-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Bucheii Coiiection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

-ocr page 12-

-ocr page 13-

^rit^e Sicöi ofÆcXraftat/voînic in (ni cf formen.

•Son Snr Or^ •pobagram^/ tee ^oc^nfamen aften C5)Ïcbict/3rnalt'i deViUaNova.

3fcm

SSomJ^oQbeeiebene, Süpm^otodL

Antimonij |J( »nb ^etn. ^on öm 2'u2fnï)(n ïa pcrfm/^oiallfli

Unb Spiritus vini.

^on öer Peßilcnjiwö andern ntijftcF^eri maftrtcn/tvelf^e tie voneb anbeftet (Tnnmab etß Owidj *lt;n (((^tavefien »o» Ijcdj* ßck^:Kn'i5r«**'''^c(nri«im ïlPolfffumz 5Oocwv ml» pigt;yf’“”n 5« W^wberg/miJnniglt? lt;V«m JU gutem to tvuef vere f^rtigct.

PRIVILEGIO CAESAREO.

gtt ©ftfleburgbei ®em^« 3obin/ Anno UT ^•^

-ocr page 14-



-ocr page 15-

©en ® olgeSojne n /' 2 î’'f n/ CbrnecfIcn/Srfanicti/futfitamp;tigcn/ ^M«rt /jjerîcn ^ratplifgcm/ 'Surger# mmpeevnt* Xhtt öer loblid;cn 2^ctc^a^ 0ue3ngfpuvgzmetnen gKii» btgen ■»Jcrtcij,

Sf^OIgefjKW/ Sbïe/ ^bnwefrZ ^rfam/fut* öcvnüöonfngcgt;?cvni/ €«0»vnoQ5» fan M^vnOert^cin^cr mainnn^ nic^f ver^aïten / 7?acamp; tennef) vcï et(i(fgt;3arcn in 5vanch veie^ in fórncmjlcn’3Önivcrptetc«/ aiö^n’paviö / S^ontpeiier /2(vp nion/'èenrgcö in ^emy ^of inn ^urgunt» / vnö anderen Oergiep d^cn me^r mten / meinem (initiëren «ae^ge^ogenZ vnP aiüa auf ange#

-ocr page 16-

■^îonel».

wciKctt mâgUc^crt ßeijj/vnt» nU m/f geringem vnfofte ctOd^er trdfîic^cr gterter Scut/ infonberÇattaba Ar^ naldtde V Ulanova gc^aimC/beWer^ a / ünb fc^r notwendige hwft ond S2Jü(bcv/an mich gebtaebt/ diefeiben auch fotgendo im‘^cutfebiand oud fitrnemiieb nm der tobtieben @fat TOmberg/ innfiefigem/ond/Öot tob / gtueftiebem gebtaneb fange ^eit Çer erbauen/ vnd geübt/ wie dan vit surften ond ^erten/deOen onge jweiffeUe ^engnno geben fonnenZ ûbnnebone dao mit nitenfebnffttn dartbunond beweifen fan/weieben ieb nif attain die Quinta cflentiam, au^l^egetabififeb^n / vnd^tnima^ ftfeben/ fonder aufb557meratif(b^n dingen/ ^dten geßainenvnd der^

gteiebenZ

-ocr page 17-

'ï^orjeb.

gkfe^ett/ab Oleum fall's, auß ^em xAmimomo Die Cf^^C^tCIt S^^^^^^Z Dnt abgefönt^erte Sarben/ auf; we^ eben Dan s’^trah'^n wirtZ Dawwar# baftiq Oleum 2(ntimonib Oef'^ gleieben Denbi^uorem perkrum^Vn CofaUorum^imebDieQuintameflen tiam perkrum^vnD 040 Oleum falls. Oleum vitrioli/piritum vitrioli, VB lt;a«ari.fampt anOern web«« Opm^ tisefTentus, vnD extraëtionibus, VP Utt Surften vnD ^enen aup^cben tnO praepariren bab (afen/ DuO Dar«» Dureb von obUgenDen befcbmerli^ t tbeuXrunefbaitengebDlffen/ vnD cr(eDiget bab/Daj fieb alfo balD Dar^ aufetUebe fdoH, oDer hü^Un^ g^«* funDen/Die fetebe fürtrejïiebefunfi Duo arènelulcbt allum veraebtZfon

)( 5

-ocr page 18-

'Soneb.

î?cvaii6 ^mn bócbficit oerfc^mec^t DiiC) vcvnid)t / miö faitur anderen wfad? / L'an0a6ftcöLi‘fc(6cnWïrf^ «d^efraft / vntgt;9ütcnült;3ew«)5t/ nerf) vcrfmiWcn / vuO Ocef? UtflW amp;aföfcf)c cfRcacia tgt;ic (du^c nid)t bat bónnen verboï^cn toben / fonder von ftig $u Md mebv ano 2tcfbt fout mm / haben Wfc vnbeOaebtfam^ £cut fe(bft nicht fónben vnbertap fen / nach fc(eben fimftreichen ftM den jn trew^tm / aneb ffüfbc baim^ (iebanfee^warft/vnt» ^nbanben de^ (nadx/ vnb inn irer gnr debMuebn wie aber vnb mit mao nnben / 0a^ fielet inen anveranüvonen» ^iwoï (eb mm mot gemußt auf mao meiß vnb maß feCebm Renten ^nbegege^ «en mere / auch moi gen aigt gerne*

-ocr page 19-

fen/folc^eeju eticHung/ enb^gnN Ça6un9 meiner c^»*^« jngebmue^é/ ^o ^ab ieb es boeb vm frilgt;Hebens tnü anderen anfe^heben mfaebm wUien vnb eriaffe« vnb bie meb/ . bem 2(Hm4cbtiöen/ ate bem gerecht ten îXicbier baim^efebet/ ber ban bi fe fünft abfeiner fUrnemfïen gaben nine / aller wibermertigen vnbe* febaibenen Renten / bnverbinbert bemS^Ïenfebtidxn gefebieebt ^ngu^ tem moi mirt miffen^nerbaUem

‘garnit aber banneep feberme# nigiteb fpören móg / baß ieb eb bem £iecbtvnb gerechten mtbaiien aller ^iberlentennie fain febenbens ge*« tragen/aneb noch nit trag / vnb bas folebe botbloblicbe huift niebt 5evgt; fîûcf t bin vnb miber inn bie winctei

-ocr page 20-

Q^oneb*

t^crfteif et vtW vcrUßcf / fottöcrnüi^ M^^^an^ wit anen fren wefemiP fleert fnirfcn viW inn^ait/ an faga^'^ * bmebt wert^e / ^abic^wü^ entheb 1 bebaefx/vnb ba^wentfeßtoffen/ aî^ (e^ba^leni^/ (o icfgt; an obbeweifen eiten inn ^ranefreieb auf wein fc^ 0en bef omen/ ber ^an^en g§ii(Ïen^ ^aif^nnii^/infonberbaitaberweiw geliebten ^atertanb ^entfe^tt ^a^ tion ^u e^ienin offeuthebé tmef anß^ ge^n ^nfaffen/^tveiffeU on/ eo werbe barbureb vilen arwen gepieeblicben Senten an iren franef buiten/ vnb 6e fcbwdmngengebolffen werben/on fwb b$’ ber ftnef nnb quot;Hueber na^ wen / fo ieb albi^ ^ubirnen verfaßet*

(?rfi(icb baÖ ^neb lignum vicæ, i buöijbpolb beß Sebeno / von ver* boige*

-ocr page 21-

‘Soneb.

6ct3lt;ttcv gcbaimtiufj 6lt;t %fur/ Quinta effenna, auro potabili ^pj) Dergleichen/ inn welchem ^tteh alle cinreb / Die etliche ^octetcö wiDer DieS^etallifcheSlr^nei/^uverflaittc rung Derfelben hnngentónnen/anp gelofet/vuD wiDerlegt werDen/ vnb Vîfach ange^aiget / wammfolche Syietallifche2(r^nei heharlicher vnD (rdftigerfein / DanDieanDeren/Dic au^ ^egetahitifchen vuD Slnima* lifchen/Möift/auj; gewdehfien viW Whiten genomen werten / vuD Duo mitfolchen tie alten Ddter tot vut nach tem ^önt(luß 511 grojem algt; ter fomen/auch ain iter in fein Q5egt; fchlechtfolchcärhnei / wie auch tie gabatam gehaim gehalten/tnt ni* man frernto geoffenbaret haben»

X s

-ocr page 22-

'2JovïfK

Juin «ntcm/wcil in ttr Ripper* htt^ Cur, Amaldi de Villa nova (Die Bortov ^uv^auer/vnb^^^* ^AU ^o^t/^waier Werfen ©én ^u IXom/ von ^o^anne de V igo. wdgt; ri)c6 fam ui i fic gcwcfcn/ Vilt’ 6cmcUc gur/wtefiemir im leben bef ennet/ «fe lebuier bie maiften befomen/ vnb 3oogt;^xcmp(ar/ welche ade ver^ J0^en/jln ètro^burg haben truef en (affen / vnb folc^egnrbem^roff^ in4(btt^ffen / ‘Önnbemintdebffen Çûrffen vnb^enn/ ^enn garfen tem V. viW Serbinanben CSe. .^aP fern/K» .^ocb lebltcbftcr vnb fedger ócbd(bt«üö/angeb0tten)offt bcö au/ n potabilis,Olei Salis,Olei Antimo nh metbnng befebiebt / flt;^ lt;(b Rbe^ fümemffe turent / welcher fmb* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Aurt

-ocr page 23-

'Soviel

L Auri potabilis ^ediC^C fU^Cttlt;» tert / VOtt Viktt aucoribus appwgt; Siert

II. 2(in furler Begrif/vnS^an^c ©ummari von ver tngent vnv îvà*^ rfung verboïgeuer geBaimmu Ver ^uturVUV c^inta eflenna VeO fofl'^ liefen @0lV6(^/ A urum potabilc gCo liant

HI. 2(ittfurier6egrifvnVgan^c ©ummari von Ver engent vn V wir-rfung verborgener ge^ximnuo Ver ^atur Quinta cHentia Veo f ößncbf n 2(tttimonió(o / vnVfvieman Ven 2(ntimoni*3^eirtju6eraitcnvnb:au (Ben fois

1111. 233ei{ in Ver *poVagrifeSen gnr Vie Öoctoi Burgauer vn^o* Çan^ogtintmef haben (affen au^ ge^n/

-ocr page 24-

®onebgt;

0c§n/öc^ flüßpilluCen/ tce Çlarefs/ ïJcö'^aOcnö/ ‘pßaßevö/ ©albe« ««(^“^honta/ ber 61/ ic ^um^po«? bagram notwenbtg/aueb bef? faffm Juiebi, Spinæ Cervinæ offtgebavb^ Wirt / feO ieß bife fluet auch nad) aînauber / bamit ber £efer niebt aüam bie Theorie, fonder auch bic ’pîaetie barhei habe^nb bie trant* éait niebt adain berflebn / fonber auebinn berfeibigen beiffen tonne/ 3fb feb uneb biebeiwiberbicpefli* lenbvnb ©ifftbaö Antidotum o. PetriAndreæ Mathioli ^êec.^td« bas boef) pneflerfai^ / wekbeebie bob^i' pnefter ^uber uit ^e(iebe^ pfopb^^^^Z fôrbicSiô^vnbanbe* re bif ^ranetbait gebtauebet bagt; 6en/ bieweii ei veu mir bou vile«

bUe»

-ocr page 25-

®öne^

ettert gefeit wirt quot;X^ieweit id) aber 511 folcbem IVerrf anfebnUubev ^er ren mb patronen gnab / genfl mb befurbernn^ nottnrfftia/ mb aber ^.Q5, oftevmale von bifen^o^ ^ert birtgert mb jubelt (Boteo/ auc^ |rem ^(üchieben gebtaneb ßebenet/ mb gut wiffen tragen/@o hab ^gt; QS.folefxo allee ober$dlt/ mb in ant Zibell verfaßt / ieb^ubebieiren vnb jn^ufebteibennicbt vnberlaffcn fol* (en/noeb wollen/von wegen ber gna ben/gutbat / fcbubmbfebirmfo(^* Q5f vil 3ar ber meinem lieben ^3ïu* ber ^ieronvmo ‘ïöolfïo/ atefonber^ Sibbaber aller guten fünft gndbig* lieben er^aiget vnb bemifen baben: bamit^^fpurcrt mögen/ bae ge^ melter woUbaf ieb fo wol ulo mem

-ocr page 26-

■îiîOVÎCl).

^2Uücr inn^cDeurf ^« fefn gefeiert werter / mit angc^enäter viWcvtbcv «igabitt (f, 05» w^tofok^w^w ônaîgt;cn vermerrfen/on^ annemen/ mid) fortui» mein ^ndbige 5?erïcn fein vnö bleiben: vntgt; bife berlicb^J go ben^BotetJWiüev üie verdeb^v fo(^ (bet öinjï fcbubcn vuöfcbirmen/OiW millvm (^»é» iebvnüertbemgetf Pei(;/vnïgt; euflerjten vermögens mp Derum ^uvevOienen allzeit willij vn bemit erfunden werden / Saturn homberg ^n c^mut Äm^rtnrn 2tmm .i57^»

^nbertbeniaer

Heinricus VVoIfius, Medicinx Doólo,ramp; PhyficusNoricus.

3tttp

-ocr page 27-

Sonnait

Lignum vitæ,

‘Som 'poOagram/vnO feinem vi* fpi«nglt;

Cura Podagræ Amaldi de Vilia nova.

‘Ï^Ojn Auropotabili, ©oU ^( Vn V. efientia 0€6 ÖOUö»

*Ö0tt V.efTentia VItb Oleo Anti# inonq.

*X^om^(utimoni^eiib

Syrupus domeftkus.

Antidotum WWetötp Vttb ’pC# PilcnÇ,

quot;Ödöboebpncflerfall?,

^on quot;^bw^cnOen Oer @ef;(aiP Ö^n^uwt

^0n tUgenOêrt OCÖ Spiritus vini;

^on^ugenbenOev palm vnO £{p}A((en«

-ocr page 28-

.^;feà-.

-ocr page 29-

gtît^Scv 6cônf vut' ganje ©ilmmart aP

bö 3ttnf}^ît^ t*lt;^ö Diaiogi oocv Q^e^j

fprór^e/öj ^o^Oeô iebèe ^nant/b4rïh voit

Verborgner geßannnusöcr Î'^atur / Quinta

Effen cia, Auro potabilbvrtb hcrgUiî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aurum

d;en dufs «gciitlilt;V(l elfl«fc fjotabiU.

z^®^ ^ferem erfrett ®d(cf xSy^^r^ ^ÏX*«tr’«ï’lt;^0lt; 1**^3 ^flt;*^^ Adam.

0^®^^*’ / Wrburcb} nicfib Kc^ kbentnórfjt aufentbaf^ kn tbcrben / feiebe bat er fur pcbriibef gfbrauebtvn auc^etfubüianbart ^maib werter angeiaigt-

jÖte Medicina: welche ben menfehen lan^ gejert^efimt»erhaltenjbÜen/Ote müßen jeU

1 ber auch etn tónge jert Warbaftig örtb beharr tub fern.

©OmanDen jungen fre jugenb/onb ben Humidum alte jrhuniidufn radicale, btto tßÜlCjnner.' radicale, ijebe natürrtebe feuchte ßereben vnb bebrafn#

-ocr page 30-

Calor in« natu».

Quinta d Uno».

©efpräf^ »om .^oQ bee Xebenp. gen wU (ampt Der natürlichen jnnerlichef »arme/foO man Öarju ermólen Oie aßer f ràp «3(1 wnO onjcrpórltchp fubßan$ fo nnOcr^ halb Oer (pieren Oeo mone mag gefunOe trer^ Oen.

Sie (Jfementifche bing (ïnO jufamen ge-fcjt nit aflain won Oè ^lemêten / fonOer auch' joon Oer quintaeffentia,welche folchfOmg lange jeit ',in (rem wefen onO eßenj heiltet.

@o Oer menfeh folche quintam eflen-tiam braucht/mag er folang leben Oae er Oaa jil fobie ^ltt)dfergelebt hoben erreiche-

AEfcuIa* F*quot;»*

Sie quintaeflèntia tß Oie adet befî vnO frâftiafl ?üîe0icin fo anfOer ®elt iß.

Sie quinta eirentia ifî Oie felbig €ôïe0tgt; em/mit welcher AEfculapius, Oie wiOerum aufbracht onO erqui^et/Oie gar nahe toO wo^ ren.

Metalls

Sie quinta eflentia mag nit gemacht werOen von Oenen Oingen/fo »nleWich wo^ chfen vnO junemmen/ate alle gewdeho (o wir vegetabilia neunen/nnO noch vil weniger von leblichemgethier oOer (freoturen ànù males genann t-

Sife fößbarliche $9ïebicinwirO vonfei* wem 2SXebio îO^inerati gemocht.

-ocr page 31-

S^nb Quinta effentia, amp;cJ

(^6 haben ber .Rimmel vnb geflirrt gap hiane^eftep ^’’fïuèn^ vnb vil wunberbartj;* c^er fuift auegoOenmbteerfle matert ber SÖ^efal ban in anbre btnq ban fie in bifen fre wurefnng mer angejaigf haben.

(?omanbteÖ)lefa(in fre erfle fimplici-tetreducirt,gn«gfam bigerirt/bringen fie ben menfe^lie^en i^örper ganj fcljnd vnb flumpUmg jn gefun^rt.

5)ie fopbarfidje S^ebiem mag nit von erbten geflam gemacht wîtben.

®ife ©hbiein von ben SERetatten extras hire vnb gnugfam decoquirt,empfa^et fin tvunberbarlidjc lieblicban vnb fuffe.

;Öife ^(r^nep hat bie f raft vnb tugent bas fie alle haltbare Aranefhaitenturtrtn mag.

C^nb ber puneten gemaino 3^nhat(o be# Dialogi,Lignum vitæ gendnt.

Nihil occultutn quod non revcletur, Lignum vitæ eft his, qui appréhendé* rint cam.

l.

-ocr page 32-

©efprlt;îc^ vom ^oQ be$ €ckttamp;

€tn nu|(((^ vnb tn ?ï«^ tUdte^eV Philofophia fuof^c^völtf^ (erDialogu s ober ©efpree^/Lignum vit«# b«6 iß/Oae J^o!, beo iebeno genannt/von Oer gebö»n»»s Oct VZ^tHC Quinta eP fentia,Auropotabili vnOött« gieteden/ amp;c.

^rfoncnbifeo DiaIogi,Dcmogor-' gon»n£gt;^«inm«rtïgt;wö# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

©no- ©rü^ bte^ ©of ' boefjer«' xSj^farncrCDïaiper Oiammimbe.

^ap. Sancf btr ©of / fag miif loer bu feteß / »nb wae b« hie (mpeg ?

Äemo. Äem gut geroep vnb tra^ïtefj^ toerrfe berner fe^rfffarbetf geben mir gro(tlt; anjatgung fonberlifpertoet^^art vnb hoben oerflanbo/vnb bae bum allen guten fünfen looigefcbicff vnb ^oep erfahren ^|l.;l0iwd( Vitalongt; eoabervon^afur bemCOïenfekn alfo em^ * h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘^^ ’^^ ^^^ ^” ^^^*^ begert aufo Idngeß jU amp;nbsp;opK”5 leben/vnb m fonberbait bte alten fo ^unb tool dus eft. nbsp;nbsp;nbsp;betagt finb / bin teb folcbcr orfaelj halb/ tote#

wollet ber 2^raufb Jimlnben auf nur hab/

-ocr page 33-

Söon Quinta cffcntia,amp;c.

AUô lombaröta atwgejogê/ ml micb auf ben n^cßgemacbf/unö ^ù^cr m SKawriwrn $u bit feinen / mtt bit perfenfube n ju banalen/ eb ùb won bn am Remedium befommen mofixc ’ barmrt leb nerb etUdje jar on f raneV ('an unb («Wû^gebret^en mif^ wer bem to befnilcnmocbte.

-Xan. 'î'3at)îu mt bao ®ot cmem jben ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;°'

güpt^ jil glichet bat f«n$ lebte zweien mt n^näiSo Pbetfeijntten werben mag- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofitfi pr«

^;cmo. 3eb beger fern bttf ober remebium ‘f^**“« h^“lt;* tptber bajfelbig redjte jil won@of geerbt netfenber für manebertep fehl '’‘^ gebreeben jufantger Ärgnif batt/bn wno tdgheben ober fallen / beftglneben twiber bie bldbtgfaitwnb febwaebban humidi radicalis oberpmerU« HumidS ebenfeuebtenwnb natürheben wdrmtiöan Innä“ s « icb halt eo genjlteben barfürbae bte alt SÖo lor.

(ereinfonberhebe CÖtebutn gebrauebtbabeZ Patriar^ barrntt fic fieb erhalten bao fieon Äraneb eh«, ban etwan ober bie ^oo.^rlangganjrn^ miglteben gelebt haben.

OUp. Sieerflen Patres ober 21 Itwater ba^ ben lang leben mögen/weil folcbe war bet IwlUen dotted/ barmit buvebbao langlebc« 3 j

-ocr page 34-

®lt;fpr(k^ vom ^oß beo iebeno.

ber menfdjen baornenfe^Udje gefc^kc^t bfgt; per e^r geme^ret tourbe.

Äsemo. ^arumb ^kn pc ban me ade (ang getest »nö fmb ju gletdiem alter font^ inen?

Dtap. ^K kb:? am (engpen mek^e ben e^ Pen ^Ifvdtem am nec^Pen nac^famenb/ ban bteerpenoon ©ot fdbererfc^afikn/tva# reriö von berapen Complexion,onb dnf^ tangen kbeno:fok^ fraft eï^aigtepeje am perefepen be p ben nec^pen/ onb p treiter abgt; gepigen marb p tremger.

.iöemo. (So foltert alle erpe Patres, ober 5((tv4ter 511 fok^m alter kommen fern mb tang gelebt haben / aber bk Çetltg gotheb fe^nfft melbet von tremgen.

Ovap. ^Dk erpen 3ar traten (f-gpptrfdy »nb nu^t alp lang ober von iwôlf îiJîona^ ten ja farnmen gefe^t tne bifer jeit.

Äemo. ^te ^tltg (5d?rift melbet mc^f ak tarn bk 3lt;tr/Pnber auep bk jtvölf QÄo# nat/ barum folcpo nk^ (fgppttppe ^ar getrefen fonber .^ebreifcpc/vnb fmb eben infoleper lange,getpefen Wk pjunbttwk ban

-ocr page 35-

SÖtW Quinta effentia, amp;c.

tan lt;S. ^tugußmuelfbrrihr imSÓöc^ wn öer ©tat ©Ottes.

0(49. ®te frurfjt »nt alle gewóf^s ber ©r^ ben/waren heffer vnb frafttger bas menfe^ (teh leben ju aufent^alten vo: bem ©unh^ flus ban ^ernacber.

iöcmo. ;Öarum foUen fte biniez alle lang gelebt ^ben/aber es erßnbt fieb nicht alfo.

3îap. ©te haben mt alle gleuhltche Complexion gehabt/finö auch ntt alle gleichlicher jkrrfe vno vermögen gewefen.

Äemo. Äetrt SOïenfeh hette fe naturlt^et iveis etn folche gute Complexion haben mdgen/oberalfo paref vnh »ermöglich fein fdnbten ber 900. ^ar het leben mögen/on mittel »nb fraftainer erl^iUetenonb prefer# wrenbenar^nep.

OUp. iöie er pen ^Htväter heften bas recht Lignum vitæ, bas ip/ bas Jodj bes Gebens/ batmit fie fich »o: bem tobe lange jeit erhalt ten möchten.

©emo. ©o balbt fie aber aup bem ]3ara# bis verpoffen vnb ausgefagt worben / haben fie bj plbig nit mehr gehabt/fonber finbs von punban beraubt wotpen.

21 inf

-ocr page 36-

©efpnkf) vorn ^ofj bee Ickn«, ^^9- 3d}twlWrî)Kr(e^tôrünî)th'c^ w fadj anjaißcn jree tanj^fn (ebene; ^^bam

• tvarö (tfe^ffen mit aller funß »n mit tvi jfet| vberOuHißlielxn begabt /ban er erfände vnb wnpeaUenaturlieljc btng:(b waren nn aue^ he bing t^pl befgnt nnt wdel^ein 2)i\nfe^helj leben »npc^te erftreettvnb aufent^aUenwer? ben/ foie^c bing brandît er für fje^ fdber:§er# nae^gt;jeigfer fieaudj anbren an/foie weiter gb)ngen/ weleße feiere )ren naef^foni menben öqe^ weiter aniaigfen. Ife Baben aber banmi aue^btegller edreSÖätcrnitallv lang gelebt/ bij vrfgeb ^aib/ Mo inen iwt allen foldje l^aini 'j imMitgeoh'r.bartwarb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Aùemo iDiHHilnun audjbn mit allen fün« (len wib wijlen reiebliebcn begabt bi|l, will teb bieb lt;»»(6 ^Jlftf i^riffiail gtbdten babenZ wolkil mir guebm frlebergflaltwic'^bain (oneiingcbfominenbeh bi^ foßbarltdjeari# îi p anjatgen / barburep btealten ir alter bi« aufb« ÿoo.3ar erflrerft ('aben.

Dvap. ,0ie prefervirenbe Slrjneten fo bem wenfeljen in fotdjcin gefunben rüwigcn (eben gn bobeni alter erfülle' füllen/ mü(jenan inert (eiber fallwurftaftigfein/vnbferne von aller jerjibrung mb Corruption, wictd?banni bon

-ocr page 37-

^nb Quinta eßen ria, amp;c.

ton ^u(^ gefebnben ^b von ben Secret ten ober ^inHîdjokn btr 5îatiir. ^un bu* trat fif ben COimfdjiifljni Çfèrprr vo: alicr Corruption vnjerPbtung erhalten foUen/ imb von noten funbae {bicbfanpunfftbi'F uneb tongtpthg feien-fouft nwcbtenficgro^’ (ere Corruption vervrfaeljcn- Äarum fo ivtrben Einigen bie ptgenb frijten »vóOfn/ vnbtnbern alten bat huipidum radicale, Vnb Calorein nativum, bat' M^ W^ jnncrlH e^e nat4r(|cbf fine^te vnb lebUebetvanne/ tvibennu erjlatten vnb lang erhalten/i(Ï von noten bao barju envblet werbe bie al# Itrwemgfï ^erperheb fiibpanj fo vnbe.’balb bfrfpberen be^OJïon^gefnnbewerben mag/ vnb btefdWg m arpnep 5uberattcn/ vn tn am fäiJe fpeip foleber gPaU/fo mano bure^ ben 9)Ïnnb pmerbalb m lt;teib mmpt/bao fie gaqJ fennel vnb pümppjng ben ganjen ^OÏenfei^ eben l^oiper bun^tringe/ vnb benfeibigeii gleich vnjcrpórlieb mgebt

^Öemo. TO erlgübnue iureben/bebuneft tvieb bnp bu Kjttnbt gefagt ^p ganj vn# muglicb bing/bitvetl alle ^èiperltcfje bmg vö bem ^mee^ttgen @ot bent ©ïenfe^n ju •^uj vnb gutem erfc^affen Element ober ^Ilt;

#

-ocr page 38-

@f fpMc ^ vom ^o(^ beo £e6rno. mmftfc^ gffe^öpf fini) jerfiórtte^ »nb i^r# gdngrflif^ / wo ber fönnen mtr Danfob^ CO^ebtdn haben /bic bermafen vnjerßorltch fep? Äan tvir fchcnancbbaoaOebingfogc^ bom werben vonfreo gleichen kommen / wie ban^rifîoteleo ain7-*^ucb ber SDïetapbp^ fie gnugfamlichen angcjaigt hat/ baril auch imSOïenffhtifhen (fo’per ba|fe(big bao fich verifurt / confumirt ober verjchrt/wiber erflattet werben mub von anberen jer^dr^ (ichen bingen / ate von ben jerfldritchen fpeifen/ wefebebureb fraft ber natudichert wdrmc Corrumpirt werben / vnb tm ïO^a«» gen ber icber vnb 3ngewaibo trafmutirt vnb verwanblet/bte fie burcb bte ernerenbe furenbe fratt ber ©liber in ^etfeh »etwaw» tiet weiten. @o nun bife 9}ïebtein/ von welcher bu gefügt halî/vn^cr^diltch ifl/ wiibt fie ntt in ^ÖienjehUch fetich verwdblct ober tranfinu tir t werben mögen/ gleicher gefluit wie bte natur beo ^immete nit verwanblet werben mag in am ©lemetifehe fubflanj. 9vap. Än hafl vno gioffen veiflanbtge# rebet/aber halteßu es barfür bao in ben ©le^ mentifchen gefehöpfen anbero nichte fep bau j^rflörltche Element 1

^tnw,

-ocr page 39-

Sönb Qinntacfrentia,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

S^htto. lt;‘da6 i(t ban wener nut ben (?(e# meaten folcijer ^towntifc^nj gefc^ópfen vnbermtfc^«?

9\up. (£m(uamp;ttte fubpani ober inncîln^e fead^te humidum radicale gênant/ bte nen nen wir quintameffentiam, ober bj fünft toefen baieb bte Orientent jerfptettet/fintpcl ober onoennife^t onb gan; onjetfidrUdj: barbate}? werben alle buig am lange ^eit tn gern wefen erbaltenwnb bat foid?6 bte farfidjttg Slatin tn fenberbad alfo oer^ otbnet / ban fie begeert alle bing faß (an« gejeit onjenrennet tn neu arten onb @e# fd^Ucbien ju erhalten juv ewtgfait. ®an wiewol tn ber gentainen gebmung aller leb* liefen O’rcatuten atnjebco X^ier fetnoglei* eben gebat ber gevalt onb art halber / tß bod? tn ttacljlaßenfer generation fo bard? bte putrefaction onb Corruption be* fc^tc^t beo genertrenb? /beo geborenben/ oon welf(?em eo geboren wotben / ongleid? tn ber gßalt onb fo:m ober gefd?led?t alo wir bei ber Fpetfe fe^n/auß welcher fleifef? onb blut Wirt ju erßattungbeffelbigenfo ammenfe^* vtdlt;4dip liefen (£ö:pcr abgangen onb oer jc^tt tß/ bel. tu pan bure^ bit fraß ber innerUc^n wdrme onb »IoL^jh euffer?

-ocr page 40-

©cfprdc^ vont ^o(j ko Itbcno. mfferticbcn ^13. @0 fpric^ tc^ aitcb nü/ba^ fok^e OjïfLX’fin ^anjvnb gar tvicbcr^ïm? mei vnacrflMfè Rt / fonber bkivctt fk voit rtner ÓJïatqt geborn wirbt/ toefebe ober bk anbren ade vn^erfldrucb vitb gans fintp4 vnb vnvermtfebt iR/von ben gnbien inenten gefeb^iben fo jerRorlicb ftnb. QBo fie ban geburheb »«^ wk fonberhebem (ïet^ kliffen würbe/ rndebte fic aufjekn ranfent 3ar on alle ^erRöntng erhalten wergt; ben/ vnbburebben munbinleib genofnenZ würbe Re ben SOïenfe^ltc^en (Sorper am tan gejek vor aller jerRdrungbewaien. ©okhep vrfaebbalb werben ww aneb von allen lue-. dicis ermanet ju vnfer narung (olebe fpeifen jn kaueben bte am aller vnjerRbrItebpert feien

,©emo. Äife berne matnyng vnb opinion Salaman^ bcbunchmieb 9^10^ fein ber matnung eth^ eher pbilofophen/welebe gefeit haben bao bte tSm* Salamandre aUatn beo 5euro gelebe/vnb Chamx- ^ h^nng aUain beo waffero/vnb ber ^ant leon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;worflr aUain berlîrben/vnb ber Cameleon,

aHainbeo (uRo/aberfolebe opiniö iRfalfcbZ ban fain iîlemenf ifeb geRbópf mag in fim^ pleit ober vnvermtfebtè Elemente fieb ethak ten

-ocr page 41-

^nb Quintaeflentia, amp;v.

(lt;n/ fonder gelebt beren bmg/uon wde^em fd Ï«|«tnmen gefejet wirb/wte ban Ariftotelcs gnugfamheljen bejeugt/alJb wirb ane^ bei: 9)ïtnfc^ ficè uit betm leben erhalten mögen «Uam von (bte^ naturltcben feuerte ober hurnido radicaii,fimpel vnb onvermifcl^C »nbonjerllörlteljen.

^‘'9- ^ebfpï’^ttit/i’^® twmlt;n|e^«U«rt »onfokber ^ebiem leben mdg/fonberwo erfokbeb’aucljtmnbcr tempérantia, vnb ntaffig^git anbrer fpetfe/ bue er barbare^ baa Ml erlan 'gen möge bet ergert altvuter /meU el^ im irbifdjen ^arabibmf aUainbj ^ot; bee iebèé genoten haben/ fonber auch anbei? frftebte.

;Öem. ^aben ban aue^ bie alfert erften 2(11 softer ober primi patres, bife ïVïebKtnge^ braucht?

Xip. ^0 fie begert petten lang ju (ebenz foken fie bife ïJ^ebiein/biUieb gebraucht ^

^Öemb. .^abenfkntc^tabefferó^ben mö^ gen ban bife^Öïebiein/barmit fie jre leben fri# pen vnb erlangerenfónbten.

Ovap. ©owirnatörliebergpaltvonberf« eben reben möUen/war bifee bie aller bepe SÖlebi*

-ocr page 42-

^ffprâc^ vorn /)of^ fees ieSenô.

COïcbüw äufnet »vit/ barunt/wte Dan auc^ ^hflo^ke bejeu^ amio/^ufljïÖïetOflit’i m «(km gefc^kc^f am Omg fummibc^n tjï/ nxfej^dtmfdbÿn^ap reebt Pnnnpalvnö fürncm|l tß. ^Öwdl (»6crW|cÖÄd»cmglt;# nenniß/öon ber aller vnjcrßddicbftcnvnP ' Mftigilén maten fo vnOer bem Rimmel ge* fiinben werben mag/bat fiebiBicb ben ober* Pen grabe nnber allé eonfervirenbai ar jnep?. ^emo. @0 Wirb eb jc anberb mcfjtó fon mégen ban bab Lignum vitæ.

Moyfes,

^P- 3^^ f^^^ l^’f ï’of^ wï§m gefagt/bab nar^ben fe^npen Wïopb/fie bifeb.^o{j{gt;e* raubt wo:bcnftnb.

5)emb. 3eb mamte ob etwo COïofeb/wef* rijer in ferner 3ugenb m allen guten .^uiv ftentrefïicljvnbwol onbemebtet wojbèvon ben,(fgpptem/alfo bj er bifer gdtheben funp amb 3Ut WJlfenb gehabt / aueb etwo bundel onb verborgen von bifen bmgen gefebhben betwie bie anbten 'PbMlt;gt;Phlgt;

Medea, klon.

Óvap. ^u feit fm mebt mehr ober weniger glauben ban ficbgebürt.

iöemo. ^b wirb vtletebt bab fraut fetn/mit welchem bte ïöïebea ben^afonem wtberj» feiner fugenb gebracht hat/vnb mit welcher ber

-ocr page 43-

^nb Quinta eflentia, amp;c.

ber AEfculapius Düfoßunö^aib tobtvatS AEà^ wibciumcrqutrft^t/wb vÖtoOaufbradjt. P‘“’‘ Üiap. ^óiffiuolcbfnOie vSJïtötnn / mag ökr fain f :a«t gênant treilen / Dan Die alten „ƒ“” ^abenDifeDmannDer 'Pcehfc^enJablèvnD ^^ martc^erlep geliebten veDunefkt nuD DwïcQ gleic^nulfengereDf.

Semo. 3n was gleicbmiOèn ?

^^9* 3«Ölt;r prxparationDifer^ÖÏeheirt wirö fic euro grün farb mie ain f raöi oDer ge mdeije / Darum ha^n fk fo(c^$ vegetabile,. vnD ain fraut genanttSokber vrfac^ fp«e^lt; Metuendes Hermetis Difeipcl / Daß fic^ Dife COJeDiein ganj vnD gar Der grünen farb halber Den mac^fenDen Dingen on leben/ Dao îP/Den vegetabilibus,vergleilt;^.

®emo. ^arum mag Dife Cö?eDkin fairt tat fein / foDodjDieÄraaterfokbe grofe f raft onD tugenD haben in Der 2(rjnep?

Oiap. S)ife C^kDuin mag t»n fainen Dim» ge gemacht merDen/fo wir vegctabUiaoDer animalianennen/ Daeifî/ weDervonlebj*

. ließen ^reaturen noeb von Dingen auö in gewac^fen.

2)emo. ^aoillDievrfae^.

-ocr page 44-

©cfpräf^ vom ^olj bes ickne.

Ütap. iöitroïfoU^eganj w^crfïórhü^fcïrt mup ober ade ^Utnrnnfr^ bmg/tfl je xw» ndten bae foU be nbgejo^cn toerbe von a»wr folc^m matat^bvor allen binnen um aller »n^frßdrlKbßfn fmb.

Liber de -©emo. Su Mß büfb in bem ^öe^Un de Secretis Serretis vnb ^(^»nnulfm ber natur fUrgt; Naturx (iflxn Vnb au|nrurf heben anaejai^/bj mart Raymun' ^ji^JQîeb»««onb quinta eflentiam vó ro^ ‘‘ ten trein innemen fofl/ trelebeo auch 2éoan^ nee deRupe fcifla beßartgtInhere fa^î voll ber^beftboma/fo mart febmalben f ram ober febedenf raut nennet/ on anbre fejen menfeb^ lieb blut

Ars öetüL Oiap. 4a^ bieb ntt verfabten vnb befboren/ tanda. nbsp;nbsp;nbsp;045 bu ben blo|en Q5ucbPaben ber X^iuidfo^

p^en glaubet m bi|er furtg/ban ba pc vb ber }acb am add verpcnblicbièen reben / bofribjï »p am ineipen bune^elbatt / banficaBain bmeb gCeiebnnOen rebert.

®enw. ^ap gféiebnuo haben fie àn bifein biff gebraucht ?

9xap. iöer alfep Phiiofophus fpitebf bav bifeo bingvon amer färb in bteanber vertvarf 6e(ef werbe / beoglefcbe von amein gefebmarf in benranberen / vnb von amer natur in biZ anber/

-ocr page 45-

SÖnl) Quinta cflcntia,amp;c.

anber/ baruni jmvilnatncngtgebcnwwben ftnb/barum(p2K^f Pbilofcpbuö ?Ö?ino:um/ baete Darum erpiid^n am rotte farbbefom* mctt^bvoiDerwcilfenfarb / Darum Duo es înximalfdjmarç /jweimatgelbonD siveimal rotfarb werbe. Qßte am rotter ^X^em »nö ©vfn|tbltrbblu(/ nemhebnaebber 'putrefa* etion mb m Der bifhUattortzbarum habend bie alten burcbßleicbnuö rotten ^etn / îDîcnlt; ftbtnblutonb ^örafbenblut genant / ober mit anberem bergleuljen bingen.

^Ttemo. 3cb b'^bo ganbücl^n Darfur ge# halten / bienxtl Die UbenDtgen (Kreaturen eDler vuDfurtre)lifberfinbDanalIe anDere onlcbU* ehe Kreaturen / ba^foUbeaneb am größere frafft vnb tugent betten tn Der ©JeDietn.

Xip. ^te färtre^e^tt Der lebenbtgen Kreaturen ßcbeinicbtmnDcrpjopo’tton Der wrnufebitngDer ^Ument fonDer in Der ^e# nbsp;nbsp;. .

Ien/ba|jer fie Animalia^iJfm / Dan fieani# Animaha« mam bao iß am @eel^ben.SVnD Diweil aber btfe îKeDiem non ainer (f otperhefjen onb ©laterialifcben fubjlanç gemacht wirb / finb

Darm etliche Qîetall am aller bequemeren/ metehe faß farter vnb Der aller ßerrfeßen corn pofiticn fmb/oil mehr Dan Die üblichen Sreo*

-ocr page 46-

Wp^îc^ vom ^o(; b» Ickne. wrenAwlc^fr^ompolinon/fovil fcn kit Se* trift/ fc^wae^ »nb blôb ip/mb leic^the^r jer* pômng vnb rozruption vnb wmigor fraft ©ber turent. @o fr^n wir auc^ bas (tUâ^ ÎT^ fo mit ^o^n tre/ïte^fn binnen km«^ finb/bcr geringen »nac^tfamennikigcn bnp gen vntdi^fWg finb.S»arum ah^ mintrai Iw/ fo fain wrpdnbtnu^ ober empfmtiie^art haben w: aneniebhr^ Creaturen me^r €d: periie^erfraft vnbtugent haben.

Äemo. gt;lt;3o nun bife 2)febiein nie^t ge^ mae^f werben mag von benen hingen fo vn* Vcgciabt* (ebiie^wac^en/fowir VegetabiJia nennen/ quot;^ aue^ von leWie^en Creaturen animalia^* nanf/mag fie ban nic^t von ben mitkren ïOïi Mineraiia nctajjen/fotpir Media mincralia nennen ge* “• nbsp;nbsp;mac^t werben? 2(lo von @a(^/2(Uaun/3ftra

ment/üJ?are^afrta/Antimonio ober @pie^ gla^/^e^webel ober/Ouerffilkr vnbbergkk chenfogemainfinb.

Diap. 3«fmnenwegmeet

' S)emo.@inb fieboeljpanb^aftvnbiang* wing.

Oïap. ^ie vbertreffen inn ber frafftnitf^t ait Ciementtfefjen bing inn ber vnjer|ld:iid^ ^obereoiruption.

t- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Denw.

-ocr page 47-

sent Quintacffcntia,5fc.

JÖlt;mo. 'Xï^orvon werben fie ban eonum* pirt^

Orap. SöongroffW^ti^mJeut.

iö«nio. 3fijwu^bir6nüdgt;»^ïtxn/banba» fffur verftIjturft/wriert/ conumpiri vnb 5er# pó2t aUc bing.

eXap. ©oe^ mag bae $e ur nic^t bae humi d um radicale ber ïJïetal/110(1} |r (ompUpo« nirte wermez fo wir bie naturlidje feuerte vnb natürliche rabiealifc^e eomplerionirte werme neunen/wégen jerpdien ober eonumpiren/ wie ban ©ikr ju enbe beo a. Q^uche vnb Ollbertuo im 3. de mineralibus guugfam# Mincralla* Uchen an|eigen.

;Öeir.o. 3(w^wa$vifach^

C^p. SOon wegen jrer Homogenitee vnb harte pavete compofition vnb vevami* gun^'vnaupbemppge vermifchung/ beogltK dXrtbieldngevnb reehtmefigc temperirte be* eoetion in ber aberen ober minera innerhalb beo^erge ober l^rjgruben.

^emo. CSoverl^ichwolbaibufchli* fen wilt/ bae man bip ÛRcbiein von bem hü« mido radical! vnb calido radical! ber QKe* lal kratten foU.

Owp.Wtrph^boebteSÖÏeial/fobetiooo. Mcuiu.

-ocr page 48-

Wpî«1^ wm J^olj b« it 8? nô.

Klaren mn altern gemmr vnï» jerfanmen^e^ betten CXómifdjer antiquiteten mOcr t'eut ^bric^ finö verbotsengewefen/ wa mail p^ pnöet 046 fie noc^ gonp »nverfert unb jneot^ rapt ^efunt'en »eröen/onö inert ntc^fo fefyïö^ hc^mn folter tongen jeit begegnet r|l. ^ae«* «116 magfïu nun wof^t^iti^ fefjf teilen/tra fotc^e humidu m radicale pun|ïf in wurt^ bipidirt vnö [cparirt von aller grob^att vn5 irtbifc^nber (flement/ tvaetongerjeitfolcbf Rxiren móesten, ^arum Ipaebf (^eber int ^ ^Ufb am ir eap.bas wtr attgenje^ethit'c^ f^ Çen/baè Diebin^ fo wir bifnüitrcn ml retW »nö purer werben / vu vo: ber eojruptimt of^ aerpwungpe^erer.

^emm 'ïöa^ main^u aber bae bie €9?^^ faïathfblc^fra^^ben/vberanbere IJlentn* tife^bmg^

jïap. 'vÖom.^imel.

lÖenio. ^le mag bae fein/biwetl We |t«^ (ifc^ influent in bie ^ortebtng irewirefong nicht wllbtingen mögen/ale wir bet amem p gei ober penfe^ft feiert/ bao fich inn fain ^r«* « maten auftruefen tonet/ aie inn ain ©ta»* mb bergleirhen/fonber inn bas weich ^‘’/^

SUp. 3» fainem (Element veramigenfuC

-ocr page 49-

SÖnamp; Quinta cflentia,amp;c.

1*11 $tm!iff^gt;m ßmuKu tun folc^r frö^unlf nwcbMlt’innerhalb beßk^rönc^ö / bon 045 ifrUrub iß am (onöcrlü^c frefttge faffima Der bJtnMiamp;minßuert^ z wb Daß Zentrum bet 8ani?oü,«m(iWnfp5lt;rett/ barurn fokbcfafl jvimbcrbavlifljf bin« furpjmgt ab vegetabi-lia,animaJia mb mincralia.oSofpzifbt J?Ct wcß/ba« baßt^rbrkfj bie gebererm ,ci Per 20Ϋ ui? Vf Ubcba6^3^aal innerhalb tun )rem leib trage/tinöbaßbaß (^rbnebam Counter fei ber Ö)iiuilvnbber.pimelbfr'-?3atcr / mbb«^'“®^ von Hfem baß if rbrteb empfa^ vn gefebrocna gerct werbe im t^ebirg vn ebenem ianbe.'ÏBi* wo! auch war i|t baß baß (^rbnefj inn ferner bertigfait Metbent ntefjtß pwbunrn mag / ba* rumba# tß be m bewegenben nteijt ge^ozfam.

^Ömxil aber bureb fettigen lauf bimlifc^er bewegungPnbfraflfii ber «Samen vnb anbei rer@e|hrn vnb Qrlementen baß ^rbne^für vnb für Ml »nterlap beeoguirt wirb / wirt es ic fubuler/olttnrt fie^ vnb flogen bie fubnUßen rauc^wbbunfivberfic^/ SobaubtthimU« fclxmßuenpvnbfraß/ foaUejeit ficßßcrab auf baß (£rbric^ begehen/vnb barauf frm ßet* tigen influp haben/ vnb inn bie tieffe hinein •fingen vnb bafelbflAin fimple nnvermifef^u

55 iif

-ocr page 50-

, ©4p:lt;Jc1^wm/gt;oQb«ickne.

«Mfm ftiiOvn/ Die vaßfubuftfl fptritaihW »n|crßd:(tf|j / für/1^11-ftcc^tviiDfc^dnent/ »no ßunöDurf^Die ?7atur pupamt vil wot* ^ fcbirft gemacht Die ^imujclxn haft ju nn^ Pfaden/von treten Der gificbait Die fic jufamJ bakn giclTen fie ficb reif^ttebe n vnD woUfent* wert auö tun fotebem pDifaebenmetaOife^ raötf aitfeben Dunp. Onveil nun folrbe fi»'«* I waltfcbf nuten / nxlcbf lange je it inn foUbtf fpintuahternnDgebotfam^llanDen / gege” Den bt/nlifeben h afften / Duw il Die »ifpiingli^ ebe jubilant Der SÜÎftal gleicbfotmig vi# bf^ mogenctiß / wdebeDurfb lange $n(vnDingt;lt; looo.^ren erhärtet wie ^kberfpnebt arn^ capDee i.^ueb«/volgt Dae fokber vtfaeb b^*^ Die blt;Wd^ jn/iuenß me^t frafjt auögofïef^ bab / vitDwiinDerbarltebertugentfingefeb^f^ Den ïOïetaUfn/Dan allen anDeren Dingen/ Dart folebe hunlifebefnlluentj htennn meht geat* bait haben / »riDifl folebe Die recht gruntheb^ »tfaeb Der grofen fraft not allen anDeren i^k^ mentifeben Dingen, ^wwol auch »wir ifl/Dk weil naeb langer ieitDifer jwifaeber rauebt’^ fpintuaüfcbcr vapot inn Die bdrttgfan ain^ C)?eta(efoniinen ißaber DanglficbWolfokb^ bunlifebefrafftinnfiebbatbebolun / Daed

-ocr page 51-

SOnb Quintacffentiajamp;c. ’

boc^nif^t bvßowem^fr va^möc« »«Ù vn* (ertrugt mirt von ber tcricpritct ober inbtfei^ ^it onU ^m^^it/bao cr fok^e f rafft »nö ait genfe^ft aufferhalb nidjt anjatgen mag / ba* rum fo wir foUfje f rafft »nb tugent ^rau$ an bas titelt ptmgenwdUcn / »nbfdjeinbarüe^ machen ober offenbaren / miifen mtr bie fr:« biftbait rtmoeiren/ »nb bie birfe vnb grobe beo 3){e(alo bmircg nemen / vnb bajfelbig inn feine erge fimplieitet rcbutirc:wa foUbe S^ug* famlif ^n beeoguirt/ wirb foktje f raft vnb tu* gentgnugfamffb^inbarbarbureb / baofic flimpfimg vnb gar nahe inn ainem äugen* pltcf bie SWenfeblidjen toiper mutirt ober ver* wanbelt inn frem wefen / vnb pnngt fie wiber ju rechter libiicijfr gefunt^it.^arbei ig auch tool bie grofc frafft bifer Lieblein war ju nem# me/bao baburdj Yioe/wie^ieentiusfcbteibt/ N^c aberfoo.^^tif^Uwao/ erg tret @ône gebar/ ben @ein/lt;bani vnb 3apblt;t-

^emo. J^ife reb bat mir vber bie maffen wolgefaflen / aberboebfagmir/wereontebt beffer bao man big ^ebum von (Eblern ge# gein ban von Metallen macbete

iXap. 2tuowa6v:facbfragguba6e

^Oemo. ^arum bao foUblt; »^g vnjer« Gemmai.

