Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Bucheli Coilection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned In full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

9- qquot;-

V 7'1

LV^^ WA^*^quot; quot;' ttö^^nof.?wlt;a.;g[.ü^jcttlt;lt;Ï‘^^’?^iwoïföï*a«a|0ica!Kmiftf^^ ■“’^ •'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c4;}rîïg(ï.lt;^«gt;ooi *)S9^t*^

M«»u.^^,.-«w? ununi lantntwwafnfofcü nbsp;nbsp;abfqunmweiueffttftiÏip^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ÄÄ^^

^jttoittiCMmr^ïWitrcgöitt nbsp;nbsp;nbsp;Tjininió^inóïiiifibflffctmn

DE NOVA

PHILIPPI P_ARACEL=

SI MEDICINA

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pars Tertia.

im QJ A DILVCIDA ET SOUDA rERAE MediciniiaJfertio,amp;falßi,vel Paracelftca Confuta-tto centinetur,

A'

THOMA ERASTO OM E D fC [. næ in inclyta Schoia Hcidelb erg. Profcflbre.

Cui acceßit Trafiatio de Caufa continente, codent authore, AdieHus eH Index rerum amp;nbsp;verborum cojiieftis.

Cum Gratia amp;nbsp;Priuilegio Cæfarcæ Maieftatis,

M. D. LXXIL

TLzrsT^isstMo (^^mci^h

Ac DOMINO, D. LVDOVICO DVCI VV 1 R-tenbergenfi amp;Teckenfi, Comiti Montis Pelegar-üi,amp;c.Doinino fuo dementiffimo

V A N T V M damniac maH Germanize noßrte attulent noua Turacelß ratio me^ dicancßßu potins carnißcma exercendi^ 'Phneeps Ulußrißime lt;ijr dementißmej Jatû aperte/entire ac videre incipiunt ho== minesnonvecordesjautpropriteßlutis non omnino neßlt;^ gentes, QMppenonßcontinuitb^cpeßis intra Vnßiresy ^mdlitis conditionis hommes jßd m diuitum domos hre» pßtj innobilium liy Comitumhabitationesinuaßtyadeo^ ad Princtpumußueaulas i^palatia conßendit. E^o ßne ewn dehac/ehlaprimumaudirem, libros/ authoris ipßus legerecoepißemfridendampotiusy quam argumentisreßeb lendam exi^iimaui.Tamßnt enim a^rday moißroßßi^ epta^i^ab omni tumpietate turn Verdate remota, qiMßa^ nattent prieceptor ßanaticos do cuit dßipulos, Vtm ani= mum inducere tunenonpotuerim, intelligentem et dobl um aliquem probaturum. Poßquam deihde pr^eterßem ç^ expeSiationemaduertinonnullos ex illis, qui in aliqua e-rant opinione docïri}h€,non tantum aurespr^ebere ,ßdin^ uentorenits'authorem tantorum deliramentorum lauda-re,docirmie Vel tacite ,vel palam aßipulari,diligentius rh manda mihi omnia putaui ^ ecquidboni in re noua inuend

K i

E P I s T o L A

ffpoßem. Cteterwn quanta maiore c/ili^entia (^ßuäio ßn^ula obßruo ^ exaniino,perpendo,tanto abßrdiora ap^ parent omnia. Equidem non arti Medics duntaxat iniu^ riumfußecomperio nownn nouéeßSlee conditorem;, ye^ rum etiamphilo/ophiam itsrbonas artes cunclas euertere, ' pietatemßeßmul omnemfunditus extirpare conatum de-prebendo . Qiwcirca y iris doElrina ^ yirtute elarißimis hortantibus ( quibus aliquidinmeyirium eßeyißm eß) ^ipublicee cauß yeritatis deßenßonem contra furores Earacelßcos hbenterßßepi. Et in prima quidem parte immanem impietatem eiuspateßeci, i^improbamßelera’= tamque audadampro yiribus retudi. In altera principia eiusfilja ^piëtati repu^antia euerti, yeramquephdoßo‘ phiam à mendacijs Earace/ßeis yindicaui. In bac tertia artemMedicam omnium d Deo nobis traditarum artium ca/lißimam, isr maxime turn ytilem turn neeeßariam aße-^ rere conatus ßm. Et cum bancßdam cum a lijs omnibus, turn maxime diuitibus amp;nbsp;Erincipibus exitioßm perße-xißem,Erincipibusnuncupare dilputationes noß'os plae cuit,quo ab bacpeßeßbißudioßus cauerent. Sane pbar= ma cis ytiß iaHitant, multo labore, tempore ßimtu, exprecioßsrebuspreeparatis:quee quia d tenuioris for=gt; tuneebominibusemi nequeunt, omnibus modisin opulen-tiorumacErincipumßamiliasinßnuareßß tentant. Ißon neßio quot dluslres yiros quidam ex boc^re^e, ma^na prius accepta pro datis yenenatis medicaminibus pecu-= ma,ßaßtiose,at impune tarnen conßecerint, Cdterum yt

tua

N V N G V P A T o RI A.

tu^ie C^lßtu Jim banc partem potßimum conßeraremßu^e me caiße pr^edpfte permouerunt. “Prior ß ^uJium pie^^ tatiscumamoreinb^mer^abonasliteras (tjr hone^ioi ar^ , tes Principe di^na^ comundum. Q^detß commune ti» bi esi cum alß^ itanihiiominusin utroepe es à teneris an^ nisinßitutus^yttan^uamproprium tibi tribuere poßimm: autfaltem amplißima i^r optima i^u^epue de tua Ceßtudi^ Jie meritôßerare co^amur. IPoc yerôproprium iam eß, auteertè cum non multis commune,^uodpeFtishieemaue lam tuam, parentißjue tui Principis lon^èßpientßimi penetrarenunlt;^uampotuit: piodguident co^noßerepotue= rim. Facit hiec res,yteerto mihiperßa/erim, me tu^e Cel‘= ßtudmi rem minime in^ratamßtdurum ,ßb^c ipß, p^ pnedicabdia omnino ßnt, imd cum alijs tuis yirtutibus pr(edicem. Nec nietuo, yt me faß ciuißjuam coarguat, dumyiros pr^ßantißimos ru^e Ceßtudints Medicos, Do= ?ninum lobannem dQilmannum, yirum dodrina itsr ex^ perientia clarißmum, isr Dominum Paulum ßonßanti= tinum Pbrj/ßonem, cum inalijsoperibu^medicis, turn in ^Mnatomids e^reße yerßtum, telles babeo locupletißi= mos. QuarenonboctuamCelß^iud.buiuslibridedica-donemonere'Volo,'Vtexaulatuapietatispariter ^ yitæ bonorum boßes Paracelßcos exturbes, quosnunquam in= ^ßösßeßimus :ßä multoma^is teßatumboemeo fa= do/acerefludui tjuantoßs bac in parte felidor complurd bus alß. ißc dubito pacpiam, quinßs operam datums, yt ex aula tuapar iter amp;quot;nbsp;imperio,tanquam buma/ne yiu

)ß 3

EPIS T 0 L Ä

P^ßes eUminentur. Deuso^tmax. tuam Celßt. Ecdeß^ ac^^eipub./în^ulareornamentumconfiruet. Amen. Hei* Mer^æ,ilffîslSlon.lul^fAnno.'Ni. D. L X X11.

DISPVTATIONVM DE NOVA

PHILIPPI PARACELS! MEDICINA P4RS T E R TI 4 , IN Q_V 4 AD ARTEM z^ïedicamJ^eäfanfia/rieci^ue expen-

Collocutorcs.

FrRNirS, ERASTUS.

IXdixcro quantum mihigaudeam,cum ad tes Medicas vfq; diflcrtationem no-ftram perduftam cogito. Etenim mox ab initio cupiebam audire quid mihi de rebus Medicis fentiendum,amp; fequendû foret.Vidi enim non vulgares tantû homines,led amp;nbsp;dodos quofdam in Paracclfi partes propen dêre. Quæ me res præcipuè mouit,vt non putarem ne-gligenda eire,quæ de his rebus ille tradidilTet. Nunc ergo, quod de principio etiam feci, rurfus te oro, vt hac in parte me inftituas. ER. Errata Medica non potuerunt commode à nobis refelli, fi non prius impietatem amp;nbsp;in Philofophiainfcinam eins dcclaratani habercmus. Et quodimpietatemhominis,acDifcipulorumeiuspldrib. CurmpietdS dcteximus,adidduomeimpulerunt. Primumquidem Paracelßdcte-^^ incredibilcs, inauditæ, ac plane horrifiex blafphemiæ, ^gt;^P(‘ qtias erudare,tum Magifter,tum Difeipuli abfque pudo re metuq;folent.Deinde quod corundem opera noxias fuperftitiones in medicando mirifice confirmari,augcri, amp;nbsp;propagari animaduerti. Quod ad impietatem fpedat, audeo libéré affirmarc,vix mealiquid impuriuslegifle fcriptis Paracclfi amp;nbsp;fcquaciurn dus.Nec valde miror,cos quafi figno dato,magno eonfenfuoppugnare pietatem

aaa

ERÄSn DISPUTÂT.

omncrn: cum præceptorem habucrit magifter corum antiquiflîmum amp;acerbiflîmumDei hoftem.Huiusin ca ftris qui nomi ne dato militât,non poteft non Impcrato risfui mandatis parère. Vtigiturillos faltcm,quiiuramê turn Duci improbitatis amp;nbsp;nequitiæ nondü præftiterunt, pcriculi fui admonercm,ac (imulincautos ab errore re-uocarcm,quædam ad Medicinam non ira multum pcr-tinentia verbofius expofutCæterùm ad cxtirpandasfu-perftitiones alias, inquibus omnes ferè vulgo irretitos ccrninius,nimis fortafle pauca diximus. Non enim faei-lè cfl. cucllere,quæper multas ærates in plurimorum ani mis radices,nemineprohibente,altius egerunt. Quodfi îgitur hacin parte non fatisfccimusomnibus,tibi eulpa Furmomnis imputctur,qui fxpé àpropofitonos aiiô a-■ Q^iii infeun uocafti.In altéra dcindcCollatione hoepotiflîmum egi, daparteiiélü- yf pvincipiaPhilofophiæ,quamà maioribus noftris tra-ditam accepirnus,amp; in Ariftotclis atqj aliorum Philofo-phorum libris deferiptam legimus,vera,ccrta,firma, na^ turæ confentanea,cumq; facrofando Dei verbo confen tientia demonftrarcmrParacelfi autem falfa,futilia, inc-pta,naturæ contraria,amp; à cacodgmonc cxcogitata.inftil-lata,prodita,oftcnderem.In quare fi nonfatisfeciomniû voluntati amp;nbsp;expedationi,nihil miror. Quinimo fcio fieri non pofic,vt placeas omnibus, quomodocunq; dicas. Mihifatis eft,docilibusamp; fanabilibus remedium indicaf fc,quo à periculo poffint præferuari.Studui interim,qua turn res pairacft, vt omnia quam poflem dilucidiffimè proponerem:obfcurioradcclararcm :innoluta cxplica-rem:ambigua definirem : denique adolcfcentum ftudia fedulo pro viribus adinuarem amp;nbsp;promouerem. Idem in fequentibus etiam propofitum eft. FVR- Egoquoque quod antca feci,dcinccps faciâ:hoceft,de rebus,quæ mihi difficulratcm parlent, tarn etfi nö vfquequaq; ad pro-P®^^?^^? Ü’®É'^£“fÀ®^®‘^’^®S3bo*Ptæt5r^uam enim quod ytilc

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Vtile cxiftit,etiam iucundum eftJdem mihi fermé venue nit,quod iter facientibus, amp;nbsp;ad deftinatum locum fefti-nantibus uonnunquam contingit,quando fcilicet ad im folitæ rei occurfum fubnftere,dum quid ca fit cognouc-rint,propter admirationem coguntur. Sic dum ex team dio,quæ vel admirationem adferunt,vei comprehenfio-nem meam impediunt, curfum difputationis tuæ retardate tantifper cogor, dum impedimenta auferätur.Qui* bus talium cxplanatione opus non fuit,tj purent ficin-terpofita fuiffe, quomodo comoediarum aftores, dum fe ad noiium aftum comparant,mufic3,aut fimilibus rebus fpeéfatores detinere obledareq; foient. E R.De hoe fatismune ad rem ipfam aggrediamur.Cxterum non de ‘^ ^^'^^^^ bes âme hoc loco amp;nbsp;tempore totius artis medics cnar-rationem exfpedare. Nam illaduntaxat à calumnqs Pa-racelfi vindicatedecreui,qus profanus tenebrio nullis rationibus bonis confpurcare amp;nbsp;damnare aufus eft.Nec perfequemurtamenomniafigillatim,fedilla fola tradia bimus, quorum enodatio vei neceffaria eft, vel vrilitatS manifeftam habet.Hoc enim in primis adhuc ftudui,nec minus deinccps ftudebo, vt non tam infaniam Paracelfi patefaciam,ac infolentiam amp;nbsp;temeritatem fequacium i-pfius retundam,quàm vt vtilia doccam,atquc adolefcen tibus ad vers Medicins perceptionem viam aperiam ac muniam.Exordiarautem abartismedicçdefinitione,cû

amp; hïc ineptiant Paracelfici. Ab hac per clcmenta,tem-peramenta, humores, partes alias, ad morborum origin uem amp;nbsp;caufas progrediemurDeniquein curationis me thodi expofitione finem tertis parti ftatuemus. In quar-ta amp;nbsp;vltimaCollatione particularium aliquot morboru QaiJinqudr-caufas,ortum,naturam,cutationcexpendemns:vt quan tddgendam. j turn délirent Paracelfici incurandismorbis,manifefiius omnesperfpiciant. Varié afficior,quoties cogito mon-ftrum Paracelficumfuis gregalibusprodigiofarumopi-

aaa x

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTl DfSP^r^r.

nionum architedis,amp; portentofæ impictatis Magiftris coufq; dementia jpceffiflc,vt ncgleólis,cötcniptis,dcfpe dis omnibus,fc andeant antcponcreomnib.omniü çta-tumamp; regionum dodiscrudirisq^honiinibus. Cogita-rehoefakem debebantgt;Dcum opr.Max.non voluiiïco--nines homines arte hac caPiininiajiiobilin'inianiiaxinie-que neceflaria inortalibus, tot feculis carerc. Dubitari Artes omnesi non poteft,quin omnis fapicntia,omnis fcicntia,omnes Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;artes àDeo tanquani omnis veritatis aebonitatis fonte

manauerint.Profana eft cogitatio hçc,Deum m foils fan dis efficaceni cfl'e,bonaruni arcium amp;nbsp;virtutü in Ethni-cis authorem non circ.Inftillauit pro immenfa amp;nbsp;ineffa-»’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bih bonirate fua quibufdam artes aliquas miraculosä

eosq; nullis Magiftris amp;Præceptoribusintercedentibus repente artifices fecinvt Exoji.ôe 35.fadLini legimus.Sic Apoftolos amp;nbsp;alios niultoslinguarum donocælitusfubi to ornatos legimus. Non ob id tarnen illos non docuit* qui ftudio,labore,induftria,præecptoribus interuenien-tibus aliquid didicerunrfed artium,fèientiarum, verita-tiSjin omnibus author eft amp;nbsp;effedonetfi non vno modo T)etts,necfolii, in omnibus agat.Quomodo ergo fanatici homines per-Keeprimif Pa- fuadere fibi audenr,primos fe efle,quibus Deus veram ar racelf.artèMe temmedicam patefeeerit J LaudantaliquandoHippo-dicamniiinife- cratem:fed huncetiam vix cortieem afpexifle, medulla fi**»*^’ fibi confpedam amp;nbsp;cognitamillum ne olfeciffc quidem

diditant.Par ratioeftPhilo^ophix. Nam amp;huiusamp;Me-dicinæprincipia feu fundamenta rident,abtjciunt,dam-nant:ac pro his adulterina,falfa,naturæ rcpugnantia,pie-impuiëtiiiPit' tatiqjaduerfantianobisfubftituunt.Summa eft,tantum ^‘»•^flf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibi arrogant, vtDeum purent nullis poft diluui urn ho-

minibus tantum rcuelauiffein Philofophia ac Medici-Parac. i sata- na,quantum ipfi intclligant. Interim non cogitant Præ-nadoâus. ceptorem eorumaliquando fateri,feà nullis hominib®, fed à Satana edodu fuifle: quem vt Socium amp;nbsp;familiarS • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudiosè

PARS TERTIA.

ftudiosècoluit. Artis noftræ fundamStaex facrislitcris, Vt rerum euidentiarn prætcrcam,demonftrarc poflum’: fax principia exTartaroprofeda ipfemet author eins profitetur.Ego fic exiftimo: Nullo pado audiendos effe, Q«oh?oJo iu-qui artes vrilcs amp;nbsp;neceffarias, humanxq; intelligentix dicandun vtn fiibieéïas(quas videlicet hominis ingenium abfq; pecu-liari infpiratione comprchendere,inucftigare,conftitue-re,ftabilire,amp;exornarc poruit, amp;in quibusinueniendis, conftituendiSjiJc cxpoficndis eruditiflimi multorumfe-culorumamp; regionum viri defudarunt) temerè amp;nbsp;rabio-sè damnarejacerare,amp;vitupcrareaudent: præfertim fi, qui faciunt,ncq; doftrina amp;nbsp;ingenio,neq; expenentia amp;nbsp;vfu certare cum illis poiTinr.Non enim video,curhis po tius,quam illis habeuda hdes fit,Cum de illis rebus difpu tatur,quarummens noftracapaxeft:ócin quibus cogno fcendis multis xtatibus à prxclarilTimis ingenijs labora-tum fuit.Cçterùm artem mcdicamvtilem effcachuma næ vitae maxime neceflariam fern per exiftimatam führe, atq; hodie quoqj talem ccferi,Qmni ambiguitate caret. Equidem non arbitror co vfq; procefliffe infaniæ Para^ celf (quos tarnen negate amp;nbsp;affirmare quidlibet alias non pudet)vt in dubium vocare velint : præfertim cumamp;fa-cræ literæ,amp; ipfemet Chriftus nobis fuffragentur. Nee minus confiât, omnium propè liberalium artium anti' -^VLediemd eß quiflimam chc-arq; in eafundanda,eonfiituenda,ampli nbsp;nbsp;‘fnti^ffißt^

ficanda, excolenda, omnium ætatum amp;nbsp;locorum pluri- ”*^‘ mos aepræfiantiflîmos viros fiudium fuum,operam,di-Iigentiam,vit3m deniq; totam confiampfifle.Quæ caiha igitur moucre quofdam potuit,vt oranes hos à via aber rauiffe,acfolura Paracelfum hominem barbarum,crro-nem,fatuum,ebriofum,magum,linguarum arque bona-mm artium omnium imperitifiimum, veritatem perui-;difleopincntur?Siderebusadvitam non fummènecef-

t Z^Ó^ qusftio eflet,cogitate poflemus neminé anxiè fern

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BRAsrr DrspTTAT.

tari voluifle.At certum eft,artcm nullam folicitius quac-fitam iam olim fuiffe.AnDeus humanam mentem omnibus ademit,vniqueduntaxat Paracelfo,homini mago amp;nbsp;impio,omnibus fermé vitijs amp;nbsp;fcelêrib.cooperto,can-dcm permifit intcgram?Non arbitror. Magis mirabcris infelicium Nouatorum incptiam,fi artem à vctcrib.tra-ditam fic confentaneam effe return natura: cogites,vt c-uentus promiflis femper ( quantum natura return pafla eft)refpondcrir: quód ne ipfi quidem fimpliciter negate audentxum nouum eorumfigmentum nil nifimonftra amp;nbsp;portenta cum vniuerfa nafura pariter amp;nbsp;pietate pu-gnantiacontincat. Cæterùm quiahæc adinftitutumnô propriè pertinent,ad ipfam medicæ artis definitions de 03»^Media- fccndo.Medicinam omnes adhuc definierunt,quódfci-licet ars fit pra:cepta tradens ,quibus humanum corpus à morbis impendentibus præfcructurgt;amp; à prçfcntib.libe retunquantum id fieri poteft.Etenim incurabilcs cfle ali quos morbos prætcr amp;nbsp;anteParacelfum nullus Vriquam ncgauit. Ac docuit ipfe fatis morte fua(quæ immatura fuit,fi ætatem amp;nbsp;robut fpeftes,fera nimis,fiad improbi-tatem Ócnequitiamrefpicias) qùàmflagitiosè mentitus fit,cum amp;nbsp;alrjsvita mînimùm fexcentoru annoru polli-citus eft,ac fibiimmortalê ^mifit:quemadmodfi in parte prima Difputationö noftrarü oftendimùs. Ncc aliter intelligendus eft Hippocr.cùm dicit, Medicinâ cfle Ejfeüionet lt;r i^etnv u^ a^peu/jiny.Ç^ippc non fuit tam vit fummus ru-tK non funt i- dis amp;nbsp;imperitus,vt attis effeftiones putarct ipfam eflé ar ffiigt;aetar$. tem.aut efteefnm amp;nbsp;aftioncm crederet eflecaufam atq;

/tetôsa-iVjÇcu qualitatem permanente. Ars.n.principiü amp;nbsp;ratio eft,qua medicus redundantia tollere,amp; deficientia addere nouit:quomödo,vbiiquado,quib.oporter.Quód fi ergo Medicina docef,quod deeft adqccte, amp;nbsp;quod fu-pcreft fanitatiq? officit,auferre:hoccft,fi prçceptatradit débité orania,quæ vel ad fanitatë humani corporis con-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruan-

P J RS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7,

feruandam oportuna,vclad abigendos morbos nccefla na amp;nbsp;vtilia font, adminiftrandh ambigi non poteft,quin cadë ftruduram humani corporis tradat:amp;, quibus in re busfanitas atq; morbus cofiftat.doceat.Quomodocnini vel fuperflua demcrc,vcldeficiëtia appGnerepotcft,qui, quæ adfanitatis conferuationcmacreparationemnecef laria lunf,ncfcir?At fanos efleiudicamus omnes,quipro naturæfuæ modo aftiones obeunt;xgros autem puta-mus,qui in adioncaliqua vnavel pluribus,impedimcn-tumfentiunt. Qiiamobrem fcitèGalenusratiocinatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fanitatem amp;nbsp;morbum,quia contraria fint naturalia,vnü idemq? fubieftum habere : atq5 vel in adione vel in affe- * ^'^' dione feu difpofitionc ambo confiftere.Cæterùm çgro-tos non eße cos,qui aut dormiunt,aut alias quiefcüt, ac nihil agunt,tam eft euidens amp;nbsp;certurn, vt ne idiotie qui-dem dubitent. Quocircain affedu amp;nbsp;difpofitione qua-dam corporis morbum ineficcontrouerfiacaret. Morbus porrö contrarius eft fanitati, amp;nbsp;naturae aduerfarius.

Ergo fanitatem neceflarium eft affeûû corporis effe na- sanit^^eflaffè turæ congruentem amp;nbsp;amicum:nonquemuis,fed talem, qui adionis caufa fit proxima. Quocirca fi vnicus eft affe dus corporis, qui primo adionü nataraliö caufa exiftit, tot duntaxat eruntmorbi,quor modis ille aftedus natn ræ metrum excedere poteft.Sin autem vel non omnesa-diones ab vno corporis affedu pronaftuntur, vel ad fin gulos plures affediones cÖcurrunt,tot rurfus futuri funt morbi,quot modis eorü finguli deprauari poflunt.Con ftat porrö nos prêter modûcalefados,frigefados,humc datos,exficcatos,inagêdoimpediri.Q^ qncgant,bcfti;s funt détériorés ac rudiores. Naamp; Afinifentiüt fecalore amp;nbsp;frigore debilitari ac lædidnqj agëdo impediri.QcFfigu tadeprauata,numer’incóucniens,magnitudoinepta,amp; eötinuitatis partiü folutio adioni incömodcnt,nö qjin’ efl^ecttu atq; cófeirumcüdishominib.fanamëtepditis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«,

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRAsrr DrspTTAT.

F VR. Nihil herum negantParacclfici;tametfi qnædain ’ aliter preponant. Nee adhuevideo quid velis,li omnia tibi concedantur, E R. Nuncaliud non volo.quam mor bos affeftuseflecorporis: atqueeosnon vnius modi o-mnes effe. F VR. Non dabo nunc tibi,quodexpeterc vi detis,morbos in ealore ac frigore aliquos confiftcreMedici opera indigentes. Nam qui ab his caufis excitantur, nee àfeminibusfuiscertis prodcunt,dLuabilcs minime cenicri debent. Quocirca non opus habent admodum auxilio Medicorum. E R. Etfi,quod dixi,tamfcio effe ve rum,vt àiano homine nullo poffitnegari, nunc tarnen nonvaldcvrgco.Quoniamfatis mihi fueritji haftenus diferepare morbos conftct,vt vno codemq^ remedio abi pjrde.vnifore gi omnes nequeant.SanèParacelfus vno remedio mor-medio morbos bosvniuerfos tolli poffe pluries fcripfit: aliquando etia ow«c$cHritt. ncgauit:faä:ocertè fuo præclarè falfum effe oftendit,du

amp; varqs remedy's eft vfus,amp; non pauciorcs ferro, quàm pharmacis curauit.Sequaces eins,radicales dûtaxar mor bosexfemineprognatos diuinafua Medicina auferricû dicunt,alios quofdameffe,quibusnonopitu]etur,firaul indicant.Palàm quoq; fcribunt,fefub illa fua potétente dicina nee venæ incifionem, nee luxatorum artuum re-pofitionem,nec mortuarum partium amputatiónë,ncc' hemicoforum amp;nbsp;calculoforum fedionem comprehen-N«!ï«i« medi- dere.Equidem morbos quoidam in figura vitiataconft-eamcntoUito ftchtcs,quos præfertim nulla materia in corpore redun-' mnamorbos, dans cxcitauit,arque ab intempérie procrcaros,nvilla mc dicina vna perfanauerit. Verùm dicas mihi velim,quæ medicina frigidum pariter amp;nbsp;calidum morbum per fe poflitextingucre. Haud nefciofrigida remedianönunq frigidos morbos depuhffe.At hoc neq; femp,ncq}inom nibus,nequepcrie egcrunt,fcdperaccidëseffccerüt.Ca hd^ frigidis contraria effe quis negetffam contrariorum remedia quis inficietur contraria effe oportcre?Pharma cum

^PJRS TE RT TA.

cumergo admirabile illud,fi cft calidum,morbis calidis non commodabif.fi frigidum eft, calidis quidem conue-niet,fed frigidos exafperabit: fi temperatum eft,neutros vel iuuare vellædere poterie. Quod fi aliquod in natura extat remedium, quod vnum morbos vniuerfos polTit profligate,medicus efle verus is tantùm dicetur,cui me- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^r4 dicamen hocnotum eft,tametfi prærcrhuius noticiam nihil fciat.Valdè breuis ergo ars fuerit,ac delirauifle Hip pocrates meritó putabitur,cum vitam breuern, arte verb 1 o ngain efle pronunciauit. Etenim qnifquis antidotum hanc vniuerialem nouit,vtcndiq; modum perfpe-xit,nccægrorarequempiam,multô minus morhpatiet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i fi vir bonus eft. Sed nee conftabunt fibi Paracel(ici,qui^ cunq; vno pharmaco omnes omnium morbos expugna ri fabulantur. Quippe hominem ob id maximè diftitant Microcofmum fuifle appeUatum à veteribus, quiainfe habcat omnium totius mundi partium naturam amp;nbsp;pro-prietates,Cuius fei caufa eontendunt morbos in eo me taHorum amp;metalhcorum incflc:ac remedijs inde peti-tis morbos fermé omnes turn arcendos turn prop ui fan-dos vidcri.Quis porrb adeó defipuit, vt vno eodemq; re ^‘’^ Aquot;‘lt;'’^«^ medio crediderit metaUorum,plantarum,animalinm o- '’”“^‘’ mniummorbosdeleri? Sed hacderefuo deinceps loco plura for rafle dicemus. Nuire rnonuiflc fuflicit,Medici- f,^y^^^^ ^„^ nam non efle artem prælcribcntcm nobis præcepta,qui- „,^1^^^, bus turn euftodiamus pra’fentem fanitatem, turn reçu-pcremns occafionealiqua amiflam, fi vna omnes ratio-ne hommes fanarc licet. Neq; corporis conftitutionem

nouifle cxpcdict,nec alia indagare nceeffum eft,quxPa-racelfici difcenda aiunt. Magnas tot,diflrcultatcs fruftra nobis oggannient,fi exhibitione vnius pharmaci omnes præter naturam affedus exturbare, hominemq; obuiu Siuemlibet tantum non immortalem quendam Deum «ffieere poffumus.Sufliciet vnum iUudmedicamen qua-bbb

le fit cognorcere,eiufq; poffcflionem obtinuin'e. Sic* me dicus erir,quifquis hanc medicinam nadns fucrit. Qu« cum abfurdd fint ac faha omnia, peff me affirmant vno pharmaco vniuerfos humani corporis languores tolU: aceiufdem præparationem amp;nbsp;adminiftrationcm medi-camfeientiam conllitucre, medicosqueiufte appellate. Non cnim pharmacamedicos appellant; fed velab arte medendi,vclàmedicatione denominäturmedici. FVR. Patienter te audiuivera,vt ego quidem iudico, refcren-tem. At longè aliter fentit gr ex Paracelfi.Etcnim morbos Morti dcahdi acaliditarc,frigidirate amp;c. vel generari vel curari auda--tatejrigidita- dcr negant. Lciics enim minimeqj fixas elle corp or um teGre.nuUige alterationes,quæ harum qualitatum miniftcrio perfici-ncrantur. antur: ac proinde Hippocratem his negledis morborä generationes alqs poteftatibus validioribus afcripfifle. Leuiores effe morbos àqualitatib.notrsexcitatos,quàni vt opera medici admodum egeatrewufinodi funt Ephemerae ex laborc vel «ftu Solls prodndx : item Catarrhi ex frigidiore coeli occurfu nati : atq; aliæ talcs alteratio-Cur Kipfocr. nes.Cæterùm validas eum potentias illas, quas morbos worbornc4u- rmy^ ac return omnium ex terra nafcentium atq; cura-f^vocaritact j-jon^p^ caufas ftatuerit,ideo nominibus faporum nomi dom, acer u, pauifle^qujaearum materijs infignes faporum differen-dmarumerc. ^^^^adiSdaseffeanimaducrtcrit.FacuItatescalcfaciëtcs, réfrigérantes,humedanteSjcxficcantes,abftergcntcs,incidentes, atténuantes,inciaffantSes, reftringenres, attra-hentes,purgantes,cxternas clfe,crudas,infirmas, fapc ve Viorbut ctdi- ncnata5.His,qua;pro fe afférunt Paracclfici.addamcgo, lt;J«lt;4 tempera- non rairum debere tibi viderffi morbus calidus, amp;c. ta-tifcuratur. pc curemr a tempcratis.Quippe tempera tu m frigidu Ä calidum vocari potcrir,cnm calidioribus fe aut frigidio-ribus coHatum.Nec eft htee rara inuentu ftfitentia in 11* bris medicorum,minuscalida cum calidioribus compa rata frigidapoffe cenfenrac magis calidorum qualitate

- PJRS' TERTIA. •’ ’

rcmittcrc.Quamuis longiore hïc tempore videatur efle opus,remedia tarnen vocari turn calidorum tiimfrigi-» dorum poflunt. Non interim nefcio Paracclf!cos,non qualitatib.notis hanc facultatë attribuerc,fcd vitali cui-dam balùmototam affignarc. ER. De temperatorn rena edioru viribus aüo loco plurib.äifleremus.Nunc illud obiter dixife furticiat,pharinaca temperata vix vtilitatëQ^omoJotos adferre morbis multum à medio recedentibns : liquide pottd iK«e»f. pharmaca tantùm fint.Nam fi alimenta fint,per accidés iuuant,innatum caloremfouendo,augendo,amp;corrobo . rando.Morbi quoq; vehementes amp;nbsp;exitiofi curationc in digent celcri,quae cótrario medicamento perficiunt, nó teinperato Exeipio purgantia:quæ fxpenumeró in qua-* iitatibus temperata propemodura videntur:ac nihilo* min’,morbi caufa ex corpore exturbata,homines à mor bislibcrant.Scdhacc mitramus:amp;in co,quodcoeptmus, * pcrganius.Remedium inueniri fcribitParacelfus(ac pro • bare videntur Difcipuli ) quod vnum omnes ex corpore « morbos deleat amp;nbsp;füget.Hoc pharmacum ipfi nominant Nommamedi-admodum varié,Balfamum, Arcanü, Quintam dfentia, ««* Pdracelf. Solem internum,Mnmia,Tindnram,Calorcm Solis amp;nbsp;Eunïc:amp; nefcio quibus alqs appellationib.notant. Cum deinde plura huius generis pharmaca nobis proponunt, palam fatcnturjicvariarc mcdicamina,quomodo resi» pik,à quibuS dcfumptafunt,yariant.. Etenim ains vtunt adconciliandumforanum,alïjs ad exc it And as vigilias: rilles ad difcutiendos humores frigidos: alijs ad extinguen dumcalorcm : alijs ad fedandum dolorem : alijs ad res aliasperheiendas, Certè quintamopijelfentiam (aut quomodocunque nuncupate ipfis libet ) lethargo vel cataphoraopprellb nulli, nifi prorfus aut afini,aut de- Qj^^j^jffcy,^ mentes, admouerint : vel exhibucrint deuorandam. Pa- ^ßi„i;^ .foca-mcelf ina. Archid. difcriminatas ciTc quintas efléntias,ff/icii^crMt, ^tque in alijs alia element a dominari multis exponit. vtroip/k.

bbb 2

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E RÂ^^Tt quot;^D'iS')gt; r'i^A T.

caliditatem aliam vnà cum difpari .virmte ïn metallic cis,herbaccis,amp;c.contincri aflcrit.Addit demum,ab vno pharmaco morbos clcmentales curari : qui cum do* minante in ipfo elemcnto pugnant. Conftat fic ianc,vt conilare amplius non poflit,ccs aliquas in a tic du quoli bet arnicas amp;nbsp;cögruGntcs,alias inimicas amp;nbsp;incöueniëtes efle.Quamobrem neccirarium eft, vt panter confitean-tur,à quintis eflentqs quibufdam morbos nonnullos ex citari,ac augeri:ab alijs veró dclcri amp;nbsp;imminui.Sanèaliâ dicunt effe quintam effentiam Meliflæ,Betonicx, Planta ginis,Endiuiæ,Cichorij,Qucrcus,Pulegtj, amp;c vt exPara-” celfo amp;nbsp;Difcipulis eius iam antê probauimus.Non eft v-”na omnium quintarum effentiatum virtus(fcribit in Ar-» ’chid.Paracelfus)fed quemadmodum animalia cunda fpi »’ritum vitæ obtinent,ac nihilominus vires diftinftas pof »»fidcnt.ita res hïcquoq; habet, Cæterùm poteftatesfuas ’»non acceperunt ab elementisfimpliciterU’edàpropric“ ” tatibus in elementis exiftentibus. Hinc aliquot ftiptiexj »’aliænarcoticæjquædamattraftiuæ,nonnulle fomniferç, » jquxdam amaræ vel acidæ amp;c.funt amp;nbsp;dicunt. Quç ctß ne-que à Paracclfo neq; à fuis afleelis difta fuiffent, verum nihilominus foret, fie terum quintas effentias necefla* no diftingui,quomodo res,inquibus infunt,diftinguun tur.Variant autem res propter infitam congenitamque virtutem : quæ in rebus fuacuique propria amp;nbsp;peeuharis ineft. Quocirca falfum hoeprimum eft,vnumaliquod remediuni,fiue fpeciem,fiue indiuiduum ponas,omnib, omninô morbis aduerfari.FaIfum amp;nbsp;illud eft,morbos fta biles fiuedurabilcs,acpernitiofos nullos à calefacienti' bus amp;nbsp;frigefacientibus excitari. Quod enim à magno fri gore caloreue in agendo impediamur, adeoque xgrote-mus,etiam beftiæ,fi fari poirent,cöfiterentur. Quod por rd àmorbis,quos folus calor aut folum frigus fufeitauit, plurimi interficiantur, cxemplis meflorum, atq; aliorû,

PÂRS^ TE RT/J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13

qui vd xflate laborant in Sole, vel iter faciunt per niucs hyeme,prxclarè docemur. Qui negate audent,qua; fen-fusveraeiTe docctjcuni eis non eftdifputandum.Niü e-nim ralia concelTaconfelTaq; ponantur, non poterimus vkerius progredi. Etenim initia amp;nbsp;fundamenta firma ef- ^’‘W’^'pw quot;*‘-fe oportet:vr,quæ redè fupcrftruuntur,immofapcrdu- ^lt;*f!}^^Plt;gt;r^^(gt; rent.Paracelfici fittentur alterari corpora noftra à primis qualitatibus coufq;,vt adioncsnoftrælædanrur. lidcm huiufmodi qualitates fæpè venenatas cfle fiue cxitiofas aiunt:vt exfupradidis patet. Quid ergo quacrimus ampli us ? Si Paracelfi teftimonium requiris,cx lib. quodam Chirurg.promam.Multimorbi,ait,cxperfriÜioneoriun turvfq^ad mortem perdurantes. Quodhîeverè dixit,id alibi fi negat,pro morefuo facit. F VR. Cum dixiftinomine caloris Solis acLunæ ab aliquibus infigniri admi-randum,nobilc,amp; generofum illud pharmacum, à quo morbi omnes vno tam facile profligentur,vt manus Dei optimo iure vocari poflit aedebeat, oportunè mihiin memoriam reuocafti propofitiones quafdam medicas totiushuius negocij fummam compledentes: quasex Paracelfi difcipulis quidam confarcinauit. In his ratio redditur.cur pharmacum hoe cælefte omnes corporib. noftris impëdentes morbos arceat: ac iam natos eijciat: abfque notarum minifterio qualitatum. E R. Ilias ne pu Propoßtionct tas ododecim numero,quas in Poloniaquidam fabri- Sarmatidt. cafle fertur? F V R. Ilias ipfas puto.An tu eas vidifti ac 1e gifti? E R. Maximè,nec fine fumma admiratione, maxi-moque animi dolore,amp; horrore. F V R. Quid ergo tam eftinillishorrificum? ER. Tam continent tetram bla-fphemiam,vt pigeat cogitare ac meminiire,nedum refer te. Medicaautem amp;philofophica tamfuntrudia,inful-fii,incondita,barbara,puerilia,inepta,falfa,infana,vtam-bigere cœperim, Difcipulus ne an Magifter prodigiofi-or cenferi debeat F V R- Vnde, amp;nbsp;quando eas acccpidi?

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS DrSP^TAT.

E R. Mifit cas ad me nuper admodum ex Sueuoru Gm3-da vir humanifllmus amp;nbsp;medicus experientifs. D.Baltha-farus Brauchius:rerum Chemicarû Paracelfo longe feiS tior.Neefolus mifit thefes fatuas amp;nbsp;blafphcmas : vervim vna confutationem duorum clarifs.medicorum Ausu-D.Ptrm.Rchil ftanorum,D.P.AchiUis Gaflari, amp;nbsp;D. Lucæ Stenglij : quas leiGaffurut. non fine fmgulari voluptate perlegi. F V R. Rogo te,vt rr.Luclt;wSff«-amp;mihicommunices. Cupio cnim legerepriufquam de gl'Mi* eisplura interrogem. ER. Accipc,lcgiro:dLiniquæferi-berc cœperam,abfoluo. F V R. Bené cft Perlegimec hor rendam illam impietatem ab his viris taxari animaduer ti. ldcmillis,quodmihi,accidiirearbitror, vtadmedica magisrefpexerint, quàm ad theologica. ER Non fe-cus ego etiamfenrioxuræ ipfis hoe fuifle in primis,vt ar tem medieam affercrent: ac noua contra cam fomnia amp;figmentarefcllerent.Theologicanon dubitarüt,quin reprehenfuri effent alij. Sed quid fi duos tibi pra:lian-tiffimos doétrinaamp;pietate medicos producam,quibus maior cura fuit impietatem coarguendi ,quàm medica rcfellcndi? Tam funt enim abfurda amp;nbsp;maléconfuta. tamfalfaamp;pLignantia, vt author fe in eifdemeuiden-ter fatis oppugnct : confutatore nnllo alio indigeat. ' D.ConrdSlut F VR. Quinamillifunt ? E R. Alter in Domino pièob-Gefnenu. dormiuit, D.Conradus Gefnerus,Tigurinus, vir nun-quam fatis laudatus: alter virtuteamp;fcientiamagnarum DAobannes return clariffimus vimt adhuc,D.loanncs Crato,GxC Cr^ito. Maieft.Archiatros. F V RN. Vehementer audire aueo, quiddehis ptopofitionibus fenferint. ER. D.Gefneri verbaexcpiftola ad D.Cratonem fcriptai6.Augu. anno-CinfuraD. MDLXI.hœc funt. His fcriptis reperipropofitiones à Ctfiitrb te miffas nebulonisillius N.N.decuiusinrc4nedica,cau fis amp;nbsp;curationibus morborum imperitia,vt nihil dicam, (neque emm opus eft apudte). Videquem nobis con-fpicuum filium Dei faciat : non alium fcilicct, quàm fpiri-.

PARS TE RTF A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

fpiritum mundi amp;nbsp;natura, cundemque corporis noftri (miruinquod non etiam afini ac bouis addit)qui ar-tificio Difcipuloruni Theophrafti à materia feu corpo-ribus elcmcntorum feparari poteft. Si quis ipfum vr-gcat,dieet fe Philofophorum fenrentiam retuliITe,non fuam. Atquiita récitât,vtlaudct. Erfcio alios quoque Theophraftcos raliafuis fcriptis afpergere, vnde Chrix fti diuinitatem cos negate facile apparcat. Ipfum qui-dem Theophraftum Arianum fuitfe omninomihicon ftat. Hoc agunt, vtChriftura omninó nudum hominem fuiflepcrfuadcant, neealium in co fpiritum quam in nobis effe. Scio in Polonia amp;nbsp;dudum Arianos multos fuifle,amp; nuper ablralis quibufdam eo profedisipfo-rum numerum augcri. Itaque amp;hanc ob can fam, amp;nbsp;vt artis mcdicænoftræ fundamenta ac methodumfecun-dum Hippocratcmamp; Galcnum veriffimè traditam tu-caris,oro tc amp;nbsp;horror,vir dodiffime, vt omnibus modis Tcilliscalumniatoribus,magrs,amp; Arianis opponas. Qua in re fi quid ego eriam potero, non deero. In eadem e-piftola(quam vir egregia dodrina amp;nbsp;virtute ornatifs.Ca fpar Vvolphius,medicus Tigurinus admemrfit:amp; cum D.O^i» ahjsGelheri cpiftolis publicarc cogrtat ) hac prius fcri- yuol^hwt. pferat de P'aracelficis. A^navès ^ven,»^^ ri^y tk ZptrS Osérijjee «çeéïdamp;'aw plerofq; huius farina homines video. Hine efle puto,qu0d in Scheda,quam mitto,omnes noftri tempo nsTheologidamnantur.Iam amp;nbsp;D Cratonis verba andrgt; cenfura D. to.Et nuper quidam de iHo grege propofitiones quafdä crutotw- ' diuulgauit,in quibus cum mirifice infeitiam fuam pro-didit,impietatem ctiam horrendam profitetur: dumfi-Hum Dei fpiritu mundi amp;naturç atq; corporis noftri fin git:huncq; fuü Arianifmü Philofophorû fententifs regere conat.Etfi aût quid! Theophrafti,(que Arranû amp;nbsp;con temptorcm oraniû Religionû foiffefcriptadcclarâr)Di-feif ulos effe negentuame in mediçatione alia, ac qua: m

16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJSrr DIS PTT JT.

illiuslibellis continenrur,non profcrunt : amp;nbsp;vitæ,nîoru, arque verborum vanitate Óc turpitudine, quales fint,pa* tefaciunt. HæcCrato. Quod tu argumentum amplius ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exfpeótes vanitatis amp;nbsp;impietaris harum propofitionum?

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viros habes iam célébrés çtate noftra medicos quatuor

propofitionum tuarum cenforcs:quorum duo res medi cas confutant, duo nefandam impietatem coarguunr. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F V R. Magni facio tantorum virorum,vt debeo,indicia.

Cupio nibilominus eafdem mihi propofitiones à te ple niusexcuti.Nam alteri medica eleganter refutarunr,fed multó,quam veliem,amp; quàm potuiflentfacere,breuius. Alteri hæc omnia,vtfatua,inepta,confutationc indigna nteritiffimóiudicarunt.amp;folamimpietatë pio zelo mo ti præcipuè reprehenderunt,Quod cum ex profeßb non fecerint,fed in literis obiter folum attigcrinr,velim equi dem nos pluribus vtrunque agerc.Sic enim amp;nbsp;tnedicinç . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudiofisrcdiusconfuletur,amp; pietasaptius defendetur.

ER. QuQniamitatibividctur,nonrcpugnabo, Faciain eb libentius,qubd harum confutatio toti huic velitatio fropojitic pn ni futura eft vtilis.In prima propofitione ait,Morbos v-■”• niuerfosàprincipalîaliquomembrooriginem duccre: vel faltem in eorum aliquo latere. Quomodocunqj hacc exponere tentet,nunquam tarnenvera oftendet. Quip-pc nee infunt in principibus partibus morbi omnej: neç ab eis vniuerli dependent.Qui caufam in his habet,din-turni plerunq; funt,contuinaces,amp; percuratu difficiles. Sæpèetiampluribus partibus communicantur,pericu-lumque nonnunquam adferunt. Sed nee oriuntur om-nes ab his partibus,nec fomenta fua ab eisaccipiut.Hoc NKÖwMortiM dici redèpoffit,morbum nullum interitum animali ad*. occidit,ltfwne fcrre,nifi prius ad partem principem offenfa perucnerit, ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;“i prinapalê ^^ ^qq poffunt dolere pedes,manusdnteftina, partes a*

, partemnon li£eignobiliores,nullo in nobiliorib.vitio exiftente?Scm ptrueniente. perneægrotatpars aliquaprinccps,cum àflatuintefti-na

^ PjfRS TERTiÂ. K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*7

na vel partes aliæ diftenduntur prêter naturam ? F V R. Niti pars aliquaprimana.refpondcbit tibi aliquis, flatû aut vitiofum huinorem genetauiffet, excitariab eodolor nullus potuliTettOuibus addiillud etiam deber,quód hicau-hocnon tres tantu,autquatuor cum Galcno par tes ponit principales,fed cum Paracelfociufq; difcipulis Partet princi-feptem llatuit,numero à Planetis defumpto.Nam vbiq; petcorporif hocasunt,vtinhomineinefledoccant,qua:cunque vel P^rac.^tuut in cœlo vel in terrainueniuntür. Proinde fie feribit alio [^^(lt;^”f-in loco Morbi à Deoinfliä:i,itemquc putredines feptem principaliummcmbrorumincurabilcsfunt. ER. Suo deinde loco dicam, cur amp;nbsp;quomodo homo à veteribus fit appellatus minor mundus lam illud monebo folum, '“ à preceptoris fui placitis cum longè abire,cum tot ponit morbos incurabiles.Etenimnonvno tantum in lococó tendit Paracelfus,morbos omnes fanabiles effeac nos ri dqi„aiiquos infanabiles elle dicentes. Sed facile crimen diluer author,fi non femper hoc eum aflïrmauifferefpó dcat.Ad hæc autcra quid dieet,quæ Parac.de Tereb. fcri-pfit his verbis ? Morbis omnibus refiftit,quod putredini refiftit. Nonenim numerariomnes morbi exputredinc orti poflunt.Si vera funt hæc Paracelfi : atque verü illud quoq; eft,quod propofir.arehitedus feribit,omnes mor bos à principe parte originem ducere,amp;principaliiim membrorum putredinem infanabilem effe.perpauci re- PKirHo inj'é» linqueiitur morbi curabiles. Fruftraigiturincrcdibilem pi^^i^ partthia quandam curandi omnes languores artem iaftitat.Fru-ftra fe tenere curandi rationem prædicanr,quam feculis wr^rdti/à. viginti nemo tenucrit.Sed ad primam obiedionê tranf-co, fiue feptem illi fiue plures partes primarias cudant. Non eft necefleiccur,exempli gratia,velventriculû mor bo teneri,quoti£s pituitæ aliquid in corpore gencratur: quæ in aliquo deinde loco retenta,amp; in flatum verfa do lorem efficit. An non frequenter videmus ventricule amp;

CCC

ïccinore naturaliter habentib.pituitam in corpore col?i gi,proprer ingcfti cibi vel copiam vel qualitatem ? Non dicitur infirmus pner,qui pondus tollere nequit viribus fuis maiós : nee debilis iudicatur venfritulus, qui vel eo'-piara vel qualitatem eibotum quamlibet cxadèvincerc non poteft.Sed die mihi, qaxfb te, non multi nafcuntut in ignobilioribus partibus morbi proprer boni fanguf nis redundantiam?Certè amp;nbsp;rumpuntur vafa,amp; exoriun-turinflammationes propter fanguinisdecubitum in pat tem aliquam,abfquelæfionein principalibus exiftenre. Quïenim ægrotarc exiftiment ventriculus amp;nbsp;hepar dum muneribus fuis reâè funguntur, amp;nbsp;oblatas materias jgt; rhlegKonei bè concoquunt? FVR. At ncgantParacclfici exfangui-^uamateru ^^^ phlcgmoncm generari ; fed ex fpiritibus quibufdam aiunf^quiin hepate fuas tin dn ras acquifine* rint. Exarfenici vaporibus peftilentes nafci:cx fandara*-ehæ halitibus pleura, pulmonis, hepatis amp;c. inflamma-tioncs oriri:cx fulfuris flatibus omnium partium carbones feu prunellas prouenire aiunt. ER. Nö ignoró.Sed de hac re fuoloco quia diduri fumus, iam omittamus: amp;nbsp;morbos addücamuSjquosD.AchillGS protulit: quoique nullus Paracelficuspotuitad partes principes reuo care. Quis tamrudis cft,vt vulnusmorbum effencfciat? Aut quis tam efl amens,vt partes quaflibet vulncrari pof fe,nihil interim primarijs patientibus,non intelligatïRe dè igitur figuram amp;nbsp;conformationem partium quarû-libet la:di,numerum,fitumque deprauari,citra offcnfio-nem principalium membrorumafl'erimus.His addipo--tcft,quod author hac in parte répugnât Magiftrofuo. Ta turn enim abeft, vt omnium morborum exordia quacrat Paracelfin principibus membris ,vt peftem quoque ne-get primo has partes afficere.Falfum eft,inquit in hb. de Pcfte,CQr,iccur,lienem,cerebrum primo affici. Tria tantum LocafuntpcftiSjlcribit in codem libro,aures,a!a.’,in-. ' j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guina,.

^^'PJlfS' rERTlJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^

guinajoca alia nulla.Propofitio igitur hxc amp;nbsp;ventati ad ^r «erfatur,amp;Parac.dodnnx.Secundam,in quadicit,mor- PfOpof.fKtt^ burn expclli aliter ex membro laborante non polTc, quS ü boni (angninis generatio in codem procuretur» cgre-giè confuta nt medici Augu ftani. Morbi ex plethora ge-nerati^nquit D.Achilles,ex obftmëte materia,item her-niæ,veneni hauftus ,caufarumdepulfionecnrantu-r abC que fanguihis gencrationc. Si ex vitiofo fanguinegene* rarcntur omne5 morbi,nontamen pet generationê pro bi fanguinisin affeda parte perada omnes toUerentur.

Equidem fatuumeft purare (licet propofitionü author No omnespat id affirmer ) fanguinemin omnibus partibus gencrari. tescorpons^c Quippc partes corporis plurimæ fanguinem non gene- nerantfangui^ rant, fedgeneratum adfeattrahunt,alterant,mutant, ”«’’. in fubftantiam fui conuertunt. Magifter corumnon per fanguinis generationem,fed per roborationem mor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

bos peUi fcribit. Omne corroborans, ait in libr.de Grad, eft temperatum. At praeter quintam eflentiam nihil inueniturtempcratum . Necahudeft, quodmorbum abigit,quam corroboratio : acfi viribus fretus hoftem peUas. Pulfione ait morbos profligari,noH fanguinis permutationeextingui. Abfurdioreft, tertia, quæfan- propof^ertist^ guinem ponit à nutriment© per calorem ægrotantis membri gigni. Sufpicabar principio fctibi debere, è nutriment© eum gigni. Etenini in membris non ge-neratur fanguis, vt didum eft ; fed in venis amp;nbsp;iecinore.

Deinde cum cchylo, vt materia, generetur, quï poffer àchylo feualimento gigni ? Tertio fanguis mem-brorum ahmentum eft , non generatur ab alimento: nee ad membra nutrimentum aliud peruenit, quam fanguis per venas diftributus. Cæterùm fi è nutrimen-^o gencrari dicat,pcrinde errat.Qu^oniam membra nul-^inai aliud ahmentum à fanguinehabent, ficut didum ^Ö: Neq; fanguinem générant,fed ex gencrato nutriunt.

CCC 2

ao nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTl DrSPrr.4t.

Quarefenfus effet,membra è fanguine fanguinem gignc re:quód falfum eft.Nam non fanguinem générant c fa a guinc,fed carnes,offa,ncruos. Deriique redè monct D. Stenghus bonum amp;laudabilem fanguinem gencrarinó abimbecilloxgrotantium partium calore, ied à valida Pro{gt;of!t t^utir hepatis venarumep infita caliditate. In quarta affcrir,ca* ♦lt;• lorem naturalem à morbo impediri.quó minus alimen taconficiar. Verttm hoe eff in illis morbis, qui vel funt intempéries, vel intemperiem habent comitem autpe-diffequam.Quis enim concédât à deprauatafigura,qua-M ÿ. titate auda veldiminuta,amp; fimilibusalqs morbis,inlitü membri calorem femper dcbilitari?Quare non fuitabG fropofn-quin que diffindione ponendahxc propotitio.Sanguinë non *“*• gignialimcntononconcodo, afferiturinquinta: quod non negamus.Appofitè magis dixiffct;puto,menibra nó frepopjexta. nutriri,ni’fi alimcntum fuum fuperarint lam verb in fex-ta accedit ad rem propius, dum calorcm naturalem rem quamlibet ad fuftentationem amp;nbsp;multiplicationem indi-uiduorum dirigcntem,calorem dicit effc Solis amp;nbsp;Lunar. Qiiid,oro tc,poteft ineptius dieffAn dubitauit vllus eru ditus poft natos homines,num fuus cuiqiie rei proprius fit amp;nbsp;peculiariscalor? Quomodo ergo calorem cuiußi« bet rei,quo amp;nbsp;conferuatur amp;nbsp;generat fibi fimile, affeuc-rat calorem efte Solis acLunçîVariaturcalor return pro Crflor iJem no varietate fubftantiarnm:nec idem calor fpecie, poteft re fotcilJlgt;eaedt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpecie aut gencre difcrcpantium calor exiftimari.

^um^cJo^r^e ^^^°^''^ hæc àcoeleftibus genere toto dilferunt Quare rumca ortye. ^^^ poterjt calor infitus coeleftium amp;nbsp;terreftrium (quo forms fubftantialcs rcrum tanquam inftrumento pro-prio,familiari,amp; primo,in fundionibus fuis obeundis v-tuntur}vnusidemque calorcenferi. FVR. Per calorem Solis amp;nbsp;Luns in lublunaribus rebus non te oportet in-telligerecundemcalorcm cumeo,qui eft infidcribus. Quippe fienominare folum videntuiinfitum in rebus finguli«

PARS TERT/A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

fingulis calorcm,vt ca nominatione fimili quadam vir-tutc viuificandi cumfidcrum calore præditum fignifi-ccnt. Etenim in propofitione odaua aperte hos calorcs diferiminatzdum calorem mundi maioris, à calore minons mundi feparac. E R. Ergo memineris huius,amp; per gamus iam.Septima propoimo hoc habet,calorem fola Pro^oßt. fe^ti rem in homine exiitentem,confcruandü cflecalore So- »m-lis amp;nbsp;Lunae de potentia ad adum dedudo : quotics videlicet à morbo impeditus officiü faccre nequit. Hïc quæ-riprimum poteft, quis illccalor fit,quichemixbenefi-cio de potentia reducendus fit ad adum?Non poteft di-ci coeleftium fyderum calorem efle. Nam a du eft,quod eft.Deindequï poifet opera chemix cœleftis calor in or dinem redigi?Nec cft calor hominis. Quippe feipfum cö feruaret,roboraret,augeret. Adde qrf calor nofter adu eft,redudione ad adum non eget per chemiam. Deniq; non poteft ope chemix tradafi,alterari,feparari;nifi for-tafle in fornacibus fuis vftos homines reftituere vitx ac meliori (anirati poftunt miraculorum iftorum patrato-res. Certè Magirter eorum Paracelfus in Archidox. fuis negat ex rebus fenfu prxditis calorem hunc fccerni, vel tradan,amp; mutari arte chemica polTe. Rclinqrurigitur, C4Zor Sotkeß calorem Solis,quo debilitatus à morbo calor hominis refucitari debet, inalqs quibufdam rebus contincri,ex quibus arte chemica euocari fecernique pofllt.Quid ergo tot opus prxftigijs? An non prxftabatcum omnibus clarè dicere,calorem infitum hominis debilitatum alia-rum return caloribus corroborandum? F V R. Fallcris, cum putas calorem infitum homini,qucm Solis amp;nbsp;Lunç calorem vocat,debilirari,Eftenimimmortalis amp;nbsp;immu-tabilis,tefte etiam Paracello Notaui quoque in propofi-tionibus, quod nufquam eum dicit à morbis dcbilitari: ftd tantummodo affirmât impediri. ER. Ita fibi confiant difcipuU, quornodoftbi confiât magifter eorum.

CCC 3

^’df ^'^^^‘ ^^quot;æ n^întam efTentiam defcribes,air, matenam effe cor-^'^ nbsp;nbsp;' poream ab omni impuritatc amp;nbsp;mortalitate fecreram,

♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummè extcnuatam,arque ab elementis diftindam:ex

omnibus rebus nafccntibus,omnibusque viuentibus e-duftam. Pauló póft dicir,cffc fpiritum fimilem fpiritui vitx,nifi quodilla fit immortalis,hie mortalis. Ideo,in* quit,ex hominc quinta cflentia fegregari non poteft, quiafpiritusvitæ,quiidemfpiritus eftvirtutum,mori-C^infrf effen- tut.Ob id non poteft quintaeflentia ex rebus fenfu prae-tiacumo pof- (^^jj clici,fed ex folis illis extrahitur,quæfenfu carent: elîentiaeftfpiritusvitæcuiufquerei. Principió di-iKcxra b ^1^ ^^ omnibus à natura procreatis rebus euoeari pofte hanc quintam eflentiam. Mox ex folis viuentibus pro-lici,ex eo concludit,quód fit fpiritus vitalis, Paucis iu' terpofitis,ex fenfu carentibus tantum fecludi pofte afle-rit : ratione adddita hac : quod videlicet vitæ fpiritus eum vitadiftbluatur,amp; difpergatur. Quompdo concor-dabimus has trepidationes cum eo,quodvbique ferc alias contendit, res omnes viucre ? Si viuunt, fpiritum infevitæhabent. Sihuncretinent,quomodo mortua vocabuntur ? Contradidoria funt, fpiritum vitæ reti-ncre,amp; non viucre. Ergo aut nonviuunt,quæ quintam cftTentiam exhibent Paracelficis, aut non omnia viuen-’ tia fpiritumvitæ in fe mortalcm habent, fed illa tantum, quæ fenfibusdonatafunt:aut fpiritumvitævita fugicntcnihilominusrctinent: aut fola infenfibiliavitæ fpiritum fortita funt. Si primiim affirment, nee ex plantis,ncc ex metaUis quintam eftentiam procudent. Etenim non folùm plantæ viuunt Paracclfo, verum eti-am metallaamp; lapides. Si fecundum afférant, melior eft conditio plantarum amp;nbsp;lapidum,quàm animalium amp;hominum. Hæc enim morti obnoxia,illaimmorta-lem vitam poffident. Quod tertio loco dicitur, impôt ftbile efte oftendimus, Quartum afteuerarc non pot funt,

PARS TERTiA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23

fünf,cam idcoexhomincamp; animalibus prolici hune thefaurum non poffe dicant,qHia fpiritus vitæ vnacum vita fugiat. Non muit6 poft air,in carne cadaucrum vi- •» cadauerum' tam fuperefie, non veram quidem,fed aliam quandam, ^‘^J^’’‘^ fuperefi quam præferuatam vocat,dum putrefcat:acproindefe- '^itapreferult;^^ gregari ab ea quinram eflentiam,nonviuam,fcdran-^‘^’ qoam mortnam. Similis,inquit, ratio eft herbarum ex-ficcatarum. Atmetalla,gcmmæ, lapides vnieamvitara amp;cflentia-m habent .• non moriuntur. Rccicdicit hæc non mon, quomodo plantas amp;nbsp;animalia dicimus mo-ri: quianunquam vuerunt. Confidera , quæfo te,qaæ monftra nobis adferant iftæ beftiæ.Ex herbis aridis quin-tam eflenriam veram amp;nbsp;viaam fepararinegant: quia ni-mirum vitam veram,feu vitæfpiritum amiferint,inftar animalium occiforum.Qua igitur impudentia nobis an dent polliceri effentiasiftas Aromatum,lignorum arido rum,fru(ftuum,fuccorum concretorum,amp;fuforum? Ex quibus porró herbis fuas nobis quintas eflentias amp;nbsp;ar^ canaerunt?Exvïuentibns ne? Minime gentium. Quo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

niam oportet prins concîdi, contundi, conteri, exfucca-ri,coqui,putrefieri,amp; modis al ijs mille præparari.An ma gis viuit herba contufa amp;nbsp;concifa,quam arefafta ? Hoc ne diabolus quidem mendaciorum author amp;nbsp;pater affir maucrit. F VR. Ex terraeuulfas ftatimimponerepof luntvafibusdiftillatorrjs. ER. Sipropterea manebit vi-tæ fpiritibus,etiam ex alijs fenfu præditis animalibus po terit extrahi-Nam hæc etiam viuacifdemvafibus indn-dipoflunt. An morientur à fubicdoignc animaha,vita-que cum fpirituTuo perdent,plantæ autem vel neutrum vel alterutrurafolùm amitrent? Quis conique infaniat, vt aliquid huiufeemodi credat ? Sicut vides Paracelfum p^,.f^ incan-ftbiconftare,ita hunc quoque aftnum intclligcs confen ^^»4 lAagi^ t^neadicerc.Calorem innatu non dicit quidem débilita ftri er aifa-^u' xi-âtinhauratione tarnen opus habere ait in propoüt.io. lor^n-,

2-4 ERÂSrr Dis: PTT AT.

Deinde in 14.mifccrieundem dicit cum nutrimento: amp;nbsp;quidem infeparabiliter ficmilccri,vt conuertatur in pro burn fanguinem.At inftaurari,mifccri,tranfmutari,quic quid poteft,ctiam altcrari,debilitari^orriipi poteft. An putas hunc Polypbemum àPræceptoris lui fententia di fcedere voluifferNcc voluit, neeji voluiflet,propter rudi tatemfaccre fciuiflet. CxtcrvimParacelfumaudiuimus affirmantem Spiritum vitalem hominis non tantum de bilitari.verùmetiamcxtingui.AnimaduertitParacelfum affirmare,quintas effent(as,amp; Arcana rcrû, elle immor-talcs.Ex hoc idem putauit de hominis calore aflerendû. Si nunquam fibi confcntientiadicercParacelfum obfer uaflet/orcaflehic etiam minus tûrpiter fe dediflet. Sed fropol.oaAM pergo adodauam.Inhac dicitur, calorcm cœleftem no poffefouerecalorcm hominis, nifi cum eo iie iungatur, vtin fimplicem fpiritum vitalem fpiritui noftrofimile conuertaturquod fit,inquit, per rcfolutioncm cum ali-mentis. Bone Deus, quot hic pullulare video monftra? Qiiæro primùm ex te,num de calore Solis putes eum lo-quiin ipfocorpore Solis inhærcntc,andeaho? FVRN. Non de illo poteft fenfiflcjcum à Sole propriofuo fubic do fit infeparabilis. Quoniam vt ignis calcfaciens aqua non amittit propriam caliditatcm(quæ de fubiedo vno tranfire ad alterum minime poteft) fed fua caliditate a-quam fibiaflimilareconatur, itaSol caliditatcm fuam propriam non amit tit,cum hic générât caliditatem. E R. Falfum ergo eft,calorcm Solis cum calore noftro côiun gi.Etenim copulabitur cum co non Solis calot, qui hue non defeendit Sole deferto, fed cum eo, quem hic gene-rauerit.-qui ab illo longiflimc alius cft. Equidem calidi-tas Solis,cft qualitas : fiue earn, quæ in ipfo cft,fine earn, QU41iflt;« non qnæ abipfo profeda eft,intelligas. At qualiratem in fpi^ poteft w cor- ritum corporeû pcrmutarc,vis naturalis aut creata nul-piMmutan. lapoteft. Quarationeigiturperrcfolutioncmcum nu^ trimento

P^RS TERnj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25

trim dito verti dixit in fpiritum fimplicem vitali noftro äoiilem^Quomodo idem deinde fpiritus cum nutrimé to i.xuo^^yjç miftus in Ïânguinë permutabitur? Mira res eft,qualitas linie hominitranfmutatur in corpus:accoe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^

leftiscumfit infeparabilitermifceturcum clementali-- ■ '^ ‘ bus. Quis audiuit portenta hxc ante Paracclfi ætatem? * CöfirmatcalorSolis aliquanto imbecillum calorë no-eJor exter-ftrum, fatcorat non magis,aut non multó magis,quam ««$ robomt in ignis,alimenti,balnei,fomenti. Omnes enim hicalores ^^num. tempeftiuè admoti profunt:non in tempore conuenië-teque menfura adhibiti nocent:quod in Soliscalore panter experimurEtenim ex duobus in eodem loco Solis radios excipientib.alterfæpenumerô læditdum alter in uatur. Quocirca cum caliditas Solis ab eo hîc generata erigere amp;nbsp;augere noftrum calorem poflit, nequaquam opus fuit (vt feite monuit D. Stenglius)eam contra or-dinem Naturæ à Deo inftitutam per refolutionem cum nutrimfcnto prius in vitalem corporis noftri fpiritu tran lplantari:quiex puriore fanguinis parti nafci, inftaurari, augeriquepulchrèpoteft. Summa eft: Si calor Solis non poteftfoucre i ngenitum calorem noftrum, nifi cum eo coniungatur,(id quod author affirmât.) nullû ex eo fru- , dum fperareaudebimus.Incaufa eft, quod coniunginó poterit. Non eniniidecœlo ad nos defilier reliûo Sole.

F V R. Haberern quæ hîc obqccrem:fed video me com* modiorem locum poftea habiturum. Perge igitur. ER.

Nona tolleribilis eft. fi per nutrimentum InteUigamus, ^^°P^f-mm: quod taie fieri poteft.In eo autem délirât author, quôd à Chylo opinatur exercmetain vêtriculo feparari, vfum inteftinorum ignorâs:quodminimè-mirum eft. Sed re* cita,fi libet,decimam. FVR. Calor Solisamp;Lunæ per ar- propoUtâ. tificium mirabile amp;nbsp;occultum ex rebus ijs,m quibus eft, ,j,4, cxtradus,eftfimpliciftimamatcriaàPco.optimomaxi-^ogenerata,ex fpiritu mundi ad reftaurationera amp;con ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddd

e

ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DrSPTTAT,

feruationcm humane naturae : Gakno, Auiccnnaf,cun-. disque noftri temporis medicis, (qui medicinas ex Apo thccis,vtvocant,pctunt)prorfusincognita. ER. Inhac Qwi percato pj^s laboris eft.Primum enim videndum eft;quid per ca rm SolK mM jorem Solis amp;nbsp;Lunae mirabili amp;nbsp;occuko artificio extra-dum intelligat.Neq; enim ex verbis additis (quod viddi ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cet materia bmpliciftima fit à Deo ex fpiritu mundi ge-

nerata proinftauratione amp;nbsp;conferuatione human«na-•tur«}fatis perfpicio quid ftatuere debeam. Vt cœleftcm putemintellcxifle, moqctme quodinn.ftatuit eum o-poctere cum alimento mifeeri per aliquod medrum.De-indequod tria h«c,calorem Solis,quintani eflentiam,amp; nutrimentum,mifta in fanguinem verti fchbit,in 14.pro pofitionc;qu«cogimur de cœlcfti ealoreaceipere.ldcni in i6.quoq; propofitione videtur fenlille. Quart cû hîc agatdecaloreconferuanteamp; infiaurante naturamno^^ ftram,is autem fit Solis coeleftis calor,vt ex pr«didis effi lt;itnr,eundcm nos hïe quoq; voluit intelligere. C«tcru non paucioraargumenta nos cognnt exikimare, ipfum de alio calorelocutum eflè. Primum cft,quód de calorc loquit Galeno amp;nbsp;mcdicisveterib.incognito. At Solis ca-. lorem ciufq; vires amp;nbsp;efficientia in fublunaria omnia Ion gè Gognouerut melius veteres,q recentiores ifti Paracet ficLDcinde extïahicxrcbus,in quib-.ineft,cum diei^non videturcorpora'coelcftia-intelligere. Quo.n.arnficio ex illis cxtrahaturcalor?Artificium hoe verè admirabileoc • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cultumqï voeatur,vtquöd creaturaenullicóprehcntum

adhucfuerit.Adde quód calorfiuc quinta eflentiaamp;fpi ritus vit« nö poteftex revllafeccrm abfq,- ipfius corru-ptionc,ac partiüimpuriórüfegregatione. At fydera nee habet inipurialiquid,necpofl’unt àParacclficisin forna cuLw amp;nbsp;vafa detrahijVt ignei caloris virtute difloluarur. Hucillud*^Möq5 facit maxime,quod in ô.^pofitioneca* lüfë Solis amp;nbsp;Lun«,quo rcs^confèruant amp;gcucrätur,calo

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' xeia

PARS rERTlA. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27

rem effe aitinfitü fiueingcnitamp;.ItS quod in7. feribit Solare calorë opus habere,vt de potétia reducatur ad aftu: quód de coelefti Solis calore accipi non poteft:ficut iam oftêfum fuit.lrëquód exfpiritumudi eundëextruit.Iam fi mudifpintus vnus idëq; fpiritus eft,CH corporis noßri fpiritu,vt in n.ponitur,fcquitur Solis calorë eiufdemeffe cö Ipiritunoftrogeneris.Sic.n.ratiocinor.Müdiamp;corpo ris noftrifpiritus,vnus idemq; fpiritus eft. At calor Solis ex mundi fpiritu creatus eft.Ergo exfpiritu corpora no-ftrorum effeóths eft. Quam abfurdè porro diccretur ca- Clt;ilorfyiertvn lor fyderu exnoftrogenitus,omnes vident,præfertim cû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lt;gt;-

conftet hominê poft fidera creatu à Deo fuilTe.Addc qtf i^gt;iiti*f\ fruftra dcuocarctur cœloji ex noftro fpiritu fabricatus effet.Nam vei mutarionë eflentialem pcrpelTus eft,vel ni hil tak ei accidit.Si illud afhrnres,incerta fnerint omnia.

Etenim ex eadë materia elfentiaUrer mutata generatur gj. ^„^ ^^^^^ mei amp;nbsp;venenü. Sin mutationë fubftantialem paftim ne- rijeffentiaUKr gcs,fruftra vel de ccelo detraherc,vel chemiæ opera ex re mutata cotra-busalijs eliceretentauerimus:cüintranofmet ipfoseÓ- riaßunt. prchenlum tencamus.Deniq; probat illud quoq; propo fttionënonloqui de calore coelefti, quod in u-ponitpar tem quintac cffenti3c,per qua folS nobis cöiungi opinat. • Qiiocirca cogor fufpicari cu intelligere quintâ clïentiS rerü fublunariu.Hanc.n.iaiftitatParacelfici fe exreb qui-buflibet fciungcre nouiflc.In opinionc mecöfirmat,qcP in i3.fcribit,quinta return effentiä conftare ex calore Solis amp;nbsp;Lunçatqj ex nutrimentO.Calor igitur Solis,de quo Q^i^y soils r^l hîc loquitur,cft pars ilia fpiritalis quints ab ipfis nomi- p4„ f^iritaUs fiats ellentis.Hunc vaporem feuhalitûcurvocentcalo quiKt^ tjßn^ rent Solis amp;nbsp;Luns potius,qua ealorem congenitum.feu ties. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fiaturalcm,nefcio:nifi ft hsc eftcaufa,quódmetuunt ne •., ^uriculs prontinenres confpiciantur.fi vfitato more lo-Suantur. Non n.nefciunrcóplurcsnouiratem nontinü admirantes putarenouis nontinibusres nouas proponi.

dddÂ2

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER^Sn D/SPEfÄT.

Vides criam hïc difcipulos non tffcmclioresprxcepto-redvd codfm,quoillejnodo fibiccr ftafc. Valdènamqj acutum cfle oportet,qui contradiüioncsamem dica-tasfolum verè.conftaterquç conciliate poÜ'it.FVR. Ego puto eos nomine caloris Solis atque Lunæ exprimcre voluinedefæcatam Quinta fus eflentiafubftantia:quia videlicet de cælo ex Sole ac Lunain tes noftras fublima t^uîhifubÜM- ’^esdefluxerit. ER Snbftantiam autfpintuum matenatu tiacor(gt;orclt;t èSole ad nosdefcendere,aut in hisrebusmateriam ciuf-caleftii reperi dem generis ac natura inueniti cum materia cçleftium, turinterlublu nullus vnquam intelligens dixit aut fenfit. Tota namq; nuria. inferioris mundi materia mutarioni eft fubicóla: illa extra motum localem mutationem,qualc hac patitur nen ftra,expcrirur nullam. Quamobrem indigna eftfenten-tia, qua argumentis potius coarguatur, quàm qua fla-......gris excutiatur.Quód fi nonmatenam, Icdcalorem de-manaffe refpondeanr,nihiló humamus excipimerêtur.

Nonenim poteft calor Solis relido Sole tranfmigrarc in fubiedum aliud:in quo conuenire omnes omniü ata turn amp;regionumfapicntes acdodosfc»o.Taceo,quód Solemaftucalidumcffencgant Philofophi:fcd motii . amp;nbsp;lumine calorem nobisparere contendunt.Curneget, rationes adducuntgrauiores, quàm quas Paracelficiin-telligere,nedumrefelleTe didicerint, fiueeavera fint,fine falfa,Secundo loco quarendum vidctur,vtrum in o-mnibus, an in aliquibus folùm rebus hiccalor Solaris inueniatur. Quod fi funt idem, calor Solis amp;nbsp;calor infi-tus,amp; Quinta pratereaelTentia, non efimagnoperehac ^rnuUit pO' in parte nobis laborandum. Nam fuo proprio amp;nbsp;peculia ^^^' n calore, quem ob id congenitum, naturalem, infitum * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellateiolemus,res nullapotencarere. neememo-

' net,quod extrahi ex rebus omnibus, teftibusPatacelfo amp;nbsp;difcipulis cius ncquit.lam enim non idinquirimus,ex quibus rebus arte prolici valeat : fedin quibus rebus in-fit

P J RS TERTM. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29

fifinueftigamus.Tertio percundandum fuerit,quid per artificium illud occultum amp;nbsp;admirabilc nos conueniat intelligere. Veruntamen hïc quoque laboreliberativi-debimnr.fi arrem chemiaeintelligamus : qnamfola pkquot; nqucParacelf didiccrunt, aliaru-m bonarum artium rn-des.Ergo calor Solis,qui arte Cheiniæ cuocaturex rebus fublunaribus,eft calor infitus,in Quinta return effentia contentus.FVR Putofic authoremThefium fenfiire:(ni fi aliud fcripferit,quàin fcnfit).At velim nihilominus au dire quid impediat , quo minus de calore Solis ad nos coelitus demilTó interpretemur.Conftat enim Solem res multas hïc ita calcfaccre, vt calorem conceptuin à Sok porró feruent.ER.Dixi antea calorem Solis non polk fu biedü fuum defercrc:amp; ad noshucdemigare. Eftenim calor axfiug/Tsvquippiam.Quare quiàSokrebusnoftris calor imprimitur, in eifdem generatur: non coelitus hue defeendit,Exquo fequitut Ekmentakm çfle:atqueab calor in Sub igneo calore non differre,cum primum eft alUmilatus fa lunanbus pra miliarisque redditus. FVRNon fatis percipio quid velis. terElementalè ® Quando Solis calor resterrenas afficit,nec materid nullus reperd tranfinutat tarnen,fed kuiter fblummodocalorem eis turfixus-Veluti afFricatamp; afpergit,Sok abeunte, continuo extin-guitur iterum calor. Quando autem viribus fuis ad intima rcrura pénétrât, amp;nbsp;fe cum infito cuiufque rei calore iungês partes aliquas fubiedipermutat velin naturam igneam,(pvo cuiufq; fcilicet habilitate) vel in caloris na-turalis pabulum, eoque modo infitum calorem auget,ac toborat,non euanefcit.vt prius:fcd in fubiedo fuo fixus inhæret,ac pro naturae fuaemodoipfumalterat.His dun-taxat vijs amp;nbsp;ratioqibus ftabikm 'Scp.ermancntem tribuit ^aly ^ Solnoftris rebus: calorem J,v.t(ommplantarum amp;nbsp;fru- ß^^^^^ duum generecernere licet.Cur-eöim'vuxjcxempli gr-aï tia,annis calidioribus fuauiores,dulciores,calidiore fuc-co turgentes nàfcunturîln caufa eft Solis calo.r,non qua 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddd 5

4

90 ERjsrr DisprrAr.

tenus fuperficiem acinorum calefecit,fed quatènus fub icdum proprium infiti caloris auxit: eumquc copiolio-rem amp;nbsp;vegetiorem reddidit. Etcnim calor omnis,qucni tes quælibct vel à Sole,velab igne, vclàrecalefacientc alia accepit,fi non fit idem faótus cum ingenito eius ca* lore,facillimè,citiirimeque expirât. Manifeftè hoe parce in lapidibus,lignis,aqua,terra:quæ à Sole aut igne,co vf-que nonnunquamcalefiunt, vt tangere fine dolore ne-queamus.At recedente Sole,aut amotoignc,ftatim ad-modum calorem illum rurfus perdunt. Qiiae caufa eft huiuseuentus? Nulla alia,quàm quódfubiedum con-geuito in bis rebus calori aptum preparate non potuit. At cumvuas calefecit, quia opera amp;nbsp;miniftcrio innati earum caloris lubiedi partes aliquas alrcrando, attenu-ando,concoqucndo, aptum naturalis caloris fubicäum efFecit,eumque hoc modo auxit,mcritó remanet res ca-lidior,quàmantea. F VRN. Non fatisadhucinteUigo, quomodo internum calorem augeatextemus calor i-gnis aut Solis.Nam quód fubieftis fuis defertis aliud oc * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cupent,fcio elfe impolTibile. Nee quomodo ipforum

fubiedum pars fubieâi caloris natiui efficiatur, video. E R.Proponam tibiexemplum:quó4aditum patefaciee QaomoJo Cd- ad hxc percipienda. Cogita candelam cercam in acre loradutntitiut fngido induraramdtpenècongelatam fuïfle:amp; huius el proprium411»-^^^^ lumine Hammam promptèconce^ ”*« «7^^ °^^ pilfe.Haec flamma, dum nutrimentum in fubllantia cl-’ lychntj inuenir,in eodem lecuabitur,pufilla tarnen. Vbi ad ceram vfque defcenderit, eamque propter duritiem liquefacereprius non potent, quàm in ellychnioinhæ-,1 rentem ceram fiucalimentum abfumpfcrit,protinus ex tinguerur.(Nihil hic dico,quod non vinueniffe aliquan-dofciamus). Qyii huie incommódo occurrerecupiunt, candelam inuertunt, vt flammaceram attingens eandë liquefaciat ante confumptum in cllychnio paratum ali-

mentum.

PARS TE RTF J,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl

incntum.Idcm cfficiet,qui âdmoto luminc aut ignc alio iftaiore liquefadioni aptam reddit. Sic cnim flantma im becillisamp;pufillaellychnij ex fibi prépara ta ab alieno ca lore ccra pabulum large prçparabit:atq5 hoc pado robu ftior audiorq; reddita feiplam ad finem vfq; conferua-bit:vt alieno lumine ablato extindionis porró pcriculu hacin parte nullum remahferit. Simili quodam modo cogitate debes externum ealorem adiuuare internum animalium plantarumque ealorem. Etenim auxilioeft infito calori,vt materiam in qua primo ineft,amp; qua velu ti pabulo indiget,facilius cuincat,mutet,formet, ac fub-iedum fibiconueniensefficiat. Quo fado,neceffeefti-pfum audiorem iam fadum alacrius agere,omnem fibi fubiedam materiam faciliusperuadere,pcrmutare,gu-bernare,fe denique ipfum facilius cum fubiedo fuo con feruarc. Hoc pado auget natiuum cuiufque rei ealorem caloraducntitiusmon fit ex alieno proprius. Quis porró dubitat num próprius amp;nbsp;congenitus rei cuiufque ï’’'‘’{”“^ ^^^^' calor,examp; in materia, cuius eft calor,genitusfit? Qui lt;*ƒ““ extrinfecus accedit naturalis cenferinon poteft,priuf-^f”*^’^ . ’quot;* r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUunde mtro-

quam lubiedum eius lit permutatum m fubiedum ca- ^^^^ loris ingeniri. Ita nutrimenti calot naturalis turn demum pars fit ealoris , cum eius fubiedum pars fada eft corporis noftri. Cæterùm augcre modo ante dido ealor e.xternus infitum ealorem poteft , tametfi paulo poft ipfe euandcat amp;nbsp;pereat : Hint etiain per-fpicis cur Sol amp;nbsp;ignis viuentium ealorem copiofio-rem amp;nbsp;robuftiorem efficiant,vita verbcarennbus nihil addant : nifi forte ï/4^v/gt;fu/4« in illis generent, quod haudfæpè abfquecorruptione euenire poteft. Pipetis granum decerptum amp;mortuum,vel frudum ahum,^^ftult;t non cxponitoSoli,aut ad ignem admoueto quam diu yQ^fiunt tAHiorn les,nihilo,tarnen efliciescalidiorem-.nifi partes ahqu®^'*^®’*t’’’®i*’^ exurantur,ignisque.hac ratione vtlbgium concipianc.

