini mifeetur cum oleo,Slt; fit indc clyfter nice fibu8.inteftinorum,SC confère magnificè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LINI
-ocr page 368-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LINI NOCVMENTA EX GALENQ
DE L I N G V A A V I S.
NOMENCLATVRA^^
Semen fraxint
Pond Sung»
ANNOTATIO IN LINGVAM AVlS*
| IN G V A auisherba eft apud A rabes medicos,in frequention ■*^ufu,quæetiaminofficinis multas ingreditur compofitioncs. Quidam ex Arabibusappellant earn fernen Fraxint Quidam dL cunt efle herbam fatis uulgarem, quæ folia habet parua, acuta, ÔC fimilia Linguæ auis, quçuiridis multæ cfficatiæ eft, Quomodo apudueteresautoresappenetur,nondum eft cxploratum.
Huiusplantæ folia Jolijs amygdalae funt fimilia,Só acuta ad Lm-0 guae auis fimihtudinem,
TEMPERAMENTVM,
Cakfacit hæc herba SC humedat,temperatf caliditatis amp;nbsp;humt ditatis in primo gradu, VIRES AC IWAMENTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Vinum in quo hæc herba décoda fnerit, inducit naturalem ap,. pctentiam,tollit Melancholiam, PeUit tremorem cordis, amp;nbsp;äuget genituram hominis, DE AQVA LINGVAE AVIS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i m
Deftillatio eiusfit circa finem Maq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,
H^eaqua per diem bisamp; fingulis uicibus tribus uncijs po ta,mo uctlotium,ucnerem cxcitat,lgtificat,pelIitMclancholiam,facitld lienem amp;nbsp;dolorem lateris- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.n _ gt;
DE LIQVIRITI A, QVAM DVLCEM ^ RADIGEM LATIN! APPELLANT.
NOMENCL ATVRAE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,a ,.
Lïlycyrrhiza, Dulcis radix. ’ Liquiritia.
©df^0lQ»
, nr/f-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNO-
-ocr page 369-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I/^
* ANNOTATIO IN GLYCIRRHIZAM.
LYGYRRHIZA notiffîma radix eft, quæplunbuf ^°^’5 ^’^ Italia nafcitur, in Cappadocia tarnen amp;nbsp;Ponto laudatiffîma.A Grgcis Glycyrrhiza dicitur,à Celfo plu ^^SSz® rimifq; Latinorü,DuIcis radix appellatur. Theophra-ftitempore, nondum erat inufu, forte hoc nomen GlyCyrrhiza, ptopterea Scythicam radicem appcllauit,nono de plantarum hifto riajquoniam in Scythia plurimum proueniat, Pharmacopaîæ Li-^uiritiam earn uocant. Duo ex ipia fcruanda funt ad ufum medt ^w,radix fcilicet,^ fuccus ex ipfa radice expreflus.
DESGRIPTIO.
GlyCyrrhiza frutexeft bicubitalibus ramis, folia haben« dénia ^ pinguia,taâ:uç glutinofa» Florem fer t Hyacintho fimilem eolo-*^* Semeil habet latumS^rubicundum. Radices illi funt longæ, ^uxeo colore,Gentianæ modö,fapore duleiflimo? ' Gaudet duIcL ^üs,pinguibus,86 cultislocis.
TE MP ER AM ENT VM.
Glycyrrhiza,ut Ægineta docet, tepidi humidiq; temperament! ’ft,alicuius etiam adftridionis particeps.
VIRES AC lyVAMENTA.
B Succus ex radice multis rebus conducit, ciulq; in medicina uius ’^ftjfimiliter 8ó radicis.
Succus Glycyrrhizæ melior eft ipfo ligno. Virtutem habet ^^niperandi calorem hominis»
Succus hoe modo paratür: Glycyrrhizam uiridem amp;nbsp;bene con-^lam in aqua decoques, deinde earn exprimes, ita ut idem fuccus ^dfblem pofitusficcetur,poftea inrotundam ollam indes,turn lue. ^useftparatus»
Glycyrrhiza ft dat fitim,in ore manducata» Tollit dolorem re ^un^,6ó etiam uefîcæ,cieturinam, trahit menftrua»
Contufa amp;nbsp;tumori impoiïta,iplum ftatimrepeUit,
Succus in ore retentus, S^parum deglutitus,fauces exaiperata« *^uîgàt,
Succus quoep tollit ftomachi tumorem.
Radix uiurpata,pellit ueficae uitia»
Glycyrrhiza emollit amp;nbsp;educit omnem humorem durum ^ glu tinofum in corpore,per urinam»
Idem præftatSc fuccus,qui etiam opérande confortât» Condit-1 dtad omnia uitia pedloris in aqua décoda 00 bibita»
Facit ad apoftema pedoris uel pulmonis,fi ca quis utatur»
' nbsp;nbsp;nbsp;Item hæefequenspotio contra apoftema thoracis, 6C pulmonis
militerfumitur» Recipe ix»Ficus,Dulcis radiasq» uncias,uuarum
g
-ocr page 370-DE HERBIS, CAETERISQVE
C pafTanim^cminisanifijoenicuh’, fingulorum undam unam^hyflo-pi manipulum, hæc cradb modo contuft, in quatuor menfuris a-quæ decoquentur ufcj ad tertias, deinde percolata faccharo cdul. canda funt,tum inde potiofit, quæ fingulis uidbus fumenda eft tc* pida ad menfuram dimidiati uitreipoculi*
Puluis ex Duld radice uulneribus infperfüs, ca fanat, confert pulmonarijs,apoftematibus ped:oris,fulpiriofis,fanguinem excrc-antibus,ó^ cuiuisraucedini,medetur Phthificis,
SuccUs prodeft æftuanti ftomacho: pedoris uitijs amp;nbsp;iecoris: ue-ficæitidemfeabritijs, rcnumq;cum urinæ malo aliquo dolonbus, in quos ufus cum paflb bibitur»
Siccata radix, S^ inpuluerem trita, oculorum pterygijsutiliter inlpergitur»
Qui ægre amp;nbsp;ardore quodam urinam reddunt, fæpiusutentur D ulo rad ice in aqqa uel uino dec oda»
Idem melius præftat dulds radix in lade caprina elixa^
DELVPINO*
' NOMENCLATVRAI#'
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;allies, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Lupinus»
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lupinum»
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ«# Gotten»
AMNÖTATiÖ IN LVPINVM*
1 V PI N VS genus leguminis eft magna amaritudine prædituffl, quot;^unde 06 triftes Lupinos V ergilius cecinit,id eft amaros,ut Ser-uiusinterpretatur* Dicitur autem Lupinus,quôd non minuster-ram appetat,uoraxq; illius fit, quam lupus ; 8^ tcllurem adeo amat, ut quamuis frutetofo folo coniedum inter folia ueprefq^ad terram , tarnen radice perueniat, Lupini fatio terras lætiores facit,ut Platina teftatur;ubi caule furrexit, aeflorem emifit, ad folem continuó Heliotropij more ucrtitur, Hoc uice clepfydræ nubilo ccelo ruftici utuntur»Nulloimpendio conftat Lupinus, neq; enim fationem, autruncationemexigit. Primus omnium ieritur,ultimustolb’tur, utrunq; ferc Septembri menfe,ter in anno flor et,ledum recondi ad fumum amat, Galenus lib.t *de aliment, facult, inquit, Lupinum 7rflAv;^p»sö(/,id cft multi ufusefte nouimus, de eo quód mukis corporis aftedibus accommodatur, In medicina magis quam in cibo oh amaritudinenj
-ocr page 371-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SlMPLICIB»MEDte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^6
amaritudinem ufurpatur. Aiunt tarnen maceratum fn aqua marina ^dfluuiali triduo dulcefcere, amp;nbsp;ita ficcatum ad ufus recondi^homi ^’amp; quadrupedum gerteri in ciboefle, Quod amp;Î Galenus teftatur ^um inquit,Lupinus edi poteft codus* multis ante diebus per mace ^ätionem amaritudine in aqüa depofita.
Lupinus duplex cft» Satiuus fciliêet amp;nbsp;Sylueftris. Sylueftres Lü-pini Candida habent folia« Satiui folqsnon adeo albicant,
TEMP ER AM ENTVM«
Lupini uis calidieft Sé ficca,abftergit,difripat,amp; fine morfude fitcat,ut Æginetainquit
Lupinus in cibo fumptus craflos generat buniores« Idem matt-^^tuslumbricosexpellit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s ''
VIRES aC IWAMENTA,
Impofîtus etiam puerorum Uentribus contra lumbricos pro mC-^icamento habetur»
Decodu quoq; eius lumbricos eqeere potcft,ut Galenus feribit, ' Purgant hominem qui infedus eftmâlis humOribus, ÔC praua f^âhiedi indelauetur,
Decodum eorum cum mtâ, amp;nbsp;pipere permidum aCpotum, fa-^ dt ad obftrudionem iocineris, amp;nbsp;lienem inflatu. Fouentur eodem •^ecodo etiam utiliter Gangrærtæ î incipientes icabies, uitiligines, pïpularum eruptiones,manantia capitis ulcéra, amp;nbsp;cutis uitia»
Idem dccodum foetus amp;nbsp;menfes trahit,additis myrrha èc nielle, ^minifq; cmplaftri modo fubditum»
‘Lupinus cum folatrô decodus in uino,8^ bibitusfuipiriofis mc-^2tüf.Idem uitia iecorisemendat, Itidemiumpcuspellitcalorem, ^emollituentrem» .
Herba Cum folatro cîixa,^^ empîadri modo licni impofita, bene P^deft^ô^ tumorem difeutit.
Hoc idem auribus inditum/aniem expurgat,8ô fluxu prohibet, . „ Ad tormina inteftinorum 00 uentos,Lupinos in farinam conte-Î*i^ admifee fernen fcEniculi,ueI fuccum ligüftid, amp;nbsp;hoc ad obfo-’^nmodum para,00 calidum comede,üitiofis inteftinisfuccurrit,ô^ fiatus difeutit»
Lupinus in puluerê redadus,amp;f marifeisimpofitus cas èxpcllit» Ad colicam pafTionem Lupinos in aqua maara, amp;nbsp;deinde cos *'ïïnduca,tum remedium adferunt,
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Finis Literx L«
-ocr page 372-DE HERBIS, CAETERISQVE
NOMENCLATVRAE,
T^ids^
Maccn
ttîulcAteitWmefr,
. ANNOTATIO
IN MAGEM,
ACER, Plmio,Diofcondi amp;nbsp;Galcno cortex eftrübe^ radias magnæ, nomine arboris fuæ, Conueh/tureX India,guftu acerbo,SC cum quadam acrimon/a,iocùn-dcodorato, ut Galcnus inquit* RecentioribusMadï dicituf ,qui affirmant,non radicis,fed nucis myrilticæ ac odoraff, lupenbrcm cordeem eflè ; id^; uerp propius eft, amp;S planéjta modô cernitur, Quippe Nux mynibea corticem habet, neluti tencUvm iugïandis putamen,quo tegitur. Supra hune cortieem cortex alter uihtur,qui totamnucem non tegit, fedueluti cancenuspemucera difcurrit,quamuis in aliquibus,iêd raris tegat,qu/ eft fubruffus,amp; Macis appeUatur, ut Antonius Mufa, HermoJaus Barbarus,æ RueJlius pro certo affirmant.
Macis cortex eft ex nuce myriftica,quant Muicatam appellant^ proueniens, Probatur Macis iùbruffum colorent habens,n^ri. cans enirn nullius eft precq,
TEMPERAMENTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Calefacit atq;deficcatin fecundo ordine:
. VIRES AC IVVAMENTA,
* Qui alui profluùio laborant,iUisauxiliatur ft utantur.
Confortât ftomachum acq; Cor, DurantMacesnoüem artnislyn Ceris uiribus, Virtutem habent confortandi, incidendi, amp;nbsp;confit» mendi omnes malos hum ores.
Si cuiftomachus ex frigore uitium contraxit,utatur M#ce,SC cxeobibat,tumremedioerit,
Confiéeemplaftrumex Macead ftomachum,hoc modo;Ma» cis duas uncias in puluerem rédigé,admifee maftichis ünciâ iinam, old rofarum femiunciam, Ceruftæ iq, drachmas, adde tantum ceræ,ut emplaftrum fiat,quod ftomachoforisimponc, hoc ipfum confortat,ôf concodioneni adiuuat,
Contra tremorem cordis Mace utens»
r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HE MAJ
-ocr page 373-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*77
DE M AI o R A N A.
nomenclaTVraë.
tneyomn.
ANNOTATIO IN MAIORANAM*
AI OR AN A her ba eft o dora ta, qug apud Diofcoridem 8^ Ph'niumSampfticus,^ Amaracusappellatur* Fuitautem A-’^îaracusCynare regis Cypri puer,qui cafu lapfus,dum ferret un-]^ §Uenta,fregit alabaftrum; Deinde quummmio dolore contabuiC f^^uerfuseftm Sampfucum, quæ exeius nomine Amaracus coc-pUeft appcllari* Vergilius2*Aeneidosait: Vbi mollis Amaracus ölumFloribusamp;dulciafpiranscompleditur umbra* Hinchtolc,. üm amp;nbsp;Unguentum,quod Amaricinum uocatur, ad cxcalfaciendos ^tq; emoUiendos neruos utile*. Quamuis Amaracus à Galcnopro ^liahérba,nimirumpro Matricaria ponatur, tarnen ab alijs anti.-quisHerbarum fcriptoribus Maiorana Amaracus uocatün Seri-turutroq; modo,femine amp;nbsp;furculo,fcd hæc uiuatior,amp; odore me-^or,ut Platina ait, Maiorana præftantiflîma eft herba, quæfiex Arabia, amp;nbsp;alqs longinquis region ibus adueheretur in Germaniam, tam preciofa effet,quam Mufcus uel Cr o cus eft, uerum quu apud hospaffimin hortis crefcit,nihil eftimatur: utuntur ea tantum pro ornamento hortorum,quumremedio opus habemus : quærimus exotica,00 noftrates herbas, qug idem multo melius præftare poft fent,negligimus,ita nos Germani dementia fumus obccecati.
Maiorana caulibus eft frutic o fis amp;nbsp;lignofis, qui muleis foliolis duris SC odoratis abundant, floret uiridibus nodis, in quibuslunt tcneriSCalbicantesflofcuIi, Semen nigrum habet. Gaudet inue terato fimo,fi in eo plante tur in hortis. In locis humidis amp;nbsp;opacis ma gnitudinem acquirit SC pinguior fit, in locis uero apricis fit breuft oramp; crifpa.
g “1
-ocr page 374-DE HERBIS, CAETERISQVE TEMPERAMENTVM. - '
Majoran a calfa eit atq^ficca tin fecundogradu. Gaknusinquit, Sampfuchustenuium eft partium,06 digei'6ntiseftfacultatis:defic cat enim amp;nbsp;excal facit ordine tertio»
VIRES AG IWAMENTA»
Oleum Maioranæ, quod amaricinum uocatur,habet uirtutem calcfaciendi tam interiores quam exteriores articules amp;nbsp;nemos, Succus eius fanguini concrete uel mortuo initus,ipftim diiToluit, Maiorana in lixiuio elixa, amp;nbsp;caput inde lauctur, ingentes dolores capitis fedat,
Prodeft cerebre Maiorana, aperit obftrudbonê membrorum, tollit Apoplexiam 8^ Epilepfiam.
Arida folia Maioranæ in puluercm contrita, Sc cxmelleillita, fugillatatollunt,
Oleum Amaricinum calefacitlocos muliebrcs.Prodeftufurpa-tum,contra omnes frigidesaffedus,confortât cerebru, èc omnia membra corporis.
Herba hcc magnam uirtutem habet calcfaciendiintcriora,cmof lit lienem,tumorem eius difcutit.
Bibitur dccodtum eius contra incipientes cutem fubire aquas, urinæ anguftias,amp; termina.
Maiorana calcfacit ftomachum, concodtionem adiuuat,undc 8d Tabem remouet.
Flores amp;Shcrba,fi in facculo ftomacho imponantur, dolorem iiliustollunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•-
Maiora in puluerem contrita, 8d naribus indita, purgatSd cale-facit caput,ita ufurpataquibuslibet conducit.
Vapor ex decodio eius ab infcrioriparte,amulieribuscxccptus, purgatmatriceói.
Menfes fubdita in peflö trahit,
Cum aceto amp;nbsp;fale contufa,contra fcorpionis idium illinitur,
Cumceracoadlaemplaftri modo luxatis imponitur, 6d centra tumores atq; dolores.
Illinitur præterea cum polenta contra oculorum inflammation nem,eorumc|ïtumorcscodemmodo,
Decodtum eius naribus attradtum, confortât cerebrum ipfum, ab humoribus frigidispurgando,8d præferuat ab Epile plia.
Maiorana cibo indita, eiusfaporcm cómmendat, faluberrima eft lieni tumido,in cibo ucl potu Îumpta,atq; etiam foris applicata,
Puluisex Maiorana cummodico Gingiberis, naribusinditus, mouetfternutamenta,ôdrefoluitcatharrum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
DE
-ocr page 375-SIMPLÏCIB, MEDIC/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/S
DE AQ_VA MAIORANA4
Folia ex caulibus decerpta in fine Map diftillantun
Aqua Maioranæ opitulatur capiti refrigerato, mane ac uefperi tribus uneqs pota,Só capiti iUita* ' nbsp;nbsp;-
Itidem bibitaurinammouct amp;nbsp;Lithiafin, confortât atq;calefa-rilmatricem refrigeratam, menfes trahit, pellit quoq; albût fluxurrt t’’ulierum,
Eodem modo in potu fumpta, prodeft contra Apoplexiamjo-^Uclam amiflam reducit,fcpius in ore retenta,memoriam emendat, confortât cerebrum,pota, ac etiam iUita occipitio*
Reibluit eadem pota omnem tenaccm,amp; glutinofam materiam, circa pedus detentam;corroboratamp; confirmatquoep cor, Deftillationibus capitis medctur,pellit catharrum.
DE MALIS SYLVESTRIBVS.
NOMENGIATVRAE,
AyfioHHÄet.
Malarttylueftria, Mala matiana,
^lt;gt;Iç6pfFeL
ANNOTATIO IN MALA SYLVEjSTRIA, J^YLVESTRIA Malafunt,utVergil.Marcelhisait,quæTheo critus in Bucolicis fuis Cf«M^AiVas, ideftmontanaMala appellat, i^ylueftria mala odore acutiorâ, fedimproba amp;nbsp;acerba, ob idSC conuitio dicata:rjs tanta uis,ut aciem gUdiorum perifringant,Syl '^cftria,ut Diofcorides inquit,uernis fimilia, adftringunt:oportet-4^cinhis quæ adftringenda funt, acerbis uti malis omnibus. Quidam Mala Matianaea appellant^ nomine fan’s ignoto, fortaflîs *nde fie dictai quod circa Mariana regionem, quç eft in Media,uel riiam Matianumlacumfrequentiffimanafcantur. A nonnullis Sor ^3 appeUantur, uerum, ut Cordus indicat,Sorbum longe aliud genus eorum eft,quod in Italia quemadmodum hiematura acmollia ^fpila, cditur,
TEMPERAMENTVM.
^^alalylueftriacunondumad plenam maturitatem uenerunt, namra magis adftringunt, quam cu matura funt, cor confortant, WgidaôChumidafunt,
8 i^
-ocr page 376-DE HERBIS, CAETERISQVE
C DE AQ.VA MALORVM SYLVESTRIVM»
Tempus diftillationis eorum eft in fine Odobns,tum contüfaia Balneo Mariae Hint diftillanda.
Aqua ilia mane, meridie ac uriperi fingulis uicibus ad irj, nncias pota, eft prcdofiflima aqua contra inteftinorum tormina,
leidem iumptaprodeft dyfenteriæ,medetur calculo,purgatrc, nesatq,ueficam,
Aquacximmacuris mafis lylueftribus circa diem 5« loahnisdL ftillata, ualde confère ad inflatamfacie, fiinde iUinatur^amp; fuafportgt; te iter urn ficcetur.
Malua, Malua minor, Liencapræ, Muris urina#
PAppcIc«,
ANNOTATIO IN MALVAM*
AÆaLV AM GrxciMaKxxnv^à moniendouentre uocauere, Ea^ \nim u£ebanturantiqui,e£iaminacetarfjscumladucaadfob uendamaluum, VndeMartialis;
Vtere Iaducis,au£ moUibus uere Maluis, Idem*
Exoneraturas uen£rem mihi UiUica Maluas
Attulit,amp; uarias,quas habe£ hor£us,opes,
E£nosquoquehodiemaluarum decodo ii£i folcmus in clyfte# ribus, ad aluum ciendam 8^ urinas*
Folia maluarum, urThcopbraftustradit, fobs iter ftquuntur, incurua^
-ocr page 377-H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ SIMPLICIB, MÊDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179
Jjeurua^ cum co pergunt ad occafum, ita ut ad cum fempcr fpe-^^nuProdigiofum nature miraculüm, ut herbæ nubilo die délite-‘^^ntem folem prodant, SC obieâ;a nube uclut indices curriculi,cef ^ edati fyderis ledern folioru ftatu conuerfione^ demonftrent, ’•flo ucrius lolarrj uieem exhibeantpta etiam,ut non aperto folc,bo ^^scolligerepoffimus/ Pliniuslib.20. cap.2i.duo eiusgenerapo-^l^quae foliorum ampli tu dine difcernitur.In fatiuis maiorem Gr^ *lMaIopen, alteram ( ab cm ollie nd 0 aluo, Malachen dixere, Syl-'’^ftrem,cuius folium grandiufculum eft,06 albæ radices, quam At ‘^3?am,Sgt;0 ab exccllentiaefteftus Arifthalthæam uocare.de hacui-^^lupra in Althæa. Satiua Malua quondam in hortis ad cibos Ic-^^atur,ut ea ratione meliorefceret, amp;nbsp;eultura iocundiorem fapo-’’^nirefcrret, Indicantq; hoc Flaccusin Latinis,in GræcisHelio-’ ^Us,quotidianum pro olere Maluæ ufum fuifle. .
DESCRIPTION
Maluscduofuntgenera. Alterarubentiafolia Balterauero can-’^ida habet,formam habent fimilem,amp; radices Candidas.
TEMPERAMENTVM,
Malua réfrigérât Schumedat in primo gradu.ÆginecainqUit, ^dua réfrigérât quidem, fed non cuidenter, magis autem hume-ß ’^at:unde etiam aluum fubducit, idq; propter genuin am dus uifeo-
^Utem.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA.
Malu« folia profunt contra calida ac dura apoftemata,contrit ^ôefuperpofita;
Admaturandum teranturfolia cumrecenti axungiaporema, ^ füper tegulam calidam ponantur. Hoc etiam ualet contra duri-^itm fplenis Slt; hepatis. Folia ad hanc rem fumuntur cum uiridia font.
' Radix efficacior eft quam foliauiridiafinearida.
Radix Maluæ in aqua clixa, 06 deinde contrita, admixtol^; oui ^bo amp;nbsp;farina hordcacea,câlidis abfeeifibus importa,cos réfrigérât ^^: emollit.
Radix amp;nbsp;fernen lenitermoïliunt.
Herbaetiam coda cum radice, fere ad Confumptionem âquæ, *Pparebitquafi quedamuifeofitas : quæ fuperpofita apoftema ma-^rat,durum rclaxat 8^ rcmollit.
Ex aquainqua Malua coda fuerit, addita Cera Sf olco, fit opti-'^umunguentumadapoftematairtungenda. RecentiafoliaMaL üæ decoda,8ó uulneribus impofita,ea fanant.
Flores codi cum aqua mulfa,uel ùino,amp; pofte a contufa,fanant duratubera,ut ulcéra Seftrumas, .
Tollii
-ocr page 378-DE HERBIS, CAETERISQ^Vl
’ nbsp;nbsp;ToIKt dolores fedïs,8ó membrorum conquaiïatorumjmpofita«.
Seinen cum uino amp;nbsp;oleo oliuarum temperatunijpellit omnesn«l culas faciei, 1111 turn»
Malua cum urint hominis deeoda/anat manantia capitis ukc-ra,amp; furfures,ß caput inde lauetur»
Sacris ignibus,amp; ambuftis décoda folia,tritaq;, uitilÜïïrnc et ö-Icoimponuntur,
Eft Malual decodo uis infidentiüm fceminarum locos fouendo mollire»
Decodum eiusquoq,prodeft erofionibusuefieæ, Scintedino* rum,uuluïc,fedif(j;,clyfterc infufum»
lus decodæ cum radice fua, contra omn ia uenenä auxiliatur,ß continuo à bibentibus reuornatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
Malua cum foeniculo BCanifo elixaac bibita, mulieribusladi» copiamadfert»
Cum melk contufa,ukcra oris fanat*
Eadem cum faluia contrita,ÓC quotidie importa,ftrumas,parörf ridas,panoiq; fanat,citrauülnus.
Radix mammarum uitqs occurrit adalligata in lana nigra. TuC Hm in lade coda ,8^ forbitionis modo fumpta, quinis diebus eftieii dat.
Succus Malua parturientibus potui datur, 6ó foluit at^; cxpcL lit fcetum. Succus Melancholicis datur cyathis ternis tepidus,in fanientibus quaternis,reddit^ tales homines quietos,Prodeftqüo quecomitialibus. Malua décoda in iufculo gallinatum uelpülli, cum farina hord ca ce a,ukÿ ad craflitudinem folidam, deinde corttu fa cum duOrumouorum uitellis, SCoko uiolarum in quantitate {uffïcienti,amp; parumcroci,omniafimul mifcendo,refoluit,emonit, atq^maturat omniaapoftemataGholericaamp;Scalida,óómitigatdo lorem membrorum impofita.Fomentum ex aqua décoda circa pC des educit deftiUatiortes ex capite.
ElixaturtenellæMaluæcauliS ablata cyma addirisfloribus,amp; cum fale, oleo oliuarum amp;nbsp;aceto, ad modumacetarij comeditur# amp;nbsp;morbis prædidis auxiliatUr.
Ad menftrua prouocanda certum experimentum»
Radix Maluæ ad modum digiti craffa 06 longa, uel etiam long! or,radatur aliqüantulum,S6 fuperfpargatur puluis fcammonij,amp; fubdatur,ungatur tarnen prius cum melk fi uolueris.
Ferunt hominem omnibus morbis cariturum, fi qualihet die « fucco Malue aliquid forbeat.
Valet hæcherba contra omnes aculeatos idus, praecipueuord fcorpionum,uefparum,apum,murisaranci*
QuinSC
-ocr page 379-SIMPLICIB» MEDIC,
»SO
Quin S^tnca cum oleo cutiq; iUica, hominem ab niiunatalium ®^iolarum défendit»
DE AQ.VA MALVAE»
! Quando Malua floret, radix una cum caulibus minutim conci-^^ndaerit,^ diftillanda circa principium Maq.
, Aqua Maluæperdiem,amp; circa nodem quater, Só fingulisuich ^us iirj.unerjs bibita,auxiliatur pundioni laterali amp;nbsp;pleuritidi,pur gat uulnera» Eadem fex,aut odo uneqs pota, mollit amp;nbsp;fubducit ^uum, compefcit dolorem matricis, rumpit 06 fanat interiores ab-feeflus» Itidem in potu fumpta tollit dyfenteriam,pellit calculum, dolorem ueficæ rcprimit,purgatq renes amp;nbsp;ueficam»
Temporibus illita, conciliât fomnum. Si ea fricentur pedes Ia-^orantis calidafebre,inducit quietem,amp; fedatficcitatem» Parotidas pellit, auribus tepida infl:illata,óóforisapplicata, 8C in potu fumpta» Tenalmo auxilia». tur pota,amp; linteolis aluo impofita» Sanat morius uenenatorum , fi inde lauentur, 00 linteolis applica-ta, pellitfcabiemamp; pruritumatq; maculas corporis» Eadem pota pedis ueneno refiftit, èc prgferuat ne aliquis corripiatur eo morbo» Itidem uulneraimplet carneim pofita,uclficxca lotafuerint»
D E AQVA fLORVM Maluæ»
Aqua hæc mane,meridie ac ue-fperi fingulis uicibus iiq. unerjsbL bita, facit ad tormina inteftinoru, calefacit amp;nbsp;lenit»
DE MALVAMAIORE
NOMENCL ATVRAE,
mi^öj^H,
Malua fatiua maior»
Malua hortenfis»
Malua Romana»
Malua tranfmarina, Smïxop»» WirtterKoptt.
2^lt;^mifd}pappelctt.
ANNO;
-ocr page 380-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
e ANNOTATIO IN MAIOREM MALVAM« ' A/Ta L V A mator eftjUt Rudlïuslt; bC Dodof Hieronymus Bock '^ienbunti quam Germani j£rtt ^OpH ^ ÏVintCV ^OpH à tempore appellant,quia à tempore mefli's ufq^ad byemem flores gerit rofisfimfles, flores q minus quam rofæ fugaces, diuq; u/gor àC uita durât. Hæc Rofa àpud ueteres Græcos môàc^^h appdlatafuit, cuius folia cum foie circumagi Columella tradit, ubi inquicEt mo loche pronofequitur quæuertice folem. Romani Maluani fati-uam ac Maluam hortenfem earn quoep appellant. Quidam MaL uam Romanam uocant. Vulgüs pulchritudinem dus demirans Rofam tranimarinamcœpit appeUare^Nemo non banc hortisfuii ferit.
DESCRIPTIÖ.
Malua maior ac fatiua, ut Ruellius ex Theopbaftro probat,f^« pe grandefcit in arborem amp;nbsp;baculi ulum præbet, folds amplis,cir-cinatæ rotunditatis,rarioribus irt ambitu fegmentis. Caudex fîm-plcx,Iuxuriofæ proceritatis attollitur,à medio fere ad uerticem pul cherrimis floribus decoratUs,brcui admodum pediculo dependen tibus,qui uenuftate rofis n on Cedunt,amp; fi fuppetcrct odor, deprin cipatu eertarent,cum nee colore iuperantür,purpureouermicula-
P tóue, nee etiam interdum candido, odore tantum umciconftat. VicilïïmèmaluaCeocaule funduntur Rofæ, quædamiampatent, quædam nafcentibus flmiles, nunc primumexeunt, aliæconuolu-tis adhuc foliorum paniculis nondum debifcunt. Capitula quæ-dambreuibusinnixa petiolis, 00 leniterin mueronem fartigiata, primum c caule proflliunr, fjfq; paulatim intumelcentibus, præ-gnantia florum inuolucra fatifcunt, in quibus dehifcentesrofæIele pandunt,ólt;C cxplicantur in folia, ftrudlili quadam ferie numero-fa,calycibus apices paucös complexis, qui lutei meddsemicant,qui bus,decidentiDUserumpuntpurpurea ftamina. Hisfoetusfuccre-fcit, multip’icitertunicatus, atqj in umbilici formam numerofofc-mine coagmentâtus, in quibus Cum deeuHa funt folia, reliquarum maluarum modó lèmina recluduntur.
VIRES AC IVVaMÊNTA.
Malua maior humida confiât natura, quemadmodum Sôaflæ fpecies Maluæ,8ô ad uariOsaffèdus tam exteriores quam intcrio-res ualde eff accommodata.
Herba, radix, aut fernen in héle, autuino fl decoquanturæin potu fumantur,fedantcalidâm tuflim, fanant pulmonem exuiccra tum,Singulare quoq,- remedium eft contra Phthiflm.
Malua maior in uino aut aqua décoda,atq; melle amp;nbsp;alumine ad-dito,medetur oris gutturifq; exuiceranoni, atqj putredini, fi deço-dumillud
-ocr page 381-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I$I
^uni ifludgargarizeturj-Só aliquandiu in ore contincatuf, DE AQVA MALVAE MAlORIS.
AquadeftiUataex RofisMalu^ maiorisualdeprobatacft con-*fi oris aphtas,amp;^ contra omnes tam exteriores quam interiores ca ^otes,medetur facris ignibus amp;nbsp;gutturis ulceribus,06 omnibus alqs ^moribus,gargarfoata,uel h’nteolis foris applicata*
Eadem fæpius pota,preciofa aqua cft,ad omnes interiores caio l'tsfebriumjrefrigerat amp;nbsp;emollit omnia pulmonislaterifq; apofte-•iiata,
SanatS^mitigatdyïènteriam^calidosabfcefluslocorum mulie-Drium,renum atq; ucficæ»
Eandem quoqj habet uirtutem,qua aqua ex aÜjs lp cc ie bus Mat ^ædeftiHata,
DE MANDRAGORA*
NOMENCLATVRAE
Mdcr/^ayóf«}.
AFamp;fai7ró/40f(^a^»
Mandragora^, Mandragora,
2(kUtt,
ANNOTATIO IN MANDRAGORAM, jyTANDRAGORAM quidamCirceamappellant,nomeniiU ■*^facientesaCirceïquoniamcrediturradix eins amatorqsue-^zficijs utilis eiTe.Pythagoras Anthropomorphon earn uocauit, ^ü^euoxhuman^ forme plantam fignificat. Vnde agyrt^ amp;nbsp;circum fotaneiimpoftores occafionem arripuerunt, qui radicem Humana effigie infignitam circumferunt, amp;nbsp;Mandragoram effe teftantur, Pinguntautemeamfubpatibulo nafciexurina pendentis Rins, 5lt; ’^cftodiendo adeoaltcclamare hoshomunculos,utobturatisau-. Hbus erui oporteat:quod faciunt Hac radice canis caudæ adaHiga-^5gt;óópluraaliafabulamentafingunt,quo nummos abignaraple. ^textorqueanu Sunt autem iliac radices fiéliciæ,06 manu fan x- éi ^^nnarum radicibus,Humana effigie fculptis,poft:eaplantatis:ua^ flt;^untur radiculæ paruac,quae reprgfcntant capiUos,herbam,pecó. ^pilos,06 ex terraeum eolorem acquirunt,ut radix eflè uideatur.
-ocr page 382-DE HERBIS, CAETERTS^VE
ç Hieronymus Herbariusinquit, à radice Bryoniæ cas radices fórgt; mari» Columella tarnen Mandragoram femi hominem uocat, fed deceptus eft, uulgi opinionê fecutus,uel ( quod magis probandum eft ) ita fcripfit,quia eius radix in duas fibras,ueluti in duo crura di-uiditur.Vera Mandragora folijs laducæ ferme eft fimilis,radiccm habet magnam,cuius in medicina multus eft ulus» Baccas fert magna s,amp; nigras,quas comedentes paftores leni fopore foporantur, Diofcorides duo genera ponit Mandragoræ. Altera quæ candi-daeft,amp; masappellatur»Alteranigra,quæfœmina dicitur, TEMP ER AM ENTVM»
Mandragora réfrigérât amp;nbsp;defîccatin tertio ordine» VIRES AC IWAMENTA.
Radicem eius, fi quis comedat,uel ex ca bibat, tam fortem fom-num conciliat,ut in urendis, aut 1ecandis ex corpore membris,dolor non fentiâtur»
Quidam Mandragoræ radices in uino ad tertias decoquunt, traiectafq; per colum feruant,utentes cyathi unius menfura contra uigilias,amp; grauilTimos dolores in his quos fine doloris fenfu lècare aut urere uoluerint»
Sopiunt poma etiam in cibo, amp;S naribus olfaftu admota» poteft idem 00 eorum fuccus: uerum largiore utroq; modo, ufu uefeentes jj olfadantesue obmutefcunt.
Folia eius contufa ac capitiimpofita,fcabiem cito curant.
Oleum ex Mandragora conficitur hoc modo: Accipepoma Mandragoræ,atq; eain oleum oliuarum pone,^ in co per très,aut quatuor dies macerari fine, deinde oleum illud decoque, aelineo pannopercola.
Hoc oleum temporibus illitum,fomnumSif quictem conciliât, quando aliquis dor mire non poteft.
Idem ingences calores ex homine repellit,
Cortex eius confert ad remed ia oculorum,
Cortex trium obulorum pondéré pudendis mulierum appofi-tus,menfes 06 foetus mortuos trahit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
In puluei em contritus cortex, 80 clyftere inftilus, fomnum æ quietem maxime conciliât.
Radix in uino co(fta,atq; applicata dolo*rcm membrorum in pa-ralyfi ac podagra mitigat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Succuseius cumlacftc mulieris tempéracus, ac temporibus eorum, qui in febre acuta dormire nequeunt, illitus, fomnum pro-iiocat.
Radix trita ignibusfacris cum aceto, amp;nbsp;ftrpentium idibu8,cum melle aut oleo fuccurrit.
Strumas
-ocr page 383-SIMPLTCIB. MEDIC. jK v #$X
Strumas panofq; ex aqua difneit, 8^ cum polenta articulorum dolores fanat. , nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ .
' , REMEDIA'CONTRA MANDRAGORAM inpotufumptam,exDiQ(coride» ’ Scquuntur hauftam Mandragoram quamprimum fopor, lan-S^or,0ó inexpugnabibs fomni neceflitas,nihil à morbo qui Icthai-8^sdidtur,dilïerens, Proluntantequam quiequam horum fiatjUO ”'itiones, amp;nbsp;à uomitionibus ftatim mul fa aqua nitrumq;, amp;nbsp;abfin-*^ium cum paflb dulciue uino fumpta.Rofaceo prxterea,^ aceto^, ’^aputinlpergendum excitandumq;, amp;nbsp;commouendum corpus» Admouenda indem quæ olfacftu exciccnt,Eupatorium,piper,finâ-P^caftohum,ruta,ömniaq; ex aceto trita»
DE AQVA MANDRAGORAE,
Kerbam ^ radicem contufam deftiiïato in fine Maq, AquaMandragorac modice fumpta, uelfronti amp;nbsp;temporibus ’ initajomnum conciliât.
Mane ac uefperi tribus aut quatuor diebus fronti, amp;nbsp;tempori-busillita‘, fedat capitis dolores ex calore prouenientes, Extinguit omnes calores linteolis applicata,repellit ita omnes dolores,amp; apo ftemata,
DE MARRVBIO.
NOMENCLATVRAE*
Çi2A.ilt;fx^iS. 'j'ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ♦
jVIamibiuni^
Prafium* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Ballote, Marrubium nigrum, y. Marrubium fylueftre,
1
-ocr page 384-DE HERBIS,* CAETERISQVE
ANNOTATIO IN MARRVBIVM»
ARRVBIVM eft quod Græd ob amaritudmem ka uocant,ut Platina ftribic, Apud ueteresinter primas herbasnumcrabatur, fuitq^in maximo nominum honore, quemadmodum multus in medicina etiam vfus, præfertimq; in laxandis liene 0^ iecore, curandifq; multis alijsmor bisamp;uitqs» Marrubium,ut Hieronymus Herbariusinquit, Ger-manis didum 2(nb0:n, quód morboeiusnominis putris admo^ dum procliui ac familiari auxilio fit» Duplex quidem eft : Album quod odore eft iucundo,fapore amaro, Aliud uero nigrum,odorc foctido, amp;nbsp;folqs non ufq; adeo albis, Græci appellant balotem,nos Marrubium nigrum,Eli etiam Marrubium fylueftre,quod eftge* nusSylueftrisGallitrici» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
D ES CRIP TI O» \
Marrubij folia funt pollicis magnitudine, rotunda Ar hirfuta; Flores amp;nbsp;fernen diuifafunt per ramos, eftque fernen rotundumSC acre»paules habet candidos,afperos amp;nbsp;quadrangulos, fobaq ama ra» GaudetrureSlt; arenofislocis,acquirit cocruleumfloreminacu# leatofcapo.Diofcoridesinquit,Marrubiumnafciturinruderibus 8c circa areas domorum.
TEM PER AMENTVM,
Marrubium calefacit atq? deficcat in fecundo ordine» Durât unum annum,habet naturam diftbluendi ac aperiendi,
VIRES AG IWAMENTA»*
Herbæhuiusfuccus,ucl fernen inuino cummÂIéfidecoquatur, amp;nbsp;potui detur,opitulatur tabidistuflientibus amp;nbsp;fu^friofis» Ad peftem Marrubio uti conuenit, folia eius ucl fuccus linteolo applicari debet»^. Secundas educit»
Succus in fole ficcatüs,8ó nielle atq; uino permiftus, amp;nbsp;oculis ilIE tus,eorum claritatem adiuuat»
Folia cum melle temperata ac inita,fordida purgantulcera,La-terum dolores mitigant,in uino fumpta,
Succuspermiftus cum oleo oliuarum, atqj auribus inftiHatus^ doloremindeptllit» *
Marrubium conducit ifchiadicis, 8^ uitqs ue ficæ.
Contra tufïim, Recipe focniculum,8ó anethum eodem pondéré?
amp; teftiam pattern Marrubq adde,atq; in uino decoque,deindeliD teopctcola, ea potiO tuftim fedac.
Cuiinteftma dolcnt,uelfradafunt,Marrubfumcumeneinui^ no decoquat,eapotio frigida fæpius fumpta, optime prodeft»
Cumdulci radiee,Slt; ftminefoeniculi, in uino ad tertiasdeco», duq,afq;pcrcolatum,ó^ curafaccharo edukatum,prodeft contra, uitiainto
-ocr page 385-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' §iMPLICIBgt; MEDÏ04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS| Wtia intcfti’norum,8ó obftrudioncm un'næ,
Marrubij folia ficca cum iemine dccodla in aqua, aut uiridiimï fuccuscummclk tempcratus, datur fufpiriofïs,tuffientibus amp;ta^ bidis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;^
Mulieribusapartunonpurgatis datur, ut menftrua Sófccun^ ^as extrahat.
Item in difbcili partu,8^ his qui uenena hauferunt,aut à ferpenti ousdemorfifunt,potioprædiâ:a etiam fumenda eft.
' Ad lumbricos, Accipe Marrubij, Ab fin th ij, 8^ lupinorum pa-Ha pondera,amp; in aqua mulfa turn uino decoque,amp; bls aut ter um-bilico imponc,necatlumbricos.
Ad unainquanc^ fcabiem contunde Marrubium cum axungia, amp;imponi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;',-
Marrubium eft peculiaris medicina,contra uermes aurium,hy-drôpifîm,difuriam,amp;inteftinorum tormina, aperit oppilationem iccoris at q; licniS;
Ad grauem tunîm,ut Apuleiusdocet, Marrubium coques ex a-qua,Só dabis ei bibere,qui grauiter tuffiunt,fanabit mirifice.
Ad condylomata Marrubium combure, eiufq; cinerem mfrica, fanabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , quot;
H nbsp;Si quis uenenum iumpfit,herDæ Marrubij fuccum dabis ex uino
ttetcri:difcutit nanq; uenenum.
Herbæ Marrubij decodi aqua corpus lauato,fcabiem difeutit, Sf impctiginem tolliu
Ad pulmonis extenfionem, Accipe Marrubium ex melle codu, tn ire fatiabit.
Siquis ab operelafTusincideritinianguorcm, amp;neruorUm ba-buerit dolorem, marrubij fuccO cum oleo rofaceö permixto perurt ges eu m : fine mora fanabitur,
EX lOANNE VIGONIO,
Recipe foliorum praflij,florum rorifmarini manip.fcmis,'dulcf^ Micis, fe. petrofelini ah. m.5. liquiritiæ mundatædrach.x. paflu-Iarum,prunorum,iuiubarum ana une. i. fc.communium drach. v# dcduabusradicibusunc. quatuor cum aqua 80 parumuini gra-natorum» Bulliant omniaulq; ad coniumptionem mcdiæpartis:dc indecolentur,ÔC dulcorentur cum faccharo füfficienti,amp; fumat pa tiens ad quantitatem medij cyathi, quia mirabiliter fanat colicam ^ftranpuriam.
Vinum Marrubij in autumho ex dulci mufto confeâ:um,omnfa intcriora membra purgat amp;nbsp;aperit, quotidie bibitum. Conuenit quoq; uitijs pectoris,^ omnibus quibus marrubium, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h irj
-ocr page 386-DE HERBIS, CAETERISCLVE
DE AQ.VA MARRVBIL
Tempus deftillationis eiuscft,uttota fubftanna,radix,ciuli8amp;r herba inuicem concifa m fine Mai] diftiUentur»
Aqua Marrubfj mane ac uefperi ad q.uel iq.undas pota,facit ad tuffîm,difficultatem fpirandi,excreadonem fanguinis,bydropeni, confortât ftomachum, pedus, pulmoncm, iecur, lienem, renés ac uefîcam. Confortât fœtum in utero,à grauidisfoeminis duabus un cqs pota.ingenium amp;nbsp;memoriam confortât, ÔC acuit,capiM iUita»
Âuribus inftillata dolores earum leuat, purgat amp;nbsp;mundat recefl tia uulnera,mane acuefperi inde Iota, Sanat quoq; aperta ulcéra* •
Pota pellit phantafmata,ÔC mala infomnia»
Sanat omnes tumores illita.
Et by dropifî laborantibus fubuenit,fî contincant fe ab hunudisi amp;nbsp;alia nimia potione,
DE MASTICHE.
nomenclatvrae.
tAteslyv»
Maftiche,
Maftix,
XEmweÿlt;5«mmb
ANNOTATIO IN MASTICHEM*
p^A S TIC H É, Ut Diofeorides inquit, eft refîna qbæ lt;x lentficà ’ '^arbore nafdtur.Plurima autem amp;nbsp;probatiflima nafeitur Mà ftiebein Cbiolnlula, bohitateq; in ea antecedit quæ pellucet,8£ Tyrrbenæ ceraî candore fuo fimiliseft, crafra,friabilisamp; odorataî quæcontrauiridis,deterior, AduIteraturMafticbe admiftispE nearefîna autthurc. IrtiportaturÔ6 ex India, quadîfmèfpina,Ma* ftiebe, Item ex Arabia, Galenusin duo genera coUjgit,nigram8^ candidam:nigram Aegyptiam: candidam Cbiam uocari prodens* A uulgô 00 Pbarmacopolis tTÎAflijr dicitur, Sed Plinius amp;nbsp;Diofeu rides MaRiebe nominatiuo cafu dixere.
TEMPERAMENTVM*
Maftiebe probatiflima eft,quæ fpkndida SC Candida eft, Cale* facit 80 dcfîccat in fecundo ordine. Habet naturam moIhendiôC digercndi,unde amp;nbsp;ftomacbo,iocineri,ÔC aluo quæ fuperfluo Ph^ gmate obduda eft,conduciU
VIRES AC IWAMENTA*
Duris apoftematibus prodeft, cmplaftri modoimpofitj, CIcum
-ocr page 387-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|§4
Okura Mailiches eafdem habet uircszftomacho accommoda^ eft,multos malos humores attrahit,
Maftichein aqua decoda,amp; iénune focniculi admifto pota,t'on ^oftionem adiuuac.
Ad dolorem ginginarum, Accipe Maftichen in puluerem reda ^ain,Só admifce olybanum,^ ei parti maxiUæ impone, in qua gin S*üae dolent,opitulatur,
Maftiche manducata dentibus, eos candidos reddit, expurgat ^februm ex malis humohbus,eo modo ufurpata, Diofcoridesinquit, Maftiche additur in dentifriciâ, SCiUitioA ’’es ad exterendam cutem infacie,itemadreplicandaspalpebrasgt; Adhibeturianguinemreijdentibus, tuffîucteri. Commanducata ®rishalitum commendat:amp;ginginarum tumoresreprimit.
DE M E L L Elt;
NOMENCLATVRAE,
MtAi.
Mei,
^0nig.
Hydromel, Aqua mülfa,uuigo Mc-do di citur. Ulcb Ober ^OWg wAfpr. Oximél, ^Ott^mft^fllg, MeliCratón,ueI mulfum, i^Otti^ mit Wem. Xßm Claret ober ^ippoérao.
ANNOTATIO IN MEU
E L â Græcis MtÄi dicitur, Venit hoc ex ére uergiliarum ex-ortu,uel fyderc Sirio fplendente,{ublucanis temporibus.Suht ’^i dicant Md efte coeli fudorem,alfj fiderum faliuam,a]rj purgén-’isfeacris fuccum, Meilis tria funtgencra, Vernum, ex Horibus, eonftrudo fauo, quod ideo uocatur Anthinum :hocquidem at-Hugi uetant,ut largo alimento ualida exeat foboles. Alterum genui eft mellis æftiui, quod uocatur Horg on,à tempeftiuitate precipua^ ipfo Sirio exfpkndefcerttepoft Solfticium. Tertium genus mellis »ninimèprobatum,iylueftre, quod Ericæum uocant, conuehitut poft primos autumni imbrcs,cum erice fola floret in fyluis. Præd-puacherbæexquibusapesmatutinum rorem coUigunt, undemd confidunt, funt Rofa, ferpillum, apiaftrum, papauer, faba, lens, pifum,ocymum,cythiius. Optimum tarnen mellificium eft,quod
-ocr page 388-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C éx thymo fît, 8£ ob banc rem fîculum mei amp;r atticum palmam fert^ propter thymi abundandam 06 luauitatem. Mei decodum crudo melius habetur,neep enim adeo mflat,aut præcordiorum dolores, ac bilem auget, Corporibus frigidis amp;nbsp;humidis conuenit, Senibus ergo mei perutile, ut Galènusinquitnh uigenti autem ætate,amp; ca lida intempérie, in bilem peruertitur. Democritus femel interrog gatus,quo nam pado,^ inoffenfa ualctudine hommes, 06 longiOx re æuo uitam prorogarent,refpondit, Si externa oleó,interna mei k delinantur» Ex mclle fit Hydromel, quodaquam mulfamuo-cant. Hancuulgóuocantmedoncm, Oximel uinum ex aceto,06 mclle fadum. Oenomeli,id eft mulfum uinum,codum cum melle» ld etiam multi melicraton appellant, hinc Herrnolausinquit: lit-lins pollux nefcio quamrede, melicraton fcribit eiTe, quodnunc oenomeli uocamus. Cæteri magno hæc difcrimine feparauerunt, Diofcorides melicraton dicit, à Romanis aquammulfam appella-ri,uel dukem aquam»
TEMPER AMENTVM,
Mei natura calidum eft in primo gradu, Sóficcuminftcundó# Galcnus inquit,MeIdefîccatÔ6 excalfacitordine fecund o» Pri-mum bonitatis locum obtinetmcl, illud quod uerno tempore ab apibus conficitur,D einde çftiuüm magisprobatur. Autumnalcim D probatur,nullif^uiribuscftpræditum* Mei quodin Germania habetur optimum efle iudicatur, quod prædulceeft,amp;rutilum, neep ualde humidum*
VIRES AC IVVAMENTA,
Candido melle utendum eft in medicinis refrigerantibus, Ruti-lo autem in ealcfacientibus medicinis.
Sylueftre mei,non eft tantæ uirtutis, quam domefticuni;
M.el Conducit hominibus debilitatis,ulürpatum ut aqua mulfa# Hominibus natura frigidis in calidoiufculo exhibendum eft. Natura ucró calidis,in calido iufculo dandum.
Mel cum Camphora permiftum, 06 ad tres dies repofitum, mXi culas faciei extent,fi ex eo inungatur. Idem præftatmcl cum feile b ou ino permiftum.
Mei pcdus expurgat,cmollit apoftcmata,tam foris quam intus in corpore exiftentia.
Sanantur impetigines decodo cumliquido alumine mcllcinun-dæ. Sanantur eodem pedum claui. Contraincertosauriumfo-nores dolorefq;, cum tritofolfili fale tepidum inftillatur. Mede-tur 06 faucium uitrjs mei, tonfillis 86 anginis, in quem ufum garga-rizatur,86 eo colluunt os.Crudum omne mel inflat,ut Diofcorides
’ ait,aluu Ô6 tuffirn proritat, ob qua caufam defpumato uti oportet*
Mel mun-
-ocr page 389-SIMPL'ICIB.MEDICgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#§^
Md niundificat,oppflationes fpknis actif hcpatis aperit,auxili# turhydropids,membra debilia corroborate
DE AQVA MELLIS.
Md cx apibus diftillationi conueniens cÄ, quod colore cau-didum eft, Hocantequam diftäktur, adrnifeeri debetpuræamp;S al, bæ,IotsEq, harenæ, quæneq^ficcata, neq; arefadafît, ignisprimö debet elk knis aclentus» Si caput fæpiushacaqua lotumfuerit 3c illitum,facit prglongos ac pulchros capillos*
Oculisinftillataualdeprodeft, pcllit quoq, albugincsoculorue Mundificatimpura uulneraamp; uetera ulcéra, fî per diem femel stqj iterum ex ca lauentur. Facit carnem in eis ren aki, f^pius inde kta,uel fî linteolum in ca madefadum,illis imponatur» Omnibus Ânibuftismedecurlinteolisimpofîta,
ALIVS MODVS DISTILLANDI MEL»
Accipe mellis quantum uolucris,amp; immitte illud in uitream me tam diftillatoriam, amp;S repone xüq. dies lub fimum equinum: amp;nbsp;uk deut beneoperiatur,dcinde uitrumimponefornaculæ difdllato, fiæ, quçcinerefîtrepkta, mei illud lento igncdiftillaperuitream metam diftillatoriam, quam Akmbicum uocant,cum autem ftilla feinGeperit,tunc partem ignis exfornacula extrahe, aquam albam g Suæ primum uenitexcipe, lutea autem aquaueniente, earn fepara* t«m excipe èC rekrua. Item quando hominem peftis inuadit, Ac, tipe huius aqug duasuncias,aloe epatici,myrrhe rubeç,crôci orien tab's fîngulorum decern grana, amp;nbsp;folium puri auri,eainuicem con-trita indes huic aquf,^ egrotanti potui dabis,medetur ifti morbo, ^ muleis alijs morbis.
öteyuKke, Cßc^lcpÄkc» gt;
' nbsp;nbsp;3
-ocr page 390-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN MELILOTVM; - z-
A/TeL1LOT VM,PliniusS^CcIfus Romanf fernïonïscandidt '*’autores,Sertulam Campanam appcllant.Cato nulla diminu-clone ufus Sertam Campankam dixit, ab ufu amp;nbsp;natal! Iblo tota apgt; pcllatlone bacilli facia: quia folium ciuscoronamentisfît dicatuni. In Canmania autem italic fit Commendatiflima; uulgus medicorum Steift Ake interpretatun Eft enim genus trifoh), Diofcorides banc utpote triuialem non depinxit, circa Nolam tarnen Iraliægf-gni. Colon'sluteiodore languido tradit. Verum tria, utRueUius Icribitjcius inuéniuntur Herba rif reiprudentibus faftigia, uulga-reftatim ab radice fruticofum, cubitale, flag el lis cxilibus, coma trifolq,minutaaclerttcfimbriata,flofculo melino, odoriseiufdem cuiusamp;C herba,nempe fuauis, tereti ac per ramos diffufo femme, Alterum afpeftu cano, croci odore ac flore, pinguiflimisacbre-uiffimis folrjs, Tertium fimile fœnogræco,folio raró,lêmine in lunata filiqua, glauco,rotundo, flore luteo,odorato, Aliquietiani Coronam regiam appellant, cuius figuram quodammodorefert, DESCRIPTIO,
Melilotum planta eft, fuper terram inflexaac propagatafloré luteo,coronæregiæfimilis* Radiccm intfà terram habetlongamgt; 8C fruticofam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TEMPERAMENTVM/
CalefacitSó exiccat in primo gradu.
Seinen tribus annis durât integrisuiribus,quot; '
In medicina hoc ufurpatur cum Corticibus,eft enim lemen adeo minutum, ut non abfq; corticibus comode poftit ufiii effe. Habet uirtutem confortandi,caula boni odoris.
VIRES AC IVVAMENTA,
Semen decodlnm in uino amp;nbsp;bibitum,difcutit flatus ex inteftinis, prodeft oppilationi renum êó ueficæ. In iulculum uel cibum fernen inditum,reddit ipfum odoratum,emendat dentes,
Prodeft apoftcmatibuscalidis, que indurata lunt, ficmplaftru fmponatur,hoc modo paratum, Accipe feminis iMcliloti,^ focno-græci,iêminis linifingulorum paria pondera,atque albqquiadmt. fto,cmplaftrum inde confice,
Hoc emplaftrum confert etiam ulceribu^ aurium forisapplica-tum, Conducit quoqj adfluxumhemorrhoidum, Sgt;C ulceragem-taÏium,impofitum,
Semen fingulare eftremedium ad fiftulas, cancrum amp;nbsp;hemorrhoid as,
Vinum in quo Melilotum atq,- Apium decora fuerint,hoclac-charo edulcatum,prodeft contra obftrudionem renuatq; ueficæ, Melilotum
-ocr page 391-SIMPLICIB/ MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig^
, Melilolum confortât cerebrum,amp; memoriam atcp etiam mcnl-°^a,fiexeobibatur. Illitumquoc^idempræftat.
In uino decorum atq; potum emo]lit,atq^ bene concoquit,uengt; dolorem leuat, fanat uulnera : fingulare eft remedium contra ^®IcüIum quocunq; modo ufurpatum, expurgat renes amp;nbsp;ueficam*' Madefadtum in aceto aut rofaceo,capitis dolorem lenit.
Oculis medetur cum ladle aut cum bni femine.Maxiiïarum quo W dolores mitigat, amp;nbsp;capitis cum rofaceo, Stomachi dolores in ^ino décoda, nel cruda.
DE AQ.VA MELILOTL,/’
Ad diftillationem conuenientem folia cum floribusex câulibus ^^cerpentur circa finem lunip
Aqua Meliloti pota medetur illisqui pertiirbatos habent fenfiis ^linteolum in ea madefadum capiti circumligetur,fenfus enim re-IlituitSc conferuar, facit ad memoriam pota, corroborât caput, Pf$lèruatqj ab imminentibus morbis.
DE MELISSA.^
NOMENCLATVRAE.
lliiAttfsó^fv^J^ni «
Melifla.
Apiaftrum.
M cl i ITop hy 11 o n.
Citrago,
Melifoiium»
UïwtterfvAWt tnehfrenfvAut.
ï^cr^ traut
ANNOTATIO IN MELLISSAM.
A/T E LIS S Auulgo dicitur ab Herbarrjsherba ill a quam Diofeo rides Græce McliiTophyllon, Latine Apiaftrum uocat,eo qd apibusfitiucundiftimum,undc Schacherba rufticiconfricareföhnt aluearia,fî quando apes retinere cupiunt ne fugiant.Nicander Meliphyllon quafimellisfolium appellat. Latinietiam citraginem ab odorc citrei mali dixerunt. A Græcis McliiTophyllon didum tft,quafî folium apium 06 melleum hue meUitum folium. A Germa-nisUîUtUV traut,id eft herba matricaria dicitur,co quód matricis doloribus
-ocr page 392-DÉ HERBIS, CAETERISQ^VÉ
doloribus 8ó affedibus fubucniat: folrjs dus,ut Herrnolaus inquif, ctiam ad coronamenta pudlæ utuntun
DESCRIPTION
Mdiffa herba cft indfuns diuifa èC odorata j natura fimilis MiU ioranasé
TÉMPERAMENTYMn
Cakfacit atq; ficcat m kcundo ordine.Tam ficca quam uiridisirt medicina ulurpatur, Poteftficcariadfolem,amp; deinde fuipendiin locoumbrofo, durât fynceris uiribusfex anno«. Habet uirtutem confortandi cor^ Virtutem æquât Maiorane^ucrum hæc coda ma-iorem effîcatiam hab et,nam ita fumpta, menfes longo tempore ob ftrudos trahit,purgat matricem,afïèrt mulieribus robur pariendir VIRES AC IVVAMENTA,
Melifla in ui no décoda,prodeft contra magnana animi defedi-ónem ex frigida intempérie prouenientem, qualis accidere folet mulieribus, Folia MelifTæ in uino fumpta, medentur üenenato-rum,amp; pyæcipuè rabid i cam's morfibus,
A ieiuno comefta cakfacit ftomachum refrigcratum,concodio nemadiuuat,
Si mulietes ex ca bibant, Cohibet praccipitationem matric/s, Folia eius fuperiori parti capitis impofita,multos praucs humo-D rescducurtt,caputq;leuereddunt,
Folia cum faktcmperataamp; manducata, medenturafthmati,æ thoracem cxpurgat, Vtilis eft melifla foeminis infidentibus ad du-cendos menfes,
In uino coda ac bibita confortât Cor, cakfacit ftomachum,
Folia eius ftrumis illinuntur,amp; fedis uitijs cum fak décoda, Ca-ligines oculorum fucco cum mellc inungi eximium habetur. Suc-eus feem inas purgat,inflationes difeutit,^ ulcéra fanat, Articula-rios morbos fanat,canifq; morfus,
Meliflbphyllum marrubio fimik eft facukate, ut Gaknusirt-quit, fed plurimum ab eöiiincitur, quam obrem necutitur eoqui-fpiam, Superuacaneum fi quidcm foret præfente marrubio,cuius tantus eft ubiq; terrarum proucntus,uclk uti Meliflbphyllo, Cagt; terum fi cui forte ad manum quandoc^ marrubium non fu er it, dlö uti Iiceat,modo non exciderit,quanto ab hoc exuperetur,
DE AQ.VA ME LISS AE,
Herba ipfa fol a minutim concifa in fine Map diftillatur.
Aqua Meliifæ per diem bis Só fingulibus uicibus ad duasuncias pota, 06 capillus quoq; fi inde lauctur nó finit hominem canefcere, Eadempota homines iracommotosac triftesiterumexhilarat, bonos reddit fenfus,06 iucundum eolorem.
Confert
-ocr page 393-SIMPLICIB, MEDIC, T - fS^
Confert ci cuius ftomachus ex frigorc ud repUtione grauatus ^ ßiciunus ifj, uneqs earn biberit, fanabitur,
Mdifla concifa 8^ parumper contuia bono uino perfun di dc^ Jj«,amp; per nodem itareponctur,in fidfliuafe bene obtcda,dcinde ^iftillabitur, Eius aquae fi quis unum cochlear iciunus bibent,ala,. ^fes facit fenfus,bonum ingenium amp;nbsp;mcmoriam,
Opitulatur hæc aqua,fi homo fuerit tadus apopjexia,ucl fi mem ^ra tremere inceperint,fiuc fit caput,manus uel pedes,quotidie tri-^usunct)spota,uelmembrismdefricatis. Lingua quot^exeafrica ta^rcducitloqudam amifTam, Medetur morbo comitiali in pom fanpta^bonum reddit oris anhelitum, fedat omnes interiores tu-mores,peUit colicam amp;nbsp;affedus inteftinorum, purgatmatricem^fa citquoq; ad aquam intercutçm, Succurrit febri quartang,mede-tur fcabid amp;nbsp;corporisulceribus,fiindelauentur, Prodeft uIcerL J^usorisgargarizata, Sedat dolorem dentium.
Item pota dyfenteriam remouet,fuccurrit in fplritus difEcuItate *ionnifircda ceruice fpirantibus,laxat thoracem. Cum fate ap, plicata ftrumas ceruicis peUit, purgatuiccra, articularios dolores ßdat, G ea fricetur. Eft peculiaris aqua contra ftrangulationem üüluæ,in potu enim fumpta,ftatim auxiliatur: Eadem pota malum fanguinem confumit,bonumq; fanguinem iterum generat.
NOMENCLATVRAi;
BalpmFcaut, Dhpv Si;^wwtnin^w^
-ocr page 394-DE HERBIS, CAETERISQVE C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALTERIVSGENERIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
NOMENCt ATVRAE.
. Calamcntum, • Ncpeta»
Calamencummontanum» Mentanonodorifera»
” euynmint5. nept
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN MENTAM,
A/Te N T A füauiffîmiodöris herba eft, Sónotiflima omnibus, *humanoq; genen’plunbus nominibus utilis, cuminmedica-mentorum, turn in condimentorum ufu, A Græcis hedyolmos dida^hoc eit fuauc olens: Menta autem appellata,quód fuo odorc mentem cxcicet. Hanc fuiHe puellam à Plutone amata,ferun£ Poc-j^ tæ,ucrfainq; in her bam fui nominis à Proferpina,cuiuspencxerat, Excitâthæcherba, ut Piatina inquit, propter inflammationemÔC humiditatem, demortuam Venerem, hancob caußm olim duces cxercitus uetuerunt, ne milites ha c herba ucfcerentur,uolcbant em cos tempore belli effe caftos, nc ufu ueneris effoeminati mollefque torpefcerent*
Mentarum differentias omnes nemo redius diftinxit Hierony-mo Herbario,utOÉtho Brunsfelfiusfcribit. Ponitautem Sex genera mentarum,quæ hifce Latinis nominibus fignificantur, utpo-te Menta,BaIfamita,Calamentum,Mentaftrum,Nepeta.
Prima eft quæ Latine Menta rubca, uclMenta aquaticadicL tur,quia rubeum habet caulem,8ó locis aquofis nafcitur,Germant ce Bac^ tnin^/Kot UÏtnB«
Altera Balfamita Sc Menta faracenica appellatur, à Germania
^AlJam Uïm^/obevrnfet: JrawenUÏmB»
Tertia Mentaftrum agreftis Menta,nafcitur in agris,8c Germa nice 2tcïev tnnï3 dicitur. quanquam multi uolunt, hanc effe men# tam aquaticam»
Quarta Menta Equina, qu^ nafcitur albis, rotundis achirfutis foIqs,8C caulibus marrubio feeminæ non diffîmilis, earn putat effe Diofcoridis Mentaftrum«
Qtiinta
-ocr page 395-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I$g
Quinta Menta non odorifcra Nep et a etiam dida^qu? à Germa nis Kadett UltitQ dicitur, aut @tcyn Uîwç.
Sexta fimpIiciterMenta dicitur, uulgó dicitur ttrAUpV^Alf^tn/
DESCRIPTIO.
Menta in hort is nafciturfcre cubitali altitudine, crifpisfolijs 8^ pinguibus, caulibus quadratis, floribuseoerukis, radice candida* intra cerramultro citroq; fruticantc.
Variæ funtfpecies Mentæ. Domeftica uiridiseft tam hyeme 4näm æftate.Habent ferme eandemnaturam,quare Si eodemmû doufurpantur.
TEMPERAMENTVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r gt;
Domeftica calida Si ficca eft in fecundo ordine»
VIRES AC IWAMENTA.
Hæc in medicina uiridis uel ficca magis eft in ufu.
Omnes Mentæ Si prefertim domeftica,cofortant ftomachum, ^ concodionem adiuuant»
Mentaprodeft contra lumbricos, fî inpuluercmrcdaila,fuma-ïurinlafte.-
Dccodocius,{îtumida genitalia foueantur, toUit cueftigiotu-niorem.
*^ Menta manducata Si durismammis, que hôte turgent,impofi-*a,emonit,8ifuppurationemprohibet.Eademcomefta aluumfoL nit,quotidic fumpta,pulchrum reddit color.cm,8i quouis tempô-fteftfalubris.
InuinoSioIeo décoda, m am illas ladis coagulatione indura-tasemphftri modo impofita,fanau
Succus in potu fumptus cum aceto prodcft i^ngninem excrean-tibus. Idem capitis dolores mulcet, frond illitus. Aurium dolori-busSi tinnitibus cum aqua mulfa fubuenit.
Menta in uino décoda Si fumpta, grauem orishalitumemen-dat. Poreftaddi acetum,8i oreinde colluto,dentibusprodeft,gin ^kasputridaspurgat. Ita fumpta exulcerationem linguae ex calo *■2 ptouenientem pellit. Linguae fcabritiem confricata leuigat.
Menta,RutaacCepa,eodem pondéré fumpta, admifto^;fale, finiul contufa,acimpofita,natricis idui, morfuiq; ferpentisauxiliat.
Cum melk contufa, Si cum aceto temperata,ac impofita rabidi Canis mor (ui, eritremedio.
In cibo aut potu à mulieribus fumpta ,men(êsearum proritat.
Si à ieiuno dentes decodó mentæ conuantur,fuppurationem eo ^mprohibet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Succus cum meUe temperatus Si oculis illicus,difcutit caliginera.
’ 9
-ocr page 396-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;Menta cum aceto temperata,maculas oculorum toIKt^propè 8C
circum oculisiUica;
Contra fluxum hemorrhoidum iUmcfuccum,ó^ breuimedetur» Menta confortât ftomachum,calefacit, cohibet fingultum,ua. mitionem,8ó morbum regium difcurit»
Menta morbis frigid« magnam præbet Confortationem, ant mum lætifîcat,fanat naufeam Romacht
Menta acque maribus ac foeminis fiftit fanguinem, amp;r purgatio-nesfoemmaruminhibet« Cum amylo ex aqua pota, cœliacorum impetus curat»
VIcera incapite infantium mire Gnat,Voci fob certaminemill's duntaxat,ôlt;S quigargarizatur uua tumente: adiedaruta amp;nbsp;corian-droexlade, Epiphoris illinitur, amp;nbsp;omnibus in capite eruptioni-bus,item fedis uitijs»
Adignem facrum herbæ mentæ fuccus expreffos, adiedofuL phure,^ acetode penna inunchis,(ine mora dolorem fedat»
Menta in uino decoda,uifccrum dolorem renumq; placat»In ui no quoep cum olco décoda, apoRemata didbluit amp;nbsp;euwt, empla-» ftri modo impofita» Vuluæ ante coitum admota, con^^eptionire-fiRit» Etincondimentispeculiaremgraiiamhabct« ^^
DE AQVA MENTAE»
13 nbsp;nbsp;nbsp;Herba ipfa una cum caulibus concis optime diRiHatur in medio Ma ij»
Aqua mentæ mane ac uefperi fingulisuicibus tribus uncijs in po tu fompta,corroborât Romachum,ac cibum c oncoquit.Itidcm po ca prodeR ad obRrudionem iocineris atep lienis, aperit uias urinæ utpote renum 06 ueficæ»
Excitat ciborum appetentiam, cohibet fingultum 06 uomitum, in potu fompta,uel Romacho foris illita»
Ore Rpiusindecolluto, facit ad malum anhelitum 86gingiuas» Facit ad fyncopen amp;nbsp;uertiginem,fi quis acceperit panem hordca ceum,06 in hac aqua atq; in uino ucI aceto maceratum, naribus alt;L mouerit,odor ille magnas præRatuires» Eadem bibita matricem purgat,06 linteolum in ca calida intindum,fi imponatur»
Mulierum mammis induratis impofita, lacin ipfo concretum diRbluit»
Om nia interius rupta fanat,à iuuenibus atq; etiam fenibus pota. Aquamentæ permiRa cumruta atcp coriandro amp;nbsp;gargariza-ta,uuam quæ deorfom lata eR,reRituit»
Sanatfeabiem puerorum fiex herbain lixiuio macerata laucn-tur» ProdeR contra lumbricos in potu fompta» Cum uino tempe rata atq; bibita,confortât atq: calefacit frigidum Romachum»
DE MEN-
-ocr page 397-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSp
DE MENTASTRO.
NOMENCLATVRAE.
H/vofruo^ xy^cs»
Mcntaftrum. Men ta aquatka. Sylueftrismenta;
Cyflimbrium.
mibmirtB-^ad^UlmQ.
WaflerUÏwQ«
ANNOTATIO IN MENTASTRYM.
^/Je NTASTRVM fylueftrisMenta eft, inhortenfiS^ruftica
re cundis nodßimum^fatis à Diofcoride defcriptum^Só quak Paffirn ab omnibus amp;nbsp;quotidieuidetur. A Phnio aliter defcribitur, foliorum fpecie aliter à fadua diffèrens, quafiPgura oeimi, colore P'^^^gP» propter quod quidam fylueftre pulegium iiocant, Plæriq; karnen Mentaftrum Mentam aquaticam eflc afRrmant. Prorlus tanta inter mentam,mentaftrum, amp;nbsp;nepitam lbcietaseft,utmirum nonfitmifceri quando ab autoribus carum fpecies 06 nomina.
DESCRIPTIO.
Mentaftrum amp;nbsp;fpecies mentæ iuxta fontes amp;nbsp;fluuiosnafeens, ftdfolfjs acutis,Horibus ceeruleis amp;nbsp;in fummo candidis.
TEMPERAMENTVM,
Eft humide naturg temperatum calore quodam.
VIRES AG IVVAMENTA.
Herba cum radice contufa atc^ fuccusinde expreffus atq; Hcca-lus eafdem habet uires quas fuccus humidus. durât annum.
Ad membra contufa ac conquaffata decoque maluam cuuino, admiftoq; fucco,in ine,tum fanat,atqj rubram carnê inde remouet.-
-ocr page 398-DE HERBIS, CAETERISQVE
In famtate déferions ufus eft Mentaftrum quam fatiua,potcft in medicina ufurpari ad omnia quibus menta medetur,fed tantum fo ris adhibetur,non intro fumitun
DE AQVA MENTASTRL
Supcriorespartesmentaftri folia at^ caules inuicem concifa,in medio Maq diftillantur»
Aqua mentaftri mane ac ueiperi fingulis uicibus ifj.aut iiqmndjs jnpotufumpta,facit ad fuftufionem fellis, Itidem fumpta calcfacit ftomachum»
Ad graueolentiam oris ex dentibus contradum,fi inde os fcpius colluatur,halitum emendat*
Naribus indita caput expurgat à malis humoribus,
A balneo bibita,ruptis medetur»
DE MERCVRIALL
quot; NOMENCLATVRAE.
rx^èlvic^i»
MV9^Sl^»
Mercurialise Linozoftis.
Parthenion»
Herba Herculis»
Vnguentaria»
BmnellVAot
04gt;ctf^aMt mtflmïlt
ÄdwufQ. '
^uttbônwlt
èpcdmalUft.
ANNOTATIO IN MERCVRIALEM»
A/TeRC VRIALIS diuino nominefecommendat,aMercurio quot;^enim nomen ei inditumeft,quieaminuenit,uirefq;acuirtutcs cius hominibus indicauit, unde ÔC Græci t^i^ov 7rocev, id eft Mercurq herbam appellauerunt» Vulgarisherba eft, uinetis amp;nbsp;campisferè omnibus nafcens : aliquibuslocis tam copiofa amp;nbsp;cffïcax,ut fapore fuo uina etiam inficiat, amp;S bibentibus ingrata reddat. Vna præcL puaq; illi in derjeienda aluo naturæ uiseft, amp;nbsp;a cundtis in medicinæ ufurecepta» Numerauit ÓÓ M. Catohanc inter eas herbas qua fa-miliam rufticam ad deqciendam aluum docebat, monens non mul turn ex ea accioiendum effe.Duplex genus eius eft» Sexu difcernun tur,ut
-ocr page 399-SIMPLICIB» MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19Ö .
tur,utDiofcondesi'nquit. Semcnfertfoeminaracemofum ÓómuL tum.MafcuIa ueró luxta folia cxiguum,rotundum, binum,tcfticu Ïorum fpecie pendens.
DESCRIPTIO. ' ƒ
Mercurialisgaudetuinetisamp;SalfjslociscuItis. Caulem habetuL fidem, inter folia fernen luteum habet inftar urticæ rubcæ.
TE MP ER AM ENTVM.
Calida Sc fie ca eft in primo gradu.Et eft compofita,ut Auerrois gt;nquit,ex fubftantqs contrariis,hoc eft Aiptica, acuta,amp; aquea : 8C ineft ei quando eft recens, ut kuiter purgct, ita quod eft in princi-pioprimigradusin medicinispurgatiuis: amp;nbsp;ideo datur in princi-pio febrium ante digeftionem : ficut dantur caftïa fiftula, tamarin-diSc hisfimilia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
VIRES AC IVVAMENTA.
Mercurialisin cibo fumpta, foluitaluum. In aqua clixa,epoto kre, aquam detrahit amp;C Chokram. Capo deeoeftus cum Mercu-riali,iufculo deinde aftumpto, prodeft tumenti ftomacho, relaxat pedus,pell{t fpirandi difticultatem.
Succus Mercurialis prodeft tumidæ aluo,initus. Idem fubducit' Muum,Prj:cipuè confert £grotis,qui neq, per fuperiora,ne(^ per in feriora medicinam accipere poflunt.
« MercurialisdecodlaSCumbilico impofita,uentremfubducit» Vtraq; Mercurialis foluitaluum,okrum modo in cibo fumpta. Cum oko rofaceo uel lirino uulue admota conducit ad ciendos nienfes,amp;r educendos foetus ac fecund as. Folia eins aluo imponun-tur epiphoris ftranguriæ 5c ueficæ. Ad aluum foluendam decoque nianipulum Mercurialis in iuregallinaceo,illudq; bibe.
Eadem cum iure gallinacco,uel caponisfaccharoq; addito, deco daacinpotufumpta,kniter mollitaluum amp;nbsp;euacuat. Hippocrates inftillauit auribus furdis fuccum,inunxitq; cum uino uetere.
Qiii biberit ex fucco mediam libram, ut Auerrois autor eft,pur gatChokram crafTam amp;nbsp;Phlegma.
Et fi coquatur inuino quando eft re cens, confolidat magna uul nera,8ó fanatulccrationem factam ab aduftione ignis. Si folia ipfi-uscoquanturin accto,uakntmultumpafrionifpknis.
Mirum eft quod de utroep eorugenere à Diofcoride proditur, utmaresgignantur huncfacere,utfocmin^iIIam.Hoc contingere, fiaconceptufuccus ftatimbibatur in paffo, edantq,- folia décoda ' cxokoóófak,uelcrudaexaceto.
V errucas omnium generum tollunt utriufcp folia, uel fuccusilli-tus.Semen utriufq; iniparfum potioni,uel cum abfinthio,uel cicerc decodum,regium expugnat morbum. Malis que ferpunt,fuccus ex aceto medetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nq
-ocr page 400-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE AQVA MERCVRIALIS*
Mcrcurialis cum tota fua lubftantia, oportunè diftinatur in prindpiolunf)» Aqua hec naribus f^pius attraó:a,prodeft ad purgan dum caput, facitq;ad dcftiUationesm oculos,nares,atq;aures. Ambuftisme-detur Iinteolisimpofita,6ó doloresmitigat. Cumumo temperata S^lmeis pannis antiquis ulceribus impofita, ea curat, Matutmo tempore à ieiuno duabus uncijspota, expellit fuperfluos calores,amp; craflós humores,ut Phlegma amp;nbsp;craflam mgram Choleram» .