55 tüf

-ocr page 52-

©ffpî»^^!^ tgt;®rt* -^o^b« Xcfxne. pJHic^ fl! lö'^oR tagen traben tnn ber €9?elt;* bifin/ »nb me^ ^imlifcfeer frafft empfang«» »Ibertw? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^” ^‘^ ^etoi/ttde^er vifae^ ^ibfroie

dc Minenk^^^«^^*”^^quot;^****®®^ de mincralibus) libus. ^mnfbvnb feine ^ifeipcl geölten hohen/ Doe alle froftvnb tugent aller nnPerßen bing auf Serben erftlivhen tnn bem geflirn unb him (ife^en Gilbten finbangejeigt / von welchen herab tnn bie natürliehen bing flieffen/ freftig mb vherflüfbigaber vap frilfftig man bie ent* pfahenf3)?areri/welche fotehe himlifche froft vubfiißimoiiettipfahen foil / benhimlife^n Cd/pernom aller glctehfötmigpen finb inn Xfdjt Cod; liecht onb Harhait/aber vnfrdfhiglithen/ wait gellem. nbsp;nbsp;|p(c(^f materien vnoibenliehen eonfunbirt »nb

vermiffhet/ vnfch«nbor vnb vnratn finb/aljh baobie himltfchen wirtfung vnb operation/ bonnn vnbertrueft wirf. JÖnveil nun ba^ IJbclgepetn tnn ber fubpanj /im glan^/ lied^ vnb flarhott / auch bie färben ben htmliph«’ ^dtpern a m dnüchpen/ vnb oil glnchfötttti* ger bau bie ?Wetal / welcher v:fach halber fit Gemmse ®®^ *’’^® etlichen Stell» Elemcntalcs ge* curSteii« nanttoerben / btwetlfiebietugentonbfrafft Elementar hintitjcher »nPujion frdfftiger empfohen/halt ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ich fit bcrholbcn auch für belfer onb bequemer

btp

-ocr page 53-

sollt' QuintacfTcnnaAc, tife Wffttgc OÄeöwm darum jukre »te«.

^9- 3fi? 3gt;to ju tva mir dir gan^e fuk Pan$ iokfjcreonvfrtirfn und piepartreumuf* ten / da? niu^’ (fdie geftem wl k|fcr meren dan ötf OJictal / meUfjer fraifi vnd tugent »n* der(ru(fti({ / »ondfrindtfc^aitvndanditrt aendfntoi/ dartnnWe^tmbfc^ f rafft bc^nf^ frnkm. ^imetlaber/mtefolc^ dmknvon dnr?JJlt;talkngffagtiß/ daeauc^ dtei^dkn* gffïrin öif ^tmUfflji fraift mt rmpfahen/ men fit mn der fonn der Sv'etal oder firm fuid fotu der wen fie noe^ am folcfjcr raue^ oder »apo: find/fo fang bit) da? fie ^rt werden/ »nd aber ‘ nbsp;nbsp;die »apowe oder dunp »on welc^m die OJte*

1 tai geboten werden inn fok’^er fpintualifc^er glridjan (enger beftehn / bleiben den bmiitfe^ fraiften geboifamond onterwoiffen/wan die# feibtgen dunp»nd »apoieo darinn die Indien* gepetn w;rden/»o(gt da? die metal men: him* Iifeber frafft »nd gróvere mgent empfa^n/ dan folelje i^del gemein oder (i^emnie,

^Óenw. ^adureljmógcnwiraberfolc^e t^rgwiffet werden?

Oîap. jöie ©emme oder ^dlen fogbar« heben pein find innjrtrfubßani? / den ©ei menten »aß na^ verwant / »ndjreerßei^U#

-ocr page 54-

©cfpiScf^ vorn ^o(; bee tc^ng. nMnfifc^matcricnvnbqualùrtfn/ fmbgaf ivf mg alterirt ober oerdnbert von ira crflS na mr. lt;5o bat pc bic nadir mie geringer mû^e coaguhrt »nb erareet mit fok^rbiapband eet ober burcfjfcfjcmimg / weie^ in ,'rcr ergert 5ïaeur bunpig vnb bamppg mar/onb micivoi fic hart onb von foiefjer hcrtigfait wegen parf infamen get rungen/ geben fic boe^ anieigung ’ ^imüfe^er frafft onb fugent/ wefebeo aber peb mie ben SCRctanennie^talfo ^utrdgt noe^ ergt; ftnbet ^an inn bifem non nóten ipam fch: lange tranfmu ta lionvnbtcmpenrung gegen oinanber ^Icmenf vnb rcimgnng ober purgt; gation/on wrwanblungbes tSe^wcbd/lalßZ Principia CD^ereuri) ober -Cueeffilbert / oil fble^er bing Pquot;*quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;(angwirige beeoetion/ e^ ban fic inn bic fonn

ber ^ctal gebtae^t werben / onb ob gleich fot* ehe (f belge pein vap langwirig finb/ gefebieb^ fble^6 mebt »on wege »tier natürlic^r feuefe* een/fowirbao humidum radicale nennen/ welder feiner »ifeoptet halber folc^e infamen ^Pte/ ban pebe(tclbigen»ap wenig ^ben/ »nb laufen peb Icie^tlie^n ju pn(»er jerpofen/ fonber co befefjicljt ber »tfae^ ^(b/ bao »on bet édite biehcimliff^ngdng »crfebloPen »neoagt; gulirifinb/onbalfoi^tenatMc^c werme fm ner^nft

-ocr page 55-

Sünb Quinta cflentia.amp;c.

ner^tbinmnen »ejtbeftbklTen Wöbet / bau foUbe trenne »om lufft me^t mag cotrnrn* pire werben / aber gro|fc§i0 beo Jtmo wekfjc auebvnöenookn erhebe 5}Jetal eorrumpirt/ mag boeb jr kumidum radicale mebt fot^ rumptren/ barum baofokbeo»afW^rt»nb »nb frä)fng»erimfebt iß mit ber truernen fub nkn bigerirten terußritct / »nb werben folebe bobe lt;galft »on ben alten fulpbur / bad iß febtoebckonb ïUïereurmd/bad ißXluecffilbcr genant/barumoonbifen baiben bicobgemeU

benfoU.

iÖnno.'^arfiltuóïtftnudfc^Ktbt/ Me« Marfiiiu» Wiöcr Oic war^u »ab fatfeb fet iußlaukn/ Ficinus» bad bic maten bes @olbd óm bic tompofittort QXenfe^jüc^dfóeperdPum/ ober fic^ imtbcm fclbigenoereim^oberoer^lcielj / ober mnotii (okJxfnbOanó wnoanbUtmerben maß / bic nüfdigoberpótabilidtet / bancomû^tcbad QMb er) (heben ma blut / »nb bemoei mn fUifelj vermanbeU werben / welches ober »n* mdßlifben»ß»on|cincrbarti^eitweßcn.lt;So Aumm nun btfe COlebicin fieb oon fainem ^otb ma* poiabik ebenmaß/wirt fie noch nil weniger oonanbe^

ten ou tallen gemoed werOennu^cn.

OUp.

-ocr page 56-

©cfp’ldj vom ^o(;bf6 ichrno.

OUç. ^oi|lwarIwo Die mrtolowning noc^tnnjrermefallifc^enfubllart^ finO/ wK vap 1« au£^ mit bem aqua vit» fubtilirt tW* ben/baofîebof^ fam gfmamfc^flrt olwwr* gldf^ung mù km CKmfc^lic^n finfe^ k* Metaiia. fomgt;»mmd^ / waakrlgt;Kcr|îcfo:mkr IKirn^fait kpruirt wirtz vnb fok^c meta! m« jrcfrflc moten reburirt / werben gnugfainü' f^n ^eremtgf/punltf trt vnb btgenn/ ob bort werben ße am gemamfe^fft ^ben/ mit km ^enfe^tc^ föjper/weJd^ebanauefjanbe* re fpeifen vn SWebieinen ^akn/bie wir confers votwao nennen/von we^en ber auffent^oUê^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben fraffr/wiewot bife ml fnlffttger ip ban bic

onberen.

^nno.'Xuô bifen wetten ver^anbie^wol boo bu attjcigcn writ/ boo man boo Humidû radicale vnb materiara primam foivireTI vnb bipriltren fell.

IXop. ^Öu^flreckverßanben.

2gt;one. ^Cie fan le^ aber von ben 3)fe# foUifekn tapferen bequeme SSÄebiemaoma eben ^jfcn^r^hc^f edtperrt/Wweri fie vag ßm^ fernfinb/ gargreuli^ vnb ainer freßenben fd^erpffe / olfo bao fie ouel^ von ben pbriofo# PÖ«|rer grefen feberpfe §alWr fWr gißtigge^ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ack

-ocr page 57-

Sönb Quinta encnria,amp;c.

lt;tt^ »abm. Äann 2Konlt;nu$ Olomanue MoncHw. ^’»c^t/basfidjbifergfruc^.öfm geßanef ber Rnmanus. wrßwknm grdbnue vergificb«. ^o ßhm »trauet basbie ÏBan'er ber CÖ'ctalltfcfjm bd# ^quot;‘™*** ber ain fUrefen gfrueb haben / wan fie burc^ bwabrrenvnb flauen ber gang mb metaHb fe^m oberen vnber (^rben ßießen / bamm wirt je bifeó ^Baßer bannn bic SWeeolfdber folvirt wer ben/ vit wtberßenbtltefjer vnb greiu Itefjerfcm.

Oïap. ©ïfiefjer getale wie We »njertngen gruebt JU anfongbcé Lomere faur/herbrnb ^ïSib*^ raue b finb iboruni bas fie noeb mcbt vollfom# liefjm bigerirt ©ber beceguirt finb/vnb in ber {fit/ bajieunnnberlaßvonber^bm neuen jaffe vnb ne ut feuebtigfau on ficb Sieben / nit wUfttitlicbm jeittigm mógen vnb jiif; wer# bcn/1'enber von ber langen werme beo ganzen isomers er ß ba^in geWacIjt werben/ alfo bal# tffcfiubaufbnutvnfcrerO^ïebiein / vonber tcnejintetbernwtalfjrtrabtrt / banfekbevot ber voUfomenlbigejlion vnb beeoetion ganç vnjrcunblicb vnb ^indent iß vnb inn ber {eit inn wdebet bit bunß vnb vapono barwn oufßeigen vÄniberßeigen / mag fie nitonug# Sombulevurttberjii^ genwebt werbm/fo aber

-ocr page 58-

©efpi4f^t)om J^o^lve Gebens, folc^ twpojfô coagulirtwn't)f»/vnö^frti(^* fam öigcnrt kf omt pc am iwflicl^ ücktc^aK u • '’”^ füfigfait.^arum fa^t 2(rrto(Du6 tm buf ^f!^^ Oïefanj / Du folt baß bitter buieonre ti ober fü^ ° '*quot;“** maf^en/fofta|lubaó3an^0Jït|ïenum.

TinA r ^cmo.SjlfamgctM^jaK^nwt^nbf»/ perfeai* ^’^^ ’^ö^newKn móek wan feiere O)ïfpi* duo figna. fm finirt ober ju gebteue^ftcljem enbe gekaeljt tverben.

ÜCap- 3®^nnf$dc Rupe cilü/ vnb tfè öudj felber^kn gefagt/ bas bureb jmn war:» je leben erfennef werben mag/wan jbick 9)ïf* Plein ftnirt ober ju reekem enbe gekackt nw:* ben (ei / wb, junb perfeet fet iÖao erg wai ;» Ïficbè ipfo boe gefefï mit fampt ber maten/ ba rmnbtfeÖKebiemmn am mmetef beo /oau' feu gefe^et / wunberbariteben alle bic fo bintm gehn kfïdnbig ntae^e / bas fic nic^t fürbaß gehn mögen. .®ao anber {etekn ip wa mat» ^eke gefeß auf a»« ‘Z^um ober mn bie k^^ feßtaUe SÖögel bie ben gerueb vernemen ku^ 5u kinge / baofievm folcbeegla^be‘’utnßic' gen.

®emo. ‘ïCie foil ieb bas verpe^nf

3Ïap. 5)urfb ben X^urn tff kbeitet ber Ofen mn amem tomefei un J^u^ gefeilt/mn tvekkn/

-ocr page 59-

^nb Quinta cflentia,amp;c.

jwk^cm Ofen ÖU6 gUferm gcfc^ fit^rbarm Weoblt;^fmfltC'3)ïvCgt;jftnïgt;«oquüt tvirt / abof bürclj bic ein vnb aus^^ckr mn bas ^au^z vrt burc^ bic flicgenbcn Qïó^ft nnlgt; bebcuttet/ bic Ipintueobcrtwpojc6/ ivdi'k burc^biefrafft ber bt^ auf vnb ntber ficigen/ inn bem fangen Vûl^bcsgcfc^/tvflc^c wan ficfic^ fîrmirenvii où mc^: fitgen/afö ban ip bic waterige feue^* te uftjCTcf/unb bic maten coagu(irt/»nb gar* nakbutdfirt / vnb bic Oïebinn pnirt vnb ^oiib’afbt/c? foO bicfj aber bifcr verpanb nic^t »ftwunberen.^an nae^ bcr mainung Olafis vnbaHa alien 'Philolepkn/ kbcn bic nature nbsp;nbsp;'

Kc^m funpfer fok^egc^cimnu^ ber nat urmil « „ nbsp;nbsp;nbsp;.

0fofcmpciO verbotgen/ vnbverbuncHet mit „nda. »nanc^riet namcn/gfcic^nn^/fablcn/gcbie^t/ Rhaßs. wttcrife^ «nfgab/vnb bergfeic^n al|o bae fai ncmgarmóglte^cn ip etmae weitterb neue« Juerpnben / fokbe ber maffen juucrbuncflctV bantvtc auch 3o^»nncb pieue COïiranbula I^tctbt/^bcnbie aften pbifofop^ infonber^ ^rt biegcwon^ait'gc^abt/, baefic adcÖötfp

^0^ fachen vnber bem nerbuneffen/man# Pku« MI* ^^fai gcbic^t/vnb Poetifc^n fabfen verbots raRduU.

^enw^^irtaber bife mebiein / von meU

-ocr page 60-

©ffpi^cb wm ^0(5 ka {ónw. CurJertöHfrf^t’U gefaßt ^fUtU feilbare g«b:fcljcnf«i^ gcb»clt;v«n. rm mögen?

CXap. 5f^ bab gefügt bas btfe mebteïn mrt bemlböfb0f*'ó‘'‘^ö fielet Der ojbnuna Derart^ beren mebiemen/biweti nun manebedaigrab ber mcbiftn finö / irnberivetel^eiifte^etH me^2 ober mtnber erftrerfen mancberki fran^ fatten ju eurtrett / vnb ben menfcblidxn eÖ?^ pcrvo: jet Jidtung riffen ju eunren/be waren vnberhalten/ (o ip aber btfe gewaUtger onb fralfnger cher pc aHemane^erktfraneP^it^ vnb geb:ee^n ju eunren / vnb foleher gefiaK btetöjperoo: ber corruption juerhalten. 0b Ic^nwtraudjbaobte fubtife fotmaltfe^ ftiamp;^ Panu |b mnbermatert onb guantitet onbed trueft iP/jr fraffit vnb wtrefung nicht voUb.’in gen mag/ jbnber je meh’ fic fpintuaiio onb fb’ inalt6/,e wettter fte von ber guantitct vnb ma^ ten (epanrt / )eiveitterfie|r fre/ftviibtiigenl erpreefen mag mancherlei tvnrrfung ju voll** b’ingen.JÏHtveilnunvnfere mcbicmvonlub^ ttler/fimpler matert/bic ba gar nahe von alW Cflementaltfeher maten gefchiben ober fepa^ nn lp bereit/ivirt fte on alle »erhmbemuo atgt; kn/ren effect vnb frapttgeivürrfnngaufd ab 1er weitePerprecf en mögen / auf alle heilbare

gebiecht*

-ocr page 61-

SürtÖ Quinta cflcnria,amp;c.

Ö?hec^n.@owtfrentvtrauflj«?ata/l)ae4irt Agen«# |v0œ 'äßm^ (Dae ifl (b was wörrf et) bu fraft ^at ju wirrfe/ nadi ber dgenfe^aft vnb gUidj* fôtmigfaù / (brmtuilhaftupßmtibcmfrßftt 2(fftwo / vnb ig aber bau oberfî vnb fumcmfl fimpdwbfoîpœiff^artwttm/ bab^nnUfc^c rompus / trddurrtlôbicfünuinbpvjfacfj/baô ifîCaufa univerfalis/ fic^ auf alle »nberpe Wttger^rerft. 0o nun vnferSKeWetnvon 'vegen ,rlt;r fubhlitet / ranngfait ober puntef vnb onjerflbdu^att fiel? vaß naßere f/vnb inn J'tngrolegieK^föïmigfatf fouit nntbcnbim^ yidxn eötperen/tve(e^er vnferthate fofebenon nbsp;nbsp;nbsp;,

ben alten pbtloibpbùCœlLim vnb Quinta Q^inwef« eiientiagcnanftvotben / barumbaofoldjeÈnua. webtetn am »ntoerfal fd/vber alle anbere/onb «loge ober alle anbere eotpothe^ bmg/aUe füll x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*^” ^^” ober eunren/Kidjt allam

®^v ieibarjt / fonber auc^ ben ^çtrurgutn ober ^unbarjet betreffend @o Iptcc^cnaiif^etlif^erfdvne stritte »nb P^tgt; hn/bao bie bitter Hiera picra compofita fort verliefe frafft vnb tugent Çab bte oberfîüfot# Hieri pi ßf n fc^iblidjen feuc^tigfait vorn ^auptbalocompphirt'

^^uß îu iu^n/vnb ntebt von ben anbem 8Ubem / barmnbaofiegenerirtißburfbbiie

-ocr page 62-

©efpïde^ vom ^oQ bro ^ebeno.

Fraft brr ©temen / tveïe^e fre jnßum^ erflr^^ I rfenanfbao.^aupt / ^a(fevnbQ5:u|Ï/«’^^ * Wtorr. nbsp;nbsp;nbsp;^‘’^ gepim ber ^tmhfe^m jeicbc beo Ï3ïöerö/ ; lt;

etitfr/ nbsp;nbsp;nbsp;©ftere vnb ^triUmg / gfeie^er gepalt mögtf

5n?iU'ttg» ivtranf^vonanberenmfbüinit5fagen/tvclc^ j

fofe^e feuerte von ben fc^encHen / fntenvnf -füllenattrabiren / bamm boe fie fokijeFralP -vonfonberfk^nnPup besgeftirnb empfangt J Sh™b.Æ. SÄ®quot;®**^?**quot;^?“**^ ' ïüajïevmött ^afferman vnb Jifc^eo. ©o aber nun auf -Vifd;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;métal Ire wefentke^tt ben namen / jok farb/ *

Fimphefje tugent/vnbeigenfeljalft empfangt,’ Çaben von allen planète/vnb aller planekf' gt;nbsp;‘ art/mpiten^vnbtvtrrfung haben/ aufbeii» J menfe^he^ ed.’per/ mlrt |e volgen bao vnfk * me birth von métal bereit/ (onberlube Fräftlg^ ’ »vircfimg haben mirtvberben gatmemenfeh^ ’ liefen fdipeh ©onunauchbteQBaOer bef *■ Süibhaocf, urttüriif^fti Q^rtber grofe frafft vnb lügend haben mancherleigebiefhenjueuriren/bervk ’ fach halb baf pe ettvao mit fiel? füren von bev 1 metaHifchen fralft/tvirf bife fubpanh von ben metallen genomen / innam püfeigefoimgr^ J ^^nrum ^me^t / fotvirpotabiRm nennen/ vilgroffF ‘ qotabik, haff vnbtugenfhaben.©onun(tvtebanbtf j opinion vnb meinnng ber dltepen phikfo

Phen)

-ocr page 63-

SOnl) Quinta cflentia,amp;c.

p^en) aUt ©Jetai nac^ ter gletc^nufj/fraft/na men/ farb/enD etgenfcljaft in ainemjöen ©Je^ tal finb/mie ic^ ï^an gefdgikn bab/ inn t)er ex^ ' pofmon ober erf kirung vu auólegnng bes ree^ ten wflante ber ^uefjer t^^ebere/ mirt vnfer ©ïebietn/ ob fie gleidj mol allain non ainem QJïttal attain ertrabirt wirt/nic^t befer meni# ger in ficij baben bie f raf aller ©Jetai vu pia^ neten/onb mirt fraftigUebcn mûr efen ober alle ©Jenfdjlicfjc eôipcr/ain jeben geptec^cn }utu^ riten ber heilbar ijl. ©oldje bat auch 3’^^*^^ 2e x neobeOrüpeeilfaanjeigenmóUè/bacr IpnchtZ f4. j bag red^t aqua ardcus bab in ficb bie fraft vu tilget aller ©Jetat/mdeher auch meiter (pacht/ baóonfer^ajfcrnitaquavitis/baójjl^Jap , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

|èr vorn CRebjlocf/fonberain ©kaffer Vitæ/bî jgj^“^ ijl bes lebetm fei / ban e$ gebe bem ©Jenfhen om langem leben.

©emo. ©3icmoI bu mir ooft ver ftant lieh tub mit grüutluber pmbicrung von bifen bin gen genuggefagt ball/ fo mill co mich boch vn# möglich bebunefen/bao ain ainige fimple ober «mvermifthte einfache©Jtbiein/alte franfbai# ten vnb gebachen turiren mög r ouo ber vt# fach / bie miberwertigen ÄranÄhoiten (mie bon bie ©lebiei barvon pflegen ju reben)

-ocr page 64-

©cfpî4cÇ worn ^o(^ bee CcBcn^.

werben tint ber wiberwerttgen SSWebtetrt lt;*' rirez nat^ber(e^lHippocratis , Contrarie contrarijs curantur. @o aber bù tvibcrtv^’f eigen ober contratiæ qualitatcsinneilîC'Ç fubieefo nit befte Bn ober bei ainanber fein gen / bebuntftmic^nie^t möglich fern/ w mitainerSJïebiein fo »rifaftige franef^t’W eurirt werben mdgen.^an aue^aUe -pliW P^ifoic^e bezeugen / baevonainembin^y! (nn nur «in effeet ptoeebir/ barnrn wirt d«^ ain 0J?ebiein nie^tme^tbanainfranef^’J niriren mögen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'

Gönn»

lei »nberfe^ib ber natur »nb gefebirffiebn’^ ^^ fern fo baffeibig aufnimpt- ©an wir fe^en W* ■biewerme beo ^onnenft^ino wibenver»^ wirefung ber effeet t^ut / bau er ertruefnet f Ç •leimen »nb jerfe ^mel^t bao ‘æaeob ee g^^jî nur ain gleiche operation ober wörtfung y »nb inn fr felbß gar fain wiberwertigfait SÖnb wiewof »nfer SOîebion einig tß/»nb gt;* leiert nur ain einige eigene operation ober f ung ^atmiefjto beßo weniger/wa wir fr eigj ließen warnemen wöden/vd mit fîeif; betrat ten bie grof’ gleie^foimigf eit/ welche fie ^i gt;” aßen

-ocr page 65-

93nb Qmnta circntia,amp;c.

«Hen bimtifeben frafften/berett non manebero

gt;lt;« pnb / welf be ju empfahen fie wol gefebieff mt/bommbao fie von ollen îOîefolIen e;tro* Wifi:?Ü?^ wirwolentlicben ffbli#n/boo J’KnnfereÇuîebieinoinfrofft »nb vermögen

£ ”’^*^^^”^ mancéf r(« »löcnvertigc e^at

?^^’ /^«n beruht mü^auc^ wet«« wUfs etamtUf^/ wie te^ bife funfUte^ operas «otungreilfen ober ptae tie iren foü? L ?^9’ •Oierübermagflumitßewamp;ieejfpo^ fitten Oer %üc^er feibere (efen ban barinn fin

Î^ ^‘^^^^^^” berieijt Der maten

^ .©emo. Afbras birgrofen banrf beiner

f^^bnen.

Lignum vitæeft, his, qui apprc-hcnderintcam.

tt«

Nihil occultum quod non rcvclc-tur.

-ocr page 66-

ÇOonmôÂâtr/Ças =060(10 ^oö« grant möglich jugm^rf c0cnücf)t/??iiï'tid)5inviHcu / w^ tenen bte tamn belaft fint, ^mae^f R jDomtnicutn Äurgaitcv/ Oev 2trRnci ©lt;gt;«lt;*:• / }unamp;cr «niOcr jntmcfcit vci02!gt;nvt / Ouidt 5*’’.

nem ■Vogt2?octc:0cv2(vnnci/be)Icltcrt «^ örgerzöct ©tat Vlm/ffir if carme/ bîcgtafnge inen (eben.

'^tnbjttSnbwirt augej«/ DeOelbigcn 311(^1(10« / wie crvj ^bens iß / »rt ter franeffiaw une teiltlt;J öUejujibeit/audj barnadt ftietbet?» puR

»tctcit/burcb Eanßlidjc vnï» cifarz nexveg vnö mittet, ^nm^effr.

3cwd( vnb bic fac^ï Ç^^W^ ^infomt / tae ter mehret*

^^‘^ SOïenfe^en nu^i gW otergtaukntviQ / taeif 04$ )gt;otagra eartereit j

-ocr page 67-

^Pobagraw^uwrernhen.

: genf^Kn móge/vnï) fne aue ctfu^cn n^m^af# J tigen vifhc^n/tne ftc mn crfarmig faghe^ ge# ^ fchen/ batmvcljfieMnamp;arjugebntngen/öaö ’ man offrmate vit vnö maneberlct Ovemcbia 1 barjugetban/aber feiten geholfen/ etmanam 4 wed vertriben / öarnac^flfI2g(eie^wl^erer# jeigt / bei etlichen nic{;)t allatiigarme(gt;t6er# J fehoffen/fonberetwanbóferwoïben/ vnbbei 5 »den gar niehtö hat wéllen giffen / ©ot gebe tl wae manbaren ge than habe/: e.

2(u6 bem ip nun gefolget atn gematn fpne^ woït/basmangefaget/man móge biefranef# ^jt nicht wenben/ wntalfo glaubt vnb ge ’ I nbsp;halten von meniglicheu. -Óbco nun innber

i' warhattalfofeiobermcht / »nbwaeinnaUe It wegbarvon jubalten/habich h’e^uf bas fut# :i jeßamgrüntliehcnberichtge^o/ob e^natur# ïteh / möglich juwenben ober nicht / wb tn« welchergepaU/K. garnitfiehiebermanbar^ nach **gt;’IR lunchten/ onb jm atn jeglicher oor fooien onfehaben fern móge. ^Daneohcttmieh * nbsp;nichtamwcnignotwenbigsufein hebunefet.

. nbsp;iöerhdlbenichotmbejlen/ vnbvmbeobeßen

wiHengethanhab/borfurfoUco auch atn j eg# L Itcheraufntmcn/ïc.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€ tui

-ocr page 68-

Süonmógftcfjatr/baó

CBa^C’uepoba^rafci.

-On man tvilfen ob » juaenam R’/ gt;^^mu^ man vorhin vfr|îchn mao M 'quot;^9^ podagra fd/vnb jrc fpcnce/ »nb 4^ ï” merefen/ baa PobagraiRam fc^mcr^enW’' fttOcn/on gcRbivutg ober jmt gefeIjvoulii/ft”^’ men von fenebngfetten ober von tvt nben.*^^» bife francF^aU / bie mit bem nam? alfo gem«^ nef Wirf hat vil namen lm latem / narij be«’ vnb fle an vil o«?berghber entpfimben wlri/ ban mit alncm gemeinen namen ^l^t pc 3R^ ( t^ftua / tvelebeovertentfebetmagmerbenbil ©hofuebt* (»5(lbfnf^t/dbcralrtgcfncbtberglibcr. ^lt;*’*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I«IFlt; P^ lt;»tt^ ©uttarn/ bao lp ben troppri^^ von wegen berpü^ ble ju ben glalcben failli/ vnb blcjèlbigen verleun / vnb ba$ von ivegf^. berglelebnit^beotroppen / banwiebertropn ab ben tJeheren aulfble (frbc feUt/alfo fomW^ ber Pu^ In ble glalrij/vnb mae^e ble franf^n-Qüelter fo ble pup ober 0?ïaterlmn ble ^t’® fomt/ivtrfeo genennet ^^Iragra/ alfomn bK ^üfp «Sewtlea/lnn ble fnle ©enugra/vnba^ fo Inn ben fpffen pobagra / ^ ber^tben R wl namen/wn wegen ber gllber bartin eo fWt-

-ocr page 69-

Sie wfac^ j ßauefj notwenöig juwiOcn/ bantrt wart fit^ brper baO pten f énne: barbet mag man auefj vernemmen/ welche ingene* ren ober nulje/auc^ meUfje am (eK^tepenba^ rem fallen ober mc^t S)abnrc^ man erfaret »nb kÇmevwcle^ perfon/fumemUe^ fo fic bas halt / ober bifeo obertnitz gemaingUe^ jm

6 pnb vit ü^fad^en bic bie handhaft b:m genmogen/welcije/lbber^ranrf mi^te/ mag crfic^öclïobaObafür^üten / aufbaojnbte franef^it nicht anf omme.@o man nun ba* von reben foll/pnbrt man nach angebung ber alten vnb neuen levier ber 2tr0nei/ auch gibt eo bie erfarenhait/bao bife franefhati von aup* tvenbigenauchinnwenoigen gdlxn verJube# rangen / auö oberPüfoigcr faite ober hn^'am govaltigen vtfpmnghabe/barbei mirt nun bc# gripen/aUeobaobicUUe ober »drme bange« maa/x.

gumerpen bie Mite /aUbaipuberpüfotge yonvaw. fpeip/vberpüfoiger phtaf/ bergUichen am p4* termufoiggang ; ban welche merefen/benen pebt bao weht nicht ju/fptieht Oiafio. @onber benen fo bie arbeit nicht bauchen : vnb bao ip war/ fobie^rbeitmitrechtttrnap gefehichv ^’^‘‘‘*

-ocr page 70-

‘3?otttttéô(û^atf/baô

ban fo fîe juvil »oöbjadjt / mirt pc hu ßüö^ fc^tvdc^cn / Demnach ban nemen fie bic ßül? gern an/vnb folget bie Francfhait barau^tvcp CMuna? ^^J® f'’‘^^ f^ ‘’^^ ^“^ ^‘^r^*’ twwtö^^ö/a«® Catt. »berfïüfoigeronfeufc^ait/ vnbbefonberau^ beren/mele ^e gleich naë^ bem Cfpen gefcbicb^Z ban ^ipoerateo vnb anberc ‘Pbilofopbi fpic^ e^en/bao benen bte franrf ^att mc^t jiißanbe/ bic»cr(cbnt(tenfeien/vnbmiibcn5'i‘^ucnni^ v»re#flt;b«w ^uje^affen haben, ^ennbenim bte bao tvtbergt; fptlthun / vnb fiefj onmafigmn bem hanbel galten/ »herf ommen bte franrfhait lete^tlicb/ banbtefubttltfîfitbfianç ber btitten bdumig/ baburebbteauomenbtgen gfibererhalten/ gcgt; füret vnb erneutet / merben inert endogen/(lt;gt; bart bao gefc^ic^t/ werben bifclbtgc gefebwee^t vnb verfebt/alfo bao btfcó wehe hernaeb I®^3^ nm^.

elfen »no nbsp;nbsp;nbsp;2((fo tfl aucb gletcb afe febdbfteb vnotben*

mntfen. nbsp;nbsp;ß^^ (ilf,^ ,j,^j, trincf en von mancberlet tracht

fen/vort martfberleiïöem/ welche vi(e bte nagt; f ürltebe bib erjïeefef/babureb ^lt;*tt iHf vber|l«P figfait tm letb fieb fainlen/ bte fallen ban in bie glaub / ab ban gefebiebt ben grofen Werten/ bic haben was)r herb begerenmag.

jtem rtlichtern grofe triweb tbü« t^n weip fern

-ocr page 71-

^obâ^Mm ^uwrtrdBm.

Rm ^cin/aocfj vil effets (wiurfjcn/biffft wol l’ardu. ®arum hat hilf franef hatt fr tvonun^ Bei hen eröffn 5rc0f ren vnh eaufferen. ©ar- p^p^t,^^ ïu hilffi auf^ mol fo man hte purgattonre / fo „eg. man öeren grwonct/mdjt biauc^f/ober fo öte 'ïïafur etliche »bfrßöföt^a« mefjt auftf reibt/ me lebe fïe gemonlteb auoaetnben bat. -Öber »îaeb ben (angmingen francfbatten/fo bie ma^ feri mt alle »ergert/ fenefet fte |leb m bte ghber/ aufb naeb betn artigen gefcbicbt ee gar gern.

©ifeftucfanef^rgtXrfu’ mitfurjen wot* lt;m.©iebtnggebdrenbae pobagra/ langm^ riger »nluß jueßenlanger mnfetggang/grofc »nfeufebait / behaltung ber OJifatert bie man auetreibenfegt;(f. lam faite Complexion/ Crb* febafft von ben Clteren/bte ^aber/bemegung naeb ber fpeiß/ain grofe vile ber fîarefen^em getrunefen / vnbmaoain bofebauungma# c^f .9önb fo man bte |ïü^ gefielt/bie etman an amem oit gemout finbjulauffen.

©le mmenbigen vifacben fmb blóbtgfatt/ iSWoigPat bergleicben mette ber gangen / aingemalitge ï*«r fluid?-f rafft ber anotretbwng ber gliber/ban fo bte al* fofrafftig / fotretbtfiebtejubenminberen »nb febivaeberen gliberen ben vberßufi / vnb pirnemlifb/ fobienatürliebbauunggefcbwd*

-ocr page 72-

ÇOonmôôKf^ait/baô

d^f wire / ate tn Den ^tm/oamp;cr inn benen bte ronatnerfrancfhaùauffîebn / ober fonß m\ net Wöben naturmb bduung femb.

2(1(0 nachher alten ie^terfagtoirt bao^o^» bagra/tnnbteterlet (Tomplenonen etfunben.

Sum erßen tnn benen bte voll blut finb.

gumanberen / tnntvelc^envtlvngebdute feuchte.

gumb’itten/ tnn welchen bie fewefjte vn# ber atnanber vermtfe^et.

(fo mag auf^ am vifptung Çaben von vtl u,|-|,^|,/^j( i^ji j,(„ ^dienen ber juneturen ge# funben tverben/tvek^e bte ©ennaberen/auefe bte iigaiitenta al(o auotMnen/ baß man grof# (en (fljmer^en be^nbet. Äte jucken finb auffe nic^t tventger nu$ltc^ ^utrtden z ban (o man btefpefteerec^terPennet / beren vtlerlet finb/ bao man ban au^ bem jeteIjen ermeßen mag/ fan man be per getvtlfer ertvegenz tvekbeo juer neren ober mc^t z ban e^tpamemd^cgleich ivtebaoanber.

iOifefrancf^atttpfogemetnivoibenz beo vnoibenltf^n regiments ^Ibenzbastvir jejt an alien onen galten tnn effen onb trintfen/ bao fie nun tvpl erPantzvnb inn (onber^it bei ben Dveif^n vnb mde^ttgenzvnb fomt (o offtz tvonet

-ocr page 73-

tuSOD

*^3^tUD«VQ Mn) )dm43UWndJ/)tUdp) ^wj ’^Wjw^ wo U») Jj 03 4)qv QUO )U(Ut(J

•jn^ gun:dj;o utv 43qrq $3 9»a / wtu yt wjjiauB 4311)0 )iaoj/j^3üi« y no 1)0 ÖVQ;':U3j3M^t)U4VQÏU3U»t63)C0VQIA)] oj quo / U343qu v wn$ qt)8 uuuiv uoo jjjquvat Ô43Uiî|3j 430 QUO /PUUtdJ GVQ Qt)g ÓVQ/Vq q4Vj #30 6un43quv43a uwj y t oJ /juiog u3qu tot uoo uvq 03 og) wq 6unJujlt;y nv 43qo u34uot^J u wj ^n»yiO3 / Ï4l0tÏ343qUV430q4Vj43quUïqï)Ö Oüqouq/quiJU3^3i3Ï03(^ :p)quvatA3a?vai *33yU0jqi)6wqyt03 43qU0j / 33?j3n3j43qU3j ^3ty nf onv 3^1U ^4)iuqy Dq jmoj uvau.j)

rQUu^ y vq 4)y3q ^3»J 430 uui 6)013nv uut uvut UVjOj / U3Ï|3Ut43)0aiU3^3t3{3iqUVluynut iun4vq : ^)vj:o j)6iut;qj^pi))6 on» qua/^)t))6 Ï^yw^i© W^n^Wt U33W^U»4J3tq«)q/333^3n PPÖS «^^36 ovq 3iat/nS 13U^4)2; 43q uui ejp a^ttu 3§36 03 uuv(^ -Awqpuvj^ 4)Jtq u)uu)j4) 3tyu^3ju36,t3 3tq 36put 43Ó)tJ)U36l)43y3qlt;pVU *4»q pui 9vqjn»/3qi3{)3j43Quo joot tDjgpqjiDj 3iq uvul 3tuwq / U3y totnj 6iqu3a,}ou quo pot ii)(ijvjïou34)quoj3q 430 U3^)t3? 343quoJ 4)qv p30t31Q;' •U)4»jjp JOOt 40361^, 4lt; UVUl 0Vq/U3j »yttfo^uv 31J U3q UI3UW «q jyt3y Oj q)tw 33U0«|

•U)qp434)onjuiv46vqolt;t;

-ocr page 74-

Sîîonméâ(icljai(/t»aô

trogen werîJC / tan co mag ano vit meg am v:^ ~ I'pmng^uben.

00 M vorn nbsp;nbsp;^p j,^g ^^jj ^j-^ bcmegung gibt/ ban fp’ait

fic^ ber fc^mer^ tveit aue/ mit ainern fiopffen »nb firten/ge^t auch tief / baa on iß rot/bar^ ju bao gUb febmar / ain fc^waiß im angefidjt/ bergUic^enamfcfjiPirrmütigFait/ vnb man bie (Tompfexion fauguinea/ bao iß warm vnb fvnftjtbar^u bie mgent/ bie jeit bee ^nKrnge/ fovil beßer gewißer iß man beo/ wan auc^ ber pul^ groß vnb vod / ber ham rot vnb bief / bte francf^itam motgen fe^drpffer / ban ju an* beren geiten.

55iwei( vnb aber beo b(«fo art vnb eigent^* fe^aft mane^edei iß / iß an eb wol barauf jw merdenban etlicb^iß rain/ etiiebo vnrain/et itebo 0)^e(anco[tßb etlicbo Ï^egmatijeb/di* ebeo ^^oierifeb/ bas iß/aineo fatter/ trodner/ feuebter/wärmer/banbao anber / mag mart au6 ben vojgebenbm/vn naebgebenben jeieW vernemen / fo man ßeifoig baraufmerden will/wee eigenfe baft eo iß.

1 nbsp;nbsp;nbsp;ïöan aber bie (Telera/ bas iß/ bi« vnb trip efne ain vtfacb gibt/folgen bife ßurf / aio bart _ iß ber febmerç febarpff vnb ßiebet / bao glib iß beiß/m ber färb gdl / hat lain grofegfebwulß/ bit

-ocr page 75-

tpeba^am ^uvmrdkn.

We ^omplerion i (Ï ^$19 »nb trugen/ jung »’m aUer/btejettber ©orner / fern O^egiment von ÇiWgenbwgen / »nbombenmitfag i(lber fc^mer^fcfjurplfer / ban jur anberenjeit/ber pul^t^jef^nea / ber^arn bunefdrot/bkßiUlt; gdngfinbaue^gdl.

©Obanflegma/ bae iß Miceonbfeuchte pb^ö? ober^anb^at/ abbanißberfc^mer^jintüc^ ”*«• grof; / bao glib gefdjwilf ƒ iß am angrif fait/ ^an ban bie ^omplexion/Ovegiment/bte jeit fait onb feu ebt finb/ vnbber^randfic^inn ber nac^t mit febdrpße beßnbet f ber pulß wetdjvnbtrdg / ber ^amblaic^onb bieb/fo barf man an ber feudjte nicht jmeißen.

^an nun SÖÏetaneotiaainotjach iß / bah indlt;inlt;b«» iß triief ne onb faite / fo iß am f lainer fehmerç Iw. oothanben / iß auch bao glib nit gefdjTOoüen/ iß gleich alb ßhliefe co / iß blaichfarb / mit fehwârçe vermifehet/ am grif fait / onb fo bic Complexion mit ßimmet/ bie jeitonbOeegP nret/fo ber ham bünn vu blaich/ber pulf bartz ber appétit groß / miemol bie francfbait feiten von ber feuchtigfait fomt / ban om jrer grobe onb grofc triief ne miUen/iß fie ongefchidt inn bieglaichsußiefen.

Leiter ißimoißenzbao ain «infacheguaU

-ocr page 76-

Söontttögüc^dir/bas

©chenafn (Cf oMfülc^rtgfaü feiten aUainîdff 11 febtnet^ fci5d;ttge«rt çcn bnnge mag. îCan pc fmb gctnainlie^ vet mtfe^f/vnï) tn^nüerÇâit / iß faite »nD ftuefe« mit Der (foleraz üae iß mit §tç vnb troef ne vet mengt / bife mne^t Ben me^tem thail Ben ß«^ mnBiegliBer / vnB Barum fofomtee gern Bß CoUrtd. nbsp;nbsp;dn/bie von “J^atur ^oleriet femB/ ouB biaue^^

mnOiegiment / mele^eoßegmamefwtoni’ jeuget/Bno iß falte/ßüfotge maten? vnB fo Biß feueljtigfait vermißtet / fo iverBen Bie jme^ üueB vermtfeBet fein: 5^oeB iß mol Barauf jeß Ben/Ban eobetreugt et man amen Bie farb Bc^, giiBö Baneo mag lommen / Bao Volera nn^ ßegmate inn Bie Baut binano feBleeht / maeljf am röte/ iß Bannoe^tBie vifacB von Berßel' mate/vnö fo man lt;Ioleram moite für Bie föt^ nembßevifaeB Baten / murBe amer betrogen. ^0 mag aucB geßbeBen/Bao Bao gliB auometii^ BigplaieBiß/mcieBeo Bie falte anjaigen mag' »nömmenBig fo iß isolera/ amanfang^f franefBaif / alfoainovinBaoanBerjuenner fen.lt;?o gefeBteBt aueB/ Bao ain falte fembte j« BemgliBßeu^t/meleBeainen grofen feBmtrfß maeBt/Barauß Ban ain Jeher / Verlegung Beo feBlafo/röteBeoBarnoainfeBncller pulp entf fpungen mag/ fo mill Bie Î jatur Bern güB belf'

-ocr page 77-

Q?

•«jv^ «Q05qnv)5 1WUI4XI.(dV(»^3@ 100 /U«j[ÜUnj9JW4»Q 931|iaugöJ^)lU ï|l 95 UPQ/U))IV§jÏU»4| iwnv «UJ «M ^ÏP)Ö/Ï.W^^UV4| 43q UUl ^4t)ën4)4^ 44ÛU Ilt «4V^4)Q /^U5 3.IQ/Î04 3lj Oj/UV «JVJ «q WSM4130)311 Oj : U3^3W)64JQ0U34t1VUnC » woo«3uiuiopijuva / poimjQua^paiQuU gt;.ia/«.tyj^«il ’«»na ujuttoï^j uui4»Q/jüS uvai *}3/^130) «»0)1311.1 / QUljjJv^43a}ïui4»q3jq , /U343q/U4Ü^43Q^ ’Ö»’Ml«3U3,iqïlVy^3UWiJ4)J ^.iqgtiu)uv|43434vo)iiÏ9va) / 3qi3jq^3n»9Kptiï ' ajttiva / UiftvJuv ^jnv ^31 nioi / ujqvq jöpm

•MVSl U4V^ UI3a 911V M3^31VÏ 411] ^)n V UVIU CV£^ •Ï?l)l«43aOU32|j3^11Ï «3^3pai/U31t3^Ka J{J334 JIU ÿnVUVttlî410) 0j/«3Jp.lV?U3}^J343iq/^3V| ?:a 31^334 3.1a ÎU3J43 JOO) Jkpiu «VttI 0j uCpjJnt3 env4va6vuiu«t^ïï4,i43jo40uivtivq / 3UÜ3P3 |00)?pvj3iaUVtU9Va / ll3lt;}VqU3^3|JttVWt»^3Jj KJU3813 uvw ^mu lumva /)wop3q3))rquoa ^3vj:a3ta?poaoj /Ö.tlt;^43aU3^3.1V?U343quvU3) |v ïtui y.iv| quo 304 Qnß ovq wtoi ui3a on v quo zu3joni3O3 3.1a 3.10) ^3iJ «v iqjivï â43iu^3j 43q 1 wva/43^va U3ijlV0 UOO 9}ttjq JIO Ï3J31^J /U3j

•«39134J430tlÏUW4Sva0Ct'

-ocr page 78-

?öonmöö(idjaif/amp;a0

^IdJw ’pobagra/vnü inn we((H ^crfoncn cejugeneÇîenfn / tt)fi)faof«ï’^ ^^^ d?cn/ïgt;rtröu8ijirtn «bnemen nMg^ivcIdjt’HiJw^ ^jdffen ober mebt/ niïd? »nantung beedten XebKtz and; ïtuit tbctlbec neuen.

^debfö podagra ober ghï) fremef^’^ 2gt;«» aken nu^ wriwfc^ung wieronb manefjeHai feuf^^ nttwoivdf tigfaifain anfang ^af/ onb barjuber^ran»^ ’'** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;von geburt bfober gfatf^n tfl/bar^n alt / v»^ »o:mtt(angioüngfr francHun ver^afftrt/'r argtodnig basman ,m^dflt/ onb foman/»” am hfenmg gibf/tß alüvcg jufó.’c^un / ba^ «^ toiber barem faUe.

170» ö«^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïöf itcr fo amer von gebürt toetre grofe a W^

bau« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ren/bergfetd^m bic gdng ber gfaic^cn btait »quot; wert fmb/bar^n non ^ompIcnonmarmoHÏ’ fenefjt/onb amenanfomf / verfallet eoatnfrt leken / ban burefe bte tveifengang^fü^tbilt; mafenïeû^the^ / fpannet onbextenbreret bi( ^igamenta/foibao onb neroob/.’e.

3ffm/fo amer bau pobagram bat ber nuf Adbokof okr/ïii|pgerfvem vnb iranef verfem / obef tu. »0« vbtrfiüjliQcr vnfeufef^ban gefef^Wiie^lZ ober

-ocr page 79-

^obagramjupcrft'cilftt.

cîiafamp;urc^juvU fade ober ^t^/ amvberfre^ rung ge than bar / »nb barju amee ^anb^ i werefo/ bao febwdrer arbart/ afe Oie 5û^0lt;în*

ger/vnbtïefcbwarebörbentragen/ »nb/reo ^ gleichen/ wart man alle febwiulieb Kurieren.

^ubeiufo pebble ma tert niebt gern refob neren (aft / alöbaaefebtfbtinnbenÖÄlan* toltfeben / tvte^Xanofpttebt/(aft ficbmebC reebt wiber ju reebter fotm vnb etgenfebaffe hingen.

