-ocr page 1-

GIFFTIAGER,’ ^on.wfög)/ rcontgimg / 6e Währung »nb (Sur ’)gt;fjli(ftt^tfc^erlufft / filmen met 2(tQtcn Vötl) va» bebctidVit/ Mut ftnge^ Cencfrcin vntetfebteO bet Qcbamp;lct patas celf» vuö Oftkni/m bet Cut gemcis -tev Ävftnrflxyt.

ÓeSöleidjen

QBiö« «Oertry ©ijft / fo bem C02nM fthen in ÖptifittnÖ eroncF bei'gfbrqcbt WctöenitiUi}/ WiOft Öicoifs vnö©titubergifftiden ibierz 2liùigt; wibergifftigen branbz frefftige /btvlfainc / «nnb be., toette argnenen/duf) ben Senrifften bet JQoctjgetei)** ten snb toeitbetiirtipten ‘2t rijten:

Diofcoridis Anazarbici, Ferdinandi Ponzetti. Hieronymi Cardani. Conradi Gefneri.

Theopbrafti ParaCellL Ioannis Moibani.

Ïgt;nb anberen mebteertiert/Jiifdmen gtJdgert/BdÖ in einotbntinggcbracbt/vor niein teiitfo; gefeben. iSuren ff^ilhelmuin TriphyUodacftunt,

©rrrutffïuï'r^'ncffurt/ » 5lt;ï7»

-ocr page 2-

HO

-ocr page 3-

Cornue an ^ett^eferf

^^eSateimfe^e (g^ translation 3o* annte OJïoibani/gön* I^ )Ïigeri(fer/i{Ï erfibe^ itnpr 15 6 5.5U @ua^ burg mXruef »erferttget / »nö tfl be# text ^iofforibie nadj bcm CSveniplait £?nbafi) / wde^fe in bee Surfera ^t^ bliot^ffa gcfunben wuc/forrtgicrt woiy ben. JaiJinanbi Ponjetit ^ôefeUm if? Xafeinife^ gerruch/anno 1 $ » »4« Olom in ber iSrueferep Jacobi OJ^ajoebO/vn ter if one bem 5ebenben. ^Die ebU ^r^^ nep ^oannißÖÄoibani^abii^ vertiere au^ ber au^iegung donrabi ©efneriZ ber Statt gûrieb verorbneten^lr^tcnZ welcher biefdbigeab dnförlïltdj Hep# not gan^ hdctjtic^ rühmet» J^ab auc^ JU jeitè bie au^legung ©efneri mit ver* tiert bep ben werten Ätofforibio/ bo* mit biefetbigen beße heffer mOd^ten ver*

31 ij ßanbe»

-ocr page 4-

l)ovrcîgt;6

pantin werben. )pab mü^/ fouK mö^^ iic^/Oer frembben wdrter enthalten / »H tentfe^e “^Îamen Öer Äreuter gebraut* ^et / Dieweil ee ein teutfefj ^ncblein ppn fol. @0 jemanDt Die verfion nit irt allen gefeUet / Der fol wißen Daß Die Äreufer von allen ©ele^rten nit auff rmerlev weife getauffet werben / haben auc^nit auff allen orten einerlei ^a^ men / werben offt in allen ianbtfebaff# ten alle Äreuter nit gefunben/ alfo fun^ wen fie auch nit alle Xeutfe^e Flamen ^abm.

fÖnb Dieweil ju Diefer jeif etliche fo^ d^eo für ein tob vnnb rßum galten / Daß fie von Deo alten ^eibern/^igeunern/ ©c^war^fünplem vnD anDeren 2lrg^ «erlerne / feilen ficbbillich verpenbige leut nit febemen von fokken vnterriebt ju ßolen / DiejTw gan$e$ leben in erfor^ febong Der natur vnnb funp Der 2lr@egt; nebiugebracbt.

Wieweit auch mehr menfeben bureb vergiffte lufft/benn bureb giffii^ FP^’f^

-ocr page 5-

lomt» jhr leben f ommen/ bat es »tel nû^i lief} gcönndfee / etlidje nûi?liclje »nter^ rufet wiöer bie ^efltlen^ifcfee lufftbep Wefem Sö^cfelein / von gtffttger fpetfc vnbtranrf/anjnfeengen* Qlngefjfeen DaOK^tger^eit Die ’Pejltlen#cfee iufft ficfe an vielen órtern erfeebet/ vnnb noefe mefeesubeforgenifl»

93nö feeill bifeo^iJcfelew ®iffü fager/vnb nit ©ifftbringer/benn eo nie ju folcfeem enbe gemaefet / obet verteut^ fcfeetz ba^ man baburefe einige bof^baff^ f i8 f / giffiigt »nb (cfedolicfee bing lehren wolle / ©onbern ba^ bie frommen bar^ burefebewaret/ vnbwibergifftgewap^ net werben móefeten. Sann bie erf» rungleret vno/ ba^ bie gifftigen bing niefet allein in italien/fonber auefe in 2^eutfcfelanbt vnb anber 0 wo/mefer ben öntill/befanntfepn« SÖJanßnbetfeeuf tiges tage beren mefet/bie ba wiffen wel^ cfee bing gifftig (epn / bann beren/bie 2(rfenepwiber gifft offenbaren fûnnen* SVJanefeer gifftiger ^enfefe befennet

21. iif burefe

-ocr page 6-

^orrcDcgt;

fcurd) h'r pcw/wornif er hen COîettfe^^w ^flô @ï|ft fcepgcbrac^t/wev^aberttic^ï tcomù er |hm wiDer belffcn fol. Ç0lt;e( DX'enfe^en bringen inen feibfï Dae @ifflt; ' bep / ba^ fie nit tn iff n wel^e bing gifp rig fepn ober niefet.

»Ser 0cf)ópfft r ader bin gen ^at wol gewikt/ ba^ etliche gifftige X^ier / auf? i Den lieblichen QSIumen würben ©ifft machen / h^^t lt;?ber berhafben vmb ber dienen willen bic fchóne ^Utmlein nil »ngefehaffen gelaßen / warumb foltr Denn folgen bingen / welche ben fretn^ mennöèlich fepn / »mbberbdfenmt^*' Drench willen/ bao liecht verbotten wer^ Den^

5)leglfrrlge/bophlt;*fr«Wï««^lt;hW 5gt;erfonen/werben teglich butch @otteö wort ermanef/ba^ ©ott beo SÄenfehett blut vber alle Q^reaturen lieb hat/baife^ Dige Durch feinco Sono blut erldfct / vü alle Die/fo anberen @ifft bepbringenZ wunberbgvlich allezeit offenbaret / mb JurpraffKCjogen.

3tn erteil

-ocr page 7-

^m etpen gefat? ( de maleßcfs ) (Té# ^ct au^trûefUe^ gefc^rKben / ba^ ce ïcbtvercrfûnbcfevdnfnîDîcnfc^en vet gifftenz Dann einen ^enfetjen mit bem fc^tvert / ober (un|l tobten / ® er falben auc^ im peinlichen 5tevfcrlichen ^al^js gericht / mit foUhen werten wiber fie gefchloffen:

^er jemanöt burch ©ifft am-^eib vnnb leben befchebigt/ ige ein SO^ann^^ fcilb / ber fol einem fürgefe^ten CJïórber gleich mit Dem Ovab sumtobtgeßrafft werben. iX^t aber ein folche mi^that ein ^eib^bilbf/bie fol man ertrenefen. Soch in mehrer forcht anderer / foUen folche bophafffigeZ mipthdtige ^erfw «enzfür ber entliehen tobjiroffgefchlei^ fetz ober etliche griff mit glöenbenjan^ gen gegeben werben Z viel ober wenig/ nach erweifungber perfon Z vnnb tob# tnngz wie vor von bemmorbtbe^h^lb gefenet.

SÖnnb ifl folchenmi^thätigen'peh fonen/ttitaUeinieitliche praffe auffge#

31 t«i te8V

-ocr page 8-

. - ^övrc^c»

(f^r / bop ße jre cÇr »nb kbm wKeoiZ »nnb j^rrr ganzen 5»'funbtfc{gt;aff( art fc^anbe jufögen / Senber «fl jnen auefj tae Oïneb @o«f e jugefcbloOen / wen« fU nit buO t^un/ »nb neb »lt;gt;*1 bergen 511 @ott beferen. Sann fie feinb itinber bee iXeuffeCô / t^un wie I^f SOacttr gei t5lt;»n bat/welcher etn iögner vnb SÜïórbergewefeniflvotn anfang/K.

S«»

-ocr page 9-

/M343ß4SÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« K!

14*gt;ö óp.uiQCpJii^mut? ^VO/i^iSs^âjJd fpotj 4p.«J 33 iu?q lt;pt’n -M^Qj?« 4a«a4aq u?uuo^ (lOU .13Q |J»J till) (p1,6iuJUU3Q3i tioa Ua/U3tU ^woaaqni^iptppi tnSiqpJsjq psoüiQ

•«swum «4 tpJj«?i aajua «, ^iW3ii0ttï lt;piiöiu3U«3q3« Biqiao3joiQ{ j«« ^Ü3» 3j31Q/J346p»30 juö QUA tpqûçu«3’131« «OA «3Q]V(j.l3Q |(1 / U3Q43ai U3UHU033q U?^| ^03 «1361114 38 411« «43310 «31]» «V «3Q3( «13« n3«öA4ui ^poQ 3t|«3Huo^ / 43«igq43B (po(| «344(16 43(3401314»Q14(H4UX lt;i3UÜ4» 31Q Q««« /l(p»l«(34Q«)C 3»14.{(Q 43q /44IO4 «3q?14tpj36 «« 0U3^»m»C5 4««»qo£ «I3Q 83{p|3At / «3« «ïVld4O30 «3Q «OA JO 4lt;pJlUI36 Q«A 38.4413j«I3 S»Q]OA134OT Q«U(X ’ •«3t«3««13 6»l« g3«»44 «A g)3ClJ «1 q3j«3tVX «” ‘4l / W.lS (Ï3)43131A43(3 «04 (p«» 43Q«0j/ 4310:^ ?6»JJ1843Q Óplj) QUA ®Jjq3gt;Q 43QtAI «»11» 4J«/431|31J36M313«Ü4« m j4lult;Pi-^Q«qj3q 6p«»/U3qi4(:pj36 X3«Ü4)C 435 UOA 43 öj / «43(pt}(;f «343Q«»434«A4Uq /«343Ü4)j; «3q3gt;|ltp3140 «31)34 ^qtUQlsq 1134)341^ «3Q gtt» 43« J^) nj/w^4j6iqju@/9n3«i t^vf *4V^V«)2 030140)10^

/U3443Cf Ujß #iQ)u9tt»3uyui’« /UJH ^vfl^JOt Q«« “PlI’C ”* ‘’•‘^^lt;^ /lt;wvJ[j»?Çn« U3nv40 /04vJv^n*’lt;35 «M43Cf «gt;MJW9gt;W, tU-'S

-ocr page 10-

w»gd)é«/vttMirtwei‘^îgt;«td) wddjes amp;i^ fold^e gefi^jc^ê/oJ) cs Öpctmettt/Älcywei^/ ÖJlbergiett/ Ówecffilbec / Wolffswnv^d/ «SlóbFwut/^bcnbrtunt/Öd^tihng / Xtlon* f(»ffr/t7öcbt|cb«ttcn /Æbevwwrç / ober «4* det^uvengewefénfcyn. 25« fold?c»offtbi« Ârtjtfêlbfîmt vntevfdxtben fftnnen / i»t« fol beun etn vngekrbtt’f mtOcnfâiniten / ob cv ©oktefet / quakte v ober ^id;tenra«ppert gegekenbube ƒ ïCrbtfpuncrt nk waa ©iffï va getvefeu fey / fonber wok gern bak O« S*^* bokfen würbe, iöerbalben babid; bev bent 25ud;Iein Êkofcotibta augebengtbie tolHü dte/mb won vielen hewerrearortey / welche general iff / vit von vielen ganç nuçlid) wt* Oer aUerley ©iffr mag eingenommen wer^^ Oen / vnb bem bvckgekbitcn ^errn 3oannt Xnotbanober Statt ilufpurg verorbnefeit 3(rnten feligen wirt tugefdwieben.

2)ak i^ rtber /©nebigee •^err/biefe» 25üdtletn ig.©. bebicitt/bitttd) iC. lt;B. wolle Oie vrfack gnebiglicb vernemen. £)annbte^ ' weil ©ott ber allinedgtg i6. © für anberrt I Türken vnnb Herren teutfeber nation wir^ big gead)tet / vbev biefelbige Stabt vnnb Aanbtfd;afFt jn regieren / barinn fomlbeik famer^runnen entfpvingê/bie vonimfelbk obn (Wbilil) fewer von inenfdien benben ge «tadk/gewermet / vnb vieler menfdxn ge* bredjen vnb franefbeit binweg nemen/^iab ld; and) fiigklt;b geadket/bak folebe beilfanie arçneicn vntet lt;6, ©.febirm folten ins ItecW fommen/als bie ba bienen ju verlengemn^ ^te inenfcbli^ien lebens/ vmbwelcbea wik Un «.*

-ocr page 11-

len lt;£. lt;3. ^cunnen von vielen incnjUjc# ßu|; fewer. 5 wern befud^ct werben.

©nebiget -^err / Wenn wir öu wimberg barhd)e wereïe bes Qd^opffers |ieiffig be«« trad^en / mfiffenwir befennen / bof; bcK ^etbntfd?e Scribent phntus viel btngwol betmebtetbnt / jOnetnnanbcrnXniebvo» ben bifiortcn bev Welt / bie vier Vilement mit emnnber vergletcbet / vnb bewetfet bat? Ïein iëlementbem XTlcnfdxn nlfo freunbt^ licb/bolbfeltg vnb trew Gy/ßU bas iglemene bet Ærben 2gt;ann wit mamp;lfenbebennen/bafj cwlj bent Clement bes waffers offt vil platje tegen/bagel/fcbnee vnnb gewefler Vontmen/ böburd) nid^t allein bic fröc^te bev iÊrben erfenffet/fonbevojft Pibe/^seufev vnb Uien ,fd;en nut grofler jablvinbEoinmen vnb cr^ .trincfen. ïöuvd; bic lufft werben offt in fut* çer jeit viel tanfent lilenfcben vergifftet/ farenaUe babin/ ob fie me bie geweien we:« ren. □ultmus fd^rcibet iin fecblïen 35«dV '’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tasanno 5s;;.nacbetfcbopffungbetWelt/

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein vberanf^ gro{5 (feeben in ganç ®ried;ctt

lanbt gewefen/in weldment bte Iwfft alfo ver# gijftet / baj^ ben XBcnld^en benbe vnb fnOe/ fopffe vnb arme verfaulet vnb'abgefaUen/ vnb bvefo von bet franeïbeit auff f ommen/ alfo vergeffen worben/bal? fte,v eigê^veun# be nit mebr gef ennet baben.

5amp;itrd) bas fewv werben offt fd^óne StetC vnb£gt;óvffev in einernad)t mit Viebevnub XOenfeben verbrennet / bie in vielen 3aten nit gebawet feynZ iff ein febród'ltd/ anbilbc XV ewigen glut / bavinnalkObttlofcnob» enbi

-ocr page 12-

mee fblictt gebtefff wetten/ tfï wfe ciit pd^fi lieber tobt. 2(ber mir bem lieblidxn æl^^ meut ber iSrben tfr es viel «nbets gefeb^P fen/ bemtfieifïvnferaller mutter / wie bio ©ebrtffr fugt / ba|j wir ßu(j ber iCrben fom^ men feyn/ vnb alfo halbe fie vns bat gehöre/ fo tregt fie vns als lang wir leben/ ernebret vns/gibtvns fpetfj mb tranef / bringt bei^ fumit allein Zlt;orn m25rot/ fd^one liebliche 2\renter mb allerlcy lt;Zgt;bs jur fpeife/ flacb0/ wolle vnb peltjjntfleybimg / viel JEbier jur (pei|e/Jonber and; aUerley Wurzel / Ärant/ Älnmcn/ ©ninmi / öertj vn anbere bing j«r gcfnnbbcitvnbarijney / hat ben Xncnfdxi* alfo lieb/öafi es bie Ödjlangc / wcld?e einen lüenfcben / wicplinins fagt / tobtlid) geltet d?en/ntt wiber in fid; nimpt/ ^a wen fic mit Xnenfeben 25lnt begoffen wirot/gibt fic beitt Jölntfolcbelaute frtmme/b«)^ ße von ©btt im ■Himmel erberer wirt.

IVenn ber XTJenfd; von allen Üclemenrcu verlaffen /vn jm von allen bie frennbf^afft auffgefagt / nimpt bie i6rbebenXncnfcben/ als ihr liebes finbt / wiber in ihren febo^/ öceFet ihn 5U/ baff et nicht ben bomben vnnb ©ewen j« thed werbe, ^ftbie gemeine bettgt; frarr/barinn Äeid; vnb 2(rm/Werten vnnb Xgt;nterthanen ruhen muffen. 3« fie tregt öe8inenfd;en ©rabfrein vnb ©rabfehrifft/ erbettfem gebechtnis / ba^ feiner tugentutt vergeffen werbe.

jOas ierbtreieb iff ein geböltige mutter/ fic leibet/ baff fic von ( ten Äinbern wirbt in jbrangepcbtff’JÏrffçet/wtvbt geh ade tvn?

gegraben/

-ocr page 13-

gegtabenz mit bolç/ey(ên/ fewt vit fîcirt/iiit allein Cxifî fie öiene bev notrwvjftibtcvÂnw ber / fonber viel mehr bcrfelbigcit »ierb vnö »olluft. 'Onb wenn fie lang gebfteVet/getîo^ djen vn gesoffen / iff fie ô^ rumb ntt zornig/ fonber viel mebv guttger/benn wenn fie voit ben ZUnbetnetn maker Äom empfangen/ gibt fie Ihnen viel matter für eines. Wenn fie in groffen Äriegen vnnb ödjladxcnmit bem Älut Ihrer unartigen Äinber bcfnbelt/ vubireÄinberfidifelbt^nit begraben / be^ berft fic biè XUenfehen mit bufd^en vnb gr amp;« nem gra#.

Sic iferbe roirbt nit allein in fr angeficht getrauet/ fonber anch bi)? ins tiefffie bwrdj^ graben vnb gebotet/werben tn Ihren 2fber« 0olt/Silber/5yn/ ICyfen / vn alle Xllerallen gefnd|ct / Öamit eines menfehen linger mir ©olt mb iCbelgcffein gittern möchte / müf» fen inn bet ISebertbfft viel finger jertieben/ Vrtb voller fiawb werben. X7od? wirbt bie ifirbehieburchanchnit vngebnlttg / fonbet: jetget ben XUenfcl^ert nit allein Ihr heimliche »nb verborgene fd^atje an lt;Solt / Silber /vü anbeeen glonçcnben XlletaUen vnb I£bcb gefieinen / Sonberbas noch viel mehrifî/ fic hat in Ihrem fd^of? viel heimliche verbot# genc Calcfofen/bnrth'Welche bie waffetgeng nit allein erwermet / fonber auch mit vnter# fchieblidjen XHetaUcn ferbet vnb tingiert/ wirfft einen hie/ben anberen bott herauf/ mbtlebemfonberlichefraffte /alfo/ba^ ei« »ennn ben hiçigen / ber anbev ben falten fl«Vvç^çnî» hftlff fbmmlt;t

0h tu»

-ocr page 14-

e5b nttêirterPT^enwok/ ball bas gt;ïr5f4 rcid^vtd t^tlftberfttcbringe / Cnburd/Ot^ ïlïcnfdien bejcbäbigt ircrOen/ Oein «ntwor^ te ld; / !?h|?.-cr|Htd7 vul ©iftt von Der ÆcOeit vevbovgcn/tveldus öie nuufd^cn plbftbci'^ far fro çen 5mn onbern bot bos ^rOrveid) bie gifftigen Z^rewter ntebt bortinib berfik brodât /bof? etnmenfd; ben onbeen bomtt fokbefcbebigcn/fbiibecvielinebr/bofhnon nuf? ben toitfre/i wiber bie RbJverkïblïcn fronefbetten / bie btvifonicken Z^roneten modjen fok.

ï)onn Kbermcmgltd? bef emit / bof» o«^ gifftigen bingen bie fofïkebften orçneien be reytet jverben. 3|r olfo bos ®tfft von ©otf mt bornnib gefcboffen/ivic plfntns meyiiet/ bof»etnXnenfdgt;inlonganvigen vu vnbeyk fouten fronefoeyten/ bomk^tn lebê fol vcï^ itiKt^en / vnb ibm bomit bev morter obbelf* fen. XVtebonn ethebe gefongene tbnn/bof? pe nk cm betteten vnb f^cnbltd;etn tob let# oen b^rffen. Wetben ond? 0»'« ©ffft berbnk benm ben tentfd?en ZUentetbamp;ebeen bot^ umbnitgemelbet. 2Jk olfobteietbenttï»# bcfdjiilbigen von wegen bet gtfftigcn Kte»gt; tcc. ©onbcrntvitfollen vnsfelbfïbefcbók bigen / 2)onn wenn wit tUcnfcben wibet epott ntt betten gefimbigt/ wórbebte Äufft ntdgt;tgtff«g fey n/vnb bie ^6tbcFemgtffttg« sublet vnb Ktewter betföc bringen. (Pion* ©ontsfebretbt / boffm^fjlonbt vferw»»^ , beebotinbe 25rnnnen gefnnbêwetben/ vnlt; j fet weldoen einer olie bmg fb mon boteitt witfff/tn freine ve^wonbek / boeV « lp / boP

-ocr page 15-

btefdcmvitîgt;gefî,-»ltlt;t’ite8ieîgt;en öfiiga WH* bc/öccßnöetabecvollfitnea wflcc» / heb* lid) «viebonign» tmcïcn.paracclfus fc^rew bet / ö«^ in 'Ortgcclanöt em Äinnnc gefun* bcnttgt;ev0e/«jcld)cvcyfcn infuptfec vevwnn^ bele/vtnb 0«8 et bat bic n«tuv bea Äupflrev* »ftner8/2(.bet in bet watbey t/wenn iemand bic »erefe vnb fd)ópffwnglt;3octes Pciffig be* benefet/mnfî er bekennen/ ba^inifewev amp;. ^ftnbfd)»itt bas itcbreid) vil gvefieve tvun* be wevrf erzeiget.

Sbnnn was vetmaQ bev einig f ftflcÄvnnii tit ^^Unbt gegen fo viel feponev ltcbUd)ec Weinteben'/ fo in amp;. ©. Äanbt|cl)ßfft«n^ ben Reinigen Bergen tvaebfen / ben @y rad) felbcr fngt : Wns iflbcs Hïeiifd^en leben on Weirt i XVa8 vevtndgeintv»nöerbavlid)ec JÓvwnn in iCiljUnbt/gegen foviel bey lf«nics ^vunnenmiÊ. O. Statt XVi|5bnben / wel* «be Viel Vtaneïe Cótpev in gefunbe Äetep* nam vetwanblen. iC. O. iH on mein lebtet* benbefannt/ba^l biefelbigcn Ä Hintten niC allein von benen / fo )br f rafft vevf«d)et/in gantjer tentfebev Ïïationgepviefenvnbge* tbómbtgcmacbt/ fonber and)bnvd)viekc boebgeleptten vnb beebnmptefïen ^Iv^tea fd)ti^cen inamp;ateinifd)ev Sprad) beu gan* çenCbtifienbeyt fnntb »n»b offenbau ge* •nad)t. quot;Ontet tvelcpen eufilieb bet fuutueff* lieb ^eonbautns ^u^fins / betVnineufitet Cbbingen/ veuoubneteuSluQfêligeu/iC, O. Kunnnenbiefee gejeugnis gibt / baff fte bic soeuffatueten Senabeun vnnb alle ©lieber/ fa bUVfb VeUdCC ww^ttoa VCSl^ïH» / witter*

-ocr page 16-

»mb cvwermîtt/vnb fn ibvc vbung bruigeitZ «UevttretmgVeyt bev b^ïut «ynigen rn pui» bent. 2)er «jeitbeibumpt ©«nitbcriHS 2(i» bern^cwa ttoeb tm leben ju »Stenf^burg / öep pn vntb viel höbe 5uvfHid?c potentaten vit Z^óntge plegen/ gibt ^. amp;. Ätunnen etti pld? bectlteh gejengnts/ wenn fie in fänem «efd;ôp|ft/vnO geb niet ge tin neben/beylfam befunoen ivetbê/benen / weldoe einê bmoen vit engen 2(tbein hoben / öie nit ivol bocnert (ännen/bte öo ivaflevfódittg feyn / bos Sip^ pedelnvnbbos poöagi$b«ben/öa|ï fieber nen Welbent belffen/ivelcbe bte balte Äeer# »mittet vnb weifle ^IblR baben/werben vort beinplbt'gengenanttnatetate/fpncbt/ba^ fie allein ben Cbolericta/baa tfï / ben inerte pjen von biQigetComplenon juwiber feyrt/ vnb t n i hii^n eût großen öui fï enveeben.

ÓteFommen alle bartnn vbetetn/bafj fie mtt ©chwefel vnb Salpeter tingtert vit gefetbet. ^n bent Qdwefel aber tft etn fob dje verborgene Prafft/ba» ïCbeopbrafï»^ paracelfna febreibt/ba^onfeine erfentm^ reiner ein pbilofophns obérainjt feyn mag/ .^ennjtvenn er bnnjrlid; mtt ttlyrren / mit 'SHocepattca/vnb Óricntalifcbem SaffrOrt gepölffert vnb gemenget/ vnnb nad) para^ celfi lehr mit Pitriol ober Salpeter fnblb itttertvnbbereyrct/tfieretn eblcr^alfai«/ vnb bte befte betvarung tviber bie pcfhlenrt vnb verfanlitng/vnb heylet an^tvenbig alb grinbt/ bte inntvenbig ihrenvr(prnngh»b ben / œtrt and; nü^t vergebUd; tn Wem gegt; brautbett

□aw«

-ocr page 17-

3« txts noch mehr iff / fo bat »cv PeffRS« tncrtit (£onv4b»8 Oerueeuß (êltflcv gcöcdiw mO gemerefr/ bap aud) bet lt;»cybntfcb Setw bentvnb ngt;xrmifunbtgev phmuß/ it- (S^ 25fuitnen gebadn bat. ^ann aup allen rtn# lïcnbigf ey ten Fan hewtefen werben/ bap ^. O. Ïi^rnnncnbiefelbtgcn fcyn / weldoe pU^ mns tnt5i.l5itd;/nnartbevn cap-tTïatttaeo» fontes nennet. ÖannpUnms fagt / bapfte gelegen m ^entfeblanbt vber bem Äbem/ fagt gvolRbing von jrer greifen bio. JDanit erfilid)ilt;t offenbar / onp fie ganç nabe am Äbcm tin KineFaw gelegen, aanbte /4anblt;! pbaffeKineFamren Vlanten bat von bent beefnnpten Waffet bes Äbetns/mb einem ©riefbifebenwoi'tlein / tveldfes foiiiel betpt als i£tb.@o iff and) in Æ.^.fîabt etn Ärmt von foleber big / bap er nicht allein bte fCyec belfer/bann einig fewrig ivaffevfenb / ©enw bet and) alle Cbter fo bartnn geworffen/bec maffen bnvd) ferne bigFablinad/t / bap fte weber baar nod) febern befalten. Waß ver^ mag gegen foUbein wnnbeuweref ber Ämn in‘Vngerlanbt/ber i^jfen in 'Aupffervet^ »anbelt. iPte Ännff ift feçt in îCentfd)lanbt fo bodi Fommen / bap viel folebe maffer mat’ d)cn Ftinnen / baburd) fte iCypn in Kupffer/

. vnb Sley in (ûneeFftlber vermanbeln.

Sa bie Falten «eiplenbet in Winteigett wenn bet tag am FurgIf en iff /tt. ffnnben rit 45.mm. mbflenin ber fïnfterntp figen/ mb bey inen ber tag ntd)t lenger bcnn jmo Hun# ben rnb ein riertbeil einer fitinben. 3(146. ©.Ännbifdpafft in vergleid)nng mit anOern ^ «rum

-ocr page 18-

Sttent bet wclt/rtlfo gekf «»/ ö^P bic Ic«gfk n^c^mid^tUngev iitOenmiï. fÏHnöcmi. mf» vnö4. fecitnöcrt. 25an» ôte lt;)0d)gck’brteit XHatbenirth« ^erapnus Äemolous fcligcc pcofeflbr öcu PmiwvfiKt Wttrenberr/vnO ©ciinnc ^tiftus fo Jlccfov Cicfet funttj» Äo uengewefen / febveiben / ört^ bte höbe Oes JÏovrfteVliet» vbev bev .ISegvabnijj 25v»ft / o^ bet vbev bte £bnvf6vfJUcbv ©tart, mb Viiw wcvfitetnient5|ey5o.gvftbviibi8.mi. XVtc^ wol 2(pphvintö îebennim-wcnigevféçiît»

»0« m Winrevjeiv «m tïiVQetïen tagbiiï ©onn vbev iët^UnOr m,vev nntr^gtgen bo# be Allem z. gv«b vnbz- mt evbóber vbev ben ^ovijom/vn von /vein bAuptpimet 87, gvAb viibyS-nttii. cvivcttevt/ifï fie im ©rctnborf noeb iff grab i4.int. vbev iÊ. O. ■^ovijonteri’ höbet, ^nt ©oinev aberffj. grob vnb lo.mf. 4llem2ff. gvAbvnb50.mi.von ie.©.lt;gt;ftijptgt; puncten evweitevt. Sbnn ië. ©. /innbfebAfft von bê ïnAtbeniAtteia be v quot;Onmeifttet Wtf«“ tenibevg gereder wirbt tm fiebeitbê dniiAte bill'd; poboltcn vnb fient îSnvmvten/ba 5^^ lanbr tin nd^nebenbe Clint Ate vnb 40, pavait lelo gelegen / wónen Alfoofft»i»ngebövve^ tenVifdteniovob niAfben/ ba ©ort lt;ë. ©; VntevtbAneti ntit bent Ävob/beybe leibs fi* bev 0eclen/vetd)licb vevfórget. jamp;a 25|?lanbf mitten tn bev ©ee mit ivapev vinbfangert/ baft man allein mit ©ditffen / vnb bavm ntt b«vd)ö gantje ^av/fonbev allein viev mondt lang barm fontmen Fan/vnb nid;t on gvofl^ gefabv/mebt allein bev fïeinFhppen / fonbet Vil meb# bev XVaUnPbvit/ gt;pel4;e bte 6d?ifr

-ocr page 19-

leut fo inert von ^«mbtitg/ £ftb«cV/ vR 5(HM fferöam‘O.ovn juf uren/tuit tvüininetertvnO Uren feflevn tuuifen von Oen *5d}tffen mgê» öotltst tS ÄnnOtfd^afft «uff einem feilen iêröboöé Belege/ öa|f man öant nn nUetn J» fu(5/5ii wnge/m pferö/ fonöer und) n ube bey 511 »ädnjffoinen f «n/un febonlfe tbeil Cent:» fd)er tin non / iwbc bey bcm felbigcn orr/On Ote bevfimpretkn Wnflev teurfd^ectlnttoit bet tUeyn rn Xbein jwfumen Bomen / bn bev Uleyn (etnen namen vevleurt/ rn bee Stubt XBentj von fid? ben namen gtbt/babod? vnb nibev Ccwtfdrlanbt fid? gcjd?eyben / ant bes; rf»mptenwaflevbes2U?eins/wcld?ervor5cit fenbae-iXbomifd?e Äetd? vnb Ccntfdilanbt gefebetben. Was büffr» bie t^ifflenbeu ©» ^. ba|l ibi berg ^eda fewer vnb tieine anp:» fpeier/fo fie bod? in Winterjeit fur feltcmiip fen vnfer ber Ætben wonen/ vnb auf? Vifeb»* graben fre benfjUn ba wen.

5gt;abte armen üiiflenbetiin glauben fv^ Vig vnb meynen / baf in Winters jeit went» bas fait eyi? ad?t Won at lang rings vtnbee ^nfel (leitet/) vee vevRorbenen 5reunbefec^ len im ey^ ftrrê / ober in ber Blufft bes bergs ^eclafitjenvnbeulcn/0cinbiß. ©. Dnteri» »bauen auf (Sottes wort beffen berid?t/ba^ bie (Sleubigen nad? biefem leben / Vein mars» ter vnnb pein haben/ fonber burd? ben Cobt ins /leben geben, ïDiefe comparation ober: vevgleid?img ©. 4 bab id? nid?t berhalben cingefàrt/als Bunb t£. lt;SXanbtfd?afftaud? nicht mit ben^nbiantfeben vnb livabifcbet» Äanben vergUeben werben/fonbembaf id?

Jè 0 wunbev^

-ocr page 20-

wttttöevwercf gcg? »«ttamp;evwettfb4l’R^^it wolkn. ^«bbicmn wollen lt;inïctgen/ïgt;«|» * ca ficb ntebr vbcl fd^nfe/Oö}^ Otfes 25üd?lcin/ weldoes von etlengenmg bes menfd^ltd^ert lebens b^nbch/foldiem ^enè bcöicut wwv^ bc / bes Ännörfd^nfft »mbevlengetungbe« lebens /von vielen tlnttonen befudjr witbh ( 2lnbete loben 3ltöbicn von wege bet f§f}ligt; eben inumien/ß von banne gebracht wirten btefem J£gt;f»d?letrt aber wirt angejeigt/ baßmäi.®. Vmerrbanen bänctbeu^lein/ auch cinfottltd, a^byrtac gefnnben/brtbnreb alle gifft von ntenfeben vnten vnb oben ab^ getrieben werben. 2Jft berbalben an 16. lt;3-mein vntcrtbenigefï biït/bte wolle jbr/ ai* ctnltebbabcr guter funfic / fold;e meine at^ bett gnebiglicblatTen gefallen / vnb von et* nem Stnbiofo/ als ein verebetung su giftete feltgem newen jar in banef annemê. Sold?' in allwegen mrt meinem geringen btenfi g^^ gen iC. ©. ïuucrfcbniben/wtil leb alljeit wil^ Itgvnbvngefpart intcbfïnbenlairen. (Si^ ben ïn^tancf fort am they n/jc,2lnno i^sT » am^erfJen rag^an.tnwelchem anno 148^-Xnatimiltanns iêrgbenjog tn OltetrciW' 5rtbenct bes brttten 0on / jn 5tancffot* iwn Ähomtfehen 2lt;ôntg erwehUt warf.

», nbsp;nbsp;nbsp;(S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

XVtlltger vnb gebotfamec

ff^ilhel, Tri^hylioiUcfH^*

-ocr page 21-

?)ag elfte X^nl.

Con erfarf) /rc^niaung / bewa« rung tn (tur Off PcjhEcm^îfdxn lufft/ »icier berämpten 2lrtjtcn bebert^ cfetrvnbr«tb‘

Cap. I.

^hcolo^ifcbc Wfac^ t)cv

lt;7^ 3^ von îvc^ctt vnfer iS^^ ^’^”^^ ®®^^ ^‘^ ^^^* ^**^’* ff mit hunger / Ärieg »nnö gjcfltlen^/iflaaen^^rijlm «u^^evUgfr fc^ufft ©étthe^ee werfe Har vnb offenbar/ »nb f^aben (of e^f 0 fin bepfpief an Dem Äöntgfic^en prop^ei» ten ^auiö / welchen ©off von wegen feiner fönbe/bie wa^f gefaffen/ob er mit ©c^wert/^unger ober peßifen^ woft geßrafft werben / vnb ^at bte pe jli(en$ rrwd^lff» Sönb weil wir alle fönbtgen/ ^ iij feffyn

-ocr page 22-

‘2?rfacb

fc ff pn Wir alle lue / welche bif luffi veh Öifften / tarif fmer Om antern ntept be# fdjölttgen. ®ie Xoberfept vftunret# tirgr bte lufft/wenn fie ©cbelmfn/Jpu# rcr / ©ottelf (lerer vnno €S}?drber leben Uffen. 5)tf ’gretiger/ trenn fie ntt «IK fun be vnO falfe^e kh' trnplicb praffen/ reruifften fie auclj tie lu (ft. ^te ^uhä# rer »nb Steuert bauen/trenn fie tut ber piin ber fronten 'PreOi^er/rn Ittr^^bcr ffpt gebott 0f ^prfanidi /»erunremtge « pe tie ln|ft. SÖnb treu bte Ätnber ÇÜaü ter »nb OJlufternitgeborfam fepn/ma# epen pe aueb bte (ufft ßiffug. @ol peb berbalbenniemanbivertrunbern / ba^ an einem ort me^r »nb elfter bie *pepi# lenp re gier t/ benn am anbern / bann an tinem ort mirt bie 'Peptletip elfter »nb mebr ^ifpucbet benn an bem anberfn. ße fol fiel) auch niensanbt ver wnnbf rtt baO viel leut an ber pepilenp gerben/ bietveil bie iufff von vielen vergilfiet tvirbt.

‘ ^0 ip auc^ o Iffnbar/bafburc^ viel

-ocr page 23-

gifftigcvSiifff. i 4^bcvffvi ^^ R«^c nrt ßf jïMfft wiWfo mu^ ©ott (eibg ßralfen/wfnn wir »110 nif judjti^ii! / fo ïödjtiga vniw (âo»/ fcamit wir uit ewigU^ an Der Seelen »ergtffKt ivcrOd ^a^ «uelj ©ot( mU ter *Pefüknjj of^t Ou frommen »nö »n« (cMiuigè hinweg nimpt / gcfc^tc^t tav# «mb/ ba^ fie von ber bófen weit ntt ver^ gifftet werben / gtete^ wie er offt etlictjc ^dfe leben le^t Z«u^ bapfiefiel2befcgt; ren mógen.

Cap. II.

‘3Don hcr 9((lro«ömif(6cn vv^

fac^’Pefliknntfdjer lufft.

Ê3^‘ïHonvmuó gavbanuó Ter berumpte »nnb hocf^gekl^rte SOïat^ematif UÔ fdjretbet/ba^ im 3ar nach tt^rifligeburt 1524.. in bot lt;Stabt 5}ïebiolan/ vnnb »mbligenben Jöórffern vnuölt;5tcDtfti teö .^er^og# r^mfie ïöïebiolan /swifd^en bem «$. tag S^a()7vnnbbew »5.^3 beo^ngpmo# mi n«tß/

-ocr page 24-

^rfueb

«afô/att bfr ^^eßiicnß gfjîorbeti Butt^ taf tauff nt voerlonen. 3 m forgcijfn* Öen^araber lyzj.tß auff ötn 25.2{u# gußiZ ju 15. er en vn ty.minuun nn j^m jle«ii^ bet SOJone getvefen / tm epifften ©rao vnnö eplffmin. beo ^iftbee/mi ' adjien^rtufc/in Derjufammenfiigung Dee Batumi/ vniiö (c^f in Der frmngen Sternen SD^attiö/ au^ ben gitfng^ iei^ c^en bee 0fotpion0. SÖnb ba^ bufe îîmfiernif; folctje graufame y^’tjiafrö gebeutet VH verFunbigt /bdvcijtt er mit ( bem na^folgenben gtunb gang ver^ 1 nfnbigit4» .©ann anfengitd? bumeif Der OJvon vier .feuler / vnnbein Waited von 2(u|rfg«ng gipanben / fdjieu^t er öu^ ber fe^r ’Ptoivmei/ ba^ bie mircFüg biefer ^m jlerai^ 9. menât fang foU ver gegen merben / bann feg heb es hau (5’be^ beut given SOïonfebein. 93nb barumb ba^ Die5'i«^ernifjbre9 fïunb vnnbei« Çaibe getveret/mö^t naeb Ptolomei obgt; feruatien,reregt;irrfung aueb brep SVïv^ nat vnb mi falben wren*

-ocr page 25-

gifftigaSufft. *

^ÖaO «ber )i^v effect ein vergifftung ter lufft fok beöeuten/nimpt er au^ Der M«mmenfÄg««d Batumi/ vnlgt; Dem frtjem Der fernen Söfartie. (gdjlcu(;t ßucf^ferrnei babble «oonn/OXon/oOft ter ^Ljf^ang muf: »m n. grab bee SOi# f^esgewefenfepn / ba he «Statt Oïe# hclan erßhel) gebatvei worben, ^ibe aHocm fetone kbr / wie ein junger 21# ßi onornué moge e» fknOtg? / onter we(# eï^fm 5cid}tnfföe Statt gelfgen. 27t m# brij / ♦oerrnmerefetDenanfangonnö baf-tnCe filter groffen ^eßtlen^ / ober eitue unbern onglucbz lonnb bie voege# Vnben ftnflertitjfen ber iterijter/ vit su# fammenfögungen ber Planeten in ac^# tungnimpf.

Ste ginjlernip be e Sö^ïone/ weU^ic wir tm 3ar 15 0 ó.ben iS.Xïetob.nerijjl »erfrijienfn/swifrijen funffvnb ó.vren/ «acb mittag/vnter bif ^feuation 50.0» n.0)ïin. gehabt ÇabenZ Wirt aurij nirije lang an^bleiben / benn bie ginf^erni^ gelcfje^entmsw^lfften Jpaufe / ba ber 55 » SVïbB

-ocr page 26-

‘Srfacf)

5Ü?0tt 154 ©rah æquatoris Vtttîh Wfllî^ ®î(n. vba ben J^or 1,011 te nhöbet/ivirt ber^afben vba etn OX'onaf nad} hcr pu* pantj; fic^ nu wept aßrerhn. îîaeb bem au^ bu ^mpernip an punb vmiO zo.mm. geuaet / wirbt jr wircfung nit »ici minOcr weren / Denn anOer^aiben monfe^etn / wirbt peb lt;tlfo von bem 28» Î^îüuembrw/bî^ in ben 12. ^‘’nnarO vit gefeÇrhdj erprerfen« S^ae aber ein vergt; gifftunß ber ^upï bure^ biefe pnpemi^ beOeutet / fd^iieße teb auß biefen vrfa# eben / (frßUeb bap ber S9?on burc^ ben gegenfebein Î^artie aup einem giffto gen jeidjen verwnnôet / vnnb audj vert Catumoaup einem menfdjlicben jen then angefe^en wirt/wirt auch bj Ç0ieamp; tnt garni P^bet Pp« / bteweil bie puper* ripim^fiergepbt^*

Äannwifwei berCOîon pepet im paufeSSenerw/ fopaben boepsèenu? vnb 3«ppîter feinen fcpein jum ort ber pnpernip. ^ae örter aber ianbt vnb Ctebte / welepe biefe pnpernip treffen gt;

wirWZ

-ocr page 27-

gifftijeramp;ifft. ♦ Wirbt / feinb förhcmltc^j bic/Wf (c^f vn* ter bcm ©tier gfkgen/vnb werben von ^Centro üb.^-am iS.eap.erjekt.

ßm 3ar 15 6 7.am 9.ta3 2lpri(t0 /JU lo.v^ren vnb ip.OJïui. wirbt »nter ber (Skuatib 51.28. ein |tn|lernip ber (son# *^f^ Qcfe^n werben/im je^enben b«up/ im 28.@raö»nb ii,59ïin.be6‘ïöiber0/ im fewriße« seictjen/im fewrißen trwn# guloZ ben (ptokmeu» ^n^i Borrholy-bicum, barumbba^ erjwifdjen^VJit# ternacijt »«b vDnkrgangber können gekgen»

;Öiefe Sinßernij? werben bic ^or# tugakfet fe^en ju 8.vren tnb 5$. ttii.be$ ïgt;. 2(prili0 nor mittag. Sie ^kxanbrw ner tn iSgppten werben fiefe^en ju lu »ren vnb 34. min. ÏBir aber werben fie febenjuio.n^rennnb 35.mtn. 3ß‘^n’ febroÆUcîje fünfter n i^Z bar u mb/ baf’ fie »m sebenben häuf Zbae greffe ^erfonen »nnbpotentatenbejei^net / meinem gt;)ornigen seichen gefebiebt. SÖnb bic# weil bit biffèrent ^wifebtu ber auffßei# gung

-ocr page 28-

^rfac^

gung bei* ©onnm/vnb bee aufffïeigen* een 5ftc^fn6/77gr«b 57. mm.tß / Qöirf pe wtrcFutig fun^ 29ïonat »n funff rag mjogni ivcrbcn. ^irbt peb alfo im ^tprember bw «567. anfengfïteb crrfgt; gen. ^aöttac^öcmfievamp;rrjmojïun^ ben auch noc^ rtli^e Wïmuun tveren tPtrbr/wjrbrp‘f »trefung audj rnnrrt* Çalb jwfçfn jaren nrt gember werben.

‘^nb btewerl ber verbrennt SDïer* turtuß / v» ber fewrig SOÏare/bie ^err^ fe^afft bufer ftn^emi^ jnen jwepgenen/ 3ß 511 beforgen / baf? nte^t allein veran«’ berungen ber ^efaçen vnb ©tarnten/ »nnb Atrieg von wegen ber 3ïeltgton/ boruwb/bap OJ^are im pJpauÇ* penter/ 0c^ erheben / ©onber ane^ vielgefe^r^ liefje Äran diepten / aio §u(Ïen/eng^eiï ber brup/ tmefen temperamentvn ^ec

fcn. ©onberlidj an foleben orten bir vnter bem jfieben beo libero begrip fen / vnnb vorn ©eonero lib. 3. eap.’ä'

^0«

-ocr page 29-

gifft(8«v£ufft. ï

S)cc^ Dtcwdl solare ifl in einem guten (d^em SOenerte vnjouió / ijl öagt; burcfj JU verpoffen / öap Durc^ fromme »nöfruöfame perfenen Die fac^ enOh Üc^ Verträgen/ Doc^ nic^t on vorge^en# Der onterDrurfung Der glommen / Die? weil5£Rarevber Den^uppieer er^ó^ee* 2lnno 15 6 74m monat Octob.wirDt am tl. tag ju einer v^r vnb 4.2. mi. nac^ mittetnaeijt/vnter ber «Sieuation çt.gr» ï8 min. aio Pintor jf/gefe^en werDen ei» fin jlerntjï im Bonatz im ij.^raD vnD tj.min.Dcó Stiere im jt.ljau^/in einem “ïBeibifc^envnD jrrDifetjen jeic^en/im jrrDifc^en trianguto/ roeleer von ^to^ lomeo genannt wirt Notapelioticus, Darumb/Dafi ersmifc^en OJïittagonD ^uffgangDer Jonnen gelegen»

^er ïölon fielet vier genfer vom Sluffgang Z ijl Der vnterfcheiD Deo aujp peigenDen jeic^enoZvnD Deo O^ïonoi» Der af(enfionZi2i»@ï«D 5.0}ïin.aequa-toriSj^wbt fic^ alfo )re ivirrfung ver# liefen 8» 5^on«i vnD zaag. ^irDt jlc^ gn^ebe»

-ocr page 30-

^rfa(amp; fltil^cbe« im 3ulto Dee 15 6 s.^ar^Si^ ftnßerniß wiröt ein ßunö vnö io.C0?in» tvacn/wiiDf al|b ,re Wirkung aucQ ein OJ^onat »nD 5 jag fic^ erprfrftn»

SÖtiD Difwed Der Safunnte ifî Der •^err Differ ßnflfmi^ / Darumb / Da^ ff mit fftnem vtfrfc^emtgfm pralDen orf Der ondermi; trifffzwefc^er tm ^au^ Der ^vdigion iß / bejeie^net fie em grofff feinDtfe^taffi Der ©aturnißen / »nö Dee Störefen miDer Die Ätre^ ^^rißi/2(ucfe langmpnge »nD ’P^ßdenijifeije fieber» ©onDfrÜc^an Denen drtern Die enter Dem jeicfc Dee liiere geiegen/ Die vorn Leonern im 3. Q5uc^ am 18. Cap. ge«» melDef* Ce fol ßc^ auch im fönfftigcit paneel fûr^bfn fin ^o^fr pctcntai/ fo vnter Der Cleuaiion ^i.onD Der lengf vorn 8.@raDvnD2o.SE)ïin.geboren/otï Den 26. @raD44..mi. Der 'iüagen/nac^ Der Caleulation Dee »erorDneten OJïaz iÇematieiju Coden am 9\ftn im Stuff* gang ^at / Daß f^m nitfei Die Direetiort

Sö^arri#

-ocr page 31-

Cap. III.

l?on andern tiatürfîdxn wfa^ c^enbcrpefliUngif^ïenlutfr.

Ê3ppocvrttt’$ vnnb andere J^oc^gelf^rtc QU^tcn / ^abm ein foldjc Proguofiuatten / weft Dec hinter ff ueljt vnO warm iß / öer Xen^ faltünö vnpdt / öer dommer erphe^ fafe »tW barnacb fdjmll bfrï; » ®ec gt;;)erbß »nßdt vnü föl anfengflidj/ vnö Igt;arnacl5 wermer vnö fcucljter / l^u^aß bann gcwiOlw^ fin ^ffitlenç barauff folge/ ©onbertic^ wenn »tel ^inbe »on SSJîittag kommen, ^ep bem .Oe^ fiobo wirbt ein Sprucl» gefunben : pilent nac^ lounger/ lp auclj ein alte obo feruatiö/bap na^ tbewrer seit gemepno Üc^ ein «pcpfteni? folget/bann in ber seit ber t^ewrung ffinnen bic armen leut in fpeip »nb tranef fein wähl haben / frep fen allee

-ocr page 32-

'Ï^rfac^

f^n Lillee epn wae pe kfomftt/barburclj imidb grobe vnnD giffdge fculungm entfpnngfn. 0f!iiö alfo öifffibsgni ntebtem geringe orfarf) Der *Pefl«eneM fc^cn luffG Die hinein vnnDÄom aufp fauffen / tn Dte atelier vnD bóDen begrab ben / Dte jód onnD jmfe fupgern / grofR thetvruugen tm ianDt bringen, ^e^* gfetcbdi Dte |epmh‘cfcen on offcntltebert 3üDett/Dte Die ring am finger »nD men^ teln tragen / on große onebnpitebe mugt; efeer nemen / Dann fe gróffer Die mucket werben / f ^e t^emrer aUe Dmg verf aufflt; werDen.

