Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

jB.3L4RAAquot;rA

4.0

'T'kex’ L-i^^a

■ -^litlLTceLxtid-^

DE THERIA-CA ET MITHRIDATIO,

^ SAUTHOLOMAEO MAEANTA, PHI-lofiphoc^r Medico Venuftno excellentißimo, Italico fermons fcripti: inquibusvelatin Tabula quapiant, Vera bac Antidota componendi ratio,breuiter ob ocu-lûsponitur,omnia^ Simplicia (quorum in hifee Antidotü confidendü vfwefi) /olertif-fimèexaminantur.

NVNC PRIMVM OPE

RA D. lOACHlMl CAMERARII, Medici Norimbergenfis, Latina ciuitate dona- i ti. Omnibus Artis medics Profefibnbus, præcipuè verb Pharmacopolis.ap-primè vtiles ac necef-

INDICEM E0RVMt i^V^^ ^IC TRA^ äantur.copiofum, adcalcemfecundi libri reiecimus.

CummM^ß CofarediMaiefi^^^^^^^ fis Graf/a Çf Priï/Hegiio^ ?* ^^J*F

EPA^C. TUER^ CURj, ÇGEN. ’f7^^^gt;^^^

CLARISSÏMÎS

VIRIS, AC DOCTISSI-MIS MEDICIS REIPVB. AV-guftanæ-, doininisamp; amicis»

s. OBS. s.

mum hber ka-Hcu^ deT^heria-ca Ç^ Ad^ithri-datiofumma ar ^^Ç^ fingulart flU’dioà‘£arlho^ loniao Q^aranta exceUentifi fimo P hdofipho Ç^ Adepte o con^ Jenptus^ad j?ie mijfus eJJei ex/ta-^1^ J ^propter ^lutorem ipfum mthi ohm a?n/ctßmu}n , Ç^ ob argamenttim pr/nclarum at^m

)( 2 adnjo--^

P R AE F A T I o.

adwodum 'Utile , ilium ßatim non folùm auidè perlest, fed et- quot;nbsp;tam cum al^s 'uerßonem ifßuf , meam, qua potui} Ç^ per alias occupationes hcuit , diligentia communicandam eße putaui: Eum^ lahorem qualemcun^ plurimlsgratum acceptum^fo-reomninomihiperfuafi. Haud feio enim an in hocgenere/cripto runty ^ualia equidem tarn 'uete-ra quant recentla extant multa, quippiam ante hoc temptis accu^ ratiuSy at^ ommhusfuis nume-risy 'Ut dicitur y ahfblutius exti-terityquodquidem plane ita effcy lihrunt paulo dihgentius incident i ßc mamfeßum ßet^'utde iHo

P R AE F A T I o.

tHo'uberiore ab^ua mea com^ rnendafione op^tz ejp neufi^^uam 'Viölsafur^Cufn^Jecundiifn Qce^ ronemj non op^ßf 'verbis, ^bi rey‘umfefitn7oniaajfunf. Habium J^rofeéîo htc2ïdedici}^uod pnoculdubio iUos deleéfare plurnnum potent: Habebunt^uo-^ue inpnmü PharmacopoliitÇ^ Äledicamentorußdult at^ m-dufir^ compoßtoresßuorugra-tia hi commentary potißimum conßcnptijunt ) ^uod tanquam regulam ^ normam Leßiam, in hßce duobut praflantißimit Adedicamentis, ^heriaca ^ß AdithridatiOj^ß eorum exemplo in alqs quoq^ßmilibus ^ntido-

P R AE F A 11 O.

Zw con^ponendü reéïè Ç^ 'vlili^

terß^izi poßmf. In quibi/s tar^ neceffdrßpr£cep(if,fi^uipaullt;^ ^^^^^^^^^^^ j ‘velefiaw non adeo lonafide ‘verßri ( ^juewadmo' diim fnpenonàn/ te/npor//^^ mm magno hornmum da^nnofi-pennmero faófifatum faifieJeh m^/f )non '-verentur , ^nantum non Jo/dm ^egrotanttum fia/tifd fed Adedteortim ettam perdfii' mortmt exfirmatiom mcommo-^ • dent, ijnü non ^tdet i Et eer th f Edip/^oe- no fier t. de rat tone ^d tÜttf tn morctts aetttdjtextttjtan PttJdna (jtio^ ftaranda tantam dtltgettam re^titratj'vt earn, nfi ex/^i^ifita prorfitlt;ffiat eittsprttpa^

PRAEFATIO, ra/ioj^pe efiarn noxia?n ç^del ri ‘ nbsp;nbsp;metojam ejß dicaf:^uidfiatuen-*

duenldeijlispr^cipuis ^ß^m- ' mü refnedysi^ de i^iiibus efia Ga-* ' lenw hb .L de^ntidotü aj^rwaf, j earum^nonnunqMdvnotanrdm ; ßmptia Adedicameto perperam 1 nbsp;nbsp;adhibdo, tot am compoßtionem

^ nbsp;nbsp;immafari 'uel labefaäari : cj^uod

j nbsp;nbsp;eomloGomuUü exemple probat,

ATagna igiturßiai meritb gra-^ tu habende doéï^tfno Alaran^ (amp; » Çÿ ddtgent^tmo Jmperato i nbsp;nbsp;((quorum ^trii4j^ dam Neapo-

btfai, docirmamç^ malt ar am ' reram cogmtionem exceUentem admirattafah^ hamanttatem (^beneaolentiam m me expertos

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)( ^ ß^

P R AE F A T I o.

fum /ingularemJijufnul/^la^o-nbfi/^ne^ ßmf^^f/j parce^fes^eo tandemfelicit er remperduxere, 'Vtm hijce^ntidotis^ex totfimpli dèi/s quil^fis contants non am-pbiit hodte qaamJex «i^iJixTiKóiiivx Adedicameta requirantur, cum ante centiem annos ^ix tot idem

'uera çf légitima m tills hameren-tur. ATet^ duhittm a/ntd me eß *vllt/m j Jmperatum Pharmaco-polam Neapolttanum exercita-ttßimum ( Adaranta enim cttm magno dolore doólorttm ‘viro-rum in ^tuis eße defijt ) ^ alios tilt fimtles hreui adhucad mino-rem numerum tfia KvhJixTiKóiiiv» redaciuros, 'ueletiam plane o-mnia

F R AE F A T I O.

?nniaahiafi/ros ejß. o^f^hinc efhifn ijUiamp;ßio iUa a doch^imis 'uirü in^;rrawt^ partez ^anè ag/tata (^ d^/f^^^fafa, l^trufn tanquam légitima Ç^ ommbiif notü d^m 'uaerum defiripttone conuemenfe, Œ'heriaca nofira, ^elpotii/s illiii/ loco al^s receu-tionhi/t y 'Ut magif compertif Ç^ efficaeiorHiU/ remedies 'utt de-heamitf .^facile explicart at^ue dijfoluii meo ijtiidem ludicto, potent, Si emm conferamits elabo-rationem Ç^ compoßtionejn 'U-triuf^Antidotiiijualis ni mir um retro aliquot annis elapfis ab ho-ntimbus plerunq^ iinperitif, ^ rerum naturaUum cognitione ƒ exi-

P R AE F A T I o.

extgua ifn^utüi ç^^^uod magüe^ (ylma^ hoc nofiro/eculo ^uo^ ar/iph^ nofre^ue^s effa, ) hcro poit^/s^uàfn co/no^li^ al/oru ileât ^ififant^ua ex eltj^luiisfeopürna iè concif2/iatafMÛ:çÿconlrajt^ua yarione hodiefa^ma/ÿsregiont hufy/^uamjpfa quot^ue Germa-nia^à'viriem/uaay^epeyifü^ac ’ pyoh^jt^uihuf poü^/s hommum Jali/e^ ^uam pleo^exia coyeltefi /olef^Jedulo^^ßdeh^ey paretur: fia^im 'umeui^jue mamfeßum ßer, hac po^emora proxime ad Werum ïmifa^ioziem acceden^ ifa Adeehcamenla, arnhahue^^vi dici^ur y manih^/f accipienda: py/ora 'veyo tan^^tam miitdia

P R AE F A T I o.

^ nul/i^/f moment! re^denela e^ fe. Sedcumeiehüm/pfol/^rofi^ fius coppose ^grämten dtffera-^ fürs longtorernil/oruel/^utatto-^ nem hoe loco mßi/üere neceffe NQ eß. Hac vero 'verfionü me£ qua-lemeu^ opeUamjijohü dar iß. ç^ dodßimis i^itris decheaneiam eße putauhduah.potßimum de eau} ß^' ^Ip^arum prima çf quielem prAcipua ed^quodfingularem hu manitate,^ß m mepropeforn ad^ modii ^oluntate veßra, qua me aliquot te s apud ^os 'uedranßeua tempel per aliquot dies common rantemcompledi dignatifuißls, fatûprudicare nequeam, ideo^ memoriagrattßtmtammtßudta

P R AE F A T I o.

^ officia 'ueßra plurî^naff^/^er proJe^jui élelgt;e0yÇ^ propter excel-ientem doó^rinam, Ç^ 'veßrain hamaiiitatem eximia^n^ ea t^îia par eßjßde ^ diligentia 'vos cohere perpetuô j non intermittant. Qtw^ ^^l^dhoc ^uidem temporeßße mihi ad dedarandum em-dentins hoc meum fiudium offer-retffiltem hac mea exigea Tr^otr^^a) ^lt;rit animum meum ^fffn nomif nisfiudioffffimum alit^ua ex par te teffatum ^ohü reddere volui. ' ^^uod ijfuidem meum fadum vos in honam partem acceptu-ros,Ç^ ineadem heneuolentiaiu poderum i^uo/^ue erga meperfff-turos effè,omnino conffdo.^ltera veto

P R AE F A T I o.

•vero cau/afuit, recordatio pr^^ ' dari admodum at^ mpriwis ne ceffar^ in Rep^b. ^efira inclyfa tnfiuuH, in t^ua liber aliflipendio publico, Ade didis a liquid pecu-liariter conduciturs^jui omnibus çompofiûombu-/ , ^ua alicuittf momenii funt, parandü apud Pharmacopœos ipfi aßitj earut^ adminifirationem jVel 'ut Hip-poc.lo^uùur, J^iaxu^itriMyßia do--drina ^ dili^tia gubernet at^ y egal. G^am^Midemtamegre-‘ gtam çÿ nunguain (atü lauda-‘ tam prouindam clartßimus 'vir Ç^ eximuts Medicus ^^uefier Co A lega D. Adolphus Occo 3 amicus' meus ob/erMandus soliciter Ç^ cum.

P R AÈ F A t I 0.

êüfn fna^na 'vfihfate aliorû^ famdui^um obre/oief. Eu»^^ N 0^7 ili^l^/tOiijiim hu!^s üi^ri ^er^ ßo/7em ia^mam ^h/igenfer ß^ ^har^fiacopizis ^e/^ra^fb^ êommefiôlaliirftf. Opian^lu^ aUtem eßel profeéfofürnwoperei njfm ali^s /odsßmi/iter äa^ 'Vf apnä ^vos mpnm/s pru^/efi/ßi^ T^eßen fo/ef, /ytuc per t^uarn ne-^ eeßard res t^iioque mfi^fuere-^ ffi^ y ^ ^ag/s Jerio , e^ß^nod négocia ad artem Afedicampro-?nouèe/am perfme^da curarenf ^^Mi maxime hoe facer e e/ed-re^e.P\/e cum comicoy^rifiop/j-d ^/^^^o e/ici f7eceße efetd^s /»‘Tùt/f^t ist vwivjf Triait, tvn y^S «faa-^os^iiySfquot;

P R AE F A T I o.

eva-wTixv« •• ^f de hü i^Mreloi i^flü Zuere mfnü lo^gtimforeCÇ^fir-faßü ah hi fiet rechne, h^os dar iß ßmos Ç^ dodifiimos ^iros diufe^ üdferviuere,(ß heue ^valere, Ç^ er^a me pridmum amorem Ç^ heneuolendam ^efiram çon-* ßruare opfo (ß cupio.

J^onmh. palend.

January, ’

CID’ ID- LXXVL

FERTyiNJNDO IM-

PERATO PHARM.AC0P0E0 NEA^ folitatio,rerum Simplicium in Arte medic a peritißimo, S.

Ae PIV s à me efflagitafti ^^^ plurimiim, vtcommenta-rios aliquos de Theriaca ^] amp;nbsp;Mithridatio diligenter tua caufa confcriberem» Quemfanèinmelaborem,vtqui fem-pergratificari tibi inprimis cupierim, nöinuitusquidemfufcepi: quanquani facile conijcere potuerim,non hæc abs te fada effe, quód magnopere in his duobus Antidotis, noftris admonitio-nibus indigeas, vt qui iam aliquotics cumaliorum nomediocri admiration neilla Medicamenta compofueris : fed potius vttanquamin tabulaquapiani orania præcepta de illis tradita copiosè tam à Galenoquàm alijs celebcrrimis Medicis brcuiteranteoculos poneren-tur» Quapropter quicquid temporis

aUjs granifsimis meisoccupationibus dctrabcrc licuit,id omne hucconfer-rcvolui,vttuæ potifsimum petirioni fatisfacerem. Atquevix huicoperifu-premam manum impofucram , tum doCtifsimus loannes Antonius Pifa-nus, Regni NeapoUtani Protophyfi-cusÇvthoc tempore vocant) dignifsi-mus, orat, inftat,amp; mandat, vt propter aliorum vtilitatem in publicum hæc omninb edereveilem. Guius fummi viri autoritas, quamnis apud me,ficuti omnes fciunt, tanti fit, vt nunquam il-lircpugnaredeceat, nihilo tarnen mb nus bac in parte non putaui illi affen-tiendum effe,cxiftimans ,cùmexigua. nominis mei fama poffe publicati orn-1 nibuseumlibtum,quemadpriuatum 1 folummodo vfum minus fortafsis ac-gt; curate conferipferam. Tandem verb ■ poft multam difceptationem fuper

1 banc rem, quemadmodum alias fem-perfacetefolct,ipfe fuperiores partes obtinuit. Gùm itaque confentancum fuiffet, yt liber illi quoque dedicarc-

turpræalijs, amp;vtpræcipuo patronO commendaretur: amp;, tanquam patres facere folcnt, qui filias fuas carifsimas maritorum fidci tantum commit-tunt, fie quoque omnem ego defen« fionem huius meiferiptiipfius hume-ris imponerem , plané mihi perfua-dens,quôd propter ipfius patrocini-um nemo illud calumniari aufurus eflet : (nam fi vnicam Ïblummodo drachmam ex akerutra Antidoto illis præberet,facile omnemvenenatamra-biem ex corpore extirparet,) Attamen ex altéra parte, qua ratione vel Pifano, vel alteri cuipiam haice lucubrationes donarepôflum,cùm itadubius fini, an meum velpotius tuum hoc opus fit perhibendum ? Nam quid aliud in hoc libro traftatur,quàm illud quod inter Antidori vtriufque compofitionem piæparandam à te faditatum obferua-uerim ? Ncc hîc aliud diferimen inter nosreperio, quàm inter Architedum amp;nbsp;Ceméntarium, nam quanto iliehoc cftpraeftantiQr,tantô maiorem tu quot

que pattern in hac re tibi vendicarc merito potes , adeôvt vereat ne fub meo nomine publicando hocopus, tandem illud tibi, veluti furto abla-tum cogar reftituere. Quare vt mihi aUjsque fatisfieret, banc folam inuc-nire potui viam, vt librum hune non iam , amphus veluti meum fed tan-quam tuum,vt eum queraadmodum aliquam rem tuam propriam de-fendere tibi neceife fit, tibi dedica-rem. Nec tarnen propterea nobis décrit Avehiatri D. Pifani patroci-nium jmôvos ambos rogatos velim, Vt,ficuti fuiftismihi autores ,vthofcc commentarios ederem , ita quoquc defenforcs illorumvospræbeatiscon-tra peruerfitatem calumniatorum. Quod fiàveftrahumanitatc,vtfpcra« mus,impetrauerimus,nondubitamus quinnonfolùm ad dodos Pharmaco-pœos, fed etiam Medicos, vtiles amp;nbsp;boni futuri fint. Nihil autem iam dicam de tuis laudibus , cum non tantum Neapolis, led reliqua Italia vniuerfa

i iUas

illas optime nouent , amp;nbsp;pauci dies abeant ,in quibus nona diuerfifsimis locislitcras habeas dodifsimorum vi-rorum , qui dc matena Medica fen-tentiam tuam tanquam hominis hac in parte pcritifsimi, cognofcere cu-piunt» Vnde etiam præter ætatem inter præcipuos ofto viros in veftra arte cclebresMagiftratus nofter te euC' xit, quem fanè honorem multis feni-bus contingere non potuiffe fcimus» Quae tui nominis fama clarifsima, cum omnibus fitcognita,nihil dehis præterca addam : folum hoc petens, vthunc exiguum laboremmeum tuo rogatu potifsimùm fuiceptum, qua-lifcunque quidem fit, bcneuolo ann mo accipias , amp;nbsp;amorem priftinum tuum erga me, vt facis, confer-

ucs.Vale. Neapoli,Anno Chrifti 1^70.

3o,Odob,

^arfholofȣf//Afaranta ;

P R O OE MIV M

AVTORIS.

Emper basduMAntldo» tes Theriacam (^ JAithri-diitiumconfueui comparaît duob fortiß. Heroibus, qiia-les olimfuerunt Hercules tir Thefetu, qaorumvter^ni-hil aUud ßbt propofuit me egit, quàm vt lAundüm k multis rebus bumauo generi pernietößs purgarent, ^idverb aliudhac duo celeberrima Antidotapra- _ fiant, quàm vt hommes à venenatarum be^harunt fiaüitia,lt;i!'venenorum malitia,actyannidemorbo~ rum libèrent, ac fanitatem illis conßeruent ? Veri etiam fimilia faut duobus potentißimis regibits, qui ficutipotentia ir virtute multa milita hominum an-teeellun, amp;diuerfiispopulis imperant, it a haefupe-rant alia Médicamenta à varqs celeberrimißqj Medicis exeogitata. Et certè opus fuit animo regio, qui inuentionem operis tam expe^ati aggreßt funt. Ciim Medici qui vfq^ adtempora Mithridatis regie vixerunt,fibi perftiaderemmimc aufifuerint,reperiri pofieartequadam talequippiam,quod non vt huma-num fed fermé diuinum praftdium omnibus morbie feliciter paßet opponi. Quare rex Uk tam iüufirie amp;nbsp;magnanimus propter inuenlamfingulari ßueeeßu

A hane

P R o OE M I V NT

flotte comjKfitionem, maiorem glariamßbi compi’' Ttiuit, quam ex (juouit aho pr^ho, qtlt;odfuo um“ pre viSor obtinuit. Cui etiam tanupere pla^ tuit, quaft inde pr^fagiens faam immortalem memoriam, vtfao impajito nomine telebrari volue-rit. Atq^ idea, ratione nobilitatis Theriacam prace-dit, qiianquam hac artificio dr efficaeitateiUudfa-feret.Secuttu enimefleum Andromachits Medicut praSfanüß. quipo^eà expreceptis fitaartuadeun-demfinem refaiciens. Antidotum illud muit urn au-xit,meltt^^reddidit, amp;mutatonomineTheriatant fppellauit. Satu ita^j laudare eosnequeo,qui famma diligentia h/u daas Antidotos omnibtu necefairst reb. diUgenterperpenßs componerefluduerunt. In-prima vero diligentiam (^ indußriam Ferdinandi Jmperati ingento/iß. Pharmacopai.quivnus exillis f^to habetur,quiNeapolihancartcmgabernant,com mendandam effe putatti.. Cut cam nihil aliudßt propoßtum quam hac in parte prode/fe non ßtlhm haic vrbi, fedtotiregno 'Ncapotitano,amp;alijitnfaper remotiorib.locis, tandem abtllo multü argumetttä perfaaßu, conßitui de vtroq^ Medicamento ahquid (ommentari, proferendo ea omnia in medium qua . ad ipforum peßeclionem neeeßaria eße videbuntur» Quid veroprafliterim, amp;nbsp;quam faUciter tarn tlli qui ad hoc me impulit quam caterà hac mea legentibut fatufecerim, iudicabuntalq.Cumautemmihipotiut tuin Artü pharmacopaa perifit viric quant lAedicit ipß»

A V T o R I s. / ^]isféïmofuturuifit,con4tusfum tâin verlà gnàm nbus ipfii e/fe quantum fieri poteiî perfiiicttus, (^ m* ad ip/erum captum accommedare fiudut. InterduM quidem verboftorfui, vtomniaplcnius inteUigeretur: eùm in eùifmiidt difimtatwnibus perfiieuitoi magit txpetattir quant breuitas : qua non folùm rudib. fed doUü quoq^ obfeuritatem Jape afert,tgt;nde becmeum ionfibum nemo debet reprahendere. Placuitquoqut inultalotaex Galeno, vt verbafonant, adducere: vbi tun^j rlterior fâUcet expUcatio non requirebatur, 'Conlraverb obfeurioria eiufdem autoritje« vfq^do-net manifiefia fièrent expofitione mea profequi valut, înpaucis nonnullù à Galeni fententia dijeefi, non quadmea natura, vtmultifaciunt, deleHeturpra-(eptoribuseontradicere ,fed potiusvte^regia ingénié excitentur ad nouai amp;nbsp;accuratanontemplotionest’ velinquendo liberum vniufeuiufq^ iudicium ad appt» ‘landumvelreqciendum.Quodfialijsbacmea opern » aliquidvtihtatû attulero,mihibocerit pergratunu Sin minus,voluntas mea qua fempereupqt eaquabominib.vfuiamp;honorief-fentpr£fiare,faltem boni

lt;onfulatur.

D E “T H E R I J C J, DE THERIACA

BARTHOLOME! MA:

RANTAE V E N V SINI,

LIBER PRIMVS.

^e nof/jme T^heriaca.

CAP. I.

Oc AT VR hæc Celebris S'OIT!* nibusnora compofitic,THE* 4^auSK«^^RiACA, quodei-ficaciff fitre* medium contra fera anima-îy^^7^^|)|li3,quæGræci commun) vo-cabulo nominarunt ©«p«. At cùm maior pars venenotfarum beftiarum fint Serpen-teSiapudGalenumlegitur.caufameirchu-ius denominationis, quôd morfib. omniu ferpentum medeatur. Sedpræterferpejtes aliaquoquefuntaninlalia fera amp;nbsp;venenata» vt canis rabiofus, fpecies araneorumjpha-langium diâum , Scolopendra, paftinaca marina, mus araneus, amp;fimilia. Quamuis etiam Galenus dicat,quôd aliam obeau-làm hoc nomen Theriacæ fitimpofitiim. quod inter alla multa Médicamenta vipe»

M»

LI SER J. 3 ra, quæ fpecies eft feræ beftiæ, admifcea-tur,manifeftum tarnen eft hoc ilium dicerc vt potiusEtymologiam Thetiaeæ confir-met,quàmquôd reuera ira fit. Nam ipfe docet, quo paßo ante tempora Androma-chifeniorisinvfuerat hxc eópofitio abfqj viperis,aitq;fuineefficax remedium cótra omniaanimaltaquoru morfusaliquid ve-nenati haberet.ïdeoq; vocatumeffeThe-riacam.PofteàcùniAndromachoin menté venifler,fi vipers adiungerentur, fore earn efficaciorem, amp;nbsp;experientia hoe compro-baflet,femperpofteavipers impofits fue» runt. Quanquam itaqj ( vt multi exifti-mant)originem fumferitex Mithridatio» tarnen cùm maioreius vis effet deprahen-fa, illud ïra obfcurauir, vt eo pofthabito, pafsim Theriaca vfurparecur. Vnde appa-retcafu potius hanc Erymologiam accefi-fifle. cùmipfius compofitioamp;denomina-tio,vtdiâum eft, longé fuerit antiquior. Prstcrea fatis effet hsc ratio nominis longé petita , iSii^'itiiy , cùm vna tantum fpecies accipiatur , vnde potius Echiduia dicidebuiflet id eft, viperina, quiaCrsci viperamtj^j^Zu/’ vocanr. Atq; ideo mul-tsalis compofitioncs Theriacs nomen apud veteres habuerunt, qued nimirum

A 3 con-

DE T H E R I JÎ CA.

centra vcnena, quæ à morfibus ferpentum fîunt,vtiles fint. Scd in hac fola iam reli-qua manfic appellatio per Antonomiam, cùm maiori artificio amp;cura quàm alix o-mnes fuerit compofita. Et proptereà Diofcor. in 6. libre , cap. 34. fernionem quem infticuic de beftijs venenum eiacn-lantibus vocat Theriacum . amp;nbsp;alterum de vencficijs.ideft, vencnis, quæ incautis m potu vel cibo ingeruntur. Alexipharma-cum.Vndenoneft necelîe.vc fimilescom-poficiones.quxnoméTheriacæfortiuntur» valeant contra omnes morfus beftiaruni vcnenofarum, fed facis eft vt vni folùm ipe* ciei opponantur, cùm veteres olim hoc generale vocabulum impofucrint rations ferpentum, fine omnium fimul, fine non-nullorum, feu vnius tantum. Et ob hanc fimilicudinem fortaffe voluit Galenss, hancTheriacam itafuifleappellatam, quia infecontinebatvnam rantiim ipeciem fer» pentis. Scd confiictudo iftorum tempo-rum refpexit ad facultatem amp;nbsp;virtutem potins , quàm ad ca fimplicia quæ illam conficiunr. Proptereà Antipater Theria-cam vocauitillud antidotum, quod folùm valet ad morfusafpidis,amp;dcfcribituràGa-ieno a.de Antidotis, cap. 10. in quo loco amp;nbsp;ali«

LJ s E it J.

ali« du« funt antidoti Elij GaUijjciufdtm cognominis: qur promittunt fanationeni morfus Scorpioms, amp;nbsp;omnisvenenariarii-maUs , itemqjalia antidota ciuidem no-niinis in eodein loco. Potent itaq; hæc noftra antidotus vstari 'theriacaamp; Alexi-pharmacum , quod non minùs va!cat in Veneficijs, quà^^i in morfib.venenatarnm beftiamm. Vetùm tarnenebtinuit nemen Theriaeæ, quad bediaium venena pluris fint qnodamniodo momenti, quàm alia qux non ex anima'ibus oiiuntur. idtoq; fath inepte noftro tempore amp;nbsp;à quibufdatn Medicis Neapolitanis ,■ amp;nbsp;phatmacopais» Vipera nominatur Tirus , etedentes cum Ihcriaca fit diöa à âH^fw;;, quod ita proptie vocaripofsit Vipera,amp; quod agrxea voeehoe vocabulum fit dedudtum, in quo* vt fiiperius dictum fuit, decipiuntur : Nam Vipera in grxco vocatur %j(iç, mas, amp;nbsp;fœ-tninatj(ilt;^vH amp;nbsp;alterumvoeabulum potiusa barbans fcriptoribus eft defuratum , qui fine vlteriore confiderationc itafolent no-minare. Vocatur hæc compofitioquoq; An tidotus Theriaca: Nam proptic Antidoti funt omnes iftæ compofitiones, quæ per os fumtæ expellunt ex corpore humano ve-nena, vei iUnd ab co przfecuant t quan-4. 4 quam

D£ THERI A C A, quam poftea Medici mas’is generaliter rranftulerint ad eas conipofitiones, quorum fcopuseftjTt corrigant morbos corporis, qui oriuntur à caufis interioribus.

T^^TIO ^r^RE tanfus num er ^/ffimpltcium ad T'her/acamac-

ci/Jiaiur.

C A P. II.

g^* Ed nonparum mirantur ali-qui.quód ex tanta copia nm“ plicium Theriaca compona-^^ tur. Hccque multis Mecicis quoque dubitationem attu-Jit, cùm in oreomnium fit vulgare diâum: Quod perfici poteft perfeâè à paucis, fi* ne ratione ad id plura accipiuntur. Quare .) cùm ad venena validé pellenda compofi-tio non tam magna, (qualesmultæ apud célébrés Medicos reperiuntur )excogita-ri potuifTetj videturpotius hoc inuentum rfie fiiperfluæ curiofitatis , vel potius o-fienrationis , quàm alicuius necefsitatis qucd tam numerofam Theriaeæ com-pofitio-

LIBERT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

pofitionem inftituit. Sed refponderi poteft.-dum veteres conGderaueriint, nullam rem efledifficiliorcm,qiiam cauerefi-bia fefpentibus amp;nbsp;venenis, hominesque læpenumero iam propter hoc vel iïlud nvö» riantur,neque poflent hæc pèrieula mortis aUo modo vel etfugi vel euitari, voluerunt vthac Antidotoadfimilescafus extremoS, in quos vel propter morfiis beftiarum , vel venenadneidiflentin certifsimum pericu-lum vitï.haberentaliquid quoilludfubi-toàferepellerent, amp;nbsp;abfquepericuloeua-derent.Sed quia natura amp;nbsp;temperamenta hominum ita funt diuerfa , vt multa fine remedia, quævnialicui manifeftè profint, aliumverö planè nihil inuent, fed poti-us noceant, voluerunt illi hac multitudine Medicamentorum confulere omnibus na-turis amp;nbsp;proprietatibus corporis humani,vc fi vno quopiam modo contra venenum ne-queant iuuare , hoc faciat alio vel etiam pluribus. Et ficbæc copia effecit eamma-gisfecuramamp; luculennorem, necpericu-lumfuit,quodinaliquarelt;}eficeret.Hanc-

’ nbsp;nbsp;nbsp;queobcaufamTheriaca fingclare eft Ale-

, nbsp;nbsp;xiterium omnium venenorum/m fingulis

1 nbsp;nbsp;natnrisamp; temperamentis homing. Quod

1 nbsp;nbsp;nbsp;fi aliquando accidat vt non iuuet, »hoc fo-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 5 lom

DE THERÎ A CA, l'im eft impurandom malz compofitior.i ipfiu$,quz oriturab ignorantiaamp; ignauia Med corum vd pharniatopaorum. Quz verôdcdiiierlîtatctemperamentoruin hu* manoru dicuntur, pleniuscofirmancurin 3.lib.Methodi noftre.Mouit inùipcrprimû autorc huiiis compofitioois Theiiacz* vt nmlta llmpliciaia eaaccumularet, varieras vcnenorû.nani etfi vnû fimplexfanac mor* fum viperz,non ramen conueniet in mor* fu Dryini velaipidis ltemq; funt quzeon* tramorrum canisrabidi prafunt, nihil au-tem iuuantillos,quij. Scorpione aut alio animale fero funt iâi. Eadem ratio eft de venems.qur per os ftjmnntur.Cùm mani-feftum fît, fi vnum (implex eurer Can thari-desepotos, tarnen non conueniat in illis qui deuorauerint Ephemerum , Colchicum. Aconitum, Opium, vel Gypfum,amp;c. amp;nbsp;illud quod vriliter datur e’,qui lithar-girum deglutijr, parum prodeft qui for-tè Ceruflam , aut Agaricum nigrum , aut fimile quippiamip.gefferit. Ad faciendum iraque medicamentum quod idoneum effet contra om nia gertera venenorum, milcuerut qufiq; cûda generafimpliciû.qüat côtra ilia, vfurpâtur. Altéra deinde fuitcau* fa, vt liZ.c ratio efcilicet adaliageneramor* borum

I r B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

borumquoq; vtilis eflet.nó folùm ad venc-na;Cumq; inpaucis medicamentis facultas ifta,qua: refpiciatinfinita genera mor-borum includinonpoffet , opus fuit tot amp;nbsp;tam varia imponere, quæ poflent tam amplæ promifsionifatisfacere. Vnde non parum admirari vnà cum Galeno dehe-musiftius ingenium. qui primus ftuduit tam varia medicamenta in hoc Antido-tocommifcere. Idque eo maiorem admi • rationem meretur, quód non réméré iHa mifcucrit, fed diligentifs. habita confidc-ratione amp;nbsp;maturo amp;nbsp;bono iudicio adhi-bito,vtnullüplanèin cofitfimplex ,quo.; limuterur,auferatur,autin quantitate varietur, fi non vniuerfam, faltcm aliquam partem compofitioniilabcfafter. Hincct-iam accidie,quodolim lmperatores(nam ipfipotifs.habebatcommoditatem.vfipfis à Mediciscclebrioribus quantafieri poflet diligentiapararetur)obferuarunt admirâ-dosiUius effeélus: neccópertü fuit quem -pii illis temporib.mortuû effe.quüÀus vel morfusetiâ ab mortifero amp;nbsp;exitioßfs.fer-pctelUtimTheriacâaifumferit, quod Gai. etiâcap,2,de Theriaca affirmât. Quæfacul-taseius cùm non minusin præcauendo,q curando apparerct.faâû eibinCuper vt qui-cunq^

DE TH EEI A CA,

cunq; prius illâ bibiffet, amp;nbsp;paulô poft à fer^ pente læfusfuifterjnullûfymptoma veneni fentirer. Quod fæpenunïeroàprincipib.amp; alijsiudicib.in illis, qui ad vltimû fuppliciû fueruntcondemnati.certacxperienciafuic obferuatii. Atq; àMedicisquoq;, quihanc commoditatem explorandi eâ non potue-runt habere,in varijsanimalibus idem dc-præhenfum eft, accipientes prælèrtim gallos gallinaceos extra domos enutritosfvt effent ficciores temperaturæ ^quos ferpen-tibus obijeere folebant,vbi femper illi, qui-busTheriacadata fuit, manferunt fuper-ftites,alij veto quibus non fuerat exhibita, fubico extinguebantur. Quod fi hodie ifti cffeâus in ifta Theriaca , quæ in officinis venditur.non depræhendanrur, non facile iudicare fit, quare hoc fiat, nifi ab illis qui ingeniopræditi funt haudvulgari» Quod egoinprogreffu harum dilputationumita. planum faciam vnicuique, vtetiamdigitis tangipofsic, cumquepropofiturusfimverum amp;nbsp;debitum artificium prçparandi hoc Antidotum , confido meilli amiffasvires propter negligétiam Medicorum amp;nbsp;Phar-mocop2torum,ita effe redditurum,vt rur-fum tam efficax reipià,qualisfuit apudvc-teres Imperatores amp;nbsp;Medicos effe incipiat.

QJZ ARE

I I B E R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

QJ^ARE PIPERÆ ^ non alitifj^edesferpentum ’■ ad Thenacam acct-planter,

C A P. III.

Am vteaquxinmediiimpro. tulimus planè intelligi pof-fint.caufam indicabojquare viperæ amp;nbsp;non aliæ ferpenteX ad earn conficiendam eliga-tur : quo inteUedo, facile quoque dc alijs entindicium. Nam nimisprolixum forer, veile diflerere quare fingulaeiufrtiodififtt-pliciaamp; non aliaaffunierentur.Dicendum itaque primo eft,in quemfinem ferpeïifes ad compofita Medicamenta accipiantur* Propricautem in cauiaeftnaturaomnium rerum,quxresper Irmilitudinem libentèr coniunguntur, amp;nbsp;quafi mftinftu natufali fefe mutuo appetunt. Cùm itaque vene-hum eft ingreffum corpus humanum , vt poffer ab eo loco, vbi lam fe firmauit, aut paulo fe fitmabit, dimoueri,exiftimarunt Medici rationales, fi aliud venenum intra

corpus

DB TH B RIJ C^

corpus præberenuquod illud facile moue* retur.cùm fimileappcteret.Sedquiaiüadc leco inotionon fatis ed ad conferuandum hominein, idcojam varia addideruntiHi veneno Alexcteria, vt fi ad alterû iam in-tracorpus furntum perueniret, hoepofteà domareturamp; fuperaretur,arque ctiamextra corpus cxpelleretur:quôd fi Alexeieri'' um aliquod folùm adliibcicrur,ad magis interiora loca venenum repe!leret,nimi-rutn contrarium fugiens , amp;nbsp;idcô priuf-quam vis Antidoti neceflaria co perueni-rer,hotnocxtingucrctur. Sed quiapericu-lofum eflerdare venenum intracorpus ad expcllcndum aliud venenum , nam facile poffecacciderc, vt dum vnum conaremur eiicere,duoibipermauerent,ideô proffen öiimfuir, vt carnes viperinæ fine noxa intra corpus fumi poflent, cas fcilite: præ-parando codionc tanta diligentia , de qua podeà dicetur : ,amp; corrigendo infu-per tam æultis A.lcxiterijs. At quemad-modum Galenus in lib.de Theriaca,8.cap. dicit gt;nbsp;voluit Andromachus potins efige-te viperas quàm aliud animal venena* turn,proptereàquod hæ refpeâualiarunt ferpentum habent facultatem minus exi-tialem. Qnæ pofteà etiam proprer præpa-raüonciu

t T B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tationemamp;corrcdionem quafi plane cb-litetatur,cuius rei nuiltaexemplaproponi polTunt.Nä Bafiliicus ferpens eft tarn vehc-mcntisveneni,lt;}jtantùm vidcntesev,vel c longo audiéteslibilum eius.ccleritatead-mirabiliincerficiat. Imo dicitur quodcuq; animal etiam mortuam iUâferpenréattin-gatomnib.modisnecare. Dryinus.i.quer-cinus. quia ad radices quercuumviuir,ferpens tarn venenata eft , vt pedes comm, quiipfum calcant, cxcorict,amp; crura fatiat intumelcere, nee vllus Medicus fine peri-culo c.'-cotiationis manuum in ipfo quo-queifta queat curare. Sed nc firn longior in cxemplis recitandis , manifeftum eft, quodmaior pars fit mufto venenofior , amp;nbsp;citiusoccidar,quàm faciant vipers. Qiiod fi aliqus exillis adTheriacam aflumeren-tur, credibile eflet , nulla prarparationc, aut copia aliorum medicamentorum po-luiffe . ita earum perniclofam facuiratein retundi,quiijaliquid relinqueretur, quod vehementer corpotihumanoobeffet,cùm etiamintertangendum amp;nbsp;tradandû ipfas , illis qui pararent Thetiacam plurimùni damni afferre poffent. Quemadmodum igiturad hanc rem non fine magna caufa viperarcliquis eft prælaia, ica quoque fen-tie ndum

♦ DE THE R IA CA, tiendum eft.de alijs vniuerfis fimpliciba?. Nee puro opus efle. vc in fingulis hoc de' monftremuSiifed fans erit ea expoiicrc.quæ adeaprum pharmacopæorum fufficere vi-debuntur. Quod ft fortafsè vlteiius pro-gredieinur,fier hoc propterillospharina-copæos,qui doefrina præditi fciunt feex-plicareex ijs difficultatib. quæin hacpro-fefsione incidunc , quales ego in Itaha multos noftris temporibus noui , inter quos primo loco feinper nominare foleo Ferdinandum lmperatum Neapolitan urn. cqiusprecibus impulfuspotifs. hós Com-mentanos çonferibere cepi. Sedprimùni ipfam compofitionem exponamus.

'c 0 MP 0 S J Tl 0

The na ca.

CAP. 1111.

Ariae funta dinerfis Medicis compofitiones defcripts, fedcum Andromachusfeni-orautor fuerit primus, vt vipera admifcerentur, Medicus certèfuorum temporum amp;nbsp;ratione amp;nbsp;experientiafummus,quiproNerone Im-

pecatora

t I fi È R t ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

peratore fæpius illam pararit,amp;felicîter*-furpaaerit,præterea quod verfibusfitde» fcripta.vbipropter numéros tnagis intégra feruatur prOportio , poftreniô quod Galeriuseam defcriptionem alijs omnib» prætuletic,mihi quoq; videtur (idq; etiain alijs horum temporum Medicis priftan-tiorib.placuit ) quód earn debeamus vfur-pare, atque ideo merito ridendi funt ali-3ui Pharmacopæi amp;nbsp;Medici, qüód quaC-am conipofitionesaquibufdam Barbaris defumtasaccipiant jin quibus plures lunc érroresquàm verba. Dcfctibititaq; Ca Ga knus ex fententia Andromachi vérfibüs elegiacis,quam nos ita in profana oratio* ftem tranUulimus.

L

Accipe TrocifcoruW de Scylla, drach, xlviij.ideft,vnc.vj.

Trocifcorum de vipera. deHedychroo, Piperislongi.

Opij. Singulorumdr.xxbij.id eft.vnc.üj.

Hl.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rofarum tubearum purgatar.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iridis«

DK THERJA C A»

Succi Glycyrrhizz.

Seminis Napidulcis.

Opobalfami.

Cinamomi.

Agarici.Singulórüdr. xÿ.id elU

▼nc, i.f.

IIIL Myrrhar. CollL Croci. CaEiæ. Nardi indici. Schoenanthi* Piperis nigri. Thurispellucidi. ' ^ DiftamniCrctici.

Rhapontici. Stœchados.

' Marmbij viridis. Petrofeliui. Calamenthi.. Terebinthiny.' Zingiberis.Singulorüdr.vji^

QuinquefoliJ. Polij Montant Chama’pyteos. Nardi Celtics

‘ t l fi S R ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^

Atnomi.

Styracis.

Mei.

Chamædryos.

Phu Po nt ici.

Terra: Lemniar.

Folij Malabatri.

Chalcitidis vftr.

Gentiana:.

^ucci HypociftidiSz Garpobalfami.

Anifi, Sefelis.

Cardamomi»

Fœniculi.

Acaciæ.

Thlafpi.

Ï^yperici.

Aminios.Singulorüdr.4. id eft, VL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(vnc.f.

^^gapenî.

Caftorei.

Ariftolochia:» ßituminis.

Sem.Dauci.

Gpopanacis.

Centaurei.

Galbani.Singulorum dr.ï,

B 3 Vini

DE THERTACX

Vini veteris quantum fads eft aâ dî^* fol ucnda fi m plicia h um ida,qual ia funtgû* mi,liquores amp;nbsp;lacriinæ.Mcllis arttiqui quâ-tum (aus fit ad incorporanda ficca , priuS taméteninfsimètrità.Non définit Andro- ’ machus fenior menfuram vini aut mellis, . fed hoc committit folertiæ periti artifi- f cis.Verùm Andromachusiuniorhocdefi- J nicinfuaTheriaca,accipiédomellisdrach- f mas96o.ideft,vncias 120. vel libras 10. amp;nbsp;■ vini drachmas 320. hoc eft, vncias 40. vel libras 3. amp;nbsp;tertiàm infuper partem. Et hæc quantitas ab omnibus recentioribus 1 tanquamfufficiensobferuata fuit,accipi-entes fcilicet drachmas oâopro vncia.Rs-îjciendaautem eft côfuetudo minimèbo-naNeapolitanorum, quivnciamexdecem drachmisconftituunt,quoniâ manifeftÜ-■(TmBeftGalenù amp;nbsp;antiquos oéstâtùmea de ofto dràchmis confiitniffe, amp;nbsp;fi decé fit' manturrotamcompofitionem corrümpi. Quanqin hocAntidotoforfitan hæcdim-cültasnon ita acciderepofiit.cum omnia dràchmisdefiniâturnôvncijs,attaméfaci- i lê error inde eontingerepoflet.fiquifpiain tantumnumerumdrachmârûinvnciasre- ■ ftringeret, qu^îo. dràchmis definirentur» Hqc etiahlcconfideradone dignû eft,cura vinum

l I B B R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

vinum tantùm in eum vfnm adhibeatur, vc fimplicia.quænequeâtçôuertiin pulueré, optimè terantur,fatis efTet ad hoc multô inifiorécopiamiliiusaccipere:amp;: quantitas diligenter menfuratafepius ablinperato, j vini,quærequiritur,nôexcedicpondusco-ruinquædcbcntdiflblui,quæcùm pende-ant,libramamp; vnciamvnam.Sequitiirtan-tundem viniad Theriacam parandam fatis eflc.Quæigiturcaufaeft,quod Androma-chusiunior triplû accipiat?Ad hoc rçfpon-deri poteft^Maflam I heriaca: non efle con -fiderandam ineaconfiftentia quant ftatim accipit,cùmiam eft parata.fed refpiciendû efle quoq; ad mutationem^quam progrcf-fu temporisfoletfubirctatqueideo partim ad prüfens tempus,partim ad futurum re-fpicientes, cum fufficienii coofiftenria pa-randaeft eius maffa, vt toto tempore illius durare queat. Confideramus autem eius ætatem non tantum quanta ad vires amp;ef-ficacitatem,quç foletefle maior vel minor, pront iam efthuius vel illius setat is, fed etii fecunduconfiftentiam. Nam cuminprin-cipio nonnihil fitliquida, pofteà exhalant partes euaporabilesvi caloris fui naturalis excita, i per fermentationé, quod fi accidit, bteui téporis fpacio Ht nimis ficca, amp;nbsp;quaft

B 3 feneftu-

DE mS^lACA,

feneduté acquirit confiftentiç,prius qnâm lîtininfantia.vcitadicam.quoadfuamefti-cacitaté,vndeconcluferunt tri plu vini efle addendum , quôd hic liquor eflet magft' idoneus,vtinfenfibilifer cuaporaret,prill i*-quàmfermentare defineret. Qiiôdficerti fuifTemus, manàmpermanfurâitafemper effe.ficuti initiô fuif,procul dubio cum ter-tia parte vini,fecundû Andromachû iunio-rem, refte poturflet fieri hoc Antidotû. Et quiavniueriâmafia j6. libris debetconfia-rè.fficenim voluit Andromachus. vt dice-jnus fuolocojtamé primùm i8.accipiun-tur,nam propter euaporationé rurfum ad quantitate définira lô.lib,redit,amp; hocina-ximè fpeâat ad vînô,quanq nonnihil ciio-quead melamp; fuccoSjamp;fortafseer'äfpeties alias pertinear.Obhancitaqçcaul'am.vtin-ter fermentandû confumi pofier,Andro-machus iuniorpofuitvinum in triplaquâ-ticate. Semorvero cùm animaduerteret hocconfiftereineo quod magis amp;nbsp;minus eft, non definiensmenfuram , induftiis Pharmacopæi id permifit, idque propter duasvcrifimiles rationes: Qiiarum prima efi, quod ca quæ difiblui debenr,non Temper vnius confiftentia’cflTefoleant.fedcùm farpenumero fine nimis folida, plus vini re-quirunt»

I I B E R Z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ijuirutitjaliquando verô. cùm tcncriora amp;nbsp;magismollia funr, minus illius poftulanr, idcoq; difficiilter iufta menfura ad pondus definitû accipi poteft. Altéra eft ratio.quo-niâprçparatiofieripoteratplurib.modiSj^ oés funt ab eo idonei habiti,quorum aliqux ncceflario plus vini, alij verô rainusrequi-runt,quôd{i certam menfurâ illius fumfif-fet, non oés potuiflet approbare, fed vnum corûtâtum alijs exclu fis,de quo paulôpoft dicem us in modo præparâdi Theriacâ plu-ra. Nequedevinoidheripoterarquod de melle.vbicerta menfura pot definiri, quia materiaeftaridorû,amp; iam longo vfuconfiât , quad iufiaproportio fit quadrupla, priusquam fimul mifecantur, amp;nbsp;poft mi-ftionem in quintupla, quarc fi diuiferi-mus fpccies amp;nbsp;mel, in fingulis librismcl-lis imponuntur très vnciæ puluerum, qua: faciuntquartam pattern vniùs libræ. Sed cùm omnia fint commifta,vniuerfum con# ftat 15.vncijs,cumq;^.tantum vnciæ fint ari-dorum, quintam partem eorum elfe patet. Quam regulam Pharmacopæi hodie ad-hucin omnib.alijsobferuant,fumenteseâ exMefue in plurib.locis, præfertim inPhi-lonioprimæ deferiptionis amp;inDiamofco, vbi quadrupla meUis præferipfit, quare fi

B 4 Mefues,

D5 THER JAC A,

Menues.vel alij, qui componunt medica' rnenra, notldefiniütilliusquantitatcm.fed quantum fan's çftadduntjhanç proporcio-nem obferuaht pharmaçopæi. Vini autem alia eft ratio,nâ cùm accipiatur ad res qua: difficultçrinpuluerem redigipofsint , amp;nbsp;rnaiorem vel minorem in feretineanthu* miditatem,vinum quoq;copiofiusvel par* cius accipitur, modo dofis earum cadem feruetur, amp;c quia vinum facilius cuaporat quàm mel,idcô fçpè iterum exkeantur gu» mi amp;nbsp;(uççi,fi non id de nquo addatur: qna-re in hoc Antidota triplu'm accipitur,quod ft non fieret,duo abfurda fequerétur, vnrm quodcxhalarent partes effentiales eoruni quæ liquari debét.alteru m quod tora mafta progreftu temporis fieret nimis atida, tu-perofaamp;inæqualis, amp;idçô integram fer-.

mentationem non confçqueretur„ fed de his deincepsplura çruntdicenda.

D £

UBEIt. 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(I

7)E PR0P0R710NE

^henac^ijÇ^ quomoäo corrfg^t de beanf m eit// dejcr/pl/o^ ne aht^iiof mendoja

CAP, V,

S^ Vmdifputatiodepropordo-ne, qua vfus eft Androma-chusinTheriaca,rcquiratdo ârinam de ^adibus, amp;nbsp;po-3/ tius fpeftçc ad Medicum quàmpharmaçopæum, ideoconftitui earn hoc loco omittere.Sed çùm defcriptionem meam vanauerim abaliorum defcriptio-pibus, nam (exempli caufa)Qpinq; folij amp;nbsp;Sagapeni pondus mutatum eft , ft nihil de hocartiftcio dicçrem,huiusmei fadinulla apparerctratio,amp; ftmul cum dehis rebus fermoncm inftituero, fiequoque aliquoc errata quæ funt inhac defcriptione corri-gentur. Dabo autem operam vt hec ita iradentur.quo à pharmacopxis quoquc in telHgi facile pofsinc. Et profedó qui dili-

B 5 gentiam

DS THSSIACA,

ft'^ntiam A ndtômachi in hoc McdicameW-tc componendo perpendent,non folùni iloO adinirabitur euin plurimùm, fed et-iam riquani certam rcgiilam quoq; in alijs compofitionibus parandis arte amp;nbsp;nonca-fu,imitabitur. Primùin enim isconftituit fex diftinäas dofes vel claflcs , obferuaos perpetuo veratn amp;nbsp;accuratam tarn in numéro fimplidum, quàm pondcrum pro-portionem. Quantum cnim adfimplicia, proportionem quatemarij obfcruat.qiiem numerum nunc fimplicem, nunc in duplo accipit,amp;etiam duplum reduplicat.qua-druplicando q^tcrnarium , amp;nbsp;interdum triplicatduplum. In pondcribus vero pro-portionem libræaccipit, cùmexfex clafsi-bus propofucric fibi quatuor efficcre, eafq; vniuslibrar. deinde vnamclaflem dimidi« libræ, amp;nbsp;aliam de fèxtante,ideft,dc fexta parte vnius libræ, quod pondus fi adiun-gatur dimidix libræ amp;nbsp;padi illi liquoris, dui Theriace imponitur, aliam integram Hbram, ficuti dïcemus, cfficit. Ervrdecla-remus rationem diuifionis in fcx partes, vna tantum eft,qux habet proportionem de folo pondère, amp;nbsp;non de numéro fim-plicium.alix verôhabentvniuerfa vttamq; proportionem, cuius rationem panlô poft expo-

LIBERI.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 '

«xponemus. Reliâaitaq; nunc prima cl af- , fe,fcu pondéré,quod pondus eonftituunt Trocifci de fcylla, darum cft Andromachi fuiffe mentem multiplicare co modo,quo diftum eftquaternarium numerum;Qua-proptcr fi aliquod fimplex videamus hanc proportioncm non retinsrc,amp; vd abun-det,veldeficiat aliquid, Omnino iudicabi-mus illudefieexvnadaffein alteram tranf-'* latam j amp;nbsp;confidenter porèrim us in locum proprium,quem illi conUenire exiftimäi. uerimus , illud fimplex 'rurfum coRo'v care.

Secunda clafsis quatuor habet fimplicia,' (ponentes vnamquamq; fpeciem Troci-fcorum pro vno fimplici,non refpicientes iain ad compofitionem, ) Nam compofi--turn ex multis rebus , vnam naturam ac-quirif. amp;nbsp;vnam formam habet aptam ad diuerfas aétiones, eftq; arte effedum, vt fit vnumquippiam,qucmadmodumvidemus vnum fimplex quoque ad diuerfos , imó contrarios quoque effedus valere ,quo-niam fuam vnionemhabetàfuaformana-turalitcrcomparatam.

T ertia clafsis habet odo fimplicia,quod duplum eft adpriorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Q^artaCedeeim compleftitur/idq-, rur-fum

DE THERI^CA, fum duplum eftadprioraoäojamp;quadru* plum ad quatuor.

Quinta 24. continet,quod efttripluiu, ad oâo,amp; fexcuplum ad quatuor.

Sçxtaamp; vltima habet rurfum oâofim-plicia.

Manifedumicaqueen:, quôdcoconfilio Andromachus pondera diuifcrir.vtftiliccc conftitueretdebitamproportionern.quan turn adnumerum ßmpUcium attinet, Sed nos reperimus hanc proportioné nfiutatam in duabus clafsibus, quia vltima habet 7. fimplicia, amp;nbsp;quarta habet 17. Vnde facile affirmari poterit, fimplex aliquod ex vna clafle in aliani translatum ede , amp;nbsp;mud quod abundat in 16. dmplicibus, oportetc coniungi cu 7. vt fiant 8. in hac,amp; in altera clafle 16. amp;nbsp;hoc paöo tota condabit pro-portio, Hæc fanèmuratio.an fieri debcat necne,multumrefertvtfciatur, NamAii-tidotusvelperfe(âiorvçlimperfç6iioreua-det,prout meliora vel détériora eligamus fimplicia. Quód autemmutaridebeat,8f obfçruari proportio,quæ oritur à quatcr-nario numero , nobis perfuadebit fecun-dum genus proportionis quod oritur à pondéré. Nam fi collocemus in primam claflem,inquaTrocirci de Scylla foli funt 48. drach*

11B E R J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

4?. drachmas, quæ faciunt 6. vncias ,vcldî-midian libram: in fecunda clafTc in quatuor fimplicibus duplum reperiemus • v-nam nimirum libram ; in tertiaodo Medigt; camcntafimiliter vnam libram faciunt:amp; in quartaitidem.qüanquamMedicament* fintfedccim itemq; in quinta,tametfifim-pUciaGnt 24. In fexta conrinetur librse v-niusfextaparsin S fimplicib. Conicäura itàq; maniféfti{r.eft,amp; admodum verifimi-lis , minime Andromachum voluifle in quarta daffe pondus conftltuetc vnius li-Græ amp;nbsp;fex infuper drachmarum, quod ac-ciderct.fi in ea 17. fimplicia collocemus. Eodem modo inCptum vidercturin fexta daffe cffe vnam vneïam amp;nbsp;fex drachmas, quæ pondera funt eiufmodi,qU4 faselus in compo(itiones,quæcafufiunt,confpiciüa-tur: non in illis qux funt ta célébrés,amp; qua-lèm Andromachus omnibus fuis numeris abfölutam tonficcre ftuduit. Prætereà il-lud confilium Andromachide quatema-tio fuiffe apparet, quod tota Theriacz maffa fedecim libris complcatur, nam vtnos rationem fubduximus, omniaquae ad illam accipiuntur,libras ^.amp; beffem con ftituunt,qu® funt vniuslibrç duç tertiç par» leb, id eft, 5. libra excepcatertiaillius parte.

Q^am

DB TIlEIt.1 ACA^

Quam ternam partem vinum in quo gum# mi amp;nbsp;lacrimæ difibluuntur, impkr/cd quia tantum vini nou latis eft, fed requiritur ad-hue vna librafnam vini erit omnis vnaamp; di# midialibra,vel circitenfeeundum peritiam Pharmacopai^ amp;nbsp;itain vniuerfum erunt fex libræ,ad qu3s,fiaddamusio.libras mellis, habebimus numerü id.librarü, in quo fi alï qua erit varietas,in caufa vinum eft, cuius pondus itaexquifitèdefiniri nequit,fedfo-lertia;artificishoccommittitur,qui plusil-lius quidem addere debet qiiàm exiftimat mediocrem Antidoti confiftentiam requi-rere,proptercault;as fuperius indicatas,amp; ita varierasfedecimlibrarum non adeoeftma gni mométi. Verum tamé hodoco aliquis dubitare poftet, tametfi Andromachi fuif-fet inftitutü obferuare ifta quaternarij pro-portionem, nó tarnen verifimile efte, quód ftatimdequarta claflein fextam hæc trans-pofitio fieri debeat,quoniâ in medio adhuc relinquiturmagnus numerus fimpliciutn» neevnû iuxta alterum pofitüeft. Qjpæfanè dubitatio non omnino ratione carerevide tur., Sed refpondemus, hanctranfpofitio-nem non efte faâam ex quarta in fextam, fed ex quarta m quintam , amp;nbsp;dcinceps ex quinta in fextam daflem. Quod inde pro-

lîtri poteft, quod in omnibus Therîaeæde-fcriptionibus, vnica hac excepta, Sagape-num collocatum fit invitimaclafle.amp;pe-culiariter in Theriaca Andromachi filij defcripta à Galeno , quam etiam defcri-ptionem multi ex recentioribus fequun-tur,amp; deraonftratur Aetium quoquehanc fecutum eflcjqui 13. libro earn exponens, in vltima daffe collocauit Sagapenum, quod in fua quoquc Theriaca facie Da-mocrates. CumqueSagapenum poftre-mum fimplex fucrit io catalogoaq.quin-te clafsis, facile potuit dimoueri ex primo loco fcxcæ retrocedendo ad finem quinta: , cum hac duo loca poftre-ma fint finitipa, amp;nbsp;fe mutuo attingant: amp;nbsp;hoc modo clafsis octo fimplicium 7. tantum permanfit. amp;nbsp;altera de 14. creuit in 25. Atque hoc ita fieri poffe , ex ip Corner Galeno colligi poteft.quiinter fecom-parans defcriptionem Andromachi pa-tris amp;nbsp;filij. ait, filium earn defcripfifle: de vetfibus patris ,amp; in folutam oratio-nem reduxifle, vt obfeuritas vitaretur , amp;nbsp;omnia fierent euidentiora , ac do-cet nullam inter vtraraque elfe aliam differentia quam dofim pipcris longi amp;nbsp;nigri, cum pater longum coUocet in fecundam daffe m

»E TJIlïLÎACAi

cfaflcin illius ponendo 24. drachmas gt;nbsp;nigrum autemconiungat cum ijsquæfuntin quarta clafTe accipiendo 6. drachmas. An-dromachus verofilius contrarium facit fu-mendo6. drachmasde longo, amp;nigri 24-Nccin alijsinter fediffcrre videntur, nifi quod Galeno mirum videtur, quare An-dromachus filius nominauerit Calamen-tum more Romano Nepetam, dim alias vbique fecundum confuetudinem patrisi fuæ.Græca vocabulavfurper. Quôdfi Sagapenum in defcriptione feniorls Andro-machi debuiflet in 5. daife poni, effet irt hoc quoque differentia pondcris intef ipfum amp;iuniorem,quia hie in fextam elaf-fem reponit,amp; ex fententia illius SagapC-ni quatuor erunt drachma:, dehuius veto tan tu tn dur. Quod fi tempore Galeni alia prætereà differentia in his duabus defcri-ptionibusfuiffet.proculdubio ipfe quoque earn filentio non prrterijffet gt;nbsp;cùm plurä frpius alia non tanti momenti notauerit. Sicuti nomen Romänum Nepetr,inter à-liasgrreas voces vfurpatum. Dicendunl itaq;n inalijs rebus nullis præterquàm irt pipere longo amp;nbsp;nigro diferepent, mani-feftifffignum effe quod in reliquis fint con cordeSi Quodfi veto varietatisplus adhuC repcria-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IZ

rcpefiatur, neceffe eft vnam vel alteram de-fetiptionem non effe perfeâam. Andro-machiautem fenioris defcriptionem non cffe mendofam, nequit alia ratione affir-marigt;quam earn verfib. elegiacis effe con-fcriptam , qui, vt Gal. quoque affeuerat, minus poffuntdeprauari quam folutaora» tio. Non effe quoque mendum in iunioris defcriptioneratio comprobat,defumtacx veritate duarum proportionum iam diöa-rum, Vndepotiusdicerem errorem effe in feniorisTheriaca» nee admitto, vetfus non poffe facilè mutari. Nam qui verfatus eft inleâione Latinorum amp;nbsp;Græcorum poe* tarum, non folùm vnam atque alteram di^ ftionem, fed integros fæpè verfus à propria fententia autoris effe mutatos,facilè deprç» hen dct,ficuti apparet quoque in Mithrida-

, tio Damoctatis vnum verfum effe muti-lum, amp;nbsp;ob defcöum vnius diöionis Medicamentum quoddam cffe fublatum,amp; alij funt ibidem inquib. poft paucos vetfus ea-dem fimpliciarepetuntur.Facilè itaq^con-tingere potuit,vt in verfibus Andromachi fimilis accideret mutatio, cùm in carta ah-cubi rubra vel rafa forte fortuna fit verfus reftitutus,ex imaginatione Grati alicuius hominis curioft, amp;nbsp;quod Galeni tempore C adhuc

DÏ THERÏ/CJ, adhuc corredior textus legeretur, KM pi* ^o,vtSagapenum in fexto ordine ponde» wunconipiceretur. Necfolùm ïtainThe-tiacaiunioris Andromachi pofita eft , fed inillaqnoq; quam Gal. defcribit in lib.de Theriatævfu ad Pamphilianum, fecuuduo» fententiam fcnioris,vbi haecverba Icgun-rur.Sedhaccantidorus. cui nomen Galene impofiturafuic, ideft,TranquiIIa. à primo aurore Andromacho, hoc modo de-fcribitur. Hocdicit Galenus, amp;nbsp;ddenbens poftca Theriacam, reponit Sagapenum in i'extam claffem , amp;nbsp;edm dicat hoe fieri ex fententia Andromachi, qui primus earn có-po(uerit,nó poteft intelligi.nifi de feniore: quia hie vocauit earn Galenem.id eft, tran-quilla,vtpatctex initio fuæelegiç.in j.verfu** Tranquille bac, hileris^Juoparittr^jferena Nomine,amp;c.

Cumigiturtotreftimonia Galenihabea rausqnibus noftraconiedura eófirmatur, jullam video fubeflecaufam, quare vkiinus lt;nbsp;i do nó debeat confiftere ex odo fimplici-bus,ponendo in cum Sagapenum amp;nonin .] 11 i nto. Sed hoc facientes vltima quidé pro portioné reftituunt, fed contraquinta labe ficlabit.quiacu ea conftet ex 24. fimplicib. aufei entes vnüreftabunt tantum 23.Quare necefte

t I B B R I - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/#

neceTc eft vt vnû illi reddaturudq; accipie-tur define quarti ordinis,in quo loco abun-dat, quia affunt 17. Quod fi videatur non-nihildurius ita emendarcduasresin texta græco, attamen fi non apparet à vero abhot rcre,propter multas rationes,in Sagapeno. idéquoq; in hoe alteronó propter caufam fieripotetit:critq;illudfimplex Quinqjfo-lium,quiain grçco textuAndromachirepe riturvltimücxiy. Non tarne nçgauero häc fecundam tranfpofitionem elfepotius ia coniedurapofitü/ed cü ratio quoq; nó défit , eaq; fatis efheaxande reddet quoq; ton iefl:urafatiscerta.Hocetiam confirm at de-fcriptio Aëiijlib.i3.quâexGalcno fumfit. Qui quidé defcribensTheriata Androma-chi acceptam exlibris Galeni, non tamé ia omnib.cóueniteaneq;cüiUaAndromachi partis, neq; altera quoq;filij. Verutamen, quantü rulpicatiheet, eâ potiTqüa Andr» naachus filius pofuiCjCOgitat defcribere.di-uertam tarnen ab eaqux hodie fub hoe nomine apudGalcnumreperitur. Nam in ter hanc öcaltera partis nó fold differentiae!}, quoad piper longü amp;nbsp;nigrù ( qua fold agno uit Galenas , aedeea fuprà locuti fumus, federiam in alijs différant. Nam in ^, dafle Aërius adiungit piperalbü,aatipfiusloco

C a tettiara

DE THERI^C^, terdam partem illius quod maximê nlgrû eft, faciendo hanc 4. claffem dc 18. fimpli-cibus. In quinta verô adijcit Acorum.qua: duodmplicia apudGalenumnec infenio-rigt;necjuniorisAndromachidefcriptioncrc pertûtur.Prærcreafimpliciaeoordineapud Aênamjnófuntdirpofitaquemadmoduni apud G ai en um. Scdlîhæ rationes alicui nonfatisfacerent/funtadhuc aliædefumtz exvarijs fundamentis, quorum vnumoritur cx propoctionibus, qua: accipiuntur^ gradibus primarum qualitatum nicdica-nicntorum ,qua:ad Theriacam accipiuntur : alterum eft cx proportio n ib us qua: fu-rounrurcxfecundisqualitatibus ; lertium cxproportionibusquscircaconfiftcntiani vel maflamtotius Antidori confiderantur» tametfi pratter hæc amp;nbsp;alia fint fundamenta» ad qua: diligenter refpexit Androma-chus. Scd nos rclidis prioribus duobus tanquam difficilioribus, amp;nbsp;quæ alibi trafla^ ridebent, agamus de tertio, quod facilius intelligi potcrit. Notandum itaq; cft,cùni Andromachusvolueritvniusformaccfficc-letotammafiam Antidoti.neue in pofterü effet vel liquida nimis vel compacta fed me diocris confiflentiç.atq; fimplicia ideô par*' tim arida,partim diffolubiliacffent vfurpan da, di Ji-

l I B E R J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

dtjdiligcnteradmoduni obferuauîr, vtin-tervtrumq; genus ßmpliciuni idonca re-tineretur proportio, eaq; in fingulis daf-fibus erat obferuanda plané codem modo,nam abfq;^hoc fi effetjnon acqualis mat fa Antidoti,quï effet form ç mediocrisha-beti potuiffet,qudd artificium tanii eft mo menti, præfertim in Antidotis cclcbrio-ribus, vt finegligatur, nunquam fermea tatio integra abfolui, aut vna qusedam fimilis forma de tot fimplicibus , pet quam vnum altero non præuaieat, fed tertium quippiam inde emcrgat,confti tui po-teft. Exiftimaiut itaq; Andromachusfem-per medioctem inde confiftentiam poffc cxtate, fi oranu fimplicia Ther iaeæ ita par-tirentur, vt quarta eorum pars effet ex dif-iolubilibus,amp; reliqux partes aridorum.Vc C poftea fieret iUa inter omnia fimplkia a-Öio amp;nbsp;rcaftio, liquida penetrado quafi per Îpfam fübftâtiammaffçrfecû adhérentes tra herent quoq;puïueres,amp; ferentes ad diner fas partes hinc inde,debito te ra pore ad in-ftam fermentationemperuenirét, amp;nbsp;quaff omnis tninima portiunculanaturam fapc-ret vniuerfi, amp;nbsp;totum compofitum nouant appeUationem , qua exprimerctur ipfius Naturafimplcx,vna,amp;,vtitadicam,ffmi-

C 3 Uris,

^' DE T H E R I A C A, laris, afcifcerct. Commifeuit iraque An-dromaebus farraginem fimplicinm cuni proportione quadrupla inter diiralubi-Îia amp;nbsp;arida , non folùm confiderans to-turn fimul corpus, fedadeam quoqueac-commodando fingulos ordines vel c’af-fes huius compontionis : quatn propor-tionem prætereà obferuauic in ponderi-bus amp;in numeris fimplicimn. Namoniif* foianiprimo ordine,quodtantùm vnica re, Troeifeis nimirum Scylliticis confiât. Secundusordo, cuius pondus afeen-ditlibram vnam,continet très vncias 0-pij, fucci diflblubilis, quæ eft quarra pars libræ, amp;nbsp;intotum habet quatuor fimpli-cia,dequib.vnum,idcft,quarta pars eft ex liquidis ,amp;tri3 funtquæteri debent. Ter-nus ordo habet S.fimplitia.de quibus duo, id eft.quarta pars, funt fucci, nimirumfuc-cus GlycyrrhizîEamp; Opobalfamum, amp;nbsp;reli-qua fex funt arida : amp;nbsp;hoc quidem ad nu-merum pertinet : Quod fi pondus perpen-derimus,duo ifti fucci conficiunt fimul très vncias, amp;nbsp;totaclafsiscft vnius Iibrf,itaq; in bac elafle eadem proportio, quç in fecunda ©bferuatur. Idem patetin quarta.- nam de 16, fimplicib. in ilia,quatuor.Myrrha, Crocus,Thus, Tcrcbinthiaadiffoluunturvino, duode-

■ t I B E R I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/r

Äuodccim verô reliquain mortarioterun-tur, quia funt arida , amp;nbsp;ifta qüatuor,quse dilTotui debent fingurafexdrachmascom-plent, quare pondus cönftituunt 5. vn-ciarum , cùm tora quantitas 16. fimpli-cium fit vnius libræ , quare amp;nbsp;lue Cadem proportio refultat. Venientes igiturad quintiinfi ordinem.qui 24. fimplicibusdc-finitur. Eadem in ilia quantitas conlpici-tur, nam fex fitat humida,amp; 18. arida. Humida funt Styrax, Cuiïimi, fuccus Hy-pociftidis, Acacia, Thlafpî, Hypericum, qui cùm faciant quartam partem ex 24. fünf etiain quarta pars ponderis , nam cùm vûiufcuiufqne 4^ drachmae fuman-tur , fimiliter conftifuurtt 3. vncias, cùm in vniuerfum 24. fimplicia libram vnam confidant , quemadmodum fuperiores alij ordines. Nec impedit dubium de Thlafpi amp;nbsp;Hyperico , quia hæc duo teri nequeunt , ipfeque Galenus dicat, ea in vino inftar aliorum fuccônim difibl-uendae(fc.Quanquam deHypericononita cxprefsèhocponatGalenus,manifefiè tarnen refinofum elfe ex odore percipitur, quemadmodûdicitDiofcoridef,atq;etiam extaflu, ficuti vnufqUifq; potefidepraben-dere,amp; forfitanDiofeotides quùque idem

C 4 inteUe-

D E THERIACA, ïntellcxit, fucculenta enim planta cft, fan-guineiliquoris plena,necipHusCims.remi ne amp;nbsp;flore referte, comprimipoffunt,quin manusinflcianclencore fimili reflux,vnde non tantùm propter odorem,fed illam vi-fcofitatemquoque,veteres vocaruntCha-mxpytin, id eft, paruam pinumfp^optet hanc igitur qualitatem Hypericum non poteft numerari inter resaridasamp;quxteri debent:fed quæ inter contundendumred-dunt aliquid liquoris.amp;tametflGal.non feparet ab aridis Medicamentis, fortafle in caufa id fuit, quod conflderatis omnibus fuis partibus terreftres vife funt fuperarc refinofas.quareputauitpoflearte inter te-rendii attenuari,cómircendonimirucutn alijs reb.flccis:fed nihilo tarnen minus tantum liquoris in iê habet, vt redè adiuuare poftetproportioncmjdidam. Reliquuseft fextusamp;vltimusordo.in quo funt S.fimpli cia,ex quibus quatuor diftolui debét,amp; alia quatuor funtarida:cumq^fingula drachmas duas contineant, conficiunt vniuer-fa duas vncias: liquabilia funt, Sagapenum, Bitumen, Opopanax, amp;nbsp;Galbanum, rcli-qua vero teri debent. Et in hac vitima clafte dimidium proportionis accepit,tam in numero quam pondéré, recordans in prima

St

claffe, in qua eft vnum folum medicamen-tum ,fcilicer,Trocifci Scyllitici.contineri fexvncias earum quae teridebec fine admi-ftionealicuiusliquidi.vnde propter iftara ariditatem , inhac parte voluit augereli-quida. lam fiin 4.ordine relinquamusiy. fimplicia, pondus 6. drachmarû erk fuper-fluum,amp;proportion0 conftabit,cùm ari-dorû plus afsint,quàm ilia admittat, quod etiam in 6.ordine accidet, fi auferamusfa-gapenum.Vtque melius cognofcatur, An-dromachum folitfrm fuifie füas compofi-tionesconficerecûmenfuriscertis amp;nbsp;ma-nifeftis,neq;refpicere ad minutas diuifio-nes, examinare poterimus infuper Tro-cifcorum,quiHedychroi vocant,compofi-tionem,quifummoartificio funt fadi.in-primis quod attinet ad aridorum miftio-nem cum alijs quç liquantur. Et hxc defcri-ptio defumta eft ex verfibus Hexametris lib.i .de Antidot.capjo.vbi Gal. dicit gt;nbsp;An-dromachum effe ipfius autorem,amp; per ma* nus quad continuo perueniffe adeos , qui pro Carfare com ponebant iftos Trocifcos* tametfi multi alii circumferrentur deferi» ptiones,quïàGalenononfuerunt appro-bati.ln hisigiturTtocifcisprimum omni-1 nbsp;nbsp;nbsp;um fimplicium pondus exquifitû,çft noué

G 5 vncia-

D E THfRlAdA, mefarum , navinum.quoinpaftaredigö^ tur, volueruot circiter tres vnciasconfti-tiiere,qDæomnia complent integram li-bram, quod fanè autor voluit* Proportio autem hirer terédaS mollia ita reperitur, vrex nouem vocijs.duæûntliqaidorum ,amp; feptem aridorü.LiquidaautemfuntOpo-balfainüjMyrrha, Crocus, Maftiche,quç dû nerfoponderecóftituunt 16. drachmas,re* rinédo tamé jpportioné quarts partis,vt in Theriaca,quanqnonni^il varietür,a(rumêigt; do vnaparte, fcilicet duodecimam pfus ari* doru.qeft vnavnciadenoué.Quod faóluni cft.qarequrrebantiftiTrocifciconfiftcntia aliquanto duriorérquonia mellis quod re-tinetmaflam mediocriterin fevnitâ,nihil additur. Sed diligenter hoc loco notandu eft, in tâ multipliai eópofitiöne variorum fimpliciö,quanqomnis diligéna adhibea-tuT circa tot difFerétias proportionü eófti' tuendas.non tamé exquihtæ.amp;vepFanè ni-hildefir.illaspoffeexprimere. Quodtamé nosimpedire non debet, quominus Anti-dotü efficace eile putemus ,■ fieri, n.nequir, vtpenitus exquifîtâ reperiamus meniura: fed faite quantum arte confequi poflumus» amp;nbsp;quanqin hoc ftudiu omne adhibeat arti-fex,tamé nó omninovitarcpótexignos a-

I, I B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/a liquotdefeâuSjquitamé nóculpaartis vei artificis,fed natura ipfarum reru m accidûr. Ideoq; fi in his noftris obferuationib.dubi» um aliqnod einergar.nó oportet jppter Ie-uéaliquéfcrupulü , rationes manifeftas amp;nbsp;folidas jppterea negligere.fed turn rattone, tu experientia, quâdotalealiquidcôtingit inftrufti,reócnoftro arbicrioaliqnaveUd^ iùgere vel auferre ponumus,amp; faris fuperq; Medico efle debet,fi ab vno aliquo firn pike fortè requirat decé diuerfas adiones,amp;: üle tantùm 000 vel noué obtineat, vtfexépii gratia),cupimustnedicaméiûcalidù amp;nbsp;fic-cü in gradu tertio,acre item amp;nbsp;fimul duke, aromaticû, fubtiliû partiû cû leuialiquaa-ftnâiôe.quodfua jpprictate profit capiti, ftomacho,amp; epati,quod cakulû veficæ frâ-gat,faner dolores ikhiadicos,refiftat vene-nis,amp; peculiariter vipcræ,amp; accipiétes Caf-fiam,nó eâ proprereà reijcimus, quiacaret cafacultate,qua calculû curât,amp;ifchiadicû. doloré.quoniâ reliquas omnes vires infe continet.Nam difficile eft vnû medicamé-tum inuenire.quod vniuerfa hæc cxquifira præftct,atq;fatius eftretinere hoc quodin duob.deficit, quæ tametfi auxilio akerius fimplicis pofsunus côplerc.iUud tamé præ-tcrea aUquid habebit fortaffe vitium ,quolt;i potius

DE THEKJ AC A,

potius impediat quam promoueat nodru propofituin.amp;fihocquoq; vclimus corri-gerc, hic emendatio in infinitum poflec produci: quod vtfugiamus,cogimur faite itaage-ejvteontentifimus,fi quodadhuc deeft,non fitmagni momenti. Atque hxc. quæ diximus de fimplicibus, accomtno-danda funt quoq; ad omnem vniuerfalctn confidcrationem compofiti, vtfifexempli caufa) Andromachus cogitaucrit totâ maf-fam Theriacatconficere ilt;^librarum,.amp; forte dimidia libra adijceretur,non propterci Antidotusfueritdeterior. Sic eciam difficile eft omnes circumftantias in fingulis proportionibus pofle obferuare,nam qua ’ quam in duob.fimplicibus habcamus par-tesfubtiles amp;nbsp;penetrabiles, amp;nbsp;graduai quo* que quern requirimus in primis qualicati-bus, facile ramen continget, vt fint ficca forfitâ, cum defideremus humida:amp; fi duo fimplicia humidacum his conditianibus repcriantur,facile ramé fieripotetitgt;vtalix qualitatcs. quas requirimus,illis define-' quod fi proportionem omnium fimplici-um in ficcitate amp;nbsp;humiditate collegcri-mus.fortèfortunainqualitatibus partium aliarum aliquid deeffe poterie. Quare ita ftatuendum eft,quod fun pocioribus corn--

1 1 B E R I.

pofîtî partibus proportionesconftant.pro pter exiguum defcöumjdeo non effe illud rciieiendum.

QJ^Æ SIT PROTOR-do rerum aridarum Ç^ mellü'm hoc Arid-dot o.

CAP, VI.

ri^^^fÄ Vltae dubitationes ornitt-***'® in hoc AntidoroJ Qü’^ ^^’‘Q antea à nobis di.

’ lt;l“od hoc cam ob caufamfolummodoaccipia-tunvttesquçnonfacilè poifunt pulucriia-ri.incodiffoluantur.primùmquçripoteft, quamproportionem inter mel amp;nbsp;res an-das voluetit Andromathus obferuate. Ad

quod exptefse refponderi nequit,niG prius videamus, quid debeat in Thcriaca vinum’ praftarcAcficonfidcremus ea mcdicame-ta. qux per fe diffolui poffunt ,non opus eft vino hac in partemam vinum non reddit ea vaUdiota: nec fuit autoris pracipuum co n-filium

ߣ m^nîÂCA,

filiû viiiûTherîacæadijcere, neq; etianic!, quoniam visamp; facultas huius Antidoticô-fiftit in fimplicib. ex quib. componitur, nô inhifeeduob.liquorib. Atq; mel quidé tâ-tumadeonferuandû vigoréeorû additnr, nain alioquieuaporarét:amp;infuperadadiu' uandâ fermentaiioné, quæ fieri non pof-fet.fi pulueres fo'i adeflent : nullas tarnen mel Ancidoto communicat faciiltates,quç ciîentaÜcuiusmomenti. Vinû quoq; non alla de caufahuiccompofitioni additur,nid vtinftrumentum tritum eorum, quæ dif* folui folent:quæ fi potuiflent ad perfeâam fubtilitatem perferedigi,eo nihil opus fu' iflct:cuius officium eft tenacem eorufub-ftantiicontéperare.amp;aptani efficere,vtea per totä maflam mifceri facilè queât: quod quidem aflequitur.fi tantum illis tribuat humidiratis, quantum hæcaâiorequirir. Prætereà multum facitad Antidoti miftio-* né,quæ fern per eó melior habetur,quo eft liquidiorcum experientia doceatelectua-riaformæ liquidions ede efficaciora,quain qu«in orbiculis,aut alia forma folidapa-rantur;nam eiufmodi non fokim nonfacilè per corpus diftnbuütur,fed funtetiam minus durabiiia. Sed hoc loco duo confi-deranda fefe offerunt circa proportionem totius

UBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241

totius compofiri.Vnû eft,quod in hoc An* tidoto obferuetur eadem generalis régula m iftionis, quæ vbiq; in vlu eft, vc meUis qua ^ruplumfitadpulueres nondum commi-Ûos cum alijs ( nam poft eorum miftionem eadem quantitas facit vt meUhfirquincu-plum ) id eft , ad fingulas mellis libras ari-dorumfumuntur vneix très : Quæ mi ft io naediocris eft, amp;nbsp;compofitionem nec ni-mis debilem velvalidam reddit. Nam no-turn eft omnibus , quodin compofiiiooilx varia adhibcatur propoi tio,aut imponedo minorem quaotitatem fpecieimidq; tame nimiruquadocopofitio debet efle delica-tior,autmaiore,fieacupimus efle valid ifs» Quod etiam confequimur ponendo plus minusve mellis ad eandé quantitate pul-ueris:de quavarietate oritur fecundacon-fideratio.quod Andromacho fcilicetpro-pofitum fuerit.addere quatuor vneias Ari -dorû, amp;forfitan etiam plufculufingulisli-bris mellis, vt Antidotus Here: nonnihil validior.Vbi animaduertendum eft »quod diffolubilia no comprehendantur tub numéro fpecierum.quia in fermétarione red-duntur liquida,amp; poffunt cofiftentia poti-us mellis augere in quatitate, cum amp;nbsp;ipfum fiiliquidu,quam quantitate acidoru; quod fane

PB THERIJCA

fane obfcruatu m eft in om nibus conipofi-tionibus Græcorum amp;nbsp;Arabum:modôve-raartcamp;methodo fint conferiptæ. Valdè itäqjhucufqucerrarunt aliqui pharmaco-pçi Neapolitanijfquod pace ipforum diâô fit)qui accipientes diflblubilia eodem na^ mero vnà cum fpeciebus propter generalem regulam, quantum fatis eft .• addebant quadruplum mellis,hoceft,pro fingulisli-bris mellistresfpecierum vncias: cumque vniuerfàfimpliciaTheriacæ confient quatuor libris amp;nbsp;duabus trienti bus, necefie il * lis cratpaulo minus quàm decern amp;nouc libras mellis adijcere : quod quafi dupluni eratmenfurædebitæmecalnerfanè hacra-tioneTheriacaconfici potefi , nifi accipi-anturduævnciæ.amp;paulô plus aridorûpro vnalibra mellis. Et itaifti quidempropter fuum commodum earn pararunt. quando-quidemmalTafitmulta amp;nbsp;copiofa: fedpa-rum vtilis illisquibusdatur.cùm nonprs-dita fit multis viribus. Hæc itaque duo in confiderationem cadunt propter vinum, quod in menfuracertajamp;fecundumartifi-cisiudicium potefi addi,quemadmodum fuperius diximus.Quod vt melius declare-turfciendum gt;nbsp;fi Andromachus voluifiet tantum vini accipi quantum fatis fuilTet

I I B S R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«y

adlt;îi(roluendûea,quædiflblui debent(ta-metfi primo no expreCTerit dofin vini}pof-fetaliquisdicere, ipfius propofitum fuifle lt;|uatuor vnciasfpecierû profingulismeliis libris.Cùm.n.illapotuifsct'difl'oluiinmuI-tominoriquâtitateqeftea quâ ponit An-dromachus junior nlludq; quod adijcitur (vt diftû eft) vitra illam quantitatem fit re-fateiendi caufa,eius quod verifiniile eft ex-halareâta Antidotus iuftâ méfuram i6.1ib. habebit.Scquituraltera confideratio apud Andromachû : fi ponamus.quôd mellis fu-mi debeant librae decern, (quod etiam fpe-ôat ad primam confidérationé) hoe facilè monftraripótex refpeduaridorü cü md-le.Namaridavniuerfa pódus quadraginta vnciarûconficiûtjdeft, tres libras amp;dimi-diacum vnavncia:qux cùmdiuidantur in decé partes,fecundu mellis decé partes .ex ' 40. |vncijs ad fmgulas libras pertinent 4» vnciæ,amp; fuperfunt adhuc tres.quæ etiam in decé partes funtdiuidends, ex quibus ad v-namquamq; parte veniût-7, fcrupuli amp;nbsp;duo granadtaque proportio erit in hoc,quód i a vnaquaquclibra mellis addantur quatuor vnciae puluctum,amp;paulö minus quàm vna tertiapars:quz proportio cum maior fit^ débita ilia,quam duimus efle mediocrem,

D facie

DE THERIXC^'

facit Vt nobis perfuadeamus autoté huiuS Antidotivoluifle careddere fatis valida per copiofam quatitatéfpecierö, fictota mafia cóprehendit i6.1ib.relido vini pódere vni-us Iibræ.amp; infupcr triétejtatum enim de eo fuperfluoexhalauit. Verùm fivelimusvini certa definire mélura, amp;nbsp;eö fumamus refpc ÔU 4o.vnciarû»quéadmodû feeit Andro-machus iunior. PofiTet aliquis credere,auto* rcTheriacæ refpexifiTeadprimä confidera-tionégt;quôd fcilicet cogitant tres vncias re-rü puluerifàtarûinijcerevnilibrçmellis.Sc cóficcre Antidotü fecundu cóem vfum ele ôuariorû melliscôfiftentiæîamp; tarnen ne-ceffariodicemus,«^ fucciin vino diflbluti,amp; in liquidâconfiftentiam reduâi, qualiseft mellis.habeantduplicem côfiderationé in Antidoto:vnâ.quæprincipalis eft,vt adiu-uet eâ fua jpprietate: altéra verô,quôd ma»-teriæ loco fit ad rccipiendas amp;nbsp;incorporan* das res aridas,quando adijciâtur amp;nbsp;ad maf-fam,amp;officium mellis.Nam liquabiliacó-ftituunt vnc.xiij.vinum ,vnc. xl. amp;omni3, vnc. Hij. quæfaciunt libras 4. àj. vncias: quæomnia addita decern libris mellis, liquida omniaafcendent ad libras 14.amp; vncias y.Et hanc fuifie menté Damocratis in fua Theriaca verifimile eft,qui difibluic fuccos

t Î s F R î, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg

îclaCrîmas,eo vfq; doneemelliscrafsîtîeni âcquirût.quan'qpofteàquodmetallain vi-nodifloluir^ab alijsdifcrepat.Iamcû arida, quæ43.vncias attingunt.deheantdiftribui inlibr, 14. amp;vncias5diquidorû proporno, indeorimrtrium vnciaruæ ad libram’.nam libr. 14. liquidorum adfumunt vncias42. aridorum ,amp;quinq; vnciæliquidorum ,re-liquam adhuc vnciam.'atque coUigendo 0-mnialiqiùdaamp;aridafimul.mairaexquifitè eritlibrariimi8.Namaddendo très libras, amp;nbsp;feptem vncias aridorum ad libras quatu-ordecimj amp;nbsp;vncias quinque liquidorumja-feendet numerus ad 18. libras ; qua: tarnen proptereàlt;j fan. mul tu de vino exhaler,amp; aliquidquoquede melle , fuccis amp;nbsp;fpecie-bus abfumitur,tandem verifimile eft ad 16» libras redigi,quodfanèprimum fuitauto-risconftlium. Quiaftfpeciestumdemum ponderarentur fecundum defcriptionem, pofteaqua tritæ effent, proculdubio habere tut dofis vera, reftiruta quantitate amida inter puluerffandü : Sed cù m ferm è om nia fimpliciafimulpuluevifentur, cogimurea priuspondcraremee aliter fieri pót,quin inter piftandumaliquiddecedat, cumex-petientiaplane confier,omnefimplexpoft puluetifationemleuius efie ,qcùm adhuc

D a effet

DE TIIIJL JACI, eflet integrum.Acprætcrcàmcl quoque amp;nbsp;ipfos fuccos euaporare,roanifeftû cft. quia dumfucci pcrcolantur per lineû pannum défum,vinoiam diflblutùautquéadmodû Impcratus facere confueuit,per cribrû fc» taceûvclftamineum,vtvocât,cxprefsi,quo depurentur à fcftucis amp;nbsp;fordib. quæ illis fa-cilèadhærent.-quæquidem in caufafuntjvt pondusdiminuatur. In mclle quoq; idem accidit,quia ob calida quidam quæ inyci* «ntur:nonnihil ipfum edam exhalât. H.oc etiam habetur ex Aétioamp;Datnocratc. qui Theriacam aridam fadam renouant adie-ôioneplufculi mellis:amp; tradun t Thetiaca hoemodorurfumad vigorem pridinûre-duci:quod non fieripoflet, nifi ilia ariditas abexhalationemellis accideret. Hæ igitur duæ rationes pofluntcofiderari circa maf-ûm amp;nbsp;propordonem totiushuiusAntido» ti:quarumvtrafitrerior,nonvolumusno* ftruminterponcreiudiciù.'cùmambxfint probabiles: At duo alia tam en filen tio præ* termitti non debent.• primùm.quôd cùm noftristemporibus non poffunt haben 0* mniafîmpliciaveraamp;genuina, proportion nem nonnihil etiam mutari pofle proprer fuccedaneæNam amp;nbsp;apud veteres ,cùm non ita facile Cinamomum repedretur: duplû

Cafsix

£ J fi s R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;

Cafskpro illoaccipiebant:quse duplicati» efficitvtcrefcantarida dr.xij.vel vnc.i.Jj. lt;^ pondus requirit etiam infuper dimidiam bbramellis: vndetotimaflæaddunturvnc.-vj.|.Ethoceôniagis contigit,quo opinio-nes magis diuerfæ de fuccedaneis quantita tempulucris maiorem vel minorcm red-dût: vt (exempli caufa,)fi nónulliloco Calami Aromatic! vcllent accipere tertiam infuper parte Agalochi, vel fialij loco firn-plicisalicuius liquabilis,acciperent aridum quoppiam,vbi dupliciratione varieras exi* ftcret. Na primoaridumadderctur,quod anteaibinó erat,deinde decederet aliquid deliquido: qui modus fubftituendi medicamenta antea multis rationibus à nobis improbatus fuit. Altcrû eft »fi diligenter ré perpenderimus,dc duobus modis iam di-âisfacilè apparet,Theriacæ maflam vali* diorem effe qalia vfitata médicamenta có-pofitaNa tametfi dicamus,vnc.iij.pulue-tum reciperevnam mellislibram;nihilo-minus quialiquabilia,quæadiuuant quan* titatem mellis,etiam fuam habeant effica* citat»m.fit Antidotus tanto validior, quantum ipforum propria vis melli communis ftt.