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DISPUTAT'-

Quod enim humiditate eins cófumptacalqrinfitus ma gis apertiusq^depi-ehenditurjidabignc vel Sole perat-cidens factum cft:de qua re hïenon agimus. F VR. Cur viuentium duutaxat calorem auget externus? E R. lam eftdidum:quia videlicet hic, inftar ignis cuiufdam,ali-mento femper habet opus. Hoc cumparare aliquando fartis copiofum ipfe fibi folus nequeat, ab ex fern o adiu-tus facilius perficit. F V R. Calorem externum dicis nó diu mhxrere in re vlla, nifi fubiedum eius fit faftü pars fubiedi caloris interni. Quomodo igitur calor à Sole in lapide un pre H us abeunte Sole remanet ? Non enim aer, KtiUicMitai jj^ q^Q [^æ calorineft,pars lapidis fiet,puto. ER. Calidi-J^* •‘*^^ tas fubieftum fuum mutare non poteft : fed quàm din eft,infuo fubiedoineftdn hoc .cum nonineft,nceft qui-dem.Calorigituraeris .à Sole profeftuslapidemqueca-lefaciensân lapide non cft:nifi etia aer,in quo vt in fubic do ineft,in eodem infit.Ergo fi recedente aere calido ni-hilominus lapis manet calidus, non migrauit hic calor de acre in lapidem(quod impofllbile efle redè affeucta-propriwmqui bas)fed abaeris caloregeneratus cftinlapide.Hocenira tuor primaru cft quatuor primarum qualitatum propriü,vt fc inma--qnjlUatum. teriam vicinam quamlibet, non derelido fuo fubiedo, propagate valcant.Tota namque fublunaris mundi ma teria apta eftrecipere caliditatçmgt;frigiditarcm,humidi. tatem,ficcitatem,fiuemiftafit,fine fimplcx. Atdulccdi-nem vel falfedinem,cxempli gratia, non quælibet mate-ria,fed tâtum cetta proportionc mifta ,fulcipere poteft. Poteft igitur caliditas aerislapidem calcfaccre: amp;nbsp;poteft lapidis matcriacaleficripropter commemoratameau--fam:quia fcilicet elemental femutub tranfmutari pof funt. Quarc non debes mirari, fi lapjdcm vcl terram au-discalefieri. Namfi calcfaçiens.caufapergat,etiam ini-gnem permutabit. Cum totam non poteft,fed particu-las duntaxat quafdam permutar,idgcneratur, quod é/4-

P^RS''TER^TTJ. ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53

'7ruffV(M«Grxciappcllarunt. Cummatcnam noncuicit hattcnns,vt inccnfionem ardoremue talem introduxe* nr,niox ablata caufacalefaciente reftinguitur Icuirera-Jperfus amp;nbsp;in fopctficiefcla hærens calot.Quod de illis rc bus debes accipéte,quæ calorem pabulo indigentem in-ftat ignis'non habent-Nam animalia amp;nbsp;plantas alio etiâ modo calidiores effici oftendimus. Credo te iani elarè videre,calorem Solisamp;ignis(vel externum alinm quem libct)in nulla re ftabilcm fixumq; permanere; nifi vcl eu natiuocaloreiundus euridem in præparandoftbialimS to amp;côucnicntefubieâ:o adiuuet,vel 'e/tTfv^fVfMÜüc par tes quafdâ igneas poft fc relinquat. 111e naturali^y hic ac-Cidentârius fine aduenritius eft.Et hic quîdë oritur,quo-ties partes aliquæ nimis vruntur:amp; velutiigniuntur.Illc autem nafcitur,quoties aduentitius cum proprio cuiuß que rei ealore confociatus,fit proprius:atque ob id ftabi lis amp;nbsp;permanens. Quoniam'in tequauj^ natiilum amp;nbsp;pro prium durabilius ell âlieno amp;nbsp;accidcntario:quodcitöfa cileque pcrit.Hinc adeo fir,quod ifATrv^tvf^ctji^ calor fa-cilius à rebus,in quibusineft,fegrcgatur, quàm natura-lis:qui re non pereunte intcrirc nequit. Quippehic per omnes fubiedi partes diffufus eft, easq? fub imperio for mæ régit ac moderaturallc in certis folum particulisin-haeret,qusfcparari plcrunq;polfunt: licutin crnere,cal-ce,vftis metallis apparer.Ex his caufam quoqueintclligi OgomoJo s»-mus,cur Solis calor per fequidem nihil aliud faciat,quâ liicalortamdi calefaccre: at cum rerum quarumlibet caloribus iuftus res quaftibet efficiat acgenerer. Etenim cum apn femi-nis ealore miftus apium,cum laftuCae ealore coniunftus laducâm,cum aliarum rerum iAfitis ealonbus vnitus ea funded'opcrationes exercctl. Qaatii rem Ariftot.inlib. dt Affed-mi'ft.fiue zJ'.Meteór.'mofe fuô’concisè amp;nbsp;breui-5er,fed erudite'^■diuinè hi^vierbi^ expreftin^t^v ^ ào^ri t^ç ‘T£Â(tû(r£(igt;ç^\jiff-^o ’ée^p,aTij]i^ àineiiiç cruf^ßaiv«, netv dirt Tt»«Ç

ece

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERjsrr ^Drspr’fyfT.

ruv tK^àç ßeriöeictg lt;rujue7ri]sA((^n,oïav if rps^pii truptveT^tTai lt;ftsi Äiil^uv n^ aTSKuv T0iÿTav.a)iC ï^Yt a^%gt;i,il tv ewra êepptortiç tçi. Sicut balncorum,fomentorum,pharmacorum, adeoq; calor ignis,cibos non concoquit,nifi cum ventriculi ca-loreiungatur,ita neque Solis calor per fe folus vUius rei caula amp;nbsp;efredor cxiftit:fcdcura return variarum conna-tis calorib. coniundusamp; vnitus varias res gcncrat.Prin-cipium amp;nbsp;caufarcrum eft calor cuiufque proprius amp;do mcfticus,non communis amp;nbsp;extemus : nifi cum interno confpirauerit,vnumqj fadus fit ..Calor igitur Solis cum diferepätium return caloribus commiftus, difcrepantes induit natutas,qualjtatesacvires:atq; ob id tes diuerfiP fimas agit.Hoc autem faccre nulla ratione pollet,li in re bus omnibus permanerct,quod fuerar. Etenim ab vno* ' quoad vnum amp;nbsp;folum eft,non poffunt eodem tempor® adiones plures, difcrepantes, adcoque contrarixprouc* nire.Quxhuc v£q5dixi,tam funteuidentia,manjfefta,amp; clara,vt à fano negari nullo poflint. Ipfi nos oculifenfuC. que noftri vcta efle docent. Eft autem fumma corum tails. Cuiufquerci calor proprius amp;;innatus ftabiliscft ac •permanensraduentitius autem breui tempore in re qua-libct durât,nifi partes aliquas non akerauerit folvim, verum etiam tranfmutauerit. Calor porto Solis non eft proprius amp;nbsp;congenitus return fublunarium calor,fed ex ternus amp;nbsp;alienus. Qiiocirca durabilis in his rebus nÖ eft, priufquamfubiedi partes aliquas tranfmutaucrit.Ca-te-rùm duobus modis contingerchoc poteft.Nam vel per fe agit,atqj igneas quodammodo reddit:vel natiuum amp;nbsp;infitum roborat »confirmât ,amplifiGat : dum cum ipfo lunduseum adiuuar: acvcluti pabulum largiusfubmi-niftrar. Hinc fit,quod.lapides,terra, ligna morrua,vchc-menrerà Sole calcfada (fcdinfuperficietantùm,ôfabf. que partium mutatione) pauló poftitcrum refrigeran-' tuUnfitym namque frigus a^emitium calorçin,abfcn

gt;ÂRS r^R'tfÂ. if tëcaufalmprimente,citó dcpellit. Empyrcùma rclin-querc non poteft,quia materia frigida amp;nbsp;dura vincî, niû à maiorc calore,ncquit.Animalia verb amp;nbsp;plante,hoc cft, calorcm vitae poflidentia, non ita facile refrigerantur: propterea qubdinfituseorum çalor à calote Solis con-firmatus amp;nbsp;audus materiam amp;nbsp;fomenta vberiorà fibi comparanit. FVRN. Quid dicasvideo:curautemdi* casnondum confpicio. ER. Si calor à Sole his rebus impertitus,conftans,amp; permanens (nam de mpmenta-neoamp;fchetico hîc folliçiti nequaqnam fumas ) ex ma-terix fubieftæ tranfmutationc ortus cft,omninb eft nC-ceflarium.vt elcmentalis fit. Etenim res quaelibet natui tarn matcrix fequitur, ex qua pronafeitur. Materia au-tem harum reru m funt elcmenta. NeceiTum igitur eft, Vtcalor,quern Sol vel alia caufaex matcrix elcmentalis permutarionegenerauit,elementalis fit amp;nbsp;dicatur. Vi-demus motum amp;nbsp;attritum durorumcorporum excita-recaloremamp;ignem . Nec dubitamus, quin calor,at- 4quot;^^^”*^^** que ignis hoc modo genituSi^ elcmentalis calor fit ac ^^’f^^”^^^* ignis : tametfi caufa generans neque calor fuerit nc- if^^ que ignis. Res cnim quxlibet potius matcrix, ex qua, feu in qua fir, naturam amp;nbsp;conditionem participât, qua cfficichtis caufx: vt ex modo difto exemplo elarè per-

fpicitur. Pronunciatum eft Phyficum.Viiumquodqne Rfripif« red pro natura recipientis recipi, non pro natura recepti P'1 cluol^od9

hoc eft , non tantum in corporibus, vertun etiam in fubftantijsincorporeis. Déclarât hoc nobis mens no-ftra,qux incorporeas res aefubftantias concipcrc non poteft , nifi per corporearum return Hmulachra amp;nbsp;i^ magincs.Et quanquam feparare ab omnibus corporis ptoprieratibus ftudcat,perficcrc tarnen nunquam valet.

ccc a

j^lt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERA S ^ ’^7 S Ç^Kry^T:

Scd qi^uiopn.s hîc verbis eft,dum in iljoipfo,çuîus cauû hare diximusjuculentè idem cernur-ns: An non aliter à Sole eodtm momento afticitur lutunijCcra, lapis, herba, XànuSjægerïAmbigi erço^on poteft,quin calor Ïubluna nup fixus amp;nbsp;fta^ilis çlcmcntalis fit: à quacunquc caufa gfucratqsxx'iftiiucturNop epini poteft hg^c.materia re-cipcrc alind qn^m fuæ naturtçeongruensi K*ec ex ea vel in eapoteftvirtuscreata^cnerare aliquidab eiufdem na tura amp;nbsp;habilitate alienum/ Quod autein hax elemcnta nullam hajaeaiin fe?.p,aturalq^i habiütateimcœleftiura, {vf;fçijiçjçt.qj^talitat;eàcôcle^es finçerè aepurçrecipiant, quornodoin.coèlcflj,b,us-ipfunt)probationis noneget a-pudfanqs amp;^ erudito^y(^p.citcapcri(piçue vides.propo» fitionem de calorçclio nuUö actipi pofte, quam de in* fito amp;nbsp;ftabili rerunncalore'Hie autem clementalis eft, fi. ue nap;Uus fit fine âdyç.ntitius.Hunç caloren3,qui in folo-.; b. o', nbsp;nbsp;fpiritu amp;nbsp;pqr^ quadaip/upftaptiafqua chptpiei quintam

• ■ x’. -.1! eirentiani,balïamqmimufpia«i,materïarnradJ,calem,lt;ó-’ “' nbsp;nbsp;km internum,amp;cnun.cupare (olëtJdnljarrcreab ipfis cre ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ditur,calórem Solls acLunæ videtur appdlare author Pro ofit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PoftqBamvidimus,quidçalorcm Sohsvoeer, P’‘opofitionis veritas expendendavenit. Aduerfaturau-SrXion»* ^‘^”’ primum hiftori^ crcationis :,quódD. Achilles reüè animaduertinNana Mofes abinitio rorammundiaipt^ Üabilismatcriamfjfub.formis cœli amp;clemcntorum ex nihilo aDeo creatam feribit.Deindeçum prius terræiuf filTet omnis generis plantas proferre, fydcra creauit, di-cens:fintluminaria inextenfócoelo,vtilluminent ter-

ram:nodcmque adie diuidant,amp;c. Qua re confiât plantas vniuerfas, ex quibus Paracclfici luum calorcm Solls Tlantanon- fcparant,n,on exmundi quodam Tpiritu/ed ex terra pro» fuut tx mundif^^^^^2^ fmqp Terræ namque,non mundi lpiritui,m.an--JpintunaU. j^^yjj^ Deus,vt omnis generis plantas ex fc ederet. Quod fieodemmodo terræimpcratummueniremus/vt !yde-rai

•x P^RS •rERT/Ä. “. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7 rafeucaloremccelcftem ex fefunderct,poflcmus crede re ex cadena materia vtraque, lydcra fcilicetac plantas, creatas fuifle. At longe diucrfiffima fuitrario.Deplantis enim dicitur, terra ip(as ( miftæ nimirum cum altjsclc-mcn^is;vtin priore coUationeoftcndinuisUTuüusfobo lemqne effe. At fydera ex terra prod^He nequaquam le-,, gimus. Modietiam loquendi plurimum differunt. De plantis enim loquens Mofes Ichouam dixiffe fcribit,Ter ra proférât herbam. De fyderib. nihil tale refert;fed hoc folunadixilTeDeum aipFiantluroinariaip coelo.Nufqua Jegimus Deum ante omnia Spiritum quendam creauif-fe,ex quo rés deinde alias architcólatus fucrit.Quamob-rëreqeienda eft mcritó,tanquaimpia,^pofnionis fenté-tia.Nee minus damnanda eft alqsinfupcr rationib. Quip pe fœdèadmodum errat author ipfius,cum inter calorê lydçrum, amp;nbsp;à (ydenbus hic genitum nefeit diftinguere. Êœdius peccat,cum Solis ealorem aflerit matpriam efte feparabilem;fiue fubftantiamXeipfa fubfiftentem.Veru hocei in prafentiarumcondonabimus:cum prafertim propofitum nobis lam non fit fuperftiriofius inq.uirere, Vtrum caior iulitus rei per chemiam corruptain fubfta-tia partealiquafeparatim fcruari poflit.Fœdiflîmè labi-tur,cum ealorem hunc Solis amp;Luna , Deum fcribit ex inundi fpiriru fabrieauHle: qurfpiritus idem fit cum fpi-ritu corporum noftrorum. Qiiicquid enimin.homine ineft,diuinumeft'vel elemcntalc: vt hiftoriacfcationis teftificatur:amp; Philofophia veraomnis docer. Poftremo turpiftîmèà praceptoris amp;nbsp;magiftri fui doclrina defle-ftit.(Nifi forrè hac ratibne fe excufet, qu0d.de haeje,vt y,^^j 'coditut dcahjs omnibus,contraria afiirmauir ) Nam Paracelfus in^cs terrenas admîtes coelitus.fiue à fyderibus infufas perdfafierit,, fiinßlt;f£perches Perchemia artem fepararuqvv • enter; Verba-dus hacmii-rtBonpop hint. Q-;od cœh fte efr/.ne e tiadarinon potcft.f«nQp4r4r{. ^q.no-.lelemental.'eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m tft.themicorum‘‘

ce e 3

38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SRASrr DlSPTTAr.

»’ artifidoap præparationibus. Scire infuper hoc quóquc ’ ’ cöucnit,quicquid chemicus corrumpit,hoc amittit coc-” leftcm facultatem.Si ergo vis firmamentifeu codi agerc ’’ debeat,corruptioncm feu interemptionem abeiTe om-’ ’ nem oportet. Proinde poftulat Philofophia adepta pro-’ ’ priam componendi rationem. Sicut enim corpora na-’’ turalia inulta mifceri aut confundi poflunt,ita etiamar ”canacœlcftiacomponiqueunt : vt fiatTher/acacœle-”ftis,MithridatumÓlympilt;um,amp;c. Quid potuit clarius aduerfuscœleftiscaloris extradores dici?quintam effen tiam fi dicant fe abfqj rei,ex qua euocant amp;nbsp;feparant, cor ruptione conficcrc,impudëtiffimi feipfos mendacq co-arguunt.Si abfq; interitu return participes fieri tanti the faun non poffunt, fçiant fè pro cœlcftibus poteftatibus clemëtalesvires,pro aurocarbonesamp;cineres(quód ehe micis non eftinfolens)accepiffe: fi modo magiffrumfu. urn condemnare mendacqnolunt. FVR Satismukade hac propofitionedida funt. Quivanitatem adcoqjim-.pietatemeinsnondumvident,omninocæcutiunt. ER, Propopn Récitaigitur,fi liber,vndecimarn. FVR. Spiritus mundi, amp;nbsp;corporis noftrifpiritus,vnus ik idem fpirituseft. Ergo calor Solis amp;Lunægeneratus ex illo ipfó fpiritu, eft res magis décoda k digefta, amp;nbsp;per confequens magis perfe da,quam fpiritus corporis noftri:vocaturq; natura mun di;anima medicina: nofiræiA'Platonc.Pythagoraæhilo-fophis,mens prima,diuinus intelledusgt;imago diuinæ irr telligentiæ,amp; confpicuus Dei filius dicitur.Orpheus an-tiquiffimus thcologus,Iouem mundi nuncupanDiony-- ■ fius bcatiPauli difcipnlusconfpicuam Dei ftatuam. ER. 'Quid de hac propolirione tibi videtur? FVR-Aliquid ob fcurè video:quód reduce clariusafpiccrecupio. ER.Pri moloco(eiendum eft,cum non loquidcfpirinbusin-corporeis,vt Angelis. Non enim confiât Solis calor ex talibus. Sed amp;nbsp;nos ex Angelis confiâtes eße oporrer.

O” an.

Quanquam non grauatè admiflurus hæc videatur Para cclfus, qui,vt in prima diflertatione oftendimusjotum MumJujexAtt mundum ex Angelis,tanquam ex materia, nonnunquä ^f^^‘^,'^texm4 condit.Dilcipuli corpora contenduntex incorporels fie ^ß ri;at ex Angelis,quod fciam,nÓ confiant,Qui etiam pof-fit hic fpiritu^incorpore’,fenexeo natus calor,artc che-miæ à rebus,in quibus ineft,feparari,monftrari,aegrotan tibus exhiberirDefpiritu ergoloquiturcorporeo: qui vi delicet pars quæpiam fit corporis noftri.Secundó notan dum eft,quid percodioncmmaioremintelligat. Nam Solls amp;nbsp;Lu na calorcm perfediore dicit elTe.quia ex mü-dl fpirltu magis codo genltus fit.Sl cnlm hac ratlone fo-lumoplnaturmaglsconcodumcfle,quapomum matu rum iemimaturo magis claboratum eft,non eft mutata fubftantia.ldem ergo calor In nobls eft, qul in lllls repc-ritunnifi quöd innobis crudior,inillis perfediorexiftic.

Sin per ampliorem codionem putat fuum illum calo-rem ,feu fpiritum illum mundi formamfubftantialcra nouam confecutum eflc,mutata eft fubftantia. Qifippc . fieri nullopado poteft,vt forma: fpecie difcrepantes in materia eodem modo affedainfinr. Vtrum affirmetur, ludituropera:fi namqj fubftantia fpiritus mundaninon yioff'j^mfff eft mutata, nullainteripfurn amp;nbsp;noftrum eft differentia .ufj^^rentes. eflentialis. Si mutata eft, incertum eft vtiiis ne an noxia fit reddita. Sæpènamqueex vna eademque materia res generantur viribus pugnantibus præditæ . Quod fi conftare fibi volet author Thefium, nee magiftri fui spïnf«lt; mun--more pugnantia aficrere , velit nolit aftirmare coge- poteß tur immutabilem elfe. Quoniam mens prima,amp;in' ’”^g'^‘'0H“‘' tclleduslt;liuinus,alterari,coqui,augcrl, minui,corrum-Pl,diuidi,mutari, nequeunt. At fpiritus 111e mundanus ^ftdiuinusintellcdus,mens prima,diuina intclligcntiæ ^’^3go,amp;Deifilius. Quare nulla re dilcriminati fuut ^^alor Ijderalis, amp;nbsp;fpiritus,feu calor notiernatiuus.

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS BT^Pr-T^T.

FVRN. O Felices nobis pariteramp;infJicés.Vtruniqne ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim de nobis refte dicatur.Felkesquidem putabimur,

lY , nbsp;nbsp;nbsp;, quiaimmortaliarepcntè corpora naftiac filrjOei fa Ai

pv, ' ,, ‘fumüs.lnfclices aurem inücniéóitir,quia morbis amp;æm-mnis obnoxij hibilorninus rernanemus. ER. Ex hoe fon te fcatiinjt,putOjParacelfifomniiim.imó impietasde vi-tæ noftrælongæuitatc: amp;nbsp;arcanorum ternm omniü im-SammuAccor morralitatc.Hæc myftcria quis miretur Galenum atqnc paru immorta a’Hos tum veteres turn rccentes Philofophos ac medicos liute,?arjceb nefciuifleïScd ad noftraredeo. Tertio confidcrandaeft vnienatu,in. præ-dara hominisratioCinatio. Spiritus mundi arq; corporis! noftri resvnafunt.Ergocalor Solis ac Lungexhoe Spiritu natus,magis concodum adcoq; perfeftius quip -piam exiftit.Qua nccelTirate confequens deduces ex an-, tecedente’An eft necefle,vt,quod ex aliqua materia träf hautarafit,continuodaboratius fit ac perfedius matena, ex qua ortum efl-Non puto.Qtiis nefcit enim muta-ti pofte in petus-Cadauer exhomine permutato feu mor luögt;vt ex materia pronafcitur : quod tarnen nobilius amp;nbsp;perfedius homine non eft. FVR. Duplex ratio mihi fek - offert excufandi.-qua: tarnen in idem fermé recidunt Pri - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;. maeft,quód proconfeftbvidetur^^merevolui^^e,calo-

•!-• rem Solis perfediorem efiefpiritu mundi.Hoc pofiro,a-ptèficconcludetur:Calor Solis ex fpiritu mundi fa dus, codem præftabilior eft.Ergo res eft magisconcoda amp;nbsp;d-lâborata.Qiiænamquecommuncm matcriam obtinue runt,atq; codione difFeruntdnter illa qua; perfedius co da funt,præftabilioracenfentur.Altera eft.qnód de mu-tatione loqui videtur, qua afcenditur ad perfedionem: honautera de ca , quarescorrumpuntur ac détérioré^ fiunt. E R; Neutra conliftcre poteft.Primùm quidê,quia pcrfedionë huius calons excodionemaioreprobatmÓ è contra perfedione demönftrat magis codurn efte.Do inde quiafalfum eft, ealorëiUum Solis perfediorë amp;di* gnio-

P^R^ T.^^T! J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

,^niorcm cfle fpiritu mundi. Nunquam cnim pars toto prsftar.Etquis poffer homo intelligens fibi perfuadere, calorem fy.dcrum prxftantiorem effe int^ledu diuino amp;nbsp;fiUoDd^Philofophi gentilcs,qqipræterxiat.uræinftirt dum nihil ie habe,re putarunt,hoe tarnen mrellcxcrunt, Çiriéùm feu naturam mundi nobiliorem effeformis a.c hibuanttjs alijs quibufuis particularibus huius yniuctfi-tatis.Profanum ergo amp;nbsp;impium eft,iÜos praedodos (fei-licet)paracelfi g regales talia in dubium vocare:aut de eif dem difputandioccafionem alrjs præberc. Tantundcm ättera valet exeufatio.Nam cogitate nulli licet, quomo-'dó mens prima,feu filins Pçij:odipnp fiât mplior amp;nbsp;per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

fcéhor.Sanèin omni.coftione,qua perjmutaturfubftan- inomnimuu^ tia,necefle eff excrcmentum.gcne.rari/Nam vt cum alibi ^^°''^ cerpora .turn in præcedente difputatione demonfiraui, nihil fit ^lï^^^^“^^ S^^ cï toto fubiedojflue ab arte fine à natura aliquid fiat: quod Ar;ltotcles quoque praE.clariffim.êintc;llexitgt;acd.O; ^“’”' cult.Ratio eft,quód^.dio amp;nbsp;forma quaclibet in fua^pria niateria neceffario mhæret- Qyampbjem neceffarium cd fimplîciter,vt-ma.t.cria,quæ tormam nouam/ufeeptu ja eft,aliter temperemr.: atquepro future forma fulce-ptione praparetur. At hoe fieri ncquit,eifdcm partibus .óm nibus/em an en nb us,partes igi tu r aliq u as feparari o-^or£et,qii.ibusnimirum praefqntibus non crat habilisfu turaadalms forma receptfonê. Si forma fanguinis pof-fetin matena pants auttritici meffe, nul la codione aut partium feparationeopus foret:nee effet aliquidinter fanguinem amp;nbsp;panem difcriminis. At differunt nonfpe-cie duntaxat,vcrùm etiam gcncre.In pan.is ergojmateria ineft aliquid,. quod in fanguinis materia non reperitur: - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

quod per codionem feparari opojtct,priufquam fangui

nis forma introducatur. H^cyer^tfuntacnceeffariain nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ’

naturae adionihns.AHacft.creavipnis amp;nbsp;diuinacopcratio nisratio.Nö enim opus habet Deus niateria: per codio-fff

ERÂsrr ors PTT AT.

nem præparationc : fed cum ci vifum eft,ex nihilo facit in non tempore exiftere qiiod vult.Et cum ei ex materia placet abfque codione amp;nbsp;motu,feu abfqj antegreïTama teriæper motum præparationc,aliquidfacere,abfq; codione inutilium fepararriceperficit. Quamobrem faUa amp;nbsp;impia eft propofitionis pars, quæ calorem Solis amp;nbsp;La næ ponit ex fpiriru mundi vitcrius codo fabricatü. Qui poffer fpintus ille mundi,quem ait naturam effe mundi, aliquid in fc habere impuriamp; alieni, quod per codione fecerni opus habeat? An calor Sofis amp;nbsp;Lun^non eft natu ræ particula vel foboles? Vnde igitur ipfa natura vniuer-Pijrr fi perfediorem concodionem adeptus eft?Mira res:par-* ^^™ naturæ ipfa natura dcfæcatioremamp;perfediorëcen tiortotlt;J * fcri.Quomodo deinde excafabit,quód in crcatione dicit res per concodionem amp;nbsp;digeftionem generatasïNos er facris litcrïs didicimus, Deum crcaturas omnes virtutc omnipotëtis verbi abfq; vlla codione amp;nbsp;alterationeprç cedente perfecifle. Velimhocenam fcirc,vbi lcgcrit,ca-lorem Solis amp;nbsp;Lunx generatum? Si idem ei fignificat ge neratum, quod nos vocamus creatum, impudenfis fei-pfum arguit mendacq: Quoniam in crcatione nullaeff maioraut minor concodioamp;digeftioimaginabilis.Sin autem putat calorem Solis abfolutè generatum effe per codionem amp;nbsp;digeftionem,ficut verba fonant,apertè bla fphemus eft.In indiuiduis generatur amp;nbsp;corrumpitur:ab-folutè creatus eft,nongeneratus. Cuperem infupcraugt; dire, vbilegerit hunc calorem ex fpiritu mundi fadum; In facris literis nihilhabetur,ex quo probari poffit.Apud Philofophos argumentain calfum quæret.Iam cum fpi-Ndfwrrf aUdtiÜ ^^^^^ mundi vocat naturam,quid natura fit,vidctur nq-«ioprorfgfndi, fciuiffc. Equidem natura, üue pro agendi line pro pa-tHquando pro tiendi principio ponatur, nihil aliud eft, quàm facultaJ p^nendi prin feu porent?a rebus omnibus in crcatione mundi dona-« fc poniiur. ta, qua fmgulæ funthabiles fus naturae modo congru-

a

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

«ntimoueri amp;nbsp;quiefcerc. Liberias loquunturamp;aper-tius,qui natura generarim,amp; pro agendi principio (um^ ptam,dicunt efle poteftatem Dei ordinariam omnia cö-feruantena amp;nbsp;regentem. Nullus vnquamfuit, qui vel ^^turdm wt fpiritum vel corpus clfc iudicaretfeiplb con(iftcns,præ- ^'*^ dixitf^m. ter Paracelficos.Quid enim Prifei illi de natura fenferint ex Ariftot.i.Phyficorum,atquealtjs,intelligipoteft.Quç leipfisconfiftunt ,inquit Ariftot.ex fententia omnium homfnum, non funt ipua-tç, fed funt tpó(r«,amp;»«rà lt;:puiriv. Addeiamilludetiam,quöd natura mundi nihilpoteft tjaturamanH in mundo efle defæcatius, purius, coftius . At fpiritus nUeß in mun-mundi eft natura mundi. Spiritu igitur hoc non poteft do puriut. calor Solis purioramp; defaccatior efle.Quód fi etiam fpiritus ille mundi eft mens prima, diuinus intcUedus, diup pacintelligentigeImago,quomodo potcrit impurioramp; fæeulentior efle.calore Softs amp;nbsp;Luns, qucmcunque tandem nos accipere velit.terreftrem an cœleftem, maioris an minoris mundi ? An diuinus intelledus, amp;nbsp;diuinæ fapientiæ imago per codionem ampliorem degene* fat in calorem fydcralem ? Nullus poft homines natos aulus eft talia portenta aflexere . Omnem porró XnMÜti omni Mahometanorum audaciam fuperat, quod homo,non ^‘^ f^^quot;^ ^‘*-dicam impius ( nimis enim leue eft hoc verbum) Çci^lt;*‘^^f-^^jt^^ plané Tarrareusaudct affirmare, fpiritum mundi(quiquot;“*’ idem fit fpiritus cum fpiritu corporis noftri ) filium Dei effe confpicuum, minus purum amp;nbsp;perfedumca-lore illo fuo folan. Quis Mahometanusaut Arianus de filioDeitam eftaufus abied.èvclfentire vel loqui?imó tam federate fcribexe? filium Dei confpicuum facræ li- riUut'Dei ce» terap nullum admittuni,praeterChriftum in humanitate)?’“^““^»®’*”’ patefadum.Inconfpicuum nullum agnofcunt,quäeun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^

demChriftum fecundö alteram fui naturam dufdê cü pitre amp;nbsp;fpiritu fando eflenti:e,ab sterno à patre genitu.

fff a

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ER il Str Drsprtjr.

Ex vtraigitur natura huiuamp;perfonxxlicet facrilcgns iftc Ananuscalorem SoIisamp;Lunægeneratum? Exdiuinafi t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dieatgt;mutabirem,pcrfcdionis amplioriscapaccrnjmpu

ritate, quam Paracelfi occulro artificio tollere fegregagt; requcvareant,præditam,ponit. Qpa blafphcmiâ'ncc ex-.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogitata eft,nec excogitari poterit deincepsmaior; Si ex

hunaanaChrifti naturadicatconditum SoÏis amp;Luneca lorem,nihilotolerabilius critfeelus. Etenim confeque-turhumanam Chriftinaturam,quam ab æternoDei fi* Horn tempore feimus affnmptam ,antccreaTioHem Solis amp;nbsp;Luns genitam fuiffe: quam conftat multisfeculiS poft conditum mundum in Virginis vtcro à fpiritu fan-do pfimum conceptam.rtem ex hadconcoda fyderaco feda fuifte. Item perfedioncm in fyderibus rebusque a-Iqs maidrem incfle,quam in filloDcUtem humanaChri fti naturam pluribus rebus admift'am effe,ex quibus bénéficie arris chemies ( quam artificiüm’mirabile amp;oC-cultum rede voear. Tam enim eft occultum.vtin null? ercaturs cogitationem ihciderit,vno Gacodsmoneexcepte,qui dcindeParacelficis amp;nbsp;chemicis quibufdam in • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpirauit)poflïtexrrahiadifcipulisParacelfi,amp;confpicië-

da nobis proponi. Hæ,dico.amp;huius farina blafphemix plurimSjex impia amp;nbsp;nefaria hypothefi neceflario confc-quenrur. EVR. Sanè video nunc,quod nunquam cogita ui,difcipulos Paraceifi hocagere, vt impietarefuperent magiftrum, ER.Si poffenreum vincere,facerent;Sedis fedulódcditoperam,vtncquis poftet fcelcrofioreffe.Vt porrovidéas ex quo fonte hauferitfua hic author,verba ‘ExtrcmnPdra Paraceifi ex lib.deMatrice hueafcribam:qusfine horro cdfiimj^ietaf. re pius nemo poterit légere,eertöfcio. Priufquam coelu. ,,-Slt;. terra,inquit,crearentur,fercbatur fpiritus Deifupera-,, quas.Aquahçccratmatrix.Gumin aqua creabanturcoe ,,,lum amp;terra,in alia matrice nulla, ferebaturin ca fpirit’’ , , Dei.'lpiritus fciliect Dei,qui in hominc eft;in aha creatu--

_ P JRS TE Rtf j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

^a nulla Propter hune fpiritum,nefolus effet,creatus eft“ hômo:amp; in ipfo fpiritus Domini. Ob id venit fpirit” Dei •' in homine à Deo,amp; ad eundem redit. Gum mundiis niquot; ‘ * 'hilieffer,led aqua exifteref, fpirrtnsqueDomini fupra ä- “ quam ferretur,aqua permufatafuit in mundö. Ipfama “ frix eft mundi,amp; creaturarum in cocontentarum.Cætc “ rùm omnia ad h ne crât matrix hominisan qua Deus ere- “ auit fuumfpiritum,domicilium in carnem. Horum ho' “ minum matrix crat mundusvniucrfus.Semen cius erat“ Lim bus: fernen,in quö totus cxiftebat mundus. Hæc eft ‘ ‘ pïimi ovrgo hominis. Ex hac deinde matrice fecretus eft “ homo: amp;nbsp;ex fc fibi ^priam fecit matriccm,fœminâ Icili- “ dct:quae nihil eft pórró aliud,quàm totus mundus.Etfpi“ ritus Dómihi na ipfaeftjnfinuans amp;nbsp;collocans fein ipfi’’« frudu.Sicut fertur fupra aquas,ita nos éum ferimus ho- “ mines fupra têrram amp;nbsp;aquam.Hunc nullus vnquam fpi “ fitum veEvrdit,vcI videt. Eft autem is,qui eff m matrice “ hominum',id eft^in foemina. ProindenÓ vtendum cis eft ad feortationem.Quoniam ibi fpiritus eft à Domino ve lt;lt;nbsp;niens,adqucm etiam reuertitur. Hxcex Paraccllb con «« nerti verbum verbo reddens,quatum fieri potuir.Quod ideirco monco, vtne mircris didionis obfcuritatem amp;nbsp;fèntentiarum’confufionem. Ante mundthuiusafpeda-, Bilis creationem imaginatur homo impius(fi tarnen hq mo fuit ) aqüas præfuiüe, atque locum, in quö mundus nunc eft,occupauiffc; In harum' complexu fic pu tat caelum amp;nbsp;terram creata führe, quemadmodum in mamee generatur amp;nbsp;conformatur foetus. Spiritum autem Dei, qui in matrice illa mundi fefe 3gitaucrit,cundem efle eu fpirim hominis. Quippe eundem illum fpiritum in ho-niine cxiftcre:in alia nullacreatura inoeniri: imó creatu. öbid elfe hominem,vt habiraculum fieret ac focius fpi-^ ritusDei:ne fortafleex fol tiidinecontrahcrct moerore, amp;ex moerore mortem. Hune fpiih um ira in vtero fœmi

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fff 3

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASrr OrSPETAT.

narum agitari,quemadmodum in vtero Mundi, hoc efh fuper aquis ferebatur. Non audeo rcpetere caetera pro* pter extrcmam abfurditatemepraefertim cum inauditam omnibus fcculis blafphcmiam contineant. Sufficiat co-gnouiffe, quód fpiritum Dei, qui fefe in fuperficie aqua-rum agitabat in return creationc,dicir in homine folo ex omnibus creaturis inefle : atque ab eo ad Deum reuerti, Idem affirmât author Thcfium:nifi quód alns vtitur no minibus. Quem enim magifter vocat fpiritum Dei, difei pulus nominat fpiritum mundi.Difcrimen in co videtur tnquoconfen- cflc,quód ille ex aqua putat omniageneratafnam aquS tianter difffn antemundi huius creationem præexiftentem dicit ma-mag. er trieem mundi fuifle,atqi hancin mundum permutatam fuilfc^hic ex fpiritu confeda opinatur.Ineptior eft præce ptore difcipulus,quód ex fpiritu illo mundi(qucm Dei fi hum àPhilofophis appeUatum putat)p^rcodioncm aß fent alia quidam generata. Deinde quód eundem hunc ’ fpiritum artificio mirabili extrahi,vifibilemq; reddi kri * bit,cüni Paracelfus vifum effcaliquandonegct.Addeqlt;r ’ Paracelfus in hoc loco affirmât in folo homme reperiri, ’ cum Propofitionû faber in rebus omnib.ineffe affirmer:^ vt exfexta propofitionemanifeftècolligitur. FVR. Tu propofit.fic interpretaris, ac fi fpiritum mundi nomina-ret mentem primam,diuinum intelledü amp;c. Ego veró puto eum hæc de calore Solis amp;nbsp;Luns amp;nbsp;fpiritu mundi pkr decodionem ampliore genito dixifle. ER. ambiguë iie loquitur,vt multum dubitarim de vtro,calore ne Solis,an Spiritumüdi,intelligifequcntiavoluerit.Necmul turn refer vtrü eum voluifle pûtes. Semper enim abfur-da,falfa,impia,blafphema remanctfententia. Quinimo abfurdior magisque blafphema fict, quoniam concede* re cogetur fcelcrati dogmatis author, filium Dei ,ex fpiri tu mundi, tanquam ex materia perfedius coda amp;nbsp;dige-fta,vt ipfe loquitur,natü fadumqi à Deo cfle:quo vix hor ribihus

PARS 'teRT/A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^Tf

Hbîlius aliquid Satanas vnquam excogitauit. Ego igitut in re dubia earn volui ampledi opinionë, quæ videretur cü minore ledere ^poni poire.Dico,videretur: quia rem fi fpedes.fcelus idem eft.Data opera nunc fileo,qug prç. terea ex hac fentenria monftra amp;nbsp;portenta plus qua Tar tarea eöfequuntur. FVR. At videris nihilominus iniuriä facere authori Propofitionum,dum eorum, qua? à Philo fophis Platone amp;Dionyfio affirmata récitât,ipfum facis authorem amp;aircrtorem. ER.Impietatëhacrationenon excufabit Primu quidem,quia fic récitât,vtlaudetac^-bet.quód rede notarunt viri omni laude digni,D.CratQ, amp;nbsp;D Gefnerus. Author libri,in quo quçrit,An animal fit, quodinvteroeft, mundû dicit coagmentationë elTeex Cœlo amp;nbsp;quatuor elemëtis;amp; per hçc diuifum effe fpiritö, quë Philofophorü vetuftiorS aliqui(in illorü monumë-tis,qui ad nos peruenerut,nihil tale obferuaui) animam, altj vmtatë,alq atomu,alq ignem,aln fpiritu appellarint: at hunc fpiritû,diuinâ mentë ac filiü Dei nuncupaffe nó ait.Secundóquia mcntiturimpudehter,dumhancopi-’ nionê Platoni amp;nbsp;Dionyfio affingit. Nunqua .n.hi viri fo- Pï«*^« nufqui inniaruntdiuinumintelledum,primamcpmentem,fpi^ ^^/^ meiaent titum cUccorporeum, ex quo tanqua ex materia cœle- P”^’” Z/Ç ilium amp;nbsp;terreftnu caloreseflent^pgeniti. Platoni magna ”’“”‘’‘ iniuriä fieri norunt,quicunqj feripra eins vel eminus aUquot;’^**quot;’ quado infpexerüt: Dionyfiü huius blalphemix infimula ri nunqua ferëtthcologi cordati Stoicoru fuit opinio,vt cum author libri de hift. Philofophica Galeno afcripti, tü alij retulcrunt,Dcu elTc fpiritö quenda per rcs omnes fufum(aliquadoignë arteprxditö,rationesq; rerum vni herfaru continente differut) qui pro materia: diuerfita-tc diuerfas fufcipcretnominationcs.Tertió qa hunc fpi fitum ipfemet afferitvocariNaturam mundi.Hoefi po ^uitpropterinfcitiaincrcdere,illud eriam nö veritus eft propter impietate alTerere.His accedit, quód fe Paracclfi '^ctnulu eflenon neg at: quë Ari'wS fuiffe nimis eóftat.

is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DiSPTTAT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ilunc ergo cum fie admirentur difcipüli, vt ctiam faliuS eius dulcifiimp mcjli .amp; (accharo fuauiorem effe putet^ ac nulla in re ab eins placitis difeederc audeär,ncriT0 tnâ gnopcredubitabit quoanimoifta ferjpferit. Sanèquo5 plertque Pin panló notiores habeoParaCélficos{de illisloquór præé) ^^^^‘h'*^^ puè,qui magiftrum fuunïomnibus..clafiïcisfcrip.töribus gultuüofi. exaiquarerantum, verumetiam præponcré audent) vel ex certis argumcntis,vcl ex covum fcriptis,velexami corum amp;nbsp;familiarjumipforum narratione,perfpexi.ina-gia: perquam ftudipfos .efle. Cabalam amp;nbsp;adeptam Phi-lofopbiam Paracclfi in os nobis palàm laudarenon eru-bcfcunt;quas tam certum eftfcelcfta? magia: partes quaf dam efle,qu|m eft certum me viuerc dum ifta feribo.Cç terum die mihi,oro te,cuius rei caufaputas eum imma-nem hancimpietatem chartisilleuifle? FVR. Vt deda-rarct Pharmacifuipræftantiam. ER. Potcrateiabfque blafphemia vires magnas amp;nbsp;admirabiles affingere.Aliud eft in caufa. Nempe lub prætextu mcdicinæ conatus eft S4Hn fanper Satan fernen fuum fcrcrc.Ncquc.niincprimùm id tenta meJidnam fu- uit:fed prxclarilfimam amp;caftilfimam artem hanefem-perftitiombuf per noxqs fuperftitionibus contaminare ftuduinlicct ta rortfarnuwre rabiosè amp;nbsp;aperte nunquam aufus fuerit deformarc. Sed [tuiuit. vidcamusquó tandem tendat. FVR. In duodecimainr PropoAuoie:. c'P*^accederead propofitum.SicutDeusamp;homo/nqt, vnirinon polTun^nifi per mediatorem Chrtftujai^ïtaca lor Solis amp;nbsp;Lunæcum nutrimento abfquemedip mif ç-ri nequit.Calor enim hic eft ensfpirituale perfedilfimu, amp;nbsp;inter creaturas omnesmaximum.At nutrimentum in ventriculo genit ü,materia eft imperfc(fta,corporea,traf-

W4tmw. aliquo vtriufq? participe, caloris nimirum Ïpiritualis Solis,amp; nutiimëti corpo.rci:q.uodàphilpfophis Qu nranÓ minatur dfentia. ÈR.Ipnnitipropcmodum lue latent errores cum infigni impictatc mifti. Repetam breuitee fupra;

PARS TE Rn A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

fupradiéla,vt aptius corinedamus cu fequentibus.Morbi duntaxat boni fanguinis generationepelluntur:vtha ^if^^^^ f'^^^' bet.i. Athïc acalorcnaturalimembriaftedi gcncratur,^“*‘quot;^’‘‘’f®' în.î.Impcditur à morbo, in.4.Hic calor eft calor Solis amp;nbsp;^j^jj/^aé Lunx,in.6.Corroborandus amp;nbsp;mftaurandus eftcalore So ^j^-^J ‘^ lis amp;nbsp;Lunæ de potcntia ad adö redudo opera Chemiæ, in,7.Non poreft autem confirmarc noftrum calorë, nifi cum coconiungatur:quod fitpercommiftionemcum nutrimento4n.8 Nee coniungi,(cucommifccricumnu-trimento valer, niü per fubftantiammediam.-quæ tfica-lorem ilium,turn nutrïmentüparticipauerit,in.i2.Hoc porró medium eft Quinta eftcntia,in.i4.Habcs nunc te-lamgt;quam texére voluit, vt vendibilior eftet intexuit flof culos illos de ortu, natura, amp;nbsp;materia calons Solaris. FVR.Quö magis explicari hæcaudio, magisegoimpU-cor In Propof.6. calorem naturalem dicit efte calorë Solarem. Hunc nihilominus calore Solari confirmandum efleaitin.y.Quem hîcçaloremintelligam vix fcio. Cæ-leftem non polTum. Quoniam nonreducitur à Chemi-cis de potentia in adum ,vt didum eft. lam yt de hoc ipfo intelligam multamonent, qua: fuprà indicauimus: turn amp;nbsp;illud,quod in.i;. amp;nbsp;i4.propolit : calorem Solis cx-tremu ponir diftindu àquintaefsetia. Etem duoftatuüt extrema,inrcrquæ media fit Quinta eftentia: nempeca-lorein ma'oris mundi,rcm fimpliciflimamamp;fpiritualc, amp;nbsp;nutrimcntum,rem craflam amp;nbsp;corporcam.Hæc extrema coniungi per medium docct veluti lequcftrum : pcr Quintam Icilicet eflentiam.ER. Puto neipfum quidem aurhorë fcmifle quid vellet: ediuuabo tarnen cum, quä-tum polTum.Pcr maioris mundi calorem intelligit, opiner, caliditatem,qua: in quintacüiuslibet rei effentiain-^^quam in.ió.Mcdicum nominat. Per minoris aiitë mu '^'Calorem,hominis ea'orem intelligit. Huncergoillo ^^tit confirmandum amp;nbsp;inftaurandü.f VR fi hoc modo

Jö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTr DlSP^rTAT.

habet res, cur non dixit innatum calorem hominis dc-bihtatumamp;fraâuni abinfitorcru aliarumcalore,qui prius à craffioribus parritus,amp; quafi foce quadam repur gatus fccrctusquefucrit,corroborari?Sic omnesintcUe-Curobfevre/oxiHemus quid vellct.ER.Si aperte amp;nbsp;intelligenter loque gu^nturPdra rcturTencbrionesifli,continuo cxplodcrctur ab omnh self. bus.Dum fic loquûtur,vt quid fibi veiint nefciasjnyfte-ria quidam latere cenfentimperitindde quaelbimpiam temcritatem huius Tcncbrionis:Sicut Dcus,inquir, ho-minircconciliari (hoeenimeftDeum vniricum homi-ne ) non potuit,ni(i Mediarorinteruenirct ChriftusptaJ calor,qui in Quintareruin eflentta continctur,cum ca^ lore natiuo hominis mifceri ncquit, nifi quinta hæc eP fentia minifterio Chemiae feorfum à partibus rudiori-busolFcratur amp;cumalimcnto permifceatur. Quistam bardas eft,qui fimilitudinem hanc,præterquâ quod im* pia eft, non intclligatineptam efferNoncomugitur Deus homini per Chriftum fic^yt D.eus pars amp;nbsp;alimentuni fiat hominis.Vnio hæc mentis eft ac fidei,non nutritio-nis.At calorem Solarem ponitcum nutrimentoinlepa-rabilitcr fic mifceri,vt ex eo Quinta effentia, amp;nbsp;aliméto vnum quoddam quartum corpus fiat.ltem calorccæle-ftern in purilTimumfanguinem conucrti,amp;infpiritum vitalem permutari oporterc afferit. Quid ad illud dice-mus,quod calorem cæleftem in quinta eftentia exiften-tem negat cum calore noftro coniugi pofte,nifi prius cum alimentisdiftoluaturac mifceatur in ventnculoï RmHM non F VRN. Nefcio quid veils. Sane Paracelfus quoque funt,qu£ calor affirmât remedia nulla prodefie,quæ nonvincanturcô-nofter mutare coâ:ionc. amp;nbsp;ob id maxime purgandaefte à partibus craft tir^uit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebellibus.Solum aliir.entum,ait in lib.de Tart.to-

tum corpus pcruadir:coque folo morbi vbique exiften-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tesinucniuntur.ln lib.de Vita longa, Arcanaideoviram

produccreait, quia fint admirabilia in nutriendis hu-moribus

monbus radicalibus.Idcm hoc autorThcGû in alio fuo opulculo affirmât, medicamentum non eflesquodin ventriculo non concoquatur Poft concoction cm cnim non prins,exireè medicaminibus virtutes.Hec deinftan ratione fubhâtiæ natiui caloris imminuti ôifradifiin-tclliganc,non improbo. Sed amp;nbsp;ratio nos idê docct.Qno-inodonamque calons infiti fubftantianiaugcbit,quod non tranfmutatnm ab codem fit ? Nihil certè nutrit niß quod à nutrito prius eft affimilarum. Idem cnim arque vnum funt,quodnutritur amp;nbsp;quodfubftantiamnutrien-tem affirnilat:nohduo.ER Non'hociam agcbarn:fedib iudquærebam, quornodo Quintam eftcntiamdicatcû nutrimentomifeeri oportere, ftquidem roborareinna-tumcalorê noftrumdebeat? Etenirn nutrimentum eft j ƒ* . 04 non aebet materia crafla,corporata,imperfecta,vt aiunt. Huic ^^-f^ifemenmi-fta quinta effentia tam non poterit vfui effe, quàm non n^gnto. potuircum proprio fuo fubiedo pcrmiftacommodarc.

Quod fl cum illoconfufa prodeft ,cufnon in fuo fubie-étocomprehenfafimilitcriuuat?FVR.lnquibus effentia quinta eftefficaciffima, plerunque partes habent caloris noftri viribus admodû rebelles, quas feparareoportet,quo ilia liberius agat.lam vt à corpuienta nutrimen-ti materia nonnihiletiam retardetur,promptius ramen ab ca feexpedit,quamabilla ,eum qua naturalitercoa-' luit.ER. Mulra tibi fumis,quædare ribinon poffumus. . nbsp;nbsp;-

Talc hoc criam cft,quod in rebus quibufdam noftre na-turæ non congruenribus quintam eflcntiam mefte pu-___ r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcrunt

tas,quxfacihusfouercac ccrtius mftaurare congenitu aUirummtgis nobis ealorem poflit,quàm nutrimentorum quintæ cf roborMit c^lo fentiæ. Si de altcratione loqueris, libenter tibi darem ex rem nAtinum, rebus vniseuocari magisealefacientiamagis^ue penc-trantia pharmaca, quàm ex alqs. At nos de conferuatio-

■ ’^camp;inftatirationc caloris naturalisloquimur,quæpcr gcucrationcm lubftantiæfirailiscontingit.Plus ergo fl-

SSg *

$z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERy^srr DrspETAT.

militudinisin re,quxnufrjrc nequi^quàm in apto con-uenienteq; nutrimento inefle,credent fortafle Paracel-fici,quibiis deliria amp;nbsp;mendacia gratiffimafunt mosere-dereneedebemus neepofiurnus.Equidem quarumreru partes corpulentæ amp;nbsp;érafla: non cÖueniunt cum corpu-lentis parribus noftri corporis,iUacum calorcs congeni--ti,feu quinta cirentia,fin;iliter non conuenicntcum ca iorenoftro infito,feu quinta nofiraefl'entia. Semper e-nimconuenire oportet quinram eflentiam départes cor pulentas,in quibus ea ineft. Non enim faluari aliter differentia return polTunt-Ncc vcra quoque fuerint.qua à ParacelCaffirmantur. Dicuntenim qmntam eflentiam Meli (Ta ahameffe à quinta cflentiaLaftuca. Afleuerati-demille,quifeminaex abyflis elementorum in Seenam prodcunriaalTeritjfuis naturis fmgula corpora alTume^ re cogruentia amp;nbsp;familiaria. Docuit idem priusmagifter omnium Paracclfus,turn alibi fape,tuni in ArchidoXifn-is.Ergo fl alimentorum partes crafliores fimilioresfunt partibus corporumnoftrorum, quàm metallorum aut Pharmacorum aliorum ,ncceirari0 fcquitur, ciborum quintas efientias magis arnicas efle natiuo calorino-ftro,quàmPharmacorum aliorum, Quamobrem ido-neos cibos amp;nbsp;potus afferre debet, quifquis collabentcm Calor SoliiPa ealorem erigere,autimpeditu expedite fatagit. Eflepor-rac. eji eni in j^ æ alimentis ealorem ilium folarem extra controuer altmentn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pono-Eltenim in omnibus,in quibus repent quin

ta eflentia,vt in y.amp;i^.Propofit.habctur: in qua omnem talem eflentiam participate ealorem ilium afleritur. Cæ terum quinta.vocata elTentia ineft in rebus miftis vni-QiMtUeffen. uerfis.Quare in alimentis quoquecontinetur, Saneni-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hil aliud eft hæc cfl'cntia,tefteParaccHb, quàm corporea

materia ex omnibus viuentibus(imó omnibus terra na-fcentibus,lapidibus,metallis,terris) extrada, amp;nbsp;ab omni mortalitate, impuritateque lecreta, deniq; ab omnibus elementis»

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

dementis fcparata.Hancmateriamvocatcalorem,vita. proprietatem, fpiritum rerum vitali noftro fpintui fimi lemmifi quódhuncmortalcmfacit, illum immortalem ftatmt.Qiiippe hunc fpiritum ex rebus fenfu pratditis eli ci non poHc opinatur,fed ex rebus fenfu carcntibusfolü-modo extrahi arbitratur. Quod fi ex corde,inquit,abfq; eorruptioneipfius,cxtraherepoflemusvitam,ficut ex re bus fenfu defcdis poflumus, pret fus morborum amp;mor tis infcq viâuri elTemus.Hæcideo adfcripfi,vt quam bel lè confonent videas.Author propofitionum dicit,quin-tam effentiam participauiffe calorem Solis amp;Lunæ.ldë affirmât hunc calorem ex fpiritu mundi,tanquam ex ma teriaexcoftum natumque effe. Ex quibnsfeqniturquin tam elfcntiam participent faftam effe fpiritus mundi. At hïc eft natura mundi mens prima, diuinus intelled’^ filius Dei confpicuus. Ergo res omnes quintam in fe ef-fentiam habentes, ex prima mente, amp;nbsp;ex filio Dei ,vt ex materia conftitutæ funt. Quocirca non in homme folo, VtinPropofiti0ncn.videturfenfifre,reperituf,fcdin alqs quoque rebus omnibus:tamctfi ex decreto Paracelfi nö' ex omnibus,fed ex aliquibus folum artificiose extrahi fe paratimq; fcruari poffit. Sane fi calorille Solis materia Frußrä^u^-eft fimphciffima à Dcogenerata pro hominis inftaura-- t^^f gurnta ef-tionc amp;confcruatione,atq; infolo repentur hominc,cx f'”f‘lt; lt;« ^^'''•‘ alqs rebus fecerni arte chemica nullis porcft,fru(lra que runt medicamma fuaParacelfici in terris,lapidibus,me^ ^‘' tallis,herbis,arboribus,frudibus,brutis animalibüs:præ-fertim cum vnàcnm magiftro difcipulorum aliqui con-fiteantur,ex hominchancmcdicinam propter partium tenuiratenT,amp;fpiritus facile exfpirabiles non poffeclici.

Anget igitur blafphemiam de Dei filio,qnód non in ho- cumulantbU. inine tanrùm ineffe; fed ex afijs etiam rebus, metallis vi--l^bemiM Pnr4 d'^Ucet, plantis, ftercoribus, amp;nbsp;excrementis quibnfiibet eeïf. dictfeparatcq; oftendi pofle fcribit inquintæ effentia^

ëSS 5

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASrr DlSPTT^r.

corpore.Ex quo ncceflariocöclnditur,filium Dei ex hu-ius authorisopinione materiam elle rcruiu quarumli-bet:quo non puro aliqnid horribilius amp;nbsp;indignius afferi, diciq; poflc. Qiianquam hac blafphemia maiorem aUi-nit Paraccllus,dum fpiritum hominis vitalem,in quo co tinetur quinta cfl'entia,morralcm effeait. Exhoccnini fcquetur,filiumDei,qui huius fpiritus eft materia,mor-ti obnoxium eftc.Meliorc itaq; fortuna vritur filius Dei, ex hac plus quàni turcica aflertione, cum plantis miftus, qua cum Spiritu hominum confociatus. Ibi namq; per--petua fruitur vita,hie fubindc moritur. Quod infortunium in alijs animalibus fenfu præditis experitur filius ilgt; le Dei Paracelficorum Rifit antiquitas fabulam de teme rarqs aufibus Gigantum cœlos expugnare conantiü : amp;nbsp;merito non rifitfolùm,verùm etiam deteftata eft cona-tum.Nobis multôæquius execranda amp;nbsp;dcploranda eft nefariaiftorum hominii audacia Dcobcllum impie de-nunciantium,Quippe Dei filiû ciufdem cum patre amp;fpi ritufando efl'entiae audent aftirmare fpiritû nefcio quS effe mundi,vnum eundemq; cumfpiritu corporum no-ftrorum:qui artechemiævifibilis reddi,depotentia ad v. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aftum rcduci,monftrari,ægrotantibus exhiberi, augeri,

H nbsp;nbsp;nbsp;corrumpi,infanguincmverti poflit. Scripturateftificat

‘ nbsp;nbsp;nbsp;Deum,feu diuinam eflentiam neminem vnquam vidif-

quot;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe.AtParacelfo cum fuis gregalibusalitervidcrur. Quid

mirum,fireifteconftitutaomniaconuellere volentes,ei tiam facras literas corrigere tentent ? Velim cos cogita-rc,quàm fit durum contra ftimulum calcitrare. Verùm adnoftraredeo. Calorcm illum,qucmvocant Solarem, vnicum natiui caloris folatium amp;nbsp;remedium, tiô minus • in alimcntis,quàm in rébus alijs contineri demonftra-ui. Curigitur non hispotius caloris noftriconferuatio-nem molimur,quàm rébus naturae noftreaduerüßimis* F VR. Caufaiamdifta eft, Aftuefle débet calorille,non vin ft ns

Vindus compcdibus partium corpulcntarum. E R. Nagaris. Etenim adunoiieft,quodagerenonpoteft,priuf-Q«* ^»^^^4-quàm in ventriculo fit alteratum ac miftum cum nutri ^^'^-‘tßnt^Rn-incnto:fiue antequàm in fanguinem fit mutatum. At in propodtione odaua amp;14. aflcritur,calorem cceleftcm nullam vtilitatem adfcrrc calori noftro,priufquam cum nutrimentis infeparabiliter miftus vnumque fadus fit. Quare non eft in adu. Cur deinde alicnæ rei efl'cntia,cu nutrimento vnita calorcm noftrum roborat potius,quä ahmentorum propria? Et cum innatus calor per corporis fubftanriam fitdiffufus,neealiudfit,quàmpartium natiuum temperamentum,melior modus eundem con feruandi amp;inftaurandi nullus eftexcogitabilis,quâ qui per nutritionem fit. FVR. Videtur tarnen experientia ftare abillorum parte. Nam qiioties ægroscitó recreate oportet,yinum creticum,aut aquas vitæ nominatas,aut aliahuius generös tenuilTimarum partium exhiberevos quoque foletis. E RA. Calorem non tantum in folidis Curm animi partibus, verümetiamin fpiritibus conferuari oportet, deb^uijserß-Quoties ergo celeri opus eft fpirituum recrcatione, of-ferimus quæceleriterdiftribui poflint, hoc eft, tenuia'””“* ^u^-amp;vaporofa. Incaufaeft,quódfpiritusnoftriexvapo-tofa parte fanguinis amp;nbsp;aere infpiratogeniti fimilibuscö feruari,aut certè vclutexcitarifolent. Proindequaecun-quefamiliaria naturaefunt,amp;ftatira, atquein ventre ca-kfiuntjn vaporem vertuntur, perque venas diftribuun-tur,fpiritibus occurrentia eos partim fubftantiæ pro-prictate inftar puriflimi aeris infpirati reficiunt, partim qualitate veluri fopitos excitant, refrigcratos calefa* ciunt, denfatos difijeiunt ,impados expediunt, inordi-*'atèmoros cohibent, cralTiores fadós extenuant. Ma* ’^i^efte hoc licet in cerebri affedibus videre ,vbiodora-^‘^Setemubus rebus meatus aperimus,craffos humorcs ^ Spiritus diftecam’,amp;diuidimus,torpëtes extimulam’.

y6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DISPTTAT

Quo citius talia perfici volumus.tanro tenuiora oportet eflé quæ offerimus. Quae fubftantiam fpirituum verè ac propriè augenr,tardius quoque iuiiant : propterea quód infanguinem priuspermutari necefle habcnt.His ferius iUaprofunt,quæ partes folidiores nutriendo carumca-ïnniti calorie lorem refocillant.Summa omnium hxcert: Calorinna. in^uratioqui j^jg ^.^i^ gß. alteratus,qualitatecontraria ßbi reftituitur. bMprocurAn- (^m^ gß- imminutusalimento conueniente gratoq; re-' creatur.Gratum porrö amp;nbsp;conueniens eft.qnód fubllan-tiaamp; qualitatc quàm fimiUimum eft. Conftant autëpar tes folidæcaloreamp;corpulentia.Talibus igiturcalor refi citur,quæipfamquoque fubftantiam partium reponât. Quarc aptiftima fuerit materia alimenti quinta eflen-tiamon aliéna.Quantum enirn res differt à re,tantû diP ferunt quintæ illarum effentiæ.Quocirca non fic conuç * niunt quinta eflentia auri, exempli gratia, cum vuis paf fisautficubus,qiiomodocaloriecinoris confentit cum ■^ r T. fubftantiaeius corpulenta.Atcalof alimenti fic debet re '^^ fpondere calori partis nutnendæ,quomodo pars corpu-“^'' lenta refpondet parti corpulentærci nutrienda:. Putidu itaque eft figmentum de medio calorcm cum ahmento conneücnre.amp; impia eft comparatio. Non enirn fic eft Deus pars eifentia; hominis, quomodo quinta eflenria eft pars fubftantiæ in alimcntisdmö nihil aliud eft,quàm pars tenuior alimenti. Impium eft, quód hunccalorem creaturarum omnium nobiliflïmamftatuit. Conieque-tur enirn amp;nbsp;animis noftris amp;nbsp;Angelis prxftabiliorem ef-fe.Blatphfmura denique eft,quód eundem hunc calorc fupra Deïfilium,hoc iam lococreaturam facit. Quisnó videat monftra amp;nbsp;chimæras verborum amp;nbsp;fenrentiarum ad decipiendos rudes cxcogitaii ? Etenim breuius amp;nbsp;in-tclligenrius diccrepoteratcalorem noftrum dcbiliratu refici calorc vi 1 alimentorum vel mcdicaminum.Qucd fiomiduo noué loqui voicba5quimis eftentijs rccrcari duiftet.

PARS TERTfA.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j

dixiffetEt cum calor nofteris fit,qui nutrimcntum alte- Calorhltiur^ rat ac tranfmutat,quidalio opus eft medioïSi in potefta ^^^ nutriments hominis führet rcconciliationem fibi cum Deo para-’'^ triinCmutat. rc,non opus habuiffet mediatore Chrifto. Quod ideo nunc dico,vt inctedibilem infeitiam Paracelficorum, amp;nbsp;omnibus feculis inauditam tementatem videas. FVR. Satis multa iam audiui:quare ad 14 pergo:quæ fic habet.

Calor Solis amp;nbsp;Lunæ,quinta elfentia,amp;nutrimcntn,qua-iVopof deci-do itapcrmifcentur,vt feparari non pofllnt, conuertun- mn-iunru. tur in corpotibus noftris inpuriffimum fanguincm, in quo eft virtus cœleftis,ab omni nos überaus çgritudine: quod res nulla totius mundiefiicere poteft. ER. Non eft neceffe,vt hîç multa dicam us. Iam enim pleraque di-ximus,aut ex prædiftis poterunt colhgi dicenda.Hoc fo-lùm addam,quöd tria inter fe mifcet, vt ex cis fiat quar-tum.Quod fi comparatio eius bona eft,ex Deo, Chrifto, amp;nbsp;homine,qui^nam quartum fiet? Sediftis omiflis,me-dica expendamus. Antequàm agat aliquid calor ille cœ-lcftis,cum alimento eum opera quintæ eflentiæ fiemi-fceri oportet,vtinfanguinem purilfimum omnia hæc tria miftaconuertanrur. Quæro igitur primùm,quidi-ftatria,quæfanguis non funt,in fanguinem mutet ? Prêter ealorem infirû adferri nihil poteft. Hicenimeft,qui cibos m chylum Sv fanguinem concoquendo permutât. Ergo validior eft infitus calor tribus iftis lundis : vt qui

amp; mifeeat amp;nbsp;mutet.Semper enim mutans murato, amp;nbsp;a- n^^^,,^ ^^^g^ gens paflo præftat. F V R N. Si hoc pado res habet,nun ^ mutins imt quam potcrit calornaturalis augeri. Semper cnim robu titto^rxÜAt. ttiorem effe oportet eo,quodmutat, ERA. Haud aliter habet res.in ilhs,quæ non profunt priufquam in fanguinem permutatafuerint. Alia eft ratiomedicamétorum, quæ acht funt,fient Solaris atq; igncus calor, aut quæ le-üi mutarione accepta adadum reducunfur,qualia funt Wntharides,exempli gratia, amp;nbsp;purgantiamedicamenta.

hhh

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER ASTI DrSPETÄT.

' Hxc cnim non habent opus tranünutationefubftantiac» vt agant. FVR. Saltern ab alimentis inftaurari non po-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terit:cum augerecum,antequaconcodaamp; deuidabnt,

ncqueant. ER. Quæcaloremaugent,nonfjcutnneciica. nienta,fedficut alimenta, petmutari omnino opottet. Quareneccffariu quoq; eft,vt agcnti calori cedant.Poft-quam autcm fimiliafada iam funt,quid miri tft.b dein-Quanon ter- de fimilitcr agant?Quçro deinde quid illismedicamini-tuntur ir. pn- 5^5 fadutus fis,quæin fanguinem vcrti nunquam pol' ^uiittcm w^Wf funcqualia funt ex metaUis ^pè omniaconcinnata phar non au^ent. j^a^a? FVR. ElTcntia eorum quintæ amp;nbsp;arcana funt puil ficata.amp;proindevinei poffunt. ER. Si verücft,quod amp;nbsp;return natura probat, amp;nbsp;Paraeelfus eiusque gregales at firmant,fie quintas return eflentiasinter fc djfFerre,quo-modo res,ex quib.defumptæ funt,diferepent, ambigi no potcft,quin mctallorum eflentiae ills quintæ nunquanti poflintab hominis ealore(nam à Struthioeameli ventci culo quædam confici aiunt)in fanguinem permutari.Ra tioni confonat cxpericntia:vt norunt cxercitati medici. Quare nee cögenitum ealorem roborare poflunt. Nihil Qu/Jm bti porró in his Thefib. reperi venus eo, quod in fine huius 'Thffibw'seri i4.propofitionis dicinrem nullam totiusmundihoeprç ^f'^^' ftare nobis pofle,vt ab omnib. morbis liberemur. FVR.

Voluit diccrc, nihil extare hac poteftate præditum extra hanc medicinam: quod fequensmoxpropofitio docet. Pro^of.dtd- E R- Quomodo fonat? FVKSunt.n.in hoc cöpofito cor-•»rf^ttwUrf. porumvniuerforüjcoelcftiüamp;terreftriü virtutes:vt in v-na guttula huius mcdicinæ totus mundus confiftat. ER. Hoc pado nihil probabis.Edo,inmedicinaillacöprehen danturvirtutes corporum vniuerforum:attamen ab o* mnibus nos morbis non tuebimurNam neq; totus mu-dus hoe poteft efficere,qui nobifcü eft corruption! fub-Propofdeci- iedus. SedhæcParacelficafuntimmortalitatemfatuis nta'icxta. nbsp;nbsp;nbsp;promittentia;quo amp;nbsp;ló.rcfpieit. In ea enim fcnbitui fo-

^ARS TERftA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î9

lain quintam eflenriam firmam valetudincm produce-re opera caloris,quiin ca infitHunc calorem vocatme-dicum. Si de calore corporis noftri loqueretur,non de calore medicaminis.putareni cum ad id alludere voluif-fc,quod rede dixit Hippocrates,naturas effe morborum medicos. Obiter hîc notabis,qlt;f in qnalibet gutta quints ab ipiis nominats,cclebratæ,amp; decâtatæ elfentiæ cor porum omnium coeleftium amp;nbsp;terreftrium vires, adeoq} mundum vniuerfum inefle çôfidenter affeuerat : in quo fœdè à præceptoris fui placito recedit. Hic emm hominem folum f^m^éxoa-fio» clTc,omniuinque return vires ^ proprictatesin fe compledi contendit. Nec habet ma- M.^xintum P4 lus amp;nbsp;firmius medicinx fundamentum amp;nbsp;principium, ^‘t(flß{^f^'ilt;gt;-( Quanquam nÔ veretur pro more fup interdum plures ’•’*quot;‘®’*’ mierocofmos architedarhvt nniquam fibi conftet.)Pro-pofit.faber hoe quints eflentis actribuit,qux in omnib.

rebus ineft.lnfiniti ergo funt raicrocofmi. In 17, hoc fo- Kicrocofinß-lumdicitur,flon vendi preciofum hoc pharmacum in ^f^^-Pharmacopolqs.Si de eo loquitur,quod omnes è medio P^’opofAecb languores tollir,redèloquirur.Sidc al ijs agir,vidcrit ipgt;”’’’/'’f^^*quot; fe netemerarius comprobetur. Aliquot enim prsclari medici pharmacorumiftasprsparationes anteParaceb fum docueryt-Apud nos, inquit D. Achilles, chemica exercent non modotonfores, fed amp;nbsp;fartores amp;carnificçs. Addit Pharmacopœos complurçs amp;nbsp;quintam effentiam amp;nbsp;Elixiria apte præparare:ac precio longè,quàm ifti Sper mologfsquiorc vendcrc.Scripferunt etiam de his rebus nonnulla,vr feitèmonet D.Stcnglius,Villanouanus,Mô tanus, Eernelius, Fracaftorius, Cardanus, Gefncrus, alq. Non prstercundum eft,quôdPharmacariorum medici nas dicit venena efle temperamëra labefadâtia corpora noftrorû:Quôd fi ergo temperamSta corrüpentia venç-ni habêt naturâ,non conferût nihil ad fanitarë ; quod a-

^^às affirmare foliti funt.ln vltima jjpofitione prçclarè fc Propo[.v!ilm4 hhh i

60 ERASTl DISPTTAT.

amp; gregales fuosdcpingit:vtpiä;orc alio non habcant o-pus:dum non medicos efle ait,fedimpoftorcs,Fures,Nu gatores, Latrones, Sophiftas, Carnificcs,Furca dignos. His enim epithctis ornat homo modeftus viros crudi-tirs.experienriaamp; vfu rerum clarifllmos,ipfo amp;grcgali-bus fuis infinite meliores. FVR. Modeftia bare maxime decethunegregem. Sediftismiiris,orotc,vt de Micro-coimopluramiht referas. Cû enim pro firmiffimo prin-cipio ponat Paracclfus ,quæ de natura Microcofini do-* cuit,nou incptèfecerimus,fi priufquam de medicina dif ft ramus,quatenus veritati confentanea fint,quædc hac illc re libris fuis omnibus inferfit,confidercmus. E R.Ae dificiumParacelfi, quod fuper olidum amp;nbsp;fœtidum fundamentum exftruxit,pefciferum amp;nbsp;ruinofum effe illi ctia vident,qui,quam lubricum fit fundamentü non vident. Vtautem doûrinæinanitas,imôftultitiaamp; iniania ma-gis patear,agèhuiusquoqueplaciti ftoliditatetn exami-ncmus.Paracelfus putat ideohominem fuifle vocatum Wicrocefmum à veteribus,quia aftu in fe complex’ fit, quæcunque totus continet mundus,ccelum,tcrram,pla tas omnes,animalia vniuerfa,metalla cunda, bona, mala,virtutes,vitia,ad:ioncs,mores,proprierates return om nium amp;nbsp;fingularum,qüód paucis ex co addudis teftimo niis(pluribus enim in re aperta non eft opus)demonftra reconabor. Qui fordes eius leget,vt ego facerc coadus fum,infinita propemodum inuenict. Nofterlimbus,ait inlib, deLunat. naturam porei,ferpentis amp;c. in fetenet cflentialiter,non per analogiam, fine fimilitudinem fo-Itim.Similcm fententiam ex magna Aftron: in prima di-fputat.citauimus.In Paragr.hæc habes. Sic Mclilfa eft ia homine,vt in terra:fic via ladea, Zodiacus,alia fydera,vt in coelo.Miraberis quomodo hxcin corpore fint?At ftul tieft. Item,Sic cademfunt aftracoeliamp; hominis,quem-admodum acr vitrum ambicns idem cum eo eft, qui in

tra

'PARS rERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

tra ipfum conclu fus detinetur. Item, Cœlum verum ac noftrum fie eadem funr,quomodopater amp;nbsp;filius eiufdë naturæ funt.Dc Podagr.amp; affinibus.Quemadmodum filius patris,inquit,fui membra omnia habet, fie homo in fe continetomnes creaturas. Item,Omncs totius mun-di creaturæ,excepta nulla,in vnam matcriam(ipfe vocat Limbum) ex qua homo figuratus eft, omnes fuas vires, proprietates,mores,naturasjeflentias, contulcrunt. Ta* les fententias,imb talia portentofamendacia tonesrc-petit,vt ncmohbenternumerarc,ncdum träferibereve-lit.Mendacq coarguit praeceptorem difcipulus. Non,in- QaomoJo di-quit,oportet formas iplas amp;nbsp;externas fignaturas return A'P“!’ micre-naturaliumin Microcofmianapomiainquirere.-fufficiüt proprietatcs,fcientiæ,dona,prædeftinationes,tinâ:urç fe minales,vitç amp;nbsp;poteftatis cuftodes.Vanum eft bouem in homine inquircre,cupreffum,fagum,triticum,vitem,au rum,fmaragdum;proprietates veró amp;nbsp;tinduras radicales,adionum fontes,vuarnna,tritici, hordei,auri, fmara-gdi,rofarum,violarum,qui quarit,inueniet. Idem hac quoquefenpfit. Forma funt difrimiles,fed adionü pro-prietatumqueconfpiratiofimilitudinem conficit.Itcm, Non quód formarum externas fignaturas in homine de monftrent (tranfplantatione enim externa veftimenta amiferunt)fed quia proprietäres fimiles producant.Para eelfus negat fecundum proprietatem ac fimilitudineoi folhm in homine res alias vniuerfascontineri,f€d effen-tiahter ineffe afrerit:atque id non femel tantum, fed fa-pius repetit. Quinctiam caufarn adfert,diccns,return v-niuerfarum naturas, proprietäres, vires,effentias,in vnä inairamconfluxi(re:exquahomo conflatus deinde fuc-ïit,vt ex vera amp;nbsp;propria fua materia. Proinde adu ineffe ’n homine fic ftatuit res eundas, quomodo matetiaeft ’ncompofito.vcl membra partis in filio ,vel quomodo 3er idem extra amp;nbsp;intra vittum cft.Defeifcit ergo ànumi-

6z ERÂsrr DtsprTjr.

ne Paracelßco inflatus ille Sufflatorfalfumquccffc pro-bat,quod Magifter improbe affirmauit. FVR. At alibi idem fentit. E R Si ex repugnantibus fententqs Paracel fi,gregalibus eins licet vtram eis libet eligere, alteramqï abijcerc,cur non amp;nbsp;nobis liceat falfam damnareïCur nö vtramq;,fi falfæ ambæ fint,eónfutare poflimus?Sanèfal fa amp;nbsp;impia eft vtraque.Et quód res aliæ non infint fecun dum eflentiam vel fubftantiam in homine pluribus im-pugnare non debeo,dum præclariflimi difcipuli flagitió fam eius temeritatem palam redarguunt. Alteram verb priufquamrcfellam,qua rationehomb fit mundus minor appellatus,breuiterdeclarabo.Sicenimftuporamp;Vc Vlt;rrffa«flt;lt; ternus Paracelfmanifeftius patebit. Nulliantiquorüin venir,hominem microcofinum appellare,quia to[mi. * ^^ omnibus mundi partibus coaluerit, aut omnes in fc * vel adUjVel etiam poteftateepmprehenderit :fed ob id quidam ita vocarunt,quia videlicet fimilitudo quædam ineoinuenitur totius vmuerfitatis return:feu quia nexus eft ac medium vtriufquenaturae corporeæ amp;nbsp;incor-poreæ:feü quia diumç dilpenfationis principatus ac mo derationis huius vniuerfi illuftris eft imago, Nam cor* pus habet vifibileamp; elementale, amp;nbsp;animam cœleftem, Porentiamvegetandi ac nutriendi habet in fc,cuiufmo* dieft in plantis. Senfus itidemvt bruta. Démumadeft mens inftar naturae Angelicæ.Taceo quod fimilia habet quodammodo membra firu amp;nbsp;pofitione. Nam vt eoe-lum luminibus hæc noftra illuftrat ac motu fuo guber-nat, ita caput membra ciet oculisque tanquam aftris quibufdam viam monftrat.Et quemadmodum mundus vitaliSolis calore vitam feruat ac difpenfat tod fubie-Üo mundo,fic amp;nbsp;eor pervitalem fpiritum membra corporis omnia végétât. lam qüod tanquam nexus qui-' dam fit fubftantiariim corporearum amp;nbsp;incorporearum, ex ambabus conftans, planius eft, quarn vt monitorc mc

P J RS TERTrÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;63'

nie egeat. Diuinægubernationis exemplum non minus in co confpicuum eft. Nam vt creaturæ turn corpora-tæ turn fpiritales vniuerfæ fubijciuntur imperio amp;nbsp;rc-Ûioni diuinæ, fie amp;nbsp;corpus noftrum amp;nbsp;facultates ani-mæ omnes à mente reguntur : vt, quod advifibilem mundi difpenfationem attinet, ita ferè mens fît in ho-mine, quomodoDeuseftinmundo . Quæfîmilitudo non in CO duntaxatconfîderatur, quod homo quilibet rationeregitur,fcdamp;ineo,quôd vnus magnam mul-titudinem gubemat. In mente ergo cum illuftris ho-mini cum Deo fît focietas:mox amp;.hominum inter fie per eandem fiat conciliatio , amp;ciuitatis communio, non prorfus nihil habet cum mundo ciusque moderationc fimilitudinis humana natura. Hæcex optimis authori-» busdecaufà huius appellationis ipforum penè verbis iccenfere hbuit, vt quantoperè dcliret Paracelfusfaci-liusvideas. Paruus mundus eftvocatus,quódineoap- -pareat imago quidam maioris mundi'.non quia in fe poteftates,naturas,viresque omnium mundipartium amp;nbsp;particularum contincat. Qui cœlum amp;nbsp;aftrain ho*-mine verè comprehenfa putat, Paracelfo indignus eft difcipulus: fî fuccefforibus eius habendafides eft. Si iuxta analogiam vel fîmilitudinem putes in homine QiH «hone ineffc,quæ mundus compleditur, nonimprobo : mo-do generatim accipias,non fpeciatim. Habet enim ho- ‘^P”^ ^’”'^ moinfevirtutemvegetalem vniuersè, non habet vires amp;nbsp;facultates planta: cuiuflibet particulatim . Senfu præditus eft , ar non quomodo figillatim cunâa ani-malia vel hoe vel illo fenfu præftant, ipfe quoque c-ifdem præftat. A' multis enim fuperatur certo ali-quo vno vel pluribus fenfibus. Participât ergo generaliter rum nutricem rum fentientem facultatem:par-hcidaribus diffcrentn's omnino caret. Sicutex cadem ®atcria faduseft aDeo homo, ex qua estera animalia

'64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERy^S'TT OrSPTT^iT.

crcata funtjta non plus altfs habet, nifi quatenus ex alia elcmentorum proportione conflatus eft. Sed hæc dilFc-renriain alijs quoque locum habet tum animalib.amp; pla-tis,turn rebus alijs.Cum emm miftorum perfedorü om nium materia cadem fit,plurimum ramë inter fe difcre-Homo nonmd pant,quia noneadem menfurateraperata miftarpfunt, g« fft Mifro- Hoc præcipuè differt à rebus alijs, quod animam aDeo (ojmui Para- peculiariter creataminfufamque accepit SanèParaccl-dhf’^quot;^r/f^ ^*^5 quoque cum fuis manipularibus concedir,-nullum cf 4 u qiu i et. j^ infer hominem amp;nbsp;res alias ddenmen: tamcchle dicc-

” re ncfciat.In lib.de modoPharm-fiefcribit. Sicuthepar ’ ’ nutnmenro indigens ab hepate terræ fumit, amp;nbsp;cor ah-” mentum fuum ex corde terræ accipitjita fel terrae nutrit ” fel corporis,amp; cerebrum terræ recréât ac alit cerebrum ” corporis.Simili modo lien lienë,rcn renem, languis fan-” guinem nutricat. Etenim eoelum amp;nbsp;terra fuut homo,n9 ” ampliusmequevel plura velpauciorainfecotmet-Qua-” fcquories in manu bolumcibi habet,, rotjes in eacœlu ”amp; terrain tenet in eodem bolo: Quoniâminipfo latent ’ * omnes partes hominis:amp; in co creata omnia iphçrç gio ’ ’ borumque perfeda fua habent corpora. Sic in manu co ” medentis eft cœlum amp;nbsp;terra:ficquecoelum amp;nbsp;terram e-” dit,corpusque eiuscoelo terraquenutritur.Et hacratio ” ne idem eft in eflentia cœliim amp;nbsp;terra, fed non jn forma ” amp;c. De Cad. Matr. In pane,inquit,funt omnes creaturæ ” cum fuis aftris:etiamin carne,altjsque cundis: quiamé-’ * brum quodque ab eodem morbum fanifatemque reci-” pit. Qitippealivnumquodquc oportet à fuofmili. In ’’ Param,hæchabet. Sicut aduerfus quemlibet merbum ” omnia fimulmembra pugnànt,fic pharmacum adhibé-’’•dum continere in fe oportet omnes cœh,aeris,aquæ,tcr *’ rævires.Complcditotum debet firmamentum hiperio ” ris amp;nbsp;inférions fphæræ. Ex his patet, differentiàm inter hominem amp;nbsp;res alias quaflibet hac in parte nullam in-uenirj.