Siefe IBditretfen méden ^ieDure6 reie^ werben/an Den jritiieben guter«/ »ergifften a(fo fûmemlieb Die (nfft/nvv c^enDa^fie felbß mon Der ’Peßüen^er^ würget werben/ feinb gieieb bem J^n«*’ Der mit einem ßuef fieifeb» ober Dao waP fer fermant/ naeft Dem febatten Dee ßt’^ febee febnappetz onD Dao ßetfefj Darüber fallen mußt laßen.

cOiweßaucbfif ^i^ jurrei«t^ guni

-ocr page 33-

^iffti^cvSufft ’y dung ber lufft von ^otterfc^affen/fart emjebfr wol vei ße^cn/wrn wenig win# be we^en/ vnb bameben etn fctjwil wet^ ter i|l/baf;baburc^ balb ein Verfaulung ber lufftenifpringe. Qlnbere fagen weni greffe ©c^tac^ungefclje^en / vnbbao volcf ntcljf begrabe wirbt / ba^ babur c^ bie lufft nidjt wenig virgifftet werbe* 2(udj ba^ auO ben fliUflt^enbe waffemZ mtfïpfuleo/iScljweir fidikn/5}Jenger^ Çeui'ern vnb^ammaci^er winefekn/bie lufft vergifftri werbe*

^Mffc vnb bergletc^e vrfac^en fom^ menmit ber ^Iflronotnifcben vrfaefjen vberei^n/benn wenn wir ©otterjürnen burctj vnfer funbltc^ Ubm / gibt er bem firmament vber vite gewalt / ba^ bte vier -Quartier im 3lt;s*' '^^«ï temperiert/ ba^t^ewreseit wirbt / bo^ eo Sûrfîert vnb J^errenwiberetnanber inelimere/ vnbaUe vrfac^en bdfer lufft Sufammen fommen, iöic Lawren ^aben em fok efte Ovegcl/baf; fie fdrlic^ auff ben epd^» grifft «c^tung ^aben / wen ße ein ßteglt; barmn

-ocr page 34-

‘îDrfrtc^

han'nn fin ben / Lcbcut ßc j^rteg. Œftf' (?ptnn bfO« ut 'Pefiskne» Sgt;ie 2lmfV^ hbfutt^crorc jut.

3o5annf6 3gnf oh fagt/ trenn bk ^c^mflOfr buret) baefeirr bic großen pcin vnnb ßnefe fc^md^cn/ b«^ offt ent gtfftigcr bampff von foktjer k^rndnu^ ^erfomme / bauen bk kut bermaßen vcrgiffret / baß fk außberßen. ^Ifi’ fefjkußt er / baß buret? bao irrbifcß fewr iDftcl?f6 mitten tn ber^frOen bk SS^etaß kn mb helfen erbujigei/ vicS fe^dblte^^ bempff aiiß ber (Erbert getgenz baburcè cm onreine fußt entfprmgu Subere ^^ gen/tventi große fette iß / fo merben bl^ feßtrepßlocßer rerßepßet/mb mirbft^ re oerfautung in bcrt^rófn.QBen greP feßiniß/ werb-n biemaßeraußgetru^ net/ßerbe bte Çôifeb / mb bleibt bk ^t* bevodfeßtepm. QDcnn ce viel regne / werben viel rauppm vnb anber vnjpßt geboren/welcße bie fpeiß vnb wepbe f^*^ gifften. Qöerben allo bie vrfaeßen b^ ^ßi(en$ auß aßen mmefkn gefamkt/

-ocr page 35-

flifftigev Suffe » ms^ ben «Sternen/ auO ber (ïrben/ vnlgt; «u0l^lt;*ï^'ïÖa|Tfr. 2lber€S)ï. 3®^«'*'** ^ebenpreittermanet nnne Xeutfe^en fehr wol/ba^ wtr gern alljftt wdUen ted »nb voll ff pn / vnb ba^ burc^ fok^e föl# (erei/eme verfaulung tn nnfern Uibfidj erhebe/vnnb bte lu^t cergifftet werbe non one (fiber. QU (o fagt ^^fop^ra# (ÎU6 ^parafe Ifue / baft btc Pepiknn au^ »no tn .Rimmel fommv/vnbntefjt »or» Rimmel erßUcl) ju »na / »nnb (prient : «à^enn wir ben J)tmmel/ bao ijl / @ot( e»Jörnen/fofcjjicfeer ju »no ÓJïartei» ^itrab/baetji/ feinen jorn. ^Capabee bureb »erjlopffung bte lufft »ergifttec werbe / bewetfft3grteola mit benttef« fenbebechen Q^runnen »nb Idcbem in ber Igrben / benn ojft nach eróffnung ber'ïirunnen/burcb bie giffttge iufft leut gerbtet / »nnb in l^rçgruben erliefen»

€ ij SÖb»

-ocr page 36-

^Xcün^un^

OJon retntqung Ce^ fcrl^ufft

Cap. I.

‘3Öcn rctntgun0 t’cr

^X3^^vci( tie vureini^fetji ^^^ eer ©fclrn / bic nße »nö fiunf^ mejk vrfac^ »ßUer giffttgè fuift/* mu^ notttjfnötgfidj folge « / öa^ öte rdi’ mgung Oer défini / jurmnigungf^’’ fuift am aller nódgpf n ft p / Oatm treurt wtr tone von filnBen mtreimgcn/wirlgt;l Die fuift vnrepn bleiten/wenn gleich b^ SlpofecFer alle /ren OVepraudjauff fi^ nem Lauffen verbrenneten. OBenn nnrt ' nbsp;nbsp;Die X)ber^f rm nadj Dem geboit (i5o(lt^

Die ^urer/^'^e brecDer/SCiidrDer / rtuif anberiÇÔbelt^ater firaffen / vnD Die^ti» ter nic^t Durci? Die ßngcr festen / vnD ein leDergfDencftzwaofein^eruflFfep/rtt^ Demfelbigcn nacijfompt / fot^ut KW’^ Dae feine jur reinigung Der fuift,

eaf'

-ocr page 37-

gifftia« Suffe. 9

Cap. U.

^on veiniguttg ^^0 ieibe.

^X3lt;’WcU niemant» ku^ncrt fan/ D«^ Ourch bofe vber^ujftge fcudjttgfjpt im Idb/ fokhnific# berm wfacb geben wirbt / tg nùnhet}/ ba^ jeber warneme/ ba^ er feine orbent# lic^e gulgeng b^b/ vn ju biefer jeit brault; ehe aUc woeijen ein ober îwep mal ein quintkin von ’Pegiknç pillen / ober in anbern aufßöfenben arerepè/ OJJprren vn^lloe brauci^/barumb/ba^ biefe bing. fe^r bewaren tviber bic verfculung.'57alt; lürlicbciScbwepO werben fd^r gelobt/ wer in btefer seit grinbig ig/vnb vielge# fdjwer^at/igin weaigergefa^r /wenn er fiel} warm ^eU/ bag bie gefe^wer reijf werben/vnbauglauffen. '^ennfiefe einer alle woc^e ein mal breeze fan nac^ bem egen/ig auch nicht bóg.^^rbenlic^ fehrepffen / vnb gewbnlich haben fol nit vnttrlajfenwerben»

€ «i Sap.

-ocr page 38-


2( ill lia3«fc(Srooviin0 gan^ ©nfcljcnlanOt/ nn greffe pcfiiUrç gerne fen / ^at J^ppo^ erafee ein fürß Der OJfeöiein ger^aienZ öa^manauffeen pkijen rnnh planen/ in »nö für Den Stettin »nnö Scilfftrt baa “Ïöae^olamp;er ^dç mit ben baren an* jünbet vnb brennet / vnb ^at «Ito b«milt; bte lujftgercmtget.

Cap. nir.

SBcIc^ic frother fent’erfief) ^up Einigung berlufftnüi^j h^fcmb.

gt^^rrdmaung Der lufftwcp j'oen fftmemlic^ gerbiunet folcbe ff* mer/bie gemacljt werbe von ^Cafh feotber/^uc^bamne / eicljen Ämatw

-ocr page 39-

gifftigevSufft 10 fc^e«/ Öfchen / ^aüfti/lönnrebcn »ü S'Jfbtfnf^ofij / vnamp;|hf Dürrer öte^öitjfi; (emD/je bc|fcr.;©»e^0f^er vo^îuftbau^ men / ^iibenbaununvnnD^'fii^ctibau« men z^eU vîarDanue febabUc^. SOief ^u^brtum vttnö gt;3 eiber Rauten fetnö (uic^nu^tgutbepDcn ^eufern»

Cap. V.

^Öuveb weither Kreuter ßerud) ' obcr natûïtidjen ^rfetjmaef Dulu)f{ m ©tuben mb 2xamincrn gereid nijcc werbe.

ï’^ofmarfn / S^ldfo^ tan / I^auenbii / ^o^emutZ ©piffra’-b/Qbalfamzkrpfnnat öpffet/'pomeran^cn/ Simonen / 3fopZ 2;i^ptntan Z burejj befprengug Der wen* be vnb praßet / mit i^ |Tgt;ß »««b 2fvofen^ lt;b«ffet* 3n Sommerjett fan man föle mepen non ^irefenZSpetjenznnb ‘ ‘ Reiben braucijen.

€ «if €«pT

-ocr page 40-

fKetniautta

Cap. VL

îDiircb îvcId/HT ^üî^cn ïXaiut hr lufft in J^rufrrn »nö @rubfn ge* reiniget möge nrerben.

^S^^Xef) t»en ?\aucb vort XBac^^olbabffren / SOïprren/ '^'3f prauefj/OJiXucran / 3Ïau^ (fn/£teb(ïórfd/^oni0blumfn / SJ^afO lùn/XormcntiD/ Otngdira / ^egdinZ (S'Vc^enbkdfr/ ^nkn wOvofenbid# tcr/fdmUin »o ‘ïCfrmut^ur.^ ^id pnv0anbd/fü(Tfn 2lf|a/2(mbra/SJïa Pk/ 2l(ipfa OJCufvata / ©aHia 9Jïuffao (a/^tprar falamita / tîntes rauj^h rç# (dn Die in ben Stpoteden jufok^tmen#; öc gemacht werben. 3n Oßinrerfeit fol man öie^i^igen / im Sommer bk fölenbe brauchen. \ ^ v

Cap. VH, _

^?ic ber öcprt«rf / fö auf; Den 0pracb^eu^lin fompt/ju reinigen py/mb Pott anbern unreinen

Jpeufern,

-ocr page 41-

giffriätrSufft ii ^^0 man Darinn (»irfft »iv zdefcljtcn falrf/»nö wenn man fiedelt jugeöerft. ^C-^corÿiuô 9gt;Ktoriue rühmet fe^rfolcfce crünun# gen m ben @te0ten / bap bie ©djUebO ^tufer auff ben ßieffenben waffern ge# bawet werben.SOnb ba^ bte ^irdj^öfe/ oeirb^cüfer/ icberbepnen / ^anff vnnb Slacbßrctxnfn / außer bcr®tabtvnb obgej'önberten orten nerorbnet werben/ ivte audj bie Cc^mel^^utten»

Cap. vni,

®K t^ic (ufft auff t»cn ö^^tticinen gaffen gereintget werbet

£J^vveimöunöt»fvSufft auff ■^ben gaffenz werbe fonberhe^ gelobt ^^ biefe ^olttifclje orbnungen/ §^em# Itc^ / bafj bie paffen won OXiß vnnb (Schwein onb ©cnfpaUen gefeubetet werben / Äerffel »nnb anbere onreinig# fept aup ber ©tabt/tn bußieffenbeit

-ocr page 42-

îXefnf^Utt^

Rjaltfr gf fragen / en b bte offene ^emeplt; tK^'prac^^eu^ün aupgefeget toeröen/ »nnö Die au^febuttung Dee ^arne «uff amp;en âlt;^ff(n verboften.

Cap, IX.

‘2}cn retnigung t'cr Brunne«/ »nnö Kaffer fo Der Firmen tranef iff.

C^^;)ccp^raft«ö ’parafdfuö ^^l^!c^Kibtiin'55uffjvon hem Xar* ‘^^taro / öafj 5tepfer f^nben^ feinï

Q3}fin / (onber aüfm ‘iüafftrgefrun# rfen / bat umb / ba^ er von bem ©teirt fel^r gemarterf getvefen. ,©amif er abef ivtffen ntddjte/ob baß ‘ïBaffer auch vid gemtgroixr |rrbi|d?f OJatenen inficfj begn^e/^at erem repneotbudjletn bar/ inn genest / baffelbtg auff bie QtVagge/ (egt / vu barnacb tvtber an ber Sonne« getrßefnet / vnb 5«m anberen mal aulf bie ^V'tgc gekat / 2lu^ biefem gewtebt |at er tónnen wer denz wie vil ferbifebe materu

-ocr page 43-

gifftfattSufff. « maicriâ tn etncm “Rafler ntf^r tgt;m im «nöfrn fep / »nö ta i^m ein 3t«tgt;«tt ^e# r^aten/Cu^ er Cae Ä (Ter et piicb ötfnl* luren feite / gefagt / h«^ ee alfo würbe npner fern/mb jm ter 5tepfer gefoigetZ ^at er non t em gebïftsUierten maffer ein fltncfenöen munt vnö atbim befetnen/ tara ut; bat er gelernt t / baft ficbe Tßap fer nWbifîtfl-ctenlaffe / fonber burd^ bqhtlaïion faviervnö fïircfenberwer# be. JQat berfalben alle O}{onat in bte Qtrunnen / bar auf; er getruntfen/neme tiftling fïdne tragen taffen/^ann bte ßemevnb bet fanb reinigen bic maßet mben^brunnen / gteben bicfcljlefmig# feptanfidj/mefdje funp mttbem waf* ftr me Oïenfeben letb kommen mürbe. Äaü gleidj mie bie Q^ufferbeeb/fe auß einem fotidjten ’S^runnen fommen/ bte grub ba fiebureb laufen /mit rep vß fcblenn erfüllen / alfo füllen audj btefo^ tiebten ^ÙafferbeôOjîtnfeben magenZ mit allerlei fe^Uim/ baranß bie lieber/ »nbanbere Strandbepten entfprmgen.

eOiemed

-ocr page 44-

^cmigtin^

S^iewert nun öcr gemf^ne SOïann bfJ ^^runnentvaßfrö am mepten t^eilge# leben muf?/ fonberlte^ wenn 'Ïüem vnö Q?ifr then^er feinö/to iß r# fa tremltefe ger|)atcn / baf? man m folebcn gefejjr(u djen Seiten bie Q5runnen ßetßig befielj# tige/ banneeoflftgefeljicljt/ ba^mben ^rurmen tobte Xmber/vnnb nnreine iï^ ergefunben werbè. ,©ie^i^orien jepgen auc^ an / mie burefj »er^ifftung ber Q?runnen/vieI Sö^enfe^c in ^riegß# leufften fonbetlicfe/iamethcl? femb vmb fregefunb^eitvnb leben Fommen.

âgïieola fc^reibt / baf? bie fumpffü ge mafter gifftigfemb/ ennbbap bie ße* I^enbcn maffer/bar bure^ bie be^nnnb reuter ßieffen/aue^ viel gefunber femb/ benn bar Fein reuter bure^ge^en/ ïBap fer bie mit offenen rdren in ben 0tebgt; ten gejogen/ femb blt;n fließenben QBaß fern girted / Garnit aber in bie offenen lóf en nicl?t erbe »nb fefjUtm faße / mer^ benbiebefefjloffentn róten gebrauchet/ vnbbte von ^iep femb beßciybenn von

-ocr page 45-

ôiffti^cvMt U Çd^ ober fupfffr. Q^runnè wafTcr/bar^ umb/ba0 ce ßiH |΀^f t/ t|ï ce nidjt fo gut aie regaiwalffr/Xegcntvaffir iß beffer benn ^djneewaffer/ ©d^nccirafferiß befTer benn ^agdwaßc r.^lù ff^nbe wap fer werben gereinigt / wenn fiemitirr^ binen frûgen gefe^e plfet / eine jeidang pf ^en / nnnb in anberc frög góden wer^ ben/^ao faitjig OJïeerwajfer wirt ver# füffet/weneeburdj fäffeerbe gegoßen/ OJïetaUsfebe irafp r onb ©afpeterife^e/ burcfjgefoitengerßen.

Cap* X*

® c man erfenm mc^c ein we^ efjem ort bie lu|ft reiner fep.

Ê^lt^aniwfff^reibt imanbe«» ren^uep / de varietate rerum, lt;nbsp;toen man an onterfetjietiie^^en dr^ (ern ein biafe mit wtnb füllet / vnnb bie^ felbigewcget / fepbielufff am fdbigen ort reiner / ba bie blafe am ïe id jften fep* (Ergibt

-ocr page 46-

9?d«fôW

(fr gibt auc^ ein probe burf^ fin fc^ntitè ^f of/fo man benfeIbigen vbcrlt; nad}t m bie (u|ft kge/f Anne man an bef farb merefen / ob bie luift rem ober vn^ rein fep. ^ber eo fern met mcrebltcljer je^ eben / wenn baß SÖiebnnnmetibigmi^ rein / ^enn (Bieb nnnb ©ebweme art ber wepb perben / wenn bie OJ^enfebert einen nacb bem anbern auff ben .^ireb* hoff getragen / wenn man bie gtffngen fewrfïamen in ber lufft fließen pbef/ bie biefe nebelbafftigc tufft augenfcbeinlie^ fe^et/nnbben gißanet merefdetj fetjme^ efet/ wenn bie Ovebe vnb ^trfdj in wat«« ben / bie (harpen nnb anbere ^ifc^e (.•» waßerflerben / bie bezwangeren fra^ wen mt^geburt ^aben/biefe sepeZen flirt nen audj bie (Sa wren merefen. Amp cus Medicorum fagt/ba^ bie i^pa^ert fotefeenafur^abc/ba^ pean feinem ort bleiben/ba bie fuift nergiffietz barank »erpenbigeleufabnemenfunnen / ba^ fienc^ieitfic^mit Qlrpenep verforgen/ »nbba^ bie (kaben me^r benn ftepßelt;

-ocr page 47-

ntfftiqcrViifft. H ^ten/an foldjc örtern fc^rc if n va rûffen. 2(namp;frc haben fold) jeidjenZ wert Oie »Äj gel |hre eper im ne ß ver la|Ten.

%^cnbcwaru!U]ïvi!?cr6e^ h iufft, ©ie 1. Kc^cL Ç^^(^ld)cvfûv béfer hilft wit zV^^ xwaret fein/ fol ju abent / wert er 5u beti gebet/ feine schöpf# fer Danef è/baf) er ben tag für gifft bewas ret/vnb 511 merge ne wenn er auffße^etZ fiel) burcl) ein gfrtubigee @ebeth feinem tgeböpffer bf felhc / «Ile tag ein (Kapitel ober swep in ber ^ibel tefen / fein fünb# lief) leben heben eben/ »fl bie war^afftige ^u^ ine werd bringen. lt;'3fn biefee als le ?3?cnfct)en theten/würbe bie ))ejf file »ne ftif^en / »nb börfften wir nicht fue ber 'PegUeni? lauffen.Otber burcl) bie les fung ber hóllenen bibel ober ^retfpielZ Wirbt fie nicht vertrieben.

©ic 11. Kegel.

5^5

-ocr page 48-

^cwantn^

^tV bewarund ^^f^ ^wlft / *®’^^ biffer verfu0 von ben ©ek^rfen fon^ bcrkc^ger^iimet/ Mox, longé, tardé, cede,recede,redi, ijl tn vnfer ^futfeb gefügt : îOîae^ bief} babt bauen /jk^e wek won bannen/ vnb femme langfani oberfpattetber.

^ecl} fel biffes a(fo gefebeben / bap bie hebe bee ^ecbjlen / mb enfer aufp gelegiee ampt nidjf eerfeumet meroe» ^ann wenn bie kirnten bie 5trancfert eerlaffen/bte ie^rer fie m irek ber @ee^ kn ebergeben / f tn Shatter fernen ^iflgt; bern ntebt wok betflenbig fein/trere fok efjeeengoftheb / vnnb ber vernunjft ju wiber, iöann ee mu^ ber Äranefe juin 3(r^t / ober ber 2(rçt jum ^ranefert femmen* i^e ijl aUbk bem barn niebf ju ecrtramen/ijlviel mehr am pul^ bfiï ambarngdegen.

©iein. Xc0e(.

(?6 Ijl fern béfe orbnung baf? bene«/ febiefe Äranefbept gehabt ^aben / bif

-ocr page 49-

fûr^ifftt^erSujït lt;s ÎBàtô^eufer »nb gemeine Q^a^fluben »erbottenweröm. ^n i^ngdUnbti^ ein feiere Ordnung / wenn einer au^ cw nem ^au^ ge^ct / barinn bie peftiUni? ip/baO er ein weiten pab trage» Ste Jpeufer barinn bie pepiien^ ip/ werben auc^gejeic^net / bann bie peptlene tp eint franef ^ept bie ba erbt t- ',(£0 ip unvQ ein gute poUtifclje orbnung/bap folder# »njeitig vnb »beiger^aten Sbe verböte ten/ barburt^ »ngefunb^ept erwecht»

©iciin. Kegel.

3« feiten ber pepik-nn ip ee gefe^r^ lidj iubrandje bie öffentliche Cehwn^ »nb ‘ißaPerbabe/ bannfie öffenenhe (chwepptodjer/ gebe raunt ber gifftigen iu^t/berùren bie innwenbige feuchitg* fepten / vnb machen eine bereptunj» jue feulung.^Ufe ip es auch ein vnbe que nie jeit viel ju tanpen / bann burch viel nn« gen vnb fpringen bapelbig auch gefehlt het. Soch welche juuor bib babene vü fehveppenßgewpnet / ip nicijt gut foU

S che^go#

-ocr page 50-

■ ^cwanwg cljee^arju »«tafaffen/ fcenen wirbt lt;tf* ri*atfn / baf; fk Dabetm m jren ^rufettt baben. 5)»eab£rtn6^iinfvrie^ftbge* ^fn/felkn niebt lang/ neeb |c9p babinZ vier ober fiirff ßunb radj bcm rIffn/drt trûnrfkw juuor ju ficb nfttifn / bann» OBrrmut ebvr X^flntuwp erwaUd/ »nnb nach bcm^ab^ermuiwaflerZ ober funß ftwae trtnrftn.^Dae (ebrrpf^ feu tfl fonberUeb im abnemenben ludz^ nö^iteb»

©IC V.Kc0eI.

^3‘'‘^-'^kvbungfn ottoermanutu ^gc burefj ©oftee ‘ïCort m ben Äik eben onb óffentlicben verfamfungen jH biefer jett /nt^f foUen vnieHa(Tcn wek ben/ éonber von wegen bee gemepnert @ebete/b(pe fïeiO'?ger ju^atkn / on ba* uon ntemanbt au^jufebheOfn / foIW ben .stireren burcb oorgenauie reueftk rung bie (uffr |ïetf|tg gereinigt werben/ foi fluent« lebuien gefebe^en»

-ocr page 51-

füröifftfgev^ufft »^

Sie V1. Xegd.

^MmanflnlVignKçDfn. itarüanue mclöft I'm ^uetj dererum fubtilitate, fclt;ï^ Wc.^negOJfut M. Antonini in So kucia Babylonia, in ça ?^trc^£n2(j» pollinie ein fipekin aujfget^an / ver# tïifpnct/@oltOannn suftnCen / feinö öbirCurcbI’tfVftfaultclufft/ (o im fi# petfin gewefen/ocrgilftetzcaß von inen Die «plt;pilen^ ine inger / au^ ce m idger in ©rtecljenlanbt / auf; Dem ©riedjen« (anbtgenOtomfommen / ba^ aHobcv brittet^cill)er2)?enfc^en cm Der ^epk Um? geporben.

2*16'VIL Xegd.

OR^Snn bie €uff( nfbelPaffttg vn buns cTelip/ feilen bie fenper jugefcblcfo t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffn fein / 00 ee aber flar wetter ip / fol

/ manbie fenper gegen morgen vnb mit# temacht eröp'enen / brep punb nach bet Sofien auffgang/ vnb brep punb nac^ ^lt;r (Sonnen omergang. ^bufenpee

-ocr page 52-

^dvarung

gegfn abenb »nö mit fag/foOfn 6f feftföP fen gehalten werOcn/ifi dn Wefetr regel/ Denen fo auff èo^cn Bergen wonen*

©tcVIII. Kegel.

g® (eret vno Dte erfarung/M^ DtefelZ ^Digen / welche Der grtnOtgen SOïen^ fc^en fletöer ant^un/auc^ gnWg weP Den* .^leraup fehlte Ken Die ^trocr/öa^ tic ^oHe etn feiere natur ^ak/ Da^ 0^ Das gifft an pclj jte^eZ «©er^alkn ratert Oe/ùa^ man Die OepDer /Dere / fo an Dif^ fern giKt gekgen/tleiKig fc^eu^e. .^al^ ten aui Dap eo tiöP?heb ffp/Da^ Der 'pa^ tient oKt reçue .^embDer anjie^e/Da^ tne^f Der fcJjwep^ fo etn mal an jn fotu^ men/wiDer tn ficp fc^laÇe/ratÇen aueV Da^manmDen fipen Dep Den ffepber» loolriec^enDe ^reuter lege.

2(lte»nD Dörre SOïen^D^n / onD Dilt; »0 Older waKenger feuchte feinD/foQert peiKiger bef let Det fein/ Denn Die b(uttgef wî §ö^(ger natur fepn/ ^einwatD / @eigt; Den vnD ïögwmwoU/felren* SöcDP »«^

-ocr page 53-

füt^ifft^erSufft 17

! SÂarterpdç feinb warm »nö trugen/

| dienen benen wot / fo (c^wac^e feuchte nemen ^aben/ate ben ’Pobagrentfe^enZ i nbsp;nbsp;nbsp;0libfü£^ttgen /»nb ben feilten / bte be^

çren mager ju werbè. ^Uwemme onb ^pafenbetg feinb worgemelbten 3«t^fn fester gUidj / weber ba^ fie nic^t (o wol tmefenen ♦ 0c^afen futter feinb warm nnb feuert / feinb falten »nnb magern gut»

©icIX. Xc^el.

r^ On beren wegen z fo vmb bnnb bep ^ben ^rand en feinb Z wirbt von et tu djenfürgutangefe^en Z baf; manfon« berhe^ ju nacfetli^er seit bepben Strane ÄenvielfUine wa^fene fer^lein bren* ne/bann biefetbig »erseren ben gifftigen at^em Z ^udj wirbt ger^atenz ba^bie ßtuben/barinn ber brande ligt/nie^t befe^loOin fep /fonber S« Seiten Z butetj ein offene lufftgefeubert/nnb gereiniget werbe / bat ber Ärandnif feinen giff* «aenat^emwiberfaffe»

iif eOic

-ocr page 54-

4jj^lt; eunj^doijna 3^ / unnfpja 9iJ -Jpj i^^^ ■’Jj^N W «3n®J wï^P35 JtCS

•p0?ve ixo«©

•?ptj?)3}iï4^)ejyjoi

MjMlc ’’t ^’^ / ^P»4d^ 4gt;^3jjn3, Ut/^n^J Üjnilt;3wu)^ua 661040^5) 43q m uotw^ J»P ïptJ^JJ U4343iqjVÇ53 U30tini U3Q 444 /U3)^oaiï) U3U^I tjnv U3up ujj^ii)^ sïpq lt;«.1Q40 313 ^»Q Qiw/qupj U3pIW3Unf^^ ijnöujiqjjG) U3yo40 ut ^0a/3S4oj!nJ jq3tp|t4^2) ’“M ^3nv y : 9^ -üj P)Ó31 ^jq uj^pi qua 3uiJïgt; 4’ij/3vi43q;;^4ïj (^3jpj43nua qua 43!?tï^pt4j^nv un ^vq-pjjrcpjisa qua /uiqwot pfti^tj3q top )!«odï^ 3.ïq/}q»40 ’3q u344Jt3* stq ^34nq ^JOU 44i|3Ï0j Ut ÿ^q / eunuq4c^ 3^3tJ^PI ui3 pnv yi 5.5^ *jn3i 343qu» »at/u^^nj U43S oj 3 P Ït35 .JJp!J3pi;U n? 43p.uod)^ 3tq »IU»(^ / 304Oj43a Ó3UJÖ4ï^ thU^tJ ÿjijS pu urm yvq /jjtsS UJ^ppj ut ßijpu ya ^3tjöuu yt / ïq4tat U3Kpnj3q 44jC^ 43q ut uu^rn ydjot tquvuuiu jpap^S

•p03«-X3«3 0UÏUV(W3^^

-ocr page 55-

fAr^fFti^^vSufft i8 ^Înmcn/ vnnb tie ‘Würmer fettenbm Äinberen fluffig abgeuuben »werben/ burcb tarnen von Xunfaren / ‘ÏBew mut »nb Steern.

Sie XlI. Heget ^^ewstl »ict ®?fnfdgt;lt;n von wegen (bru gcfc^cfft/mc^t fAnnen cabeun in fren J^tuhm Mciben/fenber suffer m ter tufft hin vnb bef vevferen/ ^^^abe telj bem gemepnen SOîaun 5» gut / aUbu fc# een wbUin etttclje bewarenbe aruiieçcn/ weldjf KÎJ in bin ’Pejisktuj'^urveUn 2:arqu»u} ^c^nettenbergy gefunben/ vnbfewbbtefe»

QgSpije 2lngeliea würfel tn e (fig/tra# gc bie nAebtetn im munb / ober rie* dje bann, ^Öe^gteiebe baepulffer 00« Slngeliea wurzeln/ nüchtern auffeinen biffen broto in eilig getruef t/»n gebrau# chet/bewaret für böfer luffu

t. Cßietteit von temf^em Ingber/ fong

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä tui Platon

-ocr page 56-

^(wanma

Staron ober ’pfaffenpßnöf genanncZ morgene nüchtern m« faf^ genß^ct/k* tvaren ben SVJfnfe^fn für Her (ufff.

ggt;3^ Lawren tn ©c^waBi/ ^Sepm/ '^»«bamOt^nn / trage wtbabte^c^ Otfene nüdjtfm Stiantwut^elfn / bann b« ^«rkt ßer tfet fc^r bae Çer^.

Äifff Gurgel totrbt von ^tofforP be nedana genannt / ba^er vinum nc* Cutanum, ‘^eefir'^ßem |ctnen'5^amttt ^at (Sthebe mepnen / baß bie 2llanf* tourtet / btefelbtgc wurdet fep / tvefek SÄereurtuo bat bem S^Ipfft gejepget/ bamif er ft^ wtber bte ^auberep ber ÇSrecfin ittree bewaren folte» Sifft ^Ö5urpe( wirbt von ben^rteffern auch in berQBepbwurpgebraucht» J^omee rue febretbt/baß eo ein fc^warpe wurdet gewefen/onb nnteb färbe 25lumen gelt;» Çabt/ iß feb werlicb ju befemmen gewe^ fen*;öte@dtfer aber/wetebe fte gefaßt/ H^n fie genannt ^019»

-ocr page 57-

fût 3’ffrta« Suffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I?

4‘ n^SOlffcr von ^ç t^onten BUtfa/oöO! öcrfeibigcn SSIumc ein I^Ibce qumclt;» wtn morgene «öc^tcrti genößet / c^cu

953^f nHUn bev fic^ getragcn/fïer cht bas b«^ / »nb bewam für giffttgcr lufft /^»ibtncHtn trader abente vftmor# gens fpng£truncieri/órfv über vier (eth êumal/t wart trimer bejUuffu

^^ pudktn »on Sipfarn wursteln/ bw fouft genannt wirbt iietwur^Z ^altWiin ober ©icfetwur^/tm mun^ ^f getragen / ober bie wurdet »bemacht J/ffW^ Wt/ b«nb beo morgeno etn puctletn nüchtern gejfen / iff je hr güt wibergifft.

5^2($ Wapper vo Srenpre?^/ Teucris genannt / morgene nuchfem bren ober vier löffel von getrunebVn/onb mit «Rtm tgöc^lein ober fît wefffiein nfteb^

-ocr page 58-

*){|nj50tïj|i84gt;Qï(n“ funJvmJ4 utgt; yi /poniuS uugj, auua ^«Jj-?) «V«o.iQs«ijy.^ m^uij j^n» lt;ujJj0 tu^J*ï3nu 9itgt;^.iüm / u)itw3 txjo /pà ^W« PPPlIl«? woa wnjnd a»);^ -àu^j d}t\t’iQ A^Q.»« JJwmjq /tupKgt;Ji30_ (jtjiumiöp^Pilqjt}- 9)Q rmv^jjïCS ’ -6

*ï{lni •‘’Jp^Ï •’VJ ßunivoi)q uw th /u jCvJi w8 q«niu tui na /u^j^B «onvq «pipvO uw UJW)^yu 911)0401« qua /}?dâ)q)8 «PÖï) «J ï^)vu4)q« pö^ncuurièJ^S

•âmntliçfi )iq .nqtai ïjunt jj wu wq uw ih / u’pmuwS uwv^-, uduwpoi 11, U4)ï’pnu 9u,04oiu n? quwa/ Kphui #)0 UM«vjn? uwiwjqiwjnrjc jpnqqjS Qua^q^wÇ 8w)m uw ,nu uppmnb ^ uw / uqpinowvtóu^ uoa 4qnjnSw ’8

’óuJJili’lt;6 ’’*3 J”«!»^» ,Mf owq / tw?wo.w8 uv4vq4)qa / w^putbS idurCy ou» «4« tnnnv4p^

-ocr page 59-

fût ôifftid^t Suffit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io

ÎT^îîfcô straat wivôt genannt Li* gufticum, Carumb/Dal? ce bte SOôlcfcr uihguua fur ihren Pfeffer brauchen/ tarant fdjUu^i^dîndUnbergtue/Oa^ nnfaUbemof / iicbjîüchlvnno^ibc* neUen murrten / an ßatt bee ’Pfeffere o* lgt;tr ©ewurlj f nonen gebraucht werben*

lorberen / morgene nüchtern “^ genAnet/ femb eine bewarung wibtr ti^fe lufft. 3« fttfthtt bte lorberen fepn/ jfc beffer / bic vber swep ^ar alt / femb

tu

lt;iÏQ’5h0crwur^ gênant Aftrentium, *^*^un ^mter^eit morgene nnebtem ^wei) ober bren ßücf lein tuit fall; geffen/ tjUinbewarung wiber bófe lufft.

12.

Vkdwut^cl oberl^n^rlueci) / nbeh •^lt;^nachtin^eingebeplït/»»tnAehtern im munb getragen/ ober bic Turnei in 2[ßtin geioiuo / voob morgene bauen tre9

-ocr page 60-

^cwaruttö

»rep ober vier (djfel vod ßenopfm/H^ ^’^ kmarung witxr Wfe (u^r»

^^ fie menfraut genannt lacea nigra, ■^oöer XeufFeUbtfe/öte quot;ïCur^l oötP puluer in Slfig gebevijet/ »nö genn^ti/ betvaret irtOcr bofe tuffu

Of 2(utfnbfe«f r / quot;ICac^^oIberbcert«/ *^'baumnu^»rt Jeigt burc^einanftf gcfloOen/nnö mit Ovofenefftg gemifefei/ morgeno nû^tem/bouon ein (óffei vol genó^t/bewart wiber bdfe (u)fu

l£in«nbcr.

gtOÏön stauten in ber ^anb getragen/ ^mbbaran gerochen / ißeinebetvf*^ rungwiberbdfeiufft.

vrieref.

O{2(ufen Wirt im garten bepbertSa^ *^*bepen gefeit/ bap fie b ie krotten rx” treibe / irekije von ber falbepen ire fraffi ^cUn. 2Uipotelf^ fc^reibet / wenn ei« q23ipl

-ocr page 61-

luuvjb u^a »94 )gt;j umnuiuijO'^^ »21

♦ujqiJ« ïJjjiiBjja uvj ^uîitÿâçfc «04 ^MJ^PH^« J*’ ^'’Q / u’^jwJÏCS «JQ P4üm3q /ïuuvu)®Hjoj33VQ«ftsn r’^O ïj*ï®J W-Mü®®*

‘U3))vq ^jS injvj^ 43q p|j»4ii« ut)ïQ;f|avï3qn4ï ?^ne ^Ó3(W^J ^wq ï^tS^üï)4Siiv jÿ ^vq qiunwq /p^4tia)^ó3(u^3 3iq ïuuvu3S iq4jai9nï)oj)3^)j}n)ï43Qq«4 / pö4n4i 0^3)111^1 ÜPOS^ 1)1 pÜ4n3gt; 3j3l(^

»ïi|n)4gt;0 *Mjit6 4vJ ßun4V(»3q 3^5111103 up jipu gt;0 )Q4iavu3pun4pg ut3C^ uiuppumb up quua / î43jijnd3^ 3jjv4jun3j^r 4340 U3pddvdgojc uoa p^4nai3^^

♦^3jpy upq J4303q yp6 upiQ5ïï0vJ »q ÏM / wo JUV 4431634 3jpq 314 Itu U3Ul g» q ^n6 «3^3UVÏ(ÖU34ilC‘3^3iy 41(4^30 *«»J^30 ’M ^««» oj / Ï’U? ?WV)C 43 gvq /tt3Ï^3j «30tt»|^3© 434 3141^41 pJgt;(E^

« 'lyng 1300^(8

-ocr page 62-

^cwarun^

wur^clftt fçn^f Duneïft nut Ïöefn / ^^^ wäret triöerbiJfdujft

»8»

gg^tfbrwn wurdet / ober Äai^fttwur^ ’^Oeî/ ober ©ennemarcF in Der b«nbt

ober fetDen t^fieblem getragen/vnD D^H'*' an gerod^enz bewaret inDer bôfc lufft»

ÇfU^i mtif fórnef / neun ober fönjfiX* i ^quot;^^enju morgen0 miebfern nuiMl^ bfprenget / vu b gan$ epngt fcblunge«/ bewaren wiberböfefuffh

20«

^^tebbofberbeeren nnebtern gefjln/ “^geben ein guten geruebz vnb bew^w renwtberbófelufft,

Vncref.

9(^^ï^^‘^^‘' P^Pt^n^wurOef fâtv nen sehen Ding gemacht werben. lt;* rm^^uluer. 2. em iatwerge. j.'^ap fer« 4. (gaffe. 5.X5d. 6.(gprup. 7' SVJorfuh morfeUen« 8. ^^effetem. ?» öJïareipan«

-ocr page 63-

für ^fffti^cr Suffe» ^^ SJïarripan. 10. @a(ç» Skiffe anc fart man braudjen sur bewarung.

Suffi’ |ftnö bic præferuadua, biC tc^ tn him ^öcJjlctn Sarquimi gefun* ben. Siefe ^ab icb barumb bicbfv gefe* Çft / ba^ bic fetbigen jebermanbefanntZ WcIjtJi^ ju bef ommen / bajj fie burc^ langw^riger experten^ bemeret, 3‘'^t null id) auch aube re freffdge / bevarens be ar^nden/au^ anbern ^ertbente bar# jufe^en.

QlOvbfpt^kut fo ber giv^bfen gewonf/ ^effen morgens nüchtern / Jmpbetn mit ^8rot on 0a((j. ^tU^e eßen nueb* tem frifebe toofgefafijene ^Sutter auff lt;ï»robt. lt;paraee(fu6 (efjet bae^aßec Q^runeUen enter bie preferuattua / im büdjieinvcm pein.

gj(£b^ etliche ’pe(li(en$ trur^den in 1 CKofenejVtg/vnne^eeinfdjwemletti

1 barinn/ foU^ee trag bep bir / net? bamit

-ocr page 64-

^cmnm^

«m^auptcnh^fnl»««*

^cn'^^edrtG

^2((f nue fc^wibf / fa^ er von fetnerrt ^Præceptore Acliano Mcccio,gf^

^ón/öa^ er w Der grofffn Pfßjkn^ / P j in gan^fm TSJdfc^lanOr/nadj crfc^dvf fungeer ^dt/^lnno^ pj. regterd/ '1 par mc^uhat griffen »teilen / hj? er M îî^aiae btfemmen/^ann ttelcfjc ben^ |dbtgcn kfommen/viib geno({cn/fci«5 nid^t vergiffen workn. Ad Pifoncm fcf retînt fr / bap rr viel 0}?f nfeben baniü erreten lub?. OBdek nidje §tW^ ß^ompKxionffmb / bic mogen cm bal^ qumtlcm nut QBnn/ vtf 21ngclica weP fer/bren mal in ber woeden gebranef c^* ^Ödc^e aber einer fetvrigen / ober Çi^i^ gen natur pinb/foûen Ue tteeb ein obd jwepmat ein öerupd mit ÛtofenwaP ferz^nkuim/ 0auramp|fer vu ^‘’^^^ ragfrt

-ocr page 65-

fürgiffH^cv^ufft 15 ragen maffer nöcljtern epunemcn. ^a Sltexanöriinifc^ ^tf^enac mùbtf^oc^ge^ r^ömet. Putorïuefcfjrftbt/ amp;afj niche viel 'Xf^eriaein ^teutjcblanötgcmad)« werte/longer werte ju SÖenetig gef^o^ kV ^‘»b feinen namen von tem f ó^leiti r’on ^biro. ©er fatfepe X^eriae Oen bie OJïareftPrdmer mit fidfen rntbuep/ fen vetfauffen/wirtgemaebtvon^ot^ termu^/^fïerlueep/ ^nm^/Salmue/ Lorbeeren vnö Dergleichen.

2!3arumblgt;er^^etfac arn hcip

tigen tag nicht fo kremig iß/ab

$ii(5akni Seiten.

jpg €ott^rhw ouebp febte^ Q^bet / Dap viel Ding surn 'Xhert^c

'^gehören/ welche f f pt in Xentfeh^ (anöt nicht gefunDt/ noch gebracht wer^ Den. ©ie jo gebracht / feinb sum theit verfdjehet / sum theti werten fie nicht erfennet. ^eißeinfragc/woDieSÖip« Vtt ôefunDç WirDtZ Die im Xheriae mup j^ gebtaucht

-ocr page 66-

bun »nö CS^ppten / ober auch anber^^ wo / gefunben werbe. Fuchfius faßt/ ba^fieaud} »n^talia gefunben wteï’^t' on b beffer benn m (ï’gppten ober 3rlt;^; bien, ©prtdjt/ba^ ber iX^enae blt;”* timb mept fo frefftig fep/baff man ni^n barinn gebraucht bie ripper felbp / f*”*^ ' ber allein bie Büchlein von ben SOiPl^ ren. «Sagt baf ^Xhirue eben bie ^p’P* per fep / welche oen ben ©riechen fX”'quot; genannt / onnb fep /^piruecmge^*''’* ïpen ónb gerabert ©nechifdj wörtlt*’'' »onbem wbrileinfiK^iop / wirbt iept”'’* rept gefeprieben / opn ben Qiuepf'i^^*''’ ^ mit eim p. J;)teruon life m ben tt’‘quot;’J berreben 5«cpnb *gt;önb ©aUnu6p^ baf biefearpnep barum XpcnatpeiO^' baf fiepilfft wiber bic bifeber SÜipP'' ren / onb baf bie SOipperen barepii^^' tpan werben. ;Ö. SÜalentm/Xit’^”’ ger rpömet ben teutfepen Xperiae/ w^' epen 5). SOof / beo i^purfurfen eafpfen/J;fi't?og3-riCgt;ericpègect^Jj

-ocr page 67-

fóvóifftigev^ufft 14

^ou tem övoffett ©ceveto SVïH^nOatte»

QrV^miuö fc^veibet / im ij* '4^^uc^im 8 ^f^p, ®a^ lt;Ineu9 ’^ ’pompetue em'^bücljlnn bcfoni mm/tn wekbemOJ^ht^rtbatfe mit few tier cpgen ^nöfc^rifft biffe Otn^nep geo (c^rifben miDti m|ft / mnö als ein gro^ feeretgeb'^ltcn-yiiffi jwo ^^elfcfjenö^/ smo 5'e‘ßm / otben^ig OîautenbletterZ fall? einee gerßen fórltkine fefjwer / bieo fee fol man jufamen mengen/ vnö nac^ notturfftgebrauchen, tançâtauefe in ben 2lpoteefen ein confection heifjc QJïuhribaium / tjï Cem X^fnaf fajï gleich/ allein ba^ bee ïOïithribatum nie fogar hieigipaleXh^rtaca / tß in be# PeßUenhßbr nüpUch. J^at feinennoo men von bem Äbnig OJMheibatc / non welchembie ^ißortographi fehreiben/ baß er 46» 3ar mit ben Ovomern geßrito ten hak» viunwepßiebermann wie bi# è 0 Wmk

-ocr page 68-

Äd““'’lt;i ^ wÇjgt;9igt;i^gt;ttpj ^^Wî^ / wînlt;WûU30 ^jy njjviw StH’^ ^^^‘^’^'®^-^^® ^‘’^ ^’^ ^’^ ■*’ Jujwtn^jnj nnvq u^joiJ^ ^3M9ÿiM ÎW 0VQ/U)93^^lttaU#l|0.«jy3^«tV Lp.^ «^“PJ w^^ îP? up jjsw ««va 2,1205 «4» »0^ Wpw u^av^J ,jj,3 2 dii t^^'î /U52»pq u^S^oî nî âîpqnvî üd î^ « W « /JUówtjg .wuipîc ^^*IP Cojjv / luJjapS Îî^jap^y îinj îpou Lj^g,,y.,V upj «{( ^vq ZipPil^y oJjo JittPJ»^WJt«Jaîi«i /pwapq s« J0 j^ipy «q ^j^nq/owQpfjnjfô wrj iiMWJPïflv ^oq ^3y « jvy / j^Ji^pJ J HPX^Cf u^Jû^ô sjviMjjja uw^ruj JjpJ u, a,« / iljqaôjjo «jvouyoZi wj Six» ^P4nq pai «/ aij qo quoi pn^d J?qj»w W’^inu ^anv laquoj / jjvaiaS Lj pu, upnv î^îu u( a,J uaqv^/îqupj ÿüja^qv i^ï «ajvqp^pjßs ^nv waq Jri^ ’a^apa pt# î,u, uuvq/j^ipaS^nu gaitt JÜ’© »«lt; wer / «aqaeâaa îj,0 jituaaquvup «jap iuox^nÇp43^«v5K; pq ua^pjV^a® / jaJUa^ J^aJtwp^lC

^unavapç^

-ocr page 69-

fürglfFtfacfSufft îÇ Bcvwoftenflerbfn/bcnn »n i^rer^^tnï’^ t Çenbefommen» Sie Xoc^ter femO lt;nbsp;gleû^fîfalU geworben / bann fie fatten J, Das 90?tt^riî)atum nie junor gebraut I ^et / aber Cer SÖauer^afnidje gerben lt;nbsp;rdnnen / von megê beo ^etigen brauens Il bee OJîubriCaue/ ijl auc^ oom gifft nie * fran^morben» ^nt ber^alben feinen 11 Siener »nnb 5*’fi’ttamp;t ^iflo^umge^ 1 betten/ baf er jnen bur d)f eefje / meic^ea ’ aifogefetjef^n/vnö alfo fein leben aufp ■ geben.

! ^^copompi g^tf è(|ï0da pon ^ptrinatppffelnvnb^Xaueen.

^iflorUttfc^rd# i* vOberfagtim4o.SÓuc^/SaO^# * nbsp;nbsp;nbsp;^ learebub J^eraeleofa ein Xpraiï

11 in ^onto» kenner erfaren fiat/barbie I CK^atf ^erten vber feine tprannep gefIw get / öiefelbigen ^at forberen Uffen/Ca# lt;nbsp;mit er fie «mbbrec^tez «uff baf er feine 5 tVWevfägUe^r Volbringen möchte/ ü| tsateir

-ocr page 70-

^ewarutt^

Çât « inen ben faffe bee Äraute/fo mart Sæu^crUng ober ©cfetrlttig nennet/ loete^ee bte (eut onfinntg maebt/öa^ fit fic^ fetb|T vmbbnngen / jutrinefen bepgt; bracijt. S)a nun beren etUefje alfo pm^ merhe^ ombfommen/^aben bte anber» gemerefet/ba^ jren gefeüen fuiebee gtff^ ! ron ben Xprannen jugefü^t. Siewtt^ ' ficaberauff fern gebott erfebetnen mü^ fen/ober baamp; (eben verheren / haben ft^ »erßebige leut gefragt / mte fic ficb 5û^ für gifft bewaren möchten / ba ift (ê»t” ger^aten worben / baffle beo morgf«^ etltebc 9ïautenb(etter nüchtern / oi*^ aber lt;I^pfronen effen folten / on barnat^ erft jum ^prannen geben. Ïïach ^‘’’lt;I fte fcicheö getban/ïp feiner mehr gePfP ben/barau^ iff funObar worbe/ bae ^P^ trin«tonbXauten wibergifft beträte

d.