‘^etter/nt amem jegheben febmerben bec

' gegeben-t|îfebàrpflfer / banfofie inti biebaut berauo fomtiban fo fie berauo bint / murt er geminbert/^öao foil man verßebn/fo bie ma^ 1 teri niebt weiter bernacb fleüft/fonfl fdlet es. j ^o ijl aucb juwiffen / je weiter bie bêle bei: 1 glaitb tfï / K febarpffer aucb ber febmer^ tft. I Sarju ijl juermejfen/ fo bie franefbait offt ja lt;Jgt;ffi gt;“ «*lt;* l amem glaicbfomt/f^wdebteo alfobefftig in ( feiner fraft/bao eo bamatb abnimt nu febwin*

l ‘ quot;ïBeiterbiegefebwdrbie an ben orten wer^

1 febeinen niebt aU tief aio anberegliber.

i ^obejeugt aucb ÜUfio vnb etlicb ber 2lUl

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

-ocr page 80-

SOonmiJ^Kc^ft/trta

Nodofa. mc^î/fobû 0??atcn ötrf »nb ^nt in ben öf4igt; c^wtrt / fomt ntefjtwtberjur rechten pt^ poenen / wdfljeeawc^ Ovidius in libre de Ponto k^euget fo cralfofr^ietbet. Soluere nodofam nefcit medicina Podagram/ ri’ bae ^ai^f nodofa Podagra, m «xldjceglaK^ fü^ bic maten gleich als ju ainem falrfpW*^ (fern gefeilt. Sun jo bao gefebmar lang an «^ «cm oithgt/mirtfevontagiu tag/eUng«’)^ ^irter/bt^ ce bahn fomt.

2(»i«nna fc^obt auch / bae bae pobagf* ba$ von fc^arpffer feuebttgfait fomt/ bte w^ Tekram nennet ben ©ïcnfc^ngd^chngk’’ fc«rdbllt;53‘ t(fÆ»erg(eic^enbejeugfa«c^Dîajle inlibro divifionum in capi. i. vÓ b^m Pebagra fa^^ alfo/baa bic wol für (if^ fe^n foUenz bte cö 0^ toont finb j uhaben/onb co nac^ ber getoontert jetf auoblcibt/follen ficb halb lajfen purgieren/ nach bent vnb bic feue^eigfait ober^anb nunw ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb beo foil man nitvcrgen'cn/ wan fonßma^

P , nbsp;co amen halb iuat nemgä^en tob bnngen/et^

a ra ii ts. ^^^^^ ^ j ani va,etwan ad paralilin, erwart ïH bemfcblag.

iat barmn fieb bic francf^tt am me»^ fïen reget / finb bas @Ien$ von wegen berber wegung beo Wuto/wte ^vieenna fagt/ vnb bet

-ocr page 81-

^oîsagram ju wrfm^^fn, wegen ber bofe ber feuefjtigfatt

Leiter/ba$ pobagra ober 2(rt^tteaz bao tneUuw/ '’MiainerSOïefaneolifdjen feuc^ttgfattfomt/ lia, ’»w ffbwdrlicf) eunert / wan fern vifac^ ifl nrt ’’Mne^bem^epo.

2vuf b 1(1 iu wiffen/ fo bte Jeber f omen narij ^ l^obagra/gene^un fidj gcmainlie^ / ban f« »erjeren bic flü6 / barauo co ban entfpmn* geniß.

3tem/fo edicfj fluff (ab beo Bauc^ô)ber an? feeren aberen onb gingen fommen/anc^fo ef^ tvaoanfuflenwae^fet/ bebeütetam crlbfung »on ber francfort. 2(lfo mag man am »ermt^ pflan« «ta fefjung jwaicrlei feaebtigfait verflehn/ fo man «gpiift ainpflafleranainemtagauflegc/vnb^itftvn oen anosm beflerungbnngt / onb fo mancobenanbern “^** lag auflcgi/nicfjt giffen will

©aogefuc^tinben^inben/ Çhiragrage^ nam/ batauefj ferne jaiefjen »nb o:facfj mil bem ^obagra/onb Relatif a/ ban bao co bib feer genifet/ban an ben obgemdten ouen / ban fein materi ifl nicht fofnbifefj / ale inn ben

• iwaienoiten/fofinb fie nicht foniber/ baobie moiaigteich barein flufe. 3itm wahin co ^nggefloffen/ »nbbie gliber gewaltig einge* nomen/auchanhaimifchwoiben/laffeteofich ' »ngernauotrcibcn. ^ iij

-ocr page 82-

SUon tn Jglic^aif/tas

^«mm man aber Balte Bae podagra für »ngcncriie^/tfl bj bic »tfae^ / baß ce fe^tverüe^ gene^;e( ma^ merbe/vnb fefjwerWe^er ban an* bcrcfrancfhaûen/b^biefiî^bienibcrifîèglibtr ^»»«o'rT ^“^ mmfe^en/vÄ fo man fie fïate ^entfè muf?/ ft4 benden fencfet fielj bic match (eie^the^ hinab/ bte fun Ptef^B. mannie^tlciefjtüe^^inauebnngcn.

“ÏBeiter ain aft tan^ming pobaßra ma^ mtüotlfütniiefj genekte merben/ aber im an* fana woffo man ree^t barju thut

OïnnfmbetfieljüJlaeben nnb jaie^n bip Dctmctamp;cn francf^ait angejaigf/auß mekten man erk^^^ vmiii^nd', ncf/miccôaingcfîaftbarumÇabc / ober wd* Vlt;»«»jw4?t, c^ejugenefnen obemitz bm^eifmannima^* §ötf/ba$ ctUc^ ftuef fmb/meie^c fo man md)lt; »ermeibet/baß cö bic francFbait mac^c vu bu” gc/^rmiberum fo man fie^ fc^onct / nnb PJ bifem hütet/mag ain fegiie^er »erflanbigh af nemen/baß er bifer frei vnb lebig mere / »n P” murbe/ban fo bic mfac^ aincr francfhait è^”^ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weggcnomcnmirt/fanbiefclbig fremtrfun^

caufaroUp mtmc^t^bcn / ab mol aio man man aine

tur efFegt;' nbsp;nbsp;nbsp;Fraut bicmurnclabff^nitte/ fo fanco nitme^’

dus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mae^cminglcie^tergeflalt/ fobaovermitten/

bao ain francfort bnngen mag/ muO bi|lt;f W auf^au^bletben / baoaüeoipnatürlte^»’quot;^

-ocr page 83-

Pobagram jUDCttrctkn.

i«5^lic^ jutbun vnö julaffcn / öerbafbm ivirf tgt;ùlt;£ur bifcr francf^ait natüriieb '’■^^^ ‘^'^3* lief} flt;in/al6 für amen t^aü.

4)a6 f ô Har vnö büß werbe bem iefer / wilt leb e$ baf; an^aigen/bmf amen bife frantf^ait an von ^ar rfJ l^em/ Ober »berßüfftgem trin» rfenfo entwdn er ficb bnpfcbltfb baroon/vnb laffe eo vnbernxac/ fc mt eo von juvit müffig^ gang/neme arner ain übang vo: fie^/bamit et bievUrjfüffjgfaU bar eb Mc benxgung vetjes

(Smfprmgef fie von vberßäfftger vnfeufeb« A con«« ban/ma^ ßebainerberen, ^ß bic »îfaebvon langen vnluß jueffen / faße atner fo lang vnb übe fubbif: er lufngtverbe/fomt fie ban / bas einer bofe maten gefamlet/bie er anotreibe feit/ fo fie fenft nicht hinweg will/ burch bie Îlatut nicht au6gf tnben mirt / nemme ainer ju rech# ter jeit bie -ärrmcibie es auetreiben möge vnb rainigen/vnb bao aUeo bei joten/ban fo inano

! ;utang an laßt ßebn / gleich wie inn allen

, nbsp;nbsp;franefhaiten / laßt eo fich nicht mehr wenben/

wie vor gemclbet. 9JJan mag auch eigent#

' (ich lt;tti^ **w obgemelten fprüehen erlebmen /

; nbsp;nbsp;waetwas ja fchaffenfeie ober nicht / welcher

1 anbero fagte / würbe nicht vil ausnehten.

rö inf

-ocr page 84-

jUduwijtiuiJuwj, ’^oa uw «ui ipuiuwiDot^urt ^jnV 3jq U3nr33j^ 3n» «jvnv •!?“oturj jtUÏ^JMM/Ï^3O^jeoJlV3^jpfll / eunjwijXJg quot;^^7? iiVj^3ru/3^puiu3qrq uonijodiuoj^utvuvm * “^ jvQ / u^quj^jJ j^ppaiun jv^^c J^Q J w#ilW^5 pp 43^Jwj45) ^’MP «5qunjj6 u^q««^

-^n^qn^Sua toj^qjp^ua ujq uoa $)^)pm / U3)^3.M^nv U3^}p)ëj3q qua 9)^0joJ jiQ /jurpgua U3)ïauoaï^pj]W3^pai/^ptti yjqr^nhvqpu^jj^MW ww «vq / up)43qtlt;n jvq 1111 ^t uvj zoj) v uuq «nu jpau(j wqj 4«! ^ufjou J^uu /U3q43üj j^jput j^pv:q pq43^ upd ^i«44'4)i® pui oj^jpoi/oqiz^jJ^e uoajvq jy uvq yjqunj^ß 043quv èutq )ta ^pt ojv/j?p»up^ ojoi p? uux ^W 04^^401 / oiopipua guiq uw uvoi 4)tun44qiau3^ / U3qt:^jpgjiuu4jj^3tqu4^ qjoi uoo/U3q43(« U3quuj3g 6ijJtu| puy j^ipj fü/^4ip«4Pp uqij uvtu uuq/jju^oVoq pu upui jflo ojippai/o^j^j jj3^ lia ßwu U3q3^4pö jw vvq /pqiowrq pu ^p uiq umarq/u^Jilti? ujjjrj wj j^piu upia zoa 43 erq /U3uun^ éuiq uw ui3u w iiraip OKU Vp^ jpuijK; 43q ï^ urq/ptjaapioi 3jia zoo UVq/43jj3q UU 43yp^/Zq3UI/3q3g qtgt;l|43(l ypinpvaut? u w ovoij3 ^juu 43 erq ^ijgpui yf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.„,„,

/)q3ß3ßßujuuiJ^3?^fqjnu)vui«f}^.(ljunpflüjttioj5w‘«»gt; ^JÏ^FtwiJc44qjo©ii3auq/43qutuipui|ivii l^^Pi’iUC

svq/jw^jt)gpult;uoG5

-ocr page 85-

, ^ob«aramj«öerftt»k«.

vemnöfven / fonbom auc^ alle frand^ïenZ ©of geb wie fk feien/obcr wie lang fte geweret ^iben/foweifbaojil/ von©ofgefîecft/ntebf voî^anben/ïn amer eil vngejweilffelt haile vn e^ere »oßfommenßcV»«amp;er weidser ^at am fürcreiyentlie^er 2lr$et/ Arnold ns de Villa nova vnbwlanberebarüon ammelbung fhun/e 6 gibt fole^ee auc^ bie vernunfft »nb bw (rfaren^aif/ba$ jm alfo 1(1/ ban ee iß gar am inmberbarlic^ bing um bie l^efaden/vn weU f^r bificttc ree^f beraiten fan/ ric^fet mc^: m ber 4r$net aue / ban amer mit aller 2lrimet/ baroon allé 3lri?ef gefei^nU^e iff auch glaub «cljvnbnaförüclj/ ban fan bifeîüîebieminn g^^^^ amer halben gunbenwbnó^ / am on voll# fjeac fommen Oïetal alfo ramigenvnbvenvanb# (en/ weleljc boef) vo: fo vnrain/ alfo ^Jn ober Imb vnb vngefebmeib gewefen / fo halb ram/ febón/fauber/geff^meibtg mae^e-n- OCievil nif^2mage$ba$vollb«ngert / innbem/bao leicljferjuverdnberen / aio man oom ©olb Jvat^f / ba6e6ben2(uffa»;geneh2et/ welcher fonfï vnmdglic^ ju ^ticn / wer nun bife 2trçlt; «et machen fdnbt / glaub leb fejttglic^ bao er aucbbaealf '^obagragene^nrndcbfe: wer bife^fr^nei^K/bande©otbapum/banco ijl

-ocr page 86-

ÇSonmdgfK^atf/bad am 2(r$nei ober ader 4r^et^r$n« auf ^rö# rtf^/unb tvemg haben fie gefunden/ ce werbe« lie auc^ wenig finbcn.

3um anberen/tß neef» vil verbongner fraß in ben Äreuieren/unb “lÖur^cien / aueb 0JÏe^ raUen/wekbeune noch «teiJi befani / aie mart ctliebe Äreuiter gefunben/uon wekken bie 3b ten nicbt gefeb^ben/barum fagt ^ermee wol/ bae wekeer bie wrbozgene frafi ber jtreu tier/ karnen vnb ^ur^ek auch ber OJïetaöC wil? te/würbe fokbe bing aueriebten/wekwee niife* gWublub mit natürlichen bingen ju wegert ju bringen / würbe auch für am OJJiracfcige* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;halten ober geachtet / man brachte ce ban aw^

ber fehwarçen f unß / ober burch ober natürlb ehe bing juwege.tJe mag nun ainer in fonbergt; hait von @ot begäbet fein/ bae ainer etwae be* fonbere barju ßnben fan / wekhee vor onbo fant/aie man noch bei manegebenefen / i« benjraniwfen fonbere weg erbacht hat ƒ bo* □rg 0«« vnx rant wolt ich ee nit abfchlagenbae man etwo^ guentum jjarinn auerichten mócht: ban ich felbe bert ■Ja. quot;^^^^ fehmerüen inn eil gcßiUet / vnb mit onfehab* - * liehen 2(r^neien / welcher fonß gememluh vier jehen tag/brei Wochen / ober oil Unger ge^ «Mrct/vnbalfobie franefhait hinweg bracht/ bœ

-ocr page 87-

(pobâ^amMtverfKiben.

baemncthc^cn ^arcnöarnac^/ nûljt jwt* ter anfontmen i^/ twen am t^il jn^n^ar am ^f tt gelegen / vnb ber glider tueijt mde^-dggewefen / am thatlfeefjje^nmox^en/ am t^aü inch: vnö mmbev/tk' mibev aufffom# men / vnö )e^t frifeb vnö gefunö femö / beren etliclje Scutici,etliche Arthetici maren. ®iie alten Phifici^abenaueljetliclje (kuriert/ vnö etlifbegefeljen eurieren/ öarvon Avicenna fen.XX.traft, ij. Capitc X. fc^Kibtauf^ Ralis libro divifionum. iÖa$ etliche am be* fonöerpuetgebianebt/ vnööarvon gar gene«« fen feien / öarvon aneb Antonius Guane-rins, audj Mattheus Degradi mctöung t^nn / mclcbee ic^ auch von ainem glaub# ^feigen kïödman getötet / welcher am ,^rau ge^bt/öiemitöer ©Ubfuc^tbe^ft / o^ i6.Prefcruangt; woelden öaran gelegen / iß jr am lBaffer ju^ ^ geßanöcn/melebeefofie nj. tropfen enige# nomen/bat es fk purgteret/vü mojgï6 nic^tö me^ientpfunöê/öae^atfie aboftget^nz als offt es )r bat mollen anfetjen / iß öabni fouten/ Öao eo gar auobliben iß/ vnö ^t ße öaölßaß'er luß ig 5u eßen gemacht/vnö iß auch natürlich/ öanö jbabe ubancbi’vlmam es juvberfoiüeni ^baudimunöermerf bamitfe^f auenchtt/v«

von

-ocr page 88-

eon gbubÇaftigen perfonen vc mommenïirt gekr/im poDagra/tn kr ^aßerfuefg / nxl# c^ Pranrf^iten fonp ntdjt amem ,camp;è ^rpd tuMhrnbm. ^Oarju^e mir am glaub^aff«* geperfongefagt/ öae fic jroat garnie jarairt bet^ Daran gdegen/vnö nidjt mc^z auf Die fw nn^en pe^nz ijl amer ju jmf ommen »nDatt’ ïum(Hb 3(r^nn angeben/^t ,n alfo geneuzel / Dus^d gengweoï fret »iDer ju gd^n^t angefangen / ynDin’’ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jwei ganzen ^aren niette mebz enipfunoetv

mD fo er fidj nic^t fo onmafeig gehalten/ vee’*, trinefm winter weregargenefen/ Diejelbige Jr^»^ »namp;cipn ^biefjauebgebzauc^tz vnDwar^afng erfüll pungt fepe^ Den/aueb Damit offt Die fatten ©efue^tgeneÇ^ f^«gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retan ettidjen / wete^enea @ot §at wdüert

gönnen.

^Ôae aber fe^ jumat nie^t glaubt wirtZ man Dem furfommen möge/ finD ettiebe vz|lt;^ Die iebau^metDenwüI/ Daran finD ögt;^

^ancfenvnDauebDie3(rbetfebutDig / D^ej Dureb eo Dan Da^m f ommen ju baiDen feilde/ Duo man niebto gene^zbeb geaebtet/wiewvJ ^^ tm anfang / vnDinnDenerpen^arenwoIó^ wenDen : vnDjumerpen finD Die 2(r$et Dlt;v ran febutDig inn vit weg/ vnD nemtieb in DaèfofiejuainemberufftfmD/ babenfiebau’ reper-

-ocr page 89-

'PoMgram juwwotm.

tepcrcufllvaonö falte Ding ober Öen fdjntCf'Repercup ^^’^Sffi'ftlagen/trcldjfööen fdjnurçen binent ûva. getnben vnö Wc maten rngn^Wert / öae fic^ ^K maten, öamae^ me^t mener ^tlaffenrc«» pbieren / von welcbem vngcleunen 2(r^et feljïeibt Anthonius Guanerius, atn^oe^gc* t^^ner Slr^et/fagt von amem ^nöen/ öer amê ^1)0 mit amein repereufoive veröerbetZ Öao jm Ï’f’'feljentfclen^ünöt / vnö alfoveröerbf/öas lgt;et' gut Podagricus bat mufen jterben / vnö ï’ftöt^unfieaUtvcge^vnman purgieret batZ meki^'oiviöeröen bauc^ öer gelebniflen Arlt; Oet. 3u öfm fo legen etlicfje Attradiva,öao i|Ï We ömg Darauf / We heraus ji^n/vnö Das tbi’nific'DnvciiD.cinkten im ßuö / basane^ aingroferfdi vnö jrnbum/öan öimeilöic ma# ten ‘onjï im flue vnö barpgen ip/ von megen beo jc^mer^eno; foU man eo mc^t erß mener JP Çm / öteöanöiercpercufli va Darauf legen/ folten fielue^fauföenfcbaöenlegen / fonöe# aingufeobarauf/öannt fiemebteten/ öa^ntC vil maten au$ Dem leib ^rab Darju fame.

2Ufofollen/tveöerrepercufliva, nodjAt# traftiva barauf/öuveti Der fermen; mdret. f Qßeiter fnen Die 2lr^et inn Dem/Dao / fo fïe am mal ober erließ purgieret/ Dao fie nie^ Da#

rauf

-ocr page 90-

’jÖonmögfid^mWd rauf ft hm/ amp;a6 bte tófe niafcri gar vort lun-âurcnfomme/vnîJrcfolvicrcnfùnit gar/ fo bleibt am matert ba^mben/ vnb fcfjtvdcbf W glib/bamae^ mag leicht am vrfacfj fem/bic bit maten aufjïo^t / vnb mirt bic facile Linger jt bófer.^Vettter fnen fie mn bem / bac fie eegar mit ben Solutivis,ober garmtt ben Qftnplalt;’ fïren mit jeglichem befonber aUain aufireuft^ wóüeiv fofieboe^baibe von noten. Obérât »4« ijl bmitc^enbebempffnngen / mek^ebiemaferi mein fopf. niebt htniveg bringe mag / bao fie vennamen/ bieSoluüvafolkneo herauf {ieben/ fomart bic nun oftgibt/fofebtvrtc^enfie ben \9?agcn/ ifl auc^ ju weit à circumferentia ad edU trum ^rauf jujic^en /juktp/baofienieb^ ivijfenjugebenprxfervativa , bteverluiert bao ailier nicht mehr barein falle / wekht^ man wol thunfan / fo weit fieh am er balkH Will.

S^ergkiehen finb auch bie Patienten baran jehulbig / bao fie nit bei jCitè barju thunche v^ bie gliber gar erßerben/ober erlamen/ von we* genber langwurigen Francfhait/ ban biweil vnb co noch inn ainem 2Öïonat fich enbet/ vnb ber eo hlt;*f / bamach wol gehen mag/vit® fich nicht vbclbeftnbet/auogenommen gegen bcm

-ocr page 91-

^obagMmjuDerfrriBen.

wm ^abß wö ^Ittng/lînk man mof ^n^# n« bar^u/^ae ce ainen mc^t anfdme. ©o cr t’fn5laf?anatnanamp;froïtgftt?4nct / neming ïumlïW^ang Emails / gkjeJj aie moi aie man »nn anderen frantf^aiten am jufatt furforn^ turn ma^:ban fo man tiv flup bn in bic glaic^ ÖWonf t fmb ju flicfcn/burc^ bit fiulgihig bin «U6 thk/mer moite jmciffcln / co mû^tcano^ Wokn / »nb inn fonberbatt bao a flegmatc «tnwfpmnghat: banfobiewfadj/ mele^er bf6flu6i|t btnivfg genommen mirt / mde^e We murefung barnac^ / bie baraim folgetmt n pat baben/onb aber ber metier thail^ bie es fiakn/finbOïeic^ onb nuubtig / melc^e ficfj nie^t halten/onb tbnn gleich aio halb bao bas bie f ranefhait hingen mag/alo fie bae laßen/ mdeijfo fieoertribe / barum merben fieaudj nic^t genehet / ban mir Xemjc^en finb alfo verhetzt »ber effen vnb trinef en / bos mir ehe ben grofenfebmerçen leiben / ehe mir taffen bas oberfîüfoig effen vnb tnnefen / melches vno am 4eïb an ber @el / vnb am gut grof« Rnfe^aben biingt. ©erbatenmag manob^ nemmenz bac bie frane^aif an fr felbo nicht »ngenchitieh/fonbervonmegen ber Perfonè/ bie fie haben/vnbnitbarnachhafttn/auf bas fit

-ocr page 92-

^enm^(t(^mf/b4$

Iif^fncffnmógen/ï’itvaih'bric ee fumemfü^ anfomt / wraftjtenötc^rfindgemanjlï^ iwtc^c fo pc fain »bung ^bcn / tarüuveb amp;«^ »herßtptgePen vnö trinefen verjebxt trn'b (offen wol gfDenrfen ïo mdebic forif (pc ie vn? • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ranrf nic^t verOduet »oc rben / berbaäbea pf^

»berPuffigbit inn Dem leib famfete/ wt(*^flt;’ fie hinab faUet/thim fie nicht barju / baß er n'h Der hinauf foinme / fo iß nun nicht mog^ut' baß Der Oïenfeh gcnefc/bie bhfe man ri fonü”^ ban hinweg. Äerhalbcn iß higher wenig g^* holffen / boß fie nicht haben recht barju ö^ than/:e.

^nnwirteßanben jwaien ßnefen iù3(^' baeairterentweberethu/wefchen bifeo Pb^ graanfommen win/ bao ain/baecrvernicij allee bao/bae bic franc!hait bangen mag/if J ehee oben genug angejeigt/ober fo er ce je n w ihùn will noch mag / fo mu^ er bic 2lr$nlt;iî*J rechter jeitbtauchen/welche barju geholt / biegefamletenbófen feuchtigfeiten burch lt;*^ anberen weg hinweg bangen.

Medica-» nbsp;nbsp;nbsp;Ïïuu mochte ainer fagen/foH ich nil P«**^

mentors tionc6 brauchen / fovcrberbcichben magtw noxa. baebieb4unggefchwd(^fwirf/ fobanbaeglt;^ fchichf/iße6fchiera(eb0ß / aie wan ich w» ÿobagramhfttf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(nf^

-ocr page 93-

^oba^ram juwrirdkn.

^(wojt/c6i|l nic^t mttWer/suwï Pur^4lt; tionee fc^tw^en txnO^agen »nb bic ^atur/ »nanfanabcnvol^blc 2(r$nci bar^u baben/ l»ic fie gar nicf^t fc^wde^t/vnb bonneet »oni2 èu bic maten »erteilet / welche ban bic f ranf* feait madjet.

Öagalfo jn ainem kfc^Iub bifcr meiner tnamung baö man mot iveg vnb mitfd ^aben nia^rocebeber^ativangcnem / »nbnie^ fhadteb aurb gar hcblicfy vnb vil anber$ ban etheb Öoetoic» bif;^r gebiaucbtburfb wde^ man ba6TOe^ vertreiben vnb fvirfomen fan/ tvaesmóglicijsugene^jen. San ic^ mill von podagra bem nic^t gerebt haben / mek^ô 511 lang ange^ quxincu^ ßanben ober tvcle^eo ererbt/ ober ivddjco von rabiUs.

, vermifebungvilvnb mandjerlei feuc^tigfait

' fonwet/bte taffen fidj fc^wdrlidj befferen.

. nbsp;nbsp;nbsp;©age auch alfo/bao /bic 2(r hnei bic co thun

Wag/ntc^tgemain / fonbern verbolgen/aus ’ amerfonberliefen aigenfc^fttvunbcrbarlic% * bar ju bienet.

bifewon / fagaucV bas bic ^rftnei bic t$ t^un mag nie^t gemain/fonber verbolgen ƒ j aueainerfonbertubenaigenfebaft/ munber» ' barlidjbarjubienet/w, ©ofiegemainwere/ , ^ettmanbi^^innben Otpoteefen wol fun# * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e

-ocr page 94-

Süonmd^ic^aft/Öaö

kn/We ce get^n ^tte/oher (o fk febort DfïW’Jl gefunöcn wtrt / wai^t man öoeb óen refb^

MtJidmi »«««I**«^ mc^tiöoiw tomwgg fimpicx nbsp;nbsp;maneber franrf^n/bae am Ärantz ® Ä

opuma» ambefonberaigenfeb^ft / mnwrfrcibiwd^ ' nor franrfhau nbsp;nbsp;nbsp;Sönb fo man et W

meh: barju mifcbet / nerberkt baHèlbg fem mürcfting / ate kb mol mt^te lt;remprf Ç geben / mill ee aber nm bee bellen trillen y fenanflebn / alfoba6mcb(6bamifaueg«’^^i mtrt/bae ee fonfl von ^at«r vnb ai^ïf(blt;?p on jmbat ^an ee gefebtebf mn vikn ben/ 4anverqen / vnb bergleicben Comp^w tis/baeainflucfetmanbareinfomr / weJlt;r^ aflam wil mebj fhun möchte / ban bife« ^J barem geßef/aneo jufamen gefegt mirt / .Wi*? fo man fo vtï jufamen fe^t / meleber w^b merttger 57atur / moe amee gut mn aliter francfhait möchte mafben/ bae verberbt W^r anber/ banbnvetl mir aus ben vier gualifrt^t gemacht /muh am Sinket feben bas ereegWS treble/ vnb bas neme/ bas bicfclb^frana^p baitnemmen möge/ vnb nicht juvil vnbft4i amanber mifcbe/ vnber twlckmamcefn^^o baeanber marin / aines trurfenbaeanWin feucht/ ame mehr ober minber ban bas anWt/'i

• , - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bar*

-ocr page 95-

Ill ^lgt;oMgram;uvcr(r(ib(n.

Af«U6 cntpe^t ban am bóft pjopputon/nxU W bangrbf^htfjvcn néten / inn crfennung ww franrf^it/ attf^banaic^wnabcr^lr^ne» i^uwiflen.

L ^^*'^®^'’^^^'''^”^'”’*'^‘^^^^ nnbic^ J®ittfamcnmi(c^ bic ba warm finb/bodj ^‘'tneUn ^ben fie ettidje befonbere graben nnn trudne / feuc^te/wb faite / fo »ertvirtec 5'”® ^ ®”^^ ^ '^”^ fommet nic^t barju/ Wicljbegert^ab/foidj aber bas aUainbar^ w erroclfc / bas aus ainer befonberen aigen# wfftbarju bienet / würbe vil meh: erfebiep ♦lt;u / vnb baf? würden ban biefes. ?7im atn *?fempel inunguento Agrippx, bastflam Vngueutfi gt;ëalb/ bic maninn ber^potedmac^t/ ba^ Agnppæ. nun finb etlie^ ^urt?eln bie jur frändelt/ ' ^trgleie^n nieljt vbel erfc^(c|fen / bartin ge » ♦lm bei vier pfunbt ber ^urt?eln / vnb bei ♦irólffpfunbt bes éls / vnb bar ju etlic^ pfunbt ^Kacljs. ©ofdjonbie ‘Ïöürt?eln ober bas 'lt;Mv barvon etwas atgenfd^afft su bifet /trancf^t^ue / würtbodj feinwurdung ‘]enwe^nbtrviUbesél8/ vnbbes'ïBaefjs tnbinberet / alfo fe^r / bas es bas mcl^t i wdet / bases attain für fith felbs würden

-ocr page 96-

ÇQonmd^tc^tfM ƒ mik^(/t)an)eammaPnxU^sfür(rtÇ/ w bg^tauffeme^îvkr^nbm amp;lt;r wüi^y de ôte ôte fwD vier t^( / mtf îxm nwf^ Jf funffz möïxr ^ur^dnnuramt^it/y mag Can öae/fo M mmtxr/ fnn f ruft f rja W fo 006/1)46 Do meb: ijl für jeucfji/ vnb WW ^afebteeb^/muO éatvartteb Wm md^n^T folgen, .©on too wer tbaü IBa||^/t”’^i ib^ü lünn/wirt Do6 Koffer obertreffO mu^ her ^m fern tugent verlieren / Wi febtebe es tnn vikn eompofin6. ©or»lt;’’' f« - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m«Derjeitwoterfebieibenwill/ fotreif^

©ot leben (a^t / vnb anjotgen We ,rn^«’''*’ mnOer^trbneiooebgebaltenwerbert. ^*i ©erholben foge it^/boofo febon in W^7 (etf etwas borju bien^liebgefünben n«’^'*’ Domain fol baranwieief^tangejaigt , * y um anberen hab leb gefügt / baß ^lt; borgen fei/wib aus oincr fonoedteben lt;’*H febaft bas 1^0 / bie es juwegen bringen «quot;,. ( man llubet oil tnn ber natur von ament / ^j von bem anberen/ basain bing würfel/' i manbannoeb niebt vrfaebgeben fan/^-^ esgefebehe.

Propnetas SÖnb bas niebt von wegen ber fdlte/ ’» j occulta» me/bi§ ober trücfne/fonber aus ainer f^^

-ocr page 97-

^004 Aram ^uvcrfrcikn.

xnm frafft / Du ©et ïur ^tUrndf^tig baton iMhiUKt hat ^7»m am Stempel/ @o aim ^in îRaAnettn in Den ^nDen hat / wnD nam^ yb inn Der Imcf en hanD / Die fept gebdren (oU/ nbsp;nbsp;_ j“™ **^

ybivet fie vil Deßo leichter / alfo auch ijl juver« “ wbn won Dem aquilegio^welebee ich ßefcljen/ „ ^‘isainevil Dcfio luchter mit Dem ÄinDgene^ AqSgv

Leiter fo man ainem ain janneten an Dox Cordis pal * als hentfet / fo vertrobet eeDae httÖWt^tZ piudo.

gt; ttteb am Saphir Die heulen oDer Apoftema#

' ta von Da Pcftilcmj vertreib er nicht anDers/ P^“ ^ » »U wie Das JBaffer Das feuer löfchet / vnD De« Pquot;*^'

’ 'ttnvtiaigcnifjja^jj^/ Der natürlichen Dingen fochten er jcltwtrDen.

A ®an co iß feitenain'yUtürluhDing/Das i^AnrnnDcrAnmeiainfimplex nennet / Das glicht »ber Dao / Dao es faU/oDer marm/feucht [^» truefen nicht ain befonDere aigenfehaft/ i«i^ ’'’quot;^^^“^«it^tnDerwärdfimgtSÖnb Ä tSot hat noch ml Denen ongepßanhet/wDju '“8wn Zwelcheoonovnbefant iOaoab« 1 wUnDifeDingniehtbegcgnen / vnDDiewür« ’ «ungnicht erjogetmurt/iß entwcDero etwan »nKrtrfünDfehttU/ ober Dae.Die2lri?nei nicht Wmigid

-ocr page 98-

S^onm^^Kf^tt/twe

San wuTOot man wat^t / bae We W ^ain/baô mb anbere wurgen / Äreni^li »nb IBurßf(n ber gbic^ / fomt te W^' ' entmebere gcfolfc^r/ober ^u ait / oWr fonp'’ 1 berWz baeman nù^t bar^u fomme/ ww i manbanbegeret/îf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Lignum iandum»

2(lfo fan man ^Wn ju bifer franefM^”, media nerboîgen / We amenbarfürbf^ i fdnnen/nnb bas mag famgemgin Wng^l'J j barum ^t man ce bifi^r nicht gefehen / ’ I K^t erudiet/ban wùmW es ijl / bastnatt^ ^olçju ben ^ran^ofen^at / bas man h i bases vil ienten ae^Wifen/ mag es in be^hlt; nichtsanbers^lffen / ban bas es am ^nn ßü^nerje^tef / t^iWabemie^tgarant/*’M basansbermfach / bimcil vnbestvart(ï'^ ( Galenus Mch fagt/ bos bic yjattir nù^^’^ 1 wgergefebmdehe / non ^umlanshimgo^' »nb Idre/afs non ïuwlfüUc / fogefebw^* awgroferverdnbernng ber 5laftir/fbf*J i aifogefebmdebt / vnbbienatürüchbii?^- ' nommen/als es inn mlen miberfaren nw^ ' amlei fich bic maten nur befls c^/nd bie^»l dæ Artens,vn ligamenta, werben nur fe^wdeber/vd nime bic bduwung ab/ fo jdbgensinen hat/ basbenauswenbigM'7 '

-ocr page 99-

7, , lt;pot»4gif«m|uvfrflfd6lt;rt.

à *'** âlt;ff^ic^t/l»û6|nfnittauffcnt^ft«ttôâ^amp;t^

* 1 Jtt/fonbcr inch: bœ jnen wiDcrnxrtig / vnö jtt ^K^l»cnratdx«ttï«^ïgt;«ttf^‘^*^^* ^^^^^ Ö^’’ J M*/ MnWe rcf^t^nj ober bag rcc^t feut nrt ^ ^ gnrffen fo ban bae defe^û^ / muffen fie in lw f raft onb würrf unß abnemmen.

1. Sïcó^ncbtn mógen bie gematnen purga- Med/ca-* J ^fHauebnifijttbnn / ban eeifl feiten am pur- ««»»““^ * 9«^ fo gut/fie fdjwadjet etmae/ bie natürltclje ' ç*t^/onb befonber verlepten fie ben OJïagen/ ba fUmfdjilt Mattheus de gradife^t ^fl^ig/bad man pülulas de hermodaftilis gibt / ja j öutb fo bie franefhait je $unb voi^nben.

®arauó folget ban b; bie quot;Jleroi beßo gefe^if

* ter werben jnentpfa^n/ban fie werbe non ben

^ ^^epffenpurgaijenwrleit. eSobanbaoge^

^ febiebt/mag aber bjnit folgèbj man banbege^ nj ht/auo b’ offach/wie je^t oó bem b^ç gefagt ijl. v ^efcbUujjalfo/ baobieOlr^neimüffealfo ï* geojbnetfein/bao fiebienatürlic^ b^^/P*^^^/ M me^u onb öffne/bashert? fräfftige/ fainbófee 1) oberfauleeimleib la|fe/te.2(lóman»olbe»tKn Z fanoft mag/bte als vil möglich/ »nicrpödicb/ ». wibob »ilpe an jr iß/olfo hufftig mag fie inn JJquot;“*« gt;^gt; «nberen würden / baô tbun meine pillule vnb “*

-ocr page 100-

SOonrndgKe^ait/Daß

C^ß würDe nun Der pmee^ Darinn ge^^f^

Daßain |egfic^er mk^tefpÄren/Daßeßairtö’'

(enaturüc^emainnngwere. .

^dmiidj fo Die franrf^it ainen vberp''

Der ^u^ pr^ hinab geben / Darnach m^” ,

übm/öaö g(fc^(^e nun burcfj mùtd/ W^^J gf^dirm/vnOam bcfonöcre atgenfefyjßtwf' fetten.

^um crflen/fc^te man kn fdjmerf^nt/^ lgt;aß man vp?^tn t'K |iü^ abfdjütge / ï’’^ (»erabfu^ fenefen möf^ren. ^arnat^ r, manknfc^mer^fnmtfatnfmDmg/ W^L tKkn tagen mW nde^ten / p auc^ am »wj. lt;’g ^m^g gtRWr / nl^ Jc^ offt dlt;R^ V*^ faren/refolmeren / knff^mfrçenmin^J fan/ntW Du gepôtruffî ayo ^mufg l*’’^ Daß ce nnfuttlu^ hinweg f omf vnD ff lt;^^ jUtieffiegeinnDenaDeren / fanmanß^. mittet balD inn Die ^ut hinauß biingm / mit man De po ba^ Darm m öge f^mm^..

(So Dan Der fe^mer^ a(fo geflißt- 'Ör j etwaß DahinDen bliben/Dj ainen fr ^^^ re kingen/nnD Dem gedDer entgegen /^

-ocr page 101-

Afp I^aramjttvmttftm.

«‘P i(W0 j^ bag gijf nif^tß vndrt^ô ober wv ««turwc^ô meß: »o^^nbf jfl iDamadj mü^# , « man m mû elfen »nö trintfen ree^t^^af Fm^ûm / onö allc0)?onatainmal etwa» mmmen / bas btfe Pranefbau wrbutJ möe^UZ w man mol haben »nö geben fan/ fo möchte w rranef^ü frei nertrtben »nö nerhufet (Da« 1« niefjf leû^t(û^ miber fam)ttgt;frben/bocb nit mn allen / mü t^ mü^ vo: oben auch P*®^ ßj’^^^ / bas man niebf allen l^lffenPönne/ ƒ an »nbermetlen habend bie ieuf ju lang an* ty MRn / »nbermeöen |lra|ft @ot amen Podagri' lt;*‘10 wn feiner fünb mülcn/bemüttgct vß jue^ incurabu iigrtaiinen/bad er jnba^ lerne erfennen/ bon Hs. ?,^^öü^on/bet benen mag ban Pam 2(r#nei 5«lren/ban »eichen @of angreifft / ben wer* ^^^‘^afurlicf^nbingnübterlölen / fo lang bip ime gef4llig. Vorbei will le^ laffen Meib^/ »nb fo orner mere »on ^^ ober ntberem

pammen/ber weiter baroon l^ben moU/ mirt guten befe^ib bei mir finben/u.

-ocr page 102-

^umfcfer.

^ïvcditimOcr^uft^crJ ^otto: ©omtmfu6 ^«r^ ?

gduerz bcrDifeevozgc^enO^ XradMnkfd^nkn / no: 16. 25«rcnl)teff^ult»öer^7d* fitr k^dü/vnb (eitler niemanöt fonberhe^ fich an^emaK« / tnnbfrfrancFbdUenrdiJtrt^^ hebö wóllm bd fnnem nddjßvn aw^w^tt«/.

fcen bnef (tab td?.

»nb nu^ fdjd^enz^o bm tc^Cwidvcf »ndf^£lt; fdin genu^ bei ber^^df/bd mir nù ^te nn O^O, eiffrfrtztmb mn^ bureb ben trudzben burff^ gm dnjujdtgenzvoïl^bcnbZïCh’Wol ic^ mtfè »02 fthdjfn ^dwnztn ament Oïete^ta^ Z bd» .C)of bgelefyten »nb ^oc^geoe^fen ^.(^oï^’i’ éWbf«/Jtcp. ÖJïaifftatoecretdnoz an^fgt; 9‘»t3dz3m mein intention gekfenzmein für* bdkn eróffrtet/mie tdj wtHene mer z mie^ Äe^ fedidjerïOfdieflai anju^digen z boc^mitfd* ner erec (fern? DÜMt »nb htUf/ inn bem ieb ^ult;^ eti»do helfet iu^iffen z ber mein ^tfripu! d* U^ 2(ar/nmetUfbr‘i lunzen ^jenz^uefd« »11b ^Bduaigartneni rndregemefen. ^‘nbeefet jm duf^zwdb ie^ furhabeno wer bet frer ïöïük* jtdt inn bem Pobagram anOjurie^ten z meirt

-ocr page 103-

^Mgramjuwvtrobctt. .

fut^obm gefiele inner /joef^ait me^t »bei/aber

ertrüge folg / ich würbe fut öt^‘^Celfdjen

^ÔoetonbuônKl^t'fônntnffljaffen/ fie roar ben miet) nuljt Kulanen, ban fie Wnnen ee alle» felbs / jnen feibtetc gar mel)t6 fonberlid^/^t« fputaubo/^afyibc iel)» taffen anflelMi/biV çic ber / niemanbt» mener entbeeVt mein yiKivK ben. Otlfo tß aueb gefebf^*' meinem^nen j^,j,^^jj^ freünb/^.^obanm ieoniber ju piuffdan- musfeibs gebatten/fiebaUba bat mótten vnberßebn / bei gefagt. Âaiferlicberïïîaitfiat/ inigt;bagrametma» aubjuneften /mitfeinem^Mco^ntbimonif/ oico^n«« vnb Unbano ‘Xbtopiaßi'^ber buret) bie .^ai ««lt;»«;. ferlicbt iöo(ton»abgemifen,baer fnenba»ge bamivnb bn beraitung niebt bat mótten aiv Baigen / autbauff baamp;lt;itlfr grüntlid)efl eröffn nen/ .^»tiat er mol vnb reebt taffen anftebn/ banfafiiebermanbebaltbeumfelb» / ma»fnr treffliebe baimliebtanen fmb. ^ifee «o bat fein fcbulb febunber auch feb^w bejalet/ mie lang leb bebanen werbe / maift mein ©ot mol.QlberinninirfoUiebeÉ’b’quot;»^ füreiv bin nb niebt willen» / bei ben meinen wirt man bilff finbenBupiefervKrenauebfcb'tter*

, fien Bugdegen/fo leb f^bo^ gefloibenbin / mill t» anberft mein ©bt b^ben / ba» c» ben 5Men^

-ocr page 104-

Söenmdäüc^ie/bad eWenff^n ju gut in Due tveref fomnu/fo wirt er hue gebeien »no fegen/ »nb fdjirm bar ju »er (ei^/ju feiner gtotiz bemfeifob inn etvigfaiiZ 2tnwn.

?lwn folget Çwnacb mn «in* faltige / aber öoeb gfgrünste / vuO tvarbaffteanjaigung / bie P2c»ifion für bie ©hC’fudjtbeIrtiigcnOr z SOued? 3ol)aiitt«m

VogtzDer Tttçnet ÖoetoKm befdJhben.

Xeranber XraQianu» / amp;iaüs 3(«ei^^ ß^ff^Kibet / bae »o: allen hingen jutwifett ^^fei / wie bie »frb’ü^ücb Frandl^tM Pobagrame / irenu^fptung^nemtne/au^ »ilen t»tbert»ertigen»4acl^/ ^a^r (i»ie er »ermainet)»on wegen ber manigfdtigen/tvi* berwämigen »tfacben/aue weiten baß po^v gram iwdc^^t/nnb generiert Wirt / fónnemr entheb ernennet/ noch »tl weniger »oUfomnt^ ifurtert werben. ^CuefiMebejnißerwacbfen' bae bief ran efbeiit «in »erbiö^hebe/ traurige mainung/ramp;f»nboptnwn bat »berfommefl/ nemheb/ baè fie innf anten weg / nutfainet subnet/Wme Kunert werben, 3(berilt;bf^

-ocr page 105-

■))ob«3ram juwrereiSm.

boe / fp’tc{gt;t2((franï»fr2ranianuó i wanbre Species vnb Differentiae, D46tjï'anerUiar* Un/gfflaltfnvnbatgenfc^ften/ wie wf/ »nb wie groe fie weren/ atgentliclj erfennef. ^o fönte fie ktc^Utf^ Kuriert werben/ naelj foi# c^m wo’tenle^met er bie francfort erfennen »nbßibtallcrlet Durett barauf

^un aber (o ic^fetbebei mir juainfdUùy »nb fain foUic^ fc^arpff ^be/auc^ nit wai^ amem je^Ur^n grüntlic^ fein po* bagramjuponberieren / ober erfennen/ban ic^ fönt nic^t bei atnem jeglichen fein/ noch 5« jm fommen / ban meinem thune iß nicht ben franefen nach juwanberen'vnb herum jujkei chen/baher mir ban bie lt;fur auchfdlenmödy

^arum (o hab ich mon ainfaWgfail/auch mein hertj/gemilt onb finn onb alle meine ge* bantf en / auf amen anberen weg/ lange ^^ar her gericht/ nemlich auf biep^fcrvation/ober preoifion. ^aHenuefagt/eofeibaohöchpmï bae beß / bas ber OJîebieuo biauch pteferoie# y** rung/fie bcfome bem Äranef en onb bem^S^e* ‘ °* bieo wol/eo fomme fie halbe ringer an/ bie pie* Jeroterung/ban bie Tarierung- ^ippoeratee fagt /^tßee nicht alfoe ^o gehört bem ®ïc* bie»

-ocr page 106-

tiro ju / baecr^K^tifun^tigcfrancfhait^^ »cr^üt/okrlrtbenltc^mac^e / mit fagb'c^ 2(rçnft ^^ffïï w lt;^üe rocg i^ce k|ycr am franf ^U JU P^ffrvtercn/ Dan au ^urtcren. lt;Ïe »(? auc^ km 2(r$et rmger mit P^favierung aP (amWcwfa^^mndÏim/ okrkc fürjufoiiv men/ Dan bte francfhait lt;ï«neren mrtOer »^ fac^/onb allen jufdlkn. (f^ tflgargntmU at^ nem vm juge^n/tveil er auffrec^t j|l/vnlgt;f«nlt; f r4ftf kt amanber batz weber er ju betb pralf »nbfc^mac^ip.

(feipjumtfpn/ baebtep^fervierung ber g(aù^ für ff ^merÇf n/imen fürtreffcnltf^ steg ^tz ber am weg lp / baóbte ?7atur ber glaub (weleer fmb entpfangflicb bes febmerBen^) ^onfomert/erbalten vnb bewaretzvnb bie ma ten/wek^ bte framfbak verurfafbt/nt^t ge* nenert werbe/bae fan gefebeben / furnemW mrt ben 6. rebus non naturalibus, baß mart fo wï móglrtb/pcb oibenlkb bann halte. ^5 bcm fo t^Ûn auch oil Unguenta amp;nbsp;fom enta# nones, auch allerlat experiment ober jubmb^ vnban^ubencfenzberctch nrta^t.^u fol^ni aber/bao bte glaub gepereft/erbaltenbewaret/ mb befchirmet werben / von aapnemnng ber vberpüpigen feuchtigfatten / hab ich am ebef

-ocr page 107-

'PoDagram juvertreiben.

^I\i5 ju pxfervùrè gcbzaïuljt muf / ïn amem öc« öMnnn îSîonat am mal/ inn mnem fonder« pickiv ‘ii n^t jm ober meß:/ fonberheb fo (ebmer^m ivoüè Fom# JJ’J 2^« men/bae muf: von (f iner 5ïa(nr ^er nup (d-af rem «ud? (cn'ütW Fan nit (ebaben t^un/^at etlnb Pülo ivimbiin. henbificbmai^/vit^ver^ften/ vnö prefer* ^«amp;lt;ii.

tiert/on andere2tr^nei. -Önjivnffelioanrt w wï me^: thun / man bie ^oblong beo anbe# fen mege vo: ober mit ge^t/ ober ge^en mirtz lieber ber anber meg begegnet ber Tîatur/ «lit verferenben bingen / beren aigenfcbafft ip/bie'î'îatiir çuverdnberen / mekbe jeçunber pfleget fermer h en sujufugen.^oUicIjc Poba^ gramifebe art/■)îatur vnb aigcnfelja^/metcljc niebteanberomebrfoebt/genenert/bannur fcbmenjlicbefeucbticfanen. Sifjndnberen/ ®‘J^JSJ »nb inn ain betere '5}atur ju menben vnb bete tott erf»:« tett.^abinbintebberait/vnbvorbabenemeu not ïfrmeié nem ntubpen Çiljf jntbÄn/ mit etUeben hoben gegrunbten crfar ungeh. 2(nfâncFlieb noebge-fcuriieberrainigung/ mit haben innu. tagen «in grofen tbail ber bófen art beo Pobogrono/

«uo bem kib bringen / ju ben @olen auo/vnO ïu bem flutgang/bur^ ain pfUfler vnb ain htblicbe potion / beo tage nur'bxi ober vier IhmbbötflFen haben / ma aine (ebmaeb mere «uebminber. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tlœ^

-ocr page 108-

SSonmd^td^tf/boa

Üldc^ fok^m awe jug/ fo wöröc k^ ^nî^ writer JU bcfrd^igcnvnbjîcrrfen/ fouberüVC alle kb^ffte gliber / »nö bae gedber iw g*”^^

aue ^ur^eln/ïèdten/vnb Meuteren/ f^’'^“’ te^mtr allste ju Sölmjumetnemlurnrißt’’ Wi^bwrn juOembeßen^b amnatürlk^ gut .^up^f*^* waßer / wetc^aaue^ etwue iöf^wübtlt”’'

2llaun ^(t / wek^eö auf^ am ainfalngquot; ÖJïenff^ fan merefen / bure^ 046 verjuffett’* fefemeefen »nb |ehen/ Das ee bafeer fem art fe^

«uel^juben glakl^iiaufbaa hdef^ß / von F neraigenßfeaß bknßlk^ / bewrißkefe mßW»

Sciatica vnamp;etbee gottd.