D 5 ADMO-

DE THERÏjlCX, ^7)MON1T1O DE fm^bffudmefimpbcium ijuiz Ji^i^^ttui 'veri^Jo-lent.

CAP. V 11.

Nteqvam incipiâ déclara' ^ re fimplicia Therîacæ, vifurn mihi eft admonerc leftorem ^ derequadâadmodû necefla-ria.-lt;j niniirû in paucis medi-ca mentis fuccedaneis vtendum efle cxifti-' memus,nequeillaindicabimus,nifivbtea non facilè occurrât.Et fi altquain ea re dif-ficultas ofFeratur, fatis eft,fi mediocri ali-qua diligentia pofsint haben :nâ in omnib. medicamentis vfurpare veile fuccedaneis, parit nimiâ negligétiâ circa inueftigationé verorum amp;nbsp;propriorû fimpliciû.Vndeetiâ accidit,qgt; Theriacam nondû habeamuso-mnib.numeris perfeâamamp;abfolutâ: nam quiillam compofuit, omninô voluit,vtex jftis fimplicibus.quæ in deferiptionejppo' nuntur,eacóponenturamp; nullomodoexa* Jijs.Açproptereà ita folicitâamp; Uboriofam de

t I B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS

defllisconfiderationcm fufcepcrunt: nee vlla ratio permittit,vtaliqnod fimplex aliud ab eodiuerfum,quod in ipfa indicatur, ad earn accipiatur : nunquaenim fieri po-teft , vnum fimplex effe ,ita prorfus firni-1e quoad tempcramentum alteri', vt non fit in quibufdam partibus quoquediuer-fum. Attamen fi necefsitas hoc poftu-lat. Medici permiferunt fuccedaneis vti, quæ nihil aliud funt quàm quidam fubfti-tutio, vt fi aliquis propter egeftatem no-uam veftem comparare non pofl'ct.vetc-ri nonnihil rurfum concinnata vterctur. AttamcnproptercàeritTheriacaimperfe-éi:a,amp; non penitus Integra.Veruntamen in tantacopiafimplicium,exquib.hic Anti-dotus eóponitur, quinq; aut fex accipere, quiparum abfunt anatura eorum-quaa-lioqui adeffe debent, quamuis aliquam va-rietatem leuem pariant,tarnen adhuc con-cedi hoc poteft. At fi perueniaturad quin-decim vel viginti,tató debilior erit Theria-cagt; quanto numerus eorü qm fubftituutur erit maior,imó,vtplanius dica, nó erit am-plius 1 heriaca.fed quædâ res alia.Hocq; eâ ob caufam volui referte,lt;^ viderim aliquot cxnoftris,qexfimplicib.,qcircaNeapolim rep eriütur,conati fuerût hac Antidotû có-

D 4 ficere.

OK tHBRIXCX, ficere,quafi exotica plane non requîrcrêt» rtquefpacio trium dierum integram The-riacampararepoflent, Quod fi tamencó-parareverafimplicia cumfuccedancis.atqj infuper plane etiarn falfisvcllcmus.vix ere# do adnumemm denarium vcraelTeafcen-fura Jam videamus, an talis compofitio pofsitredè Theriaca Andromachj appel-Ïari:amp;certè fiillein viuiseflet, amp;inillatn fortèincideret,ncutiquam illam agnouif-fes, ni'i fortafsè ex titulo appareret ipfius efredebereJdeoq5 illos in ins quoquevo' carepotuhret , de injuria amp;crimine fallt ? ipfos aceufans. Nam tempore Galeni nc vnum quidem fuccedaneum accipiebatur: fedomniacrant légitimaamp;veragt;vnoexcc-pto Cinamomo, ob cuius penuriam Caf-Îiæduplum fumebatur. Sed fequentibus : annistantoperecreuit abufusfubfticuendi . medicamentain omnibus rebus, vtetiam ; inuencrint quod fubftitucrent Trocifcis ' viperinis.cùm eorumloco componerent 1 Trocifcosde Tormentillaamp;Diélamnoal- j boambobusfimul miftis. Quæ rcs,quatn abfurda amp;nbsp;ftul ta fuerit,quam uis nihil de eo difputem, vnusquifque ipfc potent confl» derate. Sed cùm noftro tempore multi ' médicamenta haben ne que ant, cogimut ßmilii

I I B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9

Émîlîa accipere quoad facultates ; quantum fieri poteft, quoniam fi in Indias auc Arabiam etiam nuntios mitteremus, ea baberc vix pofsimus. Contra fi (exempli tratia)verum Ammi,Rhaponticum,Tere-iuthinum, Phu,Terram Lemniam, amp;nbsp;alia plura fcribendo in Orientales regiones, Alexandriam, aut Venetias. vel in alias vr-bes.vnde afferri folent, nancifei permitte-retur, quare aut quadam pratpoftera fefti-natione, aut obftinatia vellem alia accipe-rc fub prætextu fubftitutionis ? Non itaq; ceffauero exhortari vniuetfos pharmaco-paos, quibus fanitas'hominum commif-fa effe debet : itemque paritcr alios, qui hafee mcas lucubrationcs legere di-gnati fuerint,amp;hanc Antidotum compo-nere reftè cupiunt, ne vnquam cogitent dcTheriaca rite paranda, nifi prius bene fint inftrufti omnibus illîs fimplicibus, quæ quidem haberi poffunt .-nec folùm ijs quibusin Italia caremus, fed quoque aliîs

; quæ nos habete poffumus , attamen ex alijs regionibus meliora acquiri poffunt. Q^isenim effet tarn dem eus, qui expetens Îridemexlllyria,illâmnon fibi comparer?

, quandoquidem in regno Ncapolitano ad iiUm regionemexebræ funtnegotiationes

D 5 raerca-

DE THERIACÂ, mercâtorû,amp; ficdealijsquoqjidem fenticra dum. Siq; in hoc labore aliquot temporis requiratunparuni referret,etiamfi vel bien niuin aut triennium infumeretur,modo vo tinoftfi omnino compotes fieri queamus. Atq; ego quidem recordor, quando Impe-ratus prima viceTheriaca eóponere in anima habuit , non minorilpacioquamtriutn annorum laboraffe,donee omniaquæne* ceflariaeflent colligerepofTet, ideoq;multos fuosamicos rnvarijs vrbibus interpel-lare non deftitit. Vnde tandem omnibus conftitit, ipfiusTheriacam reliqnas vniuer/ fas, quæ in hac vrbc ( taceo de alijs ) longè antecelluifle : quam ctiam pofteà bis re-petensfemperadhuc melioré eftecit.quan quam tamé etiam non minori tempore in-diguerit quam anteà, in omnibus diligcn-tercoUigendis, quibus illiin primaeaopus fuit, quam parauit Anno ijjy.quo tempo* recùm quidam verafimpliciainuenirinc-quiuifltentrcoaftus fuit illorum loco decetn alia accipere :• At in feeunda præparatiq-ne Anno 1561. meliorem eamreddendoin pluribus, tantum oâo fubftituit fimplicia pro veris;amp; in tertia, qua nuper compofuit fexeorum folummodo illi opus fuit, atq; ctia peruenit, vtpofteaalia duoinfuperco, vel tria

LIBERT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}9

vehria fimplicia vcraconfeciitus fit,atta-men nonin ea copia,vtadTheriacamfatis effent. Quanquam bonam habeat fpem, quandoquidem iam alijs ca monftrare pof-fit.feauxilio amicorum,maiorem quanti-tatemeorum confecuturum breui effe.vt tandem earn reddatperfeöifsimam. De quo hoc loco plura volui diccre,neillü fua lande defraudaré,amp; aliorù.excmplo ipfius, in hoc Antidoto conficiendo diligcntiatn excitarem,

REGFLAE O^SER^

uand^fin Medteamenfis ar-itfictosèfubfltiu-endü.

C A P. VIIL

SV M ceperim fermonemno-ftrum inftituerc de Medica-mentis fuccedaneisadeo qua turn neceffcerit,vlterius de il lis differam, vtilcq; hoc loco fore fpeto, vt in pofterum vera arte amp;nbsp;non itatemerè tails fiat fubftitutio •. atq-, etia ad inteUigendos aliquot er rot es, qui cómit-tuntur fæpe hac in patte propter ofeitan- »*. tiam quotundam Medicorumrccentium.

Sciendum

DE THERIXCZ,

Sciendum itaquc pritnùm.quôd varijs me# «dis vnum Hm plexpro alio fumbaut illius lo co fubftitui dici folere, potiif tarnen bifa* ham intelligi ; primum admodum latcamp; impropriè : fecundo magis propriè,de quo bic agemus.- Priore modo fuccedanea,vC vocant, ea om nia appellantur , quæ æqua-Hrationealiqucm morbum fanare poflunt» quanquam in alijsrebus admodum fintdi-uerfa. Vtfexempli caufajfibilum auriutn autdolorem earum à caufa frigida ortum curat Aloe inftillatum cum liquorealiquoî quod fi Aloe non fit in promtu , poteri-mus non minori fucccflii accipereChaki-tim : atquefihorum alterutrum deficeret» Nitrum eflet idoneum, ficuti quoque Ari-ftolochia,amp; alia mufta. Adhunc itaqjaffe* d urn fanandum Chalcitis loco Aloes vfur-patur ; quanquam finiplicia Jfint diucrfa-rumvirinm Scgraduum: quemadmoduni etiam Ahftolochia loco Nitri : amp;nbsp;fiein reli-quis omnibus. Ncqueinalijs morbisita conduccret vnum alterius loco fubftituc-rc. Nam tametfi propter exiccationcmamp; abftcrfionem quaprarftant vtiliafintadhu-mores tenaces amp;nbsp;crafibs confumendos amp;nbsp;*bftergendos,amp; difcutiant flatus crafsiorcs

* colleâos circa aurcsgt; nihilo tarnen minus

11 8 8 R t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(R

cùm Aloe Gt calidum in primo gradu»amp; fic-cum in tertio, Chalcitis autem forfitan ca-lidain 4. gradu, quiaerodit carnem, in alio morbovnüalteriuslocoaccipiminimèpof fet.Gum infuper amp;nbsp;fubftantia amp;nbsp;faporc plane Gnt diuerfa. Vbi etiam nobis in men-tcmrcuocarcdcbemus.quodfupradiólun, eft,quantum fcilicct intet lit poncteMedi-cam^ntumaridurnaliquodlocohumidio-risincompofitionibustam eelebribur. Sic etiam tametGHelleboruslocoSulphuris ac cipi pofletincuranda fcabie vel impetiei-ne, intra corpus tarnen fumi non conlul-tum effet,fine vehementi agitatione corporis , quod Sulphur non facerct. Quare fi alibi in Gafeno repcrimus,quôd Medicamentum aliquod accipiatur alterius loco, diligenter debemus animaduertere, an in vno aliquo tantùm morbo hoc fiat, an veto generaliter in omnibus.Quod cùm nonul-linon obfcruaffent, autGalenum irrife-tunt , quôd fubftituatvnam rem plané diuerfæ qualitatis pro alia * aut non tantiUum confiderantes confilium Ga-kni generaliter ad vniuerfos fubftitue-tunt Medicamentum, quod tantùm ad v-num motbum particulate m pertinebat, vel tantùm fimiketat inynaaliqua faculta# w,coa-

DB THERf^ CA,

W,conuenientecum morbo : quanquain-« terilla Medicamenta plures eæq; nó folùm diuerfx. ieder hm contraria: facultatesre-perirentur. Hocq;contigit iftis, qnicùni vidiflent Galenn pro Cardamoino fubfti-tuere duplum Sinapis,vbiq; poftea quando Cardamomû nonefletinpromtu, proillo acceperunt Sinapi : non animaduertentes quodGalcnusin7,libro,decompof.Mcdi-camentorumfecundumlocacap.a.circafi-nem, in eópofitione quadâ Afdepiadis con tratufsim jvbiaflumiturquoq; Cardamo-mii, addir, quod fi tempus fnerit verum, amp;nbsp;«ger fine febre,duplû SinapisproCardamo moaccipi potert, nó tarnen voluit effe regu lam omnino vniuerfalé: cum neutiquâ eiuf défacultatisfintCardamoini'i,amp;dupIuSi* napisdmoin eode pondéré Sinapi fumtuni illo calidius fit: quod apparetex eogt; quonia fotis appofitü carné exulcerat.Ideoq; ex eo reuulfiones fieri rolebant,quasDropaces amp;nbsp;Sinapifmos vocarunt. CórraCardamomu, quemadmodü vulcGaIenus,quanquafitf3 tis calidü, non tarnen exuicerar, cü in ipfo odoriftefit miftus qui remittit caliditaté. lam fi vtriufq;gquale pondus fumaf,amp; Sina pi longè fuperet Cardamomû,quantó ma-gis fuperabit,fiilliusdupluaccipiatur. Sed

Galcnus,

i Ï BEK t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji

tjalenus.iifti vellet copofitionem reddere validioré,dicit,quód tempore veiispioCac -damomodupluSinapisacciperepofsimus* In hacopinione al i quad o quoq; fuitSyluius Medicus amp;nbsp;Profefldr Parifienfis:q multu il-luftrauitartem componendi Medicamétat Quide fuccedaneisloquensin ^.lib.Methd di fa«, volens aliquid loco Ariftolochi« lub ftituere.inquit de trib.illiusfpeciebus quç-cunq;admanumfuetit vfurpari poterie fine diferimme ; amp;nbsp;affect teftimonium Gale-niex3,libfode comp. Medic.fecund» loca. Quod fiGaleni fententia rede perpenda-tur , non ibi accipitur pro vniuetlali Cue-cedaneo , cùm ibi loquatut de dolore auriumorto excrafsis flatibus aut humo-libus vifcidisamp; crafsis. Adquem affedhun requiruntut Medicamenta incidentia,ab-ftergentia, amp;nbsp;refoluentia ciufmodi mate-tiam.Quod quidé omnes tres Ariftolochia: efficiuntob facultaté fibi infitapenetrandi. Sed quoniam inter ipfas eft aliqua differentia, quemadmodum ex Diofcoride patet. non video quo paóoexipfis vniuerfale fuc cedaneum pofsit conftitui. All) plui es ex fibro de fuccedaneis , qui falfo fub nomine Galeni ( quemadmodum Syluius quoique affirmât ) quidam affumunt, qua

Dï THIRIJC^,

lt;(Ue plane nó congruut cum veratatiOBe. De quoprimo modo fubftitucndi Médicamenta ctfi plura differi poffent, tarnen dif-feramuseaad aliud tempus,in quo copio-flus ifta tradabimus. Alter veto moduspro» prie nofttopropofito quadrat,vbi feiendû cft multa requiri ad vcrâamp;abfolutâratio-nem fubftituendi vnum proaltero. Primus autem Icopus eft .quoddiioMcdicamcn-tain omnimorbojamp;vnaquaquecompofi* tione pofsint finedilcrimine,amp; reciproca ratione vfurpari : vt planè nulla res fit in vno quæ non fit quoque in altcro : primuni que fint in gradu qualitatis conformes,deinde in fubftantia feu effentia partium. E-xempli gratia, fi vnum fit partium fubti-lium.idcmfitamp;alterum : filiquabile,ideni amp;alterum :prætereàconueniatin odore,amp; fapore, amp;nbsp;occultis quoque proprietatibus» amp;nbsp;tandem in omnibus qualitatibus:quôd fi forte fortuna vnum efletaltero paulo va-lidius. defedus emendaretur alterius majore vel minore quantitate, aut cum alio artificio ingeniofo. Apparet itaque certio-rcm amp;meliorem fubftituendi viameflein» ter illa,qua;funt eiufdem generis,quoniam exigua intcripfaeft varieras. Vtfexempli caufa^Nardummonunampoflumus acci-pers

USER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i

perc locoC elticæ proprer fimilitudincni in tervtrainq-, : quia ab vtrifque colliguntur radices,quæ funt tam fubftantiaquam fa-poieamp; odore fimiles ; amp;nbsp;quoniam Diofto-ridi.non fuitcuræfeorlimloquidefacuka-tibusMonranæjVolnit vt iUe inCeUica expo ficæadeamtransferrent. Hane quoqueob caufam tutaamp; légitimaeftlubftitutioCaC. fræ duplæ pro Cinamomo, nam inter feCc nonfolùm viribus fed figura etiam amp;nbsp;in plantaipfacoueniuntfidcjue tanta finnlitv-dine.vtnoftrimaioies obferuauetinr,tai c vnumtranfmutariin aliud. Solaq;hæt differentia remaneat , quod Cinamomum omnibus fuis partibus amp;nbsp;condi ionibusfic efficacius, quate dupla Cafsia refii ni po-tcft.Quiitaq;pro Opobalfamo fubUituunt oleum Hyperui,mea quidtmftntentia fal-liintur, nam fimilitudo inter hac in nulla aliarequam valida eorum penetratione coniifti'.Qu^nquam enim Hypericum o-doremKefinæ habeat, non tarnen Opobalfamo refpondet,quoad odorem ilium A-romaticum, cuius facultate non par urn re-ficiunturfpiritus vniu(cuiufq;membriptin tipalis. Atq; ideo fubftitui quidem commode Hypericum poteft in vno tantum motto, vbirequiritutpenetratio (qui pti-

£ mus

tof THERUC^r

mus cft modus)fed non generaliter in omnibus par ratio eft eorum qui fernen Hyperici pro Carpobalfamo reponunt. Sic quoque falfa eft hæc fubftitutio,qui calamû Aromaricum pro Myrrha accipiunt : ta-metfi enimin primarû qua itatum gradib. conueniant,cùm vtrumque fit calidumamp; ficcum ini.ordine, amp;præterea quod ambo fint odorata: in alijs tarnen rebus mi-nimè conueniunt : nam Myrrha fubtilio-ris eft fubftantis s'Calamus vero lignofior amp;terreftriors nec decet prolacrima radi-cemaccipere duram, aut Medicamentuin quod teri aptum eft,pro eo quod diflblui foler: fed laCrimam vnam pro altera lacri-ma,amp;radicempro radice alia,niodô con-diciones omnes iam enumeratæ afsint,fu-mere decet. Prætereà Myrrha præditaefl facultate coquendi amp;nbsp;maturandi humores, quodnon facitCalamus:vt omittamusiam multasdifferentiasalias. Sedhocfucceda-neum defumtueftexiftolibro, quifub nomine Galeni circumferturgt;qui mulns ni-mium fidem tribuentibussirnpofuit, quern admodum etiam fadumeft abijs,quipro Calamo aromatico ponunt Sphagnù.quod fecundùPlinium amp;cius feâatores Mufcus cft ârborum,quanquâ neg; apud Galenum in alijs

t 2 ß £ R t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^

in alijslocis in hac fignificatione.neq; apbet Diofcoridemlegatur.Hotq;vocabulüSpha gnus, in notis n omin ib. attribuitbr n öMu-fco fedAfpalathojSefeli Mafeiliefi,amp; Saluiçi AtGal. 7.1ib.decompoC fee. genera,in vna eademq; eópofitionein cap.iq.accipitAfpa lathüamp;Sphagnii.tanqresdiuerias.Hiitaq; meo iudicio ,duplicitcr errât, primo» quód itafacilèfibiperfnadentSphagniim efleMa fcum arboreum, cum neq;exGa'eno nee Diofcoride quiequacerti de eo habeam ns, quiagt;vtdiximus,multisplantis commune hocvocabulumeft. Deinde quodvfurpent Mufcum,qui facultatem àCalamo odorat» plané diuerfum habet; nam fecundum Ga-lenü hic eft calidus amp;nbsp;ficcus in fecundo gra-du,quanqua pauló ficciorquàm calidior.‘ fed Mufcus eft quafi téperatus, amp;nbsp;potius déclinât ad frigidu, ficuti ipfe quoq; Galenus dicit.Iâ quàm male res téperata ponat loco alterius,quæà medio recedit per duos gra-dus.facilè vnusquifq; deprehendere poteft. /Vnde nonnulli Medici merito deridendi funt,qui fine vllarationc,veldiligcntiorcin ueftigatióe ftatim fidé adhibérdllis om nib. quçabfq; difcrimine à quoeûq; autore fcri pta reperiut. Hue etiâ referendû eft magna ex parte id quod diximus in quinto capite,

E a depro-

DE TUmiACA, deproporcione Theriaeæ. Nam fi fùcceda-iieumnoneligatur,quodficciufdemconfi* ftcnti«,ac fimilis naturæ, ftatim labefaâa-bicurproportio triturabilium,amp;diflblubi-lium ,aut liquabilium:itemq; eorum.qua: cralTtrum funtpartiumjaut fubti'ium amp;nbsp;pelt; netrantium : amp;nbsp;fie de proportionibus fta-tuentes idem eritiudicium dealijs. Hanc fxpe ob cauamp;m etiam accidit, vt vniuerfa mafia Antidoti deccrior reddatur , cùm ablq; accurataharum rerumobieruarione reddatur vel niinisliquida.vclfolidamagis qu im conuemat: Nam humidior facile pu trefciqficcior vc. o facile exhalar,amp; earn ob Clulam forlitan facia eft aiidißima The-rucaifta, quæRomæ fuit parata ante multos annos.præfencibus pluribus Medicis præftantifsimis, vnàcuin excellent. Hiero-nymo Caleftano Parmenfi, amp;nbsp;iftis patribus deAraCœli,ficutiipfemetCaleftanusaftir-matin fuisobfematiouibus, quasillcaccu-racè compofuit de omnibus compofitis Medicamentis quæ in vfu funt. Verùm qui-dem eft, non fieri pofte vtvnum aliquod fimplcx reperiatur,quod per omnia peni-tus fimilefitalterijfedfemperaliquadiffe-rentra adeft: Qnare inhacquoquere ma-gisquàmalijs vUis natura fummâmeretuc admira-

LIBERT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy

admirationem , quad indiuidua omnia cum tanta varietate ordinauerit, vt non fo-lüm in alijs rebus côpofitis,verùm etiam in manibushumanisvel aliotum animahbus per omnia nullum plane cumaltcrocon-ueniat. V nde Auicenna ait : Deum tni-cuique indimduo tribuiffe fuum Temperamentum , quodin ijfdein qualitatibus omnibus in alio etiam quopiam rcpcriri nullo modo queat.Q,uantó magis veró hoc infpecie accidit?quodverumelTe confiât in Cinamomoamp;Cafsia» inter quatalisquidé eft fimilitudo,qualis omnino inter duas fpc cieseflepoteft. Nihilo tarnen minus differentia non exigua relinquitur, cùm Cafsia nonnihil aftriftionis in fe habeat,cuius plané eftexpcrsCinamomum:quodexDiofco ride defumitur,iftam facultatem tribuens CafsiaCjamp;nóCinamomo.tacitè innuens in iUonó adeffe.EtGalenusin 4.11b.deMedie. fec.lücacap.4.in quoloco proponit fimpli# ciacontraoculoruafpeiK3tem,deCatalo-go quorunda Arom aticorü Medicamento-rti,quçfunt,Ca(sia,frondesMalabatri,Amo mum , Sc Cinamomum , differens,pofteà fubiungit, itahxc dift'erte,quód Cinamomum habcat vim ddcutiendi , rcliojua autemvna cum facultate dilcutiendiquo-t 3 que

DE T H E R I A C A, queaftridionenonnullapræditaefl'edifcur fîonem foli Cinamomo tribués,amp; hac nota ab alijs quæ fimul difcutiunt amp;nbsp;aftringunt. diftinguens. A tq; earn ob rem rcgulæfupe-rius pofirædcfubflituedis Medicamétisdn telligi debent in ijs,in quib. quam maxime fimilitudo duarü fpecicru reperiri poteft-In quareetiam videtar mihi cófiderationc hoc dignum, quod quantü ad limpliciaat-tiner,noneritmulti negorijtaliareperire» fed videndumvteiufmodiinqualitare acci-piatur fimul amp;fubftantia,atq;fatiscfl:quód gencreconueniant.Vtq;hæc reéHusintelli* ganturfciendü.quanqua fit mclius, vt loco radicis accipiat alia radix, aut feminis aliiid feqien,amp; fic de alijs partib.,nihilominùs ne celle eft, vtin eflentiaconucniant,ideft,vC locotriturabilisamp;aridi aliud accipiatur, (p eciam inpulueremfacilè redigi pofsit,amp; nó loco tnturabilisdiuerfum quippiam quod facilius in liquoré diflbliiatur. Vtq; infuper fuccedaneu habeat eandcmfacultatèmcü principali Medicamentoin primis,fecüdis, amp;nbsp;tertijs qualitaribus.-nâ hac ratione confi-ftentig mediocritas in tota mafta nó corru-pitur,nee vis ipfius vel qualitas totius cópo fitionisminuitur.Nó minus quoq;fciendü eft,fi de altero modofqui quidem proprius

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf

eft)rubftirucdi fimplicialoquamur.tum po dus refpiciendueffe ad ipfamcópofitioneni quâadlimplexaliqiiodperfe. Volo autem hocdicere, fi judicauerimusvnum fimplex porte altcrius loco accipi, hoe intelligendü erte,fiinaliquo Anddoto vel eópofidone, in quaafTumutur medicamentamulta,vero aliquo careamus, amp;nbsp;alterü eius loco accipia tur:amp; propterea non om ne id qiiod in com pofnisobferuatur,ftatim fimplicib. quoq;Ç conuenit. Cuius rei exemplum ex Galcno fumipotcftinlib.i de Antidotiscap.iq vbi refpondet: quinto deridenti eos qui pro Ci namomo accipiebât duplû Cafsiç, amp;nbsp;dicéti eos idé facere, ac eosqpro Phalerno,fi forte eo carerent,duplû vini ex aliqua taberna aceiperét:aut: fi aliqs nô haberet pané albû, duplû nigri comederet,acdicit rê efiedi-iierfam, quoniâhçc difficultas habet locû, quâdo vdvolumus vno fimplice folo, nam turn nó licet pro aliquo perfeâifl; accipere aliud debile in duplo pondéré: quia non folùm nihil iuuabit, fed in duplo noceret tarn exterius applicatum quant per os exhibitum. Sed quiacompofitio ex multis reb. ideóconficitur,vtaugeatur vis compofiti, , fi aliquod fimplex admodum validum cum multis alijsdebuerit mifceri,cuiusauxilio

E 4 vires

DE THERI^C^, tires aliorum intenduntur,amp; illud vaUdum fidiplex non haberi poteft , non detenus fiet compofitum, fi loco iftins perfeâifsi-mi, accipiatn us duplû pondus alteiius fimi li nature :quanquam virib. fit inferior illo priori. Et quod de Cinamomo amp;nbsp;Cassia di-citGal.idé dealijsfuccedaneisintelli^ide-ber,cùin loquaturpropriè defecundomo' do:quandoquidem nunquâautrarôfaltem accidir.vt aliquod (implex vûirparecupien* tes omneseius facilitates,quanquamukis firprjed’tibrequiramus: fed tantùm vnavel duæ fufnc unt, que admorbi curationein conducunt, reliquis podhabiris quæ nihil adeuin faciunt.Vt fi curare veilem dyfente-riam,in qua fadtis vniuerfalib.euacuationi-bus,opus effet Medicamétoexiceâte viens, amp;corrigéteputredinem ('ll qua ibi effet) amp;nbsp;aftringente fluxum,neq-, nfihi ad manusef-fet Quinquetoliii.quodniirificè hæcomnia præfl:at,acciperem proeoLencifcuiniquæ non minus effîcaciter fanat dyfentericos, nô curans quod Quinq;foliutn habeatalias multasproprietates,quæin lencifconôre-periuntur.-vtfanandidolorem coxarum,vi-tiapulmonumamp;epatis, tircuitus feluum, comitiales,cómotionébi!is,?t alia,dequib, nihil dico,quonw hoc loco nô tequirutur.

L T B E R I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y

AtGinTheriacaaut alia celcbri compofi-tione veilem fubüituere aliud fimplexpro Qiiinqiicfoliö,non poterofinegrauierro-’ reaccipereLentifcum,quoniamQi.iinque-foliumad Ther)a€amadhibetur,iió qucd vna autaltera fua facultatc.fed omnibus fi-muliuuet,vtvira amp;nbsp;efficacitatem aliorum fimplidum fuafacultate augeat,quia con-fitium fuit eins qui compofuit primum, eiufmodi Antidotum,quxbona effet adorn nes affeéfus fe cóficere veile ; quapropter neceffe eft nos inuenire fimplcx,quod o-muesfacultatesPentaphilli,aut,(fi Hoc fieri nequeat) maiotem faltem illarum par- / tem,amp; exquifitèeas quæfunt maioris mo-menti reprafentet. Atq-,vt breuiterdieam, bacfubftitutio, qux fieri folet in vnofim-plici tantum, quocunquemodo id fiat, nc-l nbsp;nbsp;nbsp;ceffe eft,vt iuxtaprimam illius fpeeiem,qui

1 nbsp;nbsp;nbsp;diximusnominariimpropriam, fumatur.

1 Et fi de fuccedaneis non aliter,quàm in tó-j nbsp;nbsp;nbsp;pofitis medicamentis inteUigi debent, fer-

1 mo inftituitur, opus elf , vt omnes régulas fuperiores obferuentur , ne aliquid in ill a iubditutionedefideretur.Quare fitaleall-quodfimplexoccurratjn miftionecum a-, lijs non attendendum ad illam fimilitudi-\ nbsp;nbsp;nbsp;nem detumtam à pane amp;nbsp;vino, quam Gale-

E. 5 nus

DB THEKl AC A, nus indicat difputans contra quintum, fed potiusad akeram, quæ ab aâionibus humains futnitur.vbi in naueædificanda, aut aliqua machina tranfportanda,fi non vous aliquisfatis robuftus adeam rem exequen* dam repericur^illiuslocodecem velplures» quiillius locum fupplent.fubftiruuntur.

2)^ 7 ROCJSCIS ^/permis.

C A P. IX.

N TE paiicos annos oondnin cognofcèbaturviperagt;amp;pro-prerea,vtfupràdiximus,ma-iores noftri Medicos barba-ros fequuti, pro illafumebant Tormentillamamp; Diélamnum,quorum al-terutrum redigebant in paftillos: fed no-ftro tempore adeo innotuerfit, vt etiam ab omnicirci)Iatorecolligipofsmt.Ideoq;nó erolongiorin enarrandis notisquibusco-gnofciturddq; eb etiam magisquodexcel-Ientifs.amp; dodifs.Petrus Andreas Matthio-

Iusinfuolibroiko,quod in omniumma-nibus verfatur,certis omnino notiseäde-fcripferit. Quare tantùm add3m,quopa(So digi debentlaudabilesamp;idoneæproThe-tiaca

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

nacaparanda.Debent itaq; vipère nó quo-uisannitemporecapi.multó minusin me# dia æftate, quemadmodum nonnullifaci-unt.NamTheriacaexeiufmodiviperiscó-feftaqllis qui earn aflumunt magnam fitim afterf.Neque etiamftatim.pofteaquarn ex ipforum cauemis ( in quibus toto tempore frigidiorefe abfcondunt, amp;quafiftupi-dèvixfemouent)rurfum pro(erpere folét, nam quamdiu intra terra iatét,retinent intra fe quandam venenatam amp;nbsp;perniciofam qualitatem ,quxpoftea alijstemporib. fokt exhalare,amp; prçterca tam é ficciores amp;nbsp;fri gidioresfunt,amp; magis extenuata: quàm a-Uovllotempore. Quare antediUispermit-tendu eft,vt aliquantilper in liberiore aête obainbulent,amp; vefcantur,cibo ibis conlue-t0)Vt funt nonnuUæ herbæ ,amp; inter alia ani-maleulajCantbarides »Bupreftis, amp;nbsp;Erucæ pini. Et præ alqsomnibus Galenus in li* bro de vfu Theriaeæ ad Pamphilianum tradie melioreseffe,recenter captas amp;nbsp;no diu inclufas: namhævt faraelicçfuntvcneno-fioresquodfacilè etiam conijcitur àmorfu bominisieium. Alla: verb faturæ adueniunt excampis-Legitimum igitur amp;nbsp;magis con-ueniens eritcapturætépus circa hué veris» nttamé attingat initiû æftatis,niti veris co« bitutio

DE THE El AC Ä,

ftifutio magna ex parte fuerk frigida amp;nbsp;hiemifimilis. Viperæ prætereagrauidæ tâ-quam inutiles funt abijciendæ. Color ea-rum débet habere neCcio quid de luteo a-rperfum,amp; fint agiles amp;nbsp;promts ad moué-dum.amp;potifsquæde vniuerlo corpore ff pè caput extollant , oculi fint rubedine tindi, interferpendumobliqua, toruaamp; elata.Prætereà caput debet efle latum,venter rorundusamp; prominens, amp;nbsp;totumcor-pusfinuofumdocusq; vnde emittitexcre-menta fitpropeextremam caudam , qua: etiam non fit in gyrum circumuoluta,fed nonnihilcontorta. Et fi haberipoterunt fœminæomnes . melius erit quant mares accipere. Dignofcuntur autemà maribus exingreffuearum magisfirmo amp;quieto,amp; in dentibusquoque caninis, quorummas tantum duos,fœminaautem,vt fcribitNi-cander,plures habet. Critonis fuitfenten-tia(quemadmodum Galenus refertin li' bro de vfuTheriacs) viperas efle capiendas, aut in fine veris, aut inautunino,8reasqui' dem qus eiTent corpulentiores amp;nbsp;grandio-rcs.Ciim igitur viperaseiufmodi,quales ia defcripfimus, habuerimus,primùniad 4-digitos ,amp; nó plures, caput amp;nbsp;cauda ampu-tetur,idque figrandiores fuerintmammi-noribus

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39

noribus minus quoque eft auferendum. Quæ partes proptereà abijciuntur , quia paucarnhabent carnem.eamque duram.ôc quodfint reliquis venenoliores. Aniniad. uertcndum quoque eft, cas efte validiores, qua: poftquam caputamp;cauda refecata tint, per aliquod tempus fefe adhuc moueanc,amp; fatismultumfanguinis emittant, eumque non ftatim effluere finunt ; ideoq; iftæ qua: ftaiim moriuntur,neque fe mouent quic-quam,nullius funt momenti. Poftiftam amputationemjnteriora vifeera funt aufe-renda,^ reliquum corporis dili geter à pelle feparandû, quemadmodu etiam omnis pinguedo,amp;pofteaq diligéter bis térve ex t aquafemperrecentiraundatæ fuerint, im-ponanturin oUamfiftilem, aut aheneum purifs. cum fufficiente parte aquæ fonta-nar,amp;adignemexcarbouibusparatum,aut alium expertemfumi, (funt qui farmenta vitium hic max. probent.) Inijcito quoq; in vas parum falis recentis,additis aliquot frondibus Anethi viridib.,quod commode eotemporereperiri folef.Vbi etiam eft obferuandum , fi viperæ m æftatis initio fint captæ , turn nihil falis effe imponeu-durn,alioquiTheïiacafitim excitabitjiieu-tietiam iUa, ad quam affumtsfunt vipers colle-

DE THÊRI^CA,

Collegae in locis maritimis amp;nbsp;ficcis : airt ïfl paludibus aqnæ falfx. Quod fi fortè for-tiinaintcrebulliendumaquaefflueret.fta-tim aliquid frigidæ eft a(pergendû,tamdnx quoqne coqui debent, donee facile caro de fpinis fèparari pofsif,fi edendo efte fo' lercnt,diligenterque cauendum , ne intra carnem aliquid de fpinis remaneat : id-quefi fieret,omni ftudio eftauferendum, quanquam fi vipers ita vt optimè cocls fuerint,non facile hic error corn mittatur-Proptereà laborandum eft, vt vniueramp;vi-persfint grandes : quod fi fieri femper ne-queat , coftio debet fieripergradus,pri-mum ex olla fumendo iuniores, nam üc perlongiorem codionem grandiores fient magis friabiles , amp;nbsp;caro facilè à fpinis decidet. Nam hs cum planè fimiles fint carni, vix ab ea poffunt difcerni.’ quanquam pofteà in ficcis paftillis facilè apparcanr. Atque omnia hsc fecun-dum commemoratum modum ,primuni vidi obferuari ab Imperato , qui folebat idoneo inftrumento fspius iuuenes vipe-rasinfpicere,amp;ftatim cùm coâæ effent ex olIa extrahere :hocque fi obfcruetur,vni-uerfæ fpinæ adhærent fceleto , amp;nbsp;trunco maiori medullæ fpinalis, nihilque exipfis carni

LIBERT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4#

«ami admifcetur. Obferuaui auteexvipe« raquâtumuis magna nó pluscarnisquàm pondère 2.drachmarum coUigipofle, amp;nbsp;fi illius affuerit copia maior , fufpicio eft ilium aliquid in fe fpinarum adhuc con-tinete. Hæc coftioitaritèfaâa,tantimo-menti eft,vtincaomnis confiftat aut bo-nitas aut imperfeôio Antidoti. His eo modo peraftisjpoftea caro collera diligenter in mortatio contunditur,addito parumpanis benè coâi amp;fermentati,ex recenti amp;nbsp;putifsimi farina fadizeuius cer-ta menfuradefiniri nequit: quanquam a-hqui accipiantæqualem quantitatemeum ipfa carne :nonnulli minus nimirum tantum dimidiam , alij tertiam folummodo pattern.- fie Galenus interdum etiam po-nebat quartam partent, amp;nbsp;alibi quintam: prout animaduertebat illius fat is elle ad carnem contundendam.Quant etiam mé-furâbononienfes vfurparefoliti funt.qué-admodûP.M.LucasGhinusolimPrçceptor meusmihifignificauit.Crito.ficutiGal.te-fert,carni ex deeem viperiscolleftæadde-bat panisvnciamvnam. Scd hic ammad-uertendum eftjThetiaex fieri aridâ. fi pants nô fuetit bcnècodus:quare meliuseft (lie recrû codum per duos aut très dies

ponerc

DE THBRTZCil, poncre in loco pcrflabili,vt exiccetur non-itihihamp;non fimulcum carne contnndeic, fedvcruniq;fcornm.-atque pofleà mifeere fimul. Hicpanishaßecusinpulueremre-digi amp;nbsp;percribrum anguftifsimum enbra-ri ,ac deinde mifeeri cum carne débit. Cû-qne vtrumque fuerit diligenter tritum amp;nbsp;com.nittum, vt ne minimaquidem porti-unculaampliusde vipera, quæ non litbe* necontufa,appareat , exiftapofleàmafla parentur Trocifei aut Paftilli,qui debent efrccenerrinièamp;optimè fubaâæ.idq; , d fieripoteftjfineiufculo,aut laitemcùipfi* usexiguaquâtitate.hoc enim modo mul' to eelerius exiceâtur. Contrà,fi panis in iu* feulo viperarum maceretur,amp; pofteàfimul cumcarne tûdatur,tales Trocüci difdcul-tercxiccentur,amp; funt in caufa, vt poileà caroputrefcat,amp;: panis fiat acidus.Troci'ci itaparatifolentin aliquo côclaui fuperio-ri collocari ad exiccandum, verfus meridi* cm,vbi fol maiori parte diei verfatur,non tarnen radijeius Trocifeosattingant, vtq; penitus exiccari pofsint. crebro veni debent: nam fi aliqua exigua illorumportio humidiorreftet.facilè putrefennt.Quando ita benè funt ficcati, remoueantur paulô longius ab illo loco priore, ( attamen in codem

4»

codcm relinquantur conclauî ) ad quem fol peruenire potuit, atque fern per vettan-tur.adquodquidem vtrumquefatis erunt diesquindecim.Aëtiusquoq;laudatverfus feptétrioné eos poni.Tandéfi omnes ficci fuetint,vnganturparü contra putridinem cum Opobalfamo ; quam cnrâ adhibuerûc Medici Bononienfes,admonitiab Aëtio,q etiavoluit,vtOpobalfamü dum formätur Trocifciadhibeatur.Poftreniô afferuentur in vafc ftanneo ,vitreo,aureo. vel argcnteo purifs. Quanquam plumbum candidu vel ftannü(vtvulgó vocant^improbeturquan-doadmiftum habeatplumbi,quia in eiuf-modivafis quædâ rubiginis fpecies fokt colligi,qu«malam qualitatemillis conci-liatJdeoq; optimum eft,vtTheriacaquoq; quamptimumTrocifciad manufint, ipfa quoq-,conficiatur,quan^etia(i reöèaffer-uent tres annos amp;nbsp;paulö plus durare foleât, modo fæpius cû linteolo mundentur à pub uere,amp;frtualbo,quiprogreflu tépqris ob» ducuntur,vnde folent exedi Sccariemfeauf’ tire,amp;priuarifuis omnibus viribus. Præ-terexquoq; propter ipfamTheriacam, ilia ftatimparari débet,nam cùm per quadra-gintadies.quemadmodû paulb poft dieet» quo tidie ali quid miftionis fieri neceffe fit» F quo

DE rnSTlJ A CA,

rnodiim idoneum ad hanc aftionem eft t^ puscaÜdiim.Quodfï inautumno confici^* tur.amp;fupcrueniet tempus hybernumgt; fin™' plicia omnia quafiignauapermanebunt)^ multo tardius calot naturalis in illis cxci-tabitur.

CAP. X.

„ Vltae amp;nbsp;quafi infinitï 3-h nimaduertires, amp;diligcntef j) confiderari debent, fi volu' j mus hanc Antidotu quemad ! modum fieri poteft, diligcn-tifsimé præparare. Occurrunt autem tam m ultç difficultates, vt ex illis ob eorü mul-^ titudinem vixnospofsimus extricate. Na Galenus amp;nbsp;reliqui vniuerfi,qui docét The-riacxcompoficionem fecundum fententi' am Andromachi, voluut Scyllam nonac-cipinimisinueteratamfed recentifsimam, amp;nbsp;quæ iam primum è terra erutafit:reij* cientes tanquam inutilem amp;nbsp;malam qu« pâulô ante fit collega :prætereacolligen-dum

làutnCffc traduntiquandocaulis vel fcapU3 fitficcus.-nam eo tempore omnis visinra-dice retineturndque fieri nequit, nifi media y-ftateautfakem tempore melsismam ante hoc tempus vel florem fert vel et-iam fernen, lubent poftea, pafiillos vipérines fieri debere,quando iam omnia ad Theriacam parandam fint in piomtuï $ Nam Trocifci viperini propter iftum pul-uerem , qui fæpè in illis quafi efflore-fcit,facilèaliquid de fuis viribus amittunt.. Cùm verb illiquoqueipfidixerint,hofce paftillos effeparandos in fine veris t vi-dentur hac inter fe difcrepare , quód fia-timpoftTrocifcorum viperinorum præ-parationem fieri debeat Theriaca,amp; quod affumenda fit Scylla recens ad faciendos iftos paftiUosjCum hi fierinon pofsint,nifi media æftate , iUi vero in fine veris. Hacq',difficultas eo maior eft,quód Actins et iam ex fententia Galcni vulthoke de ScyllaTrocifcosexali)Somnib.ptimü fieri deberet quoniam vtbenè exiccentur mul-tosdiestequirunt. Neceffe eft itaque , vc vel in aftatis fine Trocifci de Scylla pa-tentur » amp;nbsp;afferuentur vfque ad vernum tempus fequentis anni ; nam quampri-mum alteri de vipera funt faâi, Theriaca

V a pataturt

Ht T HE tl AC A,

■paratur.vel viperinos Trocifcos ad fine« aftatis transferre , quando Scyllitici beni fucnntexiccaii: amp;nbsp;quocunque modohoc fiat.quidam præcepta ex autoribus præci' puis nonobferuabuntur. Etvidenturmi-nuserrare illi qui ScyUiticos fados xftate elapfaaccipiunt,ad parandam poftea The-quot; riacatn in æftatis fcquentis principio.■ ciini vipennifuerintpræparatiin fine veris quo# niam multum refert, quemadmodum fuj pramonuimus, adTheriacamiani parata adhiberctempuscalidius, vt per quadra-gintadies quotidie mifceri amp;nbsp;agitari pof-nt. At fi ira agamus, Scyllitici hac ratione inuetcrafcent: atque infuper pharmacopo-1a nimis eritincertus, an ira per longa in* teruallain Theriaca paranda verfari,donee hocatqueillud fuerit in promtu velit.cùm alioqui fatis moræ obijciatundum eolliga* tur extadiuerfisamp; remotislocis tot fim-plicia.Quid igitureritftatuédum ? Cenfeo optimumefle, vtprimom paftilli viperini ftato tempore fiant,id eft,in fine veris: Nec nos impediredebet, quod tamdiuafler-uandi fint,donee fiant amp;nbsp;exiccentur quoq; ScylliticLNam tametfi Galenus cap7. lib. i.de Antidotis dicat,quôd multo melius fit conficere Theriacam paulo poftea qua™ parati

L 1 B £ K L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

paratifint viperini TrociCci propter cau-fam iam indicatam .• nihilo tarnen minus ipfemetineodemloco affirmât, eos pofle fine corruptiojie eutdenti per integrum quoq; annum afleruarvimo fi fuerint bené ficcatiamp;diligenterlepofitijfolent etiamin quartum annum durare,quarein tambre-ui tempore, qiiod intercedit inter finé vc • ris amp;mcdiü vel finem æftatiscorrumpi ae-queunt. Hoc tarnen obferuandum eft, vt quamprimü fieripofsir,habemusScyllam, boc eftftatim pofteaq caulis amp;nbsp;folia exa-ruerint,quoAntidotusin vnaxftateabfol-ui pofsit,uec calidiore tempore carere co-gatur,quod diximus neceffatió tequiri, id-que4o. dierum ad fermentationem toti-usmafla:;amp;quanquarn turn principm au-tumnvfubfequatur,parum hoc refert ,cum notum fit omnibus,inttium autumni^eque atq; finéæftatiseflécalidutn. Neeroultum refert etiam, quod Aëtiusdieft , paftiHos Scylliticos primo loco fieri deberet nahoc non aliam ob caufarn voluit obferuati, nifi propteraccuratam exiccationem: quonix plus temporis in hft exiccandis q vip crinis tequiritur.Et apparet Aëtifi ideo hoctra-dere,vt ftilicetfaristépotis fuperfit ,vt''inter eldum ScyUidciprimumfaöi exueen#

F 5 tur)

DE TUEE! AC A,

tur)eodem tempore ad Antidon prépara’ donc viperini quoq; habet i poflènt. Arque itaomnesdubicandioccafio,qucmadmo-diivnicuiqjhæcconliderantipatebitjfati-lèadimetur.Vcigjituradrem reuertamur. Scyllâbenè fucciplenâ è terraerues, quan-do folia amp;nbsp;caiilis crût omninô arida.i Jq; ex quilitè, tum quâdo vtiilla iâ volncris: fitq; mediocriter grandis,! quaauferatur exteriorcortex, amp;omnc lignofurn amp;nbsp;ariduni: pofteafcrnientoduriore , amp;ex frumento recenti, quod etiam maturum fuerir, fa-âo.totam inungas, non creta aliqua, qué-admodum nonnulli facere tonfueuerunr. Nam primum hæc eft fordida, deinde ad fe jiefcioquid boni exipfa mafia trahit,amp; ti-tocoquitur. Sic itaque cooperta optimè in cineribuscalidisrecondatur, amp;fuprae-os imponant carbones accenß, amp;nbsp;nó prius indeauferatur,quàm apparueritetiam to-tam maflam efiTe bené coda, amp;nbsp;aifatâ in Rar cruftæ.Quod tarnen idem fieri poteft in fur no, in quern panes fant impofiti, fiin olli bene cooperta iinponatur. amp;nbsp;vbi paftafue-ritficca.rurfumeximatur. Quod finonfa-tis efTecodaexiftimauerimus, rurfumea-dem Scylla pafta obduci, amp;nbsp;codem mode cog ui debet.Nam quaimperfedeita fue-ricto«

LISE R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r

rkto(la,non fine periculo grain membra-rumintcriorum exhiberipoteft, quemad-modum Diofcorides quoq; monet. Co-gnofckuraiitem,qiiod reâè fit cocia,fi pu* gendo earn cum feftuca aliqua, ilia facile penetret;aut comprimendo duobus digi-tisfine difficultatc aliqua diffoluatur.Tra-ditantem Diofcoridesalterû quoq; modû coquendi:nam cius fruftra iubet ebulliri, amp;nbsp;totics aquâ illius mutari,donee m Scylla nihil amaritudinisaut acrimoniæ relin-quatur,accipiédo folùm partes interiores, amp;auferendo tunicas exteriores vfq; ad vu uum,amp; abijciendo fatis multum de primis corticibus.Hxc Scyllaitadiligenter coda, benè in pila tundâtur,amp; deinde admifeea-turfarinæEruialbifsimi (quoniam minus albicans,nimis eftamarum) quæ per cribrum anguftifsimûtrâfierit, eaquantitas, vt ad très partes Scyllæ fumantur duæ Erui, quéadmodû quoq; Andromachus tradit. Hoc G ale, i de Antid.fcribif.cuiplus fidei adhibédum quàm librodeTheriaca ad Pi-fonemân quo duplû Eruifumicurxùm ibi in alijs mullis reb.quædâretraétet, de qui-bus aliter inlibroadPifoné fenfit. Sedhoc experientia quoq; melius pot depræhendi. Nâ Aëdus deTheriaca fecundû Galenifen»

F 4 teutiam

DE THEJ^IACA, tentiam differens, atque coniungens fimul quoq; cum eo Andromachu, vult etiam ad tres Scylla; effe accipiendas duas farina: Erui partes : amp;pofteàaddit, quod iilter-dum æquale pondus vtriufq;fumatur. Atque eani quidem differentiain inde ortam, quôdinterdû Scylla humidior vel ficcior, quàm vt in Trocifcos redigi queat, atque , ideo opus ede plus aut minus farinæ Erui , admifcere. Attamenficumduab.partibus folum parari femper potuerit, proculdu- 1 bio minus crrabimusmâ ita fiet vt Scylla fit i iftius qualitatis,amp; ca arte coda, quéadmo-dumefledecet: qua-fi erit eiufmodi, non opus ericfuperuacanea humiditatem ipfi-uscum maiore quantitate Erui corrigi:amp; hanccredo fuifiTecaufain, quod Gal. aliter fenferitin libro de Antidotis,quàm in lib.i. deThcriacaadPifoné.De hac igiturmafia benècôtufaamp;cômiftafiuntrotulæexiguçi amp;nbsp;inter formandû digiti vngendi funt o-leo Róraceo,ficuti docet Aétius : quan-quam aliqui hoe omittant. Poftea in iltis exiccandis amp;nbsp;reponendis ea, quædiximus , de Trocifcis vipera: om nia funt obferuâda, Mefuequoquemonee, Seyllam quæplanè folaabfq; alterain agro reperiatur.abijci-endumtanq venenofam admodüiamp;illam accipien*

LIBERI. lt;4 xcipiendam effe quæ plures habet alias • i-cinas •. quæ admonitio propter maiotem fccuritatem non eft negligenda.

^E TROCISCIS HE-djchroü,

CAP. XI.

A RIAS appeUationeshiTro ‘^‘^‘^' Hedychroi fortiuMtur» nam interdû vocantur,Rora læiamp; paftiUi Hedychroi,inten ^J^^WM^idum generaliter Hedychroif nonnunquam MagmaHedychroum. Tro-ciCcorum amp;nbsp;Paftillorum quidem appella-tio eftdara,Magmavero nomen græcum eft,amp; nó adeó vfitatû.quapropter nonnihil obfcurius, fed nihil aliud fignificat, quam vnguentumcondenfatum, autpaftam vn-guenti: nam generaliter omnia vnguenta funtconfiftentiæmollis: qux ft in folidam formam redigantur , vocantut Magmata: Ethincfaftum eft,quod feces vnguento-rum vniuerfshoc nomen fuerint fortitse, quemadmodum apparct ex libtis Gal. de compof.Medicament.fecundum genera, in

P 5 quibus

DE THEniACA,

quibas crebrô inuenitur Magma de Ma-Iobatro,amp; Magma de Myrobalano. Nam amp;nbsp;invnoq;fimplice, modo eflet Aromaticû. duram eins confiftentiam folebant vocarc Magma. Et hoc pafto ifti Trocifci noftrates quoq; qui à Neapolitanis fœminis nomi-nanturPezzeti, ideft.fruftnla, Magma vo-cari poiTunt, cùm fit fuffumigium redu-âum adformam folidam. Magma itaque dicitur hæc compofitio odorifera,quiaex rebus aromaticis confiât, amp;nbsp;confifientiani aridam habet ;ideoquefpiflamcntum quo* que nominabant. Hedychroi veto nomen acceper iit4 fuaui amp;nbsp;grato colore .H uius de-fcriptioncm Andromachus verfibus copras hendit heroicis : amp;nbsp;eo modo Galenus que-que defcribic : eamq; forma præ alijs omnibus probat, quod non fol à in m utariaut la-befaftari nequeat, propter verfuum ratio-nem: fed etiam. quia in aliorum defcriptio-nib. quidam fimplicia omiflafunt, qua in hac reperiuntur: vtfunt Amaracus.amp;Ma-rum:cùminfupcr magnum inponderib.fit di(crimen.Vndeconijeitur,quodGaI.for-fitan non amplius probauerit ifiosHedy-chroos, quos defcripfit ex fententia Magni ïnlibro deTheriaca adpifonemiquiafunt Ippgè quoad pondera diuerfi, ab iflis quos

Audio-

1 I B E R Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4J Andromachusproponit. Quanquainipfis fimplicib.exquib. parantur nulla fit differentia. Pariratione non habet pro verisme bonis,quos deicripfit in libro ad Pamphilia num, de vfu Theriaeæ. quandoquidem di-uerfi fuut : tam quoad fimplicia, quàm pon dera ab illis,amp; ab AndromachiHedychrois. Pmerearelinquamus illosetiâ quosAëtius compofuir, quanquâ dicat eos fecundum Andromachifententiam confcriptos,amp; de# fumtos exGaleno : Nam ab ornnib. iam e-numeratis variant -.Et retineamusiUosvni cum Galeno, qui defcribuntur i. lib. d© Antidot, conueniuntq; cum iUis, quos An-dromachus verfibus expofuit : nam Cuprà nobis oftenfum eft, quanto artificio prx aVijs omnibus fucrint compofiti.Eft autem tabs eorum compofitio.

Accipe Afpalathi.

Afari.

Mari.

Amaraci.Singulorum,dra,ij. Calami odorati.

Schxnanthl.

Cofti.

Phupontici. C.inamomi. Opobaftami.

XUo-

DE TH ERI A CA,

Xylobalfami. Singulor. driij» Folij.

Nardi indicé

Cafsir.

Myrrhx.

Croci. Smgulorum dr.vj. Amomi, dr. xij. Maftichcs,. dr. j.

Mifceanturomniafimul cum vino pha-lerno dulci » amp;nbsp;fiant Trocifen ferramento aliquo.autalioinftruraentoidoneo, quod dunaformanturrotulæcrebro vngi debet» qiiemadmodûamp; inanus,Opobalfamopofi to in deicriptione,cuius quantitas in haca-äione tota infumi debet. Trociici ported fafti adfinnlitudincm priorum,de quibus iam dixim us,quoad magnitudinem amp;nbsp;fuh* tilitatem, ficcenturamp; arteruentur, (icuridc alijs diäum ert. Poffunt tarnen confici coquoqueinodo, quern tradit Aetius, qui iubet arida contundi in pila , amp;nbsp;cribrati fubtiliter. Crocus verb cum vino contun-ditur;amp;deindeadiungunturilli Myrrhaamp; Maftiche,amp;diligenter diflbluuntur.portea inijeitur Opobalfamum , amp;nbsp;deniq; quain puluerem funtredaâa,amp;vinum ad formandosTrocifeos vlcimo loeoaddetur»

Demodo

Il B Ui I,

4(

DE MODO PRÆP^^ randt Thertacant.

CAP. XII.

BAtis iarndiximusdeTroci-« fcis, reftat vt de modo amp;nbsp;arti-ficio parandi Theriacam différâmes. Primùm itaq; eli-gendæ funt radices firms,qug habeat cortices squsbiles, amp;nbsp;fine rimis, (nam rugofæ fi fint indicio funt efieobfo-letas,)retineantq,-colorem nariuum amp;■ vi-uidum, fint bons fubftantis, amp;nbsp;gus inter rumpendum non emitrant aliquid pul-ueris , itemque numerofæ amp;nbsp;squales, nam fi grandes amp;nbsp;parus commifis finr, nonperuenerantadfuam maturam perfe-âionem: amp;potilf quando non habeat pro-pnamamp; vfitatam magnitudinem. Idem dicédum decorticib., de inuolucris,amp; alijs rebusfimilibus,quibus femina inuoluun-tur. Semina autem debent effe fofida. cortice claro, non rugofo.FIores quoquc vegeti amp;nbsp;qui ficcati fuum retineant colo-rem, ac fi effent adhuc virides, Succiamp;la.

chrims,

DE T H B R I A a At cbnmæ.amp;alij liquores,non exuftiautn?-« mis inuecerati, amp;nbsp;quantum fieri potcft fiht efficaccs,quoad proprium odorem amp;nbsp;fapo* rem:quod idem amp;nbsp;de alijs om nib.iam com memoratis intelligi débet, fedpaulô poft explicabimus exquifitè bonitaté vniufcii-iufq; fimplicis, amp;nbsp;quo paôo adulterata amp;nbsp;illegitiraareâè inter fc dignofci pofsint» itemque quæ pars ex vnoquoque fit pro-prièaccipienda : vt plané nihil eorum qua: ad harum return cognitionem neceflaril fint,omittatur: Nuncverô præparationis rationem expediamus, fumanturitaq;vni* uerfç radices, virgulta, folia, cortices, flores, frult;âus,femina,fucci amp;nbsp;aliæ plantarum partes,quæin pulueré redigi poflunt,amp; fimift contundantur: talia funt, Scordium,Cala menthû,Marrubium,Stœchas,Dilt;âamnus# Polium, Chamædris,Hypericû,Centauriû, zingiber. Iris,Rhaponticum,Quinq;foliû, Coftus, Nardus Indica,amp;Celtica,Gétiana, Meum,Phu, Ariftolochiatertia, Petrofeli-num,Ammi,Anifum,Sefeli, Fœniculû.Dau cus,Cardamomû,T rocifci Scyllitici, Vipe-rini,Hedychroi, Piper longû amp;nbsp;nigrû, Rofae ficcæ,Crocus. T erra Lem nia, Chalcitis vfta, Amomum ,Cinamomum, Cafsia, Carpo-balfâmû,Acacia,ffi non fuerit humida }Ca-ftoreum»

t I B Ä R i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

I^rcum ,Bitumen,Schœnâthos, foUaMaïo* batri. Hæcomniaiamenumeratacontun* denda funt in pila vel mortano xneo,fçpius anteà vfurpata, qui nihil contraxerit in lato ribusæTuginofijvelinlapidco ex faxodu-rifsimo, ex quo inter contundendum non frudulaaliquaexiliant, amp;cum Medicamen tismifeeantur. ^rqueexiftitnoquodexfa-xo illo, quod Italicè vocatur Pietra demi-Cuhia,erant fada m ortaria illa,quæ G alenus Aegypciacavocabnamporphireticum mar mor ex ifta regione apportabant Romani ad faciendas columnasgrandifsimas amp;nbsp;alia architeôuræ opera.- quia lapis eft duriff.qui proptereaa piôoribus quoque ad terendos fubtiliter fuper cum fuos colores expe-titur. Quod ft contufaiam fuerint omnia, per cribrum fubtilifsimum cribrant,amp; rur-fum denouo partes grofsiores contudun-tur,amp; iterum per cribrum traijciuntur,donee omnia optime cribratafuerint.

Agaricum perfe foliim debet cótundiamp; crjbrati,amp; pofteapodusdebituaccipi amp;nbsp;mi fwricuaUjsreb. iädiÄis, itacnim vena iftx lignofjin partib.interiorib.nó comprçhé-dentur in ipfiuspödere, fed vt inutiles abij« tient, cuius rationé afferemus in examine paulo poftjtj de omnib.fimpUcib.Theriacç infti.

»K rtlERIACA, inftitucmus,quandoparticulatim de Aga- ^ neo nob.fermo fucric.

Semen Thlafpiamp;Napî, fi firnu! con-tundanturj folentin fundo mortarij propter ipforum tenacitatem in vnam maf-fam coagmétari, quare vnumquodqj perfc in aüu mortariocontundidebear,amp; poftea in vino macerati donee optimè diflbluan-tur, amp;nbsp;ita diflbluta eum gummis amp;nbsp;fuccis ' commifcentur, quæ ipfa quoque in vino diflbluuntunvt cft Myrrha, fuccus Hypoci-ftidis,amp;Glycyrrhicæ,Sagapenum,Opopa-nax,Opium,amp; Crocus quoque,fi tibi vide-turitaconuenientiusefleciimfithumidus, amp;nbsp;non potius volueris eum ficcare, vt in puluerem redigi pofsit. Hæc enim omnia propterea in vino macercntur,quo facilius contundiamp; diffolui pofsint.

Hypericum quoque eum fit refino- ^‘ fum reöius per fe folum contunditur, amp;nbsp;in vinodifibluitur.

Quemadmodum etiam Acaciaamp;Bi-tumen.

Thus infuper leuiter per fe folùm con-tundi debet, nam fi ad alia adijciatunfitte-naciusquàmvtpofsit teri,fedcùm itafue-ritcontufum,poftea addendum ad illa qua: in vino funt diffoluenda. Gummi fimul eum

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

cum Thure potcft contundijaut per fcfo-lùm,autin vino macerari ficuti leliquili-quorcs.

Vtq;vno verbodicam.omniahumidain . vinodiiroluuntur,amp;ficcain puluerem fub-tilifsimam rediguntur, amp;nbsp;afleruantur feor-liin in duobus vafculis:vbi oblèruare debe-mus,humidaprius perpannum lineum an-gurtum effe percolada.quo om nis immun-dicies, qua in lacrymisjgummis amp;nbsp;fuccis fo let reperiri,auferatur, aut per fetaceum ex-primenda, quem mooCi in vfu habet Ferdi-nandus Impcratus, quoniam minus de illis perit.cùm pannus femperimbuatur liquo-realiquo.

In rebus quoq; quç teruntur obferuandu eftaliudpraceptum diligêter,quodlaudac Galenus pluri miim,eftq; inuentum Crito*

. ^nisMedici. Sumanturduæ Membranæ,amp;lt;^ vnaftriâifT.ligeturfupramortarium in quo funtea qua teri debent,in cuius medio fora me fiat paulo !naius,quod fit capax cochlea risperforatiferreigrandis,atq;etiam vnius manus,vtpolsit eximiilludquodiam eft tri turn adcribrandum, fiipra iftam cartam vel membranaligeturalccrafimilis,quain.ine dm habeat foramé anguftius.vttantùm pi-ftillüimmitti pofsit. quod ideô fit,ne inter

teren-

DB THERUCa, terendûpuluisin aërem euolcc.qnonian* femper inter contundeadam furfuw agita* tur. Qua? fctudacarta non debet remoucri» donee nihil pulueris in akù toblati amplju* adhærent, amp;nbsp;fi quid adhæferir in parte iHiu* i nfcriore,digito poteftdecuti. Deinde remota fecundacarta, per foramen prim^tJ cochleari cxi marur, omneid quudtritii efr» amp;nbsp;imponeturcribro adeiibrandum, qew cciam dum traftatureum aliacarta cooper* turn elfe 'debet: amp;nbsp;^ purauerimus aliquit^ adhxliiTe, digito aliquories decutiendum» amp;poftea carta auferenda, pennaqj anatiJ aut gallinæ cartaamp; cribrum inferiusamp;fu-pcrius expurgandum, vt omnis puhii'dc-cidartamp; deinde rurfum partes grofsioces te-runtur,quç percribrum tranfire non potue runt.pofteafecüdacartaiccrum imponieuf amp;nbsp;vt antea pergendum. Poftremó penna prima amp;nbsp;fecunda carta, mortarium tfc cri-brum fimul niundari diligenter debent. D um ita trita feorfim, ab h u m idis anted dif folutis in vino , fucrint admifcendum in promtu, ncceffe eft vt Terebinthinalique-turin balneo Maria-,deinde iimulaccipia-tur Galbanum amp;nbsp;Styrax,amp; cum piftillo fer-reo mundocontundâtur, addendoparum melliserudi amp;nbsp;benè agitâdo cum manibus video*

t 2 B E R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;j

videndum vtbtiic vniantur amp;nbsp;mifceantur-Quo fact o adiungatur aliquid quoque mel-Us adTerebinthinam liqu€fadam,adhuc in balneo Maria: exiftentem , amp;nbsp;fi conlpi--' ciantur bené effe fimvl vniiadn idem vas l c rebinthinæ imponatur Styrax amp;nbsp;Galbanum, amp;nbsp;fimul liquéfiant in vafeifto quoi in aqua ebuUiente confiftit » amp;nbsp;aliquanti-fper bullianvnfcutiquam tarnen aliquid pt« tetea meUis adijeiendo.

Quadruplexitaq; ratio eritearum return , quae mifeeri debent, quod edmdiffi-eulterexprimipofsint, quatuor vafis inter fe diftinftis.totidem quoq; notas attribue-mus •. fitq; primum vas albumen quo recon dantur pulueres : nigrum alterum in quo diffoluta in vino : Terebinibinavero, Styrax amp;nbsp;Galbanum , quae coUiquata funt in

. balneoMarix,habeanttertiumvascxrule-umuneUi deniq; defpumato,quod requid-tur ad incorporandum r cliqua omnia,quae tuvuideattribuatut: amp;fitetiamloco quin-tivaus mortarium magnum,in quo mliceti polfunt quatuor ifta omnia. His ita ordi-natis, fic dtinceps,pergamus,vt dum vas cxruleum in balneo pofitu eft , omnia ca qux lunt innigro vafein mottatium quod eft quintum vas »ttansferätur, amp;nbsp;accipiatur

G a pottiun-

DE THERI^C^,

portiuncula ex albo vafe in quo funt pulup-res,amp;nûfceaturinmortario cum illisqua: fuerunt in vafe nigro, quæ vino funt diffo-luta, amp;nbsp;quantitâs puluerum eà augeatur, donee fiant fatis trafsi,amp;omncs benemi-fceantur: Deinde circiter tertia pars illo-rumquæ funt invafe ccruleofumatureaqi tepida fint,/nam aliter de nouo indure-feent.) amp;nbsp;mifeeantur bent in mortario cum alijs .• ad quam quidem operam exe-quendam homo robuftusamp; validusrequi-titur.Si viderimus omnia benemifiajamp;iii vnü corpus elle redada, amp;nbsp;incipiant ea non nihil condéfari, turn imponatur tertia pars ex vafeviridi,in quocftmel leuiter codü) amp;defpumatum, vt abeo vniuerfaillapars cerea fit feparata : deinde rurfum paruin imponatur ex albo vafe, poftei nonnihil mellis,amp; rurfum aliquid ex ceruleo, idque tepidè femper. amp;nbsp;vltimo loco quod reü-quum eftinvafe albo,atquetn viridiifeni' per circumagirando amp;nbsp;mifeendo omnia validilsimc, cum bacillo grandiore. Quod fivniuerfa bene inter fe fuerint vnita,exi' mantur ex mortario,amp; in vas grande recon dantur, in quo de nouo terunturcumpi-ftiJlo ferreo fine intermifsione, vngendo farpius illudOpobalfamo, quodalioqui ad The-

L I B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

Theriacam accipitur : nefcilicet in circum-uóluendoaut eximendo iUud,propterte-nacitatemfpecierum, is qui hunclaborcm in fe fufcepit •. impediatur : amp;nbsp;hoe modo Opobalfamum vniuerfum infumi poteft. Hïcóueomniaad Solem fieri debent,nam ea ratione Medicamenta citius vniuntur. Vas tarnen in quo eftTheriaca tegi debet carta quæ habeat foramen , ad eum mo-dum,ficutifuprà interendis fpeciebusdi-ximus. Etita hxc confeâio Theriacæ ab-folutaeft,necaliudreftat agendum, nifivt diligentertegatur,amp;fingulis quinque lt;Ue* bus, aut feptem de nouo ad Solem contun-datur amp;nbsp;agitetur , eo modo quemadmo-dum anteà diximus , idque ad minus per quadragintadies faditantem. Aëtiusvult hanc miftioncmfemelomnitriduovel qua triduo ad fummum fieri debere , amp;nbsp;pro-pterea piftiUum parari iubet exligno pon» derofifsim o, amp;nbsp;leuigatifsimo, prætereà in» ter vnam atque alteram trituram vas bene fittedum •. requirit etlam tritura fpacium horarum trium,amp;tobuftifsimos iuuenes. Vas infuper Theriacæ deftinatum, fit du-tifsimum,vtincontundendorefifterepof-fit.Et quanquam adillam afteruandam o-ptimumfitvitreum, autterreum inuitrea»

G 3 turn

DE THEIL lAC A, turn vas, nihilo tarnen minus ne rampa* tur, non ita validé andebimus miftioni^n inAituere,quod in eau (a eft, ne compofi-tio fiat penicus bona.Ideoque veteres Priß* cipesamp;Impcratores bac quoquecommo-ditace inter alias abundabanc, quad vais hæc iub erent fieri ex purifsim oargenro.' d forfitan etiam auro. Scd cum pharmaco-polæhis deftituanturjicetillis, (vtAetius docet,) in quodam mortario marmoreo grandi hanc trituram quadraginradierutn fpacioabfoluere : amp;pofteàquândo nonopus fueritvlreriore agi tationc.recondatof in vafe vitreo,quod cum pauco meUe defpu mato inrcrius fitinunäum. Imo Aetius no improbat, vt in plura vau vitreaTheria-ca iam præparata repo natur : ego ram en ar-bitror fermentationem fieri multo melio-rem, fi tota mafia intégra fimul afieruetur. Poterir igitur in vaiealiquo terreo diligenter inuitreato quoquc reponi : quod tarnen ipfumprius melle illiniatur. Damo-crates vale argentco,ftanneo, vitreo,cor-neo,aut terreovtitur. Obferuadum autem ne omnino totum vas impleatur ad fum-mum vfque.fedlpacijaliquid relinquatur vacui, quo melius polsit nonnihil exhala-Kamp; tranfpirare, hocenim mult urn con duck ad

l I s E X 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ#

tir ad accelcrandam fermentatiotvem. Imô poftillos quadraginta dies fingulisfeptem diebus apetiri debet,peraliquodtempus, îdque multis menfib)usobferirandv.in«pvo-pter eandem rattonem.Q,iiamobretn meri tô illi funt deridendi,quiftatim pokeaqua pararuntTheriacam.vel aliudo pi at un» Ap-lidotum.figiUo id oblignât, nec mtra cenû tempus aperiuntrQu* abufws.quemadmo-dum prius frequens fuit inter pharmaco-psos Ncapobtanos , propter anteceffores torum parum prudentes »itahodieincipit omnib innotercerc, diligentia amp;nbsp;ftudio ex-ccnentilCD.loannis Antonij Pifani proto-phyficttegni-Neàpolitani . Tanta autem visekinueteratæ confuetudinis, vt de hac telmpcratinoftri peritifsimi fuæ artisbo-minis, nondum apud quoidam anaieos fuos, in diucrfis partibus Italiæ, phartna-copolas , admonitio locum babuerit. Animaduertendum quoque eft, fiTberia-ca conficiatur in autumno ant vert, vel tépeftate ftigidiore, necefle ei it vt vitra Ipa ciü quadraginta dicrû agitetur, propter ra-tioné fuprà allaiam. Quod tarnen iudicio Medici vel pbarmacopçi pmittit. Ptopter-eà vnufquifq; opéra dibit vi in skate cou ft ciat,.r. Cum etiam interdû accidere foie at, ^ 4 *tpro-

DE THERM Cil, vt propter conftitationem temporis maf-fa reddatur ficcior, atque ideo Theriaca inlt; gratior fiat ad fumendum, Damocratesin Ïualt;'heriaca, amp;nbsp;fimiliter Aërius, reme- gt;nbsp;dium tradunt, quo modo ad priorem ibam vigoremreducipofsit: qiiodfir,fifatisacci piatur mcllis defpumati.amp;ciim benêfiie-rrtpiftillototamafiarurfumfubaftaiii mor tario , affundatur mei amp;nbsp;commiCceautur ; omnia bené fimul, ac polled afleruentur. Hocquerepetcre licet quotiesconrigitfie- gt;nbsp;ri efle Theriacam nimis ficcam. Prætereà obferuandum eft, cùminTrocifeis Hedy-chrois duplum Cafsiæloco Cinamomiac-cipiatur,propter id mutari proportionem, vt fif exempli gratia) fumantiirTroci(coru drachma vna , reliqua fimplicra remane-bunt in minore quantitate quam fieri debet. Vnde fi propofito autoris fatisfacere voluerimus,cogemur paulo pluresquàm : 24.drachmas Hedychroorum (quodalio-qui eorum eft pondus ) Theriaeæ impo-nere. Eandéobcaufam confiderâduin,an no etiam mellis aliquanto plus accipi opor teatin vniucrfamTheriacam quàmio.librç funt,propter aridorumaccrementum,non tantum ratione Hedychroorum, fedetiam ■propter duplum Cafsiæ loco Cinamomi in compo-

LIBER I.

coiflpofitionem fumtæ. Exiftimaremau-tem , fiadderetur,i. drachmainfuperdc Hcdychrois.parumà iufto pondéré aber-raremus.

DE COLORE

) ‘Rhey'iaclt;z.

CAP. xm.

?'^i^^fÄ AioRïs noftrinonfine ma-amp;”° ftudio tribuere volue-V ’‘“’'^ Iheriacæ colorem ni-Vgtumjnó quod ex eo aliquid virivliUiaccederet. Sed quia bain more eratpofitum: amp;nbsp;qui iUi aUuni colorem tribuerent, habebâtur pro impe-tbisjquafihocpræftarenefciuiffentjôcpro-ptereà deridebantur. Nam Chalcitisvfta nullam aliam ob eau fam imponitur, quara vt illi concilier hune colorem, quôd ti ali-quisimponeretChalcitin,amp; non afieque-returhocquod voluit, idem erat aefinon addidiffetjideoque decidebatur.Vt itaque nigramreddamusTheriaeâ , necefle eft.vt beucaliquisChaleitin fciat adurere. Ars aüc vrendiChaleitin, vt fit vtilis ad medicamé-

G 5 nbsp;nbsp;nbsp;tacoune-

ne THERrxcÆ, ta conuenientia vlceribus amp;nbsp;oculis, ex Dw* fcoridc poteddefumi; nam ille nihilCHrarr modo fit benè vfta, Hae nigro colore feu alio tingat. Sed qui expetit nigrum colore in,obieruaredebetalium modumiGa-lenopropofitum. NamfiChaJcitisvfta fréta fueritflaua.aut awei coloris, nonquant reddetTheriacam nigram: fed (uo il!o colo retinget: quanquam exigua imponatur eiuscopia: q.uo refpicicbantDiofcor.amp;alif omnes periitMcdici', quifolùm facultatei» eins expetebant,amp; noncurabant colorent propter alla Medicamenta. Quac caufa fuit errandi in illis qurnthil prætereà confide-rantes,exiftimabant quecunquemodoiHr fuiflet vfta. porte earn nigrocolore Theria-caminficere» Sed verus modus fecundum Galenu m erit tails,Accipiantur Chalcitidis crudzdra.lx. nec minus : amp;in ollulaantea non vfurpata coquatur adprunas carbon a purifsimas fine opercu1o,.amp;cùm videbkur Chalcitis cflcdiflbluta,amp; aliquid fpumofiamp; kuis hçrere in parte fuperiore,aufcraturab igné amp;nbsp;in terram reponatur.animaduerten tes, ne inflemus in earn , nam hac rationc non fine admiratione folet ilia rteri flana. deinde in vmbra non in Sole exiccetur. Poftei dexteritate aliqua quod in fuperfi-ckma-

t I B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J4

cicniagiseft (pumofum collîgatur,expers coloris rubicundi, aut flaui, nec pallidi, imô vt magis cetta res fit, fumatar ali-quid de ifto fpumofo , amp;nbsp;rumpatur vd fritetur.digîtis,vel fupracartamalbam, vi cognofcatur,an aliquid de iftis coloribus in fe contincat nec ne, amp;nbsp;omne id quod appa-ret effe viride vel cinereum feruetiw pro bono. donee colleôa: fuerint 4.draebmæ deftinatacadTheriacam, nam de4o.drach-mis poft vftionem valdè parum relinqui-tur. At non défunt nonnuUihacætate, qui exiftimant, nulla ratione in hac Anndo-tumChaichin eflerecipiendam,idqucpro-ptereà quod fi tantummodo ad tingendann tolore nigroTheriacam adhibeatur, parui momeuti erit, cùm non fit ex illis quæ præcipuam adiuuent aftionem com-pofiti, quæ eft fanarc diuerfos morbos, nec multum refert qualis fit illius color, modo teneamusverum 'vfum. Et co minus debemus noftro tempore effe ita cu-riofi de ifto colore,quod non vbique Chal-citisinueniatunquarc fæpenumero neceffe fuit illius loco accipi fuccedaneum aliud, CalcanthufcilicetCyprium vftum Addût præteteà,fi abfqueC alcithide vel fuo lucce-âanco paretur Theriaca, minus ingtacum

amp;bot-

DE T H ERI AC A,

amp; horridum habebit faporem. Contra has rationes non volo nimis pluribusconten-dere:fedafferam vnâ tantummodo ratio-nem natam ex regulis qnas fuprà tradidi-niu,s,quxtaliseft. Si fuftulerimus omninó ChaUitin , proportio mafTæ totius Anti' doti deftruetur.quam diximus fafta effe ta mag«a diligentia, oporteretitaq; adiungi aliud quoppiam fimplex exillisquod teri poflet,vthocinconueniensfugeremus:fed fiboc fieret nimis audaces effemus. Itae-nim ^portio facultatumtotius compofi-tionislabefadarctur.EtciimGalenus.qui optimehoccognofcebat.earn Theriacatn quemadmodum ab Andromachodeftri-ptam inuenerit.retincrc volnerit, fimusamp; noseacontenti.amp;illum hacin parte,ficuti in alijs omnibus artis Medicæ.fequamur. Quodfialiquisfubtiliusadhuc hæc trada-re vellet, poflet dicere Chaltiridem Cua facultate valere quoque ad quædam interna mala, vt eftfputum fanguinis,amp;alijo-mnes afteöus.qui requirunt aftridionem: amp;nbsp;ad alia externa, vt funt vlcera malitiofa amp;nbsp;difficilia,amp; ita impertiri fuasvires vni-uerfoAntidotoiam fermentato, amp;nbsp;eas in affedib us iam enumeratis oftendere, cùni certè Theriaca(quemadmodum dicemus.

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

vbi de ipfius facultatibus loqucmur ) exté-dat fuam vim emplaftri vice adhibita ad multa mala externa. Sed quoniam Gale-nus non videtur hos vfus in Chalcitidé a-gnofcere, ideö » ne pertinacius contradi-camus,primæ refponfioni inliftamus: déclarantes tarnen hoc, quod cùtn Galenus dicat Chalcitin non ad aliud vtilem effe, quàm vt colorero nigrum Thetiaeæ concilier, noninteUigit, nee poteft inteUigi de gradu calorisamp; ficcitatis quam continet, quia inter alias proportiones in Antidotis eelebribus ,is qui eacomponit ,confiderac quoq^?,vt exmiftione multorum fimpli-cium refultetcertus amp;nbsp;determinatusgra-duscalidiamp; frigidi,autduarum aliarum qualicatum primarum: cumque Chaleitis fitcalidaamp;ficcaforfttan in 4. ordinc ,non poteftabefle.quin debisduabus qualitati-bus aliquid communicet proportion!. amp;nbsp;faitemhancobcaufam venir in confidera-tionem , amp;nbsp;ea fublata, non id het fine gra

dua illius, quem voluit Andromachus in Antidoto rcfultare,di-minutione.

D E

DE THEEJACA,

7)E ^£gt;/rERSJS MO' dü praparattonum T'henach ^êgt;t eoü/^unfity' nonnuUa du-hfaiioNesäe fntura /j^ederttm tn

c A p. xiiir.

■ EMINI me fupenus rcccpiT-Ïe. vbi de quati tate vim, quod 'ad hanc Antidotum accipt-turjocutifumusafferétesra-^«**^34KÄiSrioncm quare Andromachus iunior certi aiiquid in eius quantitate de-finijflet, fenior veto reliquiflet earn in at-bitrioartificis : prætereàaliam quampiam rationem me allaturum cfle, qua: tarnen ex plicari eo loco nequieritplanè, nifi diflere-remus ptiusdediuerfismodis, quosvete-res vCurparunt in præparanda Theriaca, at-queideóhucvoluieam tradationem traf-

ferre.vbide ea commode ageretur. Dico itaquequódvltraillummodum,quemcol legimus

X. 1 B E R 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 leçimiisexGaleno. amp;nos vt optimum re« tinemus,habcbantur alij quoque nonnulquot; Unonparum differentes àpriurc,hiquci nonnullis pro præparandaTheriaca magis coramendabantur. Nos veto omifsis alijs dkamus devnotantum,cuius Aêtius facie mentionem exfententia Galeni: quanqua in ipfiuslibtisquæadnoftras manus per-* uenetunt, nullam illius mentionem fieri videamus. Vule itaque Actius,vtprimam Cafsia per fe contundatur vniuerfa nimi-rum tam 6.dracbmz iftæ.quæ principalitcr in earn accipiuntur,quam iq.abæ.quæloco Cinamomi adduntut gt;nbsp;vniuerCæ tritæper ctibrum{vt voeant)fetaceum .Poftea per fe Crocus tetiturcum vino, fubtilifsimè dif-Iblutus, cui adijcitur Cafsiæ puluis tenuif-limus,amp; de nouo addcndo plus vinkambo bcnècontunduntur:deindecùmCafsiabe-nè did'olutafuerit,terra Lemnia cum pau -CO vino per fe loi a in alio mortario teritur, idcmq;fitdeBitumine,quod poftea vni cum terraLemnia additur Cafsiç amp;nbsp;Croco, amp;nbsp;rurfum ahquantifper Omnia fimul teru-tur.Hisfaäisomniaherbacei generis cum tribus Trocifcis amp;nbsp;Caftoreo fimul contun-duntur. amp;nbsp;per tenuifsimum cribrum excu-iiuatur._Succi veto amp;nbsp;gummi omnia pri us vaunt

DE T H ER I AC A, vnum diem macerandafunt, in i ufta quan -titate vini,amp;tales funt Acacia,Myrrha, 0-pium,Thus, fuccus Hypoeiitidis, amp;Gly-cyrrhizæ, Opopanax,Sagapenum,GalbJ-num,amp;Gummi,exceptoStyrace, quiœn-icétusin mortarium magnum amp;nbsp;amplum cum Üpobalfamoteritur,amp;fimulperfev’* niuntur.Suçciveroanteàmaceratiinmor-tariuin alterum amplum amp;nbsp;grande impo-nuntur, amp;nbsp;iterum teruntur amp;nbsp;mifcentur, addendo paulatim, fi opus fuerit, aliquid prætereà vinucumq; bené fuerint triti,Sty-raxpraparatusquoque addendus, amp;in(u' per Caisia,Crocus,Sealiaquæcum illiscó-miftafuerunt, amp;de nouoomnia fubigen-doin vnum corpusrediguntur. Poftea bons Chalcitidis vnc.vj.aut amplius in ollu-lam nouam oriheij largioris imponuntur, amp;nbsp;ad ignem carbonum accenforum po-nuntur,femperq;rudiculaagicantur,cum-que ceperintliquefieri, amp;nbsp;quandam luto-fam fubfiden tiara acquirere,ftatim ab igne reraouentur,amp; depofitaollulain terram, benèmifcentur amp;nbsp;vniuntur. accoagmen-tataaliquantulura ita relinquuntur.Deiii-deablatoiUo amp;nbsp;abieâo in fuperficie ficco amp;rubro,taquam inutili.fumitur illudmedium coloris viridis,amp; mollis cófiftentir, pondéré

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7

pondère 4. drachmarum, quod in morta-

1- tij medip, in quo reliqua continentur rc-pofitum, in eius aliqua parte cum pavKO vino difloluitur, amp;nbsp;cum alijs mifeetur, addenda nonnihil mellis defpumati.Poftea-quâ ita Chalcitis cum reliquis tritafuerir, amp;admiftajamp; omniacolorem nigrum açqui fiuerint, tandem etiam additur Terebinthi namodico meUepriusdiffoluta. Kxciani vniuerfa enumerata h apparuerint inter fa benceffecommifta, tandéaddûtur omnia arida puluerifata,amp;paulatim quod mellis eft reliquu quoq; affunditur, quo fafto fub-aftis omnibus diligenter gradiore piftiUo, amp;nbsp;comiftis,donee ftmul optime fueript ynv ta, transferuntur turn in'mortatium gt;amp;ca piftillisligneis, duriff. amp;nbsp;poUtifsimis contu. dunt amp;nbsp;agitantut adSolé,amp; pofteà diligêtec conteftaitafinuntur : atq; poft triduumvel quadriduü rurfamper tres boras continuo tunduntur Seteruntur : hocq; repetitur vfq; addiem quadrageftmü.Poftremó excipiuu tut amp;nbsp;recóduntur in vas yitreum priusmel-1e modico imbucum. Obferuandu autem ne vas ad fummum vfq-, impleatur,fed aliqd in ido fpacij rebnquatur quo maffa liberius pofsit.tr autpirare •. amp;nbsp;ita probe contectu amp;nbsp;obligatem afferuetur. Hune modu tradidit .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ld ketius.

