Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

IN ß^VA, ßVAE DE REMEDIIS SVPERSTI-tiofis amp;nbsp;Magicis curationibus illc prodi-dit, præcipuè examinantur, Ä

GVSTO, DVCr SAXONIAE, SACRI Romani Impcrq ArchimarfchaIcoamp;Eledori,Landt-grauioTuringiæ,MarchioniMifniæ,Burggrauio

I ^èj«?^^^B' ^^^J^^^ rarifcelj} ( cttii/s tune nomen nonduntincrebuerat, aut mihi filtern ié^Si^^^* noninnotuerat) ItbeUos incielifièm, ar^ infiriptionùnouitdte motuteofiemlettreincej?tfiem,ac prêter barb^tra nomma,inconMtam mirificeb Perturba tamorationemfintentÎM tncreeltbfbterabfiraafjineio“ b}ae,monflrûfis,nihilineû inuenifiem^mox abieci, ineli^ gnot luMcans tjutbus co^noßenehs bonat hora^ mateperde rem. .Acciditpoßmodum^yt amp;famaTaracelficreßeret, efi/ßj^ a compluribfu ( intertjuosalifjuierant, quorum tudiciummaamficiebam) laudaretur,amp;remedia infi-per, tjucrumautbor illediceretur, myfimreciperentur, . magnuj^yulß encomßcelebrarentur.Quibftirebut eße âum fuit,ut de mea fintetia apudme ipfim dubitarem.

Sicenim ratïocinabar.7tbii?liff,quant alqs, in ea re ajü* manJa,quant Calculaßto quilt;{am non inerudirt appraba refèruntur,crederenon jacibe debcs. Quippeyerißmile prorfus eß, tales ab y/itata medendirawneßnegrauet“ mû caußs non dißef^ißmec fernere noua amp;nbsp;ignota reme dtaproexgloratû amp;nbsp;certüyßrgareyoluijß. Surfis nee oculu derogateßdem, nee yf quot;vera amp;nbsp;reêla grobaregates ttgit,tnegtiutt,tn alß autemfantusßrfgßt^acgraelara tl la,qua tantogere nunc commendantur,tradiditi ^ocir ca libros Taracelßcosßudiose gerueßigareamp;conqutre~ re,coquißros attetegerlegere, accurateq^ examinare ccegi. Tantum yero abeß, yt meliora in hu regererim, ytdete^-riorafirnger oçcurrerint. Quamobrem denuo conßliunt degerlegendû gortentoßs dehrß mutauißem,nißdißuta ttotnter quoßlamdeStibqyiribiu orta quot;vehemens tn me deßderium accendißet huius rei 'veritatemgeruidendi. Vumgorro, qua de Stibq natura e^ faculratibus/crigß^ nt ^aracelßu ,ßrutari, ç^sr* ex omnibus librûßntentias à yeritate remotiores, çgt; à recegta omnium ßculorumda^ ßrina alieniores,mihi annotategergo,neßio quoga^o e-uenitj^thoc meumconßlium'viro dodrinayirtute^or^ natißimoT) Johanni/Cermanno, Celßtud. tua Medico, agerirem. is continua arguments agietate in Jieum, amp;• Kemgub. a mißratione agrorum, aboßieio ‘Prafeßorum (quorum/rogrium eßetmunusßalßsamp;noxß reßßere

opinionibui ) Jttélk ,perßtailere mihi nitehatttr, quot;vr non pamcfflamfolum^fid totam Taracelß Jo^rinamfalfam excuterem, amp;nbsp;refutarem. J^onerz/nt me, aniepropre-har,ßreor,atnonpermotterant tarnen. J’i^alutßim enim alios me ah eruditione tnjîm^lores amp;paratiores banc in ß recipere contentionem.^oßzjuam fiemtnempropre yi-ili,at^ ahjpraterea darißimt viripartim quot;voce,partim U terk,iâe}n a mepeterent, ac eandem etiam yirpietate amp;• quot;Virtntenohil^imfzf, omnih/isjjlfheralth/ii dodrinis in~ ßrudißimiti, 2). /ohannes Crato CaßJ^aieß, J^edieuf Ärgeret, experiri conßitui, quantum in boegenere y ires mea poßent. /taij^ aggreß^ remJnm:amp;‘ opinione mea ( 2gt;eo opt.J^ax.attxtliante) citiw prtmampropoßti ope-rispartem, in tjua remediaßperßitioßa amp;* JKagicapra^ cipneperpendfzntur e^ conßtttantftr,ahßl((i. ßam Typo-' graphe iam traMMßem,nouas mibt ex nundmis liher Ta raeeßaßertur: in cuizts inßriptioneprohatus appeUatur Tbiloßphas, e^a 2}eo exceUenter iUuminatas. Z/unc cum percurreremzatjßtpra di dos erroresac hlaßbemiof non tantum repeti,yerhoßusj^ expont,ßdnouas etiam ba refis conßrmart cernerem, facere non potui, ijuinpaueis cum refellerem.^Negat in hoc lihro carnis nefir(e,^uam tn bacmortaliyita circumfertrnzu, zjuam^ah ^damopro pagationei^uadam accepimus,refirreZttonem.- lgt;hee ohi= ter hocfacit, yt excidiße ei tale cluippiam crederepoßi~ mus,fid confiant er aßeuerat, mu it is j^ argumentis y el eiß dem/altem crehro rep et it is morfirare conatur.

Quo J yero hune hbrumß/b J^agnißcentißinto non^i ne iuo,^rincepißoriäßßime,in baue lucem ^enir-e yolui» compluresßtnt cauße:'inter ^uas me vrteci^ue très impu^ lerunt.'Undeß,quoJ Celßr.tu^e^J^eatcus interprimos me cobortattfsßuir,yt in banc aren^m,publics yrtlkatüßalu ^^ß^^^^^^ tleßentlerem. ,^e^uum ißtur yidebatur eße, ytß ^uü ex eoßu^ius. ad aliosperUeniret,gloria ad tuant Ceßt.rediret, Tgt;^eij^ enim dubtto, quin compertum babue rit,quü ruus eßet ammits erga yeritatem contra Taracel-ßexttioß mendacia. altera eß,quod exillußrtßimi no' mmü tuißlendore eit' magnißcentia dignitatem commet’ dationemq^operinoßro aceeßuram ßeraui: amp;quodyi^ cißim meam erga tuam Cclßt.obßruantiam declarare o^ biter yolui.Equidem prudentes cordatij^ y in, quoßunq^ de tua Ceßt.aßerentes audiui,eas in te yirtutes ornamen taq^pr^edicant, qu^ in admirationem culrumq^ tui om^ nesßcibepertrabant, Summis te corporis atq^ animi dotie buspraduum amp;per^olttum, adeo^ ad res pradicabiles, magn as, amp;lt;nbsp;excelßs a 2) eoßa^ium iudtcant. Zn cognoßen^ dis rebuspraelaris deßderium,inperueßigandüßudium, inpercipiendispromptitudmem amp;nbsp;ßabtatem, in exco-gitandoßolertiam,in conßltando prudentiam,in iudica-do acumen, in audendo magnammitatem, in agendo in= dußnam, in exequendo coßlatiam amp;ßrtitudtnemad-ßnbunt tantam,quanta in aßspaucis reperiatur. Qraui tatem praterea magnißentiam e^ptetatemadaZiiones emnesßimmamteadßrreaßeuerant. /facde ßßt. tua

daril^imorum yiron/w ol^inio, non hocranta/nt apadfne perfeci[,'vr,^ua po^m o!^ßr!i4ntia,re mibi colen^nm m. ^2care}n,yerf/m etiam, ex^lenôlore ifirffft^m badtim'^ tuarttm lumen amp;gratiamlibello neßro comparatum iri confiilerem. Saneßeut egoproxime euul^atum T'ai'aceß librum num^juamfort^ßu, aur feriwfairemgerlegiffèm, fi GeißrautefPifneepsamplißme, feficaras nonfuiffir, ira auUtuf alias noßrü comoßiruros fiera, cum ribt nun-cupatum drlebunr. 77rriacaufa exßeunda, ranijuam ■ ex radtee, orra e^l. flippe hac dfiurarionu no^tra confe-cranonefuturum arbirrorj'vt aijui rerum a^imarores in telledurifinr,ruam Celßr.rererrimos amp;• neßarios Paracel ßerrores numjuamprobauße.PPimu alias contât, dros aliijuorinßgnipietareprxfi.inrequedodrina elarifiimos baud leurrer oß^nJijCum '^lirü Principibuspierate drtu^ tej^ praßantßimü libras impiarum Juperfiitionum pie-nosdedicari 'vident.T^on minus certum eß,yeritaris inimi cosin ßnu ßeogaudere,cumßtmm9sd/eroas,ci7*acerri-mospietatis propugnatares praßanißimarumopinionum^ parronos conßirui fentiunt. //as neprincipes, in/juiunrß-rio i^eUgionempuram fandam^^ tueri cenfibimus, qui Jùb clarifiimisnominibusfiis libros impios apparentes pu bilde yiendi ac diHrahipatiuntur? quot;Nonfilerent Pontiß-cqßquis ipßrum nominibus ira abuti tent ar et. Piß,qui hac dicunt,non optimaßortaßeanima dicant, yeretarne dicunt. Etenim qua maior eßpiorum P^agißratuum au thoritas,ampliorpoteßas,illußriordigni(as,tanta cauere

/ôUcuius debenr^ne ^juiJglorii^ fjgt;lenJore o^t/cer, autexi-ßimätionfm, (jua tnj^leriJ^reb/^i ommbtfs plurimum Vx let,imminttat.lS[egart nonpoteß,^fiin impru^lenterfad^ ant, (iftipiorftmamp;^clarortfmTdncipumnominibtii ad conciliandam execrabilibuf hbellrs^ratiam, abutuntur. 'Ut enim a^uom^prudentes hoc no moueat,/àltem apud iniijuos, ^ui^ res no^iras nonßtis explorai cognitas ha~ bentßnißramparere optnionempoteß. ^anquamye^ ropradar^imapietate, amp;nbsp;plane/feroicis tuu yirtutL bnt,gloriojißtfne TrincepSthoc es conßcutus, quot;Vt ne^p impij ‘Paracelßltbelli,nep res alia huiußnodtßatnam tuant de* niÿ^arepojdnt, acproinde nullius epeas deßnßone ,ßero tamenyoluntatent atp operant noßrant tibi non dßUci* turant : into htlarißonte,tjuaßeleratu ^arace^deHrß, sjuorunt te ahp/i ItbenterfacerentpatronumCrdefenß* rentfOppoßintusßßepturuntamp;deßenßrunt eße,

OLI putarc,candideLe0tor,nos, dum ab-furda,inaudita,pernitiofa,amp;impia Paracel fi dogmata refellnnus. fimul eriacondem-nare, amp;nbsp;vituperate, quæreâc ab co fcripta didaue perfpeximus. Q^nquam enim in

cius (criptis perp auca nobis inuenirdicuit, quaeproba ri poffint, ftudium tarnen amp;nbsp;diligentiam, quam in prx-paratione medicamentorum certoru adhibuit, nequa-quam reprehendimus, fed vehementer comendamus. Praedare feimus, ipfum artisDiftillatoriae inuentorcra non eflê. Scimus non minus, remedia,quibus vfus eft, :ab eo excogitata non fuiffe. Lande nihilominus eum ifua fruftraturn non vclimus:dum artem Præparandi amp;nbsp;diftillandi quafi reuocareadvfum conatus fuit. Quod fl hoefolum tentauifTctammortalemfiblapud omnes bonos laudem comparauiflet. Dum -vero amp;nbsp;aliéna amp;nbsp;nonintelleda iniufte,infeite,impieconucllcrevoluit, amp;nbsp;pro veris falfa , pro certis incerta, pro rebus fomnia, pro pns amp;nbsp;concedis impia fcelerataque fubdituerc ftu duit,tolerari amplius nondebuit.Sedde artisDiftillato riæ vfu,amp; remedijsParacelfi turn vtilibus, turn noxifs, fuodeindcloco ,adinuanteChrifto Domino,diffcre-mus:in præfentia hoc folumtemonerc voluimus, nos remediorum artifidofam pratparationem nonfolum non damnarc,fcd vehementer laudare amp;nbsp;predicareimo do amp;nbsp;naturæ corporum woftrorum non aduerfentur ni mium,amp; redaveraquemethodo vfurpenrur. Alterü, quod tcrogo,Lcdor candide,hoc eft,ne pûtes me adeo defipere, quafi Paraedfumvd mca,vd abiedioris ho-

muRcionis refutat-ionc dignum ecnfcanr Tam funt c-Rimfalfa,tmó farna amp;nbsp;inful(à,quæ fcripfir,vt (cipiaCc-futent fatis. Taceo quod itafecum author vbiquc pu-gnat, vt intelligentes non opus habcant oppugnatore alio.Ego quoque non rcfello omnia, qiiæ ab co infeitè falfequeluntfcripta, fed ealolum examuîo,quæprot-fus intolerabiliavidcntur: amp;nbsp;exquorum explicatione fruftus aliquis ad Ledorem rediturus videat ur.Equidc multain eiuslibrisreperies, quærefellcrepudens homo nullus velit.Et dubitatum iam olim fuir,vter fit ab-furdior, qui ridicula amp;nbsp;abfurda dicit, an qui oratione longiore impugnat. Operam in hae parte prima diligenter dedi , vt ex veris Philolóphix fontibuspropoli-tum dcmonrtrarem,atquc Sacrarum literarum euiden tibus teftimonqs , quibus contradicere nil eft aliud, quam contra ftimulum calcitrare,corroborarem.Sen-tentiasaliquando pluresexParacelfi lib'ris trantfcripfigt; non fine naufea.verum ob id feci,vt,qui adhne ambigunt,haefitare deßnant.

^o^H^o-oi rlu' ]5iSXcigt; àt/coriTaf^oçKSv i^s'^ppu^ ÿ/etg,lt;i)'r£^ifii u.a-ocpii^i; TeftiXu,

B«gt;2? 'é7uç rA^tz yap as ipéiugpispoTreon '^eio, (3^Sv T£ vnpifSi ^aap incs^s^y rr.

H pAÄao ij 'srsXtièg ff^n^i carai^^ }i£i'óri!r(^ Aipsvéêïi^vy^èi (imrA^izsAtrt ßuÖni

Ktu cepe ■STA^uw^tf^ç ^èvrAÇ àvgt;jlt;ripcv aAÔi^ ài^^aJ'«ûjç öÄc^y ^ÄATiv U ^psyeenv,

TlAp^AAi^^ ■ôp)e/^o)ipetÀ'Z3'' iSAT(^ÀÙTÀ yîi/otyrtf OKTA KS C!ar£^peÂôy(^ riç (phvi^tjire 'arsTray,

Agt;;pCT£puy piA^olç Keveo^pumvi^a't 'iirsTi'MSaç, Ks^atuyS’ ÀpTTAÂsuy ßanoÄtay aopi^

Ovpsv rot Kg^/isç ÂeÂtt;psy(^,à^À(p£^‘^gt;iç Tgt;ii; KetyuiptKtiiç vlt;reçA 'gs-AVTATiêèii.

t-y^A (pôéy^ TS ÀpeyA^T(^ èèi mieo^Auirtv i^óyjttf y^ yAuoTAV ir^élipyiy (rvyzA^sTfuya £(/i.'

Dr M mct^/icif wttl^u?»/eßprß^re Gale ft f' ^rtiht/^,anti^H(fia^at f/ippoerafi,, Ef./ßJatorestumüde deridei eoru^ty, Ac »tira cu/fidif ß »auitafe prcbaf.

T^H tjuts eumfars na ff erederet eße S T TAT 2^ fjon coffcuieret tot»?» femerariftf orhem, Neurquid f»tac?uf» /wqueret i/ßfibi: Tanquarn denial if fgt;laaèf»arfaühifs,audax.

In Herum euomuif dicfa nefanda D E TAT Swe is Bomlgt;a/lus eilfißuParaceßss habetur-Barbaras hic caßis aK Thecphrßus erit?

^ubdß^ua Thecphraßus eritßuit (^ Theodorus: T(omi»e,^i ffudum diceret eße Deurn )

Men’ etiam ußros uuftis cantaretriumjgt;hof„ Et^/ieanamodisconcelebraremeis.

^em ueßra ledere ducem (neßendeßohortes,-Tos inßtljgt;hure,is firacipitabitaquas,, ^ßßtisßmf)erßacuitBeßptßere,nun:^ua»f' Ptenituitßrbequem modo Jfeenituit..

Scilicet utfatuum medicina nouatafer orhem: Kennet,inaudita tetra chimara nota:-

Belligione nouaßlium ßabilire libebat,. * jiureolus^^ Deurn größere antepedes:

( o'/fietas,numen,temfgt;oraßcraßdes: )' S/ßentur manibus uatespß terga reuincfis,. Et etetus.qisantus quantt/s,apollolicus.

/licet,ad maßeas prorumfgt;imus,ilicet,artes,. aac ^ßSathana uerba tremendaßn^nt-

Cannon^ienthilo Deteti»penter»creafarhewi, ?(ufieautoreearef/riKfi/gt;io^ chaos.

^^S^^^ *^^S^^ÿ^ ^^^ if»ffa»c/a hon^: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. \

ff à adifinge mifasßatali in pffluereßriptas, ff Ue ex ta oßinihns mixta uolalidbns.

^üfirat hac?non in medicos certe impetus artes Deßnitanaerumpromit ißeDET if.

^n tuUthoc ( manßieto,ut^ui/^uam,peffore:} Eraßus, ffuic operaprecium re ff a montrefuit.

Nee probat os/atuif mos i^uibtis obl/mere e/l. Hae leget, équot; caßoferpessdefis omttta cortle,

X r L A N D E R. , Eiufiiem in Bupalum^dc ingratitudine temporum qucrentem, quod ipfc tantus Paracel-fifta non magni fiat.

VA MEDICINA T H ILI P PI PARA-CBLSl, PARS ' PRIMA, I N QVA Ç^VA» de remedies fuperftkioûs amp;nbsp;Curätioiu« bus Magicis die prodidi^pcxci« puc examinantur,

B^ VRN. Quodiuflifti,fedul0 fcci:Iibroi ft Theophrafti,'quotquot nancifd po-1 tui,plures centum amp;nbsp;tredecim, atten-tc pcrlegi,icntcntias obfcruatu dignas d annotaui,inqucclaflesdigefri,qu0 rc-Ä dius rccorder.Confido fane, te ex illis, quosmihi legcrc contigit, non facile produdumm cfle,cuius non pofllm abfque magno la-bore reminifei. Quod igitur iam pridem abs te pctiui, nunc etiamvehementer peto,vt mihi non graucris cx-plicare,cur,quc vtilitcr nouafle pcrmultis videtur,dam nanda cxiftimes. Non fic diligo Paracelfum,ex quo me profecifle non nego,quin plus amem veritatcm,in hac præfertim caufaân qua errarenon tantum eft turpe,vc rum etiam perniciofum. ER. Si animus tuns eft,quern prae te fcrs,agc proponito matcriam concertationi no-11 ræ.Ad me quod attinet,eupio equidem ex animo tibi alijsque cundis,pro vifili mea, ifta quidem in re gratifi

carb F VU. Hoc primum ex te fcire velim, quid pûtes s caufae efle, quod cum ccleberrimi amp;nbsp;clariflimi Medici vnoferè ore clamitcnt,falfa ÄineptaefTe PUracclfi dogmata, nullus tarnen haue in fe prouinciam fufciperc . volueritd^t totam eius doftrinam excutcrer,ac faba fo-lidis rationibus-confutaret. ER. Silentij amp;confilij a-^^cênoxquot; caufasnefcit^athoc interim fcio,nondeccrevi npreh^H ^'®^ bonos conniucre ad errores publicè noxios.Ego fa-jffi^i_ nènunquamnon dixi,quid de hifee rebus fentirem,lau dans qucclaudem mercrivuicbaiuur,amp;vituperans quç damnofa cÜc.aur fuifle compcriiÏcm.Nunc etiarn para tusfum apertètibi meam de capitibus interrogans fen tentiam dcclarare.Quod ad alios fpedat, iufpicor ego frorfusab- doftos omnesin caelfeopinionc, extreme abfurdas i-furdd non maginationc.s,quales ccrtefuHtParacelßeac,minime ar . funt argu gumentis efle refellendas. Taliaerdm figmentafeipia • wcnMrifd conficiunt,ac defenfores taliü inutuisvulncribus plo^ Iend4. ruiique concidunt. F V R. Non fum follicitus hac de-rc,modoexteaudiam,quidiequendummihifit. ER.

' Ergo,fi libet, priinu examinemus, qiiä eófentanea fint Tiropo^mo pictati,que de dininis rebus paflirn fuis libris interfper-ienui ope- ß^. Deindequacamp;qualis Philofophia eius fueritconfi-’^’^' deremus. PofthæcMedica examinemus,prmum qui-^ nbsp;nbsp;dcm generatim : mox etiarn fpeeiatim aliquot morbo-;

de Medicina icripfiflet non rede,nee in ca,quçde rebus ad pictatem Religionemquc perrinentibus aliquando-difleruit ,inquiricnpcrem, non repugnabo tarnen vo-Inntati ac indicio tuo, fi modö cum fruftu nos indices in hac difceptatione verfaturos. Egon am q; non pute ideo Paracelfnm m Medicina non efle probandum, fide Diuinis rebus alicubiperpcram fenfifle demonftre-tu-c.Quonia fi hxc ratio valeapuec i'bndotclis.ncc Hip-pocra-

“|gt;ocratis amp;nbsp;Galeni placita tenen ac probari poterniiK emn certum confeffumque fit,omftcsimpiè de Deo re busqué facris difputauiffe. E K. Non hare eau fa eft, fed quod video pluTima Medicinæ iUius capita,in quà tam tnulta'dc iupetftitiofis remedijs,amp;nefarijs ac Magieß curatiönibüs contincntur,non poflè à nobis ritè expli-cari.priufquam hæeexpenfafueririt. ( onfutabit fimiil harum return deeiatatioParacelfum ipfrusquedifcipu los contcndcntcs,ideononcflc prçdidos aurores Icge-dös, quia Gentiles fucrint, amp;nbsp;à pietate aliéna quidam rcnpfennt.Qviippc fi oftenfum fuerit,Paracelfuniquô-que impiefctififleamp;feripfifle ,nemo nos aceufare pot-ro potent, quod huius feriptailloruinonumentis hoc nomine non prarferamus. FVR. Perindcrfiihieft;vn-decollationisnoftra;inîtiumfiar,fi modo confequar, quod cupio.üro interim,vt in illis, quæ ad resMedicas

' nonmültum faeiunt,illuftrandas,breuior eflevclis ER. Aequum pctis,ideoque paucis percurrcmus,quæ de Crcatione,DiuinaTilt;)nc amp;Prcgt;phetia,Miraculoruni vir tutc,amp; fimilibus alijs feripfit non piè: nifi cum fortè tu nos plura voles diccrc.Pluribus excuricnras,quæ de cœ lorum effitientia,dc charaâ;erum,vcrbôrum, amp;incan-tationum viribus ad morbos vel infligendos vel profli gandos fomniauit. FVR Anigiturincreationc aliud Teptchendis,quam quodinlib ad Athenienfes fcribit, Creationem rcrum effe fegregationem? ER. Nonac-eufo tantum,fed plane exccroromnia,Scripfir multa Credtio Pd monftrofè,amp;vt fic fcriberct omina id fofumvidctur raceljbeii ftuduiflciat in hoe libro feipfum longèfijpcrauit.Ni-pprfmio-hil ram prarpofterè,tam incondirè,tam monftrofè, tam impie, tam facrilegè fcriptum excog,itari potcft,quam funt qua? in hunclibrum ex fpurciftimamente expuit.. Sic inter fc pugnantiacrudauitebrius Sannio,vtnoa niirari,fcd plané ftupèrecogat attentum ledorcm. Sa-

crx liters nos docent,Deum de principio cœlum amp;nbsp;ter ram, deinde luccmcrcauiflc, mox lucem à tencbris,a-quas ab aquis interpofito firmamento difereuiffe, poft elementa confufa adhuc diftinxifle , ac fingulis, quæ, quot,qualia ex fc produccre deberêt, imperauifle.T andern creatis prius fideribus hominem foimauifle. Quç cum fie habeant,non poterit inter Chriftianos nomen fuumreûè profiteri, quifquis àDeovniuerfacreata ef fenon perfuafiffimum habet-Eundemconfiterihoc e-tiam oportet,Deum omnipotentefuo verbo, quo créa uit omnia,non diftribuifle tantum elementa concinnè, verum etiamex eifdem creafle, quæ ex eisnatacerni-mus. FVR. HorumParacelfus nihil negat. ERl Vti-namficfit. Nos ex nihilo creata îDcocundafeimus, Paraeelfus ex myfterio magno,( Sic nommât materiam primam)rcs omnes produire,non per creationem, fed My)itrium per fccrctionem.Qnippcin illo fuomyfterio, quodih-wagnuPa- creatumeffeverbis cxplicatiflimîsLatinis aegermani-tMelfii». eis aliquoties repetitis aficucratur, res omnes.conten-ertdtum. jas Iatuiflc,amp; per fegregationem emerfiite affirmat.Du bitaui aliquandoapud me,an per myfterium magnum intelligerer vcl locum vniuerfi,vel aliud quippiamSed non finit nos aliud acciperequam materiam, partim quia apertè fie ipfemet interpretatur, partim quia tam crebro matrem return vocat,partim quia ex codem fie fada efle cunfta dicir,quomodo ex lade butyrum amp;nbsp;ca fcus,amp;ex cafeo vermes generantur.Hoc tarnen myfterium affirmate ait increatum efl'e,atquc in hoc increa-tum à Deo creatas führe res ca feras omnes.Sanè vt no Irnttwrarf aliud ci fuit Myfterium hoc increatum,quàm Anaxago gnus Pin- ricum Chaos ( quod in aliquot fcriptorum fuorum lo-cdßquid. cis Limbum magnum vocat)ita nihil aliud ipfi eft créa H^dPara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feparatio. Separationem porro définit ipfe-

(dfo ^^^^ inlib.jie Thennis,fccretionc duarum aut plurium ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;return

rcnîm cÔmnàarumiVtfuis quxq; viribus vti poffit. Idé hoc Anaxagorx plaçait. Quihimo Anaxagora hoc ma- Pardcetfui gis impius eft Pâracclfus,quod illc fcparationë à Mente ^^lt;^è‘^ i^pi fimplicifllmajfapictiflimajpotStifrima, hoccft,Diuina, “^ Anaxa. perfcdâfcribitjParacelfus fadis amp;nbsp;mortalibus quibuf- ^°’‘‘*' dâDeunculis tribuit. FVR. Bona verba quæfo.Non in

..^ détérioré rapiéda, fed m mcliorë partent interpretâda funt hominum cruditotum dicta. ER. Simodovclipfi patiantur,vclpictas finat.Namadimpietatisapcrtçcri A4»»jpûM men cflemutum,infignis eftimpietas, FVR. C^odigi tur tarn graue eft pcccatumî E R. Anlcuia tuiudicas, ^^‘'quot;‘^^j ’ quæ reeenfui ? Ageigitur figillatim confideremus.Ex g^^f^f^^p^ materia prima increata faâ;afunt,inquit,fenfibilia amp;nbsp;in f^io^ig fcnfibilia.Et quamuis omniain id,quodprius erant,re- Q^futione. uertantur, non tarnen in materiamprimam refoluun-tur,fcd-inid,quod ante hanc erat:(quod in lib.de Modo « purgandi repetit dicens, Antequam cœlüm amp;nbsp;terra ef « fent,aliquid fuit, non hoc tarnen,quod nüc cernimus.) « FV R ORod materiam primam inercatam dixit, in eo non diflentit à Scholafticis, quos ob hanc caufam nul* lusimpictatiscoarguit. Quodper fccretioncm exprima materia produda cçtera afleruit,idem quodammo do quod Mofes fccit. Deinde fatis fc declarat,quomo-do hoc intcUigi velit, dû ieribit rcs imperfecte fuis for-mis exornatas in myfterio latuifle,porctia ièilicct.Cum in id corrumpi omnia air,quod antèmyfterium crat, i-pfumnihilum intclligit. Etcnimtext.ai.cum manere hoc dicit,quod ante myfterium fuit,non fie intelligen-dummonct, quafi aliquidfuturi fimus. In nihilum rc-foluor,inquit,quoniâ ex nihilo fum de principio.Quan quant cnim omnia dicamus redire in id quod prias e-tant,nihil tarnen inteUigimus, quam in nihilum abirc itcruni,quod eft primum ipforum. Sic in lib. de Modo purgandi. Cum quednune aliquid eft re dijt adnihilu,

remanet quod prias erat, Cæterùm quod etiam alios praeter Deum ditonxiire informera materiam (criplit, exeufari fortaflepotentapudaequosæftimatores. ER. co ogi Yi^^^j^ - j^ j^f j^jfcfij^-j primam fic creatam elle, vt omm rorma carcret, at concreatam cum certis for-treatä ,ffd’^'^''^ conftatitcr amrmant.lnhnitediwerunt hæ duae ora edardtum tioncs;Matctia prima nOn eft fine omm forma creata: duwnt. amp;nbsp;Materia prima eft inereäta. Crcatio porró alia eft fie Creatie du proptiè appellata ,cum fcilicet res ex nullo prxexiftert-flcx.tt: (Sic enim voco.quod Græci 'zsr^c'v-n-a,^%a)V ) fine ex ni-hilo fiunt. In qua erfcefione omninó eft necefte,vt mu-tatio fine alteratio nulla praecedat : qua eft altera crea-tioniscoditio. Quippe mutaiifcu alterari nihilpoteft, CrMfio nifiptius exiftat Habet ergo crcatio propric diftahas iudthabet Jq^s conditiones,vr fit return cffecrio ex nihilo, amp;nbsp;nul-(tdiuoiKs. j^ pvçeunte altcrationc lubitó exiftens.Dicitur alia quo que ratione crcatiogt;minus fortafle propriè.rit vfitate fa men amp;nbsp;Sacris literis confentancè, quotiens ex praecxi-ftente quidem aliquo fit quippiam , verum ita fit,quo-mode avi creatanuîla.fedà iolo Deo potuit eflici. Habet hæc quoque crcatio duas conditiones, quód fcili-cct ex nullo feminario-, ex quo créa ra poteftas idem c-ducerequcat, fiunt, amp;nbsp;quod repentè abfque motu vél altcrationc exiftunt .Equidem quæininftànti abfque omni mom facla lunt, aliterproducinon potucrunt, quam per quandam-creationem.Quoniam queperge nerationem fiunt, per motum amp;nbsp;ïucceftionem cunda

■ fiunt. Quódfi ex materia infupertaliafiantfubitö,in qua nulla præfuit habilitas ad corum efFcdioncm,mfiI tó magis creata fucrunt. Etenim habilitatem formæ, quam rations (èminalem Atiguftinus nominatjimul cum forma amp;nbsp;difpofitione neceflaria repentè introdu-Ûam fuifle oportet. Atqui Icminalcs rationes a folo Creatore materiædonari pofte, xquè certumeft, atque

Deumefleomnium effc6lorein certura eft.Amba: cren tionesineffeftionehuiusmundi^clarè perfpicueq; ccr nuntur.Quoniam principio crcauitDciis matenam to tins mundi,fub coeli amp;nbsp;clementorum formis, ex nihilo. Compleditur enim fcriptura clementa inter fc adhuc. confula nomine terrae,fleut ex eo patet, quod max mê.

. tiofitaquœ ,amp;in 2. deinde cap. etiamaeris feuvaporis exhalantis.Scd amp;nbsp;ignem admixtum fuifleintclligimus, cum fine ealorecxhalationcsnullæfiant. Ex his clcmë-tis deinde nullaprorfusalterationeprægrciradiuerfas rcrum Ipecies omnipotente fuo verbo creauit idem 0-pif ex. Non ergo per fegregationem adu exiftentes res, latentes tamcn,protraxir,fed cum non effent adhuc,cf-fe repente iuffit.Dilertè na nique dicitur, terram, id eft,, clementorum m aftam,inanem amp;nbsp;vacuara extitifle,hoc cft, formis utis compofitarum rcrum caruiffe ,quæ fi-mulatque Deus efteiuffit,eodemillo momento perfe-, ftç extiterint. F VK Non fic omnes Theologi de créa tionisopcre loqui videntur,fcd plerique, præfertimau. tem Scholaftici ,de principiomundum creatum tuiffe.Stfcotj/l/fo aiunt,poftmodumveródiftirKftü amp;. exornatum à Dearwdecred-afferunt. Proinde ereationem definiunt produftionc ftweffntó-totius ESSE (non folius materiæ) ex nihilo. EK Non f'^ nefcio eos fic loqui,vt dixiftimec reprehendo aliter I0-. ^^fii^’^ quentes, non aliter tarnen fentientes. Non quomodo loqui alijs placucrit, in pradentia inquiro, fed quid Sa-cris litcrismagis.confentancnm fit inueftigo. Dicit autem MofesDeum deprineipio coelum amp;nbsp;terra créa? uiffe.Hane autem rudern,incondiram,amp; inanem adhuc fuiffe,atque fub aquis nullis, veftitam plant is iatuiffe.

Quod enim.plantç in terra non fucrint aétu,clariftunè pi^nt£no}t ex 2.capite perfpicimus,cum ait MofesJEr omne virgulfaerunt a-tum agri antequam effet in terra: amp;nbsp;omnem herba am äu 'm m-tequam oriretur. Item lex diebus affeucrat fcriptura w.

Dcum in opcrc creationis verfatum, feptimo dcmum dicquieuifle. Quodfi ergoprincipio creauitvniuerfa, amp;nbsp;qu3E diebus confequcntibus fccit, non crcauir, nihil aliud fecit,quam fegregauitconfufainftar Anaxagorcç Mentis'.quod abfurdum panter amp;impiuni cftdiftu. E-tenim tcrranon fuiflet inanis amp;nbsp;vacua,fi in fc habuiflet adu plantas,quas pofteaprotulit.Ncc tcnebræ fuiflent fuperabyflb,fi lux adu pcrmixta fuiflet .Nihil enim ali-itdiunt tcnebræ, quam priuatio velabfentialucis. An non aperte fcribitur ,Dcumcreauiflepifces,quosin a-quis exiftere iuflir,atquc hominem,quem ex limo terre omnet formauit?Sinoncrcauit hæc,nonfunt creaturæ. Qua-w credit j.gercatafunt.Etcnim quicquid,cumnoneflet,poftmo ^wmcxtitit,vel fuit creatum vél generatum. Qnodge-‘ neratur,exfcminano fiue fubiedo apto per alterations ex potentiaad aólum pcrducitur.Atqui conflat non fic cflc effedas creaturas, de quibus fermo nóbis eft. Quarcfequiturcrcatas cflfccas. FVRN. Rededicitut creauiflc,quia materiam, hoe eft,terram ex nihilo fece-rat,exquadeinde aha prodire iuflit. ER. Fallitur,qui putat opera fex dierum idcofolum creaturas vocari, quia materia corum ex nihilocreata fuit. Etenim Scri-ptura tune creatum Adamum dicit,cum ex limo terre formatus fpirit um vitæ acccpit.Sicamp; Eua creata fcribitur,cum ex dormientis Adamieofta effida fuit.Conce-do igiturmundi materiam principio fub cœli amp;nbsp;elemê torum formis creatam ex nihilo. At mundi exercitum fiucornatum,qucm ex materia poftmodum fecit, créa turn nonefle nego.Q^ippe duplex eft creatio,ficutdi-xi Et de priore concedodefinitionem àte adduda:in qua conftatfimulcum forma etiam materiavere fim-plieitcrque ex nihilo creatam,hoccft,totum E S S E rei ex mhüoprodudum fuiflc. In altera Creationis fpecie, non créâtur quidem abfolutè materia, fed quodâ mo* do créa.

do crcatur tamen,dum fcilicet potentia amp;nbsp;dilpofitiOjQ ne quibus rccipcre formam nequcat .vna cum forma fubito amp;nbsp;abCquc alterationc concrcantur. Quare vt il-Uc materia,ira hic poxentia amp;nbsp;difpofitio,amp; per hoc ipfa quoque,non abfolute quidem, at fecundum aliquid ta men,creatur. Etenirn ab his accipit nomen amp;naturam^^^^^jJ materiæ. EVR.NonfatisinteUigo. ERA.Materiadi-^„j^ citur effemateria ex comparationead formam. Quo-niam fi res quæpiam non poflit recipcre formam ali-quam, ncmateriaquidem eiuscenferi valet. Hinc eft. quod nullus ita infanit,vt lapudes matetiam putet efle fanguinis aut panis. Quifquis ergo lapidibus conatu non irrito formam panis vult induccre ,materiam panis effieere cogitur, Cæterùm res quælibet materia rei aims eft aut non eft,propter difpofitione forms intro-ducends conuenicntcm,aut inconucnicntem.Etcnim jj^^^^i^ ^.a neque pofnbileneqne intelligibileeft,formaminfubic^^j^^j^ fto efl'e non rite difpofito amp;nbsp;prsparato. At vero dilpo- p^pp^^^-^p ni aepræparari vnumquodque ad illius folius £ormxi^0^tio„'^, receptionem poteft, quam m fc potentia prins habet, hoc eft, cuius aptitudinem vel feminariam virrutem à Deo accepit. Qdippe formam fubicóo dare, nil eft ali- Formî^ub ud, quam potentiamfubiedb adaâumdeducere.Neciedo dire, alla caufa eft, quod non ex quolibet quodlibet, fed ex ^xfi-determinato determinatû folummodo efticiturgt;quàm quod non quælibet res potentiam habet cuiuflibetfor mç.Q^od fi agens crcatum,in materiam in quam agit, vel iniercre potentiam quamlibet poffet, vel abfqj hac inducere defideratam formam valcrct,tune quodlibet cx quolibet cffici poffer. Atqui conftat vires creatas id folum ex fubiefto,ïn quod agunt,cfficcrc,quod hoe fie riâUæ.autem facere aptæ natæ funt. Quocirca non pof-funt creatævirtutes materiæ potcntiam,quam non ha betpr]ius,donare, nee fine ca forma imprimerc. Solius

Créâtoris omnipotcntisDcimunuseftjiTiatcriam pro-» fnavoliinratc ad recipiendum quaslibet formas habil£ reddereNoneftinterim abfiirdum,imócertum eftac vcrum,res eafdem àdiflimilibus caufis diffimilibus mo dis afiici,Panis enim,exempli gratia,ab igne poteft in ci nerem rcdigi,in (anguinem verti non poteft.Idem ab a-nimalis ealorein fanguinem permutaripoteft, in cine-res folui eodem modonequaquam poteft.Ergopotcll ab animalis calore panis in languincm amp;nbsp;carnem verti, abigncocalorepcrmutari hoepafto non poteft,quod potentiam habeanper quant à calore animalis lie mu-teturmon à calore ignis. Rapides antem nec ab ignis, , nee ab animaiium calore mutari inünguinëpoflunt,. proptcrea quodhac porentia carentadvtramqnccau fam relati : panis autem ad ignem tantum coUatus code carere cernirur.Ex his liquet primo quidem, vnum-quodque fubieöum tune fieri matcriam alïus rei, cum potentiam amp;nbsp;dilpöfitioncm inducëdæformæ congm-entem adipdeitur. Deinde liquet iliud etiam,caulàfn. quæ potentiam hanc amp;nbsp;difpofitionem fimulrebus qui bufiibet largitur,cxnon materia efficere eas matcriam. Sanè qui lapidibus potentiam amp;nbsp;aptitudinë contribue rct.qua poflentin fanguinem tranfinutari ab hominis calore,is meritó cenferetur lapides, qui finguinis materia nonfunt,matcriam fangumis eftedfle Sic qui lapides vnomomento in vetos panes tranfmutarcr,vnà cura forma panis matcriam quoque concrcanilTc re-dè diccretur,dum dilpofitioncm amp;nbsp;potentiam nccclfa riam fimul indidilfcr, caraque exprœexifrente poten-5af«i Dfw ^^^ natural! nulla cduxilîet.Liquet tcrtio,folum Creato dut mate- ^cæ potentlas,quas vu!t,materia:infererepoflc,vtqui na poten- folus ex quolibet quodlibet cfficiendipotefiatcratenc-tum. at. Hoc certè maximè amp;nbsp;apcrtiflimè differt adio Crea-

Ihmatcriam ilium a clam foluminduceFep0{runt4dq; ^^^''^ ^^^ Hou fine motu amp;nbsp;alteratione, qui potcutia priusin'ea to^^^^re-ineft-iUc autcm vnà cum aótu leu forma abfque motu ^alteratione interveniente ipfam quoqucmatcriam ^ ^ ^ ïcpentè cfficit,velfimpliciter, vcl fecu-ndum potetiam amp;nbsp;dirpofitionesneccfTarias.llludin primaElementoru ac Cœli.hoc in fecunda creatione præftitit, cum ex terra plantas amp;nbsp;animalia ercauit.Etenim momento code, quo,vt hçc cxirtcrentail flit,tam varié omnipotente fuo Verbo raateriæ partes mifeuit ac temperauit, tam que nrultiplicibus potentijs amp;nbsp;difpofitionibus diftinxit amp;nbsp;cxornauit,quam varis multiplicesque formç m cadem fubitó apparucrunt.Hanc operationem Creatoris fi-ap pcliare Xliter voies,non litigabo, modo acreatarum vi-rium actionibus apte diftinguas,amp; à folo omnipotente Creatoris Verbo res ficcffici potuifie effeüasque fuit fe perfuafum habeas. F V R. Ne ego quidem folicitus porrócro,quo quifque nomine cam appellate velit. Quanquam aptius amp;nbsp;concinnius cum Scriptura voca-ri Creationem putem, quam alio quouis modo. Equi-dem pertenuis eft differentia inter'hanc amp;nbsp;primäerea-tioncm,amp; per idem Verbum vtraque perfeda confum mataque fuit. Cæterù m quia Creatio omnium fimul vnomomentofadailluftrior amp;gloriofior effevidetur, Credtiomo quo modo non minus honorificè videntur fentirc,qui 'diucrfis temporibus à Deo perfedum mundum opi-lt;‘’^®'’‘’'' nanrur?Hoc enim virtutis agentis imbccillitatem(cum nemonoftrum triduo velit pcragcre,quæ vno die que-at abfolucrc.) illud autcm prçftantiam argucre videtur.

E R. Si ob id Deus ïcxdiebus perfeciffet vniuerfitatem Wc,qui a citius non potuifler,aliquid diccre vider cris. Wcum iplafit lapientia,amp;in vno potucritmomento ^oafolum creata hæc produccre,fed amp;nbsp;alia infinitaji-lt;3uetnon fine myfterio boe potius modo,quam illo fa-b x bricam

bricani huius mundiabfoluifle. Acftimariauteni d/gn^ tasamp;AlaieftasvirtutisCrcatoris non tam ex momen-taneacreationc,quant ex rcrum fadarum præftantia, ornatu,natura,viribus,durarione, alijsq; talibus,inpri-mis vcró ex procreationis modo dcbet.Dixit enim amp;nbsp;fa éla funt,amp; quide fióvt melius fieri non poflent.Ex pan* cis hifce perfpicis,excufarete non polie Paraeelfum. Primum enim Myficrium fuum incrcatum abfolutè nominatmonautem curn Scholafticisabfquc forma a-liquacreatumnegat tantum. Addc quod ne alias qui-dem res crcatasconcedit,ièd inmyfterioincreatoab-feonditas fuifle dicit,acpcr feparationem apparuifle. Confiât autem ex Sacris literis Deum compofita ex de mentis crcauiHe.cnm in eis non incflent,non ex cfidem folumiecrcuific. LongiflimenamqueMofis verba di-fiantàParacelficis. Q^amuis enim dicat res non fuifle abfolutas in illó myücrio,fic tarnen in co laruiffe dicit,, quemadmodumin medicamento ex diuerfis rebus fci tè compofito,licetmatcria.vidcatur ciTe vna,diuerfiein’ funt vires.Hoc ipfe exemplo cum fc declarct,non repc-rioquomododéfendam.Si contendas ctiam eum pu-tauiflepotentiaineiremihilprofeceris.xQuippepotcn-f^têiid ma tia illamatcriæfuit omnium, quæ ab hominepereipi ttri£gint- animo poffit,remötiflimaamp;genera]iflima.Nullaenim ^*' pars ciusmagis fuit potetia homo,quam faxum,quana planta,quam aliud quiduis. Quare fimpliciterabiblu* teque impoffibile fuit omnibus creaturis per feparatio nem rescompofitas exillamateriapromere,aut in ea oftenderc. Non crat tune pars eins aliquapotentiavel planta,vel briitum,vd homo, ficut nunc feme aliquod potentiaeft planta, animal,homo.Scd quid dicornefe-mina quidem perfolam feparationem funt, quod eife poifuntjied opus eft hic etiam varia,longa, amp;nbsp;multipli-ci altcrationc mutationcquc,vt nullus nefeit^præterPa raceh

racelfum. Ex eius opinioneilludetiam fequitur,antc myrterium illud incrcatum nequc aliquid neque nihil fuiffe, ac proindc nilnifi vcrborum portenta eum fo-nuiflecum de his rebus impie arroganterquegarriret, ac Deum opt.max.fubfannaret.Equidem quod increa-tum eft,sternum eft. Ante sternum neque aliquid,ne-que nihil poteft cogitari. Si cnim poft ipfum nihil My-fterium extitiflet,creatum fuiflet, nih forte ipfum fei-pfuminnihilooccnltauiifetjdumParacclfus protrahc cet.Sic eum creatum aliquando dicit,ebrium feaut in-fanura talia fcripfifle clarè nobis demonftrat.In lib.de Mcteorol.imprefs.hæc legimus,Deumclementa,dixi- «

fucrit illud, quqd locum, quem elemcnta obtinët,occu « pabat.Eft autem eum adhsrentibus detrufum ad infer « num ex cœlo amp;nbsp;elcmentorum lôco : amp;quod hinc pul^ « ium non eft,in loco eft Paradyft. Paulo póft: Eft itaque « principium quatuor clementorum ex nihilo creatum. « Locus enim in quoiam funt, antea corruptibile nihil « complelt;ftebatur,cx quo videlicet corruptibile creari« poffer. Quareconueniebat,vt incorruptibilcin Parady « lum fecederet, atqueineius locum àDeo corruptibile « crearetur,coelum nempcfeu chaos,id eft, aer, poftmo-c dumaliaelementa. An non redèdixi portenta effe ac monftra vcrborum,fani ac certi nihil contincntia?Hoc conftat,hon putauiffe eum nihilfuiffe ante creata eVe-Aliquidfldt oientain corum loco.Excitatis cnim verbis clarcfatis Par^edfo appâter,eumfolum vacuum nonintellcxifle.Hoc enim emtecrat» transferri nequit. Sic loquitur,ac fi Lucifcrü cum m«rt4Hm»» ^ 3*'gelis ad inferos,bonos autem angelos ad locum ™^^*^'^’-?fadyfi relegatos exiftimarit. DePodagra fcribensfic ’^^•^n fecunda creatione fadi funt ex angelis cceli,aqua, j^^^iier.Quod in Angelica natura habucrunt,in hunc

mones, Angelos ex Limbo fados efle. Cxterum quM fenferit difficile eft didu, ita foedè inter fe omnia pu* gnanf.Ef quia parum noftra intercft.neinucftigaduni quidem cenfeo diligentius. FVR. Dicitin citatis lo-ciselementa creata efle àDco,quomodo ergo non in-iuftè tu crm accufas contrarié? E R. Non ei facio inin nanvdiim verba amp;nbsp;fententias eius candide recito, amp;nbsp;ex illisredèconcludö.Quod autemin cadem fentenriai* pfe rariffimè pcrftitit,fed in omnibus fermé fecum liti-gat,ne monendum quidem fuerir.Videbimusenimin ^’^‘^^' tota eins dodtrinavix pauciffimas eife fententiaSjquas non alicubi manifefta contradidione confutet. Qind verb ad hæc tu refpondeas,cum fic argumentantur?Lo . cus,inquo contincnturelcmenta,corruptioniobno' turn Para ’^^’^^ nihilcompledcbatur. Ergo principinm clcmen* ^^jß torum eft ex nihilocreatum? F VR. Noloadifta nuc.

Quinimo illud etiam libéré ribilargior,Deum non tan turn vniuerft matcriam fnb formiscocliamp;elcmento-rum,fed etiam lapides,metalla,plantas,animalia, dcni-que hominem crcafle,cum fcriptura toties tamq; ma-nifefté vocetDenm crcatorem omnium hornm. Erft enim ex elcmcntis fa da efle certum eft, creata nihilo-miniisdicuntLir,quod nullo intcnienicntc feminario, nullaque præccdente altcratione.quibns inrcrcedenti bus nunege-neranturres 'naturales,ortafunt/èd repen té amp;nbsp;in non tempore Dei omnipotente Verbo fteman danreextiternnt. ER. QLiiddccotibi vidctur,quod ex magno Myfterio,id eft,ex materia prima etiam crea-ruras infenfibilcs, hoe eft,materiæexpertes fadas efle ait? Videtur enim fanaticorum illorum deliriaproba-ElemèttiPd rCjqnipræterDeum creaturas omnes corporeas puta-racdfocx ‘uerunrquaminfaniam Sacræ Üterægrauitcrconfutar. Aii^dii fit. Imó quid pro eo dices,cum ex AngelisElementa dicit äd. fada,contrarium prioriaffirmans? FVR-Infenfibilcs intclli-

iatcllisitipfgrines ^ impeifedas,quxncn amazed po tentiafolum fenfibiles crant. E R. At fic crant infenG biles res omnes,praeter elemcnta.Limcnim eft dcclara-tum,in materia prima nullas compoftcarum rerum for mas ira fuiffe poccntia,vt nunc in cainfunt,quæque ab agentecreatodeduci in adum potuiflent. Qnoniam- .^ ^^ potentia, quam tune habuit folam-, gcneraliftinu fuit, ^^-^ -^ ^^^ perquamadrerum omnium creationem æquè idonca ^tio^eg^ne crat,ad nullam magis apra, quam adaliam quamlibet. rahßfnitt Denique taks erat potentia, quæ fola virtute creatoris ßdt. poftet perfici. Q^tdquod Pkilofophietiam negarunt remotam matcriam potentiaelfe hocvelillud?Dequa M^terw re repotes legere Ariftor. in 9 Metaph. cap.7.quo in loco gt;^°^‘i ^^^f^ non recieafteri fcribit terram potentia ede arcam vel potetiahoe fcyphum. Multas enim mreruemre oportet mutatio- ‘‘^'Ï‘“‘^‘ nes antequam area vel fcyphus fiat : qux mutationes non po dunt ab vno motore excitan amp;nbsp;ad finem vfqne ductPotentia autem.de qua hie loquimurjongè remo tior crat,quam mine fit terræ potentia ad arcam lignea velpoculum argenteum. Erat enim potentia purèvel rotcnti4 abfolutè,qu« non magis vnum aebum, quam alium P“t(lt;. quamuispoffet rcciperc.Ex tali autem potentia cóftat ab agente illofolores diuerfis cffici pofte, quod plena habet imperium in matcriam potenriamque eins om-ncm.Potentia ergo fmt in materiaobedientiæ à Scho-Ufticis appellata,non autemnaturalis,qug poftea eft ei indita,cumex (è,qua: voluit,proferre iuflit.Falfiimnii^ ^^ ^quot; '“^ tmcit,ficfuifieres crcarasin matcrta,quomodojneo- ^^^ pofito pharraaco,cuiusvnicavideatu.r effe materia, di-fwepantes infunt vires A' faculratcs : quomodo in vri-’'^humanainfiint quatuor clementa: quomodo in tru 1 ^®mcftMci;curius:quomodo in ladle infunt (erum,ca leuSjbutyrmn.His enim excmplis vtitur,nifi quodne* S^taüqQjçj rcfcdluminutilefuifle,quod in eiiectionc

Mcr^*”quot;quot; vfiivenit Akriivdius eft. auod oer fenarationS cunfta prodqfle afleritji adu fuiffe negat. Quanquani quornodonegaturus fit nonvidcam,cum fiefcribat ex Myfterio fuo res creatas per feparationem emerfifie, quomodo ex lade peracetum iniedum diuifo cafeus, butyrum,amp;ferum pvodit,amp; quornodo inigncmctalla àfc inuicem in gleba aliquavna contenta feparantur. Adde quodipfemet fcribit in Ïeparatione partent in e-lementa fccefTifle,pattern in vegetabilia fecretam,pattern in tes inuifibiles diftindam fuifle.Itein text, ii.lib. „ 2.aperte aftirntat,fpiritusinuifibilesin tenebris degcn-„ tes in magnoMyfterio fuifte. Intelligitur idem ex eo quod cuilibet clemento tales fubftantias aflignat,vt moxaudiemus. Quod fi excipias, non codent fempet Konftrofie modo loqui, idem refpondebo, quod fupra etiam arti-ParactIß gi,tam monfttofas in fetiptisillius conttadidiones m^ cotr^didio ucriiri,vt,quicum indicio lcgit,cogitareaiitctnon pof ”quot;' fit,quant velhominum omniumfuifleportcntofifli-mum,vel apeflimo Dæntoncimpulfuntadeaicriben--da,qu£E vix pie quifquam poftit legere. Vim fcparatiice illam ex Myfterio illo omnia promentem, quant appel lat Magiam,naturalem ne vocetanDiuinam dubitare fe fcribit:de quo ne Gentiles quidem vlli, prêter Epieu reos amp;nbsp;Atlteos quofdant, dubitaniffe Icguntur. F V R. Hæciamfinamus,amp;ad aliapergamus. ER. Reftarall-quid praeterea excutiendum. Contendit enim contra facras lireras,elemcnta non à Deo ftatim crcata,fcd per primant feeretionem ex magno Myfterio orra fuifie. In haefegregatione Ignent, cœlum,feu vas continens ac veluti matricemfirmamentiA-erem vacuum recepta-culum inuifibiliumamp; fataliumcreaturarum,Aquam cubile Nympharum,Tcrram denique coagulatunt ho fpitium quoddam nefcio quorum fpedrorum, fadam efle. Qua: quia facris palam libris aducrfantur,amp; cum omnium

Omnium philofophorum fcntcutijs pugnant,rcfutatio ne nulla egcnt,ficutamp;fcqucntia. Quippetalium con-futationem nullus expedabit homo intdligcns.Ergo in fecunda feparatione fcribit generata ex ignc fuifle coelumamp;aftra, quæ ficin ignc fuerint,vt in arbore im Calumcf funt hyeme folia,flores,fruftus. Ex acre genita dicir Fa- aftra ex i^ ia,Impreflriones,Incantationes,Supcrftitiones,Vencfi-g'«fAplt;’ cia,Vifioncs, Sortilegia,Diuinationes, Melofmas/Die- ^'‘^‘^• meas,Drudales,Neufarcnos,Spiritus,amp;c.quarum Die-^* meæinlapidibus, Drudalesinarboribus,Neufareni in poris terras, Spiritus in i pfo acre habitct.Ex aqua natos ^ ^ ait pifees,Sales,Mctalla,CoraIlos,Trina,Citrones, mo- nbsp;nbsp;nbsp;“

ftra aquatica ,Nymphas, Syrenes, Drames, Lorintes, Nefderos,aliasquccreaturasrationisparticipes,quaru . aliæperpétuafruanrurvita,aliæintermoriantur» aliæ , nafciturœ adhucfint. Nondum enim feparationemin , hoe elcmcnto perfedam eife.Ex terra orta aiferit fenfi ^xterré liaamp; infenfilia, mortalia amp;nbsp;immortalia,Gnomos, ho- i^-^’ mines fcrosXamiaSjGiganteSjamp;cIn fummatext.Slib.

zbæc fcribit.Elemcntorum quoduis continet ex fc ge- “ nerata turn rationc prædita turn ratione carentia.Non ‘‘ minus enim habet cœlum crcaturas rationis partiel- ‘‘ pcs,quam terra. Par ratio eft acris amp;nbsp;aquæ. Etquis nos certos redder cuiufnam dementi creaturis data fit fi- ^”^”^^yj^f^ des vera, aut patcfada via ad falutem,fiuc quænam ex ^^ rdtionn his quatuor gencrlbus poifidcant beatitatem? qnod ^^j.çf^jj^^ nunc mitto. Hand interim aliter poteft fieri, quin in o- in^^ g^(,ni mnibus quatuor fint homincs,ficut in terra.Hæc Para- biii patcf\-ccirus;quibus alibi addit,acrca animalia coniungi cum iî4 fit uu hominibus poffe amp;nbsp;ex eis gencrare,(vtMclofinæcuidâ a^flutem. Galliæaceidcrir,)acperconiugiumacquirercanimam “ humanam,qua prius deftituantur. Carnem amp;nbsp;offa ha- ‘‘ berc arque animalia efle ait, anima tarnen carcre,quo “ ab Adami poftcris ditferant.Camë eatafn habere fub- “

'^ tUcra, vt per fonda omnia penetrct : m orbis tarnen ac. ^ morti ctiam(cum prius eis neignem quidem nocerc ’ po(redixiflct)inftar hominum obnoxiaeflezitcloqui, ’’ edere,bibere,fuoquefibi labore vidum quærere. Non ’^ iudicatinconuenicns amp;impoiribile,vt duo corpora in. ’’ eodem loco fint fimul. Quippe fcribit aperte,fpeciciw ’’ Pygmçorum,quos Sylphes antiqui vocarint,àDiaboli8. ’ obfideriamp;inmuros amp;nbsp;arbores introduciabiq; perfo-’ rationc,vt duofint corporain vno. Has Sylphes incifis ’’ arboribus fanguinem profundere air,propterea quod, ’’ tametfifpiritus fint,carnes amp;nbsp;offahabeât, Q^anquain ’* verb expertes fini anima creaturæ,pavticipare tamëra ƒ* rione omniqUiumana fapienria. Quinctiam nonpræ-” fcntiatantum,vcrùm etiamfurura prælentire,amp; occul ’ * ta quælibct homimbus patefacere.His in prçfenti loco '*’ ctiamFati,fficfpiritum quendam nominat)generatio *’ nem allinfoquætametfi multiplex lit,cflc tante Fatum * incorporeu,ficutipfcquoq; aer incorporcus lit. Hæc,. * inquam,montra,qui refutare volet, nil aliud lucrabi-tur.quam quod non omnino hardis fe deridêdum pro-pinabit.Sufficit,puto,reccnfuifle tanrum.cumipfareci tationefatisconfutentur. F VR. Sic eft: At non propre reaabi|cienda funtomnia,quia queda paruin font con. cinne ab eo difta.Putandûnobis cfoeurn aliter voluiffe intelligi,quam verba fonare vidchtur.ER. Si aliter vo-luifletintelligi,aliter fuiflet locutus.Quod fi nô voluit intelligi,ncc ego inteUigere eum volo. Certèvoccs no tæ font cogitationuni anirai.Quçcuni non fignificent nifi exconftituro hominum, fie cogimur de cuiufque fententia çftimare,vt verbis cam propomt.Scis Galenû duo faccre hominum genera nihil docenriü,amp; in vrro-Dko gene- Que cenferipoffe Paracelfom,nemo,qui libros eins at-n nihil do- tente pcrlegit,ambigit.Vnum eft eorum, qui in plcrifqj eentitwi- confugtütad occultas amp;iu,effabilcs proprietatcsiAlte-rum

'fuift eófum,qui verbis eloquunturqurdeiftj quod fen-tiunt,at non ira vtuntur cis ficut alq. Hoc qui fadunt, Vel per infantiam amp;nbsp;ruditatem melius fc ipfos inrerpre tari non poflimt, velrcs nefarias fub verbis vfitätis te-gunt,vel fe fcire fimulât,quæ didiccrunt nunquâ. Sunt énim aliqui tam fatui,vtquo:non intclligunt,nefcio quamreconditam fapientia continere putentSed hçC prater inftitutum,ad quod redeundum nunc eft. Créa ridiximus,quaex nulla re præexiftente fiue ex nihilo producuntur.Creariitcmdiximus,etfi minus fortaffc propriè,qua,tamctfi i« wçdü^ra^xakjaç fada fint, nulla tarnen pracedente altcratione fubitö exiftunt,præfer-tim autem, fi, praterquam quod abfq; mutatione alia fepentè funt, lubiedum vel nullam in fc habuerirdc-terminatam potentiam rei producenda, vclkaremo-tam,vt prater Deum à nulla potentia potucrit adus e-lici.Et mareriamquidem totiusvniuerfiaDco fubfor mis coeli amp;nbsp;tcrrç,fiue elemcntorum,ex nihilo creatam, fine cum eifdem formis cOncreatam clarè oftedimus. Exhac deinderescundas alias nullainteruenientcal^ teratione,nullaq; potentiaformarum in materiainexi ftente, eade poteftate creatas efie commonftrauimus. Etenim fimphei iulfu procreata: funt plants,pifces,vo-lucres, cstcraq; animaliaomnia. Et quod horum omnium nullum præfuerit in materia feminariu tale,propter quod mägis minufuc apta ad vnius certç rd quam aims cuiufqj etfedionem cenfcri pollet, fatis fuperque manifeftum eft.Qiiippe hanc vim deinde material infc rmtomnipotens Dominus,cum,vt fingulaporrdtalia uafcerentur,qualia in prima creatione fuiflent,manda tet.Quam foede pugnet cumhisParacelfus,ex retro di ^'sperfpicufl eft.Nuncquomodoexcufare veils, quod Separateres à Deo alios confinxit, vehementer a*udire'‘‘ ^Pto. Quonia fuit aliquid,inquit,ex cuius fecretione“ c a

ct^^tA funt omnia,antc omnia difcrimcn.cft tenédum xUParacel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocpacto.Rcs creatædiuifæ funt in æter

au d ^^^ ^ fluxilcs,proptcrea quod myfteriorum creator a-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' liusfuitiàonfummusilleDeus.Rariocft,quodcumiu-

dex amp;nbsp;cd^igator fit creaturarum omnium, quibus pcr-R« creatne n^ihii’^^h malum Beere, non potucrunt abipfo tales «i maUco effici Deinde,cum res creatæ ad mal urn allicianrur,ini-guatur. pcllantur,amp; coganturà fiderib.Fato amp;nbsp;inferis: hoe aut Deo non compcrat,qui libcrè nos crcauifret:alius effe-tJonfumm lt;^or quærendus cft.Demum,quia multi nafcunturind iOfo créa piétés amp;nbsp;fatui.amp;vixmillefimus fapit,probabileeft nos ti,feiaDeu non perfcftiifimiopificis,fcd mortalium Deunculoru, cutismorta extremo iudicio nobifcum obnoxiorum, atqj imperia Ub.prauis, p-j Myfterio illo habentium effeftaoperaq; ede. F VR.

j^cminiprçdarèiftamclcgcrcin principio lib.e.ad A-° thenien.Rcuocant ca mihi in memoriam, quæ de finU ‘ torumortu fcripfitin libcllo huicreidicato-Notandu: cft,inquit,fatuosacoclifabris,magiftris,eorun)ti; difet Generatio puds effiftos effe.Et à perfedo quidem in arte faa a- tifi amp;ul'ortiPa ce nihil imperfedi efficitur : at quod à difcipuUs fit,.. racelfiom- quos fabricadofabros fieri oportet,ridiculum fçpè eft. nemfideet Homoigitur hominem feminando veluti lignum fem monitroß- materiamexhiberVuleano: (Non magisenim homo tatemfupe- générât feu efficithominem, quam rufticustriticumi ^'*quot;^' quod feminauit efficit) in cuius abfentia difeipuli nô-nunquamcorrumpunt effigiem,ftulrosqucgcnerant, quodincondita deprauataque corporis ftrult;ftura,amp; di ftorta facies plerûq; indicatld inde adeo euenit,quoft Vuleaneis mutationibus obnoxrjfunr,amp; cum artêfou-mandi vix perfects didiccrunt.monuntur, quodq; pan cifunt magiftri aceurati amp;nbsp;perftdi, iuuenes antê amp;nbsp;difeipuli plurimi, amp;nbsp;in arte parum cxcrcitati fubinde fuc cedun^Et cum finguli pcculiarcm habeant ideam, pro prioq; vtanturmalico,noncftnurura taatam in hom» nibus

nibus ellefiguræ, animorum, ingeniorum ac ftudiorü varietatë.Quippe citius quarn Luna renouatur. Proin-de eft incomprehcnfibilis natura ftultorum:amp; ob id fal lax eft ac emetita omnis de hac re Aftrologia.Nam qui ftultos nequeunt definite,minus fapientes aut euentn ra ipfis præfinire poterunt. At prins nemo poteft, pro-ptereaquod ars Vulcania incognita eft,ciusq;difcipu los amp;nbsp;fabros ad præfens tempus vfq; nulli comprehen dercintelligcn-tiaauguratorcspotuêrc.Quï ergo præ-dixerit vcrè Aftrologus huncvel illü amp;nbsp;hac vel illa for- A/lroïogU tunavfiirum, qui adofficinamamp; incudem fabrorum flt;^* ^ftt nunquamrfedit,nec quasfit cuique forma infundenda nouit?Sanèqui artiscuiufpiam imperitus eft,nihil po-teft nifi mendacia rcfcrre.Hæc fumma eft illorum,quç ^ ^’ in citato loco fæpius repetit. E R Rede quidera con iccifti, pertinent omnino ad hunc locum omnia, ( illis exceptis,qnæ de vaticinas obiter interfperfît, quorum te meminilfc vehementer velim. Erunt enim fuo deinde loco repetenda J amp;nbsp;quos feu qualcs putauerir efte Deos illos mortales fcparatores,quos Auicennæ feda* tores formarum datores nominarunt, aperte fatis de-monftrant.Vcllera bic obiter te confiderare,quam im-prudcnterquidamParacelfumGaleno prçfcrant,quia G^/fm^ne Öeum negarit omnipotentem. At nunquamGalenus anParacet-ï^m vecorsfuit, vt naturam in fabricando homine ficç^f magis aberrare putarir,quomodo fuos fabros hallucinariPa- impi^fue-facelfus afleuerat-Uie Mofis fentëtiaanteponit Epien- rit. fiopinioni,Paracelfusetiam hac abfurdiorem tuctur, ^l'eprincipiumgenerationis.quod à creatore ducitur, '? generalibus fcruat,materiaehabilitatem tantum ad-^'^hParacelfus fatuis fabris totum hoe opus commen

, ^ui propter impeririam nc habilem quidem mate-concinnèdidicerint formarc 111e Deurn in o mui

poflct, arque pro eo efficiendo materiam aptam dele* gifle,Paracelfus fabris materiam alios fuppeditare,quï ctiam non perfeftè cognofcant.docuit. Illc Deurn ne aggredi quidemillafcribit,qu£c natura non poteft face re,Paracelfus ab effedione Deurn excludit, naturæ nihil tri buit, Vter ergo eftinDeum magis blafphemus?Si fciuiffet Galenus Deurn autorem amp;nbsp;effedorem efl'e ma teriæ,amp; potentia,quam voluit,! nferuifle, ac hodie quo que inferere, nulla in re peccauiffet. Paracellus hæc ab incunabilis didicir,amp; ex mera petulantia ab eifdem re* filt]'t,atque ad Cacodæmonem à Deo Greatore feiens ' defecit. Suos fabros non modo non omnia pofle, fed ncc omnia feite contendit. Sed redeo aei propofitum. HabetParacclfi Phantafia cognationem cum Platonis fentëria minutiores fabricantisDcunculos veluti fub-fidiarios amp;nbsp;auxiliares Deos ad propofitum ipfis à Deo tormtm exemplar reseffingentes. Pursuit enimformasmate-derebwde vieles participationc Idearum àfubftanrqs materiæ ex* turmxta pertibus immiffarum exiftere.Affinis fimiliter eft ima-BitorF^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arabis Auieennæ formarum Datorem

wlt;lt;«(MM«{ ^°“'*'*^“^*5 ^I^coalium,ncn3pclntclligefltiatn quan-cennlt;e. ‘^^’^ barbaram,barbare ab ipfoCholcodcam denomi-natam. Hanc putauitconceptionc formas fingere amp;nbsp;creare in fe, ac deindein materiam præparatam infun-dere.Agentia autem corporata hæc aliud nihil præfta-re,quam materiæ difpofitionem.QuodParacelfusexc-plo tritici feminati amp;nbsp;agri cols palàm fibiplaccrc often dit.Similis eft præterea opinion! Aftrologorum per fî-dcra res hic creantium,quod alio in loco bis verbis co-firmat.Omnis formatio,inquit,ficpi-imumeftinaftris, quomodo in fabri imaginarione eft formaferri; delude in terra,quatenus aftra omnia terra fiunt.Gonuenit etiam aliqua ex parte cum recen riorum Peripatetico-rum fomnio,Intel ligenttjs orbium Planetarum motri-cibus

Cibus creandi amp;nbsp;miracula erfendi poteftatem tribacn-tium.Cuïn omnibus hifcevtaliquid habet commune, Par^ictlff*^ haàfeipfo primiim, deinde etiam ab al ijs varié rurfus lt;^ontnihM difcrepat. Etenim Plato fiios crcatores minorum gen-.^‘'^^f'^^' hum facit immortaIes:Paracelfus mortales ponit.Aui-ccnnavni Intelligentiae æternæ potentiam iftam do-nat;Paracclfus innumcrabilibus amp;nbsp;tantum non (ingu-hs diebus morientibus ac nafcentibusfabris impcrtit» Aftrologi vimcandem ftellarumpEoprietatibus afcri-bunt:Paracelfus Dæmonibus quibufdam circa fidcra obuerfantibus, amp;nbsp;formas return cudcntibns affignat.

Peripatetici nouifacultatem hanc motoribus orbium P^p^telb coelcftiumlargiuntur,quas ingcnerabiles amp;nbsp;immortal' ‘^•'’°’lt;*-lesftatuuncParacclfus infinitis num'eroDiabolis in ho raspropè orientibus amp;nbsp;occidentibus communicatdra tarnen,vt çtarc,induftria,peritia,vfu, inter fe plurimum dirent,ac ahj alios longé fuperent Diffentit eadem ra-rionc àPlaronicis,qui animas fiderum proprictatibus exornant Equidem non contedunt (idera, quæ putant animaliaquaïdam diuina,interirc.Errant omnes,quod P^o^con formas aliquid per fcfaâ:um,amp; feorfum fubfiftens, de- ’’“lt;'’^' nique ab alio principio proficifci, ( Animam rationalem femperexcipio) quam ex materiae potentiacduci • opinantur.Voco mareriae potêtiani iulTum ilium Dei, Potètia m^ quo in creatione mareriae habilitatcm dedit, vt per a- ^^’^‘‘‘ S“*^ dionem certi agentis ex potentia iret in aftum. Mira-rer quodPhantafiam elegit omniumftolidiflimamni

. fi fcirem,cum in omnibus hoc fpcdamffe, vt ab(urdif-fimafemper (edaretur,eisque fœtidam fuamfaliuam allincretjVtmagisdeformatamnobis proponerer. Vi-detur fané Princeps Cacodamonum magna cum vo-luptate fuaDeum vnà cum creaturis omnibus per fan monem iftum ridere voluilfe-Quid enim non eft aufus aShniarc homoifto prodigioié impius f Sed vide qui ,

^^^adù^h ^^^^^* homo fit illc tuusTenebrio.Inmagnafiiaphilo-i^^^ fophiahacfcribit Nullum fidus hominem effieit. Solus enim Deus Faber eft vicarijs non egens : vt falfa A-ftronomiaamp;Pfeudophilofophia docêt.Manifeftè hie, vt alias femper ,profani amp;nbsp;impq fc/pfum mendacq reu Hoirendx per3gtt:vtnufquam amp;nbsp;nunquam fibiconftet.Confide-^lUquotP«- ra deinde hornbiles amp;nbsp;infandas bla(plicmias,quas ex ractlfi bid. fpurcilhmo tartareoqueore hio euomit facrilegus ho f^hemig. mo,fl tarnen fuit homo. Fingit primhmeum Arioamp; I Photino,Verbum, quoDcuscreauitvniuerfa,aliamà Deo eflentiamhabere,creatum efie amp;nbsp;corruptionia-2 dcoque iudicio Dei obnoxium. Deinde ponit plures tales Deos,per quosfummus Deus hunc mundum ar-chitedatus fuerit,vt impie magis de Chrifto tacite loquot; qucretur,cum aperte non änderet tartareas fuas cogi-3 rationes expucre. Tertiónegat palamChriftum efte creatorem,dnm eum facit feparatorem : amp;nbsp;quidem fo-4 cijs ei addiiis pluribus. Quarto negat Adamum creatum fuiflcaDeo perfedura de principio, fed confum-matum ipfum aflerit in lib. de Vermibus ab cfupomi, hoc cft,a Diabolo. Etenim Satanam putatomnem fua lapicntiam, adcoque fc ipfum fpirttualitcr in pomum illud transfudiflc:eoq; modoin Adamum deindetran-fijfleJn lib.de morbo Comit.hœc habenCum Adamus ex Paradyfo pcllcretur,primum in co naturæ lumen na turn eft.Prius enim non habuit noritiam homini ncccf fariam:ncquetotamIcmel accepit,fed fenfim acquifi-5 uit. Quinto contendit hominem non fuiflccumli-bertate voluntatis crcatum,fcd cogi nos à creatoribus illis ad malaamp; fcclcra:qua rationeDeum malorum fa-

*5 cit autorem. Sextó adimit Chrifto poteftatem indi* ‘ candi, quamtotafcriptura tamclarcciattribuit. Si ne quintum quidem cap.lohan.lcgcrat,infymbolo lal tem Apoftolico,quod à Matre didiccrat, contineri contra-quot; rium

num noucrat. Dcmum facit Chriftum pcccatorcm, 7 Suiq; nobifcum cogatur expeftarefententiamDeiin extreme illo iudicio.Non eft hoc Religionem amp;picta-tem funditus euertere? Non hoc cft fpem ialutis oninë omnibus eriperc ? Non eft hoe confidétiam in Chriftü crucifixuni ridcre? An non hoc eft Chrifto bellum indi

ccrc,euniq; deMaieftatis ac Diuinitatis fuæ folio detra hereconari ? Quis porto negate audebit,Paracelfum p^rM.Tur cundis Arianis,Mahometanis,Tutcis,Hçreticispeftilê- cis er Am horem hœrcticum efte ? lp dim Cacodæmona blafphe- nis peftika mijsinDcum videtur fuperate voluifle. Quid ergo de ^^^’^ btreti illis fentiendum putabiinus,quiinauditas omnibus fe^ ^’ Ciilis inDeum amp;pietatemcontumclias laudare,obtru-dere,ptopagarc,dcfcndere audent?Repertus cft,fi rame non eft fidum nomen, qui nullo in vetbohallucinatu fcribcret.PublicoImperat.Rcgum,Principuni,Magiftra tuü omnium edifto caueri fub poena capitis deberct, nefpargerentur horrificæ inDeum blafphcmix.Quis non extreme admirctur,fi cogitet homines inhaeve-ritatisluce natos,amp;artibus omnibus bonis flotefcenti bus inter Chriftianos cducatos, non puduifte blaiphc-nias illas nugas in vulgus ipargere?Multó profectó fue runt Patres noftri nobis pietate meliores ac prudentio ^^^^”’’ res,qui bcluam hanc non funt paifi virus iftud per Ty- t^tenobu pographos expuere:quodnuncvulgatumauidift'imè à „idiores. nonnullis combibitur niagno plurimotuni malo. Scd iftis miffs, ad rem redeo. Quia ex Sacris lireris falfitas execrandæ huius phantafiæ de Dijs auxiliatoribus in creatione, perfpicuè demonftrataeft, Ariftotclis tcfti-monio idem cóprobabo,c^uo videas ipfis Ethnicis cœ- Paracclfus dorcni fuiHeAf %«m^ f^av TiçAôyoç t(^ 'zs-aT^iói i‘rt isra. Ethnicu c* «» «*9/i«7ro/ï,(inquit Ariftot.in lib.de Mundo ad Alcxan dor. drum cap.6.) âç ix, ^ti roi, TSTM/Teui^^iA 8éS flf^v aiujs^iiix.ev. iJ*efuet ^'t (póo-if ctvTtj KctS’ ilt;tvT^v nvTÓ,fgt;itii, ifi^fiu8êilt;ret r^ç

tKTsvTH irur^pietç. Etpaulopoft. a-urtit /ifsèfy’i^ ó^a^ »•^xi/Tuv e^t t^sH }iVirü)^ tav eTraiç ^i^TroTi k^to. rivt^t tb» 3iólt;rp.-» otwTèAgi^evuv à Ôioç. AJdit poftmodum hxC quoque. ïi^igt; y^f 'tTriTiXii^ireitig «ivra J's! t^^tf y^tj-f^TM^ Tiji trnp ire^av, H'r^rsp Ttlç iFAp i^i^^v a^)Ciilt;^‘ t^^ ■2s-eÂv%(ig/enç ^loB iluj ètcB's'i/Éta.v, Vidcs quanto augu-ftius, granins, fandius, diuinius loquatur de Deo amp;. Vandaan ^’^^^f^oneAriftotclcs Gentilis tuo illoParacelfo. F VR» fit Ie9uiin9 Err2is,Non enirn eft Ariftotelis legitimus partus,fedfnp AriflotdiK polïtitiuSjVt omnes ferè Peripateticicenfuerunt. EK Nonlaboro hac.in.re,dum author feribithanc famant effe antiquam,Ycrnaculam,feu propriam amp;lt;OiigeRKa. omnibus hominibus. Quifquis ergo author putetur, hoe fcripfit,quodmaxima pars hominum omnibusfc-culis ac locis credidit ac tenuit.Et cum ex fcripto fic co ftet,vt negari non pollit, virum clariffimum cruditifli-mumqj Philofophum authorem efle,cundemqsEthni cumfuiflc,t5cexEthnicorum fentëtialoqui,pudere nos meritó Paracchicæ impictatis amp;nbsp;blafphemiæ debet. Quid verb,fi Ariftotelis genuinum opus efle (ummi vi ri teftatifmt ? Certè practerquam quod liber ipfe maie- • ftatem,dignitatem-,amp; eruditionem fapit Ariftotdeam, luflmut dodiirimi quiq; Ariftotelem agnouerunt authorem. K^rtyr- £,^ yctcribusluftinus Martyr ex eo,.tan quam exLegiti-mo opcre teftimoniacit,at contra Gcntilcsxxquolatis liquet tune pro Ariftotelis foetu habitum fuifle.Non fc t ...^ eiftetenim authorem Ariftotelem contraEthnicosdi-emtj t . (Rutans,fide authore dubitauiflecoscompertum ha-’ buiflct.Themiftiusquoqj pro gcuuinoagnouifte vide-^efTiirion ^^'^''^ Phyficis. Apuleius integrum pcnèlatinumfccit Card- adFauftianumfcribcns.Exreccntiotibus.tumalij, turn io5. Picui Reflation CardinalisGræcus,tum loanncsPieus Miran iamp;irandula dulæ comes,viri ad miraculum viq; dodi pro Ariftotc-

lieAnftötelem fiuealiumfaciamus authöfcm,dum Ve tuftiffimum amp;nbsp;Gentilem,deniq5 præftantiffimæ doftri næ virum conftat fuiffe.Scholaftici nullam eius mctiogt;

' 'nem faciuut,forte quia cömmentum eorum'de Intelli .gentijsnonapprobat. Equidèm foli Deo potentiam o-mnem creandi creataq; conïèruandi apertis acfipius ’repetitis fententtjs attribuit. FV R. Anteuertifti cogi-rationes meas. Quippe interrogaturus fueram cutno-uos Peripateticos di,\i lies Inteliigcntijs facilitates adiu-dicauiffc,de quibus fermo nobis eft.Nune intclligo eos id fine Ariftötclis authoritatefeciffe, amp;magis Piatonë quant Ariftotelem in hac parte fecutos videfi. Atta* vtrum AVi men rcfponderimihivelim,cur in fuaPhilofophiaA’y/gte/fïffe. riftotelcs de Deo aliter lit locutus : amp;nbsp;an in hac Intelli- andi potegt;. .^gentijs crcandi poteftatem neger. ERA. Inlibris,ftlt;(kwtri-quos genuinos elle nullus hodie ambigit, nullaproi- buat intcUi fus fit mentiópotëtia: huius,fed munus orbes fuos mo- ê^f^^ijf' üendi folum conceditur Intelligentes : qua:, cum infe-riora hæc tangere aliter nequeänt, quam lumme amp;nbsp;ca-lore, nihil etiam hic efficere poirnnt,nifi quantum per lumen amp;nbsp;calörem perfici poteft. Variant qui-dem hæc pro motus ofbium emilTionisq; radiorum va rietatc,fed communes tarnen gcneralesq; caufæ perpe uio manent: nec materia: habilitatem'naturamq; mutant,fed ita cam mouent,quomodo in rc qualibet mu-tatiapta eft Quare nihilaliu'd poirüntïntelligctiæ,quâ intcUig?»^ perorbium fuorum motus dinerfos lumînccalorcq;’”?***^’*^“ diuerfè fublunaria afficerc,naturamq; cuiullibet rei lie ^^^^^f°quot;^ tempore quolibet mouere,vt moueri habilis eft.Exem ‘*^“f’^' plis hanc rem amp;nbsp;Etc ni ratent elcgantilfimis deelarat A- ^^^^ui fiftotcles codé inloco duobus, vafeaut fmu ex quo di- ^^^j-tterfi generis'anïmàlia fimul çfFundantur:amp; tubæ can-ƒ il ill militia,quo milites finguli, quanquam cantùs aut ^baus illcvnus ac fimplex eft,excitâtur adid facic'dam, d a

adquodfuntdeftinati;dc qua re Tuo deinde loco plu ra fortaflc dicemus. Nune fufficit demonftrafle breuiter, cumfacultatem creandiaut miracula edendi Intelli-gentijs nullo in loco conccffinc.Quod porió in alqs li-C«r Ari/lo bris non æquè magnifiée de Deo locutusvidetur,in teUsm pW caufa cft,qnod nihil affirmarc in illis debuit, quod ex tofophia pofitis principes demonûrari non poflet. Quam ob rç (««de Dro inlibj-ode Mundo altius fubuolaiiit,amp; non ex principe«« dixf pijj illis ƒed exinfita omnium animis notione differ uit.