Sïf^enei bifroria vongphP «attüpffel/lib. j.eap. j» dipnofophiftarum.

-ocr page 71-

furgiffttgerfufft ilt;^ ^f}cncu0 fc^rcibet/ amp;aß eftt ‘vl^’S^Ft’fcbff Sürg JU ^Wixanört« jwen bé}e ^Suben nadj Oen @f fe# ^en ben befen Schlange / fo man 2tfptgt; beo nennet/ hat färgemo» ffen. QBte fte übctauffbemweggewelen / ('atbeneid nengebötfïet/babt^etn ‘ïcAbötcsIp# ti tnatdpjfd verfaufft/erhort / hat fie fich über Ote ^beUhater erbarmet/ «nb |nen etliche (Xitrinatöpffel gefehenefet/ meUhe fie auch gffftn. ^Öa fie nun in bae Xbeatrum fommen / fetnb bic gifp figen Schlangen mit groffem grimme auff fie su gelauffen/onb m fte ge|lochc/ hat jnen aber nicht6 gefchabet. ©a bt^ ber X^berpe fampt anberen sufebern ge# fehc/haterfidï/wieaneoüoltf/üettüun# bert/bap fte Ubenbig geblieben / »nb fie »nfchülbig gehalten. X)at aber gleiche wol bie ^Trabanten vnnb itrieafFnecht gefragt / ob nicht bie jmen etwannein frefftige arhnep für gtflrt Oienent/su fich genommen. ^Da man hiernach gefor^ (chet / »ß )h«i angeseiget / fie hetten gar

^ wi ni^ti

-ocr page 72-

^civarun^

rtepfß bann etltcpe Œitrinatdpffeï / f^ jnen auff Dem wege ein OVeib / bte fie ftpl gebabf z auf emfah mifgetpeikf/ïn ficpgenctïïfn. garniternunbiewar* pept erfure / paf er bee anberen f age wk ber befolgen/ fie für ju pellen/ bcm einen (Stfrmaf/bent andern mepte jucOenge^ ben / vnnb ben 0ep!angen fur ;u werp fen: Olie bif gefepepe/femb bte èepta«/ gen wiber grimmig!^ auff fie gelaoP fen/vnb gebißen/ ba 10 ber / welcper

mn iZitrinatgeffen paf / pfóplicp avfi^ gelauffen/vnnb geporben z ber aber i^i* trinat gebrauepf / bem paf ee meptegi* fepabef» Saburep 10 lautbar worben/ baf bieOftnaf wibergifft bienen »ff nôphepfemb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

(en bep fiep fragen » SÜÎtf Juffer »ber^ jogen ober epngemaepf / femb febr n^^^ liep jugebranepe* 3^t’^‘’^^^ ’’®” ^quot;^^ pptaein pocPgeleprfer 3rpf/ euranM Hen 0cpukn ju pabnaZ ?gt;roff|KJJ feprewV

-ocr page 73-

fürgifFtiaerSufft 17 fd^rcibt / baO er feme jwen lange Söne ftUetn mit (titrinatfernen in f^ffdgev ^0iUn^ cr^alten/fagt/Oßf» lt;*■ Ölt;r feWi* gen alle morgen fünffz fed)^ cOu fabm pien nüchtern epngeben habe.

lt;5^ermifonue au^ her ^nfel ^orep* ra / ein trcftltcher ©ek^rter iToftot fe^reibt / öa^ er ferne J^möerkm in brep pfeben er^alten/mit bem S25olo '}gt;rfpalt; tato 2lrmenio »nb'^tgilie iemmo »nie fetm^prup von ^itrinat vermenget.

l^tlic^c ^ip:t traten / bap man tie femelen won Q^itronen ine banbtfap werffe / onO fic^ teglie^ baraup meldde.

5)ontgt;cm ^öïo^lrmcnfo / vnö verfigdter Srben.

goö ^knvi6fc()rci6t tm neutw OQ ten ^óudjz eap./ ven ben Sim# plieibue / bap ju ferner Jdt ein peffttgeonb graufamc^tpiten# gerne# fen fep/in keïeh.er alle / fo bic S’rbe aup

^ F ^nKma

-ocr page 74-

^ewavutta

(tippen »nî) falffcn feilen im Commet mit ©aurampffer vnD lt;£fl'ig/im ^in ter mit ©albepen vnD gunet/ jugendj^ tftwerkn» Söherben brittentag wirbt rin effrn von ßzfpg faur bereitet/ fe^r ge lobet, ^ffig / 'Baumöl Z mit -ÔliuenZ Âapern vnb Simonen / werben nû$(ic^ kç gebratner @pei0 gehalten. @ebragt; ren ßeife^ wirbt mc^r gelobt benn gefot ten. ^itrmatdpffel jerfd^nitten / ober Die fcijalè in QBein gemengt, ^ie trineb gefd2irrau^‘ïBac^^olber^ol6 ober^^ fe^enbaumen werben bocljltc^ gerhü* met. (Sper mdgen beflrenwet werben mitbem^olo2Irmeno. ^nbenpfaiv fuc^en werben gelobt Cæermut / Ôtaui« ten z^eterfilgen vnb halben, gu ben Sßifdjen madjen etliche ein folefteopulo «er: gimet/^hgwer / lebeo jwep gnint* lem/^orianber jwen ferupel/ Fegelein €arbamomlein/0)?ufeaten /jebeó ein ferupel/^eljffnbeinz (toraUen jebeo ein ferupel / XormentiK / Diptam/ gelben ©aube I/jebtb tin ferupel/ ©affran ein ferupel/

-ocr page 75-

fûrgifftfger^ufft 19 Faupel zjugcric^t ^irfc^^om ein^alb foupclz^icucn maci cm puJuvr. ^« nic^t aUe püefe Çaben fan / Da ma^ (tnpuluervoneUtc^en*

'SonberSuïVntb^P* liTO9lilt;r'pe(Wen^

Gap. I.

2(uß weldoen Reichen manfött# ne wiKm / ob einer mit Der ^eßiUnQ «ngriffen fep/ober niebr.

^S^t patient Çat außwett« ^^Dig ein fc^auberen Z innwen« ‘' Dig aber breflt er / wirbt febwer* »nötig Ztrawrig/nirft^ig/ wirfft fic^ ^in nft wiber im bettzvberfempt haupto webe/verenberte äugen Z ^sp »nnb oDn^ macht vmbehero Z ^tjuseiten groffeti Dur|l/wnö börre beß munbe Z i|l in gliw fcernierFdjtagen/magnic^t ejfen Z ^e («ß SM vnbeuwenz wH Immer fd^iafFenz ober

-ocr page 76-

‘Ï^onDcvgitr

' eher fan gar ntdjffc^lalfcn/vnb wfrW in faner vernunfft »erwirref / ce faup ' ' fen )bn auc^ jujerten im anfang beuf«'« »nb^latem auff/^af ein fermeren at^c/ ^af ein ^efftigen pui^ ta fc^Iagenlxrt Stbern»

i)^tf welchem ^eifbüt tgt;aö weiflfi ßeber her ^ungffrawenz von Den jde^en ber peflilcng vnterfdju^ bentrerbe.

^^2(0 tvd(fc fieber m 3«’^^^ ^R/framenbat fokbf seichen / J'4^ ‘^ fie fieb pfdijhcb verftrben / wer* öen bieieb/feben trawrig/bef ommen e*“* nen eefet her fpeife / haben einen febt”^^ ren furzen aibem/ Dao ber^ jitfert/nf«/ meinen öa^ neeimae lebenbigee »mb^ bem baben/baben greffe bauptwebe/g^^ genbemaebt gefebweßen fne unten b»^ bepne/ werben trag / matt vnnb müPeZ febfaffen ubei/erfebreefen (eiebtiieb / ‘’^ haben fei^ame träume* ^Diefe ^ranrf* lepi fpl nieb^ wie Die Peßilem? / eurierj werbw

-ocr page 77-

ter^pifilettè» J® iDcrben/fonDer »irt )nfn «cr^afen / ba^ fit 64ot^’2)tbcn(Ufnwa(tt’r/ ©affratt 8Wfp ^vrßmtümfr fc^wer jwep quinto hm guten gutter jufammen mengen/ ntorgene vnö abenOte bauen tnnefen / füllen ntcljt mit bloten füllen gehn/fall« te Iraner mepben/foUen bae^^bô/Ââ^Z S8ifcl) / SSRiUljennbgebacfjen^pttfe mepbcn. 2^ncn wirbt and) nûplicl) ge# acljtet Itebßöcfcl famen / ‘Ïöaffer eert OJ^liffen/enb öJïutterfraut / 2Ïcpma# rmmein/enb^dantwein.

'Ïl^ae in Cev eik gcfc^cf^cii fol/wenn bic jeiAen vornan# benjeinb.

^Wmóftt4 fût cv tgt;ew bim# •^pifcpcn 2(r^fen (lixipo fetn funbc beichten / »nnb fiel} mit feinem €cbcpff‘^r »erfitnen/ »n von bem ^niff »nbtreß jucken, t^e iß auc^ bep vielen gebreucplid^/baß fie anfengflic^ mc^C allein ben j^ranef en erißieren / ober vn# betvent madden Z vtmbaupwenbigmic

-ocr page 78-

‘3?ctt Pergut ïKdnönnö^^frwfamp;enrufFftt/arttï/ ! »nnb pul^aöem Ilmcfeen / fonder auf6 bte ^Dem Ia|fin/»nl5 bas grblilt ^e«fF»3 ; ab^teben : 2lb«r ob felcbee auc^ œci^l^t »nb bfbdctjtlic^ gcrat^en / imU tdj fd»quot;^ neme ^Ußumenta vnnö orfadjen/bf^ ^oeljgelc^rten ieon^arti Juc^fU / ^^^ ^f fdr^Uc^ für fernem tobtgefcljricben/vy fetne n^en mepnung barton wiberruP fet/ alibi? bem iefer ju bebenefen geben/ barauf’ bemtefen / ba^ man tiphei ben ^ran^en folein fc^mep^tranef geben/ baburc^ baß @i|ft mc^t allem gebrek c^en on vcrmanbelt / fonoer auc^ burw fi^menf; bem i^raneftn abgetrieW tnee* öe/one. b }finb furnembheb biefe» ^n# cr|iüeb kalmus in feinem ^ddjfein »om xr^-üf an ben ^ifonem gefcè^’^ kn/barmn er förnemlie^ wsber bie ’)^^^ flilem? banbk’t/ntept melbefZ öa^ fo^”’ emfang bie 2iöer gelaffm »erben, ^n^ «uep in fernem ^nedrfepen ^eriben^ »^ ten folcpee geleret merbe/fonber trer^en w allen ©ijkten pon jnengijfepgen^

-ocr page 79-

^cv’petîto^f ?• trench c^ngeben / »nö au^wenbig «uff tie wunben »nb beulen jiei^enbe pflaße«: georöenet / ^abe auc^ gt;5*PP‘^f*'^^^^ ’‘’‘’** ber ')gt;eßtlen^ / barumb fern befonber ^ueb gefebneben / baß er j^re Cur wte anberrr^ifftsubeplen/gerbaten. Ce febreibtz baß bk peßilem? ein (ebnett vft gefebtrinbee gifftfep / berbalben fepeö ganijgefebrltcb / baß man bengifftja^ genben tranef in bic lenge »erjiepe /web ebee beim gefebiebt / wenn man crßlic^ wtlbsc^lber laßen. 2(ucb fol man be^ benefen / baß bie^eßilenb ein parses gifft fep » Serbatben feßr »nweißlie^ foUbe tbun/wekbe bureb ertßteren/ »n^ bemen / nnb aberlaßen / anfenglicb bic natur febweeben/fo bie wiber ben ©iffe billieb fol geßerch werbe. 2(ucb hinneu bie fo anfenglicb bie 2(ber oßenen/niebr »erfiebert fein/ baß bie Elbern ganp »erlt;! gifftet feinb / wenn nun bie Ulbern ged^ fenetwerben/fowirbtbabgiffigerübvrt fengt fieb an ju regen/ laufft bem bruns nen swauß wel(blt;»Hbieabernentfprinigt;

S glt;n/

-ocr page 80-

CßottNrgur gfn.^enn man ©ad m cm 0ïflfleÇfnlgt; maffer legt/ »0 anfen^fUef} Dae 0an6lt; maffer nufje gaüedjtfß/^en man aber öae maffer/ Darmn gaU gethan/ruret »S ffopffet / mirüf öae maffer adee bitferZ gfeic^mie öie2lmevffcn obérai laufff« menn man én jrem nefi rûree. ©feedjer^ meé^ é^ee mét bem gefft én ben Bibern/ épatfobeforglédj / ba^ burefj baeaberz (affen bae gtfft aifo bafb jum fernen ^^^ Jogen/afe bauen» ©eéflauc^ offenbar ba^ bae blut eén fdjafj bee (ebene é^/ bap ber OJïenfeb néc^t mo( mangelen bart/ rnb mérbt én aberlaffen eben fo mei w« gute/afe bae bdfe efftabgejegtSebJ^'*’ betauefj^uc^flue / ba^ee wdfïcèrij fep / bae béegéfftége Verfaulung burw ben fc^mep^ / bann burefj ben pulg^nj ober barn abgetréebè merbe. ©e éfï a^w méber bée regel ber 3r$f / ba^ man «w einen tag me^r benn eine ßarefe pur^J féon epugebe/meldjee bief^un / bée aw rénen tag eréfïteren / aberlaffen / »’^^ feftmeé^trgrwfepngehn» è^6lt;*^‘’JJ

-ocr page 81-

l»cr*Pcfî((ehl^, ü ba fûmcme 2lrçt Ä’.2lnbf rnaefj obfew uiert / bas mc^r von benen tn ber pcßu (ent? geworben/bieanfenglie^ gehifenZ Denn von benen / bieanfengUd) haben awn «Sc^tvep^franct epngenommen. Ä«^ man aber au^@«(eno beibringtZ ba^ in allen faulen Rebern fol eine '^ber gelaßen »erben / gibt er folclje anttrorc ba^ ^alenu3 von folc^cn fiebern rebeZ bie von innwenbigen feudjtigfepten ge# boren/vnb nic^t gifftig fepn/funne t er^ falben in bengiffugen Siebern zfo au^ auO»rnbtger vrfadj verurfacbet »er# ben / nicht verjlanben »erben. (^r be# »eifet audjauj? ©aleno / baf' in taglt# eben vn terfianen fiebern bie abern nicht foUen gelaffen »erben / vnnb bringt be# »eifung baf viel vrpldplichburchPe# ßilenp one fieber ßerbc. @ibt auch nicht iu baf aae peßiUnnifchc fieber ein mn* »enbigblutgefchmer haben/ fonber ba^ bie auf »enbigen gebreuchlicher fembZ vnbaf wenig von benen au^fommenZ bie in ber Ptßilenö ein mnwenbia blut#

$ if gefchwet

-ocr page 82-

*3Öon berghut

gefe^werÇabr«. S^^fopÇra(îu0*paM^ «(fus (But (« fetntm OSöc^tein »on öff O^f^Henç feme mdamp;ung vorn abcrlap fen. Sönö tvùtvef num ^^ilc{jlnn vorn Î^arraro fagt / öa^ aberUOon mUhefj ^9/ fo fngt er öoc^ meBt ba^ fokwee a«^ fenghe^ geff^e^ê fel. ©pne^f/ba^ ffl^ bnfnmUIrdjfepvontvfgc tor bruk«/ tra^ baburc^ boe bluf gemmberf vnbge^ f4kf werk» -Crönet «'n ^traint ber blt;» penetrkre/burc^ermge vnb auffläfeM eg im nklje genug gebraßter wem / fon^ bfr er btflillkrf gebraßten wem / fo fang ba^femwaiferfepf barmn bktbe /we(^ c^ee er babep erfennef/ weß er angejün^ bet alfo vom fewer vertret wirbt / ba^ fern fropi^em waKer vbertg bktbe. Siegt; feo gebtfîtilterfè '^ememmpf erae^ert »n^e / Spederß ducis, ^it^otripon vß îSejoar/iebeoem Çalbvn^/ t^ut barju 2(kyanbrmiTc^en S^^enae / vnb beo be^ gen ÖJïtfBribatt iebeo anbertbalb vn^Z fern bofte tfl i. vnè bif auff brep. ^m 3)ektkne 55ö(^kin verorOenet er «ƒ fe^wev^^

-ocr page 83-

îicr^pcftiUttf^ 35 fefenjep^rranef i^enac von ÖÄumi«» von we^cn Differ »rfac^ felt i^e aucfe lieber mit Denen halten / welche Die (£ur mit parken fchwep^tramf anfangenZ »nter welche gudjfiuö fonDerlich Dee -^epfere SÖJayimiliani fehwep^tranef rühmet vorn gftlDen Sp/ DaDurch er »il leut erhalten z Den Sürßen vnnD ilhuv? fürßenmitgetheilet.

©aß man t'en ^ebrncoßtranef

leichtlichbepfichbehaße^

öfTS^cc/tte febnüten^vebe

^fOö Z prewe SO^ufcaten pub ^^uer DaraufZ vnnD laß Den ^a;

lienten riechen.

®cntt einer ben^ebwevß^

tranef von pch gibt.

^S^v fei ben wnn^ rein wa^ oSJ^^enZ ein anDem nemen Z thu« f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wie gefaxt Z fol ihm ein blinDe»

lt;^PfFfe^en laßen îwifehen Den nabel »» 5 «i çnh?

-ocr page 84-

l^cntcvguv

Çff ^gr Ablem/tgt;K arme »ter ben eHenbf* gen / tnö beine »ber biefnçe bmben vA entbinden lanen.

CDefgcneHicße @c6wc^^trc«rf für^lrmvnbóietc^.

^^^^chea wtir^cf ju pufucr ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘’quot;^ ^‘^ ^‘’” ^^*^* ‘ï““’*

km X^riae vermengt/ vnnb ^i^ irapf re brep ober vier löffel voll barjU getl^an / ntbergdegt / vnnb barauff ge^ ! febromt brep ober vier nunb/eïlöfet vort : ber Peßiknp. 'Ïöenn bu fern ^ngelte^ waffer ober X^enae haben fanfl / p , menge beo puluero ein ganpee qumtlet# in ^Bem ober 'Weineffig / vnb febtvl^^ ivievor.

2.

£^S0etfcbe bas Äraut/ bie ‘ïBurfjel/ '^*ober ben famen von teutfdjem 3«^^ ber/tvelcbeo bu baben fanp / vnb trlngi Urau^ mit ^Kis jmo vn^en faffte/mn fc^ebar^

-ocr page 85-

ticr*pe(ïi(cuè» 5 fc^e barumer ein quinUein X^lt;h‘aeZUÿ bic^ niber vnö fc^wii? öarauff brep ober Her (lunb» ‘iVenn bu fernen X^erwe ^ap/nimb ben ©äfft mit ^’(Ttg eçn»

Æiitanberg.

573*ntgt;!oier »n^n Qtaronswur^eh/ %ôer teutfeben ^ngher/anbert^albe

»n^e boni^t/fiebe ee/ mifcb barunter cm Wenig XCeinciï’S/fm^b au^/wnb lege» bieb barauff mOer jwo ober brep (lunb»’ g)t4enXrancf mag man Jtren tag an rinanber nemen/on Drep ober vier pun# ben barauff faflen.

5(iant0wur$elin rotem 'ïöetngefo^ ten/ober bj puluer au^ rotem ^ein getrunefen/on barauff gefc^wipt/ trew bet Wfe Söiateren »nb ÇOenub gifft aup benSö^enfefjen»

4*

^3vtan lt;Safft/ober bie grüne 'ïÖur^ lt;J«l in gutem 'ïöein gefotten 7 onnb lt;Vngtnuntflt;nZ treibet allen ©ifft au# . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 üif bea^

-ocr page 86-

'Üen Vergüt

ten SO^enfe^en/vnO wo^ötptam wedjP fetz mûffen jree gauche wegen alle gtff^ dge ^^^ter von Hannen weiten«

Qj^93(uef von Sl^repfet^Z i. guintUw '^geötpilhert ^Irenpret^ waffer viff lotJ/ji^eriaeemgutnUetn Z tnnefe (^ warmz (ege Dieft niDer Z (eftwifte Daraun DrepoDer vier ßuHD lang.

ét

ggt;3mb Drep ftanDmoII Sftrenprei^/ ^grob jerfeftnitten Z giep Darüber 5»»o ma^ weiften ^einz laft eo ein naeftt b^* Derff fteftn Z geu^ Darnaeft ein map reirt wafter DarjuZ(ap Den Dritten tftei( fanfft cpnfteDenzwoI jugemaeftt z (ap eo erffl^^ tenzgeup eo ab Z vnD (ap eo Darnaeft .^onigoDergurfff i^iDer auffwaUen/ Diefer tranrf ftepfet gift t/vnD ift ein fop^ lieft ^unDtranrf*

^SX^fuer von €iebftórfe(wur$e(n ein guint (ein mit Xheriae gemifeftt Z v^ in Der not mit ^einefttg getrunefenZ Daniil

-ocr page 87-

tcv’pcltne«^« sç tarnte Mibcr gelegt mp ôter vierpunt geldjwtpt / treibet von temSVîenfe^e» ^^epilenptfc^egtfft»

5^3»«b ein ^alb gnintiein gepiMuert “iVïeiperwur^/vno trtntf ee epn mie warmem ^ein / eter mit^gebipiUiev* tem maßet von Ö^ïcipetmur^ / vnnö wenn bu i^n ^aben fanp / mife^e X^e# riac Darunter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

^3»ï^^f‘^ï‘’t^^per(ueep wurédn/ \^oten souperen ein Iot^/ 25ibergeil ein quintlein/ lap biefeopeben mit metf# fern iöetn/vn ^alb (fffig/trind bauon ein guten trund warm / vnb fc^wi$ ban mit/bu wirp genefen von ber ^epiien6gt;

10,

fig Slt;rpopen/vtt ben fafft außgetrun

gen/mit ,ï^eriae vermifc^t / bauon et« guten trunef getrunefen/ vnnb barauff gtPWi^et / vnb bie anbern tag abenbte vnb morgens 'Papemen waper getruno § v denZ

-ocr page 88-

^ort^cv^ur ^en/Si^aujf ten neun^unfag Mit^f^ HrWraDerla^» ^^üi^ilfff»

Çgt;3**’^ «'« »P $ Oîauee nfafft mit wHn ^IPgau^geörungen / »nö dn quinto lern ibcrtcK Daju »ennifc^ct / ötf; trin* cfc in 24.. gunöcn Dreç mal/ »ß lege Dit^ tanin Idjirn^m. 12.

km gerieben/ ein guintlein îî^eriat mit @aurampffcr reafTer ^(ttundeni »nnö tarauff gefe^mi^et / ip eme^ep* Jung»

»3*

^£)rmenti(Ien würfel »nb fraut gt^ “Pfortenm ‘Wem / »nb ben Wein mil S^^eriae getruntfenz »nb gefe^wi^ef» 14.

QÏ^Srmifc^ ^albrian puluer mit ati^ ^beren ipeflilenç wur^dn / tïind«( in Wem mitem wenig £^eriae/ mnb fe^Wi$ barauff. ® iefe Wurzel foi im Äugßmpn gefamiet werben»

-ocr page 89-

tCV*Pcßto^» 5^

‘5» Ç)ictottt)mi bcö^ifc^offö 5u Brandenburg» ^^^v fafft Ven einer ?WV^ O^ igt;el« mit ^btrtac in ffwr gebrom ten / mit lt;£aurampffcr maffer tnb i^ffig eingenommen / ond darauff gefc^miget/ip anno 15 4 5, an »telen be# ment.

æcnn ter patiënt nic^t fc^mi^enfan»

^^0 fol man ein ^evdert ne# oQ ‘®«n Siegelflein mit einem leinen *^ tbuci^in(£ffiggenew»mbfc^l« gen/ond »mb die fuffe legen an die foU/ Oder ein warm (erfim mit Kamillen ge# füllet/ smifdien den deinen ob den Uten legen.

^aö ^tvifrf)cn Vem fc^mi^eti gefc^e^enfoU

$^lt;lt;n

-ocr page 90-

‘X’ont’cvguv

Z^m etwaö cv^^^c^ ÇJ^^bf n / Das j^m fern ^er$ perdît/ *^^rnnö mrt reinen warmen iÇiî^ t^em ben pb^epp abwife^enz »nö fleip pglgt;enfc^lajfwe|rem

2Bû man ^cn fc^taffver^ftv ôeren foU

(c^^v fc^taff fol im anfan^ ^^^pfidt 391^^3 ehret wer ben zourefe liebliche »nb trophefte gefpreeb/ mb im fad fo btefee allee mt ptlfft/nei?^ nn fc^wamm ober t^öc^lem tm alla feljerpffepen (JflïgZ Çalte lm ffir bte no^ fez lap i^m etn trdpßetn ober jwep aujf^ fdjnuppen Z bae fol j^n warfer machen» Suc^fiu6 r^atet Z bap man In ben erpdi tag gar mcljt fe^laffen lape.

^ao nne^ Dem fcbivepp ge^.

fc^e^enfoh

^(^^nn Der Àranrf gen«^ r^^Sgefc^wipet / fo( man jfm ver^ orbemd

-ocr page 91-

l)ev*pcft((c«è» 37 openen jolc^eömabie öa frcjftigc Das ^crè/^im/ vnö leber / vnb auc^ au^* wenDig etwae jur ßeref ung V ^auptglïc Der Icgcn/fonöcrltc^ auff bic/ welche für ncmlic^ von ber PcßiUm? angegriffen/ man mag ^m auc^z f© er (uß ju effen/ fo(c^e fpeife geben / bie gute narung ge# ben / fonber lich wenn er vorhin lang nit geffen^at»

®cmattwtffctt fûnne/ welche ^auptglteber fonberhebvonber Peßileng angegriffen»

C^^tt» tgt;lt;c teilte bei) tm ^30o^ren ober genief iff / fo wirbe bas p)irn fonberlie^ befefjebi# get Z wen bie beule »nter ben armen ^er^ für bric^fzfo iff 6 ein jeic^èz baff bao ^erg getroffenz ‘^enn aber bie ‘25eule »nte» bep bem ©emee^t auff briest Z iff co ein Beieren z baff bie lebet von bem gifft gefue^et werbe*

e^ie

-ocr page 92-

^on^cr^ur

®c man Riffen f untie auf? wdc^cm (Element Die PtpiUnÇ jjerfomme.

i^P^copamp;rafiiw fc^reibet 01 j ‘^fad) ader francf^eptè gemae^it/ ji unD »om (Stern wtUuhert» 'Wenn^*^ ? Mianef Die beine ^m vnDher »irfftz b^^ , We peßtlem^ vorn ^(ernent Der iulf^ fotne. Qöenit Der Äranef adejett drop fen Durp ^at / »nDi^mDiefüffefc^wtJ^ (en/ fo fompt Die pe^ilen^ vorn walree* ^en fie aber für »nD für fdjlaffen œt’^^ (en / fo fompt Dte Peßden^ vorn fewer» ^enn aber Die pe^denç mit beule l’X^ » fompf/fep|îe»onDer(5rDen. Saat^l^ Da / Da^ Die Pelîden^ »on Den ^tprotio^ mio/Geonomis,Hydronomis, vnttb Pyronomis,Daß «fl/ »on Den verdenk

gen Der (Sternen/^I-rDen/^üalfer

VOD ^rw’rr Finnen »erWiv

Digi werDen»

-ocr page 93-

tgt;cv*Pc(îi(enè» s® ‘Bon Slücvlaffm in tgt;cv ^eßtUne»

^©etjwepOtvamf C9n^^fnom* men/tiù natur vcrßcrrfcf/vnl» ’'^^ große Verfüllung amböfen^lut '’or^anben / nnnö Oie Perfon ßartf iß/ fan man vieroOerfünff ßunöenna^ bem «Se^wepß nößUe^ eine 2(Dlt;r laf# fen.

^ck^e Sbern^tt (affen fetnO.

^(£(ejeit fo( ï'ic ï(0er an ter#

* 'Vil-ietl’taen feitten gelaßen werben/ ba bie’Seule iß / ober ba ficljbe# Äran tf inwenbig we^e hßnbet.^Wenti bic Seule Çinber ben -C^reniß / fo fol man bie ^euptaber laßen. Sßenn a^ ber bie Seule outer ber 3lc^ßelen iß/ fo fol man laßen bie leberaber / -Oben Aber / wenn bie Seule fie^ (eßet be^ ben

-ocr page 94-

^ottîJerg^ur

Den fc^hc^ten fc^m/fol man hie frawm aDeroDerfrucfjeaöerladcn» 3gt;wflt;’Öfa hmekuUn gefe^en ivcröen / fol mart (affen öie OJïeöwnaöer fpnngen»

^kviet^UKab^u^ jù^fn.

(^S ©cüvgw’ptceontw/iK ^^^♦femer inbanjenep fc^retbet/ ' wenn öae blue bd^ ifï/fol mart »ielbfutfauffen (affen. 'ïVenn eôâ«( iß/fol man halbe jufiopffen.

^obev man bad bofe ^tut von dem guten vnterfc^etOet.

^^^^ ^^^ ^^^^ ^^^^ ^^‘^^ /^^^fcljwar^ (fl / fo tp ee ein bet’ ^gt;5tuf/wenn ee rot vnb Har i^f foißeögutbluf.

Meubelt Hübt juMfTcit

bwan^eve ^eiber/f(tH

O^«e Member/ vü von natur feb'r.v

-ocr page 95-

Dcr’PcIîikng» 3p dje »nb faite leut foUen titelst aberfdjla^ gen/fonber foUen an ßatt bceabalap fene ventofm fegen auff ber fc^üUemZ wenn bie SJöcule am ^al|j ober bep ben obren iß / fo bie Settle outer bem a» m *0zfo fege bte ventofen bep ben e Uenbogê# 3|ï bie Q5eule onter bem görtel/ fo magi man bie oentofen bep ben fnpcn / obec auff bae geftß ßgen. lt;£amp; wirbt auch fût: gut angeje^n / baß man fie ft^r reibe mit warmen t^udjern/nft Jie^enbe bins auff bic ^cnbc lege.

SOon ücn Leuten / vul» teifclbk

gen guten onb böfen Jepc^en»

C^^nn t’k peulen / 2tpo^ (^;X3l^emen onnö Slatern jeitlidj ^erföt fommen / iß ee ein gut iepeben. ^enn fic^ aber bic lt;ï)latei en langfam feben laflen / iß es ein böß j-p# eijen. ‘ïöenn bic smeulen weit vomier# genfeinb/ißeseingutsepc^en/ ^enn fie aber nabe am bergen femb / iß e6 ein 0 böß

-ocr page 96-

Donbcrg^uv

6d^ jcpc^fti.'ïücn ein ^fuU »crfdj»»« Oft/vnnb Der y^atrent fid) wol beßnOeJ/ jfl co em gut 5evcl;(n.^Btn aber ein be«^ fe oei fcbwinDet/tnuDDer -patiënt w®^ frentfer wirDv fo ip eo ein bó^ jtpeb*^’'^ OïoteSSIatern femOcin gutee jepebf”/ ^ennaber Dte Keulen (ebwar^/oftt WepfarbigfeinD / ipce embéOsepeb^*'’ ‘ÏDenn man Dem ^an Den ^iuwtn pfïöcfet/mit falp reibet / vnnD bic^ f”^ aulfgebeptfm baupt auffDie au^gep“* te ^eu(e belt / mit Dem binDeren/»!'”^ wenn alfo Der ^an ßi» bt / ip ee cm d**) jepebf n / Den er jeuebt Dao gilft bera«^ »nD ibe mehr Der ^anen Darauffgef^*^ »uD ßerben/ic btß'er.QBen aber Die ^^^ né febenDigbfeibc/ iß ee ein bdß jepcblt;*

Siefe naebfoIgenDe jepeben (e*”* ganpbdß/ wen Den Mrarrfen ftitee^”^ machten jußrei^en / ^enn er f«J^^ febwepß febwipef / OVenn er ob”””?! laßonDeuwef/ Renner ein vngefflt;’’‘J bkpfarb/oDer febwarp angeficbt»^^*g fompt/ein ßmehnDer b^m / è^’‘’2

-ocr page 97-

tcr’pefKkufi^ 40 »nbOtt^em / ßetigsr Ärampff / ÇDcr^ giefjtvnö gefi^wulpb« ganzen ietbeZ *»njfcr pulgang/ »nütuwung / wen btc ^rfuncz vnö vnfwntgfept Oarju fc^U^ gen*

SÜcn benen S^lheop^rapue^ar«*« eet(u6 fc^rdbet. ‘5ßcnn einer ein ^ßf^ bunefdac^t tage lang gehabt / vnb bar* nach ein S^îdietlem barauff fompt / ijl Cßemsipcben beetobiee. «Sagtaud}/ wenn im^arbunefet größere brcnnungi »otgef/^tf *^ ßdl.cn in ber feuten/bur(l mit wenigem tnnefen / fpaltungc be» leffijen/ feinb jepe^en beß warbafftigen tobtee*

^ie feie 'pcjütetit^ifc^cn Ö^^ ferner von gemeinen fehwe# renjumterft^eyben, €^^«tt eine ^efc^wulll o^rt ^40^1^ vnb fro|l/ mit (pannen vnb röte aufflaufft/ aue^ one (ebri* fe^eiepdiè/fofagt auc^ üf^eop^raßußZ 0 ba^

-ocr page 98-

‘Ï^0ttï»crg«r

ùa^ ce fin 95luCfp(rc pp / te fcp tn 3uw gcn 00fr Eliten, ^enn ce aber mit I^iç »nnö freß außlaufftz fo iß eo ein 9J(ßi^ lenpifc^gefdjwer»

^arumb etfiebe gefebwer von I^nen felbß auffbreetjen/vnb an# berc ni^t»

^^^nn bc^ bem orttcöß^' '’’ft naiürlicftc fralf^ iß /1'0 briestee ooniÇmfelbf*^ auff. ^enn aber hie natur beo ‘®lt;’^^ fame/att öem ort ju wenig tß / fo briefer eo r f djf auß/ober wirbt ein 5*ißet5M* ^albftimuß bieSOîummia ba^m ge5lt;’^ gen werben/ Jpurju bat 9^arafelfuofi’’ befonber ^ßaßer bet^f ^ppobtltot^/ im ®üc^lein von ben eßen f d^dben«

Jeyebe« / t’^ibeß man ein gaP bunebelerfenner

^0 bthvnnüfroftmtKt^tJ ‘

S^anber fonipt/außen ^erum^*'^,

-ocr page 99-

bct^pclîdcn^» 4’

mit einem weifîcn butUetn / mit brenen/ ^innemung Deô fefjta^ôZ fc^werer trdu# me/vnamp;bewegung ^tn vnô^cr/foliées getuig ein ^arbuncf et

‘ï^nferfebevï’ ^tvtfebenöcm Carbundf l »nö anberen ^ejï^wcren.

3c ^cmci)ucn Q5cfcß«)cv jemb «u^wenbig inn beroemt/ 2lber ber ^arbundel jönbet feu nen eigen burc^gang an / trueft fic^ fel# btjl ^inberfie^ / mac^t jwo Qtpo^em/ eine innroenbig an ber wur^et/onnb bie onberau^wenbigan ber ^aut. ^Beo^ P^ra(luefagt/b5berlt;2^arbunde(ein A* poftemaradicale fep / bj ijl /ein fermer ber »urpel/heißt ea audj bie uturne bes gebinte.

®c vfet ber garbling chlfeinb» ffl^^cop^rafmefc^rcfbct im C^’^üe^tem von offen fc^âbê / ba^ © iq foviél

-ocr page 100-

^on^erg^uv

fo vief Carbunchl femb/ aie bet Tförrn/ tap ba f ep cm ^artuorfel ter J^cupw^ tem/ber SO^eDian vnü ^eberaOern/ vn^’ t«^ alle frimdbfptè/ n'tldje burc^ mitt^ l»erunlt;^ ge^eplet werben/ von Der «atMgt;^ Uce^arbuncfelefetnO.

^antnib tgt;aH Cih'rUfFvnin btn^eßtUnpifd^en Leuten nuçlic^ilî.

OfY^lrucdfite fagt/ î'ûp tgt;ur^ ^«^»^öaó Olbirlaffen ben Keulen b*^ i^' rdte genommen werbe / »nb wP fcabnt cl? bas ^Iut gemmbert/ onnb ßi^ fölet werbe.

06 bk^atkubk’peßp Imp fepn.

C^ jQcop^rafiup fae^t (m 6ólt;J Oc^^^in ®om Xartaro/ oa^ »tel v*”* ^^benen gerben / welchen bte ïö^*^^ len aufygelau|fen / darauf (cblcufP^^' ^«^ bie ^eulè «w%t he pepilenp ©”;

-ocr page 101-

tcvl^cftikttg» 4» ^eii0cvpcf{i(cnijifif}cn ^cukn^ur»

^^3c fold)c foltert cuncrct (2^:^^'»fr Öen / ti^ Otn^S^irurgfubc# fannt. 5)i£*»crt man aber OU titelt allzeit vnö an allen orten habt huZ ^‘^btc^ allste etheije art?neten Sb. SÖa^ Untmt Xruti^en/lt;£ ^urfürßUe^er ßabC ^ranbenburg verorOneten Qln^ten / fo er für Die Firmen georOnet/füv^Hc^ ^th jugefe^et»

Sie?U9pjiafKr.

Çgt;3rtit weiften (Senff/mit Ovauten* quot;^ ’^blettern/^onig/nn ein wenig @auc (epg jufamtnen jerquetfe^ef nnnO jer^ ßoften/nnO (ege e$ pftaßerweip (au(ee^lt; »berlgt;ie%eu(e.

lt;S In nnVer §«gpflajlcv t'ao

linberiß.

-ocr page 102-

^öttt^ergur

cm aeniß SOcncOildjc Irpffin ficin jccfcfjotitcn / vnnb U^ ce mtt ^omg ju^ jammen »ber einem folfewer langfam rrmaücn / bi^ bic ^mpbclcn meçdj mer# ben/t^u ein «.cnigS^^e nac barsu/vnnb flrcicbe ee nuff cm Ujuclj / »nnö lege tó iaulee^tvber«

^3*^^ fin Smpbef/ »nnb micfcl |ï^gt;n ^weref ober ^epbe/biejunor in guten fcbarpffcn(£n'»g genüge fep /1«^ petn bdffc giomern ober cfd^cn braeêzlb^ bar nach bic fetalen bauen/ »nb lege ce fau^ (ed^t ober bic heulen / beeb fol anfeng^ liefe inber gtopbel ein locfe gemacfetwer^ ben/ onnb guter Sffeeriac barem getfeart loerbcn/ »nnb mtbcrjugcfcbloOen/e^^ man fu bratet.

®ö6 mif ^cn Q^ufferöfafenft'^ gcfcfeefeen/fogenicpnlicfe auff bie

Beulen fommen/pon ben 5quot;0^

-ocr page 103-

tev’pepHen^» 4?

3^weil gemcvnlif^ eine btafe voUer walftr öfter ©tfftZ nact) ften f^arpffen pßafltren lt;’fff Iget z foi foldje «upgeUjfen weiften«

’PP«ftcr wctd)c ^dö gcfcf)Wcr retff ooft jeittg machen«

t.

Ç7^mb fe^tec^t ^Bep^fmehiZ'^aum# quot;^ ’'öle »nft wafferZla^ ee jur ftirfc fieftèZ mad} ein pßo jïcr ftauon zvnft Icgee lau# ledit ftuffftù^-^euie«

Ç^'3»nt gute 5ei0f n/fe^de ftae eufferjl . deutlet« ftauon ab/fodje fttefeibigen mutvapfer fo lang z bip ftie fuppe redit lgt;icb werfte/wie ^onigz»on ftiefer fuppen »nö QBep^tnme^l mac^e ein pPaßerZ itge ce offt z new »nft laukc^t ober»

Maenad) tgt;cv cvn'cvebung ber Keulen gefdje^en fok

-ocr page 104-

‘^Contcvguv

fi^^wn Où awcvc^un^ge^ Æ^^fdje^fn/ fol ficaulfgcbauwen ^~^ wnôfn/oamp;crauff gfCpît/Oocfe ipeebrfffr bafj fie auffgc|)anjen irerre/ Dann folc^iö gibt nunter vnno fituur^

narben.

lt;^ni lt;Jt^pfld|lcvIcin«

Çgt;3«^^*’ttgflefd)fenfa(rf/ol,fr^ettf^ ^mip/ober OarfürSUeneötfcljc fepfff/ weiten @enff»nö0aurtepg / oemn^ fc^fDaemit nücljtcm fpepefjelobert^ü^ ntg Buret) emaneer/pretere co auffdH Fktn febmake vnnö lengfeefit treif par^ djen t^ürfjkin ober fefekm / »nö lege f^ «uff bk fpt^ Ber ^8eukn/ öa fk am tvei^ c^efien/vnnb ju offnen am bequemht^^ pen / onnb ober Dtefee fefekin fol geW^ werben Baopßaper/fo in ben 2lpoteeftgt;^ genanbt wirbt/Diachylon fim^ plcx,boc^ ba^ eo crftlicl) mk l^amtöenbleerwevc^ef

wrrbG

Klaff'«


-ocr page 105-

terT^cßtofi» 4

^igkittfo nac^ hcr uuffbte^ (hung tn cas gef^wer fol gelegt tverben / »mb ben Ævttrs^ ' jlocfsulófen.

*Jgt;3ttib »on einem ^nerbotter / »nnö '^örepmal fo viel terpentin / »nb ein Wenig Ovofenöl/^ierau^ mac^e ein bün# neefdlbletn/ßreicfjeeeauffTOiglein / fo »on fanfften leinen fefelcin gemacht/ »n» leg eo ine gefc^wer/ lege »on nuffen barnuff Diachylon compofitum,bas man in bett 3poterfen fenbet / fokhee t^u bi^ ein rechter epter erfc^einet / »nb folber epterfioct' ^übfe^hc^ herauf; gen logen wertem

® c matt ^iötcitt jti tev reinigung machen folk.

FVamp;^ebe cm t^uttttcö @dlb* Utyeinnup Sierbotter »nnb Ovo? fen^onig Zßreic^e ee nuff leinen MW

-ocr page 106-

*^)ottbcrgur ff^kirt/üttb lege « harepn/»nö (ege wt«’ her barauff bj diachylon compofitö, bae (hu fo lang bt^baegffdjwer gercH nigre»

® tgt;cr tie greffe feufuug îser ' gef^wer/audj wilbtünfcljtvam!?

^afierbee Jotticrt 'I fraut/vnb X^perlureprnbletfcr/ ^^bic fifbc m ^dn ober SSicr/»« wafc^e bae gefc^wer warm bamtt / »«? grewe gekannten 2((aun barauff.

2Baetn gemehrt/lt;» ato^e«^ (en ju verhüten.

(SSW wan ferne wiberW ^^^benbevnb faite pfîafîerbaraun lege/vnb fie mdjt ju hart binötZ mitten im banbeein ereuüloc^ ober ktii gefc^werla(]V.

SÖei#

-ocr page 107-

^cv’pcflto^» ç ^om final vnb cntgt;tlicamp;cv _ htpluna-C^lt;^nnl'a09cfc()ïvev ^nw^* ^^^jfam gcreintgct/wonb Dae wilDC ßfifd) roe3 genomen / fel man ^1^6 ßefchroer mit Dem gemeinen gelben olgt;€rbraunen jug / fo man ßete mbert ^poteef en ßnoet/ju hepten.

^in Unb 'pflaflev feaetU fd^war^cn QSIateren raff

□(^^luev ‘^)iol vnD galmu^ murmel mit “Ïöeççenme^l / vn» '^ mife^ foldjee puluer mit reinem Çonig »nb ein wenigX^eriae/nnblegc eelaukc^t barfiber*

20116 anff tie fc^war^cn anff^ gebr^djeneSJ^latern fol ge# legt werben.

^ÎW^c^ fin f^lblein von weip

^^ibm Oirojuder / vnnb frifdjeie

-ocr page 108-

‘ïÖontcrg^uv engefaf^cncr butter / vu lege re (««(«^^ darüber»

5£in anber^.

f^ 2(^dnetï gcfttutictt nöc^^ Q^tern W^mfdb^nz tSemmcl ofdf *^mft^broöt/mit wnOem ©tra*”^ jurfer im munb wol jerfeuwen/ onb «^ fo barau^ iegen/bi^ Oer epterpoef abgt^ iöjft/ bamaef} t^u tn remtgung oub^l’^ (ungwte oor gefaßt

Zitier tgt;en groffen fd^mer^ew neben ben Keulen.

/Ï^^cv^uiftgut 'pepufeon f^ JÖS^’frf? ftJlb / SOïan fan auch dj *^^ fofebee Pßaper machen« ^iW’ ^amnien S33(umen / ©eabtofen fraw^Z tStetnflee/'Pappefen/ietn / Fœnuai græcû, la^ ee m wafler jufamen wt^ c^en/fiebe fir barnae^ / sériiez pe burw rtnanber/t^u etn wentg gutter fett»#'’ reine vngefal^ene butter bar ju / o» 1^0^

repHaperwei^ (awlreljtoarauff-

‘ISFiW


-ocr page 109-

tgt;cv*pcfnkn^» 4^ ®tgt;ert'tc^0^vntgt;v^u tier lt;^cuUn.

^^ilauc^c’Populfon falbmitOvofett^ ökverimfebt»

^cnnlJic Meulen vcvlt;« fdjretnöen.

Ê^^tw «^'fb verUerun^ ber T^J^^Stranff« [ebvachtr wirtt / gib ocmStrariCfc epknb XhenaeZ legföujf Oen o» ba beulen gugpßa^ per/ ober lap barauff oentofen |eee»

®bev etliche jufeUige^vanef* pepten ber |\p4ene»

fitter boa Elfteren bc6 Berßen.

(SS^ö ^ertjjitteren Wirbt ab^ geleien el mit «perlen / «Eifern/ 8oh/rotè SoralU/mù Caffran

-ocr page 110-

‘X^onbcvgur

»nb 'ÏBetn / weißen vnnO roten ^ee«/ SSenebteten wur^eI/(Saurfa|ft von©^ lt;ronen/(^ranatwetnzDiabugloflatu, Diaborroginatu, mif «ebratenen ^ef^ çen von allerlei ebeUn ^hierein

^WertJieC^nmaf^t

ftnmad^t ift ein fc^upP fer^mfatt aller fraffrz »noeirt epgen au Ilgen ffeßernen/trn'-^

ftbgelei^net mit Qbroöt mn OCem ^^^ wetebt Z vnnbfoman frifd^faltwalï^* ben 5Cr ancien mo angepebf fpri$et.®^ fern vil 21 mpff er für bte nafen ^alfZ’P^Ï rabißbolifZ^erletn/^oraHenZgefcb«^ ^elffenbemz bao ereuf? auß Dem ^irl^ Çerçz ©olbt vnb bergieteben epngebert’ ©6 femb auch gut bar^u éïofenwafÏ^’'' Olofen fprupz^uefer rofat Z(pngcmlt;’f^^ @. ^o^anotreublem Z ©aurfafff **‘^‘* epngemaebten ©tronen/ faßt von ^‘^^ tinen/ X^erweZOwmargantu, Jg

-ocr page 111-

terPeftikn^^ 47 wa^t Odjfenjunßen blûmkitt / ®ur# î«(chZv« î^ro^ifo ©on 'ParaOip ^olç.

^tï)erî)aamp;y?irntvûtem

Ê3rntvûtun9 ijl ein bihi^ca

,jvfc^wcr/tn Den him feilen / ober itn we (fn beo ^imo/tjl nnner o^n wadjen vnO abfaUber ©crnun|ft / ent# ße^d von «ebrrntem gebint / tvde^fo m bas ^aupt ßdgetZ fompt auc^ wol von cn^Anbung beo geblute tm fernen/ wel# eh« Much ober pch geixt Jum ^trn.^k* ben ber ßartfen abcrlaffung (o mnwen^ big brep tag gefehehen folz braucht man nbsp;nbsp;lt;

hurju ringe wepchenbez vnb an fichîte* henbe erißterlein Z welche bte finb^afftw ge materiën abjiehen. ÖJ^an gibt ihnen auch leichte trenrflcin von Xamarin^ benz ^wepjehen Z befien ^immelthawZ vnb lt;£a|fia / bic arm vnb fchcnrfel wer^ ^tn ihnen mit fchlepren gebunben vnb

-ocr page 112-

©on Pergut

' ^ûten/auff öaebeft^rn Haupt U^^^ ' man Oîofcndl/m« f(t‘^/ 3tfm iatucH/ ^au^tvur^/Äagfntrfubkm/ @eeblu* men/'57ac^»tfc^attf n »nO jCût bfe nfa)ft/ man legt fk in ftnpere drter »nnOfök (ufft/mdebe gemacht fan werben / au^ Sieben un Îôfibenlaub/'®in^è/@a!fl* fer/auffge^engten naffm t^ûc^emmil Çôiolaten/Sîofen/vnnb éeeblunu«*

‘ QJîan maebet ihnen na^jeplfelein von ^SamnwolI / bte inn 0vofcnwa)ffr 0^^

' feuebtiget/ober '^wlof/bann Opiu’’’ jertneben / €ü?an fan auch ein J^antK mitten von nnanber feboeibf/ baeep«^ gewerbt hinweg thun / bem .^ranrft« brep ober vier ßunben ober bie fliW bmben / ober baffdbige thun mit ein«' Zungen vorn Jpamel/ fepne fpeip fdg^J 1, ring onb wenig fein, ©ein iiranef M

- fern SÖiolen tulep mit ©erffenwap fer/unb 3ulep von @eeb(u* menéprup.