ÖE THtRÏXC^,

AëriuSjadiungensetiam hoc.-fi noadhibei* tur diligentia in vrendaChalcinde, Antidd turn non acquirere coloré nigrû ; idqjcon» tingit, cùm ninnium exuritur, fi enim pa* rum fupradebitummodii vratur, fit Anti* dotü rubicundmfin vero penitusadurat,no iam coloré rubicurtdioré, fed partem à pro prio diltanté.efhciet. Per integrum quoQî méfem pofteà fçpius refpici ad Antidotum cü radicula par ua amp;nbsp;müda leuiter agi tari o* porter, vt ita quicqdin fuperficic eftamp;vafi adhæret,quoq; exiccaripoßit. Tempus veto quod requirit ad concodioné amp;nbsp;fermen tationé poft qgt; ad vfum idonea fit, non exi-gnüeftmam vtplurimüfpaciovniusauniab loluitur, nifi occafio fit magnimomentb^f neccfsitasvrgcat:namtum etiam poft men fern vfurparipoterit. HæcomniaferibitAc* tiusde præparatione Theriaeæ, qui tarnen modus quantû différât ab illo, qué idc Autor exGaleno defumfit, vnicuiq; aduertenti manifeftû cft.Differétia auté inter vtrumqî in duob.potiffcôfiftit.Primô, Galen, diffol uit in vino folo fuccos amp;nbsp;lacrymas.atq; ea fe minaq cômodè teri nequeunt: Aétius vero no folùm fuccos amp;nbsp;lacrymas, fed multaalia arida Medicametain virtoliqfacir.Secûdô, Aêdus quafi per gradus iufti cuit tritura, Ga le.nus

l i È E R i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9

Venus vero fimul omnia terit.Exprimadiftc rentianafcit.ijp copia vinimaiotrequiratuf ad modü obleruatum ab Acrio qGalcno.* amp;nbsp;inde ratio reddi poteft, quare nooulliau* tore's certani quantitate vini cóftituant, alij vero arbitrioHiarmacopai hocrelinquât: nam qui ex lénténaGaleni earn paraucrit, certam illius poteft definire quantitateni* cünihilatiiidrefpiciaihus, uidaddofincer-tam iftam diflbluendorü quantó vini requi ratur,quxproportiofacile habeti poterie. Atfi Aétiü fequamur, quipgradusprogre diturin tritura,femperq; aliquidviniadij-cit,nonica certa quantitaté illius confeque niunna ftatim,fi quid plus minûfve vini fue rit additUjhoc varietaté nó exiguain pariet, ciim fieri nequeat vt oculoru acie hocexqui fitè conftituatur. Vnde facile quoque colli-gitur Andromachum feniorem nonfolùin vfurpaflein prfparaudoAntidoto modum, quó vfüs eftGalenus.fcd probaffe etia Actij tationéieumqs proptereà nó definijlfe vini quatitatem;qd fi feciffebvni foli fe addixif-fét.Cótra verà Androinachusiunior,folö-modo vt Galenus pratparauic, amp;nbsp;ideo vini quantitatem exprefsè definiuir. In quo tarnen conieâuris nitiniur, cùm nonitapla-nècóftet,quaratione vterq; Andromachus

H a certo

DE THERMC^, certô cam pararit, amp;nbsp;fenior i n fuo carmin® ficnimisbreuis;tametfi Gal.pofteà verbot sè modum expofuerit. Et hæc quantum ad primam difFerentiam.

De fecunda vero alia oritur difficilior quæftio , de eo, quod ratio reddenda fit, quareGalenuseodem tempore, Aëtiusve-rô paulatim, amp;nbsp;per gradus inftituat tritu-ram: nam omnino credendum eft,vtrumqï habuiffeprobabiles rationes, quarum fun-damentafireperirepoflemuSjinftruäiorcs ad parandam hanc Antidotum accedcre-mus. Vt autem aliquid dicamus : feien* dum eft, primùm , duabus de caufis fim-plici3,quæ ad compofitionem aliquam v-furpantur, probe conteri, amp;quam fubti* lifsimè cribrari folere ; Vna eft caufa, rc-Ïpeöu ipfius compofiti, altera propter af-fedus corporis humani. Hæcqiie poftre-ma eft manifefta : nam fi volumus reöè curare intemum vel externum morbum, neccife eft, vt Medicamenta ad locum af-fedum , quo fiias vires illi communicate queant omnino pénétrent : quod tarnen vixfieri poteft,fifunt minus fubtilitcr tri-ta. Verum quidem eft, Medicum intcr-dum peenliari quodam confilio minus fiib* «ilem trituram imperare : de quo hk non opu»

t I B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

opus cfl pluribus differere, fed potius de prima caufa difl^htemus paulo verbofus.

Caufaitaqucquod fubtilifsimè fimpli-cia teraatur refpedu compofiti, nulla cft alia, quam quod fit confilium illius qui ccmpofitionemcam parat,exmultisfim-plicibus diuerfe naturæ formam efficer« ita vnitam, vt non amplius priora Medica-inentanominari,fedaliquid tertium diuer* fumàfingulisappeparipofsitjquodperfici nópotuiffet,nifiitavnirétur Medicaméta, vt minima vniufeuiufq; particula altcrius minima particulam,quatenus l^è ars permittit penitus attinget,nam hxc fpecies mi ftionis propriè non nifi Natura effici po-teft.Si itaq; fubtililf.fuerint trits rpeciei,fa • cilius hoe affequemur, que madmodû fi dit folubiliaperaliquemliquorem.autignem. ad maiorem quantum fieripoteft fubtilita-tem redueâtur. Hic igitureftfeopus vniufeuiufq; qui compofitum aliquod ordinat.

Aduertendû tarnen ne tritura vtl coâio» aut alia ratio qua adhibetur ad Medicam en ta attenuanda, excédât modum: nânimia tritura aut coâio facit vt magna ex parte ipforum vires exhalent,amp; compofitü inde fiât debile amp;nbsp;nullius efficacitatistQuodin condone manifettiff. eft, nam non folùm in

H j Medi-

DE T H E R l C A,

Medicamentis/edeibisquoquemedioerîs coftio rcquiritur : quæ (i deheiens fucriti manent omniacruda; finninua,omnisvis euanefeit. Hocin trituraaridorum quoque vfu venit : nam ilia iterata percufsio,qus fitpiftillis,calçfacitfiinplicia,amp;obcalorein ilium exhalant amp;nbsp;debilia redduntur, prater îd qnodminptil’simæpartestanquam ato-jnijinaëremdirsipentut: nec wnquam tanta diligentia adhiberi pofsir, quinaliquid ex ijs deperdatur. Quam ob rem autores compoiitionum accuraciores , quædam præceptageneralia conftituerunt,quibus, prout durum aut molle eft,id quod ten debet , pró eo imperarunt longam aut bre- ' uemtrituram: Et quia radices vtplurimü fun t durifsim æ amp;nbsp;fl or es mol 1 i ! simi, tribue-runthifce paucum, illis verôlongûterendî tçmpus,feminaverôîn medioiftorumeot-locarunt. DiftinguentesJtaq; racionein conterendiin rrespartes, vnam fci!i;erflolt; ribus, alteram feminibus/erriam radicibus afsignantes,modócönipofitum fiteiufmo di parapdu-ad quod hac tria genera linipli-ciii funtaccipienda, iubentprimö contun-dj radices, amp;nbsp;fi ad tertiam parte temporis tri tura peruenerir,amp;ad dut ilbs femina.conti-auando tritura vfqj ad fecundum tempus,

EIBER. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff

poft quod adiungût quoq; flores,amp; hoc pa-dopaulatim adverâ præparationé eorum perueniût.Quod no fieret,fi vnà om nia có-tunderent;nam radicesparü,relÏquaveró duonimiûtererentiatqjideôfuâvimamit* tcrent:idq;mulcô adhuc magis cótingcret» fi adhuc alia adeflent fimplicia, magis ^ funt radices terreftriaamp; crafla, quemadmo dû funt metallica omnia. Quo refpiciens Mefues, ftuduit tradere in pluribus fimplici bus, quae multam autpaucam tritura ferre poftent,Atq;hincoccafionem nónullifuni feruntGalenü reprathendendi, in praepara-tioneTheriac^ïquafinegleaahaccautione omnesherbasjCemina, flores, radices amp;nbsp;me taUicafimul coniunxerit,Quamconfufio-nem euitansAëtius,aut quieunq; fuit,à quo iUehunemodû præparandi accepit,vnutn poft alterù terete voluit multa etiam per fe tantimbob quafanè diligentiamipfius,prx paradi ratio Galenicç videteffe anteferéda. Accedit ad hoc,quód quedam atida in vino teriiubet,adfugiendü iftud ineómodum. cuius paulö ante fecimus mentioné ■. na it a difsipariin aëré pars pulucrulétaquæ inter terendù attoUit è Medicamentis nequit,re» tenta propter humiditatem vini: nam etfi fucci amp;nbsp;lacry ma, amp;nbsp;fimiles tes, in aliquo

H ^ liquors

DE THERIJ C J,

1 jquore difioluuntur, magis propter necef-fitafeiti quàm commoditatem aliquam (nam folateri nequeunt) nihilo minus ari-da quoq; cum liquide quopiam teruntur, non quidem necefiariö , quia per fe fola ■qüoque teri poflunt minutifsimê .■ fed propter commoditatem iamcómemoratam. V nde pharmacopai periti cótundütMufcü amp;nbsp;Ambram cum modica aqua rofacea, non quod per fc quoq; non poflent puluerifari. fed ne partes tenuiores exhalentjd quodin alijs multis rebus fimiliter obferuatur, ea iam in vino.iam oleo.aut aqua vita:, vel alia aquaconuenientead affedum, cuius caufa compofitum conficitur.terentcs. Quæta-men diligentia in metallicis Medicamentis nó requinturmam magna ex parte funt par tium fimiliü amp;nbsp;æqualium, quanquâ dura amp;nbsp;terrreftria fint;Neq; verendüeft,nepartes fubtiliores exhalct, tametO Damocrates in fuaTheriaca metallicaquoq; in vinoterat-Quod autem verum fit contundendo partes fubtiliores exhalare, argumento eft Euphorbium amp;Helleborus albus.quoruni vtrumq; nó fine magna moleftiaillius, qui in eo côtundendo laborat,cóteri poteft: na exillis concitari folentinnumerafternuta» méta, amp;potifs,Euphorbiu fanguiné quoq;

è nari-

è nanbus elicit, amp;nbsp;inflammationem ocu-loruin,amp; dolores non exiguos capitis excitât) idque propter acrimoniam quam fe-cum attollunt partes inter terendum in aërem fublatæ. G ui rei phirmocopxioccur rentes, fimul terunt nonnulla Amygdala, aut aliquid olei inftillant, vt propter lento-rera iftæ partes nimis aëreæ quafi retrahan-tur.SicDiofc.laudat Indern iftam, quæ inter terendum excitât Remutationem. Ex his omnibus manifeftum eße videtur per modum ab Aëtio propofitum confequi nos illud, quod diximus potifsimum re-quiri adneceffariam trituram Medicamen-torum,ideft,vteafiatfine iafturaaliquavi-tium in ipfis:quæ quidem conüftunt in duo bus, in quantitate amp;nbsp;qualitate: quorum v-trumq-, neceffario obferuandum eftïNam qualitas in co feruatur , ne terantur vitra quamopottear,de quoloquitur Mefues, di cens,fuper{luam trituram diffoluere vires Medicamentorum,exemplum fumens de

1 Kbabatbaro, quod ait amittere facultatem

' nbsp;nbsp;nbsp;fuam purgandi,G radix ipfius raræ amp;nbsp;perms

fub{lantiæ,fubtilifsimèteratut,cuiusreira» tionem fupràreddidimus.

Hisitaq; de caußsiamaUatisGakuus merito repræbendi poffet. Sed,vtparcft,

H 5 nos

DE THEEIACA.

nos illius dcfenfioné fufeipiamus : neq; ca-^ gitandû, iftâper gradüs quafi tritura ipfum Jatuifle, fed rationes nô conténendas quarc hoc neglexerit habuifle. Procul auté dubio Galen urn nihil aliud nouifle eonllar, quàni lt;2gt;ille attentifsimè ad magis neceffaria re-fpexerit-qd'ineópofitionib.adperfeöami* ltionéamp; vnioné omniûfimplitiü incopo-fitopcipuum eaput eft, vt fuprà etiam dixi-inus;quætainctflmultûiuuetpuluenTatîo-nefubtililKMedicamétorû.nihilo minus ta men plusetiam côfeft,fi omniafimultcran tur:nâomniameliusj)miicentur,amp;vnûal-terù magis côtingit. quâdo fimulteruntur vniuerfa,quàm fifeorfimpulueriûtapoftca vniant.Iinaginemur enim nobis partes craf flores alicuiusfimplicis côtingere aliorura partes,q (èmpeum iétib.pihilli minutiores redditçaliqdaflumûtdcmultis fimplicib., amp;de nouoartritæcôtingenres fefecûalijs, tandé talc miftioné conftituût,vrnullusato musnô fitparticepsmultorû fimplicium,amp; commifti rurfurn fimul amp;nbsp;poRearedadiin pulueré(q miftio fola ineftinaltero modo) ifta vnio,q de pri mo modo orit,redder fer-mctationémultô facilioré.quonïâvnamini maparticulacôtingir particulâ vniufciiiufq; exaliis.QuarccredibiIeeft.fi Galeno licuif-fetomnia fimplicia nullopcnkus excepte.

fimul

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6t

fimul tcrcre, cü hoc quoq; feciflejdeoq; fo lumodocafeorfimcotudit. qnócómodè poterätfimul cd alijsteri,vtfunt fucci.gümi. lacry mç,amp; nó nulla alia,qua: jppter fuu len-toté impedijffent vniuerfam trituram. Atq; inde colligit ipfum voluiffe.vt Crocus amp;nbsp;A-cacia.cû alijs fimul teratur,fi modo hoc co-ru humiditas non impediat: quarc fi no fue rint arida,iubet cù vino cotundi: quod ma-nifeftifsimtifignueftno commoditatc,fed potius necefsuatem coegiffe illu quidam feorfim terere-.qd cofirmatur quoq; ex cap, 15 .li.i. de Antidotis, vbi feme N apiamp; Thla-fpi, priusfimulcualijsin mortarifiimpoit, fequedo cómunem confuetudinepparatio lais.Sedrecordanspofiea.quodfundo vafis propter innatâvifeiditatéadhærefeât. exifti mauit melius effe vino dilfolnere, amp;nbsp;p fe te-. rere,amp; pofieacu alijs in vino difiolutiscon-iungere.QuodcûetiâinThuieamp;gûmisrç qratur, feorfim ilia quoq; tritaexhibet.HoC itaq-jiam ita effe abude coftat, amp;nbsp;fatis fuperlt; que à nobis dctlaratum eft, quid G alenum mouetit,qu0d omnia fimul terivoluerit, Vcrum tarnen adhne dubij aliquidnon contemnendireftat. Nam fi régulas de terendis fimplicibus, traditas à McCue, veras ede iudicauerimus,abeffe non poterit,quin in rd ta fimplieu vitra debitum modumte-

xantur,

DE THERJACA, rantur, (de illis loquendo quæ fine iafturt aliqua fuæ qualitatis longam trituram non poflunt fiiftinere:Nä fi oportet plantas fm-ticofasfquemadmodü eodé Loco iubetGa- ■ lenus ^accipere, quo tempore fimulinfefc continent fernen cum calicibusflores, vir-gulta amp;nbsp;frondesgt;vteftScordium, StœchaSi / Marrubium , Nepeta’, amp;nbsp;nonnullæ aliîf» quasipfe nominatim indicaf,certèillanon poflunt eiufmodi terendi modum quem furtinent radices perferre.- Quod fi expe-öandum erit, donee radices in puluercni conuertantur,abfque dubio intereà flores» frondes amp;nbsp;calices plané quo^dipforumvi-res.euanefeent. Huieverodubitationi (vt facere confueuit Imperatus ingeniöse amp;nbsp;appofitèadmodum: cuius etiamideô hune laborem meun) dedicate volui,quodplu-timaex ipfiusobferuationibus hue fint trjs lata ) ita refpondebitur ; Multos in eo dece-ptosfuifle, quod naturam amp;nbsp;proprietatetn trituræ non benè intellexeiint, qui refpi-cientes tantùm ad fuperficiem præcepto* rum, à bonis autoribus traditorum, facile in nonnuIloserroresincurrcrunt.Primùm cnim confideranda eftfubftantia velclTen-tiamaflæ compofitæ; Quodfieius primus autor illam voluerit efle partium fubtilif-fima-

11 B e n J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f Ämarum.vt omnia bcnè vniantiir,ncceflc eft cunâa ilia ex quibus conftac efle fubti-lifsime trita, quod Mefue etiam animad-wertens, dicitjnThenacavniuerfaefle pro# bèterenda,quo miftiofiat melior. Accidie tarnen, vtfæpenumero tritura non omni-nôfubtilisfiat, quodnimirum itapropoft-to autoris conducat. lam finccefteeftvni-uerfaredigi contundendointenuifsimum puluerem . ficut hoc loco accidit.ad eum modum omnia teri debent, neque refpi-ciendum,an fint flores,frondes, femina,radices,herbas, metallica.fucctautaliagenera fiinplicium. Nam turn præceptum illud» quod in puluerem redigi debent, maioris eftniomenti quam alterum,deduraamp;mol li eorum fubftantia. Et ratio eft, quod pri-mum noftrum propofitum eft, fimpliciain vnam formam redigere, quod fieri nequit, nifieomodoquodiftum eft,terantur.

Ataliquid decedere de fimplicibus, autnon, fecundarió confideratur: Q^iod fiilla vnio non poflet fieri fine iadura ali-cuius rei, vel in qualitate vol quantitate, co-geremurquidem eam acciperecum iftaia-dura: nam dum de illo quod decedit ni-mis fumus foliciri,terendo interea minus fubtiliter fimpUcia » illud amitteremus quod

DK TÉEUiAdA,

i { quodmaioriseftmomenti,nimiriini,pet^ fcótam vnioné. Attamen fi quis illain vnio.“ nem fine vlla iadura confequipoflet,cfleÊ proculdubio pro artifice præcipuo haben-dus,fqualem fuifleGalenüexiftimabimus) idqjfietfipropriecastricurç nobis benèe-ritcognita. Quodvtfiat,fciendü, debitam itemq; fuperfluani terêdi rationem, accipi duplicitcriprimus moduseft, vtin fimplki quod pulucrifandücft,ftatim poftquamirt pulucrem redaétumeft, à terendo defina-mus, nam per ipfam continuatrituram pul uis fit languidior amp;nbsp;exhalât* Alter modus eft, fi fimplex non poteft ferre tot pereufsio nesquotrequirüturadpuluerifandum fine virtutisialt;ftura,tû eô vfq; teti debet, donec in crafsiorem pulucrem fueritredaâum.amp; hoepoftremum intellexit Mefuc, vbi diciti Rhabarbarum quo purius amp;nbsp;ponderofius, pulucrüatam fubnliter,eó efficacius;amp; con trà,quàrariusamp;leuius,amp;fi nimiumcótun datur, eo retinereimbecillioré yim purgari di : qui fecundus tarnen modusin Theriaca non obferuatur^Omnes itaquneoconue-niunt,quôdfimpliciafubtilifsimcfintcon-‘ terenda. Et quanquam Agaticus mediocrem trituram fcrat, vt Mefues quoquö vult, nihil minus tarnen in hàc compofi-tionc

XIBÈR l.

tioneipfe quoquc fubtiliff. teri debet, narti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* autor huius Antidoti refpexit ad faculta-tem Agarici , quantum nimirum iUiuS poftfubtilifsimam tritüram adhuc reftat: nam tametfi facultatem purgandi amittat, eius tarnen loco acquint aliatn , aperien-di videlicet membra interiora amp;nbsp;liberan-di, ab obftruftiouibus, qux auferri ne-queuntnifi à Medicamentis quæ facile di-ftribuuntur in corpus, quæ adio partium fubtilitatem fermé femper fequitur.

Pjimus itaq; modus bic folummodo obfetuatur babentes pro fuperfiua tritura, earn quæfitvlterius,cùm medicamentum intenuifsimum pulueremi iämefttedadü. Qiia in re mu'ti pbarmacopæi Înconfide-ranter errât, qui vtfuam diligentiamofter« tcnt,nefciuntmanum de mortario tollete, non animaduertentes boe modo potius pulueres debiliores quam validiores effici i Petfeôæemm trituræ optimum amp;nbsp;verifsi-mum indicium baberi poteft exanguftifsi-mocribro, quod poft fufbeientem teren-diadionem adbibetur.

Eb vfq-,igitur boresteri debent, quo in pulueremredigantur ,idemq; de frondib,, fcminib.amp;Tadicib..8c alijs cuiuVuis cóbften tu fimpbeibus ftatuendum ; amp;nbsp;fecundum hanc'

DE THEJiJACÄ,

hanc rationem florespaucamferunttritu-ram,quiafunttenerritni,amp;cüpaucis numero percufsionibus piftilli , in puluerem eonuertuntur.-contra radices multasper-cufsionespoftulant, medio vero interhxc modo fehabent frondesamp; femina: ideoq; medium quoque tempus ad terendumre-quirunr. Vtautem verifimile non eft An-dromachum nefciuiflehostcrendi modos, ita verifimile quoque , eum pariter quod inter terendum floribus aut alijs parti-bus decefsiflet gt;nbsp;arte quadam alia recom-penfare potuiflc .• vtfi propter motum piftilli , vehementiorem aliquid virtutis de calore exhalarct, illud rurfura per maio-remquantitatem Medicamentorumrefti-tueretur.

V nde generalis quoque rcgulain com-pofitis nataeft, quæ in locum Jicuius vaü-diMedicamenti accipiiubetduplum alte-rius,eiufdem tarnen generis:ficuti fit in Caf fia fumtalocoCinamomi.Quid vero magis eft eiufdem generis, quàm idem Medicamentum fibimetipfi ? Si itaq; fimplexquo-piam nonnihil exhalat inter praparandam, adiuuari poteft cum pondéré exuperante, vt tertia eius pars vel dupla, vel alia menfu-ra,proutartifexopus efle iudicauerit,ad-datur:

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6;

datur : amp;nbsp;hoc quantum ad ipfam qualita-tern fimplicium deperditam.

Quodfiin compofitoaliquo quantita-tiquippiam etiam decedere folear, cùm inter terendum atomiin acre difsipentur, alia quantitate quoquerurfum compenfa-bitur : idque facilius fit quam prius; quia minushic petit. Haec itaque duo perpen-dens Andromachus talem fimpliciumMe-dicamentorum dofin conftituit : quæ com-pofitionem totam redderetperfeâiorem. Quemadmodum veto non vituperanda, fedplurimulaudandaeft,eorum diligétia, qui inuenerunt inftrumenta quædâ ad reti-nendâqualitatem amp;nbsp;quantitate Dofis pro-pofitç,aliqui conterentes ea fecundum prç-ceptaCritonis,aliiinvinononnullaMcdi-camentacontundentes, nonnuUialijs mo-dis vtentes: ita non adeo magnopere cu-randum eft iUud exiguum,quod depetdi-tur, quoniam ( nifi Andromachum veli-mus dicere fuiffe negligentiif.) huic rei ab inuentore huius compofitionis fuit diligenter profpeäum. Non tarnen ideopbar# mocopxus aliquid de folita diligentia re-mittat, cùm quantum fieri poteft, id quod périt non multùm fed ômnino debet effe exiguum. Hisitaquedecaufis Galeni mo-1 dum

DE THEJf.JACA,’ âum infimplicibus omnibus fimul conte-rendis, quiafinern principalem nonnegli-git.reâè obferuare licet: non multùm foli-citi de altcro,qui fit gradatim.

. Quodfi benèperpendimus negotium, iquando vnûfiniplexperfe tantùm fit teren dum,idq; effet herbaaliquafruticofa.nun-- quampoterimusitaterere, quinaliquidde qualitate ipfiusdeperdatur: nâ régula qua: traditurdecolligendofimplicialiquo, non nihil répugnât cum ipfius exquifito tetendi modo:nam exvnaparte plantas fruticofas quæadTheriacamfumuntur,eligere debc-mus,quandofuntin maiore vigore: quod accidit, cùm in planta fimul flores, fetnina, calices, folia amp;nbsp;virgulta apparent,quemad-modum docet Galenuscap. ly. lib.i.deAn-tidotis.Exaltera parte,iftæpartesomnes fi-mul funt terendæ,amp; priufquam reminaamp; virgultafintcontufà, florum viresconfum-tæ erunt. Ac tametfi Diofc. in fua prxFa-tionevult, vtplanta:eligantur, quandofe-minibus funt refertæ, hoc tarnen Galena non répugnât : nam fi nimis anguftèhoc intellexerimus, non fol um Diofcoridi, fed fibi ipfi , in codcm erit loco contrarius. Eo enim tempore« quo planta lernen profère , florem non retinet , imo frondes

quo-

1 I B E R t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6é lt;iuoque turn vt plurimum deciderunt, aut ticcx faketn amp;nbsp;Aaccidæ fuut reddi-tï.

Itaque cùm dicit Galenus fimul fron^ desgt; flores amp;(eminaeffe accipienda, intel-Ugit quando femina non omnino funt niatura,amp; retinene aliquam partemflo-rum , quo tempore frondes quoque ad-hue funt in vigore : idque facile in Stœ-chade,Hyperico. Chamxdry,amp; fimilibus obferuari poteft. Sic Diofeorides ab eo non diferepansjinteUexk femina non plané matura, fed propinqua nuturitati, amp;nbsp;quando adhne flores quoque affunt. Nam fl de maturis inteUigi voluilfet, nullius v-fusfrondes amp;nbsp;vkgulta, cùm iam ficcafint, amplius effent. Àt fl fola femina in planta requirantur, vt in Cumino, amp;nbsp;Fœniculo* itum omnino matura coUigenda funt. amp;nbsp;expedandum donee planta exarefeat, modo non flnt plané caduca.

Exhis omnibus cùm iam confiât, la vnoaliquo flmplici non poffe vitari, quia nonnihil inter terendum de fua qualitate dccedaf, quanto magis hoc continget in aliquo compoflto? Attamen hæc difficul-tas iUi, qui diligentius de ea confidera-uetit, non adeo magna effe yidebitur: la quoniam

DE THEEl AC A,

quoniam parum differre depræhendemus» confiftentiamfeminumadhuc tenerorum» florum iam maturorum, amp;nbsp;frondium non-nihil aridarum.

His itaquede caufis omnibus iam enu-meratis Ferdinadus Imperatus, cuius anteâ fecimus mentionem,ftatuk talemeflein-ftituendam,qualem iam exponemus,teren diformam. Âccipitprimùm omniaea,quj ad terendum idoneafunt,amp; fimulcontun-dit, donee in crafliim puluerem nonnihtl diminuantur, poftea per cribrum largius excutit, amp;nbsp;rurfum terit, donee vt prim uni faftum eft, diuidantur,amp; fie per vicescon-tundendo amp;nbsp;fæpe cribrando, per idem largius cribrum om nia ad æqualem confiften-tiam reducir. Deinde iterum in morta-rium fimul omnia conijeit non nimis din contcrens, amp;nbsp;per cribrum anguftißimum cribrac, amp;quod tranfire nequit, rurfum breui tempore terit, amp;nbsp;repetit cribratio-nem, amp;nbsp;hoe vtrumque tamdiu agit, donee omnia per anguftifsimû cribrum tranfeant: hocque pado confequitur id, quod ali) qui omnia fimul vno tempore terunt, obti-nere nequeunt. Nam cùm neceflario id quod prioreloco reritur,primùm rediga-tur in puluerem, ftatim cùm bene efttri-tum,

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

turn, à reUquis quæ diutius teri debent, fe-parabitur , nee reUnquetur penes cætera, quia contunderentur fupra modum : quare flores, vt qui primùm triti fint, prinrum quoque cribrantur , adiunctis tarnen iUis partibus quæ facilè diffoluuntur, ex alijs duns fitnplieibus.’vnde inter primas pereufsio nes femper decidunt quidam minutifsi-mæ particulæ ; prætereà cum fepe cribta-tione iterata examinentur fimplicia trita, inde fit, primùm,quod non vitra modum fimpiieiateruntur, deinde, quôd maior vino inde acquiritur, qui quidem principalis eftfeopus.

Poffent etiam aiix quæftiones affetride modo ab Aêiio propofito, fed ne fimus iongiores, lilas bic prxtermittamus : atq; fatisfitfeire modum G alen 1 pro optimo effe retinendum •. vnum tantum addendum: Aetiumipfum quoque non exquifitè obferuafCein omnibus r eb us,bunc per gra-dus modumafe propofitum,fed foiumin nils panels quæ quidem potifsimùm eum requlrere videbantur : nam amp;nbsp;ipfe omnia berbacea fimui tundit, non feparans femi-naà florlbus, frondibus amp;nbsp;virguitis. itaque non quidem Aëtlum tepræbendo •. fed Mediclautpbarmacopoiæ arbitrio permit-i 5 nbsp;nbsp;nbsp;to,an

HE THERI AC A,

to,an velit eum fequi nee ne, qui etfi fr-pius terendi operam répétât, in ijfdem rebus tarnen non videtur multum perire pofle, cum addatur aliquid de vino, qui liquor quafifimulcolligacas partes, ne exha-lent,continer, amp;nbsp;præfenti fua frigidirate calorem pidilli, à quo aridorum vis expi-raœfolet.temperar. CumqueAêtiusferi-batfein Theriacacomponenda fequiGa-lenum, alterurrü necefle ett vtdicamus,auc quod Galenus aliquando illum modum quoque obferuauerit, fedpofteaillumre-liquerir, magis ampleftens alteram ran-quarn commodiorem , Jibrumque in quo deeotraéiauerit.iniuriatemporuminter-cidifTe : aut cùm Aëtius dicat ex frutenua GaJeni fe Theiiacam defrribere, tantum de eius compofitione eflè intelligcndum, non de præparatione quoq;, quam quidem de fuo ipfe addiderit ; quod etiam verifimi-1e ede inde apparet, quod Galenus tribus diuerfis locis de Theriaca agens, in libro ad Pifonem , amp;nbsp;altero de eius vfu ad Pamphilianum , amp;nbsp;in tertio . in primo libro de Antidotis , illum tædio ba-buerit , aliam infuper traólationem de ea inftituere : quod fi prætereà alium li-brum qui pc rijder, de ea compofuilTet, fal-tem

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ét teminiftis tribus mentio eiusaUqua fada teperiietur.

QJ^^M NECESSA-ritiJ ßt de le éi its ßmpltctum in^henaca.

CAP. xv.

Estât vtloquamurdefim-pUcibus ex quibus Thetiaca componitur, atq; indicemus fel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9«2i'''W referat »feire qua fint

vera.quç verb falfa.Vbi feien-du edtanti momenti omnia Medfcamen-taeffe perfecta amp;nbsp;légitima, vt null a tes alia Theriacam reddat præftantiorem , quam hæcipra. Nam cùm poftfermentationem huius compofiti efficiatur a’.iquid tertium, in quo propter certam in eo proporrionem non apparet amplius euidentior facultas v-nius quam alterius herba:, imponaturque aliquodfimplexoptimis conditionib predi tum,amp;infuarpecieperfe0.ifsim0, aliaverb fint vtribus debilia, proptewetuftatem. vel aliam quäpiam caufam .Theriacarftareri-nebitfacultatempetuliaré iftms fimplitis, 1 4 neque

DE THERI^CJ, nequecumalijsitamifcebitur,vtfiat,queni admodum diximusjaliquodtertium : ficu-tiquendamfecilTeGalenus dicit,quiomnc ftudium adhibuit,vthaberet Opium præ-ftantifsimum,arque ideo Thebisex Aegy-pto , vbi colligitur efficacifsimum afferri curauit: fed pofteànon eaudem adhibens diligentiam in alijs fimpIicibus.Theriacam viribus amp;nbsp;fapore fimilem Philonio, propter Opij narcoticam amp;nbsp;ftupefacientem faculta tem, fuperantemalia,prsEparauir. Alijin eundemceciderunterrorem,quodtantùtn huncdeledumquæfiuerint in Myrrha:alij inCroco, nonnulliinGalbano,quidam in Bitumine,quidam in alijs duobus tribûfve, aut pluribus rebus, quarum vis amp;nbsp;facilitas in illis Antidotis reliqua omnia vince-bat.

Et ego memini quendam pharmaco* pæum,qui tarnen Neapolieratinpræcipua autoritäre , ante aliquot annos vendidiife Theriacam quandam,quænondumetiam naribus admoca, fœtorem quendam mo-leftum Caftorei, qui omnem alium odo-remvincebar,præberet. Quapropterprius vniuerfafimplicia diligenter debent exami-nari,an fcilicetfintcolledainillis regioni-busamp;locis,in quibus funt efdcaciora.ha-beantq;

LIBER Ï.

bcantque omnes illas notas,quæ indicant illorum perfedana naturam ; nam fepe v-num aliquodfimplexdeprauatum , inftar onis quætotum gregem inficit, omnia alia corrumpit amp;nbsp;labefoftat. Quod non fit in alijs Antidotis ex paucis fimplicibus conftantibus , vt eft Philonium, in quo etfi non omnia fimplicia feleétifsima ha-bentur, id tarnen non ita multum refert. At fi Theriacam aut Mithridatium, vel fi-milem compofitionem , quæaecipit magnum numerum Medicamentorum. parare voluerimus, amp;nbsp;inprimis , vbi Cina-momum , quod validifl'. amp;nbsp;tam fubtilium partium, vt vix aliud fimilc reperiatur, v-furpatur, neceffe eft nullum fimplex affu-

• mi,quodnon fit perfeftifsimum. Qiiod quantó eft difficilius cognitu, tanto ma-

1 iorem requirit diligentiam. Nam feré ’ omnia fimplicia exotica ita adulterantur, ' vt fepe etiam numeroiUi, qui inhacparte 1 funt exercitatifsimi decipiantur : ideoque i oportet nos habere in diuerfis loeis ami-cos fidos , quorum opera vera fimplicia nancifci pofsimus. Nam amp;Galeni tem-poribus hac in re aliquid erat difficulta-\ ris‘.arque ideo ferè nufquam alibi potc-' rat patari Theriaca , nifi Roms , quo ex 1 5 omni-

DB THERIXC^, omnibus nationibus quafi rarifsima firn-plicia quotannis afferebantur, amp;nbsp;quod ma-gis eft,vix fine Imperatorum auxilio.omnia quibus opuseratjn promtu erant.

Inftitueraus autem nunc vniuerfo-rum fimplicium, ex quibus Thenacacom-ponitur, particulare examen, incipientes ordineabiUis, quaefuntprimaincompoß-tione,reliftisiftis regulisvniuerfalibus.de Medicamentorum fimplicium deleâu,nc fcilicetfimusnimislongi,amp;quoniamdeil-lis abu ndè in 3. libro Methodi noftræ diflc-ruimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^

EXAMEN EOREM ßfnpbctuw, ^ua furnunfur ad rria genera ‘Eroc^oritw^nimi-ruw Erui, oy^^alalhij oy^firi, tJ^ar/f Qy^marach Caiantt odorats ^ Jund odorati.

CAP.

LIBER I.

CAP. XVI,

RiNciPivM compofitionis huius conftituunt Trocifoi ^^* de Scylla, de qua quomodo tantùm interior pars, qux ma gis eft tencra, amp;nbsp;alij medul-lam vouant , nonnulli cor fumenda fit.

arbittor fatis patere ex illis qux diximus anteainiUorum compofitione.

Eruum,fiueOrobus,haberipoteftFerra-riæ, Mantux, amp;nbsp;alijsinlocisLombardix, in quib.copiose crefcic,amp; adbucibiantique nomen retinetjatqueiftæpaucçnotx quas Diofc.illi attribuit, probe iUlconueniunt. Alij,non fine magno errore, illius loco ac-cipiuntVicix quandam fpeciem. Actius ad Tberiacamiubet fumiEruum coloris ruf-\ nbsp;nbsp;nbsp;fi,8£ quod fit recens. Galenus infermone

■ nbsp;nbsp;nbsp;deTberiacavuk ipfius farinam effe albifsi-mam. Attamen inr. libro.de facuk. Alimen torum,cap.29.commendatmagisflauum, vel quod ad paUidu colorem déclinât, quafi magis fit medicamentofum quam album: y inq^eo cum Aetio confentit. Neq; répugnât, exfiauo aut ruko Eruo baberi pofte al \ nbsp;nbsp;biff.farinam,cum ifticolores in fopncietan \ nbsp;nbsp;turn i\\udmficiàt,qfifarinç quoq',cómuni

\ nbsp;nbsp;carent, fieret ilia amarifsima, amp;nbsp;proptereà

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullius

DE THERIACA, nullius vfusefTet, qucmadmodum inTro-cifcisindicauimus.

DE T R O C I S C I S r I P E EI-nisfatifantealocuti fumas.

IN Hedychrois primùm occurrit Afpala* thus,cuiusfecundum Magnum,cortex radicis fumi debet.-Sed hoe nequeDio-feorid. ncque Galenus dicit : quare fi quis lignum eius ex trunco , modó fit graue, denfum, amaAim , amp;nbsp;odoratum , habeat, redifsimè illo vtetur. Huc vfqueexiftima-runt verum Afpalathum eflelignumquod-dâ coloris flaui, quod Venetijs amp;nbsp;Florentia fuitapportatum,inquibuslocis ex coglo-buli pro recitandis precibus parantur, atq; interdum Neapolim quoqueafferunt,vbi Tocarunt Santalum nonnulli, alij lignuni Aloës , quanquam ab vtroque multùm différât. Imô aliqui volunt lignum effe Thures. Sunt prætereà qui pro Afpa-latho accipiunt fpeciem illam ligni Aloés, quæ ex Rhodo affertur, quod quidemar-bitror.fi nonlegitimum fuerit lignum A- ! fpalathijllius tarnen loco faltemredè acci-pipoffe. Non diu quoqueeft. quod adme Melchior Guilandinus, pentifsimus.fi quis alius.

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

alius » rerntn fimplicium , fruftum ligni Afpalathi ad me miferit præditum omnibus notis,quibusillud autores defcribunc/ idque peculiariter fpirabat nefcio quid o-doris de Caftoreo, ficuti Plinius quoque vult. Idque fi haberi vbique poffet, non nobis de fuccedaneo effet multum laboran dum. Neque dubito qum alij quoque ah itto præftante inueftigatore fimplicium impetrare pofsinr,nam ego prius quoque fpecimeneius vidiapudlmperatum.

Afarum notum eft ; de quo radices fo-lum accipiantur, abieâis frondibus ; quod multi,cùm non obferuent.plurimùm errant-.nam Galenusquoq; vult frondes effe nullius momenti.Sintautemradicesfirmç, odoratæ,acutifsimæ,quoad guftum, amp;nbsp;non obfoletæ : repetiuntur antem quouisloco.

Marum fpecies eft Maiorans iftius, quam vulgo gentilem vocamus .• alij Per-fam gentilem.Neapoliin fidilibusantefe-neftras culta reperitur : Cuius Cimæ fu-muntur quando plenç funt feminibus,cum nonnullis etiam adhuc floribus,amp;invm-bra per aliquot dies ficcantur.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amaracus, amp;Maioranavulgaris,vna 5 Eetbaeft: cuiuspariter Cimæ cum floribus

amp; feminibus ficcatis ad vmbram fumuntur.

voca-

DÄ THERIACA, vocatur adhuc paßim vulgo,fanfico, qui# Latinè Sampfuchumdicitur.

Calamus odoratus non affertur, vtendû itaq; eins fuccedâeo.Dixini us auté fuprà,cû ageremus deregulis fuccedaneorû de gbuf dâfimplicibus, q non fineerroreilliusloco aflumûtur. Nûc veto hoc addendû,ineode libro de fuccedaneis,qGalenoattribuit,lo- 1* coAgalochifumiCalamûodoratu;côtrariû itaq; fieri etiâpoteft.fumédoAgalochû pro Calam o, q fubftitutio ctteris prçferéda tan quâ melior:Nam Agalochû quoq;calidûamp; ficcum eft in fecûdo gradu, vt ex Serapione colligit.amp;pariteraftringens.amarfbamp;odo ratû,quéadmodûetiam Calamusrpræter-cà vtplurimum efilignofum : quareomnes partes fimilesfunt.-amp;tametfinefcioqdacri moniçin fe Calamus côtineat,quodinAgâ locho nôdeprçhendit,nihilo tarnen minus cû proptereagradus no mutent, amp;tantùni hoc augent fubtilitatem partium, inci;alijs omnib.jpprietas fit eade,hoc no m ultû cu-randû eïi,donee aliud fimplexfefeofferat, quodhacin parte illi adhuc magisfimilefit; nâraroadmodûomniafimulinuenHintur. Potefteqdéaugerinonihil pôdus,vtçqiiet ! idqd'inCalamovirium prçtereàreperitur, quéadmodü cumCafsiafierifolet jpCina-raoino: '

LIBERT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7/

iromo; At nó duplû accipiat (quonîam nó italógè differ fit fuis faculratibus)fedtertia pars tantùm,qd etiâ fecit Aëtius in fuaThe riaca, fumendo nouem drachmas Piperis nigri.loco fexdrachmarum albi.

Bononienfes jp veroCalam o receperunt in fuâTheriacâCalamû vulgaré:Nâiudica* ramp;t,quanqnÓ ipfemet fît Calamus,obtîne-re tamé in calido amp;nbsp;ficco,gradû quoq; fecû-dù,amp; alias de qb.diximus jpprietates, quod fané à me quoq; nóimprobatur, nó folùin quia veris rationib. innititur, fed etiam quo facilius Agalochû proXylobalfamo fubfti-tuerc pofsim us, vt paulöpoft dicet.Nam nó conuenit vtbisvnü fimplex accipiatur ,cü prçfertim idnecefsiras minimè reqrat,quc admodii etiâ multi pftätiff. Medici fentint.

Schœnanthos eft res nota. Apud veteres in vfuerant flores eius amp;nbsp;fum mitatesiunci, atq; etiam radix, vt Diofcorides docet. Flores tarnen in maiore erant precio: Quita-me cum rarius haben potuerunt, nó ideo quod olim Cameli in Arabia cosdepafee-rent, ficuti vukGalenusi.lib.de Antidotis cap.t4.fed quia nó erat vfiratum illos ad alia loea defetri.Nûc vero copiosé afferri cepe-runt, qui tarnen depr^héduntur efle exigui edocisamp; refpeieuipfîus innei quad nullius: quâte

DE THEEI AC A,

quarc fimplicium peritiomnes potins vCiif pant iuncos quam flores,quanquamillo-rum copia in promtu fit. Galenus quo-quelaudatCimaseorum : fedvidencium vt fint odorati:namfi nonnihil veteres fine, amittuntodorem.-quod non difficulterde-prachenditur. Ad nos quoque ex Arabia, , quales Andromachus commendat, affe- j runtur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

COSTO, PH7, , Ç^ Cmnamomo.

CAP. xvir.

OsTvs, quo vulgo in offi-cinis vtuntur, falfus eil, cuius loco ante aliquot annos Bo-nonienfesamp; PatauiniZedoa-riam officinarum acceperut:

qux olim quoque non pro Zedoaria,quia oblongacfl:,habebatur, nam Zedoaria,fe-cundum Serapionem erat rotunda, fimilis Ariftolochiæ.Sed quantum ego feiam, no- j dumexperientiacognitum eft,anexterio- j ribus membris appofita exulceret carnes, ' quod Coftus, vtGalenustradit,folctface-rc, Inde !

L I B B R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7f

re. Inde enim graduum conformatio cou-ftituipoflet. Verumtamencùm in vulgari Zedoaria appareat fatis magna acrimonia amp;nbsp;notabilis amaritudo, videtut fatis prope accedere ad qualitatcm Cofti,amp;credibilç eftapudme,quod applicataexteriusexul-cerareetiam poffet carnesxumq; fit fimili« ter radix vtCoftus. amp;nbsp;pariterodorata, fub-ftitutiohæc non caret ratione. Sed hæc du-bitatioCoIarelinquitur,quodpofteacogni-tumeft.longam Zedoariam effe verara. Quanquam enim longaeft radix, appendices illius tarnen rotund« funt.quemadmo-duni apparuitin quibufdam fruftis, in qui-bus adhuc fimul codigatæ erant,partim Ion gæ, partim rotunda, cum rotunda Zedoaria,quæ pauib ante hæc téporaafferri cepta ell,provetababeretur,cùm diuetfafpecici vulgari longa minime effe certum fit. At dubium eft, quod Serapion dicat Zedoa-tiam effe calidam amp;ficcam in fecundo ot-dine •. fed Coftus cùm exulceret camera, erit potins innumero eorum qui excedunt gradum tertium, quare dicipoffet quodde vera hoc inteffigatut amp;nbsp;non de vfitata, qu« '\ tanquam diuerfafoleret fubftitui, quemad-\ modum aliqui dicebant : quanquam nos ' indicauimus effe ynam eanderaque tem.

K Sed

D£ THERIXC^

Scd hïc ctiam refponderi poffer,rcgulam H» 1am,quodeaquæexulcerant carné, finrea-lidain quarto gradu, nó effe Temper veram-' cùmfæpeîlla qualiras calidafïtalijs parrib, quxfapote dulceni amp;aromaticü in fecon-tinér,cótemperata:ficuti poffum plutibus» fi locus bic efler,demóftrare.Sedcümverus Coftus habcriqucat, nó opuseftdifputare de fuccedaneo : hue ego primùm vidiapud Ferdinandum Imperatüomnib.illis fignis præditû.quæGalenusamp;Diofcoridesilliât* tribuunt.amp;præfertini Arabico, que Ferdi-handus aiebatfenaâû elfe opera amicorö Patauinorum. Quod fi aliquisdiligentiani adhibeat,Venctijs quo fub nomine Cofti affertur, habere poterit: cuius ctiam ante paucos menfes exccllens Melchior Guilan dinus fpecimen mifir.

Phu verum crefcit in regno Neapolitan no,in Polino monte Calabriæ, amp;aliislocis. amp;nbsp;Romç vbi in multis hortis colitur.abâdè habcri poteft. Radix eft longa, amp;nbsp;cralfa vnû digitû,amp; in circuitu villofaexobliquo inftat Hcllebori,amp; in vno loco reperiunf multas radicesinterdum ad jo.inuieem fefe obliq; cótingétes,odore planè rcfertValerianam, attamen multo efficaciore. Andromachus ponticum eligir. Quodfiad manus noftras peruc-

11 B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

peruenerit folida.non çxcfa, odorc fragran tifsimo.perfedifsiinacnt.æqucac eaquçin P onto crefeit. Vu! garis Valeriana nó debet illius loco accipi -.cùmTeræ copiam modo diligentia mediocris prxftctur,haberi pof» fit.

Cinamomum.aotquia nonafferturad nos, aut in tam exigua copia» vnacum Caf-fiaaduebitur, ideo fit vt non ita cognofca-tut.CùmverôCafsiçmagnacopiainprom-tu fit, optimam facile eligcre, amp;nbsp;ipfiusdu-plumaccipere poflumus,propter earn ra-tioné, quarn fupraattuUmus, eligédavero eft fubtilior, modo fit guftatü acuta admo-dum , amp;nbsp;odorem rofarum referat,colore in purpureonigrefcente, quale illud fuit qi

! nbsp;nbsp;olim ab ittcolis Zigir appeUabatut. Bona

etiam iUa eft gt;quæ nonnihil habet rubefcen-tiscoloris, vei potius coloris elegantisin-ftatCorallij,vini odorem refetens. Debet autem omnis Caf^ia effe cortice craffo, fed anguftaper fe,5lt; fubtilis, amp;nbsp;bene conrorta, habés pintes quàm vnam cannulam ,leuis, non afpera,atomaticagt;modic3Eaftrióioais, amp;inprimisfaporeacutifsimoptædita.

i PaciamusautemCinamomiquoqjnon* nullam mentionem, quo leftores eb ma-totem habeant occafionem de eo cogitan-

K a diïvade

t ©£ T H FR UI Cl, dï:vndefortaire aliquando continget,vtvf-rum tandé exploretur.Galenus i.lib.de An tidotis ca. ij.inquit, Adrianu Imperatorem iufsilTc varia genera Cinamomi ex Arabia cum integris plancis apportari, amp;nbsp;quèd tempore Seueri, qui amp;nbsp;ipfe Theriacam parari voluit, ipfe coadus fueritpropterpe* nuriam alterius, illud antiquius Cinamo-mumaccipere,cuius formam defcribens, ait.fimile efle Helleboro, vel potius Dama-fonio, quod etiam Alifma vocatur, vndc conijci poteft, illum de albo Helleboro lo-cutum efTe.quiatam huiusquàm Alifmatis frondes Dioicoridi repræfentantplantagH nem. ImÔ3mbæplanta:,HelIeborusamp;A-lifma , caules ferunt admodum fimiles. Vnde arbitror reftè nos porte affirmare, quod frondes iftæ, quæ à pharmacopsis vocanturFoliumIndi'i, aut Malabathrum, fintCinamomi.-cùm lacis fimilcsfintfolijs Helleborialbi, Damafonij, autAlifmatis, vd Plancaginis. Quod confirmacurquoq; ex lapore cam frondium quàm pcdiculo-rum,pocifsimùmvbicrunco anneftuntur cùmplanèguftu Cinamomum vulgarere-feranc, nili velimus dicere, eflefrondcsCi-namômi,hocancea ponences, quôdCalsia froodibus amp;fruâ:ufirniiis de Cinamomo,

quem«

«jucmadmodum etiam Cipore amp;nbsp;viribus. Étcùm Galenus dicat Cinamomum mu-tariinCafsiam ,intel!igendo hocdefimili* tudine virgultorum, intelligit iualijsquo-queiimiJia interfefeelTe. Qux conieftura quoq;.confirmatur exeo, quod videamus de folio iam diâocopiam affcrri, quemad-modum; etiam Cafsiæ : amp;nbsp;fi Cinamomi folium effet ,.verifimi!e effet in tanta abun« dantiafrondium firn ui etiam virgultorum, aliquid aduehi, Quicquid fit, fixe nota certc nos in cognitionem Ginamomi per-ducere poterit, fpemque aliquam facere, vtillud aliquando inueftigemus. Galenus etiam ait, vnamquamq; Cinamomi plantam inftar parui fruticis producere, ex vna radice fcx vel feptem , plura paucioraquo virgulta. interquæ maximum nonexcedat menfuram pedisRomank nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i ■;! j gt;nbsp;-

1)E OPO^ALSAMOk

^ Xylobalßmo.

: A P. XVIIL

ON erolongiorhac in parte, quoniâmtÿmniftrmèl^pn-iiatifumusinosaliquädoOpb balfamóyeïö frul poffe, éuni K 3 Gale-

DB THBRIJOf,

Galeni quoq;temporib.rartrsimum fucrit* amp;nbsp;modicü etiam illud quod atferabat.mul-tis modis etac adulteratum,idq; tanto artifi dogt; vt fraus à pentjfsimis vix deprarhende-retur : Quid igit hoe tempore het, quo ma-litiahominüamp; multipliées fraudestanto-pereereuerunt.Dolendum itaq;,qnod Fortuna tam vtileamp;rarü Medicamentû nobis abftulerit, amp;nbsp;diligenter cogitandu, quid il-Jiuslocuadimplerepofsit. Diximus autcin ) lupra rationes» quare oleum Hyperici illius loeofubrtitui non debeat. Atq; hîcilloruin opinionem quoq; non recipienduefleexi-ftimo,qui Afaru pro eo accipiunr,innitctes quadaautoritace Galcni p.librodecomp. Medic, fecundum loca, cap. j. vbi Archige-nesdefcribit Médicamenta fua contra hy-dropem î in quorum compolitione quada ait,interdum loco Afari aflumi Opobalfa-mum. Sedeo loco non tanquam fucceda-neum pro Opobalfam o intelligitur, fed po-tius vt variarctur facultas compohti : nam rationcOpoballami minus cah'dum amp;nbsp;ma-gis penetrans quàm Afaro reddicur. Nee probatur iUe modus fubftituendi, quando । Opobalfamum ealidum in 2. gradu, pro A- j faro ealidoin tertio vfurpatur.-taceo alias diucrias faculcatcsquasambobabcntmam Alarum

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7#

Afarum in potu exhibitum cutdenter adgt; modum corpus purgat, quad Opobalfa*-mum planénó facit. Nee mihi ctiamvide* tur conueniens, fuccum aliquem pro radi-cefubftituere, recordantes corum prace-ptorum quç fuprà de fubftituendis Medica-mentis tradidimus. Aliqui pro Opobalfa-moaccipiuntoleumCaryophillorü, quod ft extradum fuerit ex propria fubftantia gt;pGus frudus ramp; non per macerationem in ol«o ftmplici par atü, nó eft rationi contra-tiùjCÙm ilia pars expreffa fit fubtilior amp;nbsp;m a-gis penetrans atq; odorata, amp;nbsp;CaryophiUn quoq-, habeat calidü amp;nbsp;ficcü in fine fecundi gradus.quemadtnodóOpobalfamutn.Sed multó radius, meo quidé iudicio,fucceda-neumeft oleüexpteffumNuce vnguenta-na.vulgbMofcatadida.namexCaryophil-Us oleum fine magna vi ignis pet Alembi-cum,amp;nifiprins maceretur invinodeftil-lato, elici nequif.cùm infuper ignis multó de fubtiliotibus ipfins partibus auferat.

'1 nbsp;nbsp;nbsp;Quodfiliquoremexipfins planta exudan-

| nbsp;nbsp;nbsp;tem habere poffemus,optimü effet.Oleum

\ nbsp;nbsp;nbsp;veroNucisMofeatætantùm extrahitur per

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vapotem vim,fine opevaignis,quare feruat

l proprietärem earn quæ eft in ipfa nuce, 1 eaque eft quoque in a. gradus fine ealida 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4 amp;lkcaquot;

DE THEEI ACA, amp;ncca.*amp; ciufdem facukatis ,vt vulrSerapion , cum Caryophillis. Efficacius itaq; cric hoc oleum,cùm non fit ita mutatum. magifque fit aromaticum amp;nbsp;penetrans, amp;nbsp;plane qualiratesOpobalfamirerineac. Ve-netijs nonnulli acceperunt oleum clt;pref-fnm ex feminibus pomi Citrij.alij oletini vetuftifT. autoritäre Auicennæ ; fed in hoc nihilprorfuseft aromatici.in illo veroad-modum parum: funt quiillius loco fumant Balfamumartificiale , quæ tarnen fubftitu-rio videtur mihi elfe nimis affeÔata. acci-Înendo miftionem multorum fimplicium ocovnius.quxabfq; dubio multas continent facultates aliénas, quæ nulla rations cum Opobaftamo quadrant. Quarc con-tentifimnsoleoNucis vnguentariæ quanta fieri poteft diligentia ex ipfis nucibus expreflo , quod non deprauatum fit cum alijs oleis, nucibus contufis amp;nbsp;cera, quale eft illud quod Neapoli pafsim,admodum viliprecio vendifolet. Eligendæ veto funt nuces recej»tes,pingues, ponderofæ, non aduftæ,quæ non fint fine fucco, amp;nbsp;à vermi-busexefæ.

Xylobalfamum quoque requiritfuc-cedaneum, nam ne hoc quidem in Italiain importatur, amp;nbsp;forfitan lignum Caryophil-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lorum

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

lorum non malè fubftituetur, quemadmo-dumetiampro Carpobalfamo nonperpe-rarn fruftus Caryophillorum accipietur, propter rationes fuperius commemoratas. Nam ficutitotaplantaCaryophillorum ha betmagnam fimilitudinemcum to ta plan taßalfami, ira quoque fruöus vnius cum frnâibus akerius , liquor cum liquore. amp;nbsp;lignum cum ligno , eandem feruant pro-portionem. Sed omnes periti return fitn-pliciuminhoc concordes funt,quodloco Xylobalfami Agalochum fumi debeat. id ek, lignum Aloës vulgare , non tantùm propter graduum in primis qualitatibusfi-militudinem, fed etiam conformationem partium, cum vtrumque lignum fit odo-ratum, amp;nbsp;ambo babeant partes terrekres, 1 amp;infacultatibuspeculiaribus quoque con \ ueniant.

1 Hie etia m aliquid diffcram us de Car-' nbsp;nbsp;pobalfamo, quanquam adbofeeT roebcos 1 nbsp;nbsp;non pertineat, ne tarnen rurfum in fimpli-\ cibus Tberiaeæ de eo nobis fermo fit fa-\ ciendus,b'ic propter eandem materiam aVt-» nbsp;nbsp;quid de eo dicetur. Perper am autem fit, quodveriCarpobalfami loco vulgare acci-1 piatur, nam illud idem eft quo temport y nbsp;nbsp;Diofc. ipfum adulterabatur f atque affere-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 5 ba'-ur

DS T H E R I A e Af

batur de quodam caftello Petradiâo,fe-menq; fimile plane erat Hypcrito, amp;nbsp;fapo-rem referebat Piperis. Quare multófaci' liusilliusloco Cubebam fubßitui poflimtr nonquodilIaefintvcraeArabum Cubeba. amp;nbsp;proptercà Carpefium Gracorum, fed quia cx fapore amp;nbsp;odorc corum apparet, ma* gnam inter hac effe fimilitudinem:atque in hac fententia fuerunt Medici Bono-nienfes » Patauini amp;nbsp;aliarum celebrium ci* uitatum.^ Sciendum tarnen très eflefpe-cies Cubebarum gt;nbsp;qua peritis fimplicium nota funt, quanquam in officinis vna fo-lummodo cognofcatur, è quibus mclior } illa crit, qua adhuc in filiquis contine-tur : nam upore amp;odare alijspraftantior habetur.

2)^ FOLIO, N^RDO

Ineltca (^ A^rrha.

CAP. XIX.

N Folium amp;nbsp;Malabathrum fitvnaatquecademres, plu-ribus pollet difputari : Nam fi defcriptionem Diofcoridis infpiciamus, nullam efle dif-ferentiam infer hacduo apparet. Ait enim

_ ^ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mala*

Mahbathrum effe frondem quandam qux innatans aquæ in paludibus Indiæ fine ra-diue, quemadmodumLenspaluftrisviuat. Vnde cum tota planta nihil aliud fit quint frondes, videturpotuiffe abfolutè appeUa-ri Folium, amp;nbsp;hac rationc Medici nunc hoc nunc illud nomenvrurpatunt,idq;co ma-gis.quodneque Diofcorides neq;Galenus pcculiarem de Folio mentionemfecerint, quod patet ex defcriptione Theriacæ : nam in eaquam exponitCalenus in 17. cap.liba. de Antidot. verfibus hexametris,accipituc Folium,in alijs nonnuUis Folia Malabathri, j, amp;ineaqux fecundum Andromachi iunio-risfententiam defcribitur, abfolutè Mala-bathrum nominatur. At cum inDiofc.lib. it. cap. de viperis.reperiam, ad concilian-dumodorem vipetis adijcialiquidFolijvel Malabathti,dubium me reddidit an fint tes diuerfæ •. cum præfertim Galenus libro 7.

amp; g.defimplicibusMcdrcamentis, in duo-bus locis vocctFolia Malabatbri. Sxpius quoque videmus in compofitis Médita-mentis veierum.affumifródcsMalabatbn. V nde fatis eer tu effe videtur, alias etiam par tespratet bondesbabcre,quemadmodum , patet cxmultis compofitionib.Tbetiace,amp; pcculiatitct cxilla»qus dl Andromachife-niotis.

DE THSRIACA, nions,item Damocratis,amp; Aêtij,inquâ-rum vnaquaque accipiuntur frondes Mala-bathri. Sedhîcnoneftlocusvthanc dubi-tationem Ibluamus gt;nbsp;nam quicquid fit. hac raiione nec Folium ncque Malabathrum inueftigabimus ; quoniam nec vnum nec plurafimpliciaafferunturadnos.quæindi-care nobis verumFolium autMalabathruin poflent.

Ac tametfi video effe quofdam exccl-lentÜsimos viros noftro tempore,in eao-pinione, quôdiftæfrondes,quæafferuntur inftar plantaginis gt;nbsp;fed cum tribus folum- , modo ncruis,faporc amp;nbsp;odorearomatico, fint vera: Malabathri frondes, adduéti nô le lubusrationibus, quæconfirmanturauto-ritate iftius Garziæ, qui nuper librum de Arom atibus Indiæ eópofuit, qui amp;nbsp;ipfe hoc afleucratiamp; feipfum vidifle recentesipfîuS plantas dicit.- nihilo minus ego huic opi-nioni affentiri nequeo, nam güftus neceift eft vt fit verus huius reiiudêx. Cumque Diofc. velit, Malabathrum efle odoreamp; fa-pore fimili NardiSpicæ,amp; Galenus quoque dicat,fimilimam facultatem cum Nardo habere.y.amp;S.lib.definaplic.Medicamentis, imô tanta fit eins cum Nardo fimilitudo. quôd nonnulii ( ficuti Diofc, vultj hancfo-

1 I B B R I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

lam ob caufam exiftimauerunt hçc FoliaeP feexplantaNardi Indici.Sedfi verum fateri volumus ,cùm nô rcpeiiatur in hifee Folijs trineruijs, vtitadicam,qua:vulgofub no-mine Folij Indici circumferuntur, neq; fa-pornecodor Nardi,non video quo pado mihi perfuadere pofsim, bas frondes e(fe veri Malabathri dicendas.

Quod vero Garzias fuam interponat fidem, volo quidem ipfiuscaufahoc non negate,fcd tarnen hac ratione, vt de mea fententianonrecedam. Nam cùm depin-gatillefrondesCafsiæ eadem forma ptot-fuscum illis Malabathri frondibus, dicam proptereà easquæ hue afferuntur elfe Caf-üï ? quod confirmât fapor illarum, plané fimilis faporiCinamomi vulgaris, quemad-modum anteà in Cinamomi expofitione indicauimus, amp;nbsp;quod frondes Malabathri. quædebent faporemamp; odorem Nardi referre, remaneant adhuc in finibus natalis Soli ,amp; communiter ad nos non afferan-tur. Garziam vero, qui cas in Italia velHi-fpania videns,pofteà in India frondes Malabathri quoq; confpexerit,deceptû ifta fimi-litudine, exiftimaflc.easquæinltaliamap-portantur,prouenire ex ifta planta. De qua tarnen re cogitabo diligentius,fî librum ipfum

DE rUEniACA,

ïpfum Garziæ,quem nondum viderelicu/f» naftusfuero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ferdinandus Impcratus mihi mon-ftrauit duo generaiftarum frondium.qu« vulgô Folium Indicum nominancur:quorum vnû, vtdiximus, faporemhabebatCi-namomi vulgaris: alterumdiuerfumplanê abillopriore, quanquâamp; ipfum aromati-cum,forniam autem habebanefimilimam« Nec tarnen dici poteft, alterum genuseßs Malabathrum.cùin fapor Nardi non afsib quare exiftimo potius effe fpeciem Cinâ-momi minus boni.

C ù m i taq; carcàm us amp;nbsp;Folio amp;nbsp;Malaba-thro/fi forte fintres diuerfç)neccflc eftnqs ad fuccedaneu côfugere : amp;nbsp;ponétes modo cfleresdiuerfâs,cûG31enodicamus,reâèil MusloçoaccipiNardum, propter maxima fimilitudinem qnâhabentinfapore«odorclt; amp;nbsp;facultatibus cæteris,ex quibus omnes ne* cclTariæcôditiones infubftituendisMedica métis hauriuntur.LibcrdcfucecdaneisGa* leno adferiptus redè putat pro Malabathro Nardum accipi:quâquam poftea quædam omittat.Nam cùm dicat Diofeorides Mala-bathrum quidem habere faeukatem Nardi,attamen efle in omnibus validius amp;effi» cacius,ac inprimisadventriculum robo-randuni

t I B £ R 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X»

tlndû amp;nbsp;prouocandum vrinam:(quod pro« cul dubio exipfius caliditatc maiore orit.) idcô mcliusfucccdaneû quàm Nardû Ccl-ticam habere non poterimas ;cùm idéDio feoridesilliattribuatin corroborando ven triculo amp;nbsp;prouocanda vrina eafdem vircsgt;amp; G alenus quoq; afferat eïTe non nihil calidio rem.Vndecolligi poteft Celtitam eflccali-dam amp;nbsp;ficcam in a.grâdu, in quo etiam Ma-labathrum ab Auicennacollocatur.

Prætereà eô redius in bifee Hedy-chrois hoc loco Nardus Celtica vfurpa-tur, quia fi Indica acciperetur, bis in hac compofitione ipfa quoque poneretur. At inTheriaca.quoniam Malabathrum quo-quc reperitur, accipi poflet Nardus, ad-dendo tarnen aliquidponderis, vt exæque-tur id quod inMalabathro magis eft efficax: A: hoc effet fortafle tertia infuper eius pars* Etquanquam hic Nardus rurfum affunva-tur, neceffe eft tarnen nos facerequodpoC-fumus, quoiiiam aliud nihil reftè fubfti-toi poteft, nifi Nardus montana fortaffe inueniretur, qui locoCclticæ,cùm fit eiufdem facultatis, fecundum Diofc.accipî pofsit : quæ fi effet nonnihil debilior,( vt ait Galenus ) nihilominus addi poffet du-plagt; tertia, aut quarta infuper eius pars,

Ytpar

, . DB T H E R I A C A, ▼tpar effet eorûvis,ficuti fieri folecinCafsû loco Cinamomi. Nee impediat nos, quod frondes vnius, alterius verô radices fint, nam vtrumqj poteft teri,amp; de Celtica quo-«jueinvfufuntcauIiculbfvtDiofcorid.fcri-bit,} vnàcum foiijseiufdem naturs.

Fieri etiam potefi, vtproMalabathro fubfiituatur cadem rationc Phu : nam ita refcrt Nardum,vt nonnulli proptereaNar-dumfylueftrem vocaucrinr,calidumqueamp; ficcum fit in 2, gradu, quemadmoduin amp;nbsp;Malabathrum ,ficuti nos maniteftis argu-mentis declarauimusinnoftrisCommen-tarijsinDiofcoridem.adquos remictimus Icdores. Vnumhocaddamus,Galenum8. de fimplicib. Medicament, voluiffe facul-tates Phu coUigide ijs quæ diäa effentd« Nardo Indico, fimili plané facilitate prédira, nee in alio différente,nifi quod Phu'lit validius.

VndecoIligiturPhu amp;nbsp;Nardum Cd-ticam,effeeiufdem gradus, amp;fimilisnatu- , ra;.-amp;pariterpro Malabathro poffe aecipi»

Superioribus annis Veneti amp;nbsp;Bono-nienfes loco Malabathri acceperunt Ma-cim , illud reticulum quod inuoluit Nu-cem Mulcatam : Quæ tarnen, fubftitutio i nonitavidetureffe approband^quiamul- 1' turn

L I B E R Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt

tùmhæcinter fefe differunt. Malabathrum enim multas habet partes terreftres , qux fl leuiter coquantur , omnem odorem a-mittût:Macis verô eftoleaginofumamp;pin-gue,amp;bulliendoparum vel nihil de illoab-fumitur. Vnde,videtur,quôdin fubftitu-tioheplanènôfinteiufdem generis.Omit-to aliorum opinioneæ, qui affirmant Ma-cim cffc calidum amp;nbsp;ficcum in tertio ordine, Ïdque ex fua acrimonia conijciunt: quart ■vno gradu fuperabit Malabathrum .• cùm infuper Macis habeat nefcio quid Nardini, ideft, faporem amp;nbsp;odorem iucûdum, comi-ftum ,cum aliqua tarnen ingrata qualitate, vt in Phu amp;nbsp;Nardo Celtica, Indica ,amp; Montana quoquc depræhenditur : vndc proxi-me ad Malabathri naturam accedunt. Hane eandem ob rationem illos quoque non probamus, qui pro Malabatbro fubfti-tuunt Cafsiam gracorum , quam tarnen ipfam non ita facile reijeeremus » ft alitet facere non poffemus.

Sequitur Nardus Indica» quæ tam per fe quam fuccedanei loco inTberiacam ac-cipitur •. quare opus eft confideratione bac in parte diligenti, amp;nbsp;videndum, an Spica Nardi, quæ in officinis habetur,fit veranec ne ; quæ tametfi radix fit » proprer fimilitu-L dinem

DE mm JAC A,

dînem tarnen vacatur Spica, fecundum Gi lenum lib. i. de Antidotis, obferuandum quoque nc codione de fua integritate all-quid decefferit amp;nbsp;adulterata ad nos afFcra-tur. Nam olim vnguentarij quoque pc*quot; deco6ionem id quod optimum erat, «** trahcbant,reliquum verb rurfum plane 6x* persfaporis amp;nbsp;odoris vendebant. IdquC noftro tempore facile etiam poffetcon-tingere» Quapropter tutius erit de co accipere , vbi adhuc aliquid terra: odo-rata: adhæret , non tametfi ad ,illud codum quoque aliquid iterum terra: ad-di queat, ea tarnen omni odore deftituta eft.

Dubitari etiam poteft , an Nardus vna eademque res fit cum Spica , quiai Galeno 9, libro,de compofitione Medic, fecundum loca,cap. 4. vbi tradat dcMe-dicamentis colicis Andromachi, in vnam candcmquecompofitionemâccipiturNar dusamp;: Spica, tanquam res diuerfe. Et in principio 8. libri.de compofitione Medic, fecundum loca, vnguentum Spicatum amp;nbsp;* Nardinum , tanquam inter fe diuerfa po-nuntur.Sed propter vnum velalterum hbC locum, ab coquod tarnen mulcorum alio-rum autoritate receptum eft, rccedere non • ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debe*

il

âebemns, quanquam non improbandoni fit, ralibas quafiionibus exçitari ingénia« amp;nbsp;otferri occafionem cogitandi de mnkii 'vtilibus rebus accuratius.

D? Caßta/atis multam diximm in ctnamo-l

A Æ Vrrh A , amp;nbsp;■ßdelliufn , qua in v-JA yfii habentur , tarn fmnlia inter fe funtcolore , fapore , amp;nbsp;fubdantia.

Vt communiter omnes vtrumque 11 vnam (peciem faciant. Huius partes pu-riores fub nomine Bdenii , minus veto putas fub Myrrhs ad nos‘ miferunt mercatores. Vndepoftea opinio fuit vtrumque Myrrham effe , amp;nbsp;Bdellium hoc tempore ad nos non afferri ; cumque opus effet Myrrha , Medici puriorem pattern Bdclli), falso ita difti, fume-bant. Bt quanquam hoclcgitimum fuif-^ fet, nihiVo minus vnaatque altera fpecies eft arida,neC appatentiniUo vens ills al-bicantespet medium ttanfeuntes inftar vn’ guium.Poftea tamCft ceptum eft apportari

L a aliqutd.

DE THEmACA, »liquid de Myrrhs fucculenta. pingui gt;nbsp;amp;nbsp;bona, cum omnibusillis notis, quasperfe-dg afsignatDiofcorides.

Sapore enim eft amaro amp;nbsp;acri,bono odore prædita , qua; frada intcrius habec venas quafdam albas inftar vnguium,amp; color eft iplendens amp;nbsp;pallidus.amp;haceftfeli-genda-ipfiusratio. Nam, qucmadmoduni Rondeletius quoque redè annotauit in ca-pitc de Gobio pifce,græca didio ö^ó^^ho^iS» intclligi poteft de colore fubuiridi, amp;nbsp;etiatn pallefcente.

HÎC autcm in fecunda fignificatione accipi debet : nam ft Myrrham fubuirideni qu«rcremus, nunquam eiufmodi inueni-remus. Talemfpecicm bonæMyrrhæpri-mùm vidi apud Ferdinandum Impcratuffl* qui pro fuæ officinæ vfu, non fine labore» VenetiJseam fibi curauerat apportari:arq; idem quoque mihi Opocarpafumgt; reper-tuminter Myrrhg frufta monftrauir.Ideoq; dicit Galenus i. lib. da Antidotis, cap. ii. Myrrham tranfmutari in Opocalpafuin» fufcipiendonon folum ipfius figuram.fed vcnenatam quoque eins qualitatcm.-qua-propterDiofc. de Opocarpafo, hoceft.dc fucco Carpafi (nam itavocatillud, nonO-pocaIpafum,Yt Galenus) loquitur inter ve

nena

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf

ncnain.6. libro. Cùm veró multi vidiffenc hanc Myrrhæ fpeciem mirabiliter prodef-fein morbis oculorum, putantes eiufdem ücultatis effe in interioribus affcdibus ,in caufa fuerunt,quod multi,qui ilium affum-ferint.inde mortui fuetint. Hanc itaque tranfmutationem Myrrhæ in Opocalpa-fum, anted non à me vifum fateor primùm Imperatum mihi monftraffe.

Q^anquam autem non vbique verum Opocalpafum ad manus fit, cum quo Myr-rha cóferri pofsit, nihilominus fi in Myrrha animaduerterimus multas effe glebas di-qerfasadmodü, quoad odoré amp;nbsp;faporem, différentes à vera, non abfque rationc indi-cabimus earn mutatam effe in Opocalpafum •. nam etfi tam colore quàm fubftantiä-repræfentetfpecié præftantifsimæ Myrrhæ, cum venulis quoquc interioribus albis, in-ftar vnguium, tarnen qui diligentius illam examinauerit, non habebit amplius Myr-tham ; apparent tarnen punlt;âaquædam ru-befeentia élucida'- amp;nbsp;cùm nonfitMyrrha, quamuis primo intuitu effe videatur , fta-tuatur effe fuccus ifte per tranfmutationem oxMyrthafaônsOpocalpafum. -

V nde diligenter eft aduertendum, ne dura Myrrham pxobam exiftemus nosac-

L } eifere,

D E. T H E R 11 C J.

cipere, fiimlitndine hac decepti eligamiïS hocveneniim. Quodantiquisternporibus ,ad ocularia Medicamenta vforpabatnr, pro pter facultatem confumendi faniem , amp;nbsp;-quia initio fuffufiones curabat, qtianquain intra corpus venenatum planè eflet.

’ Atcertè magna vis eft naturæ, qued O'em quandam ira efficacem contra vene-iwm,tranfmutet in perniciofifsimum ve-.'iienuin. Ita quoque Galbanum mutatui* inSagapenum, amp;Cafsia in Cinamomuin» lt;juemadmodu m Galenus dicit in loco iam com memorato: vbi difleiir, quo pafto non uunquam fpecies quædam in alteram com-jnutetur.De quibus admirandis certè tranf mutationibus verboftus locutus fum in 2. ]ibro,meæ Methodi, cap. n. Vndead pri-anum noftrum propofitum reuercentes,di-cimusMyrrham fucciplenam, amp;pingtiem ad hos Trocifcos Hedychroos accipien-dam.amp;adhibendum efte dingens ftudium, vt Venetijsjvbi nonab vnoquoquecogno-fcitunpofsitcomparari DeBdellioautein loquemurin Mithridatica Antido-

, .j to , ad quod etiam

.m.- vfurpatur.

DE CRO-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^

Q)E CROCO, AMO^ rnoj^ Mafifche.

C A P. XX.

Vanqvam nosnóhabemuj Crocum Corycium , id non tarnen parum refert : nam ea-metfi Galenus dicar, quod fit illud magis vegetum, non ta

rnen quoq; odoratinsalijs:propter€à fi Cro cumhabuentodorem perfeótDm,amp; ion go tenapoie durantem , parum intereft an fit vegetum vel aridum: quod fi iftud etiam af-fuerit.eóerit melius, fit itaq; recens, colo-ratum,amp; habeat in fuis filamcntis nonnihil albicantis,fit longum,integrü, non fragile, plenum,amp;quodmadefaâum bené tingat manus,non fitum oleat.neque fithumi-dum amp;nbsp;nonnihil acutum. Quod fi has notas nonhabuerit,auteritexoletum,autma-defadumreumq; ita foleat ingeniosèadul-terari vtvix depræhendi fraus polsit , idea per aliquot dies prius neceffe eft vt ad vfuni transferamus ; amp;nbsp;fi turn viderimus illud reti * nere eolorem amp;nbsp;odorem quem primum

L 4 habc-

DE T il ERI A CA, '

habebatjtcnebimus pro bono :fin minus», pro adukerato , nam tale neque odorem neque colorem bonum diu retinere po-teft.

Amomi planta eft ignota, cuius loco collocabimus Acorum : nam Galenus6. lib. fimplic. Medicament, hæc fimiiis efle facultatis fcribit : nifi quod Acorus fit illo ficcior, hoevero magis concoquat: quan-quarn in exigua differentia hoc præftent: cumque nullum aliud magis conueniat, cogimur intereà hoc vfurparc. At quid fit Acorus, non parum inter fe difTentiuntpe-riti fimplicium ; ego tarnen exiftimo efle eamradicem quam Seplafiarij ^oc^ntGi-langam maiorem,quia acuta eft quoad gu-fium, amp;nbsp;nonnihil amara, amp;nbsp;alias quoque notas habet quas illi Diofc.attribuit.

Alij putant efle Calamum aromati-cum vulgarem .• fed anteà vnà cum illis con-clufimus pro Calamo odorato, hunc Calamum vulgarem efle accipiendum,qiiicrfi nonefletilleantiquorum Calamus, gradi-bus tarnen amp;nbsp;viribus fatis fimiiiseft: quare hac in parte illisconfentirt non poflum: nam cùm Acorum fit calidum amp;nbsp;ficcuni inj. gradu. Calamus verb non vitra fecun-dum, necefle eft fateri, auc fubftitutiönem

non

if non effe probam , aut Acorum non efle iftum Calamum. Athocquia vnàcum ipfis provera fublfitutione idqueverisrationi-busprobauerimus, relinquitur Calamum vulgarem non efle Acorum. Quarefubfti-tuamuspro AcoroGalangammaiorem. ' Et, fi forfitanaliquis diceret, banc efle radicemjAmomum frudum,inhocquo-que iunài poterimus autoritäre Galcni. Sedamp;nosdicemus fruâus quoque habere in ie aliquid duri amp;nbsp;terreftris, paritcr atque illa radix habet : quanquam egoineafum opinione, quö4 lignum Amomi, quando nondum fruftus aut racemi fefe explicue-rint, fit vfurpandum, quod ex Diofc. colli-gitur, amp;nbsp;rationes expofui in 3. lib. Methodi noftræ de fimplicibus,quas tarnen non abs rccrithîcrepetere.

Prima itaque cft, quod Diofc. fcribit, adultcrari Amomum cum fimili quadam herba, quæ nullum habeat fruâum .• iam fl fruftus invfu fuiflet. quare cum eiufmodi planta fine ft uöu falfificari potuiflet ? vnde colligi poteft lignum amp;nbsp;ftipitem fuifle in v-fu. Deinde non vult accipi fragmentafed furculos integros amp;nbsp;vegetos, quod de fru-Öibus inteUigi ncquit. Pratereà eligitur 0-doratius,8lt; quod non fit cariofum. Caries

L 5 veto

D E THEEIA C A^,

▼ero magis propria eft lignis quàm frudi-bus. Erant aurem vuæquoque Amomiia vfu , ficuti ex muftis loei' Galeni apparer. Et Damocrares in fua Theriaca Amomi racemos accipit. Sed Andromachus Amo-inum raeemolum non racemos, quia inter fedifferunt, habet. Nam intelligipoteftde furculis, qui in notam bonitatis haberent fernen vel vuas appcnlas: quare in Graco Iegiturj5«7jgt;tzflfcv7flf: amp;nbsp;in Latino raeemifeii: quanquam propriè magis raeemofi dica-tur. Quod fi ita eft , fimilitudo fubftaniia: magis inter ea confirmabitur, cùm amp;nbsp;Ga-langa maior,amp; furculi deAmomo fint li-gnofenarurg.

Maftiche omnibus nota eft : «ligt-turea quæ candida eft inftar ceræ Veneta?, pellucida,fyncera,plena,fitca,fragi!is,odo-rata,amp; ftridens: Nigra, viridis,liuida,aut imputa nullius eft momenti. Adufteratiff Thure, amp;nbsp;Refina ex Pinicorticibus, fed odo re fraus ftatim depraehenditur.

De vino Palcrno, quo omniain Hedy-chrois Trocifeis mifeentur, poftea in The-riacgexamineloquemuftHgeiam fatis fintad deelarationemomnium Trocifeorum.

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

EXAMEN SIMPLI^ àum T^heriacÂ, ^ua çoUocan^ tur in Jecunda clajp , ^ipe^ rij ntmtrum longi

CAP. XXI.

^*^^^M^^ 2-ordîne Theriaeæ qaa-^^^1 W^y tuor erât Medicamentapofi-^^M P^ ta; duogenera Trocifeorum, W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^Îcquibns fatis multùmdixi-

deque bute iam fermonem inftituemus, ' Primum eftPiper longum,quod rempote Galeni dupheiter adulterari folebac , vt traditq.Vibrode conferuandabônavaletu-dine cap.5.amp; 6. quarationeboc noftro fecu lo facile quoq-, poterit adulterari. Quarc animaduerfione diligenti opus eft. Primo modo adulterabarur Alexandria nefeio qui miftione, quæ proximèaccedcbatadlegi-ùmûPipet, namamp; longitudineSc crafsitie plané ciantftmilia, ad bp or cm veto acrem ibicon»

DE T HERÏ AC À,

îlli conciliandum, mifeebant aliquid Pyrc-thn,aut feminisNapi. Alter modus eraf» quod pro eo aliud germencuiufdam herb« ex regionibus longinquis allatum,forniani quidem plane referons Piperis » fed non fa-porem eius vendebant.Ratio autem digno-feendi hsec erit. Primùm euftu diligenter eftdeprshendendum, an uporem habeat Piperis ; nam facile intemolcitur an acri-moniaeiusfîtàPyrcthro,aut alia herba 3-cris lapons, aut ab ipfo Pipcre, cuius ob continuum vfuminciborum condimentis ûpor omnibus eft cognitus. Neque hac nota contenti , in aquam infuper infun-damus:Namvelprimo vel fecundomodo adulteratum,non vnum integrum diem in ça perdurât, fed ftatim liquefcet, quod in vS roPiperc non accidir. Prætereà pediculi confiderentur, nam facile apparet an natu-raliter vei artilicio aliquo parati adhxreant. Eligantur itaque pro legitimo integrum, amp;vegetum,boni odoris amp;non cariofum. Nam facilè folet exedi.

Opium quod communiter in vfu eft, potius Meconium quàm verum Opium re-pr^fentat; Qua: autem fit differentia inter hæc duo. Diofc. exponit, vocans Meconium fuccum Papaueris extraâu ex capiti-' bus

1 I B E R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7

bus amp;frondibus.quicontundatur amp;nbsp;expri-matur torculari, amp;nbsp;rurfum inmottario có-tufusinTrocifcosformetur. TametßPlinius dicat capita amp;nbsp;frondes Papauerisco-qui, amp;nbsp;inde fuccum denfatum nominari Meconium .• At quocunque modo fiat, cer-tum eft cffe multo infirmius Opio. Quod fecundumDiofc. hoepaäoparatur, Cuni in co ros euanuctit,cultro fteUam in parte fuprema capitis Papauerini, non tarnen ptofundè incidamus ; deinde fupetficiem capitis deeuffatim quoque cultro aperia-mus, amp;nbsp;digito in concham liquorem refu-dantem exprimamus: idque fepius patuo interieöo temporis fpacio repetendum eft .propter humorem qui ftatim congda-tus repetitur .• idemque fequenti die fafti-tandum . Kocque omne tandem in morta-lio contundendurn amp;nbsp;inde formandi pa-ftilli,fedquandoPapauerainciduntur,a|ter-£0 accedendum eft, nc veftibus liquor c-rumpens auferatur.

Cumitaque maximafruftanoftro tempore Opij confpiciantut, non aliter poffu-mus dicete quam illud aut per exprefsio-nem aut decoétionemeffefaélü: idque eo magis quod notas à DioCc. iUi afsignata» nou habeat. Nam optimum deleft effe den» '' fum.

DE THEEIACA,

fum,graue, amaro gulhbfom nitcro odore» quodinaquafacilèdiflbkiâtiir. leueialbö» non grummofum aut granis fimile: quod intercolanduin non indar ceræ coéat, amp;nbsp;foliexpofituin lique!cat,atq;accenfumno fiammam atram emictac, extinâumqjrer tineat odoris piiftiui vires. At vulgäre ni' gruin eft, amp;iinpuruin, afperum, inæquale, refertum frondibus, è quibus exprefluni vel decodum eft : amp;infuper multæaliæ nota: fuæperfedionis défunt :prætcreà fufpi-candum eft , ne aliud infuper quippiam quàm ex Papauere illi admiftum fit .• nam tempore Diofeoridis cum Glaucio , cum gummi,amp;fucco Laâucæ iylueftris adulte-rabatur. Nonnulli eo quoque dementia; peruencrunt, vtfeuum admifci erint,

Vnde videndum diligenter vt kery-mam Papaueris,amp;non fuccum,iamdiâis modisextradû adipifeamur . cumOpium fit vnum ex præcipuis Medicamentis, quæ Theriacam conftituunt : amp;nbsp;ob earn caufam attentionem magnam requitat. Quod fi omnibus iam enumeratis notis præditum Opium haberi poterit,non mul-tumdeThebaicofolicitifimus,nam Papa-uer qiiod in Apuliacrefcit, regioneficcaamp; arida,in quararôpluuiæcadunt, perfedif-fiinuin

t I B E R T, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt

limumcfTcf jadlacrymam parandam, modo diligenter Iccundum doârinam Diofc. lt;olIigeretur.Seriturautemcopiosè ibipo-tifUmum in ducatu Barcenfi non quidena rigrù ,vnde vuk Diofcoi ides fieri Opium, laudabile. fed album. vnde lacrymam tol-ligunt , quam tametfi ipfemet colligi non videtim,nlhilominusconfpiciunturomnia capita albi Papaueris quibus in officinis noftrisvtimur. effenotara quadam fedio-nein quatuor pattibus eo modo quo fo-lent fecari Pepones, ad lineas parallelas. Vnde colligi poteft inde ablatum efle lacrymam . Cùm veto ex albo Papauere fit defumtum , aliquæ notæ illi dee Ife viden-tur, quas Diofcorideslégitime Opio

' attribuit,quanquam amp;nbsp;ipfum fit validum (ómniferum.ficu-

ti experientia te« ■*(1 ' katur.

DE SIM-

\: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE T tlEElACA.

^E S/MTL/CJBfS Ur/ia daßif, lt;^ualiaßinf Roßt Jri^ , Gl^cjfrrhiz^a , Napu/gt; Scor^ltufn 3 Opo^a^irf2Uf/ïgt; C/f7a^f7omum,^^ y^-

c^A p. xxir. ■

OsAE optima;haben poflunt Neapoli,autSaIerni. Sunt autem præftantifsimæ rubex. quinque folijs confiantes» coloris viuidi, nonnihil in purpureo nigrefcentis : funtque omnium primzquæ aperiuntur. Debent autéàcal-cibus mundari,amp;cumforcipe ablata parte ilia prins albicante, quem vnguem voca-inus,invmbraficcari,fepiusvertcndo:nam facile mucorem contrahunt.

Iridem ex Illyria accipi vult Andro-machus non fine ratione: nam fi earn con-feramus cum altera quæ in Africa crefcit, repcrietur fecundum CatiJib. de Antido-tis, vnura alteri præftarc quantum viiium corpus

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^

corpus cadaucri. Quanquarn qusecre/citirt alijs quibufdam locis, non multum Illyrica eft inferior,amp;ex noftris Florentina cftprç-ftantifsima^necin Illyriam earn ob caufam neceflc eft nos mittere, cùm alibi quoquc laudabilis repcriatur. Quod fi quis earn di-.ligentiàtnàdhibeat,vtex Illyria afferendâ eurer, ptoculdubio multum proderitrat fi ex alijS regionibus earn accipere neceflc fit,operam det,vt hafee notas habeât:nimi-rum vt fit dcnfa.diira. rubefcens,breuis,o-dorifera, guftumordax , finemucore, amp;nbsp;quæinterterendum ftemutationem exci-tct,quoddelride abfolutè itadiflaintclli-gendumeft.