^^‘ Non dicit demonftrari poffe,fcd veruftam effe hane o-pinionë omnibus ingcnitâ,Deum fcilicet omniacrca-uiffe,amp; nune cadem gubemare ac côferuare Et ne quis uirtu infi^r magmRegis Perfarum mundum per mink bM br^e- “’’^^ regereperperam iinpicarcrur,addidit eum virtutc fentadefi. ^^'^ præfentem rebus cundis adcffc,ncc defatigari, nec auxilio amp;nbsp;opéra cuiufquam ad earn rem indigere. Sanc Loefuendi æos ifte loqucndi apud nos admodum eff vulgaris. In cofuetudo .omni namq; fermone ferme dieere folemus, fi natura-liter loquamur,fi pro confuetudine hominum, vel hu-mano more æftimcmusgt;fi philofophicè rem expenda-mus,fi ex Ariftotclis fententiadifputeinus,amp;c.C^o lo-cutionis generc oftendere volumus,aliter nos loqui eu facras literas imitamur,amp; aliter rurfus cum hominum opiniones atq; confuetudines fiue ingen.j noffri n;o-Error Titra res fcquimur. Sed vt tandem concludamus totam hâc cclfi^ualâ. dilputationem,nihil aliud fecitParacclfus,quam quod errorem renouât Simonis Magi pcftilcntiffimi hæreti ci,mundum à Dcocrcatum negâtis.Quanquam fi pro-piusconfidcresMcnandrumpotiusfecutumiudicabis illius difcipulum, Saturninum,Bafilidcm, Carpocratc, Cerinthum,nefarios haereticos: qui omnes ab Angelis mundum creatum aftirmarunt.Nec à Marcionis dog^ mate,triaprincipiaponentis abhorrer. Nam vt hicpri-mumDeum incognitum, deinde vifibilê mundi con-

ditorcm, demum Diabolum ponit, ita fereParacelfus quoq; fenfiflevidetur.Sed nec à Cerdonis amp;Manisfurore proculabeftj^cum dicentis J vk'«|W/y,quani vite ma trem nominat,eniififle,aqua fa da fint omnia. Omnes deniq; turn hæreticos turn Gentiles philofophos in eo i” lt;l«o Pu • Vincit,quodfuosillosfabros innumerabiles amp;nbsp;breuifli f^celfuiom^ mævitæDeunculos architeftatur,quodq;adfcelera amp;nbsp;'’“^‘^ ^‘ fiagiria fingi amp;nbsp;cogihomines àtalibusfabrisfederate mentiturdn quo mendacio proximo acceffit ad infania ^„.fJ ' Valentini Aegyptij impurilTimi hærctici.Horum amen da cum ab omnibus pijs meritö femper damnatafuc-rit,Paracclfi furor meritiflimo execrandus erir.Sanè di-gnus eft liber,in quem talia monftra coniecit Athcnic-fibus Mahomethanis. F V R. Repertus tarnen eft,qui probatutncisfuilTcauthorëjóc pro expugnatorc omnium error urn optimoq;adveramMcditinam duce ha-bitum laudatumq; fcribat. Quin etiam adfirmare au-detidemiUe, in nullo verbo errorem melle aut maculant. E R Si per Athentenfes intdUgit barbaros illos Turcas, qui nunc Athenis degunt ac regnant, vel feamp; fui lïmilcs,credi polfit non minus execrabiles ede.Quo modo,quælb tc,lcgcrunt Athenienfes Paracelfi feripta germanico Idiomate tam barbarè tamq; incondite exa rata,vt neGermani quidem abfq; labore intdligandSe plus druinare cogitur lector, quid fibi volucrithomo Pardcelfus in omnibus ferm one, cogitatione, vita, moribusgt;adio- 'monimbm nibus monftrofus. Sed verrit fortalTè in linguam Græ- »tonjlro-cailleprxclari authorispraeclaraopera,fcilicet. A.pz^c f''^' cum Lucianis amp;nbsp;Sannionibus iftis. F V R. Impia nun-quam probaui, fed ex ftercore, quod dici folet, aurum coUigere ftudui. Cæterum ctfi de creatione fatis,imö fottaffè nimis multa dixiffe videri poirumus,quia tamÊ excoUatione hac quidam haud pauló nunc quam ante redius pcrccpiflcmihivideor,amp;vnus adhucfuper-

eft 'fcnipulus,qui me nonnihil torquer,hunc rogo miK cximas,priufquam ad alia tranfcas.®Dixifti creationenl vocari,cuna les ex nihilo fiue ex nullo prxexiftentc pro ducuntur,vel nulla præeunre alteratione, contra natu-ram habilitatemq; fubicûæ materiæ repente efficiun-Mir^ulojd tm;.Ergo ypro putaui miraculoiam cfte cftcdionc,non v creationem,quando ex aliqua re prater amp;nbsp;contra natu tur ^^ ordinem amp;nbsp;potcftatem aliquid ficrct,vt fi lapis fubi-tó vel in homine vel in panë, vel in aliud tale quoppia tranfinutaretur. Exillisautem quæ tu attulifti in media,fi firma fint acvera,nullum inter miracula amp;nbsp;créa* tionem quan dam difcrimëefleconfcquctur,fi nonfal-lor.Etcnim in pleriïq/miraculisduapoftremæcondi-trones non minus concurrunt,qua in t reatione ex fub-icÙo aliquid producentc. ER. Tempeftiuè moues hancquaftionem : qnoniam eadem opera videbimus, quantum à verapictatehac quoq; in parte difccflcrit Creätio P=^*^®‘^‘^^^“5-Lapidis fubitam mutationem in panem aut fioii'‘ft^ci'*^ creationem quandam cfte,extra controucr-‘Ifiam pono.An noncreauiflctpanem Chriftus,fi exlapi dibus panem verbo fcciflet,quando ad hoe faciendum hortabatur.Matth.4.Diabolus, SifiliusDei cs,inquit, die vtifti lapides panes fiant, quafi diccret-SifiliusDei es, tam potes create, quam Deus ipfe potuit. Patetex his Tentatoris verbis ex lapide fubitb panem facere nö eflc virtutis creatæ opus,fcd creatoris. Si namqj ab alia quam creatoris poteftate permutari in panem lapides . pofte fciuiflet , fruftra boe medio cognofecre ftu-duiftet,num verus filiusDci eftetChtiftus. Anigitur Deus,cum ex dementis plantas amp;animalia verbo dfe--cit,nonctiam creauit? Certe Adamum,cuius corpus ex limo terra; formauit,crcauifle Scripturadicit. Nee Eua creatafint, fiereatioquælibet exnullo fit præexi-ftente. Etenim ex Adami cofta effinxit earn Dominus, vndc

P A a s , P s r M yi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji

Vndemoxak Adamuamp;cam o.sdc cdfibus,amp;carnem'dc came lua ede. FVR. De hacre cum nihil ambigam, quærebain an omnia miracnlacreadones nuncupan- . nbsp;,

ie forent. ER. M.racnliun aliquanJo vocamus rem p/yy^/-?*• quamlibet incognitain nobis ^inufitatam. præcipuâ ß^^^^ ' * in (èadrairabilitacem,habendem: Hoc modo miracuhi hunt ab arte,àNatura, à,Magis : de quibus hic non agisms. Appeliamusprætcrea magis proprièmiracnlum MweMfm lein aliqnam prêter amp;nbsp;lùpranaruræ ordinem potefta- proprtè uo temq; faótam.(PerNaruram intciligonon folnmpotc- catSquid, tiam.qua res mouen aptx Tant, quo fîgnifîcato Arifto- naturel » nbsp;nbsp;nbsp;teles ina.PhyficorumNaturam dehniuit,verum etiara ({»id^

poteftarem agendi rébus à Deo in prima crearione in-ditam.) Qiiæ hoc pafto fi.untmiracula,folumDeum ha.W‘'’'‘ic«Z4 bent authorem:dc quibus folis inrerrogationem tuam “^‘^ ß^^^ avcipio.Sunt porro hic qiioq non vnius modiacgene‘^’P^“^-risomnia Etenirn aliquandoresipfa taiis eft,vt àcreata potêiianuUapotucrit cffiei.Intcrduin non res ipfa,fed generationis feu ertecbonis modus creaturarumeffi-cientiam atqs vires excedit, Equidem increationeim-pertiuitDeus cundis rébus quantam voluit potenria agëdi pariter amp;paticndi.Quod vnum in caufa cll,quod^ ■ non quahher res quamlibet obuiam mutare, nec quæ. libetabagcntequouisimmutaripoteftjfed derermina ta à determinata folum patitur,idq; definito tempore ae modoSoIi omnipotentiDei verbo amp;nbsp;virtuti.qua ex nihilo cunda fecit, omnia fic obediunt, vt quicquid vultdioc neceffe fit mox exiftere. Prioris generis mira-culafunt,yniuerfalediluuium,conuerfiovxorisLotiin ftatuam Salis,diuifio maris rubei,vt aquae vtrinq; mftar ’^nriadpcrpçndiculum erefti ftarent,mannæcafusin ^ci«rtofîogulis diebus praeterquamSabbatho,aqua ex Petrapercufluvirgæeuocata,trium pucroruin infor-«acccandente confer uatio,Solis curfusinhibitio,mox

tuorum cxcitatio,cœcorum illuminatio,panum amp;nbsp;pî-fcium muliplicatio,vt tot millibu s fufficerent pafeen-dis,totinfupcrreftatibus rcliquijs,amp; huius generis alia plurima.Alterius generis funt,improuifa pluuia fereno cœlo incidens iReg.iS.Conferuatiovcftiumin Ifraeli-tis,vt totis quadraginta annis vfu pcrpctuo non attere-rentur,curatio febris fubita, depulfio morborum alio-rum repcntinaabfq; pharmacis, qui tarnen fenfim na-turalibus remedijs fuiffent fanabiles. Nam fi infanabi-les ponantur,ad primum ordinem pertinent.Sciëdutn interim eft non fic diftinguihos ordines amp;nbsp;velufi gra-dusmiraculorum,vt nonfepè alter inaltero inuenia-tur.Crebró namq;,quódpe r im crcatam fieri nullam potuit, ctiam per modum infolitum produdumfuit. His declaratis,non eft difficilis porró ad interrogations liïf^'crcj refponfio-Etfi enim inmiraculisnulla cftcreatio primi . . nbsp;nbsp;' modi,iuxtaqucmcxnilüloomniafiunt,tamëinprimo

prié diHa. ordme penpidtur aliqua lcmpercrcatio:qiiatcnusvidelicet aliquidex fiibiedovcl in fubiedo fine antécédente alterationcfubitó fit,ad quod ex natura fua habi le non erat.Tam enim inepta cltPctra,vt baculo pereuf fa ex fe fundat aquam,quam non crat idonea terra créa ta,vt propter creatæ poteftatis iuffumfeu mandatum plantas,amp; animalia,ex fe produccrct,quomodoiubcn-te Deo protulit.Quid,qua:fo,difcriminis fuit mtererca tionem,qua Deus ex Adami cofta vnaformauit totum integrumq; corpus Eua:,amp;multiplicationcm farinx amp;nbsp;olei. i.Rcg. 17. deniq;fubftantixpanum, quaChriftus Matth.14. circiter quinquics mille viros prater foemi-nas faturauit,amp; quidem ita faturauit, vt fragmetorum duodecimeophiniinfupercollcdifuerint?Certè in pane hoc tarn non fuit potentia naturalis huius incremc ti,quam non fuit in Adami cofta potentia, ex qua crea-ta virtus Euç corpus fingcre potuiffet.Ncc aliter res ha bet

bet in cçteris,tametfi non fempcr for tafle nos intelliga mus æquè facilè.Non magis aptum eft cadauer ad,rcci-piendamvitamà potcfl:ate narurali,quam corpus Ada , mi ex limo terræ figuratum vita donari idoneuna effet à creata virtute.In altero genere nonperindemanifefta eft creationis ratio ; licet in his quoq; Diuinæ potentiæ virtus luculentè refplendcat.Siue ergo in his creatione efle demus,fiue alio nomine hâc Dei operations expri mamus,conftabit hoc femper.Diuinæ virtutis efle opera, create null ins. Caufaexpofita fuit, quia videlicet Virescret-create potentia: materia non poflunt moucrc,nifi quo (^nonmu-modo moueri apranataeft,ncmpe per alterationcm amp;nbsp;fucccflioncm,fubit0 nequaqua.Quippecaufalimitata “^ '^^^^^^ amp;nbsp;finira non poteft quiduis,fed neceflarioterminatum ^finitum effedum folum producit. Quo fit,vt moue-fematcriamnon poflit pro libito,fcd pro cius habilita ^^■quemadmodum hxc etiam adioncm agetis recipit, ^onpro natura agentis, fed pro infita fua habilitate. fVR. Verifimihaquids funt,quædicis:duo tarnen me 3b aflenfu pleno reuocant.Vnum eft, quodferiptura di cit,Deum creationis opus fex diebus totum abfoluiffc, amp;nbsp;proindc nihil poftca crcauifle.Alterum,quod fcriptu raamp; Thcologi admirabilium effedionS miracula no-minant, creationcmautem non vocat. ER. Deus créa tioncm afpedabilis huius mundi cum omni ornatu amp;nbsp;perfedionc fua fex diebus confummauit : nec opus ha-buitaliquiddeinde adijeereae fimancumamp;mutilumTiemtiuoti fuiflet opus. Great nihilominus quotidic,vt lohan. y. dieaihuc Chriftus affirmat.Patcr meus,inquit,hodie etiam ope- créât. ratur,fimulq; ego operor. An non conuerfioncm amp;nbsp;ve-hiti rccreationem noftri operaturDeus in fuis fine in-^rmiflione^Equidem fidem charitatem,ac fpiritus fan th dona femper adhuc in eledis creat.Taccoiam quod animas humanas crearenunquam defijt. Nonpugnat

igiturhac-Nam afpedabilem corporeuntqimunduiw pcrfecit initio totum : Regnum autem fpiritualc tune erit pcrfedum,cumadiudteiumDei filius defeendet. Uirtieuïa F VR. Quafi veró miracula non fint res fcnfibilcsamp; fa ttopertiuèt pecorporca. ER. Nonnegodedadmnndipcrfcdionê mundi vduti partesnego pertinere.Suntenim extraordinariç ferfedionê quæd^m res,qua tempore aliquo fcruiiit tantum Deo: tupiirtti- p^ß. q^Qß pQj^ fiunt aut propagantur inftar rerum ab i-nitio conditarum. At hoe non impcdir,quin creatas à Deo res tales amp;nbsp;puremus amp;nbsp;dicamus. Minus fatigare tt.itione j/f-r^^^b^M^od miracula nuncupatur,non creatura nouç.

' Multanamq; res rarione différentes,rametfi re ipfa ids mmahàbèi ^**^tgt;diucrfas appcllationcs fortita funt. Vt in propofi-dtuerfd,etß ^^mancamus noftro,an non creatio rerum amp;nbsp;earundS fubiedo td conieruatiore funt idcm,amp; ab eadem Dei omnipoten-demptu. tevirtutependent? Stefane habct.Nihil eft enimaliud Creatioer conferuario,quä creatioms veluti perpetuatio feu ton cöferuatio tinuatiotquodfeite degâterq; D. Auguftinus exemplo re funtlie. ilhimihationis dcc larauit.Vt enim acr illuminatur à Sa Conferud [^ g^ eadem viSolis illuminatus permanctdie mundus ftof/tcrfd-g^jgi^ H|j pQfeftateDei ,quaex nihilo repenteextitit, ttoniffer- ^^^ j^^ nihiïüm relabatur,conferuatur Proinde rede di-üu^dam ‘^‘^ cftàScholafticis non aliter Elfe venin» à Deo een ’ feruarûquam femper Effe dando:cum,lî adioncm häc

igitur mterres creatas alias amp;nbsp;miraculofas eft difcriing? treattacr Inre amp;in efFedionenuUum cft,lèdin nobis. Primum miracuto- enim quia ordini naturae afTueuiniuSjquod prater hue feu- fitquiraculum appcllamus;qua initio fada funt,admi-

rari non potuiinus,vt qui neq; fuiffemus neq; diucrfi a-aliquid vidiflemus.Etenim miracula prater amp;nbsp;fnpraor dinem rerum fiunt. Dcindeercatura aliapropagatio-ncconferuantur,amp; exquibufdam feminarijs fapiusre-deunt/uiraçulüf« res hoc pado non redeunt. Poftre-nao

3^0 creamt Deus vniuerfitatem rernm folns, miràCula ^æpè facit per crcaturas vel in creaturis. FVR. Quo-P^odo igitur,fi create folius eft Dei, miraculorum effe-ftioacscreationcs quatdam vocitari potcrunt? Equidê ’qui mftf umento aliquid cflïcit,pcr diathefin feu forma ^ffcitiol» dilpofitioncm mftrumenti efficit. Qm panera fecat, Iifi^fnto-Pcrcultn aciem fccat.Sic ex argento poculum leiens, ^‘'^gt;'ï‘*^-*bfq; malleo vd nö cfficiet, vel nö cömodc,quod vult, côfequétur.Quç Gtgop crcaturas inftrumëta fuaDcus Qpcraturmiracula,nö afoloDco cftÎGiûtur,fcdàDeop difpofitionê,qu-e in inftrumenris illis ineft,cóficiuntur. Êtficnim principalis caufa Deus eft,tarnen veluti con.' caula quidam eftcreatura:qua ratione euidens cft,ma ximum effeinter opera miraculofa amp;creationc difcri-mcn. ÏR. Verèdicis, quæ per mftrumenti difpofitio-ncfiunt,aprimaïio agente folo non perfici,fedaliquid ctiam efteduiconferre inftrumeti qualitatcm.Scd hoe . modo ncquaquam creatDeusrairacula per homines, aut creatas fubftantias alias.Non indiget enim opera amp;nbsp;Sommesmi minifterio euiufquam,lèd aliaomnia egent ipfo. Facit.,.4f,,/4e44( igitur miraculafoluSjVt apud Prophetam amp;nbsp;Regem Da uidem legimus Pfat ij6. fed per homines, aut potius in • hominibus facit:non quia ipforum adio aliquid confe rat ad rei produdionem, fed vt authoritatem amp;nbsp;fidem fi«»mirit-cisc0cilier,alijsq; demonftretfeipfis adeirc,charosha- culwuM. bcre,atq;adhoc nninus,quod gcrunt,elegifle.SicExo-di4;Moyfidicit, vt credant tibi,verè apparuifle tibilc-houamArgumentooodem vtiturChriftus ad proban-dumfeverum Dei filium eneiCiufdem cum omnipote-tepatre fuo porertatis Matth.il Iohan.5.io.amp; 15. Propter ^anc caufam fere appcllantur figna in Sacris Uteris, quodfignificent ac teftentur Deum in ilUs pracfentem, adeflc,atq; ilia agcre.'Credentes,inquit Chriftus Marei vltmio,ha:c figna confcquctur,amp;c.Nihil ergo conferut

ad effedionS miraculorum,quæ folius Dei opera funt homines,per quos, vel in quibus Deo placuit fbam de-clararepotentiaamp;bonitatem.Erquod ad hórum ope-' rum perfedionem non ficconferantaliquid homines, quomodo ad operumvcl Naturae vel Artis ededioné conferüt inftrumenta,finc quibus effedus à caufa prin cipali vel nullo modo,vel minus aptè confier potcft,vel vnum hoc aperte probaucrit,quod (xpe DeusefficaX fuit in veffiibus,verbis,adeoq; vmbraluorum.Qnis au-temcredatvmbra autcadauerfcpultumcoa^ere Deo potuifle in miraculorö produftionexquomodo indru-mentaattificicoaguntin opcris eifedione? I VR. Si vera fiint,quae hue vfq; difputatanobis lt;unt,folus Deu» verèmiracula facit,amp;neq; Magi neq; Demones mira-cutorum cenfendi hint anthores amp;efFeüorcs. E R Sic D^won« de veris miraculis fermo eft.Nam Magi autDç ttKaÿ no ^^Qp^j mirabihainterdum agunt: qua porrö pro n ira (Uiinttra ^^^’5 ”°^ ^‘^^^ habemus, quia caufas fadorum ignora-' mus. At confiât ex prxdidis,fieri nullo modo pofie, vt in materiam ab agctecreato fornja aliqua inducatur, quamnon prius in fe habuerit potentia,hoc€ft,adquä non acceperit à Deo habilitatem.Qmnimó nehäc qui dem potentiamin materia exifientem aliter m adum producere potefi,quam per naturalem morum ac mu-tarioncm,tamctfi pro agentis viribus amp;nbsp;materixmaio-re aut minore habilitate tardius ac citius hoc cueniat.

Quam rem vt in Scholis explicarcnt diligentius amp;nbsp;plc-nius,dupliccm in materia potenriam pofuerunt.Vnam. vocarunt naturalem, qux nihil eft aliud,quam ordina-tio dunna, (Rationem ftminalcm appellat D. Auguftir nus) qua voluit ex materiacerto modo mixta,ab agcn* te determinato per motum in tempore fadum, defini-tum cfFedum produti:Alteram nominarunt obedien-

terminatione abfolutè obedit, Vtraqj in omnibus pro-pemodum rebus cernitur.Etenim ex ouis foccundis in-cubatugallina excluditpullos,quianatural!potentia prædita lùnt.vt ex eis pulli à caloretemperato,fi longó fatis tempore foucätur,generari poffint. Idem calor ex ouis infoecundis aur exlapillis, puUaftros excludit nullos,fed ilia putrefacit.hos nulla ex parte permutât,quia potentia natural! carcnt,vt ab agente creato permuten fur hoc modo. Sic terraleminatum argentum vcl aura non vertet calore fuo cœlitus accepto in plant3s,quod potëtia,quîE plantarum feminibus mdira cftàDco,de-ftituantur. At hæc omnia Deo mu!tó magis parent,

ca negant Plnlofbphi,amp; quidcm rede negant, vt ex Ari Nrcrnjw» Ûotcle flip ra oftendi aurum potentia triticiim,aut lapi potfi^tiamt dem potentia panem cfle,cum natura eis potentias ta- ^'*'^'*^^ les ncgauerit.Ergo cum omnis potentia naturaUsrefe- ‘^^pgt;’^^^ ratur ad agens quoddam naturale definitum,quod eer p^^’^^^^”^* to tempore per morum congruentem potentiam per- ^^^^^^ ^^^ inutet inaduni,obedientix autê potentia foli Deo obeƒ„^„,.^J^. diatjincaffum laborabunt vires create, vt in materiara gens natu-introducant formam, cuius feminarium fiue naturale rule cm«, potentiam fme quädam veluti inchoationem in fc nö habet in creatione infitam.Hoc veteres amp;nbsp;qui cos dein de fecuti funt Theologi volucrunt,quando conftanter fummo confenfu aireuerarunt,neq; bonos neq; maios angelos materiampofle aliter rautare, quam quorno-domutari apta nata dbidq; agentia patientibus apte coniungendo. Summa eft,crcaturæamplius nonpof Qitirffxrc funt ex re qualibet fact re quam ex ea creator voluit fie qitaltbet ri-Hoc autem voluit,cuius potentiamlargitus eft natu ‘’'fdtx ui-ralent.Quocirca noniecundum potentiam obediëtias ^^^poßi^t Vclremotantjledfecundurn naturalem vel propinquä ^Itß^^gt;'^' tautuiftinodtJmutarcmatcriam hanc poflunt creatae

virtutes.Nee alio etiam modo poïTunt inutarc,qua ma tari apta nata eft. Voluit autem Deus, vt per motum 0£ altcrationc,quæ in tempore fit aliquo,mutaretur. Pro-inde fine hoc mutarc cam fubitó non poflunt. Attamé Vincere Angelos caufas alias naturales,quatenus citius amp;nbsp;efficatius agunt, amp;nbsp;breuiore tempore, quæ diifita c* tant,fcmina coniungere poflunt,non nego. Qupd per tnotum localem effici poteft ,abipfiscelerius pcrfici poffecredimusXi ^Deonon prohibeantur.Atrepentè cos virtute própria materia mutate, vt nulla procédât atteratio Scmotlo per fucceflioncm fädajincuneTätet 11 ego,amp; falfiflimum efTe fció. FVR. Confiât ex7. capgt;, Exodi, Magos virgas fuas m ferpentes vertifle ,,ac ranas fccinc:quodcum fententiatua manifeftèpugnat. ER-Scripturafepèficloquitur,vt homines loqui amp;iudica-rc ïblent.Dicit eadem à Pythonifia excitatum Samuele, NmKw Mi cum certumfit prætcrvmbram,cfiigicmPropherçmc g(«a«tD,e tientem,nihil prodijfle. Nullus cnimMagus aut Caco-man mor- darmonvnquam mortuumvere cxcitauir, i!cctlpeüra fH((W Kfre frequenter cuocarint.De tali fpcftrolcgiapud loham excitamt. EtancifcumPicum hxc verba. Sedenim hoc ipfo anno Speélrunn (inculpe 1503.) in Germania,vt mihi Augufiæ vrbisPr« Gcnnini- p^ß^yj fvlatthams Langusà SecretisCatfaris amp;nbsp;Confi-liorum omnium particeps rctulit,Femiriaq«cpiä mul tos menfes defunäa, aerco corpore fumpto,apparuit: mulraintcrrogatare(pondit,amp; miUeferè tefiibus diuer fisfcmporibuslocutaclhSciccumEpilcopo quopiam Cxlaris mandatorciordinem geftaeamp;teftium refpon-fanotauifle mihi narrauit. Qnm Sc ipfeCœfar cadem mihi afleucrantilTimeconfirmaiiir. HæePicus. Fuit ' porró Langusifie Auguftanuseenfu Patricius , fallus deinde ArchicpifcopüsSalisburg.Fcmina,dc qua loqui tunfuit Abbatifl'aEtelftetti,quodab AugUfia ab^ft mil liaribus quinq;. Nomen Margareta a Roth. qua ijflcm

S'il locis eft magnis naraUbus firn ilia vr mihi rctulitD-CuiliclmusXyianderfumnïa vireruditione amp;nbsp;picrate

amp; Speftra omnia mortuorum animas menrientia. Tails vmbra Sauli apparuir,quxvtàlLriptiu3VOCaturSa-ötucl.quia Saul SePythpuiffappinabantur Samuele cf fejta ferpentes amp;nbsp;ranee dicuntur à Magis faftæ, cum ft- ^^^^ ”°f^ mulachra quidam harum return ft ngerent Dçmoncs,.“^*^*^”^ ^'^' amp;aftantium oculos perftringerent,vc veras ranas pitta ^^j^^^^^' rent. Signum huius eft,quod ferpcnsMofis ferpentes, Magorum deuorafte fcribiiur.Quod ft omnino veils vc tos fuifle ferpëres,à Deo fades fen tiendum eft-Nec ab-hirdè hoc dictmus, cum fimilia alibiquoqjegamus. Quis poteft in Sacris litcris verfatus negate, quin prae-uilio futurarum rerum conringenrium he Dei hr propria,vt créât uræ nulli compctai? At häccxercuir in inr-probis aliquando Deus,quod vel fólae Bilcami amp;Caia-phæ teftenrur hiftoriæ. Ad micaculaquod attinet,mi- fmproii BUS dubia res eft.Nam amp;nbsp;ludam figna edidifTc, vt exre-^ vinutechri ros Apoftolo^,cöftanamp; improbosalios complurcs per iHmiracuU nomen amp;nbsp;virrutem Chrifti miracula fccillc legimus. p**««r» Matth.ó.cap. Hue pertinent,qua: Matth.iq.Marei 15.amp; ma.adThcffal. i.cap. feripta funt. Signum aliquod eft, idcminMagisillisfadum fuifle, quod,tameth ferpentes amp;ranasfeciirent,rcliqua miracula, quxeertèfadu luinimèvidcutur dilhciliora fuifle, imitari non potue-rüt Qm autem modo poteft aliquid tale prxflare,mox nonporeft amplius, non agit proprfjs viribus,fed alie-nis.Quamobremnecefle eft,vt fatcamur aftiftetem cis. poteftatem Diuinam ferpentes creauiflbquafubtrada. nihil ampHus potucrint.Verùm vtrum dicas,mca hoe loco non intercft,modó illud firme teneas, quod abfq4 iedere^iniuria inDeum grauiffima negari à nullo po t^lljfolum Dcuni create ac mutaremateriam praeter amp;.

fupra naturam fuam poffc.Equidcm fi nutui amp;nbsp;volun* tari Angelorum vel bonorum vel malorum obediret mat6ria,nonpotuiflet fignis editis probate Deus fe verum effe Ichouam.Qnicquid enim fecit,hocetiam Dx mones facercpotuiflent.At non poflunt materiam mu tare aliter, quam fecundam inditam ipfis potcntiam, quam naturalemvocamus. Quareli quodmiraculum verum edere vifi fueruntADcoperfedum fuiffe cenfe ri debet:qui etiaimprobis futuraprxmonftrataliquan do,amp; inipfis potcntiam fuam, quomodo ei vifum eft, dcclarat. F V R. Audire velim ,vtra tibi fententia ma-gis probetur. D. Auguftinus in libro de Trinitare vetos fuiire ferpentes arbitratur,hac ratione motus,quod in altjs fignis deinde defecerint. PR. Magosmiracula e-dere non potui(re,mcridiana luce clarius denionftratü dl. Vtrum autcminillisDcusmirabiliailla facerevo* lucrit,dubitari nonimmcritö potcft.Certècaulam pro babilcm nullam reperio. Etfi enim non nefcio, Deunt aliquando per falfos Prophctas tcntarcfuos, vt quam confiantes fintapparcat,ficut cxprefTisverbis ij.Deut. lcgimus,atq;idcopcrmittcrc, vt futura pradicant ali-qua,vcl etiam miracula faciant,tarnen cum apud Aegy ptios veti Dei ignaros tantundem poflent Satans ludi bria,quantum vera miracula,non video curveradebuc rit in Magis miracula edere.Proinde in alteram fcntcn-lVff,’on«^^®“'^”^^*’^^^*'’-''^S’5^®’“’'*5* Et pratter ante didamo-docffttfj no ^æ^ me.primum quidcm, quod Theologis quibufdam finffei^ago Vetcribus amp;nbsp;plerifq;Rcccntioribusidem pUcuiffe vi-rumferpen dco. Magi figna videbantur potius facerc, fcribit Cle-tes,quodut mens,quamfacercnt.In eandë fententiam fcripfit Ter-defcdijtwr. tullianus de Anima,ludificationë fuifle oculoru. Deinde quod eadem perpdfos fuifle Magos Icgimus, qus a-hj Aegyptq fcnferunt.Nam amp;nbsp;vlcera experri funt, amp;nbsp;ab alijsplagis afflidi fuerunt, Vidcturautemfacilius dfe, vt fe

vt fc ab iniuria rei fadæ aliquis defendat,quani vt contra amp;nbsp;fupra naturae vires ea dem efficiat. Tcrtio,fi veras ranas potuiflent euocare ex aquis,,eafdem etiam pell.çlt; revaluiffcnt. Quippc conftat Magos minore negocio vmbras dcpellcre, quam cuocare.Mofes certè non minus facile auxilio Dei, cuius opc induxerat, cafdem ex-pulit.Quartö,Mofis draconemlcgimus Magorumdra 'tones deuoraffe,id eft,vcros ferpentes non effe déclara nifle.Sic ranas àDeo effedas inaceruum collectas com putruiffefeimus , de Magorum ranis nihil tale fadum audimus.Sed amp;nbsp;aquam à Mofe in fanguine verfam gra-ueolentem,amp; potui ineptam fuiffe redditam, vt etiam pifees in eamorerentur,cernimus , deilla,quam Magi vertiffe fetibuntur,nihil tale narrat fcriptura. Poftre-mó confirmât noftram fententiam aperte author'libri Sapienti«,cap.i7.fic fcribens. Aderant autem Magicæ tirtis ludibria, amp;nbsp;contumeliofa exprobratio eius arro-gantiæ,qua ob prudentiam vfi fuerant.Et cap.ig.Atq; i-tàjqui propter præftigias nihil crediderant, amp;c. Glare ■hominarhic authorpræftigias amp;nbsp;ludibria artisMagv cæ:quod redè non faccret,fiquidem vera fuiflent, quæ Vera videbantur Aegyptqs.Idem hoc apertiffimè affir-' niatlofcph.libro Antiquit.2.cap.y.Magorum dracones non vetos extitifle dracones, fed Aegyptqs vifos tantü fuiffe Icnbës.Omnibus his addiiam poteft,quod Theo logi omnes conftanter aflerunt,Dxmones illa tantum. permittenteDeo,faccre pofte, quæ permotum locale, aptaqj agentium amp;nbsp;patiëtium applicationc perfici pof-funt.Hac de caufa Simonis Magi atq; aliorum Incanta-

•iorum miraculajicut tcftanturVetcres, fermé in præ-^'g’lSjd ftatuamm ambulafioe,locutione,rifu, alq'sq; »milibus rebus conftitcrant;quas velper motum loca ’em efficiebat Dæmon,vei,per fe perficiebat,vcl oculos 2cfenfusdecipiens facerefimulabat. Etenim vera.non

«ffc miracula,qux Satan facit,quamuis vcra cffc incati tiopincnturcxa.Thcflül. 2. pcrfpicitur,vbiApoftolu» prodigiaamp; Cigna per eum édita palam vocal menda» cia. Quanquam verb fcio non paucorum dierura fpa* ciofada fuiffcMofisillavera, amp;nbsp;Magorum fifta mira-cula^on tarnen aufim affirmareveras ranas autferper tes ex horum animalium ouis aut fcminibus à Diabolo cxclufos. Non enim videnrur ita breui temporeiiv iuftam potuiffe magnitudinem excrefcere. Quamob rem prxftigias amp;nbsp;ludibriafuiflcarbitror, Neq^magis probat Auguftinifcntcntiam,q nam noftra,quod pedv culos amp;nbsp;estera miracula imitari nö potucrut. Etenini prsftigias oculis obtjeere poßuntquide Damones,al quantifper Deo placet. Poftquam ergo ne vmbras qui-dem carum rcrum,quas Moles cfficiebat,producerc fc amplius pofte vidèrent,confiteri funt coadi longe Cc à MoCc vincLNunc ParacclCica conGdcremus,quant vert tatiCint eongruentix FVR. Memini me inlib. dclma ginat.lcgctc,Dzmoncspcr ferem nullam mutate aliter pofte, quam vt aptafit mutari,amp;proindcnc piluni quidem album aut nigrum reddendi faeul tatem pofli-dere. Idë ferme affirmât in lib.de occulta PhiloCophia, Dæmoncs nee febrem nee dentium dolorem curare, imb ne quidem ollam frangcre, fi quam maxime ab Oquot; mnibus fuis adiuuctur fodjs, pofte. Alibi quoqj a Gerit, Dsmonesabfq; diuinapotcftatcApoftolis traditanó pclli. Qus certè docent, eum miraculaDeo tribucre, Dsmonibusnon concedere. E R. Vel lern in haccum fententia pcrftitiGe.VcrùmhicfibiconGar,vtaliâsCerü per-Ad cuius rei demonftrationem adferre non volo, quod Imagination! adferibit vim dt facultatcm illa omniare ipfa perficiendi, quximaginatione concipi poftunt.De hoe enim fuo deinde loco,eum de Imagina tioois vkibiy dÜccptabimuS;CexEQ,0ücm habebimus. 11

'aicam fólum, tjuod in lib.de caufis morb. ifiurßW-«um icribit,Diabolis in iapfu fidem non fu iffe ad emtS, _^cproinde poteftatem habere montes transferendi,a-'^41 fimiliafacicndi.Poffuntjtnquit,fanare amp;nbsp;siSigererQ/j^P^ ^ ^folisinftarmalis amp;nbsp;bonis ex aequo lucentisvirtutem ramla^per ‘üam erga homines exercete, bona amp;nbsp;malafigna f^cc-fid^fati-’^Hsc poflunt,inquit,dum fidem retinentjquaeipforü um. ^obareft.Ad noftruminftitutfi propiüs pertinct, quod ®uHum%Öeo miracnlnm fcimus faâuTO,quod nó pu-ï^rit ab hominibus aut alqs creatuns edi poffe. Modos pi^f^^,j^ porró feu rationes ac velut inftrumcnta,pcr quaï mira o^^gj;^ culafaciant homines,quinq; dinerfis locis récitât, fidë, Naturam,Cu cftra, Artem Medicamîktemedia, Magia. Cxtetùm perfidem nó intclligit earn, quacerti futnus nos pet mortemChrifti lefu Dco reconciliatos eile,fed Qgb$i congenitam creduKtatem, feu pcrfuafionem quandä, difeu i» qux nobis eum Dxmonibus eft communis,vt ex lib.de jirumenta caufis morborum inuifibil. perfpicitur. Hanc aliquan-wi^cuftge/ do naturalem, in lib.de pefte etiamincantatoriamno-’^f“^ minande qua Chriftum opinatur Luœiy. cap. locutfi.

Quam ablurdè verba hæc Chrifti paffim /PLatonicOS quofdam fecutus,exponatipiget referre.firgo pet hanC fidem loco citato fetibit, nos omnium herbarum fpe-* cics create, inuitibilcsramcn, morbos omncs,-a’deolt;4s‘ morte,cui-cui libeat,infcrrcfiaCilius poffc,quam bom-“ barda fcufclopeto mterficcre.Hac fi aliqms fcipiüm fa “ net, abufu fidci fieri, qiröd earn latere velit Dominus, “ morbosq; remedijs depclli Per hanc fidem Apollinem “ mitacula feciflc,ac Demones facere,vt paulb fupra m-e “ nui,adeoqi Samlonemhinc robur accepiflefuum.ac“ nos fupra naturae vires agere, fpiritibus^; pro arbîtrio ^ impetare aflcrit.Dc Aftronomia fua agens hxc Icribit, “ Cum Chriftus miracula facicns,difcipulös, fi fidem te- “ ncrcnc,maiora faduros affirmer, cur non per candem ‘‘ € 1

amplins qjam natura,quæ propter noscondita eft,prç’ rtemusJEtfi per fidem plus poteft fcriptura facra,quant Chriftus in charitatc erga proximum, cur non poteu-, nbsp;nbsp;nbsp;” dores fini us aftris,cum nondehis,fed de nobis loqua-

turChriftus? BreuiterhuiGfidcifeuconftantidefide-TUfsPard- rio, fQuamin iam citato libelle dicit nihil aliudefle, (elßca. quam potentiam agentem in verbum, quod (ufcitet mortuos.) poteftatera tribuit miracula quæuis perfici-Mir.tcft/rf endi. Quodpernaturæquoq;proprictatem miracula fgt;irnaturlt;c gen putet,cl3rèpfpiciturex fine 4.1ib.dccaufis morb. ifluifib-Quippecaufamredditurus,curcadaueramira-utParac ^^^^^ nonnunquamfacianbinfehabcrecoeli terrarqjvi duamodo rcs,air,quas mftarMagnetis ad fe,ex cœlo amp;tcrra attra tadauera Ji3nt. Proattradarum autemvirium varietatevarift miracubfa quoq;agere corpora quaelibet. Tandem concludens, lt;m«t. quifquis hac natura proprictate praditus eü,inquit,cgt; tiamfi earns forcrgt;nijracula amp;nbsp;figna edit bona, fic duce tefidcre.Et vires innalcuntur nobisin vtcromaterno, ficut rofa odorem ex terra fee urn efferunt Sic Striges amp;nbsp;Magi nafcuntur,non ex arte tales cu?dant Non omnia à DiabolisproficifcuturNcccfticit edam Chriftus. Sic in lib.de Podagra,Inucniunturjnquit,homines,mb racula edentes,amp; fpiridbus bonis panter amp;nbsp;malis impe rantes.Etnon multo poft, Homines, inq[uit, figna edut miraculaq;faciunt,vt, qui tah influxucarent, eospro-pemodum pro Dijs amp;nbsp;fan dis tenere cogancur.Faciunt autem talia,non in nomme Domini,fcd virtute natiui-tads fuse,in qua triumphant.Item cicre tempeftates, to nitrua,amp;c.natura!i côtingit virtutc,non magica. Quod Qjfïif Far- Eueftrisquoq; à fevocatis eandem potentiam tnbuat, Óu^a PuM mox oftendam,atqj indicauero, quid per Eueftrum vi-(clpfUin. deaturintcllexiÜe.Ina.Iib.ad Athen multadehis blatte rat,quibusfufpicioncmfacit, eum fienominafleSpe-dra mortuorum eftigiem nomenq; mentieutia. Tam fuut

funt autem prodigiofa confufa amp;nbsp;pugnâtia,quæ de his vmbris fcribit,vt videatur fc ipfu m fuperare voluifle ab furdarum rcrum imaginarionc.HocÈueftrum prophe zuefir^Pro t4ndifacultatenihomm^buslargiri fcribit, ac mox ad- phituffad^ fexibit hanc vim nefcio cm Cacodxmoni,qucm vocat unt. Tuxbaamagnam. Exhac,inquit,omnesProphetgfunt omnespro locuti,amp;exipfaomniafigna,Comete,fignificantesftel f^^^^ ^^ l$ortum habent,non ex firmamento. Etemm altini- ^S’’‘*tot mus eolloquitur nö cum mQrtalibus,nec mittit ad eos ’‘*”' cxcoelo Angelos,fed ex magna Turban præintelligun- ^^ tur ; quaîapudludæosamp; Eihnicospro Deo cuira fuit. ^^ Deinde ad Eueftrum rediens,ait,Eueftrum edit miracu h.Sandi namq; per Eueftra tan turn miraculafaciunt,fi cut Sol per radios naruramcaloremq; exerit. Regunt ^^ fomnumamp;mfomnia. futurapræmonftrautia, docent Aftronomiam Breuiter ex his Sybillæ amp;nbsp;Prophetæ va-ticinatifunt.CæterùmariisMedicxpotentiamtatum . tionantcponitvirtutiChrifti. Etenimin Paramiropa- . Iàm fcribit,nosMedicinam à condito mundo habuiffe amp;adfinem vfq; habituros eadem illa virtute, potefta-te,amp; cfficaciaprædiram,qua (anarunt morbos Apofto-lüdcmqjmandatum Medicis amp;nbsp;Apoftolis datum effe fanandi. Etenim in terra poteftatem inefle atqj vires, quibus coecis vifus,lcprofis fanitas rertituipoflit.Nullü enim morbumjaitjVoluitDcusinfanabilemeffe, fedo-mnibus fuumremedium creauit. Tollit enim Medici-nanon folos morbos aduentitios,fed etiama natiuita-te claudos amp;nbsp;cœcos fanat.Vt hoe perfuadcat homo vc-finus, exempluadfertLeonum, catulis,quos mortuos Pepereruntjvitam rugitufuoconferentium. Prxterea yerba Chrifti accommodare infaniae fuæ connititur no **^ptafentc tantum loco,verum etiam in fuis defenfp-i^ibusFatuum eft,inquit,putare.morbum non lethals, ïi Comitralem,Podagram,cœcitatê, incurabuiem ede,

cum dive vit Chriftus œgrotot Medio» cgcre.An hi çg^ ti non innr? An Medico non indigent ? NonocapJoh. Icribr e r ab omni 'çuo mauditum fuiffe^Vt quis coecuift natum videntem redderenfedißinonfueruntin Scho . , laParaceift enutriti. InParagrano magis blafphemuJ Medicis aegti percurentur Anquit, mägis habi-^ ifft^ les cos tfffe oportet illis,quos Chriftus perfanauit,à quo ichri^fa nullus eftfanitatlteftitütus inhabilis. Quoniamigitur nututeßiu minus habet vifiuni Medicus^magis idoneos efleopof xi4?lt;irlt;ieel tet,quos curaturuscft.Slcrcmcdfjs affignat vim areen [un ditempeftates,fulmina,grandincs,fpcdra,diabolos. Et nonarceri modo,qui occupare cogitant, fed ctiam Ob'* fidentes pclli mcdicaminibus ait.Inter hçc numerat co rallium,hypcricum,amp;ncfcioquæalia. Morbos, inquit» in fuis defenfionibus efficit CGclû,Medicus pcllit.Quod fl igitur Medico cœlum cogitur cedere, etiam Diaboli cogunturccdcre.Mercuriusvitæfcr.em decrepitumia uenem cfficit,fî eicredimus, amp;nbsp;anui effoetæ menfes re-ftituit.Sic hcrba:,radices,lapides, inuulncrabiles amp;nbsp;infix pcrabilcs reddunt. NoruntDæmoncs artem aurum amp;nbsp;argentum in carbones amp;cochlcas ttanfmutadi. Poteft etiam arte ex re qualibct.quæ comedi poteft,verus fan guis gencraTijqualis intra corpora generatur. Haec.in» quam.partimïnlib. de occulta Philofophia, partimin Archid.partim alibi conftanter affirmât arte fieri, qu^e conftat à folo Deo præftari poffe. Tacco iam quodli-gnum mortuum rcuircfcere,quodlipidæauiculç detra dam peUem aliquot annis pennas nouas, abiedis prio ribus,produccre fcribit.Tacco quod naturæ nequaquî aducrfariputat,imô quod impium cenfet crcdcre,non perindc in pôteftate noftra càe,vtquam diu,velîmus, aut faltcm adrenouationcra vfq-, mundi, fiue ad extre-mi iudicij diemviuamus ,quàm poiTumus artc ignem feruarc. Falfo naraq; crcdivitx terminum à Deo nobis prx.

^^^fînitum:(Si non Icgcrat alia fcriptarac Iota, fakem î7.cap.Ecclcfiaftici,vel ly.amp;iS.ciufdcm authons Icgcrc dcbuit.)Et Adamum neq; ex Dei beneficio feu creatio-nc,ncq; ex natura:corporisqs propnetatetamdiuvixiC le.fedopeMcdicmx. (alibi dici^Magia; cuius feientifit-^us fuerit.Nec fans habuit impura hœc mendacia eifu inmdikiSs ^^gt;^2,nib infupcr blafphcmiam ex fpurciffimoore cuo- fttrae. bU-Mietet,aflerens non fcracl tantum,non tarn dcploran* f^bmin-^Um nobis Adami lapfum,quam artis huius producen ^ævitxin diluuio amiflioncrn. Item Vencrem:, Satur-oum, Mercurium, multos immortalitate homines do-nauiffc-Narrat etiam Siconiumamp; Hildonium,amp;nefcio quos alios,propè immortal cm vixifle vitam: vt de quo rum neq ; ortu nequeobitu aliquid intelligi potuerit. (Fortafle quia nati nunquam fuerunt.) Item,vitam Pa-radyfi perpetuam non efle miraculofam,fed à loci natu faconfcrri.EflbBamq4 hie etiam regiones amp;nbsp;pharmaca, in quibus mors nullas habeat vires : quodipfum quoq; ne excidifle ei pûtes, bis fçriplit. Alibi vallis Tclinx in* colas (quod tolcrabilius eftjfcribit nee podagra,necfco Heis doloribus,ncc calculo,ne« vllo morboTartareola borare:quod vehementer illis dolct ementitum efle. Quaeritur monftrum hominis artem hane per diluuiu perijflc,cum conftet Noam annis 20. longius vixifle A- Na4A«nw damo.Noratergo hie quoq; artem,quam ei no fuit dif Adamo ui-heile filios docerc, qiubus cum antediluuium vixit,ac wt4«»3/ poll illud annis trccenris quinquagintafuperftesfuit. ^“' Sedconcludçmushacvitæprotrahendæ narrationem 'fldcm.quibusipfeconclufitverbis. Q^oniam, inquit, qua de labore Sophia expertus fum,icribcre ahfqi con ^^jutuIdiotarum nequeo, animo meo infcribam,mi- '’

vitam termino carentem prafiniam. Quis non ri-lt;‘eâtftu^Jjçj^^J^J^^^.^QJ^JJJ^il,çf^,.pQ^J^5pJ.o^Jjg^of^J^ P P W^Uaui ti9Wnis,qui robuflum corpus nonpotuit ad •

« quinquagcfimum annum perducerc ? Mortuus cniffl , nbsp;nbsp;nbsp;cft antequam 47.annos explcuiflet.Aequè abfurda,fak

Ci^ luttre fa^impolTibiliaamp;monftrofafun^qucin Archidoxis,de oot^umtw. modopurgandij-atq} alibi (cribit,de concodionecibo-rurn in orc,amp; vita fine cibo,quem,fi non laboremus,mi nimè neceflariumputat. Vidiffe fe, qui menfibus fede-• cim vixerit fine cibo,cum pedes in terra fepultos habe ret,ac frequenterglebam terræ ventriculi ori impone* retacrenouaret. Concodionemquoq; æquè perfeda in orc,apalato,gingiuis ,vuula perfici,acin ventriculo: nee minus corpus ex alimente fie confedo nutriri. At trahi ab hepate-fine fenfu amp;nbsp;fine dcglutitione. Sic Ers-mitasvïxiire,Ióhan.Baptiftam,omnesq;illos,quifl:erco ram inteftinis nulla celkgerunt, Sedfutiles nugas mit vi Mdgia tamus.Iam quod per Magiam miracula volucrit edi, ex miraculae- omnibus eius Icriptis liquet, exquibus vuum aut alte* d'uiitur-, nimJocum tranferibam. Sanguis, inquit,vcrus ex herbis,pane,amp; fimilibus vi incantationis gigniturltem Sa-gæ lac verum amp;nbsp;naturale non hdum.mulgcnt ex arido lignovel ex pariere. Itempoteft anus vna hora annum reddere ftcrilem,qiii fœcundus videbatur.Item Dæmo -nes omnespelli poflunt charaderibus duobus. Item • Annulos,imagincs,amp; fimilia fcimus res omnes à morte prseferuantia-Morbos ex mcantatione ortos,incatatio-ne contraria docet Cutare.Q«inimó inter Magorum amp;nbsp;Sandorum hominummiracula,difcrimcn aliudnullu effe affirmât,de Aliron.fcicnt.garriens,quam quodhec àDeo,illaverôà Natura proficifcantur.Defeipfo fen-bit in lib.quodam de Chirur. germanicè fcripto amp;nbsp;édité, fe per Magiam miracula (Thaten)cdidiffc.In lib.quo que tle Epilefia fe Magix ftudiofum fuiflc,amp; in ca profe Cechmmi- cifienon leuiter,minimenegat.His omnibus additaUa raculdcffi- quoq; miraculorum€aaifam,ncmpe coelum.Prodigia, caP4rlt;fc. inquit, in Paragrano ,amp;Prophctix à coelo funt jqued bclla,

^ella,præna,morbos, peftes^generat : ac proinde ctiam indicat.Quocirca mirabilia magna non fólus Deus facit, vt Pfalm.teftatur,fcd eadem quoq; efficiöt fides feu Imaginatio Paracclfi ac Dæmon5;deinde Naturarpoft-tnodum Speftra;mox ars Medica:tâdeni Magia:poftre-tnó deniq; coelum.Quanquamportcntahxcfuprage-’^cratim confutauimus, atqjnon tatum falfa amp;impia, '^crum etiam blafphema,vt quxmaieftatisDiuinx po-fenriam rnirificèoblcurcnt,oftcndimus, tarnen figilla-^ini rcfellere quidam vt operaepretium videri, fic orn-ttia diluerc veile fuperftitiofum cenferipoteft. Quis c-nim credat per naturæ proprictatem miracuja edi pof Proprieta-fe,qux prêter amp;nbsp;fupra naturæ vires atq; ordinem fiiint? te i^aturie Caufani ergo miraculorum ponere cogimur,nö ipfani »«Um mirlt;t naturam ,fed hac maiorem ac fublimiorem poteftaté. lt;t^lt;tedidit. FV KVidemus tarnen diuerfas admodum in hominib. efle proprictates,dum aliqui à felibus, quidam à cafeo, nonnulh àvino abhorrent, alp verb rebus quibufdam nurè deleä:antur,quas pleriq^alq abominantur. Quin- j^^i^^^^-^^^ etiam repertosfuifTefratres duos fcribit Albertus, qui, ç^ideduo-dum claufas fores tranfirent,eafdem mox aperirent vi fuifratrib. quadam admirabili ex latcribus eorum manante. E R f^i^ula. Non valdè miror,te,qui Paracelfo tantum rribuis,fabu-

* lofoAlberto fidemhabere. Egoautem tibidico,plura Alberttuft ferè apud ipfum mendacia,caq5 impiaamp;minimè feren buloftu. dalcgi,quam apud Magosamp;Platomcos. Sipoirentta- MiracuU lia homines naturali viinfitapcragerc,quomodo,que- folus^em fo te,demonftrauiflet miraculis fuis Chriftus,fe verum f*‘*^' effe veriDei filium eiufdem cum patre eflcntiæ amp;nbsp;pote ftatis?Fccerunt ctiam Apoftolimiracula, fed in virtute i^/jij-^yç^fi^ ^enonaincChrifti,nô ex proprijs virib.Quæ caufafiut, j„(j.^ Qj^^i. qtiodnöpotcratfaccrc,quod,vbi,quado,quomodo,vo {^i^sado Jebant,ficuti Chriftum feciflefcimiis,fed quantum, v- rum mira-gt;bi,amp;quonaodo vifum fuit Deo. Hic enim ipfis affiftens cula-

taliaoperabatur, renu!la,qucin ipnsefletindigensjfei’ authodtatem iplis amp;fidem concilians,vtretrodixP mus.Qui pernaturam aliquidpotcft,plcrunq; amp;nbsp;quo-ties vult poteft.Sie quifdes odiunt femper odiunt, qui cafcum aut vinum fartidium,femper faftidiunt.Ergo amp;' miraculanaturæ lùæviribus cdcntcs,fcmpcr cumlibet edereea pofîuntNam fi non poflunt,quod voluut,effi cere,nifi materia (ithabilis, miraculum non crir. Quocirca verè demonftrauit Chriftus fe naturaDeum eile, dum femper amp;vbiq; quot,quanta,amp; quotics voluit,mi racula fecit. Opera,qnæ ego facio, inquit Chriftus,nemo facere potdl. Polfunt interim in cerrishominibus pecuUares quçdam qualitates ineftc,materiæ propriam re w tntjjr jjjjxtionem confequentes, (fine in toto corpore inefte «sboßait P“tcnrur,liuctnparte aliqua vna,vt vetriculo,cercbro, ' amp;c.repcriantur) fed talcs, quæ fpecicinaturam non ex-cedantExcedit autcra vires humanas,imópugnatcum facilitate hominis,vt materiam aliter mutet,quam mu tari apta eft. Q^ippe limitatæ funt return nacuraUum vires, amp;nbsp;ad certum effedum producendum deftinatæ, idq; fi materia fit apte difpofita,amp; ad patiendum àvir-PMifinran ^^^*^^^0 modo agenteidonea.Quod praeterhæcfit,mi-gu!Km mu taculofum eft ac dicitur.Panis exempla caufa,aptus qui t^npote^^ demcft,vtfecetur,manibusfrietur,inpuluerem verra- ^^ Atnonabi- tur,abigne torrcatur,combaratur:à foils vcntriculoamp; ^ne. venis idoncus eft,vtinchylumamp; fangumempermute-

tur.Iam fi ignis ex paneverumgeneret languinem aut carnë,miraculofa crit mutatio,quia contra matcriaeha bilitatê atq; nature ficmutat.FVR.Sipoteftinvërricu-loamp;iecinore leu venis in fangninem verti, quomodo pugnar cum natura ipfius mutatio hæc? E R. Poreft ab, his partibusitamutari, at ab ignenon ficpoteftaltera-ri.Pugnat igitur amp;nbsp;non pugnat cum natura panis,vt fiat

alias.Et hoc eft, quodPhilofbphi dicunt, res naturales defini te amp;nbsp;limitatè agere,nec quiduis à quouis moueri quomodoiibet pofte. Sic pcflulus ferreus aptus cft,vt ab hominis robufti manibus loco moueatur, à vi fpirb tuali amp;nbsp;occulta ex hominis corpore effluente fie moue Raptus non eft. Quare verum fuiflet miraculum, fi ve-’^^m effetjquod Albertus impie fabulatur. Si enim alb 9uid talc fadum eft vnqua,ccrto certius eft,non à natu rali corporis virtutc, fed vel à bonis vel à malis fpiririb. fores teferatas fuifle.FV R Nö pugno hic amplius, præ fertim qaelcgatiores amp;nbsp;cordtaioresPhilofophos eadê tecumfenfifie amp;nbsp;doemflevideo,inprimis autem , quia facrofandis literis,quæ fallere nefciunt,confonant.ER. Multó minus expedabis, arbitrer, vt probem Medicos ^IfJweo^f pon pofte miracula edcre.Sanè quod faciunt,per reme fadanttai-diauaturalia faciunt,veri Medici: quæ confiât pro inge racu-U. nitis fibi viribus corpora alterando fanitatemconfer-uare aut repararc.Qiiæ de admirandis corallij, hyperi«* conus, aliorumq; viribus narrat Paracelfus,authorc co dignafunqvtaliudnihil dicam. Quistam bardusfuc-rit,vt procerto habcat,tantam vim , quanta efifulmi-nisamp;Dæmonum ,rantula planta vel femiplanta arceri poffe?An non oculi nos nofiri docent,ac fenfus reliqui denwnftrant falfa efie vniuerfaïSacrarum literarum tc ftimonijs inufitata amp;nbsp;fiagitiofaifthæc mendaciaconfu- ^^^^^ ^ tare abufus amp;nbsp;rcli2;io pene efi.Morbos omnes à Medicis ^^ * ”°^ percuran pofte contraomnem omniumleculorum n- ^n^ihiles dem amp;nbsp;experientiam cum aftirmat,dignus eft furca po-tius,quain refutatione.Si non ad facras literas amp;nbsp;honorem Dei volcbat rcfpicere,fc ipfum faltem intueri debe bat,nc tam fœde ac turpiter fecum pugnarct.Fatetur e-iftminlociscompluribus.morbos multos incurabiles effe. Qiiod tametfi non faterctur verbis, re ipfa tarnen verum efledemonftrauiffét:cum plures ægros aux occi

derit,aut incuratos reliquerit,quam percurarit. Sunt P' gitur,quæ de Medicinæ amp;nbsp;rcmcdiorum miraculis blatc ratSannio ifte, nihil ahud^quam fcclcrata mendacia. Eue^ira no Quod autcniEneftra ab ipfo vocara Adribusmiraculo-fdeiunttni- rum carcant, per fe notum eft. Sunt cnim nihil aliud, racuht. quamvmbræ feu Dæmones fine Lares atq; Genij Pla-tonicorum, hoc cft,vcriDiaboli:quosmiraculafacerc non pofte, fuprafirmiftimeoftendimus. Si quidaliqua dofacercvidcntur,hoc velperficiunt agentia parienti-bus coniungendo liucfcmina admoucndo vclfaHunt, ac pro rebus vmbras ocuUsobqciunt: vel quæ diuino quodam confiho per ipfos Deus agit,ab ipfis faftapu-tantur.Reftat igitur,vt primum dedaremus fidciillius,. de qua ipfcloquitur, hoc eft, imaginationis, cam vim non efte,quam eftecum quibufdamalijs infeite ,ftulrc, impieq; putauit. Deinde vtoftendamus nc per Magia quidc,eiusq; fpccies, aliquid huius generis perfici pot fe. Quibus demum aliquid, liquidem ocium habebi' mus,ac res poftulare videbitur,dc cœli efficientia amp;nbsp;va ' ticinio adijciemus,amp; fiefinem primæ parti vehtationis noftræimponemus: nifi forte intérimaliquid inmen-temvcniat explicatione opus habens. F VR. Placet omninöconliliummeq; cupio,vrmultis mihidemon-ftretur, in herbis amp;nbsp;lapidibus adeoq; medicaminibus, quibus ad profligandos morbos vtiliter vtirnur , non ineftevirtutemmiraculaefficicndi. Cum enimhse fiant prater naturæ ordinë,medicanacntaautemamp;crea . ta res omnes ordini Natura fubieda fint, abfurdum , .^•'.? ‘® fueritpoteftatemillis naturaliraaioremamp; cxccllentioi tH.tr 11’'■^’^ tribucre.Sanèfemper apud merifi Albertumgt;Pli' f^,um nium,alios,cum exscftationecertorumlapidum,hcr-noneffiat barumue mihi promitterent victoriam, futurorü pra-hominesad uifioncm,fecuritatcm à fulmine amp;nbsp;bombardarum vio-mirandos- lentia^gratiamPnncipumAnefcioqua aha huius generis.

neris. De Daemonum viribus amp;nbsp;hominis poteftate ma-ióra mihi polliceri audebam.Etcnim rationis vis quan ta effet,quam multa,quam varia,quam difficilia,quam deniq; admiranda ab vtrifq; perfefta fuiffcntconfide-rabam,amp; his alia quoq; addi poffe fperabam.Multacer tèfucruntimpoflibilia iudicata,quæimprobus morta hum labor poffibilia,ncc omnino diflicilia fadu demö fttauit.Qupcircalibenter’audiam,quiddeImaginatio-J^eviribusq; eius fentiendum cenfeas. Jucundûquoq; ent cognoÏcere,quantum Magie« incantationes vale-ant. E ff. Propofitum eff monftrare,virtute Imagina-tionis miracula edi non poffe,ficut impiè Paracelfus,amp; prster huncaltj audaderaffirmarunt.Quodvt faciam commodius,etiam alia quædamtradanda erunt, quæ difputationem facient aliquantó longiorem. Si omitti taliacupis,citiusnosexpediemus. FVR: Omittinihil Velim eorum, quæ ad rei explanationcm conferre pof-funt. ER- Igiturvtnonilludmodó liqucar,quodpræ-cipuè fpedamus, fed etiam pateat, quam aliéna fint à veritate amp;nbsp;picrate,adcoq; ab omni fcnfu,quæ de Phan-tafiæ potentia Paracelfus tanta confidentia afferit, de hac animæ noftræ natura poteftate amp;nbsp;vfu quædam ab Ariftotclc erudite refteq; dida obiter adteremus , vbi occafio iubebitConftat autem Paraqelfum,quae pleri-que philofophorum fcitiffimèdePhâtafiadifputatût, dèfpcxiffe,atq; Auicennam,Algazelum.Alchindum,AT rabes, deniq;PomponâtiumimpurosqiMagos fequi maluiffe.Caufam ncfcio,nifi velignorantia harumire-rumduftus,vel ftudionouadiperfuafus veris fa 1 fa pra: tulit.Putarcm certo iudicio ab Ariftotelis Gal emq; (en tentiadffcelfiffe,fi certam ille retineret. Sed cum mo-doAuicennam probet,mox Pomponatium infandosq-, ^3gosfcquatur,paulo póft Alchindi deliria vidcatur amplcdi,frequenter propriafua fomniaexteris ante-

ponst,quid ftatinm aliudvixtepeno. FVR. QuxnaS fuit virorum illorum opinio? E R. Primi duo ftatuut o^imio hui Animam, quia forma eft materix expers, amp;nbsp;Intclligen-cmn^dci- tqs f ficnominant Philofophi raotoresorbiumcœlegt; ma^inatio- f^^iæ) proxima,virtutcluiaginationis,ficextolli pofte» ”^’ vt non in proprium corpus folû,verùm ctiam m quodlibet aliud fine medio aut inftrumento agere poflit.Sic nobilitatas animas Camelum in Caldarium,hominem in puteum den'cere:fanare,debilitarc, quos velint :per-mutare Elemëta, vtnee ignis vrat, nee aqua humedet: Prophetare,miracula ederc,deniq; Imperium in omne . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. habere materiam.Iftas vires à cœleftibusintelligenttjs

nationiK^- ^’^^‘^”‘^* cenfuerunt,fub quarum beneuoloafpedupro tutmiracu- ’l’i^æ tint,fi intenta Imaginationeldeam feu Imagine lorwm acce SaturnblouiSjamp;c.lntelligentiæconcepiflet.EfTcnamq; dat tuneAnimam talem duo quedam,Animam fcilicet feu ' formamcorpons amp;Intelligentia;iraaginem:ac proin-dc totammatcriam mutabilem ei tanquamlnteUigeu O pMa flt;l ’^'æ quodam modo parêre.Alchindus radijs omnia præ ckiiidi- dida perficit.Quipperesimaginationeconceptas rei-pfa in ca fübriftere,ac per radios quaqua verfum exeun tes foris quoqs produci pofte,ft vehemens iungaturdc Opinio Po fidcrium. Pompenatius idem fermé fentienslpiritus, ponatij. non radios,facit efiedionum opifices'-quamnis in pro ' greftudifputationis talium rerû effedores ftatuat vd latentes hominum proprierates,vcl InteUigentias coe-leftcs.Aln quidam ab Imaginatione aerem infici amp;nbsp;cor mmpi aftcrunt,a quo deinde,qui fafcinantur,patiätur. FV^R. Si reótèmemini.non difcordantParacelfus amp;nu opfKioPrf- pernominatiauthores. 'Quid chim aliud vidcripoteft r^^^- fcnfifle,cum in libello fuo de Imaginatione fcribit,quic quid in Phantafiamrecipiatur,in rebus alqs haud aliter ab cadem exprimi poflé,quam fi manibus formarctur? Spiritus,inquit,iinaginationi ferniens, aftrum eft illud, fl^æ^

quodpto libito fuo format ac imprimitJtem, Imagina tio Sol eftin hominein fun corpus amp;nbsp;rcs alias,ad quas . radius eius dirigitur.haudfecus agens,quamSoI radios in aerem diffundens.Nec mirandum putat,ab imagina tionccorporalia produci itemq;febres.adeoqs pcftem abcademfola iotcnfione abfq; mdrumetuis fuleitan. Inióquicquid imaginatur homo,inquit,hoc ipfum cxi ftb,Si ignem cogiter,ignis eit : li bell um,hoc quoqi eft. Qnodfi fixæimaginarioni vehemens inrenfustp con-iungatur appctitns,confequitur efFcä:us,vt in prçgnan tibus vfuvenit.Item,muliercs odioamp; cupiditate ineen fæ,velutgrauidæ intentiore imaginatione, quaviros plerunq; fuperant,lpiritum gcnerant,quofupramediü ccelum elcuatur impreflio: in quo cum corpus exmen ftruo airumpfit,cruces in hominum veftesdefluunt.

Quoniam eximaginationefimih nafcitur fpecics,amp; ex inenftruocorpus opcris, quopeftis tori aheui regioni paritur. Imaginationes noftras lurfum atvolli purat,a-ftraqjnon aliter inficere,quamilla nos radijs fins affici unt. Quod qua fiat ratione, pluribusdcclarat,in lib.de pefte, dicens, omnes affedfiones imaginationesq; no-liras in corpora tranfmutari,volatilia reddi,amp;ad fuum quodq; Planctam extolli, vt inuidia ad Saturnü,fraus, mendacia,doli ad Martern amp;nbsp;Mercurium^nq; illis velu tiexcoquiinpeenas ,qua$iuiliin homines rurfum ef-fûndant.Cùm ergo,qni ccelum imaginatione fua venc nauit,fuoq;imperio tanquam catellum fubiecit, ( Hominis enim cuiuflibet Sapientiam fic regere amp;nbsp;ad obe-dientiam cogere pofte ccelum afleuerät,quomodo ma mbusterram vcrtimus,aciumentaimperatafacere co gimus)malcfaccre alicui cogitat,Planeta£ fui vtitur fer-mtio ad earn rcm,vclut Agricola cquis ad eolenda ter -ram.Hinc originem ha bent imagi nes cereæ, Verba,cha nâ:efes,literæ,amp;Magia vniuerfa.Qui enim coelum co-

gere didicerunt, quo vim fuam fic in charadcres,ccwgt; amp;c.effundat,vt vires habcant Saturnias,Iouias,amp;c.Ma-gi funt vocati.Ex eiufmodi etiam Imaginationibus na-tæ funt hodieq;nafcuntur variæ hominum feftæ inter fe próbitatis amp;nbsp;fanttitaris nomine différentes , dum v-nus hoc,alius aliud vitæinftitutumfequitur. Equidem qui homines ad cœli Imaginationë perducere poteft, Magnus eftPropheta, Magna enim ac mirabilia faciut ac vident. Hinc bona amp;nbsp;mala prouenire,hinc morbos plerofq; pronafei affirmât, dum varia: amp;nbsp;diferepantes hominum imaginationes in fupremum vfq; coelum fubleuatæipfum cogantomnis generis mala in nos de-fpuerc.Peftem autem vniuerfalem inuadere, quotiens pleriq; omnes communi inuidia cœlû venenarint. Ve-nerem quoq; Saturnum, Martern ócMercuriumjCom-* plures mortalcs immortalitatedonauifleaffirmauitin lib.de Vita longa citra vllam operam humanam, inter-cedentibus imaginationibus.Quinctia Syrum (Exem-plaria quidam habent Styrum) quendanimoribundii narrat per imaginationem robufti adolefcentis fortei-bi aftantis natu ram,vires,fenfusjvitam^cogitationesin fe tranftulifle.Per fimilem Imaginationem Archafum, ncfcioqucm,erudifïonematq;prudentiam ab alijsqui bufuisin fe traduxiflc.Sed.'amp; quofdam imaginationë in fórnno ad fe attraxiffe Philofbphorum ante annos 50. vel centum vita defunftorum Eueftra (Sic enim nomi nat fpcdraniortuorum) àquibus mirabilia edoctifue-rint.EIæc cft fumma eorum^quxde Phantafia:viribus Comiflunc inter Icgendummihi notaui. ER. Perfacilèex rccenfi cimdhabcdt tis à tc potcfl inrclligi,rcdlèa me dictum fupra,cum af-vardc-cum fentiriomnibus,amp;peculiaria infuper habere. Nam dû dijsdairi- fpiritumImaginationi inferuiëtem fingere formareq;, tót«- amp;nbsp;ad cœlum vfq; fubvehere afi'cchoncs,air, cum Pom--ponatio facit.Dum phantafiam corpora gignere,dum febres,

fcbrcs,pcftcs,abfq; inftrumcntis fabricate contenditj-dem cum Auicenna fentit. Equidem in lib. de occulta Philofophia fcribit,Phantafiæ vim præcipuèinpefte cerni, vfquaevenenugeneretomni venenata aereno-centius. Si quisin Gallia,inquit,fratreni audiat in Italia „ obtjffe cx pelle,imagination e pefteni fibi accerferc po-^eft, quæ in alios deinde inuadat fine aeris infedione. ^, Pallinamq; rudes,ait,dum aerem à talibus corrûpi pu- ^ fant. Cum eodemillud etiam commune habet, quod hituroru præuifionem Imagination! afenbit^tß enim negatvaticiniafic exhominead calosafcendere,quo-inodoiram,odium,afFedionesalias,eleuari putat.nihil ominus tarnen difettè affitmat,ortus vermium aliquo-ium,amp; conlimilium return inufitatarum, deniq; præfa giorum quorundam potiflimamcaufam eflelmagina-tionem.IntcnfiHimaimaginationednquitjfundamcn-^^ turn præfagitionis ponens amp;nbsp;omnes circumftantias ac _^ curatèexaminans,fpiritumfuum adeó purgatum fubti lemq; reddit,vtfuturapraeuidercvalcar.Sicdumlmagi‘ nationem (inftar Solls) radios emittere cenfet,atq; affe ftiones amp;vifa Phantafix,corpora,id cft,res ipfas,fieri af fcucrat,Alchindiinlaniam complcditur. Dum quæ ho mo imra fc imaginatut,extra perfici virtute ciufdem o-pinatur,cum omnibus errat.Propria habet,quod Imagi ^'“ ?’’“ nation! poteftatem attribuit coelumamp;aftracogendi,^^^^ ’ ijsq; pro libidine ad resnequiffimas abutendi:quodin calutn aut aerem fublcuarc menftruatas mulicres 11 n-guinem arbitratur,cx quo fangumeas cruces amp;nbsp;pefles archit edentur nobis fidera: quod per Imaginationem 'patat (Si tarnen vnquam purauit vel ipfc vel alius fan« ntenris homo)aliquem pofle vires, fenlus,cogitationcs, J-tmr;uu,viram;etuditioucm, ex al ijs in fe ipfum tranf-ferrerquod fidera opinaturratione, prudentia,aftutia, ’ . doits, amp;.fraudibusperinde armataeffe,vt homines:A- •

pcrtè namq; contendit hxc omnia in fideribus incfl^ quia ab ipfis pos accepcrimus. Si abiUisnos accepim^ inquit,necefre eft,vt priera habuerint.In hoc folummo do differentia eft, quod nos vifibiliterfccundumiftaar gimuSjlidera autem inuifibilitcr amp;nbsp;fpiritualitcr opcran tur, quod fidera per imaginationcs venenata peftera hanc in homines potius qnam res alias euomere fta-tuit,quia videlicet hos perdcre cupiant,non res alias.Et 'Pitrdc.tfio- quodincitatislocisImaginationem perficereait,alibi' d()Jiii,nt^ fi4cm,non cam, qua Chriftoconfidimus,lèd congeni-dó imagmii tam,(ficutinlib. de Tart, feu morbis inuifibilibus fcri-nonerd/it-^ præftarc aflerit.QnodquiafiipramonuEpaucaillis airaculoru hicadt)ciamteltimonia.Si poteft homo,mquit,inhbro de caufmorb.inuifil.bom barda interficere alium,muU tö magis necarc poteft fidc. Habet enim d.uo corpora* amp;nbsp;quod externum facit vitibiliter,hoc efb bombarda,b dem facit internum feu inuifibik inutfibiliter,id eft, fi* de.Item,quod qms credit firn'titer,id propter credulira G4/ÿ^4.temfàepq.contingit. HincGalhcusmorbusincurabilis morbui in- ^^ rcdditus.Hincpeftis exorta fuit.Hac fide aliqui cœlû eurubUit venenât, quod peftes immitrit deinde terris p arbitrio nddit^ cur feu fidc iUorum. Ex addudis hifee teftimonifs manife-ßt- ftum eft,idem eum in his locis fidc nominauiffe, quod '

fupraImaginationem fixamvocauit. Hæc portcntolà-monftra nullus volét à me, credo, rcfelli, cum ipfafefe apud intelligentesomnes abundèjefcllant. Scdnccil-' iud obfcurum eft, quantum vera cum pietate pugnct, dum,quae fblius dininae Maieftatis propriafiint,Imagi-jiationiattribuit. F VR. Non inficior qua;dam abfur-diora videri,quam vt probare poflrm,nifi fortèalitcr cx AriftoteUs plRcntur.At quæ cum Auicenna amp;nbsp;Pomponatio coiU' lt;Jf imagmit muniahaberinonvidenturcarercrationibus,quasdc-tisnefmitn inceps adferam,cum,quid contradiâ;urus fis,perfpexe-di, £0. £R.linaginatioaemdcâaitAûRotdcâmotume*' cit^'

‘lt;vm etiam hommes permulta agant ac patiantur. Mo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

nent au tem fcirè Interpretes»eum non animae potefta-tem/cd ad urn cius hac orationc expofuifle-Dcinde ob feruari iubent,quodfacultatcm.quam alq ædimatricc, •lijcogitatinam (Latini has etiam diftinguunt) nomi-ttant,amp;hrutis quoq; conccdunt/iibPhantafiacomplc ’^tis eft. Huius munus eft return effigies à fenfibus in ft recipere, ac, Menti contemplandas offerte. Quoniam hoc eft menti imaginatio,quodoculiamp; alq fcnlùs fuut intaginatiorti,amp; quod imbecillioribus öculisaptum amp;nbsp;conueniens eft fpccillum.Cùm cnimnonpoffitintellc flus noftet,dum Animain hoeviuit corpore, fpeculari abfq;phantafmate,omninófuit neceflaria hxc animae cur intett pars aut virtus. Quamuis enim mens noftranon femquot; Hut'mdigf^ perfmgulariaiudicat.fedvniuerfalia plerunq; contem tü^hantt^’ platuneget nihilominus adhotum etiam fpeculation€ ^^^f* phantafmatum praefentia. Quoniam vt qui proprieta-tem figuraequantitatisindeftnitae.autlineac infinitç co gitat dcmonftrare,in abaco pingit determinatae quam titatis figutam, fmitamqj Iineam,in quibus propofitu fuum declarer,fic neceffe habet IntellcftuSjinquit,Ari-ftotelcs,phantafmafc fmgulari,tamctfi non,vt fingula-reeft.eonfideret, fed vt fpeciem vniuerfalem fubindi* cat. Seruit ergo Intcllcâ:ui in hominibusimaginatio, phantafmata à fenGbus accepta fubminiftrando.In bru hs fic habet connexum appetitum, vt percepta fpecie vcliucunda vel trifti non poffint non fubirö,vel appetc revel repudiate. Quod hominibus quoq; accidit, quo-tiens xmorbo,vel fomnogt;vel affedionibus amp;nbsp;perturba tionibus animi ligata eft ac impedita ratio. Qiia ratio-ncmultaper phantaGam agi dixit Ariftoteles etiam ab hominibus. Nihil enim agunt animaliapriufqua à fpe-deinphantafia inhérente appetitus excitetur. De ap-

Appetitui pétitü 1 oquor animali, non purè naturali, qui fine er tnimilisiy prcffafpccieinanimaineffe vidcrur. Appetituimoxo-natuulis- beditvittusmouensamp;exequensiufla. FVR.NondunJ video quid veiis. E R. Hue ibam, vt quomodo phanta-fix ipecies animal moueant intclligcres.Quippe non a-fhdnttifma lia ratione mouent, quam reprxfentatione occurluq;« Unon mo- Vtfpccu!um,[i animarum diet,per ipecies obicclaruin uentnipre- rerum,quasin fehabet,resoppofitaspereiperct aeiudi prijentido caret,vcl fieut Anima per fenfus à fenfilium return fpequot; eiebus affedos res præfentes pereipit ae iudicatdta ferê pereipit ac iudieat res cafdem abfentes per phantaliani à fimulachris fenfimm varié veluti piclam. Si eonucni-, ens iudieauit,moxappétit,li ineonuenicns fenfit.abeo r^fngit. Propter hancAnims inelinationem amp;nbsp;fugam! corp!« atte variémouenturvnaeum ealore Ipiritus,prima Animx ffi inftrumcnra,proq; diuerfo corum motu diuerlxadmo* dum oriuntur «gritudincs in animalium corponbus. Etenim ccleritcr contrahuntur,funduntur, iterumre-uocantur,tenuantur,denfanrur.difpclluntur,colligun-tur,diflbluuntur, mobiliorcs cfficiuntur, fubitoq;rur* fus velut torpentes redduntur.Hi nc calorcs fubiti, refri gerationes repentinx, coloris crebræ mutationcs ,trc-pidatio,torpor, laxatio aluL vertigines, animi deliquia, amp;nbsp;fubitaneaaliquandomorsnafcitur,aliaq;taliainnu-merabilia,amp; plane admirabilia proueniunt. Vno verbo dicam:quicquid caloris,(pirituum amp;nbsp;humor imi motus corpori poteft boni maliq; adfcrrc,hoc omne poteftin nobis Imaginatio triftis aut iucuda efficcre.Si vera hac eflearbitratis, qux confentanca funt naturae,veritari, experientix, amp;nbsp;deniq; cum omnium cruditorum homi num fententijsconueniunt,pcrgam,fin falfum aliquid videtur,indicesvelim. FVR- Concedo oeulos inftar fpeculi à rebus oppofitis recipcre fpecies,amp; quia anima tifunt ümu) vidcre. Sic amp;phantaiiam confiteor recipcre

pete à fcnfibus prius hauftas fpeci'es, atq; prout conuc-nientesaut inconucnientes vifæfint, velcxpeti res vcl deciinari, quarationefpiritusamp;caloremvnacum hu-moribus diuerie moueri fcio.potcntias aa,busamp;.„„.v.,,..............^_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_,

gm. Sed quorfum hæc faciant ignore,cum cadem hæc p£,4^j, ^,, Imaginationi nos aß ignemus, fed non hæc fola tarnen. ßinguHmr-ER. Imaginationem conftatob haEcfadamefle.vtfi-mulachra rernm fenfiliumafenlibus rccepta feruet in iUarum abfentia,caq; inteUeduLcumopus eft,reprçfcn ten Non mouet igitur^nifi quatenus obiedione imagk num boni maliuè aliquid repræfentantium appetirus cxcitaturadperfecutionemautfugam.Ncc aliaratio-ne affectionum amp;nbsp;apperituum, quibus animaperculfa fpiritus animales appetitionibus fuisobedientes affici endo metiones ram varias excitât,caufa cxißit. Quantum porró ad fanitatem momentum habeat animus rede compofitus, quantumq; in morbis mali adferat animus pcrturbatus,amp; fpiritus humoresq; prater natu ram exagitatiae moti,pi3cclarè norunt Medici,qui cum indicio aliquo fæpius ægrotantibus adfuerunt.Quocir canon dicimus nullam elleImaginanonis cumin fa- imagindtia nis turn in çgris cfficicntiam,fcd alio modo vel propriû nis non eß camcorpus vel alienummoucre, nee verum nee facile msnuUd. imaginabilc cft. F V R. Hoceft quod probandum tibi noris. ER, Nomenimaginationisnoneodemmodo femper vfurpatur, fed aliquando fignificat animœpo- nn^gMidtw tcntiam,quapotcftimaginari animal,eriamfi tune non itaaginetur,hoc eft.fpecicnullapida lit aduunterdum Poniturprofpccicimaginata,vt cum Chimacram dici-R“’^' ^'us nihil aliud efle quam Imaginationem:plerunq;au tenapofitam repcrimus pro ipfahuius faculraris adio-^fj^piemadmodum vifionem dicimus oculi elle adü. Qüücirca dace te oportet, vcl potelUtem liane miracu

Ph nt fi C ^^^^^^^•^’^fCjVel fpetiem ineaeffiótarn.velipfumaftulft nt lUiunoil Potentiæ.Atpotentiam adu defedam corpus neq; aUC moueb numinimurare aemouere pofle probationis nöeget.

Quoniam mouere eft agere. At agcre nihil poteft, quoad porentiaeft,quod eft-Imaginatio autem,cuni fpeci® caret,ac nihil imaginatur animal,tam non dicitur age-re,quam non poteft exiftimari oculus claufus,dum ani mal dormit,aliquid vidercAddc quod,qui mirandaslilas effedioncs imaginationi adfcribunt,non potentis . ,. ab adione ceffantiJèd ipfi adui, eim admodum inten-fo,acceptas referunt. Scd nee imagini tnbm efficientia talis porcrit:cum res nullæ fint ifta fimulachra,fcd verft velutivmbr3cqua:dam,qualcsinfpeculis apparent. Si spedwnort veræ eflent forma:,ab efficiente exfubiedifui potentia pmtre$,fed educcrentur: quodneutiquam fit. Nonmagis enimex tanquium- Cerebri potetia vel ex eiusipiritibus,in quibus vtin fub br/e er ao- icdo cxprimuntur,pronafcuntur phantafmata, quant tiontsqu£- ex materia fpeculi oppofitarum rcrum imagines inn dnmrerwn. pfo relucentcs gencrentur.Vt ha: à rebus ex aduerfo po t litis abfq; prxcedente alterationc in Ipcculis fadaap-^ parent,atq; multiplicatis folis obiedis multiplicantur, fic amp;illas Imaginatio à fenfibus fiifcipiens conferuat,amp; varié componens animæcognofeendas offert.Seiet e-? tiam fubiedum quodlibet à veris formis denominari.

Dicimus enim acrem calidum effe, frigidum, obleurö, fercnum,quia nimirum hifee qualitatibus præditus fit. Rubrum autem, album, fiauum,ligncum, lapidcö,amp;c. non dicimus effe, quatenus harum rcrum fpecies in fc diffufas tantum continet.Sic fpcculum politum aut ru de vocamus: album,autem nigrum, coeruleum.aqucö, igncum,propterfpecies harum rcrum in eo apparëtes, nullus nominat. Eodem plane modonequecerebrum aut fpiritus eius putamus effe albos,nigros, rubros. fa-xeos,ligneos,propter fpecies inillis expreflas. Nöenim ægrum

s’gmm aut igneum cft cerebrum Medici, cum morbu aut ignem imaginatumcc ideó vel fani fuut, qm lanita tem imaginationc concipiunt ,-vcl vruntur,qüivftula-tiones imaginantur. Taceo quod nulla ratione po fient tot actantarum,etiamcontr3riarurerum formas in an 4’ gufta adeó pupilla rccipi,amp;indc ad inferiores fenfus tra düci,fi quidem reales,vt vocant/ormae exifterent. Et 5 cum forma vera omnis non pofiit non cumfubiedo cxtendi,hæ autem reprasfentationes in minima pupillç parte totæinfint,plurimum cas à formis materia in he tentibus amp;nbsp;ex ea edudis diffcrunt. Tamexilis amp;nbsp;tenuis ^ eft earum natura,tantumqi à veris formis in fua materia inhærentibus infunt,vt quamnis per cas fentiantur, proprie fentiri nequeant, eaq; de caufafeite appellat« funt notionalcs amp;nbsp;intentionales, epia per eas animus in res ipfas tendat.Idem Ariftotelcs fenfit, cum non la- 7' pidcs,fedlapidum formas in fenfus reeipi,amp; adPhanta fiam peruenire dixit.Ergo fi res quaslibet pro fuse eficn-tiæ modo agit,nee res vlla naturalis poteft fupra natura htam (omnia enim vel fpecie fimilia,vcl inferiora fe ge- ^»*quot;f^ê^-^ nerant ) vniuocageneratione, ( in qua femper efficiens fpccie limile oportet efie fado) aIiquidprodncerc,h3EC ^^^“^/ autem limulachravelvifa,non funt res aliquæ,fedrerh notioncs, effigies, figna, adeoque vmbræ , hoefolura quoquepoflunt agcre, nempè figurare, fignificare,rc-prafentare.lmago C«faris,quoad imago ert Cæfaris, ni hil eorum potcft,quæfunt Cæfaris, exercitus infirucre, inhoftem cduccre,laborantibus opemfcrre,fed,vr ima goeft,rcprxfcntarelólura Cæfaris lincamenta poteft.