Balneum» ^oHtefe haben wirf ße^ auf feuuberf etlkfe ßunb ßrerfennarfe gekgenbait be^ fr^J efen wb ber francF^tt/barneben nkfet »gt;k^ bßen/wae von néten wirt fern / mit puté*, ren/Slberlaßen/ Pßaßern / vnb vnguentnj fonberlicfe benen/bie mit beriSeiatiea-belafF vnb et(k^3lt;*r mit be^fft fmb getvefen/n”^ anberen bie vnber bem gurtel (am wer bett/ wtentpßnbtfiefy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

iöaran ich amen anfetean ber lt;Seiaft'flt;’r be erlebtgtt mit mriner ptoeebierung/ber; r barmitgeplagtißgetve|en/ ba baoOT^’^’^^

-ocr page 109-

^obagram juwrtwiben.

bnb anbere mittel an im nicljt I^kn widert ^'it^Kffcn/berieijunlKrbt^mbic n. farter f vanrfhait frei iß/vnü alfo fein^atur wrfmt 'voiben/bae er bic 3lt;»r ^r/fatrt gcfwcljt ttXiUlf ^ntpfunben/nütbgewefert» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;, ,

3lttcbjuX^oncnwcrb / ba^bid^ ««W »f«“?«« jungen eon ir.^^ren/ feine flü^ vnb gefüc^t nbsp;nbsp;nbsp;-

JUößeirötfnet/ vnbfetn^ïaturveranbert/im X^xn» beißen Sommer / her ift von feiner OJî liter (ungcngefel (tvie fie mir gefaxt hat) verf unstet wmben/m lei», ber^intbet^ / baefiejmben^ilben^eriè (wie fiee6nennet)^inein haf mben/barton er bijünbaöir. 3ar/ainellenbe(Jreaturi(l ge^ »vefenz^aben feine pfldger in fain ^anbmeref fönnenlebrnenlalfen/alj^o^tergefloffen^itt^ ber vnb vmbie-Óien/ auefjaufibenöliberen tonbglaie^n / alfobaemanjngefpitret^t/^™ »aeraefeffen/etioanainbac^levonimaeron^ giJd^ g^p«^ hen/ben ^abieb u-woeben gebabet/^tbaPfeU v«»»-bigQBaifer müffen trinefen/ aueb aUe tvoebf/

1 biireb ain Xtriaef / iatmera vn ée^iwipbab »aittam«

' gerainiget mmhen iji/awo @ofe$ gnaben/vnb *neinermiffelgefunb»wben.®er9lt;iebfmüU

i Ift was fein pleger / tß ain Oïarb vorn ge^

i ffbieebtgemefert/hafbamaebïwaibinggele^i^

’ hct/^ocfenmacben/vnbÖlafen.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

-ocr page 110-

SOonm^c^mWe ,t

5 » Äug« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ser^fdc^en allste vit ge^bt bet «dW^/Jl

^^“i® «ï w*^ lt;*tf® gefiolfen/fonöcr @cbifppecf^tc / f*'' ,ßj arfge»vffcn/t’a6'57mn^/ èerpt^moft^ SKotp^atifc^/fmb burc^ Q^aamp;fnÆnn“^^ ^urjpcrcn^Pfrlalffn/vnö ankrem / »*jÇ .| ÏJerettvwben/vnDjugefwnbt^attfomen-^ll' ïSSSKïT*Y^'*“^ ^quot;??*^,ï» • fcn/jtvaimÇyîanôpfrfonfn / pjcmibet^^j gürtd lam finO gewefen / geben jr prafi rum gar fertig ( biefinbabernoebuKb^^/Li; mn halb 3ar alfo gemefen ) alfo aneb *gt;’^Ä am^urgermatflertmbfem J^au^frau traft treiben / bue Velban allen nerfU'^’ gerinn Mnben/gerbatcnbaibe / ©txl^^L fonß amee Picbifanten QBeib/bet 8.mb W^^ farcn/crbalten/bte gienge febm an ben bün^ j Xloobeüx. mömanben/ mb molten btefebenef el vn^J pfüntheb merben/mobte beo ^auo buten/ X wotben/bao fte bie^ar her an bie ptebtg/^ gehn OJïareft hat fpnnen gehen. 2(m an^‘' QÖeib m katern / beren ,r Ie tb ifl jufamett F jogen getrefen / jmat 3ar jmifacb gan^^”^' Trios miberferttgrnanfreebtmotben/ bitrcbtnf*quot; pst«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘2gt;aben:2tnbere bte ber @aurbmn belt nu^ Ï

troiffen ron gefebmulß mb ©dlfuebt/ beo ïü?uüero Ï^etb/beo Oèteberero ron 45W häufend

-ocr page 111-

, PoM^ram jut^crtrciben. f^wRn/aiwaincrÄinamp;tbetl^ unfertig fomenZ »«quot;»«gj ft^^c^^^ 3«ï Klt; blóói^faU nu gehabt/auó rputg. 5P«lfucbt/»nlgt;^öafÏcrfucbt/nttr erßuefen bat wücn/biem buien roodjenz mit^abenvnb Balneum»' Winden »arbe/bae fïe fetbe hinein tn bic pat jl’Wß/ttJoUinicljbereben z fïe were fc^onge# ’^^3lt;nitg.'^Ufcaucb am anbere imftlbigen *^o:f,tn bem fall z bar für nnefj bie Pubiean* i'^n/von reicljer éeut wgen/bejaU baben.

’^ '”’’' ‘^’^ angejatgtz nicljt non ('vum$ngt;egen/fonbcrnbab ainebaraub mer^ 50^^14«,^ Ç*' ’^ag/baôatnbôfe/nergifftez »nbnerferte enbeen. (»wturnn^Q^enff^enz mag bure^ gute mittel 4tbepert werbe/ man fie febon je^nnber nicbtö Ji^bcr^t^ut/obert^ün wiU/ban nur pebagru l^^gefüe^t / ober ® aperfuebttge Z ober »er« we/ gefallene / aufben2luffa^genaigte peljtigfaitf focben.-öber bic '57atur ain pup pf’bt in ainer ganzen feiten burebab/au^ am !lMjubem 9J{unbauo / »nbÄtnbifcbroer«5“” 7“**^ / benen fount man etman rbat tbüu/vnb nbsp;nbsp;0^,^

P^memonperzenoub erhalten: bei benzin# rtVicg«/ #loübu6/ hat man hohe erfarnuffen barnacb t^ebt^ei Serien »nb ©rafen/tn nuferen ian# i|t*'^'’oi selten ain ^en von Ovapperpam / bei f^ äenertennnb gelernten / (^belnnbon«

5 U

-ocr page 112-

SSortinó^hcFjatf/Mö ^ (Sbef/^c çnfget^an in jwaten ^aren. T anc^ «in alter Jgt;« »nb ©ruf »on^gt;W

b«g.

2{iti ertMZ choauct

b:ei ober vier ^rinn ß^enzfie gebabet v«CT bet auffein tvei^zmit funpiieben bien fj7 famenz^ilfget^an lat/'wie teb Gerieft* :T inntvao gepalt z foUie^oauoricfjtenf’’'’^' will man fe^ier nic^t me^z glauben tvij / me ^t(io«gt; jc^ mein armen lenten fagte / ie^ f lt;^*^'^'5 vort Witett# ßnfaueb inn bau werd' richten / wie ® folgenzfie würben eo langfam glaubett^^? graf (J.vonOSaben / löblich ßebaOT fiat ainem 50?aurer fein leben erbalten / ÿ ainem gerüp war gefallen Z febermartÿ tob bieltzwarbe nach langem fernen Wi gefagt.@ein ^nab befal^zman fet^? ber bie vc^fen greifen z ob er noe^ ‘^^ fummaz eo iß fm eingeben wozben/ Murumpo/ © bao erwiberain ?Ö?aurer bat «büe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,j, ß^j ^jjj.^ ^j^ ® oetozzain 0blen fn^’y^

Karenz meinfîu auc^ ob fie e$ glan^^jJ beni'iSotto: OJîatt^iao^é^m Z W ra fen fiteren in ber Œibz in beifein viler 0^? tenzij bien »nb vneblenancb beo gerief® lippiSWelant^onio^ainÄnabenztvel^J’fl

-ocr page 113-

l^obâ^ram juvertreiben.

î^vaien ftimöen vnöcr bem^aKetöde* ffitttOtfen« F’^/bip er fünfen ip woiben / mn her tveil bat '^’^^^^‘öö^® L^'in gut feur an laffenmafb^n/ Muffen »nb quot;***’ * pltven barbn rod er^i^iget / |n barnat^ bar ^G^b^tten/vub S^racturt/von auö vnb mn? ƒ mbig / ba foil er fern Aurum potabile gc? Wbt Labenz »nb jn bei bem leben erhalten/ y Wenter habe ec im felbö mit bb^em Tn«nb gearbait nnbfeugeriebtz meber eo bie TPtnßlerbnb3(lcbimi|lensu '5}iirenberg/«r namp;wbera, 7«en/unbben iaubbefebeißeren verfangen/ Jt çat auch fein jengnu^ / »ab er aubgerie^t/ JMmemgrofen flerbenolba. (SoUnbebb^b wbon^oetor^alet/im 3«r 3 o.gebóft/röeil 7^bcb S.'^inbzofij^ungen 'pieceptoi iß ge? ^^^’® '^^ebee babe ich nach wollen tbün/roic Jrwâ» -Hagenau not 20. ^^renmitain? (pSatlergefeUen/berainböS^ßunb nnber W'ïBa^er war verlöt? gelegen/ iebb^^tte mit , J »Hübe »ft arbait/von aubroenbigbei ainem ^^t/etroanlang/abervon imvenbig bette icfe Wb ban am 'Zeebotter öl/fonUbet^t^ ^ J^en/roa ich bette ainboeb geßeU Aquavi-^8eblt;^bt / ober ain recht Aurum folutum, j^itveiffeUmirnit / er wer roiberfomen/eb ^gftrniebtbanjmerftot / aUlt;®Uicn

3

-ocr page 114-

^onmd^ftcfjatfbas gfiipfi^en^cr^tm'^iam^aus partie

^entbun / man fragt mc^tDamacè^ 2(bcr,c^unt,crtvtUt(^eeanfa^en / «»«J km anamp;erfn jubcrcrtcn/onb bic m«nlt;**F ^etumto; rufjtcn. Slkrfoff^e^erumtragen/ «’s 0«n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Äemetfiigcr fre ^onen/merk te^ nieb^ ■ fanauf^fainem fam Aurum mortal^ fc^we^cn für Joat(tgt^um/C6 t(Ï int-^flj ^ab lange 3ar fhll gefc^wjg^^ gelofet/vnö gefeben / mele^er ee am beföj unb mie^ vermunkrt an ber furmi^iÿ '^, bie/re gefunbtban lieber fuc^t vnbO^ Üio^ar^tenvnb ianbßraifferen/

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ren/mte oben gemelkt / mekr von

gelebnen/bte jre 2lr§net auf ber gt;30^” (en gele^met/alba ,r jert er^anbèn/«wö^ feben vnb ^Ife^en ^oben ©c#^^’^'?’« felbigen gelegnen / free (Inkeren^J’^L bene fre befantnu^ haben / oil ^^^f nen fae^en geubt/onb fic^ kam^ rtnerfarungvberfoinen/ beren ac^b )cnber6.^o ig ba^tn fernen / m kt gt;’‘r i|ï man gemae^en/bj bte/bte fenß nerbengeaffetef/bk^enfagen/ ivlt;*^|pjj

-ocr page 115-

'^MMWjuwrtrobm.

j n’WfÇcn/auc(j ute iatme bcKó^c jum p^bt^# M s^^^^^*^^i^ ^^^f lt;*w gute ï£fntfe^e ^tkl/ww H w** *'’olrf ben fönntz ber Bak genüg baranZ ((I lt;nbsp;an bas ivar folt ffinz fo treren fe^on bikker H »fuugverteutfefjet in ber :Xkofogei vnb Ojïe# ^ win^o bfbözfftc man fatner fptaeben jn (e^t# ^^ ^nme^ï/noc^gfk^’tjumerbenz auebfatner ; J^‘^fi®^fó '^irt genug fetn/tvan man Xentfeb ,ƒ ‘flfüfónbe: bette man anhgen von au^mem« 1^ 5^ ^L ^^ ’^^’^ ‘'^^^ ^^1 ^^*^ Ïïaebnebtettt/ ^lt;^^^^ J pankeeberen/onb bergleifben/ ba alleo anitgê ‘'** (1 üiü ber gefebwinbe öalbe vu ^atfam ólz aus p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i^^e^t merb^/ba jr SO^enfeben fcbmalü

ƒ »n ^oOüiarrfetngcbetibebötOt man purgiez ƒ «nez fo wirt beo ^ekmüUerez ober hergiet«'

II if

115

» ivP^i‘3^^^utfemzipbemdrt an fetnè 3vo^ / ƒ oj pc am gam? febaff voll auf ainmal von ,nt f^ tret btzvon bem ^ïenfebe am guten f übel voll/ ji kill ber fermer« mt furtZ fo fan man btr em^, jf gebenz Pulver von ©Ïenfcbenbamenzvon fok wbem glib z an melebem ghb bu meetagen WiebiPtUbeo Jeberoz vnb beo ^aUenben J^ebe^gefcbi^eigenzin fie berbatner lt;»ueb껫,amm wauebenzvnb etman tvolz tvtü eo niebt fürtzfo bem««, fan man btr noeb am ^ab fiebèzauo febclmen vamen. ^Öarauo votjeitcnamgrofer .^erziß

-ocr page 116-

bb^ewoiben/ (a^btrbtcOJabungwïK’^^ Wcamp;avönf^’^W’^^rfli^fnoc^fcl^amcrc / 3“%, Kt«b«mtó ^Ö(nc^n »on to^im/^eri (Jßlonf« **1 •^^♦' rero/^nncfer Q^onrabte/ »nb «mee ^pt^””

Äempun/ben ©otaO^gnabe/ QJiübcr^^JJ: fen/ber^fz 3lt;*f lt;*« f^t ^Crt^ettc^t*^^, l^e nrt »t(r«e gehabt b«n tm ^«b/ ® rr gcb«M ^t/onb ,m rutre hut gem«fb^ / 6«b K^ von fernem 3Ce«fnee^t / ben er erj^r bt/ vnbberfdbigmu^j / ber§«temgef«w^ ^dlff/Jüc^e/^afen/vnb «nbere X§ter/ bj r««0 «w» jn b«e ^‘’rJfrum gebbet ^«t/ fetnb wwnberbarUc^ 4r^ef jubzac ^f wö^^” me^r m Jiï^^uten/ ban m ® oeroze P^ w' ban bei fofe^en i«ngt»drtgen febmer^en/ »^ fwe^e man vipbamc^ benne felbe «uc^ bem meinefe^ûe^ gereept fmb gemefen / fame bei ^afet/voz ethe^ »nb 20.^ren/^wj nem ^«nefe/bem fern IDetb etfidj punb/ lt;P erfie^fdbeertrencfetz amO'obeberfe ^et«^ ben/b«r»onermcfetger«b(l«rb / 3(ber»nrlt; hd^n febmer^en «n fernem leib »berfarn / y «bfaufung »nb Umfallen ferner gitber »nb r fc^e/ber tß «ne fole^er bainer ^ab / gebaPJ »»ozben/waeee^rget§«n / ^tmirwoUw

3*

-ocr page 117-

^oM^amjutferCfübcn.

Jf^venvurffünbuerac^cgor fame 2Wrt« «‘/aber bk / bu bic mifUl ainem etnfeftnje^cn/ fmnef^aü / noelj bu OJuut mW vevpam PWhtWönflc^nof^voitvtOen / bic gefallen ’^j nù^t/bù bk 2trmen leut m Uke vn gute dna^t «nftiren/ eegefWWjnaberKW/fQ H« bk verozbnek/von ber -bherfak verachten« JooctoK», ’WanfitibctTOolgekhtkn/vü^rfame^öoeto feß/bk bóft Irrten »nb feuc^tigfaiten können W4|fct|ult;^« P^ffercu/vcrferen/dubcrcn/ vnb menben }u «U ’^«1 gutem / (jtlk^e QBanerfücfjtigen fan k^ Jinem [dbe anjaigen/bet bem ^aure vn^e? Wf^ ^oW/nnbet benen ainjo-^ärtgen We w/ berfainja^nntel^tl^tge^bt/ ißfünff getijen geftUen / ^at ßdte not gefebwutfl wöl^ un ergikfen/^t burc^ fern @un ^r$nei »nb 3nfiru(tionvonmin)berfortten /bamot an ‘‘«um 3uben gewefen/iß in 4.woc^n gefunb ‘^DJben/iß ju mir fommen/^t von ainem an Zengin‘^Bafferbiae^t / k^^tteeefonjlnic «faren/bergUic^en ^b ie^ r^t get^n in bem fall armen ^ibs nn OJane perfonen/nnber Irenen hab k^ b:ei Perfonc gehabt/bk ain aua î’er'ÏBaOerfocH/inbknergiefetfommen/nnb blinb woiben. Sk anber/auß bentxrgüc^ten juj^ib« ^ontraet/vnbliibwojben. ^Önbut/ warb

-ocr page 118-

SOonmóg(tc^aft/tgt;ae btfatnfftemgarlam/vnöpocfbühb / vnbbif wrnunfft gcmmöert/öte fini» aus ©être g«^ tgt;cn/vnl)moncn?0ïitt(en / tviöer ju irem^ fïc^t vnO gefunöt^wt fointncn/ ba ^be» f‘”^ nc ©taren|i«bfr auc^ fame putoer« / oWf Q’ontna/nù^tô f dunen aufjrte^ten/ Die ^abef ^üpfe^e augen ge^bt/bae ^mUm war mr^ verlept / her Humorig ba in Vena opni'^ (J^oaguüeregewefen / basbte Virtusurfmä mc^t Çerbure^ bat fdnnè tomen, ©ole ^e vn^ bergleie^en grofe fae^en f ^abe lelj bei ben arif j auegeric^t. (go garaue^ bei armen 5unWi^ fmberenberen icij auf ainmal 40. vnber web ^J^quot; * “*^ e^enainïSJïannnbam,ungeiïoe^terwarend bie naelj bem hdl^m fürfp:ee^en molten grOr e*lt;ct gat ff«/’^»«gerolltenmotben/onb man 10. r aufpRig fn funb maren/fo maren anbere an ,r pat 002^^ primo gra- ben/eo gabo ber ^argang bajumol. 5)arrifle? du gewei jtvai mal/allmeg jo.^inber (kuriert ^b/fw^ J^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mir jugepelt mo2ben / von meinen J^erzu ï»

Çurieren/an jungen $ran$ofcn/ von ‘vOateï vnb OXeuter bas metier tbail ererbt vnb ver^ berbt/ bie finb burc^ trineten/ vnb fe^maipb»^ ben/on 0){ereurtalifc^e/vnb J^otomaffer ^H* ren/miberjufrue^ten tommen.

2tl(o bin iefe in erfarn»^ tomw/bei ben 3i* men/ ,

-ocr page 119-

1»)

îivjViKptDj 11^(1 ^nmt^q /U))jü^ui«,m4 IW/ tlOeUt)aigu»)4Ve43QO/lUUlOJ^ WJ«jolt;, 134» 430.« #36uv9nv / 9^41014â^n4VQdV(«p »01 Qua/uî! m 33i(?q ?3.t43U3gU0j/UJ)Wj6pÿn3j3QU3gUtZq^43tt|àjl

• “ ’~4nî»^3tq/ijtî3P«a0îlt;tU343Q/U3gutqU3QUJ4 ' jnWtC^’aWUgjejq 43^3,301/0301 '^ «J43qU»l«jqn9U343|/PqpiU30U3qouOO4»q /«30unq»çji 3iQrj:/Ui3j ,,oai ^joq nî ^jrJ m» 4UU VOI / U30V4jn?343quv ,JU ^)IIU^JtaiUV^jJ ^3n»/u)0un,quv^ U30tqu3awn» quo uut uoo /^w« «a q»^ 0un4rj43 ut ^3t 9»q/ui3q ,1111/93) U3q»u0 U3q 9twu3qiiy M qua wujjuu ,3q / tqujq ,001 go,i|o4, quajji^ }|uoj uvw »q /U3^»JU3jO40 Ut,lt;poUU3q /U3pU3(,,,001U»4 »vqiüjjoju«^3«» / ,1301 qua ,pS/,^3ôuu3a93 33(iI'U3q30 n^rq u J,3q30 9üq qua/u30tij U3ui f»Jnî 9Ua 43 ,4,0, aj / M343UW^ U3q ^3«»,U3U f=un04ii«,o(i^ 93,1101 / U3q43ainS,uq43a,,»Q ?juv4j zoo 43qo/u3iuwo^n? ,iv^,qunj3ß 43q nj 0iqvJ UVUU3q3( ,^3tu yi 9^ •U3lU3Un{u» quo /u30v4jtiS ^34nqvq / loqvq qvuS U3q43ai us^jj ^i35CG «Q Qua/,qi0 qvu0 ,o@ )tooJu31nii;qttS 3343019vq UUl U3j(nU4»j43 3U13U,/Utq9U3qt5^ f4Uj ^319»q / ,10 Ôj }lt;j3IU 43q»ZU3^13X; U3q pq «»01,3 ^3n»/4»£ ,10 43qut,d3( ^3t,43quoJ/U3l«

•U3qi34,43011J UtV40Vqalt;t

-ocr page 120-

90onmdâh4atï/amp;aô fcneifwöc^fen/vnb atner bic wfadjen nif wert metben/bu ,m bte ©Kbfud^ bimsen / boa rt^ nbsp;i

ibaamu^bctrtJifbcntvibcrtvacbfcn/ baebaa ; fc(biö0tt(i^on(fbabcn/ fonber mit nu^a(^ Icr(cb§«fficn gUber / auagcförcfwuri/niit 2(r^nnc/ bic aigendieb ba^r geweien, iöarjw nbsp;nbsp;'

piUulcn; ^b ieb 5*^^^ ^o^ erfamngen/ bic am in meine

!pinukn/b« ich fclba berait vnb extrahier aoa

bcn(StmpItfibu6/me{ebcvi(übcb/ »nbflüp i »om ^aiipt/2tugcn/^kn/34ncnaucb maö i in bic ^2üfi »nb ©liber foU faUen/trenben co

CMnCvoB *’^nainrlicljcnßüljtt/5?iirainoaufainnilt;i( Iflwr. gebmuebt/ oberme^î/ foeobicnoterfoibert ©umma wer pc in biancb blinket / ber mirt à Pefte,à fpedebus Epilepfiæ;,Colica,Cal-culo,Arthctica, »nballenfrancfbaiten öic ,rcn nnß«^ »on bem J^aupe haben / jimheb piefervicrt.

^ie anber erfarung hab ich in atne ttandl ^eefaraenant Sarum bao ber mürcfun^ nach/ ’©dtlifb bei mir ifl/^ie baibe meine er# famngen/bur^ melebe am SOïenfeb munber* »oiber^lib# bUöfudbt. fwebt/vn grieo/»nb »oi bem »nau^pKcblieb^ fcbncibenonbfebmer^enbeo Jaarna/ in bem i(b«tt(bWlt;wnH»nî’frlt;fif«ninghlt;t^/ îu*

-ocr page 121-

T^obagram jutm reiben.

fanberen bte natur / bure^ biaucfjiïng ainct -tartvergenz 5. CO^onatfang/tver^efonßbee *lt;^36 amer ^W^ groe biaue^fZ fan ntt leiert# «fb ben hoben ober mmberen fcblagZ auch Où d^lenbefucht nberfoinen/nnb fonberlich oer^ ?«t Ae bas biennen beo barno / ben fchmmbd/ m auch am fonbere 2(rßnci ju ber Zungen/ »ü «Her verfebmng bee ge4ber6/:c.2(uch btc batbez plluleoubtrancf och will ber^anveraenge^ kQtwgen / in bereu ich boch gewi|fe erfarung *®ai^/n)a fain flam iß/burch mich vn .©.©ig S^*quot;^* ^wnb glimmen feiigen^aineo OJJenfehen na ^*’ hoch ßfrrfen unb be deren/ fürberen bie ge^ ‘ï’achfne pobagrifehe feuchtigfaiten/bem no^ türüehenfîûljuznit aino male möUen heraus Wm/ancvber(Iu|rige / gewachsene wJateri w Äranefhait / fonbern jeber jeitainthailZ JJb nicht nachlasen. 2tSo hab ich ain hohen Po bagrifeh c7) ar vn tag erhalt en/ber fond nie *’ter Wochen ficher war / bmuehet nur über 3. piltolc, fag am pidule/hat bannocht benXranrf nicht 8ebtaueht/auch bao dl nicht / h^ben ,me bau«» JJoehtatnfchmer^lichèSudhm9ethan/anbat7 JenföSen/bafaSberfumemeS ^atbierer an Malbaar barüber gangen/ fain milterung ^tfönnen mache. ;^Sef tranrfmein îîeetar/

-ocr page 122-

^onm^ßKf^ait/baö

^R F» Çoc^ fifarcn/ünO crammieit atte Nn^ W^ taretn gehen / hae fie Daher auf Due hdehß 3^^ hd.’en haôainîüîetiffh von hem Pohagram »nhgric^/mefehegern beiamanber peefè/ wet mde^tkwartmerhe/ mitjtmlieheroïhnung/ »nh fo mem dl auch wn auewenhig gebeucht Ne Aar. wurDe/^elfheß tranefe atgenfehaft ig herein 1 Claret. nbsp;nbsp;amp;nbsp;à loco Rem Oto, vnö Dem fîûl ju;uwenbc/

hue hub ich erfaren vu gefehen/ auch an ainew Cflephanttaeo/vnh m^uppofareha/vn fokhe^ on alle fehwaehang/er mu^ peref en onb f reIf^ tigen/Dteganh 07atur / propter Armataamp; i ^uefarum hatam art We fehwaehe/ abbine^ ^rtt'ôtm«^ ne/fai^tjumacljert/ amp;augmentumfacitin «hen» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fper mate, über hao/haó er au^fürt/hie grieft^

gen onh Pobagrtfehen feuchtigfaiten/vn ver^ hut/Dae pe mt meh: alfo feilen hen glaichen ja RteOen/perefet mh fre^ftiget ee hte glaieh.

(Summa wer Wfe jmdcht haben/memeprf lule/hen tranef vnh 61/ vnh bauchet es fleißig JU ferner jett/her fonte fich felbe wol vothef ©Iihfucht/gnee / onh allen francfhaiten/hk jren emPu^ vorn J^aupt haben/genugfamlieh ! pzeferoicren/ auch hut es fonp aderlat ^hle/ ! fubttle tn mlerlat weg / ju ubweehelung/l^au** emerung/on fonheren fehahen/uk mit hen 3λ

-ocr page 123-

. ^ofiagramjuwrfmbm.

rn/auf^ Oveubarbara (ajft/vn anberen rustic FiVnie/ Wafdonibuö/ wicfic^watncnusansatgt/ ^«fw»^ 5te*?^PoMrom/mic^bun^NeliWe J,;*^ «xtti/dc Fofene,Mirabolanis,Azaro, »n ^ijeb.ubaz «nberen Hmplicibus.^uc^tburc^'ïQörcnber* wfafft.

R^ icji hJac^/Söïarff pan/irageae/vn (fon-jwauffoKic^jgcoïbnet. ^urc^ irdebf («g' XodtU4^ ^ «U6gf fürt mögen iverben/ bic ff ue^egfap «n/bicff^nifr^fngfnfrtfrfn / tvelc^ fernen lt;”16 vno’benfidjer banblung ber -lebe r:barum Jin^am greife ae^tung auf fie ge^bt werbe/ m jmutnigenenb bet frd|ften fie ^uerhakenz mrwarinnber frnnefban ftebt bie^öebßpK;» I^'’terutig/ba6 man verhüt nut ^»aeuierenZ ^frablimen^ (bameregutm berwoe^nj. ^(ilfafleu/bteanbere übengetag/ junUc^ep Knvnbtrmrfeu) bae ntf^t fentten wac^fenZ wtrricb meb’envr^unemèzbie Pebagnfe^e WrtgFatten. Paruin wie fie täglich wacé# |tn/al|e mögen fieauc^ tôgüf^ausgffûrt vnb 8f mmbert werben/in vilerlai vnfe^büe^ wc 0f/bie bem ÏOÏenfe^en vnb ber ^aturzuuk vil jngenem |ïnb. ^arju wirt wol ^(ffenzvnb Si’olfnnuçfc^affen z bie OSabungen vorher/ u*^ ‘iH®^^^ wö au6tnief uen bie Pobagrt bQ^nffue^tigfauen z vnb alle gkber barbure^

-ocr page 124-

SSonmóghebait/baó . jubePrafftigen / maeni^t‘57obofamer/urt’ gar veraltet vnb geldmet / mit vitfaltigem ï** Cerebrum P’cfRn/mdebtmolgarhingetbanmerbè/ o^ amp;: epar. nbsp;nbsp;auf baß menigefî/bao bie bófe »nb verPerte «* tur/burdjbieOjabung fo^oeb gebelfert /

I Oleum, bcn/nù^t inch: (iat foltert geben/ iSonOcr^ fo meine 3 .erfarnüljen/pillule/öl/vno tr««^' guptefervieren/ mitßeiftfuröte^nDrvurl’^'' genommen / ^f^wm^fonjl mier weg aUßr giehen/audj ^u piefermeren tn andere meg

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefÏ4ft.2(ber mein furgenomener weg tfl b^^

wif)efl/vnamp;(ïc^erefl / »nOgruntKe^erfaW

»nbfttrgemtffererfimbe/vnrcb^blicb /1’‘^ , 4ucb »i^f^t fagen/metnem mi^en on verp*’’ atitem i§et/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ Plamfüg genug tfl/bue tc^ f’^'^'^

ren Qefd/ nem J^etten gefelfd^aft laijten/oDer ^reb^gt;^?^ rg^W^« in meinen ^nblungen/fok^e mit /mju^’J!: f^en ^iit vnb tag/ @0 firmer mai^ teb ^’^^ K finb vnb on fc^aben - ÓJÏan mirt alfo mit jen lieferen erfamuffen/ mit mir für gut mur fen baben/btf t ebbte fubt debt ng/ Die ich Pan mac^f/aber noeb nit in bao lßeref biaf^, »nb feibo gemacht on biaucbt / .mie bac anj^ aber boeb gar moi in ben bingen vnbermiF

-ocr page 125-

i . 'pobagramjuwertreiben.

W «( Vf rk^:nct. ^f^ ^aHc ^men machen bj

, ^kUM 5(nt^imom) vn ba^ labanum^^fo

1 »W^^JVf 1(^6 er nur arn name quantuet/ai^ JJJ^3)ïfUgfrt^Hine oM x.gro^/^f emgeben/

1 ^J,^oje»nb|o^cbing muauamp;gmdjf/ wie

, wobifïbfi vilgrofcrt .^enen/ 3lMt^ mie ^’IRtib/baóervoKtOf^vnbio. ^'^’'fn/bcni

' Polmar / ber anberfhalb^^ran

, T**^ Wnee^eibe/bte int nie mde^tig / bem ?t”^'^^§lt;’^fïw/Wirfl^fnnlt;m»tflt;t/ baser

, ” w w^ wiber ijl geritten/ bamarb f rfï inn ^K gego2ben/bcr Bat fm gutwinig/ac^t Bun

, nbsp;nbsp;nbsp;Wölben gebfrt.@ein-Oleum Bat er genent ^/^^

1 ^yttttam^timonil / welcBeeerBatlajTen ^Xmquot; ' ten *^ ’‘^ ‘^ ^o maffen 0?e‘o|l/ain Panen ® ' fS fc quot;^ 'soeben ober langer trinken / bas 1 Lh\a ^'^^‘inhere ptoeebierung fein/inn bo^ ’ Lin ^^^ re fei offen ober in/es fei ber Ban# ; ^‘‘Pobagrifc^/oberfcbter5eltfüdjtifc^.7Va9

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ *”*lt; feinem fume mm p/ïa#

• LfT^quot;^ *^ ^“^ 3“* milfen-Soldje SdcBimi

; Hnjen él vnb Banblungen / mill ic^ aueb mit

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^*'^*ien/ngt;an ic^ inn boe t^ün fomme/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ mürben fein / bu barnaeb frag#

•••nwt benen ieb jut^ûn Bab / fragen nit bar#

-ocr page 126-

S33onm(Jg(fc^ft/Ölt;»5 ^^ nac^/kMtfÿm ter boW Ding wt/ auc^ ^^^ DùDK fc^merçoi gelegen / wD $u ^lt;gt;’’^^?!’ gliDerenge^dien (tvaverbâttvirf/ ^^^’f* fc^nierç fdme/auf Dem gang ie^ vm/ ^^^’^?quot; Das löbltc ^ep) vnguentaz -Ólea/ vnD pK?^ Dae wadj^ ólba6 CDïmê ól/^irfomert/^?’^ fam dl. DasOleumBenedidum comp^,^I tum^ue^ Dj (oal»? dl / Welches refolvie*'^*^.^ peruinum reftificatumjVnD Damacè/t’^5' Die rdgentviirm erp aafgeldOe/aue^ ain rows rDel »ngnent/geDeneF tf^ tne meret Ju^/’Äi Q3f Ic^eó Die eingefloKene matert/in Die Ä^ fturen/ wcIcIjeDarDttrc^geldmt / ref’^’^ »erjert/auetriiefnee/mit langem »ft l^’ïW^ Diauc^n/vniviinDerbarlic^^onfonife^/^A^ Den ßu^/Da^in ju^icfen/abivenDet/ ^*??^ Der jm mn Den glaicben/ am angenfefeei«*^ anjatgung/Der Prd)^igung/lt;Siimma n’® Dingen hab iefj mt4 »«( »mgefe^n/mlt;”’ auch Dad0DlD Dnre^ tnlfaltige ^aleinie*^’ »nD renerbennimg/Da^tn bnngen/ad m^ filis,Da^ee ficb folvieren foU/m oleis A^.^^ mij amp;nbsp;vitrioli, aut vino ad ultimö cato. ^ole^ee mirt vil m hoben framf^’J^ au^ne^ien/n je^hveniger ^eiltclyab etur/Darron Da»oxn/ä-lt;5)»minjf u^

-ocr page 127-

T'oM^ram^uorr treiben.

t^t / bic möcljt vilkictjt nu t ber iert '*^*®lt;’^ïw/ audj nebenan »nüber/ Aurum ?yn«incrarbait/am|blliib Aurüpotabile, poubiic* (L Swiefjen bei Fatnem ic^ nie gdefen Ihab.^^nr

‘’'Mm auf einmal jubwuc^cn/ vnb bes ƒ ® 4mal b, nbsp;nbsp;amen erhalten/, bas er iß ait

i^’^^ ^at erft noch Vjf nbsp;nbsp;3^’^®’M / ba er ^nnbert ^ar iß aie

jr'’Mtn/ vnb nier Xmbt moeb bei jr gejeuact/ Sffi®”' ”®^ dhe^e bei leben fetn. 7ll|’o bm ^ bericht vó amem/ber fie alle (wie er gefügt) ^'”’dhat/von bem ich» h^b.'Auch wan fub-k^^*^^®^“ ’ per oleü falls 6cvitrioli per A’cmbicum herüber getribe/ »übtacht wtrtz ff‘'uch am hohe 5)Jebicin fein.iöte bing wer B’^tt jebermanoerßdnbig/vn anmütig fern.

■ ®^ M^f/f «n ich ains vnberwetfen/ Sr'^cineinjamafhen/de Azaro/ ob folijs ^^'^^’’^^ ^'^^‘'‘^^c3lanis,5up2cfcrvKr? bienenb/ »oigemdt i^octoi/ iß mir lang belaubt T’^fm/;uS33afdvoietheb vn jo jaren/Auch *'“’f ^^^’^ *'” ’^’f *“ J^agenau bei ainan# J/M^*^'^^ ’^ ^'■^ Augfpurg^b wollen /‘^ von Hagenau mit meiner Apotcef/ ba ^’^be er angenoinen von ben Jurten v0 gt;)alt; J^u/baoer jrPhifwwôfoltfein / “î^ameniu

-ocr page 128-

Söonmó^f^aif/Daó

»ti Ämöfn/viiD matter 3(pot^fa ^f^ ^ fpurg jogen/waß cr auegoru^t Kit m ke Poöagrame/baó wat^ er gfpotben/Oas wat^ ùlj.^aô ^at for^tz Jtaeic^fcm 'Xtaitdilw »om lütbir m iïrucf babgeknOae life fan^ knein bcr francffeattzguttvilKntrag/^ » waomituf/ wimtpaegcßolt/er mnWfJ^ gt;lt;nbsp;^ait feat w^OmfeonOlett / »nö «nM^ Ïi We liefe Dorttut bemufeet feaben: feabe ntgflkfe mf móKtn orrfealten mem f»t’^ »namp; tvae nur @of gebw/ »nb fffeen feut m bfr franeffeatt wi anberem. ober gflt;’’^i magpitfcrvicrung bn mtr Emmert / % nfe nit fonberficfe genatge wer auf fie O Brunei ber ptefermerung/^So wcrlt;gt;»’O vüwn Ml ”^lt;^”f” ^mbem/etwan trüb abgangmO »rr plt;m lt;^ f» io.^avfn/ »nb noefe m mon«’ ^’^ knç. ' hbnvnbberulf. tSowIrcmpobagW’f'^ worerbhnbet were/ »nb bteaugen »n ^ ÄrbüBamp;et; gar ntt »erlebt / »nb ber mo:bu5 nit t*’’J ober (Tonlirniicrt/ bartmt feat micfe btge fenflaOfn fefet'/ba boefe fon|l mit «rbart/mefeip au^genefet feat Wimen

-ocr page 129-

fa^b^^^öm^uv^f^«Æw;

•ft bén verf enen m jrer wmunfe / SWf«

ff^z »« mtr amentvunbf rbarüd^fn/

^ bie ^er:en non 5ro bur^ ge^n ^Sowu ^ben jugcfc^tth/mw furfe^jift zan quot;^ ö^ ^*^®’*^ ^^t aba / nun fort mw^ cr^ quot;i bÏa^® ^ jmvmainjiinltc^ówoUl^lf« ü st ^‘^’'’‘^^tebiefaclj beijncn^cubt/inn lt;• ^“W**^ïw@t«t ^ajumal bette le^ •* ^^’‘^^‘^'’^'^5r«bur(^bciim/ ameegrofen K ®‘”^f gfofen Öwt Xof^terman /Der

C^^^^^^^^’^ff^ji’^bamen / auc^ fnópff 5ià6ing ^ik?^^®^®^^fw/auch int gedber/ ober^'^’® Wlt;b» %amp;^*^lt;w^«ügt;mRl^tttflm/ ethclj ^JS?' C‘'‘FT^ggewùt/ba weber (ebmirbennoeb 'Ctrl btojubenbe fufnvaper bas x ^^^^^ l'^f ^lt; ‘’neb fuine waben

C Ï?^»»elt;|Wt/«Ufo imanbenfe^cne SJJ^WärwmgewaeWTm/ bilt; ■ ^ 'Sf^inbam weren fommen. ^(ritl^f*^’' ^^”^*?^‘’5nnulrtut getban/ ?®’^ onb buppet ongebo# Ikiiftf^^”^^’'^***® buebt.^Öem an# gefci^niel 2tmwcit?!« !k^t^'^^’^f^^^5ng'anlt;5erKuit bte feucQ **“ ^*‘

-ocr page 130-

’^/j^U3F|34JQ^9Vq «J43^JIJ|«nj9 '^X’wui^vu /J4vj439qpj^jnr^irii ^^juU«» ^Jt)pnjSu3^?J«wq«vuca

Jji / «3i«iuoj^VjjiqjiiV4Xîiai?qwq fiiiDj pMü@ tw^q 4jqua 4nu aaqw^-f *.pq/U504p® ^pq nî/pv4juo^ «a43ia ujj

84.10^(1,4' îQtin»ip\^

^’^ ^gt;^w«gt;^ ^ ^ M^®/^o^ S^f^nqûj fcn^iqunwx- ««•*’lt;^/ ^ / ônjutdui^ 4444qur mr (pr 11411(3:' jSzojwè ^uq wee, «PJ ôua w/Siqj« ijXI/*’^’'*^ ^^ jiiu/pwi vy lüjpu vjçf» iH'KP ^Î^ / ujqr^pjquv^jg wqu» atm St ^t^’ ^® '4)310)8 03^0 3iai/4.l8tVÎ G / W iwn@ 43q 43qua qiiaupn’.i j lt;lii«J«ttgt;ô®Wgt;»§^PWt(^ôï.PlJ«®) '■diirjX) ^Pj ^”)ö4nj 4tiu 43 3«ai / «3q i:iij 5 tuv48i’Q0lt;( ^300 /^ny/jlt;j3nj38/3Wü ^ ^/Jir^^^ ^^^^ ^*’j lM3UI3j UV 4X14V( 33q S ^lt;1 / «3^03)430 iun43qi£n îw^jq« npô G ƒpjtiui 3^pi)4rq43Qunm aupt« ^4nq,^3) JiÂi’îW’^ ttWI«^3«VJ»§UI3Qr '30843^ Sp@'ït)’Crto3qi3qpquitô3(43H3t(3: tu» g'- 5ntuiuo43yi^ î3)4rai38ptw jviunîvq p,j3q/4«î’38uo qua /U34UUJpj38ua/) ur;q 5 / j^v:q^n»43^«ozod43dj.îvj8u^3n3j

•JJWJIIOJ»

«vq/îW^.ij8piu«otKS

-ocr page 131-

tt»rt Rtn/kr mag « fuc^Z ^Wiaf^ tradjuru^kr aUc iamen ^SUiii* ^/pobagrifdjcn / »nö anbere bürjftigcii/ ynbt machen / wirb ïc^/noc^ famer gar W/ ber fwig ^t ^t jm allwrg nodjauc^ «Was bellten/ bab er mc^t fimbt will ^ben. ^^ móc^t maneer gefunbt^att Dberfonun/ j^^nt reepten oit barnac^ fragte/ es t|î aber w ^uc^ worben / onb ber me^rent^tl m bie ^inbt^nfoinmen / bas man^tiöm/ alte ^ßobebilber/ Mauren / bteÜÏo|5ar^ctfon|l nnb/ auc^ I35eunnen/‘50a^rfagerm/ober an# gw bie es nie erk^mef ^aben/orbenlteb wie es hnfoU/ ^onberjrer oiler/ t(lbcr^ïcuftil,r ÿ^’mai^ler: SÖÖ ben ©c^ûlern mócht ich mt '^çnet ober r^at haben/ aber fokhe fiirjencht g«Hben®octo«buo / »ilanbcrenorbenlichï ^ûmten 2(r^un/aiuh ^ ^ Mdjften f ranf * P^Z ichmageoktben/ btnbcofopffó bi^ Çk^er gewefen/mteh «k^ anjubtetenz ober ju Wgebn onerfucht. Reichen idj helfen foil/ Wit ^t/ber wtrt mich febon batmfitchen/tch tokt faincmmach ikhenz onb mich bai bieten/ toîgtfunthaitwr^i^enzmichberûmcn/ anw bem iob aub bem rächen können nemen/bab fan kh mt/San oor bem Xeb amo erhalten/

-ocr page 132-

rüottmöjïKc^tt/üa^

Ugnum Sanduin, Therma,

pb?f ^trancfbiu ^tn t^uit/ ßc^ nü^tafltv^^ m ocö ^(rßctö ^nö / öcn t’aura hab u^ « w ntfgebabt/btnaucljtittalfol^foiïicn / n»^ viUr hoher facljmr 1^11 mcn/ört »nberfKh» ^^i* grunö onö on »ojwt^fm / »nb wan (^ ^t«»^ woU/bamon steden / ben ^^anententroph'^ (affcn/wie otter bmueb tfï. 3^^w «^f*' W^ «’^ ten an meinem barthun jn mir faßet / ^^ ma^ fommen/onb foRbcó annemen/nnb vJ^ fuchen/ba bui ie^ amem gefeßen / wittend ^ jm ia»er§a«crt / hifi @ot mot gnab gibt/'’*’*, fo aber ee fieb nicht atteß mott fehief en / wie w es mb ber Äran^ arm motten ^bcn / fomw' fenwirbonferem 0of befothen/ benutjebet* man miit gefunb taffen machen, ©umma i* thun auch bie warme '5gt;aber nit attee hmw noch bie t^urbeo hot^f607ach ben ba ibèh*”'^ tungen/hab ich etfaren / bas ber 'Paroxifniii^ Pobagricuo/mn S.ober i4.tagen hernach/«’*' ber tfe bmmen/ate beffttg ab not / ^o iieh^” auch too. inbie’iSaber/eofommenfaumi®' minber ober me^t / bie free antigeno quit teW^ motbê/mar um fie gezogen fmb.3ueh bie übei^ haftimgonb fülterei oerarfacht manigfatd^i bao es fich vtnfchtecht/fo hatb nachntter hanb* tung-^tem am jonbertich mitteibè h^b ich «*^ benen/

-ocr page 133-

. ‘Pob4av4mjuöf«rd6lt;tt.

jJ*lt;Wct«'tan^(mifd^ inn jrer franeFBart Ä5” f^rt/m wegen ,rer btenfî/vû ben rer^ j’^whe^en feljmer^enz tnn ber frembe müffen w^/vnbjtt bet^f^gen/ @ofcl^ fonnen mei# n^PtHuIeunbbaedi wotpwfervieren /jw^^'*** ji^ber blei ain woeden bzane^ / ^inberett »Jjaunbünnjartcn^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(h*

JÏMfbïaii^^vn^^5iïfiï3 7 Sa wire ^Jl^arojrijniijr/ nie^t lieberiie^efwaeao# Wn/oberausric^ten fdnnen. 25i«n welcher ^^’P Mc^afften / bbtt nac^ gefegen^it feinem banbeiß / De^ ©onitner nic^t fönte gerbet formen / berinagbeiiOßintcrhefju lagen/ ®frtiwiatc^trettlie^mit{^i(ett / J^erberg/ mb ^of/ »nb wn$ mir @ot aue gna^i verdien fut/vm fein ©eie. 3tem wer nie wp aU ber ^r^neiznocb ju ben dreien batünb wn nidgö febmeefen noelj b/aue^en 2(r^ü J^9fe^/ aue^ nic^e baben/wiH pehtöbeharten wifcugloeFen/ berbleibnnrba^aim/ bebate ^’^'^*’'' amp;f’^*^lwft»Wo(/ lap mieb »ab bie gaben v^otea unverflamert / ®an bure^ unwiUen

ntf (6 werben noc^ -[eut fern / bie gern wer# Wftb^we^n bic vero^bnete miKd/au^ ©ot:

-ocr page 134-

^onmd^ic^afc/baj

ta gnabtn/mir jugclhnDcnz Dû tc^ nû^f meinem ^^n verpanb / oDerfpiiçfünhd''^ berfur bunge/ober an jaig/Sudj anefj b«»^ ramfïol^/noT^f^r/ auc^mc^twnr«’*^^ rcK^t^umwegen/ mein ^rç ijljimtffé^ nûgtg (^otfei(eb) S9îetn@otwatpt*^ mm ifb bem »nb anberein/ fo lange 3lt;»f •^ gelanget ^abz ber geb bas gebeten / juR’'’\ ©Îon/nnb benen jn gutem / von beren tvfä^quot; ü^ es inn bas wer^ richten wiH/^men.