Sciendum quoq;, quantum ad eolorem Florentinameflealbam, quemadmodun amp;alia: quas hucufq; in Italia vidi,vnde non nimisfolicitè eolorem rubefcentem, quails in fola Illyrica apparet, nos requirere, oportet. Neque refert quodGalenus cap» 23.116.4. de finrpl. Medic, quafi generalem regulamtradat, omnia quæ colorefuluo. aut flauo aut rubro fint prædita elfe calidio* ra albis ; amp;nbsp;exemplum affert de Iride, quo * niam Damocrates, vtpater exeodemGa-leno libro 8.decompof. Medic, fecundum loca,cap.io.Ybi ad quoddâ Malagma quod

M pro

1

©I THSRiACA,

»ro Space conHcicur , accipic Indern al* bam.

Suecû Gtycyrrhiza?,fi quis dubitarctan effet adulte rat us qui alio afferturppfemeC parare po Act, accept is radicibus quæ cre-feunt in Apuli« aridislocis in magna co-pix Extrahitur autem hac ratione.Pri-mùm radices tunduntur» deinde aliquot dicrum fpacio Aqua macerantur, amp;nbsp;co-quuntur:poftco0ionemeximuntur,amp;li* quor illerurfum tamdiu coquitur donee inftar mellis craifefcat.

Napus,qui alio nomine Bunias voca* tur.differta Bunio, nam Diofcoridesde Buniadeloquiturin lib.a.inter plantaso-Israceas, amp;nbsp;Galenus inter Raporum gene' ra reccnfet 2. libro de Alimentis: vbi ait. pihil intcrefle,fiue Buniadem, fiucGon-gylidem , quod Rapum figuificat, voce-mus. De Bunio veto agit Diofcoridesq. libr.attribuendo illi folia Apij. Vnde ma-nifeftum diferimenapparet udque co macis confirmatur, quia loquens de Pfeu-aobunio,aite(re fiinile Bunio veto. Quart videtur Plinius rem non bene intcllexif» fe ,vbi Buniadem cum Bunio confundit: nam folam Buniadem fde qua Aadroma* eims hic agit ) legimus valere contra ve-nena.

h Î Ä £ R Î. ft acffâ » camque ob caufam fopè Antidotis adaii(ceri. Bunium vero diuerfam obri' net facultatem. Non itaque mirum effe debet, fi reperiatur ad quafdam Theria' cas Rapum fylueftre vfurpatum fuilfejin ai* teraverô,ficuriinifta,Napus fine Bunias* nam prorfus einfdemgeneris plantefunt' amp;nbsp;credibile eft,Gale num fernen Rapiad fu-am Theriacam vfurpafle .• cum nulladifFc-rennam inter Buniadem amp;nbsp;tSooCTlidem conftituat ;amp; quonia admodum difficulter fciripoteft, que planta propriè fit Napus, ego quoq;affererem,accipi poflefinej^eri-culo fernen Rapi : non tarnen propterau-loritatem tantummodo Galeni, fed quia amp;nbsp;ipfura prodell contra venena lethalia. Atque earn ob caufanjfepius Antidotis,amp; præcipuê Theriac«admifeetur,vtDiofco-rides docet»

Sed eundem quoq; iudicalïè Napum cfle Rapi fpeciem, inde manifeftum eft, quod ftatimpoft Rapum de eo fermoneminfe-. rat. • Hoc fernen debet elfe faporc acrû nam fuprà diximus vnà cum Galeno,quod cum ipfo adulterabatur Piper longum, propter faporem acrem illi conciliandum, Cùm verb nonnulli pro Napo accipiant, quos vulgo vocamus Naenos,amp;Neapoli

M a Rapun

, DE THEniACAf

Râpum Catalonenfe, quan quam nonnifaU vcrifimilefit: tarnen quia fernen eiusparum acre eft(aut propter nimiam cuirurainjaut quiaverus Napus noneft) videtur melius effe.acciperc fernen Rapi fatis noti, de quo nulla dubitatiovtdealcero incidir.

Sed quid velit Andromachus quod di-cac Buniadem dulccm, non facile affequi po(rum,cùrn apud alios nullam different? amfaporisinNapo reperiam. Et quinque iftæ fpecies, quas Plinius enumerat, potius differentiæ funt Raporum , nam apparet eum illaomniacóuertifleexy.libroTheo/ pbrafti de Hiftoria Plantarum, qua: non de Napo,fed Rapo loquitur.lnterq; illas quin* que fpecies Beoticum dulce eft .-quod tarnen de hoc nó intelligipofsit, indicat ipß' US radix, quæ breuis amp;nbsp;rotunda eft, non ob-longa.quemadmodum Çleoneum, Napo autem longa radix attribuitur. Niß dica-njus Andromachum quoq; eiufdem cum Galeno fuiffe opinionis, nequedifcrimen feciffe inter Napumamp;Rapum :in eaqjfen-tentia quoque Pli nium fuiffe, qui propter-ca non curauerit Napum vocare , quem Tpeophraftus Rapum nominauerit.Quod fortafsènon àveroeritalienum, cum vi* deamus alibi nufquam Bumadis mentio*

£ nem

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

«cm facere Theophraftum , vndc conijci poteft fub nomine Gongylidis compre-hendiffe :amp;quiainfuperAndromachusiu-niorinfuaTheriaca(quæin pondcre excepte Pipere longo, eadem eft cum Andro-machi fenioris) accipit femenNapi lyluc-ftris, qua: differentia quidem ineft Rapo, namfylueftre amp;nbsp;hortenfe reperitur/edna in Napo, quemadmodum ex Diofcoride manifeftum eft.

Scordium fi ex Creta vel Pontohaberi pofiet, effet valdè bonum : attamen in alijs regionibusquoque illo nonmultodeteri-us crercit,modó eligatur id, quod in mon-tibus non paluftribus locisproucnir,amp; in regionibus ficcioribus quemadmodii eft Apulia. Colligaturautem quando floribus eft refertum, amp;nbsp;iam incipiat fernen produ-cere ,eftque vniuerfa planta in vfu præter radices amp;nbsp;lignofam partem quandam illis proximam : quoquemagis Allium redor-leat,Cornelius eft. Hæcque herba vulgo nota eft.

De Opobalfamo amp;nbsp;Cinamemo in Troci/cü He^ djebroisfatismultadiximus.

Agaricum ,vtGalenus vult, amp;nbsp;experien-tiadocet,nonadmittitfucum. Hoc yopmi itaque obferuandumeft,vt feligaturiUud M 3 quod

DE TÜERIACJl, quod intus habeac ven as redas .• fitq; Ïf' üc, rarsecontextionis, tenerum ,friabi!egt; album amp;nbsp;fplendens,quale eft quod fcemi' oa vocatur. Dcnfum,ponderofum,tigno-fum,rotundum,durum amp;nbsp;nigrum,non fo-lùmlaudabile noneft.fedpotiusàDiofeo-ride inter venena in 6. libro recenfetur. Quod medium eft inter hæeduo, quanto pluribus notis vel ad hoc vel iHudaccedit, tantomaiores habebit vires. Dioftoridcs ait, quod in Galatia,Afiaamp; Cilicia inCe* driscrefeit.efleinfirmum amp;nbsp;friabile.Vndc videtur ilium reprzhenderefriabile, quod tarnenanrea vt bonum elegimus. Itaque hæc vox friabilis rede intelligi debet: vt icilicet Agaricum fit tenerum, non tarnen eomodo,vt quafi aliquodmarcidiimpcf feipfum aut leuiter manum admoucndo in multa frufta decedat. Debet ergo hoc modo compadum efte in feipfo, vt digito, autpiftil!o,aut lima facile in puluerem re-ducatur:maiorq;illiusparsconftatexput-pa,nonneruisamp; vcnis, hocenimduriusamp; grauius;amp; infuper nepaucæ iftæ venæ, qux in medio illius apparent, non fint quoque flaccidæ vel friabiles, quia hanc ob caufam quoq; Agaricus facile diuellitur;amp; ita Dio* fcoridesamp; Galenus intelligi debet.

Atqu«

LISE n r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr

Atqueideônon fine ratione exftnten-tia Galeni fuperius diximusin præparatio-neTheriacsegt;Agaricum per fe folum tercn-dum effe.quo jftævenætanquam nullius v-fusabijcjpofsinr. At tametfiilli qui Agari-cum prepterea tundunt cum vino ilium irrorâdo. ne fubtiliores cius partes euanc-fcant,non fint inaprobandi.nihilo tamcft minus hallucinari mihi videntur, quod poftea fimul accipiant partes quoque li* gnofasamp; inutiles, quæ hacterendi ratione non abiiciuntur,fed ibi remanent vt bo-næ.Nec fatiseft dicere quodfiaccipiamu». Agaricum fœminam , non adeflc vftas ve-nas : nam etfi Galenus cligat fœminam, vult tam en in ea feparari iftas fibras. Imo fi nonadeffent,Agaricum non efleprobum, quemadmodum diximus eius probatio-nis indicium effe. Nevero deperdâturpar -ticulæ fubtilifsimœ inter terendum, cauere

idpoffumus co modo quem Crito docet,dc quo antealocuti fumus.

M 4 DE

DE THERIACA,

Ô)E S/MPLIC/SES

^uarf£ cia^^if, P/^ers m^rOf *rhure,D/è^a^no,Rhapont/cogt; Sfœcha^le, T^arn/ho, PetrO' fehno, Ca/a^enfho, P'ere-lin^hmaiÇf Zm~

CAP. XXTir.

lit Mjrrha, Coßg, Croco, Caßia, Nar do Indice» '^ lunco odorato, abundi fatù traclauimw fa^rà in Trocifiü Hedjdmif.

IpE R nigrum,quod ab Aâua-rio vocatur Piper commune, debçt efle ponderofum, craf- ' fius, cortice fubtili, non nimis crifpum, plenum, non friabi-Je,nigerrimum. amp;. ièleâum ab illis granu-lis marcidis amp;leuibus, quæin illo reperiû-lur,qii« apud veteres Brafmi nominaban-tur,vt Diofeorides tradir. Noftro tempore inuenitur quafi perfeâum,fine omni ruga, amp;nbsp;facile compararipoteft.

Nitoc

LIBERI.- 9i

Nitor Thuris ab AndromacHo accipit» quatn,diâionem perpendensGalenus, târ dem concludic potius ede Epithetü aut jp-prietatemaliquam, quam fpeciem Medi-camenti. Nam in duabusdefcriptionibus Theriaca: Andromachi patris ^ filij. nullu difetimen apparet gt;nbsp;nifi quód 12. drachms Piperislongi in 6. drachmas Piperis nigri fint mutatæ:amp; in Thcriaca Andromachi iu# nioris,Thusaccipitur nuUa facia mentio-ne de N itore. Sed quia Andromachus fenigt; or verfib. defcribebat fuam .voluitaddere adThus,Nitorem.quod nihil aliudfignifi-cat quamThuspurum,fynccrum,fine omni immunditiæ .-notas nimirum perfect 'Thutis.Qux figuraàGræcisvocaturtp A« «Tua : cùm vna aliqua res per duo expri-

1 nbsp;nbsp;mitur : qua vtitur quoque Petrarchaln illo verfu-

Fnde rueiant in »uximum pericninm vin àr ar-\ ma. lde^,armaùvïri.

. SichodocoNitorThuris idemcft,acfi dixiffetThusnitidum .-quoditaclarum eft, vt nonfit neceffe pluribus de eo difputare.

Adulteratut Thus cum Rcfina Pini amp;nbsp;GummicQuod tarnen faeilè dignofeitur» quia Gummi admotum igni non ptæbet ftammam.amp;Refinaftatim infumum difsu

M 5 parut.

DE rUEKJACA, pator. Depræhenditur pretere» Frau» ipfo odorc diuerfum aliquid redolcntc i Thure legitimo,prgftantifsimum eftma-fculum ,quod natura rotunda graniscon* cretumeft:Tale eft integrum, album. amp;nbsp;it frangitur quad pingue : idque ex Arabia affertur. Quod verb ex India venir, rube-leit, amp;nbsp;aliquid liuidi coloris habet,atquC artequadam ita in rotunda grana forma* turn eft.-cognofeiturautem ex colore,quia inueterafeens plane rubefeit.

Didamnnm ex Creta ante paucos an-nos ceptum eft copiosè cum omnibus il-lis notis,.quasDiofcoridesilliattribuitap-portari.'detefto errore ifto pharmacopfo-rum,quieius loco fumebant Dióamnum album vulgodidum,quo vtimurmtracor* pus ad vermes necandos. Afferuntur au' , tern ex vera planta tàm fródes quàm folia» Nec nos moueat quôd Diofeorides feri-bac, Didamnum nec florem neq; fernen producerc:quia locus illc mendofus eft, vt nosprobauimusz.lib.noftra:Methodica{gt;. j6.amp; cum Jheophrafto diximus legendu elle. Didamnum quoad flores amp;nbsp;femina in medicina non vfurpari. Quod nos ad-inonet de hacplanta effe fumendas fron-des;amp; fle phannacopai facere folent.

LIBER K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f4

InRhapôtico, cuius radix fob in vfu eih ait Galenusquoq; fraudem comittifolcre: Naminlocisillisvbi crefcit,quamprimum exterraerutum fuerit,excoquunt ad extra« hendum fuccum,quo fado fuccum quafi ex Rhapontico fine adieda aqua per fe ex* tradum ,amp; radicem ita codam antea tan-quam adhuc crudam amp;nbsp;bonam vendant; vnde opus eft magno iudicio,quo natiuam acofta difccrnere queamus. Quod facile poteftabillo fieri, qui femel tantùmcrudam diligenter contemplatus fuerit : coda enimper totam fubftantiam magis rara, nee ita denfa amp;nbsp;co mpada eft, amp;nbsp;i n guftu nonpræbettam validam aftridionem qua-lem habet cruda. Prætereà breui tempore folet foraminibus exedi- Idem de khabarbaro Mefucs dicit: vnde nonnul-li exiftimarunt Rhaponticum Græco-rum , amp;Rhabarbarum Arabum effevnam eandemque plantam .Sedhic locusnoneft vt hanc controuerfiam difcutiamus. Satis eft feire, Rhaponticum legitimum ce-ptum effe afferri cum illis notis omnibus quæ Diofcorides iUi afsignat,amp; differrei Rhabarbaro vfitato. An verb hæc differentia inde tantum oriatur, quod diftent tatione foli,8c alioquifint ciufdé generis, aus

DE THET^ÏACA,

quot; aut quod fané fpccie fint différentes, nunç tanquam nimislongam difputationemo-mittamus.Neque opuseft hïcdcfucceda-neoloqui, quandoquidem verü fine mul-to Iabore,qui modo velit, Venetijs inuefti' gare poterim us.Quod fi eius loco Rhabar-barum etiam fubftitueretur, parum.mco quidem iudicio,aberraremus.Nam tarnet« li magis aluum foluatquàmRhaponticum. non tarnen in tanta copia hîc accipitur, vt banc fuam faeukatem exerere pofsit» quemadmodum in Agaricoquoqueacci-dit.Hçc alias,fecûdum Paulum amp;nbsp;Auicen-n^am,maguam inter fe fimilitudiuemha-bent.

Optimum cd non cariorum,amp; quodin' ter mandendum fifmucilaginofum, amp;nbsp;leuker aftringens, colore pallido, aut propé accedatad colorem Crock CrudumRha-pönticum affertur radicibus oblongis.non adeócrafsisvtRhabarbarum, fed colorem fermé fimilemobtinent. Vulguspharma-copxorum pro Rhapontici radice accipi-untCentaurium maius Diofcoridis.quod idem fit apud nonnullos, qui nimis perti-naciter Barbarorum fcntentiæ inherent Neapoli,fedeô magis repræhendendifinf, quo minus petitorum Medicorum hac in parte

LIBER L . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fs

parte monîtis obtemperare volunt, Stœchas præfcrebatur alijs quæ prouc-niebat ininfulis Stœchadibus diftis Galliç, vndeetiam noiné accepit : fimiliter amp;nbsp;Cre-ticacommendabatur, quâquam hancma-gisquàm illam Gal.i.de AntidJibro pro-bauerit. Nunc præftantifsima habetur Arabic^,vndeetiam confueuerunt Medici nqftro tempore in fuis compofitionibus eajp vocare femper Stœchadem Arabicam. Q^are fi hæc ex Arabia reeens, odorata, fubamarefcens, amp;acris,quoad guftum ha-beri poterit, potius hanc quàm aliam vfur-pare dcbemus.Atfîeiufmodiadmanusnô fit.faltem aliam paribus conditionibus ac-cipiam,us.iVtimurautemSpicisipfius,qua-do inter flores amp;nbsp;femina maturefcunt : ité-quefrondibus amp;nbsp;ramufculis tenerioribus, quemadmodum fieri folet in alijs omnib. fruticofis plantis.Eftautem vbique cogni-ta,amp;pafsim reperitur.

Marrubium apud Andromachum viride accipitur, quod ob quam caufam faâum fueritequidénon habeodicere, cùm Ga-lenus non memineritviridis , amp;nbsp;Diofcori-des velit eius frondes ficcas efle accipien-das vnà cum femine, aut fuccum è viridi çolleâum.Fottafsis exidimandum eft, An-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;droma-

»B TltBKtÄCA, dromachum viridis nomine rcccns,id eft» nonobfoletum,fedftatim exiccatuni vo-luiffc intelligere: Quanquam hoc non a* deo mukum referat. Damocrares accipic fuosverticillos,inquib. ferne continetur. Sedegoquafi fecundu regulä vniuerfäleni acciperemdcomnib.plantis fruticosis, tO' tamherbam,quando femine eft referta» abiedis radicib S: magis lignofis pirrib, amp;nbsp;cum fernen protulerit forfitan kondfes pauexaderunt.fed maiore ex parte tantu verticilliincircuitucaulis, idcoqj Damo' crates voluit,illos tantum elTe fumendos, exiftimans caulé vtpotc lignofum effe nullius vfus, quan^ ideo frondes nó im^pbet. * Petrofelinü cómendabatur allatum ex Macedonia, quod à natiuoloco vocabatut Eftreaticu,amp; fub hac appcllationead o-mnia loca deferebatur,quanquam ex Epi-ro,in quocopiofils.crefcit, in Macedonia apportantur,amp; inde tanquam Macedonia cumamp;Eftreaticum omnibus diftribuere-tur.nam cùm exiguus locus effet in Mace-* donia,vbicolebatur, non poterat fnffice-re omnibus alijs regionibus. Etfi aurem vero Eftreatico carcamus , nihilo tamen Theriacam deteriorem foreexiftimabi-mus,fialio vfi fucrimus:nam, vtGalenus cap.

1 Ï B E R r. ’ H ff _ nbsp;nbsp;, cap. 14.lib.hde Antidotis tradic,quanquani ad venena, amp;nbsp;ferpentum morfus Eftreati- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। cum fit efficacius, altcrum tarnen ad alios morbos non minus eft vtile,vt adventri* culi debilitatem,hydropein, tormina ven-tus,colicos dolores amp;nbsp;fi miles alios, quos fecundario quoque Theriaca promittic curare. Cum infuper Eftreaticum tarn a-marura amp;acre fit. vt etiam aliaomniafim-plicia Médicamenta Theriaca: fuperet.at-que earn nb remcompofitionem reddat nimis amarum amp;nbsp;guftui mgratum : po-tifsimùm fi fernen eius( quod quidem in vfu eft) recens amp;nbsp;non ficcum imponatun nam tametfi frondes amp;nbsp;radices eandem habeanc facultatcmgt;funt tarnen nimis debiles. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ i At quid namvemm fitPetrofelin^.huc# ufq; apud pcritos fimplicium fuit incertum : veruntamen ante paucos annos in muftis hortis colere ceperunt quanda pla-tam.que multorü iudicio verü Petrofciiiiü repraefentat, amp;nbsp;Ncapoli copiosè floret in horto,quem excoluit muftis amp;varijsfim* plicibus refertum in monaftcrio S. Se-ucrini Vicentius Lucenfis , amp;nbsp;in fidili* bus quoque Ferdinando Imperato pro* «enit , fern iliaque acceperat à Marco

Enario

JU ATHERIAGA,

Enario pharmacopæo Veneto; Repenfur nuncetiam PatauijiVeronæ.Romæ, Vene-tijs, amp;nbsp;in alijs locis.Et cercefi con Gderem us diligenter oraneseins partes, nihil dubita* tionis nobis relinquitur, nifiquód fernen eiusnonadeofitacreatqueamarum.qué-admodumDiofcoridesvult , amp;nbsp;Galenus quoque in commemorato loco fcribit efle amarifsimum amp;nbsp;acerrim urn : quod erfi ipfe de Eftreatico dixit , tarnen-amp; alia quoque quanquam non tam validé,acria amp;nbsp;amara eflè debent. Cumque hoe fernen (quod ia provero habetur) ideo fortaifc minus a-crisfaporisfit, quod alia culture ratioad-hibitafuerit, non audeo tarnenmeoppo-nere fententia» tot do dl or urn virorum: atq; ideo vnà cum illis fuadeo pharmacopais, vtintereà ad Theriacam accipiaht.

- Non praetermittam etiam in medium afiferre quandam meam opinionem, quam ante multos annos de Petrofelino conce-pi : nam non exiftimaui eos errare,qui pro Petrofelino vulgarem acciperent Saxifra-gam,habétem omneseas notas, quas Dio-fcorides amp;nbsp;Galenus Petrofelino attribuent: Nam folia funt Petrofelino fimilia,amp; nafciturinpetrisivndeamp; nomen obtinuit, fernen quoqueconuenitcumfemineAm-mi veri,

UB ER, J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,^

mi veri,atq; înfuper eftamarifsimum, acre amp;odoracum. Quanquam omnes plantas ) quas ego viderim montanis locis allatas Neapolin, deprxhenderim in hifccduobus faporibus fuiffe validiores, quoad radices quàm femina:tametfi in Macedonië con-trarium accidat, cuius reicaufa eft, quÓd ibinutiquam planè perfedum eius fernen viderim, fed vt plurimum cariofum.Vndc eorum imperfedio apparet, amp;nbsp;fortaffe in noftris regionibus ad fummam perfedio-nemperueniri nequir. ideo^üc cum fernen hoc tam efficax non reperiatur, eiuslöco collocari poterunt illius radices, quæ fe-cundum Galenum eiufdem funt facultatis : quamuis fernen ipfum fi haberi poffer, propter rationem in regulis fubftitutionis enu meratis effet melius. Accedit præter hafce notas amp;,hoc,quod hodieSaxifraga in dolo-ribus colicis exhibetur, itemquc ad pro-uocandam vrinam amp;nbsp;calculum frangen-dum, admodum féliciter, quemadmodum olim Petrofelinum præbebatur.

Qupdfialiquisexquifitius hæc difcu-tere,amp; non pro veto Petrofclino accipere vellet, faltem pro illo fubftituere poffet, quoniam ex fapore conijcitur in 3. gradu effe calidum amp;ficcum. Vndequoquein a-N hatn

Ï) E T H E R I â C j*gt;

Him deueniconieduram , Saxifragam nigt; inirum earn quam vulgo propter odorenï Hircinam vocamos,clfe Diofcoridis Orco-felinum;femperenim prouenit in monti* , husamp;ipfa quoque inter faxaurtquibusait Diolcorides ,hoc creicere : quare honnuUl /latuerütefrePetrofelinö,quöd tameDiofc reprachendit'. Hæc Saxifraga fernen profert ita fimile Ammi fèmini, vt vix inter fe di-fcernantur)amp; nifi loco boni odoris HircuM pleret, poffer hoe Petrofelinum, Sr illlidO-reofelinum appellari. Quodfiboctegioni in qua nafcitur imputareturfquod tâmen ego non affirmauero) hæc opinio eo melius confiftet, quamuis magis ad alteram inclinem. Hæc Saxifragahircina.folia habet Apij, acris eft amp;nbsp;am ara, amp;nbsp;mirabilisin fran* gendocalculoamp; prouocandavrina:qucmgt; admodum multOrumrecentiumcxpetien jiaidteftatur.

Nonnulla Collegia celebriutn ei ui ta* |û pro Petrofelino fubbituerunt Petrofeli* num vulgare, quemadmodum aliquandö Bononiæ fadiim eft.amp;nifaliorcollegium Patauiniimeiufdem fuitopinionis.Sedhic modus TubHicuendi videtur qui in difpu-tationem cadere. Nam ficuti Serapio fentit ex fententia Afdepiadum , A pi um call-

t gt;nbsp;È ^ t 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S

calïdutn amp;nbsp;ficcum dt in fecundo gradth-Sc Petrofelinum Galeni in tertio. At non । conuenit lubftituere Medicamenca , quæ inprimts quaUtatibus non fint trufdcm ■gradus.

Calatnenthatn tametfi tres fpecies ha^-bcat,nihUo minus indifferenter e^uicunqi ex iUisin prointu fit.vfurpari poteritvac pro ptcrea Diofcorides confuse facultates omnium trium exponit, ficuti Galenus quOq; facit: vndecontigit, quod Andro-•machus fenior affumit CaUmenthum', amp;nbsp;lunior refinensLatinam denominatione^ vocatNepetam,nam nuUa elf inter hæedif» ferentia, amp;nbsp;quia pafsim Ne pet a fefe offert, accipi debet coUeda in locis ficcis, amp;nbsp;fuo tempore , nimirum quando floret amp;nbsp;feinen incipit producere. In vfueft plantav-niuetfa, excepta tadice amp;nbsp;lignofo flipite, qusabiiciuntnr.

Tetebinthina vera Venetijsbaberi po-tefl » quo cepit iam afferri: ncc.quidiVigen-tiæ amp;nbsp;fumtibus, non pat cunt ,eam defide-tate amplius poffunt. Quanquam ante an-V nos paucosEpifcopusCatanienflsCataccio lus, e\Sicilia quoque attulerit, vbi ipfemet deferebintbis, quitus abundat ea infula, coUegit’. quo nomine iUi magnæ gratis

N a funx

DE TaETt.lACA,

Tunthabendæ.'nam hoc modo cofuluit mul tis, ne ita ex longinquis regionibus ilia fois efletpetenda. Cognofcitur autem bona. (quæ vulgo, ad differentiam vfitaræ, paf-Jim Terebinthus amp;nbsp;non Terebinchinavo-catur, ) fapore amp;nbsp;odore referente Terebinthuni .-quæ arbor apud nos mulds in lotis reperitur, inprimis vero circa Cafilinum» Montern viridem,amp; Mineruinum. Andro-machuslaudatTerebinthinam Africam vel Lybitam. Galeno vero magis plaeuic Chia» quia odore amp;nbsp;fapore alias omnes fupera-bar. NuncSiculaquoqueinter poftremas noneRhabenda.

Zindber quidem notfi eft, fed quôd bo-nitatéfummâpræfe ferat,inexigua copia ad nos affertur.- fed eft peniius cariofum» amp;nbsp;infedum pallida vel rubra aliqua terra, qualis eft Bolus Armenus falfus,quod non tam fit conferuandi fui caufa (facile cnini propter humiditatem excrementitiam cariera amp;nbsp;teredincra fuftlpit, ) quam occiil-tandi ciusdefedum ,amp; obturandi illius fo-ramina. Eligendumitaqueeftalbum,fine j carie, amp;nbsp;quod fapore amp;nbsp;odore admodum fitacre.Quodfi itaperfedum haberi non queat, laudarem illud quod conditum ad nosaftertur:raodó certifimus quodviride fit col-

tl BE K ' L ÿ/ fit coUedum » amp;nbsp;Rati ni Saccharo împofi-tum, non quod prius ficcumamp; rurfumto-quendo emoUitum fuetit.nam propter co-dionem melior eius facultas inaqua rc-manec. ’

DËSVMPLJCIBrS.. i^umu daßü : Qumc^tiefolio, Polio,ChamApjti,Nardo Cel^

. tica i.Stjracc,l^ Ctjamadry^

“ CAP. xxmk

Vr'NQ.vEFOLiy.M vulgaris eft notinx ; neque fraudem admittit i nift quod fortaffe aliquis pcculiaritetTormcn-tillam vimpare pro covdit, exiftimaus verum efte Quinquefolium: cùm dubium non fit, vfuatum illud effe ' legitimum. EUgitur colkôum inmonti-bus aut collibus ; amp;nbsp;invfu eft radixeiusin vmbra ficcata; quanquam amp;nbsp;folia quoquc vtiliafint.

^^ 3 Polinin

EXE THE RI 4 ex',

PoHummonraflum quoqueab oraaî-, bus cognofeitur. In vfu (ant Cim^ cum fron dlbus.quando feminibusrefetta; Cunt vnà cum floribus commiftis. Ne«y adulterari poteft .de montibus tarnen ficcis amp;p€tro-fis;amp; regione pariter ficca amp;nbsp;ca'ida eft cotli-gendurn.. Amaro amp;nbsp;acrifapore amp;nbsp;odore va-lido débet efle praditunr.

G ham apy ci s v ulgo 1 u a, q uo q; n otiff eft r nee folicitc elt; Creraeft quarenda NarnCa Jenus quoq; affirmât, cam quapropeBa-mam crefcat, Creticaefle odoratioren' .amp; faporisvalidiom: haneq; omnes M^dic' id Theriacam pro Cæfare par anda m actipis-bant? neque dubium eft in alijs apud nos JocisæqueprasÜanteni atq;Romatum re-periripofte.'modónonfitdeerebrisamp;cGn,'-tinuispluuijs nitwis made facta,_ Nee diu eft,quod ego in Apulia eandem pccficâiisi-miodoris amp;nbsp;faporis collegerfm ; vndeeius maximacopi^haberi poteftJn vfueftplan-tavniqcrfa,quandofloruetii.abied£s radi-cibusamp;ftipitibusdprjonbus.

Nardus Celticaiamaduehituradnos, quapquani à muftis nonduin cognofca-tur, Obferuandum autem eft tantum radices amp;nbsp;ftipites accipiendas abiedis frondi-b«s tanquam inutilibus » vt Diofcorides

USER r. ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?«►

Jocet. Præftantjus quoqueeft magis recens , odoratum, muleis radicibus cohæ-rens, Fraducontumax,amp; plenum. Quod vt diutius afferuaripofsit ^ Diofcoridis tempore itaprsparabatur. Radices amp;nbsp;caules contundebantur,amp; eun» vino in paftam re-digebantur, vnde Troeifci fadiin fidili re-centibenècoopertaferuabantur. Hoc ta^-mennon folùm hodie non obferuatur, fed etiam frondes amp;nbsp;radices qua? magna ex parte funt fragiles amp;nbsp;flaccida: vnà accipiuntur. Et credibileeftideoinpaftillos fuiflereda-Önm, vt vires ipfius, qua: ahoqui facilè amp;nbsp;eeleriter exhala bant, diutius Integra? (er-uaréturiideoque vinum addebant. At fi récentes radices haberi poffent gt;nbsp;dlæq; ftatim vfutparcntur,non opus effet prius Troci-feosforraari: Hisitaqç dccaufismagna diligentia , quam hue vfque non puto elle adhibitam, in hac plaat» eolligenda opus effe videtur.

D« Amomo dtxïmus in Trocifeù Hedj^ throis.

Styrax qui communiter in vfu eft.for-dibus plane eftinuolutus, amp;nbsp;infebonitatis

N 4 parum

DE TllERlACA, parumretinef.Tempore enimDiofc.furfu-raceus Styrax pro malo habebatur;amp;no-ftraætate fignum ex détérioré defumentes. acxipimus maiTarn furfuraceam Styracis: ' quanquam ita piiluerulentum olitnquoq; facere folebant ^nam cùm ruffuseiTet propter qusEdam,y.t;rctibirplinius,aniraalcula alata,, in fupetjieje gumraofe ipfi-us partis generabatur pyluis aut aUquid furfura-cepmj apparebat tamen magnaex parte cÂTe gummi: cùm alterum planècxfurfuri-bus conttet, amp;nbsp;tantum in înteriore parte 2''ne exigua fruftulà gummiipfius. Quarc qifta crufta tantum interior pars quæ verum eft gummi vel lacrymaaccipiendaeft: idque colore palljdo effe debet, eiufmodi enim pdoratius eftamp;faporem validifsiniü retinet. Talifque olim in Cannarum cala-misex Pamphylia apportabatur, ideoque Styrax Calamjteg vocabatur : quanquani exigua eius copia reperiebatur : amp;nbsp;quem-admodum Galenusdicit, à vulgari tantum differebar, quantum vinum Falernutn ab altero quod in tabernis venditur.

tligit Diofcorides pinguem, flauum,amp; refinofum, quod granulis albicantibus,qui diu odoris bonitatem retineat praeditum 'fit, amp;nbsp;inter emolliendum liquorem fimi-lein

L I B E R - I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;til

'em meUisfündat: atque tälis fuit Catabal-fitis, Pifsidiacus’, amp;nbsp;Citicios. Vituper^ tut niger,furfuraceus,friabüis amp;nbsp;fitu öVdup öus. Vidi equidem apud Ferdinandutn Imperatum magnafruftaStyracis, qu^e pro eu'i dubio erant exibius genere,quod etiata tempore'.Galéni amp;nbsp;Diofcoridis in pauca copia reperiebatur fetatque pcUucidujn* Myribam férè reprxfeutans , vclgurntntay bquod. Qùod àquodammercatoreMep* pinodiao,V'eneti)Scompirauei:at. Etü abj quoque voluerint effe diligentcs, for* taffe inmagnis faccisi qui Venetias adue-buntur pieni Styrace gt;nbsp;taiem etiam inue^ nient, priufquam cum fcobib. Ugniaut cane ipbus aduiteretur, quam egregiaiq .0*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peramnauarefoientineiuftoodi mercibus

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adukerandisiUiuslociïudïic _

Meum, ex fententia plurium perito-tuminftmpiicium cognitione, exiftimant earn plantam effe , quam Herbatij Caia» brenfes appebantlmperatticera;cuius co« piain monte Calabrix Polin o prouenit. Kadix nigricans eft. ,numerola, amp;nbsp;fubtbis, boniodotis,8i fap6re,vtego quidemob-feruani, initio dulcis, deinde amaro, amp;nbsp;in

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine acti: ¥ olia babet Anetbi, amp;nbsp;in fum ma» 1 omnesnotasaDiofc. illiafsignatas. Vide-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bi 5 tut mi-

Vl tBSIkJÀC^, tar mihi quidem eadem effe planta quaW depinsit Matthiolus, modo non fit malè •reprzkntata. Vtimur radicibusficcatisift vm b ra,n on m arcidis^aut leuibus, nee cario fis.fedplenis,grauibusamp; odoratis^

Chama-drys vbiq; nota eft,amp;rcperi-tur inijfdem locis kiquibus dixiraus Cha-mepytin prouenire , qua: praeftantior e^ magisq: odorata,amp; mêlions faporisquàm Cretica .-quarc ilium quoque nobis in no-ftris regtonibus n a fee nt cm tanquam benam comparabimus. In vfu eft intégra herbapofteaquam flores emirerit,amp;fernen »flfuerir.excepta radice, amp;nbsp;cauliculis durio-ribus. Nafcitur quoquein monte Gargano prope Neapolin. laudabilis amp;nbsp;praftans. Nee nos im pedire debet, quod dicit Andro machus, accipiendum eflefemenChama-dryos .• nonita more Poëtico locutus eft: intelligKenrm Chamadryn femine plena, eomodo quoantea diximus. QuodGale-nus explicando Andromathi defetiptio-Tfem confirmât.

” De Phu di^um eß in Troeißu Redjehroü.

DE TER*

I I Ä E R T L

DE TERRA LEM-ma, Chatcttide,GefJtiana,Gtttn mhHypoafltdeiAnifitSeßli, Cardamomi ç^Fa^

c A P. xxv.

E H N i A • T erra,quam aîij pet peram Rubrîcam Lemniain vocant, vt docet Galenas r.

Su ^* Antidot. cap. 14. ( Nam Rubrica Lemnia alia reseft in Leimo proueniens, ad alios vfus ido-ncaquameft figiUum Lemnium ,)potatur communiter effe ea, quae in officinis vo-catur Bolus Armenus orientalis : quod nomen iUi à mercatoribus Venetis impofi-tum fuit, itemque ab iftis qui Venetias eum apportauf.tametfi verusBolus Arme-nus orientalis ahares fit. Hsecq-, opinio ap-probata fuit ab omnib. fimplicium petitis? cùmeertûfit, cam nonexArmenia,fed ex WulaLe in no afferri, de eodem plane loco, quern Galenas 9 .lib. de fimplicibus Medic, deferibu.Qgodque vêtus Bolus Armenus çffo

, J Ö E T JI E ’n I A C A, effe nequeät, color etiarn in caufa eft. qüi nimis ruber eft, cùm Bolus fitcolorepalli-dó: amp;èlapffftin'c o(âoanni,quôd quidam Græcus fatis^niagnam copiam attulerit ' Néàpolin , vindelongo tempore officinas fuas pharmacoj^i inftruxernnt. Quan-quam fufpicio quidam accefterit,deimpo-ftura eiufdem Medici Materatenfis , qui multasciftas Materato ex regno Neapoli-tano Venetias aduexit , amp;nbsp;afleuerans efle ijçrumBolum alUtum ex Armenia, mukis mçrcatoribus cum vendidit, quipofteain idem tegnum rurfum intulcrunt: vtque omnia veritati magis eftentconfentanea. qperacuiufdamGræci ad cam remadhibita curauitillumdiftrahi. Cùm.nihil aliudre-ueraeffet quàm Bolus qui reperitur propc Materatam ; amp;nbsp;ifte locus poftea mandata regio fuitocclufus. Quæ fufpicio eo magis çonfirmatur quôd Bolus ille à Græco di-uenditusalteri qui hodie Matcraræ effodi-tur itaplanè afsimiletur, vt etiam exercita-tifsimi inhac parte inter vtrumque nullam difterentiam reperire quean t.

Sed relido BoloArmeno verodoquen-tesde vulgari altero dido Oriétali, confiât eum ferè ab omnibus non folùm accipi pro fuccedaneo Terrs Le mois, fed etiam pro

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tOf

pro ipfavera Terra Lemnia. Quanquam multi viri præibntes in arte Medica afférant hune vulgärem Bolum effe Rubricæ, amp;nonTerramLemniam:idq;fefcireaiunt abhominibus fidedignis quiipfum locum confpexerint, amp;qui Iciunt quoque in quo locoipfaTerraLcmniacolligatunquxolini nulloalio quam Sacerdote tra(Sabatur,amp; qui infuper norunt vbi Rubrica effodiatur» quam dicunt effe illum rubrum Bolum Ar-menum. quem Orientalem vocamus. Qpodfiillis fides non adhibeatiir.addunt aliiid argumentum , quod (cilicet nemo aufus fuerit affirmare, experientia com-probatum effe, hune Bolum,diétum Orien talem, fanare eos qui à Serpentibus funt demorfi.

Nee fatis eft dicere, extern no Infula afferri, nam in ipfa tres differentiæ terra-rum reperiebantur; prima eratpraftantif-firna, contraomnia venena remedium cer-tum ; altera Rubrica, quam vfurpabant faT bri,amp;perhibentiftieffe Armenum Boluni Orientalem : dequoloquimur. Teruaeft qua vtebantur ad pannos lauandos, quia abftergendivim habebat. Exhispoftremç duæ inMedicamentis nullum vfum habe-bant,ideoqueconcludunt, Bolum vulga-i rem

DÉ THitHA^At

tem Orientalem non folum non elfe Ttf* ram Lemniam, fed ipfius loco qnoq; non Cl fiaccipiendum.At cùm in hoc Bolo depra:-hendatur nonnullus odor,amp;fapor aromatic üs,m ukb imó maior pars Dodoru gt;nbsp;non itafacilè iftorum fententiæ affentiri volue-runt,fcdpotiusexiftimarunt,eius vfumefle in Medicina idoneum, amp;nbsp;quod re vera fit Terra Lemnia. Quödtarnen nemo nifiqui proprijs oculis locum viderit, certó affir-marepocek. Sedamp;noscum maiore parte doâorum hominum ponamus hunc loco Terra: Lemnise.

Non tarnen filentio pratcreundum eft» quod aliqui impoftores, quo eum vendibi-liorem reddant, imbuantprius in ft ar parti cum aqua Aromatica, quæ in ca quantitate additur, quo fraus faeilè occulteturcùni non fit verifimile,tantum odoremamp;facul-tatem per fc efle in ifta terra: qua: interdum ex Cinamomo quoque illi coneiliaturf quemadmodum vidi Romae ante bien-nium,tale fruâû niiflum à Cardinale Gran uellano ad Caftilioneum Cardinalem,propter adueriam eins valetudinemjquitamé paulo poft obijr,cuiitaq; hicBolus fufpc-«Sus effet » tutius fubftitucre poflet Terrain iftam alba,quf ex Maltaaffertur» quoniam , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepif-

t Ï B E Ê }. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104

fæpifsimè non folùm à ckculalöribus» fed ttiam Medicis expérientia probatum cft» turn mirificè contra venena ferpentum amp;nbsp;aUorum anitnalium valere•. ciïm proptet eandemcautamT erraLemnia quoqueaffu-matur.

Nee for fit an errabit qui cius loco verum Êolum Armenum accipcret,modó de légitime eumhaberi pofle certi eflemus: nam ficuti ad peftis malignam vim prodeft, fiC etiam non abs re dici pof et contra maligna äliavcnenäquoq; omnia vtiliàté effe.Cuius tarnen rci.cùm nonduexperientiamhabea muscertam,fecurius erit interea accipcre fuit Melitenfem tettam .■ in qua opinione» quoadvixit,Pr«ceptor meus pix memotiae , tutas Ghiuus.

De figiUo fiueTerraSigiUata vulgaris nó dicampVura, cùm iamomnib. manifcftafit fraus qcum iUa cómittitur gt;nbsp;atq; vnufqUifqi iam fciat, nullo modo earn effe vfurpanda^ Ncq-, etiam poffum probate vfum BoliMa-teranenfis, nam tametfi propter fuis quali-tates manifeïlas jpculdubio vtilis fit,nimirü in conftringendo corpus, amp;nbsp;in omnib, iUi» aff«étib.,in quib.opus eft exiccationc,aut fa cultatc emplaftica amp;nbsp;afttingente, non tarnen cetti fumus quodinmalignis morbis fit

DE THERIACA, fjtefficax: cùm hæc virtus ab ipfo climate proficifeâtur.- nee pofsit fuperficialis fimi-litiido inMateratenfi Bolopolüccriquoq; occultas amp;interiores proprietates.

De Malabathro dictum eß in Bedj/chroif.

'■ nbsp;nbsp;Sequitur Chalcitis, qua quo modo fit

vrenda.fuprà docuimus,quandodepræpa-ratibrieTheriacæ locutifumus. lam dica-mus folummodo»qua ratione eaminqui-rerc pofsîmus, nam parum illius,amp;rarô Neapoli reperitur, quanquam Putcolis quoque repefiâtur, fed in pauca quantitate. Quod fi quis diligenter Chalcanthum admodum vetuftum nadus fucrit, isineo inueniet efflorefeens Miiy , amp;nbsp;Chalciti-dem, quæ Chalcitis cognofcitur, quod co-lorem habeat$ris,eumquelucidum.Sunt-que penes me multafruftaChalcanthi,qua5 iam quafi vniuerfa mutata funt in Chal-citin, itemquealia inMi(y,de qua muta-tione Galen. in m ultis locis diflerit. Hæc Chalcitis, tametfi in fe contineat adhuc reli lt;juiasaliquotChalcanti,nondum omnino tranfmutati, nihilo minus accipipoteft ilia totapars, quæiam mutata eft,relidaeaqug in medio Integra remanfit. Prætereà Ve-netijs

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idj

nctijsde ftatiuaChalcitide amp;nbsp;non tranfmu-nta habcri poterie, ab ijs qui amicitiam contrahunt cum peritis huius reihomini-fins, qui illam à diuerfis locis ad ipforum vfum folentcurareafFerri,

Gentiana eft notifsima cuius radice vtimur,quæ debet effe plena, denfa, non rugora,amp; fapore amarifsimo, quæfircol-lefta in montibus, non in paluftribuslocis: Talis ab vnoquoque Herbario facile haben poterit.

Gummi illud quodin officinis voca-tur Arabicum , eft quædam miftella varij gummi ex pluribus arboribus colledi» qubd ex coloris diuerfitate apparet.atque etiamexdefcriptioneGaleni,qui abfolutè Gummi vocat earn lacrymam qua exit ab -ülis arboribus omnibus quafunt refinife-ra: Hocque manifeftum eft, amp;à max. parte peritorum rei herbaria receptum , (nam pauci funt qui vulgäre Gummi Arabicum-exiftiment eirc Acacia gummi, ) vtmultis rationibus non indigeat, Hoc vnum confi-deratione dignum eft, quod tametfi in omnibus alijs compofitionibus Theria-ca. gummi limpliciteracapiatur,in ca tarnen quam Aêtius defcribit , fit nicntior gummi vermiculati .• vnde videtur ilium

O YoluiC»

DE TJimiACA,

Vôluîffèintelligere Gummi Tragacanth«^ Hoc enim fecu n dum Diofc.debet cflc fóD-tile.amp;apparcteffeinftar vérmiculorüillud quodcomm un iterproTragacan th a habe- ' tur,amp; vulgo dicitiirquoqjGummïTraga- I cantha. Sed hoc non multùm refert.quo-BiamGalenusS.fimpKMedic.dicït.Tragà* cantham eafdem habere cum Gummi vires. Poteftquoq; ab Aëtioiftavoxvermi-culataadditacfle per eleâioncm Gummi fimplicis, 8c non propter diftindionem ' quod Tragacantham voluerit intelligi.

Succus Hypociftidis ab vnoquoque pharmacopso facile acquiripoteftt eius- ■ que inprimis Neapoli magna eft com-moditas. Nafcitur enim Hypociftis co' ' piofifsimè Puteolis in locisficcis, ad radices Ciftifœminæinitio æftatis. ModusvC-rè extrahendi talis eft : Hypociftis tun-ditur , amp;nbsp;fuccus exprimitur , denfa* turque in vmbra,quemadmodum in Acacia fieri folet. Aut ficca amp;nbsp;trita maccratuf per biduüm vel triduumin Aqua, deinde parum cbullic Aqua, qua: pdftea cola-tur, amp;nbsp;fortiter exprimitur quod refedin Rurfum coquitur donee inftar mellis auC paulo duriuscraftefcat. '

Do

t I B £ R Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,pÿ

“SieCarfobalfamQ egimus in Hedjchtiis.

Anifi fernen vfurpatur ficcum fed recens;

•plénum optimiodoris.faporeacri.amp;dulcî, , non furfurofum : præftantifsimum crelcic in Creva ■. Poreft tamé commemoratis iam notispræditum aliudex aoUris accipi.

SefeUs radices in vfufunt amp;nbsp;iemen gt;nbsp;fc-lt;undum Diofeoridem. Nottratannen æ-tares potius fernen vfurpatur : quando ira fimpUciter reperitur feriptum. libéram aurem eft vnicuique fumere ex quacunq; fpecic qu^iu pr-omtu fucnt,exceproCre-tico,quod etiam Tardylium vocarurmam MaûîUenfçjAethiopicutn amp;nbsp;Peloponnen-fe eiufdem funt naturæ. Quique ftudïosç inueftigabirqs Mafsdienûsfernen facile habere poteft;quare de eius fuCcedaneo non eftneceffeloqui xùm ittud in mukisOffi-■cinis legirimumreperiatur. Actius nomi-natimMafsUieufe accipit, addensjdebere tffeincorruptum.

■ Cardâmomû arbitrorapudGræcos effe fdiquam quandâ formate magnirudine in-ftar ficuSipediculû craCiorc ^ duro,cortice angulofoamp;fo'ido,interiu f mine nonihiV rotudoiCoVore in luperficie, inter rubefeen té Setufeû mcdiogt;5i^lbo in parteinteriote»

Q a aci\

DE T HE RI A Clf

^cn guftu , cum nonnulla amaritudîne» fuauiodorc,amp; non ingrato fapore: cuife-minain membranisvnàcum inedullafun-gofaÿealbaadhærenteinfunt. CùmiraquC ex plu ibnslocisGalenicolligatur.Cardâ-momum Folliculis vel Siliquis elfe indu* fum, amp;nbsp;huic iam à me defcripto conueniant f omnesnotæàDiofallatæ, videturmibi, rc-ôè nosaflerere poffe hoc efie verumCarda-momumjamp;aliærpeciesefleCardamomuin Arabum ,cùm iftud Græcorum Cardamo-mum abipfis vocetur Cordumeni. Primi quidcm generis nullum vidi nifi duas aut tres Siliquas apud Ferdinandum Impera- / turn, quæ illi reliquæ adhuc erant de alijs quas ad Theriacam vfurpauerat: qua: fatis magnam fimilitudinem habent cum Ni' , gclla, alio nomine Melegetta diöa, amp;nbsp;de alijs Grana paradifi : qua: non in folliculis fed extra illos in granis afferuntur. Vnde aliquis concludere poiTet, quod illa fitfc-men huius Cardamomi. Qui tamencau-tius agcre velit, ftudere debet, vt ipfas Siliquas, H fieri pofsit, cuiufmodi iam defcri-pfiinus, acquirat, modó copia carum ad manusfit. In quarum tarnen penuria ê duabus fpeciebus officinarum,f quascredo efie Arabum Cardamomum,quemad-modum

t I B E K L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

modum alibi prolixins demonftrauimus.} ' minus vocatumCardamomumaffumatur, quod ali) granum Paradifi vocarunt(quan-quam in officinis hoc nomen confufe amp;nbsp;huic attribuatur, amp;nbsp;Nigcllæ,alio nomine' Melegetta dids , quæ nos putamus iemU naeffe,vtdiximus. veri Cardainotnt)qó* efi SiViquaalbagt;nonnihil rotunda, amp;nbsp;angu-lofa •. in reliquis maiori lundis. Sed quia acrius eft amp;nbsp;validius maiore, amp;nbsp;inter gu-ftandum aliquid amari quoque faporis deprahendatur , magis videtut eonuenirt quam maius.

Vœniculiquafiomnes partes ïnvfumaf-fumuntur, Attamé fernen ficcum amp;nbsp;recens magis eft efficax amp;nbsp;vfitatius ; de quo etiam adTheriaeam accipiatur. Hocqueintelle-^ 1 xit Galenus libto 7. de fimpUclbus Medi-. camenr.' vbi conftituit calidum in 3. gra-du. Nam fernen eius alijs omnibus partit bus eft acrius. Ac tamttfi Andromachus fenior in hac compofitiobe id non expU-cet, luqiot tarnen’, amp;nbsp;Damocrates , amp;nbsp;Aëtius , in fuis Therheis boe manifeftè dicunt. ’ Debet autem fernen effe bene matqïùm , non furfurofum , granorum «qualiutu, odoratorum amp;nbsp;in guftu actium.

Obfetuabdum quoque , ne accipiamus

0 3

earn

DE THERr^Cjt, eani'fpeciem faporem quxmiftû habet eus aiiifo.'vnde dicitur fœniculo aniJum : fed. altcrum quod amp;nbsp;ipfum leminatur, amp;vii]-go vocant focnicuium amaruin ; quoctiatn viini urioinulnscondimentis.

DE ylCy^CJÂ, THL J-ff’t, Hyper ne 0, ^Wfm : ç^ e!i--^nia^ur an cont:iHcat j^n-s , tHû^ûs *verfihîf£ deferth.

CAP. XXVI.

Cacia , tametfi nonduw ad nos afferatur, îdeoq; non cognofeatur, videndum la-men eftfi ipfuis fuccus apt fa-ne gummi, quodfua (ponte e\ tt unco fuæarboris refudat»adTheria-

cam fit accipiendum : cùm enim ha:ç duo fin.tdiucrfa,quem3dmodumexüiorc.col-Jjgitur , aliud fuccedaneum pro fucco, amp;nbsp;«liud pro ipfo gummi effet reponendum. Et quantum ex Andromachi parus deftri-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptione

l I' B E II I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tof

ptione conijcitur, videtur ipfum gummi eft fefumendum, quodipfe aliter vocat lacry-xnam.iniftoverfu.*

At^atrAmUcrjmaml^ilt quarn^ina remittit. Liquor enim eiufmodiqui autfolusper fcjautperincifionemarboriseffluit.vocari iam lacryma folet, iam gummi.. Quod eniam pariter iUe qui verfibusHetoieisThe liacam conferipfit, quam Gale nus expo-fuit,in finelib. i. de Antidotis, confirmauit» hoemodo:

At^j Pamtomum fudit quemf^ina liqaorem.

In quo loco apparet illuinteUigerecunit liquorem quiCuafponteex fpina Aegyptia, exït,amp; nó de jpfofuGCO,quinópcrfet£fluit, fcdartevel tritura,autigaecondenfatur-Ex alteraparte videmus Damocraté in fuaThe tiacaaccipete fuccum amp;nógummiipfum» Statuimus tamé effe accipiendum fuccum.-nam varias magis amp;nbsp;validiores facultates quam gummi tmtinet »vt patet vnicuiq; ex Diofcoride.Neeverifimileeftvoluiffe An- « dromachu ad tara cclcbremcompofitionc eligere planta alicuiusdebiliocem pattern, amp;relinquerepotentioremAdq; confirma-tut ex Andromacbifilq compofitione, qui Acaciam fimpliciter itanominatam adhi-bet: quodfifUjUecaliavoxilÜ adipugitur,

O 4 femp«

TfE‘'THERJACA, remperdefuccoeftintelligcndum: quem- I admodumipfequoqpeintellexit. Huicrei fidem facit Plinius lib. 24. cap. n.fcribens, Acaciam vocari fuccum in paftillos reda-öum : hue transferentes nomen arboris, vndeparatunquanquam hóe in quibufdam exemplis non legatur. Prætereà fuccus femper in vfu fuit, nee vnquam vel rato admodum gummi acceptum eft;quodap-parctin omnibus libris Galeni decompö--fitionib. Medicament» fecundum genera amp;nbsp;loca: amp;, nos in Commentaiijs noftrisad Diofcorid. in Acacia notauimus. Quod ; cùm omnibus notißimü fit, non laboran-dum in hoc elf vltcrius s quanquam amp;nbsp;alia? rationes in medium afferri pofTent .■ Tan-tuni relpondebo ad duas ilfas autorita« tesverfiiumadduftorurnsqui-videnfurex* prefsc'atcipene gummi. Arqua: melior refpohßoi vt verum fatear. äfferri poteft, nift quod'ratio cärminisV aiit i vt reftius »dicam, gratia Poëtica Andfomachum, amp;nbsp;alteruingt;quicûnquc fucrit, mouerintob-fcurè exponere hanc rem.nominado lacry* mam idquod verius fuccus erardicendum? Qijæ licentia non folùm â Poétis, fed qui profa quoque oratione fcripferunt, videtuf efie vfurpata, amp;nbsp;peculiariter à Diofcoride norai--

lOf nominando fuccum, qua: erat lacryma,amp; contra lacrymam qui erat Tfuccus i fi'cuti nosexmultis locisin libro i. noftrac Methodi, cap.7. demonftrauimus. At cértè ïn compofitionibus magni momenti noii conuenit talibus dubijs implicari : ideo-^ue quanquam commoditatem ex. co genere fcribendi quod verfibus couftat, fecundum Galenum iftam recipiamus, quod non facilè mendis deprauari pof. fint, fituti fit in profa oratione , potifsi-mum quo ad pondera, tarnen contti in-commoditas hæc iUis ineft. quod propter ftylum Poëticümults tes tarn obfeur e fepe exponantur,vtfa:penumeroOcdypo'^di-uinandum opus fit. amp;nbsp;interdum dubiuni, prorfusquem dimittant inprimisfiaUego-ricè vel per metaphoras ( vt Poëtis eft pecu-liare)loquuntur. Quod in ipfaTheria-cain muitis rebus apparct .• interque alia ïn'Ariftolochia, qua: cum eligenda fit far-mentofa aut fubtilis,nihilominus AndrO-machus fimpliciter nominat .■ quare po-tius de altera quauis fpecie quana de iUa inteUigi folet: amp;nbsp;ficuti alibi âme demon-ftratumeft, videretur rotunda effe fern-pet accipienda, quia non fleditur : ideo-que qui non confideraret alias compofi-Ü * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 5 tioncs

DE T H EJLl A C Âi tioncs Therûcæ, facile decipi pofletînac* cipienda rotunda, cùm tarnen farmentofa fitaccipienda. Idem apparetin Centaurio». lt;}uod fimpliciter ita nominat Androma^ chusfqueroadmodumipfcnietGalenusno tauit Jcùmaddi debuiflet, minus, fie idem dicit, eum obicurè locutum eife de Melle Cecropto, cùm clarius Attieum dicere p0-tuiflèuübfeurifsimaverô eftiHadefcriptio Acaciæ.quamindicauitdicendolacrymam». «juarn fundiefpina Nili,amp; alibi, Ipinam qu« fundit liquorem ParætQnium .• qui locuJ eHinAegypto.

Sedreuertentes ad rem fpfam, conclu-damns quàd fuccus Acaciæ fit recipiendus in,Tlieriacam,quicùm non afFeratur,nc-cefle eft vtaliud quippiam prodlo fubflirua mys.BononienfesIocoilliuspofueruntfiic curn Rhois, aut Sumach, Quod ctiam mihi plurirnum pcobatur,cùm Diofe.dicar,ean-dem vîm cum Acacia habere Sumach,amp; Ga lenus vrriq; afsignetterti jmgradum ficci-tatis,amp; fecundum frigiditatis. Alijfurnunt Lentilci fuccum .• at cùm ille fit in primis qualitatibus æqualis temperici cum iHa, fed in ficcitace minus efficax, altererit iHi prxferendus : quoniam eiufmodi fimpli-cü Medicamepta amp;nbsp;fimiUa / non propter aliquana

1

I I B E R J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

«liquanisaäioncm occultam.vel aliain præ. cipuam fakultatem inThenacam accipiuntur, fedoq ipforum manifeftam aftriaio-nem amp;nbsp;reffigerationem ; amp;nbsp;tametfi parum interfefediûent,notabilem tarnen muta-tionempropterçaTheriaeæ non introdu-cunt.- ideoq; vifuna mihi eft, cum Diofeori-tie profuccedaneo Acaciæ vfurpare fuccum Rhois: quanquam Gal. Acaciæ lotæ frigidi-tatis lecundum graduai, qucmadaiodum amp;nbsp;Rhoi, fed non jora?, attribuât, quodqui-dem nonnuUam affertvarietatem : quia A-caciafine lotioneinTheriacam affumitur, amp;nbsp;ira non erit vitra primum graduai frigi- ') da. Poténmus tarnen donee melius quip-pum inueniatur, hoc effe çQntenti: nififi quis fuccum prunorum iylueftrium , quae eft Acacia vulgaris,vfurpare veUt : quod qui dem nonadeoimprobo.

Thiafpî fernen eft ip yfu: cuius tempore Galeni ex Creta quidam fpecies formac rotunds, colore inter rubefeen-tem amp;nbsp;flauutp, medio, piinor quàm eft' milium, afferebatur. Quod tarnen paf-fun etiam crefeebat, amp;nbsp;arbitror effe illud ipfum quod hodic ah', omnibus phar-macopsis accipitur gt;nbsp;quoniam omnes ‘eiufmotU

DE T H E R 1 AC A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

eiufmodi notas habet. Sed Galenus muU to magis laudat illud quod colore nigri-cante exCappadocia habebatur, amp;nonita rotundum erat ficuti prius: præcipuè quód in monte Tauro nafcebatur ; non paruin difsimile à Cretico, quod vbiq; prouenie-bat: amp;nbsp;ex alijs Cappadocia: partibus quo-queafferebatur. SediftudexmonteTauro eratgrandius, amp;nbsp;ex vno latere Habebat nc-fcio quid comprefsi, vnde etiarn nomen Thlalpiobtinuit:amp; eiufmodi ThIafpif qui diligentiam adhibent) in regno Neapoli-tanoqnoqueh,aberipoteft:amp;egoexinon-te Po Ti no Calabriæ, atque ctiam ex monti-bus in eo latere quod Amafi'vocatur, accept cum omnibus notisquasilli Galenus attribuit, quod initio mihi à LucaGhino felicifsimæmemoriæ.dum BononiæeAct, fuittranfmiflum.Saporecftamaro.amp;acer-rimo, amp;nbsp;cumterræmandatur,façilèproue-nit: quanquam non ita fit validup quein-admodum quod fua, fponte in montibusi nafcitur. ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

De Hyperico.quod yulgó yoeant per-foratam i lecundum Galeni fententiani cap.ij.lib. i.’dc Antidóns,accipiendum eft fernen vnà cum yirgultis»fölijs amp;nbsp;floribus: quod idem dicit 8. de fimplicibus Medi-camentis.

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut

camentis. Hæcherbaab omnibus cogno-fcitur amp;nbsp;pafsim obuia eft : amp;nbsp;eledio tan-tùm confinit in state , de qua diximus anted.

Ammi paucis cognitum eft; nec diu cft quod Venetijs primùm ceptum eftaf-ferri. Anteapropter fimilitudinem Tapons cum Ongano aliud minutifsimum fernen accipiebatur odoratum amp;nbsp;acre, cuius magna copia vndique in Apulia crefcit,eft-quc ea planta quant dodiCsimus Andréas Matthiolus in fuis primis libris depinxit, quanquam ipfemet non habeat pro veto Ammi : quemadmodum etiam non eft. Sedlegitimum admodum fimile eft femi-ni SaxifragæHircins didæ,amp;Cimino quo-que: quanquam fatis fit minus. Odoratum eft amp;nbsp;fapore tam proximè ad Origanum accedit, vtvix ab eo difeemi

pofsit. Hocque adTheria* cam, non aliud accipû endumeft.

DE SIM-

DI THÈRlACJi,

DE S/MTL/C/BrS /exfa daß^j Sagapeno, Caflo'’ reo, ^nHolochia j Ç^ , B^lurafne^

CAP. xxvir.

ïâ^S®'^/^^^?P*quot;®* '^“’s® ^®'^' “ *^“ ®^ fiiccus, qui ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“* vocatur ex planta eiuf-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^'® nominis vnde colli-

gitur. Tametfi, vt Gale-ttus notât, conuenientius cflet illud nominate fuceum Sagapeni, amp;nbsp;nomen fim-plex Sagapeni telinquere ferula: fus : fed hoc a!ijs multis qüoque fuccisaccidit,qui fibi vendicarlint fimplex nomen ipforuni planta:. Verum Sagapenum Neapolinap-portatur, modo qui eurer emi non par-cat fumtibus , nam admodum crebrà a-dulteratum affertur. Quietiam diligenter inquirer , Venetijs habere poterir. Adulterabaturautem Galeni quoque tempore Galbano ; quemadmodum ipfe tra-dif,

1 Ï ß B R Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti»

1 itît , cap. 11. libre i. de Antidons. Imo dicic aliud prætereà , quod admirationc dignumjeft. Galbanum nimirum in Sa* gapenum tranfmutari. Sed facile inter-'ïiofcitur à vero Sagapeno , cùm , fine ßc tranrmutarum,feu adulteratum arte, ali-quid odoris retineat olentis hircum.quod Galbano proprium eft. Neepoteftvni-nerfum Galbanum transformari in Sa-€‘'Pe*iiigt;ïi : fed tantum pars eins magis fpumofa, lèüior, amp;nbsp;candidior, amp;nbsp;quæ m aquampofita facilè difloluatur. Hoc, vti diximus, odorem hirci refert, amp;nbsp;tamerti pro Sagapeno vfurparetur, nonadeómül-tum noceret , in quamcunque Antidotum adhiberetur : nam , vt Galcnus ait, facukate fimiliadmodum priditaefteam vero : amp;nbsp;tam Galbanum quàm Sagape-num vtiliter vfurpatur contra morfus fer-pentum amp;nbsp;alia venena : Nosque de fimili tranfmutatione locuti fumus in expofi-tione Myrrh». Sed etiam cum alijs mi-ftionibus folebat adultcrari. quod de-præhendebatur ex eb , quia in Aquam vel Vinum pofita non diffoluebatur, fi-turi in vero fit, fed integrum permanebat. Hoc equidem noftro tempore diligenter eft attendendum : nam turn fumebanc Galba«

m THERJACA.

Galbanum,amp;formabantexcocertaspillir» lasinftar lacrymæ.cuius magnitudinis fo-» Icbanteffe illos ex Sagapeno. Prseftantius itaq;Sagapenui'n ent durum, granulismi-nutis, colore Myrrhæ, Qpore acri, amp;nbsp;quod digitis adhæreat, purum amp;nbsp;mundum, foris fuluo,iutusalbocolore.

Caftoreum raro amp;nbsp;difficultcr verum rc-peritur:quod non fit adulteratum;Nâquod afFertur,quanquam odorem retineat, atta-mcnexalijspartibusneq; tantùm cxtefti-bus confiât: aliqui dicunt exrenibus, non-nulli ex fanguine,alij ex alia corporis parte: vtq; maiorem fimilitudinem cum vero fer-uet,amp; legitimo,quod colorem cera: repræ-fentat,addunt gummiaut Ammoniacufflf ficuti quoqueDiofcoridis tempore faccrc folebant: commifcentes gummi prioraamp; aliquid ipfiusfanguinis cum exigua quanti* täte boni amp;nbsp;perfefti Caftorei,fcd necefie eft nos effe hac in parte cantos. Quod facilè il-liconfequentur, qui verum femel diligenter infpexerint, aut faltem obferuarint notas illas quas Diofcoridcs pleniusillia-fcribuntjntcr quas potior illa eft. quod o-rianturabvnoeodemqjprincipio,quarefi geminû erit principiû amp;nbsp;origodiuerfa, fia-tim fulpicio oritur, ne fint illius animalis re*

nes tn

11 5 £ n i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff

nes înveficasînuolutnqüodctiâéxmagnt-tadine eoruni apparet s nain tefticulifunt^ vt Plinius tradie, multô minores. C^ôdfî non ifa grandes effent, amp;nbsp;tarnen principle umeffetdiuifum ,crunt amp;nbsp;ipfi ira concin-natiffedcum Gümi vel Ammoniaco amp;nbsp;fan-guinejvtanteadiximus: non enim fieri pö-teft,vt dux veficæ reperiantur, vnica tunica ÏnclufaE , â^prætereà nullam animal reperi-tunquodilHus figura haberet tefticulos. Legitimi Caftorei liquor eft refinofus, grauiamp; ingtati odoris , yalidi amp;nbsp;mordacis ■ faporis, fragilis, amp;nbsp;circumdatusplutibuS tunicisnatiuis. Fugiendum eft nigrum amp;’ tancidummam, (fiverumeft quod Auieë* na fcripfit )hocfpacio vrtius drei, cumgt;qut intra corpus fumfit » interficit. Nonnulli perhibucruntjgenuinum tam acutieffe o-doris,ytvnatantùm vicenaribus appofitu fanguinem eliciat ? Dioftorides verb fter-nutationem eiere dicit: quod etiam fignü • efteiusvehementiæ, quemadmodum pa-tetin Hclleboroalbo, dum contunditur. Nee mirari debemus,inter tam multaalia Medicamenta hoe vnicum,quod Opij fri-eiditatem fuminam retunderétjfuiffe fele-aummam prêter id quod ealidam habeat fäCultatem,partium quo que eft fubtilium.

I* vt

DE T nm VA Cl, ttforfîtan magis quam alia omnîa Medî^u camenta pcnetrct, amp;Opio in æquali effi*^ cacicate opponacur:Quod fi illt aliaquidâv calidaamp;aperiensresadderetur.vteft Cro-'i cum,Pipergt;autfinulc quippiam,tantüad» iuuaretpenetrationem.amp;dilataretviasO-pio,at non ira valîdum effet, vt Opij vires cuidentcr franger et : quod tarnen vtrunq; Caftoreum potenterprællat:quanquâ ma-gis propter alteram canfam, vt-nimirû re* frenet fiiâmalignitatéilli addatutmealiäs (quod nonnulli faciunt)0piû neceffe fit le» uitercomburi,vteius vis oonnihil minua* tur.QuodtamcetiamGaL lib» j.dccomp» Medic.fecundum loca repræhendit-cap. i. vbi examinât Apollonij compofitioneni ad dolores aurium.Cùm itaque Caftorc-um tanti momend fit,nec reperiaturaliiid quippiam quod illi fubftitui pofiie, curan-dum vt optimum ,amp; maxim.ègenuinû ha* beatur, neipfius. refpedu AntidotusnoB aÛequatuçfuam perfeâionem.. 3«: Andromachus Ariftolochiâ accipit.fed non définit vtrâex trib.i.irellexerit.idquc jppternecefsitaté verfuû:vt in Acacia que-que diximus. SedGal.illû interpretanSiaic tenuem effe affumendum,perq; earn intel-digit làrmentofam,quæradiceshabet ma-

/t J B £ R T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi'^

gk fubriles q Iong4amp; genicula ûuædâ.çu3-HainSarmenttu vniuinapparent,atq; ec-iani ita longatft.vt indenomen quoqjac-Çcpenr.Hit cxSiolia imbi allata edodot« , vj^ijifsimo amp;nbsp;plurimipro longa Atiflolo- _ thuhabuerunt, quontam légitima long» noviderût.qiiç ni tailor,in Hetrutiaik pln-ribusalijsloci. créait, amp;nbsp;cxilHmatur efle Içaga cùm fit tennis: nam longarad cem habet rainofam emn quibuld^m appendi- , cibusfiniilibusillis,quæ ad radices Af^ho» ^qlircpcriunmr, amp;iilaeft craCsior multOi^ Qiiusiàtiselegantemhabeo piéluram ex-preflam ab eaquæcrefeit in Apulia, vbiplu-runa prouepir, cùm Sarmentotae quoque magna copia haberi pofsit in regno Nea» politano ex miikis locis: iremque de ber-barijsqui illam tircuniferunt. Abondé verô prouenit Serræ Capriolæ in ditionc. Lluftrifsimi PriacipisCæfaris Gonzage, v-” twin veneis ira co pi o Ta eft, vt quàmuisdÜi-geneer eradi. ecur,ne ^ i. es Tuftot ec»non ta*, menomnino extirpari pofsit.Vidi etiacir« ça Molfeta,inangnftoquodamloco,quod^ qppidùeidé.Ûûniinoparçt, fitû inUtroré Adriacici rdaris. Eadé ex Sicilù opera ami-, çorûgt;vbi fub nomine. Jong^ Ariftolochias tjuoqj vfurpatui; (nam in cætçris pambus»

DE TH^KJACA, id eft,quoad folia,flores, caules amp;nbsp;(emiflfc reliquis duabusfimiliseft,) vel exHetruria autalijslocis haberi poterit. DamocrateS digit Ariftolochiam fubtilem, amp;nbsp;bene fic-cam,ac pariter Andromachus filiiis,déclarantes id quod Andromachuspater obfeu' rius dixerat.

Bitumen ludaicum alijs omnibus pra;-fertuncolligiturque in mari mortuo:quod Galeni tempore adulterari non poterat» ficutii.lib.de Antid.fcnbit:forfitanquiaia tâta copia afferrebatur,amp; propter fplcdo* remipfius ita eratnotum» vt quicquid illi commiftum fuiflet gt;nbsp;facile illius viuidum quamuisnigrum colorem immutarepo-tuilTent •• ideoque cùm Diofcorides quod Pice foiebat adulterari,dicat, hos duos Au-tores manifeftè inter fe difcreparc videbi-tur, nifi co pado quo diximus, eos intcllc-xerimus. Imo relido Galenohac in parte potius Diofcoridi erit adhærendum.Cùm videamusmoftro quoque tempore ita a* dulterari.vtadmodum parum boniamp;legi-timi aduchaturadque ex eo patet, quod no coloreillo fplendido inftarpurpuras,ficuti vult Diofcorides, fedpotiusnimiumni-gro,amp; quafi emortuo prasditum fir. Anim* aduertendum autem eft, quando Diofco-

rides

l I B E R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«î

indes idudlaudat quod fplendet indar pur-putx,non accipiendumeffe quafi Bitumea effet purpureum: fed quod tantum habeac illam, viuatkatem coloris, amp;nbsp;quod itafplé-dear quemadmodum purpura ‘.Nam. purpureum proptie fignincat illam gratiam amp;nbsp;viuacitatem,qux in vnoquoque colore qui gratus eft oculis amp;nbsp;deleâat vifum , ineffe poteft,. amp;nbsp;vulgónuncChremcfinuscoloc vocatur. Qgæ vox non vni tantum colorï deftinataeft,fedmultis,aut fortafsè omnibus . Habemusenim nosChremefinum rubrum,purpureum,quod Pauonazzo vul* go vo can t, linear nat um- amp;n.ondiu eft tp Chremefinumetiamalbo,amp; viridi colorï fit attributum, tam in pannis quàm ferico ipfo: amp;nbsp;fimodum repcrerent,ctiam alps color ibus. poter it adiungiboc vocabulü, vtdicatur,luteum Chremefmum, nigrum Chremefmum .Et ficpoffumus dieetePur-pureum rubrum, Purpureum ruffum, fine (vt vulgo vorantÿmcarnatum, Purpureum pbœnicium ,amp; P urpureum nigrum, nimi-tum fi iftis eoloribus çoncilieturiUe fplen-dot gratus oculis-. quem bac v oce exprime-té voluerunt. VnieHoratins Cygnosvo-catpurpurcos-.namprætet iftam albediné, ateedit ilia fplendoxis venuftas, quafimul

P 3 oculos

t« Dl' rn^niAtA,

Keulos amp;nbsp;ani mam obledant : amp;nbsp;ab alt js nix ''purpurea *r©eatur, amp;nbsp;Virgilius dicit trines purpureosritemcitero in luis Arademitis ï^uælHon'ibiisaitiMareeflc CærnIeum : Rd quando av]uà remis agirerur, fieri purpu* ream icUiU'-fei in promtu ratio-ell: qnia Ai ■q u a co in m oca e x i 1 la pa rt e4 u m in i^ all nd ill, quo anteacarebat.recipit: amp;nbsp;ita illuminata hoc nomen fortitur.Non tamen^ll negan* dum , vt pluiimum hoc norritn purpurJf attribui rubro, amp;nbsp;pauonac'o j vtiralilix-* qUutuf,' jbia hi duo colort'S'tam acte quani natura exprehi obtinent i'lam'gratiam. Hocque nonnihil apropofito dinertentes plmibUsexponere volui , nedubiusleâôf remaneref,i.fuömodo Bitumen votaretut purpureum,amp; fortafse éortijeetet tfle vio* Jaceum autrubrurt»,idtôquePice nigraa-« dultetariUionpofle. Redeuntes itaquead ©itumeo, vide mu'- communiter non te-peiirilaudabilerquitartiefi diligensfuerit.

• Venetijlt;quod Diolcotidisdefcriptió-niplané conuenit.cômpara-

-p ■ repount, ■ '

Z): r . J-, Y ..'no' DÉ

über L ‘ ttf ^E DAT co , OP panaccj Cefifaureo, ^ Galbano.

Avcvs noneftpaftinacafyt-ueftris, quemadmodum vul-ra kO^V 5’^^ pharmaeopæotû amp;nbsp;Me-*^ W'^^ dicorum exiftitnat,amp; decepd fueruntcó,quod Galen.dicic Paucarn anonnuUis voeätum cRepaftina-cam.non.n.proptereareipfaeftpaftinaca, quâuisàquibôfdâ itafnevit vocatüs, idquc tofirmaturexeo,quodDiöfamp;. amp;nbsp;Gal.feor-^ fuudevtraq; herba loquantót -.itno Dauci tresfpeciesDiofc. cóftituU ,cum paftinacæ fylueftristantu vna reperiatur: Abijciendu «aq/etpiceftpaftinaeæ fyluefttis »^paPsitrt' Neapob evefek ,8ctantum Vabotistubeun-düm,vt vettetijs aut alqs ex\ocis verum fc-menOaud conqukatur-,quod fepiusha-bui communkatum raibi abuca Gbino, pufibum. album, bir fut urn, acii Capote, 8c inter maudendum fuauifsimi o do vis. Se-meu dus in du eb, quanquam fecundum Diofc. radix Ctctid quoque Daudacd* piebatut. .., .^,.4

P ^ Opopa*

DE THSKIACA,

Opopanax aduehitut ad nos,amp;inofiî* ’dhis vbique habetur. Panacas quoq; planta, vndehic fuccus çxprimitur, nota eft. amp;nbsp;jn multislocis regni NeapoUrani reperi* tur,quanquam ibi fuccus non inde colÜga* tunamp;tametfi tres fint huius nominispla« «,ea tarnen Opopanacem pr«bet,qux,co/ gnominaturHerculea.MeruesvbideOpo» .panaccloqnwïdefcriptionem plants có-Jundit, partimHerculeiPanacis, partim AfdepiJ notas adducens, nifidicamuste--xtumeflemendofuni , in «o loco,vbia» Meine, plâtam vnde coUigitur Opopanax, fohahabereFerulæ fed minora, Quod ad-monendura duxi,ne dinerfitas inter Dio' fcoridera amp;nbsp;Mefuem aliquem dubium red-dat. Opopanax temporeDiofcoridisadnl-terabatur Ammoniaco autCcra,Qiiodan nunc etiam fieri fokatneene, hand feio. cuin adulteratmn ipfum fspius quoqj ap-{jortetur, Sed bonum cognofcitur exco-ore interno alboaut rubefcente ,S{ exteri-uscroceo:fitleue.pingue,friabile,amp;tenc-' rura-grani odore, amp;nbsp;guftu amarifsimnmgt;amp;: quodin aquafacilè diftblnatur, Improba-tur nigrum.amp; moHe.amp; vtfrausdeprshen*' datur , digicisin aqua'emolliendumerit, quodfi fyncemm eft, non tantum diftob uitur,

l J B E R T. fir uJturgt; fed laâeum colorem infiipereinic-

, . Centaurium hic minuseftaccipiédum.* quodAndromachus quemadmodû Gale-nus notauit, refpedu verfus non addidit. Herba eft uotifsimfb amp;nbsp;accipiuntur,vt Galenas traditflores, frondes, amp;nbsp;cimæ cauli-Twy fitnni, idqne ftatim quando florere ce-pitRadueftnullius vfus. Notandum tarnen quôd in freto Neapolitano quædam aliaherbanafeatur, quæita penitusCen-* taurium minus refert, vtquinô diligenter diftinguat, faciledecipiatur, immô multi pharinacopæi loco Centaurei vfurpant. Differunt tamê ineo,quôdinvero fiecau-lisquadranguiaris,in altéra rotund us, amp;nbsp;ficutivetum çftamarifsimum ,atquecain obcaufamFelTerrsBvocatur, ita in altéra nihil plané apparctamaritudinis.

Galbanum vbique cognofeiturtquan-quam rarô laudabile fe offeratjfedferèe-îufmodiquodomni lignorum amp;lapillorû immundiciç plenum eft, amp;alijs quoqj reb; immödum : quódinprimiseiusodore,qui nonadeo eftgrauis amp;nbsp;ingratus,proditur. Sedamp;.hocVenetijsfeleftum conquiri po-teft: optimum autem eft granulisrefertü, Vtalijomnes interprètes verterunt, exec-

P 5 ptoRu-

V’ Ûf^ f'IJEÎt.VACA, “ptoRuclHoi qui Plininm imitatus CaïHlàJ* ginouim interprétât us eft. Sed quo nil th Diofcoridesaddit, fimiliefle debereThu-'ri,quodipfequóqud Plinius adiungit, aut Ammoniaco, videtur potiuSjgranoruin* ftardegendum efle. Nam quo paftopotcft effe Galbanüm Cartilaginofum , amp;nbsp;prsc-tereà fimile Thuri amp;nbsp;Ammoniaco? Acci-piamusitaqueinftargranorum.lynceruni. amp;fimiIeThuri aut Ammoniaco ( quodin •lacrymis ro tundis afFertur) pingue, non li-“gnlt;Aum ,quód in Fe retineat rionnihil ex »fuisfeminibùs,amp;ipfisferulæfarmêtis,gra-•Ui§8t ihgradödorrs, nonnimis bumidutn aut ficcum,amp;'fapore, vt alij adiungunr, te-^roamp; ingrat o. Hoc Diofcoridis tempore adulterabatür'Faba frefa.Refina amp;nbsp;Animo-miaco. Itaquc Galbanum abomnibusfor' dibus tam natirtüm.quâm artefadtum pur* ■gatidebet,fi modo hoepoftremum coacti fuerimusaffumercgt; quod tariien neutiqua probo. Modus deputandi talis cfl.-Galba-•num inlinteomfido amp;raro fufpenditurin 'vaiealiquo fiâili,aut æneo, ne tarnen fun--düm contingat:amp; pofteà vas bené cooper-•tum in aquarn feruétem collocatur, amp;nbsp;hoe -jnodofyncerum liquefadum extillabit,amp; •Hgnofum in iplo linteo remanebit. . Hoc ' • i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gale-

Grenus tr^didit 5,hbtodc Medicament^, nbsp;nbsp;'^

fecundum genera,tap 5.ybidicitGalbann ^ indupbei vaic eife liqucfaciendum, quod vulgovocamusBalntumMaiii’. Vndcet-bin aliud fignüm mihiu^è fallax cobigitur, vc vet urn digno camus.: nam Galbanum in i nuUoliquore frigido,fiu?.aqaa,fiiievinuni auc acetum fueriT,quemadmodum maioc parsfuccobu 111 facit,atq; potif imum AW-nio;niat.urn,Sagapenü,Opopan'ax,amp; Myo-^rhadiflQlpkurï'èdlemj eriodiget igra4ö^ pera^vt Propolis quoque.Ladanum, Cera, . amp;nbsp;Refila. Haneque ob caulam fuprà dixi--mus, Galbanumliquefieri debere inBaV-. neo vui cum Styraceamp;Terebinthiua,qinc exempbeaufaVum quafi in vas aliquodcr-.ruleutncollocauimus.-feorfim in vino re- ' foluentes Myrrham.fHCfuni Hypociftidis, Glycyrrhizam,S3gapeauin,Opopanacera amp;nbsp;Opium , quibus.vas nigrum afsignauL-mus.ldcuqqe MediciSipharmacopiei -t

-. Uiligenterpbleruentoile fuccum, 51; - , vnum proaUebo ac- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ü*; f ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ii

......'t r:J f:. - ..li

DE THtRJACA» ^E r/N 0 SJ^0D i; ad ^henacamad'’

CAP, XXIX

IxiMvs de omnibus fimpli-cibus Medicament«, reftatvt de Vino.amp; Meile quoqueali-quid addamus. Androma-chusfenior iubet accipi vinu vetus,fed qualeidfic non explicat. Atiuni-

orAndromachus digit vinumPhalernum, quemadmodum etiam Damocrates,amp;alter qui heroicis verfibus Theriacam de-fcripfir.Hocquefadumeft,nonquódeiuf-jnodigenusvini io fetale aliquidcontine-ac ,quod in alijs repenti ncquear, fed quod omnes boni vini complcdanturconditio-nes, quæ fi in alioquoque genere reperi-antur.illud pariter accipi poteft •• cùm præ-fèrtim Phalernum non vbique locorum in promtu fit:inprimis noftris temporibus, quibusdifficultcrfciripoteft, an adhucU-Judextet nee ne. Sufficit itaque tale acci-pcre quod Phalcrno fimile fit,id eft, validif-fimuni

LIBER f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttf

lîmum amp;nbsp;potentifsimum. amp;nbsp;quod per multos annos durer integrum. Atque tale earn obcaufamad Antidotos cligcbatur. quia vt per fe non peribat, itain ilHs compofi-tionibus quoque permanebat integrum: ideociueTheriacæ quoque non mutabatur natura,ncque fapOr ; nam fi fpacio temporis vinumfieretacidum, aut amarum,auC akcriusfaporis, tali fapore quoque The-liacam imbueret,amp; hac occafione Médicamenta alia quoque facile corrumperentur. Qualiavinafunt tenuia, amp;, vtGalenus no-minat,aquofa, quae breui tempore vetera-fcunt,ideft,ante tempus notas veteris vint accipiunt : quarum prima eft acrimonia» deinde progreffu temporis amaritudo: na tenuiavina,modo non ptius acefcant , fi -tertium vel quattum annum attigerint, fi-untacidaamp; amara-.quare adTheriacam nó fun^idonea. Cùm fæpe vfque ad tricefimfi vel fotfitanedam fexagefun urn annum il -lamferuare cogitemus:amp; ifta cum tenui vinoparatatantùm fpacio trium vel quatuor annorum nobis vfuieffcqucat.

Affumatur itaque vinum non folum validifsimum,fedetiam quod longaexpc-ricntiaobfcruauimus, fuum retineat pti-mum faporem ; quam ob caufam nonlau • daudum

^V. DE -JH^ERIACÂI

dandum vinum Çr»cum à Neapoliranisrcr catum, potifsimû de Morne Veliiuio, nam quanquam po.eotifsinlum eft, tan)encùni ad oâauum annum peruenerit amarefeir, quemadmodûin co quod inarce S. Henni atreruaturjfaepiusdeprahendj. Pratciea tÆ fumofum, amp;nbsp;facile petit caput, idque va-poribus imp!et,amp; grauedinem afFert;quod Galeniisplurimum repræhendit gt;amp;nbsp;monet. nequaquam eiufmodi vinum tiie acti-piendum ad Tberiacam , fed potins ad emplartra. Reperipoturquoq; vinaadino , dum valida,(aporc aufteio,amp; aliringtiitc: qpæ longo tempore durant, ^ mhilo tarnen minuspoftdecimum vel duodecimo annunrob leui 'imâaliquâoecalioncmin geetum mutantur,autprogrelfu temporis plane veterafcunt quç paricer lt;unt ftigien-dain Theriaca; nam vinum requiritquod diuinfuanaturaintegrumpetfihat. Galenos laudat Surrentmum, non v(q; ad annum 20. crudum vocare licet. amp;nbsp;eo anno in fuo vigote confiilebar, tftque aprifsi-mum vt longifsimo rempote aflemetur, nee amarekir, quare phalemohacin parte non cedit. Sed nodris tempoiibus à pa^eis;vinum vitra quartum »el quintum auftum reponitur, imp quotannis fermé tr,|i.',r:.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reno-

12»

ten6u«ur . amp;nbsp;de priorc vix per àliqubr menfes in akero anno retinetur. Quarc iudicare de aliquo vino an triginta vel quadraginta annos perduret. nee ne » dif-neuker poffumus» exeepto quodam Graeco quod in locis nonnuUis munitis affer-natur •. quodramen ipfum quoque dnode -cimum veidecimum quintum annum vix atlingit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Cum aurem Graeci antea quam fama de phaierno apud ipfos increbuerat, ido-nea quidam vina ad Antidotosfekgerint, vidcamus an nos eiufmodi akquod vei fa' -tcmiVjfimikhaberepofsimus.inqv.irebat iraq^in Afiavinum quoddam colore aorco, (nam nigrum , aur rubefcens, aur album Temper in minore fuit precio ) prxtereà quoad effentiam eins debet elfe fubriie, darum, pellucidum, non craffum ant tut-bidum , odore aromatico amp;nbsp;grato , fa-pore non auftero neque amaro, fed quod aliquid dulcedinis babeat. Aerate quan-c turn fieri potek fit vêtus , modo non incipiat amatum vel acre fieti : porentia validifsimum , fed non fumofum, aut quod facile caput petat.Huius generis te-pertum eft a nobis triplex vinn in Gracia ikimum eft Cbium ; quod Andromaebus ink am

DE TtiElUACA,

în fuam Theriacam,quam deferibit GalciU inkiofecundiiibri deAntid.afTumfit. APi terum cftAruifium, de loco eiufdem no* minisitaappellatum. Tertium Lesbiump addebatur his amp;nbsp;aliud quoddam ex monte Tmolo Ciliciæ, in quib. omnibus eligen* dis obferuandum eft, ne fint aftringentis faculcatis,fedleniter dulcia» atque odora-tifsima. Quod, vt Galenus monet,in omnibus Medicamentis» quas per os fum untuü diligenter eftobferuandum,amp;inprimis in Antidotis, quæ vt plurimùm ex amarifsi-misrebus , vt in Theriacaamp;Mithridatio apparet.conficiuntunnamexpenentiaco/ ftat, omnia fimplicia Medicamenta con-{ traria morfibus ferpentum effe amarifsi-ma,ideoque aliquid gratifaporis illis fuit conciliandum.Atque ideoeùm duumge-ncrum Phalernumrepenatur, vnum dulce, alterum mediuminterdulceamp; aufteru» quoddiferiméetiamin Tmolite erat.Gâ-lenus femper elegitdulcCj quod cùm vfq; ad2o.annum,quamuisnaturafuaduIceeP fct.crudumerat.amp;nonnihiladhucacerbû» non accipiebat ad Thcriacam, nifi poft vi-gintiannos,vel etiam quod antiquius ef-Îet: modo lâpor illius non efiet m utatus. Et ita Andromachus intelligeadus*quando

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut

lit, vécus vinum. at non inucteratum effe v vfurpandu.Siitaque exiftis quatuor Grae-ciæ genenbus vinum aliquod laudabile habere poterimus, optimum erit. Vcrunta-men cum hæc res propter Turcarum fu-fpeda commercia,admodum ditficilisfie futura gt;nbsp;plane exiftimarem vinum iftud quodMaluaticum Venetijs vocatur.reâif-fimè vfurpari poflc:Nó folùm quia in Grae-cianafeiturun locisfimilibus cum priori-bussed quia infuper notæomnes quasfu-pra commemorauimus illi conueniunr. Colore enirn aureo præditû cernitur. fub-tile eft,pellucidum,clarum,odoriferum, vi nofum,amp;potensjnonfumofum:cuiusduo genera reperiuntur , vnum lubaufterum, (vulgo garbum vocatur , )alterum dulce: quod poftremum eft eligendum-.vidi enim quod quidam amicus meus Beneuentanus reliquerat i,jfcius aliquot cyathos iftius vi. min quadam lagena , eundem tamenfa-poremamp;odorempoft triennium retinu-ilfe-.quodindicauitfuam firmam natur am, cum vas tarnen Vatis amplum non etiam fuerit plenum:amp;proculdubio in alqslods inCretavel Venetijs,idem anrea quoque per aliquot tempus Vuerat afferuatum.

