D I S P V T A T 10 N V M
DE NOVA ME^
DICINA PHILIPPI PA=
Jlt;ACELSI PARS dVAR«»
TA ET VLTIMA,
^^ ê^Â EPILEPSTAE, ELEPHANTTASIS ‘“f^efn, Uj/dropù, Podagra, amp;nbsp;CoUcidolirii ver a curandi ratio ‘ienilt;in^ratur,c^ Paracclftca fohdißimeconfutatur.
À'
^HOMA ERASTO, MEDICINÆ in fchola Heidelbergenfi ProfeHore.
'•EGE, COMPARA, ET INDICÉ
B A S I L E ÀE, ?E!^ !PET1{EM TET^NAM.
Anno d/. D. LXXIIE
-ocr page 2-cv 1 T 3 .114 ». »ï r. '* ' »6-
VIRTVTE, SAPIENTIA’, PIE-TÄTE ILLVSTRIBVS INCLYTÆ REL 'Pubücæ Vlmcnfis,DD. Confulib. amp;Senatoribus, Virisamplifsimis amp;nbsp;prudentifs. Dominisfuis o-mni obfcruantia colendifsiinis.
OMPLTRESßt»t cau/i, Firi af»jfgt;liJs'f-^'' mt,profgt;ter quasp/eri^ om^es lucuhrdttä-nes/uas viris virtutec^^ g/oriii in^gmi^w in/eribunt. ^ui/gt;pealiqui hac rasione adi» tftmßhi ad amidtiaf» eorumj'ift/bus eom^ mendati eße cu^iu»f, parant, zî/ÿ eaMenfi
^‘ftienibns/u^ per bune mffdum ßlendorem (^ eommenda-^‘»»em aneupantur. Sunt quigratitndfnts cauja Zabores f’^! i/lis dedieant,a i^uibusß benßeß aßeZfos ßntiunt,qni. jjjfiJna debere omnia ex/ßtniant.7^n pauei meoienates ^Wronas/fudiorttmßtorumper hane ifians tjuarunt, Re-f^'Hntnr etiam,^ui pradioare vtr/utes,i//ufiriera^ redde-'^^ßgt;täe»tßtäZa eorum,qnorä nomina/uis ßr/ptis praßgunt. ^‘lt;in reßeutopintoneßta nonßtßrantur,/jn0ru excédent ^J‘lt;Zoffrina,dr clarum apnd omnes nomen : itaß der/dendas ^*f omnibr/s propinant,/quorum erud/tio vix ^/ med/ocris.ó* in obféuro iatet. Al^ deni^^ al/osßbißnes conßm/les,ad reßiauntjpropoß/ere. Me 'vero /jutdnon /mpnleritß^ ^'‘’”gt;fidetiamperpuZerit,'vt banc 'vob/s Antiparace/ßearum ^‘ßatationumpartem eßesraremmuno dicam. Biennium P''t (ffluxit, Ruanda ex D. Bartholameo ruo/ßbarto Medico f'^f^fte^ocirtna ç^ experientia clar/ß ea de wßraßpientia, '^‘gt;'tut ibus,laud/bus amp;nbsp;inßitutis audiui, qua in admiratio-emorem^ veßn omnes pertraberepoßint. Caterum z/t ß^uaj Re/pub. à vob/s ßpientiß/me adminißratapartes [1^ adpraßns negotium propr/è nonßecZant ) prateream, ‘gt; ^ir/fice me deie^arunt,qua de vßra etga medicos fi/m. ^a tum beneuoZent/a tu/n Z/beraZ/tateproZ/xè orauiter^^ re.
-ocr page 4-'u^atf^ •jasfs/z rixoa'/üyt/ffyyjlt;irfj fjttj^fï/i“^^^^/^/^!^^!^!^^^^^^offui^Mfifijya^i^yia Uiftjotd pjUJiti -xyp^'/^O ^^^Q'UinJOf/pt^ftJ^ajo anh/r utyftn, ut a»i .y}^rJ^(tlt;fflt;^^^ f^xo^ojuit ta^aai^Jifj ttatpam (gt;jlt;iaifi^^odau ‘)tti/ i^fi^^!^^^^/^^ yitua^tpp txvtft^taota ofdutaxa a^^a/i f»/ .^^/iS't^^^.^^^ 'P -ot/fpaaia^a pxr^faaar t^pu^rM i^a//o ianA ^fjlpiZ Mftuttaou auoiftfa^ppxa atnh ‘ utrtta of/^ftp ao)^^ -jnij^wy^^ 'f^lt;xa/ ^a. attq uta^ati aurq an^tayat/ xnb ‘ yx^ .nil rUfttdMKt^«^^^ uiynh'tt^tta My/ aou ^ toi^ytndoata gm ,^/^ftäft/}f/^f^‘‘gt;xatiyafatifat tapapo^ '/xf^ftdap p^^^^ .^ifiJaa ^uifixox^an. px^aa, y saa^tuaya seift sauyanüt a^yj •ijff/^^f'^ ^quot;^^^ ^^^^^^^P ^xeattu uea * iutttäfta taypttyj att^ta 4jt/aupii^^fP^'^ ^ftxofthy^ xtt/uyasifoxfauottyxna tatiMpt f/iff^o^-^'’^ ^^^fff^^/ tj^payayj aastaype/ata ^ as^yf tuytiit fipjaxa^Mj Mpa ta. * uinxttapf uttua epi/uoj •uiaxy fftaattu if^tfituap/ijJ-^ iait^pftay tatp 'p^ooj, utyu/tjfpp/i a^yuaf 'aiattutipri, uta^yii ( tfaafpfy/ttya yaij^ftf ptypiprisf/p^ f(tib)t^ p.^alt;la tiftp^ut/a, ‘pp/^nya yftlt;ltayj4autaa/ay// ■fiip^pa yp^ «tfta yuiz my/uttaaf taapnyjf ^af pjfaa, ^fsu/f Ifftia'JxyJaJJfp^en, Myia‘ytüt/if0tatajalt;^ sa/af ya/ou ^fpsuf ^yfyP^ f^ '‘jfflt;ii^ff-^^-lt;‘f^!fp^f^^^cl faxo^ftta^ea yutaip3M yxan, pptjutftaut ci»paf pt at ^/aapponh ^ p/ttip/a^tp p^/tf J,fti3ptt^lt;l«iff^‘gt;^ sa^oeyipotth ^payj^yaa atupfiaaaa/iaeueti ppr^/^^^^ ^^^F^P^.^^ i^//?^‘^^f^^? ^^f^»^/if(tatipfuMA .^j^^Ww/j!?^^.?*««»#-/^ uittqapappj •O-^'ftttataa/ fnauata^^^ ftt/fta'utttaoaeioqaxys ‘G ^ataaou yftya st^ ,eut)‘^ f^^ ^aaatyouat/tauyifyai/ seatpaut petilb’pa pnpi tutta tf/patt^^f^ f‘gt;Pf‘j^'^^■^^ /««/«^ tujaay4 a^aa, ueu ap-atftfaaa
-ocr page 5-mSPVTATIONVM
DE NOVA MEDICINA PHI-
LIPPI PARACELSI, PARS quartaamp;: vltima.
FTRNirS. ER^STFS,
I'VR. Per2;rarummihifuit,qnódnon^ nihil ocij tandem conceffum tibi in« fcllcxi. Vix enim credas,quanto dcfi* derio dilputationum Antiparacclfica-^i rumfinemexpedem: præfertim cum __.x^^ tn hac vltima parte explicanda nobis e^^^^jquæ i^cctè medicari volentibus non tantum v-'''’^necefiana funt, verum eriâ feint iucundaamp;pul-^‘'videntur. ERA- Quod poftremam hanc partem ^n^ f’^c p'^rt '’^’quot;q; diftuli,partim peregrinationibus, partimoc- ^^^‘^‘^ P’'O’ .Wionibusalqs impurarcdcbcs.$perauiinterim fo- ‘*^^’^^^quot; ;'''^patronus aliquisfurgcrct,qui caufam Paracelfi ^^’’franosdefenderenitcretur. Hoe li accidiflct,cum /“^u aliquandm liluiflemu?. Nam codent laborcamp; ?,''’porepropolitam nobis tdam pertexere,amp;quære-’^'^ontexta retexere iHc voluifler,aptè tueri amp;nbsp;confir-.quot;’'■f potui Hem us. Quia verö nullus prodir,quodqup 5'”ego feite adhuc potuerim.prçllat nos penfiim no-,^0»tandem abfoluerç. F VR-Legi non vnasab ami-'^'Jiuerfisferiptas literas.in quibus quofdam graniter '’.''larifcriptü crat-Verum contemfihadenusjamp;nune '''ïnacontenino. Qui in animo habent pro Paracello ^'*§nare,eiusq5 placica defendcre.finem harum difpu-I*'M fortalse decreuerint operiri:vt quæ reprehen-^‘'^ftatiierunt, femel aceufare omnia polfint. Inter f^dpua defenlienis argumenta hoc video tibi obic-
)/
-ocr page 6-E R A S f r D TS PTT.
ftum iri,fi non mefallun^qui ad me fcripferunt,te Pî-P'irdcelfKtne-’ racelfica nónrinteUigcre. E R. Si quid eorumquædif* P'^^^^^'^^^ falfum eft ac noxium, fantam rem amp;nbsp;R^' ' ƒ ‘quot; pub.vtilifsimatnfecerir,quierroremfolidèconfuraue' ^' rit,amp; tam nos turn alios ab eoliberaucrit. Hoc animo cum nos ad refutanda déliramentaParacelfi accefleri' mus,damnare alios,qui eadem voluntate ac ftudiono' ftrarefellere bonis argumentis conabuntunnequedc-bebimus,neq; iuftè poterimus. Sienimiuftènoftw^»’^ guet, Rcmpublic. fummo beneficie afltciet:amp; nos vn^ cum multis alijs proficiemus.Siiniuftèaliquidcarpf''’ non minor ex co quoq; fruftus ad nos redibit. Nam ^ in fenrentiaconfirmabimur,amp; occafiofimulpraEbebi' tur quçdam reelins aut fairem plcnius amp;nbsp;dilucidiusin' terpretandi. Adillam obiedionem,qua noniniclk«^ fc nosParacclfum dictiranr.fuis iam eftrefponfum.
Equidem plerunq; locos de re eadem exdiuevfislibP eins plures adduximus : nc excidiffe quïscbrio,aut^^ crapula nondum plenè difeuffa f quanqnam anicnso-mniapropè vidcatur fcripfiflc)dcliranti, opiniïdut-Senfit igitnr,quod rotiesin locisac libris adeó diffo rentibus eifdem fermé verbis repetiuit.Etquodfruftti fingant aliquiænigmatain talibus, exeomanifedèliquet, quód in diuerfilfimislibrisdnquib.necfcopiïsóf*: materia,nee tradatio, nee dodrina feu res,eadëeft,rädern fçpenumerô aflerit-Veruntamendemus cis, quoi tantopcre vidëtur cöcupere, nos plurim3,imó pleraqi ex his,quç figillatim confutauimus(Nam quxinanig' mate aut figura fie ab eo funt fcripta,vt de fenfu coro® ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ambigéreincertumqj hxrcrcmeoportuerit,fpcciaii®
non reprehendi : quemadmodum nee illa nominatin’ perftrinxi, quæ barbaris amp;nbsp;tartareis vocibus occultait voluit,)non pcnitusintcllexiiTe. Quidexhac adeosrr' dibit conceülonecommodi? Nihil oninino. Etc»®* yClitlS
-ocr page 7-PARS ^^ARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
veritas inrcqualibetvnica eft: falfitatcs amp;nbsp;mendacia eainftipant,obftdent, ac cingunt propemodum infini- 'Tentât cuiat-ta^Hxc qui cognofcere findet omnia, nihilofapit ma-'^“^/p “quot;‘‘^‘‘ gis,quam ficum rationcinfanire velit. Dedi infupcr o- ■^^‘ai '^ peratn,vtplures vnius reiinterpretationes adferrem amp;nbsp;*^'*' ‘^ ^^“^ tefcllcrcvt quameunq; probate credcretur, confutata 'MeUigeretur. Ergo velconfentit nobis Paracelfusin 'His rebus,in quibus cum à vera fententia f quam nos ^uiniur, amp;nbsp;quam redam verarnq; effe demonfiraui-^'isjdifcefllfi’eoficndimus, vel à nobis amp;nbsp;veritate dif-^quot;ritSi hoc affirment,vt maxime ipfius animum affc-^^iex omni parte no fuerimus.à veritate,quam afiru-^'''quot;'S0cdefendimus,aberrare ipfum nihilominus pro-
^quot;'aius.Sane dum redo amp;nbsp;veto cuilibet falfa infinita yero' cuiliSet ^j^Ponuntur, ficut lam dicebam,non multumrefert,fi/lt;j//rfinyî„ù4 ^tisilium modumParacclfi,quo à veritate paffim opf^onuntun ^j^non adcocerto cognouimus:fedfufficir,quód f^ ^'quot;eum fententiam tueti perfpeximus. Si illud af-çj”quot;gt;non pugnarc ipfius fententiam cum nofira,hoc
^’gt;ttivcritatc,quam nos fcquimur,triplicinihilomi-
■ ^eprchenlione digniflimifuerint. Vnaefi,quôd ^etitonouatoresfeu nouSmedicinæ authores amp;nbsp;I. ?^titorcsvideri ac nominari volunt. Altera eft,quod 'quot;ria.tam acerbè amp;nbsp;barbare dodorû hominum feri-^aquibus verbis tantum vidcricopiantdifcorda-lil' f ^’■^'’bvituperat.exccrantur. Tertia eft, quód ita ^.^H:ribunt,vt obleuritatem magno ftudio quæfifle , ^ntur.Etenim non infententqs modó funt tene-Jij'quot;ofi,verum etiam verbis nönullis vtuntur, quæ nul-hominum fapicns amp;nbsp;bonus vfurpauit aut rilexit. FVR. Volui aliquotics hac de reagerc te-
•to r ^‘*^*’’dc ^^^^ oblitus præteruolaui. Puto autem film ®Ï^*^®“® riiguum effe, cur, cum orationis virtus ^'’aaqiie perfedio fit perfpiçuitas, quidam mirificè a 2
-ocr page 8-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTS DISENT.
oblcuritatcm amp;nbsp;tencbras in ca affedent? Et tarito mi-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabilius eft, quódresexemplocaret apud cflcbres amp;nbsp;Ciat treues in vere dodos: illos etiam, qui propter rem ra multitudi-di(èdo fuerint nem brcuitatifeduló ftuduerunt.Etenim quxinHip pocr.obfcuravidentur,autabaltis infertafunteiusli' bris,aut ira faite feripta funr,ficut illo,quo fcripfit,tempore loqui folcbant. In vfu poftea quxdam nominaef-fe defijffe quis miretur?Ariftoteles etiara,quemopör'' tuit breuem cfle,vt tot rebus explicandis fufficeret.cU-ritatem amp;nbsp;proprietatem orationis inprimis adamauit) obfcuritatcnifempcrdamnauit. Oratio profeftöm^quot; Oratiocur gnumDeidonumnobisobid dataeft, vt altcri alters data, animorum cogitariones interpretari, amp;nbsp;veluti conip'' cicndasproponerepoflenius.Necdubium eft,quinill^ Qus oratio oratio fit maxime laudabilis,quïe clarilfimc animicon-landabUiß.ßt. ceptioncs exprimit,ac veluti depingit. Quæ hoc non poteft præftare,fermonis aut orationis bonæ notnenS’ mifit,ncqj plus nobis conducit,quant auiumeantus“^' profit, qui in fylua oberrans quà in viam rcdc3'm^''' cognofccre ftudet. Non præftaret nihil loqui vclfc^* berc,quàm fie loqui aut feribere, vtintelledurus ^ Tacens omniu nemo ? Qui inteHigi noh vult, nunquam certius vo-tninimè inteb tifui côposfit, quàm cùm prorfus filet. SæpiflîmèG^' U^ilKr, Icni fententiæ recordor fie quodam loco feribentis: a.lt;À’ ohe oiJ^ CTS-uç ot eâSfU7roi, Ketamp;a,7ri^ y^ â,)2\.et, 'sri)îlt;‘gt;' ^* Vipùç à!a,a/fnci,vi{(n/,svru ft^ij ri %eûp£iv reiçô.mcpufiiptipiff'^ ;(^y rot Troinç^ao^rsp è^éi/@^ çépietr(^,Tiuj pigy
rlo) itvai îppigt;]y£tcii;\é’yalt;rt,rîw j^ krat^c-iMi KetziMt. Ego m^' hercule nunqua deledatus lum tenebricoforum fc’’' ptorumlechone:vbi plus aliquando laboris amp;nbsp;temp®' ris in hoc confumere cogaris, vt verba intclligas,quam vt res verbis fignificataspercipias. Scraper cnimmâ'“’ (quoddefeipfoidêferipfit. Jac malle omnes debefl*» inobfeuris fermonibus tempus non terere, cùm
-ocr page 9-P^RS ^VARTA
inultahabeaniusalia,in quibus vtiliternospoffumus cxercere- ER.Et fentisamp; loquensredè. Nam nullus vnquara extitit homo fanus(quod quidë nos fcirc po-tueiimus)a mundo condito, qui aliter iudicarit. Sanè reprehenderunt omnes affedatam obfcuritatcm fer*' ’'^oniSjVtinhgnevitium. Galenus pulcherrimè hoch ^”^“lt;’*'’'f** Pftimexnaturafermonis dcclatat,hoc ferè modo.Bo- ’‘f“^®'* ’'itasamp;virtus,inquit,cuiusquc rei in coconriftit,cuius ’ *:aufafaâa eft. Exemple nobis culter fint amp;calamus. ^ùmenim ilk icctionis,hic feriprioniscaufainuentus “/»incritô dicimus optimum effe cultrum,quipulcher ^'öièfecet:ac præftantiflimum efte calamum,qno quis ’quot;axinièconcinuas efformarepoflit literas. Quopofi-^o.neceflum cft,vt orationis quoque perfedionem in ^fitamdicamus,cuius caufa data eft homini. Mani-'’‘'»11 porto eft fignifîcandi caufa duntaxat excogita-'^'Ïcivt altj alrjs fignificare poflemns, quodin ani-
■. ®oftris conceptum tenemus. In bene fignificando ^^''(•tconfiftit orationis laus amp;nbsp;prçftanria.Qua: præte-^'^inorationcaliqui commendant,vt elcgantiam,co-^’’'’^Âc.aecidentia quædam eins funt, non pertinent '‘tiaseflentiam : quemadmodum neque aureum ha-P^'^’^capulum virtus eft cultri,fed acutics apta fedioni. ^^§ofi qua oratio nihil fignificat, tam non erit oratio Ordtiononß-''°canda,quam non potefttibicen rede nominari, qui gnißeam non ’'^ficancre nefcit. Ç^ôdfi fignificet quidcm,fed vel fßo^^tio, p:urè vel nihil certiaedefiniti fignificet, oratio qui* i ^'^nuncupari poterit,fed vitiofa amp;deprauata appel-’^‘lifucrit. Hac ratione linguam vnam alijs dicimus ^'^præftantiorem, quæ videlicet alns clarius amp;nbsp;figni* ^'•'ntius animifcnfacxprirait. Exquibus fanè liquet,, ’*'^01 debere laudis nos tribuere cuiuis orationi ^^ïntum obtinuit claritatis: amp;nbsp;tantum in qualiber in-‘‘cvitiofitatisamp; corruptionis,quantum retinet ob-
a 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
-ocr page 10-'6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAST! DISPUT.
Q^rentixi-mè obtura fiat oratio,
Ojai oratio-tiemdaramfa dat.
fcuritatis. Quamobrem in principio lib.de Potentnat praeclarèGal.monuit,fic fenommibus vti veile,quo-modo altj omnes vtanturquia perfuafum habeat,futn-mamorationisvirtutem effe pcrfpicuiratei'n:qux nulla re alia magis corrumpatur, quàm mufitatorum vo-cabulorum vfurpatione.Idem cenfuit Anftoteles,ciitn in 3.Rhet.ficfcripfit:w^lt;c9'ii!i Âs^suç'i^t'Ti) t^i^ïj sivaji.fftifiüa ^ 0?« ó Aó^f £«* p^ J't^^oi^i 'sr!)tgt;;ü^ ra icajri t^^v. Mox quid orationem dilucidamfaciat,non minus dilucidèdo-eet his verbis pauculis. 7uv J'' ovo/xaTuv y^ piifaciruv iit^i^i p,£r Trotst-rîiju At^ivm KVfia. Et quæ^nam t^^ tcvoia vocef» paulopóft planius exponit, cùm ait. ro ^tev^ov, k^ «lt;’'• KsloVitt^ l^oETx^o^M fAÓvcu^i^trtiasi TT^'oç tIm TUV -k^wy/sy“^* Aé^iv. (Tij/atiov J' i^TovToiifaôvoiç TTreunit; ^^üvmf. Traiifi^ fae'm^opetiç^^sf'^s'yovTKi, f^ To7i;oîgt;isioiçtgt;^ Toli Kopioiç Vl' demus ex his aperte fatis, ad oratioms perlpicuitateffl requiri,primùm quidem, vt exvfitatis,tritis,atqucvfii rceeptis feu obtinentibus ( quæ tcó^ta vocat Philoló' phus) norninibus amp;nbsp;verbis conftet. Deinde vtexpr^ prijs ,domefticis ,amp; confentancis feu accommodate rei.de qua efferuntur, qualia oïtesta idem nominat,con-texta fit. Etenim quæ talia non funt, amp;nbsp;in cafignifica' tionenonponuntur,in qua alij cundi vfurparefolent, aZAoï^;« nuncupat,cùmin Topicis fic fcribit: W^ ’*'j àTi^oT^ioiç ovó/.iaT-i là ■^a,'yfac67X Tr^myep^avTis (stott^ TtrÂcoTcuicv cùtôpuTnv'^ 'Sr^^ÇaivutriTluT soetpisviu/ ivofMTtati, Licet nihilominus in oratione Metaphoraquoqueö fimilibus amp;cognatis petita vti. Non enim figura quolibet obfcuritatem parit, fed quædam, inter quas eft Metaphora, fquætefte Ariftotelc,inprimis habet«*gt;^-çiovf^ T'ot^J'o.f^^ To ^ctuttsv ) eandem illuftrioremamp;di-lucidiorcm cfliciunt. Patet hoc ex co, quod in con* greflibus, vbi foluta oratione colloquuntur homines« amp;nbsp;daritati maxime ftudent, frequens eft aptè transit'
tof“®
-ocr page 11-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7
totum vfus ; quod non minus,quam vfitata amp;nbsp;propria date ab omnibus intelligantur. Ideo autem ex vfu tons vocabulis orationem perfpicuam coagmenta-noportet, quia ex pado conuentoque, non ex natu-wgt; bgnificant. Si natura fignificarent, æquè ab omni-^’usintclligercntur, vt nuper dicebamus. Quocirca
Cur ußt it st»-quenlt;lufn‘
■^onpotcftintclbgioratio, quæ vel ex inufitatis voci- ^ '’us,de quorum ügnificatione inter colloquentes non ’^onucr)ir,compofitaeft,vel in alio fignificato ponit, ^luani in quo cæteri accipere confueuerunt. Vten- toquendun ^üm ergo nominibus , quomodo vulgus eis vtitur, utuulgw, turnobfcurit?tem virare volumus. Etenim,vtfcribit ^dftoteles, •m'Tr^^t’yuctTx Tcui ivo[.iix.aicui ’srÇçaayopA^'nôv, ’'^^i7iip 01 m^c'n Tsy^ilt;z 'j']uv 7rç^'ypigt;(iruvl‘^,ronxjuTX,tj il rot' quot;^jCoTcïn 'la^treureov ro7i ttoJÎKoIç, otov v^otvor pttv ptirtóv ra ’’'’iiDOv vyteteoi, ùgt;; ot rn^o} Ae^ovin. m-n^ov J's to rfÇÿicstf^svov .■'’'■quot;xsy v'^eieii;, ^ où, ctmin ùç àt m}i^i} ACfnioi/, eoJiC àç à '’K Pnlchrè his verbis déclarât Ariftotelcs , quid ^^do ante appcHauerit rlt/j zaptev^ ovoptettriM/, nem-f’^Rominum fignificationem , de qua inter omnes ^®gt;iucnir, amp;nbsp;quomodopars maxima t«v èpo^póruveis ''''ur. Cærcrùm ad orationis elaritatem plurimum 'l^oqucconducitjVt vfitatæ amp;propriæ diâionescon-^quot;^nè, prout vfus in quolibet idiomarc obtinuit, con-‘‘tuantur. Quantum cnim lucis ei adimat perturbata ^onftruaiononnefeiunt illi,qui varios fcriptoreslc-S^ecoguntur.Quodhuc vfque diximus,talecft,Ora-
\ '’onemnihil fignificantem tam non elfe orationem, 'luatuoculuslapidcus noncft vcrus oculus: obfeurè Gütern vel ambigue fignificanrem orationem quidem ^^huceire.atvitiofam amp;corrupta.Tota cnim bonitas, '•''fus,perfeftio, laus,orationis, inperfpicuitate,id eft, *oclarè(igniflcadocofiftit.At claraamp;dilucida cft,qug fJ^vocib. in quauis lingua obtmcntib.vfitatis, proprijs.
-ocr page 12-g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAsrr DISPUT.
aptcquntcrfeconftruiflis, compofitacft. Quxvclpc-rcgvina,vel obfoleta,amp; non obtincntiavocabulaadini-fta habet,obfcura,vitiofa,inutilis amp;nbsp;damnabilis eft.Ta-lisamp;illaeft,quaeex diftionibus proprijs amp;vfitatis,fcd ineptè amp;nbsp;contra eins lingua: morem lundis confut», Grdtio Pirti conflataq; eft. Vtroque hoe virio cùmfunmKlaboa'C eelß omnilui Paracclfi oratio,mcritó deteftanda cft.Sanèficplerun-obfcuraatu ui que conftruit voces inter fe, vt ex eis fenfus certus crui (ÿî laßortt. non po flit : fed ex antegreiTis, confequentibus, amp;cir-cumftantns alijs,opinio eius coniedanda fit. Nomin*' bus quoq; vritur ab idtomate Germanico, Latino, Grt' co,alieniß'imis :quævel ipie confinxit,vcl exTartaro protulit. Vcrè de ca dici poteft,quod de Chryfippi qW* dam oratione his verbis fcripfi r Galenusr^^Hy^w«^' £lt;”' «Aóy@^ 3'cu/pt,a,s'^ïi^i gt;icfm7ri'!s-\i’yix,ivov atmipetx,/^ a-uui^ fziai; ÀxûM/iÿ.Q^ippe nihil aliud funt eins fcripfa,inqui-bus docerc voluit videri, quàm œnigmata incredW amp;nbsp;plane monftrofa obfcuritateinuoluta,cum intent' peftiuabreuitatc. Sic enim plcrunq; fubitöabmn’Pt^ orationë,vt fimul incipiat ac defmat miraculafuado-cere. Vbi alios criminarur,finem inucnircncfcitmalc-
KoresVard^ dicus Tenebrio. Mores prxceproris cgregiciraitantBt celßcorum. difcipuli. Nam in conuiciando,calumniando,proprias laudes percrepando funt loquacifllmi : at in docendo propè muti. Poftqua enim multis grandibus amp;nbsp;fefqui-pedalibus verbis mirificas curationes difficiUiiMorum morborum arrogantiffimèpolliciti funt,fic nos dimit* tunt,vtvel indignos cfle dicant, qui tjsmyfterqs initie' mur, velaliquidafferant,quod neque ipfi inteHigunt, nee diuinare alij polTunt. Ex caUiditate fua hunc fru-dum percipiunt,quód rudibusvidenturfupra aliosfr pere,præclari(rimarumquc rerum noticiam polfidete.' quodque fic difficilius aut nuUomodo conlntari pn^' rjnt.(^id enim facere poterit is, qui intelligere cvß’^
-ocr page 13-PARS ^rA RT A,
if
WiquæiSjqui fcnpfitjinrclligi noluitî Hac de caufa ob-kwiflimisprætenâsjea tantum refellere ftuduimus, ^uæaliquo modo intclleximus : quod Galenus alicubi jciendum confulit his verbis: ^tgt;(£(]ev ^i^tx/^^y àaaipi! '^’‘^^ip^Tuv cvà^i^Xa gt;ilt;x,Ta\t7rétv a;f^tjçBtvopi^ovmi ,Ke6â-ô,-**{0fM(J' BÄuitye^ctirio. Tartareasigiruf voces,quae ’'^minena fanæ mentis decipient, m Tartaro quiefee-’i^btereq; finemus, amp;nbsp;quæ apertius false docuit, coar-Î^onus. FVR. Galenumquoqucmcminiina.libr. amp;nbsp;de Differ, pulfuum Sophidas reprehendere, quod ''’öUavterentur ex pluribus Dialedis compofita, Ca-'^)Syriaca,Aegyptiaca,amp; alqs, quam nemo intellige-’^Uem Archigenem quoq; amp;nbsp;fedatores eins aceufat, ^j®dnonûnibusvtantur, quæGræcinon intelligant: j^gt;QUæ in nullis Grxciæ regionibus in vfu fucrint. ^^S. Archigencs prçclarus fuit medicus,amp; àGalcno ?^inlocis laudatus.Is non in rebus, fed in explica-f ®famp;vfu vocabiilorû aliquid habuit pecu1iare. Tc-ƒƒ hoc ipfum Galenus in 2. de Loe.afteû.his verbis: J ,^f%‘'^üi ^^cuncctKtcti Ïi/toy i^eupiTnv èçiy,iù Tr^ayna,-?’“^1/^(r/$ y^vav,a)^’ ovepedTUv àJ''ey •yeT^ayptet J*gt;iÂ^VTUy. yd patas,diclurus fuifîct,fi Paracelium vidißetnon 5hi foltun, fed etiam res ipfas nouare ? F V R. Tanti ScepticiPärd-'‘•'detjopinor,quantiScepticos fecir. ER A. Sceptici lt;^^^ß^^ gt;^^'^^’^’ ®***hisnominib. Paracclfo amp;nbsp;gregalibus fuêre melio- ^^^’ ’^’•Etcnim non res mutarut,lient hi facere conantur, ’’'’!) «omina aliéna inucxerunt,fed aflenfionem temc-
1 ’^damtantummododamnarut. FVR. Curigiturpu-jJ^Paracelfum obfcuntati ac tenebris iftis ftuduilTeï ^QPpoffum credere,eum clariusnó potmlTe.quac fcn-'f^xponcre. E R, Obfcurumincertumq; fermonem ■hildocere,certum eft:fi modb, quae fuprà diximus, orMioobfeu^ Widcrcntur. Curintcrim aliqui mahnt obfenrèqua rdnU docet. “ducidè turn loqui turn fedbere Caut obfcurè fcripta,
b
-ocr page 14-10
E R AS rr DISPUT.
Genera i^uot ßnt obfcurè la ^uentium.
quam darépropofita magis faltcm probentjneq;ego fatis fcio,neqj à vetcribus plcnèpedpici potuit. Gale-nus fape de hacjre conqueftus legitur:ncc minus difpli' cuit idëalqs turn philofophis turn medicis. Dicamde hac re tarnen,quodfentio. Loquutur alijobfcurè propter ingenij acmentis tarditatem,ficut fatui,impcntb amp;nbsp;inertes. Alij propterea fic loquuntur, qiiia facultatc (.pi^^i^TiK^ deftituuntur: hoe eft,quæ rede fcntiût,cla-rè exponere nequeunt.Dc his omnibus cum inuitefinf obfcuri,hocloco non difputamus. Alq fcientes,prudentes,volentes,obfcurè loquuntur amp;fcribüt:quoriini nonvnum eft genus. Etenim aliqui ex his necmali funt,nec mali caufa huiufeemodi vtuntur orationeaut fcriptione : quales funt, qui in bello aut vitandi aut i' uertendipericulià fe amp;fuis caufa ticlis charaäeribus fcribunt: quodab aids nullis, præterquam abillis, a^ quosfcribunt,intelligi cupiant. Alij finemfpeftantd non bonum,quæ nemo, aut pauci quidam intcHigaflt, fcribunt: cuius generis funt impudici amp;nbsp;lafciuiamaro-res,confpirationum authores atq; confeij, proditotes, feditiofi,amp;huius farinç homines. Sed hi omnes liters fuas in paucorum manus peruenire cupiunt, pubücas fieri nequaquam optant. lidem minime hocagunt,vt artem aliquam publicè omnib.cognofcendam tradcre videantur, fed priuatas res fuas tantümodó cófignant: de quibus fermo nobis hic inftitutus non eft. Sed neqi illorum quoq;ratio(de quibus præcipucdifterinius)V' niusmodi eft,qui in publicum edunt fua fcripta,amp;obid fcripfilTc ccnferivolunt,vt vulgo profint omnib.Qugt;P' pe reperiunturin horum clalfe aliqui,charafteribus/i-gnis ac nominib-nce à fenec aballjs intcUtäis vtenteb quia ficars coru ( vt hoc nomine nomine) iubet: quod faciuntMagiamp;incantatores. Incaufaeft,vtinpri®? natte demonftrauimus,quód barbara, incondita^''’.'
-ocr page 15-lt; PARS ^r.ARTA.
Il
flobis fignifîcantia nomina amp;nbsp;figna,paâionisamp;'con-uentionis cum Diabolis iftæ initæq; figna pofita funt. Huiusgeneris in Paracclfi feriptis plura inueniuntur q fit bonum. Alij quida nolüt intelhgi propter inuidiam amp;iniprobitatc; tametfi propter ambitionem non defi-nantiaâitarenefeio quam rerû admirabilium cogni-tionera. Huius quoq; generis hominû perpauci repe-tiuntur,qui,quæ præ alijsfe nouifle opinantur, comen^ btijseditisvelobfcurèvcl aperte publicêt,fed cômori 'luçinucnêre malunt,quàm in aliorû inanus venire.Si-^fiesfuntfordidè auaris,qui fuas opes in fepulchris '■o^putrefeerc, quâvfui efl’efuperftitib.pulchrius eße J'^cunt. Qinda ob id fludent æniginatiSjquia quæ fcri-Sfialfaciïenorunt, tametfivera efle perfuadere cu-^'’nt,duplici de caufa. Vna eft, vt fciuifle, quæ didicêre ’'''''qiiam,videantur:atqjinfamiæ amp;turpisinfcitiç no-'^Hoc pado à fe remoueant. Altéra, vt candem alijs Mftiam parent,quam fibi ab alijs paratam memine-^'quot;’tSub hoc ordine comprehenfi funt Chemici,quos ^“f lt;f««^wlt;lt;-Nctoleum atq; operam omnem tôt annis perdidifle. ^'^ ^lt;’5«‘lt;“t«’’ *^gt;gituriudicëtur plurainuenifle,quàmre vcrainue- ^quot;^'”'^‘’ Jî’^fintjdc multis magnisq; rebus gloriantur : atq; the-’ÿ®%quosipfi fruftra ferutatifunt, alijs libcralifl'imè .''frunt,tamctlî promiflbrum nihil omnino prçftent.
^^enm callidèfic'fuaproponunt,vtcùm fine défide-’*^tn non confequeris, cogitare femper cogare, cul-I’?iinoninprîECcptorc,fedin te ipfo refidere.Sunt de-H quimaUs artibus amp;nbsp;medijs non conceflis vtuntur: ’^Hibi quoq; confiais nominibus fraudes fuas tegere '■'’nantur. inhoegenere continentur medici quidam, '^.'^’pharinacis vtuntur periculofis amp;nbsp;noxijs: vt Mercu-^'°)Antimonij vitro,Sublimato,ôc fimilibus. Ergovt ^''îüa ea fint,ex nominatione nullus conijeiahinufita-’®isnomina indunt, quæ nullus intelligit.
-ocr page 16-SRASri^ mSPJ^r.
’Ti
Cuiórdini annumeratixïebcat Paracelfus cum fuaco-PärMlIuio- ^ horte,vixdixerornifi omnium fere mores participate '^i^^^^^ aiTeram. Qinppe Magiximpix cultorcs iuntpleriq;o-nines cum magiftrofuoBaracelft fedatores : idcoque mirum viden non debet CHiquam,quod barbans a in tartaro naris deledantur nominibus amp;nbsp;charaftenbus. Qu am fint inuidi nullusnefcit,qui ab cis aliquki di-fccrevoluit eorum,quacad.diftillationes pertinent.