^^t eftratio imaginum amp;nbsp;notionum,quæin fenfibqs ^uH^CQj., cWextemis turn internis effinguntur.C um enim nul ,„j«atwr^f. “tormæ rç vera exiftenti ànatura conceflum hoc ütiVtiimiifafM «tra óc fuprafuam fpeciem perfe aliquid générer, quo- ^tdèagit ^odo pofiit hoc credi exUibus hifce vmbris dath cfiçlt; nnwocA.

Anincorporeares acper feno fubfiftens generabit cof poream amp;nbsp;fubfiftcntcmrlmpoflibile cft,itcrum dicam. '^^ notio,imago,repr«fcntatio,aliud agar,quam fignif-fentat- ^“® ^ repræfentare, vt quæ ob aliud nihil à Deo faâi fit.Declarant hoc fans fpecies,quæ in acre diffufæ funt, amp;in fpeculisrelucent, Quippenccaerem,ncc aquas, nee fpecula vllo modo alterant verè,fed abeunt amp;nbsp;veni unt cum rebus,quarum funtfpccies abfqueomnireali fpeculorum aut aquarum mutatione. Quodfi fpecula animata effent, ad comprehcnfionem amp;notioncm eis feruirent.Dum inepta funt ad hanc motioncm,nö mo-uentur ab eis,quia aliter moucre ncqueunt. Quod fci-Senßbiu CA ^i^^*^® nobis eft ab Ariftotcle traditum in a.lib.de Ani-rentiAnon ^‘'3- VbircsfenfucarcntcsàfenfilibusafBcinonpoflc pdtiuniuri oftendit. Odor,inquit,olfaftummouet,acodorabilis fcnjlbiUb. cft,quia ab olfaftu pcrcipitur.Quod ergo caret olfadu, quoii fenß ab odorc,quoad odor cft,pati nihil poteft.Ratio eadeni büiAfunt^ cft omnium fcnßlium,quatcnusfenfilia funt. Namfo-los fenfus moucre fenfilia poflimt.Si emm res alias 1110 ucant, non quoad fenfilia fuut, mouent, fed quoad in c erto aliquo fubiedo infunt. Quod fi ergo vel tenebraï denfiores,vel lumen nimium, vel tonirru violcntius 0-culosauréfuc oftendat ,non exiftimandum cd àfenfili fpecie, quoad fenfilis eftaefme materia, fadum fuifle, fedabaerecalido, frigido, eoneuffo, nimis illuminato amp;moto. Quod de fpecie fcnfilivcriffimè dixit Ariftote les,equè dicitur bene ac verè de fpecie imaginabili,quc non magis,fed minus fortè cft materiæ particeps fpecie fenfiliAt fimulachraimaginationis, per quæ aclu ima-ginatur,nihil funt aliud in fua natura,quam effigics,fpc cics,notiones,amp;repræfentationcs fpirituales ,nonau-

in lenlus vel cxterioresvelintcriores ad cognitionem poflunc. Quod fl ergo in corporc, in quo infunt,nihil agunb

agunt,qua ratione in alicno cgccint? Aut quopaâo ani mâmouebiint,cuinonoftcrunturlt;Pcnndehocfit,ac û 4gt;ciil abfentS videre dicas,qfoluscgoin conciaui con-clufus infpicio,amp; præter vnû me confpicariawiilus po-teft.Certè ex meo cerébroimaginem in fpiritu phanta fiæ effidam cxirc,inque alius hominis caputfabircq^ul dus fanæ mentis putabit. Quodfi maxime ficripoflet, non tarnen eodem modo in alio fpiritu neceffe eftpin gj Nam vt res eadem inAmo fpeculo expreflîus »diftin-dius, concinnius, in alio obfcurius,con fu(ius,turpius ' cffingitur,fic eadem quoq; effigies in alio atq; alio Îpiri tu non fimiliter pingitur.Hinc vfuucnit,vr, quod vnus ^“’'’9^* formofum pu tat,alius deforme iudicct,amp;quod ter ribi ^”ÎV levni videtur,alius leiiiter contemnat. F V R. Qme ^^^ 4ùimi«4j-obiedu rus fucram de fenfilibus fpcciebus fenftim cor-^^j, rumpcntibus,ex Ariftotele praeoccupafti,amp; mihi fimul in memoriam reuocafti,quod me legere apud eundem penèbblitus fncramgt;nonà tonitru,quoad i0nuscft,.li-gnafindi,féd quoad cumviolcntoeftaeris^motu.Sanc .nô valdè repugnauerim abs te modo diâ:is,vr quiTheo phraffum nottrum putem,neq;potentiæneqiipeciei feorfum vires ciufmodiadiudicafle, fedaûioniinten-fe,quod te quoq; affirtnantem paulo antèinaudiui,tri buifle. ' ER. Scd non minus hic errat,quam fi prçdifto rmd^indtio rum aliquid affirmet. Quoniam vt rci ienfilisaétus vn® «0 adj« nil idcmq;numero adus efteumfenfu aâ:u,fic imaginabi-4/wiif^-lisrciaûumvnum eundemq;numéro effe neceflariü àt.quainre efteum addimaginationis. Sen:percnimcxagcntcamp;pr^feutd-patiente ictus fit numéro vnus.Quamobrem vifenfi- ^^onem. leiunaum fenfuiefficit fenfionem,fic imaginàbile tun phantafiæ cflicit aftum imaginandi-Atroffenfum ^'dmagj-^ur^.j^ pp^^jç^^^ adum habere aliummullû, 9^301 repræfentationem,ideoq; ampliusdare Phanta-«ænon pofle,quam coloris fimulachrurndat oculis. Si

quid prêter huncadum in Imaginatione cxcitartpu' tes,hoc itaicrit in p hantafia: organo,quomodo in ocu*’ io inflammato eft facultas nocendi, non qua vifusiw ftrumentum,fedquapræternaturam aftedus cft.Intcb Adw w»4-|jgp5 hoc clarius,fi quodverum eft,tecum reputaueris, gmatwiire imaginationis aéluminimaginâte permanerc, in rem mariet tm- ^jj^j^j nitllam tranfire. Quis autem putet adionem in * nbsp;nbsp;’ homine remanentem, aliquid extra hominem mutarc

pofte ? Dei hoc eft folius, creaturæ nullius. Sane adio quœliber fit per contadunheuius rei eaufa fpacium feu intcruaUum detcrminatumrequiritur,quo agens vit' tute fuapaftum attingere poftit. Proinde omnes omnium atatum eruditi homines vnà cumAriftotdc in 9.Mctaph. fcitilGmèvcriifimcquccenfuerunt,adionê tranfeuntem non in agentc,fed in patiente efle.Ex quo Sot^^adw- neceftano fequitur , folasillas adioncs aliquid extrai' «« iranien pp^^ eftkiens conftituere , qua; in effedore non ma* tur extra ^^'^’^‘^^ ^’^ paftum tranfeunt. At omnis Imaginario a’ ^^^^^ dus eft manens in Imaginante.Quippc fenfio quidam eft. Equidem nullus,arbitror, ita eft mdis amp;nbsp;abfurduSy qui vifionem oculorum, vel auditionem aurium mea-rum in alio à me fimul efte opinetur. Quomodo enim audirio vifioquemeafit audirio alius?Sicneque imagi-natio meapoteft cogitari alïus cuiufpiam effe imagina tio:quanquam vt videre duos eandemrem nihil impe-dit,üc etiam imaginari candem nihil veter. At dua ni-hilominusfuntimaginationes,cum duo fint imagina-tores-Pretercanonpoteftcomprehenfiofeuperceptio fotentiaco vllaproadionetranfcuntehabcri.Nam vtvifionon eft gnojeeates extraoculos,nccoculividendo,quatcnusvident,colo-nonniutant res mutant,ftaneclmaginatio rcm vllam externam,cu ra. ius infefpèciemaduintueturamp;iudicat,alterarevalct.

Sanc quç videntur alba,exempli gratia,nihilo magis pa tiuntur,(i à m^e homimbus alpiciantur,qua fi à nullo

’Prorfas cernantur.Etenimres fenfilis nonmutâtur ab »Ûioncfenfus,qua pati amp;nbsp;recipcrc,non agerefoletani«' ttiabnifi forte organum malo quodam habitu præditâ fit, quodtarnen fenfioni accidit,pcr le non conuenit. 'ï-ongiflimè namquc differt mutans amp;nbsp;agens à rccipien teamp;cognofcente. Quocircànon quærit cruditusali-^lüis animiafFedionesmouentes in poteftate recipicn tCifed in potcnria agentc,qiiæ inftrumentis ad motum ïdoneis inftruda fit.Cæterùm Imaginatio adus eft ani-ntæ, fimulachra fenfibus imprefla recipiens ,iudicans, amp;intelle€iui rcpræfentans,quomodo fenfu à rébus ob ieftiseadem reGeperunt,iudicarunt,amp;adPhantafiam tranfmiferunt. Quocircà non magis hæc poted aftu fuo res imaginatas moucre,quant oculus res vifas, aut Intelleftus res cognitas.Si poflent à facultatibus cogno fcentibusres ipiæpermutari.iamres quælibettaliseffet , quaicra vcl fenfu, vcl Imaginatione, vcl intcUeftu quiique iudicauiflet. Quo nec imaginabile quidem eft aliquid à veritate alienius. F V R. Non hoc voluerunt yiri illi,quantû quidem ego iudico,vt vel ex eo liquear, quodimaginationemabfque adiimfto vehementi ap-petitunihiltale pofte aflerunt.Sed quia fine præeunte apprehenfione defiderari nihil poteft, Imaginationcm faccre dixerunt, quod coniundum defiderium perfi--cit,vt in prægnantibus contingit.Non enim quod ima-ginatæfunt, fedquodfimulanxiè concupiueruntjfœ? tuiimprimunt. ER. Perperam igitur imaginationcm caufam efie ponunr,fi appetitus ifta efficit.Nam vt,quç voluntatis funt,lntelleàui nullus reftè aflignauerit,fic I«lt;CSW4W imaginationi attribui necdebentnecpofiunt,quæad ^^^^/P^-^’ ^ppetitum fpedant. Quippeficutbonum intelleûum. eft voluntatis obiectum,àquo,vtàfine moiietur,ita bo num imaginatione comprehenfum eft obiedumAp* petitus. Imaginationis crgo eft officium vifa à fenfibus

fuppcditâta concipcrc, iudicarc, Intclleduique reprac“ fcntarc, non autem mouerc ad habendum aut facien Iwrf^BW/w dum:vthoclmagihatio fit defiderio habendi nut fiigh Wf^jppe- gj^ji aliquid;quod'voluntati cftinteUcdus, Quoniain »jtfJdw''^æ^’'*^^^^FP^^^^^’^’^^æ ^°^^ amp;nbsp;iucundilequitur uoluntati. ^*^'^‘^^ appetitio : quæprorfus à perceptione feu cogni imagindtio tioncdiucrfareseft.Tantumigiturabefi,vtImagination ttoneilmo- vim in alieno corpore quippiammutandi, feu mouen-tm prina- di,ócefiïciendiobtinuerit,vt ne in proprio quidemeof piuin pro- pore motus vllius veri prinetpium dici poffit effedi-priocor- uum. Non emmvclimpcrandavel efficiendo moucn' pore. fedrcpræfcntando amp;nbsp;iudicando, vt delntelledu dixi-mus.. F VR. Miror te non animaduerrere/quod fenfim ex Arifiotehs veftri caftris transfugias.Is cnim longé ali ter fenfit amp;nbsp;fcripfit, cum alibi t urn in Îib. de motu Ani-Jmdgmatio maLcap,7.fie diccns.Alterant aufem amp;nbsp;imaginationcs,

amp;^cnfiones,amp;notioncs.Senfus cnim ftatim akeratio-tUattio ”^’ ^^^^'^ ^æ‘^^P^®‘^^^a ^1^*^^ ^ InrcUedus faculta-' tem remm habet. TfiÔTreityèif 'nvèt reaJ'@^ ro'veèpievev'r« rS df^pS ^ ^pvx^^ n^uç^^eSepSretSrov tvy%«F« ov, our-vep t^ rur 'a-pei’yi*^'’^oor 'i}tces'er--J‘te )(^ cp^i-rlao-iv ti^ ^oG5v»^ roi tf^ ve^a-ctyTtç pearet/.ravree /s’zs-a.^ja, -üreiôt! if^ ètSKotuiretf eiirtv. In his verbis mukafimt confideratione digni.Pri-mû quod Imaginationcsamp; fenfusdicitaltcrare, quoi tu negas. Alterumquod de fenfibus hoevteertumpo-nit, de imaginatione amp;nbsp;Intekcdu hac rationc probat, quod quamuis res ipfas nonhabeant,earum ramen re-rum poteftatem retincant.Quodex co mr fus o Ren dit, Phantafiavel mente percepta fpccics,firnilïs fitipfis rebiis.Qmppe cogitantes folum,inquit,de frigore amp;nbsp;rc terribili frigentamp;mctuut. Qua:cumfintalterationcs, confiât Imaginationcs amp;nbsp;cogitationcs alterare.Circa fi nem libri eadem fermé repetit. Cum enim motus partium naturales ac praeter rationem fados »?ilt;etült;r(Ui

f^f^rttryr^^ ßefi dixifl'ct,additcaufam inquicns.Nain Imaginatio amp;nbsp;Intellcftus,ficut retro didum eft.ri Trauf TWet Tav Ta-^cfyiMaTav 7rpoirlt;pifHo-i.Tay^ H^»} rav 'srofi^ix.av ’^fca-i^i^aa-t,: ÉIV Si quid ïn praelènte loeodixiCfet Ari-ftotehalieni à veritatc^non dubitaremipfo defcrto veri tati adh'a:rere,qux nobis antiquior efle debet, cuiufuis ^otniniSjquantumuisfummiamp;clariflimi authoritatc.

Equidem nö fum ex faâîoforuni illorum numero ; qui T4äio[or» veritatem proderc ; quam ab eo difcedere malunt, quë mos. Quorum li bi ftudiorum duccmelegerunt. Oftendifpc-cies inimaginatione receptas,non efle aliud quam effî gies amp;nbsp;limutächra rerum,ac proindevim aliam nullam habere pofle,quam repraefentandifeu figuradi-Quem-admodum enim qui annulo ceram fignat, inquit Ari-ftot in 2.dc Animal in lib.de Memoria amp;nbsp;Reminifefo-lüTignü in cera relinqt abfq; omniquaUtateant virtute auriiargeti, aut fern,lie res fen files fpecicsvel imagines irnpriinuntiinfenfus,praefernmvcr0invifum amp;nbsp;au ditura omni reali qualitatcnaturaq; obie^fórumearê-tes. Qua ratione igituraliudagcrc,quam rçs,quarum füntimagines,rcpræfentarc putentur? F V R- Quomo do ergo alterare dixit Ariftotelesimaginationem? ER. _ nbsp;nbsp;nbsp;,

Qmtenus fpecies return efficientium^hoG eftäucunda ^gjnjfjo rumauttriftium ofFcrunt,vt ex poftremis eins verbis à Hdpoßa tecitatis darilTimè pater.Quotics enira rem,euiusfpe- alterAtto. demconceptam habet,iucundam amp;conueniëtem iu-dicat,pcrfcquitur eamappetitusfpirituum vtés inftru-menro,cx quorum motu corpus alteratur. Dicitur igi-taraltcrarePhantafia,quiarei expetibilis fpeeieminfe habet,quacmouct inftar finis , ac mouens eft non mo-tum.Dcclarathanc rem totamex profélTo in a. de Ani-Baa.Vbi cap.10 dn ter alia dicit, tö o^kJov primum mouc-rc non motum t» votióïiveii n (pai^et^tivcu. Mouet igitur Phantafia quatenus iudicat rem aUquam fuauem aut

infuauein.ipfâ autcm principium motus per fc non eft alio modo .■ quod excmplo artisMedicæ declarauit di-ArslAeiiclt;i cens:Medicam artem habentem non mederi,quoad at noneftprin j^jj^ habet,quafimotus,id eft, Medicationisprinciple *^Ä«^ s^' ^'^^^^ fit. Qui ppc Medicus ad medcdumimpcllitur, vel '^ ^°^^^^’ lpelucn,velmiferatione infirmi,vel caufaconftmilia^ lia,non ab arte fua incitatur ad opus.Ars enim eft reâè agcndi ratio, fecundum cuius præfinitionem agit qui-dem Medicus,ab expetibiliquopiam excitatus,atnon eft illud principium, à quo ad operandum, iwxta artis, quam tenet,præ!criptum pcrmouetur.Sic propemodS res habet inImaginatione,quæ necfugit ipfa,necperfc quituraliquid,fedquæfugienda cxpetendauè fint,pro-ponit ac monftrat : quod Arifto teles fcitiflimè hisver^ bis doCuit.oAamp;jç p,sv ^v,üir-7rs^«fi^cu,}j ipex^tscov ro ^a)3v,TMi‘ T»f ïewrè xivi^iKov.-'apexIixov J's ix eu J/ (^etvjeuncii. Nihil his, arbitror,poterit dici magis propoftum noftrum dccla rans,firmiusq;probans.Sanc haud magis mouetPhan-tafia fine appetitu, quam ars Medica abfque defiderio imrfgmrflio medendi moueat.Q^amobrem verèaffirmauit Arifto terribiUiein j^des opinionem rei terribilis nos terrere, at Imagina* nonfemper fjoncni talium haud aliter nos aflicerc/ac fi pi cru ram a-^^^^' fpiceremus,quotiens horrifica,quae ficimaginamur,ad nos non pertinere perluafum habemus. Ex quibus clagt; rè patet,Imaginationem perfe folam non mouere,fed mouentium rerum fpecies folummodo repræfentare: at cum appetitu iunâam haftenus mouere, quatCnuS res imaginatasveliucundasamp;expetendas,vel triftesamp; fugiendas iudicauit. Necaliudin loco à te citato dixit ac fenfit Ariftot.Phanta fia amp;Intelleftus,inquit,habent rcrum-^ttwa^wM. Nondicitres ipfasinPhantafiainefle, fed quandam carum facultatêdd quod fic probat. Quac fpecies in fe habent idem quodammodo efficientes, quod res, quarum fuut fpecies, efficere poftunt,rcruni i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virtu-

virrutes aliquo modo in fe habent. At Imaginationis fpecies idem quodammodoagunt,quodipfxrcs agere folent.Etenim qui frigida amp;nbsp;terribilia intelligunt vel i-maginantur folum ,frigent autmetuunt,ac fi resipfe præfentes cflent.Quocirca earundem quoq;rerum dó-’«iW^v feu facultatem obtinet Habent igitur in felmagt-’^atioamp; InteUcctus, non quidera ipfas res,fedrcrü fpc-eieSjfrigus amp;nbsp;terrorem, quam res iplæ adferunt, repræ-^cntantes;qua rationeiplarunivirtutem retincredicu-tur.Ideóinftnelibridixit ,Iniaginationcniresefficien- * tesofferre, quatenus fpecies rcrum offert. FVR. Ad-ftotciesapertis verbis dicit,fenfns,Pbantafiam,amp;Intel-ledum efrealtcrationcs,ac proindenö fic nudas reprae fentationes putauiteffe inlmaginationcexpreffasfpc-cies. E R. Si de alreratione fpirituali amp;nbsp;perficiente velles inteUigi,facile inter nos conuenirct. Cum verb pur tas inimaginatione receptamfpeciem frigoris non re-præfentationetantum,fcd edam adu frigidam effCjCÖ-uenirenobis nunquam potcrit:cum demoftratumfit, fpecies illas non ede reales ,ideoq;materiaicmaltera-tionemperfeinducerenonpofTe. Alterant autemper spedesimn accidcns,quiarem iucundam aut triftem repraefenran- giMüonis tes appétit urn moucnt,amp; per hunc motus in fpiritibus altérât (xr ^humoribus diuerfos eient. FV R. Ergo ncfenfiones aceiiens-quoquenegabis alterationes effe materiales? Ariftote-Rs certèin citatis retro verbisclarè dicit,fenfionesfta-tim ac finemedfo alterationes effe, «^ y^p '■M^^a-en, in-quitXövf \X!'ó,^%i!s-iv à^Âeiüxretç rives èt^rfl. E R-, Etiam ft de fenfibus externis hoe tibi largirer omnibus,de internis tam5,de quibus in præfentia inter nos difputamus, conceih non poftet. Ç^ppecum initio dixiftet,fenfus, Fhantafiam^ intellect um altcrare, mox externos fen-Äsftatim alterationes quafdam effe airinternos ante, ytPhamaftam,minime affirm^eodem modo altera- .

tioncm effe, fed rcrum facultatem fcuJ'tu/«^«v foilin’' modo habere alfcrit. Et ne quis putaret fimuli' chra illa reuera vim habere iUarum rerum, quarum fi'' mulachrafun t ,fc ipfum déclarât,dicens. ' Species enin’ certo quodam mod o limilis eft,id cft,cófimilem facuh tatem habet ip fis rebus.Quodfiquxras,quisillcfirniO dus,Tefpondet,reprxfcntationcm cffcEtenimrepréfe’* Q«owoi» tant amp;nbsp;iïghificant,ytrum res, quas repræfentant, expc-f^tciesfimi tends aut declinandæ fint. Hoc fieri non potcft,nifl ioMKHn ha priascognitafit velcongrues velincongrucs animait ^‘’^ ’^' “*■ Quare,inqtiit,Gum folumintclligitautimaginaturani

. mal terribile,horret ac friget. Quocirca noninducit hi gus amp;nbsp;hororrë imaginata fpecies, quoad ipecies eftîû lmaginatione confiftens, (Siccnim fpecula quoquei talibus ealefierent ac refrigerarentur ) fed quoad in di' catacftiucunda vel triftis,hoccft,quoadvcl expetenda veIrcfpuendavidctur.''Namvt fupràcx Ariftotcle mo nui,cum abfiirdiflima terriculamenta imaginamuM quibusmali nihil euenire nobis fcimus ,pchnde affici' mur,acfiinancmfi(ftamquc piä:urameonfpicarcmur. Altérât igitur imaginata fpecies non per fe, fed ex accidenté ,quatenus videlicet repræfentat rem commoda vel incommodam, atque per appetitum fpiritus mod altcrationcs inducunt, FVR. At egononvidco,fifpc-cief senfilium rerumvirtutem habent altcrandi,quod cum Ariftotcle conccderevideris, cur non imaginatio nisquoque imagines fine fpecies eandem poteftatem retineant. E R. Senfilium return omnes fpecies altera iita/i(bccits «onem realem feu matcnalemleupafliuammducerc bnfK,guft’ **®® concedo,fed guftus amp;nbsp;prsdpuè tadus fol5:dc qui-tytafiut e. busctiamihloco itecitatoanprimisloquitur Ariftotc tian tjtt4;,, les, -Yifusamp;Auditusreturn-procül fitarum fpeciesfo-tau's rentM las.Guftus ac Tadus ipfas fenfiles qualitates, non card ««f» fpecies fpiritualcs tantum,recipiunt, Nonenim fentit guftatu)

?uftatus fapores, aut tadus tadiles qualitatcs, nifi tangant inftrumenta horum fenfum.Gùm enim alantur a-*iinialia,non fpeciebus efculentorum amp;nbsp;poculétorum, fedipfifmet efculentis amp;nbsp;poculentis, amp;nbsp;hæc intra corpora penetrare fit nccefle,redè fadum eft, vtipfofmet fapores à ftibiectis rebus neutiquamfecretos pcrcipe-ret guftus. Hac de eau là in vna illa parte corporis habitat,in qua alimentis natura iter patcfecitin,ventriculû. Tadum autem,vt qui eorum genera fentire debuit,qui bus animal perditur aut feruatur., in totum corpus ex-tendit.Non patiuntur animalium partes aipeciebus fpi ritualibus tadilium qualitatum,fedab ipfifmet qualita tibus,quibus fubinde occurrunt.Qug cum in ipfis quo que alimetiS infint,quibus aluntur fingulæ,mcritô fen tire ipfafmet qualitates debuerunt. Alimur qfdem illis, rex quibus conftamus. At conflatæ funt partes anima-Hum ex rebus qualitates tadilcs in fehabentibus, non ex illis,quæ folas fpccics obtinerent. Quo fit,vtalamur etiam rebus qualitatibus illis præditis. Colores autem amp;nbsp;pereuffum aerem non fuit neceife in noftracorpora ingredi, fed fatisfuit hæc percipi. Etenimhi fenfuspri-nioamp; principaliter cognitioni feruiunt, nonperinde funt adEife animalium neceirarq,vt guftus amp;nbsp;tadus.Sa tis ergo fuit,fï fpccies à vifuamp;auditureciperetur.FVR. Si verafunr,quæ fanè verifimiliter à te dicuntur,falfum fit oportet, quod Ariftoteics aflirmauit, fenfile fenfui impofitum non fentiri.Sentientur enim fapor amp;nbsp;calidi tasipfis impofita fenfuum horum inftrumentis:nec fit fenfioquælibct per medium. ER. Non fcquitur,fi mc-nituufitjfpeciem fpirituaicminfenlutantum recipi, non etiam qualitatem fenfilcm. Etenim duplex mediu Mediuinfra ponitni ab Ariftotele,externum feu alien urn amp;nbsp;congé- ttemiidu-nitum.IJiiid yjfyj 2^ auditui, hoc guftatui amp;nbsp;tadui attri plcx. .buit/Olfadus vt eft medius, ita fermé vtriufqueaffinis

cft.)IIl ud ab obicâ o fenfus prius immutari aif, amp;nbsp;ab co’ deinccps fenfum affici. Hoc autcm vnàcum fenfo per-celli aflerit.Excmplo dedarat hominis per idum dypei proftratiaut pereuffi. SientnonpriusJnquit,dypcLiS pcrcutitur,amp;ab hoc deinde homo,fed vterqdimuhßc res habet in laporum amp;nbsp;tadilium qualitatum fenfione. Simul enimamp;medinm amp;nbsp;fenfus afficinnrnr F.tvtabfq; clypeo percuti amp;ftemi homo petted,fic abfque medio taftus taüiliapercipipoirunt. Sed ingenue fateornne hic ab Aridotelc diflentire ab ipia rerum cuidentia coa dura. Etd enim ingndu medium cd humor,non tarnt' is gudatum mouet, vel ipfo Aridotelc tede, nid quarts nus faporem a dn permixtum habet.In tadunullu om-ninó fingere medium licet talc, quale ad vifîonem re-quiritur. Vtenim t7rlt;J'e/)f4lt;J'«ponas,nihil profecenS’ Qnoniam hac ablata,cutis exadius citiusque lentit itn pofitum fibi ignem.aquam, amp;c. Et fi cute nudaris car-nem,magis odenditur,acutiusq; fentit.Si amp;nbsp;hanc ancr-'•'®fepares,acutidïmèdtidimeque fentietadmotaquç tiumrediiu ^^*^^- Videtur certèGalcnus noder haud pauló redius nonuüjfcri vdim partium cognouide Aridotelc. FVR. Ergo ve* ^ßt Galen^ rûnîefienegas,fenfusomncsfpccies recipcre abfque re Ari^iotele. bus, quarum funt fpecies? E R. Nego,fi per res,intelli-gas qualitates fenfiles, ac de fenfuum externorum in-drumentis loquarc Nam de internis, vt fenfu commu-ni,qui princeps cd fenfus,amp;Phantafia,veriirimumed. Etenimnonfic calefit aut frigefit Phantafia vel communis fenfus à fpecie caloris aut frigoris, quomodo cu tis,caro,nerui,amp;c.Ex quo clarè percipitur, difenme ede omninó maximum.Patet ex prçdidis,Phântafiam neqgt; cum fpecie caret,ncque cum earn a du confidcrar, effe-dricem ede caufam rerum imaginatarum. Iplas autcm ipecicsinlmaginatione pidas per fcnihil aliud agere, quamrcprxfentare,clarifliniamp;demondcatu ed ,Quod vt ru-

Vt rudiiïïmietiamintclligant.incredibilem Petri Pom-ponatij fme ofcitantiani,fiue ignorantiana, fine errore, fine aliter vocare liber,rcfcücrc me oportet,priufquam. ad alia tranfearaustnifî aliud tibi vidcatur.FVR.Quan-quam non multum laboro,quid Pomponatius feripfe-tit,tanienquia difputationi noftrævtilem iudicas hu-ius rei explications,libenter audiam. E R- Pomponatius in librofuo de incantationibusprorrusimpioamp; ne Liber Pom fario,Ari(lotclisteftimonio,quodcitauifti,foedeac fla- ponatij de gitiolcabutitur ad excufandas adeoque ftabibendas im incantatio-Purorum Magorura præftigias. Conatur enim verbis il '^‘^'*^ *'’‘quot; fis oftcderc,fpeciem fpiritualem re ipfa producere rem, ?•***• cuius fit fpecics,fiquidem amp;nbsp;agës validum !it,amp; paflum titèdifpofitum. Inlania vixvllamaior cadere potuitin fiominem Ariftotchs fc difcipulum profitentem. Quis enim in huius Icriptis verCatus nefcit,rcm quamqj fic a- ConfutAtto gere,quomodo amp;nbsp;quatenus eft ? At fpecics in Imagina- Po’quot;Plt;”W' done effift« Ede babent exile admodum, fcilicet fpiri-tuale:neefunt aliudquamfpedrafeuvila8eImagines.

Quocirca nihil poflunt agere,quam reprafentave amp;nbsp;fi- g^^f y^’ gurare.idque fpirituali modo. Si amplius aliquidcogi' ^„^j.’ tesagere, fupra (num adum, fupra naturam viresque'^ fiusagent.Qjtodveró nihil aliudagant,quam quodre ^ præfentant res,quarum funt fimulachra quædam,ex co ’ planiffimè perfpiciturjquod animal eiufmodi phantaf-tuataintrafcnccamplediturnccfugit,fed res ipfasex-tufepofitas perfequitur Ócdcclinat,quas illareprxfcn tint.Naturaipfa docuit neefugienda ede nee expeten-'^^•vt quæ nihil aliud fint, quam return fugiendarum Sc ^^petendarumeffigies,ac reprxfentationes quædam. Siuè/^vidQjelesobieftaputauiteffemoucntia nömo 4 ta, Sc moucre tanquam fines : obiedorum fimulachra moltere aliter, quam repræfentando nunquam Sc nut-quaniaüirmauit.QuisTurcarum principis imagmem^j k z

7^ E R ASTI D rSPrrAT: velut hoftem, vnquam metuitaut pcriculum ab ea fi' bicrean putauit? Quis porró cam afpiciens,non cogi' tat,fccum,quanta fit principis aut.Tyranni illius crude litas amp;nbsp;potentià? Atqui non plus habet virium fpecies cuiuflibet rei,quant imago Turcici Imperatoris poten tiaeilliusobtinet,qua Turcafubnixus vitinos fuos ten ritat.Vthæc Turcam nobis repræfentat, vim aliamnu^ lam poflldet, fic amp;nbsp;illæ res cognofcendas nobis propO' 6 nunt,quæ omnis amp;fblacftearum poteftas. Confidetc-mus illud etiam , ex quanam materia fpeeies illæ ip^s rcsproducant. Quicquidcnimfit,nonfolumaliquid fit, fed amp;nbsp;ab aliquo, ex aliquo,amp;in aliquofit.Archite-ftum habemus fpeciemin imaginationcimpreflam.

Quid fiat lei mus, (lam enim ponimus fieri extra noS) quæ imaginati fumus intra nos) nemperes per Ipccient repræfentate. Ex qua materia autem producantur iilst rcs,amp; in quo loco generentunnondum eft declaratuna-y Quanquam illud quoquc admirationc digniftimu eft quod fpeciem,quæ nihil eft reale,vt inScholis loquun-tur,opificem facit rcrum,vt imaginem autiefFedricei» veri auri. Hoefi fciebat efte verum Pomponatius,per-quam inhumaniter egit ,quod non Chymicos docuitj uMe- ^eporro tantofuopericulo fruftrainvenenatos cinc-f[■^^^^^ resinflarenr.Grauius peccauit,quod non auream hanc Medufaminfoelicifllmis illis monftrauit, quinihilaliud quam aurumcogitant feu vigilcn t,feu dormiant, vt earn intuentcsfixius toti redderenturaureiJac ram que g illam fuam famem tandem explerent. Adrairabiliits hoceft,quodaurumfabricat cxnulla materia.Nompia fpecies'tranfhturaturinaurum,puto,cuninihil fit rea-Ic.Necipfafeipfam permutabit,cum non fit in eanatu-rædiucrfitasvHa. Scdnecexfpirituarchitc^tabitur,vt opinor, cum tot non fint in cerebro, vt ex cis denfatis granum auri conflan poffet. An igitur exhumonbus

^texipfomctcercbro creabit?Fierentillitunc ad alen 9 duni,hoc autemad aftiones vitæincprum.Quod fi abf ^ue materia poteft,qui intente fixequeimaginatur,adi pilei quodconcupifcit,valdèineptiuntcum Medici tö æStisquotlnonimaginationis potius viribus, quam re-mediorum plerunq; ingratorum facultatibus, illi qui-dem curare,hi autem confanefcere voluut. Qidnimó 10 inutiles t^ fatuae funt omnes artes ,vana omnium ho-minum ftudia,fruftralaboribus amp;nbsp;periculis quæruntur opes,fcicntiæ,virtutcs, cum imaginatiofixaintcntaq; præftare omnia hæc pofTik Quo pofito,non modo in* n terres naturales nobiliflima,vcrùmetiamplanediui-na,adeoqueDeus quidam fuerit Pliant alia. Quip pe ex nö corpore corpora efficere, creatricis poteftatis aftio eft,quam creaturæ nulli Deuscommunicauit. Interim Ïertumeft,eum tametfimftrumcntaponat fpiritusamp; anguinem, materiae, ex qua per iam diâ:a inftrumenta res cudantur,nullius meminiffe. AdmirabililTimum eft, ix quod,cum Ariftoteles dicat fpeqies T^e^rerw« fimiles rebus effe , Pomponatius afferat res ipfas ab eis gigni poffe, prafertim cum, quatenus li mil es fint, cxponat, nenipe quatenus cognitæ repraefententTäTr^ÄyjuzaT«. Sipoffent res,quas repraEfentantgt;efficere,nunquara ap- ^; petitusprater ipfas aliquid expereret. At expetitnon quaintrafe habet phantafmata,fcd res illas extra pofv tas,quas tantumfignificant inphantafia conceptafi-mulachra. F V R. Probat nihilominus opinionem fua experimentis amp;nbsp;ratione infuper, Ariftoteles,inquit,in li br09.de hiftor.animal.cap.pcnultimogallinasviftriceS' '»tiftamcaudamqueerigere,fimilcsque gallis fieri amp;nbsp;fu. petuentucoirctëtare,vt difficile fit cognofeerevtrum gain Tintas gallinç.Sed amp;nbsp;gallos quofdam obferuatum efteofficio matrum fungi,nonnullosqûc ab ortu fie ef-feminatos prodijftc, vt fuperuenientes gallos alios pa*

tcrcntur.Mox cx MarGlio Ficino de quatuor animi affe Ûibus mulea tranferibit, interquænon videntur con* temnenda quaede prægnantium cupiditatc.fafcinatio-R‘tfioPotK nibus,,amp; gulo!oruin appetêtiarecenfet. Tandem ratio-f^an^tij. j^ç j^^^ piobar.Ideæiùntin menteDiuina.Intelligentia-

rum,amp; Anima noftra,x«iT’ cM/aAcyZai/. Ergo Geur Deus perldeas creauit naundumabfqucinffrumentis.lntcni gentiarum Ideæ per cœlos mÜrumenta perpétua, if^ Animç noftræ per corruptibilia,fpirirum amp;nbsp;fanguineni operationpsfuas exequuntur. ERA. Præclaraecrièamp;

plané Peripatetica ratio ifthæc eft, fcilicet. Quis vnqua concefferit Ideam,quoad Idea feu exemplar eftjCaufani tffeàrix effedrieem eflerOmnescertè Philofophi,etiam Plato-ç^^,l^^ nici excmplaris cauGt defenfores ab efficientediftinxe-runt.Eftenim non efl'edrix caufa, led exemplum iuxra quod cfficiës aliquid fabricatur.Supra ex Ariftotelc do-cui,artemMedicam non effe principium medicationis, fednormam amp;rcgulam,quemadmodü imago domus in mente ædificatoris, non eft cfficiës caufa ædificatio-nis aut domus, fed eft exemplum ad cuius Gmilitudiné ædificator domum fabricatur. Quod fi Idea: in Deo erc ant, longiffimè differunt ab Ideis animorum noftroru,

qua? nihil aliud quam fimulachra funt rerum fen fib us perceptaru.Quamobrem conferri non poflunt. Quip** peldeainDeo (dclnteUigentqsearumq; Ideis fuodcin ceps loco aliquid dicemus) non eftaccidensin Deo,in nobis autem accidenseft.amp;quidem fpiritualcmon reale,quod turn adeft turn abeft infinirics. Eftigitur ratio hgenon modo fophiftica,fedprorfus infulfiffima,amp;P0 ponatioincantatoredigniflima. E VR. Negas Ideam feu exemplar agere,cum ipfaexperienria return Magi* ftracontrarium nobis oftendat. Quid enimbn non co-tidieannulo tuoliterasobfignas,imagmcm fculpturs cers imprimensiHic certè imago annuli ft milem in ee-raim^

ra imaginem effingit. E R. Rede à me diänm cft,nul-kminiagincm, quoad imago cftfolnm,efficere alind, quam reprælcntare.Nam imaginem cfle,eftrepræfcnta tionem effe. Si quid prater hoc agat,non iam imago tantum eft,fcd naturam habet aliam coniunftam cum eflentia imaginis.Vtin annulo aureo autferreo non eft j» annula imago tantum fed partiû inæqualitas amp;durities. Sunt aurto non enim partes quidam eleuatæ,quædam depreffæ.Ab hi- lt;(git imago. fee,non ab imagine,quoad imago eft,ceræ quoque partes alia: magis,aliae minus dcprimuntur,vt fimilem red dat imaginem ci,quæ in annulo eft.Int eiliges perfpicuè remficfehabere,fivelin aquamvcl molliffimam cera inprimas imaginem, eaque ceram aliam vclis fignare. Fruftralaborabis,vt patetJn caufa efuquia partes aquç amp;nbsp;ceræ non funt,vt ferri,auri, lapidum, duræ. Quod fi nonàmateriæ,in qua imago eft,duritic impreflio in cc lain fieret,fed ab imagine, quoad imago eft,omninó i-magine cadem in materia quantumuis molli exiftente fimilem in quamuis matcriam infculpere polTcs. F VR. ReJ^ößgai Noninficior. ER- Experimentisquæproferttantun-expmmen-dem probat.An cnimquiagallina aliqua pugnas vicit, tai'ompo-fpeciesPhantafiæ res imaginatas procreant?Qms Pom natij. ponatio dixitgallinamiUam imaginatam fuille vióto-iiam,amp; galli naturam?Sxpèvincunt,imó quotidic vin-cuntaliquæ, neccxeo tarnen mutant naturas. Siah-quandofadumeft, non ob imaginationë triûphi propter vidoriä fadü cft,fed propter naturagallinæ mafeu lam,quæ vidoriæ caufa fuit,non autem vidoria natura Gemmas »» dein um peperit talcm.Nec impoftibile fuerit, etfi tard «iras muta' faftum fit.gallinam mutari ingallum,vel naturam gai Ka. h affinem acquirerc,fî verùm cft,quod Hippocrates li-btoô.Epi^çjyj pü^j^^glib.7.cap.4.Liuiuslibro4.belli Punici,AmatusLufitanus Cerit.2.curât. 39. defeminis inviros autviragincs mu taris feri-pfetunt. Sanè viragi-Jies multæ omnibus amp;tcmporibus amp;locis nafeuntur.

Qu,od cur in auiö genere non etiam vfunenire aliqua« do oc^aAfly«? poflit, ratio nulla eft. Quæ de animi affe-ftionibus cxMarfîliocitat,parummenioucnt. Nani quæ vera dicit,iamante oftendi ,quatenus à Phantafia confiant. Quæ falla recitat,cenferi inter alias ipfius fa Tiemuifu- bulas poflunt. Fuit enim virille, vt Platonicorum,ita e-perjliùenK tiamomnis Piatonicæ fuperftitionis plus fatisftudio-vlatonico- fus,nimisquecrcdulus. F VR. Ipfequoquenon magni ramnimiM 3Eftimotalia,fedquacdegrauidarum defidcrio,degulo-«cmwirfwr nî5iis, gj; fafcinationibusvulgô crédita compertaque ^‘^* funt,hæc faltem probabilem redduntPomponatijcau-fam. Equidem vt Imaginationem, quoad Imaginatio eft,inconcepÉionibusefficacem,aut faltem velutexena plar amp;nbsp;Ideam quandam efle perfuafum habeamus, ad cuius fimilitudinem virtusformatrixfœtum effingaG non illis tantum commouemur,quæ vulgo referuntur amp;nbsp;Icribuntunquæquc negarealiquisverifimilirationc motus polfit, lcd multo magis à facræferipturæ cxein-HHlo U ^^°’ ‘^^ ‘^'^^^5 veritate amp;nbsp;certitudine ambigere nulli 1? lobi^ex 0 cct,hucpertrahimurdEtcnim Gcncf^o.cap.lcgimusJa-cAp.Gm.cobpeculium fuum perhancrationem auxilTedmpofi-tis varicoloribus virgis canalibus illis, ad quos potus caufa oues duccbantut.Ab eadem caufa fimilitudinem liberorum plcriquc deducunt. Quin hacrationcgalli-nas amp;nbsp;pauones incubantes ouis albosalitêruecolora-tos pullos excludere autumant, prætenfis videlicet al-IncMamp;dJgdl ^^5 pannis alloue colore pidis^ in quos tempore incu-linuiio mu battis continue inlpiciant. ER Qiiôd ad G all in as amp;nbsp;trft colarci, Pauones fpedatjfalfum eft,quod feribitur. Nec eft ne-ceffe.vt te iubeam experiri,quod multi tentantes Ibcor diam amp;nbsp;ofeitantiam feriptorum exalijs quiduis abfque examine tranfcribcntium,extremè admiran funt, cum ex ratione pcrfpicere)qua es ingenij felicitate prçditus, polfisJEtenim calormcubantis animalisnon datforma ouis»

Ollis, fed roborat folum infitum’ ouorum ealorem, ut pro fua natura fabricetur,ad quod fabricandum fadus eft.Si daret formam amp;nbsp;naturam, nunquam gallina, an-fer,anas, pauo, alios ex fubiedis ouis pullos excluderct, quam fui generis.At fotu fuo gallinas aliasq; aues con-■ftat pullaftros,anaticulas, anlcrculoSipanoJies, amp;nbsp;alios pullos excludere, fi eidem oua diuerforum illorum generum fouenda fubqciantur.Sic ventricuiorum quoq; '«oftrorum ealores ab externo ealore adiutifclicius co-coquunt,pro fuaquifq;natura,cibosingeftos,non pro natura ealoris accedetis.Externus cnimcalor internos ouorum amp;nbsp;ventriculorum ealores ignauos amp;nbsp;torpen-tesroborat folum,amp; ad agendum excitat,naturam age-di non tribuit.Quare anferini ouicalorem excitans au-gensque anferem, anatini anatem, gallinacei gallinam cxcludit.per fe folum nihil aliud agit, quam quod cale-facir.Planiffime hoc ipfum intelliges, ft duo hæc apud te pcnfitaueris,primo quidem,eundem ilium ealorem, qui ex'diuerft generis fœcundts ouis tarn dilcrepantes pullos generat, ex fterilibus ouis nihil gcncrarc,lcd eo-dem fotu,quo ilia viua reddit,vt fie dicam, hæc putrefa cere.Deindc idcm hoc pofte ealorem ignis,folis,fterco-rum,furnorum. Quippefolis, ignis,amp;ftercorum calor multorum animalium oua maturat: furnorum tepor ealori gallinaceo refpondens pullos quoflibet æquè fe-Heiter excludit. Dcnatorumfimilitudincrcs valdèeft Defîmilitn änrbigua.Si quid hic poteft imaginario proprijs viribus ^'«f li^f^ ' fuiSjtemporceonformationis potius,quam eenceptio ruwcrprf-nis,efficit. Quoniam non imaginatio foïum,fed amp;nbsp;alix r‘‘’quot;'“”*-incubâtes aniraxita tune impeditæ languidæque vi-ncntur,acfi Epileptici aliquid animal paterdurtquod ab Ariftotçie^ amp;nbsp;iplb Vetuftioribus quibufdam annota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

* turnkgi Equidem prudentiores in feminis proprieta-■^mfctulcrüatpræQpuè,quorum fententiae cunda fc-

rèaflipulantur.Etenim aniàialia,qnæimaginatîoe pöl-ltnt,ctiamfî cœcaconcipiant,n'i;quot;cmq; vidcrcamp;ima-ginarincqucantjVtcquç amp;nbsp;canes,maribus tarnen fi mi' les générant pullos amp;catulos.Gontingit idem hoc in il lis etiam,quæ tantum non omninb carentimaginatio-ne Addc quod in auibus fempcr terè marcs maribus,amp; feminæ feminisfimiles prodeunt: quad non certèfie-' ret,fi quidimaginatioin ipfis miitareUn hominibusvc ro cmn ab(l;emius,abhorrens à cafco,vcl cœpis, vel alii re quapiam abftemium, aut ab ca dem re cum patente abhorrentem,aut n ee mat ri nec fibidcd alicui ex maio-ribus,quem forte nunquâvidir inulier,vt ano aut proa uo fimilcm, generat, non imaginationi matris, cui for-' taffenunquaminmenreni taliavcnerüt,ledfeminiad' fcribendum eft.Sic calculoli, podagrici, amp;c. nafcuntun propter feminis qualitatem ^ non propter imaginaties nê matris,quœhofee morbos nee libi neeliberisoptet. AdlacobiPatriarchæfactum quod attinet,fuit hoe nü liculofum ’'^c^^l^^'’^’ *^^^ cuenit naturaliter, vt cx^i. cap.pcrfpici'

* tur. Equidem fi veta clTet Pompónactj imaginatio/pe-ciem variorum baculorum in ouium Phantafia fcnlp-tam, non varias ones, fed varies baculos producere o-portebat.At oues nongcnerauitillafpccics, fed fecun-dum baculorumvarietatem variata eftouinm pellis.il ludetiamDiuinum magis, quam naturale opus fuifle fatis oftendit, quodnequelacobus ncque almsquifpi-am vel ante vel poft illud tempus parifucceflutetauit, etiamfi plurimos experiri voluillc prorfus lit credibile. Nee baculi varq aLabano in aqiiarqs canalibus pofiti .. eundem efFedum habuiifenpquod gregem ab eoDeus auferre, lacoboque tradcre dccreucrat.Scd quid cft o-pus verbis ? Habcant expreflae inPhantalia return notx vim hanc,vt nimirum fint exemplaria, ad quorum figu ram dformetur conceptus (cum caufas non effe demo ‘ ftratum

ftratuhi fit) quoten dus nihilominus fucrit architcüus. FVR.Effedor eft virtus formatrix. ER. Athæevirtus Virtutfor-non habet opus exemplary led quomodo in femine la- m^trixnou. Ôucæexiftens abfque excmplan generat amp;nbsp;fingit ladu •’gftexeamp;i-gt; cam,fic amp;nbsp;in femine humano opus fuu m perficit, vt nÖ t^^’''^' habeatneceffe intueri in excniplar. Deinde non habet effieientiam vllamextra corpus proprium,imó extra fe men,in quoineft-Vt enim qua in laducæ inuenitur fe-nune poteftaSjin aho femine,vt fecnicu!i,vires nullas ha bet,ficquxin vna mullereineft formatrix facultas,in alia inefle agerequenihil poteft Nam vt animavnacor pus vnum informât,extra illud ne cogitari quidem po-teft,quoad forma eft, ita ne formatrix quidem porëtia, qfua eft cuiufq; animae virtus,extra corp’ propriuima-gtnabilis eft.Quocirca nihil aliud probabitur omnibus hi fee cxcmpüs,fi quam maxime vera elTe concedantur, quamanimam vehementiorc appetitione exufeitatam in proprio corpore diuerfas ciere motiones,dc quonec egoaliquando dubitaui, nee aliumdubitantera noui. Sanè fi altjs argumeptis deftitueremur, foli melancholici nos,quid hac de re fentiendum fit,pra:clarè doccat. Non hocqu3eritur,an animus diuerfè perturbatusdi* uerlê fpirit’ amp;nbsp;humores afficiat, amp;nbsp;pro varia eorum mo tione variosin corpore morbos excitct,fcd an,qua ani mal cogitât velimaginatur,imagmando extra fe gigne re,inque alienum corpus,fepè etiam proculdiftans,im ■ priinerepolTit.Quod ad granidas fpedat, tertb certius jy^Qj.^^^. eft,nullam vnquam fua cupiditatc amp;nbsp;appetitione,quan ^^y^fn ap-tumuis intenfa,corpus alienum immutauiire.Si in poquot; paitiota-senate mulicrum effet alienos quam fuos foetus pori-1,^. '^^ ^xpetitarum return notis fignandi, nullæ proprios, onanesaUenos fignarcnt.Ne autcmpulchrarum rerum Jfnagines nobis obtjcias,deturpibus nos loqui pûtes, Et ûnè frequentius gerunt infantes notas terricula-

fiïcfttorum,quam expetitorum figuras. F V R. Ne egO q^iidcm puto praegnautes imaginatione rerum à /è de-(î^etatarum alicnos conceptus fignare,fuis autem foc* fifeuscas inprimcrequarumlibct rerum figuras ni a ni' tcenunoti ftftius eft,quam vt poffirnegari. Cæterùm fœtus non fâPowter cft pars corporis, fed vetuti alienuni quoddam corpus» porij. aeproindefteutiqnamvidetur negandum cffe,quinvc hemChsappetitio In alienumcorpus agerc poflit. ER A' vehementiotibns animæ afFeftionibus turbulcntè moucri fpititus amp;nbsp;fanguincm,atq; turbido horum mo tn gfauitcr corpus affici null’ negat.Fit hoc ideo,quod fpititus animai appetitiombus feruiunt ac parent, cum prirnum carum fint inftrumentum.Mouetimaginatio appetituni abfqj corpoteo inftrumcnto,hçc autem pet inftrumcntumcorporeum corpus mouet ; àJ'egt;uvêiif' yiivu ^ é^ê^/ç,inquit Ariftotclcs,^^»j a-ajMetlm'ov elt;rt. Mouet autem fpiritusproprios,non abfentcs amp;nbsp;pcregrinos,ac proindenonit vel currit alius, cum cgovolo, etiamfi Animapro vehemcntifiimcvelim.Quippe animamea proinftru-prifttStum mento habet fuos fpiritus, quibus præfentibus impc-giiritui mo j-gt^fub alius animæ impcrio cxiftentes moucrenonpo ’’‘^^’ teft,vtquos non rangat,amp; cum quibus conucnientiam nullamhabeat.Ipfa enim fibi fuainftrumenta generat, intra proprium corpus jquod informât,extra quod po-teftatem nullam habet. Quid quod fuos etiam fpiritus paulum turbatos à calore, frigore, exercitio, alqsq; rebus non habet obtempérantes? Et cum aéliones om-nes, de quibus fermonobis eft,per fpiritus fiant,non quoflibct, fedconuenientes,qui àvoluntatein moth busvoluntarijs,abimaginationein Venereis alijfq; ta-libus mouentur,quomodo fjipra di dum fuit,moucbit alienum corpus anima liquidem mouercponatur,vcl per fuos proprios,vcl per alios. At per neutres potefi. Rdiriquitur igitur,eam nc moucre quidem aliéna corpora

POM poflc.Cætcrùm quod per alrenos mouerc no pof-fit aliéna corpora.probationis non cget,adcoq; proba-ïum abundè fatis nunc eft.Ipfa fc abfurditate fua opinio hæc refelliLamp; iniufticia.Perindc namq; effet,ac fi tuis e-go rebus tuoq; famulitio tc inuito ad tuam ipfius per-oitiem abuterer.Quod autem neq; proprijs fuis fpiriti-bus corpus aliquod extra illud, cuius cft forma,moue-rcpoffit,fupraeuidenter fatis demonftratum nobis me miniNonenim exirc debcnt, nee progreffi extra cutem fubfuntanimæ gubernationi,nccdircdorcm habent, nee feruari in^acre poffunt,qui fæpenumero intra corpus diffoluunturôc mortem animalircpentinam adfc-tunt.Dcinde cum inter moucns,motum,amp; inftrumen-ta neceffe fit conuenientiam effe amp;nbsp;proportionem,noij potcrit ipiritus, qui in me eft,mcumqi corpus mouerc poteft . propterca quod eadem eau fa, quae totum corpus tale amp;nbsp;tantum fccit,fpiritus quoq; tot ac tales créa uit.Non enim alia caufa de principio corp’ formauit,amp; alia poftmodü fpiritus ei inferuit, fcd ambo hacc ab vno opifice confeda funt: amp;nbsp;ad finë vfq; vitæ ab vna eadém-quc caufa conferuanturetiam,vnumquodque pro fua: natura modo.Imó verö fi accurate loqucndum fir,më brorum effedores fuere fpiritus.Horum enim miniftc-riovfaformatrix potcntia,pro qualitate amp;nbsp;copia eorû exfubieda materia, quoad potuit, membra fabricauit inftrumento fuo conuenientia.Conftatporró,vix,imö Nonreperi vix quidem,fieri poffe, vt duos homines inuenias tem- untur duo peramentoprorfus fimiles ,quodincredibilisingenio- tem{gt;eramè ïum,cogitationum,confiliorum, adionum ac morum ^^ prorfm Vanetasjcorporumdifpares figura,diffimiles inclina ^‘ones,pra:clarè demnftrant.Quamobrem fi tibi maxime largiïer, fpiritus incolumes de corpore meo adtuu tranfilire.animæque fua i ufla pcrficcre veile, incertum tarnen rdinqueretur, an ea effet inter corpus tuum

mcosq; fpfritus conucnientia,quç ad cicndum motuftt . rcquiritur.Q^omam vt non poteft anima quxuis cor-U^MitM ^'^^^ quodlibet animate,nee fpiritu quomodolibet affe ^irüibus ^^° concinuè vti (nullieniminfanircnt,nulli omninö ^^^, morbis affligerentur, nullus etiam moreretur, fi poflet anima in quouis corpore inhabitare. amp;nbsp;fpirituum quo ,*■ rulibct opera cömodèvti)ficneq;fpirit’cuilibcteorpo rknouendo idoneus eftjed oportet,vt ex cadem materia corpus amp;nbsp;fpiritus conflata lint. Quam rem Ariftote les in primo libro de Anima,cap.^.diumc explicat,vete-res reprehendens,qui animam corpori aptarët, nee do-cerent tarnen,in quali corpore inhabitare apta fit,cum eonftet,lt;^uamlibet materiam propriam habere forma: ScQ^Tlu/noivuvicivropiev '^oiètViToA'e TZ-â^HV : gt;f^ ro psv gt;i*' ïèivjét^s icivèiidai necefle fitmee quæms tes quamlibet oc currentem mouere poflit,vt Pythagorici fabulati fue-rint.Dcmum eonclndendo aib-sraioaTrA^irioi/ «Zg Agyeva'^t âV^f^i « Tt{ t^ettui ilu} TSi^evixijv eii cwÂnç tv^vttdsej.^et y«^ , . tIm ftiv TS’xyrfv^riâB^xéïiôfyavetiyTlü/ li^'^vX^vxatruf//^^ ï^^^^^i^ etiam cum putas embryonem vclut alicnum alifiium corpus cflc.Cumcnimeodem quo rcliquü corpus fan-corpu^. gumcalatur,pcrq;arterias amp;nbsp;venas»quibuscorpori coH tinuarus eft.ijdem fpiritus infundantur ,mcritó cum corpore com patitur.Tantó autem patitur facilius,fen-titque ocyus fpirituum motioncs, quanto tenerior eft il la mafia exteris membris.Atgumento tibi fit, quod ra riflïmc,vt nedicamnunquam,(ignatur foetus adultioc QifdïjJo amp;conformatus. Tune cnimpcriculum eft maximum, potijiimum dum formatrixvirtus in partium amp;meinbrorumeffi-fatuifj^ne dioneoccupataeft.Qtio temporecumnoninfitismo« tur. doin feminc,verum etiam pcrarterias,vcnas,acncruos influentibus caloreamp;lpiritu vtatur, mirum non elf,li motioncs,in fpiritu matris fadte in foetum vfq9 deriuan

aepauorishotas/qnamappetitarum rerum-figna. Ete-nim fpintus appetitioni feraientes irrationali,ferme caufeflintilliufmodi accidentium. Vndcanimal con-cutitur amp;nbsp;tremit eodem propè memento, quovel ftrc-pitu vel vifu terribili feufiis prater cxpcctationcm per-ccllitur, antequam ratioci,naxi,quatenusfugiedumlit, quod fie occurrit,liceat.Hinc vfuucnit,vt re cognita fa pè nos pudcat trepidationis. Repentim huius motus caufam Ariftot.in lib.de motu Animal.cap.8. clcgantif-fime cxponit:amp; fub finem libri ■zr^f à vA AayflFjyuÆf4g1'a5 «lt;gt;?lt;ra$ nominat.Necdiflicultcr Ariftotelis mentemra-tionnmq; momenta percipies, fi animae poten lias om-nes vnius cinfdemq;, fubftatix facultates effe memine-ris,amp; nc,quæibi dicat, attente obferuaueris.Huc mortis partium quarundam m imaginarionc Venereorum, amp;nbsp;faftidium ventriculi ad mentionem vel afpedumcibi naufeam parientis pertinent. Quodidcjrcónioneo,vt ^^‘^^ ne pûtes cum plcrifqydefiderij potins, quam fubiti pa- ^'^ * uorisamp; perterrcfadionis fobolis elfe tales notas. Ex quoalterum hoc etiam perlpieies, lignaifta ininfanti-bus apparentia raro ab imaginatione intenliore,fæpius arepentinocafunafef de quovix vnquammuliercogi tarit vel ante vel poftea. X^ibus amp;nbsp;illudaddere potes, quod nulla femina infantem fuum turpiter notatum parcrct,ß imaginandoimprimcret. bjullacnim cupitfi liumfuum turpi nota infignitum in banc lueem venire,fed contrarium potius timent,nc inuiris iplis talc ac tidat aliquid. Quocirca ipfalucc meridiana elarius eft, Spiritus imagination^ tunc non feruirc,ac prorfus aliud

appetitus impcrarit.Ex quo nullus non in- Nowper i-J.^^^Shämaginationis opus non elTe.quod alius ad Mm magimtio. ’“^iUus ad Philofophiam,alius ad Medicinam, vita «ê ßnntalij auitein^aut militiam propcnfior nafeitur,licet hoc Pa, ‘lt;d res aUm Mccuus audaâer affirmet.Sinon obedit ergo appetitui ^lt;^lt;gt;‘'^i^f^’

mulieris fpiritus intra propriû corp’ cxiftes, qudmoi^^ me vis credere extra corpus imperata fafturflfOjnrin'' gunt ifta ftmili fere modo, quo amp;confternatio impro* uifa,de qua didum cft,amp; animi dcliquia cucniunt: qu^ nulli acciderent,fi voluntati noftrx fimplicitcr fpiritu$ parêrent.Exmodó di dis manifeftepatetvera efle hçc. Quje coup- Primum,feminas prægnantes non alios,quam fuos pro derSdii pnt prios libcros fignarc notis illis, de quibus fermo eft* m dppetitio Deinde eafdem inuitè fuis foetibus figuras illas,prefer-Rc GrMida (-jj^ turpes, imprimerc, ( nifi fi qua fortè quauis bellus ”**• immanior omnem exuit humanitatemJ vniceq; cupe* * re,vt orani turpitudine carentcs pariant. Fabuiofuni i' ® gitur éft, quod in lib. de Tartaro affirmât Paraedfus, 5 claudos,gibbofos,diftortos, alios, ab imaginationc ho* • minis intcrioris tales gignLEtenim nee exterior nee interior mulier,fi modo homo eft aliquis tails,cupit Infor mem infantem. Tcrtium,multó tamfrequentius tum facilius per fubitos terrores à fœda amp;nbsp;terribili fpecie vi-fa tcnellos adhuc foetus notari. Quartum ex recitatis iniertur,fpiritus imaginationi amp;nbsp;voluntati hac in parquot; te neutiquam obedirc,dü prêter amp;nbsp;contra matris defi-^^ deriu fœtus déformant. Ôdintû,(igna talia fermé cm-bryoni,dum in vtcro conformatur,infcUlpi, quod tunt materia plena adhuc fit fpirituum facile impreffioncs rccipicntium.Equidem cum perfedeformatus amp;nbsp;graft dior fadus eft fœtus,non multo minus œgrè forma no-uam rccipit,quam matris corpus. Tune enim morbo potius aliquo afficitur ex vehement! acrepentina per-turbationc,aut prorfus intcrficitur,aut ante ftatu tempus nafdtur. At duminformis adhuc cft,perfacilè fign-6 ra quælibct abfqj alia noxa ei imprimitur.Sextum» fieri has impreffioncs àfpiriribus fubito pcrculfis amp;nbsp;inordinate metis priufquam ratio pericûlû metiatur: ac proquot; inde naturalem magis efte liane motionem, quam vo# luntïu

luntanani. Vrtifiatfmjnibil ab hoc excmplo caufam in- ^ uari tuam,in qua dicitur imaginationem aliéna corpora immutare:quod impolTibile cfledeclaraturn cft.Hoc autem,tanietfi abfoluteconccderetur,ampliusnihil probaret, quam abinrenfis appetitionibus fpiritusin-ordinatè moueri,humorcsqj perturbari, ex quibus varix enafcuntur corporis animiq;xgritudincs.F V Rin* ter agens,paticns,amp;ihftrumentum,conuenientiam re-quiri fatetur etiam Pomponatius.At negar,quod tu affirmas,non poffealienum corpus itadifpofitum eflt,vt fpirituum alienorunraflioni obediat.Quöpofito,non tarn eft abfurda cius opinio,quam tibi effe videtur.E R. Si quam maxime demonftrari hoc poflet,quod impof-•fibile oftendimus,abfurdanihilotninus foret hxethe-fis.Primiim enim conftat meam animam no regere fpi-' ritus in alieno corpore cxiftentes,nec alius animam in-» tra meam peUem contentos moucre fpiritus. Etenim ' cniufque anima:imperium intra fines proprq corporis • cohcrcctur.(Nififorte cumPlinio iibro7.cap. 72. pûtes Amm^fv-animas4ioftras etiam defertis fuis corporibus expacia'^y^co^po. turn ire )Mouetigiturquxlibct intra fuum corpus cÓ-« funobâ» tentos amp;nbsp;proprios.Quo pado ergo mouebit hifce fpiriamp;«f4rtr«. tibus fuis corpus alienum?Equidemnon cxcunt,aut fal tem exirenon debent congeniti fpiritus.Deindeab acre ambientemox alteraiïtur,corrumpuntur ,diflipan-tur,atque ex corpore elapfifunt. Tertio non habent in fe permanentes anim» vires,fed itafermeillis vtitur a-iritna,quomódo artifex malleo. Etenimvt lumen Solis vires uni' ’^um fole abit ac redit,fic anima: vires fpiritib.amp; mêbris nw non nu F^feute anima adfunt,amp;ab fente fubtrahuntur. Con- nent mJJii-ftatautemmeam animam nonimpertire aliquid fpiri-’'‘fi^“^. tibus extra corpus clapfis.Quare vt aliquid accepiffe co gitentur virium,dum in corpore adhuc eifent,tarnen re ‘ tinete hoc extra corpus non magis poffunt, qua aer lu-m

men Solls rccedentc Sole,aut malleus artem fabri abS Aniw^foU m^jg fabro. Demum certius nihil eft,quam folos iHoS fehf^** * fpiritus folumq;-corpus illud ab anima regi,quod infor umoiunt ‘’^at^ viuificat. Sancquoties membrum aliquodinc-ptum redditur ad recipiendam ab anima vitam,ne mo ueri quidem ab cadem ac regi vnquam potcrit. Non mortuum corpus,non alienum, non valdcintempera-turn mouere, informare ac regere poteft, fedviufupro- -prium,fibiqj conueniens, quodipfa fihi fabricant amp;vi-uificarit.Sic fpiritus aptè mouet folos ilios,quos ipfa fi-bi aptos genuit:amp; ne his quidem rede vtitur,cum funt peroGcahonem quamlibet ineptifadi. Nonergocon’ uenireipfius motibusamp;adionibus alq poflunt,quain quos ipia fibi ex congruente amp;nbsp;familiari corporis à fe iß formati materia genuit.Et vt maxime imaginemur,vel aliorü fpiritus ad nos migrate,vel noftros ad alios tran-Cre, tarnen non poteruntilli vel mouere animam, ad quam appulerunt, nifi Ipcciem intellcdui ant phanta-fiæ, quam alibi acceperunt, fimul illæfam tranfporta-rint.Animæ quoq; peregrinis iftis fpintibus non magis vti poïlunt, quam aerein corpus fubcunte quolibet. Graniffima igitur rationc,(quç multóplus habet,quant habere vidcatur,pondcris)motus Anhotclcs antiques reprehenditdecorporeanimam rccipientenihil defi-nientes.Quocircamodis omnibus infulfa,vana,ftolida, falf3,inepta eftPomponatq phantafia, non flagris mo-, do epeiendahed diris execrationibus cxplodenda.FVK

Nihil hic quaro amplius. Degulonum apperentiabre-Df Culonu niter aueo fcire quidfentias. ER. Degulonum faliua tp^cicntia- non eft,cur aliud dicam, quam vtte moncam,ne faliuâ iftam veritatis faporem adulterate tibi patiare. Siquid aliquando accidithuiusgcneris,talecertcfuit,qualeA* riftoteles recenfet in lib.de diuinat.per fomnum his ver bisJVrbittamurfulguracadcre amp;nbsp;tonittua fieri, paruis fonis

fonis in auribus fadis, melle quoq; amp;dnlcibns fâpori-bus pcrfundi linguam tenui phlegmatcdcftiUante.Qui enim tanta vehementia aliquid imaginantur,ïjvelut dormientes dccipifacilepoflunt. FVR. Quidergoïan Anmèjlrwit ctiam menfttuatas mulicres polita fpecula, fi propius t£mnlicrK intueantutjfanguinca nubefpititibus exoculis emiflis fj^etuU mß tefpergere negabis? ER. Oraninó.Quippenöpoflunt cw«. fpiritus inoculis àvaporibus ex fanguinemenftruo dc naris ita tingi,vt colore fanguineo fpecula quantumuis nitida pingant.PurifTinaos cïfe ac manere bos oportet. Deinde quis credat fpiritus adeoconfertim ex oculis e-rumperé,vt velut nube quadam fpecula cooperiant? Hauddiuviucre poffet anirnal,amp;fxpclinqueretnos a-nimus,cum intenté aliquid infpicimus,ft tot fimul fpiri tuseuolarcnt, fine quibus anima in corpore habitarc nulle pado poteft. Quot per alios corporis meatus pa-tetniores amp;nbsp;plures exibunt,fi tata copiacx oculis effun-dirur?Ego tibidico,vifionem fieri receptioncfpecieru, viftof^n. noneiedionefpirituum,qui animalirede affedo non «plwnr. excunt extra corpus,fed intra ipfum animç tantifper fer uiunt,dum attenuatirefoluantur.Cum excunt,non eft ^xitutf^in tnagis naturæ congruens bic motus eorum,quam fan- ^““♦’’ ^ß ‘j^ guiniseffluxus per nares aut partes alias. Negoigitur‘’'•‘”‘'‘^*‘ tingi fpecula.Dcinde fi tingantur,àfpiriribus vel ab ocu lis vel alijs partibus procurrentibus nego tingi. Si fit, à vaporibus ex naribus, ore, partibus alqs egredientibus fit.Experiripotcris,fi modo libet,cum amp;vxorem habeas Sefilias nubiles.lube tempore menfium intenté pro-^itneq; contueri fe in terfilfimis fpcculis quamdin vo-^^^ ICauc tantum ne ore aut naribus afflent ) ac mox vi '^^bisquas nobis,non nubes ,fed nugas offundant in re clariffuT^;^ amp;nbsp;expier atu facilima viri alias fummi.Quin imovidcbis apetté aliquando adhelitu maculari, cum fpivitum non continSt/at rubro colore tingi novidebis.

Quoniodo verb tingat halitus ipfe non tindus? Sed c* fto, pingant fpeculum rubro colore cruenti halitus » fanguine agitato eleuati ï Sicut nullus miratur igné d' lefaccrccalorcnain fe habentem , acputridas venena-tasque expirationes putrefacere ac venenare, dum li^ qualitates in fe continent,fic mirari nullus debebit ru-bros vapores. rubro colore inficere.Hoc admirabile eft» ipiritus fola fpecie,qux reale nihil cft,picios,rcs produ-ccre,quarum in fehabcnt,non vires, fed fpeciem feur maginem tantumfpiritualem,idq; in corpore peregd' no amp;nbsp;fepe multunx-diftantc,cum halitusanenftruataru per qualitatem realem negent nitidiiTimaipeculaxoïi' taminare,nifi proximeaftentad fpeculamuliéres-Ingc-nuè fateor,menonviderc,cur,fifanguis ponaturagira-ri alio quoq; tcmporc,ncccflarium fit ipeculamagisin ficifanguineperfluxum menfium cómoto,quam peï San^uis mè ^^^^^^ ^^^^^ turbato. Non enim fentio tantam in men' ftrum noti d^uo fanguine, ex quo ferè folo fatum formari alique tioxidf eü certum eft,malitiam ineire,quantam nonnulli, (amp;cuin ^udm puta his Paracelfus vcfter,qui in lib.de matriceomnium Vc-tur- ncnorum nocentilfimum dfe fcribit ) ei falfb adferh bunt. FVR. Veruntamen cum ophthalmicos amp;nbsp;lippo» confier oculosfixè intuentium inquinare, non videtut à veritate diflentaneum,quod de fpeculorum infeâio-nc fcribitur.Sed amp;nbsp;Bafilifcos ferunt vifu quoflibet occi dere perVenenofos radios ex oculis craiffos.ER.Quod Tabulade adBafilifcos attinet, videris ipfe pro fabulis nö habere, ^ajiljcis quædc eis cireumferuntur.Nofti puto,quid annis fupe natatur. rioribu$in illufiri imperij vrbe circa hanc materia con-tigerit.Si funt hi ferpentesin return natura (de qua re omnes omnium fcculorum prudentes amp;nönimis ere* dulos dubitauiffe video, )fpccies fui producerepoÛùnt infiarvifiliumaliorum-Oculis finocent,pcr halitusvc nenofos exeuntes noccnt,non perïpiritus.Quanquaiu veriß'

vcrifimilius dicatur per fibilum amp;nbsp;expirationcm ex ore pernitiofam lcdcre.Tam,puto,vera eft tota hiftorta/eu potius fabula,quam credibile eft quod additur,cos,fi i» fpeculoaut vitro obicdo feipfosvideant,occumberc. Etenim nil nifi fpcciem in vitro vident, quæ nihil aliud poteft,quam repræfenrare.Et Venenatam fi concedcre tnus,exitiofa tarnen Bafilifco non foret, cum familiare contineret vencnum,quod paulo ante ex eius oculis ex ijffet-lnfignes crgofabulæ imperitorumq; hominu fig-inentafunt, quæ de his rebus authóres nonignobiles iniprudentertradidcrunt. Opthalmia laborantes fan- ophthalmi guinemin oculorum' membranis multum amp;nbsp;putridu deur alias infarftum habent, quemper halitumdiffolui oportet, M»5«iwo»t« cum præter natur am eum in locum colledns fuerit-Hî ergoputres fpiritus ex oculo expirantes oculumtenc-tiorem poflunt offendere cótagione ,quemadmodum Óc lipporum oculi,vt qui plcni vifantur mucoamp; putri-dis.humoribus.At in menftruatis fanguis in oculis nullus eft pratter naturamaceruatus. Sed necinventricu-los cerebri per id temporis fanguis effunditur,quifpiritus per oculos produentes,ibidem deinde tmgat.Mul-tb magis petit imas corporis partes, atquead vterifcr-tur regionem. Adde,quod fanguis in vaporem folutus ltafubtilemamp;tenucm,vtcitra impedimentummifce-ncumfpiritibus vifioni deftinatis poffit ,non amplius adéoruber eft,vt obiefta corpora purpureo colore maculer. F VR. Nolo hic laborarc.Quomamvt aha Om-Df fap rno nia neges,fafcinationem tarnen te non negaturum pla di/JiKUho. nernihiperfuadeo- ER. Sifafcinare eftfolavehernen- A tiaimaginationis cum intenfa cupiditatenocendi ali- '• ^^ « ' d^em extra feladere infpiciendo aut male precando, negorlblincunCtancer hominem ab homine fafemari pofte. Satis,arbitror,dcmonftratum hoc fuit, cum ima-ginationé extra animal nihil poffcpftcndimus, Sc quod

eus in corpore proprio officia fit pariter expofuinUiS' FVR. Mira res,nee Plinio,nee GeUio,nee Solino,nee HC liodoro, necPluTarcho, nee alijs, vt video, fidena habes. Hi namq; authores manifeftè fafcinationem affirmât-Etenim cum Solino Gell.lib.9.cap.4.in Africa fcribit ho mines extitiflc, qui fifcgetes, arbores, pecudes, hond' nes,irapenfius laudauilTent, certó emortuas fuiffe,ta-' metfi interitus caufa alia adfuiffet nulla. Heliodorus

caufarn effe ait aerem ambientem , qualitates.quibus imbutuseft,advifceraintusconditadeferentem. Sic multi peftis correpti funt contagio,qui ægrotanti non adfucrunt. Refert idem vnà cum Plutarcho Charadrin

auem, quamaliqui putant Iderum feuGalgulumno-ftram elle, ab iderico vifam croceam bilem adfe attra-here morboq; laborantem libcrare.Quinetiam inuidi-am tabefacerecontenditPlutarchushacratione, qua corpus contaminer proprium , ex quo deinde effluuia ad alios per ueniant,eosq; Ixdant.De faici no herbe Erin gn,fi captain ore teneat,ne referre quidem audeo,qu2 idem autor narrat,non femel tantum.Quid Pliniuslib-7.cap.2.dcTriballis,mulieribus Scythicis, amp;alijs Pon* tumincolentibus,quos cum Plutarcho Thebias nonu . nat,acmergietiamveftedegrauataspolfenegat,fciotc WtUoiort non ignorare. ER. Ad Heliodori fabulas non eft,cur a- • 410. j^yjj dicam.Sed amp;ipfecaufam refcrens in aerem ambientem feminain fepeftis aliorumque contagioforü morborum contincotem, ac per organa fenfuum advi

, .^_ fccra deducentem,non pugnat cum fententia noftra. bMUturic ^®^^i fabulas tu quoque,puto,tides. Quis enim animo f^cino- cot^cipiat fegetcs,arbores, animalia, quia laudenturab aliquo,'nterirerPlus colons habet,cum ab iratis oculis mali quipqlam effluere dicunt. Ego profedó ncimagi-nari quidem poffum, quomodo exeufem verifimiliali' quainterpretatione.Si per affiftentem Dei potenna fa* ftiu»

0unidicas,caftigareficaliquosvolentis, iUudobftat, quod familiarum hoc proprium amp;nbsp;perpetuum fuiffere ferunt.Deus autem non fic dona fua largiturded nee A-poftoh necalq fandi homines miraculacdere,quoties Iibuit,potucre,fed quoties,quando,quomodo, Deo pla cuit.Si propter crudelcmtrucem que contuitum tertio tosquofdam,nempetencrioresinfantulos, amp;nbsp;admor-bum propenfos paratosqs morbo correptosfuilTedica-mus/NonenimvidcturnnpolïIbUc,vtexfœdo amp;tru- pueUdaVe eulento turpis iratæq; anus inrentiorcafpeüu infantu tub Udi lusaliquis tccritetur,amp; hac occafione ægrotare incipi- quomodo at,maxime li admorbum prius difpofitusfuerit) obftat conimgat-non illud folum, quod etiam adultos infici putarunt, fed inprimis hoc, quod plantas corrumpi,in quas pa* uor ac terror cadere nullus poteft,aiunt.Quod hoe pa* fto aliqui pollint fafcinari,viderur Ariftoteles quoque fcnfifleao.Problcm cumquærit,curruia fafcinationes putetur arcerc. Oftendunt illa quoque tempore p eftis quxvidemus cuenire. FVR. Quid verb fidicamus no* xios amp;nbsp;exitiofos fpiritus ex illorum oculis crumpentes malorum effedores effe? ER. Hac de re moxagetur, nunc reliqua ælhmabimus.Plinio fi velimus ex menda* ciffimis Græculis plauftra mendaciorurn trafcribenti fi Plinim ex dem habere,nihil tam fuit vel à Deo vel ab hominibus GncKmen falfumamp;abfurdumiudicatum,quod nonverumamp;pul dadapluri-cluumcogamurcenfere. Crederenos oportebit mor* tranferi tuum amp;nbsp;areficfum pulegium de trabe fufpenfum circa Pß^’ brumamvitara recipcrefloresq;cmittcre. Herbamitë balimaXantho quodamnominatam draconis catulu occifiini ad vitara reuocalfe. eadcra Tillonem quëdam ^Draconcinterfeftum ab orcoad fuperos redudufuif ie- 9?inetiam herbara aUamlubam mortuoiam horai ^iVitam reftituiire,Vcrura hæcatq; alia his quoq; craf-fioradc abfurdiora mendacia nunc tclubeo fineren amp;;

cuiufmodi illa fint, quae in citato abs te loco legimflS tantum perpendere,quo videas indigna efle,in quib«® confutandislongiorcm operam ponamus,vt quæàft* Homo^uo ipfis præClarè eucrtantur. Meminifle nos decet Deuin modoiDco fcciffe hominem inermem amp;nbsp;nudum, adeoq^ politicö fadutpr, amp;focialem,nonfeTum5truculentum,crudelem, minas caedesq; proximi fpirantem.Quinimó non tantum ani mis noftris inferuit,ac nobifcum nafci voluit, fed infn-per fcuerifllmis legibus cauit, ne quis alios offenderct. Quæ ergo dementia fit credcre,aliquos à Deo fados d ‘ fe,qui ex oculis pra:fcntiffimum venenum, linguaetiS amp;nbsp;voceinteritum adferant alfjs? Magna,credemihiA deteftandaefthœefuperftitio ,in miiltorum animisf-tiamnum radices Habens. FVR. Probabilemvidetur facerc opinionemPlinij,quod geminas in oculis pupil-1 as haberent vcneficæ illç mulieres:quod etiam Cicero averuit. ER.Geminapupillanihilampliuspoteft vna fimplice,nifi quod geminam recipit fpecicm,ficut ambo in homineoculi, duas, nempe finguli fingülas reci' piunt fpecies : quas tarnen anima velut vnam vnius rei fpccicmiudicat.Diól:umamp;demonftratum eft abArifto tele,ciusq; Ïèüatoribus,vifioncm fieri fpccierum rece-ptionc,non autemfpirituum aut radiorum emiflione-Quod etiamfi fieret,non tarnen ex hoc fequcretur,plU’ res ex duabus in vno oculo contentis pupillis,quam eX vnicajipiritus-cuólarc. Quippe non in oculis generan-tur,fcd per opticum ncrimm infunduntur fpiritus. Po-tert proinde oculus ex gemina confiare pupilla,vt inte^ rim ncruus opticus ad oculum illum perueniens neq; duplicatus fit,ncq;folitomaior. Hoeverifimiliuseft quia tales oculi horrifici funt aefœdi ,pr3efcrtim in ira-ta amp;nbsp;turpi vetula, tcnellos aliquos pucrulos ad morbö paratos,ex alpcftu talium territos inmorbum incidif-fc;in quem paulopóft ob aliam fortaffe occafionem in-lt; cidiflent,

’'cidiflent,Qais nefcit Strabos,præfertim terribiles^y^strebt ter^ luti micantes oculos habentcs,fi irate intends oculis a- ritaß^eäu. fpiciant p ne rul um aut alias pufillaninTem,terrorem in-cutere ? Scio felium, noétuarum, amp;nbsp;alioru quorundam animalium lucentes oculos in tenebris edatn cordatos viros terruiffe- Qms in morbido amp;nbsp;naeticulofomirctur confternadoneni cauüni procataródcani’amp; ixrflóipaartrj vtHippocrates vocat,inorbi alicuius fieri? Equidem vulgus noftrum vix alias caufas^admittitmorborum, quant irana,dolorem,pauorem,terrorem, amp;nbsp;fimiles alias animi fubitas perturbadóes.Profeció vix reperiasali quamstate maturafcminain,quaenon animaduerte-rit aliquando infantulos pradido modo terntos in ciu-latumproruinpcre, amp;nonnunquam contremifccre.

