C H Y M I s T r C V M i .

ARTIFICIVM NA-turx,Tht»ricum ^ PmSlicumtcuiw Sim^ manum yerßt patelin clanùs mdtcabit:

LIBER plane' PHILOSOPH!-cusjngratiam omniumVeræ Philofo* phiænaturalis ftudioforUm æditus

Per Gerardum Dom.

TOTIVS OPVSCVLl

Summarium.

Eim iheoricatret tmóïidulos continet, quorum

PnmM de 'yad rerum naturalium ^ in' teritu, ^er afcenfum ç^ defcenfum dilJent.

Secundi de Corru^tione, ^ Cenentio-ne,tam naturahhm, quam artißeitt* Itbus.

Tertius deduabusarboribm: ynaSanita“ tu,^ Inßrmitatif altera.

PraSlica tribus etiam tra£latulisabfoluitur. quorum

Primo naturam imitantu artißeij define ^untur, acadyfumdeducunturot' »ana.

Secundo Fomaces ad artem hanc neeeßo' ri£ proportionate delineantur.

Tertio docetur, quinam artifex manui fff paßam(yt ita loquar )ponere debeati

l L L V s T R I s s Î M o

PRINGIPI FRIDÊRïCO^ fuperioris amp;nbsp;infcHorts Banaux n^ Dud, Rheni^ Palatino Co/ mirijSalus.

Lyj^poßremtinihuicol^ü^ ßfflopunüum infrnberem, ^rinceps iHußrißtme ipaU ' liatorum maxima catena

nünitantium emmùs'apparnit.C^o mext nunijuU oriente Sole noéiurna At^'arec lartta? La Cerari5amp; ßminuda quot;^èftibtis ßdüm aftitit tentas,occurentt mihi^tjuid ' halitasAncjuit ? ^t ego, bant imphtme amculamnidoßo dimittere. Qua, ^O“ do babeat ala!,noneïi,qtiod cur es etlï re-lic^uumcorporisnudumforet Z/bißne^ (^Hosantea minos tibi'videras inferentes? Gnawer um,inipiam, IAonahas^ait') e-ij ueniet

E P I S T 0 L A

fte^ktiß/no/o feretti ,^^uod miunxerot Tiifr^iß^ntw Çermifma mtb/ ‘Princb fi^^t^^.^^f^ i^Ç^^^^ ^^fte^^on dçM^na timers, (),rnatî^yibbus bac u^feßare rebas adß ci conß(etum,non a^icwnt :i^uoiwrerd le ‘Palatinoi Fr^^leric^^^ omni ßientia-rufnge!^^e.^eri/ißima^exißtt, ^db/iC aiiicnia tfca yolaram Mci^of : non eßbi ßrofjmoßouebitpo!ius,at^^clefenJer. b^ terim ailt;r pb/mxfipercreaerint, vrab^ inter comparere non ertthe/cat. t^nh. mum déMt bac, ‘Princept exceUetißime, ^^uo t^ußecumtj^ßt opußulum boe, (^eß' tudmitua dedtcareßtertm au/ûs : ßue be ne^ßuemabe, buiiuconßlio facia eß tu-dieet. Stylumßre^icere licet, indi^num ebl opus, yt aa tantof manos Keniat : fel ob materia, ^uam cotinet, exceUentiam, ac yeritatis trablationem, certofcio T. ß idadnon reieSuram, Talia font enim,

^ua

P ED 1 CATP R TA.

/ ^tufub eiiff nomifk^lataJuntwlucew, Vf (jtiotiei ci-ipierityïtd oculum ^emonßra re paratt^sßm^ ^atttra limites nontranf gredwntur: Vf i‘J.a,cjU^ de metador» yul-ganum tra^fmutatione dijjèrunt .• JKf-tadi compo^nonemnatttrantitjuam ex^. cepit^Urirm tntroduBaformarehuialf ipfa copolitis, eelJat eit» in Hl» generatio--n^ motus, Quapropter ëlixirum artiß“ ces naturaminhoe magißerio non imb ^‘irifidpotiks exceüere conatur. Sat mi--hi puent ,p(juomodö poßim m h is, qua medicam artem concernunt ,eif» yeßi' giaßqui ,non praterire, ^^pud ^egy^ ftios antiqut/simiThiloßphi yreedidna turalium oper attonum dihgentißimißue runt obßruatores : at recenses natur am contemnuntythominumpertinaeißinde fe^lenturßomnia, Quoßtyt ißt,quod la» de dignumßtparum,aut nihil eßßeiant: x^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ tij idt

. EPrST, DEDIC.

illiyerï,ili^^ miracttlum a^juam^ntUtf adebanr. //wc à mefa^um e^,(jUßd»a-quot; turant temerê /atts nudauerim, filter» -\gt;te miUtbits 'vrtumad earn imitandar» exhorter ♦ Sitis interim, e^ opufeud no-ßri tutelam fifitpere dtgnera ^ßeltcißi-'me'Prtnceifs:terj^ cjteater^ beatles yiui 2^eßoruannos,e^ yaU^

dUißrifi. Q Ti

Sersfulisgß

Gerardus Dorth

^^^ ^^ F ^T / o.

Vod videam nonnullos in , Philofophia naturali, quac nüc ab innumens annis tra-d^ari cófueuit, peritifsimos, ex laboriofifsimo fuo ftudio nihil a-liud rep or tafle, quam de rebus natura* Abus ingentê diflerendi copiam: eóftg vel minimum opus, quod iotam vix referat, oculariter demonftrarc pofle, we fummopere mouit,quandam vu* hor cm amp;nbsp;reipublicæ magis necefla* wam, ab antiquifsimis olim traditam philofophis,atpropteraliquorum in* uidiam Sc ambitionem oppreflam, re* cenfere.Idipium SC alq multi facere co* natifuntanteme : venïm quia fortaP fis obfcurius artem hane tractarunt, quam ferrent fludioforumhisnon afl fuctorum ingenia,parum apud paucif* fimos nihilq; penitus in reliquis pro* fuiteorum labor : qui tarnen cxadfif-fimus fuit,fummx(^ perfect ionis,Hinc fit, vt ego rem ipfiim, in qua virorum

A üq artem

P R AE P A T I 0»

artemhuiufmodf contemnénum pcp tinaciaradicemfïxtt,confidcrans coru qui facra myftehaclarioribus verbis pwpalare vêtant,minas minime per^ timefeam. Nam æquius eft omnibus patère , quàm doâos panter St indo^ Ö0S latére perpetuô.Deus enirn O.M. qui fecreta naturæ fruftra non patefe^ cithominibus, occæcai e mentes eo-- j rum nouent, qui hac abvti voluêrint arte, vel alias, qua'm in proximi conn modum,ob auaritiam conuerterç.Cer^ tum cft apud Ægyptios ante,quàm ho mines fibi fob's tantum fapere cœpif fent,artemhancinmarmoreis tabulis fculptam,omnibus pakim extitifleivc^-nîm iniuria temporis,vel hominumli- , wore potins,qui cçtcris hominibus hac ; inuiderunt, in fccula plurima latuit: memoriæq prorfus excidcrat,nifidp , uino cautum fuiffer côfilio, quo Mergt; » curius quidam Hermes Trifmegikus ! excitatus eft: is,forte quia non aude^ gt;nbsp;reteam propter metum publice reftf tuerc,fi no fuo, faltem poftcriorum (egt; cul» ,

P R AE F A T Î O.

cull's referuamt : earner finaragdina tabula, quæ pnus mannoreis excepta fuit,vnà fecum tumulo commendauit: pofimodum fucceiïu temporis ïterum emerfit in lucem,amp; ab aliquibus mge-nq præfi-antiflîmi commentata vins, maximos Ô6 fœcundiflimos hominf-bus frudus peperit.Qiios inter hic erit minimus,non afpernandus tamê,quo-niam frudioforum artis ingénia huius adaperictjVt ad rœlices hortos in pofte rum illis facilimus patcat aditus : nifi 8^ ipfi plurimos imitati,nondum gufta to Bacchi liquore noftri,mox naufeam inde contrahant, vel ob minimam dif-ficultatem, animiep degeneris ignania fui,fitibundi prorfus abeant : ideg mox déclament, ac vitupèrent, quod inge-nio çonfequi non potuerunt. Non ve* rentur interim experimentis oculari-bus indies ab huius artis profeilbri-bus minimis ita vinci,vt ftupefadti iam nihil habeât, quod adfcrant in contrat hum,nifi calumnias praeter omnem ve ritatem excogitatas. Alq diabolicis ar-

Ä v tibus

P R AE F A T I a

tibus id ipfum fieri dicunt,quod virtue te Dei concéda naturæ,faô:û efr.Cete' ri médicamenta huius arris corrofiua noxiaq? fore teftantur, praeter confeie^ tiæ fuæ teftimonium : quæ tarnen cor^ nipriones corporis omnes, abfq? noxa tollere, pro prijs vider ocnlis.Nö ira,fra tres,in Deû ÔC veritatê fæuire decet,vt hominibus odiofumreddatis id, quod verû efiedemonfiratur. At quia hoch pfum ignoratis,nullo ferre modo pote Ihs. Ad mcntê,quacfo,redite veftrâ: ^ libenter, quod ignoratis,addifcite : no verêtes, quodfumrno vobis honorifit adcribcndum.Ecce non inuidemus vo bis artem,quâ nolleris nos callcre: imo cupereris nos Sv vos ignorave poriùs, quàm eius fateri ventatem.Contra nos indies lucubrariunculis promptes ex-hibemus nofipfos, vobis vt partent fa^ ciamus ralenti nobis hac in re concret diri. Agitedû faciles, gratos,liberos Si dociles animes feriptis adhibetoteno-ftris;6lt;quot; laboris ineo lati minime'vos pœmtebit. V furâ huius ingentê fecerf * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fis,

P R AE F A T I o.

ris,modo res ipfavobis cordîfit,S(f ex animo. Si quidpiam potions cmolu--inentifiierit,adferte: libenter ÔC animo perquàm hilari,cS gratiarû adîionc,fu-mus accepturi. Ûonectamcidfece-tins, opufculûhoc, quo vos adducerc cuperemus adoccultaru virtutuinre^ busnaturalib.cognitionë, in duas par-» tes diuidemus: quarû Prior Theoriam naturalis artificq continebit,fub tribus tradiatulis : Primus de vita return na-turahO, fiC interitu per afcenfum 5lt; de-fcenfum difleret :Secundus corruptio-nes Ó!^ generationes rerS, tâ naturales, quam artificiales, ponet : Tertius autê duas plantabit arbores: vnam infirmi-tatis, SC fanitatis alteram. Pars altera Praxin eiufdem artifieq docebit ma-mbus exercere : quæ tribus etiamtra-Óatulis abfoluetur : Primus organa depinget ad artem neceflaria: Secundus fornaces delineabit : Tertius manualem pradbeam adfcribet : res profedo cundis naturalis Philolb-phix difcipulis apprimè neceflaria.

Faxit

«e CHYMIST. ARTIS

Faxit D. O. M. vt earn rccipiatis adu pfius gloriam primo: demumad Rei* publicae maximam vdli£atem,S^ con^ icienrix veftræ faluationem. Efto.

THEO RIC^E CHrMISTIC! artificij NaturæTraâatus I.

T^e quot;vita rert^m narnralnim,

Nihil eft in rerum natura, quod vb ta fua deftituatur » Nam omne, quod generatur, à vitamundi produci turinefle quad eft. Ergo viuunt ogt; mnia fuo modo,manifefto fcilicet, vel occulto. Nonpoteftenim aliquid a^ liud perfecte generate, mïi quod fibi fimile fuerit, vtpote viuens 8C anP mam Habens aevitam. Aliudenim eft vita j aliud eft anima. Licet alterum fi^ ne altero non exiftat,nihilo minus vira motum excitât in animam viuentem. Eft itaq; vita cÓmunitcr,ignis in hump do fuo radicalimotum naturaliter ex--citans:vel per temperiem, amp;nbsp;fana vita nunc«'

f H E 0 R I C A. B nmeupatur: aut per mtemperfem, æ mfirma dicitur vita. Neceflano qmdé huiufmodinaturalis ignis eft nutrien-dus : alias extinguitur per fuiipfius co-fumptionê : cü eius natura fit eôfume-rejquodetiam ab ipfo gencratuni fuc-rit,in duobus generibus potifllmùm: vtpote motu manifefto motis, qualia funtanimantia, vegetabiliaeç : reliqua verum occulto motu viuentia, nempe mineralia,non tam repente foo confu-munturigne, fedlongilfimo temporis fuccefluper ipfumetiam refoluuntur, vt aliaeorpora quæque. Videmus igi* tur vitam,pro fuis extremis, ignis amp;nbsp;a-quç fubtiliflimam habere fubfiantiam, amp;nbsp;animarn inter hæc duo fitam efie. Nam inter igneamp;aquam, aer eft médius, vtriufq; particeps, Ôf fine quo mil la vita fubfiftere poteft. Non eft,quod quifpiam putet,me vitam illam teli-cemamp; perpétua attingere veile: quia hæc non eft naturalis,at fupra naturam a Deo dépendons immediate. Qjia: phyficafunt, hoc loco tantum aftum-pfimus.

«4 CH YM IS T. A 11 Tl#

pfimusi Quapropter de naturalniófö duntaxat in diffin/none Vitac mention' nemfacerevolui. Pertemperiemho^ rum duorum pr^cedentium,vthumidi calidiqj radicalium, fanitas quibufvis corporibus natUraliter acquiritur, vel arte. Naturaliter, cum in prima for-matione corporum , artiftcio nature cælitùs data fuerit. Artificialitcr,vbi manus artificis humani dederit auxi-lium ex artifieq naturalis imitationeï cum perintemperiem etiam, autalias ex inordinato viuendi modo nega^ bitur. Qui nam , amp;: quibus infinnis corporibus vita fana reftituitur, aU' dietis poftea. Mirumnon eft/vitaw abfquenutrimento nonmagis, quant animam aere fine perfidere vllo mO' do pofle, cum ex bis naturaliter vtrac| foftentetur. Nam elemcntavitamha' bent,animâq5,tâ in mferionbus, quant iniuperiortbus corporibus, SCetiaprt fe.Quicunq; hoc ncgauerif,omncPhf lofophiâ naturalê, 5C reru generations omniû, iubvertere veile videbit : quia*

T H E o R I C A? xr üifi Forma viueret atcp Matena,fruftra ncQ eflêt ardficium ipfius Nature, cünt bis QC ipfi datum fit à Deo fimul, amp;nbsp;no feorfum vitâ accipere.Nec in alijs,pre-terquam in dementis fupenoribus amp;nbsp;inferioribus , reperitur ipfanatura. Cumitacf de vita rerum in genere di-dumfit,departicularium vita fuccef-fiuè tradandum eft.

7)erebf(soccftlt0 modo 'viftenubw^

Apidesatqpmetalla.necnoninter * hçc media mineralia vulgo viuere non videntur: at philofophi, oui rerum occultas virtutes inueftigare iolcnt, id viuacilfimis argumenris, amp;r quæ nullo rcfelli modo po(Eint,ctiam ad oculum demonftrant. Qiiis negabitMagnctis lapidis virtutê, qua ferrum ad fe trahit, vitâ eius occulta eiïe.quç no man lieft a tur,nifi per oblationê fubiedi patienris ignis eius adionem f vt aperriffimé vi-detwr

fgi Cn^^ïST. ARTlS

dct.Qtus æqué temerarius ,vt cori f^r* rolt;^ ncgetenâmeflevitâ, 6CnaturaU ignem, finequibus igne propemodil arrificiali carcre nos oporteret f Non* ne lapis Haematites fiftn fangumem» atq; Carbunculüs, vitra plerafq! vii W-tes, noc^u lucctf SC Gagatcs paleas atgt; trahitf ac oleum eins fiC fum«s dæmo^ nes fugare perhibetuiï'Vnde,qüçfo,tâ Ie quid habent, quam à vira cælmis il-' lis infufa f Quid cnim de viliofihus dp cendum ent lapidibus* Ô^obfcuris,in quibus vita minus viget, quam in lu^ cidisfideo mavis preciofis,quôd lus il' li materia craffiorc,vel impuriore con^ liant,qua cohibetur eomm vita magis, quam etiam habent. Nunquid con-nant ex dementis viuennbus, vtalij.quot;' Quareigiturtotumcompohtum non viuet, quod ex viuentibus conflatut partibus f Nonne videmus eriam proprijs oculis, exmedijs mineralibus,vt chalcands , nitris, aluminibus, 0^ alijs plerifq? fimilibus,aquas fieri philofo-phicasj quæmetalla quaevis , amp;' quan-tumvis

t H fi o R I C A. ' t*

tUmuis folidajapidéfqp refoluunt in a* Wm, per fympathian conim ad ilia î* Qua rations dicetur td fieri, quàm vit! quadam in illis occulta c' Si quifpiam tefpondeat hoc folùm ex vittutibus a cælo corporibus infufis, fieri î inrerro-gatur, quid aliud fit virtus cæleftis* quàm eins vita f fi caelum viuit : ergo quiequid ab co generatur, vita poliert uquidem nihil aliud infundit in infcri-6ra corpora caelum, præterquàm vu tam. De his, quae feparata funtafuis törporibus,fanquam pars à fuototo, ficutifuntfrufta lapidS à fin's rupibus a nul forumj quid opinabimur ilia viue-t^cum truncata fint f Ab operations buscorum amp;f motionibus confiât:na quodmortuum eft, non opcratur î fed folùm hoc,quod viuit* Dieet forte quif piarn,illos in alia corpora mows exer*. cere, non in propria* A* fortiori con-cludimus,illa excel! entiori viuere vigt; ta,quæinouent alia: quàm ea,quæ per aliud mouenwr : nam agens omne patiente quouis eft prxftantius.Ncgatur

B etiam

MS CHIEMI ST. A RTIS

Ct fam, ca motum infeipfanon, fed tn alia tantum habere: quia fua corpora præferuant a cpmiptione, qui mows adbonis eftoccukus, amp;nbsp;fine quo non agerent in aliud ; quia nihil de feipfo poteft exerere, nifi etiam id in fe contp neat. Breuiter concludimus:Omnia, quænaruralia funtjfuo modo viuere: quae veromontra naturam dicimus, cf (emorrua,nccvllo modo viuere polk. Nam vita naturalis eft : Mors autem inimiea naruræ, contraria^, ac quaigt; turn poteftjillam deftruerc nitirur:6i ideo recke vocatur à Thcologis Corn! pta natura. De manifefto mowviuê' tibus nunc eft quod agamus.

T^emanifeftiorimotfiyiftentibfft,

POftquam de occulta vita didtmt cft,admanifcftiorcm nos pcivcngt; re decet,que non locaJiter,at per vege^ tationis motum agit,yt eft vegçtabiliû omnium

THÉ o â'i C A.'' nbsp;nbsp;nbsp;0-

Cmnium.Manifeftû eft ea vnrerciqitod * ageneratione docetur : producunt cgt;' mm fua femina, quibus eora propagagt; rio cónnuatur. Er non folum iftorü vm tain propriûcorpus agit, fed etiâin a-lienum : hoc experiuntur Medici .Ncc proptérea triplicém eôrû vita eife iudi-candu eft,quod tria fint gencra,fciliceC herbarum, plâtarum Sf arborum : quia nóvariatiJrin eis vita,nifi propter lub-iedimaiorem debilitatem,in quod i -pfarecipitUr'.vtpote Córpórü herbarS cxiguitas no plus ignis,aut viræ recipe te poteft, quam indiget ad complcndü fuS circulûdndc fit,vt adveniente frigo ris hyemalis vredinc, proprer imbecib litatêarefcût,quôdeorûvitapauca.vel internus ignis externa minime rchftc-Tévaleatampliftimo.Sic ex defeÖU vi-, tæ nö folùm, fed etiam propter externum inimicum intercuntmon priiis tame,quam femina prodUxerint, quae ua turaliterinalmtmterrac fuse matris re-condvtntin fpecierum fuarum propa-' ^ationem. Planta:verd quia corpora

Bq nacta?

U CHY MIS T. ARTIS

nac^æ funt herbis robuftiora, plus cti'î ignis amp;nbsp;vitæ natura tribuit illis, at non acqualiter : vt diutiüs viucre frigonq? poffint cxterno refiftcre. Hoc ipfuni de arboribus iudicandum eft : vt enim ipfæ maxima robuftilfimaq; forma: funt corpora, ita cacteris etiam vcgeta-bilibus robuftids temporum iniurias ferre, viuerecj longiùs à natura datum eftcuilibet pro materia: iuæ robuftio-ri potentia. Quod praccedenti capi-mlode truncatis à fuis corporibus dp Óumcft,hocloco panter adduci pO' teft: amp;: fi hacc viuunt,vt cinnamomum, ëC Guaiaci lignum, ab arboribus feiun darmagis ffuticum, QC arborum fm^ lt;flus, quorum perfeda lunt corpora, 5^ non corporum partes, viucnt:maximc, quod in ipfis propagationis ignis vita^ lis aflèruetur. Hæc omnia quódmogt; tu manifcfto vitrant, patet: nam alp mentum ex aqua per terram amp;nbsp;fuas radices manifefte' fumunt, vtabeorum . incremento cemitur ocularitcr. Non “video, cur hicdiutius immoradum fit: ad ca

T H E o R r C A. st ad catranleamus, quæmamfeftifïimo, fcilicet vitra vcgetatiuum, eriam loca-hmotuvxuunt.