-ocr page 113-

bev*pc(iiUtißlt; 48

^itgt;cv ^auptwc^cZ fo au^ ftrbrenntfm gtblöt fompt ^^‘^^^^^^^‘^ ^at fof* }fçd)fnzbfr OJlunb i(l )l)ncrt bitter / bas 2tng«ricfgt;tgelb|aff^ t^/pe^abc groKen burß / (c^laffcn wf^ nig/rau^c jung / fd^ntllcn pui^ / gelben Çiam/ gröfhm fefcmertjen in ber reebten feitten/banninberlincfen. ^fe Wt bergemae^ folfAlfepn / vnb gemachte werben wie vorgefagt, ^rc fpeip fel feilt ^Öïanbelmilcb/^^ünfv «gt;f er ßeifcbbrüeZ barbep iattieb ober ^ur^d gefottenZ mit (^ergenföplein/verbempfftS ÎÛ^f w Icnbifdjen pftaumen. ©ein Xretnef fol ^ gemacht werben von ©erfïenwafferZ V nbsp;nbsp;barinn ein wenig 3^”^^^ gefeiten / ^u«

lep von 2^ofen/‘^ioU / ob (Sceblumew ©prupbereptet. guauOteeibungabeic ber ©aUen braucht man neuwlich aup# gezogene ilaffm/SOîirobotanen/ ©tro« ne/^rgnatfalftzSRagfamenzQ^urgclZ

-ocr page 114-

I?onl)er5«v ÄftrbfenfaffrZ-Oebfen jung/ Q^urrftpt maffer mit wenig ‘ÏBemz wiOer Pen ah' gang Dee fcblaffe braudjetman SÜïatw 0vltZ0«blumcdl/X)pi0 vnD@ainfd«

2B(öcr Ddö j^auptwef^c/fo »on Dem tîÿeblût ent?

flanben.

Ofcbcö ^duptwe^c htin^^ man bepDiefern jepeben Z 93®’’* nen ifï Dae ^aupt befcbwert/)^’’ angeficbtinjerbfaffn onDretz Dae^J ^dr ifï gefcb‘f®c^®i / ber pulf: tfl fdjnfU' Die augdDerfein tbun ftd? bet für Z fpepcbetiflftW. Äiefe fedm fieb ®*’^ in MIe lufft halten z feilen auch mit W” »origen gkicbe fpeiÓ en frand gebrand

»erenkrtwtW/folfß jum au^f^’^

»on èranaun/ijmpnen/offr «wjUJJ

-ocr page 115-

ï’cr’PcfWcn^, 4? cf (fig von ©tronen / mit ^nbiuienZ 2lmpffcren / iattiefj/^ßegronj^/oöde •Cdjfenjnngenmafler»

’303ilgt;er baa Çauptwe^c / fo vou ^^legmate/ooer wâjTenger feuelj# te entfianben.

5)aupttve§c wirbt ^^Jetfanbttcpbtcfcnîfçc^en» ©ie ^aben fc^mcr^ê im ^intern tfjetl bee ^««ptö / fa» angefie^t iß trei^/oie ougen / nafen vnb munö / fetnb ßetigeo (eucïjt/^aben feinen burß / j^r junge iß febjepmeebt / ber 9Xenfdgt; iß faul vnnO treg. Sie lußt in j^ren ©emae^e« fol warm onnö truef en fepn / bar ju mac^t man ein geiles fewer / ober man brennet «uff einer glut/^aßip/ ‘Tötpraudï/ @anbernac^/*Par«bt^bof$/‘51egeleinZ QSadjotber^ol^. ©einfpei^folabbe^ reptet Werb? mit ^imet/^egelein/^ng bet mb p»feffer / fein trantf fol fepn ein

^ iij weifft^

-ocr page 116-

^o«t»cvg^ur

Wf iKf r |cnlt;r wem / We tröPertßc fefjtf^ migfett fel berepfet weröm }um aup^ freien mtf Ovofcn^omg/mit Oximen lite breitrkp / mit öen ^prupen »o** iweptn »nb ffmlf wur^ekn/ fampt ^’■‘'® gebórtnbe waffern / aie von SJiaioraH' ^altfifn/SStt^onkn/ 3.jop 'pub anW^ ten» '57ad) bickr berrptunge braik^^^ wan We pillulas Alephanginas, ^‘’^^ irergeiPonS^atfdfn. ^km'jy^if^P“ ^ «erkin von ïO^aioran/ ^iWrgdl/^’ fervnb ^^Îte^wurç. ^ur reimgung PÇ^ ^aupre / Wandjet man S[RaioranB’‘’r fer/vft€Dïangoftfaff(/man madjfatJ^ na^jepPem / gurgdung vnb fetrunJ'j »on ^iWgen bingen/W^gleic^en fle^ wanbao^aupt mit »olrke^enWdi^ gen/2(mp|fer/29ifem/»nnPfdji»fl’'^^quot; Cprianben

2Vi^cr Çaupiweb / fo WI^^ an^ SVïeWnf^Wep»

-ocr page 117-

terT^eftHettg» S® ^S3^fc6 spauptivebe Wtrïgt;t O^^ïfanôtau^ ravtïfolâcnî’enifp# tl^cn/ôfr größte fdjmen? t|l auff î)Cï Uneven feitten/ bic 0tvn «fl oren flt;vrt f(ïlt/tiù nafe iß tmtfe / öae angefK^t iß ®u|f |(^iw$ geneigt/ öer (pepetstl iß et* *®'*6 lauwer / ohn öur ß/ mit ^unger/tß Weic^crig. ©epnlufft fol warm «nnö feuet^t ßpiV wirft gcmaefjt «on SÖiolèZ O^amiUe/ 3f»^t)en/Pappeln aUc in waf fer grfotten mit wenig ‘Pßem / fo mart Dae gemaefî bamit feuc^tiget/ fein fpeiß fol ßc^ auc^ auß warm »nö feuert nep# gen.S'rtfc^ej^önerVrü/eperöotter/lun# ge ^ûner/jung ^amelnfl ÄalbßeifcV fleine ^ifcp auß ßteßenOem wafferZ wenn viel geblflt Da iß/ fo leßet man Die OJebtanaber. Sie Oj^elanc^olep fol bereptet werben jum au^treiben/ mit lt;Sprop von ^rbtraucb / Suenbel/ ■öd^fenjung/waßer von hopßenfepoß/ ^^ebfenjungen / SOJelißen vnnb ^ob her fol außgefübret werben / jerthetlet •tit bem Lapide Laculi, Armeno

-ocr page 118-

jï^iîP«»« «0« dniamp;^/qiintiot^^/wi ^V‘uoa4n40^ /Hio^^ri^/vttw}ß5 ,im / Ipujjox / upjuiJoîc/u^w ^flvylt;6 «Jlt;Pjilt;ïW4)iJîf0 jiuuj^qQ^ 4yp^ 3qaiai ijanq JU^^SG V ’llwawaaaqiiî^

‘8

*fpwij î^tu jiQ Qua/jjjp^ jnjvu pâ ^y ^»q/ujqj}« pj^oujg ut^üq uuiq C'^nvujqivijjjq joJ / ud.^jJqpJ)ój^ ffnvii 3iq uj)jv^ DpJnî 4330 wjujqpw jjtptoi 3^3)301 / U3^334q3€)3i3 gvq )qt0 ^34 ^^y ^^ UUV(^ 'U3q43lt;u U3Q3.Kpj43f gt;ua U3)UJQU3V U34^( UO« Î)lt;JPIggt;î^ ,agt;§igt;w^«^jl*^pj wy j^ (4134 JngJôufB -1’4 it Kgt;

♦«3p43Uin{ 3^3«

/j4nv^ 4gt;q «jjjjJn^ujquuv^

’^3n»4}a45)Ult;JaU3| ^id' lt;J“^ ^^ yçJP^“5) ’’’“’ ’^‘quot;’‘’ ^P ’'’Ü nS 3J3.IQ uit3a)/$4na)g3i|^ 394vai^j qua an^ajawog.

-ocr page 119-

éviter iJCtt^tutfluß»

lmb ïSofcinuchv/^ittcn Utnxr^i/fauer Âtr^mu^z ©et* ßlt;nwoff«r »ongefcdrrttervnn^ gf trûefneter ©«pen Jugcrid^t»

“Zitier tu verftopffung bc$ ©mtgange»

j^î^v^egen werben gebraw* ih« leierte trend lin von Xama« rinöcn/gweefclïcn/J^immcUa» vnbt^alfia/vnnO puUepPem bie msn imf^a bet noth aup ©cçffen machen fan.

9*

^'ibev bk prenne.

^rbie trenne ^af/foHe

fK^entbaUen »on^iüigerketp

-ocr page 120-

^ott gut tier’pcfîtoè. lohbtrancf / öie junge petigebefeuc^tj* geu/vnb fetneemege bón fc^dbett« 0”^ «emen Mûtienfemê/ ober bre mtneln«^ ten non einer imben / biefelbige in »(»P fer legen / vnO ein löffel roll Ovofenefî’^ b«rju tl^un/fo wirbt ein fdjletm/baui’i’ fan er ben munbt feuchten / ober fol 9^^ haudjen ben (afft von gepreflen

fen. 2leetofen ©prup mit ©er* penwaffer gegurgelt / ig

«uc^ gut.

-ocr page 121-

^o^antaX^ l

Cttt(tf(^(l)Ïit JWifdjciWdl©«' l^ttipj n vnö '}?aro(cififï£.n móet ltc|gt;r ron ^tt^cney ber

Pejlileng.

Q5alcni|icn l^abcn fven namen non bem trefflidjcn vnö alten 2(irUtlt;n@alcn(J/ meld^et gelebt ^at naeb^hnftt gebuKi^z. ben lAaUen fie fur einen furpen in ber 2lrçc# mç/ neben bimfelbiaè galten fie in grof# tenterenbx Cc^rtfften ^ippoeratieZ «veicber viu^unCeitvnb »tet^ig large# lebt fût ll^ttpigtburu

S^te^^araedfipen^aben jbrenna# men non einem Oit nt/ welcher genanbt Paracelfus,auff Ütutfefe/non J)oÇcn# ^eim/iemer nation ein ©d^tveiRev/haf imiair »556. nael) Q^^npi geburt bem Replet ^(tbinanbo (ugefebrieben feine 4lt;^®(Ϋ ^nubtateenep / biefen balte fie

-ocr page 122-

CÖntcrfc^c^ïif tierraten: färnnfürflcn üer 2{ï^fnf9 /lunnen 1« Aureolum,tgt;ji|igü(Öcn/ï|Ïanno«54'* geporbè ^u «Salzburg / ba bennod} füW Çamp;egrebmO «0«

-iöuÓalfmpfn fc^mben/bafi ff^ ^f^ikno Fomme won au^truiMgft-vff giffter luOi/bk burc^ ben 211hun tn fU' W^enfi^cn gcfc^cpflct iftrbf.

Äte '^ararcfpflen ferm/ ba^ bic 'P^^ plient fomme von ttinmeRb^erlufP^ tvelcfec »on (wegen ber »erpopffting / •** ber ^eber mc^t fan burc^tringen /w^*”* ber pern ber »on bem 2lr|enieo gel’”* ren / gefebepben wtrbf / gleich wie n” onberen 0ïgt;uc^ »on bem è(em nn lt;”•* beren eap. gefebneben ftehet.

5)ie 0alenipen fcljreibeti / bg^ * berpülftge feuchten im SÖïenfdjen lel” rerfamlet / auch eine erfae^ feinb W'' ^cfiilenç »nb ^e pilençifctjen ^Sewle”' ^ie ^araeeifipen fchreiben / bie feuchten tm (eibwerfamtet/nicbf R fin »rfac^ ber ^epiIenR. ©agen / y «Ue natärlk^r oftene ftf^dben verunj^

-ocr page 123-

Vttl)'paracch s?

(^rt werbt n/ von bem (Salp tm gebläf» ©ie ©alenißen galten 2lrjciueuni vnb 3lnrtpigmentum für ein bing/ »er* teutfebfneo-Opermene. Sne paraceb ßßen machen ein vnterfebepbt jwiRb«« bem Qlrfenieo »nnb Qlurivi^mento. S)ann im anbern Q?ücblnn »cm Xar# taro im 3.cap.fd}rcibet Jgt;ara«lfu8/öa| ber ßem »on Dem Qlrfcntto ein vrfac^ fepter pfßtlfDP/ berßfm vom^luri* ptämento etn orfac^beo ffittejkcljens/ pleurifis genanbi/ gleich wteberpem vorn 9önriol in ber leber/ ein »rfaetj i|i bet ‘?,rf une/Sagt ba^ '^vfenieum ßer# cïetfepbennOluripigmentum. ®ann 'Pataeelfue Urei/baf? alle bing/fpeiO vü tranef /Diefe brep griller in jhn haben/ ben getß bcoQlrfenut/ ben geiß beo 2tu^ ripigmentiZvnb'gt;OitriDl0- ^igt;enn bie^ fe brep bing recht bigeriert werben / vnb Durch ben harn abgefürct / fo wirbt fein pein bauen gemacht» ‘5Senn pe aber nicht recht gebeuwet »nnb gefchepben »erbtn/macht« ßf «««« ß«»« / welchen

-ocr page 124-

^nferfcamp;cVïJt î^er ©rtk«: We fe^wev^ldc^er/Caburf^ öic wn«^ Wgc (ufft iÏgt;I Durchgehen/verßeptfft'/ cnD men Die lufft «Ifo vergopfifei/mirP^ fie f«ul/(dfetamp;en@tf»j«u|f/ D«DurfÔ fompiDie^eflilenç*

Æ)te ©alenißen fugen / We ^|Ï’* lenh fep eme oergiffiung Der lufft. ^’^ ^«raeelfiflen fag^n / Die 'pe|ÏilenöP9 onintoxicano, DJip/ew munDeDu^amp; oberpfeil verg.fftet. 3^ Q5uch(ein Der Pf plient fcbreibet Puracflfue/^'^ DiePefWem? fep em mutiDe opnobtn/ ÖJïuro fep Dus femerepfen / melcljee M ©djmeffelanjunDet.

^tf @«(eniflen fe^rnben / D«^’® jeit Der peflilenp Die CJ^enfehen von ^^* çiger (Toinplcrion onnD blunger «lt;*1”'^ in greffer gefaW fr nilgt; / lgt;lt;*i» fif fo f’f“^^ eer/FaUer / vnD fruefner natur fepn/1^^ gen/D«fi 0aturnu6/Dfr ein orfach z^* ßilenpifcfer lufft ijl/ feiner .fineer vet* p^one / fefjretben auep / D«^ «u^ wr^e* J^enDen J^inflernijfen »nnDjufamen Pj gungen Der ober« ©temen / fó«quot;^ ^‘J

-ocr page 125-

- m^pararef: s^ wor^^fc^en merUen / on welchen örtern ^i« ')^|likn§ regieren werOe»

_ ^ie '))araeelf»ßen fagen / Oa^ Îgt;Ù

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gleich fe^ einem Métrai oöe#

^onncrpfeii/vnö Dieweil man nicht wip Jen fan/tD^ç^fn Derfeibtg treffen wirbt/ lt;'*fo finine man auch nicht willen/weP ^fn ortnnbpeJon bie ^eßilen^ wirbt lt;inrärcn.

Äie @aleni|len halten bic PiHu» las pellilentiales,ba6 iß/’^eßllcn^ ptU kn/für bic befte bewarung für Die Peßw lent?/ bann fu werben bereptet von auf# «rkfencm^loe / ÖÄprrhen vnb0a^# ran/Werben auch nicht recht bemC^u# 1® inaefchricben / bann bes Otuß 3r^e# nep hat feinen Saffran. 5)ann Orufus *« temer ar^nep für ben CaffranThy* T^iama brauchet.

Sie Paraedfilten brauchen jur be# Warung hen bereiten Schweffel/wet# ^en fit nach Paraedfi ihrlt;b59?epflera ithtbtnssalfam ber (£rbcn / »nnO ein l’^^Htegeheimmf halten,

-ocr page 126-

' ‘Ï^nfcrfc^cv^tt’crQ^akn:

^cnnöic ©aUmflm wdden ’)V* pilençifc^c Rillen mac^cn/fo neme« ftlt; jnjoon^rn au^frUfenen 2t(oe/ SOïP’'* r^m »nö ^3lof/|famp;f6 cm on^z berepfc P^ mit lauterem wolrtcc^cnhcm ^ew«

Qöenn bte ^araeelfiflc u wollt w* fc^Wfffd berepten/nemen fte (nacb ’P‘’* racelfi lere/tm Q5öc^(ein voit eer ’P^? plient? ) 3^ ^f pfunh geremt^fen fdjif^f^ fel/ Ol^ömifc^ OJïprren anöert^alb ’’^ ^e/2lloepatifac em vn^z^rtentaltp*?^quot; 0affranem ont?/ folc^eOin^mip^J^Ï pe/vitl) machend ju pultiw/bfbew’ o*ïj mit Dem ÇOitrtolzbtp er pp ijî.^m ^ ten Q5ilc^letn vorn langen leben im n benben eap.fagt er von Differ berep^w olfo. Sleuire ober ver^obeben feb*^ fei von bem (foleothar / nach ^'‘^^^ febepbfunp beo fernero / vnb t^u P^ J^ alfo lang/ ab lang bae fewer nieb* Çanbt nimpfzwelcbeo ber (SoUat^^'^^1 na natur nach bem fc^weffel ju^amp; biefa grip alfo pp gemacht iß Wf '^ famberérbent

-ocr page 127-

vuD^ï^araceb $ç

SaÇ Odoe vnb îVîprrben wita »fr^ Kulung bewarcn/^Äbcn bube part^ctett ^^^^^ ^Jf tol’t«« fôrper burc^ 2lloc *tt«lgt;^0rr^ctt cpngewûegee werben/ vnb wibtr bie verfeulungbe^ûfet. JwrÇteauc^ber ©ebweffel gutjufenZ Çlt;'beti bie ^aracelfi|len »on ben Seller# *”fiR?rn getebmet/welcbeben ©ebwef# ffl im Ql^ein gebraueben/baß er nit »er# faule/baß feine Çe fen fineren/ »nnb fein peingebere.

©ie ©alenißen galten / b«p b^e ber$ / (eber Z »nb bien bie fftrnemepe dr# ter ber 'peflifeni? fepn/ Schreiben «uebZ baf? bureb ben müb »»1 nafe / bie gifftige lufft mehr in ben menfebe« feilte/ bann bureb bie anberen febwep^ldeber/ lt;Öer# b^tben tragen fie 'Pepilenu wütigen im tnunbtz febmieren auch bie na^ldcber mit Xberiae / »nb jujeiten aueb inwen# big bie obren.

^Öie‘Paraeelftpen (eb«HZ bn^ bre^ fftmeme örter feinb ber 'peßilen^Zbie wtt wenigßen gewApnet wiber bie wun#

-ocr page 128-

^«tcvfc^cv^’fl’^v ©4(lt;I#

lécher am meinen geöffnet Wfrl*^« gen / Oûp au^ Dem born öte’Pen^^^*’’ mc^t erfanötwirM / wö öß^ öae .^)’^ igt;urc^ Die o^ren ficlj nie^t reinige.

©afenipen fplten/ Dap Dae gifft f'r (ic^( im bemen / vnnD Darnach aucf} ij* .^er S5eulfn ip. JSD» ^araceippen r gen/ Dop Die Keulen nie^i Die ^fpil^^ feinD/Darumb/Dap vieinerben/wenn I” gfeicp Die QSeuien auffgebreeben Wi”^ aupgefaupin / fipe Parafelfum im^”’* tem Q5ufb(ein von Dem ©tein/ in ^^ Don Derpepiîenç.

SÖiei ©aftnipenfaptn imfluM ber^epiknijein ^Derfe^iagen / wlt;J® gleich noep fein ^eule furpanben rü ipun folepee Darumb/ Dap DiircpM nDerlaPen Dad^^epilen^ifcpegiffi^^

‘ gelogen »erDe.^ieParaeelppen lt;«P

-ocr page 129-

vntgt;*pavlt;tcd: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$^

e|c abcrfcfjlaßcn b^ fît bier o ff »ff Ç’W Leuten fe^eti/wntibt^un fo(d)eà «lt;^t von wegen ber ^ejlilfnç / fonber ^wumb/ba^ fie burc^ hfîung ber aber/ ®®ô 9«blât minberen vnb fûlen/ »n alfo ^w pfm ber gefe^weren (inberen. (St^c ^^6 ^ûc^Uin vorn ßein mb gefdjwer?» ^K @a(f niße fangen me^n^eil^bie Çur an mit bem ßutgangz er ißter vnnö aberlaße» Sie *paraeelfißen beginnen bieiJurmit bemfc^weißnand?»

Sie ©aUnißen orbne ben Franken ein regiment »nb orbenung infpetßvnb tranef/ßbreiben/baß inen nß^tic^ fetnb fold^e fpeiß : bierfuppe / ^abermüßlein ƒ Rennen mit ©aurampffer/et wae falatZ ntanbflfuppfn/gffocbt opffel »nbirenZ ium tramf neroWne fie ©erßenmaßerZ barinn gemifc^t gene^elfamenzOvofin« UinzSÖioi vnnb ^aurampffer waßerZ rem ‘^lerzem wenig tote weinZ ober ge* wijten Weißen ^einZ»erbieten auc^ benen ionoeljbie'PeßiUn^ ^abè etliche Ipnp/omb böfe ^nmotn ober feuerte j« Mäun. 3 i| Sie

-ocr page 130-

^rtfcifcOct^amp;t ber ©akrtî

Sic ’Parofflplîfn orbnê îgt;cn ^NtH den fdn Âiaet^ / laffen fie effen wae fie Çaben/onO mae fie plegen 5u effen/vergt; beuf i^nen/tveDev ©cljwcinennoc^g^* tdrref fleifd^/leßct ju / ba^ Me OSaurert frauf effenz wenn fie feme Jeûner ^abê/ btfputtrrt niebiz ob^efoiten Obergebras len fleifc^ am beften jep/macijt anc^ feis tiequejlion »on altè ober newem ^ier/ »nierfnebt auch nic^t ob ber 3lnniÏlt;^ ioeinz*57ecferwctnzober ^rffurter weirt ambeßen fep/jeigt bie orfacb anz ba^r^ ben ÏDïenfe^en niebt befannt / wew fpei^ ober tranef »ergilfief z»nb ba^ W^ fernen auch wot fiinne »ergijftee wers benz^erf^albè vergebtic^ geraten wi’’^ beber^erftentraneb'.

^enn bie ^alenlflen bie urfaw «njeigen z warnmb bie ÿefîiten^ fiefe P offe erregef/vû wiberumb fompt z brinj gen fie vnter anberen orfac^en fierfiV/ ba^bie^inpemiOen ber bonnen »»^ ÖJïonz biebdfe jufammenfügungen •Oberplaneten Z vnb f^re bdfe febet« ‘’v wiberiirt’?

-ocr page 131-

t)ttîgt;'pavacct: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ST

wiberumb fommen. ^D. ^alftitmu? Xtutingcr / (f^urförlïticfïcr fwbt neu^ wen nnb aften SSranbenburg / ^at 2(n# no » 5 6 jan feiner 'PrvAiwpiratton ver* (ünbtgt/bie’Pepifenijfo 1566, Q3ran* Kenburg angegriffen / vnnb fotc^ee au^ IxrfïnjïcrniO bet (Sonnen z wdclje ge* fc^c^en im Ärebe bep ber jufammenfii* 0ung beo Saturni vnb 3oui6.

;öte 'Paraeetfiffen bringen »nie« anbem vrfac^en biefe auff bie ban / ba^ burc^ bie »nuerßenbigen 2(r$et m ^9* lung b' $ran@bfen vi( lebenbige Xluetf# filter in ben leib ber SÖïenfe^en gebracht werbe.^öieweit aber 05 421 ueef filber/otgt; Ö)ïereuriu6 bas gifft an fidj jeuc^t / ge# fetjie^t alfo / ba^ bie peßilenu eine jeit# J^'ng tm 59ïenfc^en verborgen / bip eb «upbric^f / nac^ cnbung bee preite vnb fampffö/^teuon gefcbief^t melbung in ber groffen Chirurgia Paracelfi.

^enn in taffung ber 2töer bas blut alfo biet ip/bap eo nic^tlauffen wil / fa# 8tn bie ©aUnißen / ce fepÇOîelane^o# 3 uj lep/

-ocr page 132-

'Öttterfc^c^tit ber Q5a(ett:

Up / Das tfl / cm grobe Urbifc^c fewc^te* Ä« parafeIfifîcn fa genzee fep Oer ßem jm gebint / betvetfen fokwee Garnit / Oa^ Heiner gnc^ ober fantförnlem am grn^ De gefunben weroenz wenn man Oao gei« bfutwefebeu

ÄK ^ofeni jlen brauchen m fre OÏe* eepten offt verfigdte erOez Ote fie beifU» terramfigülatam. S)te ’parafdfilütt fagen/Oa^ 0er@a(fm|ïtf^en 2Ipotfcftgt; rè »erpgeUe crOe befcbeißerep fep / fagt' Oa^Ow rechte veipgeUe erOe emfubtit^ minerai fep/ In welchem lanbe aber on^ berg/OtcfdbigegcfunOenwerOe / bebaH er m Oer feOer. gucbfiue fchreibt auch/ Oa^ etliche au Haffner erOe türcfiftb^ huchpaben machen/onO folche er 0e otr* tauffen/ Oie 0a fol aup Oer 3nfd iemo” fommen.

;©ie ©alenifïen halten Oie bepe atö^ itepwiOerOiepepnenp vnO gtiytThe' nacam Andromachi, Welcher Oce ^^^ . route 2(rpt gewefen. ^ic ’Paracelfiff^ galten Oie ßvehpf drÇdifptviOer W

-ocr page 133-

Vttî) 'parafen $8 few X^eriac »on0)?fn('cbngt;fln’fcb/^‘^^ fie Mumiam ^c» O'en/wirt gemadjt au^ 3(cxftnbrifc^cm X^ertaf / »nö Eifern/ ^Baumol vnb OJïcnfcbfnfïfilc^» ©ie ©aUmflen/wenn fic supers rfuu^öf 6 ^er^n in Der'X''cßiknt?/ünnO »mb «nber orfac^ willen golötbraucbê/ ffljabenmahUnZ »nb gîûen fic baflelbi# ge/ünö kicken ee in bem tranef ab/ben fic bem Äranefen wétten epngeben.

^it paraedfipen sieben aup bent golbt ein natürlich öle ohn jufag/ geben folc^ee epn für ein ©olbtrancf / fagen/ baS gefc^aben/ gema^(et/»nnb gefotien golbt wenig fra^t^abe«

Gie machen auep tritt cfgolbt/bar^ |u fic anbere geiser »nbfafft mengen/ »nnb bas fûnffte wefen/welcpee fie mao t^en au^ ber róte bee ©olbte / bie fie bem @olbe erßUefj absie^en / banbep fen f rafft iß / in ber färbe bie »on bent leib iß gefebeiben. SOont irinefgolöt reichen fie jumal ein tempel / »om ©oibtöfe |e5en ©erßenf érner fc^wer/

S «0 VPrti

-ocr page 134-

^«(crfftievt^t^crôaktt: vorn fûnffren wefen Drep amp;lt;t^(n(it^ ncrfc^wtr/ wie aber fröre fol brrr^tf^ weröcn/fc^rrt 'Paraeelfue tm^ûc^frirt von ber (â|mr/ ba totrt auc^ ber nu^ vit brauch angejetgrt»

^Bcnn Dû ©akmfïrn m ber francf^ hepf brr '^fpüciW gebrauchen ^ora(^ len/^erlen/baebein/ioefchee ïm herben Dre ^frfehre gefunben wirbt / oft ^df* fenbein / machen ße rin puiurr barau^« Äir 9^aracr(fi|?rn Jiehm au^ fof^ chen bingen ein fahrt » Äir ©aimijlert laßen ihre arhnepen wibrr bir '^eßilrnö inbrn^potetfenberevtrn« ^SÖiryi^apfl^ rcffißen brrepten ihre ar^nrprn felbet'

;©ie@aieni0rnoerorbrnen irrÖl^^ repten von ræur^ien/iatwergen/ 09^ ruprn/*piüen / SSJetteren/ Sölumen »*^ Füchiein / mit Io then/ vm^en/quinten/ ferupelenonnb^funben. -©le^paro* relfißen »erorbrnen ihre Oleeepten «•ƒ granen trüpffieinen / »nb flemen 3*^^

^ie ©alenißen perfauffen ireOi^ repte«

-ocr page 135-

‘ ont'Pavaccf: 5? crpfen vmb foUfjen wen^ / faß f« ^wc^ ipon tin armen vmb em jtmUdjen vnn® UiöUtïjenwert^ funnen befomen wer» ben.

^Öie^araeefriflengebfn i^rc grana vu trdp^sin a!fo ï^wer/ba^ ee bie Ovei# cb^n allein bejaten fwnnen/ bau fie mât« inviel golbtvcrfchmeigen / e^efieeut Vn§en dlbarauO bef ommen funnen.

^ie@akmßen/ wenn fie trólkn lernen biefunbament vnnb grunotber «r^enep wiber bie ^e ßi{en(? onb aubère franrf^epr/îteÇè fie guff bie ^o^ê lt;5ctju len/aU -ieippig / *3331« emberg / ^’'ö*?^ tlabt/SSononicn/onbanber^wo/l^dren bie iee (ionen ber ©elebrten / vn nemen von benen ein offen gescugniO jrer itb:/ (affen fiel) ju Meetoren machen.

Sie ÿ'graeelfifîen / welche mollen bie bereptungonbgrunbt ber ^araeeU fifcben arpenep lernen /sieben geg? ®a» fel jubem boc'cgclehrten .^erm ^. 31« bam OSobenpein/fagen baf? bie anberen rObeioren foU^v ^^regturè feinb / gkieft 2^ » mie

-ocr page 136-

îDntcvfcamp;cvtgt;ftgt;cr©akttî ) »IC I^rc ©cftcpffc r / amp;auon fi^c para# cflfum tnn Ortn ^udj von ben SOïc# ' t^forfu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{

Äif ©alctuflcn Pauffetij^ncnvirt f fit^rr ^üc^cr / kik / Der atioi »nul’ $ ncwfn (gfriknun / fucftc öarmn afler^ ? kp^tr^enep / kubieren barinn ba^ 0^ Meïe^ werden« Äicparafeffißriifaup fcni^ncNmdßfdfcrvtiiibfoIcii/ blaart barmti ba^ fie fefjwatç »erben wie bip soleren.

^enn bte ©aknipmin bmlo^]’ ©cbuknfcftarpflFarguircti/bifpuitfrf/ »nnbcoiifcriereii/fe Rinb bic p'ararciP (iets bemäßet mit bißiUteren / ßUrtrttquot; fuMimiren/precipttirenzpxtren Z nA p^* fuluren.

^ie ar^enep »efebe bic ©aicniF^ wibcr bic pcptlenp ordnen/ fiiibct »^ in ben ^ipourfen bereit / »clebc ^^^ niebt bf replet feinb/ Pan man baibt betquot; een (aßen.Sie ar^nep »riebebic P^*“*^ eeïfipm orbnen/gnbet man nicht if ^ipoifden Z nimpt i^rç bereptuna fj

-ocr page 137-

vnD’paiwcf: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

^t lange je it / ba^ taufent patienté fol« len in bic fer^e flu Ben/ ebe eine gr mac^t wirbt. Äie 'Paraedfißcn çabè fie audj ttief^t allezeit bereit.

©ie ©alenipen fe^reiben von fre« f ûnpen on bereptungen »erpenbiglicV brauchen feiere wort / bie ein feglic^er/ welcher ber fpracb erfarc / verpenn fan. ' ^ie «paraeelfipen/t^un wiefr ?Ö?lt;ü per / brauchen frembbe »nb vnbefanbte Wörter/ welche bie belehrten faum »er pe^en/ »nb wen er sujetten foUbe vocagt; bula braudjt/bie »oben anbern gebrau» ct^et werben / fo »erpe^et er boef; ein an« berbarburefj/ab weil er in feinem Ole« teptwiber bie ^epilenp helpet nemen/ vngulâ cabaUinam, »erpe^et er bur^ foldjeô Wörtlein ni^t ben .^nplatti^» ^enn er ^i^t nemen /• guintlin An* thosjoerpe^eterbure^ bae wörtlein nit einblume »on fraut/fonber ein arpenep bie abgefunbert ip »0 feinem leid^namZ bil au^ ben perlen gejogc. ‘ïDen er ^et^e nttuen Charorumfingulorü ein»np/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' (over#

-ocr page 138-

‘^ntcrfcf^cv^'t ^cv ^(em

fo öerße^ft er Ourclj öaewórtlnn Chef* rijOtc^t gelbe ober rote SCtolen / fonôtï ék von golbt / bae er ^et^t Aurum po' tabile,trtncf ©oîbt. ^r ^i|tau(^ w®^ ! ben fafft vorn Spodio nemen / «ber c^ j erbure^ bao wdrttein Spodium «uc6 gebranbt ^elffenbein »erflehe/ i]l wj^ »ngemt^/banntm Q^ûcljleinoon'p'’* (fen^otç ^ei^ter nemen gefe^ab^^HP fenbem / onb auc^ Spodium. ^-the^^ galten/ b«^ er bur^ bao wdrfkm Sp^^' dium,b} roet^ Çôifetjbem verließ/ »lt;^ eftee fe^r gebrauchen bic ©othtfi^nn^’ ÇOiel ferner Sifcipel werben gefunbö*/ bk feme fimplkw nicht verpe^n / ban’^ re fkh jugetragen / b«^ einer bj ^ïrfefe* hom lange {fit mtt bem ferner gemat^ ret/omb maffer barank ju brennen/W’’^ «mb/ba^ Paracelfuó gefehriebm/ w^ folte nemen / aquam de cornu Gerij’’ bas ifï/maffer von ^kfchhom/wi’^^ aber nicht ba^ ^araeelfue burch 5‘quot; mórticin ^kfehhom / nicht bk h^tn^ auf! bef.^kfehenfpp^7fonötr ein kAquot; verpunk/

-ocr page 139-

t)nb^4ra(d: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;

»erpuntf ƒ welc^ee ein gefe^iee^t ifl Dea fraen fuflee. parafclfue fagt in feiner großen ^unWar^enep/newe franèî^ lépten wollen newe arnenep vnnö newe bereptungen haben/ fagt bafj er Darumb newe bere^tungen mache / ba^ Die alten nicht gut feinb. @chleu0t weiter/ ba^ newear^enep / auch müße newe voca* bulaober werter haben»

;Öie ©aknißen pubficieven alle ©chrüften »nb Q5ûcher ihrer fürßenZ nicht allein von bewarung ber gefunbt? hept/i^urber *Peßi(enh/»nnb anberer Fraurfhepten/ fonber auch bie Fächer nÖ ben fimplicibusjVon jegliche Äreu^ teren /»nnb von berbereptungberar^^ nepen/ machen auplegung »ber buntfet »nb »nuerßenbige mörter/ßeHen Ono-tnaftica,bariil alle werter reichlich »nO rerßenbigUch aufgelegt.

■Sie paracelfißen püblieieren »nnb effenbaren nicht alle (Schrifften ihres förßen / verbergen bie Fächer von ben Treutern vnb anbern fimphcien/vnnb von

-ocr page 140-

^rtterfc^ev^t amp;ct Salem

von her bere^fun^ ber ar^nepen / (a(prt

fdd^f m trurf au^ge^n/ We o^n bic »ff^ borgene nit fönnen vcrflanbcn werben/ , beren etliche bermaßfn »bei getrurft/ ; ba^fnanme^twei?^obberS£rucfer/‘’^ I ber ber publieafor baran fcbölbig i|^' ^î^araeeffue bekennet fclbcr/ ba^ er b’^ ^eftme^t wirbïg geacht ferner fiinl^/ fobod? bieStpopd è^npiber vnbanff^ baren ^ße (t mei gróffere ge^tmnt^ ^ ben nufget^etke. 3a ’Paraeelfuö ip F nen eigen Äifnpeln »nfrew geweR bann er ade ferne bûcher »ermawF bat/vnb feiner ^Dtfeipeln einer ^atbij »ermaroerfen geßolen/ein anber Çi’fP bem^iebabgefaufff.

® ie Paraedfipen fc^retbc/ ba^ raeelfi O^öe^fr niefje allein in laicin^j (ruebt/fonber auc^ inîîrançdpW’'”’ ©rieebifebe (Spraeb verfieri/wb tr^^ ben feine ®»cber von ben @gt;'»f^^?5^ galten naulrhcbe (Suangehen/»» % eelfusein ewiger ÖJïonarfba/vberff^^. bie^trijbrehfdje vu JMaionipb^ ^

-ocr page 141-

tnb'pavacch ^^

lt;o[op^cp / vnb bic ©alcnifc^c ^ebki« fo wt« aU ber tag bic noc^t. ^iegegen bfgeren bie^atcnijlcn juwiffen/wo be# Xrurfer wo^nc / ber fie ölte ©rie^if^ getruch/ wo bic getrübten Q^udjer vet . föufft werben / vnnb wie ee femme ba^ fie niefjt wie anbere audj auff bic ÏQ^e^ kommen/fra^ienauc^ warumbfievon ber Jal feiner bûcher fo vnglcidj febreis ben^^Öann ©»teranuófcbrctbt/'Parew eelfue §ab brep vnb fünjftjig ^ik^er ge fe^riebenwonberaroenep / fo boep ber furtrefflidje Jperr itoptee allein ^d. ic^kt.

©ie Paraec(fi|len ftagï bap bie@a^ lenigen f^ren fftrpe« onwar^afftiglv c^en befcpülbigen / vnnb jbn mu j^rem greifen fc^aben verachten. J^iegegefa« gen bic ©aknifè/ba^ bic paroeelfifchc Behüter baran fchülbig fcinb /baruiR/ bifie fekhe‘^-Sucher verbergen/btesum verßanbt feiner Fächer am nbugflen. ©efl fprechen fie/wae folle n one bte aw bcm bfleher/wenn fie bic nüpkehpever# bergen»

1

-ocr page 142-

^ntcvfibcv^tt'cvO^afcnt j Bergen. 5)ann re in'cIjdiiitgücfj/Mf; I «n Q^ud) burcljp andere móge verpatv I Den werï'è / von benen fo noeb gefruit/ ' fagen auefj / ba^ baa Onomafticunt 2lbamt von QJoOenfïem vief ju gering \ fep/ »mbbic SSnefjer vnb paraceffifdj^ ( wórecrjuvcrlïe^en. ^S'tïiLbe baten l” wrbee^ttg/bj er viel ‘paraedfifebe «'^'^^ ter fcIber nicbt verjubc / barumb ba^ ^* re fofur$ gemacht / »nb fo viel m^^^^ *^lTf’i‘

^»teParafelfifÏfn febreiben/ ba^’*quot; ^Ie / maffer vnb fa($ ber Ärenteren »•J ORetaUen gróffere frafft fep / ban« Den ‘ïBurpelen/^Iumen vnb pulnf*jquot; berfelblgen bmgen. ®te ©alemRf«’^^ fennen fokbeßaueb / fagen / ba^ f’^J^ geiten adjußaref befunben / baf; fï^^^l eben ben bobent au^gefloffen/vn^^L JÓebffnfaum »ertregheb / «ber mP gen / baO ber mangel an bem ff9^A/ man neeb fokbe 2(potecfer nieb^ yP Die alle CO^erenrioe/aUe eebweK falg / nach paraedfi ie^r bfi'P^^^^j'^p^f

-ocr page 143-

vnt'Parafd: nbsp;nbsp;nbsp;/i

Mm /baO «uc^ wcm^ Äraneffri gefun^ ten/bü fie behalen f ünnen. SÖnnb Die* »fil ie^igbfe^rUc^er betrug in ben geo ifingen ar^eneien/ die »nö gebißtUiertert Iranern gefunben mirt /würbe vil gróf* fer betrug Zvnnb gefebrlid^et betrug ut igt;fn bd^ern Zulten von filbereti vil golbC Jubeforgen jepn.

1^0 volget auch Herauf mc^t / wenn |emanamp;t julaffet/ baf; bic ^lien vnbbi* piOterten OJierturif ft^r frefftig feihbZ ba^oarumb in ben ^ur$elen / Q5lu# tem/^afftm/ Latwergen / ^prupen/ »üribspulueren/fetne frgfft fetn feite» ^enn ein ^ir(c^ verwunbet vorn pfeif »hb «nber^/fu£^t er feine ar^ehep bep bem ©iptam / iß er von einer gtflftigen lt;5pînne befebebigt / fuebt er feibearpe« Mep bep Bern ^aebfrebO« Boubée thun aUtb bie wilben ©ebwein / weä fic von bem ^Hfenfraut befebebigt / fueben fie Äueb bie ^aebfreb^. ^enn bie ^ee*

1 nbsp;nbsp;nbsp;hn juuiel Mandragora: geffen / fudjen 1 f«bie2lmunen, ^ennber Wülfel wU mir

-ocr page 144-

^n(evf(0etjtgt;ttgt;er@akm mit ben lt;Sc^Iangen feesten / fuefjet et Olanten* ^le Xat^m vertreiben ir bun* (fel gefid^t mit Ïf epic nfraut / »n ^aben ouc^ i^re ar^enep im ^albrian. ^K @torêen purgiere fic^ mit OJïeermaP , fer. Sie écljmaiben brauchen bae bit* lt;er ©cfeeUfraut. Äie ^djUngen H^ (en jr buntfel giflent mit J'endjet^ii^ fie »ermunbet / fucijen fie bas ’Pfennig* haut/ bas oon )f nen genannt @cblart* gefraut S)ic ^âner^abenirearçent? in tag »nb nacht Xôie (Sc^neefen i»^ »Quenbeh Äie klappen in iorberbld* tern. QBelcber Bat biefe Jx^ier gele^t^' ben ©c^njfffel/ûJîereurium »n @^^'

tfn »nucrnünffeigen interen jre w“* nge Wirkung Mben / |€^I«Kcn etc ^ (mipcn / ba^ fit auc^ m Dm OJJfnf^ titelt weröme^ne halft p^n / ^«“’1(1 fûmcmlù^ »mb bee ^enfefeen ^^ erfc^affen. (^e femb auch »tel ©^ Uißen getpefen für ParafUft jo^^^ -^J

-ocr page 145-

' tttti^aracd: lt;^4;

^«0 Den traueren ben SSÄerfUttum ^a«» fern Jid^fn hinnen-lonö Den ^cljmeffd/ öann in alten Scribenten wirbt njdjt aUfin öer acbifhUierten waffemz fonber onetj her Treuter -ÔÜègebae^u OJîe^t tagen fiez ba^ païenne vnb J^üppocra* fee audj Wol gewußt ^abenz baß in bet efe^en z fo ton einem leben bing^nat^ ^ußgejogener wateriger félicité »nnb l«fftiger feiliigMt »berig bleibet z ein jttlnige ^îotur fep : J^abeii fólc^eó bic ^Befc^erinnen vor vielen jarè gewußt.-Sie tagen auebz baß ©oft wol gewußt baß bie armen j^rontfen bao eie von ©olbt vnb selber Z vnb anberen SKm neralen Z von ben ^araeelfißen nidjc -tauften hinnen, ^cr^albcn werbe et benftlbigcn ju nn^Zvnnb biUjf in bett Äreutern vnnb anbern Qirtmeben/fo in ben ^poteefeil teutfdjer Nation gefun« ben werben Z auch « W ff^ff^«” ädaß« (en^aben.

^tnn bit î^araeelpHen fagenzba^ Ä if bit

-ocr page 146-

^nfcvfcbcv^t^cr^akn: bkbijlortfn von ben ^errheben^^uren .^tppoaafto vnnb paient mgefcb’^lk ebfn leufften ber Peßikn^fabukn vnb iegenben fepn» ©agöibk ©aknißfH iviberumb / ba^ re auch fabukn vnb k^ genbrn fefnb/tvaobtt^arafclfißrn vort ihrem SVînfîcr vnb fürßfn fdjrcibc/b«^ er foukl ^frebp vnb ^ufff^tge gebfpld/ vnb fouki Äupffenn0ilbfrvnb@cl^ hab verkerf / hatten / ba^ bk ÄgulfUf^ belfer f Annen auf; Kupffer »Silber vnf ©olbf maebfnz ben einige ^^bkofop^’^ benn fk ben Äupffer bep viel t^enfukH verfauffen / vnb groffen gewinn bartel haben : Sie verwunberen fieb beO^

gewußt ^abfn. ;©ann)^roffenbar/^ gen fù/ba^ bk bmg/ bamk 5gt;awklPjJ

pen für Parafelfi je» ff« wiber bk^^^J plient gerh«f«ef vnnb geraf^f « ^^^ü

-ocr page 147-

vnt^paraecf: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^s

luie «u^ ben ^f0iUn$piUcit fc^cintte^ j^/fo ^aben ftc ben ^tkxanamp;ntcl^cn ^to fern onb Ü^eriac audgt; gebrauchet /baP mitparflcelfuß fein $£|enac von Mu* miabereptet. ®ap fie aber von tvegeti beffelbigen X^criaco von ber Mumia bie alten löblichen vnb bewerten Anti* dotos nicht verwerten / haben fie niche geringe vrfachlt;n. ^bann erjllich iß ben gelehrten nicht vnbefanbt/bae von bec Mumia vielvnterfchiebliche vnnb vn* gleiche memung femb / wge biefelbige fep/wo fie herfomnie / vnnb wie fie gelt; macht werbe « ^ann etliche mepnenZ baß Mumia ein epter fepz welcher ßeuß fetauß ben cörperen fo mit OîprrhenZ 3lloe/^alfam/ vnb anberen btngen ge* würpet z vnnb werbe in ben TIrgbifchett ©rabtrngefunben. Valerius Cordus verwirfft biefe mepnung Z bann er fagtZ baß allein ber Oteidjen leute Leichnam In ^trabien alfo epngewörßet werbenZ vnb baß berületchen leute Körper nicht perfaufft werbenZ vnb baß bie OJ^umta

£ Ulf foi»

-ocr page 148-

^nfcvfc^d)bt tgt;cr ©akttî

fo tn ben 3potfrffn rtrfauffet / trefifO iiacîjQ)îçrr^fn/nocfj2l{oczoôer 05«!^ fam neefje

Ifon^anuö ^u^Ou^ forgei / hö^ |ï^ efft von Ovdöern »nt) galgen ^ertw^ men /vnD bj bet OÏ^ppenbrerf für OJïV** ’ r^cn »nb 31rf wr^aufff wirbe.

Strabo feljmUf un i6.^ucfj/ï’(’^ bif S*öpp«er ter tobun (fórper nut ffl* ben (etmcn gr trótset / vnb et lidjc barjif get^vin/ïptc^/^afo/vnb^cjfpfter.

^uc^ßue febrnbrt / ba^ bic ^i^tifff ^gpptifr/vub 3üb«n / ber armen €^^^ per/bic ;u »ne gebracht merben/mit bcnletmen epnmör^en. lt;^a(frm6 ^‘’':^ Cue fagt / ba^ fie bie bórren berner /1”^ brupbauefjvnö fjtriifc^almit bem^'’'^ peefj filffen. 2(uteenna»ii Serapio^^* bcemnatürltdje?0ïumtam/mekbf'’‘”’ ben ©hecken genant trübt Pifiafph’'' tus ♦ ^Öiofcoribee fc^reibet / baf; OJunua dieiTe auf; ben Montibus C^j raun ijs, merbe burtfj ben firam W^Fj fniben traffere abjett nbeH/vnnb P»^

-ocr page 149-

t)nlgt;*Pavafet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

ba# auffjletgen Oce ^aß'^re auff ben joferj^eworffen*

^t«(^(c^fetben bajj PïfTalphaltus «udj in ben ^ebirgm Tranfyluaiüæ g«^ funben werbe / weldjee bie kï^nwoner famlcnicnb reinigen / vnb fo^enb ba^ re biet' wirbt wie ^acijjj/^eiJVeneberg# wacb^ »nberbWAtiiP/m-aeben ^atfelen barank» ^/on^artus Su-^bCtn^‘Hoß* lidjinbcrïOïasnta and} betrogen wor^ ben/^ann tr oom GcorgioTanftetgt; tero GoUimitio berietet/bs b$ :Xir|rf2 blut ober ^urfenblut fo nit weitoS^« fprutf gefunben wirt bep ben ^ecfelbü bifcben bergè/oon ben Gigantibus alfo genannt / bienatArlu^ OJ^umtawere» ^Öanba6 Surfenblutfcbmelptntt wie pecij/weiï eo jum fewr fompt / fleußt ea ntdbt/fonberbrennetwiel^oll? Z hat citt petneebtigeferiez baßes fan jupuluer gesoffen werben. 5-ucbfiu9 mepntZbaß bao iöurfenblut berßein ©agate# fep.