DE MILLEFOLIO.
NOMENCLATV-RAE«
tUv^ióifu^hoy»
Millefolium. Supercilium V ene-ris.
(EJarbc. 0cbaffftpp.
(Taufent^Ut.
O»(cttt(5avbctt.
ANNOTATIO IN MILLEFOLIVM,
A/TlLLEFOLIVM à Gr^cis Myriophyllon appelktur, no-
'^menq; fortitum eft à multitudine foliorum, Numerari poteft non folum inter herbas coron arias, ucriimetiam uulnerarias herbas Chyrurgi cm fæpius eo utuntur ad potiones, cmplaftra,^ un-guenta,proptcrea quod omnibus uulneribus accommodatiim eft.
DESCRIPTIO.
Millefolium duorum eft generum,fed eadem herba. Alterum in cacumine umbellam habet cum rubentibus floribus. Alterum candid um eft, Caukm habet duorum palmorum altitudine, ha-betq; à fu-
-ocr page 401-;-SIMPLICIB,MEDlC,^îr lt;nbsp;; ipi ^^tq; â fuperion parte ufq; ad terrain folia crilpa amp;nbsp;circinata« Ræ» Vicern ^tra terrain fruticofam«
Mase re feit in altitudinem candid is capitilis, feemina remanet parua. Vtrunq; nafcitur iuxta uias,folqs fccniculo fimilibus«
Millefolium tantamficcandiuim poflidet, utuulnera congluti-net,utte^tur^ineta« _ 'ï^OK
VIRES AC IVVAMENTA«
Milkfolium contufumamp;S uulnenbus impofitum, arcet tumo-’'^ni.VuInerarecentiaab inflammationis periculouindicat, fiuel ’^^censuel ficcum ex aceto imponatur, In butyro maceratumSó ’’iaxiUisimpofitum,uehementcm dolorem dentium ex calida caufa ’:reatum,fedat.Radicemeiusieiunusmanducetlaboransdentibus«
Cum aceto bibitur ad difficultates urinæ amp;nbsp;uefîcæ,amp; fufpiria. ^ibitur amp;2 ex alto præcipitatis cum aqua 00 fale. Millefolium fan-guinem uulnerum exiccat«
Millefolium Saniculam amp;^ Herbam fortis olerum modo in aqua ^ccoquc,deinde iufculum cola per linteum, ac admifeefarinam ex famine feenogræci. Poftea feuum hircinum amp;nbsp;axungiam porei-’lain eodem pondéré, SC oleum oliuarum dimidio pondéré lique-fi«rifine,modico^ ceræ addico,inde confice unguentum,HocuuL
[, ^«ribus quibuslibet impofitum,ea cito fanac, Quæcunq;etiampu ^ida amp;nbsp;antiqua ulccra fanat«
Millefolium contufum, amp;nbsp;à mulieribuç applicatum fiftit nimi-'Jniprofluuium menfium amp;nbsp;eft fecretum e^eperimentum.
Ad difuriam, id eft urinæ difficultatem, MiUefolij fuccus cum iceto potus,mirc prodeft fanatq;«
jMdlcfolium contulum cum butyro turnoribus imponito»
DE AQVA MILLEFOLII.
Conuenienstempusdiftillationiseiuseft,utherba cumcaulibus ^Huicem concifa in fine Maq diftilletur.
Aqua Millefolq mane à ieiuno iiq.uneqs pota,óó præcordio illi-**,calefacit frigidum ftomachum.
Contra uentris Iumbricos,prodeft in potu fumpta»
Conducit etiam bibita, ei qui colorem fuum ex nimio profluuio Sanguinis amifit, 06 purgat fanguinem, facit ad recentiauulnera, ^aneacuefperi,fiindelauentur,
DE M I L I 0*
NOMEN.
-ocr page 402-DE HERBl^ CAETER1SQ.VS
ANNOTATIO IN MILIVM,
ILIV M genus frumenti cft,à mille diâum,propter muItittïJ ■^ * '■’dinem acinorum. Milium æftate feritur Theophrafto, amp;nbsp;intra quadragefimum diem metitur,caulisci arundineus, lariugïncus flos,quem circa fpicam gerit» Sememniuba profère foUiculo coït cIufum,cfFufam cnim ilfam arundmaceam comam mbam appeL Jant,Largior aquatio detrahit folia.Miliû diu fcruaripoteft: quoi maxime durat^plus centum manetannos,fî condaturquo uentinS. perueniant.Milium 06 panicum terram emacrant, amp;nbsp;ob earn rem inter uites 06 arbores frugiferas ferenda non funuMilium ad omnia panico præftantius,fuauiuscditur, facilius concoquitur, uentrem minus cocrcet,magis nutrit, Ex milio fit puis 66panis prædulcis, quo cifalpini ac maxime Infubres utuntur. Milij c mufto fubadi præcipuus ufusad frumenta eftiin annumfiquidem durât panis ex milio fadus, ut Diofeorides ait : minus omnibus alqs frumenta-.
cqs nutrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
DESCRIPTION ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Milium fernen eft cuiufdam herbç,cuiusufuseft in cibo. Hoc fernen inter omnia frumenta^minusnutrit,
TEMPERAMENTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Milium emacrat hominem, arefacit omnem humorê hominis^
VIRES AC IWAMENTA,
Réfrigérât in primo 06, exiccat in fecundo ordine,
Milium
-ocr page 403-SIMPLICIA MEDIC. : ■ ipz
A M»im ac panicum réfrigérandi ficcandiq; amp;nbsp;cxiguas in nutri-lt;ndouircspoffïdent,aluummorantur,ut Ægmeca fcribit. j.
Milium in pofteriore parte coxendicis impofitum fiftit dy fente-riam.Eodem modo nimium profluuium menftruorum reftringit.
Cum aquahordeacea decodum, amp;nbsp;uinbilicoacpudendis inu pofitum^toUitdiabeticam paiïionem»
Ita quoç tolUt ilillicidium urinæ.
Neruorum doloribus, amp;S alqs feruensin iacco ponitur, neque
*liud utflius:quoniam nihil kuiusmoUiufq;amp; calons capacius.
Farina dus cum picc liquida ferpentium, amp;nbsp;multipedæplagis ^ponitur»
Confeda ex eo puls,aluum ßftit,fed urinam cit.
. Succurritidempraefentiremedio torminibus, alijfq; doloribus *^^cnsinditumfaccis,amp;impoiitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
DE MILIO SOLIS
• /nt'^
NOMENCLATVRAE.
Atamp;#azr(f^a|u
Milium fobs. Lithofpermon, Saxifragia alba. Cauda porcina. Grana foil’s. H er cul ea herb a»
tHecr^icp, Weiset; 0hmb:(c^
ANNO.
-ocr page 404-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN MILIVM SOLIS; lt;
AÆlLlVM foil'sherbacft quæapud DiofcoridemS^ ^finiUflU '“’Lithofpcrmon dicitur, id eft lapidofumfemen. Ab omnibus tam officinis quam media's, hodie Milium fob's appellatur, quod lernen candore folaris ac lucis Iplendore fulgeatSunt qui ob femi-nis duritiem,HercuIeam herbam nomment» Eft autem,utBruns-felfius indicat, Ipecies Saxifragiæ, unde amp;nbsp;Saxifragia alba dicitur. Inter omnesherbas, Lithofpermo nihil eftmirabilius, nccquicJp inter herbas maiorequidem miraculo 1c afpexiflc Plinius fcribit» Tantus eft decor,uclut aurificum arte,alternisinter folia candican-tibus margaritis, tam exquifitadifficultas lapidis ex herba nafcen-tis. Gerit iuxta folia Bngulas,ueluti barbulas,^ earum in cacumint buslapiUos candore amp;nbsp;rotunditate margaritarum', magnitudine cicen's,duritiauero lapidea.uide Plinium lib.iy, cap» n* ' DESCRIPTIO»
Milium fob's gaudet montibus petrofis ^ altis, folia habet colore ex uiridi nigricantia,inter qüæ 00 caules,fernen minutum amp;nbsp;can-didum, magnitudine coriandri, continetur,ad r otundi lapilli mo-dum,
TEMPERAMENTVM»
Calefacit amp;nbsp;ficcat in tertio ordine» Semen natura cffîcaciu® ß quam herba,
VIRES AC IVVAMENTA,
Semen in puluerem contritum,amp; per dicm pondère unius drachmas in uinoalbopotum, calculum renumôCucfîcæfrangit, eiet urinam»
Accipe fernen Milq folis,fe.fccniculi,petrofelini,api),pitimerL. fura,8ó eain uino decoque» Hoc multamamp;S malam materiamexue fica pellit,unde podagra honnunquam generari folet,in potu fum-ptum»
Puluis ex femine Milrj fob's in uino fumptus, ,ftillicido urinae ud Stranguriæfuccurrit.
Semen hoc quocunQ; modo ufurpatu in lauachro, in quo Malus, Chamomilla, Origanum, Hedera terreftris decodia fuerint, multos affedus uelici,^ lumborum repeUit,
Semen Mihjfolis decemannisferuari poteft, integrisuiribus, DE AQVÄ MILII SOLIS»
Milium fob’s in fine Maq, uelin principio lunq tempeftiue dL ftillatur»
Aqua Milqfob’s triginta uel quadraginta diebus mane amp;nbsp;uc fperi fingulis uicibus, tribus unerjs pota, medetur calcule ÖClitfiiaß renum S ucficæ;expurgat quo^ renes ßC ueficam.
-ocr page 405-iSJMPUCIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«pj
rB'AG^ÖUti“ „
;E33-M TPjPH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inf*753t /ü
N O M E N C L A T V R^^itt? f^”^’quot;'’
’hem idfnz38a33»2 ÇjWtüîiL^/nuimu‘l««r«;i S**«^»- '3Oup,flgt;Lo-,q MwïW.iomJ^^üZ
»WM^,, nbsp;‘„«gt;i
‘aNkÖ'ri 110 ’lif ^M0R A è AlC'C.AE/iü’^ -’»y;
, O R A^^ccgKicró^müsnobilisH^rbarius, ^ óffici-næ appellant,quæ aLatims autohbùs'MofàRubï ap-pellantur,^quod e|ia Brunsfelfius in fuo HefBraK^J^r-^r™^o^, ïiiîiôî.ço tefta.tur/^uc aiclt;^'diY^üod^^ Vergil Marcellus XSFj^i^Xubus chamæbatos fine Kubus Gmpriciterâ'La'iiAià^iippeb ^tus frutex cft^ cuius Moràcx^éma^æftâte mâtùrefeé^tîa, à bio us §rätü Slt; hçminiKils non^inut^ ciöo înîep’iWs iiÿrefcunt7‘quot;'^èigt; iphr^Jf^o duo ponuntur ,Rubj général fcili'cet Cynosbatôsjd èft B ^^bus caninus,amp; Çhamscbatos,id eft humilié rubus.CyjicysbàrÔs A^wfenj fert rubrunî,QHQiâgum,iimiIcm bliuæ nudeo ƒ iWö^Ücro ^abet lanuginofa lemina^quaïiâ în truébbusrofaruiU rœeYiÙr/t^r, Gjxamæbatos huiu.ihs rubus, à Diofeoride fimpHeitef^KubüS'âp/ pcllatur, Elus quot^ duo genera inucniuntûr. Vnu m pef dumos rc-pitgrandnis,fungofum,minâçjbus fpm]s,nocentibus,a‘duncis,flo.. ïé cafrdido,mohs maioribus,amp;' nigris. Alterumgenùs burnt fer pic in arm's,tranfeuntium cruribus inimicü, Moro nigro, qubd'dïur, fed longe minoré nqnjniucundiguftus,minoribusfpinis, amp;nbsp;minus haptatis, ijs m utroq; generc mécus inéft fanguineus, amp;nbsp;ucluti itüöFcatromanusinficitns, ' 'C’^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; uj^i 5
/ ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-'x ^ ES Cr'iPTÏO/'
, J^ubus eft longlisfrutex fpiriis 'àduncis, fQlia Habens ad ui tw fi-niflitudinem,Gaudet autemmïepibüsnafeu ’f’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^f gt;''‘
T E MP E RAM E N TV lyi, .j- f j^ ^)rCalt^citij|pxûiîQgradu,,;bi3etur.çaIgu(Qlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vb., 7
Æginetainquit^i^ubps^bj,ipîdeadftringdamp;jnccat,qu^de^caufa 8c uulnera committit,^ dtrfd^iones fiÂ/ûRadixautem præter ad-ftriétionem,non parum etiam fubtilis eft,unde renum calcules con fringere eft ie^ri^aj ÇrbdiuÿtUjbifIniàtttfLis cft ƒ çnagis calfacit,fî-mulq; mediocricer adftrinp'it,ac ideo cibo idoneus eft, immaturus
l'îHOzt
-ocr page 406-DK^HERJBIS/;^AÉTERïSi^^^^
Q au tem 8^ acerbus eftSc ualàe ficcat, prSefertim fetom'dbs, Eadcm enamfloseffidu
VIRES AC IWAMENTA^
Succusexrubi morispermiftus cum fyrupo de faluia, â leproEs utiliter fumitur, amp;nbsp;illisqui ad cum morbum_gropcnfi funt quoque pro deft, quondiep ondere «mus und^lumptus;
Succusex morrsrÜbi inbalneo corpori illitus,medetur (cabid, nitidamq; reddit cutem,
Ramorum rubideeoeftumdénigrât capilfos, ut Dioftoridesin-quit. Bibitur quoq; ad fiftendam alqum,mulierum fludioncs co-hibeu Ginguias confirmant,amp; oris fanant ulcéra,quas uocani aph th^s^cqmmanduçataeîusfoliàl Compefeunteadem quos herpe-tasuocant»
Capïnsmanantia uïcera'SôprdcidentesocuIosfanant, ^gt;
SanantS^ cont^lomata haemorrhoidafç emplaftri modoim-pp^U« Qhurp in ftomacho non co'ntinentibus, cardiaCifq;,toncft la inox importa profunt, Quinetiam iuccus ex folqs caulibufq; ex prcflus,mox in foie denfatus, prædidis omnibus efficadus mede-* tun rPrudus præterca iuccus in integra maturitace expreftùs, ad ons medicamenta accommodatuseft.Siftit pretereaaluum inme-D dia maturitate in cibd fumptus : potus poftremo flos dus in uino aluum fiftit,
’ Inter adftringentia medicamenta, nihil eft efficacius quam fubi mora ferentis, radice décoda in uino ad tertias partes, ut cölluan-tur co orisulcera,ÓC fedisfoucantur, tantaq; uis eft,utfpongippfg
lapidefcant.
DE AQVA EX MÓRIS RVBL '
Conueniens tempus diftillationis eorum eft,quando plene funt matura, uerum mollia non iuntdecerpenda, cluere autem caprius oportet,^ iteru ficcare, deinde in Balnco Mariæ diftillanda funt#
Aqua hæc calculo infantium medetur, mant amp;nbsp;uefperifnguhs uicibus ad q, uncias ab ipfis in potu fumpta.
Ad Lithiafim renum èC uefleæ prodeft.
Prodeft affedibus uuæ in gutture garganzaca, ulceribusgutttv ris medetur per diemquater cahdagargarizata» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
DE MOR IS CELSIaM gt;
NOMEN.’
-ocr page 407-«IMPLICIB.MEDIC,
NOMENCLATVRAE/
MO^X.
SVKKUtVOl!*
Morus^ Morum, MorumCelG,
iHauIberbanm« ttlawlbcni»
ANNOTATIO IN MORA CELSt ^jfORVS nota omnibus arbor eæ Mor urn quod Sycaminonä '^'Græcis dicitur,fruéhis cft,à mora,id eft tarditate, ut quidam putant,nomen Habens» Nam poftrema omnium arborummorus floret,propter quod prudentiffima arborum dicitur : quia lædi fe a frigore non finit,neqp inconftantia ueris periditari uult,neq; edam inexpedatisgdicidqs opes bias amittere» Sunt tarnen qui à Gr^co, id nominis deriuent,^^^^^^ ^»™ nigrum dicitur» Morus plana di« Agit, nee temere in montibus confpicitur : tardiffîme fenefeit^fru» Ûibus minime laboräs» Mora carne amp;nbsp;fucco confiant,qui uinofus ds eft,amp; colore fanguincus» Trinum Habent eolorem. Primo ah Weunt,deinderubefeunt,poftrema nigerrimafîunt» Mora Celfi 'lulgô à medicis dicuntur»Vt mora recentia diu durent, hoc modo faciès: Succum ex moris exprimito,mifcetoq; cum fapa amp;nbsp;in uitreo nafe cum moris mittito,uiridia diu feruabis»
DESGRIPTIO,
Morus arbor eft ferens frudum ad rubi modum,fcd longiorem b^duldfapore»
TEMPERAMENTVM,
Mora,ut Æginetaferibit, impenfc humedant, mediocriterrc-fdgerant,ac ante alios cibos præfumpta,uentrcm foluunt,non ad-niodum ingrata ftomacho,fed exigui alimenti»
-ocr page 408-DE HERSIS, CAEtEktSciVE
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Mora allium fiftunt, præferti'm arida, 00 ita in ui'na fumenda funtgt; Galenus in quit, Mori frudtus quide^ uentrem fubducit,im maturusueroubiaruerit,admodumreftringic. Itaq;addyfenteri as accommodus eft, amp;nbsp;affedioncs cceliacas 00 quafeunq; alias flu-entes: contunditur autem acobfbnijs commifeetur, uelut rhoi fru-dlus,aut fl cui ita uideatur,ex aqua aut uino bibat*
Mora uti idem inquit,ubi in purum uc^jtriculu m ,8d prima fuc-rint ingcfta,citiffîmè tranfeunt,óó alqs ciÈis iuo ueluti dudu, uiam ftruunt,uerum fecundo loco airumpta,aut präuo in uentrehumo-ri occurrentia,celerrimê alqsuna cum cibis corrumpuntur, alieno quodam atlt;çindicibilicorruptelæmodo:fimiliter cucurbit is*
Cortices mori aluû laxant, ÔC expellunt latos lumbricos, fi quis puluere utatur*
Contufa mon folia,00 ex oleo Alita ambuftis medcntur,ôô extra huntcalorcm*
Folia in aqua codefti décoda, acin ore retenta, ingentes dolores dentium fedant*
Folia cum acetoimpçfîta, egregium remedium præftant ad re-ftinguendos facros ignés*
Succus in æneo uafe.decoccus 8d infolatus, adftringendi uim 8^ D nâturam acquirit,additoq; illi exiguo melle,facit ad dcftiHationes, ad ea quæ pafeendo ferpunt,8d tonflllarum inflammationes* Au-gentur autem remedq huius uires, additis aluminefciffili, gaUa, nlyrrha,ôô croco*
DE AQ.VA EX MORIS*
Mora funt diftillanda,quando bene funt matufa*
Aqua bæc per diem ter uel quater duabüs aut tribus uheqsgaf-gari0ata,repellit ulcera gutturis.
Thoracis apoftemata quoq; remóueriadillümmodumbibitaj pelIitamp;S emollit pituitam in corpore*
Itidem pota,expellit amp;nbsp;diffoluit in corpore fänguinem concret tum,medctur tufti,relaxai thoraeem*
Mitigatuenasfi fæpiusex ea illinanturat^ fricentur, SCperfe iteruni ficeehtur*
Aquaeximmaturismorisfacit ad oculos illita 8d circum frictt ta:fæpius gargarizata auxiliatur uuulæ, tollit omnem afperitatem, cxukerationem,atq; calorem gutturis*
Éadem maneacuefperi fingulis uicibusiq.aut iiij,uncijs bibita^ uel potui admiftajacit ad apoftemata ioemeris.
P®
-ocr page 409-SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipj
DE MORSV DI ABOLI.
NOMENCLATVRAE.
Mordis Diaboti« lacea nigra«
^cuffclô 2(bbip« abbip«
21p o (fernen ft AU t
ANNOTATIO IN MORSVM DlABOLL
KÆORSVS diaboti à HieronymoHerbario laceanigra appel-
’ '*‘Iatur, qua nomenclatura apud ueteres autores appenetur,mc dicis adhuc nondum exploratum eft, Hæc herba in muleis fignis Scabiolg fimilis,præterquam inradice,ancius quoddam genus fît, exautoribuscertoprobari nonpoteft, certêcumuiribusmultum conuenit» In radice Valeriang herbæ fîmilis eft, caetera tarnen difti-Ä milia*Singulare miraculuminradice huius herbæ confpicitur, qug paruas habetradiculas, in medio autem apparet, quafî uera radix cuicaulisinnititur,eflètpræmorfa,autampütata*Vnde Barbari 06 antiqueuctulæ fingunt,hanc herbam morfum diaboliinde diflant quod præmorfam inferne radicem gerit, quam à cacodæmonc fabulantur,extemplo ubi nafci cccperit,ucl fodi,uel præcerpi;ne in ufumueniat humang uitæ«
DESCRIPTION
Mords diaboliherbaeftquæhabet radicem candidam. Sein-ferne mutilamamp; quafî præmorfam,Flores autem cceruleos« Nafci tur inlocis incultis inter fepes,amp; aliquando in pratis*
TEMP ER AMENTVMn
Herba ac radix eafdem uireshabent,calcfaciunt Sefîccant primo gradu»
Radix contufa ac inflammation!’ impofîta, cam extinguit» Ra dixin Autumno eolligendaeft, durât ad duos annos integrisuiri-bus»
VIRES AC IVVAMENTA«
Herba adhuc uiridis ufui eft, contra omnes affedus exteriorci corporis,intró fumi non debet,quia calorem adferh
Moriusdiaboli auxiliaturcontra peftem, omniauenena, pun-öionem circa cor,apoftemata pedoris, Se omnem fanguinem conic iq
-ocr page 410-DE HERBIS, C'AETERISQVE
ç crctum ex contufionéi câ(u, aut percuffionecoUedum»-Habet cZ nim uirtutcm incidendi ÔC diflbluendt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
DE AQVA MORSVS DIABOLL
Tempus diftiUatioms «us eft, ut herba flores, radix Sf caulis cum tota fubilantia concifa ac contufa diftilfentur, quando herba floresgern.
Aqua hæc per diem bis fingulisuicibus inj. uncjpsm potufum-pta,fuccurritinisquibusex contufione cafu,aut iadu, fanguisin grumos concretus eft,medetur ukeribus corporis,facit ad pundio nem lateris Só apoftemata circa cor,choracem,óó iecur,
Eadem omni matutino tempore à ieiûno duabus uncqspota, præcipuc prodeft ad præferuandum hominem à pefte.
DE MYRICAk
ANNOTATIO IN MYRICAM;
AÆyRIC AM literatoresuocantuulgaremilium fruticc,quem '*'Germanice ^cybc nominamus,unde apes in autumno fi non adeo generofum qualecunqj tarnen mei conficiunt. Hunc frutjccm rectius iuxta defcriptionem Diofcoridis, amp;nbsp;Plinq Ericen nomina# blmus. Nam Myrica arbor eft quam Romani Tamaricen,recen-tiores T amarifcum nominant,Nafcitur autem prope paludes 8ó in Ragnantibus aquis,frudum fert quemadmodum amp;nbsp;florem concre tione fua mufcofum,Ehcc autem, ut autores iam prædicti ienbun^ eft arbor
-ocr page 411--SIMPLICIB. MEDIC, ” * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t6^
'Harbor fruticofa non multum à Myrica clifferens colore ton's «»annf, multo tarnen brexnor Myrica, Vefcuntur eius flore apes, ^'fluoMelnequaquamgeneroibniconficiunt, Nafcitur infyluis ®^plerunquam enam propè fyluas,
TEM PER AM ENTVM,
Myrica uulgodidacalcfacitatqjdcflccat natura, Gaudetlocis ^arenofis, Caulis nafcitur ad cubiti altitudinem,floresfuntcolore ^ïadices.
VIRES AC IVVAMENTA,
Flores eius in melle ac faccharo maceratJ,6lt; mane ac uefperi fum pti,pellunt febrem quartanam.
Hoc fiet in Autumno ofl:o ex ordine dies,
Flores in uino fumpti,profunt membrisparalyticis,
Flores in puluerem contriti,amp; cum Auricula inuris,atq; Onga^ ’'oparipondéré permifti, amp;nbsp;dimidium pondus facchan fi addagt; tur, auxiliatur contra album fluxum mulierum non naturalem, ad mod um Trageæ fumpti,
Contra omnem dolorem coxendicum decoque bos flores in a-lt;]ua,qua coxas amp;^ aluum inunges à bainco,
DE AQVA MYRICAE,
^ Hoc frutice florente,herba,folia,amp; flores fimul dccerpta amp;S con dfadiftilfantur.
Hæcaqua ultra modum conducit ad imbecillitatem amp;C caligi-nem oculorum, mane ac uefperifingulis uicibus duabus aut tribus guttis inftiHata,
DE M Y R R H A.
NOMENGL ATVRAE,
Myrrbagt; myrr^.
ANNOTATIO iN MYRICAM,
KÆyRRH A arbufculaeftin Arabiapr^cipucnafcens,ut Plinius '*‘fcribit,altitudo ei ad quin^j cubita,nec fine fpina, cortice du-ro,amp;intorto,cuiusguttaquæfponte ftillat uiridiseft, amp;amara, quæcodem nomine uocatur Myrrha Arabica,fiue ftadte^id eft gut ta,fiueftilIaMyrrha, Eius uirtuseft,ut corpora imputribilia red-dat, Eligenda eft Myrrha, ut Diofcorides docet, quæ recens, fra-
-ocr page 412-. DE HERBIS, CAETERISQ.VE
gilis,non ponderofa fit,8^ undi^ fibijpfi concolor, S^ qua: confra-da Candidas unguium modo,knef^- uenas intus habeat,amarogu-ftu amp;nbsp;odorata. Hæc in noftra Myrrha quæ in offidnis extat,non funt,unde omnes dodi concludunt,nos uera Myrra ccrcrc,ó^ ad-ultcrinam dTcjquæadnosadfertun ExTroglodyticaregione quf eft Aphneæ pars,probatiflïma myrrha adfertur, Myrrha autem quam nos habemus, ut AntoniusMufa putat, ca eft quæ feeuhdo loco à Diofcoride fcribitur,ÓC caucalis uocatur*
TEM PER AM ENTVM, Myrrha calida eft 06 ficca in fecund o erdine»
VIRES AC IWAMENTA»
‘ Pillulac confedæ ex Myrrha 8C Storace,acfùmptæ,prôfunt con tra afthma Ó^ tuffim, expurgant caput à catharro«
Myrrha cum uino décoda, amp;nbsp;inpotu fumpta, concodionem adiuuat,amp; calefadi ftomachum,
Suffitusex Myrrha ore amp;nbsp;naribus attradus, confirmât cerebrum»
Eadem conducit fterilibus foeminis,que concipere nequeunt,in uino fumpta,uelfufïitu inde ab inferiore parte fado»
Quibus aluns ualde eft conftipata, utantur Myrrha in iufculo cafei,tum auxiliatur»
Vifeofos humores in ipiritualibus membris purgat»
Mollit præcluios muliebres locos Myrrha ÔC aperit» Menüs foctuiq- celerrimcextrahit,ex abfinthijlupinorumue dilute,autru-tæfiiccoappofîta»
Contra ueterem tuflim magnitudinc fabæ deuoratur : eodem modoad orthopnoeam,adlaterum dolores,ad aluiprofluuia,ad dyknterias»
Horrorcsfebriumdifcutit,duabushoris ante acceffionemcum pipere amp;nbsp;aqua pota,
Subieda linguae fudu gutturis fcabritiam emendat, obtufam uocem expedit»
Commanducata graues halitus oris, 8c ingratum animae feeto-rem abolet, Slt; cum alumine liquido perunda,uirus alarum extin-guit: cum uino 80 oleo colluit os, quibus ginginæ labant, fie mobiles firmat dentes amp;nbsp;ftabih't»
DE MYRTO ET MYR^
T I L L O,
WOMEN-
-ocr page 413-SIMPLÏCIBJ MEDIC,
NOMENCLATVRAE,'
Myrtus, JMyrtiHus»
Fors*
^cybclbcctf
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN MYRTVM?
jy^Y R T V S cft arbor m Itali’a okæ fimilis, fed ramis foïfjf^; mi-noribus,angufta fronde,perpétua, feriatim difpofita, flore fu P^3frustum infidélité, bacds nigris,piperis guftu, fucco uinofo, ^rpe inæquali 00 raniofa,Praeeft Venus arbori,quippe quæhtto-’’^bus maxime proueniat* Ex baccis eins fit uinum quod myrndagt; ^'Jm uel myrtîten appellant* Per Myrtillos autem mediciintellL §'intMorailIafylueftria,quæâ Germanis i^cybdbccv dicuntur» jJ^onnulli ea Latine appellant Mora dumi, Apud Diolcoridem SC ^finium non defcribuntur*
DESCRIPTIO*
Myrtilli funt uirides arbufcul^, folqs pufpurcis,frudus habent 4uireprefentant formam iunipcrorum,gaudent locis montofis*
Myrtuseftuiridisarbor,qùænigredinc quadam eft permifta: ^ftetiam quæ rubor em reprefentat. Prior eft melior*
Hæcarbufculaproducit früftumatq;femen:fruftuspoteft fer^ üari duobus annis, folia ficcantur ad folem, iêd flores récentes ma-iorem habent effîcaciam.
TEMPER AM ENTVM*
Folia,fuccus,flores,amp;fruftusfunt eiufdem naturae, Habent uc^ to tenuem caliditatem, atqj etiarn frigiditatem,uebementer defic. canqConftat enim, ut Galenus docct,hcc planta ex contrarijs fub ftantqs* - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES
-ocr page 414-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA,
Succus medetur pulmoni uitiato, refodUat thoracem maîunî, deturmam»
. Ex folqs fi quis bibat, mcdentur morfibus uenenacorum»
Folia in uinodixa, amp;uulneribus emplaftri modo importa, ea citofanant*
Eadem in aqua coda, dClinteolumindc madefadum, acocuhs applicatum inflammationemac tumorem tollunt. Inter omnes Syrupos qui faciunt ad dolorem pulmonis, nullus eft mdior quam Syrupus ex myrto,
Frudusprodeft fanguinem expuentibus*
Succus ex boefrudu ciendæ urinæ eft accommodatuSjtoHit uc fiexeroHones«
Sequuntur Herbarum nomina de Litera N;
DE NASTVRTIO.
NOMENCLATVRAE,
Ki^J'anfft
Nafturtium Cardamum* Nafturtium agrefte* Nafturtium aquaticum Senacion;
Rveflen* (^amnfteffç.
^ztmfrelR»
ANNO.
■ SIMPUCIB» MÈblC, H ^a i^^ À N N O TA TIO n N N A S TV R T-Ï V M; ' ' nbsp;nbsp;nbsp;*
RBEBamp; AS T VRTIVM notüniubiqprtuncolüseft. A Grâ^ïs Kx^J'aiiOii dicitur, ktt« rZs KXf^tis^ quoniam cor fouet,00 in fincope ilia,quam mcdki éardicacauixiaftt^ plurinlum ualet: nempedum uires ahcuirepente defiriont, ut âftA ’’’olinquatiir. Vel Cafdamumdidtuf, ut trafmts/çxponjr^quafi ^ordomans» Nafturtium autem appeJlatum elh,'öt*Kjiniüs docet ^^•»^♦cap.S.a naribustorqucndiis,quöd odore Scfclötóisammo-’’gt;a,fternutamenta prouöcet. Hlne fatflujwcft^proncrbnim. -’Edc nafturtium, quod in foc ordern, hebctemamp;2 ftu^idunjoiimditeba ’^r,proptereaquódhuicelfilt;aciam incflecredant, erucoe lt;öntra-^iam : uim em uigoremq; animi fufcitare, uenertm co^rcere, qUum •HaedïUeHls Ventrem acuat, uim mentis‘hebèfetft Diolcorides tra ^itnafturtiouim ede fimilem Erucæ Só finapi,quod attinet ad aeri •noniam in nares erümpéneem. CscUrum quód ait NaRuttio tii« niulafiVenèrcm,difrentitàPlinio/b '^' ' '‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-mj?
Naibïftiumöluseft',quoGermani plærunqj utunturin âteta* ffo, fed didendum eft ne edatur àbfq;Tlerbis refrigeràntibus,ut la* ftüéi,t»cEtöfa?,amp; pdrtulaèa,qu3c igneam uim tempêtent, quemadgt; niodum amp;nbsp;Galenus præcipit, noneflecomedendam Erucam fine 5 lifta ca, ut cemtr^rià tlfs temperetur* ’ '*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’' ^ ^epO
■•^tmoJt.-qom ï ^5i£ D ESCRIPTIO? gt;-tï*^ ■ - oü Ki^nail
NaftiTïtiÜm horte rife eft acris herba,fapore cepæ fimiliSiCàtilem bbet cubitalerd,flcifibus albis,exfquibusfit caïycwlus latus, in quo lernen continetur,fernen eft rubicündüm,acrîlapore. Grefdt ubL eünq;fcritur.
TEMPERAMENTVM. '
'Nafturtium calefacit amp;nbsp;deftecat in tertio drdïhegt; Platcarius induit: Nafturtium eft talidum amp;nbsp;fiécum in quarto gradu,
Séineri habet uirtutem éâlefedèttâi amp;nbsp;defiteandi ftperfluos hu-inofi's;0f fermé æquat uirtutem -Sttiapip; ’ '^^^p-^i ou. ~ t :^ -Semen in uino fumptum,fcctum mortuum expellit^ Cumacetobib^u;ïi,tpniorqnÏ/enisd/fcutit» ^
Cum melk cofi^cftïirh,tüflriïTt6ediö cft,pe(ftuS rèfaxat.
Çpntra paralyfim linguae ualet, lemen mafticatum, Öó in ore rc. t^ntum»^ ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non
-ocr page 416-lt;. ï DE HEKBIS^fiCAETERISQ,V£
C nbsp;nbsp;Non condudt lit Naftuthum folum edatur, nam livres Tiommis A
«Oinminuit^Sd mato^g^iurH hurnorcs,gaudet enim nafci m hufni lt;iaterra,0^raróap«dlól^i,^xx2rr j :lt;*?gt; gt;nbsp;‘-‘^^Rl' ' ia Sfitnen dc/lillanoncs capto'stçftringit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noeynicnto^inte» gwm'fumÄui^b .jri-'f. UMjiGlt;iyïi- b-g; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ft^^S^^ fl^ïScnien itvpubicfcm ireda4ufti*!6^ per «eres aflunïp^ittqjf^piirji gatTCerdarühijöC medetur4p1^m|hiscapioSf j * lt;nbsp;nbsp;nbsp;-:çmqb to ^c Semen Naftuiiq auxiliatur contra parajydm» .m urn o cp^tumi d^jta caliduminfacculo membra paralytrclt;gt;impofitumj/jp,. j j^,. « • In letbargia fit fternutame ntum ex puluere feminis elus-^^ ,4.3 . ^Seinen cumficcj® ficubusdecodum,amp; gargan'fmateexe9iaaq, tniamvclaxacamekuatamp;ficcat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jan«. nn !; i ' t RnAd-CapiPs üUiai S^ porngmes S^furfures^nallurtij jemenniife^ cuwadipeanfdjmo^amp;trituininungc, 'gt;mï. I gt;nbsp;nbsp;mou;- lt;. S ilißgrdrumtWferepnmjtpnluislennmsilKtps, nbsp;nbsp;, , „. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.., ' Semen exuino omniamteftiuonim animalja expenit,^^^!!^ addjtom^ntaftrp;,prpde^:CO^tra fufpinX^ tultim c^mjonga-naiamp; uino du!ctf^4tor3?-4p|pribus dcçpdiirpin héte pprjnpfij^ currit: panosdi^ntit cunhpiçp: çxtrahitq^ ewpori arnicas,amp; r^j» cuïa?41IûumçMmaeeW»no:gt;3B:gt;r -a , Ji^iqz* gt;nbsp;-Dy muf zzr, Coxendicibusamp;lumbiscunipqlentaö^.qg^pi'lIin^Cf £jï ''. ® Lienem incremento labprantem exténuât ex uinopotum,ueï 4 ^«|i£§o, 1 iÇçppracarcinoinata^adiîciturouor.um albni^. .^'4 \ nbsp;nbsp;nbsp;01 .•èemen in acetqdclt;odum,diflaluit fcIixopWa?« t^d :? j. ’ ^? adSv^VScapUUM^mfil^defluuta,. -,.,, ^,^„,,| „,,,„‘ -.,,'^'.^, lt;
•.aid'd n: quot;^’''P'?'nAQi.y«6a^A^TyKCl;X,, tr rnifj-x SCempus diftiüa udi Npdiirxium; conuenifins A m fineMa^». p, AquaNafturtq facit ad uariolasamp;parotidas, fi cymmePeper* milta, lineispannisin ea imm^ijfis/imponatur, quibus ficcatisito r-qm eosmadefacies^ turn ruinas maculas extrahit. Si uarje^sin cruribus liabueris,tum ex tjjq pedis Gnguis detxahendusçfi,clt; bl-be earn mane ac uefperipermiftam cum aquafragorum, Abftineds ab omnibus calidis cibis. • ndu h r ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^ma.,
i Aqua Nafturefjmaneac^fperiiirjiuncqspota, difeutit 0|mo-rem,pellitlumbficosuentris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. ,, , ,£3p,^,xgt; videra 00 turn orçs gingiu^fi,im.^primit, fi ftpius inde iritj^ntur/ De Nafturtio Aquatico.,yiidC’i»fra in Gapjiwlo de S^cnacione*,^ .3dbqz3 rtibjj‘iom ffiujad, miuqmjj) '-gt; rù n'm Ï’
-atom , iiuJi aUljSKutrims)e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. sï-»
ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;NÔMESÇ
1
-ocr page 417-SIMPUCIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»??
nomenclatvrab.
ÜvuipKiit.
Nenuphar; Nymphæa* Chua Herculis* Papauer paluftre;
Algapaluftris*
6ccblöm» ^crcuIiöWMr^ep
]RoIUnvwrB*
ANNOTATiO IN NENVPHAR?
ENVPHARab officinis Barbara uoce uocatur,quanl Romani panter Græcis Nymphæam dicunt. Plinius inquit,à Nympha nomen huk herbæ factum fuiHe,qug clauaab Hercule interfeda fit,uclipfa Zelotypia eiusin tâbuerit,ôô inpaluftrem hanc plantam mutata ; Quare Heradeon locantaliqui,alrj Rhopalon à radice claugfimih\ luxta Diofcorf-dem tarnen Nymphçæ nomen fibi uendicafle uidetur^ quoniam aquofa ametloca. Vulgaris amp;nbsp;nota omnibus herba^ qua nihil in pa luftribus fpeciofius nakitur*
DESCRIPTION
■ Nenuphar planta eftinfluuqsSóaquisftagnantibus nafcens,ex âquæuadomagnaradiceprodiens,folijslatisSórotundisfuper a-quam lupereminentibusN Floribus candidisautluteis exquibusfit capitulum uiride ad Papaueris formam, in quo fernen continetur, lt;nbsp;EftautemindupIkidifferentiaNAlteracnimcândidoshabetflo tes,ca bonitate antccellit, Altera uero luteos flores : quæ non adeo
-ocr page 418-’ DE HERBIS, CAÉTÈRISQVÉ
ç cft probata ut prion Flores in SeptembricoUedi, per duos annos in multa efficatia feruantur,
TEMPERAMENTVM»
Nénuphar cft frigidæ 06 humidæ complexionis in fecundo,' VIRES AG IWAMENTA.
Fit ex floribus Syrupus,cuïus ufus cft in febribus a eut is, 86 ad he patisardorem,
Takm Syrupum hoc modo conficies: Accipe flores Nenuphâ-ris amp;nbsp;in aqua eh'xos,h'nteolo percola,^ quantum uolucris facchari admifce,paratur eodem modo,quo Syrupus uiolarum»
Contra dolores capitis ex calorc,idem ufurpatur»
Saraceniimponuntflores per nodemin aqua, Sómanebibunt talem,amp; etia nàresea illinunt, priufcp in lucem prodeant, quicunÇ hocfaciunt,co die nullum dolorem capitis fentiunt,neq; ullusmor buseosinuadiuSyrupusillelumptuSjäluum emollit,facitadfebrcs aeftiuales, extinguit calorem.
Flores in medicina ufurpantur,8c herba minime»
Radices dus rad es 8ódabis manducare dyfenterico diebusde# cem,8ó fanabitur»
Succus radicis in umo rubeo bibitus,idem præftat»
Nenuphar conciliât fomnum, inflammationem capitis, iocino* j^ ris,ftomachi,atqj cordis fedat»
Si coquatur in oleo,cû rofa uiola, êó pauxillo uini granatorum, iifq;aduiniconiumptionem, erifypelâm extinguit, ScChoIerica apoftemata,fi inde illinantur,
ReftringitfangUinem,fubducit aluum,femen autem fiftit»
• Semen cum umo potumuentremfiftit» Nymphæatumoribus impofîta,eos repeUit,
Coeliacis utiliter inuino bibitur, amp;S inteftinorum torminibus, Lienem minuit»
Stomachi atepuefleædoloribus cmplaftrimodoimponitur» Vitiligines ex aqua exterit»
Capilli defluuia, quas aAoTrEx/^s dicunt, cum pice impoßtaexplet* Bibitur etiam contra nodurnas Veneris amp;nbsp;fomniorum imagi* nes,quas compefcit amp;nbsp;reftringit» Trita plagis imponitur»
Succus cumuino tritus,datMr dyfenterix compefcendx» Teitv urn tumorihiper imponitur» Plagæ,trita 8^ impofita, fanguinem fiftere creditur»
, Venerem in totum adimit Nymphxa, ut Plinius autor cft, ft* melpotainxl. dies»
Infomnia quoq? Veneris,à ieiuno pota,8ó in cibo furnpta, Iflita quoep radix genitalibus,inhibet, non folura V enerem,fed effluen-tiamgenL
-ocr page 419-SIMPLICIB, MEDIC, 2ÖÓ
' ^iamgenituræ,ob id corpus alerc,uocemq; dicitur, Quam ob cau-fanimonachisalijfq,- perfonis religions qui caftitatem uouerunt, ^onducibibs effet herba.
DE AQVA NENVPHARIS,
Candidiflores Nenupbaris cum plene funt maturi, redo tempo ff in Balneo Mariae diftiUantur,
Aqua hæc x.aut xiq.dies in potu fumpta mane ^ uefperi fingu^ ^Wnicibusad duasunciasffacitadfcllisfuffufionem,^ ealidam atq; Acam tuflim. Prod eft iUis qui apoftcma pedoris cum dolore late-»alihabuerint. Cum faccharo pota,prodeft contra uleera inte-ftinorum, mollit aluum calida m ; conducit ad antiquum amp;nbsp;aquo-fcm ramicem.
Contra ealorem peftis confertbibita,dolorem capitispellit,atq; tulTim fedat,facit ad apoftema Iienis,fi ex calore proucniant,
Omnes inflammationes potenter extinguit in corporc hominis, nianeac uefperi linteolisimpofita, Præcipuè prodeft ad refrige-^9ndum caput, fi fæpius ininatur,0^ calido cordi fuccurrit linteolis gt;mpofita, Valde prodeft contra tabem intrinfecus fumpta,uel ex-ninfecusimpofita, Ardens itcur réfrigérât, foris impofita lincis t^annis.
DE NESPILO, Q.V AM LATIN!
MESPILVM APPELLANT,
NOMENCLATVRAE,
^iCTTTlÄOl/.
Ncfpilus. Nelpilum, Melpilus, Mefpilum, tÏcfpclttbAum, tlcfpelcnfnjc^t
ANNOTATIO IN NESPILVM, ^QE S PIL V S uulgo dicitur arbor quae a Latinis panter amp;^ Grg cis Mefpilus dicitur, cuius frudus Mefpilum dicitur, Gale-bus communi uocabulo tricoccum quafl trioffum, aut trigraniuni sb aliquibus appellatum meminit, quoniam triaintusgrana flue IL
-ocr page 420-DE HERBIS, CAETERÏSQVE
Ç ghafcmiiïisloco^frudus contincat, Galh^utRuelbus Icribit duó obfcruant Mefpili gencra,unum quod ranoribus horrat fpïnis,in dumetis 8^ nemonbus neque non uiuisfepibus quafifylucf^cna# fcens,pomo paruo,óó per mina tam acerbo,utuix edendo fiçprius quart! per hyenlis frigora mollefcau Akcrum grandiore porno,ita ut mak reliqua magnitudme peræquet,fine fpm is, qd uidetUr cre-t-bro infituin hortiscommituilfc,amp;f fentatem cultu depofuiHe.Dio-feorides ponté ÓÓ aliud Alefpili genus, in Italia nafcens^ qrtbd P^^ ri(ÿ Epimelida appellant, nonnulh uerófetanium» Poma Mcfpiiï pergelicidiaaccrbitate domita inpaflb uel mulfo coquunruf^ a'di' iedo cinamomi momento,cibatu uefcentibus gratiffirno: ft^uZTüni ulurpant medici adcoëreendum alui fluentis impetum, Me'fpla ad feruandum leguntur nee dum initia,qua? amp;nbsp;in arbore diu dura-bunt,uel in urceolis picatis,uel in ordinem fuipenfa,uel ut quidam uolunt,pofcauelfapa condita. Die ferena legarfturac media, 8C paleis obruantur,difcreta ne uicifbm ea taëhis adficiat, uel cum pe-diculisleéla femimatura amp;nbsp;falfa aqua per dies quinq; macerata,po-fteafæpe infundantur,Ut enatenu SeruanturSó melk,fi minus ma tura leger is. Hæc arbor folqs eft prins rubris quam deciduis, radice inextirpabi'li,ignota Italiæ Caton is æuo»
DESGRIPTIO,
D nbsp;nbsp;Metpilus arbor eft fpïnofa cuius frudus funt flauo coloré,figura
amp; magnitudme exigui mali, amp;nbsp;concodu difficiles, folia habet arbor cotoneo fimilia,8c cortieem afperum,
TEMPERAMElSlTYM,
Mdpila funt frigidæ amp;nbsp;ficcæ naturæ,
VIRES AG IWAMENTA,
Aftringit incibo Mefpilus, ftomacho utihs, æ aluuinfiftit,i^ Diofeorides feribit.
Mcfpila uomitionem per fuperiora cohibent, ftomachum cot^* fortant,fingultum Ôê cruditatem pcllunt.
Ante cibumfumptaMefpila nebenan ter diftblutum ftomacb-um aftringunt, ut Platina inquit, fluxirS^^i immodicos fortiffimC reprimunt, ob frigiditatem amp;S ficcitatenf^^ntium doloribusme-dentur.Foliaquocpciusamp; Gortex,item^raÀccs tunfe Slt; impofitg, feruori ac tumori fubucniunt:ficca amp;nbsp;trita cum melle ad ekatricem uulnus adducunt»
Eorum fuccus cum uino häuft us, uenefieis potionibi» repq^ gnat,
DE NIGELLA»
NOMEN.'
-ocr page 421-SIMPLICIB« MEDIC
NOMENCLATVRAE,
Ki^iv^toy, NigcIIalt;
KaU»,
@c^ w«rç Cott^ftbch ©d^wAv^ïvimid},
ANNOTATIO IN NIGELLAM«
PJIG E L L A LanniSjGrecis Mdanthion dicitur, ab utrifq; no men ei inditum ratione nigri feminis. Git quoq; à Latinis ap-pdlatur^Sdendum eft herbam illam quæ paffim in fegetibus nafci ' turNigcllæcognomento,ôô Germanicc^AbCtt autKaUendicL ^iir,non effe ucram NigeUarn, quam Diofcorides Melanthion ap-pdUt, fed aliud omnino genus uidetur effe, amp;nbsp;plèudomelanthion ^locari poteft aut Gnhago,ut Hcrmolaus Barbarus indicat. Vera ^igcUa cuius in medicina ufus eft, inquit Euritius Cordus infuo t ^otanologico, a Germanicis uocatun ©d)«?^^^^^^?^!!^^^ aut Sc^WAVQ Kuntmehid eft Nigrum Coriandrum,^ nigrum Cu-*ïiinum,ea habet fernen odorat urn, quod quondam gratofaporc panem commendabat,ut Cuminum uel anifum,
DESCRIPTION
Nigella duplex eft« Altera quæ paff m in fegetibus nafcitur,flori ^Us purpureis,femine nigro quodin uafculis continetur» Altera eft ^aedum feritur,in hortis nafcitur,Habens flores ccEruîcos,ÔC qua tuor folliculos fimul connexos, in quibus continetur fernen, quod iucundum odorem habct,amp; ad uaria ufurpatur ratione optimi fui odoris» Hæc autem eft quam ueram Nigellam dicunt, quæ paflim teiam in pratis ac fepibus nafcitur,ut Vergil.MarceUus feribit, gt;
TEMPE RAM EN TVMn
Nigella calefacit atq; deficcatin tertio ordine,uidcturq; effe paft* flum tenuium,ut inquit Galenus, Gaudet nafci locis petrofis amp;nbsp;inter fegetes^Semen NigeUæ durât decern annis fyncerisuiribus,.
VIRES AC IWAMENTAn
Farina ex Nigella cum fucco abfinthrj permifta,emplaftroq- in-defafto, necat lumbricos alui, §6 præcipuè in infantibus»
Eademfarinaxummcllctempcrataóófcabiofïscxhibita,reme-dioeft» ToUft quoq^ lentigines 06 maculas fadeb
Ladern aceto permifta èC auribus iaftillata, uermes in cis necat«
-ocr page 422-DEHERBIS, CAETERISQ,VE
Nigella intro indita,8r in uino décocha,ac bibita/uccurrit ftilli-cidio urinæ.
Eodemmodo ifchiadi fuccurrit,NigelIapondéré unius drachmae fumi debet,neq; ultra.
Nigella ligata in panno lineo,amp;r admota naribus, tollit cathar-riim,amp;deftillacionem capitis, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H*
Acciperadicemlreosamp;inpulueremcontunde, atq; farinaNi-gellac admifta,utcre cum aceto èc illine,hoc prgcipuè tollit lepram*
NigcUa décoda cum aceto amp;nbsp;ore inde conuto,prodeft dentium doloribus. Nutricibus noxia eft,Iac enim extrahit.
Malos amp;nbsp;conftipatos humoresin homine nigella concoquit. Idus à uenenato animalidrachmam nigellæ in uino fumât. Suffi-tu ferpentesfugat èC aliauenenata. NigeUæ drachma in farinam contufa,apijq,- leminc admifto,diutinam febrem pelht, amp;nbsp;praefer-tim quartanam.
Bonam partem pulueris Nigellæ in aceto decoque ufep ad craffi tudinem, deinde nucum oleo addito, unguentum indeconfice. Hoc malignæ fcabiei medetur:difcutit quoq; ex facie fcabiofas ma culas,quando itur cubitum,illitum.
Nigella modice fumpta,prodeft calculo Iaborantibus:diffïcuL tatem fpirandi cum uino pota leuat.
Capitis dolores fedat ex aceto illita, 8Cinfufa naribus, difcutit recentes oculorum fuffufiones,trita ex irino,amp;infufa naribus.
Tollit lepras,lentigines, duritias, tumorefq; uctuftoscum aceto illita.
Circum feariffeatos clauos excutit cum uetere uino impofita. Tcretes uentris tineas expellit, perundo ex aqua umbilico. Con-trita cum mellc amp;nbsp;felle taurino,aloeq;,6ó emplaftri modo umbilico fuper impofita,lumbricos puerorum interficit.
Culices fuffitu necat,item mufeas.
DE AQ_VA NIGELLAE.
Tota herba cum fuaiubftantia diftillaturinffne Map.
Aqua Nigellæ membris prodeft, fi manc ac uefperi ea fricentur. Facit ad unguem oculoru quantumuispericulofum,fipertrcsaut quatuor hebdomadas uefperi una hora ante nodem, oculisinda-tur. Probata eft contra fiftulas, fi manc ac uefperi ex ea lauentur^ uel filinteola in ea madefada imponantur,
DE NVCÊ AVELLANAgt;
NOMEN
-ocr page 423-SIMPLICIB» MEDIC.
NOMENCLATVRAE.
AtTTTflXÄyvöf».
NuxAudlana. , Nux Pondca.
Nux Coryli, Nux præneftina.
ANNOTATIO IN NVCEM AVELLANAM.
VELLANAM nucem ex Corylo nafci manifeftum cft,nomenautemfortita eftab Auella oppido Campanie, ubi abundat, Græci earn Ponticam nucem appellant, quodin Adam Græciamq; primoèPonto uenit, ^^’döxägt/flj/ etiam ab illis dicitur,id eft minor nux.Eadem amp;nbsp;Prænei ftinauocatur,quod Pracneftinihisabundent. Quædam ex Auel. lanis rotundum nuclcum habent, quæ citius maturefcunt,aliæ ob-longLim,quæ tardius ad maturitatem ueniunt,amp; diu feruantur, Auellanæ ollis conditæ in terra uirides ièruari creduntur,
TEMPER AM ENTVM,
Nuces Auellanse funt calidæamp; ficcæ nature.
VIRES AC IWAMENTÀ,
Incibo fumptæ, pinguedinem corpori conferunt, Tritæm aqua mulfa amp;nbsp;potæ,ueterem tuffim leuant. Alq uerô tritas Sf euni paiTo bibendas dedere ad pulmonis amp;nbsp;iecoris uitia fananda, Cum axungia amp;nbsp;adipeurfinocontritæ,amp; alôpetr)silljtæ,capiL. lorum damna reftituunt.
Oleum auellanarum dolorem membrorum tollit illitum,
Auellanæ in cibo fumptæ,dolorem capitis incudunt, inflation« ftomachuin diftendunt.
Multi cum pipere mifcuere, 8C cum uino propinatas contra ca-tharrum,óó tormina uentris, 06urinæ diftillantis anguftias ualerc fenferunt,
Ferunt præter hæc aliqui crematö tfitôç earum putaminé, fi quisexoleopuerifynciput inunxcrit, ceflum in pupulis oculorum 1 iii)
-ocr page 424-DE HERBIS, CAETERiSQyE
C colof em in nigrum mutari,eodem capiflum etiam denigtirii Pinguedini plus conferunt quamfit ucrifimilc,amp; pratter£dem corpulentiam augent.
DE AQVA AVELLANARVM/ Circa Calendas lulq Audlanæ contufæ,funt diftdlandf, Si manus at^- brachia hac aqua mane ac uefperifriccntur,8^pet feit er urn ficcefcant,facit adfeabiem, ÖC tremorem manuum.
^Attmn»p4 Wfd^W*
ANNOTATIO IN NVCEM IVGLANDEM; gij VGL ANSjcftquæ communi nommeNuxlppdhtUf, amp;nbsp;inter nucesprimum loçum obtinet,â iuuando 8c glan [ de didta: uel quafi Iouisglans,quafi loui dicata, ob cgrc. gium frudum^Hæc enim arbor nuces habet fuauiori fa-pore quâmgfandes*Hancnuccm ob excellentiam Graeci Bafilicam appellant,quafi inter nuces regalem,Plinius, E t luglandcs c Perfide à regibus transla tas,in dief o funt Graeca nomina. Optima earum genera funt,qu^ Perfica atq; Bafilica uocant.Perfica quidem in tantum augentur,ut putamen rumpant,ideo^- mollufc£ nuces, â puta minis moUicie uocitantur. Eft amp;nbsp;aliud nucis iuglandisgenus,quae Tarentina dicitur, iragiliputamine, 8C ita mollis, ut uix attredata frangatur,amp; auium forto femper expofitum,
TEM PER AM ENTVM, luglandcs calefaciunt in tertio, amp;nbsp;deficcantin principio fecund! gradui^
-ocr page 425-SIMPLICÏB. MEDIC. ’ nbsp;nbsp;nbsp;26^
èVadus» Nux uindis natura minus cak'd a eft amp;nbsp;Pec a, quam arid a^ ^ ftomachum minus If dens.
VIRES AC IVVAMENTA.
Nux uiridis,ui Ægineta mquit, humidior eft 86 ueritrem citât. Arida fi, ubi in aqua comaduerit,membrana ipfius in terior adima-tur,confimilem uiridi poteftatem obtinet.
Nucesluglandes hominem reddunc füfpiriofum,gencrant tuf-fim 80 dolores capitis, uerum ad uenenum pellendum conueniunt. Recentesnucesiucundioresfunt.Siccænoxiores, ftomacho inutiles,bilioff,difficiles concoftu, dolorem capitisinferentes. Tufficn-tibus inimicf,fed uomituris ieiunis apte.
Folia atq; cortices nucis natura adftringunt ninftu profluuiutn fanguims.
Oleum c nucciuglandc quod carynum appcllatur,ut Plinius itt-quit,alopecfjs utile eft,00 tarditati aurium infufum.
Item capitis doloribusillitum, Cfterum iners 06graue, Gpore corpori.
Oleum nucum general afthma, facitq; hominem multis morbis ôbnoxiurn,inducitraucedinem. ^
Nimius efus nucum paraly firn lingue créât,56 inducituomitum.
B Cummelle 86 carycisfumptæ,uenenumpellunt.
Contra peftem, Accipe nucleorum iuglandium,Iuniperorum, rutæ,fingulorum unciam, confice cum aceto, mane quando pró-diturus es in lucem,fumes inde ad magnitudinem nucis,turn eo die tutusesa pefte. Potesidègeftarçinlinteolo 86 naribiis ^dmouere,
Fertur quiicinnus fumpfent duas nuces ficcas, 56 totidém ficos, turn rutæfolrsuîgintifimul tritis,addito ialisgrano,nullum uenenum co die nociturum.
Nuces præfumptæ 56 à ciboftatimfumptæ,ciimruta 86 cary cis, letalibus uênenis aduerfantur.
Accipe oleum nucum 56 oleum oliuarum pari pondéré, 56 ca-putpriuslotumindeinunge, turn furfures capitis pereuntpriuf^ hoebisfeceris,
Putamen combuftum tritumq; in oleo 86 uino,infantium capite perundo, nutrit capillum,86 ad alopecias eo fic utuntur. Areas capitis breui momentoreplcntpilo,comandücati,86 protinus ex ore impofiti nuclei.
Contra rabiofi quoq; cam’s morftim nuclei à ieiuno homine corn manducati,illitiq;,prælènti remedio efte dicuntur.Nuces item cum fale,ruta atep cæpis,addito melle,gqualitcr commiftæ,Ô6 tritæ im-■ ponuntur morfui rabidi canis, 86 refiftunt quoq,- morfui cuiuslibet uenenati. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Mammarura
-ocr page 426-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
g Mammarum inflammation! SC abfceflîbus, luxatif^; cmplaßn modo imponuntur,cum exiguo mdlcamp; ruta»
Nucleus eftur in icncfmo ad extrahendam pituitam»
DE AQVA NVCVM IVGLANDIVM,
Nucesiuglandes circa Kalendas lulijuindes contunduntur,amp; diftillantur.
Aqua nucum per diem bis aut ter uulnerato potui data,artet in flammationem,amp; h'ntcolo fi imponatur,
Eadem per diem duabus aut tribus uncijsinpotu fumpta, facit ad omnem calorcm, prodefi: nigris puftulis, ut carbunculo amp;nbsp;an-thraci alfifç puftulis pcftilentibus,Iincis pannis impofita.Item mc-deturpeftrin potu fumpta,
Pellitherpctaslinteolis impofita,nam cxtinguitSó fedat dolorem.
DE AQVA EX PVTAMINE IVGLAN-dium nucum.
Exteriorem uiridem corticem in Septembri diftilla.
Aqua hæc cum tertia parte acctiin potu fumpta, quandocalor cxpeftealiquem inuadit, 00fi priusuena incifa, earn intra uiginti quatuor boras fumpferit,ccrtum amp;nbsp;probatum eft remedium contra peftem.
D Auribus inditaprodeft contra tinnitum aefonitum aurium. Ad eadem profuntputamina exmaturisnucibus;
DE AQVA FOLIORVM NVCVM.
Folia nucum decerpta Sgt;C concifa in fine Maq diftiHantur;
Hæc aqua exiccatapertaulccra, fedat calorem,^ facit æqualem enternrenafcifuper ulcéra, lintcolis impofitaamp;inane acnefperi,ß indelauentur,
DE NVCE MVSCATAgt;
NOMENCLATVRAE;
Molt;r^OK«^uo^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Kaji/fl// ßv^isiMH,
Nux Mofebata, NuxMyriftica,
tnufcAtentTup.
ANNOTATIO IN NVCEM MOSCHATAM^
V X mofebata à recentioribus Grf cis Mofebocaryon didtur» ‘^ ’ ut Rudbus fcribit, Latiniea imitatione nucem mofchatam uo cant.Apud
-ocr page 427-SIMPLICIB.MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204
^ wni.Apudantiques Graces, ut Diofcoridem amp;nbsp;Theophvaftum^ nihil dccareperitur.Cary on myrifticon,id eft Nux Myriftica etL Sniäpoftehohbus Græcis appdlatur, amp;itain Latinum ccflit,ut hoc nomine dicerctur, AetiusCatyon aromaticum^ id eft odora, lumuocau Multum à ueritate deficcre uidentur, ut inquit RucL Ïius, qui nucem odoratam,quamuulgó dicunt moichatam, per glandem unguentariam apud Diofconcomprehendi putantjon, geprofedo differentem, amp;nbsp;ueteribus prorfusincognitam. Inme» dicina non folum magnas habet uircs, led etiam in ganeam amp;2 culü nas defcendit,ut obfonia fuo fapore eondiatjnullumq^temere con-dinicntum fine hac nuce mofchata ftruitur.
DESCRIPTIO.
Nux mofchata eft frudusarboris in India» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TEMPERAMENTVM.
Cakfadt atq; deficcatin fecundo ordme, quod etiam Aetiuste-ftatur»
VIRES AC IWAMENTA»
Probatur que parum lata,ac ponderofa fuerit,amp; que frada pul nerem nonemittat« Habetuirtutem confortandi,
Nuxmofchatafumptacumouisautiufculo, concodionem adgt; ^ ’üuat,
Golorem emendant,fi quismane dimidiatam comederit«
Nux mofchata in uino elixa ÔC bibita, prodeft iocineri atep puL nioni* Si ciufmodi uino Maftiche, Anifum amp;nbsp;Cyminum admifta hierint, hocinpotumane ac uefperi fumptum corroborât cere» hrum, Siftit fluxum menftruorum^ amp;I præterea magnas uires praebet,
Contufa atq; cum Ïauri bacdscommiftajatqï in potu fumpta, ^itturinam,
Nux mofchataaluum adftringit,diftcndcntes ftomachumfpL *■11118 difcutitjOris fuauitatem commendat,amp; fee ten ris animae Uirus ahokt, ftomachum amp;nbsp;iecurroborat,lentigines infacie00 impjtL gines tmendat, lienem increments laborantem reprimit, Öd utin *iniuerfum pronuncietur, natura ei cadem quæCaryophyUis«
Corpus humanum ui fua amp;nbsp;odore adiuuajX oculorum aciem he-hetatam a cuit,uomitumfedat,appvtentiamjnducit,ftomachum at qult; epar fouendo,ut fcribit Platina,
DE NVCEÏNDICA*
NOMENGLATVRAE,
Nuxlndica, VÏWpA#P5#Ï5kW/ »^^ A NJ
-ocr page 428-ù ÖE HERBIS, GAETERISQ^VÉ
ANNOTATIO IN NVCEM INDICAM^,.
[\I VX IndicarecentioribusGræcisCaryonlndicondidtur/ùé • ^ teres huius non meminerunt Arabes quoq; hanc nutem no* bis oftendernnt,nifiea fît quam Gaknus nucem regiam uocat.Fru-Ólus ( ut Maüri putant,) palmæcuiufdam Indicæ præmagnusatq; pingüis,cuiusokumbutyro quoq,'præfcrunt bonitatc fuediNuxf ad nos hac effigie adfertur,Globus eft pr^grandis,cirdhâtærotu^ ditatis,inuolucrisintedus, callofö primum herbaceoq; cortice, in^ tus uillofo,tenui tunica exterius ueftiénte, qua extrita lolütusin ca-pillamenta fatifcit,capaci iubtus orbe,duro, lignofoü triplici fora-mine, concauoanfradu,grandi, nullis loculamcntis interftindo, duici intus quum recens eft !iquore,nucleo molli, candido,carno-fo,quuminueteraueritcartiläginofö, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Nux Indica duorum auttrium pugnoru eft magnitudine,quod fntrinfecus in ca cft,id in medicina üfurpatur»
TEMPE RAM EN TVM,
Calidaeft 8ó hurnida,Confortât cor atq,- iariguinem, Calidaau tem perhibetur abfceffu fccundo,ut Ruellius indicat, amp;nbsp;humida in primo»
VIRES AC IVVAMENTÄ*
Ad obftrudionem urinæ,uterc puluere huius nu cis, is opitulat* D Quicunq;laboraueritafthmateexfrigida caufa, dccoquatficus -iriuino, deinde admifto puluere harum nucum,illudbibat, tolüt afthma,relaxat thoracem,fedatantiquam tuffim»
Oleum quod ex ea Cxprimitur,quiï fentituetuftatem,flatus digcrit. Lum-borum amp;nbsp;genuum dolores mulcct»
Sequuntur Hcrbæ à Liter# Ox incipientes,
DE ÖLERIBVS BRASSICA ET BLETA»
NOMENCLATVRAE«
ÀK)(lt;tV0y»
rtvTÄos»
OIus. Sida, Blcta mbeaj Braftîca.CauIis»
ANNO.
-ocr page 429-SIMPLICIB, MEDIC,
ANNOTATIO DE OLERE ET dusGcncribus,
LVS dicitur omnisherbafanuaqua uefcimur,8ócuius folijs,00 caulc utimur in cdulium, ab alendo didu, quód olehbus alcrentur homines antequamfruges uel carnes eflent, Varro ab olla deducitjnter olera autem primas partes tenent Braflica amp;nbsp;Beta, quæ oleris nomine fæpius àuulgo appellantur, BralTica eft quæà GræcisCrambe,ÔCuulgô à Latinis Caulis dicitur,quo nomine etiam à Catone appellata eft Braffîca, A Germanis autem dicitur^ól/2\ol ÏVAUt. Suntautem Braflica-tuin multæ fpecies,quas qui perlequi uellet, turn à differenttis ipfa-rum, turn etiam à facultatibus, infiniti propemodum eflet laboris, Eft enim rubra,a1ba,óó uiridis Braflica,quæ omnes «andern facuL tatem obtinent.Eft quoqj Braflica capitata,quam Itali uulgô capu tium appellant,ommum in cibis delicatiffima, quæquidem Colu-uieHæ amp;nbsp;a lijs reirufticæ fcriptoribus eritiana dicitur, A Plinio au-rem appellatur,ut Antonius Mufa putat,Braflïca icflilisamp; Cumana. A Germanis etiam à capite nomen fumpfit, (Clt;?ppCÓuel(Crtp-pC8 ïvAUt dicentibus,Braflica tantas habet in re medica facultates. Utetiam peculiareslibri de eiusuirtutibus auetenbus fintferipti, De qua re quifq; legat Marcum Catonem cap. i ç6.amp;S Plinium lib, iö, cap. 9. amp;nbsp;Diofcoridem lib. 20, Beta autem olus eft notiflï-nium quod Serapion amp;nbsp;uulgares Herbarii Bletam quocp dicunt, A Germanis dicitur tïÏAhgOft/TAomtlU)2^ol/KÓm (3vrtp. Ap-pdlatur quoq5 Beta,Sicla,id eft Sicula extrita litera.Quamuis Sicu-laïcognomentoBctafolummodo candida ueniat,ut Theophra-ftus memoriæ prodidit, Eius enim tria reperiunturgenera,Can-lt;iidum,Nigrum Óc Rubrum,pluradeBeta,uidefuprâ,
Olus quodBraflica,uelCaulisà Latinisdicitur, eftur incibo, Eft autem triplex Caulis, Ruber, Albus, 86 coeruleus,
TEMPER AM ENT VM,
Réfrigérât amp;^ humedatin fecundogradu,
VIRES AC IVVAMENTA,
Caulis aluum emollit. Emplaftrum exhoc paratum Ss præftr-dm ex radice, atq; ulceribus capitis puerorum, quæ faui dicuntur, inipoGtum,ea curat. Ex hifce ulceribus mellis inftar humor fluit, Eaud aliter quam in apum fauis liquido cernere licet.
Succus ex caulibus cumokorofaceopermiftus,amp; frontiillitus, tollit dolorem capitis ex calore folis contradum,
Oleri huic decocio,fi admifceatur oleum amygdalinum atq; fuc dis malorum granatorum dulcium, tollit fleeam tuflim,
Cauliseft conco^u difPicilis, inflat aluum, Phlegmaticis nocet, m
-ocr page 430-DEHERBIS, CAETERISQ.VE
Q äuget enim humores,nocet quoq; mulieribus menftruo fluxu labo rantibus,tales fluxus enim auget, Succus ex caule in uino fumptus, medecur morfui uenenatorum.
VIRES AC IVVAMENTA EX CATONE
amp; Diofcoride.
Cato non parce Braffîcam celebrauit, uires ergo quaseiattrE buitpaucisperfequi pareft.Braflica fiue co. afiue cruda,accto tarnen intin(fla,mirè concoquit,aluum amp;nbsp;lotium ciet, quod innumc-ris rebus eft falutarc.Si quempiam liberalior uini potus in cerna de leótet,antecedens in cibiscruda exaceto,ebrietatem arcet, poitca quinq; fumpta folia,crapulam difcutient,ita ut nullæ uinofi halitus reliquiae uidebuntur fupc reffe, Luxata foueri prius aqua calida iubet,amp;bisdietritaimponi:fic etiam fiftulas8ó tnmoresciiocari, quæ^ difcuti opus eft, Vbi exmulto cibo aluus non it,Braflica utendum monet, Podagra: item morbifq articularqs crudam co-meflè cum ruta,coriandro concifam, adiedo laferpitio, Cxymcle, amp;nbsp;falismomcnto,nihil æque prodeflè teftatur,item cadem ratione infomniofis,Quin amp;nbsp;lotium eius qui efitauerit,afreruari iubet, cale fadumq; neruis effe remedio,fiue caput fiue ceruices dolent. Hip-pocrates cocliacisamp;dyfcntericis bis codam cum falc dabat ; item ad tenefmumóórenum cauias.Crudus caulisfic da tur,partus emor tuospelIit.Cibo eo fenfum purgari,Erafiftrati fchola clamat,nihi! eife utdiusftomacho, neruis ; ideo paralyticis amp;nbsp;tremulis dari iubet,amp; fanguinem excreantibus. Tradunt Gr«ci c^^pefcere ma la corporis quæ ferpunt,nomas iiocant, item exerefeentiaabfume-re,cicatrices ad planum reducere,oris ul^ra^Só tonfîUas, manduca tam SC codamfuccogargarizato cummellamp;r^jtcmpforasamp;ucteres lepras ipfius tribus partibus cum duabus aluminis in aceto acri 'illitis,
Braftîcæ fuccus, ut Dioftoridesferibit, cum icrnpgraeci farina amp;nbsp;aceto,podagris, articulorum doloribus, fordiddq ulceribusamp; uetuftis, utilitei emplaftri modo imponitur, Purgat per fe etiam caput naribusinfufusfuccus,amp; cum Joli) farina appofitus, menfes trahit. Folia per fe aut cum polenta concifa, ad inflammationes omnefq;tumoresfaciunt, facris ignibusepinydidibufq; Sólepris medentur. Elixa itidem addito melk gangrænarum pafcentibus malis opit ulantur.Qiiinetiam cruda ex aceto lienofis utiliter man-duntur, amp;nbsp;commanducatafic,utfenfim pcrfauces delabaturluc-cus,amiflam reftituunt uocem,
DE AQ.VA CAVLIVM,
Folia caulium conuenienti tempore diftillantur in principio lunq;
Aqua
-ocr page 431-SIMPLÏCÏB.MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;206
Aqua h«c mane ac uefpen finguli's uicibus ad iq, undas in potii fumpta, adftringit fceminarum menfes» Prodeft ad partum,fi quando tempus pariendi inftat, linteolum in ea madefiat 8Cnarf-bus admoucatur ad olfacicndum, turn citius liberatur parturiens fcemina»
Prodeft ad ftülicidium urinæ in potu fumpta» Aluum fiftit mane ac uefperi fingulis uicibus tribus uncijs pota,
DE AQVA RVBRt CAVLIS»
Folia rubri caulis decerpta diftillantur in fine Map»
Hæc aquamane âiciunobibita ad vi.autvij. uncias, emollital-Uum:tribus autem uncijs pota,per menftm, peUit uertiginem capL tis:prodeft contra Apoplexiam amp;nbsp;fpaimum membrorum pota uel illita» Facit ad tremorem 8^ borrorem membrorum, fifæpius inde bicentur, 00 iterum per ft ficcentur» Linteolis inflammationibus iuïpofita,pelfit calorem ac ftdat tumorem» In potu fumpta foris amp;nbsp;intus fanat ulcera,præterea linteolis per diem bis impofita»
DE ORIGAN 0»
NOMENCLATVARAE»
OllyKVamp;’t
Origanus, Origanum, Heraclioticalt;
Sgt;o(ï» XPotóem#tlt;
ANNOTATIO ÏN ORIGANVM,
RIG A N V M in medicina magis efFicax quam in cibo, appdiationem autem inuenit apud Græcos,quôd mon tibus gaudeat«7rflTÏcf»5,id eft monte, amp;j(«fK5gaudio, nan^- cliuofis lætatur.Hcrodianus quod uifum exacuat ^ouKnUrxifft tcftatur,ab óf^ uiderc,06 yw# clarifico, quafi aciem
-ocr page 432-DE HERBIS, CaETERISQ^VE
ocuïorum inuftret,nam ut tradunt,prçftat ut oculi clarius cernait Species Origani funt:Herackotica ab Heraclea urbe Ponti, in qua maiore poUebat effedu^Onitis origanus,quôd ab afînis impetatur, appeUationem deflexit, Tragoriganon quafi hircinum origanum, non alia forfitan ratione, quam quod cius pabuli uoluptate animal caperetur, Eftamp;iylueftre origanum, umbellis anethi,flore candido, radice tenui, fupcruacua. Origanum immortali coma uiret, conftatq; acri fucco. Cum BrafTica tarn pertinaci diflb det odio,ut aduerlum olus exarefcat. Nulla eft herba in qua anti-quietiam autoresmagis diflentiant quam in origano,praetcreano-ftrum origanum uulgare non omnino quadrat defcriptioni Dio-fcoridis amp;nbsp;Plinij.
TEMPER AMENTVM,
Origanum calefacitamp;S deficcatin tertio ordinc,
DESGRIPTIO,
Eft autem duplex, Alterum eft Satiuum, Alterum lylueftre. Ha-bentgraciles 8C duros caules,flores candidos,ruborepermiftos,amp; odoratos.Sylueftrelata habet folia,eadem cum latino pollet uirtib te, Satiuum gaudethortis,habet minuta folia. Colligendum ent quando floret,amp; ficcandum in acre. Folia amp;nbsp;flores ulùrpari do 0 bent,quæ ad annum durant, Gaulis abijciendus eft,
VIRES AC IVVAMENTA,
Omnia genera Origani habent uires incidendi,ficcandi,attra-hendi ÔC confumendi. Radix nullarum eft uirium,
Infirmo iccinori medetur,fi quis ex floribus bibat, Flores amp;nbsp;folia conijcies in facculum,8ó in uino calcfacies, ac ita capiti impo-nes,quodbeneoperies,utfudorem emittat: hoc multos affeftusca pitis repellit, atq; etiam pedoris: prodeft afthmaticis.
Origanum decorum in uino atq; bibitum, condudtftomacho acinteftinis,
Eiufmodidecodum aluofuperimpofitum, deturinam,
Hoc calidum in potu lumptu, tollit ftranguriam ac ftillicidium urinæ.
Ad Tenelmum accipe pulucrem ex origano,66 ano infperge, turn aluum emolhtS^ deqcic. Herba ip fa in uinoclixa oleoq; oliua-rum admixto Sc panno lineo illita, ac pudendis mulierum lubdita, tollit duritiem uuluæ atq; expurgat eam,ducitq; menfes, Quicun-que laborat rubicunda Iepra,accipiat fuccum origani,fuccum mar rubij,amp; modicum uini,atq; oleum hyofcyami,cuius maius pondus eft accipiendum quam fucd,exiguoq; oleo tartari addito,hocflmul permifeeat.
-ocr page 433-’ SIMPLICIBgt; MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20/
^ permifceat, atq; fe ex eo inungat infiiclatorio quando exituruseft» Siautempoftexitumdolore affccerit, tune habere oportet hircL numfeuum in fartagine liquefadum,quo denuo fe inunget,poftea ^dnledum albis linteis ftratum collo cet,ui(^dumficcetur. Deinde origanum accipiet Só contundet/urfureq; tritici admixto,in fartagine calefaciet, amp;nbsp;hocita calidum ulceribus amp;lepræfuperimpo-’i«t, aclinteolofuperligatoita iacere finet, ufq; dum inde calefiat; hocfæpius faciendum, turn homo curaturabfep dubio. Inciboiu'
! oieteaquæbonum générant fanguinem,Ô6 facilis concoélionis hjnt.Atlt;^aflîdueuteturSyrupodefumoterræ, InhyemcaûtSy-^upodeEupatorio,
0riganum,ut Diofeoridesinquit, uenenatorum morfibus ad-'ierfatur,Gin uino decodum bibatur,
Efturidem cumfico ad conuulfaruptaq;, 8ô cutem fubeuntes îquas.Meniès trahit,amp; tuiïîm eclegmate cum melle finit. Prurigi-’iesitidem,fcabies 06 fuffuiôs felle emendat, his qui eolauantur, origanidecodum,
Succus cum lade mulieris auribus inftillatus, earum dolores hnit.