T PARS r^R^TlA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65

ueniri. Etenim fi alimenta amp;nbsp;médicamenta omnia in fe Alimenlttcr aâuhabentomnes omnium totiusvniuerfitatis rcrum’»*^’«’»^'*^ potcftates,no4 minus nominari porerunt ac debebunt ’’’'“‘* nbsp;nbsp;nbsp;’’’‘quot;

mundi parui,quàm homô.MeminiftijputOiquaede brafiï ca Romanadifta eifunt alicubi. Si amp;ülà reuoeâtein ani mum liber,quæ inlib.de Matrice (quàm-non minus quâ totumperfeftumquehominem cundas cundarum return vires in fecomplexam afferitâdeoque mundum ml nrmumvoçat)lcripta rcliquit, chaos monftroforû phan tafmatum inter fe mirificèconfuiorum deprehéndes in credibjle.Audiuimusfuprà difcipulos nihilo elle magi-ftrofaniores.Erenim hiquoque rudimentafanguinis,vc nas,neruos,oj[ra, carnes, cerebra, lienes, fulphur,vitriolû, falcm,arfenicum,mercurium,tartarum,fpiritusdenique tartareos omnes in paneainsque alimentis arte mon-ftrarcpoire:pituiiam,bilem,melancholiam folanonap-parere. Quot igitur iam fMn^onéa-fMus habebimus? Fruftra porto hanç homini prærogatiuam adfcribent Paracelß adoratore.s,Ergo quod nos tedè fapientes,vcrc, verboq;

Dci confentaneè di cimus,hominis materiam iamp; anima-hum aliorum eandem efle,arque in hac parte nullum a-liud efle in ea difcrimen,quàm difparcm temperaturam ^ inaequalcm-elemen’torum menfuram', hoc iUi deliran tcs,inranicptcs,ac nefeientes fatentur. In lib.de Col. dolore, magnus mundus,inquit, caret inteftinis :quia non ï^o’^opwr^ edit.Hocergofuperathomofx^^aicdtrpsv. Suprarecor-doreumeum fucatofuo coruo dixifle,in mundo nô Pcniri bilem,melancholiamgt;pituitam : quæ ineife etiam in homine eriam cæci vidcant.Super4t igitur in hi« quo^ que magnum mundum. EVR. At in àlib cap dc morbo Contmdifl. di codem contrarium feribit his verbis. Horho ptculiare^M Paraeelfi nihil m fe débet haberè:fcdomnia ßmiliatnundo Paülb^^*^*’‘‘*W antèquoqueaudiuimUseum dicentem,hominem mun‘' do maguo neque plus neq; minus comprehendifle. Dc-ili

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAS Tl DrSPETAT.

inde cum fuprà dixcrit.ficut audiuimus, omnia edere, c-tiam lapides,ventriculosque fuos habere turn hos,turn metaUa,turn adipem,turnichorë, turn (quod ad rem in primis facit prælcntcm ) aftra amp;nbsp;cœîum, quæ furno ei a-luntur,quomodomundiim magnum non edere dicid Addc qiiód animalia bruta nullus nefcit edere. Quód fi ergo ad mundum magnum pertinet, quicquid eft extra hominem, amp;inteftinaobrinuitmundus,amp; eomedite-tiam.Si verb animalia amp;nbsp;plant æ (nam has quoque nutri h conftat)non attinent ad magnum mundum,fruftrain bet nos ex animalium amp;nbsp;plantarum morbis difcere amp;nbsp;co gnofcerc hominis morbos. Sed nee cerebrum,nee cof, nee hen,nee lac,nec butyrum amp;nbsp;cafcus,ncc oculi,ncc au res,nec nares.nee lingua,amp;c.reperiuntur extra animalia. Ergo omnia hxc habet homo amp;nbsp;alia plura,qua: mundus maior non habet. At extreme abfurda hint hæc amp;nbsp;his fi-milia. E R. Satis fuperep fe ipfum fubinde confutatPa* racelfus . Quod vt hk non feciffet,non ramen opus c-rat longa impugnatione. Quis enim non videt, falfa,e-nienrita,impia,amp; prodigiosè abfurda cflc,quac affirmât? Hominem alicubi dicit non vnum habere coelum, fed fmgula membra fingulos:at mundus vnicum habet cœ-lum. F V R. Falleris. Nam fingula elementa fuos quoque proprios amp;nbsp;peeuhares coelos obtinuitTe alibi affeuc-ranterfcribit. Quinctiamdifcipulorum Coryphæus i-dem docct.Quippe elementa omnia in fe habere tria re liqua inuifibili modo aflerit. Quocirca cura coelum fit vnum ex quatuor elementis,in omnibus coelum merit. ERA. At verb idem aftra feptem Planens refponden-tia ferne! tantum inelfc docct. Si membra omnia cœ-Mimcalmtm lumeum aftris habent,inqnouisineruntomnia. Hæc an Paraedfi monftrafufficiat velut exerto digito eminus monftraP placitakißniti fc. Vbi coelum, ibi terram, amp;nbsp;intermedia elfc oportet.

inynoigitur hommequot eruntmicrocolmh Etcum

PARS TERTrA.quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;07

in qualibet panis amp;nbsp;alimcntorum ac rcmediorum par-ticula coelum amp;nbsp;terra comprehendanturjnfiniti iam e-tunt microcofmi. Seddiemihi,quæfote,fihabet homo in feomnes omnium return potentias,mores,natu-ras,affeótiones amp;nbsp;proprietäres, cur non inftar auium volat? curnoninftargallinatum ouafibi parit? curnon fub aquis cum pifcibus viuit ? cur non famem auri fa-cram fibimetipfc ex plet ? cur nonvuas ,triticum,fru-ftusalios aliarum plantarum profert?cur fame litiquc petit, fitam eft fæcundus ? cur non morbos mox orn-nes remedn's in femetipfo naris profligat? cur non ftato tempore,femel in anno folùm aegrotat, quomodo pyrus fert pyra,vel vitis producit vuas ? cur non morbos in extremis tantùm digitisfett ,vtarbores frudus ? curnon ferrum inftar magnetis ad fepertrahit? horas inftar gal-ii gaUinacei perfentit ? Si habere eum hæc in fc neger, mendacq fe ipfum condemnat. Si ditferre afferat, fru-ftra fumpfitprincipium hoc : Omnia ficin homineeC fc, fieri amp;nbsp;corrumpi,quqeamp; quomodo extra hominem funt,oriuntur,occidunt. FVRN. Scio quid refpon-furifint ad hæc Patacelfici. Quotics enim vel animi gratia vel tentandicaufa cumhuius farinæhominibus, inter quos educatus fum, difceptarevolui, vnumhoc refponfumtuli,mcParacelfi mentem nonpcrcepiffe:amp; artem quamlibet hoftem nullum habere alium, quàm ignorantem. ERA. Ad pofterius iam refponfum fuit. Si enim refutare nihil poflumus, nifi quod didi- i'^^f^ermen cimus.falfi rcfellere nihil audebimus. Falfumnam- i't^urtesve-que comprehendi per fe nequit . Difcimus quidem

multafalse: cum fcilicet de rebus veris amp;nbsp;exiftentibus ‘“'^^'^quot;gt; ^“‘ falfæ nobis proponuntur vel rationes vel explicarioncs. ^‘** yuod 11 ergo falii nihil refutare ac damnare poflumus, ï'ifiprius didicerim’, cogemur omnes prius impietates, ßcfarias amp;nbsp;blafphemas artes, magiam, necromantiam,

^4 ^

JÖ3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJSn DISP^JTTAT.

incantationcs alias,prias ad4ifcere,quam eas condemne mus.Quæpoffitmaiorînfania excogitari? Verbum Dei non foliim vfum talium.vcrüm etiam cognirionem feu eegnofeendi volunratem grauiflimè puniri piecipit.An igitur confurare non audebimus^quia addUccre prohi-bemari Quitalibusnobi? obganniuntratiunculis non-dum cos in bonis arribus progredus fecerunt, vt inreUi-. ^ gantvcritatcminfpedantcsfarfafiinulconfpiecre.Eftc-^^'^^^''^*''^^^ fui pariteramp;falfi régula :ficut redumredi fajire^u ag . ßj^j^j normaeft amp;nbsp;obliqui. Quemadmodum quodare-Öo deflexie,cftnon redum amp;nbsp;obliquam, ita quod à ve-ro didentaneum eft, neceflario falfum amp;nbsp;damnahile cfl. Falfaigituraddifci alitcrncqucunr, nifi quatenus averi-'taré defledere Gognofcutur. Quod fi nouero qu-æ fit vis 'nafuralis veiborum,quód fcilicetexpado folummodo ßgnificentjaliam poteftatcm,quoad verba funt,nullam poflideant(nam fi verborum naateria fine halitus putre dine moleftus firjaon nocent verba, quoad verba funt, fed quoad in foetido vel putrido fpiritu infunt) hoc etia noui, in magicis incantationibus non à verbis admur-muratis fieri,quæ fiunt,(èd à poteftate alia quapiam ma iore cum verbis tune fociata.Si in pundis amp;figuris arbi trio hominis réméré delcripris vim nullam ineffcintel-lexijGcomantiævanitatem firme folideque confutarc pofrum,tametfi artem illamnunquam didicerim.Ratio par efi charaderum amp;nbsp;figurarum artificialium. Si enim cognitum habucro, quid amp;quantum ars tribuere viriu poffit materia, etiam illud perfpicio.quid falsóartefigu ratisimaginibusadferibatur. Eodem modoquifydera nouit caufaseffe rcrum,quaE hïc fiunt, remotas, genera^ lcs,communes,eiFedum particularem finefecundis eau fis nahum produccntcs,atque infuper inteUigit euentu-•’f *» nbsp;nbsp;urn fortuitorumfeu contingentium caulaspropinquas

alias cire,contïngcntcs fcilicet,pariterAftroIogiæfaridi-

PARS TE RT f A.

cævanitatcm perfpicit:eamquc certiffimis eucrrcrepo-M^ argumentis, licet in ca pcrdifcenda nunquam fe ex-ercuerif.Nec dißimilis ratio cftaliarum omnium. Quocirca non tantum dico falfum effe, quodputant aliqui, falfas artes à folis illis verè,folidè,redeque coargui falß« tatis,qui operam eis prius dcderunt,verùm etiam mani-Éefteimpium elle conftanteraßeuero. Et quoddicitur, OJio^noiom-artes nullos habere intmicos,quàm earum impcritos,re ftè vereque dicitur : fed de veris amp;nbsp;bonis artibus accipiy*^./^^^^!’* debet.Has enim nullus odif,qui eas didicit.At falfas odü ^^^’‘holks ‘^' £è debemus eum primum falfitatem carum perfpexP ^«4 ignarot. mus,fiue operam in addifcendo aliquam pofuerimus,fi * uc nunquam cognofcere ftuduerimus. lam enim often-fum eft,quomodo falfitatem nefariarum ac falfarum ar hum videre polTimus, tametfi earum noticiam nullam nobis comparauerimus.Veritas circa rem quamlibet eft fimplexquiddam,falfitas autemcirca eandeminfinité variât. Ét figillatim veile omnes falfi fpecies circa rein quamlibet cognofcere,eft impoffibile conari. Sufficit i-gitur,vt veritatem rei propofitæ redè cognofcamus,fal-fumque effe intelligamus,quicqnid ab ea quocunqj mo do recedit. Quare cum didum hoc fîmpliciter de omnibus artibus acceptum manifeftè fit fallum, perfpicuum amp;nbsp;illud eft,non de omnibus redè dici.Equidem artes bo nas amp;nbsp;honeftas nullus vnquam odio habuit,fiquidê eas percepiffetmifi fortafle inlanus,aut palàm improb^qua-lis Paraeelfus fuit. Quanquam enim non didicit bonas artes,eius tarnen ingenq extitit,vt, fi quàm maxime ali-quas didiciflet.nihilominus vituperaturusfuerit. Nam boc velimprimis Satanæ propofitum decretumquefu-iffevidetur,fandas,honeftas,vtiles artes omnes per ipsû Chinin ari,adeoque loco fuo mouere:amp; pro qs impia, fa-’‘hlcga,cxitiofafigmentareponerc. Ergocum vtilesamp; ^^iidabües artes,nullus bonus, qui modo eas didiciflet.

damnaucrit, inutiles autem amp;falfas om nes boni, poft'' quant falfitatem earum fortè cognouiffent, abieceridt * amp;nbsp;deteftati fuennt,ncceflarium eft,vt didum hoc de bo nis artibus interpretemur, non de fucatis amp;nbsp;médacibus. Iliasenimnullusoditnifiignarus earum,has autemc-tiam illi exccrantur,qui earum funt peritiflimi. Exemplum habes in 19. Aól.cap.ixoM'c« J's ray ri '^re^itfy» Trpa^oi Tuv trweué'yxMileirai ßt^Ä^f zartKOfoy ivuTnoy frâtray^ tru.i' vf^vi^tercugt; Tèiçrt/Maç cwruv,gt;(^ tv^ar aoyv^a pv^â/aç art»' Tf.Combuftos hîc femel audis libros curiofas,falfas, inutiles, noxias,inhoneftas artes continentes, pro fexics mil fiTMif.ettiim jg fexcentis fexaginta plus minus florenis. Ex his ad al-quot;^ tcrumquoque quid refpondendum fit colliges.Dumc-^'^ veritatem præceptorum medicinac afferimus,fimul ' quoquecumhispugnantiavtfalfaconfutamus.etiamfi Paracelfum nos vbique non intelligere tibi demus. Si c-nim,quæ docct,confentientia funtcum noftris, faltem in eo peccauit,quód aliter locutus eft,quàm fentirct,at-que alq omnes loqui folent. Et quid erat opus,oró te,fi nobifcum fentiebat, diuerfa orationeeandem fententia cfFerre,imó verbis à nemine vfurpatis,amp; à pauciffimis in telleâis vtiJ Quanquam non video quomodo amp;nbsp;eadera nobifcum dicere potuerit, amp;nbsp;nouus noux medicinæ ha-beri author voluerit,noftrosq; tanta rabieinfedari de-buerit.Diuerfum ergo fi fenfir,quicquid tandem fenfiffe putes,falfumfenfit.Quicquidenima veroquocüq; modo rccedir,falfum vt fit maxime neceffarium cft.Ergo vt aliquaudo non hoc voluerit,quod nos putamus, falfi ta men aliquid voluit:atq; ob id à nobis mcritó reprehen-fus cft.(^is porto miretur nos in conieftanda mente il-lius hominis aberrate,qui,quid dicerct, ipfcmetplerun-que nefciuit?Sanè tam mulra de re eadem plcrunq; ad-duco teftimonia,vt etiam impudentilfimicogantur fa* teri nullam ei nos facerc iniuriam.Quinimö vbicunque

poifum,

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

po{rum,hocagoanidue,vteumexcufem,amp;inmeliorein partem omnia intcrpreter.In caufa microcofmi qui me parum fyncerc cum co agcre putabit, omnino diftortu habet animum. FVR. Quid fi exponamus,quomodo difcipulos quofdam cxponere aiebas? E R. Abfurdius fcRf/^fiXfia^fiw re eft mendacium: amp;nbsp;palàm fibi conrradicit ventofus il- opinionis de le Thrafo.Semina cnim facit return omnium immorta- tnit^focoßni lia,amp; feientia infallibili ornata, vt in fecunda parte often^PP^^^^^o^^’ fum fuit. HÎC tranfplantari, amp;nbsp;veftimenta alia inducerc air,vt externa: fignaturæ non apparcant in horninc,quas extra eum demonftranr:proprietates tarnen amp;nbsp;adioncs fimiles producere.Si infallibili feientia dotata funt,quo-modo tranfplantari poterunt?Matcriam vbique habent idoneam,amp;aflumunt fibiduntaxatconuenientiacorpora, calores,frigiditates, colores, fapores,odores,magni tudines,figuras.Semperigit eifdê veftimetis eóparebüt, aut in aflumptione errabunt. Deinde fi femina in homi- DifeipuUpré.. ne amp;nbsp;rebus alqs, veftimentis amp;nbsp;externis fignaturis tantu quot;P^- Wfniidcÿ difFerunt,fubftantixin homine eædê funt colleûim,quç'*’'“^”*quot; ^® in rebus altjs vniucrfis infunt fparfim. At formas amp;nbsp;fub* ^^'^ dofet^ ftantias in homineineflenegat.Quomodoigit altjs atq; alijs veftib.tedae hîc amp;nbsp;ibi fuerint ? In homine tranfplan* taras adefleformas,inalijsfyncerasinueniri ait. Refolu-lt;lt; ta,inqt,funt femina rerönaturaliü,amp; fpiritualia in gene- ,t rationib.ac tranfmutationib.microcofmi,amp; tranfplanta lt;« tione extemas illas fignaturas figurarum,coagulationu, «, magnitudinum amiferunt,intrinfecisfcruatis:in quibus« temporum,faporum,odorum,colorum,caliditatis,frigi-,« ditatis,coagulationis,proprietatcs confiantes euftodiû- lt;lt;nbsp;turErgo vtrobiq; femina eadëinueniuntur,atnon eodë “ modo affeda. Si temporû,faporû,odorô,colorû,calidita fis,frigiditatis,coagulationis,4gt;prietarcs cöfiantes cufio diunt in intriniccis, vtut externa fint aut vidcant muta-ta,e3rdemcertè fubfiätias remancrein omnib. oportet: Quodille tamêmagifttuni mendactj cenumcensnegat.

72 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAsrr dispt-Eat.

inquoivfHnt Præterca neceflanumeft,vtvbicunque rcpcriuntureac-' aluuiuf rei dem aäioncs,proprietates,dotes,tinäurae (vt ipfis appel propriétés, |^^.j. liber)e£Edem quo que fint formæ amp;nbsp;lublùutiæ.Quo »«foter« niam impoüibilc omninoeft, vt fubftantiæ diuerfæ pro-

’ prietates amp;nbsp;adiones habcant eafdem. Quód ti igiturin homine caufa,adio amp;nbsp;proptietasinuenitur vuarum.tri-tici,hordei,fmaragdi,auri,rofarum,violarum amp;c. etiani fubftantiæ harum return caufæ in eodem reperientur. Nam fieri vi natural! nulla poteft,vt alicuius rei proprie-tas amp;nbsp;adio in re alia infit, quàm in ea, cuius eft proprie-tas amp;adio Quamobrem vel non in (unt in homine proprietäres prædidorum,vel fimulinfunt eorundem eau-Omnumom- fæamp;fubieda.Quareinfuntin hominereturn totiusvni ^tt^^aceïlïe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius fubftantiæ figillatim. Hoc fi non fit,ab-

' furdius confequitur,proprietatem amp;adionem magne-tis,exempli gratia,extramagnetis eflentiam reperiri: óc tandem omnia in omnibus ineire,quibus falfi us aliquid ne dæmones quidem in contumeliam fapientiæ diuinæ potucrunt excogitate ac fingere. Si fernen quodlibet tranfplantatione,feu alîus veftimenti affumptione, po-Pardeeïf. bomi j-^-jq aliud atque aliud videri,quis negate pofthac audebit nesfaduntaft- hominem effe afinum , amp;nbsp;afinum efte hominem tranf-nostran/plitn- piantatumfPro chemicis hocpræclatç facit, quibus dc-inceps labor alius incumbet nullus,quàm vt plumbo de trada vefte tunicam inducant auri. F V R Non eafdem.

fed fimiles inueniri dicunt adiones amp;nbsp;proprietates.ER. Difertè dicunt,proprictates amp;nbsp;tinduras radicales, adio-num fontes prædidorum fie inefte, vt intrinfeca ferua-rint,externaiolummodo amiferint. Quis virtutemma-gnetis in homine reperit ï Interrogandi fuerint anthropophagi num efu potuqueeamium amp;fanguinis huma-ni perinde inebrien tur,atque noftri à vino dementari fo lent,fi etiam vini proprietatem in noMs habemus. Tam jnulus lefe implicant difiicultatibus infauftiffimi noua-tores:

PARS TERTRJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

tores.-amp; non fnos tantum præceptores, verum etiam fe ipfos multis modis confutant, mendactfq;conuincunr. Satis arbitrer,de microcofmo multadiximus.Ideo verb tarn prolixèhanc infaniam repuli, quia fundamentu ed totius medicina ParaccUicæ.Si magis metuiflem cenfu-ram lapientum(qui ftulticiæ tribuent, quod euidentem adeb fatuitatem argumentis impugnare tentauerim) quam confultum illis cupio, qui nunc per Germaniam nefandis hifçe deliramentis dementantur,nunquam ra-tionibus rcfcllcrc aggreflus fuiffem.Veniamfafti perfa-cilèimpetrabo abillis, quibus res nodræ funt cognitæ. Alios oro,vt nc putët nos adeb defipere,vt aduerfus por tenta hæcmendaciorumnullo inter fencxucohærentiu difputaturi fui(remus,nifimultorum nos periculû hue vocaffet. FVR- Vnicum addam,amp; mox te finam ad pro pofitum reuerti. Supràcumdicebas hominem micro-cofmum à veteribus appellatum fuiffe, quia fimilitudo quædam mundiin coapparcret,fimilc quiddam fenfiP fe eenferi potes.Quod fi fic cft,immcritb Paracelficos ac cufas. E R. Nullus vnquam dixit eruditus amp;nbsp;fanus,in ho mine return omnium particularium ineffe fimilitudi-nes,vires^amp; proprietates:fedfccundumquandam analo giaminhomineinucniri,quaein præcipuismundi parti-bus reperiuntur.Habet enimin fefpiritum immortalcm aliquam habens cum Angelis aftiniratem.Habet corpus cxelcmentisconflatum,licutres aliæ. Habet vim nutri-cationis,qualis in planrisccrnitur.Eft fenfu præditus in-ftar brutorumAt in ipfoefle vires, adiones,amp;proprieta tes omnium Angelocum, omnium amp;nbsp;fingularum plantarum, animaliunblapidum,metallorum,(olus Cacodæ-mon perParaccifum nuper exfpuit:amp; in ciuldem grega-^ibus nunc etiam conferuat Longè differut aliquam ha-^’cre cum re quapiam fimilitudihem, amp;nbsp;ciufdera iUi’ rei proprictates complexum elle. Habet homo pidus ali-kkk

'74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DTSPTTAT.

quam cumvero homine fimilitudinem,veri hominis^ prictates,aótiones,ac potcftatcs nullas obtinet.Quare vt aliquidhomofimile habcat cumplatis vel animalibus, non tarnen continuo confequitur,cum potenrias amp;nbsp;vires eorundem cundas poflidcrc. Quart futilia amp;nbsp;puri-da,imó tartarea amp;nbsp;infana font nia putabis effe, quæcunq; cxfuocerebro dcblatcrarüt de microcofmoParacclfus ciufq; affcclæ. FVR. Ergo ad propoli tam nobis difputa tionemtandem reuertamur. ER. Medicinam dixi a -tem effe pFæcipientcm,qua rationc,quæ ad humani tor poris fanitatcmvclconfcruandam vel reparandamper-rmisdrtume- ^i^ent,rité adminiftrari debeant. Ex quo euideter patet, utlt;iuisji(. j^m^j, cffcmcdicinaefincm, vt humano corpori fanitaté procurct,fi amiffa fit,aut prefentem amp;nbsp;inculpatam euffo diat. Quocirca verfatur circa humanum corpus,tanqua circa proprium fubieélum. FVR. Inmagnoverfaris erröte, dum corpus humanum cenfes medicæ artisfubie-dum effe.Quippe reclius vocabitur fubieétum illa mate ria,in qua athonum,curationum, amp;nbsp;conferuationû cau-fæ vniuerfàrum delitefcunt ; ideff, cuius benefieio mor-borum curationes amp;nbsp;fanitatis euftodia abfolui poffunt. Huius matériel differentias ,conditiones,proprietates, ptæpar3tiones,amp; débitas adminiffrationes in primis in-ueftigare debet. E R. Errore non folùm magno,fed pror-fus affnino,quod nunquam propter infeitiam intellexi-Art;«(j?;lt;ep''(îfti,rcprehendis. Artium aliqux finem habent adionem aic^,ttli£iffc2i[qnâm decentcm;aliquænon aciionem, fed opus ali*

quod poft operationem remancns.lllas ^^az]lt;;c«? Graeci voGarunt,has 'ars/jjj/jt^^nominarunt. Ars porrö medica in harum,non illarum gencre numcratur. Dc his igitur nunc præcipuè agemus. Harura artium finis proprius, propter quem cxpeiitae,inueftigatæ,inucntæ,conftitutae font,eft illud opus feu forma amp;nbsp;figura, quam certæ cui-piam materie nouiffimè inprim ere inducereq; tentant

PARS TERTiA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

Hoc enim fafto nihil quxrunt amplius.Non cft necefle. opinor,hoc multis tibi dedarare. Sartores, Sutores,Fa-bros fcrrariosamp;lignariosintucre. Cumenim Sartor in pannum formam veftisdecentemintroduxit, Sutorex corio calceumconfecit, ædificatorlignis forma domus indiditjartis fuæ finem finguli feobtinere diftitant. Ratio eft fimilis aliarum arrium omnium:de quibus in prç-fente loco agimus. FVR. Nequaquam fines vltimi funt,F*«»lt;lt;*■ƒ«« vUi quos recenluifti. Erenim Sartor nö ceflat ab opcrecum”’**^ i^^i^ßi’^ ex panno veftem parauit;vt quam non propter formam, fed propter mercedem conformauerit.Idem de alijs cogites velim. ER. Merces non eft finis arris, fed artificis.

Ars enim fartoria nulla præcepta continet de pecunia exigenda: fed quomodo pro confedione veftis pannus aptèfecari, partes débité fedædecenterrurfus inter fe eoniungi,ritè iundæ firmèconcinnequeconfui,vtvide-licet vfihus eins,qui parari fibi curat,veftis fit accommo data^jraecipit.Hic finis eft artisfartoriæ vltimusztamctü-F»«» änis ^y^ idem non fit Sartoris finis.Clarius ex co intelliges,quod;^^f'/’‘^^ quot;^ f omnium aut faltem plurimarum, atque admodum di- ’‘^f'” pf’'?‘’f’lt;® ferepantium artium vnus eflet finis:quod fieri nulla ra-tionepoteft. Nam amp;nbsp;futorcalceum,amp;aedificatordomö, amp;faberfcrrarius vedem autferram obidfacit,vtmcrcc dem accipiat.Non eft ergo pecunia finis artium fedarti-ficum: quod cam non expetant quatenus arris pcritiam habent, fed quatenus homines funt pecuniæ vclindigi vcl cupidi. F V R. Intelligo hoc: quare progredi licet. E R. Artes eftedrices omnes finem vltimum habere dp ximus,formam, qualitatem, figuram, certs materis vcl fubicélo infculperc:vt homini vfum prçbeat,quern dum cavel forma amp;figura,velqualiratecarcbar,prsftarc non poteraf. Hane formam cum in (ubiedum artifexintro-diixir,ab opcre ccflat:quod fe finem artis fuæ confecutû icdè iudicct. Huius gratia cum alia omniafaciat, liquet

kkk

,. hanc extremum arris fmem cnc:qno,quæ ars docet,din-“ icttuniar- gunturtanquam adfeopum vniuerfa.Materiaporró,cui imdßt. hancformamautqualitateminduceretentât,fubieftu artis nominataeft ab omnium œtarumviris doftis. Nee aliud dicit tumidus ille Paracelfi gregalis ( qui fe ipfuni in fublimifoliocollocar,vt exalto fuperbe defpiciens turn veteres turn recentesrideat omnes, ac fe folum fa-pere vocifereturjtametfi propter infeitiam aut arrogan tiara idem fe dicere nefciat.Culinarios,Prftores,Coquos, fatetur circa ciborum præparationes occupari, quo minus vcfcentes lædant.Quis autem non vidct,cam habere pannum rationcm in arte Sartoria, coriû in Sutoria, ligna in ædiheatoria, quam habent carnes, exempli gra-tia,in Culinaria,amp; farina in Piftoria? Coquus enim hoe agit,vt carnes crudas,infuaues,duras,concodioni rcbel-les,cfficiat codas,fuaues,friabiles,ac molles,concoduq; faciles. Piftor quoque farinam aqua raiftam fermentât, fubigit,pinfit,fingit,coquir,vt formam panis amp;nbsp;qualita-tes paniconuenientes in earn introducat. Hoc vbi con^ fecutus eft,finem adcptus eft artis fuæ.Non ferraêtatio, non fubadio,non furni calefadio,finis funt vitimus. Na hæcomniaideofacir,vt ex farina conficiat panes efuia-ptos.Coquus etiam nö in pifcium madatione,aut Iqua-niarumdetradione,nonininteriorum ablatione, non in ignis extrudioneconquiefcit;fed turn demum raune re fuo fe perfundum cenfet, cum eos efui aptos effecit. Hoc fi poflet abfqucillis obtincre,nunquara faceret.Hu ius ergo caufa illa facit. Cæterùm id finis eft cuiufque ar tis,cuius caufa reliqua omnia,quç ars docet,fiunt;amp; quo prxfente artifex officio fuo fe fatisfccifle intelligit.Subie dura igitur artis cuiufliber eft raateria illa, in quam forma amp;nbsp;qualitas introducitur,cuius caufa artifex omnia agit. Q_uae nara hxc eft forma,propter quam medicus omnia agit:amp; qua adepta munerc fuo fe perfundum exi ftimat?

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

ftimat? F V R. Extra dubitationem eft Sanitasxum hu? euftodiæ amp;reparationis gratia medicus omnia omnino agat. Hæc ft non labefieret, medici opera nullus vti vellet. Sanitätern autem expetimus propter adiones : quas ft non lædcrent morbi,de depulftonc corum folliciti nÖ clTemus. Qu«ri tarnen poteft,cur non ponas finem me- Anadioexpe' diçinæ adioncs expeditas amp;nbsp;libéras ƒ1 harum caufa que-ritur lànitasî ER. Quia adiones nonfuntartisopus,fed naturæ.Hæc autem per fanitatem agit redè:ftne ea con-uenienter agere nequit. Qi.iamobrem,cum ars poffit na turam in euftodienda amp;nbsp;reparanda fanitate iuuare,in a^ gendo perfe amp;nbsp;primo nö poffit iuuare, fanitatem habet finenijnon adiones naturales. Sed oro te,dicito mihi,in quàm materiam conetur medicus fanitatem,quæcaufa eft naturalium adionum hominis,introducere? F VR.

Hoc caeci vident,ac furdi audiunt amp;nbsp;inteUigunt. Corpus humanum illa eft materia. ER. Ergo fubiedum eft artis medicx.Cur ergo turgidus ille reprchendere audet, humanum corpus(non morbos amp;nbsp;rcmcdia)fubiedum me dicinae prónunciantesJMorbus eft qualitas fanitati,qua leducere medicus ftudet,contraria. Non autem reftitui hæc poteft,nifi ille prins fit depulfus. Hæc enim eft con- Vidtur^contra trariorum circa fubiedumidem verfantium natura, vt riorum.

vno abeunte neceflario fuccedat alterum in abeuntis lo cum. FVR. Non poffunt ambo abefte? E R. Non:fiquidë medio carcant. FVR.At media eft inter morbum amp;nbsp;fani tarem affedioiquam neutram foletis vocarc. Qua in re ab Ariftot.atque Philofophorum placitis nihil dubitatis rccederc:quos tarnen grauiores fententiæ fuæ caufas ha bereexiftimo. ER. Nullaeft inter Gal.atque Ariftot.hac Non Hftendut in parte diüenfto m rcbusifcd non codem modofemper A”^- ^ ^A. vtüntur nomine fanitatis. Huius enim cum fit latitude tn contraria magnaat alia ftt optima,alia mcdiocris,alia morbo vici na,amp; quodammodo ambigua) ft tota fanitatis nomine quot;’ ^

”.......kkk 3

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAsrr Disprrjr.

comprehendatunnon eftdubium,quin medium inter G num amp;nbsp;œgruminterueniatnullum.Hocmodo Ariftote les vfurpauit:amp; plcrunquc Galenus etiam vfurpat. AlP quando tarnen dodnnæclarioris gratia hosveluti gra-dusdiftinguit,alîjsque nominibus exprimit: primant fit mam,perfc(âam,amp;conftantemfanitatcm vocans: altéra faniratem lîmpliciter nominans : tertiam neutram affe-dionent appellans. Facit hoc ideo,vtcuiconferuatioamp; præferuatio aftedui propriè côucniar,planius perfpicia-tut. De hac rc, fi voles,legiro cap.^o.lib.ad Thrafin quo difputat,an ars gymnaftica admedicinampertineat. Inter cætera hæc verba leges, vTrcße^ÄfiTeu yà^ ^ tJï(^ txa-Tw Tuv ei^rif^evuv vÄgt;!,rufAev ra KaTot lt;r%ia-(v vyicavov crufia^a J'è To xaö' i^iv,ru r^iTu ^e ri xaAy^tïPov tvfx^/xoi'.Mox Vt am biguitatem omnem tollat,quæ ex verbisnafcipotcrat, addit: o-vf^/SéQuix-g y«^ ipcovu/^uç ÄsyecQ-cu TCti fte^ois r^ç ré-%K»}« «aÎTÂri (r«^4a7lt;«. Quanquam his non erat opus,cum Korbino funt voculajfrâî^ta,omnia exeufare potuerit. Ergo niorbi neqj mediemgfnb- fu5ielt;ftijvn artis medics,nequefubicdi pars aliqua voca Kdtvm. j.| poterunt.Quinimo ne finis quidé aut forma illa morbus cenferi debet,quam materis infculpere findet medi cus. Quippequalitatesfunt,quibuscicdisamiflareuo-catur famtas. FVR. Prsclarcnunc video,morbos neq; fubicdum artis medics, nec fubiedi partem aliquant cf fc: cunt non fint illa materia,quant exornare forma feu. qualitate quapiam tentat medicus : qui vnum hoc agit ptscipuè,vtqualiratem ittorbofant exterminet, inq; locum eins fanitatent refiituat. Et cum fubiedum artium clfcdricium mancat,morbi autem extinguant,quis por ro opinetur mcdicinsfubiedum eflemorbos?Dcrente V.emeiid fuutdijs autem quid iudicas? ER. Infiruntenta efle aio medi-m^rumentd, ci turn alimenta turn medicamina, quibus hand aliter non fubieâwm yd præfenjent eufiodiat fanitatcm,vel deperditam redit artis luedicit. cere conctur, quam sdificator fecuri lignum, faber fer-rarius

tarius malico ferrum fuis vfibus amp;nbsp;deftinato fini accom modare findet. Quocirca cum nullus vnquam fapiens aut dodus exifiimaueritinftrumcntaartificum fubieda illa elle,in quæ vltimam formam amp;nbsp;finem artis fuæ defi-derant infculperc,fiolidc infciteque putant inepri illiPa racelfici remédia fubiedi artis nofiræ pattern aliquam cfle.Qiiippe non funt illa materia,quant medicus c-xtre ma forma,id cfi,fanitatecupit infignirc: fed id funt,qui-bus cam tëtat induccrc.Aliud igitur funt remédia à fub-iedoxum aliudfit quod effingere volumus, ab co, quo cfformatcidcmilludconamur. Quamobrem nonver-fatur medicus circa mcdicamentorum præpararioncs, vt circa verum artis fuæ fubiedum : amp;nbsp;quomodo verfa-tur circahumanumcorpus. Hocvtriufquemateriaedi- SubieEiamp;re-ferimen eleganter amp;nbsp;perfpicuè Gal. quodam loco de cri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-

fibus his verbis cxprcfi'it.J'/'ï7^«/èvAijs^iDf; Ta7i;lt;«Tfl«7?,èT«.r’’'’”‘’”* fci^ fASV ï^ ^,^1 CV ^ yiv£7Uf TO TgA@^ : o%6^ gç-* avret ra. rojv

6pÜ7rav iróifMTit,: J'e^^spati J's Ttji tuv ßotiSi^/^0,Tuv, v^’ àv,?! Ji’

ùv yivelcuT^ Ts'Af^ : il j^^vsnp'tTav ^et^pitiiiui. •wpeiy'fiarHet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’quot; ’

r^g^ivTipoif 'vKtjçiçiv.ii J^ivuM ive^utretTfii 'Z«r^)amp;jT»}?.Matcria, inquit,vnaefi, in qua cxfculpitur finis : altera efi,qua,fcu

per quam exornatur amp;nbsp;fingitur. FVRN. Magnum vi- Dijferentidme dctur hac in parte difcrimen efie inter alias artes Sc dicM^ai^iar. medicinam. Nam Sartor, Sutor,Aedificator,amp;c.infiru- ^^^^ aUdrum, menta fibi fua non fabricant : fed abs Fabro ferrario ^“^‘^ ai»gt;flt» confeda accipiunt. Nee anxiè quærunt, quomodo '^‘'^^'* J^^^lt;^' Sc ex qua materia concinnauerit , dummodo fuis v-* fibus aptè figurauerit. At medicina’ pars magna ver-titur circa remediorum confiderationcrn : dum non

tantum de natura corum, viribus ,proprictatibus,dif- ^ ^ttentijs difputat, verùm etiam modos præparatio-

t^uni varios ac multipliées tradit. Medici quoquepauló

minusin inucnicndi‘:,dignofccndis,iudicandis,aptèpre-

parandis pbarmacis,occupatur.qu5 in corporis humani

«o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJSTl DlSP^rAT.

contcmplatione.eiusquenatura amp;conditione perfcrU' tanda,fatigcntur. Nondenihilo igitureft, quodilli di-cunt,medicinx fubiedum etiam remedia viden:cum in horum difquifitione amp;nbsp;præparationibus plurinium laborarc cogantur onincs boni niedici. E R A, Verüm eft, quod obqcisiat nobis tarnen non olHcit.Non cnim totu fiue omnc id fubiedum vocatur artium, circa quod ver fantur;fed illa duntaxat materia fic nominata eft ab au-thoribus,in quam vltimamformam qualitatemueim-primere fatagunt.Quare cum remediorum præparatio-nem niedici nequaquam fibi finem proponant, nee in hac parte quiefcant,(cd illis vti ad morborum propulfa-tionem cogitent,clarè liquet,non efte eamateriam illa, qua exornata finem fe confecutuni arbitratur medicus. Quod fi illis aliter libet nominibus vti,vt qui vnum fer^ mè hoc videantur agere, vt omnia euertant,rcs tarnen niutareincaflumtentabunt. Ahafemper crit materia quæ effingitur,amp; qua efformatur eadem : id eft, fubieftii Nonom«« lt;(r differet ab inftrumento/emper. Quodplerofque artifi-uficennllru- cesinftrumenta,quibus vtuntur,abalijsartificibus con-nimra omnia ß-jQ^a fabricataue accipcre afferis, libentcr cÖcedimus. x Quod fi omnes talibus vtifolis pûtes, in magno errors a pc yeffarjs^Nondéfunt cnimartcs,quæ fibifuaconcinnent inftrumenta:fi non oninia,atqua;dani tarnen • Qiiisc-nim neget Puftores fibi temperarc ac mifeerc colores? ■• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiiis fcriptoresignorât ealamos fibi præpararc ? Tales

cum aliæ quoque reperiantur mukæ, non abfolutè vera eft fumptiotua: Omnes fcilicct artes, præter medicina, inftrumenta ab alqs conftruda artificibus vfurparc. Cur medicina etièi ^i^^*^^ medicina fibi quidam préparer,non ab ahp præ vtitur Ktßra P^^^*^^ accipiat,mox dicam.Nunc illud monendus es,ne mentis abaltjs medicinam quidem folisillis vti inftrumencis, qu^ipfa étn^ibat fa- fibiconcinnauit-Etenim eft exillarumartium genere v-bneatif, nbsp;nbsp;nbsp;na,quæ(tanquam Dominx aneiilis} inferioribus artibus

P^RS TERTIO.

prçfcribunt,quid amp;nbsp;quomodo agerc dcbeant;quas ob id Græci cifiXiTSK^evizai; appellarunt. De quare eleganter Gakferipfit ad Thrafyb.cap.43. Ars, inquit, corpus huma-num curans vna eft:matcriam feu intlrumenra huic prç-parantes funt plures. Suror enimnon nouit quibuscal-ccarivtilc fitaut nonfir,autquocalceigencre vtendum cuique fit. Nec Aedificator etiam intelligit, quæ domus quibusvtilisfitaut noxia,excelfaanhumilis,illuftris an tenebricofa amp;c.Pifl.or quoq;tametfi panes optimè cöfici at,ignorât nihilominus,cui purifrim^cuifurfurace’, cui muit’ aut paucus,nianè vel leró,dadus fit.Sed amp;nbsp;coqu’ci bosefuiaptosreddere valcns,vires fingulorumperfpe-ftas non habet. Ar Hippocrates omnia hçc nouit,tarnet- ^eaetM Ar^ fi nequecalceum fiiere, neque panemconficere,nequeebüedonic^^ xdes extrueredidicerit.Er quemadmodumiamdiâ:æ ar tesmatcrias Medicinæ adornant, fie aliæipfis quoque fubminiftrant.Piftori namque Agricola, Molitor, Fumi extrudor,Lignorum cæfor,feruit. Ratio par eft aliarum. Omnes igitut hæ artes mutua ope indigent, perfediori-busque materias,ex quibus finemfuü aflcquantur,fup-pcditant:amp; inftrumenta idonea,quibus eas exornent,cf' ficiunt.Omnibus porró his, ccu quædam Architedoni^ ca,pra:fidctMedicina.Nam Aedificatori,vt talesquafda ædes extruat,prœcipit.Piftori panem,Coquo obfoniûgt;Su tori calceum:alrisque fingulis,vt quæque apraeft, quid agere dcbcat,impcrat.Ex hacGalcni mente ac fententia (quampluribusille quidem expofuit, egoautem breui-ter recitaui ^pcrfpicis,non omnia fibiinftrumcnracude-tcMedicum,fedcompluraabalt)s arrificibus confeda accipere.Etfi autemconficereprædida non fciat,qualia^^j^^^^^j^ „ tarnenefteoporteat,amp;cxquamateriaconftruidebcat, ° ., Ptæclareintelhgit,vtque taha cfticiantur alinguhs,man ,^^rr^ nbsp;nbsp;y^

dat. Commune hoe habet Medicina cura artibus ^^i^s vniuctfis. Semper enim quæ inftrumento vtituT,radius futieffedebeat.

Sa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER'ASrr' D IS PTT J T.

nóuit,ex’qua materia amp;nbsp;quali figura conficiendum fit,ar tificeipfumfabricante. Sanè qui domum inhabitat,re-ftius iudicat aptènc anineptè conftrufta fit quàm Aedi ficator. Sic plerunque cibis aliquibus vefcentes, fuauéf-nefint an non ,certius pronunciant quàm coquus, qui cos apparauit.Gubernator quoque tametfi nequenauc nequeremum fabricate didicerit,nihiiorninusiabro do âius amp;nbsp;aprius de forma amp;nbsp;materia turn nauis turn remi Devfum^le- diflerif. Idem iudicium eft aliarum omnium. Quo fit,vt runquerdïiuf de vfu alicuius operis plerunque clegantius iudicet qui iudicat, qui ca i^^ vritur,quàm effedor, Quare non vfquequaque verü f^iuir qua qui eft,quod dicebas.artifices infirumenta fuaab alpsacei-rejea . , pj-^ntes non foUicitè quærere, ex qua materia eöftruda, quoique figura efficîafiierint;Rcclèaddidifti: modo fuis vfibus aptafint-Atefle talianon pofl'unr,nifi(5c débité fi gurata,amp; ex conueniente materia fabrefaéta fint. FVR. Cur ergo medicus non curat alia fibi remedia fie præpa-•rafijquomodocalceps,vcftcs,hab:fationcs, panes, ob(o-Cur media ftiadmperàt débité à fuis fingula artificibus eonfici? ER. fgt;Zgt;rfr)n.ïf(t^«lt;r]Vîultæfuntcaufæ,curipfimct medici pharmaca quædî èlim tfji torn- ßßi nonnunquam coneinnent,non femper ab alqs con-fonant. cinnatis vtanturquarum hïc aliquasrecenfebo. Prima *• cft,quod accurationc,induftria ,amp; diligentia in nonnub lis tanta opus cft,vt ab alijs artificibus comniodè prapa rarinon poflïnt. Magnaenim curagenuina abadultcri-ni5gt;rcccntia à vetuftis, Integra à corruptis, conueniente loconataab alijs diftinguenda funt: quæ,vraliatacéam, 2. vixalij pra?ftiterint.Secunda,quód materia fæpenumero à Deo fie eft creata,vt elle debet: ac proinde alia præpara 3. tionenon eget. Tertia,quódijfdem inftrumentis feu re-medris nunquam,aut raroadmodum vtunturvel in eif-dem vel in diuerfisægrotantibus.Nam remédia fie varia ri oportet, quomodo morbus amp;nbsp;tempcramentum va-riant:quacnunquam non mutantur. Abac artes certis fc-

' P J RS TE RTF J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3

tè inftrumentis vtuntur: nee in horas ca inflar medici mutareeoguntur. Quarta,qnódmiftionis naturam alij 4*' artifices impentiores non.tam facile indicant. Quinta, 5-quod pharmaca quidam mifeenda amp;nbsp;conficienda non funt,priufquamcis vti iam velis : ac proindc parata non fempcrabalijsacciperelieer. Poftrcma,quódfæpème- 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

deri cogitur,vbi ad manum Pharmacopæi nö funt. Quo tempore fi non pofiit ipfefibicomponcrenccenariain-ftrumcnta,fruftra artem teneat. (^ód fi in vrbe ampla artem exercere debeat, non eft cnripfe quiequam agaç aliud,quàm vt difpiciat qualibus indigcat,eorumq; præ-parationem pharmacariopræferibat. Hodiè namquein omnibus propè vrbibus repcriuntur pharmacopoliao-mni medieaminum genere indruda. Qiiippc ars præpa randi amp;nbsp;mifcendi pharmaca xtatibus retro multis ab ar te mcdicadifiunófafuit.Etcnim Ariftoteles in 7.cap.lib.

3. Politic, medicos ponit triplices, Opificcs, Architedos, vfupcritos:quos 'sr(7rcuotvfieva( nominat. Et iudiciü his quidem non minus quàm feientibus feu architedis tribuit, opificibus tribuendum noncenfet.Huius enim offi cium eft medicamenta dunraxat conficcre, amp;nbsp;architedi præcepraexcqui. FVR. Coguntur tarnen nuncctiani medici architedi fubinde præferibeteformulas Pharma copæisiquod artifices all) nonfaciunt. ER.Incaufafunr, quæ diximus: quod nimirum mutanda perpetub funt in ftrumenta pro morborum amp;tempcramcnrorum multi plici,adeoquc infinira diuerfitatc.Deinde etia quód ple-ra.que,prætcrquam quod hoc certo modo mifta non co gruunt alns,non diu fcruanturintcgra,amp;,quod vol urn’, non cfficiunr,fi non fint nuper mifta amp;nbsp;præparata. Idem ferêPidoribus vfuuenit : propter quodipfi quoque fæ* pins colores fuos tunc primùmmifcët,cum opus cis ha- j^^fj/cw^ ctr~ bent.Ergo vertitur ars noftra circa duas materias : nem- c4 iu^^i tcrfd-pe corpus hum3num,amp; remedioruminuentionem,di- turnidteriM, 111 X

ERÂSn ''D rSPTTAT.

iudicationem,cleótionem,amp; debitam preparations. Sed circa illud,vt circa fubieótum,cui finem vltimum, fanita tent fcilicer, vel cuflodire vel reftituere docet, occupât. Circa remédia vcróvcrfatur,tanquam inftrumenta fua. Cur phitrina- Hanc demedicaminum preparationibus particulam à corumpr^pit-^ totaartcauulfam fapiëres rerumpubl.gubernatores ma gnis amp;nbsp;grauiffimis cafibus permoti Pharmacopeis pu-XV^r ^’”^ blicis exercendam tradidcruntcoiifiliolongèfaluberri-mo. Aegris amp;nbsp;medicis egregiè hocfaclo confuluerunt.il li namque certi lunr,nihil fibi noxrj ofFcrri:hi autem extra fufpicionem funt:nec infamia metuere poflunt.Pre-fcripta namqueremedia tcftificantur, quidegris iufle-rint exhiberi. Cautius quoque prudenriusque agunt o-mnia.dum cxformulis vfurpatorum auxiliorumindicium fieri pofle inteUigunt corum,quxafta funt. Si domi fue pharmacamifceat medicus, nunquam feirepoterut egcramp;amicicius venenum ncan falutareauxilium pre Nfgofüho 4- buerinconucnicnsneanalicnum obtulerit. Hac via,in-nimarum- quam,fublata eft negociatio animatumide quaPlirr.con queritur. Vtinam verb non illos hodicimitenturPara-celfi multi gregales:amp; profalubribus peftilentes ofFerät potiones;fiuc fcientes fine ignorantes id faciant.Si fape-rcnr,ac probè fibi confeij eflenr, nee infamiam iuftamq;. reprehenfionem timercnr,non tantopcrè celarcntfua, fed nota elfe vellent:quo à malafuipicione le libcrarcnt. PVR, Ego puto eos lucricaufa tegerc.Pofluntenim pro auro ftercus,pro margaritis quoflibet fuccos precio qua tolibctvcndere.Qubdfi enim hocaudent illi facere,qui conduflitiorum famulorum opera préparant,quid deil lis cenfebimus,quiipfimet parant: amp;nbsp;proinde jidi à ne-Kirifiannpo'- mine pcIfuntrNarrauit mi hi quidam pro auri oleo, co' rallórum tinâ:ura,margaritarumliquorc,àquodam ex hoc grege diuitibus fuccos nullius precij ingenti pecu^ nia venditosi E R. Compluramihi nuper admodü fen-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS TERTrA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

pfit vir egregiè turn plus turn dodus deluerofaifta me-dicatione:atquc inter alia de quodam ex his negotiato-ribus hæç addit. Auro amp;nbsp;margaritis cmungit homines: amp;nbsp;priufquam medicamentum ex illis parer,ægri moriu-tur.Mirificos impoftores eflc.plurimi luo damno fciunt. Qiüdtibi videtur de hoc artifice? FVRN. Etiamhacde cau(a video fakitare confilium fuifie illorum,qui Phar-macaab alqsvendi amp;prxparari voluerunt. Quippeiu-flum fic potuit amp;nbsp;porto etiam poterit precium cöftitui: amp;,qui fedefraudatum fcn(erit,quid agendum fit, intelli-gir. ER. Tres caufærecitatæ minime leu es funt:vt non pofiit medicus feu odio feu precioindücluscniquano- *• cere: vt cenfuram cogatur induftrix amp;peritiæfuæfor- ^• mid'are:vt pharmaca iufto precio diuendantur.Hanc vti 3-lern amp;nbsp;falutarem conftitutionem turbant ac violant Pa-racelfici non minus fado fuo, quam verbis facra temc-rant:ac neceflarias artes ore impuro condemnant Poenas fcelcris dabunt(fi non hominibus) Deo optimo ma-ximo grauiffimas.qtiicunquenonrefipifcent.FVR. Pul-chrèiam illud‘etiamintelligo’. quodexGaleno attulifti, quomodo inferiores artes fuperioribus feruiat.Etenim Pharmacorum prxparatoribus Rhizotomi amp;nbsp;Rhopopo Bfcïa:ofom«cr læmateriam fuppcditant:dum illiradices euellunt, her- Rhopo^ioite-basque,femina,amp;frudus,quibustemporibus amp;Iocis 0-portet,colligunt;hi vndiqj comportari ncccflaria,amp; exo ticamedicamina curant.Pharmacopæus hæc deinde mi fect ac temperar,quomodo à medico præpatarc ac temperarc quouis tempore iubetur. Hic enim finis efi arris Pharmacopolarum (vi hodieferènominanr} Pharmaca iuxra pra;finitionem medicorum concinnarc.Vfurn eo-tuinPharmacopæus rreque fcit,neque uecefle habet ici-J'e: cum interim medieum oporreat vises Ó: facuUares fingulorum, quömodócunque mifia amp;nbsp;præparata fint, peripcdas habercvtcndi modum non ianorarc : præpa-

111 3

rationis rationem exadè tcnerctamctfi fuis ipfc manib. aptè præparare non norit.Prædiâis omnib.præüdct medicus ranquam Princepsamp; Architcdus,fingulis, quid fa cercoporccat,imperans. ER.RedèperccpilH.Confcqui Pdricthafm- pjQj. quoque ex antcdid;is,immcntó iftos negociato-7unt f^dicorü ''^^ pbarmacorum amp;nbsp;animarum criftas engere : amp;nbsp;medi* GAerMor^ ^’^ '^^’'^^ ^^^*^ præftantiores iaólitare.Quippc famuli dun taxât eorum funt.Perindeigitur faciunt,ac fi gladiorum aut armorum fabcr anteponcrefe Imperatori tentet,ma ioremep fibi rei militaris exercitusqueregendipcritiani arroget.Cocis haud multó funtnobiliores,quamuis ho die,vr olim Theffalij,petulanter fupcrbiant.Nihilappoli tè magis in Paracelficos quadrat, qua quæ in Theflalios afmos paflimGalcnus dixit. Valdcnamquefimilia funt temporarquod vel fequentia verba probaucrint.c^a tkt# )(g^ imojoTOfzoi n^ TiKicysi }(!^ ^'»^êti.n^ %ct\n^lt;i e7ri7n^J'utrtv ijJ'ti roti; spyiiç rtji; ieé^piKÎjç,Tctç Àp%ciicci autuv äTroÄtTTS^si; ré-^vetç.aî fiev ^p reu puTTsv ^alióspieiict,gt;gt;^ 7re^ï -zirpi^c^uv ipi^'n. fiirdcdpci An non idemnunc fit àParacelfi dileipulis^Cum frufira theffdl^s ßm fetotfumos excepiflc,tot pecunias dcco.xiffe,tot labores Hmfunt. perdidifie vident in excoqucndoauro,cxfumisamp; forna-culis fuis repente prouolant,in medicinam irruGt, amp;nbsp;de principali loco,non cum recentibus modô,vcrùm etiam vctuftis,certant.Et quid polfit aptius in nofiros Thetfa-losdici,quàm quod infuosipfedixit?™? J's vez^tpaçal^e-ßi^i 'zrpii^i^cra.iamp;sq ’srpoeXopbivetç, atr-zp-ep â)iKei Âe^eKlcq ■sre^kà ypeuJ'ci)i;,^xa n^ to piy;^ei' ^êiideq rav ÎATp'ov dç ta t^c Te%vri s^ JM ryii Tsè) rèi %vp,i(ç Gea^/Aç. An porrbinficiaberis Para-cclficos fimiles clfeThciïalqs afinis?An non hi,ficutilli, humorum noticiam vocifcr.mtiir nihil ad artis opéra conducerc? humidumqueamp; ficcum amp;nbsp;calidum amp;nbsp;frigi-dum adBalneatorcs potins quàm ad mediços fpedareî EVR. Interim tarnen non iufici3bcris,mcdicum præci-puè tradare debere materiam, in qua omnium aûio.iu»

cura-

fgt;JRS TERT/J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7

cnrationum,amp; conferuationum caufae dclitcfcunt : eius proprietatcs,difFci:entias, amp;conditioncs omni fcdulita* teexplorare:quo morborü exordia,lymptomatum cau-faSjtemediorum diuerfitates amp;nbsp;agendi modos, præpara-tionum quoquclcges(quod funamum eft)inucniat.Haec vniuerfa in vitali materia fundari, (mein balfamifamilia principiafna haberenecelTe eft. ER. Primum hoe mo- Pricparat» ncbo,perperam te prçparationum leges fummum pone pharmicorum re.Iamenimapparuitad artificemmultó abieóliorêhoc noneflfummK pertineremempe ad Ziip-mpj^v. Huie autem indicium de ^ ’»c^ücwj** medicatione, quoad opifex eft,ac medicaminaconficit, adimit Ariftoteles;atque Tciç é^aa-i^rali cip^r£iilovix.o7i,gt;(^ rdç 'sr£7mj^cvfiiicii; attribuit.Qiiod cuin ad hæc noftra të-pora vfque redè feruaturn fuerit,fruftra tentabunt malè feriati quida nwtare. Et cum pharmaca hoe potius mo • doquamalio præparentur curationis gratia,fummum effenon poflunt.lnfanit qnifquisinftrumenti fabricatio nem in arte illa, quæ vti eo debet, fummü efle opinatur: de quo fatis multa dida iam fuerunt. Quod in balfamo delitefcere morborum exordia, amp;nbsp;qua attexuifti rcli-qua,dicis,contra nos nonfaciunt,fi quam maxime vera effe tibi darcmus.(Quid dehoefentiendum fit pofteain teUigetur). Etenimeonfiteri cum magiftro fuocogun- sie différuta tur,fic rernm balfama difcrcpare,quomodores ipfæ dif- ï’gt;lt;(p»n‘lt; rer5, ferunt. Quare lubiedum medicina: fucrit balfamum,5“'””‘’‘^°’^” non quodlibet,fed humani corporis. Hoc enim eft qnod'P/^‘^‘^^’**'’^’ cuftodirc,fouere,inftaurare,crigere, augere, natural! fta-tui reddere tentamus. At balfamum remediorum inqui rimus,extrahimus,præparamus,non hocconfilio,vt ei fanitatem,quae hominis corpori debetur,inducamus: (quod fadu cftimpo{Iibile)fed vt co tanquam inftmmê-toidoneo humani corporis balfamo fuccurramus, opc-quefcramus.Semper igiturpermanct prius difcrimcin-terfubiectû amp;nbsp;inftrumentum. Manët paritcr Paracclfiei

88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJSTi DTSPr^JT. fartuelßciCar Coqui,Carbonarn,artifices fordidi,medicoru vilia man fconrtri/pHffffeipiQ.jjgpi qui inter magos, fophiftas,amp;impoftores po-gMicrm^nn-^ jj^jg collocentur,quàm inter medicos velnomincntut fgt;ia (tr( itedo foiunKVnum fi dicant balfamum elfe commune omniu medicorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• j r

rerum,praeterquam quod rerum natural, cuidcntia;,len-fibus,rationi repugnant,etiam magiftrum fuum adeoq; feipfos impudentilTimi coarguunt mendacij.Satis,puto, de fubiedo medicinæ difleruimus.Nec eft diftiefie ex di-fputatis cerncre,quanta infeitia amp;nbsp;cæcitatcopprefli vi-uant perditiffimi prçceptoris infeliciflirni difcipuli:qua-tumque nouatoribusiftisaudacibus deinccpsfitcreden. dum:quiin primis principes, amp;nbsp;re omnibus vcl medio-criter dodis notiftima,tam pueriliter amp;nbsp;infcitè,imö fœ-dèputidequehallucinantur. Cæterùm non fufficitno- , uifte,quód humanum corpus,quoad eft fanitati ac morbis obnoxium,artis noftræfitfubieduni. Quippead cu-ftodiendamfanitatem morbosque in co fortè fortune exortos abigendos alioinfuper opus habemns. FVRN.

Qmnis artifex Quid id eft? E R. Scire nos oportet,quæ fit eins natura, a4t«rdftt6iflt;S»quotemperamento præditum fit,ex quibus coaluerit: fuiteneturfei yt, quibus amp;nbsp;qualibus naturalis eins conftitutio feruari.

quibufquerurfusmutad.alterari, corrumpiquepoffir, inteUigamus. Quod dico perfacilè pcrcipies, fi ad artes alias refpexcris.Sculptor ex ligno Mercurium aut rem a-liam nunquam conficict, nifi prius cognouerit, num amp;nbsp;quibus inftrumentis lignum incidi,cxftulpi, cauari, per-forari,findi,fccari,glutinarique aptum fit.Nec faber Ferrari us ex ferro aliquid fingere formarcue conabitur,pri-ufquam inteilexerit,num amp;quomodo ferrum cmollirç indurari,{lc0li,extendi feudirigi,cogi, diiaraii,diuidi,rur-fumqueconiungipoffir. Hine cft,quodhicfcrrum fecu-ri,tercbia,(calpio,non fic tentât effbrmare,quomodo file lignum effingit. Sednec faber lignarius ligna eniolli-rc,fledere, dirigerc,dfiararc,longiora faccre ftudet,quo-modo

PARS TERTIA.

modo fabrum ferrarium ferrü fuis vfibus aptarc vider. In caufa eft.quod vterque nouit fubicób,in quod certain formarn introduccre decrcuit,proprietäres amp;nbsp;condirio-nes.Eadem eft ratio arrium amp;nbsp;artificum aliorum omnium. FVR. Scio aliter furores coria, amp;nbsp;fartores pannosdi uidcrc,itcrumque coniungerc,quam œdificator ligna di uidir,arque compingit.Nec exifterc tam iners amp;nbsp;rudis vi detur faber aut a:dificator,qui ligna inftar corrj ac panni extendi,fccari,con(iii,opinetiir.Ex hoe nihilominusnon cfficitur.quod confequi neceffario putas:vt videlicet ar-tifex lciar,cxquibus rebus fubieólumfuum fitcöflatum. Sutor enim coriuin extendi,acu pcrforari,filo cöfui pof-fe nouidc debct:vtrum ex neruis,aut mêbranis,aut parti bus altjs,coalucrit,(tirc nö habet necefle. Medici de bac re difputantes magis cruditionem amp;nbsp;ingenium, quam vCutnoftentarcvoluitrevidcntur. Qiios tufabros ligna-rios aut fenavios vidifti,qui,cx quibus natura ligna amp;nbsp;fer rum fabricctur,compertnm habucrint? ER Noninfi-cior,fabros neque ligni,ncqueferri generationem explo ratecognitam habereoportcre:cum abfquehacnoticia poifint materiam fuam certa formacxornare,finemque artium fuarum adipifci. At medicum fmitatem artifi- CognifwnK ciosè,relt;ftcque in corpus induccrepoffe,fi corporis turam,partes,compolitionem ,amp; tempcramentum ne-, kiat,perncgo.In caula hoc elt,quodil)æ artes in matena mere pureque naturalem formarn iniculput:principio-que ag^ndi materix vel fubieefi nullo ad propofiti finis confecutionem cgent,fcd folaeius aptitudineopusha-bent.Forma cnim,quam in co cffingunt,difpofitio eft in magnitudine,numero,figura,amp;fitu partium confiftens.-quç fermé fola partium ablationc,cópofitione,amp; tranf-pofitione feu difpofitioneconficitur amp;nbsp;abfoluitur.Quo circa potcftædificatorputrefadam trabem aufcrrc,inte gramque in eius locum reponere : quod de corrupto in-

mmm

^ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTI DISPETAT.

ftrumento corporis noftri dici non poteft. Equidcm fa-nitas, quaecft forma in corpus hominis introducenda, naturalis eft difpofirio, qua: fine opera amp;nbsp;adione fubie-* di excitari amp;nbsp;procreari minime poteft : cum forma aba-hjs artibus materia: imprefta fermé fit artificialis figura. Quod præclarèmonuitHippocr. quando naturas mor-Kedici officiti borum médicatrices efte dixit. Medici hoc fcrè munus quoi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft amp;nbsp;officium,vtinftrumcntanaturæfuppeditct, quib.

naturalem conftitutionem conferuct,atqueaffcdusno xios vel arceat vel exringuat. Non ignoro morbos ali-quosinfupradidis qualitatibus confiftentcs,qualis eft, exempli gratia,tuxario,tolli abillis etiam aliquando,qui bus natura corporis incognita eft.înteriin certius ac vc^' riusnihil eft,quàmplcrosquemorbos artificiosè, rede, • tutó,abillis folis depellfqui fubiedi natutam,temperië, conftitutioncm,generationemque probè perfpexerunt. Vw norboru Quienim fieri aliter poftet? Vis morborum propcom-depH/tnxj^MÎinium depultrix eft congenita corporis facultas,in apta ß^' rcrum,cx quibus conflatum corpus eft,miftionc ac tern peratione confiftens.Hæc,cum valida fatis eft,nccimpc-ditur ab externis caufis,per fe fola morbos vincit. Cum infirmior eft fada,inftauratione amp;nbsp;confirtnatione indi-get.Quomodo igitur vel conferuari vel crigi,corrobora riùe poterit,fi in quibus amp;nbsp;qualibus rebus fit pofita.qui-busqucla;di,impediri,dcbilitariamp;extingui point,nefcia mus?Hanc poteftatem confcruantia amp;augenria cxhibe-re,impcdientiaarccre autremouere,lædcntia corrige-' re,corrumpentia tollere nullus poteft, quem prædidala tent.Conftat ex his,tàm non poffe medicum arte ac methode fanitatem pra:fentemcuftodire abfentemque re-uocareji quidem partium fingularum naturam,compo fitionem,vires amp;proprietatcs ignorer,quant non poteft exligno ædificatordomum fabricarc,qui,quomodo in-cidi,dolari,perforari,,coniungi inter fc ligna qucant,nun quant

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

quam perdidicit. FVR. An non liquet plurimos quoti-die morbos à quibufdam féliciter curari, tametfi infeif fint harum rerum omnium? E R. Non nego. Sed hi tales non arte curant,verùm cafu amp;nbsp;fortuite» profunt,cum Q^amoio Pd in aegrum robuftas vires habentemincidunt. Cum oc- racelßd non' curritalius,pro falute mortem ei procurant.Equidë po- eurent. tentia corpus noftrumregcns,cum valida eft,fxpenume ro vnà cum medicamento caufam morbi irritata extur-bat.ln quo impetu quoriens fortè fuccumbit, adurn eft de falute çgri. Ç)uamobrem neceflarium eft reûè curatu rum feire, quid corpus quodlibet tempore quouis ferre aut non ferre poflit.Horum quifquis eft infeius, ratione morbum nullum percurabit. Qua: cum folis illis nota fint,qui naturam corporis perfpedam habent,certum eft fortè fortunafanari,qui abhuius rei ignaris perlanan tur. FVR Attamen vidcmus nonnunquam à talibusae-gros percurari, quos clariftimi dodrina amp;nbsp;experientia , medici prodcfpcratisamp;infanabilibus reliquerunt.Quæ res facit,vt non adeoneceffanam effe arbitrer accurata amp;diftindam illam corporis humani cognitionem, qua in medico defiderare tu videris. Miroretiam,quïperpe-ram agentes in medicina frequenter defideratum confc quanturfinem:cumin plerisque altjs artibus errâtes ,amp; contraartispræceptaaliquidtentantes, à feopofæpius aberrent.-imö nunquam autperquârariflimèattingant. Equidem fartor contraleges artis fuæ pannum diuidens ac confuens, nunquam veftem eftècerit aptam amp;nbsp;concin nam. Eadem eft ratio aliorum artificum propèomniu.

E R Ad hæc omnia vnicarcfpöfione tibi occurro.Quod CurmeUcM enim fartor,futor, alijque tales artifices, cum in agendo rrr^nr, f^pèfi crrant,concupitumfinemnon aflcquuntur,id eft in can ”f”’ confeefu^ fa,quod forma, quam in propofita fibi materia effinge-reftudent,purè artificialis eft: quodque fubiedum eoru ^^^^r^ ^non in fe nullum principium efticiedi habet.Sola arte ex pan ^^” ^^' ’ mmm x

p2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTl DTSPTTAT.

no fit veftis : nee opus eft vt infita virtute parmi adinuc-tur fartor.Etenim folus ex panno veftem conficit.Quare mirum non eft,fi,cum in agendo errat, veftis idonea nó fiat At fanitatem amiflam non fólus medicus r€ddit:fed ad earn rem operainfitæ in corpore virrutis indiget.Hec præcipua eft caufa,per quam morbipelluntiir, amp;nbsp;faniras reftituitur:medicusinftrumentafolummodo huienatu rali potentiæ fuppeditat. Hæc fi excitetur quouis modo fæpe moi burn expugnat. Qux cum poftit non tantü ab idoncis amp;falutaribus,verum etiam ànoxiîsamp;infalubri-bus remedijs concitari.rainimè mirum cft,his interdum morbos propulfari.In panno longè aliter habet res.Qiiic quid enim agas ac tentes,nunquam tarnen effïcies,vt in eo fopitavirtusaliquafufcitctur,qua Lrtorinopere fuo adiuuetur. Poreft igitur medicus malè agendo aliquan-do prodcire,cum per congenitas corporis vires agar, folus fanitatem non inducat. Sartor autem aldquehuius generis artifices, qui fubieftum viagendi nulla præditu exornareconftitutum habent, vix vnquam comequun-’ Inquüx/idrti- turfinem optatum,fi in agendo aberrent.Quanquam in bMfortunia- aüjs etiam artibus diftrimen aliquod reperiatur. Nam h^uid^oßu^ q^æ inftturnentis vtuntur naturalibus, vt igne,atq; (ub-ieä:umfictranfmutant,vtad forms introduâionem a-ptum efficiatur,agcndiqueprincipium aliquod adipifex tur,fortunam aliquando experiuntur.Sic ftatuart) ex çre alrjsque mctallis liquefadis amp;nbsp;fufisftatuas,autres alias fabricantes interdum ex errore fruäum percipiöt:quia fcilicet vi ignis materia admotum amp;nbsp;penetrationem a-pta eftreddita.Art vbi materia dunraxat patitur, non fa*-cile per errorem peruenitur ad propofitum finem Etcu adeum peruenitur, contingit hoe per accident amp;nbsp;cafd quodam csco.Diuinè hancremfummusvirAriftoteles in lib.MctaphyCa.cap.pexplicauitrad cuius loei leöionê tenuncablcgo. FVRN. Qiiidmcarcfcrt,quomodoad me tam

nictam præfinitam perueniam, modovoti compos fiâ? E R. Piurimum refert, Etenim ex arte profeda medica--tio nullum adfert cuiquam pcriGulum:tametlï non omnibus palàm profit.At qui abfque arte medentur,ncccf Ïariö laedunt aliquos. An qui periculofa curandi ratione Error mniedi aliquos curat,alios imprudens occidit, homicida nö fue cmaf^pèfacit rity^iierimen aliud nullum eft inter hune amp;nbsp;veneficum, HomictiMf« quam quod hic feiens amp;nbsp;volcns necat,illeinfciensacno lens interfteit.Longè prçftabilius ac laudabilius eftà me dicatione abftinere,quant abfque arte ac methodo aliquos per aceidens curare : arque interim alios quofdam

è medio tollere.Scd adinftiturum rediens,dicoimpofll- ^ommknatu-bile efl'e,vt vera methodo acratione morbos plerosque ’■‘*'” quot;‘f^i^ eurer, quifquis conftitutionemcorporis humaniigno'methodo non rac.Quod emm curat,eft calor natiuus corporis einlquc^®^**®**’'*’*’ parciuin. Quippe primarium eft anima: inftrumentum, quo amma noitra naturales aûiones omnes perficit.

Hune ergo qui fecundum naturam habentem conferua te nefcit,ncc vaciliantein ac labantem confirmare,dcbi-litatum amp;fralt;ftum roborare,imminutum augere,colla-pfumcrigere,dilTipatum colligere,inordinatemotum cohibere perdidicit, in plerisquecafibus, quid fado fit opus,nefcit. Equidem impoftibilc eft,vt hæc rede præ-ftct,qui nonpræmtellexit,àquibus amp;qualibus rebus tö lædi, turn iuuari poffint fingulæ corporis noftri particu-læ. Cxterum ottendunt diflimilia feu contraria,inuant autem fitnilia amp;nbsp;familiaria. Quoniam conferuamur amp;nbsp;alimur eifdem quibus conftamus. Qitarecuftodienda eft naturalispartiumaffedio fimilibus:amp; quæpræter na turam orta eft,depelli contrary's debet. At præftare hoc ’ nullus poteiit alius, quàmis,qui totius corporis ac fin-gularuni eiuspartium naturam, vires, ac temperamentum diligenter explorauit . Temperamentumappello, Temper^wf,,. quodGiaeeixfói.j'*!' nominant(Ariftot.etiantT^ç/4f^£wf Ae turn ^mi, m m m 3

yov vocat)qualitatem ortam ex mutua adionc amp;nbsp;perprf fionccalidoruni,frigidorum,humidorum,ficcorum,cec ta proportione congrefforum. Quod ideo temoneo,nc pûtes me hoc nomine cum Paracelfo abuti veile. Tem-Teptrament. peramentiprincipia amp;nbsp;velut elementafuntprimæqua-e men it q^ua. j^^j. q^|3}if3fgs effednces:cum aliud non fit,qua harum fub certa proportione coeuntium qualitas,ficut didum eft. Subieda earum funt quatuor elementa. In his quia primo inlnnt,primænuncupantur. Primo autem in eie« mentis cas inefte id demonftrat, quod in cis fynceriores infunt;amp;quodin miftis vniuerfis reperiuntur. Etenim

qualitas ,qux in pluribus inæqualiter ineft, in certo all-quo fubicÄo lyncera puraq; ineft. Quoniam in miftis in tenfio ac remilfio omnis oritur à contrary permiftione. Elcmenta porró prima amp;nbsp;fimpliciftima efte corpora,fub lunariumqj vniuerforum materiam,nontantùmfenfib. euidenter apparet,verùm etiam Hippocrati primùm, deinde Philolbphis ac medicis omnibus demonftratö fuit: •vt in praecedente velitatione declaraui.Quinctiam facra rum literarum teftimonijs aperte fatis idem comproba uimus. Quod ergo in fecunda parte clariffimè firmifli-mequedemonftrauimus, id in præfentiarum tanquam certum amp;nbsp;indubitatum ponimus:fcilicet corpora noftra 'ex démentis,vt ex materia,coaluifte. Equidem mutabile fic efte corpus noftrum,vt efientia cius permutetur,con trouerfia caret:fi non me fallunt omnes mei fenfus.Con

ftat porrö tranfmutabile id foliim efte, quod ex materia tranfmutabiliconflatumeft.Cæterùm tranfmutatio Oquot; mnis fubftantialisfit àcaliditate,frigiditatc,humiditate, ficcirate: quemadmodum in fecunda dilputatione vidimus. Proindc coagmentatu cft corpus noftrum ex cali-dis,frigidis,humidis,ficcis:quod perinde eft,ac fi ex aqua, acre,ignc,ac terra,conflatum dicamus. In his enim cor-

poribus hæ quahtates primo infunt: amp;nbsp;ab his tonus fub-ftantix

P J RS TERTIO.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

ftantiævel fubicdi alterationes,generationes,corruptio nes,arque mutationes effentiales proueniunt vniwerf«: Vtnontantùm Philofophi demonftrant, verùm etiam Galcnusfcitilïimèdeclarauit. FVR. Præclarè memini Paracelfum non eodemfemper modo fenfilFein hac par p^f..ifir^^t te.Quanquam verb fæpenegatex dementis vulganbus ^^^ ex 4.ek» concreta effe corpora noftra, ramen ab ipfa inrerdum ve „mtK noUrit

riVare coadus palam aliquories affirmauir ex eis compa compoptup-fta effe.Præter illa.quœ in priorc coUatione prolara fue- nit. runr,teftimonia reperi complura. Cap.lib.i.Aftron.faga- “ cisxarnem, temperamenta, apperitiones cordis, hepatis/« aliarumque partium ab dementis nafci:nonècoelo aut “ fyderibus defeendere afferit. In eodem opere,carnem amp;“ (anguinem ex corporibus quatuor elemëtorumdefum-«* pta air, fubftantia eorum in fubftantiam hominis tranf-‘lt; ntutata. ltem,quoniam pyrum corpus tadile habere o- «lt; portuit,tranfmurara funt dementain lignum.Item,cor- lt;* pus elementale hominis edit ac bibit de demëtis. Item, lt;« Generate liberos ad corporca elementa pertinet. Quod « €nim hie fit,ad corpus fpeftat.Quod ad corpus attinet,à “ corporatis dementis prouenit. Itcm,vlteriusfciatis,qd',lt;lt; cum ex quatuor dementis homo conflatus fit,vt abun- lt;« de fuit probatum,in cadem rurfus diflbluetur.Adde hoc lt;lt;nbsp;etiam.Si ideo vocatur homo microcofmus,quia in fe to tius mundi partes, naturas,proprietatcs, corpora vniuer fa,ad:u tenet comprehcnfa,ctiam quatuor dementa cS* tinebit.Qui hæccum illis coniungcre volet,quæ in præ* cedentedifputationecommcmoratafuerunt, omnino confitcbitur,Paracdfumhominem ex dementisfæpe. numéro fabricate. ER. Bene eft, quod non dixifti, fern-per.Naminterdum exvnico,aliquando cxduobus,non- QQ^butlw/M-«unquam ex tribus,aliquoties ex omnibus compoiitum numefleorru-ait.vr hic,ficut alibi,fibiconftct.Sufficitnobis iam,quod ptioniebno-^Hnianum corpus mutabilc amp;nbsp;corruption! obnoxiuni xtwn-

8

9« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER^Srr DISPUTAT.

effeconcedit. Quopofito,alterumilludexneceflitatc confequitur,ipfum à qualitatibus clcmcntalibus,fcilicet caliditate,frigiditate,amp;:c.pari ac mutari:ac proinde multos morbos ab eifdem in nobisexcitari, FVR Negant ab his qualitatibus morbos vel fieri vel curari : quod te fupràdixiiTenuncrecordor. ER. Aliquosabhisgenera ri morbos negare nonaudent (nimis enim darum eft ac certum)fed cos leuiores effe aiuntgt;quàm vt opem me dici defidcrent.Inhoc autem magiftri impudentiävin-ccre conantur difcipuli quidam,quod Hippocratem fcri bunt defpexifle calidum,frigidum,amp;c. amp;nbsp;caufas morbo-rum validioribus attribuüfe poteftatibus:quafi balfamu Paracelfi agnouiffet.Si per validas illas poteftates intclli gunt qualitates ex primis natas, fiicilè inter nos conue-niet.Siveró alias eum intdlcxilïeopinamur, verberum mihi quàmverborum confutationc digniores vidëtur. FVR Attamen Hippocrin lib.de veteri medicina palam damnat illos,qui principium amp;fundamcnrnm artis me dies ponunt calidum,frigidum amp;c.Quippe caufas mor borum amp;curationem afcribit amaro, dulci, acri, acido, acerbo:non calido,frigido,humido,ficco. E R. Mentem Hippocratis non percepifti.Etenim nö reprehendit qua tuor elementamiftorum principiaponcntcs,fcd aducr-fus illos difputat,qui artem medieam exhypothefi inue nire,fundare,conftitucrc,augerevolcbant.nonex iuuan tibus amp;lxdentibus exornare amp;nbsp;amphficareftudebant.I-deo.autem eos damnat, quia hypothefin ponebantnon redam. Quoniam alij calidumduntaxa^alij frigidum,a-Iqficcum,alij humidumtantum, aut ex his duo Iblùm ftatuebant principia amp;nbsp;caufas morborum atquccura-tionum omnium. Quaproprernon vitupérât dementa omniaprincipia rerum aemutationum naturalium có-ftituentes:fedvnumcxhis,aut duo folummodo ponentes,accufat.Idcm hoe in libro de natura humana docuit, homi-

P J RS TSRTrA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

hominS non côftarc ex vno folo vel clcmcnto vel hnmo re,fed ex omnibus quatuor coagmentatu effe. FVR Ex* ponc mihi breuiter,obfccro te, fententiam Hippocratis. ER. Propofitum eifukdocere,artemmedicam rccliusExp^iWc ff-cx obfcruationc iuuantiuni aclædentiuminque x^rO'^rimppoc.de tisapparcntium,quam exlongè petkis hypothcfibus ar-'’‘'f' f^^fiM. tis iimites excedentibus conftitui amp;nbsp;amplificari. Sic c-niminuentafuiflc àprioribus,quæcunq; vtiliaeiuspræ-cepta cxtiterint.Idem fermé bic vrgct,qupd in principio libri de natura hominis monuit,non qua muis dchomi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

nis natura difceptationem ad mcdicinam pcrtjncre.Im-probat igitur modum docendi atq; amplificandi artem medicam vetcrum.duabus de caufis.Prima cft,quód à re motis nimium inciperent, qua: extra fines medicina: ex. tendebantur. Alteraeft,quod hypothefes illi ftatuerent non veras. Quippeahicalidum,altj frigidum,aliqui fic-vCum,nonnulli humidum omnium morborum mortif-quecaufara in cundis effe volebant.Nec fimpj hæc óm* nia,fed y el vnum ex his foium, vel duo duntaxatp prin* cipio amp;nbsp;fundamento fubneicbant : quemadmodum illi vel aercm.vcl ignem,vel aliud quoddä corpus ynum cö. tendebant hominem effe.Hoc cum in principio monuif fetanox quomodo vetcres medicinam inuenerint atque au.\ci.intfusèdcclarat.Poftqua:adillos confutandos redit, qui artem nouomodo ex hypothcfibus conftitucre fatagebantSt homo nil eft aliud,inquit, quam calidum, à folo fijgido 14:detur:amp; fi folum fit frigidum, à folo cali do offendetur. Par ratio eft, fi vel humidum vel ficcum effeponatur. Quod fi ergomorbum efficiens eft caUdij aut frigidum amp;c. amp;nbsp;curatio omnis fit à contrario, quo* j^^jj^ ^^^^^ modo curabitis hominem ex comefto triticocrudo.car nÏMrfj/zwfntS nibus crudis,frigidacp hauftaçgrotantemïOblationc ca fyncerècaU-^idi ? At nullum reperitur alimentum lyncerc calidum. dum.frigidü, (ï y«^ £fh cu/Ttote-t i^ivinj^my eeuro th id^' iutfli 6eppiiv,ti \pu c^f,

nnn

9# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASrr DISPUTÂT.