Nam aliarum rerum quî doccant alios quippiam,cùni nil ipfi veri amp;nbsp;boni perdidiccrintî Quod ferméonincs infeienttæ return medicarumfibi fintcofeij,palàmdc-monftrant, dum mulra perfxpepromirtunt,quorum nihil prxftant.Qiiod Chemicorum fint amici acfamiliäres ,imó ex Chcmicis defperatis magnacxpartepef fubitam mctamorphofimfaftifintmedici(fcilicet;pm blicè notum eft. Quid mirum igitur,fi eorundem lt;nbsp;rcsconferuarunt? Certèquosnon pudet mendacity arrogate fibi certa pctitiam ignobiliora metalla tranf mutandi in aurum amp;nbsp;argentum,non admodutnpi*^^quot; cur Chemici bit fepromcdicis falso venditare:cùm fit in hoc,quant fe uenditent æ lUomendacio,lucrum ccrtius,amp;quaeftus vbcrior,ö-f^romedids. cufatioqueinfeitix promptioramp; probabilior.Summa eft,cos ob aliud nihilfua tenebris inuoluere,ac modis omnibus obfcurare,tegcre.occulere,quam quod igno-rantiaamp; turpitudincfuadeteftaridiculos (efuturosm-telligunt. FVR. Si me verum fateri oportet, dePatt' cello eiusq; fedatoribus veriflimè dicicogitariq; «^ ftimo »quod mihi de Chemicis quidam dixit.Tanta eu inquit,horum hominu ambitio, vt,ft quid noffent boni ac veri,tacituri non effent. Vnufquilque vidcricupt inueniffe mirificum illumlapidem ,qiiiinftarMedu» metalla in aurum argentumq;cöuctccrefertur.(^ua fi eos non pudet falsö fibi arrogate eins reiperitia® Quam fe adeptos nunquam fuifte nimis probe fö“^*
-ocr page 17-'p'A il S ' ^rA R r A y quomodo tacitutos fuiffe putas, fi earn verè confeeutf füifientJSi qua ebfemarunt fortè abalqsnon animad-ucrfa,ea nullis inuolucris reda,fed aperte amp;nbsp;intelligenter cxpofira,ftatim publicaumetuentes fcilicet,ne quis eosantcuertat.gloriolamqiconcupitâpræripiat. Fieri nonporeft,vtquiadcóeft honoris amp;gloriæcupidus,
NoM,
vtracndacioeani (ibi quærat,verirarem rei vtilis,aclau dabilis ab omnibus expctirç,ex quafolidam amp;nbsp;immor-lalemfibi laudem comparatumiri nouit, occulter. H Prudenter illecenfuitmcc aliterde noftrisiudican ilunaeft. Paracelfus vfqueadcofuit arrogans amp;nbsp;ambi- ^^^^^P^''* ’'ofuSjVtnon tantum præfeomnes alios velutiex alto^ ' '' ’ ^eipicere,amp; hominibus cæteris maiorem Ie efle diccre folitus fn.verumetiam nominis amp;nbsp;exiftimationis com-tondx caufa fibi attribuent, quæ poft mundfi à Deo ^ditum nullus vnquam vel fomnians arrogate fibi ^cft. Vt enim plus hominibus fapere fahem à ru-“'“*iscrederctur,artem fe tenerefcripfit,aliosq; doce-' ^^Püblicèmentitus cft,qua animantes occifas renoca- ' J'^dvitam , verosq; homines abfq; fœminain vafis di-wtorijs create didiciflet. Quem immania hæc amp;nbsp;fla-^''■ofamendacia,quæ nullis fanis perfuafurum fe vide-”^^captandælaudis gratia erult;ftareamp; publicarc non P’‘duit,hunc tu, fi veri aliquid fupra cæteros mortales “ïbuiffet cognitum,abfcondere potui(Teputas ? An eft Ruis tam impcritus return omnium, qui non apud '^ogitet falfa pro veris fcripturos, vel exitiola pro fa-'^'iribus traditurosgt;velturpia amp;inhoncfta pro pudi'* ^'5amp;caftis diduroSjitecelfum habere lie loqui,vt à nc-®''tc(vclafuifimilibusduntaxat)intelligantur,fi mo-’^latere optant,nee in fcclere deprehendi voluntï Pa-'Wus diligenter fanè hoc cgit, nc nofceretur •. neue ^ilquana rcfcifcerct,qualibus vtebatur phatmacis.Fa-®* videbat Erro improbus,in nulla ipsü deinceps opt-
-ocr page 18-nionc fore,fi manifefta ficrent-Nee minimû ob id p^f' dufd errät io- petuö oberrauifle, nulloq; in loco diutius barere vo* nisPardcelfî. juifle creditur, quód fnas fraudes detedum irimetuC' ret,fi in loco vno cömoraretur longius. Remédia quidam vlceribus vtilia,quæ fola habuit laude digna,fatiï aperte defcripfit. Quæ præterea efFutiaitcallidusitö-poftor,fic oratione pcrplcxa inuoluit,nonïinibusq;i*^' auditis,amp;in tartaro natis obfciirauit,vt ócdicerein'' prudentibus aliquid viderctur, amp;nbsp;quid diccret àncni*' ne tarnen cognofcerelur. Qui enim res magnas aud^' fter promittit,ac miracula impudenter crepat, oW®'* nominibus interim obfcuris vclat,apud. ftultos opin^®' nemfcientixnancifciturtqui feil.aliquid eflè put‘’''f' quicquid nö intclligunt. F V R. Ergo me iubes onm^^ obfcuritatemvituperarc? Profuit aliquando remlt;^ qusdam non reuelafle. E R, Cuf nam profuit res vtjl^ mortalib.abfcondifle? FVR. Illis dico vtile fuiflc,qBi^ üum fibi eifdem quçrerc coaäi funt. Artes etia® ‘l'^^' dam noftro tempore inuentæfunt, quas eariiini'’*^^'’” tores meritö videntur cclauilTc: ne ex ipforumboot amp;fudoribus alq frudum perciperent,ipfi autemi®^^ rim egerent. E R. Haud nego.Verum illi tales non po*' licitifuntcditis libriscarundem traditioncm,nim°f' tè illis,qui precium pcrfoluere,quodpopofciflentji“' pulati fuiifent. Sunr enim tales, quas non intcreft*’' mnium publicas ene : quacq; non vbiuis locorö vaUi’f' .^fdifWit «- Medicina: alia ratio cft. Nam vbiq;amp;omni temport'' 6iquecromni fumfuum habet:ommum intereft earn rcdètu®tf^' temport ufum jj ^ difcijtum cxcrceri:dignitatcrn quoquefnamin“’' igmtdtemq; ^^^^^j j^^^ tueri poteft. Nee verendü eft vlli huius attd ueur. perito,nefecretoeius aliquoremedio fvtvocant)^^^
nifeftato,non habeatquod agatlucreturq;.Argunn^^ to funt pixclari amp;nbsp;boni omnes medici, qui ,que^’ comprobarunt,libcntcr omnibus communicauefquot;^^
-ocr page 19-P J RS ^rjRTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JS
nee vllam ex ca re vel dignitaris, vel lucri iaduram fe-cerunt. Quarenonmedicosfuifleillos,quos obtjeie-basjconftatjfedempiricos, vnius aut alterius remedy vfumamp;poffefsionem habeotes. Horum igitur exem-plisnonpofllmt Paracclfici/feipfos præftantiffimis o-mnibus medicis longiflimè antcponentes, multoque iHuftriorealtiore^j loco collocantes, faftum fuum ex-cnfare:tametfi particulares quidam artifices, quorum 3ts non late pater, nee publicè apudomnes valer, fed ’d certis in locis folirm, vel apud paucos in precio eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
bnferationepurgareconentur-Ad ha:caccedit,quód SäerUegiu eH, ^ïcrilegio fimile videtur,rem publiccomnibus morta- rem^ubUcèu-^’busvtilcm,falutarem,acnecefrariam,qualis eftmor- tilemcrnecef-^otum curatio,propril priuatique commodi caufare-- f^ri^oceukret ''’^cre:cum prxfertim eius publicatio amp;nbsp;honorifica fit %«ftuofa.Bonum,ficutin fcholisdicüt,eftfui com-
'^quot;’'Katiuu. Quod ’watim fibi retilt;
crgo cômuneefle debet omnium, :ere cum aliorü difpendio virbo-
'’*’5nunquam volct;ncc fine fcclerefacercpoterit.Pa- * f^cclü dodrina propria habet,primum quidcm,vt an- Propredo^lri Ms omnibus abolitis,profanis infana,pro certis du- »lt; puritctl. biiiprocomprchcnfibilibus incomprehenfibilia, pro ''^dsfalfafubftituat non tanrùm nomina,verum etiam dogmata. Deinde vt pro vtilibus inurilia præferibat, amp;nbsp;ûluutib. remedqs loco fuo motis, noxia amp;nbsp;peftilentia Officiât. Quocirca nonob idfolùmdamnabiliseft,cp ^ümfit obfcura amp;nbsp;intricata nihil docet f' vt qua: partim ’dnefcio quas occultas vires omnia référât, partim ’’ominibusvtaturinufiratis,nouis, pereerinis,inaudi-^partim vfitatorum fignificationë muter, partim in-^oncinnè amp;nbsp;contra morem rcceptu didiones compo-’'^Overumetiam quiafalfa,exitiQfa,impia amp;nbsp;deteftanda fft vniuerfa. FVR.Quonia fatis,imó nimis fortaffe mul fividemur hac de re dixiflc,brcuitcr difperfacolligam.
-ocr page 20-1(5 SRÄSTl- DISPUT.
QuUplcuiuf- Cuiusq;rci virtutem perfedioncm dicebas effc Hlius, ^uerei uirtw. cuius gratia vel à natura,vel ab arte fada effet. Oratio^ nern porró vt fignificet excogitatam fuiffe.- ac proindc infignificando virtutem amp;nbsp;perfedionem eiustotam confiftere : amp;nbsp;ob id earn demum orationem optimam cffe cenferiq; debere,qux perfediffimè fignificet. Per-fe(5lèillam folam fignificare , qua: dilucida fit amp;clar3. Quocirca virtutem fermonis in perfpicuitate fitaclTc) elcgantiam,nitorem,copiam, amp;nbsp;alia huiufceraodi,uon ad orationis effentiam pertinere, fed accidentia amp;vC' luti veftimentaquxdameffe. Illam quoqj orationeni) quæ nihil fignificet, non orationem, fed fonum appd' laridcbere.Etquæobfeurèfignificet,vitiofam amp;nbsp;cot' , ruptam efie orationem.Caeteriim perfpicuam effc,q®f exnominibusamp;verbis confier vfitatis fiuc obtincnti' bus,proprijs fine domcfiicis: amp;nbsp;metaphorashabeatn« longe petitas:deniq; compofitionem feruet receptant Econtra obfcuram cffe, m qua vel cöfiicta vocum Ibu-« dura non feruatur,vel metaphorç ex diffimilibuslH®' ptç continentur, vel peregrina:, ambigi!æ,alicna:voccs reperiuntur,velobfolcta amp;abvfurcmota ponuntur-lam verb obfcurc loqui aliquos,quia aliter non po®Dj ac fciant: alios data opera, amp;nbsp;deliberate ficfcriberqvtä nemincintelligätur. Etinterfcriptorcs,quifercsfuii^' mè vtilesartesque omnibus neceffarias dofinros publice profitentur (de altjs neceffe non efi, Wc vt dÜpu-teturjneminem obfeuritatem affe(fiare,nifi vel fit«») gus amp;incant3tor, velimprobe inuidus ac malus,v'^‘ ambitioncturgidus(qui nomen fibi mendacijscoiU' parare decreucrit:fcientiam earum return prxtendeus quas nunquam percepit) vel moleftiam alns exhibez» cosq; vexare conftituerit, vel noxia pro falutaribus*^ doccreconfciusfibi fit. Propter pradidas caufas ^' mè omnes obfcurè fuafcripfiffe Paracelfuni rcorJ^^^
-ocr page 21-^^^^ ^^^RT^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
J^ïglï cumfuiffe ftudiofuni,fupràprob4Eu(n Seminb ^QuidumfuiiTe nullus negabit,quicumfamiliariter no- * 'E't,autlibros cius attentelegit. Fuiffe euna hominum, *l'iiviuunt,ambitiofiflïtnum,fatis id denionftrat,quód ^cs ac fcientias omnes corrigere voluit : amp;nbsp;quod fibi ^frogareaufus cliqua: vix vnquani Cacodæmones pa-‘^nafibiaffingere aufi fuerunt. Quare vtfeire multa amp;nbsp;^bftrufa crederetur,proniifit multa,fenpfit plura. Ve-^mita fcripfit, ne facile mendactj coargui poflet, ac '^Mper dicere valeret,non intelleóla fuiirc,qug fcripfiP 5 Quod vexare interim alios, laboremque amp;nbsp;molc-‘^■ïniexhibere ftiiducrit,cum ex omnibus eins fenptis P^Ettjtum exlibro Vexationum praeclanflimè liquet. ^'Eod denique pro falutaribus noxia amp;nbsp;pernitiofa tra-^•ient, nimis clarè, prob dolor, probant eins turn feri-^Vumexempla,inprimis autem hiftorix necatorum ^^tuedebilitatorum: denique difcipuli. Pluces enim Pttrdcelpdhn-1 ®®ihimedici pcrpauci, annis multo paucioribus ,ad inanesdomici-®'^in,cx quo fuam dodrina cxtraxerunt,demiferunt, dlt;«pnt ïl®iindecern feculis tonus Europas medici eruditi per ^^iitiaminterfecerint. ( Coraparatio namq, inter do-”05amp;excellentesvtriusque partis inftitui debet, ficut ’''uittor.) Quanquam hæc ita habent omnia, velim ta^ *quot;2n,quod nunc primùm in mentem mihi venir,intcr-pEetationem didi huiusaudire,quo nobis loquendum Loqueium ut ''tniultijfentiendum vt pauci,præcipitur.Audiui enim multi, fentien-Wdainhancfententiamitaexponentes,acfiiubere- dum ut pmi. ^urinplerisq; rebus opiniones nouas,raras,monftro-'^acabopinione omnium vel plurimoru faltemab-''otrentes,cöfcdari: quam interpretationem fado fuo 'JtegièprobarefeoftenduntParacelfici. ER. Erfi ver-“'sAuftot. ex a.Topicorum citatis plane amp;nbsp;perfpicuè *iEdaratummcmini,paucis tarnen Galcni verbis infu-PfitadiediSjtepetam. Senfus hic cft, dandam nobis cb
C
-ocr page 22-18
E R Â s Ÿ r D r R PTT.
fe o{X;i“am,vtrernm naturas amp;nbsp;fcienrias affiduamedi-tationcinneftigcmus,amp;qiiæinip(is traditafunt, reftè inrel'igamus: quas vulgus, hoc eft, pars hominum maxima,vel non aptè inquirit, vel non fatis intdligit. Vbi autem apud nos iplbs res rede tü inuenimus turn co-gnouimus, atq; eas alqs exponere ftatuimiis,iubctnos fententiam qs exprimere verbis, quibus vulgus vtituf. loqumur a- Caufaeft,quodloquimuralqs/entimusnobis.Vtutcr-l^$,fentimus go in animo tuoïcntias,quia tibifentis, non eftquöd ®‘’ '^‘ folicitèquæratalius,quid amp;quomodofentias. Cùm autemcxplanare fenfum animi conaris alijs,vidcnduni eft tibi,vt illis verbis facias,quæfignificantia fint,amp;ab omnibus intclligantur: quod nunquam fier, nifi iof® fignificato ponas,in quo vulgus ponere folet. Härtig caufa Galenus fæpius lcribit,le vocabulis vfurura,qu^gt;' modo Graeci foliti fintvfurpare. J't^-mxipsvr ovofiH'!^' t^i^^^asti Ök '^Ti^ifvuv triumjdet'aiç mnjmf/^iôa: ’mi'j'^i‘^f cài-nn TO^Tr^dy^ctr^ t^fié/rei^e ^ ^T^sr{ç £ 'i^t}'v^,ci^ er OK tav réïç m^ikili ^DX9tuJTUv,a)gt;K’ c^ t 3^‘rfl[gt;igt;óv»i'^^^’^^. f^aTuv. Hac fententiaGal,dilueidiftimècxprcflit,Q'^°^ noftri paucioribus verbis elocuti funt. Verbis,inq'’'f’ vtemur,quomodo Græci vfurpare confueucrunt:^’’ resipfas non ex vutgi opinione,fcd ex fcicntiâeftîûCæ tibus principqs amp;fumptionibus tum inueniretumc’^' planare ac demonftrare tentabimus. Hoc ergo vult df dum illud,ita nos debereres ipfasiudicare,quoniodo pauci,hoceft,dodi,amp;exercitatiæftimarc folcnt;cûi® verb alios docere,quænos perueftigataamp;cognitat^' nemus ,opus eft,fiG nos loqui oportere, quomod® multi,hoc eft,vulgus loquitur. Quocirca infana eft læ terpretatio, quam diftorti ingenij homincs conmien'* funt. Improbi a Lite funt, qui aurum amp;nbsp;gemmas glo«®' . sè promittHnt,amp; nc paleas quidem exhibent. Quif*^ vult inteibgi, taceatme imprudentib. molcftiam ‘^‘;^
-ocr page 23-PJRS e^FART^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
FVR. Rcdeonunc ad locum, cx quodifcclTimus. Planè furn in eadem nunc teciim fententia, cos fruftra nobis obieél:uros,nonelTeanobisintellcüüParacelfuna,dum aduerfus illa præcipuè nominatim difputamus, quæ tones amp;nbsp;tarn diuerßs locis repctiuit. Si quid praeter id voletadfcrrc,tunc examinari potent,cum protulerint: nunc tempus eft, vt ad propofttum tandem peruenia-Wus.ER. Non eftcur triftemur, ft nos infani hominis infana deliramentanon vbiq; percepifle vociferentur. Quippefortunatumiudico, qui nihil, aut paucifllma intcllexit:fortunatiorem,qui nunquam vel audiuit,vel ivgit:fortunatifllmum,qui pernitiofamcndaciaamp;dia'‘ i’olicafigmenta eiTc cognouit- Sedhis fcpofitis, age videamusquam aptè eurent morbos particulates. Po-'wit hoc abundè cerni,fi quatuor illorum morborum, loos omnium aliorum faciüt Centuriones amp;nbsp;mon ar-' Qudtuor mo-^Wanationes expenderimus. Sunrhi,Epiiepfia, Hy- nanhie mor^ ^ops,Elephantiafts,quamLepramipfi vocitant,amp;Po- boruomniuM. ’^Sri Abhorû curationepræcipuè magiftrum fuum ^^adant,amp;commendari cupiuntipfi. Confilij noftri tauhamp;occalio hæc eft. Dicunt amp;nbsp;fcnbuntParacclfici
•Morbos propè omnes radices fiuc femina habere fimi* ÜaJocis folum differentia.Etmorborum fumma dun' taxât genera, quæ quatemario predidorum exprimunt numero,radicibus manifeftè differre aiunt.Ad iam no-niinatorum familias morbos rcliquos obfcuriores, in -foiotcs,dcbiliores,amp; imperfedos reducunt.Omnes e-oimalios morbos, frudus amp;nbsp;fymptomataproferentes affinitatem cum illis haberc. Et ad Epilepfiam pertine-tcCatharros,Paralyfcs,Cordis palpitationes,Spafmos, Vertigines, Melancholias, Apoplexias, Vteri fuftoca-tiones-Quare fi vera funt,quç ipfi mentiutur,omnium Feremorborum curationem tradit, qm prædidorum Quatuorfauationemdocet. FVRN. Inmentem mihi
C 2
-ocr page 24-so ERAsrr Drsprz
nunc redit, quod qdeni antea ex hoeprobarevotue-runt,fanguinem,pituitam,bilem vtramq;, coiumuncs morborumcaufasnonefle,quia nonpoffinteffeloca ” feminuni tantopere diifcrentium.Fatuitates,inquiunt, ” corum miramur,qui phantafticosillos humores.fan* ” guincm,bilem,piruitam, melancholiam,communes ” morborum caufas ftatuunt: cum tanta fit locorum fe-” mina morborum tantopere diiferentia continentium » diuerfitas.Senfus horum verborum,vtdiuinansconij-cio,talis eft. Differ entice feminum refpondere debent locorum diucrfitati:amp; è contra. At feminamuko différant amplius ,quam humoresifti quatuor. Non ergo funt hefpitia omnium feminum. quarc neq; communes morborum caufæ fucrint. ER. Redius amp;nbsp;breuius dixiflent,loca feminum non effe caufas morborum: amp;nbsp;proinde humores, qui aliquorum fintmorborumdomicilia,non bene morborum caufas poni. HociatcUé gipotcrat,fcdfatuü amp;nbsp;falfum ftatim apparebat.FVR-Ex citatis verbis hoc primum colligo.Si proprerdiof^' Semins mor- litatem feminum morborum (femina enim motbn« Borum Para- pßs funtnondum exaltati) humores quatuor ea non (dfidi nondif poffunt caperc,non funt ita fimilia, vt in quatuor dun-^ ^°^ taxat clafles aptè digerantur. Poftent enuu hoc modo ^ tathne ^“^^“®’^humores fufficere,ficutmundo maionqua-' tuorelementafufiiciunt.Dcindeapparetmagnameffe inter mundum maiorem amp;nbsp;rainorem difparilitatcra: cùm hic longé quàm ille plurcs habeat ciftas feu latro-numreceptacula. Prætereafilocaincorporealàdk menfionum legibus abfoluta, vacua, amp;inaniaeffeo-portuit,quo feminum multitudinem çquali faiiore reciperent, vais quàm alqs non plus obligata effent,nihil verat in vno eodcmqueloco difcrepannfi'ima kmina contineri.Adde quod oportet omnia femina fuapecn-haria amp;nbsp;diff in da habere domicilia, fi mutuo fibiff' fpoud®^
-ocr page 25-fyfRS ^r^XTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
fpondcntlocorum varietasamp;feminü dinerfitas.Quare non potcrit feme idem in diuerfis amp;nbsp;pcregrinis matricibus contincri. Ex qaoconficitur,vnam eflcvnius niorbi originem, caufam, fomitem, locum: quod tota Corum dodrina infinities fermé damnat. Vnicusergo locuscft in corpore, ex quo perpetuo omnis pullulât Epilepfia^quod fimiliter negant. Tot funt vbiq;,vt vi-'Ico.contradiftioneSjVt mirari cogarincredibilemifto-tumhominum velinfcitiam,velincuriam ,vclimpro- QoUcM dolor ’’itatem. ER.Dchocfatis.-adpropofitiiredeo. Quam- efl fub p»dlt;i~ dolores colicos fub tribu podagneoru comprehen gra compte-quot;'velintffortèobcam caufam,quiafæpecruciatusco- ßenfm. '^osPareßs mem brorum fequitur) nos tarnen prædi* .Quatuor morbis huius traftationem feorfum ad-'^'’Scmiis. Primacaufa cft,quod deElephantiafi haud ^ipotcrimus vel ipfi vtiliter adferre, vel ab aducr-i%mcre. Etenim nee ego aliquem hoe morbo dc-perenraui,nee ab alio percuratum vidi. APa-jj f«o amp;gregalibus eins tantum abeft fanatum vt a* j^^*^^^ eredam,vt ne dignofcerequidë eos pofle hunc jj ’^s morbis fnfpicer. Ille,quoties nó prorfus amens ^’'Corsfcnpfit,faterinödubitauit,fchuncmorbum (I^^QUam deuicilfe. Altera deinde caufa hacceft,quód . ^''colicus apud nos eft frequcntilfimus, graniffi-1. ^'^curarn difficillimus. Quare cùm nonmalèmc-«h*ƒ‘^®’^’-'*f ^c Republ. quifquis in medium adfert ali-gt;f'5’1'10 huius mali acerbitas autmitigari aut tolli '-“■’bbenter adducam, quæ ratione didici, v-
Kih'i ’^P^^entia conducibiliaefie cognoui Si aliud ^öf ^^^^’^O’ätJios faltcm prouocauero,vt meliora ipfi ^^'quot;^^ ^^^^^^’•‘ Cæterùm vt maiorecum frudu præ- ^^od^proce-^d*^^*®^^®‘'ibfoluatur,primo femper locoveram cu ^^'^‘^'‘ ^tóif*'®!’’®lt;^“*”proponam:poftmodum quæ Para-
^erk imaginatio docebo, amp;quatenus falfaeftgt;
-ocr page 26-22
E R A^TT D IS P rr.
confutabo.F VR Prxclarè mereberis de plunmorum hominum falutc.dum non tantumfalfanïamp;pernitio-fam difficillimorum morborum fanationem patefacies, fed amp;nbsp;tedium eofdempcrcurandi modum trades. Nondum excidit,quod fupra ex ipfiusmet Paracelfi te-ftimontjs demonftrauifti, ipfum hofce morboranuli' quos nunquam percurauiffe: ac proinde mentiri difd-pulos, qui banc ci laudem affingunt. Spero nunc id te effe perfcdlurum, vt omnes intcUigant, Galenicos Pa' racclficis longè facilius tum hos, turn alios omnesfr nabiles morbos tradlare. ER. DeEpilepfiaprimùina-gemus:amp; quid ea fit,quomodofiat,à quibus caufisfU' fcitctur,ante omnia inueftigabimus Vbi de his verita-tem cxpofucrimus,amp; falfam Paracelfi opinionem co®-futaucrimus, de curationeeins veraamp;falfacodéniO' Epileppa na- dodifferemus. F VR. Placet confilium. ER.Morboi* minatioiKs. j^ ^^^ ^^^^ oportet primo loco diflcrcre,tum Gra-' tum alq varié nominarunt. Epilepfiä ideó videnturtO' caffe, quia ex improuifo in çgros intilic, eosqj inopifa' tó occupât: vel cp cJ^A^t^cv« à Dæmone occupai'^’^^,'' derent.Hac eadem decaufa, facrum f vt ex authored' bri de morbo facro liquet) appeUarunt vetuftbquó“^ certis numinibus infligi perluafum haberent : qiio®0' doferenue aliqui certos morbos à Diuis immitti,Antonio, Quirino, Valente,amp;c. ftuhè credunt. Aretxuson idetiam fic vocatu putauit,quia magnus eft morbus vel quia Dçmone videntur obleffi ægrotanfes.vdqn)’ opehumana perfanari non admodum poffit:vclqnia Luns motum cÓfequitur,vel quia omnia hac, autF raque faltem concurrunt. Hippocrates etiam •!m09i nuncupauit, propterca quód humidioribus paf rulis admodum familiärem animaducrterat.ldciquot; i* yóAit» Fcuw ( quod noftri homines imitati fuDtgt;7 vulgó Magnum morbum vocitant. Eademr^'L
-ocr page 27-PARS C^R’ARTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^
Cclfus quoq; Maiorem credi poteft noininauiflc ) in 6. Epidcm. did monftrauit : quern fub Hcrculei nomine Ariftor.nobis propofuit,Cau(am nominis arbitrorefle; quodputaueritherculemeo Iaboraflc,vel quodveri-fimiliuseft, quod inftar Herculis infuperabile iudica-toit. Etenim obeandem caufam aliqui videnturEle-phantiafinappellauifle. Oinnes propemodum à ma-gnitudinc nomen impofuerunt, quod J*va-narKfzaxtiTeç non fine caufa cundis iudicatus fucrit.Complurcs Lu-Wticum dixerunt, quod interlunio nati præcipuè cor-npicofoliti fint. Comitialem curplcriq; denomina-''ttintolim,amp; nunc etiam propcomnes vocenr,no-'nmeft. Paraedfus aß-mpromatc feu cafu Caducum ^Ktoseft nominarc: quæ Germanis quoquenomina-''nvfitata admodum eft. Ridicula, fed antiqua tarnen, Co»f«ef«dlt;gt; '‘Xnetiido eft,quod idiots muftis in loeis ad nomen fi^ifttU.
1 j^fi« dcfpucrc folcnt : ne fcilicct ab co corripiaiv Weens fecerint. Plinius eertè fua state defpui fue-'’'‘»fetibit. Csterttm non effe Epilcpfiam ex illorum ^P^^^pß^^ ^ß ^'''ore morborum, qui abfq; difcriminc corporis par- ^quot;^‘^ ^‘‘^^^ f'^iisquibuslibct accidere poflunt f velut inflamma-» ”’‘”^ ’^* ''^^itninor, vlcus) fed certs duntaxat partis affedujtan-J'*5oiconfeflum omnibus,te ponereiubeo.FVR.Li-^^‘itertibidabo,modó Paracelficiquoque daturi tibi Wvnamecum- ER. In prscedente collatione oftendi f^fïcelücos delirare,qui in parte alia morbum, qui ac-^''fontium fiucfymptomatum epilepticarum caufaeft ^®Pinqaiflima,qtiara in cerebrivcntriculis collocant: “^opus effe arbitror,vt quç tune diximus,hoc iam to '^fepetantur. Ita enim aperte hoc ipfum expofui, vt ''^dora nullus temerè vidcatur defideraturus.Quin-’^'‘^exipGusmetParacelfi teftimonijs liquebit verura *?^quodnö minus pcrfpicuèexcius fedatorum ver-“isiaantegrefta difputatione demonftraurmus.
-ocr page 28-14
SSÂSTf ßfSP^T.
Ziefinitionet ^^quot;^ ''®‘'^ certum cft. iUarum proprietatum feu «?«*’ çropnetAtum dentium,quæ nonin quibuslibet,fcd in cerus quibuf-(xqui^ascon- ^^“* fabiedis duntaxatinhxrere poffunt, defininones firitendic, conftruendas eflecx notarione feu nominis confeift omnibus declaratione,fubieüo eacum proprio amp;nbsp;eau* fa efficiente proxima.Ex his enim conftruuntur define tiones proprietatum fficutdiuinè docuit Ariftotelcs) quæ pofitu folum à demonftrationibus differunt Et fubiedo quidem opus effiquia per fe dicuntureffe,modo dicendi per fefecundo:qualia fine fuo fubiedonet effe aut cxiftcrc,nec intelligi vllo pado pofiunt. 0“^ fit,vt ne definiri quidem abfq; eovaleant. Caufaobü-lud idem eft opus.Absq; caufa enim talia neq^ funt^n^ Pro^rietdtes ^^^ inteUiguntur. Habent enim rationem motion'’ return noncon aut return fientium, non fadarû, quod ad hanc remît' tinuè inßieren tinetDuo namq; funt proprietatum generatquorujquot; tiumhubenttA altcrumei,cuiuscftproprium,femperadeft; vtrifib^ tionem return tasinhomine. Altcrumnonadcftperpetuó,fedeetquot;' ßentiwin. quadam caufa accidente adeft,eadem illa nonpr^^^quot;' tcabeft:vtluminis defedioinluna. Nonenimfempnt ' lumine caret luna, fed tune folum priuara co cernituti cum terra inter ipfam amp;Solem fà quo lumen fuumtt' ’ tuatur) certo modo Aftronomis demonftrato inteo«' da eft.Talis eft proprietas cordis, febris. Taüsquoqu^ eftproprietas cerebri, Epilepfia. Tales iunt motbio-mncs,qui certç duntaxat accidut parti fuis quibufdï® PropneMtwH lymptomatis peculiaribus in ea confpicui. Quemw' perpétua in- modum iHç proprietates,quas perpétuas efte diximquot;^ h^entiumie- exipfa rcrum,quibusinfunt,eflentiapromanat,ficb» fi’f^^- quæadueniunt amp;abeunt propter caufas externes ab funt amp;non adfunt. Et quia à caufis illis fuis efteemn busita pendent, ficut motus,amp;quçgcneranturamp;niO' , nbsp;nbsp;nbsp;uenturadhuc fuis caufis totûhoc debent omnia,
funt,non debet aliquis mirari, cum fieri cas autEnquot;“^
-ocr page 29-PARS ^PARTA.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^
lt;iu«dam propter hanc fimilitudinenominamus. Vfi-tatu certè eft apud Philo fop hos amp;nbsp;Medicos,apud quos fientiummodi ’’•onvnus eftfientium modus,vt fîentiavoccntur,quç- piuref. '^'inq^abfquccaufisfuisinftar eorum,quae verè amp;nbsp;pro-Priefieri dicuntur, fubfiftcrc nequcunt. Q^ocirca eo-“^‘^^etianimodo,quo, quæ propriè fiunt,finiri folent, ’‘Cfiniuntur. Ergo qux^nam putas eft Epilepfiæ defini-fiooi/ô^t«rlt;iiJ';/ç? aut cui rci hoe nomen à Medicis vul- DmwWoEpi-So tribmtur? Hanc enim fi attuleris certam confef- yj^ *'^*^ ‘^'’'qbprogrediprocliuèfuerit. F VRN. Conuulfioeft ’^ ^’ '■®rporistotius.Sic enim Galenus,cui aflenfi deinde
®''’nesfuerunt,defcripfit. Etmeritó probaruntcunóti ipfum hanc notationem, quam ab ipfa rei natura ^“finnari perfpexerunt. Quippe conuclli, diftorque-’'^concuti in plerifq; omnibus epilepticis non vnum *^gt;iodmembrum particularc,fed totumcorpus, ta-^^^^alix partes magis aliæ minus affici videantur, ni-^’'Motum eft. E R. Reélè. Sed obliuifci eius non opor-Squod ibidem Gal.addit. Cumenim Spafmivniuer-^''^stotius corporis conuulfiones quidam fint, duo ^lt;lidit, per quæ difcrimen inter ciufcemodilpafmum “^^Pilepticam conuulfioncm poneren quod videlicet ï’^nfitperpétua, quod^icum mentis ac fenfuum ob-®“one contingat. Et quod Epileptici non perpetuó J'0nuellantur,quemadmodum alijs fpafmifpeciebus '’dorantes,controuerfiaomni caret. Non enim vel ad '’Wörtern,vel ad perfedam vfq; fanationem conucllun-J^hquomodo qui fpafmo confliftantes,torqueri fo-^®t,fcd poft dilucida interualla iterum (amp; fæpius)cor-’'piuntur: nifi fortè adeó fit vehemens paroxyfmus,vt ^quot;tèfolutioncm ftrangulet. Vidi enim paroxyfmum ''nutntotasvigintiquatuor horas, amp;co amplius,ita ''‘fginern affligere, vt,quamuis nonnihilinterdum re-*^ittcrct,nunquam tarnen intermitteret: quod co mp
-ocr page 30-iô ' ER^Sn DfSPET.
rabiUuscenlèn debet, quódnonfoKim abfqjpericulo ægrotantis folutus eft, fed amp;nbsp;poftremus fuit. Poft illud cnim tempus optime habuit,adhibitis remedijs. Summa eft,Spafmi non habent acceftiones,vt Epilcpfia, datas quodammodo Óc récurrentes. Et in ipfis quoque acceffionibus epilepticis membra, li cut in (pafmo,continué non conucUuntur, immobiliaq; conferuantur: fed varié modo hæc modo alia mouentur,fæpcomnia fimulinæquabiliter quatiuntur. Quod fenfus ac ratio lœfa fit,nullus ambigit,aifi qui in luce tenebras quarit. Nofio integra Integra igitur notio hæceft,quôd fit corporis totius E.(gt;ilepli£,quo conuulfionon perpétua,cum mentis aefenfunra ob-aifymptoma læfione confiftens. Hnic fi fubiedum proprium impli-^fi- cantem cfficientem 'caufarn addiderimus ,perfcâ:aOT
huiusmorbicoenitionern confecutos nos meritopU; tabimus. EVRN. Quomodomorbum voeas,cumalir fymptoma nomment? Deinde fi totum corpus concu-titurinEpilepfia,quaratione defendes. cerebri folium affedum efle? Etenim diathefis quxlibeteius ed^^^ difpofitiojin qua ineft : vtin Topic. Ariftotel'es monct-ER. Quifymptomadicunt cflü,ad vibrationcscorporis aut membrorum, amp;nbsp;omnino ad aélioncs læfas re-fpiciunt.Nos autem turn hæc, turn horum caufamin-quirimus: nempe cerebri affedionem, quæ iam dido* rum fymptomatum caufa exiftit. Quæ cum non fitin totocorpore^ed in folocerebro,rede illud quoq; ad^; rimus ,morbum) de quo agimus, accidens efte cercbri propvium.Nerui cnim inEpilepfia primo amp;nbsp;perfenoa funt aftèdi, vtinfpafmo-proprieappeUato:cum cere-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;briaiFcdu foluto,membris ægrotiliberèficut prins,vn
dTinteul^at^r poflînt.CçterùminEpilepfiain folo ccrebro morbum» cereSri mor- qui ptædidorum fymptomatum caufa exiftit,confifte' bmeTe^. nbsp;nbsp;nbsp;re,nullus ambigit, quiipfum fenfusmotusqueprinû'
pi«m effe concedit. Fieri enim non noteft, vt fimuH*
-ocr page 31-P Ji RS ^rARTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
fins corporis partes fenfu ac motu priuentur,principio narum facukatum illacfo permaiiëtc: quemadmodum nonpoteftSolis lumen omnibus mundi partibus eri-Nole nihil pcrpcflb.Scmpcr enim partes fupra locum ’ffcûum confidentes, cerebroq; propiores influxura ^iusrecipcrcnt:ficut partes mundi cum coelum eftnu-®‘lüm,quæ fupra nubes Soli viciniores funt, ab eodem ^lluftrantur.Idcm ex co quoq; manifeftius confpicitur, lt;1110(1 cerebri opcrationes,quas anima in ipfo,(amp; nun-‘l'iam extra ipfum^exercer,ofFenfæ funt. Demonftra- Aäiopdrtium ^^Wenimnuper fuit, fieri nonpoire,vt villus partis a- nonUditur, ^lt;ioimpediatur,quæ nullaprxrcrnaturamdifpofitio' d«gt;ft ipflt;£ m-''^hborat. Satis liquet ex iamdiâis, cerebrum in hoc (»gt;'‘il‘ter *’'^'o prêter naturam a fled um elle. At nondum ta- ^‘^^^t'^gt; 'quot;fnliquet, quæ'namcerebri pars in hoc morbo præ^ ^Puèaffeda fit. Deinde illud etiam inueftigandum re-dualis nä affedio ilia fit, quae in ecrebro confiftens ^filiftorumfymptomatumcaufaefficiens exiftit.Ga-,''Usccrebri ventriculos principaliter lædi iudicat:cu-^fententiam pofteaomnes medici comprobarunr.
KSubindeiubere foies,vt cruditorumin artefua ®lt;crcitatorumteftimonianontemeredamnem : amp;ne quot;ätim etiam fidem eis habeam:verum accurate obfer-^^0i,an rebus fint eöfentanea. Velim ergo audire, cur Mepfiaventriculorum magis quàm corporis cerebri ’ffedus dicatur. Vtquæram, illud memouetnonmi-'’*tnum,quöd adiones principes video nonnulloscc-febneorpori magis,quàm ventriculis adfcribere:hoc ^ftadiones fimilarcs potiusquàminftrumentales fasere, E R. Non difphcet,vt hoc etiam indagemus : prx-itttini cum ad curationes morborum capitis vtilis fit buius rei cognitio.In cerebro funt venæ, artcriæ,nerui. Parles cerebri ''icmbranæ, ipfa fubftantia ( fub qua eóprehendi volo f^mperamentueius ) ventriculi feufabrica tota, amp;nbsp;dc-
d 2
-ocr page 32-it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER ASTI DISPUT.
mum fpiritus. Siiam interroges, quæ'nam ex his parti-bas fit propinquiflima ratiocinationis ( hanc enim pro exemple famamus)caufa,refpondcbotibi no pertinerc advenas amp;nbsp;arterias. Si enim hx effent intelligêtiæcau-fa,non in folo cerebro, fed in toto corpore exerceret a-nimaintelligentiam. Namvbiq;fant:amp; proindenuP quam deeffet huius operationis inftrumentum-Wcra harum effin cercbro vfus, qui in rcliquo eft corpore. Non enim mutant naturam partespro locorum diuer-fitate.Quare neq; vires, quæ pernaturæfuæproprieta-tem eis infunt,mutant.cw '3^rscn(ï)izlt;J'/aTgt;?7ï?,inquitGa' lcnus,elt;«f»ilt;c Îm/tmç ixavTi y^ twç t J'vva/^sa) i/iaTtimç. Certè vbiproprietas fabftantiæ Magnetis eft, ibiquœ qucoperter adeffe vitnattrahendi ferrum:authac vis non elf talis fubftantia: proprietas. Ergo cam cade® fit fabftantiæ proprietas venaram atqae arterianim i® amp;nbsp;extra cerebrum, cafdem vtrobiq; vires quoq;pofli' denr. Ratio hæc valet etiam in mcmbranis Eteniiavï' Mcw^mm/hS’ demfubftantia membranæ cerebrum vcftiantamp;®®®\ /utitinlirumm aosin totam corpus diftributos. At extra cerebrum0‘ uratioemä^ pcrimenii amp;manimenti caufa datæfuntneruis,vtGï‘ üonis-^ lenusm7.dePlac.Hipp,amp;Plat.cap.3.afferit:ratiocin3‘ tionis inftramenta nee ipfe nee alius quifpiam cenfuif* Quare intra cranium idem officium cerebro pracftagt;'*^ amp;nbsp;prçterca vaforum cxplantationibus feruinnaqu^®' admodum extra ccrebru ad hoc etiam neceffaris foe-runt , vt ad remotas partes progredientes non facile ramperentur. PVR. Quo argamento probatGalf®“^ membranas tegamenti caufa duntaxat circumied^ cercbro fuiffe?ÈR.Expericntiam adducit. Quipped®* nimalivino demptacaluariamembranas præcîdasafo excîdas,neqae fenfus neq; motus ex eo læditur. Qis*? fi eafdem nemo detrahas, nihil ex hoc membru®»^^ t qaodinferitur,incommodiaccipiet. FVRN. PJ^^’f
-ocr page 33-PARS ^r A RT A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29
membranas excifasjuec ir.otum,nec fenïum,ncc ratio* cinationemperdereanimaljlibenter credo. Poflunt c-nim tolli,cerebro nuUo pado læfo. At in neruis an fieri poffit nefcio.Sic cniin tenuior membrana medulla: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*”*•
neruorum,quæ pauculacftin fingulis neruis, adhæret vtdifiicillima,imöimpoiribilisvideatureius fine vul-nerationemedullçdetraûio.Equidcmàcerebroquo-. tiuehaud finelabore amp;induftriafeparatur.Adde quod nondumexplicatumreperio.quaratione fieri poffit, rtneruorum medulla fimul fenfus author fit partibus ^Utq; fentiat. Vt dubitem, argumentum illud facit,. WcxGaleno protuliiu: amp;nbsp;quod verilTimum efle o-^nesfaniconfitentur: proprietatcs return quarumli-’«comités efle fnbftantiarum, quarum funt propriae Mitâtes. Quare fi’medullç neruorum proprium hoc ^iVtnonmodö fenfum altjs impertiat,verumetiam '^Kr ie fentiat,cerebri quoq; medulla fentiet. Nam ^^quot;iïcm eft cü cerebro fubftantiæ : fola ficcitate amp;nbsp;du-^''raliquantuladifferens. Cæterùm nonfentirecere-Jf''®,ipfademonftratnobis euidentia, ficutmox Of „ '*rndam. Eadem hæc res fortafle nonnullos'mouit, vt *’’^5^branas cerebri atq; neruorum fenfus, medullam ''^ro turn illius tum horum motus principia confli-fucrint.ER.Huius rei cxplanatio aliéna eft ab inftitu-fonoftro;quihocfolumpropofitumhabcmus often-'Irre.tnembranas cerebri amp;nbsp;neruorum non efle inftru-^fota ratiocinationis. F VR. At videtur eandem il- Senfuum or-partem mentis organum efle,qua; fenfuum eft in- èlt;^^^ uidetur “'cmcntum. Nihil enim eft aliud ratiocinari, quàm ex ^^‘‘^^ r^iocL 'mfibili fpecie vna aliud colligere: nec-fit inteUeftio '^^^^lt;^'^^or-^'’iqiphantafmatisfiuefimulacrisàfenfîbus efforma- 2‘lt;'*“’»t ''’■ERSi de communi fenfu loqueris,ferri potes(licct öpusfententia habcat aliqua infuperhmitatione.^ Si '‘^particularibus’intcUigi cupis, non eft cur rcfellerc
lt;ï 5
-ocr page 34-30 E R AS rr D rs prr.
opinionem aliquis tentet. Tam enimeft aperte faifi» vt magis videri poffit credibile Paracelfi fomniü,quan-do noólis tenebras non propter occafum folis,fed proprer peculiares in firmamentoinhærentes ftellas tene' SenJutcommu brarum effedrices contingerc fcribit. lamverocon-nK non eamp;o- ftatfenfum communem non effe opus cerebri mem' pM membnt- branarum : vt qui in eins ventriculis fieri credatur ab narit cerebri, omnibus. FVR. Imó in ipfa potius fubftantia videtut fien.Ratio eft,quia nerui exteriorum fenfuum vniuet-forum definunt in fubftantiam cerebri, ad ventriciilo^ ciusnuUi penetrant. ERA. Si maxime hoe tibidarem, non tarnen redèmembranæ fenfus ponerentur prim cipia:fed medullç hoc foret munus adicribenduni.Eg'’ fanè videre non poffiim, quomodo, fi neruommpä'^^ vna motum, altera fenfum praecipuè ponatureffie^^^ non potius afiigneturmotusniembranis,qumtendi'^ contrahi poffunt,quàm medullæ, quæ fi non coheref retur amp;nbsp;colligaretur à membranis,facile diffluereta“^ difrumperctur in membrorum vehementiore m^*^“' Quod valde exquifiteqj fentiunt,non probat fenluset' fe principia,fed apta efle docet,quç hoc modo vimrer fus recipiant. Non enim fentiunt,nifi neruos alicund^ receperint. Cogitaui aliquando num vtrafq; adfenfim nem concurrerein neruis partes oporteret,membre nas videlicet ac mcduilam : fic inquam, vt ab hacvis*' pfa manaret,abillis aliqmd aliud ad perficiendam fern fionem neceflariö proueniret: fed nihil reperio,inquo tutó acquiefcam. Quarc dodioribus amp;nbsp;in perfcrutan' dis rerumcaufis feliciorib. ingenijs iftarimandäamp;im ueftiganda relinquo. De membranis multafatis,!®® nimismultadiximus. De neruis non eft opus dicers* quos omnes fcimus non efle inftrumenta ratiocin^' tionis,feddeportationis fpirituum amp;facultatis of^^' lu. Probat idem ratio antè dicla. Si enim propter^
-ocr page 35-PARS ^r A R r A^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3t
J^tiæfuæproprictatcm hæc eisdonata fiuflctpotc* _^,candem vbiquelocorum retinerenr. Reftat ergo, ^^ cerebrum, ‘'num cerebri fubftantiæ flue temperamento tribui i^b eft pars fimi 'I’eardnueftigemus. At hîç quelque expenentia cui-filter nobis,quid verum fit,möftrat. Nam cerebrum %viunerari,cximi,abfceflus pari, amp;nbsp;aperte corrumpi quot;onnunquam folet, iUæfis adionibus eins omnibus, MCalenus in loco iam citato afleucrate feripfiu ’'’® vulnera capitis,nee non Anatomica,præclarè cô-fjobant. Nuper tabulasedidit Anatomicas Dod Vol- D. volcßerut ^^’^sCoiter,Frifias,non tantum exceUens anatomi- Coiter^rifuu^ ^^''-^Chirurgus ,veruractiam inlignis apud Norim-penfes Medicus Clinicus feu Phyßeusdn quibus ita ç'^derefcribit. Admiratione fumma dignum exift in ?'orum viuentium cerebra derexi,vulneraui,amp; inta-, ?^cruis, eorundemque principio amp;nbsp;ventriculis me-5Ms exemi, at nullum vclvocis vel refpirationis, ^ Mis,vcl motus offenfionis fignum in ijs depre-5®^'' Idem in cpiftola ad me ftefenbir. Cerebrum /%ventriculos fenfuprorfus carcre exiftimo. Nam ^Ï^ïntet vulneratorum cerebri ventriculis fpecilla “'^ivllodoloris fcnfu immifi.. Vidi quoque alterum i’ntenoribus cerebri ventriculis pure putredincq; Wumabfq; omni «grotantisdolore. Qiiae idem ille ^C3pitisvulncribus ad propofitam fpedantia difpu-’’■oneminfuisobferuationibus anatomicis annota^ 'bUtquealq de fimilibusrebus prodidcrint,nimis-
foret recenfere. Deinde pro certo ftatucre de- ^^ttoemaü^ '^tatiocinationem non ede adionem purè fimila-I)Mproinde acerebri temperie fola, hoe cft„a cere- P'*^^r”^‘^‘^^^' ^corpore abfqj eius fabrica edi non pofte.Quoniam ^^-^ ^^^ ^ purèfimilaris triahsec habet,vt,à paras temperie ^Hfi^^^w^^ /^ '’^boetur, amp;nbsp;ab eadem abfoluatur ,amp; à quauis partis * “»ilaiisparti.cula perficiatur.Etenim mutatio fangui.