Sur sub Ladung bes^

grams / 2(mo(bi dc villa

nova.

^a0^r(lc^a^

^ebenbigen@d2 webet ^ntimomj.

2Üaun.

Süiemo(iebesatn(tb.

@main@a($/jwai üK 2^^esaaesmnam0aef / (a^tmt**^

-ocr page 135-

^obagram juvertwlcn.

ntflïenben QBaHer neben »nnatnem.^e((e(/ Rü« ban bae Malier mn am wannen ober dutten: boc^ in juwj|fen/bas bao Antimon Jimmcuvrtßtenger/ bon bieanbernßurfge* fodje muf? werben/barum tfl belfer / basman baffdhig befonber onb briber mn Äe|feI §mem •cge/^ïo foUen aue^ boo 2(nninonmm / @ul* pbur/onb Söntriol ju voi geholfen werben

3nn bifem ^ab jod ber Panent u. tag box ^en/bie jwenerpen tagbtf;an ^.alO/bieanbem iwen bi^ an bie bmp / bie bntten jwen bif? an nabel/ bte werten jwenbi^ ju ben gemachten/ Wünfften^wenbi^ ja ben fnien/ bie {wen i«|Ïfn/bi^ an bie fnoben.

Oïo’gfne 00’ e|feno foil ber patiënt ain Ounb/ mebi/ober minber inn bifem Q3ab |ï$ê/ ^lt;^g(eit^eh aue^ nac^ mittag/wie ere mag er# Inben,

^Ùlt;w sinter ^algt;gt;

©obaserfl^abwrbiac^t / foOmanbo# lt;»nber anfa^n/bao foU weren 140 .^unb.

'?7iifi(£nnan5'.lib.

^eef^berbeer lampt ben fungtfe^ó^ Iins.hb.

CapiUorum ventris i.(ib.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Ober

-ocr page 136-

^onw^^ftc^atf/bas ^Ixrnunyi.^növoU/ DarausmaeÇ ômOSab.

Nota.

StSey.tag marram frifc^^ab. ^^aôbzttt^jab.

^obunof^ ?.oî»cr 6 tagju babenÇag/fo m'iBju atnem frip^cn ^ab.

^nfficn4-Wé

Capillorum Veneris i. hK ^Örd'holbrr^.ljb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ober mentgambanbvoU.

Nota.

GRanmag aoefj anbere leuteer tnn ba# anbervnb batte ^ab thun/nacljgelfgcn^tt ber franef^it/onb rbate bee Streets.

Emplaftrum.

57aebbem ^ab foU man btefolen mitai* nem meKer febaben / vnbbanbaevdgetib ^ßaper Darauf legC/fo jeuebt ^ »Ä Wft feueb* tigPaubcraue.*:^»» terpentin i.hb.

- t! xerttte J^arç ober 25eeb/am üb. •'’^^bfenbtlome.f3ati?)cDf6ain(ih.

13 5tt«0fT^«.^onigSJot.

1^? 3lêfe»dl »on roten witbenOÏofen 6. lot Äaebfenfebmat^Stot.

SatóK non afrur roten Äa^en.

^on

-ocr page 137-

ipotttgram juvertrd^.

SSon aim 2taI)eöcè gUic^foorf m nd*’ im/mocb am Pf^aßer baraus / bip plager IcgDcmpancntenaufbicSolen/ aUwegen nac^bem'-Öab.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v ,'

Nota.

SumagPauc^mql allatnauobcttt S’or* IWfim onb ^^are/one bic faiptin am pp^ßer machen/ mb b a liefen wie gefaßt/tint (eben fowl, ^n magß auch bao pßafter am gançc nae^t über ber Solen hgcnlaflen,

SdnaiWcr^» Ït j., •■quot;ïliïfi Oveinbergf Schmer / QJJapen^Ker lebe » ain t^iLjerktp bie baibe feuberftefj/ob aù ner gluten ban Peßilenewur^el petafik/ febabfieonbjerfieb fie onbßop flam inn aim SÖïd’fer/ban t^ü fie in bao Schmer »nb %ut kr / lap ob ainem glütlin fieben / fo lt;6«»lgc« fotten/ fofeblago bureb«in t^üc^in innam fonbcrgcfe^ir: »nblapeo ße^n.

Vfus.

‘ïBatt bu bes pobagrane ober berfnahe empßnbeß / fo mae^ jwo folen vonleinem t^üc^/barauf fermier ober ßrtidj bifeSalben/ leg bon bic folen inn bic Sc^û^/ onb gebe ba* tauf/ fotoerbenbieSebû^voll‘ÏGafftr onb .• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ver#

-ocr page 138-

ÇOonm(5ô(ic^art/t)a$ tagest Oer ff^mer^cn / Oi^ PPap^rma^^ïn pat ôté erßen pßaßere gepjauc^jt werOen-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum Podagricum,fur ben

fc^maçenôon Bryo?

nia.

^«n ^Montam / ©bifd^ icbwmttß^* SQ?erçvup(ûm2/ ^dfenjam/ ßMampfunb/ fenber von bifcn ßarfen kn grunb ab/^aef ß^ flam/tbùe tun am Ätßil mit ‘^Baßerz laß wol fifbin/trucFewotauoz ß^ütbic matmwtber «m Äeßel/fc^tt bac aiwàetrurft ^Baßer w^ ber baran/ (e^ über bao tjeur/ lap emßebeti/ ba$on gefaxt jwentheil bleiben / bißbielub* ßan^md^rauofomt z trueFomiberfaiiber auozthücejumbiitteninalinn^eßfl z »nu am pfunb^nnberge ©earner baremzober art ber lt;ê'C^ttifrz lap fieben bip eo bief mirt / bar^ nach t^ü ee ^auoz inn am 'Ïm; z ju vor ac^ figenzClman nimpt man Oleum luniperi ober aubere dl barju z bamit man ab»x;gt; le.

2(m onber dl jum Pobagraz nxU^eo oil bef

-ocr page 139-

^o^agram ju wrnnkn.

‘57ïiB QJïagfummdf x.üK

@pif anarh ain ^bm werftn^ / (^ jn wn bas ^agfamrnöl/ (a^ flc^n 8. rug / bars’ nac^ trurf bae öl aub/vnb k^Ue wol

Nota.

5)ûmagg W^óïannónmtebem ^ap rfvonÄnoHoc^ vnb-Opio/ fo tvwt » iwc^ mt^rmingifm.

r' Äae'^iffenfamendt

^nn Q3j(fcnfamen/roh jn/thu jn tn^ïm« tlt;nnxm/ tnirfjnburc^aïnr^fb / tnicfba* fönamfanbet^üf^hn / wb leg# auf Wc gr« ft^wulfl/vnbnxtagen.

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nota.

5gt;umagPauc^bcnQ5i(fcnfamcn/ ctwan wnSpica / ctiraninnOBcrfholbcrpIcuv tai§cn.

meaner wn ÄnoHbf^ vnb •Opw.

7ïim 4Mifot / fiercemttx. ÂnoWae^ lt;tMuptcn/banbtPiütcrb / bannt mogflu bot * 6pirfcnólfcbcrpfltn.

Purgatio.

Tl^djbcmbanbiQtc^ain Purgation bem foU ootge^n / fo mag man ami olfopurx gieren/

-ocr page 140-

^onmd^ftcbairnad feieren vo2 bem ^ab / bas bu mt ^k|î vo« fo^enben Piüalen/b^ie f^tnaç^âni gt;»/^^ jwo ober b:ct jïunb na dj ^*B Wijtf(Rn/JM^ '^'•/*Ä'. âffÈF£tLlgt;»f !»«!?« fürjnn (gRuptrunf^ IXcRnincfer / bic «nbèrnaefet tooit ugm^ X^^Zti, ' JffibflcbctvbibattVaittjj^nbootbcmjgt^ ^•*-^ vlt;^j^cjRn/ba64i,bcrnac4bcm^b}^')i/ buJÉ ***■4***' nacht moefetatner btmwiKri / attf baoo /^“^^^'^^‘^i^ * R* ertnamtetnotremt genua gy^^ 8É3ï/-tófi!iö#Wnteil«tt^ 1'^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ban bù »(HRen acht bamach / oùr' V#^

nontn lancnHam M0O fh^nb 00? bem trf tj^tcartbtr om jeften ober tplf o: bay»^^

2(nbercPillulæ Podamp;gx-icæ, toeleg -nMmhootbemÔ^b/ fonbtr .n r ouibtn ber ^ur/ onbbureb baa gan^ far mógen gebtaurfjttvep ben.

®«n fir futen We l^obagrifefje fïu^au^^ wie auch bet volgent Miaret / onb pr^‘'’ mem lang/ helffenaueh ben X«men onb ‘ï^ ralpido/ @0 man bao ^upt/^im/onb Jj prutncntafenfimm purgieren wiU / fomw mon bic ptUnlen grófer machen.

-ocr page 141-

’PoDagram juwrtreihn.

AJofgft öle Præparano, i. Aleopatici.

^r|Ï(if^ntJjRmnpfunï)2H0fpa«fi7 (a^ jn ^3^n inn atnem Meflel / Pamaf^ nnnfn* l‘Woflt;nMlt;tcr am pfunb/jer^arfö Arin/t^ûa ’un am foneem ÄfftiHa^ jimlü^ wot fieörn/ f-’mtt bte fralft bcflcrbaf? ^crau^ fom / maaß ^'f'JJvcrf^^nb^Öan'er ober heOvoFm^'c« amp;i*^®^’»«te mm fin tint Ihn ot^ Mrm t^àc^/ pöt Oen ja^angenen Tlbcpatu famt ben ge# I’^tenen ^XofenWetern barem/vnö trurf camol ^«9/main andere faubera Âcffebn/baômagll J« alle tag ^ivopunöanfam füllet ^oifeur# '”^R«cn/ nacf)öemf(lbtgen / an Die ^Sonnen ^ber aufam ^aißen Ofen / fo trurfnet ea mi» w/ vnbwirt gar ^ert/mie ain pam/baamag |ttner^tb ac^t togen aüca befe^ct««.

2. ^pr.’fgt;e.

. ©Ifte^a mupu mit bet ’?JJpr:^n thun/ vil ^’m jebee befonber bellten / bleibt ml jar long dut.

Q3eratfungber©itfftZ Hellebori nigri.

lt;ïrfï(icb nun bea Hdlebon nigri ipfunW

^f^bmnódjteinmnöaijnmle^ / boeQ

-ocr page 142-

Hfq :^)iu ï^piu (poQ /iun:aq3]j»(^ u)Q«oi ydpW dUaipijji) J^nVUUt ^n» OpiUJ /U3Q«J paipM’Ui.iïjq /iwttgt;H svqijiw ö^ugj^Ï ^ïjjjjHuiijjjcaquvy ‘ot-j^qo •ofu«^

•aewjuunj

•jnP x^C ^^’PX WW oJ/uijïng «lum? unv ut «t^W®”^ /ènu5003^i oJtjnuujqjoCr uiv^jv JliiJWöJw wa^9 / u«quv t^jiuöjjnurq yjiKJpf^j •*^«?^ Jttwxnj qua xnj 04^4 Qua/wq iywy^*’i /«‘p«W«*lt;’wUx.ï ux^a ^’^uw««.M|»oxp^J4tta övq uw dJjaua piui^^XPl / W’W ^’«^J WJ Oj 03Wj MQ/ïUlOJ ^N)^ W® dui?ilqnj 3iq ^iq / unqi inu u'j ^jnaxjqo uwuquinJuqjjnuiörQ 700» jpiu ia ?.ilt;« xxqiai e^uxt / ujq’ij tmuiqiat ^vj ip^ “’‘ï P^ / Pl^^^ ^^i*-’^ “’^ “^’ •‘^•^^ rttt^)JX4’”-’j3^0nr0vq / 44i^j?p643qtirj4?qiiv i ui sur ^ju^t U4nnaï uw (junq 0^114} uvq Jxptj P«lWx^ wit)U.lgvjOj /U4jjoi|44ÖOjW ist- ^*J “”“ UVOl/UU^t pjotut^ U5$4tiajj, uoa ^wv urm noj uij4p^ juwy Jiq / unu ^lOj 0nr44y)oai0xoutmj3tqmurq /44jp^£0

'3tgt;ai ui3^JJJj Jtui po» wan? pöJofK? ^P ü^'J

^•^ «VQ^JIV^ljgpUJUOf^

-ocr page 143-

''PoUa^ramjuöfWefbm.

«inmat/bic faeßtlju^mwect / bae burctj^e^ tauffin/fcube fo lang/bae ce 511 ainem fet^tvare «01 caift wirt / vnb k^li c? auch bcfonber innaimrjminbujcn.

Colocynthidis.

WniTotoquintampfunb / t^ö bief er hoc bfrauó/jcrffhndb bas vkrig Ham/ fcubs inn omem Äeßet/ truefe auó/mach «in èafft ba« raue/wiemitbcmS^aubcnfroplf / begatt ca «uchbefonber.

Gentianx.

5löH ^ntianwur^cb auch am pfunb / jcr* fchncibficaufboaftamcjl/ta^ wol ficbcn nm aincmMc|ïcVtrucfaau6/vnbmach am ksaft baratté.

* Pctafitx.

^7«n Pcjlitcn«wur«ct jwai ober bid pfunb/ Ïcïfchncibóauf baoflamc^/la^ficbcnz mach ainüoafftwicgcmcU.

Rhabarbari.

5ïim brei ober vier pfunb Oè^^ubarbar/ Kïfcbncibévnb feuba/ mach am oa)ft baratté / wie von anocren / behau ju befotv ber.

Pulvcrcs.

-ocr page 144-

ÇOonmtJgKf^ft/ôas

Tin n Agar ici, Rheubarbari, Maftidî, lt;?afran/)fDlt;ô 4.0011 ; (of/mac^s^u pufixr/ behalt f fbœ befonber mn aim hdlçm pü/Im-

Compofitio piUularum.

Î7lïn Agarici.

Rheubarbari pulveriiàti.

Mafticis |fbc6am qitmUm. Saffran ain ^IbquûuUm

Succi HeUebori, Fumiterræ.

Colocynthidis.

■Gentian«.

Petafitæ.

Rheubarbari ana.gj.

5)tf Pulver vnb ©afftt^ûmn ain CW^î* fer jufamm /trade moi a a. a. bi^ bit Pulvet tun biclt;?dfft hinein fonunen / banhrfîreieh l'If b^înl^ mit ^ùn trente ^5âiiiîîd(/ t^u Oie ^^ fimheraufi/heereeaufain halbe fîimb in bf'’ Çanben ^m »nb inber tvano anflehen trill / f» tihii ain tropifen öl ober jiven inn bic Ç««l*/ ban i|î bic malfa heran/ barane magfl piß*^ 1 laß fonnieren nacfj beinern gefallen/ boc^ «t^ weg breiaufain quintlm.

COlanmagaufb bie Coloqumt auefaffert/ »nb attain ben Agaricum barfdr hnmehen.

-ocr page 145-

‘'PobaAfam juverfrak». Clarctum.

K. Brufti.

Afparagi.

Acon.

Foeniculian. Jüi.

Quatuor feminum frigid.maiorum ana.;jj.

Seminum Endivix Cichoreac.

Scariolxan.jj.

Turbcthi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Hermodadylomm, ^x.

Polypodij qucrcinl Foliormnfenxan. /q.

Zinziberis. fi.

Vinialbi.lib,5.

Zacchari ad placitum:Fiat dare-turn.

' Vfus.

^ifcr plärrt purgieret fanfft on alle grim# Wten/onb befdjmemu^'/wao heran gc^d«:bt# mtöen X'obagnfaf^n wiö (fakutofió / fier# MttöicTïatur/Meikt mn^^r gut impeller/ fóetc^erbifensfUret vnö obgemeUe PiUulao waur^et/barfrtic^tfotgen/baeinApoplexia, Paralyfts,ober Epilcpfiaanfom.

-ocr page 146-

Süottmd^tc^ft/lxjs

^oNfer Klaret nit genu^wufrfte/mdf^^ leainfrt^icnne^tauf^am pillule ciniwiw^ Spun mag aue^Ulfen (Karet inoigenèfiV am flippen blaueren.

àuf^gt; fan man anUere pmf Uarju t^tn^ pro iudicio medici, wiemanauc^Uie pif* (uien aeuieren fan mit UiagmUo oUer anUerU compofitis.

‘^on Uifem (Tiaret mag man motgenu »«gt; abenUe/alk tag in Uer ^bur / ober ad præfclt;* vandum alle moffen / ober ju 14. tagen ai” mal am irunef ibtin.

Vinumdefolijs Senæ.

?7«ÏÏ Öenet bieter 4. pfünb/ -Öf^fenjit”* gen pliimlin/ ^otretfeb pliimlm tot OÏofe”^ feUee Uiei banbüclLlt;Mllant warden funff vollmifcb jufamen inn am Ja^mu^'d”'' auf66. ma(i.

^Mfer^ein erldngeret bas leben inn W ©libfuebt/nnb SyManeboha / ^ulffii irivuH; berbariieb/ban er fterefet bae paupt / bie fünf finn vnbaUe gliber / ane ben nemen jeucbidf aUcnerbinberung / ermiltert bie reuebm bd buflz »nb wirfst bie pituitam vnb feUer werf/

-ocr page 147-

'J^otagram ^uwrrwibf ».

iprrf/Wf »er^opITung Oce OJMiksJ / »nb ^Of ifher/ t^ùt er auf/mac^t Ruigang/ temperiert flavarn vn nigram bilem, vnb flirt Die pKUl« tam on fc^abenauft

VinumMirabolano-rum.

IQäR von leben SOîtrabofanto jwai (ot/ ^ne 001 am menig getriiefnet / bas fie webt |b feuert feien/ §tmntet am (ot/^^dgelm /©at^ gat/ (Bubchen / (Jarbamehlm/ panoforner/ lebte am qurntfin / Sÿîufeatnue / 5f»e{jel/ (fme/iebee am lot/Olofmitn/ jebee am pfnnb gebert / rotOvofen 6. lot/ iavanberpliimen/ Ovofmann/ iebc6 4. (ot/.fjermobartploej. lot/ OC^ubarbara 6. gnmtfin/Senetplct# terjwailot/ mifebjufamen/ vnbt(mtô tun amUa^/ba 66. maO ^em emgelin/lafiS. ^^gf^tb*^/banntagflbu in anßeeben vaptan« eben.

Vfus.

©anjontftitmotgtne ben erffen truneF/ imb ju Tlaebt ainman bit febfaffen ge beß.

Cf'rfîertfet ade natûrliebe fraft/aneb bte 59ïemo2i / tritefnet aue ade fenebtigfart bee .Raupte / baraue fonß aUerlai ^itfutt

■0 » » i

-ocr page 148-

SSoumdgKc^aie/tad Fomitifn/ate (Tataar/enge ber p:u|î/|^if^ö’^^ ‘^^oöagran/K. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

‘Z)omeftif um Ober @tr«p vott

fälligen (ïreu^berUn. j

5htït tm September ober im anfji’^ ■ beo Z^ftobero jntigc *JrfU^bcrlf/wKWlbJ ivilt/{crpo6mamcin^atn5Söïó:fd /bariwfR i irurfoan^/ bcnau6gftrurf(cnlt;3«flftf«bbfl j amem flaïncn Jeur / bt^ ber vierte t^tl ein^f^ ' forten i|Ï / nb ban fei^e ee wiber / ob;r b^ W^ Î0eerfpe^n4. obers-tag/bamaebtruebP^'’ -0aft «uo onb lal? jn jfebn / bao fidj bte bitflt; ) ^ matenan bobenfen/ab ban tmcfó bitrebant bief 04ef ün/ab ban mm i-pfunb beet?^^^ ^ gt;3ontg am pfunb/mit ben nae^geknbJ ©P^^ j, etebus / feubo bi^ es wirt mte am otnip/ bert . feibe bureb am fdeflm burcb / bebaue mn ai^ jj nemgldferingefebtr:/ ober biferpiueniilt ai« pfunb/oerfebeumbt J^ontg am pfwnb / feiN ^^ mitatnanber bif? eo mirt wie ain Ötrup / (o t^ jg ge forten ijl / »nb man ee febier vorn 5«Mf ®‘^ i; nemen/fo rbû barjn ïO^allir/^tmet/amo ,cbeö ain gmntlin vnb jwai ©erupel/mifeb vnbbe* ^ Çalbjumbeaucb/ ober min üJïafti; /2^ ber/

-ocr page 149-

^oM^tamjuvertvoben.

i tlt;if/{(blt;6i.üuintUn/ '^iniwctainc^utnnirtZ

1 binbe innamfdrfUin/ »nöfeu^ömitainan*

’ ber.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2linanbcrcwü6.

'1 »bes enfts am pfunb bes Beilen ?.u*

1 ö(ï6act^tlot/.^onigainpfunb/ ^JujUtius/

l Stmtnct/jebcsainlot/fcubswicvov.

Dofis.

1 95ïan gibt 4 ober 6.tot inn amer hic / ober I^it âicic^m thaU ?lt;ofeu0irup mn amer Ihie.

Vfus.

^ifer ^imp ^t onauf^îpîeci^Üebe turent ij'^b vont ton aU ben innigen gelobt / bic pt

5aUenbe (uc^f.tnb alle flüf;- 3we^ für alle r'‘f«ntf^ententnb wectagenbes .^imo : vnb ^^'^quot;Pobagram-.onbiuben frand^ücn ber F^itijun ixt ^lalen*.t n^yiieren^ur f^eijwinb Wium Äcifben: jum ^^tain^um gt;?aupt-'^^•^um ^ün0e^en:es purgiert oft (1ercf f. ^'(iaueb ï^n ßü^enbes .^uptsmnb wafal» Heuebngfait finb ba / iß es gut on alh ^'^aeb^aif.es bc^U bie natürlict}en f rafft oft Wnti es wriertbasaltenes bebtetbenleib

-ocr page 150-

^ottm^^if^ït Ms ^i won allen bófm Rebern »nö fertung : lt;?‘'^^j 0110 oöcrlai ünrawrgfatf / vnö grafft bif ra fruc^tt^fon mit an : ^nfnmmaaöienf^J lern aUer/ju aller jetf allen ft-anfF^aitfn:*’^ genommen Den SOîtï^füc^tigen/ Men fe J lXur^benvnbba0aiif:lauitm : one’llT 2(rçnei über alle ^Irßnei inn feine ßlcifb^' i|î anc^ gut ju Der TBalferfucf^ / Do bare^^ aufjfp:efb(ie^emurd’ung:@onDerlnb‘'’0 fen Dee gilbte / vnD wo bófe faite feucblt;( fem/ee-fe^mde^t nic^fe/fonDer fiereft Den*J fe^nriben 3wngen gibt man x. oDerj b''^^ Än f. lotoDer 6: SSRonmagattOT Agaricum, Rhabarbarum,MyroboW^ vnD anDere 2tr$neien Dar^u tbun ? man foil fain ÖJïetal Dorjubmue^en/CT jn mac^t/fonDer nur ^ol^ vnD 3r:Didlt;jJ (fefoH auf^ Der (Suffire /wanerdf^' Ot/Dtei tag pfbn bleiben / Damit erfifb‘^^^ punr/ Dan feiD jn erfh (fr iß auf^ fo?*^ giiffurDie^rannofen / Danerpurg’^ nemlic^ Die fubtilen Dinne vnD »'‘‘bT feuc^ti^ait/fanfftvnD linD / vnD Daegewólfer/ Dae im Äopff vnD '€gt;”^5 ^üfjig iß : Steunbeer §aißf man Spa Ccrvinum;D. Stephanus Laure^

-ocr page 151-

. ^oMgramjuüfmciBen.

pu Ç^r^^erçogè Carole /wie SOJat^iotod M pH ^etömanDo ^t Spinum Cervinû Cx-‘'‘fijerbmanöo emgekn.

S’öönfrafftvut» turent ter Ripper* H6 / ©Per ^(ü^PiUulen auô Arnoldo de vilia Nova, Pte er genennet Mt ' Pil# luk Pie Pen -teuten Pte jugent erbuiten/ VnPPoóalter binPern/ de confer vanda iuventu-

te,amp;c.

StereïenauföhófbIt Membra principa-th-Pk P2« bauptglikr / Paran Pae kbè bangt/ ürw in Penen Pus leben Per CÖÏenfeben ligt / Pilt; yPpae 5;)ct^/Pie tekr vnPPaó ^im/Pan pe ” aus rechtem grunP / vnP fein auf Pa» ISW nut Pem Oèofenfafft/ 2lloepatita/vnP n^-^pnba befrdjftigt / P’um fein fie unjer jîer# ^R'jicrefenPie natfirlube bi^/norm/ vnP óff# iJJH'WiótnPiberU/lajfen f am bob ®Ï^ f‘’ulö

^n f oebt vu generiert / Pan nur fermer ulicbe Wkgf ait/ßub w^ geficbt/folcfje tródn? fic (^^/nntxrenPernPienatur/ fdebo Jdg tenait ®^®örunt$wegi/fonPernPjamèP:auèmeï€t I mag/

-ocr page 152-

^on mógfte^air/ bas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J, mag / bas am bófe »ergifftc vn nerf erf lt;nbsp;^‘ Jj, im 'IKenfebm nwg bure^ gute mittel g«^, werben/tran fiefcbon|e$unlgt;ernie^W‘’^. ' ihito obert^untvid/ ban nur PobagnWJ fie^t/ober ‘wafprrfiiebtige/ ober wrgifrj J jalueneauf kn 2(u0aç genaigte feucHL ^ focljen/alfokgegnen fie ber’Qatar zn^^^'ç ferenben bingm/kren proprictet ip'bK -, tur j uveranbem vnb juverbefferen/ b«»^ JL mel^’fcbfwrrçbnngenkfeufbfigf*»’^*^ t neriernonb wa etmae borükr tviU auf lt;’J ^ boinem ^erfommen / obergar lt;ang»ö'^ übetem halten/ barauo oilerlai feueWig^^^ ^^ müehlfen/ on amer bie oifae^en wit ben/bie |m bie ©libfueht bangen / W*2li mup bei etlichen mikr wachfen / bao WL

aigemüf^ öu^cr gehört. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. 1 5'ör Das ^0» tvirtô fam UetcrfK« ^^ gen wer pc bïauebf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1

^an fieram^bte Tieren vnb^J jerfoee^nkniStam / »ertreibenî^^’^ J^am/vnb ka ^auc^e auetonf^n* ^^ Jur aöe ö:ei ßipperU / pobagM / gra vnb (Sewnea / aüam Dû mc^t ^^^^

-ocr page 153-

. I^W^ïtnittwrtroSen.

J wrauttdfan/ »nöDurrfjOae ^cOagramfr? ! f /^^‘flt;*0^WagÇflWgcÇabtbt^ fie afrome ' '^^^i^^\xa^xa\n/2.x{\^{\(Ami^(ïa{\(ài^o ? Warn / ba alle glaub abgepo^kn/auch f^^ J fcîcïi??”*^^quot;^^'^^^^” folfblt;n Wirt man mit 3«,!r?^^‘^'^’’*^*^^^iMfcblt;’Ht^» / ban ceifiint jld^^^Mlffn/tcftc Ovidio,Tollere no n obinnefeit medicinaPodagram.

3au h ^’^^‘^^ ißbüfbdpba6 )gt;obagram 5»)«x ^ 9^lt;»’cbfrt »nb ganzen kib jwjicbm/ Abai ^ïî^*” ^tnbern binaue ^iifuren bic poo !Lr»?^^^'^“^^‘'^^^/Hf ^r^nd haimub wri?'^’®” ^Q’J^*' fn ban (Tabi g^biiltfiV R k ^^ *^*^* über4. woc^f*1 fff* nbsp;nbsp;nbsp;9^«’^’*

Wdfn s f ^*’’‘^’' ^f^^ woebf ft muOrn am ruefen Rohi r ^® ’”*** ^'^ ^^^ ^ ”^’^ ^’^ ^*^. Ö^* KfrÄ“^*^”* ^“’^^^ ^’^ etülgdngbin# kbm • nbsp;nbsp;^“^ ^^^ 3’PP^^f notwmbig au»

ifci h,f ”^*” fonberban ba» von pWegmate ^’^ *’’^‘’f^ wd^c bf» gf nom men wirt/mag bic witr* M2 ^p’''^^^^ We barauo folget / nubt jr flat ^off ß ’^^^‘^ ^^“” Wo iü^enffben ^^n^ Ï^^**®*'^Wflcm / wol fiebicge# ?5 Mrifcbc fcucbtigfait bemÆ.

jj ^0 PüI^uförcn / manfoUabcrnitame

-ocr page 154-

S[}onmó3(icfj4trMd ^ , j maf« wónen ^raue reiffcn alle üixrflü^ waf^fenc mak« Oer franrf^it fontKritr pt am f^Uvnb nufje n^d^faffen / fi”’^ rdgficfj aueßren/fc« fcac^ttgfanen/öK fer çfngenenern /wddjef ommen aiwvno^ lieber banflimg öcr leber/ bïum mu^ o»’^ fe aeljtung auf fie gebabe werben / fWiS^ïl aenrnbbfifrafun juer^Uen : ^°“5j Podagram Fan mannidjt parten/ waf' ' aber mn be r (fur (eiblte^er machen. nbsp;nbsp;nbsp;]„

QEBer Contract tpatt^berMfaoflt;^Jj, geübten fiebern / fote^ ^ülft bife '^gt;'t’n, wt|Ktf^ / mitbifer ‘4r^net^btc(j^'wlJJ»| ^imbgel^olffen / wek^eme$tnnberl'j|i funaba^ mert^anwiberfaremfï'barrta^ 1 Der bem jar wie eo bas fraifcbfa ijat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

fatman aßeft bao ^at bie g(tber iwbjjj

am aibgefdjwounfu weren auaaintt^j j| wefen/ba war gar Fam Fraffit/ auch ^r J Fepjf fdbnufjtaufbfben nocbbiaufbW^ bas / wcberfpei^noe^ tranrf melrdf^ affo vagefomut warbebie jung/waf J jm effen vnb tmufen auf amer fd^ÿe

-ocr page 155-

T^cftagramjuvcrtfribcn.

j Hate man jm gebaiU voz jwai faren/ war aber

/ U'Wer ^iffn^ aus-gefeb^gen / auch am kib

I febur abwoltesauffc^igwcrbcn/ fdetjesiß

lucbj vnb gries 'vnb voz bem vnaubfpzecblnbS i haeibfn onb fermerçen bes ^ar ne.

4 ^iffen/nennens ben febwarnen parn/ben ^lf jfmbie)gt;iUule.

« nbsp;nbsp;nbsp;ieterefenbas y^ern.

4 nbsp;nbsp;Sürganwee.

è nbsp;nbsp;nbsp;Sur-Ozenwee.

i^ßbetamer ainmalaintéblicbbWieCenm dm oz/bavon fpafmus vil ber tob fomt/ ^^ ^jiimmitbenPiUttlen abgebciffen. S^if

-ocr page 156-

Söcnrndghc^rt/^aff ^ur^ofegnvoft.

Sur Pf plient. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(Sic treibfn üae ©tiff aits/wî) 6lt;w^JJ bae brr^ barm»/otitgt;ram^at/|K(nt^.^^ SÜÎfnfcbfu-^wnb mac^fn jn tun ader jwpJ francfort ^efuno/bt^ auf ötc jeit ffm»^^ 6f ne/im »on @ot auf^fff ^t julfkntftf lt;«lt;2 Wc»lt;r3t|ÏTc§t^eïgt;crfftte/ vnb ß^rff^^^ ^;rö vnöaüf ^(iber/raju^cn bas geblaf Cfikn bif bóft ^usno2f6 bureb ben flól^ t-imvf^: @Kfïfrenba6 3tiff»ómÏ5}ïfW^ auf'jum ^m/fcfwaiö onb |hf(en / »n^n rfen bah ^aç auf bue hbebß: jr frafft f**”J genu^9f(obtnofbfrjflttt?frbert / tfï3«‘’J b2aufbf n ju allen beben fieebtagen vnb^i^^ pen /beffert alle on Ebnung ber ^atur / WJ Den SßiCenffbeninnatner rechten natiiri^ eibnung / man eo behalf vnbperefftfÖ^ ’ hflX frafft 'alfo baß ber CD k'enfeb mag foin'^ mit guter vernuniff / ju bem rechten CM fielen alter/bae fonp feiten gefe^te^ juF J ber : (Sie finb^t für alle vergiffte pif^L bdfe (ufft vnb ^ebelaueb baß fie fatn fe^J fönnen vnb foUen jupegenwfr foLbe btt» J ber mirt nifbtlfKbtücb belaben mit juf»^

-ocr page 157-

ter- '”^^ Rincm reepten aufgefc^fen af^ aiÂ?^^ «WcW/troIxn^oOew nirtPVWM’W ober 5rlt;ïtWófifc^e vnrap

4 x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*^ if bufften ßhOf in/ »nö ramp Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nep^rfnalkßtfft/liü^/ vnö

1 birt \^’^^Ögt;1ftau$ju|wrfnvonöenmnngt;en^ 4 ß?S ,^fl^”Btt^/ aue^baegebhitvon i Sf ?^**^^‘'^ 5gt;’(tn^öfifcljfn /^BafferfücJjtp J L^ pUc^ttgfait purgieren vnbprffervieren: J ne’^'k^*^^^^ gcb^aue^ttviOerallerlui»erbo^ge^ 1 fc '’*!^^”^ezw« fie genennet mögen roerben/ 1 ß ff^**^”/ lt;’Uf^ giffnge peliilen^tfclje aiv 5 pyn/ Wie gefc^minb fonjl ober greife ein* J 'W^t/oberanßoOtinbenlatpen: Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sö^erenben Borneo.

4 nbsp;nbsp;nbsp;Sürbie^afferfue^t.

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SuraUebdfefrtö.

F nbsp;nbsp;nbsp;Jür Spafmum.

lA 5ür alle fiüp ban fîewenbcnbte’|îûf5bcnt fl Hwiu/barffamerniebt folgen baejm berßufi « oem^er^enober^imjuge^nwerbe/ »nbjm » ^poplexiammadj / banfiefonfomerenbie 2 •terooeonbrncmbraprincipalia/ perenbao jZ stob per urinam amp;nbsp;feceflum auo amp;nbsp;ita (ji Præfervant carncm ab incurfu Podagrx

-ocr page 158-

^onmdßhe^art Mô pe^tf^n bte Jfü^nic^tadaïn aas bem \^ fonber præferviren,bae bic ^auptg’.b.r gt;quot;* me^pü^mac^n.

‘'^uTtrcibcn bic ^iirm im Mbf verbind' rf auch» furobin ,r traebfnn.vßt tpasgefeb^ fie wótten .SÓertrcibi n alle ^cbice.

SUcrtrubf n bic trinb. tvefcbe bic ^^W*;' vnb hgametua int ^ippede aifoaufPfl”^ baómattgrofcnfcbnïcrècnbcpnbct / W^J fpant pneytenbiert bic ügamentapnbnfr’’^^ ntfadainbiepttebtmafen / fonberau^r

(Sic finb rber au? gui/trer ain befen J* ' bat von puramia,fait ber Phlegma/bicfw . fließt bat / vnb bic tSpete nit beien m^M'!^, bureb bicrnfanbcrfait bcomaqcne /bicï* ^J vnb bcinpff evaponcren in bas haupt/t*'’® fclbujc bófc fembtißfaif gebirt vnb 31^’’‘L SÖbcnjcljcn anten ßuj;|elcbfrpu^ ^’f^^^ïJ bent J^aupt / etlichen ï^ïenfeijen aiifw^’j^ etheben inn bie bain vnb fnp / ethe^‘^ arnt vnb bdnb/baburefj ban bicßlibcran^^j bcnvnbfiâffenfontraetivcybcn / ï»^^*^ aber ninn bic angelegten jähe p^llt;‘3’*’^* j J ipccf/maebt ben ^Jenfei^n tviber ^dP’^ij^ fen vnb trinefen/vn mar^t tviberum ben j

-ocr page 159-

^bas^nm Jtiwtrnbrn.

jl S^nvec^t^cictjaifiH / gibet/ vnb gebirt imfein

1 ^latürtidx^u^/tie fpe» vnö trantf Uk^i«^

1 tgt;erbeten.

1 Öic (ein gut für bic febnuber ober ßrauebe/ i »nb vertreiben alle falte ßüf; beb Haupts/ vnö ‘1 »criere alle febdbliebcfeutbtigfaitbe^^imft/ 1 wei^ren bem ^ratfaUenben ßu^.

tll lt;Sinb gut für bab'^ßbnia/tren ainem um M bKbiu|lengt|l/unbainfuri?enat^m^at/ filt; A ucrtreibenautt^benwetagenber toluavüber i SXttter.

1 ©ie fdjerpffen ber ^enfebenvemunfftz Ä vertreiben traurigfaitz macbenben ©atß frö* 4 heb jem am meref liebe bülffbergebdebtnuft/ perlen alle fmlitbe (räffte / tr cre bem Rittern/ bebauen jugent/ leitern bas 2lnge jicbt/vevtreb « ben runzel vnb fielen/ bem anUgen ber Qiu* A gen/^ienunb Jungen/ finb ficgar nuUlicfi Ä lugebiaueben/aucbbenenbieuomlt;Scblagbe^ ft rurt/obervomuergücbtenblmb/ niebtrnebe ft tebenfönnen/fnibifeb/ ober ber Vernunft gar ft beraubt.

^■. ®ietrütfncnbenmclanco(ifeh?ba$ ^iwt t »nb purgiereninbie fenfus communes/jr fünf ^mnwbßwtwIjamp;Mt.

-ocr page 160-

•4J^Pî^3jupgj, UWÎ,4Î^

d)0’îh^^JW^’®N • wjw^ ^jûuujqunjd J j«)I3lt;» Î^3«JJÔ UW^ J3^4»C 3iq 439Vq/Ujq îiiJ43^4Jrt4nwiC«Pjogt;qua / ill p^jiv^ ijl»4| 43q 4 »£ jyjpoiî Mq UUt ^iq 43qU0Ö3l 43q iîlpi^’J^’ ^^Hpo, ujqvq j^ptu luluv pjjitw Sr qua/qvqqjiQj, ôvq rqu^J^ouS t|i jSvjd

OUI4Vq 4»^ «3^3$ 43q‘Sunj3ip33OJd 43U i JJUI / 43^^3)43 qvy topvps 43q «»gt; 44^0» Lr^PI «V4»q/^ijqui|dui3uö qua/u3q43ai i)ip)4nb 43q 43q«a 3iq U43quv ^jn»/U3j3ai30 S‘’^^‘î”^'-’^C^^.n)5Qi)‘^ / «3q»P9ï3p 2s 4*14.«« 3iq ^3n43quoJu3qîjy)n^3t^

•jdr^30

^30V»q iu( rAOU CIPA 3p

M)0U4K4nj) 3jtq43q/:ono(j «34:^3) 4iiâ)^iu^u i*^ujv ^4nq / U3qt olt;u U3j S quq^jJ}n335 tut 411J) Ö3J43ddlg 43jiq

•UJlUJUlüOlS HWg 34)6u»a»?I3g)MW gd »nnMÉlnig J3jtQ / dnwvQ 3j^J3jl)vm 7, «VJ wiUJU j^tu«O46oj9Utv 43qü«vai

MwjwtttQ^tjupu /jydo^tunj S^aJ«Rl««®wyiM«tW«lt;^gW

ÔVQ/JW^tJ^lUUOQS

-ocr page 161-

i^ ‘Pobagramjuwnret’amp;en.

ii o. ^ucfjju^ïbonfntvaö / ta tc^ amen 1 Jungen von 14. 3«««/ femSJüf^vnb @0 j luefjt(»u^etrücfnrt/»nï)fdn'57aturvemnamp;ere J” ^ifl«n ©ommer/öer tß von fewer OJîueer weite mir gefaßt ^t) üerfünßlct wosOenZ

I *ƒ« öerÄmöbet^/lMö fie ,m öen tvilben ^ene 1 we fie ee nennet) hinein ^t triben / Darvon « ^*’w^ innba6i7.3lt;’ratn eUenbe Kreatur iß f öttvefen / ^ben feine Pfleger in f am Joanö* ^^ können leimen laffen/ a(fo ^t er geßop w binber/vnb »m bie -üten / aac^ auß ben Subern vnb giatc^enz «Ifo baß man fn gefpiret r Wwergefeffenz etmanainbac^lin-vonfm Jtt’blff woeden gebabet ^ Jwaerainiget/ijiauß ©oteßgnaben »nbmei *^ t?’5?*^8?ttnbtt)o:ben/ber Ovietminenvaß ^ w ^P^^^^*^ ‘^tn CÖ?arb »omgefcbleebige^ ^ ^y^^ barnac^ jwai bing gele^net/boefen r Wnunöglajen.

II hl . öWefetti aü^ie »il gehabt bei armen/ a J’^^’^ÖtfMF’f» /fo»ber|efeieppee^ezbiJr*

Z baß NairisferpiginofivnÖ quot;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnbbure^babenztrinefen/

’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aberiaffenvnbanberemveriinbert

fei? x '’*^ ^‘^^’^“’’^^‘^ kommen.Nota bis“ hz^vi^ ■^^PU’fä bie Jteic^en pnomenzv» ’‘•^iweewiwnJöuille. 3 «j

-ocr page 162-

SÜonmó^tc^U/ba»

©tV wr^ani^fn 3ar ^ab k^ (mrt ®of) Folffcn jwakn mans Pcribnc« Me »nber 5lt;* giirtd (am fem getvefen/gc^n jr tiraô ngt;tWj garfcrttgCMcpnöabfrnoefjntt über at» ^ 3ar a(fo gemeSfen) alfo aueb Mf? 3^^ ^’^^7 gennaiPcrvitö fern J^u^fm commet«’'’’ Mn/bas ^nb an aUen vieren z Mr^^: banben/ger^afen baibe/@ot jet lob: Nota w ijï^n ;Xiiffen (fiebmgen vnb ïöïonberfo’j geRbehentoSorift ameo pzebicanten ‘1B^ bei ar^t vnb me^z^ar er^aleen/bie gieng Rr an ben benefen vnb menben / vnb mdÖcH 1quot; pfjenefd »nentppntüe^ merben / mu^^ J^nue gieten/ ip moiben / bao fie bie25ot^ on bie pxbig vnb gc^n 2JÏarcft baf îbnf^,

Nota p? tp von 25iabnren : 2«« ^Bnb in ^Sairenz ber jr (eib jnfainen ^m gemefen Z jmai^arjmtfaebgangen/ifiwiJ'^; fertig vnb aufreebt tvoibcnz bureb ment^ ben : Nota bie ip )u j^ripperg: inhere bif (Saurbzonhat anogetvozjfenz vongefeb^rw vnb ^elfnfbt/3ueböe6 d)ïillcro7Öeib ' Otieberero von Oberhaufen bet 3(ugW onoamer Ämbhetb vnfertigfommen/W t^aib 3ar jre blobigfait me geljobt/au^Ç'

-ocr page 163-

^oDagram junerfreiben.

fu-b^Z nnb IBafferfnebt nun erfhefen hat mdf Hcn/oicinnD’i ten moeben mit buDen vnD trin^ efenwarD z Das fie felbo ^nein mn Die otaf gwngzwolt mieb bereDen/ fie wer (ebon gefunD genüg. 3111b aueb am anDere mt ftlDigen ■^otif z inn Dent fed / Darfur mieb Die p-’e^ Duanten »on nüber ieut wegen gepit bai* tea

^ic^ ^afferfjcbtiAC fan u^ amem RfBöftnsaigen/bei Dem ^aure vnD Qöeberd ’gt;oW/ »nber Denen aw 70. 3^w^gt;^‘^f=* t^r/Derfam^anine^r^tge^fkibt / iflfünff «voeten oefenen / ^t 0e^tó vo: geffbwüllî Zöllen erfîicfcn / bat Dureb fein ©un 3«?^ het önD ^npruetjon von mtr uberfotnrnenz ^^mo: an afnem ^nben f^cmefen/ til mwer hJocbm gefunbtvotDenZ tji^u mirfommenz ^(ïf non atnem anDem atn '7BaPer btae^tZ ^ hett œ |bnfl ntebt erfaren. STier^lcif bm bab •fb rbat get ban / tnn Dem fa( armen iBetboZ '’nb ^an$ petfonenZ onDer Denen hab leb D’ct pf-fonen gelobt - Die am ano Der IBalfcrfucbt ’nn Die wtgiebt feinen vnD btrnDt motDen/ Die lt;gt;nDerauôDen veigiebteneontraeft »nDblmDt ft’oiDenz Der Dritten wazD Die am fetten got 3 nij

-ocr page 164-

ÇOonmôâlû^it/ÎJa^

lam »nb |îorfblmb / »nb bic »ernunfr g^*^**’’ । berf/bte fmb aoe ©otee gnaben / vnb md^' miffdn/wiber 5u irem gefuc^t »nb gefuwj fommen/ba haben fame ©tampec^er / ^^^ fame Pulveren ober Wpna me^fb Wt^J. auónc^ten/bte^aben^üpfflje außen gÄ bas Ämblm war nicht uerieiK ber Humor h bam vena optica coagulirt gewefen/^’^^ bievntusvifna nicht herbiirch hat fomiw^ tonnen / fotche vnb bergfeichen grofe fat^ hab»chbetben2(rmenaubgertfht / NotaPi^ femgemefen tfhufioffOJJofero Xoehtet/^”quot;; 2(pt6^ur/ameegilbenÄmb/ quartusa^ @olbfch(ager / quintus bcb^rtclmaip^ Änccht/blmb onb vnrichftg.

2llfo hab ich am hohen pobagrtfehtw »nb tag erhalten / ber fonfî nicht vier wotF ficher war / btauchet nur über ben bntten w^ ain pidule/hat bannocht ben tranef nith^^ btaucht/aufh bas dl nicht /haben im barW amen fchmemlicijen ßu^ hm gethon / an blt;ij ben fuifen/ba fafi ber fürnemeß halbieret «J berthalb 3lt;tt barüber gangen/fain milteruj'’ hat f dnnen machen: Nota bifer iß ber ^lt;’I'’ gewefen/ Pikger ju ©Katharina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^ifertranef mein Nectarußfohoeh lt;n* ren/

-ocr page 165-

^obagramjuwerokn.

«tt^nb^animwtaüc hing bù Daran geÇnz j^ njï’«^raufbae ^ör^ß ge^óien / bae am ^»n|c^»ott bem pobagramvnbgneetve^ ßnn ba amanber pofcn/ivol m^c^ bewa# wiwbm / mttïimhc^croïbnung/ nnbfo ^jn öl auf^ von auoivenbtg ßebmuebf werbe ^nc^fo (rancfo atgenfe^al^iß/ ^cran amp;nbsp;à ocoRemoto onb belli ©tul jujuwenben/ ^b tc^ erfaren onb gefe^en/vnb an atnem æphantico vnb Hypofarcha, vnbfofe^eo “« alle feljtode^ung/er muß ßerrfen »nb Ireff^ n^enbieganoîlatur/ propter aromataamp; Zaccarum, ^at am art bte fc^wac^e abf omne nipt jU machen / amp;nbsp;augmentum facit in permate,uber bao /bao er auofteret / bte grte^ Hgen vnb Pobagrifdjen feudjtigfaiten/vnb Wn/baofie ntc^tme^ralfo lollen ben glar ^fn^ußießen / ßerefet vnbfrd|ftige(eobie Ôwtÿ/fumma wer bife biei in^c^t ^aben/met# ne pillule vut) j)^^ Xranef/vnb 61/ vnb biau lt;nbsp;ytee ßeifftg ju jemer jeif/ ber fmb ficfj felbo ^ol 001 ber @libfucljt/@rtee vnb alien franef ?aiten/bie|renem^u^»om^a0pt §aben ge* nugiamlie^ piefervteren.