%ç'^^}^^•I^f»^v7Çoy,p,riJ'tv'i a)SKa a/H x.eivaytev'). Etcnim cali-dorum quædam funt acerba, amp;nbsp;adftringentia : quædani laxa amp;nbsp;fluidæalia altfs qualitatib. prædita.Quodnâ ergo ex his ofFeremus? Veteres fané alia via ingrefli,neque ca lidum,neque frigidum amp;c.curarunt(vt quæ nee incora-modare.neciuuaremultu putarent) j) tritico panë, pro carnibns crudis,coä:as,pro aqua vinuexhibuerunt. Cu In bommefurt enim in homine ineffe vidiflent amarü,amp; falfu,amp; dulce, ce^a^acidit ^ ^^*^^gt;^ acerbü,aliaq5 virib. varijs amp;nbsp;potctibus prædita ^^ * amp;quanti(perhæcmifta inter feactemperata manerent, moleftiam nullam exhibere ,cum primum verb aliquid fecretum feorfum maneret, morbos parère obferuauif« fent,cibos etiâ amp;nbsp;potus vehementem qualitatemobti-nentes læderc,mediocres autem vires poffidentescom' modare confpexiffent, extremas amp;finceras qualitates habentia damnarunt, amp;nbsp;mediocria pro eis fubftitueröt. ZjTiï^vfiey iKUÇif, Kÿii ra nfiiorcv ^flç ^va-t^^ riji M/êjiU7rtvr,f, i fit} ^/ujuctTo K{ietTfeiy,TSre /^ÂÂ-^e-tv iiyr'tra*le,n^ rite i^Tijereu ii^tAffty.i^vféreilev Jt £çî, rS ft-ev y^vuti^ ra y^.v)cvT(iley, rS ^t ■arucçi re -li^tKçéTtClcyyTi J'f ^*®5 Ta t^uTtileK iKtt^a J's 'artti ^. , Taav Tuy seyrav ^ à’xfiil. raSra^^ sufuv »(^^ ra etiö^üifu ctsét-r j ! ** quot;r“!^ '^‘*)K9i Ävticufeutyet joy tuóeuTToy. Caliditatcm porró amp;nbsp;fri-tlt;thdttate,frici ■ j- ‘ . quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i

sUtMe^c ^ giditatcm inter omnesfaculratcs minime uclaEdere COC tt^nenegitme P“sgt;vt medicus fit aduocandus,exmultis liquet. Primü itp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia frigus à calore temperatum non Ixdit. Deinde qtF,

cum fottè fubitó natum cft,ab infito calore mox extin-guitur. Item quodperfrigeratifumptis veftibus ftatim recalfiunt:quodqucquicalcfadivehcmentius funt,pau 16 poft frigidiores fiunt,quàm prius effent. Sic amp;nbsp;rigori-busfebriumfuccedirmox calor: quoreftindoredditur homo,quam ante febrem fucrat,frigidior. Cui igif tam breui fuccedit. TÏ'cAeujtcTftjóyrft'^ ettpsÄofisyoy rtiyJuJet/iuy , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7ro TaJ]:p,ci.Tii, ti eu èiTro risjsj fu^ei •ytyyeiro,^ m'es Jet Tic/i^tH

Qikifit, nbsp;nbsp;nbsp;t7rirJltu Gcij^dat^rQuod fi mihiebtjcias,inquir,in febrib.

non fempcr frigus mox confequi calorem, fed fæpè mul tos dies hominem vri,incaufa efle rcfpondeo,quód nö Rf^ Hippo* à calido fimpliciter orta eft febris: nee folum calidü eau* fa ell morbi:fed cum calore iundum eft amarum, vel fal fum,velacre.Atqueabhisfebre$ foueri,non àfynceraca liditate,indicant omnes morbi. Etenim cum acria,falfa, amara in morbis per codionem amp;nbsp;temperationem fuc-corum aliorum permutata funt,foluunturfebres. /« J't

J'if WK 'mvret etiTtet iKATu t^yêttdaj, ik wa^ée^uv ptv rDtirov Qau[4.

TfiTTav èmÂyKH yivt^BiiyfAtleiQeifkóvTur Ze iç èi)ilt;tiv Kfîjœiv Tm^t-«^.His verbis,feu axiomati huic,ftatim hçc attexuit.óxa. TM iv ava MiTtiiii T?ç 6ipfjttii H\tx.pivt(^ ^ ^pü^*©- yn'gt;ITlt;xlt;,gt;(57 p^ij I^éxtl èt)ilt;m /wapteui pitf/iputiiy^Tu Tiwoir «*, er^ fielet-ßcb^ki) WTK quot;^vxp^ i« TO Ôtpf^ov, K^ox TK Gepp-i è; to ^^vx^ok. Ex commemoratis liquide intclligis,Hippocratem hoc loco de caliditate amp;nbsp;frigiditate amp;c.lynccris loqui:amp; pro* inde illos coargucre Philofophos, fQuos illorempote Sophiftas nominabant ) amp;nbsp;medicos, qui hominem ex v* no quodam fimplici vel lincero corpore fabricabant. Et Philofophorum quidem aliqui acrem, al iqui ignem, ali-qui aliud quoddam id effe dicebant: vt in principio libri de Natura hominis oftendit. At medicorum ali j calidû elle rantvim,alij frigidum,alij ficcum,alq humidum iudi cabanr.Vtrosque nimis àpropofitolongè abeffe afferit. Non enim nccelTe efle,vt medicus generationcm feu cô ttitutionem hominis primam fine ex primis fuperftitio-fè Icrutetur.Hoc potius inquirendum cenfet.à quibus rc bus inprimis veliuuetur vellædatur. Quod autemPhi- aippoemon loCophos de hominis natura redè difputantes non dam P/’dlt;’-' net,cxhis verbis ira conftar,vt conftareamplius non poV^F . * “ƒ quot;‘’*

^'^' P'^XP^ lt;^t Tt^éü TS'ofiKèi ptet J'eKta i/tiv (Âeya de T^k •TO^’I»' '^^^^^ ^dUPutan ^^Tnvei/evoiii'jcuÔpu7rlt;^r'tiS''i,K^^' én^ (tiTK*çytveTo^,nspi •? ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;'^

*i^à ÙK^fiiui;, Fatetur ergo Philofophos quofdam co-gnouifle quid homo lit,propter quas caufas nafcatur, amp;

nnn 2

reliqua diligenter. FVR. At philofophorum dehisre-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus difputationes in eodem loco minus effe vtiles medi

cis afleuerat,quàm piftoribus. E R. Vtrunque rede affif mat.Etenim philofophi nimis generaliter de hominis or tu naturaquedifTerunt, cum primam eins onginem eX dementis declarant. Eftenim hoc commune rebus midis vniuerfis.Quare non magis hac notitiaiuuatur me* dicus in curando, quàm pidor in pingendo coloresuc temperando.Quid enim prodeft fcire,hominem ex de-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘ mentis compadum dre,ü hic fubfiftat cognitio, nee ^-

grediatur longius ? Nam amp;nbsp;lapides amp;nbsp;mctalla ex eildcua compoßtafuntiqux tarnen fimiliter hominipati noö poflunt. Et quód de remora generali^ue hac notitia lo-quatur Hippocrates, euidentifllmè probant eins verba. Dicunt,inquit,nönulli turn medici rü Philofophi, (quos Sophiftas appellat ) non pofle mcdicinam ab eo co^no-fci,qui nefciat «,THlt;j eu^^uirf^fngii ijraf iyiv^i: 'zs-fZTov,gt;(^ «7ia( öz«/f7raygt;,,fcilicct quot;nrf WTCF.C^tctiim ne videretut con teraplationcmdénatura hominis fimplicitercontem-nere,ac velut inutilem minimeque needfariam medicO abtjeere, continuo ncceflariam elTeindicat, his verbis, ê-ïTrt ra yi ftei /e)tilt;l dictyKeutv ^fof 'o-mr} ifjrçu rs^ (^v(rt(^ Ht^tyetf gt;i^-xroiv anfa/âireii üf ficr('ntf(H7tifi « f4,tX^et ruvJ'tóï^ ']amp;!V veiifirM) o,Ti tai' aiô^UTft^ ‘»’feç to iS-iép-ntct f(fq 7nvép,é» va-.y^ 0,71 a(f)’ tx.ó,lt;^n ix«çw av/xßija-truf. y^ p^ cb7rÄu( '^ru ^t Quirtenut na- jteH^on rg-etri^ov C^upa rv^oç amp;c. Maxiinè needTarium mi-turamhommii j^j effe videtur,inquit,omni medico naturam cognofce-Mciu^M^'^^**^ ’^®»^*“ eofequemquecxerccre debere,vt fciat quid ht homo,non quidem hmpliciterded ad ea quae eduntur amp;nbsp;bibunrunvtnimirumintdhgat, quidcuiq; prodeffe vel obeffe poflit.Nec fufficit cognitio generalis, vt q uöd ca-feus !çdat,fed particular! opus eft notitia,vtinteili^atur, cui moleftus fit aut non fit(nam aliquibus non nocet) amp;nbsp;quos morbos in finguUs dgnat. Ex his nullus cft,qui nó videat

y P JR J TERTfA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi

videat vcrum cfle,quod diximus: nempe Hippocratë fpe cuiationcm de natura hominis philolophicam probarc quidein,fed medico,quoad medicus eft, neceffariam nó effe-Medico namquefatis eft,fi ab aere,cibo,potu,excrci tio,alqsquetalibus hominem hunc velillum,fic,vcl ali' ter affici norit:tametfi an ex elementis conflatus fit non perinde exploratum habeat.Q^öd fi hoc etiam lciat,nó feit,quoad eft medicus,fed quoad eft philofophus.FVR-At diciint vulgo bonum medicum oportetefimul phi-lofophum efle. £ R. Non malè id dicitur.Sed ex hoe tarnen non fequitur,non effe diftindas fcientias,Philofo* phiain amp;mcdicinam.£quidem ne theologus quidê aut inrcconfultus aliquis fiet excellens abfqueGrammatieç amp;nbsp;Dialcdicx peritia:quas ob id artes nemofcientiarum illarum partes putarit. Semperfcientiagencralior,vt ad tem magis accedam , contrarions principiacaufasque confideratmec tarnen hxc illius particula cenfetur.Hoc difcrimen medicinx amp;nbsp;PhilofophixGal. quodam loco ^fdietnttr pulchrè defcripfit de humoribus loquens : De humorö, '^hßolo^^a inquit,gcneratione,difFerentia amp;nbsp;facultatc,quaquc in re r’'””*“' gionc,tempore,xtate, corpore, finguli domincntur,opti mè fufiffimeque differuit Hippocrates:quç Platoni com memorare non fuit nccefle:quemadmodum nee Hippo trati neceffe fuit quxrere,cur pituita fit alba,fanguis au-temruber,aut flauusbilis color,aut niger atrx bilis. « ^, Zif ip Ke^fMi Kutitov ^MVtedetjf^é'n Kctla itiv ytvsirty euirS /m Hfctt 'sroXKeti 'Brof^^óAvyti i7riAet^Qó.ve^ctf,AtyHv «Tr^axf«TJfç ix iTOÄpirtirev, üi p^^ett^ ij^ri ^vtnoAeyietf, »1 xe^cé, re%v)jviet-t^ntiiy.a^ïK’ 'in 'stKó.tuv x^ tSt eiTTsr, x^ ■az© T^ç ri tüfActr^ X^óetiairai/r^^iSAi'u/ifihósy.EtCï verb colorum caufasin-dagarenon putarit adfe pertinere Hippocrates,quid tarnen mjtatiin corpore colores fignificent,vbique deela Muit.Hue ilia quoque Ariftotclis verba faciunt. ravit ^ ten^uv iirei xofiy^elji 'W^tt^yth^tyn^t ra 7«g' t^vtrsuf x^ rai

nun 3

101 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAS Tl Dl SE TT A T.

*Ç%^f wti6tv ci,^t5n^a.fiSMiftt.f(^ rut r^ (pvireug rrfatyftti^ rtvóetruy oJ %et^eçetjot ^s/ov TtXt^utny fk raç À^%eii t«ç le^ Tfwàç.Quifquis iatn dida diligenter expëdere volet,per-facilèHippocratis mentem in hoc amp;nbsp;altero de hominis Natura libro perfpiciet.Ob id folum amp;nbsp;præcipuè veteres quofdam accufat,quód in generali philofophorum fpe-culatione acquiefcebant,nó propius ad medica accede* bant:quod amp;nbsp;in altero paulö ante nominato libro fecit. Qu^ocirca non damnat fadum illorum, qui philofbphi perfonam induentes,redè inuentorumcaufasinuefti-gant,amp; fic extra limites medicinæ egrediunt : modo ter-minos finesq; artium amp;nbsp;fcientiarum interim non cöfun dant.Ipfe namqj in omnib. fuis libris nihil egit ftudiofi*, quâ vt apparentiu caufas indagarct nobisq; confpicien-das traderet.Ergo ficut in lib.de Natura hominis cóftan ter affirmât,hominê ex elementis communibconcreuif fe.inque eadem illa diflbluendü efle,acnihilominushac difputatione relida de j)ximis clemêtis,nempe de qua*» tuor humorib-differitjita hïcquoqjfaciendü fuadet.Di-fcrimen eft,quód faporö nominib.hic cos frequêtius ex-primit:cum ibi ,pprqs cos nominib. fuis apertius nomi-Hfppocr. pa net.Et quod per wç lt;^twâfteti alimcntorû,pharmacorû,6c humorû qualitates prêter natura audas intellcxcrit,ip^ j^^j.^j lernet mamrelte docet.Quando amanrudo quçpia,inqt, diffufa£ucrit,quâ bilëflauâ nominamus,qualcsmoxan-xietates,acftus,amp; àJ'ujuap.tc^ occupât?Et quos acuta,acris, amp;3Eruginofabilis affligit, qualcs mox rabies amp;nbsp;vifeerum morfus prehendût?Ncc definüt hæc,priufquâ vel conco da fit bilis vel expurgata Paulo poft hæc etiam legimus, ^tiv tflpsi J’axéet ^ tcmtcc. fTJ'tteu, oott ra MidpuTru '^ct6vf/,lt;xja étm ^uviifAïuy t^^tTKi:)^ im àm ^tifJbaTuy.Ât'yu d\ ri r^ro; /v-vetfAtv p.iv tive^iTuy %v^uuii si^eve^ rag ci,x.psTf^ô.ç-n % 'n^i. Item, vre^ ZéiStw^fziuv %vpiav,MTfuy ri tKec,lt;rcç ô^ n duvetTiej miéet» rèy ouÔpuTTcv iarnicpScu^ua^spy^ rs’pôn^ov sipici'mf raç^vyquot;/e'

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^iXi

' PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

Fîiaç aç txitn •a-peç à^^Xitç. Ätya ^ ro TttSTtf.et yAuxùlt; XVfièç p‘tm.Qô.7ilt;Dtiçâ.)iKo ti^eç,fji.îi à-m ^vx)(,çi^a-tiigt;ç,à,)3\,’ mitoç ï^/ça-ptvoi Troici Tilt;; Trpuraç yivcijo^Trtfipai^i^ ÀÂp,vpoç,ii çpv^vïç,ii ô^ç. Videtur aute mihi,inquir,hoc quoq; fciri oporterc.quae affeftiones homini à porcftatibus,amp; quæ à figuris adue-niant.Quod dico talc eft,Poteftatë quidem eire,humorû fummas vires ac facultatcs nouiffe.Item.de potentqs au tem humorû,quid (inguli polfint in homine perfpexifle couenit^ficuti cognationes eorü prias didæ funt. Qnod dico,eiufmodi eft. Vtrû humor dulcis in aliâ permutet fpeciem abfq^alîus admiftione,fed ipfeà fuadifcedêsna turaalius fiat. amarus,falfus,acerbus,acris. Hippocratis mente amp;nbsp;propofitû perfpicuè tibi,puto,declaraui:quan* turn fieri potuitin haetêporis anguftia.FVR Superefta-liquid adhac,in quo mihi fatisfieri cupio.Cöftat Hippocrate perfuafiffimû habuiirejnqj operib. fuis omnib.cô-ftanter docuifle,nö tantü res miftas alias ex elemctis cö^ flatas,veru etiam corpus hominis ex eifdé coagmentatü effevt cum alibi,turn in lib.de Natura hominis vidcre li cet.Quomodo igit in hoc loco negat calidu. vel frigidü, Vel humidö,vel ficcö,cfle,To rnv puydAur /uixpiy t%ov,èiJ^x ” çpvt^viv ^ re ■jnnpèv : cü illis alibi femper om nia vifus fit ®ttribuere? ER.Perfacilis cft refponfio. Difputat hoc in c^ÿpmodofuryt ^Ocoaduerfusillos,quifinccrumcorpuscalidam,velfri- cipuMmorbo-g*dum,vcl ficcum,vel humidum conftituebant corporis rumcaufatne-hamani materiamralibi aut quatuor elemcnta ponit in- glt;«lt;rr»t Hippo terfe alterata amp;nbsp;midagenerationis miftoru effe princi- fr.cuUdumJn Pia-Quocirca non negat hïc res calidas aut frigidas amp;c. £“*“** v^* morbos excitarc:fed lynccrè tales exiftentes a fient morbos plcrfiq; neqj diuturnos neq; difficiles gencrareldco fupri dixit,morbos,qui à puro frigorc aut calorc.quibus cum alia qualitas coniunda fit nulla,fufcirati fucrint,fta hm contraria qualitate pclli.Item,cum ad obiedionem £1 fondet de febubus perdurantibus,idco durabilcs effe

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS DTSPEfAT.

âit,quianonàfola ealiditate generatæ fint,fcd acaUdoJ falfo,acn,amaro,hoceft, ab humore aliquocalido ,non à nuda ealiditate. Dcniquecum humores morbos effi« cientes dixiffet attenuari, temperari, concoqui, incralfa-ri,permutari,cxpurgari,adiicit hæc verba, 'sretir^v/n rov' 'Jeuv iiai^st 'orpairtÏKet ^eppu if ^V%çu Trä^SiV.^if^^^ eu rSrsyt eu'XTi,5'n Ts-a,%wud)j amp;c.Si dccalido amp;nbsp;frigido loquitur,quç neque putreficri,neque denfari,neque extermari, neque concoqui,neque expurgari pharmacis poffunt, de quak tatibus certe nudis loquitur, aut corporibus nrapUcib, atquc fynceris:non autem de miftis. FVR. Nihil habeo, de quo porro dubitem in hac parte. ER. Vides igitur, (amp; videbunt vna tecum omnes homines aliquid iudicif retinentes) quàm pueriliterilleThrafo aberret, qui per 7«? ?«*/«ƒ««« Hippocratem Paracelfi fidum balfamüin-tellcxifle fommat.Per raj «»^o-nj]«? »^ i^slw x^ptun noa balfamumTartarcum,fed vitiofitatem humorum Intel lexit,quam ex cruditate,vcl putredine.vel fccrctione, vel aliaoccafione tali acquifiucrunt. Proptercavcleodio-ne,vel temperationc,vcl purgatione iubet corrigi. An e-. tiamfeminaamp;balfamum(quæ immutabilia finguntamp; «terna)in aliam fpeciem permutari concèdent noui re^ formatores? Sed ^ pharmacanobis cogentur monftra-re,quaecorruptum balfamum.quotiens corrigi ampiius nequit.cx corpore expurgent. Sic amp;nbsp;balfama mifçebunt, teniperabunt,attenuabunt,incraffabunr,concoquent, in alias fpecics infinitas yertent.Quam pugnent hæc cû ipfonim principtjs amp;nbsp;hypothefibus, perfpiciunt omnes, qui,quæ de feminibus immortalibus amp;nbsp;balfamis fuis æ-ternis fabulantur,aliquando audiucrunt. FVR. Non fo-lum hoc perfpexi,J'.uü«^4aç hocJoco appeUauifle Hippo-cratem qualitates miftorum ejq^ellentes amp;notabiles,ye-rumetiam alla quædam tum inhuiusloci explanatiO' nCjtuminalterius ex libre i.de Diæta citati cxpofitione,.

mihi

P J RS TERTIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

niihinotaui.Primû eft, quod in vtroque loco res vniuer fas excerra calidi,fngidi,humidi, ficci miftionefeu tem-pcramento conficit: atque ex horum moderations fani' tatem,eximmodcratione morbos nafci affirmât. Alte-rum,quód humores ftatuit caufas fanitatis acmorboru plurimorum. Scio vtrunque pcrpetuo ab Hippocrate in legitimis libris affirmatum;fed horum in præfentia men tionem duntaxat facio,in quibus Paracellici fperarût in-ueniri pofte,quod ip forum commcnto patrocinet. Pro-indè cum eorum opinio in illis etiam locis ab Hippocra te confutetur,in quibus Paracelfo fauere iudicant,nö video,quæ eis fpes in illo viro reliqua fit. Laudät magifter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^u^

ilt;. difcipuli Hippocratem,amp; medicum præftantcm legiti‘^‘*”^ Hippoer^ mumquefuifre,acverü medicinæfpiritu habuifteaiunt.^^’”’'’^^,. '*' Addunt hoc etiam,rationcm docere,fcnptura,cum medicos commendat,laudat,honorari præcipit, de Hippocrate amp;nbsp;Apolline loqui. Hos enim vero mcdicæ artis Ipi-ritu ægros percurauiffc,prodigia amp;nbsp;figna edidifle,ac tan quam naturæ illuftria quidam lumiuaiuxifleAtHippo crates ParacelC principia, ne pcrfomnium quidem vn-quarn vidit.Quo pado igitur fieri potuit,vt verus ac bonus medicus effet,cuius docfrinacumParacelfi fidioni-Jgt;usnihil habet fimileïSi ablolutè pugnat dodrina Hip-Pocratis cum phantafia Paracelfi,vt in parte vix vlla cö-^cntiat,impoffibilccft, vt amborum dodrina vera fit ac redaAt Hippocratemlaudant etiam Paracelfici,cum i-pfos laudare nemo poftit.Qriqcirca Hippocratis dodri-namvcramamp;:legitimam cflccertum eft: Paracelfi auté falfam amp;nbsp;noxiam.Non enim poftunt difcrepantes amp;nbsp;pu-* guantes deeademre fententiæ fimulefle verse. Quippe Hippocrates contendit corpus totum naturaliteraffe-dum amp;nbsp;fanum cfte,cum omnia in co contenta aptè tem peratamiftaqucfunt-Paracelfus negat tempcramétum ad fanitatis vel euftodiam vel reparattonem conducerc.

oco

ERASn^D [SP^TAr.

Altcrum oportet falfum efîc:cum vtrunq^ue verum'cfîc nonpoffit. ER-Sanitatem amp;nbsp;morbumqui negat intern peric-amp; intempérie feu mediocritateamp; exeeflu confiftc^ re,omnium quivixerunt vnquam hominum eftinfeien tiffimus. Etenim non folö corpora turn noftra^tum rcru aliarum omnium,verùm ctiamafFeól;ioncs,qualitates,amp; adiones omnes amicæ amp;nbsp;familiarcs, in quadam mcdio-, critate confiftunt, vitra amp;citraquâfunt vitiofæ vniucr-' ’’ fæ Equidem rede vereqj feriptum eft ab Ouidio;Eft mo-’ ’ dus in rebus, funt certi denique fines: quos vitra ci traq;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ncquitconfiftereredum.Qiiódfi crgo,qulcquidin hoc

^ mundo eft laudabilc amp;nbsp;bonum apud homines,in medio eft mediocre ^’^*^^’^^ quadam contrat,amp; ex fins quibuldam cxtremis n fß[ ' tè tempcratis cÖpofi turn eft,quomodo de hominis eón . ftitutione dubitari potuirrCætcrù.m vt alia funt aliorum principia,ex quibus miftis mediocritatem accipiunt, ita corporum elcmcnta naturalium demouftrauimus effe ignem,aerem,aquam,tcrrâ : vcl(vt cum medicis loquar) calidum,frigidura,humid urn,ficcum. Nonarbirror eb

• dementia; vcnilTe fanum aliquem,vt nefeiat corpora mi ftaomnia participate caliditatem,frigiditatem,humidt-tatem,ficcitatem.In omnibus enim hæ qualitatcsraani-fcftcinfunt:ina;quali tarnen menfuraamp; jpportionc.Qiio niam aliaalijs funtcalidiora,frigidiora,humidiora,ficci-ora. Qtiod impolTibilc foret,fi non àcontrarijs fuis fin' Own« remif- gulæ repreflæ rcmiilæquc efient.Etenim m miftis omnis fiommiiüstü remiftio prouenit àcontrario.Inomnibus ergopermu-dcontrurio. j^ajp adionem amp;nbsp;paftionem ad certam mediocritatem redadæ funt:quâtcmpcramcntum appeUamus Fieri nâ-que nulla vi potcft,vt in codemcontraria conquiefeant, priufquam mutua temperationc ad cocordiam (ub cer-tæ form«imperioconipiraucrint, Quocirca necefle eft» vt ex hiscerro modo temperatis confient fingulæcorpo ris noftripartes. Quod qui negat,multóinfanitpericti-loùus,

PAUS TERriA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

lofius,quavtcurabilisvidcri poffitParacclfus ccrtè pro more fuo non temper negauit. Homo ex quatuor elemë“ tis compolitus eft,air in lib.de hydropc,ideoque in his amp;nbsp;'‘ per hxc moritur amp;nbsp;viuit.Ex quo conilat,ex codem viuit, ‘ ‘ moritur,(anus,æger cft. In Archid.temperamentaqua-“ tuor in nobis elle ait,fed non murari:quia nob.fcum cô* “ na(cantur,amp;ad mortem vlque perdurent.ln humore in- “ funt radicali,inquit,amp;fpirituvitali.In lib.j.Chiruroiæcu “ iufdam.licfcriplit.Quod in hac re fummum cfl,obferua « reconuenit,naturam.Huius fi temperamentum feruauc “ ris,fpontè vulneracurabit. Bouem intuere, cui frada fit “ cofta:quâ natura propria curât. Eodem modo nil fibi a “ gendum feiat medicus aliud,qua vrimpedimenta aufe^ “ rat,quæin temperie vninerfa conftftunt. Item,remédia ‘lt; omnia referuntur ad temperamentum quatuor elcmë- lt;lt;nbsp;torum:amp; fine temperamento curari nullus poteft-Tem- «lt; peramentum porro eft facultatum quatuor elemento- Tfrapcrame»-lumcôiundio.vt vnum fiant. In lib.de impreff. Meteor, tumquidßta-quatuor temperamenta ab aftris manarc dicit.In Param, pud Purace/pïk negateorum confidcrationem ad medicum pertinere.

Vita,inquit,amp; qux ad harte attinent,cumque ea abcunt, ‘ ‘ non fpeefant ad mcdicum. At temperamenta cum vita “ Veniunt amp;nbsp;abeunt,adeoqj viræ noncorpori phyficoim- “ Pteffafunt. Secundo,nil cft aliud temperamentum,qua “ natura. Cum enim dico hic caler,aut humidus cft, non“ tempericm.led natura eins dico.-aefi eolorem elle hune “ velillum diccrem. Hoc autem non facit vel ægrum vel“ fanum.Tertió mores non à temperamento,fed ab aftris ‘ « oriuntur. Non bilisiram fufcitat,fedmarsveficamfellis‘lt; rcplens.ldco nee matcria,nec caufamorborum,ncc me- “ dicorum contemplation! lubieda funt.Etfi in iam récita ‘ « tisverbis mcdieæconfiderationis non elfe inquiat tem- vite contem-per3raenta,cfletarnen concedit.Quâ porro faifum fit vi pl^fo coimedi tscontemplationem ad medicos non pertinere,nullus euwpemnet-000 2

io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTl DlSPTT^r,

ignorât prudes. Propter vifæ naniquecuftodiam omnia faciunt,fanitatem tuentur,niorbosque fugant. Imô hu-ius gratia ipfa quoque temperamenta conferuarc amp;nbsp;e-mendareftudenr.Vtrû temperamentum vitiatum morbus fit nec ne,fuo deinde loco audiemus. Longe alia eftj qua colorum,tempcramentorum ratio.Vnde morü varieras nafcatur,hïc non quærimus. Sufficit iam breuiter indicaui(re,quâfit bellus argumentatorParacelfus:qua-quepræclarè probet ad mcdicumnon Ipedare difputa-tionem de temperamentis. FVR. Alia infuper extant te ftimonia,quibus temperamenranullam vtilitatem ad-ferre medico dicif. Comparât ca fruâibusarborum ,vt fintmorborum clFcdus,non morbi. Vulnera quoque quantumuisinflammata frigidis iuuari condanrer ali-cubi negat. Aliquando rem quamlibet vel calidam vel frigidam tantummodoefle dicit: nonnunquam alias e-tiam qualitates adiungir.Omnino varius eft in hac re.At verb quia necfibi conftat,nec caufasprobabiles vllas ad-ducit,cur neger,ipfe quoque fimplicem negationem facile contempfiNam fi negare aliquid lufficit, nec argu-mentis oporteat,quod negatur v erum, falfum oftende-rc,verü nihil erit. Omnia namque negare aufi funt olim Sceptici;amp; nunc audent Paracelfici.Illud confidcratione dignius eft,qubdabhumoribus gigni morbos negat;cof que corporis noftri elementacfTeinficiatur.Nam fenté-tiæfuæ rationes videtur aliquas adfcrre,ad quas mihi vc lim perfpicuè refpöderi. Quoties caufam nullam adfert, quid dicar parum follicitus fum:vt qui ftatuerim in nullius iurareverba magiftri. Tale eft,quod alicubifcribir, omnes ex quatuor humoribus medicorum errores natos effe.Item, non elfe in omnibus corporibus quatuor humorcs,fed in alqs vnicum tantû, in quibufdam duos, inaliquibus très,in nonnullis quatuor. Tales,inquam, fententias ne flocci quidem facio. ER. Producitoigiruc ration

P J RS TERTU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109

rationes,qiias obferuafti. FVRNc,q uæfo tc,graueris mihi noduni qucndam,feu difficultatê diflbluerc,quæ modo mihi incidit.ExHippocratefuprà dixifti rà.ç^uuô,fi»ç feu râ? à^iiô-TJ^^ii ruv xu^^wbcum forte fecreti funt in cor-porc, feorfii nique confiftunt,non prius definere affligc-reipfnm,qiiâ vel concodi,vel cum alijs miftiac tempc-rati rurius fuerint. Nuper autem tempcramentum aie-bas conüftcre in mediocritate amp;nbsp;temperatione quatuor quaüratum.Nani elemcnta K/xttreui diccbas efle calidita tcm,frtgiditateni,h;umtditatem,ricciratcni.Id fi eft verü, quomodo dixit Hippocrates,humores amaros,faHos, a-cres,acerbos,inter fe mifceri ac temperarioportere?Me-niiniquoq; rein præcedente difceptatione conftanter aflerere,falfa,amara.dulciaamp;c.quoadtaliafunt,verè non mifceri. Nequeoblitusfumargumenti,quohocipfum demonftrarcconatus fuifti. Dum horumomniü record dor, Hippocratem taciteerroris argui video. Sin aliter habet,non tantum nouem étant iHæ fpccies tempera-mentià Gateno enumeratæ, fed longe plures.Qnoniam tempcramentum quodda erit falfum,exempli gratia, amp;nbsp;RntemptU' amarum, amp;nbsp;dulce, amp;nbsp;acerbum,amp; acre:prout in miftione fn^ntutUquei horum vna ex his qualitatibus,aut duæ fupcrauerint re-

hquas.ER. DiuinèGalenusdocuit non plures quàmno-.. / ' ’ ƒ 'itm tempcramentorum fpecies efle. Piurcs cnim finge- ^J^-y^ ’^^, Kcum ratione aliqua vera non licet.Nam diximus tem-Pcramentom efle qualitatem vnam ex murua adione amp;nbsp;perpeffione caliditatis, frigiditatis,humidiratis, ficcita-tis,ad mediocritatem quandam rcdaclariim pronatam.

Huie illud addendum eft fcilicet,temperamentum in to Temptram dito corpore temperato, ciusque partibus amp;nbsp;particulisv- quèintvro or niuerfis xqualiter inhacrere ; fi modo fit corpus verc fi- plt;‘rricnliscm. inilate,ac fimpiici tempcric prædirum Confedavium i ^^^^i/nefi-gitur eft,vt qualitatcs,quarum mediocritas quædam cxi ftit,squallproportione menfuraûc confcruata,pmncs

000 3

IIO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAsrr DISPUT Ar.

fubicdi partes amp;particulas æquè peruafcrint ocenpä-rintque. Quod cum extra caliditateni,frigiditatem,hu-miditatcm,(iccitatem,qualitarcs aliæ nullae pofl'int face hüfTeTönUnt. rc»i™poflSbileeft,vtvcru tempcramentum inalhsvllis qualitaribus infit. Omnes aliæ qualitates dcterminata quædam fubiedaobtinucrut,extraquæ ncccxiftcrepol funt vllopado,ncccogitari fingique debent. Amaritu-do namque ac falfedo,ant alia fimilis qualitas, cum fine ctFediones certæ miftionis,nó in quauis re,fed certo mo do mifta dunraxat infunt : in aliter miftis vtinfint nulla vis creata perfecerit. Non enim eflent certæ ac defimtæ miftionisfoboles, fietiam in aliter temperatamateria' inefle cogirarentur. Amara igitur,dulcia,lhlfa,amp;c.quoad talia exiftunt(nam quatenus calidafunt acfrigida,amp;c. ni hil prohibet ipfa mifecri) non polTunt verè temperari ,p ptereaquod amaritudonon poteft inuadcreinfubiedu dulcitudinis :'ncc dulcedo amaroris fubiedum poffide^’ re valet,Eademeftaharum omnium ratio. Qiiocirca nógt; poffunt^ere temperari totæ per totas, quæ fic confufx *XT ■'-■A* f^nj qualitates, vt in fuo duntaxat fubiedoinhæreant, non totam materiam fimiliteroccupent. FVRN. Quo-^porj meiij modo ergo exdulcibusamp; amaris certo modo mifiis fa-- ' ^^quot;Î’^^^®’,. po*^ duJcicnlusfcumcdius interdulcem amarumq; pro ' \ ’ uenitï E Ri Quia hirer alterius vires obtundit,nee fince ' rcinlinguamagcrefjnir. FVR. Sinonperuaferuntfin-gu’efubiedum totum,quïfit,quódinquauisminimal fcnfibiliparticulavtcrqucfapor percipitur ? aut faite ex vtroquemiftus? ER. Quia fcciindum minimasadfen--s. r.^--^-. fum particulas fada eft cofufio earum.Supra vbi de Mi-■^ ’' 'gt; « ' • ftioneinter nos difputauimus,negotium hoc cxemplo •«lt;■ƒ■!•.» vinirnhri amp;nbsp;albi inter fe confuforum declaraui. Hoc in ■'’ p ■ locorepetere,quçibi didafunt,non volo,quiacorü non ' es oblitus : fed paulb pluribus excmplis folu declarabo.

Quanqua verb infinita poflent adferri turn naturalia tn r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arti-

''P^RS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

artificialia,dnöbiis tarnen contentus hïc cro : artificiali Vno,amp;nataralialtero:exquibus abundè tes tota confpi cipoteft.Nulla pars calcis ita parua fumi poteft,qua: non Odxci!i3modit iftv.v^ivfiet cöntincat:ncq; aloes particula aliqua cft non '^’ï‘^’ amara.QnÖd aut ncq; calcis partes vniuerfæ ignitæ, ne-que aloes patrieùlœ omnes ahiare fint,ex hoc cnides cil, quod 'élüi ex ilia calidte,ex hacarnaræ poffunt. Etfi veto in cunciis rcbushæc partium feparàtt‘b non æquè proni pta cft ac facilis,verû eile nihilominus perfpicis quod di 'ximus. FVR- Non repugno hîc vlterius. ER.Ergocum folæ qualitatcs quatuor eftedrices hac fint natura amp;nbsp;fa-'cultate,vt fingulæ totam fublunaris muridi,materia pof ffiderequeant, folæ pofluntveri temperamenti clcmcn-taccnfer(. Etii enim ignis calidus cft acficcus,poteft tarnen eins materia frigida amp;nbsp;humida effrei : amp;nbsp;c contra a-quæ materia,quæ bas in fe qualitates obtinuir,caliditatê amp;liccitatem fufcipcrcpoteft.Poteft igitur ynaquæq; ex his qualitatibus in corpora fublunariaomnia, fimplicia amp;mifta,intróduci:amp; poftunt in mifto corpore omnes fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

niulincfle, inqueomnes eins particulas fimul penetrate. Solæigiturhx quatuor qualitatcs tangentiacorpora fubircatq;altcraretotapoflunt,vtfeipfasin omnema- quot;. teriamveluti propagent acexporrigant: quod alqs nullis datum nouimus.Amara namque tam nö mutant dul cia(nifi vnàcum fua materiacum dulcium materia con-fiindantur:amp; hoc pado fenfusiudicium impedianr}qua nonfaciuntcorpora grauia,vt leuiaiuxta pofitafiâtgra uiora. FVR. At contraria,vt video,in codem præcisè lub An contraria iedo geminata collocas. E R. Non fuut contrarix,cum i^codi’miriejje admutuam çoncordiâ fubformx imperio cófpirarunt; td^ß‘'‘^h amp;d5adhuc pugnarêt inter fedc iubieeb poil'efl'ioncmö-dutnidoccupauerat fimilitcr ambæ.Côtrarieigit crant, dû finccræ adhne eftent, nullaforma coercitæ amp;nbsp;eolliga tæ- B VR Video præclarè nûc,cur in fobs bis qualitatibus

tcmpcramcntumpofuerint Philofophiacmcdicrcurq; falfa,amara,dulcia, pituitofa, biliofaamp;c. tcniperamcnta mutare nequeant,quoad talia fuut. Nam quoad pituita frigida eft,bilis autem calida,poteft illa frigefacere, hxc autem calefaccrc tangentes carnes totas,non in fupcrfl-cic tantmatqueid facerepoffunt tangendo folü, abfque eo,vtcumcarnibusnnfceantur feu confundantur. At Adda, fatfä, dulccm,aut acidam,aut falfam, aut amarani reddere cat ere- nonalte nem totam non poflunt(imó ne fuperficiem quidem)ni rant corpora ß ^^æ (.^ permifceantur particular ahqux dulces,vel aci ^icma,^uoid jæ^vdamaræ.Nunquam enim hæ qualitatesinalioquä 1 n act a,ia- f^o propno fubicdoinelTe poffunt. Caro igitur amara ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;velfalfaefficitur,quiafubftantiaaliquatalifapore prardi

ta, vt fuccus,aut vapor,feu fpiritus in earn fe infinuauit: nonquiaipfa carnis fubftantia qualitatem hanc fufee-perit.Frigida veró aut calida effici poteft,licct rei calefa-eientis aut frigcfacientis particula nulla prorfus in eana ~ Aciia,j‘a1fi, permeauerit.Caufa dcclarata priusfuit. Cuiaddihæce-etequoadfunt tiarn poffit,quód dulcedo,falfcdo, amaritudo,amp;c.in folä talia,'mfolum guftyjn agerepoffunt,quoadfcilicctfapores Éint:qucni agunb a^modum colores folos oculos mouct,ac foni folas au-

res percellunc.Nö poffunt ergo 1c invicina corpora abl^ que fuis fubiedisinfinuarc,arque propagate, inftajreaU-, ditatis amp;nbsp;frigiditatis. ER. Hæcfiarrogans amp;nbsp;tumidusil 1e Paraceingregalisintcllexiffct,nunquam verba,quæfe quuntur,exciderefibi paflus fuiffct.Dicentgt;inquit,cxoc-curfu frigidorum alimentisque frigidis gencrari intem-periem.ex intemperic autem adioncs debilitari.Dicani ego, ex occurfu amp;nbsp;vfu acidorum generari aciditarcm;cX aciditateadiones Ixdi. Et h.ocadiungo:nifi in frigidorö occurfu vel vfu adfucrit «l'iMetpuç qusdam, morbum nul lo modo relinqui in corpore:inacidls,accrbis,amaris,a-cribus,lallis,fcmperadeife. Quid ais turgidulcfophifta? Num eadem rationc per totam pcnctiare cótingui cor^ poris

porisfubflantiaiiijvel aciditatem^’claiiiaritudincm pu-tas,quafrigiditas pénétrât? Vis nulla creata præftabit,vt alicuius mifti fubftantia non acida, propter contadum corporis acidi efficiaturacida:priufquamvirtutccalidi-taris,frigidiratis,amp;c.teniperamcntum eins immutatum, aptumqueaciditatisfubiedum redditafuerit.Nôenim poteft aci diras,quoad aciditas cft, contiguum corpus a-liud mutare,quâ linguam. Acidum ergo fier,fi particulac acidæ in ipfum tranlmigrent. Sic amp;aqua ex permiftione P^**' fellisamara rcdditur,tametfi propriam naturamnômu ”*lt; '^ ‘ tarit.Reâèigitur dicitur,intemperiemexoccurfuacido ^^J^^°'*^ rum,quoad lunt acida, nullam gigni:fed quoad funtfrigi da,ficca,amp;c.Arque haceft illa/i«;Â^lt;ç,quâ impudens re-prchenforinfcitèquærit:qua: acidis perpetuo adeft. Sic

Vocauit enim Hippocrates qualitatcs primaseffedrices, Pf’''^«' ’^''i'«-quoadin fubiedoaliquo infuntdurabiles amp;midæ. Vbi fimplices funt,ncn confiantes amp;nbsp;miftæ,nô ram facile in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ ‘^^

ducunt morbos:facilequcirerum fugantur. Hocautem fieri non poteft in acidis,amans,amp;c. Non enim extingui eorum vis,aut retundi adio poteft, nifi vel cum alqs tem perentur,vel extra corpus eqciantur.Quamobrcm con-fitendum fucrit,Hippocratemdemiftione actempera-tione ilia locutum ellc,quaf: eft inftar Cramatis: vbi qua litas quælibet proprium feruat fubierfîû fuum, fri /nQi..

^oÿ-Trpîirov vocat Âriftotcles^ tametfi fenfus diicerncre nequeanr. FVR. In hacrcquiamihifatisfaûum eft,rc-deo ad enumerationem rationum,quas Paracclfus addu cit,vt liumorcs iüos quatuor célébrés in corporibus no^ ftris non ineiïc doccat. In lib.de modo Pharm.cüm hu- Argwirenu tmorescorporis noftri frudus amp;efFedus,non autem ex Pdracelf.con-cremenraefle probare ftatuiflet,fic argumentari voluif- trahumores. ft videtur.Qu.cmadmodum pyrafeufrudus arborfinul » Itisredèdixent excrementa earundemeffe,itanequehu » stores Icitèvocabuntur excrementacorporum noftro/ »»

PPP

«4 ERASTS DISPTT^r.

•gt; rumxum eorum fint frudusJn eodem cum vellet often dere,hominis materiam non efte humores,fic ratiocina « tur.Sicut fruftus cum arbore generati aliud funt ab ar-' ” borc,cuius funt fruüus,itahumoresquoque nonpotc-” runtreputari homincsxum fint excrcmenta(ipfe vocat ftcrcora)cumcarnibus produfta. Inlib.proHofpital.fi-' mili modo contendit, cos non effe materiam caufasüe « morborum. Vtinhorto,inqnit,Maioranäfeminaturus « noncogeris qua:rcre,quid phlegma fit aut bilis, ita mor ” bum curaturus femtarinon habes necefie, quid fit me^ ” lancholia,vel fanguis.De morb.tincfBilis nó eft humor, « fedcorpus,amp;velutmembrum principale,nee locum mu gt;» tans necmagnitudinem.Ergonecexcremcntumnccele » mentam eft.ldemdc doloreColico repetit. Bilis,inquit, » caufa non eft huius malLNon enim excerneretur in tan »» ta copia,cum fit pars corporis fuamque habcat menfu-gt;j ram:vltra quam non magis augerur,quàm offa. Alia ra-» tio in lib.de modoPharm.pofita,talis eft. Nulla ars aut » profelfiohumores veftros probat : amp;nbsp;in nullo corporis » loco oriuntur.Ergo non funt corporu.m elementa,mor-»» borumuccaufx-Ncq; coelumneq;terranouir phlegma, » bilcm,melancholiam,fcribitinfuoLabyrinrho.Ergonc-» que in homineifta fucrint. Quis in natura bilem,inquit » in Paragr.inPhilofophia mclancholiam reperit?Eadcm ratione inchirurgia quadam negat fanguincm in hepa-te ineffe (ratio cadem eft humorum aliorum)quia videli cet in co nunquam viderit.In lib.de Podag. materiâ mor borum negathisverbis. Nullimorbi,inquit,è materia sj fiunt,fcd ab effedore.Humor autem non magis eft effe-7gt; dor,quàm lignum.Et vt hoc à fc ipfo non conformatur 3gt; in domum,itanecillcàfeipfo permutatur inmorbum. » De caduco fic legimus. Non ex putrido ligno œdificatur n domus,fed ex aptè fabricato.Quarc vos etiam morborö ?gt; materiam adferte,noa humores putridüs,fcd concinnè “ efformar

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^

cfFormatam amp;nbsp;fabricatam. In Chirurg.ait,quomodo po “ teft bilis flana crodere carnem,cutem,ofla,cum in ca ca- “ nis nullus inlit? Aut quarationeacrimoniafuaabradat “ amp;nbsp;exedat atra bilis,cum scrugine in fe nullam contineat? ‘ ‘ Item,(i abhumoribus tutnorcsefficiuntur,cur propriö “ habent locum?cur dilatantur?cur in externis partibus,v- ‘ ‘ bi pauciores funt humorcs, apparent? Poftrema hæc eft. “ Quod non eft matrix amp;nbsp;finus,qucmadmodum terra fru“ ! 0uum,amp; vterus infantis,elemcntum corporis effe neqt. ‘5 At quatuor humorcs non funt ciufmodireceptaculaamp;“ finus. Qiiare nc elementa quidem fuerint humani cor- ‘ * poris. Quae de hac re notaui,illo ferè ordinc, quo lcgi,rc-citaui.Etli enim modo vnum.modo aliud videtur mon-ftrare voluifle,omnia tarnen hue tendunt, vt neque de- nbsp;nbsp;nbsp;'

menta corporum noftrorum neque caufas morborum effe perfuadeat. E R. Non exfpedabam à tc,vt,qua: confuse perturbateque fcripfit,diftinâè arque ordinate no-tgt;ispfoponeres.$ufficit nobis, fi corum, quaeindifcreteamp; inordinate dixit,fummani perfpicerc valeamus. Medici quatuor humorcs dicunt effeelementa, amp;nbsp;excrement# corporis noftri, amp;nbsp;denique etiam caufas matcriarnque morborum. Videnturhæcabfurdèdici.Non enimvide-turelemcntum alicuius,rcieiufdemcenferipofleexcre- honmcnul^e.] mentum Pugnant enim inter fe elementum efte amp;nbsp;excre mentum effe rei eiufdem.Praetcrea non fatis liquet,quo-modohumores elementa fint corporum noftrorum, fi-mulque materia amp;nbsp;authorcs feu efteftores morborum. dicanturEftedor enim non eft pars rei effedae: elemen- -turn autem pars eius exiftit. Hæc fi voluit reprehendere Paracelfus,plus fapuitin animo, quâin verbis apparcat. FVR. Videtur aliquid horum fomnialfe, quando humo-tes non magis eftedores effe morborum dixit,quä ligna domus;quoinloco materiam concefriffe putarcm,finô alio loco paUm iterum negarct. ER. Nihil eftnoui,fi,

PPP ^

quod in vno loco affirmât,in alio rur.fiis neget. Hoc info lens fueritapud hucTencbiioneinamp;fequaccs eius,fi e-andemvbiqucfentcntiam vcram tueantur. Ncgat hu^ mores effe corporis cxcrcmenta: amp;nbsp;nihilominusfatetur itacum carnibus generari,quomodo cum fraxino excre mentum fuumoritur:amp; quomodo in arboreftudusna TruHui C fcuntur.Saneipfoseflcfrudus quofdam non it inficias. men ^ d' ^^lt;^“™P^’^sindiuiduinon fint, quid aliud quam excre-c^t quot;nbsp;menta fuerint? Semen excrementum effe animalis,fi ad nlud,in quo generator,refpicias,controucriia caret.Tan turn cnimabeft,vt eiprofit,vt fæpè plurimû obfit. Quo fit,vt frequenter admodumeftundercipfum maofimope rè annitatur.At idem illud vtilis amp;nbsp;ncceffaria res eft,fi ^-pagationiferuirecogites.Eff cnim opifexamp; cft’fcCtor,aut certè inftrumentum (nc matcriam quoque dicamigene rationis,fine quo generatio multorum animalium per-’ ficinequit. Sic frudus etiam plantarum.»tilcsfunt.not bis quidem,arboribus autcni nihiJomagis profunt, qua fætusmatriprodcft.Quod fi ergQifew^n eft,ac redè vot catur excrementum, quomodobilis turn flauatumatfa, licetvfum aliqucm in corpore interdum habeant, fan» guinis cxcrcmenta non verè nuncupcnturïParacelfus in lib.de morb. inuifib.pituitam ( qua ipfc mueum vocat) excrementum fanguinis expreffènominat. Qni natura amp;nbsp;à pharmaco irritatam,amp; à vitijs humorum exfufeitaquot; tam,vidit bilem modó fiauam modo atram, aliquando per vomitum,aliàs per aluum vacuare,corpusque à gra-uiffimismorbis eomodoliberare,amp; adhuedubirat an excrementa fucrint,indignus eft, qui inter homines fa-* nos cenfeatur. FVR. Non admodum hac de re dubitaf, Vt arbitror,Paracelfi difcipuli:cum non fit hic alla re qua oculorum infpedione opus. Equidem Paracelfus,quic-quid de hac re dixit,huc prçcipuè direxit,ficut antca mo nui, vt nee elemcnta corporis,nee caufas morborii pro-baret.

PARS TER'iTAÂ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

baret. ! Interim nonnihil mefcrupus vexar,quempauló ante mihi inieciftixura verifimiJe non effe diccres, rem candem’-excrementum pariter amp;nbsp;clemcntum eiufdcm CQr.Rpô?jcpft«r)Ç. ER.rDe’hoepoftcamuncandemen-tafi^it (;ói(potfianoi)bri videndum eft. tgt;Vtrum oaofælint ac43|Wi:ïva.aiiqiioj:um rnorborum,amp; quornodottrun^ que GixWfuo deinceps loco,cum de morborum caüfis a-gcmus,dGclarabitur. Cæterùm ficiit à re non poftulaui, i^tmores fiint vt,quæ miftè ille tradidir,tuclcctè diftindeep recirareSji. ^^^' ta.nçnidebes.àmc viciffimpetera,yt, quemadmódü res ^^’^^ i^nt. oinn.es miftas neeeflarióifuoaqoïOtdatM tfenaperaménto ex adione -$Cjpaflion.emivtuacaiadiyfri^ii,humidi'/ficci oçto,pra?dttais dcmp«ftBmri,;fic'etia-nirquatüör innobis huqiores iuefltgt;fangiinncm, pituii)ara!)bilemiflauam,a- f ’ trinque,atgumentis probate concn lÜonfcndni conuc-i ^cnßhilid non wt^vUcplibilium alius fit iudex qxiQm/cnfusrvt iamfaa funt argument WÀQuique óftendimuS. .Qui reruna fcnfibilidiijin’qu-it tiiii^i'ticndx, 9ii»i:nugt;,fiïiputantiudicena;antiquioreBii-fcnpHftantio-^^nï|l){^beve fenfu, ku^^mov ‘hi'« o-e(^fcui,:p.a^\evgt;lt;i'’,ei %§v i' à^tjô'eç sltreiv,ip6'!^n^i'lt;^ É7rayy£2À0)^a^.No$'igitur,ncvidd mur effe Sceptici,aefenfus contcrnnerc,ignemque frigi dumdicere,huie fententiæ abfque vltciioreprobatione acquiefcimus;qnx humores prædidos in corpore homi nis inefleftatuit.Non poteft enimnegari, qum quotidie Htwiorffi« multi peraluwm egerant, amp;nbsp;pet vomitum retjeiant, hu- «o mores aliquando fiauos,virides,aErugini fimilcs,amaros, P^^^^lp quosbilis fpccics efle dicimus: intcrdantatfos,acidos, ‘^‘^” vel acerbos,quos melancholici generis effe fcitnusmon-nunquam albos,aquofos,le*tos, acidos, falfos,quos pi-tuitæ naturae ede n’emo nonconcedit. ,Et hos humores in corporibus femper inueniri mertuórum pariter amp;nbsp;vi * ^^otü indicant quotidianœ exetorionçîmen rantunwen tncidij-ycrùmetiam aluiamp;vrinaEum.' Efenim in exered .Wçntisinteftinorum femper »liquid apj^arer biliofiac-

■ FPP 3

»8 gRAsrr jy7sprrjr.

flaul,ac prætcrea nigri,tametfi modó hic,modóillernpe rare humor videatur. Sic amp;nbsp;vrinac nunc magis flauefeuG nunc pallefcunt,nunc nigrcfcunt, prout hic velille humor redundat. Nee fanguis etiam,quocunque tempore vel fefta vena educitur, vel vafe aliquo rcclufö edundit» vnius femper modi apparct Erquanquam nunchigrior amp;nbsp;crairior,mox flauus magis amp;nbsp;tenuionahquandorubri-or,amp; ad mediocritatem accedens propius, non raró can didior amp;nbsp;pituitæ fimilior cernimr,femper tarnen ex omnibus humoribus compolitum efle quiddam confpici-tur.Quat. quia fenfus nos docent,verè ftupidi fimus, fi in dijudicanda re fenUbili plus argumentis tribuamus,quä' . fenfuum tcftimonio;Non fumus Sceptici,vt fenfibus rc-Sen^HUY» Mi- ^^ affedis fidem derogemus : cum hoe, vt rationes hu-' dttm negare ^^fj^j jp pvæfentia omittam,facrofandxDci voluntati’ mt/Xr^ *^ ”^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expreffa: manifcftürimè repugnet.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;Sednee Hippocrates conatuseftargu mentis aUrucrea-

-lqs,quod dicimus,quàm confeiïionehominum omniö»‘ amp;nbsp;manifeftèapparcntibus.Dixi,inquit,qu£E hominem c-go efle affitmani femper demonftraturü talia elle feeun dum legcm.id eft hominum cxiftimationcm,amp; fecundu naturam.Et fanè nullus vnquam mortalium non alio no minefanguincm,aliobilcmflauam,alioatram,aliodeni

' ’ que pituitam appellauic. Quod ad naturam attinct,fatis liquet.intcrfe forma viribiisque plan mum diftarc,cuni coloribus,qualitatibustaftihbus,amp;eonfiftcntiavinbuf-' que omnino inter fediffcrantiquod non minus pharma ci propinatione comprobaturNon vtitur alio argumé-to Hippocrates,quàm hominum confenfu amp;nbsp;cuidentia Qmilïipftc. fenfuum.Et his quidem non hoe probat,ineflequatuor per legen zf iftos humores in hominc,quód fenfuum arbitrio totiiin naturamvalue permittit, fed quatuor omni temporein co apparentes raprobare- humores inter fe differre, neq? vnum quid efle prædidis argumentis oftendcre conatur. Quippe fuide tune ali-quos,

fgt;JRS TERriA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U9

quoSjQui nonquidemnegarent in homine inefle pitui-tam,fanguinem,bilemvtranq;,fcd candemrem efleom nes hos opinarentur humorcs,ex fcquentibusperfpicu-umefl’,vbicanfas cxponit,curin hancopinionem aliqui deuencrint.Ergo cam neq; xtatc Hippocratis,ncq;poft illud tempus ad Paracclfum vfq;,ncgarealiquis fucrit au fus,quatuor in homine ineffe humores, quodfcnfibus hadenus repugnare nulli vcllent, ne nos quidem dccet abhaciudicandiconfuctudine difccdcre,cum defenfibi libus ferenda eft fententia. Faciendum id nobis co eft promptius,quo certiusfeimus ctiamcoelitus edodi fen fuum indicium in difeernendis amp;ccnfcndisfenfibilibus non efle afpemandum. FVR. In hac parte hand magna lis fucrit : cum ne Paracclfici quidem prudcntiorcs infi-cientur prçdiâos humorcs in homine inucniri-Vtrü ob id elemctaccnfendi fint corporum noftrorum,cx diciis nondum intelligcre poflum : quod in primis Paracelfus icfeUere voluifle mihi vifus eft. Non enim quicquidin Non ^«ic^Mid corpore ineft.continuo elcmentum eins debet reputa- incorporeefi, fi:nifi forte amp;nbsp;ex vermibus amp;nbsp;exalqs fordibusc0flatumf^f«f’’f“we^. exiftimarc oporteat,quiain homine faepe infunt.ER.Obi ter illud etiam oftcndimus,quod probatum adhuc no tc Vidifle ais.Sanguincm id efle,ex quo corporis noftripar tes omnes aluntur,non negabis opinor. Illis porro nos alifolis,quibusconftamus.fi confeflum noneftetomnibus, pcrfacilè poftet à nobis demonftrari.Ergocum in fanguine humores alios contincri fenfus nos doccant, quid aliud fentirc poftumus,quàm ex eifdem nos de prin cipio fados? In quern enim vfum alium, rogo te, defer-rctur fanguis tails in omnes totiuscorporis partes?

Quintae partis, nempe feri vtilitatcm ac neceftitatem dofti femper inteUexerunt ; vt fcilicet vehiculum effet humoribus craftioribus peranguftos meatus facilius f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?É omnes corporb particulas permcandi.

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERA'S TI DISPETAT.

Bilisautemturnflaiiæturnatræ.acpitiiitæ infupcr vfuS quis fucritji non præftet alimêtum membris ? Equidem AlimurfangM oculis noftris cernimus, ex fanguine mclancholico nu-* neexh^ori- tntos,aut biliofiore,aut pituirofiorcabundantes,carries buimiitoqud~ ^m^ colore turn confifteptia nancilci tandem fimiles. ^'^^^ Hoe autem fieri non pollet,fi non his partibus alerëtur.

Taceoiam quod oculis noftris videmus, partes aliasfuc cis quodammodo diferepannbus ali: quos ex eil'dem tarnen vafis ad fe omnes alliciunt. Conuenit etiam ratio-ni,vtalimentum ficciorurn partium ficcius,humidiorö humidiüs,frigidiorumfrigidius, amp;calidiorum calidiuS non tantum putctur,verùm etiam cxiftar. Sçd haeinre nequaquam opus eft nos immoraridiutius,eum per fe claraamp;pcrfpkuafit,acpropofifo noftio eiusçxplicatio accuratiornon vfquequaque firneceftaria. Etenim ma-teriam corporis noftri primam fie demonftratum fuit quatuor elle vulgariaelementa,vtmeritó confidamPa-• racehicos,quibus aliquid in capitcfalls cftrcliqunm,pot ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rô non negaturos.Proxima clcmenra fine quatuor à no-

’ ' bisiam fæpènominaros humoresnobifeü fine quis po-nat,fiue neget,parumlaboramus;dum negarià nemine fano poreft,hos in omni corpore,omni tempore, loco, ætate,rcgionc,inueniri.Scd nç iUudquidem poreftnega ti,fanguine ali corpus ex diuerfis partibus colore amp;nbsp;con-fiftentia compofito, quibufeunque tandem nominibus has cuique placeat nominare.Hæc,înquam,cum fint cer ta amp;confeffa omnibus.hominibus,dercliquonon ma-gnopere fum folicitus. F V R. Partes corporis effé non dubitataffirmareParacclfus . Sedrui nunc eft muncris docere,qua ratione pdem humorçs corporis noftri ele-Nonij'lembK- menta pariteramp;cxcrcmcnra cenferi polfint. Vrrunque moresfunt dcCnim coufedurn elfeiam video. ER. Nonudem hnmo mentnetcxcre res funt clcnienta amp;excFementa,fcd dinerfi. Dum cmni mnt4, ex Chylo fanguis generatur ex quatuor humoribus con cretus,

m

cretus,partes aliquæ intra,aliquæfuprà modumcoquü-tur.Has tanquarn inutiles fanguini futuros, natura feccr nenda certis ad hoc vifceiib. dehinatis tradit.Rcliquos, quicunque neque infrà fanguinem nimium manferunt, neque nimis longè ab eo rcccflerunt.fed æquabilitatem quandam per qodionem adepti funt,vnitos inter fe per venas amp;arterias in totum corpusdiftribuit,vteiüfdeni alimentum fiant. Ergo non moderate codos,fed vel rc-motius infrà fanguinis naturam fubfiftcntes.vel longius fuprà eius naturam tranigrcflos, vel alia ratione inutiles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fegregat,amp; ad vfus alios amandat. Prouida enim natura neexcrementa quidem non findet ad rem aliquamvti-lia facerc.quó nihil in corpore fit ociofum. FVR. Intelli* go eofdem fpecie hos amp;nbsp;illos elfe, fed perfedione amp;nbsp;im-perfedione alijsque talibus accidentibus differre. Ad Pa racelfi autem argumenta quid iudicas dicendum? E R.

Cumbilem corporis partem dicit efie locum nonmu-^aatcm,naturalemquc magnitudinem nonegrediente, proveficabilemexfan.guinefcparante vidctur accepif- lt;nbsp;fc SoIent enimSophiftaeamp;impofiores,cum aliterfalle-tenon pofl'unt,nominum abufuamp;inucrfioncludere.Po tuit hïc facilius latere,qma noftrate lingua omnia ferip-fit^n quaetiam receptaçulum,feu vcficafcllis.fcinomi ftatur.Sed quod modo excerni extrà corpus dicit, modo partem corporis elle immobilem ait , fatis deelarat eius infanam amp;inconüantem calumniandi hbidinem. FVR. Nonpugno,quin rcdèiftadicas:atnihilominus manet difficultas.Quippchumoresefied’ amp;veluti frud’quof Vfr«»» rfrwe» dam efie concedis anim31ium:amp;eifdcm aliquoque afie^‘*P‘‘’''^^’'^^‘’.'* ris. Eofdem ergo humoren facis elementa amp;nbsp;frudus feu effedus crufdem animalis.Certèiceur amp;vena: eodemil-”° ‘*“ ^9fanguinenutriuntur,qucm pauló priusconfecêre.Sic ° ^ventriculum dickis chyloc.x cibisgenerato refocilla-rt-Eft autem abfurdum, vt frudus arbotis putentur ele-

* qq^

i22z ER ASTI Drsprrxr.

mentum arboris.Nam elementum prius eft co, cuius eft elementum/rudus autem pofterior.Idem ergo prius e-ritaepofterius ad idem rclatum.Hoc Paraceifi argume-tumnonmihivideturdefpiciendum. ER. Aufimcon-ftantcraflererc,tantum in Paracclloiudictjamp;doctrinr ant fapientix non fuiflc,vt tale quid cogitaret. Nam Ion ge aliter ab eo proponitur in lib.de modoPharm.cx quo ,, tu defumpfifti. Vnaquæuis particula,inquit,propriû ha-,, bet ventriculumamp;peculiareexcrcmcntum (hoeexeufa Värdcelf. fan- bile fiiiflet,nifi amp;nbsp;fanguinem amp;adipcm amp;nbsp;ichoresvke-Su'!ni,lt;idipi,i- nimfuos habere ventricules afleucrauiflcr:quafi hæcc-thoribut pro- tij ni nutrirentur). Quarc cum tot fint ftercora amp;nbsp;ex tarn' prias tribuit àifferentibus coCrionibUs genita,quomodo ex quatuor eittncu.os- p^jy^^ rebus gignidicunt medici? Sic generanturexcrc-igt; mcnta,qucmadmodnmfrax}nus. Hanequisexmeian-5? cholia vclbileprocreatamdicat? Autquisiam nata,pu-gt;? tet bilcm eftevcl melancholiamr Quam nonpotefthoc »gt; afiirmari,tam non debet illud afferixum vtrorumq;or-„ tus idem fit.Et ficuti in frudibus arborum nullus eft ha ,j mortalis, nee ex fruftucolligerepotcsin arbore conti-», neri bilem,melancholiam,amp;c.ita neque excrementa in»

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;», dicant bilem aut melaneholiam in corpore.Hæc eft prç-

dara Paraceifi dodrina. Videtur autem hoe veile, ficut' pyrum, exempli gratia, non eft exerementum pyrorum in arboris medulla latcntium,ita neque bilem ex er er am exerementum efie bilis intra corpus comprehend. Vc-rùm vt alia omnia pene non feripfir nift ebrius amp;nbsp;amens, ita hæc Ipiritu non bono inflatus didauit.Certe quid vo Vdraedp cd- luerit ipfum nefeifle iiquet.Non enim dicunt medicivd lumnid- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatuor tantùm excrementa^ vel exeretam bilem, bills'

in corpore permanentis exerementum effe, Bilem fan» guinis exerementum fcimus:amp; huiüs pattern aliqua lub indevacuari riouimus:relidæ in corpore exerementum non docemus.Sed nee video cur calia dixerit. FVR Su»

^ 'PJ 8. S ’ TE itTlA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ui

fpicor hoc cuiti voluiflc. Sicut propter pyrum in arbore apparensnullus exiftimat pyra ex arborepurganda,vt quacin ea non infint,ita propter bilem ex corpore excun, tem non debent medici bilem detrahere conari. E R. Ef feftiones corporis noftri multæ funt ac difpares.Genera ^ffr^^iSet cor turenim chylusin vcntriculo, amp;feparaturcxcrementü pownoft« ab eo ininteftinis.Ex hocinvenis hepatis generatur fan w*dt‘pÖfrt guis,amp; fecernuntur ab eo excrementa virtute lienis,vcfi '“”^’ cæ fellis,amp; renum.Nutriunturfanguinepartes, amp;fuum quoddamfingulæ pariuntexcrementum. Horum quæ-daminuriliafunt,ac proindeeijciuntur: quædam vtilia lüntjVt lac amp;nbsp;fernen. His fi comparare velis frudus arbo tiim,ferri polfis. At fi generationi bilis vtriufque, alia eft rario Etfi enim his quoque natura abutitur ad common ditatem animalis,frudibus tarnen arborumnon refpon dcnr.Similia fuerint potiusgümi,quod exudat ex plans, fungis adnafccntibus,amp; fuccis quibufdam alrjs fub cor^ ‘'icecontentis:vtquæ nutrientis fucei excrementa re dills appellaueris.Cum frudibus etiam prolem rité conta , ^^ ^ctis: cum excrementitijs hümoribus fimilitudinem vix Vllam habent. Quàm porró fit inepta coUedio Paracelfi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, «

etiam caecosvidere arbitrer. Non purgantbijem medi- . ci, priufquam ex certis indicijs perceperint in corpore tedundare,morbosque vel generate,vel fouere,vel,mini tari. FVR. Quid interim ad meam obiedionem refpon-debis? E R. Nihil abfurdi fequi.Haud puto poft natos ho Quomoiohit^ mines dubitatumcffc,num animalia fibifuum nutrimë’”lt;”‘«f^r’’’quot;»' turn præpararent. Axioma eft apud medicos,idem circ^‘‘A'’’quot;^/’'’ter quod nutritur,amp; nutrimentum libi concoquit.Primùmf'’.'*'^“^ «rp»-ergo ex cibo conficitur fanguis: amp;nbsp;ex eo poft modü pap tes,quxgenerarunt,alimentum capiunt. FVR idem cr-gopnusamp;pofterius eft. ER.Nutritiofit,vtin locum e-*us,quod abqt, ftmile reponatur. Generatur ergo ex fan-guine,non quodiam eft,fed quod non eft. Ab co,quod

qqq *

adeft,concoftus amp;nbsp;generatus cft fanguis, po ablt;o, quod diflipatum fuerat.Quare fanguis, ex quo pernutritioné pars deperdita regeneratur,non cft hac parte genita po^ fterior,fed prior: cum fit cius materia. Pofterior autem ' nbsp;nbsp;nbsp;' efteaparte,aquagenitusfuit.AthuiusnoneftcJemcn-

tum.Exauótionefacinimè,quoddico,perceperis.Cuniq-nim pars aliqua capit incrementum, non ea, qua: r ccc-dit,fanguinem generauit,fed ea,cui accedit amplior. San guis ergo eft eftedus amp;nbsp;opus quoddam eius partis,cui ac cedit aliquid;elenientum autem amp;nbsp;materia eft, non hu' ius,fed eius,quæaçcedit : hoc eft,eius,quæ generatur,amp; nondum exiftit.Quocircavides non.ad idem præcisè re-ferri fanguinem,cum partis alicuiusopus dicitur,amp; cum eiufdcm partis elementum vocatur. Prior itaquc cft eo, quod per nutritioncm ex eo generatur,amp; pofterior co,à ,quo generatus prius fuit. F V R. Egregiè nodum hune xxphcuifti:quareadconfequentia tranfeupdum. ERA Quod Paraçelfus ait nunquam fe in heparç fanguinem vidi(rc,po tcft verum cfie. Fortaffè nun quam videre tcu-n hcpa eian- Nosautem,amp;quicunque non funt orbatioculis, t«r (ontrî^H-^^^^vidimus.Salteminvenisaliquandovidit: atqueex Titùl[um- vulneribusautnaribusprofluereconfpcxit. Sinequein coelo,nequeinterra,nequeinplantisconfpicatiiseftbi-lem,pituitam,amp;c.mirum non eft.Non enimhorum funt vel elementavel excrementa quatuor tories nominati humores:fedanimalium duntaxat fanguinc præditorû. 1« liene fern- Sanèin venis amp;nbsp;carnelienis perpétue fanguis nigrior refer co«^«i-peritur,quàminaliarumpartiumvenis, Sedamp;ipfahu-»«r pngwwrf-j^5yjf(.£J-i5f^^J£^3JJJ■ja falis exiftit:quod argumenti eftfa-tis,ipfum ex hepate féculent uni melancholicumq; fuc-cum ad fc pertrahere. Similiter videmus in animalibus veficam fcllis adnatam hepati bile modo flauiore, modo viridiorcturgentem:quam ex fanguineattraclam ef-fe non eft dubium.Effundieandem per interuaUa ex ea-

PAR^ TERTIA.

dem veficula in inteftina, vt ab ca extergantur, amp;nbsp;excre-menra promoueantur,ne id quidem ambiguum eft. Sic amp;nbsp;color excrementocum indicat inalqs animalibus a-lios cxhishumonbus magis minusde redundare. Quid, quod çanesnonnunquam cernimus fuccum flauum,in-terdum verb porraceuni aut viridem,vomitu rencere,ac morbis aliquibus ita repente inftar hominum liberariï Falfum igitur eft,qii.od Paracelfus ait,bilem amp;nbsp;melancho liam nufquam inueniri. Si libros Ariftotclis de Animalibus accurate legiflet, nunquam philofophos ignorare prçdidos humpresfcripfiflet.Sed facinahjs animalibus nó reperiri,an propterea nein homine quidemfuerint? Konarbitror, Quoniam invna fæpè fpecieeft,quodin alijs eiufdemgeneris non inuenitur.Humores cum por-‘^’lt;*^ w®’ ró dicitideb non ede elcmenta, quianon includant in^ tra fe corpora noftra,quomodo terra cöprehendit plan-tas,autaeranimaliacircumpleótitur,opus non habet re'*^ *’ ^ütatione-Quippe terra,quæ vel animalis vel plantæ ma-tetiaeft, nó amplexatur inftar loei plantam fine animal, ^cd intra ciusnaturam ita continetur,vt materiæeiufdë pars exiftat.Ergo non vUapars terrç,in qua defixaradici-bus fuis hæret plantaaliqua dcbet materia æftimariilli-üs plantæ,fed jlla,quæ pars materiæ eins eft. Humores i-gitur noftros non oportet corporum efle capfas, fed ex eis concreuilfe oportet.Infania hæc plus quam barbari-canefeio à quo excogitari alio potuerit,quàm àCacodç mone.Quippeomnes homines,vt in j.li.deCœlo amp;nbsp;mû- Eltmentult;}^uii do afferit Ariftot.elementum vocant id,ex quo res quæ- 'focèthommet libet tanquam ex materia compara eft: non id,quod re aliquam continet,fouet,amplcâ:iturquc. Quishominû pester infanum Paraeelfum eiufq5 gregales,vterum pu-tet elcmcntum effe infantis in eo conclufi? Quis prætc-rcaambigat,quin materia domus fint,lapides,calx,ligna, ex quibus couftructa eft,non autera id quod earn ambit?

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qqq j

veftis matcriS atq? elementa nullus opinatur,quod hanC circundat.fed pannum,ex quo concinnata fuit,eleinen-tum eius appellant cundi homines. Mirorfanèeur non amp;nbsp;veftes corpus ambientes elementa corporis vocét:at-quc filiquas leguminum materiam opinëtur. Sed valeat fcelcratus homo cum fuis difcipulis, quiconque Iciétes amp;nbsp;prudentes,vt cximtj effe videantur,fceleratas hafcenu gas defendere deinceps tentauerint. Sannas,quibus hn-morescaufas morborum non effe perfuafit malè feria* tis quibufdam difcipulis,fuo loco examinabimus.In prae fentiatura excrementa turn elementa quomodo fint, declarauifl'efiifficit. FVR. Quandoquidemclarcnunc perfpicio, veterum medicorum dodrinam de elemëtis, temperamcntis,amp; humoribus, amp;nbsp;veram amp;nbsp;neceflariani effc,Paracelficos autem nil nifi meras amp;nbsp;impudentes nu gas contra earn adferre, non vereor affirmare doftrina eins à dæmone in pcrniciem humani generis excogitatï KomiciSidPii- effe. Docent hoc nimis aperte exempla homicidiorum, uctlfitorwin. quaecarnificesiftipaffimpatrant. Sed tempus eft,vt ad morbosipfostandemdeueniamus. ER.Ergone fieprç tenbis tacitus,quæ de hac difputatione argutulus illein flatuscp Thrafo,qui totumParacelfifemen,mumiâ,fpiri turn haufifie fibividetur,codemque illo lumineillume natusàquibufdamcrcditur,prodidit^ FVR.Reread' mones:oblitus enimfueram. Quanquam negligi pore-rant, qnæ adferr,cum ex Paracelfi libris fuxerit vniuerfa, ccloresque tantum nouos induccre conatus fir.Hoc fo-^id Paracel- jf^i^., ferè habet peculiarc amp;nbsp;eximium, quod Hippocrate jjcorumCory- yijçtur legiße, cumq; in Paracelfi partes enixim rradu-pitt^propn- cercaUaborat. ER. Incrcdibiliseft inhomine-audacia amp;nbsp;raüus,qiu tanta conndentia damnare non veret, qua: non modó omnium eruditorum confenfus,verum ena fenfus,ratio,euidentia rerum amp;nbsp;euentnum, vera demon ftrauit.Excufari hoc etiam quoquo modo poterat,quod fuis

fuis qtiibufdâni fomnijs dementatustaliaviderctur ap- i«gt;pKlt;îf»fMcM probarc,fi non præ fc omnes veterts amp;nbsp;recentiorcs ex al i^ß^”gt; Vard-to dcfpiceret Fatuitates,inqiiit,eorü miramuF,qui phan ^/'‘'’ rafticosillos hiimorcsjfanguinemjbilemjpituitainjmc- ^^ lancholiam, communes morborum caufas ftatuunt: cü tanta (it locorum femina morborum tantopere diffe-^^ rentiacontinentium diuerfitas. Morbos pro patienti-um locorum diuerfitate plurimum inter fe differre mul tó ante fciuimus,quàm inflatus amp;turgidu$ file calumniator in luccm proreperet. Neque hoc ignorauimus, nonfolumeadem excrementa effici vno in loco détériora,quàm in alio,fed amp;nbsp;peculiaria quxdam vbique na* fei pofle. Non ob id fequitur tarnen, non eife quatuor humores illos caufas morborum plurimorum. Omnium efle caufas, nufquam reperiet à medicorum princi-Pibus didum infanus reprehenfor. Quid veto non au-^«at homo file,quern vifcera partesque corporis nOftri pardcclpcint-^^fpititibus incorporeis fingere, amp;nbsp;ex incorporeis craf- g^„t corperd ^c^centibus corpora archiredari,adeoquecorpoream a- alimenti diM Jlimenti per venas diftributionem negate non pudet? Su butionem-Perftitiofum plane eft, ait, quod de obliquae venarum *‘ uiefcraicarum inter duas inteftinorum tunicas infertio- “

öisvtilitateadferunt. Fruftracnimmanifeftas vias fpi- ** ritualibuscorporibus inftituunt. FVRN. Non firn-“ plicitcr abfbluteque corporis expertes intelligit fpiri- Paracelpdcor tus;fed exiles amp;nbsp;fcnfumfuglentes. Ex his cradefeenti- por^ (onfl^nt bus acdenfatis corpora vifibilia amp;nbsp;denfa gigni arbitra- torpor iur. Probo ex co, quod dicit,fubftantiam, quae fola ad ’’’’***’ bepar confluât,vaporofam eiïe,amp; fpiritualem. Vnde in-îeUigimus eum incorpoream vocare exilem amp;nbsp;tenuem, lt;iuæ fenfus elFugiat : ex qUali tu mctalla,tum alia quaedâ corpora defa gigni ftatufit Philofophi. £R.ln difputario-uedePhilofophiaParacelfica fans dare firmeq; docui, bucaudaculu ex plane incorporeis corpora copingerc.

128 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS DISPUTÂT.

Nee raouet me,quod vaporofae fubftantiæ hÏc meminit Licet enim illis vti nominibus,vt libet, Quare per vapo-rem intelligcrefe dieet vel corpus, vel non corpus, pront conducibile hocvelillud fignificatum inftituto fuo iudicabit.Pro excufatione deinde hoe adfcrct,reru m tæ-cunditati nomina obedire aequum effe. FVR. An ergo plures ipfi res habent, quàm alq : amp;nbsp;quàm Deus creauc-rit? Si eafdem exponunt,nominibus vti, quibus ahj funt v^bpoffunt ER.Reslongèplureshgbent,quàm alq nos «r^* r To’ habcanius.Sed amp;nbsp;pauciores quoq; habenr.Nam fingunt qiMm ai] °' ^fomniantmultas,quasnequeDeusncquenatura creauit. Et creatarum plurimas n€fciunt,ridentiatque ef fe negant. Quare non eft mirum, fi,cum nobifcum non fentiant,nobilcum non loquanturde qua re alio agem’ locp.Veruntamcn ponamus eum vaporofsm fubftantia VO, arenobilcum corpusin vaporêhalitumüc folutum, -v , . , nihiló tarnen rediusyelfentit velIpquitur.Qr^ippcfen-Vi. fus noftri docent nos fubftantiam chyli benignam amp;nbsp;fa-t* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'. miliarem perv^nas mefenterij tranfmitti ad hepar,ibiq;

in fanguinë verti. Nam fi animal quoduis aperucris,feu viuum feu morruum,chylum aut fanguinem in illis\c' nis reperies. FVR.Nonfempercredendum eft Icnfibus. ER. Qui fenfibilium iudicem quærit alium,quàm fen*. fum,vecors,amens,infanus,amp;ftupidus cxiftivytex Gale-. diüftnpbutß nofuprädocuimus. Quinimo in veritatem pietatemq; dm derogat, omnem iniurius eft. Quid enim non in Philofophia dun KiDeMnetpie taxât,vctùm ctiam in Thcologia conftans, certum, feii-utm iniurij 4um,videri poterit, fi fenfuum iudicio ftandum non fit in dijudicationereturn (enfibiliumJ Chriftuscerteargu menta à fenfibusfapeducit. Cum fe verum hominem eiTcac rclurrexifle, carnemq; Scofta habere probaturus effet difcipulis,vidcteinquit,6cpalpate. Spiritus enim carnemamp; ofta,quæin me viiutaduquc inefte compre-henditis,non habet. Etquarationealia,natum;Captum, occifum,

quot;'PARS TERTfA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r±9

occifum,fcpultum,refurrcxi(rc,ad cœlosafccndiffc, mi* tacula tot,ac tanta cdidiffe probabitur? Sunt igitur hac vita indigni,quiconque cum Scepticis adimunt tedè af fedis fenfibus indicium de rebus fub fenfum cadentib’, quoad fub eos cadunt. Ncc opus habet homo pius alia refutationc.Qui Philofophiæ non eft expers,imó qui ho mo eft non excors amp;amens,altjs infuper rationibus ho-rum nebulonum audaciam eluderepoteft-Cum hare di-co,noninfimulo huius (celerisParacelficos-Nondumc-nqn hoc cos palàrn vidi affirmare,licet complura dicant amp;fcribant,exquibus talequippiam cos moliri fufpicio dl Quod fi ergofenfibuscredcndum eftgt;mentiturno-UusilleThe(ratus,dumchylum ad heparin fpiritusiit* corporcos mutatü confluere impudenter aflerit. Qijod idem fanguinemviucre,itcmqueichorem,quiinarticu- Sdnguitzri-lorumiunduris amp;nbsp;vulncribus cernitur (finouiam ipfe«^«»'« viuunt vocatJnon mironquia ParaccUi eum ftercora paflim ge ^lt;fflt;i(tificK. «'^omnibus ac mufeo quantumuisodorato anteferre Video. Sanè amp;nbsp;Cabalam amp;Philofophiam adeptamcom mendannec dubito,quin medicus adeptuscenferi fhoc cft,impius amp;nbsp;profanus,iuxta noftram expofitionem) ve^ lit Hoc mirormagis,cur non amp;vrctetumin vefîcam ob liquam inter duas'tunicas infertionem vel neget, vel in- ^^^^^ Utilem affirmencum etiam vrinam Paracelfus tradat pcrX„^„ coUtur alios meatus in veficam vaporis modo colligi. Puto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

vemue et tune m mentem,alioquin hoc quoque omil-furum non fuifle. Verba Paracelfi hxcfunt.Vrina fecemi “ turà nutrimento in mefenterq venis. lecur enim praeter“ alimenrum nihil ad fe attrahit. Vrinaitaqucfola relida“ fenfim ad veficam diftillatpcr infitam ftbi virtutë expul- « tricem. FVR. Sedamp;harcapudeumverbalegimus.Vri-naprxcedit alimentum pcriecinorisvenulas. ER. Bene cft,quod vbiqne lui fimilismanet. Redeoad difcipu-lum.Si,cur venaruin continuitasneceflaria fuerit, quae-

rrr

lp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER^Srr DISPUTÂT.

ras,rcfpondet,vt contjnuitate modérante notas vias in-grederentur potius quàm peregrinas non continuas.Ra vbi medici cum Hippocrate propter fudionem atrra-Öionemque fubire meatus illos docent, ipfe admirabiH fpirituum fcientiae attribuir. Si fenfus doet re obrjeias, chylum corporeum per mefenterq portaque venasad hepar transferri,opera naturae pauca te intellexiflc voci feratur. FVR. Egoveroimpiumefleimpoftoremeire-ponam,fi pertinaciternegare pergat.Sanè fatua temeri-tas eft negare veile in corpore inefle,quç fenfus in eoiper cipiunt.Si hoc dicerët,multa in corpore eße ac fieri,qua fenfus non fcntiunt,tolerâdi effent. At cum fenfibus coquot; prehenfa inueniri negant,explodendi omnino videntut-ER. Ad humores vcniamus,toties Paracelfo repudiatos.