Dentium candorem facit cum melle 8^ nitro. Ad parotidas déco quitur cumhordeacea farina. Ad arterias afperas cum Galia Ô6 nieUc teritur:adlienem, folia cum melleSi fale, CraiTiores pituitas amp;^nigras extenuat decodum cum aceto Si laïc fumptum paulatim, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Regio morbotritum cum oleo in nares infunditur, Epinydidas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' cum pice fanat,furunculos aperit cum fico trita, ftrumas cum oleo 8^ aceto Si farina hordeacea,Iateris dolores cum fico illitum, Con-•nfumeum rofis,calamo aromatico,8i abfintfiio, Si hoc calidum ^ffumptum retrahit procidentem anum ad locûmfuum.
DE AQVA ORIGANI, .
Tempus diftillationiseius eft,uthcrbaflorens cum caule conci-^atur,8i in fine lunrj diftilletur,
AquaOrigani mane acuefperi fingulis uicibusadiq, unciasin potufumpta,facit ad afthma Si anguftiam pedoris,intus toti cor-poriprodeft,
Gargarizata teraut quater perdiem, pellit uuulamgutturis, Sanat Si exiccat tumidum palatum Si faucem: fæpius in ore rc-^cnta,peiyt fuppurationem dentium.
DE O R O ß 0»
tn 11)
-ocr page 434-DE HERBIG CAETERÏSQ,VE
NOMENCLATVRAE4
Orobus«
Eruum,
XTicfcti.
li
ANNOTATIO IN OROBVM» r^ R o B V S à Græci's dicitur,Romani Eruum appellant OfRo-^^næ Gr?cam nomcncIaturamretinentEft autemlegumenquo boues Só alfa pecorapafcuntur. Hominum dbis prorfus damna-tur. Eft enim amp;nbsp;infuauifïïmum amp;S praui fucci, ut Gaïenus teftatur» Cæterumingentigraflantcfamenonnunquam,fîcut Hippocrates quoq; fcripfit, ob mexpugnabilcm neceffitatem homines ad id ett am confugiunt, A Germams Wiefdt, hoclegumcn appcllatur.
DESCRIPTIO,
Orobi nafcuntur in agris, flores gerunt,ut Ciceres, purpureos, candidos amp;rubeos,ineodem flore, fert filiquas in quibusfuntnigt; gri frudtus,minores pifis,
■ nbsp;nbsp;, TEMPER AMENTVM,
Orobus deficcat quidem excefTu fecundo intenfo, calfacitueró primo,utGalenusteftatur*
VIRES AC IVVAMENTA.
Habet naturam incidendi,penetrandi,ac reioluendi.
Orobi cum aqua mulia decocti,óó poÂea contufi atq, commifti cum farina fcçnogræci,emplaftrj modo calidisapofteniatibusim« pofiti,
-ocr page 435-SIMPLICIB,. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ÔS
pofiti,cmoHiunt atep refrigerant ca»
Macris homimbus profunt,habent naturam fimilem pifis.Con ^ußeu aceto profunt aduerfus cry fipelata cmplaftri modo impofiti» Orobis fi quis utatur,cient urinam. Gopiofius tarnen fumpti,per aluum ueficamq; eu torminibus aluum ducunt. Farinaorobi u(ur-para fubducit aluum. Eadem farina cum aqua mul fa temperata,faciès fi indc Iota fuerit,purgat 06 extent maculas faciei.
Farina orobi, ut Diofcoridesindicat, purgat cum melle ulcéra: Ientigines,afperam Slt; difcolorem ceu à foie cutem,6lt; toto corpore niaculas extent.
Siftitquæpafccndoferpunt, gangrænas cobibet, 8f mamma-furndurities mollit. Vino macerata farina orobi, canum, homi-•^unijuipcrarumq; morfibus illita medetur. Aeeto autem urinæ ^ngüftiaslenit, tormina, amp;nbsp;inanes cgercndifacultates, quasteneC niosuocant. Vtilis amp;nbsp;bis qui cibum non fentiunt nucis quantitate Fixa amp;nbsp;cum mellefumpta. fouentur dccodo eiusetiamperniones 'itiliter,amp; toto corpore prurigines. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
nu
SequunturHerbæ de Litera P. incipientes,
a DE PALMA CHRISTL
NOMENCLATVRAE,
Ofj^ij. 3celt;rtAtKoy»
Palma Cbriftf.
Manus Chrifti. r , nbsp;nbsp;nbsp;; Bucheidem.
Cccttç^lômctt.
ANNOTATIO IN PALMAM CHRISTI»
ALMA Cbrifti, ut autores tradunt, eftgenus Satyrio-nis,quod Bafilicon Græd,ofïîcinæ ac Herbarq Palmam Chrifti dicunt, proptereaquod radix cum humana PaL ma fimilitudinem habet,a qua Palma modo quinq;,mo-^0 quatuor,modo fex radicesprpdèunt, ut digitos ferè imitari ui. deatur.Fertur autem Satyrion foeminaeflè.De hocuero Satyrione »lufquam GræcI aut Plinius. Folia habet Satyrionis fimilia, prefer-cim primæ fpeciei, tarnen non adeo crafta fun,t, amp;I pundis quibus-damuelutiftigmatibus decorâtur. Apud Arabes uocatur Bucheidem. Auicenna deea perttadatfecundo canone cap. zö8i fub lioc nomine digiti éitnni. ^T^
unb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m üq
-ocr page 436-DE HERBIS, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
PalmaChrifti planta eft excelfo cauk, rami's in fpeciem cruds per medium fedis amp;nbsp;intus concauis,folijs uiti fere fimilibus,fed tan turn acutioribus,floribuslupulo fimilibus,quibus infunt grana qua* canefcunt,fiunt^ rubra atq; oblongainftar fabæ* Durât tantum per æftatem, per hyemen radix amp;nbsp;caulis pereunu Gaudetlocis cultis»
VIRES AC IWAMENTAn
Radix prodeft contra uenenum: folia contufaS^ impofiia,fa-nant inflationem, 6C prffertim herefÿpelæ*
DE AQ.VA PALMAE CHRISTL
Radix tantum in fine Maq diftillatur»
AquaPalmæ Chrift^maneac uefperi in potu furnpta, finguîis uicibusadiq* uncias, corroborât ft o ma chum, ealefacit, atq coo. firmat naturam»
Itidem pota difeutit morbum regium,urinam promouet Contra omnestumorcs prodeft, tarn intusquàm forisexiften-tes omni matutino tempore à ieiunis fingulis uicibus iiq,uncf;s fum-pta,prætereafilinteola in ea madefada imponantur» Sanat antiqua amp;nbsp;recentia uulnera tarn interiora, quanX^^do* , ra mane ac ue^eri tribus uncqs bibita,amp; linteolis impoßfa;^
DE PALATIO LE PORIS.
NOMENCLATVRAE,
Palatium Leporis» Sonchus»
i^^^pn^tvAud}. „ .
ANNOTATIO IN PALATIVM LEPORIS» •
O A L A TI V M leporis ab Herbarqs appdlatur herba qua apud Diofcorfdem Sonchus dicitur, Eft autem laducæ fmilis,nifl quod fpinis horreadHerbajUt Gaknus eft autor,cum tenera fron-det, efturfylueftriumokrum more, aeukatur autem cum perkje adokucrit.DiofcoridesCicerbitam à Romanisdici prodidit.Her-barq,ntRueIIius inquit, leporis palatium appellant, eo quod hoc animal ut ab æftu uindicetur, amp;nbsp;caloris propulfet incommoda,fo-leatfubramis dus dccumbert,ólt; fa’penumcroftabularh Hacea-demfor.
-ocr page 437-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209
‘^^niforfîtaneftqu?ab Apiikfoladucakponnanominatur, quod ^ünikporcm animus defeat æfti^hacfibi fokt mederi. Sonchus ^/Öèdus copiofo difSuit hóle, idiq; uulnus multum erudac lacftei *’9uoris,
DESCRIPTIO,
Herba hæcferme Carduo fimilis eft,præterquam quod longio ^3 Habet folia. Radix repræfentat formam Saxifragiæ, caret flori-fernen habet rotundum,nafcitur cubitali altitudine. L epus lub Herba latens, putat fe eflc tutum, nihilq; fibi metuit,
VIRES AC IVVAMENTA,
PeUit hæc herba Melancholiam amp;nbsp;timorem : quicunq; penes fe g?ftauerit,ud ex ca biberit, cum reddit animofum, Gaudet opacis locis.
InuinocodaSó inpotu fumpta, tollit tormina uentris 86 coIL ^nijciet urinam.
Eadem umbilico fuperligata, prodeft contra ftiUicidium urinf, ^ftranguriam.
-ocr page 438-DE HERBIS, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN PAPAVER.
p A PAVER quod Græd M»«lt;am uocant, amp;nbsp;fatiuum amp;nbsp;fpontlt; ■*quot; nafcensrepentur. Satiuitriafecercgencra,Candi'duiTi,CHiusflt; mentoftumin fccunda menfa cum mdle tragcmatislocoedeba-tur. Hoc Só panfs ruftici cruftas ouo affufo commendabat. Alte-rum nigrum,cui’us fcapo incifo, lac ex co manat,quod opium medi ci appellant, quo in morbis acutis, amp;nbsp;infummaneceffîtatefomnû ægrotis conciliant. Meconium autem dicitur,quando fuccus aaC fus ex Papauerc nigro exprimitur. Audiuimus quofdam cum uale-tudo impatibilis odium uitæ feciflèt,hoc fucco/ibi mortem confet uiffe. Tertium Papauerjöws,boc eft erraticum appellatur.Hoc in fègetibusna(citur,amp; Germanice WllbttnAC# aut Kow^bpH dicitur,Galenus8lt; DiofcoridesPapaueris genera fexenumerant.
DESCRIPTIO.
Papaueris duo funt genera, nigrum fcilicet 8^ album. Herbam Habet oblongam ÔC inciluris diuilam,fcapum uero altum 00 conca uum. Album flores habet albos.Nigrum flores geftat rubros,albos amp;nbsp;dneritios,gaudet agris amp;nbsp;hortis.
TEMPER AM ENT VM.
Album Papauer natura réfrigérât amp;nbsp;humedat, N^gt;Ï”’ “^^^ réfrigérât amp;nbsp;ficcat. Semen colligendum eft in eftatc,quahÖö matu ß rum eft,hoc durât quinq; annis fynceris uiribus, VIRES AG IWAMENTA.'
Ex utriufq; femine emplaftrum confidtur,huic lac muIiebrc,S^ oui albumen admifcentur, hoc temporibus applicatum conciliât fomnum. Ad ulcéra ex contufione fada, accipe fernen album Pa paucris,uelherbam ipfam,amp; admifee oleumrolaceum, hoeulceri jmpofitum,cdudt magnum calorem. Ardenti iocineri quoep impo (itum, ualde prodeft. Pulucremex albo Papauerepermifee cum oleo oliuarum,at^fpinam dorfiex eo ihunge,hocmorbum articu lorum tollit,8C cos corroborât. Papauer cum oleo oliuarum con-tulumSóempIaftrimodocircum caput applicatu, inducitbonam quietem,86 fomnum concilia t.Qin dormire nequit contundat Papauer quodlibet,attjillud calefadat,foccumq; exprimât, 8ê faciem inde lauet,adiumentum adlert. Capita Papaueris uiridia ad eraf-fitiem meUis decoque, turn ad multa profunt. Hoc fumptum fomnum aUicit,tuffim pelIit,Gftitaluifluxum, fi inde quiipiamfeinun-gat. Contra podagram, Accipe fuccum Papaueris, oleoq; rofaceo addito,pcdes eo illine,tum pellit ipfam. S emen Papaueris in pul uerem redadum,8c ladi admiftum,amp; infantibus potui datum,con ciliat cis fomnum. VcI in pulte efui datum, idem præftat. Semen albi Papaueris in pulucrcm contritum, 6^ cum oleo uiolarum per-miftum,
-ocr page 439-SIMPLICIB» MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itó
^ miftunijS^ipmadorfiindemund:a,prodcftcontrafebremamp;^ calo Temiocineris* Semenuerópapauerisnigritritum bibiturad cigt; ^m aluum,8ó profluuia mulierum.
Contra uigilias ex aqua temporibus amp;nbsp;fronti illitum prodeft*
Succus eius majore ui réfrigérât,infpilTat amp;nbsp;ficcat. Iserui magni ^dinehauftus fomnifica ui dolores finit,concoquit,amp;: fomnü alli-d^tuiTi amp;nbsp;cocliacis affedionibus fubuenit. Facit ad dolores capitis ^Umrofacco infperfus» Aurium uero doloribus cum amygdalin o ^i^oco amp;nbsp;myrrhainftillatur» Ad epiphoras oculorum cum luteo ®uitofto utuntur,item ad ignes facros amp;S uulnera cum aceto. Poda Si’asrefri^erat cum lade mulierum amp;nbsp;croco Idem maiore copia po ^'isnocet^itiexpugnabilem fomni neccHitatem ufque ad mortem f^Otns»
DE AQ_VA PAPAVERIS,
Conueniens tempus diftillandi utrunq; Papauer eft, ut herba ^^ndfa in principio lunq diftillctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Prodeft hæc aqua contra rubras maculas faciei, fi per diem bis *’^talauetur»
Manus reddit candidas,fi fæpius inde lauen tur»
Temporibus aut uenis pulfatilibus illita SS iiij.uncrjsbibita,quando cubitum itur,inducit bonam quictem,allicitfomnum, mitigat dolorem capitis ex calore prouenientem, illita,Lin-teolisimpofira, omnes calores extlnguit, pro-deft ad cutem ex fole aduftam linteolis impofi-ta,extrahit calorem.
DE PARIETARIAgt;
NOMENCLATVRAE.
thftVH,
Parietaria.
Vidorialis,
Perdicium, Vrceolaris.
Herba S, Petri,
Ogvnbn«c{)t
ANNO,
-ocr page 440-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN PÀRIETARIAM.
P A RIE T A RIA M effe herbam cam quæ à ueteribus Hclxinc uocatur,nulli dubium efle débet, nam hoc non fblum Diofeori disdefcriptiooftendit, uerum amp;nbsp;Leonicenusuiracerrimi iudkij, ^ Hermolaus Barbarus, Ottho Brijnsfelfîus,Âuellius in medicina Herbariapertiffimi, fummo coni^nfu hoc te'ftai^ir, Hclxinc au-tem Grec is dicitur,ab tAxa, traho,quôd folijs hirfutis,proxima que que attrahere uideatur: atq; hgrcatueftibus ac quibuluis alijsrcbus. dderba Muralis Plinio dicitur, uulgó autem Panctaria amp;nbsp;Murali-, iimrquodparietibusóómurisadnafcatur amp;inhæreatgt; Vrceolaris aLatinisquoq; dicitur, quod detergendis urceolis uitreis idonea fit,Eadcmratione uulgó Vitriolum uocatur»-' Perdicium quoc^à nonnullis appeUatur, quoniam perdices hac præcipuè dcledcn-tur Óóucfcantur* Parthenion quoq; didtaeft, ut Hermolaus Barbarus fenbit, quoniam à Minerua fomno contra pr^cipitia lapfufq; monftrata eft Pericli Athenienfium principi, cum in arce templum 3cdificaret,uernula charus fupra altitudinem faftigrjrepfiflct,unde .c6cidiiret,hachcrba dicitur fanatusj^uare Parthenion uöcari coc-ptaeft,aflîgnaturq;cidcæ^ EftÔC aitcra‘Hcliinesfpecies,licdera-ceum folium habens, quæ quiain uinetis ut plurimum nafcitur,a Gr^cis cylïampclos dieda eft,quafi uitis hedcra. Parthenion autem multis herbis nomen eft commune,nam artcmifia,prætcrea amp;nbsp;mau tricaria co nomine appellantur ab autoribus, DESCRIPTION
Parictaria eft herba bicubitalis,gaudet nafci prope ftiHicidia tc-, dorum, uel iuxta parietes, caulem habet paruum, foliaatq fernen funt afpera,adeó ut adhæreant.
TEMPER AM ENT VM,
Calefacit atq; ficcatin tertio ordinc.Semen autem dus natura fri gidumeftamp;humidum, Diofcoridcs hancherbamfrigidæamp;lad ftringentis naturg elle contendit. Idem Cel fus, Plinius,amp; Paulus, deniqj Galenusamp;S Actiusetiamhumiditatem haberefatentur, que proprietates eos medicos errare demonftrant, qui pro aperiente herba ac refoluentc, acurinamprouocanteaccipiunt,amp; ex ca pro frigida materia,8lt;in doloribus ex uentolitate fomenta parant.
Semen contufum cum S,emperuiuo,8«f cum aceto tempcratum, facros ignés extinguit expqfitum. Conducit autem pfæcipuêmem-brisquibus timetur neinflammatio accidat. Semen uerô accipien-dum eft,amp; conturidendum cum accto ac imponendum,hoc educit magnum ardorem,quód non opus fit abfcindcre membrum.
Semen itidem tumoribusimpofitu eoscitó rcpcllit. Inunguntur fucco eins utiliter addita cerufla facri ignes, amp;nbsp;ulcéra quæ hefpetas uocant.
-ocr page 441-SIMPLICIB, MEDICgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zn
’locaïUjtiæc ulcéra peiora font cancre*
Idem fuccus fuccurrit laborantibus podagra permiftus cum an-‘trino adipe ac impofitus*
Succusfoliorumatiliseftad antiquam tufïïminpotu fumptus, Q^^ntum dimidiatus cyathus capk, Qiiinctiam contra inflamma-^Onemgutturis luccusgargarizatur,forifq; mungitur.
Semen prodeft contra calidas 06 malignaspuftulas contufom ’'^impofitum*
Succusex femme utilitcr auribus inftillatur, dolorem emmSC **^cusfnde remouet*
Succus foliorum conducit,quibus orifiemm ftomachimtuniuit B^fga riffat us*
Panctaria cum carnibus décoda, iufculum illud utilitcr fumitur foutra ftranguriam, amp;nbsp;tormina inteftinorum ex uentis 04 frigidis ^^Hioribusgenerata*
Herbæ huius fuccus 8ó dccodum,medetur facris ignibus, ambu 8c eftuantibus ulceribus,ac tumoribus»
Succus cum hircin o adipe fubadus ÔC impofitus,dolorem poda §’‘^fedat*
Herba hæc in fartagine tofta cum modico uini,amp; folijs petrofc-g ‘”’iac nafturtio,amp;ueficæ impoßta,potenter duciturinam,Indern ^^ntri fuper impofïta,fedat colicam*
Décoda cum maIuis,roiÏs, abßnthio, matricaria, furfure, fabis ^corticacis, deinde in fartigiue frixis omnibus, 06 cum fapaite-'?nibunitis,emplaftriq;modoßimponatur, fanat omnescontu-^ ^ uenas ac mufculos, amp;nbsp;id genus reliqua*
DE AQVA PARIETARIAE*
Tempus diftillationis eins eft, ut foliar c ailles inuicem conci-^3ntur amp;nbsp;diftiUentur in fine Maq*
Aqua Parietariæ vip.aut x. dies in potu fumpta, amp;nbsp;quotidk bis '’’gulfs uicibus tribus uneqs, aperit hepar obftrudum amp;nbsp;lienem, P’”'gatrenes acueficam, fedat dolorem matricis, mulferibusmen-
Eodem modo tormina iKntrispellit.
Prodeft contra omnes tumores amp;nbsp;dolores quos fedat 8ó mitigajC *”’teolisimpofita.
DE PASSVLIS-
NOMENCLATVRAE» XT(c^{lt;r. Ksa^iit Paflulac» Vuæpaflæ* 2\ory».
-ocr page 442-DE HERBIS, CAETERISCLVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN PASSAM WAM»
JP A S S V1, AE fine V ug PaH^ dicuntur quæcunq; uüæ exiccat», ■** apaticndo,utPHniu«lib«ij.ca.i. docet. Suntquiuuampaflan»' didam uelint, quod in rugas ficcata contrahatur, ut paflam fron-tem rugofam £lt; flaccidarn Plautus appellat. Columella ratlonem prseparandi, ut palTg fiant fcnptls tradidit: quamuis Græcialiomo do utantur,qug eas finunt exiccan in uite,poftea loculis ftringunt; Palladius quoq; alio modo eas confiât, fed hæc nihil ad rem.pote-rit quifi^ cos autores,de ca re legere.
TEMPERAMENTVM.
PafTuI« nafcuntur quemadmodum uuæ. CalefaciuntS^ humt» clant natura.Quidam uuas ficcari finunt in furno.Salernitani apud folem deficcari finunt, poftea eas furno indunt, amp;nbsp;acinos excer-punt,8ó dulciuino cas lauant,atq; iterum eximunt, atq; inlpergunt cas cinamomo alfjfq; bonis aromatibus, in quibus finunt aridasfie-ri.Melioreshabentur hoc modo confeftæ.
VIRES AC IVVAMENTA.
Vinumdecodumcum Vuis paiTisSC bibitum, fêdat antiquani tudim exfrigore contradam.
V inurn illud eodem modo potura,prodcft contra interiora apo ftemata,amp; præcipuèquepulmonem obfederunt.
^ nbsp;nbsp;In cibo fumptæ tollunt fingultum ^ erudationem ftomachi,aL
uumq; fluentem conftringunt.
Quocunq- modo fumptæ,corporiuircs adminiltrant,bonumq; générant fanguinem.
Cibo admixtæ,dolorem ftomachi mitigant.
Profunt eædem iocineri.
Vuæpaflæ,utÆginetainquit, alqs calidioresfunt^ ftomacho gratiorcs,ualentius alunt,fed minus fubducunt aluum.
Confertfaucibus, ut Diofcorides inquit, tuffientibus, Só ueficæ inciboearumcaro. Inteftinorum torminibus cum nucleis fuis eac-dem per fe profunt in cibo iumptæ. Milq uero hordeiq; farinæ,8^ ouo mixtæ,tum ciyu melle frixæ,amp; in cibo fumptæ, per fe cum pi» pere commanducatæ,oris pituitas purgant.
Teftium inflammationes cum lomento fabæ,aut cyminifarina, fedant emplaftri modo impofitæ,
Inucrrucarum genere quas epinydidas uocant, carblmculos, fauos,ó^ articulorum exedentia ulcera, gangramafi^ fine nucleis fa nant cum ruta impofitæ. Podagris cum pa na cis liquor e,utiliter em plaftri modo imponuntur. Pdlunt eædem mobiles ungues breui tempore,emplaftri modo fimiliter impofitæ,
DE PA-
-ocr page 443-SIMPLICIB» MEDÎC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^û
DE PASTINACAgt;
NOMENCLATVRAËi
2T«lt;Jj/An*©^»
Paftinaca domeftica,
6çymi(c^UÎ0:em
(SvUlUbm,
ANNOTATIO IN PASTINACAM; S^^^ A S TIN A C AE nomen à pafeendo dudum uidetur,ut RueUius feribit, bonum emm nutrimentum corporiprg bet*Sdendum^;cft,utMarcdIusautoreft, Staphylinu
Grid's fîmplidter Paftinacam dici, olus,^ olcris notiC finiam 5gt;C quotidiam u(usradicem,nuUaque adiedanota aha,iâu-^am fern per inteUigi» Eft autem duplex Paftinaca: Satina 06 fyluc-ftris. Satina præcipuum habet infanitate inter oleranfùm, Syluc-ftns nenit amp;nbsp;ipfa quidem in quotidianos cibos: fed ob multas quas ^abetmedicasuires,à medicis celebraturôô expetiturmagis.Hanc ^raeefjUt Marcellus teftatur,nunquam nilî additofylueftris diferi ^iûé appelIant,stïlt;?4*Ajt'flf/ «ypoj; nocantes, id eft, Paftinacam fylue-ft‘'em; inteHiguntq; earn, quæ locis incultis nafcens, fatiuæ panter ^ondeat amp;S floreat: léd minore radice 8ó magis fibrata fît» Sylue-ftremhanci)deniGrfci,utcertiorenocis difcrimine àfatina i 11a fe-piraretur,Daucumdixeruntgt;Teftis plnribuslocis Galenus, qui de ^^foq; Staphylino agens,inquit:Satiua quidem Paftinaca ignauiör; ®§rdtisuero, quam daucum uocant amp;Sc»
DESCRIPTION
Paftinaeæ domefticæ fuut plçrunq; rapulæ Hau? non tante ma-§’^itudinis,ut funt rapg flau£,amp;r uulgarcs,fcd paulô minores amp;nbsp;ma-P's flaue, referuntq; formam radicum petrofelini,altum caulem hâ* ®^’it,8c in fummo umbellam,8ô fernen hiriutum»
TEMPER AM ENT VM«
^Çc radix eft ealida in medio fecundi gradns, amp;nbsp;humida in prL
*^^§radu,Gibisaccommodataeftgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ij
-ocr page 444-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE HERBIS, CAETERI^QVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA, A
Radixcius deturinam, potidimum Mdancholkis conducens, SatiugPaftinacgin cibo fumptç falubresfunt, bonutn créant fan-guincm» SylueftresPaflinacgmouent menftruat
Radix co do appenfa,prodeft. contra tumorcmguttun's. Nullum ucnenatum animal hominem Igtfere poteft, qui radicem penes ft geftauerit» Paftinace omni ealens eft natura. Eiusftmen potum appofitumq;uuluis,ut Diofcorides inquit,dudt menfes, uring an-guftijSjfubeuntibus cutem aquis, amp;nbsp;laterali dolori quern pleuritim dicunt,fubuenit.Contra uencnatorumorfusidusueutiliseft. Radix quoq;ipfa urinam cit,amp; uenerem ftimulat. Foetus ex utero trahit apporta. Repurgant ulcerum Phagadenas concifa S^ex melk impofitafolia.
DE AQ_VA PASTINACAE.
Radix cum herba concifa diftillatur circa Hnem Martif.
Aqua Paftinac^mane ac uefperi fingulis uicibus tribus uncijs pota,^ membris inita,prodcft contra omnem paralyfim eorum. Omni node ad vi. unciaspota, uenerem ftirauiataugetq geni-turam hominis. V rinæ anguftijs fubuenit in potu iumpta.
)'N IA* 'V'’ lt;
NOMENCL ATVRAÊ^
TÄVKi/a'I/HS.
Pxtovtx.
Peoniâ.
Herba Caftâ.
RofaBenedidâ.
Grana Päonie.
pconicn^lûmen,
^eninndt^oprt. ^cftebkun Kop«.
ANNO-
-ocr page 445-SIMPLICIB. MEDIC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii|
ANNOTATIO IN PAEONIAM^
AE O NIAE antiqua panter amp;nbsp;honefta appeUado cft, hahet enim autorem antiquæ medicinæ pentiffimum Pæonem. Antiquitas nihil non fanari Pæonia fuperfti-ciofe credidit, nee corporis tantum morbis, fed animi ®^cftiohibus pariter mederi,imperarc tempeftatibus : arceregran .^ihes,difijcerefatorum rubigihem, amp;nbsp;lemuribus etiam aduerfari» ^uoeiusgenrra lunt» Foemina exiftimatur, cuius radicibusceü Jalani Iongiores,circiter odo aut fex,inhærent : mas plurcs habet, quoniam nonuria radice nixus eft, palmi altitudine, candidaç, ca guftu adftringit^FGcminæ folia myrrhâ redolent amp;nbsp;denfiora flint, -^afcunturmfyluis. Radices frudumq; Icgi nodibus præcipiunt, ^uia picus martius iriterdiu fa cere in oculos impetum dicatur,alio-^uieffodientibus radicem Pæoniæièdes procidit, fiTheophrafto ’^redimns : magna iduanitate ad oftentabohera rei fidum Plinius ?fhitratur,
DESCRIPTIO,
1 Pæoniaeftherbadurisfolijsab inferiori parte, Prafino colore, ’'adicesinuicem cohærentesinftarradicum uiolarum,8ó colore ru-^icundæ,flores magnos amp;nbsp;purpureos, ad formam rofarum rubca •■üni refertarum,in quibusineft fernen luteum, ex quo fluntfoUicu 1’amygdalisfimiles:duo fîmul nafeuhtur, habent intus granarü-J^ea,ad magnitudinem minoris pyfi.Scapus fuper quo fernen nafei ^r,habet magnos flores amp;nbsp;rubicundos, amp;nbsp;plerunq; Benedida roi ^adicitur,
TEMP ER AM ENT VM.,.
, Calcfacitatq;exiccatradixPæoniæfecuitdo ordine,Nigfocolore ent,Sc non fplendidauel foraminofa,
VIRES AG IVVAMENTÀ,
Deeem annis durât in fua efficacia. Habet uirtutem confortari-^i8c refocillandi corpus,Pgonia citurinâ,purgaticcwrâtlt;ç renes, Radixinuino décoda acpota,fanguincm purgat,Datur inpo-^ Pæoniæ radix puerperis à partunonpuigatis, tumacquirunt ’’Menfes Só abfqj nocumento purgantur, Amygdalæ autem quanti-^atefumenda eft. Bibitur inuino etiam contra dolores alui, felle ^üfFufis prodeft. Pródeft renum cum urinæ malo aliquo, amp;nbsp;uefleæ doloribus, fumus ex ftolonibus radicis, haribus attradus, pellit ’’ïorbum comitiakm. Peoniatollitnigras maculas corporis.
Radix collofufpenfamorbum comitialem toIIit.Contigit quod collo puerihæc radixfuerit appenfa,^ puer morbum nonkntic-^3hquandocunc^ autem radix amota erat,protmus denuo conuul fione corripiebatur, Hanc uirtutem Pæonia mas habet, qug nort h iq
-ocr page 446-DE HERBIS, CAETERISQ^VE
C habet fernen,inde enimcognofcipötcft» Pæonia focminaininna coula,puerperasbene expiirgatâ partu» Eafernen præbet. In alij» rebus radices utriufep cafdem fere facultates babent»
Peoniç re een s radix,ut Manardus fcribit,collo fulpen fa geratur, uapores enim ab ea leuati cerebrum petentes, alienos excludunt,amp; cerebrum roborant,eligenda autem in hoe mas, qug folio nuc/sré galis conftat,radice alba, digitali craffitudine, longitudincpalmi, 06guftu adftn'ngit,Quidam uolunt earn elfe effodiendam luna de-crefcente» Nigra radice Peoniæ pro ne can dis puerorum uermi-bus in aqua,decodione,S6 puluere utimur,immo amp;nbsp;ipfa radix pu-crulis adalligata ab atrabile amp;nbsp;cpilepfia libérât, ut Antonius Mufa teftatun Ad Sciaticos Pæonip herbe radicis partem alligabisci qui patitur, amp;nbsp;circumcinges;res eft faluberrima. Ad lunaticos Her baPponia, filunaticoiacenti impofitafuerit,nunquameihocmali accidenautor eft Apuleius,
Grana Pconig multis modis profunt,praefcrtim ad menftrua mu Ïierum,que trahunt,foetumq; mortuum educunt»
In difticili partu grana Pconic in uino danda funt potui parturi cnti,eapromou€ntpartum,amp; beneopitulantur, Grana Pgonig contufa,óó Zcdoaria,galanga atq^Gecharo pari pondéré admix-tis pro Tragca ufurpantur,que mane ac uelperi fumpta^pcHit uenc £) num,leniterfubducitaluum, Grana decern autduodccira in ru-bro uino èC auftero pota, muliebres fludiones fuperfluas fidunt»
Grana rngra auxiliantur fupprefïionibusnodurnis,uulu?ftran gulationibus, Sómatneis doloribus, quindecim numeropota,in; aqua mulfa,aut uino.
Comeduntur eadem utiliter cibum in ftomaebo non continen-tibus,6c eins erofionibus.Incipicntes preterea calculos pueris incL bopotuq;difrjciunt. Puhiis ex radice P^onig in uino fumptusin quo radix ipfa codafucrit amp;nbsp;artemifia,etiam prodeft contra mor-bum comitialem. Idem puluisin uino clixus cum caftoreoparalyQ medetur,
DE AQVA PAEONIAE^
Addiftillationem conuenientemrofe Pçoniç cumperfedefuc. rint mature ex fcapo dccerpuntur, Sf his admifectur duplum pondus radicis eius, amp;fimulcontunduntur ac in BalneoMarigdiftiL lantur.
Aqua Pconic prodeft Apoplexia correptis, qui loquelam amb ferunt,duabus uncijs potui data,turn abfq,- dubio loqudamrecupç rant,amp;fanantur.
Puerulis prodeft contra calculum mane acuelperi fngulisuicb bus iq,uncijs pota« Auxiliatur contra dolores coxendicum»
Eadem
-ocr page 447-SIMPLICIB« MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(4
A nbsp;nbsp;Fadem per 4ógt; uct 6ó. dies mane acuefpenfingulis uicibusad jj.aut öj» undas in potu fumpta, medetur morbo comitial/«
DE PENTAPHYLLO»
NOMENGLATVRAE,
rivT«^i/Jilt;c^
Quinquefolium, Pentaphyllon« Mercuri) herba. Penta dacflylus,
SUnffins^^^^^^f
PENT APHYLL0Ngt;
Oe NTAPHYLLON Latini Quinquefolium appellant,nome à numéro foliorum habet,ipfa herba ineipit amp;nbsp;deßnit cum uite« Theophraftus eft autor: cum Qiiinqucfolq radix recens effoditur tubet,inarcfccnsnigrefcit,8ó angulofa fit,folio uitispufillo,colore-lt;lue uitiginco.Dc hac herba magna inter medicos eft controuerfia, Vulgäre enim quinquefoliS defcriptioni Diofcoridis non refpon^ ^et,Plinius feribit, Quinqucfoliûfraga ferre,quafi fragaria fit her^ ^a,cum tarnen fragaria tria folia habeat. Clarifllmus medicus loan *^^8 Manardus fcribit,uerum Pentaphylion effe herbam quam Tor *’ientilla uocamus,quôd ea magis forma Sc uiribus defcriptioni ue-^^rumquadret,Tormentillaenim radicem habet rubefcentem,ut fuo Pentaphyllo fcribit Diofcor.quod uero feptem folia habeat T0rmentilla,id nihil referre putat Manardus^fc quoq; fæpius cam n iiq
-ocr page 448-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C «îdiflequîn^' foirjs. Multiprgftantiffîmimedkiexrccentioribus . iudicio Manardi fubfcnbunt.
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;• .
Pcntapbyllon herbà eft caulçm Habens ferine plenum, folk m quinq; partes diuifa. Radic cm habet rubentem amp;S multos ramulos amp;nbsp;inunoquoq^ florem luteum^ naftitur aquofis loci's uel defertw montibus,
TEMPERAMENTVMn
Radix quinquefoh] dcficcat in tertio gradu,paruamç habetcalk ditatemfEft autem radix rubefeens amp;nbsp;oblonga»
VIRES AC IWAMENTAn
Herba hçc in aceto décoda atq; impofita,hcreiypelata curat,mi gnoiq; calorcs educit. Eodem modo uiurpata fubuenit 06 coxen dicisardculorumq; doloribus: Folia per nodem in uinomacera ta,Só mane bibita, profunt contra morbum comitial em.
Radixeiusin puluerem redada, atq; fiftulisimponta,eascurat. Folia in uino décoda amp;nbsp;bibita, pellunt febrem quartanam* Folia quoq; in di ta melli ac aceto, quartan^ medetur, ita in potu iumpta*
Herba cum ueteri axungia contufa,curat uulnera in corporeÔC membris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Qui morbo regio laborat,conficiat paftillos ex Pentaphyllo,ad *^ datq;farinam tnticcam acaquam,iifq; per nouemex ordine dies manducatis,fanatur» Prodefthecherbacontraacutasfebreshoc modo : Accipe Pentaphyllon atq; bene contunde, farinaq; triticea, atq; aqua additis,ca inuicem fubige, parumq; oleioliuarum admix fce,ut mafia fiat, emplaftroq^inde fado, uentri impóne,'quando autem hoefemi diem,aut femi hodem impofitum fuerit,tumremo ue,atq? calcfac,itcrumq; aluo fuperimpone,hoc fi fæpius feccris,fe-bres pellit, facitç euomere malos humores»
Ad caliginem oculorum, Accipe Pentaphyllon,atq; inpuroui-no in æreo uafe, maceratum,iturus cubitum, illud uinum circum oculos inunge, hoc prodeft.
Idem in puluerem contritum mclleq; permiftum, fiexulceratio-ni atcp putredini orisamp; linguae illinatur,earn toUit, amp;nbsp;osmundifi, cat. Deinde os cellui debet,aqua qu^ melk rofa ce o permiftafucrio
Poteftradicisquinquefolrj decodum quoufq;ad tertiasdecre-iierit,fiore contineatur,dentium dolores finire«PutridaorisuIcera collutionefifttt»
Arterise fcabritias,gargarizatu kuigat.
Contra alui profluuia 8c dyfenterias auxiliatur.
Subuenit amp;nbsp;coxendicis articulorumç doloribqspotum.
Radix in aceto coda ac illita jferpentia ulcera o|jibet«Strumas, tumores,
-ocr page 449-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SIMPLICIB, MÉDifc? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii^
^morcs,duntias, abfeefTus amp;nbsp;diftentiones difeutic.
Ignesfacros,reduuias,condylomata pforaf^fanat. -Radix etiam excrcationem (anguinisfedat,£lt; dyfenteriamfiftiu ^um fak ÔC mellc temperata ^anat uulnera.
Sanguinis eruptiones fifticquinej folium, in quos ufus bibitur, ^cmplaftri modo imponitun
Facit 8C radicis recentis fuccus ad iccoris puîmonumq; uitia 8C k ^äbauenena.
DE AQVA PENTAPHYLLE
OptimumtempusdiftiUationis eius eft, ut herba, caulis,radix ^üin tota fubftantia concifa,in medio Maq diililkntun
Aqua PentaphyUi mane acuefperi per aliquot diesfingulisuicL ousiiqmneqs in potu fumpta,facit ad calculum,ad litbialm lumbo-*’um,purgat rencs. Vna uice copiofe fumpta admodum uentrem ^3xat,refoluit quoep forisimpofita*
Sedatquofuis calorcs amp;£ turn orcs lincis pannis impofita, frond ^Hita amp;nbsp;lint co lis applicata fluxum fanguinis narium fiftit. Facit ad Memorem membrorum acmanuum,fifingulisuicibusindeillinan kr,^ per feiterum ficcentur,
Sanatrecentiaacantiqua uulncra,fi indelauentur, uellinteolis f 'niponatur, pell it omnes tumores ac apoftemata, Prodeft contra ^uafeunt^febresjper dies aliquot pota,radicitus easexpeUiu
DE PERFOLIA TA.
N0ME^^CLATVRAE,
Perfoliata.
^ttrc^xvAc^ô*
ANNO;
DE HERBIS, CAETERISQVE ANNOTATIO IN PERFOLIATAM^
C pERFOLIATAherbacftquænomenfortitaeft,quódcolicu* •^ h' folia pénétrent, unde ÔC Germani S^UVC^WAC^^ appellant» Huiusapud chirurgos amp;nbsp;medicos uulnerarios magnus eft ufùs, ad ruptàtantummodo ÔC uulnera conglutinanda» Veteribus hæc fortaffis fuit incognita, nullus enim medicorum haclenus ei spud Diofedridem uel Plinium nomen inuenirepotuit, Hieronymus Bock fcribit,duó eflc genera Perfoliatf,amp; primum genus effe abfq; dubioprimum Cotyledon apud Diofcoridem» Alterum uerogenus ede Secundum Cotyledon, 06 meo quidemiudicionon aber-rat à lcopo,ita enim fpecie amp;nbsp;uiribus conueniunt» Conférâtqùiflt;^ banc herbam cuni deferiptione Cotyledonis apud Diofeor. amp;nbsp;iü-dieet«
VIRES AC IWAMENTA»
Herba Perfoliata egregiasinfe continet uirtutes, 86 præcipuc contra rupturam puerorum,fi fernen in cibo fumatur,ô6 herbaiplà imponatur»
Qinbufcunq;pueris umbilicusnimium prominet, bis Perfoliata umbilicofuperligandaeft, tumintrorfum pellitur.
Qui herniofus fuerit,ita quôd is morbus ultra annum non durai uerit,isprius balneum parabit ex bifee herbis,nempe exparietana, Quinqdefolio, ChamomiUa, Ghamedry, ut fingularum fit pondus ® uniusManipuli uel duoru, Ô6 femper très boras continuas per tres ex ordine dies lauabit,06 fingulis uicibus in balneo fernen Perfolia-tæ pondéré femiunciæ in potu fumet» A balneo uero hocunguen-to fe inunget, Accipe olei Chamomillæ lèmiunciam 06 pulueris ex femineduasuncias,06 parumceræadmilcæ,utfiatungucntum« Quo per oÄo dies ft inunget, turn ruptura abfq; dubio curatur»
Habethæcherbapræcipuas uiresfanandiincorpore rùpturas 06 uulnera»
Semen in puluerem contrituminuino datur,infantibusuerôin Ïade datur ad interiorem rupturam»
Aqua eius diftillata cadem præftat,86 Gnat herefypelata,facro# ignés,Ô6 fedatdolorem æftuantisftomachi»
DE P E R F O R A T Agt;
NOMENCLATVRAE«
VTri^tKip^ Aif/fJlt;rtuit0f4
perforata» Hypericon» Fuga demonum. Herba S.Ioannis»
0,3 oleins haut ^Art^Äw obtv ^^^^^^^^æj^pjQ
-ocr page 451-SÏMPLICIB, MÊDIC
214
ANNOTATIO IN PËR^ foratam*. pERFORATAM Grædamp;LatiniH/ periconnominant. Herbarij Perfora^ tam hanc herbam appellant, propterea q? folia fob obiccta innumeris foraminibus featere, amp;nbsp;omni ex parte pundis quibus-dampertundiuifantur. ViJgus item her-, bam dan Ioannis fæpe nuncupat. Ab ali-quibusfuga dæmonum dicitur, quia daemon inde fugere creditur, ubicunep hæc herba feruatur, neque ibi lémures maners queunt,undeóó puerperæ quibufdam lo* cis hac herba folent fumigari.Duo in hype rico inueniuntur,quæ certitudinis faciant fidem, cruentus comæ florifq; tritt liquor, odor filiquæ feminifq; reflnaccus, Vnde amp;nbsp;chama?pitys, id eft humilis 00 terreftrispi-nus dida eft,quod fernen cius refing Pinee odorem habet, Androfæmos etiarn dida ^Aquia flos dus digitis tritus fanguineum humorem ex fe remittit, Piofcorides quatuor ponit Hyperidgenera, Vera Hypericon al-J^Os habet flores apud illum,noftra autem uulgaris Hypcricon quf ’'^teos habet flores, Afcyron, uel rutafylueftris ab co dicitur. Mi-*^m eft Diofeoridem folium eius non pinxiftè,in illis præfertim fo ’^ïniinibusjquæ in ipfo apparent,
DESCRIPTIO.
Hypericon herba eftquæ folia rutæçqualia habet, caulcmob-'l'^ngum amp;nbsp;in fummo flores luteos,Semen cius eft oblongum figura hordei,colore nigro,odore refing,
TEMPERAMENTVM.
Calefacit atq? deficcat in tertio ordine.
DE AQVA MENTASTRE
Ex herba amp;nbsp;femine fi quis bibat, menlès muherum trahit,dturi
Harn. I dem præft at appofita,
ContufaSc emplaftri modo impofita, facit ad putridaamp;mala ruinera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Herba hæc ficcataS^ in puluerem contrita, atq;cumuinofum-pta,maximèprodeft ad podagram.
Semen in uino fumptum,quartanam pcllit.
Herba purgat renes amp;nbsp;iecur, tollit dolores coxendids in uino pota, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contufa
-ocr page 452-DE HERBIS, CAETERISQVE
0 Coiitufaæambuftis impofita, extrahit calorem 5ó minuit doz lorem»
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE AQVA HYPERICL
optimum tempus diftiUationis ciuseft, ut herba,foI]aamp;Sflores à cauhbus decerpta in fine lunrj diftilkntur»
Aqua Hyperici manc ac uelperi duabus uncijs pota,prodcft con tra Apoplexiam,
. A qua Hyperici permifta cum radice, femine aut aqua Pæoniæ, amp;nbsp;quotidie bis aut ter iîngtilis uicibus ad rj,aut üj.uncias bibita,me dcturmorbocomitiali, Prodeftcontra tremoremmembrorum, fi per diern bis indefricentur, Cum rubeo uinopota, prodeft ad omnes fuperfluos alui fluxus,amp;S lintcolo uentri impofita*
Sanat omnia uulnera tam foris quàm intus cxiftentia,punâa ud feda, manc ac uelperi pota,6lt; inde iota fi Fuerint,uel aqua lintcolo cis impofita,
DE PERSICARIAgt;
M^«a* NOMENGLATVRAE«
Y/{9îr^7rtƒ^,
Perficaria, Hydropiper,
Wafftr Pfeffer
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfer(tngït«wt*
jiOCh-AVtt
ANNOTATIO IN PERSICARIAM, J^ERSIC ARIA nomen habet à folijsquç Pcrficofimiliahahcf*
Recentiores autem duas ipecies faciunt, alteram quæ in medio fcjio nigredinem quandam ueluti oculus habeat,altcr?m uerôqug acri mordacitate pungit,Ô£ faporem piperis habet,nullam^ habet gt;nbsp;maculam. Hane autores Hydropiper Diofcoridis,8ó Plinij ßhqua-ftrum, feu Piperitidaefle tradunt. Nee obftat quod Hermolaus Barbarus dubitare uidetur,quód Perficariafit Hydropiper, cum in-
quit:
-ocr page 453-SIMPLICIB. MEDIC. ' ■^ly
^’C Eft amp;nbsp;m folio Perficarisc lituramaculæ modo infcripta,qiiaê ^fuiiretinHydropiperi,fortaffcnon omififlentautores, Nonani-•^ïduertit uir dodiflimus ( ut Antonius Mufa,amp; Euritius Cordus ^^ftantur,) alteram Perficariam,cui maculæ défunt, in omnibu$ ’^i’ni Hydropipere conueniré : habet enim florem album, fpicacc-^•^lacrem guftum,minutïj fernen,Caulem nodofum,rubrum, Ion-^ni:ó^ foliaMent? conferripoITunt.NonnulIipuIicariam hanc eti ®'^appeUant,quódpliIicesfügareó^ necareuulgó creditur. Egregt; ^^quoq; herba ad pellendas raufcasacculices, nullum enimanE ’’'alinfeftatur à mufeis quod lucco huius hetbæ mundum fucrit, DESCRIPTIO.
Perficariagaudet Ïods a quo fis, folia habet aeüta ad faficismo-'^‘gt;01,caulem nodofum,florem punicèum,radicem uero luteam.
VIRES AC IVVAMENTA.
Succus Perfitariæ auribus inftillatus,uermes necat,
Herba hxeSó flores bene pfoftint ad fiftlilas 86 fleos. Habet fu-maculam. Altera macula caret, quæ habet naturam inflam-’^^ndi 06 crodendi nigras malignafq; puftuïas,fifolia 86 radix con ’''^a^mplaftri modo imponantur. Mordacitäte pungit ac urit cu-^^•ïi^ut Piper linguam.
Polia Perficariæ quæ Hydropipér âppeîlatur, difcutiunt tumo-^^sduritief^; ömhes,cum femine illita. Sugillata delent.
Puliceshaic herba fugat,matutino tempore per cubicülum$6 ^öndaue fpar fa, fed ita ut ftatim cubiculum feOpis expurgetur.
, Succus ufürpatur ad putrida uulnera tam in pecoribus quam ^°’i^inibus,fi inde lauentur,
DE AQ_VA PERSICARIAE.
Perficaria utraq; cum tota fubftantia in fine lunq diftiïlatur, Aqua Perficariæ quæ maculam habet,conducit ad marifcas, fi *''^lemn in ea madefadum per diem bis imponatur.
DE PERSICO MAL0gt;
gt; NOMENCLATVRAE
O
-ocr page 454-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNQTATIO IN PERSICVM MALVM.
pERSICA tota Afia nafcuntur, maxime uerà in Perfide, un Je quot;^ ad nos translata,nomen habent,ut Plinius teftatur. lain ubitß in hortis fere fponte proueniunt, Perfica recentiaferuari poterunt, hac ratione,ut Platina docet: Optima eligito,amp; mitte in muriam, poftera diecxime 06 purgabis diligenter,ac collocabis in nas, fun-dens falcm,acetum,fatureiam»
TEMPER AM ENTVM,
Perficum eftpomum frigidæ naturæ,ôô ft om a ch o noxium.Per-ncum,ut Ægineta tradit,in fecundo ordine,frigidum humidumç exiftit,
VIRES AC IVVAMENTA.
Nuclei dus naturalem calorem obtinent, corroborant ftoma-chum 8lt; cerebrum, acuuntingenium amp;nbsp;memoriam»
SuccusPcrficorum,ut Galenusautor eft, facile corruptionem fentit, acnoxam adfert,quapropterpoftremo cibo fumenda non fünt,ut moris eft plerifq^innatant enim ftomacho,amp; quicquidprg {umptumfuerit,unâfêcumincorruptionem trahunt Icaeppnmis menfis fumi tolerabilius fuerit, fie celeriter difeedentia fternunt alps uiam commode preeuntia :reliqui cibi facile lubrico meatu lèquen teselabuntun Seduulgus fibi perfuafit, nuclcofuonoxamexpe-diri,quam impediens Perficum attulerit. Noxa quoq; uino difcii.
^ titun
Perficorum cibus, ut Platina inquit, propter humiditatem 80fri giditatem ftomacho inutilis habetur, cito enim inacefeit, atque in PhIegmaticosuertiturhumores. Matura tarnen antecibumium-pta,appetentiam inducunt, urinam mouent, aluum lubricant, fce-torem oris emendant, Acerba aluum adftringunt, tefte Diofcori de* Siccataautemmaioresadhucinadftringendo uireshabent* Qüinetiam ficcorum decodum in aluum amp;nbsp;itomachum deftillatio nes hauftum fiftit. Quæinhoegenere minoralunt, 3lt; armeniaca palftm dicuntur à Romanis ueropraocoqua ftomacho magisac-commodata funt»
Folia eins trita fanguinis eruptionem fiftunU
Folia euidenter amara funt, eoq; concifa tritaq puerorum um-bilicisimpofita,Iumbricos enecant arq? expellunt* Eademfiecaamp; in puluerem tunla,reccntcs plagas cruentorum uulneru elaudunt» Nucleus Perficorum cum oleo tritus, capitis dolorimedetur, DE AQ_VA EX FOLIIS PERSICORVM*
Diftillaturhæcaquâ creiccntelunainMaio, Maneaiemnopo ta,facic ad lithiafim lumborum per diem ter in potu iumpta, ac fin-gulis uicibus ad dua$ amp;C tr^ vncias,ciet urinam, expurgat uefieam,
AM^I4
-ocr page 455-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijg
Aîeîunis pucris pota,Iumbricosnecat:mane ac ùcfpcnpotàj prodeft contra calculum, Auribus ïndita,mtcrficit uermes carum, Capid inita,doloreni fedat.
ÖE PEDE CORVINÖ.
NOMENCtÀTVkAÊi
KöffeVoTTüMj.
Pes coruinus;
Gain Crûs, Ranunculus, Flammulà,
^Abenfhp, 6lt;WtCttfÔpi
ANNOTATtO IN PEDÈM CÓRVINVM,
^ E S coruinus apud ucteres Grecos Coronopus eft dida, baneq; defcribit Diofcoridesbb, 20. cap.117, in hunc modum:Goro-. ^opus ob’onga herbula eft, per terram ftrata, amp;nbsp;folia incifuris dû WfahabeuEltur olcrüm modo decoda«Radicem habet graedem, ’nciboadftringentem,ideoq; cceliacisudlem. Nee aliter Galehus, ^Phniuseam defcribunt. Vulgus earn pedem Gallihominat, Quametia fub Galli cruris nomine defcribit Apuleius Madauren» fis in libro de Herbarum uirtutibus. Magno igitur ih erröre uer-fianturluniorcs medici atep Hcrbarrj omnes, qui pedem Coruinum Volanteffe aliam herbam, quæfolia habet coriandri fedlatiora, fiubalbida ac pinguia,florem luteum, Caulem gracilem, ac cubitum ^büni,radicem albam, breuem,multisfibris, Elleborimodo capiL ^.^am,Hæc cnimDiofcoridiamp;reliquis GræcisBiCTjotÉxMpîLatinisue ^0 Ranunculus uocatur,habet^uimcxulcerandi, cuius contadu ö ij
-ocr page 456-DE HERBIS, CAETÊRtSQ.VE
ç puftulœambufti modo corponbus attolluntur, fæpe^; confrida carnemoffe tenue exerts Hæc ulcerandi licencia impoftoribus at mcndicis lilis cognita cft,qui crura amp;nbsp;laccrtos fibi huius illitu uulne rant,quoftipemimpudentius emendicent, aut quamuis pecunio* lamaucupentur, Nonnulli camPlammuIam quoqj ob earn rem appellant» Plura de PedeCoruinouideapud RueUium amp;Fuchß» um in Paradoxis»
DESCRIPTIO»
Pes coruinus berba eftquæ petrofis montibus nafcitur, floribw fimilis Mar rubio,fed tenerioribus»
TEMPERAMENTVM» *
Calcfatit atep ficcat in fecundo órdine*
Hare herba in uiuo décoda atq; in potuiumpta, medeturmor* fui rabidi cam's,
Itidemfumpta prodeft itillicidio urinæ, trahit menfes muKc-rum,amp; peUit partum,
Prodeft contra tormina inteftinorum. Hires Hermodadyli arquât, Auxiliatur doloribus articulorurn,corroborât articules,S^ malam materiam inde expellit,
VeraCoronopusapudDiofcoridem habet uim adftringend^ linde amp;nbsp;cceliacis ut dem effe fcribit,
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
DE PEDE LEPORINÖ«
NOMENGL ATVRAE/
PesLeporinus.
Sana munda.
ÓAfcnfup,
ANNOTATIO IN PEDEM LEPORINVM*
^ ^ Leporinus à Græcis Lagopus dicitur,quam Dioft* rides Leporis cuminum quoep uocari fcribit:hæcherba ^^ ’P^° Diofcoride ex folqs 0^ florrbusnondefcribitur-Quidam putant efle herbam quant CaryophyUata”’ Herbarquocant, 8óauulgo Sana munda dicitur, quæ in opaeâ montibus nafei iólet,non in fegetibus,ut Lagopus,quorum fenten tia non eft probanda,quum Caryophyllata nullam fimilitudinem cum pede Icporino habeat, Ruellius creditpedem Icporinum po* dus effe genus humilis trifolq, in fegetibus amp;nbsp;aruis enati.
0 esç^^
-ocr page 457-SIMPLICIB, MEDIC,
DESCRIPTIO,
Hæcherbaferè folia habet ut Carduus porcinus, acuta, amp;nbsp;ob^ ’onga,caulem möllern,puniceos flore^fteUis fimiles, radicem candi ^äm.Natura fimflis herbæ quæ Palatium kpoquot;f is dida eft,
VIRES AC IVVAMENTA,
Pcs Leporinus emundat omnia exteriora membra qua: longo ^^mporeputrida atquefordida fuerunt, in aqua pluuiali elixa, ÔC ’‘lambris inde lotis,
Quicupit macrefcere, comedathanc herbam in acetario bis in ^^hdomada quando iturus eft cubitum,
Quicunqj in fomno loquitur, hanc herbam ponat fub capite,tu ^kitio medetur, amp;S pellit infomnia atq; omnem inquietudinem,
Diofcorides ftribitjLagopodauentrem contrahere,amp;S difcuto durities apoftematum,
Inguinum inflammationes difcutit adalligata,febribus etiam me ^emr ex aqua décoda 06 bibita,
DE PETROLE O.
NOMENCLATVARAE,
Pirpilhcacy,
Petroleum,
J^m 61 m ber 2(potccfctt
^ ANNOTATIO IN PETROLEVM;
Pe T R o L E V M inde dicitur,quoniam ex Petra ortum ducit,cx qua fponte fluit. Petroleum,ut Antonius Myfa docet,a Dio-^coride naptha 06 bitumen, uel afphaltum liquidum nuncupatur, ^ft autem Babylonfj bituminis deftillatio,colore candidum: inue-’'itur Ô6 nigrum. Trahendi ad fc ignes tantam uim habet, utex in* ^^ruallo etiam ad fe rapiat.
DESCRIPTIO.
Petroleum eft quod ex Petris 06 montibus exudat. Colore ni* §’^üm eft.fi uerô decoquatur,fit candidum.
TEMPERAMENTVM.
Cakfacit atqj ficcat ufq; in quartum ordinem,
VIRES AG IWAMENTA.
Virtutem habet diffoluendi,attrahendi,ô6 coniumendi.
Petroleum prodcft membris paralyticis illitum, facit ad poda* S^inî,ftranguriam,colicam,quæ ex eo curantur,
o iq
-ocr page 458-DE HERBIS, GAETERISQVE
Contra calculum optimunîcft rcmedi'uin,Iumbis,SC fubumbÜt colllitum*
Contra fpiritusanguftiasSC diutmas tuffes, thoraccm ex eofo^ risinunge»
Adatfcdusuuluæcxfrigida caufà createsualde prodeft, for» ilHtum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- J
Contra ftrangulationem St procidentiam mubebnû locorum, Petroleum pr oqee fupcr carbones, 06 fumum ilium mulier naribus ftttralîet,ôd uuIuamfufEre debet Laudâno,hocremedio erit,ut matrix in locum fuumreducatun Stomacho frigide prodeftillitumt Acapiteinfubiedaspartes deftiUationes iuffîtu fanat, èC den-dum dolores circu mlitum mitigat*
DE PETROSE LINO*
NOMENCLATVRAE,
Pi'ffonhiveiÿ.
Petrofclinum» Petrapium» Holufatrum»
peterpfgert. peucirn»
IN PETROSÉLINVM.
ETROSELINVM quafipetrarumapiudiciturïnat# inter lapides melius nafcitur» Eft notahcrba,quæintct Api]genera numeratur* Maccdonicum Petrofdinum ob guftû amp;nbsp;iuauitatem,ôô odorem aromaticum,mirifi» Ce laudatür, amp;nbsp;in medicina præfertur, ideo autem Maccdonicum appêllatur,qiiia in preruptis montibus Macedoniæ crcfcit,0mnia autem agreftia, præfertim quæ in faxofis 06 petroGs crcfcunt,mul-to ualcntiora funtfatiuis, ÔC odorê uebementiorem prç le ferunt# quemadmodum amp;nbsp;uina inunoloco fortiora,amp;meliôranafcun-tur,quàm in alio.Prçftantiftîmi quidam mcdici,utManardus,Leo nicenus,amp; Collinutius, contenduntnoftrûuülgare Petrofdinum non elTeuerum PetVolêlinum^lèd Apium hortulanum, uerum Pe-trofelinum efte quod Maccdonicum appellatur, coq; noscarere, fed earn Controuerfiam breuitatiscaufa,bicommittemus, oportefi enim medicos,contendant quam diu udint, uulgari Petrofdino und cum coquis uti,donee ueri petrofdini copiam nadi fucrint.
iü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRL
-ocr page 459-SIMPLICIB. MEDIC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;320
DESCRIPTIO»
Petrofdinum eft radix palmilongitudine, STaKquando longi-Q^accandidajCuiusufuseftincibo. Quando unumannum intra *^fram duraucrit,fert caules 06 fernen,fiorclq, luteos.
TE MP ER AM ENTVM.
Calefacit atq; deficcat natura in fecundo uel tertio ördinc» VIRES AG IVVAMENTA»
Eft autem duorum generum»Vnum eft faduum. Aîterum fylüe-ftrc.Petrofelinum Macedonicum fylueftre eft, nafcitui in petroos gt;ïiontibus,hocualde pénétrât hum ores corporis,fudorem âtq^uii-*îam maxime prontat. Satiuum Petrofelinum nobis notum eft, 'lüs femine utimur m mediciiga»
Petrofelinum naturam habet penetrandi, propterea urinam eh ^t,ualde prodeft contra Calculum,femen atq; radix.
Accipe raditem petrôlèlini, amp;nbsp;earnhccam bene contunde, atq; ^Ummerouinoeam commifee:indc fibiberis, facit bonumcerebrum atq; bonam memoriam,amp; purgat fanguinem.
Idem prodeft mulieribus quibus menftrua obftruda ftint» Semen fua efficatia pénétrât, unde menfés plene trahit, Semen in cibo fumptum, flatus in corpore difcutit.
g Idem contufum amp;nbsp;malignæ feabiei impofitum,bene purgat,amp; ’titidam reddit cutem. Semen manducatum toUit tumorem fto-*iiachi,prodeft hominibus hydropicis,fîccat enim ac pénétrât ma-Jos humores,eofq; con{umit:prodeft quoq; qs qui ex Phlegmaticis bumoribuskpram contraxerunc.Emundatiecur,difcutit dolorem lumborum atq; uefeæ.
Acetarium paratum ex Petrofelino, 5C acetöfa atq; aceto per mi ftum,opitulatur contra calores febrium.
Petrofelini radix, herba amp;nbsp;fernen in cibo uel potii fumpta, cient 'trinam,penunt calculum lumborum,trahunt menfes, diffoluunt üeiitos in corpore, toUunt tormina uentris, ftranguriam, dolorem Ipinæ,renum atep uelîcædolorem, tollittumorem ftomachi. Qiii tnorfusfuerit à rabido cane, decoquat potionem expetrofelino,ac Mebibat, faciatq; cmplaftrum ex femine amp;nbsp;herba,turn fanatur, DE AQVA PETROSELINI.
Ele(flum tempus diftiHandi Petroklinû eft, ut radix amp;nbsp;herba tu tota fubftantia inuieem concifa,in principio Septembris diftillenr. Aqua Petrofelini per ^Ö.uel 4.0.di es mane ac uefperi fingulis ui tibus iq.aut üq. uneqsin potufumpta, prodeft contra calculum 6C bthiaflm,purgat renes ac uelïcam,lotiumq; ualde proritat»
Eodem modo pota,concoótionem adiuuat,appetentiam ciboru txcitat, purgat iecur, medetur ftranguriæ^ubicunqiillinitur hæe 8qua, capilli excidunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o hq
-ocr page 460-DE HERBIS, GAETERISQVE
DE PEVCEDANOgt;
NOMENCLATVRAE/
Pamp;Ki/ecveSt
Peucedanus^ Peucedanum« PinaRcUumt Stataria herba^ locnicuJum porcinumt
^:gt;(it:fhans.
WHbst:S^nd)(t ^duwS^n^^^-
ANNOTATIO IN PEVCEDANVM,
EVCED ANV M. GuePeucedanus^nomen à P/nu, quæ GixccPcucedicitur^inucnit, utMyrtidanumaMyrto^ quanquamamp; amaritudinon uocabulnmidGgniGcat a-pud Foetas,utHcrmo/aus mdicat,cdtbrata jnterprimas herba ePé Laudatiffimumin Arcadianafcitur.utPiinius exiPimat, Foditur exita AutumnkPlaccnt tcncrrimxSi^ ahiüimxradiccs, HxconeG duntur in digitos quatemos offeis eukdïis^funduntq; fuccum^PTO^ baturbic8lt;^ crafPitudinc mdlca^amp;L odorc Giauitergrauijn coiUg^ti do Gicco capitis doïor Sc uer tig o fentitur, niG naresprius 8ü caput rofacco pcrunganturdnucnitur8cïachryma thurismodo concret ta^ caulibas SCradicibus adhxrcGccns, banequoq; habere corme^ metd^eucedanum oGGeinx taleferè exhibent,quale DioGcoridesde fcribit,tant5 radice non GiccoGa,necgraui odorc, Ged iucundo,uo^ cantq; Pceniculum Porcin um* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE-
-ocr page 461-SI MP LI CI B» MEDIC, DESCRIPTIO,
22t
f’eucedanum nafcitur opaci's Jocis in editfe môntibus, ^rf fèrtim *^tcm fob magnis arboribus, Caulem habet fœniculo fimikm,in J^nimitate caubsflorem album inftar cardui^drea radicem magnos *}3bct cirros ad capiUorum tortorum fimilitudinem. Radix eft den ?SCmagna,forisnigraautcanaJnTus candida» Radix fuccum in ’^continet,qui folphuris modo induratun
TEMPER AM EN T VM»
Succusfortioribuseftuiribusquâmradix:bæc ealida.eftamp;fic-. ^3,poteft unum uel duos annbiarida fcruari,amp; non ultra. Radix •ft tertio ordine 06 calefacitamp;de ficcat,utÆgineta inquit,
VIRES AC IVVAMENtA,
Succus radicis cum oleo rofacco permiftus 80 capiti illitus, toUit ^poftematam capitejdem cumâteto 06 aqua rofacca temperatus, ®c temporibus capitis iUitus,medetur phreneticis, 8^ comitiahbus, SufFitus exradicefadtus, fiafocminaab inferiore parte excipia-•fti*,reddit earn foecundam.
Radix conducit ad emplaftra, quibus utimur ad membra con* ^uaflata, Herba décoda in uino aut in aqua, prodeft contra oppL t btionem iocineris atq; lienis,^ contra ftranguriam.
Radix in pulucrem contrita,ac pondère unius aurei hominipe-ftecorrepto in tempore propinata in uino, ft morbus horroreuef Grigore quodam inuafit: uel in aceto data, fi calore inuafit, uenenU potenter expellit,
Succus, utDiofcorides in quit, ftrangulatu uuluæ procidentes, ^oporefq; olfadu excitât. Suffitu ferpentes fugat, Auribus in earum Colore addito rofaceo,utiliter inftillatur. Cauis dentium in dolore •ftditur,facit ad tulTim in ouo fumptus.Spiritus »nguftt)s,torminL busamp;inflationibusfuccurrit. Aluumlcniter mollit, Lienemmi-ftuit. Difficiles partus egregiè adiuuat.
Radix ficca amp;nbsp;in farinam trita purgat fordida uiccra : offiumq; fquamas pellit. Vetera uleera ad cicatricem perducit.
Succus,ut Galenusinquit,admodum calefaciens amp;nbsp;digerens,af-bdibus omnibus circa neruos confiftentibus conuenire creditur, turn morbis in pulmone thoraceq; ex craffitudine ÔC uifeofitate hu-^orum prouenientibus.
DE PIMFINËLLA»
WOMEN,
-ocr page 462-CE HERBIS, CAEIERISQys
NOMENeLATVRAE*
PimpincSa,
ANNOTATIO IN PIMPENELLAMgt;
ïMPINELL A didacR, quod folia habcat dreunt ’P^*” cauhculwm alternatim diuifa aefempergemü na,utuelutimduas pinnas afTurgcre uideantur» Eft ^’J*^^’’’ Pimpmdla herba, cuius uetcres Autores nuC quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam racminerunt. Ottbo Brunsfdfiusex Hermolao teftatur eam effe quintamfpeciem Saxifragiæ,Sôci uiribusrefpon-dere* Hieronymus Bock, qui rnedicinam herbanam etiam fcriptis illuftrauit,indicat,quam Herbarq uulgó PimpineHam uocant,cant cHe antiquorum Petrofdmum Macedonicum,promeruitq; profc. élódoctiffimusille uirapudomnesftudiofos medicinæ honeftam nominis memoriam,quód herbam tamdiu incognita nobis often-derit, fi modo Herbarum peritiflimi medici eius iudidófubfciTgt; pferint, ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Pimpindlaforma fimilis eft Saxifragia?,fed non uirtute/oîiabâ betprafino colore,luteósflofcuIoS,radiccm candidam,
TEMPER AM ENTVMn
Calefacit 86 fic cat in iecundo ordine*
VIRES AG IVVAMENTAn
Pimpinellamcalidiamp;ficci eflc tempcramenti, ut Saxifragiam, compertS eft,06 per omnia ad eadem ualere,ut Brunsfdfiusteftat, PimpineUa precipne medetur ucneno,abftergit omnem immun ditiarn exteriorem corporis.
Radix dus in uino décoda 86 in potu fumpta,tonit à corde malum 86 uenenolum fanguinem; unde peftis facile exoriri folet,fcdat quoq; dolorem capitis^
Sibomö
-ocr page 463-” SIMPLICÎB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221^
Sihomoufq; adcrancum uulneratuseffet, ffccushui’usherbar wftinatus,ftatim amp;nbsp;abfcp noxa fanau
Sanat ulcéra amp;nbsp;alia uulncra inftiJIatus.
Experiment!' gratia, Accipe gallum gallinaceum S^ crancum rius in fuperiore parte cultello aperi, he tarnen transfodias, poftea 8ccipe fuccumhuius herbæ,ÔC inftiUa uulneribis aut ter,tum redu-ducitur ad cicatricem,
Pimpinella permifta cum femine Erucg amp;nbsp;aceto, elicit hidorem, cxpdlit uenenum,amp; malos humorcsgt;
Cum uino elixa amp;nbsp;bibita,toUit coxarum morbu, amp;nbsp;potiffimum facit ad malignam tuffjm,expurgat pectus^
Eademinuino cod:a,frangitcaïculum renum ôduchcæ, medcw tur ftranguriæ»
Eodem modo prodeft contra inteftinorum tormina, Maxime auxiliatur contra oppilationcm io ein er is atc^ fplcnis.
Pimpinella medetur calculo,mouet urinam, tollit ftranguriam. purgat pecT;us, uenenum peftis à corde pcllit. 5uccus eius coctus, 8c ante acceffionem febris potus, omnem febrem pelht. Radix po-teftetiamcondiri, ut Ginriber cum faccharo uelrnelle,amp;rcmedi-üm quoq; adfert contra morbos iam prædidos»
Ij Dec odium Pimpinellæ febrem continuam: æ quarta quoq; die recurrentem leuat.Succus tertianam,idq; ante acceffonem potus.
EXPERIMENTVM CONTRA PHTISIM.
Recipe Pimpinellæ quam tenuiihmein puluerem redadiæ, un-cias duas,aquæ Pimpinellæ recentis,^ facchari quantum fatis eff„ Sc fiat inde Ellcctuarium,de quo fume quotidie drachmas duas.
DE AQVA PIMPINELLAE.
Ad tempebiuam diftillationemminor Pimpinella, que acutam habet radicem fumitur, ex earadixatq;ipfa herba cu tota fua fub-ftantia inuicem concifa amp;nbsp;contufa,in exitu Map funt diftillanda.
Aqua Pimpinellæ maneac uefperi fingulis uicibus ad tres aut quatuor uncias in potu fumpta, medetur calculo amp;nbsp;lithiafi lumbó* itum ac uefîcæ,expurgat renes.
Contra peftem fubuenit,intra fex d/es femel pota.
Prodeft mulieribus quibus matrix eft refrigerata,trahit menfes.
In potu fumpta cum modico Gaftoréi in pulueremredacti,pelht paraly firn membrorum.
A ieiunis üq.uneqs potajllo die non corripiuntur morbo minus naturali, omnem enim moleftiamex corde pellit, malos humor es tollit, proritatlotium. Prodeftcontra uenenum in potu fumpta.
Cutem reddit nitidamacpulchram in facie Ôdmanibus, fiforis fe aliquis ex ea lauct.
PB
-ocr page 464-ÖEHERBIS, CAETERISQ.VE
DE PINEA NVCEgt;
KOMENCLATVRAE*
STjooftÄflg.
Pinea Nux,
i^in Hup von einem Jïd^Utt/obaamp;w 23Anm,
ANNOTATIO IN PINEAM NVCEM,
IN E AS nuccs GraeciStrobilosuocant.Suntautemmb ces quasPinus arborproducit. Galenusin Hippocrate coccalos uocat nucleos Pineos.NucisPineæ,ut Hermolaus teftatür^ quaterna genera funt, D urum’ quod SC uulgarc,tenerum amp;nbsp;putamine digitis fragili,ideoq, auibusexpofi-tum,Tarcntinamüöcabant Ternuè Picea fatiua,nudeorumcute uerius quam putamine,adeo molli ut fimul mandatur,fapincum PH nius uocat.Quartum pityidas üoeant e pinaftrisjfingularis remedg aduerlus tuffîm,
Pineæ nuces in medicina maxime tonducunt:priuf^ autem iu* mantur,fuperiorcs cortices amouendi funt,06 abijciendi»
TEM PER AM ENTVM,
D Calefaciunt atep bumcd:ant natura*
VIRES AC ivvamenta*
Galenusinquit, Pinea nuxbonumcraflumq,- fuccumgigmt^æ alibilis eft: baud facile tarnen concoquitur*
Valdeillisprofunt Pineænuccs, quibus naturalesuiresamp;lpirL tus,corpufq; in morbo funt extcnuata,atq; confumpta.
Augent fanguinem,toUunt fufpiria,ponunt fumi quocunq; mo dolibeat* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Adnimium fluxumalui, quemfanguis comitatur, ab inferiors? parte fumum atlt;^ iiaporem ex decode pinearum excipiat, hoc ßa tim auxiliatur»
Pineæ decodæ atq; ad molliciem contufæ,tit amygdalæ,faccha ro uuifq,- paffis admiftis,fi inde puls conficiatur, Só oftulæmodoin iufculo gallinaceo fumatur,admodum prodeft ad multos morbos, præfertim autemadfufpiria Só diffïcultatem anhclitus. Eo autem affedu laborantibus ledus parandus eft, in quo magis fedeant quam cubent*
Nuclei Pinci,ut Platina docet, in cibum fumpti,humores OptL mos gignunt,fitim fcdant,ftomachi dyferafiarn tollunt, urina pur-gant.Nuclei cum unis paffis frequentiusfumpti,üenerem etiamia-centem excitârc creduntur: eandem uim babent^ amp;nbsp;cum facebaro conditi.
-ocr page 465-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21^
conditi. His crcbró nobiliores ac diuitcs temport idunij in prima, amp;nbsp;ultima menia uefcuntur*
Purgati uero Pineæ nucis nuclei, teile Dioic or ide, in cibo fum-pti,aut cum paifo 06 cucumerum feminibus poti,urinam cient,iie* ficgrenumq; acrimonias hebetantStomachi erofionesleniunt,cum portulacæ fucco fumpti,Infirmitatem uirium roborant,corruptos humores retundunt,
Totæuerô Pineæ nuces ab arbore decerptæ, reccntefq; contu-feamp; in paiTo decoAæ,uecuftis tuibbus St tabi,quam phthifim di-cunt,accommodatæfunt,fîcutex codecodotriniquotidiebiban-turcyathi,
DE P I PERE.
NOMENCLATVRAE,
n-^i^t» Piper, Piperi,
Pfeffer.
ANNOTATIO IN PIPER,quot;
IP ERIS generaTbeopbraftus duo conftituit: rotundi ut eruum,putamine cam eq; fubrutila,ceu lauri baccæ,ob Iongi,nigri, femina continentispapaueracca, quod mul-touabdiuspriore iudicatur. Arbores quæ Piper gignuntpaffim in India funt,ut Plinius cxiftimat, luniperis noilris fimiles, quan^ in fronte Caucafi folibus oppofite, nafci tantum cas aliqui putaue-*■2, Semina à luniperis diftant paruulis foUiculiSiquales in phaièolis *iidemus,Tria ca;terifeceregenera:Nigrum,quod8ó commune di citur à medicis.Candidum Icuiuslongo 06 nigro cft. Piper longum faciUimè adulteratur Alexandrino finapi, Piperis arborem iam eti-^m babuit Italia, maiorem myrto,nec abfimilem.Defideratur toila fliamaturitas : ideoq; SC rugarum deeft, amp;nbsp;coloris fimilitudo, Eli-gito Piper quod ponderofiffîmum fit,plenum,nigmm,ncc adeô ru §;ofum : recens præterea,nec furfurofum.
TEMPERAMENTVM,
Piper calefacit atq; deficcat in quarto ordine, Longum 80ro-^nndum Piper feruaripoITunt quadraginta annisfynceris uiribus.
VIRES AC IWAMENTA.
Virtutem habet diiroluendi,confumendi,amp;S attrahendi. Piper in uino potum, quartanam febrem tollit.
-ocr page 466-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
Granapipen's amp;nbsp;coftumalbum fimul commixta, 8ócumfucc®’ abfinthi) fumpta,tormina inteftinorum rcpclkint.
Piper fæpius manducatum, V encrem ftimulat,
Mulieres quæ pipere utuntur,euadunt fteriles.Creditur ÔC fte-rilitatem facere poft coitu mubebri uulue fubditum amp;nbsp;appofitum»
Accipe Piper,Thus,amp; ficcatara Saluiam, ea in puluerem redige, deinde adde oui album,atq; unguentum inde confiée,quod maxiL lisimpofitum, arcet deftillationes amp;S idiis.
Piper commiftum cum femine Saxifragiæ,amp;r ca in pulueremin-' uieem contrita,8lt;S naribus indita, multos malos humoresad fe tra* hunt, redduntq; leue caput. V trunqj PiperJongum £lt; rotundum, concoftionem adiuuant, emacrant, nam exiccant amp;nbsp;confumunt humiditatem hominis»
Piperbibofis nocet, uentu exaluo reibluit amp;nbsp;pellit, urinam eiet Eiusueróufus inhyeme magis quam in æftate laudatur. Pului» eiusnaribus attrahiturad ciundas fternutatiories,deuocandam^ capitis pituitam» Spirituaba membra à frigidis ÔC uifcofis humo* ribus expurgat, fi cum carycisaflumatur»
Longum Piper,ut Diofcoridesinquit,efficaciflïmam habet ero dendi uim,habet^ 00 fa por is amaritudinem»
Nigrum maiore acrimonia eft quam candidü,gratiusin cibis^
Piper tuffientibus, cundilq; alqs pesons uitrjs, lindu pom^ fuccurrit» Contra anginasutibter exmelle inungitur. Tormina cum lauri teneris folijs potum Piper finiuSomnurn 8^ appetentiam cibi conciliât» Difcutitftrumas pice except urn Piper, Vitiligines cum nitro exterit»
DE PIP BRI TL
NOMENCLATVRAS«
Piperitis»
Piperina, ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zinziberinalt;
Lepidium»
Seitaragi Indum»
Pfeffer ÏTAUt feenfffrAWt
ANNOTATIO IN PIPERITEN»
ÜIP E RITIS in Germanic o nomen habet à Pipere amp;nbsp;finapi, co quódguftanti miram adfert acrimoniam,bnguamq; magno^ pcreuet
-ocr page 467-SIMPLICIB; MEDIC, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224
ptreudlicat. A Diofcoridc Lepidium di’citur,utCordnsamp; Hieronymus Bock teftantur, Lcpidium autem appeUatum Graeci pu-tant, ut Hermolaus Barbarus inquit, ab co quod lepidas amp;nbsp;maculas in facie deqciat ac repurget, Zinziberina ab alijs quocp dicitur, Serapion ÄS alq Arabes S eit ar agi Indumappellant. Herbarq uero raphanum appellant Lepidium,radicis forfitan fimilitudinem con template
DESCRIPTIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Piperitisfpeciofaeftherba, acquirens folia maiora atqjatiora perficifolqsjó^ craflïora,uiridiora,amp; molliora,tiel, ut Plinius fcri-Igt;ic, exit Lepidion in cubitalem altitudinem, folqs laurinis fed moL libus.Lcpidq Eicon à Diofcoride non reprgfentatur. Nota cundtis herba cft,ut idem inquit.Sale inter falgama cum lade feruatur,
TEMP ER AM E NT VM.