SÖon ber natürlichen Purnia febrä btt er/wenn fît am ofer balöt gefunbenz

Hif bap4

-ocr page 150-

'Çnfcrfcfxv^tt'crC^^afctt: ^apf autjgcircrlt'fn/t’a^ fit noc^fn^f rnöpfpclj ff^z wenn ficabtr fan^auf hm ^apr |rp / irtiPe pc trueftn triC h ©ncctjifcb ptc^,^o man btep C?iUZ mia anjutibet/fcbmcl^ct pc wie pedz F^ geuffet uópffUiti pon pc^z »nb t^ut ein geme^ gloei) wie peeb/ oer mit be ^r0f^ wacb^ vorn engel / bah er pc au el) bf« namen ^at Piflàfphaltum, vnnb we^^ tmc^OUniuorncpnct/ba^pc vony^ctè nnb (Srbtwacb^ gemacht fep/

Äu *paraeeippcn fagè pon jwepd^ fep SÖÏumia / pp ber SKumta bic in ben 2lpotcef en gfpinben wirbi/onb ponbd pijcben ober ro^en SO^umia» ^nb^t^ Secretis Iohannis Hugonis ( bef 5^ grandfure im neebpoerfebienen forg^ pcrbcnzwelcber Pon plrtrepp^? 2tr^^* ten perrhebe jeugnip gehabt bat / b«^ ^*f bic paraeclpfebe bereptung perJÖW^ pnb anberen arpnepen wo( perpanbw bab leb pon ber SÖïumia geiefen ^. 2lbamub ^obenpeinn» bitwj**; piw braucht / belebe m bm 2{pci ƒ j

-ocr page 151-

vnt'patacch ^7 gtfunbcn wirbt/ fonber frifc^e COïumia bortpu/vnb ba^ paracelfue bicSÖïw tnta m ber ^poteefen nid^t gebrauchet/ bannimfaU bernot/wenu erbieanberf tUcht hat haben fünnen/

' SÖcn ber berepfung aber fehreibet tralfo/ba^ man nemen fol bas ^^dut etnee gefunben SOïenfehen/ ber non blu* tiger natur/ »nb nicht f ranef fep / vnnb baffclbige^lut imofentruefenen ober barren / vnnb bee gebérreten %lute ne# wen fönff vnpen/ von SOïapiy vn Xer# pentin jwo vnpen / ^pichee brep tag vft nacht mit bem bepen ^cin befpren* gen Z vnb barnaCh fünßheh bißiUterenZ Jo fep bic SÖïumta bereptetz ©îaehet ab fobiefer ‘ParaeetfipbieïiKumtamvon ©ïenfchcnblut ^ber doctor 2(ban» ^obènpein interpretirt bae wórtleiti S)ïumiaz5ï)lenfchenfïeifchZim QSüch# lein ^oraceifi vorn langen leben.

^u mócht einer fragen Z wo folchlt; frifche îlîumia ^ befommen/^ôaù ge# Willich hin gefunber noch lebendiger Ä V SÖ^aifch

-ocr page 152-

'X^rtfcvfc^evtftcr^afcrt: SOïetitcfe fepn ßofefj vnb blut m»t»«É^ titelt »erfauffoi rot röt/ (o mu^fö 1^ »on Den J^enchm gefauffet roerö^w» SÖni» etltcbe {zulten wenn ÖJïrn^t^^^ pcifdj Die ^öc^flc arnnep wtber gtfft ïr ' fo tß 040 flctfc^ Deren/ (o «uff ^Ïdeerö^ ( gelegt/eben fo gut a(o 040/fo au^ 3f* hen^wpu

3nöere meinen Da^ ee fc^etne Rs*’

' »nmcnfcfjItcfj/Da^rotrhineanDere^f^ wtlfear^enep wtDer Den gifff vnö P^^ pilent Çnben foUen / Denn SOÏenfebt”^ fïetfdj. (Stellen ee aut^ m jroeiffel/”’ Der X^enaf 'Paraef(ft fepn frafft ^ »on Der S9ïumta / »nD ntcljt viel meß’' »onDemi^b^ncievnDQStfem.

wennetn auffriebttger X|erlt;«eïeiW gebraucht/ tß er wtDer Die ^efiilenß ^’” bewerte ar^enep/unD wenn Dû SOΫ***^ lu (pat/vnD ni^t Den erpen tag gebr««* e^etwirDt/fanerau^ nteftt giffen.

3nDer^wo fagt ,©. %oDenfltw Dap^^araeelfi.ar^enev nûm«nDtw2

-ocr page 153-

vnbl^avacd: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3

(einem prefießmierten enöe bewaïrem ^Öaegewicijt non Eifern iß «uc^.W hnfufpeet.

gucßfiugfcbretSfin feinen wunber# reben / bn^ im ^er^ogt^umb ^irfm^ berg / in Der Qipotetfen ju totud^^re PilTafphaltus fût redete SO^umia ven fanffti»erbf/»nöfetnanb€ret SÖnbim trßen Qiueßwon bet (Sempofitionbet grueneven f^ieußt er baß es beßer fep/ baß man bie natürhe^c ^umid brau# plje / bienjeit bie genugfam ^ie^er wirbt gebracht. (So man aber j^e bie 5lrabi# feße ober ^gpptifeb.e Purnia brauch? Wil / wenn bie natürbebe nießt finßan# btn/fpl man ben fanbi/ßeifeß nnb beinc bauen werffen / vnnb allein ben jufam# men gewaeßfenen Saßt gebrauchen» Reiche orbenung bie ©aknißc in ben ^eßUengifeßen Leuten gebrauten/ iß vor angeseiget»

^Öie ^aracelfißen gehn inwenbig fe Gonatb/bj iß/Xberi« von menfeßen#

-ocr page 154-

‘X^ntafdKVt’t t’^v ©uk«?

|leife^/au0t»enlgt;tß Ugl fie au^bù^t^ lm foW^e ömg/ öü Ji|e« »nnö r«|f ^^^ é^n/^ituon p^c daß 6. rap.Dce anUtf^^ SBuc^lcwe worn laiigm Ieb(n/,©afdtgt;r lienee er alle 2(popfmcn in jweierKI? gffffjkefjt. ^mn ediere fommen Öl’ , mie eóbtheber fe^dteerung / ediere e^” lóbdic^e fc^öteerung. 3nt Anthrae^’ SapphirOjCarbuncuIOjPefteonB*^' bonejagierz bap beibe gefc^lec^t \^ lommen fommen/ mie melden wof^^*’ rrfe^einee »neerfc^evb jufe^en jwifffc^^ gt;em 3nt^raa’ vnb ^arbunculo.^tn ‘Ï lt;ap. pon pen gefc^ weren (prient er Z w flOegefe^wer erplic^ foüègetööeef n’^^^ pen mie Alcali von Realgar,;SDarnlt;’y jollen pc von Per fewrigen fraffe gf l’^^'* fee werben Z »nP leçlic^ mie ÇS^enfe^ PeipO fep gemacher » 3m ^0el}J^’” »on offenen fc^doen Z ermanet er fdj

pom iranien Himgen Purely i^^^J^

-ocr page 155-

tntTiavaect: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

(mbe «rolt;ncv/ Die lt;r ^n^tDiaphoreux ca, bann fie treiben bae giffe non einan^ ter / vnnö jagen Dajfelbig au^ bure^ bic fubtiUßen »nnb »nenbtpftnbtiic^ßeii fctjweißldc^er» 3um britten baß fie bas ort /baba 6 gifft angetrieben / roiffen ju meppern/nnb ju gewaltigcn.^cflbaô fleifcljauß feinem wefenvnnb attfonii men/^eißt er bae »erborben iff / hinweg t^un / vergleichet bas verborben fleifch einem branbt am hd^. 3” ber Durbes 2(ntbran0 lehret er feme^ifeipel/ba^ fie ersuch ber ^urfjeln feilen jerthei!» lenbe arßenep (uwerffen / feilen ihn mit ©apphirifehen vmbbrennen / in eine €*fpharamwerffen/vnbburch bieeon# folibirungbeplen. ^ßaeaber (ifpbara fep/ fagt amp;. ^obenßeinim ij. cap.be« anberen^nchleinevem langen leben/ nemlich/ein bing bj ven fewriger f rafft gcbleßet.

Äic «paraeelfißcn brauchen in iht« €chrifft? von ber pepilenp /bae wört# Irin Emundoriurnjbaburch »crßlt;h«t fiebm

-ocr page 156-

, *Üttfaf(6cV^tt)er@ate fie Öen err / tki Dae ernfer oöer Der mit«’ ff(|?punft kr ^rancf^rpt iß / oîgt;ff f® iefje reept »ergehe / Pen ert / Ca fiep 0«® gifft gefamfet / »nnü {ufAmeti geïoji«i/ »no nepten aUe fpre ^ur Papin / Pa^ plt; j cm folcpee Emuneftonum ju we^rt j bringen.

ïbte ©atentflen nerpepen Pitrcp 5*’^ ttdrtiein Emundorium cm Xteeptp^^ uer/Pamif man de Äcr^cn butjet. ‘^(^ Pc partpeten brauchen in jren ® cpnlr fen Pae wórticin Laudanum,5^ie @^ Icni|ïcn verzepen burcpPicfes mdrd^^ ein cinfeltrgPtng/nè(icp cm wolricfb^ Jafft / mirPt von ^nen aucp gcnafll’’

Ladanum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^teparaeeffifïen vcrflcpenPw’'^* Pae wdrtlctn Laudanum ein arßew Pte )pre SPenßer auß vielen fdßücb^quot; Pingen jufamengemaept/vnnP in gefepritfbfien rnverjivei^citen fran*^ pepten gebrauept/ Peren kpn ^w^^'ÎL epeS. ^oPenpempmOen am km vorn Ungen leben gefeilt/treilt ^ jj

-ocr page 157-

wm «utrenen lefer ju gut »ernirt /vn» wütet DaetrOealfo:

^imbemvn^ gebkttntvn^f refilai#

«tn Der Blumen »om ^pie^gia^/em ^utntietn ^üDenleim/ Drep quinten ^ ü , wentaUfdjen lt;Sa|fran /Der vorn Olufp J^ngfompt. ^tcrêut^uvonOï^ómï# |CDee ©ïprr^fn/vnD Aloe epatica, Das Ijl /leber 2lloe / ipetc^ee er ^ei^t Aloë luccotrfnum, briber foutel aie Derons Deren aUjumal. @epn epngebunge fa* pet an mit vier fermeren / bip au^ fie# ben ober je^em

fopeln ein fokbee Laudanum georbe^ net. Ïlimb »en bereptem ^pie^gla^ ein pfunDt / weiffen ^uefer ein pfunDt/ hierauf tnarfje fie ein fubf il puluer /boa DipiUierè fie im fanDt/oDer im baD SÖ^ax riae nach Der fun0. ^Öiefee ó(ee nemen IK JIPP PR^en / iebd ^lee ein nnpez

-ocr page 158-

Ö«fcr(camp;cvlgt;t hcr ©ató ^mpfferrm ^alb vni^/OceauperkRtt^f^ ^a|jr4nuffd}f5ünven / ^«rau^ w®^ djc ficnn tepg/au^ Dem tep^ fkiiK ?^ • kn / beren geben fit brep epn mit éonfd^ «aoon^^ebfenjungert für ber er|cböf* lerung / »nnb ma^cn ben Äranrf^’’ febwteen*

Â’ie paracfffifîen brauchen in |flt;* ©ebrifften bj mórtteinLithontribon» heibt fontei aUßtembreeber / abaf^ »ergeben bureb biefee wdrtlem éin «r^ nep/wetebe jertbetletzon bao gijft furw ben febwepb ietibi/ »nb ben ßem briefed' baburcb bic 'Peßiienp wirbt geboren'.

S^it egalem pm oerpeben bureb^’^ fee wärt lein ein arpnep/ babureb f^^ ^nn in ber Oölafen v*«b'klirren breeb^”’ Qüiebie 0alenipen ihren amp;^^ beeber mat^en/iehm 5uCbfiuo iw lt;”'* beren ^ucb von ber compofnionPnf arpneten. quot;löte bie 'Paraeeifipen ^(cinbrefher machen / khrer 'p«tn^^ fuetmOSnlcbietn non offenen feb^ww nemheb «ifO' %mb jeben vnpen lt;lt;*2

-ocr page 159-

vnl)*pavacc(: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

gierten »ein/ein ^a(b »n^ X^eriae / ein quintlctn rote öXprr^nZonb ein quint# lein Saffran / vnö ein galbée quint fein fafft von 3nqber »nnb Pfeifer/ fol^ea mifebe/onb trinde ein lot in gute wein/ S)ieferSXrantf Durebfuebetbie wur^e# lenber 'Tlöem / feuchtet bas gewönnet geblüt/ onb treibt ben fc^wep^.^ber beo ^errè ©eburpi ©tembreeber ober jer# tbeilenbe onb burebgebenbe Ott^ene^Z febeinet biffer niebt «Dein gleich/ fonber noebbielfrfiftigerïuffpn*

®ie paraeclfilïen oernebten bie ©alenißen onb |re ^potedPer/fagè/ba^ jbreroidau^ oerborbenen lt;Scbulmei# pernfepn^lr^et onb 2tpotcdPer worbe* ^iegegen fagen bie @alf nißen/ baß bie paraeelfißen offt auß oerborbnè ©oft# febmiben onb^lUbimißengeboren/onb noch nicht wölbte ©rammatiea ßubie# ret / Denn fie faßen bas 2110? fep fœmi* nini generis,wflebco bie paraeeffißen in neutro genei e fepen / fif bedinicren 1 Qlmethißue allein in ber anberen bedi# 1 nation/

-ocr page 160-

’Üttfcrfcbc^Dtber^akm itdïion / wclc^celite Ï^araeeffipen au^ in prima Ofcîintrcn.ScbïfibèLython* tribon ourc^ ein b. wfîc^fô bie para* fcîfipcn »nrre^t Ourd^ du p fc^rnW 2lbfr Diffee ©rammnrifahfi^fnfrKÔ^ millfcn officie Xrurfer vnfdjûlôiÿ tf^ flagt roerOen.

Äüf (datempen fagen/ba^ bunt S)iapf}orcrifdjeoî)fr {(rf^dbnk aru^^ neien bie ’PepiRn^ ivcggcnoinen wd^ bf. ^Öicparacdfiflcnfagen/bj budft foldjc ar^ntpen bit pfpilent? nieÇt w^lî genomen tverbe/fonber aUein ber jupO/ ber Somnus narcodeus, bae ip / b^^ fc^faffber fie vnenippnblic^ mac^fZ^^^ f ent boc^ paraedfuô / bap bie natur bd pepden^ beßer uberminbefänney «*? fie von foCc^em jufaH iß entlaben. ^^ be part^epen brauchen andj baa pdlt;f^ ivaffer/aber wirbt von jnen »ngleieb ^^ reptet. ,©ann bie ©alenipen maffes? |r pcrlcwaffer auf Ovofenwaßer/ ban*’ fie verreiben bie f ne^fein/ welche fit H^ jen Manns Chrifti pedatas, Öaö tr

-ocr page 161-

' tub’Pavaccû ^* ^^rt|îi ^enbe von ^kn gemacht/ wie Wol ber mcv|l t^eU gurfft iß*

^ùbù parafelfipen fr ^perUnfaffC Bereiten / kläret '^ara(ftju6tm‘'^nc{)lt;= km von ber Ume/ nemUc^ «tfo : ‘5ttmb gebißiHicrtcn ^’(Tiß ber wolaeremigetZ tin pfunbt/ Aqua vitx cireuhrae, baß i|l / ßccivcuUftt wafTer bco Ubeo cm halb pfunöt gereinigter ^erk adjt lot/fo am fubtitejlen verrieben vnnb bereitet fepnZ (a^ Sufatnen bigertren auff ein monatz burc^ ein Circulatorium, fo bleibet bk materpvon*perlèvntenwie ein fdjwe# rer fafft/wenn bijer fiirbanben /fo geup bas Äqua vitac von im wegZvnb behalt ben fafft/ von biefen gib auff ein mal d* fbrnlcm. meieren ^erknfafft galten bie ))aracelfißen frefftigerzben ber au^ ben^enben ^hrtfiigf matlat wirbt/ wek c^e bod) foUen am jlercf eßen [epn*

Sic ©aUnifîcn verorbenen wolrioo «ht Oe doffel / bap fie bie gifftige luff £ nit 1 if anfiÿ

-ocr page 162-

Ï)ntcrfc^cvî)t ter ©aten:

An fidj ji^rn. Sie ’Parafdfißen fagW/ wcIdje ^fM^Kton an fiel} Çengen/Die fürt nen f erne versiff t an fiel} jte^en/ was «^ bergenexfenfev/bereit ^araedfuööi berfeOetn. ^, 2löam ^Sobenßem^^^ benrft fernerau^nicf}f im X)nomapgt;* j co. ^araeelfuöfagt/ba^tmÖJJenfeb^** ein Óïagnetifc^e art fep/bie baa gifff Ç fiel} jie^e/wekbee er alfo beweifet:'^^quot; ein gefunber OJïenfeb mit gefunben ^^*

augen an fiel} bas (fÇaee ber Oieffen^^J augen. Other gfeief} wieberlt;éap^Vgt;^^ ÇQîagnet gel^eneft/jm fein ji^enbe W benimpt/alfo thutauefj bae ^fO^J./ 9gt;arafe(fi/bem€9îenfd}en ange^K«^. ba^ er‘Pfeilen ptfefje gifftnicljt f^’^^ fief} ji^è.®. ÇCiftorinue fd^teiH/«^ maneinÔJîagnet mit ÄnoMaudJr^ beflreie^f / jeuc^t er niefet aberbae ^irfc^blut gibt iniwibeH^ frafft / vergleichet bie fûnbe bem ^% lauch/bie ber »2celen ihre frafff Ö^jJj^,J

-ocr page 163-

DnD'pavacet: ^î men / iwlc^ce jr öurdj df^nßi blut auefe Wirttwiöer geben.

Äte parafclfincn gebenden tin %ûcl)ltm»on ber^efliten^Z breier(e^ ©c^weffel/er^hc^ bee ©pie^gta^/œel c^eebiefcblie^tenbebalten/ juin anöe^ ren bee^rfeniei/wele^n bte »e^ffefn be* ^hen Z jum brieten bee SSÄarcafiten/ toeleven Ne -Ob^nbe^aUen.

Sie ©aUniflen gebenden in ihren gjepitenefc^rijftenfeinee «Sc^weffeie. 3nber ^ wo gebende Suebfiue »ierertep ©cbweffeie z bee naeörlicbè ber ba lebe* bigijlzonb no^ fein fewr oerfuebt batz barnacb ber bae fewer oerfnebt batzbeo eabalinifcben Z ba man V Pferbe grinbf Wit beijteez on ber jungfrawe iScbwef* felZbafieficblch^n mit machen. ‘3Kilt; tic ©alenijten bie jufelï ber ^e(li(enü ftblebnenzt|l oor gefagt. Äie Paracel* fiflen oerbinberen bie abwefenben jufeU «Uein mit @olbt. ©te gegen wertigen oertreibS pealfo: Sen 5Crampff (ebnen fit ab mit tim .^afenbem mberbanbe

£ til etwer*

-ocr page 164-

l^tttcvfc^cv^f bcv Q5à(cn:

ft re er nuf/ten Buvdjbufft / fluxum d/* fentcricum, k(^ncn ficab mitbcmM*' rigüTfè Sa^ran OJ^arde. ^n ber Oïti^ [erfp braucijm fit bae vor^rmeibt Lau' danum perlatum. ^fH Fluxu men' ftrui brauchen fie Çoraümfafft / wü gt;nbsp;neben mad^rn / fuhrt inn ber grefF’’ ^nnbarçencp. 0««n hat mir nn ^«^ freunbt folc^ee ge^nmm| nittgcthdid/ baburdj man (fei-allen cneftrer fan5gt;^ rea)Termib(af}t madjen/»njfrpe(llt;‘’' nemU^ / OBennman ganne (fora^t^ wirfft alf viel man red in fafft her R bfn Berber» getrncfi/werbi bu^f^f^^ len jafft / 5gt;tefer jafft iß auch ein (i‘’Pf’' fungberßn^.

è« f^alenif en nnben in frer 2i|^*'*’ nomp/baf 0a(urnu0 offtbrandt' nemiic^/men er ^mberficl^ öf^^i'^^’^’L er vnter ben firafen ber kennen / ”” ‘Jßiber über ft reff i}t.

Æ)ie 'Paraeelfißen fagen/ Iw^ J turnue fep aßjcit frifdj »nnamp;0^JJ^ K’erOe ntehj Irand/jvnber fepn» ^’” „

-ocr page 165-

mb’pavaccl: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

werben offt franco @tc »ergfeu^en bw ^pilenijctne^aßhfeo/ ber ene îOîut# ter vorn Scatter allem »trbf geboren/ GRareip bergan / ber ©c^weffet ifl baolSp / SiteferSSafiltfeuötobtetoiet GJïenfe^en mit feinem gefiept»

S)ic@aleni|lenrat|en ba^ eo nö^ liefe fe^Z baß man ^auß »nnb (bemacfe nerenbere »nnbßiebe» S^ie^araeclfi^ ßenfagenZ foUfeeo fep allein ein epnbil^ bung »nnb imag{nation,btc ben ö}?cn# fefeenbemgifftonterivürffiiefe macfeet»

Sie ©alenißen feaben in jf^rer)3^»gt;* peaz bie brep prindpia 2lrißoteli6 Z bic form Z bie matena vnb priuation»

^i( Paracelfißen feaben brep befun^ bere principia,ncltcfez 0alpz@cfewef!« fei Z »nb 5)?ereuriumZbarumbzbaß alle ^inginSalpZ tSefeireffelvnbGJîereu« tium fiefe refoluieren »nbenben Z @ol^ ^eo bewetfen ße mit einem feolp z bas am ferner gelegt/ bar auß fleucht er ßlicfe cm rfluefezftnpwofferiger natur Z bea i iüj feeiffen

-ocr page 166-

^nfcrfc^etjtit iJcr ©afen: griffen fit 50?fKu«utn / bamac^ i|ï (w Jolg cm fcipe materv/bie gibt bag fewrZ mb bae ^ciffen pe ^djujcffcf/wenn brt fcuefefigfept verbreit/ jb Irpn bu e feiert »beng / ba^ aber tn berfetbtgen ein fad? fep/beweifen fie mit ber langen, 3lfo machen fie au^ allen bingen »nnb aÜfH ÖJ^rtaflen biefe brep bing / ben SOïereu^ rinm/ben tSe^mefifeV »nnb bae @aI^Z vnb in allen fren ©^rifften wirbt tfilt;^ gebacbtbee 0cbwe|fel6/SOïcreurif vdf balpee/vernein aber nt^t allejeit be»* gemepnen @c^weffe( / bae gemept^ »Quetf fiber vnb@al§, 3^? fragt and etn jeit ein ^Doetor ber arpenep / wae^ von^araeelfi^c^nfften hielte/a«l^ sorteer mir / ^enn iefe lang barif’’ gelefen / fc fnbe teb anber^ niette blt;””' ©ebweflfel »nb ^eûifcft ferner«

à)*^bamvon îôobenfîein fag^’quot; feiner SOorrebr »bet bae ^iicplem raeelfl / baf' Die t^temen von ©ett erfebalfen / vnnb bet falben feme vr©d fepn ber 'Pefwlenp« 2(ber 'parafé“

-ocr page 167-

tub quot;patacct: 7^ fagt in fcinenSJJethcorie/ta^btc^tfr* lien nicbf allein nc^gungen machen / »u fic^ sieben/ wie Der OJJagnet/^rofdj vii Äracijen gebere/fonöer auc^ Dem men* feigen etlidje Öing imprimieren vnb epn* truefen/aU feU/^tp vnö ^eßilrui^/ Da« Die gute Q^reaturen nnlKen auep ein ru^ te weröen/ßaamp;urep tj5ou Oie SOfJenft^en iüebtiget»

©tefee fepn geliebter iefer bie enters fdjepöfo idj jwifdjen Den 'Paracelfifleit »nnb ©alenißen in Der peßilenijtfajen hand^ept gemerdet/ba^ ie^ mte^ aber hierüber nit jum Ödester fepe/ifi bie vr# fach / bap bj vrt^eil von beibè parthettn jufeUen mir nic^t gebärt « ^Pie Äran« den welche beiber 'Paneelen ratf} ge* brauebet/fpUen billig bleuen »rthetlen. ^annfoldKbiUiebiu febeUen /bie ein bingverbammen/ baß fie nicht geprä# fetnocb verßebem £)ie funß bœ feu# were/babureb bie unreine bing von ben reinen gefcbetbenZi’nb biefubttUn gei*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t v per

-ocr page 168-

' ^ttferfd^eVî^t t'er ©akn: pa vnö X)Ke au^rjogen/ ip ^twi^Udt cinkfunbargabc^oUfe. ©oiri^öK mepnungifbfrpart^fV mefetw^f»«»'^ ' ^nbtn/nH i^ mi^ gern eineeklpmi bcnc^tm laOrn. ^ann ic^ mir f««^ 1 ^an^rp fürgenommm ïu »rra^fff/ ƒ Confer Ergere von einer pf en ju le^rnen/waöic^noc^nie^t ( rerpe^e.

-ocr page 169-

?)a^l»v(feeXÇrtL ’ Scannte ^olüani / bet Ä«vf«(itbcii 5lt;ci(b^(t«l)t 2Jug» fpurg/ttcrorbnceen struct rotberßte

Pejliknç/vnb ûUerlcv ^ifftige fpcig »nb tranef.

DttUuvful frefft^e vut Çocfgt; ’ gerhünibu Airtje nep. ^onOenïîamen.

(S^3^R 2(t(^cncv ftgt;itDt gcA nant ^o^^ów ïÖïotbant ©iffco p^ft / nu Cerhalbcn bap fie ^o^ jannes OXeibanue «tjlltcfe gemacht otJ gefunbez fonbet öa^ fie bem hocbgelebr^ Un lt;£onrabo ©efnero/ber fie erpheb in iatcmilc^er @prac^ I^at truefen laßen/ »onbem^etm Johanne 3Jïoibanot(t . mitget^eilct / tß 5uuov aie ein groß ver^ borgen teeret allein etli^en Herren mb Sürßen befanbt gewefen»

Äief?ar^iU9ivirb{aucJ5genant b/t

-ocr page 170-

©ifftfa^cr

©edjntfcîjc^tffrîagf r/öarumb ö«^ fflt; frafft erßUcfjin ©ac^ffcnlanbe bef««* worben»

® ic |te crflKc^ m 0acf)ffciv

(anot offenbaret fep»

gt;^^f«cnwf(amp;re(bct/l)a^ W 'M^J@acbfffnIanbt Dtefeo ^pulu^ ^ erflWei^ ein patoer gehabt ^«^'' vnnb wenn berfelbige Diefeo ^ulutt^ frafff ^af seinen wdüenz ^at er oermep/ lic^r weife ^cfjlangen vüXgt;«ern ^n* fen / barnat^ biefeo Ouluer epngenP’^ men/onb feine Verlegung gefunben»

Äaaberbemi^^^urfürjlein 0«9f fenfot^eo funt^get^an/ ^at erbewK^ bigen oermeffenen Lawren mit eiw*’ »ere ^erung begabet / ba^ er bie bert^^J ge biefee ^u(uero niemanbt benn flt;^ è^urfürfUic^en @. offenbaren w‘’‘J'. bamit eo a(fo / aio ein ^ürflhcb ^.JL ge galten / tm faü ber not^ / SörP^’jjJJ.

-ocr page 171-

S^îcibani» $7 ^û ce animeren aud? fev w^gc* i^etlt/vnô offenbar worOen»

CCiwatue Q5cfncvu0 wdtgt;cf au^ Dem btteffe Joannie OJîciba* ni/ ba^ ber (fburfürß in ©aci^p fen biefe ^Ir^enep mitßctbult bem ^er^ çogè non '^Birtenberg / wie aber OJCoû banusbaran hofften / wirbt in ber au^4 Icgunge^efneri nic^t gemeibet / aber au^ öerSÖcrrebe Jeannie ^ratome/ welche für ben (Suporißie/Ätofeoribis gs^^ji fc^rinei/ba^ OJjoibanue bife arç* nep von bem ^oc^gele^rten 3o^annc dratone / ^Kepfero Jerbinanbi feligen ^ibar^et bekommen ^ab / vorn C9?oi* bano^ateeentpfangê (Jonrabue^eO^ nerue / ber^tabt §üric^ verorbnetec Qirpet / welcher ee in feinen Gommen-tarijs ober bie Alexipharmaca ®io# feoribie / junupeber‘5iac^fdi1thn9en/ als ein frommer onnb trewer färberer ber auffriebtigen arpenep/ erßheb bat

' irueben Uffenz wuwolee von wenigen wargo

-ocr page 172-

ttargenoincn/ SiemeH buvefj We nt^rt*' geOfr^fhbentèwd wirUtge öing m« Wn vnwtrWgen m trinamp;e gefc^lagenZ rnt) wad^tctwcrOen.

2Bc(cßc6 Oic Trainen fciitO amp;ef fimphnen/Darau^ Oicfce ^utuer gemacht wïri)^

3n intern werben fie affo gênant

2.

Valerianx.' Vrtieseminons»

j. Vincetoxici.

Radix lt;

ö, Angelica fylueftris*

Lio, Acetum acerrimum» l^crteutfc^un^ febcö^af^^’^^ fefcen ^orte» lt;« 53a(b«an^ur^eh / a Älemober/^eoternefTet ^W’'^^Lj

-ocr page 173-

S^îoibmn. 78

ober ©c^wâlbenfraut ^ur^lt;t

4‘ ^ngelfû^ wurgelfo auffOenepe^

5‘ Sbifefj^ur^ek

6. ‘^ilôe'^ngchff ^Burf^t.

7* 3‘^*wer^n3elt(r‘Wur{?el.

»♦ Ôlinbenvonber ‘WurçelbeeÂefler

gt; Verlern bee traute fo gênant wirtx sparte / ober bee »lerßngertgert •j^ac^tfe^attene»

10, ©tarder ii’O'tg.

C^m vcrpcu^tltc^e ^vflenm^ jebee jtraute.

Valeriana wirbt in teutfe^ genanbt ^^eriaeefrant/in iatein Theriacaria, ’’on^riec^è wirt fie lt;ïou gênant. Vrtka quot;^nor, oerteutfeijet ©epierue J^eijfer# ^(fd/ab vrendo, barum bj fie brenen» Vincetoxicü fagt @e(neru6 / fep Hi* »undinaria, ©e^walbenfraut alfo ge* b bant/öaf^ fic bae gifftoberwinb/banbie 4 Wt werbt Toxica gênant/ von einem

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giffetâc»

1

-ocr page 174-

gifftigen 6a«m T axo,ö5 tfl/wowZ^j Umzerr alfo giff^B/M ï’^g^^S fo vntfr feinem fc^atfen febfanf^ ^ .. bleiben. Sie gran^ofen I^((«»WÏ, Strout Domteuenin ,0^6 tß/bejn-MUÖ rinbee^ifffó. Polypodium wiv5‘’ teutfeb genannt Sngelfü^ / bat ö^ men non vielen fuffen / Qu^fcin wirbt ee genanbt vorn (Siebbaum / ’, bieâtten inn groffen elften geby Althea wirbt fonjl genannt Ebüc^J ^bifcl)/ Olusludaicum, ^ubenfe^*^ vnb Bifmalua. 2lngehea wirbt ^’'^u gênant wurdet bee heiligen ©f’I^^^Ù wegen feiner wirbigfept. Äie bn'.^ 2tngelitf en werbe ju S'^pburg in î^ gaw/in «pomeren/vnb^arç gegr«^. Laureola wirbt gehalten vom0^' ro für Äfllcr^alO» Herba Paris,«Ht^^ vorn ©efnero gehalten Solanum^

traphyllum, Öa610'570ei'tfeb‘’^^ ten mit vier biet lern.

-ocr page 175-

^olbani* 79 feom (Bewijst/ Wicuict eftUö \u kn fel genommen werkn.

^S QKï'vianQBurOcl dnbalb' . SQ'’nnzlt;Scfgt;maWenwur6el o»^etgt;

,ternef[el ‘Ïöured em gam? onl?/, ^ngfIfü^ wuréeV 3^’f^ wur^d / 3(n* gelid mured Oer wiloén onb jamen / je* bte jmo eng / Ädkr^alljmured rinbeti «nba^ibonez ®ér Berlin oom fraut 5gt;ari6/fec^p onb ómeneig» ?utvctócrjc(t ^ic w^enfo^ (en gegraben werben.

ÖS3cfc^uv^ck«fonc« auß O^3^0ï^^en werben swifc^enbeni \ lt;^.,. ’5‘ 2(uguß / onnb ben »8. 'be® ^eroflmonate. Soeib^atCSXoibanuö’ btefe lCuree(en duel) auff ein Mer {eic gegraben/onnb bennoe^t biefe 2lr eenep’ f refftig be funben/onnb für bie 'ÏDun^t ber flemen neffden/l^ater bie wureelber , nbsp;nbsp;èvbRere neffel genommen / ben bieweit

'l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;we

-ocr page 176-

öK wurH ^ft f Urnen ^7ejïe(n f^Ï et^ ^ommerfraute wur^el/^atfU jn mW fofn|fng gefc^emer»

^ie Die‘^udgltt foKett bc** reptet toerkn»

'C^^tj» bic ^ur^ck« /L^jffagt/au^gf graben/vnO nj^

glafurten ^afen get^an / »nnlgt; mit wj Heropen effig vbcrgeffen tveröen / f’^ 6} er finger bodj »ber Die wurzeln n Çe / »nb fot ber ^afen mit wei^ von f^ rp/vnb mit me^ljugemac^t merben/^ bep einem tinben ferner wol auffft^^ »nb wenn ber ^afe wiber eröffnet »JL nac^ gefdje^ener auffftebungZ genP *quot; J rffig bauen/ vn h^ bie wurpel ï’t^’'‘^® (^ truefen werben/bap man fie fan î« F «er reiben/vnbt^u bar ju zó.berUin/_. f rants ^ario / mae^ tb jW einem Fm** fp.p«kr(Vf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^j,„j

-ocr page 177-

^cibant


So


ClnbaiKiSy^cibiPU»-O'S idem ^ffig Oct noebmebt ^(ptlgefottèip/t^ut ÖJïbibanue bo? ^ nig / vnö maclit ö«raup einen f dß* ließen ©prup»

3« Wdebev quantifet Oifj 'puU uer (oUpogegeben tverben.

(^\^n Eliten vnnO ftatcfcii

^^^gibe man jumal ein quintlein/

Oenjungen abervnö fc^madjeii gibt man ju mai {wen jerupet»

®cc6folvcvwatct werben»

@ fot alfo verward wer« ben z baleine f rafft nicht au^o rieche/Cïiefneruè fagtz ba^ ereilt «^enigbewaret»

‘SonfdnetfvajfevnnO wöicïung» , .

-ocr page 178-

^ifFeMàcr

lt;@ (fl ein gênerai vnfrefP tißf arfjenep tnörr alle SSXetaÖW fefee vno anOfre gifft/weUh^ öen» SÖJenfe^en in fp«^ »nö tranef mdg^rt tpngebfrt werben, ^ilfft von ßunbey an benen/fo von ber 'Pefiileng angegrip fen werben/wenn man benfelbigeneW quintkin iri weif|fm*3Bein jutrinrff*’ gibt / vnb iß auch praeferuatmum pOil' bewarung wiber bie peßtleng.

Sinl’ere'S^ngenben.

^^lt;^fnenw fagt / DapNeff^

M^Jpuluer auch wiber bie

fuebt/vnb vnbfwungbfóö}?^^ gto/verflopffung ber ©Jrlb/berßw”/ ber “J^ieren / verfiopffung ber ^eit^ fdjen bldbigfept/ vnb viertägigefie^/ nü^heb möge genoffen werben.

^le vn anff welche weife burc^ bifeo puluer bao gi^t vom SOîfü^ flt;ben getrieben werbe.

^rirtP

-ocr page 179-

SBofOM ^?

lt;© treibet baß Öiffi t)0tti ^JiJïenfe^en Durch Den h^fnnnnl» jlulgana / vnDvnDeuwun^ vn* ren vhD eben*

^ijtovien von her’prob vul» cyptrUm? Difeß Putuerß»

i. probt

^T^c Oibanuß fehreibet Dem ©efnr^ Qil 1 ro / Da^ er am J)unDe hab epn* geben jœo (aupl ^rfenici ooer ^5pcrment/pnD emSerupei Der nüffe» SOîetel fampt etlichen fOrnern Des |ub^ limterten -Queef filbere / Da Der ^unDC fol^ gtfft epngenomeu/hat er angefan^ gen ju jappeten/ Dann Das ©ifft jehein« lieh Die frempung vnD dj hiycn im ^u« be gewüïcfet.iöa er aber alfo baJot Dar* «uff Dem ^unD non Dtfem 'Puluer epn* geben/ifl Die frempunginDem J^unDe gefliUct/ hat aOeß gtjft aupgefpie« / vnD iff bep leben blieben.

-ocr page 180-

Ç^ifFtMaev 2. Prob.

ZT^^l ©ffuffuß fin t^fü tiiffô pu^ J p^^urre worn SSJjoibanc tntpfan^ gen/ hat er Dae einem Sipmeefef geben/ welcher in e mer wurjl eim .fjun^ DccpngcbeneinquintlfinDee roien -0^ permenee mie einem Hempel Dee fubii^ miereen SOîe reuri, / »nnb nad? Dem w* gt;)unDeDa6@ifft mie Derwurfl epn^^^ fcblungen / ^ae er auch Dem ^unDe W^^ ' fee *Puluere in einer feigen (uppen î** jaulen geben / nnD^atDer^unDealP halbe Dae gi|fe miDer au^gefpeiee/ ppl*^ fff rm (eben blieben»

(^^^ anberenoreen fc^reibe @^0*^^ me/ip Difee Pulner auch ee(«fe^ SOïenfeben epngegeben / öon

c^en meniglidj bemu^e /Dap jnen W bepgebraebt m^f/feinD alfo Durefj Dm* 9?*ulufr ven Dem giffe erldfee/ mn^ ^ -

^mUbmUickn*

-ocr page 181-

îSîoiSattt

Si 4* quot;prob.

^Kuô Stfdjenreofet / fier veut ^5^S®4nlt;foan junger vnô geU^v^

tfrÔlr^ctgcrûtnft/ ^atnâcfjtlü lt;^(r weil einen ^unöt in jïaU geelman/ fnö one fvet^ bi^ su mittag bcfc^lojfett gehalten/auff ba^ erbaegifftbeflobe* gierltc^er folt epnuemen» ^at Darnach tem gt;^unöinetinßücHfin jleifc^s^f» Jerupel bee fubhmierten SO^treurij epn* geben ♦ S^tetveil aber ber €9ïereuriu® gant? nnnb ungebrochen war/^at jn bec .^unb nicht wollen epnnemen/hat alfo bas £luedffilbcr mit bem spermine Jertieben/bem J^unbtbenhalèaujfgeo fperret/onbin fchlunbt gf^ojïen/vn jmi barauff ein ßöcf Peifch Sueben geben/ bamiterbaogifftiteffgenugin mage« hinab fchlûnge. darnach b^t er bas |gt;uluer mit einer Yuppen bem ^unbc weh èum fchlunbt eingegoffen miteim

SVÏ üij brotfe»

-ocr page 182-

^ifftla^cr

^rocî^n sirote /«ber cm halb fîntil’ âf^f per '^nb bu flippe mit bem SSrot wert pc^/pber jmo punbe fompt baeZluf ^^ filbcr mit allem gifft von jm/bap mef^^ ; gifftigo bep jm blieben / onb ter ^unpî am gtfftnic^t geworben»......

‘probt

Sj^ -Ôrgemell»terQ;tfc^enreitferÇlt;’î ^^auff ein jät fein eigen ietbin’f c*^ Catapotijs purgiert/ vnb bat^ tee anbern tags ein (gerupel bifee ^w^ uero ju pc^genommen /^at coi^mf^^ ne ^rup enbtppnbtltc^ auffgebent« fonberli^ an bem ort / ba er für acbi 1^ pen jivifdjen bic filnffte vnb feeble nfP rin ^epiïen^ifie ^eulc gehabt /«•” ànberen tag feinb amfelbigenorfj«’^'^ ^lettcrlein mie drbefen ^tc^/au^i^, quot;nbsp;jauffen/hiebt oÇn febmerben/wt^ $c bamacb von inen felbjl verfebmunbem

3*

-ocr page 183-

^^îciGant §5 6, 'prob»

^ötgcmclbtev^Öocfor bat auff cm anber^dt einem QBcibpbW f^^|o mit Oer 'Pc jWen^ifcb^ h aneï^ b^pt beb^ngt war/DuRe puluer epnge# ben ein fernpet / mit gwen ferupet XÇw riat/ ûnbert^alb ferupet perlen au^ ge# bifltdurtê (TatDobeneOiften »nb ^aur# ampler waffer/ anbenbalb »nç nonev Her weif^ttinu^/mit einer halbe ongeil guten weiffem ‘ïBein / ont, jwep förne €ampbtrlgt;airïugrtblt;*« / ijl am hitten taggenefen»

ÇicaiWev^crcVtungt'ù# fee putuero»

^^ wurdet/ Sdjmaibcnwurijeleiii ^nn^/ (£nge(fü^nnö jïeUtrhaiOZ jtbeo jwo nn^en / Olngetief murmel smo tonden /Olngetief murmelen nier nn^en/ tirdlff Verlern bee haute parie/met# ^tb fonjï oierbletterig ïlachOchaucn

: ‘ - SVï p gentwh/

-ocr page 184-

©ifftM^cv gfnanbc/tonb bf^fn fec^p vnb bf^W bkifcr. ^ïcff alle m fincn ^afen gj^ l^K mtt viel ^ffig / up ce anberf^^7 punbe fieben / lap fs won fpm feIbp nbsp;nbsp;nbsp;f bfr fait werben / tpu ben èffïg bauoi» ; mb fepe ben ^afen mtt ben ^ur^fl^J ' on warmen ofen / ober aneinanbftjJ warmen ort/Up fie bürren / mb r^^ 1’ / {upulucr»

^nlcrfcfxv^t t’er erfïett vttgt; anbemberepiung.

irirDf aUfin finer Singe lief ßff^’i^^i ' «fbfn ben fórnern audj ötcMf«lt;*^r^ nO 0fbraud}f€ / ee tfl auc^ ^^quot; 5’’^ fcfefpötmbfm@fwicfef/vnb wtf^^’J jeu au^gebru^ft wie lang wM^®^ ^rrpfbenfok ,

SieWeSerr^emt^« _

-ocr page 185-

5?ïöi6attt S 1(^X3^ ^tUtc bcvcvtuttö ivirft

vorn ®f (nero jugffdjrKbeOent J)teronpmo ^erolöo/ 2lr§cten ber (Çtabt ‘57ürettbfrg/tonb ijl btefe :

'57tmbbrcp vnpfn mO cm halbe ber tvur(5fl SÖftiörtgn / ^cbjWalbtnbraut »nb ©fembreef? jebee cm vn^ / Retter# ««([ein »nb 3bif^ ïwo vn^en/ber SScr* l«n 'PatiO ïw^ïff/ »tmb ber kletter 56» toubt benotet tv te ven

^ntafebenï't bev erften vnb leisten befdjretbung.

Ç^ ^ bet testen befebreibun^ werben 2lngelicfen vnb Smgelo ^^^^^fö^au^gclaffen. Œ'6 wirbt auc^ bic fonberheb ber ©teinbreçb gemelbet» belebe vuur biefen breien “^c^ reptungenbiebeflfev«

(2S3e évite Wirt fût bie befte 1 0^ gehalten Z aie bte offe beweret/ ' boc^ fan man «up ber anberen

-ocr page 186-

Çom (eBett lmb brüff n be reptun^ bù bkf ter ^«^^ «emen/ »nb bie jeu wie tons r#)w

^Qe»

Kurier 2(«0^ug vowl^^ fcm S^Ïcibam / auß Dem ‘^rbn ^k^atmie^raroniez bœ Ât^kr^ü^ ' èmanbi furnembflcn 21rçet/ôn ifoiW^ ium ©efnerum 0c5og«n/vnamp; v«'’^ ncwcni com^icrcr.

brr^alkn fdnemSOatterfanbt fl^^p^ ©ÿlcpcr gemefen / geboren tf^.J ^auprflabt ^repta / ba wanW^ » 527. imOJîonat Jebruario. ,®æ $0«trer2(mbro|îue SOfoibann^/^JL i lub griffen ein ^rofeffor ber ^îgt;5^ Fèvoberfrenn funß/ su W^^’” 5^

-ocr page 187-

SîciSattt ^ •nbff^lbe/von bannen iflerau^ rat^ ixe e^iwirbigè ^erm ^ol^^n^’ß -^flïV (ÖCr 2(nno 1523. gen ^re^U voort, üuc^ jum ^»rctjenbienjl bruffenwsr* ^tn / »nnö Infpedorber^eljuten^^tf wactjet, ®tefc$ 2lmbrofO OJïoiba«» ©on lp gewefen ^o^annee SVïdVa-i ttU6 / welchen er ^^dic^ gejeuget mis i filler Jpaufifratven 4nna / weld^ au? bem alten »nö lóctjüctjengefcfjledjtbtz ^onifor urn geboren/ patoon'feine«# scatter / Der ein Äi X^eotogiæ war/ gcUbmetbie^cbraifclje (gpradj. 3# ber latetntfc^en jungen feinb fein Præ-ceptores gewefen/ ^nbreas ‘ïCincÏU# ' tue/onb^alt^afar^wanber. ^wbee 1 ^oeterep aber onnb ©rteef^ifeber fpro# c^é ^aben j^n onterwiefen / Antonius ^art^eftue / ber von feiner gefc^tifitg« fept wegen enbttidj ins Äepfere 0lt;at§ 1 ip auffgenommen / onb 2(nbreaoSÖe* , netuo / weidser i^n auch in bet 0)ïufua ,1 m ^^nt^mettea ßeifftg onterwiefetu 1 Di^cdic» vfum ^at j^m geweifet bet’

^erAmpte

-ocr page 188-

Som leben

krd^mpte OJîann ^o^^n^eô dMW/ welcher ^emaclj Der ÄepferKc^n S9îlt;’^ icpct Archiatros gercorben. 3« ®^ fdjreibfunfl^atcr affolât ïO^.Bonui” Rofslerum,5um ma^kmßfrven«^’^ fur gcfcfjich mb bequem gemefen / wF er baburdj mngroffer Herren freun^** fdjafff »nb funbef^afft gefommen-'Z 3oamp;anneó ^rmo ^at an fernem gert’‘’J ein fotc^ee gefallen gehabt /ôa^ er^J edidje berfelbigen bep jm bemarf. ^ fembergæ ^ater^^^ilippumÖJï^^^”*^ thonem funff pr lang gehöret/v» ”2 Dem er »om fclbigen jum SOÏagiM’ fieben freien Äänßen gemacht / ’“L ju Wörenberg Der Ämöer bee ^^’^’^^,, Neubert gue^tmepper ober P^^ gus morben/ljat fiel) bep genanf^^5 ,„ ren ©euberi Ä'inber inn ©nec^’^L »nbiatemifc^en oerfen gefibef/^‘’L^ felbß aro|fe freunbfdbafft mit l’^”*ilt;lt; flor Cornelio lt;Sittarbo/n?clcbe’'^ p^,j}, r^ömpier Simphcift mar/onb j^r ' lèlbigen nie^f allein bie FisurasjP’^,(i

-ocr page 189-

ï^Ut me^r tie f reffte allerlei Ärlt;utlt;lt;f ^^^ forfdjet vnö nae^gefuc^et.

2tuO rat^ aber 3o^annt6 (Erafonte/ »on weldoen er ein befonbere nü^Uc^^ anweifung ber ©Jebictn entpfangen/iff er von 'ïlörnberg mit bee^erm ÖXa«* Hc^ii^tinber in 3taliam gejogen/bann manauff biejeitbeforgetez ba^ 3o^an* nes SCRontanue ber jeit ber ber^ümpteff Medicus nic^t lang leben roilrbe/mie e» bann au£f}imer(len 3lt;»f geworben / ba Qïïoibanue in jt^liam gefommen / vil *11 ^o^^tmeeïJïüibanuóin Stallage* toefen vier 3^r lang/ gtßubieretju 'Po# bua »nb ^ononia / ^at ein fokken ver# ßanbtvnbebel gebedjim^ gehabt / ba^ 1 er leidetlieb betalten/ wao er ein mal ge^

lefen/^t auch bie seit »ber nebenbei Qïîebitin bie 3t«Mlt;*n W ©prac^e gc^ lemmet » Äa aber nach ^^ri^i ©w ! kurt 1555. (gein Shatter (E^rifHic^ in 1 ^ott »onbiefem leben »erfdjieben / iff 11 er bepm iu feiner 5Jîutter gezogen/guff il ^«$ te bit nie^ p^n troff heffe / »nnb i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” au^

-ocr page 190-

- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;4 eu^ feinem ^auerlanbe gesehen Z g^^ 3lmbcr^ tn SÖo0tIanöt/ïgt;afrlgt;er@M’^ itifunßamp;er ^r^enep gang iretrlicfj ^^^ henet» 5)« m aber feme beffen i^reun^ De gern gen^ngfpurg gebracht l^etfe«/ ^ab êfie jm tri 2lugwfîæ em frosnegt;u«^^ ^am au^ (ôbbe^en vnbe|r(tcpem@^^ le^Jecptveré^eltebet; SUikb ba er örik^*' btge fem (8^^er mit /f^m gehn ^iinbcrj j gefuret/^aben fein gute ^reunbe fo ‘’^^' ! gt;« wegen gebracht / baß er von w^Ö^ feiner gefdjiefiigfept gen 2(ufpurg’’^ lt;iert/»nb i^m ein ehrliche befolbung J von einemi^rfamen ^otweif(n3^lt;‘2 »erorbenet worben; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-garnit er aber ari fokbem ber^i^f^^ i len ortZ fein leben nicht in müffi^ö^^^ jubrechte/ hat er für fich genommen‘’j »uTTo^sc! Dioicoridis Anaxarbsi ® Andromachum, welebeo vor nri ”^, iteebt gef ommen/ hat ba jfeibig »i^^ lein Mnpiteb vnb wol vertiert in leimfebe Sprach / fonber auch ‘’J ”’^ | Werten Zfabaö ^iwFlgr iwjgjJ'i

-ocr page 191-

Woftont «^ fUi^ber^c^reibtr ««fclfc^rt/p^ wot torrigterct / ^at ^ter^u gebraudjet Daß lt;£xlt;ntplar Xgt;nbafi| / welnee i^mb« i)nt i«(obuè Juggerue gelieven / wic foldjcejufe^en »« feiner vcrfion, web ^c JU (Strasburg im vergangenen (at von Bern fûmemen ^erm ^ofi« Civile* ho getruefetig*

Äa aber enotli^ von Vielen feine ge# fc^ief Ugf eit erf ennetztfl er von f ArnemS (enten In fdjweren aeeibenten vn franef Çe^ten mit anberen ^oecorcnauel^ SU Xw^ genommen/wie förgüctj aber vnö peifftg er fein ampt verrichtet / wie et niemanbi feineo gleichen verachtet /bie alten geehret / werben ihm bie treffliche manner bie.f)ettcelii/ Jperuartj/^an* hchi( / 2lchiUeo ©afferuo / ^ieronb^ mu8 ^ol|fiu6/vnb anbere fo (n gefaxt haben gut geseugnt^ geben.