, quot;nbsp;Materia humorum,inquit,eft chylus. Hie autem ex reh ’’lögèdiffimiUimis, pane, vino, herbis, carnibus,piicibus^ ” amp;c.gcneratur.In omnibus porro aliquid efle oportet no ” bis familiare amp;nbsp;idcm:propter quod funt alimenta.Id ve-o eww nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ baifamum eft,omnium alimentorum radix, quo qus

tnumiMtru. jjçftityqnturnutrirenon poffunt.Exbalfamo enim pro-” xime conftituuntur vniucrfa membra,amp; conftitutaafli- ' ”due nutriuntur. In balfamo igitur eft hæc aftinitas «amp; fr ’’militudo. Ineofuntclcmcnta,fal,fulfur,mercurius,fiil-’’furimpurum amp;nbsp;faetidum,vrina,mucilagines tartarcx,fu ” dores,absque mults excremetorum fpecies,fuccus pti-’’fans cremori fimilis,fanguis,fpiritus,carnes,ofl'a,ligamë ”ta,nerui;fi mechanicorum adfit induftria,qui latentiafe /r^MwcUPd- patate poffunt.Impurum illudfstidumque fulphur,huquot; racrlj. cuiufJi morem ptifans cremorifimilcm , rudimentafanguinis, a (l«rr[Hib«ffiovrinam,multas falium,fulfurum, hydrargyriquefpecies. res. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arris minifterio oftendere pofl'umus.pituits,bills,mclan

„choliæauatomiam nefcimus.Neccnim fpccics,necpro-„ prictates in natura poflidët;fcd nomina funt inania,frau ,, dulenta oftêtationc principiorü infignijs fupcrba.Quoid

• PARS TERTTA. ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îjt fi falls,fulfuris,mercury cxercitusrepctitiim veneritpro * prictates,furtiuis nudati coIoribus humores rifum mo- « uebuntpofteritati.Ipfi quoq; medici vomitionc rcieda “ biiem aruginis proprietäres referre fapenumcró ani- “ nuduerteruntâtaque aruginem appellauerunt. Interdû “ porriquaJitatesmanifeftè reprafentabantur: banc por- “ raceam confeftim nominarunt : alium confpieati funt «lt; humorem terram fcrmentaregt;bullas excitarc,fimilitudi “ nem amiirca facisquevini oftendere:hanc atram bilem « dixerunt.Hac funt praclaragregalis illiusargumêta,qui bus exterminauiffe humores noftrosftolidè opinatur. FVR. Vnico argumentoHippocratisinfumum omnia dilTipantur.Qua hominem,inquit,dico efre,fiue qua ho minis clementa affero, omni temporeamp;atatein omni homine inefle demonftrabo: amp;nbsp;quidem fic, vt reclè mo-derateque illis habentibus fanum,immodcratis exiften-tibus agrum efle neceffum (it. Demon firent ergo fic no Pärdedf.fuof bis fugs fa!cs,fulphura,amp; mcrcurios,quomodo eis pitui-^'*™‘”'^^ ^Sjbilem,melancholia,fanguinë,demonftrabimus. Hoc F°«quot;”^ dumfaccrenon poflunr,fruftraïiobis obtrudent foeti-'’^* dos,pernitiofos,ac venenatos humores fuos,falem, ful-phur,amp; mercurium.Sanguinem ex efculentis amp;nbsp;poculen tisquotidiegigni indubitatum cft.Eodem corporis vni-Uerfi partes nutriri certum cft.In eius gencratione cate-tos humores,qui vel propter copiam vel qualitatem cü fanguinereliquopcrmifçeri aptèvtilitcrûe non potue-rc,fcparari,amp; â certis à natura ad hoc deftinatis partibus attrahi,negari nequit. Quarc grauitcr dcfipit,qui mani-feftis reieftis eiufcemodivenatur clemcta,quçmôûrare nullus potuit.Sed defino ruas mihi partes furnere. E R. Eerpê’damus paruper (hpradida Soln baifamü nutrit.Si ficnominatjqcFin quouis cibo amicü nobïseft, nobifcü fcnrit;at eft fuisgrcgahb.loqüit.Sin aliudintclligit,quintan! feiheet cficntiam/upracofutatum fe animaducrtit.

rrr x

Equidem neque carnibus,ncque pifcibus,nequc plantis alimur,fivcrafunt,quæ magifter amp;nbsp;difcipulus rcferunt. 111e namque quæcunquc vixcrunt,vnà cum fpiritii vital! balfamum perdere-.hic aiitein folum hoc nutrirc. Vefei-uiur autem plerifquc omnibus mortuisiam. Etenlmco-dionc amp;nbsp;præparatione fugatur qui in iphs inhærebat v! tæ fpiritus. Quanquam alter illc,dc quo fupra egimus, à quinta eflentia nutrimentum diftinguat : amp;nbsp;turn ex hoc, turn ex illo fanguinem generari aflerat. Præterca ncgat CoiSl;3Vf«fn-pjj-j(-elfysexputridis quintain eflentiam clici. Et inlib. culic‘,l putrc- dcmodoPharm ventriculi aliarumque partium codio-p^io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^çmicribiteffe putrefadioaem.ldem in Archid.confir-

•^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mat,cibosin ventriculo amp;nbsp;iecinore per putrefadionem

altcrari.Quarenulla erit in generate fanguincrerum,cx quibus faétus eft,quinta effentia fiue balTàmiun. Cste-rùm fanguine ali corpus caret ambiguitate. Balfamum igiturParacelficorum non id eft,quo nutrimur. Adde,fi lubet,hocquoque,Paracelfumin lib. deCad.Matr.intd cibum amp;nbsp;arcanum aliud nullum ftatuere difctimen,quä quod abus fit corporeus,arcana autem corporis exper-tia. FVR. Hæc iam ante intellexi.nunc rationum addu' darumexplanationem exfpedo. ER. Ratio ponitprae» dida omniain cibislaterc,atqueperrefolutionemamp;fe' firaedf rfwoparationemin apertum proferri.Ponit ergo Anaxagor« «tut Anlt;jxlt;i^ochaos:atque omnem generationem amp;nbsp;corruptioncm è r^fhaof. nbsp;nbsp;medio tollit:quod in lib.ad Athen.magiftereorura fecit.

Paiàm dicit in balfamo latere elcmenta,tria principia Pa racelfica,excrcmenta varia,fanguinem,fpiritum,ona,ner uos;atque artis minifterio feparari hæc pofte. At eruditi omnes,confentientevocediuina,tenuerunt,res allas ex alqs per fubftantiæ feu eflentiæ tranfmutationem fieri: non per feparationem inlucem duntaxat protrahi.Quç hancopinioucm prorfus impiamminimequeferedam confequanturabfurda,non debeo hïc cxponcrc,cum in prima

PARS TE RI'! A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}}

prima ô( fccunda parte,quantum vtrobique res poftula-iiit,fatisdeclaratumfucrit. FVR. At tribuit hanc pote* ftatcm,non arti,fcd fpiritibus mechanicis, vcl,vtnos lo-qui fo!emus,calori ac fpirituinarurali. ER.Cuicunque feientiam feparandi tribuat,latere hæc in cibis feu balfa-mo afleueratmon putat per cffcntialem tranfmutationS fieri.Hoc autem modo perindeponitgenerationem nil Gffif^lt;iitoa^ aliudefl’e.quam fccretionem, arque fi abartefegregari P«^^‘*’‘‘‘quot;4-alTcreret.DifFerentia non eft in alio,quàm in peritia fepa ratoris. Ex fanguineigitur nongencratur caro,os,ner-uus,quia in hæc ab anima per ealorem tranfmutetur,fed ftparantur duntaxat ex eo,amp; in apertum educuntur.De-inde dare,cxprefl'equedicitartisopcrafulfurimpurum, excrementa varia falium.fulfurum, mercmiorum ,cre-moremptifanaefimilem, rudimentafanguinis,incibis oftendi poflç.' Ergo iiierant3(ftuprius,tametfi latenter inelTent.Sanè excorruptionceffentiali non potuerege- Cerruptio ef-’^erari.Quod enim non poteft gencrari modo iam ditto, f^^^‘*^^ necorrumpiquidemficpoteft. Etfi non poteftnatura lt;^P^P^^^f‘V\ ttpanc,exempli gratia,per eflentialem mutationem gi-gnere fanguinem,fed excofolummodo perfegregatio-nem ac refolutionem producit, ne ex (anguine quidem alitercarnem,o(ra,neruos,fabricate poterit. Gignetigi-tur hæc quoque per fepararionem. Incrant ergo in fan-guine attu.Atnonfunt pertranfmutationem fatta.Erat igitur prius in pane. Nam ex pane omnia hæc fieri tefta-tut idem author his verbis.Ex vno pane carnes,o(ra,liga- « menta,nerui,vifcera,(anguis,amp; vniuerfa corporis mem- « bra vitale nutrimentum hauriunt. Hoc ergo difcrimen« inanebit,quod ars non poteft ex pane carnes, offa,amp;c. fe-gregarc,fed tantum rudimenta fanguinis,cremoriq5 pti-fans fimilem humorem. Spiritus autem innati, feientia* f“»t altiore præditi,ac (ànguinem,carncs,ofla,ncruos,ve *^3s,cccebra)telles latentes protrahere norunt. Sulpicor

rit 3

1^4 ERAsrr Disprrjr.

cum per humorem fimilem ptifanæ cremori nos chylö intclligcre voluifle.Sic enim Gal.aliquando locutus eft. Quod fi ita cft,incundanter aflero, eum peftilente quo-fdracelf. arteuis hxreticonihilö efle mcliorem Sic enim arsfict natu faauMDttm. ra:amp;peteriteadem arscfficere,quænatura,idcft,Deus facerefolet. Egoautem adhuc putauiartem cfleveluti fimiam quandam naturae,cademq; prçftare ncquaquani in talibus pofle. Sic ergo adeptusifte philofophusamp;ca-balxus,ctiam adeptus fict medicus,miraculorum patra-tor,praeccptori fimilis,infamis amp;nbsp;deteftandus magus, ca codaemonis focius,amp; Dei inimicus iuratus. Sed quia de his,in prima amp;nbsp;fecunda difputationum noftrarum parti-bus fusè adum eft,plura hïc non dicam.Laudo in hoe di fcipulo modeftiam,quod rudimëta folummodo fangui-nisincibisartemonftrari ait, non perfedi fanguinis œ Sanguis rxei-ftenfionem pollicetur,quod magifterfacit Quiequideft' bis arte potejl edcndo,inquit, in Archid. ex eo poteft arte fanguis fieri, eßicHuxta Pa qualis in corporibus noftris generatur. Miror quid cum ^itf^if- moucrit,vt hoc loco à magiftrifui placitis difcefferit,cu vbiq; fermé prodigiofiflima eiusmendaciafigmêtismi' nus abfurdis praeferre folitus fitVeruntamen quaeftio re manet difficilis,quid rudimenta illa fanguinis perficiat?

Si enim taliapermanere ac nonperficiputemus,Dcum erroris amp;impotcntix coarguimus. Creauerit enimim-^ perfedi aliquid, cui perfedionem donate nXilIa res pof-iit.Si perfici pofle arbitremur,iam non tantum feparan^ tur res,fed etiam gcnerantur,amp; corrumpuntur. FVR Id-covocari ('refpondcrim proipfo) fanguinem inchoatu, quia ars non poflit perfeftéieparare. Peregrinorum igit permittione vfuucnircdicam,vt rudimentafolum,non perfeéfusfanguis,apparcant. ER. Artêigitür hac in parte non æquat nâturæ,quemadmôdum Paraeelfus facerç aufus eft-Quanquam dubito,nuni Paraeelfus tantum ar ti voluiffet tnbuere,qui alias rerum omnium gencrafio-

nem

P^RS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;135

nem nihilcundatus eftdicerefecrctionem. Inlib.quo-dam dccaule feu braffica Romana loqucns hæc habet. J hrallica Romana olus eftnobiliirimü,fal5,(ulphur,mer-f^Pj^^^j,jlt;n^_ curium,pyritem,colocynthida,turpctum, clleborö, dia- « t phoretica omnia,ll:iptica.laxantia,digerentia,incarnan- lt;lt;nbsp;tia,mundificanria,amp; in fumma omnes totius naturæ fpe « cies,id eft,virtutes,in fe compleólens.Eft enim compofi- lt;t turn quiddam ex omnibus fpeciebus alimenforum,gra- « duum,amp; tcmperamentorumSic ex ea fegregat ventricu tlt; lusellcborum,colocynthida,vt non minus pura fint abclt; co feparata,quàm qua in Pharmacopolio diuenduntur. lt;lt;nbsp;Ratio pat eft ahorum medicamentorum.Attamen in ea lt;nbsp;t fuperat,quod edendo eft. Confimili modoex laccharo tlt; extrahit ventriculus colocynthida:amp; ex hac elicit fimi- lt;« liter faccharum. Vides ne quàm belle cum præceptore lt;lt;nbsp;«onfpirarit difcipQlus?amp; quàm bellam ambo profitcan-tur doórinam ? Scd in fecunda parte, vbi de generaties ’'ediCputauimus, hanc infaniam aliqua ex parte retudi-

^us. iliud deinceps quacrendum videtur,qua ratione af ttumores non firmet pituitam,amp; vtramque bilem,nullas habere in na- funt nomina tura fpecies aut proprietates, fed nomina effe inania. i»lt;lt;nw-Anhicrurfus in difcernendis fenfibilibus cogimurfcn-fusnegate?An probationumHippocratis, quem folum ex dodis omnibus vnius faltcm flocci faciunt (mcritilfi-' mó hunc virum laudantA flagitiosè alios interim com plures vituperant)confeftim obliti funt ? Probat is lege amp;nbsp;natura quatuor in homine humores inter fe naturis, poteftatibus,qualitatibus altjs.difterre plurimü. Quo pa ftoigitur nomina fuerint inania ? Aut quomodo ab his repetere fuas poflunt proprietates Paracelfica fomnia, fal,fulphur,hydrargyrü? quac nee infunt in ipfis adu.nce Cur bUit qt^e-nificorruptisipfis ex materia eorum generari poiTunt? dam diHa fit Quod bilem quandam medici vocant xruginofam, lt;trugmola.

«6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EKÄSTf DIS PE TA T.

aliam pórraceam.aliam vitellinam,non ideo fit,quïa in-cffc talia i n bile arbitrentur,fed quia colorcm talium rc-rum imitentur. Nullus,puto,porrum verumautvitdlö ouiverum in bile quæfiuic vnquani: ßcuti nee æruginé. Atram verb à colore fimiliter denominarunt.tartareant non dixerunt.-quod cum tartaro coagulate (imilitudinc nullam habere notabilem vidèrent. Pituitam tjdem fal-fam amp;nbsp;acidam inuenerunt,fales Paracelficorum non re-pererunt:tametfi falls amp;nbsp;falfedinis in corpore generatio nem infinité melius intellexeruntParacelficis carbona-Hjpp.tt« 4e eqs. PVR. At Hippocrates aliam catione humorumin-M«rf»it. ftituit lib.4.de morb. In alimento ponit inelTe pituitofa, . biliofa,aquc3,fanguinca:amp; omnino inhumorumdifpe* fationc demonftrat,fe non elementis, vel nudis qualita-tibus animum adhibuifle, fedproprictatibus:quaruin copiam ad certa quxdam genera reducere conatus eft tum hîc,tum in lib.de Natura hominis.Etenim quatuor humorcs veluti matrices facit dccapfaslatentium in ip- : Hs potcntiarum,vcl feminum; In his enim tanquam in tcrra,omnigcnx facultatcs latent,acerbum,acidum, au-ftcrum,falfum,amarum,acre,amp;c. Quacvbifeparantur,amp; ab alps feparata ad exaltationem perducuntur, morbos pariunt. Separationes verb accelerant,vel retardant ca-lor,frigus,cibus,potus,ven us,labores,animiafFc0i:us,con tufiones,cafus,vulnera,amp;c. ER. Non eftinftituti noftri hoc loco exponere, quatenusfententia Hippocratis de quatuor humoribus amp;nbsp;quatuor eorundem fontibus rc-cipiedafit.Satis nobis eft,quodParacelfo amp;fcquacibus cius nulla in re patrocinatur. Primiim non dicit Hippocrates in cibis adu latere humores,carncm,ofl'a,net uos.

•*“»» nbsp;nbsp;nbsp;■gt; nbsp;nbsp;Hoc dicit,in cibis inefle xwAaJ'£0«T/,gt;($7Ûj'çamp;)7rc«A'(^,gt;(5^ ■ 7 nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;aipeuju^if^.y^ (p/.typiijóia'iut;. Gcnerari autem hæc vir-tute calorisnatiui in nobis,in omnibus operibus fuis de-monftrauit.Quatenus autë animum adhibuerit clemê-tis,

PJRS ‘ rERTU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137

tis,cx fuperioribus abundè liquet,puto. Nudas qualita-tes ne nos quidem principia facimus corporis humani, fed elcmenta: quæ harum qualitatum viribus inter fe a-gcre,pati,mifccri,dicimus.Hac de caufa non caliditatem, frigiditatem,amp;c.fed calidumamp;frigidum,amp;c. principia veteres dixerunr.Falfiïïinium quoque cft,quod innucrc R‘lt;f’'’d«4ftff videriSjHippocratemficcollegiffc. Sicut in terra omni- kippoer, genx amp;nbsp;innumcrabiles infunt proprietates, ita etiam in humoribus. Etenim hoe folum voluit Hippocrates do-ccrc,fic partes corporis familiärem fibique confentane-um humorem attrahere, quomodo plants fingulxex terra fibiconuenicntes fuccos attrahant. Nunquam fo-mniauit Hippocrates,in bile,exempli gratia, latere om-nis generis femina,facultates,amp; proprietates. Suprà fatis patuit,quódfaporumviriumquemutationes attribuen dasceniuerithumorumfeparationibus,coftionibus,pet naiftionibus,mutationibus airjs. Itaque humorem eun-dem dicit Hippocrates amicum,inimicum,amarum,a-‘:tem,crodentem,magis minusque fieri,non quia talisa-lt;^u fit,fed quia talis fieri poflit. Nunquam opinatus fuit Hippocrates,in bilc,tanquam agro, latere diftinda femi-na,amara,acria,falfa,alia:fed eandem bilcm modo efle a-crem, modb aliter affedam, prout vel miftavel fincera fit,velco0ionc temperata,vel ab ahis caufis altcrata.Eo-dem modoloqucndum eft ac fentiendum de altjs.Impu denter ergo mentitur, qui Hippocratem affirmât quatuor humores putauifle capfas quafdam fuifie feminu amp;balfamorum:fiue falium,fulphurum,amp; mercuriorum impurorum àParacelfo amp;nbsp;infanis eins gregalibus confi-ftorutn. Non dixit,aut fomniauit hxc iemina per aeris H/ppoerdf« i-annuas mutariones deprimi vel cxaltari:fed quatuor hug^orjinir^ai-moresnoftros pro aeris caliditatc,frigi ditate, humidita-i’‘lt;*'‘lt; te,ficcirate,alterari,augcri,ac minui athrmauit.Ratio ea-'*^^^/’ dem eft caliditaris,frigiditatis,amp;c.ex cibo potu,labore,a-

SSS

nimique pcrturbatione,alfjsquecaufis profcdx.Hoc v^ rè tibi affirmauero,vix aliquid fingi ab homine poffe,qlt;^ minus Hippocrati in mcntemvenent:quod mccum fciö affirmaturos cffe omnes hominesintelligëfes,inq; Hif' pocratis leftioneverfatos. FVR. Quiduis potius fem-per credidi,quàm Hippocratem adeo deßpuiflexum to-ta eius doftrina phantafticis hifee dcliramëtis reclamed Interim negate non poffum, quin dixerit in cibis inefle pituitofialiquidvel biliofi,velfanguinei.Quod quiafal-fum effe certó fcio,fi fic accipiatur, vt verba videntur pri ma fronte fonare ( ac Paracelfi fuperbo fpiritu diftentus Q«omoJoH(p difcipuluscxponit)refellià tecupio. ER. Vnicoverbo poer.incibis di æ^ expedite valeo.Non aftu ineffe putauit,fed potential ‘^elk^utbilio ^'^9^^^^'^° coólione ac fubftantiali tranfmutationegi-' gnidocuitinlibrisfuispropèomnibus. Hocquinegaf» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non verbis,fed verberibus refutandus fuerit.Sed fac Hip

pocratem aliter exiftimafle.Anobid veritatemnospro-deredeccbit?Non arbitrot: præfertim cum generationc amp;nbsp;corruptione veris è medio fublatis non Philofophiant modó cum vniuerfis artibus,fcd amp;nbsp;ipfam theologiä peri clitari necefle fit.Quo fit,vt huius furotis à diabolo exeo gitati pertinaces aflertores non ferendi, fed grauiffimis pœnis videanturcomprimendiNe nos quidem aliquatt do dubitauimus,quin aliqui cibigenerandae pituitæ,aliî fanguini,altj bili magis fint idonei:fed adu hos humores Jdtm (ibiti w in cis contineri non concedimus. Nam idem ille cibus» alio bilem, m qui in certo hominem bilem propè totus conuertitur, ahopiiuitam j;^ ^j^q quodam in laudatilfimum fanguinem mutatur.

Quod fieri certè non pollet,fi aûn in le humores iam didos comprehendilfent. Non enim velin hoe toti fermé in fanguincm,velin illototi propemodum in bilem per-mutarëtur. Patet res cxeomagis,quodidê cibusin codé hominefanoamp;ïc^rorantenóeundê fuppcditatfuccui». Md enim,exempligratia^nfano aliquo fubminiftrato-ptimuoa

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139

ptimum fanguinetn,fcbricitanti eidcm cxhibitu,totum penètranfmutabitin bilë.Ergo pituitofus diciturcfle ci- Cibut pituite-bus,quicunq; aptus eft à plerifq; hominibus in pituitam ßlt;gt;f i^tif’ verti: biliofus,quiin omniü fermé córporib. in amaram. trafmutatur bilem.Idem aliarö quoq; eft indicium. Hue fped:ant,quac in prima amp;fecunda diieeptatione de reru tranfmutatione humanis amp;nbsp;diuinis argumentis demon-ftranimus. FVR. Plencmihifatisfadü eft;amp;clarè video Paracelfum fbla nouandi prurigine incitatum humores retjcercyoluiffe,noftris fubindefenfibus occurrcntes.Et fanè ranta vis eft veritatis,vt etiam hoftes nonnunquam patrones habeat.Equidem Paracelfus bilem vtramq; cu PdrMelfutqM pituita àcertis remedijs tolii a(rerit,Iib.6. Archidox. Sed t«0’’ b-^mores peftes quafdam à pituita,alias à bile,alias à melancho- ‘fS^if’ liafeulienependere putat,in lib.de Pefte.Difcipulus quo que,de quo loquebamur inter nos, palàm confitetur,Pa taeelfum remedia docere,quibus pituitae,bilis amp;nbsp;melan-choUæ coaceruatio prohibeatur:necexcufat hoc eins fa ^um.Idcm negate non potuit,quin pharmaca pituitam, Jgt;ilem flauam.melancholiam educêtia, morbos aliquan do pellant ab his humorib.profeûos.Putidè intérim ex-eufat dicens,ideo contingere,quia femina quædam cura pituita,quædam cum bile affinitatem habeât:qua ratio-necommunëquoq;obtinuerintcurationë.Vrrunq; igi-tur confitetur,amp; humores hofee in corpore ineire,atque expurgatione eorum nonnunquam certes morbos pro-fligari.Nec me multûmouet,quod leuiorcs amp;nbsp;anniupr^ farios tantum languores Hippocratis ætate confuetos hoc modo fanari airerit:quorum remedia fub diæta amp;nbsp;iu fto ægrorum regimine elauferit Paracclfus. Impurum hippocratis namque mendaciumeft,leuiores Hippocratistempere^jf^fe morbi morbos fuifte , quam nunc funt : exceptis paucis qui- (^Mmnuncle-bufdam, qui poft illam ætatem vel exorti fua fpontCHtor« no fut-ûint, vel ex peregrinis terris importati creduntur. rr.

SSS X

Reliques apud Hippocratiscoctaneos nö minus viguif-iecompenmus,quam nunc vigeant. Qiii.libr’os Flippo-cratis turn alios,turn demorbis feriptos ( quorum tefti' monium pro fe citareaufus efl.)accuratè perlcgit atteni teque expenditjUihil ambigit de veritate huius rei.Hifto’ rici quoque nonnullos apudvetuftos morbos (æuifli-mos extitifle referunt: quibus noftræætatis morbi hac in parte vniuerfi cedant facile. E R.De morbis ergo aga-mus-.inquadifquifitionc illud primum opcram dabint’, vt,quidfit morbus,intelligamns. Poft hxclpecies mor-borum inquiremus-. mox caufas ac figna indagabimus. Tandem quomodo amp;nbsp;quibus curâdifint curabiles mot •^ biconfiderabimusrvt in proximacollationcparticulari-umaliquotmorborum caulas, curationes,ccrtorumq; prxtereapharmacorum vives ac pra-’parationcs expedi' VioriiM dpKJ tiuscommodiusqueexpendercvaleamus. FVR. Vthe-Paraceljumtft mentervelim audire,quid tandem putarit morbum efl^ homo peda, Paracelfus.lta enim varius eft in hacre, vt non potuerim i *quot;‘’quot;T’t*^^®**vilt;icrc,qu«ipfius mens fuerit: De morborum Phyfion. tfft. a ens-- Mortmiiquemlibct integrum hominem cflecontëdit, ”his verbis.Scirote quemuis morbum integrum efte ho^ ” minem,corpusque habereinuifibile, amp;nbsp;corpus eflemi-”crocofmi,imömicrocofmumcxiftere.Exemplum eftoi-” ücrus; Hic.vbi.ad perfedionem crcuit,omnia membra ” habet,quæ haherehomo debet.Proindeeadcm occupât ” loea pan proportione amp;nbsp;extcnfione,ex quofequitur ,vt ” manus ideri manuum,pedes pedum,oculi oculorû,ven ’’ triculi .ventriculorum morbos cfficiannSic eft microcof ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” mus in tali morbo duplex duo habcns corpora,vnusho

” moexiftens itamiftus amp;nbsp;confufus,ac fiaquacum cinere . ’’miftafuiftet.Vthicplus-fpacrj ambo non cccupant,qua ” fingula,iraduoibi funt homines in vna dimenftonc Ne-” que hic.morbus tantiimjcd quilibet alius fimiUter ma-”nus amp;nbsp;pjtdes largitur. Item,audiuiflis morbos internos

PARS TE RTF A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

gignere homines.Hic eft,qui moritur,non externus;qui- “ que exredorem regit.Nam in extenore ncc mors nee pu “ trefadio eft,fed in folo interiori.Etquemadmodum ho- “ mo morbus in hominc Iaret,ita etiam remedium homo “ talis eft, manus,pedes,caput,oculos, ventrem, adeoq; om “ nia illius inftar Habens.Qtianquam veró homo morbus “ latet,tameninftarvmbræ vitibills eft. Ex his pater,Pàra^ „' celium putauiffe, morbum efle tenue quoddam corpus organicum in totum hominis corpus extenfum.Huic fi-mile quippiam videtur dicere vohiüTejCum in lib. de Ca' diico marr. ßc fcripfir. Corpus non ægrôtat,fed aftra tan- “ tummodo tum fana turn ægra’funt.Corpus eft cadauer, “ in quo aftra feu fpiritusitainfunt,'quornodo in cötalhs “ rubedo incft.Itcm deinfania:Corporismorbi omncs,vt“ j podagra,epilepfia,colica,amp;c.funt fpirituum inter le aci- “ ditatem habentium.Hi incercbroinfaniarndnalnslocis “ dolores efficiunt.Dechirurg lóqucns,vlcus aur vulnus,'“ induit,non eft morbus;lcd accidens cftmorbus.Cuilibet ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

porto vulncri duoradfuntmox ab initio , continu! folu- ‘* Hojamp;elementorum externorum contrarieras.Sic in lib. quot;nbsp;de Caduco.morborum alios dicit clementales eire,alios tempcramenti. His locis videtur morbum vocare tem-periem,ficut in prionöus corpus effe opinatus eft:quam opinionem in plerifque locis tenuit.De morbi natura amp;nbsp;definitione præterea nihil apud Paracclfum notauiSi ali quo in loco morbum dcßniuit,vernö oblcruaui,vcl ob-litus fum. Interim nolim me pûtes tam effe rcriim om--nium ignarum, vt non intelhgam, vlcus nihil aliud effe,^Pf‘^‘ quant continui folurionem. Quocirca cum vkeri folu ?^' tionemcontinui dicit accidere,vlcus'vlCens accidens ef-fe aflerit Sed hæcParacehocôdonendavidfnturivtqui^* «*««. non admodum follicitus fuiffe videatur, quomodores

accuratediftingueret. Elf Quodvbiquefermépoiue- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

afmot bum Paracclfus corpus clk,notum eft in feriptis-

SSS 3

141 gRjsrr DrsprTAT.

dus vcrfato. Quod intcrdum etiam temperiem concef-fcrit piorbum effe,nullus mirabitur,quifquis nouit euni fibi nunquam amp;nbsp;nufquatn conftare. Difcipulos ego fpe' raui,qui in linguarum ftudio non infeliciterverfati vidé-’ tur,plus adhibituros iudictf,atque diligentius ifta decla* raturos. Sed qui inter alios eminet,atque fe antiquos o-HortKin ^«id æncs turn philofophos turn medicos longo poft fein' nomwent Pa- jcrviaUo reliquiffeinfcitècredit,nonmagis hacinrept? ncajia. ceptorefapit.Quippeinoperemagnotandë quid mor-”bum vocet his verbis exponit.Morbos appellamusradi-” ccs.radicumque efferuefcentias, amp;nbsp;fpirituum ebullitio-”nes vfquc adiK^t^Famp;confumptionem eorundem. Mate ” riam veró relidam, fiue paulatim à naturali mumia hu ”mani corporis confumatur,fiue per viasconuenientes ” euacuetur,fiue in puris generationem tranfeat vlcufquc ” relinquat,lçfiones amp;nbsp;ejnyc^a^eva dicimus:curationesquc « proprias habere fatemur. FVR. Si quid intelligo,inepta a;què eft hæc morbi feu defcriptio feunotio,atque Para celficæ.Quippcantè dixerar,femenfà quo radicem,bal' famum,mumiam,amp;c.non re amp;nbsp;fubiedo,fed rarione dun taxat differre ftatuit) vitale principium efre,in fe fpiritus mechanicos amp;nbsp;tinduras vniuerfæ fpeciei proprias conti nens:putauit ergo fubftantias effe.Quomodo enim infc , contineat accidens fpiritus illos, fi in fubiedo non infit .MorbiJubft^ f^Q gj determinato?Morbi proindciuxta huius hominis ti£ pirtterer fententiam fubftantis funt. Sed amp;nbsp;motiones quædam ^^MeUic^^^’^^ morbi: atque res cadem fimul amp;nbsp;fubftantia eft atq;

‘ motus.Nam efferudcentia radicum, eft quidam earum motus-.neeminusa radicediffert,qua ambulatioab ho-minc,aut feruor fanguinis in ira à fanguinc.Sic amp;nbsp;ebulii-. tio idem nunquam fuit, eft, ent cum fpiritu ebullicnte: nee confumptio rei non difcrepat abs re, quæ confumi-tur. Item,fi radix id eft, quod fpiritus in fe continet, aliud eft à fpiritibus. Multa igitur erit morbus: radix,fpiritus, radicum

PARS TERTIA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»45

radicum cfferuefcentiajfpirituum ebullitio,deniquc ho rum abfumptio. Quod fi fernen vel radix fpiritus in fc compledens immortalis eft, quomodo fpiritus confu-mi dicit? Monftra mihi videntur adferre, quitaliain-flatisbuccis expuunt,imó erudant amp;euomunt. ER. Grauioraliuslatet errror:quem tune perfpicics,cum^ verammorbi definitionem examinauerimus: quo loco ülud etiam ponderabimus, quod materiam, quam in-ütus calor aliquando difcutit , interdum verb fenfi-bilitereuacuat, tTnyïFÓ^oe» vocat. Cæterùm vt calum-niandi aduerfatijs occafio praccidatur, à confeflis notiP 4uecum Galeno incipiemus: quihanc rem diuineexquot; pofuit. Ac miror fanè fupra modum repertos effe adeó infanos,quircuocarein dubium aufint. Omnes homi-?’^^*’*®’** ncs,inquit Galenus,fe putant amp;nbsp;dicunt fanos cfie,quan.*”“‘^^‘’^‘®‘ tifper nullam corporis partem impeditam in fuo mu-nere fentiunt, fed carum minifterio liberè amp;nbsp;fine offen-fone vtuntur. Dehac fententia quifquis dubitat,fani terebri non eft. Omnes enim nos rede valere arbitra-inur,dum fecundumnaturam expedite, citraque dolorem adiones obire poffimus. Cum primum verb partis alicuius adtonem confuctam,vel imminui,vel tol-li,vel deprauari percipimus, de vitioamp;valetudine eius conquerimur. Quocirca impoffibile eft, vt in alio mor-bumrcdèquæramus.quemvelinipfaadioneimpcdi-ta,vclinlæfionis ƒ xima caufa. Quodcunq; enimamp;qua^ Iccunq; in corpore praeter naturam amp;nbsp;confuetudinë no uatam aut mutatö,fingas,aegrotare tarnen prins non di cetur.q adio aliqua nofcat offenfa. Morbus ergo vel eft ipfamet offenfa adio, vel offenfionis caufa propinquifli maamp;immediata. Caetcrû adionëeffelaefamnullus vnqMorfcwnoe^ exiftimaniterudit’. Quippeneq; podagric’,neq; eland’,‘pf‘*’»ff«^K» neq; aliter débilitât’ dici poffer aegcrpedib’, quädin veP*P’ dormirer,vcl alias quiefccret.lUo näq; tëporc pedü adio fluila cü fit,neqiimpeditio eiusaliquaadu pfens fuctk.

1’44 ERj^srr DTSprr^r.

At nos tales tunc ctiam ægrotarc omnes verc dicimnS» dum fuauiter dormiunt.Non enim nulli font morbi do-loris expertcs;prx(ertim fi membra laborantiain quietc iHarhuiejiedu contineantur. Eft igitur neccHarium, vt morbum dica-fdimpediufun mus efle ofFenfeadionis caufam. Adio enim omnis.fi-ue expedita flue impedita fitanotus quidam eft: ac pro-* indcnoneft,nifidumfit. Nihilautemfitabfquecaufa. Qu are adiundam fibi caufam habet: fine qua motu im-poflibileeft exiftere. Ergo cum efle non poflit morbus, vbi adio impedita nulla eft, atque non fit ipfamet adio la:fa,ncceflarium eft,vt fit huius offenfæ caufa.Nam prç-tcr caufam res alia nulla perpetuo ac neceflario coniun da eft cum adioncvitjata..Qnamobrcm confeques eft, vtquæ amp;qualishæc caufa fitfcrutemur.Hac enim inue-taamp;cognita,morbi noticiam habebimus. EVR. Ineptu eftrufticorum opemimplorarein morborum demon-ftratione,amp; caufarum,à quibus adiones debilitantur,dc

claratione.Cæcutiunt cnim lcnfuscorum, ad contempla tioncm caufarum,à quibus-adiones humanxlxduncuo tanquam vefpertilionum ocuii ad meridianam luccnii Noftram proindePhilofophiam iamdudum à ruftico-rum cenfuris amp;focictateföiinximus :vt qui non fumus fenfuum mancipia,qualiavos eftis. E R. Videris rerum omnium imperitus elTc.Cognitio noftraomnisinitiuni habet à fenfibus.Ex fenfilibus enim axiomata conftruun tur,quæinitia funt amp;nbsp;fundamenta feientiarum omniu: quibus in natura certius efle homini nihil poteft. Equidem progredi nobis ad res incognitas non licet,nifi à no tisjconfcftisjccrtisjindubitatis, ad incerta amp;nbsp;dubitata^-cedamus.Ar in his rebus,quæ naturalitcr ab homineco gnofei poflunr,nihil eft prorfus omnibus hominibusco feifum,ccrtum,indubitatum,praeterfenfjbilia,amp; ab his proxime fumpta pronunciata.Nam amp;nbsp;intelledu euiden tia indudione opus habent apud rudes amp;nbsp;pueros. Idco

autem

PARS TERTTA, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14J

autem fenfibilia confefla funt omnibus, quia fenfus, qui horum eft index,vnus eft apud omnes fanos-Neque plus valet dofti ffimorum fenfus,quàm ignauiflimorum rufti corum.Quis enim neget Agricolas plurimosfæpenume

to acutius videre, vel audire,vcl gnilarc,vclcdorari do-ftiftimis quibufq;?Ncn cft ergo in dqudicationc fenfibi Uum pluscredendum doftis,quam indodis : nobilibus, quant rufticis Aba eft illorum ratio,quæ nonfenfib.per-cipi,fed ratiocinatione comprehendi folent. Caecutiunt fenfus rufticorunt ad contemplationcmcaufaruntadio nis læfæ,cunt fennbilcs hæ non fint.At noncaccutiunt ad fcnfibilium diüindionem:qux probatione alia nö egét, quant monftratione feu fcnfionc.Tam vidct rufticus dif ferenrias fenfibilcs inter hontincm,cquum,bouent, fue, arborem, plantam,amp;c.quam eruditiffimus quiuis. Ax'io-ntata amp;nbsp;praecepta de fcnfibilibus fumpta non funt lend bilia,fed afcnfibiiibus ortafunt-Haccfifenfibusetiam ru fticorum fanorunt refutari qucanr,pronunclata vera amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ftabilianon funt.Nam principium artium noneft.quodPriwe^*»*^ ‘^ubinmeftiquode^uenonabontnibus ontninoltomini-“’’“’?'”'^^^ ^° busconceftum cft. Quontodo naniqjcertumfucrit.cu ius principium controuerfunt eft? Et quid aliud qua fen-'^^’ fus adducunt Patacclfici:quæfo te,profuorunt princîpîo runt confirmatione? An non ex tribusldeo contendunt concrcta cue vniuerfa,quia in bare refolui queant? An no P'h'4cfI. fen[ut fiiprà negabat idem ille,cuius verba tu mutuatus cs,qua‘*’’^*^’‘‘‘’ »^“* tuor huntorcs corporis noftri elemeta efle, quia in cibis P''®’’’“’^* noninucnircntur?An non plcraqucin Itontine vcl inef-le,velnoitincfl'e ex co demonftrare volunt,qubd in alqs rebus,id cft,in ntajQrgntundo extra hominem vcl repe-rianturvcl nonreperiatur? Cur ergofenfus ruftieorum, } quahsParacelftismagiftercorunifijit, valent ad confir-’^3ndaParacelfica prateipia non autent valent adconv , probanda vera fundamenta? Dicam iterum:fifenfuum

ttt

E i^As 'rf^''b r'ip)'^jir.

iudicioftanduninoncftin rernm fenfibiîîum dnndka-tione,corrucnt omnes artes,, omnis pictas amp;nbsp;religio:lt;5lt; multó magis euanefeenr parirer noua,mcndacia,turpia, noxia,bla(phcmaParaceUi eiusquegregaliumdogmata vmuerla. Erenimomnes homines lani ves cundas in fa-lcm,fulphur,hydrargyrö,refolni conftantcr neganrfqua re principium hoe elle poteritƒ ægrotarc autem mem-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brum,cuius aftto prater naturæ confuetudinem impe-dita eft.lummo confcn(u aHeueranter vniuerh affirmât. Qiiód fi ergo pro veris habenda nôfunt,quæomnes ho mines fenfibus fuis codem modo comprchcndnnt,mul tó minus,arbitror,tanquam veraadmittemus,quæ om-mü fenfus fahaefledoeent Nos illa vera cne,quæ fenfus pcrcipiunt(defenfibilibiis loquor)ccrtó rcimus:quæaii-tern nonpcrcipiunr, neeffiequidem fendbilia aquecer-Verhum Dei to nouimus.Sed nimis multa contra belbasilias Sceptt-execraturfen- cas dixi; quas verbum Dei non confutat folùm,fedexe-fuumiudicium crabiles elle probat. FVR. Ifta iam fino,atqullud feire ’cupioquomodo cx approbatione omnium demonftres morbum caufam eflc aâiôAumlæfarum. E R. Tametfi iam clarè,vt puto,expofui,iterum tanaë repetam. In hoc x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conueniunt omnes homines,omnem çgrotantê habere

'corporis aliqnam adionem fenfibiliterlæfam.Item,om-nem homing,qui adionem aliquam impedita habe.it,ç-grotarc:Ianos autem efle omnes,qui nullius partis olh^ cium prêter nafuræfuæeonfuetudinêimpeditû fentiiit. Ex hoceöfenfu amp;nbsp;cöcefla omnibus hominib.notionena Prêter cällfam feimr hoc ^nunciatû.Morbus veleftadioimpcdita,vel aliqmd line quo impeditaadionunquâ amp;nufquâinucquot; ^'- 'vbi''^'^^n '^''■’^'■‘ ^’' pfæter caufam immediatâaâionis'præpedits tarnen '‘^’^ ^*'’’' eiftniper amp;nbsp;vbiq; adeft.Ergo cum morbus non pof fit efle rpfametadiolæfa,ncceflariû clbvtlt;lu impedirio-loriM Gaf j„ nis eins caufaproxima. FVR. IntclligoiarhnuncGalc-li.4e o^t.ftH^/ni ve rba in hb.de optima feda,vbi lie kribit.f-rtp«« inuji-

'^PARs TERrrA:-:^'gt; ^ i^zquot; ^^in m Tut (poitop^tut )gt; Te%vti:Samp; ij Ts-'a/pa^eirtf T^i;Te%vi)çà,A ^ (pc^tofittut 'yi'ytsjeu iJ'e'n; ^^ lù (peutépeta TrO/faiJ't^ua-iv,' a^a tu iTr} roli i^ccivopcévciç Óeai^tiptcQtx^^eiTrt^ i i^aitsjobi ToZr gt;^^KSfi apXflTtn TextrutvÂÔyuçMTH^TreijTXtTn.Ttiiç ipaitojitg'. mg Atyu üeu^tipt.a^ci'.J'tjXctÓTt ü^%il t»îç 'Sr^i^óirsui TÏn Te'^vrie -iri cpotitcfAivat ’yitejai. Idem hoc in (ncthodofenfitjCum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

flC fcripfi t. J'/oTJ mg pist rut itofió-TUt s^t^yi^crHi Ók Ttiç Tut ÎÂ-^.ifvut ouvriôeieiç ’ZS'Bttia-ópis^a,, mi J's t^ç iirtea avrtjç ri 'orpô.'y-poo^i^ iv^sasii TH'g^ ZtiTt^a-eti.Kgp à7}'cj£i^sti,iiiiST c^TUt T di Tü’sJ^eli Jon!i^ut,a?iK’ an tuv sTri^^tjpictinûi/ Ätifip.etTUV.'Vidco hnèimmentólcnfuum mancipianominaii häemetho dum fcruantcsdicnt fenfuum iudiciiim in fcnhbilium di gnotione aucefantes infanos effeprædarè qiioqucpcr-lpicio.Errant,ant potius delirant his non minus,qui artë aliqua traditun principia amp;nbsp;fundamenta nulla adferunt certa:fed controuerfa duntaxat,ac dubia proponunt.Re-Óèigiturcxfenfuicuidcntibusprincipium ftatuitGale-»ÜS conceffum ab omnibus.Quanthra iudicare poHum» fruftra oppugnabunt^hanc areem Gatcni Paracellns cd ^equacibus. E R. Idem docuit Gal. in merhodo Therap.

cum quatuor res in aegrotamibus plurimis apparerc mo (situer in g2 nuiflet admodum inter fe vicinas:adioncm lç(am,mcm grotMitbus vi brum feu corp«s(àquo adio editur) prêter naturam af ^'^‘f interfe fcdum,huius affedionis caufam,amp; denique corporis af Ï“*/’'“'* fcdum,qui adionineque commodat, neque incommo dat.Quippeaftedus vltimus pro morbo haberi nequit, ciim adionem ncqs impediat,neq; promoucat. Ncc eau fa corporis prêter naturam difpofiti morbus cenferi po teft, cum fæpè læfa fitadio, ipla non amplius exidénte. Quare impedita aliquando effet adio corporis noftri præter naturam,ncc ægrotarct homo tarnen : quod fieri nonpofleoftenfum crt.Ergo,fi nequeIxfa adio morbus . ^ did poteft, confequens eft, vt id fit morbus, quod in -• niembro adionis caufa nunc aliter habet, quant prins. ■' *

ttt 2

148- E R Â^, Tf \D IS Pr rj-r.

Ipfum naniquc membrum morbum exifiimare dementis effetxum nulla tune efict iJnkas.Eft autem membru quodlibet modó fanum,modó ægrum.Sanitas igituramp; RuIisPardiek morbus non funt ipfa membra,fed horum fecundum amp;nbsp;tuiufdam ca- prætematuramdifpofitiones.Poteftex hisfacile aquo-lamnia. ^jg perfpici, qua fide arrogantiffimus ille Paracelfi gre-’^ galis agat,cum ficfcribit.Galcnus in prionbus lib.Meth. ” quatuor return diftinûa genera propofuit,aólioiies,a-” dionum proximas caufas, antecedentes, euidentcs,fiue ” externasdn hifceordinibus morbum neceflario contine n.Galenus non hæc,fed quæpaulôantèrecëfui cgo,qiU tuor inter fe proxima ixpèiii morbis confpici afleruit. Cur euidentiumfiue cxtcmarumcaufarurnfceiflermé-tionem? Enumerauit illa, de quibus dubitaripoterat,an Curcauftn ex- morbi effent. Caufas extemas nullus vnquam, puro,prO temas nullus morbis habuit: cummorbo prælcntc plcrunqucabfintlt; putauerit mor Anpoffit aliquis calorem folis febreraputaro, agro in bos ejji- nbsp;nbsp;nbsp;ymbtaiaecntcrPermulti ex labore infebrim, ineiderunt:

quscümlabóribüsnonabiif.Quiscultrumi’ndrcetrhoï bum,amp; non potius ab eo inflidüm vulnus ^ Vertint Audio calumniandi bonos authoresitaincenfus eftnouus ilIetheOus^vt quiddicat plerunqucnefeiat.Multó ma ’gis comprebenfumin fcbolaGaleni eft, quidelemcntd • ' . fit,qucmodomifceantur,an adionum Se quarumtena-perics caufa fit (quæ reprehenfor perperam incompre-)ienfaputat)quàm perceptafintab ipfis Paracelfi infana phantafmata. Falfi enim comprebenlio cum non fit vl-la,mirum noneft,fi comprehendinunquapoffïnt,Quid amp;nbsp;quotelementafint,acquomodomifce3ntur, quanta medico faris eftjCOgnouim’.NecignoranitGalcnusquo modo temperiem adionumvocarct caulam. FVR Pu-' Gatenufdtani tant plenque praeter temperamentum, formam eum a-m£ («tjfewnaliutn nullam agnouiffe. ÈR. Non inficior eum alsquan dubios[kU. do dubitauiffe,num anima noftra diuerfafubftantia fit à tempfrquot;

U

temperiejncorporea, amp;feparabilis: vtPlatonivifumfu-it.Huius enim rti certam demonftrationem fe nullam te nere alicubi fcribit. Attamen ex contingentibus in cerebri offenfiombus didicit,fpiritum non animam,fed ani-mæ primum eflc in{trumentum.Illam autem difquiiitio nem, vtrum fcilicer anima fubftantia quidam alia fit à teinperie,medico ad curationem ncceflariamnoneffe monuit. FVR. Quïpotefthocefleverum,fiponatura-nimaprincipium amp;cau(aacl:ionum inanimalibus om* mum? ER. Animaprincipiumeftamp; caufaoperationu ^««Mcauft^ prima,non vltima feu proximoQuippe nulla edit adio- ^ft nem abfquctcmperie amp;nbsp;ftrudura partium fingularum-Et pro varia cinufquc membri difpofitione variant etü ' adiones ncceffario: proptereaquód mcriibrum anima-’ turn quodlibet ccrtæ aftionis tantùm caufa eft,nÓ autë bonæ vel malx aftionis- Vt enim adio partis fecundum naturam cdatur,opus eft naturali difpofitiqne.Si vitiata fitjideo eft,quii membri difpofitiodeptauatafeu praeter «aturæ ordinem affeda eft.. FVR. Non fatis iurdligo.

^R. Differunt inter fequatuor hæc, adio fimplititcr,a- Tgt;ilfcrunt b-dio ccrta,adio bonavel naturalis, amp;nbsp;adio impeditafeu ter(e,tiïHocer naturxnon congruens. Adionisabfolutæ caufa eftani- ^^ilt;i^^ohonaf ma;adionis certæ amp;abalijs diftindç,vrconcodionis,vi- '^^^lt;^fgt;^‘*^'‘ fionis,auditionis,ambulationis amp;:c, caufa eft propria amp;nbsp;peculiaris in ft tu m entorum fubft an tia amp;nbsp;natura. Vt autë conueniens amp;nbsp;bonafit adio quælibet efficit naturalis a-ptaque membri aftedio:quemadmodum vitiofae vclprç peditæ effedoreft laborantis partis vitiofitas. Animæi-giturfola adio eftadferibendadnftrumëto adionis pro-prietas fme fpccics eft affignandaduftrumenti difpofitio nibonar.bonam-ialx autem mala eft attribuenda. Si poffer anima fme mftrumento agere, eodem femper morfo ^êcret lam quia abfqueco agere in corpore nihil poteft, “'^^S'hquomodoinftrumentum afiedum tft. QuaprOquot;

ttt 3

ijo ERAsri Drsprr^r.

prcr aólionis caufaexpeditæ acnaturalis non cft ïmmc^ diata caufaanima, fed inftrumenti naturalis affeâio amp;nbsp;■ ftrudura: quemadmodü læfæ caufa cft eiufdem dUpofi-tioanaturaliftatumutata. FVR. Non poflumraperc, quomodo anima fit aftionis caufa,amp; non fjt panter bo-næmalæùcadionis caufa. EB. Si non capis hoc,ex mul ! tis te Philofophix quæftionibus nunquam intégré expli ^™'^- caucris.Sed exemplo tibiconabor negotium adumbra^ re. Manus caufa eft fedionis ligni moucns.Ita autë caufa cft.vt abfq; inftrumëtonon fecet(hoc.n.nunc pofitö no bis fit)atq; pro inftrumëti varietate,bonitate,amp; vitiofe-cetdiuersé. Alitcr.n.ferra,amp; aliter rurfuscultrofecabit: amp;nbsp;aliter quoq; acuto qua obtufoculrro fecabit: tametfi in manu alteratio feu mutatio nulla fit fada. Manus ergo fedionis, cft caufa mouens(nunquam.n.cultrum non motum ligna fccauerit ) at concinnæ amp;nbsp;turpis fedionis » caufa per fe non eft.Etenim acuto amp;idoncoinftrumëto 5 aptè,rctufoamp;ineptoinconcipnèlignum autremaliain | diffecabir.Vt hïc fedionis quidé caufa manus,concinnç * aût velinconcinnx fedionisinftrumëti apta vel inepta' difpofitio cft,ita animaprincipium opcrationisfimplici tcr,bonx aûtvelmalæfanitas vel a;gritudo caufæinftru mentales exiftunt.Sanèficutimpofl'ibile eft,vt code mo do alfcda manus code modo fecet.cultro acuto amp;nbsp;hebe tato,fic impolfibilc cft,vt anima per fe nihil perpcflaco- ; dcm modooperctmembrofecundu amp;nbsp;prater natura at Animäpercor fcdo.-,ppterca quód abfq;inftrumctis membrorCiopera f woperatur. ^.j tam nö potcft,quâ non poteft manus abfq; mftrumen

to ferræ vel cultri,amp;c.fccarc. Qiiamobrë non quærit an- ' xiè medicus,quæ fit abfolutæ adioniscaufa;fed quæciil patævelinculpatæopcrationis author fit follicitius in-quirinfi præfertim nori^animä mutari ab his rcb nö pol fe. FVR.Videor mihi nuc rem intelligerc planius. Scd amp;nbsp;illud video, multas in Philofophia pariter amp;nbsp;theologia quæftio-

• PARS TE^rij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î^i quæfliones toUi poflehui’rei explicationc.x\udinioliin adolcfccns queri,Qtiomodo Dciis,quü aftionu noftrarû omniû caufa lit amp;nbsp;fundamcntü,nihilominus pcccatorû caufacenlerinôdebeannec quicgaudiui extra fieras lite •ras,quod maiorc mihi lucê adferrct. Côplures quæftio-nes Ethicæ.dec^; voluntatis noftræ operationib. difficul-tates explanari huius rei deelaratione potcrût, vt video. Scd aliud nüc agimus.Oftefum cft,morbö cfle vitiatç feu oblæfæ adionis caufana,non primâ(quæ eft aninia)fed^ ximani Hanc ergoindagare cÔuenitjVtquæ amp;qualis lit clarèintclligamus. ER.Operationesomnesneq;formçopcrrftiô.-jft ’ foli,neq; materiæ tribui, fed toti cöpofito rede zdCcribi funtcom^ofita ccitu amp;nbsp;co fell um elEFormä in animalib.animä,amp; mate- ™'”* riana corpus organicu elfe æquè clarü eft. Animä igitur aftiones omnes perinftrumöta fiuemebra edere nullus 'ambigit,puto.Quis.n.dubiter,num pedesambulationis, ‘nianus eóprehen Cionis, oculi viCionis, aures auditioniS, ■ventriculus codionis,amp; partes aliæ adionü aliarü inftru ^nenta fint?Nec minus euidës eft,alt;ftiones membrorü ogt; mniü minui,debilirari,tolli,deprauari,membrorü fubfta tiaeadêpermanéte.Ergo cü anima mutari per fe primo nequeat,fedimmortalisper(iftar,cauCas huius mutatio-nis in membris quærere oportet. At fubftätia neq; corra ptaneq; amifta adiones eorü impediri nihilominus eer nimus.Pes enim ad ambulationê ineptus rcdditur,tam- PedisfubftdM ctCi pes efle tam nö definat, qua non definit homo æger quot;‘’'’ corrupta, homo efle.Par ratio eft aliorü membrorü omniü. Quo ^‘^ circa neceflariumeft,vtaliquid cis accidat,quod ablefio^”*^*’’ nis caufa exiftat. Hoc quid fit tunc intelligemus,cum, quid expeditarum in eisadionum caufa fit,perfpexeri-naus.Sumendum autem principium nobis eftcofeflum ab omnibus,illud fcilicct adionis in mSbro quolibet ^. ^iuiacaufam id eflc,quo illæfo manëte Integra rernanet ?.^*o,amp; quo mutato fimul impediri adionê necefte eft.

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER^STT DISPTTAT.

Redeundum hic itcrum nobis eft ad fcnfus : qui nos ccï-tiflimè docët,membra vïuentium pleraquc neque pro* pter fapores,neque proprer colores,neque proprer odo res muratos in agedoimpediri. (Dico pleraque,quonia vnius linguæ operatioàlaponbus, amp;ïôlius oculiaâioà coloribus,nariumduntaxat officium ab odoribus, deni-que folarum aurium munus àibnisimpediri poteft). At fi præter modum vel ealefiät vcl frigefiät, amp;c.vel ftrudu ram,id eft,fitum partium,numcrum,magnitudinem,co tinuitatem mutet ,adioncs corundem oblxdi demon-fträt.Nec opus eft liîc lôga probarioneQuis enim nó ex* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertus eft,fcopera manuumaepedum minus commo

de vti.cum perfrigcrati funt? aut quisnö langueicereeX xftunimio corpus fenfitï Qiii adadioncsinftrumëtales vocatas nö nouit rcquiri figuram,magnitudincm,numc rum.fitum, amp;nbsp;cönexionem partium naturx cögruenté, carumque cÖtinuitarem,indignus cft,qui inter medicos ; nominetur : imb quiin numerointelligëtium hominö i cëfcatur. Ab bisigitur fclis adiones,fecudum naruraip cduntur,cum naturæ cöuenienrer habër.Nam his man^ tibus manêt adiones illæfæ, amp;: eifdem vitiatis debiliran-tur adiones cöfeftim:alijs autem quouis modo altcratis noxa adionum eófequitur nulla.In eifdem his morbuni fme præpeditarum adionum caufas cöhitcrc prorfus nc . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceffum eft.NÓenimpoteftintcnigi,quomodocaufisa'

dionum iUæfis permanëribuslæfa fitopcratiorautquo-Riodo aliter impediri operatiopoffir,quam fi caufae ciul dem immutëtur. FVRN. lmpoffibilccft,vt horuin aliquidnegetur, fiquidem firmum hoc fît, animam abf que medio inftromëtorumfeu membrorum nullamo-rome per [e perationem exercerc.Vt dubitemdUud efticir,qubdani-pneso met^ a- «ï* tftedus morborum grauiffiniorum caufas facintme gunt ne^iepa diei. E R. Nihil certius cft,quàm compofuorum adio-twrewr. nes eue, no folius forma ; amp;fotmas per fc primo neque agetc

rJRS^TERT/A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15}

agerenequepatuhpe eft,non immediatas amp;nbsp;Tolas aftio-num erre caufas;tametfi principium fint,à quo motus fine aftio initium fumit.Si cnim pofTent agere fine corpo refeumembro conyenienter affecto, non opus habere-mus membns.Scdfatuusfim,fi in hac re aflerenda labo rem:cum animam noftram immortalcm,arque ob id de bilitari per fe primp non pofte ab hifce viribus corpore* t * ‘ is,neParacelficiquidem inficiari audeant. Affedus ani- Alfc^ui^ntmi mi morborura caufas efle non eft dubium.In prima con quomodo fiat certatione fuse declarauimus, qua ratione corpus alte- morborg ea»* rentacniutent:ad quæteablego relegenda. Sufficit no-ƒ*• bis,quód actionem non impcdiunt,nifi prædictorum ali quidmutauerint. FVR. Quid fi caufas adionum pona-mus efle,non accidentia enumerata, fedipfas inftrume-torum fubftantias? Aliâs videbitur natura fr uftra ex tara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

differentibus fubftanttjs ea configurauifle. Cui accedit bocetiam,qubdfubftantiamembri corrupta fimula-

^ioncs eiufdem corrumpuntur. E R. Ad hæc perfpicuè SubÜMtia b-refponfum iam fuit.Non quicquid ad adionem necefta- Ürumenti qua Hum eft, enam bons axioms caufa proxima amp;nbsp;^^■^^’^(^‘iitf^fii diataeft.Nec quodeoncinnæ amp;laudabilis actionis cau-f««*^“”’^' fa eft propinquiflïma,ctiam adionis fimpliciter accept^ caufa eft. Ab anima vt à primo efficiente proficifcuntur omnes corponsnpftri adiones:ab mftrumentorum fub ftahtia manant adi^um fpecics : at bonitas amp;nbsp;vitiü ca-^um caufas habet propmquiorcs;ncmpc difpofitionera conuenientemvel incondenientem. Anima igitur mini ftetio ventriculi coquit cibos, opera oculorum exercet vifioncm,Vt autem animal probe feliciterque cibos cö-ficiàt,amp; acute videat,non fatis eft ventriculum oculosq; ^abere/eçiinfuprÇF’çpngru^ter.tura ilium turn hos affe :^°?àjfpofitpsqùè habeiè/pportet. Si enim nô fmt apte dupofira met^br.a rnm^^C tqm alla, adionis confeftim deprehendetur impedimentum adeffe.Sic fedionis eau-

UUU

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^ 4ƒ^7^^ .p^rsi^T^T^ r.

fa princeps c0: manus (ciikcr enim fua fpontc non fcca-bit) at puTchra ac facilis 'fectionis'caufa eflidoncä cultti fabrica. Quód fi inftrumenti fubftantia abfqiic difpefi^ tionç, quæperdi amp;nbsp;reparari abfque fubftantix interim potqft/aftionis bonæçaufa effet,nunquam lædcretur'a-hio quatifper fubftantiadufarctintorrupta.Sed hac rrii . nentó imfSeditur nihilominus adió. Alind igitur dit coH ^’“”æ adionis caufa. F V R NI V S- Si rede percept ^^ “^ ' quxprotulifti/uerit hxc ratiocinationisGalcnicacfum-JAcirbwauitl bia:cuius ftruduram nune demum indiflblubilem effó * * video. Vbiaftionis impcdii;ionullaeft,ibi neque mor-b'us eft:amp;vbi morbus cft,ncceflarió adionisoffcnfióa-deft. Ergo neceffarium eft, vt morbus fit yel ipfameta-dioimpedita, velaliquid cumeadem femper amp;vbiqnc infeparabilitcrconiundum. At non eftipfalxfa adio, cum etiam quiefcentes aegrotent. Nee aliud innenitut quodcum eius læfione perpetub amp;nbsp;indiuulsè cohaetc-gt; nbsp;nbsp;at,pratter eius caufam primam amp;nbsp;proximam.FIxc porto

eft membrorurn naturalisdifpofitionis, remperieifcili* eet ac ftrudurae laefio.' Eftigiturmorbus difpofitio pratter naturam adionis impeditæ prima amp;nbsp;proxima caufa-Quod hanc difpofitionem efficir,caufa morbi,non ipfe-met morbus eft,ac dicitur.Quanquam aliter videturPa-racelfi difcipulo illi,qui Ariftotelcm,Hippocratem, vete tesque cundos criiditionefuperaffefatuc putat.Hicar-bitraturfcex Hippocratis libeUo de flatibus oftendifTe? Satus in corporibus noftris pratter naturam côHcdos» morbos effe,non verb caufas morborum. Hippocrates, inquit, morbos omnes «7ro '!s-vtvp,aTugt;i prOXimè profick fci oftendit, Febrium quoque exempla adducit,epile-pfiat,hydrbpis,amp; fl uxionum : magna öbferuationum aC rationuib mole contendens,adipSrurn Oi^nium débili' rationes,deprauationes, amp;abo'ljribncs àfpïrituufif pote ftatibusamp;vitalibus impreflionibus proxïmè proficifci. *^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'idque

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

Itaquc fi morbos appellant, à quo proximè læduntur a* Ûiones,curincontinentibus vclcralTis amp;nbsp;immobilibus corporibuspotius,quàmin fpiritibus,morbos collocaf uerunt? Ad hæciliiusgrcgalisParacclfici verba,quiare-* fponfum eftlàtis, nihil nunçpetoniihi rcfponden am» plius. ERASTVS. Attamen propter alios vindij candus eft Hippocrates. Vide veto quanta fit iftius Leo-nis inlcitia. Hippocrates in toto libcllo illo vnum hoc rîatui no [unt præcipuèagit,vt flatus probet morborum clTc canC^s: morbi^jedmor hieautem LeoCumanuscontendit eofdem,flatus mor borum cauf^, bos efle. Nccintclligitorationcs hafee duasplurimum fxfentètianip diflerre. Morbi proximè à flatibus proficifcuntur: amp;,a- ^°‘’'‘‘ Öionum debilitates,abolitioncs,deprauationes, proxi-mè à flatibus proficifcuntur. Idem putat efle morbum, paracelfmor. amp;aâioncm debilem vel deprauatam »fiuecaufam amp;cf- burner aélio. fcüiim. Qiiod ne m^retur aliquis, promittit nouam nemltefim pu , r.obis Logicam : in qua ciufcemodi redè fieri demon- iMtiinnc^c,^ ’‘fttetur. Av^dc quódnullomlocoeius libelli dixit Hippocrates , flatus efle omnium morborum proximas 'caufas,ncdum aüioms debilitatum amp;nbsp;deprauationum.

Èt qubd flatus non opinatus/ucric morbosefle Hippo-xrat.fedmorborum caufas, vel hare fola verba probent. ïDemonftr^bOjinquit, ïj» pjo-^TtaJat ÀTreyevâTi n^jnyeva iz-MTa ict/Tit T^Tü : fçilicet flatus. An credi poreft Hippocrates credidifle morbos efle flatus, dum flatuum fo-^.bolesamp;effe^us afierit ? Longè dodiorfuit, quàmvt i putatet eaulam amp;nbsp;eftedum cadem effe: quemadmo-c dum ParaccHici delirantes aliquando fepbunt. Sed oro te plunmum ,,vt .totum libeUum perlcgas , quo nj deteftanj^jn^ Paracclficorum temeritatem amp;nbsp;impu-

- dentiam certiùs cqgnofcas. Mox à principio libri fc M( declaraturum fenbit , tZ wfiTi ainov tïï-T«» i/slt;rav, t(^ ’‘^ “JZ’) W ‘8^1 y9 yirtjc« rüy cv ru rautiji nctx,»».

UUU X

heinde docct,quomodo flatus morbos fufcitare qucat quot;morbos effe non docét. In flnó’üicir ,v^f^ó^4«z to ahtf Tuwéiruv t^PpAtraf.Q^üis non videt Hippocrate flatus tan^ quam caufas à morbis feu effeftib. diftinguere? lam qui putat Hippocratem inter adfones amp;nbsp;adionum caufas di fcrimen nullum vidilTe, minis eft iniurius viro praeftan-tiflïmomee tam rcfutationc,quàm execratione dignuJ Ttattunoncor ^^.Quödporró Hippocrates non exiftimarit flatus pro rumpiMpro- ximè corrumpere aut abolere adiones, ex eo perfpicuè wed w 'patetiquod ne morborumquidem omnium caufas pro pinquifllmas ftatuit. Primùm enim peftis authoremfa-

* citnonaerem,fedjW«*oquot;jM«7aT^a*0/jamp;)7rw^u(r« -zs-eZÉ^ain ipfoexiftentia.Poftmodum aliarumfebrium caufas non folu aerem ,fed cum cociborum amp;nbsp;potuum copiain 5c qualitatem facit.Et quod dcftillationum non ponat cau famimmediatam flatus,ex tota didionemanifeftilfimö eft.Sed amp;nbsp;vlcerationis proxima caufam cönftituit phlegm a,non fia rum. TOJj ipAf/pa ^ifMlt;rt %v^cïa-i fzif^iypiish i ‘é7rei oil ‘srpoairga-t tç cttiôsetç roTraÇiÎÂKÔt. Item. àçif/,u J's av Tlt; | lt;P^i’yfiei7t^o(art'^oïT} tk ou^Xi i^nelgt;^ aietp^vyni^enui; ^Mquot; '.

Similia etiam pauló poft inuenies. Idem phlegmi deftillans afperitatem gutturis generate, amp;nbsp;fpiritui pet exfpirationem exeunti oceurrens tulTim excitarc ait. lo hydrope quoque aquam cum flatibus caufam ponit. Et Vt tandem finiarn, tradatum concludens hæc fcripfit-

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^etnovmfisv e(,i^vauj aiet‘ZircuiTav’rnTü}it 'üreÂv'TçoTTurspoiAt' rfcu X!rcq;7» J'’ oZZa WMia: mu/cti7tet n^ fi^euTtet. FlatUS hÏC

variemultipliciterque morbos parère affirmât ; verum Uta tarnen vtnequefolosneq; proximè morbosomnes i Sentetuit Hip fufcitare fimalmoneat, Sanemensaefententia Hippo-poen inlib.de cratis in pttEfcntilibcllchsc eft,flatus ■zreAvTçgt;07r«çmor-fiat-qufjit- ßQ^ gignereat nequcfolos tarnen neque proximè quof-

libet morbos efficere. Etenim phlegma,fanguincm,hu‘ mores acres,explicatiffimis verbis caufas morborum ft^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuit-

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

tuit:aut fakem 5^«gt;a;lt;7îaamp;ƒzfTÄ/7J«; po nit. Quarc non fun t verba,quibus folos flatus videtur morborum caufas po-nere, aliter accipienda: quod ipflus conclufio clarède-«lonftrat. Atq^ in ipfa tradatione vides eum flatus quo-rundam morborum caufas facerc admodum remotas: ^trewT/« ponere nu per didos humoresTlagitiofaproin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*

de eft illorum impudentia, quos nihil pudet Hippocrati talia affingere.Quöillud etiam pertinet,quódmedicos Symptomatu fcribunt in fpiritibus fymptomatum impetus ponere.^P‘'^'*f”°”^ Corpus noftrum exgt;conlinentibus roembris jcontehtisr’^^-ö””“^“* humoribus,amp; fpiritibus feu impetum facientibus ton- ‘’PP'*’’”’^’ ftare non inficiamur. Etin illis quidèm praecipnemor-bos confiftere,in fpiritibus autem,quoad illorum partes quædam cenferi po(runt,duntaxat ineffe,ingcnuè confi-temurquemadmodum contentafeu humores morborum caufas dïcere nihil dubkamusEgo fanè non memr-nime quen'quam vel audiré vel videre prædidas partes kadiftinguentem.vt in continchtibus morbos,in côten As caufas,in fpiritibus fymptomata collocaret. Apparet lt;nim fymptomata etiam incontinentibus amp;nbsp;folidis par tibus plurima.Sufpicor ergo reprehenforem non minus hic mcntiri,quàmibi. Quamobrem ipfo relidoadno- ' Arareuertamur. Galehi nréntem tu pulchrè perceptfli. '' ‘f;.' j“'’ Êxquo rurfus vides,quàm non rede nigeriWecornusPa tacelficusfubPaüonis plumis lates infaufto crocitupræ dida reprehendat. VoCat is morbum radices,radicum cf feruefcentias/pirituum ebullitiones,eorundem cöfura-ptiones.At conftat morbum in corpore nullu effe.quan tifperadionis impeditionulla animaducrtitur.Hanc au temimpediri prins non podè^qulm corporis feu mem-' i brialicuiusveltemperiesvéîconftrudiolæfamtrtaraûc fit^phniflimèdemonflratum eft. Quicquid in corpore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*

ineffe imagineTis,morbus ramen in co erit nullus, quan dfper rempcries partiudiearumque flrnduranaturalis

■ ’ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d - UUU 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

côferuatur.Infcitè igitur nefcio quae fiditia feminamor bos vocatcum fuo prçceptore:qui corpus non concedit morborum fubiedum efle,fed capfam feu ciftam dunta .JVlortor« ft xât efle eorumfatuè credidit.Morborum feminaria fiuC kX»*^“^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aegtotandi in corporibus ineffe nullus no-

“ ’ gat.Nifi enim fic haberet res, immortalesomnino effc-mus. At funt corruptioni morbisque abnoxia.Habent er * ’ go qorum in fe femina fine radices. Hæc autem femina v lUbO^dUtias efle,ncdiaboliquidcmcrcdunt: tamctfi pet quot;nbsp;’ Paracelfum eiufque.difcipulos hoqcuoniunt.Sunt enim jiil^liiad,quam dilpoGtioncsqutcdam corporis, propter quas ab bac quant iilacaufa,amp; hoc quam illo mode tad bus ac promptius paritur «5c mutarur. Qiiodde hac po-tentiaadumfacit,non morbus,fed morbi caufa cxildt.

con^mibum impurirarcs no,bis ,t.mto. t onatu o- cinunt: qur^n Cola qiembrqrum difpolbiçnt morbum,elle pep

minus abfurde loqui vidcrentur. Minus quequerepre-hcnfione forent digni.fi morbos qualuarcs die dicerct. Parattlpd nbsp;nbsp;Çum fubbantiasfaeijuni mincr^lesj^qiiae.primis fcqi^

^^^'^^^’^^ proptcr-Protoplafti pecijattunt a'Gcid^«n-çgt;^.pqtffr '^eobo^ertA '^^^bsqnqua creatjjs fuir,priuationcj5 negppt,ha’retic^ tionttumundi M«nichaeqin fapiunt.Iidem cutq infanis quibuMâ theq* UMf^. logis forfan peccatum quoque priuationcm quandam elle negabunt,fedfubftanriam affirmabunt.Hos impro-bitate vincent in co. quod à Peo creatum afleuerabunt.

)An non infaniaE; diabolical ptiQximum eft, putarc, à Deo Pdr^cclffiMapor fecreatumefle malum’Etquis miretur Mankh«o$gt; Hubxoiltirno’adeoque Manichais détériorés die, quos in .Dei bliuip

ac facrofandam triniratem blafphcmos efic. nihil pu-det? FVRN. Atinpriuationibus,inquiunt,ncctbr-mae,necdifFcrentix,neceflenriacreperiuntur. ER. I®' feitiam fuam egregieprodunt rcprchcnlorcsnoftrithdquot; falijs

„ f ƒ ƒ TE^TU-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«59

falijs afinisrudiores.Quis nefeit in Philofophia initiatus înter ejualitâtcs circa idem fubie^utù viauim hærcrc fo litas,amp; fcmutuopcllcre potentes, deteriorem pritiario-nis rationcm obiinerc, tametfi nô fit abfokita prinaric? Hxc ruditaS Paracelf inde adeo manat, quod nondum Differuntpri-didicerunt differendam inter fimpUcem negationerd amp;nbsp;*”'‘’’ ^'*^ priuationqm.Erenim priuationon eft abfoluta nc^atio, ^^P'npi^^x.^ feddefedio perfedioni-Squ^ âdçflepoteft acdebet:Mor bus crgo,ramcrfi defedio fit qnædarh àianirare, noneft ’ nihibac proinde nee forma fua,nec differentia, nee effen tia,nec viribus fuis deftituiturpropres. Plato quoque morborum contemplationcm non prorfus ftctilem te-' liquitdcd de corum natura,generatióne,caufis,löngè'fc-dius differuihquim de ijfdem inflatus illdParacélfi coruns inftuftè crocitarit. Nunquânl‘co infan/æ proceffei runt Platonici. vtfeminà feu radices morborum (quos qualitates amp;nbsp;difpofitionés corporis eife praeclarifllmèih tellexerunt)ab initip creationis in inuifibilibus quorun-^snijnuifibilium eièmcritorumthefauriscollocataftia-ptefponte fubfiftcre,abfconditaq;latere opinarentur.

FVR. Non dicuntfeprfumfubfifterernorbos, fed prima f^orH [unt femina his tang nouis amp;nbsp;infcliclb vcftimêtis obduda cÇ'*^ftigt;«fntdpr4 fe. ER. At ijdë nnduraseiTefcribût.quæcum primisfc- primoruM minibus mifta fint,opcraq;chcmiæfeparariqueâr.Dicp r”*‘”'^' igitur,inquit falfus illcPauO,morborum mortisqi fenil-nain impuritatib.côfîftefç arfçnicalibus,fulphureîs, vi-triohtis.xruginofis.mercuriarib.amp;c.Quis porto ifta mi-rctur,qui norit hancParacelfi gregalem nodul adeo et feoculata,vt etiam febrim per vomitü reiedam vidcrit?

Verba cius hxc funt. Et tertianä febrim vidi ego aliquo* ^ebrii eft fub. tics per vomitü reicdâin forma vifcofx amp;nbsp;viridis muci- fl‘^''^'^ fxtra laginis nitrofa ac fulphurca amaritudine xgrotü Faifgan ^orpiuvißb^ tis. Quæ mucilago poftcaq reieda crat,etianinü vitalja . ®^otus veftigia,febrilihorrorealiquatifper demöftrauit.

1^0 ERJSrr DfSPETAT.