2gt;ehii^ tjuamanifißißimo'vb uunt motif.

Cap. ////,

LOcalis motus, qui (ponte fît,SC no per âceidens , fobs animantibus conuenif,quæ nihilominùs vegetano-^emoucntiir,acfcnfu. Vidctur ergo wotus localis ab anima fonßtiua fo-Wmimpclli. Nam hoc motu carento^ mnia,quac folùm végétant,â^ non fen-tiunt. Nobilior ignis ctiam apparct il-k, qui fenfitiuam mouet animam ; co, qui vegetatiuam. At in animantibus vnum 0^ eundem igncra ambas iftas facultates mouere,ccnfondum eft:quia fi duo mouerent eas, fcquerctur, plus, quam vnum Solem : plus ctiam, quam vnicam Lunam in rcrum natura fore: quod falfum cft.Nam vtraq? vita,fcnfi-

B it) uua

M CHYMI ST- ARTIS ,tjipiamp;vegetatiua,.45cedöt ex vnico So Je : panter Slt;vm'uiî^fi|ftêt4rio,velali- , j

tn en tu ex vnicaLuna celeftibus:vruçS cire debet id,quod mouet ad vita : vnP cûctiâiHud, ^dinptû iltiiis recipit:agt; liàs'fï pluies ellentmotores, no pofset vitâ excitarc, cùm ipfalantu fit vnio.Si pluraforet etiâ éa^qu^ motû reciperêt, diilolutio generaret ÔCmors : cumna^ 7 turab5 vnio fiat inter duo tantum, q«æ P .p rifis vnum fucrunt,dv ex vno feparâta funt^vtrurfusinvnu naturali fiio vim gt;

. ,cul.aredircLDicet quifpiam,Animalia fiutriunt ex çorponh. ^ vegetatiua çX ' ,aqua:ergo nô ex Luna lola.kcfpôdet, ’

. corpora corporib.nutriunt, fed altery^ travita Lunacælefti nutrit in quibuf J ,vis corporib. nutrientib.exiftete pote^ tialirer. Animanrinccrtevitabrutalb, i caducas inter eft omnium nobilifsima, quôdfpôtaneoniotu.quovis locorum corpora fua vehatln dubiû tamê verfa^ ri poffer,an fenfitiua nutrimentum reci piat, vclvegetatiua:g id,§d fuperivs aUcgatumcft,rcfoluitur, vtpote Lu-

nam

T H E o R I C Ä. ij ■ Hiam vnicam elle, quæ nutrimentum e-gt; ti^m vnicum preebet vni Soh vitam v-trarnq; fouetin.Quapropter vtraq; vita iccipit vnicum ahmentum: fenfitnia ta men per vegetatiuam.Nam ft defeceric ipfa vcgetabilis virtus in animantibus, debcict etiâ fenfitiua.Manifeftior eft ta men Vitalis ignis in fenfitnia, quam in vcgetabili,mineraliq^ vitç faeultatibus. Videmus ignem in iftis ita remiflum fore,vt extcriiis nullo taebu percipi va-hat : in animantibus autem vitalis Û gnis eft externo taeftui manifeftiflime perceptibilis : amp;nbsp;quia intenfiffimus exi ftitinfuo centro, rcliquas omnes corporis fui fa cul tares eiet, mo uetq;: naturale quo que to turn artifictum exer-lt;ct in ifto viuaciùs, quam in al ips duo-bus generibus: etideo comiptionima gis obnoxia funt animalia, quia ealidS in humidum,quod illis eft abvndantif-fimum,acrius agit : in alps remiflius,S^ per confequens, temperatiiis,pro iui ft quoris etiâ quantitate minori.Sed quia occultu fuomanifefto Temper cotrariu

B inj eft

gt;4» CHYMIST. ARTIS

cft, Ôf econtrà fortior eft ignis, ^m per magifteriunoftrum extrahitmräminc-raHbus,eo, qui à vegetabilibus ÔiS ani^ mailbus traCtus eft. Pire, ÔC pracccquot; denna quæque non alia de cauu pute-ris à me citara, quàm vt p créa demon-ftrcm,illa,quæ longiorem progreftim habent ad vitam, temperatiora com-modioraeç fore ad humanam vitam co temperadam,illis, quac citius ortafunt. Nam alia prolixins difficiliûfcj tranf-. cunt ad inreritum: non quôd (vt fo-lentaliqui temerarij) dicam fieri pofic ? hac,vel aliararione quauis,vt vita pro-Îongetur ; quod fatuum eft, ßC abfur-dius quàm vt dus mentio fieri debean Nam conftituit nobis Deus vitg no- j firte terminum, quem prartcrire nemo potent vnquam : numerufm dierum ' noftrorum eft apud ipfum. Si quid in ; dies noftros poflumus ( quodaHertS, j negatumve nolim)potiùs in abbreuia* rionem , quàm prorogationem foren Sed hæc eft in iftis opinio mea, fcilicet ordinato viuendi modo hominem fa-

num

T H E o R I C A. ' xj num Vluere poflè per naturam æqualû ter : quod fie intclledum velim tâtûm, vtprodefçdu vjtalis ignis præ fenio, non plus, nee minus deficerct nutria mentum eius. Hoc vf melius inteHiga' tur,conftiniamus communis vitæ cut-film huius annorum feptuaginta, quos in decern gradus perieptenarium,afcc dentes quinej, totidemetiam deicen-denteSjpartiamur.Erit afceiifus numerus annorum trigintaquinep, defeen-iufip numerus æqualis eut, A’ primo quidemvf(pad feptimum annum pri-mi gradus,proles vocabitur infans, cuius Vitalis ignis, S«^ eius nutrimentum debent eile temperatiOïma, fi (anus tarnen fueritnatus; quod non omnibus contingit propterparentum intempc-riem. Primus 5^ (ecundus gradus annum quartum ÔC decimum complenn ac in (ecundo moratur puentia.Sic dc-inceps in tertiopubes, vel adole(cens. In quarto uir. Et in quinto gradu conftans. Vfep adhunc gradum ponamus creuifTe vitalem ignem, dC alimcntum B v eius

ig CHEMIST. ARTIS

d'us æqualjter J fi boni reginnnis fuent alcendens» lam ex aduerfo ponatur pri mus-gradus fcalæ defcendenns,vt non fiipeiet afcendentis vlrimum gradum, i6C m eo complebitur annus quadi age^ fimufiecundus: quo completo, con^ ftâfialabitur ni fcncônitcm, Ent igitur vinn confianna vitæ propomonatæ, non afcendentis,neq? defcendêtis, an-nis quatuordcctm: hoc eft,à vigefimo-octauo vfq ad quadragefimumfccun^ ,dum ; à quo labens in fcnedturcm per feptemalios annos,infecundo gradu fcalæ defcendêtis quadragefimumno-num perficit annum,totius vitæ pencil lofiffimunijob feptenarq numcii critfi Cl révolu tionem in feipfum.Hicfunv ma diligentia procurandum eft, ne vio letur natural is proportio diCta. Hine, à fenedtute fcilicctjabitur in tertium de' feenfus gradum, 2C fit decrepitus, vfep ad annum quinquagefimumfextum: quo rurfus per fcptenarium repuera-feit,in quarto defeenfus gradu, quovf qucfexagcfimumtcrtiuni annum atti-

•T H E o R I C A.’ f «7 .gmt. Poft quem flvixerft, obnoxius morn per feptenarium,vlternis ftptua-•gefimum annum adimplebit : quem nondicimus hominem prætertre non 'pofle: verum hoc tempore pro mira-culo videmus accidere, vt quis odtua-gcfimum annum attingat : talemcf boni regiminus in vitafuifle virum oportet. Non fruftra puteris,hos annos, * quos ludiciarios vocSt,mutationi plu-' rimum obnoxios, amerepartitosfuift ferquiatuncpotiflimum luadercm il-lis,qui de tuêda fanitate funt anxtj,phi-lofophicis vt vterentur pracferuatiuis: quorum exrractionismodum inferius explicabimus, ■

7)erertifninterktf,

SVpenus audiuimus vitam homi-num,afcenfudefcenfuq^ terminate elle. No eft,quod aliter de quibufvis re * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus

»t CHYMI ST. ARTIS

bus naturahbus ludiccmus : nä omne, quodortum habet, ad interimm.ten-’ dit. Hæcfunt omnium extremi termi* ni, quos inter medium efle necefle eft. Tale didtur finis afeenfus, amp;^ deft en* fostnitium. Ver dm ficuti vita fuum Mittium habet, per quod aftendit ad conftantiaemedietatem, ita fuum exordium fumit ab cademintcritus. Re-turn igitur interims eft ignis vitalis ex-tindio, quç paulatim indpit per dcell-nation crn,autftnium , donee vitæpo* fteriorem terminum attingat : quern vbinondum attigerit, cur tens dicitut intcritus. Hie duphei modo folct acci-dcre,fdlicet acddentali namra,vcl pef accidens extra naturam. Interims cX corrupta natura per peccamm intro-dudus cft,nedum in hominem, fed c-tiam in omnia, quæ propter vfum cim fada hint : quorum plurima reperiun-tur,quxreliquis tardius ad intcritum perveniutjCa de caufa, quod etiam tar-diusvitam acceperintdlla quidê font omnium corruption! minus obnoxia: quibu#

THEORISA. 29 quitus etiam in medicamentis contra corrupt» oncm apuHimis vtendum ené v»detur,cttni non alfa potiore via pro-pulfatur infirmitasjquam corraptionis cvitationc per tranfinutationem facfla. Nam omnis expulßo naturam débilitât : evacuatio minus,quia non ita violenta : minime quidem tranimutatio, eóquod naturalis fit. Nul la tarnen trat mutare poflunt, quæ non fuerint prius à fuis crafifionbus corporibus omnind fpoliata : cuius quidem fpoliationis inpofterum fuo loco habituri fumus tahonem, Cüm igitur nulla corpora tardius ad vitam perveniât, quam ipfa metalla, pcrea quaedufia lunt:ad in-firmitaternipfam perquam optime vi-tandam att^ peUendam funt aptiffima: Vixenimaliquod me tail urn annorum milib. à natura produdrunVnde facile eolligi poteft,quod quo diutiüs fub eg leftium virrutuineiusformarione fte-teritobedientia,có etiam ex cd lent nis illi fuerunthuiulmodi vires, a tq; caclieg virtutes impreflg.Quaproptcr hoc prg exte-

JO CHTM IST. ARTti-cæterts eorpohbus omnibus â naniff creadsaceipe: cuius virtudbus a cor-'' porefuo fepararis ad propulHindâ m-' firmitatê vtere. Selige rame dlud,quod reliquis pretiofiorcm formanadO tue rit. Non fecus de vegetabüfbUK dó ani-'-mailbus intelligendiïeft. Hledionenri autem m his omnibus quivis vel nic-dioenrermftruCtus inPhyfica, facere poteft. Papyrumhis implerevanuef-iet opus, maxime qtiod apud Pltraum fiCreliquos difertiflimé fint evulgata* Interitusper accidens extra naturam/ quem acceleratunominare poUumus, duplicieaufa poteft m homimbus ac-cidere, videlicet per inordinatum vitæ modum, cuius remedium dependet à præcedentibus : autfortuito cafu quo-* dam exteriùs illato, remedium huiUSy propter maius. minutve pericüluni, eft ambiguum.se chirurgica praxi conteii turn : à philofophicis tarnen remedljs non immune, quorum præparationes aliquot in fequentibus,probis non in-videbo vins, ßrutonim,quxhominu • . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiani

T H E 0 R I C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3*

ctùin bruralium, cadem eft ratio : quia brutalem hominem tracrare, phyfîcû eÜofficium:rationalem veto, Theo-logicum potiùs, quam PhflofopWeS. Infenfatötum autem inten'tus,qüoad defeenfum, idem eft cum præccdentû bus. De rerum interitudidum fit ha-ôenus.

THEORIcJ^E enrMISTIC! arnfidi NaturæTraâatus II,

7)e c rrupdone ^ generatione^tam onaiurabbui, t^uam artiß-^ ’

-x aabbtu,

P R AË F A T I o.

NOnfinccaufa poftvitam SCinte ritum rerS,de corruptione 5C gc-ncrarione tratftabimus : tum^quodna-turalibus illis vita cælitiis infunditur, amp;1 artificialibus medicamêra piæparâ-turjqinb.equatavitg proportioferuari poteft, Perfeda quidê,nó ubfolura per fcdiogt;

3t CHYMIST. ARTli

fec^ionc : fed (vt ita dicam) deriuatiüâ crcarafunt omnia. Venim quia den-uario nefefo quid imperfedionis ad-fert, propter efle quod habet ab alio, corruptionemadmififlevidetur. Etne per hanc return vaftatricem tota mun-di machina rueret, voluit fummus re-rum artifex, vt earn mox return laben-tium reftautatio fubfequeretut : non ex corruptione, ficuti docuerut aliqui, dicentes, corruptionem vnius elle gc-nerationem alteriusUanquam ex qua-litate corruptionis foret gertcratio: 3uodabfurdum eft. Namexmalara-ice bonus fhîdîusnullo modo produ ci poteft; ficuti nee malus ex arbore bo na. Venîmpoftquamiummusartifex viderct malum ad bonum, quodereâ-rat,acccflifle : voluit iua bonitate hu-iufmodi malitiam reprimere, non fup-Ïirimerc,donee illi placitum foret : ma-o mox fubdens bonum, vt quod con# returmalum exequi per corruptione^ non ex fuo conatu, fed ex frænanonC fui conatus,in bonum,hoc eft,in gene-rarió'

quot; ‘ t rit -b - R -1 C 'Ai f« rationë trarifi réHSïcilhniübtbitürfêfti tê tia,fcilïétt' ObiVt/prfórtchV vnfu^gëi neratio lubfeqmfuï altering.‘'quot;Dtóet fortaffis aliqütS, periéómjr^fóhenihïó intelltgi fonnaftim pr/uanpffcHi. R'è^ fpondebitür tSires muIdpîtçâricJæ ji^r gencratioiicm ex præcedëhte rórftii ptione forn^^^ pnuarentut^ nunqua fibifimile generarent: vtfuoloco de-ducetm-infraladus. QiiodPhilofo-phus CorrupdQnemyoeac-ï aUjfpnna-rum latetitiumindagdtores, St'maxi^^ phflofopht TranTmutationem eleven torum adinvicern, eonnucpmixtróiiê, Ö^ ïpfiusrmated^ difpQfiuonein,aliqua do FortnarumPCcyltatioJiem vocaae-e runt. Generationem autem, influxum forme c^deftisanmatcnam, hoe modo. Vel aliodifpofitam elledixerunt,alias formarum 'occultarum manifcftatio-nem. Ver dm quiaiam liæçipfcboli's vocabula recepta fmu, non immuto, fedinbonam potins partem interprer totjSC ei idem etiam in fequêtibus vtar. Et dim nature fecretorum inveftiga-C tons

34 CHY MIS T. ARTIS

tons phiîofôphi munus ÔC offidu exgt; iftat, arrifidum eiußcm arrifids imigt; tan naturæ, de corruptionc generation neq;natiiralibus tradare prins, ranoni confonnm erif,ac ordiniiquam ad corn rupnoms amp;nbsp;gcneranonis artificiahun» exerdna devemre.

T^fnarf/rali corruf/rione,

'^/^ Omiptio natnralis eft occultan V^ rio mamfefti fob foie potentialis form» retenhone. Si per form» pnuan tionê diffinirctur,deftrü'eretnr ipü gen neratioina quicquid aliquo prinatur, dus 1111 prorfos nihil manet. Quodfi granum frumenti latum in terram, per comrptionêfoa forma pnuaref, nun$ aliud granu fibi forma Ipedficafimile generaree. Quapropter generationis i' nitium form » priuario non eft: at bene form^ didtur occultatio,qu» tantifpcr fob fegeris forma per generationê man nifeftatalatet, donee per eârurfos man I nifeftiïQiné reforgat in priori forma, centies I

T H E o R. I C XÏ j# antics plus, vel minus,mulnplicafh. Prior igitur tranfmutano naturalis, eft prion'socculratio formte fpecificæ, in aliam virtute potentiacp retinente ciuP dem tranfinutati fpeciem, aut form am fpecificam. Aliquoties cvenire fol er, vt granum in terracorruptum,propri3 fuæ fpeciei formam amittat : ÔC tunc non tranfmutatur in fegetem,nelt;$in fpicam,fed in lolij fruticê transforma-tunquia no tranfit per proprium extre-» mi fui medium, fed per alicnum. Eft c-nim fententia philofophorum, Quod nonfittranlitus deextremoadfuSex-ttemum,nifi per medium de vtroq; par ticipans extremo.Veriim in gencratio neloltirnedium„quod eftlolq frutex, nó participât cum vtrot^ fuo extreme: amp;ideo non fit generatie femini firni-lis : at abfimilis,ÓC contra naturam.Pcr hoc confiât generationem priuationc forme fatfia, degcnerationêdici pofte: quç nó pugnat cétra diffinitionê, qua ponimus : at potius affirmât, eo quod fubdimus, Cumretentiencfuæformte

C ij poten-

Jtf C H Y M r s T. A R TI s potentialis : qùænon differt ab a G tra-Ii,nifi jperoccultationcm, id eft, per âe* cidens .Quicqüid ehim occultaturnalt;gt; ratal it er, vel de ftia manifefta forma träf mutatur, naturam ftiæ formæ no n trâC-format,fed in aliam redivniam commit tatNon fie de grano, quod in loliû tragt; fit: hoc non immutatur foliim, fed enâ transformatur. Eftenim aliud nanfmu tarijôC transformari natuialiternam p^ mne quod transformatur, in fuafpede non remanet : quia fpecies à forma de» ducitin.ficuti granum ÔClolium diuer* farum funt fpecicrum. At granum Séie ges,licetfub mutatisformis exiftant, non funt propterea diuerfarum fpecie* i rum,fed vnius amp;nbsp;eiufdem:quod poftet patet exprodutftionegrani fimilis per fpicam. Iterum:Occultumamp;fmanife' ftum hîc in diffinitione fubftantiâ non differunt,fed accidente ioliim: quia de ! vna SC eadem fuccefîîuis temporibuS , apparente, intelliguntur.- • At granum j inlolium transformatum, nonretinet propriam ftibftantiam, fed aliam red'

T H E Q R LC A. Î7 fît ante influxurntergo non cadit ifta corruptio fab noftram diffinitionem philofophicam; fed ponds fub corru-ptionem,qug-naturg dcflnnfrio dici po teft,vt eft peccati munus. Non debent, iatur huiufinodi generarionum dçfc-«us a d'en bi naturç,fleuri folent inepte ninnum aliqui,nature peccatum appel lare: fed indifpofitg, vel defedluofç ma-teriæjminùs aptæ, quàm influxurn ve-tæ fug formg patiatur induere.Nam fe-cundum difpofitionem materiefquam aliqui Meritum vocant) agit forma, ^lod fuprà de grano dictum eft,de eg ten's vegetabilibus infeUigi poteft.No eftanimantium 6C mineralium comi-ptio diuerfa,nifi per accidês. At quia eorruprionem generatio fubfequitur, ad cam accelerandum eft: cuireliquo-rum duorutn generum eria corruptio-Ucmincludemus.

Ç ' i^ T^ena-*

jtq' evno:-. i., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...-me nbsp;nbsp;.