Calefacit atq;deficcatin tertio ordine, ut Brunsfelfius tradit, Gaknusinquit,Lepidïon ex quarto eft ordine excalfacientium,fi-*nile nafturtio turn odore,tum guftu,tum uiribus, ftd minus eo de ficcat,
VIRES AC IVVAMENTA,
Folia babentacrimoniam,ut Diofco.tradit,8ó exulcerantn'dco* j «lue in dolore coxen dicis ad cxulcerationem,tritum cum Inulæ ra-dice quartabofasuniusparteimpofitum dimittitur. Imponituramp; lienofis firniliter, Infacie cutem emendatexulccrando,ut tarnen ceJ ra amp;nbsp;rofacco facile fanetur. Sic lepras amp;S pforas femper facile toUit, Sc cicatricum ulcéra. Grediturlepidqradix collo adalligata, den-tium dolores compefeere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
D E P I R IS.
NOMENCLATVRAKgt;
A7rtos»
Pirum domefticum, Pirumfylueftre,
Streit.
SAl^m^ircib Wilbe^iveih
ANNOTATIO IN PIRVM,
J^I R V M a figura nomen acceplt,didum quod ad me tæ fimilico* dinem è latq in acutum fpedet, 00 in mucronem turbinctur, Pirorum infinita pene genera quæ antiqiuoribus reirufticacferb
P Ö
-ocr page 468-DE HERBIS, CAETERISQVE
ç ptodbus tradita funt. Barbaras longiflimc in CoroIIario fuoca' profecutuscft.Exhis quardam funt dulcia, quidam auftera,quidam acida.DuIaa,ut Platina doc€t,cum fint aquatid amp;nbsp;foluti fapo ris,cum^ inter frigidum 8c calidum confidant,utpote paruailla amp;nbsp;ocyffinia,quæ Plinius fuperba innuit appellari, ante cibum danda funt,, Stiptica ueró amp;nbsp;acida, quorum magna turba eft, fecundat menfaereferuentur,quia ante cibum furnpta adftringunt, quod ua letudini contrarium eft, Annotatum eft etiam Pira præter alia Pa# ma corpus nutrire, Piro magna certe ineft uis, nee in frudu folum uerum etiam in radicibusóCrolijs.Pira condiunturóó faccharo,ad-ieda cinnamomi portiuncula,ut coenas claudant.Seruari Pira Democritus affirmât, quæ illitis pice furculis fufpendantur, Alij in fapa uel paflb aut duici uino merfa euftodiunt, cadis plenis plurimi inter fcobem obruta Icruarunt. Alq ficcatis frondibus iuglandis inuoluta rccondunt : Aliqui arena in fcrobe ^bieda ita ficca ope-riunt,mox terra. Plurimi pira inter paleas,autfrumenta obruta fer uarunt.Sed Pira quæ huic negoeio deftinantur,^cadiuis diligenter elcda Integra debent effe, placido die,crefcente fu^ manu decer-pta,uegeto folis calore,
VIRES AC IVVAMEHTaJ
Pira funt domeftica amp;nbsp;iylueftria. Domeftica bumedant, Tofta aut elixa,ftomacbum corroborant,amp; fitim auferunt,
Sylueftriaadftringunt,8c fingul tu créant. Pira domeftica gran J dia in cibo magis probantur quam minora, Verum minora cru-da comefta,magis nutriunt quam grandia,
Copiofius manducata Pira,tormina inteftinorum ac colicam pa riunt, proptcrea prodeft forte uinumbibere poft pira comefta,ÓC affumere aromata,ut Piper Ö^ cinnamomum,
Pira coda conducunt, nam confortant amp;nbsp;molliunt aluum, Sylucftriafrigidiorclunt natura quam domeftica,
Succus ex utrifq; ante cibum fumptus, laxat aluum, poft cibum ueró adftringit,
Pira in aqua décoda amp;nbsp;deinde contufa amp;nbsp;ftornaeboimpofita, tolluntuoraitionem ex Cholera prouenientem,
Pira cruda manducata, nee fanis nee ægrotisfalubriafunt.
Ïn aqua dccoda amp;nbsp;comefta,diffoluunt omnem duritiem SC coa ftipationem in aluo,
Sylueftria feró maturefcunt,qu? concidenda funt in orbiculos, amp;nbsp;fufpendenda utficcefcant,profuntenim ad aluifludiones Often-das,cruda uel coda in cibo furnpta,
Decodum quoq; c ficcis aluum fiftit.
DE
-ocr page 469-NOMENCLATVRAE,
WintevC^vött»
lt;gt;0iQnïAttgoit WaUUÏAngoU.
ANNOTATIO IN PIROLAM,
Ï^O L A inter herbasüuÏncrarias non poftrertiumlo-cum obtinet, Sf à Germahis WilttCV ©VUlt appellatur, quia folia ciuspcrpetuó uirenttam hyemequàm eflate* S NonnuHiXVhlbt tHan^oU Germanicc uocanc,ideft Betam fylucfi:rem,eo quod fylnis Ianatur,amp; locis palultribus ac a-lt;|uofis. Betæ hortenfî non diflimilis. Propterea rede amp;nbsp;mcritó Beta fylueftris appellanda eft^nt Hieronymus Bock tradit:eius fenten ti? quoq; Brunsfelßuscit* Cordtis putat Limonium apud Diofco hdem ene,ham hæcà quibufdam Germanice,a fimilibusfcilicetfo-IrisWAb^AngoUjdciffylueftrisBeta dicitur,Ipfe quoq;Dio-icorides Limonium fuum talibus decern 00 aliquando pluribus fo-lijs defcribit, 6lt; tintïnnabulum terræà Romanis turn dictum ait, fortè à fimilibus tintinnabulo floribus,quc omnia in hac Pirola con fpiemhtur. Eft autem duplex Pirola, mafcula fcilicet quæ iuxta fluuios,8^ in aquófis nafcitur, cuiusfolium arboris pirifolio fimik eft: hinc Pirula,amp; corrupte paulatim Pirola appcllata. Fccmina altera quæ in umbrofis amp;nbsp;lylueftribus lcatet,chirurgis 8ó tonforibus optime no-ta, uulnerariam amp;nbsp;adftrid:oriam uim poffidens, quant etiarn Diofcorides Limonio tribuit.
DESCRIPTIO.
Pirola nafcitur Ïn lyluis,cceruleis floribus, caulem habet palmi p gt;n
-ocr page 470-?-r • DE HERBIS, ÖAETERISOVE altitudine,folia uerô Bet« ßmiJiX'Icdminora^ Maxi'mcprodcft fi foris corpori adhibeatun
TEM P ERAM ENTVM» Call’d« Ô^ ficca eft in tertio gradu,
VIRES AC IWAMENTA,
Pyrob contufa cum radice, atq, fucco AkhimiUrS^ Sanicul» admixto,fimul decoquetur cum oleo oliuarum, amp;nbsp;unguentuniin-de conficktun
Hoc m tres partes d/uidi poteft, 8Cunicuilt;ÿ parti proprius calot attribuipoteft. Ad primam partem, accipe uiride arrisSó Art ftolochiam longam amp;admifce, turn Unguentum hoc omninofit uiride,quoputridam carnemradicitus eroderepotes. Ad kcun. dam partem, aedpeCeruffamjSó oculos cancrorum inpulueron contritorum,hocunguentum omnino fitcandidum, quomu/cos affeduspotes mitigarc 0lt; fanarc. Ad ternam pattern unguenti, accipe Bolura armenum,Sanguinem Draconis, hoc fit unguentuni omnino rubrum, quo inflammationcs illinere potes. Pellit omnera calorcm,8c præferuat quoq; uulneta a calote,ita ut nullum iympto ma ei aeddere poftih rrimum unguentum uocatur attradiuum O unguentum, feeundum lenitiuum unguentum. Tertium uocatur;
unguentum præferuatiuum,
Potio ex uino amp;nbsp;hac herba confcda,att^ fumpta, omnia uulne-ra tarn interiora quam exteriora Gnat, Si uelis cam potionem red. dere cfficaciorem,adde Saniculam, Afthimifiam. Vine am peruin-cam,amp; Artemifiam,
Eodem modo fanat antiquaulcera,amp; fiftulas,afiof^huiufn3a. diaffedus,
DE AQ_VA PIROLAE, ,
Herba, caulis 06 radix cum totafubftantia diftilbntur in medio Maq,
AquaPiroIæfacitadomniarecentiauulnera,mane, meridieS^ uefperi pota,fingulis uicibus ad duasuncias,06 uulneta etiam ex ea lauan tur,amp; linteolis quoq; aqua ipfa imponitur,
Prodeft eadem ad antiqua ulcéra,fiprædido modo ex ea lauen. tur,tum mite auxiliatur,
DE P I S IS.
ANNO.
-ocr page 471-ANNOTATIO IN PISVM,
J^I S V M genus legumfnis fan's nod,cuius cauks fpaiguntur in ter ram^mfihabeant adminkula. Latini panter 06 Græd Pifuni g kleunt. Alias edam à Græcis Aotwamp;cs dicitur. Diodes in kguminun» ctnfuciiècundasafaba tribuit partes, addidit dolichis non minus nutrire,confimiliterflatuuacare» Duoapud nos genera repertun-tur,unum in aruis caducum, humi fcrpens : akerum in ahum fean-dit,arborisramo cui adhæret adfixo,cui fefc capreolis uinciens iHû gat, cuius recens theca curnipfisgranis ucrèmanditur inpadnis. Simile quid tota fubftantia Pifa cum fabis obdnent, ut Gaknus in^ quit, nee alioquàmillæmodo comeduntur. Duo tantum ftint in quibuscuariant.Non enim fimiliter utfabeinflant,neG abftergent, idco^fegniusquâmillæper aluum kcedunt. Mirum eft Diofed, ddemtamuulgaristamq; protrid leguminisnonmeminifle, cum Theophraftus,Plinius,Gaknus,6lt; Ægincta,non intadum relique tint» Impadendflîmum frigoris pifum habetur, ideot^ in apricia fed gaudet,ad auftrum uerno tempore facili ac foluta terra,
TEMP ER AM ENT VM,
' Pifa albos producunt flores.In fccundo ordine humedant ac refrigerant»
VIRES AC IVVAMENTA,
Accipe filiquasS^ folia piforum,ex fingulis manipulum unum, Sfea contunde, ac inflammation!,in quocunq; loco corporis fue^ rit,impone emplaftri modo,ftatimardorem extinguit abfq; noxa.
P «^
-ocr page 472-»^$4 DE HERBIS, CAETERIspVE
C Decodorum cremor aluum ciet* Reccnna quæ cum fuisuaL null's manduntur,ruétiis mouent.
Pifaincibononadmodum conducunt, multam cnim générant humiditatem, amp;nbsp;fr/giditatem, inducunt afthma. Sediufculum corum ualde corroborât atq? confirmât,cft temperatænaturæ, Qra' calida fuent complcxione,ci Pifa edere ficet abfc^ mcomo-d o,nam iplùm corroborant; Verum qui frigida natura fuerint,ab cfu eorum abftinebunt.
Piforum duos manipules in aqua decoque,amp; eo iufculononüu lito uulnus autulcusaliquodcorporisftatimfanatur.
DE PISTACEIS
NOM ENGL ATVRAE,
Flt;s-«xwt,
1^1 n;
ira
Piftacea. ‘ Fiftica» n/»3orî Fiftici*
1 JÊm^t:«d^tmb«;2(p0-teefett,
ANNOTATIE IN PISTACEA,
IS T A C E A Româm'spariter GræcisdicuntSuntau tem PiRacea,iit Platina fcr]bit,auelIanisfimiJia amp;f medici cis inPbarmacis utuntun Eofdemfereufusha-___bent, quos nuclei pinei, pratter quamadferpentium lèt^s, AuReræ amp;nbsp;ftipticæ uirtutisfunt.Piftacea,utHermolausBar barus autor eft, in nucum genere fiabentur, L, Vitellius qui Genfor fuit,amp; hæc in Italiam primus intulit c Syria, cum legatus in ca pro-uinciaftiiflèt,nouiflïmisTiberfjC?faristemporibus: raox amp;inHi-fpaniam qui eu eo miIitauerat,Flaccus Pompeius equcs Romanus* Nafcunturhaccquidem circa magnam Alexandriam, utGalcnus inquit,fcd longe uberius in Bcrræa oppido Syriæ: pauci nutrimen ti,fediccori confirmando, acliberandisab infardo humorecius urjsnoninutilia, fubaufteram nanque amp;nbsp;amaram uim cum odori-fera partidpant.Officine Fiftica amp;nbsp;fifticorum grana hodie uocantï
VIRES AC IVVAMENTA*
Piftacea confortant ftomachum atq; iecur« In ealiditate 8ó ficet. täte funt temperata»
In cibo fumpta ualde corroborant,aperiunt thoracem,purgant
pulmonem»
Olcumex
-ocr page 473-SIMPLICIB» MEDÏC4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3X7
CkumcxfruduiftocapitiprodeftiHitum^
Hicfruduscomeftus ftomacho ualde eft accommodatus^non «nim poteft inde oppilari, neep nimium laxans retinct ftomachum infuo ujgore,finon comedatur copiofins, Cor confortât,eiq; bo-, num fanguinem parit, Piftacea in cibo idem præftantquod »nyg-dalæ.
DE PLANTAGINEgt;
NOMENCLATVRAE«
iTTriTT^iV^ap tiahvvw^oe* r^e^afdag»
Plantago, Arnoglofla*
Lingua agni, Septineruia»
Wegetid?. Wege^teyt.
©dgt;iff5W«g‘
ANNOTATIO IN PLANTACINEM,
LANTAGOâ Grçcis Arnogloflus dida eft,quôd agni næhnguæ folia dus fpcciem habent, Heptapleurosca-demamp;S Polyneurosex cadem caufa,pfdemq; notisdida cnirn Græci coftas dicunt, Etquoniamfeptem craffîo-ribus fibris, quafi coftis in dorfo,pcrlongitudinem foliaeiusdiftin âa (ùnt,ideo nomen id inuenit,nec minus à multitudine carundem fibrarum,quas neruos etiarn uocant,Polyneuron, Nos interdum Graia,uti foletfieri,imitatione,Septineruiam earn uocamusXatinj éam plantagincm,dult;fi:o a planta uocabulo,nuncuparunt, Themi* fonAmoglolTo proprium uolumen dicauit, laudes abunde cam-plexus, Duo autem genera Plantaginis funt. Maior amp;nbsp;Minors Minor anguftioribusuiretfolrjs,minoribus, mollioribus,Iæuiori-bus atq; tenuioribus, caule angulofo,in terram inclinato,flore pal-lido, femine cacumimbus caulium emicante, Hanc ofbeinae quo-niamfo^
-ocr page 474-DE HERBIS,'CAETERISQVE
C niam foKum ardius définit in acumen, Slt; uelut in lanceæ mucro--nemfiiiligiatur^i Janceolatani appellant, uulgus uero lanceolam-Maior contra craffior ucgetiorq^folio latiore, betacco,cauliscian, ' guloius,fubruber,cubiti altitudmempetens,a medio fui ad fafti. giumuft^tenuifcmine ueftitus, flofculo in Ipica lanugineoutfru-iTiento,particulatimerumpente,radicibustencris,piIofis,candid4£, digitali craflitudine.Inuenitur in uliginofis amp;nbsp;circum fepta,lacuno fifq,\Efficaciorem,melioremq; uium maior habet, DESCRIPTIO,
Plantago maior gaudet nafci prope uias amp;S in pratis.. Folia habet lata multis fibris diftinda,óó in mediocaulis femina,qi.if infill» mo habent nodulos: flores habet candidos.
TEMPER AMENTVM,
Frigidæ 8lt; ficcæ naturæ eft,quare uirtutem habet cxiccandiuul nera nimium humida,
Plantago,ut Ægineta inquit,réfrigérât pariter 86 deficcatinab-fccflrufecundo,temperata ex aquea amp;nbsp;terreftrifubftantia,cui etiam adftridionis nonnihil adfit,quo nomine ad maligna ulcera,fluxio* nes putredinefq accommodata eft,temperamenti moderatione,.
VIRES AG IVVAMENTA,
SuccusPlantaginis dyftere infufus per anum, diutinam febrcm
£j tollit, Oculis idem illituspcllit inde calorcm 06 turnorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’
Succofi dentes coUuantur,doIorem ac tumorem fedat. Prodeft quoeç mulicribus quafum menfes non poftunt adftringi, lint cola pudendis fubditus 86 impofitus : 86 linteolum quam primum fic. catumfucrit, ftatim iterum madefieri debet.
Semen contufum 86 in uino fumptum,eafdem cumfuccofacuL tateshabet. Foliorum fucco continua collutione purganturoris ulcera,86 linguæ uulnera.
Succus fiftulis infufus, eas fanat.
Idem auribus inftillatus ianat,atq; exiccat ulcéra,
Sacris ignibus medetur cum iucco Semperuiui permiftus. Cum aceto iumptus facit ad cruentas excreationes. Ad Phthifim quolt;j confert,
Foliamellc contufa 86 elixa, ac humidis uulncribus emplaftrt modo impofita,ca deficcant,
Plantaginis maioris folia cum aceto 86 fâle calidi oleris modo coda, 86 in cibo fumpta, aluum adftringunt ac dyfenteriam, Lenticulisautcm additismagis profunt.
Triplicesfuntaluifluxus, quorum primus uocatur dyfentcria, 86 uenit cum languine.
Alter autem Diarrhoia dicitur,qui abfq; fanguine profluit, Tertium
-ocr page 475-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-üa
TertfumJienteriam nommant, amp;nbsp;eft fluxusin quocibicelem-mcperintcftinadilabuncur,óC excemuntur non codi, fed quak» antefucrunefumpth Ad primumamp; ultimumfluxummaxime pro* ^eftplantagocumuino décodaacin potufumpta»
Ad affedusgutturis, Accipeplantaginem aceam contunde,Gic^ tum^’ expreffum bibe,collumq; coinungc. Idem thoracê relaxât.
PjantagoGRit profluuium fanguinis uulncrum, ficontufacum oui albo mixta fuerit ac impofita»
Sanacetiam canum morfus, pellitomnem tumorem contufaac impofita. ToUit uulnerum cicatrices, amp;reducit cuti priftinum co^ lorcm.
Ambuftis quoq; medetur contrita amp;nbsp;cu oui albumine impofita. Succusprodeft ad quartanamfebrem, duabus horis anteacceC öonem potus.
- Quæcunq^ funt ulcera quæ pafcendo ferpunt,8^ uetera mala,ea purgat 86 fanat.
Sanguinemfiftit plantagoamp;S dyfenteriam, cum aceto codaöó nianducata, uelfi dyftere in aluum inpeiatur, uelinpuluerem trita Ïümatur.
— Poteft quoq; imponi ambuftis,amp;:inflammationibus S^ ftrumis.
Succus oculisinftiilatuspurgat èc réfrigérât cos. Auditumre« ftjtuit,aunbus inditus»
Décodaeiufdemradice colluunturutiliterindoloredentes.
Plantaginis tres radices integræ in uinicyatbis tribus, amp;nbsp;pari Sx quæ potæ, tertianas febresfoluunt: Quatuor uero quartanas pellunt,
Plantago amp;r puluis ex Aro hemorrhoidibus impontç,eas fanant.
Radix cum pyretro trita amp;^ cum tepida aqua dentibus admota, ^orum doloribus medetur.
Plantago cum totafuafubftantia,aperitiecur,Iicnematq;reneF, lt;aœ réfrigérât.
Morfuirabidi canis medetur importa. Prodeft quoq; contra Hiorfus krpentum aliorum^ uenenatorum,impofita.
Cruditaiem ftomaebi fticcus in potu ftimptus,difcutit.
Plantago cum melk coda 06 mamillis mulierum bis autterap» plicata apoftcmata fanat.
Sicui exlongo innere pedes intumuerint,banc berbampedum pknhs fubnciat,ea tumorem difcutit.
Folia cum fak contufa amp;nbsp;podagræ doloribus impofita, dolore# •^itieant.
Succus utiliter datur fufpiriofis ac comitialibus. In lana ftrangu-Jlt;tu uuluæ procidentibus,idem apponitur, Apponituï
-ocr page 476-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C Apponitur Sd contra mulicbrium locorum Aumônes»
Plantaginis fernen in uino potum,aluï fluorés amp;nbsp;cruentas exigea dones fiftit»
Luxatis dolores et tumorestollut folia tufa,addito fak modico, Dantur contra uefleæ renumq; exulcerationes m paffo radix SC folia.
\ DE AQVA PLANTAGINIS MAIORIS.
Radix atq; herba cum tota fubftantia minutim concifa,in exit« Maq diftiUantur*
Aqua Plantaginis per 4.0. dies mane acuefperi flngulis uidbus iiq.uneqs in potu fumpta, facit ad aquam interen tem, calidam tuC fim,^ tumorem, ex calore prouenientem : fanat puftulas cxcalorc obortas. Prodeft contra omnemalui fluxum, 8^ imprimiscon-tra dyfènteriam,fllapidisbematitis amp;nbsp;Boli armeni,fingulorumdra chmam,óó aquæ Plantaginis duas uncias admifceas:hoc fimul per-miftum, 8d in potu fumptum, diarrhoiam quo(Ç fiflit,amp;nimium fluxum menftruorum»
Vlcera pulmonis fanat0^ tabem. Prodeft contrauenenum;
Medetur morbo comitiali per xiü). dies pota. Ad amatorium • medicamentum confert perM{kdiesbibita,acdeindepurgatione in potu fumpta, pellit dolorem lienis» Lumbricos necat. Per tres dies 0 matutino tempore ad üp. uncias à ieiuno fumpta, medet febribus, Matrici fubuenit,^ peUit fecund as. Conducit ad peftem. Inflam n:ationibusprodeft,linteolisimpoflta.
Sanat omnia ulcera quæ uel ex contufione,perculïione,cafu,uel ex alfa quacunq; caufa generata funt.
In ore diu retenta,fanat omniauulncra ac ulcera ons, amp;nbsp;putre-fcentes fanguine gingiuas.
Fiftulis quotidie inftiUata, eas perfanat, fi quoq; ex ca lauentur» - Auribus indita,dolorem inde remouet.Sacrisignibusmedetun
Oculis illita, turaores eorum tollit, ExuIcerationem gutturisfa nac,gargari{lata.
V ulneribus impoflta lintcolis fanguinisprofluuium fiftit. Sanat omnes morfus atq; iétus uenenatorum, facit ad inflammationes,amp;
, heryflpelata,lintcolis applicata.
Lineis pannis impoflta, feruat uulnera, ne inflammatio uel aliud fymptomaeisaccidat: medeturulceribus quæ pafcendo ferpunt.
Herpetemdepafcentem curat, quem morbum uulgôlupum dL cunt, fi in ea decoquantur: balauftiæ,pfidiæ, nucis cyprefli, Xylo* balfami, Carpobalfami, Aluminis fuccharini, fingulorunruncia una,Mumiæ uncia femis, amp;nbsp;poftremo Camphoræ drachma una, aqugplantaginislibrauna; quo decodo affedus iUelauanduseft»
Aqua
-ocr page 477-SIMPLICIB, MEDIC; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2rZ^
kq^ Plsuitiginis facit renafei car nem; Sanat fiftulaspodkisj Apthas quoq; fanat^orc fæpius inde colin to, Exulceratis inteftinis mede tur peranum infufa. Facit ad fluenteshemorrhoidasgofly-pio impofita,Malignas puftulas amp;nbsp;ulcéra etiam mala curât»
DE PLANT AGI NE MINORE*
NOMENCLATVRAE.
ê^vôyhieosoy niK^ff/t
Plantago minors Lanceolata»
©pi^Wcnaid},
DESCRIPTION
pLANTAGO minor nafeitur ad maioris Plantaginisformam, folia tantum habet acuta ÔC neruofa, amp;nbsp;in fummitate capitel-lüm puniceos flores producens»
VIRES AC IWAMENTA»
H£cadomniaprodefi:,ad quePlantagomaior, feduiribusnon ' adeo pollet.
Succus facit ad ulcus narium quod Ozæna dicitür,cnm molli la^ ïiaemplaftri modo impofitus. Hoc emplaftrum poft nouem dies femper renouari débet.
Ab aranea uel ado uenenato animali pun(ftus,iuccum dus illinat ^oco dolenti.
Prodeft quoq; fuccus morfui rabidi canis illitus,ac in potu fum-plus. Facit etiam ad ferpentium morfus.
Si aliquem punctura latcris dolore afficit, folia buius herb«
-ocr page 478-DE HERBIS, C AETERISQ.VE
aquæ importât, amp;nbsp;ea calida lateri uel Keni adhibeat, tumdoförfe^ datun
Si quis an tbrac cm uel carbunculum m corpore babuerit, accL piat radices eius, SCeas apud ignem toftas, calidas imponat, hoc eritremedio»
Qtn paralyfilaborat,actipiat utran^ Plantagirtem, pariponde re,ó^ fuccum exprimât, quem cum uino aut melle temperatum bibat,id morbum difcutit Qui ad fpafmum prcpenfus eb, hanc herbam cum forti uino contundat, amp;nbsp;imponat,ea opempræftat,
Succuseiusin potu fumptus, uarios affedus ueficæ expeUiu Ex hac Plantagine accipe tria uel quatuor folia, eaq; in ore retine, turn nulla apis te punget» Contra tcrtiajiam, Accipe PJantaginis minoris radices,eafq; ficcatasin puluerem contunde,amp; in uino ca-lido ante acceffionem iciunus eas fume,optimum eft remedium, 8^ febrisemanet, Febre quart ana qui labor at,bibat ex fuccoduabus horis anteacceffîonem, uel herbam in uinodecoquat, illudqtrb bus uicibus mane bibat,amp; Temper die fequenti feme! bibat,hoc absque dubio auxiliatur,
Succus in potu fumptus pellit fecundas.
Idem emplaftri modo tumoribusimpofitus,eos difcutit
Item fuccus cu aqua mulfa potus, tollit febrem quartanam, hoc fæpius fadtum ante multas acceftiones*
Succus impofitus parotidas tollit, amp;S dolorem fedaG
Idem potus lumbricos occidin
Succuscalefadus, uel herbaipfa fi aluus inde fricetur,pellittormina eius.
Contra ulcéra uel puftulas oris, accipe fuccum foliorum, amp;nbsp;in ore retine, uel herbam ipfam dentibus mande, turn facile medetun
Contra ginguias, fanguine putrefeentes, accipe fuccum St os esc co conue,tum opempræbat»
DE AQ.VA PLANTAGINIS MINORIS^
Tempus diftillationiseins eft, utradix00 herba cum totafub-ftantia concifa in medio Mat) diftiUentur-
Aqua Plantaginis minoris quatuor uneijs ante acceilioncmin potu fumpta,medctur febri quartanæ»
Itidempota pellit fecundas, purgat renes 86 ueßeam, prodeft quoq; contra ulceranarium uel oculorum, fi per diem bis ex ca la-uentun
Tepida fi in potu fumpta fuerit, pellit lumbricos aluL
Hæc aqua habet ferme eafdem uires cum aqua Plantaginismsb ioris,fed non adeo potentes» nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .
-ocr page 479-SIMPLICIB^’ MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jlt;ï
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PB P O L Y P O D I O.
NOMENCLATVRAE,
nhuKi/ifff^
Polypodium,
Filicula,
Ä«öeI (np/ebevÖAwmpir»
Cropffwwrç»
ANNOTATIO IN POLYPODIVM,
OLIPODIVM cxfimilitudinequamcumdrr/spoly^ pi pifcis habet, quafipannis Polypus appcllatur, Neq;
^*“™ ^ mulutudme pedum,quos nullos habet,Polypogt; dium Grgd hancherbam nominauerunt, fed quoniam radix cius cyrris polypi,ut diximus ßmilis eft,Latini ex fimilitudine B fohorumcumfilice,filiculamnuncuparunt. Polypodium querci-num,quia hoe cfFicacius habetur,medici magis ufurpant,
DESCRIPTION
Polypodium herba eft nafcens in petris,quercubus, amp;nbsp;antiquis mûris,amp; pr^fertim in uetuftis arboribus.Folia eius Filids formam repræftntant,quæintushabentnigras guttulas, inftarScoIopert-dræuermishabentisxrj.pedes» Radix illi eft digiti craffitudine,0^ intus herbacei coloris,^ ualde dukis faporis»
TEMPERAMENTVM,
Polypodium cakfacit in tertio ordine,amp; deßecat fn fecundoN
Quod in truncis quercuum nafcitur illud magis probatur. Ra.» dix in sc ft a te eolligetur, Ôc diem unum ad folem ficcari debet, ca duobus annis fuam uirtutem feruat*
VIRES AC IWAMENTAn
Radix habet uirtutem diflbluendi amp;nbsp;purgandi frigidum humo rem,ut Phlegma amp;nbsp;Mêlancholiam,
Prsekruat hominem a morbis qui acdderepofliint»
Polypodium cum anifo,focniculo,atqj cumino,æqiiali pondère inlibra aque decodum^acin potufumptum,aluum expurgat,mul tos malos humores educens» Habet facultatem refoluendi Melam tholiam.
-ocr page 480-ê^-t DE HEOIS, CAETERISQVIE
C nbsp;nbsp;Radix i'll iure gaHmacco amp;^aquajnulfa coquetyx;böcn3odoaült;.
tem fumpta pituitam amp;nbsp;bilcm arram purgat.
Polypodium fumptumcumfero lacdis, leniter fubducit aluum^ Ô^præcipuè rnedetur heni inflato, -Z
Prodeft quoq; ad inteftinorum tormina»
Cum aqua mulfa potura,medctur febri quartanæ*
Corualde confortât Polypodium,8^ bonugeneratfanguinem* Recipe Polypody in puluerem redadi unciam unam, quinque-folqdrachmam,radicis Kermodadyli drachmam femis, iacchari femiunciam,qugomniafimulmifceantur,cummodico aquæpara-Ïy fis hcrbæ,uel Saluicihoc fumpr im facit ad paraly firn amp;C dolorem articuïórum.
Polypodium dccodum cum iure gallinaceo. Beta âut malua,ex pellic per inferiora atram bilcm atq? Phlegma»
Puluis quoq; cum aqua mulfii fumptus, purgat etiamiuxtamo* dum fupra didum,
Radix etiam conducitad febres Mdancholicos, Só præfertim aduerfus Colicam in iufculo antiqui galligallinacei clixa,acinpotu fumpta.
Facit ad digitorum rimas,fiexea trita cum melle inungantur» Eodem modo amp;nbsp;luxatis prodeft, empïaftri modo impofita.
2) Folia cius,ut Plinius inquit,cimicem necant, ièrpentern non fed piunt. ideo fubfterni utile eft in his loeis fuipedtis.
DofisPolypodi),utMciucinquit,efta duabusdrachmisufque ad pondus iirj.aureorum. Qiiia ualde dcficcat 06 corpus emacrat, corrigi debet,cum aqua miilfa,fcro ladis,iure gallinaceo,decodio-ne aquæ hordeace£, uel uuarum paftarum.
DE AQ_VA POLYPODIt -
Ad tempeftiuam diftillationem iumitur Polypod/um querdl-um,86 radix tantum abfq; herba mihutim concis,ihtra menlerh lu bum ufqj ad Septembrem diftillatur.
Polypody aqua mane ac uefperi fingulis uicibus a d iiq. uncias in potu fumpta, facit ad tuffim, 06 phrenefim, pellit Melancholiaifi, trifticiam ac ægritudinem animi.
Eadempotarelaxatanguftiam thoracis, mollit aluum, rcpelliC borrenda fomnia, emendat uitiatum colorcm, purgat fanguinenl^
DE P0MISlt;^
NOM E It
-ocr page 481-SIMPLICIB, MEDIC,
NOMENCLATVRAE,
tAfihOliièTrw^x,
Pomum, malum;
«Pffel.
ANNOTATIO IN POMVM.
o M A,duntaxatfruÓ:usRmtgrancliufcuIïïj quitus uc fcimur» Cerafum, Prunum, Mefpilum, appellationc pomi uemunt, ab hoc quod indigent potu Poma did --—J pofTeputat Varro, nanq; cum inferuntur ficcitatibus, aquam poftulant, Poteft quoq; hinc dici pomum quod uicem po^ tus in cibis præbeat» Pomum generale nomen eft, ut compkdatur quicquid apud Græcos oTra^x continet, Sunt de agricultura fcripto-res,quific Pomû à nuce diftinguunt,ut nuces dicant omne pomum quod foris duro operimentotegitur, amp;Sintus habet quodeüii eft, Pomum ucro quod foris habet quod edendo eft, amp;nbsp;durum intus B includau Malum idem efte cum porno plæn'qj omnes teftantur. Eft autem infinita pene in malis ludentis naturæ uarietas,ut Verg, Marcellus feribit, tam multa eorum genera, tot eolorum differen-t{as,tot figuraru difcrimina,tam uarios faporum odorumq; fenfus, amp;nbsp;maturitatis tempora,inuno hoc porno fagax omnm artifex natura oftendit.Seruantur Poma tabulatisloco frigido,ièptentriona libus feneftris,quæ fereno die lucem accipiant patentes Auftri fpe cularibusarcendi» Aquilonis afflatu deturpanturrugis» Stramen-tis,ftoreis,paleisuefubfternuntur» Rara componuntur, utlimites parui fpiritum æqualem accipiant. Hordei aceruis obruta,a putri-laginis labe uindicantur,
VIRES AC ÎWAMENTA.
Pomaamp; inprimis mitia, boni odoris gratia, cor amp;nbsp;cerebrum confortant,medentur PhthiGeis 8ó Melancholicis»Cruda mandu-cata omnibus alrjs pomis infalubriora funt, générant enim in mem bris malos humores,
Duldan^tura cakfaciuntSó exiccant, auftera refrigerant,
Adftnnpiïnt 06 Poma,fed acerba,ut Diofcorides teftatur. Ma-tura enim non adeo id pollunt,quæ per uer maturitatem fuam ab-foluunt, bilem augent, neruis omnibus inutilia funt, Só inflationes faciunt. Galenus uero non omniarerjeienda pronunciat,fed ea tan tüm,qug aut aquei faporis funt, aut alpen atep acidi, Dulcia autem
-ocr page 482-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
^ macura,quæq; hyeme cuftodica fuauiter fragrant, inflammado-nemtolluntjftomacho naufeantifuccurrunt,amp; appetennamindii cunt* Mala autem frigida efle amp;^ humida ex co maxime deprehen-ditur,quód fuccus ex his expreflus, facile tranßt in acorê. Hane ob rem quidam cenfuere huiufmodi frudus bono ftomacho ante men fam non nocere,cum uentrem humedentamp; précordia refrigerenu
Nullorum pomorumluccuspoteftferuaripræterquam cotone orum,qui cum melk amp;nbsp;faccharo ucl alqs aromatibus paratusmuk to diutius durât«.
Citreapomanoneandem quolt;^üirtütem poffidcnt, putamina enim calida funt amp;nbsp;ficca* Nuclei qui intus funt, refrigerant atq; fic,. cant» Medium autem pomi eft calidum amp;nbsp;humidum.
Maligranati corium crudum comeftum, cor confortât, tollit tremorem cordis« Nuclei coniediin aquam, oreq; inde colluto,amp;S kniter fi quis deglutiat,cmendat alperitatem gutturis,amp;: eructatio nem ftomachi tollit«
DE AQVA EX POMIS PVTRIDIS«
Ex Pomis infitis quæ putrida fucrint, diftillabis in Balneo Ma-næ« Hæc aqua cond Licit ad inflammationem, quæ réfrigéra ta atq; putrefacta la tius ferpit,ita ut caro excidat,fi mane acuefpen ex ca lauetur,uel linteolis fi imponatur«
Facit ad anthracem amp;nbsp;herpetem depafcentem,acpeftikntcsab-fcelTus per diem ter linteolis impofita« Aqua ex mitibus pomis dj ftillatapriufquamputrefcant,ualdeprodeft ad confortandum, réfrigérât corpus atq; cor,mane ac uefperi in potu fumpta«
DE AQVA EX FLORIBVS POMORVM«'
Flores ex infitis pomis eolligi debent cum oculife dilatant, SC linteofub arbore ftrato,fufte debent decuti, ac deinde in Balneo Mariædiftillari«
Ea aqua facit ad ruborem amp;nbsp;deformitatem faciei, fi per tres au£ quatuor hebdomadasmane acuelpéri indclauetur,türemediumi praeftat*
DE POPVLO.
«
NOMENCL ATVRAE,
ÄtvKUt «tya^amp;'t
Populus arbor«
PopelnbAum« Silber bmim« Dlbenbanm«
ANNOTATIO IN POPVLVM;
T30PVLVS arborisgenusa frondium multitudine ficappeUa-ta« Eft autem duplex« Alba ÔC Nigra« Alba Asy/ifftNigra «lyamp;i®- i Grscis
-ocr page 483-SIMPLICIP. MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lp
^ Graefs appellata, utruneç genus credum, fed mgr a procenor Só Igufor,folio bicolor,utriq; denfa lanugo qua ut iulus enokt, ligno utriq,- par candor,neutra putatur fiorere, led albumine rofiore folio,qua uuas Bryon uocatasferat unguentis. Aquofa amp;nbsp;paluftria amatloca,lætiorq,- fecus omnesnafei fokt. Hinc unguentum po-pulncum,quod agirinon Grccis dicitur,cx uua populi queBryon dicitur, conficituruerno tempore cum pluhmum grauis eft præ-gnanfq;refina»
DESCRIPTION
Populus arbor eft ad limilitudinem arboris,quam uulgo Tremu lum appellant, prater^ quod hacbonum odorem emittitquan-do oculos producit»
TEMPERAMENTVM*
Hac arbor eft humida 00 frigida natura* Populus nigra in primo ordine calefacit, amp;nbsp;modice ficcat 8ó tenuis eft fubftantta, ut Ægineta docet* Populus alba quoqp calida potius quam frigida^ feribente de ea Galeno, quod mixte eft aliquo modo tempera tura, ex aqua tepida, amp;nbsp;terreftri tenuata fubftantia, amp;nbsp;quod abfterfiua üirtutis eft particeps. VideManardum epiftola ^dib.20*
VIRES AC IWAMENTA*
B Exradice Populi,fiquisbiberit, odo dies tutus eft à colica 8ó ftranguria* Ex folqs populi quando primum prodeunt,conficitur unguentum populneum,quod ad multa utiliflimum eft^Hoc fudo rem elicit umbilico inunftum.
Conficitur autem ad hunc modum, Accipe oculorum Populi li-' brara unam,foliorumpapaueris, femperuiui, lactuca,Satyrionis, Solatri,Hyofcyami,mandragora,fingulorum unciam unam,ea E-Uiultufa decoquein uino ufq; admedietatem* Deindeinftar Pipe-risperlinteumcolabis, Sfaxungia Porcina non falita quantum Uolueris admifeebis,^apud ignem bene agitabisuf^ dum fiatunguentum* Hoc prodeft contra ealorem acuta febris, conciliât fomnum temporibus illitum,amp; reprimit tumores*.
DE P O R R O.
1 A NOMENCLATVRAE*
/ Porrum*
Porrum capitatum* Porrum fediuum*
W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S üi)
-ocr page 484-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN PORRVM^
^ *pO R R V M oleris genus eft quod aUq naturam ferme refert DL •^ clum autem putant Porrum, quodporro ear,amp; longdate^; gralTecunGraiCi Prafon diCunt. Porri duo genera defignauit anti-quitas« Capitatum,quod increfcitin caput: 8ó fediuum, cuifron-dentem comam folo tenus amputarunt; Sediuo uero Cæiàrau-toritatem dedit,edensfingulisdiebus cum oleo,conferuandæuo-cisgratia* Cantare em non modo priuatim, uerum etiam publiée, èC in fcænagaudebat* Deberc etiam porro feplurimum cum bené cantàuit,profefluseft* Vtrunq; Porrigenus,fcdiuum fcilicetS^ capitatum, cadem omnia poteft, ut Marcellusfcribit, fed capitati eß/cacior uis* Illiberaliscibus Porrueft,no tarnen à natura tantope re damnatu, ut non medicinam multiplici remedio etiam inftruat*
GENERA PORRI*
Porrum apud Herbarios Germanos duorum ueltriûgenerum cft,primum eft Porrum ipfum quod HrtUd} appellant. Secundum genus eft quod Aftronum Latine appellant, SC Germanice pfre^-3^4Ue^, Tertium quodlSp^IrtUd} uulgo dicitur, Hæc omnia in hortis inter olera nafcuntur, Aftronum habet paruum SC acutum capitellum amp;nbsp;florem cccruleum, Porrum crefcit paulo altius,flores acquirit candidos, Sedquod iSpfrIrtUd} uulgö dicunt,alia duo p altitudine excedit, nullos flores producit, in furnmo tantum habet nodum fuper rotundo caule, Hieronymus Bock omnino credit illud genus Porri quod uulgo pne^Mud) appellant, elfe Por-» rumfeéliuurp, TEMPERAMENTVM,
Porrum cakfacit in tertio ordine, amp;nbsp;deficcat in freundo amp;rpræ-frrtim fatium Agrefte Porrü caliditate 8ó flecitate excedit fatiuum»
VIRES AC IVVAMENTA,
Porrum contufum amp;nbsp;fak permiftum,acmaîis puftulis impoft. tum,easfanat, Agrefte in quacunq; corporisparte applicetur,cx-ulcerat. Eins nimius ufus capitis dolores facit,mala fomnia inducit, Porrum in pulucrem contritum 06 temperatum cum oleo rofa-cco ac aceto,auribuiq; inftillatum,dolores earum difcutit. Prodeft quoqjitafumptum contra dolores dentium, Porrum iatiuum ftomacho non eftaccommodatïj,multo minusagrefte, Porrum comeftuminflatcorpus,ideobisin aqua coqui debet,antequam in cibo fumatur,itauireseiusretunduntur, Menfes mulierum trahit, citurinam,friperfluuobtinet calorem, Succus Porri lumptus cum lafte mulieris,ueterê tulfim fanat,ac pulmonis ulcéra, Sanguinem excreantibus idem in potu lumptus,prodeft, Sanguinem refleien-tibus fuccuscumgalle 8ó thurisfarina datur, Sanguinem ènaribus fluentem idem fiftit, Crudum manducatu naufeam inducit, amp;r eft uenenolum, Ebrietatem difcutitjficrudumeditur, “ £mplïu
-ocr page 485-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^|
Emplaftrum ex eo fadu, amp;nbsp;membris conquafTacis applicatum, ^«ptimit tumorem,amp; fanguinem coneretum confumit.
Contra dolores coxendicis, bibe fuccum porri, amp;nbsp;proderit, -Idem antiquam tuffim fedat atq; dolores pedorisamp;^ pulmonis» ^edeturhydropiciSjinpotufumptus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;,
Contramgentesdolores capitis, accipe duas partesfuccienm Krtia parte meUis,id ualdeauxiliatur,fiin naresuel auresinfundat^ Contra exulcerationemlocorummulicbrium mul turn prodeft fuccus fubdi tus.
V ulneribus præcipuè medetur, quærefiigerata funt atq; putre* facla,fi infundatur,carnemq; putridam inde erodit,
Cum radicibus alborum lihorum/i permifceatur ac cOxis illina* tür,repellitearum dolorem,
« Porrum fæptùsfumptum,onerat ftomachum,paritfitim,acfanguinem inflammat,
Succus uulnera recentia cum falc appofitus^ftatim daudit,
’ Venerem ftimulat porrum,ut Diofcorides inquit: facit idem ad ©mnia pedoris uitia en melk in eclegmate: facit 8ó ad tabem,quam Græci Phthifim dicunt,
Purgat fauces in cibo fumptumteontinuus tarnen eins cibus ocu 6 fórum daritati officit, Só ftomacho nocet. Suceur rit amp;nbsp;uenena, forum morfibus^potus cum mellcporri fuccus : fuccurrunt amp;nbsp;folia ipfaernplaftrimodoimpofita. Grauem uocemexplicatporrum, fua knutiafaucium afperitatem ddinicns»
DE AQ_VA PORRI,
Radix Porri tantum diftillatur in lunio,
Aqua Porrimane ac uefperi pota, fingulis uicibus ad q, uncias, falubris eft frigidum fanguinem excreantibus, Conducit feeminis fterilibus in potu fumpta,
Siftitprofluuiumfanguini^è naribus,gofïipioineaintindoac naribus indito,
Eadem potaprodeft contra uentrem confripatum, 86 dolores coxendicS,purgat renes amp;nbsp;ueficam,ciet urinam,^ pcllit calculum,
V ulnera cito ianatji mane ac uefperi inde lauentur.
Facit quoep ad exukerationem 8ó fraduram locorum muliebrb Urn, quæ poft partum contingere folet, fi mane ac uefperi ex ea la-lt;t€ntür.
NOMENCLATVRAE,
Portuiaca; ^Wr^Çh ^»fO(
ANNO.
DE HERBIS, CAETERISQVE ANNOTATIO IN PORTVLACAM#
C po R T V L A C A herba eft quæà Græcis Andrachnæ 4icitur, ca à Gallis in a ce tar ijs cdicur,cucumeribas, cæpis,oIeOa.lak,8C aceto conditis, Diftribuiturautemin duasfpecies» Vnain hortis cmicat,cauliculis teretibus,in altum credisjente uergentibus in pu niceum,folrjspinguibus,a tergo candidis,guftulubfulfo,femine ni-gro,in herbaceis calycibus colledo. Alia Iponte fua in uitibus nafd tur,amp; ternis quaternisue coliculisin terra feiTilibus ferpit, culta^ latius cuagatur, folio carnoib, uerum turbinatiore, caetera priori confimilis»Eftamp; Portulaca quæaquatica dicitur,foliatcnuioraba bens amp;nbsp;letiora,florcmitem fubrubrum amp;nbsp;rotund urn,pratter ca at tius attollitur»
DESCRIPTION
Portulaca naici gaudet in agris èc fegetibus adhuc tenens ac her befcentibus, Folia habet fabis lïmilia,8c in terra iacentia»
TEMPERAMENTVM,
Réfrigérât in tertio gradu, Só humedat in freundo, Portulaca recens ac uiridis magis probatur, ficcata exiguas habet uires, miti-gatSc humedat.
VIRES AC IWAMENTAn
Quiaeftuantem habuerit ftomachum,cuiq; orißeiumftomachi inflatum eft,edatportulacam,eabene opitulatur»
Decodum Portulacæin ore retentum, fedat dolorem dentium# Inflammationibus exterior ibiis fubuenit,fï fuccus iUinatur,
Succus bibitus ualde réfrigérât calores interiores,
Herba manducata, ulcera pudendorum toUit»
Oculisnoxia eft, corpufq; admodum réfrigérât,
Emplaftrum ex Portulaca confedum,amp; calidisulceribusimpo-litum, ubi metus eft quod materia in eis putrefcat, multu prodèd : ud fîcalidû apofteamfuerit, quod intus ab uno membro ad aliud uagatur, ToIIit quoq^ Portulaca ulcera capitis,fi contufa tempc-retur cum uino, atq; caput ex ca lauetur,
Oculis inflatis medetur impofita,
Remouetcalorem æftatis, fi eotemporein cibofumatur.
Contra excreationem fanguinis iuuat.
Cruda fi fumatur,ftomachum replet uifcofo humore, Continuuscius cibusuenerisimpetus inhibet» Ardentesfebres repellit cum aceto fumpta,
Cum farina hordeacea contufa amp;calefada ad ignem, deinde Romacho impofita, ardorem eiusextinguit,
MulieresfluxumeqRruolaborantcs utentur portulaca, cadto abfq,noxafiftit,
Contufa
-ocr page 487-'’' MMPtiäiö; MÊbtü? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^4
ContuG ac impofita facris ignibus medetuf ♦
Portulaca ore manducata, prodeft contra fluxum fangumis na-rium» Idempræftatfuccusfrontiinitus. Portulacapermifta dim polenta,ÔC cmplaftri modoimpofita, fcdat dolores capitis, extin^ guit oculorum calorem,fiftit fluxum alui 8ó prgcipug dyfenteriam, corroborât rencs ac ueficam» Succusin potu fumptus, medetur febribus ardentibus, lumbricos uentrisnecat, tollit fanguinisex-creationem,
Portulaca clyfterc contra ddrillationesin inteftina muliebrium Ïocorum erofiones infunditur» Infpergitur capitiin dolore cx æftu fado cum rofaceo aut oleo, Infpergitur amp;nbsp;contra puftularum in ca pite cruptiones cum uino ut exterantur, amp;nbsp;cum polenta contra üulnerum ßderationes utiliter emplaftri modo imponitur»
Manducataitem cum polenta, inteftinorum uomitioncsGflit, #Iuum réfrigérât,laborantes podagra calida fanat*
Eius radix fulpenfa Rlo, gelf ata ad cöllurti, uUæ ihórbUm expeL tit,quod accidilTe Pr^torio uiro fcribit Plinius,
Oculis fi procidant, eadem prodeft folrjs tritis cum corticibus fa bæ. Vlccraoriscommanducatacruda tumoremq'gingiliarum fe-dat:item dentiumdolores, tonfillarum ulcéra fuccus decodæ,
ß nbsp;nbsp;Mobiles dentes ftabilit manfa,cruditates fcdat,uocemq; firmat j
amp; fitim arcet;
Recenspoftremó mafticata, ftuporem dentium ex efu acerbo-rum fruduum contradum diminuit ac tollit.
DE AQVA PORTVLACAE»
Herba,caulis,atq; folia fimul concifa, in exitu Maq diftillantifrgt; AquaPortulacæ mane ac uefperi per tresaut quatuor diesfin-gulis uicibus duabus aut tribus uncijs in potu fumpta, medetur fart guinemcxcreantibus 8ó dyfentericis,
Eadem pota unumquemq; alui fluxum fiftit,pellit calidam ac fiè camtulTim,
Prodeft contra calorem iocineris,fedatfitim,medetur pcfti,pcb fit fufpiria,
Salubris eft infantibus contra calorem Só lumbricos,rnane ac uè fperi fingulis uicibus ad duas uncias pota,
, Item in duabus unefis aquæ Portulacæ, fi fernen pßlq pondetc decemgranorum hordei per nodem maceretur, 8c deinde fi inde fpongia linguam per diem ter aut quater laüent,quæ ex magno ca-löre in morbis acutis adufta eft, 8^ nigredinem contraxit, auxilE nm præftat,
Conducitadrefrigerandum fanguinem inflammatum, inpotu fumpta^uel potui admifta: repeUit quoq; aftedus ueficæ.
-ocr page 488-DE HERBIS, CAETERISQVE
Ç DE P R E M V L A V E R I Sgt;
NOMENCLATVRAE^
Prcmulaucns#
Solidago»
maphebc.
5eûlo(c».
m«ckm
ANNOTATIO IN PREMVLAM VERISgt;
R E M V L A ueris herba cft,quæ primo ftatim uerc cw* ca^Eft autem herba paruula cuius folia fupra terrain ex tenduntur,amp; florem album fert cbamomillæ flori finalem, florum uerô extremitates phoeniceum coloreinSC ualdefloridum imitantur, Apolline hic opuseflèt,ut nobishanc herbam apud ueteres autores indicaret, Recentiorum medicorum uaria de bac herba eft opinio» Antonius Mufa earn putaf effe Vio^ lam albam,amp; quod Pliniuslib» 2i» cap.n.de ca fcribat, ubiinquit: Florum primauer nunciantium uiola alba:tepidioribus uerô Iods, etiam hyeme emicat» D odor Theobaldus Fettichius, ut Ottho Brunsfc’fiusindicat,eaminterfpecies Confolidænumerat,uocat-que earn Solidaginem. Apud Pandedariu Arteticadicitur,^ pro-cul dubio,propterea quöd experimento comprobata fit contra do lores articulorum ex calida intempérie prouenientes.Recentes eti-am herbam paraly fis nommant»
DESGRIPTIQ»
Prcmula ueris oblonga habet folia in fiimmitate rotunda,fiorcs albos,ruborc permiftos, S^ quofdam refertos colore ex rubro aibi cantes, in medio luteum granum continetur, femperq; ie ad folem uertunt.Gaudetlocishumidis,pafcuis,8(Shortis,atlt;5fijpraterrani ie propagat»
TEMPERAMENTVM»
Hæcherbal radixeius refrigerant atq;humGdant,ufq,ad fc-cundum ordinem»
VIRES AG IWAMENTA»
Si quis ex radice bibat^fummopere prodeft contra puftula» oris atque linguae» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CoHigeuda
-ocr page 489-^IMPLIGIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^;
^ CoII/gcnda eft hæc herba cum floribus 06 radice in Septqnbn, 86 in loco aèn’ expofito ficcanda,S6 non ad folem, ca totum annum durât integris Ui'ribus,
Spafmo qui ualde obnoxius fucrit, cam in bono uino decoquaC atq; bibat,cum dormitum iturus eft,turn auxilium præftat.
Contra maculas corporis. Harte herbam cum radiée in aqua eoè lefti coque, fi inde Iauentur,pereunU
Eo decocïlofi paralytica membra inungantur,ualde prod eft, Prodeftquoq; fi tumida genitalia uiri indefoucantur, Radix etiam contrita ac tumoribus rjfdem impofita,ccrte iuiiat; Folia uiridia falubria funt ad omnia calida uulrtcra,fiimponant,. Herba ipfa adhuc tenera,cum iale,oleo oliuai um S6 aceto man-due ata, aluum conftipatum laxat.
DE AQVA PRIMVLAE VERIS,
Herba ipfa cum radiee atq; tota fubllantia in medio Map diftiL iatur,
Aqua Hæc mane,meridie ac uefperi fingubs üióbus a d iipaut nq, unciaspota, facit appetentiam ciborum,
Prodeftfialicuicofta uelcrus fradum fuerit, fanat uulnera,ih po tu fumpta,S6 fi ex ca lauentur,
Ladern fex unerjs fumpta,mollit altium,fanat inteftina êxulcera-B ita,confortat membra paralytica, fi ex ca fricentur, lecur refrige,. rat,extinguitinterioremcalorcm,t‘^rimitCHolcram,medetürptt ftulis oris,atq^linguæ ex cal ore obortis,
DE PR O S E R P IN A T A.
NOMENCLATVRAE,
FüAv^tfve^.
Polygon ort, Proierpipata,
Centum nodia, Corrigiola minor,
Wc^^mp, Sgt;cnlt;S:ap,
ANNOTATIO IN PROSERPINAT AM, jpROSERPINATAM Pliniuslib,27,cap.i2.Sanguinariam, Columella ueró Sanguin alem appellat, Nee fuit Romanis feri-t^toribus^ut Marcellusinquit^aUanominisratio quam exuiamp; ulu
r
-ocr page 490-DE HERBIS, CAETERISQVE
Ç DE P R E M V LA VERIS*
NOMENCLATVRAK.
Prcmulauchs* Solidago«.
tnaphcbe«
5citlo|ctt»
W«4cm
ANNOTATIO IN PREMVLAM VERIS^
R E M V L A ueris herba cft,quæ primo ftatim uere emi cac«Eft autem herba paruula cuius folia fupra terram ex tendun tur,amp; florcm album fcrt chamomiUæ flori fimt km, florum ueró extremitates phceniceum coloremamp; ualdefloridum imitantur« Apolline hic opus eikt, ut nobishanc , herbam apud ueteres autores indicaret,Recentiorum medicorum uariadehac herba eft opinio« AntoniusMufaeam putateffeVio-lam albam,amp; quod Plinius lib« 21« cap»ii«de ca fcribat, ubi inquit: Florum prima uer nunciantium uiola alba:tepidioribus uero locis, etiam hyeme emicat. Doctor Theobaldus Fettichius, ut Ottho Brunsfc’fiusindicat,eaminteripecies Confolida:numerat,uoca£-que earn Solidaginem. Apud Pandeftariu Artetica dicitur,amp; pro-cut dubio,propterea quöd experimento comprobata fit contra do lores articulorum ex calida intemperic prouenientes,Recentes cti-am herbamparalyfisnominant«
DESGRIPTIO«
Prcmula ueris oblonga habet folia in Him mi ta te rotunda,fiorcs albos,rubore permiftos, 06 quofdam refertos colore ex rubro alW cantes, in medio luteum granum continetur, femperq; le ad folem uertunt« Gaudet locis humidis,pafcuis,Slt;hortis,at£J fupra terram
TEMPER AME NT VM«
Hæcherbaamp; radix d'us refrigerant atq;humc(îî:aftt,iif^,'ad fecund um ordineni;
VIRES AC IWAMENTA^
Si quis ex radice bibat,fummopere prodeft contra puflufas oris atque lingua:« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CoIÜgendä
-ocr page 491-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^;
^ nbsp;nbsp;Conigenda eft hæc herba cum floribus Só radice in Septembri,
Sc in loco aeri expofito ficeanda,8ó non ad folem, ea totum annum durât integh’s Uiribus,
Spafmo qui ualde obnoxiusfumt, caminbonouino decoquat àtq; bibat,cum dormitum iturus eft,turn auxilium præftau
Contra maculas corporis, Hane herbam cum radice in aqua cce fefti coque, fi inde Iauentur,pereunt.
Eo decolt;?lofi paralytica membra inungantur,ualdeprod eft. Prodeft quoq; fi tumida genitalia uiri inde foueantur, Radix etiam contrita actumoribusqidem impofita,certeiuUat; Folia uiridia falubria funt ad omnia ealida uulncra,fiimponant. Herba ipfa adhuc tenera,cum falc,oleo oliuaium 6^ aceto man-ducata,aluum conftipatum laxat,
DE A(£vA PRIMVLAE VERIS.
Herba ipfa cum radice atq; tota fubflantia in medio Map diftit btur.
Aqua Hæc mane,meridie ac uefperi fingulis Uidbus a d iipaut iirj. Unciaspota,facit appetentiam ciborum.
Prodeft fialicuicofta uelcrus fradum fuerit, Gnat uuInera,Jii potu fumpta,86 fi ex ea lauentur.
Eadem fex unerjs fumpta,mollit akium,fanat inteftina cxulcera-B ta,confortât membra paralytica, fi ex eafricentur, lecur refrige* rat,extinguit interiorem calorem,reprimit Cboleram,mcdetur pu ftiilis oris,atc^ linguæ ex cal ore obortis.
DE PROSERPINATA.
NOMENCLATVRAE.
rohi/yfiv(ilgt;‘
Proferpipata.
Centum nodia.
Corrigiola minor.
Wegegtap, S^enCStAp»
ANNOTATIO IN PROSERPIN AT AM.
J^ROSERPINATAM Pliniuslib.27,cap.i2,Sanguinariam, Columella uero Sanguinalem appellat, Nee fuit Romanis feri-ptoribus^ut Marcellus inquit, alia nominis ratio quam ex ui amp;nbsp;ulu r
-ocr page 492-DE HERBIS, GAETERISClVE
Q cius,quifentknt^sfanguinemexpucntibus, crucntifque incéftirïo* rum tormmibus earn meden, exmeliorehac poteftate nomen iHi fecerunt» Graeci contra à feminis copia, uel geniculorum quos habet frequentia, Polygonon earn appellaucrunt, Siquidem Græcis Gonosgenitura amp;nbsp;lemen, Gony ueró genu eft^ Hanc herbam ue-rum Gramen elTe medici recentiores perhibent, quareubicunque Graminis mentio habetur,non alia utendum eft. Magnam ei iniu-riamfacimus,qu3ECummultis nominibus celebretur, amp;nbsp;uariasin fe uirtutes habeat, earn tarnen pedibus noftris calcamus. Duplex ciusgenus eft apud Diofcoridem, nempe Polygonon mafculaSC ^°^y§°*^®” fætnina. Mafcula, numerofos, graciles Só ten er os ramulos liabens,gcniculis interlèlt;ftos,graminis modo per terram fer-pentes. Folia rutæ illi funt, longiora tarnen èC molliora,amp;fingulis folqsadnatumfernen, Foeminaautem fingularicauleexiguusfru-texcft,barundini firndiscontinuatis genieuhs, amp;nbsp;in fe iplos tuba-rum modo farélis: circa quos piccae fimilia folia in orben exeunt, Centumnodiam quoq;Latini earn appellant à multitudinc nodo-rum»De hac quoq? fupra traâatum eft in Gramme,
DESCRIPTIO,
Proferpinata habet fingulares amp;nbsp;molles ramulos cum teneris gC niculis,per terram fe propagantes,amp; fingulis folqs fernen adnatum £j habet, flores ei funt albiatq;rubri,atq;hæc eft mafcula, Foemina habet tencros ramulos inftar harundinis, radix nulliuseft ufus, Gaudet nafcifecusfluuios, quidam appellant caudamuulpis,
TEMPERAMENTVM,
Proferpinata humectât in fecundo,amp; réfrigérât in pnucipio ter tijgradus,
VIRES AC IVVAMENTA,
Succus in potu fumptus pro de ft fanguinem excreantibus, tollic alui fluxum,amp; uomitum,
Idem potus amp;nbsp;umbilicö illitus, facit ad ftillicidium urinæ,fanat morfusuenenatorum,
Proferpinata cum uino Sc mel!e coda,Gnafrccentiauulnera,fi imponatur,
Potio uulneraria, Accipe fucci Profèrpirl«tæ;Sariiailæ 8c Brafti cae,Gngularum manipulum, 06 exprimatur permifeeattjrq; cum a-qua Sambuci,Hæcpotio fanat quælibet uulnera,
Succus Proferpinatæ auribus inftillatus, toUitfluxum purulcn-tum. Fiftulas quoq; fanat infufus,
Idem bibitur cum piperelongo aduerfus quartanam,matutinQ tempore tribus diebus ex ordinc fequentibus,
Herbît
-ocr page 493-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^6
A Herba ipfa cum uino Si: aqua bibita, prodeft contra omne fri-gùs,febrem ,amp; morfus uenenatorum» V rinam ciet,purgat uencam. Contra apoftemata pedons, Accipefuccum huiusherbæ,amp;S oleum rofaceum codem pondéré, butyroq^admiftotemperabis fL niul,!amp; thoraceminde illines, ahaq; apoftemata corporis, opitu-latur, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Proferpinatauiridis contufa,uulnera fanat,
G en ft a hum ulceribus cgregiemcdetur, cum uino decodusiuc-cus,addito melk. Contra ftomachi ardorcs, fanguinis excreatio-nes^quæferpunt, facros ignes, inflam man ones tumorefq; amp;2 uulne ra,cmplaftrimodo folia ucilitcrimponuntur. b' i agt; - 1
Proferpinata in rubro uino décoda, omnem fluxum alui,uomi-tum,excreationem fanguinis Si fuperfluos menfes fiftit, Indern ex-peUit omne uenenum: calculum potenter peUit,omncm calorcm in teriorem fed at, fanat omnem cxulcerationem internam.
DE AQVA PROSERPINATAE,
Herba tota cum radice conciditur amp;nbsp;diftillatur in medio Map, Aqua Prokrpinatg mane,meridieSiucfpcri fingulisuicibusiirj. Uneqsinpotufumptaj nimium fluxum alui fiftit. Prodeft contra febrem quæ cum caloreinuadit« Sacris ignibus medetur,linteolis impofita, Confert quoqj contraomnem dolorem uulnerum,fi be-ryfipdas uel inflammatio acceffït,fî inde lauentur,Si linteolo etiam imponatur.
Purgat renes,pellit calculum Iumborum,citurinam, aperitob,. ftrudionem eiufmodi membrorum,
Prodeft pueris Só adultis contra lumbricos, in potu fumpta: facit adputridas gingiuas fl inde lauentur, medetur nigris puftulis. linteolisimpofita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Omnes ealores ext.inguit tarn intus quam foris.
NOMENCLATVRAE,
^J^‘ Protentilläl
; Tanacetum agrefte,
f
-ocr page 494-DE HERBIS, CAETERISQ.VE ANNOTATIO IN PROTENTILLAM. ’
* pROTENTILLA uulgo ab Herbarrjs dicitu^uam nonnuL li medici TanacetS agrede appellant,folia em Wnatecó ferme fimilia funt. Pof Fee quoep ob formam parua Agriniohia uocari,cui quoq^nondiffiïrtiliscft» ApudPlinium amp;Diofcondemcertano-menclatura ei attribui adhuc non poteft.Hkronjmus Bockpwtat
* effè Millefolium magnum, Germaniearn a^dlant (ÖCtt|cw^ aut (ÖP€n|ïC^,quia anferes hac herba ualdc dclcdantur, DESCRIPTION
Protentillæ foliafuper terram ferpunt abfq; caule,fibres habet luteos,ad fimilitudinem florum rumicis, nafcigaud tfc*^cus uias ÔC 06inloci6aquofis,ferèfimiIisTanacetON nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-4«r
TEMPER AM ENTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Calcfacit ate^humeedat, ut Barbari tradunt,^quot; '
VIRES AC iwameNta;
Gum abfinthio ulurpata,interficit lumbficos,pellit colicam.
■ AdTenefmum, Hancherbam inuino decoque,ac itacalidam umbilico impone,ea abfq; dubio auxiliatur, 5uccus eins cum W* no fumptus,tollit Colicam ex frigida caufa procrcatam, *■' Succus etiam exterius uulneribus illitus, prodeft, Herba ipfa in uino décoóta, colicæ qu oep medetur* ndtidem confortât membra,fi inde fricentur*
Eadem herba cum aqua amp;: fale décoda amp;nbsp;potui data, fubuenit cialto delapfis,diflbluit atq; expellitfanguirtéin cóncretum, ’ DE AQVA PROTENTILVAE,
r Herba ipfa cura dice conciditur, 06 à lulio ufq; ad Septembres diftillatur» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Aquahgc vi.aut viq.diebus manc acuelperi fingulis uicibusdua bus aut tribus uneps in potu fumpta, alba menftrua mulieru fiftiu Eadem oculis inftillata defluxionisimpetüpellit,medetur quoq; inuerfis palpebris, fi indé illinantur. Oculis indita prodeft contra caliginem,albugin€m,maculas atqj puftulas corum, Vulnera ünat, fi ex ea lauentur, amp;nbsp;linteolis imponatur, Herpetem depa-feentem quoq; fanat. Si fpinadórfiinde fricetur, tollit dolorem, DE AQ.VA EX FLORIBVS PROTENTILLAE, Flores eius quand o plene fucrint maturi,in Balnco Mariae diftil landifunt,
Hæc aqua rnane a iaunoquot;’ duabusaut tribus uncijs fumpta,per aliquot dies,omnia membra hominis confortât. Prodeft contra uertiginem capitis in potu fumpta 8^ fronti illita.Tollit catharrum 06 deftillationem ocülorumlippientium, facit quoq; ad humida uI cera linteolis applicata, humiditatem enim per poros educit.
-ocr page 495-’ SIMPLICIB» MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^7
DE PRYNELLA*
ANNOTATIO IN PRVNELLAM,
R V N E L L A,à Hieronymo nobiliffîmo H erb a no inter Gonfolidæ fpecies numeratur, Multæ fane fpecies funt Confolidæ quæ enumerantur arecentioribus medids 06 Herbarps,quarum nullafit mentio apud antiques au
tores,HieronymusponitConfolidammediamudminorem,cui'us triplicem facit differcntiam, Pnmæquidem nomen indit Germa^ num,binnen,flore purpureo* Alten,lt;0ÔItgt;Cftlt;SÔn^cI, floreueno ;to,25l4îV» Et tertia nomen maiufculæ, teutonice lt;^:0^ (^ÔttÇd, fine floribus,figura Betæ, folfjs paulô exilioribus; Habent ferè caC dem uires,fed Prunella ufitatior eft ad affedus oris atc^gutturis,S^ ad linguæ ardorem, ualde enim fanat amp;nbsp;refodllat, ore atq; gutture indecoHuto,
• DESCRIPTION
J i Prunella caulem habet cralTum quiad Balfamitæ modumfert herbam,ôd in Martio ac Aprili florem ueneto colore producit, e^u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» «j
-ocr page 496-T— DE HERBIS, CAETERISQVE
TEMPER AMENT^VM.
Calefacit atq; deficcat in tertio gradu.
VIRES AG IWAMENTA,
Succus huius herbæ cum aqua rofacea temperatus, capiti^; im-pofîtus,dolorem eius fedau
Idem cum uino permiftus ac in potu {umptus,uenenum ex mor-fu uenenati,tollit,
Herba ipfaelixaamp;T temperata cum oleo amygdalino, amp;nbsp;fucco malorumgranatorum, amp;nbsp;fumpta, medétur calidæ tuffî*
Pcllit apoplexiâ amp;nbsp;lenit ftomachum cu aceto elixaacmandata^
Cum farina hordeacea temperata ac oculis circumlita, calorem inde repelliu Itidem dolorem gutturis fed at.
Radix cum farina hordeacea temperata,medetur facris ignibus^
Succus cum oleo rofaceo ac aceto niixtus,dolorem capitis tollitj fi iUinatur..
Herba ipfa cum aceto contufa, atq; ceruffa admifta,locoq cali-do illita,calorem repellit»
Cum alqs bonis herbis permifta amp;2 mânducata, malos humoUS per inferiora expellit,
Prælèns remedium efiaicolæ,amp;r oris uleeribus ferpentibus» DE AQVA PRVNELLAE.
Tempus diftillationis eius eft, ut herba, caulis, amp;nbsp;flores concis dantur amp;nbsp;diftillentur in exitu Maq,
Aqua Prunellæ tollit putrefaftionem o ris»
Temperata cum oleo rofaceo Óe aceto,amp; temporibusinita,calogt; rem capitis difcutit»
Cum aqua rofacea pei mifta,capiti quoqj medetun
EademmaneSó uefperifingulis uicibus quatuor unerjs inpotU fumpta,prodeft contra puncluram qug in latere fcntitur,amp; contra äpoftematainteriora corporis, extinguitinflammationes,fuccurric imbecÜlitati cordis.
Eodem modo pota, faCrosighesSc heryfipelata fanat, tamitt adultis quam in pueris.
Mane in potu quotidie fumpta,præferuat à pefte,expurgat peplus,80 tollit ftranguriam, Prodeft contra tertianam Sc quartanani febrem»
Itidémpotamedeturmulicbribus quibus matrix intrinlccusin* cipit putrefeere amp;nbsp;luppurare, ex ea enim fanantur*
Facit ad uulnera, fi inde lauen tv, atq; fi ea linteis imponatur»
Facit ad alcolam 8c exulcerationem oris,ore inde collutc ÔC gaï gariflato, putrefadionem enim ÔC ardorem atque puftulas oris fanat»
os
-ocr page 497-SIMPLIGIB, MEDIC# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^3
DE P R V N I S.
nomeKclatvraègt;
t?» .
KOKMliHÂiX»
Prunus*
Prunum, frudus^ arbon
pp^omen.
IN PRV-NVM*
BRVNORVM uariafunt genera, amp;^ in nu meræ différén-tiæ* Primalaus Damaicenis tribuitur, nigra ente, carné fuaui,rotundoligno,exilinucleo. Habentq; nomen,uC Gaienus inquit,à Damafeo Syriæ monte,in quo nafeuntur. Se cun-das partes fibi uendicant Pertigona cognomin», Iberica uoeata, quoniam primum ex Hifpania uenerunt, utiiTi^it Aetius, fucci dulcioris, duriorifque carnis,{uaui guftu, ea-fifrte quafolcm ipe-ftant, purpureo nitent colore, aduerfa candicantuel fubrubent, utraeppreffa digitis internum os dimittunt, Alia coloris ceræex Candido in luteum pallefccntia, quæ cercoja uel cerea uocitantur, Commendantur maxiinè quoep quæ Prünidactyla, à longitudinc digitidió;a, purpurea, fuauicarne, ouatapomifpecie, infitionis mangonió nufquam non nafcentia. Pruna ut ficus exiccata, uti-lia permanent,ufuiq; per annum referuantur commode, Siccantut pruna in fok per crates loco ficciore difpofîtâ*
DESCRIPTIO,
Prunorufn quidam funt aiba, quidam rubicunda, ccerülca, Sc Cerea,alia citri no colore ,flores producunt,colore rofeo,
VIRES AC IVVAMENTA*
Habent omnia uirtutem mollicndi aluum, Só mutandi natürarti Hominis.
Pruna Damafcena amp;nbsp;Armeniaca üiribus præffant, Auftera Pruna in principio fecund i gradus,natura funt humida 00 frigide. Virtutem habent piirgandi,óó laxandi, corriguntur Tamarinds^ amp;CaffiafiftuIa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r bq
-ocr page 498-DE HERBIS, CAETERISQVE
Ex carne eorum conficitur ekduarium quod ad multos afFedus ^ conducitexcalidacaufaprouenientes» In Armenia Pruno perfo ratæ Scammoneam indunt, deinde argilla iterum obturant fora^ men.Pruna quacin tali arbore creIcunt,fubducuntaluum,amp;S ualdc penetrant»
Nigra Pruna atram bilem expellunt, Aliaftomachofuntnoxia, parum alimenti præbent.
Pruna emolliuntuentrem,prcfertim recentia, funtdifficiliscon codioniSjfi nimium edantur,potiflïmum ijs qui frigid o funtftoma cho. Sed ficcata ftomacho non adeo funt nociua.
Gummi manat ex Pruno arbore quod admultaconducit» Id frangendis ueficæ calculis cum uino bibitur.Ex aceto infantium ira petiginesidem fanat.
Folia huiusarborisin aceto coquuntur,fiantiqua ulceraindela iientur,ea fanantur.
Nigra Pruna magis probantur, quia uentrem laxant, amp;S Cbolc-ram refrigerant,
Recentia magis laxant quam ficcata,
Decodo Prunorum faucium, amp;nbsp;gutturisinflammationes utilt ter colluuntur.
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEPSYLIO.
NOM ENCL ATVRAE,
YtfJlKta^.
Plylium, Herba pulicaris,
J1ó^rAMt
ANNOTATIO IN PSYLIVM,
T^S Y LI o N à Latinisberba Pulicaris dicitur, uel quia Pulicesfu gat, uel quia ièmina pulicibusfimilia habet, A^j1^is Cynoce-phalion dicitur, quia flores canino capitinon diihmiJeshabet, ER èC alteraherba apud Diofcoridem, qu^ Conyzapulicaris,hæc au-tem fimpliciter Pulicaris dicitur,ne hoc al ie ui errorem pariat, DESCRIPTIO,*
Plylium fold's eft flaccidis,caulc oblongo,in funimo duo aut tria capitula habens, in quibus fernen continetur nigrum inftarpuli-cum,cuius ufus eft in medicina, Gaudet locis huraidis, TEMPE.
-ocr page 499-' SIMPLICIB? MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^9
. TEMPERAMENTVM,
gt; Réfrigérâtatq;humedatmfecundo gradu,
VIRES AC IVVAMENTA,
' Subducit aluum, Óf naturam hominis mutat, fi qinseöutatur, Exterior cortex feminis natura refrigerat,modicurn^; ueneni in (ècönXffiet,propterea{cmen contundi debet, 8óin aqua Iauari,ut interior materia èxeat, fie poteft in medicina uiurpan.
Seinen Cum oleo rofaceo permiftum, omrics dolores extenores tofporispellit,qufex calore oriuntur,fi emplaftri modo imponat. Idem contritum 06 aceto temperatum, amp;nbsp;cmpIaRri modo cali-dis puftyli? impofitum, calorem educit, Prgfertim autem ita con-dudtad heryfipelata.» Ad calorem fi foris corpori adhibeatur, ini!gisprodeft,quamfi intro fumatur lemen,
Semenfub lingua retentum,fedat tuflim,prodcft contra ficcita tem linguæ,quç ex calore prouenit. Semen in ufu fronti imponi-tur in dolore amp;nbsp;temporibus ex aceto, 06 rofaceo aut pofca,
Plÿllioninaquacûradicibus coctum tenefmoimponitur : Item timbmeis prominentibus, Scinfantium ramici, uetuftis ulceribus prodeft.