Hocque vinum facile habeti poterit, Q mod» \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DE THERI^Î CA

ïnocîô cute mus Venetijs maxime vfifltS cômparari.dequocerci fimus, id faltcm ad feptimum vcl oâauumannum perueniffe. névefitamarum .• Quo enim vetuftius,eo melius.Et cum Maluaticum multo fitde-foecatius quàm aliud vinum,nó arbitraref requirere tantum temporisad fuamcon-coftionem aut perfeftionem quemad-modiim Phalernum : ideoqjiamindicatü tempus fufficiet,fi quidem antiquius repenti nequeat. Semper tarnen in hoc intend fimus,neprorfusinueterauerir. Nonenim ilUs eft aflentiendum,qui putant vmfi nun-quam pofte inueterafeere aut exolefcerc: infiftentes cómuni prouerbio,quo dickur, omnia progreflu temporis vetuftatem pad cxcepto vino. Vndeifti quam vetuftifsimu yinum inueftigant,non attendentes poftea vtrum fitamarum vel acre:quæ tarnen eer' tifsimàfignafunt,vtfupràdi.xftnus, ipfius vetuftatis.

Requiritur autem ideo antiquifsimum vinugt;quiatale deputatum eftab omnibus fecibus.quod in reccntioribus non accidk Reperituretiam in regnoNeapoIitano ad Oppidü,Centoladiöum,vinüfuluumaut aurei coloris, darum, pelluçidû, vinofum, odorarum amp;nbsp;defœcatum cum quadam duP cedinei

Çèdîhe.qùodomncsnotas ante! cómemo-ratasin fecontinet:ideoq; multi ad Anti-doto?cóucniétifsimutn elle cenfebât. Sed quia longe inferius ell Maluatico, amp;nbsp;Ro-mç de einsperfenerantiafacientes quidam periculnm fedulaobferuatione depræben-derunt, nee vnam quidem eftatem ne a-cexat,pofte durave.N otandu tarnen fi The» riaca tertio vel quarto ftatim anno plané infumeretur, (quemadmodum ferè fem-perhodieèpharmacopxisfierifoletj) non abs re effet acciperevinum quoq; quod nó ita p multos annos corruption! reliftcrct; cum præfertim aliud haberi non poffet. Quod quidem melius explicabimus poft-ea,vbideTheriacx tempore per quod dû-rare debet, loquemur. Cum itaqueMalua-i ticum antiquum amp;nbsp;omnibus numerisab-folutum ,qui diligentiam adhibeat. facile Venetiis conquiri pOfsit, non opus eft plu-ra de alps vims afferret

Vnurn tarnen addendum , vinum m- r mirum ad Theriacam conheiendam ef-fetanti momenti,vtfi aliquid in code ilia perfeSione iamdifta decedatiipHuscom-poluionis vniuerfaefaporem ,amp;pecconfe« qués,natur.am quoq; amp;nbsp;perfedtam compo-ftdouem labefadtari ; ficuti ab so factum

c ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q. a eft.

DE T HE Kl A CA, ed.Cuius Galen.2.cap. lib. i. de Antidotîî meminit : quiTheriacam àfeparatatndc-præhendic ciTe acidam redditam : quoniam plus quam op ortuit viniadeam adiecerat: idqueinfuper nee fans antiquum aut pro« bè defœcatum fuerat.' quemiaporemetü folccacquirere propter panem minusbo-num , qui ad Trocifcos viperinos aflumi-tur;quando necreâè coa:us,neque bené fermentatus, aut innimia copiainijcitur* Atfatisnunc de vino diximus, fequitur vc de melle again us.

er t^ELLE.

CAP. XXX. '

Ndromachvs accipit Md Cecropium, ideft,Atticum: Hoe enim eo temporein prc-tio erat.Sedita fæpè bocadul* terabatur,vt facile,fi quis non diligenter attcnderet,dccipererur. Nam cx Infulis Cycladibus Crxcix Athenas Mei quoque apportabatur, quod poftei per totum orbem terrarum fub nomine Atticiamp;Himenai f ita à meute Artie« regt; gioni»

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^

gîonîs vbi præftantif'.imum coUigebatur, nominatur )MeUis dil^;ribuebatur:cùm ne-quaquam fieri poffet,vttam exiguus locus tantamcopiarniUius fuppeditaret,vt toti orbi terrarum abundè futficeref.quodidé vtdiximusquoque contigit de Vino Pha-lerno amp;nbsp;PetrofebnaMacedonico.Galenus amp;D’iofiotidesMelli quod copiose in Cy-dadibus prouenit, fecundum locum tri-buebant' fed quia pluris fiebat» b fub nomine ^ttici MeUis venderetur.amp;guftuali» quamt acrimoniam præ fe ferret, quatamé naturabtet carebat,,ideo in fundo vafis fo-lebant collocate quantitatem non exigu-amTbymi. Vnde paulatim non folum fa-poriUicommunicabatur acris , fed etiatn odor fimiUsnmo tandem Thymi ali qua pars in fupctiore parte eminebat amp;nbsp;fu-perfluitabat, quamobrem Galenus ad-monuit in multisfuis libris,non accipien-dum Mel quod odore amp;fapore Thymum ref erat, quia non effet eiufmodi nattuum • Dicamus itaqueprimum qux uots (int optimi Meilis,delude oftendamus exqui-bus locis coUeSum apud nos repetiatut tale , quod Mtici locum fupplete potsit. Probatut itaque maxime dulcitsimum Sc aeutifsimum :habetq-,hofce fapores duos 5 tauquam

' DE TEIE-RIACA, tanquam natiuos:quietiam quôvalidîor«' aderunt.eô Md crit pcrfeétius.Sku« au-tem in Sapa dulcedo guftanti dçpræhsia-ditur obtufa amp;nbsp;fine vellicacione :■ ica in Melle quoque. hæe adeft cum maioreta-men acrimonia. Et hæ feint notæ præci-puæ, amp;nbsp;quafi ma^is elTcntiales. Reliqiuï à quibufdam accidentibus, quæhaturxe-îiis adiunguntur, fiimi iblenc, neqiiè faci-»nt ad perfedionem optimi Mellis . fed cam quafi confequuntur. Prima nota eft color,qui elfe débet flauus auc rubefeens. Deinde odonquifuauis amp;nbsp;bonus requiri' tur.Terriô eins fubftantia,ne fit nimiscraf' fum ant liquidum , neque in grummos condenfatum,fcd aliqua ex parte dilucunu amp;in medioeri confiftentia vndiqueæqua-le,amp; lentorc prædküm,vc fi digitocom-ptaehenfum rurfum décidât, vmtum in-ftar vifei in longum trahatur,nequefacile abrumpatur iquodautem in digito re-manfit, ftatim iii feipfum reeurrat amp;nbsp;rurfum vniatur t tanquam fi fibrofum effet; prætereà fit ponderofumamp;firmum. Quarta nota bis additur , quod eiufmodi Mel, leeundum Diofcorid. vernotemporecol' Jéâum fit:aut fecundo loco inaftate. De-wrius vero eft, quod hyeme reconditur.' . . tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

1 I S E j(. ƒ.

hoc enim crafsius cft,amp; nimis refinofum* Has autem notas non eße canfaseinsbo-nitaüs , fed tantùm figna , inde mani-feftiim eft,quód quædam cxülis deterio-ri Mclli quoque adhxreant, idqiie Galenos oftenditcap. fecundo , de Antidotis» lib.primo, de Melleex Gnido , amp;nbsp;Rhodo infulis allato,quöd propter notas vniuer-fas antea enumcratas Hymettio Mellivi^ debatur par efle , fed experientia poftea docuit, illud pauló inueteratum , fapo-rem amp;nbsp;odorem vini fufcipere : Et pro-pterea omnes Theriaese, ad qnas ciuf-piodi Mei erat alfumtum , vinura fapie' bant.

^Neceffe itaque ciit, vt aliam infiiper ' notam obfememus , quæ nee dici ne-que defcribi facile poteft:nimirum quoJ fxpè experientia probauenmus , vtrum Mei diu duret » amp;nbsp;non fubito fuam na-turammutet. Ad quam rent non paru na prodetic,noffeex quibus herbis Apes illud collegerint. Nam fr loens prope Apiari-umfueritrefertusThymo,autSerpillo,O-rigano,autRoremarinO)Vel Cithyfo,ac fi-milib. alijsplantis: non dubitandu quin fit optimum Mei. Deinde multü quoq;i eferc feite, anexfuisfauiseaarte,qua debuit,

Q 4 fnerk

DE TUEKIACA,

fuerit extraSum : nam hanc ob caufam, fi-cutifciiptores de agricukuratradunt,Mel folet effc puriusvel impurius: habeatquc illam rationem extrahendi pro meliore, quando poft primam exprefsionem fua fponte décidât amp;nbsp;coleciir ex fauis , neque iterum fauiexprimantiir.

Sedantequam vlteriuspergamus.necef-fe eftnos videre,an vera fint eaquæDio* fcoridesdicat, Mei in vete coHeftumefle alijspra;ferenduiTi:Nam qiiædamhîc funt. qua:dubitationem pariunt. Primoenimfi Mei ex Thymo collcftum eft optimum, Thymus autem «ftate primùm floreat^ quomodo in vere poteft perfici Mel: idem dicaturquoque deCithyfo;qui proptereà fccundum Varronem j.libro putaturido-neus effe ad valetudinem Apurn confer* uandam, quodin æquinoôio vernoinci-piens florere , vfque adæquinoâium au-tumni perdurât: amp;nbsp;videtur quodratione florum,qui ram diu remanent,continuum pabulum Apibus præbent. lam fi incepe-rint Apes mellificare ad principium vernam,amp; ipforuin labor,priufquam finiatur, per aliquotjnenfes continuetur, apparet nullo modo in vere Mel colleftum po(fe accipi.Prasterea ipfe Varro ait, ter in anno eximi

nr «ximifauosplenosMeUe. Primo adcxor-tum Vergui an urn, quod cft propric circa principium æftatis-.Secundo infincæüatis'. amp;terdóinoccafuVergiUanum,qui eftft-nu autumni.PaUadiusquoque ciarius dien , quod menfe Ïunio aperiantur aluearia Apura ad eximendum Mei: itaque hio-mnes autores excludunt veruum tem-

P'^s.

Sedfacilèhuicquæftionirefponderipo-teft.Nara dicere,quód Apes tantum exflo-ribusMel coÜiganf.potius hominib. vul-garibus,quam doédsconuenic, quando-quidé nonexftorib.folum,fed multö ma-gisexfrondibus boe eUciunt. Nee exrfti-i mandum .Meieflefuccum exherbavelflo-1 te ortum, quanquam in bad floru vbiber-\ bis appenduntur fermé omnium, nefcio quiddulcedinis depræbendatur. Sed quo modo MelcoUigatut gt;nbsp;fatis düucidè expo-mt Galenos lib.3, cap. 3 9- de Alimentorum facu\tatibus,vbiait, Alimentum partira ex anima\ibus,pattimexplantis fumi,Mcl au-tera ad neutrum borum poffe referti^fed in frondibus plantar urn, quarurn neq; fuc-cus,nequc fruftus,nee pars aliqua eftiUud nalci, amp;nbsp;effe eiuldem naturae cum tore .• in co tantum diff er eus , quod nonitacopio-

Q^ 3 nbsp;nbsp;nbsp;turn fit

DE TH'ETt.IACA,

film fit,aut omni tempore , ant comodo quo Ros decidarJn æftate quidem quando calorerat maximus,amp;noxfecdta efletfri-gidior,GaIenitemporib.tam copiosède* ddit , vtaudierit rufticos quafi ludendo cantate : Deus Melle hac node pluk, i quia in arborum frondibus ac frudibus, ! amp;nbsp;in herbis eins, plurimum fuerat reper- ' turn , amp;nbsp;ab incolis colleâum. Quique profefsionem faciebant expUcandi caufas phyficas , referebanrid accidiffepropter-eà,quôd pridie vi caloris Solaris multi va-pores è terra amp;nbsp;aqua fuerant fublati,qui primum bené vnitiamp;coâiac depurati, fnperueniente poftea frigore fequentis nóöis , congelati amp;nbsp;concreti in frufta, propter grauitatem cecidcrant fuper arbores amp;nbsp;alia plantarum genera. Quod po-tifsimum in MonteLibano frequenter ac-cidebat, ibique vocarunt Mel rofcidumamp; aérium.Exhis luce meridianaclariusappa-ret,Galenü hxcinrellcxifle,dc noftra Manna lenitiua, quz in Calabria amp;nbsp;alijslocis regniNeapolitani colligitur. Cnm Gale-nus affirmer quoquciMateriam,vndeMel generatur.eß'efimilem Rori. arqueetiam ipfi Mannæ/antumq; in hoe diderre.quä-tü ipfemet Ros colledusab Apibus, pro-

.■;;£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptertranf-

LIBER L

ptertranftimtationein ab üüs acquifitam, amp;nbsp;ob alias res (quarum pluresfunt)quxv-nà cum Rore ifto mifcentur , diuerfam poftea forinam affumit. De quo hiclo-cus non eft plura fcribere.'cùm tantum no-ftrum confilium in hoc opéré fuerit, diligenter pharmacopscos inttruere de cogni-tione omnium finipliciumgt;ex quibus The* riaca conficitur.Et cùm iamdudum in ani» inohabeamuspeculiarem commentarium deMannacomponere. Eumque quampri-mum propter alias occupationes. fieri po-teritabfolneredntereàlegât ftudiofi libeU lumdc Mannaeditum antepaucos annos-, àclarifsimo Medico Donato Antonio Al-tomato.lam itaque fatis titfeire, quôd Mel colleâum ab Apibus,nihil aliud eftquàm ipfa Manna •, nec necefle eft earn de flori-bus tanquam eorum fubftantiafolummo-dofumided in floribus. frondibus, faxis, cori)s,amp; vbicunqueifta concreta tes con-fifterepoteft,colligi poteft. Verum qui-dem eft,in fioiibns, propter eorum cari-tatem,magnaex patte, ^tpotifsimûiUos,^ formamcalicamhabent, diutiusbarereil-UmMannam de cœlo decidentem ; eamqj obeanfam apes flores frequentiuspetunt quàm frondes,in quibdaçilè.difiipâtur ifta

suit»,

DE T tiEJU AC A,

guttae.quæ etiam intra arborum fubftantî-am conduduntur, quo per occulta eorum foramina penetrarunt : quæ poftea incifa iterum foras emittuntur: quod noftristé-poribusin Manna vulgo Sforzatajd eft/o^ ada.fieri manifeftum eft. Vnde Cithyfus commendatur ad Mellis generationem, quiacum floreseiusper multos méfes durent,continuo rorem vel mannam Apibus fuppeditat;amp;obiftud alimentum diutur-numnonitafacilèin morbos incidunt:qua ob rem Agricole ad Apiaria multumCi-thyfi ferunt. Et hoc pafto, vt mihi videtur, Varro intcHigendus eft. Habet autem Cithyfus aliudqudquc in fe commodum ad bonum Melgcnerandum, quanquam melius de Thymoproucniat : namquolon-gioretemporeiqplantahic Rosfiue Man-nacommoratur j eoplus etiamde ip6us qualitatc aflumunt,amp; propterea Thymus, Scrpillum,Origanum, Rofmarinum ,Co-ronarïum,amp; aliæfimiles plants, cùm fint fruticesodorati,amp; Romachoomnibusque principalibus membris vtiles ,atquc idea loco Condimenti ac Medicamenti vfur-pentur, fequitur Mel quod exRorefuper ïpfas cadentc confedum fuerit,efle opti-Inum mamaliquid in fe rctinctde illarum i .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plan- i

■plantarum qualitatibus; contra veto quoi ex venenatis ftirpibus coUigitur léthale fieri folet,quale erat ex Heraclea Ponti, eo anni tempore quo flotebat Aconitum ; de quoDiofcorides6.libro de Venenis. Atq; earn ob rem Mel ex Sardinia amarum e-rat,propter Abfynthium exquo Apesil-ludcollegetant.vtileque erat ad cutis vitia, quia magis quam dulce Mel abftergebat. tadem caufa eft quod Manna in quercu-busrepertapraferatur alijs omnib. quæ in frondibus amaris coUigitur ; inter quas de-tetiot eft ifta eriam qui prius concreta inipfaPraxinoaut Orno,poftea petviole-tamincifionem exipforum truncis rurfum extrahitunNam quia cum ea proprius ar-boris fuccus crudus amp;nbsp;inconcodtus adhuc commiftuseft, qui non facile à noftro ca-lorevincaturamp;.muretur, diu propterea in corporehxtet, effiertque vt ille liquor qui alioquileniseftamp; fmcmoleftia, corpus e-uacuet,fiat moleftifsimus,amp; naturam vio -Yentifsimam non aliter ac fimplex purgans amp;venenoCum quodcunque aliud, tutci-piat.

Sed nimislongè diuertentes, ad propo-fitum dubium alterum reuertamut, qua lationeftihcetMel in vete colle dû aDio-feotide

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;till T tIE RI At: A,

Îcôndcpotifsimutri commendetur : cùtîl tarnen, fecundum alios feriptores, A grit ul'* turæ , notum fit quod Temper alijspotiiis temporibusjquam in vercillud colligi fo-litum fuerir. Sed re/ponfio eftinpromtu* Namfiadortum Vcrgilianum.qiiæ Pleiades quoq; vocantur, primo loeo Mel colli-gitur,amp; turn finis eft verni temporis, diet adhuc poteft Mel in vere eolleétum :amp; qua* quam initium æftati attingeret, idem tarnen vernum Melerit: nam initium vnius temporis fimilem habet qualitatem cum fine præcedentis. Vel dicamus,Diofcori-dem intellexifie Mel vernum, id eft,quod illo temporis ipacio ab Apibus eratpri-mumelaboratum: colleftum verb poftea cum eflet plenum amp;nbsp;maturum nimirum in æftace.Quæ ratio mihi non difplicer ; nam fiftatim Mei initio veris eximeremus,aut etiam paulo poft,in hyeme illud apes e-laborarunt : quo tarnen temporc herbic nullius funt momenti propter glaciemS: niuem : amp;nbsp;quia turn frondes decideruut: quemadmodum in Thymo obferuaui-mus in Apulia , vbitanca copia eiuscre-fcit,quôdferè per totum annum ad com-burendum fatis habeafitQUipofteaquor-annisnouos ramufculos amp;nbsp;capitula plena

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;floribus 1

11B E R r.

Moribus amp;nbsp;femine profert, quodtaméfe-mcnitaexiguum eft,vt ferè vifum effugi-at.QuareGal.quoq; proptereà Mei ex ca-lidis amp;ficcisherbis coUeftum laudat, quia partium eftfubtilium amp;nbsp;magis pénétrât,amp; in pituitofis ac frigidis corporibus in fan-guinem conucrtitur,amp; bené nutrit: in ca-lidisvcro amp;nbsp;biliofis non in fanguinem pu-tam.fed inbilem mutatur. PaUadius igi-tur non malè in menfe lunio voluit Mei effe accipiendum , quia turn certi fumus Apum aluearia efreplena:taniet{i ille non affirmer, hoc effe inter alia omnia optimum, quod tarnen nos conieâura affequi poffumus:naminvere amp;nbsp;principio æftatis elaboratum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Diximus fuprà de notis Meilis landa-bilis:nuncaddamusfignadeterioris. Einf-modifacilè inter cadendum in terram ab-rumpitur,nec vnitumpermanet, vndevel nimis craffum vel dilutum nimis effefta-tuendum eft,aut quod diuerfarum partium fit nee xquale. Quodqui diligenter confidetet,eô certiusita effe cognolcct, quiareperiet infummaeius parte innata-repartesquafdam crafsiores , amp;interdum humidiores.qua non folu inter fe, fed etia cum reliquo meUe non funt einidé nature*

qU25

DE THE RI A CA, qua:multa:ceræadmiftionemindicât;quc' admodumß humidiores partes aßinthü' morem quendam crudum , excremento-fum , amp;nbsp;quidifficilime ä calore humano concoquipoteftadeflemonftrant.-quodeo Inagis talecribfinófolùm guttulæ aliquot eiufmodi Meili fintadmiftij fed vniucrlüm humidum amp;nbsp;dilutum fit.Cui vero Cera,aut Propolis,aut ilia pars.qua Apes fauos intet fefe aggl utinant,amp; Erithace vocatunadmi' ftafuerint , quod apparetex confiftentU craira,quæ in fuperficie aut media eius parte fluitat, non folùm bonitatis expers eft» fedquoquedeterrimumhabebitur. Cum Mel plane nullam extemam qùalitatem e-uidentem,neq; in ipfius pai tib., nee (apore retinere debeat.Vndequod lupra moduni Thymum fapit, quoque improbatur.no tantum quando ad conciliandü illi faporis quot;nbsp;acrimonia,vtfupràdiximus,Thymusad' mifceatur:fcd fi naturalitcr quoque lapo* rem amp;nbsp;odoremThyminimium refert. Na indicioeftMel efle adhuc malè coâum ät non redctranfmutatumabApibus.amp;po' tius Rorem adhuc vel Manna, quam iplum Meldicidebere. Necefie enimeftibapib» in omnibus fuis qualitatibus mutationem fufcipere,fl reuera Meidicendum fit. '^^^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cùm

UBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,2J,

Cvitn primum fuper herbam album fueric» redduur delude rubelcens, amp;nbsp;exaquofoamp; fluMbilifittenax,corpulentumamp;vifcidum: amp;nbsp;ex fimpUci dulcedine fit dulce fimul amp;nbsp;acutum:atque faporem quemexherbaaf-fumfK,ex qua colbgitur.prorfus perdit, aut [altem obleura quædam qualitas,quæ eft exiguimomentiivemanet'.ideoqjGalenus cap. tj,lib.7.de Methodo curandi(vnde h^c defumta fuut') vt vitupérât Mel quod ni-mium faporemThy mi habebar, ita laudat alterum quodipbusexiguum tantum indu cium præ fefetebat,nam indicio erat hoc effein naturam proptiain mellis mutatam amp;exThymocolleóum.

Keliquum'eft vt dicamus de state mellis, vbinotandum, non placere illorumo-pionem qui mei quant vetuftifsimum ha-beripoterat, affumebant: idq-, ob earn ra-üouem,quódfspe expertiefient,mel quod quamuis ptsfetuliffet aliquam perfeäio-nem ,poftea tarnen inlhericacam affum-tum acquiftuiffe faporem vini, ideoq;fatius effe amp;nbsp;tutius accipere eiufmodi, quodlon-gaexperieutia durabile, amp;nbsp;noncorruptio-niobnoxium ede obferuaffemus, quemad-modum de vino dixintus.Quæ quidé ipfo-rum ratio admitti poffer dt lale mei reperi-

retor.

DE TnEniACA, ¥etur,quod longo tempore retinuiffetft* porem funm naturalem fine omni muta-tione. At Galcnus gt;nbsp;qui talia ad artem Medieam pcrtinentia diligenrer cxplora-iiit,oftendit fe non potuifle vnquam mei aliquod, quod non tandem fadum fuif-fet, nonnihil amarius , amp;: pofteà, propter coftionem quæ delpumandicaufafit, ma-iorem adhuc amaritudinem acquifiuiffet. Quanquam manifeftifsimum eft, etiam fine coâione,fpacio temporis ita fieri ama-rum: quod Galen us ipfe quoqne obferua-uit in quodam melle Attico præftanrifsimo quod ipfius pater repofuerat,quodtameft talem amaritudinem contraxerat, vtPon-ticum mei etiam ex Abfynthiocolleftuni» videri potuiflet.Idque femper amariusamp; quafi nigricansfaftum, at non multocraf-fius fuit, quod fignura amp;nbsp;quidem nó exigui momenti perfeäifbimi mellis efle folet. Nam, vt ipfe tradir,mel iftud quodin Cher-fonefo prope fanum Protefilai reperieba-tur, quanquam longo tempore conditio-nes Hymettaei mellis feruaret,nihilo minus progreffu temporis fiebat multo efffsius» S: inrqualiusi Galenus iraque quando ad vfum Imperatorum Theriacam parabat, cumadefletmagna copia mellis ætatis cuiuf-

tgt; Ï B É R I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjo

«uiufuis, femper eligebat quod duorum annorum effect tanquam melius inter fc-cens amp;nbsp;vetus ; taleque etiam nos accipcre debetnus; Apud nos enim multa quoque genera boni mellis reperiuntur, amp;nbsp;inpri-iniscómendaturManfredoniuirijqui locus prope montem GargaOum eftfitus;cuius pars quæ vrbem refpicit rota plena cft Thy-mo, RófmaMno,Thy mbra, amp;nbsp;Serpillogt;imó per tria milliaria in planicie nihil aliud nifl Thymus confpieitur, in tanta abundantia, quod pauperes fafces inde colleótos in vrbe vendunt, ad inftruendum focum .■amp;panis in furno , fine alio ligno cuius ibi alioqui maxima eft penuria, non excoquitur.Lau-datur etiam Tarentinum , quod ibi quoque Thymus copiofifsimè crefcat. Etita •refpeäum horum generum vnufquifque iudicarcpotcritgt; dealiarumregionmu melle, an laudabile fit nec ne : de

quo nunc videor fatis multa dixilfe*

Ra AN THE-

®E rUETt-IACA,

lt;i^N THE R/y^ C^ ^*^^ ^^^ Saechi^ro ^ï^oaue /foß//- pr/iparar^

CAR XXXI.

8^^Vaesivi aliquando exlm-^wperato, an putaret Theria-cam cum Saccharo quoque ^S^confici, amp;nbsp;propterea melio-!©^rem reddipofle, cùm Andro-ttiachuseotempf)re,quonondum Saccha-rum fuerit repertum, Meile vti coadus fue-rit. amp;nbsp;incertum fit, num ipfe quoque earn cuni Saccharo in maflam redegiflèt, fi illud temporibus iftis inuentum fuilfet. Neg; hoe ratione caret, nam inter alios vfus quos Mei in Theriaca præftat non eft po-ftremus, quodamaritudinem fimpliciurn fua dulcedine contemperet, quare hocmo» doillaadhuc multo fuauior,amp;,vtpropriè dicam, minus ingrata guftui eflet futura, cùm Saccharum fit dulcius amp;nbsp;magisacce-ptum quam Mel,quia praterillam duke-dinem

dinem nonadeftacrimonia illancqjetiam lentor.qux dux qualitates efficiuntvtne-fcioqnidinfuaueinpalatooccurrat.SedhiC. ce rationibus ille refpondens,exiftimabat Andromachum. tametfi fuo tempore Sac-chari vfus fuiffet iam notus, nihilominus’ Mel potius quàm hoc accepturum fuifle, idquc propter plurescaufas: Quarum prima eft, quodmel videatureffe multo magis idoneum adconferuandas fpecies in The-naca, quàm eftSaccharum, idqtie propter maiorem fuam vifeofitatem, amp;nbsp;quod minus refoluaturipfum, quod etiam in caufa eft. quo minuspulueresquoque itaceleri-ter difloluantur : Altera eft , quia mel eft xquabilisconfiftentix, ncc modo liquefeir, modo indutefeit, ficuti Saccharo accidit.

i Quxquidem æqualitasmagnieftmomen-ti adconferuationem iplius Antidoti ; cum Saccharum longiore temporis fpacio in fe ipfum conftvingendo , magna ex parte fatis durum reddatur , amp;nbsp;vafi adhæreant eius frufta quaft fexangula, in quam for-mam redaâum à pharmacopæis vocatur conditum,amp;eiufmodifpacio duorum an-notum.vcfpauló vlterius fierifolet : quare eaquæ turn ipfo étant invnum cotpusre-daöa,quoniam id quodipfaconferuare de-

R 3 buerat.

DE THE RT ^C^.

buerat » pcrijt, omnes fuas vires quoque ^mittunt. Nam obferuatum eft,,amp; quo-tidie adhuc obferuatur,omnes Antidotos quïcum Saccfaatoparantur,non eflevltra duos annos efficaces .• amp;nbsp;quanquam SaC’ charum fi parum coquatur,diutiusliquidum feruari pofsit, ita tarnen fitum quen» dam contrahit, vnde malum odorem ac-quirit. Atq; ideo neq;nimium nee paruin coófüSaccharum.nobisvfui efTe poteftgt;amp; vtriimqifpccies corrompit: nam illudcon’ ditur, vt dici folet ,amp; proptereaeas exiccat, boe vero mucorem contrahit:amp; earum qua litates labefadat. Praterca boe ex Arabib, patet, quibusamp; Mellis amp;nbsp;Sacchari natura probècognitafuit, quipluraElelt;Suariaamp;: Antidotacum MeUeqnàm Saccharo coffl-pofuerunt, amp;nbsp;inprimis quæ diutius du rare debebant-con tra Syrupos om nes cum Saccharo parabant, quoniam eorum vfus tan-tùm eratannuus,quemadmodû etiam quo rundam Eleétuariorum fuauiumjquæpro-ptereaetiam fingulisannis renouari opor-tebat. Et fic gratificantes potius palato vfur parunt Saccharan),modóper fe fimpliciter codum,modó aflujnentesadaliquemSy-rupum,fiçuti Ro/àtû aut Violatü, qualitate îftiusquoqj fucci tarnen permanente intégra-

E ï B E R r.

gra: vel interdû Saccharû ex aliquo códito, vt funtfpecies Myrobalanoru. Contra vero relido Saccharo potins Mei vfurpabat.pro-pter duas potifsim ü caufas : vnaerat, quan-do|cupiebant compofitu din durare: akear. cùmnonfolùm admaffatn ipfam MeUe vti volebant, vt facilius pulueres reciperet. fed etiam ob eius dulcem amp;nbsp;nonnihil etiam a-cretu qualitatem, propter quas multo vali* dius quam Saccharum ab ftergit. Itaq; nee 'Theriaca, neq; Antidotus alia Celebris cum Saccharo, fed Melle potius feleöo»dequo anteà diximus, eft præparanda.

DE NOTIS- PERFE^

^AThertacA.

CAP, XXXU.

^(OsTEAQvAM Theriacam omni diligentia paratamha-buerimus, infupet videndum eft,exquibusnotisipfiusper-f ‘ fedionem pofsimus coUioc-ïc-quarum quidem multx fünf, interene illas ptaecipua^ vt illis exhibeatur , qui ve\ per o j venenum fumferunt, auc à venenato

K 4 aliquo

DE’ T HER lAC A,

aliquo exte ri us.fun11 æfi : de q uo fnp rà que-que locutifumus: Nam eiufinodihomines auxilioTheriaçæ fiquidemfuetic .légitima, nunquam moriuncur , ledea vim veneni femperretundir. Idque ablmperatoribus amp;nbsp;Regibus crebro in condemnatis advlti-inum fupplicium , experienria verum effe deprahenfum fuit.. Nobis verb in gallis gallinaceis qui à ferpétibus venenatisprius fint demorfi, periculum facere licet. Alteram notam fans quoque certain tradit Galenus 2. cap. de jheriacaad Pifonem: Quando nimirum Medicamentum pur-gans propinetur alicui qui prins Theria-cam aiTumfit, idq; plane nihil euacuat.in-dfcare'eam eße prærtantifsimam.- amp;nbsp;contrai fi Medicamentum aliqnid eduxerit, The-riacam effe malam amp;nbsp;adulteratain. Cùni perfedapUnerumpat,amp;auferatvim pur-gantem à Medicamento. Quanquarn in eodein libro cap. 14. prins Medicamentum , amp;nbsp;deinde Theriacam propter cun-dem experiendi modum exhibeat. Vnde i collegimus vtramque rationem non elfe improbandarn ;quamuis Aétiushuiuspo* ftremi modi tantum faciat mentionem: atque alium infuperadiungat, offerens fci-licet pondéré duorum fcruPulornm Opij i dilfolutl

Liberi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^t

diffolutün aqua, Cani, aut GaUinæjvel Columbae , amp;nbsp;ftatim poftea addens Theria-cam magniiudine Nucis Pontics diffolu-tam,inaliquo liquore • quodfiläudabilis fueric, nihil inde incommodi animalibus fequetur.

PtstercaobCeruari debet, an eins con* fiftentia fitsqualis, non in grummosfepa-rata, vel dutaaut liquida nimis .• Secundo, odotnon fit rancidus, aut alterius foto ris particeps:neque magisodor vnius fitnplï-cis appareat quant aliorum omuium : Sed potius de omnibus odotibus eorum qufc ad illam pcruenerunt quidem tertius ita refultet,vtvelCinamomi,velCaftorei,aut i alterius fimplicis Medicanrenti, ne mini-1 mum veftigium odorando teliquum fit 1 nbsp;nbsp;nbsp;1 ertio, Capot fit nonnibil amarus, non ta-

1 men multum •. nee vinum fapiat, quodfien \ nbsp;nbsp;folet,quando mei non fuetitbonum. quem

1 admodum etiam nimia amaritudo ex nr-’ misvetufto,.amp; prster modum coöo melle contrabitur ; prsterea non fit acida: cuius rei caufa eb panis, inTrocitcis viperi* ^ ms,finonbenè fetmentatus,velexiccatus, 1 vel in nimia copia affumtus fuerit : quod. \ etiam à vino corrupto fœculento , neque dutabili accidet e Colet; nam fi inueter atu m

K 5 amp;ama-

DE THERIACA,

Aamarum fadumeft.Thenacamquoqö^ simisamaram reddir.

jQJ^JM D/r THE-riacaduret.

CAE XXXIIL

ON exiguaquæftio eft des*' täte Theriaeæ» Nam olitn quoque antiqui Seriptores in fuis Antidotis quatuor quafi partes çtatum confiderarunt:

pueritiam, vigorem , fene(âam,amp; decrepi-tam ætatem : amp;nbsp;quanquara de pofteriori' busduabus quafi cerdfimus, ( nam Gale-nus in libro de Theriaca ad Rübnern cap. a4. videturquod ad fimilitudinem ætatuiï» in homine, fenedutem eiuscollocet in annum 60. amp;nbsp;in fequentcs decrepitam^nihilo minus de termino fnæ pueritiæ aut indn-dæ non ita confiât. Quod tarnen maioris momenti eft. nam ,vt ex Gakno collai-tur, definitur tempus illud, in quo ipfaac-quifiuit perfedam concodionem amp;nbsp;fer-mentationem,ante quodadvfum transférai non débet, Hoc ait eodem loco Gale-nus

l I s E R I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if4

üus vtplurimum accidere circiter annum duodecimum : vnde intelligitur, poft ilium annorum numerum , redè turn de-mum vfiirpari Thcriacam pcifle. Addittarnen interdum quinto aut feptimo anno quoq; vlui fuifleddq; nimirum,quando ne-cefsitas req.rebat,Medicamétum hoe quan» do effet potensadmodumSe validü:Quem-admodum accidere foletin eiufmodicafi-bus. quiprælentem mortéminâtur.vtfunc 4 morfusanimalium venenatorum, aut hau-ftavenena, At de ætate Theriaeæloquens Aêtiusdicit,rpacioduodecim méfiumeon coquieamamp;vniri: additq;,eos qui volue-runtvtiadhucvalidioreamp;potentioreAnti# doto,poft primu quoq; fæpemenfenn vfur-paffeipræfertim inillis quià venenatis be-ftijs demorfi, aut aliquo Medicamento venenata fuerant infeöi: amp;nbsp;eaufam fubiun-git.quiaprobabilefit, in periçulofioribus inalis,Antidotis illis, quæ in fuo maximo confiftuntvigore.potifsimùm fubueniri. Ex quibus verbis Aëtij,primu m apparet, magnam inter ipfum amp;nbsp;Galenum effe di-uerfitatem, nam vbiGal. duodecim annos, bictotidé menfes tantumodoponit. Vnde quaficertoaffirmari poteft, inaltetutro au tore text urn effedeprauatu, nam Aëtiusin prind-

DE T ÎIEni A C A, principio huius expofitionis inquit,felo-qui ex fententia Galeni: nee verifimileeft eum ex alio loco, qui ad nos non peruenir» hæc defumfifle, cum contrarieras nimisfit inagna. Quid igitur eritdicendum?Hzc fanè quæftionon exigui eft momenti, non fblum propter Medicos, vt fuo tempore v-tantur Theriaca, fedpharmacopæos quo-quo (quorum gratia potilsimùm hæc feri-pfimus,}ne fcilicet earn vendant,antequam certi fint, quod nihil inde corpori humano detrimenti inferatur. Ac apparet quidem primum Galeni verbaefl'edcprauaia,cùni idem affirmer in lib. de vfu Theriacæad Pamphilianura , vbi vocat Theriacam re-centem , fi modo annum tricefimum non attigerit, infra quern terminum dicitef-fe vtilem ad venena ram interims aflumta, quam ex morfibus vel idibus animalium venenatorum exteriusinflida.

Sed ex altera parte communis vfus contrarium monftrac .• nemo enim vitra annum elapfum ab eins vfu abftinere fo-let: nonnullietiampoft dimidium annum vendune, Efletque nimis moleftum. fi ali-quis fpacio duodecim annorum Antidotum hanc priufquam earn vfurpare aude-tet intadam retinere cogeretüriCiim ali-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjf

tjuis fibi tot annorum ne quidem vitam facilèpromittat. Quare Aêtij textus vide-turminus effe mcndofus: non folùm propter rationes allatas , fed etiam , quia hic Autor propterea quod noftris tem poribus fueritvicinior, minus facile deprauari po-tueritquam Galenus: ipfiufque ideocom-pofitiones magis integræ permanferint. Hxcitaq;fententia amp;nbsp;mihi melior vifa eft, amp;nbsp;pharmacopais, vt earn fequerentur fem# per Autorfui. Quapropter etiam Impera-tus nofter fpacio duodecimannorum, vel paulövltcrius,ter earn parauit,femperan-ticipando vno annoprincipium fequentis, cumfinepræteriti, vt ftatim diftraéaThe-riaca prioris anni , alteram poffet ag-6’'edi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quodfi abquis dubitaret propter pro . portionem œtatum inhac Antidoto nó cor refpondentemi rem aliter fe habere,cum puericia(vtdicifolet) eius definiatur tempore fuæ vnionis amp;nbsp;concodionis, quod in-tegtu annum compleöitur,amp; abfurdü fit,fe nedutem poftea eius,extendi ad annum fe# xagefimum, nam adolefcentia amp;nbsp;ætas com ftans nimis erunt inter feferemota, amp;nbsp;ex-' tra omnem proportionem •. Gum in ani-malibus appateat, fi aliqua ex illis teneram

xtatem

DE T ti É ft. I A C À, iætatem vno annocomplcnt,ipforüm fenf^ dutem definiri decern aut diiodecim an-nis,inter quas states funtduæaliæmedir. (quemadmodum in Canibus amp;Equisacci- i dere folet.)Dicamus Aetium quoq; anno-rum fenedutis numerum contraxifl’e,cùni velitfecundum Galenum Theriacam adan numtricefimumeirebonam.attameninib lis morbis,quorum caufanon eft ita magW tnomenti.-quodiderrt dicitCalenusdean-no fexagefimo:amp; qui diligenter hæc cou tulerit, videbit Aetium eadem verba retuliffs qua Galenus fcripfit, nifi quod pro fexage-firno pofucrit tricefimum.

Imoneq; ego illis aflentior, qtntcm-puspueritiacdefiniunt tempore fermenta-cionis:fed potiusdicam illud effe aliquant folummodo partem pueritis, eamq; magis exquifitè diuidentes gt;nbsp;nominemus infan* tiam, in qua nullus adhuc vfus Theriac« efle poteft,cùm nondum fuam formam ac-quiliuerit per quam folet efleefficax,amp;3:-tas eius numerari debeat quando ad vfum earn transferre incipimus : fieque plures anni ipfius pueritis erunt, amp;nbsp;proportio rc* Ipedu fenedutis reperieturlt; Hanc meant opinionê confirmât Paulus Aegj^neta, qui amp;ipfe èx Galeni fententia Theriacam de-fetibens*

I I B E 1? 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3i

fcribens» vltimum terminum cellocat ra annum vicefimum , aitque, feptimo anno elapfo effe vtilem ad morfus venena-tos, arque venena intra corpus fumta* præterea contra peftem ; fed ad altos in ter-nos affeétus à decimo fuæ ætatrs anno ad vigefimum effe idoneum. Vndeapparet Paulumquoque tarn magnum numerura annorumabhorriiifle : quanquam nonni-hil ab Aétiq diffentire quoque videatur, prohibens Kanc Antidotum ante annum fcptimum invfum transferri. Sedquiani-mis magna proportionis cft diftantia quoad fermentationé eiusadfenedutemgt; reâius hac in parte Aëtio adhærebimus.

Hisigitur de caufisexilUmo pharina-cop«os rede amp;nbsp;vtiliter poffe Theriacam vendere elapfo vno anno , mod o ctiam ipfis emptoribus indicent «tatem illam Antidoti, fic enim Medici de ea certiores faâi.reâiusillavtipoterunt. Sediterum plurimum dubitationis inde oritur, quod Galenusamp; Aëtius volnerint co validiorem effe Antidotum liane quo fuerit recentior. Dicit enim Aétius ratione affedus alicu-ius lethalis, vt funt venena amp;nbsp;idus vene-natorum animalium , vfurpandam effe Theriacam vnius menfis, Calenus autem effica-

DE THEEI A C'A, efficaciorem efle vult anno quinto quatn' duodccimojin quopofterioretempoteait ipfius fcrmentationem efle abfolutam. Qiiód fi rcgulæ in hoc libro traditæ fatis copiosè quidem , veritati fuerint confen-tanea:(ficuti efle exiftimamus,) inrerquas didum eft amp;. conclufuni gt;nbsp;Theriacain ex raultis fimplicibus accipere nouamquan-dam formam, quæ nou fit huius vel irtius Medicamenti fimplicis , fed ab omnibus alijsquædam tertia,eamqueförmamoriri exfermentatione. cuius caufaisquipriinu illam compofuit ita diligens fuit in terendis omnibus quæ teri Annul poflunt,amp; non» vnumquodq; per fe , in puluerifandis ali,'sgt; fubtilifsimè,in diflbluendis fucciscumvino , ad adiuuandum miflionem Ampli-ewm , quo Ac vt tandem omnis minima portiuncula attingat alteram ei Amilem: fiiraque ,inquam , omnia hac vera funt, quamdiu eiiifmodi vnio vel fermentatio non appareat,Theriacam,hanccompofl-nonem non poterimüs nominare; neque , etiam hoe quodtituluspromittit, præfta- ' bit. Ergo neceflario dicamus , priufquam non fermentata atq;optime vnitaAr,for-mamque propriam acquiAuerit, earn ad vfum non efletransferendam , acque ante hoc

LIBER 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fj^

hoc tempus non tantùm nonene efficacio-rem quàm po (lea , fed ne minimum qui-dem valere. Vndc igitur ifta fententia Galeni amp;nbsp;Aé'tij orta eft.’ Quod fi perhibuif-fent hanc Antidotum effe validiorem ante-quamfuam formam effet adepta, ad ftupe-faciendum fcilicet fenfus, amp;nbsp;fomnuip con^ ciliandumjcum visOpij minus turn fitfup-prelfa, verum fanè dixi fient, amp;nbsp;illis confen -tïinea quæ vterque alibi tradidit, amp;nbsp;præfer-liinGalenusineodem libro primodeAn-tidotis,vbideTheriacafermoneminftituit; fed cum velint validiorem effe contra ve-ner)aperosfumt3,amp; morfus venenatorum animalium,manifefturnertipfosintellige-re de alia eiusprincipali adione. Quam difficultatem quoque auget, quod ambo negent Theriacam recentem propter va-lidam Opij vim effe admodum fomnife-tam, amp;nbsp;ftuporemafferre fenfibus, ideoque Corporibus humanis eo tempore aflum-tam plutimum nocere , etiamfi alioqui prodeffet : eamque ob caufam eiiam illam reóiusamp;tutiusvfurparipoffe. quandopa-riter vtilis fit ad depeUenda venena,amp; fimul nihil noceat ad fenfus fi.upefacicndos,quqd. quidemprafiabit poft fuam fetmentatio-nem» Pt«tetea,fiPbiloniumTbatfcnfeia-

S teteas

DS THERÎjiC^,

ter cascompofitiones,quæ Colics vocan» tur, celeberrima, cuius bafis eft ftupefa-iSio fenfuum , propter vehementifsimo« rum dolorum fedationem , cuius rei eau-fa fans mukum Opij aedpit.ad vfüm nifi v-no'elapfo anno nonadmittatur,imo mul-to meliusfit, f quemadmodum Galcnusli. i2.dcMethodomedendicap.i.docèt)amp;fe-curius poft duos, tres atq; etiam quatuor annos illud vfurpare:quantó magis in The-riaca hoe obfcruandum erit, vtpote cuiuS non fit principalis finis introducendi fom-num,Si: inferendi ftuporem,fedOpiumprO ptcrea aflumitur vt fimul cum alijs vni-tum amp;nbsp;incorporatum adiumento fit,quo vna qusdam peculiaris ex omnibus fim-plicibus forma in hac Antidoto exiftatS cohærear.

Quod fi aliquis hîc diceret, hanc eaq-tionem quidem in Philonio adhiberi,quia ad illudmulto maior quantitas Opijquàin ad Theriacam aflumatur ; fed fi quis diligenter rationes fubducat, reperiet in The-riaca vixvnum granum pro fingulisdrach-inisaccipi, in Philonio veróadduo grana» amp;nbsp;infuperillius partem odauam in vnaqua» quedrachma inoeniri, atq;prætercaHyo-fejami quoque quatuor grana amp;nbsp;dimidium * accedete*

tlBKÄ Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

•ccedere, quodfimplex ipfumquoque vim ftupefacientem habet, quæ omnia fimul iunâacum Opioeffictunt pondus ièxgra-norum , amp;nbsp;quinque odauarum partium» Cuæquidem quantitasparum à feptem gra nisabeft. Sedhîcrurfumrefponderipoflètî tùm Philonium ad eum folum finem vt ftu* porem fenfibusintroducatjdolorelq; mitiger tantos, qui breui tempore propter ipfo rumvehementiam mortem afferrepoflent, fit inuentû, necefle fuit paulô liberalius af-fumerenarcotica,vt etiamvnica vice Medicamentum illud adhibitum, hoc prafftare» cuius caufacompofitio irtuenta eft, pofsit» nec crebro vfurpari necefle fit, amp;nbsp;quâquam nonnihilnoxævisipfius anodyna amp;nbsp;ftupe-faciens femel attulerit,hanc tarnen facile* principali affeftu cuius caufa vtimur fubla-to, emendariquoquepofle fperaudumfit: contra veto, tùm Theriaca fæpius accipi foleatin vno eodemque morbo. atq; etiam nonnunquam fingulis diebus , præferua-tionis gratia, etiam per integrum annum, necefle fuit duplicem adhibere in ea con-fiderationem .• vna, vt proportio Opij fit exigua: Altéra, vt iftiuspauci Opij vis pet longam concoöioncm amp;nbsp;fermentatio-nem quæ in Autidoto fit magna ex parte

S a muta-

DE THERI AC A, mutataamp;domitaeflerepenatunpropterea quoque inprincipio libri de Antidotisle-gitnus j Michridatum, Regem Ponticuni» afluetum plané fiiifle.vtacciperethancAn-tidotum^etfipaulô aliter,amp; fine viperis fuit præparata) fingulis diebus toto tempore vit« fuæ. Arque Antoninus Imperator ad præferuandum fe à venenis, Theriacam in-ftarPab« Aegyptiæ vfurpauir,cùm verbinde fomnus quidem fatis profundus inter media négocia ilium inuaderet, coadus fuit fineOpiofibiiubere parari. Vndefa-cilècolligitur, etfi quantitas Opij in The-riaca eft exigua,nihilo tarnen minus fi con-tinuusillius vfus accedat, fenfus pofTefin-pefacere, e.xquoaliquisnon parumoffen-ditur.

Ex bis itaque concluderc poflumus, Theriacam poft compofitionem taindiu effe omnino feponendam, donee redé fit concoda amp;nbsp;fermentata , idque partita ra-tione totius malfæ, vt prins formam fuam acquirat, quàm in vfum transferatur, partim propter Opium, ne ipfius facultas ano-dyna remaneat nimis valida : atque ideó quoque Gaftorei ( etfi alia de caufa etiam ad Theriacam aflumitur, ) quafiprincipale officiumeft, vt Opij viribusfefe opponat, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod

TIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^

Quod ex varijs Galcni locis inteUigitur» præfertim S. lib. de compofi. Medicament* fecundumloca,cap.3.Taceoiam aliaGm-pliciæcalidæ facultairs, quar adhunequo-que finem infuper adhibitafunt,

Exhis igitur videtur effe fatiseuiden-ter demonftraium.non effe Galeniamp;Aê-tij fententiam fails tutam in eo,quodThc-riacam ad vfum transférantpriufquam fer-mentationem adepta fuerit : eoque ma-ior fufpicio fefe offert,quod etiam volant Antidotum effe efficaciorem, quo minus adliuc eff vnita , amp;nbsp;ad fuam proptiam formatnredaöa. Cui fanèdifficultati non facile refponderi pQtcft,cum videatur Ga-knus manifedè Gbimet ipd contradicere; Attamendprobè naturam amp;vim fetmen-tationis cognitam babuerimus, arbitrot vttumque amp;nbsp;Galenum amp;nbsp;Aëtium defendi poffe, Opusautem eff prins qusdam non aliéna à veto ,tanquam fundament! loco ponere *. Simplicia nimirum omnia.tant6 effe efffcaciora, quanto funt magisrecen-tia,amp; contra debdiora quo magisobfole-ta j intelligentes boe de eo tempore quo funt collecta •. idque non folum quando per kvfurpantut, fed etiam cum in compoff-tlonibuslocum babent.Et quanquam non

S 3

. DE THERUCÀ,

negandum fit ► Mel amp;nbsp;Saccharum ad ccr-tum temporis fpacium conferuare pro-piietatem fimplicium , niliilo minus al-tcrum quoque verum eft * quod ita qui-dem conferuent, vt tarnen nonnihil illa proprietas diminuta fit. Nam calor na-turalis ille qui cxcitatur ebullitione ifta dum fermenrautur , in caulà eft leuis aÜ-cuius quæ vixpercipi poteft tranipiratio-Âis , quæ poftsa continuo temporis pro-greftu tandem manifefto fePe exerit, vt tandem poftcertum tempuscompoficutn reperiatur inefficax amp;nbsp;flaccidum efle fa-öum. Quod tanquara omnibus notum non videtur longiore orationcegere.Na-turaautem fermentationiseft vnireamp;nii-fcercfimulmultafimplici#»quodcùmnoB aliter fieri pofsit,quàm percalorein.qui jnaturaliter orjtur ex mafia fimul compara omnium fimplicium, propterea quoque in caufa eft, ne fimplicia in priorivi-gore permaneant, idque cô magis acci-dit, quôplura fimplicia inter fcfunt con-trarijs facultatibus prædita, quæ fimul in mafiam vnam fefe commifeentia aliquid rurfum in fuaaâionepatiuntur , vndenc-cefie efle nonnihil eorum vires difsipari amp;nbsp;difiblui. Nam calidacumFrigidispugnan-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^it’

tîa» faciunt vt hæc Ont minus frigida, amp;nbsp;contràillaexhis frigefacia, minus quoque calidaeffc folentàdem fentiendum dehu-midis cum ficcis , amp;nbsp;hoc quidem quoad primas qualitates.Idem tarnen quoque ac-» ciditin fecundis amp;nbsp;tertijs. Nam eadem a-Ôio erit inter attringentia amp;nbsp;apetientia» amara amp;nbsp;dukia , acerba amp;nbsp;matura, non Untùm quatenus per fe confiderantur, fed etiam quatenus fecundæ amp;nbsp;aliæ dependent à primis. Nam fi a calido oritur facultas aperiendi, detergendi, emoUiendi, tarefaciendi, coquendi, difcutiendi,fem-per quando cafidum iftud à fuo contrario fueric nonnihU redditum debilius, neceffarió quoque fequitur , alias facut-tates ab co dependentes quoque debi-liores , amp;nbsp;interdum plane etiam inutiles fieri : Sc ita ratione frigidi ifta fimplicia minus erunt efficacia, minus detergen-tia, amp;nbsp;fic de reliquis. Vndc Galenus quoque fepius dicit , quibufdam fimplici-bus calidis Opij vim debere refrenari ; at-que ideo inprimis illi Caftoriuro oppo-nitur, amp;nbsp;in alijs multis compofitioni-bus, vtin Philonio Thatfenfi, Euphorbium ; fimilemquc efteftum habent omnia Medicamenta corrigenda », qux

S .^ adkn-

DE THEE I AC A, ad Antidota rolutiuaaflumuntijr, eandem« qu'efortiunturaâionemamp;readioncm.quf in ßtnplicibus contraria faculcate prædins enefoient, qua tanto funt validiorcs, quo diutius hoc præftare poflunt. Atque idea omne compofitum Mcdicamcntuni vires fimplicium exquibus confiât magis intégras rctinet in principio fuæ compofitio-nis,quàm in progreffu , quando longiusà fuoortuabeft.

Alterum quoque hîc eft notandum, quôd quafi omnia fimplicia in Theriaca duplicitcr confiderari pofsint : primùm quantum attinet ad manifcftas qualirates» per quas agunt, vtfcilicetcalefaciant, réfrigèrent, prouocent vrinam, m undent, con-Îlringant, amp;nbsp;eiufmodi alia, quæ inanifeflo apparent profieifei ab illis qualitatibus,qu? fenfibus noftris funt expofitæ ; fecundo confiderantur, quantum ad eas faculta-tes ,quæ oriuntur à quadam occulta proprietäre, vt funt, fanare morfus Scorpio-nis, Viperæ, Canis rabidi. km, erfi fer-mentatio vtramque refpiciat, nihi’o tarnen minus incorruptas conferuat occultas proprietates quam manifeftas. Nec idem accidit illis quod hifee manifeftis; nam etft aliquod fimplex ad morfum A-fpidis

i

LIBER J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i

fpidisfit vtile, non tarnen alterum reperd tut, quodfimiliter ttatim occultafuapro* prietate fefe opponat eidem veneno: nee quia aliquod contra Ceraftem , aut DL pfadem,vel aliud animal noxinni vtile eO, ideo poterit minuere occnltam proprie-tatem primi, Patet itaque fermentatio-nem magis fauereoccultis quàm manife-ftis fimplicium proprietatibus. Sed quia, (vtDio(corid. 6. lib. de Venenis, amp;nbsp;multo diCertius Celfus libro $. cap, 27. tradunt) ad expulfionem veneni ex corpore huma-no,fiueper osfumti,fine illati per morfus beftiarum noxiarum , non folùm remedium requiritur occulta , fed etiam ma-nifefta proprietate præditum , propterea femperquando veneno alicui valido oc-currendum erit, multo fecurius hoe fier, fi vtriufq; generis proprietates efficacifsi-masin promtu habuerimus .jPntereaciim in 'omnibus venenis commune fit remedium vniuerlum corpus tranfpirabilered-dere, vt per om nes partes ill nd exhalare pof fit,idque auxilio rerum calidarum confe-quamur, quoniam f fecundum Celfum in loco indicatojomne venenum maiorecx parte ratione frigoris interficit,compofi-tio etiam tanto erit in manifeftis qualita-

S 5 tibu

DE THEKJACA, tibos ( amp;nbsp;fie iam tandem dubitationeoi idam foluemus ) validior, quanto magis fucritrecentior, quoniam turn fimpliduffl vires adhuc integræ amp;nbsp;non diflbluta: funt» neque cum contrarij^ fuisquafi pugnauc-runr.

Hac itaque ratio ne Galenus amp;nbsp;Aê* tiusvolunt Theriacain effe ante fermen-tationem magis efficacem quàm poft illam , intelligentes hoc ita ede quate-nus contra venenaadhibetur, non quidem quoad occultas fed potius manifeftas proprietäres, quoniam ambæ hæ ad venena extra corpus propellenda requirun-tnr.

Nec obflat hïc quod videamusinThe-riacam quoque affumifimplicia frigida qu? calidis opponantur, iHorumqueaâîoneW tnanifeßam impediant, vnde tranfpiratio corporis nonadeo multaconfequi poflet: Cui quidem bifariam refpondetur: Pri-mum namq; quando nondum falt;Sacft,fer-mentatio compofiti, amp;nbsp;in fua dofi eo vten-dumfit, primum amp;qiiidem.longè praatijs ad aduni fuæ operationis fimplicia natura calida reducuntunac pofteademnm ctiani frigida,quare fepius quoquecontingit,vt cum calida iam finie tint fuam operatio-nem)

l l B E R , I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^

nem t êcillorum exîgux vires amplius relique fint gt;nbsp;turn primum quoque fuam a-âionetnexerere frigida.quæcùmàcalidis iam fermé euanefcentibus nihil contrarij patiantur, aliquam infignem aâionem in corpusexercere poflunt, quod apparetin compofitionibus Opiatis, quæ fi recenter præparatæ vfurpentur , quanquam in fç condneant fimplicia multa calidifsiraa. femper tarnen frigida amp;nbsp;ftupefaciensqua-litas magisfefeoftendir,quam calida, cùm hoc fit, vtPhilofophi loquuntur, magisa-Öiuum amp;nbsp;celeriorisoperationisinecaliud calida in eiufmodi Medicamentis efficiunt, quam quod aperiendo vias, Opiumdedu-cant ad alia loca, quod cùm fua natura fit' tardifsimum, difficulter alioqui per totum corpus diftribuitur.

Quando itaqueTheriacam recentem ftadm ad vfum transferimus ,hoc primum agit, vt omnia fimplicia calida deducat ad aftum, amp;nbsp;venenum cogat tranfpirare tam per paruos quam maiorcs meatus corporis humani. Poftea quafi lento gradu accedunt infuper fimplicia frigida, amp;nbsp;faciunt nonnihil ad obtundcndum quoque venenum , fua quadam occulta proprietäre. Accedit ad hoc etiam, quod

DE T Jl EKI AC A, quod caro viperina, qua: tanquam bafis cft totius compofitionis , dum amp;nbsp;ipfa recens amp;infuovigore exiftat,multó efficaciusea omnia, quæpromitticin humano corpore» præftat : Quorum primum eft,quod fuaift« iympathia quam habet ad venena, eaadf« trahat, amp;nbsp;poftea auxilio fimplicium reli-quotum , vim eorum infringat : Akerum vero eft , quod experientia confirmatuni fit, nihil tam valideprauoshumoresacen-tro ad circumferentiam pofte expellcre quàm ipfas carnes viperinas, fiueper os fu-mantur, feuexteriusapponanturemplaftri inftar. Quam obcaufam proefficaciiTre-inediohabentur contra Elephantafin,amp;fit ipfe quoque occulta quadam propriecate hocefficiunt, quodcalida fimplicia facere folent. Quare etiam credo Galenum amp;nbsp;Aêtium,cilm ftatuerintTheriacam antefer mentationem eftevalidiorem.refpexiftead carnes viperinas primario , Ïêcundo vero loco refpexifte quoque ad naturam cali-dorum fimplicium,

Dicam us itaque iuxta hanc primam re-fponfionem, fimplicia frigida non opponi calidis, quando compofitum adhuc eftrecens amp;nbsp;nondum fermentatum, cùm corpus tranfpirabile fiacaclione calidorum, 3C fifri-

LIBER •lt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^J

fi frigidanon adefient, idque cam ob eau* fam, quoniam inter hæc duo nondum adio amp;nbsp;reaótio peradaeft : quod vtrumque facit, vt nonnihil ipforum qualitates fran-ganrur. Sed alia rationeetiam fic refpon-deripoteft. Quanquam fint refpedu ca-lidorum frigida fimplicia numero pauca inl'heriaca .• nam edm ipforum tantùm fint quinque,vel fex, fiOpium quoque ad-■datur.calidorum vero ad quinquaginta, paucaiftafrigidaparum vel nihil repugna-repolTunt tot calidis, vt impedirentadio-nem iftam,qua prohibetur corporis tranf. piratio. Etquanquam vidcamus mulcaca-lidanonpofle vnum Opium fuperare,hoc ideó tarnen contingit, quia diximus in priore refponfione, dum Antidotus vni-tur amp;nbsp;fermentatur .Opium ita frangi amp;nbsp;de-bilitari, vt non idem pofsit prasftare quod fecit ante fermentationem, quo tempore, quanquam fimul cum eoquoquealiacali-dafimplicia afsint, tarnen alijs non refi-ftentibus etiam folùm adionéfuam exere-bat, perada veró fermentatione in com-pofico, ne minimum quidem agit fine con-jundione fuorum contrariorum , amp;nbsp;ita quocunque fe vertat ad infrigidandum, re-periteodem loco pariter adefie quoda-que etiam

• ' DB T H su: t À C A»

ctîam calefaciat.è quibus aliaquædàm me* diocris alt;ftio, quæ nonita deftruat huma-nam naturam oritur.

Ex his iam omnibus in medium ai* latis facile argumenta ea quibus præcipu# dubitationes folui poifunt defumuntur. Nam ad priorem quod attinet, vbi Gale-num fibimet ipfi contrarius efle diceba-tur,cùm velitalibi Theriacam elfe fermen-tandam vt ad vfum transferri pofsit, alibi verd exiftimet earn effe efficaciorem,qua: nondum fermentationem exporta fit.fta-tuamus ilium intellexiife de manifeflis qualitatibus fimplicium amp;nbsp;carne viperina, quæomnia plus agunc quando nondum maflæ miftio amp;nbsp;vnio eft peraéta. Ad ake-rumdubium,quod nimirum præterratio-nem Theriacam recentem ob periculum quod refpedu Opij euenire poteft ad v-fum transferri exiftimetur : Refpondea* mus, Galenum amp;nbsp;Aëtium indicateexpref* sè contra quæ mala Theriacam recentem ▼furpandam efle velint, nimirum contra vencna,indcfacilèquiuisconijcerepoteflj quod non continuo flngulis diebustotius , anniaccipiendafit: fedfolùm dumpericu- i ]um euaferimus, quod paucorum dierum i ipaciovfu venire folct: in quo tempore 0* , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piuffl '

i I B E R t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144

pium nonadeô obeffepoteft» quin facile c-mendari pofsic;quoniâ ipfius proporrioi teliquaTheriacçcôpoiltioneloHgè fopcra' tur,cû in pondéré vnius drachmae nó omni hôintegrum granum,quemadmodû (ùprà diétum eft,reperiatur.amp; fi Theriacaaccipi« tur quantitate Fabs Aegyptiæ, qux paulo grauior eft drachm a. apparebatin vnaqua-quedofiadeflevnu granum,cfuarcetiamfi per5. vél 6. dies continuo vfurparttur, non multùm corpus noftrum offendere poffer. Neque'Galenus aut Aetius recentem Theriacam exhiberet in illis morbis, qui diusvfum per multos dies vel menfes con-tinuosTequirerent.- nee etiam iftiscorpo-ribus.qui caufa præferuarionis à venenis tamvfurpare, quemadmodum folitusfuit facere Antoninus Imperator , vellect: nam non folùm etiam ipfa dum recens eft, fed etiam fermentata, fi crebriusv-furpatur fomnum conciliarc confueuit. Quod fi hie etiam aliquis dubitaret gt;nbsp;turn ilia etiam recens debeat dari ijs, qni à Cane rabido fuut morfi , iliudque vene-num ira occulrum fit, vt poft mukosde-mum menfes , amp;nbsp;etiam interdum annos aliquot, primùm fuasvires manifeftet, quare neceffe ent maioris fecuritatis caul4

DE T H E RI Ä CA.

caufa adp5ures menfes Theriacæ vfum coni tinuare , quod etiam aliqui hodiemi Autores , qui de arte Medendi fcripferuiit cum faluteægrorum admonere voluerunt: Sed ad hocdicain : nec Galenuin quidera tam longo fpacio temporis conceflurum eifeTheriacam nondum fermentacam,fed tantùm primis morbi diebus, in quibuso-pus lit validioribus reiTiedijs,quaIis eftre-cens,quæ maiorc efficacitaterefiftic vene-nis : fed pofteà progreiTu temporis vfur-pari poterit fermentata ésc nonnihil adul* tior gt;nbsp;quia turn fine Üpij noxa continuare eampoifumuszEtquoniam venenivis iani propter aflumtam Theriacam recenteni antepaucos dies magna ex parte fueric dir minuta , ideo tam valido remedio ad ipfius reliquias expellendas non indige* m us. At fi ad in terna mala corporis, quæ '^ plurimùm diuturna funt curanda hanc Antidotum vfurpare cogiceraus, non refert, 3uin inilloquoquetemporequandononi umfitvnita,accipiamus. Cùm eiufmodj affeftus non itaeeleritervires deijciant,vt inde morsrepentinafequatur, qucmadino dum in venenis fierifolet.

QuapropterTheriacacommiftaamp;fet-mentata ideovalidior elfe dicitur,quiaad pluri

tl SER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4f

ptura genera morborum vtiliseft, quos femper amp;i quouistempore fanare promit-. tit;attamen perhibeturfimiliterefficacior eiTe nondum adhuc vnita gt;nbsp;fimilitudine iuinta à viro quopUm , quem dicimus in annorum fupruin vigore robuftiorepi ef-feadomnesaâiones fuas obeundas.quam inalia acute : quanquam nonnullas habeat præftantiores,quernadmodum eftalimen-ti concoftio in pueritia : Curfus amp;nbsp;robur reliquum in inuentute amp;nbsp;adolefcentia.; jn fenedute, prudentia maturior. In ïtatis verb vigore propterea intelligitur eflefi-mu! in omnibus aâionibus validior^quia nulla reliqna itas tantas in fe vires ac ida continet. Eadem ratione dicimus hominem quinque fenfus firnul habere præftan-tiores quam aliaanimantia vninerfa,quanquam in vno folo à multis fuperetur. quem admodum vifu ab Aquila, odore à Cane, aut Vulture, amp;nbsp;in alijs ab alio aliquo animale.

V t itaque hæc Antidotus ad om nia in-ternamalanon ad venena tantum efletma-gisidonea, rede veteres confiderarunt earn effe prius fennentandam, amp;nbsp;bené v-niendam, idque magna cum diligentia ob-feruavunt: nam tametfi fortafsis ad vnum

T vel duo

D B T Um i C A,

Telduo genera affeftuum eflet vtiliorprwf* quam ad Qiam propriam formam petuc-nerit, nimirum ad venena propulfanda« ,amp; ad Commun coneiüandum , noneritw Trien proprerca ad vniuerfos alios afFeduS itaconueniens nifi prins benè vnirafit.rjua» re hoe pado compenfat defedum fuæ virtues cum numero maiore fuarum qua-Hratum. Iraó nonnulli adhuc accuratius hare perpendentes éxHtimarunt Theriacaw adintcrnos morboscorporisnonincipere vtilem eflemili iam contrav^nenabonaeffe defierit. Cuius opinionis vidctur fuiHe Paugt; lus Aegynera,docens vrum ipfins inijste* bus, qua; vehementer curationem vrgent ficuti funtvenena, amp;nbsp;venenatain'uperani-malia.amp;ipfam enam peftem, inciperepoft léptennium ; /\4ditq;ha;cpoftêa verba In alijsveró afiédibus celebraturipfiusvfusi deccannisvfq;adviginti. Exquibuspatet, quopadodiftinguar tempus in quo vene-nis,amp; alijs morbis prodefTe quear. An verd ha;cquoq;fententiaGalenifuerir,autaIirer ipCe lénferit, non iam difputabo : nam ex il-Usqua; fuperiùs differuimus hïc facile in« telligi poflunr. Hæcq; fans fint di-da quantum ad xcatem

Iheriacæ.

QVOD

tIBER Ï.

O^OD OPORTEAT ^affam nerMC^ hfe^am /eruart i f?ec ^uid^uaw ex ea ^t^erendunj,pr//^uam fifer/nent^ta.

C A P, XXXIIII.

OC loco non putaui filen-« rio prsetereundam efle quan-dam opinionemCneautorem fua fama defraudem ) Fer-dinandi Imperati, quæ fanc effe contraria doârinæ Ga-kni 5 meo tarnen iudicio vera amp;nbsp;digna eins ingenio habenda eft : quam ctiam eó libentius proponam , quod ex hac difputationc facilius natura amp;nbsp;vires fer-mentationis intelligi poterunt. Is igituC nunquam ne vnam quidem drachmam ex maffa jheriaeÿ antequam fibivifa fit* benè fermentatam efle , aufferre voluit gt;nbsp;tametfi à Medicis , vel Amicis alijs qui ad fomnum coaciliandutn.aut proptec

Ta fufpi-

DE T « B R I^CX fufpicionem venenifumtieavti conftituê* r4nt,fæpevtidfaceretfuifletrogatus. Hu-iusfui fadiraiionem afferebat,etfiTheria' ca quamuis in pauca quantitate diminuer« tur, antefermentationcm, totam tarnen Antidotum teddi multô deteriorem.Nam integer annus vd plus etiam temporis, quod requiritur ad perfeftam vnionem totius Maffæ, non aliam ob caufam ad hanc remprarfinitur, nifi vt vnumquodquefim-plexper alterumpofsit penetrate totofuo corporc , vd faltem fua facnltate qua: per fpiritum excitatum àcalorc huius compo-fiti toti maflicommunicatur, quodvtneri pofsit, certo tempore opus eft. Nam vlti-mus terminus huius aâionis effe folet, quando compofitum «quale redditur,nec magis odorem,vcl faporemgt;vel colorem vnius magisquam alterius ftmplicis refert, Idque fi non fieret Antidotus rcmaneret imperfeaifsima.- quemadmodumfupraex Galeni autoritäre didum eft : nam fi ama-rifsima: res dulcibus eflent temperatie, An. udotusleuiter amara reddererur,fin veto e«» qüægrauem odorem ipirantgt;cùmAro-maticis contempcrarentur , non ingra-tum odorem compofitum eflet habitu-ïum» Atfi.deTheriacapauló antcinvnatn mafiant

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^f

maffam redafta quippiä aufferatur.contin-gepvtplusdevno quam alterofimplici in-deaccipiat, atq; k^ quod rcliquum eft non retmebit fuam conuenientem proportio-nein:amp; hoe modo quædam ipfius pars erk amariPsima, aliqua vero fuauifsima: fieuti portio, nonnulla odoratifsimajaltera vero grauifsimi odoris. Idq; facile vfuex-pcriripoterimus.

Nam fi contigerit, vt forte fortufta addextram maffa: partem multum Opij de» uenerit.amp;auferendo (exempli gratia)dimi vdiamlibram ex totamaira,maiorreperic-tur proportionis quantitas quoad Opium tn ilia dimidia libra, quam reliäum fuerit mtota reliqua mâfl'a. Sed hæc planius ad-hue exponantur, cùm maflæ vniuerfx pondus fit, 16, librarum , quæ conftituunt vneias nonaginta diias ,amp; Opij afsint très vpciæ ad totam maflam proportio ipfius erk in fexagefimaamp; quarta parte, lam fi Opium ab ifto dextro latere maflx.vbidi-ximus eius maiorem quantitatem collo-catam efie, accipiatur (jexcmpli gratia^fi duodecimam pattern proportionis ad di-midiam libram abftulerimus, vt hoe raodo Opij duæ drachms cum iftadimidia libra ablata: fiierint, iam qui librarum quinde-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 3 cim

DE THERIACA, cîmamp; mediæ,quæintotamafiaremapf^' runt, rationes fubducet, reperict Op'P proportione non reperiri fexagefimawp^J tcm,fed nonnihil igt;unus, vndepropott* Antidoti non ampliusconfiabit, amp;nbsp;prop^ «à compofitio labefadabitur vniuetW' Atque id quod de Opio retulimus deal*) quoquefimplicib.quibusidemcontingf poteft, intelligatur.Et quemadmodui« aC' citlic,quôdâuferendoaliquid exdextra^^ te Antidotipropter minoré quantitate y' pij reliâam, eius proportio deftruatur4t pariter vfu ve nire poteft. vt accipie ntes a » niftro latere Theriacat dimidiam libratn» ta quoparum vel nihil Opij inefieGvndelibt^ (^ quindecim amp;nbsp;media, lt;^æ remanfetitn^ plusOpijcontinerent quàm Antidotusf^' quirit,atque fie rurfum ideminconuenieas inde orirctur. Cùm Autoris in hac toni' pofitioneordinandapr^eipuumconfilfff’ fuit, ira totä maflam in vnam formant vnt-re, vt in omni quantitate, fine pauca fee multa acciperctur, Temper Opij eflet prO' portio fexagefimx quarts partis. Qtiou tarnen nunquam fieripoterit, nifipriusab-folutiftimè fitfermentatio omnis perada. Idemq; judicium de alijs efto fimplicibus-Nam cum Trocifei de Scylla référant trice*

t I B E R Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'^g

^mam fcciindam partem ad vniuerfam Anr «docum , fi illorutn non plus auteratur quam dimidia drachma, hæc in illis Ti o-cifcis partem tricefîmam fecundam complete debcat. Et ita cum alijs fimphtibus quæ in multo minore quantitate in hanc Antidotum affurauntur, eadcmconfide-ratioedadhibenda.’ vt fi quoduis fiinptelt; ex tertia clalie accipiatur, pro vniufeuiufq; portinne qua ad Theriacam fumitur, pars centefima amp;nbsp;vigefima odaua debet con-ftitui. In fimplicibus verb quart« clafsis BetclTecft in omni pauca vd multa quantitate , quæ ex tota Thetiaca eximitur, ducentçfimam quinquagefimam fexram partem conficit. Vniufeuiufque enim proporcio refpcclu totius compofiti in- _ ftieukur. Eadem ratioeft de Medicamen* tis quinta elaf is, vbi in omni portiuncu-1a totius naaffa: exirc debebit è fingulis trecentefima oâuagefima quarta pars; quemadmodum in fexta clafie vnum-quodque fimplexhabebit ad totam maf-fam rationem feptingente! imx fexage fims oâaux.

Ex hac itaqueconfideratione minuta-rum proportionum ■ facile colligitur.The-riacam oinnino effe in corpus vnurB,vnara lt;

T 4 que

DE T H EEI A CA.

que formam redigendam, anteà qnàmilf lam advfum adhibeani«s,quodfi'negliga-tuhdicendpm eflet proportiontm iftam tanto Rudio ab Autorc cempofïti huius excogitaram nullius tflemomenti. Quod tarnen concedendum minime eft : nam Galenuslibro i. de Antid. cap. a.duo ajene-cefianórequiri nonlolùmadThcriacæ.ffd etiam alterius cuiufuis Antidoti compofi-tionem. Primum eft , vt naturas ßmpli-cium ex quibus conficitur bené cognitas habeamus; Altcrum ,vtproportiofaciilU‘ turn in Medicamentis fimplicibus nobis fit perfpeda.-quoniarn nullarescompofi' turn corpori humano magis vtilp reddit atq;iuftaamp;leg(tima proportie. Quaigno-rata ( ipquit Galenus in eodem loco} The-riacam àquibufdam eflefine æqualitate pratparatam. vt vnnm aliqnod fimplex fue-fit vaUdifsimSm, reliqua vero debilifsim a: quart illud vnicum inftar Tyranni alia o mnia fuperauit, cùm hac maflaadfimili* tudinem flatus alicuius aqualis qui in Re-pub. (eruatur,parari debeat. in qua ad con* feruandam libertatem vnus altcri non eft fuperior, fed om nes «qualiter participes fiunt gubernationis in ipla. Ad Galenum ▼ero, atque etiam Aedumquiconeedunt vim»

LIBER I.

yfuip Thcriacæ quoq; ante fermentatio-ncmeffeconuènientem, defendendos »nihil aliud hoc loco afferam, quam quod Îpfi non aperte dicant, propter iftam ablationc ïeliquam maflampermagerebonarn ,amp;in ptiore perfeâione , fed hoc tantum mo-neant, Theriacam tecentem efle contra venenavalidiorem. Quare no|r poterimua affirmare quod hæc fuerit ipforum fenten-tia, nihilfcilicetbac rationeTheriaeæ decedere •. Nâ fi célébrés autores aliquid non di-fertè explicant, id non debemus nos intet-pretatione noftra condemnare » fed potius decet cos diligenter- defehdete , ne dum ftudeamus ipfos mendaeij amp;nbsp;falßtatis at-' nbsp;nbsp;guère, nofttampropriamprodamus igno-

l rantiam. In hac itaque re fequamur Im-' perati admonitionem.vtbacratione Anti-1 dotum prxftandorem nancifcimut amp;nbsp;alijs ' natura fua ad calumniandum ptonis telrpquamusfuamconttadicen- ^ divoluntatem, quamdiu dUsplacuctit,

1 5 DB VIKV

ni THEllACt^

DE r/R/^FS THE riac^.

:cAP. xxxv.

O c v s iam vidcrcnir rf-quirere vt ad abfoluendam hanc difpucationem diffe* reremus de viribus Therii-ca:, indican tes in quibut morbis vtidter adhibeatur , ^ vtrum

per fe fola » vd cum alijs Medicamen« tis accipi debeat ; amp;nbsp;quot modis eï vti redè pofsimus, item quando in ali* quo liquore diffoluta, aut fine liquors amp;nbsp;in quibus mal is internis . amp;nbsp;quot amp;nbsp;qualibus externis vfurpari , pntereà'aii tuto in omni atate, amp;nbsp;in omni fexu. at-que vnaquaque anni conftitutione adhi-beri qneat ’, amp;nbsp;qua ratione variari de-beat : Similiter defua dofi, atque qui talus y aut quod tempus gt;nbsp;aut qualis xtas vel fexus poftulet maiorem vel mino-em ipüus quanticatem gt;nbsp;amp;nbsp;quando necef-feßt

0» fe fit vt bis quotidie fumatur , aut verô fcmel tantum, aut alternis diebus, vel lon-giore temporis interuallo , itemque qu® aliæ fimiles regulæ legentibus hæc effent vtilcsfuturæ.

Quoniam verô initio expofuimuS hos Commentariospotifsimumpharma-copœorum,non aurem Medicorum eau-fa à nobis elfe cofiferiptos , amp;nbsp;principale noftrumconfilium fuiffe, doccre quo modo hæc Ântidotus artificiosè præparari pofsit, vtfecurèea vfurpari, amp;nbsp;fuis pro. mifsis omnibus fatisfacere queat. neque huius loci fit difputare de eius proprieta-tibus, cùm ea res non pertineat ad phar* macopœos : propterea ego qiioque hic non ero prolixior in ijs declarandis » quæ exGaleni doétrina defumta adduci pof-fent, ftatimque primo quafi intuitu ex Jpfo Galeno, Aétio, Paulo. amp;nbsp;alijs ap-probatis Autoribus à Medicis fefe of-ferunt, vnde quæftionibus exortis fatis-fieri pofeit. Neque aliam ob caufam volui de omnibus magis fortaffe quàm opus fuir, particulatim amp;nbsp;copiofius paulo feribere, nifivthimeiCommentarij pharmacopais, Jn quorum vfura inprimis à me infiituti funt.

DE THE RI A CA.

funtgt; ertent in omnibus clariorcs : quan« quam etiam interdumxJe fatisintricatis rebus difputauerim, eo tarnen orationisgenere » vt fperem à mediocriter etiam in- j telligentibus om nia intelligi pofle, Quod fieodem modo quoq; de facultatibus hu-ius Antidoti fermonem inftituere vdlenii præter id quod longifsimuseflenifuturus» pharmacopœis quoque qui Medicationi-bus morborum fefe admifecre non folent neq; debent, id minimè gratum foret, idq: exemple Galeni, qui etiam in primo libre, de Antidotis, vbi copiosè hac de re propter vtilitatem Medicorum potius quant pharmacopœorum tradac, hanc quoque Eartem omiferit', At contrà fi penitus ni-il dehac rediceremus, mei caluinniaro-res inde occafionem fumentes. obijcere portent, hoc fcriptum ideo efle imperfe-Óum ( Nam quoad Galenum, proptere: de his non loeutuseft in libro de Antido-tis, quod alibi nimirum in libro ad Pifo-nemamp; Pamphilianum abundèdeillisege« rit.) Quibusvtfilentium imponatur,con-ftitui fimpliciter ea quseGalcnus, Actius, amp;nbsp;Paulus in diuerfis locis de Theriac« viribus prodiderunthoc loco per fumma tantum capita exponcre. omifsis quzftio-'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibu«

t l B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UI

hib«s amp;nbsp;explications longiore de tnultis rebus.

Primum itaque fciendum duaseffe principales faculrates Theriaeæ. Quarum v na eft,vt fanos praferuct, altera, vt æ-grotis fuccurrat. CumquS homo ex anima amp;nbsp;corpore compofitus fit, ad vtrum-quefuam efficacitatem extendit. Neque aftam ob caufam Andromachus tranquil-lam vocat,hilarem,amp; ferenam » nifi quod corpotibus quafi tempeftate malorum vexatis conciliée lanitatis ferenitatemf exhilatando anifum quoque occupatum aliqua caufa morbida , amp;nbsp;putgando à te-nebris moleftorum vaporum , qui ilium offufeant » cum hre vox tranquilla ad corpus, reliquxveró dusadanimamreferan-tur. Præferuat itaque vfus ipfius mentem fanam , conferuans eius prudentiam , amp;nbsp;acuens ingenium, amp;nbsp;omnes quinque fen-fus reddens perfeftiores, idque exiccando amp;nbsp;difsipando fumos amp;nbsp;euaporationesgt;ef-ficiens mentem magis folettem amp;nbsp;vege-tam. Priferuat quoque corpus , intro-ducens in ipfum optimum temperamentum, amp;nbsp;confetuans eius bonam valctudi-nemmam dumbumotes fupetRuos con-famit» membraqueftigidiota reddita rur-

(um

OB T H EU I AC À, fumcalcfacir,amp; facukates naturales robo* rat,incaufa«ft vtfacilè aâiones fuas corpus obirc pofsit. (Dmnibus cnim datum ert, (i natura valida eft. turn cibus benèdi* geritur , Epar^laudabilem fanguinem générât, amp;nbsp;vtramque bilem rede ab eodeffl feparat amp;nbsp;expellit, vnde Cor fanguinem purum amp;nbsp;defœcatum fufeipiens aptifsi-mum ilium deinceps facit, ad totius cor-. pons nutritionem , amp;nbsp;venæ repleatur eo iam depurato , indeque vita ipfaprolon-gatur. Foras præterea expellit moderate omnia excremenra , non folùm ilia qua: ex reliquijs ciborum fiiint. fed fubti-Jiora quoque per vrinam , fudorem , amp;nbsp;tranfpirationem denique pororum corporis infenfibilem. Propter has itaque caulas, amp;nbsp;alias plures, de quibus adhuc loquemur, multi Romanorum Principes Theriacam in vfu habuerc, quorum aliqui cam in Lunsconiundione accipie-bant, alij in quadratura illius ad quanti-tatem Fabæ Græcæ cum cyatho vno Meilis amp;nbsp;duobus aquæ calidæ.

Cuftodic quoque cos qui tempos Bruma: peregrinantur , calefaciendo vi-fcera amp;vniuerfum corpus,multo magis quâm

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta

^ü^m veûes facerc folcnt, amp;nbsp;præcauendo aeris mahm qualitatem.atquecorrigendo €tiam aquascorruptas.

Non minus quoq; aUquem ab omnibus vencnis præfeTuat » due per os afinm-tis, feu iUatis pet morfusvenenatianima-liscuiufcunque. Quod abundè confirmât biftoria nobihfsimi Regis. Pontui Mubndans., qui aflumtione AntidotiMi-

1 thtidatij fimiUs Theriaeæ, (exccpiis vipc-ris quibus iUud caret, ) ita corpus fuum affuefecit, vt poftea nuUo veneni gencrc offenderetur. lam quant© magis Tbe-riaca hoc pr^ftabit , in qua inluper vipera quoque habentur , quibus vis præ-cipua contra venena attnbuitur ? Acci-pi autem eo tempore fokbat, cùm tribus cyathisvini ad quantitatem nùcis, idque tam ante quàm poft veneni affumti fuVpi-cionem.

V dUtet quoquciUis exhibetur ,’qui ex afiqua occulta amp;nbsp;interna caüfa extenu-antur non aliter ac ft venenum baufif-fent.

Ptïcanet etiam à pefte, eodem ma-do actem infcâum commutans, ac ignis ciiebus Atomaùci^accenfus lacer e fokt, quoi

DK TtlBtlACA, quodvnicum remediiun jnuenit Hippocrates ad extingiiendampeftciBjquf exAe/ thiopiainGræciam ingruebat.

Qiiod fi interdum accidati vt feneS aUmentis obftruentibus vfi fuerint, dfi» caciisima cft Theriaca ad praecauendas obftruâiones, quemadmodum Galenos docetó. çapit.libr.j. de Tuendabona va-letudine.

Hæcque omnia quæiam diximuseani præftare, in præferuando fanos,efficit quo-que in curandis ægrotis.

Nam rurfum incipientes ab animo« immoderatas depcllit curas amp;nbsp;vehementes imaginationes, ex humore mclanchoHto ortas. atram bilem in lieneamp;alijs membris plane quafiexiceäns. Sanatdeliria furio-forum conéiliando illis fomnum .atqj earn ob caufarn fedat falfas imaginationes, tur-bulentiam animi amp;nbsp;perplexas cogitatio-numtenebras.

Deinde ad corpus progredientes,di-cinius eacurari veneno quocunq; infedos» ftatim frangendo vim venenttam,vt appa* ruitineodem Rege Mithridate, qui ram-etfi multum veneni hauferat, hide tarnen morinonpotuit.

MunitcorpuscontravenenapermorfuS ferpen-

lîBER L zp ferpentum j ne intra corpus pénétrent,fa-enque vt ipforum vires plane extinguan-tur.