3^0« wer erblmbet wer/ vnb bte eiligen on wnblein garment veriest/ vnb ber^otbuo

3 »

-ocr page 166-

^otttttd^ßt^'t/bM nit »aatfefz p^cr fpnßrintrrt bartn ^f ww| 0p{gnebige^tUffüffen p^m / b« boel?fonPi mit bfr ^anb arbait mclj» au6^f nr^t ^* ^^ benwerbfrt. 3(uf^bfibfn wrferten tun K^ »ernunft / îôîclanœhff^ft/ wtcmtrainf’' wunbcrbadic^nvoi xo. ^^»WHbtf/^f’^^' »Ort ^dbur^ ^fben Hagenau haben JU«^ fc^idtznut fürgdf^nft/an amenlt;f rfain ^^^ olba/man folt midj erbitte / bas iefj jnivt’^*’'^ jimftc^a tvolf hdjfen / bau tch bette bic H^j inengeiebt/trt »nb auffcrhalb ber kStat. ^^^7 mal bett ich nocb atnen von Freiburg ^dl’JI airtco prüfen ^erzn/amer ^rofeu (Statut termatt/ber nodos »iibNodationes, «^N 2^hanndc vigo nennet / niebt beitel/ (ebter flamte berg auf baiben ffbinbamen'^'j: fnöpfbei ben^poiabern/aneb im geaber/e^J ^Ib ber fniebigen an baiben frIjnerffen / lt;^i jar heftig getviet / ba meber fcbmirbcn «‘’‘ai reif ben noeb Wafer/jiebenbe ÿt^maffer / wdllenbelffeu / ber bat auch faine traben f babt/ber war geßalt/aU fo im an ben febf**^ • Im/baô birther brnfanper gewacbfen/bi^’^^, ben auf bie «Sebinbain weren fommen/^ nen baiben babiebbajumal rbat gethaiV^' öitten feine ^arxn mb hippel vn^eboj

-ocr page 167-

Q^oM^am ^uvafräktt.

®’^tgt; ttn^ffdjnnten beraub bïiicbt- .©fW lt;»«lt; ^ fone Nodationes refoluiert , »rib 84fbmc(ßct/ wt(amlt;i^tKt^gt;ttdz ju «außer v(’U(bit feucb^igfatt per poros berauebJufljt/ '»JgcbMiit/ »ngcfc^tjütcn/ »nö vn«cäßtzbelt; JW ^tbajumai aue^fwawt ^fr^upmus ^wrj oth^encr Kpunba ki bcm ^.

©fbeUmber^/26 ;ibem^«t«uf^mnrt •^mßff^ sorter / bun'b mane waube rbarlt; Jf^ nuttef / fcmegefum^rtwibentm verU^ R/ b«6 er auf^ he 3«? bft «» fernem lab J’f^lt;3»bmcflen/ »veberXdme / ^efuebtz o'lufi/ noc^ Pob«lt;i|Mm^t befunben/ mic er wtr furblicb fdbû bcfennet bat / C^O‘X I^lob: ^u-bbat mtr ©^2^mubeneon-it«ffmvnbünbfrbergürte(t4me / ^naber^ H^t/wteoben ^emrUZ bawaietebnuibwie onbaregebanbeU baben/ ale arner con '^w fèl- 'M i^Ö. mit bon Cinna ber jir^^c^ ttebig er vnb fein OJafer lang faetomertba^ ben/bar narij am anberer beo altè J^erm Oîap^ munbi Ruggero loblubrr gebdeptnuo j^erp/ geben bat gemacht / ber atn mer 3ar an allen heren rontrart ju betb gelegen / ber anber biet Jar aber nur cuber bent gurfel (am/fanb ba»« ^hiberaufbie fup fommen »nb geben wot« ben/ ,

-ocr page 168-

SSonm^âKc^Mf/Mô

Ixit/bae t^geff^cn^b / fo(c^$ ^abu^öP^, anberen fc^n gturfUc^ anenebten / barnat? aiifbfc(b6crfa«n / nac^ monem oer0«nw; grünthe^tnn bae werd'genest/ wer beroj gaben nottiirfftig wirf fern/ ber mag ee fBlt;V mb barnaeb trac^fenf^ber alle iamen/®^’'‘ be / ‘Pobogrifebe/mb anbere burlffi^' gefunbrnaeben/wirt ich noebfamergarf^ ber ewig @of baf fmaHweg noch auch ^w*^. behalf en/bae er mebt gefunb will haben. I

(fa baf norb fonbere ^|f/ vnb bo^ Ö^**? mbgnaben@ofea / biemiebmein^of^ laOcn feben an meinem Siener ioffnÇ Oïei^müUer/femSÖmber^öfg wai^f^ f batinfun^fagenniebfagerebf / feiten war jmgarbinmblam/mnbenWF ftbzfberamem Pïobll van (Sanef mit ber linefen ^anb/ baa er ju |m few^J bab ub am fünffien tag eingeben / innttb^^ jwaier jiunbiß er wiberumrebenf/vnbpjquot; knie vnb vnenfpßnölifbau lebig watben.^ ta ber Oveußmüder iß ain ^afeefergeß* 3. wefen/baf gefaffen »nbbaagefpien Rn/barauf erfak fid in 'Paralpfim/fcirt^ ber ißin ber ^anneki/fr fragt vafS^^J

h(lt;Iurmtf)manft(ng.


#0


-ocr page 169-

')gt;oamp;45r«tn suwrtreibm.

^Ifoaucfjinnamerpunï) ^ ub erkb^ft «n ^ebnautcr/Wdebtr über 05 Oîcgiment jit ^bn ^eutenamtgetvefen/ ab cv et lie be piinö bawgekgen/ bœ ferne Trabanten/ atub beft Cberlkn (Severer niebt vermainten / bas ^ niebï fok aujfïommen/warï) rebenb/fpiacb •nkban/abbette ieb jmeju ßaref ein^eben:

3um bce ^iulmai^eró knecht beivne/ bwb auf$ böebß unnebti^wnb blinö aue »er^ siebten /im Spital an Äettinengekgen/iß in weien soeben feines Q^reu^/mit (^otes bülff/ “bigivoiben / SönötvtPerum bann tomen/ w^Iinben hab icb fünffreßituiert/ftnPeti bebe^inbifeb / ethebe ber Vernunft garbed taube/vnb bie ain feieten gar lam gewefen.

SÖnber anberm bab icb ainem Jetten ge« Flfen/ainem ^ber ßeii bem bie ain feit acht 3ar einjogen/gelemt vnb vnentpßntltcbüber lt;*0«$ ^ibbaben fiben mal / auch lange jeit lu -fjalberßatan ainem tiinßhcben Äoetov ‘*” ®*”^ 3“beninn (Jur gelegen, Wbbat@ot wunberüber wunberanjm •offen fehen/mit molfart.Notabifcr -Oberß iff ■^uptmanSebrabi.

^iebt minber® otes gnaben erfeben an ap ”«» Statfolbnerz ber bie bjei Spafmos/ Ärampf

-ocr page 170-

55f6AunpotabiIis i ÄMmpffjufamen d^H/kr$tngt; flunU lt;‘^s*' lub ÛWttfam anatnanbfr ^carbaiut mit W’^. ganzen Icth/ »nb bar;« puit Mgt;tcatn,^A'f‘' «cbtt^ofbmb’egftvefen/ bat bü ergert f'^ mofben oic f ranrf^aù nur viermal gebaut »j gnebig/vnb bu Ictpcn vier gar hiebt meCv/t”' qi alfo lebig haimfomme 11 / jofb inn viMvi®” von mir/ba id? nicht mott thfm / mao vnbt”'*, er molt, ©er emig ^of bat in feibber gar t biget. Stingdebner Ar^et bat in barvot af^ vnberbanbenacbabt / beracbtetfeinfraiitf' baitfei Agitatiodxmonisgetvefen : No'^ ber gelehrt driver / iff 25fiiebift ^rofcheV r gefagteefeiagitatio dæmonis,bate furfai” natiirlifb btng gehalten.

Auri Potabilis præparatio, Fratris Lucani,Carthuficn-

5?nrl jtvai pfunbt bee beflcn ©onigß / ^’ tha barem Ovetticb/ flain gefebnitten/ vnb i(^^ eebuinacbtanben lufft / jbtourbebe^-^”' mge mebree tbaile jergeben/^tving ee I'f bureb ain leinee tburb / vn mtfebe groben H barunber/tba co inn am b;enngla|)/vnb h’r. liere mit ainem (inben Jrur / fo tvirt bf^quot;^ laufen ain Rar ©onig leafier. SÖiitfü^

OVajïcï

-ocr page 171-

?u draining.

^’afTfr nfftcbfiiOvftbitain vnbtbu Çfmac^ P'^nfF^utgcl'r^Iagen ©olöWftkm/uuf Die# ‘fîbtn ^fu^ ^antirtcn Surfer/ lgt;frfdjôn uiiö ^(5 fei / »»b mb alfo bus ©0(0 mil bem . ^am iu^amem fubttim putoer/vnb t^ù fo(gt; ^^0 fo Ung/biO bu fooit (^otb$ baß/utö bu be* ß^ß. 45tfe®fatenihù alle muambienn# ßta^/oub gei^ baruber am gul fbatl fe^teebt ^ßiHiri Töafjer/onb laf? e^ peben / bamit ber purferonb btefubflan^ bf6^omg$ jerge^eZ j® ^ fs fall loerben/on thu bao^Bafler bimoegz P bleibt auf bem beben bae ^db Inpalpa* ®‘le. ^}on bifem @otb mm am ^(k om?/ Jgt;nb gcifj baruber feebeoimbee -öomg^Bap Fe/ onboipiUnr es tnn Alembicomutm# blt;m5nir / folangbasbie Opiaten mir am iwnig feuebt bteibe/laß es fûlen / bamacb geifi h'iber ^omglßajfcr baruber/onb btßiUicr lôioteieçigemeti/ onb fokjes eonlinmer0gt; ben mal. ^'amaeb mui bas iemben ©olb/ort ibtïes inbiet om? Aquæ vitx, barin jerlaßen fei am 011$ fulphuris vegetabilis , onb tbiies in am OJiemigla^/ bas am tangen M/ bflïwaïenfpannen/ onbfe^esinn^at* ; ueum^arte / onbla^esbiet tagonbnae^t

fc^metg merben/ober Putrificiern,vnbma(^ bas

-ocr page 172-

®fô Auripotabilis J Ôaô^fa^ ober gefe^tr: gar |ïfi(Tig »nî’3^^ ju / ©o tvirt bae ©o(b barinn vergeben /vij wan bu fi^eßbao ce am rot îüaffcrgib^ J j thû es fern gemach beraub inn am anber nbsp;nbsp;i

oubt^uwiberum‘Malier barart n)te}»*’’^i »rtb fe^ eo mo ^afneum/onb wan co wtWfgt;l rotwotbfrt / fot^àeotoiberumÇerauo/fJ fülle to mît artberm QBaffer/mb foIcblt;^^y fo lang bt^ bao Jaffer mmmer rot wirdjf ber Har bleibetz-^darnae^ nun bifeo rote quot;^J |er/onbbtfitlliereomn^a(neo / fowiVt^J aufbemboben Aurum liquidum blei^ balfelbtgtl^ûbeifeiç/vnbbte^elfen ober b^r eeobarvortbaorot kaffer ifl / fommen irucfneanherwonnen / bashat aufb^'^ golbfarb/ vnb mtfe^ co mtt bem golb / (»lt;”5 bem laffer tp kommen / tbu co allee mit «J* glafj / onbbenfee^flertt^atlbeo^alÏtw von benfelbenfeetbuo vnb Reffen ip bip#**! vnb rotmotben bar^u / fertam bütiikrW’ herein glafj / rnlafjbtetQSaumwonefcb^iJ bmem bangen/bic baolüaffer bermen / r”' btetlc eo fo (ang bi^ ber balb t^ü beo QBaO^ bipjfltert fei/^alb mm ben Alembicum, n* fep jn mn fern reeeptaelü/ welc^eo voller ir«i^ men afc^eno fet/ vnb incorporicr benAld“^ bicinn

-ocr page 173-

.. {ttberaimn^vntfraft. “icum,btf)auft):nßngfran Äopff / baser wam TOentg^nge gegen Um Receptacu-*o,fo trirt am feßlicJ) rot @o(£gt;tvaf|cr lie raus 8t^ / (Solfies bipilbermBâlneoMariæ, öni) »aô rot bleibt/ bas l|l Aurum Potabile, Wen »njdiicbe tugent mb proprieteten bic ^naeberidlt werben/ bie feces/ bu mn bem Alcmbico vberblibè/ foil man auf^eben/ ban 0^ finbgut anbers Aurum Potabile baraus Ju machen.

^on bem Auro potabili ^erm ^olffen ©eup/ an ;Öoctoi ^ainriefj

^olffen.

2(ll($ Aurum Potabile/fomtt^oioficf JjMc^toffen werben / fmb fc^dblic^ ber Wnffben^'latur/ ban bie Q^otrofiefgreiffen ‘unbas ©olbz onbfanonbmagnimmer bar '’®ugefc^teben werben / wie ban bie verloffe* ue 2Hcbumi|ïen fie^ befennen / bie mit a-quafort/ bas ijl mit @c^aibwajfer vnb hiilfjr bes Salarmo macs/ bas ^Ibaöjffcbliejfen/ uxtebes ban oilmals von jnen gemacht woi# bl/aUr nie jein würrfung / wie es foU/erjaiget 1 ^t/ban fiemehr fd^bUc^ber '5la(ur finbban 4 Vtfettlßi(^.g»lt;r^l^fole^AurumPotabi.

-ocr page 174-

le ju fließen fem/^odj ju r^atenip/ïe. , .

^Ö^bUurbafftta Aurum potabile,n)i^^' (egelfhjte on pbilofephi baroon fcbKibc/fR olfo ßf marijt merbè/on oQe^Toiofif/on afleP oer/faU? ober amige jut^un/ omigg fefyuT^ ^0Joftfowofferê / ollain per fc bure^ »1^^ ' punq ber qualiteten/o baó golb in femfl^r ' tur Bat/burdj contraria beo ^d?|ïen onl””^ ' bzi^flcn (Element ö/^eueró onb ^ÜaOe’'®^^^ oinanber trurdenbe. '4(6 bon n^maiK”* i toar^ofjFtigfOOleum Solisperfc, 0Ort’‘’^! oneï^fon^ nennet am liquor ë foils, ivdfr bonain anfang ijlber funfi SBdjiiuie/jH^’ ÖJdnpbenb gefn nö^ait/on in onber tofg / ‘’J

hfein liquor,baó^olö erfthe^ ju prep^ri^*^^ one alle ^O2ofif/ öae fR^banaHeowiM’^’’ fatnem'ïBafffrabla^renla^t / vnbnK^l^'’^ tad ^c(ï) gnlfi n hat/on Ie ^2ef Darauf/mie «’^ om Oleum Vini macijen foil / öureb fif 'rj mfaetion onb faite bJpiBation/ onemW 5ewer. Sao lp nit mit ber Quinta clamp;n^ Vini,ober^mnbmem / fonberlie^eeifl^ reelat Spiritus ou$ btm ^cm/borbure^

bau

-ocr page 175-

j Jubcraüangvntifraft

i ®An bem goto feme Xitutuir vfi farb au65en^t/ il otebon wettter procedirt nad^bev funjl / fo j *virt ahi liquor foils, wdfb^ô ban naclj bung Ij Mjer liquor devirt muf? mevöcn / ab ban ijl I' bç6 Xbeop^’aßi tinäur von @olb prepay i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ weldjco er ban adminiftrit hat vo: alle

( Knaben vnbfranefnaden/K.

) J^ljo^terauc^vonber ânûur Antimo«

! ^’iMcb^tben/ bjernac^foldjertindurfolis

1 Pdbie^öchQevnb^röfu 2lrt?nci auf (Srben i SefjaUen/aber ben Antimonium, bat er ber^ 3 biaifenreverbehrt/ baôjnnùvtlarttfîenncr^ , P^Ju/ober nadjarbatten fdnnen/vnb feine bin ; i^icalfofiocb^erauobtaeljt/ erßhcbiretö/bari 1 ttüdjgelb/ letßlicijrotvnbbtaun/tviebanO:. 4 ^hnvörte gefehen haben / ab ban hat er aller 1 f^P mit p:oecbnt vnb in am tinttur bmdjt/vil 1 P’diTctfiefiirbiehdebftlüblttbft ^lrimei / bic ! ^mblamenvermamten^ndt / fonberant , '^'iffenbcn maebe/ mie nb ban auelj barfür hal , if/biemcitbiegrobe’^rdneibaogtap/ ba6aii!gt; i bemAntimonio gemacht mirt/ bermaffen , feine mürdung in bem ^enfeJjen erjaiget/mj loltbanbietmetur oberb, fubtilthim / wie er

, bau aiicbbenbiauebem^ugebenben Odïenfebï , bannvenneibet/ waevnpetigdinSJierfc^eti hmtanhinmegnüftetZje. Ä q

-ocr page 176-

^ÖföAuripotabilis i “TCdc^r préparation »ff arbart/ff^ «lt;”L ^‘»vnacfj gebackt / »nb »cr§ofr/(’gt;0’^Ï ban ju verbringen/ mû ^otfó§ö()f/gn‘'^5 Oegen/ivieic^banmünbtln^nin lt;^- ^ wurtegerebt »nb angejaiget ^abe/rr.

2tnbere@f^:ifffZ ^.®olff0fnflt;^- ■

‘3Öon Oen 0o(utiont6iw out’

tallen.

©te philofopbi befebreiben »ter Itoneo ober au/lólfung ber Orper »nb *M

;!Öteerflgefc^te^t mû amem grofen R bure^o ßieffen / meldde brauchen bte3ni''i''

^le anber gefc^tc^t bureb parefe 'Ï5# । Aquafortavnb aqua regis ober aubère rofiotfe^e ^aflper/ melefje ber ^atur ^ « n”^ »nbjuberp^jïofop^ifc^enSoIutio, nifjj tffgücb6t|l / banbie Pltlofop^t baburebquot;^ wa^reSoIutio ben »n»erpanbigen»ttpw

|i^

-ocr page 177-

ilt; vx ïttbcrmmngvnbfraff. j fWwuvünl) atgenff^afttkrSO^ftanen/vtl j |olc^ anßöfung / ivirtgaunnuainatgcne/ j ’“•^fif^fdbeaulïójfunö/ ireicfjeiïbfüpbjapi J fiineifï/jc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. ^u wert Solutio gefc^ü^t öurc^ atu âù |(nm ^o’puó/one alle juthunun^vnö fok^ Solution iß Die aller rec^tfe^affeneße vfl voll# ^oihneße Solutio/biß iß oie gan^e vnb große St^imnueber P^itofop^tZ wanfieß^teiben ^onbem Auri nnb Olei Solls,ober Aurum ^otabilc,amp;c.

. ^Öer^lben iefj biß letße Solution unb

* Mreplilofop^ife^außöffungZ wteeoju# i 8e?etonb aingelegdt^it^t/fur^vermelben '^lU/nacbvolgenbe/K.

röte ware Solutionvnbauß

I0ßungbe6@olö6-

1 nbsp;nbsp;nbsp;2111e Pbiloßpbi ^aben eintrec^tiglic^ bie at quot;’^‘'^ P^ilofophiß^ Solution,mn jren fefjuf J ['n verpotgen/onb ob fie wol bat ©olb oßeut^ J 'gt;f^nennen/fo verwalten fie boc^Z bie gebeten* / ? ?«tur/ auo welligem lt;tóiper biefelbig nic^t ’'1 “o'fienbnz ee werben ban bie eußempanbez ' ^gt;«mitbaó@olö ompfangenz aufgeß^oßen '’nbentUbiget/te.

Ä tij

-ocr page 178-

wdc^ee ban auc^ bem aUcr gefunbiftvnffpj’ Xiomr ten ïSïïenfe^è »crg(etc^t tvnf/w« MJj‘ fomen^att atn fok^e ^r^nd gcpircf îw ben Oïenfefjen woï alk jufaUenben tranar ten/ fo mn bem 'ïJknfe^è ertvae^ffen/ivtö^ r reeIjf gep^ac^t werben mag/»nb ju |ö(P'J; men mit bifer f raft K. l^e fei gleich wae lt;1« J tet im ïüïenfdjen ^ommpirt woiben iß / Ji baô Humidum radicale ermatten.

auiïófungbe$@olb6/ iß ber^dc^ßvrtf*’’J( brß fc^a^/vo: alle anberen2(rçneien/ tgt;^L be feine »ertomef ralfte wiber jupungenZ J* e6 iß ain ^cur/bie inwenbig'^atur wiK{ J tveefen. ^anbife Iblutio bee ©olböwP'^^ weeft »nb kbenbiannb ßüdjfiggemacfei/^|^| bem ^o:p«e bet ©olbe/nnb in fein Spirit“ ^ gep:ac^t/we(djc bic Pfulofop^i primant “b teria nennen/ban ba$ (^db iß ain fig ^otpuezvnb hat gleiche fail ber W‘tn#|' J hute/ber feud^tevnb ber truefne inn jW’'*^^ halben fan ee von wegen feiner gWeh^P^ tion ber (Jlemenfen/nit liberlich öifb^’'’’^L eommpirt/ noelj von fein eußerlieben pP“^^ nufgefehfoßt» werbe. Ser^alben iß »bn “ , baoainvnainigfaitmuß geinadjt ‘bd^L jerruffung vnber ben (fiementc/ban bip ’

-ocr page 179-

s (I i» j I i» p H ^ï p

}■

o

lt;lt;;

Jtt^oimitgwtamp;ftfafif. bet Element folgert vnb R^len^t auf bae S??”^^’^^P^ • »lt;*«»««(ot^^fotorton auebeneu ip/ jb nöltet bie abtvófe^nn^ vit rais Munej ^maelj/w^e^e albin bure^ pc^ felbo/ ht k '^'*^quot;*' âwfaç ainige bingo gefebe^è ntufj/ ^te bavon noch baju tbun fol/ toeleg 4 folu ’’^^ff^manbenvegfonp mag gefcbehè/:e. ■^on ber ivürrfang bifeo Liquoris,vnb

OleiSolis.

~ife ^rimei vertreibet alle befebmeru ng beo

?J^^*^/^«’^f «UÔ Ï’^ö gift/ permet Die ©atp gtibcr/f 6 ratm^t 046 gcplutZvnö fcuberef “i«vnrajnigfaif oti alle vnbatibare franfait qS^quot;^ ^/”^’(^ t’f » 2(«|ta^/lgt;5 Pobagra/ ^‘ifferfurljtZ PePilenlj/vn fallet aUclVunöS •w grofefc^dben/wie ban :Xhcepb;a)nw Po^ ^M|U6 bei unfern jenen hat »ilbamitausge^ 2^}t/tvie er ban fap inn alien feinen ’^ne^ern

®crme(bet/ jaigetanfonberliefj ba er vonber wimg ober (.Sontraete glibern (e^retbet/ »on ®0tt golb Vil feiner '4rpnei mclbet/ bj er in bent

'^atur/bureb welcbe2(r$nei folie alle franf^tU

-ocr page 180-

^öeP Auripotabilis ge^tfet werben/twraue nuc^ / Die ba 1«*^ % |óc(jpcn graben erfunben werben / ®^. ^Ü

M Djooebfi. .ggenle^/atn^erflenWttilemit Ä^’^J^J perterf eingebe/ bao eenur burebbenfebl*^^! hinein fomt ober emge^t/ fowirterwiOf^^; benbig/vnb fomt inn beo (ebeno fraffte/oi'^. ntget^ao .^erß/vnb treibet auo biettJ^^ matcriam,vnb »erterbtehumores, wit^, mir ain Oerbare Perfon gute» ^rfomenö r ■ war^affeig benebt »nb noch bei leben/bao ^ 3taliaain Änegobauptman/ iß gelegen n' tobeo famptf / vnb man nae^ ainem , ber etliche meilcn von berfelben lSWfglt;®^i net/bife ÓKebicin vnb 3lrhnei gehabt b^iZ : fetich / vnb ju lang auffenbltben/bao er in ^’ tobeo jügen bitten. Z^a aber ber Soctot fi men iß/vnb gefehè/bae er ju lang iß außen W

^fatten Wffrm fcmmcn feO/vnWöMe«’^ jm ju refm noefj bette / wolle er jm wtW'ï4' punöen lang fein Vernunft »nü fptœ^ tuit I*j 3frçnei punten /. welc^ee ban gefe^

-ocr page 181-

IttBaafmtt^vitbM-

fok^ 5r^nei mn atn (efl^lmttQBcittrirt »wen / »nb an fc^lnnb hinab gepni^cn/ ^t ” W rafjUn abgetanen / »nb fern vernunffe norcbewiberbefommfn / anf^amfeuffn« nbrcifperget^an/imrinttemen / mbange* ^0® reflate fo man im geben / »nb ’^“nflmg totber gerebt/nnb ba bie 14- punb j^äflngen/ate halb verfebiben/ban er tß fetjon tonh ^’^'^^obeefamplfgeeretten /vnbvon ^” botnen erhalt gemefen/te. iv„x'^®^^^*0*^’1lt; *^^^’^ »nb2tr$nei owh 'f^^^^ ‘^^ frantf^n ^aUet/über alle I*^ erfrdnet amem bae bern pfwefetbaögetnÄt / vnb befugt »nb errett 11(0?^*^*’**^ ivfgbaealter/ befmtbadges LS®®” ^ feufung/nnb (a^t biephlegma mt iJ?*””*^ ®*^^ ÜRetone^ia vberhanb yen/nnb bie lt;J ^lera nicljt verpennen/ »ft « ^^® Ôlt;Wût/ »nbramtgetben^aifl d2T^'**’***®?lt;»W^ / bte»erterbte L^7*^«miberjureert / »nberheltfic an»?^“”*^^’’**^ gemam fo rurtert es , Rige/falte / trürfne »nb feuerte frantf-ûiw/'î^’“^^ ^»’^ 2(r$neien/ es iß ain feban R • k^ ^Wgcjtmb^tl bes leibs/te.

^ichardus Angiicus, jeugetvnb lebtet#

-ocr page 182-

^($ Auripotabilis

bet in Ihncmcorcciono, baööoftn'rttJr f^r fraft tp/ fo €6 inn om CKcWfin gebt« wtrt/burc^ f miß' fo mag man »njofteb halt halten ’itxk^ offenbar tß önreb Afi^ÿ dum de nova villa,ben hoc^rfarn è 3Wj, e^eswcrcfó/tvcteberben Dominum Apo® i licum,DominumInnoccntiü von Wl fiitenij nut bifer mebiem (£unert^t/»n’^^’' Derf onhailfame francfort Damitniried- , lieber ^iget an/Doó alle »n^ilbare fr^ J

fatten auclj infirmitates cronicx Durch Wf 2(r^net gebattet ircrDenfo anÇ SOJeDiem Daran verjmeiffeltfem / ate tvan^ franebhattamSOïonat lang haben mupr (furiern / mirt won fokker 2U^neitnain^, (ag^unert /foaberainfrancfhaitain^.r Cur beDarfe/mirt mit foleheràn^nei in » ^iirtert / foaberamfrancbhattlangejeßj 3ar beDarffe / mirt fie in aim menât Dan er nennet fokhe Brunei Den gr den iî^ j rum/Der alle f ran cbçait haltet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Hermes Rex Græcorû amp;nbsp;pater Phn*’

phorû (pnebt/fo Du non fotefjer 3tr^nei7-2 nachatnanD’ dauf heß/fo fallen Die grauen aue/üù machfe fehmar^e/un aup aim aßt quot;’J am junger vit ßarefer te. Sifc vit noch wlt;»» Dere

-ocr page 183-

i bv He/ nbsp;nbsp;^‘^ B^tatfun^ vnb frafe.

^ P^ilofopbi ^bê bfrgkic^ê von biftr 2(rf;nf i


Ö^tvakig geff^nbi/tvcic^ nit alk óuer^dk futó ©C6 Auripocabilis ct^cr tViurflutê r ®?® 5lt;rtif^ mgmt / bureb w^ gelehrte -leuf ^1‘Âttîgct. 21’8 Arnoldum de villa nova,Rat/ Rundum Lullium ,Iohannem deRupe retirai ^•«ftccöwoïjoo. ^ötiibcfd^ïibeitzvnD Oen^ó/ ’’igenitt^i^itcïteid; / p'ottucitl/'^.tfpfitiicn/ »nöiêngcibitö/iiiieh JölpjK’n 5« ^cm/

»»»«m geben bfiben/rviOcvaUe feanEbinten.

' -Aaimunbiu fage m feun buc^Accurtatio Jum,Aurumpotabilc, oberbaotrtnrfhf^

51

Johannes de Rupe feifla, ^nt golbb^ on jojrofif vn gift aufgelöst t {l/lhaben bic alte phi æl'’P^i gilt grofe g^aimnuo gefunbî/ban ivan Wane in Aqua ardenti eingibt/fo fane on ab wfalfdj din verberbte ?7atuv tviber jureert Wingen vnb gut machen / bie baft ber jugent wiber btingen/vnb vn|er leben veiidngern/bi^ lt;ïuf ben letten hermin juleben von ^ot ver^ oibnecfidj ic^^bbir in benvar^ait bj eroff* ^ wt/bno vnber allen gc^imnuffen ant gros ge j ^tntnu6 i|Ï / fonberlie^ am verberbte îîaf ur

^ {»O’ grbgf gehaimnub ante ybj Ou gehanu Kilte füllt

-ocr page 184-

®($ Auripotabilis

fbI|l.lt;Ï6 ^afainttunberbaref raffe / öif 'e*un' ïxn/ »nbber ‘ïDunbenfe^nwr^eniuMw rnbwïdüf^vnanberefranrfèatf /ba^R^ wigldubhc^ iß.® ae fagt er tm i3.\?anonf-

Raimundus Maioricanus/^u datier* franef^tt/ fanß auf bic tvcif eingebê genw» Brunei/ ban fie ißaof bj ^dc^ß bigenert‘J’3 ratnigct/vnb burefj gefefjtrffiefjan ber Fu^^r ’J ber ^latnr jum hde^ßen temperament ÿ fc:ac^f.2(öam fragben Äran^cn/ maß err «n ©pete am hebßen f ßet/fo gib? fm i n« JJ. fette fpo^ ein/manefe^ongar wgeßin^^JL «me j^irfe^fdrnhne groß / nur am maf »^ öffter/t^nbinnamfc^uOcfemit 'ïöem//^ ober biefen Liquore,ober mn atnew ^t/*”JI rtn bu miït @uma btfe ^n^nei ißgot fnrlt;J i franef^n/ ßefemb von fdUe ober warm J/' fmb '57atórlic^ ober jufellig/ ©ie ^t f^fjj .j gene /bas ben bie co nie^t verße^n ongfa«“ jj ßin/mte ie^ meitfduffig gefagt hab/im IfJ^ i rio,vnb ^uf^ von kfblen Stamen/vn”^!/ bu nut bifer 3r^nf t arn 3(uße$tgc fallen fogttofmmnainem Fallen ^tonnenw^y ober ben ver zauberten vu benen ber ^P’^^n gegeben tnmetßem IßeimSao fn^rer^^ ctione Secunda,ober im anbemonbeir y, fester bom enb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

-ocr page 185-

îufxraitungvnüFraft.

Raymundus am gcmeltcnoît / fagtwic ïefget (Je mac^t Dee Ö^mfefjen 6cr^ frétte^z tr^ltbtejugent/ erjüngertöaeäUcr/trnkt «BcÄrandfl^ajt vom I)cn?fn / refterrfet vnö Wic^rct baehumidum radicale,vnb nature lü^fenc^gPmt/ ee troH une vnb mnift meg oHf Ükrßiin'tgfait/ bj faul ßaifrlj/ bungete $u •■«cf}f/fe nert vnb erneuet bte tugent bee lebene/ W bet leiblichen ©agier / waerochiflbae t ^rbaieiö. ^IJnbmaevnbaietiß/baebnngete

Jur a:qualitet,ee la^t Fain qualitet überbanb uemen/vub erneuert ain j ebe qualité t bic ver-1’trbti^/ee mehrer bie '^atürliehe feuchtigfait/ ’^b bic natürliche tvarmey bie fehmach moibf gnbfe tviberan .©i^ fagt auch johannee de ('•upe feiffa ,diftinftionc prima vnb in km fnlcnvnkrfchtb:

, J^^’^barffeevilwott/ mnbemfinball

‘’m/ain (Schar ber ya-Ph^ofoph^^um / bae Ï 5??^ ^^»^fophi folche gebraucht haben/ vü ! i r 1’*^’^^ ^^ ^“ örofem alter fommen/ban fie ! fit ^‘‘Öfo^r tugent / man man nur am quot;nbsp;Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;’ittcm^cm auelefchet ober in

5 ’‘«trbrüe/bae aOe Pht^oph» nnÄf«0«/ fokher

-ocr page 186-

^ee Auripotabilis fekkr ^Bem ober bine fei m«nberbar(kbf‘'^J genttrte mlwunberbarücijer tugent abefH’^ nep bn bae fie fern merb/ wane burelj fu”P J ade eoirofif »nb gift etiguier/vn biger/ert i'’*\ SÖnb wicwol man fie aUain on jut^ön t«’J^ onbern binge m aden franef ^if en geben jboef? wan man fie auf am febe franrfvj, mbgdb mfonber^att rie^t/ fo wurefte vïW (tc^er/ber^alben widie^ vorn J^aupt «nW bipaufame/egde^en gitbe framfb«d wunberbarhebe tugent erjalcn / nnb bife 3 J net tnnbingen / bieaufainKbeegdbgff’^ fem/emgeben termen: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

5ürben(?rbgrinb: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;

Jür ben (ïrbgrmb / ip fie gut gegeben un lt;ïrbtranebwa|fer/ober mttemgemaebten'’'f rabolauis chebulis:,

5ürbù grauen ^ar: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^K tfïgutfürgrauu'frbcn/ 3‘'3^^J’i ^nbrnünnjaffer/ot» mit ber eonfeettonXr bonea^tnaearbina.

5ur ade ©citeljf bee /Haupte-', j aie ba (ein rauben/fe^upen/l^rbgrirtb/'iti^/^^, SSîaieromvajfergenommen: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

S'urtvetag bee Raupte: ^

-ocr page 187-

jûSaaifungvnamp;frafit. gerne Item SSJ^aferonwaifer genefnenz ^fobet fc^mcr^en Üc^ ^aupté / Oer venir? WV ww aue Den Demptfen / Die überfiefj S^®PO«3en.

wf tverag Dee hafben thail Dee Raupte/ fe ^wi MvnDDnncfeleÏtugen.

•» '’fWretbeJ Den wetagen Dcö halben J^tteDf8^aijptg;ï)fn (5eb tv uibel: Dunrfdc £y*^ ^^^‘^ ” '’“^ ^c^feiijtingenblü«

^ürDielt;5c^(affranrf^if. ia ^J^^‘ ^’^ @c^(aff ranef ^aiV m ^em^ fnnl^” ’‘’^”’^’^ ©ilgenwalfcr genomen/ Doc^ ^ ï^*^ '’®^ geratntget fem.

vnfinntgfatt: vnDverßopf? c . fw^göerderven:

'ï Fp.Ù!^ ^^^* ^f^^ gebiee^è Deo 2(ngefiehio/b J? lÄ^”“*;**“ «»Flt;»«g^ ©eblaffrancf? £/f’^^^^ ^ gcfrljtvde^ten geDde^tnuoivnD ”^'*'’‘*S*®*W finD/wn Olatur ober ju? ïkjJft*”? ”’^ *’’^^ ^’^ Dmg/Dte Die (eiblieljè w»ï' bnonn jun'5?ervenfrtnen

-ocr page 188-

iöw Aunpotabilis. ^iirunfinnigfait/vnb für

SSÄflartf^oUi. »

0tc^iift tfoUfommenüf^ »nb pf^ «Ht wrberbung Dee gemute/ ab Da i|î üRo”* »nbOXf(ant^oha/wart man pc gibt irtrt ‘^ rabinxtOfr / vnO Oc^fenjungenblümlw”’’*

Jür ^i^ige^imgefc^wer/ p^renffi^

amp;i( gartet ba^^i^iggefe^wer inn ruhe bee ^irns/p^renffb genant / wu^J barlic^/»nb bhngete wiber inn alten vnpj ten panb/wan man fie vemufdjet mit 0^ menwaPer/ober 0)iprte(blüwa|fer.

3ür bae ©e^tetie/ gênant 3nf ubu^ oberiSueeubue:

©ie nimet ^in wan ber leib vut gtf^*^ ; ig/ane S^crafion/bie pe^ im fcbiafjwtrt^* jrtfubu6/©uffubue/ »eriierung berfpj i mb bergicic^en/wan man fiegibt mit btrij werg,©tant^oegenant/2(mbar/ ^iftrt”^

S^^aiaamvaffer/vnt) fallet fc^neü: ^ürbaejraifc^ta: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Cie^tkf^^ratfd^b / wart w^’JJ gibt mit 2(ir ^Dewtion von Pf omen / ““^ QJtnmgnmOiofcrt:

-ocr page 189-

^(6 Auripotabilis

. Körben ©otegewatt:

^icM^tfCtt^ofegciraU/ wan Der («quot;6 wi »ntüerfafne r vnb partir ulantcr ge ratnige t (t/wanmanbem^rartrfen mif gewaU bfn Jjunbaufbncljf/vnb bae trtncfltctj^ofönirt jautcnwalfcr hmetn frfjütf / foerqmrftebm 7’?*’^lt;»9fffWnö / ate oh ervan soeben Werwerftwer:

Sürbao partit fiüß:

, jm Xgt;ar(ie ßüß foil man fie geben in ber ecôûion primulæ veris mit weiffem wem Sfiikubt.

Sur ben ^(am ^pafmue gênant: . ^anberlt;5pafmuoauoükr|iu^ fomt/ fóï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wit mner decoction auo ^«wagemafbt:

Sur bao Sittern:

5ör ben hommen CDTunb: jur Oen hommen SiXnnb/fbU man |ïeg«

iß Ophtalmia,Macula coniunftio-nis,panus,débilitas

vifus:

-ocr page 190-

5)e6 Auripotabilis

3nn allen btfen .^''ranrfhattert/g^^^ tnnatner ^eeoftionvon Jenef^cl Äraut ©lier 3)îontanuo genau t/lxul^l^ berbarltcbwol.

Jür ïXaube oten/^aufen Oer -Otfi^ onbffbmerftenOerX^ru. d 3un genielten -Cnn franefbatfcti'L man fte geben tnn ‘^Getetvur^malfer/ g^5 (5igi(lunt@alomonto/3fpetoafter/ *”’’ nem iBa/fer auo ©tgiüo 2O'ïartegebwgt;’^' i

JürOieJIüb foil man fie geben tn ©i(gemra)Ter.

5itrQ5(utfnöcrO7affn. jj!

3nn vnmdfTißem bluten Der Î^afert / J

jnn wmanignn pinten oer j wane geben m QBaffer aue roten gwiHti’™ btent.

Jur Parin’ |Ïü^/vnïgt;§tnamp;erörtÖ berfpzae^.

3«rt Parließü/fen onb verlteruf^^ fptn^/fol/ man 6 geben mn (SalbatraO’^’''^ ^fpenwarter.

^ur baö J^al^gefe^Hjer @q«t«lt;wilt;’* gênant.

3nt .pal^gefe^toer ^qmnantwö^JJ foil mans gebe tn @eabtofenn?a|fer/ oW*^ «erbanntoafler. w*

-ocr page 191-

©CôAuri potabilis 5«r^aifcre. nein Ä IfJf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^^ gebenmu gne

5ürkn^ufïm.

jW ^upen in ainer ^c(0f tien non 3fpcn '’nbjrauen^r/ Capillus veneris genant ^iir^Iutaufwerffm.

. nbsp;nbsp;Suf^infauereifpern/ |oU mane gebm

w ^Jaitmegfn'c^tvaflfr.

îûfbie^f^tvinbfuc^t

jnn^cr ©c^minOfuc^t foil mane geben ’*”*§.?*'WïlFar/wb ^^(inmikfe.

o ür am Zungen gefe^mer/ ^mppema

genant

, jm €ungengefe^mer(fmppema genant Wtt?$^*”|^’' 3rpenma|}er/vnb ^ianb Smetten gefe^mer pteurelie gênant . ourPae ©euengefcljmer pieurefie/ ee Ç «in rechte ober onree^te/foH mans geben in ‘”^^®^‘bim)a(Tcr/^ue(u * Sur am inngen frantf^aif/ Peripuen^ momagenant-

, on peripneumonia/,bifer inngen franef^


-ocr page 192-

55c$ Auripotabilis ^üramp;aöJFjcrOjtttfrn:

^icißaat im^erftjittcrngmoiïïcrt W* Q^afihf waßer/O)?afcronn?a|fer : •Ocljfcnju’'' gcnWumhntvaffértÓJïcItflenwaffcr : olw^f”? gutem f nifttgem ÏScm:oDer mn ama fr^P* gen ^ennenbrue: ober adam on ade feucljf^ fait:

^ör-Onmae^fï

3nn ber onmacht fod man fte gebt«/ OvofenuMPer onb ïO^aferon^öem : ober in’ ©aft allies (fopauno / benm@a|ft3ebJlt;’' ten feu

5ürfdjtt)ac^en2(ppetttï

Qüeronefftg/fofó nemen m ^s^etrtttH^^**^ »rafferober (fitemat rnbemrader:

iJür ©f^merçen mb (Scljiracljaïf beoîOîageno;

3nn fe^mer^en mb fc^mne^att be^ 9?»J geneauoMUefod fie geben trerben tnn «w’J becodion nus dementen ; ^bermfeb*^ pen mb fe^traeljait beo OJJagene ano §^^ Dvofen ober ïOïirttdtraOer.

Jur müipjum effen:

^er jum effen fam lult bat/ber fole meninn^etomeiraiYer: ober Q^alfaW’^r

Rr:

-ocr page 193-

4,. jubcMifungünbfraft

öwr 3v«ttcn jum (ßen: vnö übcrpür0un3

t jnn cr^dfUrt Äranrfhaiten/naeb gefe^e ^*^^^ur3atton/fo(I mans gteic^erweie gebe ‘^^^ftoniftvaßer ; »nb’®a(famtttva0er: y aber ©on ^tgiger îOîateh ijl / foil mans JJ^cn mn Ovofenwafftr/ mb Speciebus dia-^«odonAbbatis:

jmbicc^cn foil mans geben inn ©jlftn^ “’‘'IfenoberÄittefaft:

gür^luibjecben:

(^ 3»! blut bîecben/foU mans geben inbtait '®egertcb»a|fer:©n2^dfcbelfrautwaO’er:mtt ^•tteni wenig Specierunidiarhodon Ab^ bâtis:

5ür enfimbungbes

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïöïagens:

1 fa 3rtttc»^inbungbes ^^agenenachge# mf ner Purgationyfoll mans geben in P0' wiWafferwnb mUDialaganga.

'SnvberSdrmeTortui:.

3nnber iCarme Xonur / wans won j óiftifl/follmanfic geben inn ^eabiofawaf« jl wmit aim wenig Xviarfes: wans aber nicht '’ongifti|ï/ foil mans geben mit Aqua vitæ, ’bermitOoeblümenfaft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i iij

-ocr page 194-

SwAuripotabilis burble 3\ur.

3«» ^ ^^ûr foil matte trntefw urf ©at^milc^ / »on berWefat^u^Wt’/w’* barnadj am mal get^an Ça t

^urbenSurc^bme^.

3tw®u«Çtgt;mcÇ/ fotlmane0€lgt;crtitgt;’' Q5:atti»egertdjt»a|fer..

Surbae ©ommen.

3gt;tt©ommen foil mane geben/ ’’quot;'

aqua vitæ,ober mif 3(aufem»a|fcr.

JörallerlatOBürm.

C9?anfotl ce geben mn gtnvarrfî ober^öermütmafferz ober •'PleiWauw^ ober mif Halfer aue .ÇttrfeÇfolben bt^t®^! tJûrbteÔîuetaber/vnbmangelbe^ I 55)faebarme. ,j Whï W«^atte^Wa»««î »nb mit ©arbwaffer / »nb mit Dvofeni»lt;

genommen.

gur bie ^aigung ju ber “îüafrerfnfb^/ »erfiopffung »n^fcÇmer ber [ iebemonblBaner;

3|lee gut genommen mn maffer/iaetue ober ^elfdj ooltoaflerz iebenvanerz wane rbrt ?’y

-ocr page 195-

Îütrrw’fwîfirnbfwrt

« a^r von faite tg inn amer Jöeeoetton/ ro^^pteanarDt/ober^ermtte/Qrpfftc^/vnö OoIberWuet.

^üfWe^dfuc^f.

her @c(fuc^t mtt hmafta ^aff/ w tint Aqua C aprifolij,otter mtt ©aifeljot «tt tg ee gut genommen.

ÏuröteW^fueljt.

W arner iöeeoetton Der ^mlbel in Qüem J«r mit ^ager/auô Xamanfeo/olter ^feb# wam.

Surbiefrantf^it ber ienbnieren/ jrem febmer^en vergopgung/ vnbbem^Stam.

2S)Ïit ainer DccoüionTribuümarini, ^ermitOlettiebmager/ober Milij Solis,obet jabenboefU/ober pinellen / vnb bergteicijen/ Obermit 'PulferPhilantropos.

Jiir «beeren ber Olafen/JparnwinbZ xröpfge^mm/vnb gefeljmer berienbnieren.

59?it ^taitwegerie^waffer / ober ©aig« mile^.

Ad coitum,tver nitOSemfefjeten fan.

Sem foU mano geben in Seimentemvager. Sürben^tuefj.

-ocr page 196-

5ôfôAuripotabilis

€0îrt bather ‘^Baftvur^waffer: oMW

OBaffer herbæ Laurentiæ:

^an htc grauen jr fach web^ haben:

(Sod manhjgeben mù ‘ïöaflferrubeï tintoris,

QBan hie Jrau jr faeh ^u vü haben: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

(Sodman^ geben tnn bnwe ^cgw walïerï

5urbteCV?uter:

©od mane geben tnn ^eifnewaflêf. Ïttrvnfrnehtbarfatt:

©od mans geben tnn Aqua Nepita: kurble febwere ©épure ©cd man6 geben tnn ^etfu^waff^ ©ege(boinn?a|rer:oher iawnheltvalJer; iDae^jrbleju^hern:

Çîù^aOerNigeils ; ober ÇucumC'l ( risafinini:

5ürben 2(rtthrax/ö:arbune(: Choie-ram prathinam: amp;nbsp;ær uginofam: vnbpepden^.

3nn btfen Ärancfhatten aden/tfî (^ P^^ gut mit ©aurantpfferwaner : xOrm^ungfi^


(Ϋ’'

-ocr page 197-

jttM'afmitdWbfraft

5ûr «ü amp;2f 13«pper(c/;©armgûfjC/ ©djivinbfucfjt/mogcre/vnï)

9Jîrt ‘^Baffer Pcô Aquæ paralyfis, obfP J»« aqua vrtæ,üî)cr mit^a)|'er au^ «Scfeipcr Mivur^.

ïürOic^ranrf^att Noli me tangere/ furbaeOiotlauf/ fürbmQ)2anö/bdfc

©f|tfc^t/5t|΀l/3îa«Df» / Malo mor-

tuo;furl)ie Arthetic, 2(wffaç/ ^rb^ gnnb/ minfçâionepoftcoi? 'gt; tum leprofor um,in impe tigine,amp;inpuftulis,

Sur btfc crédite ^ranrfMtaUr ^ü(|frô ^ïbad) in Pedis columbini tBaffer/ kfarCa i Wbiften/OfbkoittnafnWûmhn/vn Sau^ ''‘^^Tîpffenraffer.

Sur Nietig ^undôbi^/vnb Hydrophobia.

^oll mane nnnen mn Xbîmenciitvap ^‘‘^^ipfanwafler/ ^atownr^waHer/ ober ’•’»»©(abiofawallcr/ ^inç(knwa|fcr/ 3îau^ «unjaffer/ober )gt;contatvurçtva|fcr / ficvcr^ # ucibt bife francfhatt gar halb.

i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sur allé Ärancfhaif.

jungemain für alle Äranrfßait / fan ^’^gt;iö geben ihn‘^twraßiivaßcr. nbsp;nbsp;nbsp;l »

-ocr page 198-

5ûr Wfe ÇiW Jùber/bnttdgüf^ ^Kbcr/aUfdaJtc^ ^ùber/vnô wcrtdßlK^e lieber.

©oHmane geben inn -Ocljfcnjung bWrnleinwalfer / oöer^irfcbjnngentvaP^^ ober-©erntenf entvaffer/nnb tp tvarÇafft^*5 inn allen fiebern von ©aüen/ p^legmat^/J. melanebolei/wan man fie nimmet mn lt;irL oienwafter / ober JencbchoaiJcr / »»’^ ‘' am fonbere 2(rßnei/ »nb thut grofe wurrfwn»' gär §t$tge fieber vorn gebint/oer^erurt?

beo /laife ^eo/onb für ^emitruafoß/ onbfüroerflopffnng.

3nn bifen franefRaiten aden/gt^i^ 3*^^ fe ^ülf/man ber leib 002 geraimget tjltvan 1^ fientmmetmnblau93eiolfa|ff / maner/iaaufiraffer/vn-Ccb^noUngenbu^ leimvaffer.