Omnibus articulorum morbis falutarc eft fernen huiusherbæ, iß madefadtum in aqua,admiftis mheminam feminis duobus refinæ eolophoniæ cochlcaribus,thurisuno. Podagras id cm réfrigérât, dolotém 8lt; tumor es lüxatórum'tollit,
Inquamdomum uiridis inferatur herba, pulices arceriperhi^ bentur, Succus uerminofis auribus,aut fluxione tentatus inftillat,
-ocr page 500-DE HERBIS, CAETERISQVE
ANNOTATIO iN PVLEGIVM*
V L E GIV M .nota paffîm herba, magna zi cu^hcpeta 8c mentha fbdetasifœminain eo€fflcacior,ut Phnius in quit,
florem habet purpureum, mas can did um, ut ri-
üfq; recens m cenfus pulices necat : un de amp;r nomenP^ïe-gio, QuotidianusPuIegium olim ueteribusin fanitatisulu abus: undeinfak feruabatur aliorum, falgamorum modo, utautore^ CoIumeUâ, Græci enam Blechona mutatis lit cris uocauçre,quqni. am pecus,guftato co dum floret,balatu compleatur. Eft amp;nbsp;Pulegi-um lylueftre ,Origano fimile,folfls minoribus quam fatiuum»
DESCRIPIIO»
Pulegium maioransc formam reprælêntat, caulem HabetmoE Ïcm,florcs cücruleos,in terra fe propagans, odorem habet bonum, ^gaudct locis humidis»
TEMPERAMENTVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Caïefacit at^; deficcatin tertio gradu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
VIRES AC IWAMENTA»
Pulegium, ut inquit Ægincta, calefacit 6ó atténuât, ^ de coquit uehementer, Qiiamobrem ex thorace amp;pulmonc, humida,crafla, glutinofaq;facilefacitexpuere» ,,
Pulegium quando flores geftat colligendum eft, turn duos an-j D nosfyncerisuiribusdurât, r ,f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«c ' iügt;
Nepeta, Pulegium, amp;Onganum, eafdemferè uircspoflident^ undeärftpiusunuinproalioftimitur. ■_ nbsp;nbsp;nbsp;,
Contra corporis pruritum,Pulegium in aqua dccoqucs,æindc prurientem feabiem lauabis, amp;nbsp;bonum erit remedium» Contrainflationemuuluæ,muiter decodo Pulegq aluumfoucgt; bit,hoc auxiliatur» In uino codum ac bibitum à mulieribus, men fes ducit. Pulegium grauidis feeminis in cibo non conducit,quia abortus ita timendus eflet.
In potu uel in cibo aftumptum,fecundas expeUit»
Cummelle amp;nbsp;fale permiftum, auxiliatur paralyticis amp;fraftis membris. Afthmatollit cum mclle permiftum atepintrofumptum* Contra tormina mteftinorumv ä'^ape du as partes uini, ^ cum Pulegio decoque,eoq; utere. Vel Pulegium cum aqua mulfauela-ceto fume, ita etiam opitulatur.
Ita fumptum medetur etiam ,uipcræ iftui.
Qui afTidue fomnolentus fuèrit,accipiat rccens pulegium,ac ftib Jinguam ponat,amp; in ore continuât,fæpius cm ita recens fumptum, auxiliumadfert,8carcetfomnum»
Obmutefcens accipiat PulegiUm ac in bono uinoudaceto dix-um,Iinguæ admoucat,hoc loquciam cito reftnuit,
r^-^A ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^’‘ Inpulue*
-ocr page 501-SIMPLICIB, MEntC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140
ïnpuïuerèmrcdadumacuino inditum, atqj bibi'tiimperduos diesjCum cubitum ire uolueris,pulmonum amp;nbsp;iednoris uitia emen-^at, In ouo fumptum pukgium ud fernen dus, contra cruditatem ftomachi amp;nbsp;uomitionem dus auxibatun Qui ex nimio fluxu fen-guinis animo defidunt, cos recreat atq; confortât, cum aceto nari-bus obiedum. Si dentes ex eo in puluerem contrito fricentur,o-mnem peUit dolorem» Podagræ fubuenit, recens contufum atq; impofitum»
Cum polenta calidumimpofitum difcutitinflationem»
ContuRim atq; cum crocotemperatum, maligna corporis ulcéra pellit, amp;nbsp;præfertim ea quæ circa ungues digitorum exoriuntur*
Contufum acbeniimpofîtum,tumorem dus difcutit»
Cum uino calido fumptum, medetur uèficæ ftilhcidio, idem ub num in oko elixum ac uentri impofitum,ad eundem affedum aux# liatur» Radix eius in forti uino elixa, tumorem pcnit,impofita»
In uino fumptum pukgium,ucnenum ferpentiumpdlit»
lt; Itidem fanatpulmonis ac iecinoris affedus»
Succus clyftere infufus,lumbricos necat»
Pukgium in uino elixum,ac naribus ita calidum bis aut ter indu tüm,catharro medetur èC deftillationi capitis. Vuluæ humiditagt; . tem expurgat atlt;^ deficcat. In uino codum ac ita calidum aluo im-pofitum,pellit inteftinorum tormina, Idem à mullere fæpius iuiru ptum,reddit eamfoecundam;
Admotum naribus idem ex aceto animæ defedus excitât,
Vinumdecodioniseiusamp;ficuum ficcarum, üalet contrafrigi-dâm nifrim,exglutinoibhumörc,uel aquofó,
Id uinum uakt etiam dolon ftomachi amp;nbsp;inteftinorum ex eau ia frigida, ut Platcarius teftatur. Similiter amp;nbsp;emplaftru ex eo in uino decodum, ’
Gargarifmus fadus ex aceto dccodionispukgij,amp; Hcuum ficcarum, humiditatemuuac amp;nbsp;gingiuarum deficcat.
Fomentum fadum ex aqua decodionis eius, humiditatem ma» tricis deficcat,^ uuluam mirabiliter coardat.
Decodum eius ablutas prurigincs mitigat,
DE AQ.VA PVLEGII^
Coftueniens tempus diftiHationis eius eft, ut herba ipfa cum tO-ta fubftantia concidatur qüando flores gerit,ac diftilktur.
Aqua Pulegq maneacuefpcrifingulisuicibusduabusunci)spo-ta,prodeft mulieribus quibus matrix refrigerata eft, ac menfes ca-rum trahit.
Eadem per diem bis pota ac fingulis uicibus ad üq. uncias, pro-deft contra fanguinis fluxum, tam perfuperiora quam inferiora.
'4
nimirum
-ocr page 502-DE HERBIS, CAETERISQ.VÉ
C himirum fubuenit fanguinem excreantibus,ac fanguinemwingcrt-» tibuSj8ó dyfenterids,
In potu fumpta, pelb't fecundas,pcrincuriam obRctricisimpc« ditas» Inpocufumptarupusmcdetur,
Supra dido modo bibita,cralïo8acgluti'nofos bumorcsin thogt; race exténuât ac emollit, naufeam ac uomitum fiftit, pdlit Mclan-choliam ac trifticiara, medeturinceftinoru torm]nibus,pdlituenc num^fanat modus ferpentium ac uiperarumpn po tu fumpta,ueHin teolis impofita.
Quatuor unefjspotaacquater per diem, ftranguriatmedetiir, partunentibus potui data partum prom ouet,
Prodeft in potu fumpta, contra frigidas deftinationes capitis amp;S catharrum,tollit quoep antiquos affeélus capitis;prodeft quoq,- au ribusindita, contra frigidos eorum humores» Oculis fluentibus inilillata mcdetur,pellitomnes dolores oculorum,eofq; daros reddit,calorem^ inde repenit,uifümq; confortât indita»
Pruriginem tollit per diem bis ex ea lotam, mitigat podagram, acpellit turaores linteolis impofita.
Naribus applicata fluxum fanguinis GUit/
Nitidam reddit faciem,fi excafæpius fauetur, pdlit fentigincs aliaPy maculas ex fob’s æftu contrabas.
DE PVLMÓNarIA*
NOMENCLATVRAE,
Pulmonaria.
SwttnenBFam-t
ANNOTATIÓ IN PVLMONARIAM;
V L M O N A RI A, ut Antonius MuG, amp;nbsp;Hieronymus Bockferibunt, herba eftquam Diofcorides00 Pfinius Lichena appellant. Eft autem duorum generum,Vna quæ petris adbgrefcit,86iecoraria ab Herbarijsdicitur; quód iocinerum fibris fimilis confpiciatur, hanc Lichenampetro-Iam,8ó aquaticam poffumus appellare, ut Hieronymus Bock indi-cat,amp;S teutonice Stuntten ^cbcv ivdUt, Alteram uerô Arboream fiueSyIueftremLichenam,quæmurcoiîsarboribus, amp;nbsp;umbroßs * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. petroßl^
-ocr page 503-SIMPtlClB, MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24t
petrofif^; rupibus adhæret* Germanice autcm Wrtfót £un^Clt B|:AWtnominareponumus:utrac^,ut Pliniusinquit,contraimpetü gines prodeft» Pulmonaria autem ab Herbarqs dicitur, quoniam pulmonum affedtibus præcipuc medetur,
DESCRIPIIO*
Pulmonaria herba eft in qücrcubus amp;nbsp;fax o fis rupibus crefcens, folqsmollibusöófibi cohærentibusaefôraminofis, infraautem lu-tco eft colore,formamq; pulmonisrefert.
TEMPE RAM EN TVM*
Réfrigérât atq,- humcdtatinfecundogradu,Habetuirtutcm mol Îiendiamp; diftbluendi*
VIRES AC ÎWAMENTÀ*
Pulmonariamcuhiuinocodam, meUeq; admifto, perfintcum âutfetaceum trarjcito,utpultifimilisfiaLtum ad iblemficcarifinito, ufq; ad tantam duritiem, ut irt puluerem redigi poftit* Puluis ilk cum farina hordeacea permiftus, ealidis uleeribus medetur in-
Eadem per nodem in uino macerata difficultatem fpirandi adk mit* Eodem modo ufurpata contra ficcam tuffîm prodeft,potifli-mum autcm contra omnia pulmonum amp;nbsp;iednoris uitia auxiliatur* B nbsp;nbsp;Contra pulmonis uitia puluis confidtur hoc modo, A ccipePuL
monariam ficcatam,fernen anifî,pulmonêüulpisinaërc ficcatum, focniculi femen,dulcem radicem Enulæ,Ginziber,eodem pondéré, Î^ lingula bené contufaper fctaceum eolabis, faccharumq; optimum ad pondus omnium addes, fimulq; mifcebis* Hic puluis ad modualteriusTrage?,maneacuéfpcrifumptus,pelIit difficultatem anhelitus,aperit pulmonem 8ó iecur,prodeft ad afperam tuflim*
V eterinarij pulmonaria in puluerem redada,amp; cum falc permi-fta utuntur ad tuffim Slt; afthma pecorum, amp;nbsp;eft experimentum*
DE PYRETHRÖgt;
NOMENCLATVRAË,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pyrethrurri,
Saliuaris herba*
SertrAm,
ANNOTATIÓ IN PYRETHRVM*
Y R E T H R V M à feruido fapore qui in co fîmilis igni fentitur, quot;*“ nomen obtinuit.Romani Saliuarem herbam dkunf^Comman
-ocr page 504-DE HEREIN, CAÈÏERISQVE ducatum enim copiofam or is faliuam proritat : quia poteftate pig* runq; funt feruida omnia,ideoq; uetereâ Græcorum medici ad pur* gandas capitis pituitas co utebantur*
DESCRIPTION
Pyrethrum herbaeft Tanaceto ferme fimih’s, niß quod in fùm* mo umbdlam habet anetho ßmilernzfloribus eft luteis,radice tenu» amp;nbsp;nigricantc,fedforis cano colore, Gaudet editis montibus, TEMPERAMENTVMn
Radix calefacit acq; deficcat in tertio gradu, VIRES AC IWAMENTAn
CoIIigitur autin hyeme,duratq; quint^ annis integnsuiribus;
Bonitatis laudem obtinet quæ feruido eft guftu, amp;nbsp;multam fait uam excitât,
Radixmultummalorum humorum attrahit, amp;tonitdolorem d entium in ore retenta.
Radix ea bona cenfetur,quæ denfa Sc ponderofa fucrit, ncq fra da pulueruIentafuerit,Virtutem habet confumendi, attrahendi, amp;nbsp;diflipandi.
Ad dentiü dolorem, quem maxillarum tumor comitatur, Pyre-thrum in aceto decoques, eo decodo calido os eollues, illudq; fæ-pius expues, recenfq; iterum allumes, eo modo opem præftat, o nbsp;nbsp;Ad dentium candorem, Accipe albos filices ex fluuqs,eofç con*
tunde in puluerem,deinde accipe pennam 06 dentes expurga,acpu ra aqua fontana, puluereq, illoeosfrica, atq; poft quatuor hebdo-madas os femel inde collue, turn dentes candorem acquirunt, bo^ nafq; gingiuas confequeris,orifq; luauitatem,
pyrethrum cum aceto 00 ficis,aut dulci uino clixum, aegargariC fatum, purgat humidum cerebrum, malofq; humores Phlegmata cos educit,
In uino decodum atq; oleo oliuarum, paralyticis membris fub-uenitiUitum,
Ita quoqt prodeft podagricis emplaftri modo impofitum, Sudores inundis ex oleo commouet. Facit ad Ibngos in accelho nibus febrium cum tremOre algores,
Facit 0^ ad ea quæ frigoribusperfrixerunt corpora amp;nbsp;torpeet, quibus egregiè prodeft.
Sequitur Litera Q.
‘ DE Q. VER CV.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMEN-
-ocr page 505-4
SIMPLICIB, MEDIC,
141
NOMENCLATVRAE,
Àfût^
Qucrcus; Arbor Glan dis,
Vifcum Querènluni,
^Syc^bAum; XÊycb^ttmtfpdl,
ANNOTAÏIO IN QVERCVM,
V E R C V S à Græcis Afvs didtur^quod fd genus arboris
§^^^^ ^^ acdurum,tum etiarn quod in ingcntem euadat amplitudinem. Plinius glandiferas arbores una uocc - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprehendipofTenegat,Latino fermone quemadmo-dum Græcopoteft ^gvos Ponuntur autemhuius arboris quaterna genera apud ipfum Plinium i fciliCet Quercus, robur, æfculus, cerrus.
TEMPERAMENTVM,
Quercus omnes partes facultatem habent adftringendi: idq; maxime poteft, quod inter corticem amp;nbsp;lignum membranæ fimile clauditurJdem poteft membrana glandis ea uidelicet, qug frudus tarnemconueftit,
VIRES AC IWAMENTA,
Quocunq; modo hæc ufurpata luerint, natura adftringunt atq? refrigerant.
Glandes faciunt ad profluuium muliebre, 80 præcipuè interior cortex arborisin aqua decoâ:us,fî mulier inde ab inferiore parte fo Ueatur,uapor ifte auxiliatur,
Idem Cortex amp;nbsp;membrana quf fub calyculoglandem obdudt, limulin aquaamp; aceto décoda, accmplaftrimodo facris ignibus impofita,calorem reprimit,
Glandes in pulucrem contritæ profunt Contra alüi alFedusamp;f ftillicidium ueficæ, 06 contra ftranguriam, medentur calculo renu Je ueficæ,
Glandium calyculi fanguinem exereantibus prolunt.
Contra ardorem ftomachi, Accipe folium Quercus,aclinguæ ftiperimpone, humiditatemindeprouenientem, fi deglutieris, ad* s q
-ocr page 506-DE HEkBIS, CAET£RISQ_VE
Ç iumèntum adfert. Folia Quercus contufa ac recenti uulneri impo fita,adeo îllud contrahunt,ut non opus fit ïd conluere.
Contra uuam gutturis, Accipe glandes cohtufas,pipereq; contu fo ac albo cams ftercore addito, atep fis fimul permiftis uuam frica-bis:pofrunt quoq; ad idem manducart
Contra puncturam lateris, Bibe ex quercino uifeo, hoc remedL um præftau
Lignum Quercinum co(9:um,prodeftfahguinem expuentibus, fi decodum illud cum uino bibatur,
Fomentumuel iuiRtusex folfis Qu er eus, fubuenit mulicribus contra longum profluuium menfium.
Glandes in puluerem redadæ, amp;nbsp;in uino fumptæ, uenenumin homine tollunc,acexpel{untper urinam.
Folia Quercus ad multa prolunt. Vnumenim folium apoftema ti impofîtum,Cônit calotcm ac fanat illud»
G landes dolores capitis 00 inflatfones in cibo faciunt»
Radix cum lade bubulo coda, ac in potu fumpta, prodefi contra ucnenofa remedia,
Frudus Quercus réfrigérât amp;ficcat in primogradu.
Vifcuin Quercinum habet facultatem extenuandi, attrabendi,
amp; humor es dilcutiendi» Calefacit in tertio gradu,
^ Hoc in puluerem contritum,ac cum refihaamp;S cera permiftum, prodeft contra lienerh induratum,amp; morbum articulorum»
Vifcum duplex eft. Alterum quodin quercubus nafcitur» Altc-mm ueró quod in piris. Sed Quercinum uifcum magis probatur»
Hoc in puluerem redadum ac cum aquauitæ bibitum,pcllitfc-bres amp;nbsp;Apoplexiam,
Ita fumptum pellit uertiginem bC tumores corporis»
Annulus cum uiico quercinogeftatus,auxiliatur contramorb5 comitialemjdem manducatumpræferuatàlepra.Aurocircunda-tum amp;nbsp;collo gelfatum, défendit ab Apoplexia»
Strumas cum refina 86 ccra difeutit, panos mitigat Omnisgenc. ns:quidam galbanum adficiunt pari pondéré fingulorum» Vngues auripigmento amp;nbsp;fandaracha illitum extrabit, additum calci uiuælt;
• £lt;fccibus,uimfuam intendit»
DE AQ.VA FOLIORVM QVERCVS»
Folia Quercus non antiqu æ in medio Mafi diftillantur»
A qua ill a facit ad alui flüxum fine album fiue purulentum, (iO^ lis uicibus fex uncfis pota»
Expellit fanguinem ex contufione in grumosconcretum«
Prodeftimmundoamp;putreicenti iocineri, acpulmonarfis,quf. bus pulmo putrefcere incipit,in potu fumpta»Prodeft contra pnni-. durara lateris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amulic.
-ocr page 507-SIMPLICÎB. MEDIC^ 14^
A mutiere pôta nimium profluuium menftruorum fîftitjfangui Hem uulnerum quoq; fiftit, fimiliter 00 fanguinem mingentibus me detur,modo iam prædido in potu fumpta»
Eadem in potu iumpta præcipuc conducit contra calcuïum luni borum amp;nbsp;ueficæ. Sanat quoq; inteftina exulcerata ex fluxu aluÉ
Linteolismcmbroinflammato applicata, ultra modum refrige-t^t* Antiqua ulcéra crurum fanat,fi ex ea Iauentur,ÔC per fe iterum ficcentun
Subuenitquoq;contra ruborem S^ardorem crurum cxnigri« puftulis, ftupa canabina aut lineis pannis, per diem bis aut ter iu* perimpofitajufq; dum calor extinguatur»
Sequuntur Herbæ de Litera R ♦ incipientes»
DE RAPA.
NOMENCLATVRAK,
rôyj'vAx ^epos»
Rapa»
Rapafatiua»
Rapum^
2^ijbcttgt;
ANNOTATIO IN RAPAM»
a AP A fiueRapum genusolcris eft apudnosinuiüfregt; quentiffîmum^Varro Rapam quôd ex terrærure quafl ruapa, didamputat» Alrjquôdpaffîmrapiatur Rapaï nomen deflexum efle cenfent, Greci à figura,quæ plæ-mnq; rotunda effe folet,uocabulum detorferunt, appellantes gon gylcnautgongylida. nanquequodinrotunditatem coadum eft^ ud in orbem circumagitur ^oi'7vAo{;,hoc eft ^^iyyv^oii dixerunt, ut te ftatur Barbarus, Diofeorides duo facit raporum genera, Satiuum Blterum,agrefte akerum»De uarqsgeneribus eorum,require Thep phraftum fib^y, cap. 4*80 Plinium lib^ iS.cap» gt;5. amp;nbsp;ip»
DESCRIPTION
Raparum omnigena genera funt. Alicenim iunt oblonge, alias paruæ,aliç uer ô magne,iuxta genus 8^ Iationem,agriq; naturâ,flô resIuteosproducunt.Lgtanturagris,ôôrurein bordsiâtæ amari-tudinem contrahunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘
8 iq
-ocr page 508-DE HERBIS, CAETERÎSQ.VE
ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM,
Rapæ calefadunt m fecundo ordinc, amp;nbsp;humedant fn primo, multos humorespanunt ac difficile concoquuntur, multofçfla* tus créant«
VIRES AC IVVAMENTA»
SatiuæRapæfunt difficiles concodu, quæ decodæ inflantaL iium,Sô humoresin corpore augent.
Habent Rapg miram proprietatem acuendiuilùm, ut Auerro» feribit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- '
Perfede tarnen coâ:æ,ut Galenus docet,nutrimcntum pr^bent, torporiq; accommodate funt. Contra fi crudioresingerantur, con coélionipertinaciusrcfîftuntjinflationes pariunt, Ô^ftomachum infeftant.
Semen raporum fumitur ad Tberiacâm,medetur ueneno. Qui uenenum haulèrit, fernen in aqua mulfa fumât, hoc uencni uim re. primit,ne nocere poffit*
Rapæ cum aceto confeAæ refrigerant atcp inflant,led tarnen ex tinguunt calidumScficcumfanguinem,undemaximi morbicrea-rifolent«
Rapæ atq; fernen earum uenerem ftimulant«
Sanitad conducunt,fi bis in aqua decode fuerint, malignam lea biem, quelepre fpeciem reprefcntat,lauct fe aqua in qua fernen elix urn fuerit,ea cutem reddit nitidam atq,- puram, Cum uernali buty ro fl Rapa elixafuerint,thoraCem relaxant«
Decodum eorum fedatficcam tuffim. Cum oleo oliuamm de. coda,concodionem adiuuant,
FouenturdecoiAo corum paralytica membra, podagras amp;per-iliones,hoc maxime auxiliatur«
Siquisin cxcauataeius radice, Ceram rofaceo exceptam infer-uenti cinere liquefecerit,exulceratis pernionibus medebitur«
Rapæ affiduo ufu craifos créant humores, amp;nbsp;ideo à Democrito in cibos damnatæ,
DE AQ.VA RAPARVM.
Rapa fatiua cum radice conciditur,ÔC in exitu lunq diffillatur«
Aqua raparum facit ad perfridionem membrorum, fi inde/a-uenturaC fricentur, 6c lintcolumin ca madefadum perdiemhis aut ter applicetur«
Facitad quancunqjuftionem,fiexealauetur, cruRamenimac-quirit cutis quæ non eil remouenda,ièd affidue hac aqua Ruanda, donee curetur«
DE RAPHANO MAI0REgt;
no^en;
-ocr page 509-SIMPLICIB, MEDIC4
^44
NOMENCLATVRAE,
poifttvk xy^tx^
Raphanus maiof^ Raphanus agreftw, Armorada»
tnerreUid;, UÏenid}.
ANNOTATÏO TN RAPHANVM4
APH A N VS, ut Rudhusinquit, nomen xm tsi^S^paifaf i J eft, quod facile appareat, fibi adfciuiflè confiât, nam d e tertio à fatu proßJit. Latini radieem ud radiculam appeUant.Quamuis ut autoreft Marcus Varro,hocuo, cabuIumèGræcia uenitin Latinum, cum ueteresGræci radieem dixerunt quam nunc raphanum. Niß qüis arbitretur forfitan fibi tadicis nomen arrogaffe, quod cætcrasamplitudinc corporis fupe ret,uel quam pauciffimis magnitudine cedat. Etenim plærunq; in tantam mokm coalefcit,ut frigidis locis quibusgaudet, infantiuni puerorum magnitudinem æquet. Diofcorides duogenera rapba-niponit,Satiuæamp; Sylueftris, utraq; cuilibct fatisnota, Satiua eft uulgaris Raphanus, quamagisexconfuetudine utuntur aduolu-ptatem,quam ad utilitatem. Hac fiquidem in cibisanteccdenre,ple riq;omnes,cumfaftidiumurget, uorandi facultatcm moliuntur, amp;nbsp;appetentiarn accerfunt, in quem ufum in taleolas orbfculofq; fc^ catur,ut aqua faleq; confperfa ecc nas inchoët» Si quis etiam cibos faftidit,adexcitandam cupiditatêinterponitur. Hanc raphnum Romani radieem feu radiculam appellant. Sylueftris Raphanus eft quam Latini Raphanum maiorem appellant, ut autores teftan-tur,quiaacriori eft faporeamp;C maioresuires poflîdetquàm altera, propterea tali nomine donata eft. Hæc à Latinis Armoracia quo^ quedicitur, 00 in medicina magis ufurpatur. A Germanis uero tn^ïvettieb didtur.
DESCRIPTIO.
Raphanus maior herba eft procera,86 Bugloflb uel EnuI? Cam panæ ßmilis, parua Só indfuris diuifa, exedfo caule ac in medio aL bis 06 paruis floribus.
Radieem habet in terra profundam, albam, crafTam, amp;nbsp;oblon-garn. Magna SC oblonga habet folia, quæ prope radieem cer-kunt.
-ocr page 510-DE HERBIS, CAETERIS^VK
TEMPERAMENTVM.
CakfadtSC deficcat in fecundo ordine» Raphanusiuxtafcntentiam Aucrrois calida eft in tertio gradu, amp;nbsp;ficca m ftcundo»
Radix adhuc uiridis melior eft arida» Cortices dus exiccati dugt;
tant annum»
VIRES AC IVVAMENTA»
Raphanus maior à cibo fumpta,laxat aluum amp;S cit urinam»
Radix multumprodeftaieiunomanducata^onimdiemprsefeif uat Hominem à ueneno,ftomachum tantum inflat, créât ruftus,at* que uomitum, A cibo cibum deprimit,8ó magis digerit quam ß à icgt; iuno edatur»
Succus radicisualde prodeft contra ulcera gutturis, gargarifta-tus; Radix combufta 8^ in puluerem trita, purgat putrida uulne-ra, erodit carnem putridam, exiccat fingulariter humida ulcera, morfibus ucnenatorum abfq; noxa medetur in cibo fumpta; ' Herba ipfa cum Peucedano in aqua elixa, facitrenafcipilosjica put inde lauetur,uel alius locus caluus»
Succuseiusauribus mftillatus, tollit ulcera earum, 8^ deficcat quoq; abfq? nocumento purukntiam aurium»
Semén cum melk contufum opitulatur contra difficultatemart- ।
D Helitusjpuerpcrispræbetîaftiscopiam»
• Raphanus maior contufaac elixa,ac melk permifta,ore inde ccd luto fanat ex ulcerationem oris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Decoctum eius cum modico aceti temperatum ac bibitum,{üb» iienitlieniinflato» * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ Succus eius per aliquot dies in potu lumptus,fanat exukcratum pulmonem, 8c eft fingularc remedium Phthificis ateß pulmonarijs*
DE AQVA MAIORIS RAPHANI»
Radix eius tantum conciditur èC diftillaturinlulio» Aqua iUa mane ac uelperi fingulis uicibus duabus aut tribusun-cqs in potu iumpta,mirifice prodeft contraColicam» Conducit contra uenenum 8ó impurum cibum in ftomacho retentum, ad fcx unciaspota» Ea dem per tres aut quatuor hebdomadas,mane aC uefperi pota, ita ut homo natu grandis fingulis uicibus, quatuor unciasin potu furnat :iunior duasuncias: puer uero unaunciam, medetur calculorenum 86 ueficæ,citurinam,expurgatrenesatque ueficam, atq; ftranguriam difcutit. Tribus unefjs mané ac uelperi pota,purgatthoracem, medetur tufti,fanat apoftemata iocineris, illudq; confortât, eiufq; obftrudionern aperit» Auribus indita, ulcera earum pellit» Sanatin cruribus herpetem depafcentem^Ö exinde lauetur, atcp linteolis ipfa aqua imponatur»
Aqua
-ocr page 511-SIMPLICIB, MEDICi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24^
Aqua Bæc fak tempcrata ac paulifper calefada quatuor^- iincqs fnpotufiimpta,itautpcr femihoram in ftomacho redneatur, amp;nbsp;deinde filum in oleo intindum in gutturdemittatur, Sc uomitus co prouocetUr,tum omnes Phkgmatici èC frigidi humores edueun tür,c quibus plærunq; febris exorin fokt.
Aqua diftillata ex herba,femine,amp; radice,ea mane ac uefperi in potu fumpta,medetur calcule*
DE RAPHANO MINOR! VEL
C 0 M M V N I.
NOMENGLATVRAE*
Px(fxvi;.
Raphanus, Radix, Radicula*
Kettid}. (5«ney»^e#id^*
DESCRIPtlÓ*
A P H A N V S radicem habet inftar Rapæ quæ interdum Jfta-’*• gna amp;nbsp;oblonga conijsicitur,interdum uero rotunda Só nodo-fa: herba eius raparum folijsfimilis eft,quæ tarnen Jongiora fund Semen autem in folliculis continetur,florefq; fert candides.
TEMPER AM ENTVM.
Cakfacit atep deficcat in tertiogradu.
VIRES AC IWAMENTA.
Raphanus à eoena manducatus cibum bene concoquit,cakfacit. que ftomachum, grauem autemreddit anhelitum, fi quisftatim ab cafumpta,fomnum ceperit.
Grauidis feeminis nondum conducit, expelht enim fectum,trahit menfes,cducitq; fecundas.
Succus eius inueteratis ukeribus iHituSjCa renoua t,gangrgnatsi-que in eis credit. Idem præftatpuluiscius.
Suceut
-ocr page 512-DE HERBIS, CAETERISQVE
Succusrapham' cum melk dccodus,at(Ç modico aceti admifto^ percolatus,prodeft contra febrcmquartananlióó contra oppilatio nem lienis,fi in potu fumätur*
Gutem fubeuntibus aquis, lienofifq; utiliter Raphanus cmplau ftri modo imporiitur,ut Diofcoridesteftatur» Vomitorium kmcn cft; urinanl cit,amp; cum accto potumjienem minuit* , - i.
DE AQVA RAPHANI MINORIS*
Radix eins minutim concifa in principio Septembris diftiHatub Aqua raphaniper triginta dies maneac ueiperifingulisuicibus iq. aut iiq.uncrjspota,medetur calcule, citurinam, expurgatrenes ÔC ueficam,locofq; quicalculum continent,
Tribus uneqs bibita, medetur ueneno quod in cibo uelpotu fumptum eft*
Medetur morbo regio,necat uentris Iumbricos,concoétionem ftomaebi adiuuat,cxpurgatipfum ab omnibus uifcofishumoribus Só ab alrjs rebus quæ concodionem impediunt, aperit omnemob-ftrudionem interiorum membrorum atq; uenarum» Superiore modo in potu fumpta, exténuât glutmofos humoresin pulmone, facit ad tumorem fplcnis,cxpurgat thoracem à uifcofis humoribus, bonamq;feddituoCeni»
Pro deft contra febrim quartanam bibita^ trahit menfes, pellit calculum,
Conducit illis qui à uefpis Sf araneis iAi fucrint, fi locu affeAum ca iauerint,óó linteolis earn impofucrint,
Humores oculorum incidit,unde glaucoma oririfolet,ocunsiri-dita,extergit maculas faciei,fi inde lauetur: tollit quoq; luteas macu las ex quibufuis membris,fi fæpius inde fricentur,
Eadem fæpiusgargariftata,amp; in ore rctenta^auxiliatur angina Só ulccnbusgingiuarnm,confumit enim refolüitq; amp;nbsp;rumpit ea*
Fack ad punAuram latcris,fi cX ca lauetur, Intcrimit etiam Scot piorics,
Mane ac uefperi fingulis uicibus quatuor uneqs per tres aut qua tuorhebdomadaspota,facit ad aqüam intercutcm,cducit earn pet unnam^modo ægrotusfenimiopotuabftincat, nam quanto minus biberit, tantomägis aqua mingendo educitur, undeeocitiuS etiam fanatur*
DE RAPISTRO*
NOMEIl
-ocr page 513-simpucîb; medic;
??^^
NOMENCLATVRAE,
Rapiftrum.
^ebenc^gt; WiIbcvÖcnfF»
annoïatïO IN rapistrvm;
J? A PIS T R V M Ruellius nihil aliud putat effe quàm fylueRrc j
rapum,cuius Columella meminit,ubi inquit, Rapiftrum olus Quorum ceras exuberat: nam amp;nbsp;emdo cefpite uiret^ed flores créât apibus gratiflïmos» Sylueftrem raphanum quidam etiamrapL ftrumuocant, DESCRIPTIO»
Rapiftrum herba eft ad Rapæ ud Cardui Maria:figuram accè- • flens,præterquam quod hæc acutiora habet folia,quæ in medio ni §rasguttulashabent,inftarPolypôdq, flof es gerit luteôs, radices Gütern habet albas.
TEMPER AM ENTVM,
Calefacit atcp deficcat in tertio gradu,
VIRES AC IWAMÊNTA.
Si cui membra font refrigerata, ut fcabies inde obofiatuf, accu piat hanc herbam amp;nbsp;in uino decoquat, ac mane êC uefperi in potü fompta,præftat auxilium.
Radix eius in puluerem contuia, óf matte ac uefperi fompta,ual de prodeft contra febrem.
Hæc herba unà cum ra dice contuia, 8ó plantaginis maioris atlt;^ proferpinatæ fingularum manipulus femis ei fi admifta foerit-,amp; de
-ocr page 514-DE HERBIS, CAETERISQ.VÈ
^ inde in aceto coda,atq; Hnteolo percolata,8c uefperj, quando cubi turn kurus CS, hoc modo fumpta, fudorem elicit, expeUit^ malos humorest Contra peftem hoe modo fumpta, priuf^ homo dor-micrit, turn uchementer fudorem prouocat, deinde au tem fiuneré debet Theriacam cu.m a eet o.
DE RAiPVNCVLO.
ANNOTATIO ÏN RAPVNCVLVM*
^'PVNGVLVS rapulauelradiculaeft diuitumlautiomm^-“*• ^menfispetita, quapotiffimum tempore uernoin acetarijsuti-mur,quo tempore omnibus eft cognita, nafcitur enim paffîm pro-pe fepes Só etiam in hortis gramin ofis,Medicis adhuc nondum eft cxploratum, quo noté apud Diofcoridem 8c Plinium Ot appeUata» Jacobus Manlius putat effe minimugenus napQru,undc amp;nbsp;napun-culus ab aliquib. dicitur,qui fane iplam ueritatem attigiffe wdet^
DESGRIPtlO. lt;
Rapunculus nafcitur folqs anguftis, duris Só obïongis,caule aL to,multifq; cccrufeis floribus, radiceduraamp;S Candida, eaq; tenera utimur cum ipfaherba in acetarijs,iie aut maxime réfrigérât, cibo rum appetentiam facit,guftumemendat* quot;nbsp;VIRES
-ocr page 515-' SIMPLICIB,- MEDIC. -
^47
VIRES AG IVVAMENTA. .
Cum fak amp;nbsp;aceto parata ad acetarium, non folum cibi defiden-öm inducit,fed amp;nbsp;ftomachum refocillat, ciet urinam, Sc ociofis ac ’Jehcatis hommibusin cibo eftgratiffima.
DE RHEVEARBARO,
NOMENCLATVRAE.
P«. Pui^t
Rhabarbaruni*
Rheon,
Rheubarbarum.
X^cubAtbarym/ J£ni XTurBcL
ANNOTATIO IN RHABARBARVM.
HABARBARVM radix eftprcciofiflima que alfquan do auriprecium æquauit, earn noftri medici,ft cuti Io-annem Mefue, inter cætera purgantia medicamenta, tan^ pr^ceHentilTimam collocant, nee enim unn purga toriam minorem agarico habet.ConGderandum autem erit,quöd Rheubarbarum quo nunc pafli'm officinæ utuntur, amp;nbsp;quod Mehle defcribit, penitus efle diuerfum ab eo quod antiqui depingunf. Antiqui enim aherius cuiufdam R heubarbari meminerunt,quo ad Ventrispurgationem nonutebantur,{ed antidotismrfccbant,8«f ad plerofq; alios u(usadhibcbant,quos oper? precium non eft hoclo-coreferre, quando ex Plinio, amp;nbsp;Diofcoride cæterifq; facile difei poftunc, Varhs autem nominibus ab illis appellatur. Galenus enim hocinterdum Rheon, aliquandoRbiamuocat,Diofcorides Rha, 6c iuxta quofdam Rheon, Plinius Rhacoma, Celfusradicem Pon-ticamappellauit.
Rhabarbarumuero quod nunc paftimin Germania in mona^ chorum hortis crefcit,quodq; ab Herbarrjs cum lutea radice 06 ma gnisfolijs oftentatur,Hieronymus Bock credit eft e Rumicem hor-tenfem, apud Diofcoridem,fcribitq;eamradicem ficcatam in medicina quoep conducibilem atepbonam efle, tamintro fumptam quam foris applicatam. Choleram enim amp;nbsp;Phlegma abfq; noxa purgare,fiin puluerem redada pondéré uniusdrachme cum dimi-dia parte Gingiberisin iufculo aliquo fumatur, idq; fe experientia didiciffe. Qui ergo exoticum 8^ preciofum illud Rhabarbarum^
-ocr page 516-DE HERBIS, CAETERÏSQVE
C quoJ in officinis extat, cmerc non pofliint,rennquant ld d/uWori» bus,8ó hoc noftrate Rhabarbaro utantur, quod ferme exotko,ut iam indicatum eft,uiribus eft æquale, DESCRIPTION
Rheubarbarumnafcitun'nßarbaria,undeamp;^ nomen fortftum eft,Opnmum cenfetur quodrubenseft,amp; nigredine quadamper-miftum,quodq'pondcrofumamp; denfum fucculentumq eft,6C corn manducatum luteum croci colorem referte Improbatur in medicina illud quod molk amp;nbsp;laxum eft, amp;nbsp;uenis caret, quodq fractum puluerulentum eft»
TEMPERAMENTYMn
Calefadtatc^ deficcat in fecundo ordine,
VIRES AC IVVAMENTA»
Hac radke tam minoribus quam natu grandibus (êmpcrutili-citumeft,puerperis quoq; falubris eft»
Huius radicisfemidrachma uino impofita, magnasuires tali uL no praebet, præferuatq- ilIud hominem à morbis imminentibus*
Êx eadem radke fi quis bibat, difcutit morbum regium amp;nbsp;aqua intercutemN
Rheubarbarum membris ruptis tam interioribus quarn exterio-ribusaccommodatumeft, exquacunq; caufaid accidat, fi quis ex
^ eobibau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Expellit malam Melancholiam ^ Phlegma»
Maxima eins uirtus eft,quod ftomachum,iecur,atq, fangninem in corpore cxpurgat,óó tollit omnem obftrudionem membrorum intcriorum,undegrauiflïmi morbi, utputa hy drops,ideros,febrig quartana,ó(S licnis affeÄus fæpius exoriuntur.
Ad membra contuG atcß conquaffata, Accipe Mumig duo grana, Rheubarbari kmidrachmam,amp; bonouino decoque,membris inde inundis auxilium præftat, 06 fanguinem conglobatum diffol uit. Durât Rheubarbarum quatuor annos fynceris uiribus»
Hæcradix obduci debet cera quæ Terebinthina eft permifta, turn fuccum retinet.
Aqua Endiuiæin qua Rheubarbarum eft maccratum, Geitad feUis fuffufioncm amp;nbsp;febrem Tertian am. Rheubarbaro autem modicum Spicæ admifeeri debet»
Vfurpatur fere Rheubarbarum ad omnes ealidos affedus ex Cholera amp;nbsp;Phlcgmate exortos, qui hum ores inde euacuantur,fl drachma ex eocontufa inuinouel alioliquorefumatur»
ExIoannisMefue,óó Auerrois 06 recentiorum omnium autori tate,ipfaq; experientia didicimus,inquit Manardus,Rheubarbarij inter medicinas bilem pituitamq; cxpurgantes effe pereximium, adeoqab
-ocr page 517-SIMPLICIB. MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24g
Jeoq; ab bis n oc um ends quae fecum relfqua catbartica afferre con ’ ^üeücrunt,immunem,utpueris,prcgnantibus,caeterifq;imbccilb'o ^jbus tuto exbibeatur,
f DE RHAPÖNTIC0gt;
/ NOMENCLATVRAE.
Rbaponticum,
2^^cttp0t#tc«m/ iêm
ÏVor^et
ANNOTATIO IN RHAPONTICVM,
HAPONTICVMa natab' folo retubt appcllationem, fiquidem in ripis Rha fluminis fupra Pontum amp;nbsp;Cy-merium Bofpherum nafcitur, Is amnisTanai uicinus eft, in cuius fupcrcibjs ciufdem nominisoritur radix, ad multipliées meddarum ufus proficiens. Cornelius Cdfus Radi-cem Pontieam appelIat.Rhaponticum Diofcoridismedicorum do diffimi interpretantur efle Rhabarbarum,funtq; quidam exiiïis qui Rbaponticum idem cum Rhabarbaro efle contendunt, Porro Rbaponticum uerum apud nos non babetur, fed quae pro eo uen-^» ditur radix, Centauriuinmaius eft, ut Ruelbus,Cordus, alqq; prar^ ftantiffimi medici fcriptis teftantur,
/ nbsp;nbsp;nbsp;' DESCRIPTIO,
Hæc radix Rbabarbaro fimilis eft, intrinfecus babcns paruas ff-bras ad Rhabarbari fpeciem,fed talem non reddit coIorem.Eft au tem hæc radix kuis minimoq; odorc,amp;guftu amara, Manducata üero moUefcit,Só croci fermé acquirit eolorem.
TEMP ER AM EN TVM.
Calefacit atqj deficcatin tertio ordine,confortât atqj purgatfan guinem',cxpellit malos humores,
VIRES AC IVVAMENTA,
Maximasuirespoffidet, amp;pra?cipuc conducit ad omnesaffè-d:usinteriorescorporis, Guefint ex colore, fiue ex frigiditate, amp;nbsp;lemperat naturam hominis.
■ Ex hacradiceinuino decora, fi tumida membrainungantur, tumor deprimitur.
Sanguinem atq; eolorem bomini reftituit.
Emplaftrum, Accipe quatuor unciasolei rofacei, S^pulueris Rhapontici femiunciara,ceraq; admifta,fiat emplaftrum. Hocfo-ris impofitum ftomacho, autiocineri, autlieni,autinquacunque
-ocr page 518-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C parte corporis dolorem fenferit,auxilium præftat»
Rhaponticum cû femine foeniculi in uino elixum Sf cum pauxiL lo facchari edukatum, facit ad oppüationem iocineris atlt;^ lienw ex frigidacaufaprocreatam» Idem in puluerem redadum SC permi-ftum cw modico melk,atq; afTumptum, prodeft contra Ipwfcricos»
DE RI BES.
NOMENCLATVRAE,
Ribes,
30^4nö^««bIift»
ANNOTATIO iN RIBESgt; al B E S quid apud Arabes medicos fit nondum fatis darum eft, Serapion Ô^ Ifâac Ebemamaran fcribunt. Ribes plantam eflè quæhabeatcapreolos récentes, rube-os ad uiriditatem tendentes,folia magna,fata,rotunda« uiridia, grana quorum fapor fit dukiscum acore quodam, frigL dam amp;S ficcarn efte in fecundo gradu, Hoc Arabum Ribes medici putant,hoc tempore prorfus cfk ignotum,atq; ofbeinas eo carere» Verumquo Pharmacopofæ iam utuntur,amp; paCTim apud nos in hornsmuenitur. Fri?texcir, utRuehius inquit, nullis planefpinis horridus, fedtopiarius magis, 06 uitis pufillæ folio, rubentisuuæ, fertilis,fapore fubacido,fepit eleganter hortorupuluinos 86 areas, aciniracc-
-ocr page 519-SIMPLICIB, MEDIC* - nbsp;149
A acini racematim congefti pendent,amp; à Gallis rubra groflula appel latur. German! @. 3^^^tt0^*CUbIltt,ideftuuas S. Ioannis uo^ cant.Nec confiât apud antiques quid fit hoc Ribes noftrum uulga re.JMuItiexrecentioribusmedicis amp;nbsp;Pharmacopolis putauerunt efle fpeciem Rhamni,parum fpinofam,fcrentcm rubrum^in mo-dum berberis, frudum» Alij uero fpeciem Oxy^canthæ,
• DESCRIPTION'
Ribes arbufcula‘eft bicubitalis, ad formam Rubi folia Habens, fed non adeo afpera,flores luteos ferens,rrudum in ramulis nafcen-tern, rubicundum amp;S minutum, inftar Cor all or urn, Cuius ufus eft in medicina«
TE MP ER AM ENT VM«
Réfrigérât atq; deficcatin tertio ordine,
VIRES AC IVVAMENTA«
Vuæiftæmanducatæ fcdant fitimex caloreChoIeræprouenû entem,^ alui fluxum cohibent«
Cibi amp;nbsp;potus appetentiam inducunt»
r Succus inde fumptus maxime confert ad tremoremcordis, toL litq; yomitum«Succo ineft dulcedo.Qui maximo caloremfeftatur, ^ edat acinos Ribes 06 bibat fuccum, utrunq; habet uirtutem retri-gerandi.
Ex Ribes confleitur Eclegma, quod æftuantibus hommibus walde conducit«.
Potio inde parata cum aqua Endiuiæ, prodeftrad uariolas6^ morbillos»
Ribes cum acetofa deoodum, prodeft contrafitirri amp;nbsp;peftem* Hæc potio conducit quoqj contra ebrietatem,amp;hemorrhoides*
Acini Ribes, ut Rueïliusteftatur, faporc placent acido, refrigerant æftuantem ftomachum : fitim redinguunt : quæ cum alios, tu maxime fébricitantes excruciat: cibi faftidia difcutiunt, 06 appetentiam inuitant: foedam uentrisproluuiem cohibent, uomitio-nes fiftunt,ftomachum firmant,proluuium alui rctincnt,quod fla-ua bills attulerit: erofiones amp;nbsp;ciufdem uellicatus tollit: fanguinis fcr worem dcmulcet, amp;nbsp;bills acrimonlam domat.
Rob de Ribes,ut Campeglus fcriblt, ftomachum calidum confortât,!] omit urn Cholericum fedat,fitlm extinguit, cordis ebulitio ,nem mitigat, 06 ipfum confortât, folutionem Cholericam ftringit amp;nbsp;alterat»
DE ROSA.
-ocr page 520-* DC HÄRBJS, CXETERISQVC
NOMENCLATVRAE.
pé/op. Roß«
Roß rubra« Roß alba. Mdroßrum« Oleum roßrum« Succus roßrum«
Mofen. Xotropii.
XVei^rofm. 2x0 pn^ 0015. Kopn^t J^0pn faffr.
ANNOTATIO IN ROSAM.
O S A M Grxd^iZoti udeant, eo quöd ( ait Pfutarchus) gtvfiXtsroÄv 7Hs Contis «cf inin, hoceft, ingentcm odorfs flu-xum emittat. Roß autem tarnflorem ipfum, qui fpin# ueriusquam frutice nafeitur, quam ipßm ipinamau» firu ticem comprehends, gen erali quad am hgniheatione, Port« Roßs omnes antiquitus albas fuiffe tradiderunt,uerû quum*Mars Zelot ƒ pus Adonidem interfedflèt, accurrebat Venus per dumeta opem latura, Sf uulneratopede, eiusßnguine Rofetindæfunt. ■ Sunt autem Roßrum uariæ ipecies, quasluo ordine Plinius lib, 2 ü. cap. 4. deferibit, prêter cas quar fentibus ac rubis crefeere folent, quas Gr^d caninas uocant,PharmacopoIf autem duo tantum roßrum genera colligunt, Rubras, ex quibus oleum,eIeduarium,amp;S facebarum roßtum confienint. Albas, exquibusfîtprobatiffîma aqua ad rcfrigerandum,amp;: iyrupus roßtus,item etiam oleum.
ROSAE PARTES.
Multæ funt roßrum partes, a Plinio amp;^ Theophrafto numera-tæ,quas in medicina habere Comodum erit, cxiccant enim 80exte-nuant,tum etiam adftringunt.
Vna eft,cortex, ilia feiheet quæcalycem circundat, qua?, quum calyx aperitur,in quinq; partes iecatur.
Calyx eft ille Rofæglobusantequamfolia patefcant.
Flos,eft illud medium croceum capiHamentis infidens.
CapillamenU
-ocr page 521-quot; SIMPLICIB, MEDIC/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^0
Capillamentaua'ófuntudwdtlt;nui'afila,fiipra quæ flores inH-denu
Caput eft globulus ilk ab inferiore parte,quem fi aperias^re qua dam ucluti lana plenum uidebis:quod quum maturucrit,kmen am bit,apcum plantari ; non pkintaturautem,quia tardiufeuk nafei-tur» Vnde multi dedpiuntur, qui putant fernen, id elTecro ce urn, quod flos dicitur capiUamentis infdens*
' Vnguis eft in imo folio candida pars»
TEMPER AM ENTVM»
Rofæ natura refrigerant atcp deficcant in fecundo ordine»
VIRES AC IVVAMENTA.
Cum Rofæ rubræfunt amp;nondum dehifeunt ac fefepandunt^ tefeindi debent amp;nbsp;ficcari ad fokm»
Mel rofatum hoc modo fades, Mel bene defpumatumac dark ficatum, per linteum tranlmittito, 00 accipito recentia rofarum folia, quæ nondum funtaperta 06 explicita,eaq; in fummo abfeindi-to, ut nodus extra maneat, atq; in mel indito, amp;nbsp;pauffper cbullirc finito,ufq; dum mel rubrum colorem acquirac» Hoc Md fumptum inultum prodeft,nam fanguinem confortât atep ftomachum.
Succus rofarum cum uino codas,toUit dolorem capitis,amp; mede tur ocull's.
Gingiuis inde collutis,remouet dolorem*
Folia rofarum tunfa,amp; inflammationibus impofita,educunt ca-lorem.
Semen rofarum in puluerem redadum, fedat dolorem dentium figi^giuæ ac dentes ex eo fricentur.
Rofarum capita in aqua elixa ac pota,fluentem aluupi ÔC fangui nis excreationes compefeunt*
Eodem modo oculisindita, lippitudinem eorum emendat*
• I dem decodum in potu fumptum,medetur Lipothymiae,
Rofae cum meUe amp;nbsp;faccharo permiftæ ac fumptæ, cxiccant malos humoreseftomacho. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
v Folia rofarum in uino décoda,ac à mulierepota, quæ uuIuæuL tijs laborat,auxilium præftant*
E adem recentia cum melk commifta, expurgant hominem» Idem præftat amp;nbsp;fuccus* \
AdparandumbonumLaxatiuum, Accipeduasunciasfuccirofarum, Só admifceferumladis aeparumfpicæ. Licetquolt;5 accu pere fcrum ladis,^ addere xq.unciasfoliorumcxrofis,modicunv que meUis,hoc bene kxataclenitaluum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
1 ^
-ocr page 522-DE HERBIS, CAETERISQVE
g 3 Syrupusrofartimetiamlaxatamp;knit.
Rofæ cum faccharo ac melle confedæ confortant 8^ purgant corpus,
' Acetum in quo Rofæ per nodem fucrint maccratæ, ualdepro-deft membris calidisdlitum«
lt; *Aeftuanti ftomacho fon's adhibitum,fummopcre auxiliatur,ac magnos calorcs indc extrahit,
Succusrofarurncumrecenti aqua fontana bibitus, benelaxat. purgat fanguinem 8^ prgeipuè Choleram, difeutit morbu regfum.
Succusitafumptus ingentes calores finenoxa repellit, inducit homini poft alui folutionem bonam quietem,
Rofæ confortant cor,lætificantq; languinem,
Mel rofaceum confortat,atq; Melancholkam Phkgmaticam^; materiam expelht, exhibitum cum aqua in qua fernen foeniculico-dum fuerit: melius uero purgat, fi modicunrfalisadmiflumfueriu
Quidam decoquuntrofas in oleo oliuarum,amp; ita faciunt oleum rofaCeum, Alrj rofasoleo inditas,acnondum codas,perxn.diesre-ponunt, Sed folia rofarum in fuperiore parte abfeifla, amp;nbsp;in oleo décoda, per quinquagmta dies in uitreo uafe,foli exponito,hoc oleum eft probatiffimum.
Ardenn enim iocineriillitum ualde prodeft,
- Temporibus capitis illitum,tollit dolores capitis, ipfumq; réfrigérât;
In cibofumptum remouetcalorem ftomachi amp;nbsp;iodneris,
Rofarum puluis cum aceto contritus,amp; cum albugine oui com-miftus, oculorum dolorem efficacitcrfanat,reftringit humorem, amp;nbsp;fanguinem ad oculorum uenas defluentem, fiemplaftri modo temporibus applicetur,
• Saccharum rofaceum habet uirtutem confortandi, ac conftrin-gendi,facitaddyfcntcriam, uomitum Cholericum,fyncopen,0C Cardiacam palTionem,
Ros ilk qui infidens rods inucnitur hærere, munda pinna kdus, amp;nbsp;fpecillo genarum palpebrisinftiUatus, oculorum lippitudinime detur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
- Aridis rofis in uino dccodis expreftus cremor, ut Diofcoridcs inquit, probatur ad capitis, oculorum 06 aurium dolores, gingt. uas,uitiisfedisacrediinteftini, 8^ uuluæpennaillitus coUutusue, gut infufus medetur,
DE AQ_VA DESTILLATA EX ROSIS crefccntibus,infentibus8Crubis,
Foliaiftarumrofarum conuenienti tempore decerptadiftiUan-tur.
( ' 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aqua
SIMPJLICIB, MEDIC. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^t
Aqua ilia mane ac uelpcri ßngulis uicibus, duabus uneqs pota, prodeft contra ealores non naturales, tollitfluxum locorum mulie bnumcxcaloreprouenientem,graueolentiam orisemendat, alu3 laxat ex ealor e condipatam^Iiftit ctiam Huxum alui ex ealore nimi-umfluentem.
Eadem in potu fumpta,fubuenit æftuanti ftomacho atq; iocine ri,fiftit diarrboiam,prodeft contra hery fipelata,
D uarum drachmarum pondère una uice fumpta,cum femidra-chma eboris rafi,medctur tumoribus, ad eum modum fæpiuspo-ta,prodeft.
Cum linteis aut ftupa cannabina fan's impofita, prodeft contra inflammationem in quacunq; corporis parte fuerit.Manihus aepe dibusiUita, confortât caput atq; cor, maxime conducit iUis qui ex diuturna ægrotatione debilitati funt.
Oculis inftillata facit ad ruborem 8C ulcera oculorura: temporL bus, pulfui, Sc naribusillita, diftutitidusin capite, acquietem in-ducit.
In ore retenta toUit dolorcm dentium ex calida intempérie pro-' creatum.
Pota atq; fronti illica,auxiliatur contra uerriginem»
DE A^VA EX RVBRIS ROSIS DESTILLATA,
Folia ex roßs bene maturis matutino tempore decerpta,in uitreo uafculo in Balneo Mariæ diftiUantur.
Hæc aqua in potu fumpta, corroborât amp;nbsp;réfrigérât cerebrum, cor,ftomachum, amp;nbsp;omnia interiora membra, con firmat fpiritus Sc calorem naturalem,præferuatq; à putredine.
Prodeft contra dyfenteriam amp;nbsp;diarrboiam, debiliCatem, uomL tum,óó uebemente fudorem, qui ex cordis imbecillitate prouenit.
Dentes amp;nbsp;gingiuæ hac aqua conutæ,inde corroborantur,^ fa-citbonum oris odorem,reddit^ ipfum os bene coloratum.
Accipe aquae rofarum unciam,uinumq; album, Tuciæ contufæ drachmam, quibus aloescpaticæ,06 facebari candi,fingulorurti xx.grana admifecantur. Hæc aqua falutaris eft oculis, nam expuf-gat,exiccat,ôô corroboratoculosatCp uifum.
Oculis inftillata cum modico facchari, facit ad exulcerarionem, ruborem oculorum ex caloreproucnientem.
A ieiuno Rimpta pondéré ifj,unciarum,confortat caput: cumul no permifta, 00 fex unerjs pota, toUit uerriginem, confirmât iecur*
Cumlinteolisimpofîta reftringit fanguinemnarium 06 omnium uulnerum,facit ad amnern feabiem cutis, ex calida caufa creatâ.
Eft fingulare amp;nbsp;bonum Repcrcuflîuum,quo membra nobibora gt;b ardore defendi queunt.
Aqua
-ocr page 524-DE HERBIS, CAETERIStlVE
DE AQVA ROSARVM ALBARVM#
H?c aqua pota Ôd foris illita facit ad cordisimbcciUïtatem, confortât, atq; confirmât omnia membra tarn interiora quam exteriû-ra, fi inde illinantur*
Temporibus, front/, palpebris 8^ ceruici ill i ta, bon as præfta tui* rcs,amp;^ mitigat fanguinem fcuientem,0ó conciliât quietum fomnum.
Ocufisinditafacit ad omnes oculorum affedus, ÓCferc/jfdera pollet uiribus quibusaqua ex aliisrofisdeftinata,nifiquódhecma gis réfrigérât,ex rubris rofis magisconfortat.
Aqua ex capitibus rofarum deftillata, per diem amp;S nodem^qua-ter amp;nbsp;fingulisuicibus iq. uncijs fumpta, fortiter reftringit, amp;nbsp;abiq; hoxa dylenteriam, amp;nbsp;diarrfioiam ex cahda intempérie exortam»
DE R OS MAR IN a
NOMENCLATVRAE.
At^xvurif,
Rofmarinus, Rofmarinum» Anthos*
T^ofmAdm
ANNOTATIO IN ROSMARINVM#
OSMARINVS frutcx eft non ingrat/ odoris,qu/ hod/e in • ^bortisdeledationis amp;ornatusgratiaferitur, uerumin medicina quoq;mirabilem habet effîcaciam, Apud GræcosautoresLi-banotisdicitur,«7r9 n^ fa^üvov «-7îPAie«r«'7i$î,hoceftàthure,quôdeii» folia ÔC radix,thus oleant maxime. Diofcorides Rofmarinum cöro narium appellat,eo quod olim coronas inde nedebant.SimonGe-nuenfisper Anthosflorem Rofmariniintelligit, /èdnullum auto-rem iequitur.Tria Libanotid is genera à Diol coride enumerantur, uerum unum tantum ex ijs,in Germania eft cognitum,
DESCRIPTION
Rofmarinus canum durumq; caulem habet ab inferiore parte: in fuperio-
-ocr page 525-SIMPUCIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zlt;ji
ift fupenorc autem parte folrjs eft acutis, amp;nbsp;ad Lauendule modum eoerukis. Radicem habet nigramSc fruticofam, Gaudet nafdlods putridis, Só fimo ouillo ftercoratis,
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM,
C alcfacit at^ deficcat in tertio gradu.
‘Omnes Libanotidis fpecies, ut Galenus inquit, ciufdem funt fa-cultatis,hoc eft,enioUicntis,digerentis,inddencis, 6^ abftergentis# VIRES AC IWAMENTA,
Rofmarinus cum linguaceruina per nodemuino impofitusac bibitus,morbum regium difcutit.
Succustumradicistum herbæmiftusmcUi,obtufàmocuIoruni adem,ab humorum craffitudine emendat,
„ Emplaftrum ex folrjs confedum,facit ad condylomata lêdis,e-niollit enim ca amp;C cito curat.
Radix contufa atq; cum mclle permifta, amp;nbsp;ulceribus impofita, ftatim ea emollit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*,
Eadem cum parietaria impofita atq; décoda inuino, amp;nbsp;in potu fumpta,mollit aluum SC dolorem eiusrepellit, itidem prodeft contra morfusuenenatorum, Eodem modo cum artemifiatemperata, det urinam,ÓC promouet menfes mulierum,
Fiores rofmarini recipies,eofq; candido linteolo illigatos in uL B no decoques,quod mane ueluefpcrifumptüm, multos afFeduscor poris pellit,præcipuè autemfuccurrit affèdibus mamillarum, , Flores in puluerem contriti atepin calido uino fumpti, animum reddunt hdarem, Só confortant naturam att^ fanguinem,ó^ prefer uant hominem à morbis qui accidere pofTunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- *
• Carbones ex lignouel caulibuscombuftosacin puluerem reda-dos Imeopanno indito,ac dentes inde fricato,rum candoremreci» piunt,óó uermes in eis necantur.
Qui catharro laborat, accipiat cortieem rofmarini, ac inde fu-mum faciat,quo naribus attrado,auxilium adfert,'
Ex radice in aceto elixa fi pedes lauentur,prïcferuantur à tumore 06 podagra,
Qlii flores cum melle defpumato atq; panefiligineoieiunusco-moderitjtutus eft ab anthrace amp;nbsp;alqs apoftematibus,
Folia cancro medentur impofita.
• Pubnentum fumptum cochleari ex eius ligno fado, fapidum eft atq; falubre,redditq; hominem iucundum Sôlætum.
Qui nullam habuerit ciborum appetcntiam,rofmàrinum in a-qua ebullire finar,^ in potu fumat,ueluinum inde mifceat. Si quis corpore tumidusfucrit, SC membrorum paralyfi laborauerit,folia in aqua coquat, ôC tenui linteolo ea imponat, idq; fuperbget, turn curatur; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quicunq;
-ocr page 526-XT DE HERBIS, €AETERISQ_VE
QuicunC^ ex magno calore uchementer fint, po turn fuS mifceat cym aqua in qua rofmarinum ebullient atque mala granata : illud abfq; dubio opitulatur.
Puluis exfloribusficcatis contufusatq; in mollibus ouismandu catus,naturam maxime corroborât amp;nbsp;fanguinem emendat,
, Vinum ex rofmarino confedü,fi bonus hauftusmane amp;nbsp;uefpe-rj inde fumatur, fanguinem mundificat, cdendi defideriumindu-cit,expellit omnes interiores humores,atq; magnam imbecillitatcm apfert. i
Rofmarinum cum lylueftri pulegio uel mentaftro in uino SC oko oliuarum decodum, fi quis inde inungatur, fudorem clicit,ÓC medetur hydropi»
Idem cum Ruta in uino decodum, modicoq; pipcris admißo» prodeft contra morbum cominalem»
In uino elixum amp;nbsp;permiftum cum dianthos,facit ad imbeciHita. tern cordis, Eleduarium dianthosin Pharmacopolijs eft precio-fa compofitio contra omnes fuprà didos morbos.
Idem cum pyrcthro in uino codum, confert ad magnitudjneni uyular,ore indegargarizato.
Si ex decodo rofmariniSC meÜflæuuIua mulierispurgetur,red dit earn facile feccundam,
Rofmarinum, ut Diofcorides inquit, medetur lufFufis felle,fi quis in aqua decoxerit,decodumq; id ante exercitationem homini bibendum dederit;amp; poft exercitationes lauerit,merumq; biberit,
Vinumexrofmarinouel herbaipfa cum floribus inuinoelixa, fi calidus hauftus mane ac uefperi fingulis uicibus,inde fumatur,8c poftea nifi poft très boras nullus cibus uelpotus capiatur,mirabili-tçr album fluxum repeUit, qui mulieribus ex ulcere contingere fo-let,amp;f curat exukerationemlocoru^ muliebrium, Eodemmodo fumptum difcutitaceducit morbum regium,tollit afthma, apcrit arteriam,facit facilem excreationem, adiuuat concodioncm/edat tormina,mundificat fanguinem,
DE AQVA ROSMARINL
Aquam ex Rofmarino diftillarebis intra annum licet, in Maio fcilicetamp; inSeptembri, turn herba amp;S florcsex caulibus decerpti deftiUantur,
' Aquarofmarini confortât humidum cerebrum, cor infirmum 5^ interiores fenfus,
. Corroborât quoq; memoriam,
Tollit imbecillitatcm cordis,atlt;^ fyncopim. Confirmât atep calefacituenasrefrigeratas* Auferttremorem»
Confert
-ocr page 527-SIMPLICIB. MEDIC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I9
Confortât paralyticos,membn's infricata:
S edat omnem frigidum tumorem impofita* Præfcruat à pcfte,fanguincm purifîcat» Mitigat afthma atq; antiquam tulïîm» Facit ad Tabem, Calefacit medullam odium^Ó^ frigidum uifcO-fum^ ftomachum,Concoâ;ioncm adiuuat*
Stomachi inflationem deprimit,
Reftituit perditamloqudam*
Reddit hominem audaccm amp;nbsp;animofum, Clarificat fa€iem,fî ex ea lauctur, Præfèruat ab Anthracc*
Reddit faciem iuueniïem, retardât fencd:am quotidie potâ*
Bonum reddit anhelitum* Curât cancrum SC hftülas*
' Mundifîcat maligna 8^ putrid a uulnerà, Prodeft contra uomitum,8c fluxus alui» Eft Theriaca contra omneuenenum.
Dolorem uuluæ fedat, Subuenitcontra tormina inteftinorum* Purgat matrieem 80 reddit foccundam, Exterit maculas» Expurgatuifum,tolîitaibugines* Siftitfluxum oculorum,uifum exacuit* -
Vinum in autumnO exrofmàrinO confedum cumrecenti mufta eafdcmfacultates poflidet quasipfa aqua, omnibufq; iamprædù dis morbis æque ac ipfa aqüa medetur»
DE RVBEA TINCTORVM.
Nomenclatvràe»
t.v^iuSé/avo^i^
Rubia tinAorum* Rubia fatma.
Lappa minor*
S^kb^rawt ^obt
ANNOTATIO IN RVBÈAM tlNCTORVM*
V BIA tindorum apud Diofcoridem Rubia Gtiua dL citur» A Græcis Erythrodanon appellatur, à ruborc ra-dicisquo lanfóC coriatingunturjadum illi nomen eft* Thufci Lappahi minórcmuocauerunt,quia Rubig eau tradata afperitate fuahærent, SCapprehenfarctinent*
-ocr page 528-î- DE HISRBÎS/CAETERISQVE
C Notiffîma eft Rubia,inftctores enim earn ubiq; ad lanas tingendas in ufo habent. Magria copia apud Spiram, amp;nbsp;Argentora turn à tu. fticis in agris feritur, magnum enim uedigal cis mde proueniu Tria inde feruari ad medicinam oportet, femina, radices, amp;S folia quæ priuatim aliquibus ægritudinibus conferunt
Calida Sóficca eft in fecundo ordine, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
VIRES AC IVVAMENTÀ, ' ƒ ,
Radix omnem obftrudionem turn iocineris turn Kenis difcutiti Puluis ex hac radice cum oleo fuccoq; allq ÔC pauxillo rndlisper miftus,fimalignafcabiesindeinungatur,undelepra procrearifo-let,earn curat,
Succus radicis auribusinftillatus, dolorem earum mitigat. Radix atq; herba omnibus quæ urinam prouocant admift^t poftunt,quo fiant multoeffkaciora.
Radix in uino décoda cum femine foehiculi, ciet urinam 8^ mu* lierum menfes,educitfoetummortuum atq; uiuum,
Eademin aquamulfa décoda,06 dedie,fibisindebibatur,ape-D ritoppilationem iocincris,lienis,renum 86 rnatriciSjprobataqcxü ftitpotiocontramorbumregium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;'
Minuit lienem fernen in aceto mulfo potum,
Succurrit uiperärum morfibiis, radiJ cis Rubic fuccus fimulq; foliorum potus, luuat qnoq; fiuulnera inde foucantur;
Radix atq; herba cum aceto contuia^ S^impofitanecat atq; fanat omnem cu* tis impetiginem 86 uitiliginem, Quinetiam appofita radix, foetus, fo», cundas,86 menfes trahit,
DE R V T A.
NOMENCLATVRABi
Ruta fatiua*
Ruta fylueftris^
Weirt »«#««.
3UitMk a?iiöt»«w*^^
SIMPLICIP. MEDIC
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN RVTAM* '
V T A M â Gr ge is n»y«w,a poteftate Só uiribus fuis appellat am fuiflTe Plutarchus fenbit, Concernit enim amp;nbsp;ficcitate indurat, ob caliditatê fuam hominis fernen : in uniucrfumq; gerentibus ute. Turn aduerfatur«Quemadmodnm autem didtamuin herbam extra-) bendis fagittis efticacem aceruis didicimus, èC quemadmodum Chelidoniamhirundinesindicarunc,amp;herbæ nomen dedcrunt,' 60 Ciconia origanum« Hedcram morbis medcrimonftrarunt apri; Sicamp;Rutam medicinis habilemefTe, eiufq; uires nobisoftende-runt muftelæ,quæ cum ferpentibus dimicaturæ,amp; in murium ue-natu rutam prius edunt,quo uenenum fibi nihil nocere poffiuHie-niemodicRuta, ut Platina inquit, apricisac ficcisgaudetloeis,cf-hcricia terra uult nutriri« Amicitia ei eft cum heu^adeo ut nufquam Isetior proueniat,quam fub hac arbore« SurcuI^s fi in perforatam fabam adaduspangatur, melius proueniet« Immundæ mulierisSó acceffum amp;nbsp;omnem prorfus attadum metuit : fi quidem eo confe-ftim,ut inquiunt,enecatur«Ruta eft antidotus contra omnia uene-na,;ólt; peculiarisThe;riacapauperum,quodnoi||fo|jgm Mithridates rex teftatur, uerum etiam experientia ipfa quö!idiltlocet«Scul-' ptores pidorefq; Ruta utuntur in cibo,propter uifum«
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Ruta folia habet ex ordine numerofa,caulem cubitalem,8f plæ-runq; maiorem,florem luteum,quadrates calyces in quibus fernen continetur,quod nigrum eft, inftarpulicum« Radicem habet can-didam amp;nbsp;lignofam.
Satina Rutafurculofiseft ramis, folijs paruis, albis floribus,5lt; rubro femine« Duum generum Ruta eft,SyIueftris amp;nbsp;m on tana al-’ tera:fatiuaôchortenfis altera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
TEMPERAMENTVM«
Hæc natura calefacit amp;nbsp;defîccat in tertio ordine. Folia amp;nbsp;lc-gt; mina ufurpantur in medicina. Vbicunq; in Receptis Rutæfît men-tio, femper foliar non femina intelligi debent. Semen colligendum eft in autumno^ hoc durât quinep annos, folia ficcandafunt, ca ad annum durant.
Quidam inquiunt Moly effe Sylueftrem rutam, hæc fub til is eft, amp;nbsp;calida in quarto gradu,quare eins ufus eft contra craftbs hirmo-' tes,penetrat enim Só ualde eiturinam. Hæcetiam maxime exiccat bominem,^ minuit libidinem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
' VIRES AC IWAMENTA.
Rutamanducata genituram extinguit, S^cohibet uenerem. ' Ruta quia flatus difcutit abolctq;, ideo etiam uenerisardorcm oh-tundit,ut inquit Æginetalib.i.cap.^J, cr-r-:: . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u ij
-ocr page 530-DE HERBIS, CAETERISCIVE
Q nbsp;nbsp;Folia fumpta cüm carids 86 iuglandibus nucibus : pellunt ktalt
pcftïsuen€num,ó6cftturius præferuatiuum quod haben pdteft Alg alio modo hoc præferuatiuum confidunt, AccipiuntenimfoliorumRute undam unam,fîcorumfêmiutl* dam, luniperorum fefquiundam, nucum iuglandiUm g. unciasj Bccti iig,uncias» HocfimuI permiftum fumendum cft, mane ante-quam quis prodit in lucem. Et certum eft hominem rarô a ueneno infid, qui hoc ita ufus fuerit, amp;nbsp;cft prædoia theriaca contra aerem peftilentem*
Ruta cum aceto coda 06 fumpta, pellit fihgultum.
Itidem fumpta fedat dol ore m coxendicis dC pedoris^ Prodeft quoq; fiifpiriofis, amp;nbsp;tollit tuflim.
Curat etiam abfceflum pulmonis, unde Tabes (quam Graeci Phthifîm uocant ) generari fol et.
Cum oleo décoda, amp;nbsp;per Cly ftcnu infufa, pellit dolorem loco* rum muliebrium,óó inflationes maioris inteftini,quod Colon Gre d dicunt»
Trita cum fn^^ac tota pube ufq^ ad fedem oblita,uuluæ ftran-gUlatusapeftt,
Emplaftrum exRuta amp;oleo Confedu, ac ümbilico impofiturn, necatlumbricos.Ruta quoq; in oleo clixa,mane edenda cft, ^ po* ftca tribus aut quatuor horis iciunare,
Cum uino ad dimidias décoda,tollit hydropem, ConfertoculorumcIaritatiRuta folamanducata,autcumfald SuccusexRuta naribusinditus, fanguinis eruptiones cohiben Emendat Ruta grauem ceparum alllorumq- halittim comman-ducata. Ruta fumpta ualde auxiliatur contra ucnenum, Muftcla dimicatura cum ferpentibus,rutam edit,tum à ueneno nullam nox am accipere poteft.Condudt Ruta intcrioribus membris,óó uifum clarificat*
In aqua décoda 8^ fortiuino permifta, difcutit rugitum uentris* Ita quoq; pellit tumorê coftarum. Febricitantibus ruta medeturin oleo oliuarum décoda,fi ante acceffionem corpus inde inungatur^ ud fi per Clyfterem infundatur.
Eadcm in oleo coda, amp;nbsp;auribus calida inftiUata, pellit uennes carum»
Coda cum myrrha 3c uino S^ in potu fumpta, pellit aquarn in^ tercutem«
SuccusRutæ cum oleo rofaceoSCaceto permiftusaccapitiiliL tus,dolorem inde repeUit.
. Idem cum aquafumi terre codus,fubuenit puerij, qUimorbilKl laborant;
-ocr page 531-SIMPLICÎB; MEDIC - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^^
Ne autem infantes à uariolis excæcentur, turn radicem Rutæ æ Scabiofæ collo eorum fufpende,amp; erunt tutt
Vnguentum ex cafadum cu oleo rofaceo, cerufla amp;nbsp;aceto,lanat quamuis fcabie, facros ignes, herpetas 06 capitis manantia ulcéra«
Cum melk amp;nbsp;alumine, lichenibus Ruta infricatur,
Ruta cum allio, fak, amp;nucibüs fimul mixtis ac tritis, Sófuper morfum rabidi canis, aut alterius animalis uenenoß poßta, ftat in curat»
Rutaomnia uenenofa animaliafugat, unde Sein hortisprope raluiamplantatur,ne bufoncs fe Ribca continerepoflint, qui,ut fer tur,gaudent locis Saluia confitis»
DE AQ_VA RVTAÈ» % V
Folia ex caulibus decerpta in medio Mai) diftillantur»
Aqua Rutæ mane ac uefperi fingulis uicibus duabi^s aut tribus unerjs pota,mcdetur uitiato iocineri atq; lieni, prodeftq;7nalo fto-tnacho»
Opitulatur contra uomitum 8ó erudationem ftomachi, fubue-nit pulmoni, pellit tumorê pedoris SC coftarum, cmollitq; pedus« Éodem modo bibita,flatus in corpore difcutit, medetur colicæ, Sc inteftinis accommodata eft»
ß nbsp;nbsp;Itidcm prodeft contra capitis üertiginem,medetur oculis quoti-
die duabus uneqs pota,pellit feabiem corporis»
Triginta diebus aut eo amplius in potu fumpta,by dropicis auxi liatur,peUit alui lumbricos, fubuenit mulkribus in partus difficul-tate,nam cxpellit foetum,atlt;^ cxpurgat mulieres à partu, atq; men-les trahit»
Medetur tuffi amp;nbsp;pefti, pellit rugitum in uentre» Siftit alui flux urn, prgcipuc aut medetur febribus, ueneno,acmorbo comitiali»
Subuenit paralyfi ex calida intemperk prouenienti,fi mane ac ue 4peri cum eafricetur,8ó linteolisimponatur»
Conducit afFedibusoculorum,pellit enim albugines 8ómaculas oculorum, darifieat oculos, indita uel illita, exiccat atep purgat cos ab omni uifcofo hum ore»
Prodeft contra fpafmum fi inde fricetur,tollit tumorem capitis, linteolis applicata,medetur Apopkxk,pelhtquoq; frigus quod mi nus eft naturale,fi membra ex ea fricentur,uel linteolis impofita,re-mouet tremorem membrorüm»
ToUitulceranariuS^ polypum, fi inde lauentur, uel linamentis naribus indita.
T Mitigat cadem dolorem articulorum in digitis, lineis pannis im pofita,præcipuc fi Phagedatna ad fuerit»
ToUit dolorem uenarum, confortât cas fi inde fæpius fricentur,
-ocr page 532-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
Ç Si lauentur, præfidium quoq; adfcrt contra putridasgingiUÂS, OrC inde colluto»
Facit quoq; contra omnium ucnenatorum morfus, pota ud ^ icons impofita» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - «iw
Sequuntur nomcnclaturæ Herbamm ’^^'j^ ' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Litera S, incipientium»
U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SABINAt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'t|x«wuîKt
NOMENGLATVRAE,
^i^vSoff^
Sanina«
ANNOTATIO ÏN SABINAM«'
i A BIN A ab antiquis Græcis uarqs nominibusfuit ap-penata,ut Brathys Barython Sc Berathon. Romani Her bamfabinamâ regione,in qua multa nafceretur,uoca* runt. Ut teftatur Vergilius Marcellus« Sauina quoque à nonnullis uocatur« Eft autem omnibus nota herba,eadem peni-tus figura qua à Diofeoride deferibitur« Frutex herbaue eft folio ferècupreffî, perpetuô uirenti, intopiarqs pcrgularum operibus non improbatur«Eftq; duorum gencrum. Altera T amaricæ fîmihs folio eft,altera cupreflro,qua ex re quidam cretieam cupreiTum dixs runt, Pliniuslib. 24» cap,11. Sabina herba propagine feritur, ÔC auulfione : aiuiit fece uini aut ê parietibus latere tufo miré ali.
DESCRIPTIO,
Sabinæ frutéx eft figura luniperL fed fölqs eft móUioribuS,^ in fummo rotundioribus,floret quoq; inftar luniperi,nullum produit cens frudum,plantatur in horns ad Buximodura» *
TEMPi;;,
-ocr page 533-SÎMPLICIB, MÉDIÖ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^é .