CH YM IS T. ARTIS

7^e »aturali^eneratiünCt

Cap. / Z

EX occulratfonemamfefti prædu . óa,fcqmrur generatio, quæ manî-feftatto dicitur occulti, Sicuti granum, quod erat manifeftum, occultaturpcr corruptionem,êC inde ftipula,vel fpfea manireftat per gcnerarionê,quæ pnus occultabatur fub forma grani : fcquif inde femmis produdlio,quæ fit in pro-jpagationem;at ifta fecunda generario, quam proprie'multiplicanonê elfe dp cimus,nonifa cito corruptionem fe-* quitur,fed fucceflîué. Return omnium Spéciales corruptiones atq: generation nes fieri non poflunt, nifiper genera* Ïesquafdam eas omnes præcedente» clementorum corruptiones fiC genera riones. Eftenim clementorum corru* ptio, naturalis corudem adinvicê per-mixtio,vel tranfmutatio : quæ etiam a-Üo modo non fit, quam oceukatione formg vxuus dementi fub alterius prç-domf

T H E o R I T-A. 19 dominants forma. Gcnerario quidcm eorum, eftoccnkanris amp;S occultæiam clcmentorum formarum,folurione c5' gelationelt;ç fûts , mamfeftatto : vcrbi gratta, tu aercm aquæper naturae ma.» giften um folutæ forma, fub aéris forma per corruptionê,hoc eft, refolutio-nem,occultatur,Ô£f mantfeftationc ge-Deratur aèr,qui priùs m aqua fuit occul tus.Poftquâm aliquandiu fub aèreç nu bis forma la tuent aqua,nùbis refolu-tione faefta, rurfus cm er gît ac mantfe-ftatur ctufdem aquæ forma per gene-htiQnem,id eft, occultât! mantfefta-tionem : quae gencratio duplex fuit, fdlicct nubts amp;nbsp;aquae : nam ex aqua generatus eft aêr, amp;nbsp;ex acre rurfus a-qua gencratafuit. Hocartificium nam fÇ fpedahus in fcquennbus demoftra-bitur. Nunc ad antmanttum gene-rationem veniamus.Illa quidem, vt ve-getabilia, femine propagantur, quod ex abvndati nutrimento producitunfi-cuti fernen humanum in propnam ter-

C tu) ram

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.?’«-,Y M J 5'T. w A ^ T T S

farn fatum ^ ^bi çonxeni entern, con S ^,ùitr,vel nanfniqtatur.in embryonem, ,^4poftmodum,ui fua débita membra ^^matur ad.v^tXrrçceptionem, ô^ ge-.ïjeratur abwhpt^îp fimUù j'll^',a quo k^ men cleeifum eft ; m'^^^yd fqemina, fc-.cundum femmum difpqfitionem, vcl prædomijtatiQnein. 1^4 lt;lèxu,fcnfu^ îoîihTi Riffel t hoin inuni amp;nbsp;reliquonmi uni man tip génération vegetabihu gc^ neratione.Sedmineralium amp;nbsp;métallo^ rum generatio longe, diuerfa eft: nam corum fœtus,patris^aut matris,vt præ* cedentiuni,fimih'tudinem non referSt, neq? fonnam, Scimus cnim ex terra 8£. aqua parentibusVaut remotiffîmis prin cipijs, generari metalig, j Subtiliftîma quidem aquæ fubftantia, terræ vifeerb bus ,'6lt; çauemis inclufa fpiraculum no habentibus ,tgne lûbten;aneo decoqui tut, amp;nbsp;per fubrilcm refolutionem in va pores, continues afeendentes SC degt; fcendentes,tranfmutatur. Et quia non habentexitum, hoenatura: magifterio permultos annOs cotinuato,fit,vtmagt; xima

T H E O R I C A. 4* Ximabuiufinodi quâtitas aquæreflrin-^atur ni minimam quantitatem : inde jit,vtita ponderofum evadat argentum viuum,akcrumj SCfœmineum fe^ men metallicum. Ex altéra parte Erb' terreaneus idem ignis terræ fubrilio-rem fubftantiam advrit, ac longo temporis fiicceflu in fulp hur naturæ, liquidilïîmum, aefluens reducinetiam alterum , 5^ virile fernen metallicum. Hoc fi forte lapideas cauernas ob fui fubtilitatem igneam p en e trau cri t, cum argento viuomifeetur, SC ex hisduo-bus feminibus in matrice terræ clufis, pereorumcorruptionem ÔC tranfmu-tationêgeneraturmctallum, patri ma-tnq foetus baud fimilis : atmujto diffe» tens,vtvidetur. Quapropter femen ex fenon producunt naturaliter infuaru fpecierum propagationem, vtalia duo genera : fed ex primis gt;nbsp;amp;nbsp;remotiHimis principles ircrum excitatur aliud femê. Si tandem de medtjs mineralibus all-quid in medium adferre lieer: product tur ex terra Ói: aqua prins, quam in ful-

C v phur

4» CHYM1 ST. ARTIS

phur SC argentum viuum tranfmutcngt; tur:nammrereamulta generantur,vt ftlia,chalcanthumjamp; alumina diuerfagt; rum (pecierum: quç quidem omnia të' duntadmctalli generationem, aut là' pidum, quos prctiofos vocant: quoin etiam hac in parte meminifle decet : na amp;nbsp;ifti confiant ex vaporibus metalli--cis : quod ars per experientiam philo' (bphos naturales docuit, fcilicetexmc tallorum folutorum depuratis liquors bus adinvicem proportionemixtis,h' pides prctiofos arte g^crari polfo, perquam fimiles illis , qui per natu-ram generantur. Illi quidem ex aquae mineralis puriibma fubftantia, quae invaporcmfubtilifiimum rcfolutadiu laris fub carl eftHim virtutum obedient ria fucritjConllant,vt mineralia: verum fi ad banc lubllantfam fulphur accefle* ritlapideum, aqueam huiulmodi fub* ftantiamin lapides congelabit, iiliiis, vel alterius colon's, vel virtutis : talifqj refplcndcntiæ , qualis ambarum par* tium componentium pumas, vel irn-

puritas

T H E o R Ï Ç A. 4» purftasfilent. Ignobiliorumverô la-pidum ÔC obfcuriorum generatip non eft à praîdidis diucrfa, nifi propter digt; uerfam 5C impuriorem proximorum fuorum principiorum fubftantiâ. NSe de artifiefaU magifteno conuptionis ^ gencratioms dicamus,

T^e artißeiaU corru^tiowt

C^P^ ^U*

NAturaJe iraftatur artificiabs cor* ruptio , pend, quod compofi-torum à natura corporum formam fe-paratione partium occultât. Verum quia non poteft manualis artifex na-turam in fuis imitari principes : hoc eft,quianó poteft elementafimplicia, fievti natura, traeftare : cogitur eave-nan principia, quac natura fub com-pofitioné corporum occultauit. Qua in re difcrepat ab artificio naturae tantum in fua corruptione , quod in-dim-

4% c^ymiJt? artTs diujduaretrahit^d luum genus, flkge neradilaraf per fixas Ppecies in xtidiui-* dua. D/cit enim arrificiahs comxptio, partium ebfriponenttum àfùo toto fe-paratio : quarn artifex dupHef èaufiifa^ dtz pnorerti fexpofiiimus:pofi:eriorem audite.Non opefatur natura per fubtP fiahonem amp;mundificationêin omnibus fuis principes mferioribus : at firn-pliciter vtit illis, vtillapræparatafunt, ad formæ receptionem : alias ex omni métallo faceret aurum.Etin co fuperat manualis artifex opificiû naturæ,quôd partes à toto per fiium artificiurn ftpa-ratas,in fummam fixbtilitatem,.quant3 fieri poteft,redigit.Subtiliffimum pro' fC(Q0 fuit manualis artificis ingenium,-dum fub actheras fuis corporibuslaté-tès-foiinas arq? cælcftes,ab omnibus c-lemcnfaribus Sf erafifis corporibus h-beras SC feparatas, extrahere poffè ,firi- • mirer fibiperfifafom babuit^eit, ÓC ex • perimento compi Obamt. Non enim poffirnt virtutés i fonnætç cæl eftès ha-’ ' beri fimpbees ab artificibus-, edmnee in

_iTHEQ^.?C/i. ^4j mcglp fine fuis.9îrh.çrëgt;S.çorpQn'bus ex idant ; fed dlis in4i^ept, tanquam rt-nnaculOjVehiculoçpifîçetiamelemen--ta Gmp1iq^non perfiftqnt., nifi in cor-poribus formifep cælefl/bus, Inferior^ quidem ita mixta flint, vt in quo vis quodlibet a An fit ac potetia ,qiKe cau-u permutationis eft ad iflyicem, . , -

NOn fecu3 ac ipfa natura corm-ptionis occultatione manifeftat id, quod prius occukum erat in inanity fcftoinranualis artifex occultatione ca pofiri manifeftat id,quod fub eius coin pofitione delitefcebat. Compofitum enitri in èa tâtiim refoluitur, ex quibuâ êornpofitum eft. At omnè corpus exe;* kmentis conftat. Qirapiopter in dc4 mêtarefolui necefHimcft.Qiiatuor ta* men font elementa quibuivis nota.Va rum quieut.^ manuali corruptione cox pora

/

4^ CH YM IS T. ARTlS fora foluunr.frcs partes duntaxat invfi munt,fcihcctaquam,oleum ÔC terram. Vbi ergOeft quartumelemetumfRc^ Iponfio fadlior eft,quàm vt defer/bi de beat. Natura quatuor clem enta com^ pofita per corruptionem ÔC mixod* nem eorum admviccm, cum fimpltci-bus elcmcnns lungit fn gcnerationem omnium, Indelequitur, omnibus cot' poribus inefle cum compofitis etiam elementa fimphoa: quoddubium no eft, Sed quia natura tria tantiïm elemêgt; tacompofitanoftris obnoxia ienfibus eflè voluit, vt ignem in centro rerrç,ta^ Ôui : terram huic,SC vifui: quibus ^ agt; quam: noluit etiam, vt arte plura fenfi-bus eflent perceptibilia. Aérem autem alrjs non permixtû elcmctis, quis vidit vnqUam f aut tetigit perceptibiliter,agt; liôve fenfoquopiam percepitf Nón* nefùfficit, quod ars naturam imiteturf Propterea non deperit aër arti,non ma gis,quam natura: : nam femper aquae, Éë igni, qui eft in oleo, permixtus eft. De quo lands diiputabitur,ci«n artem » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appro*

T H B o R I C â.' 47 approbare deftillaton'am oportcbit in fèquentibus. Simplicia corporibus inefle compofitis elementa qui nega^ uerit, primam rcrum generationem o--mnium etiam hoc ipfo negabit:quia non magis poteft materia fine forma, quàm fine viro feemina, vnquam gene rare. Hoc eft igitur naturalium philo-fophorum ftudium potilïimum, vt ilia cum cælcftibus virtutibus, quæfubi-pfislatcnt, habeant,acde craffionbus dementis inferioribus,tanquam à car-ceribus teterrimis eruant in vfum rei tnedicæ, vel vùæ fanæ conferuatio-nis. Hæc funt, quæ de corruption!-^A^^ ^ gencrationibus, arte, vel natura fadis, impræfentiarum dieere pro-pofucram.

T//E0-

48 CHYMIST. ARTIS T/z'^oR/c^e C'^r

, ftici Artificq naturae tra-, (flatus III.

T^earborihus : yna Mß/fnitar^,?^ r Sam^atf^alteraf■,

' 'p R AE F A T I o’. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

FRuftra ccrté comrpttonem 5^ ge-ncrationcm arte faclas,ad imitatio nem induftnofæ naturæ fcripfi flem,ni-fi p'óftmodö, quid inde Icquereturv* tilifari^adderem. Antiqöi Philofophi, fibincdum,fcd fut temporis coætaneis viucntrt arpuftcris, arrem liane Hcrgt; euleo labore partam,hominibusnon inviderunt : tmo potius liberalifTimè Ccrinmunicarut, fievri plurimïs eorum inlueem ediris monumenris apparet. 1111 vet o,qui propter ingenij fui rudita-tem,aut ignauiam inrelligere prima facie nó potucrupvilitcr fiC abicbto quo' dam animo, praeter omne viri ftudio-fum

T H E 0 R I C A. 4? Kim officium,indigné vil/penderc cœ* perunt, quodomni laudepræcæten's omnibus ftudijs ac labohbus dignum crat.Quid mirumY cùm videamus hac Stute ferreavirtutesferé omnibus ab-iedas, earumep Iocuomne,quodfriuo lum eft ac odoium,occupare.Quid inde î* Margaritam hanc propter obtu-fos,obfcuricp homines ingenq fepeliâc* aliôfcp probos Ôdingenio prxftantiffi-mos capriuabo virosfAbfit.Stylo po-dùshumilimo, quibuivis etiamfami-bariffimo,rem omnê aperiam, nequid otalignis calumniarum fît reliquû. Videamus tandem, quid adhucnutriant veneni, quod in hanc artem évoluant* Adefte,qui Mufas tequo, non fidOjCO litis animo ; amp;^his,quaevobis præpara-ta funt,fruamini.Contrà vos, qui fper-nitis ea,que eolenda funt,SC afpernâda colitis, fugite pro cul hinc. Betæ funt hæ labqs infueta: veftris : carduos, ite, pafeiteveftros.

fa'^ CH-YMIST. ARTIS

2)earbore/nßrmitatk,

aVatuor in cçlo.PIanetis imperfe clioribus quatuor in corpore no irro córrefpondent eicmenta:vidGliccC. Saturno, Mercurio, Vcneri amp;nbsp;Mart]^ Terra, Aqua, Aer Só Ignis : ex quibus conflatum eft . Inde fit, vt corpus hoe infirmum effe dicatur propter par' tium imperfedtionem. Plantabimus igitur ex bis arborem,cuius radicem afleribemus ipfi Saturno : per quant variusille Mercurius, amp;nbsp;Venus trun^ • cum fiC ramos afcendentes,folia,flo-réf» Marti præbent ffudus inde feren ti. Occurrit hïc maximum inter anti-quos 6C recentiores Medicos difsi-dium:boc ponere viium eft: nomquod, côtra quemquam feribere cupiarn, fed vt videant recentiores opinionem antiquorum; illam exacte fatis examinét, ac omni ex parte vifitent, fi quid inve-niant authoritatis ex luce nature, quod earn

T Ö Ë o R* I CA.' ' yi txm labefadlarequeat, ac Hermcum Trifmegiftum amp;nbsp;fuos, Hippocratts' feddere difcipillos. Sm minus Hip- ' pócrates,5C fui,fiant Hermetis difdpu* ii: non eftjquód partium altervtrafuos firiptores adferat : alias,vt antea,lis in-decifa perpetuo manebit. Solam au-thriccm ftatuaniMedicinæiudieemcp ’ Naturam: cuius etiam authoritatibus ex eins luce dedudis,inter fe pugnent. Aggrediar interim opiniones', quantum in me fuerit,defcribere,tam vuru^ quant alterius partis. Recentiorumeft omnium fententia Medicorum, quatuor in humano corpore humores exi-ftere,quos atram jflauamqs bilem, fan-guinem ÔC pituitam vocant: ex quibus corpus fuum phyficum confbituüt: hac fcilicet addudi ratione, quod humano fanguini de vena, vel alio loco trado, videat aquafupernatare, qua pituitam vocant : huic etiam aliquid flaui mixtu atriq; colorurexhis manifeftis quatuor elemêta, quib.humanS corpus eóftar, ede iudicât.Nil mirum,qgt; edm ipfi ma-

D ij nifç-

o CHYMIST. ARTIS

nifcftamfolùmfedati natura, occnltf penitus ignari fint, nô alias de rebus ïU iicare polîùnt, quam fuperfidahrer. Verum non ira feres habet m ocrukio nbus,vt infra patebir.Non egre ferent, fl quidpiam adducamus,non liuoris in ipfos,at chariratis potius caufa : vice verfa nos gratifiimo feremus animo, quicquid in aedificationem arris Medf-eg contra nos etiam attulerint,vtiùprâ diximus. Nonne vident corpus amp;^ fan-guine,efleduo diuerfa corpora:prius videlicet,quod alitur, ôu ex iemine pro dudum eft : alrerum, quod alit/cx po-tu ciboq; provenions externis {* ludû cium igitur eorumeftin alente ÓCeX' terno corpore : non in eo, quod fubic-» dum eft accidentium peccantium. Et ita cibisSC poribusinfanguinêôC ex* crementa fua tranfmutatis medchun^ tur, non indifpofito corpori natural!, led accidentali cuidam amp;nbsp;excrementa--li.Si dixerint, nullam efle differentiam inter fperma amp;nbsp;fanguincm,eó quod aamp; firmabunt ex fanguine firperfluo pro-dudum

t H E o R T C A. o dudiim hoc eflë: rcfpondebitur, quod nonexfangume, qui adhuc m venis, aut alio quo vis loco hatret ,’eft fperma: fed ex fanguine iam in alimentum traf-formato : quod amplius non eft fan-guisjfed alimentum ad membra nutrië dum: ex cuius nutrimenti fuperfluo ge neratur.Rurfus contra,Sanguis puriffi mus, Sc à reliquis tribus humoribus, quosvocant,repUrgatinïmus,quatuor in fe continet elementa,puriora amp;nbsp;fin-e eno ra, quam iIlafLint,que in fanguine fore videntur : quod arte Chymiftica demonftratur cvidentiiïimé.Non indi get ergo natura vilioribus in alimen-turn (ui corporis, cum pretiofiora pof-fideat.Itcnim contra : Nullam facit natura feparationem,prêter quam ad cie-tï^ionem fuperflui, neccflartjq; reten-tionem.Cùm igitur ipfa partes à Medicis recentioribus afïumptas fepareta fanguine retéto per ipfam, in reiedlio-nem id facit.Probatur ex eo, quod natura per feparationem non genef at:fed per commixtionem,quam in fanguine

D iq puro

,14 C H Y M I-S T. ARTIS

pirro factt p er minftnaJPer feparatiofte autem corrumpit ad mundificationem ; amp;ftibdlianoncm,ficutinfra dicetur,0f gt;nbsp;cxamfido naturae docebitur. Si qua: . fint,quibus hæcrefelli qucant,manife^ ftis naturae teftimontjs adducanturcS a1iqua modeftia: non, vt confuetum eftjclamorfbus ÔC calumnqs in veritat? naturacq? lucem invehendo. Humani--teraccipiemuSjS^ hilari prorius animo refpondebimus : non verbis tantum, fed ad oculum demonftratis operation nibus ex ipfius naturae luce dedudis, fi fucrit opus : vtlis coram quovis iudi ce,nonpartia!i tarnen, decidatur. interim vt alqs etiam liberum fit noftro cor pori phyfico,quoties volent, o pp one-re fe,quod SC quale fit illud, non exnu-da foperficie,ied ex tribus dimenfioni-bus,quibus omnia corpora confiant, explicabimus : vt manifeftiora minus apparentibus oppofita, iudicari vale-ant. Ingenue fatemur,humana corpora quatuor dementis efle naturalitcf compofita : venim quia tria tantum funt calqua: fub fenfus noftros cadunt, feih-

, T H E o R I ç 14; r?

fcilicct terra,aqua amp;nbsp;ignis (vt fuprà di-05 eft)ijs etiarn contenti fumus: nain-fenßbriiano curat medicus. Quartum dei-nent5,aerfGiliect,n5 eft per fe,nec in lubiecto perccptibilis.In vento amp;nbsp;m nube no fentitur aer:fed aqua, que per ■ tranfmucationê eft aeri permixta. Non ita de igne : qwomanó folum erus fub-icctn,vt JlgnS, fed ignis ipfe ardens raa nibus-tangfturiSC in oleis caufticis non foliim olcS/fedignis ipfe caufticus ex-iftês in oleo, lingua percipit. Quapro* pter Medici omniS antiquifiimi,iudi-car5f,illatria,qupdiximus elemêta,Me dicinam eÓccrnere.Nechuic opinion» fuæ volueruf aften tire magis, q ex luce . naturæper cxpçriennani comprobare tur.Qtio factum eft,v£ aluum dufte na-•-turactentarint/n omnibus introfpice-re. Nihil aliud ibidem invenirepotuc-runt vnquam-, niß tria, quæ diftaftint.

• • Aerêfimplicê,aut c5pout5,ab alrjs nul lo fègregare potuerSt artificio: fedfem per aquæ didicerunt, vel igni,fub oleo permixtu eftei^d liquebit infra latins.

• - Arbore igit plantârSt infirmitatis, eu-D üq iu»

f« CHYMIST. ARTIS

MUS Satumia radix, Ô^oês partes arbon'J eiufde folidiores exiftut: fued oes, qui P ipsa radice aflurgut in truncS,ramos, frondes,flores,amp; milt;flus,Mercuriales; at ealor St ignis, qui Riccos huiufmodi lugens à radice trahit,MartialisiVene-rem ipfam aeris loco fub Mercurq pin-guiori Iiquore,qui Martern lib enter in olei forma fequitur,concludentes. Na vnicum dicunt effe liquorem in return natura,non plures : quod fic probant: Natura quatuor dementis tantum vti-tut pro materia lux compofitionis, inter quae non eft,nifi vnicus liquor, qui eft: aqua : fequitur, ÔC in compofitis no efle plures vno.Interim ad arboremre-deamus. Ab iftis tribus,quç dida funt, morbos omnes in iuum corpus phyfi-cum, quod ft ermatis efTe dixerut ac a-Iimenti,confirmantes imprimi, tria tan turn elle morborum genera generalid firn a docuerunt eonftantiiïimè : cuili-betetiam generi ftas fpccies aiïïgna-runnSicut radix in terra, neenonrami lupra tcrram,invarias extremitates di-latan-

T H E o R I C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

UtantUKita en'am Saturnus phyfimset infirmuSjVanos fuos morbos in huma-ni corporis terram,id eft, in omnes fo-Jidiorcs eius partes, imprimit. Mercutins etiam innrmus,per truncum filt; ramos omnes in humanû liquorem fuos morbos infundit. Et male fanus Mars ftiam phyficus, ignemhumanum va-tijs flammis acccndit.Hoc opus,hie 1a-t’or eft Medici,cut'vis horum gencrum litas peculiares aftignarc fpccies:vt vite verfa gueat arbor here infirmitatis, Infanitatisarborcm tranftnutari. Sed necuipiam vidcatur abfurdum,quôd f’lanetas in artis noftrae tradlatione fumpferimus : dicendum crit vl ter ids, qua ratione id fadlum fit. SSt enim Sx-tnrnus, Mercurius, Venus atc^ Mars, propter fuos nunc malos,modo bonos afpedus , quos indies corporibus no-ftns infundunt, ambigui : quapropter contrarias paflionum facultates impri munt: vtpote Saturnus infœlix, igna-uiam, pigritiam, focordiam AT graues ac Satumios morbos imprimit ;Mcr-D v curius

yS CHYMIS T* ARTIS curius aftutiam,nequitiatn, circumve-' tiones,furta, S^Mercuriales morbos: Venus concupiieentiâ, corpora mrpé focietaté, ÔC Venereos morbos : Mars ’ antlarrodnia,iugulanones,feditioncs, homicidia,Marrialéfq; morbos. Contra bonas etiam imprimunt fortunaü, quib. refiftere malis, animo quidé pof-nimus: vr Saturnus forfunatus, quem vocantjbonam imaginationem 06 fpc-culationem,ob ftudq gradum , quem obtinet,nobis adminiftrat : per quas ad Mercurium pervenimus,qui perce-Ï)tionem,06 veri iufticf difcrimen à Hl-ó, cognitionis gi adu fuo tradit : Venus autemquiagradui præeft amoris, ^ pudicitia’,caftiq; dilcctioncm, 06 amoris honeftinobis imagine ob oculos de pingit : Mars fortunatus vigilantiaad refillendü.tctationib. addit:non, quod abfoluté faciant id,quod fblius eftDei: fed mediate,fie difponente natura cac-iefti,çui Deus banc poteftatem dédit. Corporale remedium arte nçftra qm fit adhibendum,audieti5 inferius.