Oiegel/man man ben leib »02 bifer 2(rçnei purgtern foU/onb man nit

3n franeffiat ten/bie ße^ in 14-tag enben/ober in febminbiicbtigen tranar ten/biefic^in3o.fagobere^eenben/ ûï*^^ ’’Li (angmurigen francfbaüen/bie fub lt;‘’« ‘””,4 ' 3«r ober langfamer enben / foUman^J’^

-ocr page 199-

Jttbaaffungvnbfrafit.

^H^^ncrbißcilion vnb purgation erfTgeï« «rt.?(bcr inn^içigen flrtwtn^cn Rebern/»n lt;gt;niifrn ^ranrfbaittn btc fteb in aim / btetenZ o^crfibni tagen enben/ ateinn ^eßtUnt^ifc^S Anthrace,Carbuncuio, bubone,^a{egc^ TOcr/Squinantia, grimmen/ ©ifft/vnb ^âlcif^nÂranrfbaiten / foUmaneimaiv H»3 gc^n/nnb auf Fain bigtßton warten.

^ic man bife 3(rbnei noch böber/ vntf jur frdftiger würebung btm^ gen fan.

55a$gefcfîic^t univerfaliter, »nb partit ‘kulanter,wan mû ain tail in aqua vitx nim Wef/ba^ifi jtvifac^e ober glcubcguantitet/cb ^K^albe/ober weniger / fewürefete »ilbe|Ter ^nbfrdfftiger.

^Ôa6 nnndttig fei/ bie Äranef bait vor juerfennen ebe man fie gibt.

San fie ^at inn jr bie fugentfiiraUe ^rantfbait / vnb iß mebto tenteter fubßan^/ niette inn ber tugent f rd^igere/ nieste in ber *»urrfung numéro ju bee^ÖïenfdjC leibe gfunb# ^it inn bifer ^elt/ban fie iß.

Äraft

-ocr page 200-

^CÖ Auripotabilis

j^raft vnO furent tc^ Q50(ï)ó(ö/ Oleum S olis genant/am fur^c furnm« auö hen ^c^aifdjcn/aucb fonß gc^ fc^jikncnvnDöctrucftcn

^tbaben^tufp^.

Ovap^ad lt;Scfffk ju 20?emminó^/^ ^(ufte^iggcwffcn ki bem Cfj^inger.

3rfm ^uurab ^icfcrman ju Col^ ipawb nu(gc^olffmtvo:benvon •parafdij' Äcr3(nt»uoni^dn ratmget vnb pur^^''^ wol auc^ wie ©olbZ fan aber faut neue^ fuy bamene geben/bae er am neue feuerte ber nMf^ me geb/inc ba$ @olb ba$ gibt am neue feu^.^j tun bau bille / vertreibet alle böfefeuf^ugf^”^. jinbet am ßncflegutö an / bae alle frann^’* Pù^n/ barum müflenbie^tuffe^igenbaiW ^ben.

^iberbab^’PP^f^’

■ ^$ »erjeref Pobagram vnb ©teb^/P^J ben hülfen vnb mnben Rainen »nb ubeiat aufb wa mane nur auewenbig bmfebmM 5ürbie5ran$p(en.

^ern inn granijofen bte iung »J rOueef filbere jletf et/vb ber febmir eher rau®

-ocr page 201-

. Jubermütnavnamp;fraff. win ^öfflFt öae ©olö / Han wan où principes partes vont *Cult;rffi(ber »erlebet wozbcn / fo Wngrte bag ©olb wibcr jn reci^tz wu tejj am ’’lit ^0(6 hulff nut erbtet ^ab/bcm bmer fur^ •inner ©tat ®orto2fb amp;a6 (ebe abfunbt babe/ '’•i^9«fagt/er ^ab meh: .Cuetf fi(ber ban ^un^ 8fn / ban bae ©olb tfl am 2(rnnet ber ramig^ i^n / unb am 2(r^n« ber fatner strand fra^t WÖC^et/ eftenim Aurum Rex omnium

^ctaliorum.

2(rcbelau$ fagt/ee fei bee COÏe nfe^en (ebS Pubanffentbaltungbcr ^ofurb'e^n fenf^n^ wee mac^ fröbel/ l’nb ramt^e ba$ verberb* b Beblöfzee belfer bte böfe fene^ngfan/vnbalfe öHber bes iS^enfeben / es fierefe vnb ^be alle gäwönge Äranef habz ramiget bie ©aipcr

^6 iR am ^rbfïeref «ng bas jm von fat tJÏ^’^^^’^w’W^dffeb^ «*lt;*d / estflbas |mï 2(rfanum / exhilarat cor amp;nbsp;animale lïcultatem.

. . ^ö tß JU allen Äranef ^aben gut/ fame 'iiipgenommen.

©an es ifl am Jeur bte jnwenbig^amr

'i’iber juerweefen / vnbbashumidumradi- •• (@o( gf^ ^(j jp^ß l-^j. qu^jii^ int ÇQ^en*

-ocr page 202-

55f8 Auripotabilis

fc^cn foirumpicrf wozöcn ) wiDcr §#er(ï4(^

ten.

^Öanbas ©ofóiflatn gkü^mafft^d’’' pue/vnb hut gleufje t^ifzöer warme/ter W/ Der feudjte/vnö ber trurfne m ƒ w.

^e merzet Sperma / hdt ben letb ,W fa^tfam feuerte faufeit / erbdit öe» ©aOï/f^^ paunert We gan^e ^atur.

amp;r Fats We 3ar wer mafgcfmiicfj’/'^quot; ^at ee er^(ten/ïgt;ae er i|Ï aft tvotöeii nj. 5“^' ^t erß noc^ atn ^efb genommen/ Da er iolt;’' jari|ïaltgen?efen/vnb4. Einher noch ^’^

geicttArt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(Î6 t|l gut contra omnem putreW' dionem amp;nbsp;omnes febres.

‘Xötkralk gtfft / vnb fonWrOfb^J rOuecfplbcre / eftenim argenti viviale^'

terium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

QCiber bae Jraife^fo/te^ ^ab atn W ben erretten tnnbetfein^erm 3lt;’ff^ ^^ÏJÏ »n^neob^wtrffn / aufbenfSd^to^ *1»

©raf^ubmig won 4gt;nng fagt/ er bab 5) ■‘Ïöolf ÖJ^oden/ on ^-WK bet jm gfbabt/bte baben jm bao leben nbad^^ gfn/^bengcfagt/eeretnjc^enjaif^f« lt;nbsp;^

-ocr page 203-

^utoifunafn^Mt-

Perben foU/öte hab er nne:bcrbalben/ wat

!^ ^**** ßnub Das Aurum potabile in ainem ^«IbentvaOcr eingfkn ^ct/fo balö fre ae nom J^ien/^at er aereOt vnb aAs^ / ^^ ’P ^t^ CO^nr-quot;fsparefe bina/bae Der j';)envarr ju Tanaina ^MeineanaDenaekn/tvar miteozrofifen ae^ ^^ekn^te idj im ©ilkrin heffel aefe^n bub/ f^wjtt jm felbePam/faatermieeeiminDem

©oer innanaenfiat/mac^te/nwiDcrie^ ’^*^^^i4punD. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

Sür peppens onD ^epi(en$ife^e ^lek*quot; ^M« a^nant / Damit hab icfjuuef^Durcfj ß ^® ^ülO^ pteferoieri »n ertettet/ Da 5'. perrf^ ’ ^~o(to«6 jn^ümkra^n aepotknfein.

. nbsp;nbsp;nbsp;® ife ^rimei »ertreikt alle befefjiveruna

®'6 ganzen letbeDan eeaUe vier^umow/Die ^^‘^ '^ ‘®*^ erae$envo: allen ans« bS^^””'^” '^ treikt ane Den aifff / perefef fciA ^^“^ ôW^Jf/J^^W^^ ix»^ acblüfzonD bft ^2l^“^ ’’«winiafait / vnD alle ontilbare j^ nef^t/oertreikte nemlie^ DenTtoffa^/Dae wnDe vn arofe jc^Dè/wie Dan X^eop^mpue ‘Paras

-ocr page 204-

^($ Auripotabilis. ,. ^araaffttö bei »nfcm weiten / ^vflb^ fluß^enebt / voie er ödn faß mn allen fe’^J çôruberrt vermeidet / ^aigetanfonöerheb/ ^ er vonberUmurtg oberlTontrartengli^’^’'' feljhiamp;ef / vonamp;em@!)lö»namp; feiner 3rR ntflCgt;cf / ba^er innöem^olöJvnnöerbarM iviirefung erfunöen/öaö fain bober grant »fj Str^nei fein mag 511 fleref en nie S tatur ' WW mekbe^ADmei feilen alle ^ranef^aii ge^lt;”J werben / Cgt;arane aueb / hie ba inn ben pen graben erfunden werben: ba aber W Liquor vnbOleum Solis, burebbieMJ »nb jener erbbebt wirt/noeb merrfliebff *5^ efung erjaiget / ban fo ain AX’enfeb inn W^ gügen greifen weit/ ain ©erpenlbmleniquot;'*z ‘lt;ßem temperiert cingeben/ ba$ ee nur bütj ben @ebl«nbt hinein foinef/ ober eingeh^^'J wirferwiberlebenbig / »nb fommefimt®^ (ebene frapt / onbrainigef bao ^ertj / treibet auo bie toblieben materiam vn verbef te hutnotee / wie ban mir ain (frbarep^etn gutes berfommene/bat warbafug beruht ‘’' noch bei leben/ bas in 3talia ain ^rieg^b^’“^ man/ip gelegen inn l^obesfampP/ vnb «’^^ naeb amem/Öoeto; ber etliche meilenwu^^ felbigen ©tat gewonet/bife 50?ebi(in vnb 3»

-ocr page 205-

. »ftkraitun^vnbfraft

? f^at/nacb gel'c^ifFt/vnö juLing nnf^ in Wiwn/M er mn toöee juge n fommen/ ta »^^^^ ^'^^’^* kommen ip/vnö geft^en/ tad ,1’^ S^’^^^ff^n hüben / ^af ertce^aupt^ ÏÏ ^.^’^ ««ßf^ntgetM m 5» ti^ng a»^ gc^ Wqvn/tveUe er tj er witer ^u fernen frdffeè fom ^nuod/vntetwae mn fin jureren noc^^eh Wtu^leerfmwiöer 14. ptintenfangfanver^ nnn)7t»i?ï)fpvac^mitter -âmiici witerbnn^ 8(n/iveïf^eó tan gefebe^en / »nt folc^c 2(r$nci ’nnainiièffefttiu ^ememgeben / vnt am ^f^lunt ^inabgeßneben / bat er von raffet» h J^^ W Vont fern vernunfff vnt rete tvi «frommen / auch ain feuffçervnt rufper Ô^iÇan tin etnnemen/vnt angejafget / tip fei werfffne/fo »nanfin geben/ vnt vemunftücb ””btr geretf/vnt ta tie 24 punt vergangen/ Jtewltverfe^iten/ tan er ip Päonin tentiez* FtnXoteoPampffgetreten getvefen / vnt von ’‘’nten auf an bainen erhaltet getvefen.

2(rno(tU6 fagt tife SOÏettetn vnt 2(rl? nn/çattiePrafft / taeaUc^ranrfban ballet/ « w alle antere 2(r^nei/tan eo erfreuet amem ‘’t’6 berç/vnt perePet tao gemut / vil bepbu^ee Jnt erhält tiefugent/ treibet bintveg tae alter/ «tbu^et tao geblüt von ter faufung / vfi lapt

-ocr page 206-

See AuripotabiUs

fete 'P^kgmantc^taufFommen/ »«^^ (anfdic uberbanb nemen / witWe^o*^ nif^tverpjennen / vnOvilfdUïcbetOaöiVJ vnbratnigetamp;en @aiß / vnbaOeg^i^’^L ©Îenfe^n / bievencrbfe^hber ^««0^2^ ber ju recht / »nb erfie(t fie mit ^4«**% vnb mn gemam/ fo eunert ee allé èW^^^ trücfnc vnb feuchte dtrancfbaïf / vo^j embern 2(r$neten7 ban man am^ranwF (angmfirtg ains 3ar/ mirt 0 e gebattet öbf^ rtert mn jwdff tagen/ fo aber am ÄranttR wl^ktfäf®^^/^***^^ tö tnn atnem?ÖÏlt;’5j mn fumma es 10 am tschau über alle wquot;^ jurgcfunbbaitbee tetbo?

3€ic^arbit62(ng(tfn6 / jeugetvnbfi^’J bet tnn fernem O'otreetono/ bao^dbinnfj* e^r fraft 10 / fo es tnn am Wbicin geb:w totrt/bure^ fim^/fo mag man »njdhg FfdKP half ballen / ivelcbee offenbar 10/ burch^^' noldum de No va villa,ben hoch erfamÏ 2«^ ^ef/ ©olchcß merebe / welcher ben Domi' num Apoftolicum, Dominum innoeeß' tium, von ber pe^iten^mtt biferCERebidl* vnb vilanbere jtrancfbait bannt cnricrt.

©eber jaigetan / bao aUe vnbailbarlt; Äranef^

-ocr page 207-

? f i' tl tl II jl 1/ 3 11 3 h

Sm • ïW^^'^^rtttngvnbfralTt. «tKf^attaiK^ infirmitates croniræ md-m **’'^^®W3(r$net8c|aï(ctttgt;«’öcn / fo we öJïebüi baran vfrjtvetfffit fern / ata ^Hain^rancf^art am OJUonaX tan^habni “p â» Kurieren/ wtrt von fokker 2trçnci m W tag Çurûrt/fo aber am Ärancf Bart ai# ƒ jaret^ur bebarfe/tvirt mit fokker ^r^nci .''’Hw^lftag (furtert/ (o aberam branch ƒ{w^^Jarvnbjeitbebarffe/ tvirtfkinn Wm^ïonat'kuriert/ ban ernennet fokfje Skt/^ ^^^ gvofen^^tnae/ber alle Äranefba it

Hermes Rex Græcorumamp; Pater Phi oiophorum fpne^t / fo bn von fokljer 2(rß# ^Miben tag nac^ ainanber bmiid^p Z fo fat#

w gratven ^ar auo/vnb wae^fen fefjtvar#

' ^nbansainemalten mirt ain junger vnb ö? t '’”^ ’^‘*^^ '’‘^ anbere pbilojo# W ^ben bergkk^en von bifer ^rfmei getval

quot;9 gefc^nben / wekfee nic^t alle àuerjâlen

©db vnb ^ein/mae^n fldrefe vn OJïan# Wif :fein -Ôberger ober Äriego^uptman/folt

^■^SOlan^ vnb gelben ^r$ zfonS ain redjt»

-ocr page 208-

iÖf^ Auri potab'ilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Xdwm ^crp/iffan amem m Der war^ JL von fa^cn/Der tcfje nun vil 3ar/ünD ncclJr , ei^ ta^ö inn td^tc^m Diaue^ ^ab^f-©icïBetberDte mc^t von '^^^^^,||i fruebtburDte ce bzaueben / tragen gnvip^L Der/Darf auc^ fame befo;gen /Da^jr ain^L abgfi^e/oDer am Q32ucb trag/auch Daß fam ÄmD Daß i^raiffbla bef ofn 'obd’ ^ , fe^igmerD/ DaßfanmanbeiDemabnertigt;fJ| man Die anDern Q^ergweref ade J^oJ^IJj »nD ^iren haben / fo hat Daß ^ülDberg*’’^^ belfer vnD harter dplfel vnD ^tren/Dan »^ (len ©arten waebfen / ^te^ebteer^ iran8ama(t7Veibvm 80. 3argeb2auf^ ' bnngetßjr/jr‘57aturmiDer / banwolö^. »nDer Der Wonnen/ fomaebtßmKDte^^ adeß fruchtbaravan Dte Kether iwlten/ny Cß Den îüfannen Dienßlieb mer/fo werDei^^ tennDrmg verfauffen / mir mtt^«D|tt^ nacb(an|fen/Dj teb »t ttm Dife gebeneDtitt net Darem geb:Dan Daß ec Die d^an fürtw^ ” fra^tg machen fan / galgen Dte ^i bttf *” Deß v’irebefat exempel an / member biircb baufb bifer 2(r^nei mn fernem after fo motDen/Daß er mît Der ©laphpra femeß Derß 2(fexanDa Ißetb/tviDer Der ;f)(b:ftf ^^r

-ocr page 209-

dl Oft . ^«^lt;*^ttdlt;gt;«l)fM|Ïf.

’'^ftitfr^anö begangen hat/ von wek^ent 7^^oRpJ«ô(tb.i7/4rttiqutfaf.fap. b'. eo-Jnaq. ultimo ôcAegifippuslib.i.ca.z.rotC ®Mt(fbïeïbè/T urpitudinem uxoris fratris ■’'ourevclabis : quia turpitudo fratris tui ^*‘' Hincq^reprehenfus cft Archelaus, 'luod Glaphyram olim Alexandri fratris ^oniugei-n,amp; liberorum ex eo fufceptorü. *^atremuxoremduxerit, contraludeo-leges. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Sijrfbbtffr^trftnftbdlfwngvofefraft/ w'Xïifentniö febtetbet) hat^lcealècryoo ^iquot; ûUwaô/erflamp;îet (Sdn/@em/(£bam/»nö P^P^tgcîeuget: DurebhiR ^atOXeöea3«=* wiber ju feiner jugent gebtae^t : burefj bat AEfculapius Die/ fo je^itnb halb fob J’own/wiberttmerfjttirfft/ onb vont tób aup pf^f/ber^lben bi|c OJÏebtfin von wegen jrer J^ifff rainigfait/oberpuritet/ vnb onjer^ Mebaitfiebvaflneberef / vnbinnamgroR Wfi^tmigfait fomniet mit ben ^m(#cl^ ytpern: welcher v;facb^(b / folebe von ben *’^^)^'(ofop^io/coelumvcl q.e. gênant 'i^«ben / barum bas fok be î^ebinn am vni^ ’’‘’fol fei über alle anbeve / vnb ntdg über alle onbere Çf ojpodicbc bing alle ladbare gebteeb?

-ocr page 210-

©re Antimonij ó(6 nbsp;nbsp;nbsp;.^

^ikn/oba €ttrKni/mt«Damlgt;m oOer inbar^ff / fonberauc^öcn i^6iru''B‘^^ ober'ï!3un6ari?ft/betreffcnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

3ïatinunbue Maioricanus m b’ expolif‘ ‘ ober crfldrung onb au^le^ung bes re(few*^ feanbe/ b’ ^üc^er ©eberfagt wiRr'Wj« ob ße ^(eub wol aftam von atn? ^ïeta(/lt;’“J|, cxtralm-nujrt/nicbf6beperwentger/t‘’0’‘'j fieb bie fraft aller CÖÏetal onb planeten / J nnrt fräfftheljen wurefenz fiber alle ÖJïf’JJ (lebe S?dïper/atn leben gebîec^en ju €iH^j ber fällbar tfl/fole^e^t aneb Rupe fciffa an^aigen wolle / ba er fP^i^^ recht Aqua ardens hab tnn fleh bic ftrofn’Jj tugent aller O^tal : welcher auch ®’^^ fp2tebt / baevnfer kaffer ntebt Aqu^'^ bao t|Ï‘ïöa|Ïer vom Otebflocf / fonbd‘’' ‘^Saffer vita.^ae i)t beo lebens fet/banc^* bem ©ïenfeben am langen leben / babet ‘^^ bro Trinitatis geff^nbenZ weroonW 1 ©olb ober ©liber om ^amlfeb tfcgtzlp^ alfo hoher f raft bj ber menfeb ge|Ïerrft lelchtfertigz er wirre arbaite nicht mlebZg*”*^ (elixer wirt fiber erwtnben bae onrecht-

-ocr page 211-

iî^lugenrvnbft’afif.

2(m anber« Îra etaf / von Krafft vnamp; ^bu^cnt 0cö

Antimonij ófó/ain fur^’C fumma.

3mittwntdl ntmmrt^mweg wae vn^ ^ge mnöf^SVÏfnfc^fn lab fem fan / ate ^tam/îû

lt;£ômac^et)wn3gefc^a|fen.

^6 machet ©atflcr im Ço-^n / pe rtf ce ïrtbntc^Kt ben ©amen/ facit reiuvenefce-re fpiritus in corde , amp;nbsp;augmentum in fpermate facit.

lt;26 iß treffenüe^ gut für bas Oîoe*

Jur 'Peptlen^/furmcfe^e ^^erenit^e gefimbentvirt.

Sann 'Purgieret ben SOïenfe^en on ©fuigang / auß fein ^óefjpen grab / mb treibet alle bee gebtätee giffüge »nb bd# fe 0)?a(en bureb bie Poros hinaus / bar# bnrefe bann foU^c Äranefhait verein# nij

-ocr page 212-

fJ5^

dua^p^ Jtq / w^^3|«?}jßS«»n.tv§a3UVj|5ujrj fluviu Qua/ujqunQ^jiDU qua jjjv 4n.^

•1(1 ^P) wn^/3.«v^ßt]jn^jqn ?nr 9nv qu»y 43q pi pqujj /4^^J ï^piu P^tlt;i^/9n» jdmvq 3iq jjq 4)4 qurt/^i))»««^ J^upP-«) 33 twq :u3q»^ ii3?j3 ^4 uil q^x U3q qua /ai U3jyoqnï Kpui 3)^3iu jd / u3U3q «9 ^3nv qua / u3qu39J3il U3q nul Jpiw 43qunai 93 în^î 43qv Jjuoj/iji U3q:oai nopoN ^u»«3j43ddigwi^«»3i(» / uy3ß ^nutu urm nojrq/ai gon^in qua/u3uiuioj ÄM ^Ü”^ ö^jj’^K ^’q «^^ w^q ’ iH Q»’'*ö gjuKqqiw /U43quv/U3ï|43iui43oJ /Orj^n^ ii)iï4nj 33430139 ï|i 93 uvq / qvöiUQjuß-oos pijiruijoj) «S U3jnv4^ui3qqua:9reu3qjn0 •00z 439 / U3ßUllU3iQ5 uoa 3p»30 U13q/U3q 434 43^)093^ jmiijióri^n^iwvi’joM

■U3ijvju3lt;pi)qöj ii)QU3943i)uut / 3iv§43u»4j3^oy3n»4nJ qua /«pj nï ^.I^3g 93 noj vq/Pr^jnp; U3q 4ng

'îlnîÇamp;43q3gu34ng

•U3p4V01gl3g4n2

*3lt;U3jU(?4ng

'Jvw tl3QUy43 43944139 9Vai)3 lUlWjTpUV U»UI çrd / Su)vai3ßq|/}W^^utgt;4^3}u»u3ÖÖ3,l3jtq jpt943anï qua U343ia43j3:dn? ^.193 / )4iaiu3) /)v9433tv^9unj3ß 3lt;j3ij^3ju3j{ü •’^9»’ 9ua/)43q

9)p üuouiuuyWQ?

-ocr page 213-

J**^”/^^« f^i^ würrfuttö tflffr 0^^ [5^?®® fs ï^fn (f^öfn raimgce vnb fïu^fz 2‘^’n®miïïamtmn‘ïBBnamp;nnj{ / wö Lr • ^^^‘’^tttemwöfic^jttMeWm / es Ham ^c^abmntvaegffïaUfemóU/fb Mflt; ’ )« wie «in 'ïBunöcn auèmcnt^ nur ^?öc ^^ mit semaine pilaßem : Öaö ifr «in wunb^ , ^ff ju ben ©f^dben / bem nilt;^f6 gicidj ijh-^ Quinta eflentia Antimonji , ißain M^$ / bem bic ganoe '^ßdt nicht gkiebt/fic JMo^e fu|Je inn fr/ak fein fude be 6 Wenigs gWumag/fif^detaneOVunben/ man ic WiponjerßcHic^/ban inn irißbiebaimii# Wader ^aimlicbaiteiumer bife 2(r$nei ^atz y tf ^ot barum/ ban es tfl am Sir^nci über (Jr^t2(r^nei«uf^rb2ic^/ ban ee ifl gar y Wunberbarüf^ bing um bte ©Jetaden/ un yf^fr biefetben recht beraiten fan / richtet 5^Çî inn ber '^rfmciauü/ ban amer mit aller ƒ''tmei/baruon aOe (Jr$et feh^etben. (f e t ß y glaublich nnb Natürlich/ ban fan bife ‘’^^bifin inn amer halben flunb obemdher/ y buuollfommen ^etal / alfo rainigen unb Jyanblen / welche bochuojfounram/alfo ober linb/unb ungefchmeib gemefen / fo ’^lbr«m/fchón/fauber/gefchmeibig machen/

-ocr page 214-

^ScdAntimoniJ ófö fcert/vnb aber ?SRlt;nfc^(icfjc gefttnôÇaftaM' (en wire / iß JU pzefernKKn »nö Juverb^^ bifcK^genanec^rantf^att/fogetDaltig / f*’^ man auc^ Paum enrae Oarukr erpnöen mlt;’^’ ^ür^üftwe.

^urjcigwar^cn. S'ürengeber^ïufl.

5ür Oen 2(u0a^/ ba folies gewt^ ju 1^ onamp; furanefw^efrantf^art / innpcrknöfH (pWif^en faden.

Notaam3uOaOtfïmrt ge^offfen wt» ten/bem ©ettefe non ÓJÏemingen / Oev 20°' gulpen gab: vnbPein .Traufen ju bodnar Wt Soo.gutoengab / ban e$ tjl beweret für ff*’ 2{u0a6/ foertmergen/anPern/ vnPPuWj grap 1 ft : Pan wan Per 3Iuffaij auffÿ ^óc^jïƒ foinmen/nnP ulccrofa tf/Pafon man nuW ge^n / wieaucbtmgipperlewanpNodoü wo2Pen iffonpabertbut eewunPer atte^r”” Pen ferbenPen / vnP auc^ bet Penen / ^^ mc^tö mehz juboffen t p/ vnP Pen 'XoP «n r^»^ eben haben: Pan ee triiefne( gewadtg/vnP (ro^ bet Pte Pampfaue/hünget nicht fehr / tretbeGü Per banP auö alle uberßttfftgfatt/Pte im leib i|y

5ür alte »nP ncuclßunPen/vnP matnj faltig francfhatttmCV{enfcben / Ptebd^vnv vcrgt;

-ocr page 215-

bttit« ^«^^«^^’«^^»'‘»fï-

ßSs ”^^^F«n/t’«nf«rt wurcfungtlïNrge^ Hit/ba$ fö ben fc^öen ramtget vnö ^iu^z

«« ^cijaö mn wae gevalt co ivèll fc bailee , 1» »Kath '^Bunbenauotvcnbi^nur ^ïbc t^ *^'^ Sf ntamc p|ïa^ern : bao iß am srimb^ J^^ iu ben @f b^ben / bem nüb^ glndj iï^ ^^ Quinta effentia Antimonji , ißam ^yv / bent bic garnie ïöclt niebt gtetebf/fw W iolcbc fuße ihn jr/afo fern fiiffc beo J^ontgo Men mag/ftebadee alle OBunben/ tvan jc Wiß on jer^óHtfb/ ban inn |r iß bic bainite h? ÿ^^‘‘l^i*^licb^ii£n:tt)fr bife ‘^rbnei bat/ «hcr ©et barum/ ban co iß ain 21r^nci über Jw i^r^t3(r^nciaufiïrb2icb/ banco iß gar »nnberbariieb bing nm bte O^taUen/ vit 7W.r bicfelben recht beraiten fan / riebtee innbcr^r^nciano/ ban aincr mit aller ^'’•mei/barvonaUc (^rßet febteiben. (f o iß ^^bgUublicbvnb'yïatitdicb/ ban fan biß ^«bifin inn aincr halben ßunb obermiber/ » »nvoitfontmcn ^ctal / alfo rainigen vnb ,^anblen / tvelebcbocbvoïfovnrain/alfo ^^ ober linb/vnb vngefebmeib gemefen / fo ’wram/ ßbön/fauberz gefebmetbig machen/

-ocr page 216-

^0^6 Antimonij dfó , wie wï meÇ: mag es bas voUbnngen/1««'^ Môlctf^ur juverdnbem / ab manvomÇ wat^t / lgt;aôeôben2(u0a^gena^:ec/n’fÿ\ fonflwmnôgüc^juÇaiUn:«)^ nun biRM netmac^nfdnt/glaub td^fdgUgUd^/ ^^ ôU(^ bas ait poba^am ^end^zen móc^f-5ürbae3tp)xrlcônbbô^ pcba(/ Äraujen non (toimar/ba anîxrthalb^^^^ ber ^rt^hf ju Q^chp^gelegen / R’^^S «u(^ fonce ‘iöctbeCtvtc m ber gefrurft^ *^^\' perfee (fur^u (efen) btcjcrtntemdc^ng/’^“] ge^offfen tvojben/burr^ bas mùtcl/baecnquot; bu SOfe^ tribe r tjl gcntten/ic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;,

5ür bas ^tnfaUenb nnb ^Mifc^^'fj, e^ee bu 2(rçet fonfi auch reel? geben f*^ jJ c^cgebueben / baninnjiïtjÏerfetrcnoV''', nnb Regeneratie corporis humani, gf* beeÖïenffbenleibwiberneu /nnbntofft^^ gleieb tnber lebenbtg/ban wan ee reeb^ eet vu geb:aucbt wtrf / fo rainigete nit n’^ J^j bcrtSDïenfcbli^enOjper/ ab bae@w‘’‘^ ben hóebpen grab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j

Äan ntebee tß/bae bae@o(b w«*^ anam boe Antimonium,vnb baffcibtg^ tm @olb fatn vnfïat/ee rawigte vnb pu^,^ te mup non bem 0olb hinweg aUee/fo »^J

-ocr page 217-

,. it^ugdifünbfraff.

?y^.ttgt;trt : foe6mïgt;a$an5(«ö(f»nb6f^ ^w/fotfl bïc an^aigung am vjfat^ »nb vo:^ fn ? ^ 2fr^ct/ amp;a6 er nun auf: bcm nemen hx V^ ^^ ’^ ©oJö/maö iß tan öem fraft J*® ^wnttm ïm ÏS)ïenfe^ê/ öieaucb bermap j’^nf^erjaigenmirt/ ban folefjeeißam^fi^ nmum öae vn$ 00: augen itgt/ biUie^ bj ww

’rt/vn baeeeberaümerbmamä^r^net/alfo '’ö büpibjg gleich fo trof/bj tm SOÏenfe^ê thiit/ ƒ0 «6am i^oiö tpt/vnb juglctc^envet^ / mte »n @oib ramigef/ alfo rainiget folebf Tin-’^ OJïenfdjcn.^locb urne tß not ju# WW/booAntimonium ramigft adatn bas / bie anbere OÄetaUen »erhöret co y-baraufiß nun jumißen/ ber SÖ^enfe^ iß ju S?^^ ö*iß/ttgt;« bao ©olb/ 011 tont bem gotb ’^ähe^cn/maUem fernem mefen vnb fraßen/ ÛHS ^^^^ *®^^ ebelß vn hde^ß ?0?eta( über bie tb iR^^^*^ ^^^ *^ '^ ^^^quot;^ ^^ ^ 5-^enffb bte X^ vwtur/öber all anbere ^reat «ren/ban ^'’Mnallam nae^femer‘23t(tnuß erfc^aßen/ /ƒ *n ramtgt ee ben menfe^/on allatn b; golb ’‘‘ Iftr baibgefunb^att »n ^de^ße grab / anber

-ocr page 218-

iöW Antimonij ^(ö

hn^ gerieret ee gar/ob es fe^on ^»t if^ ï^J« ^ tp wie ain feur / bas ba purgieret etlic^ bw^ mb ethefj bm^ gar verjörcfzbifes 2(nrtmomü lp am purgation on Ruigang / bas ben ^^n^ fc^en am aller Cbfljkn ramiget onb (euf^rt über alle 2(rfana ban es nimmer tm grmb M weg/ alles bas es nemmen foU/bas ben'?}^'^^ febenonrammac^et / onb purgiert in «w fern 6debile gefitnbbatt / raimget jn von ottert embern Äranef batte/barausbote^ranrf^’tt fommen móchten / barumfcHespÄ^'^ funp fem/bte alle ^Irèet tvilfen foUen/ ban bn fes Oleum ober T in dura Autimonij, lp bit hóebp vnb große ramigung/aueb ber einganj mb an fang tun allen Äramf natten / «’ll btt öueh fmb.

JitrbenfebmerbboftenïOïagen / ’’‘’^ übtrpuß ber bofen feuebtigfait befebioaref.

5ür allefebmer^en/foll mansausw^ bingaufpretcben/ tß fame fo gros/ esb^’^ auch bes Dipperies fibmergen.

^urverßopßimgber Webern vnbW’ Oîilnes/bie eröffnets/ fcbab aueb ben f(^. gern/gebdrenben / ober ^nbpettenn nteb* Nam in cpatisamp; ventriculi vitijs reefti

-ocr page 219-

iEßuamtvnbfraff.

Sur 7ßa|JfrfucJjt/vnb andere vcrjwcif?

fette Ärand^ittHydropicos certo curat bis in die dato,

5ür3T«n#ofm w^ Idme/ T umores ingentes capitis ,amp; Galli cum morbum codemmodo exhibita curat.

^r fc^merfjen Dee Jyaupts.

jurant Catarr ban caput Caterrizans faßt Àmaldus ijl caufa multarum agritn-lt;tinum,onb Albicus fpiu^t. 2(tnCatari|Ï dinbófc ^uter/vnb gebiret bóft 5tinbcr/füjl «He^rancï^att

5ür bab (grimmen »nb ^Öarmgidjt:

Colicos ultra 40. Curant

^ür allerlei fieber / ïebres quartanas

1 ^omne Februm genus curat,fivelvino

1 iiij.guttçimponantur.

l felbebcn SOïenfetjen nicht anfommet/ober an-bofjet/ eamp;feibanvotainwfacljvonauöivcn«

1 big ober innwenbig voibanben / ju bcrfclbigen ^rand^ait / iß bie2(r inciter art nicht / ab

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öür bie gefunben vnb franden äugen Hewbie alten gebJaucht/ben Ärantfen^rts bit ‘

-ocr page 220-

Sw Antimonij 0(0

Ötf rotf vnßdti^c »nb fc^wingc 2(u3f « ^fÇ^ (ft/btegefunden ^bcnegcbzanc^t/ gv^’R y*^^ fc^war^c klugen ^umaefjen / tvvlc^e »^^ ^”^’! jeiteii für hüpfeb gehalte 11 webben' barunt ç» man bj Antimoniutn^juf^iff^ 7iKlt;x^v^f^-’‘’' f*^gmant/önbtvieïc^ kru^t tvin / fo ^^^’^

für ^üpfc^ gehalten werben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fürbaß bluten ber ^afen juverRew^ ban Oîegertnem (einem bue^ von ber w»^; arçneifagt /baaAntimonium(îenbaeWU von aigener natüriiebev fraft/ vnb von Wtr ben aigenè natüriieljc f raft wegen/ glaub m^' tbut ce wunberlte^ bing/ bie ben W» wüf?t/vnb ju vnfer jetten noch wenig ii’i'P^^ faren/ee trücFnet aue on beiffen/ pvUet bW juben 'Wunben gut/verjeret bae faul Raw lallet bie ^unben/vnb pellet bae blut ber fen/bj ex velaminibus cerebri fointf/ b^v^ mn ram gefie^t/vub bailet bie gefebmar m a« genStc^lfcn/ale Diofcorides vn ^^^”\ ^ttene gern jum bdebptn veraebt/babm j nue ©otee febtefung / ber bie warbait «Rft vnbertruefè/wiber (ren willenbie warb^R w vnbpb’nbenmüflcn / banfie b^tbt^^p

-ocr page 221-

‘,ïv^^3nrt/amp;ê w rrmfen/ fü(vnö jufainf ’ nbsp;w^Ibfn fan lt;$ auewentig am lub a^a

^^fnuft tfl^i^gajjjfaifc^ ^mtveg /d^cn/ ^unben batkn/gefcijtrdr feukm/Ne 2(ugf n ^‘«n/bfut (ïencn tunwcnbig aber inn leib ge« b,^’^^?^^^‘^fö WlWf^tWe francfort §aitt/ Ä’i^’^^^’'’”*^^^’^^*”’”^*’ ^ ate bad pl Wben ©otögetralt / Dae 3lt;PPfflf/ ^»^ ^f^n Ä^ (f^*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiu^/vnb ber

- ^ifer ^em ratniget ben ‘ïBcibcm bte h ^^S^”**^ ^*^ fruchtbar vnb perefetó/baa LÏ^'”^lt;*wfWlt;jlt;tt tragen fónnm/ ban er lrAft?^^^”^^®^«*lt;’^/ '”^^ bie^aUenbe fiüiff ‘'^U(er, Virtusretentiva gênant/ Urn ber Sranen/bae ben (ap vnb ‘^ürbe ber fcf?^‘’*‘^*’0^ ^‘’*^^ verbiet bie »nfruc^tbar^* ^/^nbunjefttigegeburt / wekljerbaibe bie ^Wme/ fait vnb über|ïü|ftge feuerte mn«

^l^/wtW t*’^ ^SBrtn gewaltig ^pkurfnet : am pnef ®ilbe ip ain truefen hrt ^ ^® quot;‘* vilfene^ttgfait^t/ber^alben i^^ ^^ ^‘’‘^ ^’^wdj / (6 werb vorn 2lfger ge# 3t Wie ee wól/wele^6 ban ben fdnen ^Xo|^n ‘’anbern 2:^ieren fo feuert fern halb begegn) to “^ ‘^‘’^ 0^ gfebwmb lanfen/fre fWe^

-ocr page 222-

^DfS Antimonij

3«« fttmma tee ©Îenfe^en vcrCwf^ nus fan ôte folîbadtc^ewunôcr^trltffjefWi^ grofe Çannhe^fait aller ^atnihe^fatt vnô l*** gent ôifer Cohen 2(r^net ber Quinta effennj ober fünfft wefen ôes Antimonij nU kM fen oôer glauben/ban fagt man atnetn ww'J ntal/ôas tfî ôte CannltcClait ôer ^tmlie^R noeC fgt;^»t *«^»»0 atnein nt c^f genug fâgî/n^ ôas halb ôer ^atmlie^ait : ôan man l’ieC^ eifenamp;armunôeranjm : ôan fern fM#‘'j übertrifftinn ^tm(tc^t( allés ^onigô'’’\ guefers fufîtgfatt / cher atns jeglieben g«^^ ôtngs/unô i|î juuermunôem/ ôas wn C0M renoórrlJr^enfoml fûlftgfatt fommen f ^er ôtfe ^Irçnet hat/ôer hat am ômg ôe«* (er tseCatt ôer ’ÏBeK mc^t glciehcn mag / WJ fem mgent t|î on^er|toHicC munôeramp;ariùb'^ ritm es biUte^ fur bas hocCp Âlatnet vnô (ien ©eCaf? gehaltert merôtn foil- ôent ôte g^’î ^e^eUntc^t gleieCct: ôan ôtfe 3(ronegt;^ ^mnwenôtg imlob nur ôas boft an / franehlî/oôerfraneffollTOcrôcrt/ gehet an 000 on/ ôa es hin foil gehn: austtxnôigg kibs aber/ôtentts ôen (flitrurgis fehl wtgt;*{Wj es hat atu munôerbare tvüref ung onô ha»% mn ^unôen/Sehàôen/ÿtpeln / ^oWn

-ocr page 223-

ïr^ugfnfvnamp;fra)^.

K/îf. Intra corpus curat Epilepticos,hy-dropicos extra corpus,invlceribus exic-catvalde.

Wieman öen 2(nnmont'ïBcm an madjen foil.

^6û 2o.ma^ ^Bcmmcjl tnn mn SOc ^lt; iwtbüatnïot 2(ntimontó( / fowlimgtó^ün jp/öo: ajol öitrcfj amanDer gcrurct/tarctn lap hts alp wrjcren/unö laßet örni ^dn pditge wp/falktjnaUenadjtjn.

Vanher AntimontOBem jumnrfm fd/wan er tm Jpertß tm mop ipangcmac^t

©emamgltc^ narij Öpern / wan er gar wa/fo ^at er jein ^aimlidjait »erbme^t/vnö ^‘■rt«63eart)aitet/wart,r jn aber gern ehe tritt Woltz fbißbaobieptob/ wan amer am ■yfe^er voll trindet/ bj jm nit darauf grauet/ R bhe^et/ober (nil Davon Çat fo bat er febon ftiWmmert/fo mag er )n Fedbeb aufaben ju? ^Werentwan jmaber etwae fclebeo begegnet/ ûi^^^ ^F J” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttgen laßen/inn Der warme

’^ '’tijr« er e^ Dan inn Der faite / Dcrbalbett

-ocr page 224-

^f$AntimonijÓte mag fn amer jam -Öfen legen/ober 5^Uf P^*«** (c^iren /bcr fn gern moU verjoxn haben-Tßie ber 2(nnmom^em ju^ gebrauchen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

2^r in cf et alle tag ain ptinb ober h«’^^^ ber viertel (funb / vor bem morgen vnbnafb^ cfTen/wan ber €Ö?agen kbr ift/ain magene» p amVaufeivenigeß dm achtele / bas treibe it lang er tverct/ober trincf et fain anbern ^^^ folangertveret

Nota.

Ö)?an foil in trincf en fo halb er verfär^ haf/mönmanin aber bemalten mill/ fpÖ^^*! jnbeijeitvon ber djeifen a blieben / erfïw^* fonp man he ^Bem b(ihc auf/vn man man)*^ Über Jelb trdgt/mirt er burefj ainanber gebû^^ rert/muO barnacb lange «it haben / biO (f R miberfenet.

^ineo Grafen ©emabel / hat vier ji’’' ainfehmer^en in amer feiten gehabt / hmben^ nach erfchmoren/vnbifï ain ^«îgt;fl hirauß^^^ fehmoren: Paraedfue von ber Zauberei/ W SÜifehgret/^^pinbdfpi^/Jpar/bringen bie bö^ fm @ai)fcr/vnfiehtbar/auo verbangnu^Ö^^^ reo in ieib/vnbgibt ain gleiehmm / mitainein ©tarn in ber fauß/man ainer in ain fehaftva)

-ocr page 225-

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^^itgcnfvnbfMft

Kf mif fevt/hOet jn Mrmne fallen / jenef^f ben ^f'niviöerberautjirerfanwitpn / wie man ®tn ©fam ^mem bat btacbtalfo fpnebf er / t|î lgt;(r 2ïîenfc^ am 'ïVajfer »ni) effen ömß gegen ^n ©at jlern/ bj fie Fen^n alSedai/ aie Jgt;ar/ ^«m ^mem bimgen/barmnen laßen / trioer ^n'auyfirenvnbbie franefbatt l'tebtn laßen/ ’n fok^n fache ßt ber 0)kreiinu6 am '^auer ^ff ©aißerz wtcwel fie eamp; oft auö ©otee »er* ^neFniti» fichtbarlteb mtber heraus bimgen/ *»« fie es »nfiehtbarheh hmem gefuret haben/ Tou6.

Antidotus pauperum velPapifticus.

^»ft bee beßen ahen Xiriacfe.

Confeftioms Liberantis,m bet 2(p«)o Ifrfen/fcbeööM

CMtn welberatfen Præcipitat,am gumf^ btt/mifchiveivnberamanber / juamer^af^ Weng.

Dofis.

2(mcm pareten xgumtltn.

'hinein fehwaehen am qmnflm/m amer -Oblaten quot;Ißem/oberOiofenwaßcr/ »nb ban nibergelegt/vnbgefchwitjef / waberfehwaiß nicht Ô«§»tt”ll/f'^l^’^^«î”^ Wen-

-ocr page 226-

^C# Antimonij 0(0

^r Î5ùnf t ^u ber ''PcjKM/^tlf^/^i fitc^f/OÏuefentve/enge Der 55:«ß / »nöanp^'^ me^î^ranef galten.

Antidotus divitum,

AccipeRhabari.

Rapontici.

Valerians, Acori. Cyperi. Qjnnqjfolij. TormentiUs. Ariftolochiæ rotunds.

Psonis.

Helcnij.

Cofti.

IridisIllyrics.

Chamçleontis albijeamp;eö}^^^^ Galangs, Imperatoris.

Didamialbi.

Angelics.

Mille folij.

Filipenduls.

Doronici.

Zedoaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZiJ^*

-ocr page 227-

î^^u^enfvnbfraff.

Zinziberis,jebfôMUÛÎtiïtt.

Agarici 5.qumt(W.

Libanotidosmaris.

Gentianæ.

Morfus diaboli, jcÔCÇamp;UUBdîb quintîm.

Seminis citri.

Viticis.

Cocci infe£tonj.

Fraxini. '

Oxalidis.

Paftinacælÿlveftris.

Napi.

Nigellæ.

Pæoniæ.

Ocimi.

Irim.

ThIafpis.

Feniculi.

Amni^cbe^x.qinntUrt. '

Baccarunilauri.

luniperi.

Hcderæ.

Smilacis afperæ.

Cubebæ,jeamp;c62.qutnKttt.

Foliorum Scordij.

-ocr page 228-

^Dcô Antimomi ôte Chamædrios.

Chamæpityos.

Centaurij minoris.

Stechodos.

Nardi Celtici, Calamintje, Rutæ.

Menthe.

Betonic®.

Verbenacaî.

Scabiofæ.

Carduibenedifti.

MciinbphyUi^camp;ce anôch^âtb qutndtn.

DiâamniCretenfis,}. quiM

Sampfuci.

Hyperici.

lunci odorati.

Marrubij.

Sabinæ.

PimpincUæJcô»!. qumthtt.

Caricarum.

Nucum iuglandium.

Piftaciorum,ieîgt;ctj 6.(of.

Mirabohnorum emblicorunî aûifpf.

Florum utriufq; buglolTi.

-ocr page 229-

S^ugentimbfraft,

Rofarum.

Lavendulxw Salviæ.

Roris mar ini, l'eues 4. fini pel.

Croci^qurntlm.

Cinamomi, lo.quwtlfn. ^ Caryophyllorum.

Nucis myriftica^

Macis,febee özitf^W qumtlm.

Piperisnigriamp;longi.

Santalorum omnium, Agallodij, jebee anbert^alb quin. Cornu ccrvi crudi,atn lot Vnicornum,ainqutntlin.

Offis cordis cervini.

Ramentorumeboris.

Virgæcervinx.

Caftorii,)cl)C6 4.flnipf(.

Terræ Lemniæ,3.quinî(ni Oij,anîgt;m^albquintlin.

Margaritarum.

Rameutorum Smaragdi. lacinthi.

Corallij rubri^ebetjanDefbaS» Caphuræ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quurdin. ’

Maftichcs.

Thuris. ^ «ij

-ocr page 230-

See Antimonij ófó

Styracis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Myrrhæ.

Gummi Arabici.

Refinæ terebinthinæ.

Sagapeni. Oppoponacis.

Laftcrpitij, jf öe6 hau^afb 4Uïn( Mofchiodorati, Ambari, jeöee am qumtfm. Olei calcanthini,am lot. Pulvcris cordialis temperati-Diamargariti. Diamofchi. Diambari.

Eleftuarij degemmis.

Paftill.caphuræ.

Scyllae,;eöeeïgt;a


Paftill.viperæ4.(of.

Succioxalidis.

Sonchi.

Scordij,

Echij.

Englofll.

Meliflóphylli, )ck6 attira®

pfunt».

Hypoliftidos.2.qum.

Therai-

-ocr page 231-

^tßugenfvnbfraft. Thcriacæclcdæ.

Metridati optimijeamp;fô 12.(ot

Vini veteris albi odorati, Did pfanö.

Mellis optimi, ac^Cpfunövnö

^ 400 allen mad^ am lafwertg / wie man ■^^fZ ober ïSgt;fet^nl)at plïegetjn machen.

Dofis.

Vfus,

^r »erlangert öaö leben / galtet öen leib fen.

^r ^f wunbeifbarltc^e tarent wiberaliî * âfe/inn ober auffer^alb bem leib / anc^ mn fe(ïe/tdg(Kb genommen.

/^r p:e|erviert aue^ bie gefunben ge-'^^üigmnpefïe.

Sal Sacerdotale, ^e^ bü^dt 7?ncfteVÖ ^al^ für bic 5lüf;/ßcrrfnng beo OXagene/ beo J^aupte onb bdfe jüfäU/tdg^ nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;lic^jugebwue^en.

5}ae^(o wan fr mber ge^ei/ nemmet ant

l

-ocr page 232-

S^Ô Aiiri Antimonij dfë ,^ ^oRfnuegvoe cueree ho^e Pheßeref«»^^/ ’quot;’ Îgt;ic jw^m «mem fernem.