TEMPERAMENTVM*
Cakfacit ficcatç in tertio ordine, eft ex numero corum que ma^ Ximetenuiumfunt partium, extenuat 6c digerit pota, utGakhus doceu
VIRES AÓ'IWAMENTAj
Ad crebrasinaricfq; egerendi uoluntates 06 impetus,quem mor bümGræeiTencfmumuocant, DecoqucSabinaminuinoSC ace to,Sóuaporemindeano excipe, uel calido huiedecodoinfidé»
Facitetiamad catharrumexfrigidacaufapróereatum,
Ïnpuluerem redacta, S^ünguentis qùæ conducuntadfeabiem pu rul en tam adraifta, opem præftat,
Sabina in uino décoda bonum reddit ftomachum, toîlitq; tof* mina inteftinorum : medetur eodem modo ftranguriæ»
Contufaamp;SempIaftri modo impofita coxis, auxiliatur coxen-dici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;**W
Habet uirtutem extenuandi, amp;nbsp;erodendi Gangrenam in putrL disuulneribus, uel antiquis quibuslibus ukcribus, mundificat cd* amfoctidauulnerajfipuluisindccümenetemperatusimponatun
Sabina in aqua décoda facit ad heryfipelata,
Mulierum menfes plus prouocat,quâm ulla alia Herba,pénétrât tam fortiter,ut etiam fanguinem perurinam exigat, fcctum uiuen-tem in utero materno necat, amp;nbsp;mortuum eijcit, quare prægnanti-bushæc Herba ponifimum uitandacA, neincxtremoiudicioco-gantur deo rationem feddere,
Carbunculos foluit cummelk iUita, Scpellit dolorem iKarum puftularum»
Sabina in pulüeremredada,amp;cum LitHargyro, SuIpHure at^; fuccopfantaginis minons permifta, modicOq; axuhgiæporcinæ addito,inde fit Unguentum c0ntrâfcabiem,qùod multû prodeft,
Eadem cum aceto 8ó caulibus Hortenfibus contufa, 06 uulnéri* busferpentibusimpofita, prohibet ne latiusferpant. Et cum cc» rufla temperata,eadem uulnera fanat.
Herba Sabina diligenter trita cum aceto,86 oleo rofaceo mixta, capili 86 temporibus inita,ualde prodeft.
GaninaceigenerispituitasfumohuiusHerbae fahariprodunt*
Cum melle 86 uinO pota,f egio morbo medetur ,utilis ad fuffitus pro tHurc afTumitUn
Cum melle illita folia, nigredines abfiergunt, fordefq; alias cutis. In medicamentis uero duplicato pondere,eofdem effedus ha* Here quos cinnamomum traditur,
DE AQVA SABINAE.
Herba ipfa ex ftirpe decerpta,in ultimo menfè autumni diftiHatz w «4
-ocr page 534-DE HERBIS, CAETERISQVE
C Aqua Sabinæ duabus un eqs pota, menfes duck, ÓÓ excitât na* turam,
Conducituertigine capitis laborantibus, ülitaamp;linteoloin ca ma de fado fronti applicato,inde enim pellitur uertigo»
Digiti’s impofita occidit phagedænam»
Abftergit flauas maculas faciei ex ægrotatione procreatas,f facies inde illinatur amp;nbsp;Iauetur,Et deinde balneum intrabis,amp; itcruni faciem Iauabis,tum maculæ pelluntur«
DE S A L V I A» ’ î
ANNOTAtIO IN SALVIAM,
Q A L VIA quæ à Græcis Eldifphacos dicitur,inde fortaffîs a La-tinis dida eft, ut inquit Hermolaus Barbarus, quôd falutaris fît ad muka, amp;nbsp;prgièrtim ad foecunditatem. Nam in Aegypti Copto multispeftilentiafublatis, coadæ funtmulieres huiusherbæfucco adconceptumuti, undeSc Agrippa Elclifphaconhg«v£aT«y;K/,hoc eft facram herbam appellat, lllud habetur in confeftojUt Ruellius docet,focminamquæquadrantem horæante concubitum, huius fuccum inftarheminæ cum momento falis ebiberit, concepturam# Eldifphacos autem, ut Theophraftus inquit, differtà Sphacelo, quôd altéra mitior eft, altéra fylueftrior. Sphacelo folium breuius leuius,cldifphaco fqualidius amp;nbsp;feabrius.Quæ in hortis nafeitur clelifphacosàTheophrafto uocari accipitur. Sylueftris autem ab codem Sphaeelon appelfariuidetur ,quæ adomnia in re medicà cfFicacioreire,ànonnunis traditur.Saluia in hortis amp;femineamp; fut culoleritur. Apricum amat locum, Lixiui einerc fruticem mu-niuntolito*
r.
SlMPUöiK MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^y
riiunt oIitorès,Sf fic lætiorem prouenire teftantur, fn'góra non hor ret,hybernistemporibusuiuic, Saluiaherba eft culim's ualde ac-commodata,coqui cm'm ca inmultis condimentis utuntur, ut Platina fcribit*
DESCRIPTIÖ,
Saluia duplex eft. Altera eftgraéilibusfolijs, Alteralata eftSi obÏohga,utraq; flores cceruleosproducit, admodumfruticiscre* rcit,ubicun(^ in hortis plantatur,neq; plantari debet abiep ruta,ne-que fimo ftercoranda ent,fed antiqua terra cum argilla ftraminea^
Satina Saluia crefcitfrutice ramofo,fcd no alto,folia illi funt co-tonei malifigura,oblongiora tantum, amp;nbsp;hirfuta inftar ueftis attri-ta?,amp;albefcentia odorataq;,
TEMPERAMENTVM,
Saluia calefacit in primo ordine, ficcatq; in fecundo, Fohoruni üfijs eft in medicina qu^ad annu durant, poftetutenouari debent,
Galenusinquit, Saluia cuidenterexealfaeit, ac kuiter iubaflrin-git*
VIRES AC IVVAMENTAgt;
Saluia fiflit abundantes fludiones, Gomorantesrnefhfes trahit^
B abundantes fiftit,decoclo eins poto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• '
Folia in cibofumptafaciuntad dyfentenam,
Bibitur quoq; Saluia cum abfynthio ad dyknteriam,
: Succusexfolrjsfacit crefcere capillum,idem potus cietunnamlt; Bibitur ad eiendam urinam foliorum ram^umque eiusdeco-
dum: menfes idem trahit amp;nbsp;foetum expellit: quarègraUidæ mulie-res à nimio eins ufu abftinebunt, præterquam in tempore partus^
Morfus à uenenato animali,G biberit ex Saluia fahatur, In pulucrem redada atq; in aqua decoda,capinosinde lotos dé
nigrât.
- Idem puluis manantia ulcera purgat, uulrterum fanguinem cobibet,
Rami foliaq; eins cum agrimonia in aqua pluUialicodajScpbï ta,fi fludioncs amp;nbsp;pruritus cutis inde abluantur,Ualde provint,
Succus foliorum dénigrât capillum,idem bibitus mouet urinam# Saluia in uino décoda, contra paralyfim ualet, in potu fumpta^ 5lt; impofita.
In aqua clixafacit ad podagram 8C morbum comitialern,8^ prp fertim facit ad ftillicidium urinæ, eodecodo inpotufumpto,6C ftluo impofito,
Expurgat Saluia mutieris uuluam^
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gum '
-ocr page 536-DE HERBIS, CAETERISOYE
^ CuniTaxoBarKatoinuinöcoda,procidentcmanufnr€trahic, Buie dec octo fiquis infideat»
Succus cum melk permiftus, putrida uulnera, mde ablutabenc mundificac»
Finit genitalium prurigines foliorum ramorumq; Salina: cum nine dccodum,fieo abluantur.
Ad pruriginem circa anum,ut Apuleius fcribit,SaIuiadecoquL tur,^ deca aqua inferiores parteis fouentur: Ôd fummefedatpru-ripinem; Macer inquit:
Saluia cui nomen Elelifpnacos elt apud Argos»
Cum mulfa lecoris prodeft,potata querelis»
Cum uino fuccus tepidus fi lumitur huius,
Compefcit ueterem tuffïm,laterifq; dolorem.
Partus emortiios appofica extrahit,item uermes aurium, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÈ AQVA MAIORIS SALVIAE.
Saluia quandó*floresgerit diftillari debet,
, Aqua Saluiæ per xxx. dies mane acuelperi fîngulisuicibus dua-bus aut tribus uneqs pota,iocineris uitia emendat, pellit tu£[ïm,edü! citq; foctum mortuum,
Tali moWo bibita medetur apoplexiæ, 8ó obmutefcentibus,gïa üedini lingu^,membris cotradis amp;nbsp;attonitis,fiindefricentur,funij ï^ mopereopitulatur,
Prodeft contra laterum dolores, tremorem manuum,amp; paraly-fim bibita,uel fi quis feeafricuerit,
, Sa nat uulnera fi inde abluantur, uel lintcolisimponatur, in potu fumpta,aperit omnem obifrudtionem, menfes trahit.
Super morlum ucnenatorum impofita, educit ucnenum, fi ex ea lauetur,
Reftringit fanguinem uulnerum cum fimo pauonum, Sd mufeo golïïpioq;ïuperligata, Capillos inde friatos dénigrât, Dentibus atq; gingiuis inde collutis accommodata eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
£adcm quotidie fingulisuicibusirj. aut iiij, lincrjs fumpta, rum-pit apoftemata interiora, corroborât cerebrum,tollit capitis deftil lationes,confortat æftuans iecur,difcutit phrenefim.
Facit ad omnia membra infrigidata,paraîyfim, tremorem, con-uulfionem, morbum comitialem, fupra dicto modopota. Idem præftat fi uinum inde mifceatur,membrilq; illita,
Ita bibita facit appetentiam ciborum, corroborât Romachumj Slt; locos muliebres, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
DE S A L I C Egt;
NOMEN
-ocr page 537-SÏMPLÏCIB, MEDIC/
NOMENCLATVRAEï Z
17^.
Salix«
• Wetb^ttbAum,
ANNOTATIO IN SÀLICEM«
^ A LIX nota omnibus arbor eft, quam à falie nd o Fcftus Ji^âni putat, quod ea celeritate crefcat, ut falire uideatur, Paulo anté Acquinodium germinat,audu perquam facnis,quód apud aquas dcoat,breui uitæfpacio durât Aquofislætatur, etfiuitam agatan-E cipitem» Inter fteriles arbores merito Salix primum locum obti-net, nullius quippe tutior eft reditus minorisue impendq, aut tem-peftatum fecurior^Tam by eme quàm eftate magno poteft ede ufui« Salicis enim plura funt genera,ut fcribit Plinius« IN am quædam ÔC inproceritatem magnarn emittunt iugisuinearum perticas, parf-Untq; baltbeo cornets uincula» Et alise uirgas fequacis ad iunduras lentieiæ. Aliæ prætenues uiminibus texendisfpedabili fubtilitate« Rurlusaliæfirmiores corbibus, acplurimæ agricolarumfupclle^ ftili,candidiores ablato cortice, leuiq; tradatu, molliôribüs uafis* quàm ut è corio fiant,atqueetiamfupinarû in delitias cathedrarum aptiffima» Ocydimè autemSalixamittit lernen,utideminquit,an tequam omnino maturitatem fentiat, ob id didam ab Homero lt;öMlt;r»xlt;ef7rej;,hoc cft frugiperdam, Secutaq; ætas fcelerefuo interpræ tata eft hanc fententiam,quando fernen lalicis mülieri fterilitatis me dicamentum effe conftat. Plinius alio quocploco tria falicis nomina commémorât, uiminalem,eandemq; purpuream :uitellinamà colore luteo,graciliorem priore:Gallicam quæ fit tenuiffima«
DESCRIPTIO. ■
Salices nullum Ïerunt frudum, florent autem lattuginofisfibns in Martio amp;nbsp;Aprili*
TEMPE R A M EN T VM«
Refrigerant atl|; ficcant in primo gradua
Salida
-ocr page 538-DE HERBIS, CAETERISQVE
Saiki's folia 06 flos facukate confiant, quæ citrarofionemfiecct, turn quæ nonnihil etiam afiringat, ut inquit Ægineta,
Afiringunt falicisfolia,femen, cortex amp;nbsp;fuccus, ut Diofcorides feribit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
VIRES AC IWAMENTA^
Cortex falicis in puluerem crematus,8c aceto maceratus,prodcft aduulneraquæ deiiccare oportet, ita ut illinatur, amp;linteolis ap-pheetun
Folia contufa Sc permifia cüm exiguó pipere Sf uino,utiliter bt bunturiliofls»
Per fe etiam in aqua fumpta conceptus prohibent,
Puluis ex falice cum aceto pótus ucl illitus, fifiit fanguinem ex na ribus,uel uulneribus profluentem.
Qui ingenti calorè infefiatur, âceipiat folia falicis, 06 circum fi lpargat,ea ualde refrigerant in calidis temporibus,
Rami amp;nbsp;folia aquaafperfa, ut Vitals docet, circu fébricitantes, aut eorundem ledos pofita, acrenl refrigerant, eofq; recreant 8C confortant,
Succus falicis cum aqua plantaginis teinperatus,acfumptus,fa-citad dy finteriam,
Prodefi potum fernen fanguinem expuentibus, ut Diofcorides fenbit» Præftat idemSó cortex,
Foliorum præterea 06 corticis fuccus in mail corio,cum rofacco calefalt;fius,aurium doloribus fuccurrit.
Eorundem decoctopodagræutiliflimcfoucntur,quinetiam fur fures capitis exerüntüf,
Cinisexcorticibus crematus, 8ó fucco fuo temperatus, præbet unguentum quod uitia cutis in facie emendat.
Idem cinis cum aceto maceratus, clauos 8^ callos illitus pellit
Idemfale addito emplafirimodo uerrucisprius fcarificatis i/n* pofitus, eas curat*
Cortice amp;nbsp;folqs iu uino decoélls, foueri neruos utiliflimuni,
Foliacontritaamp;Spotaintemperantia libidinis coëreent, at^; irt totum auferunt u(um,fæpius fumpta. Optimum profedö remedium facerdotibus Só monachis,qui cafiitatem uouerunt,
Eft autem fuccus falicis trium generum,ut Plinius fc ribit, Vnum arbor ipfa cxudat gummi modo, Alterum manat in plaga cum floret, excifo cortice trium digitorum magnitudine.Hic adpurganda quæobfiantoculis, item ad fpilPanda quæ opus funt, ciendamque urinam, 8^ ad omnes coUedionesintusextrahendas, Tertiusfuö cus efi detruncatione ramorum à faice difiiUans,
Aqua
-ocr page 539-SIMPLICIBj MEÜIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;79
DE AQ.VA EX POLIIS SALlCVM*
Folia alfaamm falicum decerpta ex furculis,quiprimum in Here nbsp;nbsp;nbsp;i
fecperunt geminare^diftillanttir in medio Mai),
Ea aqua mane ac ueiperifingulis uicibusiifj. unciijs pota, mede-tur calculo,trahit urinam,prodeft contra lumbricos alui,
Opitulatur contra ruborem oculorum,fi indcabluantur/acit ad facros ignes, medetur bftulis impofita. In potu fumpta, expel-U fœtum mortuum,
DE AQVA EX FLORIBVS SALICVM,
DiftiUantur hi flores quemadmodum flores pomorumSó per« ' ficorum.
Con ducithæc aqua uiiui,fanatfcabiemcapitis,pulchros reddit capillos fi fetaceo in eo intindopedantur,amp;per fe pofteaiterurri ficcentur»
NOMENCLATVRAE,
ANNOTATIO IN SAMBVCVM
A M B V C V M Çræci Aden üoeänt, Fruticat autem Sambucus arboris ipccie,uirgas habet arundinum forma firmas,inanes,candidas amp;nbsp;medulla plenas, Sambu-cum medulla car ere aiunt nonnulli, Theophraftus car-noiàm ei adiungit.Nota omnibus arbor eft,pafrimq; nafcitur,tam in cultis quàm in incultislocis,præ{crtim autem circa fepes,in mon tofislocisrarórcperitur, Eft amp;nbsp;altcrum eius genus,Chameadæ id â Græcisuocatur, quafî humilis Sambucus, quem Latini Ebulum uocant,de quo fiiprà tradatum eft, Eadem aut Sambuco 00 Ebulo Mis eft,ut Diofeorides inquit,fîccant,adftringunt,refrigerantq;.
DESCRIPTIO,
Sambucus arbor eft cralTo cortice, bC intus concaua folia habet.
-ocr page 540-- DE HERBIS, CAETERISQVE
ad Ebuli figuram,florcfq; albos cum umbella, frudum nigtum co^
* piofiuinoliq;ftjcct
TEM PER AM ENTVM,
Calefack natura in fecundo ordine, amp;nbsp;deficcat in primo»
Sambucus amp;nbsp;Ebulus,ut Gaknus 06 Ægineta teftantur, uterque deficcandifacultatem obtine£,modice digerit, amp;nbsp;conglucinat,po-. tus autem S^ manducatus,aquam per aluum ducit»
VIRES AC IVVAMENTA,
Cortices,floresatq; folia medicine conueniunt,corticum tarnen maiorufuseft.
Folia adhuc uiridia,ß contundantur amp;nbsp;feabioiæ cuti imponam tur,maximè curant»
Tali modo^iccflui,quiin dtgitis plæruncp exoritur,phagadæ-narn nommant,fi imponantur,ftatim medentur,
Folia in uin o décoda atq; bibita, tollunt omnesfuperfluoshu-morcs,atq: fubeuntibus cutem aquis auxiliantur,eaf^; potenter ex pellunt,quamuis ftomacho non conueniunt.
Cortices in aqua de codi cum adhuc unides funt,mouent uomb turn per fuperiora,eo decodo bibito»
Odor fambucigr auisefl:,oflc nd it caput, atq; creatfluxumfan-guinis narium»
D nbsp;nbsp;nbsp;Folia eius,cortices,atq^fi'udusin aqua falfa décoda, pedum ttu nbsp;nbsp;nbsp;'
morem diflbluuut, ß eadem aqua tepida lauentur.
Cortices utiliter fumuntur contra frigidos humores,^ præfer-timàlenibus» r
Decodum corticisintcrioris ex uino,iocineris Só lienis duritiem curat»
Accipc folia fambuci,helleborum, 06 uinum cum aceto ê^ mdle temperatum,fquina^, admifta,impetigini, mordend^ fcabieiamp; morpheæ impone,hoc optimefanat»
Leniuntoculorum inflammationem,folia tenera 00reewdad* polenta,emplaftrimodo impofita,ut D iofcor.tr adit» Profunt am buftis itidem,8f canum morßbus eodem modo. Podagris opitu* lantur cum taurino hircinoue adipe, emplaftri modo impofita»
Acini eins infirmiores quam reliqua. tingunt capillum, poti ace-tabuli men fur a urinam mouent» Foliorum moUiffima eduntur,ad pituitam bilemq detrahendam.
DE AQVA SAMBVCI.
Exteriore cortice ex ßjrculisfambucidetrado, interior cortex in principio Mai),in Balneo Mariæ diftillatur.
Aqua hæc mane atq; ueiperi,fingulis uicibus ad üq.unciaspota, medeturhy dropt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
A iduno
-ocr page 541-SIMPLTCIB» MEDIC4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^0
A idunofex un eqs bibita,abfq,‘noxa potenter aluumfoIuiU
gt; ' DE AQVA FOLIORVM SAMBVCL
An teriora cacumma, 8lt; folia tantum diftiUari debent in medio Maq,
Ea aqua conuenit ealidis cruribus amp;nbsp;putridis ulcenbus,fi fæpiuS indeabluantur,amp;perfeiterumficcentutz * nbsp;nbsp;nbsp;-’r
DE AQ.VA FLORVM SAMBVCL i
Flores bene maturi etiam in Balnco Marias diftiUantun
' . Hæc aqua mane 8^ uefperi fingulis uicibus tribus uneqs pota, «mollit thoracem* Prodeft contra tumorem 6^ aquam intercutem, aperit obftrudionemiocincris,lienis,atq;rcnum, Pcllitfebrem ter tianam, expurgatomnesfluxiones ex atra bile prouenientes,cor-roborat ftomachum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir: r
Sex uneqs feme! bibita,purgat omnes bumorcs per inferiora,at-' que corpus euacuat.
Oculis indita ealorem extinguit: in potu fumpta^ atqj oculisirt-ftillata^dilToluitoculorum albugines,
Fadcadtremoremmanuum, fi mane ac Uefperiex eaillinantur, amp;nbsp;per fe iterum ficcentur,
Prodeft quoep contra ulcéra inueterata 8^ refrigerata^ßind« I0-tafucrint,uellinteolis impoßta,etiam medetur*
DE SANGVINARIA.
NOMENCLATVRAE, Sanguinaria,
^lôtîraut»
ANNOTATIO IN S ANGVIN ARI AM. QaNGVINARIA uulgaris, ut Hieronymus Tragus fcribit, eft *^herba quædam rubens,cuius fuccus ut purpura tingit,nafeitur-que ftercorarqs, hæc Soldanella ab alqs dicitur. Sunt autem multæ herbæ, quæ hoc nomine donatæ funt, funtç radices, funt lapides amp;nbsp;gemmæ, quæ ßngula Sangumaria dici poflunt. Quidam^di-cem illam quam Herbarq Tormentillam uocant,ueram fanguina-riameffeuolunt, quæ miram habet aftringendi facultatem. Alq Burfampaftorisquæà Germanis ^epbclfrAUtuocatur, Sangui-nariam nuncupant. Præterea Polygonon hoc nomine à multis in-ßgnitur,tam uaria eft autorum de hac herba opinio.
-ocr page 542-DE HERBIS, CAETERlSQyE
DESCRIPTION
Sanguinana caukm habet procerum, fermé ad cubi'ti longitu^ lt;3inem,connnentem rubra genicular Eftautemhac cherba maxL misprædicauirtutibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•
Radix huius herbæ magis in mediana probatur. Réfrigérât atq; deficcat in fecundo ordine»
Hæc radix in manu retenta, tantuefficit quantum uerus Hema-thites,ita ut in fine menfis Augufti effofla fit,eft rubicunda hæc radix, Scdurat annum* Qyi fanguinem expuit,edatpuluerem exhac radice, Cui fanguis ex naribus nimium profluit,radicem hanc in manu rctineat,ea fanguinem reftringet abfq; dubioJn quibukun-que locis hæc herba nafatur, omnes ahæ herbæ ad fpacium unius pafTus tut£ funt à ferpentibus*
DE SATVREIA.
NOMENCLATVRAE#
^VitS^*
Sacurcia« Gunila» Thymbra^
lt;S«rtCtt3(0p;
0aturey. Sxribeloypp^
(harten Ä oh ©abeney.
ANNOTATIO IN SATVREIAMgt;
C A T V R EI A,CuniIa ^ Thymbra apud Phniu óf Diofcoridem *^idem funt: herba eft aromatica,grauiter fpirans, nos lingua no-dra0Aturey/(hartenober5wibdlt;^y(bp eamuocamus* Eft autem Thymi fjaecies, Columella autore,cum ait: Et Satureia ThymireferensThymbreq; faporem. Vbi tarnen fentit contra alios autores Thymbram nonnihil à Satureia difcrepare. Sic èC Qiiintus Serenus Satureia m fpeciem Thymbræ notauit.Satureiam afatyris nomen traxiflè comminifcuntur,quód pronos facit in Vc-nerem, ut Plinius fêcundus ait, ucl à faturitatc,in qua libido ineft, nomen accepit,ut teftatur Platina.
DESCRIPTION
Satureia herba eft fruticofa, floribus tcncris,ftirpc referens folit ferpyUi,
-ocr page 543-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ét
A ferpitli,flores gerens coerukos,multum feminis producens,gaudet que locis petrofis, Nafcitur Slt; in hortis farina Sacurcia, fed ea non adeoeifefficax.
TEMPERAMENTVM.
Cakfacit at^; deficcat in quarto gradu.
VIRES AC IWAMENTA.
Hæc herba fumpta cum coloftro accommodata cft pedorirefri gerato,quod expurgat. Ex hac herba ßquis bibat, medetur in iyn copen cadentibus. ItaquoCß fumpta prodeft contra uiria iocine tis, lienis 06 ftomachi, mundificat locos muliebres.
Grauidæ uitabunt hanc herbam,8c eins odorem. In uino coda amp;nbsp;membris paralyricisimpofita,rcmouetinde dolorem.
Eademcritaóó uentri luperpofita, utPlinius fecundusfcribit, partus etiam mortuos cxpeUit,urJnam mouet.
Ex uino pota, kthargicos letaliter dormientes excitât, amp;nbsp;capiri corum cum acc to frequenter infufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Stomachum naufeantem,uel in ouo fumpta,ucl pota confirmât. Contra animalia quæ aculeatis idibusfscuiunt, non utihter ad-hibecur. Saturera amp;nbsp;ferpyllum funt condimenta pauperum,qui-bus fi alrj cibi parentur,inducunt appetentiam ciborum, ftomacho accommodata funt, excitant Venerem. Saturcia,thymusSlt;Ser» g pillumferc ? Hemuiribusfuntprædita,
DE SATYRIOgt;
NOMENCLATVRAE.
Senvgtoff,
; Satyrion. Satyrium.
T efticulus uulpis. Priapifmus, Aphrodifia.
©tcttbdwuvQ.
0tcrtbrihAUt. Knaben Fraut 2\a3wurG-
x ifj
-ocr page 544-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN SATYRION«
C ATYRIO nomenf€Cerunt,utPoëtacecinit,panes,8fin Venc-*^rem Satyrorum prona iuuentus : uel ut Virgilius Marcellus in* dicat,quód primi fylucftrcs dq colludentes nymphis, per fyluas amp;nbsp;antra, ad firmiorem Vencrem earn inuenerunt,uel quöd ad earn uoluptatem natiirafuaipfi potentiores, qua?ad eandem Vcnerem homincsduraret,herbaniàîcuocari permiferunt» Duo genera Sa-tynonisfunt, ut Plinius inquit: Vna longioribus folqsquam oleæ, caule quatuor digitorum, flore purpureo, radice gemina ad for* mamhominis teftium, alternis annis intumefcente, ac refidente: lixc mas elfe creditur. Altera Satyrion Orchis cognominatur, 0^ foemina effe putatur:diftinguiturintcrnodqs,amp;^ ramofiorefrutice, radicefafcinisutili. Herbarrj autem Satyrion feemmam Palmam Chriftiappellant^dequafupradidumeft.Mukopluragenera Sa, Cyrq inueniuntur,de quibus uide brunsfelflum, amp;nbsp;Herbarium Hie ronymi Bock,
DESCRIPTION
Satyrion folqseftcrairioribus,mollibus, 8lt; uiridibus. Radiccm habet cum bulbis in dar tefticulorum cohærentibus« Hæc gaudet loris eultis«
TE MP ER AM ENTVM,
IJ nbsp;nbsp;nbsp;Calcfacit ate^humcÓtatm tertio ordme. Satyrion inquit Ægb neta,humidi eft temperamenti ac calidi; item fiatuofum, unde Veneris appetentiam facit. Virtutem habet attrahendi, amp;nbsp;præcipuè facit ad morbum arciculorum amp;nbsp;arthritim.
VIRES AC IVVAMENTA.
Radix cum uino decodfa,ftimulat ad Venerem ^ coitum.
Satyrionparalyfi optimum quod haberipoteft remediumeft, fucco ciusalTumpto.
Accipe radicis Satyrq unam drachmam,8ó radicis Azari feiqui-drachmam,hoc cum longo pipere permiftum, pondéré tertiæ pae ris unius drachma?,amp; circa nodem quando cubitüitur,fumptum, ad Venerem rcddit potentem.
Maiorem radicem, ut Diofcoridesteftatur, fi cdant uiri, mare« gencrari dicuntur: fi minorem fcEminsc,altcrum fexum.
Vinum dccodionis Satyrfj,ueI radix in gallinarum iufculodeco dajibidinem plurimum excitât, inquit Vigonius,
Vlceribus diffîcilibus,herbç priapiRi, id eft Satyrn,inquit ApW-leius,radices tunfas imponc,^ repurgat, SC cicatrices claudet.
Succo cius oculos inunges, èC lippitudincm 8f dolores tollet fine mora. Si quis mulicrem lubagitare non poterit, herba Priapifti radicem, id eft tefticulum dexirum, quia maior eft, ÓC piperis albi grana
-ocr page 545-’ SIMPLICIB, MEDIC/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2éz
gratia 47»nieins uncu'iju'n ui'no optimo difToIuat, Sc de hoc medi-cammepondofcrupulorum ^^ per triduum fumat.
Mulieres Itahæ, ut inquit Aggregator, radicem tritam mini» ftrant cum lade caprin o, ad excitandamlibidinem.
Cum melle roiaceo mundificat uulnerx«
Arietibus amp;nbsp;hircis, ut Plinius inquit, fegnioribusinpotudatur â Sarma tis*
Equisinpotudatur, obafTiduum laborem pi^ioribusadcoL turn : uim eius reftinguit aqua mulfa, aut laduca fumpta«
DE AQVA SATYRIL
Radix circa exitum Map diAiHatur,
Aqua Satyrrj mane ac ueiperi ßngulisuicibus pondéré trium un-ciarum pota, corroborât Aomachum, adfert ealorem, æ excitât Venerem,
Eodem modo iderum profligat,Slt; cieturinam»
Sanat omnia extranea amp;nbsp;interanea uulnera, potum pondère une. ij» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
DE SAXIFRAGA.
- A
NOMENCLATVRAEJ
Saxifraga* Saxifragum; Saxifragia,
DE HERBIS, CAETERISQVE ANNÖTATIO IN SAXIFRAGVM«
C CaXIFRAGVM amp;nbsp;faxifraga, turn ctiam faxifragia Latine di. *^citur,à Græcis uerô Empetron, quod in locis petrofis nafcatur, ^ frangendo in uefîca calcule plurimum fît utilis. In hac herba ua-' riæ funt ambages,quoniam multæ funt herbæ, quas uulgus faxifra gas appellat. Quidam Pimpinellam pro Saxifraga fumunt, aiff herbam alteram PimpineUæ fîmilem,alijtormentillam accipiunt, alij â nobis uocatam Sandi Petri herbam,uerum nulla harum cum faxifraga Diofeoridis conuenit, Hieronymus Herbarius quatuot fpecies faxifragia: ponit, Maior fcilicet quæ floribus eft albis,caule fubrubicundo, radicc cxili, cui uelut lentis, uel piforum noduli ad-hærent,quod fernen eiusefle ferunt,Minor omnibus agnita,humi rcpens, in petrarurn fummis, cui uulgo nomen (BvyCtt ftAUt, eo quod Ifehiadi præcipuè medetur, Tertia, alba quæ milium fob's, Germanice tUcCV^W^ dicitur, Quarta cui Alkakengi Arabico iiocabulo nomenfecérunt, Pimpinellam quo^ quintam fpeciem SaxiffagaeefTeHermolausteftatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
DESCRIPTION.
Saxifraga herba eft caule fîmplici,floribus albis, gaud et nafeilo cis montofîs, Radices eius funt candidæ amp;nbsp;rotundæ, ad fabarum fimilitudinem,
TEMPER AM EN TVM, D nbsp;nbsp;nbsp;Galef a cit atq; defîccat in tertio ordine,
VIRES AC IVVAMENTA,
Radicis eius ufus eft in medicina, amp;nbsp;optime prodeft ftillicidio urinæ laborantibus,
Callda amp;nbsp;ßcca cft in tertiogfadu,inquit Platcarius,uirtutem ha betdiureticam,expulfîuam,amp; extenuatiuam, Calcules arrodit SC content,
Herba hæc in uino décoda 8C potu fumpta, facit ad diabetieam paftionem, Suftitus fadus ab inferiore parte ex radice eius, idem præftat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,r- c
Saxifraga, fernen petrofelini, fernen quinquefolfj, amp;f milium fob’s in uino décoda, {défunt cöntra calculum lumborum amp;nbsp;uefîca?: auxiliantur quoq; contra inteftinorum tormina, amp;nbsp;præcipuè contra ftranguriamgt;'L‘ nbsp;7?
Puluis faxifragiæ in ouo forbili fi edatur, ftranguriæ quoq; medetur,
Saxifraga coda in uino,8ó mox pota febridtantibus opitulatur, ut Diofeoridesteftatur,Stranguriæ prodeft, fîngultumfedat.CaL culos renumôôueGeæ frangit, urinam ciet, purgatiecur,rcnesóC uefîcam. Hoc ctiam ufurpatur contra coxendicis dolorem,
quot; « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aqua
-ocr page 547-STMPLÏCIB. MEDIC;
DE AQVA SAXIFRAGIAE*
Saxifraga cum toca fubftantia in medio Mat) diftÜfatun
Aqua cius quotidie fingulis uicibus tribus uncijs pota, frangit eakulum renum 0^ ueficc,medetur ifchiadi, eiet urinam,purgat re« nesô^uefîcam.
DE SCABIOSA.
NOMENCLATVRAE^
Scabiofa,
2(po(ïewcn Krautz lt;g:intgt;tjRr«wt,
ANNOTATIO IN SCABIOSAM,
CcABIOSAeft una ex herbis qua: apud antiquos non reperiun ‘^tur. PandedariusfeabiofamapudDiofcoridemStoeben inter-pretatur,fed réclamante Hermolao Barbaro, cuius hæc in CoroI-, lario uerba font» Si Steba idem eft quod phleos, id quod uidetur afTerere Plinius,errant quiStoebenpro eaherba capiunt, quæuuL go Scabiofa uocatur,folio Erucæ hirfuto, non tarnen acukis heren te,ccerulci floris,ex qua amp;nbsp;feopæ fiunt.Potiusea elTe uideretur Sea biofa,quf ab Actio Pfora uocatur,ut Rucllius teftatur,ab fcabie, ut nomen prætendic, cuius uftæfumo arborum Erucæ moriantur, quamuisnon fatis habcatur comp er turn. D, Hieronymus Bock contenditeamefle herbam, quæà Diofcoride xgwwi'jUel Cirfion tiocatur,quæ medetur uerrucis*
DE«
-ocr page 548-DE HERBIS, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Scabiofaeft herbaquæ inferiore parte iuper terrain ferrât^ habet folia, caulem non ade o crafTum, flores coerukos inftar mor fus diaboli,foHa pénétrât uena quidam ipadicei colon's« Radix eft ob fcuri coloris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,
TEMPERAMENTVM.
CalefacitS^ bccaeftinfcoundp ordine» Natura ualde deficcat, propterea in aqua découla amp;nbsp;pota, facit ad dyfentenam, auresflu-entes,oleoindita»
VIRES AC IVVAMENTA»
Decorum huius herbæ conducit manantibusuuïneribus,inue-teratis ulceribus, fi inde abluantur amp;nbsp;mundificentur,^ poftea fuc-cuseiuslinteolo imponatur» Scabiofacum rubro uino deeoifla, co uino ficcantur omnia ulcéra, qugcontra natura, manantiaftmt# Folia Scabiofæcontufa, ualdeprofunt contra fluxumHemor-rhoidum,quem ftatim reftringunt impofita,
Oculis cruore ab idfu fuftufiSjfolia illinuntur»
Scabiofa ufurpata facit ad cynnem maligna m fcabicm in corpore,86 præfertim ad Leprarn.
Ex hac herba fi quis bibat, uelaqua inde diftillata, difcutitab-fceffuscircathoracem. Succuseiusin potufumptus,necatlumbri-j^ cos in uentrc,06 tollit omnia ulcéra interiora corporis,^ præcipu^ apoftema pulmonis,fi inde quis bibat,
SuccusfcabiofaeSó fuIphürin puluerem redadum, 86 fitbargy-rum, cum olco Laurino permiftum ad unguent: modum, hoc lea-biem curat cuti infedfæ illitum, Scabiofa cum plantagine in aceto 86 aqua rofacca decoda,86 call dis ulceribus atq; apoftematibusim pofita, ea natura réfrigérât, Eadem cum Taxo Barbato, fi coqua-tur prodeft ad anum procidentem,86 hcmorrhoidcs,huic decode infidentibus, In uino décoda 86 pota, opitulatur contra pundu ram lateris, Succus fcabiofç medetur cuiuis fcabiei,balnea inde parata idem preftantmecat quoq; furfures capitis,fi caput inde lauet, DE AQVA SCABfOSAE,
Folia 86 radix fimul concifa diftillantur circa exitum Maq,
Aqua feabiofæ per diem ter aut qua ter, 86 fihgulis uicibus tribut unefjs fumpta,facit ad anguftiam pedoris,Ô6 ad ipfius apoftemata.
Mane,mcridie 86 ucfperi fingulis uicibus ad très unciaspota, opitulatur contra pundioncm laterum, Prodeft contra abfeeflùs in corpore,contra peftem,uenenum, tuffim 06 omiem immunditi am interiorem corporis, Supradido modo in potu fumpta,medetur fcabiei, 86 impurum fanguincm emendat, abfeeftusexoriente» in corpore difcutit,fanat uulncra tam exteriora quàm interiora,lin teolisimpofia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Purgat
-ocr page 549-SIMPLICIB. MEDIO i ^^64
Purgat pulmonem,pellit tuflim.
Eifdcm uiribuspollet, quibus aqua Confolidac regah’s, Oculis mcdeturmftillata.
Prodeft ad foramina membri uirilis inftillata, atque fi ex ca abluantur,
Medetur marifds, impetiginibus amp;nbsp;berpetis, Medetur quoeç Iepræ,puftulis peftdentibus, ut Garbunculo,
DE SCOLOPENDRIO.
NOMENCLATVRAE,
Aa!rh{vu^t
Scolopcndrion, Lingua coruina, Scolopendria»
Splenetica»
6ivB5«nn.
SCOLOPENDRION»
CCOLOPENDRION uulgus Herbariorum Linguarn ceruL ‘^nam appellat. E ft au tem magna controuerfia de hac herba inter medicos recentiores. Quidam enimuulgarem linguarn ceruinam putant effe Scolopcndrion Diofcoridis, Afpknon didum. Alp nero qui magis fcopum attingerunt,credunt earn effe Diofcoridis He mionitinautPhillitin. horumfaneiudicio fubfcribunt dodiffîmi quique medicorum. Scolopendrionuerum,utqdem teftantur,cft Afplenon Diofcoridis,quæeft herba nafcens in petris parietibulq; opacis,iïnc caule, fine flore,finefemine,Polipodfj herbæ modo in-cifur is diuifa, ex infer iore parte afperaamp; flauefcens,fuperiorcau-tern uiridis. Hæc cum herba quam linguam ceruinam uocant, ne(^-forma neq; uiribus conuenit, eacnim conftridiuam uim habet ÔC dyfentcricis prodeft,medici autem ca utuntur,tanquam herba ape ri€nte,lienes diflbluente amp;nbsp;calculos frangente, quasuirespolfidet Uerum Scolopcndrion , quod a Hieronymo Bock Germanice IV^lb lt;^W^5tttt3, id eft fylueftris lingua ceruina appellaturmafci-turenim inquit,in opacisamp; humidislyluis.Hgc olim aLatinisCal-cifraga, Sdab ArabibusCeterachdidafuit.Cordus earn Germa-Tiice appellat @teyn fAVCU» ^ ^*
-ocr page 550-ƒ ^ DE HERBIS, CAETERISQVE
DESCRIPTION
C y Scolopendria Gmilis eft figura Scolopcndræ animali, quodha^ bet quatuordecim pcdes,üel polypodio« Gaudet Iodspetrofis,S^ pariedbus; Folia habet multa ab una radiée prodeuntia,quæ à po Âeriore parte maculisconfpetfa funt,ceu uiridibus coftis, interius Polypodia fimilis eft, cum fpadicei coloris caule amp;nbsp;radices TEMPERAMENTVM,
ER fubtilis naturæ, amp;nbsp;mediocris temperamenti« Calida eftin primo,amp; ficcain feeundogradu.
VIRES AC IWAMENTA,
Folia dus in aceto dccoda^miuuuntlienem, amp;nbsp;exiccant humo-rem cius,decodo iUo perxfx, diéspoto»
Eademconcifa amp;nbsp;in uinoelixa, lienis tumorempeUunt,empla« ftri modo impofita»
Folia contufa at^; hyfTopo admixta,in uino décoda atq; bibita, medentur morbo regio atq; ftranguriæ»
Si quis ex hac herba bibat,£rangit calculum renum atéÇ ueficae# Scolopendria ferc omnibus morbis remedium præftat»
Lieni multum prodeft in potu fumpta,uel foris impofita.
Si quisfaepiusbibatex uino in quo Scolopendria 86 TamarifeUS décoda fint,illud toUit dolorem lienis abfeç dublo.
Vinum clixum cum ScoIopendria,Ô6 radice PetrofcIini,iIIud pO O turn,prodeft ftillieidiourinæ»
Scolopendria cum uino décoda,pellit calculum 86 lithiaiïn,confortât cor,aperit iecur 86 lienem,medetur febriquartanæ,fcdarfip, gultum,cducit calorem ex omnibus membris.
In aceto décoda, 86 lieni impofita^fedat tumorem, punduram 86 dolorem lienis,
DE AQVA SCOLOPENDRIAE,
Folia in Maio diftiUantur,
Aqua Scolopendriæmaneac uefperi, fîngulis uicibus duabus aut tribus uneqs po ta,prodeft contra obftrudionem cordis,mun-dificatfanguincm, 06 corroborât cor, aperit oppilationemlienis, emollit licnem indura turn,86 aperit iecur,
Eadem bibita, medetur febri quartanæ, frangit calculum rc-num 86 ueficæ. Contra omnes calorcs prodeft pota, 86 lineis pannis fuperimpofita. Subuenit contra tumorem, 86 punduram late-rum,Prodcft contra grauia 86 horrenda fomnia,quç ex obftrudio ne lienis, 86 Melancholico fanguine exoriuntur,
Pellit trifticiam 86 Melancholiam;
Diffbluit in potu fumpta, fanguincm ex cafu, iduuel contufio# ne,in grumos conglobatum,
Sæpim
-ocr page 551-SIMPLICIB^ MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^^
Sapins garganzataper diem,facit aduuulam nimiumextert-fam,amp;^ adexulcerationem,afperitatem uel dolorem gutturis,cito opitulatur«
Difcudt utriufq; generis morbum regium in potu fumpta, fub-uenit ftranguriæ.
DE SCORDIO.
NOMENCLATVRAE,
Scordium; Trixago paluftris# Allium agrefte, r ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scorodotis,
U?iltgt;crKtt0bMw4^4
ANNOTATIO IN SCORDION,
CcORDIVM uulgusmedicorum,8óPharmacopolaru Allium ^lylueftrc appellat, fed magno inerroreuerfatur, funtenimdi-iierfæ herb? ÔC diuer fam habent fîguram 8c facultatem, utpulchrc B oftcnduntRuellius,Manardus,atq; Antonius Mufa. Duoenim uocabulafuntfatisaffinia.Scordion amp;nbsp;Scorodon: Scorodon à Grg cis Alliumdicitur,Slt; Scorodon agrion,Alliumfylueftre, Arabes in his uocabulis decepti funt, èC Arabum imitatores loco huius uo-cabuliScordion,Scorodonintelligentcs,Alliumlylueftreinterprc tantur,nonuideruntautem Scordion apud Diofcoridem, Allium noneire,fedherbamTrixagini fimilem, unde à Romanis Trixago paluftris dicitur, quod locispaluftribus potiffimum crefcat,Nald-. tur,inquit Diofcor» ScordionmontanisSóhumentibus locis,folio Trixaginis,uerum maiore, nee per ambitum tantopere incifuris diuifo,odore aliquo allq, amaro fimul 06 aftringente fapore, Cau-Ics habet quadrangulos,in quibus rubefcens flos eft. Multi in medicina ufus Scordion olim fuit Jn antidotis Galenus palm am ci tribuit, quod ex Creta defertur : quanquam non fit improbandum, quod in alqs nationibus inuenitur.Scriptum elfe à grauiffîmis auto ribus medicina: tradidit, corpora quæ cruento genere belli cæfa manfiffent humi diutius inlèpulta,quæcun(^ fupra Scordion pro-ftrataiacebant, multotardius quam reliqua fenfiffecorruptionis labem, partefq; cadauerum quæ herbam contigerant, à putnlagi-ne prorfus fuine uindicatas, Scordotis quoque dicitur ab Her-molao.
-ocr page 552-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Atfiumagrefte eft planta, lîmilis uero all io, ucrum in bulbis,amp; herba minor eft latino, nafciturq; rum
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPER AMENTVM,
Calefacitat^deficcatintertiogradu, Flores in medicina ualdé* conducuntN
Hi flores in aqua decoêli at^ poti, pedus atq? cerebrum expur-, gant à malis humoribus»
ß ulbi eius a ieiuno manducati,Iumbricos uentris neeantJn cibo fumpti,fubucniunt ftillicidio uringcuires fatiui aHqfuperantN
Album agrefte in uino decorum auxiliatur contra ftomachi,Si inteftinorum dolores ex frigiditate,amp; flatibus prouenientes.
Idem cum parietaria in oleo decodum, amp;nbsp;inteftinis impofitum, pellit dolores ex frigida intemperie creatos*
Aqua huius herbg ferè eifdem uiribus eft prædita,qua fatiui allij aqua-
SEQVVNTVR VIRES SCORDÎL
Scordio Diofcorides excalfadoriam uim attribuit, urinam pel* lit,fi recens in potum teratur» Sicca in uino decoquitur,ad ferperi* dum morfus, Efficax in rofionibus ftomacbi,urinis contumacibus. dyfentcria,binis drachmis in aqua mul fa potis» Craffitudines pc do ris puru* lentas extrahit» Contra uetcrem tuf-fimcumrefinaóó mellem edegmatefu mitur,ficca Podagras ex aceto acriaut aqua circumlitas ledat* Menfes admo turn excit, uulnera contrahit, uetera purgat ulcera, amp;nbsp;ad cicatricem cum melk perducit» Farina eiüs excrefcen tiain corpore compefcit»
DE SCROPHVLARIA,
NOMENCLATVRAE«
Scrophularia* Caftrangula-Strangularia» ©AttWUr^N
^ttolkn Fraud
^ïaunxvurQ.
ANNOi
SIMPLICIB, MEDlCgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6Ô
* ANNOTATIO ÏN SCROPHVLARIAM, VCHROPHVL ARI Aquodnamnomeapud Diofcoridemhagt; *^beat,nondum fatis comperm habetur,ut teftatur Ottho Bruns-fdfius, Eftauttriumgenerum,utidem fcribit,Maior fcilice^Mi-nor,ó^ media, de maiore Simon lanuenfîs fie feribit, Scrophularia herbaquaedam dicitur, quæ habet folia fîmilia urticæ, fed maiora amp;nbsp;fubnigra, fîmiliter amp;nbsp;tota planta ftipitem habet rectum,duobus cubiris longum, in cacuminegranafubnigra.HçcàquibufdamGa-ftrangula uocatur.ficaria quoq^ dicitur,præterea alfj urticam mor tuam eamappellant,eo quôd folia Vrticæ fîmilia habet, nontameit urenria, Scrophularia minor, ut Pandedarius inquit,eft tefticulus facerdotis, herba luper terram expanfa, cuius folia font pinguia amp;^ rotunda, flos eius croceus. Radix teftieulis paruis plena,Slt; albis, AMaiomen{èdifperic,nccampliuscernitur4 A Germanis dicitur Xkm^igwAv^ett fvAut/obetpfaffen^oblm, A dodioribus me • dicishæcuocatur,CheIidonium minus.
Scrophularia media, crefcit folrjs pinguibus, rotundis, coloré tlaucis,fucculentis, caliculo palmiunius Óófemis, radicetortuofo
- nodofa, Germanis uulgo uocatur,XttAbcn fvAUt/Ot^CV JPwutt
B nbsp;nbsp;Schrophularia propterea dicitur, quôd circa radieem quædam
tubera uelutSchrophulas habeat, uelquod Scrophulas fanarc Só dclere compertafît,
DESCRIPTION
Scrophularia herba eft radice rotunda,qtiæ longe lateq; fe intra terram propagat,nafcitur^-in duro foloamp;ferèinter fpinas. Inuc-nitur pixrunep in æftatc. Radix dulci eft fapore: quare foes terrant ridu effodiunt.
VIRES AC ÏWAMENTA,
ElCdviarium fadum ex radice in puluerem redada, cuimelad-mixtum fît,amp; mane ac uefperi fomptum, pofteaq; duas horas, fî ie-iunaueris,ftrumas repellit,qusc in collo nafountur,
Velaccipe illum puluerem atq; farinam triticeam, 8ó permifee Ceu maflam aliquam, quo manducato uetus uinum fuperbibe,hoC ftatim eliciet fodorem,qui ftrumas illas difcutiet.
Scrophularia urticæ mortuæ non abfîmiliseft, ita etiam nigra cfl:,nafciturq; ad duorum cubitorum altitudinem, radicenodofa, plgrunq; in locis fngidis, hunlidis atcp opacis.
Conducitadrepellendumficos amp;aliosalFedus ani, atq cuius-üis generis ftrumas,
TEMPERAMENTVM.
Vires habet refoluendi» Minor ealidaeft ÓÓ ficca, utinquit VL gonius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y Q
-ocr page 554-DE HEREIN, CAÈTERÎSQ.VE
IVVAMENTAgt;
. Hermorrhoïdes cxtcruntóó maior amp;nbsp;minufcula,tâillitæquani potæ.
Maiore etiam rubedo faciei depellitur ea, quæ lepræ quendam
afpeélum habet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ,
REMEDIA MEDIAE SCROPH VL ARIAE,. r
Media uulneraria herba eft : nam uulncra recensa præferltiflî-meglutinatôô confblidat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Proinde fanguinem fiftit lUius hiccus.
Et coniedain ollam, in qua carnes defer lient Sc frixantur,facit concrefeere carniumfrufta concifa,
Certe Empirici ad muliebria pudenda conftringenda, quo uir» ginitatemreftaurent corruptis, eautuntur»
DE AQVA SCROPHVLARIAE,
Optimum tempus diftillationis eius eft,ut folia amp;nbsp;radix,cum tq ta fubftantia diftillentur in medio Maq,
Aqua Scrophulanæprecipuc ficis medetur,manc 86 uefperi fin gulisuicibus üq. unerjspota, Sclinteola inea madcfacuperdiem bis aut ter fi imponantur.
DE S E N A C I O N Egt;
NOMÉNCLAtVRAÈj
Senacion^
Senetio, Erigerons
Nafturcium aquaticum#.
Creflio,
-ocr page 555-SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^é^
ANNOTATIO IN SENACION^
E N A CIO N lacobus ManliusNafturtium aquatkuni ^°^^^* Apud Diofcoridem Senetio Latino, 06 Erige-ronGræco nomine dicitur, Pofterioresautemferèo-mnes,utOtthoBrunsfelfiusindicat, Senetionem Nafturtium aquaticum interprætantur, Sed Euritius Cordus in fuo Botanologico, Senetionem aliam eflè herbam contendit, nempé üulgarcm ÔC contemptam herbam,quæ uulgo CirCWÇ WUVÇ uoca-tur» Ruellius teftatur, Nafturtium aquaticum elft alterum genus Sifymbri) apud Diofco,quod Cardaminem quafiNafturciam üo-cant, quod nafturtio fimilis fapore Et» RucIIq iudicio fubfcribit D»HieronymusBock» AuuIgóGrefTio quoq; dicitur^.
DESGRIPTIO»
Nafturcium aquaticum crifpa eft herba,apud fluuios crefcens, floribus puniceis, caule fimplici, fernen amp;nbsp;folia Emilia habet Apiöj • manducatum bonum reddit odorem»
TEMP ER AM ENT VM, Cakfacit in primo amp;2 deEccat in fecundo gradué
VIRES AC IVVAMENTA»
Semen crudumcomeftum,frangitcalculum excalore creatum)
B lialde ciet urinarrt»
Nafturtium aquaticum menfes muÏierum trahit»
Ïn uino decodum amp;nbsp;bibitum,ifchiadi medetur» Hoc uinum potum,medetur quolt;^ ftranguriæ»' Semen Eftitfluxum alui, bibitum cumfrigida aqua uel fticco cö-toneorum» Hoc itacodum corroborât membra hominis» Nafturtium aquaticum prodeft contra ardorem iecinorisinacc tario manducatum» Eftur quotidir; ut Ruellius indicat, primis ' #nenfis,cibatusferèpifculentosincKoat,uernafatiatieiunia»
DE AQ.VA NASTVRTII AQVATICI»
Folia ex caule decerpta,amp; concifa circa finem Maq diftiHantur»’ Hæc aqua probata eft contra LithiaEm,manc acuelperiEnguIis * uicibus iiq» uneqs pota»
' Eodemmodo vi»uncqslumpta»pellitlumbricos alui,facit ad af-fedus pulmonis 00 iecinoris, ita tarnen ne una uice nimium fumas» Caput fi inde lauetur, prodeft contra decidentes capillos»
DE S E N AE F O L 11 Sgt;
NOMENCLATVRAE»
Folia Sene» Folliculi Sense»
-ocr page 556-DE HERfetSi CAETERI5QVE
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN SENAM,
C E N A, ut Antonius Muia fcribit, ab antiquioribus, id eft Did* *^fcoride, Plinio amp;nbsp;Galeno, nufquam defcriptaeft, prorlûfçeis incognita fuit: ideoq; ab Auerroe rede inter medieinas nouas ab Arabibus inuentas numeratur« RueUius tarnen indicat,apud Theo phraftum fenam deferibi, 06 figniftcari per GoJutcamfruneem, Eft au tem Golutea frutex quadriennio fe in arborem efterens, ra-misexilibüs, folio foenogræci, membraneo folliculo, pellucente, prætumido, 0^ uelutiquodamfpiritu diftendente turgido,ita ut digitis fiprematur,crepitans diffïliat,in quo fernen atrum, durum, Iatum,kntismagnitudine,pifiguftu» Mauritani fermone fuo uer-naculo,fene nominant,duoqueeiusfaciünt genera dùæfpontis,SC hortcnfc,nam 06 femine nafcitur, in fimo prfcipuè ouillo. Addunt ubi^ filiquas oblongas, quibus feminain ordinem utriufq; digefta clauduntur,tenui pendcre pediculo : ob id facile uentorum impetu deturbari,hærentei^- pertinacius perticis de cuti, Caducas opilio-nes legunt, faginandis ouibus perquam utiles. Mirum autem eft hanc arborem Theophrafto celebratam, amp;a Plinio, Diofcoride atq,- Galeno,prætermiflàm. Cuius amp;nbsp;filiquarum amp;nbsp;foliorum furcu lorumq;tantus eruperit ufus, utapud pofteros nullum fit repur-gans medicamentum, quod eins mifturam non admittat, Golutea magni Alexandri «etate, non fernere alibi quam in Lip ar a nafceba-tur,iam tarnen 6C in Gallia 06 alijslocisprouenit,ut RueUius tefta-tur,Nafcitur femine amp;nbsp;fimo præcipuë ouillo. Serendi tempus cum Ardurus occidit. Mandari folo debet præmaceratum, cum iamin aquagerminare coeperit. Falluntur omnino,ut AntOniusMußt inquit,qui fenam Delphinum aut Peplion, apud Diofcoridem efle arbitrantur,
TE MP ER AM ENT VM.
Cakfacit atq; deficcat in fecund o ordine.
VItra drachmam per fe non fumetur, uerum cUm additamento.
VIRES AC IVVAMENTA.
Seneprodeftad repellendam JMdancholiam, medeturmorbo comitiali,amp;S praefertim febri quartanae.
Sena pondère femiunciæ in iure gallinaceo fumptajeniter laxat aluum*
Cum fero ladis fpicaq; admixta fi coquatur,eo decodo à ieiiino uel quando cubitum itunfumpto, etiam leniter iubdudtaluum»
Leniter educitChokram aduftam,expurgat cerebrum,confos tat cor atqj iecur,amp; potiffimum pdlitpundioneslienis, Purgat membra corporis,06 pr^dpucpulmonemt
ftnli
-ocr page 557-ÄlMPtiClß, MEDÎCi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^
Quiakprafibi metuit,uel corpus babuentinfediim durafca-bic,utatur Sena bis ac ter per hebdomadam eum fucco fumi terræ, Sena inducit læddam ^Ô^peiht Melancholicuni fanguinemex corde, confortât uifumamp; auditum, toUitmalignas Ô^inueceratas febres«
Cumuino décoda modicoq; Zihgibens admifto,prodeft contra oppilati'onem iecinoris atq; bénisj fubuenit quoq; contra animi defedionem,
SyrupusexSena amp;nbsp;Scolopendria cum Bóragine perhiiftus,8lt;^ in aqua decodus faccharoq edulcatus,contra animi deliquium eti am prodeft,
Sena, ut Antonius Muß docet, debet comgi Zinzibere, cma# momo, ÔC Gariophilis, ne uentriculum offendat,
DE SERPYLLO*
NOMENClzATVRAË,
EçttjMos»
PeA/PF.
Scrpillum»
(QuenbeK
^dttèrï^l*
X)n(êt: ^rAinvc» bct(ït:0» t^àicrf^»
ÏN SERPYLLYM^
ERPYLLVM notiffima herba eft, quæ a (èrpendó’ nomen inuenit,ut Diofcoridesinquit,amp; quod qufcun que pars eins quacun^ terram attigerit,radicatunVergt; gibus Marcellus aliameius interpretationem adducit, inquienszNeqjHerpylJuma Grccis, 86 ex co Scrpyllum à Latinis didum eft, quod per terrain fimpbciter ferpit, quæfatiui noftra
y 1111
-ocr page 558-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
^; ætate Fortuna cft:fed quod,ut Theophraftus ait de plantarum Hu ftoria,proprium quoddameftramuforumferpylli incrementumJ priuatim enim poffunt, m quantam uolucrit aliquislongitudmem trahi: adiedio illis pedamento aliquo : aut fi prope fepcs plantctur, aut ex altiore loco aliquo deorfum dcmittatur, fic enim in longum protrahuntur : 00 abhacplantæ in ramulis eins natura ,quôd in longum fèrpit,SerpyIIum Latini Sc Greci olus hoc nominauerunt» Duorumgenerum eft Serpyllum, Hortenfè alterum,odore amara ci,ôd coronariaherba, folia ramulofq; origanofimiks habet, can-didiores tantum, Exfepibusprodiensaudtius ödfpeciohus, Alte-rumeftfyIueftreSerpillum,uocatur^ Zygis,no lèrpithocperter-ram, fed redtum ramulos erigitgraciles,furculofos, folqs refertos, longioribus quam rutæ,anguftioribus tarnen amp;nbsp;durioribus,flores ' habet hæc in guftu afperos : fuaui eft odore,ôdinutih’ radice» Na-fcitur in petris efficacius, amp;nbsp;maiore calefaciendi ui quam horcenfe, medicinæq:longe aptius. Satiuum non ferpit Plinio,lèd ad palmi altitudinem increfcit.Sylucftre ferpit in petris maxime,hoc 6d pin-guius,amp; candidioribus folijs atq? ramis, Diofcoridi contra ferpit fatiuum, non fyjueftre,
DESCRIPTION
Serpyllumeftherba minutis folijsper terram ftrpens, abundé D nafcensin planis, floribus fubpurpurcis, 06 iucundè olentibus:
Gaudet harenofis montibus,
TEMPERAMENTVMn
Serpyllum utrunq; natura calidum Ód ficcum eft» Vfq; adeo ex, caIfacitSerpyllum,ut8d menfes Sd urinas moueat,guftu nimium cft acre,ut teftatur Galenus^
VIRES AC IVVAMENTAn
Serpyllum facit ad deftillationes capitis ex frigida caula proue-nientes, medetur quoque tuffi 8d frigido ftomacho, fi quis exeo bibat:
In uinopotum mulierum menlês trahit,cieturinam, Medetur morfibus uencnatorum»
Capitis dolorem fcdat addito rofacco decodfum, 6d madefa-Äum in aceto, maximè ueró phreniticis 8d lethargicis conuenit»
Sedat 8dcruentosuomitus pondère duarum drachmarum po-tus cum aceto fuccus eius#
Semen in uino fumptum,ualde ciet urinam, 8d potenter expellit calculumN
Si quis affidue ex ferpyllo bibat, frangit caïculum renum Sd ue- * lîcæ»
Idus apium fanat,G imponatur^
In uino
-ocr page 559-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SlÄ'lPLtCiB» MEDICi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
tn lu’no Codiim cum fucco dulds radicis,medctür tufTï,8ó expuf gat pcAus» Cum anifo in uino dccodum, cxcalfacit itomachum, difcudt flatus ïnteftinorum ,fubuenit ftranguriæ. Idem in uino decorum 06 potum, facit ad morlus ferpentumi Ïcorpionum aliorumq; uenenatorum morfibus« SuAiCus ex fcrpiL lo fadus, fugat omnia uenenata, Hæcherba cum aceto amp;nbsp;melle décoda 00 bibita, quantum unus cyathus capit, prodeft fangUi-tiemexereantibusziuccuseiuspotusideim præftat, cum acetoper-, mïftus èC iifj,drachmispotus.
Idem cum uino amp;nbsp;melle codum, facit ad anginam, fieocalido guttur eolluatur.
Aperit obftrudiones iecinoris amp;nbsp;lienis,cit urinam in uino deco-dum 0lt;S potum»
In aceto rofaceo maceratum,at(^ contufum,8ó oleo rofacco fff-icum amp;initum,dolores capitis fedat. Idem Unguentum capiti illi-tum,phreniticis amp;nbsp;kthargicis opitulatur»
VIRES AC IVVAMENTA EIVS EX MAGROgt; Hocideomifcere cibis mcIToribuseftmos^
Vt fifortè fopor feflbs deprelTit illos,
Vermibus à nocuistutirequiefcerepoflint,
B Peftiferosmorfusbibitum iuuat appofitumq;^ Prouocat urinas, compefcit tormina uentris» Splen iuuat admixto,fi fæpe bibatur aceto* Simei prædidisiungatur,iputacruenta 3 Iadantes,mircpotus fokt ille iuuare, Hauftum cum uino^ iecoris fedare dolorem Dicitur,bicq; fokt produc ere menltrua potus» DE AQVA SERPYLLI.
Herba,câulis,amp; radix cum t o ta fubftan tia coheifa, circafineni ïunqdiftiUantur»
Aqua SerpylÜ mane ac uefperi fingulis uicibus tribus un eqs po-ita,corroboratô^ confirmât caput,cerebrum 00 ftomaebum,excitât ciborum appctcntiam,pcllitucntris rugitumiemollit duritiem fto-machi, prouocat urinam»
Eodemmodofumpta confortât uifum,confumitbumoresamp;r de ftiliationes capitis, medeturfebri quotidianæ cum aqua Abfinthq permifta ac pota» Eadem fingulis uicibus tribus uneqs pota,conue-nitiecinorirefrigerato atqj luni, fanat exukerata inteftina»
Aperit obftrudionem narium 00 aurium, reftituit auditum,mc deturuertigim\naufeamftomaebifedat, difeutit tormina uentris, Só inteftinorum» Frangit calculum amp;nbsp;cict urinam in potu fumpta* Contufis membris linteolo applicata medetur*
DE
-ocr page 560-NO ME NGL AT VRAI.
SiligO,
ANNOTATIO IN SILIGINEM»
Çil LIG o frumenti genus cft fatis notum, à Diofcoride,Plinio aC *^TheophraftoOlyra dïcitur,uc Hcrrnolaus Barbarusindicat» Apud Catonem cft genus Tritici, eftç Siligo uitiuTritici, ut idem inquit;nam omne triticumiolo uliginofo, poft tertiamfationeni conuertitur in filiginem, Siligo locis apertis cclfifq; ferenda,amp; ubi Sol quam diutiflïmè fit.
DESCRIPTIO.
Siligo nafcitur in fpicis amp;nbsp;firmis ftipulis, in cacuminé flores cart-didos ferens,fpicis inftar uermium adherens.
TEMPER AMENTVM.
MediamTriticiamp;: hordei naturam poflïdet, tamutnutrimert* tum quam ut medicamentum,ut Galcnus autor eft.
VIRES AG IWAMENTA.
Ad graucolentiam oris exfebre,uelalio quopiammorbocon-tra(ftam,accipe frigid am aquam montanam,óó fatis falisindito,pi nem^'fihgineum ineum maceratum, quantum potes, tribus die-bus ieiunus comedito,tum anhelitus redditur iucundior.
Siligomagis alit hominem quam hordeum, amp;2 minus alit quam triticum. I\onadcocalefacituttritieum^edcalidiorcfthordeo*
Sanos
-ocr page 561-SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aya
^ Sanos homines panis Siligineus melius corroborât, tierum irgrotis Triticeus panis magis conuenit.
Panis Siligineus male codus, eft origo multorum morborum* Grana filiginis combufta, amp;nbsp;minutim contrita, cum forti uino^ tonducunt lippientibus ocuh’s.
DE SINAPE
ANNOTATIO IN SINA^t
Ql N API, amp;nbsp;Sinapis, æ Sinape media produda legitur, at Heft* *^molaus Barbarus teftatur,GrgciaSc Napy uocat,quafi Naphyi ut Athenæus interpretatur, quoniamacri amp;nbsp;proinde incommoda natura effeuideatunaddit 06 pufillo corpore. Smapiuerodicipu-. tat,quia olfadum luminibus officiât,ut Allium. Pythagoras princi patum ei dedit inter ea quoru uis in fublime fertur, quia non aliud magis in nares amp;S cerebru penetrct, purgatiora amp;nbsp;ad ufum mentis uegetiora illic oîa reddat. Recepta ia pridem in uitc 00 fanitatis uRi eft,nechyemead intindus quic^frequentius,ubiq,- cibisintermiice ’^’’gt; gratiffimo obfoniorum condimento, nifi acrimonia ferucreq; fuonon
-ocr page 562-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VE
C fuononflernucamentatantUjIêcÏIachrymas etianicicrctquodfo* lum in Carmine fuo Columella iUi obiecit,dicens:Seç laceflcnti fle turn fadura Sinapis; Quinto die poft fatum finapis comparctj coq; femel fato, uix lt;ft liberate locum : quia fernen cadens protinus uiret. Tria einsgenera:gracile:fccundumrapifolqs:tertium Eru, cæ» Optimum Aegyptium, præfertim ad finapifmum, in quo uRi amp;nbsp;Syriaticum probatur, Eft autem finapifmus proprie mediea-mentumfinapifadum, quo noxium uirus ex alto partis elicitur,ut tradit Ruellius» Hoc puftulolumftepe reddit Iocum,atroq; lugillat rubore, fieparua cutis iadura, conuerfo foras humore, uel in exte-riorem partem erumpente, membrum feruatun Sinapifmus,ut Barbarus autoreft,à Dropace diftinguitur,quód Dropax cum pice fit,Sinapifmus c finapi conficitur,multoq; uebementior eft Dropace. Sinapifmus quomodo fiat,filt; quibus utilis fit, amp;nbsp;quibus uitan dus,pukhre do eet Paulus Ægineta.
DESCRIPTION
Sinapi creleit ad rapiftri fimilitudinem, floribusluteis,paruis H-Iiquis,in quibus continetur fernen album 00 acre, Gaudet autem na fci in hortis, 8C ubi femel feritur, ibi quotannis fua Iponte crumpit* TEMPERÄMENTVMn
Semen finapi calefacit atqp exiccat in quarto ordine, fimile eft ra *^ porumièmini,præterquamquôdraporum fernen amarum eft, SC finapis ftmen acre eft^
Probatur fernen finapi, quod intus eft candidum amp;nbsp;bumidum, ctiam fi recens fit, Virtutem habet calefaciendiatq maturandi,
VIRES AG IVVAMENTA,
Eft finapi uis 00 natura ealefacere,extenuate amp;: extrahere,ut Dio fcorides inquit,
-* nbsp;nbsp;nbsp;Semenfinapi cum radice Enulæ contufum, 56 maturisapofte-matibus impofitum,rumpit ea abfq; ullo dolore.
Idem fernen contufum,06 cum aceto temperarum,medetur mor fibusuencnatorum impofitum,*
Cum aqua mulfa permixtum æ gargarilfatum, facit ad oris ex:-ulcerationem,8c ad anginam,
Semenfinapis contufum,amp; cum Heisatq^ cyminopermiftumaC fumptum,medetur hydropi.
Caput fi inde illinatur,toll]t lethargum,
Succus finapis à ieiunoftimptus,bonam teddit memoriam, Idem medetur hebetibus oculis, amp;nbsp;albuginibus eorum,inducit fitim,^ excitât Venerem,
Quicunc^ quotidic matutino tempore,duo grana finapis deglu-ticrit,eo die tutus erit ab Apoplexia,
Semen
-ocr page 563-SIMPLICIB» MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z/i
Ècmen in uino dccodum atq; potum,mcdctur aftiimati,
Sinapi^pyrcthrum4amp; Gingiber eodem pondéré fumpca,Ô6 met lcrofaceo permifta,fi os inde colluatur, amp;nbsp;diu quoqjin ore hoc rei Lineatur, expurgat cerebrum ex malishumoribus, unde grauedo capitis folet prouenire. Idem conducit ad decidentem uuam j SC ulcéra gutturis.
Qui cupit pararc canoram uocem, accipat farinam ex Onapi, Si cum meUe fubigat, paftillifq; indc fadis, unu quotiere aiTurne, turn bonam ac quires uoc cm,
Sinapi,ut Dioicorides traditcommanducatum,pitüitas capitis per ós ducit SC purgat, Succus eius dulci aqu? mixtus,contra ton-fiUasóó ueteresduratafq; in callumfaucium alperitates, militer gar gariffatur, Cit fternutamenta tritum finape naribus admotum, caq;ratione comitialibusfuccurrit, ftrangulatu uuluæ proefden ti-bus. Et contrainexpugnabilcsfomnosquos Græci Lethargosdi-cunt, derafoprius capite capiti iUinitur,
DE AQVA SINAPIS,
Herba ipfà florens in principio lunq diftiUatur, - ,
Aqua Sinapis pellit ulcéra gingiuarun-,ore fæpius ex éa tolluto*
Conducit ad membrorum Phthifim, fi fæpius inde fricentur,in-^ de enim uigorcm,amp; carnem récupérant,
MedüUam offium calefacit,fi fæpius ex ea fneentur, 8ó per fe icê rum ficcentur;
Prodeft contra frigidum morbum articulorum, ß inde fric chi tur amp;nbsp;itcrum per fe ficcefcant,
DE SISAMÖ^
NOMENCLATVRAE;
^VffxiJti^.
Sefamum, Sefama, Sifamum,
jam oh
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ud^Gtottev,
ANNOTATIÔ ÎN SESAMVM,
Ç^ES A M VM amp;nbsp;Sefamam,nam utrö€|jmodö dicitur,offîcinæ SE *^famum uocantï quidam hoc frumenti, quidam leguminum gcgt; heri adnumerant, Nafcitur^ut Ruelliusfcribit, culino ferulaceo,
-ocr page 564-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
folqs fanouirlds/cmine cand,do,infra magnitudinem Imi,quoHua Iculis ut papaucr continetur, radici fimplici amp;nbsp;alba* Thepphraftus Sei amam repr^fentat cauk fcrulaceo,flore foliacco,ut Irion,grana dus in (ïliquis diftinó;a,ut lupini, kd peculiar! quodam modofe-pta.Deffjt iam pridem fen in Italia Sefamum^ut Vergilius Marcellus Icribic,pauloq; minus quam peregrinum,óó alienum modo eft^ quondam tam commune, tamq; omnibus agris fatum, ut æqua cL iet huius amp;nbsp;aliarum frugum cura. Indicantq id quæ tam multa de f emente eius à Columella Plinioij;, Só ab alrjs docentur. Semen eins dulce elf 06 odoratum, quod minores aues,quales fringillæ, pafle-ras 06 cardueles lunt,auidius appctunt.Græcia omtïis eo ad dulcia riautitur,in panificio tritum reliquopani compinfentes;mox in fummapaniscuteintegrum additoliquore aliquo infpergentes,uc retineatur, 06 in codura pani concorporetur. Ægpytus oleum ex co exprimit, quo in cibo 06 alio domeftico ufu utatur,tanta copia» ut amplilïima latifundia nulla aliafrugeuireant. Sefamum nodra atate cxo!euit,adeo ut iam nomen eius uix audiatur, quodmirum cll,quum tam multas habeat in fanitate 06 in morbis utilitates.Hie-ronymus Bock medicinae herbariæmagnus promotor, fcribit Sefamum in Germania nafciinterlinum, 06 præcipuèin Alfatia,S6 apud Rhenum, 06 uulgo uocari J^AC^Öbetter, 06 quia uirtuseius fît incognita, propterea ut Zizaniam, 86 uiliflimam herbam erun-cari,Vide de hac re ipfius Hieronymi Herbarium.
DESCRIPTIO.
Sefamum herba eft, qug non paru lentoris pinguifq; obt/net. . TEMPERAMENTVM.
Cakfacit in primo ordine,hümelt;frat^ in fecundo.
Sefamum, inquit Galenus,non parum in fe continet, uifcofuni 86 pingue: quare emplaftrum eft Ô6 emolliens,acmodicècalidum. Eiufdern facultatiseft quod ex eó conficitur oleum: 06 herbæ que-que dec octum fîmilemuim obtinet.
VIRES AC IWAMENTA.
Oleum Sefami pellit uerrucas,prurientemq,- fcabiem,fi illinatun Cumoleorofaceo temperatum 86 temporibusillitum,capitis dó lores lenit ex calida intempérie procreates^
Nocet ftomäcbo Sefamum,ut Diofeorides docct.
Animæ idemgrauitatem facit, quotics commanducatum,inter dentes'haeferit. Difcutit illitum fefamum, quæ in neruis cralfrcra concreuerunt, prodeft contufis 86 inflammatis auribus, nee minus ambuftis etiam,ftcllionum 86 ceraftarum morfibusmedetur. Cum rofaceofaftosab æftufolis dolores capitis lenit : pote ft cadem in uino décoda herba,præfertimq contra oculorum inflammationcr 06 grauiftîmos eorum dolores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E
-ocr page 565-SIMPLICIB* MEDIC4
' SISELEOS, SILER MONTANVM
NOMENCLATVRAÊ.
SefeÜ Maffilicnfc, Slier Montanum*
Jxlbt Kummet
ANNOTATIO IN SILÉR MONTANVM, Çl LER montanum ferc a recentioribuis medicis appdlatur,quo(i *^apud Diofcoridê Sefeli Mafliberife dicitur,ut Antonius Muß, RudliuSi Ó^ Ottho Brunsfelfius indicant, Pharmacopote id cor-ruptèSifekós appellant, Selèliamp; filiamp; feli dicitur apud Hippocra-tem,inquit Barbaras,unde ortaconfufio, Silerpro Sefeli uocantL urn, Arborefcit porro Siler, ut baculos ruftici ex eo qüoq; faciant, in aquaticis nafcens. At fefeli frutex non eft aquaticus, quod quL dem aliqui diftinguere putantcs,non Siler,fed montanum filer ap-peUaueruntjid quod MalTiIienfe eft Sefeli, A Diofcoridê tria genera Sefclcosdefcribuntur,figuralongè differentia. SefeliMaflihen-fe, AethiOpicum 06 Peloponnefiacurri,
JDESCRIPTIÖ,
Siler montanum eft herba fceniculo fimilis,folia tantum aliquart tó longiora amp;nbsp;craffiora habet, caulem oblongum,in cuius cacumi-ne eft umbellai in qua continetur fernen angulofum,longumó^ acre,
TEMPER AMÉNTVM.
Cakfacit 56 exiccat in fine primi gradus, Sefeli amp;nbsp;radix quidem, fed amp;nbsp;fruftus ufq; adeo cxcalfacit, ut admodum urinam mouere qucat/Sed 06 tenuium eft partiüm,ut amp;nbsp;comitiali morbo amp;nbsp;ortho-pnocis competat, inquit Galenils,
VIRES AC IWAMENTÀ*
ïSefelicraflbsamp;concrctoshümores incidit, 06 potenter educic.
Cum uino bibitunl facit ad diabeticam paffioncm,
Tali modo fumptum prodeft ad orthopnocam.
idem cum uino fumpturrl, longoq; pipcre admifto , auxiliatur contra morbum comitialem.
Contra frigora hyberno tempore cum pipere 06 uino,utilitcrid bibunt.
Ante concubitum fi fumatur,promouct conceptum*
-ocr page 566-T)E HERBIN, GAETERISQ.VE
C nbsp;nbsp;Sefelî inpuluercm redaólum, 50 cum toftis cary cis perhiiftun^ Prodeft contra obftrudionem ]ccinoris,Iicn!s,renum amp;nbsp;uefice» Vinumin quo fernen eft decoAum,lubuenit ftrangurfæ.
Radix amp;nbsp;femen,üt Diofcoridesïnqui^StrangunY^ortbopnocc^ fufFocacionibus mulicrum,comitialibus medentur,menfes partuf^ trahunt, Intcraneis omnibus profunt, amp;nbsp;contra ueterem tuffim» Ïpfum fernen in uiho hauftum concodionibus confert,difcutit tor-mina:horroresfebrium,quasUocant Epialas, coércet. Daturadiu uandos caprarum Sc cætcrarum quadrupedum partus»
DE SOLATROgt;
NOMENCLATVRAl»
Sjjot/j^p©'»
Solanum* Solatrum.