T H E o R l C lt;nbsp;jp Z 2)eJaniratn arbore.

Cap. / /,

SVmmacumreverentiatriadem m vnitate coluerunt antiquiffîmi phi lofophùtam illi, qui Chnftum ignora-mnt, quodâ inftincQu diuino nimirum illis eminùs apparente:g illi, qui cominus iîluminati,Chriftum lunt ampl exu Nâ ea,quam in Diumitate fummo de-r ÇoçecQlimus ac fatemur,trinitas ino-mnib.que à fummo IXO.M.crcata fût, inis,qui fecreta naturç perquirunt ahdi tiflîma, fuifpedmê atq? figuram offert: . quod in Practica noftrg Phyfices aper-tilfimis docebitur exemplis. In corpore primum humano tria lunt,quc requi runt ad eius fanitatê côferuandâ:vtpo-te Sol, Jupiter,et Luna phyfica.Plantet ex lus igitur fanitatis arbor,cuius radix amp;nbsp;foil'd^ partes Jupiter exiftat, per cuius truncumôCramos Lunaris liquor ad Solem afcendat : non alias,quam in , humano corpore quatuor Planetas exiftere

«o CHYMIST. ARTIS

exiliere diximus.Pcrfcifliorcs atep tem peratiores, etiam tres,quosin arbore Ïanitatis ponimus, pulchcrrimo guide ordme iubilant, animumep refcrunt in corpore: ficut illa quatuor ad corpus applicantur amp;nbsp;ad animum. Hine fit,vt antiqui philofophi rem ipfam inteUigé tes, cum alicui vellcnt amico felicitate imprecari, ternam atep quaternamiHis beatitudinem optabant: hoccft,animi corporifep fanitatem: quod alias Mens fana dicitur in corpore fano: Verùm ne hçc antiquinima,pulchcrrimaq5 fen tentia prêter cat indecifa,Mentis priùs fanitatem exponemus, deinceps cor* poris.Tribus facultatibus pollens,vt* ' pote Ratione,qug Solis eft: Intellcdlu, qui Lunac: Memoria,quæ louiafacul* tas exiftit, mens noftra fanitatem adi* piieitur : quorum etiam phyficorum Planetarum très gradus efle dicuntut ad fummam illam adeptioncm: videli* cet louis virtus,Lunac potentia,Solif^ miraculum, quos practerire neminil^ cet. Ad corporis fanitatem veniamus,

Dixe,

T H E o R I C A.’ . «I Dixenmt hominum dodi(ïimi,rcrum naturaliû expert!,Solern generate So-km:ôfamplius, omnium pattern eflê, Lunamlt;ç matrem : Terram nutrice, ÔC Aerem ventrem, vti videre licet ex fcri ptis Mercurij Trifmegifti. Quid per Solern,perLunam, Terram, ÖfVen* tum,aut Aerem intelligat Hermes, dt-Mgenter inquirendum eft. Certius eße nihil poteft, Solem ilium, qui viginti-quatuor horarum (pacio totum orbem circuit,rebus omnibus à natura produ-dudis vitam influere naturalem. Ergo Sol eft in illis omnibus potentia ScT vir-tute per vitam. Deinceps vt Sol idem mfluxus fuos adinferioramittitperLa nam, quæ vigintio(fto dierum fpacio femel cum didio fuo Sole caelefti modo coit,circulumcç fuum perficit: non alias ignis illefolaris vitalifq; return a-himales virtutes, quas à vero Solere-dpit,in omniafui corporis mebra per fuam Lunam,id eft,aquam,vel(vt aper tiùs loquar)per fuum liquorem, quem fupra diximus ignis eflè nutrimenrum, infun-

Ä* tgt; CBYM ÎST. AR TI S

infimdi t T andern p er ven turn aerem intelh'gtr: hic autem(vt fuprà tctigigt; mus)medium tenet inter ignem fiC a-quam: eóip fine vita perfiftere non pogt; tcft,non magis, quam extrema fine me dio. Per ferram voera nature nobis ingt; dicat,per quae lac illud, quod audijftis, foetus omnis in alimentum 56iuæ vita: fuftentationem fugit.Ecce frater,quod antiqui totænigmatibus velarunt, in-* numerifque voluminibus pro fa, carmi necj cecinerut occukiffime, breuibus, apertiflimifcp verbis in tui gratiam re-* velatum munus offcro : nee à te cupio, quod rétribuas aliud, præter quam in pofterum artem hanc non vitupérés, neque detraótes amplius : at potius to-» to conatu diligas améfeç: nee fecus, ac ipfum te , colas, S6 vfuram inde colli* ges:quam vt aflècutus fucris,Deo gra* tias immortal es agas, 56 in vium dile*. dlionemcg proximi tui, quiequid ex ea collegeris, eroges. Quod fi feceris, laborcstuosbcnedicetD. O. M, ani* mabiftj profeflbres artis hums ad majora

T H E o R 1 C A. tf, fora tibi probifqueviris detegendum, que lafucrunt hactcnus. Interim ag-grediar:

Solti amp;^ Z.una yeßrorum,o yoSjijtfiß-nam y^iram cupkis, curam a^ere decet ^er/oufstemperiem.

Superms abvndéfatis dictum eft,quid Sol fit in h online, quid Luna. Quid autemfitlupiterin arte noftra,fatis c-tiam conftat ex praecedentibus. Ve-tûm ne cuipiam leólorum ob fegni-tiem defeciftè dicar, latins explicabo. Temperamentum cibi potufqj tem-peratorum,plurimum poteft ad fana: vitæ conferuationem : quod omnibus notum eft. At in vno folo tempera-mentum non fît, nee etiam proportie. Confiderandum eft igitur, ad minus duo fore debere, quæ tempcriem ad-mittant. Quaproter in loue noftro duas effe qualitates dicimus , vtpo-te calidum SC humidum radicalia, vel naturalia : quæ fie æquari debent, vtlibrata bilaneemad angulos redtos fufpen-

*4 CHYMIST. ARTIS

lufpenfam habeant : alias fana vita fubfequi non potent, Proportionem hanc qui feruaueriqad vlrimum vfcç vi tac tenmnum Gnus potent viuere. Dp uerfas rationes huius tepcramenti fed pferunt aliqut, fdlicet Galenus de tué-da ûnitate, Marfilius Ficinus etiam de triplicivita, necnon alq quam plures dodiiffimi viri Medici, quorum fcripta legipotcrunt. Omnesineocovemut, vt louem fibi tam in cibis SCpotibus té peratis,quam in alijs vitte motibus có' ciliêtSupervacaneS foret,ea,qug ia ab alqs amplilïimé font édita, recenfere: venim hoe addam,ingentem fore labo rem,tam in cibis QC potu, quam in reli-quis adlibus, louem femper obferua-re. Quódfifortéperexceflum,velde-fedum alterius partis inæquaca reddatm proportio, quia non eft humanum cognofeere pofte nature proportionem æqualiter : non foaderem, vt quis per fopplementum defe(ftus,aut detragt; dionem exceftus,vt folitum eft hac tegt; peftate,procederet ; fed potius hoc mu neris

T H E o R 1 C À.' éf' hen’s 6C offiefj nature committereUver bigratia,fi quis ob exceffum cibi, vel potus, oppilationem ftomachi patere-tur,ignii^ naturalis vires digeftiuas de bilitaflèt, confulerem prins à po tu ci-bo(j tâtiiper vt abftineret, donee alios appeteret ipiametnatura: fiforréhoc tardius æquo fieret, paucis admodum ad fuftentarionem ignis vitalis vtcre-tur:Schis póó'fïimüm, quæ tempera-wento loucm refcrunt : inteftinorum tarnen obftrudlionem cliftcre tutelaxa te poterit.Si quis vero per himium ex-ercitium,aut alias,vitalem ignem acee' dilTetjecontra luaderem, vt radia quie-te quadam ederet acbiberet moderate quidem ea,que lóuiam haberent natu-tam, ne propter alimenti dçfedlum i-gnis,qui natura eft edax,radicale fuuni humidum ab firm at. Has binas metho-dos obferuatione facilimas qui fecu-tus fueripfanitatem facile tuebitur abß que ftomachali medicamento. V crum Philofophico more didlarum partium e'xeedentium,veldeficientium,ytpote E Martisj

es CHYMIST. ARTIS

Alam's,Rlcrcurq,vei Satiirni,quælibc£ feparatim, vel fimul,per tranlmutano^ nfsmodumjamp;Tno per fupplcmentum, aut detradlionem,emendari poflunt. Nam Philofophicamedicamenta non aguntperquantitatem,fed per quali-tatem . C^tapróprer fi defecerit Solaris virtus, amp;nbsp;in Martialem imper-fcAtionem lapfa fuerit, per Solarem Èx altero corpore traham, cft reftau-randa : fympathia quidem , nonanti-pathia, quia nafura naturam appétit, amp;nbsp;in fui fitnilem tranimutari pluri-mum gander* Quæ de fanitate, vd infirmitate , hucvfqüe Theoricé digt; Óafunt,per c a, quæ fequantur in Praxi, elariùs clucidabuntur.

Theoric^e Thy/tces huitti conclußo.

STudioforum ingenium pccülia-re præ cæteris hoc habet,vt quic-qrud vimnum affequitur, arte, vel Ingenio;

T H E Ö R I C ä;

gehio : fibi foli non, at quommvis vfui commodoque velic elle proprium. Ïpfe quidem, nefcio, qua vèna dudtus, id vel minimum, quod fummo fhidio; hborc,ac temporis amp;nbsp;ætatis iachira pe perf,ftibriccre no poflum, nee ampHus çnigmatlb.obtcgere:cùm idartl huic innumeros inimlcos peperiflè videS. Q«apropter ea , quæ fopernis hac Theorlea noftra verbis aperttlfimis propofui, nune in fequentibus per Prä t^lcam ei correfpondentem, clarioriJ bus amp;^manualibus ad oculüm demon.-ftratis operationibus elucidare co-nabor. Adefte , qui Natufæ feere-ta cupitis introfpicere : vos quoque dcträcQorcs, 6C inimiei naturæ, quot-quotalids nobis obtreólare foliti, vc-ntati manifeftaèhucvfc^ reftitiftis. Talia funt, que vobis vltro citróep libéra-liter offeruntur. Qiiicunq? grato recc-perint animo,fruflum 2lt; alqs ferent ex fuo labóre:qui vero non,adferant, qui-bus hæc improbare valeant, papyrocç publiùcnt, vt poffimus illis amp;manife-

E q ftà

«g C H Y M I s, A R T. T HE o.

ftô rcfpondere. Noneft, quod fut» more fohto,poft teigus,noftro, vel ar-ds honori detrahant Aut taceant/aiit improbent, vel edant meliora. Stulté quidem agunt, dum ventatem fuppri-mere conati, videant ipfam abvndan-dus in lucem emergere : dumeç profeP (bremvnumhuiusards perlequuntur, alios decem exurgere funt experri, qui caufam eius acriter defendendam w^ fopiant. Valeant iftï,quod poffint: meam mtendonem non rctardabunt, ftudïoOs quin profim ex animo. Pra-xim i^itur Phyfices ad mntarioncm artificij naturæ,féliciter ïncipiam.

CHV.

^9 CHYMISTICI ÄRTIF^ dj natura “Pradica, y PT^OLOÇUS. '

V M Hoc noftrum artificiu dicam imitarî naturam : æ^ quum eft,vt probabiUbus ar gumentis roboretur , non proprié noftram,fed naturæ pradricam fore,quam nos æmulamur. Hincfite-tiairij vt in titulis naturæ Pradlicam no nobis aficribam. Certum cft, igncm in centro terræ centrum habentem, fie di fponente natura, furfum aquam, 6d cS ea terræ fubtiliorem fubftantiam Ôd^ gnis,per ventum,velacreminnubem agere : tefte Mercurio Triimegifto,di-' fente : Portauit eu yentui tn yientreßfo: hoc eft, fernen inferiorum elementoru omnium Aer iuftulit in cæîum : quod Hermes poftea fubdit,o^e»^zf a Terra in Calum, Poftquam aliquandiu hæ^ ferit in ilia nubisfubtibratc,virtutibûft};

E in cælc'

7» CH YM IST. ARTIS

cjlgftibus imprxgnatum3amp; fetnini m# fculeo nrndutn hient,nixbisrcfülutiogt; ne per ealdrem defioctem, m aqueunt graue corpus vnà cura fubitautra religt; quorum elementorum d-cfeendere co-gitur interra:hoc eft,ad infçrïora:quod Hermes inquit : -Et iter urn à C^lo aeße/ tltt in'^rram:amp;ßc reeißt yimßperio^ runramp;* fnferioruw: intellige,prolem v-triuftg parêtisJbi fan's claré doectHer^ meSjgenerationem primam ipfius na-turæ fieri inter fuperiora amp;nbsp;inferiora, quæfuerunt ex vno ÔC codera corpore diuifa per fummum arrifieem, vt gene-rare poflent : quia nihil generate po-teft in feipfo,fed in alio, quo d ex lui natura fit. Non alias in artificio noftro: Nos corpora quævis ex eleraentis na-turaliter corapofita, recondiraus in bo ciam,vel cucurbitara vitream,quæ ter-reni globi nobis vicem refert : fuper quam galeam roftratara ponimus,qux cxium repraefentat : deinceps ignent exterius agentem fub centro cucurbits fuccendimus, quorefolunurhu-iuhno-

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

fufmodi corporis Mercurius ji’deft,a-qua,in ventû,hoc eft,in aerem, per que incælum artoHitur: 2lt; ibidem cxiftês aliquantifper, cum fuis,quas à cælo vin fûteshabu?tin fui compofitione, fois confortibus per minima commifcetur: tandem refoluitur idem aerin aquam, amp;nbsp;per canalemjfiue roftrum„defcendit in terram,hoc eft, in vas ftibmiflum SC recipies. Ex hac operatione prima nos Mercurium extraximus. Talis eft etiâ ipfius Martis extractie,nifi quod acrio ri fit igne, perquemafcenditcum fua Venere Mercuriali, fcilicet oleo, cui permifcetur : ac eodê modo, quo prior Mercurius, in cælû exalratus ifte pofte rior,^ cum rcljquis per minima (fievti didumeft)mixtus, poftea refoluitur, ^ in terram defcendit, ac centrum,nê-pc quod grauisiâ fit fa(ftus,redire petit. Satumus aut in fundo cucurbitg rema-nct advftus amp;nbsp;niger.Hoc noftro magigt; fterio pïantauimus arboré infinnitatis practice, vel artificialitcr, adnaturalis pradices imitationé. Sed vt melius in^

E hij tellid

7? CHYMIST. ARTIS

tdligat, quid Hermes velit per hçc ver ba,fq1i’cct?W4x?/f euwventuiin- Ven-tre/tio: OCt^/cenJit à Terrain Calum, ii7*iterum Je/cenJitinTerram: reaflii^ mcnda eft eius dcclaratio. Natura per circulationis motum afcenfus amp;nbsp;defcê fus contïnuatum,generariones omnes propagatin finem vfc^ feculi. Interrog gabit fortadis quifpiam , quidnam illud fit, quod alcendit amp;nbsp;defcenditc' Refporidebitur : eftenim^nis, qui femper £v abfque mtermifiione fur-gitacentro, furfumc^ eleuatur ad cx-lum. At quia natura eius eft fern per alt; fcendere,defcendere nulle modo pof fet,nifi per artificium naturæ ; fine quo per continuum eius afeenfum fieret, vt in centre terra’ nullus remaneret ignis, necctiamapudnos iamp;fira nedum cef faret generatio, fed etiam terra- globus in pul tes per aquas et maria folueretur» igne déficiente: cuius caloreficcitatcq: hquefadio compefeitur aquarum bu-medantium,Schis ignis ficcitas arcc^ tur.

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7J

tWjRe terra fnctur in puluerem: vt amborum confortio congludnetur inmaf fam.Hac enim de caufa natura,fagax ar tifcx,difpoRnt ex diuinæMentis ordi-Ac,quod ignis afcendens(vti dieflu eft) aquarum gr am ora corpora feemn per fubtiliationem in aerern tranfmutata, furfum ferat,tS à fuperficie terrx, quam a concauitatibus eius.Poftmodum hm Mmodi aqua in aerern traimutat^fur-fumq; lata,cum tarn alto pervenerit, vt ignis vires fobtiliantes debiïitentur,eô quod penes concauitatem prime fphæ ræ cælcftis remiffiffimus eft, nubis aer aqueus iterum in fuum graue corpus revertitur,5Cignem aeremejfecume-tiam tranfinutat à iua natura : hoc eft, à leuitate in grauitatem:et ita per aquaru defcenfum ignis redeat, vndc furrexe-jat prius : 06 non deficiat, fed vbiep to-tumvniuerfum repleat. In co autem quis hgfitare poflët,qu6nam pari o va-Jeret ignis in centrum terræ defcende-re, dim iupra diximus, eius propriam efle naturam,vt femper afcendat,etiam

E v aqua

?4 CHYMIST. ARTIS

aqua defcendens, guæ fccirm retuEt i^ £ncm,i'dminime facerc v/detur. Be-* he diÄum eft, id facerc non videtur: nam alia muka fiant per naturam, qux «namfefte, vcl earncis non videmus 0gt; cub's, fed ex luce naturae nobis fnnote* .(cunt : fievtt noh videmus igiiem a^ qham fccum deferentem in caelum :de quotamen dubium non eftikaetiain non videmus ignem ad centrum itc-rum defeendentem. Sed hæc efthu^ hrs defeenfus ratio vera. Omnes ague propter grauitatem ex fui natura ten-dunrper meatus in centnim vfque ter-ræ,donee ab igne ibidem refidente rur fits pellantur ad fupciioradic co reportant ignem in ventre ftio den{atum,vn« deprius cum cis aflurrexerat. Tales a-feenius atque defeenftrs noeftu diuque fiunt abfqueintcrmiflione: nee cefla-bunt,donee omnia ceflent, qua: tranfi-tura funt. Hoc tarnen hie prætereun-dum non cft,fci!icct aquarum ubterra ncarum igne pulfarum aliquando va-pores

PRAXIS.' 7lt; porcs m aliquibus terræ cöftcätn'tatilt; bus recipi, quarurn enfida ftrida ü fuerint, cumimpetu cogunrur in veh^ turn erumpere t hitte tte, qued Hcrgt; mes dicat, er tarnt turn ventf^s,pc tiirs qdam aer : quia edenps deferftir ignis per Ventum in fua Venete, quam per äerem in Mercurio. Sicctiam aide no-gt; ftraMars nofter ignem requirit maio-»'em,quo per ventum afeendat : quam , nofter Mercurius^ qui leui furgit in ae-- » ïem ignc motus. Quod ß terra: con-rauitates nullum habuerint exitum, vd faltem minus amplum/juam vt va-pores multiplicatif plurimum exire commode poßint, inde fufeitantur r quandoqueterramotus maximi, qui-bus caftra, montes , 6óvrbes fubver-tuntur. Panter amp;nbsp;in magifterio no-ftro ftmaiorem iufeitauepimus ignem, per quem noftri vapores magis mul-tiplicaq fuerint, quam organorum no-ftrorû concauitates ferant,rirmpunt et evertunt omnia.Afcêfus huiufmodi ta

natu-

j^ CHY MIS T. ARTIS naturales,qucimartifidales,accidental liter Hunt : altj quide abflt;^ rumore, vel imperil fubtihrer, vrfenfusnoftroso-nines 1 arcant : ÔC p ct hune yen turn ita remiflum, intcUigitur aer. Defeertfus criam dupliei modo fiunt per natural’! fcilicetoceulto, fievti videmus rorem deicendere fine perceptione, donee in 'aliquodiubicdumtetigerit ; ac mani-feftoiVelvti per phiuiam, niuem, gran* dinem,Ô!Scætera. Hocnaturaçmagi* fterio primo generantur tria prima re* rum omnium genera generalifïïma,vi* delicet Saturnus,iub quo comprehen* dunrur omnia'mincralia,proprer fub* ftantiam terream in eis præriominan* tem,qualitate quidem,non quantitate: quia maior eft aquae fubftantia in me* tallis, id eft, argenti viui : fed terrae, vel (ùlphuris fubftantia licet multô minor cxiftat,eft tarnen in eis potentiflima,0(^ corugencrationis efficaciffima: Mer* curius,fub quo Hint omnia vcgetabilia propter corum liquorc, quern ab vbe* ribus Batumi fugunt abvndantifiime:

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7f

^ Mars/ub quo conrinentuf amman-ha, propter vitalem ignem in animalis husvigentinimum ÓC evidchfiimum. Idem Sgt;C hos arrificium imitamur : ham a corpore quovisper fèparatiónê,aut formarum fiiarum occultationem, ge-heramus Saturnum,Mcrcunu amp;nbsp;Martern nóftrós, manifeftatione trium aha rumformarum. Alterum vero natu-ræmàgffterium eft,per quodipfavegé tabflibüs Ô^ animantibus animalianu-trit. Sumunturquidem iHaper osani-tualium vhd emn fois corporibus: quia partes animalium elcmehtares, nutri-mentorum elementaribus partibus, amp;nbsp;fubnliores fubtiliorihus, fimilia quæ-quefuifimilibusenutriri debent. Vt-nim fed videamus, quarh in ftomdebó hatura feparatiohém facit. Nónne pu-rafeparatibidê abimpurisj' craftiora, quae nullius momenti fuhr, per meatus abq cit ƒ iubtiliora corpora, quæ virtu-turn font caeleftium véhicula,rennet ih duplex alimehrum d vnum quidém Omniunt corporis merabromm, alters vitalis

ÿs car N. IS T. ARTIS

vitalis ignisnutmimim. NunquidSi nos idipfim fadmus arrifidalitcr,ciïm Satumumnoftram ïmpunrmaluoJo-' ueremouemus pcriUms abiedionem, louc fblo retento ^ Mercunam Hni' na fixa cinii fèparamus abiédum,quot; Luna mr^eote nobis puriibina f” necgt; npn,qiraa4p Martern à fuo Sokferua-to 1 e/ j dor us ;fL0 m a dus no ftn's arnfida LbuSjÄ:^ organisadfimilimdinem co-ruin,Rufous natura vntur, ordinatis. C^n'd adhuc in. hano an tem mfannint invidfinördacéfq^jdum damitant/ks artifices earn non imitart Fortaffis diP fmarédicenj^eô quod natura fuacum iuis corporibus adminiftret corpora: verum ifti Riorum corpora medicamé-torum abqciunt. Quamvts per ea,qug fupenus dicta funt,ab vnde fan's refpo-funifitjclarnis amp;: Inc non pigebfirc-fpondcre. Id idem , quod^affifices ifti faciunt, operatur I'pfanarura.Nam quod ifti fills in ftomaebis vitrefs rc-purgant atque feparant : eos id ipfa fuis naturalibus organis animalium, ytpo-

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75«

vtpote ftomachis carneis, facere dogt; cmt : fed hoc ipfo eos ar guit, quifua fine repurgatione medicamenta folent adminiftrare : nam per id corporibus agris alimentum potins, quam medi-camentumjvidentur exhibere : contra femetipfos agentes , qui generalem quandam methodum pofuere , fcili-cet. Omne medicamcruin,quod tranfit in alimentum , ceffat elle medica-mentum. At naturales artifices con--ttàdicunt, Vitalis ignis temperatum, ' alimentum eiufdem, QC totius corporis elfe medicamentum præ cæteris o-ptimum. Docet hoc natura,cum adfu-«entationemfuiphyfici corporis vta-tur corpore fubtililfimo tantum,quo faltcmpoffit caeleftes retinere corpo-rum in alimentum receptorum virtu-tes, Namabfque aliquo corpufculo non retinentur : fed fugiunt ad fontein fuum, vnde profiuxerunt. Si natura fagax id in fuis nutrimentis nos doceat , quid in medicamentis,quæ nutrimeuîts efficaciora fubtihorâque debent

«o CHYM 1ST. ARTIS

debent efîè , demonftrat î* Res eft perfeipfam clanor, quam vtlatiùs ex-' plicetur. lam fan's ample me probafTe puto naturalibus authoritanbus,arteni iftam arn’ficium imitari naturæ. Nee eft,quod his diutrns immoremur,neligt; brum ex prologo dicamur conferipfif-fe. Tranfeamus ad Pradices liuius ocularem demonftranonem 2Cmanua lem 5 quæ mbus tradatulis abfoluetun Primus organa qupvis ad artem requi-ft ta, con tinebit: Secundus fornaces heceflarias duntaxat,non iuperfluas: Tertius âbiôlutilîîmS operandi mod«, nullis intricatum ambagibus. Atpriùs qùænam ÔC qualia fint artis huius orga na pradicalia,Vidcndum crit.Multuni fané referpex qua materia copingi dé-béant, intclligere. Sunt aliqui profef-fores huius artis, qui vel ob auaritiâ ex cüpro, plumbo, vel terra fidili,fibi ta-lia fabricari iubent : fed quantum errons hac in re comittanr,noh fatis intelli-gunt.Htorùm hominum duplex eft error: vnus, quod medicamenta fimili-bus

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g«

Bus prgparata vans,cmgiiicm,aut pfö* baginem hominibüs i'ntra corpus val-denoxfam, fibi contrahuntt alter ve-ro, quod vafa terr ea,dera quod fua n5 caret plumbagine h'tlîargyn'ofa,quâyi treata funtjOmiiem ferme liquorem im bibunt:vnde paruum difpendium evi-tare putates,omnia pcrd3t.Nulla pro-fefto materia his extruedis aptior elïe poteft^quam vitrea : quia non imbibit, Vel abfumit h'quorcs, noxanp nihil tri-buitVenim in multis deftiHatiOnibus t^asipfumfràngi debet âd currahedas feces j quibus etiam opus eft. Nihilo tnimis ejuiequid erogatur ad vitra co-parandajfuam alias vfuram multiplicê redditJila tamê,qüibus liquores mun-lt;iificantur, diütilïimé funtnobis vfui. bi forte'excriftalló conficipoffint,o-tnniü crurtt aptiffima, pcrfcctiirimaqu ^'Onnulli dimtes ex argentofibi vafa febricari iubént ad harte artem tverum quód opaca fit materia, rtort poteft ar-tifex dcfbll andum inter ,videre,vtrûni ignis equó fortior,vel remifnoi fuenu

F Non

o 'CHYMIST. ARTIS

No caret etfam argentum fua virulent tia,quaTnvis inter egtera^prf îeTaunon, fitpunffimum.

TT^^x/s c^^Mr-Üidmiamp;cq Naturae Tra-ólatus I.

2?e wre^ org^nh,

Op. Z

ORgana diuerfimodé pro cuinC vis artificis arbitrio fabrefada ' funt. Nos autem illa ponemus tan* turn, quæ magis neceffaria videbun-tur. Primo cucurbitam , quam aliqui Bodam,vel Vrinale,vocant, vnà cum galea iua roftrata,mc]iöriforma,qua fieri potent, ad oculum depingemus. Ïn his tarnen conficiendis iubeat arti* feXjVitriarium galee roftrum extendcgt; relateraliter, non deorium, vt folent, inclinando : fed paruin a dm odum de* fcendat, quantum ad excolationem a* qux

PRAXIS; gf quæfuffecerit: CUIUS reicaufam ponf-hius,Spiritufl eflènaturam,vf ad fubh’gt; nua tendant,non ad infcriorarquare fa dims lateraliter, quam in decline,pró-fil/unt. His organis A. B. defignatiSi

ta,quæfuccomagis abvndant, folent dcftillari; quia libcrius afccndunt,amp;2 corn Mercurius facilius, quain Mars, attoUitur.

Ad rolhum gales vas recipiens apgt; P q , plica-

B4 C H Y M I S T. A R TI S plicatur, quod lagenæ formam habet, tnagni,vel parui corporis, pro fpincuS vehemenria maion',vel niinoriditeracj C. notatur.

Eft 0^ alia figura deftillatorij vafis, quod Retorta confucuit appellari: per hoc cnim ea deftiUatur, quae difficihus afcenduntjfocciq^ minus habent. Luto muniri debent ad colli medi'etatem vf-que 5 melius vt I'gni vehementiori refi-fterevaleant. Hums orificiorecipiens poteft apphean, vel almd fimileretor^ turn vas, cuius orifiemm alterius ro-ftrum recipiat : eiufque figura D. htera fignatur.

Almd recipies excogitauimus,quod Vefleam reeftam appellamus à fimilp tudine. Hoc inter galeaeroftrum, vel Retortæ collum inlcri debet, vt vapogt; res maius fpacium habentes,citms etia reftigerio congelentur in Iiquoremxu ms formam indicat E. htera.

Solet etiam curua fabricari vefica, quæ vafi per defcenfiim ftillanti fub-mittitur : F. quo que liter a notatur.

De-

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ƒ

' Dcfcenforie deftillationisvas,quod ab vfu DefcenfonS appellatur, in phia Is form am fundo carentis fingitur. Lu to muniendum eft. Terreum habet cogt; operculurnjOrifidum intrinfecum, pe- ' de nipt! poculi vitrei perforato leuiter obftruitur : G. figuram indicat.

Phialacurualuto munienda eft, ad colli fui medium vfcj : mineralibus o-fois deftilladis, vtRctortum, vas apt if. fimum, H. litera notatum.

Sublimatorium vas , inftar globi, collum pro media parte prominens, pro parte reliqua depreflum,in ftium corpus habet : ac per I. defignatum eft.

Vaforum circulationis varia: folent extrui formte, quas inter iliac, quæ Pel-lie ani figuram habentjexceUentiftimac putantur. Talia vafa dicuntur Anfata, vel ponds Hermetis vafa: ideo quod ab ipfo Trifinegifto fuerint excogita-ta: quorum figuram vobis depingimus K.notatam litera.

Sed propter huiufinodivafis in for-matione difficultatem e centum vitria

F iq rijs

«d C HY M I S T. A R T1 S rijs arrificibus vixvnum reperies, quÏ tale c5fîçere valeatJndefit, vt magno vendaturpretio, nempe quatuor, auC quoique coronals. Huius vfus cinu extra êtione quintæ dreunt, per quant vtilis âf neceiranus.

Verùm ego aliud quoddam cxcogi tarn',fadu facilius, SC arqué vtile,ration nibusadduÆsexartifieq nature fon^. tibus.Iftud econverfo cóftrudum eft mmori corpore inferms,muïtóq^raaio ri foperius : quia fpiritus afcendentes, quo inanis habetfpaciS, eo citinsme-ï liûftç denfantur,ó^reducunturin cor-' pus. Etiatn corpus inferius terræ gio-, burn repræfentat multô minoré fphg^ ncocæli corpore. Quapropteræquu cft, vt Erp cri us, quod loco cæÜ noftri habetur,mukô mains exiftar nolùx terræ corpore: cuius figuraper Mlite-ram defignatur.

Poteftetiam idem vas anfâtum fie^ ri, ficut Hermetis Pellicanus : fed non videmus naturam his indigere canali^ busamo fimpUciter per afeenfum amp;: defeen-

PRAXIS? «y dcTccnfiim circulanonem dram exer^ cere : nifi quis ex noftra fententia, quä fuperius allegauimus,dixerïr,hæc brachia terræ meatus varios repræfenta-te: per quos ignis in aqua: noftræ ventre denfatus , ad fuum centrum rc-portatur. Et fic etiarn afquiuserif, vt inferius corpus, terra fcilicet, minu« cxiftat dtperiore c^Ü noftri organici corpore: eins L.fi'guram notât.

Prætereunda non eit ratio, cur in fuperiove parte vaforum huiufmodi, collum in medio depreflum fit. FaôS eft,vtvapores afcendentcs per illam acurrinatam depreffionem circum-circa facibus feparenturad latera, penes qua: calorem ignis a centro rcôèà latum,minus percipiunt ob orificq ter ræ patentiam fatis exiguam . Alia ratio eft etiam, vt didti vapores non tarn facile per os vafis obftrult;ftum penetrate valeat,eorumfcparatione hoc impcdiente.

Nunc de huiufmodi vaforu obftru-

F iuj 010-

ÇÎ CHYMÎST. ARTIS tjtiontbus dicendum eft. Nulla mate* ha vitro compadlioreflepoteft: qua* propter amp;^ eo fuademus vt obthuren--mr in hunc modumjqui fequitur: Phia lamrcciam accipies (materacium ap* pellant) cuius collum, quanto iuftids poterft, circulatory vafis oriftcium in* trans,obftruat : eius figura per N. lite* ram denotatur, Commillura pulti* bus ex albumine oui farinaep factis, il* iinatur.Quibus exiccatis per fe,lutum optimum obducendum eft ad vnius digiti lati fpifiitudinem: hoc etiam fic* ceturexfçipfo. Siccum ceraliquefa* tftaparumpermadefiat, cadentiepfer* ro fuperduefto ficqvt ceralutum pene* treqipfiim etiam confolidet. Huicite* rum aliudlutum obduci poterit, cera* que, ficut prius, conlblidari. Neceifi* tas ob prædieftorum vaibrum penuna, excucurbita,per galeam cæcam ob* ftruaeft, circulatorium excogitate fuit coadra. Sednonpoteft illud vas ob* firuiiâexacte', quin vaporumaliquid cxhalet ; h o c N. Öd Y. literis in proxi* ma figura annotatum vides»

Ah),

PRAXIS. 8^'

Alij, quo melîus lp fri tus retincre va leant abk^ refpfrarione,phialis,vel ma teradjs vtuntur. Nam fila funt prae cæ-ten's vaffs omnibus, ad figilium Her^ metisaptiffima : cuius artifiefum ap-^nerc minime pfgebit: quod litera Z. in proxima figura annotauimus.

Duosmuros in modum columnar turn ad pedem diftantium abinvicem eriges fequipedalis alfitudinis: fuper quos concham teftaceam, amplam fa-tis,atnon profundam, collocabfs, in fundi medio foratam, vt phialx collS trafiensjemineat : fundum eius ad fpif-fitudinem digiti lati luto munies : prU' nas ardentes à vitri collo parum diftâ-tes in principio, ne frangaturjdreum-pones : Sé tandem edm incalucrit vi-trum,pninas accenfas paulatim appro ximabis, donce rubeat : interim folli-bus fuff eat alter: vt iam liquefieri cœ-perit vitrum,eiüfq; collumruinamfue ritminatum, forcipibus accipiatur, amp;nbsp;collum phiahe torquendo ftringatur: £lt; occludeturperoptimé.

Jia CHY MIST. A R TI 5 PRAXIS CHTMISTICI

artindi NaturæTraftatus H»

Z^f ßmacib/tf,

P X ^S F^T/0.

IN omni trad^atione quo rum vis ma nualium arduin requin tur, vt ea--rum inllnrmcnta prius ei, qui cupit in jHis ardfes fieri, cogniia fint,ante q aggfC’üator. Verumhacin arte dim proprium æ thcoricum inftrumen* tumimitans naturam,ignis exiftat:ni' hilo minus fornaces 6C organa dicun-rur mftnrmenta praclicalia : quæ,fc-cundum Theorieam, terrac globum 06 cauemas, in quibus naturales opera* nones fiunqrcpræfcnranr. Prima for* naxadhanc artem neceflaria, dicitur Afèenforia : Secunda quidê cft Defc2 foria : Tertia Reverberatoria: Quar* ta Circulatoria.Plurcs enim ab arrifici« bus dclincari folenqqug magis ad arris Oteydtadonem, amp;nbsp;difficultatëfaciunt.

quam

PRAXIS.

quamadneceffltatcm. Quatuor tantum,quas ponemus, experti fumus ad mcdicam ent oi irm præparadonem eC* fcneceflanas, EtncpermulntudinS ftudioforum adhuc recentfum mge^ rnjspanatnr confufio : qui coin'd præ-tw ncceffitatem fuerit in hac artc,vita^ biinus.Poftquam crudiri fuen'nt auditor es Icdcoréfqj, per fe poterSt amp;nbsp;alias fornaces excogitare, quas voluerint. Hæc ars eft facilima, fi doctum, id eft, Theoricum , Só diligcntcm, hoe eft, Praddcuirijhabuerit artificerii.Theo-ticam dat Phyficcs vera cognitio, Pragt; óieam opcranomanualis tribuit fuc-ecHiué. Sæpiùs óC fæpiffîme contin-get erraredifcipulS artishuiusin ipfo prinqpio.Neceft,quodproptercade.. fpodeat animum: fed errorum fuorutn occafioncs annotet fumma cum dili-gêfia,quó valeat eos alias evitare. Nul la tam facilis ars reperitur, in cuius initio rudern adhuc errate difcipulum non contingat. Huius admonitionis ^b exordio mentionem facere volui.

Nam

y» CHYMIST. ARTIS

Nam in fabncandis fornacibus ôf in c-« ligendis organis æquéjac in igne ftruc do,(umma requiritur induftria,quç ßt, quantum efle poteft,errons omms ex' pers* Quare meïiorcm omnium in fomacum delineationibus proportion nem feruabimus , vtvel orbus oculis vix aberrarc valeat,cas imitando*

T^eforuacis aßenfiriaßruffura, , Caïf^ l

FOmax afcenforia dicitur, qnialu quores eius artificio coguturafee* derexui figura quadrata maxime con-venit propter anna,vel angulos,in qui buscalordiutius aflèruatui', quamin cfrculaii : cuius etiam fabrica tab's eft : Lateribus optime cocftis quadratum fundamentum pones concauir, vt eius concauitas per fingula quaterna laten rafitvniuspçdis’eum quadrante latin tudinis: luper hoe murum quadratum extrues femipedalis altitudinis, amp;nbsp;ab vno'

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5}

vno latere tantum oftiolum apertura relinquesjper quod ancres fn huiuf. modi concamcrationem inferiore de-labentes eximi queant: mox per tranC verfum ab vno latere ad aliud oppofi-tum/errea craticula protendarur:fu-pcihanc iterumfabricetur murus, óC crigatur, fecudum prioris formam/aJ pedis vnius altitudinem : ab vno latere, ficut in inferiori Concameratione, relinquatur oftiolum,per quod carbones immitti queant in ignis conftru-^ioncm J tandem fabricentur quatuor bami ferrei, quorum formam infra viderc licet, qui bini fufpendendi funt in orificio fornacis ad oppofita la tera: taper hos enim cupellæ terreæ, Velæneabalnea quiefcunt: poftremô fornacis orificium quadratum ad ro-tundum os redigas, angulos eius luto, quod fubigere docebimus, replendo. Per fingulos angulos foramen rotunda faciro,per quod pollex intrare poft fit. Quatuor hæc foramina quatuor epiftomia claudant, referent® pro ar-tificis

pdlarum SC Balncomm eft facienda menrio, quibus fomax i'fta pcrficifur. Ex terra Hcti!i fortiffima tube per figu--lum vas ta’e fingf,quale per O. Uterani denotatur. In eins tun do cineres pruis ponendi funt ad (piffitudinem duonr, aut trium digitorum : fuper quos vas vitreum ponatUf lucat«,vel non,quod pro

? R A X I s. ,ÿ pro fifUÔura vehementis ig}ifs,aut re* ftunijiudicandum eft: drcumcircà vas ponendi font cmeres adfummum vC ^ue cupclîæ.

Vas æneum per Q* literàm notatS, duplex habet coopercùlum:vnuin per hrcrâP. defignatur, quo cum cooper^ turn fueriq bälneü Manae dicitur mer-forium, eo quod vas vitremn fub aqua foipfomergitur. A herum perlitcran* R- notatur : quo cum Oblitéra fignat» Vas co op cri tur, Manx balneum vapo^ rofiim appellatur : ideo quod vas in co lt;^ontentum amp;nbsp;fofpenfum aquara non tangirged vaporefolo ealefit. Cum o-pus fuerit, extrahetur cupeha cinerh, b:'bain corum altervrrum imponetur. Notandum eft etiam, quod veficæ reda debent fofpendi per rete, ne corpus eius voluatur deorfom : at fogt; perius eredum fit, vti pidum videri poteft.

Lutum optima, quodi'gni refiffere valeat ablq? filforis, cojones ex argiC Umadefadamodefte prtus,eu equmo

^i C H I'M IST. ARTIS fimo,qui partem ei'us tertiam compte-at,mfxtajruftibüfqae pïarimtim fuba-Óa, donee fofficerevideas. Si finiras exignecontraxeritj fimi plus addito. Veriïmcaue, nefiminimium addide^ ris : nam advftioni foret obnoxium: pro pinguedmc argillx proportions ierua. Luto fimili fornaces tiras cx^ trues loco cæmcnti,valaque munies: nee eft, quod aliud quæraslutuni fa-' pientiæ.

2^e fabricaßm-ac^ deßenßrU,

, C^t- ^ ^•

NOn alia de caufa fornax defeen-' forianominatur illa, cuiusfigu-' ram infra delineabimus,qudm propter ipiritußjid eft,vaporum, per eius ope-rationem defeenfum. Struitur fuper duos muras tantum oppofitoS) amp;a^ feendentes ad altitudinem duorum pe dum, diftantéfqueper pedem vnum: inter quos liberum ôiSapertumvtrin-

PRAXIS. 9i que fit fpaciiim: fiiper hos muros qiïagt; iuof ferra pro tendantur ab vnoadab

*^^nim,duos ab extremitatibus,et alios ^^os in medio, diftâtes abinvieem ad

quatuor digitos latos, vt ftratum tegn *^’'um,aut htemm fuftincre valeanf.in “ab medio tarnen foramine relidio, perquodmanus tranfire poffit: fiiper ”oc ftratum quatuor murifiint érigée G di

pt CH YM r ST. ARTIS di fetnipedahs alritudinis : cuius fî^quot; ra cernitur ad oculum infra pofita^ite'' raT.no rata.

7)efomacereyerberantet

Cap. fü.