F V R. Inficiari nullus poteft ,quin vfuueniat hoc muitis, idcoqpnon negabo ,illas etiam vetulas hac rationc ctfalcinauiflc aliquosji tarnen m return natura tales ali quæ uixerunt. Sed ad Plutarchum quid reipondes? ER. Plutarclius pro more fuo récitât cum fuam turn aliorû Opinio Pht opinionem. Gùm ad probationem eft deuentum in à- f^^^ffid^f^ ■Tsri^etaç rcfett caufam,quas rantü non animatas amp;nbsp;con f^^^^ filio voluntateq; agere ftatuit. Quod quia per fe efi ridi ^^^ culum,amp; à nobis fuprà firmifiimè confutatum, merito nuncnegligimus.Caufam certè nullam poterit adferre curfuasiraaginationcsDemocriti Idolis præferat.Quo tuodoenira amp;pcrqdefluuiabilê ex iiofiris corporibus ^dfeptrahedEthoc dato, nôtollitur tante ntorb. q eft lecinoris intëperics vel obftrudio. Quæ res mittit aut ^^fert ilia efflunia ad nos,li nô afpicitCltatadrius egrû? débet enint vt aiût,auertereoculos.Quontodo etiabi lis lub cute tot? corgis retêta ad oculos trâfit?Iam q de miituo aittantiu afpedu refert, hue nullo pa do aptari poilfir. Quippe nö difputant’ nos de âfiedionib.animi jPpho corpori mutationê parieaüb.fed hoc quçrimus,

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

an alienum corpus conturbent,ac per fclædanf.CorpP' ”^ raamp;animos amantinmnonafficitafpe6!;usamati,fe^‘ amct propi^^s amor,feu potius infania. Finge enim amatun’ ^nim^mie. ®Û’æcrcamantem,vt nefciat fe afpici, nihil tunc patiC' tur.Si fe afpici videat,no quia vidctHr,afficitur, fed quis videt ipfe,nec rede iudicat,quæ vider,patitur. Quipp’’ multi alq cumeundemvideant, amp;nbsp;abeodemquoq;vi' deantur, non tarnen eommouentur,quod aliter,quant fatuus ille,iudicër. Vnufquifq; fui erroris ac morbi cau-faipfemeteft. non alius. Quip pc non recipit amorem, quo amatus fortè amat, fed fpccicm formæ tantum re« cipit,quam venuftiorem putat efle alqs.Ideo neq; cœcb neq5 infantes, neq; alij abhorrentes atalibus , vllaint^ mutantur, fiue mfpiciant ipfi alios, hue confpiciantuf abalijs. FVR. At videturPlutarchus vnkcum alijs có-pluribuscaufam ponere ctTró^/oictg feudefluxusquoßa exitiofe qualitatis participes,à quorum conta du fpiritus humoresq; aliorum corporum corrumpantur.ER-Nunquam negaui aliquid ex corporibus certorum hO’ minum noxij expirare,alienaq; corpora inquinarc.Qu^ rem fi fafcinationem placet nominare,non de re,fed3c nomine lis fuerit. Fafcino affinis quidem eft infedio ta* lis:at propius accedit priorillanuper expofita. Cumali quid contagiofi ex corporibus fcabie,lepra,elephantia' fi,phthifi,pelléue affedis cxhalat, contagium nomina-^idic4n- mus,fafcinum efle nequaquam dicimus-Quippefafci' tureffa^ci- nari fermé putantur, quibus morbus aliquis infligitut nart, ab alio,(qui eodem illo malo non laborer tamen)impre cationefeu optatione, imaginatione, præcipuè veróO' lAorbiex culoruni infpcdione. Ex contagioautem natus dicitur {sntagia. morbus, cum putri amp;contagiofo morbo laborans no xijs halitibus fimili alios morbo afficir. Erfafcinantes quidem illos folos lædere, quos oculis amp;contagione fua p rius defignaruut,ehrens pierunq; nihil nocere cre dwntur*

duntnr. Ï?diucrfoautemcontagiofo ïTiorbo corrcpti öbuios quoflibet,quibus putrida exhalatio vel foris in-cidit ,vel intus adhæfit, in primis autem chariffimos quosq; coniugem, liberos, fratres, araicos, dom efticos, quo (cilicet temperamento vnufquifq^ eft fimilior, co-inquinat.Conueniunt vtriq; in eo, quod neutri venenu ^'^ ^“^ ƒ** lutexitiolumpharmacum otterendo nocent. Difterut ^ autem,quod fafcinatores fcientes,prudentes,volentes, ç^feinatio. Ytvulgo creditur, pcrnitiem procurant certis homini- /»^«od^ ^us folum,quibusvidelicet malumdeftmarunt.alter! runt, verb nefcientes amp;nbsp;nolentes offendunt ad ic accedentes.

Adde amp;nbsp;hoe,quod fafcinatores maxime oculorum fpi-dtibus exiftimantur incommodare, quafi caufa mahin imaginatione feu ccrebropræcipue habitct,cum conta giofis origo amp;fons maltin parte qualibet,acin totoeti-am corpore confiftere polht Practerea non nocent hi,ni fi putris halitus intra corporis meatus recipiatur,illi au tem quos volunt offendunt.fi vel folas corum veftes at tigcrint. Deniq; contagio lodens prior ipfe læfus eft,amp; tx putti humore putrem expirât halitum: fafcinatores ■autem non eft neceflcmalèatfeótos efferac proinde fpi-titus non habent putres amp;nbsp;per fe noxios. Si enim tales effent, abfque difcrimine pernltiofi effent omnibus.At-qui nullis incommodant alps,quam quibus incommodare dcfiderant.Fiunt igitur peftiferi per voluntatcm fa fcinatoris,in fe ipds tales non funt.Quocirca plurimum difcrepant fafcinumamp;contagium. FVR. Si reftè perce TretmeJi pi te,ex tribus modis, quibus lædi homines tanquam fa funtfarcir,4 ^ctno poffmt,vnum folum proprié faleinationem appel ttonis Jijm;« ‘andumputas. Primus amp;nbsp;frequcntiffimus eft,cum quis !«$• ^^dam amp;nbsp;putridam exhalationem expirât ,quç corpora, 1 quibusforte inhœferit fimili vitiocontaminarepoffit, fiucidvelit fme noht æger.Huncmodum contagmvo-cabas.Alter eft rarior,cum quis atetro amp;nbsp;horriheo infor 2

mis amp;nbsp;iratæ aniculæ vel alterius intuitu terrore percclU tur,eaq; occafione in morbum incidir,qualis qualis ilU ? fit.Hiinc tu moduminnominatninreliquifti. Tertius, quem demumfafeinationem vocanpoflecenfes »cum poï t,r ^“^5 voluntatc amp;nbsp;eledione certo amp;nbsp;defignato homini ^' ,. ftudctoculis,voce,tadu.nocere,allarenuliaadhibita.

Videoquidem liosmodos apertè différentes effejVtv-nadefinitionecomprehendi ncqueant:acproinde fafei nationemtertij modi nullam effc concedo, liquidem abfq; interuêtu fpirituum fieri ponatur.Sin autem inter cedentibus fpiritibus,quod plcrifq? omnibus vifum fuit, fieri ftatuatur,affentiri tibinondum poffum. ER.Re-An^iritta ^^^ dicis permultos affirmare fafcinationis vehiculum fajeini Cint gjp^ ipintus,quod ex co accidit, quodnon diftinxerunt »f jKUMfi. infgf fafcinum propriè didum,amp; contagium, quod fub fafcino complex! funt.Etenim vel intelligunt per fpiri' tusvapores amp;nbsp;effluxus quoflibet, vel propriè vocaros fpiritus.præfertim animales,cum exoculis exire potiffi-mum videantur-Si vapores intelliguntexputridisamp;for didis corporibus aut fuccis exhalantes, contagium eftgt; non fafcinatio.Quippe eleuantur ex quouis loco putrc-dinem in fe continente,amp; per omnes corporis aut cutis meatus effluunt ,non ex iolis oculis prodcunt: nee pa' rent virtuti corpus rcgenti,vt vnum certum ac defignâ-tum potius hominem,quam obuium quemlibet inua-dant ac Ixdant.Quoniam li pollet eos natura regere,nö , quampermififfet corrumpi. Poftqiiamcorruptifunti-pfainuitaamp;refiftente,pro adepta qualiratc etiam agut, præfertim extra corpus eiedi. Quiscnimficdeliret.vt opinctur naturam, quæ vtiles amp;nbsp;bonos fuccos non po tuita putredine præferuare,iam pufrefados,rebelles,i-nimicos,cxirialesq; fados regere,amp; quo velit extracot-pus dirigerelEquidem nimis facpe videmus earn nôdum putrefados/èd velintemperatiores redditoslolum,vel alias

alias turbatos non regere fient prins. F V R. Tu perin-dcloqueris,acfi effluenteshalitus contagiofosneeefle fitputridos elfe. At neqj hoeyerum eft,nec putridi oês funt côtagiofi. Refponderi ergo hic poteft,vapores fafèi An conn-nantes nec dura pntridos effeded naturas gubernanti ad gioßhalite hue ohedire.C^nimo per ipfos forte fpiritus animales putridißnt fpeciemfafcini in fehabentes dedderiumfuum exequi- ß^^^^-tut Anima. ER. Nihil facile dixeris à veritate alienins, quam fpiritus primarium animæinftrumentum abca-dem extra corpus emitti, vt ibi inftar apparitoris infla e-iüs exeqnantur. Sernarç eos intra corpus ymeèftudet, Vtfine quibnsnec agere aliquid nec in corpore perma-nere poflit.Qnin dico tibi,fpiritus neq; fados ad hoc,vt cxcant,fedvt anima corpus informant! leruianr,nequc cumimprefla fpeeieoperis excquendi exire poflc.Qiio-niana pl urimos Smul exire oportet, fi amp;nbsp;Ipecië deferre, amp;fccundumhanc aliennm corpus mutare debent. Ad-uerfus hanc opinioncnifaeiunt argumenta omnia,quae Philofophi contra illos excogitarunt,quivifionemfpiri turn ex oculis emiffione fieri opinati funt:qnae hic recen ferenimis longum foret,atq; inutile. Quis enimeredat fpiritus tenuesTubtiles, mobiles, imp per momenta ge-nerabiles amp;nbsp;corruptibiles,extra corpus exire, amp;nbsp;np mox diöolui? An non affeftus animi vehementior,dolor afpc rior,euacuatio copiofiordnuita amp;nbsp;repugnâte anima eos ftpè diffipat adeo,vt animal collabatur,amp; dum recolli-gantur mortuo quam viuo fimilius videatur? Et qui in corpore exiftentesram facile difijciuntur, animaeqjira-Pedo fubtrahunvur,hos ne putabimus extra corpus per herein mregrps amp;nbsp;epniunftos ferri, at q; anima abfentis “^^'^datisparère?pjurrendum infnper efi, quem his iti- Duxit'me-nensducen^ præficiamus.Non.enim fnapte natura, pu- ^ ffiirvib. fo,inhofpitiumcertum defignatumq;dn aliud nullum, (^u rêdnlt;-ahfqueerrore concèdent inifi fortèMopfos aut Tages

quofdam,vt feite ait Scaliger,eos facias,quidiuinent lö cum,inquem debeantdiuertere.Hætet hoe in loconii ’^^'^^^’^^’■PöTnponatiusdncap.io.librifuidelncantatio' ™ nibuSjamp;palàmfatetur, qusdionem hancomnindcifs difficillimam-Poftquam anxièfolliciteq;otnnia tenta* uit,verras finem capitis,virtutem definiendiinftrumê-to tribuit.Qui infelicis illius difputationis pluraviderc cupit,apad autorem hunc ipfe legat:nos neqj ab anima £afcinantis,neq;ab eo,qui fafcinum pati debebauneq; ipfos afeipfis dirigi pofle breuiteraperteq; common* ftrabimus.Quod non poflit anima fafcinatoris hoe pre ftare,patet ex eo,quod nö fic afïicir anima vlla fuos fpi ritus,vt eis vires bias comm unieer hoc modo, vtineif-dem fixæ darabilesq5 perfeuerent.Etenim vt Sol aerem illuminans nihil ei abiens luminis relinquit, fic anima fpicitibus affiftens cösq; mouens afficit, nihil eis virtu-tis faæ,cum mouere defmit,derelïnquens. Si namq;vir tus animae propria in re alia fixé inhærere poflet, pof-fent resinanimatærcianimatæfiue animæopera exer-5ptrifi« fx çgj.ç p^pg porró fpiritus extra corpus exibentes inani-tra ewf^uf matos,nullus,arbitror, dubitat. Quippeanimaquxli* nm^ in'- ^^'^ ^®’^-P°’^^5 certi forma , non eft extra illud, donee ip-firumett- ^^“^^ informât.Quocirca longe abfurdius diceretur fpi-tun*, rbris extra corpus per aerem delati animae virtutë hanC retinere affixam, quam fi culter per aftiftentem artifi* cis poteftatem agens,artcmq; in fe permanentem nullam retinens ab artifice remotus,artem fculpendi ftabi lem retinuifle,amp;per fe cacxercerepofte diceretur.Sed nee virtutepatientis animæ attrahuntur.Primum qui-dera quianeq; attrahitneq; mouet anima fpirituma-licnum,fcd fuum.Deinde fi polTet attrahere,non tarne fcirepoflet,vbi amp;quando in aere crraret,fui attraäio' nemab anima certaexpedans.Nam fi àqualibet attra-hi poftet, fæpè erraret neceffano, nee diuerteret inlo*

cum,in quo impcrata exequi fuiffet iuffus. Deniq; fi fci ret,multó minus attraheret, ne fibimetipfi interitum pernitiemq; procuraret.Hoc enim agit cuiuiqj corporis forma,vt fubiedum fuum, amp;nbsp;in codem feipfam con feruct.Quod fi animæ attrahenti obediat, fafeinum ex-uct,malefacereq; defines aut quamprimuminftarin-grati amp;nbsp;malefici hofpitis rurfus exturbabitur.lam quod nee proprijs viribus fuis locum prçfinitum quærerein-nenireque, amp;nbsp;contra occurrentisaeris iniurias fe tuerv Poffit, amp;nbsp;per fe notum eft ,amp; ex modo diftis perfpicuè iiquideq;patet. Equidem fiinfe haberentfpirituspo- spiritinno teftatem feipfos ad locum determinatum conferendi po^«tper feu dirigendi ,inq; eo res imperatas exequcndi,adeoq; fe'pfoy»; corpora aliéna ad arbitrium alïus animæ mouédi,quis “^^‘’'c ocu ainbigat,quin rationis participes effeoporterct? Atvc- ‘’■’’^ “' rónec animatieffe polfunt extra corpus,nee exire ex corporefuo debent, (Ab Anima certèredè corpus gu-bernante nunquam expelluntur,)necexcuutes fe ferua lepoffunt.Relinquiturcrgo impoflibilcmeifemodum huneper emiflbs fpiritusfafcinandi. FVR. Efto,non. exeant fpiritus,an proptereamhil reperiatur, àquofa-fcinumtranfportetur? ER- Nihil,quoniam affedus amp;nbsp;qualitates fine corpore,in quo infunt,trafire eft impof-fibile.Idautem,quolæditur aliquis perfafcinationem, eftqualitasautaffeausquifpiam. Quare neceffarium «ft,vtcumaliquo corpore tranfmeet ex inficientis cor pote effluente.Effluuia porto corporis noftrinaturali- E^towb-teïhabcntis,funt expirationeseleuatæà fubftantiamê forporum ^rcgt;ïumdiftipata,Scabhumoribusattenuatis,inq; hali l»«f«’«-'nu\conuerfis,qs præfcttim,quivel copia vei qualitate ’^^rntxmolcftiam exhibent ,corrigiq; ab ca nequeant. Infuus enirn in fmgulis membris calor, dum nutritio-“s opetaperficit, partes abquas in halitum v ertit,^ v-^cum excremêtisinvaporemextenuatisper omnes

cutis meatus propellit.Inmorbis/aliquädo noxios fite« cos confertim,priufquam ficattenuati fint,vt per hali' rum feu traufpirationem iufenfibilcm digeri cxcludiq; poffint,extra corpus protrudit.Cum extra id eiecit,lon gius non pellir, nee amplius regit. Prêter hæc nihil ex corporibus noftris anima volenteamp; procurante,mo-dó non fitimpedita,cgreditur.Spiritus nonexpellit,fed velut neceflarios adomnes naturç aüioncs ftudiofè có feruat,quantum potoft. F V R. Hoc iam intellexi,at il-lud tarnen confequi non video, effluere nihil præter tuosillos putridos vapores contagq deportatores.ER Fateor expirare quotidic multos halitus ex omnib. par tibus benignos amp;nbsp;putrcdinis noxiæ expertes. .Verùm multó grauiusimpingit,qui his, quam quiipiritibusa-nimalibus earn facultatcm affignat. Etenim fi lafcinat imaginatio fixacum vehementenocendi libidine con-iunâ:a,tranfmitti ab his noxxfpcciem oportet. Quare neceflarium cft,fi halitus iftitraducunt,vt impreflatu earn prius ab anima in fe habcant. Ipfi enim übijpfis camneque fabricari, neque ab aliofabricatam impo« nerc valent.Iam verb certbeft certius animam fuarum conceptionum amp;nbsp;imaginationum fpecies exprimere primb in fpiritu,præfertim phanraftico,minime omnium invaporibus illiscffingerc,qui ex diflipatis humo-ribus aut partium fubftantia foluta profluunt. Cuius reicaufas in præfentia duas afFeram.Prima eft, quod e* iufmodivapores excrementafunt, fine à partium fubftantia diflipata,fine ab humoribus amp;excrcmentisaltjs attenuatiseleuati cogitentur. Etenim cum parsaliqua in halitum foluta eft,excrementum inutilifüefadacft Cæterùm excrementa ftudet anima vacuarc,nö autem cogitationum fuarum imaginibus exornarc. Altera, quod animanon format eiufmodi fpecies intotgeov* pore,fed in idoneo inftrum ento tantum, quemadmo« duin

dum vifionem nullibi quani in ocülis excrcet.At vapo-rcsiftf ex toto corpore crüpunt, ex oculis minimapars pródit. Magis ergo confentaneè loquuntur.qnifpiri- Cur/^mt* tùsfafçinantes ex oculis cducunt,vt quicxccrcbro amp;nbsp;i- ejftfeinM' maginationis loco promanare pofllnt.Patct ex his traf- f* oc«* uedores fpecicrum neutiquâ effe vapores ex toto cor- ^^fdweit-pore émanantes.Manifeftum æquè eft,ne (piritus qui-dem ca Idem transferre, v t qui tranfinigcare ipfi quoq; tton polfipt.Scd nec per Cc ipfas tranfuolant.Et fi quàm Wimè Aanfilirc poncnt,al.iud tarnen agere,quam re-ptafen^are nihil polïcnt.Falfum igitur fitneccfle pror Cuseft,quiçquiddcfafcinationeànuidiæ,amoris,odtj,amp;:, iipagiiaatlónishomines (uperüitiofi cum Paracelfodc bhitcrant, FVR Nonhocvolo,ahimiafFeâ:us exvno in ahum per CalZiqationcm transfundi,neq; aurores talia affirmantes ob id en mû, vcrupi ob earn caufam lolum adduxi,vt he faeihûs hdc$ falchaationi herctjqua tû ani tulx turn' ahi quidam ferutur præetpuè teneUos adhuc, infantes cmilïrone vaporu pernitioforum tabefaccre, aut morbis ahis immifhs excruciarc. ER.Nihilo mehor hxcillafententiach. Nam h vapor tranhensnon per impreflam IpccicnUjCed acquihtam qualitatem morbo fan corpus,cui adha;ht,covrumplt,prior ipfe qualitatc tah a^'edus fuit. Non enin^ poteft affeöus morbofus, qui in me cft,abi empiam com'municari,nih aliquod ex ure corpus affeftionis cluidem particeps trafmigretin ahcrura.FVKNcgo tibi perpetuum hoe c(fe,vt qui per cxfçiïaûoncmaUum inherr, codetu prins morbo labo-’‘'‘uVcYnnihr enim.p.efte non lahorantcs,peftc alios in-qnraarnnt.EK.Seiopaunos amp;nbsp;ammaUa nonnunqnam peüictfti^fetremdomum ahquam,cum ipfanouxgro tentAct triam cont aminât alios,morbum ipfe nö fen-tieits.Nos de qs non loquimnr.fed de hominibus.Non. potedjinquam.homo v endnatum cxpirarcvaporcm,h o

vcnenatî nihil intra fc habeat.Si cxpiratio non in horni ne,fed extra ipfum exitiofarn acquifierit qualitatë, non . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is,cx quo prodqt, contagij fuit elfcdor.Si vefte füa, ve^

;fr animal pilis femina peftis excepit,amp; prefente alio cxciir fit,qui ah qs eft læfus, redè dicetur ille tails pcfte non 1^ boraflejatille tamen laborauit.à quo femina illà profe* ûa funt ,veftcsqac habuit in femali lemina habentes. Qnod fi eademiliafemina cure aut corpore fie excepi^ fet,quoruodoveftibuscxccpit,laborauiffeteodcin nio domifi natura forrior prius à fc rcpulîUct. Appâtet hU’ lus rei veritas ex eo,quod pcfte afFedi,fi venenum labo* rantis naturacuicerit,cohabitantes amp;nbsp;propiusacce' dentes nihilo magis contaminant, quam fi alias putri-da febre laborarent.Vaporergo alios venenans,fi qua-lit at cm malignam m corpore, ex quo expirauit, adc-ptus eft, à fimili qualitatein parte aliquavna pluribùf uc inhærentibus acquifiuit. Quae fî non sequè fuit in priorc manifefta grauis amp;nbsp;fæua, vt in poftea affedo» temperamenti qualitati amp;nbsp;viribus maioribus accc-ptum referri debet. Sæpenamque morbus idem in di-r “®’^^®®°” eadem vifEuipfedin alqs mitior,inalijs cru-

‘ delioreflcvidetur. Cçterum aifeduumilla'coinniu-nicatio per euaporantem fpiritum fada contagium vocatur, non fafcinatio, vt ex fuperioribus liquet.PraP' terca conftat ex eifdem , minus ex oculis expirare ta-lium vaporum, quam ex alqs partibus, nifi fortèfoli oculi aut plus alijs partibus ægrotenr, ficut in ophthal mqs vfuuenit. Probatum amp;nbsp;illud eft,vapores hofee non pofte ad certum dirigi locum hominémue,nec vninoxios, alij verb innoxios, fed omnibus æquèexi-tiofos cffe,nifi quantumcuiufque tempcramentum naturaque refiftunt. Non ergo ab his afficitur hie, non alius, quia is,à quo vapor effluxit, ilium , non hune 1 volucrit affici, fed quia pronioc ad morbum fuit-

y ARS pÈr,ifÆ ' w fuit. Poftremonon poteft,cquo'exeunt,corruptis vaporibus impcrarc,vt in hanc potins, quam aliam rc-pionem ferantur,certoquc homim,altisillxfis , no-ccant. Quod fi in poteftate noftra circt,nulla vnquain contagionc infici pateremnr,quos amamus : nee pc-ftis temporequifquam liberos atque alios abiegaret in lötatutiora. FVRN. Volébam querere,cur,cum Gontagiofosvaporcsputridos dixcris,non omnes pu-tridi fpiritus contagione fœdent : fed quia refponfio Pittim ex feptimo problem. Ariftotel. partim ex di dis perfpicimr.libens omitto. Confiteor interim, me ar- ^•if^t»^ gumentis tuis ad a du in in tuam fententiam ire animo P'®Pgt;^‘« défit pcdibus,fcilicct nullam effe fafcinationem.qux pro-prié fie vocetur,fcd ab altcrum duorum modorum re-duci pofie, quæ alij fafcino adferipfere. ERA. SiC habet rcs,quotiens ab hominibus tale quippiam fa» ftumeft ,autfit. Nam quod ab alia maioreque virtute homini affiftente peragitur ,ctfi ab homme idper-fcduni putetur ,amp; fafcinatioabimperitis vocetur,fa-.fcinatio tarnen non eftjnee dici meretur, vt ex eius no-tione fans cft dcclaratum. Malè audiuit hoe nomine Mofes ,Prophet3e, Apoftoli ,fandi alij complures viri, vt c.x Gentilium fcriptorumlcdione probatur, cum ex aliéna virtute miracula amp;nbsp;prodigia ediderint. quae ftub tagentilitas magica poteftate perfeda putauit. Simili modo hallucinantur amp;nbsp;iUi, qui, quæ perditi quidam homines per dæmones cfficiunt ,nefcio quibus infi-tisproprietatibus abfque federe peccatoque praeüati opinantur. Soient nequam fpiritus, queries permif-faDei per agitationem fpirituum amp;nbsp;humorum mor-bumaccenderunt, infoeliciffimis aniculis perfuadere, Differitut iplas tahum operum fuiflc effedrices. FVRN. Benèp/cmano-eqnidem hæc mones. Volui namque paulo lupraex te nKzy i»c* quarcre, quid inter fakmationem amp;nbsp;incantationesufionw-

alias differentia; poneres,.Vidcris cnim illam huius fpe ciem'quandam conftit^ece. ERA. Optime iudicas. Nam quivifu,voce,jU^u ».qocct, velfe nocereputat» nullointerucmente fORU^io,nullaquc caufaaiiaintef cedente, non propria ^ fed Diabolica potenria nocet. (Dininas adiones femper excipimus.)Proindc non natural! facultatela;fit,fed maiorc vi nocuit, quod eft in* ï^f^nfiO-c cantare.Cum vtitur ad cam rem exccrationibus feu cat ç„,j. minibus,verbis, charadcribus, imaginibus, rebus alnS etfipcrfcnonnoxijs,noxijstamcn putatis propter in* fufam à dæmonibus virtutem, non fafeinare ,fed in* cantare dicitur,quifquis talia agit. Non in re,fedin in'' ftrumentisfermé diferimen cft,opifcxvtrobique vnu$ idemquecft,nempeDiabolus. Scdiftis in fuum locum reiedis, quod propofitumfuerat,expediamus. FVR-Idem amp;mihiplacet,pergeigitur, ERA. Reftarepauca de hac difputatione videntur, qua priulquam reliquis attexam, pracipua didorum capita breuiter rcpctani-Demonffratum nobis fuit,Imagmationem,line pro fa' eultate anima fumatur, fme pro imaginata fpeciepo' natur,fiuepro vtroque,hoG cft,pro iptoPhantafiaafftt vfurpctur,neque proprium corpus,ncqulienum,quod longe difficilius eft, mouere poffe aut debcrc,nifi qua-tenus iucundavcltriftiareprafcntando appetitumad perfecutionem velfugammouct. Expofui Ariftotelis mentem, cum Lmaginationem dixit altcrationcmcffc» pariterque oftendi totocoelocrrauiflcPomponatifi^ fuçPhantafiçconfirmatione teftimonium illud Arifto tclis eitantem.Expérimenta quoqueum ab iplb turn ab alijs adduda,vana amp;incpta efle comonftraui. Demum quadefafcinarioneveteres ac recentes (criprerunt,vcl falfaamp; futilia cfle,vel alias caufas habere,apertiift-medocuL Quamobremmhitiam fuperefle videtura-liud,quam vt ebndudamus prçfentem difputationem, vereq;

vcrcq; dicamus falfa parker amp;impiaefle, quaccunque de viribus imaginationisPlatonici, Anicenna, Algaze-. lus,Alchindus,PoiTiponatius,Paracelfus,alij fuperftiti-', ofi,fupradiftorum iniraculorum caufam earn confti^ tucntes,protulcrunt. Et vt deParaedfo aganius,quo- ContraPd modo poterit iniaginatio aftrum vocari pro arbitratu ^‘icclßftn' fiiocunftaformansji vis cius nulla eft,quam reprefen 'f’»“/” ‘^‘ tan di? Quo paelo eritre ipfaquodelfcimaginaturani ‘wlt;tg««lt;gt; mal? Jiverum hoc eft, cur non funt Melancholici per-Unaciflime imaginantes hoc ipfum,quod fe die ima- ' ginantur, feiheet oUae, oucs, gallinæ, aucs,fani. mortui,

' reges, amp;nbsp;nefeio quid non? FortafseParacclfus quoq; a-lijs vitam promittens fexcentorum amp;nbsp;pluriumanno-rum,imó ad fincmvfq5mundiduraturam,quadragefi-mum feptimum cxplcrc non potuit ,proptcrca quod intra hoc tempus moriturum fe imaginatus eft.Ebrie-tate perpétua præpeditus, arbitror, non potuit imagi-nando Vencrem amp;nbsp;Mercurium de coelo detraherc,vt non immortalitatc, qua multos fcribit mortales ab ip fis donatos.fedlongior évita donarctur.Quæ de radio rumeffufione blatcrauit,rifu potius funt digna,quam „ confutatione. QuippePhantafianeq^corpuseifneq, „0^quot;,^-’^^^^ in corpore ineft radiato,vt hic de radqsloquimur.Spi-' ^^jj^j. ritus autem animales, quorum*,vtitur opera,non emit tuntur ab anima naturaliter aft eet a, ipfiq; per fc non exeunt fine animalis noxa. Abfurdum eft. quod fangui nein menftruum ineoelum extolht, ex quo cruces in veftes demittendas Vulcanns quifpiam illic fabricc* rntJnlib.deTartaro feu morbis inuifibilibusfadum fcribit,bis verbis.imaginatio mulicris menftruum fan .« guinem in medium cœlum extulit, ex eoque quod pi- .lt; ftum tunevidit, ibidem formauk. Eapoftmodum in « homines delapfafunt inftnfibilker.Hinccruces inves .« ftibusvifæ,ôcc. Fcrulam quoqs meretur,quod cogita «

troncs Scimaginanones noftras corporaras fieri côfr tmdir.quæad fidcrain cœlos, donde fubuolenr, ac fi* mill prauirateinficiant:vndc poftquamillic percoû^ amp;malefilt;ælintreddiræ farts, itcruin ad nos derjeian-tur.Scutica dignum illud cft,quod cœU fidera nos ioi* ginationc cogéré poffe aflerit ,quodq; charaderum.i-maginu ,verborun\ magicoru, imo totius Magixvin^ ex cœlo deducit, de quib. fuo deinde loco difleremus. QuidJan non fuperar omnium hominum fidemamp;co-girationem,quod fcribit quendam exmorbo decotn* bentem, amp;nbsp;tantum non mortuum ,robufti adolefccn-tis vitam, vires,(enfus,naturamabilload feperimagi-nationem attraxifle: amp;nbsp;Archafumquendä aliorum do-örinam amp;nbsp;prudentiam ad feeuocauiflePhantafix viribus? Quxri poteft, an vitam,mores,vim fentiendi,fa-nitatem ,robur, ammifcientiam putet de fubiedo fuo tranfmigrare in attud po tuide. Si neget,fc ipfum arguit impudcntis mendacq. Sin affirmer,necelTecft.vt velo-AcciJenfu »’nia hæc corpora fuifle putet, vel accidens concédât no migrât ffibieffo fuo deferto in aliud tranfiuifle. Hocautem pu exrnnoftib gnat nonmodócumveritateamp;red:aPhilofophia,lcd teilo m ii~ etiam cum omnium fanorum amp;nbsp;intell gentium homi ft««i num, qui inde adeo à condito raundo vixcrunt,iudi-cio. Cæterùm mores,naturamfeutemperamentum,vi rcs,fanitatem amp;nbsp;fcientiam qualitates fi neger, atq; corpora contendat, indignused, quiadodis nominetur, nedum cuius prodigiofa mendacia refurentur. ld porto eum fenfiflealiquando vel hoe probat, quodimagi nationcs amp;nbsp;affedioncs animi quailibet in corpa degenerate afleuerat,ac morbos fapenumerocorpora elfe ait. Sane qui taliaportcntalongiore inpugnat oratio-ne, nihil aliud facit,quam quod fe ipfum Icientibusri-dendum propmat. Quareah)somiffis,lcirc hoe tan ra vclim,quomodo non bis homo fucrit, quiiftaomnia

abalioînlctfâduxit. Nam quialicuius naturam,ingc-niura vires fenfus,vitam habet etiam humanitärem ha bet.Duplicem ergo habuit tune humanitattm mifi for tèpermutationefada alterum ilium exiuuenefenem, « robufto imbeciUem, ex fano aegrum, ex viuaci mori-bundum,deniq; ex NireoThcrfitem oculi memento faftum dicas. Si negcs,fuit idem fenex amp;nbsp;iuucnis,robu ftus amp;nbsp;debilis, fanus amp;nbsp;ægcr,codem tempore in eadem parte. An poteftaliquid hike portentis monftrofius «xcogitari?Sedcondónari tarnenhçcamp; rideri poffent, *ïiG federate impiainluper docuiflet. Equidem flagi-îium eft nulla poena quantumuis acerbifsima, expiabi le,quod cum Pomponatioalqsq; atheis aflcritærophe ^[agîtium tas à lideribus gencrari, ac præuideri ortum eorum,pri paracclf.ci ufquam nati fint,in coelo poflc:vimqj omnem ferèmi ^^ Pompo taculorum inde proficiki ftatuit, quodimaginatione natij nuU^ füa fibinderum potcntiamalioqui fubiccerint. Alber- panaexpi tusmagnus etiam lapides certisfigurisinfigniros vim ‘gt;I^^^‘-fiabere diuinandi, amp;nbsp;lecreta aperiendi tradidit,inq; ta-* f^^bertm libus nngis omnino eft nimius. Pomponatius illó au-^“*^”***’ dàciæ progre ITus etiam cft,vt mortuorum quoq ; refur teftioné naturæ viribus procurari aftruat,fiquide animae ponâturimmortales dre,atq;religiones iuxtacoe-li conuerfioncs neceflario mutari,vt modo hæc modo alla eœergat,incrementa capiat, valeat,dominetur ac tegnct,impudentcr affeucret. FVK De Pomponatq iiefarqs fordibus non laboramus. Quod autem ad fu-türorum præfenlionem fpeftat, cum ea nihil eorum.

‘^'æ in animofunt, velît extra animal fabricari,fcd tan ^’ûfuturavidere amp;cognokerc, antequam eueniant, ^^^at,nonoppugnatur catuis ab argumentis rétro ß futurorum prælcnfio,vr tu contendis, wiraculofa eft fairem hac rationeper imaginatione m Äiracülofi aliquidfaciet homo acutus.E R. Sic habet.

Dcmoiiftrànt namq; falfa tantummodo hçc eflc,qiiod fcilicetfpecics mPhantafia cxiftentcs rcs ipfas effeaut fieri,feu rcfum,quarum fuut effigies amp;nbsp;imagines, virtu tem retinerefomniant:quodq; ab imaginationeamp;có-cdpifcentia extra animal res imaginatas gigni ftultè pit tant.DeProphetandi munere in libello aduerfusdeli* na Aftrologorum edito,breuitcr quidem,attamen foü dèamp;pcrfpicuè difputatumàmefuit,amp; addenturfor-tafie aliqua,cum de Diuinatione pofica differemus: in praefentia ea fblum velut delibabo, qiiae propolitü no-* lirum propius attingunt. Quippe futurorum præfefl' fio contingentiü,cft verè miraculofa. Quare vt ab Ima-■ ginationehocctiammiraculumnonproficilciperfpi' cias,paucis hancrem percurram,amp;vclut digiroindicé '- - bo folum.ErgoProphetiam effe prædiftionem autprÇ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uifionem return futurarü conringenciü confiât. QgO'

•^ niam ncccflariarvi prœnotio nihil habet admirabilita' Nof/ftj no tis præcipuæ. Confiât amp;nbsp;hoc, noticiam nofiram'^rofi;-/ira naj’i- ci ici à rebus cognitis, quatenus lùi notioncs in nobi$ tufirebut cxcitanf.ncquecognofeiànobis qu:cquam,nifi quorû cognuis. fîmulachrafeu conccptioncs,fcu notioncs habemus.

Confiât tertio animi nofiri conceptioncs nullas veras cfie,qiiibus non tcfpondcantrcs gxtra anima. Confiât qnartô,tcai quamlibct fie agere tfi cxîftit.Conftatinfu periUdd ctiam,rcs futurasabfôlittè non cxifterc. Con-icquitur ex his nccclTario, futiira nullas notioncs nul-dasque imagines in anima nofira fulcitare. At quorum non habemus in nobis notiones,nc nouimus quidem-Proinde aut non t ognofeimus futura contingcntia,pri ufquamfiantvcl exifiant,autaliquid exiftens corûno-Rniwfnr« riones in nobis créât. Cætetùm rcs naturalis nulla per UsiM ii'(~ fe poreft notionem gigncre in nobis aha,quam fiii:Qui ties caiwn poffit cnim,quodcft, (pccieminnobiscffingcrcaliusà prodMut. ie rei,amp; quidem nö exiftentis? Nihil enim fupra natura fuauJ

'lt;uam agit. FVR Duo tibi fumis,quætibi minime dabi mus,fcilicct nulla efle in imaginatione fimulachra,quä a rebus externis imprefla,cum poiïit vnufquifq; fibi ad inirabiliflimas fingere fpecics,quibusres externa nu lla refpondcat. Alterum eft,non poffe fpeciemvnam re-prafentare rcs duas, quafi non confier caufæefiigiem fiiinotioncm efFeftus fui fpeciem fimul ingenerare. Vtrunquccum fitfalfumjncaflumlaborabisinfcquc-tibus. ER. Non nefcio fingere Phantafiam poffepro- ^'quot;'‘’quot;^ digiofas imaginres.At aliunde, quam à rebus hauftas ti-Dipernego:perpcram componere,quæconnect!node a,g^^^l^^^^^ bent,vitro tibi largior.Acccpit hominis, item q^cquii-''^ dcas Phantafia feorfiim vtranq;.Has dum componit amp;nbsp;Hippocentaurum efformat, nonfingit figuras à fenfi-bus non reccpras,fed iungit abfiirdè ac falfè,quæ natura fie iunginoluir. Ad alterum æquè facilis amp;nbsp;expedita eft rcfponfio.Fieri nulla vi pötcfi,vt fpecies alicuius rei ^pffifj^^ _ aliud reprçfcntct,quam rem,cuius eft fpccies.Cçterùrn lU^mfotä, quia caufarum aliæ aftu producunt effedum, aliæ po- cui’^cßf^e têtia folum,contingit in prioribus, vt caufe amp;nbsp;effedus des ri f r£-Timul quidem repræfenrentur in imaginatione, at non fentit. per vnicam caufæ fpeciem. lgnis,exempli gratia,cum vi detur ligna, quibus alirur,comburerc, duplex offertur animo fpecies,ignis videlicet ac lignorum vfiionis: nö ab vna ramen ignis fpccic repræfentatur vtrunq; Intel liges ex co,quod infans nefeiens ignem vrere nihil verc tur amp;nbsp;ignitos carbones tangere, amp;in flammas manum extenderc.Cttm vri fe fcnfit,nö facile deinceps ad enm propius acccdir. Manifefium proinde efi,vnam ignis fpeciem nil aliud ci,quam fubfiantiam talcm repeæfen tauiüc.Nos quoq; non hic loquimurvel decaufis ne-ceffarib effedus fuos determinatos generantibus, vel dci;s,qu$a,qu jam eofdem cfficiunt, feddenaturalib. cifquecontingeniibus,adcoquenondum aftuagenti-

bus. Difputamus enim de futurorum Gontingendun* præfenfione multoantè, quam fieri produciquecapta dint. Quae-iam fiunt, non funr abfólutè futura,fed aH; % ^^^ modo exiftunt Hocin qnæftionc eft,an fpccics rei * ° '^tura ^^^ dom adu producentis effedum definitum,fed pO' tentiam folamobtinentis,qua:infinitis modisimpedi' riqueat.(Nifi enim poffit impediri,contingês non fire* rit) repræfentaretune poflit eftedum ilium fortè fpcra tumïQuis non videt hoc impoffibile efle? Quod enina potenriaaliquidefi,hocipfuin non eftverè,quandfpet potentia idem ilhidremanct. Quod autem non exiftit dè b od ’tcipfa.ncagerequidem valet. Producer ergo fpeciena eit.efttoad dû,quoad aliquid acta cd,non verb, quoad potentiaal ita’ticft^no dud quippiam eft.An eft aliquis tarn vecors amp;nbsp;ftolidus» ^uoddiisiê qui vifo ædificatorenondiïmædificante,amp;àneminc tu^U^uid ndædificandum condudo,fimul fc vidercpoireopinc-eft. tur,qualcm illc domum,cui,quando,quoin loco,fit ft' bricaturuslCertè (pcciesædificatoris hçc cimonftrare non poteft.Summatim dicara-Neceffarium prorfus eft, vt fpccics rei futurs contingemis in imagmatione va' tis abipfare futura exprefla, vel ab eiu(dcm rei caufa nondum agente produfta , vel ab altiore caufa effida, vclabipfomct vare fabricate fit. Pr im um impoffibile eft.Agerct enim aqtequam nafceretur,amp; effet priufqna fieret. Secundum æquè abfurdum amp;nbsp;impoffibile often Ium cfhSi ab altiore caufa profeefa eft, praeter Deö nulla effe poteft,cui foli futura cognita funr.At fic non per imaginationis vim pracuidetfutura, fed per diuinani potentiam. Si confiftam à vate pûtes, nulla caufa erit cur fic cadar,vrcafurum iUefomniauit. Si enim ideo rem cuenireoportet, quia fic imaginatas eifnen pri-uidet lolum futura,fed efficit ctiam.Quid igiturprohi-bebit,quo,miuusnobisimaginatorcs ifti tandem effe' da fint daturi, quæcunquein narrationibus fuis Lucianus retuUt? Nee exeufaucrisjfi fupra naturae vires hac ----------------------- ---------------g^

effe refpondcas-Etenim magis ferè poffibilc eft,vt enm tauri corpore cppuletur caput fimile humano capiri, quam Phantafiæ viribus futura præuiderc, vel fpecics in eademrecepras in corpora pcrnnitari,cœ'ium amp;nbsp;ter-ram regere,adcoque ddera inftar iumenti ad obedien-tiam fuam cogcre- Satis, arbitror, cum ex modo diéUs, turn ex fupradifputatis aperte pater, quam non feren-do,red plane facrilcgo errore homines ilU,liquidem ne feientes faciunt,mircrandi;fin verb fcicntes dicunt,cxe crandi, viribus imaginationis attribuant, quod folius Dei proprium eft. Simili flagitio virtutemmiraculac-dendi eidem afcribunt, de qua re nimis multis fortaflc retro egimus.Confidera.quæfo te,quam futilibus con- Contre A-iefturis vtatur Auicenna ad probandum Imaginationi «ifenuri»»« aoftremateriam mundifublunaris magis obcdirc,qua cotutarijscandem tranfmutantibus. Siquisfuper tra- , bc.inquit,in terra polita incedere veUt, nullo periculo id facit ,ii (uper cadem trabe in alto loco collocatafoP famaut aquamtranftrevclit ex imaginationis periculo decidit.Quis neganit vnquam abimaginationeperi ' cnlum repratientante metum animait incuti, amp;nbsp;ab eo fpiritus impetuquodam contrahi,virtutemq; mufeu-lotum quodammodo labefaftari aut minui? Cum in plano loco extenfatrabs eft,caufamctus abeft. Quarc €tc Cuftment mufeuli ccrpus,vt cadere anima! non faci lepoffit. Sxpenumerbimaginamur terrtbdiaAedqua: ^lua mare lint, nobtsque obeffe non poflintA quibus Wd aliter,vt ex Ariftotele monui,aff!cimur,ac ft piau Walpiccremus. lilaigitur pereellunt ammumno-ftrvtttv,qu5e nocitura nobis cxiftimamus,non lila, à quibus nos offendi non pofte petfuafum habemus. Adfert oa ofutä-ofeitatiouem idem quoque, qux tarnen nihil aliud fa- ten uidens cit,quam quod naruram velut admonet oftteq fut. O- ofdt«.^ feitantergo pletunque qui oCcitantem ahum vident,

quoniam materia ièmper ferme parata eft : non min-Cumofan guntauterh femper,qui alios vident meiere,quianon permivgat iempervrinaminveficacollcgcrunt. Sedhacdercto-' mingered- ta,quiadiieeptatumfatis cfr,ad alia ttanfibimus,nifiali Uim.uidès.. ter tibi videtur. Etenim qua; praeter iam dida in diucr-fis locis pro hac opinionc ftabiliëda protulit, fupra nobis expenJaconfutataq^meminifti,puto. FVR. Non difplicet. Velim tarnen in tranieundo aliquidinfopd de Auiccnnæfententia, cuius mihi opinionem modo rcfricabas,cxte audire.Hoc cnini videtur alijs probabi-lior.quodomnemillam potcftatemlntelligcniiae ani' ^nat,quam per Imaginationem homofibi conciliarifi amp;;vcluti;amrcamobfequcntemquereddiderit, v tiara non tam Imaginatio,quamlntclhgcntiaetconiund:» mirabiliumillorumopifex amp;caufa dici debeat.Modö, per quem animæ Idearum Intelligentiarum participes hunt,exponit Marfilius Ficinus his verbis.Spiritus ergo fuperiores in noftros,vtpote confortes, imaginum du-taxat fuarum influxibus operantur, quemadmoduin vultus in fpeculum;atque agcndoimeos formant,fimil limasqueefficiunt:vfque adcö,vt animæ fæpè tam fermé mirabilirer,quam cocleftes foleant,operentur. Et paulo póft. Tune prodigia,fomnia,vaticinia ,oracula, veniunt. E R. Non videtur dignumrefutatione com-mentum hoefatuum ,amp;abomni nonmodo pietatis fcnfu,verhm etiam eruditione alieniflimum : quod ta-menita deperiuit Arabs Auicenna,vt in confortiü Phi-lofophorumnon videreturadmiffurus diftentientem-}jypatljc- Nititurhypothcfibus falfis aliquot. Primum ponitin [tsAutcen fidchbus Dæmones quofdamfiue Intclligentiasinha-v£. bitaredignitateamp;viribusinterfedifcrepantes. Dcin-i dehasintelligentiasmundielcmcntarismatcriampro 2 libito fuo,impari tarnen virtutc,etiä nulla intercedente alteratione,mutarc pofleNam ft ignobiliores inrer-uenien-

uenicntceamutent,nobilioresabfq;eamutarc. Item j Animas noftras modo ab vnaexhis fubftanttjs,modó abaliavarqs amp;nbsp;diflimilibus donari virtutibus amp;nbsp;pro-prictatibus,quibus interfe différant. Quarto magiso- 4 bediremateriamcaufisnobilioribus. Quinto nobiho- 5 tes ede incorpore as illas fubftantias contrary's, à quP bus materiam alterarreernimus. Ita fieri opinatur, vt Anima benigno louis fidereorta nobilitatealysante^ cellar,amp; non vt anima folum agar,fcd etiam vt louis viribus perfufaoperetur .• aeproinde omnem hiemate-riamhabeat obfequentem ad perficiendum, quiequid louisIntelligentiapoffit. Veruntamenopus elfeliuic ö animæ forti amp;intenfa imaginatione, qua in obfequiû fibi trahatloueimpaïfo dilpofito,dcniquevt à paflioni 7 bus corporis feexpedicrit,acveluti libera gubernet. Quodporró mutabilishæc materia obediat animæ no P*pf’'»»f'» ftræ, experimentisaliquot ad rem propofitam multis ^^ P^oban-palfuum myriadibus non accedentibus confirmareftu ^^T ^ duit,ambulationefupertrabe,gallinavidrice,Conta-gione venerea, Similitudine infantum cum parenti- ^^^ bus, Imaginatione amp;appetitione grauidarum, Ofcita-tione,amp;c.de quibus abundè am ditferuimus.Habet hec Bhantafia commune aliquid cumPlatonicis amp;nbsp;Aftrolo gis,dequibus fuo locodifputatur. in præfentiaillafo-fuinpaucis diluam,qua: ad imaginatione propius perti “ent. Minimè opus efle puto,vt fpeciatim Ficini opi-“ionem refellam, quæ neque cum Philofophia confo* “it,ncqnccum Sacris litcrisconuenit. Imó quiacum ^5exdiametro pugnar,exccranda magis,quam confu-^“davidetur Non in hoe loco folum animæ virtutem tribuitDiiiinam, fed alibi fæpius. Expreffè autem affirmât, Auiccnnara.AlgazelumJPIatonfcos elle in præfèn teeaufaptenim Platonem quoque putareaitsa Mente noftra, fiintegravirtute lua ad certum opus vratur, fi-

cut ignis totis natunefua: viribus comburit admoM» mirabdiora facilimè prouentura gt;nbsp;quam ab ignc amp;nbsp;cd' lo. Qnidquod hacPhilofophiaChrifti verbadefide montes transferente confirmari opinatnr ? ( Puichte cum co conuenit Paracelfus alicubi, in horum verbO’ ricmtaUcè j-mp expofitionc.) An tu Sacerdotem Dci,qualis vide-termpteta j.; voluit,acnonpotius Aegyptiorum factotumapprO' tempeccat 5atorcm amp;Antiftitcmefle putabisitalicenter in piëta

tem iniamentem ? Certum cft,nullos fub hoe Sole (de Philofophis loquor ) vixiffe majores amp;nbsp;officiofiores Dæmonum eukores Platonicis. Et horum execrandis mcndacijsvcritatis verba confirmari dicemus? Itahis tetris amp;nbsp;plané Diabolicis fabulis addiâus fuit Ficinus, vt fœtidamPlatonicorumfahuamiingere,quam did' ciflimum veritatis mel guftare malucrit-Impiècredidit ab impijsdeceptus cœlos,aut corumMentes feu Ds^ mones miraculaedere poiTe. Scd hoc mil1b,deipfatc generatim agamus:quæ non vno tan turn modo poteft falfaoftendi Primo quidcm,quod imaginationccoft cipincquitintelligenria, quÆ (ubftantia cft corporis ex pers,nccinfenfuscadir.Sp'’.cies autem Phantafiæ,autü lorum primordia amp;nbsp;partes, vî de vocera ,à fcnfibnsin cam derinata: iunt.Sauè incorporea ob id ipfum, qua^ lia propriè fint.pcrcipere nou poflumus ; nüi quantum per ncgationemqualitatum corporalium amp;nbsp;vclutianr logiam quandam de ijscoUigimus. ImpoiTibileigituf’ eft,vt vllius intcUigeatiæ feu mentis cœleftis veram cf ^ figiem verumq; fimulachrumin Phantafiaexpreflum 2- habeamus. Equidem animas quoque noftras amp;nbsp;ango

los Dei miniftros,quales fint,concipcrecogitation^ cum volumus,corporaliaquxdam,formam fcilicet ac figurant fingimus.Ec fanè,cum patefacere fe hominia-liquando,Deoiubcntc,dcbucrunt,formas tales aflunv 5 pfcrunt.Scire etiam velim quibus inftrumentisvtantur ad

adgencrandas inPhanrafia fpecies, cum fenfiJes ipfæ non fint? Adomnem cnimfundioncm extra agentis fubftantiam progredientem opus eft inftrumentó, vt ^” ‘^^‘°^^ feitè iniJib.de ÂnimaLgen. monuit Ariftoteles. Per fe quoqucnotum,amp;confe(rum cundis cft, fubftantiam «r^enio. creatam corporis expertem fine inftrumëtocorporeo\ non pofte agerejn fubftantiam corporcam. Aliud por- quot;^ rbeogirari nullum poteft,quam cœlum. At hoc motu Ôdiunine tantum agit. Lumen autem cum calcfacete tantum amp;nbsp;illuminate poffit,idcas incorporcarû rcrum inducerc non potcft.Et vt poftet, in omnibus aut certè plurimisgeneraret.Si namque nonomnes fint idonei, autnon omnes imaginentur, faltcm Philofophi fæpe cupiûtimaginatione cas comprehenderc- Adde quod obieftis nullis foret opus, fi pofient abs Mentibus illis ^ percœlum phantafmataproduci. Poftent ctiamcœci ^ amp;furdicolorum amp;linguarum habere certain noticia. Deinde,fimaximèillæ fui IdeasformareinPhantafia poftent folitæque eftent, nihil tarnen aliud nobis acce-

• derer, quam quodpropius naturasearum animocer-ncrcmus.Ita namque demonftratum eft,imagincm fpi ritualemnihiialiud pofte,quara repræfentarerem, cuius cft imago,vtdubitare de eo porro non poffis. Ter-tiocertum cft. tarn non operari Intelligcntias illas per fuasfpecies,quas inPhantafias noftras impreflerint, ^^f quam non aguntper eafdemres corporales.Quis,quç- ^“ r^ii^^ fojKadenus infaniar,vt ignem calcfacere,vrcrc,liquare, ,fj^^,jj^r^ Rundere,aiiaq; talia per fpeciem, quäin Phantafia mea ff^^ft^^s, ^ufcitauir,putet ? Tales fui fpecies res omes in oës aeris Putteseftundut infini tas. Quarecum ratio reddi nulla poft'itvcrifnnilis,cur per vnam,amp;non per alias cumftas æqualitcreadcm peragat, infinities omnia talia pcra-gif ignis At nee in acremee in aquamec in fpeculis, nee hl cerebro noftro prxdiâi eftedus ignis cernuntur.

Non ergo per hashed per infitum fibi realcmque ealo* rem perficit.Taceoiam,quodillæfpecicsrcs diuerfifli-mas tangunt fpirirnali modo,non eandem onines. Vn-dc fatis liquet.cum nufquam aliud agunt,qnam figure re feu rcprxfentarc,hanc eorum die, non aliam vHani) inteUigen- vim,proprietärem,atquenaturam. Qu,arto certuni eft tunoagut gjç confenfu omnium hominum, qui de hac re aliquift fc«”’^j cotnmentatifunt, Mentesillas inhæc infenora nona-mouent S^’^^’^ß perinftrumentaorbium, quos dicuntur nW ' uerc. Quamobrem nonfufficcret fpeciemalicuiusin Phantafia habere,fed oporteretvim quoque orbis ill? totius intra cranium contincri. Sedamp;hoc abCquefru-du foret,fl non haberct eandem potentiam intra cere-MeUigètu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipecies vel Idea , quam extra id habet ipfamet In-

non funt ef tclligentiaorbi fuo affiftens.Quinimo non doemt vUo fcâores re in loco Ariftotclcs,(ncc probarunt Platonic! , licet au-rum partit dader cum hoc turn alia affirmauerint,) Mentes iHaS cuUrium. cœleftes cffcdorcsamp;fabros dfereturn particulariu®» quæ hic oriuntur amp;nbsp;occiduntmift quia orbes fuos rno-ueanr,amp; pro motus diucrfitate,lumine, ealoreque, di' uerfequidem,fed generaliter tarnen has res iublunarcS AriftoteUs æquèomnes affieiant.PlusigiturtribuercIntclligcntijs opinio de nullus poteft ex Ariftotelis (ententia, quam quodmo-inteRigitu tu, feu potius luminccalorequc cœli pofiunt efiicetC' rumefjid- Poifunt antem hæc materiam, prout aptavclinepta entia. eft,hoc vel illo modo moucre ac mutate: aliter fingere

amp; transformarc non poifunt. Nee poftuntobdidan’ caufam particularia naturalivirtute cucnientia clHcc-re, multo minus poflunt per naturaliainftrumcnta res praeter amp;nbsp;fupta naturæ ordinem ac vires producerc. V' noverbo fimccompledi veils omnia, ealote fuo ada dât rebus, quo modo incubansouis diuerfi generis gal* linavno codemquefotufeucalore diuerfi generis pift' los excludit. Signu eft, quod coeleftia fidera poft créa' tas

tas plantas amp;nbsp;animalia demum fafta diftinZta^^ie funt, vt exlib.Gene(.patct. Platonicorum fomnia,dum eer' Pluonid tant argumentis nullis, fed fuis inPhantafijs enutritis ad fu^erfti fiftionibus,non moror,vtquiadfigtnentafabricanda. tiofaßgmS Stperditiffimas fuperftitiones cxcogitandas,augendas, “ endende confirmandas,propagandas à Diabolo fafti videantur. /“quot;'■

. ueriiulfi funt,nee mandatu eiustranfgrediunturddem funt. enim quiiuflit,poteftatem Gmul dedit hoc ipfumabf-que crroreamp;dcfatigatione,quodiuint,perficiëdi. Nee N^furM alia in fublunatia aguntgt;natura, ( Quæ nil eft aliud,qua q«^. ordinariaDei poteftas cunftis rebus pro fua cuiq-, con-dnioncindita) fuaqueofficiavtiuffafuntperagunt. Et hiciuffus element a mifeet.neque in terra iolum rebuf imJJw d« queputtidis effieaxeft.ex fingulis effbrmans, quod for' fÂ untM roan debet,fed amp;nbsp;in plantarum amp;animaliumadeoquc [onsutrix, hominum femine efteûionum author eft.Qux alia vit tus potuiffet animäbus noftris,quas àDeo creari amp;nbsp;cot

: Ïgt;otibus iam praparatis infundi confentaneè Sactts U-tenscredimus, corpus idoncum,cuiqividelicetfuum, fingere ac ftgurare prater DminamlHlc proindeiuffus

k Ticivirtus lila formatrix eft , qua omniaredèfapien-terqueperficit. Denique eft poteftas lila,per quamres tvarutalcsaguntquod,quando,quomodo fmgula agc« teroffx funt.ln cceleftibus errorem ineffe noluit,inhi-i'^enoftvis confmgerc aliquando voluit.Monemur ita WvW^ftatis vicibus à fe ipfts nunquam,niG iuffç,difcc ^'^ntes'.ha autem inter fe femper pugnant, atque ideo ^tequertter curfum mutant. Hacbtenitcr Scvclut in tranfeurfuqviodamdc infulffffimaScfccicfta Kuicen^ na Imagmatione diffctctcinptxCcnüatumUbuit, quo perfpiccre (altern incipercs,quantislaborct abfurdita-*

tibus , præterquam quod exprefie Dei verbo adu«^^ tur.Obitcr illud etiam aduertifti, inlcitè nonmodö »* perioribus fcculis, led etiam hac xtate nofira, in q»* Deus tantamlucemmundoimpertiuit,cumPhilo^^,* phos,tum,quod longè flagitiofius eft, Theologes, pi^^* marum rerum effedioncs in Intelligcntiarum virtut^ reduxiirc,quas certum eft nequeexiftere,ncqucvirib“’ illis ab Ariftotele omatasfuilTe'VtiturDeus minifter**’ Angelorum bonorum amp;nbsp;malorum pro bona amp;nbsp;fand^ lüa voluntate.At cœlorum orbibus prçfcciüe hngnl^’^ fingulis,à quibus moueantur,is tatum afleuerabit,q“* Ziriflottïes ^^^ aperte falfa defendere decreuit,vel Sacras litcrasD® ifenfibm ^^üs attenté pcriegit.ldem hoc vidit Ariftoteles quoq* tecedede cum mentis, oculos ah hts corruptibihbus altius extu^ Dwwvmr lifter ,,atquc alia via, quam quæàfcniilibusortumh^' Umloqui- bet, ad Dimnitatis contcmplationemfe conuertiflc^ ^*''' Quippe in libro de munda ad Alexandrum conftantf^

afteritDeumvirtute fua coclos om nes moucre,celen’’ tardius,pro fpacqjn quo vol uu mur orbes ficguIijXni'' phtudme, A cuiufque propria conftitutiosc: muDUlt; hoc al ij s demandafle afleucranter negat. Verba cu^ hxc lunU-Cf^raTf^y /iiç^é '^*®‘fquot;’^rV9«i’, MiTw 1^^» ^f tUularai �ai.î/^ûamp;q, tit^ ^i dtwafuii 21^xS ^ffXMtl^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nérfni ?i^nareififAteijt Knm n^ £rfZgt;fK»ï;',»(^ Ter •sratietfc'^*»j’

vt^MyHt/iaiTie^ytn^ T?« £%lt; TÏjiytjf tru^tjf/aç.iJ'ty^ tTiitxitjirtUi tuiru /ün^ yjxrifçta-tetç rïji ’srie irfpuii,a3''gt;tf( reif -a-ap iiputi a^%itlt;n T« m}^xftfi»( 24^ iM àtâ-syttaii, i^ ÂÙ rSre tjy ra Ónejarey, ro ptrit f«t$-uyy!( y(^ àvÂfjf K/t^a'i^^ vtujeJ'«Trets quot;i^iASy i/fet(JË.t paulo póft. Kar« y^f “^^ '‘^ tuOfv tylt;/co-ipey yj^ rS ^tfuyv/AUf tuKe^v^ain •srfer^y^ ^^6tij^ ntït^rcuftty ri içça. «Mt^i ri/^aq ifati'oi-inhö atq; a lijs ciufdcm fexti cap.verbis manifcftiffimèquo’l diximus,contincturTtfancfic confonant facrofandis iircris,vt nilül repreheadi ^iud poflit, quam quod po-

'entiatn Dei videtur poncrc, vbi Deus non fit, hoc cft, 9üod fie videturDeum cœlo includerc, vt ftOft limuJ ^ique aétu primo feu iuxtafubftantiam fitpræfcns. ^KDc hacre tota nullum adhuc audiui dubirantem, «mirorScholafticos prxterijffe hâcqiiæftioncm,niû ^nèAriftotclem aliter fenfiffe perfuafum habuerunt.

Nonmiraridebcs,Scholafticos, ( quibus non tant fuitcurx veritatem inucftigarc,quam AriftotelC Theo ^ogum facere ) de prxfente dubitationc nihil dccrcuif-‘c, præfertim cum non minorera fidem autori libri de ^^ufis habcrent,quam Ariftoteli : amp;nbsp;ambos in dodrina ^onfentientes effe omnino crederent. Cactctùin fi,qui- curßng»-“ûs-râtionibus indudusfuerit Ariftoteles , vt fingulis Uforbibie ^®Iôrum orbibus fingulas attribuer ctMcnres,apud te pngnttit Cogites,pcrfacilcinucnics,quodquaeris. Priraupofuit pr^f^ent folacorpora^prièmoucri. Deinde nullû à feipfopri-ûiocieriiadcoq; in animalib.ctiâaliud mouercatq^ ali -udmoucridtë corporu alia moucri ab externo raotorc, animç feilicet expert ia, alia ab inter no,videlicet anima ta.Etcoeluraquidcm,ncïnfinica ponenda effent corp© ta,ab interno motore circumagi,hoccft,animatum et le ftatuitCumporro animaliaà fc ip fis mou cri cerne# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tèt, ab expetibili ali quo excitata, cœlos codem modo circumagi cenfuitTIoc autem expetibile arque defide-*»tum immobile,iramutabilc.incorporcum amp;nbsp;intelli-yileexco conclufit, quod cœlos vniformi æquabili ac ‘^’’apitemo motumoueriputaret. Etfiigituranimam P^tfcnonmouerifanxiffet,per occidens tarnen corpo •^naoto moucri non negauit. Quarc cum mouentia j„(;j/,f„. ^Q^^fempirerno amp;conformi prorfusimmobilia,hoc cu,nequcpeY feneqùe per accidens moucri oportere q. 2^,^(i maicauiffct,virtutcs corporcas effe negauit, Sc t^n- ^u^tiâmo, ^^®®^®^*‘^crabilc,quod «/»fxJopGraecè vocauir,moucre umt non ißenjitHoc autem fieri non potuillcr,fi cœli anima ca mot«.

rerent. Hue pertinet omnis ilia difputatio, qua probat ( facultatemcorporum quamlibetfinitam efle,nccinfi' nito tempore mouere æquabiliter poffe. Cœlos Eternos efle,ideoque fempiterno motu cicri perfuafifllniii habuit:ac proinde ab infinita amp;nbsp;immobil! re moueri eo modo,quo didumeft,conclufit. Ex quibus primuffl . motorem (Deum ne putarit, an Intclligentiam alia no , ftra non intereft hoc loco icrutari) virtutem effe incot ; porcam, nullumque corpus informarc, fed quoad bo-num eft ac defidcrabilc mouere, fe confecifle putauin Quia etiä fphçras plures efle,fingulasq; ^prioôc pecu-liari motu rotari credidit : amp;nbsp;vnamquamq; propriüamp; fuu quoddä deliderabile., quod tanqua finem fui mot’ MeUigm- appcterent,habercarbitratus fuit.Tantum igiturabef aith^xeno ^cAriftotclcmabeopcrfpiciSjVt putetlntelligcntiasil-^ firatia l^s hæcinferiora mouere,formarcac fingcre,permuta rc,mirabilinmque,qüxhïcfiunt,caufaspropinquas ed ftcrc,vt nc cœlum quidem ab cis aliter verfari affirma-rit, quam quatenus vt bonum amp;nbsp;deliderabile quodda intelligcrentur.Siagendoaliter,quam qua rationc finis mouere ageréue folet, opinatus fuilfctcoelos circunt-» ducerCjfruftraanimatospofuilTet. Quibusaddipotc-^neUige - fit,quod Ariftotcles pro certiflimotenuit,Mentes ilUs *uüi°ütrês ^^^^^•’otii intelIigcre,aGinferiora mutabiliaqj iftancu fiuxM- tiquam cognoCcerc. Veteres quoque Peripatetici om’ nes primam Mentem fecundam intelligerc negarunc multó minus turbulent! hums mundi particulates mu rationes percipercconceflerunt. Qnæ dementia ergo cft,ex Ariftotclis dodrina Mentes fèparatasillas mira-culorum,quæhic euenîunt.eftèdores conftituere?Qÿ nc Deum quidem abfque cœlis, amp;nbsp;pratter naturae vßt^ turn modum aliquid facereopinatus eft» isnc Menti-bus altjs majores vircsinefleputauitïSiiniliS eft ratioa-nimarum, quas orbibus alfixerunt. Nihil enim facem abflt;Igt;

ibfqucfuo poffuntorbe;fed quemadmodû animæno-ftræ in corporibus fuis efficaces funt,extra ca nihil pof- ^J^^*^^ funt^ta amp;nbsp;coelorü animae hoc fol um hic fecerint,quod ^^ ^^.^ J per orbes efficipoffit.Horum adio cumvaldè fit gene- ßç^^^nt, ralis, fingularc nullum efficit, priufquam ab indiuidua caulacontrada,limitata,amp;adcertum effedumdefini- anteiligen-tafit.Quodfires fluxas amp;nbsp;mutabiles ex Ariftotclis fen- tu non pro tentia non intcUigunt Mentes feparatæ,quomodo eaf- jHeSt idci« dem efficient? Quomodo etiam imagines fui in animas fuM'mVhl noftras impriment, inftar yultus fimilitudincm fui in w/iuno/lr# fpeculo materiato produccritisilntelledus nofter fpe-cics per fenfus receptas illuftrando reddit intcUigibiles aftu, cum potentia folum tales effent : quia nimirum funt materiales: at imaginem lui fenfibus inducere nÓ poteft. Minus potcrunt hoe Mentes ab omni materix concretionefciundx.Scdfufficit in prxfentia déclara-'liffe, haudredè Ariftotclis Difcipulos creandi virtute acmiraculorum efficiendorum poteftatem feparatis a taatena mentibus affignate.Et ft ita docuiffet Ariftotc lcs,nöjnultumid nos mouere debcret,qui cœlos creates,Scab infita ipfis à Creatore facultate,iuffuqueDei, nequaquam verb ab affiftentclntclligentia moueri no uimus.Quifecit, fuo motu cos circumagi iuffit ; êc qui iuffit,idetn iilc,vt poflent,fimul dedit, vtlntelligentia-ramhac opera minimè egeant.Scimus prxterea ratio» aaÜ anima cœlos amp;nbsp;fidera car ere: ac proinde volunta-teveirationis appetitu inftar hominumnon rotari.

^V K Omnem mihi ex animo fcrupulum exemifti,plu htaumque gaudeo,me redius inftitutum effe.ï^unc c-tara iWi quoque plenms inteUigo, qua fupr a parce ae fobtiej^Ytigiflete recordor. Q^ate ad aha,ft placet de-fcetrAamus. ER. Propofttumfuerat hoe folum demó-ftrare,lmagiuationis vi Sc poteftate non poffe miraeula cdi,quodimpudentius exteris tere aufus fuit affeuera-

rcPiracclfus luus. Verùmconfequentu quada rerSaii dudi.ctiam âlia quidam partim atrigimus, partim ex» plicauimus.quæ alio loco exponi debebât.Etenim qu« de futurorum prœfagitionc leuiter attingcre me volui fti,ad fuum locum reqeienda fucrant. Q^ac de fafeina-tionc dida nobis funt,adMagiam operatrieem proprir pertinent. Sedbenè eft,quodtotam banc rem voluifti deelarari, ne repetenda nobis in fequentibus effet. Su* pereft igitur,vt oftendamus, Magix viribus miraculacf fici nulïa poffe,vt perfpicuum fiat, folum Deum mira-culorum effedorem effc,vt rétro contendimus. F VK Si verùm me fateri oportet, nihil eft, cuius cxplanatio* nem auidius expedem, quam Magix, proptcrea quod abincunte xtarc ,cumetiam vltima memoria repeto. multu huic arn defern à plcrifque animaduerti.Ç^an-quam veto vulgo haberentur Magi infames,in prxei* puotame honore cosfuifleapud potentes amp;nbsp;Principe* certó icio. Itaque non tam artem putaui damnari,quS Utgiatou abufumamp;artificum quorundam pctulantiam. ERA* txecra nbsp;nbsp;Spero te intellexifle iam, amp;nbsp;porró planiusintclledurö»

totam artem,fi modo cft hoe nomine digna, vanam/u rilcm,faisant,amp; cxecrabilem effe. F V K Sei o Magiat» quandam infamem eftè,quam nee ego probandamiu-. j^^ dicaui. Egoveró non de hacDiaboliea.qux Diabolos ^rlt;^, ouocat,eorLimquc miniftcrio palamvtitur,loquor,fcd deNaturdli,qux totius Philofophix veluti apex amp;nbsp;per* fcüioquxdameffe putatur,intelligicupio. ‘ER. Noui excufationem hanc.Sed prxftat nos primü videte quid Paracelfus de Magia fcnfcrit ac feripferit : ac deinde rem ipfaraconfi derate. Sic enim apparebit anlaudabi* Pirdcslß lis äUqua fit MagixIpecics, vtplurimicxiftimarc vidcU id Kigid tur. f^R. Sxpe mentionem facitin fuis iibris,amp;vbiq; fnttneu- commcndat.excepto vno alt croque Io codn qiribusdc „ infauda amp;nbsp;damnata Magialoquitur. In Ub.de occulta phi'

DhilcÆphia (cubit, artem elfe occulti(rimàm,amp; rcrum fupcmaturalium ac rationiimperccptibiliumfcientiä.., Eft cmm ratio noftra, inquit, ad iUam coUata ftultitia.,, QuapropterThcologos addifcereconucniebat.non vi lt;4 tupcrarc,cuna multa fint in Scriptura myftcria,quæ ra. ^ tio non capit. Quis vnquam exTheologis abfquc Ma* „ giavclDæraoncin eiecit.vel Spiritii ad (cacciurt.auta,, feabegit ? Quis, inquam,Magix impcritus xgrum ali- ^ quando perfanauit,aut finaile aliudpcrfccit,nedü mon „ t«tranftulit?Fidcs folain cavfurpatur,ceremoniç nul* „ i«.Dc hac Chriftus loquitut,cum die it,Si fidem habuc- „ Wis quanta eft granum finapi,amp;c. Abufus deinde créa- « Wtincantationes .vtàStngibusfaftum eft,quxper fi-„ dem fuam falfam Spiritus amp;Afcendentcs ctiam proeul ^ iWentibus immittnnt.ïabricant imaginem,amp; nomine ^ iUws,quem Ixdcrc cupiunt,clauum infigunt denti, pe- « di.oculoAc. amp;nbsp;hac ratione, quibus voluut ,oculorum, „ pedum,dentium ,amp;,c.vfumadimunt,adeoque occi-„ dunt.Alibi dicit fcientiam effevetam, per quam virtus „ toeleftium in medium hue à Mago dctrahatur,amp; in fub ^ icftum,quodvelit,dirigatur. Eundemefficcrehacra- „ tionc,vt Verba,Charaftcres,Imagines, amp;c.nQnminus „ tfficacia fint Medicis potionibus.Huius beneficio Ada ^ mû tot annis vitam amp;nbsp;valctudinem contcruaniffe feti „ Vninlib.deVitalonga. Meminictiam fupranobisdv „ (^ameurn inter Magos amp;nbsp;Sandos nullum ponerediferi „ men,quam quodhiDiuinavirtute faciant, qux illi ar- nbsp;nbsp;.

th Uagiç opera prxftent. Hums anis fundamenta elfe ^^^ ^^^ a^euctatinlibro fupra citato,Pyronvantiam,Nccroraä ^j^^ '^^gt;Gcomantiam,ôt.huius generis alias plurcs.ac prx

^^^^^^ quafdam, imaginationem arque fi dem. pompon4-£KA^vÜbet,addcquodPomponatiusIncantator ait, Hw wagU Magiam per fc bonam eff c,adcoque fcientiam redè v 0 p iem w ait cari,ptoptetea quodpetfedio fit aninu quadam ; ta- »(p hnlt;u9

metfî modus difcendi cam prohibitus fit. Sane ex cO» quod Apollonius iUcTyancus Magus aliquosexmot' tuis excitauiflelegitur,amp;Magiamamp;Neromantiam fö cntias effe concludit.Quac ideo hie recito,vt quam bet’ le cum Paracelfo concinat Pomponatius manifeftuO* fiat. FVR- Venit nunc mihi in mentem,quod aputi Paracelfum quoquele^i^ecromantiam minime Pi^* bolicam,fcd plane naturalem efle artem ex aftris nata-Magos quoque Aegyptios Mofis aduerfarios naturali' urn atrium virtute putat ferpentes,tanas,atque alia ef-feciffe (quod fupra referte bblitus fui) in lib.deinuifij' morb.eaufis. De Podagra etiam tempeftates naturali* ter cieri ac tonitrua creari affcrit. At Magos,qniGhri' ftumfalutatum venerunt inludxam vi equorum non natutaliopinatur vedos fuifle,in libro de Vita longa» Û non fallit memoria. In libro de cutis apertione,Magi» maximam amp;nbsp;preftantiffimam vocat artem,fimilem Û balac ludæorum. E K. Satis multa ex Paracelfo audiui qui plura cu pit,legat ipfe. Ex alqs huiusinfania: amato

ribus nihil adfcram,quiamequcopus cft,nequeadreni noftram facit multum.Qinppe norunt omnes, quid Al bertus amp;nbsp;alq fupcrftitiofi,vt Platonicos amp;nbsp;Arabes race am,fcnferint.lt;^are adMagiæ cxplicationemaccedO' ^^ßg^ ^^S’æ nomen apudPerlas natum aiüt.Sic enim ApoI‘

amp; Aftrologiæftudium ceepiifeSuidas fcribit, deriuï' runt.Pleriq; cenfent idemPerfis fignificaflcquodGr^ cis Philofophus.Aflyrqs Chald3Eus,Aegyptqs facerdoS Latinis fapiens.Vt vno vetbo dicam, fi Platoni, Cicero ni,amp; alijs credendum eft,idem Perfis fuit Magus,quiPgt; uinorum interpres amp;nbsp;cultor.Quanquam non credo in factotum interpretatione tantum veriatosfuiflc/c^l amp;nbsp;mirabilia fccifle puto, quod ex Sacris litcris apercé col'

colli^mus Quinctiatii Strabo lib. t6. inter Magos icri-bit rccenfitos fuiffe Aftrologos,Necromantes,v/çofta» f(ti,^tiiitve[Ativ]£iç, arque alios tales. Cicero quoque Ma-gos angurari ac diuinare folitos fuiffe afferit.Ex quibus liquido cernimus, non tantum in facris interpretandis occupatos eos fuiffe,fed maioraetiätentauifle.nißfor-tè mirabilium effeftionem putet aliquis partem Pcrfi-cæThcolOgix fuiffe. FVR. Nonabfurdumeftira iudigt; wreNam amp;nbsp;noftriThcologifæpe miraculisclaruerût. ÏK Bené eft,quod non dieis,fempcr.Hoc enim ipfo de nionftras, ad Theologix ftudium amp;: noticiam non requin neccffariOjVtmiraeula edantur.Apud Perfas aurc fie fuit pars Sapientix ipforumj^ao/xoiorc««, vt pro Ma go nullus haberctur , qui præftigi as exerceren clcirct. Hine ego falli eos arbitror,qui Magiam Perfarum ab in fami Magia difeernunt, mélioremq; fuiffe opinantur. Sanè prim us author Magie Perficç Zoroaftrcs,(quê alif 'Chatnum^ltj huius filium,nepotem Noæ fuifle,amp; tem poribus Ni ui atq, Abrahami floruiffe ferunt) fimul e-tiamThcoIogus fuit.Qualera veróThcologiam popu lis inftillauerir,legat,qui volet,apud Plutarchum inlib. dcllideamp;Ofyride,vt,vndeManichxorumimpuriflima hxrefis ortum traxerit,perfpiciat. Eufebius quoque de co fenbit in libroi.de Prçparat.Euang.cap.7.caput cum Deoaccipitrisattribuere Sed vt in præfentia caetera o-’aaniabreuitatiscaufa omittam,vnaenosfacr3elitcr3ea- „ . bundédocent,Magos apud Aegyptios, Affyrios,Perfas, ^^^^ ^^^ prods habitos fuiffe, qui mirabilia amp;nbsp;naturæ vires om- „or« ’^w«. tiestranfcendentiaeflicere poflent.Hodièquoquenon lif. aliter definiunt, quam admirabilium naturæque ordi-nem excedentium rcrum effcétionc. FVR. Non labo-ro,quallsfuerit MagiaPcrfarum,fed de natural! cogno feerealiquideerriusvolo. ERA.Moxhueveniemus: M-ig/æ Jn-nunc ahaquidam adqeiendafunt,de Magixlnucntio- «mror«.

ne. Inucntörcs porró amp;nbsp;doftores alios habere non per tuit,quamnialignosfpiritus.Hocpnmum cxfacnslite ns pcrfpicueintelligitunCum enim Magiam damnet, ac Magos capitis fupplicio afficerc inbcant,certo ccrii’ eft,non à Deo,fed aduerfario Dei excogitatam effe. Deinde probat idem veterum Thcologorum authoritas-Etenim D.Pctrns apudClcmentemlib.4.Rccognit.fci' tè,eleganter,verè ac fufè déclarât, à quibiisinuenta,óc per qnos propagata fit.EufcbiusPamphili lib.4.dcPr?' parat. Euangel. cap.i i. à Damonibus conftitutas aftent Malcficas artcs.Hos enim inquit, fummopcre amp;Pr«ß' dentem ipforum Malefici oinnes veneranrur. Etlib-f cap.7.tcftimonio Porphyrij demonftrat idem. Etenim quibus rebus gaudcant,amp; quibus illigentur fignificaflc fcribit.Ad hæc quibus rebus cogantur,amp; quæ offerri fi* bivclint, in quibus vcrfenturlocis, qnos diesvitarcO' porteat,ümulachrorum figuræ qualcs efledebeant,amp; omninó omnia taliacos docuilPchomines. Charade-res quoque amp;nbsp;figuras ab cis diligi,Proferpinx verbis a-ftendit.Auguftinus etiam in hb.2(.de CiuitDei affirmât artes Magicas àDæmonibus,quomodocolivellcntin-dicantibus originem fumpfifle. Cum hisLaüant.Fit' mian.lib.a.deOrig. error, cap.iy. confonat. Addequod ipfimetMagi ac Magiaeftudiofi palàm fatcntur feàDÇ' monibus haufiffe omnem hanefcientiam.DePorphy-rio dictum eft.Dc ProcIo,Plotino, Iamblicho,PJatoner

Platonicisquealijs omnibus fruftradixcro,cum fitno-tum omnibus.Apulcius in lib.deDæm.Socratis ad D^ monespertinerelcribit diuinationes Augurum,Aru-fpicum,Vatum,Somniorum,miracula Magoru. In ho^ vt authores amp;nbsp;dodores referunt Arabes quoque: inter quos Almadal in antiquiffimis Barbarorum libris fele* giflh narrat,tefte Iohan.Franc.Pico lib.de return pranO' tionej.cap.z.Magum quendam in monte, nefcio quo, trigüiti

trigîntaannoniin fpacio Angclorum omnium ebara-Ûcrcs notafle amp;nbsp;in librumordinemqueredcgifle continuo quinquaginta annorum labore.Et quid opus eft Verbis ? Qu« agunt Magi, vel natur« viribus agunt vel maiorealiqua poteftate.Si,quae agunt, naturæ vires no tranfeendunt, Magi non reólè vocabuntur. Scd nee a Deo tales vel reprehenfi ac damnati fuerunt,vel morte puniriiufli funt.Conantur igitur altiore potentiafulti miracula lua perficcre. Cæterùmfupra naturæ faculta-tem vis alia null a eft, quam Dei amp;nbsp;Angelorum bonoru amp;nbsp;malorum.Conftat autem Magos non facere,quæ ta-cereftudent,opcraDeiaut bonorum Angelorum.Quo circa virtute amp;nbsp;auxilio vtuntur Cacodæmonum. Ac quis,prater hos,docuiflet homines,quibus fignis,voci-bus,figuris,cercmonijs,rebus,vellentaccerfiri, amp;nbsp;licut vidctur,cogi?Manifefte igitur vides perMagiam miracula edi nulla pofle,cum tota nitaturviribus Dçmonu, quos fiipra oftendimus res aliter no pofle mutare,qua pro habilitate,quam in prima fui crcationc à Deo acce perunt. F VR. Non de hacfcelefta Magia quarebam, quod etiam antè dixi,fed naturali, quæ aliud nihil elTe fcribitur,quam fumma perfedio amp;nbsp;veluti fuprema con fummatio naturalis Philofophiæ, ER. Magiam faciût Kägit^f alij triplicem,plurimi dupheem tantum.Priores Perfa- ««. turn Magiam diftingunt ab infami amp;nbsp;naturali. At iam eftdeclaratum eosinerrorccfle.Non enimhabuerunt Pw aliana Magiam Perf«,quaminfamem illam,qua certis /»«»«/jw« facrificijs Dæmoncs allicicbant,eorumquc opera futu-ta prxnunciabant,amp; mirabilia quædam faciebant.Etc-^'w idem fuit Magiç inuentor Zoroaftrcs,amp; facrorum hoftor,vtpaulo antèoftendi.Proclus infuperin lib. de facrificio amp;nbsp;Magia palàm aflerit, Magos tune etiam, ciim agentia patientibus per naturalem fympathiam applicarcnt,numinum aduocatione vti folitos tuuTe,

imb hxc ipla ad euocationem Dscmonum vfurpauifl^ F VK Quomodo ergo fcriptura laudat Magos ab OriC' 'Q^i^gi fe venientesamp;Chriftum adorantes? ER.Longa cd IvC c rijiui- difputatio,vndcvcnerint, amp;nbsp;qui fnerint. Quæ.quia ad *”quot; ’^ propofiturnnoftrumnihilfacit,nieritóknobisneglig^

tur.Necan Perfæ fnerint conftat:(luftinus Martyr ex A' j rabia veniffe affirmât ais^Aéy^ is-^sç T^óipwi*«.) nee qua' j Je Magiä exereuerint exponitur. Qimdfi fucruntinfa' J mis Magiç cultores,procul dubio mcliorib.cognitis ab iecerunt Q^iChriftum indicauitgt;ac fteUamitinerisdu cem dedit,infomnodc via,quam tenerent, monuit, C' tiamquid invitafequiconuenircr,doccrepotuit.Noii LequiturDeum ideoMagiam probarcautreftam iudb carevoluLiffie,qniaMagos recepit-Sicenim artemmete triciamatqucomnis generis icelcra probater. Nam^ , merctrices amp;nbsp;fcelerofos recepit, cum ad eum.conucrfgt; funt.Sancex Veteribus Auguftinus amp;Origenesnondü ' y bitant impies vocarc : quos tarne affirmant deinde pi^

vixifle,Chryfoftomus àD.ThomazXpoftolo baptizatos poftmodum putati F VR.Hancrem fmamus.amp;deNa tugiiM- ’^“’^aUagamus tandem. ER. Perindevrgeshanc tua® turalif nul Magiam naturalem, ac E aliqua fuiffet aut etiamnu® U nel rft cfict ars naturalis miraculorum effedrix. At dico tibi , aelßmim- talem,dequalinobis fermo cft,ncc extitide vnquä,nct ^Ham- extarehodie.FVR. Ergo ne inficiari audebis,quod tafl to dodorum omnium confenfu receptumiraditumqi eft? E R, Non ignoro à plerifqucaffirmari duplicera t^ le Magiarn, vnam infamem amp;nbsp;vetitam.malorumque fpirituum commertio amp;nbsp;opera vtcntem,y«»!Ï«ai' amp;nbsp;é’’'^ fi^f vocant,alteram honeftam amp;nbsp;liçitam, qux ohferua' torerum confenfu amp;nbsp;diffienfu (quem Græci o’i'/47r«^^'” ' amp;. avTiTTA^etetvnommant) conuenientc applicationea^ | gentium amp;patientinmjncredibiliacommunemq;Uï'' turae ordinem excedentia perficiat. Non ncfciocti^ui

quibus häc elogtjs ornent, apicem^aftigium, perfedio-nem,confummati®nem,ac finem appellantes Philofo-phiæ naturaUs.At veilem mihi monftrari qnç nam hçc ars eflet, quis earn excogitaflet, quis coluiflet,quibus conftaret præceptis amp;nbsp;partibus naturæ fines non egre* dicntibus. Nifi hancdicas effe, dequamultafuperiori bus annis fcripfit. lohan.Bapt.PortaNeapolitanuSjCerr *°” ®*f’J-tófcio te nullam fub hoe foleoftenfurum eflealia. At f^pj,^^^ quï vera funtin hacarte, (Nam.fuperftitiofaamp; falfa turaUMt^ multamifcuit veris,amp; médacia turpiflima ex alijs tran g,^. fcripfit ) tantü abeft vt Magix nomen retinere poffint, vt ne mirabilia quidem videantur peritis Agricolis amp;nbsp;tcrum rufticarum paulóftudioIïoribus.Etvt principio admirationem fui aliquam excitent, mox tarnen caufa intellcda,qux inteUeftu facilis eft,mirabilia videri defi uunt.Cæterùm vt rotates excutiatur diligentius,accu-tatione maiore quidam videntur examinanda. F V R. Maxime cupio in hac parte veritatem cognofcere,cum præfertim neminemvnquam rccordcr,hoc,quod tu fa. cis,affiimauific.Etenim quotquot legi amp;audiui,omnes cemfitentur amp;nbsp;concedunt Magix fpeciem quandam ef fc naturalem amp;conceffam,adcoque fummaomnium bonorum commendationedigniflimam. ER. Egove tb rum alios.tumlohan Franc.Picum idem meenm fen thefcio.Sed quid fenfermt alp non magnopcre laboro, '\uoties fententix fux caufas iuftas non producunt.Vc M(igilt;fVt-tüsMigiatcftibusPIinioamp;Platonicis,imó reipfa,com tmex qui-Phxus quidam fuit Idololatrix feu falfx amp;nbsp;lupcrdinolc bm coaiHc tdi’iujnisA.ftrologix,quam dauern Magixvocant, Sè «t.