Vua lupina* Strychnon fatiuum*
nACl^tfd^AttCtt
ANNOTATIO IN SOLATRVM*
QOL A T R V M ab officinis dicitur,quod Latini Solahum appef-*^Iant.Gcrmani Vf(;c^t|cl;AttCtt, quafiumbram noctisuocant,cX colore quem grana ipfa aut habent aut inficiunt. Olim fatiuum o rat, amp;1 in hortiscUm alijs oleribus feminabatur: nuncinhortisS^ aquolis locis fponteprouenitjmó amp;nbsp;cultonbus inuitis fcatet: efco. lentum quoq; olim erat,ut Diofcorides inquit, nunc ueró non edU tun Nihil mali corporibus effe prædicat Xenocrates, cui hoe falu-tare non Gt. Quatuor eins genera à Diofcoride enumcrantur: Sa tu uumamp; hortenfc, quod omnes nigrum,à Colore frudüsuocaucrut» Mox Halicacabum cognorhento, quod priuatim ucGcariaa Plinic» dicitur, rubentefrudu, uuæ acini figura, ab Arabibus6^ officinia Alkakengi uocatur:Tcrtium Solanum fomniferum quod à Grarcia
Strychnon,
-ocr page 567-SIMPLIClBv MEDIC,’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7^
Strychnon Hypnoticondicitur thocfruncatmukis ramis, den fis, Iignofis,fraftucontumacibus,pinguium foliorum, cotoneæq; mail limilium plenis,fljore grandi,rubro, frudu in filiquis crocato,ra. dice,Ionga,fubrubro.cortice ueftita, Nafcitur in faxis non procul à man, Quartum,Solanum manicon,id eft furiofum,, Huie foIL um Exueæ fimile, maius aliquanto, caules à radicelt;ximios emittit, decern aut duodecim ulnarum altitudine adoleicentes : caput in cacumineoliua maius amp;latius,\6lt; utplatani pilulabirfutius,flö-remnigrum, poftquam eo exuitur, racemus exit rotundus, niger,. dénis aut duodenis acinis conftansi ßmilibus Hederæ corymbis,ut uuæ moUibus, Radice firmatUr cafldida,crafla,caua,cubitaIi.Gi-gnitur in montibus uento perflatisK'T
DESCRIPTIO, ..v
Solanum folia Habet ad Sambuci figuram accedentia,cauÏem fe-nem cummultis ramulis, flores fert candid os, ad modum herbæ Ghamepitheos,frudum producit nigrum, indar lunipcri, Só mol* Icm, Gaudet lodscultis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
TEMPER AMENTVM,
Réfrigérât in primo ordine,óó deficcat in ièeundo, Huius folia in medicina ufurpantur,quumadHucuiridia finît, •
Galenusinquit: Solanüm efculcntum, quod in Hortis nafcitur, notumeft omnibus: utunturq; ad omnia ea quæ refrigerari ad-ftringiq; poftulant,potefl: enim hæeduo ordine ièeundo, VIRES AC IWAMENTA,
Foliacmplaftriniodocalidis apoftematibus importa, calorene Ualdc educunt,
Exfolijs contufis faleq; admido, cmpladrum conficito, quod prurientifcabieiimpofitum citofanat, Idem ftomachum ex tumo re inflatum deprimit,
Hoccmplaftrum auribus applicatum, tollitex eisfluentemfa-niemgt; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........
Solanum cum litbargyro, cerufla amp;nbsp;oleo rofaceo permidum,ca pitiq^iilicumytolIitcalidosabfccfTus, , ,j
Succus folani cum aqua hordeacea inpotu fumptus, facit ad abfceffus ftomachi,tecinoris 8lt; inteftinorum,
Succus cum oleo oliuarumelyftereinfu{us,ièdatiecur,
Herba contufa calenti podagræ imp oft a,réfrigérât amp;nbsp;pellit dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* '
Capitula dus quando uiridia funt, fed nigricantia meliora iunt, contufa 06 tumidispedibusillita,mitiganttumorem,
Radix folani cum radice Scabiofæ 2lt; Rutic coUo fufpenfa,mcde turuariolis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 568-1^' DE HERBIS, CAÉTERISQV^
ç nbsp;nbsp;Folia S olani refrigerant, 06 medentur facris ignibus, ^ uîcefi#
busquæàferpendoherpetasuocant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Eadem contufâ Ôô impofita, fedant Capitis dolores, ftomachi æftum,ÔC ealentempodagram, ÔC omnem tumorem ex ealore pro uenientem»
Herba hæc cum fak contufa,8c cmplaftrimodo adbibita,difcu tit abfceffusfecundumaureg, quos parotidasnominanh '
Succo utiliter infperguntur, addito rofaceo infantes, in capita ardore,quem fyriafim dicunt, ut Diofcor, autor eft* Quinetiam pro aqua ouo ue collyrqs contra acres oculorum defoliation es fallus,ut eo inungantur, mifcetur, Auribus in dol ore utiliter inftiL iatur» Siftit muliebrcs foeminarum Audiones inlana appofitus,
Contra oculorumin maioreangulo fikulas,quas ægilopasuo« cant,itidem cum gallinarum rubente firn o fubigitur, 6c laciniæ m-iedus utiliter imponitur,
DE AQVA SOLANI,
Folia caulibus dccerpta,quando acini adhuc herbaceo funt Clt;* Iore,diftillationi adaptantur,
A qua folani mane, meridie atqj uefperi fingulis uicibus tribus uneqspota, facit ad tumorem ex calida intempérie exortum. Idem præftat,fî Bneis pannis tumori imponatur,
‘ Antedidomodofumpta,medctur calcule; Sudorem elicit,mi xta aquæ ab fint hij ,06 tribus uncijs pota.
Contra dolores occipitij èC capitis ex calore procréâtes opitula tur» Medetur calidç podagre, 66 facris ignibus linteolisimporta, que f^pius itérum madefacere in ea aqua oportet»
Auribüsinßillata dolores inde difeutit»
Sedat inflammata apoftemata mamrllarum,
Calidas anginas reprimit, ne ßrangulent uelodus, gargarizata réfrigérât iccur,Ô6 extinguit ealorem»
Subuenit ruptis hominibus linteolis rupture impofita»
Infomnia prohibet in potu fumpta»
Opitulaturquo^bibita, fiexnodurno terrore puftulf allqu» fuerint exortæ,linteolis quoq impofit«,idcm fadt.
DE SPARAGOlt;
NOMENCLATVRAE.
Afparagus;
©parn^n»
Sparagu^
*KN,Ö?
SÏMPtiCîB, M’ÉDtÖ^
gt;74
ANNOTATIO IN ASPARAGVM,
SPARAGVS aboffidniscxtrita.prior«litera, SparagusdL ^citur. Dicitur autem, ut Varro ait,ab afpentate, uel quoiUam ftaGraednominant,AfparagosàTbeophraftodidtür.Eftautem dupleii Afparagus,Ahihs fatiuufq;,qui notior omnibuseft quam lit debeatexplicari: namq;, ut Rüellius fcnbic, c radiculfs quas üögt; Cant(pongias,thyrfusprimumexilit, cacumineih torülos turbina-to, quod tandem incîtfcens expïicatur in ratnos prægrandes, qui-bus inftint folia capillamcnti modo tenUata, qüæ per uctuftàterti Occakfeunt in fpinulas, fioreni fundit paruulum, quo decuiTo bac tulæ dependent primû uirides,quæ tandem maturitate rubefeuht, feminibus refertæ,Eft 6^ Afparagùs errabeus feu fylueftris,qUi ue, lutib'gnefcitôC Ipinofa folia habet, profertq; ftolones admodum exiles,qui fi in Sortis transferantur, nunquam grati funtfaporis, Satiui ÔC hortenfes Afparagi ftolonesoblonoosproducunt,qui fa tilimè quidem coquuntur 00 cckrrimc,ac deinde aceto 06 oleo con diti.pfimis menfis edi folentpro a cc ta rij s. Hineprouerbium de ré quam eelerrimè perfîci dicimus, citius quam afparagi coquantur, Öbferuandum hic eft apud antiquos Grecos medicos Afparagum non tantum fignificare fpinofifruticis fummuin, quod edendo eft, quodq; priuatim cumtota planta Afparagus ubiq;nominatur,fcd quaecuncpmoleribusb^ herbis prima oer mina ex terra prodeunt ÔC uidentur, Germani @C^Ó^ uel êc^Óffirt uocant. Signt ficationehacPaulus Æginetainprimo, de Afparagis caputinierk pfit»
DESCRlPtlO,
Afparagus herba eft fuccrefcens in altitudinem,habetq; luxta quodej foliolum bacculam rubentem depéndentcm,in qua fernen nigrum eft,unde herba fieri foleb
TEMPERAMENTVM,
Natura cakfacit amp;nbsp;hume(ftat,facit ad paraly fim,morbum regu um,Ô^ ftranguriam»
VIRES AC IWAMENTA,
Frudus Si fiemen in medicina ufiurpantur. Si durant annum in^ tegrisuiribus.
Afparaguspetræus aut myacanthinus (hoceft agreftis autore Marcello* ) abftergit utiq;,fed calorc Si frigiditate médius eft,ut in quit Ægincta,renes Si iecur obftrudarecludit,præfiertirnq; radices Si fiemen: Item dentium doloribus medetur»
Afiparagus in cibo lumptus prodeftad lienem ac iecur obftriu Óum atq; induratum*
Radix in uino décoda,abfiç dubio medetur feile fuffufis.
-ocr page 570-DE HERBIS, CAETERISQVE - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
C nbsp;nbsp;Ex decode Afparagi os fi eolluatur, fedat omnem pHs Só dentV ümdolorem»
Vtflifiïmusftomachocibus,ut traditura{paragb . nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Cumino quidem addito inflatiOnesftomachi coli^; diïcutiuUf^ Oculisclaritatem adferunt, uentrem leniteremoÜiunt» Ynnani cientunliffimc, praeterquam quodueficamexukerant« Venerenj' ftiraulant» Pedon's amp;nbsp;fpinæ doloribus,mteftinorumç uitijs pro-.' funt» Vino cum coquuntur additodumboium amp;f renum dplptcs mitigant. Radix in umoalbo pota, calcules exturbat, Quid^ni aduuluæ dolorem,radicem cum uino, dulci propinant» Eadenl cum aceto décoda contra ckphantiam proficit. Lumborum amp;nbsp;rc-^j num dolores fedat» Alparago trito cum oleo perundum, pungi ab apibus negant,
Sylueftris afparagi ad prædida omnia efficacior uis» Regiuni morbum exténuât» Venens caufa aquam eius decodi bibi iubentad beminam» Codus toftufq; diftiUationes urinæ, difFicultatefq; ip cibó finit, dranguriasóó lumborum dolores difeu tit, dyfenterid^ opitulatur» Adlèrpentiumidusfuccusdecodusualet»
Radix in aceto uinoq; decode luxatis medetur» Si fanguis per ünnamreddatur, lemen afparagi, apt), 8c cumini, term’s obolisin uino, cyathis duobus dari quin ç diebus Chrylippus iubet,
DE SPATVLA FOETID A.'
NÖMENCLAtVRAE.
. Spatulafoetida,
W#nbtle#pi^4#*
ANNOTATIO IN SPATVLAM;
Ç^P A T V L A foetida,ut Ruellius indicat,herba eft que apud Did ‘^fcoridem Xiphiondiciiur, quam officinæ propterea Spatulam foetidam appellant,quód grauem exhalet odorem»
DESCRIPTIO»
Spatulafoetida babet herbam iuxta terramad plantaginis mi-norisfpeciem, cuiuscaulesin cacumine gcrunt lemen trianguläre amp;nbsp;copiofum, iuxta gladioli fimilitudinem, tetrumq; reddit odorem» Gaudet nafci circa fepes Sc locos opacos» Nou eftfumenda intro»
VIRES
-ocr page 571-SIMPLIGIB. MEDIC,
^7^ VIRES AC IVVAMENTAgt;
. Shcois hui’us herbæ diTcutit ex cute malign am fcabicm, quæ Îe-pram referte Succus ad hune modum paratur, Succum infolatum inpulaerem contunde, cuiadmifee puluerem exfucco Staphifa-^tiæ,flammulæ,ÔC hermodaâyh^ôd atramenti,fingulorum æqua-le pondus (umendo,ômnia hæc cum aceto amp;nbsp;axüngi'a porcina per mi fee to ad unguend formam. Hocunguento cutem fcabiofam in vnge,ÓCpofteafuperimponefoÏium Braflicguelplatitaginis,quod fi per diem ita ter cutem munxeris, ab fep dubio curabens,
Pullus ex hoc fucco ctim uinö permiftus,Slt; membre conqu;dïa«i to impofitus, offa extrahit ab fqj dolore,
Cimices ubiq; fuguant hanc herbam,
D E S P E L T A.
ANNOTATIO IN SPELtAM;
P ELT A frumenti eiusquod àGr^cisSó ahtiquisme-dicisZeadicitur, Itali autem Zeam (pekam uocant,ut 1 HermolausBarbarusindicat,rufticapotiusquàm Lati-! nauoce, quam RhemiusPakmon ufurpawit m carmine deponderibus acmenluris, oÄo uolens Ipeltas pendere fcrupult; lum, ZeamGræci,Latinifemenâpræftantia frugis appellarunt, ut Plinius teftatur, eftq; frumenti genus tritico fimilimum,radicc multiplici atq; alta:eulmoqi numerofo;triticó fufcius cft amp;nbsp;minus, Diöfcorides duas fpecics 4eæ reddidit. Alteram fimpheisgrani, . alteram gemini duobus armamerttis inuoluti, amp;nbsp;ob id dicoccos co Snominatur. Vim habet Galcno inter t rin cum Sc hordeum medk âm.T antum in cibo tritico cedit, quantum hordeo præfertur ih pu nifido, Alimonia eft maiore quam horden,minore quamtrincum.
-ocr page 572-DE HERBIS, CAETERISCIVE
DESGRIPTIO; '
C ' Spclta grana Habet ad hordei formam,amp; minus alit quam hot» deum, bonumq; reddit odorem,öc multos præbet furfures, at que' concodu difficilis eft,emonit aluum»
TEMPERAMENTVM*
Réfrigérât atq^ humedat,
VIRES AC IVVAMENTA*
Radicem habet altam,eftq; omnibus auibusgratÜTimus cibus, .
» Cum hordeo permifta, bohum præbet panem, medetur humi* do pulmoni ÔC duræ tulTijCmollit thoracem, Eclegma ex Spelta ciet urinam,éxpurgat renes 8ó ueficam» Ex uino rubro medetur fcorpionum idibus»
Tepida fanguinem excreantibus : item arteriæ uieqs, tufli' cutti ‘caprino feuo aut butyrodrequenti ufu uentrem adftringi non pa-titur,
ÖE SPIGA NARÖL
KÓMENCtAtVRAÊ^
tateg/®' ivJ'iw*
Spica nardt Nardus Indieä* Spica Indicâ»
ÓpKaUavbcrt*
ANNOTAtlÓ IN SPICAM NARDE
ÇP1C A nardi eft quam Diofcorides Nardum Indicam appellat, ‘^quod amp;: Hermolaus Barbarusex Galenó probat, dimquit: Ga-lenus Indicam nardum accipit,qüoties abfolutesuj,vgt;,ideft Spicam nardi nominat,quafi Spicam cæterg nort habeant, led herbam du» taxat,quemadmodum ÓÓ Plinio uidetun Eft autem Nardus frutex graui à craffa radice,fed minuta, nigraque ac fragili, quamuis pinguifitum
-ocr page 573-- nbsp;nbsp;nbsp;SÎMPLICÎB, MEDICi ' ’ i/éî A pingui Etumredolentequalem cuprefTsafpero fapore,folio parud ' denfoqi, Cacumina in ariftasfe fpargunt,Ideogemma dote nardi ipkaSjô^ folia concelebrant, Hieronymus Bock quoep feribit Spi-tam nardi quæ iam pa (Tim in Germania in hortis n afcitur,8C ferme Lauendulæ formam obtinet,ad nardum Indicam Diofconreferert dam effe, quamuis defcriptioni per omnia non reipondcac. De hac Fuebfiusadhune modurn fenbit:Nardifpica noscareremanife-ftiflimum exiftit, nam quam paftim hodie offîcirtæ babent, ea ino-dora eft, cumueraperquàm odorata fit, amp;nbsp;Cyperum redoleat* Ruellius feribit, Pfeudonardum eile Spicam nardi, quæ paftim apud nos in hortis habetur, óóLauendulam qnoq;eiuscfte Ipecü em,fed fpicam maioribus uiribus efte præditam,
DESCRIPTION
- nbsp;nbsp;nbsp;Spica nardi Lauendulæ formam reprefentat, folia tantum habet craftiora 06 maiora,longiorem quoq; caulem amp;nbsp;flores maiores qui etiam cœruleo funt cölore,ad Lauendulæ figuram, Gaudet hot tis amp;nbsp;folo pingui,
TEMPERAMENtVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Calida eft in primo ordine,amp;S ficcainfecundo,cieturinam^
VIRES AC IVVAMENTA* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
Siquisexeabibat,fiftitfluxumaiui« “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;nbsp;^J*
® Ex decodoeius,fiemplaftrumconficiatur,amp;rmulicrum pudert- ' dis im pon at ur, fed at fuperflua menftrua,tollicq; humorcs locorum muliebrium.
Spicanardi cum frigida aquafumpta, pcilit imbecillitatcm,8^ tremorem cordis»
Eadem lixiuio impofita,capiteq; inde loto,facit renafei capillos, facitej; ad capillorum defluuium,tali modo fi qiiis utatur»
Spica nardi collyriis eft accommodata*
Conducit ftomacho 00 iecinori.
Oleum nardinum,feu oleum de Spica odorifcrum Só cfftcaxeft^ admulta conducens, præfertimad membra paralytica, fi ex coin ungantur»
Præterea quoepprodeftpodagræ, Slt; aliorum articulorum do-loribus»
Spica nardi inflationibus ftomachi,iocinerofis, renibus,8ó mor bo regio laborantibus fubuenit»
' Decorum in aqua,uuluæinflammationcs infidentium fouet» Pilorum defluuia in genis coërcet,quartdo iafturam rcfarciat,eofq; conftringendo firmet. Naribus admota ccrebrufrigidu confortât, - Valet contra linguæ paraly fim, neruos confortât,humorem lm guæ organum occupantem confumit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
' ........' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aqua
-ocr page 574-DE HERBIS, CAETERÏSQ.VÉ
DE AQVA SPICA NARDI*
Spica nardi uino indita, amp;nbsp;in uitreo uafc, bene occlufa aliquaib dm mfolari debet, deinde uitreæ diftillatoriæ metæindita, in Bab neo Marie lento igne diftiHanda eft* Si autem uiridis Spica haberi poffet,non opus effet earn uino indere*
AquaSpicæ nardi eft ualdc preciofa aqua adomnes frigidos affediis corporis tarn exterior es quàminteriorcs,fiue etiam ad affe-dus capitis,fîüe cerebri,fîlinteolum in bac aqua madefadum narb bus admoueatur*
Prodeft contra catbarrum* Opitulatur iycopi, in qua bomo omnino obmutefeit, una uel duabus unerjs pota,uel uenis pulfatili-bus ex ea illitis, difeutit quo^ cordis ægritudines, calefacit frigide ftomaebum*
Inpotufumpta, facit ad cobeam paffionem ex frigiditate pro-deuntem*
Sedat capitis dolores 8^ uertiginem ex frigida caufa prouenien-tcm,uertici amp;nbsp;fronti dUta*
Paralytica 8ó refrigerata membra inde fricata, iterum excitan* tur,0^ calefiunt,8ó pellit tremorem eorum.
NOMENCL ATVRAE*
K»f/amp;’ X£ATlt;K*. SpicaCebica* Nardus Celtica* Spica Romana* Saliunca*
Ï^^int(c^cr0pül*
blömctt* 2^lt;^^cnlcyrcrbtt.
ANNOTATIO IN SPICAM CELTICAM*
PICA Celtica genus nardi eft quæ à Diofcoride Nardus GaUica Slt; Celtica dicitur* Latini eam appellant Spicam Romanam 8i Saliuncam, ut Hieronymus Her barius teftatur,amp; Germanice @Attt t^AnCU tKAgbÄ
Icnett ^I6mctt dicitur* Huius iudicio fubfcribit clariflimus uw Dodor Hieronymus Bock,inquiens: Nardus Celtica eft,qu£ Ger manisÖdnttÏïdVKtt UÎAgtxiUlîÇttblÔmÇttdiciturj qtia; ex Vn-gariaad^
-ocr page 575-SIMPLICIB» MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X77
paria adfcrtur, 8^ à Vergilio in Æ^lopis Saliunca uocatur* DESCRIPTION
Spica Romana herba eft nafcens humi,ad uirgularum ex icopis fimilitudincm, herba fubtili amp;nbsp;odorata, eftq; planta arida Só rubi-cunda»
Calfacit in abfceflu primo,8ó exiccat in akerON
HæcSpicaftomacho magis eft accommodata, cum Abfinthio decoda,Sc ita aftiimpta.
Ex hac Spica Romana etiam diftillari poteft, ut ex Spica nardi.
DE SPINACH! A.
NOMENCLATVRAE* , ,
SpinachiaN Spinae cumolus»
Atriplex Hi(panienfegt;
Binetfd^
Scer^vAUt*
ANNOTATIO IN SPINACHIAM;
PINAGHIA uu-gare amp;nbsp;notum olus eft, ab Atripheis natura non multumabhorrens,undc 00 nonnuUi Atri-plicem amp;r Spinachiam idê olus eftè putauerunt, ut Ru-ellius inquit : ueteribus autem incognitum fuit, cum de eo nihil literarum monumentistradiderunt,forfitan quod ciboma gis quam medicinæ natum eftet. A nonnuUis Atriplex Hifpanien-ftnominatur,forfitanqu0d hinc oriundum ad nos tandem con-ce{rerit,indeq; manans commigrauerit.Quidam ei apud Diofcori. dem nomenclaturam affignare conatifunt, amp;nbsp;Lapathum acutum appellauerunt,quod à ueteribusetiam inter olera hortenfia con-numeratur : uerum fi quisaculeatum SC fpinofum fernen, S^bre-uemcandidam^radicem Spinachiæ fpedarc uelit,inuenicteam Lapatho effe dimmikm. Spinachia à Latinishoc olusinde nomi-natum eft,quod fernen eiusin fpinasoccafekac. Seritur Septembri menfe, SCitem Martio, ieiunqsaptiflimum, eftque primum olus
am in bonis inuenitur»
quod circa quadragefm
DESCRIPTION
Spinachia in fummïtate acutum habet folium, amp;f infra latum amp;nbsp;acutum,caulesplærunq; ad unius uel duorum cubitorum crclcunt altitudinem, in quibus fernen naleitur, fpinis Iiorndum amp;nbsp;acutum» Aa
-ocr page 576-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C Scritur in horn's pro olcre»
TEMPER AMENTVM,
Spinachia réfrigérât atq; humccflat in fine primigradué« VIRES AC IVVAMENTA.
Decora amp;nbsp;manducata lenk aluum,tollit dolores pedon's arque pulmonis.
Melius Atriplice alit,ut Serapion docet,aluum IcuigatJaudabi-Ziufque nutrimentum poft fe relinquit, detergit, abluic, Chokram compe feit, pedori pulmoniq; confert,
Dccodum huiusherbæpotum,expclh’t malos humorcs,facileni reddit anhelitum.Singulis diebus in dbo fumpta, general Melan-choliam,quod amp;nbsp;laducafacit,
Quicunq; graues dolores dorfi amp;nbsp;aluum conftipatam habuerit, hoc olus edat, amp;nbsp;decodum eius bibat, abfq; dubio opem prxftat,
DE SQVILLA.
NOMENCLATVRAE,
SxvMte,
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Z 1 v Scylla, v gt;nbsp;i .
® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. uSquilla,
; Cepemarinum, iErbjwibet Uleecswibct
ANNOTATIO IN SQVILLAM,
QqvILLAM iam omnes officinæ Varronisexcmplo uocant, ‘^'' quæ ab antiquioribus medicis Scylla dicitur,Duo autem ScylI« generafunt,mafculus albis folqs, fcemina nigris. Viuax cft Scylla ufpote quæ penßlis diuuitam prorogatepoflit. Quiequid Scyllæ fucrit inditum, utTheophraftus fcribit, facilius germinat,amp; ede,, nus glifcit, frudus condendos feruat,præfertim punira mala pédicule» prius exempte,florcre ter dicitur, fingulis floribus finoulas fe-mentes denunciantibus. Ante portas domorum fata ueneheiorum noxam arcet,
DESCRIPTIO,
Squilla folqs cftgladiolo fimihbus, radici eius adhæret magnus bulbus,undeparatur acetum Squillicicum, Gaudet pratis.
TE MP ER AM E NT VM,
M agnam habet uim c aie faciendi. In medicina ca non utimur, nifi prius tofta aut elixa fit, nam imparata,amp; abfq; additamento ni.
mium opc
-ocr page 577-SIMPLICIB* MEDIC/- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27$
mîum operatur, Calida S^ßcca eft in fecundo Ofd/nc Gaknus inquit: Scyllaadmodum incidcntem facultatem obtinét, nontax men admodum calidam, fed fecundum hóe cam quifpiahi fecundi ordmiscenfeat excalfaóentium. Praeftatautem autaffam, autdk xam fumere: fic enim uirium eiusuehementiaexoluitUr» Dum tor-retur, piftorio opere aut argilla circumlita in furnum ronrjeitur^ uel ignitis tineribus obruitur^fic enim rede crematur^finito earn ab unde torreri^ahoqui graui periculo fumeretur»
VIRES AG IVVAMENTA,
Squilla oleum in fe continet, quod nigrum eft*
Hoc oleum cum melle temperatum, 00 glabrae Cuti illitum, facit . renafei crines»
Acetum Squilliticum prodeft contra difficultatem anhelitus,8^ contra antiquam tuffim. In ore û illud retineatur: fanat malasgin-giuas.
Idem clariorem oculorum aciem Facit. Salutareeftftomachi la.» terumq: doloribus,parum fumptum binis diebus. Sed auidius had ftummomento aliquo extindæ anima: fpeciem præbet.
Squilla multum prodeft contra Apoplexiam, amp;morbumcô-fmtiakm.
InuinocodaS^ bibita,peïlitomnes interiores âffedus corpo-fi ris,amp;: præfertim medetur uitiato amp;nbsp;ardenti iecinori.
Supradido modo parata 8C cum Abfînthio,8c maftiche in aqua amp;nbsp;aceto décoda, amp;nbsp;ex faccharocdulcata, facit ad obftrudionem iecoris ate^ lienis, medetur morbo regio amp;S hydropi, potenter cict urinam,trahitFoeminarum menftrüa, expellitq; fcctum mortuum*
Squilla per nodem in aqua macerata,fi mures inde biberint,mó nuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Additur Scilla, ut Diofcorides inquit, potionibus medic am cn-tÜ^- qua: rarô faciend a fint.
' Daturq; his in quibus urinam eiere uoluerimus.
Facit ad cutem fubcuntes aquas : ciborum in ftomacho inconti-nentiam: 00 ftomacho innatantcs cibos.
Tineas 06 reliqua uentris animalia pellit, ex aceto 6ó melle ium-pta. Lingua: quoq,- recens fubieda,præftat ne hydropici fitim fen riant. Furfures amp;nbsp;ulcéra manantia fanat illita ex oleo coda,item rimas pedum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Pythagoras in limine ianug fufpenfam malorum medicamento-rum introitum pellerc tradit.
Elicit Scilla uetcrinis cupidinem coeundi, nam fi equa marem non patitur, detrita fcillanaturalia eiusliniuntur, qua: res accendit libidinem,
Aa q
-ocr page 578-bE HERBIS, CAETERISQVE
DE AQVA SCYLLAE,
C nbsp;nbsp;nbsp;Acjwa deftiUata ex Squilfa cum cfca quam mures libenter edunig
pemufta,S^ muribus obieda^eos necat qui earn ederunu
DE SQVINANTO.
NOMENCLATVRAE,
• . • 'Schoenantbos, Squinanfum, Iuncusodoracus,rotun-
lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus,
lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€ameln6lt;wlt;
ANNOTATIO IN SCHOEN ANTHON, ^ ^QVINANTVM uulgo à Pharmacopolis dicitur,quod apud Diofcoridemö'Xfl«'05,id eftluncus odoratusappcllatur, Cornelius Celfus luncum rocundum uocat, ut ab angubri différât, cype-ro à Graccis appellate, Nafcitur bic lundis in Lybia, nafcitur in Arabia, nafcitur amp;nbsp;in parte eius queNabathea dicta eft,qui omni* um maximeprobatunEligitorecenten?, ut Diofcoridcsdocet,ruf-D fo ignis colore,copiofo flore denfum, ÔC qui fciffiis purpura: colore aliquo afpiciatur, graeilem, fuauitatc odoris, qualis in refis fenti-tur cummanibusteritur,oIentem,Sif feruidæ in lingua mordaena-tis cuiufdam, Noftri Pharmacopalæ Venetias pctentcs,fcrc in hoc lunco decipiuntur, amp;nbsp;feftucas quafdam paluftrislunci prolunco odorato emunt, Vulgusluncum odoracum paftumCamcIorum uocat,utRueniusindicat,' 1
DESCRI P TIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iï
Squinantum caulibus flonbufq; eft gracilibus, nafcitur in qui. ' bufdam infulis in pratis ut Spica nardi,iucundu præbens odorém-TEMPERAMENTVM, ...» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fî
Calefacit'atq; deficcat in primo ordine, durât decern annis,'
VIRES AG IVVAMENTA,
Flores opitulantur fanguincm excreantibus, maxime^-, lumbig medetur.
Radix datur contra cutem (ubeuntes aquas amp;nbsp;conuulfa cum pas ripiperis pondéré,
Oleum Squinanti,mcdetur feabiofæ cuti illitum,
Herba ipfa conducit Romacho, ÔC fluenti aluogt; fumpta cum aquamulfa.
Flores
-ocr page 579-K SIMPLICIB, MEDIC, - nbsp;nbsp;nbsp;279
Flores dus ualde aftringunt,unde fluAïonibus fanguinis luccur vit Purgant quo^î caput,fi inde lotum fuerit,
Schocnanthonnondebctfolumfujmî,fcd cum additamento ^ f^alqs radicibus ucl fpeckbus conducentibus ad cum morbum, cul mederi uoluerimus,
Purgat frigidos bumores cum Polypodio, amp;nbsp;Colocyntbidc permiftum,
Floris culmi amp;nbsp;radias ufus eft, ut inquit Diofcorides, Cit un-nam luncus odoratus rotundus,menfes ducitjnflationes foluït,ca-pinsgrauedines tarnen faa't,amp;f kniter adftringit: frangic preterea, maturat amp;nbsp;aperit. Decodoradias inlîdentibus mulicbrium loco-rum feeminis apte inflammationes fouentur,
DE S T A P HI S A G RI A*
NOMENCLATYRAE,
Staphifagria, Herba PcdicuIanS; Pedicularia. Purgatorium capitis, Pituitaria,
Icup^rAUt, BipmtnB* tVoîffwwrç,
ANNOTATIO IN ST APHIS AGRI AM;
TAPHISAGR IA Romanis Herba Pedicularis amp;nbsp;PL tuitaria didtun CorneliusCelfus uuamTaminamap-pella t. Vocaruntçeam Latini Pituitariam pedicula-remç exuiribus.quas habet: feruorc enim fuo comman ducata multam pituitam trahit, amp;nbsp;erumpentibus è corpore pedi-culisexoleoinundaaduerfatur :faciliscognituherba,ta cemsno tisàDiofeoride deferibitur; Hæc herba Syllæ Didaton maxime fuiffetutilis, quem Phthiriafi confumptum elfe memoriæ prodi-tum,
DESORIPTIO,
Staphifagria folia habet labrufeæ fimilia,caulem nigrum,ièmen inftar ciccris,amp;^ triangulum,foris nigrum,-intus candidum, a cri odore,flore fubcæfio,
Aa iq
-ocr page 580-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
TEMPERAMENTVM,
G Calefacitatq; defîccat in tertio ordine, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#
VIRES AC IVVAMENTA,
Semen in ore rctentum plurimam trahit ex capite pitiiitam,pro deft fumptum contra turn ore m, amp;nbsp;præcipuèxontra hydropem.
Eiusgrana quindecim in aqua mulfa fumpta, noxioshumores uomitionibuspurgabunt:fpatientur tarnen qui biberunt.
Ekcftuanumex Staphifagriaconducit admorbum comitialem, tollit fcabiem quæ Icpræ fpccicm repræftntat,mouet menfes mulie rum. Hoc autem modo conficitur: Accipe Staphifagria?ftmilL bram,8ó in aqua bene coquito, deinde fernen ad pultis modu con-tundito,libraq; facchari adraifta, feminifq; decode ilkd tempera-to.Hoc ad ieprampropenfis medctur,confumitq; malos humores. Staphifagria in aceto clixa, oreq,- inde colluto dentium dolori-bus m edetur.deftilla dones in gingiuas reprim it,
Grana eius trira, ut Diofcoridesinquit, contra pediculationcs, pruritus Scfcabies ex oleo utiliter inunguntur, amp;nbsp;faciliusid præ* ftant sdmiftafandaracha.Medentur oris ulceribus admifto melle, Ip(a quoq; herba lemen00 radix uiridis contufa uel ficcata,in puluerem contrita, amp;nbsp;cum oleo ad unguend modum temperata» pdlit Sf necat pediculos ac lend es.
Radix in aqua elixa uel in lixiuio idem præftat^ü inde laueris«
S TIC H A S,
NOMENGLATYRAÏ*
Xt»X«s»
S tachas, Sdehas.
Stichados citrinum*
3^ettt blâmât.
Uîott€n2^v««^
ANNO.
-ocr page 581-SIMPLICIB, MEDIC4 y ISO
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTATIO IN STOECHADA.
^TOE C H AS nafdtur in Galliacregione MaHiIi^' in mfulisqug ^Stccchades nominantur,unde 06 nomen inuemt,ut Dioicorides inquit.Hanc hodie uocantimpendSdcados citrinum,nanq;frutex oftenditur furculofus,odoratus,ramulis exilibus,folio hyfTopfgu-ftu amaro,femine minuto, capitulisluteolisex con colonbus flofcu lis compadis^quare citrinum uocarunt.Euridus Cordus putat eam berbam, quæ hodieStcechas citrinadidacft,66abHerbari)suul-go Xembl^mm 06 Vlotten ^raut didtuf-,enè amaranthum Galc-ni, Diofcoridis üeróHeliochryfos,66quódifti Herbarq multum abcrrent,qui eam cumSeripbio, id eft manno abfînthio falfô com mifcent. Nee multum refen S toeebas ud Stiebas quis legat,utr oque enimmodo fcriptuminuenias: pluribu«Iocis eam iara nafei,Anto nius Mufa feribi t»
DESCRIPTION '
Stocebashirfudseft caiilibusÔ6folns candidis86 acutis,flonbus citrinis S6 mulds in caule» Gaudet^ folo harenofojhabetq; fernen inftar Abrotani«
TEMPERAMENTVM, Calefadt atq; deficcat in tertio ordine.
VIRES AG IWAMENTA»
6 nbsp;nbsp;nbsp;Stoechas n:ahducata,noxia cft ftomaebó, uentris lumbncos ne-i cations adhibita magisoperatur quam fernen lumbrieorum»
Pecora quæ ex ea pafcuntur,citó iaginantur.In Manilia,ut Ver gilius Marcellus feribit, Stoechas mulieribus in quoddiano ufu cft; liquidem incenfæ Stichadis fuffitu, à par tu ftatim adhuc confirmant præteriti puerperqlaxamenta, omnemq; corporis infirmita-tem. Facit decorum dus,in quit Diofcondcs,quemadmodum 86 Hiftopbadpedorismala» Mifceturantidotisudliter. Laxatpre .tcrea,cxtenuat,abftergit:86 exta omnia, omnemq; corp^isbabL turn confirmât,
. ’-^.^ Sequunturnomendaturæ Herbarum acfimplb t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum à Litten T, incipientium.
DE TAMARIND 0.
NOMNCL ATVRAE-
Tamar Indus, Oxypbeeni* cum. Dady li Indicia
^m (Aitre ƒr»cbt m ber 2(p0tecfert. Ï?^cryUn AWpJn^ûrt. Aa «ij
-ocr page 582-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
ANNOTATIO IN TAMARINDVM»
A M A RIN D V M, ut Aucrrois teftatur,amp; ciusuireslb-^^ trabes nobis tradiderunt. Non inuenitur c iictcribus qui de hoc frudu quicquam memoriæ prodidcrit» RudliusfcribitTamarindum dTe frudülylueftrispaL mæ quæ Oxyphcem'x ab Aduano dkitur,hæc fronde faligna ui-ret, porno pruni, offe duro, nucleo intus exili, carne foris copiofa, colore c nigro in luteum languefcente.Recentioribus huius frudus magni seftimatur, quem à faporis acrimonia Oxyphcenicum nomi narunt: plurimum in India nafcitur, unde ad nos frequens mitti-tur,hinc Tamar Indumfua lingua, quafipalmulam Indicam,nego ciatores nominant«
DESCRIPTION
Tamarindus nafcitur in Cæfaria,folia habet falici fimilia»
Hiefruduseftrotundus, intus multum mcdullæ continensad Cafliæ hftulæ ßmilitudinem« Ea medulla colorem obtinet crod,0^ mcUisduIcedinem«
TEMPERAMENTVM»
Réfrigérât 8^ exiccat in fecundo ordine»
VIRES AC IWAMENTAn
Tamarindi expellunt Choleram,amp; fedant uornitionem, fadunt quoqj ad pruritum cutis« Confortant cor, bonumq,- créant fan-guinem« Contra morbillos qui pueris funt periculofi : decoque T amarindos, Iuïubas,Dadylos equali pondéré c urn iufculo kntt-um,id decodum bibitum ipfis opitulatur»
Oxyphcenicum,ut Aduarius fcriptum reliquit, abfceffu fecundo réfrigérât amp;nbsp;humedat, flauæ bib's impetus nihil æque domat. Arquatis auxiliatur,fitim reftinguit,doloribus capitis remédio eH, noxioshumoresquiinuentre coierunt deceit, appetentiam inuitat, cibi faftidium abigit: naulèas 8^ uomitiones, ( ut eft Oribafius autor) fedat: fyderationem,infaniam, acfuroremmulcet, Tertia-nisfebribus cum Rheo 8ó Caflia nigra prorfus cliberat, ardentibus quoo; ac incandefcentibus medetur, laterum inflammationibus cum Menta amp;nbsp;Apio potum auxib'atur:dandi modus uncia;
DE T A M A R I S C O.
NOMENCLATVRAE.
Tamarifcus« Myrice, Tamarix, po:(ï. Omanjebbaum» ^wtfd}€n. ^^^^j^f^Q
-ocr page 583-SIMPLICIB, MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZSi
ANNOTATIO IN TAMARISCVM.
| AMARISCVS arhufculaeft quæ Diofcoridi,Sfalqs GtX^ *** cisMyrkedicitur,ut Verg, Marcellus, 8ó Rudlius fenbunU A Columella Tamarix dicitur.Nafcitur prope paludes 06 ftagnan-tibus aquis : fruélum fert quemadmodum amp;nbsp;florem concredone lua mukofum,folia producit Sabinæ fimilia. Duo eins énumérant genera, Sylueftrem omnino ftcrilem, frudiferam alteram quæ in -Ægypto proceriffîmasæquat arbores, frudumq; producit mftar gallæ, in quo fernen guftu afperum, eiufdem effedus cuius galJa. Sues, ut Columella fcribit,dumdulccdinem pabuli confedantur, ( eft enim infatiabile pecus) fupra modum jftatc fplenisincrement to laborant; Cui fuccurritur,fi fabricentur canales alueiuc Tama-ricis c trunco,repleancurq; aqua, 06 deinde fitientibus admouean-tur, quippelignifuccus medicabilis, epotus inteftinum compefcit tumorem : falluntur qui Myricon interpretantur frudcem illum quem Germani ^cybertuocandé cuius floribus apes Md confi-. dunt,nam is frutex Erice à Diofconde dicitur, ut Cordus amp;nbsp;Anto nius Mufa teftantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TEMPERAMENTVM.
Tamarifcus eft calidæamp;ficcæ naturae, Æginetainqilit,Tama-fixincidit extergit^;, itaut manifeftenon ficcet,{cd aftridionem quoc^ nonnullam obtineat. Qua de caufa dccodum ipGus potum, lienes adiuuat, item dentium doloribus, frudus autem 86 cortex ipfius galîç uirrute proximus eft;cinis arboris uehementius exiccat*
Tamarix faduafylueftri figura fimiliseft,frudum tantu habent diftimilcm 86 difcretum. Satiua habet rotundum frudum.Sylue-ftris uero oblongum, qui natura diftbluit indurationem iecoris at. quelienis:frudus 06 radix qfdem uiribu spolient,
VIRES AC IVVAMENTA,
Vinum in quo Tamarifcus eft decodus, facit ad iecoris lienif^ oppilationem,maxiïrtèkit urinam,fubucnit ftranguriæ.
Folia inuino coquuntur ;potumq; corum decodum lienis tu, morem minuit.
Ex ligno Tamarifciformantur calices, ex quibus ualde falutarc eft bibere contra dolores 86 affedus, qui ex atra bile procreantur»
Exradiceeiusfibibatur,tumtollit omnem immundiciam cor.. poris tam intus quam foris,
Exbqeninoosfi colluatur, fedat omnem dolorem dentium 86 gingiuarutn,
Daturfanguinem refjeientibus cortex trims, 86 contra profit Iiia fceminarum,codiacis quoq;,
De Aqua
-ocr page 584-DE HERBIS, CAETERISQVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE AQ.VA TAMARISCL
Tempus diftillationicius conuenienseR^utcortexè ligneabra* fus,amp;^ folia decerpta atq; concifa in medio Mai) diftiHentur«
AquaTamarifeimane, mendie, amp;nbsp;uefpen fingulisuicibustriu bus uneqs pota, prodeft contra cakulum renumamp;ueGeæ, contra obRrudionem 00 indurationcm licnis* «
Principalis aqua contra puftulasôô afièdus lienis, mundificat fanguinem.
Prædido modo bibita, prodeR contra graïua amp;nbsp;borrenda font nia.
ProdeR bibita contra, paralyiim, 06 omnes interiores affedus, medetur pulmonum uitijs, aperit oppilationem iecinoriSjCorrobo rat atq; confirmât licnenj.
DE TANACETOgt;
NOMENCLATVRAe
Tanacetum# Athanafia.
Apium ruRicum^
ArtemißadomeRica«
Känfam« XDwrmpmetfï
ANNO-
SIMPLICIB. MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2$^
Ä • ANNOTATIO IN TANACETVM.
j ANACETVM herbamuulgarem,pofterioresmediciomnes Apium rufticum,Matricariam mediam, Artemifiam domefti. cam,amp; Herbam S. Mariæ appellant, ut Ottho Brunsfelfius autor cft. Germanieæ ^eyttfi^VH/WutmtraUt/^AUrcnepff» Quidagt;m contendunt earn apud Diofcoridem effe Athanafiam amp;nbsp;Ambrofi-arn, quod Verg. Marcellus omnino refellit, Ruellius fcribitTana-cetum efle tertiam fpecicm Artemifiae.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESGRIPTIO.
Tanacctiim folia habet minuta,amp; fernen ad focniculi ferèfigiu ram,caulem cxcelfura,in cuius fummo multilutei funt flores,in qui-bus minuturn amp;nbsp;luteum fernen eft.Gaudet nafei inlocisalrtoribus, amp;nbsp;mediterraneis,amp; in finibus pratorum.
TEMPERAMENTVM.
Calefacit atq; deficcat natura in primo ordine, VIRES AC IVVAMENTA.
Herba ipfa atq; fernen profunt contra calculum,8^ preferdm me deturftillicidourinæ.
Contra quafeunq; febres,accipe fuccu Tanaceti cum aqua plan-. taginispondcreduarumdrachmarum.
B nbsp;nbsp;nbsp;Radix coda cum oleo oliuarum, amp;nbsp;paralyticis membris illita,quot;
opitulatur.
Eadem eu melle fumpta omnibus paralyticis membris prodeft.
Qtneunq; febrc conflidatur,fumathancradicem cum oleo rofa-ceo,^ feindeinungat.
Semen eius cum faccharo fumptum, grauidis muIiercuJiscon-ducit.
Herba ipfa ficcata amp;nbsp;in putuerem contrita,amp; pondéré uniusfe-miunciæ in uino fumpta, locos muliebres expurgat.
Cura melle fumpta, facit ad ucntrislumbricos.
In uino coda medetur calcule lumborum ÔC ueficæ.
Ita fumptum mulierum menfes trahit.
Medeturfebri quotidianæ,8ô quartanæ.
Semen ex floribus, infantibus cum uino uel ladc propinatum, pellitlumbricos.
Facit Tanacetum ad ueficæ dolorem, amp;nbsp;dranguriam Ô^calcu-lum fucco dato ex uino drach.fj.
Tritura cum oleo, neruorum dolorem,amp; tumorem pedummiri hcc lanat,fi ex eo illinantur.
Tofta cum axungia amp;nbsp;aceto, coxarum dolori medicaturjigata ufq: ad tertium diem.
Vt infan.
-ocr page 586-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
Vt infantem hilariorcm facias,fufFumiga Tanacctum, 86 omnes Gmul incurfiones malorum auertet.
DE AQ.VA TANACETL
Tanaceto florente folia exfloribus deccrpta ^ concifa, indicé bus canicukribusdiftillantur.
Aqua Tanaceti per fpacium unius menfis, mane ac uefperifingu lis uicibusduabusaut tribus uneps pota,n?aximc prodeft calculo«' Eadem cum uino fumpta,ciet urinam,amp; calcul urn repcllit.
Per quatuor dies mane ac uefperi fingulis uicibus adirj.uncias pota,lumbricos expeUit è corpore.
DE TAXO BARBAT O.
NOMENCLATVRAE.
Taxus Barbatus, V erbafcum. Candelaria, Candela régis, Lanaria,
Xunigöfer^, WulFraut
Kerken fraut.
ANNOTATIO IN TAXVM BARBATVM,
HAXVS Barbatus ab officinis uocatur, ea herbaquam Diofcorides, à Latinis Verbafcum, 06 à Graecis Phlomos appellari fcribit, à quibus 86 Lychnitis dicitur, quodad lucernarum ufum effe uidcatur, unde 86 apud nos uulgd Candelaria uocatur.Qiiidam enim hac herba pice parumper ilhta pro lucerna utuntur nodurnis temporibus, Lanaria quoq; ab alps dicitur, propter moUitiem ta dus. Apuleius V erbafcum pro Enula Campanapofuifleuidetur, nam 86foliis 86 floribus Enula Cam^
panacumTaxo Barbato,magnam habet fimilitudinem.Radixau» tem Enulæ Cainpanæ acrior magifep cfficax ad uaria incommoda pellenda. Duo autem genera funt Verbafci. Alterum folio candi-do,alterum nigro, Candidum rurfus in marem 86 foeminam dige-riturdoe-
-ocr page 587-SIMPLICIB» MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S|
riturîfoemînæfoliabrafncæ,multohirfutiora, latiora 8ócandida* caulis eins cubitalis 8C amplior,candidus ac kniter pilofus, flore aL bo amp;nbsp;iubpallido, fernen nigrum, radix Ionga,acerba, craffitudine digitali,nafcitur in campcftribus,mari folia candicant,fed longiu-feula funt,amp; anguftiora quàm fœminæ, caulis quoqj tenuior, DESCRIPTION
* ' Taxus Barbatus eft herba procera ad lanei panni modum tadu mollis amp;hirfuta, caule excelfo 8^ quadrato,in fummitate floribus lutcis,feminc duro^Radix intra terram eft lignofa.
' TEMPERAMENTVM»
Hæc berba frigidæ ôC ficcæ eftnaturæ. Ægmeta inquit,Vcrba fei genera plura funt, cæterum folia omnium ficcantem, amp;nbsp;medio-criter adftricfloriam uim referunt,præcipuê eius quod aurei coloris cft,ó^ acerbum,fluidis conferunt afFedibusN
VIRES AC ÏVVAMENTA.
Vtuis eft hæc herba, ut alqs herbis amp;nbsp;oleribus additis coquatur cum carnibus:taÏi modo comefta,omnes cordis ægritudines tollic. Contra raucedinem gutturis, ÔC contra pedtus oppictum craff s humoribus,Accipc Taxi barbad,foeniculi, 06 dulcis radicis Angular urn æquak pôndus,caq; in aqua feuuino décoda, linteolo per. coîa,faccharumq; admifee, hoc bibitum remedium præftat»
Hæc herba contufa,Ôlt;^ in puluerem cremata, ac uulneribus in-fperfa,erodit gangraenam»
Natura eifdemuiribus pollet,quibus Ariftolochialonga,8c prC lcr tim pul uis illius.
Succus eiustribus uicibus, femper una hora ante acceffionem* potui datus,febrem pellit quartanam»
Idem cum pyrethro permiftus,oreq; inde colluto, prodeft con-’ tra dolorem dentium.
Folia eius cum aceto temperata, Só ambuftis impoAta, curant.
Flores Verbafei cum plantaginis femine uel herba codi, curant fluxum hemorrhoidum, A imponantur,
Herba atq; radix in aqua décoda 00 impo Ata, fedant tumorem. , Cum uino amp;nbsp;meUe elixa, 6C ukeribus alijfqj malis impoAta,ea curat»
In aqua elixa imponitur contra idum Scorpionis.
V erbafcum priuatim medetur tonflUis.
Ad lateris 00 pedoris dolores ex aqua cumrutabibitur. Panos fanat cum fuaradicetufum,umo alperlum, 86 ita cinere calfadum, ut imponatur calidum.
Omnibus pedoris uitqs, tulR, ^ purulenta excreantibus tribus obulis bibitur Verbafcum, cuiflosaureus»
-ocr page 588-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
^ nbsp;nbsp;Tanta ins Bufe eft,ut îumentis non tuflîentibus modo,fcdilia tra
hen.iâ»usauxilietur po tu,
Sem n ex uino decorum 06 contritum, luxatis medetur, tumore m 0lt;^ dolorem tollens.
Ra dicis medulla colly rij tenuitate in fiftulam additur« Folia ex aceto imponuntur in ftruma,
; Semine ac folijs in uino deeoef^is ac tritis omnia corpori infixa ex ' trahuntur* CapiUum tingit cui flos aureus: 06 quocunep abijciatur^ blattas in fe contrahit, Aiunt in folijs eius quam feeminam diximus aridas ficus omnino nonputrefcere,
DE AQVA TAXI BARBATI,
Folia una cum floribus plene maturis à caulc decerpta conuen^ enti dcftillationi adaptantur.
AquaTaxi barbati preciofiffima eft aqua contra quofuistumo-res tam interiores quam exteriores,mane ac uefperi fingubsuicbu^ ad irj.aut iiij, uncias poia,uel duplicatum linteolum in ea intinäum^ liimponatur,
Tali modo fumptafacit ad pulmonê adguttur afcendentem, 85 crefcent:m, Itaquo£|{ conducit contra calidam podagram,in potui fumpta, contra quam nullum melius eft remedium,
Prodeft contra quofeunq; afleélus ex fluxus prodeuntes, per di j0 cm 06 noftem ter,86 fingulisuicibusadiij.unaaspota,Eodem mo^ do fumpta,facit ad tormina inteftinorum,
Conducit eadem ad faciem,quæ uideturquafi lepra fit infeda* fi molk linteolum in ea madefadum ftiperimponatur: fi ff pms hoe feceris,iuuabit,
Medetur ambuftis,fi quam primum duplicatum linteolumirt ca intinctum 86 fuperimpofitum: hoe iterum atq; iterum fadum,a# dorem educitabfq; noxa,
Prodeft ad prurientem fcabiem,fiue humida fuerit flue GccaJitu tcolis in ea madefadis,86 mane,meridie atq^ uefperi impofins,pro^ deftquoc^ etiamfiheryfipelas accefferit,mollilinteoloin eamace» rato,86 malohuicimpofito,
Opitulatur quoq; fi quis diu lippientes oculos habuerit, guttuU Una uel duabus oculis inftillata per duas aut tres hebdomadas^
DE TEREBINTHINAe
NOMENCLATVRAElt;
Tï^giv^öf, Ii^iüv9ivn ^nriv»
Terebinthus. TerebindutMreflj^
CwpWttn, ' ' nbsp;nbsp;' ANNO»
-ocr page 589-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÛ4
* ÀNNOTATIO IN TEREBINTHIN AM, TpEREBINTHIN A cftrefinaquse exTercbintho arbore de-’*• ftillat,quæ expetræàquidem Arabia affertur, ut Diofcorides Indicat, Nafcitur tarnen amp;nbsp;mIudæa,Syrîa,Cypro ÔC Cycladibus infulis :quæ una bonitate alias uincit,magis translucida, Candida, coloreaduitreumamp; cyaneuminclinato, odoreTerebinthi. Ante-cedit autem omnes alias refînas Térebinthina^ùt idem Diofcor,tc-ftatur,
tEMPERAMENTVM,
Terebintbina natura calefacit atqj deficcat, Refînæ omnes,ut Ægiweta docct,càleFaciunt Ô^ defîccant, uerum T erebinthina prin tipatum obtinet,difcutïentisnaturæ,emollientis, tenuis Só abfter-foriæ, atq; feabieni Corrigit, Natura Terebinthinæ in medendo fcontrahereuulnera^pütgare, difcutere colledioties^itcin pedloris uitia,
VIRES AC IVVAMÈNTÀ,
Terebintbina üfurpata prodeft contra malignam tuflïm,Sd præ fertim contra Tabem* Prius autem Cum melk S^iacebaro ad Eek gmatis modum confia debets amp;nbsp;foris pedlori emplaftn' modo im-pon*»
B Eadcmcummelktemperata, Bcmaiignishigrifqpuftulisimpo fita,dolorem inde repellit,óó cito eas emollit.
Omnibus emplaftris quæ parantur ad cakfaciendum corpus, poteft Terebintbina admifcerijicaprgbetungüentistemperaturahi quandam,8ó corpori tanto magis conducit.
Terebintbina ignitis carbonibusimpofita^ facit ad Tenefmum, 11 iuffitus inde excipiatur*
Idem fufFitus mulieribus prodeft ad uuluæ procidentiam, fi ab inferiore parte excipiatur: à fuperiore parte naribus fî excipiatur^ facit ad uuluæ præcipitationem,
Vrinam exigit Terebintbina, üt Diofcorides docet, eruda con-coquit,uentrem emoUit, palpebrarum pilos inComodos replicat, lepris illinitur cum nitro,ærugine, atramento futorio, Vtilifïima auribus faniofis cum oko atq; melk,item pruritm genitaliumdatc-rum dolores finit per fe inunda Sc impofita,
DE TERENÏABIN»
NOMENCtATVRAE,
Tereniabin. Melroris, Manna,
óom'ntAn?.
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bb ij
1
-ocr page 590-DE HEREIS, CAETERISQ,VE
ANNOTATIO IN TERENIABIN»
C ^^E R E N l A BIN Arabes deferibunt effe rorem de cœlo Cadells “** tem,qui lupra lapides amp;nbsp;fupra t^rram coagulatur,amp; granuJó-(omelii limilisefficitur, A Lat nisAlelrorisleurofcidummeld 1gt; citur. bit autem illud quod à Barbaris manna dicitur* Venit hoc ex acre, Vergiliarum exoi tu,ut Plinius in mellis ciculo docet,uel ly_ dere Syrio Iplendente, fublucanis temporibus, hue ilk fit coclifu-dor,fine fiderum faliua, fiue purgantiskaërisfuccus,fiueaquæ fit liquor,fiue naturae, quum prima aurora loeis quibus prouenire fo let, foliaarborum herbarumq; melle rofcida inueniuntur, amp;nbsp;fi qui !matutino fub diuo fuere,un(ftas hoc liquore ueltes, capillumq con cretum fentiunt. Hoc tanquam ros è codo cadens,dum uenit,obuio terræ halitu concrefcens,in mellitosgrumos coit, qui herbis,arbo-ribus 06 lapidibus interd urn inuenitur hærere. Mei iylueftre etiam à Suida didtur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
DESCRIPTIO*
Tereniabinros eft è cœlo décidons, amp;granofo melh’fimih's# TEM PER AM ENTVM,
Habet uirtutem emolliendi,óó pedtori humiditatem praebendf, 3c præfertim conducit illis, qui abundant malo, amp;nbsp;minus natural caloregt;
VIRES AC IVVAMENTA,
D nbsp;nbsp;Tereniabin quod albicans Sc recens eft,bonitate antccelliu
■ Tollit tumorem ex ardentibus febribus exortum, fumptucuM fuccofœniculû
Ita quoep fumptum fedattuffim.
Cum paruis unis palps fumptum fed at fitim, ealorem febrilem cum aqua Endiuiæ fumptum tollit.
' Huie Mannæ, ut Ruellius indicat, recentiorcs medici eandem quam caflîæ nigræ uim tribuunt : fed maiorimodo fumi debet,fi aluum ciere placet, namep flauam bilem fimplici rationepeUit,
DE THAPSIA.
NOMENCLATVRAE* r
Thapfia* Ferulago*
Wilber ^urbit
ANNOTATIO IN THAPSIAM.
^T^H A P SIA M alq Hypopion,Romani Ferulaginem, aliqufFû^ r^am fylueftrem uocant,ut Diofcor.inq uit, Dicitur autem Thapfia,
-ocr page 591-SIMPLICIP, MEDIC,- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23^
A Tfiapfia,quoniam in Thapfo infula Una ex Spoi adibuspotiffimum prouenit. In totum porro natura ferulæ Thapfia eft, caule tarnen graciliore, foeniculi folqs, in cacumine fingulis ramulis umbellas anethofimilesferens,amp;fupereas luteos flores, fernen latiufculum qualein ferula, duntaxat exilius, radice magna, interius candida, n^ro cortice^Nulli fruticum leuitas maior eft,ob id geftata facilius baculorum ufum ièneduti præbet. Tria ex bac colligcnda fiine,liquor qui per abfciflónem corticis emanat, fuccus qui ex contufa radice exprimitur, amp;nbsp;in picato craffo fidili in fok ficcatur. Radix quoq; ièparatim eft colIigenda.Rationem eolligendi fucci amp;nbsp;liquo ris docuit Diofcorides, Nero Caefar daritatem ei dedit,nodurnis graffationibus conuerberatam faciem illinens cum thure ceraq*, fequenti die contra famam,cutem fynceram circumferens.Thaplia uulgo uocatur SylueftreTurbit.
DESGRIPTIO,
Thapfia planta eft folia foeniculi fimilia Habens,in iummitate ra* mulorum umbeUam Habens inftar Anethi, flores albos, kmen latum ad kuiftici fimilitudinem.
Radix intus candida,amp; foris nigra atq; craifa, cortice ueftita,S^ acris,
TEMPERAMENTVM,
- Hæc nimium caicfacit, parumq; humiditatis in ie contin et* Thapfia,ut Æginetainquit, acris eft, amp;nbsp;uaknter cu humiditate cakfacit: ex alto igitur trahit fnfignitcr,attradumq, eadê difcutit* VIRES AC IVVAMENTA*
- Purgandi uim Habet radicis cortex, fuccus amp;nbsp;liquor, in quem ufum bibitur cum mulfa aqua, purgatq; tali modo bikm per fupe-riora 06 inferiora. Huius radicis pondus ultra tres obulos iumi non debet:quicunq; plus fumpferit,ei mortem inferret,
VNGVENTVM CONTRA LEPRAM,
' AccipcThapfiæ, albi 8^ nigri Elkbori, Sinapis, nigella*, pyre* tbri, fingulorum drachmam,Euphorbi},Scammonri,Sandaracaï Cngulorum xiirj, granorum hordei pondus,Cofti,CoIocy nthides, Rutæ,Maiîdragoræ, Staphifagriæ,Salis nitri,fingulorum ferupu lum femis, hæc omnia in puluercm radada, amp;nbsp;cum aceto tempera, ta,quancunq; lepram repellunt c corporc,cuce inde Iota,
Hæcherbacumparalyfîherbain uinoelixa,amp;podagræimpo-ifita,fedat dolorem,
Succus Thapfiæ contra defluuia capilli, utiliter inungitur,expkt enim capillos,
DET I L I At
Bb iq
-ocr page 592-DE HERBIS, C AETÈRISCiVE
NOMENCLATVRAE,
çtJ^vimet
Tflia, ^mb^nbaum«
ANNOTATIO IN TlLIAM,
•su ILIA à Grid’s lt;?«ÄvfMcdicitur,arbor eft folio hedcracco, molh'orc,8c in angulum acutiorem rotundiore amp;nbsp;prolixi ore, amp;nbsp;in orbem lente crifpoatq; fcrrato, florc tantifper dum calyculo continetur bcrbaceo:ubi emerfitflauo;fru
lt;ftus magnitudine fabæ,fîmilis acinis bederæ, in quo fernen præte^ nue,quantum atripheis, omnibus animalibus ingratum,cum folio rum pabulo maxima ducantur» Duo Till æ gen era The op hraftus, p man's amp;nbsp;fœminæ appellatione diftinxit. Matcries man fenticofa, dura, nodofa, ruftior, amp;nbsp;odoratior : cortex craflior, ac detraftus ftatim inflexibilis, fine femine,fine flore.Craflior fœminæ arbor amp;nbsp;materies Candida eft,atq; præceJIcns. Mirumq; in hac arborc,fru. elum â nullo animalium attingi, foliorum corticifq,fuccum dulcem clfcjinter corticem amp;nbsp;lignum tenues tunicas multiplici membrana, è quibus uincula Tiliæ uocantur, tenuiflimum earum philyræ, coronarum lemnifcis célébrés, antiquorum^; honore, Montes Si ualles diligit Tilia,fed plus montibusgaudet aquofis,
VIRES AG IWAMENTA.
, Tiliæ arboris folia,ut Ægineta inquit, fylueftrioleæ fimiliter a-ftringunt, quibus commanducatis, ons ulcera iuuantur, eommq; decodo colluuntur : quod etiam potu Si urinam Si menfes trahit» Multi corticem commanducatum uulneribus putant utilifli-mum: folia trita afperfa pedum tumori.
Humor è medulla caftratæ arboris effluens capiUum reddit capi tiillitus,defluentemq; continet,
DE AQ_VA EX FLORIBVS TILIARVM. diftillata,
Hæc aqua quafeunque maculas faciei abftergit, Cindelaucfur fades.
-ocr page 593-SIMPLICIB, MEDIC4 lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^6
facies,ut autor eft Hienonymus Herbarius^Facit ad tremörem cordis in potu fumpta,
Medetur morbo comidali, mane Si uefpen duabusuncijsbi-
Prodeft ad Iliacam tab modo fumpta*
Veiperioculisindita, indudteis darnatem. Tribus unci)s,mane ac uefpen pota,medetur calculo;
Eodem modo bibita conduce ad tumores, amp;nbsp;quofcun^ malos humores ex corpore edudu
DE TITHYMALO-
NOMENCLATVRAE.
ANNOTATIO IN TÏTMYMAtVM^
ITHYM ALVM 00 Tithymalus penultima produ-da,Meconion à quibufdam uocatur : noftri laducam appellant caprinam marinamq;:aliquiladanam,quia ScGraedgaladidanuncupare foleant, ut Hermolaus Barbarus teftatur,ladeTithymaIi inferipto corpore cuminaruerlt, ficinis infpergatur, narrant apparere literas, Sóita
quidam adultéras alloqui maluere,quam codicillis, Vfus iam 06 in caftra 8lt; obfefTas urbes tranfrjt, Titiwmaligencra numero feptem apud Diofconfunt,Primus mas eft,Characiaf^- quafi uallaris dici-tur, Secundus fcemina,aut à my rti foliorum figura myrtites uocat, Bb iiq
-ocr page 594-DE HERBIS, CAETERÎSlt;1VE
C Tertius paralius, id eft maritimus dkitun Quartps helioftopós» id eft foIifequus.Qiuntus à Cupreffi fimilitudine cypariftias.Sextus a ramorum copia, ÄS quod fere arborefeit, denroides. Septihius â latitudine foliorum platyphyllos, id eft latifolius dicitun nbsp;nbsp;nbsp;j j
DESCRIPTION nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;0
Tithymaluscrefcitin altitudinem radice crafta at^; afpera» In cacumine herbæ noduliad rutæ formam pendent, amp;aliquanto inaioreSjinquibusftmeneftN nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TEMPER AMENTYMn
Natura amp;S uis ei eft,quam omnes herbæ ladariæ poffîdent, calc facere fcilicetamp;deficcarein quartogradu, qua facultate plusalijs pollet,Expellitfortiter fuperfluum Phlegma atlt;^ Cholcram*
Tithymaliomnesè quarto calcfacientium ordinefunt,acrimob. niæ 8^ ualidæ amaritudinis participes,utÆgineta tra dit,
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVYAMENTA.
Fernen quod in nodulis iftis continetur,fortitcr euacuat tarn per fuperiora quam inferiora,fimiliter 8^ ladeus einsliquor.
p Folqs in cacumine defradis lacleus liquor in uitreum uafculum inde excipitur,quitantam uim habet,ut integram cutem poflitero dere,^ itainflammare,utaqua Solani alijfç aquis refrigerantibus oporteat inflammatiönem fedare. Hie ladieus liquor durât duo« busannis,quo non uti licet nifi Gummi Arabicoaut Draganto ad. mifto.
EfuIaatq^LaureoIa cafdem cumTithymalo uirespoflident. Radix Tithymali aceto in coda, dentium eroforum dolores ft, nit,ore indecolluto,puftulafq; orisfanat.
L acte us liquor ex Tithymalo uehementiori eft uirtute, citoque fanatcauos dentium,eroditq;gangrænam ex uuln eribus. Idem cum oleo mixtus depilat capiiïum,locum^, glabrum reddit, myrinecias,8i uerrucas tollit, quæ ex fiiperfluo PhIegmateex-oriuntur,
Tollit quo^j minutas acutafq; puftuIasglanduIafQ; inflammatas quæ intra cutem latentia,interdum fuppurarc incipiunt,interdunt queeuanefcunt,fiexeo inungantur:pellit quoq; malam feabiem, hic liquor cum oleo illitus.
Difcutit nigras malignafq; puftulas, quæ Carbunculo Emiles funt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
-ocr page 595-iSIMPLICIB^ MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^ÿ
FiftuIaSidemfunditus curat,inftrumenco fiinfpcrgatur, prædi-€losmorbos fanant omnes laélariæ herbæ, amp;nbsp;prækrtim ladeus inde liquor, præterea tithy malus cas uiribus anteccllit. Folia atq; frudus Tithymali uiribus no adeo pollent,u£ la été us liquor ,00 prg^ cipue ad cuacuandum.
Folia, radix atqj frudus in pifeinam fi cohijciantur, quiamq,* pi-fees inde edunt, ftatim exanimati fluitaut, ita ut manibus prehendi poflïnt,nullamq; noxampilccs inde accipiunt.
Potiofi fiat ex Tithymalo amp;nbsp;radice minor is EfuÏx,par uifep unis paflis, qfq; fimulinaqua in parum aeeti admiftum ficdecodisamp;^ faccharo edulcatis, medetur fcbri quotidianæ, 6^ torminibus inte* Hinorum, Tali modo medetur paralyfi membrorum^
DE AQVA TITHYMALL
Aieiunoduabusuncijsmane pota, quofcunej lumbricostfio-iftacho pellit.
Semen cius contufum 6ó per quatuor dies in acetö maceratum, deinde in Balneo Maria: difiillatur.
Ea aqua fi mane ac ueiperi membra illinantur 8^ fricentur, medetur paralyfi.
De hac aqua fuprâ in Cataputia plura feripta funt.
DE TORMENTILLA^
NOMENGLATVRAË.’
lÉ.7fti^l/Jk9lf^
TormentiUa.
Biftorta.
totmentiU»
XotwurB*
Jblutxvuf^*
ANNO;
DE HERBIS, CAETERISQVE
. ANNOTATIO IN TORMENTILLAM/
C T^ORMENTILL A eft uulgaris Scpredofa herba ad uarios . afFedusfalutans, HancGræciHeptaphyIIon,idcftSeptifoH-am dicunt» Dehac herba ctïâ oritur difeeptatio. Namrecentiorcs medici, ut clariflimus uir Joannes Manardus, airjq; plurcs, putant Tormentillam efle uera Pentaphyllon, nihilq,- referre quod feptem habeat folia, quum tarnen in alps regionibus,utputa in Pannonia inueniatur quinq; foIqs.Sunt c contrario nonnuUi qui earn cenfent efle genus Gonfolidæ,uocantq; cam Confolidam rubcam, proptc-reaquod rubeam habet radicem: utcunque tarnen fit,uidentur omnesefFedusa Diofcor, attributi Pentaphyllo, conuenirecum illis quæ neotherici Tormentillæ tribuunU Officinæ etiam Biftor^ tarn cam appellant*
DESCRIPTION
Tormentilla quinquefolio eft fimilis, nifi quod feptem habet fo^ lia, unde 80 Heptaphyllon dicitur :floribus eft lut cis, cuius radix eft rubea amp;nbsp;tortuofa,finiilis Galanga*.
‘TEMPÉRAMENTVM*
Réfrigérât 8ó exiccat in tertio gradu. Eft illimira in adftfingeti do facultas,omnifq; uenenimagiftra«
VIRES AC IVVAMENTA*
P nbsp;nbsp;V irtutem habet confortandi conceptum in focminis,fi ex ca pri*
US in uino décoda,biberint.
Contra düTuriam datur mane amp;nbsp;uefperi cum fucco plantaginis* Radix in aqua pluuiali codafi fuerit, amp;nbsp;uapor inde ab inferiore parte excipiatur,deinde puluis eius cum melle permiftus, Ô6 empla* ftri modo ucntri mulieris impofitus, adiuuat conceptum»
pontra dyfenteriam 00 quemuisfluxum alui, pulueremradicis inuinorubrobibe, 86 præfentaneumeritremediüm«
Eadem radix in puluerem contrita, amp;nbsp;irt uinofumpta, prodeft contra omheuenenum»
Contra febrem Tertianam ex hac radice 8^ herba bibe.
Succus permiftus cum oleö Châmomillino 80 inundus, mitigat dolorem articulortim.
Aqua Tormentillæ cum Tutiain puiuerem contrita permifta^ lippientibus oculis medetur,tutia tarnen prius in aqua röfacea ablti ta erit.
Tormentillairiputucremt’edada,8^ cum aqua Àcetofæbibita# medeturpeftt
Potio contra peftem. Accipe drachmam pulücris T ormentiUæ, Theriacæfemidrachmam, 80 cum aqua Acetoiæ commifce,eiquc qui çeftecorreptüs eft potui dato, Licebit quoïÿ drachmam Boli . ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;armeniad»
-ocr page 597-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^^
^^ trffieni addcrc,quo fiat remedium tanto fortius ad præferuandum Coraueneno»
Omnia interior! membra ex bac radice confortantur atc^ cor-roborantur,fi quis ex ea bibat, uel uinum ex aqua eius niifceat,
NuIIacj: herba pracftantior ad reftringendum fanguinem ex na-ribusuel uulneribus fluentem, ad dyfentcriam nimiumq; fluxum menfiruorum cohibcndum,fi puluis in uino fumatur,óó fuperliget. Gum albumine oui puluis miftus, amp;nbsp;in tegula codusnomitum Cholericumrefrænat,fi talis paftillus contufus pondéré unius drachmae in aqua ßalfami potu detun
Radix atq; ipü herba in uino décoda, pellunt omneuenenum, fimiliterS^peftem^expellunt ante per iudorem, fi iUuddecodum ealidum in potu fumatur»
Ipfa etiam radix cum herba per nodem in uino maccrata,amp;r deinde in BalneoMarise'deftillata^ prcciofamamp; probatamprseftat aquam contra prædidos morbos»
Si quemfrigus inuaferit, Scignoraret quodnam genus mor hi inde eilet oriturum, accipiat drachma pulueris Tormentillæ, cum drachma Theriacæ permifti, amp;nbsp;in prædida aqua TormcntiHa’ fumpta,fe in ledum componat, ufc^ dum fudarc inçipiat, talis ho-^ mo ab omni uenenofo morbo,fiue fit fudor Anglicus,fiue febris,fine pedis, liberatur diuina ope, amp;nbsp;hoc fæpius ueraciter experientia eft compertum,ut Hieronymus Bock docet.
Tormentilia etiam herba eft uulneraria,Só omnibus potionibus iiulncrari]saccommodata,nammundificatatlt;j fanatomniaputri-dauulneraatq;ulcerainuino,uel aqua decoda,fi indelauentun
Herba atc^ radix fimul contufa 8ó impofita.diftbluunt amp;nbsp;repeï-Ïuntquseuis tubera 8^ parotidas, difcutiunt ftrumas, fedant dolorem coxendicis,fanantquamuis manantemfeabiem, 5lt; marifcas, 0^ id genus alios affedus, præfertim fi in aceto décoda imponanc»
DE AQVA TORMENTILLAE»
- Herba ipfa cum tota lubftantia concifa atquc contufa à xv» die Augufti ufep ad viq. diem Septembris diftillatun
Aqua Tormcntillç mane pondéré iq^unciarum â iemno fumpta, prodeft contra omneuenenum»
Contra peftem amp;nbsp;infalubrem aërem eft bonum prgferuatiuum, Peftis autem quando inuafit aliquem, ftatim uena incidenda eft,ut decet,deinde hæc potio propinanda, hoc modo præparata: Aeçû pe aquæ T ormentillæ iii»uncias,Theriacg Venetç drachm3ra,aceti fefqui unciam, quç fimul per mil ta, ci tepida exhibetO, Se in kdum collocato,eumq; fudare finito, acmanuspedefç cum aceto,ruta, abfinthio,at^ fale confricato, poftero die earn potionem iterum ei propinatOjtum reualefcet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eauen^
-ocr page 598-DE HERBIS, CAE TERIS QV'E
C Fadem aqua mane ac uefperi fîngulis ukibus ad tres undas bt bita, facit ad omnia ulcera in homine, fiftit omnem alui fluxum,S^ præfertim dyfentenam»
Supradido modo fumpta,refocillat corpus, confortât cerebru* cor, itomachum, iecur, lienem,totumq; thoracem, fi interdum ui-num ex ca mifceatun
Medetur omnibus febribus eodem modo bibita, corroborât atq; confortât ex diuturna ggritudine reualefcentes#
Conducit uulneribus bibita,atq; fi ex ea lauentur,facit quoeÇ ad omnes affedus oculorum, fingulis nodibus eis inftillata, clarificat enimuifum*
SanatfiftuIasSC Cancrum,fifepius inde lauentur, êchnteolisfi imponatur«
DE TRIFOLIO.
NOMENCbATYRAEà
Trifolium,
^kc» tribut
6^intijci^afkc,
ANNOTATIO IN TRÏ^LÏVM;
RIFOLIVM nomenfuumapudGrgcosamp;Latinosobtinuit â tribus folijs, Herba optima in pratotrifölifeftjUt Herm claus L. ' quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘tl inquit.
-ocr page 599-SIMPLIGIB, 'MEDIC? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S9
induit,prasfagia tempeftatum habet : mhorrcfci't em'm Si fubrigL -tur Contra eas,Sophocles Poëta uenenatum id exiftimat» Serpentes in trifolio nunquamipedantun Brunsfclfius alqq; autores ultra feptem genera trifoliorum enumerant, quæ omnia eiufmodi funt, ut uelintuendo,uelpalpando,hoc nomen Trifoliu merito fibi uen, dirent, luxta Vcrgilq Marcelli opinionem,duo font Trifolqgene,. ra. Commune,Si prarenfe,hoc omnibus notum. Si acutiorisfolfj: alterum quod Græci OxytriphyUon dixerunt,Si hoe menianthos amp;nbsp;afphaltion nocari:fadamq; illi primam appenationem,quód flo rcfuofeindicet,idcnim eauoxhgnificac, Secundamuero cumiam ab Integra ætate dilabi ceeperit, Si bituminis odorem contraxerit, inueniffe, Communis Si pratenfis Trifolij apud Diofcoridem tantum fit mentio,fob loto fylucftri,fed non deferibitur ab co,prop te rea fortaffis quod admodum uulgaris Si omnibus nota fît herba, TEMPER AM ENT VM,
Trifolium cakfacit in primo gradu,
, VIR E SAG r V V A M E N T A,
In aqua decorum Si bibitum,facit ad frigidum ftomachum. Si ad inteftinorum tormina,
Decodumillud morfui alicuius uenenatianimalis linteoloim-pofîtum,tonit inde dolorem, Sylueftre Trifolium crefcitin alti-8 tuchnem, uirgis mul lis, fernen minus habens quam commune Si pratenfe, lUudfernen mulco ealidius atq; effîcaciuseft ipfa herba, Contufum enim Si iniperfom exuiccratomembro uirili,optime auxiliatnr, Hoe fernen elixum Si bibitum in principio hydropis, ftatim auxilium præftat, Codum hoc fernen uaporcq; ab inferiore parte excepto,auxiliatur uuluæ obftrudæ,eam^; expurgat. Pra tenfis Trifolij fernen Si folia in aqua décoda, opitulanturadapo-ftemata mammillarû,dyfcnteriam,ôi aquam intercutem,Quicun-que tertiana febre laborant, bibant ex femme Si herbain liinp dp coda, hyc auxilium præftant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Flores Trifolij in uinocodi atq; bibiti, alba menftruatollunt, calefaciuntq; ftomachum, Omile Trifolium pratenfe in medicina habet uirtutem emolliendi tam intus quam foris,Si flores matuu ri cum femme magis probantur,ut Hieronymus Bock autoreft;
Flores Trifolij cum femine in aqua rnulfa, uel uino decodi,ac in potu fumpti,uel enemate per Cly fteram infufi,cmolliunt in intefti-nis glutinofos Si induratos humores, curant exulcerationem Si f dolorem eorundem, Flores ijdem cum femine in aqua Si oleo co-öi amp;nbsp;applicati,maturant duras glandulas atq,- duraulccra, habet ferc eafdem uires quasfemen focnogræci,uerum non adeo eft in ufo medicinæ. Contra paralyfim Si fpafraum in fpina dorfi, accipe * ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Cc- ”
-ocr page 600-DE HERBIS, CAETERISQVE
flomm TnfoIi},0C herbæ paralyßs,finguloruni Manipul um jerque in uino decodis^pi'nam mde fnca»
DE AQVA TRIFOLIE
Folia amp;nbsp;flores in medio Map diftiUationi gdaptantun
Aqua Trifoh^ mane ac uefperi fingulis uidbus dd ipAindas pota, medetur imbeciilo ftQm»dio,orisfoetorem emendat, fedat alba foe minarum menftrut.
DE TRIFOLIO AOVTO*
NOMNGLATVRAE*
Trifolium acuturt^
©ci^^rpfF^kc»
.-j^^ ANNOTATIO IN TRIFOLIVM ACVTVM.
RIFOLIVM acutum,nafcitur in Sicilia plurimum,uc Scribal 4 r ' nais Largus indicat. Eft autem folps in fpecie amp;nbsp;numérofimL Jifi connmuni Tfnfolio, nifi qUod huius pleniora funt, 60 quafi lanu* qginem qnândam fuperfe babent, èC in extrema parte uelutacule-uut eminentem.Sed huius frutex duorum pedum interdum^aut eti gt;am araphor confpicicur,ôi odorcra grauem emittit, quorum hihd circa pracenie Trifolium inuenitur.