S^^gent beeho^en p2ier(Ïeref«J^^ für0ü3(ü^*jttr2(r^net

iDiR @«(^ ^akn bic bohen p:te|Ï^*' « jetf ^che bee piepten / meleljee er ««^ ’z. ^iltgw Olivine beeS^obieOtrenetbüc^'J'J fqmen/aUceag für bie 5tü^9eb:«uc^f/i^’'l L cfung bee J^aupte/bee Oliagene / ber 3«^ »nb ber Jan/ban ce frurfnet «ue bic fcwf^ J fait bee J^aupte/unb bee Olïagcne/m«^^^^ ^ ringen «tem/wcretbem,pnpen/ mae^^^ij, lüotnee^enbè munb / gibt bem ganzen I«’lt; grofe fïcrefe/vnb neriangert bee OPenfeb^L ben/ ^e verhief vnjdlic^ ml fraucfbatV^ sL ber/@t«tn/ ^«upftvc /

partie ^tü^z puRenZ ^2ec^cn/vnb grlt;w‘L mac^cituRigju elfen. ^'’foR wt|fenbaöïW‘‘ Çaüung ber gfunbnait nieste belfere tl^/^A meit (uvb pneperfat^ für bic ^üp : ïy^^ glup iR ain bofe muter/bie gebóft vil W^L berzfcljier alle Mranrf^it/ban wae bie 1 ‘^ für fteb felbR nit verjaren fanz bae »^5‘”l^i,| beeb pzießerfalüZ bzuintßee allen ^ei’^^'’^ R^’ treffenlicbe ^r çneiziveile biejlu^ füb

-ocr page 233-

îî^^u^cnïvnbfrnfe.

KUf^ttgf ait »unktbarUf^ ötrj^ff.

IIL

Q5(6i«Uf^ bvobokn^ncpcrpifij

U , ^«tt fr SÓift^ effet/ nemet bifee Ço^n Wer^at^i jwo j^afclmte grcs/tbùte tn am ^ne @alçfc^tffde/gïf ffet afn^öe üi bian/ni irol DuK^ amanber/ effetß ivk am @aü? w« ’îÔifc^/ ober praicte auf am beheie '?'iof ’''^ein gavaicbt/ effets jum bfdjtu^ bee mo: Jt »ft bee nadjteffens/fo mae^t ts/bj ber t nav5 ÿet^ mot »erbauet/fferefet bas gt;^aupt/ben ^SmunbaHegltber.

IIII.

^ie man bas Çoe^ Pnefferfafç beratten »nb maffen foil.

îHemet mein^alp mte am ^ennena:7 pets m am Umtn ffecf (m/buntfets in'îVap wober’îôcirt/ leget s auf am (?ifenbt^g(ûct quot;’W/fo netnete mtber aus bem Jeur / fenberts ^»»enbtg mit amem meffer /ftofuoînflab ÿ'Puluer / vnbrebets bureb am flames ßiWe.

* lemmet »on gemeftem gebient? 0a(^ '’*'b gepulverten Pfeffer / febesam Jiennè^i gros/

-ocr page 234-

S)C$ Antimony 6(5

gepulvert 3«»«t.

©epulwcrt ^ttttvar/ wie am Î^«? ^l

@cpü(»crt inî^v^i» wenig weW3” tanainlhaib^ennenai: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pulvert îÜ^uffatbfû / wieainS^JJ stauben^ / maefjeeallee ju])ulvcr/^'” MtiJfee jum gebeenten ©«($.

V.

^ic man auf; bem hoben ^nefler ^S^*’^ ain Xrifanet madjen foß/bae lu bgt; licbsugcbmudjenfei.

S'hua ju amern quindin ^ß^en'pJ’jJ falO'jehen lot gutee gurfere/fo wirt co ain -^ fanet:

QBie bao Srifmet aue bem ho^m 'Pnejlerfali? gemadjt/juge-baur^nfei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

^cmmetainflunbvo: bem mo:gen»^ nafbe^en / ain löffele voll auf ameinbe^^^ Q5’ot/mn^öcm gewatebt ein: ober neiw fovilmotgenewanjrauflïc^et / onbu^cr wan jr nibergehet/inn ainer warmen b^ü oW auten'ïöeinein:

Nou.

-ocr page 235-

S^^ugentvnffrafc.

Nota.

^hon ^*^ ^lt;^’^f*î’^ ’^‘’^ *»ïw fie nidjid '*'^^^ ^^^‘^^*^^^f^*’ ^‘^^^^‘‘ f’^W / ö’f*■ Ö«* f'i ( *^ **” ‘’^^^ ßnefen/f te mn fae bedj pne Jj**^^ fommen/ame Xauben Tlieegrop/pul L ^ 'Bertram (heef an er öffnet fie wßopf r^dferiekw: marmet fen falten SÖÏagen: wWcnatürlie^§t$:

Sur fen J^infaUenf en 0iee^fag:

(^. 'Öcr^önig^öantf / fer fa Rietet fea z^ö fdnea S^ateravnf jm ge^w|ain maa/ JJW}öaóam^an|{ur(^et/ fte^eufen^tm» j yfhfen ótecjjtag / fa fat er fen (öc^opf^er ■ ^^reatHren/faaerimfunf t§etz maagut J^pPwerzfafam ain ^’ngd vorn .^imnitf

S^/ örtö Ixtt ankrrechten§anö«naman ''’Än / Dae öcrO^Miijclöichaut rurttZ ^« öen SVîenfe^en luinmfrmihr.

83»'^^U^ent fpiritus vimA'c.

® œ TBangefle/okr ©d nom QBem/ Wn Der SÙîtnanOar a-|Hicfj erfunden tve^ TOdn ga^c «ne allé S0îlt; taUen/afe ©c^z wr/wô «ne allen effen 0fatnmzate ‘Per

-ocr page 236-

;Söfó Antimonij óU tón/CTöMflfH/jcane alle gwurnen/^utF

hl

fel / Daófubtil/ »n Die be|Ïe fraft auejeuf^J^. gzoben ktb aber/ale ^elfen/fpen/fdjelfen/RÇ gf/ Die Der (Sd ^wDerlic^ gewefen/ weg «*’”J :X^ngentDf6‘ïöeingaiP6 / wele^gt;^lt;”ï5 Aqua vitæ,ain waßer Dee lebene genant wÇ finDS5.‘.nieî)}?inanDarfagf/Der5unier|ki’^, incite Gaffer Des lebene erfunbe ^at/x ^^*quot;J nin hcblicbf geroep von fie^/vn ijlanf WM gen nit vnlieblieb: 2 • lï’r ip gut für alle f^t*’J; huit vnD fdjmerçen/Die von faite berfoin^'^'


It it


(îr qt auf b gut für Den^uße vn falte^W^. vont J^im aufDir^tuß berab finfe/mittüJj «lanvcrg Diatragagantü genant/gebw»^ ^ vnD treibet fie auch aue gebtauefjt mit D’^P 4 r nidio,oD’ PenetjUFer/Storace calamity» e _ inttttm'lfem inborn. 4- ^riflgutiviDerW | J^al^gfebmer/Squinantia genant/ gebJauff mit CWaulberfaft ober mit Àlbo græco^,^ Albumine canis,7.(fr i|fguttvtbDießnp^5. in Die ^afen gebn eb' Die (èrauc^ê/m it aim g

6. (fr îfl gut für Ont geßanf öerW(*^d^‘‘l rijft mrt^jbcrgait/oamp;fr ^ufoïWo.7-^f J^J für Den pmefenkn atem/^ct geamp; t***ÖT^

-ocr page 237-

i- ^Tfiugent vnb fraß.

Il

! iJ’ü^^Uôbem dragen ober .Çjaupt/gebjauebf fl ^ufeatnuo vnbyïegefe.S.i^r iß gut für bj Mw/mit '57ege(e gfbmucbt.9. (^r ißgut für i '’i^ufaber/ mit weißem 2(nbomob’ ^ppic^

J Rftuebt io.(frißgut für b^ viertagiidj Jie^ t Wbiauebt mit faft auo ©umanbiean. (fr wt für bie 5iße(/geb2aucbt mit^trfenie/ber J J^imaifttWimiert iß.I^.(îrißgut fürjamve/ man jn mit aim iemin t^debiin / über bic •'^nlegt.i3.(^r ißgut für bie Jabern ber auge/ f* ®lt;’n man fie ßü vuabent mit abwüfcbt.ij.^r “dut für bie ©ßeebf be rStuße^igen/bj mans

(^ ^*'ôi'auf^/3)΀nâtvurç on ^|it'f^.i4- ^*r nitV (^ Jxt am fc^dnc vn fubtiU haut / nimct tveg Den

■', ’M »nb TOuß / gebwuc^f mit amer parfen '^ W-^onig vnb ^M vonÄtc^ernj^. ^r iß i^ 5^1 für am bUtertge angeßc^t gebmuebt/ mi t ^ ^übcrglct vnb^aumöf.i6.Q:nß gut für baa

^. Wtig angeßebt/gf blauest mit öcbmcbcl/ wcffubervnb^lut. 17. (^nß gutfur ben ?^ 3tußa^/mit (Tuperofa gebwuc^t. 18.

, ’^^^ für gegeben gift / m fpei^’ vnb tranef

H^ ™'-'mcn.i9.i^-rißgutfür @cbtangenbtf:ge-i{ pebt / mit iXruÄes ober mit 'Welfcbnuej 4 ^H/t0einraute/@a(^/^nob(aufb/«ino «te

-ocr page 238-

Sc$Antimonij(5fó wlafe^eennt’crn/ Durefjatnanîîfr ^^M^ »nDgetrunefen / ober nut ^tviMvnp ^J* ober mit faft von SCbfe^tag. zo. (Sr i(Ï 3** für bas ^îPPtt^^ öae von futter vrfaefe r b’artfbft nnt bent Äraut 3uu genant, ^b (fr MÎ gut für ben fefjmer^en after gtaic^ / «“J fofgenbetvei^.'b^nnSanft ^o^nnneo froy ©amüten/CSpptefy 3nam/ ©eaHoRn / F neflen/OUinfam / .Oe^fenjungenbtnmW Qöce^tfer6ecr/.Cpwm/^arfcntppic^ / ^ berbteter/^öotgenrnt/^emranten/^ft’^Jy frauf/OvofJuarfn/^atba/^avenbet / W^‘^ fraut / rote 4gt;mai)yenmjtfatntben3in^ ^unbebturtten/^tngrün/ Cofto hermo^ ctyIis,LUiuni convalliü, ober^aieubb*^’ tein/|ebcf gteiebtegfe aHeoubernaebt in 4“' ritumvini , t^ü^ueferober^onfg baw btauebe motgeno vnb naebtö tn ber fpetM”«» buwüt 2z.^Ti|tgutfürivüftg .^uubM-g^^ nüvet/nutbetneraignen 5?atur. zj.^rt^ß*’^ furatlefranefftait ber^tlriner/vnbberjnn^ bf^en ghber/gebtauetjt mit •Parabie^ot^/otJJ mitOSifem. 24.lt;Srïji giufür bas ©arrngw vnb febnier^en ber ^Ödtm/gebtaue^t nut üw’^ fin vnb jtintietj. zy. (Sr fft gut bie ®ürnt j«' töbte/gebtauefjt tnit 2tngcrfrawt/ (fentinoW* genant/

» t; Igt;t b

5

51

5 tu

-ocr page 239-

^^«Öfnfvn^fröff.

*^ 3“* ï^*” Ff^W'»f^tt îCJîiïgcn Frf, ^^f^* ’”’^ 5i«tüar/17 • nbsp;nbsp;nbsp;tp gut ïum gf * .Wfrim ï9'Jagen/gfb:aiic^t mrt -Of ulo €|« i ^8 ienjlgut fur ta Zungen gcfc^jiwr zge* »trnieeraWof«/ 29. (Toiligut 5UVfrtf h ri-’^® ^^*’ -Fekm/geamp;wudjt mit ‘XBermüt Jw oalbat. 30. 25ß gut für bic onmacfjt/gC4 {^'’^^^f mit jfrea^k vorn ^tifc^cn^crf?/ onD ‘atnargaritofrigido.31. (^nßgutfür he ' ççtvtnbfitf^fgcb’audjtmit ©ampffar. 32. ÿ’ttt|îgut jur 2E5?il^fucfetz mit ©cahofa vu ,quot;^riola.33. ^r iß gut fur btt ^aßerfut^t/ ^6f4lfe »crurfac^t. 34- Orr iß gut für he ^‘’ütviub/gehauc^t mit Peucebano vu tag narbtÄMUt- 5gt;- ^rißgutbenfrigihd P halcßciatiö gebtauebt mit ber Xafmerg/ j^tyrion. 36, (iTßcUctbcnißcibcmbcii mäßigen monatßuo / gehaucht mit b^ai^ ^ ^ßegerirb- 37. ©f iß gut für ber grauen pntcr/man man jn mit Oiofcnbl inn he mult; Jlpt^t 38. ^rißgutfürbienerfomng/gei wr vnb alle f randbot ber ^Ü^ufer. 39. ^’r Wfurbae^ipperfe. 40. ^r iß aut für 2?^- 41. ^7 iß gut für Parheßüß 42. ^hachet«ingutcgeb4ehtnu6 mit Orbffn-* •^Smblum leimvur^d gehaucht* 43. ^r

-ocr page 240-

55f6 Spiritus vini ..^ tu flcrcFftbtcbïftj^aupfgltber/ antJcnenf^^ j (,


ben berO^îenfefjen Itget/bas^erf^/^aup'' -(eber.44.(frvertretbttbd(efantafei. 45’' ^. vertreibet ben ^rebôim ^anfiaife^/tvan^^^ jn im munî»^â(f.46. Cf-ri^gut furOae^J ,


hi


hl


tve.47. ert|tguthtroaôvîerfrtgftcvlt;)»»'’, f^ gebtauefjt mit faft von OJeneOietenw«^ ^ vnb ^cf^alterbeer/ vnb tran jn ainer trif‘‘ j^ ehe bas lieber fommet/fo bieibeto gar a«6-^' (triff gut fürbaß bnttdgüeb^îieber. 42-febabet benen bie baß tdgficlj 5tfber baben- y^' (frfcbabet benen bic einige lieber haben ^’' ^r tobet vnb badet bie bófen Jipe(. 5'2. ^'r'‘‘^*^ niget ade ÏCunben/ truebnete vnb badd^- ^J' 3nnfummaerißgutfür ade Ärandt'^'' wan man f n mdffig b^audxt ^tan foil |n a^ beraden wie vofget. Ï7nn vicrpfnnbifï^'’ 533emo/berait ,n wie bu waift/te. aDk wgdj

Öuerr zeucht au$ aden ßwcrcti vu? frniiifquot; t)ic fci/baêfubtii vut) befte fruft / adatnau^ï^^'’ Wauen ‘Jüetel mc^t/wefe^er gerne ^ er nûWf’^^ Çdd/noe^ Wufi fan werben^ei-^nn »ergiffï^ ^umi fan ju fm fommen. ^7- ^t vertreib I)a6gi|ft5'8.lt;2r tobet Oie O^îuefen/ vnb verdir tt fried^enOe \Ibier.) 2 ■ 5'(aife^ vnb W^ ^^

-ocr page 241-

Sr^ugenevnbfraft

fangbarninbc^iUcn/tvjv tn ainem '2’^1 ilt;6o.lVatt man Oae ange fic^ mit rndfebet ’’‘'’dxi ce ^upfeb vnb f(ar.6i?ïüan man jn in “quot;’ fauve n/tricben/aufi}v|lanamp;nat/ ober 5f^f n wn^cin tbut fo mirt er fc^dn vnö gut.6z. ■^öan man fn inn ain COioft gei^t / (o mirt er yr-lt;ï5.^r bailee ben «Srbgrmb/bie Ären halb ^»(Taß »nb jueben ber baut.64. iJr ^ilet aUè l^bHurijen ber ^ngen/ber mt lang gemeret bat ; quot;’‘b aderlat ^«gen franebbait/ab telam, gra . ’'^tn,albugincm, pclliculas,Lippitudinc, . ^Phtalmiâjoculonim rubedinem,Palpe-) “’'arüafperitateSjLachrima, man manju • *lt;»3 jmaimal barein (bût ^nb bab tbnt / ’^frftbffïiBatio. 6^. S^ieanberbeßiOation/ f W'lci ben ivrebó-dó.^en ^taimóy.® ó^ ge^* 1 ïW-dS'.^ffcbmulfïwn QBa0crfncbt.69.^öfe t St^brncr.yo.Sittó-Ti-öir b«’lt bó^ faule jdnZ 1 ''’« man ben munb mit auf febmenef t.7i.S)it ii bcfidation/bailef füpfjêi ige un balb aulfe* 1 ^'9tangeficbter.73-^ailetbenlïincfenbè af?/ * ^f'ï’ffgefïanrfauóbem2i)ïagcnfomef.74 f ^ù uiert bepidation/maebt bie lamê ^7eruen lt;nbsp;pö/manmanemitrnbct.7gt; S)iefünft beftil fi 'Odonbailetane brei ^ipperla un parlmtlüf lt;nbsp;'’w faite uevurfacbt.7d. ,iÖiefefbßbifn{lau$/

-ocr page 242-

^Q($ Spiritus vini . ^Ärt ^ijleV Iliacam ,Noli me Ta ngcrc ril* a(k frantf^rt/^k ök hautauffrt^f. 77- ^ fibtnt Diftillation,^aïk( bas ^ïnfafknt/ƒquot; fdteuenirfaf^t 78. ©kac^fDcftiHatioi^j ^ikt ben Muffat}/ wan man baa @oib *’lt;”’?’ auf)cb(cif;t/ünöakban^ailjtf6nü mc^ï ritus vini^onbcr Aurum potabilc. 7p- ^” hfunt Deftillario, Dkje^nbönörtiklÏ/^^f’ faiiïgail/ïaifc^tvaffefcn. so. 3(^0»^^“^^!^’’ ^imbfn.S vt)i( iwèlfft öïCBfhfnö mb f gt;?^ ^fbent Dcftillation,fwf ok 'ï7aturviiöiri*'’' rfuna bœ ref^ttn '35aÏfamó. 82. ®k ^«fl^' ^ent De ftillation , baiktUkjum^Hfli’^ß^^ naiget 2(m kbe funk jß bit îQafur/w^y reflet gebraucht n’ktSj .^art^okmeß^ kr^ ncr prartka fagt roarbaffn^ / wan am «# kr »krjehmben DeftiUarion, majn'ïlW m amftn guibentn eekbir: germon wirt/fo*’*’ rijft fe am grofen fc^um/ wriefjer wan «w” in anf^bt/fo werb ram unb perfect @ok ^‘’^* auó 3u merrfen/^n bifem werd' /fonlcf wtb^ Sal Àrmoniacum nocij Sal Tartari über ö** bere ^otrofif.baneeverberbw/ aber e^ik^ ^ak ober ^artarum / bas man nn “ÏÖt^ ge ik am boben knbef/wk atn óf/ wan manlgt;’ ctlicb malaebifhükret hat/te. vnb ba?/ balin’

bikilhcrtn

^ hl hl b b li

Ii tl b b j

1 1

-ocr page 243-

te«. iî^ugentbnb fraßt.

quot;•uiercn Weibet / wan fain Aqua ardcns ^\^^^Äeßeiegebet/ baßeib pWegma Jwier/fo ßnbeß bu im hoben ainff^war^e ^*'b/ ben bu foltvorn Spiriturubeo, bae iß ƒtoten @aiß neißen/ ben befonber tbun/ f^pgeußwiberum vorn Spiritu rubeo,in ^^hiem co / ml bao folßu tbiin biß buain um? quot;y/Vom Aqua Ardenti,baoiß vorn btiinn#

^«fte/vnl» far fo« mit jr/aUam bi^ ce fleußt/ ^''b bic cózpcr flicifcnt macljtz o, iß baó Aqua perennis,vnb igt;a6 muß gcfc^c^icn Durclj fo nil ^nibibitiones aquæ ardentis, fo offt barvort WiHicrctzbaeDie^aißer ber feinta cifen-^æ^cmoiß^n/ non ber ^rben geölten werbe/ bubburc^baefoUbie ^rb geßerefet werben/ ^bbas^aßerfodfofilß werben / halber ^aißinnber (Jr bentin gefc^maef nidjtem^ Pfunben werb/bamae^ thü es juin @ol»iern/ ^^ubamae^ barem gefei^It@olb /vnbfe$ ^ber warm offnen / ober in Balneum Mariæ, fo Wirt es fotoiert/abernicijtfo halb/ fonber in i4tag unb nac^t/allgemach/vnbalfobaßn Aquam perennem.Nota bie ^rb muß auß» Irüdnet werben / c^einanjufeinerfolution ’

-ocr page 244-

®eô Spiritus vini foinmcfzvnb cernons berate jum C^ofóo^fï anbere t ó:pcr barinu folvurn/man [oH te awi innam re verbenertOfenff pen / eakmanW' unnoeb schien ober jtudlf mat mit fdwmtiMip fer Imbibendo,diftillando, bip bic tîîaffi^ annnnet / vnbficbcificbbcbaU/ »nowo® Ijureböcn^kmbtfam^aiferbiiïifiicrtöan? md^efdrbt mie (^olb / ban bae kaffer wirt aufunbab (leigen m bemStiembic ^iem M ©oib barinn folwcrtwirez fo uoianbpijb'’^ mit bent ^13a(fer int ^(embic anfvnbabpdZ get/te. iöerbalben Hman inn ber (Coagula* tion/afigemaebnm iinbem f^eur fon fa^rdt NotabaeCTotpubfoiviert inn bcm ^IF^/ baelBa^ïr mirfgenant Aqua Perennis» bas Halfer Çongdierf / Servum fugin* vum perpétua coagulatione. Nota,ba3 C^olb mirt folniert inn bem ju beraiten/ Aqua vitæ ber fibeninat reftificiertip / 0^ ber dffter / unböae ©olbmupaufbae b«gt; nep gefd^fagen fein. Aqua perennis fol-viertane (^oiper/man man bae OBaper M* ran tbltt .©ae cum fpiritu in compregna-tó mit in / fo fel vier ter fie / baeip bepdld/ fie bet fieb / vnbmacljeteainer Oïaturin^ fieb / baeip fie werben Aqua perennis mit int

-ocr page 245-

. JÎÇu^enfônbfrafiE

W/Vrtb bos brr frar Spiritus Mineralisifo M uflnidl per impregnationem fo(c^C ‘quot;•Oofung gefdjf^en. Nota, quod nigrum P^grius nigro i|l oü ^rb/von bcr / Der äueo: Ngf/im butten ^ut^Z ba er -Oottutanum anlt; J^urfjtWf lefje kttb/nufirol fit wenig / fo t ft fie p^grofertugent / ban »1 liet ebt wirtbat’ ge«' plagen @o(bbarinn foteierf / neinhebvoz ’'’iötlt;t;timQ5a(nfo/vnb a(fo wirt |icwftf;/bte '’’’2 ff^Warç gewefen/tfï aber per coniundio ^^einjivaier ©amen bic man barin fibct auf ßff b!o)fen werben/wie gefagt fß / »nb ban foil ‘Han fonfaren/decoquendo, btf ju ber reeb-Im we lue/»nb barnacb ju ber róte.

Spiritus Philofophicusaß voUfomen inn allen (Elementen.

Spiritus vink 18, ^udmt/atw bc$ Eiligen ©anet ^gpbi, ^eremtre 2(renetbuf^genom# men.

TBer ben Spiritumvini, ober Quin-tam eflentiamvini, ober Aqua vitæ ree^C gebtaufljt Z berpirbeemc^tvotbem jil/bao un von @ot geoibnet tfl H'r überfemi^ met am -ietb hm .^tranrfbaù / bie nic^f

-ocr page 246-

^fô Spiritus vini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

U batfert fei / auegenoinmcn bte/ ^ic I« lt;W Wj kn von ©of geotönct/wb auf^efc^f wo^f^” (Ergibtkm ifibgrofe namng/Orr bîm^^^'fj ber Wc verfome gefunt^ait / ^t treeft vnïgt; ^J wäret bie f raffte beo gank« (nbo. (Ïr |Ïlt;^^ bte bate nbc frafft/mc^t anam (m SO^ugert/ Ç” ber ait djinn ber iebern. Cfofagtam'p^tW^ pkiô co fet fatn2(r^nei auf (Jrben/biv/bie W. turhe^e wanne alfofïerefevnb meke/ wtf ^J fer Spiritus vim,von wegen ber gemautfc^i* bte er bat nut bee Ojïenfeben '^7atur/ bee CÖ?«^ fe^enietb gan^bequent / ban fein warnte tp gleie^ ber O^atürlic^cn warmc/barum wirt er audj ba(b verferet mn bie Tïatürltdjc warnte/ er ratnigef auf^baefaul gebluf / er fdjlnib^ auf afie güber bee ieibe / fonberlidj aber óffhej vnbranngfterbie ver|Ïop|fung bee geabere/ vnbberiebern / er vertreibet bic bunefd^atV Mib grofen fe^merften ber 3(ugen/er vertreibet bie traurigfait ane bent ieib/erprecFet alle gd über bee (eibe. ©ein frafft vu gâte ftrerfet fiel? nifljtadainaufbenieib / fonberauefj aufbte (Sdfdjwfre vnb fubtilc bing juergrinben / ee vertreibet fo:g fait igfaitaden fefjutereen/ af» traungfait/vnb gibt fraib/ er iß fur alle frann (uit gut/crißgut fórbae^anwe/ce entfpnng vort

-ocr page 247-

S^fitt^^ftifönbfraff. ,

warme oDer fake |ïü(|cn/ wan mans nur f» munö ^(f/er i|l gut mit geputuerfem 3in# JJÖfbiauc^t für öu^aupt/ïu^/wan man We *wfcn'(geblaf/vnö ^)aupt mit Wflreicfjct: er •’i'ïc^et bas Der CUJenfc^Rm kbtag fröüf ^ vnö Munt Meibet hinauf Das jü / Dasgt;m@ot$u« quot;feben ^eflcrfet ^t / er Füllet aiicfj ^DntiDen/ ’’«b i|ï mc^t unfieWte^/ ©of bat im Die tugent 8jJeit/ Das er aus allen 5rüe^ten/.f)olvern/ ^ur^e(nA©(ümen/5laife^/lt;Samen/»nDal ^ 2(r^neien/Daó funfft wefen wD bóft Frafft W§en fan.3nn fumma fein titrent ijl fo i^rc6 ^‘^ö fie fains^Oïenfefjen éung au|fp:ec^en fan/ J’«n fob auc^ ©otiofen -Feuten mc^t eróffiïc: wm fei Des jum tob Des^Umde^tigen ëot^ ‘^ö3enu3 gefaxt.

Alchafj Philofophi libcr,Salus vitæ ^PpeUatuSjde dnodedm fruftibus ferpen fisfpoliati, amp;in pulvere combufti, deq; ciusdem confteUatione, quem Iohannes faiilinus in Achadia civitate Aegyptio-rum reperit,amp;de Arabico in Latinum tranftulit.

3cb 3oèlt;»nnes ‘Paulinus inn (ïöpgtor

-ocr page 248-

SerfSf^fan^fn^auf

ba ic^ jn ber ©tae Sde/anbna war/fanb w? r fc^nben/mn amem ^uc^/jwólfeöUr ^7P J“'* ment / vorn ©c^fangenbafÿ. ^u H‘’^Ï mißert / bae nü^f alle ©f^fangenba^ö ^‘1^ t^ugenben Çabm/ fonber adam bü/ wx^^ f« jclbe von inen praiffm / ban wan ij iSc^fang fo alt wtïf / bas fte ntc^twoliW fc^n fan/ vnb jre “Jlarung fuefjen/ fo fap’ fic vuT^chen tag vnb naefjt / btf? pe fa mj^ ger wtrt/bae jr bic haut fc^fotteret / fö («fP jïe atn gejwdng von ^oln / ober ©w’*’' vnb fc^luplfêt herburefj / vnb (a^t alfa aften'^afg hmber fr/ berfcibtg hat Wetwf^ aefehnbene thugenben / vnb wie bte SWlt;*^ per jc^ietben / fo foil man bifen^alg ntm^ men/wan bet ©Jon voll ip/ vnbbte0bnn im ^tber / vnb foU jn ju Pulver bKunew vnb mit petp befjaften.^te erpe thußent. Sgt;P pulver tun bte .paupttvunben gefaxt/ ^J let bte tnnbieien tagen / one alle f^t^ vn? anbcrcbdfcjufdd/garfanlfttglieh / vnbwtf bip pulver bei pn hat / bem mógen fmif 5'embntc^t fdjaben / noe^bte |aim(it^ trügnuo ber .Teufel, ©te anber tangent/ «’lt;^ bt^ pulver auf bem ^aupf vnb J^arhaf/ bd' fan nte^t verwunbt werben. röte butte t^U' gent

-ocr page 249-

S^^ugenevnbfrtift.

ömt/roerbi^ pubcream menig innlty^ajfcr t^ût/vnb fcmontlb barmit mdje^ct/ ber fibct« net allen fernen iJembenfofdjiecf üd?/ bae fie non jm liieren/ »nb ferne Jreunb fîc^nym trealic^ ki.^te werte t^ugent/merbee put* nero am mentg mn femee ^««bee Jgt;w^ nJirft/ ber verjaget jn baratte / mit alle feü nein ©efmb. Ätefünffte thugenf / manats ner ju amem3î^at gcfobertmirt/ber nemme l’eePubeream wenig tonber ferne föf;/ vnb öe^c fechtelj mn Otbat / ban was er rebet ^«6 gefüllt ben Leuten. 5)te feebfee tbugent/ h’er von amer fimjl reben vnb bifpitneren *ngt;ll / ber leg bee Pulvere mn am selben:« l^ücbletnvnberbtejungen / fomagfnme^ ntantubcnvinben ƒ wanerber funfi nur am onenig erfahren iß / bae bm leb l_wbanneö ' ' -PauUnue offt vnb btef innen wwbfn.iÖie ft* ^nt tugent/wer an ainer fach 5 wettfeit/vfi ge* *'mwtifenwolt/wteeebamttergebenfoll / ber ftat bee Pulvcrezauffein paupt/vnb Wnb es nefi ju mit ainem tbueb’vn lege ficb febiaifen/ fo foinet int im fcblaf fcbeinbarhcb für wic bie Peb am enb gewinnen werb.®ie acht tugentZ Jeraineo menfebü bannliebait wiffen will/ ber wnb bip Pulver in am flaineethucblm / vnb

Ifß

-ocr page 250-

iöff ©cfjfanget^aut Prafif. (e^föhcmft^laffenben wnfc^en vn^^v f’^ ^aupt/vnb fra^ fn waf er wöll / (o entögt;^ rr jm was er tv^ï^t: ©if luunt tit^n« ivan ailt; tier öi^ pulver fewew ^neefje mu fern 0^^ wattbf vernähet / bae er mc^tö Darum ivlt;i‘^v fv Diener er feinem Jgxrren mit gam^m^fe»^ JSÖieje^ent turent/ welcher fmgÇat Dayman fin mit ©lift vergeb inn effen ober trinefew Der fe§ Di^ pulvers am menig inn ««lt;’’* ÏSüebóltn auf Den iXtfelj / fo balD 010^ l’’’’'^ auf fommet / fo Reibet Das Pulver ausD^^ ^Süeb^lin/mie flaitb vorn TOinD. 55ie elp fugent/mer Des Pulvers inn bloffer banD *'‘’'^

Den fan niemanD fe^en/fo tang er Die bano jU' ^eltiöie smólfte tugent / iverOtufliW«’**’ merDen/Der neme Des pulvers inn effen «^ (rinefen/fo vergehet fm Der ^uffaç vu berm^* in nimmermeer.

Krafft vut) Obligent tgt;cv ^ev*

len@afftvDeról.

Sie Oberlein fein fait vnD trurfen «J® anDern graD/Die grofen fein beffer Dan Die K»^ nen / man puDels immer inn Den ^ufeb^''’ Die fm SÖJvi ligen / vnD fonDerlieb inn

-ocr page 251-

©er Perte fofiifßugenf.

^Hcfj finkt man ntl tnn ^^ngedanMnn 3(an ^rn/öif proben fern befTer banke Rainé / nnb lt;'uc^ keflarlinb / vnbauetvenkaglae/nnö J’f mcbtfnobeefjtffin / peflercfenbae J^ern/ inn^ntfür gtfft/^atlenanejnnerlie^e franrP^ ^wt/^raife^la nnb bergleie^en / Liquor per-1 irum ßcnfft/ntcljtallatn/ fonder lefc^eCben ï'urp.

‘ÏBer ^erla bei f m treßfZ bem gebeft ge*

©te OSerla fier d’en btekbenbtgegatfîer/ î*»ewgt;m^$en fommen/nnbbenemmen bas »Öer^jittern/ vnbbenfe^mtnbelbee ©aupfô/ ^^^mtmpercFcnbte manna €§:t’jli bae©er$/ kn onmac^ten nnb fe^mmbeL

QÔerbuncFe(e2(ugé^at/bernu$ Perla.

lt;^le fetn gilt mtber ben ®(iii^u^ / nnb »Xotrbnr/©iire^bJiic^ pellen baa bluten* v?te pellen ben galten fr ieit Ote mae ^n fe ^öne ^dn, Oie ratntgen baa geblöt, 3n 3talta machen fie .betten aua per^ lammer / ^altenaptr fdpltc^erbangulbine. 3tem ©otbanber/^tem ^óPel/btebtaue^a tnn onmac^tm / iraungfannnbp^mad^art lgt;{a.^erlt;iena.

Mar-

-ocr page 252-

55f6]?fHfndfe

Margarita: non perforatæ maiorerti aftriftionem habentj D. Antonius Sæ* porta.

Margarita:, vniones, berberia funt eX Conchilijs qnæ matripcrla dicitur per* lm nutUt/quod fit mater Pcrlarum. Vniones amp;inatripcrla habcnt magnas faculta tesinrefovendis Spiritibus vitalibus:Per læ præftantifiimæ funt graviores,fplendi-diores,maiorcs amp;rotundiores, optima funt Perle .Nam funt lapilli conchiliarunt quæ ex India amp;nbsp;Arabia adferuntur,quas orientales vocamusD.Iacobus Hollerins Srcmpanus.

Margaritæ roborant D. Dionyfius Fontanonus.

5)tc Perla perckn ntc^f aüam D^ ^r^Z fie fein auch gut fur gtfff/laam alle innerlùfet Ätancf ^it/^raifc^to vnb öergleic^n.

2(in Perle nue atrt.^afelnu6/ (utyoo. SSXereanuegolten: ,0. So^annee dgt;iamp;fr^ ger.

De unionc, carmen editum VViü temberga: per inftrudionem Philippi Mc lanchtonis..

Margarita prxtiofajfl über döe ank«

-ocr page 253-

S^ugenfvnbfmft

(Jamp;dgcfîain / öan ce wirf gebo^n vom 2^aivz »nOamer ©öthc^en feuc^ngfait vnö fruc^t^ wrfart / mn fernem ©fbnfrftnMujjifin/ toddjfôfebîfîfrrfrt / tbutfic^ junac^tanp »nbempfa^efOert t^tw / wane Oer gail^it fliegen tvjß/ jumojgeno tÇût fiefidjmiber iu/vni) bc^4ft öle fend^t^mt bei pc^ / »vie ‘^’njrau öie am ^mö empfangen ^t / afo ^«to e$ jeimgtvirez vnöip jnamein amp;tain ‘»oiben / Durefj öle ^atürfec^e fenebugfan/ fo lafneobao ©eljnecfen^au^ünvonfieb/öa# «meeam anbere über fomme / vnö bao fmö SwaïngbcfjOicbelÏcn/vnObefferban öiez bic •nan mmmef ans ben (ebcnbigen (^cbnecbciv l’an bie/bie ficb gebären in (ebenbigen@ebnegt; rfen/ßhö noc^nic^treefjf jeitng vnöperfeet ■ôte Perle haben bic t^ngentzbaofie bao gne »Kb’enz beren/bteeoiragen/tvie mir ban am 9ütehnuo haben mn ber Eiligen 0c^»fft/ i’onamem^enfcben ber allee verfanft^t/ l’anm er am fdplieh 'Perle fanffet / aie molt er fagen/merain perla hat/ ber §at genug ge-’»ine/vnb (affet fie^ verntegen/tveil er bae gelt;' •neu Perla ^t/mte ee mtf bem ^tmelreteh ifl. 3nnatnem pareten ^^ffiehvergebene vnbjer lt;nbsp;weffene.

-ocr page 254-

Ses perte fafes thugene ’

Qrô wire auc^ amem ^tïtgen Oing j^ergCeie^' ivic wn mil Oer ^ifigcn édjnfft fïnOen/w^'J foil Die perla ntt fur Die ©du tverfen/alp f^* ^^njtue auc^tm ©pne^woK/ gebt Den ^»^^ Den mibt Die J^aifigen Ding/noe^ Den ©î«^ Die Pfriem, ^ic QBeiber tragens fe^r d^ »onfaineranDern wfue^ / Danvon^efP^ wegen / abfrDierffèt’^aturlic^vrfacbfD‘1 fein/ Due pe ,r ïOïan jnbmnpigflie^ lieben ma eben / »;iD t^ûnD jn Doe^ fain fe^aDen art jeer Îiatur/ Dan Die Pertein perzen gleief) ateuw DieTSciberateDieCSRan / Damit fiebaö ff’'** bnngen fdnnen / Da^ Die îQatur kiDen mag/ viiD DoebfainfebaDen bung/oDermattigfairt DtebipfeljeDer '-Seriebeweget Die i(ut/^i((^ mifehen / jur lieb/ jur BèPifbaitvnDjurvn^ Dertbenigfait / vnDDae mant für fclig palief/ an ■ictbvnD©et.Exlibro Gallico Frandfci GalliaruniRcgis.

©ie Verlern machen Die ©aifler rai« vü frolic^ : ©.^ff^annet Capella, matrisRe gis Gallis medicus.

Indolore amp;tremorc cordis fine ma-nifefta caufa valent Margarita: abftergen' do ,lplendoreminducendo.Nam à.pro-ptietate Ipeciali confortant amp;proindeirt hoe

-ocr page 255-

Ser Verfe piff fßih^cnf.

hoc cafu valent ad altcrationem amp;nbsp;con-fortationem: Rabbi Moyfes.

^raft vut' tÇttgeUùQuintæ effentiæ

Liquoris vel folutionis Perla-rum, 'Paknpk

^Köem Xoö niesle njtïxwmtgere ijlknöaekkn / atfokrngi^tnidgewiM^ tverti^ers/ban bic Quinta effentia, vnb fond Ixvltfb von 'Perlen vnb eblen ©famen/pe per tfenfrufdj^ bas leben / tvibereóblic^vnbver^ gtlft fachen / fte lucb’cu bte f rafft vnb f usent/ vnb behüten bao Jlnifch/vnb vertreibet wibcr^ lt;vertise fach / ï’^^ f‘’ ^^^»^ ß^ lt;««ben SÖïasen fomniet/ laufet fte jum herhen/tvan fte ip gar «ine$ machtigen tverefe / tvtber gifft supreitè/ ban 1 Uil oer Quinta eflentia mirtbietugent «mee jeben bingo hunbertfdtóg vermifehet: be ïtuget ÏXaitnunbuo lulluo.

Ad cordis confortationem, bao jUt bon famem jufatlnichtogeffheben móg / tp Liquor ober Quinta eflentia Perlarum 0j bofhP Arcanum/ ban weil Quinta eflentia vnpcrbltchip / barumtvideoben O’enfehen ßuchvnpcrblichnweben ’• loannesdeRupe feifla.

-ocr page 256-

See PcHefafte tangent j ^erfe finb fdßlic^ gut/ wie tie ^c^u“ I fagt/me^ien bic gutcr/mac^cn pztnflige rec^f^ ' hebe ben löcibem gegcn f ren Innern/ wt^ ren bem fe ^aben ber ÿîafur ^es OÄane ^«^ men ma clerus he6h'e^/§öM wt ^(bfèltg/wx^ renbertraurtgfmt/ fmb gut wiber ben ^lu^^ |ïu^ / fterefen beo herben (ebenbige ^atlïer/ fmb gut für unmae^t vnb fel^wmM / »nb tr# halten bie rechte jeit ber grauen / bue fie t^ recht haben/mcht hupf no: ober nach- Code-ftinus.

Liquor Perlaru m,behalf ben Icib gan^ rain vnb gefunb / öffnet bie verPopffung bet iebervnbbeoO^ïilh / i|ïguf furhiuigejie^*’'^ mmmtf himvcg ben vni«4|igcn gnjen burf^ machet fröhch/gibt bem herwen freub vnb fee* rfe/inciticrtadcoituni, mcil bie PerIe c^ fpermatebeo taueegenenertfem /treibet ba^ grief on fehmer^en getvalfig/ ferefet utefta^ lam bie fehwaehen gh ber / fonber erhalt auch bie ^5efunben/bao jle nit leiehtlifhfrancf treP ben-Xheophtafue Paraeelfuo.

^iC tgt;IC Quinta cHentia PerJarum jugebtauchenfei.

ÖJfan foil bie OJJateri vo: tool barchat«^ anber

-ocr page 257-

Scr (Jojt^nm frafr.

J^îber rören/vnb b:« fag nac^ amanber / am |tunböo:bemino2genvnbnaf^flt;ftt / vnb ‘’«c^fe rod man mbcr gebet (O^efieb bj OSne^ *’on ber eonfraetur S^heepbrapOvnb bav a(fo ®ölt; ?9ïonaf animal thun/boeb foil ber leib bas I ^fîmal voî burefj purgierung vnb 2(berlaf|en i 3frainiget fern.

' Krafft Wb'^bugentî^er

(fmalien.

Çoîattmw befebtetbef Diofeorides, «b.y.cap.ÿeî.

©Wc^ wfe ©anet 25o^etnne6frauf/ ab 10 foil aiieb ber (Total bie wpenfl vnb d;)age( '’erfretbè/ ^r buiptaucb /rote ber (Tbaleeboni/ ‘fiber bie OJCelanebohfebe fantafet.

Timonenfaft lofet bte (fmaden auf / rote Folter ntt auch bê plafenpatn anpefenriD-Ho^ itoratus CafteUanus Mompclgardcnfis.

(Totaden finb aneb gut rotber bte ^ürm ber Ämber/rote bao geptennet ^Irfcbbom.

Q^otadenfinbauebgut/ fur jufaftbot lt;Öunben.

“ïöetft Cotaln rol «Tomeoluo/tP gut ben Selbem für be n roet ffenfluft antragen •

‘ïBetlfer ^otalpellet bte Söïenfeo.

Ovote ^otaUen/ßabeu am verborgene at# P 0

-ocr page 258-

^DcrCc’ancnfr’ff.

,«enfc^a^e ivibvr Räubern vnb amp;ift/ bistut (uknbic 211(01 We am ^al^ vnb arme» 3lt;^^ tïa^cn.

(ToiaHm frucFnett vnb fnk».

(TojaHue ig am Krautz bas tm \9ïc’ i^ aincm ©Mtn verfem tvirt; ©alenuerittnef (nmWrOî^âr.

QB«p CfoMl bMucficf man in ber W net/vnb lierefet treffenliefj wol mit feinem p«^ ivr/maefjet metf’^dn wie mit bon roten aue^Z abercriitme^tate frafin^ miber vngewiW« Ex libroFrancilci Regis Galliæ.

Dicter (Toial/tjl blmfarb/vnb ntt burefj^ p'efjtiW am Äraut bac tin 0)?dt wdclj^t/ vit man inane auf bte ©'ben tbût / fowirtat« ©tam baraue / vnb wtrt rot / amer büpfclj^gt;^ ban beranber/ben hiipfefjern nennet man bae 0)?4nlm/vnb ben anbern bae ^eiWin / bae OJMnltn tjt beßer für bae vngewitter/ man ftn bet bae , n We alten ju pulver haben gemaeb^Z vnb ^abene vnber ben ©amen ^ef^an/banni fte feeten an amem on / ba bae 'ketter proffit febaben t^et/bamit fte wereten/baebae ^1* ter ntc^t an baOelbtg o:t ff^tig^tem wane ant %aum^aben gehabt / ber berfiirgefptopM wart fte We^e^t barvon yabot felsen wé^^

-ocr page 259-

f, SerCrownmfraff.

j J^ ywf ne bic ^c^al ge^cnefet an bte ^wc 1'3 / o^ p'*^ ƒ K t^ffclWgcn ^aume/bamrt b«6 bie ^(3 ''Jgt;F«itt ^aum bkibc / ivibcr vngctvittfr hif? J®^•’jagef / »nb man benchfó noc^ gern an ®ff Hingen Ämber half;/ banne fk inebe fo balö Jnebkefen/nnb bae mane 0(6 befler aufik^cn jonbe vnb froUdjer / ban cc tfï am ©tam bet: H^lifb mach ee/( eer dît / banvonfetnemPnh 1 '’k marfjet man ^cr^flerrfung/für bk/bic ém# •^kfcljmacfj fein, ^tem man reibet bie Jan ’’îit/bae fie ad jeit meif meren,

©c^maroer (Toialißfe^i^ert/vnbmajt ®*^Uf^et jnmnber^rijnet / »nb man faxtet: ^ntreib bie SOÏefancIjoki / »nb bk maten bk *^lt;m nennet Atrabilis, man man fein l^nk ; ’’kin ainemmarmen QBeintrinefet. Œ’rbaf lt;’uc^ bic engent bk/ bie anbern lt;5^oïal ^aben/bj ï’Wüngemittervom^imelniefït fobalb fd^a^ , ^cn tp.cxeodemlibro.

' ©p man (TpeaUen anf ben CÜ^agen. ttiiinb (egt / beffereterbendbenbofbait.

^oïaUuPimÏOïunb gehalten / ferefet lgt;cn SÖïagen/auc^ am ^alfVauf ben ÏiJiagen-Hiunb gc^enefet/vnb folebee febeeibet

Amoldusde villa nova ,de confer-Vanda luventutc.

-ocr page 260-

Scr^oiadenfraff.

’PaUvnD (fo^adm finö ÖC6 ^r^^ ti 5ffunamp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h '57nn ^rbfde faft / (eg vote (?omllfn5‘’^ bas mane nù^t me^fptref/ba/nac^ feuber bi^ 5 jungen/baraufWe ^«tne i(l / fc^tvenrf b^ ben^unb wol bamit/ fdjlirf (n barnadj b^y «b/nimmet bie^ïcmemttgewatt^imtjew Ib, SOÏareqwart vorn ©tam / bat m 'Ungern d^ m (e«m«gc^(ffcn / ee foUaue^We enwnbun^ »mietbki(c^cn.

(Tornden trmdet man mn 0Ïegfnw4^ Rr/ wtber bte aufpeigenbe ï9ïufer : roter (ïö^ ra(mn Ovegenmaffer getrunken/ ßtüff ^^ gnmmen/vnb OJïagentvehe. Q33an Me^^ berjanen'foiucFftficöae^and'Jtfc^ / fo^è^ ^® tvirviïz baeïucfêjufïenen/lCtr^enrfe»)«^’’ ^t nn^tf;/jpclffcnbaiiwnötlo’allm / rnkn 1 |ne«baó ganfïaiff^ mrt ^unbemMj »«^ ^fen^m/ïf. ADocco: ^onoïawö lt;la^i^^ '

nuo.

QBiït bit bte Ovbtir ReHen / bao boeb ^J bem werten tag nù^t gefc^e^en fod fo gib fH ©erpenfomerfdjircr ©maragb m warmer 0JMe^/be^g(etc^en tbut ber fern €n'fïal-3^^^ ; We roten (ToîaKen/ »nbberree^t^lütpam^ । mag 1

-ocr page 261-

Serdojalfcnfrafr

•tt^gman auc^jwaicr ©erßen feiner febtwr ”««€«/ enberatnanber va (I Ham geffolfen vn Hfn’kn mn warmem ^egene^ / ober Otoictv M'eremgenommenmtefjrern Sgt;. ^nbicao -öfanef.

lt;?oiaïlen ßeUenaue^ Hæmorrhoides. Ittnern @o(bfdjmtb bat man antbon/ er un j-f y v nidjt ^t f nnben arSatten / tß ^^Mnb onb füllen oerboiref/ab er Perfe/Co J^Uen/unb @olb aep:auc^t/ ip fern farfj beffer ’’»iben.

^oiaUenffenen^fü^.

^oiaUen perd en bao gefielt ^mb trepicb gut m ^ptkp|ia.

r -Stenen wtber ongewitter »nb ^agek uj^ ^k Jruebt auf bem 5e(b mekten vnb bes^ pen / berbalben haben bie seltengepolfcne ; ®^lt;^ucn mit bem famen auf bte defer gejetet/ '’ttbaufbte^Sdum gesendet ; ben ©atpempnbftcaue^ juwiber.

-ocr page 262-

\i^'^hoc?'î'f