Mcdicinx.Natam primum è Medicina, inquirPlinius, ueiuo dubitat. BVandis Sedefideratis promilfis addidit vîtes Rebniouis.Demum mifcuit artes Mithematicas. Et hoctïipiici vinculo polfeflishominumfcnfibus in ^?ÏH^^^'^^tgiuinadoleuit,vt hodiequeetiam inma-

gna parte Gentium præualeat. Hanc ne tu putas eflenî Rdigh Gè turalcni? FVR- De hac non loquor,quam exccrabilcô tUlun erat ex co conftat, quod Religio Gcntiliumnil erat aliui culiuiDt- quam cultus Daemonum. Atpaulöfupradixi,nosMi' man^n. gQs^quibusaliquid eft cum Damone aut cultuimpio

negocqjceleratos amp;ncfarios cenferc. ER. Visncigi-, tur conceflam Magiarn confucre amp;nbsp;conflare ex Mediquot; cinaamp; Mathematica folis,anRcligionisvcra cerenio' oias fuperaddere, vt triplici iterum vinculo cohareatl ^.^ f At nullonegocio dcmonftrari poteft,finefacrilegoe^ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rore non polTe hue detorqueri pias ceremonias amp;nbsp;vet'

debentfer. ha facra, Vt fermant arti mirabihum eftectrici conltru-uireamp;\agis enda.Etenimceremoniarum vis alia nulla eft,quanirc vif cere- præfentandi. QuippercpræfcntaTionis,autcertèordi' monurum nisamp;ornatuscaufainftitutafuntceremoniç,vtinocô i^uießt. los meurrentes imperitiorum intelligentiæ pariter^t

memoria feruiant.Equidemmaiore intentioneobfci* uant,qua dicuntur amp;nbsp;aguntur,fideliusque memoria tc tinent. Seruiunt igiturlblis hominibus fignificationé eorumintclligentibus,rerum naturalium infitasvire5 amp;nbsp;facilitates nec mutant,ncc augent/ieo minuunt.C{' teriimquodrcpralentandigratia folum à Dco inftitu* turn eft,pars artis efle ncquir,pcr quam admirabilia cÂ ciuntur.Plurimum enim diffcrunt,rationcpraditis ari malibus aliquid fignifteare, potcftatcmquealiamnul' lampoflidcre, amp;rcruminanimatarum congenitasvi Scetufefi tes augereaut minuerc.Qu^aregrauiflîmè peccant,qui rtf^aut uer ritus res pias amp;nbsp;facras liguificantes transfetunt adefr 64 [acn eientiam miraeulorum,quorum caufa nequeàDco,nt tramferre que ab hommibiis inftituti fucrunt. Atrocius Crimea aduiMpro iiiorum eft,qui verbafacrahue infledunt.Quoniavet-i*^^^' ba,quoadverba funt,nil aliudpolTunt,quam exconfti-

tuto fignificarc. Et facts quidem Scriptursverbano-bis meutern amp;nbsp;voluntatem Dei crga nos declarant, S quid

^üid viciffim à nobis petat monftrant, deniq^ quomo-^oerga proxinnum affcdii effe debeamus docent. Ab ßoevin(itraducamus alió,primum quidem nos ipfos tnrpiter fallimus,deinde in Deum verbumque eius in-lunj fumas, dum contraipGus volantatcm aernanda-tum verbo ipfius foedè abutimur. Non licet nobis rcb. aDeo ad (alutem datis abuti ad res alias. Et ne audere-niusgrauibus comminationibus amp;poenis vctuit,Exo' dizo.Quamobrcmnil aliudeft Öf^py/a Magica. (Sic c-nimvocant aliquipartem T^s ^ay«aç,qaævel bonos adaocat Angelos,vel etiam malos boni finis caufa,vir-tutefacrorum verborum fanftarumque ceremonia-tum ) quam Verbi diuini impius amp;nbsp;turpiiGmus abufus P«na capitis in omnibus puniendus. Ex quibus perfpi-cuèinteUigitur, Religionem veram non poflc partem '-tffe Magia: illius,quam tu naturalem amp;nbsp;licitam cffe ais. Aftrologix futilitatcm,fuperftitionem, amp;nbsp;impietatem alibi demonftrauimus. Medicina vires tantas non efie tum per fe manifeftum eft omnibus, turn notiflimum fibknifi fortaflis impia amp;nbsp;deteftanda fua mendacia tibi perCuafitVaracclfits. ïVR. Occinis mihi identidem priorem fabulam.Nimis faepeiam dixi,me de fola natu-ralivelleintclligi,qua: ab omni fuperftitione fit immu nis. ER Ideo repeto fapius,quod Magiarn aliam nul-hm reperio Tu fi aliam nofti,nobïs indicato.Phyficx Mjgti nul' Veis perfeclioncra quandam cffe, amp;nbsp;nibilominus ar- U fß Pbqï, ^emeffeopinaris QriomodoconcGiabimusifta: PhyG c« pfl^f'-; ciellïctentia,^ circavniuerfaEaverfatur,finemqueha ^^■ bwiiumotamcogniiionem. At Magiatua eft ars qux-nam circaeft'eûionem mirabilium occupata,id eft.fin-gulaüatraftat,finemquehabct,etf eftionem. Quamuis enina artes verce prxcepta nonnuila generalia habent, ad fingulariatamen deftinata dir chaque funt.-quibus fv ütè aptarinequcaut ,nept«ceptaquïdemartis vocari

potcrunt.Quomodo igitur Magia, hoc cft, effedio fett • operatio perfedio amp;nbsp;finis fuent Phyfiexfeientiæ? Hoc perinde eft.ae fi artes fabrilem,ædificatoriam,amp; mura« riam.finesamp;perfc£honesftatuasGeomctriæ,aut Medi cinam pûtes confummationem eflePhyfîces. Nonau* , l f ^^^’ elegantes amp;nbsp;feientes Medicos ibiarris fuçinitiaca j nullitwlue pere,vbiPhyficusfuamfpeculationemfinit? Rogote i runt Mägi quis vnquam vixit exccllens Philofophus amp;nbsp;in Nature | tppeUtiri. cognitione rede verCatus.qui Magusvolueritappella-

ri?Qui cæteris antccellucrunt, hoc nomine laudariga-uifi funt,quod praftantes effent ac haberentur Philofo phi,Magos fi quis nominaffet, iniuria fc affedos puta- lt;nbsp;uiffcnt.ItaGalenusexceIlcntis Medici nomen non HH' benrcraudiuit,Vatis,DiuinatorisacMagi audirenon fuftinuit. Contra in Magis rcs habet. Quotquotenim | omnibusactatibusin Magialaudati funt,Phi'ofophi^ ,, naturalis ac Mcdicinx rudes fucrunt. Quis nefcirPara-eelfumtuum omnium bonarum artium fuiffeimpew* tiffimum,acnihilominus Magia:infignem fibi arroga-uiffecognitionemrQmnimóperMagiamoperafemi' | rifica feciffe gloriatur.FVR. An non Albertus Magnus» RogcriusBacchon,amp;pra:ter hosalqinfignesfuerePhi

Adprriii-J^f^^pljlj £ j^ j^^j^j^^^Q ^,^5 «jj^ æj-^^ç j^^j^ ij^p^jU^gf | 9U ^quot;^n inPhilofophiaveriatos fuiffc,vcrumad perdilcendaiu op!« Philo ^^S^^™ ^^’^ habuiffe opus magna Philofophia: cogni iophuno- tione aio.Quoddico,non probat tantum,fed plane eet (jfj^. tiffimèdemonftrat,quodalfi plurimi, qui magnopoU fe intern allo prxdidos in Magiç operibus reliquerunt» planè rudes omuis Philofophia fucrunt.CertèPhilofo phiilïi plura ex alijs de Magiatranfcripfcrunt,quamfe cerunneum aüj contra plura cgcrint,quam feripferint.

F VR. Rurfus dclabcris ad profanam Magiam,dequï | tecum non ago. E R Mira rcs cft,vis me de re quapiant magnificèloqui.qua: ncque fuit aliquando. nequccHi neque

ncquc ent vnq.uain.Hoc diccbam, Si effet cmincntiffi-ma Philofophiae-naturaJis noticia, tantum eins vnuP quifque nouiffet, quant urn praeftitiffet in hac pcritiace leris.At fummiPhilofophi Magix omnis fucrut exper- Swmmi Pfef tes;amp;quicum fuaPhilofophia Magiamconiunxerunt, M‘’P^‘f“f nullam aliam,quant detcftabilem illamtcnuctunt, cu- 7'”^ '””quot;** lus ontnis vis conliftit m ceremonies,verbis barbans,!-niaginibus,prccationibus,exorcifntis, charaö;enbus,a-li)sq; talibus fuperftitionibus.An aliant illi viri nos Ma-giant docucruntgt;Non arbitrer.Ergo nullam aliam fci- pc^^f^g;^ uideeos doeeripoterif.tametn praclarosphilofophos ^n^^^^äßt ■ state iUafuiffe nullus neget. Nomina mihi,li potcs,v- ptrßitiof^ num aliquem Pbilofopltum,qui de Magia fcriptum ali nuUiu fcri~ quid teUquerit, quod non pertineat ad lupcrftitioüm ppt Philo-atque infamem Magiam.Hoc fi ncquctu,ncquc alnvl-fopl»«*’ li monftrare potcrunbincaffum laborabis, vt illam na-

, turalcm Magiam à Philofophia natural! diftindam argent nobis perfuadeas. Quod Ci àPhilofophis traditam ûicas,negabo tibi Magiam eftc.Quippe nulla pars natu Ulis P Kilo toplux docct admirabilium opcrum natur« vfitatum morem cgrcdicmmm effeftioncm.SanèPltv lofophia naturalis corporum naturalium affeaiones conllderat,natur« vires excedentia nonattingit. Nee cft vnquam habitus pro Mago Ariftoteles,quiNatura-Whilofophic partem fcliciffimè Sc copiofiffime üc ex , Voluit, vt nullus adhuc «quare , nedum Riper ave cum Votuedt.Taceo iam,quodtuusParacelfusfcribit, Ma-è^^nrprêter nuprcRioncsm corp'’ lupernatutalc.quas ’^^qttuncantattoncs Se fupetftitioncs voient, nihiVrra-^^tc,Çjq\b\is Sc illudaddi poteh, quodPlinus ex Verc-inmfeutentta, exTheologia, Aftrologia, Sc Medicina COufateuuuit,nul\aPhyRcesmentionefaaa. ÏV RN. Cum dicimus Magiam effe attem naturalem, qu« miri heaoperadoccatfacere, hocvolumus poperathaedi

virtuteremm naturaUum, it’coquen.ituralcm eiTcjß’ ue harum rcrum fpcculatio ad Mcdicum fiuc ad naturalem Philofbphumlpcdarccontcndatur. Naturalem’ vocamus, quomodo amp;Medicïnam affirm amus artem eflenaturalem. ER.ConftatexcommemoratisPhyli' Metficmd o|Qgj.jjj^ non efle partem Magix. Nunc ne Medicinam adnürLu Q^^i'-^e^ ^‘^ mirabilium fabricationem conferremoné lorumeffe- ‘^^^'^ eft.Non enim puto longa hic opus efledemoftra-ilionem. tione.Etenim nuUi vnquam præftantes amp;nbsp;clari Media qui modo artem re-da Methodo exercuerunt, pro Magis flint habiti.Quis Hippocratcm,qucm non vno in la co Paracel dus cxccllcntcm fuifle Medicum fatctur,aut Galenum Màgiæ cuiufpiamaceufauit? VterqueMag^ Gakniu- dereftatus cft. Ac de Galcno quidem non dubitabit)

quifquis cumlcgit attente in lib.9.amp;xo.de fimplPhaf fac.cap .de Iafpide,de faliua,amp; de ftcrcorc lupino.InPr? fat.lib.ó.eiufdem operisMagica vocatjuvöaf^^mïy^iaab yffgt;ïT«a$ Â^pû^Hç^ piei.'yy'cii/cdix.i rs-.i^s^'yBVi s^a rî^ç iarpiyyS 'r^'z''*!?»^^ 4'lt;^'«^«çgt;indigna,quæ a Medicinæ fludiofoat-tingantur. XenocratemAphrodicnfem hoc nomine 'Siip^ocra- pçrftringit,quod à Magia non abhorruerit. Hippocra-*^^- tes autem in lib.de Sacro morbo, qui pri mi hunc mor-bum facrum nominarunt^ videntur mihi, inquit, cinf-. modifuiflehomines,qualcs hodiefunt pcayaTs ^mz^

6ó,fcq r^ ctyt/pjct^yH^ «Ac4^üVf?,quife vehementerpiosef-fe fimulanr,amp;amplius aliquidfeire. Ergo fi qua cft Ma-gia,euius Medicina pars quædâ flt, camviri illi prorfus ignorarunt.At artemMedicam iratcnucrunt,vt omni bus huius præclariffimæartis ftudiofis veluti Solamp;Lti Wfdic’N^ ”^^^^^^*^^^^*^**^^^^‘^^^ lumina,praeluccant.'Plamuscx 1x1« fHni ^^ perfpiciturrcs,quodMedicumconftatNaturxinu-uiamp;er f^*^orcm amp;nbsp;mini^rum efle. Quoniam morborum cura ’ trices funt Naturæ,non Medici, vt feite ab Hippocrate feriptum eft. Quarc fl quid accidit niiraculofl incura-tioni-

'tionibus,non Medico id debet adlcribi.Summa eft, Mc dicina nondocet miraculafacerc,fcd motus naturçob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

femarc,vt conuenientcs adiuuentur,vitiofi prohibean turNaturas autem noftras qui miraculafaccre, qualia

. Magia pollicctur,opinatur,is miraculum amp;nbsp;monftrum ipfe eft.Sanc qui in arte noftra cætcros fuperarunt,amp; ex felicitate curandi morbos darum nomen adept! Innt, nequaquam Magi vocari voluerunt, fed elegantes amp;nbsp;e-tuditiMedici. Magiapromittit,qua:aliasimpoflibilia Milt;gt4iw-vidétur, amp;nbsp;quidem tempore brcuilVimoHinc Galcnus, poßibüu Cum remedium aliquod commendat,quafi cito iuuSs, P’'lt;’iw*w^’ incantationis inftar prodeffe ait.At Medici quatumuis excellentes amp;nbsp;dodi non curant cclcrius, quam corpo-rum agrorum nature fuas motiones perficiuntLiquet igitut ne Medicinam quidem veram, ex qua nata Ma* ^a putatur,aliquid ei conferre. F VK- Arbitror hoe vo luiffe autorcs,cü ex Medicina ortamdixcrurit;Medicos terum proprietates, vires, familiaritatem amp;nbsp;inimicitiS ptïecxtctisinueniife,explorauiirc,acnotamffc. ÇNulU enim. alq magis circa partie ularem hanc rerumomni-urn cognitionem verfantur') Se hac ratione alqs diligë- *^ ^“2quot;* dus inquirendi occafionem amp;nbsp;materiam prxbuÜfe.Di- „lt;,({^»4 p» tunt enimMagum maritare coelumterra:,hoceft,infc ticuUri«. noribus vires ampliores à codeftibus deuocare. EK. Mj^u« ,«4 SentctiaPlimj videtur hre effe, Medicos incepiffe mor „tat coelU bos curare ciufmodiremedqs. Gum enimaliqui nihil terr«. baberentjinquit Hippocrates, quod exhibitum prodef- Hipprocra l'^t,vt ue manifefta her et ipforum ignorantia,talia exco tes doect, g\tamt,vtamplius ahquid i'cireviderentur.Onmiahxc .quomolo appouereait diuinitatis gratia,vt curationem hbi iphs ** ^idici-fecurameo\Ahituerët,qub,ff fanus xger euaderetdphs ”quot;* gloria Sedexterit as aicribctctuf.hn moreretur ,intuto J’^®^^**’ pofitx effent ipforum excufaüones.Huiusrci caufava-hos prxtextusfobtos adferrefcrib'n,pcdem Cuprapedé

non habendum, nec pallium nigrum, nec manum fu-pramanum,amp;huiufmodi alia. His modis amp;: artibuscx Medicinaprimum nata vidctur Magia, dum imperiti nebuloncs fuæignorantiæ cxcufationem quærcrent-Vtinamnonfimiliaimpcdimenra hodic quoquecum ab alijs turn à Paracelfi difeipuUs proferrentur. Hac de caufa herbas certishorislcgendas, alia aiqs rationibus præparanda præcepere, vt fi curatio non fuccederet, effugium patcret.Sic.inquam,cx Medicina Plinius,Hip' pocratcs,Galcnus,alqgt;natam intellexerunt, acnosem clarè intelligimus.Alq ob eandem caufam,quo res pro-babiliorcertiorquc vidcrerur, remédiaadmirabilesS naturalibus atque congenitis viribus longé nobiliores amp;nbsp;præftabiliores accipcre à fidcribusfinxerunt. Etne Car:» Ma fraus deprehcndi pollet, certis tantum horisamp;velut gu pri«fi- punchs præparanda eße afleuerarunt. Quarationc,cû patutene- commentum placuiflet,faftum eft, vtinhacMagiapd at Ajtrolo- mas femper tenuerit Aftrologia : non quatenus vatici-^è^^- natur,fed quatenus fidera diuinas potentias rebus mu tationi fubicdis largiri putaucrunt. Nec difficUefuit hæc perfuadere hominibus,cum amp;nbsp;futurorum caulüs omnium credercnt,acDcoscircplurimiopinarcntur. A^rohgia Et Confiât alias, Aftrologiam omnium fuperfiitiofarû omniu m- atque impiarum artium fundamentum amp;velutilargif ^arumar quandam fcaturiginem fuifle. Cæterùm,quod ri2o- ^dinfiitutum præfens attinct, Medicos return natura-lium potefiates diligentius alijs multis rimari verü eit At cum_cœlomaritare,vt ab eodotentur viribus noui$ amp;maioribus,qu3m ex fua natura obtinen^falfiflimum efi. Audifii nuper quanti has nugas æfiimet Hippocra-tes;amp; quid Galenus de illis fenferit, qui herbas lub eer to cœlipofitu auteertorû nominu admurmurationc eolligendas docuerunr. Vt clariusvanitatem hanc vi-deas,refpondc unhi adinterrogaraJmaginareafiquena

incerto fidcruni poßtumetaUum aliquod fundcrc,fin gere,cxornare, certain que effigiem infculpere,idq$ fie virturcmiuuandi com niai es,exempli gratia,nâcifei co gita.Queroigitur ex te,vtrum pûtes liane cœlifiguram '^quot;'’'^ ^‘^^^ vires fius 111 hoc folum met alla m, quod Magus nunc ‘^7 tradiat.deniittcread pcrpcndiculum.an verb diftunde-reintotum hemifphxriuni arbitrerisj FVR. Longe la tequefpargi credo, amp;nbsp;res multas inftar lu minis folaris contin^ere.Gum emm vires iftxinftar radiorum ex to-tis aftrorum corporibus emancnt:amp; quae videtur aftra terrafint maiora omniamon poftumus aliter cogitate. Adde quod nunquamcertus efle poftet artifex, vtrum aberraflet coelum.amp;in aliudcorpuspotiusincidiftct.fi quidem inftar filamentorum defluerent cœleftesiUç virtutes,Puto tarnen has imagines faciendas, cum figuratie fupraterram extat. ER. De hoc alias- Quaero fe-cundo,vtrum exiftimeseandem virtutemiUam omnibus rebus, quas contingit,vires fuas infunderc,an foli nietaUo quod Magus verlat? E V R. Si ipfam vim coeli CœkHfi 1« tus ddapfam infpicias,eadem eft omnibus. At non om ’•er ««dew ma eodem modo apta funt recipcre Sol idem eft luto omnM4^-amp;.cerx.quamuisabvnaeademqnefolispoteftateillud^^J^^J° ^ indurctur,hxc liquéfiât. ER. Quxro tertio,vtrum eoe ”®y^„^. leftes mftuxus dmerlè afficere opineris res fublunares ,.;^p,„^^^. propter diuerfasearum naturas,anob aliud quippiam. („^^,-5 «4. WR.Propter naturam emufquefuam resmutariamp;af rifutcua-fici peeuhari modo.cenlco. Quoniam res quxlibet a- riè afpdt ftiouëagcntisrecipit,quomodorecipereaptaeft.Non caUm. emm poftet agensvnum res différentes eodem tempo reeffictre, fi pro natura agentispatientia mutarentur. Atumen addo liane ab artc inuari, amp;nbsp;vcluti difpom ad reccptionemfaciliorcm. ER. Purasneigitur naturam metalftquod Magus fan dit ac forniat,exfufione amp;nbsp;for mationemutarft PVR-Muumè. ER.Proluaigitur na-

142 ESÄsrr mspr ta r, turacœlcftesinfluxusamp;rccepitantea,amp; recipJetetf^ . deinde. F VR-Omnino. ER.Velimhocetiamfcirc,V' trumfæpius appareant in cœlo figurationesprofd^^ Calijigu- penda tali figura efficaces. FVR Si femel tantum apP^ rationese£ rent,non polfet experientia huius rei vlla haberi:acftii demrede- firadoccremurtaliafabricate,fi nunquamdareturop' ’^^^ portunitas, Redeunt ergo tales figurationes alix fiC' quentius alix rarius. E R. Vanaigitur ac putida eft pfÇ' paratio artificiofa,cumiamantea materia rccepeiiW“: deinceps quoquercccpturafit eandem facultatem.

F V R. Falleris toto cœlo.Non enim potuit (ufeipere ad ucnientemexaftrispotentiam,antcquam fieprxpara' j retur. ER. At dicebas propter naturam faam recipere» neceamàpracparationedariveladimi. FVR. Sedaddi diopusinlüperciTcartisillafiguratione. ER DehaC repaulo póft fufèagemus:nunc te ponere volo,pro ! pter artis exornationem neque amplius ncque minus aliquidaftrahisrebus donatepofle. FVR. HocfidC'' 1 dero, viceris equidem. At in hoe cardine verfaturtota j caufa. Quamobrem nonimpetrabishocame, priuP j quamverum oftenderis. ER.FIoccrgoin fuum locuiu ? reieä;o,illudfolumdicam. Sites quolibet pro natura fua vires è cœlo fufcipit,ac præparatio naturam nee dc ƒ ditnecabftulit,neccfiariumcft, finuncaliter recipü» ! .A«n(tt«r4quam ante,vt ars impedimentum aliquod fuftulerir* non mutât- Ât nihil detraxit præterquam fortafle fordes alignas :à quibusqui cœli vires occultas impediri atbitratur,otu nis eft Aftrologiærudis. Etenim hisfacultatibusniW^ obftarc aiunt, fed penetrate per faxa quæuis,amp;in profundo terræ create,formate,viribusque donate confit-mant.Mutauitartifcxfiguram,amp;forte molliorcrarcd-diditmateriam.Sed hæcamp;hisfimilianccpromoucn5 i nee retardant cœli adiones. Nee etiam infufam mate' . riam facilius fubit vis coelcftis, quaminconctetamd^ duraiU)

diirafn,vt ex diftis patet.Inanis itaque eft, ac fruftra ad-hibcturjfta præparatio.Noii enim,puro,coelunifacitis animal,quod venuftatc figmaeaut dilcfti à fe charade-ns, velut precibus moueri amp;perfuaderi folitum fit. Scd quærovltcrius,animpreflirm cffigicm aftraporro vires bias materia: com municare poffint? FVR. Nihil prohiber. ER. Aftrologorum dodrinacontinet minute ^'S“’‘‘® quolibet diuerfifiimas virtute afeendere figurationes, vtinfantes eodem ferme tempore,(fednon code pun-do tarnen,) natos necefle fit ortus fui figuram virtute {j^óóf co»-habere diuerfiflimam.amp;fæpcnumcro plane contraria, Quod ft verum cft,nunquamccrtuseffepoteft, qui me taUum parauit ac cffinxit,an paulo póft afeendens cœ-h figura omnem priori efticaciam tollat.Si autem falfa

^ Aftrologorum dodrina( de quo tarn fum certus, ftnamfeio certo me eflehominem) necefiariumquo-ft^e eft,Magorum opinionem falfam efle.Quare corm ^tneceflario quæcunquchuicfundamcntofuperftm xertmt At fuperftruxerunt fua omnia. Quarc nihil ali-nd eftMagia,quam mcraamp;impiavanitas.E VR. Quid ^ -^^p,.. fidicat aliquis Artificiofam figurationemhoc dedifle, M,quam inprxpatationevirtutem ccelitnshaufit,om- pi^Ü^nif^j ni tempore deinde fie fetuet ,vt à confequente elidi ac dclehncqueatïMcminiParacclfum fimileqniddam de p^rdcet de Ï«ftcariacuulfa tradere.Nonamplins,inquit,commer Perficarw ’^Whabet cumfideribus,cnm dccerptacft:at dumvi cuulptpi-Mlnhxrcns terravirtutem coeliths attrahit.ER.Prx- nio. ‘^hïacxcufatio,fcilicct.Confitcris naturam propter ar-h^opeta non mutatam effe, at que cœlum pro cuiufq; mturaVüblnnaresres afheere. Confitevi proindeillud etianatcoportet,ab arte nonimpediri cœü adionem. Quis,quxfotc,(prater impiosMagos amp;nbsp;fuperftitiofos.

1 nbsp;nbsp;Afttologos) homo mteUigens putet artificem coeli 0-perationem impedire amp;nbsp;prohtbere,ne agat mlubluna.

ria,quod De’ agere voluit ac iuffit ? Qui naturas mutaf aftionemeoeli nó circumicribit ac limitanfed quiares oës pro naturarü diuerfitate diuerfe patiuntur, vt nuc aliter patiantur,quam prius,efficit. Hic naturale nihil mutatumponimus. Quid verb, fi prob cm , vires illas, quas'in fideribus infitas falib comminifcimini,vixmo-mentodurare? FVR. Cupioaudire. ER. Vitromiln dabis,fpero, occultas illas poteftatcs, non eflequalita-tes elementares, fed plane abdiras infenlibilcs amp;fpiri-tuales. FVR. Sic eft. ER.Fateberisctiampropriaséf fecertorum fidcrum. ' Si enim omnium eflent communes, fatuum eftet pu tare à certo cerrarum ftcila-rumpofitu plus confcrri,quam àquibufuisalijs quo-modocunqueconcurrentibus. 'FVRN.Fateor..Ed Concedes igitureflcntiales efle.nonaccidcntalcsxum accidentibus non pcrindealtercnfur fidcra, vthares flu.xilesamp;in momentaferèmutabiles. FVR. Conec Vtrcf eau! j^^ peculiares fidcrum fingulorum virtutes ab eflentijs /ww «réf^®’^’^”'’ proficifci:amp; cum non fit eadem omnium clTcn-fenti cuiuf '^^^’^^‘- proprietates in omnibus eafdem efle. Attamen auempro accidentibus nihil hic tribuendum , conftanter nego. ßeifeuntur. Etenim ftcila Marris, exempli gratia, tametfi aliamhabet potentiam,quam Mcrcurijjtamen augctur,cono-boratur, minuitur, impeditur,ac hebetatur ca,prou. hoc vel illomodo radios cumexterarum radijs mifcet ERA. Periti Aftronomi non in coclo mifceri radios,fol hic in tcrra,in qua,vtinpuncto,coincidunt,opinantur. Scd nobis fulhcit, cftedus hos nafti à propnetatibus ftdUrumac radiotum mixtionibus, propter mutuum vir« rffcfƒCorumafpcânm,vtvocatis.Sic igiturcolligo.Oceulrïi fmtia pro- infcnfibilcs,amp; fpiritualcs rcrum vires ab effentia carum menantes, pronafcentcs,ab carundem rcrum efientia fepararinó «ort jant je poflunt.Nam fi in re aliainhxrcrecogitentur,iam non fAnbües. erunt cflcntiales amp;nbsp;propriac. Vt enim effentia vnfus nó

potefteffentia effealtenus jfienon poteft eflentiæ vir* fus amp;nbsp;facultas propria extra eflentiam fingi, cuius eft Pfoprietas.Vnde non poteft facultas ridendijoquendi, numerandi,fingi in alio corpore,quam rational! ani-ßta prsdito.Nec poteft lumen Solisinneniri fine Sole, fed neceffarium cft,vt cum co abeat ac veniat.At coele-Üium facultates, de quibus bic agimus, non funt ele-inentares, nec fcnfiles, fed occulta:, propriæ, fpecificæ feu indiuiduæ, infenfilesamp;omninó fpirituales. Cum ‘ ftellis ergo fuis abeunt ac redeunt,in re alia tam non rc nianent impreifie amp;nbsp;infixæ, quam non manet in acre lu ûien Solisgt;ipfo recedenteJErgo multó fimt hæ vires in-ftabiliores luminc Solis.Hoc cnim quocunque afpeftu alia fidera Solem intueantur,aerem pro co tempore, quo fupra terram Sol eft,fimiliter illuminât,modo nul la: interponanturnubes,aut alia corpora.Rcliqui Plane ^æ magis impediunturac motu magis vario mouen-turAt his pcrmutatisjmpolhbile eft priores vires con-öftere , fi modb Aftrologorum pofitionesveræ fint,vt nunc ponimus. Itaque non magis retinebit imago fub certa conftellationc fabricaca, conftellationis illius fa-cultatem,quam malleus, autculterartcmartificisreti-net,poftquam à fe depofuit. Calamus,quo quis fcribit, nihilartis pingendi amplius habet,cum primum ema- ^fg^ff^k nuferibentis cxcidit- Minus porrb aptæ funt imagines artißeu mæ ad recipiendum illiufmodi vires cœleftes,quam ca permanent limus ad retinendum artem fcribendi. Erenim fire- tem. quentior eft in opere manus, quam cœli figurationcs: quxamp;rarb fiunt ,amp;vix momento durant. Vides ergo quam inftlicitcrmaritetislmaginesveftras?Dos,quam cxpcftatis,penjt citb,nimisque lubrica eft.Alium quæ-rereMagos iponfum conftantiorem oportet, qui fir-niiorem amp;nbsp;certiorem promittat dotem,nec tam facile foluatconiugium. F Vît Non eft omninbvctum,vir-

mtcscœlcftcs non manere ftabilcs.An non Soi póftfe relinquit in acre amp;nbsp;terra calorcmî E R. Non hic agim’ dcqualitatibns elcmcnroruni fcnfibilibus,fcd de inleft fibilibuSjamp;ipfolumine magis fpirirualibns. Deusvo* luit Solem luinine Ino gencrare ealorem dementis co uenientem Hiincgenerat ergo,non in niomcnro/cd in tempore.Vosautem de viribus loquiminiinmonic to,aefinemotu,refi{Ientia, amp;altcrationc paffi infulis-Plus ergo hic ditcriminis elbquarn interlueem amp;tcpclt; bras.Sed præftar,puto,argumentum hoc,quodperfea-lias perfpicuum fatis cRiacratuminluper literarunitc Howurn ^*'^o^’^‘^onfirmare,vt omnisexitus omnibus præclu diltur. ProhiberenimDeus,amp;quidcm fubgrauilTifl’i tlediopro pæna verat,horarum amp;nbsp;dierum dcctioncm faccre. At hibeturi digit vere amp;nbsp;propriè horas amp;dies , quifquisfubccrti$ Dfff, cœliconftellationibusciufmodi agit,atq; alps tempori bus amp;nbsp;horis locum non eiie credit Quocirca non fo lum fruflratur fpefua , quifquis talia tentât, fed,quod multó grauiuseft, in pœnam incurrirabipCometDeo talibus impoßram. F VR. Si in legem Dei peccant,qui certum tempus eligunr,dclinquunt omnes Medici,qui herbas alias verc,alias xllate,alias autumno legere do-cent.Peccanit grauiflime Hippocrates, qui certis fideri bus orienribus amp;occidentibus medicamenta offert vetat.Erram omnes homines,qui alijs tcmponbusalù négocia inchoant amp;nbsp;perficiunt. ER. Cum eledioncift dierumamp;horarumDeusprohjbuit, non hoc iiiiTitu« lenfibiles aeris quahtates ebfernaremus. Noncnin* hoevoluit, vt hyeme femina terra; committercinuS ant tempore non congruente meteremusTed hoc pr2-cepir,vt propter varies fidcrum motu - amp;nbsp;pofirus,quos Conflellationcsvocant,neputarcmiis horam vnamfc i liciorcm alia efle. Proindenon errant Medici, qui alijs 1 temporibus herbas legut üccas,ali^s humidas, alijs call

das,a!ijs frigidas.Nce errant,qui alias in flore, alias poft Datum lernen,alias antequam adoleuerint,legunt.Mul to minus aceufari poterit Hippocrates, qui lub cane amp;nbsp;antecanem vacuationem prohibuit:Non enimhorum, fidetum litum in cœlo nosinfpiccre voluit, fed aeris mutationcs.quaeillis temporibus accidcre plcrunque folent.obferuandasimpcrauit. Ratio fimilis eftin a lijs Summa eft hæc.Deus non improbaf,imó laudat ac ma p^^j^o datfcnfibiles aeris notare mutationes;eiusquc rei eau* improb-a lacceluniitavariepinxit,vtprodiuerfoortuamp;occafu obfo-uati» certorum fiderum homines anni temporadiftingue- nesmutati-rent. Seis enim faltem ante lulij Ca Car is tempora, om- onum aeris nes fere kabitati orbis Genres anni tempora fiderum ^cnfibtUm» clariorum amp;noriorü ortu occafuq; circumferibere fo-litas lïiiflc.Vr aliunde non cognoucris,exGalcni Comment. in Hippocr.Epid.libros difcerepotuifti. Pruden-ter qucqucfacinnt,qui certis tempotibus ligna cædüt, quadurabiliaelle volunt ,quatenus vnotempore hu-more magis abundarc quam alio compcrerunt. Öm-nes ifti fenfibiles mutationes obfcruant, non certas di-ci horas folum idoneas indicant, quia videlicet talis quidam in cœlo ftellarum fit pofitus,fed quia vident ac femiuntin acreahjstjue rebus afteftionemcertam a-dcffe.Non peccat Agricola cotra Icgcm Diuinam,cum fruftus merit poft maturitatem fenfu perceptam. Nee vinitorlegem Dei violât, cumvuascerto tempore legit, quomaturas deprehendit guftB,vifu,taâ:u.Ratio pit eft aliorum.Manifeftum hoc eft ex iUo, quod Agri-tolxnon fernant temporis aUquod pundum fiucho-rimcertam,in qua hoc vclillo modo fefe mutuo infpi-dant Vianet«,fed indicant totum illud tempus aptum, quodtemperaturam habet rebus illis pcrageildis con-grucntem.Ergo cum Deus vetnir dies amp;nbsp;horas obferua j-cgt;nonhocprolubuit,fenfibilcmamp; commodamaeris

E/fflio-o-tcinpcricm rebusque agendis conuenicntcm eUgef^ rar^^ua fedne in ip(o tempore propter cœli acfiderumrcfpf' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,aut alias eiufmodt caufas , feliceniautinfclicc^,

pro ibita. caufamquçreremuSjfanxit.VerèigiturhanclegemDd tranfgrediuntur,quicunq; afleuerare audentcertahO' ra proptercertum fiderum ichematiünumaliquaft'*' citer inchoari,quç vel ante vel poft non fimilitcrfauld I futiirafuerint, propter infaufta tune regnantia fider*' | FVR Si potes,orotc,vtalfjsfirmioribusargumenti5 demonftres ccelum non conferre admirandas rebusvi res.Nondum enim acquiefcerc in addudis poflum.E®' Tametfi decreueram hanc rem infra difputare, vbid^ Diuinationeagetur,tarnen non grauor nune adduce'

Cteiuw no ’^C’9‘’æ^‘^ic*“ft*^^^o^‘-**'iii^‘^f-Sicigituraccipe. Cœl® in le virtutes illas,de quibus prüfens eft concertatiO) i iiK Hires non habet.Quare terrems Ins rebus donare eas nonpy . timiridds- tcft.£tquod hi fee facultatibus carcat,ex eo fatisperip' j citur, quodcaufacft corporata amp;vniuerfalisamp;con'quot; ■ munis:quar omnibus rebus cademeft,idemquehocltf : gituromnibus,quodvnialkuicontribuit. Quac porto , natura fit caufte communis, fupra exemplo galhniti^' uerfis ouis incubantis dcclaraui. Idem hoc b remtd nunc repetam, quoniam qui hanc rem probè inteHi'^ git,ex omnibus labyrinthis Aftrologomagorurafacilli Cauficom mèfeexpedit. PoneigirurGalhnamdiucrfisincubare munit na ouis,foecundis amp;nbsp;infoecundis. Et fœcunda quidem di-tura uerfi generis funto.galJinarum,anfcrum,anatum,pha' txemphm fianorum,auium aliarum,bombycum,fcrpentum.(P0' GhUm^o nc,filibet,etiam lapillos amp;nbsp;herbarum femina,amp;ü quid itafouentit prætereavclis,eifubieüa fimul fuifle ) His,inquam,onj nibus,figaninaincubet,vnoeodemque cal ore præcile calcfacict,non alio atquealio.His igiturcalor vnus amp;i-dem cxiftens,diueififlïmos effedusvnica adione, calc-üloncIdlicet^paritEteniöi oua miœtundaputrcfacifi foeeufl*

fœcunda animat:atquc ex eis puUaftros, pipones, anfer culos,auiciilas alias,bóbyccs,fcrpentes,diiierfiffima na tara,viribus,moribus,forma, animalia excludit. Lapil-los autem atq; aUa,qux ab hoc calorc eflentialitcr mu-tarinon funt apta, impermutata relinquit,tametfi co-dem modo,quo oua, calefeceritJEam ob rem communis eft,ac dicitur effe caufa, quia fcilicet vni tantum tribuit, quantum alqs, hoe eft,quia vnicafacultatc feu a-ftioneomnia xquè afficit.Sic Solvna amp;nbsp;eadem calidita tejempore videlicet vno, terram amp;nbsp;in ea exiftentes radices aefemina calefaciendo,rcs totis gencribus difcre pantes producit. Exhisclarilfimcvidemus,quç fint communis caufx proprtetates.Prima eft,vt vnaillafua facultatCjCuius ratione communis dicitur,eodcmmo-do amp;nbsp;eadem virtute agat, id eft, in omnia vnum eun- ^ demqueefféftum imprimât. Si enim aliud tribuatvui, ^ahud alqs, iam non erit communis omnium. Sic in Inbieftis rebus omnibus calor gaUinç generat caloreni communem at que vnum. Vnum dico,quatenus abv-na caufa proficifcitur- Non vnum autemoquatenus m diuetfis fubieftis diuifus eft.Secunda eft,vt res,quatum a dicitui caufaeffeApt« fint recipere communem lUum effeftum-Agens enim Sepatiens refcruntur. nee potett aliquidvocari agens fi non adfitpatiens. Tertiacft,vt 5 commune agens patticulariumcffeauumper fc nnl-W gerietet abfque coniundione agentium particuU »W Sic gahinae calor nunquam gcnerabit ante rem ^cwvalium gallinaceum ab(q^ oms idoucis.Sic Sol nun S^ameenetabit cquum aut hominem, luie equo aut l^oxi Quippe communis caufa eft caufaadiuuans munü tjl folum,?c^ qua non poffunt particularia agetia Vuos j^„p crïeftusvroerkre-.Quoniam excitât,tobotat,amp; conbr «^m untS. mat infitamin r c qualibet facultaiem Hçc h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!“*

infcriorum cauflam nemo effe dubitat, perfacilèv^' ritatem perfpicics-Primum certum eft, cœlum quou^ tempore vnocunûis rebus vnam amp;eandcm comroæ nem faciiltatem demittere,nonvni rei vnam, altjs ato largiri.Etfi enim pro diuerfo rerum (itu magis minusqj ab eo afficiunrur,tamen vnicamomnes virtutemfnfo puint. FVR. Etquidaliud dixitParaccif.inlib.demagna Philofophia, cuminfluentiameoeli affirmauitefle vclutcongeftum ignem ex omni genere lignoruin rem quamque pro fua cuiufque difpofitione coquentemî Aflcric ibidem Solem vnicam habere proprietatcm,lt;*' cut ignis calcfacicndi facultatcm. ER. Nonmoucorj huius hominis verbis:cum,quod redë aliquandoduif» ? nunquam feruct,fcd cis abiedis falfaamp; abfurda fubfti' tuar,falfaautcmfalfisplcrunqueaugear.Rcrumvniuet farum natura nos cogit ita (entire,vt diximus. Dein-quot; certum cft,omnia hæc fublunaria coelcftcm vim recipe rc.Tertio conftat,cœlum abfqueparticularibus caufc particulares cfFedushic nullos create, fed tantum có' Qtt^ ui ex munes fuas vires aque omnibus communicarc. F VK f^utrima- Quafi vcró non quotidievideamus, cœlosex putrim* teria «er- tcriatum animalia turn plantas generate. E R. Quod ; w«,m«- àcœlo exputri terra mutes,rana:,vcrmcs,hcrba,gene-1 r«,erc.ge rantur,non folius cœli opus eft,fed cum cœlo materie | nerentur. proprietas, amp;inca infitus calot vim talcm habens. Vf ■ enim ouorum calorinfitus,fi ab externo teporc eonu^ nientenon foucatur amp;nbsp;augcatur.animal cfficcre exiutgt; ' ieclafibi materia (eth pro animalis generationefitidü nea) ncquit, itactiam ,quiin putridis^rebus calorincft» cœleftis calorisopc amp;nbsp;auxilio eget. Format autemant mal.nÖ calot cœli,fed infuus in materia, ab illo auöö$ amp;nbsp;confirm atus.Hihc eft,quod non ex quaiibet material putti quodlibccgcnerarevalct, ficut ncc gallinœcalof “ ex ouo quolibet pullum exdudcre poteft quemlibft'

Qood G vel hicabfqueingeniro iiionis ealore vel coe-IclUs abiquc innato amp;nbsp;intcmocuiufqucrci fpiritugc-nerare polfent, gencraret gallina ex olio quolibet aue quamliber ,arq^ cod um cxrequauiseduceretquiduis. Tantum igitur rebus peculiariter tribuit generalis amp;nbsp;communisvirtuscodorum ,quantum prius rcsfingu-1$ h ibueruntjdumcarum ealorcm roborando facit,vt pro infitis à creatore viribus agant. FVR. Quid tandem concludes? ERA. Hocvolomonftrare,codura, quia caufa eft generalis amp;nbsp;communis, tempore quoli- Q^jj^^ig bctvnicum effedum rebus cumftisimmittere , à quo c^c^ifface fingnlæ impeUantur vel adiunentur ad agendum hoc, rf^yiUn-quodagcre profuanaturapoftunt.Hjeevirtuscomma mm^re-nis aPeripateticis appdlatur calor,qui per motum c œ lorumvarium vaneimpertitur fublunaribus-.Vndcan niteraporumvarietates atque return diftimilitudines ohuntur.Particulares illas vires Platonici confinxerut, p^meuk-quifmgulis fteUis fingulos Demones artribucrunt,re-res «ires rumque talium opificcs conftitucrunt.Horum opinio talomjig-nemParacelfus fequitur.qui fpiritus,Aicendentcs ,Ea- »«««•lt; Jwnt btosgt;amp; nefcioquibus alqs nominibus nominat;corpo-tibas coeli amp;nbsp;ftellarum poteftates tales adferibere nul-luscruditusaufusfuit.CumPcripatcticorum doftrina . nbsp;nbsp;. pdeherrimèfaciunt Sacræliteræ, quæ fidcribusfacuV ^5^‘^?‘'jV tatemaliara attribuut nullam,quamiUamioandi,diem J^ ^.g^_ 5e noftem diftingucndi,anni tempora variandi amp;nbsp;ftgm jffi{;„„f. Hcindi, qualuminccalorequc coeli perfid ne afinrnt-qddem homines dubitant,quibus vel tantiUum eft ra-fiouisïcliquum. FVR. Saerælitcræ nonnegant alias lacoelovircscontraCdiores. ERA. Nullas codis alfig-naM,qvi$ non polfint aedebeant lumini Sé calori acee ptæ rdlt;rïY,Si alias ineffe contendas, interrogabo vtra

ill hifce fublunaribus cffedum producent, particuhf^ u ^^iff^ quot;^^^’' cfficient.Rés äußern non per id difFerunt,quodh» rid ^^^ com nui ne, fed per hoc, quod fingularum eft Pgt;'°' fing» prium.Nullas iraque vires inferent pcculiarcs. Si pW* Urumeß P’’^^^ affirnics,abfurdiflima «ScfalfiflimaconfequcntuG proprwM. vtenim exemplum fuprapofitum de plumbi lamina proComitialibus fanandis fabricata,fernem us, quxro | ex tc vtrum virtutem figura:,fub qua paratur lamina,«' j tiam res alias attingat, an injolam lamina defeendat? ( Hoc dici non poteft,vt ex fupra didis liquet. Ergo cuDj res alias omnes contingat, fedaiqs nullis virtutem ft* donate polTit »maxima ex parteociofa erit.hoceft,ft“* ' ftra rebus alqs aderit, Fruftra quoque figu ratio ilia «^ toto erit,quotiens forte nullus Magus laminaiHoinO' f

1 mento prapararc cogitabit.Prçtcrcanon mutabuntuf i res elementares,pro fua quaq; natura, à toelorum po ? tenths,dum pars maxima return à tabbus viribu* oecul J tis prorfus nihil paricntur.Si cnim pati aiferas, comrnü t nem facis. FVR. Efto,hacfacultatenonmoueant,altis f tarnen mouent.Quippe non vnam folamhabent mo' ' uendi potentiam.Quamobrem non poffunt exiftiman fruftraconditæamp;ociofac, ER. Haccertè facultasfruftra tunc agct,quicquid de abfs putemus. Deinde qu2- i roex tc,quis hominibus dixcrit has inftcllisincflevires peculiarcs? Nam generales fenfibus petcipimus^^ Extrnp/wn mente intcUigimus. FVR. Expcricnriadocuit, ficuta-livbilis Co 1’^ pleraque.Nondum,arbitrer,oblitus es,nobilisilliu5 muulrs nbsp;nbsp;nuper mortui,qui complurcs iuuaflevifus eft plumbco ehjradert eharaderedecollofufpcnfo. Quanquam fatcor,hos plumbco iu non fuifle fub certoftellarumfitu fabricates, fedad-uMtu. murmurationcquadaniamp;ieiuniorum atque precafio num impefitione certo die fuifle appenfos. ER-For- j, lAcnecri- tafle Menecrates Medicus,cuius apudAthcn.fîtmêtiOi its iAedic'^ huiufmodilaminam architedatusfueratjCfi obhuiu’ morbi

morbi curationcm Deus faltitari amp;nbsp;haben vofuißct.E* go libéré tibi dico,putidiflima effe mcndacia,quçdc ta liumexperienha nugantur Aftrologi. Ahundè iameft oftenfum, cœlos eiufmodi vires nullas habere. Neeex ddamina falutarcm hancvirtutcm obtinêt. Ab arte niultó minus accipere potuit,vt inox intelligitur. Qua reft quid tale contigit, ab alia virtute profedum fuit, nempeà Cacodemonc.Quia verb non putoDçmones D^won« vcraniEpilepfîam tollere poffedUoscurauit,quosaffli noncurant Tcitjac fi Comitiali morbo laborarent.Hos,inquam,affli ucrèEpHe-gere dcfijt, appenia tali lamina. Signum eft euidens, pw^’-quod infinitis non profucrüt quicquam.Quarc vel ca-fualiqiris conualuit, vel quo dixi modo redius habere vifus eft.Equidem nobilis illc paucos,amp; fortafle nullos adultes curauit, fedferè pueros : qui fxpè hoc morbo corripiuntur^amp; nullo etiam remedioadhibito libcran lur.Hos remedqs facile plcrunque curari nullus nefcit. Alligata ergo fuit lamina cafu, quando fanarieoeperüt velfponic lua,vel medicamentorumviribus, Quippe velcaufa fuit lanitatis,vcl fignum,vcl accidens,lamina CJuraHer talis.Caula efle non potuit Non enim virtutc hac præ- ^^“f'^ ditumeft plumbum.Nccex arte accepit: vt per 1c notü eft, Ncc à eoelo dari potuit : vt demonftratum eft. Ergo ^^ cum aliunde donan hacfacultatcnon potuerit:necau^ liquidem fuit.Signum autem fi fuit,non fuitnaturalc. vt patetNee à Deo mftitutum, qui talia damnat. Fuit wgofignuni Dcmoni,quo inuitabatur ad curationem exoceuka padion -*.Si neges fignum fuiftc,nilnl eft reli 'ItuKu, quam vt accidens fucrit: ac fi tonitru edito ali-quisafebre liberctur,natura morbum fupcrantcamp;ex-pcllercnoxiaeonante.Ergofirmiftimèprobatumnunc cftjparjmrationis argumentis, partim làcrofandi verbi Dei teftinionqSjCœlum vires illas occultas non habe re,qu3S Aftrologomagi fuis imaginibus ab eo infundi

aiunt.Hoc autcm coniugio foluto, fiuehac via dotait di fublata.è mediofiiblataeft naturalisilla Magia,qux ars quædam admirabilium opcratrix àMedicina amp;Phi lofophianatiirali diltinda/cd ex harumcum ccelocó-

iugio amp;copulationequadamnata,putabatur. Doccre velillud nos potcrat,non lecus rem habere,ac diximus ^^^^[ quod quœcimquedeMagia., vt deieparata arte fcripta Z\agiilcri garant, ad nefariam amp;nbsp;leeledam Magiam pertincant. pt3lunt,o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nent«dne- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i '

fariMu condiêdi ranone.de infitionevaria,amp; alqs taLbus.Mul-ta his mifcuit,qijc tam vera (unt,quam verum eftaridu -amp; mortuum pulegium de trabe lùfpëfum cirea bruina

reuirefeere amp;florerc. Q^iodideo moneoaiequisme M-f^uNcd Omplicrrcrputet omniaprobare. Cæterùm non debét poUtani ue hæcMagiæ nomine vocart Primùm qmdcm,quiai rlt;lt;,nonde- jxrritis amp;ingeniolisAgricolisreótiusefficientur,quant bctuocari ^_^ cruditiflimo amp;nbsp;plane confummato philofopho.DC' ^^‘’è'^- iadequianonfiöt hipraamp;præter naturæordinem.Nec admirationem fui cam continent,quam habennautha bcrefaltcm omnes purant,Magica. Demumquia plc* raque non fiunt cirius,quam nature ratio fcrat.Omnes autem homines, quæ vi incantationum perficercntiitz | citóperfiei exitlimarunt. VndeGalcnum quoqiicfu- ' pra monui remediorum cnicientiam,que efficaciterdt citóagunt,incantationum viribus comparauifle F VR Profeöo ciFccidi.vt vehementer inci piam dubitarean fit aliqua Magia naturalis, qua mirabilia cfficiantur. Si conditcrit,artificialempræparationcmnihil conferre ad nobiliorem amp;nbsp;diuiniorem cœlcftiû virtutum fufcc'

ptionem, valdè equidem vereor, ne coniugium Magi-cumvere fitMagicungid eft,vanum amp;nbsp;præHigiofum.ac | fponfaabfque dote maneat, EIG Magiam nullamabâ iuucnirimiraculoriuuefîcçdiiecra, quam prohibitam

^infamem, aperte oftendi.Nune ratio inftituti poftit-ht,vt de fpeeiebus nonnuUa dicamus.Ergo Magiæ par ^^^^i^P^^ tes principes funt duxjoperatnx mirabilium,amp; diuina- ^^^ P»”«“ trix Dediuinatrice podca,nuBc de opératrice difputan ^” **’ diim,quam yogt;;Ta«Famp;é7rci)J'jjji vocari d]ximus,quodcar minibus amp;exorcifmis vtatur. Species huius tot poni -^p^^-'i^^U poüunt,quot iüntinftrumcnta,quibus vti folent Magi. a'^opfi'‘^‘ Vtuntur porró barbaris nominibus,prccarionib. exor-cifniis,verbis ctiam facris.ccremonrjsvarijs, charade* fibuSjimaginibusA figuris.Nos de his fpeeiebus prçci-puè difceptabimus, qua: ad artem Medicä propius per-tinentEtprimum quid Imagines,figuræ,amp;charadcrcs præftent,confiderabimus. Obiter ctiam de ws^â-^oiç alijs ac ligaturis vocatis nônulla monebimus. Poft hæc de verbis turn facris turn barbaris diflercmus.Tandem dcPhiItris,quç ad lt;^etpiMigt;cHa,v referuntur,amp; Lamiarum viribus in curando Sc Içdcdo aliquid adqeiemus. FVR. Placet modis omnibus,cum prælcrtim defiderem audi te,quantum ars in h acre Naturae commodate val cat. ER. Debeo monftrare,Imagines arte fadas nihilo plus imiigitui àcœlo accipcre,quam materia,ex qua fadæ funt,reel- ‘trtifiaof^ pere poteft. Quanquam apud æquos return aftimato- nihUacapi tes non eft opus multis argumentis, tarnen aliquibus “quot;^^fo^^ partim â'cœli natura, partim à patientium habilitate,’^‘*^'‘’^**”‘*quot; partim à viribus artium petitis propofitum confirma-binaus.Ergo cœlum fuptaoftendimuscaufam elfe ëgt;^' tdÏniitur4 rectalem amp;communem,amp; proinde effedum produce- g^i^^ ïcvnuin rebus omnibus communem. Ex quonecefla' ’‘‘O fcquitur,particulatcs vircs,quibus inter fe res different,non àcœlo rebus inferi,fed omnibusiiixta cuiuf quenatutam prins ineffe. Cum enim vnamcandemq; omnibus inprimat quahtarem,Slt; hac res fingulas con-firmctac veJuti ex fomno exciter, quo pro naturaefuæ quaque viribus agant,fie prins habere quamquefuam

naturam oportet, quomodo fuo quodam fœcundo^* loreamp;fpihtuouaprædita effencceffum eft, ex quibu^ gallinafotufuo pull um debeat excludere.Has fin§ul^” rum naturas,cum coelum non dederit, fed tantum g^' nerali fua faculrate difpenfetac gubemet, nullus non vider,nihillmaginibusccelum dare proprium amp;nbsp;pec^‘ liarc, fed hodolum in mareriä inprimere, quod in rc$ alias vniuerfas tempore quouisinprimit.Qui aliter fen tiunt,præfupponunt coelum dace rebus formas amp;vir^ ftias, quodlupcrioribus argumentis falfum amp;nbsp;impofi' Calumno j^jj^ jedarum eft. Coelum fanè his rebus neque mate' trtbwuret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonnamfine auxiliocaufacprop'n'

’ vclmateriævelformævclcompofirifunromnes. ynierrbuf *1“*^^^^ bic plurib. opus? Sacra icripturafallercnefciê* omnilhfu£ docer rei cuique fuam naturamduasque.vires.propric froprieu- tatesdn creatione à Deo inditas:ac poteftatcra infiipf^ t«. contributamefleiefe conlcruandi,amp;cumviribusetf f dem propagandi. Ex eifdem perfpicuè pater,omnibiH f intra terram amp;nbsp;ex terra nafcentibus mctallis amp;nbsp;plantin» naturam,vires,ac proprietates quibusque luas à Crei' toredonatasfuiirc,priufquam(ideracreaui{rct.Etpoft' Calorum quamea creauit,nonhociuflït,vtnouasrebusviresiD ’ »««««. ftillarent,lcd vtlumineamp;calorc fuo,viribus generalid finds amp;nbsp;communilbmis generationem return gubeP narent, diem amp;nodem diiiidcrent, anni tempora di-ftingucrent, amp;nbsp;fic return ortus amp;nbsp;occafus viciftirudinC quot;nbsp;prorfus admitabili adeoque miraculofa tempéraient. ^prafol. Huic facratum lirerarumdefinitioni,àquacr.eaturçdi-•r». fcedere nulli liect.confona eftPcripatcticorum Prind^ pis Ariftorelis iententia.Huncfecutifuntdifcipulfqiii' cunquenonfucruntaPIatonicis Pbanrafmatisdcmeö ^ tari,autabAftrologorungt; Magorumue intani.iinfariiï ti-Dcinde intciligunt omnes ,quilt;.unqi non fuut pret« fus

Gis rudes,aftioncm amp;paffionemin Ulis folum rcpcriri, ^ux ciufdem funt gencris.Naturalia porrb amp;nbsp;artificia-lia non proximis modo,fed tons diffetregenenbus,no' tins eft multó,quam vt in dubium vocari debeat. Etc* nim naturalia morns amp;nbsp;quietis fox principiû, quo per fcniouenturamp;quiefcuntjin ielpfis habent.Artificia-liaautem hoc principium extra fe hab ent. Quarc non poffunt corpora naturalia agere in corpora artificialia, quoad talia lunt ; fed ft in ipia agunt.quatenus materii naturalem habent,in ca agunt. At verb cœli amp;nbsp;ftdetum corpotafunt naturalia Ôc viribus naturalibus agunt.

Q^are non mutant artiftcialia. ni ft quatenusfunt in materia natural. Quis tam eft rudis Scineptus,qui caelum in veftem aliquid agere opinetur, quatenushanc vel aliam ab artifice form am accepitl Mutât quidemve ftcs cœlum,quoad ex lana, vel lino, vel peUihus confe-Óxlunt.-at quatenus certa quadam figura confiant, ni-

teriam.Quo fit,vt aliter cufiodiant lineas,aliter lanças aVnerquerurlus ex peUibus facias, quantumuisvnaeagt;

lam fit, coelum alias que caufas naturales,propter effi-fiituiu materia quahbet formam, tes eafdemneque ®^^Ös neque minus mutarc, quam ft vel nullam,vel a-bamqyiimlibet formam haberent,manifeftumamp;.illud t'imagines nihilo plus à coclo v irium aeciper e,quam ^Immataeodemmodo materia earum nunquam fuif

^e^ P\as attinet,qnas ernfmodt vitibu s inft ^^rgumh^ Ç,mti\ççx.lo dicunt,par eft difficultas. Nihil entra cer- inatutaju nus effepotlt;ft,quam res omnes a coclo uihilpaft,quq (dpicutui. cunquepoteutiaamp; habuitate acaufts naturahb. patt-endicatent.Conftat porrb artifidaha,quoad funt talia,

• principio iflocarcrc. Qnippevt naturalia à natural bus,i ta artificialia ab artificialibus per fc moueri tantS poffunt. Poteft itaqueanifexformam quadratam peP mutarcin rotundam autquadrangularcm abfqueæ^-tena: fubkd« mutationc,fient naturalis caufa materii fincartificiofæfigurçpcrpcfllonc varié poteft alrerare-Qnanquavctbadalrerius mutationcfrequëteraltern quoque mutatur, per accidens tarnen fieri certumd'' Cæterùm non habere cœlum facultatcm aliam quad tiaturalcm,ccrtum cft.Quare nee moucreterreftriapo ' _ teftaliaratione,quamnaturalibusviribus:necpatihec ^ àcœlo poflunt, nifi quatenus naturæmotibusfubie-ûa funt.Non funt autem bis motibus obnoxia, quoad funt artificiofis formis infignita,fcd quoad natura (ud prædita.Non poflunt itaque propter formam ab artifice impreflam aliquid à cocio pati Acccdit huc,quod a* iÿcr formata ab artificibus naturam non mutant.Si £' nim magneti,.exempli gratia,infeulpas Iconis,veltauri) vel mufca:,vel alius cuiufeunqueanimalis effigiem.ns que magis nequeminus erit Magnes nunc quantpri’ | Àrgumentoeft.quod propter fculpturam nequeftei- * iiusneq; difficilius trahet ferrum, quam prius,fi aliam i mutationem perpeffus nullam fuerit. At qua: natural# ’ nunceandem habcnt,quam prius habcbanr,codënio- « do à coelo mouentur, quod ad occultas amp;nbsp;fpintuald , hafee qualitates feuvire.s attinct.Ne hoe euidernargU' mentum fpemendum cft,quodordo,figura,coinpofi-tio non funt principia efteftricia Certum veró eft.abat te nihil materiæ tribui in Imaginum formationibuS quamordmem,figuram,amp;compofitioncm quandam. ÓH.^*^^ ^^^^^ qnoqucrationcliquet,fruftramatcriatnfi- i gurari.Galcnusdclafpidc (cribitgt;fcexpertum fuifiehu-1 Ar^imèti ius vim fine Iculpmra Nechepfi Regis aque cfficacemi inaturaar atque cum ca fuiflet, Quod fi artis vires confidere , IK« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pius,

muSjtantundem rcpcricnt Magi præfidq. Q^iippcfi iu-uat ars adionem coelorü,hoc iuuar, quod impedimen-Utollit Quippe naturam non mutat in Inaaginuni for roationibus.Videndumigitur,quænnt iUaimpedimea ta,quæ cœlum itnpediant. Atcaufa eft naturalis,amp; ad tioc àDco tadû, vt totani huius mundi fublunaris machinaal virtute fua regat amp;nbsp;gubernet, ficut paulo ante didum fuit.Nulla ergo naturalis qualitas adioni coeli licrcfiftit,vt non in res lingulas agat,quod agere debet.. Qiiid de quabtatibus clementaribus fentiendum fit, non ignoro. Sed quia de his Icrmo nobis in præfentia non cibhanc cxplicationem ftudiofè omitto. De fpiri-tualibus amp;nbsp;infenlibilibas loquimur viribus, quibus ne-que dura rebftunr,ueque moUia nimis ceduut: quas in profundum vfq; terts per duriflinia faxa,amp; terras qua* nisdenfasatqueconapadas,pertranfirc dicunt. Adde quod in hifcefabticationibus, neque durities neque a-hï propria: quaiitates metaborura auferuntur. Et vt hoc prodeffet in lapidibus amp;nbsp;metaUis,in cera tarnen at que alia materia molli fruftra ficret.Summa cft,cœli a-dioncs occultas,ab illis matena: quabtatibus,quas mu tare ars fokt,nee tetardarinee promoueripofle. Ipfi e-tnm Magirationem fufeeptionis virium cœleftium ad fetibunt non alqs raagis qualitatibus,quam figurs, eba , nd.ctibusinforiptis,ak|sq-,ltmilibus:caliditatis,frigidi taus,uriffimè au t nunquam meminerunticum foperi-otapcrpetuovrgcant,repetant,incukent.Scd dic,qus-^ötc,quon-Yodo codos ab arte muari putesiCtekbes vi

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^iCttvn bnt naturales quidam quaiitates non in Cola 0tt^lt;HM»rt lupetbclelnbsrent, led y rofundasenam partes occu- vb^Gc^tio

' pant. tihrubtAt,û maxime putetur amftciofa figura, h-.bAêf’n ’ prodcflcbït5tenuslolumcont'erat,vtinlolafiiperficie foU [upîT-’ i vittuscœlcftisfofcipiatnr,inprofundum minimepe- ßeif.

profundo fîtas non attingit. Si per materia: interiors peruadere naturxinftar pofTetJam nonimiratrixamp;'‘' Arsuiturie mia quædam naturae, fed potius natura dicendafor^’^-ßmia. Eftautcimitatrix amp;fimianatura:,quodinextemisf^* tibus naturae fimilia faciatjnteriora non conting^*:' F V R. Non dubito quicquam affirmare,falib à te affe ri,artem folam fuperficiem pro eoeleftium virium fr feeptione adomare habilemque reddere. Sçpenume' Qudfenw ronamqueinterioraquoquepermutât,quotiensviffe-4n »»tfno jj(.gj.igj^£yjjjm.3j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fundenda,ad concretesfuc

’^rtkerrt'* liquandos,ad liquorescoquendos,aut fimiliapef' ** mutet ^gernda. ER. Nemo dubitatartem naturalibus qualité ' tibus,vt inftrumentis ,vtcntem jinterioramateriæpf® natura amp;nbsp;viribus illarum qualitatum aliquandomutä tare.At alteratio hæc naturalis eft, non artificialis : at? arti accidit Qu,oniam non ideo totam akerar,quia p^ fundas etiam partes fingere,certamque fpeciem eisia' ducerevclit, fedvt aptius extern as form arc valcat. la prae(entiadclmaginibus,figuris,charaftcribus,quiia' icribuntur,aut confimilirationealiaimprimuntuplo' quimur. Quanquanmon multum diflimibs ratio fa earum,qua: conflantur,aut aliter efiinguntur.Hasvtaf tifex facilius in materiam fpecies feu formas inducati ^^ fundit eam,eliquat,emollit, purgat, miicet, aliterue ff' Cœîttm Ro fponit: non vt in profundo fitas partes eodeni emu ci' opi« bjfcJ ternis modo effetmet.Cœlum autem pro impreffioac ■oef ,P P‘’ virium, de quibus agimus,non habet iftis altcrafio®' tpa^eione j^^j opus, (^are propter eas nee facilius nee difticilia’

communicat (uas facilitates fublunaribus.Equideiua mollities,fufio,purgatio, amp;nbsp;huiufmodiqualitatespfïquot; pararentad certæ potcftatisècoelofufccptionem.fra' ftiainlculpercntur charaifteres amp;nbsp;figura::fine quibus ö men inefficaces effe ab omnibus cxiftimantur. Nec^' liud crtjCtiam veterum iudicio, inter Aftronomicasff Magia^’

Magicas imagines difcrimcn, quam quod in his aperte Aßnnom'i inuocantur Dæmones, in illis tacite occultequc chara- ^‘^^^ ^^ ^■^‘* fterib.vt padi fignisjnuitantur amp;nbsp;admonentuf.Quam ÿ^'^'^”^ fi obrem pater,non ób aliud inagis, quam vtfacilius figu rentunmatcrias il las fundi, liquari,alitérue mutari. Et bas qualitatcs naturales certum cft,non in fbla fupetfi-cieharere,fed partes fubiedas etiam occupare.Etenim calor,frigus,color-fapor,odor,amp; naturalia 'laraófi alia,nó in fiiperficic tantum, fed in corporefubiedo infunt.

Quodita ipGs cft proprium, vt pro naturali affedione haberi nee debeat nee poffitj qua:cünque fuperficiei fo Inmadhxrefcit. Quapropter fiomnino contendasres tiquas figura artificialis gratia admirabiles illas cœli-tus poteftates recipere,nonhocfolum,quoddixi,con-fcqnctur,vt fcilicet in folam fuperficiem infpergantur buiufmodivires,vcrumillud quoqueconficietur.ciuf' cemodi potentias non efle naturales.Quocirca Mathc maticum quiddam,vel artificialc aliquid erunt.Vtrun-que impoffibilc eft.Non enim eft imaginabile,quomo-do caufanaturalis adione naturali producàt elfedum

„ artificialem.Qua porro machina deducetur figura ma thematicadecœlo interram? Aut cuiuscritadionis caufa,fi detrahi concedatur ? Sanè quantitatesprinci-piaagendi efle nullus conceflit vnquam Philofophus eruditus. Si nihiloininus adefle p lignes,DiaboUcam cô fiteberis, quæ naturahs non cft virtus.Tam multis fcfc intplicant difficultatibus, qui Aftrologomagis temerc c’^tdunt.Quam porro firma fint,certa,(olida,vcra, quæ ®ddwd,cxco pcrfpicuècernitur,quod acutifiimi Aftro logi amp;nbsp;Magi nunquam potucre conftantem inuenire f^(,^^J^,il,, ntodum,quotanrîsfaculratibus fuas Imagines dirarét. i^^^i^cs ' Conciliator,dum quærit vndc cfficacitatem accipiant, adipiÇa no quinque récitât opinioncsanter quaseftThcologorü, ult;Kuiresfi à Dæmonibus ta h a fieri cenfcntium,Hanc )pfe,quæ fo' buluntur

2 la cft vcra.omnium minime probat.Etenim Anicc^^*'^ delirium animæviribus tribuentis,veræTheologor^‘'’

5 fententiæ præfert quidem,non tarnen ei fatisfacit-Tef' tia eftjntelligcntias cœleftes per lueem velutinftruni« turn in conuenientemmateriam debito temporecon-cinnèdifpofitaminipergere.Eandemhanc défendit gt;1^ plus amp;nbsp;profanus ille Pomponatius aduerfusThomant Aquinatem cap. 12, libri fui facrilegi de Incantatiom-bus.Ac fic eft à nobis confutata, vt non fit neceffe pi“' ra addcre. Quarta amp;nbsp;quinta,quam catcris anteponit» q funtmerèamp;purè Aftrologicæ. Inilla ftatuit imagine’ ƒ efficaciam fortiri cxgeniturafabrian hac,quiacoelu® moueatad fabricam cerrae imaginis certo tempore,â qua malum aut bonum efficiatur, quod ex genitutï qualitateaccidcrc illi,propter quem préparâtur,dcbc-at.Et hac rationeconatur cludere argumentum,quo^, naturaliaprobat non agere in artificialia.Ars enim hot modo,inquita:educitur in naturam,vt principium vn^ ucrfalc.Quis non fatua,ftolida, falfacffeomniahïcvi' dct?Exfupra dialis liquet,cœlumnonlargirivllireifte culiarem naturam amp;nbsp;qualiratem, fed commune quid' dam eontribucre omnibus. Confutauipraetcrea impi’ Aftrologorum dodrinam in defenfione Sauonarotó aduerfus Starhmionem,amp; quidcmtjsrationibus,qua-* refellerc nullusintclligcnsconabitur. FVR. Cupioo' Mrrt^Mit biter au.dirc,Erimum quidcm,quicl ad Albertum iden' gnut de ui- fermé cumGonciliatore affirmantem, deinde quid ai rtbitt ima- Pomponatij contra Thomam fe defendentis arguraf» ginum. ta fis refponfurus.Sanè Albertus admodum probabib tervideturfententiam tueriinlib. de Mincralib.vbidi’ MagU einMagiae hoe eft principium, quód fcilicct,qua:cunq) fr'mcif^iït. vel ab arte vel à Natura hunt, àeeeleftibus moucantuf. ,

De natura conftat res.Dc artequia duhitari poter3t,fiC fere probat^ecefte eft aliquid cüe,quod hominem ex

citarit ad agendum aliquid nunc,non tcniporius aut fc rius.AtprætercœlumnihilpoteftadferrijVt fapientes affirmant:amp; reétè qui dem. Qu oniam duplex eft in ho-mine agendi principium,Natura amp;nbsp;voIunras.Hanc por ró ab ilia trahi conftat,nifi renitatur. Quo fît,vt cum il . laàfideribus moueturihandecum trahat,amp;fic voluntas allicicnte natura incipiat veile imagines fabricate. Sicin pucris cocli vires videmus antequamrationevi-uant, dum ad artem vnam magis aptos propenfosque cernimus,quam adaliaqujuis.Ccrtum porró cft,quod caufa certi effeftus cxiftit/rcclè nonnunquam caulam vocari fecundi effedus. Ex quo fequitur, Sideradum funt caufa quidam mouens artis,etiam effedis ab arte viriuiu aliquidinfundcre.His pofitis, fic argumentatur ^rgamftt» propofitura. Quodin ordinc generantium eft princi-piam/cquentibus infundit vim fuam. Figuræcoéli prints funt figuTarum, ideoq; principiaaliarum. Iccirco accipiunt hx vin urn aliquid abillis. Loquor,inquit,dc figuris,non mathematicis, fed naturalibus amp;nbsp;in mate-tiiinfitis.Quibuslè contraThomam argumentis ruca tutPomponatiusnelcio,audiretarnenaueo. ER. Rc-üèMbenin^Cijtcn^percepifti.Inuituscontrahunc hominem difputo:neclibentereumcito.Palam amp;nbsp;indiffi- Albertus f4 umJanrerMagus eft, aut fairem ex Magis fe infamibus t^ff^f f^ ^x ttanfenbere fatctur,qux fuis libris illeuit : quod in hoc 'flt;^f^^ßi^ ^^ ^pfolocogt;qucm produxifti,aperte facit.Sed mos geren-(ins tibi,poftquain hc conftitutum nobis eft. îAâ§,ix^^^^' principium ponit non controuerfum modo,fed omni- nbsp;nbsp;„ .

nófalfum. At principia oportet fic efte vera, vt quæ ex eisconcludunturfidem inde omnem accipiant.Quare '^ ^^^‘' quiddeMagia vniucrlafit fenticndum,vcl exhoevno potcrit perfpici.Equidem demonftratum fatis fuperq; fuit,cœlum,quod eft caufa naturalis,naturalitcr agere, amp;innaturalia.Agcnsnamquc amp;paticns vno contincri

gcncrc oportet. Patiens quoq; à caufa natural! non pi* titur,nifi natura fit habile ad patiendum.Ars verb natu ram non tribuit rebus vllis,nec habiles facit, vt patina-turalirer poflinr. Et vt de alqs nunc fileain,quis tam dt amens,yt rem aliquant per figuram artificialcm pu^ potentiam naturalem à caufanatural! aliquidfulcipf endiacquirere? Hoc fipræftare figura pollet,natural dare poflet. Quinimo ne figuram quidem ab arte réopéré poteft materia, nifî prins habiUs per naturam lua fucrit-Didum fupra cft,figuras artificiofas in fupcrficie fob inefie.Mathematicum quoddam exiftereynaturs habilitatis nee dare aliquid nee eripcre aut fubtraherfc Deinde oftenfum eft, cœlum amp;nbsp;fidcra non effe caofe fingularum aól;ionum,nec impertire vlüs rebus aliquilt;l peculiare,fcd omnibus amp;nbsp;fingulis vnam candemq; vim largiri, qua res fingulæ confirmentur amp;nbsp;adiuuenturad peragendum,adquodpernaturam propriä fadxfunt/ Eftigitur infania putare, fidcra nefeio quas vires pccu-liâtes vni re! raagis !nfundetc,quam alqs, cum vnum!' KoceUre- demqjvniuerfis tempore quolibet contribuât. Hoceft bas natura naturalibns rebus cœleftis virtus,quod corporis noftn Ubas c«lü, membris eft vitalis virtus ex corde prodiens. Anitade fuod mem lirataliqu!s,vt aliam facultatem à corde opineturaco iriscor. percoculos abea,quam ab eodemaccipiuntaures,at' que aliæpartes eundæ? Qui putatira elfe,non dclinis eft,fed rationc prorfus deftituitur.Eandcm rem prçcift contribuit corpartibus fimul omnibus,vitalem IciÜ-cet calorem,quo fingulç adiutæ hoc faciunt,quodfac« reDeus iuflit.Hie cü fit vnus quouis tempore,nonpo-teft nifi vnum vbiqs agcrc,ncmpe calefacerc, quantum uis eo confirmata: partes différentes valdè difparese-fiant adioncs. Oculus vider, auris audiqvcntcrvonco-quit,pes ambulaticni fernit.acfacitdcniqueprniatin» i’naquæque,quod facerc debet.SxC,!nquam,afticitfub-lulU-

lunaria coclum quouis tempore,vt vnam communem facukatem communicet omnibus, particularem do* net nulli ; tametfi ca accepta pro fax quodq; naturæ viribus amp;nbsp;proprietate agat. Quod enim ad multa æquè ^ J fehabet,nihil mouet feuefficit particularium,niri ab a- ‘*Ï“® ^“^‘1 liquo contrahatur amp;nbsp;ad rem vnam certamq; determi- quot;“®“*’* netur.Si ab omnibus funuldiucriedefiniatur ac limite“^ tur,diucTfafimul aget: cum fibireliftum vnum folum agere valeat.Cum igitur non poflit cœlum res natura- h^f^^. lesabiplomoueri aptasnouis ornare viribus , fed cas folas,qua in qualibet prins infunt,cxcitarc, quomodo, quafojin artificialcm figuram,qux omni potentia agë-hicaret,admitabiles iUaafacultates inftillabitï Afmo niagis eft rudis amp;nbsp;ftupidus, quihxc vidct,nec errorem Magorum confpicit. Nego ergo artem aut artificialia, quoadtalia funt,a coelo moueri.Nego coelü hominem impeUcre aut prouocarc aut inuitarc ad hanc vel iUam rem potius faciendanvquam aham quamuis, quam fa-cere aptusfit.Quod rede iufteqjnegem,etiamccecivi CalSnooc dent. At eft aiiquid,mquit, quod nunc excitât,non prik «utad#-Qnidtum poftea ? Anfolum cœlum facit, vt aliquid diotuspar n\mcagamus,quod ante non agebamusï Ergo nee lo- .ticttUres. fmm qmdent emittere,nec edere,bibcre,dormire, nee quoquam irepoterimus, imb nee afpicere nee audite aliquid,nifi pcculiaris fiderum pofitus hue nos impel-liftlnfaniahxc excedit omnem ftdcm,dü caufas adio-num amp;nbsp;cogitationum nofttarum,quç hic infinity funt, in coelo quarunt Apage cum this beftqs.Sedfapientes, inquis,Ptolomxus amp;nbsp;tales alq dixcrunt. Mirarer h altos j^j j ^^ j^_ nominaffet •. Aftrologos amp;nbsp;Magos iam ohm feini effe j|,o(ogi f,_ fummaintet Ie neeeffttudine coniuûûifftmos. V ohm- tmUimi* tatetnanaturafxpctrahicettüeft: at àcœlonatutam propenfo-adres particulares ftedt,non falfum modo elf, fed etiä nes ingimo impiurnco^nare.Necpnerimclinationeshahëtaceeh turnun^e.

166 ERAs rr DTSpr ta r. impulfionibus.fedànaturæfuæquiq; propdetatepr®’ pendent in vnam rem magis quam aliam ,vtdcdiuin^ Promdentia nihil hic dicam. Liquet iamfideranecar' tem nee artificem, quoad eft artis peritus, mouerc,bgt; quoad homo cft, idque ratione generali Ótcommuni' Quanquamverö fubrutis amp;euulfis fundamentisnon poteft non ruinofum efte ædificium,amp; fua fponte eolb Sólut.ttrgu W,tarnenpafietes etiam,fundamenro fuccuffb,explof^ mentiAl- bimus. Quod principiumeft in aliquogenere,inquiti berti. cæteris vim fuam infundn. Verumhoc eft, fi verè ut principium cffïcicns,aut rationem veri generis habeas At cœleftium figuras primas efte figurarQ tempore amp;nbsp;magnitudine.conceflerit forte Philofophus aUquis,^' gonon finipliciter concedo. Etenim fiderapoftpb®' tas perfeda creataq; funt.vt docet feriptura. Magnit“' do figura ad rem nihil facit. Deinde non eft figura pó® cipiumagcndi:amp; proindenihil altjs tribuit viriurn.Ttt tiononpoteftdoceriquain cœlo,praterSpharicaiA figuracontineatur. Demumcumipfede naturalifi§æ tafeloqui dicat,quid hoc ad figuras artificiales,dcqut bus difputatioinftitutaeft,attinet? ArtcsMagicaamp;A-ftrologicanonvtunturfiguris à cœlo gencraris/edal’ artifice figuratis. Rogo te,cum iftaconfideras,»nno® D^mant mifcret ? F V RN. At confiât tarnen cdam D^ .f “ ƒ monesobferuareLuna incrcmentaamp; décrémenta i® • LuM mere ^^'quot;^’ quibuldam opcrarionibus : ex quo contjeere licet» métaerde nonprorfus nihilefle,quodAftrologiMagiq;decœlo trementd. ptacipiunt. ER. Scioin Euangelio quendamLunati' cum vocari,quiobfidebaturàDamonio.Sedrefponde but tibi turn Hieronymus,turn Chrylbftomus ideo eos / taliaobferuarc,vt creaturasDeiinfament.Deinde vtn® bisperfuadeanrelTe in fideribus ciuimodi vires, qualcs Magi fibi opera Damonu confinxerunt ; atq^ ficaDeo ciusqi redo cultu facilius auocent. Deniq; quia non poflunt

poffunt materiam aliter mutate, quant moueri apta cft,poteft fieri, vt iuxtaLunæ amp;nbsp;Solis motus. ( Ab his e-nim ftcllis præcipua defitut potentia ) fua inftituant confilia. Sicut enim Sol anni tempora, ficLunamen-fem quodammodo variât. FVRN. Nihil hic defidero amplius:dePomponattj defenfionealiquidinfuper au diredefidero. E RA. ArgumentumThomxillud fuit, ^rgumef« quod fuprapofui,figuram effeordinem amp;compofitio- Thom«. ncm,matcria£q; viribus nee adimcre aliquid, nee adde-re. Quanquam argumentum hooThomae firmum eft acverü,non tarnen eft autverius autfirmiusalijs ,qu3c ptsterea adduximus. Et eum ex hoe fe non poffint explicate , manifeftè fatis produnt eaufa: fua falfitatem.