DESCRIPTION
Trifoliurn hocfolijs eft acuos,floribus purpureis,in pratisetiam naftens, sn ;r lt;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
.TEMPER AM ENTVM.
'f : Eft natura calidum amp;nbsp;ficcum in primo gradu, dC ad multa congt; duccns,ÓC præfertim fernen» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES
-ocr page 601-SIMPLICIB, MEDia
290 VIRES AC IVVAMENTA,
A nbsp;nbsp;nbsp;Qui nullam habet; ciborum appetendam, hoc fernen în uino de-
codum,pertresexordine dies uefperi bibat, deinde drachmam Gingibenscontufi cum aceto bibat,etiam tribus uefpcrtims tempo ribus, amp;nbsp;cal ide fe ueftimentis amp;nbsp;ftragulis operiat, ufq; dum fudare incipiat, quiequid mali intra ftomachumeft, per fudoremexpel-htun
DE TRIBVLO MARINO»
NOMENCLATVRAE» Tribuhismarinus. UÏCCC^ïfÏcktt»
ANNOTATIO IN TRIBVEVM»
RIB V L V S marinus,ut lacobusde Manlqs indicat,eft quifert quendam frudtum ad fimilitudinem Câftaneæ : Só propter id multi uocant ipfum Caftaneolum, Alp uocant Cicer imperiale, Hermolaus Barbarus Sc Ruenius,dehocTribüIo ad hunemodum Icribunt,HippocratesgenusTribuli maritimu uocauit, idem cum terreftri, quod minus eft aquatico, quod in fluminibus amp;nbsp;Ragnis nafcitur,cuius nuces rura noftra caftaneasaquatiles uocant.Siqui-dem cubitorum quinum amp;nbsp;ampliusin uado confurgit^ulneo fuper aquas extante folio,longo pediculo,capitulisiubaqua metfis,caulc fc perlumma crafliori, infemegraciliori,qui capillamcntis quibus-dam fpicaceis fruticat, femme atro, duro, nucis fere magnitudine, retufis aculcis aliquot cinRo, cuiusnucleoaccolæ non fecus atque caftane» uefcantur, ex quo etiam in farmammolitoperinopiam annonæ fiant panes/‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • ■ : nbsp;nbsp;.
i DESCRIPTIO, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
‘ /Tïbulï marini funiuntur ad unguentum 'Agrippæ, quod in Phamacopolqs extat, practerea etiam ad mul ca aha unguenta. • tEmperamentvm.’
* ' Calefaciiint 8C extecant in fecund ó or dine, VIRES’AG IWAMENTA,
Succusillorum maxime medetur hydropicis,üentrc ex eo illito, prärtefea etiam alps tumoribus ex frigore exortis,fi inde inungant» f' Hos Tribulos intro fumere rton conuenit,fcd foris adhibiti fa-dubresfurit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
,^ p . nbsp;nbsp;DE TVRBIT.
. r • nbsp;nbsp;nbsp;NOMENCLATVRAE,
Turbit, nbsp;nbsp;nbsp;XEm wctpc Wurzel in ber 2(potecïea
-ocr page 602-DE HEREÎS, CAETERISQVE ANNOTATIO IN TVRBIT.
VRBIT quidnamreueraapud Arabes 86 Pharmaca# P°^3^fi^gt; nemoadhuc etiamex dodiflîmis mediconya '^^^^ ^^^^ demonftrault, nifî ex quadam iufpicionc» Aduanus inter GræcosautorgrauiflîmusinquitTur^ bith à Barbaris uocatum cfTe radicem plantæ quæ à Græcis pityu* fa uocatur, 8^ apud Diofeoridem inter ladarias herbas adnumera* tur, lOud autem, ut Antonius Mufateftatur, eftTurbithMefue, namSerapionisS^ Auicennæ Turbitheft TripoIiuinDiofcoridis# Apud hos duos autoresTurbit cquiuoce ponitur, apud alterum de planta habentelac,8^ foliaferulæ fîmilia:apwd alterû de planta ca^ renteIade,8c foliumIfatidifîmilcgerenth TotdilficultatesSC qui dem inexplicabiles occurrunt medicislunioribus, Arabum auto-rum doäxinamfequentibus:obeorundem autorum non modo à Græcis, fed etiamàfeipfîs difeordantiam, Manardus feribit^e» fidedignis audiuiHè illud Turbith quod in ofticinis nunc paffîm uenditur, ex planta accipi, quæ folio myrti conftat» Confultum igitur,effet ab ufu Turbith prorfus abftinere, quàrn id temerc me* dicinam incognitam ufurpare;
DESCRIPTION
Turbitheft radix Folia Habens ad nafturti)formam,caulem ob-D longum, fiorcm^ qui ter quotidie mutato colore uidetur î manC cnim albct,meridie purpurefcit,uefpere puniceo fit colore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Radix huius herbæ in medicinæ ufu eft,
TEMPERAMENTVM, ^
Calefacit Si deficcat in tertio ordine. Ladeum liquorem præ# bet hæc herba,ut Efula amp;C Tithymalus« Radix Turbith quo recen-tiorfuerit,tanto magis efficaxeft,inueterata enim temperata eft n» tura Jn medicina non debet ufurpari, nifi prius correâafuerit hoc modo,
VIRES AC IWAMENTA,
Corticern radicis deraditô ufque dum albeicat, deinde radicem confiée cum puro oleo amygdalino,permifceriautem debet ante^ quiseautatur,cumGingiDere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-z n
. Ïta fumpta pelht eraltbs humores, eof^ le niter per aluum tua-cuat»Turbit purgat ftomachum,thoracem^ mundificat,Quicunqj fingulis hebdomadibus unam harum radicum fumpferit, non cua-detlcprofus, Quifquisuerôeautitur,â pifeibusSi carne fiulla ab-ftinebit, T urbith cum modi co facchari 8^ Gingiberis fumptum, fubuenit torminibusinteftinorum,podagræ,amp; Chiragræ,
In puluerem redadum 8C nielle temperatum,gangr^nam in uub neribus confumit.
Sequuntur
SIMPLICIB. MEDlCr' Scquuntur nomendaturæ Herbarum à Lite* ra V» inçipientium«
3?»
N o M E N C L A TV R AE.
('s
ANNOTATIO IN VALERIANAM» HALERIANAM maiorparsrecentiorummedicoruni
PhuDiofcoridisefle interpretatur, nonnulliadhucdc eaambigunt, propterea quod Valeriana multo minor cft quam à Diofcoridefuum Phu defcribitur,id alp con tra fic diluunt, dicentes regionis amp;nbsp;mfluentiæ culpam ené, non rei ignorantiam. RueUiusferibit, Valerianam maiorem effePhu Diofcoridis, quæ folio eft olufatri : caule cubitali, interim maiore, kui,in purpura candicante,cauo,geniculato: flore narciflÏ,fèd am-pliufculo, molli,in purpuram albicante, radice digitum minimum craffa, cæterum in obliquum uillofa : capillamentis iunci odorati, autnigriueratrimodo fibrata, quibus color ineft iubflauus, odor iucundus, amp;nbsp;nardi uimrefcrenscum quadam pdorisgrauitate» Hieronymus Bock quoq^ fcribit, hanc effeueram Valerianam,amp; raram effeinuentu,amp; non adeo uulgarem, eamque in hortis feri» . . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cc iq .
-ocr page 604-DBHERÉlK CÀETERISQ.VE
Q AÏteram Vakrianam 06 uulgarem qu^ à Germains uocatur J^A^Cfl wwir^dz Wenbd wur^d/ 2?cnmavlt;^/ fer jkt dfe Serpentanam , SerpiUura maius, quodmftar Scrpilli ferpat. Antonius Mufa in.» quit, cuiamp; Cordus^entitur, quod uulgaris iUa German or urn Valeriana,Diofcoridis PhueiTenon potelt,fed,apud ipfosberba eft ÏJ^enAC^eS^rAUtdida, quafi Theria caria, hanc pro Diofcoridis Phu fumere oportet,non earn qug ab ipfsÂAÎbîiAtt appellatur« Inter tot ambiguitates herbarum,nulla alia reiinquitur uia,ut Leo-nicenus in quodam loco fcribit,quam ut ad fenfum iudicem confu-giamusj ut fi plantam uirentem habere poflimus, cam ipfi difeutia-musZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESCRIPTION
Valeriana crefcit,ut Apium hortenfe,caule oblongo amp;nbsp;alto,at^ concauo,in cacumine habente umbcllam,floribus candidis ruborc permiftis ad origani formam. Radis: eft Candida,cum multis intra terram capiilamentis.Nafcitur in aids fenticetis,
TEMPER AM ENT VJiJ,
Calefecit in tertio ordine,amp; deficcat in principio fecundfRadix 'tantum in medicinæ ufu eft, Phu odorata eft hums herbæradix ut Galen us docet,Nardo uiribus fimilis,fcd tarnen ad plæraq; infir nuor, urinam mouet plus quam auc Indica, aut Syriaca nardus, VIRES AC IVVAMENTA,
Radix V alerianæ elicit fudorem, fi quis ex ea bibat, cictq; urinai Hæc radix ficcata durât tribus annis fyncerisuiribus,coHigenda autemeft in Augufto, nbsp;Valeriana cum albo hclleboro, 8^ farina
Rliginea commifta, necat mures, Çum femine focniculi Só Apq inuino elixa,ualdc mouet urina,adlatcris dolorescfficax eft,menfes det. Antidotum contra uenenum amp;nbsp;peftem. Quidam Valeria-nacradicemcum focniculo,anifo,8^ duldradicedecoquunt,contra tuffim amp;f difficilcm anhclitum, Herba ipfa cum radice uiridis contufa Sgt;C capiti applicata,pelh'tinde dolorem,
Vinum exflonbusuel radice Valerianæ codum, oculisinftilla-tum,eos clarificat,fanat alia uulnera atqueulcera,utfuntmarifcae, autor eft Hieronymus Bock,
DE AQVA VALERIANAE,
Conueniens tempus diftillationiseiuseft,utradjx,herba,amp; caU lis cum tota fubftantia concifa, circa exitum Maq diftillentur.
Aqua Valerianæmane acuefperifingulis uicibus iirj.unerjspo-ta,óó linteolisimpofca, ulccra, tumorefç dolorern adferentcs,ÓC marifcas penit,prodeft etiam contra hemorrhoides,ïinteolisimpo Jïta, Opitulatur eadem bibita,quibus os aliquod fradum eft.
Itemruptisfubuenit. Oculisapplicata,clarificateos.
Facit ad lumbricos puerorum,mane à idunis quantum cochlear capitjbibita» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eademt
-ocr page 605-SIMI^UCIb; MEDIC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^z
Eadem in potu fumpta, prodeft contra uenenum S^peftikn^ fern aerem, fanat recentia att^ antiqua uulncra, dikutit ulccra atq; tpoftemata in corpore,pdlït dolorem coxendicis. t t daros redditoculos bibita,tollit inde dolorem,prouocat fudo-terarturbido uino infufa,illud reddit clarius atq; purius.
Pellit dolorem membrorum cxfrigida intempérie prouenien-|em,membrisexeainiti8-
DE AQ_VA EX RADICIBVS VALERIANAE; . ï D eftillatio hums aquæ fit â xv^die Augufti, ufq; ad viq.diem Se ptembris.
, Hæc aqua bibita medetur ueneno, prodeft^- contra uenenata animaha, ,
* Medetur febri quotidianæ,ante acceffionem vi. unefjs pota.
, Auxiliatur contradoloremUterumin potufumpta, amp;illita,#l-^dinteolisimpofita.
Facit charos atlt;^ concordes, ubi duo ex uno cyacho hac aquana Ibiberint,
- de VERBENA.
NOMENCLATVRAE,
Pe^ffi^wjz.
^r Iïf«J}(ZT(iyr^
Verbena* Verbenaca.
, Periftereon. Columbina.
Crifta GaUinacea*
JfenFrW* 5i«n^gt;»rt.
-ocr page 606-DE HERBIS, GAETERISQVE
lt; : ’ ANNOTATIO IN VERBENAM, *
y/ ERBEN A àGræds Periftereon dicitur, nomen ci inditum à columbis, qui in ea uerfariplurimum gaudeant, idco etiam a nonnulIisColumbina dicitur. Romani etiam criftam gallinaccam cam appcilarunt, quod folia illi ferrata ßnt, quail's in ea auc criRa« tus apex ilk eft» Nobiliffi'ma herba Verbena cft,quæ apud Roma nos in fummo honore habebatur, ut PliniusliKz^, cap, 9» fcribit, uepote qualuftrabant domus Só familiam, qua totales corona. bantur, qua menfa louis adfacrificium 8^ cpulasuerrebacur, qua magi SC fatidiciuaticinabantur;magi circa bancinfaniunt.Haeper unco's impetrarc qua’udin^ febres abigere/amicitiasconciliare, nulbq; non morbo mederi, CoUigi circa cam's ortum debere,itauc ncLuhàautSoI conff5iciàtur;fauïsante 8dmelletefræûïpiamen-. turn dans» Circumferiptam ferto^effodi finiftra manu,Só in fublû me colli,ficcari in umbra feparatim folia,caukm;fadiccm, Aiunt- ' qüe fîâqua fpargatur triclinium,qua maduertt,lactiores conuidus fieri, AdeoVerbenam inueneratione habebant,ucbierabotane, id eft la era herba appellaretur,imô herbas omnes,quæ ad luftratio nem uakbant,aut magiam,aut qhodcunq; aliud fimile facinus,per cxcelIentiam,Verbenacas appeUabant.MulieresItalicæ, ut Antonius Mufaindicat, in fefto naciuitatis diui Ioannis Baptiftæ, amp;: aft fumptionisMariæ,hacherbafc coronant8ó cingunt : putantes co ■ anno à capitis óó dorfi dolore libéras futuras,qui mos ab antiquita-te acceptus eft, Diofcorides duo eius facit genera, redum Só fupi-num,Plinius marem 8c foeminam : mari caules reddendo plures 8C tenues, itemque cubitales 80 angulofos,demum quæcunq; Diofcorides fupinæ, nifi quód rariora'mari folia quàmfœminæ adqeit. Quidam non diftinguunt,fed unum omnino genus tradunt, utrun que genus in planis aquofîs nafcitur, quoniam utraq; cofdemeffè-dushabeat,
'd ESCRIPTIO,
Verbenæ duo funt genera^ Altera floribuseft albis, alterauerd cocruleis, utrac^ habet Folia aîbefeentia, ad Coriandri foliorum fi-guram incifuris diuifa, caulem cubitalem, radicemq; gracikm8^ candidam,gaudetahtiquis areis 8ó eoemiterijs,
’ ' * T É M P E R1M E N T V M,
V traq; uirtutem habet exiccandi,8c uulnera confolidandi«
VIRES AC IWAMENTA»
Prodeft utraq; ad humida manantia^ uulnera,att^ adinuctcra-
taulccra.
Radix
-ocr page 607-SIMPLICIB, MEDIC* ; v Ipj Radix inuinopota,auxiliaturmorbo regio*
Itidem pota,mcdetur fufpinofis,
V erbena contufa atq; cmplaftri modo uulneribus impofita,ca cito exiceat 06 Gnat,
Succus eins in uino fumptus,tollit ucnenum ê corpore*
Vinum in quo radix amp;nbsp;folia fuerint macerata,bibitum,medecut febri tertianæ*
Si drachma foliorum uino indita per quatuor dies rcponatur,amp; poftea os inde conuatur,fanatukcra oris*
Quicuncplaboratfebreterciana, fumât tres radices Verbenae, totidemq; folia, eaque fimul in uinoper nodem macerata, febrem illam breui repellunt, fi prius quam frigus fenferit ægrotus, uinum illud biberit*
Ad eundem modum Quartana febre laborans accipiat iiq^radL ces totidemq,-folia*
Verbena in aqua decoda,mundificat foeminis uuluam,mouetq; menftrua,decorum illud fi bibant.
Semen cius cum fucco foeniculi temperatum, 8^ oculis inftiHa-tum,eos clarificat*
Medctur Verbena iocineri,tumidoq; lieni, Só uitiato pulmoni« B Cum radice contufa,06 in potu fumpta,medetur calcule*
* Idem præftat radix in puluerem redada,06 in uino pota*
Folia in aceto macerata atq,- facris ignibus impofta,refrigerant* ■ Ipfa tota herba,ut Diofcon'des inquit,cum uino tonfillarum cru ftas crumpit, amp;nbsp;oris depafeentia uleera gargariflata compefeit,
Fertur triclinrjs infperfum Verbenaeæ dilutum, lætiores conuG uasfacere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Vulnera glutinat, amp;nbsp;uetera ex melle ad cicatricem perduert*
Vcrbcnacafolijs décoda ad tcrtias,uel radix cius c mulio calido, calcules eqeit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ad calcules quidam Verbenacam,millefolium,betonicam£quir portionibus pro fingulari remedie bibere luaden t*
Cum plantagine digitorum uitijs omnibus, 6^ priuatim pterL gqsmedetur*
Comitiales ex uino pota fanati Exaxungiatrita pernionibus prodeft, Clauos pedum extrahit ex uino*
Podagræ rubenti, hoc eft calidæ,medetur illita,aut fi pedes ma* cerentur in eins decode,
Fafciculo minus picnæ décoda in aqua ad dimidias,hy dropL cosfanat* ■ . i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 608-.DE HERBIS, CAETERISQVE
REMEDIA VERBENACAE EX APVLEIO#
Ad Urumas óf parotidas.
, Herba Vcrbenaca tufa amp;nbsp;impofita,miriHcc fanat»
Ad cos qui induratas uenas haben t, óf cibos non recipmnt,
* Herbac Verbenaeæ fuccus datur bibere, fed coda poftea mifee* tur cum uino amp;nbsp;meUe,8f aqua,amp; ftatim fan at.
Ad hepatis dolorem,
. Herba Verbcnacafolfticio Ieda, inpulueremredada, robudo dabis cochlearia quinq^exuino quàm optimo cyathis tribus potui fumpta, mireproficere creditur, Cacteris pro cuiufej uiribusGe dabis.
AdCalcuIoIbs,
Verbenaeæ radix contufaexmulfo optimo, tepid o data, incre. dibiliter calculons fuccurrit : nee folum ipfis calculofis, fed óf quic-quid eiret,quod urinam impediret,celcriccr reducet.
Ad capitis dolorem,
Herba Verbenaeæ corona fada,óf capiti impofita,dolorem capitis tolkt.
Ad morfum rabidi canis,
Herbam Verbenacam in uulnusadponito,tritïci quoq; grana in tegra indita uulneri,donec humore remollita expleant : iam tumi-daspropcito illasgallinæ, finon appétit, fimili modo alia grana coni)cico,G fic edere coeperint,pcriculi fublati fignum crit.
Ad uulnera recentia.
'Herba V erbenaca contrita cum butyro uulneri imponitur,
DE AQ_VA VER RENAE.
Verbenamascumtotafubftantia,concifacircafedum S, Ioannis dedillationiadparatur.
* ' Aqua Verbena: mane ac uelperi fingulis uicibus tribus uneqs per kx ucl odo dies pota,difcutit morbura rcgium,medetur uend. no, Prodcd contra tertianam óf quartanam kbrem, expeUit lum-bricos alui, quolibet matutino tempore à ieiuno fumpta.
Talimodo po ta, facit ad angudum pedusj difficultatemq,lpi-randi,ad ulcéra pulmonis Sf tabem,confortatiecur,bonum reddit co lor cm..
Auxiliatur quoq; bibita doloribus domachi,oppilationibusie-.cinons atq; lie nis,doloribufq; lumborum Sf ueficæ.
Facit ad obdrudionem intedinorum,domachiatq; alui. , gt;nbsp;;'::iJi . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Expm^^
-ocr page 609-SIMPLICIB, MEDICi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;594
!• Expurgat renés atq; ue ficam,cakulumq; in cis comminuit» Prodert contra puftulasinteriores corporis, fubuenit mingen* tibus fangum cm, Slt; inteftinorum torminibus,
Preciofa elf aqua contra dolores amp;nbsp;idtus capitis,fæpius capitiiL fita,^ lineis pannis impofita, facit ad diuturnos morbos, quorum ignoratur caufa»
Opitulaturcontra omnem caliginem oculorum, corumç nice,-ra,confortat debilem uifum,reducit ei daritatem, quotidiefemel atq; iterum oculis indita, «el circumlita.
Medetur ficis,doloribufq,- ftomachi, iecoris atqj lienis, inunda «cq; lint colis impofita»
Prodeft quoq; contra exulcerationem locorum muliebrium, il inde ma ne atq; uefperi abluantur, Sc linteolum in et intinäum ap* plicctiir» ;
DE VERMICVLARL
NOMENCLATVRAB.
ANNOTATIO (N VER MICVL AREM»
ATEMICVLARIS uulgódicitur, utHcrmolaus Biybarusin* jddicat, Aizoön minus,fic autem dida eft à fimilitudine foliorum que h^runda funt,amp; figuræ oualis,ut uermiculos pûtes. Chryfotiu ks fiue tritaks uocamr à quibufdam, quia ter floreat, Nafcitur au» tem in
-ocr page 610-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C tem in mûris panetinifq; amp;nbsp;tcgulis«Frutic ofa cft à radiee 8i furfom uflt;ç äd cacumen/olijs anguftis,fuccofis, ra dice inutili» Huius mi -noris Aizoi adhuc aïiud genus cft, folia minora èC ramulos multos habens:quodfiguftaueris calidiffimumeft, amp;Iinguamuchemen-ter urit,ut RueUius, amp;nbsp;Antonius Mufa teftantur. Itaque falfo pro Aizoo,hoc fumi uidetur,quum uires habeat penitus oppofitasX a-tini iUecebram uocant» Hermolaus andrachnen agriam appellat, id eft portulacam iylueftrem.
DESCRIPTIO,
Vermicularis cft rotunda 06 crafta herba, in fummo flores Habens ad Valeriana: figuram,caulem habet craflum amp;nbsp;rubrum, ra-dicemtÿ nodofam. Hgcherba duorum generum eft. Altera cft maior, altera ueró minor, Maior folijs cft lends amp;nbsp;pinguibus,ó^ per ambitum hirluds»
TEMPERAMENTVM«
Natura autem refrigerat,amp;^ maxime medetur ambuftis« Habet candem facultatem refrigerandi, quam habet Aizoon maius, Réfrigérât in tertio gradu ,8^ paruin exiccat.
VIRES AC IWAMENTA,
D nbsp;nbsp;nbsp;Succus huius her bæ ad multa conducibilis eft,qug inflammant,'
priuatim autem fanat morbum, qui infantibus ualde periculofus, ad eo ut cutis fob axillis, 8c inter pedes aiteratur, ad hoc folia con-tundi debent,olcoq; rofaceo,Iaridoq; exmaialc admifto,amp; deinde per linteolum exprimi,foccuf^ iftein uino albo bonoq; decoqu en-dûs erit, amp;nbsp;admifcendus maftix, olibanu, fingulorum drachmam: boe pueris illitum,abfq; dubio opem præftat.
Medetur heryfipelati,ardentibus puftulis amp;nbsp;ambuftis impoßca« Sedat podagram cum polygono impofita»
DE AQ^VA VERMICVLARISgt;
Circa AnemMaq deftillationi adparatun
Hæc aqua fortiter réfrigérât omnia calida apoftemata,8C ulcéra tarn interiora quàmexteriora corporis,mad efadish'nteolisimpo-fita.
Aqua Vermicularis necat phagadænam,( quern uermen digiti, uulgo uocant,) amp;nbsp;in quocunque corporis loco foerft, linteolisim-pofita»
Hæc aqua in potu non eft fomenda,fcdforis calidis tumoribus, 80 apoftematibus cum ftupa cannabina eft imponenda, 06 cft bo* num repercufliuum,
DE VE-
-ocr page 611-SIMPLÏCIB; MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^ DE VETONICA SEV VERONICA.
NOMENCLATVRAE. ft!
Vctonicâ,
Herba turn'd»
Veronica» lt;
/ê^îc»p:cip» 6cytgt;ttipigt; èv»rttgt;t^gt;cyl.
ANNOTATIO ÏN VETONICAM,
ER ONIC A uulgo ab Herbarifs dicitur, herba quaS paffim m fyluis fub quercubus crefcit,Ô6 fermé Charrie-dryos formam reprefentat» Hieronymus Bock pu tat quôd proprié Vetonica did debcat,quia fere Betonier naturamatq^uirtutem obtineat, feribitq; earn apud Diofeoridem efle Teucrion,86 profeó:0 meo iudicio,redê diuinauit,nam defcri-ptio Squires maxime quadrant, eafdemenimuires quas Recentio-res tribuunt V eronicæ,Diofcorides etiam Teucrio tribuiuNobihs Herbarius Hieronymus Brunfuicenfis fcribit, hancherbam Vero-nicam dici, à quodam rege Gallorum, qui eins fucco a lepra fuit fa-natus»Nonnulli Dodores medici eam herbam Tunici appel! ar tînt, quum uerum eins nomen apud Diofcoridem aliofq; antiques medicos inuenire non potuerint» A Germanis Âl^îCU pKIp dicitur, quodobeius præftantiam 8ó uirtutem,infummo honore haben-dafit.(5îÛttt^CyI quoq; uocatur,quiarecentia fanatuulnera»
DESCRIPTIO»
Veronica tenera cftherba,nafcenslocis incultis» Eft herba ad-modum nobilis,atq; ad multas res conducibilis,fortitcr reftituit ie-curputrefadumtredditalacres, audaces, bcncuolos, animofosS^ fecuros»
Dd
-ocr page 612-DE HERBIS, CAETERISOVE
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA. '
Magnam habet uirtutcm fanandi reccntia atlt;]^ antiqua ulcera, fi liquor exprefTus imponatun
Veronica per unam nodem atque diem inuino macerata,atque ita diftillata , ut Hieronymus Bock teftatur, præfentaneum S^ probatum eft remedium contra uenenofasSC pcftilentialesfebres, hindetresuel quatuor unciæ cum modico Theriaeæ temperatæ bibantur,amp; deinde ægrotus ftragulisbenèopertusquiefcat,tuni uenenum c corde pellitur^ôC fudando euacuatur»
Si cum uino decoduminde fiat,idem preftat, eRç preciofa her-baaduitiatum lienem, quiexea minuitur SCcohibetur, fi per aliquot ex ordine dies inde bibatur,
Herba ipfa cum aceto contufa,uel elixa 8ó aliquot diebus indura to lieni impofita,diflbluitduriciem,amp; diminuit,
Succus per fe ucl cu alumine temperatus, impetiginem, amp;nbsp;aliam quancunt^-fcabiem curat;
Non folum hominibushæc herba medetur, led etiam pecori. bus,ad multos affedus tam intcriores quam exteriores conducens# DE AQ.VA VERONICAE,
Circa principium lunij herba ipfa cum tota fubdantia ad deftiL Iationemapparatur,uerum melius eft, ut prius perunam nodeni £) amp;nbsp;diem in uinó maceretur,ac deinde in BaInco Maria: diftilletur, turn decem annosdurabit»
Hæcaqua duabus uncijs mane à ieiunolumpta:uel fifpongia in ea intinda in paftillo,hoc eft iphærula ex odoribus confedage-ftetur,amp; naribus læpius admoueatur,â pefte præferuat.
Manus quoq; ÔC caput, frons ac tempora inde illinuntur: pro-deft contra quemuis malum odorem»
Qui pefte corripitur, priusincidat uenam, deinde accipiatSe-fquiunciam huius herbæin pulucrem contritæ, 00 cum tribusun-cqs huius aquæ tempcratam bibat, amp;nbsp;deinde fudet,tum curatur.
Ad recentia uulnera, per diem bis ex hac aqua bibes, êó finguHs uicibusadiitj.uncias, turn ex uulneribus inftarolei fudando erna-nat. uulnera etiam hac aqua maneacucfperiluntabluenda,præ-terea linteolis eft imponenda, ita mirum in modum uulnera 06 mala ulcéra curat.
Vnciauitrioliin puluerem contritaSc in unalibra huius aquae hquata,pellit impetiginem, uitiligincm,ô^ unaquamuismal^nam fcabiem S^ cutis defœdationem exuitiofishumoribusprocreatam^ Quo hæc aqua fuerit antiquior,eo melior eft,
Linteolis aranearum idibus uel uenenatorum morfibusimpoßr ta,ueIillita,fanatÓCtumoremrepeUit,
Bibig
-ocr page 613-SIMPLICIB» MEDIC^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;296
A Bibi’ta at^ gargarifTata manc ac uefperi fingulis uicibus circitcr tres undasJtatim tumorcm gutturis pdht»
Aluminis femi libra in libra aquæ,huius herbæ refoluta, 5d calc. fada^pcllit tineas c panno inde madefado amp;nbsp;loto.
Manc atq; uefperi fingulis uicibus duabus uncqs pota, abiumit SC purificat malum fanguinem, facit ad uagantem calorem, aperit meatus per fcx hebdomadas matutinis temporibus fingulis uicibus iiij«unci}spota,cmacrathominem, corroborât iccur,amp; abfuraitfu perfluos malos humores.Maneac uefperi fingulis uidbus duabus uncijs pota,peUituertiginem capitis,
Ita fumpta amp;nbsp;capiti illita præcipuè prodeft ad memoriarn con-fortandam,ad caput 06 cerebrum corroborandum,inducit lingug facilitatem,fa nguinemç purificat.
Tribus uncrjs à ieiuno fumpta cum temperata fuerit cum drachma pulucrisfadi ex interiore cortice plantæ quæuocaturChamæ-pithys,expurgatthoracem,8i facit rcqcere Iputum.
Aqua Veronicæ mane acuefperi fumpta,maKimc auxiliatur pul moni 06 iecinori, fi intrinfecus putréfiant, 06 ufq; ad gutturafcendant, etiamfiputrefada fuerintufq; adaueUanæ magnitudinem, tarnen iterum fanitati reftituuntur,
Eadem cum puluere ex herba ipfacontrita in potu fumpta, dis’ fcutit fellis fuffufionem,leniter cit urinam,foeminas prepingues atq; fterilcs reddit macras atq? foecundas.
Quatuor uncijs pota,pro necelTitate elicit fudorem,
DE V I B I C E,
nomenclatvrae*
^lnvJ'ttt
Betula, Vibex,
^ivcfbaum, ^ird.
ANNOTATIO IN VIBIGEMgt;
IB £ X uulgo dititur arbor quam Plinius alrjque Lat ini autores Betulam appellant. A Græcis Semyda dicitur, ut Ruellius fcribit.Eft autem folio fagino, praeter quam paulo anguftius cft, trunco enodi, cortice uerficolore, materie Icuiatquc candidiffîma, uirgultorum eximia tenuitate. Cortex ignem facillimè concipit: ideo ruralucernarum uice fuccen dunt, reddit firagranspingue quoddam Ô6 oleolum, Hæc ut olim Rornanorum magiftratuum fafdbus minax,fic 06 hodie uirgeis pg dagogorum feeptris putros terret,
Dd ij
r
-ocr page 614-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
DESGRIPTIO.
Betula foris candido eft: cortice, nullumq; producit fruduni,Iia bet autem multa uirgulta attp ramos*
TEMPER AM ENTVM*
* Calefacit atq;deficcat in tertio ordinc,
VIRES AC IVVAMENTA.
Folia eius in aqua décoda exiccant manantia ulcera,fi in délai uentur* Si pedes manantesfubfumigentur ex cortice eius combu fto,ualdedeficcantur* Cortex Betulæ in puluerem contritus,Ô^ putridis uulneribus inlper(ùs,eroditgangrænam* SufEtus ex cof tice eius £adus,pellic malum 06 pcftilcntcm aërem*
DE AQ.VA EX FOLIIS BETVLAE DISTILLATA«
Folia eius nuperrimc nata,concifa auÿ contufa in medio Maq dl ftillantur*
Eaaqua maneatc^ uefperi fingulis uicibus pondère iiq. uncia-rum pota,facit ad lithiafim lumborum, Prodeft ad refrigerand uni calida ulcera, 06 præfertim quæ in membro uirili fuerint, fi lin tco-lis imponatur*
« DE AQVA EX SVCCO EIVS DÏSTILLATA*
Succushoc modo colligendus eftdn maio cauum in Betula terei brato, 06 fubter ponito uitreum uafculum, turn liquor inde extiL lat,quem in Balneo Mariae diftiUato.
Ea aquaprodeft ad omniauulne-rafiinde lauentur, fanat atq; exiccat aperta ulcera, fi linteolis imp onatur.
DE VINCA PERVINCA.
HOMENCLATVRAE.
XxitiaJ' «tfvth AMliv/famp;eCt iMifviris^
Chamædaphne« Alexandria« L aureola* Vinca peruinca« Daphnitis«
3nn«e».’ s^erwrndem
ANNO.
SIMPLICIA. -MEDIC, r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197
ANNOTATIO IN VINCAM PERVINGAM* ^INGA peruincaab Herbarqs Latine dicïturberbaqug apud ’ Diofcoridem Chamædaphne appellatur, ut ferè major pars mçdicorum teftatur, Magna uero hic inter medicos exorta eft contentio, propterea quod Chamædaphne,utHermoldusindicat, longe diuerfa eft ab ea quæ Vinca peruinca dicitur, quod in cubita lem aflurgit altitudinem, ut Diofcor. tradit, ut Plinius ipfc confir-inat,acinis rubris,quifolqspromifcui pendent. Vinca uero peruinca topiaria eft herba,uirensinmodum lineæ,foh')sgeniculatim cir-cumdata: ueteribus inopiam florum fupplere folit a, quæ non attol litur,fed humi ftrpit,Slt; fe in mOdum funiculi porrigit,uicina quæ-que uinciens,unde nomen,flore in purpuram cocruIeo.Sed ad toL lendameam controuetfîamamp;‘ambiguitatem,fciendum eftutranq; dici Chamgdaphnen,fed non idem eflTegenus, quum alioqui amp;nbsp;me dicinæ prorfus uariant,ut Hcrmolaus Barbarus, 80 Ottho Bruns-felfius tradunt. Ohm defundg uirgines ad fepulturam peruinca co rona^cfferebantur. Poteft base herba omnem hyemis iniuriam tolefarc,quo tempore S^ perpetuo uirere confpicitur,undeaGer-manis JngtWtt appellata eft.
..0 DESCRIPTIO,
VinCaperuineaXarnhyemequam æftatcuiret, folia inftarbuxi habehs,nafcitut loeis opacis,in hortis amp;nbsp;prope muros. Colhgi au-lem debeca xv.dic Augufti ufq; ad viq.diem Septembris, Si ficcari in acre* .
TEMPERAMENTVM, Calefacit atq; deficcat in tertio gradu, - , VIRES AG IVVAMENTA, Virtutembabet expeUendi malos humorcsexfrigidaintempe-riepropenientes,fi in uino coÄa bibatur,
Vinca peruinca ficcata atcp in puluerem redaââ,fî pondère uni-us draebmg in uino fumatur,per aliquot ex Ordine dies, aquam in-tercutem per urinam cducit.
Ardente cinere obruta. Si deinde uino confpcrfa,atque tumori impofita,ipfum exiccat.
Succus eius auribus inftillatus, exiccat ulcera, ati^; doloremmi-tigat.
Linteoluminfucco eius madefa^um atq,- impoiÏtum, Calcfacit frigidumftomachumatq;locosmuliebres. pefltisineodem fucco intindus atq; mulierum pudendis fubditus,prouocat menftrua,
Herba ipfa in uino décoda 06 pota,fedat tormina inteftinorum, cuacuat omnes uifcofos humores ex iccore atque ueflea, expurgat renes, .
Dd ü)
DE HERBIS, CAETERISQ.VE
J Si quis habuerit uinum turbidum, quodq; colorem amiiÏt, acci* piat tantum huius berbæ, quantumjpro quantitate 8ó copia uini fufEcit,óC uaßindat, amp;: deinde ipfum uas openat ufq; ad quatuor-decim^es, tune illud uinum breui fit purum atq; darum, récupe-tat^- {bum eolorem ; melius tarnen eft, ut uinum prius in aliud uas difiundatur,Hoc ipfa experientia comprobatum fte,ut feribit Hieronymus Bock, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f r.’
,DE AQ.VA VINCAE PERVINCAE*
, Optimum tempus diftillationis dus eft,circa finem MaijrH'^^ Hæc aqua mane atq; uefperi fingulis uicibus,pondéré trium un-ciarum fumpta,conducit locis muliebribus refrjgeratis,medetür^i iJlis qui frigidum habent ftomachum: idem præftat, filinteolis im* ponatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;'
DE VIOLA,
NOMENCLAtVRAE,
tóp nlAciv-âiXffVn^Ô/itÿ»
Viola* ; Viblani^a,
Viola pift-pureïu Muraria Viola, Ï)t0ktt,
ANNOTATIO IN VIOLAM,
I o L À nota uulgô,amp;s ubiq; muentu facilis,ad murorum enim radices amp;nbsp;umbrofis locis frequens, 06 ipeciofa na-fcitur, prima aut cu primis,aduentum ucris mortahbus nuncians, Violam aut didamlon Græciputant,quôd cumloniuaccama loue conuerfa effet, terra florem illumpabulo bouisciusfuderit. LatiniquoC^ Violam quafiuitulammutationc Gr^ca uideri poflunt appellaffe, Græciduo nomina habentqui-bus Violam fignificant,ïö|/unumeft,quoomnes Violas intdligunr, Aliud eft,AïVKci'ölt;/, quo proprie albæ Violæ fignificantur: id enim Grf ca didio fonare uidetur, fed tarnen ad alias Violas etiamrefer-tur. Quatuor uiolarumfunt fpccics,ut Diofcoridesindicat,Eft e-nim Viola alba,lutea,cccrulea,amp;purpurea,quódpurpureo colore adeotindafit, utnigrefccreuideatur. Hæc uulgariseft Viola,86 â Germanis^:awn/0tgt;cvporpiïr X^iokn dicitur. Alp Violam Mar tiam earn appellant. A Diofcoridequoq; Muraria Viola dicitur.' Violariaa Varrone dicuntur,locauiolis06 fioribusconfita.
DE.
-ocr page 617-SIMPLICIB. MEDIC.
^pS
DESCRIPTION
Viola eft parua ac orbiculata coma,in cacumine florem Habens purpurcum,Radiccn7autem fub terra habet numerofam: quando autem deflorere incipit,acquirit iuxta radicem fernen candidum ac granuloitim»
TEMPER aM£NTVMn
Violæfrigidæfuntinprimogradu,ôôhumidæin fineftcundf.
CoUigi debent Violæ in Martio, amp;nbsp;ficcari in acre. Sunt autem triumgenerum: candidae^ nigræ, amp;nbsp;luteæ, quæ eafdem in medici-nauiresobtinenU
VIRES AC IVVAMENTA.
Flores inflationem ft Omachi tollunu
Decodum exfioribusutihtergargariflatur contra anginam*
Succusexherba, pellitomnem tumorem excalida caufaexor-mm*, Semen uiolarum pondéré duarum drachmarum in uino fumptnm,menfes mulierum trahit»
Radix in uino clixa, aclieniinflato importa, repeint tumorem, de ipfum deficcat,
Tali modo 8c podagrac medetur, emplaftri modo impofita»
Albæ Violædecodæ, acuentri foeminarum impofitæ, fatum g mortuum extrahuut, uuluæ tumores iedant. Si ab inferiori parte fômentum'indefîat,mundificant uuluam, mouentq; menftrua»
Vioïæ dolores capitis ex ealida intempericprouenientes fedant, conciliantfomnumjennintpedusamp;r guttur, conferuntuuuIæÔC anginse.Syrupus autem uiolarum præcipuè hæepræftat.
Grapulam amp;nbsp;grauedines capitis impofîtis coronis,olfaduue di-feutiunt» Radices cum aceto elixæ amp;nbsp;potæ, turn etiam illitæ lie-nem reprimunt,ô^ podagricos iuuant» Herba ip fa cum radice in aqua contufa,medetur tuflientibuspucris» ’■ ' ^
Oleum Violarum ad multa eft falutare Jn primis autem auribus inftillatum,affedus earum difcutit,tollitquoqj capitis dolorem, ft illinatur» Idem uentri illitum,pellit lumbricc^, ft (einen lumbrico rumadmiftumfuerit» Syrupus Violarum hoc nüdb’confîcitur; Accipe très manipules florum uiolarum, eofq; in aqua deccHos',at que per colatos faccharo eduleato, Talis Sy rupus prodeft contra fe briles calores,fubducit aluum,mcdetur calide^^cinori»
Violæ aluum Icnjunt, educunt ChoIcram,cOM^unt inflamma-tionibus,fedant fitim,difljpant ideritiam,uari}s modis ufurpatæ*
Aiunt Violam purpuream anginisamp; comitialibus auxiliari,ma-ximè pueris in aqua potam,
DE AQ.VA VIOLARVM,
Violæ coruleæ uel purpuree in Balneo Marie diftillantw in Martio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dd inj
-ocr page 618-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
C Aquauiolarum inpotufumpta, uelfipotusexcamifceatur, faJ dt ad calorem peftis,emollit ac lenit aluum, réfrigérât cor afque le^ cur,fèdat fitim, prodeft eftuanti ftomacho/acit bibita ad cajidain amp;: fîceâm tuffim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r - -
Eadempotamundificat locos muliebres, amp;nbsp;rümpft ulcéra eo^ rundem,fedatdoloremlfenfs,facitad pundfurarn cordfs, amp;nbsp;febreg ardentes aHof^ cal or es malos, necat lumbricos uentris* Sanat pub monarfos qui rhthifi laborant fi bibatur, Medetur morbo comi tialf,8d præcipuc in pueris» ’ Prodeft pedon Só fulpiriofis,corroborât aluum atq; mteftina,expurgat renes,tollit alui tormina,
Bibita ab illo cui crancum ita eft contufum ut obmutefcat, is loque! am récupérât, Mcdeturpodagrg,tollitdplorem oculorum, Sc reftringit fluxum eorum ex Calida caufa proue nientem, linteolis applicata amp;nbsp;circumlita, Capiti illita Pbrenetids medetur^ amp;nbsp;fl-lis qui mentis impotes fadifunt ex nimiofoetof e, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^
Curat eadem rimas fedis, amp;nbsp;difcutitfïcus,Pellitfufurrum 06 tin-nitum aurium, inftillata uel fuperimpofita, uel fi ex ea aures lauen-tun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Reftituit uifum,oculis indita,
Prodeft contra malasamp;Sputridasgingiuas, 8c dolorem denti-urn,ore inde colluto.
Facit ad omnes calorcs, tam interiores quâm exterior es in qua-Cunq; parte corporisfuerint, linteolis impofita, ipfos enimrefrige-
tatodextinguit.
DÉ V
NOMENCLATVRAE«
Vitis,
Vitisuinifera,
Wem Kb, Wemf^oeF«
ANNO;
quot; SÏMPLICÏ?? MÈDÏC* '
quot; ' nbsp;nbsp;' ANNOTATIO IN VITEM*
AZlTIS âuinodidaeft,quodferat uinum,uel ut Varroinquit,
Vitis,eo quod inuitet ad uUaspercipiendas,dida primo uide-tur, Vitem Græci ampelon œnophoron, id eft uitem uiniferam ap pcIlant»Nafcitur autem,ut Plinius inquir,paflim, 8ó in alto propin ^ualitori. Durare Vitem ad infinitum reftibili foecunditate perhi-benc,culturæquodam generen Vitesmagnitudine inter arbores nil tnerantur« liquidem in magnam altitudinem exeunt, ita ut fæpe domorum teda fcandant, nee eftligno uIIi æternior natura: nimis propemoduluxuriarent,nifitonfura annua eoereerentur, qua uis car um omnis euocaturin palmites, deprimiturq; in propagines, lucci tantum gratia pluribus modisadloli ingénia cælique mores* Vitis pergulana ColumcIlæ dicitur, quæ in bords feritur magis adl uoluptatem,quàmadprouentum,amp; inpergulas,fîuered:asfîue ca* inerariasattoïlitur^uteas ueftiat: adiuta tarnen pedamentisfalig-nisinfornicatis, 06 topiariointerdum opéré fabrcfadlis, umbrolâ opercula fubdialibus ambulationibus præbet* Vitisgenera perfe* ■quiftiperuacuS eft, quoniamtotidemadfirmantùr eflèquotagri, ut Plinius inquit. Eft Sc fylueftrisuitis,quæ labrufca à Latinis dicitur, Vitium genera,ut Theophraftus inquit, magnitudine, colored faporibus, acinifq; multiplicantur amp;C dincrunt,Nam purpureo ni-tent colore,fulgent rofeo,nitentq; uiridi candidæ,nigi'æq;,fcd uul gares,Tument mammarum modoBumafti* Qiiædam prælongis dactyli porriguntur acinis*
DESCRÎPÏIO*
Vitisfatiuadùôrlimgcncrum eft. Altéra enim eft candida, altéra uerô nigra uel rubra* Syluéftris longo eft ftipite amp;nbsp;Iignofo aC acuto, frudû racemofum habet,qui maturefeens rubro eft colore^
TEMPERAMENTVM*
Folia uitis refrigerandi èC aftringendi uimbabent, utteftatur Diofeo rides*
VIRES AC IWAMENTA*
Radix uitis décoda amp;nbsp;cum femme uicic,amp; foenogréci permifta j mundificat impuram amp;f lepra infedam cutem, fi inde abluatur*
Accipe foliorum Vitis,ebuli,atq; mellis æquale pondus, quibuS fîmul pcrmiftis,amp; in mortario contufis,deinde{uccumper linteum exprime,quo fi oculos inungas,eosexiccat,ac uifumemendat.
' Obmutefeensfumât fuccum foliorum uitisatq;bono acetoin-dat, fi inde biberit loqu dam récupérât*
In difficultate partus.Mulier accipiet folia Vitis eaq, contundet, fuccumq; inde exprimet ac bibet* Vel folia ipfa in uino decoquat, quod in potu fumptum facilitatem pariendi inducit*
Radis
gt;
-ocr page 620-DE HERBIS, CAETERISQVE
P Radix in uino coda atcj caUdis apoftematibus impofita ,ea ó mollit,pufq;ipfum cduciU
Excinercuitisfifiat lixuium corpufq; excolauetur, nitidamac puram reddit cutem,ulcéraq; difeutit, hominemç præferuat à maligna feabie»
Lachrima uitiurn tollit rubras corporis maculas, faciei inducit bonum eolorem, fi nouem ex ordine dies inde abluatur»
Ladern tollit uerrucas,fi aqua ilia qug fuper folijs quercuum con tinetur admifta fuerit,læpiufq; indelauentur*
Vitium lachrima cum umofumpta, calculos pellit, uifum a cuit, oculorumlippitudinem tollit, uenenatorum morfibusfubucnit,uc neremq; ßccat, Glabrefcunt quæ continue addito oleo ea inungun tur, præRatq;idpræcipuc qui ex palmitibusexudat,aquofushu. mor*
Succus ex folijs candidæ uitis, exulceratis inteftinis lüccurrit, in potu fumptus uel foris aluo illitus, Pr odeft quoq^ fanguinem excre antibus*
Cinis uitis cum aceto temperatus amp;nbsp;marifcis impofitus, cas citó fanat» Idem cum oleo rofaceo atepokorutæ, amp;nbsp;aceto permifta, medetur calidis apoftematibus, dyffenteriæ, atq; lieni,fi imponat, Succus qui ex uuis immaturisÓC acerbisexprimitur multasuires D obtinet* Is hoc modo conficitur; Vuas acerbas per tresuel quatuor dies infolato ut marcefcant, deinde uinum inde exprimito, illudq; linteolo opertum referuato: uocatur autema medicisquL bufdam Agrefta,Diofcorideslib«5,cap«5^* iduocatOmphacion*
Virtus eius uini eft natura adftringere amp;nbsp;corroborate,Slt; potiC fimu corroborât ftomachum,conducitq; ijs qui male concoquunt*
Hoc uinum inueteratum efficacius quàm recens eft, facit cibo-rum appetentiam, præcipueq; falubre eft Diarrhoea alijfq; alui fltu dionibus laborantibus*
Vinum ex candidis uitibus calefacit in fecundo ordine:quod au tem multum inueterauit,calefacit in tertio ordine, Muftum autem exqfdem uitibus in primo ordine calefacit.
Album uinum inueteratum tenue eft, bonum créâtfanguinem, cietq; urinam, Verum fi nimium bibatur,debilitat caput, nocetque ftomacho,
Hoc uinum moderate fumptum tam à iunioribus quàm adultis multis uitibus pollet, confortât enim naturam hominis atqj totum corpus, concodionemq; adiuuat, 00 cerebrum confortât, fenfufq; bonos reddit,
Rubrum uinum natura adftringit, 8^ praecipuè quod nigricans eft, Tak autem uinum craftbs procréât humorcs, ftomachoque magis
-ocr page 621-SIMPLICIB, MEDIC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^óö
magisnoxiumeft, fi nimfum fumatur, quam album. Contra dy-(enteriam aliofq; alm fluxus fumi potcft, ca de caufa,quiafluxum cohibetatq; ßftit, Nihil melius ad confortandum uircs corporis, quàm bonum 00 natiuü uinum, quod tenue, purum atq; uctus eft, quodq; falubri tempore natum eih
DE AQVA VITIS»
Colligiturea aqudinuitreo uafculo, circa principium Aprilis, quandouitesputantur,amp;deftillaturin Balneo Maria?, ac deinde per 4.0, dies infolatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ea aqua bibita,atq; uinum fi inde mifccatur,mentem atq? fenfus cxacuitz lt;
Prodeft contra quamuis fcabiem,fi inde lauetur,puram nitidam que reddit faciem,pullulas,lentiginefq; faciei difeutit«
Verrucas atq; elauos repellit.
Facit ad impetigines, uitiligcs,^ heryfipelata, fiex eaabluan-tur,amp; per diem bis ac ter linteolisimponatur.
DE AQVA FOLIORVM VITIS,
Folia ex optimisuitibus,quæinlociseditis atq,-apneisnafeun-tur,oportuno tempore circa exitum Maq diftillantur,
Hæc aqua oculismanantibus indita, eosexiccat, darificat^ ui-
Sanguinem excreantibus medetur bibita,facit ad ulcera inteftL norum,fiftitq; calidamaluifludionem. ,
Eadem per diem ter lumpta, amp;nbsp;fingulis üicibus pondéré trium unciarum, pellit calculum, fuccurrit prægnantium taftidfs, 06 ab-. furdis rerum in cibo carum appetitibus, ne fcetui nocumentum inférant.
DE VOLVBILI.
NO MEN CL ATVRAE,
KV(W«;47T£Aöj. ■•; t •
Volubilis. ’ Conuoluulus.
Cymbalaris.
Campanella.
Winbe.
Winbcnïmwt
ANNO.
-ocr page 622-DE HERBIS, G AETERISQ.VE
ANNOTATIO IN VOLVBILEMgt;
L AZoLVBILIS ab omnibus officinis amp;nbsp;Herbarijs did coepta, ea herba à Latinis Conuoluulus, 00 a Græds Cy flampdos di-citur,id eft Hedera uitealis,eo quod uicibus adhæreat, quemadmo-dum Hedera rcliquis arboribus. Volubilis autem didtur, ut RueL bus teftatur, quod crebra reuolutione uidnos frutices amp;nbsp;herbas implicet.Eiusflos rudioris Lilq figuram præbet,ob id liliaftri quo-que nomen habet. A uulgo quoqj Campanella uocatur, quod Aos cymbalorum effigiem imitetur. Semen ci nigrum, triangulum in folliculisacinorum fpede,qui numero très habentur, conuoluuli maioris nomine. Herba autem lade plurimo manat, SC aluumdt, haud aliter quam Scammonia.
DESCRIPTIO. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Volubilis duplex cft,gaudetprope fepes nafci, floresgerifcan-didos ad campanæ formam. Altera per terram fe propagat,habens campanulas Candidas atq; rubras. Caulis dusladeum liquorem præbet. Eft amp;nbsp;aliud genus Volubilis,quod abünapartehirfutuni eft inftar Goftipij,flores Habens ad Cucumeris formam.
VIRES AC IWAMENTA.
Succus huius herbæ permiftus cum Eruca,fi cicatrices inde inun gantur,reddit cutem æqualem.
P nbsp;nbsp;Quicunq; ex longo itinere in corpore Ia?ditur, illinat fuccum ex
floribuscontufiscxpre(rum,8ócurabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• *
Ex hifce herbis hémó medidnam intro fumat,nifi certo fciat,cas alijs rebus effe permiftas^nam omnes herbæ ladaric uenenofe funt, atq; cumpericulofumuntur. '
Difcutiendi uim poflidet, unde 8c urinammouet, 6c flatusin corpore diflipat amp;nbsp;pellit.
Apcrit oppilationem iocineris atq; Iienis,SaIubris eft cotra mor-bum regium.
DE AQVA VOLVBILIS.
Diftillatio dus fieri foletin Maio.
Aqua Volubilis mane ac uefperi fingulis uicibus tribus ud quatuor uneqs pota,aduerfus ftranguriam auxibatur.
Flores dus plenc maturi in Balneo Mariae deftillan debent.
Hæc aqua medetur muleis affedibus corporis, iUita ucllinteolw impofita»
DE . V R T I C A.
NOMEN.
-ocr page 623-SIMPLIÇIPgt; MEDIC»
?^*
NOMENCLATVRAE,
ÀKXhÛcpHKVitrH,
Vrtica» neffektt,
^eyUvneffcltti
ANNOTATIO IN VRTICAMgt;
UUJ^dliaS^ IlMLUlHlld LILI fiusuelabieélius nafcitur, medetur
RTICA uulgaris 8lt;^ notiflima eft herba qua nihil inüL tameir ea multisin humano corpore morbis^plurimifcp fcatetremedqs.Ari tiquietiam ea in cibo ufifunt^uibusmeundum er at oei
mo fe amp;nbsp;Vrtica recreare,ut Verg. Marcellus teftatur. Nomen au-tem Vrticæ inditum ab urendo, quod eins folia ta^à accerrime urant.Mirum eft,inquit Plinius,fine ullis fpinarumacüleis lanugi-nem ipfam noxiam,8ó tadu tantum leui, pruritumpuftblafq; con-feftimaduftofimilesexiftere. Sed mordacitas non pfotinus cum ipfa herba gignitur,nec nifi folibus roboratarincipiens quidem ipfa nafciuere. Graeci earn Acalyphenuocarunt. Alpucro eniden. Vr-. ticarum plutes differentiæ,ut Plinius feribit. Sylueftris,quam fœ-minam uocant, mitior. Et iri fylueftri, quæ dicitur Cania,acrior, caule quoq; mordaci,fimbriatisfolijs.Quæuerôetiam odorem fun dit Herculeanauocatur. Semen omnibus copiofum,nigrum. Inter Vrticas quarum folia tada adurunt, una eft, quæ ra dice, caule, SC foli)s,minor eft a lijs, 8^ acrius urit,banc Germani ^eyUr fte|fcl ap-pellant,ea ubiq; circa fepes,coemitcria^ amp;nbsp;ædifida nafcitur.
-ocr page 624-DE HERBIS, CAETERISQVE DESCRIPTION
Vrtica nafcitur ad duorum cubkorum altitudmcm, colore her-bacco,caule purpureo, amp;nbsp;in aliquibus candido, radice dura, fruti* cofa, atq; fublutea.
TEMPERAMENTVM»
Vrticæ atq; fernen earum calefaciunt in prindpio primigradus, Só deficcanc in iècundo»
Calidæ funt 00 ficcf Vrticæ,in tertio gradu fecundu Serapione^
Vrticæ amp;nbsp;frudus 8ó folia tenuem habent (ubftantiam,citraq; ro fionemficcant, tumores difcutiunt, abftergunt, uentrem fubdu-cunt,mediocnter flatuknta,quare etiam ad uenerem incitant,ut te natur Ægineta»
VIRES AC IVVAMENTAn
Semen non intantum cxicca t ut herba»
Vrticæ folia atc^ fernen in medicina ufurpantur, 8^ habent natu ram penetrandi amp;nbsp;difcuticndi humores in corpore hominis, 6c in primis per fudorem.
Semen Vrticæ contritum amp;nbsp;in uinopotum, præcipuc medetuj calcule lumborum»
Vrtica décoda, cuteq,- inde Iota,fanatmalam feabiem»
Eadem décoda atq; contufa, aluum emollit impofitat
Semen contufum 06 melle permiftum,amp;itafumptu cumuino, 15 fedatantiquamtulfim,amp; expurgatpedüs. Folia dus contufa atq;
fale addito, rabidi canis morfibus impofita, remedium adferunt»
Eodem modo inueteratis 8ó putridisulccribus,emplaftrimodQ impofita,mundifîcant,amp; eroduntgangrænam» ItidemÔC qualuia ftrumasamp;S tubcra,tumorcfq; frigides diflipant» IdempræftatSC femcn,quod uulneribus infperfum, ea renouât*
Folia pudendis feeminarum impofita, reftituuntprocidentem uuluam* Semen cum melle fumptum, medetur orthopnææ, amp;nbsp;1a-teris amp;nbsp;pulmonum inflammationibus prodeft.Meflibus autem fernen colligi oportet.
Folia mulierum menfes euocant,fi décoda atcp cum myrrha tem perata,uentri earum imponantur.
Oleum Vrticæ emollit aluum,8u expcllit craffoshumore».
Semen inpuluerem contrits,amp; cancro infperfum, iplura curaC
Vrticain uino décoda amp;nbsp;bibita,redditfacilem anhelitum,pelliC antiquam tuflfim,amp; medetur pulmoni refrigerate.
Semen potum ex pa(ïb,Venerem ftimulat,uuluam aperit, Inflammatione turgentem uuam, gargariffatus fuccusreprimif;
Vrtica cum oleooliuarum elixa, prouocat fudorem,cutc exe» 111 it a* Radix eius cum forti uino coda atq^Üeni cmpladri mode impofita^peUit inde tumorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tali m^
-ocr page 625-SIMPLICIB, MEDICgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jOJt
Tab' modo podagræ ilb'ca,« adiumentum adfert»
Okum V rticæ aunbus inftillatum, tollit tumorem, exiccat ma-nantiaulccra»
Eft alia fpecies Vr£icæ,quæ à Gennanis uocatur ^CyttCVUCfph ta natura eft multo calidior alia»
Qui Apoplexiam timet, aut ci morbo obnoxiuseft, haneVrtû cam in uino decoquat,inudq; fæpius bibat,ita opem præftabit.
Eiufdem Vrticæ fernen cum melk decodum amp;nbsp;potum, amp;nbsp;coxis illitum,morbum coxarum fanat»
Talispotiopellit frigusactuflim, ita fumpta acilbta, medetuf quoc^ pulmonibus,tollit tumorem corporis»
Folia eius cum fak bene contufa ac impofita,mala fanant ulcera, purgant quoq; putrida uulnera.
Eadem folia in oko decod:a,fanant morfum rabidi canis»
Qui ob humidum cerebrum infeftatur dcftillationibus,bibat (^ men eius in bono uino elixum,ac capiti frontiq; illinat»
Qui furdafter eft,radicem eius in aqua uel uino codam bibat,ea opitulatur»
* Eadem Vrtica cum fak amp;nbsp;uitellis ouorum contufa, amp;nbsp;permifta cum gallinaceo adipe,cute^ in fudatoriOjbis aut ter inde illita, pet.
1^ litprurientemfeabiem»
Succus eius naribus inditus,ftatim elicit fanguinem, fi autem eo-dem fucco frontem inungaS,fanguinem Gftin
Hæc Vrtica cum aceto 8^ fak dixa amp;nbsp;fumpta, expurgat crafTos Eumores ft omachi,necat uentris lumbricos.
Eadem in oko oliuarum frixa,pellit tumorem pedum, fi inde in ungantur» Ex V rtica acriter aduftis,okum oliuarum, aut okum rolaceum illinitur, turn puftulæ pereunt.
Si quadrupèdes initum non admittunt, Vrtica naturalia earum fricanda cfk demonftrant.
Condidit laudes Vrticæ Phaniaspî^fîcus,utililïimam cibiscO-â:am conditamue profeffus arteriæ,tufu, uentris deftillationi, ft o.» macho, pams,parotidi, pernionibus : cum oko fudorem,coâ:am cum conchis cierè aluum,cum ptifana pcdus purgarc,mulierumq; menfes: cum fak ulcéra quæ ferpunt prohibere»
Articularijs morbis Slt; podagrisplurimi cum oko uetcre impo-nunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
DE AQ_VA' VRTICAE»
Folia atq; flores decerpti,circa i^.dicïulij deftdlationf adaptant* Aqua Vrticæ mane,meridie, atq; uefperi fingulis uicibus ad tres unciaspota,prodeft contra colicäm 8^ tormina inteftinprum,pet lit cakulum èc afketus renum,cx frigore procreatos» '
-ocr page 626-DE HERBIS, CAETERISQ.VE
Facit bibita ad uetercm tuffim,orthöpn£am, amp;nbsp;animi dcfcAum ex frigida temperie prouenientem, medctur pulmonirefrigerato» Auxiliatur contra lumbricos,^ omnes flatus uentris» Conducit fordidisóó impurisuulneribus,óó ulcenbusmanantL bus fi inde lauentur, uellinteolain ea madefadaimponantur»
Admorium canisaqua exrubra Vrtica,ualdefalutariscftlinteo
gt; lisimpofita»
DE AQVA EX RADICIBVS VRTICAE
diftillata^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Radices Vrticæ pure lotæ 06 concifæ in diebus canicularibus tantum deftillantur.
' Ea aqua mane ac ueiperi fingulis uicibus duabus aut tribus un-‘ erjs pota, fubuenit contra inueteratam amp;nbsp;frigidam colicam, fedat antiquam tuiïïm,rumpit apoftemata pulmonis»
Potaacmcmbrisillita,penit Apoplexiamamp; paralyfim,conducit uuluæ,ciet aluum, fanat affedus pulmonum, accommodata eft pedori. D olorem ftomachi bibita difcutit, trahit mulierum men fes,expeUit foetum mortuum,
Eadem curat malignos affedus can cri 06 fiftute linteolis impofita,uel fi ex ca lauentur»
Medetur podagra amp;nbsp;tumori pedum linteolis impofita»
SanatPolypum nariumcxcalotum, reftringit fanguinem narium, linteolis fronti applicata,
DE VRTICA MORTVA»
NOMENCLATVRAE.
Vrticamortua»*
Lamium»
Vrtica iners»
Vrticalabeo»
Cobtilcffdo^ * , S^AubWcirdm
quot;ANNO-
-ocr page 627-quot;SIMPLICIBgt; MEmCi '” ' • nbsp;nbsp;305
ANNOTATIO IN VRTICÀM4
ÄZ R TIC A mortuaeft quam Herrn obus Barbarus ex Phnio La miumuelAonomonuocat* Eftauteminter Vrticasmitilïima 60 folijsno mordentibus, unde à quibufdam uócatur Vrtica iners* Brunsfelfius amp;nbsp;Hieronymus Bock uolunt Vrticasnon urentes,ÓC innoxias,ut Barocum, que G er ma nice lockup Mge h dicitur,amp; Vr-ticam mortuam,per Galiopfim Diofcoridis cómprehendi^ Vrticæ mortuæ ferè eafdem habent facultatés cum urentibus urticis,fcd ad ftrumas aliaç tubera difcutienda efïicacioresfuntalijs,utHierony mus Bock tedatur» DESCRIPTION
Vrticæ mortuæ alqsurticis figura fimiles fiint, ièd non urunt, quædam ex ijs floribus funt luteis, quædam rubicundis, nonnullæ candidis, Hæ non adeocalefadunt Scdeficcant»
VIRES AC IVVAMENTAn
Vrtica mortua lixiuio im'pofita,flauos reddit capillos capite inde loto» Radixciusinuino coda, peUit calculum lumborum, uino illobibito» Contra calculum,uefiese, fernen prions cfticacius eft»
Habetferc eafdem uirtutes quas Ariftolochialonga»
Ad fordida uulnera, Accipepulueris Vrticæ mortuæ amp;nbsp;Arifto-lochiæ æquale pondus, tertiamq; partem uiridis æris, hæc fimul cum fucco Saniculæ,8ô oleo oliuarumademplaftri modum permL ^ fcc, illud fanat inueterata ulcéra, fed ad recentia uulnera unguen-turn album fumere oportet»
DiofeoridesdeGaliopfiferibit» Eft uisamp;f natura folps, lucco, cauli amp;nbsp;femini diffidendi durities^ carcinomata, abfcelTus poft au-resquosparotidas uocant, 8^ furunculos : oportetq,- ex acetobis per dicm tepida, emplaftrimodoimponere»,Fouentur amp;nbsp;decodo ciusutiliter»Faciunt ad ea quepafcendo ferpunt^gangrenas 06 cxe-dcntia,cum fale cmplaftri modo impofita»
DE AQVA VRTICAE MORTVAE»
Hanc deftillare oportet in lunio; Certô prodeft contra ferpen-tem phagcdcnam,maneac uefperiex ea,fi lauetur 06 illinatur,S6 fin teolis fiimponatur» Sanat locum fcabiofumin corpore hominis,fi inde lauetur 86 illinatur» Mane acuelperi fingufi's uicibus duabus aut tribus uncijspota,medetur albis menftruis foeminarum»
:D E V S N E A.
NOMENCLATVRAEgt;
EgvOfz*
Vfnei» Mufeus arboris,
Mïpg, «ïycp.
£e iij
-ocr page 628-DE HERBIS, CAETERISQJVE
ANNOTATIO IN VSNEAM/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ _ \T s N E A à recentioribus uulgo dicitur,quam Diofeon des mu. fcum appellat. A Græcisautem efvoj/didtur. Eft autem nihil aliud mufcus,ut Ruellius docet, quam cani arborum uilli,qualcsin ' fenefcente quercu maxime uidemus, fed odore præftantes. Prima * laus candidîflîmisatlt;palriffîmis,fecundarutulis,nulla nigris.Inin-fulis petrify nati damnantur, omnefq,- quibus palmarum, atq^ non ’ fuus odorineft.Diofcoridesin arboribus,ccdro, quercu, populo, mufeum inueniri tradit,
DESGRIPTIO.
Mufeus multorum eft generum,quidam enim nafdtur in arbo-ribus odoriferis,ut in malis granatis, quidam in quercubus uel alqa * arboribua. Eft autem fubuiridi eolore uel fubflauo,inuenitur amp;nbsp;in petris :probatiftïmus inter omnes eft, qui in arboribus odoriferis nafcitur,d^ candido eft colore,atq; odore iucundo,
TEMPERAMENTVM.
CaKdus autinprimogradu,amp; ficcusin fecundo.Confortat cor« VIRES AG IVVAMENTA.
Mufeus in uino decoftus amp;nbsp;potus, conciliât fomnum.
Siftit omnes fanguinisfluxus. Cum meUe temperatus,oreque inde colluto,tollit afperitatem linguæ atq; gutturis.
Si ex mufeo in aqua decode, mulieris pudenda foucantur, toL lit dolorem uuluæ.
Si tali decode mulier inGdeat, ac inde foueatur, albamcnftrua reftringit. Mufeus amp;nbsp;byffopus in uino décoda,G inde mulier po-tet, locis mullebribus medetur. Similiter prodeft 0 uaporem inde ab inferiore parce exeipiant.
Cumherbaparalyßin oleolini codus, mitigat dolorem menu brorum paraly ticorum,fi inde inungantur,
In uino decodus confortât uifum.
DE WLGAGINE.
NOMENCLATVRAE/ KvxA«/xf»@'. Cyclaminus. Panisprocinus, Malum terrx.VuIgago^ Cyclamen. Arthamta, Bothormarien.
Rapum terræ, I^rbtapffeh 6dÿw^ebtçbt|
-ocr page 629-SIMTLICIBZ MEDIC/ r 504 ANNOTATIO IN WLGAGINEM, l^VLG A G 0 â Barbans appdlatur herba quam D 1'0fcorides Cyclaminum uocat, A Romanis Rapum terræ,fiue umbilicus terras dicitur. A recentioribusuocatur Panis procinus, amp;f Artha-fiita* Qyiprimi huk plantas nomen fecerunt, ut Verg.Marcdlus inquit« circumaftam in orbem eins circinationem contemplati, «jwT«v«vjiAtfw,quafi ab orbe Cyclaminon, id eft orbicularemdixe-runt,fuitq; hæc prior amp;nbsp;antiquor plantæ huiusappellatio. A fubul cisquihanepecorifuo gratameffe cognouerunt, Panisprocinus eft appeUata, Habet autem Cydaminos folia hederæ, purpurea amp;nbsp;uaria, in quibus fuprà infraq; candicant maculæ^cau'iculo digi-torum quatuor,gîabro amp;nbsp;folqs carence, folijs in eo purpurcis,roià rum effigie, radice corticisnigri,tam lata, ut Rapum uideripoflit» Sic earn Diofeoridesreprefentauit.Tres huiusplantæ fpeciesinuc-niri feribit Antonius Mufa,
‘ DESCRIPTIO,
Planta hæc folia habet fimilia Azari fold's, fedmolliora tadu, hæc folia iuntinciiuris diuifa ad Hederæ terreftrisfiguram, funtep uariocolorc» Radixforiseftnigricans atq;rotunda, amp;inmedio preffa inftar panis dukiarq, flores funt colore purpureo* Gaudet humidis agris,
TEMPERAMENTVM,
Calefadt atq; deficcat in tertio ordine» Radicis in medicina plu- * rimus eft ufus. Earn in autumno eolligioportet, amp;nbsp;in taleolas fe» dam filo trarjei amp;nbsp;fuipendi, ficcariq; ad radicis gladioli modum»
VIRES AC IVVAMENTA, Radix expurgat 8C aperit obftrudiones» Cum aqua furapta,difcutit tumorem aluqpellitq; mala Phlegma ta,undc hydrops originem trahit*
Itidem pota,potenter trahit menfes mulierum, In uino pota,pellit uenenum*
Succus huius herbæ naribus inditus,mundiflcat caput*
Radix præ omnibus alqsradicibus, locos muliebres expurgat, • inpotufumpta*
Eademin taleolas fedalineoqucpanno indita, SCadpeffi for-tnam,muJierumpudendis fubdita, educit indemagnamilluuiem, beneq; mundiflcat,mouetq; menftrua*
Vinum in quo Cyclaminus decoduseft, facit ad oppilationem lienis*
Cyclaminus in pulucrem contritus,Sólinamentisinditus uulnc ribus uel fiftulis,erodit gangrænam*
Idempuluis naribus inditus, erodit carcinoma,quodnares ob-fedit» ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ee iiq
-ocr page 630-DE HERBIS, CAETERISQ.V1
N;0MEN€LATVRAE/
Soîanum Ririofünii Vualupina* Vuacanina» Vuauerfa»
ANNOTATIO IN VVAM VERSAM,
V A lier fa uuîgô ab H er barils dicitur, eft autem,ut Antonius , '^ Muft, lacobus de Manlijs, acOttho Brunsfelfius teftantur, quartum genus Solani, quod apud Diofeoridem 5^üxyamp;' naviK^, ici eft Solanum furiofum appcllatur, A nonnulIis,Vualüpinafeu ca-ninadicitur, Suntquiuuam mordlam àcolorc quumgtanamatu-ruerintjuocenu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -
, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;DESCRIPTION
Hæc planta caulem habet craflùmamp; cxcelfum, folia eins Betæ fimilia, incaulefcrensnigrosacinoshabentes folliculos, qui retro jnuerfi funtgt; Radix crafla 00 magna eft intra terram,gaudetç na-fei in fyluis, ubi uetuftæ fagi amputatæ funt, amp;truncusputridus eft» '
TEMPERAMENTVM*
* Herba atq? radix calefaciunt in fecundo gradu,facit ad calorcm corporis tam foris quàm intus, uerum generat amp;nbsp;äuget Melancho liam,quaproptcr ifti hanc herbam ÔC radieem uitabunt,
VIRES
-ocr page 631-SIMPLICIB, MEDIC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ÓJ
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIRES AC IVVAMENTA,
Quicunq; ingentes habet calores, bibat ex hac radicecum aqua hordei aut Endiuiæ,nam ualde réfrigérât*
Quæcunq; mulier hac herbautitur, facile incidit in phreneßm* Propterea omnes homines, qui natura funt frigidi atqj ficci, hanc herbam uitabunt, amp;nbsp;inprimis mulieres, quia cerebrum earum eft frigid urn* •
DE ZEDOÀRIÀ.
NOMENCLATVRAE*
Zedoaria* Uitwen.
ANNOTATIO IN ZEDOARIAM*
yr EDO ARIA inter radices aromaticasnumeratur, Eftautem ^^medicina ab Arabibus inuenta. apud Græcos quid ßt, non-dum medicis conftat.Ruellius de ea ad hunc modum fcribiuZedu ra a lijs Zaduara,radix eft teres, Ariftolochiæ rotundæ non abfimi hs,fapore amp;nbsp;colore Gingiberis:hanc ad nos India mittit. Officinæ amp;nbsp;medicorum uulgus Zedoariameam nominat, Noftræautem gtatis medicifere hacradicecontra pcftilentis cocli contagiautunt» B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TEMPERAMENTVM,
Zedoariacalefacit in tertio ordine, amp;nbsp;deßccat in fecundo, Eft autem radix herbæ nafcentis ultra mare. Hæc radix decern annis durât iynceris uiribus. Magnamq; habet uirtutem calefaciendi natura frigidos,eftq;ipfa radixrotunda,8ó odorê Gingiberisprebet, VIRES AG IVVAMENTA.
Hæc radix grauem odorem quem anium,cepa, ucl uinum exci-tauit,repenit.Graueolentiamquolt;^ orisemendat, manducata.
Eadem fumpta prodeft contra uenenum,amp; inprimis cum peftis graffatur, tumradicishuius femidrachma in ore contineri debet, quando quisprodituruseftin publicum, amp;nbsp;apud hommes uerfari uult,tum præferuat à peftilente amp;nbsp;noxio aere.
Zedoaria confortât cor,amp; bonum gencrat fanguinem,malum-que rcpdlit*
Facit ad imbecillitatcm ftomachi,concoctionem adiuuat,appe-tentiamq; ciborum excitât, calefacitq; omnia interiora membra,fi quis inde bibat,uel in ouo fumât.
In uino décoda auxiliatur contra tuflim exfrigida materia pro-uenientem,prodeft contra dolorem ftomachi, amp;nbsp;inteftinorum ex frigida intemperie amp;nbsp;flatu exortum. Conditum fadum ex Zedoaria ÔC Galanga, amp;nbsp;cum aceto temperatum, edendi defiderium in-. ducit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zedoaria,
-ocr page 632-DE HERBIS, CAETERISQ^VE
C Zedoaria,ut Rucllius docet, fecund am amp;nbsp;calfackntium amp;nbsp;cxL iccantium federn obti'net,corpus lætiore fagma reficit, flatus difeu-tit,graueuirus animæ,quod allium, ce pa, uel uinum excitauit, abt ginuencnatis morfibus opitulatur» Craffiorem uentris fpiritum digerit: aluum retinet : abfeefTus uteri foluit, uomitiones cohibet; 0^ colicos muket cruciatus.
DE ZINGIBERE,
IN GIB E R Romani pariter Græcis dicunt,pIurimuM in Arabia S^ apud Troglodytasnafcitur, ut DiofcorL des teftatur.Qui Gingiberim uiderunt in India,hac facie rcprgkntat,ut Rucllius fcribit.Radixgeniculatis kr-pit internodijs,crebroq; ex ijs amp;C ex acumine nouas radices ipargit, folia bis terue in anno fundit arundinacea, fedquæinbreuiorem cxilitatcm faftigiantur,in totum gramen dicunt æmulari,ncc quic-quam incaregione frequentius inuenirfOportunum legendi tempus cum folia inaruermt,alioquin amp;nbsp;teredinibusobnoxiumlt;ft,8^ carie tentatur«
TEMPERAMENTVM»
Zingiber cakfacit in tertio ordine amp;nbsp;humedat in primo*
G ingiberis uirtus calida eft Só ficca,ut inquit Platina,licet aliqua cx parte ad corruptionem tendat cum putrefcat, ut lignum tinea corrofum, Probatiflimum eft,quod intus omnino candidum eft, necß perforatum,bonum habebic odorem,acremq; faporem ad pL peris modum* Bonitate anteceUit quod ex India uenit»
Gingiber maxime cakfacit, humiditatem ink continet, quare non diu durât,fi in loco bumido alkruetur*
Durât au tem duos annos Integra 06 incorrupta uirtute* Vaïde ac commodatum eft frigido ftomacho*
VIRES AG IVVAMENTA*
Qui laborat dolorc dentium,accipiat radices Gingiberis calque minutim confcindat,atq; in uino decoquat,eoç calido fi os ieiunus çolluat,tumopempræftat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vertigini
-ocr page 633-SIMPLICIB» MEDIC4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;506
Vertigini medetur, fi cibo admifceatur. Zingiber pondéré fe-miundæ uefpenquando ituruses cubitum, uno haufto fumptum, cxpellit malos humores per ludorem, 0 modo poft mediam 110-lt;ftem,ueftibus bene tedus,liidaueris.
Omnibus hommibus Zingiber conducit, qui intus refrigerati funk
Vinum in quo Zingiber amp;nbsp;Cyminum décoda fuerint, facit ad dolorem ftomaebi,^ inteftinorum exflatu prouenientem,etiamq; concodionem adiuuat*
Arabes recens Zingiber faccbaro condiunt,ad ftomaebi frigi. ditates praecipuum»
TiA©' ÖSW /o^tt^
FRANCOFORTI, Apud Chriftianurr^EgenoIpbum Hadamarium, ANNO M» D» XLgt;
Menfe Martio»
-ocr page 634- -ocr page 635- -ocr page 636- -ocr page 637- -ocr page 638- -ocr page 639- -ocr page 640-