SanarkfosaCane rabido, nó folùm per osaffuttitajJedetiam parti demorfe appli-Cata: amp;nbsp;fepè etiam numero timoriAquæ, quo afFeâu démord à tali Cane folenc in-terdum corriptauxiliari folet.

Vtiliseftin omnibus affedibus internis Cuiufuismembri principalis. Vnde initi-um fumentes à capite, i n ueteratos eius dolores, vertiginem.vifus amp;nbsp;auditus debilita-temeuratj'-efiftit paroxyfmis Epilepticis, quoniam diminuit amp;nbsp;incidit cereori fu-perfluam humiditatem,amp; vaporibus, quô minus eôafcendant,fefeopponit. Et inhis morbis,fi corpora funt maeilenta amp;nbsp;exan» guiadatur in Aqua mulfa, fin corpulenta amp;nbsp;fanguinea,in Aceto mulfo.Nonnulli pri-u$ iubent in ore mandereSinapi, amp;fputû elicere , fequenti veto node exhibent Theriacam cum aqua magnitudineFabx Crzcx.

Adpedus deinde defeendentes, illam Afthmaticis damns , Seprzfertim ortho -pnzicis, quia difsipat amp;nbsp;incidit pituitam craflam , qua meatus pulmonum infar-äifunt,.amp;attenuaado earn ad exitum præ-

V parat.

DE TÖEM^ICM, parat.Exhibetur tamécum AcetiScyllifid cyatho vno atque dimidio. ^

Præterea confert illis qui fanguinem fpuunr,modó diluatur decodo Symphiti, velgt;vt vulgo vocatur,Confolid«gt; fi maluni fitinueteratum : quodfiTecensacciderif, fufficitOxycratum:Tempusautem aflum-tionis eft,prima nox ante auroram. I» Galenus ƒ.1 ib.de curandis morbis cap. iJ. dedit contra fputum fanguinis in qua-dam muliere propter Catnarrhum exor-tum,Theriacam quatuor menfium gt;nbsp;ob vim Opij tum vatidi(simamidqueantein-greflum leói.

Vfurpatur in tufsi vetere amp;nbsp;recente, itemque in doloribus laterum amp;nbsp;pedo« risiCum MulfaJi ægereftfinefebre.'fincuni febre, in aqua dulci, pondéré Fabs Aegy-ptiacæ,ad nodem. Aufèrt quoquc vO-Cisraucedinem, non folùmbibita, fed ia ore quoquc retenta inftareclegmatis.cùni paulatim petmitritur in pedus defcende' re.Quod fi in potufumatur,mifceKirda' plex pondusGummiTragacant}»:inniul* fovelpaflb.

Reficit infuper eos qui fÿncopc labo* rant,amp; quibus propter fudores vires refob uuntur amp;debilitantur: nam fudoremü* ßitA ,

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;;

ïrn,amp; vires præditas rurfum excitât 8«; to- • ijorat.

Progredientes vlterius ad ventriculum, omnesipfius afteâus praeter natura curât; lt;\uemâdmodû eft inappetentia maxima,8c ipfius tontrarium Caninafames diéta.ftue hxc otiatutex veUicatioe humorisacrisamp; mordacisi frue propter copiofosvermes: nam ilium incidit amp;nbsp;refoluit, hos veto ^ interficn. Sumitur quantitate fabæAe-gyptiaeæ cum duobus ad minimumcy# athis vini , ad fummum veto cum tribus.

Sæpèetiam medetur Cbolericat pafsio- c ni didæ: partim burn ores denfando, partim reprimendo» •

Sanat quoq; tardam toétioné vétricuU talefaciendo amp;nbsp;toborando ipftus facultaté»

Inteftina prætereà plurimum iuuat, amp;nbsp;peculiariter expeUit ver mem iftum latum, maximum,amp; longifsimum,qui omne aU-mentum ex cibo attradtum abfumit , amp;nbsp;corpus inde gracile amp;nbsp;macilentum red.-ditur.

AdbxcDyCentcriarn amp;nbsp;alias inteftinoru exulccrationes cum decodto ex Sumach fado fanat. Similiter Liéteriam Scahos cor poiUftuxus; heuti etiam diutumos ctucia-

i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Va m

DE THERIACA, cas Colicos,amp; Iliacâsaifeâiones,amp; aliosïrt ventre dolores amp;nbsp;flatus» Dacur autemin»' nèquantitatevniusFabæAegyptizeum ** qua;nam confumit omnes humofes pu' tridosamp; atros,amp; flatus difeutit. Et fi forts Colici dolores fccuti effent ad Medicamé' turn purgans,pari ratione eos fanatjVt Gî' lenus quoque tradit libr. n. Methodi me-* dendîcap.y*

De Epate iam loquentes, turateius oo* ftruâiones, amp;impetum ex bile exortûpro pter ali quam ipfius debilitatem» depuran* do eam,amp; adiuuando Epar gt;nbsp;vt ab otnnl fanguin e m undetur.

Hydrôpem fanât confumendo hiimo* rcs,amp;rutfüm ealefaciendo natüraîeinca' lorem frigidiorem redd i turn, amp;nbsp;effleiendo habitum corporis firmiorem. Inprimi’ vetoearn fpeciem efficaciter fanat, quam Anafarca,amp; Leucophlegmatiam Græcivo* cant : nanîTheriacatotuni corpus pens' trans,exprimîtdeprauatamhumiditatcm. Daturautemtaminhoemorbo quàmRs' gîovellâerocumdecodo A fa ri. Indeap-parcteâm quoque vtilem effe ad malum corporis habitum Eue Cachexiam , euffl mutandoinmeliorem ftatum, malosqus humoresinvaporis refoluendo, amp;procu-rando,

tl 8 B R r. tff Wndo,vt natura fine impcdimento fuas a-Miones perficere pofsit.

Opanj eandem obeaufam fæpè etiam tlephantiaci : primùm correptos curafle tonuât. Nam cùm humor corru ptifsimus, S'i'totumtemperamentum deftruit , ia jî’^gnacopia pervniuetfum corpus difFu-lusntjAntidotus hæc expellit iftudmalû. partjm qu^ßß-jj fluxiones hum orum,par-Um quodprohibeatcorruptionem fanguL wsdmo G.aleno tefte in fine,de arte curan -oiaaGlauconem,Emplaftrt modo importa ad eundem affeâum vtilis efleperhi-Detur.

Lien quoque inde non parum vtilitatis Mp^poteft- Nam duriciem eiusemollir. Puhtim confumendo fuperfluam humi-oitatcm amp;nbsp;fordes.qux in jpfo coll efts funt» «uberando de alij's omnibus obftruftio-nib.Sumitnrautem cum Oxycrato, quod fitparatum cumfauisipfius MeHis.quem-admodum laudatur ab Hippocrate in U-brode Ptiffana.

Renes mundat, abftergendo ab omni lordicieamp;terreftriacdura materia. Imo lapides difsipat,amp; difsipatos expellit. Pa-turcumMulfo.

Sanat vefics morbos, inprimis Stillici-V 2 diuin

DETHEUIACA, dium amp;nbsp;difficiiltatem vrinæ , amp;nbsp;infuper vlceraamp;lapidemcurat. Ad quædatureuW decoéto Petrofelini aut Apij.

Prouocat muliebres expurgationes,^ fupprefTam fluxionein hæmorrhoiduæ.S quod di gu um admiratione eft,contract-iam cornlringit fuperfluum fluxiim tam menßum mulicbrîuni quam hæmorrhot-dum: cuius rei ratio eft, quia huiusAnti-doticùm fint variæfacukatcs/ubtiliared' dit amp;nbsp;diftbluit ea,quæ propter fuaæ eraf-fitiem exire libéré nequeunt, amp;nbsp;quoniant nimiusfluxusoritur ex debilitate virtutis, inftaurädo vires, eu rurfum reftinguit,hoc paâo facultatem continentem reddendo validiorem*

luuat quoque expulfionem fœtus mot« tui : in,quo cafu parirer ficuti quoqueio menfium prouocationc, datur eu ni paf-fo aut aqua mulfa. in qua prius fit décorum Diâaninum CretenfeautRuta.Qua* tiras in bis amp;prîoribus iam commémora* tisafteâibus eft FabæAegyptiæ.

Auxiliatur quoque omnibus fluxipni-bus reumaticis,quæ fæpè corpus non fine aliquo periculo inuadunt, cùmerebrô ad pulmones deUbancur amp;nbsp;fubitam eftieb ant

i;4.

ant fuffocadonem ; Eandem ob caufam Theriaca optimum eft remcdium in Po-dagraamp; alijs omnibus articulorum dolori-bus : vt tarnen fumatur poft augmentant, cùmpetuenetimus adftatum : prins tarnen opus eft* vt aliquo conuenien-teUnimento dolores mitigemus, deinde ’Îberiacam bibendam prxbeamus , quia confumitbumoresiam afftuxos, amp;nbsp;qniaflt;-ftuerepoffentjinde diuertit. Sedpotifsimu. prodeft v ûfæpius vfurpetur bona adbuc exidente valetudine, pracauendi caufa. Nam fuperftuos bumotes abfumit, amp;nbsp;vniuerfum temperamentum-mutât. Et quanquam obCeruatum fit ,. alla remédia qua per osPodagtici aftumcre folent, probibete buxiones bumorum ne ad pedes delabantur, tarnen cum non omnetn. corum copiam aulerant, poftunt irr caula efeabcuius maioris maft, pront nuxio-“ nes aliquod membrum principale mue-ftauerint •. quate Tbetiaca temedium eft conuenienuus.

Neruorum etia opitulator anearo. tam diftenbonibus quant conttaôionibus,rur-£umeoscalefaciendo,amp;relaxando,quea -modû etiateÇolutiones rnébrotumaluict-tandocaioté natiuumfpiritus ad pnotem y ^ eotum

DE THSKIACA,; eorum ftatum reducit.amp;incmbris confus* tummotumreftituit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Quartanam curât, modo régulas ƒ fed' farias obferuemus.Nempe. vt primùni pef adacœna vomitumcieamus , amp;fequentt diead Melancholicum fuccum, vd atraW bilem dulcedinc quadam imbuendain de* tur fuccusAbfynthijbibendus ,amp; tandem duabus horis ante aeçefsionem exhiber turTheriaca. Qui modusàGalenofclkr ter admodum fuit experientia confirma' tus.Contràautem qui jntcmpefliuè iHav» fuerunt, ex vna quartana duplicem effece-runr,atque exduplici triplicem : aut faite® duplicem reddiderunt diffiçiliorem cura-tu,vel etiam ægrum ad interitum perduxe* runt.quemadmodum Galenus in î. de ar* te curandi ad Glauconemcap.ii.docet. là-que idcô accidit, quia earn in principiovel augmento vniuerfàli febris exhibuerunt, cùm regulariter non nifi inftatuvel decli-nationedari pofsir:cuius rei exemplum jp-ponituràGalcno in Eudemô Pbilofopho quartana laborante, in librodeprxdiâio* nibusadPofthumum cap.2.

Infebribus vtiliseft, adimendoiliis tre-morem.rigorcm amp;nbsp;frigus; itemque fedan-do vomitum biliofum,quiinprincipio acgt; ccfsionis

Cefsionis fuperuenire foict. Imô amp;pè tec autquaterpaulôante muafionem data**' niuerfam febrem fanac, modo in ration? viâus nullus error corn mittatur,

Galçnusi4, Mcth. Medendicap.î.pro-pter internos abfeeffusexhiberTherracam» quiaeosinhabitnmrefbluit.amp;adiuuateo-’ tu® dirsipationem. Idem Galenos eadem viitur ademaciandosobefos amp;nbsp;corpulcnquot; 10534. Method, medendi cap.iy,

Acnein minimis etia rebus om nes eins n'''^ r55®^èam , dicam corn Gakooad raniphilianutn fcribcntc,eum,qui velitita commendare hane Antidotum, quod vfi-tatos etiam quofdam affeftus fanet, vt do-lores aurium, hebetem vifumamp; auditum* Jaxatronem Vuulæ: non folùm câ non lau* dare,fed parum illius çxiftimationi tribuc-regt;nain hat ratione illam alijs Medicamen-*tf’’A®*^’®’gni nominis,qua5 etiam iftos atreétus curant,æqualem faciemus: Nam li Inenacaad morbos maximi mométide-pellendos facultatem inclTe dicamus * quare non etiam ad leuiores vakret?

^^quot;‘^'“‘^äturitaquejhanc Antidotum f ®?^*®®ad omnesiftos affedus.quibus ruitraaliaremcdiafueruntadhibita:Cum pegrauifsiniosamp; quafi defperatosmor-

V f bos.

be'' TllÉ'H'l'AàA^, hos,Then'aca viftos fuifle conftet, vtdicf pofsit, earn fepe numero non fanitatera» fêd vitam propemodum ægrotanti refti' tuifle.

^ quofe^^pore 'u/fff The-^' riac^jf/Jecurfor,.

t:o: nbsp;nbsp;nbsp;C A P. XXXYL

9^ Es TAT adhuc nos cxplica* re,quod non omni tempor« in eadem quantitateTheria-ca accipidebeat. Cum enin _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debitum ipaciumad eamdi-

gerendam habere poterimus, pondus ipfi-usetitvnius nucis cum tribus cyathis A* quae:fin minus temporis nobis concefliini fuerit, propter occupationes qu« crebró accidere folent, fatis erit quatitas Fabæ Ae-gyptiæ,cum dlobus cyathis Aquar. 0b-feruandum eftprætereagt;quôdieiuno ven- . triculo, quandocibus fitbenècoftus , amp;nbsp;nullum repletionis indicium afsit.eamex' bibeamus.

I I B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgo

Quantum ad anni tempus, femper e-am vfurpare præterqiiàm in æftate pof* fumus. Nam cùm propter anni confti« tutionem turn corpus nimis fit calidum, itidemque Theriaca calefaciat , illius v-fus non fine manifeftopericuloconcede-tetur.Quare etiam non conucnit,in regio-nibus natura fua calidioribus, quemad-modum funtlocaOrientalia.

Quo ad state m, propter eandem ratio-nem,neq;conuenietin mediaxtate, qua: nimirum fua natura amp;ipfa calidaeft, nec incalidistemperamentis, nifi rarö, amp;nbsp;in pauca quantitate vfurpetur. Omnino autem pueris interdicitur ; nam hçc An-tidotuslongè fuperat vires eorum,amp;ided tenerum ipforum corpus di(roluit,amp; fpi-titus extinguit inftar Olei fuperflui ex-^ tinguentis lumen lucernarum. Sic Ga-knus vidit quendam puerum altera node pofteaquàm Theriacam fumfiflet mo-ri,quoniam cùm eam nonpoflet dige» tere, accefsit corporis fluxus amp;nbsp;extindus fuit.

At optime conuenit illis, qui ad ætatem declinantemtendunt, amp;nbsp;feneduti appro-pinquant : qui fæpè illam amp;nbsp;in notabili quanti-

PB THEKIACA, quantitate, neque cum aqua fed vino acd* pere debent :nam hoepado corpus ipioru languidum amp;nbsp;flaeddum rurfum confirma' tur, amp;nbsp;priftino vigori reftituituncalorqu« natinusdeperditus fit debilitatusinftaurâ' tur.

ANACEPHALÆO-ßi (^ Epilog eorfim,^iM /am txpoßta finf,

CAP. XXXVII.

Okt feriptores confueueruf in finefuorum Commenta-riomm breuiter amp;nbsp;quafi per fummacapitacoUigere, qu2 prolixe amp;nbsp;cum multis ratio* nibus priustraäaueruntjdquevltimo Io* co faciebanc,vt doärinaab iUis tradita me*

liusin memoria rctineretur. Quod in hoc noftro feripto quoque vcilè futurum effe putauimus,quotanquam in vna aliqua a-beUafefe offerat, omne id quod agendum fit.

UBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Êf^

^t-Aelius quidem oftendit fe veile brem-tet proponcre câ.quæfpcâantad compo« fidonem.amp;àGalepo pluribus fucruntdi-rputata:fedquemadm0dumis qui Medicis potius quàm pharmacopeeis iftaferibebat, rouka omifiuquæfi diriffet leftonbus grata effe potuiffent.Nos itaque imitantes Aë-tiattijSc adiungentes ea qua illeomifit.có -pofuionemhancexponamusjinvnoquoq; limpliciiadicantes fuum deleâum, parte-que earn qua accipi debet j amp;nbsp;quale fucce-daneumilliuslocojfi noudumlegitimum inuentumeft.ponendum fits qua fola do-ûrinadehoc-Mediçamento fufficcre pro-pemodum poterie pharmacopeeis ad ab-lolutam Thetiacx confeaionem inditu-cndam,ea t am en conditio ne, vc prius no-hroshofee Commentarios quoque perle-quot; getint.

IDE TRIBES

l^roçifcü»

CctPiANTvR Viper« fœ-minæ,corpulentæ, nongra-uid«,capt« in fine veris,pr«* parats,amp; coâç eo modo quo diximus.

DE THEktÀCA.

dîxîmiJSi cum Ancthorecenti amp;patiCö6' le.donec caro à fpinis feparetur,amp; cum pa’ ne probe coâo caro in paftillos reducatur, amp;Trocifci advmbramficcentun

„ T RO CISC/ Scyl/itici,

Accipiatur vnaScylla mefsis temporo quando fine fronde amp;nbsp;ftipite effeapparet, quæfitfucculenta,amp; non folain terracre-uerit, cui ftatim effoflæ fuperior cortex adimatur ,amp; ipla fermento recenti obdu-catur, amp;inclibano coquâtur. Sifueritfa-tiscoda,contçratur,amp;cum farinacandi* difsitnaErui ruffi, quæ paruin pondéré di-» ftet à Scylla, redigantur in Paftillos, quiadvmbramvc Viperini

ßecentun

TR0'

. t I B JE R I. , t{t rROCJSCI HE-d'j^'chroi.

Aceipiatur lignû Afpalathivc-quot; ri nuper. in Collegio Patauino reperti, aut lignum A-loësRhodium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„. nbsp;nbsp;,

Radices Afari recerites amp;nbsp;benè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

compass. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ata.jj,

Marumiideft,maiorananobi- j

lisjid eft,fuæ Cimæ cum fio- j ribus amp;nbsp;femiliibus. J *

quot;Calamus odoratus, id éft, fu^-radices : eins loco Agalochû cumtertia eins infuper parte : aut vulgaris Calamuso-doratus.

luncus odoratus, id eft, Tua: Ci-

niæodoratæamp;recentes. Sineul

Radicescofti veri,aut fuo loco )gt;,!„„„ .■;

radices Zedoariæ recentis, non exefæ, amp;nbsp;optimo odorè præditæ, ’

RadicesPhufolidæ, nonexcfæ,

amp;odorisab.foluti. /

Cinamomum .• velipfiusloco

DE THEHÏÀCAt

dnpIuinCafsiae,qua; fit cor-quot; «ce crafib, amp;nbsp;fiftulaprædita fubtili, optimi odoris amp;nbsp;fa-

poris.

OpobalfamumJocoipfiusO- leumNucisMufcatxfaâum j dracaj’

percxprcfsionem.

Xylobalfamum : eius loco Aga-lothum,

Folium ,vcl illius loco radicesquot; , aUbpitesNardi Celtici,aiit radicis Phu,aut Spies Nardi* cum tertia infuper eius par • te.

Nardumlndicum« id efi, fuas radices qux effe debent odo-rat^,recentesgt;amp; de illarum numero quae in fe adhuc retinene terram odonferam, Cafsia, cum fignis fuprà com-memoracis.

Myrrha, ideft» fualacryma re-cens,pinguis,amp; fucculenra, cum parte venarum candidarum infiar vnguium.

Crocum recens , coloratum, iongum,integrum, non fra-.

gilc , nequehumidum nee mucidum vel exefum: faporis acuu,amp; odorisvali-di,drach.vj.

Amomum.ipfiusloco Acorum ,id eft, ra-dixGalangæ maioris recentis,acuti faporis, amp;nbsp;boni odoris,drach.xij. Malliche;candidifsima,plena,pura,fragi-lis,Gcca,odorata,ftridens,drach.j. FacPaftilloscum Vino optifno, exieca, vt dealijs diftum eft.

COMPOSITIO

quot;Pheriac^.

I. 0 R D O.

AccipianturTrocifci de Scylla recentes amp;nbsp;non fitu obdudbdrach. xlviij.

n.

Trocifd Viperini recentes amp;'^ . nonnuicidi.

Trocifci Hedychroi benè exic-

r ysingub

Piperlongum,nonexefum,ne* j j queadulteratutn.integrutn, bono odore amp;nbsp;acutifsimo 1 fapore praditum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-'

opium

DE ÎHt^IÀCÀ»

Opium colkftum inftar lacrymæ,S non per expreßionem aut decoäionem faftum,quod graue fit,denfum,amaruini purum ,amp; facile diflbluatur.dracLxxiiih

m. Ö R D O, Rofe rubrat quinq; frondiü,dc-„ puratat.nonfitu fquallid«.

Radix Iridis.IIlyrica fiuc Flore-tina,quædurafit.denfa,acuti guftus.breuis, nonexeia, uö (itucorrupta.

SuccusGlycyrrhizænon adul-teratus.

Semina Bunfadisuut deRapo j s/naul. recenti amp;nbsp;maturo, acutigu- ^dra^xip Aus.

Scordium.id eft.frödes, flores,

amp; ßmiil femina. quodcolle-dum fitin locis'ficcis.

Opobalfamü.IpfiusIoco Oku

Nucis Mufearæ per expref-fionem.

Cinamomum. Eius locoCaf-flatduplexpondus.

Agaricum bonum, friabile.lc-uc,rarumamp;füemina. J ,

Myrrhl

M B Ï R t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^i

JUJ. 0 R D O.

Myrrha,cuin fignis ruperius^

Coftus,eiusloco Zedoaria, Crocun),cum fignis fupri^nu-meratis.

Cafsia,de qua in Hedychrois. NardumIndicum : cumfignis anted eommemoratis.

Schœnanthos,cüm fignis rupee rioribus.

Thus nitidum, rotundumjp’ tegriw),albü,intus pinguc, non adukeratum.

DiftamnumCretenfe » ideft, frondes eins folas, recentes, odoratasjadultas.

Rheuponticum, ideft, radices recentes, nonexefas, guftu mucilaginofas.

Stœchas recêns,ödorata,ama-ra,ideft,frondes, fine fpicæ eiaSjcum floribus amp;nbsp;ramu-(culis.

Marrubiumrecens,ideft, folia cumfeminibus.

SeminaPetrofelini veri, recen-tis,odorati,amari,amp;acris. -

X 1

DE THERÎACJI,

Calamcntumcolleâûin mon-' tibus,id eft. folia cum floriquot; bus amp;fcminibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SÎ^ê.

Terebinthusrcra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dra*'^^'

Zingiber,id eft,radices albæ,no ƒ exefæ.bono odore,amp;acern-mo faporepræditæ.

F. O R D o.

Quinquefolium,id eft, radicesn colleda? in locis ficcioribus.

Polium,id eft,fuacoma eu flo-ribus,fetninibus,amp;folijs,o-dorisvalidi,amp; colleftunide montibus.

Chamçpytis.florefeensvniuer-

faplanfa,exceptaradiccamp; li- ç-j^ul,

gnotaeius parte.

NardurilCelticum.ideft.radi-' ‘^^ ces folæ amp;nbsp;ftipi tes,fit recens, odoratifsimum , radicibus cr.ebris,duris amp;nbsp;plenis.

Amomum, eins locoGalanga maior: vt fuprà didum eft. .

Styrax.ideft,Gummiamp;nófur- . furaceum eius. Sit pinguis, j refinofa, albicans »odoratif-J lima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meum»

11 B E R T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tif

Meum, id eft , radices coUeßae -» inmontibusliccisjodoratif- J fimægraues, non exefæ,fic- l catæinvmbra.* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ChaiTiædrys,ideft,frôdes,flo- f ? ^”:*;; o r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drac. inr

rcs amp;iennna,cunr tamis te- 1

neri$,fitodorata,,amp;exmoa* l tibus ficcioribus.

Phu, quemadmodum in Hc-^ dychrois ipfum dcfcripfi- l mus,.

TerraLemnia, eiuslocoBolus 1

Arrnena vulgô OrientaUs j

diâa:Golorisruffi, autTer- l raMelitenfis : aatBolus vc- l rus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Malabathrum. EiuslocoNar- i 5în«,u| dus amp;nbsp;tertia illius infuper y . ». '..

pars.vel,vtdiximusinHedy- 1 chrois. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Calcithisifemîufta, quadapc- l cubari arte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Gentiana, il eft. radices pknæ, 1 denfæ, amarifs. colkétx de i montibus ficcioribus. i Gummi, id eft. Arabicum di- I dum purum amp;nbsp;pcUucidum.“^

X 5 Succus

DE THERTA C Â.

Succu's Hypociftidis vcrus,nó quot;

miftusalijs rebus ,amp;arte ex-

traftus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Carpobalfami?. Eius loco vul

gäres Cubebæquæ adhuc in filiquisreperiuntur.

Anifum,ideft,fcmé recens, plenum, æquale. odoratû,acre

guftaru.amp;dulcifsimum.

Seftli verum ; colore nrgrican-te, quod Vcnetijs apporta-tur-vfurpamusautem femé-Cardam o m u m : min us aut m e* dium. i.fcmina ipfius reeen-tia,odorata, amp;nbsp;(aporisaeris. Fœniculû. i, fernen xqualcypte* num, odoiarum,acreguftu. Acacia illius fuccus:amp; eius loto fuccusSumacb.

Tblafpi,id eft, fem en ipfius, ve-rum,recens,3crifaporepræquot; ditum,amp;amarum. Hypericum,ideft, Virgultatc-' nera,cum foribus , frondi- ' busamp;feminibus.

Ammid.fernen ipfiusfimile A-pio,odoratû,recens, nô pul-ucrnlentö,amp; quod Origanó „ ' no paru référât.

1. 1 gt;nbsp;E * ’'

n, o R D Sa^penamp; : faccus vulgo lt;11««^ . Setapiau'.non aduketatum. i datum,granutisminuws co । ftans,co\oreMyrïb«»f?P°’^j I ‘ actis.fotisjaffefcens jintcïi- . wscandidum» f i Caftotiumö fäfam»tcßöow® \ V Snuisodor'is,acris lapons’ » fragile,nq; teftkuH onan- । ^wexvuopnneipio* • , t ^uftoioQ^^jj j tenais «aut^t r ^kam.Sarmentofa, ficcata i ^.^^ advmbüm,nómacorccor- y^tj, ïupta,fed recens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;|

»Humé dudaicum non adulte- s ratunijinnigropurpureice • i cgt;aucus, ideft. fernen recens, i ndote faaui præditam, vc- l , turn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

^popanax, ideft, fuccus non f adulteratuSjpinguis^icttig* 1 'wSjfrangibilis, granisquO' j ïis,ainarifsimus ,amp; qui ma I ^^'^facdèdiffoloatur« r'-1 Centaurium-.minuSjideft» i

tnæftotefeentes, cum non- i dibusSidipitibusiveruin- **

DE THERIACA,

Galbanum, id eft, fuccus pu-T rus, granulofus, odorisin-grati,ficuti amp;nbsp;faporis : nou lignofus,infe contineds ad- v Singul, hue femina aliquot ex fua fe- '^drach. rula,quinon liquéfiât nifi ad igneui,debetquc benèpur-gari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Vinum vetus,quod durare poteft, vwo-fum, dulccgt;non aufterurn , non futno-fum,non corrüptioni obnoxiafn,colo' risflaui,lucidi, tranfparentis, non eraf- j fum aut rurbidum , odore’aromadco ' præditum : quale eft Maluaticum vetus | non adultefatum : cuius efle debent, 1' vnc. xl. ideft, fextarij duo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Meldulciisrmumiacernmum.nulloextct' no ûpore conftans, coloris flaui.relii* centis , amp;nbsp;puri^odoratum , mediocris crafsitiei ƒ Vnlfórme, aquale.tenax, amp;nbsp;quod filnm ducat inftar vifei aut lini.' i graue,firnfiUm, colleftum tempore ver-no : diu duransinfuabonitate.- confe-ôum ab Àpibus in loco Thymis fre-quentibus, Rofmarino, amp;nbsp;alijs aroma-ticis amp;nbsp;calidis amp;nbsp;ficcis herbis confito; '

exprclTuo |

L I B s R J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^j

expreflum defauis femel tantùm:non re-finofum : quodfit duorum annorum.ne-4^6 rccentiusautantiquiu9.-Quantuin ^^’pfum loctim commendatur ^ipontimim autTa-rentinum.

^ ^^IS LIBRI DS Thenaca,

i6S

DE MITHRI-DATIO B ARTHO-. lOMAEI MAR'ANTAE Venvsini,

MBER SECVNDVS.

DE NOMINE il^^fhndat^.

CAP. I.

fcribunt res geftas Pompeij Magni, quae à multis cum admi-rationeleguntur, ita ficco plané pede es

prætereunt.quæcon-

^^gerunt in ilia visoria celebri contra Mi-^Bridatem Regem Ponti. Nam inter alia (adoccultandam gloriam iftiusfortifs.Re* I'S ) nihilfcribunt, quo pafto in manifs Pompei) peruenerint reporta fennia inter res

DE MITHRIDATÎO,

rcs prctiofiorcsàRegcfepofîta,pIena fuis (êcrecis,inter quas, vc aliataceamus, mul' tarum Antidotorum quoque deferiptio* nescontradinerfavenena amp;alios morbos internos, amp;nbsp;quideni efficaciftimorum fue-runt:èquibus vnaerat, hæcquoqiquæ di-citurMithridatica.-quodnomé poftea vfq! adnoftra tempora femperretinuir. Exquâ re non dubitabo affirmarc Pompeium fer» mèmaiorem laudcmamp; famam celebrio* rem confeentum efle, quàmexipfaviâo' riatotius belli. Nam huiusvtilitastantùm advnam Romam peruenit, frudumvero amp;commodum huius Antidotî vtuuerfus ferè térrarum orbis (ibi vendicat. Quanto itaq ue MundusRomamaioreft. amp;nbsp;zterni-tas digniorætatedefinita, tantô etiam ma-ioremlaudé Pompeius meritus eftinpu’ blicando hoc Antidoto.vniuerfo terrarum orbi,quàm in obtinenda ilia victoria pro* pter folos Romanos. Videtur etiam Fortuna quafi miferta illius Regis ex akifsimo gradu in extremam calamitatcm dclapli-adeompenfationem fuarum ærumnarum» voluiffe illitribuereimmortalitatem, non ex imperijs tot gentium beHicofifsimis, quibus cum femper feliciter pugnauit,fi-bique cos fubieci c,lt;icque propter peririam imp

l I B E R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t6^

împerandiiamp;defendendifua régna abho-ftibus,nec ex fuis celeberrimis amp;nbsp;fempi-temahiftoria dignis rebus geftis:(ed à præ-ftantiaamp;efhcacitatchuius Antidon : vnde iUeelanus nomen confecutus eft , quart» ipfePompeiusex triumphodeillo fupera-tur Romæ habito.Hoc igitur ex ifta fua clade Mithridates lucri confecutuseft, quad hac ratione per Pompçium ifta Antidotus» cum maiore ipfius nominis celebritatc in manushominumperuenerit , quod non accidiffeteerte, fi vixiffet Mithridates ad extremam fencâutem vfque, amp;nbsp;eacum a- ’ lijs fel^ifsimisrebus,haredibus cius reli-Ôafuiifet.nametiam ipfi propter eiusra-ritatem accuratius procul dubio afieruaf-fent,nec cum alijsfacilè communicaflent. ItaquePompeiusoptitnèfciebat, Regem iftumneviuusincius manus inciderct.fæ-piustentafle feipfum veneno interimere, quod tarnen pet ficere non potuit, quoniâ vittutehuius Antidotiita corpus fuum cô-tra venenatutum reddiderat, vt non arn-pliusvenenaiftaipfieffent, fednutrimen-tutn potius fierent.Cuius rei manifeftum fuit indicium , quod cùm eodem veneno duas tatifsimas filias in côfpeâuipfiusvi-diffet extingui, ipfeque mottem fibi hoc modo

)

DE MITWEID ATIO, n^odoconicifcere non poflet, indigne ft* i r^ns fe ad triumphum Romam abducii : iufsifle le à quodam fuo milite interfici. | Nccvlla exrequam hacipiacertiusamp;gra- j uius teftimonium de huius Medicamenti viribus fumipotuider. Nam nemo poßea (quâquam exemplum eius hoc adhuc fans erat recens } tantum animi velingenij ha-buit, quod ita corpus fuum venenis , vt exillis nihil amplius detrimenti fentiret. afluefacere au fus fuiflet. lam quanto minus hoe accidillet , fi experientia rand Kegis. id nobis non manifeftaflet. Qui infupernonfolùm return Medicarlhi pe' ritus fuit, fed ftuduit facilitates quoque herbarum experientia certa explorarein hominibus fontibus amp;nbsp;vltimo fuppikio afficiendis. At hæc omnia ita occulta amp;nbsp;ab/conditaiaciiifTentmifiPompeiusautd-milis'duxiftapublice omnibus non com-municafler. Animaduertensenini quand hæc res edet momenti, Pompeio Lento hberto fuo homini dodi/simo, amp;nbsp;in bonis literis verfatifsimo hoc negorij de-dit , vtomnes idas de/criptioncs ex lingua Pontica conuerteret in Larinam, quo communiter omnesiUis fruerentur, Fuitque hæc Antidotus ab co tempore vfque

1

ll^ll. U,

*lque in huncdiem in tanto pretio ha-Dita, vt nullus fermè,qui alicuiusautori-tatis effet, non fibi ad fortuitos cafus curvet parari. Atque prater hunc ipfius vlum, tempore infuper Neronis Impcra-jP^*^^ fimilitudinem compofita •uit Theriaca Antidotus, opera Andro-machi Medici , quæ propter viperas ad-ditas, amp;nbsp;quia compofitio artificiofioc wat, ( nam fecundum commune pro-wbium facile inuentis aliquid adiungi-turjlonge antecellit Mithridatium,quem -adraqdum in priore Commentario de Theriaca à nobis copiosè eft demonftra-tum : fed quantum Theriaca fuperet Mi-thtidatium,amp; contra ab hoc quoqueilla fuperetur.paulo póft offeretur occafio dif-ferendi magisconueniens. Nullaveróres maiorem fidem vtrique Antidoto conciliate poteft , quàm quod videamus continué duorum millium annorum rempote eas fuiffe femper pro optimis amp;nbsp;vti-lifsimis habitas, idque non Col óm inGræ-ciaamp; Italia, fed inexteris quoque amp;nbsp;Barbaris regionibus , in quibus faltem ali-quis vfusMedicing extitit.Vnde etiam fa-Óum.quódArabici Autores probent ipfa-tà defcriptioneSjSe nullus quoq; ex Græcis fît,

DB MjrnUlDAtlO, fît,qui nó mentionem earum faciat, amp;no-ftro tempore vidcamusmagno Audio Medicos in Hifpania, Belgio, Germania,Gallia, Vngaria, Anglia, Aegyptó hoc agere,vt continuo ad publicam vtilitatem compo-nantur.Imó ipfius vfus ad Nouas vfqueIndias ppruenit.Quodfinon compertumeffet plurimùm prodeffe omnibus,abfque dubjo paulautim ab hominibus curiofis iplarum memoria fuifletabolira.- Hisde caufis rogatus à Ferdi nando Imperato,cu-iusiuftisprecibusnondebui autpofuihoc denegare,deliberaui eodem modode Mi-thridatio, quemadmodum anteafecide Theriacaaliquid tradere, amp;eaoniniaqM neceflariaadipfiuscompofitionemelTevi-debuntunin medium afFerre.

Sans autem iam diximus de nomine Mithridatio, à fuo inuentore Mithridate hocilli fuilTeimpofitum: idque à Romanis turn ,cùm illo vti cœperûr. At prins quo queTheriaca,quoniam contra morfusfer- , pentum quoque vtiliseft , nomiftabatur, i vnde contigit,vtnonnunquam apud Au-tores hæc Antidotus fub titulo Theriac« 1 fucrit indicata. Qua: tarnen, pofteaqiïam Romam fuit perfata, femper Mirhridatij nomearetinuit, hocquead differentiam

Theria-

t Î B B Ä Jf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M^

nenacï per cxceUentiamita vocatif, ad Huam infuper viperæafTümuntur .■ vnde le-oribus non attends fæpc confufioncm næc res pepetit, facilè enim fieri potuir» um longo tempore poft Mithridatismor-^’’’Prnnuni TheriacJe nomen ab Andro-^ächofueritcclebre redditnm,inueniarur quelque Mithridano candem appellatio-»5”^tuifre atenbutum » Cùm itaque The-pata fitprïftantior, amp;nbsp;inprimis ad morfus lerpcntutnMithridanopriferenda,quem« admodutn Galenus quoque tradit, facilè mne apparet,quare de illa amp;nbsp;non Mithri-oano propter ipfnis feiliect dignitatem, (quanquam Mithridaticx Antidota innen« fiofitantiquior) prins traftare inftitueri« ^ps» Vt hac ratione propemodum rede dicipofsiciMithridatinmeflequafi pattem, vndeprocreatafitTheriaca. Prætereàimi-tatifumushac quoque in reCalcnum» qui hune fimiliter ordinem obferuans, pri-mùm de Theriaca in libro i. de Antidotis, deinde in a. libro » de Mithridatio fetibit. Erit autem hæc tradatio breuior » quam i fuitTheriaci, quia inter vtramque Antidotum neque in arte cqïnponendi nee in qualitatibus fimplicium magna exiftit va-tiCiâs. Vbi urnen opus eiit copiofiore

Y dodtiw,

, DE MÏTHRIDJTIO,' ■iloânna, omifsis anteaexpofitis earn quOquot; , que diligenter exponam us.

'^X MALTIS ‘DE-firiptioniim 2iiithridatùiiiiitl’ Jorum autoruf/îj^ua nanf fafîi^uam opfimaßf

■CAP. II.

Nter præcipuas difficulté' i tes quæ in præparando hoc Medicamento initio occur-runt eft üla , quod tanta varieras defcriptionetn huins

Antidoti fefe ofFerat,vt nefciamus quæ nam præalijs fit retinenda : atqaeeriam ncgle-ôis quibufdam defcriptionibus. qüæver-fantur in manibus barbarorum amp;nbsp;imperi-torû feplafiariorum,admodum mendofi?gt; nonparum incertum redditaliquem,quo(i Galenus, Auicenna , Aétius, Paulus,Pli-nius.amp;alijapprobati Autores, finguli qui-dem eorum fuam peculiarem habeantde-/criptionem ; qnam tanquam meliorem prs '

I I B E R TE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170

prae alijs omnibus commendenf. Gafe-^ nus in2. libro de Antidons très différentes deferiptiones tradit : quarum duæ po-fitæ in principio iHius libri defumtæ funt, (vt ipfe aie ) ex libris Andromachi, qua-nun tarnen altéra fub nomine Antipatri amp;nbsp;Cleophantis quoque defcribitur, ter-tuverofecundum Damocratis fententiam 10 2. cap, iftius libri exponitur. Hæ au-temomîtes multum funt diuerfe interfere tam in numero fimplicium quàm doff arqueproportionc. nee plané conijcipo-teft, vtraex illis tribus à Galeno potifsi-mümfnerit approbata. Aëtius quidemil-lamlandat,quam-Galenus fub nomine Antipatri amp;nbsp;Cleophantis expofuit, tam et ff Aètiuspro CLeophante nominet Cleopa-trum : quod fortafle reâius legitur quàm alterum,nam Cleopatri fæpius in libris de corapofitione Medicament, fecundum lo-cafitmentio amp;nbsp;eiusmultæ Medicamento-rum deferiptiones ibi videntur. Sed in-terhafceduasefteuidensdifferentia. Nam praterquam in doli fimplicium non con-ueniant,etiam differentes funt in numero, Galenienimdefcriptio quinquaginta fim-plicibusamp;infupervnoconftat,fedAé'tijtan tuin quinquaginta. Quapropterhoedubij '

Y 2 reim'

DB -ün'lfRinAmi, fclinquitur, vtra earum fit emendatioft Etfacisctiam mukùmab alijsdifFertquam Galenus primo loco proponic, cum non plura quàm fimpliciaquadragintaamp;vnuin compledatur, amp;nbsp;infuper in proportion« quoque longèabalijs recédât. PaufiAegi-netæverô quoad numerum parum aprio* rediffert gt;nbsp;quadraginta amp;nbsp;duo fimplicia comprarhendens ; verum in qualitatibus fimplicium amp;ineorum dofiitaab alijsdi-fcrepat, vt abfque d ubio oftendat fe non re* fpexiffe ad illam primam , quam Galenus aitfe ex libris Andromachi accepifle. Pa* móerares, qui verfibus lambitis fuam dc-fcriptionem defcripfit, earn ex quadragin-taoâo fimplicibus compofuit ( naminhis omnibus dderiptionibus in aliorum fim-plicium numerum neque mei nec vinum refcrimus ) cum magna varietate aliorum qui earn quoque expofuerunt. Nicolaus Praepofitus qui infiftit veftigijsMeihe» in fuo Antidotario, ( vt vocant) defcriptio-nem propofuit ex fimplicibus centum amp;nbsp;quatuor » itemque Nicolaus Myrepüus excentum amp;nbsp;quinque.* atq; vtraque indoß quoqueplurimum interfediffert. Auicen* na vero eiufmodi numerum quidem reti-ncc gt;nbsp;fed de duabus klis rurfum aliam pe* culiarem

lis Ek U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t7t

lt;uliarcm cfficit. Plinius cap. i. lib. 29. rc-fcrt fuo tempore frequentem fuiffe earn gux^q-ümplicibus condabat. Itaqucin tanta opinionum diucrfttate reccntiores non fine caufa dubitarunt, qualcmdefcri-ptionem approbaudam t^ tanquam alijs melioreni feligendam cfle quifpiam reâè cenferet. Multi hoc noftro- tempore tan-quam. prædantiorem earn delegcrunt» quam. Andtomachus compofuit gt;nbsp;(cuiat» tribuuntprimam defcriptionem Galeni, expolitamin principio lib. 2. de Antidotis) alij porius, earn cuius Damocrates Autor eft elegerunt, nonnullrhanc vel illam fum-ferunt. amp;.tandem quafi in arbitrio leftoris relinquentes delcdum . vtramque defcri-ptani ptopoCueruni ». ficuti fecit lacobus Sylttim. Alij pofthabita Andtomachi dc-Icnptione, indifferenter vel iftam Damo-c^is,vel hanc. Antipatri amp;nbsp;Cleopbantis anqucaccipere petmiferunt, fequentesin hacAétium5cGa)enü:amp;inillamGa1cn.um ^■“'p.quemadraodum quoque Valerius Cordus facere folitus eft. Ncapoli ijt in alijs loch hue vfquc vulgo vfurparunt defcriptionem Nicolai Praïpofiti.vel Auicen-na.vel etiam Nicolai Myrepfij. Antepau-cos tamenannos motilongaobferuationc

Y 3 dodo-

1

DE IdlT HRID ATIO, doâorum Medicorum in Italia, commoni quafi fententia Damocratis quoq; defcri-ptionem recepernt.eaq; in multiscelebri-busvrbibusvftirpari ceptafuit. Scdptulo port quædam ingenia folicita non fine ra-rione illi pritulerunt Andromaebi com-pofitionetn , quare amplius ne quidem mentionem fieri irtarum deferiptionum longarum vtnufque Nicolai, amp;Aukennî ■videmus: necetiam repericur,quiPaulum 11 ac in parte fequeretur, idque earn forfican cb caufam , quod propter Opij quantita-tem quam in vllaaliaelfct maioremfrefpe-étuproportionis in omnibus)putaruntni-mis eflet rtupefacientem. Sic etiain non opus ertdePlinijMithridatio verbafacere, cum ab ipfomet non fans dilucidè explice-tur, Sepofitis etiam opinionibus Sykiijamp; Cordi hoc loco, ac loquentes folùm de quorundam dodtoriim virorum qui no-liro tempore adhuc viuunt, fententia to-tum negotium reducamus ad diras com-poficiones. Andromaebi nimirum amp;nbsp;Da-mocratis , quarum aliqui magis banc, aliqui potius illam approbarutit. Non ramen .omnino Antipatri amp;nbsp;Cleophan-tis filentio inuoluenda , cum iilos fecuti /iaitGalcnus,Aetiu5,amp;Cordus. Sed magis d«c»

t l B E R M, i^if de recentioribus aliquid dicentcs, apparet primùm iftos qui fuadent Andromachum effe fequcndum, multas adducere rationes, inter quaspotifEhæ du« alicuius moment! effevidentur.Primaeft.'Cùmillefueritdili» gentifsimusincomponendisMedicamen-tis, (quodin priore libro quoque abundè à nobis dedaratum eft,) fufficere nobis quoque debet hac id parte ipfiusftudium.- quo-niarn omnibus conftatgt; nihil potuiffe vn-quam defiderari in ipfius cópolitionibus, amp;nbsp;earn fingularem fuiflc artifieem in reperi endis compofitis Medicamentis præ alijs omnibus Medicis. Deinde hæc defcriptio fummopere à Galeno mlococommemo-ratoapprobatur,eamq; commendatquo-quelacobus Syluius, vir in componendis ^ledicamentis exercitatifsimus. Præter-ea in iHa Damocratea funt quædam ïnendajquæ reddunt totam compofitio-nern fufpeâam : interque alia verfus quidem eftmutilus,in quo vnum vel fortaflè etiam plura fimplicia defideran-tur, nosque incerti fumus quod nam pro illo fit accipiendum vel eius loco fubftituendum. Dubitatur quoque an Bdellium fit recipiendum nee ne, cùm ipfemet Damocrates in eo anceps fuerir.

Y 4 Poftre-

OB MîTHRIO4TrO,

Poftremo nondu om nino conftat.in quinta dafle, Afarum nevclArumfitaccipien-dum, neque etiarn certi fimus gt;nbsp;quid per ; Arium fit inteUigendum. Contrà Andro* machi defcriptio perfpicua efi.A: nulla du-bitatiode fimplicibusinillacxiftit. Cou-tratamen non défunt quoque rarionesil- i JisquiDamocratem potius fcquendumef- , feftatuunt, Primùm enim iftam alteram defcriprionem non effe Andromachi afle* runt, neque hocaffin-nariàGalenodicunt, fedfolum ex ciusferiptiseHe, in quibiuil-lecollegerat multas defcriptiones adiuer-fis Autoribus compofitas, amp;nbsp;bonasamp;vd-lesexpeiientiafuaeomprobauerat.tflede- i fumtum. Idque hoc pado fehabere,appa« retex Galenoquiinlongocapite ifiomul-ta Antidotorum genera ex Andromachi libro collega exponit, inter quxcuameft Mithridatijdefcriptio quædam lub nomine Antipatri amp;nbsp;Cleophantis ; qux ficuti non ipfius fint Andromachi quamuis ex eius libris alTumta, ita de hac quoque dici po-tefi. Quodfiquis diligenter quoque per- , pendat modum ah Andromacho in corn- ' ponendis eelebribus Medicamen tis obfer-uatum , deprarhendet iftam compofitio^ oem longè ab ifto attificio Andromachi abeiTe«

ÜBER IT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7s

abefle * nam mulcum diuerße fimplicium dofesineanotantur.vnde non paruin con-fufionis oriri poreft, cum fermé nullum funplex quod non différât in dofi ab alijs omnibusafiit, (juod fanè exigua: artis eft indicium. Etfi quifpiamconareturiftuin ordinem fimplicium in quo collocantur mutare ac in fuas claffcs redigere.quemad-modum in compolitionibusrcftcordina-tisvfuatum eft, fieri tarnen neqmc, vt in minorem numerum quàm fedecim fimplicium reftringantur, quemadmodum vidi faftum effe inquadam defcriptione quam indeconcinnauit Ferdinandus Imperatus: attamen fape tantum ex vno fimplice vna clafsis copficiebatur ; cum infuper ill« minutadiuifiones, in quibus oboli drachmas addineceffe fit in vnaquoque fiinplici fere reperiantur , quod ab Andromachi confuetudinealieniff.eft. Namille,quem-admodum fuperiori librode Theriaca di-ximus: diligenter ftuduit ita fuas compo-fitionesconcinnarc, vtfi vna ilUus tantum pars, fiuç effet dimidia feutertiaaut quarts parari deberet, pondera illius fimpliciter amp;nbsp;hue mole fila poffent diuidi : non aliter ac fun duplo, vel triplo vel maiore quantitate earn augere vellemus. Addunc ad h«c»

Y 5 Gale-

DE MITItRIDA^TIO, Galcnûnon minore lande profequi deferi pdoné Antipatri amp;nbsp;Cleophâtis quàm illaw ipfamquaAndromachovoluntattribuere-Vndeillisratioreddendaexit,quarepriniî , deferiptioné inifto capite expofitâ potins quàm fecundâelegerint,nam qui Galen« attenté legerit,repen'eteum tam compo-fitionem quàm Andromachi ftudium approbate. Necetiamconcedunteorudefcri' ptionéefleclarâamp;manifeftam,quiainmul lis fimplicib.dubitatucde doit, vtindrach-mis quatuorMei, Cardamomi, amp;nbsp;Gentia-næicùm alijffecundû eundem autorem^ai-fitment tantùm vniufeuiufqjduasefleacci' piendas. Dubitatur codera modo an GaUij tresvel potius fex drachma: fintponends» amp;nbsp;præterea non ira pateat, an eoIocoGal-lion veliâl ipfum fit aecipiendum, quia fu* Ijiiciode mendofa feripruraminimeabeft. Ad hæc rem adhue difficiliorem redditi quôd Nardum Indicum, amp;nbsp;Spica Nardiin ca defcriptione tanquam resdiuerfæindi-centur, ponentes huius fex drachmas Sc tresobolos,amp; iJlius draehmasj.quodplu-rimum confufionis afferr. Neque omnibus probatur hoc quod quidam,interquos eft Cordus, facere folent, quivoluntpet Nardum in tdfigiMaJabachrum, cum neg;

reteri- i

LIBER IT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17.^

vcteribus nee recentioribus vfitatum fit boe nomine Malabathrum notare, quan-quam negandum non fit,quofdam illo tem porcexiftimaffe Malabathrum effe frondes bpicïNardi'. quod tarnen àDiofc. quoque improbatur. Hæ itaq; rationes fimul vni-uerfs efficiunt vt nullo modo credendum fithanedeferiptionem efle ad Androma-ebum autorem referendam. Quod autem addeprauatam editionem attinetjacilius “^ mendofalocain defcriptione Damocratis quàminaltcrafalfoattributaAndromacho reftitui poffunt : cùm infuper ratione ver» fuum ,quibus fuit defcripta gt;nbsp;Damœratea minus deprauati potuerit. Prxterea dicunt Syluium non præferre Andromachidefcri-ptionem Damocratex, imö tan qua bonam vtramque propofuiffe gt;nbsp;quamuis illam ante ponat alteri Nicolai quam ipfe quoq‘,fcti-bit ex centum amp;nbsp;oamp;o fimplicibus conftarc. N ec audet tam en indicate ,vtr a ex his duab. fitptxftatior, fedfine difcriminehocreUn-quit atbittio ledonSiVtat hac vel alter a.Vl-limo adiungüt, Andt o machu in iUa defeti-ptionc nó rcliquiffeT rocilcosCyphi,quod etlablius imperfeamp;ioné arguatgt;cüDamo» crates eosaddiderit. Sed qui Andromachó. defendunt) Scipfins fentendamcóttaalios

conhi-

DE MITHRIDATIO^ confirmant, afferunt rationem quanda®» cui maxime opinio ipforum innititur; Ao-dromachum nimiruro hanc quidetn d^ fcriptionemnoncompofiiifle, fed habud' fe eandem illam qua: ip Ce Mithridat^ Hex tanta felicitate in feip(b expertus fuf' ric; Nana quoniam Neronis imperators Medicus erar.facilè habere potuitveram^ exproprio exemple defumtam defcriptio' nem , quam Leneus Pompei) liberté*' Grammaticus doftiff vtPlinius cap.J'llt;.^‘ 2$^refert, in latinamHnguara vnàcumalijs multis Antidotisconuerterat.. Idqaecxro aiunt magis apparere, quoniam antcioU' nus artificiolàin manibus verfabaturrO® mukitudinem fcilicetclalt;sium,amp;variera* temponderum infingulis propc fimpbet-bus ; ex quo firmifeimum argumentum fumi poteft * defcriptionem iftam verant amp;nbsp;legitimam ipfius RegisMithridatisfuif fe. Qui fane magis experientia: quant arti iacumbens.cùmanteacomperiifetvnuni-quodque fimplexper feelTe contra pecu-Jiare aliquod venenum effieax remedium. poftca fatis multa coniungendo abfque obferuatione exquifitiore proportionis artificiofæ, Ratuic hoc pado pone confici tompodtumMedicamentu contra omnes veneno«

l l B £ R 11.

^enenoTum differentias. Et fic. quando-quidem ipfe non agebat Medicumgt;co m pq-fnionem ex diucriavniufcuiu^q; fimpbeis doft inftituit : atque ideo relique detcn-ptione$,qu3c poftca atte quadam m certas clafles funt redaöxi proillegitimis i^non ita experientia comprobatis * quemaomo-dum iUaptiotfuit aKegecuTjoufsimo in ho minibus mord adiudicatis miniesexperta. cenfendï erunt» Atque ob hanc caufam Andromaebus nihil in ea mutate gt;nbsp;fed ita fimpliciutinfuos librostransfene ^o™]^'’ Sed ad hac mtfum alij refpondebunt. Mi-thridatem Regem non adeo plane rüdem amp;nbsp;expertem attis, quem admodu m ipu di-tutrt,fuiffe,cum fempet apud Ie nabuerit Medicos , amp;nbsp;cotum ■confaetudinc piuti-mum deleftatus fuerit : eorumque opera» hmpüciiaddiuerfa verrena vtiba abiplo te# petia facile poftca fmgulan artmeio i compofttionem aliquamteducetc P®^quot; rit. Kam tantum ftudium in res Méditas impendit» (frcntiPVmius ’quoque eo-demloco commemoratt ) vt integr^uam voluminailVihocpiuvimumpetenuRoma, ab MclcpiadeMcdico clatifsimo de Memels prxccptls miffa fuetint. Imó ma obo-lorum ad drachmas adlumbio attis non mmb

DE xnrHRiDA'no, minims quoq; indicium efle poteft,qiiegt;^* admodû etiam variata vniufcuiufque fini' plicis dofîsgt; fienim abfque omni arte eiuj' modicompofitioncsefircntfaâ-æjfatisfuii' fet squale omnium pondus conftitiierC' Exhis omnibus iterum conduditurDâ-mocratis compofitionem prs alijs omnibus efle vfurpandam.

DJMOCR^riS ‘DE-JeriMonem -vera arteeffe cof77pofi^affi.

CAP. ni.

Vanqvam igitur rationes vtrinq; non fine fundamen-tisiam in medium aHatæfinn attamen vniuerfæ tantum cif _______ cà corticem rei verfentunnos adhuc diFigentius inquiramusquiddeniq; hac in parte fit ftatuendum. Et profedo primolocd'dicamus, illorum,quiDamo; cratis deferiptionem laudant, rationes elle esteris firmiores, quemadmodum vnicui-quc qui illas cura alijs conferre volueritgt; mani-

manifeftumfiet. Deinde nos voientèseâ-

dem viaquainTheriacam vfi fumus, hanc quoque controuerfiam decidere, reperie-tnusDamocratem in Mithridatij compofi-tione eafdem regulasdelum tas ex arte com ponendi quales Andromachusin Theriaca ODferuauit,quanquaindiuerfavia,fibipro-pofuiffe. Contra veró videbimus Mithrida-tium Andromacho afcriprum, nullam ea-rum obferuaffe, Vilde fatisclare pa te bit, Da niocratiscompofitioné omnib.alijs,qua-*5‘^unq;illjqyi(jern finr.eflepraferendam. ttquoniam ex nulla re ita bené ars tompo-nendi,(ficuti nos fuprà multisrationibus oliendinius)atq; ex obferuatione variarum proportionum quain compofitioné requi ‘Untur,apparet,exaniinemus nos quoquc quam diligenter à Damocrateamp;-quo pado ^0 alijs hoc fit obferuatum. Quaöquam veto limita fint capita quæ fecundum varias pioportionum differentiasconfiderari hïc l^leant, nos tarnen in priorelibro deThe-tmeatantùm quatuor attigimus. Prima eft ptoportioquçeonfiftitinfimplicibusAnti-doti.Secundaindofi vel quantitate vniufeu mfq; fimplicis. Tertia quæ pertinet ad maC-fam,aiit,vt ita dicamus, cófiftentiam illius. Quarta verb eft Ipecierû cum melle amp;nbsp;vino»

Has

nr MITHRÏÜATIO, Hasitaq;amp;non plurcsaîir,qiiænimis füllt laborio Cx amp;nbsp;diffi cilesi hïc q u oq; in explican doMjthridatioprofcquamur. Sciendum au remquoq;eft, Damocratem etiam haruni quatuor proportionum menrionem fecif-fe,fed præcipuè tarnen duabus poßetiori’ bus innærere» tanquam magis ncceflarijsi reliquis duabus kuiter tantum confide«« tis:neque tam exquifitam diligentiamad-hibuit quemadmodum Andromachusfc-citin fuaTheriaca.'qui ne minimam quP dem rem quam exikimabataliquidAnti. doto vtilitatis alJaturam efie, pretermit' tere voluit: ita tarnen vtnonduas priores Damocrates minime practcrietic. Nam [ex quoque ordines Hue claOes in Mitbridatio« quemadmodum fex in Andromaebi The» riaca habentur, condituit, amp;vniuerfus fïmplicium numerus conRat 48. qui lânè aptißimus eft, vt probe per mediam,pertef tiam, per q uartam, fextam, odauam ,amp; ad-huc minores commodi/sime diuidatut partes. Quod lânè multùm referrein ce» Îebrioribuscompofitionibusanteà retuli-mus. Nam ex numéro fimplicium rede conftituto oriuntur pofteâ relique ctiam proportiones .• quæ ft non aliqua certare» guladefiniûcurjaliæproportionesdiftinâè

contoui

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t72

1 Conftituincqueunt', idque vnufquifqucex fequentibus facile perfecolligere poterit. Omifit itaque Damocrates proportionem numerorum in vnaquaq; claffe, quam ta-mé accurate Andromachus infuaTheriaca obferuauit. Quanqua ideo hæc compofitio nondeterior efficiatur,(etfi alterum plus ar tifici) contineat) nam fufficere poteft in vni-uerfacompofitione numeri rationem effe obferuata,quoniam ex co pofteaproportio nesmaioris momenti oriuntur. Sic precise etiam in ftngulis clafsibus dofis fimpheium non fuit ab co confiderata, quod tarnen ipfum quoque in Theriaca fua Androma-chusnonpratermibt. Attamenboeipfum quoque non plane füentio praterijt Damo crates,nam earn manifellè innuit in tribus clafsibus prioribus pet pondus vnciatum. collocando in ptimaclatfe decern vneiasin oöobmplicibus, amp;in{ccunda ^nclas tre-dedm in totidem funplicibus , furnendo \ niufeuiufq', firn pileis v nciam v nam, Similiter in tertia feptem vnclas conftltult in 000 fimpUclbus.ôcbç tres claffes ex decern, tredecim,amp; feptem conftitutx efficlunt nu metum triglntav nclar um Alkellquæ très fc-quentes non per fe ftngulas : fed bmul o-\ mnes conddetando conVutuunt nouent

Z alias,

lit mttttJDATlO, alias, qua: ad ilhs triginta additæ, trig«gt;^ flouem abfoluunt, vbi tarnen vna drachn^î abundar,qua; non propteraliud adieâaei^ quam vtponderi excurrenti aliquid ton' cedatur,quod adiuuant non nihil fimpl^'*? quarta: clafsis , qua: in bet Damocratesai-fumipondéré fatispleno, iam ha'Cjp-i’'”quot; plicia,fatisnumcrumaddiuidendumido' neum conftituunt, cum in vnaquaquepar' tccollocenturtredecim. Neq; fine ratio' ne autor hunc vnciarum numetum vfut' pare, potins quam alium voluit.Nam,ficU' ti paulopoftdiccmus, maffe proportie t^ fuit propofita, in qua liquabilia tertiam partem refpedu aridorum confitiu'in nam horum a Hunt vnefe viginti feX) ilio* rum verb tredccim ; amp;nbsp;fi vnum atqiie altt' rum perperrdcrimus , reperiemus hunt numerum efleaptifsimum , cum ita quo^J ratione maffe, numéros per tertiam paf' tem diuidamus. Nam de 48. ümplid' bus ex quibus yninerfa Antidotus confe tuitur,fedecimj qua: pars eorum tertia eft flint liquabilia .• amp;nbsp;duf alteræ tertia » *“ eft, triginra amp;duo conrinentreliquasfpf' cies. Arque hoc modo Damocratesobrer' uauitproportionem quoad numerum fi*”' plicium, non Ane artificio, refpiciendoJi com-

t i i E R li. i/g tompofitionem rotius maflfe, vbi requiri-turtertia proportionis ditferentia, dcqiu tanquampræ exteris admodum necefla-riaiamagamns. Cumitaque Damocraces diligenter ad totam madam Antidoti re-fpiceret amp;fun)mo ftudiolatquabilitacéopö ftrhientadonisipficomciliare (lederet, exi* ftimaiiit hoc opfimèpöde fieri,filiquabi-lia,vt funtfucci.lacrymx. gum mi» amp;nbsp;alii fimplicia humidkate quapiam referta, lertiam conftkuerent pattem, rerum veto adpuluerifandum idoneârumduasrertias» Et quanquam Àiidrornâchüs in fuaTheria-ca vtatur proportione quadrupla, impo* hendo liqùabilîum tantum partem quar-tam,amp;aridorum très quartas partesnihilo tamenminusin hocalteromodôfennen;. tatio pariter abfoluta, amp;nbsp;malTa æquabilis reddetur. Ex quibusapparet non vnum mo dum componendi redè Antidotes tan-tùm haberi, quanquam hic poftremus fie difiîcilior quemadmodum paulô poft ver* bofinsdicamus. Quoniàm vero inhacno-dra expoficione fequemur deferiptionem Damocratis, earn prius quafi in tabulacoti fpiciendampropohamus, vtfacilimè fitn-pliciaexaminare, claires inrueri, dofes fin-gulorumconfiderare , amp;nbsp;fccernere liquida

Z a ab an*

DB MIÏHRIDATIO, abarïdis,amp; ira magis pcrfpicuè ca qua deproportione adhuc dicenda funt. co* gnofcerepofsimus. Defcriptio itaqueD»' mocratis ex verGbus lambicisdefumuok lis eft.

DESCR/PT/O Ml' thrtdaf^fecun^lu^n (Da-

mocratew.

CAP. IIIL

^RIMA CLASSIC

Myrrhx Arabic« Troglody ticj. -Croci.

Agarici. Zingiberis.

Cinamotni.

Spicat Nardi

Thlafpi.

Thuris.

SECVNDA CLASSIS.

Sefêli.

Opobaliaini. Singulo.dra.viij.

DE MfTHRIDXr 10,

Cardamomi.

SemitiisFœniculî.

Gtnrianæ, Prondium ex refis, pittamniCretici.

^rZNT^ CLASSIS.

Anifi.

Aiari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

SucciGlycyrrhizar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l Singul,

Acpi i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f dra. lij''

Phu.

Sagapeni.

SSXTA CLAIfSlS.

Mei Athamantici.

Acaciæ. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! Singut

VpnrrumScinci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdra^M'

JSpminis Hyperici ,

Vini amp;nbsp;McIHs quantum fans fuerita*^ vniuerfain vnum corpus fubigenda.

RESTIT^IT^R SlM plex ami/[üm fiJ deferiptio^ ne Damocra^

CAP-

UB ER IL CAP. V*

Missis Roc loco Trocifcis a Cypheosjdequibuspofteadi-t cendum aliquid erit, perga-Ä musoftendere,quo modode-*^53535?^^ fcriptioDatnocratis alijs omnibus litptæftantior, quod,pateb.it manife-fteexattificiofaeiuscompofitione,amp;pecu-liantet ex proportione qua verfatur circa confiftentiam Antidoti. Vbidiximus , Da-mocratem voluiflepartiri earationeliqui-daamp;atida,vt hæc couftitucrent duas tercias partes amp;nbsp;illavnam tertiam. nam eùm vni-uerfa fimplicia confient numero 48. fede-cim liquabilia accepit, nimirum gt;nbsp;Myr-K^?'» Cfocum , Thus , Thiafpi. OpOK halfamum , Galbanum , Therebinthi-nam,fuccumHypociftidis,Styracem,Opo-» panacem , Bdellium , Gummi, Meconium gt;nbsp;Sagapenum , Acaciam, Hypericum, Tnginta verb duo ad puluerifandum apta. nscenim fuut reliqua omnia. Et hoe quantum ad numerum. Obferuatur prætercà Propottio ipfæ mafTa: ratione,quantum ad ‘ ohnedem ratione. Nam cùmquantitas 'mpheium conftet ex vncijs triginta no-’quot;»ttedecim|funt return Iq^uidarum.quae

Z 4 efttet-

DE MITE RI DAT 10, cfttertiaipfiiis p3rs,amp;vigintireriim trim-rabilium,quæ duas tertias partes efficiiinr. quemadmoduin vniciiiq; rationes fubdu-cendi manifefl-um erit.Atin hoc nô exigus fefe offert di tfieukas, quod in ter vérins Üi-mocratis quidam ficmutilus.in quoad minimum vnum, fi non fimplicia dedderan-tur.Vndeincerti fumusquod nam autgua-liafimplicia defint,amp;an finrex numcroli-quabifium autaridorum. Veruntamen pluribus conieduris adiurus audebo dm-plexilludin medium producçre;inirioaf-ftrens tantum vnum effepoffeamp;nonplura qux dedderantur fimplicia, idqueexargu- , mentofatisfirmo deiumto exnumerodm 1 plicium, qui confiât0x47. abfq; iHo quod deefi.Qiiodfipluraquàm vnû effentomiiîd J non tarnen vitra duo effepoffent, quoniam 1 verfusdimenfiocanoncaperet.Reftaciraq; j vel vnum velduo defiderari, Quodfidiio abçffent, tota fumma confiaretexqp. qui ' numerus parum conueniens effet adü-lam mukiplicem diuifionçm , quam an-tea tanti momenti effe in nobilibus An-tidotis diximus. Commue numerus 4^ fit aptifiimus ad illas exquifitas diuifio-nes , exiftimarem abfque reprxhenfione nos poffe colÆdenter affirm arc, in ifio ver-futan-

tSi

tantum vnum amp;nbsp;non plura fimplicia m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veto requiramus quod nam

lUudefle pofsit incipiendo ab vniuerfalibus * paulatim progredientes ad particulare, tamum itaquevidetur procul dubio illud ® ^cx numéro liquabilium amp;nbsp;non arido-tum. Cuireivtafi'enriamurinprimis nobis pÇrluadetDofisnecefsitas. Nam cùm cer-^unifitDamocratisconfilium fuifle, maiTae confiftcntiâm exproportione tertiæ partis Hquidorumrefpeâu adarida voluiffecon-tntuere, fiaddatur fimplex illud quod de-perditum eftad numerum liquefaâllium, proportio manet integra, quod fi aridis ad-deretur, idfine arte fieret, quare ad confer-nandam artificiofamcompofitionern ,ne-«ffe eft vt liquidum Medicamentum in Jnoverfiireftituatur. Hoc enim cùm col-lOcetur in quinta clafle, in qua fingulorum ?• drachmae accipiuntur, cùm tota quantitas fimplicium confier ex drachmis trecen-tisamp;decern,demto eo quoddecft,fiillæ3. drachmæquoq;adijciantur,vniuerfxdrach mæ erunt 313. quæ conficiunt vncias trigin-ta nouem amp;nbsp;vnam drachma ,amp; hæc per ter-tiasdiuidendo,refiant in vnaquaque parte centum amp;nbsp;quatuor drachma: amp;nbsp;fcrupulus vnus, id eft, vneia: tredecim, amp;' fcrupulus

Z 5 vnus,

DE Ml TH R ID AT IO, vnus , cuius tarnen fcrupuli non magn* ratio quad exigui pondcris habetur. Vtque hocconfcquamurgt; neeeflTeeftvtiH* très drachma; quæ reHant de fimplice ds-perditofint ex numéro Iiquabilium,n2'n fi aliter ad arida referre mus, per fingulasil-loruin partes tertias drachmae centum amp;nbsp;quinque cum dimidia, amp;per liquida tantum centum amp;vna orirentur. Quod fane contraregulamproportionis fieret. Verurn quidem hoc eft,quodhac ratione non-nihil proportio quoad numéros de quo ; antea locutifum us, varietur, namliquido-rum eruntiy.amp;aridoru trigintaac vnum. çùmhorumdebcant efretriginraduo,amp;d- ; lorum fedecim. Attamen non poteftpli' nè hoc itavniaccommodari.quianonni-hilalteri dccedat: quare videndum in quo niaior fit comraoditas, amp;nbsp;minor iaftura, illiq;potiusattendendum. Quoniam,vt in Theriaca pluribus oftendimus non ita exquifitè omnes artis regulæ in hacpro-portione obferuari poflunt, quin inter-dum nonnjhil quaniuis parum fit, défit ïdquefi exigui momenti fuerit, facile po-teft ferri. In hoc noftro autem cafu fe ad numerum aridorum fimplex aniifluffl adijciatur, proportio Dolium labefafta-bitur,

tfi bitur »fin ad liquidorum fummam pro-portionem in numero turbabimus. lam quætendum vtrum ex his duobus incom-modisAutorhuiusAntidoti minus curaue. rit ? AbCqjdubio propofitio in dofibus ma-ions çft momenti, qma omne id quod forte Fortuna deeft in numeri proportions gt;nbsp;emendari poteft proportione quæ in quantitate confiftit.-Hancitaq; obcaufam collocemuslimplexillndquodadhuc deeft adliquabilium farraginem,perfuafi verifi-niili ratione, hanc Autoris fuifle fenten-tiam. lam verb quodnam fimplex in ifto verfu reponi debeat difficile eftinuentuamp; 1 diftu. Conabor tarnenhîcquoq; aliquid certiafferre,adiutusquam maxime fieri po teft.Coniefturisverifimilioribus.ea tarnen conditione, fi fortafle aliter fc res habe-rct, faltem viam prxberem alijsveritatem vltcrius inueftigandi. Nihil autem magis vfui ede poteft nobis de hac re cogitanti-bus, quam régula MetrorumjCumque ver-fusfint lambici trimetri anapæfticigt;amp; ali-9“a ex parte daôylici, ex fimilitudinc aliorum verfuum integrorum quibusDa-ï^ocratis vtitur in defcribendo Mithrida-tiohicdefeftusrefarciripoterit. Etquan-quam hoc multa liquabilia fimplicia prxftarc

DE MITHRIDA TIO, praeftare posent, non tamen debemus ftâ* j tim illud acciperequodforte Fortuna pri-mùm fe obtulerit, fed auxilio aliarum con-ieânrarudi'igéter cjrcum/picere.cuinani magisvcrifimiliterhiclocusfittribuenclus. Primùm itaque inueftigandum eftqualia fimplicia ad celebriores Antidotes affumi confueuerint, atqne hic reâà ad Theria-cam nos conferamus, tanquam exMithri-datio defumta, vt dilt;3um eft» amp;nbsp;examine' niusquotibifintliquabilia.quæinillonon habentur, quibus benè confideratis. vi* deamus poftea quæ ex illis potiff. idone# fint vt in ilium locum vacuum reponan-tur. ReperiemusveroinTheriacaAndrO' machi duo fimplicia liquabilia, quæin Mi-thridatio Damocratis non alTunt, Bitumen nimirum amp;nbsp;fuccum Glycyrrhizæ. lam ver» fus imperfeftus in Græco italegitur ;

KVKnfruuàù^’ivri t^

Manifeftumitaq;efl:expræccptisMe’ trorum lambicorum voce «(Ti^aATSjideft. Bituminis verfum compleri non poiTe. Sed contra integra menfurahoc præftabit nomen yXvKv^^i^Hç, id eft, dulcis radios' Primus enim huius verfus peseft Ana-peftus , in tribus hifee ivllabis , «w».

Secun-

I I B £ R II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;th

Secundus neceffario eft Iambus, qucmad-inoduin effe debecquoque4.amp;6.indifpa-libus vero locis poteft effe Spondeus, vel Anapeftus (quanquam apud Damocratem m locis quoque paribus afsic Anapeftus amp;nbsp;paftyl^s)Sç(;^JJJ^5pg5£f2q^ggß..re xas o. fada elifione vnius fyllabx proprer voca-liuniduorumVoncurfum.Scquiturtertius, f???* 'smbus fcilicet,quanquam Integra didio Ko-Kjïa Anapeftum quoque cfficiet. t^artuspes eft Iambus riv- Défunt itaq; ad,vcffusintegritatcmduopedes:quosaptc didioj'At/xt/^jj^Hs complebit: duos lambos conftituens.ijuanquam enimlitcraz.lylla» bamapud Græcos producat : nihüominus repcritur earn effetam fuauispronunciatio *»svtetiamloco liquidæponatur.Erit ita-^^® i^Ï^ger verfus ita reftitutus .•

«VlOTSjTt Kxi KO-K^TS, Tê V, yKVKV^^i^HÇ.

Legoautemcum maiorecruditorum vu rorfi parte «a-x^sSi non apaide quo plura pauloinferiusdicemus. Hancquoqueno* ftram conieöuram confirmât, quodGly-cyrrhizamvideamusaCfumi etiam adalio-rutnMichridationumcompofitiones,vtin illa qua Andromacho afcribitur » vbi ab ifto fi’npliceexordiumfumitur.Prætereàidcm äpparetin Barbarorum compofitionibus, quçmad-

DE ÜITHRlbAtlÖ, quemadmodum etiam Nicolai Myreplij^ NicolaiPræpofiti, amp;Auicenn®:contraaii' î tem nulla defcriptio facit mentionemBi- | tuminis. Quiblisomnibusltapofitisvide-tur reftè nos porte âffirmare. Glycyrrbi- j zam vnüm ex iftis 48. fimplicibus effe : amp;nbsp;quanquani ha: conieâuræ amp;nbsp;rationes non s ' adertent, tarnen propter fuam qualitatem quoque artumenda foret: cùm nonfolùm ad interna corporis mala plürinia com-niendetur, fed etiam vtilis rtt ad reprimen-dam acrimotiiam, amaritudinem amp;nbsp;afpe-ritatem aliorum in hac Antidoto fimpli-cium. C^i etiam diligenter attendatjoon . inuenietinreliquis Mithridatij defcriptio* j ilibus fimplexaliud ex numero liquabilium diuerfum ab illis quç Damocrates exponir, quod commode loco amifsi reponi pof* fet. Hisitaq; decaufis Glycyrrhizam huit Antidoto, quæ antea inde exulauit .• refti-tiiendam duximus,qUæ cùm non paruni huic Antidoto vtilitatis afferat, fpero me omnibus rem gratifsimam fecifle. Hane etiam noftrarU opinionem confirmai’ quod mültæ Antidoti Proliant lores ini' libro, Gal.de Antidoto habeantur,âQ quas omnesGlycyrrhizatanquamillisfre-quentifsima accipitut. Huic etiarn noftr« fenten-

tlÊBR n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it^

Îenlentiæ plures dodifsimi viri accedunt, ^ptimis veró ex Medicis, cxcellentifsim us Protophyficus in hoe regnoloannes Anto-ï^'osPifanus virclatifsiinus,amp;cx pbarma-copocis Ferdinandus Imperatus, cuius noblen amp;in Italia,amp; alibi celebre eft.

^^RS^M PR0^y4^ f^iquot;» Danjocratts defirtpüone/» lt;^l^s omntlf^i/ e^epr^fe^ ren^ïa?n,

,C A P. VI.

VM itaque mutilatam de-f*‘^riptïoné Damocratis quad ^^ocpado fanaiicrimiis prifti» namq; integritatemillirefti-tuerimus, facile iamprobari poteft,hancmeritóefiealiisomnibusante-ponendam. Quod quidem ex collatione cumalijs,(na videbimus perfpicuè qua magnum artificiumDamocrates in fua,amp;con-traqua exiguum velpotius nullum alijad-hibuerintJeuidéterapparebit.Oftendimüs autemfupe^nj quanta diligentia refpexc-

ricDa-

DE MIT »EID AHO,

rît Damocrates ad proportionum quatuof difFerentias, amp;inprimis adcam.ciiiusau-xilio confiftentia mafe redditur durabi-lior. Atcontràfi alias defcriptiones examP nauerimus, amp;nbsp;diligentius artem in ipfis quæfiuerimus, nihil firmi inquaiHa innili queat, reperire poterim us.

Vtq; incipiamus ab ea quæ Androma-cho attribuitur,amp; aquibufdam doöis no-ftris temporibus Damocratca præftantior | efthabita, ftatim apparetin numerisef- , fe cam minus idoneam , vt in mcdiain, veltertiampartem,velminutiores diuifio- 1 nespartiripofsimus, fine aliquoincomnio do. Cùm enim fimplicia vigucrfalintnu' | nieroquadragintaamp;vnum,difficulterdiui diqueunt,vtvnitasnondifsipetut, quêtes valdè eft inconueniens, vt fupra diduni eft-Idcmq; in numeroclafsium fiue ordinuW accidit,cùm defcriptio prima promifcuèd-neillisfitfa(fta,confumendoiam maiorem dofin, iam minorent, amp;interdum prioreni rurfum aflumendo. Quod fipofteain fuas clafles ordinäre ftuduerimus, ( quodSvi-uius conatus eft facere)nafceturnumerus i clalsium fatisaffedatus amp;nbsp;fine arte, vtfupr^ , quoqj mdicauimus-ad minoréenim mini2 ‘ rum quàm fedecim, reducinon poterunr.

Pergen*

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tij

Pergentesdeinde addofin, vnicuiquema-nifeftunifitproportionem nonfolüm effe confulam, fed eriam' moleftam propter iftosobolos ad plures drachmas additas. Quæresineptifsimaelladdiiiilîones, amp;in-commodilsima illi qui mediarn, vel tertia. velaliamipiius partem vellet tantum para-re.Nec certum pondus vniufcuiufq; clafsis i ineadikemere poflumus : ficuti nee defi-! nitum quoq; numerum , quoniam claffes ; non arte fed cafufunt faßte. Imóquifum-1 mam totius quantitatis fimplïcinm colli« 1 getevoluerirdneoipfo quoq; exiguamdi-ligentiam adhibitam depræhendet. Nam | vniuerfe fpecies huius defcriptionis effi-dunt funimam drachmarum 207. amp;nbsp;vnum obolum,exquibusfiuntvncix26.dcfidera-tistantùmquinque obolis,quæadduasli-bras amp;nbsp;duas vncias, parcè tarnen, reducun-tur:qui numerusvnciaru non idoneus eft 1 ad plures amp;nbsp;varias diuifiones,ficuti vnicuiq;

pater. Quantum iam ad proportionem confiftentiæ, quæ maxirni eft momenti in haccompofitione, non minor negligentia

1 quoque fefe offert. Nullam enim conftat interatidaamp; liquida obferuatam effe pro-

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;pornonem , nec per quadruplum , vt in , Theriaca Andromachus folitus eft facere,

• • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec

DÏ WITH RID J[ Trô, nïc triplum , quemadmodum Damoert* tes in fuo Mithridatf o fecit, nee aliamde-finitam menfuram.fed ex fortuita miftio* nediflolubiliumcum puluerifandis totam maflam compofuir.Quæqilidem hoc modo fada neceffe eft parum durare.fed aut mmisliquidam aurduram fieri. Cùm eer-turn fit,nihil adeo Antidotum ad ipfius vf' quefenedutem efficax,quàm debitamCÓ* fiftentiæproportionem conferuare : Itae* nim femper fuifimilispermanens,amp;vnam eandemque quafiformam retinenslongo témpore vires fuas feruat.QuandoïtaquC Gale-nus air, Theriacam durarefexagintä annos,aut triginra, (vt potins dicenduni videturj hoc intelligi vult, fi modo mafia habeat fnam artificiofam confiftentiam-cuiuscùm nonita magnaratiohabeaturu’ Antidotis,non magnimomenti, necadeo longam ætatem illisattribuimus.lam hat compofitio, de qua nobis ferxnoeft,tora in fe continet vncias 2lt;5. parcè tamen, ca quib. 82.drachme,id eft.vnciæ lö.amp;drach' mæ ifuntdiftblubilium, totumreliquum» nimirum vnciæ 16. demtis duabus drachquot; mis,vcletiam tribus parcioribus.comprÇ* hendicaridaHinepatet vncias lOkamp;drach* mas 2. cum fedcciin alijs nullam habert

I I B E R tL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni

firoportionem , nec in quadruple vel triplo vel duplo, aut alia vlla vera propor-tiofte. Idem in numeMS apparer. Cùni enim fiinplicia vniuerfa fint 47^ liquido^ rum erunt ij.amp; jó.aridorum , in quibuS duobus numciis nulla artificiofa propot“ tio panter confiftin Et quartquani pro-portio quantitatis alteram quæ numens ineftadiuuare foleat , nihilö tarnen minus hïceonimoJitashïc non depræhen» j ditur. Nam fuccorum funt 82. drathmæ, Puluerum veto 125. amp;nbsp;vnus obolus : to* tumque pondus complet 207.drachmas, ^t i.obolum : exquibus condituuntur vn-ciæîj.drachmæj.amp;i.obolus. Itcmque li-bræduæ,ynciavna,drachm*æ j.amp;i.obolus. Liquida continent vncias 10. Atida vc-ro vncias 16. demtis 3. drachmis » idque parce. lam proportie 10. ad 16, neque eft dupla,nec tripla, nec quadrupla* vel alia. Quare fatendum eft gt;nbsp;faltem proptef ftabilitatem Antidoti ( taceo alia ) noti confulcum elTc hanc defcriptionem ac-cipete : cum facile contingere po(sit, vc interei dum cxpelt;ftemus Opij fermen-lationemadvlum necefTariamjMedicaqié* turn nimisexoletum fiat, omnesque vires deperdat. Quod tarnen in Damocratis

à a compo*

DE MirtiKl D AtiO, compofitione,proptercaufas allatas, fieri *' nequir.

Cùm itaque e:?multis rationibus fan's validispateat, Andromacho afcriptamde-Icriptiorté non folùm non patera, fed mul« to inferiorem efle Damocratea, adhiic fa' cilius qnoq; erit idem oftenderein Anti-i patri amp;nbsp;Cleophantis compofitione. Nam quanquara earn olim Aurores præcipuiyp-bauermt, qnemadmodum fuit Aetiiis:ni* hilo tarnen minus noftro tempore plures Andromachi defcriptionemjtanquaipfo-rumiudicio.meliorem, quam hanefecuti funr. Quare hïc pluribus de ea non ne-cefreeritagere,quandoquidem eædetndif» ficultates,quæinpriorefuere hïcquoqjfc' fe ofFerunr.Primum enim nulla numeroni obferuata eU: proportio,neq; in clafsibus fingiilis,necintotocompofito, non enim diftinfta eft in certos ordi n es, fed, vt in ake' ra, confuse omniafimpliciaponunturqu« cùm fintvniuerfaji.parum idoneafunt,vt in plures partes feparentur : taraetfiAétij defcriptiocompledaturjo.fimplicia.-pro-prereaq; nonnihil fit tolerabilior. Atquó addofin,hïcquoqueapparent illæmoleftæ appendices obolorum ad drachmas quad ill fingulis fimplicibus.-quare neque in du* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' plicando

Ll s E R JJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HT

plicando nec per medium diuidendocom-inodum pondus conftitui potuit : vt^ fin-gilatim remperpendamus» cùmfimplici-um numerus fit p.ij'.diß'olubilium, amp;eo-rumquæ in puluerem rediguncurjd. ma-nifeftutneftinterbos duos numéros nullam eifeProportionen!. Idcmque in pondère contingit:Nam quanritas vniuerfaeft drachmarum 246. amp;nbsp;2.oboloruni ; ex quib. conficiûtur vnciætres/exdrachmæ amp;nbsp;duo oboliJiquidQi-mj^ fm^t drachmae fexagin-ta.ideft,vnciæoâoamp; drachme fex, pulue-rumdrachma: 166.amp; i.obolus. hoc eft, vn-ciæ22.amp;i,obolus.Iam videquodveraamp;fo-hda proportio nulla fit inter vncias noué, demtis 2. drachmis , cuni viginti duabus, cum neque tripla, ncque quadrupla, nec duplaautaliaelîe queat.

Hicetiani aliquid addendum de Pauli Aegynetæ quadam deCcriptione, in qua et-fi quoad numerflm nonnuUa defideran-tur.inDofi tarnen mininyè errare videtur, amp;nbsp;propterca non plané exfiers artis eft.Vn-defortètutiushacvti'.fi Damocratea non arrideret,quàm vlla aliapoffemus. Qiian-tumemm adnumerum,cùmcontincat42. fimplicia,nonqnidemita ad diuidendum aptaeft.necfolidam efficitproportionem a 3 numeri

DE IdlTIIRIDATIO, numeriinterliquabilia amp;nbsp;arida.-cùm ho* nm lint^o. amp;nbsp;illorum 12. inrerqûosduos numérosproportio in Antidodsmané fefta amp;nbsp;idonea nuJIa apparec. At quodhic flcell emendatur in quantitate. Nam cun* vniuerfum pondu? conftetex sjd. tkach.misjid eft, vocijs nouem cumdimi-dia, liquidorum funt ôi. drachma*, idelb vntix feptem A; 5. drachme, Aridoruni veto 175. drachma , id ert, viginti vticiï demta vna drachma,qui duo nunieri,lgt; iam inter fcip conferantur s apparetquo pado proportio confiftentiæ accédât fere ad triplam , amp;nbsp;proxfmè attingatadar-tem quam vfus eli Damocrates, Prêter* eà d clades quoque velimus confideraie. non minusin ea re etiam accuratum ftu* dium patebit : Cum enim quinquedâl* fes couftituerit, quarum prima habet 30. drachmas , fecunda öo. tertia 128. quar-ta 12 quinta 6. omnes mfrneri ifticonfpi-ciuntur efle folidi. amp;nbsp;fineexiguis appe»' dicibus.Vndefa^ndum eft.hancPauiide* Ïcriptionem quidem alijs efle perfceuo-rem .• fed non tarnen Damocrateæ parem-turn nonnulla artis præcepta in ea minus accuratè obferuentur, quemadmoduffl'^' tram que inter fe conferenti maniicftu^

«it.De alijs duabus defcriptionibus mi’* ufque Nicolai,amp; Auicennæ,non opusef* fe puto muka in medium profeire , quo-niam amp;propter numerum fimpliciumin-conditï,,amp; obartis negligentiam imper-fcöa: funt,amp; plurimum abefléaprimacó-po(itioneinuenta,velabipfo RegeMithri-date.yelalio quopiam fuo Medico defcii-pta videntur,. Satis itaquc fit nos haâenus probaffe Damocratis tanquam artificio* fioremalijs omnibus merito anteponen-dam effe.

S^A RATIONS JN-uefii^anda ß( tn tt^ähriöla^ tio aridarum cum dtd^eUepropor-^ tio.

GAP. VII.

Nter alia quæ in Mithrida-tiJ compofitione trad an da funt,fefe offert confideratio,. de proportione inter arida , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cûmelle.-cùminhocnonni-

'la Theriaca differat:atq; ideö ad priorcm diiputationemomnino leftoré remittere

a 4 nequca-

DE MITEID AT I 0, nequeamus. Vtilis autem liæctraâatioeft propter duascaufas: quarum prima verfa-tur circa mafTæconfiftentiam.alcerainprf cipua viamp;efficacitate tonus Antidoti-eft-que hæc poderior certè mag ni momentij quo diriguntur omnes fermé de coæpo-fitionecotidderationes,quanquâ neepri* or quoque fitnegligenda.Propofuiaütem fupràad hoc negotium explicandum tria efle neceiraria:quorum priora duo maflani ipfam refpiciunt : primum eft proportie Aridorum cum liquidis, alterum verô tra-Ôatio de nielle. Tertium autem confiderat vires,fiue(\tita dicamJgradus efficacitatis in Antidoro.De primo (ùperiusdiâumeft' Rcftatrt hîede fecundoamp;tertio,idq;qua* ficoniunâimloqiiamur.