®ieweil auch ^uguflae von aßen fAmemen vnb ©eierten SKAnnern bie 1. (unß ber Olßronomp vnb 2tgro(ogie in 1 ! gtoffen ebtren gehalten / bah fie faß alle 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ fich

-ocr page 192-

^omteOcrt

fîc^ Mnnti wiltuigen /10 er öuveb ^^ hibtgen öihgcn^ auc^ erweefe ( worM/ Dap er mie km ^erm ^ppriano if^^^^ ttovnnh^, 'Paulo ^eneetiogroH^^ • mepnfefjafff j^c^ak/ ünnO m fur^er j«^ 1 in biefer fun^ fo vul ergriffen / k^ ^^ barinn fur^ fdr fernem toknitifeioö^ ben tobt fein feibfï / fonber aud} fei«^ ^aufiframen prognoßieiert / wie ^ imfofe^ee 3o^annee (Srato ein gflt;’ÿ^ wûrbiger jeuge au^ feinen eigen ^^^ fen melbung t^uf/^ai vorn Jirmanii’ gefc^rieben/ ba^ee fep Fatahs pF’^^’^ in cœlefti tabula,ba0ip/ein@ód^^'^ ^eme^le inberbimlifc^entafel/ ^lt;’^*'J e^elic^enßanbt mit feiner ^au^fw*^/quot; gelebt fûnff far »nb fieben monaf/b'’ F ne^au^fraw kißher am vierbim w frer finbtbet ben erßen 2lprili0 g^fî^rb» iß er nac^ irem tobt ben 38.tag/ ««K 9. OJïan auc^ febr ^^rißhe^ au^ W'J leben gefc^ieben ba er gelebt 35.p’'/5”’‘^5 Oïonat vnbfec^^^e^en tag / amp;«l »“’J ' «uc^ gefc^rieben ein ^«(feiern vonb^

-ocr page 193-

' SnoiSani. «s îStau^ vnö îOîi^brauc^ ber ©innen» 2lucï}an vielen orten corrigiertbiever^ fioneo Talent vnb JpippeeratieZ femö «bernicbtgeïirucfet»

^Öa^aberinl»erlt;$pi(leI 3‘^^^*i’^'^ Çratonùmelbungget^an tviröt/öa^ et geboren tertio calendas Martij,ba^ bic ©on in feiner geburt in ïwdlfften grab beo S0ifcblt;6 vntergangen / vnb bap Oer trep vnb swennigßgraö ber ^ungfra« torn im Qluffgang geßanben Z vnb baß er allein acht vnb îtven^ig tag nach fei# «er^außfrawenabfebiebf gelebt / fan id} nicht vergeben / fonber beforge baß fold}e6 bureb vberfebung bee ©ebreu bero ober ©e^ere muß verfemen fein» Sann baß foUbeö ber ßoebgelehrte 3»* bannce Q^rato felber nicht vberfehen/ febeinet auß fernen eigen woiten.®ann ttenbie©oninber ßunb feiner gebürt geßanben im la.gr.beoSOifcbß/fo fan er nitben ^CaltSKartif geboren fein/bj iß 1 ben 27‘5'fbru. benn auff biefen tag iß bilt; ’ nbsp;nbsp;©oft }u mittag getvefen im tS.grab vnb

gt; » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ i| tS.min»

-ocr page 194-

't ^omteSm

i8.mtnutf n bes SOifefjw/Sfuc^ tfï fó fl^ itiiJgttc^ / roenn Oer Orep vnO jwcni^f grab Oer ^ungfrawen auffgeÇef / W Denn Oer »2. graO Oee SOifc^ce pfÇ^ ’^ ÄffjOent/ (onOer ee mu^ au^ Oer «^ bee SDifdjeö tm 'Untergang pe^enZ ö”^ folf^^eö bepOe ^o^anneeCOïonteregi^ »no ©Foneme genugfarn bewetfr«’^ Erigendae figuras cœlefti's dodrio’* ^enn er au ff Oen xz/J-ebruanj geboft

^aben. ?0n0 wenn Ote (Sonne mfi bO^ 12.graO Oee SÖifefeee »ntergangen/»” AU^Oer 12.0er ^unsfrawenfevn^”*quot;'

stengen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z ©emma ^rtfrue fe^etOieÇ^^JJ ^oKober Premia $t.graO. 10. mwix*’ lenge aber 39. graO i$.mm.

februari/ fe^et ©teffterue W^^^^i tm i8.gra8.mi. beo Sütfe^eo/Oaruw^^; iu QÄtttag Oer 3 4 p-gr.t^.mtOeo ^.^, tons gepanOen m Meridiano dgt;5“^ ^m Jpon5on( aberzp.graO.i;. f^i^J^j

-ocr page 195-

Îf^cibant ^? unb ijl auffgangen ber 18. grab »nb » • minu. bee Äreb^ mit bcm 23.@rûb ber Sungfrcmm/gc^cn auff 170, grab vnnb U min.bceacquatorisjbie biffèrent bep# ber obliquarumafcenfionunijmadjet 9o.3rabZ4,d.mac^en fcclj^ JlunbZ n. mû »üem ^albz@o müße er auff ben abent hora d/^nb u.mm.îo.feçund'.geborcti fepu/vn ié bic Conti »neergangen ho* ra 5.»no j^.mm.iJl ber tag tu punb »nb i4.4nm4anggewefen.

^Ocr^alben bitmeil bichonne in bet seit (einer Geburt / mit bem tz.grab bee SOifefjee »neergangen / »olget erjllich notwenbigUc^/ba^ er geboren iß aujf ben 21. tag Sebruarij / auff welchen tag im ^^ar 1484. geboren ^oaebimue ÖJlarggraff »nb ijb^tfürß »on ^ran* benburg/meinee ^afferlaubte gnebig# ßer jperr / in ber nacht ba bie v^r 10. ge^ (chlagenzonb 5i.min.»erlauffen. %nb «uff welchen tag^nno » 5 5 4» m ©0«

1 »ttfehieben bie Surchleud)tige J)er poo ' ômooni£leffCibpUaz3oh^ntt^®5ïû ^7 iß beriet

-ocr page 196-

Îûâj^^^ ^«»^ ï‘^«lt;^j w^pj /twwi i jfipun33j’8 43(1 «» Qtw’umr^ï WQuny ;!iw®»’»’‘«^3vu.n4vq /p^pj gnu ' ^ »unu ’-quot;^/Qvjfi 08 gfpqa ujqwH Lff ti» Ü«» «3^3® / u»awjJ^gt;un£ jjq divqv40’ï‘wjqjjifö -^rntiuneonii rfJ^wo^PoCr tut -utiu ‘S /QV4ß’f^ qua .pjjrua^jB suojenbæ •«UJUI Hd^ q»40 iff f uü|/33^3|jf^ «q*uwrot qua/qwH «mil ^»Jïtiu luimqiiüjJjgjuuo^ jiq jp(M«lt;i(J“ÖS‘lt;ïV46'^ï 4jqï^,fuqult;i/w4q !lJtgt;i|3^^‘4‘’®j|‘4)J; Uit Ul)j gnUi/ U3jnw (111« J^’P’ 44W ujoi wjßun^ jjq qvjpz» j;(l gra/ßiqujoijou p^pj oJujöuvëtij ^41)1 {’J^phf^ q^qqvjöujj^poiïiuiq litti3Mtt9(9gt;iqjpapiq /upquüwng

•ïqjp8p|duilt;pötfïpt ^3ou/»vuo«i «piï 4v^’iï jjqa )pg 43 tpq/gnv ujuoy 4^.pqÙ3)Ufl343qitv pq )3jpa)/u34oq30 , Jrtujjiq Jju»43güqqu(]lt;,’U38uvV30qv pot tiw KP’iu yqpl ^P3qp.g 6og43^' güt ‘* 43qa jqOJ 43{j3pat ÏÏ3ÜU/J3^VUP(^ ^1)3^3 W3j(j^V^ UOd U3ßogp(^ piHH

«39)|tttO(ï5

-ocr page 197-

S^loibaut «^ Rwem eigene ^rognoßieo befTen lt;5^rato 8elgt;enefet/lgt;anüö)ïoibanu6 au^ Der op# pofuion beo lt;Saturni ju bê afcendente leinenbeprop^eeepet. ^öannbieweil er ben ©atumü ^at im xz-órab/onb j.mü bcö'libérezfeilt ber diameter im »7» grab/ on b jwen min.ber Ragzon iß Die a2quatalatitudo,2.3rft0/$.mi.fep.deC tie Dedinatio 4..grab/58.fcpt:Afcenfio rccti ,9,5,24..diff. afeenf. finffgv. onD x.mi.afeenf: obliqua i9o.2o.bteuon JiC^ ^c id) ab 35. grab/fûrbiejç.^arvnbij» minu.fût biejwen completes menfes »nb lódag/Weiben oberig içç.grab/ »nO 7.min.mit roelc^em auffgehen 12. grab/ onb J4,.min,ber ^ungfran'c^i^ ber^b bennadjbiefer rec^enung/ auffbenxi» Sebr.nac^ mittag/omb 5.v^r on 25.1111» onb 24.fee. geborc/onb ijl me gewefen 3» fonber 9.Calend.Martii,imvmergaj b’@onnen.^Öènad) i|l bie icon mt tnt ^.fonber noctj im 7» |au^ gewefen / vnö ©ïereurine in mala Fortuna ju ße^n f o wenz bi tempt mie bee girierte ^Eratome

^ «ii evorten

-ocr page 198-

Dom (c6ctt WOKett vbercpn/lJann er fagt fe (Bll/t*^^ erjouem culminantcm m dccimagC^ ^abt^tat / benn wenn ber 23. ©rat)^^ ^ungfrawen were un afeenbenf gfP^^ Dê/ werc^np’fff w ncunbten baufe J*lt; ße^mf ommen.

SÜnö wenn ber adjtbar ^err 30H (Trato woUe/baO bie (Sonne ben jn’^^ een grab bee SÖife^ee nocbmdjtabfcl^ tnercf/würbebjegeburt auff ben »♦^‘’^ februari) nadj ©tefflen ŒakulaO^'’ gefaßen fepn/vnb würbe vber jwen m^^ Hat gelebt Labenz i^tag. .

.^Kfau^ folget auc^ / ba^ er n«® ferner .^au^frawen tobtm’djtaßei«** tag / fonber 38. gclebet. ^Sötefee fo’Fj mit ber anbern Öïelatton (Iratom^K^^ wol vberepn/ ban er fagt/ baf; 3wPF’^Ï in fewer nanuitet tn Cali culminé g»' panben iw gwißwg / welcher IRJJ große ehre bebrütet bat« SOnb biewe» ftdlam Venens fub radijs Orient^ Icm,vft SUjereurtura extra radios a«^ Orientalen! gehabt Z bat fole^t^ ’’2

-ocr page 199-

$nol6attf» pi ta obferuation ^îeronpmi (Sarbani UbCUfCtybd^ er im Audio Medicine ßtünbtlic^ geie^ret vnb weit berûbmbt werben (oit. ^a^ er aber (o babt von bieferOßtU beruffen/^aben wir mit »n* fern (önben verfc^utbet. ^ann bieweit KÖt f^ier ein jeber nach fauffen/fre jfen/ vtmbbiutuerßieffen trachtet / (epn wir niefetwirbiafotcfeerleut / weldoe / ber lebte von bet ge(unbtbept / fauberPept »nb langem leben notjfehen nnb an tag bringen/auc^ bat Jb« ©P« wóUenju größerer ebr in feinem Oleicb erbebc/nft feinen ßeiß in funß ber arpnep/mit noU fommenet erPenbtni^ bee ewige leben® belohnen woUe/welcbenn® ®o« auch bureb ^b^^ißum gne#

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bigheb »er gönne»

^ »

^Diofeo*

-ocr page 200-

“^ifoDiiO ©hef) I ©tofrortïX^StnajarM arf^ncten wiüer Dû ‘i22gt;if0 vul’ ©lieft ber giffügen

Îf)icr.

Cap. i.

^tîgt;erlgt;cn^if0 eitlem rafertî’^*^ obenvutenben .^unbw»

hirmZ mb feme if brr S^^’^% tem gebifienen mfpeife fpngibf / g fm ^u augc von finfm Mrcb^ iw »^j fcnbcn tvafter gffangcn / gerófïf^ J^. mtf vkylóflFcIvoü tvafffre 0^^*'^‘’ pir ^an mag latten auc^fvng^^^J ,„ ffeb^f von einem ganßen verbflt;’^‘’ ÄffbO/em ober vier qurntfem» ^^|^ €'n$tan ein qumHem/vnbiXeur ^ firffen/gfnanbtvêtis alba, 8‘‘’‘’^‘\y6 (ein/ biffe arvenep fol brepfagä^^^i^^j.f

-ocr page 201-

ô(ffrtôlt;r^§(m 9» Waben in Über gefaßa / vnnb bcm ^^a* tunten an ^a(0 gemengt. iöcrfafft»on ÎSuc^^baume bom/^cnanct Lycium, fol im tranef epngegebm werOtn.

Xbperlucep/tiSnçian/ éor beerf/COïpr^ t^en / jebee gleich '’if i infam? gemifcht/ »nb Ju trineten geben/ober auft ben bifo gelegt, gróf^e gefotten onb in (petfe ge« geffen. J^unbu gerün^elinmoß/beic fluffe h'^lb thlt;il fVngelottcn

§u folgen/weleibc non mûtenben 5gt;unben gebiffen/mu^ man folche pßa« ßer brauehen/weUhe bic wunb? lang of* fen halten Z onnb nicht balbt mit einer narben ober Jichen laßen» gt;?tei ju fepn bieußhch Knoblauch aUein z ober mit J^^ontg gebrauchet» ^eßelbletter mit èalu onb JQojtig« 5wpbei mit 0a(^ onub flauten» î^euffetebreef mit faSî^ ^fh îgt;5 fafft vorn Xeuffelebrect fo jer# poßenzonb in bie wunbe gegofenz ober ein yßaßerbarauß gemacht. ^Ichc 00« t Weinranefenmit öle. Steuer von gt;)ol* 1 htrpaubmitöalQt^Htere SÖ’ïanbeUn

|mic

-ocr page 202-

^iföVttb^tfe^ mt( Rottig- mieteer Deefe^waréf«^^ terne mit falg/Oe^gleic^en Wetter ent SOîûnç. ^elfc^emlfP gw^bekn/ ©afeent^ont^. J^o”’^ tfumt Wetter» Caromituloruni.0^' peter mit tSemfc^maltj. ^ruen mw mit ^onig. ïDïenfe^en^arn in Die »*2 te^egolfm. Ovautenmit^dig» ^r ^eiçengeff uwet »nnbOaranff^tP ^en» Äie Wetter ven ï«men(Iue«’’’^; i ren» geigenfafft au|f tie ^unW F trdpffelt» ;©ie geigenbletter/»n«Igt;^^ jatten jengel ter feigen mit |^gt;«^^ƒ-fefjen von meinranefen mit öle. lt;£flt;^5 ren feigen mit ^aef^^» tgeirWtJ •ntt èfp0dlt;fofftff‘ ©ranat^pIfWr femuet/ent tarauff gelegt»

Çap. î»

-ocr page 203-

. ' diOH^ert^ier»- ^5 *quot;quot;^f8'*Juwfröfn: ^feffof iJx^lPannnööÄagfamcn* qa3«t)lt;r R ï‘^quot;X^*”'quot;-®‘^ ^ »00 2Ä«fc%* ?oio«r.XaubenfropJf/ genant Pfaihto ^^^^^^‘“quot;*’‘‘”quot;’‘‘‘^«0. epw ^rötfoauffbergen teeebft / Pyrg^ ?®^?^*‘ ^35mram. ÄaegoünM »om^^eober^afen. lt;£mqumt(ott

«?*W’*««R'«M99««i gc(( 1 eucnum genant) mtt (^fpg/enö Î9^/*?* ®®*’ ä*'®^ ^««cngclwurçcf/ ^iqeöingmu^ man mit ^rin tçnne* hwn/ andere teniernTeucnum^J^# httprei^. ‘ïBum aber on Äu^c cörr «nber Ovinb / ober vu^e gcbiffen/tg fe^ ^tplfam/ 'Ïöennman öenbeßen 55er0ifc^cn ©ptcfoiaröt mtt‘^dn$ummun* btepngeupt.

?2öiblt;r

-ocr page 204-

^(f0Wt)@Hcamp;

Wölber ben Mfr einer Oti^i*

öfter flater»

C^?^er ben 6ifr einer Æ^^ur werftè ftticbe an^nfifn^i^^ ïücsWaftrumfen / weleer «J Çfmaf^ mdöcn merfteh. 3^ freïR^^ tfï fnen ^noWauc^ fafl ßut/onft ü^H^ mifc^fer ’3Bfw/ »berflüfTigfu^ d^n*^ cfcn/iß an jm fclbfl fe^r nü^üc^/»n^ ^’ bfpc ar^nep/oü (o if manöt »id I»Tlt;* -^ tuflfteen hingen effen »nfttrtnefenf'”’« ftarff er feiner anfteren |ülff. ^***'

^46 gerön^d eines J^afen.

g»4Cft cinee^trfdjs ftes menlins in nbsp;nbsp;.

gee/f^en / »aft junor gefruefenef» weiffen homs/genatu S pina alba,®

- men/^'fijfnblftter.^if murmelv*^ ‘’ , eer »00 5)racbeninur^. ^lt;^i*^*ïjS| ' ttgt;ur§dn/ bitter »aft famen au^ -genolfen/Wajferbanemg gertijnt

-ocr page 205-

gifftigev^^fcr» 94 merops. ^0« wurdet bcô ^infe^èfpt« tfenarte. ‘ïBur^cl von (anger X^ßeriu». «p/îiJîetperwur^ / SmyrmügenanW ter (afft loom Ätebf rant genant/ Aperi ne, ‘5ßnr^elt;von3^o^martn ♦ ^^urM non witber Flaute, ‘^'Surijet von ^cuf« feleftrffen »nb walbrubè genant Bryo# niæalbæamp;nigræ. ^unbtofnoManc^ Ampeloprafum^n fpctf; genutzt, ^ä# nenfeb«’^’^ “” guint.anf? rotin getrnns cf tn. Caffi von ©aucfj^il genant A-nagaUis, auf; roetn getrunken, ^nt^* Sie wuri^el 00 (£tfenf raut. «Sin traneC tarinnCpargen gefoebt. ‘^ac^otber# beertSöon ber roundel Afphodcli^brep ctuinttin.^ur^elvei Ccïjroalbèfrant» ^urçel n o braunen ßernfraut/genane Atticus after.Ste 'IBurhtl vnb b(ettec von bem wilben (Saffran / genant At* tradilis ,etn guintUn fehroer mit’Pfef* fer.pimpernüf (in verriebe vn auf wem getrunefen. SSatfamfafftoV feinfräe^t 1 tin guintkin mit bem Saraeenif^en 1 Q5ummt/ roekhee in Öen ^tpote^en ge* nam wir (Bdellium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fOit

-ocr page 206-

^iföDn^Stic^ .

^tc C^rbeau^ Der 3tt|e( @«mö/^ d^c ^tßergenanötTOtrOt / î^o ^** «!« ou^'^cin getrunrfm* ^■t»plt;W^ famen/genant Daucus, jwep qutntWquot;* ^tm von Oen füttern tnn ^dö^r truntfen. (£tlt;^elnft|ïegcftiftt*@lt;^’*’^J tdblumcn swep gutntfctn.^iranrf/I’y inn2Ilanttt)urt?r(gffetten iß* -^^^JC me »nö Oie mur^ei von weifTer^tW wurpel/oOer ©trafen /genant Elapquot;“ bofcuni. Xranrf Oarinn SO'îofteç' menoOer OleinMumen gefotten / chry fum gênant iXrancf Oarin -0i^^ Od gefoc^et Sbü bietter vnnOptnr von ferberrdte/Rubia. ^ur^ei/^f* ter/ßengel/vnO famen von -Ôe^ W^ gen.^ee famene vnO bietter vont bi at ein guintiein. 2(ucfj Oie bietter W’ OBoigemiito/genantTragongonuff’' Ste Zeber eines miiOen tSc^weirt^jJ QBein genoffen^^iewurpei Oes^^”'; trew / gênant Eryngium jein g«i«i^ !, mit Oem famen Oer OJ^oren. ^ur^^’ j vnO ©amen von ©emfene^d* An«^ munt*

-ocr page 207-

ô(fftiacv^^icrgt; 9$ mum. (Maffia getrunken. Ärc6^au^ PifdenOen wafTernjerPojTen/unnö mtC milc^ / fonberhet» einer (£fclinco biffob uur tz aber bic SÖïeerfreb^’fepnnidjt fo gut. betonten blefter jmep qurntlem, (Sarbamomlnn. ^tntranef öarinnge# foc^et bebbefup ober ‘iBerbetboff. ®tc murret Der 9io^pappe(e genant Coftus jwep qutntlem mtteim ^erupel ^fef# fer. ^Bolgemutb/ fo jugenampt œirbc Herackoucum, vuD ein t ran d bauen genoßen mit wem» Safftvon Ä'appifj ober j^ö^i ro^ au^ ^ein getrunefen» ^urful von wilben onb jamen gdtlo# fen/ Cyclaminigenanbt, ^aegerôn# tje( von J^afen ober jungen CK^e. ‘æur« ^eibeontopotalt. (Sin frandbarintt Xamarifc^en pauben gefeiten. Seh# djeifamen. ‘ÏBilber Äerbetfame. ^lut* fiein mit ^Bein. Sie Tßurpelvon X?« jterlueep z ^prrben vnnb Lorbeeren/ (Sntjian / jebee gleich viel mit benig be# i reptet/bufee wirbt getrunken vnb auf( feit wunben gelegt» (Sfd^en blet ter vnb ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ fee#

-ocr page 208-

ta fafft ^f (ffen in/ wen ergfetc^ ttn ff ben roer» (Se i|ï auc^ em große ÇâIff/r einer fein eigen ^am trinef f / »nö WW’ Die ronnben ne^et iXote ^^cbleniun^ Anchufä. ^ie fruchten Oe^SVî^Pè^*^ brre.Q^runfreifen, (fppreßen. Ä^ie i^ ben von rotem Dannen^oü?» 0onfl^ wirbeh

Cap. 4,

^ibcr^cn ^iföemcr^f^^^^’^^

3en fo Corner ^at/vnö Ceraßes ge^ nanbt wirbt.

’lt;?^3^lt;t i’^» 61(6 ^(ferfrf)^^ Æ^gen gibt man epnjweH«*^ (ein ^mmep mit ^Öein »’””

SSÄprr^en»

Cap. ç.

^unt)tp(la|lcr fo in ^cmei« ^^^ fepn roiber aller Schlangen biß/’”’^ infonberbeytwiberbcnbifööer 1 bömijjen öc^UnO^n, i

-ocr page 209-

Qtfftfga'S^^i'm 9^ Æ) £ccb(cttci\ kleffer voit 3^^lt;Sfc^cnbaum ♦ ‘57lt;pteitb(et(cr» ®-^4.«nfamen mit lt;SaI^ ober mic ^olgcmut vnb ^oni,9.4 ebenbtge ^cn^ nen auffgefc^nitten/viï alfo warm bar* fluff ßdegtz vnb fotc^ee offt wiber^otef. Stgenbrerfmit ^jfig gefodjet iange *ófïerlu(ncn wartel mtt waffer» ^öte Wur^d / Uturnen unb blcttcr Afpho-deii,m«^eitt» Cednaunb ftwffenbs peel) mit lt;5afç / wefc^fß fe^r gut ijl »ta bd ben bife ber Sämigen (Schlangen, io^rbeeren Q5Ietter mit dk gefoc^et. ©enffblctteh Eruca mit mein* 45^p fenjungen bletter mit QCcin »nnb ^ba «ig. Slepen in (S jfig gefoebt. ^ebnüta laucb/Porrü fcôiuû.Sic Ovinben von ^cttiipmit J^^onig, OJiMioran mit fall? tub (Jjfig. OJleerjwpbe(n in ejfig gcfoa cbft.5tnoblaucb mite jfig.2iUerlcp tjebe mif(£ jfig/fonbertic^ vorn ^'febebaum/ bnb foien.ïïrand bann Stleebktter gca 1 nbsp;nbsp;nbsp;foUè/fcl fluff bic munbe ge gojfen werbe*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4gt; ij buttée

-ocr page 210-

©hc^vnD^ffiî

^Sutter in Die wunDen gegoffen/iflauc^ fe^rgut lt;Stabt»un? jerrubc mit wein» @cfta|fmuUen bUtterz Virex, ^rawert ÇaroDer OJ^aurraurm / aber trenn fit lang Darauff liegen bleibet / »ewunWl fiebie^aut

Cap. 6,

^(tcr lgt;ett bifö Ocr ^(«tfe^fart^ gen/trekf^e genant trirtHemorrhouS} barumb/bag ber fo vonibr fttbifTertZ »lotjlieflet

f^ (^acamp;arauff^ur^dfraü^ Sg^jan ßatt einee pfïafîere. ^e^lt;^ ^^^bleker. ^letter von ^ifenfrani* S)«« ^aupt Der ßcblangen gebrand/ »nnD Darauff gelegt. 3fop. icbenbige*' faltf Z tveiffen Xnoblaueb Z iaueb '”’”^ Ovaufen. ^ïeffeln. ^runfre^ vnD jleij famen. lauge von feigen, ^^noblanw verrieben vnD in wein geirunefen. ^J* fintein in fpeiß genoffen« 3unge kin ro§gu| ‘^em geffen/ober ^r -^JJ

-ocr page 211-

gifWga^^Cm- i ^7 «(t^irntruefenaup'ïöcm genoffen.

Cap. 7.

’^ibcrtcubif^t'cv fcuvßfefetan^ gtn/ Dipfas genant/barumb Da^ Die fovonjv gebiflen/ dnvnautJlefcV^ lid;cßbuift^abcn.

^\5U Reifel) eince gcfathucn X^pnnt.^6 muß aber Der Pa« •^ fient viel ‘5ßem Darüber tnn^ den/vttbfictj übergeben»

Cap. 8.

®amp;cv ^cn ‘^ifüteradcv^ifftU geßen Sdjfangen/genanbt.

Afpis.

o^ev 0(^1 teilte* C^^ienZ cimiccs geffenz Die beljfen» (£*(Ti0 in tranef genonen. Qpiw niU6(c^reibt im 33. SSuc^/baeiner vorn 3(fpibc gebiffen /ein liberen faef mit t^p 0g getragen / hat er fein fc^mer^cn ent# pfunbenz aißbaibt er aber ben libéré [aef mit bem lt;5100 von fich gelegt z ^«t er ^mf^mer^en mibcrgefület. ^erhoV

0^ teni^

-ocr page 212-

^(f0Vntgt;@t(cß

ten ijl geratten / ta^ man foU^m »0111 ; perffejifn (^ffig ju trmrfen gek ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Äer '^atunt mu^ pdj pc «g^ uhen/ (elbp jefjlagen/ »nö Du ^ar «uprupfftw/ ten gandin kib bennen / vnnb fidj nuf SÖ’iwwajferbrgüffen»

Cap. 9.

^ibev t^je ftscb ter (rccvpicn^/ ^efpen/QJknen/vnb ber 0pinnïW mitUn^cnbemen/Phalangium genflubt.

^\2(nticnfeßwam cinqu^t^JJ ktn/ßiabwutn / SSJ^aurraun' ^m ©amen Agerati, /p‘’^P

Ii5ur$lt; Seoipjonenfraut. ^M^’^^^Û ^bifct2 Wurzel jwepguintkw. ^f^*“*^ rd^km / Lychnis ©amen / ^’’^^^^^L^^ fenDer^ept gut ip wider ben ^f^..^ Apinnen« bureel ven ^bamb pj im Iraner genejfnu Sibfw’^^jjr ßaurampffer ©amen mit P’^^/..fl. ' U'Mnjeh ^(P ^Rb39’^» ’=’‘^* ^^Si^

-ocr page 213-

giffti^cv'^bicv. 9®

1 nbsp;nbsp;nbsp;3mm«9 swep quindnn / belff^n vber*

1 ou^ fe^r* ®tc %lunic vnb Der «Samtn ^fp^obeU. S)« »urècl 5cr ?9f?cr^b(u« «ten. Set faff t onb be.quot; tranig’ barinn fc linger je lieber gefottê»’PoUp-^c^ww «IMumcn/^wcp q«intkin.@en^öi(l«l» 3»^annf6fraue. lauge von geigen» Äer ©afft von brr wurijcUSb^ew mit ^Ifig- lt;£vP«ITen beerk-u »nie QÖnn. ^Öae brükin von tappeten getruntf ê/ ober gefoteen/vnb in ber fpetfe genoßen». Ce^war^en €orianbcr ein guintUin» ^onigfraue vnb ber ©afft. J^afenfobJ vberèewmitc^ / (Senc^uö inlt;5p«}e genofjen» Sie grünen SSeerJein bes 55aum6 SÖïpre^i» X^amarife^en fa^ men ein guintlein, C^aueenfamè. ‘ïöeg^ briet. Polygonum, vnb feinen ©affe» gruc^e von Xerpniein. Lorbeeren sew rieben, ©toffer ©onnenwirbet / ge^ nanbt Scorpiurus. lt;2artomontlein» ©affe von C^uc^^eit/genannt Ana-gallis. .Stnoblaudj geffen / barumbZ lt;nbsp;baê ber ©eorpionen pidï febr feltee»

-ocr page 214-

^ifövu^^tfcb

^m S^rancf haruitt éewbonen gefö^ ^f t/ ober wenn barbenen tn wem 3lt;^ mifc^et vnD bauen trmrft Scr ßfer^ pion gebraten /vnb m fpetfe epngenom^ men. Ser ruß von ben raudjldcb^rrt ober Öfen tn wem getrunefen.

Cap. lo.

’pffaflcr/ fo auff feie fttc^ îgt;ef 'éeorpioncn / SJefpen /SSte^ nenvnb ©pinnen gelegt werben.

C^^Ht'crOred'. Oncnbcl^^''^ ^Vauff grßneben / jerßefTen ^‘’j,^ mttl^ßlg. Amomum mit ®lt;’r lifeen/^bißb bletter gefoc^t mit ein «’J*' wig dlebarein gemifc^et. ^Üeriep 3tfau öenefpeiß. ©reßer iSonnenwitbö' 5'd^efrauf ober .^unbteaug/gen^n^ Conyza.iitienbletter vnbblumê. ber Oioßmarin mit e|fig. (Srbdplfti ö^^J ^albtruben. Sie bletter ünDbln^^” vö bemfraut Panads Afdepei. XrJ

-ocr page 215-

^{fftiacv^bicr. 99 ^cncbUftcrvoméo^rbaum.^Oûmti^ vorn 5'ngenbaum barem getrépffekfr ^appelen ^letter gefottcn/vnnb ro^ OMetter won Olbamefe^en. 'ïöajfcr* münfjSifymbriümitefftg. J^onij^blu* menblettcrau^wcmgctruncfe. '^otb haut mit eß'ig / beugle teilen je (enger j^ lieber. Çpprejren nüchtern gejfen/nnb baraujfgelegte Äte J^au^meufe auffÿ gefebnitttn/ïjnb barauffgelegt. ieben# biger ec^we (fel in Jgt;ar^ vnb ^terptni tin gefaffet/bn barauffgelegt. (£n$ian wur^el/gefal^ener f dp- Sc^necben mit j^ren fetalen jerrieben. ^in Stellio alfo balbt von etnanber gefc^nittenZ pnnb barauff gelcget. ©ra^ serriez

, nbsp;nbsp;ben nnnb barauff gelegt/bae pillet ben

feWer^en. Sin ro^en ©eorpion jer*

1 rieben/vnb barauff gelegt. SinSpbex 1 auffgefd^nitten nn barauffgelegt. J^a# 1 (enfoui mit bem ©afft von Äappip. | SÜlecrroaffergewermetipaucbgutwe» 1 man bie »unben bamitneijet/ober warf» 4 mee ole barauff geupt.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ^ibec

-ocr page 216-

Cap. ii.

^i^er ^cn ®ifr ïgt;cö S^Ïolf^^^ SakmandragenaMbt/ »nb ba ^Ïa^f’^'

gênant Mus araneus.

^2tt^ wit 'Pe(^gt; gebern^ Q^^ar$ vnno.^ontg. Âno6Iauw

^^ mtf5‘a8«nï’lft$ff«/ vnôÂûU’^ «îû^/ .Hnoblaucfj mitbem Wdnrti ^^^ ßjröO »on getgenbdumenz »nbrnit Wj gngenWetum z mit (S^ummc^l*””’’ çæcm.'JlfpfcnbUfKr* ©ebrante®^^ pen mit (Sfftg. ^iöa ben b;fö btr OJ^ een iß fonberiie^ gutz men man bie 3Ï« alfo balöt jerßößt Z »nb in mein ju ii^ rfengibt. 2ikrin gemein miberbet^ Ethier 531(6 (e pn (e^r gut * QS^^’ÿ* mit mein. îOnn barin OJMnt? gero ;öie murret won 'Praffenpint jerßüg mit mein vnb die getrunken. ‘23W’ pec^ mit Reißer efdjenbereitet/ »nb f^^ «uffgelegtz^epiet

Cap. 12'.

®îtgt;evtenîXoc^en6ifd / ^^* namPailuiacamanna» .

-ocr page 217-

öiffti^cr'^^fen 100



^iber ben fetid) bee îOîeetôrac^en.

g^neibe ben^vad)c nuff (ege i^n Oarauffz »nl» trmef von feine èwn. Söïenfe^en^am auff



ben pici gegoffen * ^uenöel barauff gelegt wie ein praller.

Cap. 14.

® ber ben ^\^ eineS5?eevfeev«

pioneUf Contra idum Scor*

pij marini.

rg (^benbiger @cbwefe( je^ O^jiojfen in effig. Sin^arbensee#

‘^jloffen nnö barauff gelegt. Srf9 Lorbeeren jerfloffen »nbgetrunefen»

Cap, 15, ^iber ben bife einee^^iere/ gênant Stellio.

^^^waben / ©efanum oCifeffen vn muff geUgt/wit ein praller*

-ocr page 218-

^ifevnt'^tic^

Cap. lö.

^'dfOc ting man fol vtttcH^^ gen/^te ©djlangcn vnö 3iff«glt; ^^ter 5uveria^en.

^J’quot;^aßWUrß / Abrotannm» lt;^^57f pten / lÔofgcmutÇ / ^o^^' ^^dfepnjung / Echin, ^un^^^ ôuge/Conyza, ^Zïufnödvnï) Afp*’“’quot; delifrautt

Cap. 17.

® ureß frefeßer bittren rau^ f« Bgt;fft»d^n ^tßifr Vf oagt; Éfet werben.

-ocr page 219-

^fM^a^iet« toi ^(abt @aga atfo gênant Scfjivar# ^orianber. SagapenS, wtlberOloptw rtn / Polium, ^ar^rang/ ‘WeiberW Lyfimachia^

Cap, iS.

^etc^c twö ^argdegt ^ic (ge^langen »nnö giffttgen

Sijter verjasjen.

2(tbatt«m mit Raréfia* wen genant Spöhdyiium, vnö mit die. ^rebO mit ^aftiiefen getruneben / vnnb barbeÿ gelegt/tóbte» bie@eorpionen* QJïergtnrd^linLycli nis genanbt / machen bie (Seorpionen o^nmeebtig. Uitben »ogeineß gênant Paftinaca»

Cap. 19»

^eic^c bing aitgeftricf?en bic

giff(ige X^ier vertreiben.

, gt;nbsp;Ç^ ^ife^famen mit effig vnb . dkl lorbeertnmiteßigvnbdle, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©aibiw

-ocr page 220-

^iféent» ©tic^

(galbanum jerpcOfti mtt efftg* lt;ïfbi'i'^ her (fin mit ^irfe^martf oOer fc^mat^’ 3(f fine fe^et 'ïöac^o(tf r beerff in mit d^ ^Derfixmen Panads AfclepijjvnflM* i hcSófumenmitokvnöfaflf^t» |

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, ïo.

®onntfïc^ einer beftrete^eof’^

Oa^ i^n We ‘ïöefpfn vnö ^ienlt;f

nic^t fietsen.

herpin vnnö dienen nic^t Ö^^^Ä weroen» SicOtauppenfoinhm“^ mac^fen mit (5(e angepric^cn/ff V” ^

gut

Cap. 21.-

f’ einer ven l'eu ©tb^^’quot;' gen nicht ge biffe n meröc»

i^iefcbaniv^ltcV wn^’Ç, ’ .^irfeh/î’fm meiWein/ g^^n, nfivnOifrftcffui/vnt)^^ ^

-ocr page 221-

9iffn\^cvlt;f){cv. 102

lt;|uwfkin au^ ^dn gftruncfcti.QBur* ^d von -Oc^fenjung/ Echium grnantZ êuuortmfranrfepngenommen» ^d* ïgt;cr vogelnet cöer 'Paßmtp.^Xeutrdxrt S^ö^er ober pfaffenptnöe/ fo man fic^ mit bcKelbigen fafft beflreü^et. Äcc f^fft von ^ar prang / fic^bamit beprü c^fn»

Cap. 22»

^dc^e Xveuter tgt;utc^ cm ^eün hefte fralft/munberheftbengiffh#

, öenïb'ffe’ïjUïï’iberfeyn,

C^öw iMn Ne würflet t^e^ ^X5ä*'‘’n‘^ ©onnenmirbeló benen , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«n^neff / fo von @lt;orptonen

gtpo^en/tp fie jnen fteplfam* Coiffe* tourij bev bie ^eorpionen gele get / be* taubt fte ader entppnbung. ^ber ^üp!« W^d erwecht / vnnb maeftt fie mibeis kbenbig. S)en ©amen von ©Ravten# 1 ; bipdn/genant Spina alba, mit pcftge^ H tragen. Scftlangenpein Ophin's ge« « 1 ««nt/ange^èdt vertreibt Weée^Ungt it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^irfeft^

-ocr page 222-

^iföVtt^Ötic^

J^irfc^R^malö angcßvicfjen / benimpt Igt;fn jc^mer^cn / »n genagt ö/c ©c^lan^ gfn.föauramplf^r wurdet ange^entf^ ^ei^ SSf^en oOer SläuffiKhaffC 3^^ hant Phßetedon»

Cap, 23.

^Önp fefne (^ri'tßicbcn eWf ^rtxflogcn ^eriu fommm«

Ne culices aduolent.

€^(frmuf mit okan^Ä Æ^eften. ^olcJjrßthunauclj'^'

' nbsp;nbsp;irem raueb / CpprcOrnk^^^”'

»namp;biViwngm. Ü^üWermtß.

Cap. 24.

Bornit man ^te 3gdit/fo

Dem balff/gurßd/oDer cnMnf^*^ 0ef(^wer jau^en/abwifllï’ 9ä^0tva»Tcr ö^kninf^^il èfpg gdrunvfen. ®’*’’‘5f(« '

-ocr page 223-

/

nien 3lt;Ufc^ce w cffig mit butter gemend’ 0ct/»nl) gib jn baruon su tnnrfen/fo fel • *’‘e3*^eiber^‘u0gf^cn. ^^cr fafftuom Ï^eufffIsbretf Öpophyllum genaubtv S^euffdObrei mit lt;£|Tig gegurgdet. ©ebufïerfdjnjer^ mit jSflïggcgurgeitr gerfpaU :^(aun 5frßo0en / vil im mun# be gehalten, ©afft von ©auebbeü /ge# hanbt ÄnagaUis. ©tarder effig mit 3lómifcbe*u ^uenbd jetßolfen/v« ge# tfutiden. ©alpeier mit fall? vnb wgp, (er/vnb bamit gegurgelt ©e^ ben ^a# tienten in marm maffer bi^ an bal^ / gib ihmƒ alt maffer in munbt/vnb miberbol foldjó offt/foUen fie ber bi^e verbroffenZ »nb nach bem falten frieeben. SOnnb Wenn ber Pattent ber vorgenanten arg# i néten eine in ben 5}ïunbt nimpt / fol ér bénJcbleim im munbt bebaUen/benn fie* toerbenjit^ ïiehen nac^ beffelbigen géé

, fcljmact

^tóer ben bifi cinee wötcnbcii il ^unbte/aup9^«raeelfiar^nev-i \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 'PutZ

-ocr page 224-

ut wuiUi4i0 «Jq ^ipCwjuv jnS MOV 1)1 «5) *«533U«) Jq^J uonrq ui ^ej MiwUJowVqv ïiQ ^jtw ut 4a»jjq)JU)ggt; lu# Wgt;J®ÏC ’Q^lJ /pUV4Ï U4^3j^j/pu»4gt;

*4«Qiï4Jdo^ageiU4aï/U4^ Dpi n^JU®lt;tt JPI ^Vj Qwa 4|y ui 9C f^

*g^«V4^

‘Utj^x «0« U3044ai}V|/Slj)4 Wtu /jtfjtfJ/tnü-ywnvJ/ i)odiuoj uju) q£© Wlt;*©

/^nv)^Jp4g juu u3qunQxgt; ’M ’JOS^ ‘«3Quna^‘gt;iQii‘nö

4iaJgt;W«W ’MtïU4Q/^nu»(§x. ,»0i)P£amp; aMaüJMüg)^ jttunp^r^ j)ij(j««iu»Mjo^g MjejaW

^»©4«« »Jia

-ocr page 225-

ÿlftigcv ’^ ^ierlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 (5^^)ccpi)raftiw ifi ^cv mop Q^nung/ bi öurctj ©ottee verzeng# *^nt^ bic wütenben^unbe befeIfen fepn/batumb ba^ bu CXcicbcn groHer «ti^tung «uff ^unbc bfnn «wffbu mert^ fdjen^akh»

©k von ©erlangen / katern/ SÖipptren/wnb Spbe^ren »«h

^\$v tränet fo( fem^^aum^ die/ barinn etlidj mal ga^l gek#

* fc^et/ein lót Species de gemis, bier lot gesoffen rofe ^oraUc/beb^aü# de (ol ein lot fepnZ biffe fol jufamen ge# mife^et tberben / ben erffen trand gib Warm/bieanbernfalt«

“ïBenn ber burß gro^ wirf/ (o gib fm milcfj barin rote Koralle jerffoffen / ffin teglidjer trand foi roter XÖein fepn ber ^effd^kt iff / vnb in ein jében trund em ' guintkin lï^eriace get^an. @ein fpet^ Ïdgering/kidïtbnbtoenlóffpn. ,

^ ij ^Uyi#

-ocr page 226-

^rf?uctHvi^cr©iff( êde^ip^armaca 2)wffOgt; nVw/ttw ift/Sfil^encv ^tgt;if ^r gifft/fo m (pei^ oDer trancf eyncjienomiiien.

Cap. j.

@(m(9n( arOendenwikn'VtV ßcnommcnföiffu

lt;^lt;^(e ev«ê^^ï’W«ff^» / ^'^^'’ Qj^fo man folc^ee mc^t Çaben flt;Jö/ ö lauwe buuer / boc^ wer es epA* genommen / fol peb onbewen. ^w^ wurß foaucl^^utftlfraut^eipe,S)üri^* itgt;ur$ fo aud) .^unbfeaug genanf/ ^* Ironien bletter jwep qutntlem in ^’’* gerrunefen/wibtrfïe^naueb Oemgiff^* èc^war^fappen Lonehitis, oM W mein bic beeoetion bauon.OronendpP fel. Srbe au^ ber 3nfel iemno.CÖÏadW

£0ïagba(enenQ5Iumen ober @e(i««3' ^ptefenarijwep quintlemin wem g^J iruncfen. ^aref von gertenfî««^',

-ocr page 227-

(tt^pd^wb'^vancE loç S)ie btumen vorn »nhol^cn frauf/ wet* c^fö fenß genant wirbt Üiofeiibawm/ o* ter Planter, ©afft non iXfu|fdOlt;’ bred mit wein. iOie floten beo Hippo* 'tami. ©aß't von ^ofgemut mit ^ob *»ur^in‘ïBetngt; S)^ Blumen »nb fa^ men von (Schwalbenwurz tn IBetn. €hlt;ro«M Wurzel in wein geneffen. ^in beeoettonvonben wurzelenbeo wtlben Ocof.manne. ®ie wurzelvnb fafft vo» J^arßrnngober Sewfenebet SlüfftS pech gelecf et. ^^er fa^e vorn inborn irt ^ein.2(etiu6 feZd ben fafft von € auch in^dn. ©afft bee Sagapent/fo in ben 2lpoteden Serapinum genanbf« %errottetenfiarnbtuff(icb vnb warm. ’Wgetrunden/vnb geunbeuwek

Cap. i.,

%(^folg£ttüe ftürf im ttanef

(Çngenomen/benemen bem gifft feine Frafft.,

^ «i ^ft

-ocr page 228-

2(v0nct)iî'î^cr©ifft

j^\€r fame Oer @teeFr«6et^ ober borfe löffelt n 3tubcn/»nn5 'ï^fpffntn ^nn getruntfen*

^dfdjfnuf; wit Ovautcrblfttern 5»^ Moï epngenomwen / ober bemae^ mt^ trauten vnb die.

Cap, j.

®0cr0ie ^'clffewur^ Aconitum genant*

^^3e puimen Oe^ grofici^

^^SïgurpfefFfre cd’ J^au^ttur^'

^alfgmfafft mitS0?ilc^. ^’^ gutt^dï lauter OBeine mit ^ermvi’ gimetrpridn wit ^dn / ^amfn »^ ^c^walbenfraut/ nnb aud^ die blu**’^' J^er fame non Wilber Ovauten Ztrcldï^ aueb^rnadj epngenomwen/bae ©’n* frafhio^ madjet. ^©aegenlwjeleitit^ €8drf(eine/j)af«i/oberanberer iupö^** lt;htfrlfin.^i|eii(cblag in eflig non .^^^ feateHer gdefdjet, J^onig barinn gtótw elfen a«pgdefcbd-lt;SÖie |nppe vorn f«JJ

-ocr page 229-

in^pcif’vnbO^rancF» lo^ fUircft/laugc mit wein »nö @t«bwurç» 2lborn mit wein. lt;Seiöe(baß mit wem/ rauten/öe^gUic^è Seigcnbktter }cr^op (en. ïöolgemut ober Stoßen mit juna^ men Onitis,Dae tß ^feÜfc^. .©er [afft iwn einer jerfeftnitten »nbgefoc^te ^en* ne* 3etiu6 ^eißtein jungcó^önlin focije bi^ ba^ allein bae bräünvkrig bleibe/ »mb baebrfHin in mein epnnemen. ®e^ gleiten bie fuppe »bnfrifc^emPeifc^. €Öalfam(afrf mit Oßetbermilc^ ober maffer. ^ur$e( von bem OÄaulbeer# baum in wein mit^onig gemifc^t.^lih ent Silber ob' @olbt in ^onig gekfebet/ »gt;nbbe$.Obnig63enofftn. Äiebeleben ober babev man erfent ob einer ^Colffo Wurf? eimgenommen/fepn biefe : ®er leib beo SOïenfe^m ^ittert/fpringt, bkfer pc^ auff »nb wirbt fc^warö.

Cap, 4.

^ilxbbaa c^ifftUv^cui^ fo gt^ roac^t Wirtbep Heraclea Pond, infUin^fjen».