Vides ex his verbis morbos iuxta hofce vcfpertilioneJ non effe membrorum affeöiones, fed fubftantias quaf-dam non tantùm intra,fed etiam extra hominem vinen tes, horrentes,amp; fcbricitantes.Mirum quód non dedolo iPtdfM Vitr^tel re capitis co que fta'ètt febris hxc mucilaginc induta,nec fopoßmorti potumpoftulauit. Prodigiofiora fcribere voluit,credo, i^rat’ _ quàmMagifterimprobitatiseorum.Nara pulfuSjaithic, »manctfin Dyfenteria,Diarrhcea,fluxu ventris,amp;c.)vfque H ad mortem;amp; aliquando per vnam quartam horæ partê „ poft mortem.Nam mortem nondum e(re,fanguinis pul * fus indicat. Pulfum mancre dicit poftmortem:amp; molt; addit mortem nondum adeffe : fanguinemque pulfarc. Vt huic non arteria,fed fanguis pulfat, ita illi non homo horret ac febrit, fed humor reiedus vomitu. FVR.Ita for taflis vult intelligi, quomodo Galenus alicubi fcripfit fc febrem iugulaffe. E R. Non admittit excuiationê hanc » Statim enim addit.Nos verb ftultè veritatem rifimus,Ga », lenicis decretis ijs teraporibus imbuti: apud quem didi' », ceramus,febrim effe calorem in corde accenfum,intem' *quot;'»'. i'“G ' », periem calidam amp;nbsp;ficcam, quæper vomitum reqci nul' “I'.unr. » lo modo poffet. FVR. Difpefeam fi credidi medicos nó prorfus«t*«^4gt;«^’fTÿçhaâ:enusdelirarepoflc,vthumo' jrem aliqucm etiam extra çorpus febrire, vitamine hor* rpre febrili teftan putarent. Ex difputaris hucufque ma' nifetté video indiuofubiUier monftratuniefTe.morbum nullum e(re,vbi fundionisimpéditió nulla eft. Fundio-hem porro membri anirnatiimpeditam effc impolTibi' leeft,quantifper membrum riaturaliter difpofitum dt ’ ' '^. ■■ ’ Quocirca fieri non pofte præclariftîmè perfpexi,vt mot ^■‘’x^ i. Y bus aliud fit, qnàm corporis difpofitionis illius vitiumi ^'«Ai'itHj nbsp;quaeçaufaeft adionisfecundum naturam. Humoréau-

tem extra corpus cxiftentem qui corporis difpofitionc effe perfuafum habet,eft i^foParacelfoinfanior. Quarc monftra amp;nbsp;pottehta fuhbqdæ'untâ confidentiaimpru' dentet

PÂRjà rEUTrÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1«

dcntcr effutiuit nouas ille,at infdix,reformator.Crterû in morbi definitione, quia abundè mihi fatisfadum cft, ad confequentia progrsditonfi lubct. E R. Genera mot borum fumma,quot amp;nbsp;quæ fmt,facile ex iam didis addi fcemus.Adiones anünales, de quibus loquimur hoc loco, necfolius animas ncc folius corporis, fed compofiti, hoc eft,corporis animati efle oftcridimus.Moxillud quolt;gt;M.fm6rrfrf»f» que docuimus, membra corporis animata ex naturae fi gt;^^tgt;i cert^nvm lie proprietate amp;nbsp;fubftantia certac adionis caufas exifte' lt;(^ilt;»*«gt;^ij^0‘ re:vt autem adiones iliac conuenienter naturç aut ineó uenienter edantur,efficerccertas eorum difpofitiones.”^^’^^’”quot;.' Et congruentes quidem Sanitatcm,tncongrucntcsMor n-^ ‘»w, t— bum^nominaridiximus. Quod fi ergo morbus eftvitiu' illius difpofitionis,quac adionum bonarum amp;conueni-entium caufa prima exiftit,tot necefte eft genera morbo turn efle,quot funt difpofitionis huius primae different dæ-Arqui très effe conftat,tempcriem,aptam conforma Morborü tret ’:ionem,dc continuitatem-cui fenfus quoque rei tcüimófiMnma/^ccies *’ium præbent.Etcnim fi pars aliqua fuprà modum ealc-^at,aut frigefiat,amp;c.impeditèmoxagit: extindo rurfus olore aut frigorc,eodem quo prius modo operat.Quocirca non genuit phantafia intemperiem, vt impure ar-rogans ille Paracelfi grcgalis mentitur: fed res eft etiam Idiotis non incognita prOrfus. Nee funt ruftica nomina ^^aJ'v7r€\p/öt,cruditas,amp; deprauata concodio;fednomi-nafunt erudite amp;nbsp;fapienter rebus,quas fignificant,impo fita.fiue rufticifiue alq quidem ea vfurpent.(vtinam nó magis rufticis,falfis,incptis,amp; in tartaro naiisvocibusj-pli tartarea nobis amp;nbsp;exitiofadogmata pro veris amp;nbsp;falu-taribus obtrudere conarentur ). Videmus etiam cuiufq; membri adionem oblaedi,cum vel figura, vel magnitu-do,veLnumerus,vel fitus amp;nbsp;connexio deprauata eft, tam ^'^ünequecalidiusriequefrigidius ’amp;cï nunc quant ante 'edditum fit.Qmxlfolutamembricontinuitatc adio e-

XXX

lót ERÂsrr -^DispTTAr.

jus impedita fit.nc admonitionc quidem opus habet. Si abhiiomnibus acfingulis immutatis adionis impedi-menta confequuntur, atquc his naturalitcr habentibus adiones expeditæfunt ,tria furama morborum genera conftat cffc,Intemperiem,deprauatam ftiuöuram,amp; có tinui folutionem.Hxcin fuas fingula deinde fpecies plu Cur morborüresdiftribui,per fenotumeftomnibus. FVR. Cumpars figt;ecies juble quolibet fua temp cric prédira lit quadam,figura piaete-äii diüir.guan rea,magnitudineamp;continuitatcdonaræfint omnes.euf dicunt medici,intemperiem fimilarium partium , ftru-durae ob!æfiones inftrumcntalium,cótinuitatis diuifio* nes ambarum morbos effe? .ER. Qiioniam alia ratio eft particula: cuiuflibet,quando vt fimilaris,amp;qaado vtin* ftrumentum velinftrumcnti parsconfideratNamquoad vna eft totius amp;nbsp;partium natura omnium,catenus di-citurfimilaris. Quo fit,vt temperies partisfimilaris mc-htó ponatur affedus.cum æque intotaamp; in fingulisro^ tius particulisquantumuis pufillis,infit. Quód fi etiat» figurai magnitudodefinita amp;nbsp;certa in totis amp;nbsp;partibus inefle poflet, null.a effet hac in parte differentia: redeq; dicerentur criam figurarum deprauationes morbi fimi-lares:quia veró fimilaris pars,quoad fimilajis eff, non re quirit figuram aut quanritatem determinatam, fedfub quauis magnitudineacforma naturam fuam fcruaf,nó debent harum difpofitionum vitia fimilarium partium, quoad fimilaresfunt, morbi appcllari. Quippe quate-nus vel inftrumenra funt, vel inftrunacnrorum partes, certa amp;nbsp;définira egent forma amp;nbsp;qualitàte: fine quibus neque.naturara,neque nomen inftrumenti rctinere pof lunr. Non enim venae pars quælibet vena eff ac dicitur, (fi venæ nomine,non fimilarem partem, fed inffrumen-tumfignificaricogites^quornodocarnis pars quælibct caro eff ac dicitur. Ergo cum f gura amp;nbsp;quantitas muquot; tata naturam QC operationem partium fimilarium,quo-

pAns 'rsR rrÀ: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;td^

ad fimilarcs funt,non mutet velimpediat: ncque econ* träten)penespermutatafiguramamp; quantitatem fem-per ac neceflario deprTueGnon poflunt fimilarium partium læfionesfubeademfpeciecomprchendi, fub qua offenfionesinftrurncncorum ralium partium continen-tur. Denique cum foliitiocontinuitatis nee in fobs fi-milaribus,necin folis inftrurnentalibus reperiatur, fed in ytrifique inueniatur ; commune hoc vitium effe dixe*' runt vtrarumquepartium. Ergo cum intemperiesnon tuutetfiguram.nee figura mutet terapcriem: hxc auté partis fimilaris, quoad fi milaris eft, afFe^io fit, ill a veró inftrumentalis, quoad infirumentahseft, difpofitio exk ftat: ac folutio continuitatis vtrifque acciderc pofllt, mamp;ritó genus morbi in tria h«c genera partiti funt. Quod fi qui morbi reperiuntur.qui ad horum genus a- An quäru liquod referri non poifint, quarta prædielis addenda morhorum fucrit fpecies. Quod vt fieri poffe non fimpliciter nc- deturf^ccus^ go-ita neceffarium efle nondum video. Tam porró flinter hos morbos manifeftum difcrimen, vt aurirus üle Paracelf Leo,palàm affirmer, figurarum amp;nbsp;cauita-tum morbos ( feuinftrumentorum vitia amp;nbsp;continuitatis folutionem) inter morbos, qui ex feminibus nafcan-tur,radicesqiie in naturahabeant,non eflerefcrendos. F VRNIVS.” Etiam hoc fatis nunc intelligo.cur tria hac morborum genera medici diftinxermt ; nempe quod nee intempenem ad inftrumenti naturam, nee inftrumentorum difpofitiones ad fimilarium partium fubftantiam pertinere intcllcxerunt: continuitatem au-tem in vtrifque requiri perfpexerunt . Veruntamen habeo , quód de morbis organicis tibi obijciam .

Summam autem pro exemplo obftrudionem : qua i- obSlruäio P/t tidcm Paracelf. pro exemplo vtuntur., Obitruélioncm ractif, non eft lotto morbum non efle hoe argumento probant. morbus-

xxx z

104 ERAsrr Disp^^^r.

Si aliquid in caufarum ordine deprehêditur operc amp;nbsp;pO' teftate praeditum,cui nomen obftrudionis competit, o-pus fmeres eft obftrudio.Sin ulemihilconfpicia^ur, nomen eft inancSanè fiobftruftio morbus èft , ae morbus redè dicitiirimpcditæfunâ:ionis.alicuiu.s cauû^agendi virrute præditam effe oportet. At non eft vlla poteftate agendiomata : nmod0veraiunt,qnx in kholistraditl nobis mcmiuLquantitates fcilicct atque figuras noneffe agendi principia. Adde quod matcrias obftruentes o-mnes mortuas efle putatis : nee alqs caufis fymptomatu ealamitates adferibere poteftis,nifi quia corporea mole tranfitus humorumimpeditur. E R. Audio Leonis Bar-baricitcrribilcmrugitum,cundcmqueprotendcre pari-

rer pralongas amp;nbsp;turpes video auriculas: quasnunquam confpiciendas nobis obtuliftet, fi adionum naturalium dfforr d morbofarum caufas perfpexiffet.Adionis certe ac dev.w finitaecaufamdiximus efle membrum animatum. Hoc '^c4gt;Gf!t ftii tnimid cft,qubd agit. Qiio autem agit,feu principium à ren« priKcfquoprofluit adio,eft anima. Ergoqiiando natuiæcpn-umhtenon gruenterafFedum eftmcmbrum,iucunde,facilequefu0 perfungiturmunere.At quotiesprauèdifpofitum eftdi-ue aliquidci deeftillarum rerum, fine quibusredeage^ re ncquit,inconuenienter naturæ agit, Adio vtrobique eft animati corporis poteftate agendi pr.rditi.Quód autem nunc impeditius nunc expeditius agit,in caufii non eft,quód principium agendi aliquod ipfi neceflario ac-ceflcrit,vcl ab eo recefleritded fatis eft, fi impcdimêtuin obiedum fit. Dilucidèhancrcm fuprà exemploraanus

cultelloaliquidfecantis aperui.Agendi principium in fo la manu eft,non in gladio vel cultro:tametfi abfque hoc non poflit fecare.Er vt facilius amp;nbsp;concinnias, aut diflici-lius amp;nbsp;turpius fecct,cultri bona velmala dilpofitio, fine acuta vel rctufaaciesefliGit, etiamfi manus vitiocareat omnLQuis ex omnibus hominibus negat cultrum affa' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brè

PARS TE Rn A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.J65

brè difpofitum facilis amp;nbsp;commode fedionis cau/am cf-fc,licetmotus principiuminfenon habeat?Quód fi culler animatus cflet,nihilominus aciem bonam bonœ, re-tufani malç fcólionis caufas proximas cundi diccremus. Vides igitur non ncceflario rcquiri,vt morbus fit motus principium feu viuens quiddam ? Satis eft,quódrationê indrumenti habet, fine quo aftio edi non poteft: amp;nbsp;per quod animatum corpus agere fic cogitunquomodo de-claratum fuir. Sic habet res in morbis inftrumentorum ^orW »»ƒ«-omnium.In fimilaribus etiam agendi mouendique prin cipium cemitur.Eft enim intemperies difpofitio in qua- ^ ‘’^ tuor primarum effedricium qualitatum proportione confiftens:qux ociofa nunquam eft, fed fenfibilitcr pro natura fuperantium qualitatum corpus alterat.Ex quib. aliud dilcrimen elucct morborum fimilarium amp;nbsp;inftru-ntentalium.llli enim mouent ac altérât amp;velutiviuunt. Hiautem impedimenta folummodo funt, amp;nbsp;tanquam iiionuae quædam difpofitiones.De hac morborum dif- Decaufaconti ^srentia copiosè in difputatione de Caufa morborü con nente dil^utii^ trente iam olim fcripta differuimus : cuius tibi legendi fio-copiam faciemus. Cæterùm impedimeta effe po(re,quæ principium in fe agendi nullum habent,quoad videlicet impedimenta ponuntur,etiam pueris notum eft. Quid igitur admirationis habeat,fi dicamus materiamaliqua molecorporeaduntaxat tranfitum humorum impedi-re?At nos nequaquam id dicimus,quod Calumniator ^ÇCalumtM, lcrit,omncs materias obftruentesmortuas eife: fiquidê pro non mortuis cenfeat agendi efficacitate qualibet or naras.Sanè amp;nbsp;calefaciunt,amp; frigefaciunt, amp;nbsp;contrahunt, amp;nbsp;erodunt,amp; vrunt quædam ex obturantibus, Scd amp;nbsp;car nis partes aliquæ viuentes amp;nbsp;animatçintra cauitatem a* liquain natæmcatum eiusobdruunt. Quod idem ob-ftruftiones alias facit inflammatas,\ t arfcnicales amp;nbsp;fui. P'^utcas,alias non, vt aluminofas, poften ædimabimus,.

xxx 3

106 ERÄsn DrsprrAT.

Cquidóm res videatur poftulare: iam fatis eft oftendifTe» obftrudionem morbum effe, non materiam obftrucn-tem. FVR Non fupradicebas morbum id cfle,quod^' ximèfundionem partium Ixderetfeu impedirct? ER Sic cft. FVR At inter materiam obftruentem'amp; humo-rum tranfitumimpeditum in rebus ipfis nihil inuenif, quodintercedat:cuius fcilicet interuentuhumorum di- | ftributionisimpeditio à materia impediente feu caufa

continente redè diftinguatur.Equidem inter humoreru craffum ante pupillam collocatum, ac videndi fundio-nem impeditam,fenfuum iudicio nulla caufa effedui ^quot; pinquiorinteruenire videtur. Accedit etiam rationisco fenfus : fi præcipuæ indicationes curandi à morbis ipfis fumuntur.Ablatio enimilliusmatcriei principatumob* tinet in curatione prædidi morbi. ER. Óbftruentem ifl^i teriam,vt pituitam vel humorem confimilem, morbum, non elfe,fed morbi caufam, vel ex hoc vnopater, quod'

humores non viuunt, morbus autem afFeclio eft viuen-tium fiue animatorum. Carcrc porró anima amp;nbsp;vita humores illiufmodi,id fatis fuperq;dcmonftrat,quód verè non nutriunt. Quippe non fanguis autpituitacibonu-triuntur,aut eum fibi tranfmutant/cd corporis animad patres eundem in pituitam amp;nbsp;fanguinem, quo mox nu-triantur,tandem conuertunt. Definiri porró viram nu-tritioncin viiientibus notü eftin Philofophia. Tamdiu VitdG’nntn- enim viuimus,quamdiunutrimur.Sanècöuerrunturvi-tioconucrtun- j.^ j-jæ^ fublunarisfeu corporata,amp; nutritio.Quicquid.fl» viuit,nutritur:amp; contra,quicqd verè nutritur,viuit.Quo circa non potert humor ægrotare,licet ægrotationis eau fa elfe pollu Ex quo illud perfpicuè vides fallum cire,qd* fuprà Paracelli difcipulorum Capirancus ille affirmauir, humorcm,qui morbi caufa e(l,fecundum Galcni dottri nam,ciufdem morbi è7r/yei/9/z.jFeFquoddaexiliere. FVR Paracelfici hïc nöacquiefcent: quib.etiam lapidesgt;ncdü hutno-

P J RS TERTfÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167

hnmorcs.viuûb ER. NÔ motor philofophos iftos tarta-reos.Humores nö fic alimëta tranfmutare, amp;nbsp;in fui fub-ftantia conuertere.quomodo plantas amp;nbsp;corporis anima ti partes faciût,nc ipfi quidë negabunt, nifi ^prfus om nia negate decretû habcanr. Stergo.quœ fic nö nutriuntiir, ' nbsp;nbsp;'

nutriricötendant,nóderelirigant,fcddenomincrixan.' tur.dum plnra fignificare volürtt,quàmomnib.altjsho* * ' nbsp;nbsp;^‘

minib.fignificet. Animal nuncomnib.notat rem corpo- AnimAllt;iuii-ratam fenfu prædirâ. Si quis plantas qnoq; animalia vo-citari debere vociferetur,amp; fenfus expertes ramë cflc pa titernobifcu confiteatur,nomë aliter vfurpat, amp;nbsp;ad plu-taextendit qua nos:in rebus nobifcö rton pugnat. Ergo ciim viucrc lecundö fententiam omniü hominü amp;nbsp;fecu loruni(cum qua Deus etiam in facrofando verbo fuo co fentitJilla fola dida fint, quæ verè ac propriè inftar ani-malinm amp;nbsp;plantarum nutnuntunfi etia humores viue-ic pertinaciter dican t,alia vita viucrc fimul coguntur có cedere.Quare perftabit nihilominus argumentü noftrü. Morba namq; amp;fanitatem hucvfqs adfedioncs efie vi-Bentium ^prias cundi afleruerut.Önod fi nominü figni ficationes pro libidinefua mutare,ampliare, cötrahere, tranlplantarc,conftirutum habent, res tarnen improbo forum conatui non ceffuras nouimus. Scd ad rem pro-pius.Morbum efle caufam impeditæ adionis demöftra-uimus : Ex quo fequitur,omnë morbü vitium effe illius -Morbiueß ‘^ difpofitionis ,quae propinquiflima caufa eft adionis fe- 'lt;’^^f‘‘'gt;^ dtfjgt;oß\ cundum naturam,vt inter ipfam amp;nbsp;adionem laudabilë t“’quot;M“lt;/’lt;’2 interuenirealiud non poHit.Hxenobis tartarei philofo-phi,ctiamfi totumcommoucant tartarum,amp; ex cofpiri^**’^**”'** tus omnes in fubfidium euocent,nunquam eripient.Vo tant nos fenfuurn mancipiarquiamorborum notioncs fcnfibii.s fubicdis corporels inhærêtes proponimus.Ât “O'niorbnm ficfanitateir cctiö (cimus affediones ede ^fiftnimcntis. feu fiiem bris corporis no fin inhérentes.

Qiiod dum negant,Tärtareorum fe fpirituum mmeiph demonftrant.Videamus igitur qujc caufa fit facilis ac ns turalis träfitus kumorum per venas,exempli gratia.Hac inuenra,clarc videbimus.quae caufa fit impediti tranfit’lt; Cdufd expedi j^^^j^ enim alia eft expediti amp;nbsp;impediti tranfitus cauls rf^^ni^eft ƒ* proxima,fed protfus cadcm,non eodem modo tarnen af ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' feifta.Cætcrùm quis tam eft rudis amp;nbsp;cæcus,qui non feiat

caufa facilis ^^ videat, ideo humores naturaliter habentes prompte diflnbutionis per venas dcloco vnoadalium tranfire, quia cauae funt humorum per ^ perforatæ?Non enim quia vel dura eft vena, vel alba, lt;teHas. vel crafla,vel tenuis,vel caUda,vel frigida,amp;c.lcui impul-ßlfanguis in ea vltró citroque commeat,fed quia fiftulo fa eft amp;nbsp;perforata.Si ergo cauitas in caufa eft pröpti fan' guinis amp;nbsp;humorum per eas tranfitus,neceffarium cft,vt ciufdem cauitatis vitium,feu deprauatio,feu occlufio fit caufa impediti tranfitus. At nulla materia obftruens eft i cauitas aut cauitatis vitium. Cauitas enimeft figurai forma accidentalis vcnx:atquG ideoin vena, vtinfubic* do inhæret,per fc fubfifterenullo pado poteft,quonio-do humor obftruens feparatim cöfifterefolet ac poteft' Ergo amp;nbsp;cauitatis corruptio accidens eft in eodem fiibiC' do inhærens.At humorem obftruentem qui accidens d fevenæ putat,vt perfeextravenamfubfiftere nequeat, ablegandus eft ad Tartareos fpiritus ac philofophos cat Mof»» er ter- bonarios:alia eófutatione nulla dignus eft. Quacfo te,an ^utesusdif-^j^^ ^Ü^^j gß- terminus motus, feu forma per motum ac-^^ ^ ' quifita,abipfomotuÆgofanè fcio aliud eiTe fcripturai» à fcriptionc,piduram ab adu pingendi,calorem à cale-fadionc,claufum vel obftrudum elfe ab adu daudendi velobturandi. Differt igitur etiam id, quódmateria ob' ftruens obftruendo cfficit,ab ipfo adu obftruendifen claudendi. At copia amp;nbsp;qualitatefuaobftruere humores qdem affirmant meatus. Quare aliud quippiam fucrita-dionis feumotionis huius terminus,quàmipfametino tio

PARS, TE RT TJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169

tio. Vocatur autem forma,quæ per aélum obftruendi acquiritur,obftrudio feu occlufio:quæ voces,tametfi vi denturmotumfignificarcjiformam earum amp;dcriua-tioncnaintueamur,tcrminum tarnen dénotant. Qnam-obrem non eft nomen inane amp;nbsp;ociofum nihil lignificas, ob(lruólio:fed eft nomen rei, nempe termini motus,fcu formæ per motum comparatæ. Pulchrè tc docebit veri-tatem, fi rei externæ, vt doltj manifeftum meatum ali-quem obturate coneris. Etenim fi pannum, aut rem a-lianararam foraminiobducas, effluet nihilominushu-monquia videlicet totus meatus non eft claufus. At fi re denfam,meatibus carentem infercias,nihil emanabitli-quoris:propterea quód caui’tas,fcu apertio occlufa eft. Quodfi corpus hoc denfum impadumque non vndiq; totiusforaminis latera attingat,profluet,aut extillabit per pattern illam,qua obturatum non eft, cÖtinenter in vafe contentus liquor. Aliud igitureftobftruftio, quàm ^aurahumorue obftruens. lam ergovides vtrimagis ri* diculi fint,ac prædicamenta minus intelligant, adeoque dominumamp;prædicamcntorûdecoélores venus appel-lari pofllnt,nos,an obfcuriifti philofophi:qui fibi perfua '^’’t^ü» nu-ferunt,nos morbos in numero fubftantias putare- Si hue ™quot;° vfquedefipiunt fucati iftiPauones,vt nondumintellcxe '“ rintquid morbum in numero vocent medici Graeci ac Latinieruditiorcs,mifericordiadignifunt. Sinverôm-tellexerunt,acreprehenderenihilöminusvolucrunt,do ftorum hominum nominibus amp;nbsp;confortio indigni probi calumniarores,amp; pernitiofi verorum dogmatum cuerlbres,amp; corruptores cenferi debent.Inter humorem ergo an te.pupillam collocatum, amp;nbsp;videndifundionem ^«fam mteiuenit morbus, qui vocatur obftrudio, qui nö eftnomen inane,fed res peirima,vt deelaratum fuit. Ea-deniintcrcedit inter humorem obftruentcm,amp; trâfitus ^uoioris impedltionem. Quæ de hac rc dici præterea

yyy

poffentjin difeeptatione de Caufa continente fusè cxplî cata funt.-ad cuius te ledionem amando. Ibi cnim repe-ries,quo pado humons obftruëtis ablatio principatuffl incurationeobftruftionisobtineat. FVR. Cut,fi morbos id appell3tis,à quo proximè læduntur adiones,in co tinentibus vel craffis amp;nbsp;imtnobihbus corporib. potius, quam in fpiritibus collocatis? E R. Cum mot bi fint fun dionis læfæcaufa,non polfunt pont in alqs.quàm inftru Quitenuamor nicntis adionum. Quatenus ergofpiritus inftrumenti ^^''^'’ ^^'i^io*^um,eatenus morbo atheicöcedimus.At in ujMtipintut ftjunieufa p^^j, quatenus inftrumentorum partes exi* Runt. Cor enim,exempli gratia, non eft cor,fi fpiritibus fuis déftituatur.Percinet hoc ad cordis fubftätiam, vt fp* ritus in fe tales amp;nbsp;taliteraftedos habeat, FVR. Scdamp; cor non erit,fi humonbus careat.Ergo ratione eadem in humoribusetiamcollocabimusmorbum. ER. Lou-Currumoret g^ diucrfiftima ratio eftHumoribus enim cor non egd ad hoc,vt cor fit,fed adhoc,vt,quod eft perdurct. Non bsru ^j.^^ ^j effentiamcordis faciunt humores,fed adperm» nentiam. Si cnimfpiritus neque perpetuö mouerentor nequecontinuèdi(riparentur,vt continenter nouos fuf fici eporterer, poftet cor munere fuo abfq; humoribus fungi. Humores igitur non funt ad effentiam cordisnc-^ eeftarmvtfubftantièpartcs:fedVtmateria. Differtaute jur . matena ab rnftrumcto,cuius eft matena, omntno plucK atyerunt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ n

mum. Spiritus quoque animac pnmuminftrumcntum funt amp;nbsp;dicuntur: fedita tarnen inftrumenta funt,vt fine corporibus fiue membris adiones neque promoucanb nequeimpediant. Sunt cnim inftrumentum illud,quo caetera mouet anima,quæ proximè adionem edut. PrO' pter fpirituum igitur affediones Ixduntur fundioncS) quoad agentium membrorum partes quaedam fiueio-ftrumentum commune quoddam, amp;nbsp;velutinftrumeo-torum inftrumenturaexiftunt. Quocirca morbos nöin bumor

PARS TERTfA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

humoribus.fedcorporib. condnetibus ponimns:à quo-cum efl'enriafpidtus no excludimus : quatenus ea vt in-ftrumenta cohderamus. F V R. Cur ergo humorcs po-’ hus,quàmfpititusexcludis? ER. Quoniam humorcs,v-tiiam diximus,materia funt turn (pintuum, turn membrorum, adioni ahrer neque commodant neque incom modant.fiquidem neque copia,nequcqualitate corpora feu membra ofFenderecogitentur. Summa eft.fun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ftiones àmembriseduntur,quorum no matena,fed par tes qnxdam funt (piritus,quoad fcilicet viua inftrume* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ^‘

ta funt.Quare his læfis,neccflùm eft inftrumenta feu mS bralxfa cifehis autem integris exiftcntibus,nö eft neccf femembra quoq; fecundû naturam habcre.Ex tribus igi tur partibus corporis impetum facienda amp;nbsp;côtinentia tnorborum fubieda efte poftunt, contenta efleuon pof-funt,propter caufas modö expofitas. Si namq; propter perpetuum effluxu corpus nö indigeret cötinua per nu-^thionem rcpofitione.pcrfcdèfuum officium membra lingula perficerêt abfq; humoribus. At finefpiritib. nee Viuerc nee agere pofi'enr,ctiamfi nutritione opus nö ha bcrent.Pcrfpicuècrgo hïc quoq;tibifatisfaöum cöfido. PVR. Sic cft Ergo quia nihil iam occurrit amplius,quod prædidis obrjei poifc vidcatur,ad caufas tranfeundü nobis arbitror.Quantum ex Paracclflcdione obferuarc po Gmew mor^ tui,duo ftatuöt (upicma genera morborum.Alioscnim toruw iuxti cxlemine créât,alios fine femine générât. Et ex feminib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;[»£

Oftorum differctiasftatnüt quatuor,hac ratione.Morbi, ®quot; inquinnr,non funt leorfim crcati,fcd cöfiftunt in impu-ritatibusarfcnicalibus,fulphurcis,xruginofis,falfis,mcr-c«rialibus,vrricofis,fpinolis,cicutofis,amp;c.quçcum puris primisque rcrum radicibus permiftç funt Nee puris qui ^uüibct impurirarts quis eopulant,fed talia talib’jdome “’ea domefticis cohacret Radicu porró clafles funt quatuor clemëta. Quarç morbos qHoqj,fedbit corü Cory-

171

phxus, diflinguem’in coeleftes,aerios,aqueos,terrenes: vel in cœleftes amp;nbsp;terreftres,ratione fuperioris amp;nbsp;inferio ris globrcuius diftindionis comitem amp;nbsp;teftem antea ad duximusHippocratem. Rurfus,morbi.fiucccclcftcs fiue terreftres fuerintjrationeproprictatiuuamp;trium piinc? piorum a lij Satnrninifunt,alq Martiales, alq Iouiales,alfj Vencrei,alij Mercuriales. Quàm fint falfa amp;nbsp;inepta hac Korboru par omnia,ex antedidis prxclariffimè intelligo.Nam fi mot bus eft vitium affedionis corporis animati, à qua editut modifiimti. adio,nec alibi quæri debet,quàm in fuo fubiedo, neecó modiusin fpccies diftribui poteft, quàm fubicdoruni diftindione.Propria certè affediofeu qualitas, vt abfq; proprio fuo (ubiedoneque definin neque intelligi po-tcft,ita extra illud ne fingiquidem debet. Quo padoergo morbos m dementis contineri aflerunt?Caufas mor borum in dementis rcbulquc alqs comprehendi nullus dubitat.Sed morbos qui extra corpus,cuius vitia efte po J nuntur,exiftcrcopinaretur, ante Paraedfum inuentut eftnemo.Sed amp;nbsp;ipfi aliquandofton negant, radices,fiuC feminaillafidacaufasantecedentes morborum appel-lari pofle:tametfi eifdcm his radicibus progredientibuS) ad maturitatem pcruenientibus,exaltatis,acccnfis,vclin adum redudis, morborum appdlationem deberi een-fcant,rcdiusque morbos yocari arbitrentur. Quàm fit abfurdum,caufas morborum effedrices morbos nominate,etiam inertiftimiintelligunt. E R. Miror fanè plu-rimvimimpudentiam,quódHippocratem fuorum men daciorum teftem amp;nbsp;approbatorem citare audent. Qao loco,qu£Efo te,dixit aut fomniauitHippocrates,morbos aliquos efte cœleftes,aerios,aqucos,terrenos ? Caufas morborum in dementis amp;alirnentis eftedixit, morbos in eis inefte^quibusadioncs noftræimpedirentur, nun-quam ei peromnem vitamfuam in mentern venir. Sed nee imaginabileeft,quomodo id pofiit morbusvocari,

qöodper contadum duntaxat humani corporis aftio-ncseiiifdcmimpcdit. Sanènon dicent, puto, morbos in elementorum abyflls latentes tune corpus noürüniof* fendere,cum ipfum non tangunt. Etenim ater ille Pauo fçbricitantem ab omnifebreliberatum ilium confeftim fcribjt,quifebrem mucilaginofam per vomitum rciece-rat;quod certefadum non fuifletjfi etiam fmecontadu' lasdere poruiffet. Ergo fi fundionum naturalium caufae velinftrumenta funt corporis noftri patres, atque mor-biParacelfici in eleraenris,authunioribus abfconditi co tadu fuo adionibus incommodant,non morbi poterüt cenferijfedeaufæmorborû debent iudicari Id enim quo Cdufdaflu tangente afficimur,amp; quo fciüdo ccflatafFcdus,caufam ^ini^ effe omnes hominesfatcntur,inquit,Galcnus. Huius (i authoritatem contemnunt,idem ab Hippocrate affirma turn feiant. Oportet vtique caufas,inquit, vniufeuiufque eaputare,qua:, quum adfunt,talem modum neceffeeft ^eri,cum permutanturin aliud terapcramentum,cefla' re. FVR. Eademhæctamcôueniuntmorbis,quâmor-fcorum caufis:quatenus videlicet morbi læfarum adio' num caufæexiftunt. ER, Nonrepugno. Sedquoniam confeffum eft,adionis cxpcditæ caufam effe corpus na-turaliter difpofitum, etiam illud certum eff ,impedjri a-Öionem non poffe, non mutata natural! difpohtione. Quadiu enim caufa alicuius adionis eadem permanet, codem modoagerepofeft. Si ergo morbi Paracclfici nö gt;MorbiPlt;tra^ offendunt adioncs priufquam partis,a qua editur,difpo c^V-fiutt non litionem immutarint,non morbos,fed morborum eau- ^orbi,fedmor fasdicereoportebit. Eff enimimpoffibile,vt caulis adio nis nó mutaris,adio fit vitiata, ficut toties iam diximus. Sedquod adioni ideo incommodât ^ quia adionis causas imputât,nö morbus clficd morbicaufa. Quæcum ^ouiTheffahj nonintclligat,meriró ridëdi ibnr,cnm re formare alios tentât.Quæ de morbis Saturninis,louiali'i

yyy 3

174 ERASn ars PF TJ T, bus,amp;c.deblatcrät,fuis dignafunt authoribus. FVR. A* perte fatis iam intelligo,quæ de morborum daflibus fa* bulantur Paracelüa,adeó efle futilia,putida,rudia,iSc inC pta,vt ne quidem recenferi, nedum eófutari mereantur. Taceo quöd Hippocrates pituitam amp;nbsp;bilcni nufquam di xit ciftasefle morborum,fed eorundem caufasexifterc vbique docuit Nee aliter fentire nos poflumus,cum futt dionum caufæ nö (int, amp;nbsp;proinde ne impedire quidem corporis adioncs poflint,pnufquam eius difpofitioncm Bfworierum deprauauerint.Sed decaulisnunc agëdum eft. ER. In '“*)'$• morborum caufis difticultas eflet non magna, fi nö fuis eam,nödicam fophifmatis (vix enim tam vfi rato nomine debet nominari tanta improbitas)fed tartareis fuggc flionibus Paracelfici redderët difficiliorem. Ex prxdidis nullus eft,qui nöintelligat,quac amp;nbsp;quot fint morborum caufae.Nam fimorbifunt vitiadi(pofitionû,quçin mem bris fundionum naturalium caulæ cxiftût,atqut fæpè di öae difpofitiones funttemperies,partium débita eöfot-matio,earumquc continuitas, tot conftat morborum ef fe caufas,quot funt rcs,qiiæ vel temperiem, vel conftru-aionem,vcl continuitatcm partium notabilitcr,hoc eft, catenus offendcre polTunt, vt adionem fenfibiliterim* pediri neceflarium fit. Pofliintautcm hacccfficcre tuffl externa turn interna : inter quæ aliqua cuitare poffum’, aliquafugcre noupófiumus:qux figillarim recenfereni Rel nonndht f^jslongumforet. Mediciporteriora,qux resnon natu-raies vocaucrunt,(ex daflibus comprchcnderunr.Intcr-Rfdif Mefu« omnia,qu3ccunquccorpus murarepoftunt.in qua t£ morborum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ,

* aatuor -nr tuorgcncradUpcrtita repenmus,quorum vnum cas res continet,qua; aflumunuiraltcrum ca complcditur,quç ^^^^ hunt,gcrunturuc;tcrtiura comprehedit illa omnia, qux vel retinentur vclcxcernuntur:poftrcmum vniuerfaam bitufuo complexum'cft, quæforis corpori vel admoué-tur,vd fpontcaccidunt.His quatuordaflibus cuftodiü-

tur

•T tgt;'Â6sy reRTrÂ. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175

tuttfaufae omnes turn fanitatis turn morbiEt paucis qui 'bufdam tota natura nobis inimicis ac venenatis rebus cxccptis,omnia turn falubriatum infalubria funt, prout 'Vdintempeftiuè vel tnodcratèvel intempeftiuè acira-nioderdtè corpus altcrant.Oinncs cibi,quantumuis bo--^niamp;vtilesalias finr,infalubres cflc aliquandopodunt: vtcum vel non in tempore dcbitofuniuntur,velinaiore copia ingcruntur, vel propter corporis affeftum aliquë aut non vincuntur, aut nimium coquuntur fiue airant, vel non diftribuuntur.ficut difhibui oportet Ncc diffici-'Icclt eaufain huius rei perfpicere.Quoniam enimmor' uy^orhinatu-bus nileft aliud,quàm vitium amp;dcprauatio quidam na n^uxfa, turalismenabrorumdifpontionis, amp;nbsp;hæc in illis rebus confiftit,quîE magis ac minus rccipiunt, non eft mirum, fifalubres caufac quotiesvel præter vel intra modum ar gunt,infalubres fiant.Nec aliter fenfit Paracelfus,ab ipfa »^onnunquam veritate coadusvcra fcriberc. Ex inordi-*'afa,inquit,in lib. quodam de Chirurgia, vidus rationc

'Jïdunturvlccradtemqueexvencrcmotuquc. Nihil ergo vulncrati edant noxq vulneribus ; nee bono etiam fc cibo potuque obruant. Nam infirmis eft infefta omhis ïcpletio. Exquifitio ciborum amp;nbsp;potuum particulati-um non eft contemnenda. Vt enim à bonis iuuan-tur,fic à mails amplius etiara læduntur. DeVitalon ga mirabiliter vitam produci à cibis air, qui mundi fint amp;nbsp;in quantitate modum fcruent : Item, per alimenta quotidiana fanitatem ac morbum comparan . Cra-pula,inquit ibidem,morbosgencrat, hydropem, ide-rum, podagram, epilepfiam, pleuritim, amp;c. In Defend fioncfua hæc habet. Omnis cibus autpotusnimius ve yUlitt ratio in ' nenum eft: quod euentus probat. Omnia funt exitiofa, morbit Para-

fiiufta défit quantitas. FVR. Longé plures tibi locos mö celfo non vide fttare polTum.in quibus omnino diuerfum amp;nbsp;cötrarium tnrnecrlfarii, ^ffcucratScx return non naturalium obf€ruatio,adeoq}

,76 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASrr DTSPTT^r.

*» vlâns ratio vniuerfa nihil prodeft, fcribit in lib. pro hO' « fpital. Quatuor morborum partes nullam fiagitâtratio-” nem in vidu.addit,amp; in morbis ad chirurgiam pertinen ” tibus nihil horum venir obferuandum.ln codem curans ” medicamentum (dicit) rédundâtes cibos aepotusfepa-” rare.Non finit,inquit,potum adoperationem venire,ldi ” amandat ad veficam aliaqpe loca, per quæ vacuâdus cft-»’Tanta enim vis cft pharmacbvt fluxionem nullam b nat ” ad locum vulneratum peruenire.Prorfus répugnât natu ” r3e,vt medicusimperct,hoc cde,hoc füge, quando AHr^ » nomiæ imperitus cft.Item aer,amp;res aliæ nô naturales,fi »» pharmacum fit bonum, nccimperacte ncc prohibendat »• funt/vt quænullum vnquam curarint.Inlib.de hydrope, obferuationem aeris amp;nbsp;reliquam viâ:us rationem macu lam elle ait medicorum,minimeque curandam.lnuifibi lia enim corpora nihil cum prædidis rebus comuneha'' - bere.Sic in lib.à te de chirurgia citato ait,omnem cibuni eandem amp;nbsp;fimilem carnem generaree ncc locum ,nrlt;t rcgionem,nec ætatem,nec acrem, nec tempus curâdaci •lt; fe.Poflem alios etiam locos fimiles proferre,fed breuita tis caufaomitto. ER, NimismuhaattuliftiJamenijn millies monui, nullam ab eo fententiam prolatam fwfi fc,cuius non etiam contrariam aliquâdo dixerit.Si vcH femper fentëtiam probare,fâifam abrjeere voies,quaetî ■ que noué dixit aut fccit,damnabis.Hoc fafto,compofifa lisomnis fuerit.Difcipuli gregalcs morbos inftrumétO’ rum ab externis quibufdam caufis ob id nafeinon nega' bunt,puto,quiacxfeminibusinclemcntorum abyHbb nö dcriuant.Alias cibos amp;nbsp;potus morboruefle fc A ,nij £w ^.j^yfjjs pÿ concèdent,fed admiftasillis impuritatesarfd nuala mico- ‘^i'^^i^^’ vrticofas,cicutofas, tartareasifalfas, napcllofas, f^.^c.morlfo amp;c.morborumfemina in fecontinere,quæcertisinters mmc^ule exi vallis ex morte vclfomnoexciratafrudusedant. FVR' ßunt. An non alij quoque medici in alimentis morborum Tc-mina

0

rjR!^ TERTIAy'A^ 177 n^ina latere diftitant? E R. Magna eft in fententri's diner ûtas-Etenim neque morbuin in alimentis inefte dicim% i^eque fernen aliquod morbi in cifdem latere putamus, ex quo tanquam ex plants femine planta.morbus nafta tur.Hoc dicimus, caufas morborum fieri pofte, fi velco-pia velqualitatc vel alia rationcpccccnr, atque à calore noftro vel non fatis,vcl plus quàm fans eft aut perperam altcrentur,autinlocononaptoretineantur.Potentiai- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^

guur morborü caufas exittere animus, aâu morbos aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

morborum feminain fe continere non folùm negamus, verumetiam affirmantes ftupidcamp;fatuèdclirarc,vclim probe fairem ignorationemvcritatisfimuiareconfiden

ter aflcrim’.ln primacollationc verbose deelaraui,quo-R«^«if«û modoresvnaadeffedoresdiuetfos relata diuerfa fieriw»lM poteft apta nata fit,quorum adu nullum prsfuerit. Quod nifi ^fgt; quorum effet,res omnes in omnibus adu inefie oporteret : quæ^^fumbt/eft. fententiatam abfurdaiudicatur vereChriftianis homi-mbus,vt apud eos neBelzebub quidem affirmaturus vi-tieatur.Aliud eft cum fernen aUcuius rei dicimus cum a* Jimçntis miftum cfrejquam cum eadem alimenta potamp;gt; tia aliquid efle aliud affirmamus:quia videlicet apta fint à cerro agente per cficntialcm träfmutationem aliquid fieri,quod no erant. Sic enim panis potentia fanguis eft, non quia fanguinem infeaducontineat,fed quiaàcalo re aninlalium natiuo in fanguinem permutari poteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^

Ab abjsrebus quoniamialitcrmutaripoteft,aliud quo-que potentia dicitur efte,cum ad ilia refertur.Sedde his omnibus,quia non fatis tantùm,fcd nimis etiam multa

quot; diximus,tempus eft.vtin viam redeamus. Cum propius adcurationem accedimus, morbotum caufas in extern nas amp;nbsp;internas diuidimus;amp;has in antecedentesamp;con-tinetues diftribuimus.Vocant autem caufas antcccdcn- Cd«p antece^ tes medici peritiotes, quae morbum antecedunt, nee fi- deus qmdjit d tteintetuenienie motu eum cfficiunt. Equidem caufæ, qu^iu.

ZZZ

quæ per motum rem ah quam efficiunt,rem effeétapcJC' ceduntNon enim fimul tempore poflunt effe motus, amp;nbsp;terminus eius. Qiiare cum motus antecedat fuum ter-minum feu formam per-motum genitam ,caulam auté motus neceffe fit cum motu fimul tempore effe, omni-no eft neceffarium,vt caufa morbum efficiens,quoad ni . mirum eflficit.eundem antecedat. Ad has etiam externs CdUjitconttnes feuprocatardicæ refcruntur. lam quia caufa: quadain

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nö generationis amplius,fed fubfiftëtis iam effedus eau fx funt. (nee propter motum, fed propter fuam natura,

tecedentes,vt prins didas,fed cotinentes appellate fum-mi quidam Philofophimaluerür. Etenim fimuicumef fedu funt,cum que fincinterecdetc motu continet, atq? adeo pars effentic eius funt in dcfinitione:eum fine ipfis effc,inrelligi,ac definiri nequcat. Huius generis caufa eft humor lentus amp;nbsp;craffus mcatura aliquem obturans, obftrudionemq; cfficicns. Sic apoplexix caufam conti-nentem dicimus ventriculos cerebri obftruëtem hunto rem.Sed tune morbos hofcenö eófideramus quoad ge-nerantur,led quoad iam fubfiftüt. Non enim ratio cófi-derandicaufas generationis return,amp; effentiç return,nö plurimum differt. Scd de caufa côtinente alio loco pro* lixè difputauimus:amp;quomodo medici vfurpent indice-Dé caufa conti lümus. Non eftquidem neceffaria in curatronibushsC ncntedifccpta- difceptatiozattamenquiaplurimatumreturnenodatiö-fcen4^ ***c®’'‘^“lt;:*^’’l'’scft,mioimènegligidcbuit. FVR. Quo-

* nbsp;nbsp;nbsp;‘ modo neceffanam nÖ effe dicis? E R. Fac duos cöuenirc

medicos ad curationem apoplcdici, quorum alter daf affirmer eaufam morborum contentricem, alter negeP incurationehinö diffidcbunt.Vterque humoteminvc triculos cerebri illapfum educendum iudteabir, amp;nbsp;neis, qui in cerebri continetur partibus aiqs, in eofdem inci-dat,prohiberc tentabit.Alter igitur cotmentem caufam

_ FAIS TERTIA.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^

5lt;îuccndain,antcccdcntem vcrô arcendam dieet. Alter ’n re nö difcordabit,fed aliter nominabit, De nomine i-Situr,non de re,lis taiibus fucrit.Paraceifici principia fut iituerivelintcaufas continentes nuncupabât morbos. Quàm abfurdê infeiteq; id faciant, ante fuit expofitum. Quantoperc in fumma infcitia illa fua fibi placcant,ex il loaudiuifti,quifefebrcm reiedam vomitu non femel confpicatum ftolidè iaditat. FVR. Idem palam fcribit, Antrefim« caufas antécédentes,morbos,amp; fymptomara non differ morborU cau^ te genere,eflentia,vel proprietatibus fpccificis.fcd pote- ft,morbi,d’ ftate vel adu folura.- quemadmodum medicus dormiSs fjwpfow^w»! I vigilante,fulphur non accenfum ab accenfo,fal non re-folutusà rcfoluto,nonmaturaà raaturis. Quod fi tales tadiccs,addit paulo poft,caufas anrecedentes febriuno- ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

minare libet,iicet:nihilominus eifdem progredientibus, cxaltatis,accenfis,ad maruritatem pcrucnicntibus,mor' botum appeUationcs nulla ratione eripiemus : nlorbo-tuniquc fymptomata,adiones læfas,calorcs,colorcs, fa-pores,ex proprietatibus radicum produci cöftanti veri-tate affeuerabimus. Aut igitur foriticac dubitationcs in rebus naturalibus locum liabebunt:aut caufis antecedë tibusmorborum appellationesconcedcrcoportet. ER. Quid tibi ad incrcdibilcm infeitiam amp;nbsp;improbam temc-tiratem rerpondcara,vix apud raeinucnio.Triafunr,caii fa,efFedus,amp; huius quoque effedus alius: qua: nondunj Carbonarius ille Pauodiftingucre didicit. Qiiispor- Cdufoefficiens ró tam incrs amp;nbsp;vecors rufticus etiam in vltima lepten- non differt ab ttione inueniatur , qui cfficientem caufam ab cffe-effeHuftcuta~ du non differre putet alia rationc,quàni potcflatc amp;nbsp;a- (Imi^ottaM dul Quis vnquam pattern putet filium fieri quem ge-ttnit, aut gignit ? aut quis credat arborem frudum ^‘^“»quemparturit?quisIcriptorcm degenerare infcri Furam opinetur ? An non hac plus quam barbaram wfcitiam in turgidulo ill o Pauone inefle probant ?

ZZZ X

Exempla qnæadfvrt oftendût rem vnam amp;nbsp;eandê,qnfld poreft fieri,re vera fierimon docent caufam fieri effedü. Salfolurus amp;nbsp;non foliirus.: lulphur accenfum amp;nbsp;extm^ Öi m: medieui dormiens^amp; vigilans accidentibus folis difFerunt.In his rescad. m medo hcc ir ox illo mododi Ipofita cft.Atcan(aamp; effedusres dnæ funt.Resvna^quç nunc aliquid eft porentia,moxadu idem crit. At nulU res vna poreft effe caulaamp; cfficiens re pedu ciufdem. Poteft enim pater filius enam elle: at non poteftciuldé illins effe filius,cuius eft patented nee fernen, amp;nbsp;id quod ex leminetranfmutato fit,proprefito quadrat Sicnimex feminc.vt exouogeneratur plants,certum eft,non renia nerefubftantiam feminis,fieur maner fubftantia (alhcu Cäufainorbi foluituriaur medici,cum cuigilat. Deinde quis vnquain ^ hominum dixit iymptoma non differre à caufamorbi a^M*quot;^aliter,quam ficutpoteftasamp;adu^ diQ:riminantur; Ani-^ dein fnerit dolor capitis * quod flatus.^iftendens cerebri membranasîQriorandem proripient fe infelitiflunino uatoresHpfi (ymptomata ex proprietatibusradicumf duci,fi confiante vcrirateaffeuerabnnt aliud à radicibus efledabunt. Anircrum prodiiccns amp;nbsp;produdum,gcnt' rans amp;nbsp;genitum eadem dicenr ? H Gaknum attenté le-giflent ,quatenus Soriticadubitaiioin rebus naturalib. ,Iocum habcat vel non habcat,pariter fortafsè iniellexif I«f«^lrfGdîfni fçr,t ii^jufljfpimèGalcnum hanc rem praclarè exponen- . rt(gt;rihenÇto. ,.gjj, ridiculû vocat,homo barbarico iupercilio turnens.

Progreifiones naturales continuæfunt, aiunr, nee reef piunt Soriricas dubitationes. Quid potefi mifcrabilius amp;nbsp;imperitius fingi? Num qiiia côtinuæfunt morboruni generationes,amp; moxab initio fpeciem fnam rotam ha' benr(vtquaenon habeant partes dilTimiles infiar doin’) diffcrcntiam fiatuere nullam poflumus: Num qua;propter paruitatem fenfu percipi non potcrant, nunqnam auda,vt ficloquar,fenticntur? An poteft turpioreflein hoini-

P J R S TE R TZ A.^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSl

homine niditas amp;infeitia.ßexignorantia taliaefFutiöt? aiirmjiorimprobitas,fi fciëtes hæc rident? An difcrimë rullinn eft in*^antis,pucri,adolcfcentis,iuucnis,viri, quia progrefilo natural continuata eft,non inierrupta? An in nionbus naturaljbus mutatum nullum eft praeterewre-nios term nos ? SedridêtPhilol’ophiam veram vnacum Ariftotele aepraftantibus philolöphis omnibus. Q_uare mirari non debesdi hæc nonintelligunt. Saltern prius di Öavidcre, amp;nbsp;ex ouoac feminibus non cóftftim pullum aut plantas gigni cogitare debebant. An non ipfî quoq; Pitracrlf. idem fennnum fuorii motus,progrefliones,exaltationes,coa- f’olt;^ f^ciunt,'. gulationcs,refolutiones nobis fubindeoccinunt? Hæcfiî“’'^^ ^“^^^ difFerunr inter fe, cur non licuerit Galeno difFcrcntiam”“’^’^“^’^^’^^”^’ ponere terminorurn leu mutatorumin alterationibus, infraquos morbus non confiÜatrSemë morbidumquie turn in corpore iacet,ncc feparatum adhuc ert, caufani antceedentem appeUan po^e aiunt. Qua ratione aliadi ft'nguent fuasexalrationes adepreflionibus,amp; coagula-tiones àrefolutionibus, quàm ca, qua Galenus affedus Wfenfibilcs dilcriminauit afenfibilibus?Mucilagines tar tareasjbolares,ar(enicales,vrticofas, napcllofas,amp;c. quæ in leguminibus,frumentis,aqua,vino,carnibus,amp;c.conti nentungencraliflima faciunt genera. Eafdern intra corpus fruftrata earum feparatione amp;nbsp;expullionc coaccrua tas,genera fubalterna fieri dieür.Vbi verö exaltatæ funt, attaque iam vel copia vel qualitate corpori incommodant, fymptomatumque pernicie hominib.innotcicunr, indiuiduas vltimasquefpecies effe ftatnunt.Fatenturer; goexalrationem earum fenfuiudicari,dum fymptoma-tummoleftia innotcfcerefcribunt. FVR Simorborura feminacum puris radicib.infcparabilirermifta,amp; à Deo P^^'-teationem eifdem copulata lunr, nee quodlibet cu ’f3d'cepm;3qualibet,(cd talecum talicohærere folü po-''‘^uomodo ab ids feiungentur in corpore amp;nbsp;expclien

zzz 5

i^i ÈtASTI brsprrAr.

tur? ER. Siadomncsinfanias refpondcreveliiti,flun-quam ad finem perueniemus. Quare hoc miflb,quod cœpimus profequamur.Quo argumento/ogo tc,ab Âr Tara«hominem liberabunc,fi naturae motiones conti* nu3cfunt,nonintcrruptae ? Si fernen morbi rcfolutuW» exempli gratia,fundiones corporis fcnfibiliterlçdit,pri-ufquam coagulatû fit,fcmper ægrotabit homo in fc ipi* ritum talem continens.Continet autem femper.Namfe mina morborurn feminibus vita perpetuo coniundi funt:fi dodrina corum vera eft.Semper ergo ægrotât hd mines.Hoc ft non fît,quçmadmodum efle non poteRac nihilominus naturalis muratio continua fitjueceffum cft,vt huius terminosdiftinguamusyel fcnfibiis yd me* te. At fenfibus diferiminandos iudicaruntomnes orn* mumxtatum fam homines,dodipariter amp;nbsp;indodi.Qua igitur in re peccauit Galenus,cum,vt ««^r^ö«««/ euitaret, fenfum decerncre dixit, quando alterarionis prçternatu ram terminus morbus vocari deberetî Aut qua rations confequi putabit Thrafonicus paup, vt vel Soririex du-bitationcsinx.ebijsnaturalibuslocum habeant,velc3U-fis antecedentibus morborurn appeUationem conceJi oporteat?Admirabiiis fane Logica haeceft, ratiocinatio-nemdocensadcofutilcm,atquehacceft. Sinon habent locum,inquiun.t,dubitarioncs Soriricaein rebus natura-libus,antecedentibus caufts morborü appellationes con cedcre oportet,Gaienus certè locum habere Soriten nu-quam putauit At idem antécédentes caufas tarn no cen fuit morbos efle, quàmnunquam credidit afmum efle Leonem;amp; quàm non crederethodie,fi viueret, Paracel ficos fanos eflTe.Sicergo concinniuscollegeris: fiinrcb, naturalibus Soriticæ argumentationcs non valent, im-probèreprehendit Galenum nouus calumniator: fcque rudem efle ac inertem clarc demonftrat. Vernm enim-uero non enimmirum fic ratiocinariLogices contem' ptoreS)

*»3

fores,amp; fl Deo placet,reforraatores. F V R N. Ob id quç-rebam potiflimum,quomodo feparenturmorbi à puris rerum radicibiis,quibus cum mifti copulatiqj dicuntur, Vtmodura generationis eoriim ab ipfis fomniatum pla nius perfpiccrem. ER. Quopado nafcanturincorpo-ribiis nortris morbi,amp; qua ratione à communis cxciten-tiir,notum ert omnibus,enam Ulis,qui vix fummis labris mcdicinam gurtaucrunt.AdParaccIfquodattinet,nulla ^{gt;»lt;iP^lt;tceff. eft apud ipfos morborû generatio, fed patefaftio rantû, «‘’’■torumge-Cueadadum rcdudio.Nam crcati à Deo vitalibusq^ra- '’'raue nnH#^ dicibus adiudi funt;necfeorfum fubfirtere poflunt.Hoc *’ ‘ enim diffcrunt morbi à exteris creaturis, inquiût, quod nôhabent propriaindiuidua,fedin aliorum radicib.rcci piuntur.Sunt ergo morbi fecundum ipfos fubrtâtiæ fiuc iinpuritates arfenicales,aEruginoiæ, vitriolatæ, vrticofæ, amp;c.cuin puris return feminibus ficcopulata:acmiftac,vt feparatim exiftere nullo pado queant:quas primis femi-f'^'^us tanquam noua amp;nbsp;infelicia vertimenta indudas ^eribunt maledidione diuina ; Et ab eademjvoce diuina 1’immultiplicationis amp;nbsp;tranfplantationis,effentiam ac proprietates accepirte aiunt. Quamobrem non naici in nobis morbos dicunt, fed cum alimentis ingredi in no-ftracorpora.Neque enim folum in homine,inquit Cory phçus,anatomia mortis amp;nbsp;morborû delitefcit,fed etiam inanimalibus,in plantis, in mincralibus,infrudibus fir-mamenti amp;nbsp;aeris. Hac ratione aliquos morbos in coelo, in aere alios,in aqua aqueos,in terra terrenos latere aife-

lunt. FVR. Quomodo patefieri dicunt? ER.Ipfiquiddi'^W-odwïgfr’f* cant vix fciunt.Nee mirum ert, nö porte mendacia amp;nbsp;fi' rdMo«« mor-gmentafatis appofitè explicari. Attamen videntur hoe ^‘*^^' fentite ac velle:inconcodionenö femper feparari amp;nbsp;ex-peUiiiftpyjjj^jgj a5 y tji alimëto.Quibus in corpore per ’^^J^ëtib.paulatim maturcfcere,coagulari aut refolui,amp;: ^31uri,atq; hoc pado fymptomatü pnitie innotefcere.

■ «4 ERAsri'^^DrsprTAT.

Summa eft, quod morbos ferèomnes putant adaâurt reduci vel refolutionc vel coagulatione : vt hac quoque n. ratione Theffaliorum aljnorum morbos omnes vel a-ftridosvellaxosponentium,focios feprobent. FVR Si vnicuique fpeciei amp;nbsp;radici fuæ impuritates morbidæ ad« ‘ iunôæ funtdeparatimque fubfifterc ncqueunt, necefla-^^ . rium prorfus eft,vtàfuis quoqueradicibus(ciunginun-quam poiïlnt. Si enim radici alterius fpeciei adhærefee-i. . ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rent,nó effent vniuspropriæ,fed promifcuè impurapu'

ris copularëtur:quód ipfi negatSequitur itaque ineóco dione fecerni has fordes ab alimente non poffe. Quare 'ne expelliquidem poflunt, nifi cum alimëto vtili exceP nantur. Quo pofito,nihil fermé alimëti rctinebit corpus longó tempore fanumperfeueras.Nó enim retinctmof bidas impuritates:quod ex eo liquet, quöd morbum no faciunt,fymptomatisque fuis nö innotclcüt. Sanè nunquot; quamquielcütjfed pronaturae fuæ modo cotinuè agut Quare nö' definöt vnquam fe ipfas abfoluere amp;nbsp;exaltare fibi deftinatis temporibus.ln quoigitur corporemorbi plurrbus annis nulli fuerüt,cxeoimpuri tat es cotinuè e^^ trufas fuiffeoporten At abfquefuis radreibusfubfiftef^ nö valent.Quarefimulext)talimêtum bonum,Guiindi' uulsè agglutinatæ funt. i Mukö igitur parcius nuttiütur corpora fana,qüàm'ægpa... Sed quia fic video ParaocU-ifl hac re delirarc,vt refpöflónc indigniffimi fint, de niorbo P4rlt;tce?/,mor- rum fignis,quid fentiëdum mihi fit,cxfpedo. Paracclfus hos exßgnis m cniirj morbos ex figius in corpore apparctibus, aut ïgfj corporeappd- fermonibusinucuiri ac dignofci affeueräter negat. Qu^ mtf «5 digno j^Q^ poffumus viderc,fcribit in lib.pro Kofpir.fcripto,^*^ jcimgi . j^ herbaiufit,tam nö cernimus, quid intra hominê ab' ‘ ’ ’ fcöditum iaceat:quid eius natura poftulctt quid in fe vi-tij habcat-VtiCx ægro ali quid percipiat, imperfcûuni eü id tamëdtemiCæcus eft,quî dich,hoc àlieueproucnitjl ludàiccore proficifcitur. Aegnfermo,iuquitinParagr.

TlOO

PARS TERTIÆ '', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îSj

fionampims medicum docct,quàm fi in fpcculô cum lo «juentem confpicias,ncc-tamen audias. In lib.de Anat, o-mnem contemplationcmde humoribus,temperamen-ti$,qualitatibus,corporibus4nutilcm efiead morborum originem cognofeendam, amp;nbsp;ad^iuUum omnino morbu tequiri contendit.Sicenim ex corpore pronafei morbos vniuerfos vociferatur,quomodo homo ex fpecu aliqua* do prodit,pullus ex oui tefta profcrpit,plantæque ex terra prorepunt.Talia fî velim teftimonia omnia congerc-te,labor cm inanem mihi parerem,tempusque inutiliter iConfumcrem.Certius nihil cft,quàm fxpiiTimèhoc cum vrgere, vtmorborum noriciam amp;nbsp;dignotionem nullo padoputemusex fignis in corpore apparentibus com-pararipofle. ER. Vndcergopetendamcflchancfcien-tiamopinatur? BVR. Ex rerumexternarumcontempla tione.Éx externis,inquit,in Paragr.cognofcenda funt in- « tctna:alitcr comprehendi nequcunt.Item,medicus ex af« iedo loco morbum agri nö inteUiget, quid amp;nbsp;qualis fît: « dedinexternis addifeenda hæcfunt^vt fepè diftumfuit.« Qulin homine difcit,nö in Limbo (id eft,rebus extra ho « minem pofitis)mcntiri amp;nbsp;interficcre difcit, fcribit de Po « dagra.In lib. de modoPhar.hxc legimus:Oportct cogita « rehominë.talë efte,qualcid eft.ex quo fadus eft. Fadus « autem eft ex mundo:non ex vnapartc,fcd exornnibusEt « in omnes perfedè adokuit,ficut iliac funt.ex quibus cÖ- « flatus eft-Sicutembrio crefcit in hominem, ita homo a- « dolefcit in naturam amp;nbsp;partes mundiJSrrat igitur qui*ho- « minem ftudent ex ipfo potius cogno(ccrc,quàm ex illis, « ex quibus conercuitâd eftjcxcoelodc terra.Itcm:Lx indi- « cqs corporis nullus het medicus£ft enim natura micro « cofmicain microcofmo(id cft,io homine) imperceptibi « '“Atin tnundo exteriore palpabilis eft ac vifibilis. Hac « ^êocaufaeft, quodmorborum intclligentiamnos iu-quot;ftexinfpedione rerum externatum haurire,quiavidegt;

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AAA

«i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAS TI D rSPETAT.

Jicet il) homine comprehédi acquit, in rebus alqs vitro, led particulatim fefe offert. Huius rei fi caufam petas,in ,, traftatuquodam de,Podag.legeshis verbis.Omnes mot gt;*.bi,eorum qualitates amp;nbsp;complexiones.in brutisetiamin-jjfuntJicutinhomine: amp;nbsp;in illis fpccies fiint,in hoc auté ,, gcnera.Falfæigitur rationes in homine docentium. Ex .

recitatis conijciotale quidipfuminnuerevoluiflc.Cuffl in homine omniainfint collcdim amp;nbsp;confuse,quæ in rCquot; busalijsfecüdumpartcsjfpeciatimamp;diftindèmagisin- ' funt,ex harum confideratione hominis natura perferu-tandaeft. ER. Inuitus loties repeto,quodpanió antedi xi,nullam fententiamin Paracelfo inueniri fie ab eo affir matam ,vtnon contrariam ab eodem aliquando pofita QMiexmcon repenas. Quodargumentum nobis efle poteft certiffi-|hun4 Parère/muni,eum pleraque velinfanum,vel ebrium, vel àfpiri* P.iuÜi^endum, ^^ tartarco dementatum fic feripfifle, vt quid feriberet

autdidaretipfemetnefcierit.Nullus enim poft natos ho mines aliusitafcripfit fibiin omnib.conrraria,imócon tradicentia.Cum particulates aliquot morbos deftribit, figna eorundem pariter præferibit, ex quibus cognofec-rc,amp;abaltjs diftingueredebeamus:hoc autem locofi-gnorumcontemplationem damnat,amp; ad morboru co-, gnitionem amp;nbsp;dignotionem planè inutilia efle cenfet.Dc modo Pharm.Colores,inquit,morbos corporis indicat, j,non ftercorum.Stereus enim nihil eft: ac neque fanitatS ,, neque morbum efficit.De Podagra amp;nbsp;fpcciebus hac ha-„ bet.Omnes morbi,nulloexcepto,pecnliarem fuum in fa ,,ciecolorcmhabcnt,tanquam iderus. Quilibetinfuper „ corpori fuam imprimit cffigicm,ficut Elcphas in quo fic j,membrum intumefcit,vt non poifit non agnofen Dev-3,.rinishæcfcribit. Vrinamembricuiuflibetvaletudineni jjindicat turn profpcram turn aduerfam In expofaliquot ,, Aphor Hippocr. Omnes morbiinquit, figna fua habent, ,, quibus cognofcuntur.Taliafunt,vrina,fudor,fedes.Sunc enim

Ay/Ä^ TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HT

Çnim cxcremcnta return illarum, quae funt ipfe morbus. « ‘nlib.de Morb.tinâ: fola illa pro fignis recipit,quae mor- « ^uni efficiunt.Signaanquit.quæ morbum non efficiunt, « nonlino effe (igna:fed morbi hæc eft proprietas, vt cunï ■lt; Mailbusadfit accidentibus.Vides nc quam probe fibicó- «lt; ftetinfanus afinus? amp;nbsp;qualem fibi præceptorc degerint peftilentiffimi magiftriinfeliciftimidifcipuli? FVR Nó poffum inducivt eredam eum prohibuifte morborum fi^na obferuare,amp; ex eis latentes affedus inueftigare ac .dijudicare: eum vbique iubeat ex frudibus arborem co • gnofcere,amp;ex vifibilibusinuifibilia deprehëdere. Quod fiergo arborem hancex fuo frud:u,non ex alieno vult ae-ftimari,quomodo non etiam fuis ex frudib.potius morbos quoflibetvelit agnofci.quàmexalienis? Hoc igitur turn fenftlTe arbitror,morborum naturam eorumq; ge-nerauonis modum propter obfeuritatem à nobis non pctcipi,nifi exaharum reruminfpedationeperdifeam’. • „ Anveropracfens in corpore morbus adfit ,amp; ex quo gc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.‘

nercqualisq; fit,quouenominenominetur,nönegat,o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pinor,cx peculiaribus indicqs dignolci. Equidem iubet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

segrotum alicubi interrogari, num ex cafu, an ex percuf-fione,vel ex alia fimilicaufa malum contraxerit: item v- ‘ trum ex dcftillatione feu catarrho,an ex fanguinis corru ptione vitium putet ortum. Qu,amobtcm non videtur hac in re fibi contrarius-.vtut alias pugnarc fecum perpe tub fete folitus fit;quod totics ate verb didu nimis date video. ER Ipfcquoqueexcufare fictentarem,fi non fruftrame laborare perfpicerem.Qupniam ex ante reci-tatisconfiât manifefte, ipfum nequaquam permittcre, p^j-^erpM vt morbos corporis noftri qualitates amp;nbsp;difpofitioncs vo morbos tx car temus. Nam (ic ex corpore f quod matricem, agrnm,amp; poreexire p»-fmiAuxvy quondam ftatuit morborum)morbos prorepe- nt, rtberfc« ‘^^ciUergere affirmât, quemadmodum è terra plants: e.c terra pmBm-pnllulant:quas diathefes terrç nullus rede dixerit effe ta l^nt»

AAA i

les,quaïcs morbifunt corporum difpofitioncSiSanèiw fie la:dunt terrae operationem plantaeexipfacnatç,quo' modo morbi corporum noftrorum funâiones impe* diunt.Idem cum magiftro docet ae crédit, fi modo né fi mulat,difeipulopum Coryphxus ille nofter,cum palan» fcribit nos morborum notiones fcnfibilcs fubiedis cot poreis inhærêtes infeite proponerc: intern perics,obftru Ûiones,amp;c.tum loca etiâafFeda, rufticè inquircrc-ldciu ille haec etiam tradit.Fruftra læfarum adionum teftimo niaadducunturf cum fcilicct morborum radices qu®' runtur) fpiritualcs cnim tinduræ amp;nbsp;afiralia femina non kalocis inhaercnt,quemadmodum corpora:ncqueocu-lis vel manibus fua diuerlôna patefaccre volunt.Relidâ igiturinani corporcorum locoruminquifitioneinh« morbis.cleracntalia quaercre oportet, in quibusfpiritui Ïpiritualesq; tindurx fpkituali modo delitefcunt: non viorbiPar nbsp;nbsp;^^lt;^”’^‘^’^o^™ 13ph in vefiea, mucilagincs tartareç in

ftir.itafùni'm i’^^^^^^niSjYentriculo, hpatc, licne:fedquemadmodun» forpore, auo- fp/^^ns minérales in elemcntis.Ex his amp;nbsp;confimilibus â- | modof^iritut M® perfpicis Paracelficum gregem minimè conedere» netaÜKiinclr quod nos certum effefeimus, morbos fcilicct corpoth mentit. noftri difpofitioncs exifterc. Ex quo conficitur, cos non putauiffe ex fignis in corpore apparëtibus dqueicandos videri.Si pofTent adioncsimpediri non Ixfîs infirumeo tis,aut his offenfis illas côfingcreillaefas remanerc,pro' babile aheui videri poflet,quod aiunt,afFedi loci cognv tionem vfum non magnum habere in medicationc. Ât nos fcimus,cx affedi loci natura fæpenumero affeâum cognofei: vtqui compertum habeamus, morbos nihil aliud efle,quàm partium vitiofas conftitutioncs. FVR i

Ergo fecum hîc,vt alibi,pugnet.Vclim interim audirc,« qua re huius mundi hoc didieifle cum pûtes, quorffcri-bit,qucmlibet morbum inftar hominis efle’figuratuffl» oculos habere,nafum, aures, pedes,manus, ûentre, ans' ' -que

PARS TE RT r A: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

quemembFa? In lib.quodam de Podagra.h«c habet. Si vis cognofcerc morbi generationen». maceriamA cor^ pus,betulamaut quercum tibi proponito conüderan-dam.Quantum ex his inteUiges, tantum illic feies : nihil amplius.Plura namq; de morbis fciri nö poflunt,quàm cx terra nafcentibus amp;nbsp;elcmêtis diïcimus.Hanceandem fententia tam crebrö in fuis fcriptis repetit, vt vix aliam inculcctfjequentius.Ego veronondu videre potui,quæ planta,quodue,animal aut ekmentä eum potuerit hxc doccre,feilicet morbos haberc hominis figuram,corpora cffe,atqj almdquippia exiftere.quàm corporis difpofi tinnes vitiatas.Quoniam nee in betula nee in quereu ta le quid appanrit nobis ER. Difcentcm oportet crede^’^*'’”?** tepraceptoribus. FVR Cumveritaticonfentancado-*'quot;“* quot;'dw# centmeemanifeftè falfa tradunt. Cupiodcinde hoc etiä •P®’*** ®*te difcerc,qua ratione verum oftenfurus fis, quod di-^^^bpartis nullius adiones impediri pofie,nifi morbo a-^'Waffeda fit. Nam Galenas in kb.1. de Lods affed.id

femel tantum negat.Equidem partes aliquas per co Partesejvot Wum aliarum pati ait,vel quia ipfi communicetur eau ”*^^^ Pquot; *°^ morbi,vel quia ei negetur facultas, vel quia nö perue- f^f^^^rH ttiatadeam ipfam materia adadionem dus neceffaria. imprima fpecic morbum effein parte per confenfum l»borante non dubitat,fcdinrcliqais duabus fpeciebus mmembro per confenfum laefo vel impedito morbum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 'ffeconftanternegat. ER. Morbi arborum,nöfunt ea-tundem fruftus:fcdfunt affedioncs feu qualitates natu^ ^ lt;ÿtMtt tîlem catum difpofitionem corrumpentes. Cum pyris ®tgo amp;nbsp;pomis non debent confetti morbi. Redius cum ^rbormnfrudibu»comparaucrisfemen,ianguinem,ex-’‘‘^menta,prolcm:autalia huiufmodi naturæ opera. Na ^'^^idmodum arbor fana bonos fert frudus,morbida h i*^ ^^^ ^^^ bonos,aut non qualcs debebat, parit, •-.^Oöiofanus fanc,«ger ægrè agit,ftudusque producit

AÂA

190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DISPUTAT.

afFcdioni,id eft,caufa: refpondentes. Quocirca non do cebit tc vel betula,vel fagus.ucl alia res vlla,morbum ef-fc corpus ad effigiem hominis conformatuni:fed often-det vniuerfa rerum Natura, morbum nihil aliudcfle,^ illius difpofitionis virium.quæ aftionis plantæ vel ani- ; JViorbifunt mails eft immediata caufa effedrix. FVR. Paracelfus fabn,amp;c4uf£ hanecaufam vocat morbum.Morbum enim afferiteffe eorumfuntfi- opificem feu fabrum, cuius aedificium feu fabrica nonii brorum opera nat morbi corpus amp;nbsp;materiam, ficut in proximè citatis iuxtaPdracel[~ verbis apparet. Hæc vifibilis, ille inuifibilis cft. Sic enim

gt;gt; fcriblt.Tradabo de corpore duntaxatpodagræ, non de »gt; morbo.Quis enim vifibilibus ièu videntibus nobis inui j, libile,hoc eft,morbum,demonftret?Quam non quimus » cernerefabrum, qui rofas vel lilia fabricantur, tam non »gt; poffumusvideremorbö. Morbus enim perfe cft fokim-„ modo faber:quod is fabricat, hoc in præfentia trade Et » paulö poft.De morborö gencratione haud fecus loquc-» dum,qfimilitudofabri docct.Nullusenim vtique mor' 5» bus eft abfq;forma.Quanqua ambofunt inuifibi!es,cor » pus tameniuumfabricanquodin oculos acmanusje' dici incurrit. ER. Praeclara eft hæc Medicina,plane digns Paracelfo,morbum ponente id effc,quod eftmorbieft drix caufa.In Podagra igitur non eft morbuspedumin-flammatio,fcdquodhanc pepcrir. Et fanguis inflam-mationis effedor, feu podagræ caufa, Paracelfo eft cf fedus podagræ,morbi corpus,cifedus, materia, fabnea. Anpoteratvelipfcvelaliusquiuisrudius,ineptius,in-faniusquede hisrebusloqui ? Sic arrogansilleDikipn* i icauiot mor- lyg materiam, quæ difpofitionis alicuius præcer nam-borumfaciunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ram caufa eft, ê^iyei'OMeio!' facit. Corpus hue marena H'

ue humor, cuius prælentia m pedcontur aut colerna-turin eodem difpofitio adionem aliquam ofFendens, morbi caufa eft, non iTnytvófxevov feueffedus: lieer poll morbum aliquem paulö antèextindum remanferit. ' DuO

PARS TERTFA.

Dum enim materia in pedecalidainhærctjnflamatio-ms,poftquam refrigerata eft, aims morbi caufa fada eft. Dcfipit ergo cum magiftro difcipulus.dum morborum caufas tTTiyfua/zfva putat efle. Sed vide qnæfo conftantiä ^J^orhifabri-Paraceiri.M.atcriara,quam innuper recitatis verbis mor clt;t er morbus biopusamp;effediimvocar,pauló poftmorbü nuncupar. ^^^”*f’*'^t Pa-Sicutqui ftilo,inquit,imaginem defcribir,atq;abit, fecu ftüumauferens,ita morbi quoq; effedor abit,fecumquc id,quo effccir,aufert.Corpus noris amp;nbsp;morbö noucris.Itë: morbus Podagra nihil eft aliud,qnàm corpus faliu: quorum differentias fcquütur podagra fpecics.Quod ex Ga kno proferebas,etiam alios torfit.Sanè dithcilè eft vide- ,lt;« adh par^ rc,qnomodoadio partis alicuiuspoftitlaedijinftrumen'4« l^di poßit tonölaefo.Sicnim morbus eft primacaufa adionum dcinflrumentot~ prauatarum aut impcditarum,qua ratione impeditafuc iiu iUAfogt; ritaftio finemorbo:Conuertioportct d.finitionecum definito:quod efle nó poteft,ftquidë adio partis cuiufpi ^moffenia ponaturabfqj morbo. Quod enim adioim-peditaeffe nequeat,nullahuius reicaufa extante,per fc ffianifeftu eft:cum nihil fine caufa fiat. Quod impedime ^j,-„j ^^^ ^^^^_^ ticaufa,affedus fit praeter naturam,aequè notü eft.Qua- t^idam Ude-readent affedus adionem lxdens,nec aderit morbus ta re,er aliud int men;quodfieri nullopadopoteft,fircda morbi eftdefi pedire ndio-nido.Èt fi poteft adio impedita effe abfq; morbo, pote- na.

rit etiam adio fecundum natura edi abfq;fanitatc.Con trariorum etenim eft ratio contraria. Ergo poterit pars aliqua naturaliter agcre,tametfi aegra fit; ac viciflim im. peduè agere,licet morbo omm careat. FVR. Difficulta Umhancconantur euitare aliqui diftindione offenfio. nisamp;impedirionis. lmpediri.n.partesàrebus,quasho-’^'r'«s,cü volunt, tollere poffunt,vt cöpedes-.laedi ab iltis. ^'^'«inpoteftatenoftranonfunt.Sed hxediftindio dif- G4lfnif«g4 ƒ“hatem non tollif.ficut pater. Galenos mihi vifus eft,ion expedit ^^•gere voluiflc hac ratione, vt pactes propt er negatam hißcultatem.

191 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER AS Tl DIS RET A T.

facultatcm animalem impçditas diccret pati/non «gro-tare.Ergofpinalera medùllam morbo affedam fatetur» cum propter ipfam facultas ad membra ali qua non mit titurmembra autempati aut copati folùm aflerir, more bum à palTione diftinguens. Manet ergo bîcctiamdiffi-cuiras prior. Si cnim pes munere fuo fungi nequit,nec morbo tarnen laborat,impeditx huius adionis caufa ƒ* xima non erit morbus.lam cum abfq; cau(a in pede prit amp;r naturam exiftcnte(nö emm nunchabct,vt prius/ed contra quàm antè affedus çû) non poflit adio cius im- : pedinfequitur, non omnem affedum prêter naturam adioncm impedientem ciïe mprbum • Quod â di# •a-âô(^ feu paflionemcoutendasmorbum effe, fruftra» imo perperam Galcnus diftipxerit. ER. Quid fi refpon dear aUquis, morhum in fpina effe, tametfi in pede non fit ; ac proindc non lædi adiones pedis aj^fque morbo,* fVR HocanimumnonexplcUam enim didici,animant (propterea quodadiones-compofitorum funt) nullis adioniscaufam effe abfque infirumento corporcopre' terquam funpIicisilUus intuitus,quomës noftra ficob-quot; ieda fuaafpicir,quomodo oculus colores intuetur. Hac xnim folam credütphilofopbi ab anima in corpore eX' «creeri abfpue corporis minifterio. Intellexi illud etiain# certx adionis caufam efle certum inftrumentum. Ergo fi ambulationis caufa vel inftrumentum nullum eft ex'* cepto pedc,non poterit homo fine pedibus ambularç. âHionMvitiÛ quomodocunque fpinam haheat affedam. Caterùm ermtegritat fupraoftenfum nobis recordor,adionis debilitate,abo-eiu(dem funt ntionemdmpcdimentum^eprauationcm.eidemini^i*

jjjg^f Q adferibi oportcrc,cui adio fecundum natura tri- ' *ii'^’^ i*^ nbsp;nbsp;. buitur.Morbum enim aiebas non effe aÜus corporis feu

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partis diathefin,quàm cuius difpofitio effet fanitas-Qui

re non alia pars debet exiftimari offenfç vel ablate adio nis caufa, quàm qux naturalis adionis eft author àm-ftrumefl;

P^RS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lsgt;i

firumentum. ER Probabiliter amp;nbsp;fpcciosè talia dicutur* fed non perinde vtiliter proponuntur. Non cnim conli-ftitin cocurationisratio,vtrumparspcr confenfum par fis alterius læfa ægrotare dicenda, an pati folùm putan-dafit. lu hoc pobta eft,vf intcHigamus quid fado fito-^gt;us,quo fibireftituantur partes quomodolibet in agendo impeditæ. Tales qiiæftiones Dialedicas vocat Gale-QgeSwOtz-ffusivtquæînnominandisrebus potius, quàmîn explid^Ä'c.« (ftæftt candis eildem verfentur. Quocircapaucis te cxpediamd?*^^^/«««» præfertiracumabfqueincommodo vtramübet opinio-nemanteferre alteri poflis. Galenus in i.deLocis afteth nosmonuit partes corporis noftri plerasque bifariam confiderari poTe: quatenus funt naturales,amp; quatenus funtaiiimale''.Naturales vocamu-sinquibasammam fi-ûepoteftatero altricemduntaxat deprehendimus.-Ani-fffales appellant us,qux præter hanc virtute fentiédi mo-ffendique præditæ funt.Illarüm adiones lædi non pofte, ^®npi;ius ipfæ patiantur,afFedumquein fe morbiduni ^îbeanr^manifctlum eft. Quia cnim vim amp;nbsp;poteftatem 3Sendi omnem , quoad naturalesfunt, congeniram ha* wnt,ncc aliunde rufcipiut,lædi eæ non pollunt,nifi eau-fini offenfionis in fc ipfis contineant. Quæ autem ani-nialiavocanturinftrumenta.impediri in agédopoffunt, t^^Si/yirifflet T^î trauizltntiç itrîoii cwtuv quot;^a^ào-iiiç, vf loqui-fut Galenus Ergo in his duntaxat inftrumetis, non inil- Qwbaxinmor tis quæftio propofita locum habet:quam hoe modo dif bis tocS HAhc^ folnimus.Quaudo ad harum partium vune^uoiv inetr [o^‘*^^^lt;^ lt;^^ Intn refpicimus, hoceft, quando eas tantùm vt corpora’”®’'^^P^*'‘^®': ’viuètiaconfideramus, nö autem vt inftrumentarnotusP^”/^' ®ntfcnfusintuemur,morbo nobis omnicarere videtur. ‘ff’taufacft^quód- propter folam temperiem amp;nbsp;figurario

funt perfedè idonea fenfus ac motus inftrumé-^fidigent cnim facultate infuper à cerebro per neruos ^^^faiunicata.Qux fi redè temperatis apteque confor-

l$^li. SRJSTf DtSP^TAT.

matis ncccffarib inflncret,non poffent hac carcre, quo-ties nee in tcmpcric,nec in formatione vitium exiftcret Oportet quidem apte temperatas amp;nbsp;conuenienter figu-ratas cne,at folahçc non fußieiuntQuo fit,vt omnibus, quæ ad c-upct^mli! îarteu pertinent ^ecundum naturam ha bentibus,fenfus autmotusnihilominus defit:quotiesvJ delicet fpiritualis facultas amp;nbsp;fubftantia propter caufaffl aliquam non influit.Vides iam,opinor,inftrumicntafefl fus amp;nbsp;motus compofita effe ex corporca fubftantiaturn iuftè tempcrata turn concinnè figurata: amp;nbsp;fpirituali fubftantia feu facultatcex cerebro influente. Hæc pracfeiu cum eft, etiam fubftantia corporca conuenienter tem-perata formataue adcft:at non retro commeatratio.Po teft cnim corp orca fabrica naturalitcr affeda efle, vt tarnen nee fenfuni nee motum participer. Quamobrcni vtrunque deinftruraentis talibus rede dicipoteft,adio-nes eorum impeditas nonunquam efle, vt morbo tamé nullo interim laborcnt:amp;,adioncs corum impedirinofl poITe nullo ipfis morbo laborantibus. Si enim confide-tes quoad viuentis corporis partes,amp; fenfus acmotusio ftrumcntafuntpotentiafolum,non adu (hoc eft, fl cot-poris eorum fpeciem amp;nbsp;fabrica intuearisJ libera à morbis pronunciabis.At fl inftrumentamotus amp;nbsp;fenfus adu efle cogitabis,dilpofitionc prêter naturam carerc nun-quam affirm are audebis.Carent enim re aliqua,cuius ab fentiadilpofitiopriormutata eft.At prior naturalis erat: quare pister naturam cft,qus fuccclTit. Et per prioreffl adu erant inftrumenta animalia,per pofteriorem poten tia folummodo funt talia.Huc pertinentfamp; ex his inteW guntur ctiam)quçAriftot.hac dcre fcripfit inlib.de Ani ma,in principio ac fine lib. 1. de Part, animalium, in fine lib.4. Meteor.atq; alibi.In his cnim loeis iubet nos,cum, qusnam fit partis alicuius cfrentia,Gonfiderare volume nonadfabricamifedadoperationcm vfumqs ciusrefpi-

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i

ttre. Sro^«,inquit, t$ix àpia-pti/etra tp^a.m f^}v ^p ^uvei-fallet 'sraieiv -n avTur t^yey ,c(,Âtiduçi'^y 6Keiçsi,oïoii à iipSet^ptef •lt; àpx.-n J's f^ij J'ujuô,pgt;eigt;ov,ôiJkuyvptuç, oioy à Tf Ôi/suç ij à Âiôiv(^, amp;c.Sicamp;aliolocomcmbrum quodquevfusatq; operis feu funelionis gratia côditum efle aflerit : amp;nbsp;proindc ex hisinftrumenti cuiuflibct effentiam iudicandam.àJ'ttü« T«,inquit,«F«f %«g^,oVà)ô-5y /teucetfiévtiy ( eiov xaXKifv ^ ^^Ât. t^i^'S^n ipi,uvvpigt;uç,ôcnrtp rov •yt’y^etpt.fitvov letTÇ^v.it •yap aiwif. ^ntt^'wotêiv T« iou^^ii; e^yo^.aearsp 5^' aiiKet Âtôtvoi to itwruv tp 7»,^/’ i yeypetpifttv^ ietTfif. Hanc Atiftotelis fentêtiam Sudans ac probans Galcnus in lib.i.dePlac.Hipp.amp; Plat. cap.8.fcri.bit,oculum non effe oculum,quia ex tôt ac ta-libushumoribus,tuniGis,mcbranisAnufculis,certo quo-dam modo compofitis conftitutus fit, fed quiavifusin^ fteumenturn fit:quodctiamàfcait alibi demonftratum fuiffe.Perfpici exhis facillimè poteft, quomodo fabrica ^ fpecicm inftrumentorum contingat non lædi,amp; agen ^Umen virtutc priuari. Aegrotant ergo amp;nbsp;non ægrotat ’liquando. Aegrotant vt inftrumenta fenfus ac motus: non agrotant fi iruptaltx^v irieu corum infpicias, nec vt jnûrumenta motus aut fenfus confidercs. FVR. Quis autem concédât pedem propter affedam fpinæ medul-hm nihil fentientem immobilemque redditum, motus inftrumentum non magis efle.quàm ligneum? E R. Di-fetimen hoc cft,quöd ligneus pes non poffet inftrumen p^^ f^cultate turn ambulationis fieri, ctiamfifpiritu animali perfun- ^„[„.^h c^rêf, deretur,pcs autem priuatus facilitate per nemos affinen noneRmflrn^ te talc inftrumentum potentia proxima exiftit. Ergo mtntum motut eum potentia folum, non autem adu inftrumentum in téluprint. “t ambulationis , hoc eft , cum adu primo faculta-^^f^ mouendi in fe non habcat ( quomodo gramma-'''•'^^potentiam redcloquendi turn obtinet,cum ta-

tVonmino conftat cum morbo laborare,non quidem l*^co,fed plane fchetico, vt curatione j)pria nó egeat.

pttfius hæcexpofui,vt reflèà Galeno affirmatu amp;àcupi dis alqs creditum intcUigas.læfam adionem femptrin; dicai'cinftrumcntCiciuldcm morboaliquo tencri:quod ' nec abique raorbo quolibet pars in agendo impediri j queat,nec aûioneeius offenfa ipfa carere omni merbi-dadiipofîtione valeat, Ytrum autem per confenfums-grotet,an proprio affeâu laborer, ex all’s eft cognofeen-dum. FVR- Ad quamfpeciem morborü dicemusmor' bum per confenfum ifto modo ortü referri debereïNam ad temperiem reducere non Iicet:ncc fub continui folu-tione poteft comprchcndi:vt inter inftrumentales morbos àGalcnoreeenfitoscollocemus^multavidentur^-KorUptrton hibere. E R Exdifputatis liquide» patetgt;interinftrunié-faijum fa£ii tales numeraridebere. Quodquomodorirè fieripoffit» i femegaMm (yj noncogamur quartum morbi genus poncre)ad prae-ƒ n^'fd^ junt f^ntem difputationem non admodum fpedat. Quarc Junt^j, nvintn |^^^ niiffis ad ParaccUum reuertamur. Qiiid ad illud rr-fpondcbis,quodexcrementorum amp;nbsp;corporis qualitates, quæcunquemotborumeaufæ non funt,fcd velmcrbo-rum vel caufarum effedus quidam exiftunr, figna mor-borumeffe non finit, tametfi corundem propnetates, qua Gum morbis femper coniundæ fint, concédait Vm nacertë,quamillemembri cuiuflibet affedionem tum naturalem turn naturae aducrfamindicareafterit, mor-bum non femper effîcit,pato:aut fa’tem naturalis confli tutionis finefanitatiscaufa non exiftit.Taceo quodiplc met vrinam/udores.per aluum deicda,cxcrcmenta vo-Korirorum ex cat morborum,vt ex praedidis patet. Si recremenra funr (rcmenta non morborum,nonfunteorum caufæ. Ergo ncquefigna. funt eorundè At figna efte aflirmat.Quarenec veranceconfentientia f‘gt;ff[lt;f^ dicit. Si morbus quilibet peculiari quodam colorc corpus tingit, quemadmodum iderus(quod affirmatumab ipfo audiuimus)atque hic color eau fa non eft fui morbi, quoraodo poterit fignum eius efte iuxta ParaceIfi de- '

' cretum?