COrpus ipfius fornacis réverbéra toriæ in omnibus 6C per omnia ftruitur , vt afcenforia , hoc dempto, quod ab vno laterum fitfura longa lagt; taque relinquitur, per quam vafis cob Ïumpromineat. Eteius craticulafer^ ramentis craflioribus fieri debet, qu» iuto peroptimefint obduâa: nc mox advtantur ob ignem vehcmentifiimr^ qui in illo fieri iolet aliquâdo plus, vel minus pro deftillationis exigentia. In fuperioris concamerationis tertjapar^ te duo alia ferramenta curua pro tem dantur ab vno muro ad oppofirum, la tócf munita fint, vt craticula:iupcr hec vasipfumetiamluto munitum fiifpê^ ditur,vta craticula diilet per quatuor

PRAXIS. 99 ^igitos Îatos : ad latus, in quo fünf o-ftiola,vel poriùs adoppofitumfinurar, ^uæ feneftre funt rclinquêdg,per quas Carbones fup ér vas immittantur. Et foftquam vas impofimm fucrit, dau^ ^endum eft omnino fornacis orifici-

nm, ^ fïflura,vt caler ignis teverberet fuper vas impofirum: hacratione didgt; tur fomax reverberationis, qua: tibi perliteram V, defignatur.

100

.7)€ circulât or idfomace.

ESt amp;nbsp;alia Fornax,que Cfrculatorfa nuncupatur, propter continuum afcenlum 2C defcenfum, quos facit in vafis fois,ad arnficq primi naturgfimu litudinem excogitata.Hec turrium in^ ftar extruitur,quarum vnä j media fcp licet, alqs eft eminetior,SC in quadrata cre(fta figuram,trium, aut quatuor pc^ dum altitudinis. Bafis eius multo la-dor orificio fit, vt carbones, quibus ad fummum implenda eft, cum paiilatim mferius per ignem abiumuntur j lupc-riores libenus labi qucant abfq; impe* dimento. Concamerationem inferiorem habet cum craticula,per quam ci-nercs delabuntur,l; piiis per oftiolum eximendi. Super craticulam alterum oftiolum eft relinquendum, per quod igni patcat aer : alias non arderet. Su-perius onficium obftrui debet, poft quàmcarbonibusimpleta fuerir. Ad mediae

PRAXIS. tot mediae turns latera duæ alig turres con ftruendg Hint fequi'pedahs altitudmis, »n quarum medio fundus vtriq? pona-^robftnidlilïimus, tribus digitislatis ®’lt;^alip’ turris craticulam excedens v-tunq;. Foramen vtriq; turri fiat in fundi fui medio, quod inmediam turrim penctreuper hoc afcendet calor,vafo-

uimcp fundps moderate caïefadet: v-^dc^lateralium turrium faciendum eft foramen paruum fuperiùs prope vafa G iq fubtds,

^» CH YM IS T. ARTIÄ

fûbtùs,abas caîor nullus intraret. Cagt; uendinn eft à nimio calorc,ne vafa, vd Penicani fuper lateraîium turaum orP ficia pofiri,frangantur.Si caîor non fuf feccn't,orificia turnû'vno,vel altcro la pkie minuantur;fi nimjs vehemcns, eicuentur ai dûs. Turn's mediafi vacua juenXimpIeaturiteiurn, amp;igne conri nuato materia vafîs contenta rotetur: cuius figura per X. liter am tibi no-tatur.

fticiartifici) Naturae Tra-datus III.

2)e manuaU Tra^ica,

PHyficis iïlisjquorum ego fupra feci tnentioncm^plus nihil efFecero, nifi quae verbis antea tradaui,demon-ftrauiqi : manibus iam exequar. Qua-proptertoris conabor viribus, ca tantum

PRAXIS. toj turn fubiremyftena, quæfadunti'nrê inedi'câjVulgoc^ fuut incognita. Nam deftillationem quxvis miiJiercula,vel nifticus,rudi ftylo faltcm tradare cœ-pit: quod nobis arridet ex animo.Cu-peremus enim, vt hæc ars medendi, quæ fuit omnium excellentiffima, to^ timundo foret præ cætcris ,vtfuito-lim, familiarißima. Quod ad me atti-net,opcram dabo,nequid eorum, quæ diuinohucvft^fum affecurus auxilio, diligentcm inquifkorem fecretorum nature,latear. Artem noftram bomi-* nibusnoninvidcmus: imo ponds ib los ad earn addiicendam exhortamur. Nee timemus detrimentum nobis ali-quod inde futurum, quod folêtmulti, qui hac de cauia veritatê artium in in-iuftitia detinent-Experientiam eius in quoda vidi Medico: nomini cuius par cere decorum eft.Is fæuiente pefte,the riaces infufionem in ardentem aquam infirmis potiflimiim adhibens, SCea feipfum præferuans, aliquot corona-torümillia perfpaciumvniusanni fu-perlucratus cum fuiflèt : ceflante cota-

G üq gie.

104 Ç H YM IS T. ARTIS

giejSC per confequens ceflante vna lUi çroingenti, infufionem huiufmodivç nalemexpofuitmercatoribus attç dp uiribus ingéri pre no, nempe duas vn» d'as coronatis decem.Predicabataqua hanc ex prenofiffimis phannads clic confeeftam : eâmep celabat, vt oraculô Apoïlinis : Ôd propter quæfrum,qucm inde reportabat, omnibus invidebat camjpræterquàm fibi. Poftquamvna dierum quidam reces à dodtorani Me dicus amicitiam cum co contraxiffet; rogauiqvtilli communicaret a que füg compofitionem ; polliccbatur criant nemini fe revelaturum: at iUe renuens, ait,fe diuerfis rationibus id minime' fa-cere pofle : quas inter hanc allcgabat, multos fuilïè mercatores atqi nobiles, qui idipfum magnam pecuniæ fumma præbentes,exegerant,quibus tarnen denegarat: poft quam talcs refcirent ipfum altjs revel afle, plurimum illi de-dignarentur : Öd meritó.Fortaffis ita di xit,vtaliquamab iftoiuuene Medico pecuniam extorqueretSed cum vidc-? ret

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wf

.ret fpcin huius f re nullam, vt luucne abigeret honefte^iquoris hums vndjs duabus,vel cirdter, donauit cum, di-cens: Tantum vixcoronatis deed da--reconfueui. luucnis filedodor,quia inihi (ummus fuit amicus,ad me venit, tçferens omnia, quæ fucccflcpnt. Cui fie ego: Vidcam,inquam, quis amp;nbsp;qua-fis ifte liquor pretiofiBunus exiftat. Alox atq? vitrum aperugnotifiimus ex odore folo mihifuir, qui propter colo tem rufum antea me reddebat quot;'mbi-guum.Vt ego tarnen confirmarer 'e-fiüs,deguftaui,hoc ipfum veie fore,^d odor indicarat,Ego rurfus,En propter folam amicitiam noftram,ód illum,qui caufafuit eius,exccllentius aquam ifta Theriacalem,quam per folam infufio-nem, qua hæc eft fada, docebo te per deftillationem amp;nbsp;circulationem con-ficere;cuius efficacia decuplo vires hu lus exceller. Gaudenti ftatim amico narraui, quana viafieri deberct liquor hic excellentilïîmus. Poftmodùm Ôd alios multos liber aliter eu docui,quê

G v Ôd

toé C H Y M I s T. A R T I S

amp;^ hîc omnes probes docebo viros,nc quempiam lateat : quia fubnccri non debent ca^quæ prodefle poflunt omni bas : at quæ no cerCj p erpe mæ funt ob-Isuiom committenda. Hætà me tantum diifra fint, vt eorum opimonem improbem, quinemini, præterquànt fibi foil's,bene cupiunt. Non nobis tarjtiîîn,fed5^ alqs m hoc Icculonatî fiimus. Quaproprer hoc opufculo pro pofui, quicquid occulti fuit in hacarte mihi revelatum afflatu dmino, fi vide-arnhominibusprodefiepofiè, libera-liter amp;nbsp;breuiter in fin uni probi cuiufij viri deponere : hominibus ea,qupmea non funt,lcd eius, qui revelauit,nô in-videns. Per aliquot annos cum alijs cæcutiens , bo num cgi fecretarium, cuius me pœnitet ; modo præconem agarn publicum, vt frugi fün alqs pro viribus,quas haheo.

7)e

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07

2)f extra ff tone zjuinta elfentta ,/^uafn (^^Ittm ‘Phtlopphorum nomi-

narntte,

Cap. /,

CÆlum eft ærhercum corpuSjHoc

_ eft,ex acre QC igne coftans.Ignis, cius eft vita :Motus, anima: Corpus, aer puriffimus, vt ignis etiam fimplieif ftmus. Hoc enim pater eft omnium, SC Elemêtamater.Ergo quibuiyis in cor* poribus inferioribus à natura compo* fitis,ineftca:Iumpotentia : ideft, vir* tutem cxleftem omne, quod genera-tum eft à natura,continet. Artifices na turam imitantes, câ($ confiderantes ab tills , ab omni corpore caelum fuum, quod ineft ei,conâtur extrahere:quod etiam faciunt.Sed facifids experti funt illud à vino,qudm ab alio corpore quo vis, elici pofte ; qua prop ter illud prie cæteris elcgerunt. Non refert,fi traha-tur à vegetabilibus, mincralibus, aut animalibus : quia poft quam ad cæ* Icftem formam redatftum eft, virçs amp;nbsp;facultates horum omniuin habet,

Hxc

»off CHYMIST. ART! s

Hæcarsomninô confiftitm reieCtiO' ne craffiorum amp;nbsp;impurionitn element tonim j SC puriorum fimplidorûmçp retentfone : quod quidcm natura nos doem t in alun ends animantium. Cæ^ lumigimr Philofophicum artcfacilio n confinas, vt audies. faxitD. O. M. vtadipfiusgionamvtaris: fin minus, auferat à te, quod etiam non habes, SC habenti diftribuat. Vini perquam optimi, rubentis plun'mum potiiis, quam albi, menfuras aliquot in eucur-bitamreconde vitream fatis amplam ad medietatem cius, 6C optimo lut o prius in fundo m t -tam,galcaq; fuaro ftrata coopertam. Commilïuram galop CÛ Cucurbita, panno lineo pellibus obduedam ex farina amp;nbsp;albuminibus ouorum confetflis, circumvolucs,ob-ftnic. Cucurbitam in cineres cupclla terrea contentos, ad corporis fui medium fep chas, 60 in afeenforiam forna-cem hiper hamos ferreos omnia hmul colloca : fornacis anguhs inter cupel-lam 0^ furnum Into repletis,v£ interim

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«0^

ab vno, vel altero conorum fp{racul3 paruudigito falt;n:um,relinquat, quod daudi referaricp valcat : tandem ad ro-ftrum galeæ redpiéns vas epplicabis simplum, cuius orificium galeæ roürü ventre fuo reefpiat: commifïuram eda hanc pannis aqua madefadtis, amp;nbsp;paru poft expreirisp'nvoluófq;,ne fpirct inde vapor aliquis, diligentiffimé cura-bis. Poteris tam en, amp;nbsp;tutius, inter galeæ roftrum amp;nbsp;lagenam, aut vas red-pies,veficam inferere,claiifis, vt ftipra, commifluris: quó fadló, fob cup dia foccendes ignem primo lentu n, amp;nbsp;po ftea paulatim audum, donee fufficere videris : quod percipics, vbi galeærd-ftrum intervnam atq; alteram gutrani fexpaufas numerct: verum in pr/mis deftillationibus etiamfi tres tantum numcrarct,no refert. Deftilla tandiu, donee guftu perceperis infipidam a-feendere ftibftantiam : tune amouere-eipiens : 2lt;quod collegifti,referuain alfa kgena perqua'm optime claufa. Caue,ne cupcl]arn,aut cueurbitam ca-lidam

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CH YM IST. ARTIS

Îidâ exÉraxeris,ne fi âgantur: fed frigo fiant omniaper fe prias, quàm extragt; hantur. Mehusforetduabus fomacp busadaccelerandum opus deftillare: fie dum frigefierct vna, vt dèftillaio turaîtera. Proceflùmhunc,quemau--dfjfii fuperiùs,tories iterabis, donee ri frius primi fiquoris aliquot lagenas plenashabeas. Cucurbitam frigefa^ ■■dam à eïneribus exime : galeam eins amoue : quod infundo remanfit,effun das in vas magnum, amp;nbsp;fema, cui femgt; peromne refiduumaddes. Cùmiam bonam atq; magnam ftillari primi Iri quoris habueris quâtitatem, vinumte cens amplius non accipies:fed eius lo^ co,primo deftillatis liquoribus,cucurgt; bitam ad vnam fuæ capacitatis tertiam pattern imbues, amp;nbsp;liquores iam feeun dô deftillatos omnes,vt primos, per fc teferuabis ; omne, quod ex fecundis fuerit refiduum deftiHationibus, adde primis refiduis. In quavis, poft prri mas, fuccedentium deftillationû cùm paulo minus media parte videris afeê-diffe.

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»«

^‘^Cj ^uftabis:amp; cüminßpidSrepère^ nSjCclÄt^d m rectpiente qualibet vice fiieritgt;fefua.TotiesiItos proceffus repe tes,quovfcj liquorvltimo dcftillarus, in cochlear æneûjVel argenteû pofirus accenfus, ardeatjCofumaturq! nullo prorfus phlegmate rclióo. Time ha-hebis aquam ardentem redtificatam, 8^fubic^um , ex quo noftra fit eiïèn-fia quinta, modo, quem poftmodum ^xplicabimus, Omne, quod ex de-ftillationibus eft firperfluum,cacabo magno decoques,donee ad fpiffitu-dincmmcllisredigarm-ttunc ab igne rcmoueas,óe fngerabtum pones inre-torta plura vafa vitrea lutata fiipra nudum igné : amp;nbsp;in reverberatoriaforna-ce deftillabis, donee videris liquorem oleaginofum afcedere : quo percepto, remoucbisillud recipiens, amp;nbsp;in eius locum aliud fubftitues. Poftremum huncliquorem recipias, 00ferua. Farces infundo remanentes exime, fi po-terismifimodo vas Fangend um crit, lam à vino Mercurium , Martern QC

Santo

m CH YM IS T. ARTIS

Satumum eius,feparauimus,quos Phi lofophicomodonos oportebit in lo-uem,Lunam ÓÓ Solem cóvertere, Nf-grirm 5C immundum accipe Saturnö in puluerem cotulunijSC in aurifabrogt; rum crufibulum cooperculo daufum, a tq: lutatum amp;nbsp;ficcum, inter prunas ar dcntes pones in furnum calcinationis, iaterum fragmentis vno iuper alceruni pofitis conltnictum,in horto, vel in plateis, vtvenrusliberum habeat ac-ccllum,8ó prunis omnino tectumrclin ques ad octo, vel decem boras, defidê tibus récentes carbones addedo.Poft-' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam frigefactum fuerit, extrahes : Ói

iniedum in aquam calidâae munda, optirnélauabis: quo fado,proijcias in manicam Hippocratis ex albalanafa-dairi,in modum philtri ; per quant de-ftiliabis aquam totam: banc ferua,Regt; fidu3, quodinpbiltro mafit,extrahes: QCin concha terrea fop er ignem lentS €xiccabis,agitando femper,ne congé-letur in maftam, 6C ficcatum calcine-tur/xi caleinatum lauetur ; id cum fuo bab

■ P R À X I S. tü balneo prorj des m mamcam pnus lo-tarh : aquam inde manantem adrjeé priori.Totics hoc idem répétés,donee vidèris, digirîfq; tetigeris, omnemab Co fubftantiâ exijfle. Poftniodùni ab-ijee loppam illam Satumiam,amp; aquas deftillatas per exiccatiohem, vel eva-poranonem,ih Îouçm tranfmutauèriSi darum amp;nbsp;album. Al ar num liquorenl in retortam ponas luratam fupra nu-dos carbonés, qui fubtus paulatim ac-tendantur: in fornace revérberationis Ô^vefice,retovtæroftro præpôfitæ,vas àddatur liquorém accipiens,ighécp pa rumper audo,vaporcs afceridént,ac in liquorern tranimutabuntur priori hnipidiorem. At edm videris fermé to/ him afcendiflé ; remoue, quo d iam de-ftiHàtum eft,ne fgeibus exiftentibüs in furido retortæ,contaminctur. Limpi-dum hoc, quod rccepifti, rurfus per a-liamretortam, vel per eandenl abluta Cé ficcatam prins, deftillahis I in fine femper obferuando,rie rorum afcedati fédih rétortafemper aliquid reihané-

H ie

*»4 CH Y MIS T. ARTIS

at : id ex illius quantitate, quod afcengt; derit, facile'per cipies. Hoc tantiiper iterabis, donee oleum habeas limpidif fimum, Solaremtj: ifquorem, fi modo circulaueris. Aquam ardentem in cu--curbitabalneo vaporofo conclufa,de' ftillabis fgpiusjin fundo cucurbitefem per aliqufdrelinquendo. Mercurium fic puriorem habebis,quern accipercgt; conditum in pclh’canu,quod vas Her-metisdicitur: vel in aliquod illorum, quae tibi depinximus : 6Cfigfllatum o--ptime,ficvti fupradidtum eft, Martern ctiam in aliud vas pofitum, fuper laterales circulatoriæ forhacis turrieuhs eollocabis, turre media carbonibus adfummum implcta, cooperculóque fuo prudentcr obftruda. Mox inde fubtds in oftiolo fuccendes ignem t Só eürrt percepens turrim carbonibus fer me vacuum, iterum implebiSjne dm nodtuve deficiat ignis : at ca1or fit con tinuus Sf gqualis per quadragintadies plusjvel minus, donee videas vapores ampliusnonaftenderc, fed in fundo liquorem Exum j Ót; cadeftis coloris, odo*

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tv

Odónfquc fragrantiffimi.Tunc Solem 8^ Lunam eximas , à Bacchi liquorc trada Philofophicé. Hacc, atque Ïo* Vwi,vfibus varqsadattem Medicani feCemato. Iamhabes,opumeLeélor, planamexplicatiönemad oculum ex i'^anuali demonftratio ne faftam.illius ^iói Philöfophici, vel Ænigmatis, a docftiffimo viroPhilofopho lö. Tri-tenhemio prolati,fcilicet:ï^«4rz«ï no» ^fi numenti, fid omnis nttmerifonslt;i^ o^ »■’go. ^inarit^f primus numerui ah ym^ ^^te diJpBus eil^ ^eijciatur itai^ ‘Bina^ ^^Kï, é^ Temariu^ ad y^ratis ßm^Ucr-tatemreduahilisertt, Vinuni enim ante feparationem fuit corpus vnicum: at poft feparationê eiüs ,in aquam, o-teum 5C terram,ab vnariö diflftlt;ftus,ell binarius : quia quælibet iftarum trium partiuni duas partes in fé continet, ynam puram , amp;nbsp;alteram impuram: ficvti aqua continet Lunam puram ÔC Mercurium impurum, Oleum Solem puritTimum amp;lmmundumMartëha-betjT erralouë puru S^ Saturnu impft*

H ij ruim

ii^ CH Y M IS T. A RTIS

rum. Reqciatur ftaep binarius cujufvis h arum triumparduovd eft, car um Ïmgt; pul i tas, 66 ternarnry,' hoc eftj très iftæ partes puree, Soi, Luna, Jupiter, erunt: videlicet quælibct erit per fe-reducibp fis ad vnitaris fimpheitatem : hoc eff, boriim trium quodlibetfiet vnum cor pus finiph'cilTîinum, ^medicina præ ç^tens fimpliciffîma. Quod iam de yipjo didum cft,deah}s etiamfohdiori bus intelligipoteft^ ytin ièquentibus auchetis. ‘

'We UeUarum no^rarum m calunt

-t '■ ^ nbsp;nbsp;nbsp;noßrum infixtone',

POftquam cæJuiri noftrum Philo^ fophicum extraximus J æquum e^ tiam fuerit illud aftiis fuis adornare. De menfe Maio quafvis herbas melió res ex tua difcretione feJiges : ante So-' lis ortum cum fuo rorecontundes, 66 in ardentis aquæ redificare bona qua^

titate

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?i7

Htatc ma cerabis,vel digcrcs,pcr qui'n-dedmdies, velamplius, in vafc per.-quam oprime claufo: poftmodum in dneribus to turn hquorem darum de-ftillabis.Huncliquorem iterum ddhb la folum ad medietatem : 06 iftam iteru deftdla ad medietate,donee guftu perz cepen's aquam ftiHâtem efle debilem: amoue,quod de (hila turn cft,Sd iterum deftiHa' per vaporofirm balneum, to--des,donee in cpehleari poßtum,06 ae-cenfum ardcat prorfus,nullo phlegtna te relido, modo, qui lupra didus eft. Eft enim quod fcias, ardentem aquam lianc omnes herbarum eæleftes virtu-’ tes attraxifle : neenon illas in ft eon^ diiere. Idem 06 de floribus (ftro tern-pore)lignis, 06 radinbus efficere pote ds« Res profedo ftcretiffima, S6 ex-eellentiflima præ epten's medicament ds Omnibus adfanitatem eoftruanda, bibita veiperi maneq; : non femper, ftd interpofitis vicibus, vtpote fingu-bs ternis, vd quaternis diebus,06 hyc-®ic potilumum. Potcris etiam, ft ve-

H iq Its

118 CH YM I S T. ARTIS

Sts, proportioncm obferuare. Melius tarnen per qm'ntam eflentiam id perfej rerisinam ilia rerum naturam omniu fuæ fimilem ad fe refol uedo, trahit ex^ cellentius : ad quam ea, quæ fuperius eft pofita,per circulationem reduci po nbsp;f|

teft,ardens aqua prægnânfqi, feut au^ drjfti piiùs.