' Primum, inquit, eontradieit eonfuetudini eommuni. Popenafff Ptolemqus enim amp;nbsp;quiipfumveiantcceflctuntvelfe- “d TboWiC cuti funt Aftrologi (ipfe vocat Sapicntes)non dixiffcnt,“’'®'^“* nidverum oomperiflent.Et eonftat plurimumreferrc,*'*«’quot;^'®’ fub quo eoeh pofitu ligna caedantur,femina t erræ man-dcntur,frumenta triturcntur,aliaq;huius generis com plura peragantur.Poft hxc ratione confirmât,hoe mo-do.MetaUorum alia.Saturno,loui aha fimihafunt.At fi-Bathaconueniunt in proprietatibus.Magis porrb fimi* ha luut,qvig; figura amp;nbsp;qualitatc conueniunt,quam qux altero lolum. Quod fi igitur.fi gut a non adfit à natura, adqcienda ab artc,cum ars adiuuet naturam defeftam. ShStaucupes aues fallunt,dum fingunt aues veris aui-

, husquahtatibus,figura,magnitudine,Gmihmas. Hac fuut prxclara hominis Athei argumenta. Q^od de con nbsp;nbsp;. ,

I lüetudine ait,falfum eft,ft de reda amp;nbsp;piorum atq-, int el- p5 Q^j* * hgenuumhominum confuctudineloqmtur.Si plures effe ïAagosgt;Aftrologos,iupctftitiofos,dicat,quam pios” 5ï.houos,uon negaboXed confuctudinem hanc verita-ti prxiuAkate debere negabo-Proinde quod Ptolemçû ahosq, Aftrologos cit^,mhdad. nos peninet.Quod de

alijs rcfcrticauflae ipfius non patrocinatur, quciwïlt;f' Cur li „4 ^odumfupraoftenfum fuit, Quippe non propterfc' «MO aula- Tonern ligna putrefcutfeciliusautdifficiliusjfcdp^ liotmporc P^^*^ humorem,queni vno,qua aliotêporein fevberio cafd faciU^ rem continent.Oportcrct autcin,vt propter fedionisÇ putrefcant. guram talem qualitatem contra herent,ficut propter*’ Now, guramvires cœlifufciperemetallavclres aliasafleut' rant,ficomparationemvellcntvalere. Athoctame** rol.177- falfum,vt falfius nihil cHe poffit. Didum deindelupr’ fuit,rufticos non pofitum caeli,qucm ignorant,fed arris qualitatem,quam partim fenfu, partim Lunæ mut’ tionibus notant,obferuare. Quo fit,vt lima ad ædifira-tionem fcre antevernum æquinodium dum exue^ funt,ideoq;putrefcere minus facile pofrunt,cçdant,(ul’ , Lunæ filentis tem pus.Non obferuant autem,vt dixh®' nuta horarû,amp; fidcrumconcurfus peculiares,fedoni' nibus annis idem fermé tempus huic rei aptum expert funt, quocunq; afpedu fideraminoramter feconid' riant autpugnét.Quod deinde fibi fumit,quaedamni5 talla qualitatibus, vt colore, fimilia elfe ccrtisPlancttó quam fit putidum,nullum puto nonvidere. Sieni'^ hoe modo nobis liccat ratiocinari, habebit orichal'-” vires auro fimilimas At quid dcOrichalco dicoïQu”'” funt tes multæcolore auro folisqudumini fimiles,quot;’ quibus tarnen nihil præterca auro amp;nbsp;Soli rcperiti'' commune ac fimile?Valdè amentem amp;nbsp;vccordcmd-’ oportet,qui talibus fibi hypothefibusimponi patitu’ Quid de figura dicemus? Mira efthotum ncbulonu”’ (Meliores cette non funt, qui feientes amp;nbsp;prudentes t^ lia cfFutiunt:quoddePomponatio PhilofophiæPrnp’ reticænon ignarocenferecogimurjimpudentiaamp;ï*”' dacia. Quisillis dixit Saturni ftcllam figuram haber crucis integræ,mediae,vcl abus cuinfuis rei ? Equidrquot;’ intollcrabilis eft protcruia,petulanter affirmaieh^''

■Änfßgtttämhatus^quain illius ftclle,magis effe pro priam amp;nbsp;vérnaculam. Quomodo natura adiuuƒur au ^tc redius dixerint Medici. Agricolx, alt] que uw es, zuivel fcelerofi Magi vel fuperftitioft Aftrol^u yui verOjannonrifu digniffimum cft:,quod connctasin cœ loIntclUgcntias fic ferè putat à taUbus hnagmibus aiu ci aefaUi,quomodo ftultxauiculx àpidis ambus deci piuntur? Cum tam turpiter fe dent aduerfarq m vmus argumenti diffolutione, quid futurum pûtes ,ü ad aha tioftrafoUdèrefpondcre cogantur? FVR. Ptorfus hac in parte fatisfadum mibi ctb. ac proinde lib Theopnr. noftri, quem de charaderibus fcripfit,inutuem dein* ceps iudicabo. ER- inUb.deoccultaPhilofophianon fidendumeffe ait omnibus charaderibus,fed ilUs loUs, in quibus vcruminfit. Horû duos ponit,ex nominibus Adonai SeTetragrammato: quos aduerfus omnia valc teconteudit (amp; virent cm aliotum omnium in fe habere affetit) fl in placenta defeuptim cibo denturâfrahe-litas Ôc^ccromantes duobus hifee charaderibus affir* mat mir anda perfeciffe. PVR. Quantum tribucre cha

' nbsp;nbsp;nbsp;tesAtqs de verborum viribus, qux putabis,in medium nbsp;nbsp;nbsp;,

tnctficum Theophraft.v-tendum nonferapet putem. Etenim in libro iam citato ait,Coniucationes p er fe ah quid poffunt,eis tame Sapiens vti no debef. cü pugnet ' cumDeo ciusq-, vetbo,adcoqi cumlumineNatutx.Spi titusmah ab cis premi, at non opprimi poffunt. EK Malta paffim dich Paracel (us,at nihil probat. Nos igi*

' tntornhhsnugis.remipfamttadabimus. Verba partim (um naturalia,partim artibeiaha, freut Imagines. Eqnidcmmateriavcrborum^vtimagiuü.naturalis eh, ' mcmpcvoiKcuius materia eh Vonns. Forma aut cm eh

articulàtio certa : quae ab inftrumentis animali infith haudakterin fpiritum ex pedorc amp;nbsp;pulmonibus afcen dentem inprimitur, quam in exteriorem matenam ex-

ternis organis infculpitur fimulachrum aliquod animo conceptum. Et quemadmodum Imago reprxfen-tat rem aliquam,fic amp;nbsp;verba(fi modo non fint barbara amp;nbsp;ignota) animi fenfa fignificant. Significant autem non natura,led expado conuentoq; hominum. Quip-pe fi ex natura fua fignificarent aliquid certi,vt vna eft amp;nbsp;communis omnium natura, fic vna eflet atq; communis fignificatio.Edimus,bibimus, elurimus, dormi* mus, amp;:reliquas aâioncs naturales exercemus omnes, nee habemus ad earn rem dodore opus, quocunq; loco fimus nati amp;nbsp;educati,quia videlicet natura nobis in funt. Non eft hac in re diferimen inter Græcum »Latinum, Perfara, Scytham, Indum, tametfi fub diuerfilfi-mis fideribus nati fint. Verba autem nö omnes cadem

habemus acintclligim’,fedinfinitafermèeftvarietas. Viidefit,vt nonmodo diucrlæ Gentes diuerfis vtantut nominibus amp;nbsp;verbis, verum etiam cadem apud diuer-lasdiuerfiflimas res fignificcnt.Multa reperiüturindi-, ferepantibus linguis nomina fimilia,quæ tarnennoni-dem in quauis eamm notant.Adde,quodfurdilcircnt loqui,tametfi neminem audiuiftent loquentem, fi no* bileum nafcereturfermo,amp;fignificatio cius efletnatn rerlgt;4noa pjijs. Exquibus apertiflimè videmus, verba eflenoni fcelo[unt. coelo,nee Natura fignificare,fcd efle artificialia,amp; ex 10 la conftirutioneamp;confenfti certorum hominumno-^ tas amp;nbsp;figna cogitationum noftrarum fada efle.Gogita-tiones,quia natura nobis infunt, cxdem funt apud om nes. At harum nors tot ac tantas habent difterentiaS) quot amp;nbsp;quanta fint linguaru difcrimina Duo quadam j excommen'.oratisnccelfarióconfequutur. Vnumeft, eoelum amp;nbsp;fidera» fi maxime habuiflcnt vires in fe ipfi^’

p^^^ P an/A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

^equibusagimus in ter nos ,'amp; communicare alffsTe« bus potuiflent,nihilo tarnen plus vni verbo quam alijs omnibus impertirepotuifle. Nam quatenus articulata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

font verba,naturalia non funt,fed artificialia. Hxc au-tem quoad funt huiufmodi,aNaturaamp;Naturalibus re bus mutationem nullam per fe patiuntur.Alterum eft, 2 Verba,quatenus funt voces aut foni atticulati, vires alias habere non po(re,prætcr earn,quam primi impofito res atq;alij in ipfaconfenrientes habere volunt. At vo- /' ' foerunt tantum effe notas amp;nbsp;fignificationes return, vt alij alijs declararent,quid in animo cogitarent.Q^apro pter nihil praeter hocipfumpracftarc poflunt. Loquor autem de notis amp;nbsp;fignificantibus. Nam barbar a amp;nbsp;Ac-gyptia,quibus Magi ohm quoqj vtebantur, amp;nbsp;quae nec Graeci nec Aegyptij turn quoqj inteUigebant, non funt HotænobiSjfed Daemonibus : vt lambhchusPorphyno tefpondens afleruitAnanem itaqucoperamludit,quif-quisvim amp;nbsp;potentiam inipfis quaerit mirabilium effe-• ftriecm.Diftum lupra ihudquoq; fuit, quant itates no effe agendi principia. At oratio quantitas eft quidam ^numerofa.Quare per fe nihilfacit aliud,quam fignifiea ttüiftum non minus verè eft,non poffe aftionem effe naturalem inter ilia, qux non habent materiam com-muncm. Sicenim calor,qui eft inignc,non eft contra-bus frigori,quod eft in mente -. nec patitur hoc ab illo, qnomodo,quodin aqua ineft,patitur. Conftat autem vetbotum amp;nbsp;mir ab ilium,qux vi carminum effici cxifti »intMagi amp;nbsp;fuperftmofi alij,nullam habere comma-nctu materiara,propt er quamilia agere, hxc autem pa ti potuctint. Prxterea quo modo tangunt verba res, quas cfficiuntl Aftio certe naturalis nulla ftt,nifi agens tangatpaffum,aut cotpore fuo autvirtute,aut quahta tc aliqua.Siedicimus coelumluminc noftratia hxc tan gerecalorh generandi efticacitatemhabentc. yerba

autem nullo modo tangere pofle,præfertim abfente* res,notius eft,qua vt vel dübitafe aliquis poffit,vel pr® bare ego verbofè debeam. Non fie ad res longè diflit35 cxcutiuntur, quomodo ab arcu vel neruo fagitta extU' titur.In verbis fanèprætermateriam, nihil eft natural«' Formanamq;,vteft demonftratum,eftartificialïs : n«« vim amp;poteftatem habet aliam,quam fignificandiamp;t* ^ib-uer- pnmendi conceptus animi. Etquiaex quodampadö k «oilt; conlenfioneq;hominum fignificant,non fimplidtéf» illis tantumnotæfunt euidentes amp;nbsp;certa^,qui eaintelH gunt:Linguæignaris nonmagis notæfunt,quamaiiiy cantus alijüc incogniti foni.lt;^are fi ex forma vires ni' cifcerentur,apudfolos intelligentes valurent. At vfuf' pant omnes Magi fæpenumero voces barbaras, qu^t nccipfi neealij mortaliumvlliintelligunt.Sequiturig' tnr,vt propter Dæmones dieantur.Si ne hos quidctm^ tcUigere putcm us,propter fignificationem amp;nbsp;formant nonagunt. Materiam porró,qu3Efpiritus eft,quiexp«' dore per afperam arteriam in laryngé effingitur, nc« vim habet aliam,quam qualem alft corporis noftrivï' pores obtin en t,nec tangere aliq uid extra hominem pö teft.Mox enim extra os in aercmdifpergitur.Equidcngt; fi materia iUa expirationis virtutem aliquam peculia' -rem poflediftetaequè ageret fub quacunq; forma atti^ cialiQuare non referret quibus verbis vterentur; I®« neverbis quidem opus foret vllis. Sufficerct enimexpi ratio feu efflatio fola,Et haberet hæc tantó maioresv*' res,quantó maiorein copia ficexeunt, quam in verbo‘ rum formatione amp;nbsp;pronunciatione. At Magi omn«^ contenduntin concepiis quibufdamvcrbis*folis,n«”’ in alijs quibuflibet, vires illiufmodi ineUe.RurRis igif^’‘' patet,verba nihil tale efiieere. Qtiod fi etiam daremuS verba virtute fua tangere quædam retrotajnihilof^'' nus poteftate mirabiliaiftaopcrandi deftitntainfdl*5^ xcn‘U^

fcmus,Etcnim vel ineflet cis,quoad verba funt,vel quo ad in materia certa infunt, vt cft dictum. At neutrum conceditur. Nam fi, quoad verba funt, efficacia client, omnia verba idem poffent. At non omnia polTunt: imo verb cadern ncc femper nee in omnibus funt effi-cacia.Quod ad materiam attinct, quia omnibus props momentis alia eft atq; alia, amp;nbsp;pro fanguinis qualitatc, qui in corde elaborafur, amp;nbsp;cordis affeftionibus varijs ac dilfirailibus,infinite ferme v ariari eä neceffe eft. Rur fUs ergo hxrebimus in luto, dum certi nüquam elfe po terimus,quando naturaliter habitus illi affedifintAd-de amp;nbsp;hoc,quod Mâ gi, licet omnes contendant in certis tantum verbis vires illas latere, non eifdem omnes verbis in eiufdem vel morbi euratione vel rei alius etfedio ne vtuntur,(cd ahj alqs,amp; Içpcnumero ludicris,amp; fupra hominum fidem incptis,vt tu ipfe non nefciSi Vides quam fapienter Severe abAriftotclc Stalijs Philofophis diftum fit,rcs non effe veras autfalfas propter noftra affirmationem aut negationemïSermo nofter tune veins eft,cum rebus confentancus cft. Hunc illis accom-modare-noniUas huic conform are neeeßehabet,quit quisoratione veravti volet. Qttodidéo cft,quia verba vim nnUani habent efficiendi,vt totics lam cft didum, fed tantum reprxfentandi Se fignificandi. Goncludo 1-giturmirabilium operum authores Se caufas verba nul ’ lo modo poficeenferi. Quo .i ficaufarnon funt,St tamê aliquando fequiturdefideratus effedus, neceflarm cft, vt vel Cignaquidam fuerint illius effedus,vel accidens, vt fi me ambulante tonitru fiat.Signa naturalia elfe nÓ ^^^^^ ^^^ poffunt£tenim quicquid naturale fignum eft alicuius r^^j^^ ^ ^^^ rcfvelcftcaufa eiufdem,vel effedus,vel ab eadenï eau- „„ p,^^^ fa '“fficiturd-qtia illud fit,quod fignificat. Caterum eau eff'^aionn ds mirabilium neq; primas,neq; fecundas, neq; inftru-^dmirrtti-mentalcs elfeoftenfum eft.- Effedus non effe per fc cft U^n.

uotLini Quoniam tempore præcedunt verbares/ecu” dum Magorum hypothefun.Ponunt enimcaufas clfc Quod non fiat vtrunqj ab vna caufa, videlicet homing» prorfas euidens eft. Poflet enim homo fimulcumvct' bis miraculafacere,nihil ad horum etfedionem verbis conferentibns.Iris enim,exempli gratia, fi gnu aliqu^”' do eft ferenitatis, quia ab eadem caufa fit,à qua feren*' tas inducitur,ad ferenitatem nihil confert.Sic amp;nbsp;fu®^ ab eadem caufa,ignc fcilicet,propter materiam aüquæ do excitatur,a qua caliditas procedit,quamuis calefi^' endi vim ignis nonadiuuct,fedpotiusimpediat.Ergo'' funt figna,artificialia funt^nter partes ex confenfu qu® dam mutuo inftituta. Sretubae cantus certi aliquid a^' dientibus amp;nbsp;intclligentibus fignificat.Hacc ideo inftif* untur inter partes,vt vel altera velvtraq; certç alicuiü® 'rei vél offietj admoncat.In prEfenTe caufa promüfio*”^ certx figna efte oportet,quibus is,cui ponuntur,adniO' ncatur,hoc ei eflefaciendum,quod,tanquam figna, P” ftulantFruftra namque fignum rei admirabilis fn®^

claris autfignis atque charaderibus certis propofi®» hoe velilludiacerc’vellc ,propter pronunciata verb* aut propofitos charaderes.ne fceleftiflimus quidé M*^ gus inficiari audebit. Quod nee inter homines talep*' dum-fit fancitum , ex plurimis eft euidens. Primin'’’ quia fæpè nulli intelligunr. Deinde, quia fruftra po^^ eflenr hominibus non valentibus efficcre rem fignat*' Tertio,quia plcrunque pronunciantur ad resinaniw* tas. Quarto,quia frequenterhomines, quibus main'? create Magus cuititur, nefeiunt pronunciata fuiH^’'' deoque admoncri ah cis non poflunt.Et fi fcirenrjn*^ excqui, fedimpedire prorfus tentarent Magi propoquot;' tum.Q^id ergo eft rcliqttum,nifi vt figna fint, per q”^

Cacodaemon inuitatur adpcragendum,qtiod paÛus VerbaMti-cumaliquoMago fmtrSupra namq; oftenfum ex Pop goru^funt phydofuit,Daemones indicafle,qwibus fignis,verbis, Tcfi^''‘^ }^ bus,lmaginibus,amp;c.gaudercnt, quibus ritibus aduoca-nvellcnt,amp; quomodo denique cogi poflent.Diûum amp;nbsp;Dlt;mff«iiH hoc eft, lambbchum Porphyrio de barbaris amp;nbsp;ignotis nominibusinterroganti rcfpondiflcDiabolis notas ef-fteorum fignificationes. Commemoratum breuiter cft, quid Arabs Alniadal de his feriptum reliquerit#

Quodfi (îgnafnnt Dacmonibus,nonlicct nobis vti.Scd Ccinaniaefleplerunq; nihilominus oportet,cum po-tentia miracul a edendi Dæmone$ carere demonftratû fuent.Si autem ne Dçmonibus quidem vt notas propo ni vclis,ncccfle eft,vt accidentia effe fatearis,ac nairabi-’ liant effectrice poteftate ontni deftituta c0cedas;quod ntonftrandum fufeeperam. F VR. Satis aperte ac fir-miter demonftratum eft, huiafmodi ex hominum varia crcdulit ate coopérante Dæmone introduftafuiffe: quæ iamolinicordativiri apud Ethnicos quoque rife-runt.Qiiia tanten obqci quædam poffe videntur, veile adeamihircfponderi. ER. Pro viribus refpondebo, tn modo libéré producito. FVR. Si nulla eft in verbis vis Q^^ßi^,. incantandi, quontodo hifceretardantur amp;capiuntur'j fera, domeftici mures,quos Rattos appcllamus,deniqï lerpcntescogunturiDeinde quan poteft,an, quemad-' ^ modnm olim Magi,(ut apudPiutarchü in 7. SympoTia-««»quæft.y.legîmus) àmalis Genijs occupatos iuflerüt fecumlegere Ephefia nomina,nunclicitum fit nomini ^o,«;,,^ busfacriseoldcmfanare. Equidemquxy.Num.de a- ipheßa. q«isZclotypiælegimus,huc anonnullisputantur per- fi,cju£ Zt-tmeve. ER. Ifta nulla opus habent reiponfione à iam loty^it. diftis aUa.Emdentet probatum cft,m verbis hanc vim non eire,vtquxnihil thud poirmt,quant interpretari aniini cogirata;Et quod hac rattone poflunt,apud illos,

poflunt,quiintelligunt.Sic oratorcs ornate amp;nbsp;artificio (e dicentes multa hominibus perfuadent. Serpente# Ke^onfio. autem amp;bruta ficnonperfuadentur amp;nbsp;cogunturvet-bis,cum ea non intelligant.Maior itaque vis eft, quxu lia facit:quod vél ex eo patet, quod non à quocunque pronunciata efficacia funt,nec etiâ femper. At ft in verbis ea vis ineflet,femper eis adeflet. Summa eft, Dxnio-nes,vt dictum eft,fic illudunt mortalibus:amp; verba pts' ftareperfuadent,quæipGfaciunt verbisillis velutipJ-dionis figno prouocati. Nec mirum eftan ferpentibus cum quoquc hodie libcnter fuas exercerc fraudulcntas artes, cum in his ftatimaborbecondiro fc valere amp;nbsp;re-gnare oftenderit. Magi Ephefijs nominibus codem modo Dæmones eiecerunt, dum illi le pelli fimularSt» . atque impiani in hominibus opinionem hoc pafto co N^or'r licet nobis itafixde verboDei abuté fiatum cœ- lt;l“od’ob id nobis cœlitùs datum non cft,vt cius prono ^n^ ciatione, appenfionc,fcriptionc,Dæmones fugemus: fed vt ex cius Ic6tione,auditionc, meditatione, difcain - quæ Dei voluntas erga nos fit,quidq; à nobis ille vid^ firn poftulet,vta;.Timoth.j.teftaturApoftolus, amp;locis alijsplurimisfcriptura aflerit.Quialijsprœtcreavfiboi verbum Dei adhibet, impie amp;ncfariè facit,ac panai” diuinam noncfFugict,Exodi2O.Quj3Edc abrafionevef borum apud Mofen legimus in defcriptione aquaru”’ »Zclotypiæ habucrunt manifeftam Dei promiftionei”: cui placuit tali miraculo mulicres abfterrere ab adult” ^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rijs. Quod fi alio in loco eædc ceremoniæ fuiftent vlot'

patç,non tarnen cafdem vires habuiflent.Certefeript” ra tam clarc totam adionem Deo tribuit,vt inepriren” celle fit dubitantem, au verborum illorura,quoad verba cffenr,ca potcftas fuerit. F V R- Si res ifto modo h”' bct,vt certè nune perfuafus crcdcrecogor,quanani oo cafione putashomines,alias dodos,vires admiran^”®

Ulas in verba deduxiffe? Rationc aliquavcrinmilividê-tur permoti fuiffc:quam libcntcr audirem. E R. Dicara breuiter, licetiam ante in difputationc dc Iniaginibus diftum fit. Platonici, vt fnerunt ommunt eruditorum phttomcl 5fuperftitiofiflimi amp;nbsp;officiofiflimiDæmonum cultorcs fupfr^itw aperte Dæntonibus omnia talia adferibunt. Statuut hifi^-iyoffi-ordincs quoldam)amp; aliosimperare alios parère putät. cioßßum Verbaitaq; vint habere,quatenus aliquis ex imperanti Dlt;«’o«‘M^ bus ijs exoratus, aut fponte fua ex pado vel ipfe faciat, ^** quod cupit Magus,vel alq mandet iuffa excqui. Hinc eft,quodvcrba talia,vcl funt incognitaamp;folisDxmo-nibus nota,vel continet fupplicationes,inuocationcs, preces, mandata, adiurationes,amp;omninó ad intclUgen tem fubftantiam diriguntur. Plotinus varius eft, duna inodb ad amicitiam amp;nbsp;difcordiam return,modó advm tatem amp;nbsp;connexionem vniucrfi, modó ad vim omnia gubernantent,quamM.undi animam vocant,modo ad animxpotenïiam,modódeniqiadfonos amp;nbsp;figuras vo cum refert. Eicinus dus infania ebrius ex verborum co R««««’ iünaione,quemadmodum tes materuta: ex mixtione, vîtesadipifd eredidit. Et quia facile vidit hoc refutari linoulis momentïs,addit,vel ex præfcnti Ivdevum poft-hone, vel ex hominis gemtur a,vcl ex fmgulari anim«

' Voteftateprouenire. Tademadijdt.Ego verb fufpicor, ïvclottè Damones fubdoU fimulent Magids qmbufda

' ’®^chïuïsvel aUidvel expelh.Refdlercm ifta,nifi amp;pa-i^uv ipfe dubitationem hçhtationemq-, fuam prodidif-fct,ódautantefolidè dilutafuiffent. Hoc ergo folum Caluw nil

' hic addoPhilofophi omnesinhoe confentiüt, coclum voidl min ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nil poffctnlntellcamp;um.Quo poftto,clarè pater,coclum. tfUcdum.

'lt; nuWidate hommi poffe,vt repreefentationes cogitatio-num noftrasum per verbafaftxahudpofhut eftteere, quant cuius caudintdiedus form ank, nempe vt Ent reprafentihoncs corü,qux in le ipfa concepta retinet.

Piitidae proinde adeoq; impiæ finir nugæ,quæci)nq; de ftellaruin poßtioneacgenirurafabulantur Aftrologo* rompons- ii^^agi amp;nbsp;Magaftrologi, Pomponatius ilk profanus non %Xnir ^'^^^ habuit vnàcum exteris affignare ftellisamp; cœlorû n / mororibus,fed blaiphcmiant infuper addere atrocem voluit. Quippe verba amp;prccationes inde vires accipe* re ait,quia coeleftia Religion! vni magis faneant, qua® a!ijs,temporibusvidelicet dinerfis.Etenim Religionen! , onmem à coeli motuum viciflltudine nafei, incremen' tum-caperc,cmori,inft.ar aliarum rernm gencrarionif corruptioni obnoxiarum. Et vnamquamq; certain hi’ bere penodunr, in qua valent amp;nbsp;bona fit, aecoelosh^' beatpropirios amp;fauentes. Ab his in cxortunouæRcli' gionisexcitari amp;procrcari excel IcnmirtutchoiHinf-i vel Dcosmortalés, quosiniraculorum poteftatedo-lient,enm fincprodigqs tantarn mutationem fierinofl\ poflc intclÜganr. Hofee nonos Doos,aut Dei filios,in Rcligionis lcuLcgis,vt ipfe vocar,nouxgt; iutccfiion.clf corrumpi oportere, quomodo in hominis generatio* ne mëftruuni fanguinem interirevidemus.aflerit.Nee pauciorainTiircieaeinfanix ant cuinfuis alhis impies risortu miraculaperpetrata fuifie, qnam initio Chri-ftianæ Rcligionis édita fint. Hinc verba amp;nbsp;ligna quidam mira olim potefiate prædita nunc vilcfccrc:amp; qui ignana tunefucrint,plané diuinisornatavirtutibusd-le.Sic nee Imagines nee verba cadem vbique amp;fcmpef valere,quod coelum nune huius , non alius Rcligionis authori amp;nbsp;fundatorifaucat.ac proindenon caldcmvr res eifdem verbis aut charadcribus feu figuris fem' No» f^epe P^*- infundat.Quid quæfo potuit ab homine dici bom di^u Vem biliusrAn poteft hæc pictatis amans aliquis abfq; 00 vt pon. ne an cxhorrcfcatlegcrcrNonputo.SicdcimpicratccuinI’2' rarac-fee- racclfo certat,vt vter fit (cclcrofior non racilc fit didu i.roßorßt. Non argumentis refcilenda, fed diris exeerada funt cü

Hoc fermévnum in illo libre probari poteft,quod neminem verbis amp;nbsp;charaderibus curare affirmât abfque fuperftitioneHoc ei livetumeft,non ramen propterra tionemab ipfo prolatam verum eft.Augeriusdenique ^’^S^^ Ferreriusverbis amp;charadcribus vim adimit quidem, fedinDodisamp;In'tclUgentiam habentibus.Horum ani' mis vim tantam ineffe ftnltiffimè putat , vt quod firmi-' tcrfibipcrfuaferint,potenteropcrcnLur,modoanimiis j patientis non repugner.Indodis per opinioncm,qnam ? de verbis facris amp;charadcribus conceperint, firmam perfuafionem comparari, amp;nbsp;horumcaufaadhiberiin curationibus pofle,qno animi eorum diffidentia expn-gnetur Tok radvir bic poterat, fi folius ægri fiduciam ^^„ij^ j-| coferreadmorbi depuKionemcum Hippocrate dixif- L^y^^j^^ fet. Cum autem Medici condantem firmamqne per-fualionem in alieno corporeputat cfficacem effe,lon-gèaberrat; ïmpoffibile namque fupra ede oftendimus, vtadio humana in agente remanens,(qua immanente inScholis feite vocarfit)quoadnimirö in copermanet, nee trafit ex co in patiês,aliquidoperctextraagës. lam cöceptiones amp;pfuafiones adionestrafeütesfeuexeu* tes nöeffe.qui nonvidetjoculis animipanteramp; corpis priuatus cft. Quid ergo aegrumiuuat,quod apud me i-pieeupio? FV R. Sanè probani huius vin indicium,amp; putoetiamnumvehementem amp;conftantem animivo luntatem conduccrc,quatcnus iuxta hanc remédia ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■

hibet. ERA. Ardens defiderium Medici facit, vtdiligë t!iisaccuratiusqueomniadifpiciatamp;agat:qua rationc prodefte infirm o nullus dubitat. Remedia, quæ tangüt ægrotantemjn cûdem aguat ftrenue vel mftrenuè pro luanattira:abaniminoftri cupiditate nee acquirunt a-fiquid nee produnt. Ad affediones ægriquodattinct, plurimumccrtèrefcrt , vtrum confidat andefperet.

Nullus cnim ambigitan proprium corpus animi^%' ftus altcrent:de qua re fupradifceptatum fuit fatis-C® fidit autem plus alijs,qui pcrfuafum habet fe ab co cquot;quot; rari,qui amp;nbsp;morbum cognouerit, amp;nbsp;curandi artem pi^^ - bè didiccrit. Hanc porró confidentiam inducereve*'^ charaderibus ,Magico murmure, verbis facris,nonC' ftulrummodöjverumctiamfuperftitiofumamp;impiun'^ Certè intollcrabilis eft facrofanâi verbi Dei abufuS' quod fupra quoquc monuiffe me recordor.Satis,arbi' tror,aperte cum ex rationibus noftris,quas labefadar^ nulli vnquam potuerc, autdeinceps poterunt,taW^ incredibili modorum vanctatc, quibus turn figui^ tum verba potentias nouas amp;nbsp;infolitas acquirere ^ cunt Aftrologi, Magi, Superflitiofi alij, fatis,inquan’» ♦clarèexdifputatispcrfpicis,vana,falfa,impia,amp;Magic’» ac proinde, non probanda, fed fugienda QC deteftan“)^ nobiscflcomnia talia. FVR.Nuncdemumvideo,n^' quelmaginibus,figuris,charadcribus,fignis,nequevd bis carminibus adiurationibus feu exorcifmis,ncquc^ gaturis,nequeperiaptis Icu appcnlis verbis (fiuefacriS fine profanis,fiue barbarisamp;ignotis)amp;figuris,fidc® efle habendam,fcd omnia hxcjvelut impia.vanajfupeP ftitiofa, amp;nbsp;cxecrabilia cenferi debere. ÉR. Hocnobis crat propofitum oftcnderc,MagiïE viribus miraculafj' cere neminem poïTezid quod fatis, puto, probatum eft Propter confeqnentiam deindeillud etiam monftraiU mus,non liccre Chriftiano pietatisque ftudiofo tabbus vti : imó fine raanifefta impietate neminem vfurpart pofle,quamuis vnde vircsillas habeant,ignorer. Quip' pc à Dæmone proficifci casdeclaratumeft. Etficniiu qui talia faciunt,ficpè nefciunt fc commercium habere cum Dæmone, tarnen harum rcrum vfurpatione nihil aliudagunt,qnam quod initæcum padionis tacitèad’ aionent. Hoc ergo différât ab alijs maleficis ac MagiSi

quod non,vt hi,aperte à Diabolo auxilium pctunt.Ncc Ci»o^'*ff-intcreftaliquid,fiuc facris fiue profanis verbis,rcbus,amp; ^'’quot;f‘/’'*-fignis,vtantur.Quin eft crimen atrocius facris hoc mo do abuti,quant profanis.Quoniam,vt fupradiâaomit- “J^^^^^ * tant, grauiusmultocft ex rebus aut verbis facris ad id à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^'^

Dco nobis datis,vt faluti nohræ infcruiant,amp; ad veram ipfius agnitioncm nos adducant, Sacramenta ^^^'^^^oii^* bolifaccre,quant profanas res adimpios vfus traduce-rc.Equidem mille artifex illcveterator in omnibus Dei inftitutaintitari findet,partim vtcontuntclia crearoré afficiat,partint vt facilius nobis imponat. Quare ficut Deus ex pado amp;nbsp;gratuita mifericordia proptervnige-nituitt filiumutonviSacramentornm,peccatacreden-tibus rcntirtit,itaetiamGacodæmon viderivult fuis fc exhibere, amp;nbsp;quod petunt date, non ex ohlatarum reru dignitate, fed ex prontilTionc feu inito cum ipfis fœde-rc,atquefupcrlthioforunt intpia crcdiilitate. Nccaliâ obeaufautntagis efficit ea , quorum caufa taliafiunt, quotiesDeus perntittit, quant vt Icfidcm fern arc veile declarer. Quare cum taira vfurpantes (licet imprudentes frequenter faciant) velut Sacramentis quibufdam fcDiabolis obftringant, magno fanè ftudio Chriftianis nobis fugiendafunt huius generis omnia. FVR. Mirü eftDeuntpermittcrcNcquamfpiritibus, vttaliaope-Kntur,cuni hac ratione occafio videatur nobis prxbe nertandi. ER. ConfiiiaDei nobisnon licet femper ex qaircre,fedinhocfa:pèacquicfeere noscÖuenir, quod apudpeu non eftiniquitas:ac proinde iuftè facit, quic-quid facit,vtut nos id viderenequcamus.Quaiitum fd C«’'D‘’«lt; re poffumus,permittit aliquandoDxmonib. taira pro*^^''”’*^*^ pter adorent,nonnunquant proptcr paticntê/rcqnen ^ ^”Jquot; .c tiffimè proprervtrunque. Confequitur igitur efirdus j^^^J interdum proptcr infidclitatem vel alterius vel vtriuf- '‘ que.Sæpenumeropropter paduminitum, vel expreUiè

■ v-î tacite,contra aperturnDei mandatum. Aliquafl'^ inhdeliratcm Deus punit, vc meudacio credentes m^‘ gisirretiantur,premium pcrfidiæamp; focordiæ fus repot tantes.Rom.i.Plcrunque hnittaliaeuenirc,vt probet^ dem amp;paticntiam noftram,ncut eleganterMofesOt*^ rcronom.is. expofuit, arque hiftoria fandivirilobido monftrauit.Ipïc autem Satan vt dixi,omnia agit, vt m' desdecipiat.ftipcrftitiofosfliaqucetjacàvcrain Deum r fiducia,rcdoi4ue dus eultuomnes alios abducat.FVR- ■ Facilius tibi confentio,quia ohm audiuiamp;legi à Theo logis hçcomniadamnari.Fidem tarnen cisideirco non habui, quod neque fatis probarefententiamvidcban^ tur,nequc ab omnibus ipfi abhorrebant. Veruntamen audite adhuc ex te vchm,an nonliccathominipiotJli bus vti pro libcrationc turn aliorum turn fui,cum xgro tat (exempligratia) quotiës cumDæmonc padumnet fccerit,nec faccre cogitauerit. Etenim multis vident non itagramter peccare, qui boni caufa femper, maH nunquam talia remédia vfurpant. ER Quid velisin-tclligo.Paracclfus putauir nos ialua pietarcctiatnaD^ Pined e naonibus auxilrum petere pofte. Hocergointertoga^ tiidUrfD«- an rede in hac refenferit. FVR.Sic cft-Etcniminlibro monib.au- de occulta Philofophiafcribit illum neutiquamabuti xtUü fete- nomine Dci,quifquis in vfum,non in pcrniticin,howi' rdubet. num talibus vtarur,quicquid tandem Sophiftæclanib

„ tcnt.Qiunctiam totumlibrum quintumdecaufisinu* „ fibilib.morborum in hanc difputationem confumit,vt

à Deo jificifei auxilia remedia,amp;curationes tales mon, ftrct,il!as ctiam,quas perCaeodçmones excquatur.Pro bat hoc ex co, quod ler ptura nobis etiam ex inimici$ noftris proipcra amp;nbsp;fclicia prohaittat.Pcrindcà Deoad-iutuseft,inquit,qui à latronc, amp;nbsp;qui ab iplbmet Diabolo ex fofla extradas eft. Item, Ne cogitet alitcrDeia-mans,quani li Diabolus ei ar^ntun^atirum, oßdatj-fi

rcmedîum monftret,fi ex carecre educat,Dei in flu fie-rirquanquainetiam prams adlk .vt fcriptura implca-tur, falutcm amp;nbsp;pacem ab inimicis expeftare iu- ^ bens. Itcm.Qi.usmc reprchcndatDiaboloproefcntifi niandem.vt equum exfofl'aextrabat,amp;ismihi parcat? Quisnon exiftimet potius me in (piritusimmudos im perium habcredn fumma nihil aUud in toto co libro a-git,quam vtoftendat nihil referte vnde amp;nbsp;per quae ope ferreconcris,modb non ftudeasnocere. EtenimDx-mones quoque diuino mßm obtempérantes fanare in fitmos.Adducerera plura,nifi ex his,quod volo,fatis e-hceret. EKNehis quldem erat opus, cum impietas bus ex fupra adduftis eonfpicua fit.Qm tranferibere 0-ntniavclletjintegtoshbros cogerctur tranfportare.Ce teritm non pofte his quenquam fine offenfioneDeiSe gtauiPnmo proprix conicentiae vulncrcvti, facilhmu eftinteUettu ex Sacris litcris. Nolo de Ulis iam agerc, quiDxmones aperte veliuo velalieno nomine confu-i lunt,ab eisque aliquid petunt.l am enim tetrum amp;nbsp;im mane eft hoc crimen , vt de co ambigere nullus poftit.

1 nbsp;nbsp;f^ccdeilli8ctiara,quifcicntes amp;nbsp;prudentes rebus iUici-1 nbsp;nbsp;hsvtuntur, amp;nbsp;Magicafitperftitione remédia coUigunt ' amp;patant.Hos dico peccare grauitet, quicunque rebus \ vtuntur,qmbus Deus virtutem eiufeemodi non donaxin,hoc eft, qui extra amp;nbsp;prêter ordtnem a Deo infiitu-'»«1,fanarc aut fanar i volunt,v erbis feftieet .characferi-beqetno fidcrum confpeffu cod eft is aut prxpatatis medkaminibusiincfficaciuna return lulpenfionibusA

1 huiufmofti alqs.Deum confiât omnis generis phatma-1 nbsp;nbsp;taextetra cYcauiflc,ac Medicum fecift'e,vt Ulis morbos 1 nbsp;nbsp;ab xgrotanturm corporibus dcpeUat,non tarnen abfqgt; \ nbsp;nbsp;MominisDiuini inuocatione.Qui ficltbcr ati a morbis \ cttph,tam nonpeccat,quant non offendit Deum clurv eus cum gratiatum aftione pan cm corne deus ad corn-

184 ER^STl DIS PTT A r. pcfccndamfamemvitæquc conferuationcm. Neuter | ordinationemDiuinam violât,fed quod conceflitamp;ot I dinauit Deus,hoc folum vterquefacit.Quod fi quiss' [ f^imiumß- grotans Medico amp;nbsp;remcdtjsnimiumconhdat.openidi ! dens Medi- uinam nonf mul, imó ctiam prins implorer, inDcu® foe* nmi prorfus pcccat.Fili,inqmt Ecclcfia(Ucus,nepra.’termi'' iijs(gt;ecclt;it. tas Dcum in morbo tuo iuuocare,amp; ipfete («inabitiRe-

cede àdelifto.amp;corab omni peccato einunda, ac dein Medictuar de locum des Medico. Non minus impingit Medicus ttfu£plu« artifiæplusæquo tiibuens.Etcnimtcncturipfèquoqi uimio con profperum euentum à Deo expeftare amp;nbsp;petere.Manite fidcnspec- fteiddocetidem Syracidescap.38.lpfeDeus.inquit,fr

- - pœus his fuas mixturas tempcrat,nequevllumopcn ciusfinem habcnt:fcdprofpcritasabipfo (Deo) demi' nat fupervniuerfam terram.IpfequoqucDominumo-rat,vtcurationcm fuam fortuner. Et oflcndiDcum,fgt; RexAfj. nop primus inuoccturex'hiftoriaRegisAfae.2. Paralip ló.Sciibiturcnim ipfum,quanquam alias pi use fleren morbo fuo, quem diuturnum fuiffe ex hiftoria conßd mus,non qua;fiuifleDominum,fed Medicos. FVR quot;nbsp;Audiui ego,fcripturam loqul de interrogatjonc,quaf? 1 liticrantin omnibus rebus Deum perProphetasautÖ ! cerdotes con(ulcrc,vt i.Rcg.14. amp;2.Reg.i.amp; 20.fadin' videmus. ER. Hand intereft noftra, quid putes in bn^ partc,quamuis de curatione magis, quam de morbid'

, uentu loqui vidcatur feriptura. Hoc fttis cft,Dcumoi' j fendi, fi non in omni neceflitate ad ipfum ante on«”* rccurramus.Ipfc namque verus author eft fanitatis,^^ dicoque amp;rcmedijs vtitur tanquam inftrumentis.6llt;^ ria ergo ipfi,non inftrumentis dcbctur,qucmadmoan 1 laudarelolcmusartificem ,non malleum,etfi abrq5^ opus efficiabipfonon potucrit.Minusdebeturlausn' nationis Medico Ôc Pharmacis, quoniam finehisj” ।

Ituifret,ri voluifletifainarcxum abfque inftrumentis fuis artifex nihil poffit conficere. Ergo fi oftenditur Deus, i Cum remedijs ab ipfo creatis plus aequo confidimus, ■ nbsp;nbsp;quomodo non gramlTimè nobis irafcatur, fia Cacodae-

i mone excogiratis rebus fanitatem procurare ftudca-i mus?GrauefccIuseftinfamareDeicreaturas:quodfa-, citquifquismedqsàDeoordinatis Diabolica figmen- ^f^^^*^“”^* , ' ta præfert,quæ elficacitatem nullam habent, aut ipfius

opera habent, cum Deus iufto fuoiudicio permittit. Graums multó cft,fi etiam Sacris Kteris pietatis amp;nbsp;falu-tis noftra: iuftrumentis abutcntes. Sacramenta quæda autinftrumènta faciamus Satanse,ad intcritum noftrü cis vteutis. FVR. Quidfincfcïatjcuiadhibcntur.fuper ^^itiofaamp; non naturalia efle? E RA. Minus credo,pcc-’cat,nihilamirHis urnen fpes fit Diabolo maioris amp;ccr-tioris in hommem poteftatis. Etenim fi etiam naturae viribus depulfus fit morbus,horum virtutefaftum per fuadebit tunc,cum,qualiafuerint,cognitum erit. Scitè Nazianzenus,Nihiltibi opus eft,inquit, ’zsspMp.fiaxav )^ N4«i4»j5P i7ritirfia,xuy,oïi i ’srovr.pcç tnwHa-épxeTaf. Certè per huiui-„modi irrepit, amp;nbsp;in poflcflionis quoddam ius venit arn-pliusaut faltem occafionemfpei maioris dari fibi gau-det.Peccat ergo talibusvtensmultifariam. Primùm, ^ Quiacreaturas Deivelutinfamat acnegligit. Deinde, * '^üiipr$rerordrnemDiuinumauxilium quaerit. Ter- ^ ^Q’^uiaDiabolo adeffe vires iuuandi perfuafum ha-JV QSMto,quia-cum co faltem tacirè commercium 4 ^oet,ci^y£^^,j^^jjßQ|.g5 P^^.g£^j.-j.^j conatus maiores, y^^umquiaplus ei confidit,quam Deo. EVR. Quid ^ ualiarciucdiafruftraxentarit? ER. Immotamancr Re gu a Non fuut facienda mala,vt cueniant bona Dcindc qui magisdedccefChriflianum hominem,quam au-xiliiim contraChrifticreatoris amp;nbsp;feruatorisfui volun-tatem apud eins hoftem quarcre: An non eft defcRio-

î«6 ERAST! D l SPE TA T j DefAlio- nis fpccies? An non potuit opem adferreChriftus- ^?* nii^xcic^ tuitcertè.Quodigiturnonfecir,argumcntoeft,no^'’ cft,j^udslt;i non expedire.Tanta namquc eft ipfms erga nos pict^ timmiu- clcmcntia,bcnignitas,mikTicordiaamp;amoral nihilâC' xüiu quæ- cidere nobis vcUt, quod non falutcm noftram promo ^^^- uerc poffit.Quod fi ergorogatus per eamedia,qu^^’’^ bis tradidit amp;nbsp;commendauit,non opcretur,quiamclgt;' us fie efle întelligit.nos per vêtira media impetrarc ao debimus veilcîNon mir um eft, fi iraicatur hæc aud^o tibns,amp; Diabolo vexandos permittat aliquantumNo' ftram fententiam probant omnes Orthodox! feripto res veteres,Clemens,Iuftinus,Origenes,Eufebius,Chiy foftómus, Hieronymus, Auguftinus in locis multis,coO cilia quxdam,vt etiam Decretteftantur, in quibus tot* caufii hçc ex veteribus difputatur,Dccr.2.caufa26.1dcfO fenferut Scholaftici peritiores ac mcliores omnes:pa** ci quidam fupcrftitiores ac Magi aliter docaerunt-QH*' cupit viderequæratinprædiûis authoribus. Vnien® Tatianui ex Tatiano Aflyrio ad(cribam,propterea quod rem Pquot;’ ÂjJÿriui. chrè declarat.Nullus aflFcótus,inquit,peroccultani ab® rius rei diffenfionem toUitumee çgrotus curaturamo letis,vt peUiculis appenfis.Dçmonum iftç aggreßim^ funt.Et qui ægrotat,vcl amat,vcl odit, vel appétit vlno nem, iftos fibi auxiliatorcs adfcifcunt. Vtuntur autf^ Dæmones hoc artifietj modo.Quemadraodum fig^^ litcrarum,amp;verfus,qui inde con(cribnntiir,nonpcy^ poflunt indicate,quod fcribitur: fed hæc fibicogiMO^ num figna homines conftitucrunt, excertaipforö co” iunftionc,itavt ordoliterarum definitus eft,rem intd' ligentes : fic etiam variæ radices amp;nbsp;neruorum amp;nbsp;ofliuiB adhibitio,non fua natura aliquid efficiüt, fed tanquaW , clementaris inftitutio funt improbitatis Daemonum» | qui,ad quid fingula valere debcant,præfcripferuntAT’i vero abhominibus vfurparividcrint minifteriumvcl ........ curi

«uradoncmipforum, fuperueniant, amp;eos adferuitu-tem redigunf. 111 art re ai hunc locum ex D. Iohannis n, lobta. Vvierilibro de præftjgtjsDæmonumpræclariflimo amp;nbsp;Vuimlt-doftilfimo hicinferctc idcirco placuic ,quodnonfo- berdeer a lumquæ nos fuperhac re difputauimus,verum etiam ^^ê^P ^^' qusAuguftinus atquealij redèfcripfcruntjcomplcdi- ff^fgt;quot;*^-tur Nullusjnquit,affcdus naturalis per oceultam ake- AffeUm m nusrcidiflenfioncm tollitur.Hoc rede acceptumpror turnluKon fusverum eft.Qüippe altcrarione ac mutatione tollun (^^^^•lt;*' .P' turamp;inducunturnaturalia 'waSi], nonperconfenfum P^«*'«®^’“ amp;nbsp;diffenfum occultum line mutuafenfilium qualita- * 'umadioneamp;paffionc. FVRN. At affeucranter fcri-tuntomnes Fermé Magncrem ad prçfentiam Adaman Adamants dsnontrahere fcrrum:itemqueex inundioneoici aut P^itfentu fucci cœparum. Idem hoc vfuuenire in alijs plurimis. quot;*•*’* ^*^^^^^ ER Non pugnarent ifta cum nortris, fi quam maxime ^^‘^^ ^^'^^ veraeffent. FVB..Ergóne,anverafint,dubitas? ERA. “i’^^^' fluriinum.Et de Adamante fcio falfum efle ex certa cx-pcrientia.Viditmultis retro annis idem Conciliator il-IcAftrologomagus, vt minusdubites. Affirmauit nu-Pw in hiftoria aromatum amp;nbsp;fimpheium aliquot apud Indos nafccntiumD.GarziasabHortoIndiarumProre H.G^r^ §'s Medicus. Sxpius,inquit,experiri volui,fed figmentü «b iiortt» lt;^ffedeprchendi:qucmadmodum amp;illud,quod de Ada ^mtecapiti mulicris ipfa infcia fuppofito ferunt.Fabu ‘Ouim etiam eft,quod aciem cius plumbo obtundi pu-ï?^^ propter hydrargyri cum plumbo permixtionem.

’ntumabelTerefertidcm,vtmalleiidumrefpuat,vt AjjmMfi. redigatur a malleo , amp;nbsp;faciUimè atteratur à die »« jco-* nioferreo. Hacideo commemoronunc,vtmemi- bem redigi . '^jnaximam partem eorum,qux de hac occulta an- ^“’’*

Aj/:.^fy*’’P*thiareturn (cripta repcrimus,vanam • “’’ïqueefle.Ego Faire ex plurimis,quorum faccrepe ^cuïumïjc.jjfjmjjllmi^ inueni verum efle, prxterquam A z

quæ rationcm habent imperitis etiam Agricole cogn tam. Quod fi etiam Adamas action cm impediretM»* gnetis,non ob id etiam affeftum amp;nbsp;proprietatemto'^^ ret.Qmppe ablato eo,trahcrct ficutprius-Deccparun' fucco amp;nbsp;ólco nihil comperti amp;nbsp;explorati habco:fed‘l^' ta copia Magnetis boni experiar. Quanquam nihildu* bito.fi quid hacin parte ûtvcn,ànianifeftacaufaidpC‘ dere : qnod apud Cardanum quoque me legiffe fufp‘' cor.Sed adrem. Nee morbus curatnramuletis velut* appenfispelliculis.Scio verius nihildicipofle. Sedamp;ra tioncs noftræ hue vique expofita: pracclarè doeët.FVR-Negabis etiam fubftantias abfquefuperftitione appeo 4n fubftän fas efficaces elfe? ER. Sifubftantiæ fufpenfaeadnedci' tu appert- tur caufæ morbi aheuius manifeftaqualitaterqaafol' fgiuuent. icre difcutcreque earn poffit,nihilpugno.At fioccult viamp; propter antipathiam euenire pûtes, iamdixiquid fcntiam.Galcnus ridens quendam, quiafthmaticosab cpoto Ciconiæ ftercore liberari afferuerarfi iipiuSjin' quit, iuberet bibere hoc pharmacü,verifimilealiquid diceret.Quippe afthmanequidem, fi ipatulainpedus demitti eaq; humor extrahi poffer,vna demiffionepeÇ' fanarctur.Similc quiddam amp;nbsp;ego dico ,Si caufamorbir vt Comitialis,aut febris, à fufpenfa vel alhgata fubftm' tia difcutiqueat,eredam libenter.At magnaoportctlt;^ fluuiaeffe, quæhocprxftent,dum materiamultat^ craffa amp;nbsp;contumax. Fortaflê in declinatione nonnihil talia opus tukrunt aliquando,aut Natura rcliquias de-Deoaulta pcHetetuIiffevifafunt.Dcgemis certocertiusnouioc tiirttite Gè ^^^ ^^^ nugas,qua'dc carum occultis viribus (denwni-warum 'm kffi'’ aha ratio eft) ad medienm vfijm pertinentibusac viedendo. cepi. FVR Putauifemperremediaquaedam circumlb gata co!’o aut alqspartibus abditavi, ratiohetotius fiibftantiïc morbos pellcre,quomodo Magnes ferrum adfeperttahir. ER. Nifi exemplum extarct Magnetis nullum

nullum haberent ad has facultates omnia referentcs, lt;iuorum caufas non intelligunr,cffugium. At ex vno Natura, vt licdicam,miraculo,non oportet plura ciuf-lt;^em generis introducere. Non enim quia torpedo fc tangentibus torporem adfert, etiam herbas efle opor* tet aut lapides,qui tafti fimilitcr operentur. Magnes ftufibiliter ferrum trahit, remédia non item. Ille lapis trahit,quod trahi poteft,nempe fubftantiam : remédia lutemMâgica aut fufpenfatrahere autpeUere dicun-tutmorboSjid eft,qualitates,quae moueri nequeunt. Si caufam morbifcafibilitervacuarentjlibenter fidem ad

lt;ittbçmonesherbis,vcrbis,chartis,neruis,offibus,pilis, charaûeribus.amp;c.alliciantur, nempe quomodo litevæ nobis.fignificant,fcilieet ex conftituto. Sic ait ipfi his re busilliciuntur,non quia talibus adinuentur in agendo, fed quiafigna.fibifecerunt, quomodo homines verba. Omniahæe probata nobis funt antca, amp;nbsp;per fe poflunt notaeffe. Quippe caufx non fnnt,quod etiam rudifii-mimteUigunt.Nullus enim eftldiota,quinon putei al-t'oreniaiorequc potcftatc,qux talia promittunt ,indi-?gt;«ei^ioeirco Cigna effe oportet. Non autem funt à -^co^inhituta, cumtalia prohibuerit. Nee ab homini-bus.de quo nullusvnquam,puto,dubitauit.Sequitur er

' pulque ipü übi ipfis prxfcripCerunt. PVR. De ^^’'r^^na deeidi,video namque in verbis,Cignis.chara

1 ^?^'isimaginibus,ftguris,ligaturis,amuletis,Çquæ wi ôclt;$gt;uo-ixà,vocant Medici ) herbalt;

* ^^^^^^'^^^tonibus, nihil effe v eri,fcd Cuper ftitiolê uobtevuaji omnia-Et de his mihifatisf aftum pror-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k'^Vï®fertimfdamptxftantes Medicos SePhi xbeonbr

V nbsp;nbsp;de PUntatumhihotia cenCet abCurda cffe,amp;lt;. ah homini äur .pU»u

bïis artes fuas commendare volcntib, fida. iJcW ®P®^ / Plutarchum in vita Pendis putauit Pcriclcmpcn^ , nbsp;nbsp;nbsp;affectum fuifle,qui hanc etiam in fe ftuiticiam ^dmi *

impfrator fetquod amuletum alligari paflus fucrat. Sed amp;nbsp;^^'^' Caracalla, caUam Imperatorem periapta contra febres grauK damnafleferunt.DcMedicisHippocr. amp;Galcnoinp^ mis fupra didum nobis recorder. RcliquiGrxciadh.

Aetiui. fuperfhtiones propenfiores fuere:intcr quos Actius TraUianM. Trallianus longiusprolapfi funt. RePat mihiadhucr Deherba- fiBus quidam fcrupulus, de herbarum coUedioni^ rum colle- de qua re fupra quoquealiquidpropofiturn fuit. £

^‘°'^^- nim Medici plurimum referte putant,quando vel ƒ j bic colligantur,vel reraedia ægrotis offerantur. Bj^ herbarum colledione id fpedandum prxcipiunt^^‘‘ 'ci,quo anni tepörc vnaquçuis potcntifllmafitadp^'^ agendum,cuius oaufa vfurpatur.Sic alias coelo feten® licco aut pluuio,alias calidovcl frigido iubcnt-coW? re:amp; alias in vere,alias in aeftate,alias tempore aHoF ut qua: çerto tempore in vigore fuo effe folet. Sic**' hibendis Pharmacis morborum infpiciunt tempo*^. na cum aeris amp;loci,in quibus xgri decumbunt.q‘’^^, te. Aduerfus hæc nullus vnquam fanus (Paracclfu®?^ fanum fuifle probatione apud me non habet opus)?^ ‘ quid difputauit. Quisenim neget aliam effeactn.^, ante Solis ortum aut in ipfo exortu, quain in mf^'L Bruta quoque difcrimen noctis amp;nbsp;dici percipiuut*^^ feruant igitur Medici fenhbiles aeris qualirate3,nlt;’ mentaneos fiderum feinuieem more AProlog^ fpeclantium fitus : quos folos Sacra: litcra: obiers Camt'nu prohibent,ac Medicina notandos negat.Carmin^^ i. recitatiom quefruftraaut impicfub collcdionemrecital PM Vharm^co- cd- Nam fi ad herbas dirigantur,vanuseft labotj^^ ruleflione non audiant.nccintclligant. Siadintclligcntcnii’'^^ mftaeû- tem dicantur,vel Deus erit,velalia.SiDeus,nequeC cep'“

ccptisverbis,nequecerta hora opus cfk Etenim Deus non ad verba amp;nbsp;fyllabas/cdadanimum petentis refpi-cit. Non quibus verbis ab eoaUquid oremus cursipfi eft/cd quo affedu amp;nbsp;qua fiducia : vt qui corda (crutet, non figniscontentus eße cogatur.Non minus gemen-tcsamp;folacogitatione rogantesexaudit, quam preces voceeffundentes. Et eura quid, quando, cui,quantum, quoinodo dare debeat,folus norit, cuique dat, quanta expedite intelligit.Hanc ob caulam voluit, vtfub con-ditioncres terrenas ab eo flagitarcmus.Plura enim qnç vtilianobis forc iudicauimus, noxia forent,fi obtinge-’‘^nt Summa eft, à Deo aliquid petentes opus non ha- ^ Drape-^‘^'^eccrtis verbis aut certi temporis obferuatione. Ad-dequodnondebcmus,vtiamdiéi:um cft,aDeofiagita- 'S'quot;^quot;’'/‘’ «•vimitacula per nos edat,aut rebus naturahbus vîtes ^^ ^^^r^^ niaiores, quam deprincipio dare placuit,infundat. Si nations angelos bonos appelles,non exaudient te abs fe petcn-

quod à foloDeo peti debet. Solus enim poteft vi-r«donarenaturahbusmaiores. Si àDæmonibus ro-ËmHicitaamp; impia eft petitio. Ergo confedum mihi k'*’J^’^’S“®'gt;lt;ï’’^fc’’“svtitur verbis facris,profanis, ‘™arts,precibus,iuirionibus,adiurationibus, exorciC 5Qj’^’'*^^^^®®*^“5’'^®^^s.charaüerib»s,figuris4magtnv ^»fiderumcertorum ac horarum obferuationibus, jç^^^'^'5’^''Q’cnfionibus,amp;c.vanam,futilem,impiam,amp; dt^®’*'*® P°^'^*5 coercendam effe. Quin amp;nbsp;illud de-t^’*'“?®^gt;Pupcrftitioncm effe manifeïltam, quando fni^k''^^'^^^ '^*’■^5 adlcribuntur, quas per naturam« nlns a *^^''^' '^^Q'^ic^oï:vt cum corallis,hypericoni,vel tonitt^'''^^'^^’‘ ^^^'^^^^^ ^æ”'®”^^® amp;ïpeólra fugandi, odium' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pellcndi,aduerfa malaauertendi,

nis rudiores effe oportet, quicunque talia naturâl'*^^ ineffc rebus naturalibus opinantur.Delntelligcn’:*'’'^’ loquor,quique de hac re (erió cogitarunt. Quis cw® res corporatas in fubftantias incorporeasimperintn * vim agendi habere putet ? Solus Deus Damones rcgi^ frenat,cogit.Abhorumviolentiavirtutefuavbiqueno bis præfens atque angelorum fuorum niiniftcriotue-turmon herbarum amp;nbsp;gemmarum viribus,qua in to§^ neris res,quibus cum materiacommunicant,pronatii ris fuis tantum agunt,nos défendit. Diólum quoqu^ fuit corporea nil polie in mentes, aeproinde nihiklt;’' rum efficere,quæ à mente proficifcuntur. QiiocireaÖ fa amp;nbsp;fuperftitiofa fuut illiufmodi omnia. FVR. Aiq^* vtuntur Magorum aliqui etiamrebus naturalibus,vn' de partem aliquamlt;:^a/gt;jMax«a)'vocauerunt.ER.Sicd‘' Ad hanc partem attinenr 4gt;lt;'AT^a:itemveneficia,cicqi‘' businpra:fentianonloquimur. FVR. •Venefida^®’ prié dicta ad mftitutum præfens non Ipeftan^fateoD' Philtroriiconftderatio minime videtur aliéna efleEl^ Paucis nos hinc expedite poterimus,fi modó fuprasi'' r)ePhiltr'K ^torü recordati fuerimus. Qua dePhiltris ipfe legi.vf* funt vene na fu rorem indueëtia amp;nbsp;mortë potius,q ama rem,vel vana amp;nbsp;fuperftitiofa. Prioris generis reperiesa- , pudveteres nonnulla:nec eft opus commemorare,q''f nunquam in lucem prodplTe præftarct.FIoccertuffltw . pharmaca non mutare animos, mli prins mutent c®' poris temperaturani.At hanc eó vfque mutare,vt aft^' 1 dioncs ac mores mutan ncceflarium fit,amp; quideni la-bitó,omninö periculofumcft.Taceoquodprorfusi®' polfibilc eftficnaturam feutcmpcranientuincuiiil]'' f betmutare, vtamor potiusquamaliaquæpiam paU'O i confcquatur.Altcrius generisfuntridiculaquædâ,ab-1 raliones pcdum,fordesauriQ,faliua, amp;excremcntacof poris alia:quæ ceremonqs quibufdam adhibitis anio-ren'

fern excitarecrédita funt,cöfirmStecredulitatS homi-num Cacodæmone.Ccrto certiiis cft,ncque horum nc que illorum aliquid per fe amorem odiumue fukitarc poffe: quodcxdifputationedefafcinatione atquealns percipcre potuifti.Si quid vif a funt cfficere,Dçmon effc dt,acvirtute ralium perfeda fuiflc perfuafit. Semper piures ad infaniamamp;inorbos redadi funt, quam ad a-n^andum compulfi. Récitât quidam exAgrippaCar-lt;ianus,quxnon eft neceffe nos repeteren Quid permit-tente Domino in liac re poflit Satan ex vita Hilarionis aHicronymo defcripta cognofccrepotcris, (iquidem piuravideredcfideras. Summa eft,quxdam fufcitandi P^i^trorü muions caufacxhiberi vcncnati aliquid poflidentia,at- ^nofiMnm4 quenon amorem, fedinfaniam mortemque inferre. ^'’’f’'**' Quidam minus quidem eflenoxia, fed inania amp;nbsp;fuper ftKiofa,vt quæ ex fe vim nullam habeant,fed ex Dæmo- . niscooperationenonnunquam clfcdumfortirivide- £^,. autur.Vrraqueergo impièadhibentur. Qiioddcamo-K dictum eft,de odio/alijsque animiaffcctibus diduni panter cflc putandum eft. Inducuntur hi non viribus , plutmacorum, fed illis office's præftitfs aut negatis,

q^'æ in hoc mundo præcipuè valent. Cætcriim quia ^^operatriceMagiafatiscftadum,nuncDiuinatricem wcuiterinfpiciamus. F VR. De Lamqs,quasamp;Empu «^.8cp(i^oAuxaaç GræciJLatmi Sagas,Veneficas,amp; Stri S^^uominant,nihil adhuc egimus. ER. Has inter Ma-ö^^uutnerandas cenfeo» aperte cumDæmonc fœdus

quot;scutes,FVRAttamendifenmeneftinter cos.Quo ^iferimen ^ui}i43gj^,(.^^j^j.^^j.^^.^^, qnani cxlibris dilcunt: Sagæ M^gorm rc'b^'^'^^'^^æ ‘quot;^'■^^^^^^’■^^ mirabiliavidenturpcrage- ^^^''^!i‘*'

' '^’''denonfemperfduntex arteMagi fe tam gra-D'-catCjVt qui exiftimentverborum facrorumvir

'fï’^^.^“F®9ucÖci,fe Satanam cogere,cum Sagæ abfolu »telcjpn fradant,eiusquevoluntati fcfub certis condi-

tionibus permittant.Adde quod Magi nihil faduntabf queconceptis quibufdam verbis amp;nbsp;exorcifmis. Striges autem tailbus nullis vtuntur,aut non feniper cifdcm/i cutilli. Cuperem ergopropius intclhgere vtrumafr fin^Lamu Q^hdpoflintA quantum poffint. ER. Kefponfioefth amp;nbsp;dMn^ cihs,nihileas poflcillorum,quæ fibi arrogant.Quodc-nim poffunt ac faciunt,facit Diabolus, cui fetradide-runt,quotiens Deus facere finit. Satis eft in fuperiori' bus oftcnfumdimitatas cfleCacodæmonum vires. Ad hibere quidam iubet carenria viribus illis,quas afeiO' fufas pcrfuafit:non quiaillis opus habcat, iedvtfaciü’ ipfas ludificctunamp;Ji non pofin cficduiu darc ,excufr tionem habeat paratiorem.Sic igitur relpondco : Stri-ges mirifica operagt;quæ vulgo facere creduntiiqprsfti re neutiquam pofle. Etenim ex proprijs naturæviribo^ . non poflunt, ficut confiât. Nec à re corporca accipt^^ • '•• gt;.. nbsp;nbsp;.poflunt,cum animos hurnanos taiiamutare,amp;fupraifl

liras à natura vires tollere nequeant. Quare nequef^' du,ncque afflatu-neque voce,murmure,verbis, nequ^ nutu amp;dcfiderio animfneque infirumentis corpore'^ j, . alijs noxia facukatc carentibus Ixdcrc valent,fi nature non habet ^^^ e^rum vires aeftimes.Quippenon habet infirumf*’' flut uiriü ^‘^’^ P^'^5 ^’■f^^ ^‘^ agendum,quam ab artifice ei impc''' cir arUtar titur. Quaproptcr non habent maiorem vim verba/''' tißce. empli gratia,quam animus,à quo promanant,impcd'' re potefi.Reftat ergo,vt aliunde tamis donentur poK# tijs.Non donat autem Dens,vel Angeli boni,quiadete j cerunt à Deo ad Diabolnm,amp;fcDci,pietatis, amp;aniico' rumDei omnium hoftes profirentur.AddequodàDeo amp;nbsp;fandis cius angdis nihil petunr. Proinde fcquito/ ; Fabuhe fe- ^^^^ vircute Satans: agcre,quæ agunt.Sed hunc etiatni'“ rè jiint,qus P*quot;^ naturæ vires nihil pofle monfiratum cft. itaquefr I deSagaru buiæ ferè funt,quidem fupcrfiitiofæ,quæ de carumvit' mrracttUf bus refer un tur : quod per acrcin feranturvivngucn« referutur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuïul'

^'’lufdam baculis inCidentcs.quod per daufas fores in-^fdiantunquodin bruta tranfmutentur: quod tempe '‘Stes cicant:quod morbos immittant, quibus voluut: ^Uodnutu,verbis,voce,rebus minimè perniciolarum Jïthibitione,interficiant. FVR. Mira narrasmee credit Wiafunt,quae rccitaftiomnia.Diabolum limitatas ha-l’ctc vires non imus inficias. Atquod hadenusfpohas ^4cpaupcras,vt nee tempeftates acris mouere poffit, ßtcaliataliafaeere, à ventate nimis longè recedis. A-l'udhiftoria lobi probat:ahudPaulus Ephef.ó.docct: a-MApocaLindicat .- aliuddenique experientiadeela'' ^ïtAudiui fæpèàThcologis tantam effe Satans poten ^,vt,nifi àDeo cohcrcerctnr, mundum pene pollet füerterc. ER Depotcnriaamp;impotentiafpirituumva r^fpotrt« ritloquitur lctiprura,amp; noscum cadc. Quofit,vt pru-

«Icntcrfit diftinguendum hallucinari nolcntibus.Si na ^IP^***** tutam corum confideremus, quantisque viribus abs creatoredotati ornatique fucrint,xftimeraus,Tnaiorcs ' funt.quam nos credere facile poffimus. Eft porró con-ftansThcologorum omnium opinio,naturam Dsmo-nesinlapfuretmuiirc , lumenlolumgratis amp;fauoris ^wimamifilfcamp;idcirco viribus provins maximis prs-‘^’^ospcrmanfifle.Qiiod eis pro fua libidine ad pernitiS witiuniquc nollrum non vtuntur, poteftas amp;nbsp;bonitas y^ina facit, non linens cos quod pofluntamp;concupi-'•'fw.perficere. Tuncautem permittir,.cum tanquam ^'quot;iftrisvti eis ad luam gloriam amp;nbsp;fuorum falutem Ha vï^iquclobum dinexaturus aerem turbare potuit:

'‘'ïccrenonpotell:. Docethocvniuerfa Icriptura, Solmrn* *l“*^^acDcum autorem pluuis,roris,ficcitatis,lere aerii tepe, *^' ^^isfacit ;amp; ab ipfo lólo commodam aeris tempe- riem ç^in iyjjçf^gf qyjj poteftin hac re amp;nbsp;caufa di- tf»»f«'ww CJ dariuscoq^Qj apudHicrem.14.cap legimus ? Nun- ^f**^* quid/unijinquitjinvanitatibus Gentium qui plucre fa

ciant? amp;nbsp;num cœli dabunt imbrcs? An non tu es leho uah Dcus nofter?Te igitur expcûamus.Tu enim fecift omniahæc.Quapropter multapofledicimus,cumni' turæ,quamaccepit, nobilitatcm, præftantiam,poten' tiamquc œftimamus.Negamus autenLquandocircum fcriptam amp;nbsp;cohercitam cius potcftatcmconfidera®’' FVR. At hoc pado non foluitur difficultas-Etenimnos quoque nihil poffumus abfque Diuina pcrrniirione,at nihilominus multa præter amp;nbsp;contra Dei voluntatem ^frJnath ^S^mus- Eæ Duplex eftrefrenatio,Generalis amp;Parti'

* cularis, Qiiod ad generalem attinct cohereitioneni! plus poteft homo, quam Dæmones in his rebus extet' nis,advfum vit« exteriorispertinentibus. Etcnimf’0‘ mo denarios ex omni loco furari, fi corporato mum' mento nullo prohibcatur,poteft. Dæmones non®^ do non poflunt auferrejed ne quidem accipercabofK rcntibuspofliint.Inqua refumma Dei üpientiapr2‘^‘' puè elucet. Si enim thefauros regum tollere poflenti cü repagula omnia amolirhclaufa referare, grauia wf' uere amp;nbsp;quæ loco moueri polTunt,transferre vaieanf® turn propè mundum opumlargitione corrumperend^ At hoe eis non eft conceflum, tametfi generaliterhO' mini conceflum fit.Sed hic alqs rebus impeditunmn^ mentis, mûris, clauftris,quibus occlufis nihil potefl’^ lataautemaccipere Temper amp;nbsp;ab omnibus poteft)quot;'^ • peculiaritcr à Deo prohibcatur. Et quomodo fur ö5® ; ncraliconcefl'ione infidiatur bonis alienis, itaferèD^' j mon faluti noftræ inhiatSed vt ille corporels rebus2'' cetur ,ita hic Diuina virtutc amp;nbsp;bonorum Angdomn'

., - Miniftcrio abfterretur.Quamobrem permifit vtrifqi’d ( idbZ^m Dcus quidam in generc,amp; quædam in fpccie.QH^dï“' | alijs m^M probe diftinguet, facile fe explicabit ex præiènte qu«' : potefibo' ftione.Erenim in quibufda rebus in genere plus ho®® ISO Damo- poteftun alijs plus Satan-Hic enim infinuare fepha®3

fixlatcntcrpoteftjnifi pcculiadDei vjïtute prohibea’ tur,aiirumargcntiimque tollere non poteft.Homo e-contrainalterius Phantafiamfeingererenonvaletjau turn amp;nbsp;argentum dolo, arte,furto,vi abripcre poteft. Vtrique tarnen fic frænâtur à Deo non tantum generaliter,fed etiam fpccialiter,vtncutri fines fibivtroqüc modo præferiptos tranfilire queant. Rede Theologi. veterescenfueruntjDreraones infitæ fubftantiœ viribus, fi à Deo fibi permittantur, ea pofie peragere, quæ localimotu amp;conueniente fcitaque agentiumamp;pa-tientium conmndione perfici poflunt : rerum autem■ Raturas contra materiæ habilitatem à creatore indi-tintimmutarenullomodopoffe. Quid homines fibi pertnifli valeant effieere, nullus eft,puto,qui nefciat. fVR. InteUigo rem hancfatis,amp; quidem multó, quS antehae,redius.Sed fupereft aliud maioris,vt arbitror, momenti. Dicis Sagas nee per fe aliquid pofie effieere, necperinftrumenta,quibus vti folent,nocere,nec Dæ^ monts etiam opera tedere. Si fic reshabet,quod non ytrumre-poffum nunc negate,iniquiffirnèagercillos fatendum m puninn crit,quiiniferas iftas,vclutnocentiflimas peftes cóere- turmorte matiiubent,cum fintinnocentes eorum criminü,quo- Strides. mmipfæ non rato fe reas efie confitentur. ER. Quorum ne criminum dicis innocentes efie? FVR. Homici- Qj^itenm

^fegetum vaftationis,fafcinationum, Malcficiorum, f^tnocenies '^oteflionis perclaufas ianuas, immilfionis morborü, f^’^^ ^‘^è‘*'j Y^iotum talium, quæ nee ab ipfis,nec à Dæmonibus ^bquepecuiiari Deipermiffii efficipofleaiebas. ER A. h^te^ièconcludis.Non enim fequitur,fi horum ni-: ^' ’'dpfapoffint effieere,abfoluendas etiam elle. Quo niamali2inf^pgj.j.2y|-æ Py^j pj.Qp^.^].qyj^,, punienîæ Vtdentur. FVR.Quænamilteiunt? E R Nonpertmet adpfxiens inftitumm hæc difeeptatio, in qua hoc fo-lumicrutatnur, an efficaciam aliquam remédia üihæc

habcant,amp;an falua picrate coufcicntiaqucvti cis poffi mus.-FVR. Scio:fed quiahoc criam quxritur hodie,JC innocentes hac in parte aflens, Rire vcliin cur nonio* C«r Ldini- ^^^^ capi tis (upplicto afficiantur? E R. In caufa eft pr^ « ocadi cipueprxcept«mDciiubcntisMakficasocciderc,Exo Dew Mj'fe- di 22. FVR. Redè. At non comprehenfs funt in veoeä tit. caruin chllcStrigcs, vr cxiam dilputatis liquet. Quip;

pc Lex Dei accipienda cft,nondc Mclancholicis,quçvi dêturfibi malcfica: arris peritiam teuere,cum fint ew^ expertes,fed de veris Magis amp;nbsp;ven eficis. Confiât autem Lamias noilræ gratis déliras cfieanus,artem nullanitli dicilîe, libros nullos habere, legere non poflc,deniq“‘^ iatuas efle..Confiât non minus, formulas cas coniuti-tionum amp;exorcifmorum nullas obfcruare,nccaliqu^5 rccitare,fcd imaginatione lædcre,quos lædcrc tarnen'’ pfo fado non pollunt.Corruptam habent PhantaCu'”' vartjsque imaginibus pidam, qua tanquam delirantd fc ipfas panter amp;nbsp;alios fallunt. Argumentoccrtifll®® eft,quodharuminfacrislitcris nulla fit mcntio,quo‘*' que neminem Clin fi us amp;nbsp;Apoftoli fanauiffeferibun' tur,qui ab huiufmodi Lamijs effafeinatus ac læfus W fet.His amp;nbsp;fimilibus argumentis inducor,v£iniuriaJ»i^ fclicibus fieri putemprorfus maximam. EK. Egove''’ * lias rationes tuas longé exiftimo infirmiorcs cffe,qô^ » vt mouere quenquam debcant. Qimddiximus cas®'''

racula nulla faccre, verum eft.Quod propterea dinquot;'' • tendas puras,crrorcft. Etenim mandatumDeipuquot;'quot;^ t Car Dmt i^5ct■ Ariolos, Vaticinatorcs, Praftigiatorcs arque M» I Augutes et g^^ Q^nis generis amp;nbsp;Gonditionis,nô ob id folum, q®^ J ter Ret min ®^^^*^^æ læferin t,aut damnum dederint,fèd quia arten' j iinpiam contra præceptum Dei didiccrint atque exen cuerint. Qu^is tam eft rcrum imperitus omnium,Qquot;' nefciar,multos Aflrologos, Augures, Diuinatores,hlt;gt; ipfb nomine damnariàDco capitis fupplicio,quialfi’ attc’

artestraftauerintjtametfifaólo nullum vnquamlæfe-rint?SanèquicunquefimpliciterIgt;iuinandi actes profi tcntur,vr Augures, Arufpices,Aftrologi,amp;alrj vaticina-torcs^j malum nulli procurant,fed quid aues,exta.cœ-li,fota,ftatucrint,folum prænuriciant.At non folum ta- Confulêta liaprofitcntes^verum etiam confulentes punicndos amp;nbsp;folum Ario cxecrandos afferit Deus: licet apertè curaDæmonibus ^°^ p'i^lt padinunquam fuerint,amp; à veritatc ac pietare defieere ^^^ ®'**-nequidcmcogitaucrint. Quare nihil contra difputata ”‘*‘ nunc aftinno,fed confenrientia prorfus adicro.Sedaga preffius tecumAn non putas Deum capitis pœnam fta tuiffc omnibus illis,quos in præfente fententia Malefi-W5 nominat Mofes* FVR. Omnino. ER. Concedis ne comprehenfos ibi Necromantes,Sciomantes,Prçftigia torcsiSi fateris, benè eft ; fi inficiaris,facilè ex feripturae verbisExodi 7. atq; alibi rcpetitisopinionemrefellam. FVR. Conccdo. ER. At hos non ideo ludit Deus puni* ri, quia damnum dederint, aut quod concupiuerunt, perfecerint, fed quod artes nefarias didicerint focieta-tetftquccumDæmonibus contraxerint Equidemilli curiofitatequadam magis dndi, quam obaliud quic-^m,vmbras cuocant,vt ex eis occult.a futuraque co-Snofcant, autfpcâaculum a'iquod præfentibusexhi-^Mnt,atqueadrc.s ludicras amp;nbsp;admirabilesijsvtantur: ’^rbineum finem accerfunt, vt noecanr.ln caufa funt inter qua illud etiam eft, quod non nefciunt fa-’•^^Me àDæmonibusimpetrare, quædiximus, quam ^yiinnumdct,quibusamp; quando vohint. Hoc enim '•quot;^eisnegauit,illud liberius dedit. Hinc eft,quod mi-n^*^ ®‘tcrabilcs vulgb putantur tales , vtqui vclnnn-quamveitarb admodum noccant ,imó prodeflepo’n’ Vw'ev'iöcantnr occultarum rcrum indicatione, futuro

rumprmonftrationc, alijsquetaltbusmodis. Putant hodie fa/esPredigiatorcs/ôc putarunt o’ im quo quc,vt

! partira ex lofepho, partira cxip.Aci. eolligimus) femc-liores effe hoe nomine plerifque alijs, quod beneficio artis fnae, ideft,virtuteamp;cfficaciaDiuinorumvcrborfi) ac rcrum aliarura Dæmoncs inuitos poflint cogereAi de argumentum inuidum, quod videlicet Deus in« inuidum- dubia confulentiAriolos,Magos,Diuinatorcs alios,eu num minatur Leuit.ip.amp;io. Deut.i8. lam qui alium de fucceflu interrogat, (vt fi xgrotus interroger demorbi cuentu,) damnum proximo nullum dat- AtnihilonU' nus pr^cipit Deus talcs puniri, amp;, fi a Ma gif trat ii no.’' puniantur, ipfemet cos vult exterminate amp;nbsp;excindere, vtincitatis locis lcgimus,amp; exempla iHuftriflimainRe gibus,Saule i.Sam.28.amp;Ahazia2.Reg.i.habcmiis.C13r^ firmeque probatum nunc uides, me cum antè dié^ non pugnaremee idco Sagas non effe puniendas,quii non poffunt facere, quæ àDæmone perfuafæopinin' tur fc poffe. F V R. Sed loqui videtur Mofes deverèvC' ncfïcis,Iiuc de propinantibus vcra amp;nbsp;natucalia veneni' ER. Mofende talibus bic non agcre,exmultisconftart nobis porcrit. Equidem fub Legibus Talionis amp;nbsp;Homi' Homicide cidarum tales comprehenfi funt. Homicida nainqu^ i'*^- non is tantum cd,qui lapide,fufte,pugno,gladio,fecuri) x aliquemintcrfecit,fedamp;qui manibus,laquco,puluinlt;’f re alia, quempiamfuffocauit, vel ex altoprxcipitai^'^' vel fame necauit,vcl manus fibimferre coc2if,vdö‘ tionequauis aliaperdidit.Nemodubitat,quin bonne' dafit,quifquisfeiens ac prudenshominemintcremi'i feu veneno propinato,quod vcnenum effe leitet, ocU' derir,lcu alio indrumento è medio fuftulerit. Quocirca tam non fuit neceffarium de veris veneficis pccnHa' rem ferre Icgem, quam non fuit opus alijs homicidio' rum fpccicbus,quas recenlui,proprias condituere pa’; nas.Longidimè alia cd iUoruni ratio,qui diris carniiiquot; bus, Dæmonii inuocationibus, exoreifmis, immundO' rum

wm fpîritiiutftimmiflionc,rerum incantatarum cxhi-bitione,occidcre aliquem conantur. Hæc interfedio-nisratio cum fubLege de homicidis comprçhenfano tffe vidcretur,mcriró prçcepto peculiar! eft prohibita. Quamobremnon deillishic prçcipit Moles, qui nota Mofa n»n Venenanecädi caufa ofFerunt,led de alqs agit.Non po- loquiturde teftautemdcalijsvllisagcre,quamdeiUis,qui nefarijs uerif Vent tiruiinibus, diris imprecationibus, fupecftitiofis figu- ß^^' iis,barbaris nominibus,monftrofis charadcribus, im-M^ceremonijs, pharmacis à Diabolo medicatislèu ç ®^fcs illicitas concinnatis miranda quçdam facere aut ®ocere conantur.Probat hoc nomen,quo Spiritus fan ’“*ôprçfente loco vfus eft.Rcperitur idem alibi quo

^'^frepetitum,vtExodi7Dan.2.Deut.i8.Micheç5.alijf W locis, in quibus omnibus pofitum cft pro Incanta-, '’bus, qui verbis, fignis, imaginibus, charaderi-^^ s, rebus opera Dçmonum preparatis miranda facc-^?*’!^®S®*^i*’us,brutisJiominibus nocerc volut acftu Puf 'X -’^^ ^*^’^^^^^^ commertium habetes cum im fen 5^^®^^“'oatis Ipiritibus : quorum ope amp;nbsp;auxilio ïi^P *^^®^®“^3cula edere,aut damnum dare poffe. Sa-^^crç interprétés in hac parte om

®0Hh?!^**“®^gt; quantumuis alq plura alq pauciora '^f ®‘^^^^’^^’^^“’^’ FVR-Tametfi concedaturti* ^^''^^^*§^’'^’”°’^ ^^? veneno,aut a-*^'”^’^^^^^5^occidcrc,aut damnum dare alicui: Wi(^°’^^°^^cquitur, vt de omnibus loquatur,qui ineptiffimis licctmodis, amp;rationibus

^^ ®Piin'quot;^^ ^liquid videantur agere, quó maleficium *öO (iüii'quot;°^^®P^'iï^ tahter qualiter teftentur. ERNe ^^f*bus|Q^ ^^ omnibus qualitercunque lædere cupi-^^•^fCöii^'’‘®““' ®®”^®® • ^^‘^ Striges excipi poffe ne* (^'9üiope ^^^^^'^^^ didis perfpicuum cft,Maleficos cf

ne,rebus aliquibus vtitur ad pcragendas res tales ,q®’' les ex fua natura efficerenonpoffunt.Strigesautemlt;’' pe Diaboli nituntur » pado expreffo intercedente,in ^' gendis rebus fuis:amp; ad cas perficiendas inftrumentis'^' tuntur, quas ex naturafua fciunt vires tales non o^‘' nuiffe. Aperte confitcntur,fein hac opinionc c^^’/u uis ea imbui viribus aSatana. Quocirca MaleficiS)^ quibus hie loquitur Mofes,acccnfendæ omninö vit^^J tur.Sed die tu nobis,oro te,de quibus eum agere pn^s-Egocertè extra dubium pono,Deum hie gencrabtef^ nines eoseomprehendiflc.quosiS.Deut.ipcciatinicin’ merauit. FVR.DeNecromantis,Sciomantis,Pracfti§*’ toribus,Magis infamibus,Exorciftis. ER-Reäc-Cut^i* tem talibusfupplicium capitis minitaturDeus? F temf^Qm Qüpniam exercent artes falfas,illicitas,noxias. ER^ uonoceiiH ptetfanitatemnon iuffitDeus ita feuerèin qucnqua^ turhomi- animaduertere. Finge enim,quod res cft,exifterc au'

Bf; quos,qui profitcantur artem prxparandipharniacun’i quod vnum morbis omnibus præfcntilfimum fit tegt;n^ dium,corpusque tantum non feruetimmortale.Hi^’' tu intcrficiendura in die a bis, qui a artem falfam proW* tur? Polliccatur alius artemtranünutandiplunibu®’ ftannum,æs,(addcetiam,fi liber,lignum)in verumamp;?^ nuinum aurum,quod bonitate naturale fuperet: hi^‘' tu fuftragiotuo occides, quia falfam artem meditaW’' amp;nbsp;exercer? Non puto: Sed quia de his,vtrumfalfa ö*** dubitas,face(re, qui promittat artem naturalem fabrr candinaues,quibus peraerem fic feramur,quomodo in aquis nauigamus,(Iam enim tentatum hoe a quo-darn fuifleaccepi)an mortem hune commeruiflearbi-traberis,quia faha amp;impoflïbiliaconatus fucritiMita-beris potius conatum amp;nbsp;ingcnium.fi probabilirer deia ucnto fuo diflerat. FVR. Conccdo,folifalfitatinondc beri extremum fuppliciö, fed fi verity fimul fint amp;nbsp;p«-' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quot;nbsp;nici(gt;

amp;preindicarividcrunt,prçnunciant.Hos,inquftm,cuin occidi vult.fatis docemur, ob aUam eau fana capitales effe talcs artes. Adde quod tantum confulentibus exi-tium comminatur, ctfi damnum inferre ne quidem co gitauerint aliquando. Cur ergo capitales effe voluit?