P J RS» TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïp7

cretum ? Cæterùm quod Paracclfici,colorcs,qnr certos inorbos comitantur, eorundem caufas conftiruere ne-queaiit,ex co liqnetjquódfeininanïorborum digeftis té ponbus fiue certis periodic in fcenamprorcpentia fibi colores atquealias.qualitates tales comités aîçifcuntin progrefnoneJani quod aliud ad fe accerfit,non cfficitur ab eodem illo,quod in comitatum faum aduocar. FVR. Video aperte,nihil iani nos in illis etiam in!jenire,in qui bus aliquis excufationi locus videbatur relidus. Quare non ponum non exccrariinfaniam hominis, cum ex fi* gnismorbosdijudicarinonpoffeaffeuerar. ER. Magis miraberis amentiam,quotiescogirabis eumfcribe- Morbifuntm-re,morbos infcnlibilcs effe. Morbos profligare nemineff«^^« P^rti artepoffe,q'ui eos non norit prias, Paracclliei non negaquot;‘^^^P* ^unt,opinor : nifi hoc dent operam.vt cum ratione vi-deanturinfanirevclle.At cumper fefintinfenfibiles, amp;nbsp;incorpore lareant, ideoque ex alqs eos cognofei opor-rcat.ex notis fenfi bill bus omnino funtinueftigadi. Sane rinicquidlatentium rerumcognofeimus, ex manifeftis Çuibufdamcomprehendimus. Mamfefta autem:amp;no-la,esquibns obfeura amp;abditacognofcuntur,vel fenfib. apprehendimuSj.velintelledu percipimus. Et morboru su dem curandorum cognitio amp;nbsp;dignotio cum fit par* txul3ris,n0 ex aIi]s,qL’à.n ex fenfibilibus notis inueftiga-da eftHocenim quærimiis.quis ôc qualis morbus fit,q«i in hoc fingulari corpore ineîl.Quîppe curamus morbos ringulares,nö vniuerfales. Quocirca necefiarium eft,vt exindicijs in ægroto corpore,cui mederi cupimus,appa-rcntibus,amp;in fenfus nofiros iiicurrentibus,deprchenda-^ns, EVR Marbos,quos medici profijgandosfufeepe-^unt.parriculares effe præclacèfcio.Nec illud nefcio.par-4^P^’'‘^ßttefingaIatiaf.nfuum ope folùm apprehen--? ®’^cinn hac per (cintcnlibiÜa ponürur,am in profil n-.J^t’^rpoiislaiccia fenius mouere neqiieut.ex alijs no-

BBB 5

^S ERÀSrr T^rSPf^T'AT.

tis fenfibiUbus pcrcipi cos dun taxât fateor. Sed hxePï' tacclCnon oppugnant. Non enim indicant neceffariuffl) vt Medici morbos,quorum curationem moliuntur,quï les fint prius cognoucrint. Ncceffitatem habet notitiï hæc apüd Galenicos,qui diuerfos morbos non folum amp;nbsp;uerfarationeacvia,verùm etiam differétibus remedij’ curant : atq; medicaminibus vtuntur,quac nö omnibus ex æquo morbis refiftunt,fed aliquos etiam excitantvH ?lt;(rittelß{iv- augcnt,fiue exafperant. Apud Paracelfqui morbos om-Horemedio v- ^^^^ ynico remedio,Vnoq; modo ac via cxteniinät,vfuni habent, Sufficit fcirc morbum adeffe : qualis fit g^^ nbsp;nbsp;nbsp;* ne fcrutandum quidem putant,cum vna fit curatiovW'

uerforum. Sic enim princeps Paracelficorum(talis enim fibi videtur elfe.) fcribit. In vniuerfali curatione indicï-tionumpluralitates,particularitates,ordines, locum no habent, led vna cademque Medicina refolutiones, con' fumtioncs,regenerationcs,amp; corroborationcs abfoluu tur. E R. Impoflibile hoc effe partim fuprà oftenfuin eft, partim in confequçntibus declarabitur. Nuneexte quæro,qua ratione œgrotantes à fanis diftinguant? Non per morbos (Sunt enim hi Paracelfo infenfibiles) Ergo per aliud quoddam,in adionem lxlam,vcl dolorem, vd colorem mutatum,vel quippiam fimile.Ét nifi fenfibil® ponatut id, quo difeernuntur, particulates homines fini ^ ægridifcritninarenö'poteris. Quatéadhocfalten» ■ neceffariafuerint figna-,vr,num aliquis laboretmorbo nee ne, intelligamus. Sed reli(3:isParacelficis,de figniS morborûm,quæ reftant, abfoluamus. FVR. Petituru» Slt;g«orw«»fw hocipfum à te modó fueram. ER. Quoniacurari feu crncc(^Uin. profligari mörbi non pofTunt, nifi prius cogniti fint, ac plurimi in corporis profundo latentes fenfibus Compte hendi non poflunr,heceffarium eft,vt per indicia feu no tas fenfus mouëtes indicentuf amp;nbsp;vcluti prodantur. HoC autemfierinöpoflet,ü nuUaconexione certa ciufeemo

A notç cum ifs rebus,quas fignificant,copularcHt.Quo-ßiodo enim ex co cognofceret aliud quippiâ.fi nulla in* terfe cognatione t ener ent? Signu fane mcdicu nota cf- SigfHwn nuM^ fedicitur manifeftaamp;fcnfibilis, ex qua cognofcitalteruf**’’!*^)’^« Quiddalatensamp;obfcuru.Quo fitjVtfigna morborûvcl fint eorû caufœ,vel effeftus quidâ, vel ab eadem caufa cf ficiantur.à quaipfimet morbi fufeitätur.Nam fignû na- SigmimtuUuri turale quoduis (artificialiu ratio eft alla.) vel eft caufa rei le quotufitx fignificatç,vel efFeâ:us,vel ipfum et rcs fignata ab eadem/jf« caafa proficifciuitur.Poteft enim fieri,vt caufa fenfibus fubijciatur,amp; effedus latcat. Poteft nihilominus v fuite-nire,vt res fignificata abfcondita iaeës per fruólu fine cf fedumfciplam prodat. Interdu etiana cotingit, vt neq; caufa neq; efFedusfentiantur,fed aliudquippia tarnen nos præfentiæ effedus admoncat.Etenim fumu aliquan dovidemus,vbineqjigneni,neq;caliditatemcernimus, ' . ^nam tarnen exfumo adeffe cöijcimus: vt qui abeadem caufa oriatur,à qua caliditas promanat. Sic iris nonnun lt;inam apparensferenitatem indicat, cuius neque caufa cftneque efFeäus,fcdab eadem illa caufa produda eft, quæferenitatemcffccit.Quod aliquo ex his modiscum tefignata connexum non eft, ne fignum quidem natu-lalc dici poteft. Nam quod temerè aUcui rei accidit, perpetuó non adeft, ex eo alterum quippiam latens,s,*gw«4fMrJii quomodo cognofci pofsit, minime video. Et cum præ- ciw» re fignata ter didos modos nulla intelligatur alia naturalis figni copMldrio. cum re fignata copulatio aut cohxfio, meritó dicimus fignum per fe ac naturale non effe, quod aliquo ex tribus modis cum re fignata coniundum non eft. Er- quot;nbsp;gomorborum quoque figna neceffarium eft vel caufas effentorborum,vel effedus amp;nbsp;fymptomata, vel ab ea-dem cavity effici, à qua morbus excitatur ,qucm figni-

^^^•Quarcpræceduntaliquando, vtfigna primiamp;fe-^£^.^Jmodi; vel fcquuntur, vt figna fecundi modi.

100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJ^Tl DrSPETJT,

Et quod morborum caufæ nobis aliquädo notioresfinl ipfi s morbis,extra dubium eft,puto. Quod ex fimptoW* tis plerunquc morbos perfpiciamus(licut ex effediscaquot; fas mtelli^musjnc id quidem obfeurumcft-Modi quO' • qucfccundilnfinitapropèfunt exempla minime obiefr rxTalis eft rubedo cutis in inflammatione. Hæceniin ' ’ neq;tumoris neq; intemperiei neq; foluræ vnitatis efe' Ôusautcaufa exiftit,fed àianguinctumorcmamp;intcni-periem produeëre pariter efficirur. Huius generis figna» caufas morborum frequetius amp;nbsp;elarius indicant, qua'’' ' ipfos morbos:quos ramen cum. alns iundafimul fign^ cant Exhis quidam Tex^*ijgx«lt;j racers vocâùir,alia «»’’* rsK/^iiftti nominantur Qua; caufæ ümul amp;nbsp;lignafunt,cû tot fünf) S“* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot produc endo effedui lèu morbo fuffiemt, aut fy®

, , ptomata funt morbos certos per fe concomitantia.c^f «xoTO ^Uit tj 5^ firma funt indicia. Cetera omnia fùnt «xér^jboJ eftjeuiora amp;nbsp;verifimilia dunraxatindiciaxum neq; v”® amp;nbsp;certum morbumandicent. nequeperpetuo ihdieent Non eftnecefle, arhitror,alias fignorum partiticncs''' fusq; exponcre,vt qui,quod vnum'propofitum habn/gt; bundè iam præftiterim.Nam oftendi Paracelfeiusq; gt® gales flagitiosè affirmare,nihil figna in corpore appâté-tia conduccread morborum inuentioncm,dignotion6 ’i^'W^h nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;curationem. Etenim fi arte ac ratione tolli nÖ poteft

’'' \ï t morbus incognitus,fed fæpe, quiprodefleftuder,exiùâ ‘’1* procurât,certû eft,Paracelf vel-nullos curare mopboS fimóaugere amp;fufcitarepotius.) vel fort u no aliquando

depellcre.Morbi namq; curadi omnes funtaffeduscor- ' porum fingulares, quorü pars maxima in corporispro-fundo later, atq; obid fenfu pererpi nequeunt. Quotir, vt ex alqs quibufdam notis arque indices fintdiftinguc-di:quodPaiacelfociusq; difcipulis non placet. Neca-liudeft.quod clariuseorum brutam amp;crudelem rudiu temdemoftret. Egregiè namq; hoe fado probant,fenó

PARS TE it T IA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏOI

cfle de falutc ægromm foliei tos, fed barbara crudclitatc animas hominiim negociarixuins rei caufaCacodaemo non minimum excitauit Paraeelfum. FVR- Ccitô (cio Vera effc,quæ de necefl'itate fignorum attulifti,fi particu lari curationc morbos peUere coneris.Fatentur enim Pa racelfici quoque remedia particularia altjs morbis com Jnoduin,alr)s incommodum amp;noxiam adferre. Hic du-bium non eft,quin curationem morbi notitia prçcedat: fine qua facile pro remedio venenum, pro falute interi-tumœgro attuleris.Atin curationc vniuerfali.quandov- incMMione noamp; eodem mcdicamento omnes morbi percurantur, wiuerfaU itou amp;nbsp;corpus ab omni fordc liberatur, balfamo eius inftau- lt;ilop«lt;/’S’*w. ntoamp;purificato,nullaopus eft fignorum indagationc ïcanimaduerfione,ex quibus vel morbum vel morbi fc-demcognofcas amp;nbsp;dignofcas. Quare fic videtur diccndu, fignis opus elTe,ac non ede opus. Conducibilia imb nc-uffttiafunt in curationibus particulavibus: inutiliaamp;

i planèociofa funt in cura vniuerfali.Hoc pado nulla fuc I dt in fententqs pugnanribus contradictio ; nee mere tut 1 1111 tam acerbam reptehenfionem hoe nomine. ER.Ni(i

Uevia effugium concedatur,probate factum,dcfcndc-teque honorem fuum nullis argumentispoteriit. Quic quid autem verbis cxcufent,re amp;nbsp;facto declarant peftilê- P5’’^f«f P^** nores medicos nullos vnquam extitide. In primis verb ^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

j gt;nbsp;opulentisamp;nobihbüsexiriofacfthxcprogcnics-.vtqui-''’*”

l busperfuafum fit,hocfolum praeclare iuuare,quod ma-’» \ gno venditur,amp; ex auro, argento, gemmis.atql alqs reb. ^ i prcciofis concinnatum dicitur. Quantum videre amp;nbsp;in-'' ’ tcUigerc per annoshofce retro ados duodccim (quibus ’ j hinima attentione amp;nbsp;ftudio fuccedus noua: Ulms fedx 1 ' dbiernaui) potui, Agyrtas omnes ctudelitate cxdiumq;

• ^’^qu?nüafcumultitudinelongopoft fc interuallo re- • “'^Qniint.AppofitèdeipfisiUuddicitur: Morbusquidc ,*

i » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ruutus eft,at xgerinterqt.Sedtempus eft,vtde cucatio-

202 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAS^rr DISPUTAT,

nemoiborum tandem agamus. FVR. Idem ego q«olt;P peto.Ergo primo loco ex te audire cupio,quid curarionc feu fanationcra voces. Deinde quot fint fanationis mo' ; S^narequidfu di.Poftremó quibusinftrumentisperficiatur. ER Sani re,fine curare is dicitur cundis hominibus, qui dcpcllit morbos,amp;fanitatem priftinam corpori reddit.-quod^f , Galenuscenfuit,ficfcribens:óuplt;«^) J'^ a?ÄoyeTlt; «wy/^* t^j'ss'et^ù TA T)fv vujS simv cv ra crufituTj /täÖetnv^i re k»!» 4^^‘ Ftv «y«F.Non enim aliud efi fanare, quam præfentcroin corporeaffedum ineum,quifecundum naturam eft,tra duccre:hoc eft,fanare nil eft aliud,quàm morbum depd lere,faniratcmqj rcuocarc.Et qui altcrutrum facit,vtruft que cfficit. Cum enim morbus amp;nbsp;fanitas contrarti üö^ qualitates,fiue affediones in vno codemque fobiedort ciffirn fic inhærctcs,vt ricc fimul inhærerc,ncc ambxa!gt; efte poftint,qucmadmodum fupra oftendimusiimpofli' bik cft,vt altera inducatur,manente altera,vel vna pelb tur,ncc ei fuceedat altera.Haud aliter fanationem inter-pretatus eft Hippocratcs,quando redundantis amolitio | iiem,amp; deficientis adiedionem dixit. Quippe non mtdi cinam,fed medicationem feu curationemdefcribercvO * luit,quemadmodum fupràelarèoftendimus. Noneni® ars medica,fcd medicatio eft deficientis adiedio, amp;nbsp;redö ;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dantis ablatioHoc quid eft alind, quàm curationem ef

fe vel abfentis fanitatis reuocationcm,vel prçter amp;fupri naturae ordinem inhxrentium detradionem ? Paracclfi-ci quoq; fanationem veram dicunt elfe radicum morbi-darum ablationem.Si clarius me amp;nbsp;breuius diccre oportet,nihil eft fanatio alind,qui motus,quo corpus à mot-bo traducitur ad fanitatem. Efficiens caufa,cft medicus! inftrumenta,quaECunque corpus alterarc quauis rationc . poflunt:terminus feu finis,fanita$:quod motum fuftinct Curatort^uis fubiedum,ægrotus.Ergo quifquis aliquid faciendo héc ftvocMdut motum in corpore excitauit, turn morbum profligate» tuin

' PARS TERTIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20}

tumfanitatiægrum rcftituiffe rede putatur. Excitât aût fæpènaturafu-afponteà nulloveladiutavelimpulfa:plc iunq; vdut monitorc, aut potius iinpulfore.adeoq; au-xiliatore opus habet.Quod h,qui ad agendum eaminci- Medùiw -tat,auxiliumq; præftat,arteid faciat,medicus vocatur : fl ;Cafii amp;nbsp;teraerè abfq} arteac ratione id agat, medici no-imine dignus non eihtametfl vulgô fie appellctur Nome enim hoc artificis eft nomen,cum propricloquimur,fi* cut medicinæ nomen artis nomen exiftit. WR. Quo* modo,ft medicus hune motum excitât, naturae morbo-Jummédicatrices ab-Hippocratevocantur?Aur,fi natu-ix opus eft morborum ciedio,amp; confequentcr fanitatis xeihtutio,qua rationemedicus huius rei author iiidica-lur? ER.Morborum,quodad hunc locum pertinet,trcs WorSorumdif funt differentiae.Mukosenim morbos,imó plurimos,cuA’'®”^^* ‘?*; lat natura,tametii opera medici non adiuuetur. Sed plu »yuonifi«« hmos alios line auxilio medici feu miniftri externi fupe rateperfcnequit.Etexillis,quos perfevincerepoteft,ple iosqj,imó omnes,longètum citius tüfacilius expugnat, queriesidoneis remedrjs operaperitorum medicorura adminiftratis Gonfirmatur,excitatur,dirigitur. Paucos qiiofdam externus artifex folus curat,narurx auxilio vd nullo modo vel leuiter indigens.tlinc fit,vt rede iudice-mus,in plurimorum amp;nbsp;propè omnium morborum cura tionceaufamproximam amp;immediatam praedidaerno-tionisliucfanationiseffcnaturam.Ergo quiequid natura curat,fi opera amp;nbsp;conlilio medici vel incitata,vel adiu-ta,vel direda eurer, hoc medico tanquam caufae primo mouentitribuitur.Naturac autera velutpropinquilTimç caufx adferibitur. Expofuit hanc rem Galenus dilucidè admodum in 4.1ib.Meth.Therap.cap.3.diCfë.‘;:Omnes ho »Wsdicere folere morbü abillo curatu efle,q velimpe *^’nicnta folü,4gt;pter quæ natura morbü vinecre non po-^^iMuftuUt, vel medicamentis ipfe aliquid molitus eft.

CCG a

JÖ4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER ASTI DlRPrrAr.

Qiiarc medicus rcclè vercqueappellabitur,quifquis arte rationequebona amp;nbsp;reftaaliquid agir,quoin corpore motum anrcdiclum exciter, fine per mediam naturara-■ ■** '’' ûionemidefficiar,fiueabcademnihil adiutusidemprç Arte cMwc FVR. Quidnam illudeft,quod vocas arte acratio-* nemotioncni prænominatam fùfeitare? Meminienim te fiiprà dicere,ctiani errantes fæpenumero finem adipi fei de(ideratum,hoc cft,fanitatem. ER. At ob id nóde-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bent vocariartifices.Nani amp;nbsp;hoftis aliquando,quem co-gitabat interficere,præterfpem à morboliberauit.Ratio ne arque arte curare is non dicitur, qui cæco cafuamp;for-tuito cuipiam profuit, fed qui methodocerraadhibuit omnia,quævel ad inftaurandatu fanitatem vcl abigen-1 ' dum morbum conducerc pofte perfpexit. FVR. Hoc b €^iäßtme- pfuniquærcbam,quidcftetmethodo curare? ER Ni-nodacurare. hileft aliud,quàm perindicationcs fanare.Eft autemln-dicatio,ficutnofti,fignificatio faciendorum abfquera-tiocinationc occurrens,fed finiul cum affeduindican-tefefcoiferens. FVR NoninteUigo. ER. Innatunihoc cft omnibus animalibus, vt,quoticns percipiunt aliqiquot;^ fibinoxium,confeftim quoquecomprehendant eiuWe illius amolitionem» Hxcenim eft natura ik proprietas animaljum.vtfimul accumnaturapugnans aliquidpet cipiunt,eiufdem ablationem defiderent,nulla præceden Tießnitiamdi- te ratiocinatione aut obferuarione. Hoc iotellexit GaL cationii apui quando indicationem dixit efle comprehenfionemiu-nantis fimulcum nocente (hoc cft,cum affedu ladente) adueniens.Et quemadmodum naturæ inimicafui indicant ablationem.iraquæ eifamiliaria amp;nbsp;arnica funt , fui euftodiam indicann Hacde caufafeitè Galenus fcripfifi • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti/J'et^tv, id cft,indicationcm efte tanquam f^zc^utrarti(^

•^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KoÂisôice^, Vteniminhoefehemateipfaverborumpro-

nunciatione plura tacite fignificantur,quàm verbaper fe dénotant,ira affedus turn fccundum turn praeter natural

•• fgt;^RS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205

furam non pcrcipiunturabanimali, quin vnà comprcquot; hcndatur quid agendum fit. Quare nihil eft aliud indica indiatiio^«y tio,quàm repræfentatio aut fignificatio tacita agendo-rum fiue confequcntium. Quifquis igitur confcquëtia ^^ ^nsiati^ feu facienda in cuiuflibet mor bi curarioneinuenit in na ^^^ tura amp;nbsp;caufa morbi defignata,per indicationcm refte di citur curare.Qiii verb per experientiam remédia feu fa-cicndainucniunr,non ranquam in præcedentibus con« fignificatajs per indicationem feu methodum non cu* rat,(cdcafuamp; fortuitbnonnunquam voti compos fit: ficut fupràdcclaratum recorder. Quod porrb abfq; ra-tiocinatione vnà cum affedu confequens feu indicatu comprchcndarur,cx eo probat euidenter Galenus,qubd etiam bruta,frigus,æftum,fuftes,gladios,amp; omnino quic quid lædere poreft,ftarim fugiunt: quod non faccrent, fi non cum nocente confequens feu faciendum, feu iuuas (omnia hæc idem nobis fignificantin hoc loco) compte henderentabfqueratione feucogitatione, qua nimirii «tenu Sic amp;nbsp;fpinam,inquit idem, pedi aut manui forte wfixam ftatim ratiocinanone nulla intcrueniente reuel linius:quodvnàcum nocente percepto confeftim reme dium feu faciendum nobis tacitc reprufentetur. CxtC'JnUcationn , iiim vt res inter(e differuntjita etiam indicationes difFe^'^«»lt; Pa*^ runt.Quoad igitur affedus aliquis eft, naturæ inimicus,'”*^*^'^' tatcnusluiablationem indicat. Quatenus autem non tantum cftinimicus, fed hoe quodam modomolcftus cft.nempe vel caliditate vel frigiditate,amp;c catenus non foliimablationcmfui ,fed etiam modum fui ablationis indicat. quodita eft planum amp;nbsp;euidens, vt beftiæ quoqj nobisidem demouftrent verum.Quippefi præternatu-’^®mcalcfiant,locafrigida,vmbro(3amp;fubtcrraneaquæ-^nt^üiiQi^^ ipCas docente magiftro;fi frigefianr,locaca ,, ^Petuntfiexficcata fucrint,aquas fliiuicsqueftudio^' ^P^'ricquviuuu’Ti liumorc nimiodiffluant,ad loca licca

CCC i

10« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASri DIS PE TA T.

fe recipiut. Quocirca verifîîmè amp;nbsp;feitifî! mè à Galenofcrt Per ïndiaitk- ptum eftiC*«/«^«? k£H 'ï^^slt;^^v '!sreTrlt;!i);iamp;2ici,Hvcu t^ ouiTtn ni^i nes mHenire ^ó,’yiji.ctl(^ z^birsuç ô^peça^uevev i^ev^a'x.esv ra Àx-ÔÂnSos

^nUftt. T)j«'ZB'«/iöelt;.Quódfiergoindicationcinuenire, eftabipd rei natura)quid faciendum fît, abfqije experientia inuC' nf'rc:atque methodo curare nihil eft aliud ,quä via,quï à curandorum alfeduura natura fumpta fitjlaciem^ain-metHoio cun ucnire,palàm eft,quod methodo curare nil aliud fit,qui re.eyperindi- iuxta indicationes mederi. Vnde ex ipfa rei naturaindfi eationes fand- cationcs fumerc,proprium efle mcthodo vtentis fcriplgt;5 reidanßgnifi Gaienps. FVR Ex tua feritentia,vt video,nö omnesme “’*^quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thodo curant,quicerto aliquoordme curant:,cum G^ilC

nus tarnen dicat mcthodo inuenire,efle ordineaevia^' liquid inuenire,vt aliquid primumfit, aliquid fecudun’^ amp;nbsp;terrium,amp; quaitum. E R. Si otdo amp;nbsp;via hxenon abi' pfis rebus fît præmonftrata,fed à nobis confina,nonfet* uamusin medicando veram amp;nbsp;naturalem mctbodun® dequa hïc loquimur. FVR. Interim confequetur,fiwlt;’ dó vera efle ponantur, qua: dixifti, idiotas ab artificibus nihil differredmó tara effe rd medicæperitas beluas,af-que homo eft.Etenim hæ quoque ( tanqnam fenfui.wV dentia)indicationes citra cxperientiam,aut rationemw prehendunt. ER Siindicationesprima:fufficercntoiU ninofequeretur quod obqcis.Nunc cura alqs infupere^ pus fit,quç ratiocinando indagare nos oportet,di(criiW inter attifieem amp;nbsp;artis imperitum enafcitur maximum. Non enim fatis eft hoe intellexiüe,rcfrigerandü efl'e,fd feite pra:tereaconuenit,quibus,amp; qualibus remedtise’t' ternis an internis,quatum amp;quomodórcfrigcratioma ' lienda fît,vtprofîs,nou noccas vnquam. Quæ cum citrt Katioeinationem cognofei à nemine polfînt^paterdiftc-rentiam efle onmino majfimam inter peritos amp;nbsp;imped-tos artis.Excrcitationc ac diligente return omnium ob-feruatione opus eftgt;vt indicationcs varias concurrents il

in morbis omnibus aptè inter fediftinguamus,amp; qua tenus feinuieem vel iuuent vel impediant notemus: deni-qucomnia ficinüituamus,vtnulla in re à rcdoamp;vtili aberremus. FVR. Nondum video,quo pado quae natu-* ræfuntconuenientiafui cuftodiam,quaE veró eidenicó- ’ trariafuntamp;aduerfafui detvadionemindicent. Eli.

Natura GueDeus in creatione return fmgulis inferuit de CuratiafuiA' fiderium quoddamfeipfas conferuandi,amp; confequen-teralienad hoftiliaarcendi,aut fugiendi, autamolien-r*,/“^*’“'**® diHancobeaufam fugitouislupum anrè nunquamcö-fpcdum;amp;euitarcanimalia cunda ftudcnt,qux libi no-xia effedodorealio nullo, quàm natura cognoucrunt.

Vtenira cibum fibi congruentem animal nupematum Quodlibet agnofcit,amp; ab alienis diftinguit,illum appétit, bos refugit, fic alias quoque rcs fibi damnofas déclina* rceadem natura docente conantur.Hçccaufaeft,inqua, tm naturæ confentanea fui euftodiam,contraria autem ablationcm fimul indicent. FVR-(^em vfum habet boe rebus,feu animalibus congenitum defiderium in ar ^ciiicdica? E R. ld iam didum eft,vt fcilicct methodo amp;nbsp;Mtionc omnia fiantmihil temerè amp;nbsp;cafu tentetur. Sanè ^ui diligentercircumfpiciens omnia, qua: tumpræter Mrfü/wrtM-tum fecundum naturam in fmgulis morbis atque ægris «^5“’’‘*»^W‘7' ’Pparcnt,obferuar,acfingulorumindicationcs notât, 'nter fe apte confert,in medendo nunquam amp;nbsp;nufquam «errabit, fed artificiosè morbosomnescurabilcs per-tutabir : inodó non deftituatur idoneis inftrumentis.

*R Videormihinuncdifcrimen idiotarum amp;artifi-J^Wplenius videre. lllicnim inprimisindicationibus ca f ’^^»^®“gittsquc non progredividentur :hi autem tut ^^®b^^^^gt;bus,amp; hos à fymptomatisdiftinguöt: na «luid naturalibus fciungunt;quid cum quo,amp; ’b« alijs cffici point, aut non point confiderant:

»cS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS EyiSEEr^iT.

omniumlndicationes inter fe comparant,quatcnnsqufi fê mutuó impedire aut promouere queant, animaduer-tunt:denique quid ante aut poft alia tcntanduni,qui,dq) in fingulis tempore quouis vtiliter amp;nbsp;t utó fit adminiftri An morbiom- dum accurate perpcndunt.Cæterùm iiimemoriammi' nacurabUes. hireuocafti praecedenteorationetua qiixftionë demot '’ biscurabilibusamp;incurabilibus, quain exponi mihive* lim.Quippe in prima vidi collatione.Paracclfum in com plurnnislibrorum fuorum locis contendere,morbum infanabilem effe nullum:quod amp;nbsp;(acrarum licerarutn te ftimonqs comprobare annuuseftSequaces verb greg» lesque ipfiusdifcipuli nihil in,oriifreqüentius fermé hâ bent,quàm ipfum percurauiftcEpiiepticos,Podagrico$ Hydropicos,Elephantiàfi laborahtes.quosLeprofosip' ’ fl nominant,Phthificos,alioscp morbis infanabilibus at fedos. ER. Deiniratusfum egoquoqueiftorum homi num impudentemimpudentiam. Paraeelfus, fi viucret-infanire fe non negaretDifei pulos eius.quiiudicibamp;do Ûrina præftare omnibus cupiunt,diligentius examinar« negocium conueniebat : nec ita temerà andaaerqjpt’o veris imputa mendacia cum plurimorum exitio fpatgî' -r rc dccebat.Nam Paraeelfus, quemadmodum inoninib.

• al:js,irain hacquoque parte parum fibironftirit-Quam • illud potius, quod ad veritatem àccedit prôpius,quém quodabfqueccrt.i impudentis mêdacq nora.amp;linctur' pi impietatis infamiæque'macula affirmari nequir.elige re probareque debuiflent.fi veritatis honeftadsq; anw rc aliquo tenebantur? Equidem in lib. de Matrice morbos aliquos inçurabiles effe explicate farciiir,propt£t naturam corporis morbidam.ln iib.de 7'artaro,mórbó$ hæredirarios inçurabiles eire,quibus inParamirô’addit» C^à ndli vim fp^rcificos. Cæcos natos ex horum numéro eximit hat *ide«(Ji frd^orarionc,quod vim videndt tranfpofitam lolùm habeat, ptdmßabent. ac fi quis in altéra manu fex, in altéra quatuor duntaxat! dim-

digitos haberct)conftantcr affirmât. Idem voluiflevidc-^uraflerercin Archid.cu morbos congenitos depeUi no Poffe ait.Sic amp;nbsp;morbos ex incantatione ortos, hue nop Oaturaliter cnatos infanabiles ftatuit,de Vita lóga.Huic ordiniadnumeratalibietiampeftem , po^'^ multisin ,.lt; , iocis incurabilem ponit.Sed amp;nbsp;fatales quofdam morbos ait percurari non polfe.in lib.quodam de Chirurgia.Su-Ipicor eum hoc nomine vocare morbos, quos in libello deElleboro ab aftris demanare putauit. Sunt momenta in aftris,inquit,in quibus nativelnunquamvel continent xgrotant.ltem morbos ex morbis ahjs natos curatio nemnon admittereait inlib.de Matr.fi nÖ me fallit mc-inotixln lib.de Contradis hxc habet. Non pcrcurantur « Omnes contrafti, quia vel fpiritum vitæ mortuum ha- “ 1 bent,vel ipfis fatale eft,vt fic «grotent. Vtrunque certó “

^pett-Hydropicos admirabili modo lanat cancris feugâ l^ins. At non percurari omnes dicit, quia terminus vitx «ÿiinftet.Defenf.libroDefenC7- exeufaturus quod non Omnes curer,Cuvnec Deus, inquit,nec homines fanitatê“ optant ac volunt,huic qua ratione confulat medicusUn “ omnibushifee amp;nbsp;compluribus alqs difertè feribit mot’ '^^l^tSimulti bos plunmos infanabiles elfe, tametfi non paucioribus JP““^ loeis contrarium alhrmarit.Rationes quasfententis fuçJ^**’j*'** *

1 adfert nimis aut rufticx aut inhpidx funt. Si in fatis eft, 1 hóceft,fiDcoficvifumeft,vtaliquiscum raorbo per o-

1 mnemreliquam vitam coUuttetur,aut ex hac vita mi-1 gvetlnaltcram,fcuftramedicaminaadhiberiinfulhlfiroi

nouetint ruftici. Quod fi per fatum aliud quippiam,vcV^^p^^p ^.^^j cœleftesaliquos Aiftolo^icos influxusintelligitxonfu- p^y^celftwn latum cft impium hoc delitamentum à nobis alibi plu ^nt injùnaamp;i-nbus, WR. luhb.de Àftvouom.Sagace datiotalegim’. les, ^emadmodum nullus eqeiet dæmoma, ni h poteftate « ^^’^eperit à Gmifto,hc neque exds rehituet vihini,ncq) “

DDD

• 5. nbsp;nbsp;nbsp;”claudos fanabit,nequcleprofos ( inteUigeEfephanti^* ”affedos)mundabir,amp;c.nifiexillorum fitnumcro.Qp'^^ ” hoe numero non cft,ac plura conari audebitjCademqquot;* ” praeftafe tentabit,hüius conatus irritus eritjicut pat^ff v’ - ”rem:Dicitur(atq;gt;ficrcshabet) morbos congenitosnC ” efTemedicinçnaturali fubicâ:os,qualesfuntànatiuita'J • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”cæti,muti,furdi,fîmtIcsq;ahi.Talcs quoq; hint alp qui^’ ”infuper morbi,non anatiuitateinhaerentes, qui ipfifl®*! ” que incurables funt,vt Elephantiafis(ipfc Lepram app^' *quot; ' ’’laf)cumfuisfpeciebus. Qui hos curare vult morbos,a* ”'qua:rat in natura remedia,led in coelo. Ibicnimhïcp^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” reftas fita eft. Vix de morboalio tam multa tamfnper^ iaditant acj)mittunt Paraeelfici.atqj deEpilep(ia:quagt;’' etiam Gonfirmatam à praeceptore difcipuli curati afl’'' inant,feq; curare didiciffeglorianturnifi ocenkapf^f^ Ilinatione,inquiöt,mortahb.inc6prehcnfa,infanabilis^' tiadat.Quid hoe aliud eft^quam fi dicas,te morbumo*”' EÏRffp/ifjPiïMnena Gurare,qiiem curare poflisJQui.n.non cedent, id«® telfpf^ wen- refiftcre mox dicentur, quia occulta ratione mfanabi^® ruwi«. effeebi (ïntLaudandus magis Paraeelfus,cü in libJe^P^f , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” lepfia fic lèribit.Si non vales impedire tapidum amp;niC'^‘ ’’lorum generationê,neemorbi huius ortö ^hibebis. f; ”.n.vtrobiqj modo eodem materia fubtrahendaaftro.Q ” eorporis coagmentatio fada eft,nulla fupereft fanatio:^ ” tentari debet m principio priufquä maturucrit.TempO' ribus intermedqs fruftraenramus. His certè verbis cor/ fummatû iam morbü remediaomniarefpuere aperte^ Q«om9lt;ïöCfcflcrit- ER. Noniubcoteilludobreruare,quodperpétue metfaüi fint ;ppofîtû eRe debet ParaccHicos libros Icgcnti, quafe“' medici iuxt4 ac turpiter fibi cótradicat.Quod fi nöc quoq; vidcree“' ^anceliwn- prSjrelege.qùæ in parte prima difputauimus. Quib.adde

• • ;* re pores,quæ de Tind.philofopb.lcriprit.Cnin quidâ,iO; »» quitjindura teciflenneaq; vti nefeirent.èGaihnis fott^ ‘jgt;deuovata fuit.Quib.cü txcidjfleprimü pennas,irerum^t

^ARS TERTIA. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an

I deinde renatas aduertiffent,ad medicinam tranftulerût. « Medicina hxccftignisinuifibilis.inquit,morbos quoi- «

M VUS deuorans.Hac ego curaui morbü g allied,Lep ram fen “

• 4 Elcphatiafm,hydropë,Colicosdolores,Apoplexia,Efthio “ mcnü,Cancrü,Fiftulas,Scyrrhos,ommaq;malainterio- ‘^

M ra. Haecfalfaamp;ementitanonideotantüputaridebent, jl lt;iuia prædiâis ex diametro contradicunt,fedquia per fc funtitnpoffibilia.Prçfupponitenimfnrcifet.quodnecfa ftum nee futurü vnquam eft,aliquos Lapidë illum deel 1 tatum fibricamfle, quo viUora metalla in praeftantiora

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;^ranfmüteBtur.quodimpoffibileeffeomnes fcientesSc

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;^WeHigentes norunt: amp;nbsp;à nobisnuper firme demonftra-J Wfuit.Scd hoe miffo,iUud te potms velim aduertere,

^ui fupiuafitiUorum negligentia, aut certè,fifcientes fa

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;’^i'intjfacrilegaaudacia.quiParacelfumvociferanturLc

• 3 ïrofos^CicElephantiafi inquinatos amp;nbsp;deformatos nucu-

4 îaatj,pqçpj-icos,Phthificos,Podagricos,Hydropicosp-jl ^wauiffe.j' antum enim abeft,vt horü fibi raorborû cu-A ^^ïiûnçiji airogare audeat, vt foli Deo hanc poteftatem pi ®^^ptam recte ferat.Si alibi aliud dixit ac fetipfit, ab m* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4 genio luo nihil allem fecit.Nos interim quodverü amp;nbsp;pin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ j^l tffefcimus,amplexari,quodfalfumimpiumq;cognoui-

^ 1 ’aiusjdeteftari fugereqs cóuenit. Qui ParaceUum tamilia d titer nouerunx,óc quantu m medendo praftiteritcumiu

l iicio animaduerterunt.curationis ei vlcerum maUgno-

• 1 turn amp;nbsp;difheihü laudem non neganf. at aliotu morboru

• (1 hnationem eiminimè concedunt.Viuunt hodieBafileç intr.^ annum, öl '’'^^ doctrina amp;. prudentia ornatiffimi,qui nihil ver entur Baji/e« pene-aI ^fttraare,oës intta anm fpaciü interqffc,quicunqi medi runt.^os Pa-

1 nbsp;nbsp;^araëta einsvenenofa intta corp’ lumpfiffent.Ptobeniütlt;«ce j^curauit. A nbsp;nbsp;^''^''^ ^^ prlcipio curauiffe,ficut alios quofda,fed res poft

l nbsp;nbsp;^'^^^Lrafmu aliosq; docuit, qua periculoto curationis

Vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folit’ fuetit.V furpat.mpharmaca ifti homines

i ^'^Pt^Lta\iri.bnsg\mb.magnaviülêtia co^tnatutam

^ ERAS rr DispTr^r.

viriofcs humores exturbare: fedirainterim viresdebiü' ( tanrac profternunr,tamq; maligna poll fe vcnenaiçînÇ conditionis veftigia relinquunr,vt necilla lefe recoilige

. rc,nccimpreffasvcnenireliquias abftergere poftitLibel tßon^ ah hoc loco tibi proponere fummam litcrarum viri piëta' ^Hot Paraedjt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

œcurationii. D. A\ircui RechkJau,medic.Palat.

tangenmStdi Patrifio quodam Auguftano ex familia Langènmantc-patritij Aug»- lorum,ciue oppidi Schongau ad radices alpiü luxtaLy cum üti vocatus eft,vt vxorem, quæ aliquandiu afflicl^ . valetudinisfuerar,curarct. Cui cumin Ipccicmfanitate reftiruiflerfnambreui admodurn poft tempore à viiii$ exceflir)fccundumLycumaduerfusAuguftam defcen-deus Landspergum Baioariç oppidumgt;in quo medicina ego tuncfaól;itabam,peruenit Habebam tune fortèvni , in domo duas marronasnobiks aegrotantes, vxoren’^^ D».Se64Mi«apQj.Qj.^^ 0^^l^^ljj àPfeten:quarum altera hydropeA fetenno ’^•(•ej-apiuhiß laborabat. DcParacclli aduentu certiorü' dus Georgius RaunferChirurgus ftatim nobili mdical medicum prxftantifllmum appulifte, cui foli morbo’ grauiftimos quoique curare datum eftet. Cum adduci-ad ægras Paracellüm mihi nunciatum fuiflet, cédera c' go quoque propere, non tam agrotantts vifitaedica« la,quam vt velexperimentum, vel alias præclari aliquid exeo difcerem. Ingredientimihi obuiam fit Paracelfus nobiliàPfetencomitatus, imperiolcq; fatis interroges» num ip le medicus firn agrotantium feminarum prçnO', minatarum? amp;nbsp;quibus nam morbis eas putem afiligi. E^ go me corifuluifleeis refpondi:ac morborum fpeciesno ^bili præfenti fideliter aperuiCctfimulque quiddevtraq; • ? ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcra-

PÄRS tERTl/f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213

^’erarem expofuifle. Addidi me nihil dubitare, quin amp;i-pfe(fiquidem medicus effet,arquearterias exploraffcr,v-rinasinfpexiffcr,fympromata indiciaquecætera confide rauiffer)vtriufque morbumfacilèdeprchëdiffet.Adquæ turn conticuir,mequerogauir,vtvnà cum Chirurgoin hofpitium concedercm:quod amp;feci. Cum intercadum variosibi fereremus inter nos fermoncs, tufllreeum ex catarrhoanimaduertiffem, aevirum medicum aifeftus tales dedeeere obiter dixiffem. (QuodGalcnus ita medi cum inftituat in lib. de Tuenda valetud. vt fefe ab omni niorbo,prærerquàm à Diaria forte,ad extremum vfq^ vi-tæpræferuareponir)ftiblato poculo,nifihoc effet,vinû rArdcdfiMt^ digito monftrans,refpondit. Mox ad feneffram profil-brio fut er«K. ciensfontemperquàm elegantem per tubulös aquam infublimc eiaculantcm confpicatus, fi huius oppidi fo-rem medicus,inquit, apud magiftratum hoc agerem, vt fonsifte toUcretur. Caufam fcifcitanti mihi. refpondit, tteventus mulieribus ad mercatum venientibus aquam infaciem impelleret.Verbum ex eoLatinum extorque- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no

fcnullum potui Poftridieneque aegrotantibus,quascu- b^^/^^ verbum randasfufeeperar, neque me, neque nobile liberalifs. amp;nbsp;^^^‘''^‘^ ^^^^~ prxclariffimovirofalutatisMonacumabijt. Ibiabauli-cis dedudus ad virum nobilitate infignem, cognomen-to,Monachum,qui tunc Ducis Baioariæ culinæ pra^fed* lîuemagiftererar.Illû turn DucismcdiciD.Panthaleon, DoU Pitnthi-amp;D.Alexander Carthauferus,haudinfelicitcrdecoólo li lean. gnicurabant,vt manifeftèiam inclmarct morbus.At his Cot^i AlcxM-dimiffis tota curatioTheophrafto commendatur.Eoin der earthen-curamreceptomoxvnguenroex hydrargyro (quodci/*”*•■ loannes Vogt. Scholx Paracclficæ difcipulus, Auguftæ tunchabitans,mihi probe notusconcinnauerat) perfa-uatetentabat, Verùm Paracclfus, cum a-grotum morti t^^ptoiiimum videret, pridie quàm morcretur Mona- p^rdee'fuf Mq wdaia fummo manèprofugiens in Auftriam defeedit. naco profii^tt

EDD 3

214- sRAsrr btsprrAT. _ Hxc ferê funtjquaetanquara oculatus tcftis de Paracclfo i affirmare poffum.Ex his paucis vides Paracelfum nó tan turn verbis concefllffe,veriim etiam fadofuo demóftra | uifle morbos multosinfanabiles effe: imó facile fanabi-les ipfum non fciuiffc curare:ficque carnificis ma gis,qua aifex fiat po- jæj munus cxercuilTe pariter perfpicis. Etenim culi' nxpræfedum ilium morbo facile curabili laborauiöe» qui non ex praediótis inteUigit,nihil intclligit.Iam conua Icfccntcm aut ex dimidio curath interfecit impurus car nifcx.Alias præclaræ medicationisipfius hiftorias in fc-quentem coUationem reijciemus:quo loco etiam difd' j ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulorum curationes attingemus. Nuncfufficit déclara* ,

uiire,nonomnesmorbosincurabiles cHc. FVR-Viilcdt , homines de abfurdis contradiftionib.óc blafphcmis W^ , dacqs admonere,vt,qui non funt defperatge valetudiniS refipifcant,amp;mendacns exitiofis valere iuffis falutaria artis noftræ praeceptapiècolant. Cæterum tempusiaw eftrcliquumorditæànobistclæpcrtexcndi. ER. Qrud curatio fit expofui,quidq.ue methodica fanatio à fortui'

•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta amp;nbsp;Empirica différât fimul dcclaraui. Methodicapot' ró elfe diciq; debere oftendi,quæ per indicationes ab lp' fa return natura oftenfasratione duce procedit. Quo*^ quiaParacelfici ncc obferuat,nec obferuare poflunbiu^' ritó à methodo ac ratione alienos dicimus:amp;,fi quosab XnUcdtionef quando curent,fortè fortuna curauifte aimus.lndicat^ principales nes potró primariac funt,qua quid agendum fit,naonA 5“*‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua: in curatione à caufis amp;nbsp;morbis ferè proponuntur.:quot;

præferuatione amp;nbsp;cuftodia fanitatis aconftitutionenatquot; rali fumuntur. Rcliqux,quas nobis repra:fentant afted’ membra,ætas.confuetudo,regio, amp;nbsp;res aUx conlimi'^'’ potius quantum, quomodo, quando, quibufque inftrigt; mentis agendum fitjufinuant. Omnibus inter feapir lundis amp;nbsp;rité comparatis nihil latere medicum pot®* corum,quæ ad redam adionem attinent.Si prater han4

110«'

PARS TE irr A,

flotidam copiam habeat idoneorum remediorum,çgrû obfequentem,nccab extemis amp;fortè incidcntibus reb. iinpcdiatur,omneni fanabilem morbum percurabit. Sa nabilem voco,qui in propofito œgrocurari poteft, non cum,qui per fe conßderatus,aut in alio ægrotante fufci-tatus, vinei poflit:ne cum Paracelfo tibi flagitiosè menti ti videar. FVR. SicctiamParacelfusfeexcufauerit. ER. Vtinam verb poflet.Ipfe curabilesfacit morbos quoida P^w«?*« nunquam amp;nuiquam auxiltjs medicis perfanatos, cx^ morbos nun-cos, mutos,claudos,à natiuitate,Leprofos fiueElephan-tiafi contaminât os,amp;c. FVR- Mirum cft,quód non etia'‘*^’ ^^^“^ *^^ fatuos poUicitus eft fapientes efficere. E R. Vt in hanc partem impie peccanit, ita in altera quoque turpiter amp;nbsp;peticulosè crraiiif.dura morbos in quibufdam amp;nbsp;aliqua docurabiles,quales font,hydrops,epilepfia,podagra,amp;c.

1 hsnuperteftlmoni)s pater. Nam,vtaliostaceam,Deus

1 compluribus iam ditbs morbis grauiter laborantibus 1 nbsp;nbsp;hnitatem reftit uit,mco minifterio vtens: tametfi remc-1 diaParacelficanullavfurparim. Sanabiles porto effe Ü I didos morbos difeipulus illc mecum affirmat,quifeprç 1 ceptorem viciffe putat,fic fcribens. Quocirca nee poda- « ig,ïx,nechydropes,necLcprac,nccEprlepfi3e, infanabiles ‘lt; lunt, hue hareduaris hue alimentatie exiftant, hue le- “ mores,hue grauiores,hueincipientcs, hue conhrmate: “ nih occulta predehinatione mortalibus incomprehen « (ainfanabiles euadant.HeciHc-. m quibus quedamfunt « prorfus Paracclhca, idcft,Talfa,mendacia,putida. Sed ob id produxi, vt ne difcipulis quidem probari often-detem, qux dixlt ac fetipht omnia. Sic enim plerun-A'^t medium tencre nefeit, fed in vtranque partem, '''^I mftifva duftus, vel imptobitate viftus , nimium Rdtio curandi j[ ^^fledit. FVRN IVS. De hac te quia fatis dictum tniuerjal« Pa-A ^^^ gt;nbsp;feite veVim , an. rationem curandi vniuerfalcm, rucel.nuiUtJt.

SRJSn DISPTTAT. qux vna ægris amp;nbsp;morbis omnibus conueniat,nobis con j ccdas. ER Simethodocurare,eftperindicationcsom nia agere,diuerfi autemmorbidiuerfos indicant rollen' i di modos,ncc remedio vno extingui omnes poterüt,nec ratio fanationis vna in omnibus fucrit.Equidem in mot bis genere ac fpecie difcrepantibus nihil eft vnum amp;nbsp;có-, mune,cuius rationevnum quiddam commune indica-' re poffe videanturmifi quód omnes funt affediones pre ter naturam,ac proinde ablationem fui ex aequo indicai * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes.Athoccommuneeftetiamcaufisamp;fymptoina'

tis:ncc abidiotis folùm intclligitur, fed etiam à brutisa-nimalibus comprehenditur. Eft enim velutó/,/«/-iz(/’«gt;'ö' ue incitamentum,à quo medicus incitatur amp;nbsp;impcilitnf adinueftigandammorbimethodicamdepulftoneni:fi' mulque velut career quidam eft,à quo curationis oninis initiumfumitur.Necaliaremagis differunt artifices ab idiotis,amp; plebe,quàm quód hæcin prima illa commun! autmox confequenteindicationcfubfiftit,artificcs aute perfubdiuifionem affedus ad vltimam vfque differen' tiamdefcendunt. Nam ficut,quod praeter naturamf«’^'' cflccogitatur,fui ablationem duntaxatindicat, ita co® idemillud particularem magis Ïpeciem habere intcU^ gitur,magis particularem ablationem infinuat.Vlcusl* .. intemperies,quatenus ambo funt praeter naturamgt;vni* s, indicant,fui ablationem.Quatenus autem differunnn^ eadem ratione naturae ambo aduerfantur, diuerfos 10* ablationis modosoftendunt,dum illud vnitionem.hsj-alterationem in contrarium poftulat. Sic diuifis afrem* bus vlterius, magis partiqularis femper indicatie now fefe ofFert.Ergo ft hoc nobis perfuafum fit,morbnmhi’* Mittiitio omnii *^^*^* contrarium,illiusque dcpulfionem fiue permutant liwer toirarii nemin fanitatcm curationem aut fanationem cfle»m^ ^^,^4contra- tationemqueomnemintercontrariaamp;àcontrarns^ 1 ^rijse/fiatur. ci,ftatim atque motbum adefte percipimus, hoe ß®®^

, PARS TE RTT A^^ nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;117

®^cllig}inus,depcllcndum eum eflc,nequc alqs qua con fradjs profligari poflc cognofcimus. Quamobrem fpe-^}e amp;nbsp;differentia eins vltimacognita vnà etiamcontra-^*)fpeciem comprchendimus,amp; quid fado opus fitper-‘Pcximus.Siiamamp; quantitatemmoremque morbi, loei ailefticonditiones,ïgrinaturam amp;proprictatescum cç tens circumftantijs explorauerimus,amp; quatenus vel co-» ipirent veldifcordent notaucrimus, quomodo curatio rité inftituenda fit,præclarè confpiciemus. Sed hanc ré, voléte Domino,fufius,planius amp;nbsp;perfpicuè magis in po» ftremacollationeexemplisexplanabimus. In præfentia ftifficitmonuiffe,primamindicationem non magnana hums methodi pattern, fed tantùm principium quodda duseffe. FVR. NuncdemuniintelligcreincipioGalc-ttiverb3.lt;w5quot;e^ aTO Tuvvolt;rtjfza,Tav tv^et^içà^xii pèv t?j, J^ iio-*^ h!^^’ip‘°^ quot;^ '^^'’ ^ipct^rs^iKtii ptii^óJ^ov. T^ç Te%vgt;!çJ'’ S7ra rtli '’■îçiittjç pófiov stf'ev.^ ^K a^toAo'/óvys f^ópiov,^^e ^/iav,êé.)iK' ÔTTfç ’'^gt;~!'ii; AiÜTXi^ v7râp%amp;i. ER. Si prima cuiufq; morbiiii-dicatio velut initium amp;nbsp;career quidam cft,vnde curandi

ratioinchoâda eft,pcrfacilè omnes vidêt,communem il lam caufis amp;nbsp;fymptomatis indicationem fufficere non pofle. Non enim medicus dicendus eft, qui,quæ præter naturamadfunt,auferenda nouit ( hoc enim ex vulgö v-nufquifq; cognofcit)fed qui particularem auferendi mo dumcuilibet morbo debitumintclligir, amp;nbsp;quibusauxi-lijs reâè tutoque auferri qucat profpexit, medici appeD lationdfWpromcruit. Cæterûm non elle vnam eandem-

quenaturam fine fpcciem ac differentiam morborum omniumparticularium, fed differre eosnon modó pro indiuiduorumvarietate,verùm etiam pro locorum pa-heutium natura hue vfque,vt vnicaomnium curatio ei’ fenc^vieat^euidentiffimum eft confiderare volenti. Qd' ’tplanius cxplicemusParacclficiiHius Thrafonis verba •^c hac re audiamus. FVR. Hoe ipfum vnicè cupio:amp; iam EEE

ERAST! DISPTTAT.

antea abs te pctiui. E R. Curationem ponk is dupli’ ccm,vniuerfalem atque pcrfcdam, Sc particularemi*»' perfedamque. Per illam morbos funditus tolli (vt fl“* j lit morbidarum impuritatum inharrentium in feminin' vel radtcibus paris per naturale balfamum ablatio ) P*^ liane fæpenumero tin du ras feii radices morbidas tanpquot; repriini,vt corum frudus/ymptomata, paroxyfmi, exalt' tationcs(vtvocànt) lolum prohibcaturgt;fcminalibustin-’^f^( durisrclidis. FVR Quid? an fie ergo putantfcbren’i ' P^‘ exempli gratia,terrianam aut biliofam tolli, vt nuquain poftea hominem corripiat? Memini vcrboruniquadu-pra de vniuerfali curatione protulaquod in ea indicatio num pluralitates,particularités,ordincs,lGCum non b*' bcant : fed non ob id putaui cos voluifle curatuni mof' burn femel,nunquam deinde recurrere. E R. Sic omni' no cenfcnt,vt dixi.Grauiores morbos,vt hærcditarios.Ç' pilepfias,podagras, lepras, hydropes confummatas, vm-uerfalcm curationem requirere : alios morbos leuiorö codem modo curari quidem;at particulari quoquocö^'’* ParMtl^Hiim- tione arceri ac prohiber! pofle. EVR Sidatutaliquaf^ mortAhtatem lis medicina,quid prohiber quo minus feruemus coiÇ® ^romittit,difd ra immortalia: adcoque femiputria ad integritatcmt^ fuhnegAnt. uocemus,ac tantum non mortua vitæ pnorireftim*’ mus?Equidem fi morbi nil funt aliud, quant impuritard quxdam cum primis amp;nbsp;puris radicibus copulatx,taW non erit morbis mortique obnoxius y quifquis ab his dl liberatus,quàmnon führet primus homo xgrotaturuS fi has fibi impuritates tranfgreflione mandatiDeinóaf cerfiuhfet.At vniucrfale medicamentum tollit has ap“ ' ris radicibus fordes. FVR. Per alimenta fubinde rcuoci tur aliquidimpuritatum,vtquæfinehis nunquam mut niantur.Quo fit,vt paulatim iterum inquinentur iam^ purgatæ purificatæq; radices. E R. Nihil hac exeufat^' ne cfiicics.Etcnimphariuacum fçpius repitiiuinnonin-

_ nbsp;nbsp;nbsp;P^Æ^’ TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219

UaHdius morbos mortemque arcebit balfami purgatio-’’eac refcftionc.quàm vitae lignum in Pacadyfo proroga •^c aptum natum eflet vitam Adamo.Sanè vt is mortuus ^on fuiffetjfi in Paradyfo manfiffet, arboris^uevitæfru-wtivtivoluiflet, itailli quoque nee ægrotarc nee mori poflent,qui tam falutarem medicinam crebró vfurparc ' Vellent. FVR. Quàm fint impia hxc ex prima coUatio-nefvt de ipfius rei confideratione,ac in hoc mundo cue nientiumrerum contemplatione fileam)planiffïmè co-gnouiLaudo ob id difcipulum fuprà magiftrum,qui mc dicinam inueniri negat,quæconiugium vitæ mortisque ^fparationi deftinatum perpetuum efficere poffit. Facit weradiecs morborum duplices: quarum altéras fpeciei Ridicetmor-’^oniundas nulla velartificum vel naturae induftria fepa borum fepar4 habiles ponit,altéras indiuiduis folum accidere, fpeciei ^^^‘^ ^ ^l*’ ®on cohærere neccifarib afferit:fiue haereditario parent P^^^^i^^^-^’attifemine,fiue alimentorumculpa,fiucexternarum ’•^preffionum iniuria inrrodudæ fucrint. Has in natu-*’a medicinam habere putat, cuius beneficio feparari, ^ffolui, aboleri, illaefa radice fpecifica amp;nbsp;pura humana, poflint. Quocirca difcordat in hac parte àpræceptorc imtnortalitatem fibi altjsque promittente: quo nomi* He merito videtur commendandus . E R Ä S T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Kefteiudicas. At vehementer vetcor, vt lubens hic amagiftri placitis difeeïTerit : cum vbique fere pattern abfurdiorem fentennarum eins amplexari defendere* quefolitusfit. Cæterùm quia rebus ipfis ac imma-tura magiftri morte mendacium hoe ( facras litetas Huiadcfpiciuntjuonnomino) confutari aduertit,com-^Wiis eft hoe figmentum nouum. FVRNIVS. fS'^ fanè fufpicor Paracelfum omnino putauifie hu* ??^^temedtj compotem fuifle faftum , quandoamp;a* 1^^ Promittere , amp;fibi polliceri immortalem , fine ad ®“nlt;ii finem vfque durabilem vitam aufus fuit.

220 ERy^srr Disprr^r.

ParaciJpa ER. Ego autem vel à Cacodçmone dementatum,velin' rgt;eocrhomi~ fitaimprobitateexcxcatum fenberetalia voluifleopi' mbits lUudere nor,vt illuderet Deo panter amp;nbsp;hominibus. Scripfit alias voluit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa,quæ falfa amp;nbsp;impoffibilia effe non videfur ignora^

uifle: quiaamp; nominibusvlùsert,quæintelligi tam non pofle videbat,quèna in return natura exiftêtem rem nullam fignificant;amp; alijs deinde locis contrarium affirma« uit. Ad rem ipfam quod attinet, fi medicamen tale rept' tiretur, minimèfpernendus foret, qui thefaurumhunc poflideret.Paracelfum ciufque gregales nunquam inue-niffe ac pollcdißcillud probat manifeftc,quód neefcip-fos necalios àmorbis,ncdûàmorte, vel præferuarevd liberate potuerunt:imó quod grauibus morbis noit minus fed magis alijs, fi numerum eorum fpedes, conUi' ftantur. C^i fe coelura digito tangere fatuè credit,hoc fc pharmacum affecutum noneflefatis oftêdit,cumfic ” fcribit:Optandaquidcm efler vniucrfalis curandirario, ” fed paucis concédafuit.Eafdem hastinduras, quaruni poteftate vniucrfales curationcs perfici aiunt,in m.iiefta te naturæ latere, difpenfationibus mundanis non fuNf-das,pauciirimisque conceffas cflcpaulopoft fcribir.Ve« rè datum fuit paucis,quod nulli vnquam creaturælargi-îiidicdmenU- turn feimus.Quodfr ita latent hæcmcdicamina,vt mun lud Paracelß danig difpenfationibus fubieda non lint,in fola Dei pœ cœleftenSpo^ j.^i^^|.g ß^^ Pyj^j, Qiromodo ergopaucis quibufdam con tej irteobti- ceffum eft arte talia cognofcere amp;inuenirc ? Aut fi ars hïcnihilprxftat,curpartem artificiofæcurationisfaci-untrNos fuprà oftendimus, morbos genere ac fpecie inter fe differre, amp;nbsp;ob id non eodem modo fut abJationem indicate.Quæ fi vcta funt,impóflibile eft verum efle,o/ dc vniuerfalipharmaco vniuerfalique curatione fabu-lantur impuri prmceptoris impuri difcipuii.Ncquecxco fabit eos,quodfcnbunt,medicin3m illam folasimpuri-tatesrefoluerc,auferre,confumere,qua;miftionenonne ediaria

Ceflaria radices cgçrint in Humana anatomia. ( Sic enim ^oquunturvani amp;nbsp;profani homines). Confingunt enim hæcportenta,vtcummendactj arguuntur,effugium ali çuod pateandicereque poffint,ideö fe nihil fuo illo mc-lt;iicamineprofecifle,quia radices egeritmorbidaimpuri tascum natura,amp; radicc hominis miftione indUTolubili, amp;neccflaria.Etquis nos certos reddct,quoties egernon eft perfeftè liberatus,propter neceflariam ne amp;nbsp;infepara bileinmorborum cum fanitatecohscfionem,an propter medici imperitiam amp;nbsp;errorem id euenerit? ludicari ex a-lijs non potcft,quàm ex fymptomatum remiflïoncacvi riumreftitutioncjpfifmetteftibus. Exhis enim feani- vndc radicum maduertcre fcribunt morborum radices ac impuritates morbidirMn iblatas efle. Pauló fuprà quoq; ex Paracelfo audiuimus, f^i^^ßo: come-baudaliter cognofci polie , vtrum vel vitalis fpiritusfit ï^ortuus, aut fatali morbo laborent ægri, quàm ex eo,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

^'^bdremedia fruftra adhibeantur. Quare fi non remit-^^Waccidentia morbi,fciri nequit,medicus ne animpu-®htüm cum puris radicibus infcparabilis permiftio,aut wAans ægri vitæ terminus, aut occulta illaprçdcftinatio ftnabiles morbos infanabiles reddês,in caufa fucrit mor binonfublati. Prxclaranon curatorum morborum ex-tufatio:quacum Paracciricis,Agyrtæ,ftrigesA impofto tes omnes fe facile excufauerint. Sic Paracelfus quoque lt;^t*^ lolitus fuit dicere,fccurare omnes, quibus fata fua non obftarcnt.Idem quoqueàfeoccifos aliâs morituros fuif^“* ”°” oo^ leaiebat;hocinterim cos ex curatione benefictj acccpif-lc,quódacruciatibus, quoslongiore temporeperferre coatU fuiflent,breui liberati abfolutique fuerint. F V R. ^beantinmalam crueem immanesRlicarnifices, quib.

hominem intcrfcciffclufus eft,Venir modo in mentem, '^^binpjj-jgj.jçgjj^çç^f^fmy^ fe fui lle,ait,quod neque

/‘■t^nnam, nequeGalcnum intelligcrct: àquafeaccu-, \^^Vfic purgai.Quifc Galcnumintclligereiaólabant,

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EEE 5

PifAcelfM p- inquit,plures me interficiebant.vt non ineptè diccrepof tetur '^^(^^ f^ (eni^ qui intdligunt amp;qui noninrelligunt fimilitcrï-5,^””*’**’^^*'5quot;”^* Qyodalioshomicidtjaccufat.necmorornccini'' | ror ; cum, quo ingenio fucrir^ogito. Quad autem fr medicationibus fuis multos occidiffc vitro fatetur, ilt;^ vcró magnum argumentum eft,pro ludo ei fuiflc,ho®* nem necare aut perdere. Nee multum fortaflê aberra-uerit à fcopo.qui propter esedes eum putet perpetuó ft' rè perigrinatum fuiffe, nullo in loco, in quo medicioant faàitaret, longo tempore haefifle. Athæc extra inftitU' turn euagatur oratio:ad quod redeundumeft. FVRquot;

An nonGalcnus etiam Methodura ftatuit vniuerfaftn* quandam,amp;particularcm aliam? ER. Magnumefti“' ter Galeni fententiam amp;nbsp;Paracclficorura fteliramentu difcrimen. Methodum generalem vocatGaleQUS,.qu? in abftrado, vt loquuntur, morborum curationemdO' cetomniumjnullapartdcularismorbi ratione habita: vt ft dicamus in morbi cuiufuis curatione primo cogno-fcendam effe morbi effentiam,tempus feu durationeW) magnitudinem,mores,motum,amp; horum aftinia:dein^^ videndum an caufam habcar præfentem : poftmoduW confidcrandum locum affedum, ægrotantis temperiê» vires,œtatem, confuetudinë,amp;c. regionem, aeris conlU’ tutionem, amp;nbsp;huius generis alia omnia. His cognitis indi cationibusep fingulorû notatis amp;nbsp;interfccöparatis,cau fam primùm, ft nihil impcdiat,poftea morbü contrario rum adminiftratione fictollcndu efte.vt, quoad fieri po terit,nihil aegrü Içdas.Talis eft vniucrlalis MethodusTar jA.cthoiut cu ticularis eft,quädo in ægrotate tali ætate,loco,temport randt partteu- corporis cöftitutione,morbo tali a ffc do hec omniariW rif(iu£. adhibereftudes.Tunc enim generalia præcepta contra-here ad indiuiduu cogcris.Gencrale præceptû eft côtra* ria eötrarijs curari.Cum ad febricitantê accedis,vniucrla le hoc cötrahere te oportet ad determinata contrarieta

tent.

PARS TERTIA. -

*tin,vtfrigida calidis opponas.Summa eft,medici pra^ce ptacurationisgeneraliatradunt,inftar aliorü artificü:cu Mtionë vniuerlalc, quæ vnico remedio morbos omnes exterminer,^rfusignorant. Sicut.n. morbusvniuerfalis ^Morbuigen nullus cft(eft enim vôt^f^a inteUedus noftri, iieut Genera ra Ut nuUiatli amp;fpecies return aliæ) ira ne curatio quidem vniuerfalis eft-Quarelongiffimèdilfert methodus curandi vniuer-Wis à Galeno tradita, amp;nbsp;curatio vniuerfalis à Paracelfo fomniata. FVR. Qux de vniuerfali curatione artificiofa garriunt,ca nunc video vana,putida,impia,mendacia e(-kDemiror iftorum hominum taliafcriberc audentium infignem infcitiam,fi vera putant: exccror impudentem Unieritatem,fifalfaefle norunt. ER. Similes magiftri funtne quod verbum in cos dicam acerbius. FVR. In ^b.deTabc,elegantem vita: produced^ modum. fi Deo ^odmviu placet,tradit. Animal, inquit,cum ad finem vitx perue- produemd^ nu-aefe inftar ferpentis in naturam aliam tranfplantat, P‘U'actl/ï, ®llumq; fibiPlaneta praeficit,vitam fuam profert. Quis ‘’on hune vitæ protrahendœ extendendæq; modum de-®JfeturJ ER. At defines mirari,quod vitä à morbis om QgomoJo nibus immunem ad mundi finem vfq; durabilc promit mortui artert tere nobis audis,fi artem profiter! cogites mortuos refu «oc^ri poßtut feitadrde qua rein lib.nupei edito,tibiqjVt arbitror,nö- Advitam. dumvifo ficfcribit: Per putredinëamp;in putredineviuifi- “ tatur ois materia feu phlegmamucilaginofum, quieqd« exeo tandé nafcatur.quod ouorum exëpladocct. In his‘lt; niucilaginofa latet humiditas,quç à quauis caliditate cö * lt;nbsp;ftante putrefcens tranfmutatur in pullum.Non.n.à folo ‘* gaUinacco calore,fed à quolibet alio eiufdé gradus traf « uiutari poffunt in viuentes aues oua omnia m vitro amp;nbsp;ci® nenbus pofita.Hac rationefub alisexcludere pullum ex« ®®öWquifq. noucrit. Sed maius aliquid hïc eft feitu “ *^‘Sou,qij(jjj hulufmodi auis in lutata eucurbita tertio i- ® S'‘’‘^raduinpuluercm cineresqjcöbufta, amp;nbsp;deinde in®

” vêtre cquino per fummam putrefadioncm in phlegm^ quot;mucilaginofum redadajphiegma hoc fecundb potefti® ”auem tranfmutari:vt renouata iterumque inftaurataW ”auis. Phlcgmatumprædiûorumin fuapuraminaredu-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ftio,eft mortuorum refufeiratiojege neratio,amp; clarified

■ ”tio,magnummiraculunn.Hacviapoflunt omnesviuen'

^J° tes auesoeeïdi,iterumquein vitam rcuocarj,rcnouari,it' fit Paracello ^^uf®”-Q’-'*®^ ï**iraculorutn à Deo mortahbus manift* ftatorum fummum maximumque eft.Cçtcrùm ne poW de folis auibus accipere eum nos hæc voluifle. Nam H^ « deinde fexto de omnibus eademaflirmat-Noneftcrede-j»dum Sophiftis,inquit, negantihusmottua pofleabho' » mine(fed natura docente) reuöcari ad vitam. Non mul* tó poft exemplis idem hoc probare conatunfcilicetlco num à rugitu parentum vitam accipientium:mufcarui®

in aqua fufFocatarum-.ferpentisoccifi 8C Chemie bene' ficioper putrefaâionem in multos eiuidem fpecichh' pentes conucrfi Hermetcm amp;nbsp;Vergilium opera Necro-mantiæfc ipios ifto modo rcfufcitarevoluiflc:ar male eis proprer imperitiam cclTidc conatiim.Limitât 3Uf‘’^’ fentenriam hac diftindionc, vtillafola reuöcariartew f vitam dicat,quæ à nobis occifa fuut. Nam quæ natural' decurfu abfoluto mortua fint, illa redire ad vitamnon pofte. FVR- Bone Deus,qua: monftra nobis récitas? E' go qùç in prima velitationc produximus ebrio forte pee i ncogitantiam excidiftccogitaui. Nunc enm repetin tot locis audio fimiles nugas, deteftari cum ipfis autho' rem amp;nbsp;approbatorcs impiorum ilhufmodi mcndaciorii Arseffidendi cogor. E R. Nou tantùm faciiltatem reftituendi vitam hommes abfq^ inteifedis à nobis animalibus fibi arrogat in codeml'' inarisamp;femt bcllo profanus nebulo,verùm etiam artem fetenerefee । ntcoiunHione Icrate mentit,quaveros homines abfq; opera marisamp;t?

gt;gt; minçcrect.Sciendum hïcobiter cft,inquit,homineihoCi jj paito abfque matrepatreque parentibus gcncrari,vtno^ inftai'

^'21^

Uiftaraliorum ex muliebricorporenafcantur,fcd mini- « fterioinduftrijartificis Chemici producantur,ricut lati’« indicabitur.Nec multó poft modumdefcribës,dicit Nee lt;« generationis homuncionum obliuifci decet. Non enim « nihil eftdket hue vfquecunótos latuerit. Dubitatum alt;t philofophis fuir,num fieri poftet, vt extra vterum miilic brem homo nafccrctur:ad quod ego refpödco,arii Che-« iïiiæ,acnatui æ id non repugnarc,fcd perfacilè efte.Dam- u pra in cucurbita conclufavtl lutata in equino vetre per« dies quinquaginta putrefadione fumma putréfiât,dum « Woueatunquod facile eft cernere.Poft id temporis fimk Q hi quodammodo fict Onechftnemu.' attamen citra cor- « puspellucida.Hancfldcincepshumano fanguine quo-« hdieprudenrer cibes feu alas,amp; in æquabili ventris equi« nicalore conferues ac foueas,membris omnibus ornata« iuftar infantis ex mullere nati apparebit : minor tarnen « Quantitate. Hanc nos rem homunculum appcllamus: H^mxfic«/«» 9^ipoftraodum tanquam verus puer feu infans ^ccur2-^^ü Paraedf.

^^» lolicitudine ac diligentia educari debet,dum adoleue « 'WHocexfummis miraculis vnumeft.adeoquearcano-« rum omnium fecretum maximum:quod tarne Pygmçis« amp;Gigantibus iam olim cognitum fuit .• vt qui originem Gigantum er hincfuamacceperint. Nam exilliufmodi homunculiSjp^gm^or«« vbiad virilem œtatem peruencrint,Pygmæi,Gigantes,a- ongo. liiquchmulcc fannxmouftrapronaicuntur. (Demon-“ iftrauitnus de ortu horum longè aliter cum ftatuifte ali- “ bipntcUiguntfic nati omnia arcana amp;abfcondita, quæ“ alioshomines fcireimpoflibile eft.Nam arte vitam,cor-‘* pus,carnem,o(ra acquilierunt:arte progencrati funt. Id- “ tircoconnafeunturipfis artes amp;nbsp;feientiæ: non opus ha'“ bentaliunde difeere. FVR. Mirum quod non amp;nbsp;ftatuae“ ^rieinftm.y3j.j3jyj norunt, quia per artem figuratæfunr.

■Sed define,oro te, (celcratèimpia mendaciatommemo ^^^^' ER. Audiuiefte quiexeufare conentur, quafi pa-EFF

226 ERASTS Disprr^r. rabolicè,fcu aenigmaticè locutus fit : ac vel mctalloro^ generationem aut tranimutationcm,vel aliud talequ'f. piam tacitè innuere volucrit. At Iii non funt refpoDfi®“ ne vlladigni.Quifquisenim vel verba fidelitercirataiïï' Ipexerit,vel propofitum hbri(nam de omnium rcruninä turalium gencrationefetraftare oftendit)notaucrit,fil' fnm effe quod comminifcuntur,vident. FVR- Iftaü®^' muSjquæfo te: amp;nbsp;reuerfi confideremus,an verum fir,q“ ^ncontrana on^nes hue vfque pro veto admifcrunr, Contraria coH' fint remédia trariorum effe remedia.Video enim Paracelficos hoenf teutranorum. g^j.^ g^. curationem omnem fimilibus perficerc.Ciiraii®| ” perficitur fimilibus eiufdem anatomiæ,inquit in Paraît ” Paracelfus,non conrrarqs. Hocenim perinde effet,ac igt; ” pater filio panem petenti lapidem porrigat. E R Han*’ iententiam generofusillcnoftcr Thcffalus -zira^««^^«^ ’’ Kuç in hune modum extulit. Cum dicit Paraeelfus fini''

» • ”ha fimilibus curari,non infanit,non ftultèloquitur, ft* :-^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’’rcûèfcntit amp;nbsp;philofopicè pronunciat: non aduerfatuf

” Hippocratiaffeueranti famem cibo,fitim potu,replet® ” nem euacuationc,inanitionem refedione.laboremÇ''^ ” tc,quictcm labore,amp;c. curari : amp;nbsp;in vniuerfum contrati^

-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” contrariorum effe remedia,medicinamquenihiialiquot;® ”effe,nifi appofitionem eorum,qusE defidcrantur.abiati® ’’nemquccorum,quæredundant : fedGaleno maniM^

” aduerfatur, qui contrarietatem Hippocraticam adnæ ”’ das illas qualirates ab Hippo.in libro de Antiqua meelid* ’ na damnatas præcipuè accomodat. Primas enim amp;prï' ” cipuas curationum ideas ad refrigcrationes, calefadiOquot; nedid !)odier ”lt;^5»^“®^^a^‘®*’®s,cxficcationcs,harumquc complic* . lt;nbsp;L tiones refert. Quem fecuti Arabes amp;nbsp;hodiemi med^c® m untea cta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j (lorei amp;nbsp;bal- P*^® curatonbiM calcfattores ie balncatorcseua'crunU’ ntaiores. pfa facilitas harum indicationum fufpitionem erroris

inducit Longè aliudeft auferre morbum,defidcriö möi bi vel fymptomatis lenire,mittgare,quàm hoüili contra rictatt

fietate Calidarcfrigeraregt;humida cxficcare,amp;c.Nó cnina *lt; filijscfuricntibus amp;nbsp;panem petentibus fcorpionem por- “ ngiiiius,neque(itientibus acetum felle inquinatum of- “ ferimus,fcdconfentancos,fimilcs,eofdcm liquores exhi “ bemusifimilia alimenta, ex cadem familia, adducentes, “ dcfideratam quietem cöfeftim naturæ reftituimus. Hæc ‘ ‘ pisclarusillc. FVR. Verebarur credo,nc pro Theflalio agnofcerctur,ni(icumThcfl'aloeruditos amp;nbsp;daros mcdi cosbalneatores nominarct. Theffalus enim, Galcno te-fte.calidum,frigidum,amp;c.nomina balneatorum effe aic-bat, ER. Hoe diffimulareac tolerate facileporerunc Arabes amp;nbsp;hodiemi medici, quicunque dodrina præftât. Sicut enira aconfederatis laudari honeftus vir nullus Afcekratis ^upit,nc fimilis elTevideatur, ficab indodis alinis vieil- (‘’‘^i^ritur^e Petari maliuvtdodi,quam commendari: ne putentur in*^^* 'Cadem fchola dodi.lliud eft grauins,quód pernitiofç in* ^‘^quot;^'ætuin liber lUc torus,turn modo redtata verba ple-^dunt.Primùm m hoe errat,quód Paracclfum ait philo ' ^ophicedixifle fimilia fimilibuscurari. Quippe vniuerl'a^. a hilofophia docet,ac docuit femper omnem motum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

lercontrariaamp;acontrarqsefhci. Quarelanatione quo- ^^^^ que inter contraria fieri, amp;nbsp;à contrarqs fijfcitari oportet. Quód fi contraria hint quibus curatioperfidtur,id cft,quibus vitiofus corporis affedus profligatur, fimilia effenon poflunt. Contradidoria enim funt, aliquid a contrarium e[ licuicontrarium efle, amp;nbsp;idem eidem fimilc efle. Quarè/e rfc jimde 11,qua:morbos extinguunt, eildem contrariafunt,nonf»«* contraiH' funt fimilia :cum vtrunque finaul dfenequcant . At*^®”* . funt contraria : nam agunt inmorbum: quód facere tionpoffcnt, fi inimica amp;nbsp;repugnantia non edent. Ad-Ae quód oraculum illud Hippocratis non euftoditur luuloiJ^^[p (i, qnod morbum abigit, ac deler,mor-®quot;tiiilc eft. Dicurft autem illi eufiodiri inuiolarum.