2)e cemj^oßtione cMußam arJentii 4-^a, ßbtilws'virtfftesrerttmattra^ hentb, amp;nbsp;colores ^4rftrft accipentis^ Ct ^^^-

SAçcuIum quibuivis aromatibus ad libitum eleôis, 5C proportiona tis,grofsóq; modo contufis,imple: no pmnino,ied lente fatis. Illum in gal ca Cucurbitae fie applicabis, vt in eius cob lo fit fuipenfus. Cueurbitam ardenti a^ qua reeftifieata foldm ad tertiam par^ tem imbues, SC fuper hanc, gal cam c3 facculo fic aptabis, ne décidât in fun-jdum Cucurbitae. Luta iuncturas,amp;f per cinerelt;

PRAXIS.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftp

n'ncres deftiUa, ficvtin precedent! cagt; pttulo dictum eft. Habebis aquam ar-dcntcin excenenriffimam, eiufdem co j nbsp;nbsp;JoriSjCuiusaromatafuerint. Ethiceft

! nbsp;nbsp;^Pnis modus aquas e flonbus quibuC

^1 vis deftilladi, cum florum colon's pro-prij retentione.

^e compoßtione pmioßßima Theria^ cai(iaijUie,yelJ^ifhn£lattcaf

C^p^ ////,

T) Ollfcitqs fum aque contra venena X quaevi's intrinfeca, amp;nbsp;extrinfeca, *um ad conferuandum corpus ab fllis, ^ompofinonemdeftnber?, Quapro-pter Sc fidem illæfam vobis feruare cu-pio:necnonhac m parte confcientia lt;xonerare meam , co^ quod diutius, quam decuit,celauerim. Accipeigi-tur optimæ Theriacæ Venctælibrarri ''’nam, quarn in tres libras ardentis ^quæ rccftificatx pones ad infufio-^enijin circulatorium vas obftrudum: Vfl ad digerendum fuper fornacem

H uq cir-

KO CH Y AÏ IS T. ARTIS drculatoriam igne lento permenfemj Qlio finito,nrrfus in cueurbitam cffun des,amp;rinbalneo Mariævaporofo degt; flillabis tandiu,ac limpidus amp;nbsp;clams H quor exierit : vbi videris colorent in ci trinum verti,cefiabis: amp;nbsp;frigefadis or^ ganis, à recipiente liquorem eximes exçellentifïimum : quem feruabis ad potum. Si reliquum velis, quod iü fundo remanfit, extrait ere, cueurbitam tandem, vel aliant lutatam potius, in cineres cum dido refiduo eollocabis j'n fornaeem afeenforiam, ÔC igné me-' dio cri primùm,tandem audojiquo-remperveficamin vas fubmiflunt re^ çipies: quem ad vngendum cutem ex-terms J in præferuationemferua: turn ad alia, quib. Medico yifum fuerit exgt; perto,convenire,Fæces extrahe: quas etiam, fi voies,in Iouem,amp; liquores in Lunam atq; Solem convertes. Potegt; ris ad Theriacam Mitltridaticum antP dotum addere,partibus æqualibus : St modo, quo fupra,fciuato,procedcre.

7)e

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1,

?^^Çmnamogt;nili^uorecompcJjto^

Cap. “Ut

AQuarum acdpe BugloflæjBona ginis,Mc]iffæ,amp; Centaureæ mt-pool's analibram femisan quibus Cm-namomigroflo modo coritufi libram ''nain per qumdedm dies macerabis, ^per cineres deftillabis lêto primùm ’gne tandm , donee liquor limpidus Belarus exeat. Cumeœpermt gut-tulæquædam in modumferi Jadis al-befcerejpumm liquorem anioue, no-num admouendo recipiens, quo totu liquorem albicantem excipics cxcel-lentiffimum : de quo fi dederis cochlear femis infirmo debili, vel fen^vi tes eius mirum inmodum refocillabis, Solet bic liquor ditioribus puerpcris in Germania deftillari: quibus eftfa-niiliariffimus amp;nbsp;frequentiffimus. At cum aqua ardente redificata deftilla-tum Cinnamomum, vti iupra narrat® eft, liquorem efficit admirandæ virtues de €fficaciæ,pro bis, qui dcliqmum

H v animi

;« CHYMIST. ARTIS ahimi patiuntur .Limpidi Equores ahgt; tfciendi n on funt,qui primum gradum obtinêt eo rum,qui funt m tertio,vide-' licet albicanhum.

^e compoßtione cuiußam atjute,co}}-tra Spilepfiam ex-ceUentt/sima,

f A Ccfpc quinquaginta, vel fexagin y^ta pullos hirundmum: hos in vna libra ardentis aquæ rçctihcatæ mace* rato,cum duabus vncijs Caftorei,nec-non granorum Peonig fequivnçia,per quindecim dies, in Cucurbita vitrea çlaufa peroptimè cæco (quod appelé iatur ) alembico, vel galea non roftra-la : demum adde liquoris primi de vilt; triolo rracli dC aceti albi fortilïimi ana iibram vnam,amp;iterum per alios quin^ decim dies macéra : poftmodum in ci* neribusigne lento deftiUa tandiu,ac liquor limpidus exiencqucm diligcn-

riHirne

PRAXIS. tij tiffîmé feniabis,dabifquc patienti mane amp;nbsp;fero, cochlear vnum, dum dura-uerif. Deo dante, rem videbis feKef-terfuceedere. Quodfi forte' recula-tet pariés ob Caftoreinimis ingratum odorem SC guftum,fumere : poft deftil hrionem importe zaccari códiti con-tufiq libram femis,Caphurg giana decent,au? duodecim,plus,vçl minus, ad gratum odorem conciliandum,ecmu-ui grana quindecim.

2)e compP^tione euwfJam a^ua,^ro dolorihi^ oculortftn optimoe.

Cap. Vlf.

ACcipe Pilofcllæ de menfe Maio traAæ prius quant Sol oriatur, QC herbæ rore fuo madét, manipulos de-cê:Chclidoniae manipulos tres,Fœni-culi manipulos duos:c6tundc fimp:l,et cito,cum fuo rore,fi fieri poterie :qui-bus adde liquoris ex vitrioloprimo/ra

W4 C H Y M I S T. A R T I S’

0:1 vnci'as tres,Ô£^ gummi aloes vnciarri iêmis; exhislunpidum liquorem per cineres deftilla, quo.dolentes oculos manévefperiqjîauabis. Eftâ^Pïlo^ felle folius aqiia deftillata ad hane rem pKeftantdïimagt;

7)e deßiUiitione f^er Jefie^m ex Xi-loebanOj'velÇuaf^cOjJàffa,

C^f. V///.

DEfh'lîatio perdefeenfumexeogf tara fuit pro Ïdlidioribus corpo^ ribus, quorum vapores grauiores font aîijsj vt funt luniperi cumbaccisefos, FraxinijGuaiacicj ligna,neenon alla multa,quæ fèré tantum olei, quantum aquæ,continent. Cuiufvis horum fra gmenta groffiufoula pones invas de-fcenloriurn,quod cooperculo foo daü des, atep lutabis ; hoc ore deorfom im efinato per foramêinfornacis mcdio: collum eïus vtpromineat, coHocandu çft : fornacem poftmodüni cineribus

PRAXIS. iif ad fummum vfqi replebis^vt folum vagt; fis cooperculurri apparéat ; indemox ad orificium vafis inférais veficam cur nam applicabis, 06 iftius collo reci--piens,atnbabus commifluns obftm-diis : ignem fop er cooper cularn accèdes trium , aüt quatuor carbonumqn pancipió'.fuccefllué demum augebis, donee videris aquam defcèdere. Cum aliquSdiu deftillarit,vas paruinper dc-teges, circum eius co operculum cine-res amouendo. Rurfus aliquot carbones addes,ô6 videbis oleum aquse per-mixtum defcendere. Ignem iftum con tinuabis quovfq; vïdeas deftillationê celFarcveile:tunepaulatim vas detc-gcs amplius,vt plus calons accipiät: id enim continuetur in finem vfq! : fio oleum 06 aquam fimul mixta college-ris , quæ feparabis abinvieem perbal-neum Mariæ vaporofum, aut merfo-rium: vt voies. Frigefacto vafe, carbones exiftètes in eo,funt eximendi,ncc* non in alio vafe terreo penitus in eine* tes comburendi. lam babes ex prædi-

M CHYMIST. ARTIS

öis Mercurium, Martern ScSarirmft quos poteris fnLunam, Solem amp;nbsp;Io^ wem convert ere.

2?e tranfver/a Je^tUatione pef farnacem re^erbe-raioriant,

Caj^. / X

POftquam de vegctabilibus dP c^um eft, de mineralibirs agamus: quæ propter vaporum fijorum graven dinem afcendere non poflunt, ÖC pro^ pter corporum fuorum Iiqucfa/ïio-nem vna cum vaporibus in recepta-culum tranfirent huiufmodi corpora^ fi per defcenfum deftillarentur. Quagt; propter neceflarium fuit tranfverfum vaforum fitum excogitate,quo graues huiuimodi vapores ncilius attolkrcn tut : cuius Pradicam in ch al can th o, quod vitriolum alias vocant, exp eha^ mur. Huius Romani, vel Hungary ci crudi,quantum pars retorte luto mu nitx

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tïgt;

nitæ media capere poffit, m fomaccnl feverberatoriatn pones, vt collum va-fis extra fornacem ad latus promincat, in déchue paruin pendens. Huic lage-namapplieabfs , SoigneIcto primiim liquorcm omnem redpies.Ignem höc augeasin fine, donee all quo s videris exire vapores albos, qui vas recipiens fiibobfcurumfaciant. Quo percepto, ceflandum eft ab hac priore deftiUa-none. Quodliquoris habueris,hoc fer ua. Potent etiamhacediftinatio ficgt; ri Cucurbita erefla: fed critfrangenda, vt eximi qucat id, quo d adh^rebit eius fiindo, Frigefa(fï:afornace,vastuuin extrabes : quo etiam frado,qUod maf. fæ duræ continet,contundes in pulue-rem : is fi non omnino rubuerit, in ter-ream ollam intjee, rudéque ferrea mogt; uebisiuperprunas ardentes,affabifq^, donee pul nis ille rubefcat in modS cÓJ tuforS laterö. Hune puluerê iteru in re rorta priori fimilê,lutóqp bene munitS, indes : amp;nbsp;codé fi tu pofitam,igne lento prnnùm excitabisjdonee iterum albos dies

«s CH PMI SB ARTIS

fllos vapores, de quibus fupra diéttim eft,videas:tum, ß quid in recipiente li-quoris excitent,adduo priori.Alox ùc rum adhibeto veficam,ÔC huic vasted plens inaquafrigida po(ïtLim,. .Gom' mifluras optimö luto munitas curabis, riequidvapods exhalet. Ignem pau-latimTemper augeas, vtillasyap’ores i'nrecipientecontinues ; quos vbi dégt; ficere perceperis^ vas ipfum iCärbonp bus per feneftreHas obtegas, ignêiftS eóntinuando, quovfep rccipics ömnß riö clarefcat: id indicium crip amplius nil fupéreflèJiqüoiis. Per fe frigefadis organis, ynum amouebis ab altere. Quod inrecipiente fucrit olei,diligen til finie feruetur in ampulla veßeis pof cinisaquapriùs maceratis obthurata: nam caloris vehementiahuius olei ce.-ramliquefacit, acomne, quicqüidié^ finæ,vel alterius talis adhibetur.Re^ tortam ipfam frangito,pulueremq! fit-fcum lotionibus, vti Ripra de vini Sa-turno diximus, perbellé curato. filer-curium in Lunam,ói^ Martern in Sole,

conver-

PRAXIS. M? cöhvertito /Rem ipfàm m minerait-bus,vt in vcgetabilibus,perfecerisgt;,

7)e JepararionisaijUicdeßd-lattonej

Cif. X

QVia fcparati'oms.aqua f»pcnelt; ceflaria eft in praiparaticinib.mi neranum amp;! jnetallorfc ad Medicina ap pheatorG, huiusetiafaciemus non im-iperito mentionem -Triafont potiffî-mum, qua: buius aquae compofgionc rei medicc'ncccÜariam intrannvrpotc Sab nitrum,al urnen amp;nbsp;atramentunufo torium, fol) y^aa proportionefecun-dura artificis intentionem. Quod.ad me artinephorum aequales accipio par. tes : atvitriolum amp;nbsp;alumen prius iu f^r *agineterrea frigere folitus fom,donee Tumeftea foperfluo foo phlegmate priuaraforc rrandem piftaiimulin rc-tortamvitream luto munitam recon--’ dö, fic vt dü» vafis partes vacuae fint.

I Et

»ÎO C H Y M I s T. A R T I S

Et in fomacem reverb eratoriâ vas po-* fitum,igné lento primûm calefacio,clo nec aliquot guttulæ décidant, quas fu-* per cultri laminam recipio:fi videacul crû inde colorem nigrum contraxiflè, Ïagenam addo maximam,et commiffil ralutata continuo kntum igncm, do^ nec videâ guttuîas fex numerate pau^ fas, Sé recipiens non admodum calue-rit: quod fi tantum incalefcat, vt ma^ num admouerenudam finelgfione mi nimé pofflm,ignem extrait en do tuf nuo. Gradum ignis hune profèquor/ quovfq; recipiens vas rubeatin modS ianguinis,et,p vafis ealof eigne augeo, vel minuo, donec recipiens clareicat: hoc percepto,ceffb,frigefieriq? permit to. Qiiicquid in reapientefuerir,inv-{um,qui fequitur,ad Medicinam feruo claufum in ampulla virrea fort iff ma, vefica porcina,ficut antea diximus,ob ftrudta. Qui verô pro aurifabris hâc parare folenr,duas tantum partes acef piunt,alumê fcilicet amp;nbsp;Sak nitrO. Qui hbet fibi proporuonern fingit ab expc rien-

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tji

Hcntia. Fiunt amp;nbsp;altæ fep ar an o num a-quæ plurimæ : fed quia non faciunt ad Medicinam,reh'nqucmus. De deftig iatiombus per decadem, aut ‘complex tam vnitate huevfq^ diximus, vt ad o-mnes in artem facientes Medicamjluf» fixant, Eodem modo, quo di'ftu eft, fieri poffunt omnes; Indufeia maior, aut minor eft operanti relinquenda. Nunc de calcinariomb, Qi fublimatio--nib.mine’aliu ena aiiqua diceda font. TJeexedJentißima t^uadam cakinatio* ned^etm^ yiui cum auro^

C^ß Xi

quot;A /T Ercunfviui repurgatf fient infra xVXdocebit, partes fexin crufibulo auiifabroru inter prunas ardentes po-nito : dim fumum albu afcendere, vel Mercurfom bullire vi deris,aur3 fobti-liter]aminatum,vel in folia redaótum, inijciaSjbadUóqj moueas optime, do-hec Mercurfos totum auru in fui firni-Htudincmconverterititum ita calidu in fcutellam aqua rccenti frigidäque 1 ij plenant

*ji CH YM IS T. ARTIS

plenam infundes, Gaue quidem ab o-’ dore Mercurij: quoniam in fpiricum refolutus,eftnoxius : i'n corpore vero, non ita* Hactenirs artificium iftird cfk aurifabris notiffimum, qui argentum auro folent obducere. Hoc amalgam matuni, quod vocant, i'n aquam fepa^ rarionis inqceretorta luto munita con tentam,pro quantitate fufficiêti ad diP foluendum,quod tuæ difcretioni relin quitur : melius enim fuerit plus, quam aquæ minus accipere. Vas huiufmodi retortum in fornaccm reverberatoria collocabisrcuiusorificio lagenam ad commiflura optime lutatä applicator moxignemlentûlubdes, SiS paulatim auó:um, donee aqua tota uirlum ac deorfum in recipiens deftillaueritiquo facflo,rurius augendus eft ignis, vtafcê datMercurius totus ad latera,furiumep fublimatus in præcipitatum præftaiv tilïimum. Auri puluis rubicundus amp;^ oh feu rus, in fundo remanct. FrigcRu lt;flafornace, tuam feparationis aquam eximas:cft enim illis vfui maximo, qui eu-

PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1»

cuprum SCacs obducuntauro. Retor-tarn exemptam fiimma cum induftrf# frangas oportet,eâ non agitando mul-nïm,fed drcumcircà percutiendo mo-dcfté cultro,do nee fundus éxcidat,nul lai^terramifceatur auro: quod extra-hendum eft, 06 in crufibulum aurifa-brorum nouum 66 mundum,acinter prunas ardétes collocatS, bacillo diu-tiffîmè commouendum : vt, ft vapor a-liquis ex Mercurio, vel aquafeparatio nis,cum eo remafiflèt, igne tranfeat in auras. Pulucremaureum huiuimodi lauarepoteris fepius aquaCentaureae ininoris,06 itcrum per evaporationem exiccare. Capfula mundimma recon-ditum,vtmedicamentum pretiofiftï-mum, feruabis eum : quo quidem ex-pertiffimi vin medici non infeliciter vfifucrunt cun^alijs medicaril cntis,ad grana tria,vel quatuor. Mer cerium ab auro fublimaturiijneodem crufibulo, in quo fuit aurum inter prunas ardentes , Sc modicas, bacillo femper agita-bis,donee inrubicundiftimum colore

I iq immuquot;

n4 CHYM 1ST. ARTIS

ïmmutetur. Caue, nanbus, vel ore nè häufens odórem ei us-Aqua prædida, quai o turn fuit aurum, lauetur S(5 i'pfe, neenon per evaporarionem ficcetur. Huiusvfus mChirurgiavanus eftan conodendis pumdis carmbus vulnegt; rum,tam recenrium, quant andquoru. Adminiftratur etiarn per os morbillo-* fis. At ego fuadei em,vr cutn aureo pul were mifceretur æqualib.partibus.M^ feen' folet plurimis alqs medicantêtis, ideoquódyires habeat ea tempetan-' di,quibus admixtus fuerit. SoÏet etia ferrö cakinari per feparationis aquâî neeno adfebres poft multas lotiones, amp;: cakinationes felidter adminiftrarfe

2)^/ttblimattone J^ercurij ^»iui,^^ ewß ilem repurgarioneprius factenJa,

Cap. ^/L

MErcurium viuum mm fak comlt; muni forti term pila marmorea teres tandiu,donee fai prorfus nigrum ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;evadat,

PRAXIS.' «f mdat,ac(ub eo Mercurius Occulte^ tunMixtu hoe in retortâ Iutat2 ponas, amp;nbsp;ïn fornacê revcrberatoriâ.IndcmoX fuccendes igncm lenm, 8^ onficturc^ torrae mergatur in feufeUam aqua frigi da plena,amp; profunde' fan's.Etvbi Mer curius igné fenferit, itaviuusinaqua de(ccdet,rclidbs in fale fordibus. Hoc fecundó,vel tertio repetere potcriSjno Uo fale femper addito,quovfcp tibi mu diflimus videbitur. Mundum hunc MefcuriS enm vitriol o teres, vti prins lt;5 fale feceras,donee fub vitriolo peni fus etiâ abfcodatur.Sccundû hoc mix.* turn inmateracium Into munitum po-ues, St in cup dia cinerum igne lento primum vrgebis per duas boras, orifi-eio materacq bombycina lana prids obftrueto mediocriter, vthumiditas vi ftioli poifit exh al arc : tande audio pau latimigneperduas alias boras,perfidies. In collo,vel gurgite materacq,re-peries fublimatum,album amp;nbsp;fplenden tern M er curium, qui Chirurgis eft vful non exiguo.

/ »51 ^ê

t}6' CHYMl ST. ARTIS 7)efuhUmatione, redfi^lione^ßtlphu^

rütN^ßiosßores,

C^p. XUL

CItrini fulphtin's optime m'ti,qii3^ tum voies, in cucurbitam liira--tam,galcafuaroftrata coopertam, SC in cupellam terream arena, vel cineri' bus p]cnam,ac in furnum afcenforiuin pones. Commiflura curatajtoftro gUz Ïcæ lag en am applieabis. Ignem fucce^ de graduatum, amp;nbsp;invenies in galea flo res aureos exiulphure, lagena pauco phlegmatemadefada. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

T^e compoßtione perfeâifsimlt;£ ßm^ nabarts^adj^edicinam,

C^p.

F Lorum fulphun's partem vnam ac cipe^neenon Mercury crudi repur gat^imiq; jficut fupra,partes duas.Sul phur

PRAXI S, HT phurintefta terrealiquéfiât jgne Un^ to.Demum infundatur Mercunus per minutinimum fetaceum, vel per faccu lumcxpannopilofo confiitum. Interim dum infundit vnusyalter fpatula moueat agircrq; Iignea citiffîme’, donee bene milceantur,fulphurc^ niger-rimumevadat. Quofac'lo,moxdepo* natur ab igne,moueaturlt;ç femper,donee fngekat lulphur, Ô(^ in maflarn ni-gramredeatiquamin puluerem con-tundes minutiffimum. Is inmateraciu pofitus, SC in cineres eodem fumo panter 06 igné fimili,quibus Mer curium lùblimafti priùs,curetur per treshoras» Deinceps nat maior ignis,quàm in lub limatione Mercurq, per alias très ho-ras : hoc non ominb,quôd orifidum materaeq leuiter obftrudum fit lana bombycina,vel alia. Hac rationç po-terunt Arfenicum, Auripigmentum, bal- Armoniacum,6C alia multa,lubli-man funima cum facilitate.