-ocr page 230-

.gt;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

■♦U)i|o059 u^Qunm »a ut qua

^p0UJQlt;pn»/Mgt;J3 »04346 »3401 gt;»lt;^ 2p'^««’li’ilquot;’2gt; «W« JUf^ßl ^4gt;JJl)«’W Ö! W4)lt;««£^ •af^pjyjq

43JJ4êU^P0QUaj!4jlt;(4jq jlVl«)n»VQ/^JHie3nQ43Qt^

'i ’dE3

»W4q44ÿjQti4îvaî^4nè «J«4qwai / U4tut«ou3baü3CuioCr 6Ù ^hi0 ^^J^-^^ *^^^P® ^^^^^ï^^^^^ïö^ ^^^J^J ^tvjnilwjq uoa4Q4na)U4j^4q4t|4^4j46 ^lïajqwoü* 44^0 lt;w»^ui4 uuooi quqs 'lUptiuj jpjcs 4mn4u dj^nü « joJ/}4i4dJ J«4l)»d' J’^^ ’41® ^I” lt;1“® /’^li* 44)Ï4|qU4J IfjfïC’ï®*’® W»Mgt; 1)31« »4334üï| «vui yW4iW /ÓJinÖJK’O’^ opÿl «tó«.!^ «piot 6lUUt)U0/3dl«IUUI4 ^ndj 1tW 94^4 ^oj 4)^P4I / 44q ^ÜQ bn^ib oj 01 . _

jji!© •”«!lt;« ÄJiiSjJß

-ocr page 231-

jn^pet^Vttt^rattef» «97

Cap. Ä.

Contra Toxicum.

ß^St’cv ^tefee gifft wfrWitl Q^^^O ^nn epngegebtn ^oefebfutZ

5tgcnblut/25(5cf (me bfut.Sw wnbnb^unöceblut* 55cr@amc»on ï«ntnr ruben in wein getrunefm. @9# tifc^ ^arp Galbanum gcnant/mif wei« »nö ÓJïprtben.CÖ^uffatcllfr wem.^tw ben vorn Sic^baum in fubmüclj gelegt »nnbbanóngetrunefen. pletter eom ^uc^baum.CI-ic^èbleKcr/obcr ber faffe bon ben wur^etn mit »iel wem getmw rfen. J^olijópffelgcffcn* ©roffe Mitt^ neu/ ^ittinin öp^ei jerfioffen m waffer mit Polep.Sïofenólc.^in onguent »o« ©^wertetblumcn« ^Die Siuchibt^ Malfamé mit wem»

Cap. 7.

©Wer fc^warf^ (J Serwur^et,

Contra Ixiam.

^ », Ïiimb

-ocr page 232-

2(r^ttcVtt)lt;tgt;cr©#

Wermut ^er(ïo(Pj*

^^icn. iauterenwewwbefH’^ lü^ mit ‘^ßernwtgetrunrffn. Ojj »on kläret* 3fem epig mit öem f«*®^ »on Oer milöfn CKauten. OBur^tt ofw ^uffei^Ureef.^arç oom^ic^tebo«’quot; »nb snerpen tin. ‘^Beffc^cnö^onl’^JJ jprü^ooni^u^baum. ^olrifcbjjj' Cpicfenarbe mit SSibergeÜ/ btr Hr i^il einer quinten von S^euffei^*’^^' ^oigemut mit mileft.^tli^^t w^V^Jquot; fca^Derfalftöer tourvel Thapfi» ^’^ jjenommcn/^eilfe»

Gap. S..

SiDer bae ^ifft óch 0i^i^ linge. Contra venenum Cicut«.

^€(c von ©eßwert^^^^^; CjJmè.'ïBermutmit'ïötirt; ^^g tJ o«mcmïein ein fl«i«i^^^5 ^ein garunrteu. ^m v»^ ^^^Ït

-ocr page 233-

in^pcifî vnt'^ratirf. loS ivtw. (£m truncf tautetn wem» 'ïÖar^ men ejftg. X?el non 59ïatoran» ßtprav in wem getruntfen. ^Pfeffer mit ^elFd^ famen au^ wein getrund:cn.lt;5afft»on Xeuffel^Drerf mit ólvnD ÏJïufeateUer»

Cap. 9.

^ibev cv^iö^f’^w^cfetten lt;£or»anber. g^Sawe @(^wcrfetb(umctt QQóle» läutern wein mit Wermut ^^vp^e ©erßenmu^ mit ^eer# waffer» ^ebneemit^ufeatetter ge^ trunken»

Cap. to.

^iber tiaö gifft ^cö 36ctt* bourne / fo Smylax ge# nanbt.

a^3fcfVticf« ©ifft ^elff«« rlj^ebenOiefelbigen ornneun/ web dje wißet ©ctjirlmg gebrou* diet werben» ÏJJon fol jnen oueb ß^^^** »ul^etiiemU^ffig»

-ocr page 234-

’ Slr^ttevwWaöifft

Cap.it.

® Ocv baö gtfft t’ca'pfiltt^i^^ fMute/Döcrwclfc^cn 5't^^ ©amen.


Eitler t’aa ©ifft/îvctcScJ^

Phancum gênant»

SKagamp;alenen blumen» Nardus ce^dj mit wein. Se^gleic^en wdöt 0^^*”^ teiMumen. OÏaiuen mit ©erßettiH^quot;

»nö ^’fTig.

€flP’

-ocr page 235-

(n^peipvnb'^raucf» lo^

Cap.ij.

@0 RmanDt cvn^cnommen SOïagfaffc/Opiumgnianc« wit ^afjer, tränet '^XJ'mit fait? / Der ûu^ e ffig vnö ^w mg gemacht. OJiuffatcUcr^f j« ôœfrmet ^oniß mit 3ioffn^onig.^Ä lauter‘Ïöcin mit'Sßermut gimftmiC ■^onig.'ÏÖolgcmut mit lauge vû ÖXu* fcateiicr. @ame von ber tvüóè Ovaute». SönguentvonOvojenvnO ©efjmerteï* blumfn..f3anfnm»p in SKig ierriebenz »ter in 2:ran(f non ^Kis vnnb J^ont® 0«mac^t.

Cap. 14.

^iVerbas èsijft t»cv uarfet ^urenober^citlofcn.

Contra Colchicum feu Ephemerum.

(^S^lfUnnmnNgc von ^«^ O^ |l«ni«n in ‘5Di?cin serritben, i£m Cccoctio»

-ocr page 236-

Str^ttc^wfbcrSffft bcfOftionvonSngdfüf;« ^otgemut^ mit Laugen. Äu OCur^e( vnO @‘’n^ von'iVn^wur^/mitfünfr miUb-^*^^ ilt;»»on55ucftb4umcn»nD ^it^tnbäv^ mén evngfgeben mtt XVdn, «©aP^ vorn ^etnpocr/55rom6fcren vnö ^^’^ ßengel »n ‘ißaUfr jerneben vnb fV^^^J nemmen. ^^A$ maref von gerannquot;' QBdn eingenommen. 4^uenM'^', mem genoffen. .©U brerkm ö« b««’”' OJéprt^i tn lücm gebeier. ;0if «'»^ von Den ©ranatöpffeln in ^«w J * betret. Äü^milebz fo jemanbt bkW baibt epnmmpt / btlfft von (luntx” « J bajjmanfeimranbfren 2lr6mfp ’’’^^ bebarff»

Cap.j;, ^ibev buö oiffi ^fv welfc^^^ lt;d(^tutten ober SD^ônefe” fepktn.

Contra Doryemumr

01»

-ocr page 237-

lt;tt@pcif t)tt^ quot;^ranef» «à 3b men €fctom#/9lt;à^ NQintlc^ »nö öjjuffateUer« lt;04lt;i ^ ;SöüSöru(l»onigt;cr^ennc«alt;* fotfen/in fpeife genojVen / oDer Ute brul^ ^uon ßetruntfen.^snen-^eaj^nc# tfen / ©ïeaswpbclm / SOîuf^ctfiW SefjoUenz ec^almepcnro^e«berget fatten gejfen.

Cap. 15.

^Wev ôoïîîîae^tfe^atttm

Contra folanum furiofum.

S^t^getvun^cm ^tótere ^anbelngefFem ^'m^rpngt^ trunrfen.Sfißf brûlin von tun# den feilten Jpönlein / vnO ankre fet^« materten in lautem wem genoffen«

Cap.»7i

® itJcr 1)46 ©ifft Igt;e6 kiffen*

f rauw ober ^tlfcnfamen«

Contra Hyofeiamum, ^

-ocr page 238-

®3(dh/ vnnD fouOerne^ è fdemtlc^/gtgenmifc^ vnO W miW SVïet^ mu ^'(Hetmlct}' Käufern ‘Wem epngenommfn vnö 3^* »tiDeutvct. sÖn^uent von 0J?ajcraH' j ^oefe^om mif dUgenoffen. ^runrt^ hcpcn.^enff/C^ftttcfj/man ^cl fuA^if gwingen ju oer ru^e/ h^ OaO fictivité beuwett/ah Oie Ou na^ fepn von OB^W» ' ^tc^'e^en babepman erfennet/ o^i^^ manOt biefee gifft eingenommen/ f^’’ bicfe : ^af; pe fe^r raferi/ afe wenn r. trunefen weren / vnb bunefetintm ^^^ ! He mit gertengefine^en werben/0^^ I ben grollen febmerßen vnter ber ^w*^-bie Hälften |^m /§nen auffgelófef/ *””” §arncn bluf»

fitter Wc Cidttfefer.

Contra Cantharides» !

’^^^ wafTcr ^u v»^ Qjy^wen/SÖnguent von

ö @f^werfeiblumè.SVÏlt;^^?jj^J

-ocr page 239-

Ält;flWd«^’^fer» ni ^ie näße ( »ß fuße ber ©olötfefer / wie etltc^e faßen/ au^ Cü^ufeafeder wem ge# hunefen/^elffen auefj. 4gt;elbon5tttt»gt; nen. ?vauun mit ^cfjwenelblumen/ beOgteit^cn Der fame von ber Ovauten. ^m brûtem von ^irfc^fcfemale evngen noriwh.^olep mit wafler.lcinfamen gé foc^f mit gtgenfcbmalo / gib jn ©djep fen vnb @enf;ß«fcb JUeffen.^itc^ epn Ötgoffen burc^ ein Stipter. Scorpici' desein^^*'lt;*ùtîgt;^N ^corptonen gleich/ mit ^omg genoffen* 2(etius fagt bap ôté Wurzel von ^eorpionefraut aup SÖ?u# ftateßer getrunefen/ gut fep*

Cap. is.

®Wcrlgt;a6 Q5ifft bev ^uafper.

Contra Bupreftim *

Outvote* @cubtr«rfctté OÄ3lt;igen in wein/ vnnb gib fit ihm ’-^epn. SCRiicb mit Äiattelfernen fearepnierneben’ ÇOielwilbevnb bru« «ené

-ocr page 240-

Shone vîvite vC^^ifft rfenc bieren in wem verriebe. Äö^wit^ fo erß gemoicben. ÎÙeiber ^arn getrn*** den. ^tnberßwo rühmet er Oie mil^^**’ Leiber.

Cap.20, ^^cr tö6 gifft lgt;ct 5i(^ (enrauppen.

Contra Pythiocampas. ^^pe rnifeb- ^lt;1 von .^tttinen«*^'^ ^^e^werteibiumen»

Cap. 21, ^iher tgt;û0gi(îtt)cr 0alamanamp;er.

Cffc ^^iilcb mit ærtfff' ,0)ar^ von ^iebfenbaummitb^’^ nig geilde t.^bf «Ö«f i^^ ^‘^

in Raffer gefeebet mit Siebten^^X cöiebietter ober her fame von ^® , ' gefüllt mit gtrpenmeblfnb die» banum / »nh bae ^int der ÖJJeerfeb^ eben {ufammen gefoebt ppb ^9”^^^^^,


-ocr page 241-

ttt^pd0vtilgt;^rattrfgt; hi Wifn« Sröfefj mit CJîannefrfiü routed ßcfoc^t »nö cçngfnomme Mé.

^ibev îgt;fl0 gifft^eeSftcer# feafen* Contra venenum Leporismarini»

©^(^iber vnnb Cfd^mW (XX^'^eöriamit OJ^ct^ ober ‘ÏVem*

^iebeerlein 'SvOritauffgegep [en 4 Sgt;K ^’Öurt?cl von i^rïitóp^d ober ÏBalbtrubdUer rieben mlöcm. ^apt Ï)el|locf mt€ Oer ^ur^eln* (Beijwar^ ^ie^fraut / vnö ein qutntletnßeam« tnonien* ^emfafftige ©ranatdpffel mit ben fernen genoden. '^BeUfje Dtefec

Óifft tvngeiwmmen ^«ben / funnen fep heSOifeb 5« fieb nemen/aupgenommen bie strebt fo in (ïiejïenben mauern ge* fangen/bannbufe fännen fie allein oer* beuwen / wenn fie aber beginnen gern ^iftbe Su elfen Z iß eo ein jeieben baß fie genefen fepn. Siefen iß aucbjnwip Uebonbgut wei^ '5îit0wurç/ »nnbiß *5b*ilt; ^^3 / wenn fie gUteb onbeuweni

-ocr page 242-

' Î(rf;ncvn?it)cr©ifft

^frbam üremcnlcftenanfcnghc^ n^t^ genommen / vnö wiberau^gegeben / iP ««fft febr nö^lÉ^. Äfpgki^en @fn^* blut tm anfang ^terunefè. J^ad jneb^ aber babep man ernennet ob einer biefe^ ©iflftevngenommen/ißbiefee. ^enrt er fic^ offt obergibï/ on öie matena m’^ man^eriev farb gemengt/ onb trenn e^ faule mb verrotte fpei^tflet / fan er e# littet bep fic^ befalten. Öjfan mag beW J^atienten sugleid^ ^unermb amp;(^^ j^malp gebens

Cap.ii.

2Bitgt;crba0 3f|ïtbc6(ïuiiïgt; menStofc^fo.

Ranæ mutæ mb rubctx.

^tgt;ôrrct6(utcmcr quot;^^(^^ fdbneefen ober irrbifeben \lt;^f^

^efenmtt’Weinepngebert.

qutntlem frifcbe wurpelvon ^trepblj« mit effig/ober jtro guinten von ber b«J ren murmel* iauternvngetmWf^Ï^

-ocr page 243-

(n©pcf()’vnb'craiifF. tn Wcrfïiijpggetrund’en/vnb fic^ »bergen ben. Oto^rwur^fï mit wcin rpngenom^ Wien, ^üoer ©algen mit mein. öJïan fol Die Patiënten treiben /bap fie »anO^ len vnö lauffen/ ont» truque ^dber ge* brauchen / »nbfonberlich iß gut mt Der taegiffteinee Ovubeten / fo man einen 5rofch feub ober bret/ »nb bempatien* len iu elfen gibk

C^p. 2J.

^itgt;cr tgt;a6 Qiifft bca «Cchfenblnm.

Contra, ianguinem Taurinum»

SS^c ^eic^ert t^dbevttîaner* fennet ob einer45chfenbtut epn* genommen/fepn biefet-^Öie Itifff mirbtlnen benotnen / fie haben fermer* henimSÄagen/ Mnnen nicht harnen, ^iegegen braucht man früjcitige^ei* gen/weUhe @ro(fi genant/mit ejfig ge* (runefen. (J|fig für fichfelbeß allein. Salpeter mit Xeulfefßbredf. ^aege* Ä i^ rönnet

-ocr page 244-

Slv^ttcv wither ©lt;t tÄn^d nnee ^ödUtne ober yaffil w^ tt)dn,(5m quintim palpeur mit wd«* itappi^ oDrr Melfumcn mit rß'ig / eûn^ muré mit ’Pfeffer. Brombeer f afftmi^ ^Ifig. SVîan foi fnen ßuelj fae blut ß^ Jie^tn bureb iberlapcn mb ©tulqm^ madje« ♦ ^ß® »nbeuwen aber fol ^^ fc^cblft^ verbötet mtrbfUt ^^

Cap. 14.

2Bitgt;eir t^ae trifft gerunheftvi^ œ^icb.

Contra lac coagulatum, (JJTO’^Öfwtettewveftt vberfîf’P QJX ißq^^^b miték getrundm^^ *^^'*—^ßfunbettet. Sauter (^ ffig. ^ ^ zeitige Jeigm mit lt;£|fig. 0a|f^ ‘’5, Xeu|felf;bred mit laugen ober Ä^*^ ©erungd vorn .^afe n/^ódldn/^Jl Ifin/gigen ober junge Ädlber md^y* OîiifeateUer mit e jfig. OJJiitiü mit m J* ^thebe geben bie àKûm? mit Çat*^ %J ^*^nCJW» «»djt^gefflli|f«^^9jgj,

-ocr page 245-

hr^pciß vut)'Iraner w^ Blt;n- ^Öantiöurc^fal^ö’tfl’f^tf^tf^^ iioc^ biefer vnö mc^r gepaefft.^ntscu^ ögt;«n ijl auc^ mc^t ßut. ^nö btefee ßiff* t^rbt üid fc^ wer hf^jertxrtnebfn Daim’ •Oc^fenWut»

Caplt; 2 $.

^ibevw öiffti^cn fdjwammen.

Contra fungos,’

Ä 9(«mm(fl mit kläret (^tii

lt; J^quïndfin ^perlu«p mie ‘Ïöem»

^K lauge ©on abaebaunxnen ^ewKamp;cn / ober wiföen 'Sterbaumert getrundfen« ;©c^g(etcïjcn bte wiloen ^Sieren mit ben fe^wammen gefoebetZ . »nb bie kletter non wilbcn Vierban* Wen benemen ben fdjwamen bie frafft/ b} pc ben Patienté nit ei wârgen.QBcr* Wutfrautmittoein.J^oniggelerft/obeit inwaffergetruntfen»

SXdiffen ober bürre Honigblumen tiiï wit

-ocr page 246-

2(r^nç^wtbcrQ5ifft

flirt ©«Iffter,©ah; mrt Ç^ffig. QCHö'c Ç5ùrcn gefjfn. SOîatoran die getrun^ (fentSÖnuermifcljtcn tvem getrunefen» ^u Wurzel veil ‘Xöolgemut. Ôtauten flirt ^Ifig. 5)ie hdfen ven wem gebrefit »nö auch mrt ro^ waper getrumtc.Olert tul} tn fpeip. ©d^ufierfe^merç mrt ^P fig/OSrunnenfrep/ ©fn^V Jpirfdjöcrrt fljureelmrtSpig»

Cap.iiy.

®tt){t©i6ß,

Contra Gypfum,

S3lc^ gctninrfcn/vn c6^n wiüfr ^crau^ gegeben. X?flgt;i’’^ Claret/oDer m einer be(ort»’N vong-eigen, éaugevon getgenmifW ^erßüPigcm Wfin.'ïöolgemut mrt 1««'’ ge ober èffig» ^ie beeoetion von ^‘’P^ pelen«

Cap. 17.

Ql^iOcr ^Ubaökft Çontra Lühargyrum.^

-ocr page 247-

in^pcifjvtit'Àrvauf^ uç amp;^7îucrnnfcbtcn wcmv6m 0^fiû|fi^ mit^crmutcpngcnoitt

mm. (Spfffamen mie mein. 30# Çatmefraut.^fop mit '^cin. ÇK^rre» ein ferupeL ^Der fame von @^ar(a^» ©artcnepffidj. QBüüer Xaukn mijl getrdefnet mit wolriedjenücr ©pief»

Cap. xS.

^Wer ^Iciwci^t

Contra Ceruffam.

€m’brätlet

Qj^öariü Setg«« gef oc^et mit mar*

W memöle.CSJïileftgetrunefenvff Wiöer ^fr«u^ gegeben. SÖnïeitige gn* gen mit ^ffig. (Sin beeoetion »on ’pap* ptltn/pnbj^renmur^elen.SDïaioranöU itinbotter ierrieben/ onb mit ^ein ge* noffen. £a«ge »on ^einrantfen. Offa Perficorum mit dU. ©erpenwaffet. b»on Pßaumenbaum. Set jaffe ober bie feuebtigf ept aup ben hülfen beo t Kußerbaume/'^cn fieb ber patiënt on* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zó » beutpee

-ocr page 248-

‘FuvFjny

tot 4jj|nw4^^P)8

flf ^} jduwj/jgjuj^ UV4VQ jqjo^^ («jqitiu îijv^jJuâjiu^e «upj 36401 uo« Jjjl/jJ40U Ö^Q W «U^« «UV(^ ’Uï^

, 2ii0^«.M9^2) *in»^n»i||ï|.i/»|S M^^^*^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;))uqj049a 4onnï 4101

'' tt^^Jö« «4^4030 ^nw4§ L«ii 4^»’ joJ/«»« j’i« »^dc iuJUJVjWJQ }lW44Q0/jnü4^

1 ^jpgt;q«WF««W®^)£

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■•iun4§4EjpÂq r JJU03

l ,üiuoiyut»)3) QUua mJHv^3:; pöJa«

i JJ^tt(jflUïq30i«^|u»i«8tft«/Jv^wwa

-ocr page 249-

in ^pd^ wb '^rancF* «^ 'Volgen ftlicbc Çf plfamc öifFtarf^iidvn/ vertiert au(^ bem bve^ Serbindbi pon jefti/ von ben gifp t«n / ipptlt^csgcrrnch ïiiKomij»», '’titer /leone bent jefjenben.

2ï?iber vnreinîdiutber «ïödber.

^\3lt;^^öifft Wirbt von bett ^^7 J^uren ofte Denen jutnotfe ge* ben/bie m(t jnen gcmcpnlc^affe ^äben/barumb fiefe j^rer gemcpnfc^alfc ancoemunfftige junghng enthalte folij Un.(^b tß [o fdjebltc^ gifft/bî bie wde^ re entpfangen/ju ’barren wib vnfinntg werben / tp auc^ fc^wer (ic^ ju euneren» pojettu6 orbnet mib' bifee gifft i.guint# tin verpoffen perlin/mit bem fame « von ^ontgfraue.Saßb«^ ee fcfeeblic^ giffc (fV/t|l au^ bem offenbar/bj bie'ïöetbè* perfonen wen fie jr bldbigf ept ^ben/bic fpiegel verunreinigen barinnfiefe^enZ vnb werben burctj biefee gifff i^rer viel wrberbt mbengemeçiKn^eufem»

-ocr page 250-

‘‘'‘‘ ^^JftJp5‘^‘’lt;f' *^“^-’^ UJF^64 «óf •0)J '’^ÄpaJ^P«««-*^? ^“*’® ^^ ^‘^ ’^ ’’ftiäwd J»’”“ ^lt;* ^^^ï^® / W^ ^^’

* . MU»« / ^U^^WWOO «^a „ ^fliw /^.w«»*» «ÓJj/ujqv^rV^ igjjjïid «iw »m^

* ‘óJöuva^j^

„,4)|i}^fl’4’i))8W4i’4!afe

u4lvJöïaupj}Uinbqj»5 up tutti ^Mti»«'’n®© *U3q«aiui3mbuQult;i S^ quot;J^P® ^^-^ jin»/4l’’l»’J 1 Su)? ^»41 «-»^I ut WOK) WÄ uj^pJ «W ^M/’^^gt;’^J‘ qua /43j[jpai uwowlgS J Juita^?) «pbijua ut3puinbuuónM3« Li’^u^^^t’J^'^’^u^J^tQ-t^^'öt) ‘M f jjoi biuuijua jiw^ ).iq ^34nq»q

/jüib öJ^Pj «P ^’uu il» /Ddoj iWW “•*» “«O M ÖK'^

♦U3äV^UUtJ

tMi^ttioa,i|i@fl»qji34)gj^

W!$à4îlt;î}(«lt;iMl^-gt;fô

-ocr page 251-

in @pd0 vut’Braneff in vol) SlU/ vnnb Çci^t fie gebrauch« ^fflelbigen /obtr et ore an ban ^itfe^ ouge.

S\2(r«m61*4^ peMeSUfett ^^œdffef f«^ fubtile ^eutlew^at/

h fe^f ersteigen / »nb Wenn fie tong tu ber blafen fepn/ge^h ethene blutetrópff* Irin von ben ^atiemen/ vnnb wenn beo Strand fidj auffric^td / enipfinbef et biel größer fc^merpen / barumb ba^ fie bann Heffer abßeigen. ^onjeHuôfagt/ ba^manpeoorieifen allein in benvn-guentis gebraucht hab / fept werben jnè bie fûffe vnnb ßügeletnabgenommrn/ bas anberwirbe offt im Strand epngelt; ben/boeb foOen fie mit einem raud) von ^ffig erfhdet werben» ^ie bamit bergifftet fepn/toffen jnen bünden/ba^ fitèe^efferpec^riedien» ©agt/bagju glorend

-ocr page 252-

Sft^ttev Witter ©ifft . $(0««^ vut Durc^ OSur^elfraut VR® *^ Don fülfen SÜfanbeUn ôe^rpUt f^9®* ^cn man Den wegflem mtt Der ©o*®’ f f fer Me Depreic^tZ vnD Die mejïf r ^^S ouff we^ef / Damit man Die ‘ïöeinjït^ J' , Defd^neiDet / fo werDen Die ‘ÏBeinjï«^^* von Den ©oIDtfefern nieftt beftfeeDiB^* j, Barums frifeO Oc^fcn6W^ !

8iftdQ‘

Of ^ tten magert Wtrltieö J; «M fofaflgeparfet/Da^eoDurtfe^^J ^-^^ne onDeumung fan abgeirttP^J werDen/Darumb bringt ee angfl/fttör get Die Q5ruß / onnD macht fff)’' ^tf^ J ^f^em / braucht eben Die ^ur w^’^ ^iofeoribeo.

“Ï^ort ïtet gaO beo Seeparèi* (S\3e @f vtert / wenrt fie ƒJ

jren 5emDen flreittc/bcfïrew fic mtt Difem aifff jre pfetf-tienen evngeben/enfpßnDen em H»^

-ocr page 253-

ïttBpd^m^rattrf» «s ^«pt wie Odom im munbc bee magene/ »«»■brenf bue geblût/ mac^tviel hem* pungen.^öicar^neienfoücn (lertfen ml fwien / vnb foUen in eim wotrieelienbe» ; *Plt;‘fRrfic^b«bengt;

| '^onbev Otter ßaUen.

' C^5^tc^c von ^er gatten ter QX3^^^^*'ö*tT'^” ober getrunefenZ füllen art?n eten epnoemen ba^ lie vnbewtn. dutter »nb ^erftenwaf* |er/»nb auc^ anpaftberarj^emp/b«# ajjit^nbat epnnemen«

‘2)ontgt;erQ5attcntx$ ©ee^unbre.

O^^^^öt tifee gifft Wwer* fo faxtet lt;Pon* jettue bap er »nbewe / Söuwe# ^ofenóU/onb waiver neme*

‘îôont’er^rotteu*

De Botrace»

$)34e0 ^^ier ift fatter ruub feuchter (^pleMPn/^^lt Heti 'hinter

-ocr page 254-

2(rfettevwWcr©iffc tenb ©ommaîcit »nur fc^affre^t’^ örtern »nb gruben / bag few Heinf F von ber feite bee Hintere/ »nb ^iP« *7 lt;$onnen nfe^t »erberet werbe/^af «t j’^J breier (ci) gifft/ ben fpeie^el/ bae gebluf' bnb ben bifg.^ag erße ^ei^f 'Ponjenu^ Spuma, bJblut^cif^ierauc^SaliuaU’' ®enn fie mit einem peefen gef^l^ßJJ tterben/vnb jomig gemacht /fo ifî uwj ihr athem gifftig* 3|f nic^f gut» bing anjugreiffen/barauff fiep# -^ einer in Italia ein foef angriffe« «ufffif 3efe|fen / »nnb bag SÖi^e hwij getrieben / hat er ade fpetfe »nbeu»^ bie er mit berfeibigen banbt angt^*''' fen. QBiöer bie Saliua »nb Spuu’^ '’^ benet^Üonsetfug5e^en förniein ragb ber gfpüljfert mit ‘2Bein / 5Sa(famdie mit OJiikb / wenn fit “ cnfpjinben/f»nen gelangen fen. JSÖag belle remebiummirbfgtç'’' ten/ba^ fie gelegt werben in ben einer ÖJlaulefeiinnen bie frifcb uuK fc^mtun/barumb baß biefelbtgt b’^J^

-ocr page 255-

in ^pd^ vut» ^ranrf ♦ n^ JJJorgme frajft Çae wiöa Dtefre gifff. ^iöerknbife iflfe^r gut bfö^^ltffit Wiß mit wein genoßen/ »nö ein jerßef* fw lt;5(orpion auff Oie wunOen gelegt* Sie Grotten fi^en gern in ©drten vn? lerOen'îïBur^clenOer j^reuter/ welche fît beißen onO vergiften. ‘ÏBer fie wil vertreiben fol ^Kauten / ÇoloquintenZ vnO (Saffran Oa^in plannen- Ägt;iefe5 X^ier achtet er su fein Oaffelbigc / wel* t^eo non anOern gênant wirOt SteHio/ bann eo^at ßeefen vnb jeic^en wie ßer* ntn auff Oem leib / fie laßen fic^ gern in ben feUern ßnben / Oer falben ee fe^r ge* fe^rlicfj iß/bann wenn jbr fpeit^elina ,Weinfaß feme/ober berfelben eine barift «trûnefe / folt fie allen traneï im fafo »ergifften / baß biez fo von bemfelbtgcn triJntfen Z o^ne auff^óren onbeuwen müßten, iöann i^r blut iß fo ein gifftig bing Z baß aud) bie Schwerter bamit vergifftet werben / wenn fie erß jor# nig gemacht*

-ocr page 256-

’Î^on Der «ûffcrtSyictet (SX^cfctiuß iff fait tmvt^f* «n grab / Carufn wirbt fie v”^^ ötfft gerrt^nct / bic fie gf 1^« J bm/benen wirbtgfÇoIffenmû^urt^'^ ivarmctn ^dw/wb ©^weffeU

^cu Oer SHd?ptrau66

De Solatro»

C^ ©tdnaifft fatter nuf ^'Jj fonber«^ m ben fdmern ‘’^^^ '^^'^febetfo ber wurzeln/bentbip,^ ftnneonb entpfïnbung / wirbt 0lt;5^ wie ©c^irlmg/ober Cicuta.

^ott^draum

De Mandragora»

^bntg/obtr^^fmevnatbf’ ^^^ ^(i

-ocr page 257-

ttt6|gt;ci0wbïtattrf» n® Wt eingenommen/werden rotin au# gm onb angefic^t/bgit bao gebint wirbt fittrieben su ben außwenbigen gliebern»

sßem Seufjf vùut

De Staphyfagria»

^^V^efeogifft wirbt warm oft tru» ^^JSen gf^aUrn im brüten @rab/ furet öicauffgcidfcfe ^i^ge bu# moren su ben '57terê/©erbrent ben ^arnZ »nb verwunbetbie^lafe.'ÏÔtber biefee ©ifft wirbt gepnefen ©erßenmaffer/ bürget/J^au^wuri? waßer mutigen# miU^ bie crptic^ gemdefen iß^

Söom^UV^Ötbt0gt; ^^X^ffeo gifft vbertnfft mit feiner

/ tröffne oft ^i^e alle anbere gifftZ macht alfobalöt ein ontregücht fehmerhen onb ang jl / wirt gezeikt mit roher ^utterZmit inUp von Ovofen Z iÜ (afft ob @ranate/auj;wenbigauff bem .Serien vnb ieber/folkn gelegt werben bing bie bafuknonöbae km ßerdfen» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^ tj SÖo»

-ocr page 258-

2(r^ttcV«)Wcv©lt;fflt; ^on wilder ÏSauten.

^^3(bc 5*^autcn (fl tm Hlt;fJ ^U^tfn grab warm »nnbtrucf^^^^ mfïammûrt »ob cn$ûnbrt W» gcbfiît/ mac^e ein Furten at^em »nb ijJ lt;e|lecfenimangefi(^t. ^irbtgeß^R Wie anbere§i$igegi^t

^omffoloqufnt»

De Colocyndde»

(SS^c^ö ö^Jvcc^ß wwDt ^J^ nant wilber ^Cürb^/i^oio^^*’”, von ben Lateinern Cucurbit fylueftrisjba^r werbe bie fc^repffr]^” (ein cucurbitulae genant Äie w**^ »er machen )^r purgationen fie manetjem ben hoben mit au^i^^i',J y^onjettuo ^ei^i ee Fel terræ, .©^ ƒ beo ^rbreidfee/wirbt furieret»”^ «obere ^i^igegifft

-ocr page 259-

lt;n@pci^vnb*^rattcf* ut 'Ï^on^camwonca»

C^S^cfcö ©tfft i|t warm tm O^ »urbtctt graöz »crenkrt où na^ tftrhc^e ^i^ in ein fewrige / »namp; crwtrfet ein »nauSif fc^ü^fn burp / »ft wenn ee nicht butch ar^ncv gebempfftZ foi ber COîenfeh in brekn tagen aU fein blut »crlieten. ‘ÏCarmc .Quitten vnnb SÖïprobalani eingenommen z fepn ein arienep baju. ^irbt auch geheplet mit fchmali non bet gigen nieren z mit ger# penmaperionbnten / vnb mit ^eg# btetter waffer »nnb Oiofett 3u(lt;P fb^ oben.

^on ^olffemitc^.

De Tithymallo.

(SS^tfböÖifft erweefet pein im Jauchz erhi^iget bie humo# reezerwerfet pulgeng vnnb»nlt; bewung. T3irbt euriert wie anbere hi# ^‘0t Óiffi / fier granen £9ïumte werben 3v üi mit

-ocr page 260-

Sfr^ncvwiamp;ct^ifft mrt ber berornon von kn waffcrniîffnt fr^r hcfftt^gf^aUtn.

^on üer Ctep^aiuen £au^»

DcAnacardio.

^^ ^Xefeee giffe iß ^ikg »nO wlt;»e*‘’

ftpr/ertrerfu ft« ber / mackt ben ÖR^ felsen »nfinniß. QBiber Die fee gtift ‘’’^’^* Oen gemikt OJïprobalanen vnOgt’’“^. rere ferner von Jidjtenbaum. W® über Olf fee giffebrauebeniurguttit^’ Oecbinup / Oie O^mpffenfeerplifft*** 57ußö(z»nO nemen 0e|fen fe^r wtiit^

Oer» De Okandfo. . C^ et em IWgift im ? ƒjJjSjz §01 wirret alle frefften Oe^ ê’^f gw Q^fet Oen menfe^en auff WP JL^ bet. ^irOtge^epfetwie «»^^‘’^‘i-it^ glt;t/vno fverOen in fcnki^nï ô^’^Jj^^ÿ

-ocr page 261-

fu (Speif’ Vttb lt;vancF. nz t^fp quintUm “ïDac^oJöcr beeren mie ^eingenoften»

‘^on weiffer ^ïicj^wuvOct

De Elleboro albo.

(^\3efeö ftifft ipwarm»ntrud’ett un 3. ©rab / nnnb tjl öcr tveiffe fc^eütltc^fr bannOerfc^war^eZ

Wrwtrrft alle frefften Der Seelen/er* Paltet Die au^menbige gUeberz vergeude alle natürliche hiß / machet PrempffenZ »nb zeucht Oie [ebnen infamen.® te Oie* fe wur^elrt plncf en / nemen ^noblaudj {u fteh Z öab fie Oer meh von Oen gebra* ebenen ‘ïBurpdn vno Äraut / nicht be* f^bige. ©iefolbepOenïöeingdrfert nicht gepßant^et werben / benn folchen ^in foiuiert. ©eine arpenepiß ^w Big/^utter/milch/fei^te brülin/^ÏÖew WutvnO^ein»

^cmfalch'uï^fcnffciv lauge. DeCaice»

31 Mij -W

-ocr page 262-

^M JKÖ tt)|j «54^0 / ^«ilj J^Q 4-tVj a«« uiail«*’ ttV^wWwaPWi»

«ia ’Ü ’’‘“‘’^ u^W^^ «“«w* «^J^^ iiJiMMJ’Pi / “^^‘’^ «uj.iG' Joinwï ^y •‘’Ç^/âiPJi wawßpj^»« u^jjiQ ttm^

%gt;a / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;»“lt;* u^il^vg r’iwvQ pu

Ï /MW“quot;J^^ ^“quot;^^ lt;»quot;« ^Ï^ ’quot; ®ii

J^j»^»«/»®») «n»’«uoXjb •3qj»ax 134

^ïU’Jö 1140^1113^ qua pp

éuna4v;^ / qBp4viu0 ÿjnq

pJ»i«lt;jJtfn»»JJi©«’’49i3

«doj^ «0« ujdn4d0 qua öjo5 «It /4gt;png/4wnç5«§a4 )tui3JUMngt; ' Ja uJjjüJj uoa )^ne| •}UJiu44dt3' atoi ppun) uró4U4d4tf jJsnjj (p4nQ)Q4tai ^^JAI^UP QUaU344tU4tq/Uj6 iriu ujq 43 pqutai43qa/ÿt qo4ë

H))a4ataiuuw43q ji^

?il!S4’4)lt;«(i’«^4)S

-ocr page 263-

in^pcip’vnb'^vancL nj

Mttnlpnfarbe -Opament/ »neer bot ßtünen ^otanbev / »«ter ber roten ^9* noter mögen bebeef et werben/ folle tung haben ba^ ihre fpet^ nicht bep few# bereptet/bae von hoIp/foUn ober Mette* ren ber gifftigen gewechO/ »nnt* M tie gefe^ tarant fie trinefen »nb effen / für gifftigen Xhieren bewaret / erfahrene Äöch haben / bie nicht QÄilch mit Ölet* li^ vermengen/ oft ein fcheblich gerün* bei in bem mögen machen/gibt jnè auch ben rath / bap fie iwo flunbe vor bem ef* fen aUeacit ein bUtlein von O^autenau^ »eintrinefen»

^om Çaufc ^♦'Pauli / von Ve« S^tongenfengern »nb ihrem betrug.

OrVOnjettuo faget / Va^ Vic M^Schlangenfenger fepn gewefen für ’Pauli îeiten/in i^gppten »ff Çppro / Welche iept bie Schlangen in i Atollen fangen / teuren ben famen »on I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;01 » wilbem

-ocr page 264-

^^dra / MJWÛJiH 3n3uv gj^jpai / jqikw ïJ^n*’^ '’^^ “^^ ^’’^ ^ ^^^^ ‘^quot;quot;* ^iii’^^‘’® ^‘’^ ünp/uj^pjej^a 4339 PMSJ ö»a ^ö««ï l HÜl^ ^J^ Uï|3«i4) nïïJi^ujnjimwd W'»’^^®^ '|WJ’^gt;»0^^“lt; ,1|P4 «“‘’/JQwntw ut uinoat, ^3avji|9 Ï tt^’® /pj^dmvijiV jj^iV 4( ïUJiat oj S^^ ^'-^ ““’® ““’^^^ ^‘ “*““* “^’^’^ Kö ^JJJÖ«P m^O U3ijnaj/3i|dpj sta ïnV «4^ “^P^ /UPU'’ ÖUV«^j 0133 Ó3^ i^ ujjjoj» / wguvJuJïlïPniliejta i#ipaamp; Wwo5 qua ïnv4|3uuv^ ÏCM“*^ Plt;Ï «J^ViÏ/UÓtJ Ï34)lt«jpj «^44jqjo^fpv(5j, jiitt U3i|3jt|tdtj8 UB 4349/44^494)6 310 Ut U43,PHU3j|)4d Ï5gt;I«1«3JC -611)5) qua 3)3lt;rjim}36 1 ^ö)iU430 unqu^rC^ ïuo 31) uu)at / uâ3j 13^31)41) ^fQ/^’a» tt36v0 ’Uj3ö4nai «3^3tf4Q^43q ï^vj ïJUi qua /).iiuvq3q *«4^4tq U343tut^3j qua/^jJUJix wjqji«

-ocr page 265-

itt ©pd^ vut Braneff 124-«U Jetten fie (^rofff pein / traten ab / ge benDaegi^tmit ölt;m ók ^nmlidj von fic^/mepnenOatin/ba^ fk ')gt;öuli Oikw P«l fepn/ fo fk Doef) anCer^ mebf». ban« Q^eirifger feptt. ^I^rc ©tonkin / von wdetjen fk fo gfoife SKiwcfd fairen/

ftpn demaef^t au^ Der erOen / wek djevonbfmiöiokontie gc^ nantit wirbt terxa . nbsp;nbsp;nbsp;^

‘ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fragiUs» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

-ocr page 266-

SfrOiKVivitcrCBiffÉ ©a^fûnfftcXÇrtl»

3nÇa(f cnDt onDerc nû^ftc^^ ƒ manungwiber gtffnge bmg «MP ben Scribenten jufammen ^efud^eu

ÖeïmotfïtimStet

iß ßifft/ ölt;r fopffvnb fdjwan^ M^L bauen gtworffen i»erben.3ßnfl^‘[i gebraten bann gefottm/fonß fo(^ gefotten werben / bann ber 3tl t^^L ntc^t auß roefj wie anbere^Difc^/ß”^ au^fcbkimiger^Srbe.

^emgifFtim^rcB^»

C^SSÄ Ärebß wirbt auc^ ©^ funben / welc^ee iß igt;^ßYj(ii O^^fn fabem/ ber mitten b«]?* ^^ Cc^wanege^et / btefer f^^^’^^JJ^fd«

-ocr page 267-

m©pei^vnï)'^rancf. nç ^rebfen abgcsogm werden ermanne former.

‘üengifftitt ^ûc^cn^ freuten.

?)copVva|lu0 ‘pavaeetfutf lobreibet im ^d^kin von ben 5ßdrmen / intiiuliert/bap bic Äaupven vnb anbere vn^pfer/fo auff ben W vnb anberen 5tdc^cnFreu(ern I^r (ep^ fc^en / vnbfo baffelbigenic^t flfi(Ti^ abgetvefc^cn/vd für ber foc^ung ober fpeip gefaubert / werben au^ bem* fetbigen (amen biewdrme m beumen^ (eben kib geboren.

Wtovia Valero Sl^aximi/öott «nem großen ßerben in ber ßabt OlomZ fo «ug ver0ifftiin^berXficbeoFreutet cntfprun0eniß.

ä^ 3a^r 4i^-nac^ erbau* wung ber ßabt 3Com / ba ©au* bina ^alevina Slaectuo ^uri germepß«

-ocr page 268-

^rfMKVttgt;Ibct©tfft { gfvmcçpcr gcTOffm / ijl m Der ^wW Olom fin grojTee Sterben cntßanöcn/ lgt;ur£^ vcrgifftung ber Äreuter/ »»^ ^•^ tfren materten/fo aujffern marf^: fpofe vafauffft/tvcld^fe von lgt;W^^ brrn mit fpn^emenget / mdefee Oi^ ^“^ c^rnfpetO verfau fff ten. SOnö ba (dt^f^ bnn lt;23auttgt;m(pjlfr g-abio COloX^J burelj dn OJlagb angrjeigct / ^«t •’’^ jwo ÇOîaironm / her enne domdio/^' nnber ^ergw gcnant/berujffti/t”^’'’'^ bic wa^r/ mt(epe fie für gut »rrfa«n^ fpnjunemm gebotte« / rodebf^ lt;’^5 gethan/fepn jleai^balbtgeßorbc« nach ftp« )^fe OJdtacfeUen Die bep ^F^ gewffen/auch anaegrifffn / wdeb^ ^’ gro0c jal Oiefer lönbrr ojffnbard/*’’’ (epn hutiöert onD fibenpig ^fibd*’’'^ »rt^fdet worben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

500« Cf hebelt @fßwdiniii‘'’^^^ j gerfingen/ ^ungernngen / ^V?*”^^ '

mb Pfefferlingen.

-ocr page 269-

tn ©pd^ vn^ quot;^rancf. m^ ^^3«ffn ©Zwammen wirbt j^re 3^8tfFt»nbo^^cpttgt;urc^vidwór^ ' 7^ ^f öenommen / feUfti ber^atkn kut / wvidjc pc nic^t wol oermft^ Wö würden/ biefdbigen ben Oïcic^cn «*H«i / bann fiefd^ gleich wie ein auf« PJ bee^rï)(j.fic^^y(|.jj,(ic^|jt, aubier# iwrten / onreine gebemp^ten feuc^tun* Ôfb/feçn falter »nb feuchter natur/fen# ^trlic^ welche oben to th fepn/vidje^c temige feuc^tigfeit^abenz maefje« Ôdmmen »üb bó^ geblûtz oercellen ben Iwnzmaclxn bofen SÖ^agen Z vnö wür^ 8«n ben 0}?cnfcl*en Z gleich wieber pricS tin^^ieh am galgen.

Äepftr Xpberiue tp von fdm QBeib ^avippina mit fd^wammen/bie er gern MFtn^atzvergebenwerben. ^oF^^^nnes 1 ^tupennue fc^reibet in feinem ^iWjgt; kin von fretten ber ©pcip z bap in orandretclj (Schwammen gefunben kerben in ’5^arbonien bep bcm ‘^Vap kr Ov^ebanoz welche von iTmen werben j 3lomanitae genanbt/ vnnbmit ©at^ epngeii

-ocr page 270-

2(rg«ei) wither ©ifft epngffiK^et werOrn / vnö m bie »w*^^. genben Xanbtfd^affte ju fauff dlt;^^J S)- ^ietorwe f^reibef/tvenn 0^ ^^^, , ünbengt|fügenlt;Scl5trammen üW^. ! fca^erfol ‘Wem trimfen öannnert^'^. ^^ffer gefottenZ »nö fol fic^ su brew”

ireibm-

‘Öom fïcif(amp; ber^^krfjJVJJrt

^dfffen gebtlJen.

(G\3c ^wten jubelt ben F 0^5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ r« fc^eube«”^?

ffetfe^ Der ©chaff »nößeb®^'^ ne Z fo von ben ^Bölffen gebtfïen. ^^ raedfuô fehreibe in feiner großen W ar^enepz ba^öie QBdiffe sujetten »ej ben böfen ©eifern befeffen werben/W alfo offe ein Tßolff für bett anbern W fee. (Sütehe Baken /baß auch bie'ïööÖ^ folcher ©chaff su mepben/baß fie foi viel ieufe gene#

rieren»


^ißprieti


-ocr page 271-

tn ©pciÇ vnü ^rancf* li^ ^iftohen von 04Rnb(n|gt; Qr^iutardjuófc^rnbt tmbuefjvotrt ÏJA^lbfrglauben / Daß CK^We Der

Sténigin ^Çï^Ôta / ba er |m feU M Çûi Zöllen Den tobt ant^un / Äd^P (enblut getrundt OKit Cc^pnblut f^at fifft auc^ 2blt;tt^»poflfö vmbgebradjf. ^mn b»e 3üölt;h ei« Oc^fenfc^lad^# ten/ober ahoer X^ter/fo fdjevOt fie mit gwfiemfleij^ baebluiabz «nnb foldjce au^bembefelcft ©o«eó / ««b iß aüc^ ben^^rtpenbon ben 2(poneln aulfge* lege / von ver pief tem Söiutficfjjucnh galten.

€in55i0or(avon^i«t#

futteUn.

^2S Ï^inoHud fc^reibet in feiner . ieibm^enev/bap bie SKe^ger ber ©tabt ^iUingen bie# fmbraud^ gehabt / bag fie ben Firmen buten ^abeu blutfuttelen geben/ba aber ^b erfarunggeteretzbap biel leut bauott frantf

-ocr page 272-

arènes WWit ©(fff f ran cc gnroröfn/ haben Dû J^erren W @ta.öt verocbcnct/ üa^DùOJîf^^^*'*’’ ücn ^Idfc^^fem ^ernaefj allee ^^^'^ »on Den ^^«rfnabgeïiïnOfft/ viinÏ’i^ bacfj gepen.

^on ï)cm gifft ©teUfouf^/ ««^

Den dmbkmatte minore«

lt;llcian. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

3e natuï hat Den gijfetö? ren geben gtwipc jetc^en/ b^e?

man ihre bepbepr fennef / nt bat bte natur geben feÇwo’’^ Peefen/onb toeldjebcn mein trmrf^ ^^*^ mn ein @u(Iioer(ÏtcFet/biebel'ott”’’^quot; m )'br angeficljt auc^ fokbe Reefen / I’d falben wenn Die ^fahantfebe ®eibf tnerefen/bap lire €D?tnner mif lt;’”^% Leibern b liter en /geben fie iW“ jj. ebee gtHï JU trineten / auff bap p^ )v febdne verlieren / mb/Iren SÖf«^’”’”

nic^t mf^r gefaUm.

-ocr page 273-

in @pci0 vul) ^vnncft ii3 ^iftoïtawiberOaö^tfÏt

Ê^tnnibatöcirfccri^wmpte ^trießO# man / hat fidj vnö feine j^neg^* lent ^et^en mit ‘Baumöl bißret# djen / öaröurcl} fiel) »nö Die feine wibev Die feite bemaret • Paraeclfue. Ijofn in feiner ßrojVtn ^^mibfar^enep pappier ncmen balVdbig îwçfaeî} 5wi|x^en Den (eibvno bunnen netbern machen / »nö Damit baftelbig von fefjweiß vnö anbet ß nie^tbatbt jerriffen mit (einen thuclx* renangcne^et/befcljü^en/baßelbigpapi» pier (eßt feine feite penetriere/ bie^ew^ rinnen (oben ein guten peh^

Zitier ^M gifff tier inwenbigett feite fo ein menfe^ bureb falte lufft entpfangen.

C^^ Olinefe Verrieben 3ttä^lt;^* ^'^'’^^ ^^(Saimuß in ßarefem mein / ober ^^tnnef brauten ^tnmit^af^

1 . r 0 ij ‘^i^

-ocr page 274-

Slr^ncVft^tï’^^W^ ®ic Dan Sleifrf^fo an courte glùl» Ourd? Wte gftdamp;fft /»on» Ubenbicten gnfdj «b3U* fûnbern.