-ocr page 36-J2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERÄSTT DrSPr T.
nis in carnem,quæ exempli gratia,in mnfculofit.aintt- ■ fculitempcramcntoinitium, medium,amp;finem accP pit : atq; àquauis mufculi feu carnis particula non mi* nus,quàm à toto mufculo perficitu r. Huius generis a-diones præcipuç Cunt quatuor,attradio,retentio,con-Amonuiein- codiofeualTimilatiOjamp;alicni'expulfio. Eftdeindealii firumentaUt. in mufculo adio,qua mouet,quæ pure inftruinentalis exiftit.Etenim mufculi motus,quo membrum,in quod implantatus eft,mouet,àcontradionc ScextenfioneP pfius oritur:àtëpericaûf per fe primo neq; inchoatur, neq; abfoluitur, neque à quauis mufculi particula,f^d ' duntaxat à toto integroq; mufculo peragitur. Etquo*^ fic tendi laxariq; poteft, à fabrica amp;nbsp;eóftrudione ipfiu’ proficifcitur,nonà temperamento nafeiturdicctabf^i
temperamento certo amp;nbsp;definito fiedecurtariacrut' fus prolongari nequeat.Quippe nifi forma amp;nbsp;figura W-li figuratus,ex tali fubftantia fadus, atque ex ralibusü* bris inter felundis compofitus fuiflet,pro vfuacn«' celTitatein fe coire, amp;nbsp;fc rurfus cxplicare nÓ pow*^*^ Atcx talibusfibrisamp; fubftantia confici non potcr^y* tali temperamento præditus non fuiflet. Nullus enin' puto,nefcit cruditus,tales fubftantiarum proprictitcs à temperamenti propri etatc pronafci. Quare abfqu^ temperie tali fic tendi laxariq; non potuiffet. Quiaig*' tur adio mufculi, qua mouet membrum ,in quodin'' fertus eft,à temperie per fc primo non procedit, atquÇ ob id ab cadem neque inchoatur,neque abfoluitur,fed à toto folùm mufculo 2xcrcetur,purè inftrumêtalis en ac dicitur.Talem adionem,quæGunque videlicet non a 'i ' ^ qualibet partis particula peragi,fed à tota foIummO' abfolui poteft, nominat Galenus in i. Meth. cap-d' ltn,intietho- ctip'yetM'tCum. fic fcribit. op^Mvovj ovoi^apK do. ^‘^iigt;'^i^^‘‘lt;'Sive^yeia,ç äwip^üTixav,etov à^S-a.Âpovî'^K^^^'i yAuT^dtvÜ^KénTu^y^ irgt;ieÂfj ßet/iirtaf. vtu ^'^^‘^'^’^^gt;^
-ocr page 37-PARS A R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33
?^E^gt;’0'/ Vivpoi/fOf^vaTi ^ fio^aQuu» elt;^.Pcïùd:i aliàs îftio cft ctiam nutritio: fed quia motus alîus gratia eft, amp;nonintotoduntaxat inftrumentotota,fcdinquauis Articula totaineft,quot;nA«« illius comparatione non eft. .a-^onenimhîc, vtibi, partes omnesinaftione aliquant ^j^'^^'^^^ lt;:onfpirareconfummatam videntur.Præteriam dictas ßrumetlt;tlefamp; «te quædam funt adiones partium, quæncque pure ß^uUres. “Wilarcs funt,nequc prorfus inftruraentales: fed miftæ 'ümediævtrumq; extremum participantes. Talis’ eft ^otuscordis, itemq; generatio chyli in ventre, amp;nbsp;alia: Wtæferme. Hæàtemperieinchoanturquidem,at ?®fttuâura non abfoluuntur. Quod enim propter 'quot;”^m temperamentum cor ficmoueatur,contro-j^Gacaret.Quod idem fie diduciamp; contrahi non pof-'''quot;ificauitatcs tales habcrct,æquè manifeftû cft.. Sic ^^culus cibos alterac ac mutât propter tempera-i (^m, continet autem tôt fimul propter capacita-
Kj fa humore oculi chryftalloide adio cft pure fi-, ’'*s.nutritio:amp; pure inftrumëtalis,reccptio fpeeic-^polorum. Hæ namque propter conformationem ç .'’•itatem in co fiftuntur, ficut in polito quodâ ipe-jj °returnoppofitarum imagines fifti folent. Quam-yp ®itas amp;nbsp;puritas iftano polfit adeffe, nift taieprius i^'rteinperanientum,aliud tarnen eftàtemperamen-d^terùmin corde f quoniam huius mentio fada incarne adio jj'’3ftioreperitur pure fimilaris,nutritio :amp; pure in- f^ßMaris,
' (lj“‘»cntalis ,reccptio fanguinis amp;nbsp;expulfio fuliginis. f^fifummtaUs ^^enim caufa prima cft cauitas feu ftrudura cor- c^t^f'^w-ha .’^*5’ac rnedia, de qua didum nuper fuit. Omnes 15(?®'nslt;ïuoq; partibus reperiet, qui attendere vo* j^VR.Ad quodnam genus refers ratiocinatienem?
. Oicoinftrumgtaiemefiejfi ad cerebrum refpicias: Ij JHamlxditm-cefebj-j temperie non Ixfa. Etenim, ’Ganunc omittam^n Epilcpfia, quæ fubitó inuadit,
C
-ocr page 38-34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S R A S f r D i s P F T.
temperamenti nulla mutatione fada,impediturvis ratiocinandi vnà cum alqs virtutibus principalibus.Sic in comprefflone ventriculorum pent ( quemadmo' dum nemo copreffoperditurfcnfusacmotiis) quam-uis intemperies nulla præcefferit. FVRN.Sedamp;teni' peramentovitiato corrumpitur, E R. At eo iHæfo ma-nente,non manet ilJæ/à ratiocinatio. Atq; irapoffibile eft,vtcùm adioaliqua offenfavel impeditacft,caufâ eiufdem immediatafeu proxima fecundum naturam habeat.Ex quoperfpicuum fit.temperiem cerebri non V^eeeßitäf tem efleimmediatam caulamadionumpnncipaliura.Nfi' perieUncere- ceffaria eft tempcries propter duo. Priniùm,quiapi^' 6ro, ditum anima amp;nbsp;facultatibus fuis effe non poteft, niü propter temperamentum. Deinde,quia ablque eod«{® nequitaptum inflrumStum elfe:ficut expoiîtuning’' F VR- QuiddeSpirituum temperamëto aisïNumholt;^ etiam proximam caufatn negabis? ER A., Negabodi^^^ concurrercipfos oportere conlimili ferme modo pû' temus,quo ventriculi temperiem cum ciufdemlt;^P^' citate conuenire oportet ad iuftam ciborum copW'^ femel concoquendam. Quod cnim fie fans rempel'quot;' tisnianêtib;fpiritib.adionescerebripropriçinfcrdûlÇ* Tn[omniu eü dantur, cxinfomnijs patet. In fomno eteniinpropflt;^ ^^^^'i‘*‘^^'*”* pertnidionem vaporû cum fpiritib. (vclobaliudquip' ^^’ piamjerranrimaginatio ac ratio;quantumuis temP^' ramentum alteratû non fit. Non enimpoffet hoc tain repente corrigi. Q^tippe expergefadi ftatim fapimus-Idcm dici poteft dedelirio facili amp;nbsp;brcui exfubitacon^ fternatione,aut capitis pereuffione orto. Fortalft* vertigo hue apte referatur.FVRN. Quarationeergn Cur lilotem-^ offenJiruradio mutatotemperamento,fi caufa pimento U noneft? ERA Nondicocauûm non effejfednonen^ datur adh in- propin qui iCmam amp;nbsp;immediatam:verùm adinuante^' ßrumeataUsi. v.cl fine qua non,amp; remotam. Sic autem habet rf-'’'^^
-ocr page 39-PARS C^FARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jf
lt;5aoh€s caufæ plures ordine conueniunt adeertieffe-^usprodudionem,prioribus læfis confcqucntcs nc-lt;:effano prçpedianrurhis autem impeditis non eft ne-^^cfle.vtpræccdcntcs oftenfam participent. Semper e* Jun quæpræcedunt,gener3hores funt,ac rationë cau-brum habentfine quib. pofteriores agere nequeunt: quamuis fine his illç determinatum effedum procréa« feneutiquam valeät. Sic anima ceffante nihil poflunt ’“ifttumenta feu membra. Sed his aegrotantib non eft quot;fceireanima aegrotare. Eodem modo tcmpcramcn-^°nonnihil alterato,nÖ eft neceflarium, vt inftrumen-^linivel pcnerit,vel nihil omninoagat,licet corrupte ^ïtfedinftrum-enti fabrica corrupta etiamfi tempe-f'^sIntegra manferit,adio fieri nequit. Pone quinque ’•5'Jfasordine præcedere effeftum , amp;nbsp;primam feu re-’’quot;'tiffimam ab effedu impeditam efle. Hoc pofito ne-^':^«eftconfequentes quatuorcum eifcdu prolaefio-* ?^proportione impediri.Siab hac tertia cogitetur of-^''fjjprimæ duæ libéré agent,at duæ vltimæ cum effe-offenfæ participes erunt. Si proxima elfedui caufa i^^vltimaoblæfatantumfuerit,folus effedus pro ra-!'°nenoxœimpedictur, præcedentibus quatuor abfq; 'î’^Pedimento agentibus. F VR. Satis hancrem intcl-«go.ER. Addamus iam didis hoc etiam. Si rationis
^âub propria efl'et fola teraperies, id eft, fi adio eflet '^^c rimilaris,ciufdem generis proximi complexu con-*'^crentur ratio amp;concodio.Namvt omnium corpo- A^ionesfimb ''spartiumtemperamentavno gencre temperamenti ^^'^^^ continea 'o^nprehendunturjita neeelfeeft adionum, quarum ^“J è^nere ’^niperamenta funt propriæcaufæjVno quodamgene- ^^^^^^^^^nti, ^^contineri. Etfienim concodio ventriculi, hepatis, ^^febri,amp; fingularû partium,plurimum diftanr,omnes hmenconcodionis genere elauduntur. Qpod verb tu S^nusenc dices concodionis amp;nbsp;ratiocinationis? certè
e 2
-ocr page 40-id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER^STT DISPUT.
plus quam genere differunt. Hoc fi non eflet, non ma-gis different,quam concoäio cerebri differtàconco-dione iecinoris aut alius partis. lam quomodo ratio-nem reddes cerebri conformationis,figurç,cauitatiini) amplitudinis,compofitionis adeo mirificæ ex partibus tarn diuerfis,fiàtemperie aftiones principesnafcfitur, quomodo nutritio ab eadem fluitïFVR-Generationis ipirituum caufafadufiguratumq^fic dicam. ER. Ge-nerantur alibi quoque vt incorde fine tanto apparatu fpiritus in maxima copia. Quarc mains aliquid fpedi-uit fapientiffimus couditorin cerebri ftrult;ffura.Sed die milii, quæfo te,an non fpiritus putas primum amp;proxi' mum aftionum cerebri inftrumentum? FVR. Omni' no. Idem omnes femper mecum exiftimarunt medici: amp;Galcnus in compluribus locis conftanter affeueti' uit,amp;in7.dePlac.Hippoc. amp;Plat. folidiffimeprobauit ER. Primariumdicitinftrumentumeffe anima: in pit' rifq;locis:at non proximumamp; folum.Eftenimamp;viiiO' nis amp;a!iorum fenfuum inftrumetum, fed cumal^sJ“* ftrumentis magis particularibus confociatus. InCCïC' bro autem fic eff inftrumentum adionum principe’ lium,vt nullo alio extra ipfum indigcat corporc-vo particula,cuius operaadionesprimariasabfoluat. F VR. Tuo tegladio iugulabo. Si extra cerebrumcyi-Rens non eft inftrumentum ratiocinationis,neinipæ quidem fucrit. Nam fubftantia neruorum ortaeftcn cercbrifubftantiafolaficcitate abea différons. Me®' branæ qnoq; quibus integuntur ex cerebri membranis propagatæAmt. Quocircafiin eadem neruorumfub-tionfolat^^”’^^'^ ^’’^^extra cerebrumfpiritus,idem quoque 0* ritm eflinfiru perabitur. ER. Nonfolùm fpiritumafferoinftrumen' mcntutr.ntio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe,fcd vna cum admirabiücerebri ftrudura.HoC
(inlt;iiionis, tantum afhrmaui, cum nullo alio inftrumento ext^ cerebrum pof to fic egere,quomodo ad perception^
-ocr page 41-PARS ^PARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7
'olorum(exempli gratia)oculo habet opus. Ergo cum '’'tracerebrum non fît talis apparatus amp;nbsp;fabrica,in qua ''lut in officina propria, anima fpiritus minifterio cu-'tt aftiones illas,minimè miru eft, in folo cerebro caf* ^'m exerceri. Nee aliud oftendendum fufeepi, quam fon cerebri corpus,fed ftruduram cius vnà enm lpiri-tuinchoare amp;nbsp;abfbluere adiones principes.Non enim ^n^runttntum ''Spiritus fîne conftrudione ilia,vel hæc abfq; fpiritu, fel ambo fimul iunda indrumentum funt totics no- ^'F^Ï“® i^ (quot;'Oatarumoperationum. De ventriculis cerebri non ’t31oquimur,ficutanatomic! eosincadaueribuscon-^'mplantur.Cùm enim fpiritibus deftituuntur,nó ma-I'^luntinftrumenta rationis quàm oculus lapideus vi-Sis. Et fpiritus in membris exiftentes proprer ean-^quot;tteaufam ne fenfionis quidem inftrumenta perfe-^lunt, fed return tantum fpccies ad cerebrum tranf-^t:in quo folo facultas dignofcendi aut percipien-
M alcerationes in fenfuum inftrumentis fadas, ppradeclaratö memini.Scribit Sauonarol3,(amp; fimi» ƒteferunt alq ) quendam ex cafu fatuum effe fadum, i^taleinpermanfîfle. Hic cùm alio malo nullo vidcre-?^tlaborare,ftruduram cerebri proeuldubio corrupit 't'afu. FVRN. Prxclarèiam video, quid refponderi Mitteftimonia Galeni proferentibus ,in quibusait, ‘^uouis inftrumento vnam elfe particulam,quç propter temperament! propnetatemprinceps caufafica-”'onis eiufdem.Nec minus perfpicio,quatenus verum ‘'tiquod ab altisaffirmatur,qui cerebri corpus obidra-*'ocination!s faciunt inftrumentum, quia in hoc, non y^i [truentur ’tfpiritibus- fîmulacra return per fenfus receptarum rerumfimula-''nferuentur. Spiritus enim, aiunt, in momenta ferè ftr^ per fen~ S'ncrantur amp;nbsp;corrumpuntur : iccirco no pofTunt ima- [m recepta»^ 9otim fubieda cenferi. Ab hac fententia non abhor-feGalenus,quihoc idem cum alibi rum in s-de Loco-
c 3
-ocr page 42-it EKASTI DlSP’rr.
cis affeólis cap. feptimo affirmât his verbis. Cinn qu® in Anatomicis apparent,confiderarcmusyinqint,verifi* mile vifum fuit, animam in cerebri corpore refidere,in quo etiam ratiocinatio fit, k57 ^ ’'«p McO-ti'niKuv {^atm^ muv quot;iiTnzetreu f^vgt;fi^gt;^. E R. Quo in loco Cerebri, amp;nbsp;qua ra-tioncfpecies rerum conferuentur, me ignorare libens fateor. Puto autem hums quoque rei caufam in inftru' menti fabricapotius,quàm in cerebri corpore feu tern-Nerwiefrefiro peramento quaerendam effe. Etenim ncrui ciuflem noncontinuati funt cumccrebro fubftantiæ, amp;nbsp;nihilominus hafeefi' nonfentiunt.^ res in fc amp;nbsp;ex fe non habent, ficut didum eft. QoinP mo ne fenfus quidem motusq; vim poffident,fedàce-rebro continué accipiunt, quomodo acr lumen folis* folc recipit. Quod fi nc has quidem vires obtinenti quoad talifubftantia temperamentoq; præditifun'’ fed quoad inftrumenta funt deportationis fpirituui” amp;nbsp;facultatis.multo minus fpecierum confcruationitl^' ftinati videntur.Ergo ne cerebrum qu idem his decau* fis locus eft fpecierum. In fpiritu idola recipi tc^“^ nouimus. Namin vertigine videmus return fpedesm circulum moueri, cùm certum fit corpus cerebri non rotari.Siigiturnequeres,ncquehuius fimulacruni,nn' que cerebrum, neque aliud quicquam voluiturextra fpiritum,non viderentur nobis res circumagi nificum fpiritibus carum fpedra feu idola circumduccrcntuo Inuertigine Sanefpiritusin vertigine verè moueri f ncc ciïeidnu-^iritiKuere j^i^ imaginationemjexcoperfpicitur,quôdægrotân' toUntur, j.^^ 1^^^ malo faepe confiftere nequcunt,fed concidunt'
Ratio quoq; adduda parum firma eft. Nam fi idola re' rum,quae à corporibus, quorum funt idola,totaadhue pendent (ablata enim re vifibili eodem momento« medio toUitur eius imago.)in acre immota perftantda metfi vento foirante continué alius abeat alinsqsaee^' danp'’'
-ocr page 43-P^RS ^rjRT^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39
''at,poteruntmagisfpiritalia faftaf non enim cxtin-§uuatLir,re,à qua Üuxerunt, demta,ficut iUaJfacilius in fpiritu perfiftere. Facile eft intelligere,non fic ineffe in ^piritibus autcerebro, quomodo in fpeculo velaere 'nfunt at difficile eft dicere,quomodo velin fpiritu,ver •
■necrebro conftftant : nee me pudet confiteri me ne-, ^ùc. F VRN. InteHigo nunc clarèquod fcire cupie-^ani,fcilicet ratiocinationem achonem efle cerebri *gt;'ftrumentalcm, non fimilarem. Equidem vel fola 'luoilla,qusattuliftijde Epilepfiæ inuafione,amp; cere* ^i ventriculorum compreffione, adeófirmiter pro-Htumprobant.vc nemonifi amens,dubitaturus migt; ^«Icinccps vidcatur. Videormihicaufam vidcre, cur Galenas Èpilepfiam dixerir cerebri morbumefle. In-'‘'Ita non minus, quæ pars cerebri præcipuè affici-H Reftat igitur, vr,quæ amp;nbsp;quotuplex hæc affedio ‘'•«dagemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SMu,^
■ ^Jlenus tres cius ipecies fecir:quarum primam in^'* ^^^^‘^
™cerebro caufam habere ait : alteram fpeciem ven-^fulivitiofiericcnfct,cùm exeo vapores vitiofi ad ^Wtolluntur: tertiam aliarum partium confenfio-^^‘öcqnibnsvelqualitas,vcl aura quæpiam ad cere-“f^mefFertur, contingere autumat. Primam putat ab ®®oribus craffis, præcipuè pituirofis, ventriculos ce-
poftcriores obftruentibus fufeitari. Argumento '“'Jinioneturifto, quód lubitc) hic morbus fiat,acfu-‘^ iterum foluatur. Non poteft autem ( ficut ipfe 5^‘eratiocinatur) intempériesaliqua tantorum ma*-^ünicaufa velut inmomento gigni,aut repente F f^m aboleri. Matcriam ergo mali caufam efle perfpi-'gt;cft. Sed cùm fieri non pofte vidcatur, vt tenuis pUisfpiritusvapórueconfeftim cerebri ventriculos-fisamplosopplcat amp;nbsp;obftruat,neceirarium eflearbi-^^^itjVt humor craflus lentusqj in cos illabi ftatuatun.
-ocr page 44-40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER A S TT DISPUT.
Qui vtcrafiitie fus fpatiofos cerebri finus celenter po-teit occupare ,ita ex eifdem citius, quant ex anguftiori-busmeatibus rurfus excuti valet. Vtriufq; igitur acci-dentis, fubitæ videlicet inuafionis^ amp;nbsp;celeris folutioniJ caufaeftvcntriculorum capacitasxum nccrcplerifta-timabalio quàm craflb Icnto^j humore poffint.nee extrudi ciufmodi ex locisconniuentibus femel valcat. F VR. Num amp;nbsp;mordaces vapores è ventriculo fubla* tos,amp;auram ex alqs membris clatam obftruere ccre-HonomnuE- brifinusillos opinatur? ER- Vixaufim hocexeiusfen-pUepfiaobflru tentia affitmare. Nee fieri vllo modo poteft,vt vapot Óioc^xpaii j-^^fjjjyj,quantus ex ventriculo exhalat,fic inferdat 4 enum. occludatq; cerebri capaccs illos finus,vtfpiritui aditus ad membraintercludatur. Quopafto verb aurafpid' talis ita fubtilis amp;nbsp;exilis, vt per anguftiflïmos membro-rum poros abfq; impedimento celcritcr ad cerebruifl pcrmeet,eiufdemventriculos complete fic potent,d fpiritibus animalibusvias omnes intercipiat?FVR At pofteriores medici non dubitarunt affererc. ER'^^' QMwoio «4 ’^““* ^^^^‘^ obftrudionem non codem modo efficetc por fubtilißi- dixerunt,quo craffi vifcofiq;humores opplendoamp;in-mm obßruAt. fatciendocauitatesoccupant. Cùm enim,inquiunt, vél ab acri vapore,vel à maligno fpiritu cerebrum mo-leftia afficitur, contrahitur in eum finem, vt noxia ex-pellat. In hac contradione collabentibus parietibuJ clauditur amp;nbsp;obftruitur. F VR. Prudenter quidemfecc-runt,cùm proximam caufam vnam effe dixerunt. Non enim video quomodo defendi poflit, vnam Epilcpfis fpeciem abobftruftione, alias amordicationeprimo prouenirexum fimilium,imb eorundem accidentium eandem quoque caufam ponerc necelfe habcamus-ER.Galenus non largitur tibi, eius fymptomata,qu^ per confenfum fit, fimilia omnino illius fymptonwb^ effe, qua: ab humore in cerebro nato colledóue fnlt;^''
-ocr page 45-PÄRS ^P A R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
Qua opinionc Cælius quoq; AurcUanus fuifle •Jp^fJC^jppc huius conuulfiones magis continuas, Different^ '''ushiagisinterruptaselfer ac velutipalpitationesEp* •f^aiores quofdam videri ait. Videmus præterea Epi- ^^^ßlt;^' *^Pticos quofdam non niultö quati, fed membra quæ-’*•« refolutisquàmcôuulfis habere fimiliora. FVB..Si '’'^'^eadem effent fermé in omnib. fpeciebus fympto* ^^fa.nonponent Comitialis morbifpecies cenferi.
?^cm funt in omnibus; amp;nbsp;accidentalibus quibufdam '‘‘^rcntïjsfolummodó diftinguunturquales ex labo-'’‘'dum potius corporum ac naturarü varietatc,quàni ^^orborum diuerfitate nafcutur: vel ex quadam eau* ’^»mpermiftione proueniuntf vtcum poftfolutum 1’f’^xylmum aliquod membrum refolutum remaneQ j'^’^erteexmaiore rainoreq; copia amp;nbsp;acrimonia cau-j'’igt;ii morbum hunc efficientium oriuntur. Sic altf ^“' ex ore emittunt, altj fine fpuma concidunt amp;nbsp;.^entur. Sed die iam nobis,quid de eo fentiendum 5feris,quod Galenus omniumapprobationefcri-pvnana Epilepfix fpcciem obftrudionem cerebri fi-'*’*’iiacraffolentoque humoreexcitatam effe :reli-f'^‘‘’svela vaporemordaci,velab aurafpiritalivenena-
P^oficifei? Nonenim ncfcio,te Auerrois rationes ''^a Galenum pondcrauiffe. E R. Nee ab humorc ^æo,quatenus obftruit,effici exiftimo hüc morbum, ƒ obftrudionem effe cenfeo Non poteft ncgari,quin 'gt;frtocs fæpenumero vel odio Galeni,vel certè ftudio Wamtuendi Ariftotelem, medieorum placita iniu-'^arpat; fed hocin loco damnare ciusfententia non Eft enim veritati amp;nbsp;return euidentiae confen-quot;«SjGcut moxaudies.Nunc enim id volomonftrarc, otbumEpilcpfiam, qui caufa eft horrificorum fym-^®^.*^'*™»’iuæi*a æerotantibuscemimus, non effe
f
-ocr page 46-4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E RAS T t DISPUT.
fici cum ab humorc craflb cafdem cauitates replente
^ obturante oftepdam. Ad prius quod attinet,argufy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentaadmodumfirma, amp;conicdurxvaldeprobabi-
les adduci poffunt. F V RH Ego veró indubitatam de' monftrationcm expedabam. Rationibus verifimilibus ctiamalij fuamdefcnderint opinionem. ERATuum aliorumq; fit indicium,vtra fentcntia certioribusnita-tur argumentis. Omnis obftrudio ventriculorumt^‘ rebri claudcns viam fpiritibus acfacultatibus animal'' bus tantum eripit fenfus aemotusfubiedis membris, quantum obftmit. Quippe priuatio fenfus acmotquot;’ inianis neruis cifenulla potcfi,quantifperfcnfiimmo; tumq; à cerebro fufeipiunt. Et vt maxime aliquinetquot;' ma'iè affedi fint, atq; ob earn caufam faculratisàcet^' broproficiieentis nou fintparticipes,omnes tamequot;quot;' 1 mal corporis totiuspartes,viuente homincjnipo'*^*^* le eft hadenus præter naturam aftedas elfe, vt moiquot;’ fenfusq^ à cerebro influentis capaces non fint. Qquot;®' circa ncccflarium cft,vt quotiens fimulomnespf^quot;®’ minatis potentijsphuatæ inuemuntur, ipfum P^ttict' pium nöcommunicarefuas vires ftatuatur.Nonemquot;' fieri poteftvlla vi,Yt,cerebronaturalitcrhabenitc,viquot;' uerfae corporis partes motufenfu^ydcftituantutjlicquot;^ i fieri non poteft, vt cerebro facultatem non commquot;quot;'' ' çantc,vclmomcnto temporis rcliquæ partes fentian' açmoueantur. Et cum maiore fpirituü ac virmmeP' piaopus fit ad.motum quam ad fenfum,impoflil’quot;^ prorluseft,vt membra vim mouendi àcerebro acO' plant,ventriculis obftrudis:hoc eft,fpiritibus adimquot;. membra prxclufo. Nam meatibus,per quos fpirituü i facultas ad membra feu nemos permeant,claufis,prol' fus eft neceirarium,vt fenfu ac motu careant raemb^ i qua participate prius folebant. Dicambreuius^r 1 mus. Impolfibile eft,vr cerebro amp;nbsp;corporis parribquot; j^
-ocr page 47-PARS ^r A RT A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4}
I?‘'iscxiftcntibus,fiviæ fint cxpeditæ,motu acfcnfil P^Hentur membra,qux participate prius foiebat. NeC 'nusimpoflibilceft^vtjduminembrafenfiimotuquc '’f^ïtafunt,vitioinipfis nulle inuento,omni vitiöcc-^öfum careat. Quód fi ne in huius quidein fubfiantia ^fßiperiemorbus efie ponatur,neceffatiuni omm* /^^ftjVtinfiguratione aut meatibus morbus aliquis ’'‘^at.Quotics enim cerebrum rede valensfpiritus ac /’''5 Hias communicate partibus fubiedis pro more pæ^^neceflarium eft,vt viæ obturatæ ponantur : cùm “•wtmalum aliud nullum prxfto eft: quod in pro-, “foponimus.Rurfus quoq; neceffarium eft,vt mea- ^ . C?“ ^“OS penetrare ad (ubiedarum partium ner ^^^^ „^^ .^ ^^‘Pintus amp;nbsp;facultas folent ac poirunt,occlufi non ^^ß^^^n ^^g^ ^'^concedantut, quantifper motum non deperdide-1,^1^ ^''•' AtinEpilcpti.'is conuulfionibiis motus mem-t^ non tantùm no depert'jt, verumeriam audior .^ videtur. Impoflibilc igitur prorfus eft, vt ventri-ab humoribus crafl'is obftrudi,vel propter con
J'^'oncm amp;nbsp;contadum parictum fint claufi,vt vitro tMue commeare fpiritus amp;nbsp;facultas nonpofllnt.
^N. Validilfima videtur ratio tua. Sedhabeo quae .Wâ:quæ fl apte diflblueris,quidporró o b ij ci poflît /‘^*o. Motum ac fenfum deleri ftatim ais ,ac conti- oSicâiot ®’‘ôo influxuS cerebri interruptafit. Quo pado igi-p'*i quibufdam animahbus prœdidæ poteftatcs in *ünftis àreliquo corpore partibus aliquantulo tem- ' f^fcCaluantur? Videtur cnim ratio poftularc,vt idem ®omnibuscontingere poflecredamus. Deindequo-j,ûaoinEpilepticis motum relinqui,fenfum non re-j^'iniaffirmasîContrariumvfuuenirequotidie cerni-J’“5;amp;ratioàtepauloantè adduda comprobat.
f^Hio nonvidetur motus,quo in Epilcpticis mem- *^’ ‘^^iiatiuntur, ab influente è cerebro facultate nafei.
-ocr page 48-44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASTf DrSPr T.
Grdim funt inter dnimas nobilitdtis ey ignobUitdtii.
fedpotius cerebri coneuflioncm confequi. ER. Animarum ordines fuiegradus efienobilitatis amp;ignobili-ratiscertum eft. Infimü locum tenet vegetatrix plantarum, paulófupra alias formas materiales exaltata. Hæc facultates habet pauciores amp;nbsp;confufas valdèiac proinde in fubieótoineft parum diftindas obtinente partes. Nam omnes ferme attrahercamp; cqncoquerea-limentum poffunt. Quo fît, vt in quauis parte feipfam facilètucri, amp;nbsp;quaff propagate valeat. Animalium ani-
Cur animdlU quidam diuifa tnotufenfum^ retincatinpar Ifbuidiuifts.
ma pauloconfcendit altius:amp; facultates plures acnia-gis diftindas continet. Vegetatricem potentiam tanto fortita eftnobiliorcm, quantoplantarü animaeftpr^-ftabilior.Ideoinftrumentispluribus magisq; diftindis indiguitmee per quamuis partemalimentumrecip«^ potuit. Et in animalium genere aliæ alqs altiorem dignitaris gradüm pro facultatum amp;nbsp;ofticiorum mulo' tudine amp;nbsp;præftanriaconfccuræfunt. Et quam cenlu inferiore collocatæ fijnt,amp; plantis propiores nianfe-runt,facultatesfuas magis confufas rctinueruntH'^ fadum eft,vt quamuis diuifaciufcemodi animaliav’; uerenon poftïnt,inftarplantarumj(quia non inoniW parte os amp;nbsp;ventriculum habent.) aliquantulö tarnen tempore propter potentîarum animæ confufionem fenfummotumq; partes diuifæretineanr.Videnturlî-nè diuifæ partes, fi alimcntum reciperc amp;nbsp;coquerem-.ftar auulforum palmitu potuiffent, viduraefuiflc-P*^®'
prerea quod facultates habent miftas amp;nbsp;valde mate' riales,fpiritus craflos amp;nbsp;vifeidos, meatus ftridos,calo-Curperfeâio rem difficulter expirabilcm.Pcrfediora,quç poteftates ru parus[epa- animæ plurcs, amp;nbsp;inftrumenta magis diftindaobtinne' ryttinofentiât. mn^non perinde poftuntîn diuifis parnbus anima'■' res oftentare. Acccdit,quódin his,quàm iUlscalorlar; gior,meatus patentiorcs,fpiritus exiliorcs■ötdifeß.^ habiliores. Tertium locum occupant animæ ratiez'’ COl»'
-ocr page 49-PARS ^^ARTA.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45
empotes. Hæ non fubftantiam, fed facilitates infe- ^^j^^ y^ig^ riorum animarum complexæfunt, fed gradulongiflî- nalinori^odi-■né nobiliore. Nam hæc adDci optimimaximi fimih- uin^ rudinem quandam initio creatæfunt, ac nutritionem ^ientiendi mouendiq; facultates infinitemcliorcs amp;nbsp;ptæftabiliorcs nadæ fucrunt plantis amp;nbsp;bruns..Non e-''im mukipHeibus tantum offices amp;nbsp;faeukatibus reli-Wsfuperarunt,verumetiam origine diuinitatis,amp; re-rdTione à materia omnibus akjs anteccHuerunt. Malens nonfiint,vt illac,iramerfæ: nee eandem omnibus i'iisfacultatib.vt illæ informant. Eft^’cnimin anima fa-rûltasquædam,quam Græci Nettu, nortri Meutern vo-^^’rt,quæ corporis partem nullam informât. Princeps quot;æccftpoteftas,operationemqj fuamnon in tempore» '^in inftanti habet/errant plurimùm,qui tIm 2^voioagt; '^^Vatiocinationem corpori non communicate dif-^t ac fentiunt) eftq; üü? cpxv, feut afpicere,vt ait A-* ^cks. Quod cum animaduertiffet furamus hic
^^Don eft veritus animam humanam immorralem ^**7mwort”^-f’®nöciare. Qiu de Mentis noftræimmortalitatc cum XA^^fù^jt. “’’i’itauiirepu.tant»non fatis attenté viri huiusferipta '’‘penderunt. FVR Idem difputauit ac ftatuit,infini-
^^aôunullum dariA mundum sternum effe. Qui-“•^rpofitisjueccffum eft,vt vcl pugnantia fèripferinvei. ?''gt;ôJ38 certo numéro femper exntifle,plurimaq;,imô ’'’ünita,corporadinerfis temporibus animauiffeputa-'‘^rit,velvnam in omnibus mentem efle ratus fit,ver ‘quot;undi çternitatem ferio non crcdiderit;quodîperraul-’yiwmfuit. ER. Huius rei,quam obiter attigi, expli-'”*0hue non pertincr. Hoc folùm innuere volui, ani-1 r^humanasnon perindevt brutorum materiæafiik 1 ’^'^devtquac parte fui nobiliifima corpus non infor-r^acq; ideo ab eodem fcparabilis exiftat. Ex quo fc-WurJenlus motus q^facultatcm, qua præcipuècerci
f 3
-ocr page 50-4Ó SRAsrr DISPUT.
brum occupât amp;nbsp;informât, non fie adhserefeerc ^«1* partibus,quomodo in plantis vcgetatrix(amp; in nonnn^ lis animalibus fenfus quoq;) inhæret. Nam in cerebri refidens tanquam fol quidam,radios in fubietla mein' bra minifterio neruorum iacit: quorum continuant cum cer.ebro tàm eft neceffaria, quàm folis radioru^ cum foie. F VR-Si fpiritus animalis deccrebrodemi'' fus in membra,in eifdem permanere aliquandiu,noii fubitö cxhaiare,ponatur,amp; vel per ligaturam vel alim# modum continuatus cum cerebro non effe cogitetuf' fenfum nc præbebit membro tantifper dum maner, an non? E R Non exercebit fenfum infra interruptionein continuationis:eriamfiipfcnonexfpirauifreftatuatür' spirits dni- Quippenonfubftantiafuafpiritus, fed quoad eftpr^' mulis quorno- fufusradijs animæ fenfum adfert membris:quos tàm do fenfum dlt;i- non licet à virtutc cerebri detruncare, quàm non Hem leratpurLbut. nobisfolis radios ab eodem diuifbs,interceptosferua;
re. F VR. Videmus tarnen capita decoUatorualiqu^'’' dolinguam cxcrere,labia apcrire,buccam diftorquere, Curm decol- P^^P^^irasmouerc. ER A. Hocadrem inftitutamnon htoruedpitiè. ipcóat. Quoniam nerui faciei,linguae,Ótcexccrebroo partes quedà Guntur, ^arenoeftmirumquodaliquandoconud' nonnunquam‘ Iantur,cùmincerebrotanta fit omnium commotio-moueantur. quot;nbsp;Quanquamob eamquoque caufam cuenire fortade pofrir,qu0d pars medullæ fpinalis,quae in primis verte' bris atq; intra cranium eft,poft diflcdionemcontrahi-tur(ficut præcifineruiamp;corpora lenta atque tenfao* mniafolent.) amp;nbsp;fie aliquorum neruorum conuulHo-nem efticit. Si in partibus non fupra, fed infra fedio'
nem tale quippiacerneretur, aliquiddicere nobis me-Art decoUati rno vidcreris.At hç partes ftatim amp;nbsp;in oculi fermèmo' pedes mouean mcntorefolutæapparent. FVRImöaiunt,fiquis(le-tur,foleapedu çQjjati pedum foleas poft horam vnam aut alteram ft-' (ompun a, ^^ acuto perfodereconetur,pedes cadauer rctrahm« qiio'i
-ocr page 51-f ÂR s ^r ^ R T^.