'^'Jiittat ergo fe ipibs ruditans panter, amp;nbsp;mendaeq ,

EFF 2

FVR. Quomodo contrarius cd cibus fami, aut pot usb' Cibuif^potuf fij g £^ Fames ac fitis affediones feu difpofitiones funt 5«omodoco)i-^Qj.pQi,j5 noftrFQuamobrem ipfis non funtpropriècó' ^\tti ^’■^'■^‘^ cibus ac potus.Non enim funt ciufdem generis ƒ' ' * ximi affediones cum iilis. Dicuntur contraria c{rc,qiiO' niam contrariarum difpofitionum caufae exiftunt.Qu'^ enim fames ac fitis inanitiones quædam funt, amp;nbsp;cibö$ potusqué refedioncs oppofitas introducunt, contrarii eiïc dicimus.Idem hoc affirmant aduerfarij noftfi, cu® alimenta defcdumamp; debiliratem innati balfunircpgt; nere reftaurarequeaiunt. FVR. Confeffiahxcfuntoni' nibus,arbitror;tametfi m famisdefinitione obfcurxaü' quidreftet difficultatis. ER Huius explicatiodifficult tis hue non pertinet lllud potius meditare in pratfenW) quomodo cum modó didis, verba hæcin eodemloco »’pofita concordes Antca veró diximus,inquit,fitimcu® »’liquorc dcfidcrato vel cum potuidem efle : ficut nu tri-»» mentum cum eo,quodnutriturum cd. Quarecumdi^ weit Paracclfus,fimilia fimilibus curari,noninfïnit,nofl ’’ ftultc loquitur,amp;c. Argumentationis forma fucrit.Si/'ö ArgwMfnfutio tus fitim curans idem eft cum fiti, etiam reliqua euW®* Itracelfuii. jj^ cum curatis eadem fuennr.Reâè ergo Paracclfus^f-firmauit fimile fimilicurari.Non hoe iam exagitabo,q“ idem amp;nbsp;fimile differunt. Nequeillud folicitè refelU®’ quod fic dicit fitim cum potu idem efle ,quemadmodu nutrimentum idem cft cum eo,quod nutrituru eft.Quip pe nutriendum eft corpus noftrum , cui nutrimenru® potentiafimileadeoqueidem exiftit,nona(ftu. NulbC' Nafrwienfuwi nimopus efletmutationeleuaffimilatione. Quininio noniamp;idtm nutrimentum non eflet, fi idem adu cumnutritoeflet' turn nutrito, opis veró tam reperiatur amens, qui curans cum curJ‘ to,agens cum patiente,mutans cum mutato,materia® cum eo,cuius eft materia,denique nutrimëtumcumnü trito,idem adu efle putetï FVR Sic potum quoquc cum

cum Gti idem vult efle,potentia fcilicet. ER. Ne poten- p^^g^ ^^^ fiti tiaquidemvnquamfuir,eft,erit,aut eirepotcrir,potus i' ni.ült;-gt;agt;i:io i-dem cum fiti:ficut ncque alimentum potentia fames fu demijt. it,eft,erit.Corpusindigumid eft,quodnutntur, quod ali nieutumfibi alEmilat,non fames. Hxcenimnon foue-turaut alitur cibo,feddelctur. Sic corpus reßccatum id eft,quod potureficitur,non fitis. Hxccnimpotuextin-guitur.Plurimum ergo differunt orationes hæ : Sitis id€ eft cum potu:amp;,alimentum idem eft cum alito. Hoc c-nim potentia idem aut ft mile eft,alt;ftu non eft : ille neque potentia neque aftu velidem vel fimilis eft,aut fieri po-teft.lmpoftibile namqueeft, vt corpus fiat qualitas ,aut Necrorp?« fit haepermuteturin fubftantiam.Au nonpotu fitienti ex- ^w^fftf^jnec hibiro fitis ceiffitrQuo pado igitur idem cum fiti fucrit, ^‘^^^^t^^or-quo aducniente fitis peritîQiiæ narnque idem funt, ne- P“^’ ceftario fimul funt.Duo igitur in tarn panels verbis falfif funacontinentur. Priraum eft,quod fitim cum potu ide fuciuquxnee potentia necaduidem fieri potcib lcdini^ uaicafemper ei manct. Altcrum eft, quod fic eadem facit, qaomodo nutrimentum cum nutriendo corpore i-

dem eft-.quod fimiliter oftendimus impoftibile effe.To- spiritsefuri-lcrabilitereratfuturafentcntia,fi fpiritnsidem cum po- f*nt/niunt,e-tu effe dixiffet:quos toties efurire,fitire,comcdere, bibe- ^“quot;j”^ ie,dolere,vigilare,viuere, denique adionum vniuerfaru authores amp;nbsp;peefeftores exiftere,false abfurdeque afferit. ^^^ ’ Tama cum laborer abfurditate ac falfitate antecedens, vtnecabfurdius nee falfius aliquid facile poftit probabi liter dici,quis non perfpiciat temerarios iftos reforma-totespanas méritas lucre fpretæ Logices,ac bonarum atriumaliarum? EVR Qrio plura audio magis raira nmUmaminfclicinm nouatocum cogor.lntcr legendu’

. nMHotm^.j in men' em venir. E R. M iUdosc deinde ca cAumnid sy-Vwniatot Galenum,qnafi contrarietatem Hippocrate copÇjte cK/Mf lt;:^'naduu.ias qualitates ab Hippocrate rcieftas pexei- dmmGak»» A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------PEP 3

puè accommodet, acpræcipuas curatio num ideas aJ j primas qualitates referat. Quæ potuitmaior effeimpu-dentia mentiendiq; improbiras?An poft natum Galcnu aliquisdixit Galenoaduerfari hoc axioma Hippocratis, contrariacontrarijs curari?Cur répugnât Galenofentc-tia Hippocratica generaliter vniuerfeq; abeo j^nuncia-taïQiiia,inquit,hancfententiaad nudas qualitates ptpei puè accömodat. At hoe mendacip im piirius nullum ex-cogitari poteft.V ult.n.ac docet vbiq; Galcnus,hanc cxç-quo fententia adomnes morbos referri. Morbos porto apud Galenü non efte folos in intemperie córiftcntes,nc alini quidé ncfciunt.Cxteriim vt rem (ie habere,quonio do dixijiqueat magis,cx plurimis vnum aut alterü tefti-monium adducam-In hb.de conftit.art.ca.u.hxc legim’. %f)ij Y^j) oiov ô/çv moi ßm/tirccj ri rs-a/pù (^va-iv e%ov cv ru ^oi niv (purni tTTMu^^tiS!^,rgt;jv cu/n^vp^v,a,^’ epnratÂtv 0!^ciTrofiilt;rMi Âi/' e^'^etAiv ep^eiamp;xf pie^iKehi^^ ruv evet^iuv à'p^i^s'icq r^nafi r^ JïciSiire^ : y^ lir!^ ai «ïj xsivomtl'oi rt Kÿq •ycAiiKuia^'^ nu-rralt;; àgt;7rô.lt;ri^i rt^ç iâriui ruv vea-ripiâTUVjro cdicu/rtov^uiWUKSH rw^'oi tTTTTOii^âTiiç cr^t^jM : m çva^t» ru» cvai]i'ct)v lapara.n^i^ peçoç Zemnetl^iJUpeçaieuliet.'ÎAoxexempla morborü liffil' lariû,deinde inftrumcntaliü recëfens monet, infingulis fpecicb.propriâamp; peeuharê contrarietatëetre.Afperû.n. leui,claufo velobftrudoapertûjncuruo redû, vacuo pic num,eleuatodeprelTum,magnoparuû, amp;c. pcculiaritcj opponilu lib.de Arrcmed.cap.89.fielegiiTius,gt;jlt;/’w‘’'iÇ£' ta, fgt;iev i^stit^ Tsr^ùirsv rov ioivun^cv inoTroi/ Mm^ ru ^e^gt;gt;'’' ÄvÖijirs^ To cvaiiiov.ia. rira^cip rS yel/Kç èçi nraimra Jiipiiaf ySara njv vyeieu/ rà eu rja.Kojèi f^époç J'' 6^ ruv x.a^ena.s'ov 0“^' Tiwy.De Tuenda fanit.4.cap.5.cumnon vnatationealtC' ( randum vacuandumq; dixiflet.fed quæ affligenti hunio-ri maxime fit accômoda,addit. Ea verb,vt in vniuerfu® •tiicam,ratio eft ex contrario opem ferês:amp; ptiuatim,qiiC i ex cuiufqj contrario nafeitur.Sic amp;nbsp;Üb.n.Meth.çap.z.pri'' . - : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muni

rARS TERTfA. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zji

tnum’fcopum,contrarieratcm fcilicet ex’curSdo morbo accipi,fed cinq; morbo fuam pcculiarc contrarictatë c(- nbsp;nbsp;nbsp;' fcfcnbit.Exhis omnibus clarifTimè vides,G5lenü oracu- ^‘’“’”’“ '^’•' lum Hippocraricum non ad folam inrcmpcricm, fed ad ’”^ Hlt;pporr4-omnes ex aequo morbos rerulifle;nec m prinus quahtan „j^^^pj accom bus hanc cötrarictatë prçcipuè quxfiuiffe.Huc illa quo- „j^j^t. que teftimonia pertinent, quibus fe tettificatur nomen ^ contrariorö multb aliter vfurpare, quant Ariftotelcs v-lurparit.ln fumma impudentie cöuincitur infœlix repre henfor mendacq.Hippocratê hanc fententia ad morbos oês extenderc,nö de fola vidus ratione acciperc nos no-luiffc.foli ignorare poffunt,qui ncq;librü de NaturaIto-niinispteq; Epidcmiorü,neq;alios vllos cum attentione Itgerunt Qiio fit.vt improbéidem contendcrit,curatio improtuw P4 i^ott ito fieri calcfaä.ione,refrigerationc,huntedatione, »'‘««l/’corum exC\ccationc,abfterfionè,incifione,attenuatione, amp;nbsp;fimi»»f»«!“«“»»:,^ ^''^ qualitatu imprelfionib.mortuis amp;nbsp;extcrnis.ln omni- ? « l’US.n.ribris(uisdocctafpcralçuigare,obftruâ:adcobftru^ .• -V «qeraffa incidcredenta abftergere,claufa apcrire,dcnfa ' » *“’‘-^quot;^ ratcfaccre,rcpktavacuarc,frigidacalcfaccrc.amp;c.amp; con-ttariahorümoliri. FVR. Qux ergoinfelices dementia eoepk ,vt tam fœde aberrêt à via veritatis adeó clarx amp;nbsp;obuix? E ïl Incrcdibilis quxda amp;nbsp;infana ambitio,infci-

1 tiaq-, plus qua Theffalica.Et ambitions quidemexThra fonicis iaaationibus,nouandiq; libidine conijcias ( quo Piracelßd clt;tr \ illudetiam pcrtinet,quódprimarq aliquot ex hoc grege tondrenobilcs 1 nbsp;nbsp;rentre nobiksviden cupiüt,tantetfi parëtes maiorcsqi'lt;’ilt;iquot;» ^o^“*“-

1 eownihiltakcogitaic aufi fuerit'Jinfcitia abt exkriptis,

1 üiais^aaisq-, eorum perfpicere vnufqinfq;med oenter

I lt;loa’ poteft.Galen’ initio Ïib.i. de Natura hominis ante

1 nbsp;nbsp;• hotûvetborû expl3nationë,To Je ^upi7re« yv«»lt;q JS ?«» «jf

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''’’,c*«»t(c»ïçaiSzq t/Ü^ x.a6£ç»ix,ôirlt;,n£«^ vaa-riucta-iyg^ «a ein h^

quot;^’’‘*gt;’^’» xtuf'^kSv'S- Xuetv.x^ ■»»ÀeXvfxe'va ^uülsé «v. Sto 7àç ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**f‘«Alt;îlt;iT'o icajxvôv vWaTretacfic;»;-n MjciçTÎTe |d6lt; Jex,t««v«M.

'?232 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST/ D ZS PTT AT.

Antehomm,inquam,verborum expofitioncm hxchï* betjiZei^'tDijcti /' iifMv 'iny^ reiaAs^ ^üat,i f^évev MëpuTrei,^lt;^ i 'ruv iveMjttiiv-roli ßÄä’^eKmas Qxó.’^eii i7rMicpü^v',at. ErgO in bpSiijs pïut conftat ex his verbis,plus in beftijs effe medicæ noticis» y cümedicaar- quàm in ParaCchicis. Illudcriam obiternotaredebw» tii,lt;j'timtnPa q^^d Hippocrates(aut certè Hippocraticus vif}cötraria raedjteti- y^^jj. ^^^^^ morbis tantùm,verùm etiam ternporibus ad-hiberi.Quomodo ergo cum Hippocrate fe putant Para* cclficifimilibusexpugnaremorbos? In præfenrecaufa

’ præcipuèignoratiovcræPhilofophiætû medicina:traaf uerfum cgit hominem temerarium. Cum apudGalenu legit morbos indicate fui ablationtm, nee comprehert’ derc poflet quomodoid fieret,ac Paracelheis fumisim-butus feputarctoculatiorem multis alqs fadum,repre- gt;nbsp;Korbinonfic henderecœpit,quæred:ènunquaminfcllexit. Quippe tódiMntrfmf- fic yidetur putauiffe morbos indicate feu poftularerc-la, quomc ®.media,quomodoefuriens puerpanem flagiratSicenini ratiocinatur. Efurientibus amp;nbsp;fitientibus non oïïcrinuis ^f ^ nbsp;nbsp;nbsp;contraria,fed fimiliaamp;confentanea. SedquomodoeiU'

hens ac fitiens expetunt panem amp;nbsp;potum,rcs famiüar^^' non fcorpionem amp;nbsp;acetum felle permiftum, ita morbus defideratfimilia,non hoftili contrarietate aduerfänd^ Longé namque aliud eft morbum auferre aut dclidcrüi

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*ciuslcnitc,quàm hoftili contrarietate calidarcfrigcra«

^‘ re,humidaexficcare,amp;c.Ergononàcontrarrjs,fcdà(inii libus perendum eft in morbis auxilium Nifi hæc fit més eins,quid fenferit non facile diuinaucris Mifcllus putat morbos co modo indicate fuiafclationem,quomodofi-tientes appetunt potum, amp;nbsp;aegri defiderant faniratem. tilhUexpeit Sed longiflimè aha eft ratio Primum quia tes nulla expe ' {MmteruuM.^ tjf fuiipfiusintcrirum ,fedconferuationem amp;falutcni.

Quarè morbi quoqtic non defiderât fuam occificnctU' Deinde quia neque fitis amp;nbsp;fames expetunt fui deftruftio ncm,fed ipfum animal fentiens fitim arque famem mO' kftas

genturamp;deleantur.Appctitigitur panem amp;nbsp;potum ani waives fuæ naturae confentaneas amp;nbsp;fimiles/ac fiti fami-Çue contrarias amp;nbsp;inimicas. Ideo cnim defidcrat cibum, vt eo tanquam hofte hoftem, fiue contrariam amp;nbsp;mole* ftamfibifamem contrario remediopeUat. Sicamp;firiens potum poftiilat,rcm naturae corporis confentancâ qui-dein,at üti contrariam: vt nimirum ea fitim reftinguat. Spiritus enim non firiunt(nec,fi fitircnt, liquores fiti cö-fentaneos expeterent)ficutineptus reformator fatuè pu barfed animal fitit,ac fibi fimilia:fiti veröinimica,expo-^ulat.Demum quia plurimum differöt expetere feu de- Diffèruntd^^ Werarc,amp; indicarc.Quippe res praeter naturam fui abla pfeerccrHirfi-^'onem animalibus propter ingenitam vim,qua Ïc con- ^‘‘’'f* ‘fruarc,amp; aliéna arcere didicerunt,indicant:nonquodi-pfæ ftipfas perditas vclint. Indicatio igitur hæc non eft °™lt;ieiium amp;nbsp;appetitio contrarij, led cft naturae anima-“^'n attributa vis amp;nbsp;facultas, propter quam vnà cû per-^^P^ionerei noxiæ eiufdem expetunt ablationem.Ob id '^'furmorbi indicate dicunturfuiablationem,quiaani-W'ahbusleconferuarc cupicntibiis accidunt,moleftiam pariunt:non quia ipfimer remedia debderent, quo-•iiodoefuricns cibum fitiensque potum experît. Aeger *îüidem pharraaca morbo,quo affligitur,defidcrat con-fraria,Tient fitiens fitisremedia.fed nonaegritudofine ^orbus:quemadmodum neque fitis potum fibicontra Sitisnon appe fgt;um optât,fed homo vel animal lîticns potum contra- titpotum, fed *^111111,110015bi,led fiti expoftulat. FVR. Qiiomodocr-»^'»^“!'/’«^^^-SolicitGalcnus morbos poftulareautilia ieu remédia, '^itudeft poftulate,amp;'aliudindicare? E R. Veterés non ^^^*’^®*™nt,vt accurata nominum hac diftindione

P ^nabffent. Quare proeifdem fxpevfurparunt, rem .f'*eandcm omnesintelTexernntrficut pauló antè ex *^*'FVR. Quonaodopotus eft contrariusfiti? ER»

GGG

2J4- ERASTH. D^Sl^rrjr.

TSienedia quo- Contrariafunt remedia morbis,quia contrariama’*®^' wodo KorbK boqualitatcminfehabcntrvelcontranaminduccreco^ ßnt contraria. pori,morbo dcpulfo.polïunt. FVR. IntcUigo nunequ^^ ipodo morbus amp;nbsp;affeétuicorporis fecundumnatura f^ trarius fit,amp; remedijs. His enim eft contrarius quatenus poteftate naturalem affectum reducendi pradita fünf' ER. Rede cenfes. Quomodo igitur fimiliafuerintmof' boremedia, qua ipfumextinguunt,contrariumq; corp^ ri affedum inducunt? FVR. In natura anatomianoni^ pugnant ba dua orationes, Contraria conrrarioru ruf’' rcmedLa:amp; fimUiafimiliumliint remédia. Similia c'’^quot;* dicuntur,quiaGx eadenaanatomiaducuntur,fignatur^$ amp;nbsp;proprietäres amp;nbsp;radices fimtlcs continent. Contrarié verb appellantur,quia defedus amp;nbsp;defideria refarciunti^' mica faturitatefpiritus amp;nbsp;irapuritates confentaneasde niunt,rGfolutioncs amp;nbsp;confumptiones tacitasq; ablaut’' nesmoliuntur. ER. Quamonftra,quaportenta,qi’^ Anatomica Pa chimaras nobis adfers? Paracelfica amp;nbsp;prorfus diabolic racelficactdia ^^ anatomudn qua verum amp;nbsp;falfum,cótrariuinamp;^‘’”' ’’le,nonpugnant,nonnaturalis. FVR. DiuerforuJ’’^ fpedu nihil prohiber idem elle contrarium amp;nbsp;fimil^'^ j Arnos remedia vera dicimus morbis effe contraria' adu vel potentia: non comparamus ea cum rebus alO^ Tu cadem dicis morbis contraria fimulamp;fimilia milia quidem,quiafimilGS morbis habent fignatutasO’ nouè,at infulsê, reformatori placer loqui) amp;^prilt;^'^^^,^ contraria verb quia deficientia refarciant, amp;nbsp;defwe^, ^emtiianon expleant. Quarum return expient dcfideria pharmaÇ^ expktmorbe- Morborrimne?At morbos deftruunt abolentqpqw^^^'^ rumdtjiderta. p^ q^oq^c affirmabas,cumrefolutiones.confumptipaj^ tacitasque abolitiones moliri diceres.Morbiergoiua^ confumptionem amp;nbsp;abolitionem defiderant. An aliq»' poft inucntas veras artes inter mortaics excogfta,tüi averitate alieniusïQuis contrarium expetere contraf

PAR^ TE RT/A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^f

ttnfuit vnquam?Quis non calorcm frigus,amp; hoe rurfiis calorem fugerc ctiam indem ends vider? Qiiis contra- ^ flumrefarcire defedum fui contrarrj,amp; non potius per-dercabolerequefeinuicemcredidit? Andignus eft,qui prododo habcatur talium aflertor?Non arbirror.Quod firemediafi miles habent cum morbis proprietates, fi^ oiiliacertcfucrint. Quo pado igitur,fi adio pugnaque onwis eft à contrarqs.morborum meditantur refolutio nes,confumpdones,extindiones? An non contradido- simileejjelt;tli-tia funt, Aliquid alicui fimile cflc,amp; idem illud per.dere?^'*‘gt;^‘^P'f' ïVR. Hoe voluit dicere,fimilia efte nobis : at contraria ‘[^fo]’f''i«ü-morbis. ER. Non tantum habetfalis Ócludicfjarrogasquot;*’”'’^“'’^ fdolus. Quanquam ne fic quidem effugeretreprehen-fionem:quód ex eo conftat,quód contraria defedum amp;nbsp;defiderium rdarcire alTerit. At contraria quoad amp;nbsp;quad'll contraria funt,defedum amp;nbsp;dcfiderium contrarij fui ’^oüexplent. Deinde quod defedui corporis medetur, ^°'‘Pusnonconfumitamp;abolet. Quod enim corpus re- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ Medium perdit,nonamicum eft,fed contrarium.Poftre-J’iônoncftquæftiodchac re,fed illud difputatur, num remédia morbis,quos abolent,contraria fint,an firnilia? FVRNIVS. Non amp;nbsp;Ariftotel.amp;Gal.affirmant ahmenQ«lt;”«o^lt;’ lt;lt;K ta contraria effe amp;nbsp;fimilia? E R A S T V S. Verum eft: ’”f'’t“w ü'Æ fcd non eodem tempore. Contraria funt duna præpa.’quot;^^ icature rantur:dumnaturxadioni rcfiftunt: dum corpus aitc-^®”^**”*** ranudum cruda amp;incoda funtiat ftmiliafiunt poft prae-parationem amp;con.codionem. Nos de rcmedijs loqui-mur,quoad remediafunt. Quod enim aflimilatnm iam elUcproindealterare corpus dcfijt,remedrj naturam amp;

nomenamifit: etiamfi anteatale fuilfet. F VRNIV S. Ï'’^cufationcm aliam non reperio. Caufa erroris eft,vt P':'^o,(^u^j non probe intellexerût.quomodo morbi in-’‘^*^fremédia iibi contraria, fiuegdinterindicationc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GGG a

T a36 ESASrr DISPUT AT.

•^ rtiorbofum amp;nbsp;appetitum naturalem cuiufquereiiii*’^' Pdratelfici no fn.Sanè mukisinlocisjn quibusmentionemfaciti”“' inulligut, quo cationis,ita fermèloquitur, vt fufpicionem faciat,eui” modo morbidt ^^^^^ femper rede intellcxiffe , quid fit indicatio curît*' ua,fiueqiiomodo morbi remedia dicanrurindicare:!!^^ ponderauifle fatis Galeni verba videtur, cum indicatif »em dixit iuuantis cum docente comprehenlioné. Sic eft,vt dicis.Non eft opus quicrere teftimonia : in E®^ ipfo loco vnum fe offert, vbi Galenum errore nomina'quot; amp;nbsp;anguftaegeftatedeceptumindicationes mcdédiH‘P' pocraticas ad calcf adiones ac refrigeration es rctraxii' icribIt.{Rurfus hic nota impudentera calumniam dp^' l ti,quan Galen’ nullos ferè morbos alios agnouerit,«!”^' intemperici : amp;nbsp;propc folam horum eürationem doca^' nt).Necmttltó poftficait: Pnmiim enim concodæquot;quot;' er maturutio- ß^g maturationes indicationes funt curatiuç apudHip^ nesnonfuntin pocratem. C^omodocunque exculare coner,oifendtgt; Kunones. j^^ oftendi indicationes curatiuas à morbis ac prüfet' naturalibusaffedibus reprarfentari: Concodioncsautf amp;nbsp;maturationes non funt affedus praeter naturam.Qy‘’ circanonindicant nobis remedia,cum fint ipfæmetQ'’Ç dam vclut remedia feu indicata.Si indicare iuiconfo^* tioncmdixilTet,cxcularialiquo colore potuiffec. Q“*“' quodindreationes curatiuas veras in proprietatibus vc* gcrabilium,mineralium,amp; animalium fundari content ditïSicahjs quoquelocis indicationes curatiuas affent conftitui,in remediorum proprietatibus. Et quid op^ eft alqs argumentisJeum conftet eum dolorum fedatto nes,morborummitigationcs,purgationes,refolutioneS) GrePdlK Cen confumptiones,Iigationes,conftridioncs,corroborât)'’ | turio Paracdß nes,refediones,amp; alias tales feufaeukates (eu adiond’ confundit indi paftim nominate indicationesJQuis nÖ vider indicant fauones cum nes eumconfundere cum indicaris?Quis taha logés aif j indicutis. bigat,num quidcuratiua fit indicatio apud fe cogitant)

CUlIl

PARS TERTTA.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7

turn taliafcriberetJIndicationes non fundanturinreme disquæfunt indicataquxdam. DifFerunt autem pluri- ^i^runfmM mum indicano,indicans,amp;indicatum. FVR. Etlinimis t^o,iitduMtf mulradc hacre dida nobis Hint,tarnen audirccupio,qd “’«*‘‘’'“’’’’ fibivelitsicum morbos fimilibus einfdem anatomiædi-citcurari. ER. Quidintellexeritnonmukumlaboro.

ÏVR. Atvidctur hoc modofimiliadefendipoiTezvtquac

ex codem «encre,ordineren familia fint. E R. Erras. Na Contraria fut contraria quoquefubvno genere côtinentur. Etnifiab vnogenereto-vno fint genere com prehenfa, contraria non funt,cum tinentur. circa idem fubieâum non verfentur neceifario: atq; ob id fe mutuô non poflmt perimcre.De contrarijs Phyficis ioquor.Pofl'unt ergo lub vno genere contrariai fimilia iiabitare. Putocum per Anatomiamordinesintelligcre O^'d ^nato-üueclaflcs.in quas Pharmaca diftnbuerunt. Morbos e- mMhußgni^ ïiiin alios lalium.alios hydrargyri,alios fulphitris faciunt ^^' PWnies.Ei«fdem ergofamiliæ fnerint pharmaca ex ia ^^i’us cum morbis ex eifdem ^genitis.Alij morbos qua-'^otvelutmonarchas ponunt,cpilepfiam, hydropcm, ^;lt;(„.^of,2v ?odagram,lepram: fub quibus veluti fub centurionibus jj,^, ^diquorum gregemcontineri autumant. Sic remédia •luoque partiuntur.vt aliæ epileptici' centuriæ, aliæ hy--dropicæclaflijahæpodagricorum ordini,ahæleproforu hmiliæfermant.Alq aliterfquilque pro libidine fuaj di-gerunt-Nam morbos aliqui diftinguunt pro elemento-ruitinumeroivt ah, fint eœli aut ignis,alqaqiiei, alq ter-^^Ultj aerq, eofdem remediorum cenfus faciunt. Ahj pétant le acutiusvidifle.cum morborum alios à végéta “'bbusjalios à mincrahbus,alios ab animalibus acceptis ^^dicaminibus,aiitfolum,autpræcipuèfanari magno ?®‘‘'t«,fcd fatuècontendunt.Vtut autem fuas famihas nu |®P°oant,nihil in præfente caufaiuuabuntur.In o-tu- ’’^^i® ^ fi milia idifiimilia amp;nbsp;contraria reperiê*

‘''?*b tehibus-Nam ex igné amp;nbsp;in igne calida,frigida hu

GGG j

239 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASrr DrRPrTAT.

mida,ncca,narci aiunt,Ratiofimilis eft atiorum’ FVR-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo de modis curationum agamus, qiüdo de his nihil

reftatexplicandum. ER. Si animaduertifti iamferme diximus,qiiæ dicenda hïeforent.QuippeoftendimusU) ;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mechodum curandi elle gencralem(at no eo modo,quo

Paracelfici curationem ponunt vniuerfalem)amp;pattictt' larcs deinde tot efle,quot funt morbi fingularcs. Quod Cur^fialMpïfx fi aliter nos de hac re difTerere vclis,dicemus, Curationé efle duplicem, vnara canonicam feu regulärem, in qu^ ordinenaturali omnia,vt prçindicatafucre,peraguntuf: alteram coaftam naturaeq; ordinem non per omnia imi tantem. Quoties enim ex fymptomate, vt dolore,velö - alio quopiam pofterius curando, periculum metuimus» tune prioribus omifTis huie animum præcipuè adhibe-mus.Sed quando hac curatione vtendum,quacque ine^ methodus obferuanda fit, accuratione fumma expofito eft à Galeno locis plurimis:quæ Paracelfici allatrare p0‘' Curirtttffw mo défunt,euertere amp;tanquam fallarefellere nunquâ,ßû* ifpro diurrji piunt,tcntabunt.Si cuilibet curationum modos proin-tutemllrumen ftrumentorum varietatcïcftimare.tunc aliosdixtadlm^ forum. pharmacis,aliosmanibuscuraridicemus. FVR. Mlt;gt;' Modicursttio- doscurationum fiue fpeciesapud Paracelfum aliaslegb namnpud Pa- qnas,fipatcris,rcccnfebo. ER. Per metibilicet:quan* racelfum^ua- quam fcio te faniallaturum nihil. FVR. In finelibtSa ^*’‘ gacis Philofophiæ quatuor curationis morbos enufflC-^' ” rat hisverbis.Primuseft naturalis.Dcusenim naturætri ” buit vim,facultatem,potentiam fupraomnes morbos, ” qua potertate medicus vtens languentcs fanarc pored. ^' ” Quod fi naturali efficacitate curare nefciatjvirturediui' ” na liberate potcrit, manuum, exempli caufa,impofiri£’' »» nc Hac mcdicandirationullo alioquàm diuino auxilio 3’ j’ perficitur.Tertius eft,cum perfidem curat:quædiuarici » tavelinDcumfertur,vcl in SatanlSi reda fit fides,mon » tes iuxta Euangelium demerget in maris profundo: nelt;

PARS TERTlAi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tgt;

^uin «gros fanabit.Hçc m-cdicatio nullius quàm Dei per/' Wem minifterio vtitur.Quod fi fides non in Deum din- “ §îtur,fed in inferos feratur, operabitur virtutc infemali ” quot;harmacopolium habente omnibus natura arcanisin- “ ftruftumiquafcilicctadrainiftrant. Quartus modus eft,“ 4-^um nullo pradidorum vtitur,atq; diabolorum opera“ Wmediateagit Horum opera fi agat medicus,adiumen“ fofunnmodo àDeo permiflum ipfis fir. Quo conceiTo, “ Muralis cft,viresque natura aftiimit, per quas omnia a^ “ git. Hi funt praclari illi quatuor modi medicandi apud firacelfumxx quibus etiam potes viderc, quale fit natu lmw«» n4tw4 ^’le illud lumen,quo amp;nbsp;fc iUuminatum crcdidir,amp; difci- ^^ ^‘lt;’^'*^f^ß’ Mosfuos excacauit;quofcunq} hanc immanitcrimpia °duam,ab omni quoq; eruditione alieniflimä no pudet ^ifuselaudare,imitari,omnibusqj omniuatatum dodis Wminib. anteponere.An hoc tu putas facerc quequam l’'^^e,nif) ab codé luminc infemali cxcçcatù?DcTabccu curdftoJwp/fX J^^'Wem facit duplicc,quarum prima dicit pluuia è me Paracelft. ^®coelo,quod medicus fabricatus fit,dare.Altera Plane **fca aftro corpus fubducere,amp; in aha fphæram no fee’ J^Wfplantare ac fi perficum inféras falici. Hedicaigitur j^^j,-^^^^, y*oio curaf,inquit,quoniam Saturni fteUam tranfmutat p^r^c.^uMuar ’•'ftellam Veneris. Huius fubtradionis alibi quoqs me ai^.

Wnir,vt fuo loco referef.De occulta philofophia, fi mor “ Ws,inquit,à cibo amp;nbsp;potu profedus cft,talibus, vt herba- “ *umarcanis pellendus:fi àmincralib.fufcitanhifce cura- “ J'is(illacnim nihil iuuant)fi abinfluentia^ducitur,hac“ ob profligandus fuerit,fient de Perficaria agentes dixi- * ^os. Si deniq; ab incantatione vcl magicis originem tra WjUiaprçdiâa nihil conferent,fed magicis tollendus e-'‘^Çcideo adduxi,vt perpetuäinconftantiävecordisa* Poff'^^-^’S^pcrfimiliaciufdë anaromiæ intclligere eöf p ^^’^'‘'‘ibis confpicias.Quæ hue præterca fpedanr, '

quot;Oprætej-çQ.q^i^ infernalium amp;nbsp;prodigiofilfimarû

24« gR^Sn DISPUTÂT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

augarum pcrtæfus ad finem propero. FVR. De medici ( mentisfiucmcthodiinftrutnentisfupcreft,vt agamus-inSramrntd £ j^ Inftrumenta medica vocarous,quæcunquc nature me |^ curationc morborum adiuuant. Naturam porrö elle morborum mcdicatriccni,Tion tantum ab omnibus me dicisfemperaffirmatum,feditaquoq;certumrouimuSi vt intelligentem nullum vcl negauifTealiquadó.vel pot* ró negaturum putemus. Quatuor autem genetibus,amp; ’tribus,amp; duobus,amp;vnocomprchenderunt antiquiauxi lia,riuematcriam medicam. Etprimi quidemcontineri dixcrun t generibus aflumendorunl,faciendoruni, exete “' torum,foris adhibendorum:de quibus Galenus inlibde

Tucnda valetudine,atquc alibi egit copiosè. ProximÜ’' tres claires diftribuerunt,dum omnes morbos manibuSi , vid:usratione,amp; pharmacispeculiariter vocatiscurati affirmarunt, Confequentes omilTis manibus amp;nbsp;inftrU‘ xiï; mentis Chirurgicorum, fola alimenta cum medicamen • -'n tisretinuerunt Vltimi etiam alimentanominc medici-menti intcllexcrunt. Hi aftedtus naturales, vt famera,li-tim,aliosqueconfimiles,mcritó morbos nuncupaf“''f' AlimeniM^K/d Nos alimenta amp;nbsp;médicamenta diftingucmus : amp;nbsp;noW' f menta vocabimus cum Galcnojquæcunq; corporis fub-J^eiicanètiim ftantiaeaffimilanturmedicamenta verb neminabimus S«“^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ qua: corpus neftrum qualitate vna duabüsue, auttotU

fubftanttjs alterant ac mutant.Suntenim alimenta qu^ .: ' vincunturamp; mutantur totis fubftanrijs ab eo,quod eb

alttur.Quæ autem corpus vincunt amp;nbsp;non vincuntur,it-que vel vna duabusue qualitatibus dun taxât mutantuf» • ’ vel nullafubftantiæfuæ parte mutata corpus affidunt»

medicamenta rede appellantur. Inter hæc multarepC' | riunrur mediam conditionem fortita: quorum aliqu’ ! veluti ambiguntinterextrema.aliquaad alrerumextre-morum accedunt propius : vndc amp;nbsp;nomina fuisnaturisi apta confecuta funt.Nomiuantur enim vel medicamen’ tl

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^

tâpantcr amp;nbsp;alimenta, vel alimenta medicamentofa, vd ßiedicamenta alimentofa. Pharmacorû porto quæcor- Auxiliu quii. pus alterando mutandouc quomodolibet profunt, quo tempore iuuant auxiliaf/3o»;à^^jMa7»)dicuntur:quç autem Venenimt qua corpus vincunr,renenaamp;deletcria nuncupantur. Pru-dentiffimèveteresmedicamentavtilia ßetidtjpct'mvoa.-ucrunt,cum reuera non fanent,nili quatenus inftrumc-ta fuut naturae morborum medicatricis. Quippereme-RfwdMp«-diafermèomnia poteftate funt quod efledicuntunaduquot;/«'« uHnn perpauca funt quod effe feruntur. Etenim acalorcinfi-*”^«. toopushabent fermé omnia ad aûum reduci. Quodni ' fi fiat,non magis iuuant xgros quam mortuos. Quocirca morborum propè omnium curationem naturae tan-quam caufae effedrici tribuerunt cum Hippocratevetc-lesparitcracreccntiores: medicamenta autem inftru* Mfd/cimojf# tttentanaturaepofucrunr. FVR. NonficParacelfusciuf/'*quot;^'’‘‘^“’‘‘** Wdifcipuhiudicant. Etenim facultatem amp;nbsp;leientiarn^’^**”**'’^'** ®tnnemmedicandi neque medico neque Naturae ccn^ ^cntafcribendam,fed medicaminibus vniuerfam hâepo fffiatem exiftimant affignari debere. Suprà audiuimus calorem folarem amp;nbsp;lunarem medicamentorum pro mc dicoponiàdifcipulis quibufdam. Simile facit magiftet cum alibi fæpè, turn in Labyrintho fuo : cum fic fcribit.

Inmedico fola virtus miniftrandi;fcientia autem curan« quot;'^ dinon in hoe ineft,fedin remedio.Hae magiftri phanta- « fiamotusdifeipulorumCoryphaeusHippocratisfcntcn , .,, tiam,quanaturas dixit morborum effe medicatnees,ira corrupit,vtdieat,naturas remediorum médicatrices cf-femorborum. Vim amp;nbsp;poteftatem fanandi alBgnanr ifti San^tionemet non corporum naturis, fed potentiæ acicientiaercmc-/“^^'^”* °^~ diotumiametfi alibi magnificè de feiêtia fpirituum chani^Qj^j^^ ^Q^pQ^js noilri vani amp;nbsp;glorioli homines T^WitentSedaadi,obfecro,egregiam ratiocinationc ^^^‘^üusp^uoniis.Remediorum naturç.inquit,funt me-

HHH

24-2 ERAS TI DïSPf'TAT. dicatriccs morborum. Morbicnim,dcquibus hodoeû pracipuè loquimur, occultas habentgenerationes,»! quorum lithurgias mechanicas inuifibiles humanisft® fibus aecedere non licet.Quatè cormtibus ducib. amp;nbsp;nufl cqs interniSjamp; conftantibus return proprictatibusacet' derenos adoccultorummorborum prouinciascontK' Argwnentdtio nit Argumentationisfummam elle talcm oportet. Q^ faracelfici ad morborum occultorum radices accedunt, morborg Thrt^onis. fy^j; curatores.At remediorum naturç nulli verb fento humani hue accedunt; Remédia igitur funt morboruin avipnt nun- curatores. FVR. Quodde nunctjs amp;ducibusnosa'l «gt;l er inuedi- occultorum morborum prouincias deducenribusdiA gatora mer- planius mihi exponi cupio. ER. Adhuius rei perfedam declarationcm,altius quxdam repetenda luntMorbm” amp;nbsp;fanitatem non concedunt qualitates amp;nbsp;affeüionfsd ie corporum, fed voluut impuritates quafdam efle,fiigt;* fubftantias,quaepurisrerum radicibns adhxrcldt,vtfr praoftendi. Horum iemina fiue radices (quas modèidi' eût ipfofmet morbos aüu,modó radices amp;nbsp;feminawöf borum contendunt elfe,quafi idem fint,fernen,àr^^^^“ ins eft fcmcn)aiuntin omnibus ventriculis corpoiis’^®' ftri contineri:etiam in ventriculo fanguinis amp;nbsp;ieboroi* quosfynouias nominatfucatus file pauo,ahi glutenap-tAmcra fnorbi p^w^M.Loca igitur in quibus ilia fcmina,velut in matri' ce,agro,ventriculo,capfavel cifta, latent, mineras appel-

lant. Nec exquifitam harum dignotioncm adeurationt rcquiri aiunt,fedfufficcrccas dcprehendifle,quælegiti-mis, puns,perpetuis, indubitatisfignaturis anatcniH’ fuas oftendant. Tribus porto modis cenfent morbos id loco eflerbeut triieus cariofus amp;nbsp;putris,aut lapis diinof' tuus('nani lapides amp;faxa quxlibetviuuntbifccmóftrO' rum authoribusj in terra: ficut arbor radicibusamp; fibris terra infixa nutrimentumab eadem hauriens:ficut fpi^ tus miner alis in abyffo terra latens, ac definite tcrapoK, fruduff

_ PARS TERTfA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143

profcrens. Hoc,inquit,modo res etiam in mor-

*s habet. Et primo modo eft lapis in vefica vel renibus: tophus in podagricorum articulis:caro demortua in vl-^^nbiis: pus amp;nbsp;corporeæ coagulationes aliae in abfceffHi Wumoribus,febnbus,pefte,amp;c.poftconfumptionem ' ‘pintuum in membrisrcliétæ/Hæc corporaParacelficis Corpor^wor-«mt mortua, emerita, fpirituum fauore Ö^ continuirate ^’^^^ mortM ^eftituta, facileque tollunrur,amp; à locis fuis feparantur). Secundo modo in loco funt corpora media,in quib. fpi-fituum comugia etiamnum vigent:vt mucilago lapido-fïin vefica amp;nbsp;renibus, mucilagincs fluid« fpiritusinfc Jdhiic viuos habentes in articulis,fal in vlccribus corro-hone vitæ præfentiam demonftrans, refolutiones fpiri-^üinarfcnicalium,antimonialium,fulfureorum, amp;c. in ^umoribus,abfceflfibus,morbis alqs.Hacc,vt aiunt,diffici-^’useucllurur.Tertio modo in loco inlunt ipfamet prin* ^'P'^tadiccs,femina,fpiritus minerales feu tartarei, fali» ' ^■Mnicales,amp;c.H«c à fuis dementis amp;nbsp;matricibus dif Mimé auferunturPrimorum(amp;fortafsè etiam fecun- Qg^e locdfttci lt;^wum)locafaciledicunt deprehendi':proptereaquôd^jC''î«‘*di/jS torpoream habcant coagulationcm,amp; paiTionibus atq; cUemuenutur affeélibus corporum fubijciuntur.Proindc corporels, in-quiunt.analogifmis feniuum miniftcrio procedentibus inquiruntur,vt ab adione l«fa,ab excrcmentis,à doloris fpede'amp;fitu, à tumore amp;nbsp;alqs accidentibus morboruin proprietates confcquentibus. Sic ex tufli, lateris dolorc pungcnte,fputo cruento amp;nbsp;purulcnto, fpiritusarfenica* lesinpeftorediucrforium inuenifte in picuriride contj-cimus.Sic vltima loca podagr«,cancri,ócc.ipfi çgroti ma gwanxietate oftendunt.Atin morbis aftralib. (fle vocat inorbia^rAn ”'otbos ferme capitis,cpilcpfiam,maniam,apoplexiam, (audits fint, ^'^Wvm,melancholiam:pr«tcrca hydropem,tabë,amp; fc y^’^nnuUas, in quib.viddicct corpus nullü rclinquit . ™e^cmanifcftü,qualiafunt pauló antè cömemorata.

“ HHH 2 nbsp;nbsp;'

i 4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS DfREETAT.

Califfappcllationis videtur eflc,quó4inftarMcteorunif quæ fet e omnia tota abire dicunt in diflblutionem„nuH lum poft (c corpus relinqucre cernant ur) matrices amp;w* ncras diftieilimè inueniri;amp;proindeducibus hk opus^f^ IJonqu^reMu fealqs.quam Gal monftcauent. Non putant Paracelfiû ”‘°’^quærcnduni elle;, quo morbivadanr,vçl vbifenfibus le niànt ” ^ ”patefaciant,corporibus coagulatis:fed fontes inueßigä' dos,vndcirnprciriones,lÿmptomata, amp;nbsp;aâionum depr* uationes venianr:hoc eft.quoin locofcminalateant,in' quitendumeenfent. Hue etiam pertinent vterifuffoO tiones, cpilepticxconnulfiones, ƒ pijcpliæ ventriculi ^^ intcftinorum,qua:cunque exfeminibus confiant poten-tioribus,fcu^libusqucfuis fulminisinftarraomcnrovni C^imorfcipfruerft corporis elcmcnta vitalia occuparc (oient. Hi nine «««ojJcrttMi/tjjiQmjT per manitofta corpora fc non patctaclanr.pcrdü ^mutplané ^ores amp;nbsp;inquilitores inueftigandi funt.Nam v'tinmun arMclicwm-^^ nm^cq .funt Veneri,Romani,Mcdiolancnfes,amp;c itain

hominc lu ni capitales,hepatici,cordiakssftomacbal‘'^ amp;c.Et quemadmodum ex Venetis nuneqs air, Augu®f norum lunt,alq Vicnnenfium,ali) aliaram vrbium,!!^^'^ ter nuncios ichorum(fynouiares vocant) aln cpilepùto^ rum,airj podagricorum,alr) fcbrium.alq melancholias'’’ amp;c.inucniuntur: qui certis inter fefignis cundi diß*®' guuntur. Itaque vbi de minera vel loco cpilepfiae in ho* minc;dubitamus,pnncipio nuncium in repub.mincia* Iium,vegetabilium,amp;animalium inquircre conucnit^ vegetabiliuminternuncijs crudis,velpraparatis amp;nbsp;cxal-' taris,morbus ceirerit,radix cius in agris dclituit,vel in va lidis,vclinvalidiorum fuperficie hæfit.Si horumpte'^’’’' mitigatus amp;immutatus morbus non fuerit,in potenn^ ribus elementis diuerforium habere putandus eft-Qnâ-xè nuncijscxmineraliumfamiliacuocatisopus elhq^ præparare,irineri accommodate,innoxios rfddere,ec^i ptiuitate expedite præcipuus laboj eft.Sic febresleuiosi' f

bnsccdentesrcniedijs ,vel radices fixcrunt in partibus, quarum elementa dcbilia funt, vtinvcntriculo,intcfti-iiis,menfenterio.vel in fuperficie duntaxat potentiarum partium lcuitcr irnprefla habent femina. Summa eft,plc Smmj ioRii -xosque morbos in partibus omnibus inhærere pofte,fed ^ P^tracelf de modo in earum fuperficie fouerfmodo altius impreftos ^^• efle. Vtrum fit,cx internuncijs,hoc eft,remedijs cogno• ^^ ^orborum, fei.Qui enim Icuibus cedunt, vel debihbus inhæfifle, vel Validioribus in fuperficie inhaefifte. Qui his refiftunt,vel alteradices egerunt in partibus inualidis, vel in potenti-bus infix! funt. In temuneij igitur. Comités, Dudores, amp;nbsp;^nquiptores hq-uHitores rnorborum funt remedia : quorum vnum- ”gt;^^lgt;°gt;'lt;^f^ quodquefibi fimiles morbosquærit,inuenit,aggredit,^‘‘”“ ^^''^‘* oppugnat,vincit.Remedqs tribuuntifti homines oranê' ^ omninocurationis.poteft:atcm;naturæ,quamHippocra t«reftèrnorborumcuratricem dixit, pufillumquiddâ ^^«ibunt.. FVR. Lcgi,quç recitauifti omnia;fed hoemo •^non accepi.Quoniam Paracelfusalimentis,non me-‘'‘^ïniinibus.facultatem inueniëdi morbos aflignat.So-

^® alimentum,inquir,lib de Tarrarogt;vniucr(um perua PirjedfofoU ditcorpus,eoquefolo morbi vbiqueexiftentes inueniu alimentaient tur. EtinArchid. membra, inquit,recipiuntrcnouantia”’‘’^^‘”'*‘’’‘^* tu inftauranria pharmaca,quatcnus nutriuni,non autë i^f^^orts. quatenus medicamina funt.ldem fermé pcopofitionum ArchitechiSjde quibus fupra egim.us,docuit,. Omnibus bisMocis poteftatem inueniendi morbos alimentis a-fcribit,medicamentis negat. Idem quoquclib.de Poda-gueiufque fpeciebus fenfit, eum cibum amp;nbsp;potum neq; wufas neque raateriam morborumfemper efleRripfit: ’’tarnen idefte aftcruit,quo inueniantur, amp;detegantur.

quot;■aütem,inueniri,quomodocx pluraboignis efficitce-fob*'''quot;^’^^’’^’’t’^t- ^^’ Qthdfi tibi aliquis refpondeat cum comprchcndiffc medicamenta J

Nonfichabet. Alibienimfemperdiftinxit

HHK 3

246quot; ERASTS DIR ETTA T.

Hutntio cor- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

poribuf,cHr(t curationem à nutntionc difcreuit,quod hæc percorpO* tia Afeanis per r^dHa per arcana perficiatur)qua: incorporea ftatuit.Qui ßtUur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pharmacis fanantur, inquit lib.de Matr.arcanis perfanan

tur.qua: non funt virtus,fcd vis amp;nbsp;poteftas, qux amplius eft aliquid virtute.Et de Epilcpf.ex Matr.fcribif,quicquid in corpore,feu cum corpore adminiftratur,cibus eft: qc* quidabfque corporedatur,arcanum eft. Etlib.dehydro pc rationem videtur reddcre voluiflc, cur morbos nullos alimenta fanarent. Nam inuifibilia, inquit, corpora (qualiafcilicetmorbifunt)nihil cum aere amp;alimcntis commune habent. E R. At curationcm lib.deEpilepfiï duplicem facit,canonicam,amp; per arcana. Illam contra-rijs procedere,cahda frjgidis,frigidaquc calidis.amp;cemcn dare ait: hanc nequecalorcneque frigorc, amp;c. pugnarc aflerit.Manifeftè hïc curationis fpeciem ponit,quxnon pcrficiaturarcanis,feuvirtutibusincorporeis. Addeqd* alicubiait non folùm alimentum per totum penetrate corpus,fed quiequid per os fumitur, inquit,aut alias at-trahitur,inftar vini diftillati aquae permifti in vniuerfuni difttibuitur corpus. FVR. Magis magisquevideoi'lt;t-rum efle,quód tories aftirmauifti,nullam in Paracelfoft' re fententiam inucniri,cuius non etiam contraria repe' riatur. Quocirca meritb dcteftanda eft ciusinconftan-tia. Explodendi quoquc funt modis omnibus, qui tant Pirrrfffffiwrzd. futilis magiftri porró vidcri difcipuli amp;nbsp;imitatoresvo-turam katuit lent. Si tibi dixero, cum alicubi vim amp;nbsp;poteftatem oni-worborum me nem curandi cum Hippocrate amp;nbsp;Galcno foli naturae tri-dic4triccm. b«crc,mox tu profetes locos, in quibus pharmacis oiU' me hoe munus demandât. Pharmaca ( fcribit in Paraffl' jgt; fi non fallor) impedimentaduntaxat auferunt in vulflf' » ribus: natura autem turn hæc turn morbos alios omnt$ »curat. Moxcurationcm bipartitam facit:quarum vnaU’ »dcfenfniam vocat, de qua iam eft diftum, altcram cU' »ratiuam nominal. Inhac putatnaturam in carnevul' ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncratï

flcratacxiftentcm impofitum pharmacum in carncm“ conuertere. Idem hoc in quodam Chirurg.libro plan- “ busagit,ncmpc pharmaca viceribus impofita infitum balfamumnutrire contcndit. Scd hæc nonidco addu-itquia probem(fcio enim carnes turn fanas turn vlcera- Carnes aou 4 tasafolofanguine,non à pharmacis nutriri) fedvt n^i-^hirmAds.^ei turæ ipfum fanationis laudem adfcribcre moneam. Sic** fAngume lt;-deGrad.quoque. Vis natura,inquit,illud eft, quod mor- ^i^gt;^^‘*f' bum curat. ER AST VS. FrequcnscftapudParaccl-lum amp;nbsp;fequaces eins mentio admirabilis fcientia phar-macorum,qua fmt aptaamp; inuenire amp;cxpellcre morbos. Supràaudiuimus quendam dicentem,calorem(o« liscffemedicum ilium, quilanguoreshumanicorporis omnes folus extingueret aut profligarct. Hine amp;nbsp;ille altermedicum dcnominari cxiftimat à quodam fiditio pbarmaco,quodfacultatem morbos omnes extermi-’5'indi obtinuiffe falso prædicant: amp;nbsp;in hoc ferutando, ’nueniendo ,præparando, medicos præcipuè occupari debcrecenfent. • FVRNIVS. Intclligoiamquinam i^h fint duces amp;nbsp;exploratores ; fimulque video cur loco-rum affcdoruminueftigationeminutilcm iudiccnt. I-pfis enim non eft curse, quo in loco morbus confiftat, fed cuius nature fit fernen amp;nbsp;radix:amp; ex qua familia mi-neralium dici debcat.lncredibilcmihividetur,vt porro aliquis fibi patiatur ab ineptis iftis atq; etiam pernicio-fis cenforibus imponi. Rident Galenû aphorifmos Hip-poer.vbi tumor,ibi morbus,vbidolor,ibi morbus,inter-pretantem : amp;nbsp;ex fimilibus tarnen fignis ipfi radicum luarum loca perueftigant. Quartana; mineram in reni- wim^ quAr-busfundari eontjciunt,quoties partiumfufpcftarum(vt^'”*^^‘^‘‘S‘‘^‘® Matis,lienis,ventriculi) fymptomata durabilia abfunt: M'’ttmporeintermilfionis,rcnum,lumborû,fpinæ,do-°f^$»eenuü diflolutiones,vtinae difficultates,remanent.

24« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SX ASTI DIS PTT J T.

QuanqOam parumvideantur meminiflc pauló antèdi* üorum.vbialTcueratè affirmant naufeam, cibi faftidii» vomitiones,compreffioncs ventriculi,hcpatis,licniSido lores coli,renum, dorfi in febribus apparere, arque poft paroxyfmos relinqui: amp;inalijs nihilominusfedibusfe* brium radices delitefcere. ER. Quid non tibi licerepU‘ irapKdci w Gd tant improbi calumniatores?Galenum amp;nbsp;fedarores eiui lenumcMnu. feribuntin epilepfia exlæüoncadionis animaliscóclU' derefomitem morbiin ventriculis cerebri exiftere Vbi hoe apud Galenum legerunt? Paroxyfmi caufarn in eert bri ventriculis tempore paroxyfmi conrineri cxtotini corporis conuulfiombus, amp;nbsp;fenfuum exteriorum atqut interiorum offenfionibus rede affirmauit: at fomitc® ' morbi ibidem delitefcere nunquam amp;nbsp;nufquam docU' i't.Quinimó contrarium vbiqucconftantcrtradidir:flt;’‘ mitem fcilicet mali,vel in capirc,velinalijs partibus qu^i rendum efle.Nec euadet calumniator,quum air,GaknJ ' id in epilepfia per confenfum nata vidifle, in altera,qu^ r^fferunt cd- capitis facit propriam,non aduertiffc.Longifl'imèditft^ put,er ventri- runt in capita fi aliquid comprehend! aflcramus,amp;/'/‘^^ wlitercbri, iHud in cerebri vëtriculis cötincri afleueremus. Caui^® cpilepfiae aliquando in capite nafci amp;nbsp;colligi,alias exali)‘ partibus irrepere dixit: in ventriculis cerebri fomiteiquot; morbi effe nefomniauitquidem. Videveróinfignévcl

- ftupiditatem vel improbitatem Poftquam multisrdtl' lere Galeni fententiam conatl funt,cx lymptomatiscor' dis,qu3Einhuius morbi remiffionibus adcxtremamcoH fumptionem perdurarc aiunt,morbi lomitem in capita ifttpiiidittfd- non dclituifle contendunt.Nihil intcreffecenfentjine^* tuP4r4celpco pire,an in cerebri ventriculisinhærere malum piitcamp;^ quodin corpore eft. mox in pcdorceireneceiTumeftï ! Non arbitror. Sednon eft mirum iftos Logicæconteil’' ptorcs,amp; prædicamentorum,fi dijs placer, reformatory | adeo fœdè labi ; vt qui nödum didiccrint, totum amp;nbsp;J«*''

PARS TE RT TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^9

lcsdifferre:atqiiein roto aliquideirc, quod in partibus Omnibus non inßt.Quo etiam fit,vt à genere adipcciem amp;àroto ad partem atiirmans argiimcntatioinualidafit ^^' acvitiola.Si enim valet, in capite eft. ergo in ventriculis ^^^t '^^^^ cerebri pofterioribus,etiam valebit,in capite eft, ergo in nbsp;nbsp;nbsp;' '

oculisdtem in thorace eft,ergo in corde. FVR. Qiialib. argumentis refellit fententiam medicorum de aifedo locoincpilepricis paroxyfmisï ER. Paracelficis,hoe eft, puridis,incpcis,falfis,mcnd3cibus Ex adione lçfa,inquit, Locmaff’cHui non magis in cerebri ventriculis ^pbabitur efle mail cau in epilepßano fa,quàm in corde.cum huiusaequeaccerebri adioneslçf“'’‘'’f«'»‘««t dantur.Nam in fubito irruenribusepilepfijs.quasnulla- cc»'‘^”’ turn partium confpicualymptomata praeceduntjcordis palpititiones,puIftjumquclt;leprauationes,amp;fufFocatio-nesconfeftim apparent, ncc fequuntur vertigines ima-ginaiionnm amp;nbsp;feu funm interior um obumbrationes,vel ’conuulfionum violentas impulfiones.S^pè ob cordis an ^’’quot;UTfni,amp; imminent is periculum ftiftocationis, vehe* J’fentes man num,ped um,colli, capitis, ebaphragmatis, fonuulfionesconfpiciunturjimaginationcadhncillacfa. Talcsepilepfiæ in (omnis muhis accidunt,leuioresquc c'xiftunt,ex refolutionibusaeris profcûç.Vigilanrib quoî'* epHepIt^t »i (lue «adem fuperuemfle fymptomata animaducrti,in/^’™-'2‘*’‘*' quitHisnoa fblnm imagina no, fed vifus quoque amp;nbsp;me- do.^mo»»« nioriaillafa pennäfit. FVR. Ego taniiim profeci iam, ”“ “^'‘** vileuiculx ratiunculae tales me netantillum offendant. Scio enim certum effe, quód vniuerfo corpon motus amp;nbsp;IcnfusinHuant per neruos;amp; quod ob earn caulam mo-tusacfenfus partium omnium fimul oblædiaurdepra-iiaiinequ^'ant.neruorum principio non afieeio. Quam. obrem iciiiffimè collegiffe medicos perfpicio, in cpile-Pbcisconuulfionibus fenfuumq; turn exteriorumtum '''^diorum fabita obîæfioneotheinam harum faculia-*“® 'pintuumque aiÉmalium malè afiligi. Quod pqU

111'

fuum deprauafioncs negat deprauatos motus fequhni» mis cft rude, ac in principijs paroxyfmorum agris cuni vclnunquam adfuifle, vel pulfus non débité obfcrua-... nbsp;nbsp;. uiffcclarè probat. Ideoenim pulfus plerumquemutan-

lepti^^rmu ^“’^’ ^‘ï*® thorax non aptè, ficut prins, refpirationibus tMtur. feruit.vndecor quoquepati nccefleeft. Qijanquamil-lud etiam vufuuenit ,vtcaufaEpilcpfiaE,priufqiiamca' puti-nuadat jCoraliquandoafficiat.-vel quiacirca cöf colligitur,vcl quia per cordis regionenr tranfiens ad cc rebrumiafcendit.Horum fi nihil adn^falßflininm efti“ pulfibus mutationemdeprehendi ,aat fieri antequaw cerebrum neruiqueaffedi fincQuod in vehementibu» totius corporis conuulfionibus Epilepticis imagina' tionem ,memoriam ,vifumillæfumcuftodinnonnun-

, qudmafl'crit,impurifl'imumeftmendacium.Hoceniin DiffermtM'àYpafmo vniucrfali differtEpilepticiconuulfio.qnbd ^epüe^^ ‘^ ^^^ fenfüs externi amp;nbsp;intemiIçdunturgn illo nihilad' ^' modum perpetiuntur. Exquovelvnocolligercpotf'' rant Patacclfi gregalcs,reüè Galenum amp;nbsp;cateros Mc“' cosinEpilepfiaftatuifle.ventriculos cerebnaffedo^''' fc.Q^is porromircturinsegris decrefcente paroxyton' i rum vehementia anxietates cordis animaduertii San« r qui veliratus fuit foliim,velcitatioremotuincaluit,dquot;* poft intcrmiftum motum reftindamque iram cor an* hue laborare,ncc fibi intégré reftitutum fentin-Falfuna Propfer cor iHud quoque effe didici, propter affeiftiones cordis naa' ditmorbas no nus, pedcs,capur,collum,partes alias conuelli. Aduef' eonueUuntur faturhoc euidentiac fenfuum, amp;nbsp;experientiæ omniet artitt- feculorum . Quippe cordis affedioncs confeqnnn

tur, anxietates, diftolutioncs ,animi.deliquia,fyncoP*^ ! feu præerpites virium lapfus,mor$ repentina:eonuul» nes membrorum nullçaccidunt,nifi vnacumcordeo , ui ,aut horum principia praster naturam difpofita | * Proinde varié afficior, cnififoulj^s Npnacorssl’^ ^^“^

Pk^rs Tsnrr^yf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji

KhirntncdicarutRinfcitia fepukos video, tâm audader veritatemopprimçre tcntauiflc.Quanquaminpncfcn-tcloco eos nonnihilexcufem,vt quos hoc fohim peefu* derc noluiflcputcni,ex laefafundionccerebri non poffe xoncludi maU caufamin colatuiffe. ER. Sidifcrinien inter Epilcpham amp;ciuscaufainvidercpotuiflcnt infeli ^^j^^f^^** ccscalumniatorcs,àfains reprehenfionibus iftisprofr- ùunonvUtnt fusabftinuiffent:nifi fi palàm improbosfe declararcco- p^fiiel[. ftitutum habucrunt. Epilepfia non dicitur quifquam la borarc,cùm propric loquimur,quantifpcr ventriculi,cc tebri non funt affedi, quacunq; in parte mali caufa fo-Ucatur. jC^omodo cnim lacdaturcerebrifundio,fiin co nihil fitlaederc potens?An non miferiReformatorcs illiconcedunt,fymptioniatadefinere in cerebroamp; nervis, quia frudus tindurarum refoluti tarn latèprogredi vheriusneqaeapt? Ergocumad caput vfq;à pcdibus, cgt;^ctnpli gratia,exporrigi nequeuntfrudus tindurae,ini

•®wic eftdmorbo.Sanc cum aegri auram quampiam ex Auri^ictr^ ’nubusafccnderc.irLcaputfentiunt,amp; alcenfum cius brundfeenin prohibercvalent vinculiintcEceptione,autrationccon non entrât. iimili alia, praefcruati ab epilepfia redcipronunciantur. pß^ Nihil enim vel fenfus,vel nerui befi funt. Quocirca fi nó poteft hçc aura fenfum motunaquecorpons italxdcrc, ficutinepilepticis paroxyfinis lædi (oient, nifi ad caput perueniat, certó^ertiusxft, ipfam non cpilepfiam, fed cpilcpfiæ caufameffe. ?Caeterüm caufa adu nequitef-fe,nifi cerebrum attingat. Redè igitur ex adionis a» nimalisab laefioncilla concludimus cecebri ventrien-los effedos ede. Ita affedum locum in epilepfia inue-nimus:locum,inquo caufa maii nafcitur ,exaltjs de-mdc indicijs quxrimus.. Sxpenumer^ât , vt humor in PWecorporis aliqua refidens ,morbumquc efficiens, ^'vlinodi fit, vt,fi in cor vel partem aliam principem ir-Ji^fgt;prxfcntancam amp;nbsp;repentinam mortem adferat.

UI a

î^Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTl DISPUTAT.

An ob id homo, in cuius corporc humor talis eft co^’^ 0us,2dumorivelmorfuusdicetur? Abfurdumhoc impoiribilecft;modó prædidus humor in cor ant pa^ aliam primariam non irrumperc/ed in loco ignobiho immotus hærcre ponatur. Eodcmmodocumbunt^’^’ aura,fpiritus,qui in folo ccrebro epileptics fympto®^ fufeitare poteft,ad cerebrum non peruenit,tamnon p^' terit hie æger aftn epilepticus dici,quàm ille non pote adu mortuus vocariEtfi enim difcrimen in hoe aliqu^ fit,quod in cpilcptico humor vel aura talis ad ccrebmif eft afcenfura,fi nÓ impediaturjn a lijs ca G bus ad cor ma* ligna materia fortafle non eft peruentura, neque epÜ*^'' pticus tarnen aftu eft,cum nondum cerebrum petit,n’' que cpilcpGa eft ills vel aura vel materia,fed epilcpriÇ^** taxât caulà.Et caufa quoque eft,non per fe amp;nbsp;acriijb^ipquot;/ aliudamp; potentia:fciliectper afeenfum ad caput. Scdp*' get mcinGpidas calumnias rcfellcrc, cum prafcrtiinn^' CurvifeeranS feiasinfeitiâne an improbitatemagis pecccut-Vifccrat vMc dolean^ deo non dolercdicimus,quia nerui in ea nullünieratut: ifti vel nouandi libidine demenrati,vcl ambitionee)flt;^^f des fadi,vcl maudits omnibus Icculis infeitia excici\’' ob id non affligi tarn vehementibus doloribus aiiit,qtni non habeant confluentiam cumfpiricibus öctinftutisft lium,id cft,quia non conftent cxrriumprincipiorû foo turn proprietatibus mfignes falium vires obtinentibus-Hæc vera cft,inquiunr,ratio, quare dolores invifecribus

graues contingant vel non conringant, non neruoru® Tgt;otoris tMf4 copia yd penuria:Et quoniam dolores à fpiritibus faliôi jjj quitus faporum extremitates contincantur,profid’ Art*'efcantur,rcâ:è Archigenem dolorum fpecies nominibus f,, àfaponbus mutuatisnominauifle,iniuftequeaGaicno tufirres, dul‘ quot;®^ nomme rcprehenlum elTc.Sic partium uuporcs,in-, tes,lt;t)narojj ienGbilit3tes,amp;c. quas propter ncruoru aut cerebriautà Cft ’ Ipinalismedulla:affedionesacciderefeimus,àfpiritibus’ fulphU;

PARS TERTIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25?

fulphurcisjn quibiis proprietates papaucris vigcant, ^- sti/perif er m ficifcLindiiïimulanter a(ïcrunt;tamct(i partes nc lettio- fff'h^^^quot;'^“^ nem quidem fentire certum fit, ncruis vinculo interce- “^'*^‘^‘ ptisaur difledis.Ancumncruus difiecatur,eodem mo-mento fpiritus illi fulphurci papauerinis proprietatibus imbutigenerantur,acpræftoadfunt? Quantum ichori- k^ortfimem-hus,qui in.vulneribus neruoiarum partium exiftüt,tum *”■««« nobiff, magiftertum difcipuli attribuant, notum eftlibrorum lt;‘c“f‘)5‘'«* (f«-Paracelficorumlcftoribus. Sanè membrum facit Para- ^^’

eelfus,lib.de morb.inuifibil.amp; alias quQque,corporis no bile^cnfu acutifiimo praeditum:cum neq; neruos reci-piat,nec viuat, nee membrum animalis viuentis exiftat, led vfum tantum aliquem in articulis interdum habcat. Quid difcipuli de eodem hoe humorc,qucm Sinouiam Vocant,fentiant,ex eorum fcriptis nimis eft manifeftum. • lïtnpulfusquoquearteriarumnon à corde vel ar terqs, Pulfut eäuft hdUpiritibus vitalibus proficifci aiunt: vt nihil inradü {eeundum Pé f’^'ïntjfed omniafxtida (aliuafua contaminent. Si in fe- ^*lt;^^V'

0301 arteriam indere fifiulam (per quant vltró citroque fpiritus commearelibcrè poffent) amp;fuperca arteriam lignevoluiffent,vidii^ent vtique arteriam fub ligatura non pulfare ; tametfivitali fpitituamp; fanguine non defti-tuatutEx hac experientia cognouiffent à corde eas vir-tutem pulfandi obtinere, non à fpiritibus vitalibus ; nifi , nouos etiam fpiritus vitales nulU mortalium prins vilos nobiscudant.Pulfum quoque in inftammationibus nö car pul[ut m fentiti propter arteriarum compreffioncindpacqquean m/Juwnidtioni quomouentur,anguftiam,eadcm temeritatedicût-.quia bus Jenhatwr. wmirumin extremitatibus digitorum pulfus in inflam-mationibus manifeftiflimi apparcant, quamuis artcrix nullsibi confpiciantur. An non rede dixi cæcos effe, du ’^^npoffuntconfpicavijquæ aln cundi vident? Mirum * ^'^y'5vaiiiesadcooculatos,vt foil vid ere potucrint,quae

poft hommes natos vidiLarterias digitorum non , nbsp;nbsp;nbsp;‘

indicationcs proccdat.Indicationes porto fumi à morW effentia amp;caufa:ab affedaparte, abægrotantisnaturt «täte,viribus,confuetudinc, denique ab acris tempcrici quam ferèdemonftrant locus,regio,tempus anni,amp;pt^' lens conftitutio.Ab his omnibus non folùm quid facies dum fit,verùm etiam quantum,quomodo, quoin lot®' iequibusinftrumentis perficiendum fit, indicari nobi’ oftendi.Quifquis enim accurate obferuabit,quid fingH' la indicent,atque indicationcs aptè inter fe comparaut' rit,perfpicuè vidlt;:bit,quid primo loco,quid fecundo,9“ tertio,amp;quid deinceps faciendum fit. Quippeclarècojî -fpiciet,quid cum alio,amp; quid.fine alio, toili vel non tob' dcbeat;quidquc omnino tolli aut nontolli poflit. cognitis difpiciendum efle monuimus,vt ex inftrumt^' rtis optima amp;nbsp;conucnicntiiriraafcligamus,atquc wxt^'‘' j dicationes aptemus. -Qui hæe præftare omnia noüit)'* .demum verè Medicus eft,morbosquc fanabilcs (etenquot;’' infanabiles aliquos efle vel ex fua natura, vel propter’^ diuiduas circumftantias aperte fatis expofui) percurab', vniuerfos,quomodo curare morbos Medici folcnt E^'“ dem medicus plerunq; minifter tantum eftnaturïf’l''’ morborum penèomnium curatnxcft)atqj inftrumequot; fuppeditat, quibusjlla morbumdebellctatquccijci^''i

Ktiie» rtme Quódinfuper pr^clarummedicum non tantum viJ“' iwrwn n4tM- dcceat, quid à præfentibus omnibus quouis tempof^ , 9MHotM hibt loco indicctur,fcd amp;nbsp;remediorum naturas explorâtes rtiebtt^ gnitas tencre oporteat,pcrlcnotücft.Scdneilluslsi“

PARS TERTfA. 255-, ^mnefeire débet,remédia perpaucaaûn, plcraque ve* ropotentia hoc effe,quod'cite dicuntur: amp;nbsp;proindè tem Fonus,ferius:celerius,tardius: vaUdius, remiflius aut de-Wiusagere: prout in ad uni deducuntur perfedè vel im petfeftexitö vd feroxelcritcr vd tardé. Hac eft fumma ’»ethodi vers pauciflimis verbis comprchenfç:à qua Pa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’

ïwelfuscum fuis gregalibuscoruisgt;ducibusCacodæmo ’'ibus.longiflimè rcccflit.Primîim cnim curationcm me ^^odicam omnem rcfpuuntûndicationcs noftras negfi*

5unt,ac fuas quafdam coniminifGuntur.Etfi enimloci a£ ^«âmoticiam vfumaUquem nonnunquaru habere ver-^fatcaatttr,re tamë aliter fe fentire demonftrât.Quip-

P^Kmediorum confiantes aut inconftantes proprieta- Morborum n ^^sdicunt monftrare, in quibus partibus quælibct mor- die« qult;£Hid-‘^udix hxteat, quas raineras ©ccuparir,in profundis ne quot;'’f-'’' l Pmibus an in fuperficie infederit. Deinde lie de mor Pardttlf.nuUos ^^^'®cnint,.vf, fi principia amp;nbsp;hypothefira tuen vdint, morbos curât^ 11 ^^^Utione gloriari nulla poffint.Nä hoc differre raor ittxtd hypotbt

1 ^c^tetis creaturis aiunt,quód indiuidua propria nÔp’*”’*’*

1 «abcant,fed in aliarum rsrura radicibus redpiatur.Qua ^' 1 ïc feorfum confiftere non poffe raorbos rede afTerunt ? j ^icquid cnim vel breuiffirao tempore feparatim fühl’' 1 f'ftetcvalet,proprium habet indiuiduum ; amp;nbsp;quod non Sok [ubS^U i’ *ftfubftantia quaedam ,m fempiternum per fc neque fe- fuut ftpurdbi^ Pïtatimfubftitit,ncqueddncepsfubfiftercpoterit. E ^f** ’’ontrkveró,quicquidfubftantia eff,feparabilc fua natu'’ ïaeft,ac feorfum aliquando fubftitit,aut faltem fubfifte-’J^potuit.Planè aTUTa'j» funt, feparabilia cffc,amp; non etTc ®diuidua per fc fubfiftentia;fubftantias effe, amp;nbsp;feparabi-‘^noneffe. At morbos fubftantias effe dicunt,nempe

0' 1 ^putitates arfenicalesgt;falfas,fulphureas, chakantheas, *^-^^Pïtabilesq;faciunt^c nihdominus indiuidua pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

1 V' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^ negât.Cçterùm feparabiles fa otrationkoffi t”! - ^'^otboSjCü curauonis prxdpuücqnfiüü effe dicüt,ciugt;n pracipMu

3,4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXASn DISPUTAT.

impuriratummiftiones,quævelabortu implantât« vlt;l poftcaalimenrorum vfuinucâræfunt.auferrc. QnomO' do,obfecro te,auferentur à puris radicibus.qux Deus cis impurit. mor- ficadmifcuit,vtpcrfccon(îfterevolueritrDocenthlt;%t' bd^ tertiifo- tiam,nonomnesmorbos,hoc eft,quafuis impuritatd luiH radiabiM tuilibet radici promifcuè cohærerc poflc,fed ralibus taco xreiu. les domcfticis domefticas copulari, Quamobrem nun' quam potent humani corporis impuntas à corpore lu® tanquam domcftico diUerforio feparari, amp;nbsp;in alicnun* hofpitium tranfponi.Cum primum enim hocdatur,l^' parabilis fit morbus, propnamque habere cófiftentiain OttUrtt fepd- poniturquodeftcontra hypothefin Quiequid enim i# rabiletffe. vniuerta natura fubiedum locumquc mutare,amp; nun^ vni rei mox aln.pnore deferta,fe coniungerepoted/cn^ fumfubfifterepropriamquefubfiftentiam habet. Ho^ autem qui morbis tribuerct, inuentus efinullus:arqn^ Paracelficorum quoque hypothefi répugnât. FVRN Quid fi refpondeantjfenontentafefeparationê/edcC fumptionernamp;adnihilumdedudionem? ER. Semi^* return omnium immortalia amp;nbsp;imnuitabilia quif^^quot;^' cit,decorum confumpnoneperfedafeu ad ni hilum tC' dudione cogitare non potuit:fi conftare fibi volum^^' tis præterea monftratum eft in præcedenre coHatioi'^ fubftantiam corpoream à vi creata nuUaad nihilum i^ digi pofle Qualitatum aliaeft ratio. ErenimnccfublW ti2c,nccfcparabiles funt,nec per fcfubfiftcrevalcnramp;^® rum eiïealiud non cft,quàm mefle. Elxcum primum fubiedo pellunrur,euancfi.unf,ac nonfuntampliu^ Pdrucdfo con F V R. Ergoredius hac in parte fenfit Paracclfusd’'^. traiuunt difci pulis fuis,CU m in Archid.fic fcripfit : Tin durs omf^ puli. morbos curant,nonfepararionemali àbono/edttâ

mutatione mali in bonum, vt cum plumbum tranW taturin aurum. Vilcus porró quodlibet pecubareW quirittinduram. ER. Hand pauló rediusdixitac''

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS TERTI'A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj?

Wodo non iudicarit morbum fieri fanitatem, quo-0^0 panis fit fanguis. (Nam plumbum in aurum tran ’'^?gt;quo ipfe exemplo vfus efi,falfum eft ) Etenim mor us extinguitur amp;aboletur,ac fuccedir ci in corpore la '''tas. Sunt enim qualitates amp;nbsp;forms quædâcontrariæ 'quot;tcaidem fubieäum hærentes, ac fe inde viciifim de--ttudentes: vt fupra fuitexpofitum. At non magnifacio ^quot;tentias Paracelfi etiam veras quoad ab ipfo profectç ^ogitantur. Tantum enim abeft,vt credibiliores faciat, *t de vctitaic earum tune maxime dubitare incipiam, ab co vfurpatas audio.

Quod fi verum eft, quod prsterea dicit, fingula vifce ^‘ “^’'‘^ ^‘^'^ ^^ '^fuas proprias poftulare tinüuras,quomodo abfq;

t'affefticognitione rité morbum curabunt,membrö-'*”^’' ** ^quot;c toborabunt ? Etenim corde affedo fi tinduram fu â 't'^nori aut renibus congruentem obtuleris,non amp;nbsp;ole operam perdideris ? Antequam veró diuerfis tin ^quot;dsexhibitisaffectum locuminuenias, perient sger, *'']'iidetn morbo acuto laboren nifi ficafu tempeftiué '^gt;ncdiuni illud in manus venerit,quod sgrotanti par-deonuenit. Sané locorum affectorum inquifitionem ^inueutionem maxima ex parteremedqscömendant. Sicriimexanimalib.amp;plantisfumtanö profint, radices 'quot;orborumconijeiunt vel in alqs sgris. Vt mineralium, bttre: vel altc admodum in agro vcgetabilium radices tgiffe.Proindemagis exaltato vel ex aliafamilia euoca Mharmaco rem de integro tentant. Haud obfcuré ex wc corum doctrina eolligimus, eos vel nunquam vel locum .affectum veré deprebendere, quotics ^''ibnditijsacnotis indagant,quam quibusnos riman ^^«tdocemus .£x prsdictis omnibus vides non mo-.° '^tperitos effe omnis Methodi curatius,yeriim etia 5''}’potcficontraria'aficrerc,cum fe morbum cura-

^t^'^ctant .Etenim confumere vel admhilum reducere

KKK

INDEX

INDEX.

1

fjri£Pardccl^o

K^thometinii zir Arunis mdgis bU~

Z^ßemi Pardcelfici

^miihdii détériorés funt Paracel fici

manus caufa mouens ^/l feiHonis

D-UViirci Kechklavu medici de Pa-racelß aliquot curittomhas epiflola £11

Martiales morbi

miteridcr inflrttmentum differimt 170

m iteria hominis (id eS:Limbus) ex omnibus rebus conflata

materia non comprehendit mßar ci ߣ id cuius eß materia

matrix mudus mmmtis diciturPar.

Sf

matrix fuper quant j^iritus Deifere batur

maturatiocr concodio non funt in-dicationes

medicammateri/tm varijs modis di-{Imxerunt antiqui

medicina vniuerfaUs immortalitatê poUicetur

medicina tÜa'caleftis Paracelf non potedarte obtmeri

medicina Hippocr. an Paracelß verlor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toy

medicina circa duos verfatur mate-rias,cor pus fcilicet e^tr remedia V

medicina effeditta ars eß pradica 74

medicina Architedonica tt. a-Uarum arUum indrumentis v-

\

I N D morbiquontoiopunt^flAtibui t^s morborum dignotio Z!quot; curiHio eâ particuUris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197

morborum expuîtrix vis quid fit 90 morboru quurtd j^ecies un detunoi morborum trèsfumm£j^cci:s lOi morborum mortisq- femittit vbi con-(tftant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if^

morborum caufg quatenutfiniaffe âmanimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift

morborum numerus ex u^ionibtu l£pse{imetiendM

morborum purtitio quipt commo-dis fiinei

morborum /pecies cur [ubieâis di-HingUiintur

morborum [emina apui Galenum morborum nundj zr inuepigatores quipnt

morborumA-^Momtrcbiie

morborum ndices alix fepitrabiles pint,ali£ bnfeparubiles

morborum in curationibus differen-tiatres

morborum Purdceip duopmmage-nera,ciitgt;iizrlt;tb[q;femine 170 morborum apud Purucelpcos por-tentofæ dHHnHiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137

morborum excrementa non funt eo-rundem dufa

morborum generutio apud Puruccl. nuüdejl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

morborum cuufa ucidum, deerbum, amirum,vt dieuntur

morbis omnibus reppit quodputre-dinireppit

morbospibpintîdsdDeo posieret'

a

fdräccif'.iihomo bdrltinit,yA.lt;igut, ebriofus, furiofui zyc,

Pardcclfui fatttur fedfola fatand, necdbuUis bomtnibus didicif-fc

Pdracflfut ßbi intmortdlUdtemidl^i 600. dnnorum uitam poUici-tmeß

fdrdcelfut ß uino dhüineret cdthdr-ratton labor ar et

Pardcelfut curduit quibm fatdno ob Harent iji. fatetnr nitro fe pluri-motoccidilje

Pdracelfm Deo z^ Sommibiu iÜude-reuoluit

Pardcelfut hominem ex4ielementii compoßtumfatetur sr Paracelfiu quad ßmiliaßmilibut cu-rari dicitHßppocrati non contra-dicit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tx6.

Pardcelfut non facile uerbum latinu loquebatun tj. ebriofmfuit- ibi dem

Paracelfus propter antmarum nego-dationem d Cacodamone eH excitât ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aoi:

Paracelfuiz^ßbonat artes didiciffet tarnen calumniaturutfuerat 6gt;. Paracelfus naturam morborummedi catricemfiatuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14amp;.

Paracelfus Monaco profugit ut.

eamifexfuitnon medicus

Paracelfus etiarn non intcUedut re-

Hè damnari poteH

Paracelß eius^ difeipulortm par^ conHantia

Paracelß calumnia

Paracelß nKdiemattiamioèlif qui^

INDEX