Quiaillicitæ funr,inquies.Rcdè. At nô omne ilhcitum No« aune opus eft capitale. Quacdamaftioillicitaeft propter gc-iaku« op* oiisoperis,vtadulterium,homicidium. Quædampro- capitiiteß pterfinem,vtfi perfebonaadiomalicauiafiat.Quæ-

ctiam difcendi amp;nbsp;exercendi prauus eft,duminterueni-cutcpaftoveloccultovel apcrtocunaDæmonibus ex-

* weentur amp;nbsp;addifeuntur. Mouit hoePonaponatium, vt, '^'umuis Magiam amp;nbsp;Nccromantiam bonas artes cen-Î ‘Ueriteüe,ac perfici eis Mentem noftramimpie puta-uerit,tno(iumdifcendi carundemdamnauerit.Capita-^0 ergo voluit De’ has artes effe, qa fine capital! pado nbsp;nbsp;nbsp;^i^'^t

'^^idiftuntur neq; exercent:hoc eft,quia amp;nbsp;difeetes amp;nbsp;”^° “^^^^ ^«centes focietatem cum Dacmonibus contrahunt i^j^rgwi vdapettevcltacite. Dum enim vtuntur inftrumentis, qua ex fua natura vires non habent,quas defiderant,ac ptoindeeffedum àDæmonibus expédiât, cum cifdem

faJesmaleftcæartes tunc etiam, cum fine damno pro-xirai exercentur, nempe propter initam cum Damone

veloccultam vel expreflam padionem.Quodfi n^®^ infupcr fint,multó magis funt capitales.Cxtcnimcoi’ ftat nullas damnofiores effe Sagarum artibus. FV^ ArtetS^gd C^omodo damnofas dicis nuc, quas inanes cffcfttpi^ r«»« (i4no-gjïeuej-abasï ER.Damnofas voco,non quiaipfepc’'*?

Pp”*^’ artes efficaces fint,fedquia earum occafionecontinu® 1 inftigant,impellunt,inflammant Cacodçmones adnO cendum.Quamuis ipfi per fe hue aduigilent,vt noceuf» tarnen probabilc eft fæpè eos non fuifle cogitaturoS quaeincitari à Sagis deinde tentât, amp;nbsp;permittentep®® perficiunt.Fiunt eadem malcficia re ipfa à Demonibu’ latenter : at nihilominusrcélè vocantur MalcficbP®' ' cos incitarunt,adeoquefemetipfos Satanacopcrapet' fcciffe opinantur. FVR.Sunt ergo in ft rum en ta Dam®' | num. Quare minus feuerècum iHisvideturagenduu’' I ER. Iuftrumcntafunt,fcdrarionevtcntia.Noninnn* ( cens eft,quiiubenteahointerficit hominem. Dein®* i non inftrumenta folumfunt, fed autores Ôtimpulp* 1 res. FVR.Nondum tarnen video plus eas nocercahp' 1 ER. Primumconftatverba,exorfcifmos,carmina,fig”; j ras,nihil poife. Sicrgo affeßus aliqiiisintcrdunil®®®* i vifus eft,Dçmonisfuitopus,vtfirmiffimèoftendingt;u^ Putas ne tu Satanam plus nocere carmine quopiamp^ Üionem tacitam continente inuitatum, quam apf^ focietatc ver bisque fupplicibus cxoratum’NecroWïii^ tes, alijque tales, focietatemobfcurèconfiant,amp;p®^' fuafi funt fe bonos amp;nbsp;pios eflc,occultaq; virtutc iacto* rumverborum Dæmonescogere ad faciendum,quï impcrauerint. Quod fi interdum ipfis litant,non tam placari amp;nbsp;cxorari talibus facrifictjsputant,quamcn' gi.Deniquead res fermèludicras,vt dixbauxiliocorum abutuntur. Lamix autem foedera cum Satana facrik' ga apertaque pcrcutiunt, fidclitatem ei iurant,totasie tradunt,conuiuantur, choreas vnà ducunt,corpus quo fi”*

que(horrcndum diótu)mifcent,hoftcs ft Dei pietatisq; omnisfuturaspromittuntjcharadercm eins recipiût, amp;nbsp;hæc omnia idcirco faciunt,vt ab co doceantur noce tcfrugibus,animalibus,hoJTiinibus:quó ftaconfilia o-inniapropedingunt.Non,vt illi,inuitos aduocant,fc4 volentes amp;nbsp;tanquam amicos excipiunt : non carmini-bus cxciüt,fed terra libidinejDei abnegatione, amp;nbsp;fui de ditionealliciunt:nonexinuitis,vtfimulât.refponfa extorquent,led in colloqu io familiari inter fœdos ample xus,quæ videntur, interrogant: non ad præftigias vm-btasque excitandas accerfunt, ftd ad exitium inferen-

continué paftionum ftimulis impellunt.Quo pa-“oigiturnoninfaniat,quiharum quam illorum artes *^inusnoxiasopinctur ï FVR. Sedartem nullam tc-ftcnt,ncc eins difeendç gratia domo vnquam profeetç font-libris etiam carent, ac legere plerunque nefciunt: formula quoquccertaconiurationis conceptisq; verbis fuanon agunt inftarMaleficorumMagorum. ER. ^ifi verb Lcx Dei iubcatillosfolospuniri,qui artem tex D« longain,multolabore,longaobidperegrinationefu- no[oloslt;tr ‘'quot;^Pta,perdidiccrint.Non poenam irrogata à Deo me- temlongo ^®tfti confulcntibus Ariolos? An hos etiam artem in- t‘’’’Plt;”’f di ^f^gandi longam cxlibris difccreoportuit, priufqua r”*^” f^. ptt’nammeritifuifTent ? Imb funt hac etiamin parte ’’*^’ ^’^wtabiliorcs,quod,quæ ex libris al ij diftunt,cx ipfiuf-J^^Satanç ore excipiunt, Deinde quod Præceptorem

1 formol«folosvtentesconccptis verbis ac ,„„(.^1^-MaJefici ®‘^SenctcMalcficos punit. Suntautem tes punit.

b viclatiflimèdemonftrauimus,quicunq; res Maff/ïrf I ‘“hi’'ïyircsfupïtantescfliccreftudentauxilioamp;opc- juijint.

ra Diaboli, intercedente padione vel occulta vel tâü* ta,fiucccrram fiuc incertam fequanrurformulam»' tionemqucagcndi.Strigesautem maiora ten tare, qui naturae viribus efficipoffit ab illis rebus,quas adhibent» nullus ncgar.Eafdcm opinari falfa perfuafione resinno xias noua imbui virtute ex blafphcma vel inepra^ murm arationc,aut Dæmonu m inuocatione, xquè cd turn eft. Paci fei cas aperte amp;nbsp;longé quidem fcelerofic’ alfjs cunüis,nc ipfæ quidem diffitentur. Quornodod-go non verè fint inter Malcficos numcrandx, licet ƒ præceptis feriptis artem fuam non hauferint? FVR-J videmus Magos cfficere quædam, qux Striges non c®' ciunt.Quippe Exodi 7.ferpentcs,ranas, fanguinem^ runr,Pythoniffa Samuelcm cuocauit,i. Sam-asralfll*^' pentes incantarunt.Pfal.yS.OmittonunCjquxnofIt'’ actatibus vifa funt. E R, Nihil his probas£tcnim amp;P^ fê notum amp;nbsp;iam ante probatura eft, horum onaniu'quot; nihil Magos artis fuæ viribus cfficere,fed effe om nis I^ liaDæmonisludibria præftigijsludificantis. Cumer^ vtrobiqué Satan efficiat,quod aut vereaut limulMC^ ficitur,ncccfle eft,vt par fit vtrobiqué ratio. Q«ioi®'f tantóin Sagiseftefficacior,quantöcas habet obs-H''' ; notes. Et quis tam cftaudax,qui minoraaut-paud«’^ cffici à Sagis putet.quam ab alqs MagisiSi hiftonaf*^,^ dendum eft,longè hi ab illis luperantur. FVR. Rest^, hibent innoxias,idcoque nonlædunt. ER.Nego fcQ'’'‘, Quid cnim?An plus poflunt verba rcbus?Non arbit^' Sunt enimnotæ folum amp;nbsp;fimulachra quædam co§gt;'’' tionuin noftrarum : perfevim aliam nullam habd'''

ficant.Atqui verbis quidam non intelledis adcoq;^^, baris euocant vmbras,præftigias oculis obtjeiüntpf'’ fus admirabiles,ftupcfaciuntferpentes,animaliaïd^'' dant,mures conuocant, aliaque talia agunf. Cur o?®

J»n cadem qucant Striges rebus aliquibus propofitis rtneere? F VR N. Ifta taliaverè non fiunr/cd ludibria ^-^^fco^ftdÄ Lamiararo praeftigiædu wbriafunt. Vtunturilli verbis,charaderibus,figuris, Q«lt;fom-«c.hætumhisgt; turn rebus ahjsfua natura non mails, munia ha-

Satan permiffuDiuino efficir. Vtrique rebus quibufda S“* igt;itvcrbisvtantur,quxvfurpare Satan praecepit,vt illis '^'^lut fignisiniti foederis amp;nbsp;pafti admoneatur. Vtrobi-'l'aeSatanverèmaleficiumoperatur,cum Deus permit '#cd dam fuis famuUs perfuadct ,ipfos fuiffe edcdo-«ores. Sic fit, vt iUi fe purent cogéré Dæmones.ha: fe Rotate pari erröte opinentur. Interim femper verum ^cinanet,Striges plus nocere,fiftudiumamp;voluntate Stridesqu« Wes,Incantatoribus alijs. Etenim nil aliud agunt amp;nbsp;“®y® P^“? cogitant,quam vt noccant: Magi fere exiftimationem, ^ ^’ ”‘’‘*^* îmhoritatem, amp;nbsp;laudem folummodo ex arte fua,quæ* tunt, FVRN.Magi hac fairem rationc nocentiorcs vi-‘‘tnturStrigibusgt;quodmiraculis fuis facile quofuis à P'^tatevera abducunt, cum Lamia: nihil huiufmodi ^^’^^aTt^of^j^^yj, ER. Falfum non minus hoc eft.lam dix^vtrofque quicquid faciunt Satanse viribus fa ?’^^/®®W®™ct Satanam faccre. Quomodo ergo ^^oabiseum raaiorafacere in gratia Magi, quamLa-'æ^tuifemperferè adeft:cumqua fermonesmifeetà cxcitatur:quamque modis omnibus in fa-®ulatu iuo tetinere ftudet ? Vtinam veró non hae amp;nbsp;Pluies ôegrauius facerêt delinquere,longiusquc à Deo l^^^fc^’'^'l'*’®^lncantatorcsalij. FVR. SiLamix feien , . ^^ j’j— ''^^5 facercnt,qu2efaciunt,noneffet nihil, lt;^^^^4«« quoddicis. Atcorruptam habentPhantafiam,amp;tan-y^^i^^ ^^^ turn nonextoto amentes funt. Quo fit,vt non magis p««^ punienda videantur, quam Dsmoniaci, Mei ancholici

alitéruc înfanientes. Etenim obeffe à Dæmoneiunb proinde coadæ nefeientesque agunt,quicquid ag Perfuafum prxtercahabeo genus hoc hominamW fis tempore incognitum fuifle. Imó ne Chrifti quide'y çtate notum fuifle videtur-Etenim multos legimusÇ feflbs à Chrifto amp;nbsp;Apoftolis liberatos, maleficio an^' ftum nullum ab eis curatum inuenimus. ERA-Qü^j de corrup ta im agination eadfcrs,libct er admitto-Q^ enim àDeoadDiabolumdeficerent,fi deprauataiiH’‘’ haberëtPhantafiam? Equidemnullus eft feiensaepf* dens malus,fed errant in ratiocinando omnes,quiatf^ ciafcelera partant. Verum ficmenteiudicioqueob^ fas efle,vt à pœna inflar Dæmoniacorum,cx MeUch^ liadelirantium, aut aliter defipientium immunes d* debeant, tibi pern ego. Etenim agunt alia omnia «J* ac fciunt hic etiam quid agant, quod videlicet impi^’ gan t,antequam agant,inter aged u m. amp;nbsp;poftquam cS^' runt.Sciun t fe defercre Deum non deberc. Sciunt Pd' bolum efle ad quem deficiunt. Sciunt fe panamJ“** oportere, fi homines refcifcant, quod aiunt. Sciunt in detrimentum proximi nihil tentare,nee ad canard Diabolum incitare debere.Sciunt capitale ipfis ford deprehendantur. Idcirco fummo Audio fcclera fu*^'' gunt,tantaquc conAantiafadancgant,vtnequa^-nibusquidemfubditçconfiteantur,quantifpertot®^j' ta ferre poflunt.Accidit ad hçc,quod non obuios «J®’ libet laederefataguntjfed illos folos, à quibus iniurd fe paffos arbiträtur,autquos ncgaffealiquidfibird dantur. Sunt igitur non minus fanæ alijs Incantatot' bus amp;flagitiofis,qui à Diabolo fe induci ac perfuabt patiuntur,vt,quod vetuit Deus,agant. Omnes en' Phantafiam hadenus corruptam habent, vt iudi^ mentis non obtempèrent. An proptereaexeufaunt €xiAimabisîHaudputo.Ergo ne Lamias quidemh^^

^‘onccxciisaucris. Si'inftar amcntium amp;nbsp;dcliratium i-toent, fada fua non cclarcnt ,fcdrogatæ cum iadan* ‘irccitarentJtaquein vno hoc præcipuc infaniunt,in

Magi omncs defipiunt, quod feputant faccrc,qux ^ipfis exoratus Satan latenter fecit, F VRN. Sunt ex ^moniacis aliquiomniumfeientes,amp;dilucidiffima ‘’îbentintcmalla. Quis autem hos Deo malediccntcs ^fbitretur puni ri morte debcre? nbsp;nbsp;Sic chim obeœcati

?'gt;'t,ytquidagant,prorlusnefciant. ERA. Nego tibi Lamias fie oblideri à Diabolo femper. Quinimo raro Larnif t»~ ^«um hocfuit. Ac videtur iuftiflimoDei iudicio pro- ri funtur-'beti Satan ne occuper co modo,vtnoncfFugiantpœ ri oi/rffé. ’’^ à Dco irrogatain.Obfcfli non femper funt mali, amp;nbsp;^’ï'pcrinteruallafib: redduntur ex animo dolent: at-Wmimolc nunquamconfcnfiflejcd fe inuitis Dia-wnm lingua eorum abuium fuifle condantcr affir-^ititLonge fccus res cum Strigibus habet. F VR. At -. ^‘'tabiUoobfcffæitaque demcntata:,vt neque deplo-’^^remiferiam, nee dol ere peccata, nee optare falutem Runt. ER. Vcllem te probate,quac dicis,cum fine ar S'^^entisnuUi eredam. Sialiquando inftar Dxmonia-

^ Dæmone, fufpicio aliqua effet. Nuc i^odofcinpcT habeant,obléffæ dicinon ., *w!^quot;“quot; ^“’’'8“'”«''S expnerc firmws J^^^^f “«»iquant quod vete obleffos per mtcruallavidc' ^, ^liquid

^^jRdchtcr dilcerpi ac mifcrabilirer affligi, amp;nbsp;mira- ^jçff^ p^^t ou’H*'*^^^*’^**“' ^'^^ nullam arrogare, nee talium ali- xy[mum.

/entarc: c contra autem Sagos de rebus maximis foï^^^’^^'^’^'®atcntarc,atquc valctudine interim pro ntodquot;'^^^''^^^^''^*'^^'’^^ l’avaient poft padum,quo-

Qsod Mofis feculo ignoratas fu An moßt ^^^^0 tua üt.Non fequirur nö fuiffe,quia no- jetait ßte-M 1 2™®®’'®^ptcftit fenptura. Satis eftin Catalogo rinf. * c corunicomprchcnfaseffe, qui ig.Dcnt. habetur.

Quot alia fcelcra fpeciatim inferipturanonfuntpofi* ta,quæprohibita tarnen omncsconccdiint? Chritos amp;nbsp;Apoftoli nullos hoc nomine ûnarunt,quia non pof , ... funtiftafacere,quæfibitribuunr,acfefacereftultècrc' i ^ti juj^f.puiflc autcmillo tempore tales vetulas, ex omni-futTMiffe. busPoetis,hiftoricis,Legibus duodecimTabuL mini-grfnexfd-^'^^^^^æ^ perlpicimus. Satis,arbitro»r, ortcndimnS tantcs,^c. Strigesnon tam propter opera qnæfaciunt,quævt plu rimum inanitertcntant,perficiunt autcmnimquaffl» quàm ob dcfeélioncm amp;nbsp;apoftadam , feu feduscuia Diabolo padum punirideberc. FVRN.At hocinïo-ro ciuili non ett criminalc.Qnis enim noftrum non de-Äuerßo ù ficitfæpe à Deo? ERA. AuertitfcàDco,quifquiscon Deo no tü t*^^ Legern Dei peccat, fed longiflimè alia eft aucrfioco uniui modi rum,qui ex iniprudentiaprolabuntur,aut etiam vokn-tes federateagunt, amp;illorum, qui fpontè, nulliusque periculi metu , nullo errore aut morbo , Deum vnu cum pietate abijciuntamp;conculeant, liocdf cxrncri pctulantia Apoftatælîunt:bcllumqueinfuperDeo amp;nbsp;Religion! indicunt. Peccauit grauüTimè Petrus : at ex infirmitaie lapfuscft.PeccauitgrauiterDauid,nonv-na tantum ratione, inque fcclcribus fuis muftis men-fibus inuolutus permanfit,: at culrum Dei pietatém-que obid non repudiauit. Quod fi tu per ciuilc ^ rum mteUigis Mofaicum. neg o tibi non eflehoe ö** minale. SiiudiciaintcUigis, in qyibus mille quotidie Sophifmata perftrepunt, quihus alq alios vincerciure iniuriaannituntur, non idperrineradnos: qui non difputamus quid agant homines , fed quæ fit voluntas Domini. F V R N I V S. Ergo nc Moiaicam reduces nobisRempublicam ? ERAST.Nequaquam. Habet enim mufta, quæ his temporibus amp;nbsp;loeismi-■ nime cOhgruunt. Interimincundanter aflero,fcele-raad mores pertinentia, quæcunque Mofes capiralia feeir,

fceit, vltimo füpplicio hodie quoque à Magifttatu pu-Wri poffe. Deinde Magiftratus nunc criain coherce-rc flagitia debcrc,quæ Deus reprimi praecepit. Matthari lt;iecimoquinto. Nonnegointerim poenas temperari poffe, fiquidem mitiore aliqua fcclus aliquod compri-tniqucar. FVRN. Padio inaniscftacnuUa. Quippc negocium vniuerfum eftimaginarium,atque inipiri-tatantum perfedum, ideoque per teftes veritas dus ^aberinonpoteft. Deinde non poffunt contrahere inter quos nulla eft communio. Item aliud amp;nbsp;aliter ftntientes non contrahunt.Demum vbi dolus,vis, me* tus, error, ignorantia intercurrunt, nullus eft confen-fus ERA. Noneft opus hic multis. Non enimvalent hominum commenta,cum de fenfu Dei fermo eft, fed fcripturasadducercoportet.Deus enim fecundum ver bumfuumiudicat,non fecundum hominum placita, amp;ipeeiofasratiunculas, Nego imaginariam effe pa-ftionemlmpofllbile eft, vt homo fenfibusexpeditis v- p^fHo tlt;-tchsveracredat imaginata,fi fenfus non conipirent. mutnimni imaginäre aliquemtibi darc millcaureos. Nunquam cüpurèi-credes.duni neque oculis videbis, neemanibus palpa- magi^rtii, bis,dumqucfen{us altj falfum eflc nunciabunt. Ideov ^^ÿnata credimus inter dormiendum,quando fenfus luntligatiraut vigilantes,quotiens morbo funtimpedi tuStipulantur Sagae vigilantes, videntcs,audientcs Dæ^ tnonem.Non ergo eft imaginarium opus folum, quo-ptodo dormientes videntur intcrefle conuiurjs, chore-^Sjmaleficio afficere aliquos, vidcre, quos non vident. Hxc, inquam, im aginaria funt, non illa quæ vigilantes Stfanæfaeiunt. Nam interdiu conueniunt aliquando, ^emnamicis fuis (akant,!udunt,comcdunt, fed quos jP^fecum attulcrunt cibos.Et hxc aliquando verèhc ratra fuifde conftat, feriïibus eorum integris,amp;ociv hs vut bras certam fpeciem mentientes videntibus.

pus eft teßibus reo crimen confitcntc,quod nwlt'5 ^ »4turlt;d«- tèfadis verum efleprobauit ? De naturarû di^P^*^^

amp;-conwnunioncfruftradixcro. Nemo ignorât pi^'^ tntctDcu amp;nbsp;homines valere,tamctfinulla (itcómüH'^ inter eos,qualem poftulant Iurecon(ulti.Inpaftisfl^ que non fempcridem fcntiun t contrah cntesJaciftu”' tur enim his vcrbis,fi hoc tu fcceris, ego i llud prxft^b Quod hicetiamfit.Siabiurabis Deum,dabo ingent^' vim auri.docebo mirabilia,amp;c. F V R. At fallit ac nul* titurDiabolus. ERA.Idcoiubet nosApoftolus^f^^ fpiritualiainduerc,vtciuspotcftati acfraudibusrci» mus. Eadem de caufapraecepit.nobis Dominus oWJ*^ busnon horis tantum, verum etiam momentis orar^ ne finatnos indueün tentationem.Quarenon valets* cufatiodoli. Quinimófimiraculis etiam concturali' quis nos àvero abducere,fidcm ei habere non «lebt' mus.Dcutcronomio13.Rogo rc,an tu vxorem aut fib^s tuas,alias pudicas amp;nbsp;honeftas,excufaturus efles/iqu*’ casdolo, fraude, arte, ad adultcrq amp;nbsp;impudicitizeoD-lènfum patrarionemque permouiflet? Vixcredotd' deo futurum benignum amp;cicmcntcm. Cur ergo Ma* giftratum vis illis ignofccre,quasDïabolus fcduxit,cungt; prariertim non nefciant nihil fc ab co boni fanique^' pcótarcdcberc?Dicam amplius:Dcus negentilibusqquot;^ dempepercit, quo minus propter ciiifcemodi feeler*' cos exterminaret,q.uarauis non intclligcrcnt fe ita pee earc,quomodo Striges hodie le peccare inteHiguntAn J^haUrie^ *^^® mitius eum putas cumhis agi veile,quam cumil-Rfx Gotho ‘5 * ^piutn eft, inquit Rex Athalaricus Gothus,circa y^ illos efle rcmilTum, quoscoeleftis pictas non finitim’ Ceuinone punitos. An tu putas Dcum ignorauifle Diabolifrau-fciuitfrdu- des amp;nbsp;conatus? Si iciuit ac nihilominus iulEt tranfgref da Saline foxes puniri,fruftra nos dolum excufamus. Vis, metus, error,

^f’^or.maiora hic non funt, quam in omnibus fcelera-^'^ ; quos nullus ob id fapiens velit impunitos eflc. An ^^ià falfoPropheta, miraculo etiam cdito, feduâus

■^cconfultorum tu conaris excufare ? Ignorantia prx-/^dinequitjcum fcientes faciant .Deus etiam brutum B'^f“w 0«

^‘toccidijcum quo coierit homo : quo pa do ergoi- ‘^‘^ ‘“^^^ ^orantiarn hic excufare poenam cogitaueris? FVRN.

TOipuè nominauit,vt nobis indicaret, fc ne fexus qui iumfexui, ƒ 'phac in re veile rationem haberi.Etfi enim non ne-Soroeminas ideo nominatas in Le ge potius fuific, qua

onhrtnatur,quodfupraexpofuimus,Mofen non illos '’“tumvocarcMalcficos qui artem muito labo re ion Hue peregrinatione didicerint. Dum enim muliercs P^ïcipuènominatjfimul oftendit fe de atqsquoque lo -. Praterhoe argumentum illud quoqueSagarum I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doeet effe, quod Idololatrac funt,amp; qui- ^. ” ”' jpfif^^^*”'^’^*^” ^*“*Wolis amp;limalachris folum,fcd Unt ^^æP^o^ituis cultum exhibent, quem poftu-f^^“‘quot;’^ .quorum fupracommemini--

»7.® a . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos Deus Exodi 2a.Deut.13. amp;nbsp;capit^ 1 ^'”’-^*'^‘^i/ïuofquc occifosinlib Macchab.3. tinin*^^®^®^^™’^ ’ ^‘^^ ficcolcbantldoia,vtinte-^fibant^'^^’^*^ ^^^*^ '^®’’O®*^^' ^ ^®i acciperG5fed arbi I^eifmt'*'' *'*7^’^quc- fe iuuari. Saga autem hoftes ie b»MeSf‘^’®^quot;- Imperat Deus, vtneeparenti-cat. Non^'^*^®^’”^^ liberis hac in parte quifquam par

i F VK Oifo^**^^*^® Magiftratum Strigibus parcerc. verum D ^^®®^®^^^’^® vnquam feiens cognofcensque ^“^gt;adnonverum,abono adpcrnitiofum,a.

bencuoloadatrocemconfugcrevoluit? ERA. Nii^ lus falufis fax amans. At fccifle hocludæos multos tfr ftatur fcriptura.Et vt nulU fcciflent,tantó nibilomi“**’ . , fcelerofiores forent iudicandæ Strigcs tam iff®gt; m^ddt ^^^5 audentes. Poflent etiam vt homicidae necartP ’ fi enim res innoxias exhibent, ideo tarnen exhibent»' deprehendiamp; conuinci criminis poflint. Interim?ƒ fuafxfunt résilias àSatanamedicatas vires adoptas^ iire,quibus efficaces redditæ fint ad perficiendunu ■ St-ducunt cuius gratia exhibent. Præterea fæpc alios quoqnt^ alios. errorcmindncerefatagunt,ac filias fnas impubères»'

queuter Diabolo defpondent ac tradunt. Tales tem Deus peculiar! mandato trucidari impcrat. » hxc fpurcam libidine cum impuriffimisfpiritibust* creentes capitis pœnam promerentur. lubet enim»' Diuina cum bruto femifcentem vnacum beftia »'’quot; eremari. Au non cremandae magis fnerint cum^af na cocuntes? Taceo quodeas frequenter in ipeeie^ nis authireifertur inirejfiuc ho'rum fpeciem lolumN fumferit,fiue bruta lixc inuafcrit ac óbfedcrit. w. cum nequedclirio, nequclæfæphantafiæmorbO)'’ ‘ ,que infania corrcptx,ncquc obfeflx à Dæmonibusp'J centred feietes volëtesq; abncgentamp;abiurenrcul'^ fidemqueDeijfefeq; Diabolo hofti generis huma*^ dant,amp; ad damna homimbus danda,atque adteb^“ iequia obftringant,monftra hoftesq; Dei paritcra» ^^ turæ tolerate mihi videntur,qui filas ferunt. FV^' non omnesomnia hæc fccleraadmittunt,multçd'^, fraude aliarum inducuntur, plurimæ falfó aceuh» ab altjs;quç Demon facit,vt carnificinam inihtuab^l Prwiïfwh^impenfegaudet. ER. Nondubitoplurimisiniuria opus fjl Ut ri,quare prudentiffimè agendum eft. Aceufantibus Sagis puni credendum,cum infomnopleraq;vidcrint,qusvti' ^^^^- ra narrant Neq; crededum cft vllo pado eas po^ ^^

P ^A E s P RrM^j4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21$

qHçfepotuifFeiaâ:ant:necobidprçcipuèpIeâ:cndç Vi dëdiim quomodo perftiafe hue peruencrint.quamdiu qooqueanimo permanferint, quid egerint. (^ix nihÜ admodumperpetraruncfœdi,ac refipifeentiæ fpemé-gregiam prxbenT,prudentius leniusq; tradandæ. Faci-endumdeniq; vtregnum Satançdcftruatur,volûtas^; bei perficiatur. F VRSi hoc rempcramento vterentur Magiftratus.minus de hac re fuiflet difputatum: nee e-gotibihacin remoleftiampeperiflem. ER.Dixilibe- Magipa^ riusamp;copiofiusquidfentirem,vtfimulindicarcm at- ”lt;lt; capitaU queprobaremTaracelfum (itemquedifcipuloseiüso- ‘fgt;f°‘^^'ii’ lt;*^ ’^'^esqijotquot Magiea ipfius probant amp;nbsp;imitantur)a- ’^‘^‘’pf®* kiosque Magos drgnos cAc qui vel mortis prena ab im gerate ifta reuocentor amp;nbsp;abfterreantur, FVR. De Ma-

gh opératrice fat is muka contulimus, tempus iam eft, vt deDiuinatrice his aliquid adijeiam’. Poterimus nos l'incpaucis expedite, propterca quod fundamenta di-^putationisfuturs iam ante iadaanima^uerti. ER. Sic habet rei Jgo quoq; hanc pattern Magis,vt quæ ad Mé Mf^gM Di-dicinam nó mnltuÉiciatjbreuiflimè artingcre de prin- *‘*”‘*^’'‘*' dpioapudmeftarueram.Necromantiam,Sciomantia,^ ^'^?,'inü,Aufpicium,aliasq; fimiles infanias hodicnul-ksfançnaentis homo probat,qui vel medioerirer fît m ’ pietarc inftitutus.Omnes enim fic videt vetari in facris '®d^gt;vtncgadi precifa fit omnib.omnis occafio.Solus ^f3cel('^5^^.^^j.^^ nónullis fuis difcipulis) laudarc audet, y paiamniöftretjfencquitia amp;nbsp;im picrate nuUi cede re, '^domnib.fupenorê effe.Sunt porto impiatü diuinatio nutotfpc(;ij5,^j^Qj res placuit Satanç ad hanc rë accö-modarc.Alq çy aqna.alq ex ignc,aKj ex alijs elcmëtis va. A^Jr^ ^’^' fpeeulis,cribris,unguib.pKluib. cry-ItaliiS dininatüt.Alij ex cincrc,nucib.fabis,alijsq; infini-us taJibus ariolari voluctö t.Alij ex au iü vol atu,gatritu, geftu;exextoruinfpcétióe; cxnominib. ftemutationib?

altjsque omnibus augurati fimt.Alqcx afttispr^cl^*'^*^ futur* ftuducrunt. Et quis enumeret omnes hß*“^^ nitatis fpecies ? Vixenim res vllacft, quam non ab' CttfJ^ïif- natural! amp;nbsp;Icgitimo detorferit Satan ad hancimpi^^f' renthomt. tem,ad quam inprimis pronos efle homines norat t

gno etumnum defiderio flagrant animi noftri cog”^ Icendi futura:quod Diuinitatis maxime proprium^* veterator illc nequiflimus cgregièintelligit.FVR-^^ poflimt fpecies ill a: ad certa reduci genera. ER

^’**^*^’ narolac: amp;raoxrcpetam,vbiprius quiddminatioW' { . . circa quævcrfctur,expofucro. Diuinationcni oni^ ttnded^4 ^^’■^^^^Diuinodeducunt,quod cundi fcmpcrce»æ*;

' rintdiuinumquippiamcontinereDiuinationeni'H'^ 'lt;ïrxcitcftcPlatonc,uiiy7/x^i',quafi jMaxwenr perinrerp?^^ tam lircram,T,appellarunt,vt à Diuino furore pro^‘'‘ IciDiuinationcm ifta nominationeindicarentOß^'^ certè genres Diuinationem admirabilitatis amp;diiiii''‘’ tisaliquid habere magno confenfucredideriiit.Ef^ï^“,' tem Latini,qui efle Diuinationem conceflerunt» Diuinatio ^^^ dcflnicrunt,idcm tarnen omnes lcnfcrunt,q“^ ^^^^ nimirum pv^fenfio fit rcrum fortuitarum. Non*^^, aliud voluit Chryfippuscum apudCiceronemaii^' vim cognofcentemamp;videntem amp;nbsp;explicanteroßp”^ quæaDijshominibus portenduntur. Nee aliudau^ Dcflnitionum,qux Platoni tribuütur,fiucPlatoi$W ' rlt.fiuc alius,docuit:cum i-x-tsifttir vfs/iiAc^iii^v a.vi^'i^^H^eui; dcfiniunt. Quidenim aliud eftresabah rationc fcire,quam res cognofcere, quæ per rations'” l cognofei non poflimt? At folæ fortuitæ rationept^'J ■ ptisquecomprehendinequeunt. Hoc pater ex pts“' i ftisvcrbis,non diuinare illos, qui caufam futuri cuêntf veralt

veramcertamqueintelligunt,fcd qui candem ignorât. Manetigitur hoc ab omnibus conceflum, Diuinatio-nemprædidioncmeiïe rcrum fortuitarum.Equidem . . . res omnes vel eueniunt neccflanó vel contingenter dn iUisDiuinationi locus nullus eft. Quis enim admirabi- ^^^^^ litatem habere prænunciationem arbitretur, qua poft geMu. aftatemaffirmaturhyems reditura? Occupata igituc Diuinatio eftcirca res contingentes. In his porró duo quadaminfunt plurimum differentia,natura communis,amp; proprietäres indiuiduæ.Circavtrumque non ver laturDiuinatio.Quid enimDiuini habet prçdiâ;io,qua quisprænunciet lepores parituroslcpufculos, nonc-lt;luos aut oues ? Aut quis admiratione dignum putabic vatenijquiexequis non lepores autoues4edequosge-neratum iri prsmoneat ? Par ratio eft aliorum omniü. Naturanamquecommunis,vthumanitas,propriènon êeneratur,fcdpergcncrationcm indiuiduorumpropa óaturamp;conferuatur.Futurum itaq;eft,non quodcom Qg^y„ p muneeftjfedquod particulareeft,Addequodnullus prießntamp; fonfulitVatem,anparturicns mulicr hominem fit pa- dicantur/ü '^uura,fedvtrummarcm an fœminam,robuftum amp;fa- tura.

debile amp;nbsp;morbofum,amp;c gcneratura fit, quaeri °*^uç^arc necefle eft. vt Diuinationem verfari fatea-^^rcircaprxiufionem contingentium.non quoad na ^f^communi feu Ipccie participant, fed quoad proquot; quot;^^indiuidms præditafunt qualitatibus,quibus ab •'nous alijs ciufdem fpeciei rebus diftinguuntur. Ho

^^^P^^^ eft.Etenim vclincepcrunt eoeo r^“^5'^®“’^proximis iam produci dew ■ ' ^^^ ^‘^^S® P°^ tempore futura funt,atquc cir pronf' æ°' ° ^ ‘'’ experunt,futura elle diquot; c tCd^^^ diuinar,nee futurum aliquid pranun- futwapro *^ ? ^«quæiam funt quidcm,attamen propter parui- prié.

tatcmnondumfuntconfpicua,idcoquerudesamp;inipe riros adhuc latent, iaminchoata elfe indicat. Sic prædi-cunt Medici, Nautae, Agricole, Vfupcriti,amp; cxercitatiin Rcpubl.viri,alijque fimiJes. Quod fi talcs aliquandolegis dininarc folitos cflc,v cl Dininato rcsaudis nomina-rijimpropriè fie cos vocari puraro. Gonflât enimhanc in hominibus prudentiam,induftriam amp;nbsp;(edalitatem» Deo non damnari, cum Diuinatores amp;nbsp;Diuinationem propric diüam fetiptura prorfus abfoluteque condem i^ofitw nct.Manifeflifllmc nunc perfpicis, Diuinafionemefli: DtßnitiSii prefenfionem Sepra-didionena return contingentiuni frxdiihc. particularium,abfqiic caufarum proximarum notiert priufquam fieri atqne cHcinccpcrintRcftè igitur,coB' t'i(è,amp; breuiter,attamenclarèamp;pcrfpicuè definita tiiB prxnunciationc fortuitorum. Quod enfin cquiisexe-quo,lcpus ex Icpoienafeitur.fortuitum non eft.QnO“ autem talis cqunsfcilicetgcncrofus,ignauus,maSDBSi paruusjfortisjtimidusjtobuflusjimbccilhs, amp;c.gcnert tur,hoceft fo-rtuitum. Potuit enim non talisgencrat'' Omnepdr Eadem eft ratio rerum aliarum omninni.lndcfenfioB^ ticulare, Sauonarolæ fic demonftraui, futura particulariacrt guodi cSl nia, quoad funt patticularia amp;nbsp;futura »fortuitaedee^' [lartiiuliij fuque fic cadere ( fi ad noftram cognitionem refertquot;' re ju-uvi, jjjj.,j vt merito cöfidam, nul kim Aflrologorum !3''quot;^ j-artuitucji ^intelligentemconaturum conucIlerc.QuidfitD''^! yndefutu- natio , amp;nbsp;circa quæ verfetur, didum eft: nunevfl’^''^ rorunt frlt;t ferutemur. nbsp;nbsp;nbsp;Dicoigitur breniter,futura, dcquil’^ ptfzïfidon ^_-|i^jj^2j.jQ gß.^ interque nos conferimus, natutm g(nrm/?4 - ^^j.2^lj^£jj.^ nobispræcognofei non poflb D^' rufurane ®^onftraui hoc in pauló ante citato libro tamloü“^' tarn clarè, tam copiole, vt defidcrarc nihiladmoduB' jiitjU^wci' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• renfla

ujigmdtio- polfit ventatis cupidus Icdor. Attingam m pr«‘^k tie,n(cin- quædampauciflimisverbis. Futura contingentie’ teUeaupu quibus fäfmo nobis inUitutus eft^neefeniu, necimag' aofcAntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0»“®’

nitionc,ncc intcllcdn præfent iri à nobis pofTunt. Ergo nullo modo.Tria enim hæc habemus cognofccndi in-ftrumenta.Iam quod fenfu nö percipiamus, notum eft. Pcrcipitenim fenfus exterior folapræfentia.Futura au-tem non exiftunt adhuc, amp;nbsp;proinde fenfus mouere nc* queunt. Vnumquodq; enim fic agit, quomodo exiftit. Quod nee imagina tione percipiamus, æquènotû cft. ttenim Ripra docuimus in hac nihil recipi, quod non prins in fenfufuctit, Atfutura in fenfus incurrere non Potuerunt. Si varié componerevimimaginandicogi-^«làfenfibus receptas fpeeies non ncgabo,fcd hanc co Pofitioncminficiaboràrcfutura,quænondumcft,cx-^■taripotuiife,lamquod imaginatæ fpeeies,non fint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cjufevt tes extra nos tales fiant ,retrö demonftratum cft,acper fc parct.Sic enim ficrent,quæ Deus amp;nbsp;natura ’’unquamfecerunt,Hircoccruus,Chymera,caftelIain *crefundata,Lucianinarrationes,amp;c.Nam talianobis ^^uandoimaginamur. Ergofi prxuidemusfutura, ^cnteacratiocinationcpracintelligimus. Atmensno- yj^j ^^ ftfafuturum nihil cernit,cuius caufamnon habet prç- pr^ni^cf quot;’em,amp; quidem fic,vt norit futuri effedus illius eau- future. ^’^tffe.Poflum etenim ignem vidcre praefentem, amp;i-^®htc tarnen, vtrum rem aliquam certam fit calcfa-

^’’^'^s,priufquam admouendum cognoui.Quippc for ^?utn cft, vt hoe tempore amp;nbsp;loco plumbum liqucfa-

^^ adhibitum eft. At pofitum nobis eft, rib ’*^^“corum efteduumnon cognofeiàDiuinato ôlcT^'^^^^^’^^æ eïeterminati effedus. Scd nee difti-fam ^®*^^catu.Etenim effedus futuri amp;nbsp;fortuiti eau tem?^^'*”®^^ fottuitam.hoc eft, oportet earn indc-fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ ’^'^^^*^^^^’^ *^^^’ ^’^ '^^^^^^^ agere pof

. ^°*'‘^'ÿre,aut fairem non hoc modo agere. Cum pnmuni eft Ümitata ad agendum vno modopotius, quamaftOjaftu agit hoc,ad quod agendum definita de E 2 nbsp;nbsp;nbsp;,

flinataquceft :amp; cum certomodo agit, fie difpofit^ quoq; eft.At cum fie eft affedajuon ampliusfortuitöaj git,quod agit, fed aliter agetc acquit, quantifpernoui non acquirit difpofitionenr Addequod pro dirpofitio ne,quam habct,ftatim aget neceflarió,alt;ftionemq; dif' ferrein tempus aliudnon poterit, fi præfertim caulaüt naturalis ac naturaliter agat. Quo pofito, fequiturn«' cclfario nihil futurum praefentiri pofte, qua quoduo* efleficriqueincepit. At horum prædidiononeftDiu'' natio,yt declaraui. Liquet igitur ex didis futuraqu^ i multo antè prædicuntur, quam fiant, naturaliter noigt; præcognofei.Ergo necefiarium eft,vt cotumnoticiaJ liunde feu extrinfecus veniat.Venire autem non potc8 nifiàDco vel Angelis bonis aut malis.SiàDco vclA»' gclis, vt Dei miniftris. (Nam amp;nbsp;hi quoque futuraigo“’' amp;oph'etij rantmifi à Dco rcuelcntur)profici.(catur,PcophetiaVlt;’

Î«lt;d, catur3pudChriftianos.HæcabEthnicisvocataeftD‘' 1 uinatio,quia Daemoncs putabant efleDeos .Nobis'’ƒ I tanda eft ambiguitas,atq; cum feriptura potius loqquot;^' I Diumatio dum,quæ plerunquc Prophetiam nommât; Veradel proprièdi hecfemperamp;folà:quiafolus Deus nouitfutura.Siàn’^l dafal/jefl lis Angclis oriatur,Diuinatio propriè nominatur,amp;ld I omnis. famentitataqueeftfcmpcr.Sicnim aliquando ciicn-'^‘ | Ciuin9,üi aliquid,vel non eratverè futurum, fed iaminchoafquot;^ Hsnaüo,Di fucrat,vclipfifacere ftatuerant,vclreuclanteDeo^Q' wàiAtorin gnouerunt.Deuf.ij.vcl'cafuaccidit Et hinc üft,quoJ’’^ Jeripturis jnëDiuini feu Dminatoris in tota feriptura fanda (N*( /emperm ß iQenm Efaiæj.velis exciperc) in-malam partentfum' f»r-lt;îuod Hieronymus obferuauit. Eft cnimScripture' j^y. Diuinare,futura ex rebus ad hoc à Deo non deftinaris» feu modo non debito prænunciare cenarf Cateru^ Prophef’-i qnæ Diuino afflatu prædicuntur.artc nuHa praecognO' nuP-^a’^ifi feuntur/cd à Dco infpirantur. Qiiocirca non diniJiw^ (;iola. .Ji. Prophetiam artifiùolàmdc aius expertem,,heur Diui'

öïtio.Voluit cnim Satan imitari Deuin, ideoquc affla* tufuo aliquibus fuggeHit rcfponfa faUavel ambigua.

R N. Qui fit, quod artes introduxit Diuinatorias,fi D?um fciebat prohibuifle ? E R. Caufas procul dubio curDiuini luiconfiltjhabuit plurimas:interquasamp;ha:cfit,quod Hartes cx bcihusfc nomen Diuinum,quód modis omnibus affc cogitant «luk.ficretenturumvidit. Cumenimfua:fibiigno-^‘’flt;*'*' •«ntiæ confcius effet, atquc fe pro Deo non cultuin iri mtelligerct, fi futurorum inicius deprehenfus fuiffet, ^ïw multas amp;nbsp;tam varias artes excogitauit,vt,fifalleret '^pr«fagiendo,excufationem verifimilem paratam ha ®«ret;ab artifice vel interpretcpropofitorumfignorii 'fiïtmn effc.Pracclarè namque vidit fagaciffimus fpiri-^is,ficcffc mortaliummentibus infiram hanc de Deo '’pwioncm,Deo fcihcct fiituracffc nota,vt fruftra ten-hturus videretur,eam ex animis omnium eximere- E* ®’gt;Wit nihilominus ex multorum mentibus, dum Epi-^'^feis,ScAtheisaltjs,perfuafit,vel Deos nullos effe, vel Jofttatia nongubernare ,vel non intelligerc- Quibus quot;ocnonpotuit inprimere,contra riaratione dementa-^^^ilcproDeo extulit,Diuinandiquemodosinnumera-'‘«propemodumobtulit ErgoDiuinatio propriè du tiiuaiaüo ^omnis eft Diaholi Qpus,vel manirefto afflatu ac fine omnis rfl ’'^erefponfafuggerentis,vcl arte aliqua vtcntis. Elega DuSofio-^breuiter hoe cxprcllit Cyprianus de Idolorum va pm-'‘^vbicummulta de Auguras amp;nbsp;Arufpicijs difpu- Cypnaam ^'te addit Hi (fpiritus maligni)afflatafuovaturat^^’;b'r de tu- ’^'hnfpirant,extorum fibras animant, auium vola^®“’”“^’®* titT'‘^’^^“^gt;^o’^cstcgunt,oraculaeffi€iunf,falfavc- T “^$“id t’^'P^’ü-uoluunt. Nafnamp;fallunturamp;fallüt,vitani

bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquiétant, irrepentcs etiatn corpora

occult jj^çj^^j terrent,membradiieotquenr,valc-udinem frangut,morbos laceffunt,vt ad cultnm fui co gintf tfliOÄ.Hxc eff de illis iuedela,eü ipfocfi ceffat in-

ERAST/ 7) /SPrTAT iuria.Ncc aliud his ftudium eft, quam àDeohoô**®® auocare,amp; ad fuperftitionem fui,ab inteHeéliivers^ ' ligionis,auertcre:amp; cum fint ipfi pœnales, quærereut* adpœnam comités,quos adcrimenfùumfeceruntft' D»i«lt;lt;tri-rorepî^’'ticipes.HæcCyprianus.Cæterùm duplex eft^f-«wn dru« tium Diuinatricium ratio. QuaEdamenimexprefliu” partitio- continent paftionem Dæmonum, eorumque inaocï' tionem,adiurarionem amp;nbsp;tanquamcoadionem.vrfu”^ Nccromantia,Sciomantia,amp;oranesaliæ,qua:inaqu‘’^' fpecula, Ctyrtallos, annulos, aliasque res Demonen) aduocant,aut iain antè præfentë interrogent. AliçP* aum continent obfcurius:quarum duæfuntclaflcs-l® vna complcdimur artes confiderantes motus amp;lt;lifpö fitioncs rcrum naturalium, vt ex eis futura conijciant' In hoc ordine funt Aftrologia, Augurium, Aufpic*^''’' Arufpicium,Chiroman tiajamp;aliæplurimæ. In altérapö nimus illas artcs,quæfibi jpfis-figna,ex quibusariolf®' tur,fabricant,non à natura accipiunt. Huiusfarinée® Geomantiaexpundis auguras,figurarum incinéré,^ lijsquclocis defcriptiones,rotulæfabricafio;plufflbili' quefadi in frigidam coniedio,amp; aliç plurimç.Rcperias etiam,quæ vtroqucgcnerc participant, du ni partim ^ i bi parant,partim abipfis rebus accipiunt figna furo^ rum indices. Ad quinque hçc genera omnisDium^® Omnis ni modus reduci poterit.Et cum pacio vel aperto vcH^‘ uinatio pa to nitantur o nines,non eft opus,vt figillatiin casco®?*' Üomtitur tem,dû omnes cxccrabiles amp;nbsp;capitales cflcDeiisiuH®' ud aperto pvR Qui J fi lieget aliquis patio impioomnes nitüß^ ud taato pemouftratü idegregiè reperies in noftra dcfenfio®e cótra Stathmionê.iiec expédieillahue transferre.Iw? i Diumatio P^ticis lue me expédia. Diuinatio apud oes Genres f»’ I ab omtitb. ftiniatafemp fuit tes magnifica,diuina,amp;admirabiliS' Gètib-Difs Equidcoës cruditi Philoïdphi,quicunq;DiuinatJ0i-' attributa côccircrûr,Dijscam fuis attribucrût.CôftathoccxPl^

tonePlatonicisq;cundi5.Platocerrè palam docuit, om nemDiuinationé à Deo ad nos per Dæmones medios deportari-Platonici autem ctfi enm magiftro fuo artes Diuinandi nö negarüt,nullö tamè his mimus aliiid afli gnarunt,qa3 qiiod prçceptacôtincre dixerut à Deo ^p pofitafuturorü figna rité ac dextrè interprerandi.Futu laitaq; preuideri non potudfe cenfuerunr,nifi quibuß dam cafignis Dq vatib.prçmôftraflent.Qippe alites ve lutintcrnnncios Reinterpretes Deorü abcifdëhne amp;il lucimpcllicredidcrunt: Dinino impcrioinhac vel illa partcfeoccultarejiadcxtris velfiniftris occinere:pullos caueainclufosolFam inuaderc,aut non attingcreegref ( fes,terrain,paniendo tripudium nunciarefoliftimum. Quodde his exempli gratia dico, de alqs omnib. debet intcUigi. Quç cû fint apudPlatonë cinsq; fedatores no hflima,vno ex pl urimis Jalt;nblichi teftimonio ex lib. de Myft.Aegypt.defumpto cöclud5.Vaticiniü,inqt,nec ab Mtc,nec à naturaaicc à naturalib.feu animalib. rationi- i^n^Uchut busmotibûfue efficitumeq; fit vllo modo: fed vtrinqj « ^‘^wpiternü eft millitmadnos vfq^ Diuinitus: totaque « Poteftas prçfaga refertur adDeos:amp; oranis huius auto clt; go^5®*’^’ft*t ^^ eis,atq; inde traditur,diuinisq; opcrib. « sMc pcrficitur.lt em,vaticinia deducere aDijs opor « ^'ontmentib .in fc totius fciëric terum terminos, nÓ « tuf ”^^^^'^^’^ ^“^ ‘^^^^^^’^* prçfcicntiâ.DcPeripatcti* « plu ^'^^'^^aliquid,quos confiâtaliamphilofoquot; u nbsp;nbsp;, man '^‘^**'Srcflbs.Summacft,nullaGenstamim«u fuitQ*'’^'^^^’^^gt;nullarurlus tam Humana amp;excultalt;,

r®h. ''quot;'^^ibus aebitratæ funt,eosque maius aliquid u ^‘^ccætcrisinortalib.ConfentithoccumSacrofan-t ishtens,qvniamp;foliDeofacultatccognofcCdifutuïa

conftantcr tribuunt. Equidcm Deus perEfaiamäcip^ ^^ 4i.vfquc ad 49.inter alia argumenta, quibus feiolu }^utrd do-Deumefle com probat, hoc ferió vehementerq; vi^*^» ' Jent natif Ç^od folus futurorum præCcientiam habeat ,folusqu^ fU-f^ prænunciare poflit.Qiiod quia in defenfione notoaco piofè declaraui ex fancHs fcripturis,hic libëteromitf^' Hoc loco fufficit indicaflc,nullos quantumuisdodo^ aut indodos cxiftimafleDiuinationem non effemiio' ris virtutis,quam eft Mens hominis.Aptamquideffl^J’ feflifuntomnes,quævelinfpirationeDiuina,vellntcl gentiarum impulfu,velDïemonum afflatu ptsuiderc^^ at ex rua Natura tantum earn poffe nulli vnquam 110” ameutes crediderunt. Quaproptcr nonputaruntillo’ diuinarc,qui neceflarió euentura prçdiccrent,finio‘i‘’ talia elle cognouiflent.Quis enim admiretur præmH'' ciantem poft hyemem fuccefluram rurfus xftatemiP’ ' hoc nullusIdiota confulet Auguratorem Hocinten^ gabit,vtrum æftas ventura folitôfœcundior fit future fterilior, calidior,fngidior,falubrior,morbofior,amp;û j FVR. Paracclfus hand aliter fenfit in lib. de Lunat.^fI mo mortalium, inquit, perfede proprietates aftron»quot; cognoicerc valet,aut ægrè.Aeftatem quidem poft mem fore fcimus:at qualis ea futurafirnefeimus-Redè hoc:fcdcaufam adiccit incptam amp;nbsp;inipiaialt;‘'*j fcilicet anus vna hora exfoecunda fterilem reddei^P® fit.Quis præterea diuini aliquid cum habere putd.*!^ hoc anno canes generaturos catulos, non feles aut*quot; j rudiHio porcs:itempyros produduras pyra,nonvuas:vitcsC‘'' ' nrtifidofii travuaspariturasnon poma? FVR.Mcmioiqucndi^| non eft ad- edito prognoftico Aftrologorum vaticinia annua ij tnirabilu. rififte. ER.lamnciliaquidemdenunciatioprccipi'f’ admirabilitatem habet, qua, qux adus fui initium®* da,amp;iam efle cognitafunt ,rudibus adfutura indicé Jdmblicbui tur, Quod amp;nbsp;lamblichus ad fine prxdidilibri aftimU''

• y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS PRIMA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hi

lib^*^**®^*® *öcft4nquit,näturalis prxfagitiö,vt anima “ tu ^^.‘l^^^^fdam præfenfio terra^motuum, tempefta- *^ ßijfrigoris, nihibhabet hac prçfenfioadmirandum. “ ^oniam propter fenfuum acumê, vel quia aliquid in “ patiiinturcontingitiScd necillapræcognitioâdmo‘*‘ per ratiocinationem'“ obferuatione fignorurn certos effedus præceden-quot; “ûnijVt ex contradione pulfiium atque rigore febrem “ Wecuturamprçmonet.Solum^Diuinûvaticiniu nos ** ^^“ditadmirabilcsamp;diuinos. F VR. An non Medici ar 5''^£prænofcentes,admirabileshabitifunt? SanèGale- G^knu^nö ^iisaliquoties affirmât, fe propter praedidiones Medi- (^^^ ^^(^^' (^^sproVate habitum fruflcmagnaquciniuria obidfe ’ffcftuni putauir ,qiiod ex arte magis Diuinatrice,qua ^^f Medicina præccptisamp; Rcgulis,prxcepiflemorboru ^üentusiüdicaretur. 'ER. Simt laude digniffimi,qui in ^ttc fuacateris antellunuQuod diuinare vifus eft,inde ^^'^•^tjquod'rllius temporis Medici præuideri arte pof ^^nefcicb.ani,quæpfænunciabata;grotis. Ipfeautem ^onftanternegatfeinftarvatis aut Diuinatorispradi-^'ffealiquiddmóaffirmatèafferit.fe yates Romanenfes ’''‘’‘quam audiuifle vera de ægris prçdicentes, cum in P’'?^^5giendo ipfenunquam errarit. f^od fe Diuinaro- cur Gale-^’^wnegatjdeo facit, quia omnibus ætatibus hoc fuir n^ feneget ^Wbodas confcHum.Diuinationcm circa ilia folum ^Mnare ^'^quçnec natura,nee arte , nee vfu amp;nbsp;coniedura [oUtum. l?^^§i poflunt : qua amp;nbsp;propriè futura appellantur.

* ®^gt;lhiamfunr,aut faltem generationis fuainitium ^Wobtinent , ac proindc à eau fa définira amp;nbsp;derer-^'•^^tiaduiam producuntur. Quare vel in fuis eaufis vc ^^hipfisnofcuntur, non vt futura,fed vt præfentia Junr.diquit^ll^gjji^jj. jj^ nouit,Tedèac propriè dieere-tnrrumraprçdicere ac præicirc, nota diccret feriptura Oei foliuseffe. Ncc affirmarent ex facrisliterisomnes

Theologifolumimmortalem Deum futuracognofcc rc.Etenim homines talium plurimaprxuidcnt,atq;his longe pluraDxmoncs cognofcunt.At fanâa fcripturt Theologis omnibus confentietibus amp;nbsp;teiHficantib.pl' làm clocet,inculcat,repetit,vrgct,Demones infcios dl^ futurorum.Ex quibus meridiana luce clarius patet ,Di' uinationem nonverfaricircaca,qiixiam fieri cogniti funt,fed circa ea, quæverèfuturafunt,amp; necdumeft Tiinwatio- coeperunt. Vnde feitè ànonnullis Theologis definin' ms défini- vifionc corum,quæ procul fint à communi mortahnn’ tio quorun cognitione.Sicigitur hancrem concludamus: Dining' dam rheo- tio eftprxfenfio futurorum. At futura funtparticule la^oru/m. ria. Quod enim amp;nbsp;gcneraturamp; occiditefi particular^

Porro particulate omne/juoad eftparticularc,(nóq“‘’ ad natura participât ipeciei) fortuitû eft: vt partimn“'' per declaraai,partim in citato iam loco fuie demóftr^' ui. Confiât autem ex omnium hominuinfcntëtuap^ Tertuittiar acratione præuideri nó pofle,quçarte,fcictia,amp;W^ te,ratione, comprehêdi nulla polFuntjfed cœco eafu fortuitoqp'^ fdehtianul cadunt.At quecunq; fiüt,cum prius non effendiHaony^ la praai- nia quatenus fidt, (Non enim fiütquatenusnaturacr’' dentur. mune participat:aut faite nullus prçcognofcere.quoy fie fiunt,cupit)artc,fcientia,amp; ratione cöptehendiH' lapoffunt,idcoq;fortuitó hunt. QuarcartcacriH'^ prçinteUigi nulla poffunt.Ia q nee arte nee rationei®^, ligi poffunt, ingenq humani vires fuperant. Futura'S'^ tur, quoad futura funt, ab hominis ingenio prx’lcr.H nequeunt. Quod finaturæ praefciri viribus ànenda^, poflunt,aliöde accipere corum noticia neceffecft_^ 1 qui horum prænotionem fibiarrogant.Nonaccipii”''

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem à Deo amp;nbsp;fandis eins Angeli«.Etenim nó reuff

futura Deus per artes.Quoeirca fuggerunturaDsn'®' nibus.Suggerunt au të artes illa s difcentibus amp;nbsp;cxerc‘^‘' tibus propter padum,quod inierum cu ^quibusjcu^

deprincipio tales illis tradcrcnt. Etfiigitur j quieas '• fluncaddifeunt, forte padlionis ignari fmt, certum tarnen eft paftum taciturn interocdere : prafertim fi eos contingat feopum aiiquando contingcre. Gum cnim qns artes iUæ iubent facere, per fe vim amp;nbsp;poteftatcm non habeant manifeftandi occulta, neccflarium pror* fus eft,vt Danion aliquis nianifeftarit : amp;nbsp;quidem pro* pterinteruenientcmpaiStionem. FVRN. Sifuturane-lciuntDamones,quqKiodoalijspatefaciunt?ER.Deus ^^ , ^ aiiquando iufto fuo iudicio, vel reuelat ei aliquid, ^^^^.^ '^ 'velquodcupit perficercfinit,vtfilt;puniatfuperftitio- ^^^^^ fo^quiDiabolo amp;nbsp;mendacio adhæreremalunt ,quatn Deo amp;nbsp;veritati Praterea nouit multa,qua nefciunt ho-Wines;amp;vidct plurima priufquam videant alp, pro-pteringenij fagacitatem-,amp; iudicq admirabile acumen. Augent hæc amp;nbsp;exacuunt cogitationes dus^nfinita tot feculorum experientia,fubftantia agilitas amp;nbsp;mobilitas fociorurainnumerabilis multitudo fibi mutuo cxlocis omnibus om nia nunciantium. Multa etiam ex fcriptu* fis conijciunr'multa ex hominum diétis ac fa this.- amp;nbsp;nÓ 'i'wquamDci quoq; confilia obfcurè faltem, Deo pet' ’’^'^tentc,eniinus vident. FVR- Nihil hic dcfidero am-Rf.at Aftrologiam inter vctitas artes à te numerari ®’'f®fcquidemmiror. ER.Priufquam de hac re

^^^titnus,audire ex te vclim,quid profanusiUe Tene-ttij'?'‘^^^fiifutorumpracfcicatia fenferit.FVR.Sanc. p,,^jcr/^ hæ^ ?' f*^wpta ipfius primum,nö attendi animum ad jj^ dikim-cafoi^^''^'^^^^™ ^ temonirus obfcruarc cœpi,fcd Medi tiomb/cn-f^,J'^^ucliui.Ammaduertipoftencum multaterne tentia. quod '*^''^''^ ^^quot;^^ Augurium inParagr.apertè ^bat, “ ®^P^'^^’’^^^’ verbis Deus condemnat. quot;

i,inorbos,Sj{. çg^ç,çj.g p^j.|jgj.j^. indicate aflerit. Ad A- “ W tophetiam nb Euefttis amp;nbsp;magna Turba deducit, “

„quam falfbabantiquis proDcocultam fcribitlnPrs' „ fag.affirmat Damones nouifle vniiierfa, qua: homines „ amp;nbsp;Nàturafadurifuntad finemyfque. Recitatinhanc fententiam alia multa,quæ recenfere non eft opns.lani enim àpietatedefleétere abundè percepi. ERNißfr Paracelfi (t tale effet huie beftiæ fibi ipfi contradicerc, conarerft-bifemper pecuinexculare., InPrçfag.fcribir,hominemcxfeiplo contniriui. futuri nihilfcire,nec ad eacognofcendaaut inueftiga® da creatum effe,cum alibi planè dinetfumdicat-Probat is aclaudatomncs vanilTimas Diuinandi artes, quasn^ Gentiles quideni,quibus aliquid eff mentis,vnquam ƒ bauerint, Gcomantiam, Pyromantiam,aliasq; limitó' Taceoenim quod Necromantiam amp;nbsp;fimiles blafpb^' mas amp;nbsp;contumcliofas in Deum artes mirificèlaudat' Refutatio quia de his fupra diximus.Nunc vnicoverbö,Geonian-aeomdnlt;lt;Mtixcxemplo,omnes confutabo.Si fîgurç ex punftisco® cinnatgfdtura prcmoriftrant,faciunt hoe vel natural' ter,velartificioïê.Neiitro poteft: modo. Quareneinlt;l‘' care qindem poteft,cum alius modus hoitus. excogit^' ri nullus poflit. Artificialiter.nulla rationepoHunti quia artem nullam tenent.Sed nee artificiofç dicip®;

Ztno. fuut ea ratione.qua Zeno Naturam vocauit ignemaro ficiofum.- Etenim figura artificiales mathematic^, quiddam funt,adionis viribus omnibus carent. Qr fi ctiamaffcribercadioncm liberet,non tarnen aha^' bui poffer,quam quantaab arte manat. At nonpo^ ars vlla res procreare naturales.Poflunt quidem ßg'”^* i artificum ^ vt Pidorum amp;' Statuariorum rcprcftiatat naturales res aliquas : at non fie, vt inde conicdur’ futurisdefumatur. Quapropter artificialiternon pte' dicantgt;quænaturaliter funt euentura, Certumen'^ artificialcm ncc naturalem effeiffum effe praftan^^ rem amp;nobiliorem ruacaufa.Qu.arc nee artificialise? laprçftantior erit artificcfeu arte, à qua fabricata rm

Figuras porró tales architedantur plcrunque Idfotç ru desque homunciones. Quo fit, vt plus non poffint ho-^incjCuins I'lint efFedaquxdam. Quod ncc natural iter prcrignificcnt,ex eo patet,quodnaturam aliam nullam habcnt,quamartificialem difpofitionem. Deinde quae naturalitcrfutura patefaciunt,vel funtfuturorum illo turn cau(x,vcl effedus, vel eiufdem caufæ.à qua futura Fignificata proucniunt,cfFediones funt. Figuras porro Futurorum non efle caufas,cx didis liquct.Qirod nec cf Fcdusfint.per femanifeftumeft. Quæ namque futura FuntjAondum cxiftunt.Qux nondum exiftuntj qui poi-Fi'^taliudvel fignificare vcl efficcre? Hoc perindc efler, ^e fi filium, patre nondum nato , cxiftere diceremus. faro quod nec eiufdem caufæfoboles fint.à qua futura . proferuntur.nianifeftum eft. Etenim figuras facit ho-roo, quires ab ipfis fignificatas efficere nulla ratione potcft-Qiiarecfticerenaturaliterautfignifi^re futura ■'onpofTunt figurç ex pundîs compofi tç.Qu,od fi ergo Fupranaturçfuç vires hçeprçfignificant, aliundefacul ^«em hanc nancifcuntnr,hoc eft,aliter ligna futurorû » ^'rot,cumnequecaufçnequeeffedusefleaut fieri que ^tKDcoautem nonfunt,bonisquc Angelisà Dei vo -rontatenufquamaberranribus. Ergo Sacramenta feu ’ ^yfteria,feutacitaquçdam fignafuntdamnatorum Vintuum.Qùodde hifeefiguris dicOjdealqs omnibus, ^‘''ÏMbus diuinare homines fludent, intclligêdum eft, ^'^’^Patfitomnium ratio. FVR. Non dubito,quinvc

“^“Çc dicâtur de artibus illis, quç ad futurorum præ 'ictuvtuntilr rebus ea indicate non potentibus. ‘^^ftfolögia quomodo diei idem poflir,non video

'^ùonunyççj.jj fijera manifeHè fublunaris mundi rcs alterant,ef[^çjyj^j,^j^^yj.j^j^J p-^.Enniusccrtèolim(ficut al^ omnes.q^i fapuerunt ) non feparat.Aftrologiam ab alijsDiiiinandiartibusicuius verfns hue adferre, quia F 3

elegantes funt,placet. Non vicanos Arufpiccs,non(}c circo Aftrologos, Non Ifiacos conieélotes, nonintet' pretes fomniorum Non enim font ij aut feientia autat teDiuini.Sedfuperftitiofi Vatcs,iinpudentcsq5 Arioü: Aut inertes,aut infani,aut quibus cgeftas imperator' fibi femitam non fapiunt,alreri monftrant via. Quibus diuitias pollicentur,abijs drachmamipfi petut.Sedad Afirologiii rem.Si AftrologiaDiuinatrixita vaticinaretur,quonio Diuittitth. do Medici,Nautæ,Agricolæ,prædicunt quxdam,tolère ri cum profeftbribus fuis poifet. Cum autem prauifio-nemiadant eorum,qu2B poft multos annos cuentura fint,intolerabiles ipfi feipfos reddunt.Hocenim folius Alirologi ^^.j mutuiseflcfupra paruit. Et fanèperquaminiq»* ibiediatde fuut,ne dicam blafphemi in Deum, cum arte fc pracof “quot;‘^ P^'^. gnofccre pofte aiunt multis ante annis, quamaccidâ'' Kthnicilie ^^æ omnes omnium Gentium amp;nbsp;çtatum hominescrquot; Dijsfuis. ^^^ Dijsï^ignaucruntfui.s. Multöergo humiliush«^

in parte,tui-pé didiudcvcro Deo fentiüt aliquiexChö ftjanis,quâ de Dijs fuis, id eft,de Diabolis fenferintEth-nici prudentiores. Scio prxterea ranró eflc hanc öX® lo augurationem nequiorem Deoque magis inuifti”' quanto alqs cftariolationibusnoccntior. Quippeft*^ damëtum fa da eft omnium fermé fuperftitiofaru®^ Allrologid Magicarum artium,vt harum clauis meritó fitapj^ fundimen- ta.Veteresà Dijsmouenaues.reprxfentari extafub^^ ttmedom^ taratione,moueri manus Geomantum, alioniincfquot;' nium dmu üum Diuinatorum eenfucrunt: pofteriotætas h«coi# Mdguaru j^i^ fidcribus tribuit,vt ex Alberto, Conciliatore,Po'quot;' etjuperßit. ponatiOjalijs.intclligipotcft.EquidcmPiatooiciniul^’ quidem aftris tribucrnnt,fcd fantas in eis vires, qu^*^^?

- Boftri Aftrologi inefie credunti reperiri nequaquaiua' caucrüt,vt ex Platoue,Plotino,Iamblicho,Porphyn®’ probari faciliimè poteft.Supra docui, quæ vis effete®' lorû in hçc noftratia.Statuerähocloco fufiusex'pb^^'^''’ j

nia eft,cœlosvt continent complcxufno corpora vni- Ccelücdufa Herfa,fie qualitate virtuteq; fua regere omnia. Vires in- ^o’n^’^uni^-fundithifee rebus vno tempore eafdem cundisjingu-bres cöinunicat aulli.Sic Natura return poftulabat, vt tcsfaijulares afmgularihus fièrent cauüs,quó femper caufarefponderet efFeduLEtenim effedus fingularis à caufafitfingulari,amp;cÖmunisàcömuni,vteruditifiimc ini.Phyfca.3.docuit Ariftor.cuiusParacelfici dodrinä amp;ingeniumcötemnerc poterût,çquarenulli vnqpote ?“j^ c’ lütCeterum nó gencrari nee corrumpi in hoc mundo îHaquàm fingularia, notü per fe eft.Ex quo illud fequi- raaturz7 tur,acaufis particularibus omnia fieri’, que hic oriûtur corrum^u * amp;occidunt,àcoelo nihil,nifi cum cœli viribus concur tur. ntparticularis caufa.Quod vteft in primisPhilofaphiç mdiincntis verfato notiirimum,ita Paracelficis eft ipfis lodijs magisincognitum idem facrç literæ predate do ^'^^^‘^ ^^^^-ceiit,dum fideribus Deus opt. Max. vim nullam adfeti- ’'*3«'Wfa bit aliam,quam luminis amp;caloris ; quibus nodes amp;nbsp;di- ^^ ^’■’^quot;* • «difcriminantur,amp; totiusannitemporadiftinguutuc. ^inctiamDeus præcauerc volens Aftrologorû amë' 'Äplätas,amp; quçcunqj terra per fe æduccre poteft, ante Arcatafideracreauit. Animalia, qua: fine femine nafci ’^9Heunt,poft fideracreauit quidem,fed à fideribus in ■ pHin proprijs virtutibus no iufnt,fed ip fc,quas voluit, f^bbusfingulis inferuit.Quæ ex putredineproueni-'“'^’Pbntarum hac in parrerarionem obtinent. Sum-®*‘McamJgt;cus coelo no aflignauit munus vel ere-^^^ '^‘iquidvcl vires rebus creatis largiendi,fed prarcc-Pf Q^lolum, vtmotu luminc ealoreqifuo die amp;nbsp;no--ƒ ^™,^^®ttinin fua tcpocadifpcrtiret. Quod Ariftot.

.^^ /“’bamp;oes abfq;fupcrftitiöcphilöfophatcsredè imifanfuntQQçergo vecordia amp;nbsp;dementia eft putare, ^^^'^^ OffliUbtts lub Luna exift entib.reb us c Öm un e 1»

Î32 SR'Asrr DrRprrÄT^ particulares in res fingulas defpuerc facultates? F VR Attamen permultahoc cuidenter probant, quicquid tandem dicatur,vt cancrorum earncSamp; maris æftusvt cætera nunc filcam. ' ER.’Aliam aeris t emperiem rebus alqs accommodate magis minusque nullus dubitat. Sunt ehim animalia quæhyeme , alia quæ çftatc, aJù quæ altjs temporibus magis valent ac vigent. SicpiU' Curcira guefcuntcancri,tum quodLumen eisLunæ fitconuc-flcniluniu nientiuslumineSolis, turn quodpaftum illotempor' ^ambariet capiunt vberiorem. Hocncgabamus,Lunamviresclo-cancripm- narecancrisalias,quamrebusalnsquibuflibct.Sialiii guefcant. non concipitint fuccum copioliorcm inftariüoruni-

non eft Lunç hoc refcrêdum acceptum,fednature pr® priç : propter quam vnumquoque fic recipitcœld^'^ vires,quomödo aptum eft recipere. Similis eft ratio®’ AcßuHJH ftus maris.Non enim æftuanr quadam maria,quiavif' ^^' tutem accipiantaLuna j quam àliçres nonaccipb''[’ fed quanquamres aliæ cunde idem accipiantmôtan'' iimiliter omnes mouentur : quia videlicet diiparcst^ i rum funt naturæ.Semper rgiturmancthoc,ccelefti®^'j nicafua facultate quouis momentoresomncsitan’'’j uere ,vtmoucri finguleaptæfiint:acproindevniueri'’' lcsamp; communes effe caulas »nonparticularcsamp;P’^ prias. Quid quod non codem modo acccdimt 5r^ dunt maria omnia? Quçdam enim alio tempore )lt;P*’ dam nullo modo eftuant. Narrauerunt mihiali'l®^. hoc diferimen eflein matibusHamburgenfiamp;Lvb^‘, Mjre ^al- ^ fmeOccanoamp;Balthico (quorumilludeftuar,hod'®' thuumw çftuat,)iola Holiariadiuifis. Aut ergo non dar eoeioH'i teüuat. huncmotum maribus,aut no codeur modo omnii’‘'' | nee foils, fed mouentur maria prout moueri apra fuquot;'' 1 ac res aliæ codcin pado Manet itaquchçc etiamLu”!, cœlîuc vniucrfalis virtus,res cun das nr moticns,vr('®' gule pro fuanatura moueri pofiunt.Si pluradc Aftrol®

'SiævanîtateimpietatequeaudirecupisUcgitocum no ftumdefenfionem,tuntIohan.Pici MirandûIæDomi- * Didoftiffitnoslibros.Difpereani nifi digni funt,qui an-

, iiumercntur difcipulisParacelfi.quicunque hoslibros 'defpicereaudenr. FVR. Ego nunquam magnificède hac artefenfi, propterea quod à Pliilofophis irrifàm,à Theologis explolàm,à facris litens cxecratam,àblmpe ‘itoribus damnatam ab Intelligcntibus omnibus negram animaduerti. Nofter quoqueTheophraftus hanc fepè repræhendit,ac plenè, vt videtur, nunquam ^'dicit.Quippe aliam quam Græcanicam feuProlcmai '‘^3niAftrologiam commcndat. Sanc in Paragr. mina-^ur Aftronomiam amp;nbsp;artem Calendariorum abqeien-f^^^^®^' “iämAftracoelijfcribirin codem,noninprimuntmho- ;f” ‘” *^‘ *^inem, fed Deus aftra hominis fecit,vt cœleftia imi- ,lt; * fentur. Alibi negat rationem amp;prudemiam, quam in t, gt;iobiscœlum regat ,àDco proficifei, quod ratio àDeo .^ ^rcatanorifubijciaturccclojfedeiimperct. Meminiamp; «

*upramelocum ex hb.dcFatuis citare,in quoincevtam j ^impcrccptibilem affirm at.Idem deLunat.Conftat ex *„ “'5,inquit,Alhologiæ fall! tas ac eorum qui ex genitura „ quot;^dkant,InPi-£(agijsncgat,vitiaanrisafcribcnda.N0n- ^c ^hiabolusfeacute in Aftronomiam inGnuauit,vt fiel « ^^futnlocofevenditet,atq;in ipfofundentur indicia? ^'^Wenouit eelarc,vt hue vfq; in fummo preciofue « ■MiSapientibus ita latenter infpirauit,vtcoelo,do «

5''^entia laudaremus.Verùmtibidico,vixvllam p / • wcoientcut-anicire,cui non flagitioie amp;nbsp;impudenter piu^nimp contwdixetitJnpfopofito aliquot produdislocis ofte t^ mendlt;t' dain,vffluj]3jj^j.gj,j.^jgjm.^.jgj intclligas,qiii feipfum eij faßm mendaeij in omnibus improbiffimepaffim accufat.Sa- accueil.

” nèineodcm libro Aftrologumprorfus admit,,tantum-”iuxta ftcllas fpintus ede con£endit,quife comités nato * adiungant,eumque ducantquo vclint. Oportereitaqj ” fpintus hos,amp;geuituræfîguram Aftrologum coniui? ” gere vt redèdiuineLVideturIcgiflelamblichideteftan ”da figmeata aliovnmquePlatonicoriim blafphenuas, ” ócexillisfecem exfuxifle. Proinde Adronomiæpart^^ ” feu fpccies quinque llatuit, inter quas Magiam amp;Nt-” cromantiamcollocatjomnesq; naturales licitasamp;ve' ’’ ras : atque verfa mox pagina per infernales folum fpiri' ” tus adimpleri expreffeait. Anvllus àconditomundo extitit, qui fpiritu vertiginis impuriore exerecretud Nunccorfum inclinare folum,mox.cogere:iam nonot | ciderc fed infaniam folum adferre , paulopóftDo®'* num amp;Rcftorcm ede vite mortisquc,occidcrc,pefe’’' que induccre ait. In Planerarum domibus fa bros c^'’ à quibus oës artes doceantur,exccptalufticia amp;nbsp;TheO' iogia.Alibi aftra ratione vtfgdificare, atqj alias attests ercere.Depeftè coelura,irafci,odifle,amare iuftar honquot;, num,ncq; vnquâ Iedere nifi offenfum. DefabrisfatuO j rum fupra diximus.Alibi fe à Deo Medieum faâ:iim)‘’®l àcœlojCÜ «ars ex Deo fit,non ex coelo:alibi contralt;h‘tl lis fe edo(ftüairerit:nonnullis ctiäinlocis Diabolos!’'’?

ceptores agnofcir.Ego fanè quiduis ageremalim,?'’quot;? ipfius inepcias tranicribere.Non puro fub cœlo taift fealiquem patientem , qui non indignetur cumptod** giofas amp;nbsp;portcntofas contradiftiones toties fibioco*’ rentes habet.Valcat ergo cum fua Adrologia profto”’ illc Tcnebrio,fuiscp difcipulis venena hæcæternam^ 1 ferenti«a mortem propinetpio nulli offerat. Catcruis' | quia prima hve velitatio nodra opinioncmealon§i''^ durauit, tempus omninb eft, vt receptui canamus-Quod declarandum fufeeperam ,declaratum cft:S‘’' Epito^a. lum Deum creatorem elle vniuerfl ; Rres creatasco*^

'^âs à creatis facultatibus vniucrfis amp;nbsp;fingaUs aliter tautarinon polie,quam promateriæ potentia, quæin Wationeinditafuit. Hanc porto potentiam,quam a-11) taiionem leminalem nominant, Tametii non vni-cacftin-rcqualibet, (idcoqueresfingulæàrfiuerlisa-jenribus diuerle afficiuntur aemutantur) lincmotu amp;alteratione in adum traduci aut permutari non pof-^2abvllacrcatavirtute,euidenter deinonftraui. Quod cnim vd prêter infitam in materia potentiam , vel ^bfquemotuamp;fucceflione repente fit, miraculofum ^fledocui. Etmiraculaab cafolavirtutccdi,quæ no-^^sinmatenam infererepotentias,hoc eft,qua: creare Potcft,commonftraui. -Poftfixeamp;illud.probaui,mi-^acülanequeà naturaliproprietate »nequeà poteftate ''deruna,ncque à viribus ânimæ feulmaginationis, nc-^'icàDiabolicisEucftris apudTartarcos natis.neque •Wedicmæ arris opera,neque Magie vllius potentia effi-ppôfle, Exquibusid,cuiuscaulapraefensdi(putatio ‘Weeptaprimum fui f,pc d pi ci tur, remédia omnia,quæ ‘'‘pra naturæ fuæ proprias amp;nbsp;congenitas faeukates a-^t autproinittunt àiiquid, vaBacffe,falfa,fuper-

^^^0^. impia,’ fugienda amp;nbsp;execranda. Quare fub ^ffforidcrumpofim, -autverborum fiuenotorum fi-'‘’^ ignotomm admurmuratione , aut ceremonia-'^'^certarum vfurpatîonc coUeda, prépara ta, for-z ^ pifta,' effida, fculpra, lcripta , appenfa , fu-defoßa, abiecta, admota, intra corpus fum-• lut alio quouis modo concinnata amp;nbsp;vfurquot; ^(^5 gt;nbsp;omnia fixe , inquam , fi per hos mo-'’‘ùum aliquid adipifei credantur , aut cfficc-aliquid putcnf^f amplius, quam per naturam uiam praidjut , grauifsimè conlcientiam vulnc-fant,pietatem labefadant , bonas DEI creaturas adulterant amp;nbsp;infamant, conrumcliofa in DEVM

funt ,idcoquevelutDiabolicafugienda,vitanda,con-fpuenda,amp; deteftandafunt pqs omnibus : ac Paracclfo amp;difcipulis talia probantibusrelinqueda. Vérba,vO'' ces,Cigna,charaftcres,figuras,Imagines,fi reru vires au* gere , aut per fe.nnrabilia operari ponantur,initicuin Dæmonibus pacti contradæque locietatis ligna efl« clarè patuit. Inuitati talibus,quod poflunt Aciunt,vtin æternum exitium præcipitent talia confedantes. Coe-git nos ipfarerum traä:atio,fparfim incredibïlcmim' pietatem,horrendas blafphemias, portentofamtemei^ tatem Tenebrionis maledicentiflimi inaudita rabieii' bona, vera, fanda omnia inuadentis conuclkrcqucni-tentis retegere,quo à pcftiléntiffimo omniummorW' 1 liumimprudentioresfibi facilius caucant. Mendaci^' mum amp;nbsp;impudenthCmum impoftorem fnifle onmd tcftificantur eiuslibri;omncs praetcrea homines, q^' bus vel mcdiocritcr noms fuit. EquidemhisclopP eum ornare iuftis de caufis folitus fuit FerdinandusI®’ peratoroptimus.amp;amaledicentiaatieniffinins.vtnir hi refulitvir excellentiflima erudirioneamp;picrateo^J D.Johdn- tifs.D Iohannes CratoCæfareeMaieftàtfsMêdicusû' CratoXéf {entancèfuisprmcipi)samp; Pfreceptoribus Tarrarumi*’ ^^diciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuexit,cum Tartarea finjt, amp;nbsp;ex imo Tart^?

f ^^‘^' cruta prolataque videantufpropemodum, pfit,vniuerfia.Argumento eft,quod inter didandül'' litusfuit vclutoeftro percims amp;nbsp;furijs agitatus in®* Pythixcuiufdamvatisexardefcere acvocifcrari.D?®!*^ ne nimirum plauftra illa conuiciorum amp;nbsp;Zt^ep«’*^ monftrofam fuggerente, quam fanus excogitare«“'’; quam potuiflctRctulit hæc.fæpc D.Oporin.usà/'-’^'quot;'*' TaT(^,q ui Amami en fis ci us fuit per biennium.Idem^ firmatè fæpè narranit, nunquam nifi benè potnin '’ myfteria lt;ùa cxplicanda acccffiirc;amp; in m edio hypoed** Ho columnæ Tfivlt;^w//.ôcp,adcoquenumincfiiop!cn‘*‘? aiu‘

stiften t cm,manib il s cap ulo en fis comprehêfo/Q^od eius»«A«ji4«hofpiti'um præberet ei fpintui,qui vitro in elufus refponfa fafeinatis àfehominibus dare folet) e-radare fuas imaginationcs confueuiffe. Superauit in-conftantia, impudentia, temeritate, amp;prodigiofaim-pietatc Arianos, Photinianos, Mahometanos,HaecctP cos denique Tartareos omnes. Hunc ne tu propter pie tatem anteferendum caftis authoribusGalenoamp;Hip-pocrati,hommibus Et hnicis,amp; proinde vers pietatis i-gnaris porro eenfebisïLapfi funt illi,quia inftituti à ne-'wincfacrunnHic autem redcinftrudus volens,fcicns, prudens,cxmera petulantia amp;nbsp;nonandi.libidine ea do-cuit,fcnpfit,inculcauit,quae illivix aufi fuiflenr cogitate,five! fcintillam Dinins lueis huius habniflent, Sed finem facio,vt ad id,quod confeques eft, aggrediamur, amp;quam eleganter prsdareque philofophatus fit pari diligentia confideremus. F VRN. Oro te maiorem in rooduna.vt iam didis de vita hominis, fi quid prxterea . comperti babes,audarij vice adijcias.Sufpicor en im te ï^uidfcire,quodineadem ferèpatrianati ambo fitis.