47
Quod iudicium eflc iudicaturrelidi fenfus. ER-Nugae unt,quas rudis plebccula admiratur, cauiarum ignara. •■unüm ncfcio an aliquid tale faftum fit vnquam. Si contigit,in caufa hoc fuit, quod dum ferrum aldus in-^rudcrevoluit, pedem furfum trufir. Ceffit libentius, Quodneruiinifar coriorü poft nimiam euacuationem ^ci^ folent coutrahi. FV R. De hoc capite nimis mul-hdifputauimus; adalterum perge. ERA. Ideó nullus Cur^Ueptici ^ftfenfus in Epilcpdcotum membris, quia principium ^“^^ 'inoueaa^ ‘f»fus,ideft,fenfus cómunis oblæfus eft, nee altcratio- *¥’ quot;‘’nftùw quot;^uiin membris faólam'percipit. Motus autcmadcftgt;*^ ^^'^’ Quia amp;nbsp;facultas eis non eft negara, amp;nbsp;imperium motus Uonintercidit. Vera igitur eft fentétia fupradifta, non Wemotum membriferuarifenfu extindo fcùm per ''’'utrineruunifentiendiac mouëdi facultas defertur)
Quandocerebrumredè naturaliterque habet. Quod Quomodafen tale eft. Vtfcnfiofiat,duorcquiruntur.Vnum eft, ßoßat’
%tio inftrumenti. Altcrum huiu? alterationis per-^W.Nifi enim alteratioin fenfus inftrumeto ab ob-'^^ofenfibih fada ab anima in cerebro refidente com Pf^hendatutjienfio non magis fit, quàni in fpcculo a* ®'®æ experte fiat vifio, cùm in co return oppofitarü i-quot;^^gines reperiuntur amp;nbsp;fiftuntur. Qua ob rem in Epile-P^Ujin qua fenfus cómunis præpedims cft,fenfio ideó '’uufit,quia alteratio in inftrumento fada à fenfu com *Quninon fimul percipitur. Fruftra enimfpiritus amp;nbsp;facilitas per nemos difteminanturin membra,quotiens Punceps fenfus impeditus eft. Fruftra quoqueexpeda-’ut lenfio,cùm princeps fenfus valer quidem, at fpiri^ ’usvelfacultas ad membra nö peruenit. Oportet enim ^hæcper neruos membris communicarijóC illum rc-Cievalereexpeditumq; effe. Non enim pars cadem eft Ciftrunientum primumamp; fecundum. In motufimilis îft ratio. Requiritur enim hic etiam infttumentum Motui ut fiat.
-ocr page 52-4«
s RA s T l D rs P^T.
quod tcndiac laxari poffit, mufculus fciUcct,amp;pr«tcf hune opus eft appetitu, qui motû imperct: hoc eft,qui vclfugetevel perfequi rem perceptamiubeat. Fruftn pr^cipiet anima mufculo,fi cÔtrahiextendiqjnequeari ctiamfi plcnus fitfpirituumanimalium. Fruftraquoqi tendi laxarique habilis eft,fi retrahi vel laxari nefflO mander. Vtraqjigitur adefte in motu oportet,inftræ mcntumcongruenternaturæformatum,fpirituqiani' malipcrfulum,amp;potcntia motum præcipiens.Erg^ cum in Epilcpfia adfint mufeuli concinnè fabricati nia cum fpiritu animali, amp;nbsp;adfit etiam morum impetans» vt poftea intelligemus,non debcs mirari,quôd moUtæ Membre Epi- fur membra,licet non fentiant. Etfi enim fpiritusfta ifpticor^ By facilitas feutiendi non deeft membris, défit tarnen ay eurent fpiritu terum principiû,nctnpcfcnfus princeps. QuodfiAa'' erpeu ateu- ccnnafamp;qui cum fcquuntur)aliud intellcxitjCiimfeii' ^^^ ** fum non prorfus tolli dixit, quid ei credendum fit i®
hac re neleio. Nam cómunis fenfus adio duntaxatin’' j pedita eft,vt non, ficut antea folebat, fcnfibilium a'^^^ rationes cognofcatamp; dignofcat: etfi prorfus exti”^. non fit. Vtredius,quodvolo,intelligas,confiderap’^ mum, hominem Certi aliquidintentilTimo animo co gitantem. Is inter eundum prætercuntes ac notos noquot; vidcbit,alloquentes non audiet,locumadqucmcon-tendebat,fottè praeteribit. Inmembris fpiritumadcnc, vel ex motu planum cft. Ideo ergo non xquè vtprim» j fentit acute, quia mens alió conuerfa eft. Dormienm bus quoque fpiritus in membra influit, quod exmota intclligitur,tametfi obfcurè fentiant. Obfenrihu^’ fenfus caufa non cft defedus fpirituum in membris, principis fenfus quies. F VRN.Tuergofomnum a obftrudione fieri contra communem omnium op' nionem negus? ERA. Prorfus ncgo, falfumq; effe fd^ F VR. Quoraodo ergo amp;nbsp;à qua caufa gcncratip»^^
-ocr page 53-r A R s ^ K A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49
^KAST.Alibt hoc expofitnrn eft: nunc aliud agimus. Superioribus, fi libet, adde foporcm, amp;nbsp;Catalcpfin. In “ismorbis tantum influetc per nemos fpiütus in mu- ' fculosthoracis, quantü moucndo thoraci fufficit,(re ‘Piratio enim libera eftiaiitleuiterimpedita) euidcntia lt;locct. Quodetiam partes aliquasinterdummoueant, ^ui Catalepfi laborant,'rcs ipia monftrat. Caufa igitur, ^uod non féntiunt,nö cft penuria fpiritus in membris, ‘^dpnncipisfenfus Içfioln Caro enim ventriculi prio-'^sanquibus fenfus communis opcrationcs pracipuè ^tteeoturanprimis afficiuntur,poftremo finn,cx quo capite poiitis membris fpiritus commumcantur, ’«mèillæfo permanente.Quocirca non ideo non fenlt;* '^tEpilcptici,quia fpiritus nö praeftó fît in membris, 7^iafacilitas cerebri alterationes membris à fenfi-^'^busimprefl'as nonpcrcipit. FVR. Si neqj habilitas '^’unientorum;nequc facultas impcrans cis motutn %qntfitgt;quóddeprauatèadeómouëturïER. Qiiia quot;Mas'hscinandans mo'tum læfa cft, amp;nbsp;confuse im* J'^ïtomnibus,non diftindè his vel illis,quantum ten-“‘'ïxariüc dcbcât,prçfinit. FV R. Verum ergo eft,quod ’'^l’am,motum hunc non elle naturalem, fed propter '^tehriconeuflionc fieri-E R. Morbofum, corruptum, Jî’toæqùeihcohuenientem elfefatcor. At ex hocnon guitar,quod tu inferre conaris, fine fpiritu è cerebro f'^ernos deicendente eum fieri. In Àpopiexia amp;Pa-gt;in quibus ei acceflus ad membra præclufus eft, '''^Husfietmotus,quomodocunq5 cerebrum cogites ^®ncuti;quia fine fpiritu â cerebro demiffb no poftunt mbueri. In Epilepfia mouentur, quia ex cerebro Wnterh fpiritum recipiunt,ficut abunde iam decla-’tmufuit.FVR Non poffum rduefari amplius,fedli-dnsconcedo ipfa veritatis vi, return euidentia, amp;nbsp;ar-S’liucntorumfirmitate coadus, morbum’, quiEpilC’
S
-ocr page 54-'fQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SRASrr DISPUT.
pfiadicitur,feu quiEpilepticorum fymptomatumcau-fa eft,nequaquam obftrudionem ventriculorum cerc-bn,fcdaliudquiddaefle. Sanèin obftrudionibus tantum neceffe eft motui dccederc, quantum obftrudio-nes augentur.Si ergo dimidia pars finuum effet obftru? fta,iuxta portionem refolutafcmpcr apparerëtmembra fubieda. Tantum verb abeft,vt motus fit quaw prins fuerat, debilior, vt plurimùm audus vidcatut. E R. Etfi hoefatis eft demonftratum, tarnen alia quidam infuper addam ,vt falfa hæc perfuafio facilius ß animis hominumdeleatur: quæftnon confirmabunt» faltcm illuftrabunt fententiam noftram.Primumboc efto,quód compluriumEpilepticorumcerebrumtl'^ lt;nbsp;fcftum nihil habuir,ex quo talis obftrucho coUigip*’*' fet. Diffedienim alij funt, in quibus ventriculiaqu£0'
. humorCjaliquando etiam cruento, pleni apparuerunti dr quamuisEpilcpticinihilfuiffentpaffi.Quidquódft££' ^“^oübOd^ ^^^'■^^*^^^^^^omnescenfueruntadeoeffe Epilepfia:i'' ‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' milem finitimamqjaff'eftionemiVtper.multi nen^ni
cundattaffirmare,nihil aliudeffe leuem EpilsP^'^^' quam fortem fternutatione. Equidem ficutcerebmt^' quod in naribuSjVelinftrumentoodoratuSjVeljfiif^quot;' bet,in cerebri prioribusventriculis acre mordaxq;m'' eft ,impetu quodam excutere in fternutationibus tentât,ita in Epilepfia quodiioxium,mordax,aut natui$ eiusinimicum in omnibus ventriculis continetutiC^' pellere nititur. Fit quoque in fternutationibus aliqnü conuulfionis velut fpecies in facie,vt hac quoq; in P’^' te ad earn proximè accedat. Cæterùmin fternutanont obftruüio nulla eft : ergo nee in Epilepfia obturatilt;’ tanta comminifcenda eft. Neq5 opus eft, vt in epilep® putemus membra fpiritu animali magis priuari quî® in fternutatione fpoliaricontingit. Huic altcnimi^'’ adde, quodGalenus in compluribus locis aßen'-'*’
-ocr page 55-PARS ^rA RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi ,
gültuni cffc affcdiim fimilem conuulfionî. At hune .. . certum eft non fieri proprer obftruftam Ventris caui- Jff^ ^'^r tatem ab humorc craffo inultóue.FVR. At idem ali- conuulßonL^ cubinegat, Singultum fubgencre conuulfionum pof- Epik^ticorS. fecollocari. ER. Inter Conuulfionem perpetuam pro^ prieq; fic nominatam,amp; Singultum,magnum eftcertè Qtùddifferunt difcrimen. At magna rurfus eft fimilitudo inter cun- ^mguU^zT demamp; coneuftiones membrorum Epilepticas, fiue conuulfio. ïd ipfos motus,liue ad eorum caufas refpicias. Vtro-biqienimconaturNaturanoxia expellere: acfiunt in-terruptæillæ coneuftiones in Epilepticis ob fimilem taufarn,propter quam fingultus excitatur.Quo amp;nbsp;ipfe t^lpiciens, fingul turn crebró conuulfionem nomina-'iit:tametfi cum vera conuulfione folum nomen com-•quot;une obtinere ali bi reftè afferat.De vertigine quid di-^5nmsï Vixquifquam fuit dodus,qui nonfinitimos Vertigopro-Muscredcfct vertiginem amp;nbsp;Epilcpfiam. Equidem x^iX c/i j^c-^^üipliiresaufi funtafterete vehementiorem vertigi- mo^pilepftit. ^ eife paraam Epilcpfiam: vt CacI.Aur.Thcod.item. Wc^Vreliquiteftatifunt. Noninomni Epilepfiaca-•l'int ægrotantes, fed aliquando folum caput nonnihil ®oucturfquodin duabusnobilibus virginibus,cum *’!^fcrmè fanata: fuiftent, obieruaui. ) interdum pedes 'i^ntaxat vacillant: vt tarnen nondum cadant. Vidi ’'onnullas vertigines,inquit Montanus,in quibus acci-’*®®tia adeó erant fimilia epilepticis fymptomatis ,vt ''■^dignofcerentur: amp;àperitismcdicisplurimum du-l’itareturA’trum vertigines potius cenfendæ,anEpile-pfiænominarideberent:proptereaquôdin finibus v-^■^■ufqjtnorbi confiftcre viderentur. Cæterùm in vcr-'*s‘tie nulla eft in cerebro obftrudio finuum:quamob-femnein Epilepfia quoque nccelTc eft hos finus obtu-^- hin amp;nbsp;iliud confideremus,quódin Apoplexia ob-«ruftio eft vcntriculorum cerebri: quam Epilepfia vei
§ 5
-ocr page 56-• U, E RAS rr D rsprr. nunquam,vcl rarb praecedit. Oportcrct autcm fcmpcf’ præcedere^ fiquidem in hoc tantummodo differrenti fficut non pauci affirmflnt)quöd.Epilepfia fit femiplc' na,Apoplexia veró perfecta obftruüio. Pat ratio eft fo' lutionis. Quippc omninocfletneccffariu, vtApoplc-xiæ folutionem fequcretur femper Epilepfia. None-nim potefttota tolU obftrudio, quin prins media tol-latur: ficut ncceflarium eft finum qiicmlibetexdimi-dio implcri antequam totus xompleatur.FVR'^' N^w rfpopif-, fert ab Apoplexia alia rationc-Nam in hac non rantiim xueorput ee ventriculi,verumeriam corpus afficitur cerebrirDei'’' ^wpe't^quim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vna vicereplcnturccrcbrifinus in Apop'^' ^'uentres. ’‘^’®’”O“if^tarde ytin Epilepfia. ER.Pugnantia refera-quot; • ’ Sienim confertim amp;nbsp;femel replcntur finus in Apop^’' d'icis,non replctur corpus cerebri.Quomodo eninihu mor craffus repenrè permeet cerebri corpus? .lutiüi quibus vafis tanra humorum copia potuilcontinogt;gt;^ qux amplos amp;capaces cerebri finus vnacüipfins corpore vna viceac fcmeicompleret? Dico tibi, ncufcum efleverum. Quippe nonminuscitóamp;inopinatóin“^' dit Epilepfia ,quam Apoplexia. Quare æquèccletite^ infinit ibi arque hîc. Inipfum corpus irrcperetamcito. quîpoflet humor crafliis amp;lentus? Et cùm antenul-Inm fentiat inconimodum animal . quàmyentriculi occupentur, quidopus efteoporis irrigationem hue adducere? RcûèigiturdicimusEpilcpfiam noncfledi-midiatam obftrudionem,cùm Apoplexia femper neq; antecedat neq; confequatur. His adde, quod in fopore feu caro ventriculi anteriores cerebri plus quam ferai' plenifnntpituitæ: licet Epileptici tuncyegri nihil pâ-tiantur.F VR.Epilcpfianoninhis,fed inmedioautpo-ftremofufeirari creditur. ER A.Non tibi hocconcefle-ritAuicenna,quodîamvitro tibilargiar. At necrefo-hwio propter horum obturationem putatur vfuuf'’'quot;
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt-At-
-ocr page 57-? ÂR S , ^F ÂR T À.
^î'Attamen in caro membra omnia rcfoluta potins .. -^àmconuulfa cernuntur, Quaefo te, fi obftruerentur *'nuscerebri humorceraifoJentoflj^OJi.on.conreque- J V ffturEpilepfiam plcrunqueParalyfis,quemadmodiim:5 Apoplexiam infcqnifalubrem folet? Quid dico4alu-• orein?Vix quifquam Apopledicus moritur, quin altc-föinlatus magis altero affeótum appareat. Hoc cùmm epileptici aU-^ ^pilcpticiscontingit,non folo affliguntur Gpmitiali ^«lt;lt;'’^o frlt;lt;t*lt; ’’’otbojfed enm eo Apoplefticu aliquidiungitur, quse ^Hquidafople '^ufa eft, v t n o n nu 11 x fo lum m o dop a r tes in t al i bu s 1 e-, ^‘^^ (quot;terconuellantur. Quo putas ergo humorem illiim ) *‘gt;alijsfpilepticis ex cerebri ventriculis extrudi? Sanè :
*'atiiraeodem deponcretentarct freqnentiflimè ,quo • Pfopellere in Apoplexia afFcüis,amp; catharrolabotanti' “^'sconfucuit. Sedquotidiana expericntia,vt'Galeni ''ftimonium taceam, quod noftri aduerfarif libentius Wiuftius-rContcmnunt,diuerfum probàt.Nam nul-Jfft Apopledici itakui corripiutur paroxyfmo,quin f^lutionê aliqnam patiantur. Epileptici veto ctiam ^f^uiffimèlaborantes velnüquam vel rarö admodum 1 Wydei fiunt. F VRNLongè alia eft Anicenna: fengt; AuieennM B- -f^'’tia,qui Epilepticos vt.plurimùm fcribit Paralyticos pUeppam fæ-^^b. ERA. Aliquibus hoc accidere non inficion At in- P^^‘ßgt;f^^ “it “Pitosferè videraus muitosannos hunc morbum fu- *”■ ’•»etc,-neevllam corporis partem'rcfoluicernimus.
'^eincrgo locum oftendesyinquem detrudere com-’’’odè point tantam materiae copiarn cerebrum, quan-, ’^ neeeffeeftin amplis cius finibus contineri ,cùm ^mipleni efle ponuntur? F V R.Ego tarnen vidi ex Epi-'^fia fados.Paralyticos. Vidi qupqj nonnuUis pitui-*9(am humorem ex arababus naribusamp; ex ore pro*
quod Auicennas quoquC;annotauit.Quinimö » ^idamhuius oppidi matrons(quæçx hoc morbo in-^^ijtj fubftantia quîcdaKicercbri;fubftantiænmilima.à
Sb? gt;
-ocr page 58-^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R A S T T DISENT.
exnaribusefflaxit ER. Quis dubitat morbuôivnut'^ occafioncm pofle alq morbo præbcreî Morbortime tiam difparatorû causas fæpe videm us mifeeri: amp;nbsp;q*^® per fc finguli non potuiffenr cfficere, ambo.s perficef^ SiParalyfis Epilepfiam finiret, quemadmodum Apo* plexiam finite folet ,credi poflet ab humore'eraflog^ nita fuifle. At qui Paralytici ex Epilepticis faâi fun5 muito fæpius paroxyfmis cotripiûtur: ex quo fatisp^^' fpicitur,aliam paralyfeos,amp; aliam Epilcpfiæcaufam^^' titiffe. Nos deralibus non Ioquimur,verùmdeco3g* mus,quod non aliquando /ed plerunq; euenireopof' Cum PhilebCd ^®’^®^’fi ^^^ obftruentehumore crafib epilepfiagign^f^' wngiturinter- ’•‘^'■' ^°” infrequens eft prorfus,vt cum Epilepfiat'”?' ium [yncope, iungatur fyncopc (quam aliquandopræcedereCoi”'' tialcm,fæpiusfcquinouimus) tametfi nullus ob id P®' tet,propnum hocEpilepfiæaccidenseffe. Humo''’^''' ’ omnibusferè ex ore aut naribus prodit,atq; in pluf'' misvclfpumamvclfpumæ quiddam fi mile facit, f’‘”’ eft mail caufa. Nam ipfo apparente cxcrctoquc/’^''^” xyfmus defineret.Tantum porto abeft,vt ob id io*“^ tut,vt læpe etiam exafperetur.Dum fpuma cft ploó®’’ paroxyfmus eft vehementiffimus : amp;nbsp;hoe decrcfcf*^^^’ minuitur fpuma: ficut in leuiore p.aroxyfmo nulla ctf' nitur. Quæ omnia palam docent, accefiloncm fpuW^ caufamexiftere.hanc autem patoxylmos neutiqua® fufeitare. Qtiibus adderehoe etiam pores, qubdinü' neparoxyfmineq; fpuma,ncque humor craffus teil' dus inore petfpicitur. F VR. Quodfpuma apparente paroxyfmus non minuitur,illud eft incaufa,quöd tot® ' humor non eft dcpulfus. E R. Manet ergo difta di^ cultas. Quaero enim quó natura ilium humoremiqn* pergitobftruerefiue obftruendo paroxyfmum cxteH' dere|,!poftfin!tum paroxyfmum depofuerit? Cert«® eft fub finemamp; poft finem nihil tale amp;nbsp;tantumfei’!'^'' liter
-ocr page 59-PARS ^P A R T A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç^
'^ in plcrifque vacuari. Ncquc dici aut credi poteft, ’ntuni crafli humoris in tantulo tenipore(fæpe nam-’lic breucs funt paroxyfini) diflipatum fuiffe. Redius *’'ult0Rondeletius hinc cfficiputat, obftrudionem Roniektim.
adeffe. Galenus,inquir,in lib. De Vfupattium 5*^'bit,nos fæpe fuifle per Epilepßam corripiendos, ‘ per peluim fine xsav^^pitnita expurgari non poquot; ’“‘ffet. Quare fi obftrudio foret, huius meatus occlus ‘^foret. At non eft,cu per eum defluat pituita. Quod “'p2roxyfmo effluit, vt plurimum eft nil aliud quam ,‘“eus,qni continue lolet per nares amp;nbsp;choanam exftil- ^^^^ç tpilepn ^tegt;Hoc fcrè intereft, quod in morbo per vim amp;con- exore effluent ®^gt;®cxclHditur-,pcrfanitatcmfênüm cijcitur. Quid ijuùfft-‘'^îtronæilli acciderit nefcio. Quantum exnarratione ^orum comprehenderepotui,de fubftantia procef-'*''inccrcbri,quos inftrumenta odoratus effecredit Xabruptum violentiaraorbifuit. Hanc autem non. '“fiiiffeobftrudionem inventriculis cerebri genera-/i'iinis rudis eft Anatomices,qui nefcit. Obferuatum “eetiam eft à medicis ,morbura hunc in aliquibus à J’^ticularis cuiufdamjmembri (^ brachiorum,pcdum, “'s'torum, humeri, fpatularum /,conuuHione fæpe in-^“lere/amctfi nihil ex ijs ad cerebrum afeendcre per-^Piatarxx quo rurfus conijcimus, cerebri ventriculos ^eftfuâioneiHacarerc. Nonenim vnöaliquodmem- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
fi^nijfedplurajinio omnia fimul afficerentur. FVR. Retiens hoc modo incipit malû, cerebrum nihil ad-Mititur,fed pauló póft confenfus lege patietur.
^Scio.Imó affedus iUe membri,antequa noxæ caufx ^etebrocommunicetur, eft verusfpafmus particula-‘‘^gt;non autem epilepticus. Quoniam caula Epileptici \ P^ftninon eft in neruis,fcd in cerebrOi Tu interim co-^'^3,num paucula illa materia, quæ in ncruo vno alte-’^'luctota coutinctur, ad cerebrum data ventriculos
-ocr page 60-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R J STl DISPUT.
cius adcb ampïosocc(jpa'rc,amp; fpiritib.aditirm ad mem* Epileppafenes bra intercipcre vàléàt; An non magnum argumentum rara «’'nptf. j^jy^ q^Qq. çæ, quöd Cæl. Aurdranus, Auicenna,Pau* tlusqi'fcribunt.Epilcpfia raró’fenes apprehendi ? Si ab '^obftruente hnniore pituitofaficret, læpius dccrcpitis quam alqs accidcret : quos crebrius altjs obftruftioni-•.bus prehendi, hoe eft, paralyticos amp;nbsp;apopledicos fieri corifpicimus. F V R. Plurimi authores contrarium af-•firmant. ERA.Videndum ergovtrivenoraaceukrinr. Repetc memoria tccum, quxvidifti,amp; ÜbentcenobÜ-cumfateberis, te paucos valde Icncs cpilcpfia,pluri-mos nuper didis morbis vidiffe compi aut möri. 0-mnibushisaddeji liber,quod cpilepfia eodem locoW inquoapöplexianafciturrteftibus medicis. Iameagt;l' derocumTacimus caufam amborum, nulla critintet hosmorbos différé tia,quàmm aio ris amp;minoris.Eqüi-Epilrp/ï/ er ,ji^ni morbi,qui neq; loco patiente nc^i caufis efiiädgt;* ^^^^^^^^''^’^^’^'■’^^^*^^’’ ‘^ifttnguiyquam didum eft ni' ^^iwiMte^* 9^^^^^^^- v* vclmediocriterernditi omnesintenio“'’^' ^ff Cætcrùm iymptomata vcriiffque probant,ditoio^^*^ longè maximum inter cos efle:quodcum non fiti»^®* co,in eau fa quacrendum fuerit.Sed apoplexie caufacft humorcraffus obftruens. Igitur epilcpfix tails no“ ^^’ fedmordicans amp;nbsp;vcllicans. F VR. Satis,arbirror,muV ta,fatisq; firma protuliffi ad refeUenda obdruffioncnt illam decantatam inepilepfia. Quaread altenuscon' • futationem accingcre. ER. Volui prædidis illas adijce-re conicduras,quæ ex Ephialte (^ in quo affeâu cadent dormientes pan Gal ait, quæ epileptici vigilances pet-peti (blent) atque ex concuffione totius corporis, qut dormirc incipicntibuis.frequcter accidit,eucniunt.Sk ' qniafufficere putas,quædixt fego nhnis multamedt« ■ xiffe cenfeo) ad altcrum tranfeo. Haud multis tócƒquot; gumentis, nccmultofudore opus cft,poftquaro/'“°*
-ocr page 61-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏT
^ffiarccnicxpuernauimus. Auerroes àflâtumordaci , ^'Utnoepdepfiam lufcnan probauit his rationibus. i^pß^^ ^ e^^ ^•^oxyrmilmius morbi brcucs funtmeceirarium ergo ,nisna[ci pro. ^‘^gt;vt,ficut in acutis morbis accidit, humor tenuis fit. f,^^, ?obijcias,huncmorbuni fermé frigidis molcfium ef-^i3tqueobidcrafiam frigidamq; cenferi debere eius ^5ufam,rcfp onder, humorem craflum,frigidum ac len-^i*® diffoluinon pofic, fiuein angaftis meatibus, fiue '’'Patentibuseum ineffe cogites, priufquam à natura ^'lidus fit.Hoc autem tam citó fieri nullo pado pofle. ^abo altera talis cft. Morbus per confenfum fadus,ab
*quot;gt;Wore vel aura fit tenui amp;nbsp;fpiritali. Ergo ciim ab hoc '®cipoflit,fruftra ahum quærimus. Argumentö hoc '''amCiipràrecitatumfuit. Quippeoportet omnesc-^'^';pris caufas per vnam immediatam amp;nbsp;proximam ’Jjfbumefficcre. At caufahæc neq;erafla,neq; lenta ^are nó crafl'i tie ac lentorc,fed alia qualitate mor-'•ihunc fufcitat. F VR. Dictum iam eft.obftrudio-''^nihilominusfacerc,dumper contradionem cc-^°f; Ventrien lorum parictes collabuntur. ERA. Non f®8'um perfuaderc mihi verum effe, quod dicitur.Ete. '’i^icxpericntiaccrtiflirna return magifira clarè amp;nbsp;e-’'*’*cntevnos docct,vcntriculis cerebri compreffis ani-i 'quot;^fcüfuamp;motu continuo priuari.Docethoc fæpiflà-^'^Gaienus:probantvulnerati: confirmât fedio. Nam '''dnudatum cerebrum vel caluaria tedum compri-!j5S£o vfqjvt ventriculi comprimantur, ftatim vide-
quot;'^uç dixi,confequi. At in Epilepfia tale nihil contin-6't;non igitur fingenda eft talis occlufio, ad quam non 1 *quot;‘”115,911^111 ad obfcrudionem ab humore fadam,nc-^^ceft corpotis vniuerfi refolutionem confequi.
quot;R-Non repugno meamplius.ER.Tertia Auerrois f^iohæceft. Galcnus curat huncmorbumhiera,quæ Wemvacuat: ergo ab humore tenui nafcitur. Confir-h
-ocr page 62-58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R Â S f 7 D 7S P ET,
mat rationcm,quód propter famem amp;iram multi hac paflîone corripiuntur.His iam addc authoritatem Ari-ftotelis in hb. De Somno amp;nbsp;vigilia: amp;nbsp;rationes aliquot ex illis,quasfupràaddnximus ,ad refellendam opinio-Calm. fpilef'. nem de ventriculorum obftruétionc. Si Galeni quoq; nmnè dicit ab teftimonium poftulas,extat id in lib. 3. De Locis affed. bumm acri cap.7, Quo inloco,cùm cpilepfiam per confenfumfic exatart. flgfj dixiiret,quomodo ßngultus nt,amp;nonnunquani huicconCentiens conuulGo: amp;nbsp;ob idmitumviderino bis nödebcre,fi neruorum prindpium ficquatirideau mus, qnó noxia cxpellat, hæc fubdir. '^Ta j' pot
y a)ilt;ix, TTiMTX m K^evottuTit ro v^LpuJ'n “^/^^ a^u'yivi^ lt;rv{a.i^lü)/a.tx,Tiit. Siergo accidentia, quibus neruofumgc-nus per interualla concutitur, ob id cunda cncniii«^ quia excutere principiü conatur molefiiam exhibendi amp;omnisepilep(ia tales habet conuullioncs »quodot-perientia ccrtiirimè demondrar, omncm cpilepfia® confiteri nos oportet excitari ab humoreno oböruciv te, fed qualitatc aliqua acri aut venenata moledanfe Vernet de ab- Récitât Fernelius in 2. lib. De Abdit. rerum catifis^’'^* Hc.rerutncau- hiftorias,quibus cuidenter probat à yapore illamquo-fis- que cpilepfiam gignhquæcaufamin capite habet- Ad-dit hoc etiam,multos Epilcpticos exeo fados, qubda-liquid hydrargyri eis in cerebrum per au res penetta-uifiet. FVR. Fliftoriæ à Fernclio recitata: hoc tantum
probantjCpilepliä ab humore feu vaporc mordaciaut Venenato exfufeitatam in cerebro caufun habere non illud demonftrât,à craflb humoreeam nögignlER-Si à craflb humore non fit,line is in capite generetur, fine ex alqs partibus co afccndat,nö potuit aliud Fcmclius docere.qiiam docuir. Hoccerte dem onftrauit, non fans accurate Galenum difereuifle fpecies epilepfiæliJC ratione, quod, cum in cerebro caufa conftiterit, bumorc cxaifo fiat, cum in alqs partibus puUuktAC-
-ocr page 63-P^^s ^r^RTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59
äi^acrivelaliäs peregrinovaporeconcitetiir. Qnare (1 *gt;'aximètibi darcm,aliquam Epilepfiam à tah humorc ’’■areUon tarnen perpetuó verum foret, Epilepfiam à Pfopriocapitis alfedu exciratam, à tali humorefem-P^teffici. F VR. Qua ergo in re differtra, quæàvenc-^atoyelacri humore in parte aliquacapitis orto pro-’gt;6nit,amp; ab codera cxalijs partibus aduentante origi* ®fmfumit? E R. Grauior fere eft,ac frequêtiores qnàra l'æcparoxyfraos illa obtinet. Etenira qua: ex remotio-'''’us particulis fur^it aura maligna, in irinere facilius f' ^*^^'*b”*»* “»iipan amp;di(qci poteit,quam quæ exloco vicino pro- ^^^^^^ nbsp;nbsp;“
I 'I't. Addcquód fxpe difficilius curâtur capitisaffedio-j ®®,quàinaliarumpartiumnoxæ. FVR Reuerteread 1 'quot;cumjcx quo te abduxi. ERA. Obfcruatum àquibuf-J’''icft,flatuin cerebri membranas conuellentcm Epi-%m peperiiTe.Quories à turao aut tetro odorc,aut Vibus arctento (êrainc,vel àvermibus, vel à pur^ 1 ^mcdicarnëto,vel à biie in ventriculo inteftimsue **'’itcntoilatis gerteratur,nullus tam cftaraens,qui ^'îæos humores pro eau fa oroducat, Vidi ego,qui facigt; ‘Hrew deiirio cum labiorum vix fenfibili cótraftio-i ®'t«ntati ftarim Ebi rcftituerentur.Qinpollethorum
’i'ï caufa af!ignari,quàm vapocofus fpinrus ? Sœpe ex*quot; ^'tintutægrotantcs odore riitx,caftori), oleirutacei, ’^fti« quo maducrint aromata : quod non continge- Epf/fpfi«oJo f^tjfi crairus humor paroxyfmum peperiffet. Impofti- ’'f ’'“‘'^’f‘’M®-’»enaraque dl crafRim humorcra à talibus tempore ’‘icobreuidifcuri. Spafraus ex flatu vel in furis velfcquot; Honbus,aut aliolocorepentè exortus,confeftimque
, ®fnimfolutus,clarèfatis indicat,aliatu taliafieri po* fgt;us quant abignano aliquo cralfoq; humorc. His ad-
(•Ifquódfpuina ex bulüs maioribus conftans,luculcntè pfobatCpiritus ra hoe morbo, quàm humoris,copiam ’delfelargiorem. Equidera Ipuraa nileftaliud,quam h 2
-ocr page 64-60 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R AS T l D 7 S P f'T.
SpuwA c^uU accruus vndiquecohærentium inter fe paruarumbul-fit^erquorno. larum: eofcrèmodo,quoinaceruo frumcntiautmilii do genmtur, grana fe vndique contingunt. Sed hxc propter ficcita* tem inter fe diftinûafuntjiHæ propter humiditatemamp; lentorem cohærefeunt. Fiiintautenihæbullæ,quoties humor aliquis motus in minutiffimas partes diuidi-tur,amp; aer intercurrit, atq; ab hu m ore lentoris aliquid habentef alias difficulter cohærerent partes) interce-ptusretinctur. QuarevtSpuma fiatjOeceiTaiiumcft,
. humorë in partes minutas diuidi, amp;nbsp;acrem fc infinua-Spumacx te- tem in fmgulis particulis detineri.Vt illudfiat,tenucni nui,nSexcraf gpfehumorem oportct:vt hoeeueniat,lentorem parti fo lento^hu- cipetneceiTeeft. Qiiippe fivclfitvaldccraflus,vcladj more oritur, modmn lentils, vt oleum, fpuma vel tarde vel nunqn^ excjtabitur:proptereaquod aer fiibire nequir. Quilt;1’1' bitat,in externis pcriculum faciat. Ergo generaturlpU' Sptimi Epile- main Epilepticis propter violentum motum ex faling ptidscxjaliun et humore aquofiore,qui in ore generatur,amp;foi'tcpct ^a^citur: nbsp;nbsp;nbsp;palatum amp;nbsp;nafum de capite defluit : non ex craißkn*
taque pituita pronafcitur : quam morbi caufanift^’“'' unt. Vixenimpoft multashorasita diuidi à fpirituiquot;!' mor is poflet,vtinterclufus bullas efficereta^gitatoba-culo craflam amp;nbsp;lentam pituitam,amp; expericreqnànifit difficile fpumam in humore tali fufcitarcDeniquccli-riffimè oftendunt flatum effe in caufa,quód nullus hu* mormemoratu dignus vacuatur: quód fediocapitis vel ccrebri humoris iftam copiarn amp;nbsp;qualitatemnon monftratiquod craffa tam citó diffiparinequeütquod craffihumores obftruendo paralyhm potius,quacon-uulfione.mjefficercntjfSuprà demonftratum eft obftru Öionem in finibus. cerebri nullam effe in hoc morboj quod ingeniofiffimis fæpe accidit:quód ofcitationcsamp; fternutationcs frequenter malicaufamaufcrnntHis^ iam ante did a coniunxeris,nihil, opinor, defidet^'i”^
-ocr page 65-PARS ^r A R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61
FVRN. Quamigitur caufam adferes,quód tam fami- ^pUfpp'i pue-liatis eftpucris ? Hiimido pueros abundarcexcremen' w/^w'ÏMW« titio nullus ignorât. Verifimile proindeeft,atedun-dantehumiditateinpucrisfaltcmconcitari ER.Can-ftmhuiusmalioportct humoré acrem mordacemq;, autcertèocculta qualitate venenara cerebroq; inimi-«præditum effe. Niü enina hoe lit,non concitabitur wrebrum ad expuKionem. Conftat autem ex difputa-^isomniuinque medicorum confenfu (ipfarerum eui-’l^ntiaadflipulante)intcrruptos motus,quiincpilepfia ''iftintur,ex eo nafen quod noxiam amp;nbsp;inimicam mate-'
''am cerebrum tentet excutcre. Docetnos idemfter-
'quot;'tatio,quæ cùm vehementior eft,tantûnon omnes fendis,cum quadam conuulfionis veluti vmbra vel ini-quot;o.oblmdit. Idem leues apoplexiæ probant, quas flatus ^’airusamp; vaporofus inducit. Qui ppc cerebrum hos ^'quot;tanto impetu à fe conaturdepellere, licet egregiè ^®t:quiafcihcct mordacitate carcnt,ac quantitate ^usquàm qualitateoftendunt. Eadem ferme ratio f‘'nEphialtc feu incubo ; in quo membra motu ma^ ^''Prinanturquàm conuclluntur. lam amp;nbsp;mucus, qui f^tcerebrivêtriculosfubindcpercoiaturjidem dccla-’’'■ Qiiamdiu enim peregrina qualitatenon afficitur, 'quot;amfi multus fit, facile tolcratur. At cùm mordax, ’“quot;s,putris,autaliàsinimicus rcdditur,non fine vio-^'quot;iaadfubieda membra detruditur. Teftimonium 5quot;nobis illa quoque concuflio totius corporis, quæ ^optimumfomni inirium contingerc omnibus ferè '’‘'isfrequcntius,altjs rarius)foler. Dum enim fpiritus Cdu'a conatf. ■ vcntriculos cogitur, amp;nbsp;vnà illabitur fumus acris amp;nbsp;fionkfu^ pnn “'Hofiisf qualem per diem cxlaboribus,cxercitqs,me- lt;^^P^^l°”^‘^ j ’*'htioncamp;curis verifimile eft colligi) cerebrum irri-| '^quot;Sjinfiu'gir vis cxpultrix,amp; cumvalidoconatuexcu* 1 '’''«nititurquem eius corporis m otuui totius iaólatio
h 3 .