„» CH YM IS T. ARTIS

* ^^twetaUorumcalcwationilfM (^de^ iiidatfonibi/ijingeneret

Q Vi a metaUa facile nô po Hunt in hquoresfuos rcfolm',nifi prius calcinentur, opus erit co rum ponffiquot; mam calcination? cognofccre. Multi folent ilia per addition? auripigmenti, vel al ter ills venenofi fulphurisinca^ cem redigere:fed hæcadMedtqnam prorius eft inepta calcinatio imagif^ venenofa,quam vtilis.Debent çnim vt reimedicæ proficua fint metalla, calcic nari, vel per proprium fiilphUrintrin-fecus advrensillatquæ prolixaeftad-modum amp;nbsp;difficilis calcinatio : vel per additionem alicmus rei, quæ noxam nullam in fe contineat: poffiriç peni-tus in pofterum ab eis, cum opus fue^ rit, amoueri, fic, vt de firo nihil metab lis tribuat j nee eorum naturam immU'' jet. Talc quidemeftfal; atnonomne, fed

PRAXIS. îj^ fed foîûm fllud, quod eft naturale fu ne magifteno, per quod dal fieri con-fueuit, congclatum in fmftalucidala-pidibus amp;nbsp;cauemis adbaerentia:lapi-dofum ideo dicitur fal amp;nbsp;petrofum. Hocaccipc,quo poteris quodquemi-nuriffime laminatum metallum, ftra-to fiiperftratum, vt moris eft, in crufi-bulum- pofito, prunas inter ardentes ealdnarc per duodecim boras. Ciina tarn tempus præterierit, prunas exci-ta fortius, vt ardcant,falq5,ficvti mecal-lum, aut cera, fiquefaeftum fuerit: tunc efftinde fimul in terrain 5 vbi refrixerif, iHudinmortario minutiflime teres,6é in aquam feruente inq cias, 0.: aliquan-diu poftmodum feruere finas,vt fal me bus refolui queat;deinccps ab igne de-pofitum in terream concham/vel æ-neam, no profundam,fed latam,effun-des : amp;nbsp;vbi refederit, effunderurlus in ollam per modeftam inclinationem,vt non turbetur aqua: quam ferua,donee dixerimus. Mefallum quodinfundo conchae remanfiqiterum, vt prius, alio ^V recen-

MO CH YM Ï S T. ARTIS recente fak calc)nabis,£t per Ômniaft cies,vt audijftfPoftquani m calcem rc dacfiumfueht, quæ reduct non poffit amplius in metallum, huic in matera^ cium pofitæ calci fopennfundes ace--turn album amp;nbsp;fortïflimum,vtfuperna* tet quatuor digitis.Ohfh'udfimi vas in fimum fcpelies equinum benc calidu per quadraginta dies, amp;nbsp;caix in liquor rem foluetur. Sinondum eo temporis fpacio refoluta fuerit, relinquatur ditk tiùs,donec hab cas, quod optab is. Li^ quorem hune ab aceto feparare pote-ris per balneum meriorium,Quod per ealoremiftum afcendere non potent, eft metallicmPonatur in retortam luta tarn ad nudu ignem in fomacerever-beratona,6ó aftedet aqua primo. Igne tande ault;fto,habebis oJeu, dC in fundo manebit Saturnus. Aqua falis ad igne pofitain cacabo, facias bullire, donee evaporetaqua: manebit in fundo fal: quodtritum icerum, calcinari potent abfque liquatione: fic acuetur ad aliS vfum.

• PRAXIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4» 2?e praparatione Stibij^ijuodyulgKs ^yintimonfum yoeat.

Caput XVi,

HVius HungaricijVel alias optimi Germanici, libras aliquot acdgt; plaquas in mortario fubtililïimum in pulucrem tere. Hunc in olla terrea per tranfverfum fupra carbones accenfos collocata, rude ferrea tantifper agita-bis, donee propter fufionem in glebas fueritconverius.TumrurfuS in pulue-femterendus cft,vt priiis: SC iterum aC ûndus, quovfq: glebas contrahat. Hie proceflus tones erititerandus, donee puluis ille fplendorem fuum penims amittat, ac in cinereum cœruleùmque colorent côvertatur. Aliqui tarnen ilgt; lum tandiu torrent aflantej,donee in al bedinem fit redadus. Galeis huius par tes accipe fex, SC Chryfocollæ partem vnam, neenon Stibij crudi tantü, quan' turn Chryfocollæ: quae fimul tri ta, calci jnifeeantur peroptimé. Pulucrem hûc in

i4» CHYMIS. ART. PRÄ3C.

in aim'fabri crufibulum nouum pones, interprunas vehementer ardentes,Ôd in furno venti, vel ad ventum expofigt; to: fin minus, agitato follibus. Quunl liqueEiclum fuerit in fufl metalli for-mamjllylum ferreum intinges,fiCquod âdhæferit materiæ, poftquam refrixe* rit, àdlapidemallideà, Siquodaftylo defifijt, lucidum admodum atq tranC-parens extiterit, rubci,vel rufi colon's, eqcias in marmoreum lapidem ph^ num ab alto,paulatim excolando.Mc-dicamentum habebis, vt exceUentiffi-inum,ita etiS periculofiHïmum,fi dede fis in idiotæmanus, dofi priüs non CO' gnitainon focus feceris,ac fi furentis in manufn gladium ponas.Venimfiquis Artis mcdicæ peritus, vtatur eo pro perfonarum amp;nbsp;infirmitatum refpedi' bus: nihil vtilius, maxime venenis pef Icndis, experietur. Pfaeparattönis hu* üis artifidS in principio difficilimunt cft , vt aliquos fefcllerit plus quinquagt; gefies, priüs quam ex voto fucteflent.

Todifi

Tûtiffi operiicondußot

'pHyfica de lucis nattrtae fontibus A mitmrn trabens, aliquid etiaift in Jiicem adfert, quod ocuUs viderijma-bibufque tradiari quéat, praeter ea quæ vulgo manifefta bint. Et quad wagis ^ftjUaturx veftigsa fequinn tam exa-lt;ïtè,vt digitum latuin non aberret ab öüs documento. Inde fibi veræ Phy-fites nomen aflumpfit ars DeftiUato-ha, vel ponds Latenrium formarunt luveftigarona : quod in antiphyficam nanfmurar et, h dudtricem natur am non nnttarefur magis j quam ilia mbit agens Phyfîca horum, qiïæ dida na tura docuit. Nolirae Phyficcs finis eft Medicina vera tinto ponds eins fihàw quam ex proprio firo peperit vtero, fet licet Experienria : non dia , quant nunc explicabimus , fed alia quidem bac longé præftantiore. Norum eft omnibus, Apoilinem poft noftræ Phy fices obliuionem,primniuifiê, qui Me didnam Empinca obnoftræ defeeftâr vd

«4 OPERISTOTIVS

vel ignorâtiam ponds, exerewt: quant ctiam primus adinvenit. Is propter aliquot expérimenta, quæ fuecederint il li coram populo, fuit m Genrilitiorurn deorum numerum aiïcriptus: cui tern-plum etiam dicatum extitit. Huic in ea dem arte fucccffitÆfculapius ^ Apolli nis ( vt fertur ) filius: quem hac ipla ra-tione Gentiles etiam inter fuos deos, vt pattern, aHùmpferunt,templo(Ç do-narunt. Poft horum mortem nulla fuit adhuc Medicina fcripta:fed ab Æfcula pq templo cevpit, edidto regio.fieiu-bente:Si quis aliquid in fe,vel in aliuni expertus in Artemedicafuiflet, hoci-pftim in tabella deferiptum,rempli pa-rietibus affigeret: quibus deferibendis experimentis prpfedtus fuit Hippocra tes. Hic omnium primus vulgariamu-liercularum, rufticorum ÔC aliorû expe rimenraredegitin ordinem:cx quibus poftmodùm Aphonimos, ÔLincrhodi cam deferipfîr Medicinam : quæ qui-dem in hune vfcp diem per vicos obam bulat. Methodici tandem ifti Medici fuos

eONCLVSIO. »4^ fuos progenîtorcs , Empincos ncm^ pe,fuis in fratr'bus degenerarione qua dam fie afpernantur, vt fllos in morte vfcj non vererentur (fi liberum foret) perfequi. Videte, quæfo, Leeftores o-ptimi,fi iuftum fit, Apolline ÔC Æfcu--Ïapium excludere : Hippocratem au-tem amp;nbsp;fui fequaces ad Medicinam in eorumlocum fubftituere f vulgares a-nus amp;nbsp;rufticos,à quibus ifte didicitjdo btis præclarifcp viris,obfcuros pluris fa cerefEmpiricam denicp Medicinam, vtveneficâ,detralt;flant, cum tarnen A-polio amp;nbsp;Æfculapius earn fe (flati fîntt imô vulgus, ruftici,mulierculæ(p, de quorumlabore methodica Medicina lurrepta eft, Empirici fucre : nifi fortaf fis de caponum genere fe dicant,patre matrécp,necnon fratribus,fuâ(p proge nie tota nobiliores illi, qui tam acriter inEmpiricam invehût. ramulos fuos, quorum opera fufflandis carbonibus artem imitando Chymicam,vfi fuerût, delicatas manus maculare nolentes, Empiricos inepte vocant, quos ipfi-

K met

U* Ô Ê Ë R I s T 0 T 1 V S

»Tietfeccnint drcumlarores. Derntmi fiiiguntHippocratem rationalis Me^ didnæ primum fuiiïè Principal ; tan-- ’ quani Apollo amp;Æ,fculapiiis abfq;rà-none fü/s cxperîmcnris foil’s innixi fuificnr. Qito quidem abfurdius nihil dici potcft, quàm cxpcrimennnn pn-tnüm aggredi pofle quempiam,ftifi momsaliquaratione, fine D0na,fiuc mala, priùs non opinetut cxperimen-tum hoc illi fucceiiurum : alias non tentarct. Ncceft, quôd adfeianti-ftomm aduerfnij, nullam certitudi- ' nem in experimento primo fore. Sic etiam in merhodo prima nullam ha-buit, qui Habiliuit earn, nifi priùs ex-per rus fit, quod ex ca do cere cona-tus eft. Quaproptcr Empirica prima J fuararione carere non potcft : neefua, ' Methodica. Rationalis quidem per fe poteft exifiere , fi nihil operemr: at iftæ non béne perfiftunt ab fep rarione. Delirant eriarn in co j quod Aphori--fmoSjöi alia, quædocctHippocrates, fub rationah Medicina ftatwnt, dum 4i-

CÖMéLVSlÖ. »47

A'cimt, fpfum fui'iîè rafioralis Medigt; ci^g PriRcipcniNam nia,qu% ttaóat, doccndi viamcofmct per methodos: vtdidf Rrnr Aphórifnu , qui nihif aliud häbent, quam gen craies docen-di canones, ^ compendia quædam. Quapropter non eRi quod alios fe fo-' re Medicos récentes iade nt, quant Methodicos ab Empiricis deriuatos» Quod fibi fob's medendi rationetn ad-fenbanqSd alios ea priuare conentur, valde præfumptuoium eft. Cûm ad-hue ignorent, quid fit ratio vere' natu-niis : quanto magis, quid rationalis Medicina f Hanc luam rationem elle dicunt, quodmorbo calido frigiduni adhibentmedicamentum, amp;nbsp;econtrai turn humido ficcum jamp;iftudilli: verum fubticent, quod, dim demedica-minum fuorü gradibus nonvfqddeo eerti fint,nifi per aliquod guftu,vel ol-fadufrigidumjfatis indicia fadtüqd co iedent : de morborum gradibus nihil prorfiis in hum o rum quatuor à fe pofi'«’ toru quabtatibus iudicare valent. Surt

K ij ratio*

»48 O P ERI S T OTI V S

rationis igitur vix niediam partem tegt; nent Quid adhuc fe Rationales folos extollunt: alios vero brutales exifti-mant, cum tarnen rationis ordinê progt; portloncm(^ nulläin morbis häbeänte^ Nunc quid ratio naturalis 'exiftat, au* diant: ÔC,fipotiores hab ent rationes, adferant in medin. Ratio naturalis pro prie' dicitur, diuinae mentis in rebus na turalibus ordo, Cum igitur talis ordo confiftat in tota folaq? natura, non ex^ tra earn ad rationis Phyficæ cognition nemintegrâ eft neceflaria natura plena cognitio. Sed récentes qui funtMe dici, naturamvix luperficialiter, hoc eft,exfolo manifefto,nórunt: proRin-dam illam, 06 corporalem naturæ dP menfionem, quæ latct in occulto,pi'æ-tereunt:cùm tarnen illa fola fit,que Me dicum rationalem efficiat Erût igitur propter huius notitiam, quam habent Chymiftici medici,multó magis Ra-tionales,quam fint eorum adverfarij. Il los tarnen óf ifti non ceflant etiam ad mortem vfqj perfequi;quam quod illis inferre

CON CUV S I O; *4^ inferre libéré non poffint, fuis v^nicrG tatibus amp;r colleges excludunt eos., eij-ciunt ac prorius cneruant. Quid miruï* Principu priuilegijs peroptimé fe tuen nir,rationibus vero nullis : Só tarnen fo los Rationales elfe fe Medicos verbis animofé contendunt. At fi coram all-quo Principe cogerentur argumentts naturalibus experimêco probatis con-flidari,mox audiretunCum Empiricis óilChymiftisnon contendimus : Do-óoratus noftri gradus hoc habet priui legij,vt cum illis,qui laureati non hint, minime cogamur difputare : quodfi e-ham temeré faceremusjvitra quod no-ftras effringeremus confuctudines, amp;nbsp;iuramen turn, quod Vniuerfitatt præfti timus j plurimum diminueremus au-thoritati noftræ.Hçc 06 alia multa furtc eorum fubterfugia,Quid cü iftis agendum ent vobis, o Chymiftæ, neenon vos Empirici f Scio vobis remediurti ex communi prouerbio: 7« quoquefaç ßmile,ßc ars deludirur arte. Principum ^ vos priuilegia fi habueritis,quib. A-

K iij cademias

I/o OPERIS Ton VS cademias inftitucre Chymifticas Si Empiricas ,vobts liberum fit gradin arcs enam in arte veftra creare dodo-' res : non rel in que tur fills fubterfugiSj quin vos cogantur ad quafeunep difpu rationes admittere : nifi fortaffis adfe-rant, Gradus veflros efle metallicos Si alicnos à fuis, qui lignai funt ex vegc^ tabilifubftantia ifortalfis ex xfioeba* no conftruói,minus durf, quam vt pof fint mctallis refiftere.Sed iocolamodo relinqu^mus, rem ferip potius aggre-* diamur. Medici recentiores antiquioA ribus Medicis Chymifticisdetradant: interim in defperatis morbis, quib.es: fuo ftudioremediu adferrenuUomO' ,do poflunt,adCbymifiica medicame la cofugere, tâquâ ad facra anchoram, non y eren tur. ieftatur ipfe Matthio^ lus in Diofeoridé, Antimonq prépara îionê docês,5d(quodmagiseft ) huius medicamentino modo reftitutionem, fed cria inventions atq? prima têtatiev nê,Theopbrafto Paracelfo deberi foli fateriff ingenuciqucm adhuc,vt venc*

num

Ç o N C L V s Ï o. t;* ftunijdeteftannir hominem, no alia de caufa,qtjain quod eorum ab Apolline vfque ad extremum facile fupcrârit omnium ingénia : turn,quia vetuftiffi-mâ illam e nature fontibus erutam doter Medicinam ipfis incognitam. No* lu dicunt virum hûc in medium adfer-re dogmata: quia tantum illis ob i-gnorartiam noua fore videntur. Si noua funt: quare iginir tarn auidè eu-pintinteUigeref curlibros eins, quor-quot inveniri polTunt, emunt C Quô4 fi non intelligunt artis vocabula Chy* miftis familiariflîma, quare non fuo, €lt;non aiienolabore fiuntChymiftæ? Præmanfum in os abfque labore po-ni fibi cupiunt. Num ita pervenitur ad aftra c' Si noxia funt ex metaUis trada medicamenta » quod falfo fi-dumeft: cur crogatapecunia, quot-?uot funt feré Medici recentiores , 'hymiftas locant, à quibus addifeant ea , quac noxia fore dicunt f Cur criam præparatum antimonium ho-minibus adminiftrant , cùm diçant,

K iuj vene-

tfz OPERISTOTIVS

venenum efle præfentiflimum,hoep pfo feïpfos homiddas Iibcnter fore veile confitentes f Qui poteft venenu jgnis ferre martyria, quæ fuftinere co^ gitia-antimomu in fui præpararionec' Adferant ipfi venenum in tota return natura, quod igne leui non evanefcat in auras.Quid aliud effingêt,m'fi quód naturam Stv/res igncas indueritcor^ rofiuas t' eo luam inanem Philofophia arq? Phyficam prodentes ♦ Nam oporgt; tet omne medicamentum,quod corm priones ab firm ere debet, igneæ fore 1 fiibftantig.Nihil enim confumit,quod ignis in eo content! facultatibus id no faciat. Dicent ad hoc, naturalem calo-rem etiam abiumere. Contrarium apquot; paret,naturaque docetur, ex eo, quod femperfibi fimilcm naturam appétit, fcdicct ignis ignem,amp; aer aeremÄ fie de cæteris .Et ignis ille,qui de minera-libus,vel alqs corporibus,artifîcialis ri ' gnis elicitur bénéficie), fimilis fadus eft æthereo, qui corpus humanum fouet, igni, viuincatc^.Sequitur igitur ex

C o N C L V s I o. J/J eOjquód ignê augebit vitalem, de quo fupra dictum eft. Ætherci quidcm ft gnis eft officium,omnes corruptiones per elementarem ignem caufatas, ge-nerationis beneficio confumere : turn, quod iftius edacitate conlumitur ex humido radicali, illius fcecunditate per alimentum , aut medicamentum reftaurare, Adferant, quicquid velint: authoritatibus naturae cedere cogen-tur. HatSenus tarnen de minima praea paratione dictum eft ex antimonic fa' fta : quid iam contra tincturam eius amp;nbsp;quintam eflenriam dicent,cuius bene.' ficio multi curantur Medicorum rece^ tium incurabiles morbif Quid habertt contra quintam eflentiam Só tinefturas auri, prêt oforum lapidum,SC vnionu, ac aliorum, quod ealumnientur f qui-bus omnes morbi,quos delperatos ap peUant, nedum curantur: fed etiam, quod ab aliquibus infeqs Medicis de-ftrudu eft in eorum curis, reparaturd Breuiter,quid refpondebunt nobis af-firmantibus, 6(5 ex luce naturae demo-

K v ftranti-

«y4 OPERÎS TO TI vs

drantibus, vnicum arte noftraMeta-« phyfica fieri pofie medicamentum, quo folo quibufvis amp;nbsp;cinulvis fpcdci morbis remedium indifferenter adhi^ beturcertinîmumt'Non eft dubium, quin, vt caetera , negaturi fint: idea quod in febolis talia non docentur. bed noftræ Phyficcs limites excefii-imts: ad earn nuncredcamus,quætam nufere deprauata eft, Ôf ex recta fem^ fain fraudulêtum labirynthum lapfr. Videmus Phyficos recentes in co-gnofcendis vegetabilium nominibus, graduumep fuoruip qualitatibus, æta-temfuam terere : tandemc^ nihil aliud inde reportare, praeter fuperficialetn iftorum notitiam, ex vulgaris comma nife^ notionis iudicio deprompta po-pus,quam de naturae documentis aper tilfimis. Et fi quilibet aerates très in co confumere pollet, vix adhuccentefi-mam herbarum(vt alia dimittam) partem fuis nominibus vnico fermone (quas diuerfis tarnen idiomatibus in-tiïularunt)valeretappcllare. Quida-liud

C o N C L V s I Ö? Iff 1/ud hoc eft, quam frudiofe feipfum in hune labirynthum inrjcere, piasterolt; mnem neceffîtatem ; cum in festem duntaxatmetall is, amp;nbsp;ran rüde plus vcl inimismcdijs mineralibus, in vigfntu quinque vegetabilibus , fiC aliquot paucisanimantibus,tota Phyiica de-promi poffit ; ex profundo,non Riper-ficialiter,quæ ad integramArtem me-dicameft neeeßaria c'Dicamne,quod magis admirari faciat f in vnico to-tarn cofiftere Medicinam. Velint no-’ lint, hoc verarnetaphyficaporeRHer-nieris Trifmegifti,quæ veram 2C an-tiquifiimam antiquorum pafrumno-ftrorumdocet Medicinam confie ere, In hac aequum foret Medicos recen-tioresbreue tempus aliquod, reliefio fuo labiryntho,collocate. Nonmultis voluminibus eftinvoluta: fedfola ta-bella,quæ vix pagellam impleat,abfo-lutiffima continetur , SC veraciffîma præ caeteris omnibus fcientia.Qiiam, R cognouerim hofee labores noftros Medicis accepfos fuiflc : quandoq: de luce naturae,nudam iu lueem translaté

àme,finevelainine videre Ikebit: fin minus amferint J vidcant ac expehan--tur ipfimet^quid ex ea præftare frudus valeant. Interim nonfinamillispro^ defle,quodpoflim:0(:: omnibus,quP bus obftrufa magis, quam vulgaria, placent. Benefit his, quorquotveri-tatem diligunt, atque fatentur : illis enim foil« veritatem invenire da^ turn eft,

ÇranMkJuj^t hominem,fubito labemia jnotft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . .

/rruta^irtutk, mcenia fierama-nent.'

n^hK{^’^m«icnïi«i

kWhiR?' ^^^^ ^^ * ^-

VJ 11/