^fV^^ ^lt;*”0^“ ^ffff’nr Z C«f^ ♦üj Imomletn Z Çari|fdrnlein K^^ ♦v^jroep lot^Z ^upt’^rbij »ter k^y Ögt;ïafltgt; treplotl^/^c^tm mörferiupw^ wer Z feb^tte Darüber bemach jwoni^J ^mDteb^fn Z ober »on einem roté w^ febenZ laf’ ee fieDen bl^ auffeachi^*^^'« jel^ ee Durch ein thuch z mlt Demfelb»0

rom febcnOigen / Oamad? ^f^l^^^*”. ten'JßunOtfalbftii QBer fîc^aueb*^. ^fem ôk bep einer gbt falbt/wk^^ L fag »on feite am feiten glieO nK^i ^ tefdjeOigt werten.

Don gifffim 05140 vut’

SJfX^lraeelfue fcbrcibt/Daf

d^fw|WSlt;fhRFZgt;lt;*lt;j55

-ocr page 275-

(tt ^pciß vnb '^rancf. n^ lt;n Da^r wrgifft/öa^ ca ni^f wol gerei* nigetvom ^«(unraudj. SÖnO wenn gla^ in Den ‘fünften bleibet / »ergiffict waweljDie'ïöunDen»

5Bavumb Da^ ^ifen cv quot;pflüg »nb ©agejTen oergifftet.

z^’^^e dageden Melden an pclgt; Das ^^^(55ifftmDen ÔJîdtten / non Der febetpffe etUeber Treuter / aid wenn fie ©ebUngenz krotten / ©pin* nen / ©ebermeuf onb 5elbtmeuf5 tref* fen» ^Öi^ gtfft Wirbt DurebDaowc^en (tlieberma^ / Docbmtgen^licbwegge* nommen» ^Öepgleicbcn entpfangenbie yflugeifenibrgt^tauf ber^rben.

S^ic^ad^OKitcöVom ^rfenieo.

CW ^ DerÇOorrebe Deo 55ücb(et«5 oom *poefenbol6 febretbet !Xo* ^^^Xiifb»onDem2lr(enieo / baf? es

1 ’Wfolcbtö gtfft fep/bab Dejftlbigen ein © tq qmntlei»

-ocr page 276-

Sfvtjnevwiter^ffft

^uindem funne cm Oiofe fdOfcn / wenM man ce abermn Salpeter berepret/ f(’rt man brOen o^nc fefjaben ïc^cn pfunf^ gemeffen.

^cn tgt;cn ©cibthferen auß ï’^rt ‘ïDunberreöfn S'uc^pj.

IpT© ift bip ben 2(r^c(cn noefe i^ ^^jwciffcl/fagt^ucbfiue / m w^^ c^cm gheb bic (Bolbtfcfcr b‘’’ giffe baben/ ob fic ce im ^aupt / /tilget‘’^ iscr fuflen tragen / wtl ba^ cc be fier flt;^ ïgt;ap man Die fufie vnnb beme / bann l**^ |ïugc( ^mmeg tvoffe/jagt/ bafi ,®ioR^^ ribee bae gtfft ber ©olbtfefer mifï’^f* I’elbtgenfingelenge^epfet hab. 3«®‘’f wenbtger ar^enep aie miber bte 5'i^^^.^ ten/Brmbt onb ^ufiap rächet er / wC manbie fiügeï / fopffonbfufi'e^mn’Jj P’^ïfff- £50 mwcnbiger arpnep H^” i* ganp mitfiügelenz haupt vnb fi^lF’’.^ braucht werben / wie ©atenue nne»^ tm 'z^uep k§ret y von ben fffff^^^’ S

-ocr page 277-

in ©pciß vnb ^vancf. Bo tinfeltigen ar^eneifn ♦ 3« ï’f*’ ‘^«n* fcfrrebcvon^olörfffern erjekt erOkfe ^ijïorp / wk dn wermc(fener Street mit tvn ©olOtfefern fo er ebne bem »nö ftüc ödepn^cben/ Jtw ^affafücljf^gcn gc# tobtet /fagt/bafjeoaudjßcfebrlicb 6’9 mit ©oktfeferen Den ^arn bringen. ^Öann crtk^c bauen alfo »erborbf z.ba^ (w Öen ^arn nidjt mehr bemalten f ûnnè. ^ic e$ femme ^4^ ben^^crü atefrdmern bk epngeffen ©pin?

nennii^tfebaben..

'^ktortu6 fagt/öa^ We ^piu ^5/ 4^^ 8‘^ ^^^ i*^ ^aupt/ on Die*« ^wetl nie ben ©pinen ben fop^ abbree^en / (o fan j^n ber anber tvu^t Webt febaben/ober fk nemen ju fieb 5«^ uorfWebebing / wetebe ben ieib betrat ren/bap j^nen bas gtfft ber ©pin# \ ncnniditfcliabef»

,6 ini

-ocr page 278-

5(r^neVtt)itgt;crQ5lt;lt; ^çl(amp;c gifft vncntpßu0t{t(amp; machen.

3lt; gifft wdefeevnenfpftnöH»^ ma^cn/fepn ©vurobonfn/ Pi^ nnbenvon 2llraunujur^cl vn9 Q)?agfa|ft.

® cm ßifft t» ^cv SJtereftfrdntc^ ga^ntpaffert

/Q^\lt;£r SDîfrtftfrdmergaÇnwflfl^ ’^^tß Darumb verbret^n^ / ix»^^^ von g^tgftnclbtfn ©iffun Ä^J madjf iß / ce cm^Ufft Dm aan/liö®^ bfiifcfemfrefn allem ein jeiflan0/^*P ( ber Äremer aup Der Pforten iß/wib^j!; i Herbei auefe Hie gefunben sän / wen*’ R niefji mit trafl^pewarcf,

^dß in Den lt;m#(affettWt arineiensumercfen» 3e enifd^laffenbe anmeten'’’’^,^ eueren ben ©({elften Nae^^

-ocr page 279-

inCSpcifwnV'^mncf» m tiçaftupefa6:iua,ol)fr Opiata gcnant Wtïöcn / foam nphdjntct^tbalötauff einander gekauefettperOm/Oan« Durefe Ixnpchgtn brands berfdbigen ar^cnep fq^n Piel ^oöagrcnifc^cgan^perfalttt Iporöm. ©»cfoUeauffent^talfobatbC nac^ jrer bereptung gcbvaufbtwfvbni-(Seißaucfjgutfa^ ^t^ige buig barun* 1er gemenget werben / auff ba^ bie feite ber giffugcu bingen gelinoert werbe/oft ba^ biearpenep beßebeffer penetrireon bure^trlnget^terju fepn btenßheb ^»* berget! / SSertri /(Saffran vu'Pfeffer, ^fplicb füllen fot^earpneten nictjt auff bie ebde ßen giteber gelegt tperben.SoI# ten «uc^ nicht ehe gebraucht werben/ bann wenn bie anbcrcn2lrneneicn ba# burdj bie pein vnb ber fehmeru gefftOetZ lt;r(dich verfuchetZ aie ba fepn ŒanuUen bnb SÜîanbdéle Z lutter vnnb ieinfon Wen.

^U Oew giffeticrStan^pfcttln

L bie Wdt fommen.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@ » paralt;

-ocr page 280-

SuffloJ «S ‘quot;«»5 •IM»W*4gt;«W ö« ll4|»I^J^«/M«^€b «3U1«UÖ 414 Sd JD«!! / “’3^^ “^^quot;*’^ 3QquU4j w JH^ SwnMJW^i^^“*’ ^i^^^ ^^gt;®J U3UW4ua iübtilt;I^^J^^^‘2(ï«nJ}0wup ^nv ?Q 2d «Xïgt;iP§^ wgt; «»lt;1 o^3ïjjij,i43a q34 Lojj^d 4J^’Plt;M n? / u^uiimvcu 9?{pjoJ 2#I1||»^I^Ï) «^ WIW^«W «WW« iutiilt; ^Jw^JJ654^Q^,lt; up ^nv pj 9,^ Lpl JH’J^^ W3ß4^q4JC( UJjlQ ut ^flupui ;J«4i«ni€amp; ’W UMvq/u«qt?aLU)«

’4j]oJ ujweujg jDi0 tti^J^jq apj 4^«p ^y 31^

‘jQjiilt;n uJ4oq 30 J4J5) qua qJojc KjjUP uoa 4gt;,i^}jnviö5 Jq «oi ^Pl^zq»^ | fiin4Hj4a u?upj uj4nlt;f uj^pii^J 43«p ylt;, U4jO^(UV4.£’ lO0p3i)nvW4Up®M

. 5o«’V^wq/a?u)$4tjqun££tw^j€j|^ ' ^J«4ß 44MPJ Uj )i»4^J enJpw4KdvV

-ocr page 281-

in (? pdv vut ‘tränet bx reine 'Leiter nieftf-feiere Äinüer feu# gen/ Die öiefee gifft von vnreinen Ö)ïü€? teen geerbet ^aben.

^atumb OSott bic ^vi;ct in bev ^ur Oiefce gijfte fouiel vnb gröblich bat irren Uffe n.

^ctveit offenbar Z öa^ bie funbe Oer bi^vf tep SU biefer jeit von be« nen/bie fie (Iraffen feiten / nacf) bem gebott vnb befelc^ ©oftee gcflraffe ivirbf / gefc^ic^ï ee burefj ©otteo ver# Çengfnt^ / ba^ in ber i^^urbiefeegiffts viel irrthumb mit vnterlauffen» Sann wenn biefee gifft fo leidjilie^ subeilen wer / würbe bte burerep noch gemeiner ftpn/ berbalben bie vngefebirtten zirpet 1*1€ ^enrfer fepn/ babureb folebe vnrei# neSijienfeben gemartert werben»

^bmc^v5Ïlcnf(Vcn bureb bic* feogifft ober bureb beo ClueeffUber vnb imbuntb ber 2lrgct tjetob? tet'feyib

-ocr page 282-

2{r0ncvfvit'cv©ifff AryOtraeelfue fc^reibt tn fewer ^rigt;P y^fen Q^^frurgp/ ba^ viel ieut^ 3^* tablet werb? burclj vnrec^t P**^ gteren/wel b«rc^ fc^mteren / viel bur^ rauefeerung / viel burclj wefdjen /fij Dur eft efjenZ viel burclj brenen / vil bu2 quintamcflèntiam,vtel burclj vnreebj éolbtirencf / viel burc^ freefalbe/ »^^ burc^ faßen/viel burcfe vngefal$en fp^'J fe / Viel burc^ au^bürren mit bem Ç ^ vie l burclj vnre^f tdbren bee ^erfF bers / welchem etliche burclj S^eerenj fcbmal^/eflicfje burclj nüchtern fpeieb^' etliclj burclj ^aumäl / fern leben vnnej

vul Durt^ vorerst pwoprtjr?/ »«W^^

»nree^r farbm/ütel amp;urc^ vorfc^t/^’^ ren / ipiel öurc^ vnree^e ferment^ wel burd? vnrec^t eoagnUer^/wil ^»”^ mrec^t wûrçê ober pfefferen bee 4Wf fUbere/pfiffercnenni branie' wefn/^’'^

-ocr page 283-

tn^pdßvttb^vanrf. ni mfa^/ (^arDamomUm / ^cammoni^ ^up^orbtumonb^tlbergkf. 2(nl)e« fatman patt Dee ^ufrffilbere 3’^* t ber »nnb OXcntg gebraucht / ber ^urm toc^terfür bic mutter genommen / wib etltc^anbercbtng bar ju get^an / atfo cm ©affran vnb Pfeffer gemacht auff cm ßmrffnbee Pnfefj. ^îctau^ (lt;^Iù|R v lt;clî ba^ mc^c SSJichfc^cn getóbtet fepn burc^irrt^umbbcr^tri^cf / benuburt^ bic fee gifft 40 i^m ftlbfï* Sa^ aber bic 3Ueet geirret Hett/beweffet^araedo fuemit biererlcp bewetfung / Oirphe^ mitbervng(ei(f}ebtbee Äireb^ofe/bad ip/ mit ber menge ber ©rdberen / jum anberen mit ben f rû(f en / baran bic ilt;u men nnb (Contracten ge^en / sum brit# 1 tenmit ben ©ieebbett^en / barauff bic eefalbien iigen / jumvietbcen /mit bet tnaniebfeltigenenbcrung irer arpmep/ bann wenn eine »werben? allen beßen^

big were/^etten fie fo manepertep en# berungen niebt für bie ^nbt genommen»

belebe#

-ocr page 284-

2(t#ct)WWer^i|Te ^df^c^ t)k fûmemefte ^efvip fepe »nO bepe ar^cnep fep wiOfP biefes (ßifft.

Z^T^ ^bamuö '^obenpnn fc^^^l mbervorrcDe Ute Q^âc^IdnJ ^öonöfmjïcm mhtuljerf/ Wp ^r mif Dem nn^dcn praipaato au^ go^^Z fcnö mû hem èiap^orftifc^en ieü|^gt;^ knöcm gokt mû emem flemen ß««* lern öefielbtgen ôte fee gifft au^ Der »«’'^ Çf I ge^cplet. (gagf/öap Dao preeipüüü^ -Cueàjllber Durci? feme natürlû^t ^^.^^^ vnODurd? feinen fc^arpffen gelfï/BdO^ anbengt/auO Dem fcfickmalfcr Dû R«’^ ûDern roDler »nD auffkfe/ onD Dû ^^^^ contract macije.

3»^lt;m @pUta(6ncf) (cretp^ racelfwoem feitje ar^nep.

gJ 1 Deo em f^alb pfunDt/mD DlpilftJ lt;^ vi^ em )eDe6 In fonDer^eIt/ one aun^ gang Der gelber/ nac^fdgenDW nnn ^

-ocr page 285-

In^pdßwb'^rancf» »34 bîfltüîfïfen lt;013 anïJa^at^pfunlit/taï^ nac^ Oce wüßin vorn C^p h^rt gcfofUrt fier pfunöt / Oufe Ding mileb du eb ein^ ftnöer/iottö bipiUur fie jum andern mak ^Öemnac^ ntmb in eim SÖtd gh^ öjfee *»«0lt;r6/l)ïep pfunb ïXurbit mineralis, fenv re ïu bipiUttren / bip ee fieb tmefe» erzeiget/bann fc^ôtuce wiber baruberZ ffi bt^tUteve wie » or / bas tBu foofft bi0 fiebbas 'Xutbit / wie bic conualhü b(u* men ferbet / «tf^ban ntiu jn vnb tbu bar# an ab fermer brenien “ïöeinz »nb ïvue^ ben auch bauen Z »nb aubère trtberumb baran jubem feeij^ten ma(z»nb mit gu# tem fewrzbi^ bu bie farb ber Oîingelblu# men ßnbe0 Z fo iß bie bereptung »ob bracht. OJîit biefem berept eten XurbitÇ purgiere ben Âtantf en alfo :

“^imb ein ferupet Latwerge von bent 3vofen faffrZunb fônff gran biefee berep# lt;etenXurbit6ZmifcbeóZ3tbe epnam a# benbtfûtbem na^tef^en Z ïu morgens «ueb fouiel/vnb ju nac^t fouiefZin bifen ï^fepmak ölt;6i ^iniV^S^Wtr wu^zmagfl

-ocr page 286-

Str^ttepWiberSifft na^anfeben ter ^erfonen etliche Ô’^^ tarju ober bauen tbun.

^ie ’Paratclfud bk (cc^cV ttefeogifftefuneret-

S^'fue em »terltng (iperfalb / »nb ^^ lt;^ »orgemelbten 2;urbuhe ein ^oJ^fJ lot/tiefe ting pdPfet er / »nt mifeb^f r »nfer etnanber / bk nur eerhntet t^ ^j fcb«ben Wß ju genugfamer fd^ftf’JJ ^r^amacb geplet ers mit falb von ilt;^ doe/welebeeeralfd maebf. '51irt'^^5y berafoe »ter löt/ Cröd Mattis ein i®^ ^firaueb ein b^tb lot/ÖJJumia n«^ blt;»(b quintkin/Jpontgz Xerpenn/^'^.,

Potter fetee fontei ak fepn Ö^^^^q,/ flop/onnt febüg ee in em fnib* *^^

gkidjct er tenen / welche ihre f^^’^^ÏÏ crßec^en tdtten / vnnö mebt «*’* «^ *I^t(

-ocr page 287-

Cnlt;Spci(?Vttb^ratt(f» »j? IjU^ee trader, ^imbein pfwnöt revert ^laun/jwep pfunötßopbten fafft/fol# ^lt;8 ötpiUttrc mit dnanöermitamp;K^m *®«fî«r nc^e ôte flatf fûnff tag lang / alle *®dörcpmal / von btefem traßer ent# fc^täfft Per breßbafjug ort/vn cntferbet ßeb in ttnß/ vnö verjert fub felbß/ auff Weretnigung lege iXurbUh biß alle bing frifc% tverbeZ an patt bee fc^witiene / ba# bene/purgierenevnb abpinenö/ nimpt er sehen pß»«ö* ^Kaun / »nnb jtven^ig pfunbt 0ahb Siefe bing milchet er ju# famen/phntte t barinn gebipitlierten cf# fig/lap ee pehn biß an vierbten tag/ bar nach ßfbt w truef en epn/ »nb (eßt ee in tim regenwaßer ßeben / biß er bie ölig# fept entppnbet/alßöan fep er ben Äran# rtenbarepn.

^te auch bie X'araceffipcn mit bem Sranpofen holp »u wer cfe gcbn/lerct bet hochgelerte ÖJJtchael Xepifeo im help# bûchlein. ^r zeucht auß bem bolpetn faßt jum tranef / ein ©ummt jur falb/ bnb bae Qllcali jur purgierung vnb rei# X nigung»

-ocr page 288-

Jt^tôtu quÄ îqu3qv 3j]v 43 jqi9 Fun/ ^4nlt;lt; •»3q U3^jiaig •pquy4)U3 U3d .jjUJ^J Haq|3UV4^43q U3^3)3CU U143)4p ig43 J3^P-»î|3q / 43440 3113^3 UI3j 43^13 pÂ^’® ”*”® ^’^ P*” I»md3aiî ^311

^nPj^l’’^ ”^^I^^ U^}Q43.iajJQ0U3nMQ ^nfj) 31!^ wonvQ / ^».i«0X w^^’jiuwa ^BtfjtJe upjJUinb djoiS ja^imjvq jj^^J ^niqua ZP^inj)] qiry up jj jdiuiu /qw,

.,r iw^piQ Molt;» / ^Jnv.UQ4.5^ uo« 4jj[jvai Sa 0MK;«P « 3^jn^? ruâjvtu uji^jjf

^«)2: ’îQ«nJlt;t t«4u,»3 0nv ^jojjjjpoj« jrq wdiJd /pvw^jjjg U3j)4»^ tu^up Jmiwû)© ujqu3j[)’ty 310» 3^3« 43^ ut i ÿjqinq 9VQ oJjv J3qp^3j / tu»mn® up 3q ^prtîl quot;^^ 41”’’ ®^®’j ®’lt;î lt;1”'*® U43QUV tut ^11« / îd^J’® U0«V43q 133134 U3U3|jO)^3j3q 331] 111 oj/dio^ 36p3qa wtq ^iw 43 }^n3$

tu3U3go{3ßgnv ^r^ ’Uvj ujqvg

^^P’J Jüunjii luîwp (bw uvui gvq/oj ^V/U3boî3^tlnv uonvjpyiq 3U3yoi^3j3e ^d3 HP ^^quot;lt;1 wgt;”* W J’Q? ’‘»«n^îP ■ lil!®'”lt;»fl*(”Mll'’JS

-ocr page 289-

(ttSpei^vrtb^vattef^ b^ frö^ im 6ct§/ïwo ßunbe cor bcm nacljt# effen /jtten ferupcl ofcer me^r ven ïxni fafftepn. Jpungn vnö vn^efai^en jpeiff »erwerffenDie Parafdfiffen.

^Maeelfuebefennet m femergroffett lt;^^ivurgt/ ôaÇ bic ^ódjffe Teilung biclce 8»fff6 in bem ZiueeffUber ffe^ / «btr er fagt baf? «Ue ©akniffen in aßen jren Ço ^m ©ebuUnnoeb fount nicht gdernet labe / baff fie »iffen *»»lt; bee CÖïercuriu? móge getóbtet werben/vnb wie er ju ap^ pUcieren/fagt auch / baff fie nicht wiffen fluff welchen binge ber ® ereuriue mûp fe gesogen werben/ber biefee gifft heilet. (£r fent in feiner (Ihii’i^^i i’ll gefchUcht biefeogiffio / onbnachbem bitfee giffe mit einer befonbern gefeUfehflfftberan^ beren franefhepiê nerfamlct/ fo brauche er auch ein befenbern OJîercuriû. ^ic fich aber bic ©aleniffen auff folche bc^ fchulbigung verantworten / vnnb bic Paraedfiffen ben gemeinen gifftigen ’ nbsp;nbsp;©ïereunum auff bas behenbeff tóbten/

. iff mir noch sur seit nicht btlanöt-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X ff ^^ilt;

-ocr page 290-

Slr^ttcVWftJct^îffÉ ^uö fc^döcn au); bcm Ouccf' fïlba fommen»

^^ ^ütoriuevergUtc^ff i'o «’««^ . ^a^en öüj^r maufen mc^^ k^t/Dann er maefet fiefe Durffe hie fc^ wet^Iócljcr/ Darumb ba^ er öurefe hefuWimatton fubetel gnuac^f/ f‘’*^^’^

m Die ^olinen OJïau^flnich »Ä fc^nt’f^^ ren / »nnö menn er bofelbfl Der leM»^lt;’’ wermeenrpfïnbet/fauOi er ba wiW5^* famen/maebt (dme/fi^werc gWeber/#^ tem/vnentpftnbtJicbevt / Ndb gef’^^ fcp^ geßdr/bdje farb/ abfaulen fee J^P^^ (eme/^epdfre reO/ febwar^e vnnb f««^ jdn/pintfenben atbem/geldcbet^ *””?; faul sanflnfcb/mangel Der iungf«/*’’’^ ven onb magen/wenn ee»arm»(l®®J lenpeerptefen/tfl ee faU/fo b’^^^ % merme. ^le ©olbtfcbmtb »^^^9’!,/ »ergnlben/ vnö fteb mebt ®®^ f’JijiK«, »erben fepn auch balbtgewar. 3d?n brauch ba^ »nter ben ben anbem »mb ben brauch fcP ^JJ^^

-ocr page 291-

(n^pdßvnb'^mncf» 137 filb(r6vcrPcc^ttgmac^f / bann f^e ein part^fçbteanber befd^ötbiget / ba^ fie durrffilber brauche/ mb balfclbig nie riebt tüßtrn noch berepten fünnenz fer^ febwepget aUjeit ber €afHga(or fcpn be^ teptungönbtöbtung/auffba^fr niebe au«b Rrefflicb »berieuget werbe»

® c tiefee gifft 55^crcuvO/ fo bureb bie »nuerjlenbigcn street in Öen VHenftben brad^t/roi^ ber herauf 3U5icben«

Ç*/ îOî fönfften ®ucb ber groffett QBunbtarbenep/tm24..vnb 25.

O^wp. leret ^»araeelfuö / bap fois» ebee in breterkp wege gefcbeben niupZ erplieb bureb bae ^oraUat/sum anbern bureb 55iapboretifeb ober burebtrin* gent ©oibt/jum britten/bureb bte ^1* ber 3affx.^öa6(S^oraüat nimpt hinweg bae epngefebmieret ifl aio 4?tuf ctfilbcrz ^■upbotbium oft ©leite / bas ©mpbe# ’f^ftfeb golbt reiniget bureb ben f^wei^ ^Äß geblftt ^ureb boo bab^^'fîæ ^’^be

X ti) erlt;J|fnee

-ocr page 292-

2(rfenevwWcv®i(ft/Kgt; rrdjfnft/wae von öcm-Oufdfifber '’^^^ tig blieben / vnbwiramp;töfnglicöfrni^if^ natur wiber geben/ vnb fierce / bap p^ ber ar^f nep ff ^ig werben.

.©ae iiforaUat mac^t er alfo/ er niutf ben fafft beo 2tbelero/vnb tröefenet ||)ti/ vnb gibt f^n ;u trineten ben fafft bie bez reifen SÖifnolo/ vnb jeue^t lm fein gnp ab/ gleich wie man bem eaktonirten faf taro feinen geiß abjeudg / fo hat er nj bereitet Ijoraüaf. .^ieuon gibt er auff ein mal ein gran in Xheriaf DötrO^^i* t^ribaf / jwep ober brep mal nach anP^ idling ber’Perfon. ©ao butcbfnng^’i^ golbt macljt er alfo / er ntmpr ein gni’'^* lein gut golbt/ balfclbigfcbmibeter jwo fetalen /biefe fcljalen Ibfet erauff jum fafft bureb ben erpengrabbe^2(gt; thanare mit ber jeit getbeilt /von biek« fafft ober puffigè leib gibt er jumal brfp gran in parefem ^em/ vu folcb^^p*^^ er auff jwep mal e pn.©urcb bao wert^ lein 3((banar verßehet er ein ©fm.

©aö bgb ^aß«: maeb^t er gifb /

-ocr page 293-

(«^pci(5 Wb'Tratte!* 133

gt;lt;« natûrlic^fn warmen bdOcrnnimpt er feftwcffel maffer / vnnO thut darunter 3«ffam/t!urcïj ^affarn aber verfielet er perfieartam/fpric^t / Dg ee etn gefctjled^t ïJer^tquiteifep / »nb ©djlangenfreu^ ter / UnmUlid) gepruffet werben mie bem maffer ber ^i^babifdjen brunen/ bann biefelbigen ^aben auefj bie natur lux arteticx j welche ^araeelfuever^ teurfdjet j^e lenger j^e lieber/ in fold^em maffer le^t er ben branden baben.Per* ficaria wirbt fonfl »erteutfe^et maffer* Pfeffer »nb^ferfigfraut»

06 bdö (Bijft bwve^ vfetfet* tigen branch f ûnne eincé öJïen# flt;bcn nani nö’®’^‘ben.

2llenuamp;fdjreibet im iS.^ap.bet ÇJAbritten S5uc^^ / ba^ 5« 2iï^e» einaltee'li^eib/bee l'jiUjcrlin^

geeober Sdjirhnge burcbvielfdtigeit brauch atfo gewönnet / ba^ fie f^mid^ fdicblie^ / fenber f^r fpeife geworben.

-ocr page 294-

*uj^uuq uï

d)^ tj^t^ UI jgt;quü/jeóju J0 jDQtw y«vq a^^ui «?43j«?i^i; ’ÿj^G^

’)qnai mvu)8 puiw^ 11 itoj 3^ ,p(U / ujjn v£ ujqpai nq ujiuvJ ujq 4vj j;pïiv4q 4jpaï

MI^0 ^^lt;1 “^lt;«gt;gt;3 U^Q

jH^^ ^*’lt;1 J^^’^J^’J

•dÖuipjö

*^9[^ WQ u)tMV0 uuq ui 43;^^)^lt;lt;IS ^’W^ 9 Itt«4l«£

♦jjpjtoi uon»^4n(l jnpj u)u/ ut qua /||i jjodj ^ti^Jt i^l jj 4t7q /puoaiq@ oJjv floivjjJUiiuiCr wq ou /t*4^? ^•’^^ ^^^ ^’^ 4iuo(uut.^ jjq ^iw 0(ivq Z^P^J up ^.t|qu4 jutvu jjq Jtj u^q ^pÆ/PUûauë oJjv ua/nlji Biujoi ui6tq ^pjtjq ^)i)@u»juo uviu uu^rn ujq]v^4jq /jin^Jq’^ WPuunbwJlw^ ut uqg.tqpj ^iq uviu uu^ot uuvqz^tpqp) t^tu uü^J jtitb J«”! ’M «ava/uj9if))^ ujq ut t^ptu ««/69 ^pn^'ü'u ’«gt;»« «n’’^ uod uji{it0 2,5 «f «iPPj ^»lt;1 »* »11») «HHgt;!1«gt;{6 lil!®’’««’**’*’^*^

-ocr page 295-

_ in ©pciß vut) ^^4«^ ♦ 13?

Ê3f ronpmuß (îarDanutf fc^reibec inn feiner QiufHrgung vber bad ^uc^lt;peelomei»on Den naduid teten. ^Da^ folc^e leut welche venercm laben / ein bebeuferin ber lanüderung mit bcm SaturnoZ genctgetfepnanber feuten gifft bep subringen«

Ql)ck^cßd)füt rtubevn /für »ergifftung löten foUen» ^2lrbanu6fc|reibt »ber baevierbte 1) Söuc| *ptolomei / im eap. von ber *^quatitet bee tobt6Zmelc|e ein böfen Mein ©aturni im SÄereurio bep ben Schlangen bee^immeiß |aben/ ba^ foMe von ben gifftige» ^liefen be Me? bigt werben/nnb meiere ein sufamenfû^ gung Veneris ju biefer configuration

|«benzfoUen fiel molfûrfe|en ba^

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|nen «on Leibern fern

i ©ifft bepgebrflc|t ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werbe»

X » ^ammb

-ocr page 296-

2(rßiKV^it'a©ifft 2Barum6bevt)ett örtern babit

rgenen gekift} ligen / viel gifP ti^e ^^ier ^efunben»

3e erfarung ^at geleret / ba^ a# folcben örtern ba bie @cb(? ^^J graben / aUejeit ©cblangen/ strotten / vnö anbere gifftige ^^ier ^^ funben werben» ^Dann bieweil bie W^

^itgt;cr t’aôôifFt îgt;e#^ôfgt; unrauc^^«

y J Ix*” ff^^f’ï^ ^ffïilfng Hw^2, ein gratv J^rrni -4^û«enrauc^ bepgebrac^f/ff« Ç^** eurierer allein mit Dem ^^ t^riDarCf

Coitr«^^

-ocr page 297-

(n ^peiß vut) '^ranrf ♦ 14» Sonvaï)i ©efneri ïgt;cr ^taöt

^unclj ttcrorCoften 2lri?cten fe#

ligen Dniucrfal vnnb heffti^c ftigticy wiberftUeiley 0i|ft m @p£i0 mb Crancf.

(c^^efear^nep mag 6tatdgt; gênant (verben em leiste ar^nep Z ban» fre wiet kteljtltc^fr fan bereitet (verben benn 3v^lt;*ttnt6 ÔJîoibani / ba» (Wan barff bie materialia nic^t ^olè au^ (Èatieut ober 3nbten tvie anbere wurf?/ anei} niefjt au^ 2lrabi(n tvie bte Öïïtw mien / noct}»on2tU)fanbriaau^(£’gptf pten / wie ben 2llfxanbrini(cf)enX^e« riae/barffjlfieauctjnidjtvom Jpen eter fauffen wie Die robe ÏÖÏumiaZ noch au^ ben Qjergen graben wie Die OJïetaUen/ «oclj von ben Oipoteeferen tn benotet# ten fauffen / wie bie ©prupcn vnnb Latwergen. Äarffeß auefj feinen 'Po^ ratelfi0en©olbtober perkin bringen

1 vmb ók Darauf; ïu bipiUiern/fonber ^at fu fe^ier ein )eber Vautrer babetm i» feine«

-ocr page 298-

Sir^nevwfber^tft feinem Baufe / «bernie^t im^iJ^^*”]J ßdjweinßad/fonber im^ûner^eMr

nemo fagt / iß ein freßtiger @iflFtp3^ wiber alle giffe fo burc^ »nbeuwen !»lt;* gen von ^enfebfn getrieben werbe^ ©alenuofagt/baf ererpüc^in C9?pP^ ein 2tr$et gefe^en / welcher benen bd« , ^anenmiß epngeben / welche biegifij^

gen fcbwaiüen geßen fatten/»nb buew

Den ^anenmiß gcBolffcn/ba junor »^ von ben ßc^wamtnen geßorben.^‘’J

Çancnmtflmtt trancfau^cgigvflî’ÇJ ni^ grmadjt/epngfbfn / uni» Bab^« ^ gi^ttgcmmûn »on fid) geben« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^dagriuo preifet fûmemOffe wetten ^aneubred. yOhniuo r^M^^^ ben^anenbreef mit einer beeoedo« J* 3fop ober OJîet wiber ©erlange g»^ »nb wiber baögifftbfrSd)trfl«”’'f'’'

Amoldus de villa noua, wenn lt;

-ocr page 299-

{n©pci^vn6^rattcf. u«

1 »il einen »nör uwen ma^en/fot^utds j ^efFelfamen oOer iemfamen Darju mtt waiter gefotten/onD gibt liefen S^ranÆ \ mit Gutter epn. 2lböa (prient/ Çanen# Wifi in tranef epngenommen / jerbnebt ' biewir^un^bes gt|f(6gt; ©efneruslo^ bet hanenmtß ober fc^warp '^^iepfraut/ vnbvber nucem vomicam, fonbeHic^ wider biegifft won falter natur / |ei^t ber^atben billies ber iX^enac im ^iU net^eu^Uin.

^it»cv ï)cn ^iffttgett brandt

ber àiîetaUvn.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;branbt ber gifftigen CD^etaf#

^^Un bringt gifft mit i^mz gleich wie ber bifa einee rafenbe Jpun^ Jee. ^iewiber ordenet ïXbeopbraguö folcbe arpenep / ba^ ber verbrandt neme tin0ücf (Specf/daffelbigbep^gielïe in Ïlacbtfcbatten wafper/vnb f(»pp feebbi^ba^esem^alb

werbe»

^ibet

-ocr page 300-

5(r^ttcvwiber©t(îf

^it)crt)en brauet be^

gt;Qut'iffi!bfr0.

‘ ^r^Ç^Iagf ^ft^OJîHc^ darüber «••^ Ç^^etnem genetten t^ud) jwfn^’^ mal/ Darnach madje cm pflaf^^*^ »on 'buffer »nö ^pedr/juk^t cm pl^ per von ^olop^oma/ Dae ip »on 0gt;^ djsfc^cmpcc^»

^iber ben branbt vott quot;pu^' ucr / Salptfcr »nnö @.^w€jfeL

0 J 1 halb pfunbt ‘Jiu^dk / ^nfefef”^ ö^^sJ'onk^kf cm ^albpfunbt/nnf’^^J Dermarefem »tcrltna/öicfc pufFj‘’gt;'W »nb mad) co am ßctlfcpcn / »nO «b m 0ccb(umè malkr/ ober fcim'ö y^ efeen/jum »icrOtè mal ober mcbr/(ffe*‘’^ re vn flopffo juctner falbe/ba mît b^J* »nb fo balbt co erwermet onb fcbquot;’‘^^ fo bmbe »on nemem mibctutnb/ biPJ ' branbt ^crau^ fompt/ wekbf^'b^*^^^; fdjKbkbamadj ^cH « totcanï’ gjj

-ocr page 301-

tu Spci^ vnb ^rätt^ nbsp;f a

filler ten Traube vorn ©efeeibwafffr, (o^^^'y ’Sranöt wtröf aw^gejo^eti wie vor/aber öie efjenOf / freflen^ ^'^’^bevnnt» (órroftuifc^c artwirbC mit %aumöU vnö barauff gelegte fhe^ pPapfmau^ßejoßen.

^itet ten brantt tes wettere/

öonnfïó/pra^fl^/vnï) ^imU^n.

«3mb gebijtiUieffen SrofebUiebZ ^au^wur^elfafft / ÄrebOfa^f )fbf6 glei^uiti/ t^u barinn SÖM triol/ÖÄprr^en/ffgliche ein wenig / mü fc^e eû/binbe bamit bie (cijdben/ wüfd^e fie welbij fie erkfeben / barnat^ binbe te mit anbtrn SSranbtfalben/vnb fa^e weiter fort wie gemdbt ijl» ^tetiie jleifcbvom branttbee bonnere oerprunnen/ oom guten flcifd^ïiifcbeibciT.

^^mb tin pfunbt itoioguint/ein ^atb ^'^pfunbt gemein yjed^zem oierUng «»febe bureb eïnanber mit XerptneinZ

-ocr page 302-

SlrfjrtcvwiticvSifff/tt.

»ni) cm wenig dk/ gebere folc^ee bi^ eiit Ijfïa^crbaraupwirbf / (egcee Darüber/ jofcheiDenfic^ beide fïeifi von emails Der / fo»erb»iöeDaogefunDt|ïeifc%n»lt; pic^p|ïa|ieren»

^itJcrïJeit Bratibf ï^cr 55üc^fenfugflm

8S0 folc^em brandt ge^dret erfïh^? die Fühlung / weidje gefc^i^t «»ƒ Ïilacbtfc^attê/ Otofeneffig / ^wj wurö / ©cbnecfen ond ÜÏegenwörn’' föffblumen fafft/ Äreb^ ond Jrdfdj^^ poffen »nd epngefpri^t/ 3vofenefftd •*” Äreb^fafft gebeizt / ipdiebepefiVtJ”»' ^ie ^iö non gemeinem brandt tnf^ mitse^empbieim von ^Îü* tinfernen aupgegt; jogen.

(s^ 91 ^ ^.

-ocr page 303-

9îf3(ftfvobet3nnÇlt;’ft bkfteîSûc^Wiw.

^(J^aron»

^Der nic^ï erßltcb ju (aßen. 30 ^2(ôer welche 3« (affen* î^ 2(amp;er auff wae fdteen ju (affett* îtOeHaffenTOoîueegue* 2lc(^at giffu

2luguffantgute2(jlronomi\

OtgrUoIaeonwaffern*

^(^rippina* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *ilt;ï

^(antwur^et*

^KeXM'PeOemoncantfeerewtrt*

3(traun.

2«t^ea*

^mbroftuôOJîoiÙaiiuô*

2lnuöotu6 ©axontea*

5lntiöotu6ï0ïoitgt;ant '

XuiboH Q5aïoni(æ ompofitio* ^0

3(nîiboti0a!fônî(æ»i«u6»

teneur ven Ciïï^nen*

SÖ nbsp;nbsp;nbsp;^tnge^

-ocr page 304-

Kegiflcr.

3ngdic«. läuripigmentum.

2(rfenifum.

2kçcnlt;pwiamp;erfe(«*

£5afbrian.

Ç5aItÇrtfar'57ûanlgt;rr»

îSlcpwci^»

Bereitung Dee ^c^weffeb»

Berberorum fuccus»

Q5ct^omen.

Q^ruUnnKfjtbte^eptUnfj*

QSeuUnDtemfe^wmDen»

55e»arungroiDer5rAn$ojettgiff^ ‘® j ^ibeneUcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

58t(fenfrguf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*L

ÏSlutfuïtelcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

^Slut tvïcutcldamp;jujtcfifn* ®roj«.

^ifórajfnamp;er^unbe.

5óiieDerQ5IufFcbI«n3C«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

-ocr page 305-

^ifö ^äbmanörat-

'We eitles Otod^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

■^ifeSfcIKonie»

^ifeöer^urfifc^fk^ngftt»

Q^lflotfue. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ay

W* örr ÇtJrnigen lt;Sf^f«ngw» 5 j

^v^ant^ahörö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’

. CarbuncuK figna. ^ quot;f ÇarbuneffI maneberkp, êorallfn $u fc^md^cn« lt;£o(oqumt (Tomeha.

^rruurfcpnfrefftig, , lt;Jrorrtn.

^url»fr2(po(lentcrt»

, ^ur tke^tn tirade» ©tronen gut für ^ifft ©enter miöergilfngrbtfr, -

uz «0.117

41

4* ^3

120

gt;18 68 ^? 2?

103

\

-ocr page 306-

JKe^ifïer.

Diaphorctica pefteman tollat. lt;?gt;7»

;Dtæt^fWi^^”^*

JDiptaw»

g)orp(ntum»

tO^

^urpwieWdder^^f*

^ÖuriÏenWut»

(Sin^orn.

^^trenptd^»

^ngeUenötr brauch»

^neian.

y

(frôtfîù^cn.

toi

(gifplanten iau^.

^munffonunt ^ararf^*

lid

^•pb^rSVïoibanü

(g^pjïdpcrlftn»

(gfcbenfalgig»

^up^orbium»

s.

^ranêoffttWoÇeh

gfufungötrgffdjwr»

0*

^iefetenraMpp^n»

Ö#*

-ocr page 307-

îXegifîen,

Sliepen für ^efïüctn^,

Suefefinrrt^umk

ouc^ptrauk»

5wn8i;

©«Ifnuöitettncrgekamp;t.

^^ktll(lx» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- * 5X*

fallen öer^ec^unbe»

©aUcnbceicoparöü

Galh'dmorbi origo.

©erüttècUïOïiU^» gwtfic areenep auber ^ranéopMi135 ^*fïfigt;cr^ücjjcnfrcu(er» ^iffüge (5c^ wammen» geöer^feiu „

tm ^rebß» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j «24«.

Wlt;^3(cL ^•ffdnber ©pinnen. • gt;30 ©Wer feite.

©iffttgcbemplf.

©olbtrcmfemattc^erlevK ©olf verl^mbert ï^efïilen^ifc^f jufeU. d? ©oibtfefer» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HO4.t»4 ®’PPgt; A «M»

*ï;4fc^ Ç3 Hi ^anen

-ocr page 308-

.^auptwr^rau^ij^olfra*

^)auptwr|e au^ ^^kgma«*

4)auptw4eaupö(mgcamp;iöu

^«fcnhein.

éoI*VUtlt;f.

^ippofratfö wenn er gelebt

^imwöfen,

^irn öer ita^en.

^ivfeJjfefewanö.

^VDrargprum.

^lèöerïóeulen.

3.

3obanne6 Reflue» 3otanne6 ^ugo.

3o|annï6 SDïotbani wlta. ƒ. loachimi Ekdoris Brandenburg'^^’ natalis.

3gelenabwerffen* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘®

SmagtnanofcfjeOlicb* 3xw8lt;ï‘

-ocr page 309-

Äotjfn^uf gute SÜc^imißen» i^«uffleut maefjen gelt «u^ fupffdf. ÄUiöcrjeDen bequem. Äire^enremtgen.

lt;f4»

*lt;î

laudanum Der 2(pote^er» iaubanum paraeelf». iaubanum wiber bie ßebtr. iaubanieompofuio. îaureota.

iaceoagutatum»

ieu^fraut. liebßc^el.

4.tt^ontriboti Der 2(poff tfer. iitl^ontribon paraeelfi. Üt^ontribon ^efjurfftf.

4.ufft ber ßuben corrtgiern. iufft burd) Çolç corrtgiem. iufft warm enb trugen machen, lufft warm vnb feuef^t machen, io^rbeeren.

^? . lt;9

70

70

”5 130

20 70

70 7*

1O to 9 5«

20

5)î«$¥gt;(ir«dft.


SÔ'îagiu«


-ocr page 310-

tKcßlfler« ^a^ncdfite arc »m ÇVîfnfc^rtt SJi'anöragpra, èJîerfurtuô^araedft» ÇOîrreuriifwffh SO^cer^afent OXtïrtvûfffrfu^ttiadjcn.. SÔÎctjlerwur#» O^fiauefjoiKk SKidjadXpnteöt. 0j?tt(u!amp;ati6hnorta» çÔîttlrtamp;atte^Xocfefer, ÇO^iotbant'Pregno jîi(um». ÇÔÎoibaJÜ natahst SO^oibani patna, SÖbibatu «Xitern, ÇJîotbanue ju 2(mbf rg^ S9?otbanu6 su ^ugfpurg* SÔÎoîp^cnifrü Glîumw quidt ÇÎKumw ècrabenw». ÇJiunna 3uîffnr.x. OJ^unua ^lofcoriOiPt Ö)?un««para(d|l SViuwwfer^cnetVh

-ocr page 311-

5ÎC8i({(V.

Oîunii« CoUtmitif.

47

S?**quot;^ ©tubgarôtana.

6S

SÔÎumia »cm S^enfe^enHur*

66

S^îûiic^feppUm»

ioy

Narcotica* ^«c^tfe^attett»

B*

ita

^fftarca*

18

! ^ebehaetufft

1 quot;^u^^etd^

ilt;

\ îlicpwurêfh

tî*

ôc^fmWuf*

123.1x7

Âleanüer*

*21

1 •O^nmac^f*

4^nomafÏKum^ô,Sôokn|ldn«» ci

i Ajpiumgtftt.

-Cptata, ■

-Ùrttr OerPepiUnfj.

B*

'^'Hertufep.

-CturgaUcnt

I Parwclfi ÇôafUrlanôL

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93 V

5gt;arL

-ocr page 312-

ï^c^ijtcr.

^ararelfue wen« er gekbr* ^arafclfibfgtdbnip* ^arafdfi^ücbfr vertiert, ^araeelfi ^uefjer vermauert ^araeelfiflen.

^araeelfißen flektt» paraffin prineipia.

Paris Herba.

5gt;aßemrnwur$lt;U ^d^mertf* ^^arieum.

^auh^auß.

^crUnfafft paraeeift. yOedentvaffer maneberiep.

Pfßi(enj;tn SOJrbioIan* Peßtlem? ^afihfeuö. ^e(li(fn^ au^ wae (fiement $gt;fßileni? wte|t(gc(oim.

^fßilcne fomptofftwiOch ^fflilfnn$ pitten. Pfgilen^ein prat peptten^e^npeber. ppugeifengiffttg. pjUulæ3iup.

-ocr page 313-

\ ^ffafp^altUöSitofcoriötö.

^iflafp^altuóS^rflnrplucwt»*

i ^olppoöjum.

l ^tu8 »bet premia»

1 ^runcUenwaffer*

| ’Pfiütenfraut.

' ^uerffüber.

^ïult;tÏfilb«rMlt;*lt;^«öïgt;t«t»

Olftuppettfotirfgen*

OlautcnSOïünc^fraut»

Ovautenfaffe. gt;

IXdff machet pfla^er»

ÏUcwigung Der ©eden»

ÏKtwigungbcó icibe.

CXtwigung Oer Brunnen»

Oldm^ungOcïtulft».

^o^pappeUn.

Saffran COlMtw«

^al^parftceHt»

©aturnue franÆ»

Êat«m«nt)r«* »»» ßaur#

-ocr page 314-

^auerampffcr» ©cammonca.

öc^langenfcngeh ©erlangen bifö.

€c^langen Oa^ fic mc^t 6dfRii C^we^frantf för aöcrla|fm» 0c^faff vermin berm.

Ccïgia»enlt;|t(a» ©maragbuót ©olatrum.

©onat^sparafdlï» ©tbpUaCh'ucntte.

^fgneb Der Spracljbcufer. ^feUio.

0t€rtifii,br halft ©tub ber QBefpen. @ttcb Der Stenern ©tieb lt;Sforpt|* Stumme ^rdje^» èulpbur^arafdlï- ’ ' lt;SulpburfabalIinum» Sulphur virginfumr CilbfrgUt

’^•^- . nbsp;nbsp;nbsp;’ ’' 1 ita

-ocr page 315-

S^MtarueimgeWüt 5taxu6, 2;^ert«f6'51amf» J^^eriac ^Inöromac^i» ‘ Sl^eriacöerÖJJanftFräniCh

îïè^fWfl’erXeutfchen» X^eriacber Firmen. ;X|(rja(e gebrauch» Îî^er»ac0 frafft.

2t|crtac6 franef ^ept WoÇer» 2:cutfctjcn Ingber.

XormenttU» Xopeum. XpbenuöfSxfar.

SOakttan«*

^^•^fïopffung ba Blumen» ^«ftopffung ba ßulgcng. ^crpgcltelt;£rbct

, Sömatojrifum»

’ '^’fc^pufua»

-ocr page 316-

SOrpi^ba’Pf^ikn^.

^ac^olberbccr» ^aßer welche am befî^n. Gaffer nic^t ^u bißiütcre«. QBac^ßfer^lcm.

Qöermut.

^tgUm für Peßikn^ gefc^wet» Qöue^erf r versifften bk lußFe. Qüunjekti frefftig. ^efpen öa^ fk meftt ßec^en. ^Bunöanjetm ndtig*

U »j lt;7 «t 4*

i«’

•7

^üüe jeubet gifft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^unbtpßgt;ißer für öcbl^^ngenbfp' ^

gd^en Derpeßikn^. Seichen Dee ^arbuikteß« galten bdfeegeblütö. Sctc^engutfßgfblütö. beleben vnremerlufft. gekben reiner lufft getcbenpeßiknt?!fcbersffcb’^^’'‘


t?

4


«5


•^ck^fn gcmcma gclcljwa


gelehrt


-ocr page 317-

Seiten bes ^imwûKne» *^ Seulen bic gut (epm * nbsp;nbsp;g^c^enbtebo^ffpn.

I nbsp;nbsp;3lt;‘£ÎJlt;n bes Wölfen ßebere» I nbsp;nbsp;Seneytonparaeelfi. | nbsp;nbsp;Swpbclcn. i nbsp;nbsp;8«^Pfl«Rcr»

Errata T ypographica.

Ci^ im bidt ji. Wt^ontribon / t.«u^* gtlauffen/5ü. la5uU/$«. ^auct}jiu^/$7-torticce/wj. ^rofc^Uic^/ (22. tt ^^# ip/vcrwunDct. estera squitati can* didi Ledoris relinquo.

^etvuett ^uStaurffurtatti

SO^dpn ben ïJïartm iecpler/tn

vcrle0un0 lt;5i0munigt; 5«Ve^ abenbe vnb Ôitnçu i^wterö.

-ocr page 318-