-ocr page 66-6z ' ' E R A S rr DISPUT.
confequitur.Inpuerisitaq;diconon quantitateS,fed Pweri f^ro d- qualitatem humorum cxcirare hunc morbum. Pueri poplectiafiut. ^-gj-j-è, fi veva effet opinio tua, frequenter Apoplexia c-tiamcorripcrentur: quo affedu tarnen vel nunquam vel rariffunèaffliguntur. Quod porro humorespuero-rum mala qualitate vencnofa præditi fint, luculcntc firmeq; fatis monftrant mo'rbilli,quibus laborant o-mncs,quoiücaufam nemo non intclligit occultæ ma-lignitatisquippiä obtinuiffc. F VR. Audiuiquæfitno-tio EpilepfiæânteUcxi quod fitcius.quoad morbus cd» fubiedum. Etenim ventriculos in hoc inorbo princi-paliterafficicumfpiritib. perfpexi. Putaui ad hocteni-pus vfque morbum ipfum effc obffruäionem finuum cerebri:fed nunc pcrfuafus tuis argumentis aliter iu^i-co. Decaufactiam antèdubitatfi fciebam,dequanunc Epitepfiientor non magnopcre du bit o-Hoc nondum video,quidnam bimturdetde morbus fit,qui Epilcpfiavocatur hoe eft, qiræcaufafit pnitioi^uapt. fymptomatum epilepticorum. Hoe vbi rcicuiero.uon dubitabo,quin perfeitam buius mAibinotleiam^dc-ptus firn. ER. lam quodarnmodo tibicxpoiinopin'®' nem meam, quæ cadem eft cum c!agt;ifumorü ïtatuw omnium medicorum fentenria. Effi crim non ionpquot;' eodem videntur raodofentirc adoquLtandera taffen idem level coattos dixiffedeprehcndctur. xvlorbus,qui Epilcpfiadicii ur, eft cerebri vcntriculorum afffffusin quo propter vaporemvel mordacem vel aliter inirab cuniamp; peregrinum itaiHins exturbandi caiifa concff titur,quomodo ventriculi os commouctur,eùin expel-lcre niritur,quænioleftiam ipfi adferunt.Ex hac deferi-ptione vtrumqucintelligis, quid amp;nbsp;qualis fit morbus-F VR- Nominealiquo mihi velim nominari.Namepi-lepfiæ nomen etiam iyinptoma complcdi iam pridem fcio. ERA- Nomina tu mihi afteffum cerebri, proptet quern in ffernutationibus illo modo mouetur,vcl i^c-duin
-ocr page 67-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS ^R AR TA.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é^
Önm oris ventriculi, propter quem fmgultit, amp;nbsp;nomi-’'abofortafietibihunc quoquemorbum. Non omnp I’usrebus nominapofitafunt. Quare fufficit oratione ^^,^(4 lt;'rfcnbere,quo in fignificato nomine quolibet vlurus (iuiim plura ügnificat, nee vnireifoliimpolitum cd. fVK Duæ mihi nunc occurrunt difficultates ,ex qui-'»« te amp;nbsp;me extrices oportet, antequam tibi affentiar. , frimaeft,quód tibi hoc lumis, cerebrü moueri amp;nbsp;con- ^^’^^ ^^^'^ ^^'^ a * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mouetur^
'■uti,quod aiiatomici prope omnes conitanter negant. ^lotum enim ccrcbro nullum concédant alium quam ^atH,quem propter arterias habet. Nam invulneribus '’'oiierividerur,aiunr,quia arteriarum motus cernitur.
Ornaat idem hobamicus tous in re anatomica egre-, îî8excreitatus,D. Volcherus Goiter, his verbis. Agno-''‘ai.hædorum, amp;nbsp;canum vinentium, quo certö, num '^brummoucretur, deprehenderem, aperuicapita. Sllum in cis cernerequini motum. Quód in cerc-%agnis vuloeribus cerebrü fimih cumarterijs mo-'quot;’gitan vidctur,arEenjs, amp;nbsp;nonfubftantiæ cerebri ad-^endum eft. In cadem hac lent en tra Fallopius quo-^'*tfuit,vt lub finem fuarum obferuationum vidcre li-^^'■Cum experientiaconfentit ratio. Cerebrum fane ®^caiupofitionisfu2 natura amp;nbsp;modo vi'deturomnium *’'^winè parti um ineptum effe ad motum. Deinde in '®''traöione(ponirur enim contrahi amp;nbsp;dilat ari)ventri-'^los anguihores effici oporreret : quo non pa rum in-^»imodarentur ems opcrationcs : quippe fubftantia. ^’sinfccoireprelïiusvix potent. Quare finusardari: *'*coaüionf oportet. Præterea. répugnât ratio à te fu-friaUata Tam nou conuenit principium motus mo-^^lApiàm non oportet principiü fenfusfentire. Sicut '»'mcerebrum alrcrationes inftrumentorum non in î^rteipere, led dignoïcere débet: ir.a motum imperans. Wliumeiuis,non dccu.motus initrumentum effe..
-ocr page 68-64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER AST r DISPUT.
Animd ßne 'm firumetis cor-porcii no con coq^uit, uidet, (imbuUt, z^'c.
Multafuntin natura adi on unieer tar unicaufa: principes amp;nbsp;primae,quæ tarnen fincaiqspei agcrc nöpoffunt. Animam quis neget concodionis ciborum authorcni amp;nbsp;principium effe? Jx hoe tarnen nö eflicituranimam eriam inftrumentum cfïequoddameoncodionis:fci' licet vcntriculum quendam.Cerebrum motusarbitra-rtj amp;fenfus authorcft: fedillum nö fine mufculis,hiinc non abfq; peculiarib.ad hoe munus fadis infirumen-tis exercet. Poftremó nullam poterisvfumhuius motus adferre, Natura autem nihil fruftra facit. E R. Gale-Qaiï ufiußt nus vfum geminum indicauir, vt videlicet fpiritusanh motuscerebri, nialis attrado in cerebru aere augeatur amp;nbsp;vcntiletur: atque vt odoratus fiat. Huius enim cùm fit infirumen-turn intracaluariam fitumfprocclTus cerebri ad oscri-briforme tcrminatos,non ventriculos cerebriolfadus infirumenta effe nihil dubito afleucrare: vel propter modó à te repetitamrationemj amp;vapores odoratiad ipfum pertingere citrainfpirationem nequcanc,ccre' P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brumconrrahioportuit,vtaer pernarcs confccfidcret
Aerjmetnjpi- ^j^. jj^j^^ penetraret. FVR-Hanc necelfitatcn'^'’^ Trcdüurcdl^a video, ER A. Acrem ex naribus non afcenderc adints-rinmexndïib. rioracaluariæfineinfpirationenotumeft. Sicalamum odoribus plenum,inquit Galenus,in nares alicuiusin-dideris,amp;quantapotes vi inflaueris,eoq; modoodo-ratum vaporem furfum pcllere tentaueris,incaflum h' borabis: fi is interim non infpirauerit. Quippe aerin concauitate narium cedcre non potcfl:,non cedente eo,qui intra caluariam cerebrum ambit. Et hic quoqs cedere nequit,ccrcbro no in fe cocunte. Ergo cùm con trahitur,ambiens acr,ne vacuum dctur,neceflariô con fequiturân huius locum is deinde fuccedit,quiinnari-buscontinebatur. FVR. Probabilia hæcvidcntut:at veranon videntur. Nam fi moucturcerebrum,vd®^ turali motu cicturvel volütano.Si illud affirmes(qnod ftatira
-ocr page 69-5jj. P^ns ^r^RTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6y
'^^^“''‘^^™quot; ^®*”°‘^® enim arbitrary
U ?5pnncipiumnon eodcmpotius quam aliomo-qu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’ '^f c^’^ebri contraftio ali-
’ ’’'do fiatgt;non diftento thorace.Nam poffumus fre-i to*^*^^*’’^^'^^r’osrefpirare,ficutpatct. Ergocerebro 1 h?^’^®^®’dum thorax quicfcit,fiat odoratio:nam pro-' u^^^''itationcm vacui contingent quæ dixifti. Si ergo jquot;*^ mnaribusfuerit vapor odore pracditus,(quod popi ’”quot; volo^ odoratio fiet, tantetfi nulla infpiratio fiat, j”®thorax nó diftendatur. At fine infpiratione amp;nbsp;tho- smemj^irdtia (^'^aliquadilatationeodorari nullus poteft.Non po- neodorarinul .^tgo hic motus naturalis cenferi. Sed nee fi volun- bnpoteft.
) ^'’fnponas difficultatem efFugies. Poterimus enim ^tormaapt-Q arbitrio noftro cohere,vt interim tho-*quiefcat:ficut mufculum vnum mouere poffumus, ^^ alios ; nifi fi colligati fic fint, vt fimul neceffarió Aantur.In ccrebro thoracis ratione tak nihil fingi pd RurCus ergo fine infpiratione odorabimur quo-ƒ libitum fnerit. ER. Quaigitur ratione odoratio-^ fieriinter infpirandum putas’ F VR. Difficile di- o^owoJoi«-pft. Arbitrer thorace dilatato acrem, quiin (And'j^irdtia efji--.quot;’cxnafOiCum parte illius qui fupra os illud fpongiæ lt;^i^’ odardUo-’^cmaner, deorfum trahi: amp;nbsp;propter vacui fugam quot;^”** ’1'atnfubire in abeuntis locu. Erfi verb per quos mea-'“5commcatus iffe aeris fiat,non ita pcrfpicuè docerc Mum (fufpicor per alios poros offis cribri fimile aliü ’’Stccli, amp;nbsp;per alios eodem tempore interiorem euo-^fijfentire tarnen omnes vidcmur,fi modó attendere W,aliquid inter infpirandum ex caluaria educi. Si ^lt;lemeffet fabrica hominis amp;nbsp;bonis,nihil dubitemaf-
, quot;’n)atc,odoratusinftrumentum effein ipfooffeeth-Mt Nam ex pupillis cerebri,quo loco in prxdidum Q^^^f^ff {^ 1 ®’definuntjnimfeffinerui exeurit,inquc os nomina-ßrumätum in ’liaiinferütur,binivtriuq;, longé maiores,quàmvt foil oße ethinoidt,
-ocr page 70-66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BRAS TR • D RS P rT.
taduifubferuiant.Hocniipcr in diffeâionc Wpiô^.bu* buli dafèdiftindeq; nobis monftrauitDoft Antoniti* Francifcus Pigafetra,Vicentinus. Efle autem fimiletn quandam proportionc ftruduram in brutis amp;hoini' nibus, quotiens idem inftrumentum amp;nbsp;eadem opera-tio in vtrifq; ineft, probationis non admodu eget. AIU eftratio ,cumanimalia proprium aliquodinftrumcn* turn propter peculiarem adionem habent:ficut.aucs alas,amp; ruminantiaplures ventriculos obtinueröt,qui-bus homo meritó caruit.Ergo cùm nares bruta nobif-cum habeant, amp;nbsp;vtriq; odorari debcamus^haudmale purauetimusfimiliterquodämodoodorationemficri, amp;per fimilia proportione quadam inftrumenta cxef' ceri. Quo po(iro facilè eft vidcre, cur infpirantes fob’® N«w cmbrii odoremur. Quemadïaiodü porró cerebrum falsópo fentiat: nismoucri,ficctiam perperam tibifumisipfumfenti* rc.Nifi enim fentiar,non potent modo àterecitatoad i
quot; cxpulfioncm noxij vaporis confurgerc. At ccrebrani non fentire amp;nbsp;nunc, amp;nbsp;multó pluribus antea tiemoa- | ftratumeft authoritatc,fenru,expcricnria,necnor’®' tionc. Tuu iam crit hos nodos aptè diffoluere. fï^^'' lenuscerebri ventriculosfentire non inficiatur. Inbb. deOdoratusinftrumentohiftorias refert quorundara qui medicamenti acris per nares violcntius attiadi morfum in profundo,id eft,in cerebro perfenferint. FVR. Ego verb fenfum illum vel in cerebri membra' nis,vel in odoratusinftrumentofadum exiftimodn cerebri ventriculisfuifle fupra narratis argumentis pcr-fuafus non credo. ERA- Nihil tarnen contra nos obtt nes,quam nis vtrumqjtibi concedamus, cerebrum vb deheet neq; fentire co modo quo partes aliæ,neqj Hato aliquo motumoueri. Vtroq;,inquam,dato,fcntcn' tianoftra firma amp;nbsp;inconcufla, nihilominus perftabb- J Multa: namqj partes corporis,vt ne dicam omnesn’e' nbsp;nbsp;1 wat f
-ocr page 71-tiiarbitrariodeftituuntur, qua: ob id noncatentmo-Muonoxia à fe abijciuut atque etiam arcent. Hepar, *fn,venç,arceriç,excrementicios humorcs magna vio- • *cntiaquotidiedcponunt: tamctfi illo motu, quomu-‘^ulimouentur,pr£cditîenon fint.Cùm incontinuis fc-®fibus veux crids tempore, amp;nbsp;per diarrhoeas,aliasque ^ttifluxiones,putridos' humores in ventriculum amp;nbsp;in-^^ftina effundunt, non abfq; motu id faciunt,licet mu-**1115donatæ nullis fint. Ratio cadem eft aliarum par-^ttm. Quin imo ipfi quoq; mufeuli noxia à feipfis de-Wlentes,non videntur motu voluntario,fed naturali ‘^acere:quó pars quolibet natura cdofta eft molefta sin^Utu no» quot;«alio propulfare. In fingultu motus oris ventriculi efluolunUrù» ^^'iïïanifeftus,quoconatur mordicantem moleftan- niotitt-’''»que humorem excutcre,ncc tarnen mufeuli motu ^ttetur. Quid ergo prohiber cerebrum quoq; irrita-^inftar aliarum partium hoftiles vaporcs rcpellere?
Wfaciat,infini ra probant: ftemutatio, coryza ,ca-’quot;hialtj.concuftlo corporis per fomni principiume-|»'icns,atqi aha plurima. Huius contrarium rationi-“quot;'demonftrarequi conabitur, hoc impetrabit ab o-^quot;■busintclligentibus, vt pro fano infanus reputetur. f Ptætermotumillum voluwtarium,cuius inftrumen-ƒ»« mufeuli, nullus extaret motus alius, non cun-^5r tuis rationib.vidas manus porrigerc.Nunc duni ^I^noq; funt .minime nccelfum eft, vt raoueri nullo °tloiudiccmus, quia motu arbitrario moueri nega-»$• Similis propemodum ratio fenfus eft. Nam natu- Senfut^uUdm p quidam fenfusfvtficiam vocem)vtilium amp;iouti- ffl fKtti^^‘i^i^z !quot;'ipartibus ineft omnibus:illis etiam ,quæ fenfus a^ t!p»‘'scompotcs nuquam fuerunt. Vifcera ccrtc,cor quot;^ct,lien,iecur,rcnes. noxia petcipiunt, atque à fe rc-°nerefatagunt: quantumois neruos nullos obrinue.-‘quot;accrebro alios, quam qui in tunicas corum differ
-ocr page 72-6i E R A S T r D r S P rr-
Cor ftntitno-xiaßnefenju animali.
itißdntU-.
ininati cernunturAn cordis fubftantia nullo modova-pores humoresque exitiofos percipitJ Vnde igitur tam crebrae oriunturfÿnCopæ,diirolutiones,anxietatcS)de-fediones,qux vel propter difpofitiones proprias,v.el proptervicinarum partium confenium cueniunt? Aa in ftcrnurationibus,in nodumis coneuHionibus, incoryza, inq; altjstalibus cerebrum nullum habet rei in-conuenientis fenfum fiue apprehenlionem fine perce-ptionem? Quis inficiatur, tacitas çfle return amicitias amp;nbsp;mimicitias? Aut quis nefcit, nonnullos etiam epik* plia corripi odore quarunda return, quæ multi altj fta-uitetodorantur? Singultum excitari ab humoremole-ftiamadferente ori ventriculi,confeflum eft cundis-At hæc moleftia ita percipituriæpenumero aboteve'' triculi, vt homo fingultiens nee prius aliquid fenfedt» nec tunefentiat. Quo fit,vt non tâ fenfu animaliqua*^ naturali quadam virtute videatur talia nonnunquai» apprehendere aepeUere. Confimihmodoventriculus à cibis ingeftis aut pharmacis fubuertitur, quain^^^^ tes deglutiuimus. Si tam eft hocapertumin vco’'^^“' lo amp;nbsp;corde,vtne idiota: quidem ignorent,cur deecte-brodubitatur? Vidi ego quiouillas carncsimpuideu; tes perederant,pittantes alias efle,propèintertifl’e Vidi cx efu carei,queni alqs condimentis teftum infcius quidam deglutiuerat, grauiffima fymptQmara fufeitari-Quam multotqm fallimus nos guftum amp;nbsp;lingnas,dtim pharmaca cibis mifcemus aut potui, nec dccipere tarnen poffumus ventriculum fenfu guftus carentenu Quae ft verafunt,vt certè venflima fucrunt, funt,crunii perfacilèintclligis,nihil abfurdi confequi, etiamfifen' fit ac motu,qui per neruos adminiftrantur» cerebruin carcrefateamur.Nouiamicum,qui dum dehis rebus inter nos diflcrcremus,difficultatë effugete iè putabat» fifpiritusita cömoucri diceret,non ipfum cerebri tu^‘
lt;
-ocr page 73-PARS ^r A R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69
Pus.Sed fruftra euadere hac cogitabat,q«ód vnufquif-'iue ex fiipradiftis poteft conqcerc. Quanquamfive* ^meft diccndum, non malè iudicaffe Galcnum arbi-^for.cum cerebri ventriculos non prorfus deftitui fen-‘'^aflcruit. Etfi enim corpus cerebri,quoadmembra-''’snudatum eft, nihilfentire firmeprobauit ,vt fuprà °ftcndiinus,ex co tarnen inferre nullus debet,ventrien* ‘®sctiamfenfus omnis expertes cfle.Nam interior eo- Ventricuïorü ’quot;nifuperficies tenuiffimamembrana veftita induda- pin interior ''^lt;;ft:cuiusratione fi quisaliquantum fentire eos di- [^ntit.
Rej^onflo^
^^^non abfurdè facerevidetur. Etfi veró in qua parte J'fuulum ca membrana accipiat, nondu exploratum , ^oeam,non tarnen nö hue animus inclinât,vt propter 'P^^ni fenfumeis aliqnem adcflecredam.FVRN. Ne^ |’itanatomicicl3riflimi,vcntriculorö panetesmem-’'’nategi. ER. Scio;nec me cuiufquamouet aut mo-^tantum debetauthoriras,vt in fenfibilibus contra ’^Hm aliquid pronünciem. Secuit nuper, ( me j D. Si-^undo Melanchthonc,amp; ahjsprçfentib.jeaput bo-'*'’gt;gt;nfignis anatomicus Dod. Antonius Francifcus Pi- ^nt.mnc.Pi-^’fctf3,Vicentinus,Palat.Eledoris chirurgus fclicifti- è-'^ptta^anato j^^stinquo adeódilucidè amp;nbsp;clarè nobis hanc mem- ^^^ Z!r chirur 5^am monftrauit,vt porto dubitarc nö polTim.Equi- ^“* ‘nftgms. /'^perfuafiirimum habui,haud aliter in homine rem ^oere,quod hanc rem attinet,quam inbouc.Neeme J’^epitcogitatio: nam poft non multos dies eandem ^''ibranubm in recenter mortui pueri capite tam ‘fndit manifeftè,vt manifeftius vix aliud demonftra* f'Poffeputem. Vidimus aliainfuper, quænonnulli ne--^aufi fuut: quorum commemoratio non pertinet ''noftrun^ inftitutum.Hoc dicere volui: non temerè ^^Hnari debere affirmantes cerebri ventriculos fen fa Witos e(Te. Qiiod fiueconcedatur nobis hoc loco, '^':nonconcedatur,parum noftra intereft:modóid
i 3
-ocr page 74-70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERAS Tl DISPUT.
detiir,qaod negari non poteft, cerebrum non minus a-lijs partibus noxia àfcdepellere. Vt alq omnesnegent, multi tarnen podagrici libcnter nobis affentientur.
F V R. Nihil hic requiram amplius, Illud nödum video, quod fupra proponcre tibi coepi,atq; ab alijs cogitatio-nibus alió vocatus hucufq; diftuli,quomodo fcilicet ex nominis defcriptione, quam deprincipio pofuimus,amp; morbi,quam proximè attulifti,vna amp;perfcâatcxide-beat defînitio-Hæc enim affeétii cerebri,ilia non hune, Caufa ty ejfe- ^^d eins effedum explicat.Quis autem non nouit eau-' Hm non junt lam amp;elfcdurn difterre,atq; eûentiæ vnius partes non effentite unim elTe?Deindeqiüpoterit,orote,epilepfia, quoad morbus partes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,corporis totius conuulfione definiri, cùm in folo
cerebro,vt in propriofubiedofuoinfit? ER Fallens cùm in neruis membrorum fie opinaris conuiiifioncs cpilepticas inefte, quornodofpafmus in cisineft. Non conuellutur quia in feipfis primo habeant fymptoma-tiscaufam,fed propter motum feu princi pi urn cerebri Quodex eoliquet,quód ftatim atque malicaufiincc' rebro affligere defijt, membra fibi reftituta funt æW' ptcrhanccaufam additumfuit,eflc cam coniiindana cum mentis acfenfuum obUfionc cuius caufainloco alio nullo quàm inecrebro vel fi ngi po 1111. Res ifto modo,fi non fallor,cxplicanda fuerit.Quicunq; effcdusfi-uefymptomata morborü cius generis amp;nbsp;naturaefunt, vtvelperfcfola,vclcum alijs iunlt;fta,cum morbofeu caufafuaconucrtantur,caabfque fuis caufisperfeftè nee intelligi,ncc definiri valent. Caufaequoqihorum indem nee plenè percipi, nee redè definiri abfqueeis poflunt. Incaufa hoe eft quod natura alicuius illorum, quæ OTC’ç 'nvocanturDiale£licis,feorfim cócipi animo nequit. Quis enim intclügcntia comprehendat natu-ramferui,fi ,quid fiedominus, nunquam perfpexcrid Quocirca in defimtione vnius ncceflahó meudofi^«^ tenus
-ocr page 75-PARS ^rARr:^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7t
ferius. Cælcrùmrcferri inter fe caufam ,amp; e{Felt;3:um,fi Pfæfertim inter fe conuerti qucant,non eftcurperfua-'I^tecuiquam vel mcdiocriter dodo velim. Qnamob-^fwßuefymptoma plenènoniflc,fiue caufam exadè ■stelligere velimus, vtrunq; cognouiffe oportet. Non ■'’«rumigitur eft, quodtalium naturadefinitionc turn
■■oniinis turn rei e.xponitur. Nominis definitio res no-(■'sdeclarat, quoad in fenfus incurrercpoflunt:ac pro-‘sdeefFeélus firme continet.Rei autem definitio ipfam ^ætntiamexprimens fenfibilia non admittit,nifi pro-P^ttcaufam fuprà recitatam. Vtramq; fi iangas, nihil '^ugit corum,quç cognofci de talibus ab homine pofi W-FVR.Exemplis, quafo te,declarato,quod dicis. £cc'ibpslun^» Ecclipfislunæaccidens quoddaeft lunæfeufibile. ^sod fi,quid fit, exploratè fcire vclis,non hoc tantùm Mffeoportet, quod vides, priuari ipfam himine,fed % caufam perfpexiiïe conuenit, cum qua conuerti-Væ eft interiedus terræ inter folem amp;lunamgt;cùm ^■iiametroopponuntur.Si altcrumfolumnoris,neu- -ponifr» Si rede diftindeque noris. Si nomen tonitru cupis J,‘’'flligere,fonum audiesin nubibus editum. At con-.'*‘3valdeamp; indefinita hæc eft noticia: quagalijs etiam quot;■■■sconipctere poflit. Si autem caufam addideris,i-^'■■5innubccxtindioncm,abfolutainomnib.numcris “^^baltis fonis in nube contingentibus diftinda fcien-j^^Hicöfccutus es. FVR. Medica malim audire. E R.In-■■■taoccurruntin arte noftra. Qui quid fit febrisin- febrisquti-^^evuh intclligerc,hunc non tantum animaducrtifquot; 1'■Portetferuidum in toto corpore calorem adioncs .pnt€m,vcrùm etiam propter quant caufam calor . nbsp;nbsp;. . * ^■Üffufusfit pcrfpcxifle decet. Qiiiin Apopledtcoto ^^^^ . sicorpus fenfu motuq; deficere videt, nee caufam
■■ssreifiniul confpicarur,valdc rudern amp;nbsp;imperfc-*81 habet illius etiam, quod videt, cognitionc.-Quod
-ocr page 76-71 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B R A S T r DISPUT.
fi ventnculos cerebri ab humorc craflb obftruétos au* dias.amp;fenfum interim ac motum propter hancinvui-uerfo corpore amiflum ne(cias,naturam apoplexixad-hue ignoras. Gertius veritatem huius reiintcUiges/t morbum tibi in memoriam reuocauero, quem aliqui Cüdïef^fis- xaiTa%iz),altj x«7»Agt;;\^i'vocant. Nominis definitie exef* fedibus fenfibilibus fumpta nota eft cundis, reslïult; rei definitio,fiuefymptomatum caufa fortaffe nuiliß-tis eft côprehenfa. Ingruit hic morbus fubitö,amp; in quo , ftatu ægrum offendinvigilantem, loquentem, feribeu' tem,ftantem,amp;c. in eoimmotum feruat,ac ficongb‘ tiatus eiret:vndeamp; congelationem appellate folent Eft in eo,vt in alqs magna latitudo. Etenim aliqui nü*^ fentiunt. Alfi vel audiunt, vel vident, licet palpcbras‘’' culósuemouercnequeant.Aliqui manusmouerenon' nihil vift funt. Quidam imaginati feruntur, ac vd®^ fomniavidiffe. Dolore plcriq; omnes vacate perhibe®' tur. Refpiratio in omnibus aut leuiter aut nullo mod® impedita repcritur. Pulfusquoq; non admodumm^ tatur. Hæc,inquam,funt iymptomata,quæ apudC’*^' num, Aetium, Paulum ,reccntiores inueniuntur.5^'quot; nobili quodam ipfe quoque notaui:cx quibus notatie pcrfpicua eft. Nihil autem pcrfcdi nos hïc feite,ignot^'
Opinione! ie
•außf Cytale-Ppos.
ta vera caufa,nimis intelliget, qui exponere alijs tenta* bit. Alij ad frigidam intemperiem confugiunt, fed pi* rum tuto loco confiftunt. Non enim repentèadeoin* teinperata fieri cerebrum eiusq; fpiritus poffunf,vt fu* bitóhic morbus ingruit, amp;nbsp;celeriter itetum foluitun Addc quódmotu fenfuq; priuari eos oportcret. Noa fieri hoc inde patet, quód aliqui ftantes aut fcdcnte$ aut in alio habitu cöprehenfi tales permanët:vt iamU' ceam,quód quidam fentire potuêre,acnö prorfusnui' li loquiinipfoparoxyfmo auditifunt. Non défunt,qu* diftentionem cercbri,qua venarum amp;arteriarumpf^ tere'
-ocr page 77-P ^ R s ^rAR TA. 7J cerebri Jmembranas exporrcftaru rcpletiocfficiât,pro caufaadfcrant. Sed ab hac cercbri membranarum ten-Gone nafci prædida (ymptomata non pofle, quiuis in-telligif,qui difputatis fuprà aflentitur. Nô funt hæ cau-feadionum principnm, vt abundè oftenfnm fuit: cùm
’wmi quoq; pofllnt abfq; eo, vt fenfus motusqj ftatim 'ædantur. Si enim poftea fiat,cum eo nô pugnat, quod ’femus:vt feitè prudenterque Galenus de hac ipfa rc ''‘Geeptans monuit. Ergo membranarum tenfioni ven-’'iculosconfcntireoportet:hoc eft, eoufq5 ambientes 'quot;«mbranas, per quas venæ amp;arteriæ diffeminatæ fc-^Wendi oportet,vt internæ ventriculorum mem-'’nnlæ fimul tendantur.Quippe intemperienuUa af-”'*'intur: nammorbi repentini omnes à materia ali KorU repeat ^'*^ôcitantur,ex omnium medicorum fententia:cùm ^'^^ °”^''^^ ^. ^'non poirit,vt magnaintemperies vel fubitô indu- ’’’‘'^'’'w ^^f*quot;. ^,vel repente foluatur,qiioties præfertim caufaex- ^^^t.
pvehemêter alterans abeft.Ipii quoquefententia: ?Mequadifputamus, a{rertores,fanguinê rcplcn-(.^‘ntemperatum nonefle aiunt. Materiam igitura-j^xtin ventres influcre oportet cxtenfisrepletisq;
. ^ranis ac vcnis. At eadem fi abfq; tanta repletio-j^'^^orumper membranas ambientes cerebrum rc-,lj ®^gt;um in cofdem illabi, aut corum membranulant h^itione intendcre poteft, fruftra incertam caufani i [ç/?°’:^*’^ï pro vera amp;nbsp;proxima introdueüt. Ego pro-Ç non video ,quomodo repente fiepoffint rcplcri jj?gt;quæcoufq; diftendant membranas,vt cerebrum
fpirifusteddant immobiles. Alq qui-
tiita ^'^oUinismelancholici,frigidi amp;nbsp;ficci fobolcm fa-tK .f’Gedgenerationis modura,amp; afFeäusnatnräuon V'p'^'^’’' ^VR. At priores epinionis fu^firmamen-l{»7Q“odhabent. Quidam enim copiofofanguinis ^fibusfluxuliberatiiunt. Piebailleigitur eft,fan-
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k
-ocr page 78-74'
E R ,4 STI D r S P rr.
guincm caufam fuiffe. ER. Probabilc fi fit.verum obM non fucrit. Si nihil huic fimilitudini veri adiierfaretur, acqniefcere poflemus. Scdcum aliaplura,turn hæce-tiam répugnât,quód paroxyimi fæpe funt brcucs:quoJ nullo prçcedente fenfu grauitatis fubitó occupanquöJ faciei color in plurimis non muratur: quod ferine fr gidisaccidit: quód pauciffimi hoc modo liberantuK quód melancholicis potius accidere veteres dixcrun^ qualis amp;nbsp;ille fuit,qui,dum mea vteretur opera in quar-tanæ curatione,inopinató in hunc incidit morbö. Nec ;„ nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mirumeft,vnacumfanguinccaufammali,quacunque
tandem fuerit,cffluyifl’e. Quinimó quam egocanü® enefufpicor,fluxui occafionem prxbere potuit. FV^ Quamputascaufameffe? ER.Qiiidputem hauddift' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cilè,quid verum fit, non perinde faeilè mihieftdicctc-
Hoc primumconftat, caufam hums morbi eHematC' riam,quæccleriteracccdere iterumq; recedere podî^‘ Certum illudetiam eft, mentem fenfusq; non^^’'^^' ' - fl vcl in cerebrifabrica,vel infpiritibus vitiui»
gerit. Manifeftumnon minuseft,obftrudosno'^’'^ cerebri il nus :cùm amp;nbsp;ftantes amp;fedcntcs correptiwc® ftatu perfcucrcnt,amp; nonnunquâvideant atq; audimt aliquantulum:fcmperautem fine offenfa refpirent W hoc confimili motufeu modo, quo brachium fubh' turn immotum conferuamus. Nec dubitar quifquaR’’ puto,quin refolutio potius qu.àm rigiditas Bcruoroi» ac membroru confecutura effet, fi humor craffusä^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denfus in cerebri finus fubitó illaberetur:tantus,iiiqi*’'
quantus totius corporis rigiditati procreande fufio^ Ciitatepps edit- Verifimiliusmihi videtur diccre,qui vaporéfoS^“/ faeft uapor amp;nbsp;ficcuminvcntriculoscercbriirruentemeofdenidi frigidutctpc- tendcrc,amp;fpiritusquodammodo fifterc immobil^^ ‘’*** red^cre dicat.Nam fi amp;nbsp;ventriculi naruralitçr fiot? ^ di,amp; fpkitus nullo vitio laborcnt/ieceffc cft ^“'’’^^^
-ocr page 79-PARS ^P A R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75.
fîtiones cerebri prim arias, turn fenfum motumq; cor-^(riquidem inipfis membris nullus infit morbus) '’’tegrainofFenfaq; manere. Ergo cü neq; intempéries, '’‘^^iventriculorum cerebri obftrudio hïc vlla cogita-”gt;ttcq5 craffus humor in eofdem incidens abfq; obftru-”'one prædidas aóliones pofllt lædere, neceflarium 0-'quot;ninoeftjVt à materia fubtili vitiü hoe cxcitetur. Quo ’'item pado vapor aut flatus talia fymptomata gene-fi^tinondum liquet. Si mordax fi t aut inimica qualitatc f^æditusjcpilepfiam eflïciet,dumad expulflonem fui '''^ebruiu cömouebit. Si craflStudine fua obturct mea-’quot;Siparalyfim generabit. Ergo vidctur diflédendoven-''‘culorum adionem amp;fpirituum motum impedirc. ^'’nipararem huicdifpofitionivcficæillum aft'edum, '’^0 nimiumdifl:enta vrinam cxcludercnequit,nifi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iri
j %aioineafieret.Hïc meatus cerebri patere,fed ipi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ•,
I ^'jsnoncodem, quo prius, modo mouerividentur.
^^circavt nominate cerebri hancaffedionem non ^®nius,difpofitionem tarnen eiufmodi cfTe intelligi-^i^^àn qua fpiritus propter flarum abfque occlufione ƒ’tuumcerebri,quos ventneulos vocamus,moueri j pnaturaamp;confuetudincfua nequeat.Verùm de hac ƒPlura dixi,quàm decrcueram. Hoc tantùm exemplo *«wA,\peaf oftendere volui,nunquam fymptomatis ’.®^plenam haberecognitionem,quoties veram pro-®’^naq; eius caufam perfpeda nontenemus. Quam- . , . ’'fniciim Epilepfiæ nomen duo fignificet, morbum ^‘^' ^quot;^ caufam,amp; fymptoma fiue effedum: amp;nbsp;neutrum fi- PAƒƒ«lt;’/’2»*-ƒ«tcroperfedè vel intelligi vel definiri qucat: meriquot; ’ '’''lüialterumritèexplicat, alterum quoq; cognouiffe
, jhtur. Duo nihilominus funt Aóyolt; ovep,a,TuJ'eiç, ^^fi^ fymblo Wres duasdiftindasfignificet.Etfymptomatis qui- „j^^jy.
1 '^iUaeft notio quam fuprà diximus. Morbi autem *^eft,quöd nimirü fit morbus cerebri, in quo mens ka
-ocr page 80-75 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER A S TT D T S P T T
ac fenfus cum conuulfionc corporis noaperpetuaU-dantur. In vtraq; défunt, quæ in perfedis accidentium talium dcfinitionibusrcquiruntur,fubieduniamp;caufæ-Et in fymptomatis quidera definitione fubieftam po-nendum eft nô abfq; mentione morbi:proptereaquôd abfqî morbo tali fubicélum non eft caufa talis effedus. In morbo autëcaufæmorbi mentiofacicndacft,quôd n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’P^^^^5 præfentia totus fubfiftat ,amp; in fubiedo fuoinfît. lepfîxmorbi ÔdI°^^ igitur morbum fignificat epilcpfia,diciturafFe' '* nbsp;nbsp;’ élus efte præter naturam, fine morbus inftrumcntalis ventriculorum cerebri, in quo propter mordaeem va-porcin, aut alias inimieaqualitate præditum halitum
J^feriptinepi iepßlt;ejympto-
cogitur ad.eiufdem.cxpul(ionem;ad quam confequufl' tur mentisac fenfuum læfio vnà cum corporis conuul-fioneinterrupta, Quoadautem fymptomanotât,con* uulfionem effe dicimus iam di clam, propter affedum cerebri ventriculorum eosad cxpulfionërei noxiæco-gentem. Non multum igitur intereft, vtrum prxeipn« explicandum fumatur, cùm alterum abfq; altero non poflit abfolutè tradari: modó caufa cö cffcClu, amp;nbsp;ftb-iedum proprium cum improprio turpi errorenócon' fundantur.Differunt fanè caufaamp;cffcdus, attamen nihil vetat,imó neceffariumeft,partes effe definioonis vnius (cum fcilicet proprietates eiufccmodi,dequali‘ bus nos agimus,definitione perfeda cxplicandæ funt) ficut ex antè didis elucet. Et quemadmodum qui cftc'lt; dum definit,caufam non définit, etfi menrionem eins fàcerecogatur:itaqui caufam fine morbum finit, effe-dumnon finit,tamctfi abfq; eodefinitio perfedanon fit.Quis dicat in definitione Serui, Dominum definiri, quiailieabfquehuius mentione intégré finiri ncquit? Cum cpilcpfiam definimus,quoad morbus eft,proprio
fubiedo amp;nbsp;caufadefinimus, non abfq; mentionepm-prij cffcdus;quoin feijfus cadit. Sic dum eande,quow
-ocr page 81-f^RS ^VARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
^I^^mptotna, defcribitnus, læfarum partium actioni-^'isdefinimiis,morbo tanquam caufacum fuofubie- c,j.^^^^„{,^ ^ûminimèpræteritis. Equidé morbus noneftfubge- cçn^fHn^f, ’’«re conuulfionis:neque hac definituncum cerebrum ”«1110 conuclli dixerit^quando vfitatè ac propriè loqui ''°luit.Atïymptomaconuulfioquçdameft ncruorurm ’^Hietfi propter cerebri morbu in neruis infit,non pro-f^bconim paflio exiftat. Puto ne hk quidem aliquid: ^^tedeßderari pofle. F VR. Sic eft. Hoc foliim quæro, 'quot;''non cxternarumamp;internarum caufarum,fientalq ’l«nt,mc«iincris? ERA,Solas proximas caufasinue- ^‘(gt;*h^n^ fpi ,’§o.retnotiores ex al ijs dikcre potes. Quis non none- ^^pß‘^ ^f^’^^-‘’kaufarum alias efle extrinfecus accidentes, alias in- ri^tto^tntra a '’^corpus latentes ? Et harum alias corpus præparare, j'^îcilius affici queat,alias veluti materiam fubmini-^'3re arque generate veras caufas, alias deniq; cfFcdri-'’’iiiorbi caufas exiftere,nullus nefcit. Praeparantcor-^«tasamp;temperamentum ,vtamp;patià caufis morbi ^fftricibus point,amp; caufæ facilius aceruentur. Eße'' picium alix fimt magis diffitx, alix propinquiores, a* æproximæ.quæ aftu efficiuntmorbum.De hisprxci-f'ieitafoliciti fumus,vt interim alias ,a quibus hæ vel S’^nerari,vel in caput fufiolli folent,nÖ putemus negli-Was. FVRN. Si fic res habet, ad fpccics iam redco. WGalenum aiebastres fpccics pofuifie. Vnam,cum Deepikppt ’quot;orbicaufa incapitecontinctur. Altcram,cumex alio f^edebm. ^lt;:oin cerebrum peruenit. Hanc in duas difperriebare Nnes, quod vel ex ventriculo amp;nbsp;vicinis ei partib.caufa ''i31itollerctur,vclex membris alijs efférretur.Non vi* ’^'^OjCumon poiTintduæ pofteriores pro vnaponi.