Secundum itaque erat, proportie mellis cum omnibus illisfimplicibus.quætamad dilfoluendumquàm terendû idoneafunt’ vbi quærendum eft,quantum ad Mithrida-tium mellis fitactipiendummam indediio aliaconfequimur,primum vt confiftentia inediocris,amp; per longum\tempus durabi-lis hoc modo inueniatur, alterum verô,ne Antidotusfiat nimis valida, fi multuni fei-licetlpecierum amp;nbsp;parum mellis aflumere-tur,aut contra nimis debiiis, fi multum mellis

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,gf

mellisKefpcâu fpccicrûacciperetur: quod ad fecundum caput refertur. Principio auteln fcien^um eft,fi velimus earn rationem difputandidehisfequi ^quam in’priorili-brode Theriacaobferuauimus, quod dif-folubjliainhac compofitione nonnume-rentur inter fpecies,Ccd quafineutrius partis, erunt,fecundum vtramuis confidera-tionemcollata,ad maflam mellisinformâ-daæ.Ethinc in Theriaca oriebantur duo compofuionis modi: quorum vnusacci-piebat quatuor vnciasfpecierum ad vnam^ quamque libram mellis , idque quando Jiquabiliaad neutram partem referebâtur: alter verb fumebat vncias très aridorum adquamlibet mellis librâ,quod vfu venie-batquandoliquida adeum finem vtmel-**saugererurmoles,aflumerentur.

Necetiam liïcVinimentio penitusprae-tereundaeft, quo etiamipfo, dum liquida difloluit,eorumaugetquantitatem.amp;con-lerentes Theriaeæ amp;nbsp;Mithridatij liquabi-*2gt;reperiemus hacin parte,squale effeeo-^um pondus in vtroque.nimirumi^.vncia* ’'utn pondus, folumque in hoe differunt, ^uodiftæ i^.vnciæ inTheriaca quartam o-ronium fimplicium pattern, ( loquendo de pondéré)amp; in Mithridatio tantummodo a $ tertiam

' DE îtlTHRIDATlO,

»crtùm confidant. At cùm Vini non lîtah' «svfus quàm vt liquabilia diflbluat,vide-turpofle affirmari , eandemeius tamin Withridatio quàm^Theriaca accipiendam dTe quantitatem », quæ eric duorum {ex* tariomm , id eft , 40. vndarum,vndein tora maffa hucufque in duabus rebus idem pondus in vtraque Antidoto habemus. nimirum q. vndas dilïblubiiium ,amp; 40. vncias Vini, differentiaque ponderisib-hnn confiftet in pulueribus. Cumque nos pondus Mellis ex aridôrum pondéré definite debeamus» fi proportionem v-triufque in Theriaca perfpexerimus, amp;e' ' ios exemplopariter hæc duoinMithrida-do quæfiucrimus.facilè ilia nobis feCeoft* recNam cùm in Theriaca ficcarum fpetic-rum fint4o.vnciæ» amp;proptereà Mellis de* cem libræ, manifeftô apparet hoc pado pro fingulis libris Mellis poni aridôrum vncias quatuor , duas drachmas, amp;nbsp;v-num fcmpulum boni ponderis. lam H hac rarione pondus Mellis apponerc vo* iuerimus ad 16.vncias earum reruni.qu« teri debent in Mithridatio , accipiend« illius crunt libræ fex amp;nbsp;paulo minus quam fiint du a; vnciæ » immô paulo plus quàm !gt;.vncia;; nam ad aridôrum vnciasa^^d-iuugi'

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tç,

iungîtur infuper drachma vna cum dimi-diaf quanquatn nos de iftis minutis rebus non ita folicitè difputemus, ) amp;' hoc paâopoterimusMithndatio dcbitamco-fiftentiam tribuere.At cùmadtotammaf-fam quoque acoipiantur liquabiha vnà cum Vino, necefleeft vt ea quoqueper-pendamus.diligenterqjconfideremùsDa- / mocratisfuifleconfilium, earn ita confice-rc^tad fingulas libras mellis ponerentuc aridorum quatuor vnciæ aut paulôplurcs. Hcilèautempotuit accidere, vt quemad-modurn Damocrates in proportione a-ridorum amp;nbsp;liquidorum diferepat nonni-hil ab Audromacho,(namille collocatli-quidaintripl3,Andromachus verô in quadrupla proportione)icaquoqueabeo dif-ferret in hoc altero:de quodiligentiusex- -plicabimus omnia-Diximus autem antes duplititer hæc confiderari, vt fucci aut neutrius partis efle cenfeantur . aut veto ad quantitatem Mellis referuntur. Primo modo diftinguctur, vd fecûdum commu-nemrégula omnium Antidotorû.accipi-endoprovnaquaq; libra fpecierum vncias tres.vel ad fimilitudinem Theriac« pona* mus ad quamlibet libram Mellis quatuor vncias aut paulo plûtes fpecierum»

Hoc

DE MITHTilD ATIO, Hocpofteriusiam eftdeclaratum,necpri' usitmentudifficilè erit.Nam fi voluerimus vnciasió.amp;drachmami.cum dimidiapar tiri per tres viicias,conftituentur partes o-Ôoamp;duætertiæ.adquas requirencurtoti-demMellislibræ. libræ nimirum noueffl cumtertiaparte,idqueeo magis confide-randum, quo plus momenti alFertfefqui-drachmadla. Et hxc quoadpriniummo-dum.At fi voluerimusiuxtaalterum modü Meladdere toti mafli , primum opus eftgt; (quemadmodum in Theriaca: traâatione condufimus) vtfimul oniuialiquidaacci' pienres confideremus poftea, quale inde pondus relultet, poftea quoquearidaadid-gamus. Sunt autem liquabilium in Mithri-datió vncix ij.Vjniaddiflbluendum vnciï 40. Mellis circitcr libræ fexamp;duævncix. (ponendo vncias q.amp;duas drachmas fpe-cierumadfingulas Mellis libras,abfqueä' lijsliquidis, quemadmoduin in Theriaca diximus^quæ omnia efficiunt vncias 74-quæ prioribus additæ afcendunt vniuerfa ad vncias 127.ex quibusomnibusconftitu-unturlibrædecem amp;nbsp;vnciæ feptem. Ad hac proportionem itaper feconfideratam interMel amp;fpecies in Theriaca,quæafeendic ad quatuor vncias amp;nbsp;duls drachmas pro libra

L I B E R H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9t

libraMellis, fi adiungaturpoftea altera,id eft.omniafimulliquida, amp;nbsp;conferantur eu aridis, tandem reperientur ad fingulas libras liquidoruni inellc tres vncix fpecieru. trgo quemadmodum antea pro vnaqua-quelibra Wellis tantum quatuor vnciæ fpe-tierum amp;duæ drachmae inuentx funt, ita nunc quoque agentes j inuenta quantitate Meilis confiderata lecundum iftam pti-mamproportionem Theriaeæ, examine -inuspofteavniuerfam maffamliquidorum cum aridis, amp;nbsp;vidcam us quæ indepropor-tionafeaturjdque ad exemplum Thcria-tae, cùm difficile fit, definite quantitatem Mellis in Mithridatio in ea non aliter cx-preffam,quàm periUam formam loquen-di,quatrtutn fatis eftrquod inTheriacanon faftumeft. Nam Andromachus junior quantitatem illius decern libris defininit» feniot veto hoc4tbitrio artificis quoque commifit. V t igitur hanc difputationem de fecundo modo finiamus, dicimus, cùm liquibidadecemetficiant, amp;nbsp;vncias fepté, amp;nbsp;vniuerfa triturabilia conftituant vncias 26. advnamquamqrfe fibram Mellis perti-nete aridorum vncias duas ,amp; paulo minus quàmàimidiam,amp;integram maffarn (ad-dcndo26. vncias fpecietum) bbratum effe

DE MITHRTD^TIO,

«2.amp; vneiarums». Et fi exquifitè confiitut* te vd»mus pondus , refpicientes quoque ad cxhalationem rotius madæ, neque re-cedentes ab illis regulis , quas in Theria* caconftituimus, cùin potifsimum Vinuffl tranfpiret, amp;nbsp;propterea Ülius triplumae-cipiarur.vtfaftaexhalationeremaneat ter tiapars .quæneceflaria fcilicetcrat: fequi* turcum Vini reftet circiter vna fibra amp;nbsp;dP midia, idquepoft fadam fernientationé» tota mafia continebir circiter libras vn-decim excepta vna vncia. Vbi in memo-riain nobis reuocare debemus, quod an-tea retulimusjquo pado ex continua ex-perientia Ferdinandi Imperati fucci ?ƒ* fint artificiosè cum æquali pondéré Vint diflbluigt;quodadipforumdebituni pondus fitconueniensjamp;quôdinfuperdeilloaddi' tur fecundum verifimilem coniedurâ pro* ptereuaporationem nimirum quarcontin* gitinterea dum ad perfedam ferinentatio* nem reducitur,amp; ita potenmus nos fecun-do modopropofito ad reperiendam pro-‘ portionem fpecicrum cum Melle vti inteb ligentes fub nomine Meilis quiequid dus officium implere poteft Ex quibus iani apparetquo modo in Mithridatio non re-fultet ordinaria illagt;amp;reccptaab omnibus propor*

ITH'ER n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÿ»

^roportio fpecierum in vncijs tribüs adli-braniMellis, quemadmodum inThem-ca.(quanquam in hac Antidoto, eandem regulam cum ea quam iu priore iibr» propofuimuSjhic quoq; fecutifimusgt;)ni» mirum primum aflumentes proportions reru aridarum amp;nbsp;Mcllis (intclligcndo iam Mclipfum tanquam rem fimplicein,amp; non a^itingentes eius appellarioni liquida)quæ eratvnciarutïiquatuor,amp; duarum drachmarum exuperantisponderis pro vnaqua-quelibraMellispuri. Deinde progredien-tesad alteram,qua:cft interfpecies amp;nbsp;Mei, prouthoccumliquidiscommifcetur : vbi inTheriaca certa dofisconfpicitur. Sed hk fumentes quadruplum Mcllis refpe-Öu tcrum triturabiUum , qua:conficienc tres vncias pro fingulis libris, illa in Mi- , thridatio non reperitur,na quanquam initio pofuerimus quatuor vncias : amp;nbsp;duas drachmas aridorum pro libra vnaquaque Mcllis, vt in propria fignificatione accipi-tur, poftea tarnen iuxtaalterum modum vna cum miftione omnium diffolubili-um acceptum,non apparent tres vnciæ return ficcarum pro qualibet libra liqui-dorum ,fed tantum dus cum dimidia id-quepatee/icutidiäum «ft.

DE MIT H RIT» ATI 0,

Quare hanctotam quoque difputatio-nem inftiruimus, non affirmandi aliquM certi fit oftendendipotius gratia moduffl amp;nbsp;rationem, quo pafto proportio atidoru cumliquidisfitinueftiganda, qualé fortai' ) sè Damocrates in excogitanda hac corn-poficionefibiproporuit;amp;proptereàlocu- i ti fumusde duobus iftismodis , quos in Theriacaamplexi fumus,non quodeadeni planè Damocrari in Mithridatio quoque inmentem venerint/ed vt hac rationedi-uerfitas compofitionis in vtraquc Antido-to melius perfpiccretur : variufque modus amp;nbsp;artificium componendi conü-deraretur. Quid verb de hac re difer-

tè fitftatuendum,copiosè iamdifleremus.

VERVS

t I B E R II. ' iç; rER^S ET TRO^ prins mod^is, ^no Dawocrafes proportîonem inuenenr, tnfer Species ^ Mehinqiso loco cerù ^h^utd definRur rie ÆeIRit l^oßy^ de E/no tn M^ thridalio.

CAP. VIII.

in fuaTheriaca circa artificial lt;nbsp;um confiftentiæcum Damo-y cratis Mithridatio : cuius rei

credendumeftipfum Andro inachuniefleautorem. Hic enimvtpofte-nor altern defumfit ex Mithridatij com-pontione,omneid, quod illi vfui fore exi-mtnauit,tnutauitq;ea, quxin melius mu-tandaefleputauitjtanquam artifex fingu-larisinconiponendisMedicamentis,qua-nosartificium in Mithridatij có-lutentiaproponcnda penitus ex Theriaca jnuelugarcpofliimus.Attamenmonftran-

BE MtrJlTLJbATlo:

‘da eft ea via,qua vfus eft hac in rcDamcf' crates , amp;nbsp;inditandum quam ob caufam Andromachus potius vfus fit propottio* ne quadrupla quam tripla. Cùm auteffl certi non fimus Damocratis defcriptio' nVm Andromacho fuifie cognitam,vide' ri polïèt hanc inquifitionem potius eu* riofam amp;nbsp;fuperfluam quam necèflariani effe.immó verifimilius eft deicriptionem ' ad eius manus non peruenifie, quoniani Galenus in fecundo libro de Antidot, in principio recenfet multas compofitione» ex libro Andromachi, amp;nbsp;inter alias du-as Mithridaticas inter fefe diuerfas.amp;i^' orfim addit poftea Damocratis deitf*' priotrem tanquam nullo modo ex An-dromachi libris defumtam , vnde ququot;’ certo nos affirmare pofTumus, Andromf churn Damocratis defcriptionem non»gt;' difle. Vnde his omifsis confiliumDanW' craris ftudeamusexplicare: primùmqnn«' dam thefes proponétes,poftea vero ipüm demonftrationem.

Prima aurem eritpropofitio.Damocri' tisfuifieconfilium vniuerfani maffatn M'' i thridatij conficere ex decern libris.Secödï’ proprium fuifFe eius ftopü, eamjpportn’' nem rerum terendarü cum Meile debe^^

USER jï.

'e/re,vtadvnaquamq; Meilis libram âceipe-rentur fjsecicrü ?,vnciæ. Tertia ; Mithrida-tiumeffeefficaciusquàm Theriacam.exce» pto Üpio,id eft,faciiltate ifta narcotica. Lgt;c his tribus perfpicüèdiâcramusjinodô prins breuitcrvfuin eamni rerum.quæin Antidotum alTum untur, repetam us.

Inittoitaq; fciendü.quomodo fuccija-crymæigmnniiac finïiliadupliciterconfi-derentur,primü proprerperfedioné maf* “*®5®pofito ma proprer tenaciraté amp;nbsp;vi-iciditatéeoru,non folùm non facileeua-porant.federiâimpediûrexhalationé fpe-cierum.amp;propterea reddunt Antidotû du» rabiliorem.Secnndô,propter fuam propri* amvirtutem amp;nbsp;qualitarcm aogentamp; ftabi-bunt Antidoti praftantiâ. Et hæc quo ad li-^igt;abilia.Vinûaûtdiximtis vfurpari addif-loluendos fuccos,gümi,amp;fimilia,qper ie no facile terunf in piriueré,amp; vbi proportio luccoru maioreft quàm aridorü. Pauciore ^^oq; Vino opus eft, na ficca puluerifata,amp; ’pfinonparü Viniinfumunr,amp; faciunc,vcfl nonpropteripfafumatnrnónihil illudco-P'offüs.fiicci non bené diffolnantur: atq; e» *ro ob caufam non æquabiliterper toram naaflam diftribuantur, fed grumis referein reddanteópoficionem.- quod maxime b 2 culpatuï

DB M1THJ(JDATIO, culpaturincelebribusAntidotis.Hilicpof’ fumusminorem quantitatem Vini inMi' thridatio præfcribere,quia diflblubiÜaaf’ funtin maiore quantirate.cumrefpeftu^« ridorum tertia parseorum accipiarur.çi® Theriaca.vbitantùm quarts fuinitur.Nam AndromachusaccipicnsinTheriacai?-vfl* ciasliquabilium,fpecierum puluerifataró adijcit4o.vncias ; quare triplumamp;'pauló pluseorum additum eft, atque ideo co3' Óusfuit4o.vncias Vini illisadiungere,no folùm enim refpexit quantum requirere' turillius ad terendos fuccos, amp;nbsp;iiifupct quantum inter fermentandum poffetex-balare:fcd etiam fpeciesficca:abforbcr£nt'. de quo in priore commentario Theriacs diäum eft. Hoc cùm ad eum moduni in Theriaca obferuatum fit, necefte eft vt in Mithndano,vbiquidem accipiüturij. vfl' ciæ/cdcùmad. amp;nbsp;nonpluribusvncijs ari' dorum,minus Vini adijciamus: quiami-nusillius abfbrbetur, quoniam aridoruffl propemodum quantum dimidiapars infu* pereft in Theriaca , plus eftquàmin Mi-thridatio.Iam fi triplu min Theriaca acci* pitur,m duplum inMithridatiofumipo* teft.

In quapartenotandumquoquehoceff« quèd

l I B E R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff

quod fus natura liquabiliareCpeâu Mellis CO ûiutiusperfeuerentinpropriaconfifté-tia, quanto minusafFiicriteorum quæexic-care ea poffunep amp;nbsp;adiunâis fuccis confi-ftétiæ Mellis, illiusdebitamcralsitiemdiu tonieru^unt, quiafimulcum Melle con-ftituunt proportioncm in vniuerfo com-pofito multo maioré quàm faciant arida. MeUisvero vfuseft,vt om nesjfpecies amp;nbsp;fuc-cos invnum corpus redigat, amp;nbsp;diu corum vires contineat, ne euanefeantaut plané inueterafcantddque varia ratione pro natura dfuerforum fimplicium. Nam ficca Melconferuatin fua tranfmutatione propter naturam totius compofitionis,idquc auxiliofermentationis,quæquideminpri-tpis opera huius perficitur,amp; abfque eo fie-nneqiik.efficitque vtilliatomiredditi per trKuramfubcili(simi,pofteaqua(i concinui 1 nbsp;nbsp;intota maflacohaieant,auferens illis fuam

i nbsp;nbsp;naturalem fubtiliratcm.Continentur præ-

j terca Meile res diObluta in fua naturali j crafsitic,neepermittiteas redire ad pria.

rem nimis duram amp;nbsp;folidam confiftenti-am ,vcl fieri liquidiora quàm par eft, fed in fua mediocritareconferuantuncùm tame hoepafto vires fuas Antidoto non minus quoque communicent: amp;nbsp;ita liquidior in b ; forma

DE MITJÎRID ÂTIO, forma gummi amp;nbsp;fimiles fucci coagnitn- { tari, caloris natiui in compofitoper vim fermencationis acquifiti participes fiunf. * , Qui calot fempervkjuc ad Antidotidebi-tarn ætatcinviuidusperdurat. modôreâJ ■ frcTrnpofitionis ratio adhibira.Cumquc Kiel (vt diximus ) in caufa fit fermentatio’ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis.eciam calorem iftum introducit, quo

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difiolubilia femperin mediocri confiften»

tiaconferuentur. Hine etiam maniieftuW f ejiquabiiia in caufaefle, vt Meilis quanti tas creftar,eademque quoque loco mgt; teriæ fubiedæ inleruire ad recipiendas» incorporandas , amp;nbsp;conferuandas fpecios ficcas.

Hisita cxpoßtisgt;reftatvt confideremus arida quoque. Nam ex bis, amp;nbsp;didblubili' bus Vino ac Meile tota noftra Antidotus conficitur. Sunt autem ca quæterimus» quafi bafis totius maflæ. Dico autem ipü- I us mafli. nam baiïs compofiti, quantum , ad ipbus faculrarem, non minus ex liqui-dis quarn ex ficcis confiât, vtraque enim fint efficacia , fed quia arida pofluntin i fubtilißimumpuluerem redigi.quodmul-tum facitad compofiri fermentationem, amp;diftributioné per totum corpus huma-nuAntidodäfiumti, propteKi raaiorco-

P'^

i r B E R n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tp^

piàquoq; earum rerum exquibus compo* fitumefficitur.deillisfumuntur. Etquan-quam fua natura ficca fine, tarnen adhuc ii'aiorem ariditatem confequuntur pro-P^stlongius tern pus quod ab eorumcol-^âione effluxit floquor autem deradici-bus, Hut fruôib., autalijsfictis partib.pla-Wrum, quævtplurimum Ancidotis admi-KenturJeumfint magnaex parte peregri-nagt;amp; exvarijs acremotifsimis loeis aliata. Hæc veto ariditas non poteft neque da-bft fua natura ineflecompofitotnam pau-lû poftquam Medicamentum a'iquod ari-dumcontufumeft, amitrit fuam virtutem omneni.vel faltem magnaexparte:vt hoc modo ad vfum Medicum non multùm conferre pofsit , quoniam folum ipfius corpus reiinquitur,amp;fpiritus effieax plane cadaueris inftar exhalat: cut rei vtpro-fpiceretur,humida cum ficcis fuerecom-miftafloquor autem hoc loconondeha-miditate amp;nbsp;ariditate , qua: potcntia,fed quæ aftu adeft ) vt ipforum natura co n-feruaretur.

Hinccolligiturettam quod aridapulue-rifatanondiu pofsintefficacia amp;nbsp;valida af-feruari. Quod confiderantes Medici prohibent vfum puluerum eorum, quæ. ad b 4 eledua-

DE MITHRIDATIO, elcâuaria tam grata quàm ingrataaflumu-tur poft fexmcnfiumtempus.amp;fiquosdi’ utius afteruare velint.inuoluuntMelle aut Saccharo: hortini enim vifciditas impedic eorumexhalationeni:quoniam verà Mel facilius fuamNaturam æqualeni amp;nbsp;fimileni recinetquàm Saccharum,quod breui tempore ex liq uido fit folidum ; atque propter-eanonitadiu fpecieruin naturani confer-uarepoteft.folet etiam quarn Saccharum effeconuenientius. Opus igitureft,vthu-midaaddanturaridis propter fuiconferua-tionem,amp; vthumedata melius incompo-fito po/sint cum alijsin vnum corpus redu; ti, quia bac ratione per omnes partes toil minimas tonus maffæ diftnbuunt:amp; vnam quafi animam corpusqueidemfecunduni aurons cdufilium conftituunc.

Breuiter itaquequæ difta funt repeten-tes ad vnamquamque laudabilem Antido-ti coinpofinonédicimus requirihæc quatuor .Primum fimplicia arida amp;nbsp;triturabi-lia.quæefficiunt bafim totiusmaflijamp;fua fubtilitate per omnes ipfius partes tranf-currunt. Secundô difTolubilia quæ fua vi-feiditate impediunt tranlpirationem fpe-cierum , amp;nbsp;aridorum nimiam ficcitatem contemperauTertio Vinum quod in caufa

11 B E R n. ipr «ß.vtGummi amp;fimilia facile diffoluipof-fint , quæ per fe vel alterius inftrumenû auxilio non ira commode corn minui po-tuiflent. An veto VinumadMithridatium accipi debcat nee ne , pauló poft feorfim exponemus. Quarto , Mel, quod om-nes fpecies conferuat quocunque modo tritas, amp;nbsp;excitât calorem naturalem An-tidoti,cuius opera quafi com pofi ti vita fu-ftentauir, amp;nbsp;ferm entatio pet ficitur.

His quatuor ita expofitis. amp;nbsp;confi* derato vniufauiufque vfu , facile propoft-tioncs allatas explicate poterimus. Qua* rum prima fuit: cùm Damocrates vo-luerit Mithridatij maflam conftare decern libris, ante omnia eric dofis Mel-hsdefinienda : quoniam ipfe autor cara nondiferte pofuit,fed iubec tantum ac* cipi, quantum fatis efte videatur adin-corporanda alia omnia. Quo loco duo vt id aflequamur, occurrunt modi , v-nus minimè artificiofus , fed admodum vulgaris, quem in nonnullis compofitio-nibus, quæquidem nonmagni momen-ti, neçdiutius conferuanda: eflent : Arabes amp;nbsp;recentiorum quoque nonnulli v-furparunt. Soient autem omnia tam ari-da quam diffolubilia ponderarc,amp; refpe-b 5 du illius

DE MITHRID^TIO, [ 611 illius totius ponderis proportionem ( Wellis confticuunt: bi quidem in quadru* i pla, fecundiim regulam primi Philonij) i amp;nbsp;Diamufei dulcis Mefiiæ : alij verow tripla , quemadmodum facit Valerius ' Cordus , qui explicans in eleduarijs Me-fuæamp;aliorumprobatorumautorum banc Ibquendi fbrmam,(quantum fatiseftjiu- ' betvt in vnaquaque compoficione fuma* mus illius triplum,fiue ilia fitopiata/iuc amara feu grata. Sed talcs plurimum errät. Nam qui quadruplum accipiunr.debiram dofin ipecierum liquidarum amp;nbsp;aridarum in Theriaca Andromachi non aliter ob- , Æruare pofrunr,quàm vt ip.librasautpäu* fô minus Wellisadi/ciant,quemadmodum in commentario fuperiori diäum fuit Qui verb triplum a/Tumunt, cogunturil* Îius 14. addere.-lîc Valerius Cordus cuius deferiptio nonnihil à noftra diuer/à eft accipit libras 14. amp;nbsp;;. vncias. Sed tam bi quàm illiin errore verlântnr.Nam Andro-machus iuaioriam antea defîniuit Md-Iis quantitatem elfe debere deeem libras' quod ifti fuis falßs regulis innixi non ob' fèruarunt.

Hocigiturprimo modo repudiato, ältere mägis atüReioio vtamur. In quoi‘^ plüH

t Î B E R I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipt

plura rcrpicitur:Cùmeniin didum fit, li-quabilia in caufa eûe vt Mellis quoq; quan-ittas crefcat, amp;nbsp;huius quafi officto fun^ gi, id perpendens autor compofitionis, vbi animaduertit adefle maiorem quan-titatemHquidorum , ibi minorem Mellis copiam adiecir. Vnde neceflario fèquituc xn Mithridatio eo minorem Mellis quan-titateni refpedu Theriacæ ede adijcicn-ouni, quanto in maiore proportione affu-Gunturtiquabilia, qnô ad proportioné v-niuerfijquàm in Theriaca fieri foletxùm m Mithridatioimpleantpartem tertiam , in Theriacaverb folum quartam. PrætercaSc boccôfideratiir.cùm aridain Theriacafint m maiore proporti0ne,eadé quantitas dif-folubiliû requirit maiorécopiam Vini,nâ non lolùm illius tan tu ni afliimi debet quâ-turafariseft adcadifToluenda, fed etiam dttantujp exiccari amp;nbsp;exhalart potert re-fpeäu aridorum propter validum calo-fem fermentationis amp;nbsp;aéris quoque am-bientis. At in Mithridatio duas ob cau-Ûs Vini minus affundi oportuerat •. qua-rum vna eft, quia minor adeft aridoruin quantitas , altera veto , quiaomnesfpe-cies tarn ficcæ quàm liquidât minus pon-derantiNam Theriaca continet vncias5d.

amp;

DE MITHRIDATIO,

amp; Mithridatium jp.Etquanquaminvtro* que paricer accipiantur ij. vncûliquido-rum , amp;nbsp;propterea primo intuitu apparc-atVinum ad vtrûque in æquali quantitate effe addendum,(quandoquidé huius aâio non eftalia quàm vt diflbluat liquida, amp;nbsp;ta-turn illius vfurpatur quantum fatis eft,vtea înmediocrem crafsitiem rediganturjfed nihilominus diuerfa eft dofis.Nam in The-riata oftendimus triplum illius accipien-lt;iü,vt fatis fit ad dilToluendos fuccos,amp; hoc ideo fit, quia id confumitur, amp;nbsp;multufl eius exhalat ; at quo minus illud inibi-bitur, eô parcius quoque eft de illo acd-piendum.quodquidem inMithridatioac-cidir,idquepropter maiorem liquidoruin proportionem,amp; minorem Vini quanti-tateni.quæaddimidium illius quod The-riacam recipic nonafeendit: quia iam fapè didum eft,æqualepondus Vini fatis elfe ad fuccos diflbluendos,quare iUiusfj, vnùa fufficere poterunt, tocidem enim quoque funt fuccorum .• quod verô fupereft adhuc . illius referturadid, quod tranfpiratamp;im-bibitur.ldque confirmaturexperiétiacre-braFerdinandilmperati, qui zo.vnciaruni Vinipondéré, quoties hanc Ancidotuiu præparauitjfemperid quo dicitur f quanta Y opus

LIBERI!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

i ©pus etl)compleuit. Tantopere auté qui* dam célébrés aurores Mithridacij confi-1 ftentiac.quærequiritur in rebus liquabili-bustribuerunt.vtetiam difertè probibue-rint Vinum in banc cotnpofitionem adijei, quemadmodum patet exdeferiptione.quf refettur ad Antipatrum amp;nbsp;Clcophantem. Quam veto reftè idfaftum fit, copiofius paul6poftdicemus.

Nunc redeuntes ad difputationem de Melle, tam ratione quàm experientia cotn-probabimus,(quibus duobus cruribusars Medicainnititûr)rexlibras accipiendas ef* fç-Experientia quidem,cùm hçc illius quâ* ' titastanquam idonca fæpius ab Impcrato féliciter ad landabilem Antidoti compofi-ttonem fuerit vfu comprobata: quæ vt ab optimoartifice oftenfafatis effe poffet,ne viceriorem infuper rationem defiderarc-mus.Sedvtillis, qui banc expetunt,quoq; fatis fiat,earn quoque adiungamus.Poterit autem defumi ex illis, quæ iam aliata funt. NamfiinTberiacaûn quaatidorum funt 4^vnciæ,Mellis accipiantur libræ decern, inMiebridatiovbinon plures quamaó.a-ridorum funt vnciæ, affutnendæ erunt fex libræ amp;nbsp;oâo vnciæ. Sed vit crûs confide-randumeft,quodliquabiliainMithridatio

funt

DE MITHRID ATIO,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fijnt in majore quantitate pofitatotû M«* dicamentum confiderantes, idque ratio; ne Meilis: quare co in minore copiaaddi debebat, quo magis ab his ipfius facultas adiuuatur. In quo plusrefpiciturpropot' tio tripla quàm quadrupla : quæ varietas ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftauferriablatione S.vnciarum , qui ièx libris additæ étant ; amp;nbsp;ita exquifitè re-manebuntlibræfex. Q^od adhuc certius poteftconfirmari/î vniuerforum liquido-rum,fcilicét,fuccorum,Viniamp; Mellispou' dus fimul fumatur, id erit libraruin oâo , i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;vnciarum nouem, id eft, libraruin no-^ lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uem,demto vno quadrante : -NamMeHô V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt libræô.Vini vna,amp;oâo vnciïjfuc^o' \ i quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumiibravnaamp;vnciavna.quibusfiexalcf* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra parteadijciaturquanticas rerum teren-/V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;darum,reperienius,quopaâoex2d. vocijs , ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, aridorum fingulæ ternæ pro vnaquaqufi

libra Mellis aflumantur.Quæ proportioab omnibus probatis autoribus eft vfurpata, Md in quadruplo aecipientibus ; inteHe-xcruntautcm fub nomine Mellis quicquid vnàcumipfts Ipeciebus adiungitur. Hæc* que proportio, quamuis diuerlâ ntione, in Theriacaquoquerepertaeft: vndeveri-ümile eftOamocrarem ad earn relpicien* tem rdiquiftè quantitatem Mellis amp;nbsp;Vi-niar-

ÜBER iÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fot

®î arbitrio induftrij artificis.

. Quodfiquisinfupcrexaminarevölöè-ï’t» quæ proportio fit Mellis folum cum pulueriPatis,reperiet quodhorum quatuor vnéiæamp;duædrachmæ cum dimidia.pro crus vnaquaque libra accipiantur , quod etiam parker in Theriaca fieri confiat.In-02^nicuique manilcfium elljcelcbrcs An-tidotorum inuentores ifiis temporibus iemptr tenuifle artetn ip fam ante oculos ^.^^^ nulli j^pjiupYelïe poteft duas quæ-“*oiics ànobisfuperius propofitas eflefa-tgt;sailucidèexplicatas. Quasquidemcum ’wsdetriptionibus Mithridatij, amp;nbsp;inpri-niisAndromachi, fi quis conferre volue-•wt»minime efle illasobferuatas.,vnicuk

‘luefacilè patebit,amp; ideo Damocra-tiscompofitio meritoalijs c-rit præferenda.

MITHRI-

BE MITHniDAno.

MlTHR/D^T/rM ejß'uabi^i^/f^tia^ neriaca^, i^e O^^pro/^orf/one, Ç^ 'va-no conßfienlia niodo.

CAP. IX.

^ ^'^ “ ^“’f» quodconduff' ^7^ ^^ ^^’® ’ Mithridatium efleeffi-^^‘^i'^s in fuisaiSionib. qiiàm Sk Theriacam : quodadhuc de-mondrandum reftat. Idq^ fine longis verborum ambagibus expédié' mus. Nam cùm fucci, gummi,amp;rcliqui diiToIubilia , nonfoiùmaisint vtreddant maflamMeUismaiorem .-fed muitômagis» imopotißimumobhanecau/amafTuman-tunvt fuas vires Antidoto vniuerfæcorau-nicent, compofitumq; à duobus fimpliciû generibus, vim amp;nbsp;efficaciratem fuâ acqui-rat.aridis nimirum, amp;illis quxdiflbluifo-lenf,femperq; m vtraq; Antidoto retinea-turcadépropottiointerilla.quxinpuluer ré tritafunt,amp;ipfum Melf inteUigendofub Mellisnomine quoq; diflolubilia.) requit, if vbimaioreft quantitas earû return qu« diflbJiii

l I B E R ÎJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jit

diffölui folent,ibidem ctiam efle validiores vires.Quod vt melius explicetur, fciédum, fi Melfimplex poteft in corpus redigi per additionem eorum quæ teruntunin ^portinne légitima , vt adhibeanturadvnam-quamq;libra mellis vnciætres fpecieru, amp;nbsp;tamanteaquam nûcànobis comprobatä fit,in Antidotohacnullum efle illiusalium notatu dignum vfum, nifi vtpro fubiefla. materia inferuiat , quæ recipit amp;nbsp;incorporât arida : necefle eft inde fequi vimamp; efficacitatem compofiti in nulloalio, nifi in rebus ficcis amp;nbsp;tritis confiftere. Sed lam ponamus, nos non cogitate pro materia vti ipfo Meile,fed tantum Gummi amp;nbsp;fuccis diflblutis , amp;nbsp;ineadem pro-portione accipiamus pro qualibct libra liquidorum pariter tres vncias fpecie-rum. Patebit hanc alteram compofitio-nem multó fieri validiorem , quia com-pofitum non folùm efficax redditur propter vires fpecierum ficcarum , fed et-iim propter liquida. At cùm iam fimul commiftæ fuerint fpecies , Mei amp;nbsp;fucci, tanto plus vel minus virtutis habebit compofitum, quanto parcius vel copio-fins acfipiatur de diflblubilibus: cumque Ytrumquc,tam Theriaca quàm Mithrida-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c tium

DE MÎT HR I'D A no, ’tium ex eiufmodi commiftione copofitS iitjigitur quodinfecontinuerit maioreni jpportioné Hquidorum, erit quoq; altet® validiusiamp;tatenosoftedemus-tfle Mithri* datium,nam in co diflblubilia tertiam paf' tern omnium fimplkium quæ accipiuntüf conftituunt,inTheriaca verô folummodo quartamtpropordoautem aridoriim in f troqjpareft. Erititaq;hoc modoMithr*' datium Thcriaca vahdius.

Notandum tarnen eft, quanquanih*^ régula in hifceduab.Antidotis veraefli^f* prxhendatur,non tarnen inomnibusato^ compofitis Medicamentis habebit loco®' Nam poteft fieri, vtarida in vnacompo^ none multo quàmin alia fint præftantiO' raamp; efficadiora,amp; liquida fintin iHa altC' rafimiliter debiliora, vt pauca illaprior't compofiti in gradibus fuperent plura ia pofteriore:ideoquetanquam generalis re* gulain omnibus , hæcnon eftconftituen' lt;la.fedvbifermêfimilia Médicamentacó'

feruntur.qtiemadmodum inhisduab.An* tidotis fit,facilè fieri poterit. Quod qu*' dem adhucmagis perfpicuum fietvnicui' que, qui fingilatim fimpliciaomniain''' troque diligenter examinarcA wderc,qult;

iîÈER ÎÏ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20i

tnakerutto defineJamp; à quibus vniiffi ab al-terofuperetur,voliierir.

At quid dicamus de O pi o maximi mortenti fimplice in vtraque compofi“ done? Namproeul dubioproportioipfi* «s minor eftiiiMithridatio quaminThe-r'aca,nam ad hoc quinque eins drach-mæ affumuntur, quse in minores partes d'uifæ conficiunt quindeetm fcrupulos» amp;nbsp;tdgintaobolos, amp;nbsp;fexaginta femiobo-^lt;gt;s, amp;nbsp;rrecenta grana. Quod fi quin-*^ue iftas drachmas abftulenmus , tota Mithridatica compofitio connnebic vn-cias 38. amp;nbsp;drachmas 3. quæ conftituunC 307. drachmas. lam conferendojoo.gra“ ’'i Opij cum 307. drachmis fimpliciuni ahorum,pro qualibetdrachmaeorum air cedet granum vnum Opijidq; admodum parcè:quod tarnen topenfatur, fiponduS 9P')'’herahusaddatur, fecûdû Damocra* tispræcçptû,quemadmodû etiam m alijs vniucrfisfimplicib.quarrçclafsis,inquaO* piûcoHocacur,fierividemus. Iraq; yp qua-hbetdrachmaaliorum accipitur 1. g ran um 0pij,amp; pro qualibct vneia, 8. grana ,amp; profingulis fibris pó.granajd eft, drachma vna cum dimidia amp;nbsp;fex grants ; abf-que Meilis amp;nbsp;Vini adicdionc.Qnod fi Opij c a pro-

Dt MITHülD ATIO, proportionem confideremus ratjonctO' tins mafliin Mithridatiofquod guidé ml-gis neceHarium eftdoccre,vt/cianius qua* tumOpijin vnaquaq; dofi huius Antidoii fumatur, loquendo iam de mafia fermeo* tataio.librarum,amp; nonn.ante fermen-tationcm ^ diuifis j. drachmis Opij in 10. libras mafiæ , pro vnaquaquelibra in An-tidoto dimidia drachmaOpij eritponen’ da, amp;nbsp;pro fingulis vncijs duo grana amp;nbsp;di-midium , pro vnaquaque drachma quar-ta pars vnius grani,8edecimafexta infup« pars,amp; itaapparebit Opium refpeâü toti-us mafikdecem librarum.id eft.iio.vncia-rum, amp;p6o.drachmarum continerep^f tem centcfimam nonagefimamfecundaiH' His ira expofitis videamus rurfuni qu2 •^proportio fit Opij inTheriaca,amp; ita tande manifeftum nobis fiet, vtrum magis fit nat* coticum.Diximus autem Opium ad maf' fern lö.librarum Theriaeærepræfentarefe' xagefimam quartam partem:amp; adomnem drachmamin maflam redaâam,amp;fermé-tatam granum vnum, non adeo perfeS* póderisrefcrri.Itaapparet quo modo ma; iorfit Opij proportioinTheriaca.-namvbt integra illius pars ad earn afiumitur,inMi' thridatiotantùm quarts accipitur, amp;pa“'

10 plu»«

UBER U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29f

lo plus. Itaq; Opium in Thcriaca quadruplait! proportione eftadMithridatium : amp;nbsp;quemadmodum hoc illam viribus aliorû fimplicium vincit.fîcabhac facultate ftu-pefacientefuperatur. Et hoc fuit vnum ex præcipuis alijs omnibus quod Androma-chusde Mithridatio in Theriaca mutare vo!uerit:Namquantum Mithridates Opij refpedu alio rum fimplicium pofuit, tantum illcadiecitratione totius maffe : cum talem ipems quantitatem exiguam afferre vtilitatem exiftimaret : amp;nbsp;proptereà Gale-nus quoquerctulit, Mithridatium efle va-lidiusTheriaca ad multorum venenorum curationemjdqueob earn rationem qua diximusr quoniam fimplicia alia propter liquida quæinmaioriadiimuntur proportione,corpus confequuntur efficax magis. quam fieri folet in Theriaca.* tametfipræ-tereaquoquealfefint rationes, quæpaulo poftenumerabunt,amp; Theriaca,idem Ga-lenusdicir,folum in hoceffe præftantioré, quod morfus viperarum pofsit fanare; ir. lib.de Antid.in principio.

Exquibusomnibus confiât,duas resa-licuius motnenti Andromachum in Theriaca mutaffe, inquibus abcoquodinMithridatio reperitjdifTenfit.Primaeft, quod c 3 plus

DE MITHRID A7I0,

plus Opi j voluit in proportionem Theriî-cæcollocare,quàmeftin Mirhrklatio. Al-tera,quôdliquidorumefletqu3rtaparsre-fpeâuad arida, cùm maiorin hîs propor-tio fit in Mithridatiou-caufa veto primi tantum pertinet ad facultatem compofits Se* cundiautemnonfolùmadbaiic.redetiani adcQnfifiçntiam.Qiiantumqsadprim 'W, facilè aflentior Andromacho^fatis debile efle in hac Antidoto Opij facultatem: Nam cùm mods fitiHius drachmam vnam acci* pere,exiguave!potius eiufmodi qualisvii percipi fenfibuspoteftvtilitasexvnaqu^t' ta parte,amp; paulô plusquàm granum eÂp'O qualibetdofihabetur:non cnim quôdû-pij mains podus affumatur,duplicati quoq: aut triplicari dofis debet,nâ cùm Mithrida-tiû, vt diâum eft,fitcfficaciusquàm The* riaca,fine corporis noftri iadura manifefta vîtradofin vfitatam vfurpari nequit.Itaque ß quis vellet Mithridatium exhiberead conciliandum fomnum,autftuporem w aliquo dolore fæuo introducédum,qiieny admodurn eflet iliacus, colicus, vcl fimi* lis, non multùm fpei coUocarc pofietin tantillo Opio,quod in qualibet dofi con* tinetur. Quare recçntiores Medici viden-teshac in parte fads debilem Mithridatij fâcul*

EIBER ir; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ja;*!?

facultatem.folétconïungerccumillo'Phi--lonium Tharfenfe,aut Perficum , autRo-manum, cum Zazanea, aut alio valido Opiato : Mithridatio alioquin vtentes ad diffoluendos amp;nbsp;incidendos humores , amp;nbsp;penetrationem in vniuerfum corpus,tan-quam efficacifsimo remedio, adiuuantes ipfius debilem vim narcoticam aliorum mcdicamentoru validorö adiedione .• amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

ita plusillittibuuntquam Theriaeæ. Qua-propter ft quis animum atrendat, hoc de-efle huic Antidoto intelliget, quod fine auxilio aliorum aliquid fmgulare præfta-renequeat. Vndc Andromachus, cuius confilmm fuittalem compofitionem ins* ftituere,qu3e per fe fola, fine aliorum opera poffet contraomnem morbuminter-num, venenumquequalecunque, fiue per os aflumturn, feumorfu inflióum .cffe ef-ficacifsimum,compleretqueomniaeaquje in Mithridatio defiderarent: ita voluit inter aliaquantitatemOpij illi adaptare,vt adquamlibet drachmam totius Antido-ti accederet granum vnum, quæ quantitas inediocrisamp; fufficiens fuit ad proprieta-tis fuæ effeétum confequendum^ Et hoe quantum ad primam mutationem Theria-Cï à Mithridatio.

c 4 Secundi

DE MITHRIDATIO,

Sccunda vero quæ non minus verfatu^ circa facukatem quam ipfam quoq; maf- i fam.erat inproportione rerü liquidaruffl 1 cumaridis,vbi Andromachusnon fineali' quapræcipua caufa fuccoscollocauit non in tertiafedquarca parte: nam hoc modo Antidotus non ira valide calefaciebac amp;nbsp;ficcabat quemadmodum Michridanumi fedadquandam maiorem mediocricatem redada. fine vehementi alteratione intra corpus afTumi poterat.-amp; quia ipfius vfum pcrintcgrosannos continuare cogitabat, quemadmodü cumMithridatio fecit, Rs’^ ipfiusinuencor, amp;nbsp;nonnnUi Imperatores« poftea idem de Tberiaca periculum fe^^' runt.fecunushacratiöneqpantumad mi' I nifeftasqualitateshacvti quam Mithrida* tiolicebat.Hancautem caloris amp;nbsp;ficcitatis . diminutionem in Antidoto, facile exifti-mauit Andromachus fe confecuturiimef- ' fe,fi minorem quantitatem futcorum acci' peret,quiquidemetfia Melle adiuuantiir, nihilo tarnen minus propriam quoquevir-tutemj magis quàm ipfum Mei Antidoto impertiunt, qua reliquatrita in puluerem efficacioraredduntur. Quare auferentesa- t liquiddehquidis,amp;adiungentespIusMel' , lis (fetuataumen ex vnaparte eadem pro* portion® ,

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iOT

portionc interliquidaamp;arida, ex altéracû Melle.quæobferuaturin Mithridatio^mi-tiorem efficiemus inanifefto quai irate ni calidam amp;nbsp;ficcam, vt ita corpus indc nullâ agitationem fentiat: cùm maneat nihilo-minuseadem vis inoccultis proprietatib.» quarum ope emendat amp;nbsp;expellit omnera putredinem venenatam ex corpore,vndc-cunqueoriginem traxerit.

Hæcqueeft prima ratio fecundæ immu-^^^’?*’.**'Altéra maffain retpicit, in quacer-.‘’'’S amp;nbsp;minore laborc mediocre cô-filtentiam,quantum ad Theriacam, confe-quimurquàm fitin Mithridatio, cuius rei teftem quoque adduccre pofluralmpcrâ“ *“®.gt; qui integram earn amp;nbsp;omnibus nu-*^ris perfeâam confequi ,valdè difficile effe affirmabat:cùminTheriaca à Medicis veteribusamp; expertis omnis Vini amp;nbsp;Mcllis uouseiïetexprefsis verbis delcripra,qui iu-^f^tMellisdecélibras amp;nbsp;Vini duos fex-tariosefferecipiendos. Ac in Mithridatio j°p v®*” vfuvenir,nam cùm inillo nulla ° ’sVini amp;nbsp;Mcllis ab antiquis obferuata “®9^ôec præceptain Thcriaca expofita 0» triuf ° ”°*^^^“’pofsimusjiieceffe fuit v-

S^^ntitatem rationibusamp; ’ ^xperientia inueftigare: qbod dura c ; fit»

DE MITÜEÏD ATIO; fituntsrea mukæ difficultates CeCe ofFerre Iblent, quarum vna fuit quod propter li' p quida in maiore proportioneaffumta mar i fa quoq; nimis ftuida reddebatur,vndcnó« nulli doöi vin expreftè prohibucrunt neu' tiquam adMithridatium Vinuin efle adi)' ciendum,exiftimantes abfq; eo huicAnti-doto poffe mediocrem naturam mafliqu* requirebatur.conciliari.

Crcdibileveróéft, ipillisaliquandohoC eompoGtu non bené fucceflerit, nimisque liquidü remanferit, amp;nbsp;propterea ipfosoffl‘ l né eius rei culpam in Vinii tranftulifle.An' dromachus igitur qui in artecomponciri' . Medicaméta alios ©és longe excelluithoï perfpiciens.exiftimaiiit mediocre confittb tia,amp; diu etiam durabilé pofle illi concilia» ri,fi hoepaâoliquida ponerentur, vt pro» portio tripla ad quadruplam reduceretur) vnde quafi badm confiftenti« ipfa liquida conftituens,tot exquifitè fumlit, quotin Mithridatio reperit : amp;nbsp;oftendens fibipro' portionem andorum non probari,eaauxit additione Mcllïs,amp; ita. rcfultat inde fapius iam dida proportie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Necdubiüeft:fiAndromachus^quipoft i Michridatem vixirjcxiftimaffetiftam corn* pofitioné plané efleomnib.numeris, vidb citur.

LIBER U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joi

citur,pcrfeâam,non ira poftea Thcriacara daborafler.Prêtereanon exiftimandû eft# mutationem iftam folum confiftere ihvi-perisadiunâis,amp;chalcitide,quôdcaloreni nigriunilli tribuat/ed aliaquoq-.accedunt non minoris momentiiè quorum numero iam duoexpUcauimus.

Concludamus itaq;.quamuis in Theria-cavideantur quædâefTe melius claborata, nihilominiisramen Mirhridaticä compo-fitioncm quoq; non reijciendam cfle,cùm abvnoquoq;induftrio amp;nbsp;diligenti artifice confiftentiam.in hoe quoque Medicamen* to non minus bonam quàm inTheriaca conftitui polfeiudiccinus.

rJNKM ^D M^ thridaHum ßf acapien--duw,nee ne

Sc A P. X.

V M Vini in Mithridatîoiam fadtafitmentio, de illacon-trouerfia non absreeritver-borualiquid facere.NamDa« mocrates vuk,vt cü eo liquabilia diflbluat, contra Antipater amp;nbsp;Cleophatesidexprefsè prohibent Nec facile eft vtriufq; partis rationes

DE MITHRIDATIO, tîoncs exponerc. Nam ex defcriptionf deophantis amp;nbsp;Antipatri non colligi po-teft,quo pa(So fucci,gummi, amp;nbsp;lacryni* fintdilToluenda: quicùm Vinum nonao* mittant, quod alibi ideô tantum ad'unii- j tur.quoeafimpliciaquæfua natura in puj* I uerem terincqueunt,fedpotiusfeinlami' J nas dilatant,auttenaciter mortario adh^' rent,rcdcdiflbluipoflent,quod faneeum , illis quoque temporibus vnicuique non ita notum erat,oportebat illos modum indi- j care,cuius auxilio ciufmodi fimpiiciaad tantam fubtilitatem redigipoffent, vt ptf vniuerfam maflam diftribuerentur-Aetiu?’ i qui fèquitur defcriptioncm Antipatri' (quemadmodum ipfedicit)amp; Cleophan-tis,animaduertéshancdifficultatem,mo-netfuccos effe diffolucndos in Meilecali' do.Valerius Cordus, autquod non recor-daretur eorum quæ legitin Aëtiojaut quia fua fponte ab eo didentire voluit, vult li' quotes in Aceto deberediflblui. Sed neuter huius fui faâi rationem affèrt. Apud Galenumveroin varijslocis,amp; præferrini j.Iibrode comp.Medic, fecundum genera cap.$.inuenimus,liquabilia folere diflblui cü Aqua, Vino,Aceto, vel igne per fe.Qupd inquibufdamdeclarans, ait Ammoniacö, Saga-

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuz

Îâgapenum,fuccum Panacis Vino difToIui: Auxilio verô ignis liquefcere Propolim. Cerarn,Refinam,Ladaniini,Seuum,amp; Galbanum: quanquam hoc poftremum ipfc iubeatin vafeduplici,quod vulgô Balneum Mariæ vocaturjiquari. Alibi cum Oleo diffoluitliquores.ficutifecundumHeracli* dem facit in Ladan o, amp;nbsp;fuo more in Arn-moniacolib.q.de comp.Medic. fecundurn genera cap. 7. vbi vtrumque in Oleo ad Jgnemrefoluit,amp;alibi vtrumque prins diC i folutum.Scdtalia ademplaftra vfurpaban-turaut vnguenta,in quibusnon tanta di-hgecia quemadmodum in elect narijs ma-gni adeo momenti requiritur. Apud Diofcoridem videmus multos fuccosdif-folui ad potiones nucibus amarisgt;Ruta, Pane calidoaut Anetho.vt eft fucensPeu* cedani, LafetjSagapenum, quod Andro-machus ait amp;aqua,amp; Meilediffolui, Galbanum,quod feorfim dicit refolui in forma potabili aqua, nucibus amaris, Ruta, Pane calido, Mulfa, Meconio, are vfto, aut felle liquido. Glutem, inquit, refolui Aceto, aut Aqua calida aut Mel le. O-popanacem probat eum , qui fubitô in aquam impofitus liquefcic. Solet inter-dum Galenus ( quod poÜea pro generali pr«-

DI mitühjdatjo,

ß prarcepto habîtû fuit à recentioribus»S Syluiiisinfuislibriscrebro deeoleâorem 2dmonct}cxiccarefuccos,amp; deindevc!f fe vel cum alij’s multis aridis mifeendoin pnluerem conrefere: facitque hoc in fuc-io GIycyrrhizægt;Thure, Maftiche, amp;Cro-co.Iam m adeo diuerfis modis Antipater amp;nbsp;Cleophantes non debuiflent reticerC rationem qua exiftimarent in Mithridâ” tio rcétèliquabiliadilfoluipoflernam qui per ignern fit non eft conueniensiquoni' am in multis ifa maior pars amp;nbsp;præftaiH tior virtutis exhalar. Acetum quogu^ non caret periculo,cùm inde totumeom-pofitum fapotem amp;nbsp;odorem ingratufl contrahat, arque propterea inpnmisillî Theriaca tanquam malè parata vitupéré' tur ( ficuti fuo loco diâum eft ) quæ ad-dum faporem habet: quod fieri folet quan' do in qualitateamp; quantitate Meilis amp;nbsp;Vi-ni vel fimul. vel alterutro horum erratum fuerit.Vnde opinio Cordi minime eftpro-banda.

Quod fi /ècundum Aétium cum MeH^ diftbluete voluerimus » ftatimhïedubira-tio orietur,an iftud Mei ad hoc deftinatum vitrapræferiptâ quantiratem, quam in M^'

t IBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a«

’thridatio conftituiraus ö. librarüm cfle, aut de inis ipfis fex libris quantum fans fuerit ad diflbluendos fuccos fit acci-piendum : adiungentes illius reliquani pattern tanquam materiam fubieftam, qua arida imbuuntur. Atque ex vna parte videtur peculiare Mei accipien-dum effe, nam illius quantitas in locum Vini fuccedet, quo alioqui fucei diflbl-uuntuf.eoquc non adieéto.neceflario Mei aliud prater illas 6, libras cric affumen-dum.

Sed Mc rurfum de quantitate Meilis dubium incidit : nam etfi ratione amp;nbsp;ex-perientia inueftigautmus , Vini ede 20. vncias fumendas , ideoq;adeam rem tantum quoq; Mellis ede vfurpandum dicere potcrimus:cùm Vinû natura fuafatisFacb lè propterfubtilitacem enaporet. Mei au-tem propter tenacitatem amp;nbsp;crafsitiem diu-tiusperduret.vndequgrendumerit depó-dcre,quató fcilicetminus Mellis quàm Vi-Hiad hanc ré fit accipiendum , cumq; nul-Mm exemplum eiufmodi fefe ofFerat, facile compofitum talc vel liquidum nimis yel aridum reddetur. Præterea iterum ab initioinueftiganda nobiserit proportio a-tidoruniciim liquidismec tnaffa exquifitè dccem

DE UITHRIDATIO,

Heccm librisconftabit.amp;ita quafi de no- j no ea omnia quæ hucufque difTeruimus, j alijs ranonibus erunt excutienda. Qui ' fane labor potins curiofitatis quàm vti-liratis aliquid in fe continebit : quem tarnen fi Antipatri amp;nbsp;Cleophantis deferi-ptionem imitari vellemus , fortafle non abiquecaufa fufeipere deberemus.Atquia potins Damocratem fequendum efle fta-tuimus,qui Vinum adijciendum efle pu-tat,tantis dnbijs quæftionibus omifsis, de CO aliquid dicamus.

Credibile autem eft, Andromachum confideranrem varios modos diflbluendi liquida, Vinum ran quam couenientifsimu ad fuamTheriacam afiUnafilfe: quodetiam Damocratiplacuit,cùm quafi ómnialiqua/ bilia Vino, non autem Aceto aut Melk, aut Aqua aut Oleo , vel, vt Diofcorides voIuit,Ruta,nucibus amaris, aut pancca-lido diflTolui pofsint. Neque ille facile errabit , qui Theriaeæ hoc loco præ-parationem ante oculos habebir. Atta-men verifimile quoquenon efl,Cleopha-tcmamp; Antipatrum fine aliqua probabili Caufa Vinum prohibuiffe aflumi, idqueeo magisquod Aëtiuscum illis planè fentiat: ideoque non erit præter rationem de co etiam

l l s l R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sif

etiam aliquid inueftigare.quamuïs in prio-recapite quoque aliquiddeillofitdiâum» amp;nbsp;nunc hoc folùm addendum duximus.a-liquem credere pofle earn ob caufam hoc ab illis fadum, quod ficuti difficilè certam menfuram adijcere poflumus, ita non pcri-culoyacat, fiearn non fuerimus affecuti: naminde Antidotus fieri polfet nimis liquida , amp;nbsp;fpecies quafi maflæ innatantes, non legicitnam fermentationem recipe-r?^/ i^a fequetur totum compofitum labefadari amp;nbsp;admodum debile effiçi. Ex **ni yerô nimia paucicate eueniec vt fucci breui tempore ad priorem folitam confi-fientiamreuertantur, exhalante ftatimeo quod nimis paucum eft ; amp;nbsp;inde quoque fermentatio non zqualiter fieri potent: fed quafi in grummos diuifa in vno loco anda. inalio gummi confiftent» nee vnam fotmam quam inprimis au tore m huius compofitionis refpexifle diximus, confe-quetur. Et hæc quantum ad quantitatem.

Oduntur autem aliæ quoque difficul-tates ratione qualitatis. Nam cum hze Antidotus ad vtilitatem omnium homi-num, non folùm vnius regionis vel loei fit muenta, neceffe eft vt ita quoque præpare-tur» vt vbique gentium eius vfus fit com-d modus*

DE MÏTHRÏDITIO; modus. At difficilè admodum fuenttä« levinum, quale defcripfimus in comment tano de Theriaca, pafsim inueniri, non -cnim quilibet Phalemum aut Chium ant fimilia illius genera habere poreft : pr«' fertim hoc noftro tempore» quo neePha-lernum,nec alt eri us generis vinum reperi-tur, quod 30. aut 40. velplures annosdura-repoflet . amp;nbsp;nihilo minus fitale vinum non fuerit gt;nbsp;quam prim urn id mu tari in cipit vniuerfam quoque Antidotum corrunt' petiamp;adquandam quafiputredinempe^ 1 duceu Qua? omnia de melle non ita facile contingent, nam etiam pratter id gnlt;’“ bonum amp;laudabile reperitur, (empttp^quot; ' feipfum perdurât, neque exhalat auttran* fpirat, inque codem ftatn in quo repeat liquida, perpetuo conferuat , quare cùm non facile exhaler, dofis ipfius quoque eer-tior conflit ui poteft : arque earn ob can-ûm Aëtius voluit vt cum melle ea diffol-uantur.Quodveróaliqui,(interquosCor-dus cftjaceto dillbluunt.de eo non multùni difputabo, cùm pratpärario eiafmodi po-tiusad emplaftra quam ira eelebres Anti-dotos pertineat .• quemadmodum etiam dicendum eft de diflblutionibus in oleo vel aqua:Alij enim modi, quosDiofcor''

USER n. Mi

•des pon k,c ù m ruta, nuc ib us am ans » amp;nbsp;pa^ ne calente in vfu effe defierunt : nec arbi-trorde illis quenquam fecilFe periculums omittamus itaq; donee experientia aliquid cettius nos doceat : amp;nbsp;fi quid in hacre ad-hue explicationem aliquam reqnirat, re-fecuemus ad eum locum vbide præpara-boneMithridatij agetur.

T^V^ITATIONES montra Calenum dicen^e/nJldt-dridatium in nonnul/ü^ene-

^hertaca.

C A P. XK

Vanqvam fupenusdiduni fuerit, Mithridatium habere maiores vires quam Theria* camjidqjrationibus probabi» libus confirmatu fit, nihilo ca

men minus hinc nonnullç dubitationes o-riuntnr,qu£ nó folùm hanc fententiam im-pugnare poterunt, fed vnde vlreriusetiam da addi

CE MITHRIDATlOt addi poffet, vix omninô opus effe Mithri-* datij compofitione. Eiufque rei funda-mentumexGalenodefumitur. Cùmenim dicat, Theriacam magna ex parte obfcu-, rafle famam amp;nbsp;efficacitatcni Mithridatij! ; manifeftum eft , earn non tantùm ad ilia I omniaadquæMithridatium vfurpatur,eflê j cfficacem .-fedetiam inalijs infuperaffeâi« bus quo Mithridatij adio non pertingit. multum valere , quemadmodum fit to morfu viperarum. Erqui confilium An-dromachi accuratius perpenderit, cùm is Mithridatica compofitione non conten* tus exiftimaret illi aliquid addendum amp;de-mendum efle.facilècolligetcam in quibu'quot; ' dam rebusexiftimafleilliadhucaliquidde-efle, ac proptercà ftatuifle ad quandani aliam perfeàionem efle reducendam, amp;nbsp;ciufmodi aliquid efle Theriacam ab ipto inuentam putafle. Hancitaqueobeaufam non videtur tantopere æftimandum elfe Mithridatium.cùm præterea propter viperarum copiam,quæfacilè nunchaberipof-funt. non dici pofsit efle Theriacæ prépara-tionem magis operofam quàm Mithridatij, cùm aliàs in præparandi modo paruin différant. Ad hæc veto refpondetur fecun-dum dodrinam Galeni « tameefi is quidem dicat*

LIBER lî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;su

dicat, Theriacam fuifle in majore precio quàm Mithridatium, nihilotarnen minus fi quis reâè perpenderit ea quæ fcripfitin libroi.deAntidotis,amp; inprincipio fecun-di, ille pcrfpiciet eius fententiamefle hanc, nimirutHj Andromachum additionc vipe-rarumefficaciorem quidem fccifië Antido turn fuam contra morfus earundem, atta-roen non propterea validiorem aduerfus ahaquæuis venenaac morbos internos. Ad quæquidem ambo Medicamenta funtvti-lia ; imô Theriaca à Mithridatio fupera-tur.

Vt autem hæc melius intelligantur, feiendum has célébrés Antidotospromit-tere fanationem afFeâuum,qui in triplici hint differentia. Quorum primifunt,mor-fiisoraniumvenenatorumanimalium,fiue fint Serpentes, feu Scorpiones,fiue Canis rabidusj aut alià fpecies. Secundo, curare omnes differentias venenorum, quæ intra corpus affumta funt. Tertio, fanare vniuer-fosaffedus interiores corporis ,amp;cuiufuis æcmbriinillo, vfqueetiam ad febres. Ait itaq; Galenus vnam ex bis Antidotis alteram fuperare, amp;nbsp;contra quoque ab ea fupe-rari .• quanquam generaliter vtraque ad eademmalavtiliter adhibeatur. Theriaca d 3 enim

DE MITHRID AT 10, enim Mithridatium antecellit, quia ad fanandos viperarum morfus plus eo vi-xium habet .• contrà in aîijs rebus Mithridatium illi minime cedit, ta in non-nullis quoque potentiuseftr quod in le- i cundo libro de Antidotis ipfe explicaiis dicit contra mulra venena Mithridatium ede præftantius Theriaca, vbi tarnen m-telligit ea quæ per os hauriuntur. Quan-quam ita vt plunmum zqualiter adhi-beri ad afFedius rripliccs fupra enumcra-tos pofsint, Theriaca tarnen ad viperarum morfus eft validior , amp;nbsp;Mithridatium efficacius in ali/s nonnullis vene-nis intra corpus affumtis. Atque ea® ob caufam rcófè vel potius necedariogt; vtrumque Medicamentum paratur, vt ita vnumquodque ad eain quibus maxi-inè viribus antecellit alteruin vfurpari queat. Quod fi ambo partter interdum non fint in promtu , turn ilkid confiden-ter, quod ad manus eft,accipiamus,quo-niarn alterutrum,quanquam non tam valide in quibufdam rebus efficax e/Te po-teft.

Etfi autem Andromachus ftuduit Thcriacam meliorem Mithridacio cdi^

eSKr

LIBER U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2tT

CMC,huiusque exiftimationem planéob-fcutatc : idque aliqua parte confecutus fuit, tarnen non vitra quippiam præfta-re potuit, quam natura rei paffa eft ; il-lique hoc contigit, quod de homine ac-cidit, quern cum Natura ita vt in fuis aftionibus omnia alia animanria ante-teUent, formate ftudcret » hoe quidem affecuta eft, ea tarnen ratione , vt in v-naahquaaäionevideamus nonnuUa ant-maha hominem fuperarc rquemadmo-dum vifu Aquila amp;nbsp;Lynx, odore exqui-fito Canis exceUit, amp;nbsp;fie de refiquis fen-fibus, ftc etiam viribus , non ita praftat vt Leo, agilitate vt Simia, veloeitate vt Tigris. At fi fimul omnes aöiones hominis conferantut, cum quocunque iam animahum diôo » mente cum præ-ftantiorem ahjs omnibus effe ftatuen-dumeft : tdque ideo aceidit.quia proprer earn quam habet » tempetamenti conftirutionem, fimul durum amp;nbsp;möllern, cahdifsimum amp;nbsp;frigidifsimum , iracun-dum amp;nbsp;mitem fabricate non potuit, ex qua tempetamenti varietate nafcuntut quo-que diuerfï aftiones amp;nbsp;exceUentiores: cum

d 4 tarnen

DE MITtlRlD AT 10, tarnen re/pedu aliorum animalium tem* penes hominis fittemperatifsima, vreofa* ciJius diuer/às vel enam contrarias aâio-nesobirepo/Tet. Idem Andrornachocum fua Theriaca v/u venir, qui quidem vtpluri-mùm quod voluit, vt nimirum tanquamad facram anchoram in omnibus morbis ad jllam confugeretur,obtinuit,itatamen yt in quibufdam aâionibus à Mithridatij viribus quoque vinceretur,

Sedex hisalia rurfura dubitatio pau-10 maioris momenti oritur. Nam fi verum eft(quemadmodumcertè verum elTecon- i ftat} compofitum Medicamentum vireî^ facultates fuas a dip i fei à fimplicibus i ®^ J quibus conficitur, dicendum erit Theria-camnon folùm inmorfibus viperarum ef-fe Mithridario fuperiorem , fed etiam in âlijs multis infuper venenis, amp;nbsp;affeebbus. Quod quidem rarionibus quafi demon-ftrantibus facilê prebatur. Si enim confi-deremusnumerum fimpliciumin Theria-caamp; Mithridatio.maiorem multô reperie-musinillaquàm hoc, funtenimyS. abfque nielle, vino,amp; Trocifeis, amp;prærereàadiun- ' genres illis Scyllam,amp;Eruum ex ScyllitidS amp;nbsp;ex vipérinis, viperam,pan cm, amp;, ft placer, ancthum amp;iàl, amp;de Hedychrois fimplicft propria

propria quorum funtip. abfque vino quo invnum corpus ilia rediguntur, vt de tribus Trocifcorum generibus habeamus, infuper alia 15. fimplicia, qux ptioribus ad-dita conftituunt 83. amp;nbsp;cum meUe amp;: vino vniuerfa compofitio conftabit ex 85. At cum in Hedychrois quidam repetantur, qusanteaincompofitohabentur, quorum funtdecem,nimirumMyrrha,CoftuSjCro-cnm.Calsia, Nardus lndica,Schœnanthos, Amomum, Phu, Folium, V inum : quibus ablatistemanebunt 75. cùm in iftis decern fimplicibus nihil aliud nifi pondus duplica turn obferuetur. Mithridaiium verb fimpli

1 ciaconiincti^7.cuiaddentcsmelamp; vinum, 1 ctunt49. amp;nbsp;infuper Cyphi, quod habet 13.

fimplicia,amp; ch melle amp;nbsp;vino 15. qua: adiefta ptioribus 49.afccndentad74.fedablatisil-lis, quæ in Cyphi repetantur.amp; cum prius quoq-, afsint in côpo{ito,quæ funt, Myrrha, CtotuCinamomu, Nardus Indica, luncus odoratusgt;Terebinihina,Cafsia »Bdellium, mdScvinum ,qu« decern funt, reftabunc in\niuetfum54. vndc patet Mithridatium fupetari iTheriata multitudine fimpli-cium.viginti Sevnius, qux cùmmaioreex parte feleftifs.Cmt,partim addiaerfos mor-tus ictatum, pattim ad venena varia,qux d 5 pet

D B M ITHKID ATZa, per os hauriuntur, partim ad morbos in-1 ternos . verifimile eft Theriacam in his omnibus validiorem efl»Mithridatio, quare fententia Galeni ita vix confiftcre po-terit.

Poflet tarnen huk dubitationi aliquis i refponderejuon hïcquantitatem aut ma-inrera fimplkium nuroerum inipickndani efle, quo Antidotus vna fitinmukis rebus alteravalidior, fed potius qualitatemgt;cùrn ficripofsit, vt tria vel quatuor fimplicia contra idem venenum valeant,. itemque duo poftea ad duplex genus venenoruni amp;nbsp;fbrlitan etiam ad plura ; amp;nbsp;ffc quanquam Theriaca plura ümplicia compræheodat» Mithridatium tarnen poffer validiuseiïe» amp;nbsp;fanare efficaciter magis multos morbos-Verumtamen vicifsim refpondcri poffer , diligenter videndum efle circa quam rem dubitatio verktur. Nó enim perhanc ponitur , Mithridatium poffe certa quar-dam venena curare, quæ Theriaca non pofsit : Planè enim dubitandum non eft. vtramque Antidotum efle vtilem contra omnia venena nullo excepto. Sedhoc dicitur, Mithridatium in certis quibuf-dam veneni fpeciebus (contra qua: The-riaça quoque vtilis eft ) habere maiores vires:

LIBER ff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iZ^t

vires .-quod fi itaeft. quanto plurafimpli-cia ad vnum fcopum diriguntur, tantó il-1e erit validior , amp;nbsp;fi Themca ad vnum-quodque venenum reftè datur , plura-quefimpliciain fe continent,quæeius vires augent, erit etiam ad fingulas veneno-rum fpecics potentior quàm cft Mithri-datium,vbitarnen vt veritaseomagisper-fpiciatur, videamus in quibus conueniant hare duo prsftantifsima Medicamenta, amp;nbsp;inquibusdifcrepent.Mithridatiumexom« nibus fuis fimpiieibus , quæ funt numéro 49. exceptis Cyphios Trocifcis, quinque tantùmcontinet,quæ in Theriaca non re-periuntur, nimirum. Piper album, Bdellium, Acorum, Scincos, amp;nbsp;Afarum,amp; de Trocifcis Cipheos tria funt, qua pariter ad Theriacam non accipiuntur, nimirum,V-uapafla,Cyperus,luniperus,id eft, fuæbac» ex: adeft quoque Bdellium, fed de eo fuprà dbximus, illud bis affumi, Çi ita Mithrida-tiumS.fimplicib. peculiarib. præditum eft: teliquaomrtiaquorvifunt 47.invtraq;com pofnionehabentur ; Et funt,Piper longum. Opium, Rofç,Scordium,Opobalfamü, Ci-namomû,Agaricum,Myrrha,Coftus, Cro-cum,Cafsia, Nardus, Schœnanthos, Thus, üiâinuSiStccduSi Marrubiu, Petrofelinû,

TetebuA-

DE MITHRIDATIO,

Terebinthina, Zingiber, Polium, Nardus CeItica,Sryrax,Meum,Phu, Malabathmm, Gendana, Gummi, Hypociftis, Carpobal-ûmum , Anifum , Sckli, CardamomuiU) Fœniciilum, Acacia, Tblaipi, Hypericum» Sagapenum , GJycyrrhiza , Caftoreum, Daucus , Opopanax , Galbanum , Md» Vinum. Erde Hedychrois,quspertinent adTheriacam, fumuntur Afpalathus,Calamus odoratus; qusduoinTrocifcisGy-pheos cùm eriam fint, Mithridado quoque afenbuntur. Hscigiruromniaadvtrumq: Medicamentum affumuntur, amp;quantum adillaplanè ambo fimilia funt.amp;eiußf^ facultads. Sed Theriaca fimplicia conti' nentay.qiisin Mithridado non reperiun-tur.adieäis etiam illis qus de tribus Trod' /cis coUiguntur.- funtque ifta,Iris, Napus, Piper nigrum, Rhapondcum.Calamen-tham,Quinqucfolium,Chama:pytis, Arno mum, Chamsdrys, Terra Lemnia, Chalci-tis,Ammi, Arifiolochia, Bitumen, Cen-taurium, Amaracus,Marum, Maftiche,Xi-lobalfam urn, Scylla, Eruum, Vipera. Ant-thum,Panis,Sal.

Hinc manifefiô apparct.fimpliciaifta, inquibus non conueniunt hseduoMedi-camenta, numero plura eflein Theriaca, vbi

UBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2li

vbifuntij. in Mithridatio verô tantùm oâo. Quarevidcturadhucconcludi poffe, innuUareMithridatiunri efTeTheriacavali-dius, Vtque hæc paulo actins repetamus, examinabimus quoque vires iftorum 8. fimplicium quæ tantùm in kZithridatioin-ueniuntur, L DcAcoronuUa fit mentio ^exprefîa a-pudOiofeorid. quad peculiarenA faculté“ ternhabet contra aliquamveneniv^peciem,' per os furntum,quanquam in gencre tan-quam conuenientifsimû ad Antidote amp;nbsp;in-primis contra morfus ferpentum laudetur. II. Afàrum ( nam ita maior pars doSo-rumMedicorum i amp;nbsp;non Arium , vteft itt Græco,legit)Diorc. valere contra venena nondicit. Q^ódfiomninö Ariumeffetle-gendum,quo nomine Arum inteUigeretur, fpecies Dracunculi,neque tarnen eiustalis facultas reperitur , fed tantùm temporc Diofc. dicebatur » qui radice ipfius manus fneatewum non mordcri à vipcris.

III. Scincus peculiarem virtutem nec conttavenena, neque venenata quae fit no-tabilisbabet, atq; folùm Diofc. ait,folitum fuiffe ilium ad Antidota affumi : amp;nbsp;verifi-milceRbocfaftum propter affeftus internos corporis. in quibus vtilis eft : amp;nbsp;vide-

mus

DE MITHJ(ÎDATIÔ.

mus a. libro de Antidotis poni in quibuf» dam Antidotis antiquorum. Soins Plinius laudat contra venena fag it ta rum, de quo infràinipfiusexamineplura.

HIK Bdellium effieax eft contra mukot morbos internos, amp;nbsp;morfus quoquefer-pentum : Quôdautem venenisopituktur, hocapudDiofc. non legitur.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;De Pipere albo refert Diofc. illum ad-tnifceri iftis Medicamentis, quæ parantut contra7inimaliavenenata,amp;quodconfue-ueruntadAntidotos vfurpare*

• Vl. nbsp;nbsp;nbsp;Vua pafla ad alia valer quàm contra vencna»aut venenata, quorum caufaMitftd datioadmifcetur.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;Cyperus fecundum Dïolc.vtilisamp; contraScorpionis pundiones, Qusqui* dem res venenata eft, at nó venenum quod intracorpus fumitur.

• VlII. nbsp;nbsp;nbsp;Baccæ luniperi cÓmendanturcon tra morfus omnium ferpentum, atinpri-mis contra viperarum venenum, tam in po tufumtæ,quàm exterius impofita: ndqut affirmât quoqueDiof.

Ex bis perfpicuum eft nullum ex bis odo Medicamentis quæ in Theriaca non reperiuntur (exceptoillopauco quodPI*' niusScinco attribuit) contra venena vtik ffle.

X 1 B T R n. n^ I gt;ffe. Quo pafto igitur Galenum defende-mns, qui tradit contra nonnulla venena Mithridatij vires effe maiores quàm The-riaca?Atcontraeafimplicia quæ fibi The-Tiacafolavendicatjpluravenenisaduerfan-*, tur.qnemadmodum eft •

'’ ^?P'’s»culusfcmenbibitum(ficotîdo cetuiofe,) yim veneni frangit, atq; ideö Antidotos vfurpatur.

. • Calamenthum quoq;Tcfiftit venenis ^cundum eundem Diofe. fi in vino priuf-^'î^ÿ’'®®®“*”’”'^®*‘P”5 P cru me rit, fue-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus venena

P^L^eftjfifuccusTadicis, vtDiofe. feribit, oioatur.

p^^t- Chamajpytis vfus crat in Heraclea ontica contra Aconitum loco Antidoti, ^^madmodum idem Diofe. affirmât, nàt . ^bemnianonfolùm contravene-jjy’’'*®3i1iacft vtilis, fed efficaciff. quoqj j» ''®*’®quot;a’haufta,imô fi anteilla afiumatur, ..^“•àeftjvt fubitô per vomitum rurfum Kiantur, venenapoftea ebibita. Quod '^'^Diofeteftatur.

à P ^™™*pf®dcft-erofionib.veficaf,qiræ antharidibus alfumtis ortum traxit,fi-nA*r'’**^*®®“^f*tgt;vrinaf ob candé caufam ®f^Jgt;uccurrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIL Ari-

D E MITHRIDA TÏO, VIL Ariftolochia tenuis eiufdem ficul* tatis eft cum vtraque Ariftolochia, longiamp; rotunda,qua: in omnibus venenis.atnoii venenatis vtiliter vfurpantur.

Ecce feptem fimplicia efficacilt qu^ adTheriacam affumuntur, quæ magnis «• ribus»varijsvenenis refiftunt,nequeinMi“ thridatio habentur» inquovix vnumexil* lis otto reperire potuim us, quæ contra Üb pugnaret. lam vellem mihi Galcnum aut fuos difcipulos dicere, quare tantis viribus præ Theriaca Mithridatium præditum gt;ƒ nonnullisvencniscenferetur?inquofidili' gentius verfari, amp;nbsp;fextum librutn Diofc devarijsdifFerentijsvenenorum percute' re voluerimus: reperiemus amp;nbsp;aliainfuptf fimpIiciâTheriacæ propria contravenenä» quæin Mitheidatio non extant.

IX. Ojiemadmodum eft Piper nigruiHi quodCicuta: medetur: pariter quoque A-momum, quod tarn ad Theriacam quàm Hedychroosaflumitur, eft^ue vnum exil-lis fimplicibus,quæ bis accipiuntur, contra eandem Cicutam prodeft: ficuti Diofcor. in capite de Cicura docet .• atque hæc duo quoq; contra Taxum efficaciafunt: Exhiber etiam Piper folùm per fe Diofc. illb Mandragoram in potu fumferunt, itemv

iff

I Meconium, amp;nbsp;Papauer comiculatum, ^ \ fanguincm taurinum concretum, amp;nbsp;ßmili*^ terquiLkhargyrunij aut Argentum viuum hauferunt .• Amomum veto iUisdato pet fc qui toxicum biberunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ lt;•

lb ‘TribuiturquoqiXtidi vis contra Ph^ ticumvenenatu .hateque inter ca firnplicia teïettur qux propue T h eriaeæ nee UÜ cumi Mithidatiocotnmuniafftnt* u

bbet fitniliter vt illis qui breui propt« fungos comedos ftrangulari poftent»' exhibeatut Arlftolocbia ». 4e qua diximus fuperius ; Eädemque datut his qui gy;« , pfuni in pom fumferunt» Calamenthum. quoque, Cuius fupta etiam memionemte-cimus, vtile effe vult ad diffoluendum lac congelatum in venttiCuloiQuod fi hanc di-ligentiam in illis panels qua fuut in Mithri-datio vfurpare vellemüs»ex omnibus folutn Cypetüm repetiemus à Diofc. comment-dan contra \enenutn Ranse rubetae bibl* turn.

An^ué bis omnibus eu ld en tifs lm is tationibus fatis probatum ede putamus» Thetiacam non tantum in quibufdampan cis venenis non cedeté faculcatibus amp;nbsp;ptae-ftamix Mitbridatij , fed in rebus cunfti« q^^^tûbfts ibis capitibus continentur. 8c e fxpiui

' fcï mïïörïdxtiö;

fepins iâm inobisfunt commemoratiJ®*’ gèfuperare. Quare Galeni fententia nol* folum adhuc manebit incerta : fed etiai” ftatuendum erit, non multum laboran* dum de Mithridatio, quando Theriacavö pofsimus,quoniam nihil in ea defideratut» quod Michridatium promiitit, nifi cxiHi' memusillis elfe conuenientius, quiinfri-gidis climatibus habitant » vbi vipera, 2^ alia genera ferpentum non reperiuntur. Cuiopinionivideturaflentire lacobusSyl* uius,cùm tarnen hæc ratio meo quidem w* dicio non fit magni momenti, namho^ inodo ex illis regionibus exCludituf Antidotus, quæ tarnen in ai ij s rebusp^* ter quam contra venenata, mul to eft vail* diorquam Mithridatium.

RESPONDETTR DE-l^s propoßlif , (^ explicalur j i^MOf^odo MfhhdaffttnJfi po^enEfi/^tiàm^he* haca.

CAR

i I B s ft It at

C A P. x 11.

^ V ld T pfofeäo tam grauesamp; Jp difficiles obiefttodes iflæ , vè fiautoricasGaleniTion oblù-ret, fortaffe in medio ita re* iinquend« eflenr. Cum veró nnhiplanè perfuafum fit.Galenum non fo». litumefieaffirmare ea quç contra omnert fintrationem-, fepiusdedioperam quo pa^ âohæc reftè explicari poffent, quodquü demanconfecutus firn nee nc.alijiudicentk Poteftautem triplicirerrefponderi. Prü inùm,vipEram Medicatnentum vehemen* tifsinnimneqsperprarpararionem neemi-ftionemtam multonamfimpricium depo-nereitafuasvires, vtearumnon bona para adhuc rdinquatur, qua etiam aha fimpli-cuibidein pofita fuperariqueat. Sipe au-temacciderefolct.vt fcüicet vnum aliquod ™plex tanquam dux amp;nbsp;vehiculum traçât alia omnia quo velit, quemadmodum gt;n bafi omnium Medicamentoruin com-pofitorum fieri videmus : qua: bafis illa ^ibcet cunfta præftat, qua: titulus com-pofiti promittit : atque ea confiftit in-ïwdum in vno tantum,fimplki . cui « a extern

DB MITHRTDJTIO.

cetera ceu miniftriinferuiant. Sicetia« । reliqua fimplicia Theriaeæ in proprijs ra-cukatibusdebiliora redduntur, amp;nbsp;tantum valide fanant viperarum morfus.' cùm vipe* rætanquamilliusbafis conftituantur.atin alijs morbis, vbiiftafimilitudofpeciei non •adeft, minus critTheriaca efficax.Mithri* datium vero , in quo nullum fimplex ita alijsdominatun potentius.

Sedrurfura refponlionihuicobijci po* teft id, quodantea dixerimus vnam for-mam fimplicem in Theriaca ex omnibus fimpiicibus conftitui, in qua non magi’ hoc quam aliud amplius fimplex obfetue-turndque finon fiat, Antidotum elfe in'* perfedam. Quare hac refponfione omiöi ad aliam veniam us.quæ tarnen potins alio* rum opinioniquàm noftræinnititur. Nam cùm nonnulli doâi Medici, amp;nbsp;inter eo$ Nicolaus autor Antidotarij, volucrint Mi* thridatium effe minus calidum quamThe-riacarn ( cuius rei rationes ab ipfis addu-öas iam non enumcrandas elle putaui) inde colÜgere poflemus Mithridatium vti-Husin iftis venenis adhiberi, quæ funt;ero-dentia amp;nbsp;calidi/simagt;ficuti efi Auripigmen tuin, Sandaracha,Calx, Cantharides,Bu-prekis, £rucæ Fini, Salam andra : amp;fimilia-

Scd

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21^

Sed quia nos non folùm hac în re Nico-hurt! non fequimur, fed aperte contrariam fententiamtcnemus,amp;cùm iam anteàpro-bauerimus, Mithridatium effe caUdius amp;; ficcius ipCaïberiaca, ideö neque hunc rc-fpondendi modum fatis idoneumeffe tta-tuimus. Nam fiita elfet.dicendum quoqu» Tbetiacarn edam vaUdiorern Mithridatio in fngidisvenenis,vt Cicuta,Meconio,Hyo fcyamo, Mandragora , amp;nbsp;eiufmodi aiijs. Quanquamhoc Galenas neque affirmet nee neget. Nos veto proptereà non con-fentimus, quia bæc iUU quæ in commen-tatiodcTberiaca à nobis aUata funt plane fuut contraria : ibi enim diximusTbena-cam effe squaliter efficacem ad omnia genera venenorum » fine frigida feü çalida

Qnare tandem acquiefcere mibivifus ïumwbQc tertio refpondendi modo-Nam cumirrMithridatio minor fit numerus firn pVicium quam in Tbetiaca, validms 'ami-lium in ilils morbis quos curaredebent,ar-fette quo que potcrunt. QuoniatO in et doff qui per os exbibetur»maiotvniufcu-inlque ff mplicis quantitas prober i pot eft 8e quanquam eadem illaquoquc inTbenaca aisiut,tarnen quiaiUomm minor ibi quan-

Ci utw

DE MITHRIDA TfO, tiras accipitur, tam effiqaeia eße nequeunt. Nam fi fumamus drachmam vnamexali-quo Medicamento ex ^o.fimpliqum conw pofito » certè in hoe pondéré maior part vniufcuiufquedc tHis40. adert,quanifivna drachma (nmeretur de compofito ex 80, (ïmplkihus. Vr»rt exempli ca^ifa in drachma vna Theriaeæ, ineflent Myrrhe grana çqinq;, de eadem in Mithridarij drachma vna inerunt fep rem, amp;nbsp;ficcum maior fuC’ ^itqiijantitaSimaiores quoq; vireshabebit in iliis morbis quibusMyrrhaopiiulatur.

At Eïe fortè aliquis diibitartpOif-r, quod etfi maior fit fimplicium nuroet“* in Theriaca, portée tarnen accidere, vt i' vna drachma plus etiam Myrrhx 3Wlt;P*?* tur, Verum hac ratione dicemus, fmpü-eii Mithridatij, confidcrata proportions vnius ad alteram, potius debere in plenio-re pondéré quàm déficiente colJocari.’amp; fi hoc quod diximus, ita fequitur, forte fortunapofito asquaii Myrrhat pondéré in vtraque Antidote, multó facilius accidet, )'tfitmaiuspondusin'ea qua: habet mino-tem numerum Medicamentorum. Imofi bene rem confideremusiemperponeturin ytraqup, comportrione arquak fpecicrum pondus, queues fecundumpratcepta tam

ITS ER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i

^icqwm in priorelibro «xpofita propor-ioobleruatur,vbidi*imusinambabus pro salbet libra inellis accipi fpeci er urn très ^^ “^ä^o quod w Mithridatium habeac maiores vires quoad fingulafimplicia pro vnaquaq;ipfius orachma, cùm numerus fimplicium ia ^0 fil minor : amp;nbsp;afqualis proportio mcl-amp;fpccicrum vbique fupponatur. Nana P “^ Myrrha: quidem in vna drachma *’«racæ, qua: à Mefue Diateflaron vo-^^gt; amp;tantùnj quatuor fimpîieiacon-^“Ct. affumiquàm in Theriaca Andro-jpachi am Mithridatio Damocratis fieri ‘Okt,facile apparet.