Boni nihil poflum, mali plurimum. De curationi-“^ciusiquæàvirisfide dignifllmis amp;nbsp;exceptione ma-^°td)usaccepi.in fcquentibus receniebo. Nunc aliquid -®?p“*’' attingam,qus magis hue fpedant; Hclüetium ^^y^ credo.-Vik enim ea Regio rale monfirum edi-j?'7iedidit,non diu fouit. Certènon reperirurvnus ,. ‘l®»intota Heluetia,qui vel affinirate vel neceflitu-‘''Uconiundusei fucrit. Terrs feu Tartari vide-'usinftjfMerlinicuiufdam fuiffe.VocatfeEremi i ^^;^''°Wlis vultvideri. At in ErcmoHeluctiorum ^'^f^f^^clfi,nulli Hohenhemij, nulli Bombafti, nAh deniqjvei rio5iij;s velignobi’es,qui eum vt fangui neiunduinagnofcant.Audiui Psdagogum ibi aliquan dóvuiffe hominem exterum,amp; quoiiatus ille fit,in lo-

co, qufvocaturaltus nidus,(PefTimumfuiflctuncnr duin oportet,ex quo tam æ^Ma prodijt auis.) VndetoP talie Paracelfum fe uominauit. Huius vocis compofr tio,vteft adniirabilis,fic amp;nbsp;author ciuseft mirabilis P* trem fuum fcribit alicubi per annos 14. vixifle inCi' rinthia,aut viciuis regionibus. Hoe in loco, narratun’ mihi eft excdos ei telles fuifle à milite, duin anferesp^ fccret : Inde cuni adultior fa dus fuiflet in Hilp^' niamabtj(le,ibiqueMagicis prins initiatum,Chyn’* cam didiciiïc : à qua cum operam amp;nbsp;oleum fein eaci^

creenda perdere animaduertiflet, ad Medicinamtra» filicrit. Eunuchum fuific cum alia multa, turnhÇ‘ es indicant : amp;nbsp;quod,Oporino telle,feminas prori» defpexit. Fatetur etiam in Prarfatione quadam iè f^ euflbrem fuifle, amp;nbsp;aliquoties ob id, (vel etiam obül** incarccremconiedum.Si examines ca, quæD. lohn’ nes Oporinusvitoinniumiudiciooptimusapud c“® bi2nio,quo eü lècutus efl:,relicla domi vxorc, ^QuoJO inirabilisdoôlrinæ,quamiaditabat,particeps fiertt^ tenim perfuafcratxi , fc fexmcnfibusartcm’Mcdic’”’' totam perfedè traditurum efle) vidit,qoofueïitii’?^ nio egregiè cognofces. Pratter mirafbflem fade”'*' Medicinam promptitudinem amp;nbsp;fcliciratcm,milbf inquit,in eo neque pictatemnequecruditiond'’^'quot; maduertere potui. Et mox. Adeo cn'at toris d^^ amp;nbsp;nodibus, dum ego ipfi.familiaritcr per biciW’'quot;’' ferèconuixi, ebrietati amp;nbsp;crapulæ dcditus,vtvixvn’’’'‘ atque alteram horam fobrium cum repcrire htn^' rit. Item,cum initio fuiiret^abfl:emius,ita dcinbf* revinum didicit,vttotas nodesRufticis plenashg”' nas propinando fuperare aufus fuerit. Digito w”' turn guls immiflb crapula fcfc liberans, amp;nbsp;rurfnni,t”’' quamneguttam quidem vnquam haufiflct,potioi”' busindulgens. Item, Nodu,inquit, toto, quo c?^

oconuixi, tcniporc.nunquam fe exuit: id quod ego e-bnetati afcribebam. Plcninque enim nonnifi ebrius, ad extremum nodem domum ibat cubitum, atque i-ta,vterat indutus, adiundofibi gladiofuo, quemCar nificiscuiufdam fuifle iadabatjuftratum Icfccomj-debat: ac fxpè media node furgens, per cubicuium nudogladioira infaniebatuta crebris idibusamp;paiii-mentum dparictesimpetebat ,vtcgo non femel mi-bicaputiri amputatum metuerem. Item,Pecunia fæpèitaeratdeftitutus, vtneobulumquidcm eiluper» quot;nbsp;^Ifcfcirem,craftino ftatim rurfum crumenam habere ^^benèinftiudam oftentabat : vt non raró admiratus bicrina, vnde ea ei fuiflet fuppeditata. Item ,Orare cum nunquam neque vidi neque audiui: neque cura-batEceleliaftica facra/ed dodrina Euangehea, quæ tu ïpudnos excohincipiebat, amp;anoftris concionatori-bus(crióvrgebatur,nonmultumcurata, fealiquando Lutherum amp;nbsp;Papam,non minus,quant nunc Galcnum ^Hippoerredadurum in ordinem minabatur. Neque *’ümcotum,qui baden us in (cripturam facra kriplif-f^mjiuevetcres fiucReccntiorcs,quenquam feripturç ^tlcmn rede cruilïc,fcd circa cortieem amp;nbsp;quafi mem “’»îmtantum bçrcre. Hçc partim ex Oporinilitcris '^^‘^«pere, partim ex eins fermonibus annotarelibuit. ^^idPharmacorum prcparationcsamp;curationcsfpe

2 ^''quot;''‘V piet a te amp;nbsp;dodrina darißimusD. Henricus D'Henné’ y^pSctus,quicumTigttri nonicgt;vbi aliquandiuvixifc B«Ö!«ge. . ?quot;''bique fimilcmfuiflcperfpiçias, ex huius ctiam’'‘**‘

'^^’’önqmjjj pjjj.jg |ju4j^ti literis aliquid adijciam.Con tu *lt;^®co,inquit,femel amp;nbsp;itcrum tic rebus varijs cti- r am Tâcologieis vel Rcligionis. Sed ex omnibus eins /èrmonibus pictatis ni hil in teil igere licui t, Magiaç ycro, quam iile nefcio quam fingebat, plurimum.

Si eiitn vidiffes,non Medicum dixifles,fed Aurigain:'amp; fodalitio Aurigarum mirificè deledabatur. Ergodum viuerethïc in diuerforioGiconiæ j obferuabataduen-tâtes in hoc hofpitium Aurigas:amp; cum his homofpur-• eus vorabat amp;nbsp;perpotabatata nonnunquam vinofopi' tus,vt fein proximum fcamnumcôllocaret,crapùlâia quefœdam edormiret. Deindeinteriedisquibufdai” de hàbitu: amp;nbsp;véftitu eins, qualia Oporinus etiatri habet! fic concludit. Breuiter fordidus erat peroinniaamp; hO'' mo fpurcus. Raró autnunquam ingrediebatureoetat facros, ac uifus eft Deum amp;nbsp;res Diuinas leuiter curare Si non tibi hœc fufficiunt,' lege ipfius defenfiones,lt;litie tibi occafionem pluracogitandi ofFerent. Silaboret” huncquoquerefugis,confidcrafolum,quibus(eiplt;‘quot;’' Titulis ornarit. Abundè namqueingenium fuunieatt prodidit.Cum vocatus eflet Philippus, ( Nomen fâ^ liæ,fi vllum habuit,fulpicorBombaftfuifle )voca^f* 1 pfe deinde fe ipfum Theophraftum,Paraceltuni,(Y J co, vtopinor ; in quo natusfuit,deducens) Hohcnt’ I nuum, (quod cadem occafione videtur abeofi^*quot;! Aurcolum ,Principem amp;nbsp;Monarcham omnium^ I tiarum amp;artium. Non femel hoc fe ipfum nomina i » natinlibrodetinduraEtinParagr.EgOjinquit ^^^pj, » cha fumatquecro.MefequivosAuicennajGaleit^’.^, » rifienfes,Monrifpeflulani,Sueui,Mifncnfes,Colot' | » fes,Viennenfes,Maria,lnfular,Italia, Dalmatia, Sar ^^, » tia,Gracia,Athenæ,Arabes,Iudæi,(Mirun'i quodno » Garamantas,Indos,“Anglos',Suecos amp;nbsp;Danos ^dif^.^ » cogiinini,non autemvos ego Icqui debéo. ^?f.^(. .» feu annuli calccotum meorumplus noruntartis^^^ „ dicæ,quamGalcnus.Ariftotelcsàquieumfeq‘tu j^ „ funt tanquam fpiimafuperiurebono.quaentrttquot;- ^j „ ris iapirjedfclibus amp;nbsp;canibus debetur. Sedvtnnj.^ cum Medicum fuiffe Chirurgum multis rihp*^ j^

rcni,anidco damnare , quos nunquam intellcxit, dc-Düit? Et quîpotuit homo cbrius, diem cum maxi ma P^tenoftis cum Rufticis,Aurigis, Idiotis altjs,compó-t3ndoconfumens,rcliquam cum Laruis amp;nbsp;Damoni-busdepugnando tranfigcns,poftndic fcróadmodum befterna grauatus crapula furgens.illorum virorum Kripta intelligere , abftrufasque fententias cruere, Vgt;as omnes altj intentiflima cura, perpetuo labore, ^ontinuoque ftudio perueftigantes vix inuenire co-öt^ofcereque potuerunt ? Qitx deinde cauia eum mo '^^horote,vt Theophraftum fcappeUaret ? Velpro-pfwfermonis elegantiam amp;nbsp;puritatem fe ita voluit ®ominari,( quod altcri illi Ariftotchs difcipulo con-^iSb) vel certè propter return Diuinarum cognitio-'''^w.amp;diflerendideeiidem peritiam. Hoc à nemi-’'^affimari poterit : nifi Deum intellexerit Tarta-reum, cuius cauflam fanè egit perquam ftudiofc.

Adorationem quod attiner,Lingux Græcærudis amp;i* gnarus prorfus fuit : Latinæ vix prima initia nouit: ^.ain ex matemis exugcre vberibus debnit /non fa-^'5tenuit. Tam enim feripfit incondite, tam bar-pt, tam confule, tam in (cite, tam ineptè, vt null'll exiftimem extarc fcriptorem Germanum , cu-'^sinfeitiam amp;nbsp;infantiam lile noninfinitis modisfu-^’»nt. Mancat ergo Cacophraftus ,vt feipfumin jj^’^no fuo nommât. Maneat Ferreolus, Plum -£':°'''5,Lutulcntulus , Tartarcolus : Sint ipfius di-fani , prudentes, aurei, argenti, plumbet : tan-,,.. ’'^contaminent, inquinentgt; ac fœdcnt,cxccra-®quercddant nobis artemeoelitus datant amp;con-ce am. îVRNI VS. Thcologica Paracelfi porró acne cauebo. Nee fupcrftitiöfis remedijs ac Magi-'dscurafjonibus imponimihipofthac patiar. Quippe H

impium effe nunciamvideo,quodaliquotiensiubct morbos cxincantationeamp;fuperftitioncnatos(etiam’ fi hoc modo nafci poflent) contraria incantationc

^Ü Porté quia nupcr editum Paraeelfi librum vidifti. EVRN. Sic eft. Magna auiditatc

— oblatum perîcgiiamp;pleraqucrcdius ,quani antca intcllexi, Quia tarnen aliqua font, de quibus tuameupio audire fententiam , maioremin moduin abs tcpcto,vt non grauateferas hane meam auda^ dam. ÈRASTVS. Siquidineoreperifti adprinaam velitationem noftram fpcâans,quod non fatiscxpli-

catumamp;confutatum exiftinias,proponito:libens ti* bi tefpondebo. F V R N. Hominem ait componi ex Homo cMi duobus corporibus quorum alterumex elcmentisco- poniturot flatum,alteruraexfideribusconcinnatumfit. ERA. «inobwcor

amp; huius generis alia in proximacollatione expen- p««^«^ d^musmunc iUa tantum excutienda funt ,qux ad pic-'^ScReligioncm pertinent. FVRN. In Preefa-J'^’'cdicit,Alhonomiam fuam principium amp;nbsp;elcmcn ^^ow- * ^'’'cffcRcligionis amp;nbsp;Sapient ia: cœleftis. ERA. Ni- ”^^lt;^^1^ ^^ ^^ÿi^ foret ad omnes ineptias refpondcrc.Qua-■»^ÏÏTquot;’'®' quanquam hoe quoque abfque ^j^quot;^ »enJ, n ^Q’l^cmia dici nonpotuit. Qmppetunda- „j, CbriÆ.* eins ft ^‘^^‘S’onis eft folus Dcus.Sed Pomponatq fo- ,j^.

Icon ^^RN. Qjiod ab aftris dicit portos,afinos, öiin^’^'^''^’^^” ’ ’^‘^’^ nefcio abfurdum efie. Ete-tcr ^^ Lunaticis ait Pharifacos eftentiali- Ab yans

^'P®^ fuifie , non per fim-ilitudincm duntaxat gmerätar nioiuni ,quortaodo Apoftoli ones à Chrifto vocati por«,d/t. '^^- In libro de Homuncionibus cauffas vide - «'»ko««* ^wt ntoduinque generationis talium voluiüe tradere. ©■«•

InHoclibro cap.ô.àcœlotranfmuranhomincsverel*' lupos a fie rit, (Quanquam paulo antecapite tertio, ^ naturam feminis caufamretulit)quo.dfupraeftfep^ confutatum. Præclarèadhuc metninicornm,quæ®^ cœlorum cfficiêtia protulifti. Quanquam ipfdcipiu® refutct paulo póft, cumcœlum apercé, idq; non icin'-tantum,negat impudicitïam,auaritiam jaliasqiiordd parère : ac folas artes cum fapientia efticcrccontcndit' Paracdß Faueo homini fateor : at apertas iftas contradiftion*-’® ,iliqitotc5- non probo. Scribit aliquoties cœlumcogcrchoroin^ tradidioes ad facienda bona paritcr ac mala.Non mulro póft an®” rit in poteftate hominis efrc,vtinclinationcscoele(^^* fequatur aut non fcquatur. Imó alio loco hachabd' Propenfiones adfurta,rapin3s,fcortationes,nonfi'’f inclinationes fiderum,fcd afpiriruquodaminhomi’'^ exiftcntepræreramp; extra natureordinem.Et paulopO” mores abinclinatione fiderum nob:s innaici rurfus*' firmatHomo cogiturparereaftris,inquit,ncccfthit' la libcrtas. ER. Sapc iam monui fatale efle Paracel®* vt fecum femper amp;nbsp;vbique turpiflimè pugnetSanète® fa^auitSä ^radidionibus eins ita affucui, vt valdè mirer,cum al** pientia ci Q^andiufibiconftanteminuenio.Audet isferiberefd uina: quod Logicam feu Dialedicam extindum efle naturale!^ tfipcccatu mcn,amp;obfcuratam iapientiamDiuinam-.quodfodd' w spiritu inquitjCftpcccatuminSpiritumfandum.quodflt^'^^ fangum, in hocneqnein altcro mundo remitretur. Eadeod^ Uuperj-e- meritate aflerit duobus in locis, nuper inuentarund'’' pertaruur fularum ac terrarum homines non eiufdem clTenob»' rara btmi- c^nj natura’,nee ab Adamo, à quo nos origineni traff mns,ortnm habere:fcd ab alio quodam Adaraopron^' profeniti æ'’ cfTcJntoUcrabile rnodis omnibus cihqnod refurtC' P4r^alf.ne dionem carnislabefadareûnque dubium reuocareco g^t'earnis natuseft homo fanaticus.. Etenim turn très partes^ noftf.« Re- homineponat, elcmcntalcm, cœleftem ,amp; Diuinam, fuiredionè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phord-

245 priores duas intcrituras prorfus, nee vnquam in cœlû pcruenturascontendit: folam partem tertiam gt;nbsp;qua à Deo cxierit,ad eundem redire, cœlosquepofTidere affe rit.Aduerte,inquit,cur Deus mortem ordinant,nempc (, vtcarnera,qviæinutiliscft,àfpiritufeparet., Nihil enim « adDeum fuie in cœlum perueniet,nifi quod à Deo pro lt;, fedumeft.Atfolusfpiritus4iiquoeftimagoDci,aDeo « cft.Hicigiturfolus adDeum redit,qui ex cœlo defeen- « ditxaro autem de terra cft,idcoque in terram reditJte, ( necelcmcntale,nccfideralecorpus cœlumpoflidebit, « fedfolushomofpiritus,quiaDeoinfpiratus eft. Item, « Tenendum hoc eft,nihiLcorü,quæ de terra aecepimus « Kfurgcre,fcd folum hoc,quod ex Deo eft. Quaproptcr « mChrifto refurgemus.Si in eo no fumus, refurgemus, lt;nbsp;atnoninChrifto,nonin Natura, fedinfpirituSanfto- « rum.Itcra,Quodde terra cft,non participât hæreditate « regniDei, quoniä terra eft,quae non penetrabit ad cœ-- „ idm. Item, Satis retro oftenfum eft, camemamp;fangui- „ qua: de Adamo acceperunt homines, in regnum bcinoningrcflura.Nihilenimin cœlôsingreditur,prç '^hd, quod de cœlo ortum eft. Cæterùmcaro Ada- lt;, • quot;quot;icterra eft,ac proindenon pemcnit adcœlum,fed ^^ ’'*®tmicrram.Çdiippemortahscftacmortiobnoxia: ^^ quot;•umm autem mortale cœlum polTidebit. Terrena ^^ '^^^quecaro non poreft ad cœlum perucnire, quia ni- ^^ ni^^*^‘^^’*”^^^’*5 ad omnia eft, plena fordium, vitio- ^^ qui ’’®'PFobitatis cft.Nec ab igne vllo repurgari ab in- ^ jij,^^'*®?®^‘^^por-cft»vt cœlicapax cfîiciatur. Nullum ^^ toM'^J’^'SnemjnuUamq; glorificationcm patitur, fed ^^ ^^*’'f4d.cft,ab anima feparandaeft:quod per ^^ nosV”'^^^^'^”^'^”' à came fuadiuidcntc.klco feire ^®^aenit,carnë, quæ ex Adami femine pronata eft, Kor/iwmortaicm inutilcmquc effcHae amp;nbsp;huins gene ^^ nsauatoticsrcpetitinhoclibrOjVtmiraricogatornes -

pios,fantam amp;nbsp;ram impiamin hominempotuiffe«^® re audaciam. NccdHrimilc eft quodin tertio thenienfes feripfit. Heet obfeurins ac breuius attigent-idem aliquantoclarius dixeratlibrofecundotextual» fdraceUie InParamito fnopropemodumde animx vitadubitif' antmaim- sie enim fcribit.Corpus in hominc aliud eft,quod ooS

^^ fadum ex tribus (InteUige Mercurio,fulphurc,SalC') neque ex Limbo,vnde nee Medico fubiedum eft-Orig* ^* ’^’ nemfuam habet ab afflatu Dei.Quoniam ergo refurg^ mus ,vt ad reddendam rationem bene malequcfaft“’' rum,non autem fanitatis amp;morborö,quae vifibilccoi' pirt patitur,probabile eftinuifibilecorpus fimulrelut' redurum. Inuifibile corpus hoc in loconominatM mam.Hxc enim fola in homine ex infpirarione Dinius Anï«i4«o. ineft,necexmateha clemcntor-ufada eft. Hicergoco'

«t corpus, pys earn vocardn fupra citatis locis fpiritum redius^p pdlat.Quanquam verb monftrolè impia hec fiait,tw» tarnen eontëtus his (uit: fed aliasinfuper blalphcroi^^ Marw)« ex addidit. Etenim Mariam virginem Deipara de Aduo’® ii amopro ^ajam fuilfequatcrpalam negatin a.Iib.VerbaciusiB geiicratam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

' natuseftChriftus à Spiritu land o conceptus, amp;nbsp;de S^u ’ dacarneincamatus Itemcapitc tcrtioiScripturaniW loquiturdccarnc Adami fed defiguratocorporefecu-’ dæ natiuitatis , cui nihil adhaercat corporale de Ad' mo. Nam virgo Maria mater noftra purafuiqabfque carne amp;nbsp;(anguine Adami amp;Euæ: quomodo nos ctiani efié oportet. item, Deftinatum fuit, vt Virgo,0 qua narus eftChriftuSjOrrum haberetabAbrahafflo,

“on ab Adamo. Item,Chriihts ex virginenatus eft* ^oæ non ab Adamo, fed ab Abraham o, non ex came A(lami,fcdcxcarnepromiffionis,cxqiia nihilimpnn o^fciturjorigincm traxic. Quid, quod Ghriftum ex (ub quot;3ntia Virginis natum negat? Sanecarnemeiusveram quot;omanam cffe carnem, atque ab Adamo propagatam |^„^^ “^^Z “oncredidinac proinde hominem verum eße minime affumlir^ P^Uuit. Si enim Maria non eft ex Adarni progenie or-^®gt;ncChnftus quidem ex ea carnem aßumens ex Ada-®'ofumpfitoriginem. Quod fi deinde ne ex virginc Wcmcarncm afliimpfit,carnem habuitlongcaliam ^“îmenoßra. Verba eins de hac reiftafunt.Chrißus ^oceptus eft à Spiritu fando, amp;nbsp;è landa came incar* « ®’tus,non fecundum ordmem carnis mortalis, fed fc- « ^quot;ndiun nouam natiuitatem, quæ à Spiritu fando « pfouenit In quo intelligite, ex Adami carne nihifa- « quot;^deffequam quod de vino percipere potcftis, quod “

’0''’ïsaliquod infunditur. Hoc dicitur ex vafe cfle,at « ^odevalê,ffiueex ipfavafis fubftantia. ) Hxc iUe.“ ^“^adiftatu?Annon dignustibividetur,qui infron-“ ''«'‘i'BHbridn quo praeter monftra fententiarum, fla-

^****’*^“*^ ®S®”^’ Q'^o^ ^^^^^ commendare non , . Q ^'i^Wliominum omnium funt infelicißimi. F V R;

^ '^Hintcogitationcs hominum diflimilcs ? quant P^fesaffeftus ? Legi cadem haec,amp;cbfcurè quidem '^ogitauijfedhoemodono fumintcrpretatus,quo * oootuexponis. Etenim quæ cxipfocontra mortuo*

^om refurredionem protulifti,fcnfum habere puto nÓ “lalum.Hoc enim voluißc arbirror,quod Paulus in pri ®oadCorinthios decimoquinto dixir,carnem amp;ian-guincm non pofte hçrediratê confequimcq; corruprio *S^2H?P^5 oaturç ^^Çoedi rate accipercSic inficiatw

z48 ERAsrr Dr SPET Af-impios rcfurgere,non quod rcuicturos neget ^quot;‘^^^ .j fuppliciuniæternum abripiendos dubiter, fed quo cœlurn afcenfuros non elle hocloquendi modo iu cet.Carnemigitnr,qnam ex pare te Adamo accepiæ ' hçréditatem cœleftem non poffefTuramputauitac plit,priufquaregencrata fnpernè fit : quodonmes® enm Sacris literis affirmamus.Quç exParamiro attu fti hoc ipfum cuidenter fatis probant,vbi vnà cuiu vi bili corporc,quod ex dementis eöflatum effedieim ’ innifibîle quoq; refurgere aflîrmat.ER.Idem ego qu®* primum credidieum fenfiflc : ac vehementervdlc hanc eiusfuifle mentem.At nimis multa dicit,qu$'’‘’ à coguntaliter exiftimare.Nolo nunede contradidi^‘^ bits dus plura dicerc quæ fie ci familiäres arque yU tæ funt,vt iam aliquotiesmonui, vt nullam propels tentiam veram conftanter vbiq; tcnueriqfalfas amp;iu® ftrofas varié mutant,inuertcrit.locupictaritjdefor'’'’ rit. Hanc ob rem mirari infaniam hominis in hacp' te defij:ac grauior.i fol ü notaui.ln hoc libro nihil intquot; cat fxpi us,quant quod ex Deo ortum fit,ad cunde«®^ uerti : quodautem cxtcrranatum'fit,in terrain run'' conuerti: aeproinde animantmorinonpofle. lu'■ ram. Verifi mile fol urn putat, animam vnà cum vi^q corpore exfcpulchro prodituram. Argumenton;quot;quot;' tur hoc,quod benèntalequc fadorunt rcddituri'il^^,, rationem,quæ ad corpus hoc vilibilc non fpedent^ ' nanique morbi amp;nbsp;fanitatis fubiedum, quorum siepwdt nullam à nobis fit rationem poftulaturus. In hor ' corp ,uta j^j.^ contrarium fedulö vrget, corpus ita pcccarc,vr

00 animanoninquinctur.Caro,iitquit,dcbebat cur*. na contant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r

netur. bera,vt,quod veller,lacerct abfqueanimæ noxia: q«^ effe non potuit. Quoniam-cami impofitæfunt lf^ Diuinæomnem adimenteslibcrtatemjvrnihilinrquot;'' liberi : amp;nbsp;in carne ita fit liber, vt in ea vifibiliter

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS P RT MA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;249

^j^ icitimpofira. ER. Nonhicfonicitusfijm,vtqui ^'tn hocpræcipuè cupiam tibi oftendcrc, quam tur-fu^quot;^^^‘^ P^racelfi : amp;nbsp;quam fœdè in tam pauculis

.y®® fibi contradicat. Quod defendcrc animus ygcquæinhoccapitefcquuntur : amp;qiiœ deinde in Q^eni hociib.2.capite3. deLiberoarbitrioporcus ille y^nnit.Dum putabis te inuenifle quibus eum excufes, 'ultóte magis irretitum Icnties. Hoc negarinon po- C^ro We yquindicarcarncm debuifleliberam elle, vt, quod^‘‘ .‘^/^ '^‘'quot; ^'’îret,fa£ere poffer,at non efle;ac max affirmct in car ™'^j,”l’ ®clibçrtâtcm effe, vt male bcncque abfque Animae in- ^f^G^f^ft ^Otnmodoagerepoffit. FVRN. Quiainhocnonita ’' J^ultunicftpofitumjadremnoftram redeamus. ER. poccratpropofitum oftendere,non pofle verbaipfius 'taintenigi,quomodo ApoftoliPauli ab omnibus fanç Mentis horoinibus intcUefta femper fuerunt,ac hodie ^noqueintelliguntur. Etenim Apoftolus hoc tantum voluitdocercjcorporanoftranonconfcquipoffeiïio- p^J- ^^ ’^cmc«;leftcm,quantifpcr maneant corruptioni obno ^^y^j^ „g_ ^i^'nonimçæriegat hæcipfacorporanoftra , quæinJiræï^efur. ^cvitaniortalicircumfcrimus,poftquamimmutata reä,oefen, «glorificatafucrint,in cœliscum Chrifto amp;elcélisDei Unaa. ^’^wbusinfempiternura vielura. Quamobrem inters ^°S^nti,quij(jeillïs futurum fit, quos extrema dies oc ^Up3bitinhac terra viuentes , refpondet, iniftu oculi Miiuitandos effcjOportet cnim,inquit, « ^p^apjoy t»to. lioc corrupt ioni obnoxium corpus induere incorru-ptamnaturam/cge/To^nleF ■r5T!gt;,Slt;. mortale hoc induere immortahtatein.Perfpicitur ex his clariffimè,non alia corpora(ecundum fübftantiam,quam hæc ipfa,qux ex parenfibus nollris defumpfimus, reuidura amp;nbsp;in coelo eufflChfiftoredemptorefuoregnatura efle. Subftatia

non mutabitur, fed qualitatcs, vt grauitas, corruptioj mortalitas, atquc alias tales ab eis autcrentur. Tantum abeft, vt arbitratus fit Paulus, nos, dum in hoc mundo viuiinus, corpus habere immortale, vt omnibusaffir-met necefle efle deponere morralitatcm,i!lis etia,quos in-terra dies nouiflima deprchcndct. Conrradiftorh funt ,corpus noftrumadufimul vtrunque effc mortale amp;nbsp;immortale. Non fieParacelfus. Quamids cnimdicat homines in came refurgere oportere,quó ab Ange lis diftinfti maneantitamcn corpus aliud ab hoe terre-no,quod ab Adamo propagatum eft,fingit. F VR Pu' to te inique verba eins interpretari. Non cnimintcHi-git aliam fiibftantiam,coelcfte regnum poflefluramded hanc ipfam,tranfmutatam tarnen,vt ex Apoftolo docu iftf.Etenim ex aqua amp;nbsp;fpiritu,rcnouationembanc dkit nafciciim Scriptura. Quodfi videturaliquandoaliter locutus ede,in meliorem pattern nihilominus accipi^ da funt.SoIet enim oblèurius interdum loqui, atqueüi fpicionem leftori parère fententiae ab(urdçgt;dumincpti in animo nihil cogitat. E R- Audco verè diccre nuUu® vnq extitiffe,quantum quidê vidcre cgopotui,quJW0* incóditè,barbarè,pcrturbatè,amp;improprièinlinguano ftratè (criberet. Hinc fit vt ex vno loco difficileplctu^' que fit mentem eiuspercipere. Augent diffieuha^ crebræ Ôcmonflrolæcontradidiones. Sanèinhadr

re tarn loquitur confuie, obfcurè,amp; variè,vt fentétiaf^ eruere certamnequeas, priufquäomnes inter ie lo*^*^, Argumèta contuleris.Excollationcperfpicics,eumfæpiusiilnü^ ^uibui int firmarc,quod ante dixi, nempe non hoc corpus noftw f iaatPai-d terrenum immortale cffici,vitamquc coeleftem conie* tclfidtinon qui,fcdaliud quoddä corpus coelitusdemiflum:cu*n$ ftratur. j-gj multafunt argumcnta.Primùm hoc efto, quodto'

centies in hoc libro affirmât, corpus ab Adamoprop^' gaturn non pofleflurum hçrceUtatc cocliTcd hoc folu®

îcditurum adDcum,quod à Deo profcélum fit, nem-pc animam à Deo infpiratam.Corpus vtrunq;,EIemen talevidelicetac fidcralc per mortem difFoluendum ef-fc,vt illud elementis reddatur,hoc coelo amp;nbsp;fideribus re ftituatur,conftanter affirm at. Loquiturautem deipfa corporumrubftantia vel effentia, non de qualitatibus: Quodvnico hicteftimonioexprçfationc produce,prç tcrilla,quæ fupraeitauimns,probafre luffieit. Deus, in- “ lt;iuit,duas effentias in homine fecit,terrcnam amp;nbsp;çterna: * «iüæconiunâæmanent vfque adrelütreftionem : quo “ tempore terrena terrae,ætema regno Dei reddetur.No quot;nbsp;Johic iam monere te, vt confideres, quam falfum fit, eiuod animas ait ad refurreftionem vfque cum corpori t’useopulatasmanerc , cum .per mortem fecludicon-ftetSed hoctenotareiubco,quam loquatur non con-fentance Scripturae: qua: in cxtremoiudicio animas eu. corporibus iterum coniungendasdocet, eumipfedif-wna^endas tune feribat. Hoc cumobid potiffimum fe-terit.vtcorporis ab Adamo pronati eflentiam non in-gtedicœlum oftendat,fedin terram-refolui doccat, da t^m^patc^eum non de qualitatibus, fed de fubftan-tt^^oqulEtcnim relurredionis tempore qnalitates ha lusmundinonampliusincorporibusinfunt. Secun- 3 do,non minus frequenter affcrit,corpora,qua: de terra ‘'^^ptïfaaaq; fint,ad coelos non afcenfura,fed in terra ^^WendaConftat autem corpora noftra ex terra cö-^°tmita faftaque cflc.Qriarc ex ipfius fententia cœlum donpôffidcbunt.Exquo iterum liquet,eum de alio cor Poteloqui,Verba eins cap.2.11b.2.hæc funt. Duæ funt oarnis fpecics,vna Adami,quae ad nullam rem vtilis eft, aitcrafpiritus.quæviuificat. Namfupemè incarnatur, vndeincœlum quoqueredit.Et poftea.Dcus voluit ho mineminitnortalem efle, caro autem de terra fumpta tnamortalis reddi no potuit.Nihil enim immortale eft,

nifi quod cœlitus venir. Item, Anima cil caro amp;nbsp;ûn-guis:amp; in his inefle cogitur. Cæterùm earnlsdiffer^f*^ due funt,mortalis amp;immortalis;illa cflentiam fuaniic cipitàcarnemortali, hæcpcrfedacarocftad vitama:' ternam ordinata- Hanc carnem fæpiflîmc vocal carne àSpiritu fanâoincarnatam. Tertio^quèfxpc inenl ^ cat hoCjimpoHîbile eire,vt corpus mortale fiat imæof taie. Supracitatateftimoniahoc tam probantapenv vt non fit necefleplura proferre. Confianter cnimvbi-queaflerit rem morralcm nullam ad cœlosalcento lcd fola immortaliaamp; Dinina ad Deum redirura. ta’ morralcm, inquit, carnem deantiqui carneAdamim-bil omnino in fchabereoporret. Sinihiiomninö,cr50 neque fubftantiam Corpora autem noftra,fi nonldre museflemorticorruprionique obnoxia , ex feriptm^ reftimonijs pcrfacilè cognofeeremus. Qiiocircanoo crcdiditnoïlra haecmottaiiacorporaimmortalirafeß' 4 inducre pofle. Quarto contcudit hoc Ïolum corpus 1 in cœlumingrcirurum,quodciufdcm fit cum corpore J Chrifti fubfiantiæ,eodem que a ut faltcm confimUi ®® I do fit natum,non per naturalem generationem propi I Chriftutex garum. Palam certèfcribit Chriftum carnem Itiamb'e | uirgmepc ex virgine, non autem de virgine fumpfiflc,quoniolt;^'’ F n4tM,guo^ quiexvafcahquoviniimpromit, exvaïequidem.'‘^ ^xutfe^pro P’f’^f ’^o^‘^cvafecapit. Nonenim defubfiantiavil'5 mitur. '’*^1’”^ eftded in co folum continetur. RenouatimP'^' P^rdcelfut ^^5 Tenebrio Veterum hxrericorum amp;nbsp;Recentioru® rmouitve quorundam errorem, Chriflum de codopervirgio^'’’ tifeshd-re tanquam pcrcanalcm tranfijfie, de fubUâtiaciusaiW fes. afrumpfificjblaterantium.Sicverbaciushabcnt.ExA' ^, dami carne( Icilicctnatumelle ChrifiumJaliternóaC' „ cipitc,qua quomodo de vino poteftis infcIJigcrc,quou „ in va/èconditur.Hoc ex vale quidem eft,ar non devaip » lam amp;illudconlèquitur,quod à ipirituincarnatumeft ècodo

ecœlo cflè,amp;incoelum rcuerti : quod autem à fpiritu « mcarnatumnon eft, neque adcœlùm etiam pcruenit. „ Sicut Chriftus ex virgine natus,amp; in ea à Spiritu lando « mcarnatus abfque femine virili Adami homo faûus t, dUic nos homines,qui fcruarivolumus,carnemmor-,« talem deponere, iterumquegenerari à Spintu fanfto lt;, ^eceffehabemus. Q^oniam enim in fempiternum o- « portet hominem carne amp;nbsp;fanguinepræditum eflc,duæ « “ßteamium fpecies,Adami vna,quæ nihil prodeft,Spi ^ f'^iisfanfti altera.quæviuificat. Ipfenamque iupemè « J'^^irnatjamp;proindeincarnatio eiuspemos redit in coe „ “®' Summaeft, ficimaginatur in Baptifmo nobis à je 3nfto fpiritucarnem effingi, quæ nÔ fit ex Adami pro 8^icnata, quomodo in virginis vtero formauit carne ^“^^■“Qüod fi virginis catnem non conceflit noftrç fi effe, quomodo concederet Chrifti carnem verè '^^anam carnem noftræ fimilem cflc,quam ex virgi-■®'wmprodt)flc, nonautem defubftantia dus fum-^''^ffccontcndil-His fi adieceris,qua: his verbis fieri pwebctautcmcarohæc,(quæincoelum conficenfiu-guinc Chrifti eflc,quæ de cœlo de-tùs ''.^'^'^os quoque per nonam generationem cœli tun)'^^^^®P®‘’^^^^’®'^°’^'P“5 ^ Spiritu fiando coforma-to r ^'’’'’Quam.hæc fiupra didis fiubiccens,facile quid mus^'^^“’^ vilt;icbis,nempe aliud effe corpus,in quo fi jjj J^cœlis vifturi, ab co, in quo hic circumambula-inc^'^'^P'^”^^5’’’^^^*’’’^‘l^æ cœlcfticami compctit) ^ fi'eab Adamo propagata inefte ncquit, fied in alia ^^

0 .®*?^»qu«abaltcroAdamo Chrifto ortü haber. ^^ xll^foclumdicitnos in hac vitavtrunque corpuscir ^oniferrc.mortale amp;nbsp;immortale,manifeftè demóftrat, sn^ondequaiitatibus corporum noftrorumloqui,fed corpora^ ciübftantia. Nullus enim tam eftimperitus, qui cor-ßgnat,ntor pota noftrajdum in hac vita agimus,corruption! obno tak^i,-^.

1 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffortile.

25 ERASTT DTSPrT/7: xia^putet immortaliaeflc. Arnon vcritus cftParacclfiU tuns affirmare.Quaproptcrduo fimulin nobis corpœ ra ccnfuit effc : quorum alterum mortale,alterumiöi' „ mortale cfTct.Libro fecundo de gencrato,clarè fcribit „ Beati duo habent corpora,mortale amp;nbsp;immortale. Hof „ corpus non nutriri dicit exelementis,fedrcbuscoeld „ bus,vt Manna,amp; aqua ex Petra profluente. Aliolo^” fcribit Apoftolos miracula fecifle nö per corpus vetos ^ fed per nouum.In hoc funt,inquit,amp; ex hoc procetitio „ vires amp;potcftates.Et quamuis vctus corpus adhiK^ „ fit,tamen non vfurpatur Hic aperte audisincodcif ‘’^ m ine duo corpora vctus amp;nbsp;nouum codem tempore J fe.Dc corpore aeterno feins,fcribit alio loco,ipfuW e in Ebron(ficvocatParadyfiim)poftfcparationein'‘l'J do videlicet per mortem à corpore terreno fèparat“

^^ fuerit.Si abinuiceminmorrcfcparätur,prortusotf)^ atbeatifPü eueputarit,refpondcbitipfctibimfine cap-lmni'' racelfiu- pot^^ beatorum talia fore , qua'ia fucruntAngcloiy

qui Abrahamo amp;nbsp;Lotto apparucrunt, amp;nbsp;qualcSp’f j fandusin columbæ imagine fuper Chriftolede^^ • duir. Nifi fortè mail's eum taliaintcllexifrc,qu31iL buit Nymphis,Feris hominibus, Gigantibus, amp;’'ù bus, autenam nupcrinuentaruminfularumbo l n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hus:quosomnesnegatcx Adamopropagatosn\ (,

lt;efrc. Dem urn affirmât conftanterac repetit /«P«’ j corp’ crcit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ÆAiiniO^

wUmortrflf P”5aDcopatremprimacreationecxterrac«»““^ vifurum coelum,fed aliudquoddam àfiliocréâto^,^ uc à Spiritufanéto incarnatum.Teftimonium e^P . mis adducam hicvnicum ex fecundocapite^*^’^ ,j.

gt;, feendere,carnem ScfanguincmnoumndcditCnt^^^ gt;, quó in fanguine carneque homo exifterct. '9^ tjo 91 ha:c,qua: in coelos afcendit àfilio creata cftjJió^^^j],)

cum de corpore loquitur. Quippecaro mortaUsaPa-‘* treeft,ficut Adamus amp;nbsp;pofteri eins: qui in id rurfum fol “ Guntur,ex quo effedi funt.Filius autem nounin corpus “ cedit,in quo refurgere homines oportet.Quisnonde-eftreturvefaniam hominis Deo Patri tacite vim amp;po- DemPater teftatemdetrahentis creaturas iinmortales procrean- P^nKtlfo Cl- Sinolebat meminifTe Ratus, in quo fuit Adamus an «»»porfR Jelipfum, faltemexcoelorum duratione amp;immutabi-“tateintclligcredebuiifet, Dcum potuiffe omniaim-^ctabilia create. Quanquam ipfecœlumquoqunftar”^”*^^' eWunarium murabile ponat,dum fubinde partem ho ^■nutnfideraleminfidera fic rcfoluidicit,quomodo

'ementalis rcfoluiturinElcmenta. Ex omnibus hifce P’:ftpicuèccrnis,quamnonfenferirChriftianèamp;piède. „. 'erpotumnoftrorum rcfurredioneJmpuriflîmæfunt ^aiphemiç.quas in hoc libro erndauit impius Sannia nbsp;nbsp;nbsp;pj’

miftusfccundumeius dodrinam, noneftyctusho-^^^jc 'co Non enim carnem Adami a Hump fit. Quare falfus ^ critParacelficis articnlus ndei noftrac,quo dicitur Chri ^radus efle homo. Secundo non habuit carncin * Piffi ”'’^v'’ Pæ^®^® P*^® nobis non eft vere mortuus, '^'^^ carnem Chrifti vocat carnem immorta-inm '^ *^?’um omnium facit immortalem, corum, ti^T™’ ^’“^æl’^ft^s regni hæreditatem funt confecu-jçp^ ^'^'cm per mortem fcribit feparari bane à came funi '^^^!^°'^cli. Sic totius falutis noftræ fundam en* ■p^f ■^'*^^'h Chriftum pro nobis mortuum negans.

'° cegat Virginis carnem ab Adamo deriuatam, J cum ab Abrahamo tarnen profedam concédât: Quali ic non ab Adamo propagatus fuiflet.Debebat faltem-ex jxapiteLucæ meminilTc Chriftum ex Adami proge cicortum fuiffe. An non fuit Dauid ex Adami femine

^^^'■^^^^^^’^ films Chriftus? At non ex Adajui carné, fed ex promiflione miraculofc natam

4 fomniat virginem. Quarto refurredioncmcorporu in dubium vocat,quam tantopere défendit Apoflolus 5r cumtota fcriptura. Quinto,flagitioforumamp;ipip'®' rum animas non minus apudDeum futuras affirmât» „ quam piorum, fie feribens. Deus ex terra amp;nbsp;coelofecit „' hominem,vt in corpore cœleftia meditctur,inq; core „ demptorem fuum confpicctur.Si aliter feccrit,redit fp „ ritus ad Deum,homo autem pcrgit,quo pergcreaDe® ,, iubetur.Omitto iam leuioraerrata,amp;quænon pcrinôÇ 6 labefaftant adeoque cuertunt falutisnoftræfundamt turn ; quanquamnegata omnipotentia in Patre hut«• tiam pertineat. F VR. Quae hue vfqucrccitafti peccj^ ta exeufariomniapofTunt, fiper carnem mortalen’-^ immortalem dicatur intelligere voluiflc hocipftt”' quod Apoftolus voluit ac docuit.Equidem ncgarenoquot; potes,quin aliquado faltem refte hac de re fitlocuto^ cum prxfcrtimlcbi teftimonium probet. ER N*quot;', eertè magis vclim,quam omniaeins feripra pie expo”' pofle.At non finitille nos,quodcupimus,faccre. No” inficias ibomonnunquam fie ipfum loqui, Ytrcétèic”' fifle cenferi poflct,fi non toties contrariuinrepctetd' Senfenfiit Sane Scriptoris cuiufq;fentenriamiudicamuseanilt;^'' Smptorii fe,quam crebriusrepcti,inculcari,vrgcri,aireucr3ri''t credauref demus. Si feme! dixit in hac re Paracclfus, quod/*^ Ic,louant^lt;e fenfumrecipcrepoffit, decies contrarium afleud®’'’ pwrepf- j-jj-io^iljy^qye probaretentauir. Taccoquodplcf® ^^’ que, cum redi aliquiddiccrevidetur,itaobfcurusr gt;nbsp;vt,quid volucrir,pcrcipere ncqueas, nifi ex altjs fente”' tijseogitationes aucupens.Ergocum falfaamp;impb^ brius, aperrius, maioreqj contentione verboruni amp;2t' gumenrorum aifirmet, cogimur credcre cumàvent»' teamp; confeientia vidum rectius interdumicribcre'f luiflcgt;at non potuific.Sxpius iam dixi ,fatalcipf! fut»” in vna fentcntia nunquapermanere, fed fade libico”'

tridiccrc. Si ex\'cra fcntcntia,qux ci forte cxcidit ali-quando per incuriam, dum ad fuas hy pothefes non fa-tis attente refpicetet, de mente hominis iudicandura putaucr]5,pr3ecifa eftnobis omhisdifputandioccafio. ctenun hoc me demonftrarurum libéré rccipio,(amp; qui demcalege.vt, finon præftcm,quiduis patiar) nihil ab co reprehenfuminahjs ,quodaliquandoipfemctnon ^™'^”^.,QH^ü'^ocvalcrcdcbct,dcfiit eflenouae Medicina:inuentor, aut iam diu ignoratæ inftauraror. ip^ealtaM ^monvalercTiocvis, quid fupereftaliud,quam vt hoc do affirmé ''’nifenfiflefateamur,quod fæpius amp;nbsp;conftantius affe- uù. ^uirJQuopofitOjVcrèaccufatusà nobiseft illorum fcc «umamp;blafphemiarum, quasnuperenumerauimus, ^ *nunc quoque indicauimus.Tefttmomum lobi fie ad Tf^wom« ^itut,vteumputctintelIexiHcde carne alla ipfi à fi ho J’^’^Î'' circumdanda,quæ nonfit exfubftantia carnisAdami,fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^

^eterra: Etenim in citato fuperius quodam loco affir-®întcm audiuifti,carnemhancnoftram repurgationë yaeelfus. ™!amreciperc, glorificationisque capacemnon elfe. °Mgituridconccdit, quodtu putas ,quodque Apo-

” ^ ^‘^'^'^^ '’’^'^°’ ’’® ^''^^'°^ r^re. Non en im i. nbsp;^’'ctnortalem earn cm reddi immortalem,lcd a-*

j^ 9“Wam'carnem fingit. Hac de caufa in morte ^’'c aoillafccludendam, amp;nbsp;vtranqucpiosfimulco-^®que tempore poffidere ait. Prophetia lobi, inquir, °n loquitur de carne ex limo terræ fa ft a, fed de fucu-fa nouï generationis carne de Spiritu fanfto conce-ptalteindobum loqui de carne vitæ,non de carne mor „ IMUï ab Adamo propagata fit. Quid porro dixeris,fi

Donere» F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^^^''^ præditam mortalcm \^,^,

] L ^quot; ^o*^ ^iW credo. ER. An non per hune ditam mor * turn millies dicit hominem à Deo fie creatum, vt in talem. co duo corpora copularit,quorum alterum exElemcn tisconflarit,altcrumcx aftris cócinnarit? Non ex luto,

inquit/adus homo coxed ex quintis eirentijsElcmen-torum amp;nbsp;fiderum, Huie compofito infpiMuiffeDentn deinde fpiritum vitæferibit ,vtcx duobus cerponb. amp;nbsp;fpirituvitæ corapaûus fit homo. Pet mortem autem an non totics a Her it corpus rerrenum in terram, liberale inßderarediturnm ? An non conOantcr affirmât vtrnnque hoc corpus mcrtale effe? FVRN. Fateor, fed quidcx his concludes ? E R A S T V S. Hoc,quod

- dixi,Mcntcmhumanam effe mortalem, FVRN. Mi-4frd/f eft rabilis confeeutio. ERA Corpus ex fidcribuscon-ßgt;rfnt,mei, fc^tim Paracclfo nihil eft alind quam fen lus, ratio, S lt;^ratio'. intclligenria,quacinhomiof infunt; nee aliamincora-tioncm humanam poni r. At hxc nih d aliu d fnnt,qua®

• anima. Ergo dum Gdcrale corpus facit diflblubil**’ quod anima eft humane , ipfam animam facit roort^f Icm. F VRN. Quomodo dicis corpus fiderric intei' ledum effe? EKParapelfustuusin libre de ScirnthA-ftronomica, amp;prxfcntis operis libro primo, capitclt' i cundohæc habct.Deus hominem ßeconformauit^' f „ traxit effentiam,ex quatuor Elemcntis,amp; pretcreuöJ' I '„ ftris eftentiam SapicntiæjScientiæjTnteileôrns. Vtrgt; „ quchanc eflentiam Elcinentorum amp;nbsp;Affronnn ndr- , „ girinvnaminaffam,quamScripturalimumterr3f‘’^ * „ minat. Et nonnulUs interpoßtis, addit. Scicfl'^^ „ hominem cxduabusconftarcpartibus,quarin'nviif „ Elemëtis caro amp;nbsp;fanguis faüa eft:altera ex a fins belting „ pta eft,nempe fenfus amp;cogitatiencs, item,Ex puttf „ matre nihil gencraturinrelligcnrisfiibftanriæ, leb elf; „ lo firmamento manat. Item libre fecundojcapi^pt* „ mo,Spiritusfiderum,quidccœlo veni^eft inhonuo^ „ ratio amp;nbsp;fapientia terrena , nihil de came amp;nbsp;fangw®® „ terrenisparticipans,fed exfirmamento proctens:qo „ in homine ineft/ficut fpiritus ebfque corpore,ut-'* - men in figura imaginis human«. ' i dco triplex i’t 10 ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raw«

■tnincineftSapicntia: Bruta fcucarnalis : Sideralis, hoe ^ cft.ais amp;nbsp;intdligcnria feu ratio Humana ; amp;nbsp;Diuina, „ lt;5uain Deus hoininiinconceptionc largitiir.Sic inpri-„ moArchid.aitcxduobus conftarc hominem corpori-bu£,cxNaturali.quód caro fir amp;fanguis,atque fpiritua ■li (quod;in hoe loco xrernum elle (enbit) quod auditû, ■gulhimdiosquc fcnl'us homini prxbeat. In lib. de Sci-^nt.Aftronom.contradicit huic loco,quod videlicet agt; 'ternmn fit corpus cœlefte lie Icnbcns-Corpus Gderale liominis tandem putrefiei i quoque ac mori oportet.Si T'nract!pis,rcperics tories ab co affirmatû.quotiesvo* ^«)0mnesartes,feienrias ,omnem fapientiam amp;fcicn-fijm^bafirisvenirein hominem.Infragmento défendu amp;inftrüm. hæc habet. Eft igitur (enfus homo, amp;nbsp;ho-’11,0 eft fen fus. Qinnimó Solomonis quoque Sapientia „ , lt;lelideribiis dcducit,dc inclinationcloqucns: quam ta fireninPræfationcquart! librifatcrur à Deodatant :vt ^„jf ^^^ ’lulquam fibicouftet. Quodam loco libro primo fie j^i^, ilt;ribit.Siciitcibus nutrit corpusrecreans ipfum fangui “ ’'uniquecum çarne luppeditans, ira mundus exterior « Dominiomnem rationcm,artem,Ac fapientiam fubmi “ ^''^rav.ticcquidquam horum cxpcciiliariDei dono ja- « ^quot;‘^'Wed ex Naturae laminc.Etmox, Si quis in ad ris« ’’ulHmineffc Sapientia contendatjed ab Imagine Dei lt;« P’ornanarcjnon negabo de Sapientia ,qua nebis para^ « ^“fïtcrnavita.Athuniana.fcuanimalis Sapiennaa Na « ^uraineft. Vides quid exinfana infani hominis doftri- « fla,quamvosinccclum tollerelaudibus impiè ftudetis, conlequatur? FVR Mirâtes eft.Tories animam ponit i‘inmortalë,amp; à Deo infufam, amp;nbsp;nihilominus his omifi fis,arripis, quod vituperare poftis. ER. Tuacaulafacio, nein errorem labaris,lcd vidcas,quam nihil lani in hoe hominetueht.Semper enim pugnat I'ecum; aperte plc ranqUnterdum -obfeute contrarium docct eins, quod

verbis affirmât.Taccoiam confufionem verborumamp; return incredibilcm nullisque temporibus auditam. InconftStU Yi jç quæfo hac ipfa in re quam fit varias. ' Hominem Pdracelfi cömponitextribus,corporeEIementali,amp;Siderali,at' ^^^^bauot Q^e Anima. Moxdkitduos practereain coineflefpin^ ° ’ tus.His non contentus adijcit tertium,Yt fieinfintfpiö rus tcrrenus,fideralis,amp; animaUs. Etenim cam vbiquf ferèfpiritum amp;animam pro eifdem ponat,aliolocod plicate dicit,aliud effe fpiritum,aliud animaroAliqua» do hanc,alias ilium à Deo infpiratura,amp; adDeum redire alFeritHunc fpiritum aliquando corpus effe ait,vti® fine cap.i.lib.i.Duo nutrimus corpora, Vnumex terra» atrerum ex Chrifto defumptum : illud à patrc,hocifi' Iio.(Nifi fortèloquitur de corpore immortali.) Etüde' raiera fpiritum cura vbiquc corpus nominct-, inloco paulo antècitato dicit abfquccorporc eflc,ac tantum-modo rctinerc effigiem figura; humans :cuiasfcntcfl-ris abfurditas tanra eft,vt maior excogitari vix poffit; Hunc fpiritum , quera hic dixit efle rationem, intellC' Wiuflrum dum,amp; fapiëtiamhumanam,alibi Eueftrum nominiti fdr^ctlß- ^ in hoclibro poft mortem apparcre fcribit,ac doccre

homines mirabilia. (Si plura,amp;quidemexprcficcuffl verbis Mofis amp;nbsp;Ghrifti pugnantia de his ipfis mortuom fpedris viderc defideras, lege libellam de animab^^ mortem apparentibus ab co feriptum.)Anima,dicW^ caro amp;nbsp;fanguis : amp;nbsp;in his efle cogitur.Item, Anim^» in corde hominis:amp; anima eft ipfiim cor hominis. amp;« IM^M h- ah bi. Vita eft anim a,non caro,nec in carnefcd eft am tarne Anü raa,amp; in anima;amp; anima eft ipfa vita. Tales loCutiones mz. valdè font apud eum frequentes. Quineriam du a'm txquot homine animasponit,capifc tertio hts verbis. Notan-fartth. Uo tiiim infuperduasefle inhomineanimas,a:fcrnam,amp; mo^^araetl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eu vitalerh.-quarum hsc morti eft obnoMJ)

itUiaunortAlis manct.His.fi adicceris carnemimmor ^**^fi^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ talent)

tâlem,cÔftabit homo coelum pofleflurus ex tribus cor poribus^letnentalijSiderali, Cœlefti: duabus animab* «ternaamp;vitali;Spiritibus quatuortcrreno.Siderali,ani Waliamp;Diuino. Sicmonftrum tricorporeum hominis wbebis ex partibus nouem compofitum. F VR- Nolo Qenisaudireplura:pergamus adfequentia. ER. Quid oicim nefcio.Non credo à cÖdito mundo extiriße, qui æQuefederate confudcrit omnia. Aftrologiam contra omnein omnium feculorura amp;nbsp;hominum opinionem ‘“{‘^‘^'päutesquatuor-, in qnibustraftat Thcologi-p’Wiaginatiönis Ócfidehvtipfevocat, amp;Dsmoniaca ^5“æâ^inféros pertinent.Quisvnquam fubhoc So '«it homo non füriófus,quiliarum rerum adeo dif-'P^ihmeonfidorattonem vni arti fubijeerct ? Sed ^cfibiipfi conftat.Qu/ppe alibi Aftrologiæfacit quin i^^fpedes, Diuinatoriam ab his quatuor diftinguens. ^. ‘^um humanæ ab ipfo vocatæ alibi ponat fpccies 7. ^^ Ponit 9.SicMâgiæ alibi j.hic 4.fpeciesenumcrat :i-^ ^eeromantia: 4. tant urn partes recenfet, cum hic ^^'^‘^■^^‘^’■omantiam, cuiusnonaen inauditum ad-6» '^^‘(^ifi voluit dicercNccyomantiam) alibi pror-^^w’^’^ ^” fpccies i4.diuidit. Aftrologiæ Diuina-S^ftl’ ^® ^P^^^^® tribuit,hic inij.di(pcrtiuit.Sed pi-tte quot;’'^^commemorare.Libet folum breuiter recen ! Jiai^’^cota.quibus homo uaniflimus fenobis Ma-’’'tu ?'” ^““ fpeciebus probare potuifle putauit:fi ta to ’‘*o fuit dcmës,vt le pro bare crederct, nee excer-(Iclij''®‘®'®“»ncm-cucrtcre veritatem pietatemque /^pocafy-in Soi^’^^“'^^^^^^^- QuodApocalypfimarque Cigna pjjm (o!m ’Afi ^^^^^if^a appanturainteUigi ab alijs nullis,qua Magutm-FV^t^'^^P^’^i^'^’goumc.ft.quod-anobisrefutctur, tdHgü. tteat’ r'^’“^“’^•®‘®'''^^^^8’5^^''^*^**’ '^‘'’■’^^^^■‘^'fhus pro •^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.quQ8 coelum fupcrnaturalegcncra-

262 E R :l ST r D ER P-rTA T. quod voIuic.Certum cfteum de .MagiaintcllcxilTc, Q''^ in hochbro tradincuiufquc virtutc ctiamfecretasani’ marumcogitationcscognol’ciait.Sedadrcm Fundgt; Yuniamcn nicntiim,cui fuperftruitomnia.hoc ponitNihiloccul' fan^rt^j ^^^^ cßc,quöd non fit rcnclaiidum Ex hoc cöcluditbo br^at^a ’’^^ acutiflimusamp;pcf1:iIcntilfimus,Magia!n,Netroni3' rucd^iaba tiara,ArtesomnesDiuinatrices,amp; quicquid vfqua(gt; tas c^r, codaeraoncsêxcogitarunt impiarum acfuperftinoiar“ return, àDeo niortalibus concelfas permilfasq; fuiflt Et quis pius œquoanimo ferat Icclcratam hancaudt

ciam in exponcndis oraculis Diuinis?£go cerrè itinon nunquam commoucor talia legens, vr inulta ablqjlc® 1ère me percenferenon poflemihi perluafcnra. Argu' mentatio cius talis eibChrilhis dixit occulta omniJff' uelanda effe Omnes igiturillx artes,quæ occultaw® return manifcftatiom icruiunt,licirçfunt Alaudabiks lamvcróadoccultorum patefadionem Ainueftigatio nem,conducibiles funt omnes hæ artcs;Magia,Nccro-raantia, Sciomantia, AugHtia,A(lrologia,Gcomantia) Somniorum vilio amp;nbsp;interpferario,Sonilcgia,amp;alielt;ö centçhuius generis.Omnes ergo probat Deus.Erproin dedelipiunt Thcologi atqucalq,lus, vr mahsàülid' tas,vitupérantes. Sic quae Chriftus de lalutiferivcf^ fui prædicatione, amp;nbsp;cordium acpeccatorumnoftr'’^ manifeftationedixit.detorque impurus Sanniolil^^' biliendas artes Diabolicas contra raanifeftumDeiv« bum.Probationem aliam nullam adfert,quam nuncö pofitatn:quamin hoclibro fçpiusinculcatainrcpcrics: non in hac forma quidem his tarnen verbis. Cærcrùni RUgifdeß Magiam fic definit-Artê efle deducendi vires aftrorum nitioaPara inres ccrtas,vt ligiUa,verba charaderes,Imagines,figu eelfatra- ras,amp;c.per quas deinae Magus mirabiliafaciat. Ponii ‘^^^^^ enimin iideribus ineße viresmiraculorum quorurali-bct:quodfuprarcfutauimus. EVEN. Modunidcdn-cen-

fcndincfcioanobfemaris. ERA.Exemplo Cryftallo^ ï’unamp;fpcculorum cauorum/in quibas radij Solis ita ’^oguntur, vt fomitem proxiniè poßtum inflamment, ‘iccUrar. FVR. Inrellexi coclum hifce viribus carcrc. Quodtametfi nonfcircm vcruin cffc, tarnen raihi hæc; fationon fatisfacerct.Quoniani fpcculum talc non læ-“'taut vrir,niG res illas,in quas radij dinguntur. Et hæc. gt;flcafingulis momenris lerè mutatur pro Solis naotu. Ittmintcrpofita re quapiam nihil agit. Item non po-^^ftlpcculuminquamlibctparvcmvcrti, vtea vipræ-«tw fît, fed opponi folum radqs è Solis corpore e^ ^^Cülatisoportet. Adde quod non poffit homo fei--^fi^Uïndoimaginem, figuram, charaâcrcm,rcôtèob-j^trtat fîdetibas : quorum vires recipere velit. In So-‘foculisamp;ndu iudicare poffumus ; in aliorum aftro-®*ngt;tadifsnihil ertienhbile. Denique virtus hxcvixgt; ^otnento duraref, qucqiadmodum vel lp cc ulo pau-umdimoto, vel Sole progrediente non cadem pars à woldis radijs feritur. Quocirca nugæ nihilominus ûttw.Sanè ex collationc noltra didici nihilinhisre-

wtlTcvcri. Sedvelim tarnen audirc, quibuî ratio-eos^^'^® P^^^f^*^ aftruat, hoccfl,quomodoMa °. ^’'^’'^trardmutationesveras pcrficere ,atquealia

“^^^'^^ probet. E R zVS T V S. Argumen- ArgoweN ' *”^®'‘Jigna : hæc nimirum. Artifex poteft H-

prolyl ^®^''^^^‘ ^’■S° amp;nbsp;Magus remm naturas^ ° ‘‘^ ’^’^âûfmutare valet. Figulus teftam

■COS', Ergo pro ijgjfQ fuo res transformât.Natura J'’”' ‘ pri’claus viiibrjs ornauit herbas, lapides, amp;nbsp;res alias. . ’ ’ ^gus Vicent gcrir Natur« ,quæ non vbique poteft

effent omnium return vires, voluit Magum cafdemm-dere facultates in verba,figuras,charaderes, amp;c. Tcrri ^ plantisimpertit vires admirabiles. Ergo calumet'' dem habe tMagusigitur cœlo potend or deducere potensin verba amp;nbsp;imagines cadem effidet. Quodautem aftris impcrarequeathomo,ci hoc feripturæ locoprO j bat.Vos Dij eftis,amp;c. Quiequid Elementale corpuspo* tcft,hocctiam poteft fpiriruale corpus: amp;nbsp;quidcmlon' gè facilius,expeditius,cclcrius. Cçterùm Element^ poteft vna die multa miliaria conficere: poteft aró® perliteras defuis cogitationibus certiorem facerc ,•■“’ eet ,pcul abftt:auis per acre volarc poteft, quo vulft^? Ergo amp;nbsp;fpirituale corpus per acrem volarc abiquc^i'^ amicoquod vult fignificareabfq;Iitcris,longiflïö'‘®' fpacium breuiffimo tempore percurrere potefi.M’?“’ enim corpore fpirituali feu imaginando poteft reb^® quibufuis facultates donare, quas in Phantafia torff^ Ce^itatio- ^Jf Quinimö eogitationes plus poffunt aftris amp;£‘^' nes pl'^ pof nientis : nouum fabricant cœlum, nouum firniam^' fuut aj ns. turn,nouasvircs,cxquibus nouæ prodeunt artes. Vo cathic quoquc Magos Sandos,naturales,vtqdp^ natura: vires præftent, quod Sandi Dei homines pot^' ftate Dinina perfeccrunt.Allinitblaiphemianifup''f.j citatam de potcntiadifcipulorum fuperantepof*^ Chrifti, fi fidem habeant. Magiam ab hominedo^ poffe,conftantcr ncgat,amp; ex Ibl is aftris difciafleritp^^ lo póft Magum poffe alium perfediifimum Mag“®

, patere per (cicntiamftiam affeucrat.AcerbèinTn^o gos inuchitur has artes condemnantes velut Diaw

’ Éifdem his cordis fecreta cognofci ait:vtetiâ^ iMm Z*,lt;Lgosfcrutatorescordium faciat : nc folusDcusj^* tatorts. ^^quot;^^«dcinccpscredatur.Ficum quoquc,cuiChrn “ malcdixit,Magicè, id eft, viMagica exaruifleMtpro^ nus Nebulo. nbsp;nbsp;Magicum etiam fuit ,ipfo iudicc,^iio^

Deus Solern firmauit.Iof decimo. Non minus impie cenfet à mortuis nos difeere poffe,contra apertum'Dei nundatum.Deureronomij decimoodauo.Infinelibri fecundi, audct hoe etiam affirmare , Deum ede Ma-gum,hoc cft,alios facere Magos : Item Necromantem, quiavidelicet fubieftum Necromantiæ proponatfeu treetlnfummanihil eftin toto fcriptofaniamp;boni. Si ilibideditoperam vtinfaniret, hicfurorem ßmulauit, lut révéra infanijt Jn vltimo libr. fatua multa adfertin détestera totum orbem ab hoc Sole illuftratum ait ef-fcwfernum.Spiritus malignos affirmât nouiffe fimpli dl ,ex quibus compofitis officiant grandinem, toni-ttuijtempeftates. Vtenim ædificator feufabcr mu-titiusnouitex quibus rebus conftruat murum,ßcipß totunt, Paracelfo authore, quomodo excitandæ fint omnis generis tempeftates. Longé aliterleremiaslo-quitur.cum dicit. Nunquid funt in exterarum gen-tium vanitatibus (id eft.vanis Dijs, ) qui pluant, effici-lutquevtcoelum det imbres ? Nónnetuises,Iehoua ^rusnofter, in quo horum omnium autorc fpem ha-°’^uiusï Rogo te,quis vnquam fic defipuit, vt medica-^'^itorum viribus cieri pofle tempeftates, coélumque ^^V'^rcirMulte nune Stnges in praefente aeris ficci , ^'Uisjgris pluuias expeftarunt. Cur ergo eas non ®^^utiqinbus herbis procurari poffint ? Ridiculum ‘bquodeofdem nafcentibusfiguram genituræ con-^uere.(adbibito fortaffis Aftrolabio aut quadrante) ™rtnat.Quod miraculorum amp;nbsp;Diuinationum autho-’^'^sfacitcœlum.iamconfutatum fuit. Quin ipfequo-SuedicitJblnnn Deum futura nouifle. At nem verita-tfpermancat, niox addit, artes cum dediffe,quibus ca-demptscognofcerehomines poffint. Quidabfurdius potelUiciï Sic folum Deum artem fabrilcm tenere di-

ccmus:fabrum effe nullum prêter Deum^exccptisiUis» qui artem perdidicerint. Qma nihil, inquit,eftoccul-tuin,quod non rcuelari oporfeat: amp;nbsp;occultiflïniuB* cft,quicquid futurum eft,dus fuut vixtaliaprofpic^^’' di,vna naturalis per Aftronomiam, altera fubliawo^ per vires naturalibus maiores. Si duæ viæ funt, non foins Deus patefecit,fed cum Deo artes. Quid quod o' rigincmamp; cauflam Diuinationis ait efle corpus Side' rale, quod expeditum ab Elemenraii colloquatur cun’ aftris, amp;nbsp;ex his futurorum prœnotionem hauriat? SeC' lerateabeoaflirmatur, Deo gratumefle,vtin artibus Diuinatricibus nos oblcftemus, captemus fomnia,ob' feruemus auguria, notemus aufpicia , colamiis rd*' quas ariolationes. Etenim tanta feueritate tant 1^' pèrepetitomandatoDeus prohibuit, vt vixeredam’' pfummet Cacodxmonem negate andere. At mue' nit tarnen belluam, quam nihil puderhoeafleuemte' Inuenit infuper,qui eadem probent, plaufibus exo* piant, laudcnt,adcoelum tollant,diuina ede pr$di; cent,alijs obtrudant,inpublicum cmittanrninöqu’ cxccllentera Deo illuminatnm,Germania: dccus»^ tantum nonDeum eße harumblafphcmiarumarcl”' tedum dedamitent. In Epilogoprimi libri quatuor«' numcrat fanandi rationes,Naturalem,Diuinam,pc'’^' i dem ,(quam bipartitam facit, quatenus velinDcU®’ ! velinDiabolumferaturJ amp;nbsp;per Diabolos. Quisho’' ribiliora vidit, legit, audiuit, fomniauir, inter Chrift’”' nos natus,amp;in data renati Euangelij luce educatus-FVRNIVS. Saris multa de his audiuimus. ERA' ST VS. Quæ reftant in hoc partü monftrofo (faut Deus, vt poftremus inter illos fit, in quibus de RcliaO' ne infertæ habentur difputationes ) de ElementiSjdc Meteoris, de hominis natura amp;nbsp;partibus, de artiumo-rigm«

figine amp;nbsp;Doàonbus in proxima collationc cxcutic-mus. Hæc non ob aliud tam verbofè nunc recitaui. quamvc,quihaecaliquando funtleduri, perfpiciant, nobis nequc blafphcmias ncque portcntofos errores ülos vnquam placuilfc. Videant qui hæc propagate ftudent, quid cum hominibus* turn Deo aliquando line /

^^ ; quot;Rfurdä prorfut no funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de imdginum magictinim uirih^

119 Paracelfideeademfen-tentia bona i3ï mala X3 aUrologiafalfaefi (yimpoßibtiis iu xtaParacelfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

aïlrologiafundamentu et clauis o m-niumjuperfiitiofarum artium 130 cur earn quidam cum medicina co iunxerint »40 deeademPn

Q- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xa. ajlrologiintoüerabilcs, abiediusde ^^^itnenhemirabdes Paracel nbsp;nbsp;nbsp;nero Deo fentiunt quarn Bthnid

’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defuisdijst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^a

'^^‘^ ^^* ■ Aftronomia prindpium religionispa ’‘^^^^’mautor libri deMundo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;racelfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143 ‘’ duslocusdemaginatio Athalan'cusrexGothorum m f’fpK«tHlt; 61 ! optnio de Augerlj Perrerij de uerbarum ui fen '^Ptiatione ,3 decreatio-j5®w(i413 cur in philo- . Auicenna opinio de imaginatie ne 34 t^^^jm de Deo pauca dixerit i s ■ WA jenftone reprobata or ''‘’'^lt;lt;iti7c^ curorbibus ^^^^^usprafecedt intelligent

Ptracelfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isa

Cogitationes plut poftimt luxtl ^i’^^ crifum quam afira nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*‘*

con 'eruatio mundi eß creationii f'^ petualio ^uadam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li

eoiiferuattocrcreatioidtrit' i^‘^‘ contagio nemo alterum affcertim-lest mftipfe prior qualititt telt ii , feriuifiierit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nl

contagiH et /aft in urn ut Jfferenl 9gt;'- i cr99 comtagentianuHomodoinobilßi '

corpora beatotum ^ualiaßnt fff^ celfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui

corpora duo ia hac uita rircim/ifi' aiufßecMiJum Paracelfam ul' crtf4

corput hoe terrenum non reJUtnl 1 immorta/e, fed allai ^aoJJ^ cari tóe dem-j^um aixie Peil' 1 (rifum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'* ‘

(trpai ■

difcrimen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 94

creatie uires quid poßint in re quali-betefficere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 creatintnfumitiàDeo iuxta Pard-celfum, fei à deunculis mortaUb. prauis er iudicio nobifcum fubie

’^'•lio niMndi an momentanca ßeerit

quot;f^*w moiBfnMnM glorioßor uide ^‘^^^‘maihuc^notidie ;, '’■fJiuff erwifor» «(ÏJö duonto.

^^dQueßfitentiaParacelß ^ ‘’4lfi# df ereatione mnndi er-^^^^ fvaccl^o (fifeparatio 3

'^^fff4H'o«f Addm« blaj^he-j^ ^nnferuatio re funt idem

Z!quot; maieÜM unie

creaturit inßenßbiles Paracelfo ex m ateria prima fade nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 creaturie mirabilet Paracelß ex ßn-guliielemenfii generatie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17 creature rationales iuxta eundem funtm omnibuselementis or incertum eß quibus patcfada ßtuia adfalutem- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid-créât o: res ad mala coguntur Paracel f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®

milibuf curant ït6.Grig^ quo modo aliquado ßtura predicant 09 diumationis autores 126. crn7 magiamuentores ijo. cm*

de Imaginatione Paracefi opinh quid commune habeatcimtlijt delirant ibiu so quid proprio»

imagmationi O' fidei eaiein trihoit Paracelfus m miraculis edcndii SS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

pro Imaginafionis potcllate,Aiiic(!i !

bertimagnifententia

eiafdeni confutatio

de Imaginatione er quid miracula imagiaes quomödo admiralihifi' facercnonpofiit ss er dein- cuitates adiptfcantur,fintêti^^^ ‘^^1’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ria.

imaginationis nomen plurafignifi. imaginesfiufirafiunt ad redpiequot;^’' infiuxuscali tst.CPf^ ' imaginationis officium, eher imaginunt fub certisco»fi(llaiio^‘‘ 1 ÿ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;busfiulptorcsinlegcniDcip^^‘ '

. we nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«45 ,

*i.î^iH« w})i Cf chiifiilileres magi dQhrijiiiinis non ufurpandi ^ Ï^msoiJi inij[denteU(oc (tt^umdiiboupaHum. tbi^zx iSi

»w^»»« tiihd agant t^uam repritfen

*^^o f« itntt!« (^Hitenuf imago niSd _ 'ijicitiliniquamrepriefcmat 79 •quot;“piifj urujiciol't, quatenut funt ’quot;fautes,nibil à cxlo accipinnt

*i'‘gi»»m AUronomicantm er magi ^»ii,niiijmmen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aöi

^niirtó.'f nihil?iracel[e niß quoi ^lt;^bi'uiuenit

*^^^t(tlt;item filers impiumeß

.“««jreçHid

quot;“Wrionij erfafemationii difcri quot;'’’■por« quomoie percipiantur

*«'''*’’'^Pf^ponet,«nde lej ' ^M ewr phantafimate egeat

^OT»« per ideoi tn animum ^tra^ffat non efficere j^ ’‘Wm facunt tale$homi-j^^fe fintentia

gunt **^^^i^f{oy^^‘

MeHigentiienon inteUigunt l^c »«-feriora A rißcteU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114

iuteUigenti^eeïbwmmatrices nullof funt Illmer ni er n^ etiatn ficundum Ardiotchmali-mbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu

dcLamijs.ipfarivm poteflateer mi-raculis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsia-er

Lamiarim pa^Hocum diabolo ani-magmaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

lamieraröfuntuereobfeße too lamie necromanticis longé détériorés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;los-er^or

liberdemtiniodftfulegitimuiAri- ordeinceps ?owfo»^f‘‘ Ihtelis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS. pinio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^J^ de Libertdte cdfins Pdrdcel/t opinio magi^deßnitioPardceljicil . * »49 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magidcur ex medidMorti ^aä»^

^ignacurdiuerß! temporibm coefd i3tgt; ßiciUiu uel difßciliuf putrefcdiit nbsp;nbsp;nidgia nutid cß pbyßec! ptrßdii

denda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iss deMagisAegyptiads

Limbus magntisParacelß quid 4 magi Aegyptideino fecertintjerr Loquendicanfuetudo a nbsp;nbsp;nbsp;tes veras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^S Lun£ mutdtiones curdemones dli- pro Magia ArgamentdPdrdidp

quando obferuent ics nbsp;nbsp;nbsp;16 j luna plena cacricarnoßores cur flati magiflliApocalypflmintdïi^^^ magi cordiumfcrutatores Pti^^“

MAgia uniuerfa unde origi-nem babeat ss de Magia difflutatio izo Kagia çr magi nomen explicatum

magi qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ye

demones ejje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no-Cfiii deMagis qui Chrißumadorarunt nt,

magia partes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijf magia diuinatricis quoi /flecies

^‘0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff magiam naturalem nullam effe nt.

magus nulltts verè mortiu^f^ ^‘^

magis non debent nee poS^^^ receremonia

magicè maledixitficui cBnjW’ ta Paracelfum

magica Paracclfl approbanttf «P‘' talifltpplicio affleiendi

magia uetusex quibus coalttefd 'i’ magi lt;:^ ßriges quahabeintcotit'* ma

magorumerfjgdrwn di^crime^

Magnes effùgûmteortmt^ t«^ taspropnetatesquarunt '”

Bilf^coruw ft Llt;tmilt;tru»n artes cur ^^fdikse^evolueritGem to^. t3'Ki

^iXishtreps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X9

JAifcionw bitrcps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*8

•«5 «ftiw 411 LMn4m [f^M^lMr 151

miracula non fiunt ab euc^ris fi miracula non fiunt gefiattone herba rum e^“ firn ilium rerun f t miracula ucrbis SacrU non fieri

mirucuUfudutiritprobi wlute an fli

mtraculorum Chrifii e^fandonn differentia

miraculorumChrifiic^ fandorai^ différant Paracelfo

Morbo mfanabiU affedut nK®“’'* Chriflo fanatui iuxta Para«di^ ***

morbionnes fanabUes Paracelfo tius confütatio

Mofatca Lex iudiciaUs quatenw 0^' feruari poßit

Mofis locus de uenefidi quo^noiot^ tedigendus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'gt;°'^

de Mundo liber,an fit legiMiU A*^' fiotelis

ante Murtdum creatum alitfaUf^ it in eins loco , Paracelfo

mutatio fubita,e^ quadam cra^^ »0

^^y/kriummagniem Paraaf f^

myfkriun magnum Parac^^

^'^^

ex lAy^crio magnoomniacrtoUr Paracelfo

myfieriorum creator quis

—Atorumcumparentibitv^^

tuturaks res [uinotioncs tantum m noils proiucunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

nstumksres non maritantur calo à medico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^o

de Mli i^ui comitiaics plumbeo Hinderecurauit, hiüorîdty tiu[demexti)ninatiQ isi--amp;

cis er Armanis, ibidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue-

tms karefeos renouât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tft.

ßriritum in capulo enßs habuit 3,37 quiequid in alijsdam-nanit hoc ip[e aliquande affirma-nit 137 uitamfibi fine ter minoprafixit 47 quamdiu uixcrit 48 eiusbla/ßkemite iO-cr 37 flagilium inexpia bik 111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfurdaquitdam

4S nbsp;nbsp;nbsp;de anima aitapropedu-

bitat t4s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impietates qua-

dam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;244

magis mpius quam Anaxagoras f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ah os pofuit

feparatoresquam'Deum co feiens ad Cacodamonem defceit tat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus inconüantia

exempla quadam zoo.zr 267 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fatale ei flhicon

tradiccre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aS-etriss

ajeipfo zx omnibus difcrepat

eontradidioncs aliquot 244, c is- er »4- er i4' er

333

Paracclfi de creationeopimio exami-nata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

Paracelflopinio demaginatione çr eiusuiribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S4Zr

Paracelfl autores quos feeutus efl in dijfutatione de phantapa

Paracelfus aUquid pofuit ante créa.-. turn mundum in dus kca

de Refurredione lobi locum quomo do expUcat Paracelfus tsr S SAcramentadiaboU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181

Sagarum artes damnofißima

Saga périma idololatra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1 )

Sagahomicida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21^

Saga an redè morte puniantur 197. ^si-itsÿVdenicepsujque ad 119 N

fenfuum quidam/fecies tantum qui- jfedrum Germanicum ^, dam qualitates etiam cumJpecie- de Spirituum potentia amp;nbsp;'^^ ^^f

feparationcplanoproducwdurres corpus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

^li ^quot;^^’^^^^^^P°Jf‘^''^^b

^'^^f^ingenentio Paracelfi om-, ƒ «i quoique quando allas rei ^fiteorporeiin incorporeant fa’*’'

nppenfa quid iuuent ^\^i tio eß^nbus afiribere üirtu-^fgt;qnisper naturam fuamnon

’ 191 W^iPiirtócZ/ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,g

JMwer antipathus occultas ^'^*iqifibulo[ascjfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S7

T r^pn-^mcntiwn cuiusUbet ita ffintareutamor potins qua lt;(w quepimn pafiio con-

uirtusfirmatrixnon eget excmplari sj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil efficit extra fernen

inquoineft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Virtue firmatrix, efi Dei iujfue,

111

Visfeparatrixctrtfiagia idem Para-

Gquot; form J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem

tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ibidem

Magis prodefjè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»j verba non poffunt ejfefigna effedun mirabUitm! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

conuentuhommum nerberum barbaromm i«’''^^'^

r«

Herbis cur aliquando eafi^^ r^ferpenteseogantur nbsp;nbsp;nbsp;'

Herbis cur tantoe unes doenjlt;* ^^ adjcripfermt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^

uerbtvm Dei cur nabisdatv^n ' ^ uerborum certorum' o^i^, non o pttshabent,^uidDco(i“ 1

Vmbra SamueUs^ '

■n HEOPHRASTVS Paracclfusnoftroté' g pore vixit,qui veteru omnium placids con-temptismuhanoua in artem medicam in-i ducere conatus cR,amp; medicinam per diner-fas Hcluetiæ,'Gcrmaniæamp;PoIoniæ regiones vagabun^ dus exercuit,dum pecunia careret: qua modica acquit ta,vino amp;nbsp;ludis deditus ( vt conftans fama eftinemin* mcdcbatur.DæmonevtebaturfamiliarijVtexeiüsdifc* pulo audiui,vir natura amp;cloquentia quàmiifcris amp;iï“ dio dodionprorfus inconftans,nnnc Thcologus,nunc medicus,nunc magus, fæpecompotator amp;nbsp;aleatorinter rufticos. Audio tarnen multos paftim abcoinmor-bis defperatiscuratos,amp;vlcera maligna ab eofeliciref fanata.Callcbat cnimChymifticam artcm,qualiquo-rcs,fuccos,olca( dcantimoniopræcipuè) daliainiW' bilia medicamenta patabatltaq; in fcriptis fuis obleu' ruseft, turn alias, turn fua quædam remédia,amp; fuisnö-minibus fæpc neminans.Laiinc nihil edidit obimp^^ tiam linguærGermanicèvero imprefla eft ChirinS“ eius magna in folio,Vlmç,anno 15 3 ô.lchartisjo,