H Differentia in co ferè eft,quód.è ventriculo furfum ’fpentia nota nobis qualiratc morbum exfufeirant: «raKjs autem partibus aftendentia ignota vi-cundem concitant. Qualitasnota,vt mordacitas,in itinercloa-i^ 3
-ocr page 82-7*
E R A S Ï r D IS PET.
go facile temperaretur à conradu tot partium,amp; tot humorum permiftionc. F VR. Non poteft vtraq; caufa hæcincapitequoqueperindecontineri ac nafci,vt in alijs partibus colligi ac gencrari Ïolet? Certèfi prima fpecics à reliquis duabus non differt ratione humoris, (vt Galenus putauit ) fed idem humor feu vapor,fiue in cerebro aceruetur, fmc alibi gignatur, morbum hunc procréât, vt tu iudicas, dirtindionis huius non eft ma-gnus vfus. ER. Et in cerebro colligi poteft humor mor-p^ucitl^pro dax,quiin ventriculosincidens morbum hunc pariat. tfoir ir ï’oteftin eadem venenatus autmalignusfpiritusprçpi ' rari,quiidemeftîciat:quodvelcxFernelioallatæhifto-risperfpicuè probauerint. Ex hoe tarnen non fcquitur non dcbuilfchanc ab illa fpecicdiftingui.Nam ad cura fionem omninoprodeft nouifte,in qua parrecaufmia li coaceructur:vt poftea plunbus declarandü erit. Non eft enim ratio vel curationis vel prxdictionis eadem, cum vel intra vel extra caluariam morbicaufafuccref-Sigthi dißin- cit.FVR. Quibus fignis diftinguuntur fpecics iamp‘'‘’' guêtid J^ecies poGræîERNihil hic eft vel dubij vel diftïcultatis.Poteft epUepfite. apud Græcos pariter atque Arabas,nec non Latinos fi* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gna tum pathognomomca tu diftinguentia amp;nbsp;progno-
fticafingularumfpccierum quærere,quiper feinueni* re cxdidisncquit: nos non confefla amp;nbsp;nota,fed vel ignora velin dubium reuocata explicate decet.Quódfi in Epilepfiæ natura amp;nbsp;caufa inueftiganda longiores fm ift'eccnfcbimur,duæ nos bonis amp;nbsp;dodis viriscaufæ ex-cufare debebunf,vna eft quod nullus morbusreftè cu' rari poteft,priusq rede fit cognitus. Quantum porró in præfente caufa infit obfcuritatis,opinionumdifcrepan-tia nimioplusdeclarat. Altera eft, quod modum tibi methodumqjinnotefeere volui, inalijs morbis fimili-tcrvcritatcmpcrfcrutandi. Plurimanamquefiint,cuni in alijs quibufdam, tum in capitis morbis, qua accu«*'.
tiore
-ocr page 83-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
tiorcconfidcrationcindigent.his addiiUud criam po-teft,(i tarnen ad rcni facit,quod fieri non potcft('modó Galeno in3. de Plac. Hipp. amp;nbsp;Plat. cap.4.id ex veteribus Philofophis affirmanticredendü putemus)vt qui cum garrulisdifputat,non garrulusipfc quoq; fiat.Qui,quac de hoc morbo finxcrit deliria portentofaParacelfus, conliderabit,facilius nos excnfatos habebir. Ergo rcli-quura hoc iam efle viderur ( poftquani quid fit Epile-pfia,quomodo fiat,àquibus caufiscöcitctur,diximus) vt,priufquam adcurationêdefcendamus,Paracclfi fig-Wentaaudiarnus.Recitaigiturnobis, quæ inlcdione librorum eins annotauifti.F V R. Libens faciam : ea ta-gt;»cnlcgc,vtqnae confusè illede morbi e(rentia,caufa, ^generationis niodo tradidit,difi.rctèproponerenon 'iibcar.Difficillirnum enim eft, quæ permiftè homo ilquot; 'ïfcripfitjeleftèfeparatimq; altisreferte,acnihilomi-^ mentem eins fideliter declarare. Ita enim concise i^perturbatè plerunq; loquitur,vtvix dici poffit, eau* 'æ'iie,anmorbi,anfymptomatiscuram habueritmaio-^^ai.lnlibroDe morb.cauf inuifibil.putat hunc mor- EpHfpßd Pii^ ’’»tn homunculum quendä effe, quem hominum cre- ractlfo rjlho' ^ulitas,qua fibi perfuaferint iratos Sandos de cœlo in- munculutabi~ *'^das,quasin pauperie hïc perpelTi fucrHnt,vlcifci,arq;/‘*f^/^'’‘^^^’* ®'orbutn hunc immittcrc, pepercrit: qui ficægrû qua- '”‘J ^’ batinuifibilitcr.ac fi quis reuera amp;nbsp;vifibiliter(ipfejcor-Poralitcr,dicit)cum de angulo vno in alium conijecret. *^ffivcró inuentum fuerit r£mediö,credulitatis tarnen '^cacitatem fupcrauifre,amp; ob cam caufam morbo ni-''ddetradum ,ac medicos de curatione defpetauiffe. ^ •jehffj a quot;HbrodeComit.matricis, Epilcpfiam nihil aliudeffe tonitrib ^ *1^'301 tonitru aflerit. Et quia tonitra fint fpecics qua-^quot;Ohringulotû elcmcnrorum fingula;, in bominequo-?’*ctotidcminueniri fpecies epilcpfiç.Conlentaneum *occfthypothefi,quaüatuit in homine tanquam ia
-ocr page 84-go SR A s Tl DIS PS T,
mundo minore,cunâ:a ineffe aélu, quae in mundo mi* _ lore infunt.Cæterùm ignis feu cœli eflctonitru,aeris fragorcm,aquæ tremorem: terra: autem.terræmotum. nein Proinde fpeciem quandam cpilcpfiæ nafciabignc,qux ’ ’ tonitruis autfulminibusrcfpondeauquamigneamvo-cat.Sic aliquant effe cenfet,quæ aeria dici dcbeat.Aliam quæ aquea nominari pofTit: deniq; quandam effe, quae Quomoio ge terreaappellarivaleat. Modum generationis perfacilè nereturepile- intclliget,qui,quæ de fulminis generatione exipüus fßniuxtiPa- fententiainfecunda velitatione dida funtjinmemo' racelfum. riam reuocarc volet. Vt in magno mûdo,inquit,vapor intra ouum aut putamencompaólus,fulfure,(ale,mer-curio, maturatis, atq; putamine propter ebullitionem difrupto,cum violentia amp;nbsp;ftrepitu erumpit,itain ho-mine quoque vapor vclut intra ouum conclufus cortice frado exilit,ægrumque tanta vehementia proftet-nit.Sed præftat,quæ ibidiximus ,huc transfcrri,nere' peterecum naufeacogar.Idem voluiffe videturinnue* re,quando in libro de Amenda paroxyfmum indp^'’^ fcripfit,cùm faber mercurium,fulfur amp;falem,in!iq'i0‘ rem tranfmutet ac pcrmifccat,operaque fclis amp;nbsp;mantis taberepik- ignem ex contrarqs accendat. Quern hïc fabrumno-fß^- minat,alibi videtur Afcendentem appellalFe,dumfic
fedbit. Afcendens,dum per materiam penerrat.eamq; liquefacit ac vrit,vaporem fufeitat. Fruftrahumpribus defcribitur,etfi gaudium,f riftitia, terrorgt;aliqu0do eum concitent. Sulfur folum in caufa cft,vna cum afcenden-tc. Caufæ autem præparationis percenferi omnesne^ queunt. Simile illud eft, quod eodem in libro dixit. la corporeiacent morbi femin3,quæ per Afcendentem morbi effedorem acceduntur, vtin cerebrum amp;finus radocinadonis afcendat. Morbi natura inhonuneaat corpore eins minime inhæret,fedin fulfure.Nâ quel«' admodum ventus aut fumus caufaeftlacrymaru,aolt;i-
-ocr page 85-PARS ^f'ARrj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
®^^'us,ita res hic quoque habet. Pattern afFeólam pu- n.„ ««puitam effe femientem fenfui, hoc cft,vcntriculo- ' Vk^^®'^®^’-^’Q*’®^ ^^^ recitata verba clarè probant.In * ■ ^c Co mit.ex matrice hæc habet. Paroxyfmos effi-'Wit Planets, inter quos faber quærendus eft, non in ^Wa,excrementis,pulfibus. Habet autem federn fuam ^Heta in anatomia fpiritus fenfitiui. Alibi hunc amp;nbsp;*’°''agi-am amp;nbsp;coli dolore affedus aflerit efle ipirituum Mitatem amp;nbsp;ponticitatem ('hoc enim nomine vtiturJ Joentium. Hue illudquoq; facit, quod in lib.de Co'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
^wferiptum legimus. Caufa eft,inquit,putridus amp;nbsp;foe- ^Ju^'par^ '’US vapor,in cerebrum amp;nbsp;finus rationis incidcns,ho- ^^Æ ^'acmqueprofternens. Necfoetorquilibet idpoteft, ^''duntaxat ftupefaciens,qui fimulinebriatacmordi-^^'iCuiufmodi eft fulfur chalcathi. Species morbi qua- speekt epHe. ’Wponit,vtianiaudifti. Ahcubi feptem numerathis pfitetiuottdra ’^is. Vifcus arboris curat fpeciem feptimam : fed in- f^^f^’ ptmorbum alium Syphytam prims fpeciei. Quod •Midis quatuor addas cordis tremorem, palpita-gt;inamp; (Kçixtriv, quas lib.de Comit.^morbo epilepfiæ -fes fecit,feptem habebis. Non memini eumfic di-?quot;guerc,vt aham in capite, aliam in alia parte caufam ^^Wedicat. Quippeortum' feu locum, in quo caufa ’quot;äli eolligitur, in omnibus fpccieb. incertum videtur ^'quot;didifle. Sic enim in lib. de Guaiaco feribit.Quiequid quot;nbsp;Meri Comitiali debet, fpiritus habere oportet fubti-
, ^^lïctcs,penetrantes: qui totû peruadant corpus,dum 7locum,in quo morbusiacet,perueniant. Namcer-’®fciri à nemine poteft,vbi fedes eins fit vel centrum, ^\'luoexit.Hsc de origine,caufiis,natura,amp;fpeciebus Wpfis obiterannotaui,dum libros dus legi. Non 7^ito, quin multa neglexerim, amp;nbsp;in libtis à me non j^'setiam alia qusdam reperiantur. E R. Nimis multa ’gefüllt qusprotulifti. Adfcribam nihilominus, qus
1
-ocr page 86-«2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R À S T l D IS P T T.
in lib. Paragraph, hac dcrc perturbatifllmè tradidit,vt incredibilcm confufionem amp;nbsp;inconftantiani planius oinncsperfpiciant.Principiôdicitjfiuein ventre, fineih artubus mali fit initium, femper tarnen paroxyfraura in capire originem fuam habete. Caufam feribit effe vein ti ventos inter fe pugnantes. Materiam elle ait,mine-raliain ehaoreperta:ncmpc hydrargyri fpeeics. Etficut prins cerebrum omnis epilepfiæ locum affirmauit,iri paulo póft ait,paroxyfmum non ex cerebro,fed exchao SpedaepUep. prodire. Species facit Cataleuticam,Epileuticam,Ana-irededm. lcuticam,fufFocationem matricis,SyncopS,fpafmuni, Tetanum, Apoplexiam vniuerfale, Paraly (in, Spinxin-curuationem, Scintheriam, Cataleutica, Vertiginem-Caufam hanc reddit,quód omnes hi morbi vnain can-demq; habeant originem, fine exvnaparte prodcanf. Sedpræftathæc ponderate. Principio quidaut qnalis .HomucultdPd fit hie morbus,nullibi ab eo diftura obferuafii. Cùm racdfoplura homunculum effe ait,dubium incertumq; eft,quidvo* lignifient. J^çJ.j^. interdum fie vocatimaginesincantatorunr de quibus in prima parte egimus. Aliquando fic nonuti^^ cogitationcs fine fimulachra ab imaginationeconce-pta faftduc: vt cùm ciufmodi in corpora tranfmutan fine in res ipfasftolidècontendit.Hocmodo alios quo-quo morbos quofdam natos fcribit : ficut alibi raonui. Quod fl per homuncionemtalc quippiam hicintelle-xit,plus non docuit, quàm hunc morbum ex imagina-tione amp;metu ortum fuiffe: qualis ante amp;nbsp;quid fit, mi-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nime explicat. Quod fi homunculu ita nominat, quo-
modo alibi cotendit,morbos efte Integra corpora, ma-nus, pedes, oculos,aurcs,amp;c. habentia,tantupderain-telligimus. Sane fi homuncio Paraeelfi aegros ita poquot; teft exangulo vnoin alium confjcerc,vt homines exlo-covno in alium quædam trudere Ïólët,viuum aliquod eft animal,magnis omnino viribus præditum.Sedlo'i' ge aliter nobis vidctur. Cùm epileufiarn dicitcfle to’^*
-ocr page 87-ffuautfulrncn,quid aliud dicit,quàm fc ricfcirc quid lt;nbsp;quot;•cat? Infulfa quàm lit ratio eius, quæ de nomine mi-’^focofmi fumpta eft, in proxima collatione declaraui-
■ *”'15. Admirabile eft, quod caufam cpilcpfiæ putat ita ^Mufam intra putamen feu corticem eire,quomodo '^Por ealidus amp;nbsp;igneus intra nubem continetur. Ad^ 'quot;'fabilius eft,quod fulminis materiam ita generari fibi P^fluafitjquemadmodumin fecunda parte cum fcnfif-^oftcndimus:ciim falfiusnihil eflepoffit.fiuehuma-''^^fiuediuinasliteras cöfulamus.Admirabiliftimu eft, $®pnviditXe fimilitudine nullam inucnire.Prorfus o-^‘'ionem fuperat omnium hominu, quod hanc fum*-^‘^orationisfuç dignitatem virtutemque exiftima« : ^ifineque conftaret fibi vfpiam, neq; intelligcrctur à J^uam. Quomodo enim conciliabis ,quód ab ima-^^*onc profedam dicit? amp;quód propterea natam jj^mine ait, quia in co neceflarió inueniri oportue-H '^ïin mundomaiorevifiintur? An tonitru etiam Seminom ^oo i^nculus eft ab hominum timoréprocreatus ? Ta- g^oeraapud ƒ nd etiam eft, quod fernen quoddam dicit elfe, nee ^^*^^[^* J ’*5femen fit exponit. Seminum duo alicubi genera . ^num quodabinitio talc fuerit, quod Iliaftrunl ^Wat.alterumquod ex corruptioneortum fit,quod {j^’^f“® nominat. Si abillofemine propagata fuif, PJ^'neftab imaginatione procreatam effe: amp;nbsp;fi hxc f^r^it, aliquando non fuit homo microcofmus, lam gt;nbsp;liihr ’’^*’“5 fuam famit,qua: feipfis non 1) plintded poft lapfum primi parentisindiuulsè ad-i^ ^lunt radicibus bonis, vt affirmant difcipuli, quo-i ^Verum erit epilepfiam nö effe in homine:ac nul-1 lut ^Q'^Porelabe feu culpaexiftentegencrari ? Fumus '5(1'^^”\^^ ’^Q^ euocat lacrymas ex quibufuis oculis, (^ Minturn ex imbecillioribus amp;nbsp;fenfu acutiore prædi-''^^Ut femel d.cam,exlacrymariaptis. Nam ncq;cx
1 2
-ocr page 88-84 E R A S n DISPUT’ ftupcfaü:isautemortuis,neq? ex robuftisaliquidedu-cit.Etenim contingit frequenter,vt duo,tres,auf plures vno in loco fumum oculis aequè cxcipiant, amp;nbsp;ab eo vni duntaxat,non reliquis,lacrymæ exprimantur. Sulfur ergo, quod pars hominis aut corporis non eft ( nam li pars eft hominis,ac in fe morbi naturam continet ,,fal-fum cft,in homine feu corpore non ineffeXcd velut ex-ternus fumus,nullibi epilepfiam concitabit,nifi incorpus huicmaloobnoxiumincidat. At quodaptumeft inorbateflin hunc morbum pati,culpa nonvacat. Morbos demon-corpore, non ftrauimus affedus effe corporis,amp; in eo, vt in fubiedo, m cMiu effi- incfle,non in efficientibus caufis. Mera igitur fomo'^ venttbm,, .^ nbsp;nbsp;amp;nbsp;p^Jcntl^ cleliramenta adfert infanus Tenebrio. D^
caufa cpilepfix redè dixit vaporem effe aut fumuffli* crem SC mordicantem. Reftèillud etiamaddidit,tunC concitariparoxyfmos, cum eiufmodi fumus incelbs rationisincidat.Nonrcdè,fed planè infanèfinxitne-feioquamvefica: cuiufpiam difruptionem. Muirad varixcollediones omnibus temporibus fubortf’^^^^’^' lutin facculo aut vefica conclufae in plerisquepar^'b'^5 corporis vifæ funt:quarum alixdifciffo loculo efflu't-runt,aliæconcepta.putredine eundem crofcruntgt;ali® aliter aperts fuerunt: fed epileptica fymptomatanuu-quam concitarunt. Multa etiam in partibus diuerfiS) vel ab humorib, velflatibus diftenta vafacrcpuerunt: alis quoq; particulæ vel propter faltum,velpondus,vd pereuffiones ruptç funt:fed toni trua-nulla pepcrerunt' lam 11 fitEpilepfia in nobis,quomodo quatuor illaPï' racelfi tonitrua,neceflum eft,vtin diuerfis partib.fianr
Nam ignis, aer,aqua,terra,locis diftant. Qiiarenono-nines Epilepfiæ quatuor ills fpecies in cerebro fient' fed ilia duntaxat5quæ aquæ foboles eft. Contrarin® nos fupràdemonftrauimus.FVR. An non ipfie quo^“^ Qonfiietur,fpiritumfeu fumum in cerebri camera’ *' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laben-
-ocr page 89-PARS ^r ART A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^
labentem morbi caufam cxifterc? Alibi folum colligi ^nafeicenfuit.ERA.Nunquamamp; nufquameum fibi conftare nimis nouimus. Veficam illam fictitiam fu--Oioplcnam in cerebrum afcendere,ibique difrumpi o-porterct:quod an fieri polTitjtibi cogitadum relinquo. • Impudens beftia, cui omnia pcruertere ftatutumerat, quæeuertere propter euidentiam non potuit, additio-ne aliquadeprauarc, foetidaquefaliuafua afpcrgereamp; wnfpurcare ftuduit. Si per fpiritum acetofum, per ful-fot chaicanthi, per fœtidum haliturn, vaporem intel-hxkmordacem,autinimica qualitatealia donatum,. melius fen fit, quam loeutuseft. De fpeciebus morbi, Quantum deliref,vel cæci videant. Quis vnquam fanus bomo fic putauit aliquam cpilepfiam gigm, quomodo fnlmen aut tonitru generatur? Ant quis cenfuit,cordis ’m niembrorum palpitationem atq; exçxiriv (qua: cam '^nuraUter incidit, vcl xaTaA^'^^s^^ vel melancholia: fees eft quædam) inter epilcpfiæ fpecies numeran. i^’slFVR. Videohiareomnia,amp;fcopis diflblutis mu {’gt;iscohærere,quæinfelix ille fcripfit, vniuerfa. Velim mterim audire, quid de difcipulorum dodrina indices, Sni implicata explicare, obfeura declarare, confufa di-^mgucre,rudia expolire, difperfa colligere,latentia e-ïotuere,perturbataamp; réméré difta inordinem collige-ftamp;emendarevoIuifTevidericupiunt. ER. Magnusvi-bcrimeritifl'imó potcrit,qui, quæ falfafunt,vera dc-monftrare,amp; quædixifti,præftarc porerit.Si hoe animo ’lt;lfcribendum acceflérunt,minus funt vituperio dP SniSi aliud fpcftarunt,prçccptorc raagis ferè funt exc-^mbiles. Illenamque Pythone agitatus amp;nbsp;infanus fern Pbtjhi dant operam, vt non tantùm cum ratione infa-^^nt,verum etiam pefiem amp;cxitium omnibus parent. q„^j ^^ pp,y. “Ccpilcpfiafic fentiunt, earneffe vitriolum mcrcuria- fentiantparaci. *1*0quo fymptomatü fignaturæ vitali poteftate com difcif^uU,.
5
-ocr page 90-6Û
ER A s rr D i^PT r.
tineantur. Eandem dicunt morbö effe aftralcm. (^’p* pvfcm.cn eins nullum poft ferelinquere corpus vitale vclmanifeftum, fedvna cumtinfturisamp;fruduuinre' folutionibiis totum abire in diflblutioncm : inftar eo-mm.quxin fublimigcnerantur,amp; ob idmeteorano-minantur. Nullam in hac fubftantix planécorporeæ, fœcundæ,vel permanentis fieri gcnerationcm:amp; vita-lia principia fimul omnia occupare. Qtii hasmorbi conditioncs obriniierüt,Aftrales ipfis vocantur. F VR Non inteUigo quid fibi velint.E R. Nullam facisiactu-jam,fed quçftû potins,cùm mirificäiftorum Tenebrio-num doä;rinam,ideft,infulfiffimasamp;pcftilcntesnugas ^^’^ intelligis. Seminum fiue radicum morbofarum iM ftmfd/« (ft“^5 cfsetia amp;nbsp;gencre à morbis di ff erre negat: fed pro-edunt. gfciras,maturatas, exal taras, morbos appellari afferit,) • nbsp;nbsp;- alias corpus generare,vt tumoremfenfibilcm.aliasfpi-
ritales tantum frudus producere aiunt:in quorum numéro collocant epilepiiam. Quid ex bis difcerepoflu* mus rediï Epilepfiaeft morbus, nullum generanscor' pus craflum,quod poft feabiens relinquat.At tales pla* rimi toto coelo diftindt repenuntur. Semenefleaif, quod in abyflo abfconditum latcat:cx quo tantundent proficimus. Vitriolum mercuriale cùmdicitefle hoc fernen, Paracelfi nobis fomnia refert : quæ, quia nullis fubnixaferunturrationibus,fcd cum veritateomnidi* uina amp;nbsp;Humana pugnant,nos iure irridemus. Non ex-pcdas,opinor,vt infanias refutem, qua fpirims corpora negant;qua incorporea in corpora tranfmutaricon-tendunt qua caufas morbos ficri,hoceft,caufas in efte-dum converti affeuerant. Omnia hme in præcedente dilceptatione difeuffimus. Illud mirabilius eft, quod præceptorem imitantes pcrindefibi confiant atqueib le. Nunc Chalcanthum mercuriale aiunt effe: mox vitriolum fulfurcum afferüt : Paracelfus auté fulfur nun-
cupit-
-ocr page 91-P^RS ^^rAR rA. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S7
tnpat Et durn vitriol uni efie affirmant,corpus effe nc' gaat,quid faciunt aliud, quàm quód chalcanthü met-'turijaut fulfil ris particepsè cenfucorporumeximunt? Ciimadaffedas fedes vcntuni eft, velinutiicm earum Wquifitioncm amp;cognitionera dien nt,vclinueniri pof' fcncgant,vcl facile cognofci aiunt.Prxceptor certó fci-fianeminefedem affedam diditat,vtaudiuimus. Di-fópulidifficuker mueniri ikpc fcriptitant:arq; interim [cUboriofam indagationem fubrili machinationc le-quot;ïturos arroganter promittunt-Quis litcshas amp;nbsp;infa-lorum trcpidarioncs cöcordabit ? Si inneniri locus af-f'''dusnequit,fiuftra machinabuntur. Si poteftfein', ®'cntiturMagifterimprobitatis eorum. Vide,quçfo te, I’‘lt;’'** Pudendam infeitiam idorum Nouatorum.Morborum ^^P^o^^' P'unmorum radices fimiles effie, locis duntaxat differ-'^Itnbuntxùm aliàs,vt auditu fuit,contendant diuer-'''ocadiuerfa cópledi femina: multo profedó proba-pscft,fingula fuis locis cöprehcndifemina,q eadem Lovutduü Wpantib.locis cÖtineri. Cæterùm locos nö intelli« ^M.puto, partes corporis, in quibus radices ab initio Wre:(ed in quibus frudus feu rcfolutioncs fuas fvt •’OHiinarcipfifoIenr) oftentant, Quia radices certæfi ^onnatæ funt ffibieftis certis, quibufuis adhærerc non Poterunt. Illud cùm affirment,hoc vt nobis concédant Pforfus coguntur. Ergovna amp;nbsp;eadem radix ad dinerfa
; '^tendens dinerfa gencrabitlymptomara. Qiio po-'^Meceffe eft,vt cadë eau fa feu morbo f'radices enim ’*ïs, quas nos morborum caufas vocaremus, fi in re-’quot;•Bnatura tales effent, quales effe fingüt,ipfi morbos-’PPdlanQin codem loco exiliere lymptomata eadem ^“dequantur. Epilepfiæ,Apoplexia;,Catalepfis,Mclan'-^ ’^‘'oliïjEcllafis, amp;c. radix vna fimilisq; ftatuitur. Locus J^oquchorum morborumvnus idemeg cft,vt lupra J^wonftranimus, Ergo lymptomata omnium fimilia w.Hoc quis verum effe putabit fanus ? Eauidem epi-
-ocr page 92-«5 S R AS Tl DISPUT.
Icpticiconuelluntur, mente ac fenfibus orbati. Apo* plediciinftartrunciimmobiles fine fenfii motuq;vix refpirantes iacent. Cataleptici rigent, liberè fatis refpi-rantes,nonnunquam etiam fentientes. MelanchoHci caetera fermé commode habent,perpcramduntaxat in quibufdam ratiocinantur amp;nbsp;imaginantur-Ecftaticira-piuntur cogitatione amp;vifionibus quibufdamextra fe in reliquis nihil habent, de quomaximè conqueripof-fint. Quidinhis morbis fimilereperitur? At caufa,iwó morbusfiuxtaParacelficos) amp;locus vnus idemqued^' Vndeigiturfyniptomatum tanta diuerfitas? NonpO' teftcaufa verifimilis vlla vel aParacelfic.fingi,quosfi?' mentorum mendacilfimorü artifices amp;magiftros non Mortor« fid- diffitemur. Etenim morborum ftata fymptomata e^^' tdlympt. unde ftus funt,vel affedi loei,vel caufae,vel morbi, velduorn eriantur. ex his, vel omnium. Hïc,vbi caufa,morbus, locus non difcrepant, quamdiucrfitatiscaufam comminifcipO' ‘ . teris? F VRN. Non dabo tibilocum originisfiuenia-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tricem eandem elle omnium. E RA. Ego vcrÓoWhoc ft fXrrnequot; tepono,iinpoffibile efle,vt radix eadem diucrfisinw^' ^,^-^^ tricibusfoueatur : fivera funt,quaeponuntParacd^‘^''
’ Singulis namque elemcntis fuas attribuit radices racelfus:necquamlibetinquouisloconafciait. M^® difcipulialTeruntjdum bonis radicibuscertismaledj' dione Dei femina morborum certainferta permift^qi teftantur.F VR. Idem contrarium quoq; affirmât,inc-lemcntis fingulis omnia ineflerquod difcipuli etiam a'' feruntjfaltem poteftare. Omnino enim exeorumdi®^ fequitur. E R. Scio cos nufquam non fui fimilcs efle:» quod non magnifacere nos decet. F V R N. Interim ta' men ex alimcntis quoq; fubinde in corpus inferti nO' ua femina confiât. ER. Tametficumeorumhypot*’^‘ pugnat,tarnen concedatur cis hoc quoq;. Nupet i^ feminavelfunt ciufdcmcuminfitis naturae,velÆ“^^.
-ocr page 93-PyiRS ^rjRT^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69
^æSiciufdem funt,amp;in partibus natura diffcrentibus *‘’'’ærent,falfa funt, qua: de cognatione radicum bona* f^amp; malarum blaterant.Si diuerfæâamnonfuntcæ-p‘’^prædidorumlangaorum radices. Quodenima-'^siinpuritates ab ortu, alias vfu alimentoröimplan-^’fiaiunt/alfum amp;nbsp;ementitu eft, non tune folum cum 'P^aoïrcrum naturam amp;vcritatemfpeél:amus,vertim ^^iiniquando hypothcfineorumfequimur,atq;vtve- ^^iieet mar^ ^’■^ admittimus. Nee verius illud’eft,quód alias fepa- ^lt;gt;^^ P*“quot;*-^'’Hes,alias infeparabiles faciunt:fiuc quod alias indi-^''luorum,alias fpecicrum proprias effe dicüt. Si enim *' Wnafeu impuritates iftxfunt res incorporea:, aut ^^rtæccrtisfubieftis inhærcnt,quomodo poffibile eft, ''^(iibiefto fuodeferto aliudoccupent? quomodofe-^tabilcs lie crunt, vt incorrupt« de fubiedo in fubic-^**gt;11 tranfmigrent? Accidentia feparabilia cum dici-Sintcrire abfq;fubiedi interituintclligimus,fepa- ^' *‘^iubli(tcre aut permanere minime crcdimus. lam
. Wem illud etiam cxplofum eft,non tantum à Deo in
| Wislitcris,fcd etiam ab hominibus cruditis,in quoli-z quot;^Hnefl'equodubvt : ita non differre materiasrerum
^^ncre,fpecic,amp;c. quomodo resipl«differunr. Quili-
“^ enim adus in fua fic eft materia, vt in aliam intro -’^ivirtutealia quàin diuinanö poflït. Sic propria ac-^'lt;ientia non nifi in fuo proprio fubicûo funt imagi-^^bilia.Si enim alibi fingantur,iam propria non effe fl-Jïquot;^lcogitantur. Quopaftoigituriubent nos in horas ware morbolas impuritates ab alimentorum puri-'’’elSün alimentis eadem infunt femina,qu«in nobis ^’^funtjiequitur alimentorum matcriam eandempræ-^‘iieeflecumnoftri corporis materiaTruftraigitur co* ’l'Wntur amp;nbsp;tranfmutäturin chylu amp;fanguinem: gratis Partes quçdam tanquam excrementa amp;nbsp;aftlmilari non ’PU ftparanturdncaiTum de fruftrata concodione ho
rn
-ocr page 94-^^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E^ R ^i STI D I S p r r.
, mines conqueruntur,fi eadcmeftillorumamp;noftranï-
tura.Sinoncft,impuntatesexdera nonfunt. Ergonon
fient caufæ morborû humanorum,eo modo,quo Para-
celfici nugâtur de his. Nam in diuerfis fubieâis diucr'
quoq;. ER.Si in eis ita effent,vt mutato fubicffo nö mu
JViMtatafub- tati cas neceffum effet,noftræ fieront. lamautemmu- ( ftantiamutan- tara alimentorü fubftantia, cum neccffariü fit proprie' ( tur proprieta fates fimiliter mutari,infulfa, fatua,falfa funt omnia , tes propter p y j^ Quid,fi qualitates dicam effc,quæ certammam- ; | formam^m^^ j^l^^^^^^ poftulët,fedin quauisrecipi qucant.^ERS2' ' ] parari tarnen aliter non poffent, qnàm accidentiaalw ,lt; folent. Verùm tales non funt. Aitint enim effepotefti' , tes, quæ infallibilem fcientia nadæ fint figararumjCO lorum,faporum,quantitatum,refolutionû,coagulatio- nbsp;।
num,tcmporum,locorü:hoGeft,prorfusadrairabilesi5^ fapientes. Tales autem quisputet eflc vagas,vtinlulgt;' ieclo quouis hofpitari folcant?NÓ enim funtquaiimtes primæ,aut ex his temerènatæ:fcd malcdiffione^i'“quot;quot;’ propter præuaricationê protoplafti reb. certis cerfÇ^“; peruenerunt, feorfum nunq amp;nbsp;nufquam fubftitewn •• nbsp;nbsp;, ,
Non enim promifcuè radicib. puris quibuslibcr copn-
fuoiadantiafumma percrepantes,mox velutiattoniu
tcronesdicant,fedquidconfentancû fit pofitisamp;veri-tati. Quod no poteft cum quouis effe,extra fubieduffl fuæ naturæ, fiue extra fpeciem fuam non eft imagina- j bile.Hoc fempiternæ veritatis eft in natura,in qua pi^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d
vr primas qualitates pauciffimæ reperiuntur, qo“^*® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
9
-ocr page 95-'PARS ^r^ARTA.'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
inouïs fubicóloquomodolibet temperato ïnclTepof-^w. Sedhancrcm fuperioribus menfibus difputaui-JÏ'usaccuratius. Pofitumabipfis eft,quamq5 fpcciem '^shabcreimpuritates. Quid cÖfequatur vides F VR. ^^demetiamcontrarium ponüt, amp;nbsp;hominem capa-omnium ftatuöt. E R. Cum in fcriptore vera amp;nbsp;fal-^'tontraria amp;nbsp;contradicentia reperiuntur, quis nefcit ’‘'gendum verum,abtjciendum falfum? Infulfiffimum ’^Microcofmo figmcntum cum coelo amp;nbsp;terra, id eft, ^dco amp;nbsp;hominib.pugnarc certiflïmè iam antè pro-^'’inius. F V R Abfurditatem dogmatis perfpicio: amp;nbsp;^'■öinde aliud nuncmolior. Radices fiue morbi Para-'æ'cilocis tantümodó difFerre, estera fimiles efle di-^Wr.Cur ergo non eodem femperamp;vbiq; modo fe ?^üüm fuorum refolutione patefaciunt?Quippe in-^^bilifcicntia temporu,locorü, figurarum,qualitatü, Ätudinum, coagulationum,refolutionum, ornata .^vbiq;fciunrquos comités amp;ftipatoresafcifcant, • ?’üiperfonam induant,quibus veftimentis amician-.
.5c velentur:vbique materia adeft multiplex, ex qua
, ‘^refusnatursfamiliariapoiTmt.ER. Quomodo-çHlocum accipiantjimpedimentü nullum crit. Si
‘ 4 ^^ primum intelligüt,vt maximè eis largiamur, eaP , Radices impuras adhsrefcere diucrfis puris pofte ™dfalfmn cft’coftendimus)naturam tarnen nó mu-j^ bac feientia fua fine errore fibi fabricant frudus amp;’ 1' Pora.Si difcrimenaliquodfingatur,fingi tarnen a-gt; ^ ®°“ poterit,quàm iuxra maius amp;nbsp;minus. At ab ea-.^i^adicefufcitatifrudus longè diuerfifllmi confpi-: . .,« „
‘'tur.FVR.Sinonmutatlocusfymptomata, curtu „v*?. dem ^^P®*^® ^“^’“^ locidignotionem? cur ab ^^- a-p.factice jji^morbo eademquccaufapro diuerfitatelocorunii '
lila a ^^®° fyînptomata prouenire afferis? ER. MaxU ’
^5 differentia inter locos noftros amp;Paracclficas.^
m 2
-ocr page 96-9Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E RA S T r D n PET.
Nos enim locos vocamus partes corporis aâionS can* fas amp;nbsp;inftrumenta, vel vfum aliqucm ccrtii ei præben-tcs.Morbos quoq; harum partium difpofitioncs naturae aduerfantes dicimus. Quis ergo miretur,quod cum ab eadem caufa vel morbo inftrumenta differentium aélionum lçduntur,diuerfapronafci fymptomataafle-rimusïSi humor craflus obftruat oculum,vifus:fi aures. auditus:fi narcSjOjfaclns perit:licet obturans humor v-nusidemq;eflecogitetur. Paracelfici autem locos fa-ciunt capias, ciftas,hofpitia, amp;nbsp;diuerforiafeminumfeu morborum fuorum: ex quib. dchnitis temporibuseos i prorepere,frudusq; fuos fpargere docent. Deindenou I partes corporis adiones edere deprauatas, cùm mor-bum aliunde aduen tante receperût hofpitio,fedquifi' tncreiil’ile fcerefcribut. Si radices morborum olfcciiTetGalcnus» Kertigmoft Plt;t inquiunr,facultatibus certè, quaepartibus fanisinfuut» tmt^ici deli- morborum gubemationem non adferipfiflet. SiJent f'^ naturæ prioris minifteria,amp; hoipitum potentiarum fa-tellitibus prouinctam concedentes, incognitas eorun-dem molitiones nouasq; progreiTrones anxièadmiran-tur.Non eftillafacultas m pofterioribus cerebrivon-triculis,alimentorum impuntates paulatim, quoadh* nitate fruitur animal, expeilens, quae tan tas conuulfio' nes manuum,pedum, capitis, totius corporis, inepi' lepticis paroxyfmis molitur : validiorcs adfunt vires, quarum efficaci potentiæ vniuerfum animantisrobur obtempérât. Hæc illhcxquibus manifeftè perfpicis,eos non affeäis pactibus feu inftrumentis acboncslefas at-tribuere,fed fuis morbis aftignare. Silent fine ceffanr, aiunt,. mem brorum facultates, morbos aut caufas C0' rum nonoppugnanr,nö alterant,aut coquunr,nó mutant, non diftipant, non expellunt, fed ociofæamp;admira-bundæ fpcclanr,quid hofpires,quibus omne imperium €oncefl.crunt,quorum4smandatis obtempérant, mo-
-ocr page 97-PARS ^kARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93
'‘întiir. F V R N. De hac rcmox:nunc quo cœpcras ire, Plt;:rgito. ER.Locos primos aiebam non pofle morbo-'‘•mfetuinibus tantam adferre mutationcm,vt fym-P^omata adeoinfigniter diferepantia pariant. Etenim *°Iavchemcntia,diuturnitare,frequentia (amp; ßmilibus) 7ffcrcntiagignere pofle. Sifccundos locos nosiuffe--^WintcUigerc, tantundem obtinebunt. Tarn eft eui-'‘^05 quod eademcaufa pro locorum afteftoru varie-'’fediftinda profert fymptomata, vt pro amentiffimo '‘fohabendus fir,quifquisnegate audet. FVR.Curi-^‘^üraffedorum locorum noticiam,in quibus fepate' ?':*ünt fenfibus, fîue ad quæ fruduumfuorum rcfolu-'?'^cpergunt,vtipfiloquûtur,inutilem efle diditant? *cnim epilepfiæ radix,quantifper frudus amp;nbsp;refolutio-^nullas emittit,fed coquit ac parturit tantum, vel e- ^^^^ ^x*««-^^fit quidë,fed ita imbccilles amp;nbsp;paucas, vt priufquam ' j^ebrum cxporrigantur,poteftatem Ixdendipcrdi* ^''’ftt,motumamp; fcnfumanimalinonadimit, conuul-?''ïmq; membris nullam adfert,nunquam epilepti-ƒ Vocabitur,qui fic afFedus eft.Hunc enim foluni co-‘^limorboiadari dicimus,cui cum fenfuu ac men-'? æfione corporis membra cöuelluntur. Qui horum ‘‘''Ipaffus eft, etiamfi tota vita fua radieem Paracclfi-b’JJin corpore fuogeftauerit, ægrotarc nöputabitur.
‘'radix hæc ponaturin pcde,cxcmpiigratia,mali ali-J Pufeitare, fed prædidis fymptomatis ægrum non I^'llct ,vt maxime ægrotare dicatur, epilcpfia tarnen . Qrareànullofanæ mentis iudicabitur. Siautem in ,‘‘^rcmancns,amp;ad ccrebrumrefolutionum feu fru-quot;'n luorum poteftate non pertingens, nihilominus ^''tem fenfusque lædit, iam non erit cerebrum adio-/quot;’Principaliuminftrumëtum verum amp;proximumgt; quot;pes, Id fi non fit,fymptomatum nuper didorum(ex cum fuis frudibus non exiensJeffedor nunquam
-ocr page 98-94 E R A s T i D r s p rr-
Cur mdici o-peritimplore-tur, er 4 quitus cSfulumr.