. Poterit etiam hoc hanc noftram ra* tioncm confirmare , quod prêter minox rem firopiicjunn numerum, Mithridatium quoque validius reddatur propter liqua* hdia.qucmadmodum fuprà quoque di-«umfuit, quæ vt mellis officio fungan-Jiir in maiore proportione aflumuntur (conftituutenim tertiam pattern) quam in Theriaca fieri folet, (vbiquartaeorum pars habetur j atq;ideô Antidotum quoqjred-iluntefficaciorem. Quodverumefleantei quidem quantum ad qualitates manifeftas ^cilicetprimas oftenfum eft ; fed hoe nihjlo c 4 quo-

131 MirURlüATïO, tjuoquc minus ka effe in occulris f quod ^nunequjerimus^oftendiporeft .• verfantur autsmillxin venenis repellendis. Nam maior qnantiras vniusfimplicis nônfolùm potentiusetiarn in calefaciendoamp;ficcado, fed enam in omnibus fçciindis amp;nbsp;fertijj qualitatibus, amp;nbsp;firn uI etiarn in öccuins pro-prietatibus, fn quibus illud commenda-tur,

Atque inde pofTunt quidam pharma« copœiamp; Medici, qui pararit bare Medicamenta iêcundum iongam amp;nbsp;inordinatam defcriptionem MirbridatiJ ex Nicolao,pet* fpicere, nullam inde certam euratiom* lt;pem efle concipienda : prærerquam enin quod liquida amp;nbsp;arida pro Ipeciébus habean tur, amp;nbsp;vtantur'vfitata proportione vneia« rum trium inipfispro vnaquaquemellis libra, vilde m'cllis duplo plus accipitur quant ' oportet, magnusillebmplicium numerus incaufaeftvt compofitum indeadmodura debile efficiator, vr pro fingulis drachmis habcatur iilius in qua virtus eins confiftit oftauaparte minus quàm in ali/s laudabi- , libus compolïrionibus : atque inter illas plané fimilitudo eiufmodi qualis inter Cu-Curbitamamp;Hicem efle videtur.- illiusenini planta: proceritasfubita enafcens nihil habet

l I B B R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^«

bet folidi, cùm huius arboris mediocris al-titudoficadmodutn firma. Sicetiam fepe videmushomines paruæ ftaturæ plusfpirî-tusamp; roboris, quàm ifti proceriamp; minimè benfecompaéti in fe çontinerc.

Sed reuertentes ad propofitum, quan-quam concedamusTheriacam effe fadani çelebriorem, non tarnen Mithridatij vfum planéabiieiendum efle putemus. Imô plu-t'nium eftlaudandi Andromachus', qui ta-®]Ctß facile întellexerit , quanta expetien-tuMithridatij Antidotum iam longo'tem porecommendatum effet, tarnen coHatui eft aliquid dlo adhuc melius inuenire: quod fi tantum contra ferpentes validius redderccogitaffet,fatis fuiffet forfitanad-dere illi tantum viperas. Sed hoc modo potuiffçt Antidoti totius vires mutare» propter illam proportionem mutatam, ' qux iam in illis çonfpicitur, cuius artificio tanta promittit: atque idcô vifum illi fuie potins adiungere amp;nbsp;detrahere nonnujla, amp;itamnltarationeamp;admirabiliarteThc-naca ab Andromacho exercitatifsimo in hisrebus, fuit inuenta^'amp;compofitio hæc melior reddita. At prop tereà Mithridatium non plane repudiandum crit,fed quoque iHudvfurpandum,etiamfi Theriaca quoq;

e $ afsit*

■ l 1 s s K II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifit

DÉ P^ST/LLORFM' Cj//gt;hicam/gt;oßtitgt;ae.

CAP. XIII.

Empvj eft vt aliquid diet* musdepræparatione Mithri-datij,quod tarnen minus con uenienter fieri poteft , nifi prius de his paftillis loqua-niur,quilocovnius fimpUcis affumuntur, ErataucemCyphiolim compofitio forma paruarum pillnlarumfada exodoratis re* bus, quibus in fuffumigijs vtebantur Sacerdoces Aegyptij, ficuti fcribit Damocra-tes,amp; D: fcorides quoque ijibro, quiet-Wm addit fuo tempore varias illorumfuif-fedefcriptiones , quemadmodum etiam ipfiusdefcriptio longè divert à Damocra-tCiquam nos exponemus, Defümtaautem ülaeftex Rufo Medico, tanquampræftaq-fioralijs: quare amp;nbsp;nos eammeritóretinerc debemus, Non tarnen admiratione caret.

quod plurcs ex recentioribus in multis rebus variantes proponant,cùm nihilo mi-pus dicam fe ex Ôaniocrate illam colle« giffe.

DI ÜJTBR1D,ATI0gt;

arsic.nonenim folüni tanquam Mühridl« tium aliquod emcdatum amp;nbsp;correftum/eJ eriam vcluti Antidotus per feamp;abillope-skusdiuerfahabendaeft-

Adiungitur poftremo loco aliain-fuper ratio :, nam Mitbridatium propter jninorem fimplicium numerum facilius caratur, amp;nbsp;pauciora fuccedanea requirk fJcc fimpliçkcr acci^iendum eft, quod fuprà inter dubkatiooes Juk expofi-turn, quod pari facilitate onmiaßmplkia ad Thetiacam amp;nbsp;Mitbridatium inueniri pofsint: nam etfi forfitan ratione non caret, fen£ui tarnen répugnât. Idqueverum cfleispotifsimùmdeprçhendet.quivtrain-3ue Antidotum fuis manibus parare ftu-uerir., Atqucideo ridiculum eft.quod Nicolaus, dum inter fe hæcambo Medicamen ta comparât, Mitbridatium effe minus caii» dum amp;nbsp;ficcum quam Theriacam exiftimet, quiapræterrationesallatas videamusineo cfle minorem Opij quantitatem quàm ßc ÿn Theriaca, quod tarnen potius in caufa cß yt calidius reddatur,. cùm à frigidis minus. Et hæc quantum ad dubi-cadonesfatis.

DE PA-

De MITHeiDATlO,

^îne. Interalioslacobus Syluius, doâifst* mus vit, Myrrhaf amp;Sçhœnanthi fingulorum point 12. drachmas, amp;nbsp;Cinamomi 4. In Di' mocrate verô Icgi mus hæc tria eiufdem ponderiseflecum VuapafTaamp;Terebinthi-na: quorum fingulorum habentur drach* mæ 24. Addit præterea Calami odorâti drachmas ?. cùm Damocrates nouem ha-beat.- in alijs veto conueniunt» Valerius Cordusidem plané lèntitcum Syliiio.nili in Calamo odorato,cuius9.drachmas,fieu ti pareil, accipic . Atpoftea vnuminfu-per aliud fimplex adiungit,quod tamenlo-éumibinon habet:clique Vngtiisodorara àGræcis Onyxdida.amp;àbarbarisBlattaBy zartfiajdeceptus à ßdellio, dequoaitOa-mocrares debere Vngues accipi,id eftillam pattern quæreliquo eft purior,amp; fimilitu-dinem refert vnguium humanorum, aut illud Bdellium tanquarn praftantius eße cligcndum , in cuius parte interiore vent quidam albicantes inliar vnguium Iplen-denr,obquara caufarn Grici vocaruntO-nychite.

Actius fuo Mithridatio addit quan-dam compofitionem Cyphi diuerfam quo-queab iHaalteraDamocratis, quißmilirer vnguein odoratam adijcit; quare verifimi-leeÆ ;

USER It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at

le eft Hac in parte Cordum effe ipfum fecu-tum. Sedquod Aétiusquoqueeodem mo-do hac fîmilicudine fueric deceptusgt; ex 15. libropatetxùm enim paulo ante duas alias compofitiones propofuiflet. quarum vna joJimplicia, altera 28. compleâiturcquas eafdem Aeginetaquoquey. librorecenfet» vnam vocans Solarem amp;nbsp;maiorcm,alteram tunarem,ideft,minorem.Ae'tij defcriptio-ncm multi fecuti funt, amp;nbsp;meminietiam Fai lopium Medicum amp;nbsp;Anatomicum doamp;if-finiutn nobis Patauini collegij defcriptio-nem rnififfe, quae plané conucniebat cum Cordi fententia, nifiquod illud de vngui-busodoratiseinendauerant. Idqueetiam in alijsdefcriptionibus quas ab amicisdi-nerfistanquam meliores colleeimus, con-*^t Apparentautem exvernbus Damo-ttans hscomnia multôcuidcntius : quare ‘pfosex vltima editione Galeni afcriben-doseffeduximus.

f^fJjitm 6“ ilbamfumu»t ^fiuguißimam: ^^’'^«^tmdemunt,eximitntvinacea.

fff^fi ctntuft amp;nbsp;fubaUd diu Dr^chmat acciptunt quatuor bit dectm, ^^^lifiaXherebinthinit pondus idem, ^ddunte^üj/rrha amp;nbsp;Cinamomi amp;nbsp;lunci ^^fgt;^nditantum,fid vnampónunt Crod»

ft B MlfTtKlbATid,

tr« rnguitim Bdell^,Afialathiäaaffemûi très Spien Nardi, tres Caßa bona,

Tres ieäi expert i baccas luniperiqaibut Adtungunt aquas pingues amp;nbsp;magnas legunt, Accedit drachmes Calamusfragrans neuem, Meilis quodfufficit, ’e^)‘ y ini pror/usparum.

QuænosprofaorationefiedeferibemUS'

Vuæpaflz pinguis, ab^gjcor-^ ticibus,amp;feminibus opt; tritæamp;contufæ.

T erebinthinx toftx. Myrrhæ, Cinamomi.

lundodorari.

Cr o ci, drach. j. VnguiumBdelIifdracb. üji Afpalathi, drach. ij. ^. Spies Nardi.

Cafsixbonx.

Cyperi.

Baccarum lumperi maioris, pingues.

Calamiodorati. drach.ix.

Mcllisquantum fan'seft:amp;parum Vini.

Bdellium amp;nbsp;Myrrhs difToluunturia inortariocum vino, donee acquirantcofl* fiftentiam meilis liquid!, deinde adi/cituf mebpofteacaroVuspaHs, amp;vltimofoco reliqaa

timt ïï.

l'eliqua omnia bené puluerifata gt;nbsp;amp;nbsp;Hunt Troci fei paru t

Terebinthm« vrend« modum,qui ct-iam in alijs omnibus reßnis obferuatur, tradit Igt;iofc. amp;nbsp;Aërius quoqjnon mùltùnk diuerfum à priore, quorum veftigia recen-tioresomnes fequuntur. Sumiturolla vet aViudvasidoheum, quöd quadruplofitca-pacius quarn humor qui debet infundi. Imponitur deinde Terebinthina amp;nbsp;vnà tum ipfa duplurn Aquæ plùuialis . amp;nbsp;ad igncin lentum ex carbonibus accenfunl niouetur amp;agitatur crebro Terebinthina. ac tamdiu coquitur donee ödorc fuo de-pofito fiat friabilis Se digiris in pulucrem conteripofsit. Deinde in vas fiâilc fepo-nitur non vitro obduSum,amp;fi voluerim uS fieri candidifsimum prius liquefada, co-latur. Hune modum Diofcoridesita defcri-bitcmalterum quoq; fed valdè difficiles Maboriofumadiungit : fed'nos priore po-terimns effe content!. A'êtins fermé ea-dem dicit,nifi quöd inter coqüendüm non velit earn agitâri, deinde aquae triplum amp;nbsp;plus Terebinthina: accipit. Quan» diuerfitatem experientia , quo pada fit intelligenda , démontrât. Impcra-Utt «nim inter coquendura præcepta

DE WITHEID A TIO, t)iofc. obferuabat, amp;nbsp;11 quando videbâtuf non probè efleco^aj id dt friabilis/cdo-dorem fun in adhucretinebatamp;monidcnit Aetij doftnnaniTequebaturj qutmoDetii port aquæ totius confumtionem fnameO vfque exiftimat earn elTe coquendam) ap-pareat adhiic mollis gt;nbsp;amp;nbsp;non bene coda» rurfum cû aquæ maiore copia eßeadignenl teponendam amp;nbsp;coquendarti donee fiat fnabilis. Cordus docer, ad vnam libraifl Terebinthinæ viginti quatuor libras Aqua! efle accipiendas, quæ proportio longèdl-fietab ijsquxDiofcori. amp;nbsp;Aëtiusicripfcrei nee propterea eft admittenda. Obearn' dum tarnen lulium Martianum Rotamj quiex Graco inLatinam linguamconuet' dt librosa. Gal. de Antidotis , fecunduul te.xtum Græcum quem forté habuit, tó vertifledefcriptionem Cypheos, quemad-modum iamexpofuimus. Sedpofleidili-gentius context urn Græcorum , verbo-rum inipiciens gt;nbsp;idque in dinerds editio* nibus.reperi inillius non quidem fimpli-cibus , fed ponderibus « naud exiguatU diuerfitateirijvrinmuitis cum deicriptio- , ne Cordi conueniat, quanquam non planè eadem iït. Ét in exempIisGaleniparuafor« finaimprefsisrepcritureadem cum Græed cww

,’1,11 B ER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hf

textuctiùucrfio, quæ mihi quoque videtuf alijs effe emendatior,cuius latinam defcri-ptionem addam ; fuadeo earn adMithrida-tij compofitionem effe vfurpandam, quod femper Ferdinandus Imperatus quoque obfetuandum fibipropofuit* Sunt itaque vetfusDamocratis eiufmodi:

Miimpafimcapis vuam pingutfimam.

Et (orùcemÇtmenj^ totum hutc eximü,

Cftnifw iffi «5 ferleuigatam infigniter, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. :

B« ^uoieumconflituunt drachma atticit» ’^erebinthimcrematafonunt totidem»

’ idjrrhitjjduodecimyC'tnamomiquatuor,

. iMBCtrotMudi duodecimiVnamfed Crod,

4t vngnittmBdfUq twï, Aj^nlathi duM amp;(mis,Sftcs,rmrdïtre!,Caft£ trts bon*» itCjfaUres,necnonamp;ptngutttm, ^fgunitumbACcarum lunipenfint trtt: ^àonCAÙmi drachmAfint nouern, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Weil« modtcuniiVinipauxillttm quoq^.

Hacin profaorationekaeX’ ponentur.

Vuïpaffæâlbæjamp;pinguifsimx, •gt; bnecorticibusSc le minibus. ySinguV

Ïeubintbinxifta, • ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^ dr.xxiüV

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Mynh«

DE MT THR Iß A Tiff,

Myrrhs, drach.xij« Cinamomi,drach.iiiJ. Schœnanthi,drac. xij. Groei, drach.j.

Vnguium Bdellij,drach.ii;.

Aipalathijdrach.ij.^.

Spies Nardi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

Cafsisbonj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LSi'ngu!^

Cyperi, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;draebâi^

Baeearü luniperi grâdifsimarû, J Calami Aromatici,draeh»xj.

“^ ISbpd. Vim. ƒ?«“lt;“•

Hse deferiptio plané nihil divert ab fä quam Cordus propofuit, nifi vbide Vn» gue odorata errauit. Vnde conijci poteft eumquoq; habuiflèfimilia exempla Grr ca,qualia ego vidi : eamque ob rem alterJ reliâahanc retinere debemus.

Hi Troeifci,quanquam primum nonin eü finem vt morbos eurarent gt;nbsp;fed tantum ( ad fuffitus facrifieiorü fuerint reperti.nihi-lo minus tarnen Medicis doâis vifum fuit ad vfum Medien quoqjillos transferre, felP citerq; m uitis Antidotis* admifcueriit.Quï quam Andromachus ad Theriacam non volucrit

t I s E R ÎT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£2^

'^laentadhibere.idqî fortafle cam ob câ'ü'-wni.nctam celebri Antidoto alia compo-r .’®,gt;9“æno« morbonwn curationem re-pcit,adderctur.atq; ideô ipforû loco He-dychroosaflumfiriinqnib. mulra fimplicia repeHunturiquæetiâcôtinetTfocifci Cy-pheos.pluraetiâ magisaromatica habe4itgt; ^orû ratiône Trocifci fin n tprdtantic res. No'tarnen eâ ob caufarn negandû eft,com* foutioné Cyphiene quoq;ïaudabilé, amp;nbsp;ad Wnc Antidotû nonvtiliter vfurparijiofie» Quantum itaq; ad arrificrumcQmpoiiendi attinet, liquidorum omnium funt vnciae quinque, confiant que ex q.fimplicibus V-ua pafla.Myrrha,Croco amp;nbsp;BdelUo, Arido-fü veto funt 8,vntiægt;abrq; dimidia,amp;cóm-pleâuntnouêfimplicia, nimirn Terebin-thinâ,CinamomûiSchcenanthum, Afpala^ thû,Nardû,Cafiâ,Cyperû, Bac cas luqipç-riamp;Galamû Aromaticû.Étita erunc u/A niuerfa,quævnciastotidemconficmnc j lu numéro itaquc amp;nbsp;pondéré çqualitas ferua-tur.Qyantum verôad proportioné Tere-binthina recanfetur inter arida: nam ideo coquitur vt reddatur friabilis. V ua etiâ paf-faqptimècontufa confiftentiâ mellis affe-quit,atq; proptereaquoq; inter liquabilia numçtaturiHæc ex præparatiôe horû Tro -f i eifeorum

DE MlTHniDAriV, cifcorum fecundum Damocratem întelh-gûtur.Nam VinoMyrrhâamp;Bdelliû dilfol' uit,donecmellisconfiftentiâacquirant,amp; puIuenb.addicTerebinthinâ; Vnâpafla® verôpoftipfiim meladijcic:cùm ipfaquafi materia ad recipiendospulueres haben tut. Confilium autem fuit autoris vniuerfum pondus vnius libræ amp;nbsp;dimidiæ efficere.' nam ad diflbluendas drachmas ij. Myr* rha: amp;BdelIii,requirebanturtotidédrach* mæ Vini : addita etiam ad Croci drach« mam altéra Vini, quæ fimul efficiunt vn-ciam vnam amp;nbsp;dimidiam. Et quanquam Crocus fecundum Damocratis prscepra noninVino diflbluatur, nihilominusne-ceffe eft, vt tanquam dilfoIubiJe cum eo in malTam redigatur ; tametfi fi quiscum alqsduobus quoque illud Vino impofue-titiribnerrauerit,fed duplum Viniaccipi' tûr, propter illius partem , quæ exhalare folet. ficuti afiquoties iam didum eft. c-runtque illius très vnciæ.vltraid, quod V-uæ pafiæ etiam inter tundendum nonni-hil cxiccentur.Melliserunt 4. vnciæ : Et ita omnia liquida vnà cum mellc,quæo' mnia inftar materiæ fubiedæ aridainfê recipiunt, conftituent vnam fibraminte-grarn. Aridorum verô vaeix odo minas

l 1 s E R U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isjr

Æmidia drachma erunt. Hæcque omnia fimul fumta ad 20. vncias afcendunr, quæ propter euaporationem MellisacVi-ni amp;nbsp;aliorum fimplicium redigentur ad vncias 18. poft fermentationem , amp;nbsp;comm exiccationem : idque pondus autor fibi propofuerat.. Proportio itaque Ari-domm amp;nbsp;Mellis, ffub Melle fecundum cô-hietudinem noftram compra:hcndentes on^nia liquida quæ illius officio fungi pof* “W)eriti2».ad 8. quæ eft vna parsarido-rum aduerfus vnam amp;nbsp;dimidiam partem-iiqwdorum,eftque legicinia proportio ad waffam duriorem conftituendam quem-admodum foleteffe Trocifeorum : nam ad confiftentiam Antidotorum molliumqua-fuplum liquiddrum accipitur;

i”^® ’g’tur vnusquifque faeilè ihtelli-caf r Trocifeos fingulari arte , amp;nbsp;non cù '^ p^oÎtaeffe compofitos-De quibus ^ ”’^^^“'” deteruimus, addamus nrlt; ^*^ ^®®odo redigendiipfos in vnam , ’®» Vbi Damocrates Vinum ,.Myr-a^)amp; Bdellium fimul terit, (quibus e-bO Crocutnadiungerem)in mortariodo-u”î^^^^ ^*qoidioris crafsitiem acqui-mel.poftillud Vua pal-’^vltiino loco Ipecies infubtilem pul-f 3 uerem

■ : DE MJTRRIDATl amp;, ueretntritæ.pillulicj; velpaftilli paruifor-manfunAètiusin Vino etiam Terebinthi-namterit.

-Animaduertendum quoqne idquoditt fine huius deferiptionis diettur, nonnul-Jos déficienteCinamomoilliusloco fum-fifletantundemfeminis Cardamomi. Sed hocfuccedaneum ad vfum Medicum noa eftconueniens,quemadmodunt patet ex rarionibus in priorelibroexpofitis,vbide reguJis fubftituendorum fimplicium fu-mus locutbitem ex proprio capite de Ct-namomOjCiim fît notabilis inter hæc àao diuerfîtas.At in his paftillis ad famigiià' crificiorum primum repertis,non ita nw^ turn referre videbatur,fi vnaresAromâti' ca accipereturpro altéra,quamuisinterfe Donnihil differrent.Quod tarnen tanquam

regulageneralis in alijsMedicamen-torum fubftitutionibusnon cft vfurpanda.

ADM0-

I l B E R I B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zit

J^MON/TJO DB Thereifinfhinay^uaad T'ro^ ; ct^os CypheosaJd-

CAP. XIIII.

IcENDVM nunc aliquid dè firn plicibus quæ in hifce Tro * cifcis mifcentur,quorum pri-mum occurritTlt;rebinthina, de qua fatis fuperq; difputa-^’oiusin Theriaca:Daniocratesaccipit v-

^Me depcrdi , putauit legendüm effe, ^quot;‘^’^admodum Diofcoridesin fuadeferi-P^*oneCypheosponit,non vftæ fed depu-”fæî»tinloco Græcædiâionis KiKXViiiVHi ^oneretur KTroKiKctSit^iiïvHS. i.purgatæ. quot;ex yltimis verbis Damocratis colligi Poteft,ipfius Gonfiliü fuifleadijeere vRam j^^®°*“thinam , quia recenfet ipfam in-y, ^’ quæ in puhierem teruntur , vnde ‘'^Bdellium tantum amp;nbsp;Myrrham difol-f 4 uit.

DE MITHRIDATIO, uit. Eftque Diofcoridis defcriptio longe j diuerfaàDamocratca.amp;reâè dicitexpur- ( gatamgt;quxapoftea Terebinthinam lique faftamperfeaddit.Sed autorhuiusdefcri-pcionisquifuitRuffus,voluitvftameflejü ; eft.ad tantam anditatem redadam, vtfaci- , lè in fubtililsimum puluerem teratuncüni Diofcorides ipfe quoque modum vrendi tradat,amp; dicat earn vtiliter admifceri Ma* lagmatis odorifens,acopis,amp; vnguento-rum colorationibus. Quare etiam credi-bileeft Galenum in muleis locis hancin- ; tellexifle, fi quandoad diuerfosaffetov ! furpat refinlt;m frixam. Accipitur autem/' Ravel liquida proutcupimus compofit'O' nem folidioretn aut liquidioréfieri.Atvbi liquidse.partesdecemad mediocrem con-fiftentiamparandamcapimus,vixvnavlb accipi poteft.Atq; proptereaGal.adquod- ] da Malagma defcriptu à Poliarcho ad morbos internos,cap.y.lib,8. de Medicamentis fecundum Ioca,accipitTerebinthins frixæ minam vnamamp;dimidiam,autliquidætres ininas.Sratuendumitaq;eft non mutanda efledefcriptionem, amp;nbsp;adhibendam vftani Terebinthinam ; idque autoritäre Aétij quoquc,qui fimiliter talem vfurpat,amp; modum quoque vrendi docet: quare lmpera-tus

4

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229

tus quoque femper ad Michridatij compo-fitionem vftam accipere voluit. 1)E 77T AS S Z Bilel/ioJfî T^rocifi^ Cypheos.

CAP. XV.

ONagamus îam de viribus Vuæ paffæ , propter quas ad hanc Antidotum fuerint af-fumtæ, feddicamus, qualis potifsimum liteligenda. Re-periuncur autem illiiisplura genera. Sunt

enim paruæ amp;nbsp;grandes, pingues amp;nbsp;duræ.cû feminibus.vel abfque illistdulces amp;nbsp;acerbæ. Quæverô hoc loco requiruntur, fint grandes amp;nbsp;pingues , nam fi corticem amp;nbsp;femina abijeere debemus, amp;nbsp;folùm caro interior eft accipienda, difficulter hoc in paruis cô-fequipoterimus.Inprimisverofint dulces, id eft faftæcxVuisdulcifsimis, amp;nbsp;non au-fteris, non quod Vuæ paffæ plane omnis aftriftionis debeant effe expertes , nam quamuis maxime dulces fint,tamenillius f 5 quoque

DK MJTBTClliATIO, quoque funtpartieipes, atqüeideó cparamp; ftomachumroborant;fic quoqjinadmo-dum aufteris quidam dulcedo depræhen-dïtur:quodindicat Galenus z. libro de fa-cidtate alimentorum.Attamenquain dul-cifsimxefle debent:non quales ialocisfri-gidisamp; inontofis,fèd calidis amp;planis, vt in Apulia amp;nbsp;Gmilibus reperiuntur. Fiunt autem duplicimodo. Nam aut naturali' ter exiccanturin propria vite,autarte qua-dam.prius inaquaebullitx, pofteafoliex-■ porruntur. Inter quastamé non eftmagnu difcrimen ponendü,modó fint carnofe ^ mediocriterficca: : qnanquam fatéduw ti^ pofterioresmagisefie eiufdem fubftantiï* propter ignis æqualitatem, cùm prioresin vite non itaeodem tempore aridæ^hert polsint.

Sequitur Bdellium, quod ante hæc tempora plané fuit incognitum, atquepro.eo vfurpauimus puriorem partem Myrrhe vulgaris , nunc veto Venetijs bonum amp;nbsp;legicimumcognofei cepit, cùm ante multos annos ftudia Ferdioandilmperati ad nos allatum fuiflet. Eft autem recens, pingue , amp;nbsp;facile liquefcit,interius venis albicantibus præditum.quæ repræfentant vngues humanos,lplendentq;inftargloti-ni tauri'

^ I B E R U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf»

nîtaurîni;guftij3eniq;eft amarum, Sæpc nam idemlmperatusreperit inter gran-lores glebas Myrrhæ vulgaris particulas 'luâldam albas inftar vnguium humano-^nniiha^ntes omnesnotasBdeUij àDio-^tottde ipliafcriptas. Lucidû enirn fuit,co-ita amarum, vtquidem non ti nbsp;nbsp;nbsp;*** pfîneipio,fed paulo poft guftan-

yuam amaritudinem coniunâam cû H^dam acrimonia admodum fit ingra-P'n,quojitjy^jj j^ fauces occupât,amp; per-■naciterperdurât,vt neceflefit Aqua iftu “porem elui. Hanc igitur fpeciem olim riJipicati fumus ©fie verum Bdellium , mfi ^uod dubitauerimus dç ipfius nimiaari-ditate : quod tarnen exiftimabamus pro-ptereaatcidiffe, quia inter glebas Myrrhæ fordjdæ iftaparua fruftula, vbi facilè exha-wepoffunt, oecultantur. Et profedo ^älidifsimum Medicamentum eft, longe-9uefuperat Myrrham amp;nbsp;Bdellium vulga-rc.Hancquoquenoftram opinionem con-ürinauit,qutid ilia amaritudo excedens có» trahaturab ipfius fenecta, quod in paruis fruftis facilè contingere folet. Galenuse-nim 6. libr. de fimpl. Medicam.ait,recens Bdelliu effe humidum,amp; quodinterteré-dum facilè moUefcat, inueteratu vcró effe admo»

' DE MITHRIDATIO.

admodum amarum , amp;nbsp;tendereadquan* dam infuper Acrimoniam. Quæ mutatio prorfus in hoc noftroquoque depræhen-ditur, Pmerea hancopinionem confirmât, quod obferuetur nonflatimiftafru-ftula fuamamaritudinem proderejeftqus in caiiQ eius rei quædam humiditas,quanó omninocarent. Idqjetiam Galenusdocet SJib. de fimplicibus dePipere :vbiaitPi-perlongum miftum habere aliquidhumi-ditatis,partim quiacariem experiatunpat tim quod non ftatim in principio fedpau-lopoft mordicet: atque infuper ills {spot diutius maner,quam in maturo: qua? omnia triafigna quoquelacryma: huiedequ^ nobisfermo eft,ine/recon/piciuntur,amp;his rationibus perfuadputabamus ede veruni Bdellium. Sed cum poftea ad manus no-ftrasperueniflentfruftaillagrandioracuni omnibus notis Bdelli;, quam quidem Ja-crym a m pri m ù m vidim us ap ud Imperatö, amp;deindeaCoJJegioPataüino amp;nbsp;alijsmul-tis celebribusciuitatibus pro’vero BdeJ-lio eft accepta,nos quoque confentientes tot doftis viris verum Bdellium elfe fta* tuimus. -

Fallopius in penuria Jegirimi Bdelli/ fubftituebat Ammoniacum Thymiama: qua?

UBER IJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip

W quidem fubftitutio mihi plnrimùm pfobatunguanquam rectius fecerimus, fi diligenter ipfum verum conquifiuerimus. PaulusAegineta ^ ipfius fuccedaneo ponit ^Phagiiem,ideft(vcnonniiniintcrpretan-^w)mufcutn arboreum;quodfimiliter in ‘UccedaneisGaleno afcriptis apparct. Sed qwmineptè hoc fiat, patet exillisquæfu-P®tiorelibroexpofuimus.Alij nonftudue-J^untalterumfuccedaneutn proBdellio jp-P_onere,putantes,ni fallor,vfitatum effe ve-ru,interquoseft Syluius amp;nbsp;Cordus.Solum Collegium Mantuanum illudpro fiifpeöo nabuenintquanquam ipfi quoq; permic-tantvfum vulgaris illius ,loco alrerius Icgi-timi.Adultcrabatur temporib. Diofc. cum gummi, idq; depræhendebatnr ab exigua Ipfius vel nulla penitus amarirudine. Fitq; «lam hodieadhuccum gummi, ifta adul-tetatio,quódpharmacopceis non adeo pc* ritisfacile imponit, navidentesita eflelu-cidu,exiftimant effe perfeâ:ifsimum,vt igi-tur antiqui verum ita recentiores falfum cum gummi adulterant.-quod falfum Myrrhs fpeciem effe arbitramur, ficuti in prio-re libro de Theriaca diximus.

Oftendimus prxterea vnguesBdellii,id cft.fruftuliipfiusita Yocataamp; non odoracas vngues»

DE MITHRID ATIO,

‘ Vftgiies.quemadmoduminreraliosAé'tîui quoq;roluit,efleatcipicndas.Imô8Jibidc Medicamentis fecundum Joca in fine vlti-mi Malagmatis deferipti à Damocrate hic verfusiegitur:

Et max On^chü (^uodfie vi)catur)BdeU^i , Vndeconijciendumjquôdtotaillamaf-* /à Bdellijpuriorintenigatt)r,amp; ideôquan-do volebant illius partem-peHucidam in-* telligi, nominabanc vngues ßdcJIij auth* crymamclarafn,lucidain,puram,amp;fimifiä illi Epithetaimponebanc.

DE CTPERO, ET IK^

Cj/^heas. '

C A P. XVL

Eqvïtvr Cyperus, cuhis dup fimtipecieSjquarum difi ferenda à radicibos furnitur: nam vnaedrotanda, magnh tudine,SeformaOliu^:8epta’

res inter feconianamp;x adbxreat : altera ed longa, farmétofa.amp;genkalisplena. Vtraq; odorata, amp;amara : amp;reperiaaturambxia lods

löcis paluftribus amp;nbsp;humidis.Rotundæ magna copiaeftcircaNeapolim, amp;nbsp;pulcber-^mas mihioftenditilluftrifsimus Marchis Triuicenfis colleras in fuo Luculliano, wo tam magnificis ædificijs fplendido, lt;iuam herbarum vtilium copia celebri, ló-gns quoque plurimus nafcitur in Apuliae Îâludibyjji-^jj^g tatn magna, vt earn her- ) V*i in frufta fecantes , amp;nbsp;cum Pipere a-^f’moniam quandam illiconciliantes, ru-hj'lcacooperiuntjamp;pro Zingibcre vcndat-^uinalij fine rubrica kaGaiangam mino-J^fnadiriterenc.Athæc altera (peeks neqj à Yiof,necGaIenode,'criptatft,nifi velimus ®gt;cere,Diofc.int€llexifleeam, qua: fuo tc-Porecx India afferebatur, quæ fimilitudi-nem babebat Zingiberis t quod inde fu-'picari polTumus, quod propter banc fi-^‘Utudinem harum duarum radicum, no-*Whominesquoq;caZingiberaduIterenr» *niciinque itaque apud Græeos Cyperi fic Watio,rotundus eft accipiendus,quia ló-gusminusillis fuitnotus. Debetaüt radix, ^ætantfim in vfu cft,pondcrofifsitna,dé-Ufraftu difficilis,plena, amp;nbsp;afpera cfle,odo-^^sgratijcumacrimonia aliqua commifta, quot;^nemadmodum fecundum Diofco. erat ea ^næ ia Cilicia^ Syria, amp;nbsp;Infulis Cydadibus crefcebat.

DE MITHRIDATIO, crcfcebat.Altera fpeciesin reliquis fimilis eft rotundæ:natn amp;nbsp;ipfafolia habet porra-tea.angulofa, caulem triangulärem, flo-rem amp;nbsp;feminain fummitatc.

luniperis quoq; duplex eft.maior fcilicet amp;nbsp;niinor.Suntque ciuldem facultatis : vtv* nus proaltero fine difcriminevfurparipof-fit. Suntautem illius muit« partes in Medicina vtiles: quas Galenus calidasamp; fic-eas mtertio gradu ede dicittexceptisfru' Öibusfiue baccis,quæ in eodem graduca* liîiæ funt,fèdtantùmficcæin primo. Oæj-fit autem Diofcorides vtriufque defcri-jptionem, quoniarn fuistemporibus omnibus erant not«.Quodetfihodiequoque de minore fieri foler,maior tarnen nonab omnibus cognöfcitur. Minor nonnihilA' bietifimilis eft, nifi quod frondes magis ünt acuminatæ , amp;duræ inftarfpinarum.‘ nequeita ordine quafi peftinatimdifpo-iït« funt,fed magis Cedrum repræfentaf, quæ ante paucos an nos pro lunipero habita eft,amp; non diu eft quod pro Cedro co-gnofei cepta eft. H«c igitur fpecies paf-nm notaeft,amp;apudrufticosadhuc nomen fuum retinet.

Maior autem fatis multum ab mino-TC differt ; nam frondes amp;nbsp;ramosplanèfi-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miles

, nbsp;nbsp;' ttsik n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff

?*’®’f’l*æ®Pfeffo vel Sabinx: amp;nbsp;R frudus on duungucfetit hat arbores, vix vnaab ^fera intemofccretur. Baccas vero, vc iJlofc.aifjqujeeïrentinftar nucis vel nucu» «»grandes nunquam vidi: fed mediocriter Jp2gnas,qu5 r^âè vfurpari pOtcrunt, modo fint plens,pingües,amp; odorats. Minor cir-caNeapoIim,amp; maxime in monte Gargano, vbi cundæ arbores refinifers prouc-niunt. reperitur. Maior vCro in monti-bus neinis Pifæ, amp;nbsp;props Brundußum in temtorio Tarentino » in quibus locis carbones tx ca pro fabris ferrarijs conficinn-tur,amp;adea littora nauiculs eorum plenas afferuntur. Et exiftimarem » fi diligentia adhiberetur femper circa minorem, inue-niri quoque maiorem. Debent autem al-terutrius baces ad CypheOs compofitio-nemalTumi, mod o maiores amp;nbsp;pinguio* tes eligantur. Alia ßmpliciahu-ius Medicament! fuperiore

libro inTheriaca cxa-mianuimus.

g DE PRÆ-i

DE MTTHRIDjJTIÖ»

■DS PRÆP^R^TIO-neMithridafy.

CAP. XVII.

RivsQ_vAM fimplicia Mi* ^i^rkiatij examinarcmus.or-*^° priasrequireret, vtdeeiu* 3^^^^^ preparations loquereinur’

Acquoniam eaparum düff* ab iUis quç itiTheriacadocuimus.non opi;$ cfle mihi videtur druin hisimmoraridnpf*' misautem nobisin memeriam reuoc^”quot;^ fimt ifta quatuor vafa diuerforû coloru'”’ in quorum vno imaginabamur eflecaq“’' erattrirainpul'uerem.inalterodiflbluW’” vino. in tertio eliquata per duplex vas »*' Balneum Mariæ, in quarto mel delpu'”*'' turn. Et quemadmodum inilla Antidote in vino diAol ui mus omnes fuccos, larry'

mas, amp;nbsp;gummi, ira in hac quoquefacir”' dum erir, Myrrham, Succum Glycyrrhiz^’ Hypociftidis, Sagapenum,Opopanace'”» Opiu m, Crocum, amp;nbsp;Bdellium macérant^ per aliquod temporis Ipacium in vinogt; poBeaineodem terentes: quibusApl^rcf» Hypericum quoq; amp;Thlalpi adiungaæ^^

TIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2j^

|gt;fopter rationes ibi expofitas, amp;nbsp;fimiHtec enamAcaciam: obferuantes circa Thusamp; Gummi, qui eo loco monuim us.Trita deinde omniahæc perfetaceum cribrumtra-ijciuntur, vt fordes vniuerfe auferantur. Uq;potiusquam pannumUnceum eUgcn-tespropteream commoditatem, quam in-denoscófequilmperatusmonftrauit.Pari-ter.vtinTberiacadixitnuSjOinniaavidain fubtilitimu puluerem funt conterenda,amp;: omneidquodlimulcontundi poteft.Ecdc tempore tundendum. Agaricus tarnen per fe folus teritur amp;nbsp;per cribrum traijcitur:amp; pofteaponduseiusdebitumalijs puluerib. admifcetur.qui partim ex radicibus .partim fruftibus, partim floribusv partim femini-bus.amp;alijsconftanf.amp;inprimis animaku-loScinco.lnquib,omnibusptimühocob-fetuatur,vt crebrö infpiciantur, amp;nbsp;crebró cubtentur , nc nimium contundantur ea fimpVida qux hoc non ferunt t aut ea qua dutafunt,nimisparumterantur.- quem mo dum anteadiximus féliciter fuiffe ablmpe-titoobferuatü. Deinde fecundu confilium Cïitonis,de quo etiam in Theriaca differ ui mus, duo opercula applicanda funt motta-rio, quad etfe debet G. fieri poteft ex marmore mifto vei porphyretico •. adiuugendo g a nbsp;nbsp;nbsp;ade a

DE MITHKIDATJOf

'ad ea qua: in puluerem rediguntur Troeï-fcos quoque Cypheos. Tertió Terebinthi-na fefe offert, qua: in duplici vafe vel Bal-neo Maris, vt vulgo vacant» diffolueiiili eft ftatim quando alijs admilceri debet, cuiadditur Styrax, amp;nbsp;Galbanum, quorum vtrüm que prius piftillo adiecto pauco melle confringitur. Quarto fitinpromtumel benè'delpumatum , quo vniuerfa alia in vnum corpus erunt reducenda , quorum iam hac, iam illapars imponitur. Et fit paulatim fingula milcendo , amp;nbsp;continuo validilsimè fubigendo vniuerfam maflam, rcliquam conficiamus, de quo in Theriaca copiosèlocuti fumus .• vbi etiam monui-muSjOpobalfamo interagitandumpiM' lum effe illinendum. Hisomnibusritèper-aäis , quinto vel feptimo quoque die ad Solem rurfum tundenda eft,idqneperdieï quadraginta,aut, lecunduin Aetiumgt;ter-tio vel quarto quoque die ; vafque poftea iëmper bené coopertum teneatur, donee tutfumad tundendum redeatur;Eaquein rem tres hors funt impendendum : Sit-queillud vasvnicum, non plura, atqueü' lud fatis amplum , quod non prorfus ad fummum impleatur, fed aliquid /pacij vï' cui propter tran/pirationem rclinquatun

Quod

l I B BR IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23f

Quod fi hyeme paranda fuerit , plures quàm quadraginta dies ad niiftionem rc-quiruntur. In alijs quæ non ita magni momenti funt plané eadem quæinTheria-cafuntobferuanda. InCyphi quoque,loco Cinamomi duplum Gafsis fumitur, cumque earn ob caufam proportio non-nihil varietur, paulo plus quàm7. drachms Cypheos accipiuntur » quod etiam in Mithridatij maffa notandum eft ; Vbi ca omt^ia fimplicia quæ in duplo, vel in ma-ioredoft, quam eft vfitata propter fubfti-tutionera lumuntur, tantum plus mellis quoque in proportione eft adijciendum , quantum illud poftulabit,. quod ad alias fpecies infuper adiungitur. Quod ft ali-quisfecundum Aëtium, quiper gradushoc facit, præparationem inftituere voluerit, hoc vuicuique etiam liberum erit : quem-idmodum de Theriaca quoque diximus: f“tæteteanonomittendus alius quidâmo -duspatandi Mitbridatium » traditus à Ga-knoi.lib.dc Antidot, cap. 9. vbi defcri-pdo proponitut Mithridatij Eupatoris, turn tituloDiafcinci, quæ compoGtio eadem eft cum noftra » quanquam amp;nbsp;inferi-ptioms nouitas.amp;in quibufdam quidam vatiatio, faciajit vt diuetfa appareat. At-g 5 que in

D E MITHRI DATTO, que in hacfola nequevHaalia.apudGale-Dum.modus prxparandi repericur .• queni i ideo fubijcere volui , vt qui vellet vel per om nia. vel/altem aliqua ex parte cum fequi pofTet. Accipiuntur Troeiki Cyphcoslt; Hypoci ftis.Sagapenum,Gummi,Opium. Styrax, Opopanax, amp;nbsp;infundunturinvino veteri (jsacio 24. horarum , donee omnia diffoluantur, amp;nbsp;interea alia omnia inpuP uerem rediguutur, amp;nbsp;po/lça additur mei Atticum dc/pumatumadcra/hitiem vfque. vltitnó Opobal/amum inijcituramp; in vs^® arg/enteoreponitur. Eftque hiemodusü; tis fimplex amp;nbsp;facilis,quo,fi commodea/y adhiberi non poffent , rectè acquis v» queac.

Exers^r/o ^ETO^ r^f ^^^are óie ^ui^i^a^ re/r/U a^lhaz^c Q^/irii^of^im neee/-Jan^s z^M^raiSa-uerif.

t l B E R it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijg ,

CAP. xvin.

VtTA adhuc ad abiblutani dodrinam de Mithridatia fieceffe effet tfaóare, fed quo niarn de illis in libro- priore de Theriaca locuti fumusgt;

nonopü!gt; elleahïcrurfumincukare.Erunt itaq; eadem hic quoque.- qux in Theriaca fuere exportaaffumenda. Quare fcilicet tantus numerus finaplicium ad hanccom-pofitionem accipiatur,amp;aliafimilia. Ea* 1 dem quoq; diligentia» hic atque illic circa deledum fimplicium , inHrumentorum, amp;nbsp;reliquarum rerum ad praparationem neteffanarum requiritur. Succedanea infupererunt eadem, amp;nbsp;ijfdem regulisad-hibenda. Quod fi quid noui hue erit aflu-mendum, de eo dicetur fuo logo. Ad haec ctiamrepetenda, qux antea explicata funt de mclle amp;nbsp;vino, amp;nbsp;quod Mjthridatiû quo-lt;iue,ficutinecTheriaca, cum Saccharo de-beat in vnä maffam redigi .• item notandum quoq;,quodfimiliterinaliaomniAntidot.o eftfaciendü.nihileffederotamaffaantefer mentationé abfolutâ auferendff, amp;fuccç-danea,quç in duplo fum untur,augere dofin wellis, amp;nbsp;eiufmodi alia, quas ex primo libro g 4 hue

DS MITHRIDAT10, feue reâè transferri poterunt, Invnotan- j turn videtur Mithridates, vel eius loco alius qui'piam i à Theriaeæ compofitione difcefsifle.nimirum cum in ea Androma-chus diligenter quæôuerit colorem ni' grutn, amp;nbsp;ob earn folam eau fa in Çhalciti-dem vftam impofuerit« Damocraresamp;an; teipfum Mithridates non pulchro colon j fed vrilicati rantùm in hoc compofitoan i tendcrunt : cum tarnen color etiam qui ! non omninônigereft,vtinTheriaca,pro- j pter mediocrem tinäiuram, non htincon- J ueniens : qui iHi propter aftringentiam nonnulJorum fimplidum accederefolef'

R^nO EXPLORJ}^-di, an Adiehndatiumferfe- 1

CAP. XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

, IC etiam de hg nis agefl-dum, vnde MithridatiJcom-po/irio effe perfeda depte' hendatur. Quodquidemic}' re non parum refert •■ P*^ muff’

l I B E R II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;jy

mùm,vtfimuscertide rcmcdio deftinato inprimis ad præferuationcm cuiufcunquc veneni: vtid à MUhridatc quoquç affum-tum nihil propterea iUi nocere potuerit. Deindçnonfolùm propter venenorumaÇ-fumtorum,fed etiam intemorum corporis bumani motborum curationes, ne fruftra tempus alioqui perdamus, amp;nbsp;interea malum crefeat. Sunt autem quidam notæ, quïTEeriaeæ conueniunt, communes ad tognofeendum quoque Mithridatium ef-fe litè paratum, quorum primaeft, vt exhu beatur illis qui veneno funt infeôi.fiuc pro» ptermorfusanimalium venenatorum,fiuc propter alicuius veneni afTumtionem; nam ƒ fi omnibus fuis numetis fuerit perfecta, fine dubio inde auxiliumfentietur, Qiiod

fiaficui commode licerec, poffer inprimis peticulum eins rei facer e in fontibus» amp;nbsp;ad ''Wmumfuppliciumcondcmnatis; vel crus

• loco in gallis gaUinaceis, quibus primum ^ferpentibusieüs.pofteainfundendum eft Mithridatium; Aut,fecundum Aëtium, ' Columbi vel Gallins , vel Cani Opium \ pondéré duorum fcrupulorum eft exhiben dum, amp;nbsp;ftatim poftea dandum Mirbrida-

\ bum diffolutum in aliquo liquorc fatisiu-1 ft« quamitatis. Nam ft probatitsimum 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne fuerit;

D'E MIT lIJt. TD A'T 10.

fucrit, inde nihil mali iftis animalibusSC* cidet. Depræhendituretiam ipfius boni' tas ab ipfa confiftentia, qux non eft mul-tum arida , neque inarqualis amp;nbsp;grummo* rum plena : eftque præterea odor eins con' ueniens ibis fimplicibus ex quibuscon' ftac: non aliquo odore externo infeflum» rancidum, vel putidum, aut alioquiimpU' rum. neque alicuius fimplicis afliimti pe* culiaris aliquis odor præ alijs emineat: fed cundorum fit xquaHsmiftio, amp;quali’ tatum omnium par ratio. Idemdefaporf intelligendum.nam fi guftanti vnum magis quam alterum fimplcx occurrat, Michri' datium non laudatur. Præterea fepefit amarius, quia Mei nimis coâum,.vel ve* tuftius eft, aut quod afsit aliudquoppiam accidens inconueniens ; Interdum aci» dum fit propter vinum minimè bonum aut purum, atque etiam eius vetuftas reddit Antidotum admodum ingratam amp;nbsp;amaram . Hæ omnes not« funt Mi» thridatio cum Theriaca communes-Sciendum autem eâ qu« diximusde vc-nenis aut venenatis * quo pado in ülis Mithridatium exploretur gt;nbsp;ad ipfius quoque facultates contra diuerfa in« ternorura morborum genera effe refe» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rends •'

UBER n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sji

fenda: eiufmodi enim commcnJatur, 9“oa in illis malis certam amp;nbsp;eelerem falu-temafferat

Eftinfuper hïc quoqne vïdendum,an *«i notaquam Galenus tanquam certifsi-*^am Theriaeæ attribuit, tn Mithridatio S^oque locum habeat nee ne. qiix in eo confiftit, vt fiexhibito aliquo purgante, ‘Uperbibatur Mithridatium, Medkamen-*'’quot;’gt;illudnihileuacuet. Vbi inprimisvi-, snduni eft, num hæc facultas Theriaeæ Jiiiitratione alicuius peculiaris fimplicis» ^Îæd quidem in Mithridatio non inue» ®ôtur, nam turn procul dubio hæc ra-^10 explorandi Mithridatium crit in-Wilis. Sed fi hoc fiat totius compofi-tionis , amp;nbsp;vniuerfe Theriacalis maflæ, w hac quoque proprietate vtrumque Wedicamentum conuenient. Nam tam-*^^' in quibufdam fimplicibus , quæ in '’^oaffunt, in altero veto omittuntur,non-nihil varient, magna tarnen ex parte ex ijf-dem conficiuntur. Quod fi quiCpiam exi-ftimaret hoc Theriaeæ proprium effe,propter viperas , ille abfque dubio errabit. A nullo enim Aurore probato illis facultas eiufmodi aferibitur. Sed potins ideo accipiuntur fecundum Galenum , vt The-

DE MITHRIDATIO,

Theriaca ad morfus viperæ reddaturvâlî* diof. Aliayerôfimpliciahuiusquædiuerfa funtab illis, ad Mithridatium aflumtis,viribus non funtdifsimilia. Statuendum itaq; hoc, Theriacampræftarc rarione totim mafTæ, Qualitas enim hæc cùm propter fimplicium virtutes fit efficacifsima, bre-uifsimi temporis Ïpacio partes Medica-mentiinquibus vis foluendi confiftit,dif-' foluit. amp;celeriteradmodumhocpraftar, quodaliàsJongioreinterpofitamoracalor nofter naturalis præftaret, quicùm pede- , tentimid faciat, quod Antidorus breuio-re tempore efficit, interea nonnihil ilic quafi fucciimbitamp;ita foluens Medicamentum vimfuam exerere poteft ; quod tandem refolutisfuis partibus à purgando de-fiftit. Arquehæc validaaâio Antidoti,po-tius manifefi« quàm occulta: proprictati eftaferibenda: cùm enim aâufitcalidaamp; admodum penetret, arque difcutiat ante omnia omnes vapores, propterea omnes flatus quantumuiscraflos, amp;nbsp;humorescu-iuicunqigenerisautconfiftentia:,molefian tes corpus, fubitó difcutit, amp;nbsp;partes fubti-liores amp;nbsp;aéreas Medicamenti./bluentis ira compefcit, vt viterius intra venaspenetram diilJitempus non concedacur.nequepartes eraf-

USER IL 2i^ tes crafsiorcs non diu in cot-pore hærerc permittat. Hæc îgitur facultas Theriacæ propria non video quare etiam Mithrida-tionondebeatattribui:cùm hoc, inma-nifeftis qualitatibus, quemadmodum fu-pràdiximus, fuperet Theriacam ,atq;ideo efficacius contra Médicamenta foluentia effe poteft. Idque verum effe experientia comprobaripoteft.

^E ÆT^TE M/^ thnJati^»

C A P. XX.

Vantvm adtempus inquo Mithridatium durare polsir, amp;tcrminiimlt;'rtatis,amp;alijsv-niuerfis , ad hanc traflatio-nempertinentibus,eaomnia ^bundèexplicauimus fuperiorelibro» vn-“^îdhunclocficafuntaflumenda. Vnum '’^fo notandum , Mithridatium breuioti ^ff^poris interuallo om nes partes fuæ æta-^‘sconiplerequàm Theriacam. Idquepri-rationeOpij, quodin minore quan-btatis proportione hîç quàm in Thetiaca affumi-

DE MITHEIDA TIO, affumitur gt;nbsp;amp;nbsp;ideo ad refrenandam ip^ius narcoticam facukatem non tantum temporis in fermentando quantum Theriaca requirit. Deinde quoniam calidiusamp;fic-cius eft Theriaca gt;nbsp;ideo intra breuius Ïpa-cium quoque fermentationem abfoJtie-re folet : cum hinc etiam OpiJ frigiditas nonnihiJ imminuatur. His rationibuS motusexirtimo MithridatiJ vfuin poft fex-tummenfem eft'econuenientem,quotem-porenon folum fermentano critcomple-ta ob vires fimpJiciuin qua: bic in prOpor-tioneefficacioriquam in Theriaca ponun-tur, fed etiam propter Opium amp;nbsp;candent fimphcium qualitatem valida m,amp; ob eins ' exiguam quantiratem ita deuiâani, vt faa narcotica facultas non adeó fit am-pJius timenda: quare clap/banno tertio, vel ad fummum quarto, incipiet cpioqueEeri debilias. Vbi tarnen non negaueropoft illud quoque tempus adduodecimumni-mitam vfque annum,Se fonafsis etiam vl-terius ad quofdam internos corporis hu-inani morbos vtUiter adhiberi, fed in le-thalibus venenisamp; alijsgrauifsimis maUsil fexto menfe vfqueadquartum annum va- ■ lidiuserit. Ad hxc, vnufquifque qui bxc iegetipfemet facHè partes gratis ipfusfe-cunduia

11 B E R n. cundum régulas de Theriaca cxpofitas €t)nferre poterie; amp;nbsp;inde contraria argil* inenta, quæ ibi diffoluimus , his quoque accommodare. Quod fi aliquis ante fer-mentationemadaffeâus pcriculofifsimos vfurparecoaâusfueritMitbridario. Pote-ricquidem idfacere, quanquam non define rationes quæ id prohibent, de quibus in priorelibro egimus.Vbi quoq; fatis apertè docuimus,ante fermentationemfi aliquid *9^6 auferatur vires quoque Medicamen-^*diminui. Quare tametfi hac ratione ad ’î’orbos grauifsimos quidem plurimum profit, fi nimirum necefsitate coaäiillara tumacciperc cogimur, nihilo tarnen mi-®us pars reliqua Antidoti propterea red-ditur imperfeâior , vt in pofterum non •tavfuseiuscertus efiepofsit, cùm illa fim-P'^da, quæ iam ablata funt, ad eins abfo-^’tam præparationem quoque adefie de-buerant, non minus quàm alla quæ remanferunt : cuius tei ratio-

nemfuolocopluribusin-dicauimus«

EX A.

DÏ mT«RtDiTI0,

EX^AlEi^ S/MTLl-c/um A^/thrii^a/^: n/m^ru?» Pi-o per^ a/é^i, ‘SM^, ^eorh

CAR XXK

i^^^^^ EsTAT vtquidam(ïmplidit quæantea nondum fatisiti Theriaca,amp;infuperinTroci-w ^0^^ ^'^ Cyphxos dedatata fue-iM^i*^^ runt,nuncexplicenius. Quorum pn'mum occurricPiperaJbum»quoJ tarnen ka notum eflecepic, vtnonmagni indicadone egear. CoJJigktir autem intet nigrum,debetque digiplenatn, fine rngisi a.lbamtrolidam,odoratüm,amp;rubainarainj dim fit Piper imperfedutn, amp;non omni-nómaturum.-quam amaritadinem poRd . in arbore propter maturitarem nigruia redditum amirtic: üm ui etiam nigro mor-dacius ede debet, Hxc enim qualitas pro^ ptemimiam e^eiccationemcumiamplané

mata'

- LIBER If. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in raituruit.quafi euanuit. Sequitur Bdelliû» de quo uns m ulta in T roei ftis Cypheos dû ximus. Vnum hoe loeo tarnen notandum eftiDainocratem videri non difertè affir-marc,hocad Mithridatium ede accipien-dum,quia latina verfio ita haber:

Suilt quiparvelintBdeHiumadiJcere.

Atcùm poftea hoc nonimprobet,apquot; patctillum tacitcidadmifdfe. Nee abfque tationedeeo dubitatio oritur » quoniam Galenusinprincipio a.libri de Antidot.in Mithridatij defcriptione, quam nonnulli Andromacho attribuant, non reperitur» quemadmodumnec in altera ibidem dc-fcripta fub nomine A ntipatri amp;nbsp;Cleophan» tis.Quæetianiab Aetiofine Bdellio refer-tur. Sedhac nonfiibtiliusinquirentes di-camus,fatisefle quod hoe gummi propter Ptoportionem aridorum amp;nbsp;liquidorum. ^^^■«admodum fupràoftendimiis,potius fifafTumendum quàm omittendumicùm 3ÏJoqiii ipfiiis loco propter proportionem 21*ud quoddam fimplex adhibendum ef-«jt-Oyam Galenus difficultatem cernens» ulentioillam tarnen praterit; vnde quoquè conijcipoteft,eum tacitè id approbaffe.

AcoruseftmaiorGalanga officinarum, «CquoinTrocifcis Hedychrois Theriaeæ» h quando

DS Mim^JDATlO.

-quandofermofuifde Amomo amp;nbsp;eiusfuc* cedaneo Galanga, quarn pro vcro Acoro ihbftituimus.

A/arum quod nos collocauimusin Mi-thridatij defcriptione ad Thenacam non affumitunfedad Hedychroos , vbideeo quxputauimus efleneceflèjdiximus. Sed non Jeins dc eo dubiratio oritur, quod ta-metfi fcrè omneslibri AJarumad Mithri-datiumaflu-niendumefTe velint, tarnen in Græco non ào-i^v fed ^(s, id eft, Ari; lega-runVeruntame quia nullum extet fimplex quodita vocetur, exiftimaruntrexrum ef-/e mendofum,amp; Alari legendum efle. Alij ncchocnecilludponunt,qucmadinodum Parmenfes,forralsisquiain a lijs Mithrida-tijdefcriptionib us neutrum reperiri vide-rint,ficutiin Andromachi,amp; Antipatri at-que Cleophanris compofitionibus appa* rct.Sedfi meminerimus eorum quæ fupri drireruimus,non approbcmus banc Haa“ ■' tiam, nam hoc pado vniuerfe proportio* nis ratio Jabefaftabitunproprereanon fo-lùm hoc fimplex omirrere noluimus » fed ctiam iJlius loco vacuum locum hmbid verlus fupplere ftudiiimus. Cordus proA-riointelligitArumherbam notam.quoni* amjfielpecies Dracunculi, atque vtilisad* moduni

n B Ê K îï. us

Thoduracontravenena,quam vulgo fer-

pentadämvocant.Qu'xquidem opinio no

tftrationisexpers , primo quoniam non inukum ipfunA tfextum in utar, 'deinde propter faas facuitat es,quæ prater id quod ve-news adùerfantur, triam ad multos internos affeéiustorpotis vtiles funt.Hanc cau-demherbam Horentini quoqueadfuam compofirionem adhibuerut. Quödfi quis inhoctextuooneinnando veUeteffeauda-cordufpitari poffer,legë dû effe kij ,ideft» trylëmi'.quod eti am vcnenis répugnât, Sc exiona effet immutatio. Sed quiahac di-diopotius Larina quàm lt;jræca ; attamen L'Tsedspius airerius linguae vocabulis vft ^utriar.propterea reponi poffet, Eryngij* l^AmiiQ^ eggt futur a mutatio jVelTtagu, ff^ï ambo prater alias facultates fuas vtilia iunr adveneuaamp; venenata.Sedbis omifsis, poffus Krum acciperem,quanquä fecundu itntenriam doóifsimotum viroru Matum qaodetiam rértnuimus,magis irrident.

Glycyrrbixxfuccusbxc condenfarus at-dpirnr,qui codé modo, quemadmodu in \ capitedeLyciotraditDioLextrabitut. Dc-\ betautem effe admodum duleis, cum leut \ affriötione,ïecens,ótduYior,vtff.opusfue-\ XUjtetipoisit.

OE MITHRIO^nO,

^E SCINCO.

CAP. XXIL

|Çr^Œ(®'^ L T i M v M Medicarn crû quod ^x^^w/'l examinandum eft, Scincus fcfe offert; cuius ventréDa-mocratesaffumit, Antipater ZÖ^i^l^^gft^ amp;Clcophanteslumbos;Dio* fcoridesvero ad venerea Medicaméta par* tes circa renes:Pliniusreliquam illiusamp;pe-des.In quadinerfitate credendum cftom* nes eins partes quidem eflê vtiles.fed non-nullas alijs efficaciores. Diofcorides non nifiad vencrem excitandam vfurpat, amp;nbsp;ait fæpè ad Antidotosaffumi, vt videatur veile obeatn facultaremquoquc ülis mifceri.amp; ideóexiftimandnm carnes qua: Rcncscir-cumdant effe huk propofito vtiliores. Sed quiaPIiniusfcribit contra venena fagitta* rum jfi vel antè vel ported fumatur,confer* rc,coniicerepoffumuspotiuspropterhanc alteram facultaté ad Antidotos adhiberi, quod fi itaeffetjdubij effemus, ao ventp'd-lorum potiusvellumbis hæc facultaseffct attribuenda. Nicolaus in fuo Diafatyrio caudam,Mefuc vero ineodem cleâuario caudaö

l l s s R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24}

wudam vnà cum renibus amp;nbsp;ventre acci-pitmatn vterq;refpexitadfeminis copiam augédam. Quod præftat, q uia 1 u m bos corroborât. amp;fpiritus reficit, imô inCupcr vefi-ex debili fuccurrit.Sed arbitrari debemus, quod prater hafee faeukates in Antido-ps requiraturetiam vis contra vencna,qiiâ dhaferibit Plinius. Qiiare meo iudicio B non erraret, qui ventrem amp;nbsp;carnes circa lumbosacciperet : quod fi qui« tarnen ne ounimum quidem à (èntentia Damocra-tJS difeederc cogitaret, ventrem folum fit-merer.

Affertur autem hodie verus Scincus m ‘’’^SoacopiaexAegypto Alexandriæ,vtde wdubitare arapliusûiperuacancum effet.. V°^^fuandum tarnen e(},quod in territo-”® Vicentino aliquot lacus producant a-*’'™a!cula quædâ ,qua: primo afpeâu Scin-^osrepræfentent, quos maior pars Phar-^3ÇopoIarum in Regno. Neapolitano fu-penoribusannis non fine magno errore v-mrpauit. Difeemiturautem àvero,capitc ^coloremam Vicentinifuntcapiterotun-do,amp;infuperiore parte nigricantes. eau-dam habentesvt anguillæ longiorero.Cô-travero caput cil oblongum , amp;nbsp;in fpinæ mperficie à capite ad caudam vfq; exten-h 3 ditur

D F MinfRlD-A T I 0, ditur hiieacolon's Cedj, caudaque rotan* da eïijquemadmodum Jacertæ. De quo Matthiolus copiosè hæc traâans, conlu-lendus ell. Hoc vntim tarnen adijciendum. afférri quolt;]ue ad nos quandam Scinci fpc-ciem planefimilempriori,mfi quod line-am iJlam in fpina non babcat, fed alterns macula? colorenigricanre amp;nbsp;fubluteo pet totum derfum præditæ apparcnt,amp;altero eftmaioratqueelegantior. Qiieinpro veto Scincohabeo, necdifFert,nifi inpaiicis notisadeferiptione Matthioü ; isque fimi* liter Alexandria Venetias apporcatur.

D E OE / 0.

C A P. XXIII.

E L i Q v A fimpliciacum in Theriaca fint exp!icata,non opus eft de Ülis bic ireriim prolixiustradare.Relinqui-tur tantum de Opio quodda

dubium,anaflumenda fitberyma, quem-admodum videturin Theriaca faciendum riTe,aut potins ipfiusfuccus artepere.xpref' fionem vel codionem paratus.'qui quidem non

l I B B R U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 '4^

’'onitaefficax eft.amp;Meconiuni vocatur,fi-^utiprimoloco diximus. Etcertè quanta ®xverbis Damocratiscolligitur, Meconium cric accipiendû,cùm manifeftè dicat: (Et Opÿ.quod Méconium vocant.) Vndevideturlacrymamexcludere, quâ WmentantopereDiofeondes amp;nbsp;alifMedf*» cicommendanr, Cùm verô hoc fimplex t^aximi fitmomentiydiligenter confide-râdum eft, quarationepollhabita lacryma Méconium potiusMkhridatio fit mifeen-dum. Quæfanè dumegoperpendo,nulla tarnen ratio quæmihi penitus fatisfaceret» occurrit.Cùm manifeftum fit in omnibus Antidotisoporterc nos eiufmodi Medicamenta, quæ fint perfeôifsima, amp;nbsp;icapræpa-rata,vtinde compofitio validiorreddipof-fit,adhibere. Fieraitaque potuit, quodifta appendix ©b verfum complendum, nô au-Km propterdeclarationé quale Opiii ac-cipidebeat,fueritaddita.Qyarcfiipfalacry ma,quæ fua fponte excapitibus.Jprius inci* fispapaueris refudathaberipoterit, non multum foliciti erimus de Meconio.

ReliquadeOpio dicenda ex-pofuimusfuperiori Ubro.

DE MJTHEIDATIO,

DE F/RJ^KS

CAP. XXllU.

90 N necefTe eft vt hoc loco quoque fimus Jongiores in recenfèndis faeukatibus Mi* chridanjjcùm illæexThcris-ca magna exparrecolligi pof fint.amp;inprimisin raiioneexhibédi,amp;doâ nullum firintereadiferimen. Reuocabit tarnen fibileâor diligenter in memoriainj quodGalenus a. deAntid. feriptum reli' quit, nimirû Mithridaticam compo/itio-nemin multis venenis eflepiæftantiorein ip/äTheriacajbancquefolum in morfibus viperæ eile validiorem, cuius rei rationes fupra allatæ funt. Ac proptcrea inferiptio Mithridaticar compofitiomsin libris An-dromachi fuit talis. Antidorus Mithrida-ticainprimisoptimaeft adomnia venena, amp;nbsp;efheacifsima in vniuerfis interioribus affedibus corporis humani. Q^ibus bre-ui/simis verbis onmia comprahenduntur» qua nosin prioreJibro copiosê expofui* , mus; quanquam Mithridatium feiiee fuc-celfn

l I B E R JJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4f

ceffuquoque ad morfus viperæ adhibea* tur.Gal.p.cap.eiufdem 2.1ibri de Antid.idc Mithridatium quodDiafeincum nominal deferibens, requêtes proprietates illiaferi/ bit.Valetcontra venena, amp;adquamuis a-liam rem eux fua qualitate venenata mor» té inferre poteft,pari ter ad vniuerfos mor» fus cuiuicunque animalis venenati.Præter-eaadomnes internos morbos corporis» potifsinium vero fterilitati fuccurrit, men» ftruaciet, fœtû mortuumexpellit,amp;reté-tasfecundinas expurgat,febres periodical fanat,atquetremoremqui inde oritur au-fert,curatdolorem coxendicis quado ver» fusfcapulasmalum afcendit.Podagrisopi-tuUtur, amp;nbsp;alias afteftiones neruofas, qu« iiiihi quafi Epitome videtur earum facul» **^®gt;q»«Theriacafquoque afcribuntur. Aêtiusverôpræterea additdoßn amp;nbsp;modû vtendi;fcribitenim adfummum magnitu* dinevniusNucis Ponticat Mithridatiû ex-biberiddeoque illis qui funtin confiftente wate quantitate fabæ G ræcz, datur magia vel minus pro ratione annorum. Febrien-tibuscum Aquaaut Hydromelle, nonfc* brientibusverô cura Vino aut Vino mul-foautcondito, potifsimum quando epat eft frigidius.Ideoquc prodeftadflexione» h 5 inuetc»

DÏ MITURIDÄTIO,

Mueteratasventriculi amp;nbsp;thoracis,amp;ad 0-mnesexulcerationes antiquasamp; internes, itemqueabfceflusintcnoresrparitervtilis eftPhthificis.amp;inflationibus ventris. amp;nbsp;fluxionibus à debilitate ventriculi ortum lubentibus : appetentiam deperditam in* flau rat, caloremquc laudabilem corpori conciliat;Lapidemrumpit,amp;difficuItateni vrioa’curat,amp; impedir ne atrabilisincor* pore nimia colligatur,amp; eijcit ex vtcro fa' tammortHuin.Vifum quoq:,qui illocre-brb vtuntur.acuit, Sed efficacifsimum eft remedium cótra vim deleteriam veneno-rum, inprimis fiiilud ante eaexfubcatur» nam itaveneninoxam plane impedit gt;nbsp;huius rei caufa inprimis fuit à Mithridats compofita. HxcActius tradit.quæficum iHis.quæex Galeno collegimus, coniun-gantur.Catalogum omnium facultatuni huius Antidoti habebimus.necopus crit ordine cas omnes,quemad' modumin Theriacafeci-

muSjCxponerc.

BREVH

l I B E R II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4«

^RE7IS ENTME^ ratto Ç^ Epilog eorufn ^u^iamdtéia

CAP. xxv*

V A N Qv A M magna ex parte hæc Epilogi enumeratio fi-milk fit priori quàm The* riacx anneôere plaçait,tamë cùm hi duo libri feorfim poG fenc confiderari, vtque labori legentium hîcquoqueconfulerem , feorfim etiam de Histraâandum effe putaui.

I. CL A s s IS,

1» Accipitur Myrrhs.id eft, fus' lacryms rccétis,pinguis, fucculcntæ.venis m inter

na parte inftar vnguium albicantibus prsditæ.

J' Crocirccentis,colorati ,nó

humidi,aat mucorem ha-bentis,integri,Iongi,neqî fragilis,odoratifsimi,acu-û rappris, amp;nbsp;non cxefi. '

DE MITHKI DATION

• 9. nbsp;nbsp;nbsp;Agarici fœminç, ran,kuis,' candidi,friabilis.

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;Zingiberis radicis, acutif-fini fapon*s,odoratifsiaii, nonexefi,albi.

• 5. nbsp;nbsp;nbsp;Cinamomi , vel illius loco duplæCafsiæ, cuius cortex fitcraflus, fiftula vero fubtilis,optitno adore amp;nbsp;fapore prédira.

  .SinguL drach- »

Spies Nardi, id eft, eius radicis odorifers,recentis, amp;nbsp;qus fecum terrain 0-doratam retineat.

• 7. nbsp;nbsp;nbsp;Thuris,lucidi,integri,rotû-di,albi,pinguis interius,lt;t non adulterati.

• 8. nbsp;nbsp;nbsp;Thlafpiveri, id eft, fem inis I recétis,acutifsiini, amari. J

IL CLASSIS,

1. Scfeli veri, colons nigrican - ^ tis, quod fernen Veneeijs ( affertur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

t. Opobaliami.autilliusloco ^Singut^ OleiNucisMufcatx.faâs | drac.viij« per expreßionem. j

3. lunci

l ƒ B B K IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;947

• 3. nbsp;nbsp;nbsp;lunci odoratijd eft, cius ci-quot;| marum recentium, amp;ogt; I doratiCsimarum. t

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;Stoechadis recentis.odora- i tæ,amarxamp;acutæ,fumâ- l turfrondes» fpicæcûflo- i nbusamp; ramufeulis. i

• 5. nbsp;nbsp;nbsp;Cofti radicis ver« aut illius | loco Zedoari« recentis» i non exe(ægt; boni odoris. l

lt;i Galbani,ideft, fucci ipfius» J depurati à granis,odore amp;nbsp;| fapore ingrato, nô ligno- 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

i fi,cui fine commifta ali- k^Singut^ quot femina ex propria f draCAuj« ferula,nequeliqueCcat fi- p ne igné, debetq; optimè | purgari. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

?• Terebinthini legitim« amp;nbsp;1 vers, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

5« Pipetislongi.integri, duri, 1 nonexeû,acutifsimifapo-1 ris,boni odoris,non adul- 1 terati. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ;

J. CaftorciPontici,nonfalfi» 1 grauifsimi odoris* fapotis 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; -acuti,tefinofi,fragilis,cu- 1 lus tefticuli ab vnç pria-J

ripio exortifint, 10« Succî

Di MiTHniDÄTKh

W. Succi Hypociftidos ven,'| non miili.vcrarationecx* | traäi,

tt. Styracisgummiamp;nonfur-furum , quod pingue fir, rcfinofum.albicanum, o-doracifsimum.

lî. Opopanacis, fucci non a- sjogul. dultcrathpinguis, frangi- ^drae.yüj. bilis, grains odoris, kuis» amarifsimi, qui Aqua fa-cilèdifTol natur.

13. Folij Malabathri, vel fuo - loco radicis, aut ftipitum Nardi Ccltici,aut radicis Phu.aut Spies Nardi, cum tertia infuper eius parte. J

IJL CLASSIS.

t. Cafsis nigrs cum fignisin-'j dicatisin Cinamomo. j (. Polij , id eft , fuarum ci- S marum cum floribus,fè-minibus,amp; folijs perfeßi,

HIER it — ®,?oris.amp;colleaicxmon-T ' faxofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

*Pensalbi.pleni,fine rugis. I ?Qorȟ.amp; folidi,amare- j S^^tis, amp;nbsp;acerrimi fapo- l

^’ ^'•^tdijad ef^ fyj^ym fron- \ ®quot;^’n , florum amp;nbsp;femi- 1

. ex ficcis locis de- 1

^tuinis Daud Cretici .re/ * ''®^^is » odorati, amp;nbsp;Icgi' l

\ • ^^fpobalfami aut illius lo- . Swg« • S'^^ubebarum vulgariu. |drac«VM\

' 7. r'^v''Q'^is exiftentium. 1 '“ypneos, de cuius fimpÜquot; |

’^ibus paulo poft loque- I

'^'quot;i)gt;recentis,a!narï,piu- |

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S?\sgt;pellucidi inftar gluquot; |

Jjoi taurini, quod facile | ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''aperçât,fimileque fit vn- 1

S®i humano, atque ac- 1 ^tnfum fpiret gratum o- i ®orem, non adulteratum 1 ^“w gummi.Eo deficien- | ^c accipiatur Ammonia-'^

DB MITtltLIDATlO, lïIL CLASSIS.

• t. Nardi Ccltici purgati, id eft,* fuarutn radicum amp;nbsp;ftipi-tiim recentium, odora-tifsimarum, quod plures habenc radices, duras amp;nbsp;pknas.

» Gummi Arabier,pellucidiamp; fine fordibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

• 3. nbsp;nbsp;nbsp;Petrofdini, id eft, feminum recentium, odoratorum '

amarorum amp;acrium:fitq; singul-dr.v.bo

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;MeconiJ.velpoti’OpiJcol- ^nipon leâi,vt lacrymæ folét eol- défis, ligi, non per exprefsio-nem fafti, vel decodio-nem : fitque graue, den-fum,amarum, purum amp;nbsp;diflblubile.

y. Cardamomi, id eft, minóris vel medij : femina fint re-centia,odorata, amp;nbsp;acri fa-pore prædita.

• 6. nbsp;nbsp;nbsp;Seminum Fœniculi,æquali-

1 um,plenorum,odoratO“

• - ruiiijamp;faporisacris.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y, GcntiF

iiSEtL n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^^

7» Gentians,id eft, radicis plc-1 n j:,denfæ,ani arifsî m ç,col-Uâac ex montib.aridis.

S» Frondium rofarum,quæ h^ béant quinque frondes, purgaurumtnon mucida. rum.

9. Didamni Cretici gt;nbsp;id eft gt;nbsp;frondium recentium, 0-

doratorum,non nimiste-nerarum.

V. C LX SS IS.

' 1. Anïfijfcmlnïsrccentis.pleni,'^

1æqualis,odorati,puri,acriamp; | Fapotisjdulcifsimi. , | x Afari, id eft, radicis tecentis. 1 odotati»8tfoUdi. l .

?■ Acoti.ideft,galangae maio- l Singuio-lis,radicis retendsgt;odo- L^û drach tisboni, amp;nbsp;attis faporis. nbsp;nbsp;Tm« «cl. \ 4* Hudieft.radicum odora» 1 tifeimarum, non exeiaru, \ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;foUdarutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 i

$. Sagapeni.fuccivfitad.miniu 1 tu granulis gt;nbsp;duri, coloris \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

\tMyrthagt;pnü, faporis a- J ' ah;

15 E MITHRIDATJO,

«ris, exterius rufPefcentis ,1 interius albi, non ad ui- j Singula-terati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rü dtsch

tf. SuccîGlycyrrhizæ recentis, nonfalfi.

n. CLASSIS.

i. MeiAthamantici, idcft, ra-’ dicum coUeftarum ex montibus ficcis,pondero-farum, gratifsimi odoris, non cariofarum,amp;invm-braexiccatarum.

• 3. nbsp;nbsp;nbsp;Acaciæ, id eft, ipfius fucci, amp;nbsp;ipfo déficiente fuccusex Rhu.

  Singulo-rö drach gt;ni2 du? ciim di-midia.

j. Ventrum Scinci veri, cau-dam rotundam habentis» caput oblongius » cü linea Cæfîj coloris per dorfum, autcumalijsfignis fuo loco enumeratis.

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;Seminum Hyperici, id eft, cinnarum cum floribus, fcrninibusamp; frondibus. J _ Vini quantum fatis erit ad ommali'

quabilia difToluenda.’fitq; vetus»quoddiii dma-

ii9 durauent, vinofùm, dulce. no,n auderutn. neque fumofum , incorriiptum , femper idem manens,colore flaue ,claro,pelliici-dopræditum, non cralfuni vel turbidum, odoris aromatici : quale eft inprimis Mal-uaticum antiquum, non adulteratum. Pondus legitimum eft vnciarum viginti,ideft, libræ vnius amp;nbsp;duorum quadrantum : vel comaius quo duplicatio alicuius fucceda-nci fpecierum pondéra quoqueaugerer.

Meilis quantum fatis eft : fitque dulcif* fimum,acucifsimum,expers omnis fapo-risextemi, colore flauo amp;nbsp;lucido ptædi-tum ■ purum , odoratum , vnius formar, mediocris craisitiei, tenax, æquale,quod inûarvifei fila demittat ponderofum, fir-niuni, colleâum initio veris , amp;nbsp;de cuius bon!cateconftat,durans,ab apibusfaftum, vbi plurimum Thymi,Rorifmariru,amp; alia- , turn aromaticarum herbarum, calidarum amp;'ficcarum crefeit, expreiTum kernel tantum ex fauis, non ceraginofumgt; duorum annorum , neque recentius vel a«tiquius, filiale eft Sipontinum aut Tarentinum. Qiianturn adpondus,accipiuntur amp;eoplus, quanto plus requirent fimplida duplicatapondete propter fubftituti^^^’^ aliquam.

i » TrO-

DK MITHRIDATIO,

TROC/SC/ CTPHL

j. Vua pafla fit grandis, pinguis. excorti-cata.è gram's müdara,fada ex vuis dukibuJ non aufteris.xqualiterarcfafla, bene tri' taamp;contufa, pondère dratb. sxiii/.

• i. nbsp;nbsp;nbsp;Terebinthinx verx, vftxeaartc,vt/ü' pra expo lui mus, dracb. xxüij.

• j. nbsp;nbsp;nbsp;Myrrhareiufmodi,qualcm fupradeferw pfimus* dracb. xi’.

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;Cinainoniijvel eius loco Cafsilt;r»CBigt; fignisanteaexpofitis, dracb. inj. .

• S. iuadodoritifupetiasdefcripti,dru}ii ' Xij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

• 6. nbsp;nbsp;nbsp;Cr oei prias qaoquededgnati

• j. nbsp;nbsp;nbsp;Bdellij, ideft. vnguium ipfius, {itqot ; pcllucidom quemadmodum gluten, cu® fignispriusdióis.

S, A/paJatbi veri, quod nuperâColkgio Patauino repertum eft, vel ipfius loco Ü' gni AloésRbodi/, dracb.ij.^.

• 9. nbsp;nbsp;nbsp;Spicx Nardi, vt pi ius expofuimus.

• 10. nbsp;nbsp;nbsp;Ca/six.parifcrantea defcriptx.

r r. Cyperi rotundi, id eft, radicum qat ünrdenfx ^ponderoCx admodum.frsän di faciles,plcnx, afperx. odore gratopr*' ditx,cum quidam exi^m icrimonia.

it B En n. ’ ^t* U. Baccarum Iuniperimaximarum,pio-guium.plenarum amp;nbsp;odoratarum, fingu-lorum drach. iijgt;

• 13. nbsp;nbsp;nbsp;Calami odorati, id eft, fuarum radi-cum,eoque déficiente, vulgarisCalami.aut Agalochi, cum tertia ipfius infuper parte,, drach. nouem.

• 14- nbsp;nbsp;nbsp;Vini parum, quod fit eiufmodiqualc iamdiximus.

ly. Mellis quantum fatis erit ad incorpo randos paftillos, cum fignis antei expo-fit is.

IIBRI U. DE MtTHRlDATK^ Etuis.

» j INDEX

T

INDEX CAPITVM Ux BRI PRIMI, DE THERIA-’; ca, in quo litera a, primal, bJecundam faciem annotat.

capJ-fil-f-^ Ratio quare tantus numerus fimpUciumadThena-camaccipiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.2.fgt;l‘^-y

Quare vipera , amp;nbsp;non alia fiecies ferpentutiigt;if‘^ Theriacam ajfumantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap-^-fl-^-'* Compefitio Theriaca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.4.fi^-^f

Deproportione Theriaca,amp;qU0modo in eins defett' ptione corrigi debeant aliquot mendofa lec^-cap. j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fsl.i}f

^a fit proportio rerum Aridarum, (^ ntelhs if Antidoto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. ó.foifff Admonitio demultitudine fmplicium, qua fuif’' tuiverisfolent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.2.f0t-f7'^

^e^uU obferuanda in Medicamentis artificiostfil’' cap. Sfol.i'gt;'^ cap. pfol-l^f cap. io.fol.4^‘^ 'cap.ii.foU^'^

INDE X.

^colwrheriact. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.ij.fi,l.i?.^

f ‘huerfis modü pr^parationum Theriaca,vbi (^Ibguntur nonnulla dubitattones de trituraJbe-‘'^‘''‘^”'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. 14 .fol. ^i. b

S^m neceffariusftt deleclus ßnipheium in Theria» '* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.t}.fol 6S.a ixitmen eorum fimplicium , qua fuwuntur ai ^^‘^ genera Trocifcorum , nimirum Erui, d^alathi , Afari , Mari , Amarici , Ca~ iotni idoratt . ^ lunet odorati. cap. i6, f”^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*70.tt

De Collo , pbu , ^ Cinamonn. cap. 17. fol^ 72,b

De Opobalfamo amp;nbsp;Xilobalfamo. cap. tS. fol^ 7J. a

De Folio, ^ardo Indica, amp;Mjirrha. cap.tff. /•^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77-Ir

De Croco,Amomo,lt;è’Mailiche. nbsp;nbsp;cap. 2o.fol.84.a

Examen ftmpiietum Theriaca amp;nbsp;pritnum il~ lorum , qua cottocantur in fecunda claffe, Pi^eris nimtrum longi amp;nbsp;Opij. cap^ 21. fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86. a

De fmplicibus tertia clafis', qtiaUa funt, Eo-fa, Iris, Gïjcyrrhizxi , Napus, Scordium, Opobalfamum , Cinamomutn, lt;^ Agaricum,. cap 22. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol.iS b

De fanplicihus quarta claßis, Pipere nigro ,‘lhuie, DiSamno , Ehapontico gt;nbsp;5techade, Marrubio, i 4 Petra..

7 Îf o C,X. fetroßl'tno, Calamentho, Tere!!it!thin4,c^Zi)l-Sibrre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capajftl.?^ i

De fimplicibus (juinta claßü, Quin^urfalie, PtlUi Cbamepjfth N^rdo Celti(a,Stjr4C(,M(0 lä'Chi i tntdri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.^-f fol.jiçJ

De Terra Lemnia, Cbalciftde, Gentiana, Gummi Hjpoeißtde, Antfi‘,Sefeli, Cardam9nto,lt;;yFa;ni-(ule^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ap.jt^.f0l.nj.lt;l

De Acada, Thlaßi, Hj/pedee, Ammi ; (ir di^utM aneonducattVf^iilgbloquunfttriAntidetffverß' hu defcribi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap, 2 6. fol. lo^.i

Deßmpltcibiu fixta claßü, Sagapena, CaUorie, Ari/ioio(hia,amp;Bitttmine, cap,2p,ßclj!i.b

De Dauct, opopanace, Cenf4urio lt;^ GalbM ^^?-2^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;failli A

DeJ'inaquad ad Theriacamadbibetur, (apj^,

DeMelle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^pGo.fal.f22.i

A » Tberiaca maßa euw Sacthara etiarn paßk pre-parari, nee ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fap.p.fohpa.i

Denafitperfeda Tberiaca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ap.f2.fih^2A

i^anta tempare Tberiaca durarepaßtf, cap, jj, fi^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gl.b

^od aparfeat maßam Tberiaca integrant firuare, necquieqnam ex eaaaferendam.prwfquam/f 1 fermenrata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eap.i.^.ßl.i4i.a

De firibiu Tberiaca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eap.jf.ßaf.i4f.b

1» qua atafe » amp;nbsp;que fetupere vßu Tberiaca ßt fecurutgt;

IND EX.

ƒ pCHrwr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. ?6.fol.1^7.h

AnMphaUt/u 0quot; Ipilo^us torum qua tarn expofitu

fwt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(4p.37-fol.i6o A

INDEX SECVl^DI

LIB RI.

De nomine MifbriiUt^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.i.fol.i66. A

£x mult« d^criptiowibKJ MtfbrUrft^ Aiunforam »ntorum, qutnam tanqu4m optimafiteUgenda, (af,2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol.t6^.b

DAmocratu defriptionem xtra artet^ecomp^ttam.

Mp.3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol.i75.b

, nbsp;nbsp;nbsp;Dffcripfia Mithrifinf^ ftcundum Damocratem.

1 cap,*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol.t7i.b

1 Kt^itaitur /implex amifftm in defcriptione Damo-\ (ratis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.3.fol.iio.4

I K«r/um prdbafur Tiamocratit defer iptionem alqi

1 ommb.tfftprafertndam. cap.6.fol.i34.4 \ Qjuratione in M«brilt;tlt;itw wuefligandaftt Arida-1 r«mrertt»ncttwMelkproportio. cap.y./ol. 188.« i Vnus amp;nbsp;propritu modus, quo Démocrates proper* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionew inuenerit, inter jgt;ecies amp;nbsp;Mel, vbi etiam

* «liquid certi dejinitur de dofi rntUis amp;nbsp;de vino in ■ MitbriiUtio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.S./ol.ipj.n

1 nbsp;nbsp;Mithndatium e^e vaUdàm quam~[heriacam,de Opij

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proportion« amp;nbsp;vario (onftfitniu mode. tap. 9, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oo.b

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is Anvi*

i tJ n E x.

ÂH .......‘ quot;' Mithriäatiumßtacciptenduf)t,Htcii(* nbsp;cap. 10. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol.^!-^

Dubitationes contra Galenum, dicentem Mitkd-datium in nonnullit venenis effe efficacius giiî^i^ fitTheriaca. J eap:ir.fol.2ie-* Eeßondetur dub^s propoßiü (^ explicatur, guO' modo Mithridatium ßt potentius i’ljeructi-cap.12. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folziU

De paslidorum Cjphi compoßtione. cap. !).• fol.

Admonitio de Terebinthina, qua ad Trodfios Q-pheos vßtrpatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.t4.fol.e2i.e

De Eua paßa, BdelUo, ia Troci/cü C^pheos. cap. if. fol.

DeCjperodt^IuniperoßmpUcibus Cjpheos.cap.id-foi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ apJ'

DepraparatianeMithridatq. nbsp;nbsp;nbsp;cap. i/folafj-b

Exeußtio Autorit, quare de quibu/dam adhaiic Antidotum neeeßarqs nihil tradiderit. cap lE fol-

Modus explorandi, auMithridatiumßrin fuaper^ fediioae,nec ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.tpf0l.aß.b

DeatateMithridatq. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. 20 fol. 2i^.it

Examen ßmplicium Mithridatq , nimirum , Pi' péris albt, Bdeüq, Acori, Aßri, (^ Glmrrbi' ƒ

cap.2i.fol.2/C’.i cap.22.fol 2/2^ cap, 2/fol.24i‘^

Deriri'

^^Sir'll . nbsp;nbsp;' quot;nbsp;ö « X.

^^^“^ i»umef^^^^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.24/al.i44.^

finit. nbsp;nbsp;nbsp;^^'^ ^ fpiUgtu eorum qua tamdtäa

cap.2i.f0la46^.4

FINIS.

l^^^^OFORTI AD u?Ä^^» EX o F FICIN A ' HAtREDVM CHRISTIAN!

tgenolphi, impeofis Adami Loniceri, Ioannis Cnipij, Do6orum,amp;Pauli

Stcinmei- T ers.

M. D. LXXVI.