»ft
effe potent : fed aliter in pede, aliter in capite, aliter m partibus altjsnocebit. Quomodo ergo non oportet m quouis niorbo locum pcrfcrutari,in quo fenfibilem ef ficit adionum læfionë, fi propter hanc præcipuè medici opem irnplorare omnes hommes foliti funt? Quic-niramorbumetuunt folü ,ofFenfamadionis nuUaad^' hucfentiunt,nö curari,fed præferuari à morbis petunt. Et horum numerus, fi cü illis conferatur nullus eft. Vh enimmiUefimuSjdumvalet,acnihil dum maliperci-pit,medicos confulit.Ergo fi radix quçlibct pro diuerfi-tate partium,in quibus frudus fuos cxtrudit,diuerfaef-ficitlymptomata,redè curaturum exploratè nouiffe' oportet, quaeamp;qualia radix quælibet in loco quouis fufeitare point accidentia. Ideo enim vocanturmedici à ianguentib.vt frudus radicum auferant. Dum enim radices in quiete latent,amp; digefta tempora tacitè expe-dant,frudibus fuis nulli parti incommodant ,acgros fc nulli putant. Si propter radices ægrotant, nullus pote rit fanus vocari. Omnibus enim ex Paracelf fenfeufia femmamorborum omnium congenita funt:amp;plci^4’ à corpore amp;nbsp;fubiedis fuis infeparabilia,ipfis teftibu^' creata funt. Si fani funt, qui adionem nullam fentiumi laEfam.tametfi radices morbofas multas habcantintn fe latentes,non ad harum nullis fe frudibusmalis paté' facientium eradicatione aduocantur medici findicant enim fc fanos eire,medicoq;opusnö habere)fedadfru-duumauulfionem inuitantur. Quomodoautemab-rumpet frudus noxios,fi,quoinlocohçreant,nefciant! Quomodo veró vbi na fint depofiti produdiq;,lcient, fi,quæpars laboret,ignorent?Aut qua ratione laboran-tem partem cognofcent, priufquam adionem læfani deprehenderint ? Præfeire igitur oportet,quamvna^ quxuis particula adionem edat,qucmq; in corporec-fum obtineat. Deinde Quatenusa qualibet radicel^'^i
-ocr page 99-PARS e^rA R TA.quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôf
Qucat. Summatim dicam, Si radices Paracelficæ ßöi- i^cmoiuxtj . tiæhomines rcddunt ægros,nullus vnquam fanus fuir, tft,erit. Cæterùm cùm nihilaliud fînt,quàm morbi a- ^j^^y^^*^ ^ duinexiftentesfnon potentiafolû^ ægros rcddunt. Si îutem propter folos fruâus omnes homines fe putant ægrotos ( fruûus autem hi non morbi linr,(cd morbo-tutneffeftus J nullus homo propter morbum,quem in-trafehabet,æger dicitur ;fed propter frudus morborû ægtotare dicetur. Qiiocirca nullus corum, qui aduo-wntmedicos, propter morbum, fed propter frudus ®aorborum medicum vocat.Ex quo illud fequituc,nul-j liunhocpetcre,vtmorboliberetur, fedvtàfruûibus ' Ptsferuetur.E R- Toto cœlo erras. Quippe tibi perfua-^, morbos efle partium corporis difpofitionespra-quot;as pro earum modo adioncs earundem lædi. Scd a-*^onum præter naturara caufa noneftinconueniens ï'^tumenti difpofitio, fed morbi frudus feu refolutio ^ihembrü quodnis àfua radice dcpofita : ficut pauló ’'’tediximus. F VR- Rideoiam pudendam iftamPara-^flficoruminfcitiam. Qniainpræcedentidifeeptatio-
1 ''^didici,animam adionisabfolutæjinftrumëtnm ani-
’aatum adionis certæ,eiufdëinftrumenti affedionem; ^onam aut malam, eiufdëillius adionis bonæ vel ma-'æcaufameffc.Proindetamiudicoabfurdum, amp;nbsp;ab o-’’'iinaturaamp; veritatealienum,Paracelti commétum,. W paulo antè difcipuli eius verbis reeitafti, vt fum-'’'^admirer, hadenus quenquam infanire potuifle, vt Jiltóftolidisfigmetisfidem haberet. Sienimredaam-’'ihtioamp;naturaiisvifiofinc pedibus atq; oculis non Munteffici,quomodo vitiofa velingrelfio velafpe-^oabfquciam didisinftrumentis exercebunturïER. Morbos imaginantur Paracelfus amp;nbsp;gregales eius, velut ’''inialiaquædamcffe omnifcientia adipfos pertinen-'^prædita. Cuius reicaufa videtuc cos Paracelfus noigt;
-ocr page 100-96 E R A S T r D T S P FT.
nuRquamhomunculos vocare. Quamobrem Vtnul« Cur ?drlt;icet-^ lus miratur,Dæmoncs abfqne morbis membrorumirt fut morSoi no obfeflïs admirabilia agcre,fic demirari nö debes, qubd ««(j^«4 uoeft paraceUicos audis afleuerantes morbos illos fiiosfpi-owuncu oi, J.j^.^5 fagaciffimos in oculis escitatem amp;nbsp;deprauatam vifioncm,amp; in pedibusclaudicationem aut corruptam progreffionem moliri,nihil interim patientib. iam noquot; minatis inftrumentis. FVR.Impiura eft amp;flagitiofuiw mendacium, quod de morborum fcientia crêpant im« pudentes fophiftæ. Sic enim morbos qualitates cAc partium corporis probauifti, in precedente congrcA“» vtnihilcunder profiteri, afino quouis rudiorem effft quifquis de hac re dubitat fanæ mentis homo. Dein^5 ipfi quoq; Demones pedibus aut lingua nunquain vi* debuut, ficutoculo nos videmus : nee oculoautpedc loquentur,ficut lingua loqui folcmus:nec lingua velo-culis vtentur ad inceflum, quomodo pedibus nos ad ambulandumvtimur. Sedprodigiofis mendacijsreliais ad vtilioraconuertamus orationem. Dicebas homines, non propter radicum cuulGonem vocare m^di* cos,quódhis filentibusnullus fearbitretur egtotat^» raiui fed propter fruótas,quos pro morbis habcant.Hociÿ* norbi tutue- taf quævoextc,an nonfufficiat radicem malorunio-mnium caufam extraxifle ? imo au nó hanc extirpauif-Gc preftet, quàm frudus fubinde repullulafccntesde-cerpfiffe? E R A. Si pollet natura corporis noftri cortu-ptioni obnoxia incorruptibilis reddi arte medica,vt fa-cnlegè mentitus eft Paracclfus, preftabilius certè effet corruptionis originem tolli, quam fubnafcentia exea perpctuovitiacorrigcre. Quod cùm fieri à nobis non poflit,hocfaceredebcmus,quod polTumus. SednunC cum Paracelfi fece negotium nobis eft:ex quorum h^' pothefi tibirefpondeo non fufficere.Etenim radices^' Uque erui nequeut, ipfifmct teftibus. Haruna ergofw-
-ocr page 101-PARS ^rART^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$r
'^us denïctcrcfubinderelidisradicibus cogimuntiuö-’^’l”5®’P®Percrunt:autprohiberc, nein illo nidoex-“Mantdn quo adeó noxq ede folcnt. Hæc autem qui sntabitartificiosè,quifquis locum ilium nonexplo-fïUit? Deinde alix funt, qua: frudus genuerunt corpo-ffos feipfis fubfiftentcs,amp; tune etiam partes,in quibus ^nt affligentes,cùm à fua caufa nó amplius fouentur. *^08 generis qui function abeunt neceflarió,ciim eo-f^tneaufæ auferûtunfiquidemtollipolïînt. (^oeireä ''^''quatnfanaucris ægrum quantifper hos non exc^ S^fisQuornodo autem exiges,fl vbi fixi fint eópertum , ï'®nhabeas?Pone fpiritum falis,vt cum Paraepaulifper .'’‘îniamus,partû fuum edidiffe in pede, ac gencrauifle j ''’flanimationem,ac deinde tophum. Nunquam pedi ! Matem ingreflumq;reddes naturale,dum materia ^'^afpiritu falis refoluta amp;nbsp;coagulata non fucrit dif-X amp;nbsp;expulfa,etiamfi inillics caufam, à qua genera« ^ftfuftuleris. Eadem ratio eft in alqs infinitis. Equi-’'ttiradicum ablatione prohibetur nouifrudus genc-/^■ogt;nontollitur geniti opcratio. Quamobrem præ-'fnarcdiceturis talis amorbo futuro,noncenfebitut ^îtepræfentem amp;nbsp;fadum. Luculentè fatis oftendi, ''’^Ojperperam ipfosloci alFeö:i,eius,inquam,inquofc ™efaciunt radicesParacelfi, inueftigationê amp;nbsp;dignOquot; jJ^nem defugere amp;nbsp;nihili pendcrc.EI^.Laudo quód la-®f®iftomclcuaueris:amp;manifcftè vnamecum deda-^cris affefti loei inuentionem fummè neceffariam MucGalcniverinimam,fiueParacclfifalfiflimahy-f^^^efimtueri quis malit. F VR.Iam,fi libet illud ex-‘'Mamus, quod facultatem cerebri audacius quàm ^^'•dètiusnegathumores noxiosin epilepfiæ paroxyf-*5expeUere conari. Hoe eam tempore fanitatis dun-,^^tfacere;morbi tempore metu hoftis in fummofi-'‘'tiofeconunere. ER. Hifuntpraeciari Hippocratis n
-ocr page 102-^98 ÈRÂ'$rr Disprr.
Veri difcîpuU(fi dns placet ) qui fe folos Hippocratiî artem pure colerciaftant. Quo in loco virilledubit^ nit,num atiioncs corporis noftrivitiofæ,quæpermor' bos vifuntur,à partibus affedis edantur? ideo corrupte Sedeprauateagete docet,quiamorbo afFedxfunr. Vbi rogo te, aliquis eruditus poft homines conditos iiega-uit ambulationem tunc folum vitiari,cùm aliquideo-' rum que ad ambulationem obeundam necclfariafunt, ' corruprum eft? Quod^fi.partes ægræ humorcs ad amp;ac-ccdentes non altcrant,murant,coquunr,artenuanf,ab' ftergunt,incidunt,difcutiunr,cxcutiunr, vacuanf,quO' modo verè faneque Hippocrates dixit, amp;nbsp;probarunt 0' mnes ante amp;nbsp;poftipfum homines,naturas effe morbo* rum medicatriccs?Non hoc dicit Hippocrates,quod H-f-emedm funt benter ei affinxiflet Sycophanta quidam,Rcmedioruoi f*‘*^gt;*' naturas morborum efte mcdicos.Non adco faruusfuit tmnjtruineta. vir fmnmus,vt remédia nefeiret in plcrifqae mails in'' ftrumenta efte naturae corporis:quibus adiötaamp; anna-taefficacius in hoftem ferretur. v^iruv (pvtniT 'tytT^i'i,^'^' quit Hippocrates. Loquitur ante denatura'corporuni, non remediorura, vt deprauator loquitur: quodfe-nature mor- quentia ficoftendunt ,vt eftugium nullum rclinquaç. korummedici- etiiC^a-ütl ^ epum iw^ mi i^s^avfjaht c^ ^^^voia;: r^ifu», 6iBV ri (TK^.J'ixp,vlt;iS-Hv,m^ij yAuas-a yj^mtip-ye^,^ ÜBBi »/ilt;lt;i roicwm. aTra^J'^r^ fi (^vlt;riç tcvim-^ îi fAiz')jgt;vi}i!i,'gt;^^iBi'’^ nbsp;nbsp;nbsp;^
‘arö;£«.Ipfa,inquirjViasadinucnit fibijpfi,ablq; ratioci-nadOne. Moxquomodoid contingatexponens,dicit, fie earn fibi viam moJiri, quomodo conniucrc amp;nbsp;lia-guarn ad nomina certa exprimenda certo modo mo uere,aliaqucconfimiliafaccrefolemus à. nullo edodi Deniq; concludens,ait,naturam neq; vfu neq; afiactu-dineinftitutam,neq; aliter cdodam conuenientiaïa-cere.Quid porto m3giscôucnir,qiiàm vr animal, quod ab initio conformauit, nurnuit, auxif, gubemet afflu? çonferuet?Quomodo autem conferuarrix amp;nbsp;gubttnä.:
-ocr page 103-Pgt;1RS ^rAR'TA.
99
taxfuerit, fi ncq; impendcns malumarcGat,ncq; præ-fens abigat amp;nbsp;propullet ï Nullus,puto,vcrba Hippocra-^BdeNatura remediorumdida fomniauit,non faliua p^f^fjia f^^ ^srtarea Paracelfi inquinatus. Nifi forte amp;nbsp;remedn's, dunt Paracel. ’ll!«ipfa natura noftra fapientiora faciunt, linguam a- fapientiora »4 •kfledécernât,quacumtarrareis fpiritibus fuis mifee- tura. f^lermones folitafint. Qua: cxcogitatavnquam fuir, îutexcogirari inpofterü maior potent infania, quam ’'Wuram corpus fanum gubcrnare,at ægrumfuare-^■onedeftituerc'Qiiando magis indiget auxilioamp; pro-'“denria naturæ corpus,quàm ctim à morbis pulfatur, °Ppugnatur,prcmitur,ftcrniturï Nó cft ca rebus fecun-’■^tantum amica,fedmultó magisin aducrfis adelt fiquot; ‘‘ '^liirimaauxiliatrix. Qiiod Hippocrates alibi quoquc /j^^'^^ ^^^ ’®rtnaiiit,eam omnino fufficercdicens. Siquoadfa-'quot;titefruitur animal excrementapaulatim ex partibus '’’iicrfis ac fingulis expellit (quod vel inuitè nobis cö-^f'^iintaduerfarii)quoincolumcm feipfamvnà confer* *'^tquomodo ftatim hofti cedcrc,officijq; fui obliuifet P''tandaeft?Confidera,quæfotc,incredibilcm iftorum Jominum infeitiam inaudita impudentia comitatam.
dubitant fcriptis editisque libris omnium vete* f^amp;rcccntiumlabores, vigilias,inuëta,methodum, joßtinam riderc,vituperate,damnare,explodere,detc-Wuadeniqî tartarcafigmenta omnium cogitatio-‘'*l’usantcponere:cum interim ignorcnt,quae vel intra '’'oduni cxercitatis clariirimaamp;notilTitnafunt.Adio-?^quï in morbis fiunt,à natura,vt à caufa,minitlerio ’‘’ftrumentorum feumembrorum effici negant.Silent ^i® ipfis metu præfentis hollis laborantium mem-‘’forumfacultates:imperium amp;nbsp;poteftatem inimico '’^on onmem permittunt:atq; initia,progreirus,ope-f^dones, ftupidè admirantes, quó euafura fit res, anxiè ^Want.ltaqjvelimmihidicantjcur radices ills Pa
li 2
-ocr page 104-100
E R A s Ï r n TS PTT.
racdfic2C tam admirabili fcicntia inftrudaenon pranos tidiices mor- motusamp;conuiilfiones epilcpticas in cadancrib. excc* bof^noncon- ceant,fi naturs noftrç viribus amp;nbsp;corporis inftrumentis luUant c^da- nöcgcnt?SinonpofluntmanQ,exempli gratia,tollere **^’'‘*' veliaólare,nifi facultas mottens præfto adlir ac moue-' re conetur,quomodo ociosâ delitefcerc aiunt: An non inftrumeti ciufde eft acliolaudabilis amp;nbsp;iUaudabilis ? An alios pedes habentfani,cu rede inccdut,amp;alios rurfus aggri,quoticspraueingrediuntur? An alijs oculis reds valentes afpiciunt,0t; alijs ægrotantes eÖtuenturrQu“^ gOteft fingi in ipfo tartaro putidiüs,falfius,ftolitigt;uj’ Ego cifdemillis pedibus- eifdemq; oculis morbis afte' dos ambulare ac videre perfuafum habeo, quibus p^f faniratem ambulabantac videbant: fed non codénKX do affedos habere turn pedes turn oculosaio. Inftr“-mentaigituradionumetiam prauarum hint membre' cum fine ipfis edi neq, cöuenientcr neq; inconuenif”' ter poifint. Expofita hæc nuper funt, cum animamft” facultatem adionis,inftrumentura certajadionl^’^^*” pofitionem inftrumenti bonam vel malamxonci®®* velinconcinnæ adioniscaufam fiucinftrumërunid doewi. FVR, AnnonvidemusPaErnoncs obfeHb'^^’!’! inembra abfqj anima opera mouerc proutlibctl Q““^ ergo prohiber idem de morbis cogitareJ Equidem non minoremfeientiam interdum videntur tribueremor' bis fui$Paracelfici,quàm Damonibus. E R. Daemon* funt fubftantia intelligentes,fcipfis fubfifténtesïm^ propria indiuidua,non funt aliarum fubfiantiaruntn*-' cidentia. PofTunt ergohicadaueris mëbra fimüf^’^' dam modo mouere,quQ animataagitare poffünt H“ imp.udentianondumjputoprocelFerunt Paracelfitgt;gt;' morbos fuos tales fubftantias,feipfis fubfiftentes,amp;*^^ tione praditas efle fateantur. Multó minus dicent,ep lepticafemina in.cadaucribus fufeitare conuulfn^^
-ocr page 105-P J R s. ^rA R rj.
lOt
^nicmbrorum illas iadationes: Quod certè facerenr,. fi abfqj opéra naturæ membra fie moucre poflenrlam amp;illud venire in mentem debebat,animas noftras , vt-* Poteimmortales amp;feparabilesfiibftantias,nonpatiab ifiis fpiritibus Paracclfi. Ergo pergit ea corpus anima-tt amp;nbsp;moucre membra non minus cùm çgrotant,quàm lt;:um valent. Qxiôd autem nonfimilitermouet,in cau-I^eft^quod aliter nunc quâ prius difpofita funt : amp;nbsp;pro-'odenon eodem quo antca modo moueri aptafunf. Wiim ergo abcft ,vt natura per morbos quiefcat a-S«eqjdefinar,vtnunquam agat efficacius,quàmcùm ?'iagendum,è.morboimpellituramp;incitatur.Audacius P^ ^contra, quo periculüm eftmaius;modó non fit viri-
“üsfuis defcda,vcl nimia morbi potentia prorfus oc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
':^pata:ficutin magnis apoplexqs amp;nbsp;malignapefte eue-’’‘tevidemus. Morbircliqui naturam premüt,non op-^aiunnoppugnant nonexpugnant:deijciunt nonde* ^^fftunt: débilitant, non prorfus eneruant atq; extin-?®int. Quamobrem nö prorfus intermittit officia fua, ''firemitrat aliquando paulü,dumferecolligat. Quin-'^óvi morbi irritata maioribus viribus, quàm tempo-''fiusalqs,adoriturinimicum. AnnÖanimalia cunfta.
'’ntöfe defendereacrius, amp;nbsp;aduerfarios inuaderevr-vehemëtins cernimus.quoaffligunturacerbius-
^periculofius? Sicut contra pondus nititur palma, ita» ’(Ifierfus morbos viribus fuis confurgit natura. Nee a- Q“^ rationf
niagis ratione pharmaca purgantia conducunt, P«’’2‘lt;”tw ’**-'i''^tnquQdinimicafuafacultate naturam vellicando ^^drunt,velutique dormientem expergefaciendo ad ’’J^iorum depulfionem concitann. Qbod temporibus ’^pharmaca efficiunt,hoc in crifibus humores acres quot;’turam extimulantes agunt. Et cum infinities natura ‘'**fiis adiuta pharmacis percriffm morbos (eorumtic ’^iifiasJcxpcllaGquis adeo poteft amens reperiri, qui fu n. 1
-ocr page 106-102 ERAST! DISPUT.'
animuiïi âduertat, non pcrfpiciat Paracelficos impu-denter amp;nbsp;pctulanter mcntiri?Haud dicët,opinor, morbos feraetiplb« cxpcllere ac delcre. Quare ncccffum cft,vr à natura extrudi noxia confiteantur. Quæ caufa oro te, in vomitionibus fxpenunieroeqcitcraflampi-tuitam aliosq; humores prauos, retentis iuiculis amp;nbsp;ci-bis paulôantèaffumpris’Quçpoteftas incrifib.amp;diar-rhœis humores putrefados ex venis ad inteftina pro-pellit,fanguine referuato?Vidi qui vinum nigrü copio-fum hauferat, incredibilem pituitæ amp;biliscopiamvo-mitu paulo poft reqcere,neq;vnicam vini guttulam fi-muleiicerc. Quishoc fcruauit,amp; reliqua exturbauit præternaturam? An non audax eft rementas,quod fuis impuritatibus feientiam affingunt temporis, loci,quo agere debent, ac obliuifci muncris nunq contendunt: Naturamaütnoftramita obliuiofam,ignauani,tinii' dam,fingüt,vtadmorbiaduentum ftupefada officijq; fuiimmemor fpedatrix tantum fît ociofafabulç,quan’ ~ inorbi Paracclfici ordiuntur ? Difpeream fî non vcrÜ*'
milia magis Lucianus in fuis narrationibus refcrt-lW' puritates Arfenici,Mercurij,Sulfuns,Nitri,amp;c.in abyüis inuifibiles amp;incorpore£c latent cum puris hofpitantes radicibusfquarum tarnen non funt accidentia)amp; tempora deftinata fabnlæ intclligunt,ex latibulis fuis inco-gnitis prorcptant,cxincorporatis corporate fiunt,cor pus deinde craffum générant, feu ex fe refoluunt,figura, quantitate, colore, fapore,odorc, veftitu, quale inu-ginatæ apudfepriusfuerant,ciim hoc ad dcfinitumlo-cumpernotas viasaddomeftica hofpitia abeunt,fa-bulam ,fpeä:ante amp;nbsp;filente natura, pcragunt,rurfusad i^dturdin flo. locafuafcabdunt:amp;inrcnulla aberrant. Atnaturano-Uidm fdciunt ftra ftolidaomnium obliuifcitur,amp;ad tanti miracuh ÿdrlt;ictl(t(i fpcótaculumobftupcfcit, nihil amplius agens prx3“'
mirationcHoc faltcm nominelaudare earn debebau'» .' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- quoi
-ocr page 107-PARS ^r A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iQ}
f ^Qodtam adpofitc fabula: inferuit, tamquc patienter •pedatricem feprebet. Qn.id ribideadornationchuius tabula videtur. FVR. Memini hæc à te in proxima cól-I^tionedilucidcamp;verècxplanataeffe. Recordor quo-QUeParacclfiteftimoniaproduirafuiffc,quibus natu-^4W tuin vlccra tuna morbos alios omnes curare: ac na fürs facultatcm illud ede, qnód morbos fanct, palam ^verbis difertisafleuerat. Iccirco dupliciter peccant BifaridKipec-‘ülcipuli : amp;nbsp;quód confenfum dim magidro non taris cdt'Piirdteißä: tuentur:amp; quöd impotente fuperbaqs nouandi libidi-^c adi cuidenti veritati contradicere,quam præcepto-^fni,quoties fortè Fortuna veri quippiam cicxcidir,fe-Quipulchrius ducut. Si quis repcritur profeflïonemc-'^icusadcoimpudens ,yt ab alia caufa, quàm Fubieóla-^um parti um natura in vlccratis partibus carnemge-^crariinficiari velir,cum ego indignum iudico,qui pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’
’'icdicorum difcipulo babeatur. Gcncrat enim vutne-’’U vel vlcerata caro carnem bonam, fi non fit affeda ^æter natu ram,amp; fangulnis vitio careat,malam,fi ma-^^fitdifpofita. Eademamp;glutiriat,amp; reliqua taliaper-^git-Nutritioigituramp;concodio tunc etiam fit,cùm Spiritus falium Paracclficorum domiciliuminea parte tollocarunt. Sicodiotuncibifit, etiam attradio,re-fcntio,amp;alieni expulfio fir.Quod non cxpelllturomne îbcnuni, morbus facit, naturæ conatum impcdiens. ^tquid aliud Paracclfus ab euidemia vcritatiscoadrls ^bit,cùm naturam in viccribus omnia pcrficerc,phar* '’lacaimpedimenta duntaxat auferre ßripfit? Quare ■podis omnibus ineptiunt infeltccs ifti nouatores.
^RA. Deprauatorcs amp;nbsp;cerruptores redins àppeliaué-^^S' FVR. His inpraefentiapaulifper valereiutfis (poft-.Wm neque de morbi natura amp;nbsp;efientia,nequc de fub-’«dofeu loco atfedo,ncque de caufis atfedis ac gcnc-fitionis modo ^ani aliquid ac vert adfcrût) de curatio-
-ocr page 108-104 ER ASTI DTS PET. ne agamus. Qiiàminiùftè amp;nbsp;malitiosè(non cniin puto infcientcreos facere)Galeni diftinaioncfuggiUét,qua alios in ipfocapitc fomitem mali habcrc,alios ina-Iqs corporis partibus morbi caufam eolligcre docet, etiam pueris pater. E R A S T. De Prognoftico all-quid dicerem,fi nöres plana effet,ac omni controller-fia careret. Nune fufficitlcire,nonomnem epilepfiam . nbsp;, incurabilem effc:tametfi frequenter fruftravideantut
omniatentare medici. Sanè vixquiiquam in arteno-gpUepticos^fa- ^^^ ^^ælaudc verfatus, amp;nbsp;in medendo exercitatus re-narunt. P^^^tus fuit,qui non aliqucm hoc morbo captum perfa-naucrit:licet plurcsfortaffeinanitcrcurauerintEtcniW aUquifacilè, nonnulli difficilius,quida difficillimè,nott pauci nunquam percurantur. Caufa ex HippocratU jgtti epi/epn« verbis,quæ in a.praedid. lib.habentur,intelligitur. Difr ®^Γ’ cillimè,inquit,euadunt, quib. à pueris incepit morbus» diJjiculter eu- amp;nbsp;ad virilem vfque ætatem perdurauit. Deinde,quibus in vigore ætatis fadus eft, nempe ab anno vicefi®® quinto vfq; ad quadragefimumquintü.Tcrtiö wq“'^ nullum apparet fignum partis, in quo primumcaw^ ' morbi nafcitur.Et cum huius rei indicium adcft,diftgt;ci' lius liberantur, quibus à capitc initium fumit: pofte* quibus in latere oritur. Quibus autem malum àpedi' bus aut manibus incipit, omnium maxime curabiks cxiftunt. Demum quibus in fenedute fuperuenit, iis primis monuntur: qui fi nonintereunt, celernmèfua fpontc liberantur,atq; à medicis minimum auxilij feu-tiunt.Secundo Aph.4^. pueros præcipuèlibcrarcafte-rit'mutationcs ætatis,locorum amp;nbsp;victus. Quintolibw Aphorifm.7. hæc habes. Epilepfiæ quibufeunque ante pubertatem eueniunt,mutationem capiunt : quibuf-cunq; aüt25.annoaccidunt,cü’tjs magna ex partcconi' monuntur. Patet ex his, qui nam facilius aut difficih''^ fanari poffmt. Accipienda hæc verba Hippocrat e’*’''
-ocr page 109-_ PARS ^rAi rA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wf
tahqiiam femper.fed vtplurinium vcra. Etenimauxi-liante Deo turn marcs, turn fœminas,mafitatos amp;nbsp;cœ- ^iliorU Ubes, percuraui, qm poft vicefimum quintum annum correpti fucrunt.Nobilis quidam iuuenis Vucftphalus 'luiaprima infantiagrauiteramp;crebró paroxyfmis in-feftari (olebat,amp; multamm regionum medicos confia, lucrar,non magno cum frudu,vt aicbat, confilium no-Hrum fccutus intra primum annum vix femel, amp;nbsp;valde Icuirer,vtmatereius lireris admeicriptis teftata eft, ^oniprchenfus fuit. Conualuifte cum tandem intègre '’(coconijcio,quöd nullas ab co poftobitum matris luerasporröaccepi:amp; quód vxorem duxifle intellcxi. 01’2 non ob aliud rcfeto,quàm vtinccUigatur,ne illos 'luidem pro delperatis omnes habendos, quibus con-®utritus cft morbus.Si enim cxtingui morbus nequeat, bltcnimirigariac debilitari poterit. Antequam cura-buticm aggrediare,vrile cft a dijcerc verba Hippocraris, '^quot;ïprimo lococitatis addir; cJ^%«^ï«rlt;/è^^ Tifneta-t» ^®*igt;l?f flVjfi J'wm Tor 't^ó'jnv a^ lijirit^: luz tao'iv at cu6fgt;umi »i-^‘^^lt;pi^é7rovet : •oK^ ënv ai ^piveç n x,a«3v è%islt;riv, ^ u-nç ^wAjjxt*^ 'yéyevttf.aifiït ^ p.iAo.yxo^^^^ oSm^ c^çâmeç ^WmAfeç:«« 5 «ZA«*, ai elç m näru 't^emfAevahmaaf àyagt;* ''*'‘^(/io^ Ê KSM érraS^a -m^u ai oii^aTiipa-mToi.Er^o non ^’utùni noftei feculi cxpchenti3,qua certius amp;nbsp;firmius I *ult;alibus firmamentum nullus fanus poftulet, vertun '''am vetuftilfimoru authontas môftrat,non omnera 'Pilcpfiam infanabilem effe. Tam igitur fœdè in banc Partem mentirur Pa race! fus, cum incurabilcm fenbit 'Pilcpfiam,qu;tm putidèmentiunturin alteram dilci-Puli.cùm cum præ omnibus alqs medicis cpilepfiam P'fcurauifieafléuerant. His pofitisad curationem ac- , nbsp;nbsp;nbsp;_
''lt;lamus. Methodicam curationcmdiximusamp; proba- CMrj/mmdCa
'ums,iiixr3indicationesanaruracurandorum fum-P'asiafiitvii.tlo^. jjj prarientciaaunorbo explanare co-
0
-ocr page 110-106 ERASTS D T S P rr^
nabiraur. Ante omnia veto monendus es, me non an-Mt xiè aut fuperftitiosè præferuationem amp;nbsp;curationem diftindurum,fed de vtraq; fimul, prout res feret, didu-jMorfcormrf-jum. Quantum enim différant, iam ante nouifti. Er-lijocailti, alij ^q duplex eft morborum, quod præfens inftitutiim à^f^tf- attinct,ratio. Quippe alij plané infenfibiles ftint,acfoils fymptomatispercipiuntur. Alij modo didorö com-paratione perfpicuè fatis comprehenduntur fenfibus: vttumorcs.vleera, vulnera, amp;nbsp;fimiles aliæ affediones complures in fuperficie corporis apparentes. Prions generis eft epilepfia,de quaagimus. In hoc enim mor-bo nihil aliud quàm intelleûus, fenfus,ac motus læfio* nes pcrcipimus:caufam per ratiocinationem quçfitam animo duntaxatconcipimus.Hac dccaufa nonjsetunt ànobisægrialiud, quàm vtpræfentem paroxyfmum
, depellamus,amp;,nedeincepsredeat,prouideamus. Pri-^ mamigiturindicationemidiotis omnib,notanpqoam prttna- jjiçç53^Q^y5 velut ô^fAtiT^e/ov effe curationis méthodi-cæjhorrenda morbi huius fymptomata adferuntMor-bum enim putant agri effe fymptomata tcrribiliainOquot; culosincidentia. Quæ cùm præter amp;nbsp;contra naturam eucniant,fuiablationem ftatim indicant. Hincorfus iKdtiociniitio artifex longius progreditur, fie coingens. OmniihïC medicimetlio fymptomata funt adiones læfæ ,id eft, motus quidam: docuraturi e^ ergo nô funt,nifi dum hunt, At quod fit,à caufafitToI-fUej^fiam. jj jg^uf nequit,nifi caufa tollater. Caufa eft prauacerebri vcntriculorumdifpofitio. hancigiturpclli oportet. Sed hxc quoq; difpofitio nonfeipfa ,fed caufefux opc fubfrftitjdeoque rationem habet rei fientis : quod morbis ixiftrumenrahb.plurimis commune eft: de qua refuprà, amp;in tradatu de Caufa contentrice fuséegi^ mus. Caufa igiturbuius affedus ante omnia vel extra , . corpus eijcienda, vel ex ventuibus faltem cerebri euo ^andaxvd prorfus cxciadenda fuerit. Hac vel ddeta,^
-ocr page 111-PARS ^PAR'fA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïo^
ïllotranflata reftitutaeftnaturalis cerebri cönftitutio:
Joeftvapor mordicans,autcæca malignitate irritans. Hic ergo vapor aufcrendus. Sicinuenimus quid agendum fit. Quantumamp;quandoagendum,per fe liquet. Quomodoautcm amp;quib.remedijscducendus fit prac-'iidus flatus,nondû liquet. Licet enim affeftus amp;nbsp;eius ^ufagencratim amp;nbsp;confuse remedia indiccnt, quanti-^item tarnen amp;nbsp;particulares eorum differentias non Meant. Non fatis autem eft nouifle, quod vapor no-M fit ex cerebri ventribus eijeiendus vcl diflipandus, 1 i^dfeire infuper nos oportet,qualibus remèdes effice* 1 fcpofllmus. Docent hoc turn ipfa huius morbi natura.
M loci aifefti conformatio, ætas, temperamentum, ^uæpræterearccenfuitGalenus. Sane morbi natura ' 'îcft,quæ mentrm aefenfum omne ægro adimit.Quo b^iVt non facilèaliquid exhibere poflis, aefruftra im-fere aliquid coneris.Locus autë aftedus quia in pro-‘''ndolatet,medicamentis nö facile attingi poteft. Su^ CurdnH ratio 1 P^tcftigitur,vtreucllere lUapfum in cerebri finus va- inparoxyfmo. ’ Pctenitentemus,ligaturis brachiorum fupra cubitum ReMcKfUtw« ' ^ pedum fupra gcnua. Sunt hæ partes vinculis firmis 1 Ji^dè ligandæ, amp;nbsp;fubito laxari paulo póft debentadque
’æpius faciendü,donee cuoceturfumus vellicans. Fri-
^itionesnonmultùm commodant,vtquœ vacuareni-‘’iladmodum ex affedo loco tunc poffint, cùm adeó ' J^Jtusè membra fentiunt. Interim leucs cum oleis ad-‘''bentur, ad demulcendos mufculos,ne ex conuulfio«» ^'Sviolcntiafortèrumpatur. Rcuocaniusaliquosbar-'’ïamp;auriumvellicatione :ficutamp;cucurbitarü affixio-®^affiguntur autem pedori. Nonnulli etiam inclama-bonein aures excitati funt. Contigit etiam,vt dum ac-^^nfialbifuccinifumo aliqui conarentur morbi cau-i?nidifcutcre,feruensguttainlabrûdeciderit,çgrumqi 0 2
-ocr page 112-lôa* ER^Sfr DTS PET.
‘proptercxcitàtüm dolorem confeftim expergefeccrit. Huiufmodi exemplis moti quidam funt,vt ingrauiori-bus paroxyfmis idem aufi fuerinr. Huius generis can* ftica fuut mcdicamëta ,amp;veficas excitantiaccruiciad-mota. Qiiæ non extra paroxyfmû raniùm.verumctiam in ipfo paroxyfmo vrililTimè adhibentur,queries per corporis nimiam iaftarionem nö impedimur.Etigni-tum quidem ferrum ftatim finit acccflionem:reliqua tardius iuuant. amp;nbsp;hæc atq; fimilia reuellendo profunr. Dtlfutientu. D-nipantautem ftimulantcm cerebri ventriculoslub-ftantiam,caftorium cum aceto naribusillirura: oleum ex rura ficca (efficacius eft, quodexagrefti cliciturvib gnis)diftillatum,inq; nares infufnm. Prodeftitidcm,li co tempora amp;nbsp;futura coronalis inungantur. Hocoleo caftorium amp;beniouinum cxcipiuntiir,amp;vclnaribus iUinuntur.vel accenforum fumus eisflibijcitur. Cùm ad manum alia non funt,Thymum ,Hyiropum,Pule-gium naribusobtjeimus. Condiicir prarrerea ore aperte palarum amp;linguam Thcriacaamp; Mithridananfida-toconfricare. Item aquarum,dequib.poftca,cochlear vmim antalterum orediduótoinijcerc. In vfu multo rum cft,prafertim nobiUumamp; diuitum,rafuravngulx Alcis. fvoco fic animal,quod nofiri. Eilend,nominant) Quidam pollicê pedis vulncrant, vel iam dida,velLyn* cis vngula,vcl alijs quibufdam rebus,amp; fanguineex vul-nere exfudan te labia inungu nt : quod à veteribus acce-ptum aliquifupcrftitiofius fortaffè quam vtilius reti-micrunt. Egoneq; expertus taliarum,neq;vcracrcdö: cum inamter tentara fæpe audierim. Iftomodomor-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus in praefenstollituratreditusciusnonprxcauetut.
uendi ne re, bednecpraecaucnpotent,mii alterum duorum præ-iwt morbitt ftemus,vtfcilicctvelcaufam morbiexcindentesfimi-w^wt^jeon.- liamp;fubftannæ ortum impediamus,vel vt in cerebri ven-ßflitt^ tres nomneidat procuremus. Neutrum, effici ino^’^
-ocr page 113-.^ARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iogt;
sptè potent, nifiamp; quo in loco gcncretur fciamus,amp; 1 pcrquas vias in finus cerebri perueniat cognitum ha-bcannis. Etenini cradicatio fperari neqiiit, dum génè-t^tionis caufx prçfentes adfunt in corporc.Hanc igitur Vollere ante omnia conuenit. Si fieri hoc non poffir, quiavcl locus ciusignotus fit,vel remédia ad eum ad-•nouerenon liccat,velnaturacius percipi nonvalear, ’Iterumillud tentari debebit,vt nimirum ad ventricu-los cerebri penetrate non permittamus. FVRN. Sine I^ocquidem effici poirir,quid tunc fiet? Sane caufa raa-lifrequentiffimè fie irrepit in cerebrum,vt quamuism ’ ’:3pitenatanonvideatur,prius tarnen percipinullo vel
^fnfimm vdintelleftus iudiciopoflit,quant paroxyP ’ûumproducerecœpif. Quo in cafu vix aliud video di-tcndum,quàm infanabilem effe affcduin.E R-Nonne* f^iocrebrum hoe effe, vt nee quo in loco pullulct, nee Attali caufagignatut,nec per quas vias ad cerebrü con WatjCompertü habcamus. At ex hoc tarnen non fc-înitur neceffarió,morbum incurabilem effe.Difficilio-1 fluidem funt omnia,at impoffibilisob id non eft cu-j ^3tio:modô non adfint alia impedimenta. Equidera fa- S^n^w/w»* aïi2
*’ïui aliquos opediuina ,quo$ in capitc noncolligerc ^afam morbi exmultis cöieduris colligcbam tamctfi
' '’5gt;igt;quando,àqualicaufapaterctur,autper quant re-I Tonern fine partem afcenderct,nefcirem. F V R. Qua 1 ’îtionc vfus es in curationc, quando affedus locus in-
^frtus fuit? Afeenfum vaporû prohibere non potuifti, ;'^ni per quos meatus amp;nbsp;quo tempore confeenderet, •Snorares. Quocircanonmethodica,fed fortuitafuit 'quot;ifceniodi fanatio. E R. Etfi locöprimarium caufamqj ^ollcftionisinaenircnöfemperdetur,cxeo tarnen non Y^infcrrc, curationc prorfus amp;nbsp;ex omni parte me-^Mi expertem fuiffc.Non folus primario affedus lo-^•^indicatjfed aliamulta,dcquibus nonmulto prins
-ocr page 114-'Es.A s rr z) is^r r.
mention^ fed. Éx illis,amp;cxlocoperconfcnfumafFc' do,iplacerebri difpofitione, hums caufa, circumftan-dp alqs,indicia curadonis fefe obtulerunt. Equidem non alia, quàm nunc r ecenfita, hoc eft, ipfa rei natura me docuir, caufatn illain mali, in quacunq; tandem of-ficinacuderetnr,vel exturbandam,vel àcerebro abdu-^^TßlnS Cendant efle. Hxcquiain partibus capitifubieâtisco-H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q*^^ videbatur,hoc dedi operam,vt frequenti purgatio-
kp)j4M. nevelianigcmtanivacuarcjpnufquamcaputpeteret, vel matcriam, ex qua generari potuiftctifubtraherew-Non enim poteft vlla vllius partis internpenes aque facile ex fucco probo amp;nbsp;laudabilr,venenatum gign^tc flatum,atqjexvitiofo. Equidem natura irritataàphar-macis libentius ad inteftina quicquid vitiofi intra fc ' habet, propellit,quàm ad principes partes pertingere finanfi modó in cis partibus oriantur, ex quibus adin-teftinaprotrudere valeat. Fruftra plerunqjconetute/-travafa amp;fub cute congregates flatus in manibusaut pedibus,exempli gratia, iterum in vafa rcuocare,5^'Pf^ Cur epilepjii eademad inteftinatranfmittere. Quœ mihi cau^po* 7 ^ztiffimafemper vifa cft,quód epilepfia caufainincapitc SciUut ^du- Habens difficilioreftcuratualqsquibufdarH. FVR ^S^ ^ iatur, in caufa illudeflearbitratus fjm,quód facile in ventricules ex tam breui interuallo irrumpit. Si ex magis diffita partefurfum feratur, facilius impediri,amp;initia nere longo hebetari,imö diflblui potent. ER AS.Non prorfus nihil hoc etiam ad rem facit: fed plus ilia valet ratio Nam fi tam effet procliue humores aut flatus in capite genitospurgantepharmaco educerc,quàtn fa-cilè à natura ftimulata ad vias vacuationi deftinatasde-
poni poffunt, quæ in earum vicinia obonuntur,gene' ratio eorum,materiae, ex qua fiunt,fubdudione,prühi' beri facilius amp;nbsp;fæpius poffer. F VR. Pugnat opiniota^ cum Hippocratis fentcntia,qui facillimam curatuP*^^'
-ocr page 115-P ^ R s e^r A RT A.
«i
fiunciat à pedibus aut manibus initium capicntcm-^^^ ^ ,,^ ER.Idco plernnqiprompriuscuratur,quiaimponî re- 0.,„4„^.\^ ^ediaponunf,qüibusexcindafuramp; eradatur caufa.Sic cipif^ e^Hf, *ncapitecafetresdifficukate:cùm extracaluariâ con- pßa facUtut fiftit: quod mànifcftû facit hiftoriaex Fernelio récita- curetur.
^3. Quod fi purgantibus pharmacis humor aut haUtus ■Hevirulentus educi debuifl*et,quando, putas,cuacua--'usvnquamführet? Ergo fi origomahin eoconftiterit 'oco,ex quo fine magno laborc natura noxia poflitad ’nteftinaamandare:amp;crebropharmacofolicitctur.ple fünq; vapores amp;nbsp;humores noxios prins cxpcllet,quam
1 Wq;audifinr,vtcerebrumpctercamp; concutereha-I’des fint.Si iam illa quoq; exhibeantur, qux cerebrum Corroborate, totumq; corpus emundarc atq; alterarc, ''(cera expurgate,cocoftionc procurate folent, dcniq; ’’‘’U externa rum interna cuitëtur,quæcunq; caput re-^^cnr,nö femper inanis eft futurus conatus noftcr,atq; ’’’’''minus fæpe hïc quàm in quibufuis alqs difficilibus '’’Orbis voti compotes fiemus. EV R-Si non mefallit ®’’''nus,hxceft diâorumfêntentia. Adionum offenfa ’'Oquot;aufertur,manente ventriculorü cerebri prauadif-^fitionc. Hæc qnoqgt;*cû à fua caufa tota pendeat, eaq, quot;ofiftatitollinequitjCaufanÓ depuIfa.Ergo vcleuocan ?^aliótransferëda eft ventriculos offendës fubftan-^•vddiffipada, Quib.inftrumentis vtruq; perfici pof* ''htisdiâüeft.SedquiacuratioepilepfiçnÔindcpul- in quo potif-''’’'oparticularis acceftionisconfiftereputatur,fedin ßm» confinât ^potinspofita iudicatur,vt nc redeat paroxyfmus,id cwlt;iüotpiUf^ lOe rurfus fimilis materia in ventres ccrcbri incidat, jj^öq} rcdintegrer,præcauëdi modos dups proponis. jjV^^jphibendaeftciufdé incorpore géneE^io: vel fi ciequcatjà cerebro abdueëda. Împççicturortus ?qualius mala partis generâtisextiJj^rarutjô^ ma-; '''ifubcrahatur.Prohibebiturafcènïusad cerebrum.
-ocr page 116-tu ERASTlDrSPFT.
fiquocunq; modo extra corpus cducatur: aut faltet« in vëtriculos cerebri irreperc no finatur, fed alio tranf-ponatur. Cxterbm parsgenerans aliquando eft nota, fxpius nefcimr. Et cum eft cogni ta,vel adhiberi ei loca-lia poflunt, vel non poffunt. Si apte poflint admoucri, fpcs magna eft fanitatis. Sinegetur, nihilo plusadhoc confert cius agnitio, quam fi prorfus lateret. Par ratio cft,opinor,viarum,per quas afeendere paroxyfmicau/a effedrixfoler. Sienimnotacfint,amp; afeenfioperdpia' tur,facilè iterintercludi potcrit: fi modo partibus,pet quas tolhtur,facias aut aliud fimile intjeere licear. Sit cnim nonnulli,quibus ex braches aut pedibus toUeba-tur,caput defendcrunt. Quidam,cum per vcntriculuö -lt;Oi»fcenderc,animaduertiirct,corporis vehementiin-flexioneimpediuit,qu0 minus ad caput pcrniearet,Hi certe indicationem faciendorum à noxix fubftanti« motu fumpferunt. Minus fpci cft,quotics afeenfus eins ad cerebrum eft infenfibilis. Tunc enim maiorepru-dentiaamp; folicitudineopus eft. Velim jgiturnuot,vf quaefummatim expofuifti, figillatim dec lares: hoc eu» vt,qucmadmodum rationem dcpellcndi paroxyl^wtU indicauifti,fic,quibusparticulatim remedijs prxferua« ViAut ratio fj 35 codem poflit xger,c0monftres- E R. Ante omnia tpUci^tuoru. prxferibendaeftcögruensvidus ratiorimperandumq;
vt acrapula amp;nbsp;fatictatccaneat:abi/s cibis,quos oditamp; faftidit,vel aliàs naufeam pariunt,abftincat : flatulent* amp;nbsp;caput implentia fedulb fugiat:odores fœridos amp;nbsp;in^ gratosdcuirct:dcniqj in illis rebus quas Medici vocant, non naturales,minimum peccct. Inprimis verb noce-re folcnt,ç3epç, allia, linapiraphani, vinagcnciofa.amp;fi'' milia:ventrislt;:onftipariones;fubitum frigns:amp; qux-cunquc corpus,maxime autem caput, ccleritcrpcrtuf' barepofluw. Summo etiam ftudio procurarcopof-tct.vteoneoöi© ventriculi amp;nbsp;hepatis rede flat. f^^‘
-ocr page 117-wlariorcm horum defcriptionem ex li bris medico- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
lumrequires. Vidus rationedefinita,corpus eft puf-§indmn,vt pauló fuprà dixi, non femel tantùm,fcd fae-Pius:vt vitiofi humorcs,quoad lieer,educatur. Interim-'^hibendafunt,quæ cerebrum confirmât amp;nbsp;roborant, ^oncoftionem adiuuant,hum ores prauosconfumunt, ^dores vrinasq; prouocant. Si pars generans nota fit, ^pharmacajmponicomodepofrmt,afFeftionis con-’f^nafunt imponenda. Hæc quia vt plurimùm ignota %vclcandente ferro, vel medicaminibus caufticis VP j‘ümeius eft corrigendum. Quippevis amp;nbsp;efficacitas j ^ôtumpharmacorûeacft,vtnonfolùm frigidas qua-1 pâtes mutent, verumetiam venenatas amp;nbsp;ma!ignas,ca-
'daspariter amp;nbsp;frigidas emendent. Hoc modo fanatus 'Muiapud Femel.fcribitur ex humore venenato fub I'tticraniocontentolaborauiflc.Eadem rationeperfa-^^funt,quibus ex pede vel manu aura frigida fenfibi- • ttcaputpeterefolita fuit. Egoaltjs non fum vfus,
.^ittn cantharidibus cum aceto amp;nbsp;fermëto miftis. Alq
1 ®ttioribus vfi funt optimo cum fuccclTu. Caufticis C^MÂ/cw wt-^pet aliquidThcriacæ bonæmifeendum cenfeo: vt P^^rf thenau ^tïm profuiffe non femel tantum compererimus.Vbi ’'^tem,qua:pars fomitem amp;icaturiginem huiusmaU !''fehabeat,ignoramus,aftïduapurgationenafccntem
(’quot;tafruftum cxitiofum,priufquam adolefcar, fubinde wc ftudebimus:amp; totius corporis mutationeillam 'Itoq;corrigere tentabimus.Si non fufficcre purgatio- ^lt;^'*^^‘^-Jtsfafpicabimur, etiam per médicamenta calida ex al-''ïdcircumfcretiam humores trahcntia,vcl per cau-'tiaeuocarc tentabimus. Fient hæc vel in pedibus,vcl '’Dtachijsjvcl in ccruice,prout mali caufam in vna ma-
quam in alqs partibus prouenire ac nafci contjeie- , pjts.Vidi fanè in ceruice cauteria inufta plnrimu con-'ddreillis,quibuscaufamorbi in capitis partibus cx-
P
-ocr page 118-ER'Â^rr DISPUT.
t‘4
ternis paulatim gencrabatur ,velfcnfim alinnde a-fcendens ibidem colligebatur. Quibus hociulcapulis, humerisjlateribus accidit,brachiorum cauteria magis profunt : quemadmodü pedibus fub genubusimprcAï illos præcipuè iuuat,quib.in ventre,iltjsjinguinibus,fœ-moribus,malicaufa delitcfcit. Tenereautem aperta o-portet,dum certa cöieótura intelligatur,tale nihil por-ró in corpore pullulate. Interea nihilominus (cuius te femper volo meminiffe, ctiamfi ego nö femper rcpeti-uero) exhiberc oportet,quæ cerebrö confirmare,amp;vc-nenatæ caufçrefiftcre pofleputantur.FVR.Nuni patas diuturno vfu talium affcdione partis, à qua malignus ille vapor gignitur,tandem extirpari?ER. Omnino-quia cùm à putridis amp;nbsp;corruptis humorib. corporis intima cum vafis exquifitèexpurgantur,amp; partes cxtimç panter eu intimis remedtjs fudorem vndiquaq; proliden« • tibus vacuantur, atq; pharmacis venenatisqualiratib.
refifterepotentib.continuèalterantur,amp;velütiarman-tur accöminuuntur,neceflarium eft,inimica in corpore vim abfcondita Cenfim langucfccrc,dcbilitari,cxtin'' gui. F V R. Quibus vti foles purgantib. in hoe morbo depellendo?ER. Quçmcafitde purgantibpharmans corumq; poteftate fententia,alio loco ante multos an-nos expofui. Quod prüfens inflitutum attiner,non e^^ dem femper vtor, fed modó his, modoaltjs:proutcir-initia fortibm cumftantiævidenturhæc vel ilia poftulare. Etdeprin-weiKamentit cipioquidem, corporc prius præparato,meatilHisqne ^Ui^uando u- reiFratis ( quod cibis potius quam fyriipis efficcre ftn-temium. deo) fortiter mouentia‘nonnunquam offero. Poft-modumfolis blandè purgantibus contcntusfum:ram fortiora interpono.Et alijs quidem alternis,alijs ternis, alijs quaternis,aliquoties fingulis diebus fumcreinbeo tantum,qaantumad mouendum aluum bis,teriie('^“ fummum quaterj Aifficit. F VR- Quàm diu fic pc|'^
-ocr page 119-PARS ^rÀRTAgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ù^
M. Vnum,duós, très, interdum quatuor alîquando Qg«lt; mmftb. plûtes menfes. Namin alqs pertinacius hxret malum continuandit altiusq; radices egit,in alqslibcntiuscedit. Corporum pwfgftt*«« Quoqjalia puriora funt alijs: quædamitafeatent ac redundant humoribusprauis,vtrepurgationis vixfpes
; cliqua Felida videatur. F VR CurnoncfficaGiorib.ne-gotium breuiore tempore abfokiis? Equidem vetufti Wedici hunc potius morem probauifle videntur, dum Elleboros fuos bis aut ter cum periculo propinare ma-lucrunt,quàmdiuturnis purgan'onibus «gros fubindc fïtigare,imó colliqucfacerc. ER. Quoniam vehemen- ^^^ ^^^ . diamp;valdeinimicapharmaca multam vim deleteriam tgf^^f,^^^ ^^^ ' obtinuerunr.viresq; corporis grauiter affligut amp;nbsp;labe-g^^j^ '^ fjdunt,im0 detjciuntamp; diflbluuunt, priulquam cor-Potaemundauerint. Veteres5puto,fi reuiuifcerent,nogt; *^famfentcntiam veluttutioremlibentcr fuæ antepo-
' ’^ctxum præfertim felicius cadere videatur,quod fa-%us nos,qua quod ipfi prçferipferunt.Satis docemur ^^cmplis Paracelficorum, quid amp;nbsp;quantu profint vio-
1 *^uta ilia pharmaca.Excufabilesilli erant,qui non tarn Difirlmenue^ •quot;ultaex benignioribus,quib.nunc abundamus,cogni- terum er rd-^^habebant. Hos carnifices quomodo excufcs,non in- racelpcorZ in ’denies,cucostutafugere,amp;exitiofa anxièquærcreco- pwrganzio, ÖUbis. Veteres profedo multas nobis compofitiones
I ^um purgatorioru, vinorum ,potionü aliarum reli-1 'iuerunt ; quas in frequent! via ægrorü effc voluerunt.
Aquarius Hieram Iibro5.cap.9.mirificè commendat, ^ plane fumma promittitter fingulis menfibusdcea *unientibus. Qui non dubitauit remedium adco vali-dum toties offerte, nunquam certe dubitauit,num be-*’lgnioratutius exhibeantur. Egone Armenium qui-j dcmlapidem, quofolo plurimos ab alijs medicis pro . defperatis habitos fe percurauiffe gloriatur TralUa^ ■lusjtemerecxhibendum quibusuis cenfeo.
P »
-ocr page 120-1i6 'ER,4STI DISPUT.
F V R. Sed amp;nbsp;mitiorum vfu tam longa frangi amp;nbsp;dcbilu tan vires turn ventriculi turn vicinarû partium opor« Leuiter pw. jet. ERA. Non habet, vt dicis. Etenîm ftudiosè obfer-g^n^ no ie- uaui,amp; diligenter ægros interrogaui, num detenus vel btlitut uentri- appeterent poftea, vel conficerent alimenta:ac tantum ^^ '^^ abefl;,vt conqueftus fit corum aliquis, vt quidam con-ftantermihi affirmauerint, fe poft corum vfummulto tum appetere tum concoquere felicius ingeftos cibos: Tribui ego caufam,non medicamenti proprietati,fed corporis puritati. Quanquam ex eo fieri potuir,tpdiC' bus illis, quibus non fumebant vacuantia,robotantio amp;nbsp;coneoebione augentia deuorarent.. Sed in principia cumvfurpareincipiunt per dies aliquot omnesadmo-dum deiedamhabent appetentiam. Ceffat hoc acci-dens ftatim ac natura paulum afluefada eft.Necin epi-lepticorum duntaxatcurationibè tones itero purgan-tia, verumetiam in aliorum diuturnorum morborum cuulfione:illorummaxime,quirecurrere folent,cùm Cijidtiio cor- corpus aliquodinuaferunt.FVR.Quando définis pun ^mfatispu- gare? ER. Hoe exillisvnum eft,quo3nec dicinccfcri« rumpb. bi exatlèpoteft. Vix enimvnum eft conftans amp;nbsp;perpetuum in omnibus fignum. Cùm vrinæ amp;nbsp;caeterae-xcrC' mentalaudabilioraapparët;cum corpus videturæqua’' lius habere:cum caput eft leuius fadum : ertm fenfus a-cutiores amp;nbsp;vegctos magis fados dicunt ægri .•cum ac-cefllo confueto tempore non redit.. Sed multó reftius ex proprijs quibufdam in quouis ægrapeculiariterap* parentibus artificiose coniedabis- Exempli gratia,fi ' quistriftis amp;nbsp;merancholicusfuerit, turbulentafomnia vident, atq; bberatum fe vel’ ex toto veïmagna ex parte dicat. Tunerarius. vfurpare iubco , vt fingulis odo autdecemdiebus,velterin mcnfe,idq;pcrtotuman-num.Poft hoe tempus, feme! in menfe aliquid funie^^»' tut adhucrarius,fatis erit. F YR. Inmentem reune^i i^
-ocr page 121-PARS ^KARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifjr
' ^iJod apud Diofcoridcm legijBryoniæ radicem, fi per ’■inutn quotidie drachme pondéré bibatur, Comitia-®s«narc. Hanc verópnrgarc,cu experientia Mefueus Q^et Atque ob earn caufarn,pu to,vulgus earn hîc vo-'■^f Radicem aluum defjeientem. E R. Etiam aln conti-*’^are purgantium vfum præceperunt. Nee quidquam ^^ttius eft, quàm in plurimis epilepfijs fruftra omnia ^d,fi purgationcs nöcötinuentur.Êougè pluresfanati ^ninibus ætatibus fuiffent, fi purgantia minus timuiß 'HtEIigenda autem funt,vt dixîmus,quæ minimu tur-®fnt,ac ventriculo non fint infefta. (^uam ob caufarn '’^^ ^ ‘^ ^ ’^’^iceBryonixpericulum facerenon fum aufus (Mc^ “^us enim ventri inimieam facit)cùm benigniora fup-P^tant, nobis vfu explorata. F VR. Nihil fopcreffe in ^acparte vidco,quam vt formulas aliquot nobis reci-
'^s.E R. Cum ægrura habeo facilcm amp;nbsp;paratum ad de- VormuTiepttr^. wiendaoblata pharmacajllis vtor,quibus omnes ar gentium-^vti folët: cataporijs, pulueribus,hieris,elcdarqs,con-
Ifüionibus,apozematis,potionibus alns r pront quifqj '■■gahæc vclilla affeduseft. Sicamp;dulciagt;acida,amara, Î^i^cerilubeosprouthocquaillo faporemagis gaudet quot;'firmus. Diligenter interim caueo, ne quid mifeeam, '^uiusvelodorevel faporeoffendi plus alijs folitus eft:
(^uodfeifcitari ex laborâte ftatim ab initio folco.Quód Î'æger finenaufea capere talianonpoffit,vclïaccharo ''gt;cruftata,vel eodem faccharoconfeda,vel in potu in-’«vini, quod Claretnm noftri nommant, præparato,. '‘dinvinocumabfinthioconcinnato exhibeo: fi mo- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^ægro vinum coneedipotuit. Non enim temerè com
^dendum eft pro-pter caufarn iupra drdam', amp;nbsp;palam ” *^ 1 ’^’’anibusnotam,FVR-Quemviniin locumfubftituis *^'^^’^ ’ i Potum? E R. Aquam dccodam cum Cinamomo,radi-
^«amp;: femine Pæoniæ atque Saccharo. Sracidamalit *Scr,velfucco limonum, velBerbcrum acorem concis-
P 1
-ocr page 122-.xs E R A s r r ^D FS P rr^
lian iubcogt;Quidam me affenticnte in doliolo fibi para-runt potum perquàm elegante amp;nbsp;fuauem hoc modo. Pofi« epue- pa(fQias,Cinamomum,radicem amp;nbsp;fernen Pæonix(inci-pticorwm- fisradicib.amp;contufis paulum fcminib.Jmifcuerunt,in vafculum cü fcgmentis corylorum alternarim'firatum ftrato imponentes, ficut hïc vina dcfæcare amp;nbsp;purgare, quae recentia bibere cupiunr,amp; faditia ex herbis amp;nbsp;reb. altjs parare folent)indiderunt,demum aquam cum fac-charo coftam fuperinfu derunt.Eo cum voluptate funt vfi. Qui melle deleûantur, ex aqua amp;nbsp;melle codis, vt huiusacilliusproportiofit,q vnius eft ad duodecim.
Cinamomum,iMacim, Pæoniæradicem, vifeumquer-cinum incoquere poflunt. Vbi nihil impedirevideo,li-Dreodunj bentius decoólü ligni Guaiacini præferibo: vt eo in pa-CMdirfd. ftnvinilocovtantur.Mando vt lib. j. fcobislimati(pon-derat lib.nortra 16.^.Jin quatuor aquæmenfurisnoftta' tibus decoquatur propè admedietatis abfumtionem-FVKDehac refatis. Facile vnufquifqj ex cireiiftantijs * - depotuftatuet.Suntenimquibusvinhabfqjpedculo drelimpW' negate non poflis. Quomodoclaretü paras? ER Non modern modofempcr.Ad tres potiones,exempli gratia, ’ accipio rad.Pxonix amp;nbsp;fern, eiufdem decortic.fing.jM’ CinamomfMacis, Galangæ,Zingib.Gariophyll.lin53'i' foliorum Sens ^. J. Turpeti 3. vj. (velRhabarb.jüj. vd Agarici 3.V. JSacchari ^. ii;. Vim ^. xij. Aqus f.viij.Ma' ccrataper nodem vnam aut horas vigintiquatuor per filtrüfspiuspercolari impero,vt clarins fiat. FVR-Ër-emplo ifto contentus fum. Prsclarè namque fcio,ta.ni non conuenire omnibus vnum remedium, quam non poteftvnus omnium pedibus induci calceus. Quoem ca addendum amp;nbsp;detrahendum talibus fcio, quantum addcrevel demere circumftantis imperant. Idebamp; cum vino,amp;fine co parari debere intelligo. At vin“® q.iomodoparariiubes?ER.Vt detergeam ventneui«®
-ocr page 123-PARS ^7 A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;np
^intedina jteferam meatus,farctu liberem venas ad . ^fparlicncmquetendentcs. Abfmthium amp;.Carduum ^^“’^ pur^d ®cncdiótum appcllatumaccipio/nonnunquam his ad- ^°^*“”* ’^ocentaurium minus ) his conïungo vel Verbenam ^Betonicam,vel Agrimoniam amp;nbsp;Eupatorium Mefuci, ''dChamæpytin amp;nbsp;Chamxdryn,item ArpIenum,Ta-j^anfeum,radices Capparum, amp;c. prout vel caput, vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
'■cnem,vcliccuraffedumrepcrio. Singul.manip.iam '’'darum herbarum accipio ;eisq;aromatum,vtCina-*quot;01111, Macis, Galanga:, Zingib. fing.drach. j. vel q. per-quot;'ifceo. Addononnunquaflorum Pxoniç.vclradicum ^faninum dccorticatorum,itcmque feminumcitri 'l'iantum videtur. Quinq; aut fex herbarum manip. amp;nbsp;atomatis adrailcere loleo,foliorü Senæ lefquiunciarn, '’dduas vncias ,Turpcti contufi, amp;nbsp;Agarici incifi, fing, ’'niiunciam autamplius. Qui ferre Rhabarb.poflunr, ’^'»tpeti vel Agarici loco id mifceo: velcorum ponde-*^quot;nminuto,addo. Quod fi in peftore vitij aliquid ap-P^ieat,aut lubricate magis inteftina animus fit, etiam piaulas amp;nbsp;caricas fuperioribus adficio. Hifce vinivete-quot;sfuperinfundiiubeo menfuras trcs,amp;vafe diligentiP ®lt;öc claufo feruarc horis vigintiquatuor, poftmodum '’dquotidie,vel alternis diebushauftum feu poculum ^^eobiberc initio partus. Quod hac ratione paratur p’'num,nortris hominibuscrtgratiflimum,quosabfin-
’’'itc\ino aliasdcledari norti.Tegit prærereareliquo- ^'quot; 1 quot;quot;n medicamentorum odorem amp;faporcm abfinthq
’'quot;iritas,vt nifi eisindicctur,pharmacum fc infirmi bi- „j^ ’^^ yienonintelligant. Qui à vino abrtinere coguntur, ^difRcultcr medicamenta fumunt, ijs vel cum cibis quot;''Pceo,quotics pofl'um,vclinconfc(rtionib.abfcondo.
j ‘quot;terdu purgantia in aqua decoquo aut maccro prout j quot;^iwamedicamctipofcitiamp;in hancaqijapercolatavcl P'uiiadulcia velpaffulas iniicio„vt humoic cobibaut.
-ocr page 124-120 ERASfrDlSPf'T.
Quo fado,in vmbra cxficcari permitto, faccharo itC' rum confpcrgo,amp; edendas propono. Multi hoe modo citra naufeam pulchrè funt purgati.Poteft,qui vult,va-rios modos excogitare alios,quibus naufeabundosfal-lat : nobis hoc recenfuiffe in præfentia fufficiat. Mire mihi placent aliquot modi ex illis, quos D. Ant. Mizal-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus in libello de Medicatis frugibus refert. F V R- Eg®
jjetu^^mi verb plurimum veritusfum,ne fl cum cibis mifeerem boßint naedicatas rcs,etiam bonos corrumperem cibos.atque MMeant. ®^ ‘‘^ ”‘^^^ *®^^ aufus fui faccre. E R. Quotics pharma-ca,quæ non habent vim admodum dcleteciam feuho-ftilcm,vel earn cum multo vtili fucco permiftam pol“* dent,cum cibis obtuleris, aut etiam finecibo dederis» fruftra offenfam metuis. Etenim vires fuas in ventricu-Io exerere propter aliaru return admiftionem non pof funt. Vbi autem in ventre purgantes particulefeerd« funt,folutavidelicet per codionem prioremifhone, aut clcmentatione,vt fic vocem, adu iam effe atquea-gere primumincipiunt: quando fcilicet humor vnüs attradus cft,amp; purgatrices tanquam inutiles amp;nbsp;iwon' uenientesfolae propemodum rclidæfunt. Tunc.quh non, vt antca,impcdiuntur, pro natura viribusq;iu'^^' gunt,venasq; mordicando amp;nbsp;ftimulando virtutemp^'^' num cxpultricem ad dcpulfioncm noxiorum facipus excitant. Et dum noxia eijeit natura, non fimul vtilia» dumvalet,exire pcrmittit:quod in diarrhoeis,catarrhi8, crifibus,vohiitibus,alijs cuentibus,euidcntiflimum eft. Quod fi vcleodem tempore, dum cibi in ventre diffol-nuntur amp;nbsp;coquuntur, agerent(quod m alignaamp;initni-ca prorfus nobis faciQt)vel fecretrice poteftate,qua bo-num à malo feparatur,partes C3rercnt,aliquid certè foret, quod obqeiebas. Iccircó tot habes apudveteres Græcos purgatotiorû falium, potionu,embammatu®» formulas:quæ omnia cum cibis proponcbanturdei^®'
-ocr page 125-P J ns^^r^RTA, hr nndiSic Galenas quoq5 in fenibus aluura irritarc do-lt;:uit.Idem quoqb quod longé poterat videri admirabi-lius,non dubicauit fernen Cnici,Vrticæ,Polypodia,amp;c. ^^IWs permifta offerre phiegmone partium circa ventrem fitarum laborantibus. An hune tu dubitas obla-turumeodem modofuiffe noftrapharmaca,ficano-Wct:nihilin illis partibus mali habentibus? Sed non ®pus eft ratione pugnare, vbi euidës experientia litcm ^Urimcre poteft. F V R. An non præftat tarnen ante ci-lgt;um manè talia ofFerre ? E R. Ego fané quoriefeunque ægrum habeo faeilem amp;nbsp;obfequëtem,hoc potius tem-Porcoffero,quàm cùm alimenta fumendafunt.Viden-lt;lumin totare ifta femper eft,quid ætas, temperamen-’Um, vires, confuetudo, amp;indiuiduæ laborantium pro-Pfietates ferant. F VR- Subtrahi alia nulla ratione vitio-f'Viporis materia poteft, quàmerebrô repetitis purga-^'^nibusîE R. Ad idem mirificé prodeft ligni Guaiaci- Vactutioper 'I'potus,fi non in menfa tantùm vini loco frigidus bi- (‘^dorem qutb. '’^tur,ficutiam dictum fuit, verumetiam mane ad pro- ^f^oUendame-l’ocandum fudorem calidus fumatur. Sudarcauteni I^‘^^^^^^^' 'Ifbctæger hora dimidia, integra, fefquihora,duabus, ptout ferre poterir. Niinqua enim obliuifci eius, quod ^ûperquoque monebam, oportet,pro diuerfitate vi-'quot;im,xtatis,temperiei,cÖfuetudinis,loci,amp;reliquarum ^'rcutnftantiarum,omniafic efletemperanda,vt quod principales indicariones faciendum fuadent, tutó fiat.
1 ^inrimum certè hoc decorum menfe vno,vcl duobus ''dplurib. (edere interimægerdebet, quemadmodum ^üisfolet, intra tarnen fatietatem ) modoiam didov-*''fpatum, omnibus cpilepfiæ fpéciebus confertmiaxi-’quot;«verb tune commodat, cùm no in vafisautprofun-^ocorporis,fedin habita eius alicubicoHigiturmorbi ^ufa. Si quisforté hocfaftidirct,vel falfir Parilis,vel '^rüc-Chinae fubftitui poflet. Commendant aliqui ra-q
-ocr page 126-ui ERÂSn DUPf^r.
tione, vtego quidem iudico, optima decodum vifd quercini:quo proptcrca non funri vfus, quia tanta eins copia non fuppetcbat. Audiuià D. Ortolpho Marolt, illuftrifs. Principum Hennenbcrgcnfium Medico dili-Dfeexffm ra gentiHimo amp;nbsp;dodiffimo decodam radicis Pentaphyl-itas Penta- jj fiepræparatumamp;vfurpatum.quomodo Indiciligni P -^ '■ decodnmfolet.ytilitcr in hoc morbo vfurpari.Fccipc-nculum in morbis alijs,amp;fudores mouere comperi.
Vrrumautem hacrationefolùm,an quiafimulvenC' nis refiftit, pro lit, nondum afferere aufim: crû vtraque facultate conducere fufpiçer.Quanquam alio quoque modo confeçre poflît virtute adftringendi amp;nbsp;exliccan-di. Diofeorides certè folia huius herbæ tricenis diebiis comeâa Comitiales fanare fcripfir,quacunq; potentia id facereputentur. Dicercobidhoc volui,vt experin Venlt;efeéHo oportunitatcoblata podls’. Hue referri fortafle poteft f^Uiiniouulis. venæfedio, quæin fanguinc abundantibus amp;nbsp;carnofis atq; calidis minime negligenda eft. Secanda eftautem venavel poplitum vel malleolorum : partira vtinmu-lieribus menfes vd prouocentur, fi forte fiipprelTifieri nr, vel copiofiusftuant, partira vt in his fimul amp;nbsp;viris matcriarainuatur,amp;; àeapite ad partes remotifliß’^^ abducatur. F V IL Cupio nunc illudaudirc, quibusSt inficuravifeerum calorera fouere, amp;nbsp;exitiofam ac vc^ nenatara qualitatem delere folitus fis. ER A. Pukieriquot; bus,eledarqs,conduis,aquis.Manè fingulis dicbus,qui-bus non fumüt purgantia(fi prandij temporepnraùm cura cibo accipiant,nihiLvetat quotidiehæcvfurpate^ aliquid prædidorum fumi debet horis tribus aut plu-Çonditâ, ribus ante paft um. Ex conditis maxime cöueniunt nu-ces myrifticæ illæ integræ ac magnæ,quç cxteriore carne adhuc teclœ recentes in India condiuntur. Vfil« Quoq; funt Myrobalani Chebuli:citri cortex exterior Xine multa eins carne: radices Pæonia: Óc filueftris pa^''
«4®
-ocr page 127-PARS ^r A RT Ai-
’’îcæjinftar radicum Cichorg conditæ. Quipulucres . . ®*lût fumere,illis Tragea paratur ex aromatis. Exem- ** ^’^' Plum hocefto. R. Radic. amp;nbsp;fern. Pæoniæ dccortic. ana «wcltj. Spec, aromat. cofatigariophyllati ,cinamomi Pfæftantifs. galanga:, macis, xyloaloes »anaj. v. nucis ®ydft. fchoenanthi,anafcrup.j. fem.citri fcrup.q.cubc-“^•■üjgranorumparadylijana fcrup.v. cornu cerui vfti, ’^0f31.vftorum,ana fcrup.tj.cum ^ vj.faccchan mifcean-‘w. Ex eifdem, additis nonnuUis de fupradidis condi ^Icého-i^. ^'s,cum conferua florum Betonicæ amp;nbsp;Pæoniæ, parari e-‘lt;;ftpoirunt.Mifceri debenr iurenuc.myrift.conditarii: ''d fi acidis deleftetur ægrotans, lirupo ex fucco cirri Jw limonuna confecto. Hæc iuuant concodionë, con-, ^nnantquecalorem infitum ventriculiamp;iecinoris,amp; Woptandum inprimis eft,benefaciunt cerebro.Re-''ftunt cadem vcnenofitati,quæ vt plurimùm caufa eft quot;•'’nis in hoc morbo mali. Scd multo magis hoc nobis ^lt;1^^-f'æftant aquæ duæ:quarum deferiptiones hîc tibi reci-'’l'o,quiamultorum vfucôprobatæ efficacesq; com-f^'^tæfunt. Alteram ego honeftilfimæcuidammatro-®æfquæ amp;nbsp;antea laboraucrat, amp;nbsp;quo die ad earn voca-'quot;sfui très paroxyfmos perpeffa fuerat) ante multos J^Hos compofui. Vfi ea poftmodum funt plurimi,non ^ceuidenti frudu. Alteram invfuhabuit D.Iohan-
I^^stangius illuftrifs. Palat. Principum medicus clarify quot;quot;us amp;experientiirimns.Vfusearumeft,vt in paroxyP 'quot;odidufto ore cochlear plenum infundatur:fauces amp;nbsp;^^^ 'quot;•npora atquenares ca confricentur. Deinde vr,quo 'quot;•npore infultus timetur, hue dum poft breuia intcr-quot;dla accelfiones repetunt,vefpcri amp;nbsp;manè rantundem *Srotoofferatur,vnacum duobus trochifcis: quorum •quot;entio poftca fiet. Si mandere infirmus nequeat, in a-•lüadiflbluti exhibentur. Poftremó vt tempore prçfer-quot;îtionis fiaguUs feptimanis,ciim luna vel quadrata,vei
Q 2
-ocr page 128-124 ERAST! DISPUT
plena,vel noua cfficitur, cochlear vnum fumatur cum duobus trochifcis,manè amp;nbsp;vcfperi;amp; morbo rémittente manè tantum : deinceps metu pene fublato bis in mcnfc,plcnilunij amp;; nouilunij tempovib. acccpilTe fuf* Ji^«cf Prjï«lt;f ß^jj._ p y R Récita defcriptioncsaquarum amp;nbsp;trochifco-defcnptio. p^jj^_ ERAS. Aquæ noftræ deferiptio hæc eft. R.Fio-rumLilij conuallij lib. j. s. florumPæoniç,Lauendulæ, Betonicæ,ana lib.j.florum Tiliæ, Verbafci odorati,an3 vnc. .iij. radicis Pæoniæ, feminis ciufdem, ana vnc. ij.s. radicis Ariftoloch. longæ vnc.j.s. Vifeiquercinis.xiüj-Vifeicorylorum 3. iij. Cubebarum ^.j. Piperis nigri,Ca-ftorci Pontici,ana ^.s.Incidantur incidêda,mifceanrur, infundanturin vinivelMaluatici, vclRhcnenfisgene^ KO(i(Hmi menfuris noftratibus duab. per très feptimi’ Ba.s,maneantq; in loco calido,vel Soli expofito,^ quo tidie agitentur: demùm in balneo maris deftiftentur. Quoniam autem herba: amp;nbsp;flores omnesvno tempore non colliguntur,infundendafuntin vinum,quçprimo apparent,ac poft très feprinaanas cxprimcndxamp;deftil-^ landærquodefnuxçritjcum exprclToprius vinomifeen-dum:doncc omnes haberi queant Pofliintetiaml'ccar 'Froihifcoru'm accipi omnes , modo in vmbrafint fleçata’: praeterffo tpHcpticorum vcslihi conuallij. Trochifeomm deferiptio fie habet. deferiptio. Recip. Cinam.jnteciorisamp;optimi j.j. radicum Pçoniæi
femin. ciufdem ana letup, ij. Zingiberis, Cubebarum, Gariophyllorum, Macis,an.ferup.j. Specierum cordia-lium,Spec. arom. GariophyU. ana ferup.s. Spec.Diam-bræ,diamufci,ana gran.v. Nucis mufe. condita 3 j- fem-citriçxcortiç. ferup.ij. Sacchari albiflîmi vnc.viij. ina-qua fuprà Icriptadifloluti.Ex his fiant iuxtaartemtro-chifeiinftar eorum ,qui vocantur Manns Chrifti- Pro ditiorib.inaurarfamp;olco ftillatitiovel aniforum,vclni3-J^MTy.LSgij cis,velalio fimilialpergi poirunf,cû fundunturluprab-pidë. Altéra D.Langtj fie paratur.R.flor.Lilij conuÂ-
-ocr page 129-PARS ^KA RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itf
’'Unip.vüJ. Superinfundatnr menfura j.vini Creticiaut Mijfcatelli,aut aliàs gcncrofi, inq; co per dies quinque ftentinfufi,moxin balneo maris deflillentur invafevi-irco. Deinde accipe Cinamomi dediflimi drac-vj-Nu-tismyrifticæ3,iijj-PipcrisIongi 3.ij. Florum Lauendu-^Jj. florum Rorifmarini, Stoechadisana ^.s. Cubeba-tunij.ij.Vifci quercini, radie. Pæoniæ, radie, diptamni : ’'oftratis, ana ^.s.Omnia crafliufculècontrita rurfus in i ftpenorevino per dies odo macerentur in loco apri-1 ^o:amp; poftmodum dcftillentur, ficut didum fuit antea. I Ï^tochifcorum hxc eft forma. Rec-Semin. Pæoniæcx- . . tottic. 5.S. Margarit.præpar.3.s. Macis ferupj. foliorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®*
’innum.vj- In puluerem redada mifceantur,amp;cum f. ^‘^^ÿh
I ^facchari albifl'imiin^. v. aqua: iam didae foluti amp;nbsp;ilfcodiad perfcd.fianttrocliifci. Dod. Iohannes Lan-5'ustanto ftudio abicondir hanccompofitionem,vti-^^ovino neminifciamcommunicatam. Si habere po-Mem,nunquam de ahaconcinnandain mentern mi-J'puto venitPer.Mortuo eo,cùm defcriptionem nadus 1 ^iflem.admiratus fum,ram propè me ad ipfius com-Pofitionem,dequa nefufpicariquidem mihi tunclice-J’Mccefl'ilTe. FVRN. Vtram putas vtilius adhiberi? J^Id meum noneft pronunciare.Pcriculum vtriufq; t ’^ito,amp;quod quærisinuenies : fi modó attendere vo-^Inmea eft, quod di(plicet,fapor odorq; proprer ca-‘‘orium ingratior:in altera fuauior eft tü odortumfa-Por. De viribus indicium ex côtentis amp;nbsp;euentufacien-’»m eft.F V R. Similes aquas multas legi, cclebrariquc ’‘''fini.ERNeq; multum ambigo,quin plerçq; fint aut NoMi. *'luèbonæ,autefticaciores-etiam hifee noftris. Sed Waharum,nöillarum,cxperientiam aliquam habeo, ^^Spotius, quàmillis,vtiloreo. Aufim tibi affirmare, ^Ilum componi facile medicamétum pofte', quo non ‘'ntmeliora prius compofita. FVR Cur ergo non quL
-ocr page 130-Ui E R AS rr DISPUT.
bufuis pari fucceftu vtimur? E R. Quia nö fuotempore ac modo vtimur. Differentia optimorum ac medio-
Diferentiam medicorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
citoccapo «. crium mcdicorum vix aliaeft in curationibus maior ttndiremedijs. amp;nbsp;certior,quàm quód alq a lijs redius prælcntia diftin-guuntjCircumftantias diligentius obferuant,ac quid quonis loco amp;nbsp;tempore in quolibet ægrotantc magis expédiât,accuratius æftimant. Hine eft,quod fæpilTimè vidifti prudentes amp;nbsp;circumfpedos medicos morbos Icuifllmis remedy’spercurauiffe,quos alq potentiflî-mis pharmacis fruftra pelleretentaucrant. Sic Idioras interdum aquæ frigidæ hauftu,quem forte fortuna pc-tenti ægro dederunt,profuiflc audis,quê operofo appa-ratupharmacorö finefruduimprudêtiores medici fa-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tigarunt. Caufa alia nó eft,q quód eo tempore vel arte
vel cafu talia propinarût,cû prodefte poterantxùm alij tempore nö conucnienti aut hæcipfa,aut melioraftu' ftra obtuliflent. Nullum enim remedium quantumuis nobile amp;nbsp;generofum,in eodem morbo idem fempera» git,nifi tempore apto amp;nbsp;debito offeratur. Memini/fc Ouidqverfuum perpetuó oportet.
Temporthus me^ic/»a valet.-eiata tem/fore proji(»tgt; Ef data no» apto temport 'uifta Kocent.
tx^uib.occ4' F VR Quopadodignofcamtempus aptumfiueocca-po couHanda fioncm rede amp;nbsp;cura frudu bonis probatisq; remedijs P^- vtendi? E R. Hoc quoqj ex illis eft,quæ nee fcribinec di-ci poffunt.Vniuersè moncre poffumus exmorbinatu-Ta,ma^nitudine, paroxyfmorum frcquenti3,accidenti-bus alns,corporis puritate vel impuritate,téperamen-to aegri,moribus, confuetudine, vidus ratione,indiui-duis proprietatib. amp;nbsp;circumftanttjs alqs coniedandum efle, Quae quia in aegrotis omnib.infinitè variât,amp;nun-quam in duobus eadem apparent,particulatim exponi non poffunt.Prudentia: hoc eft medici,vt quæ in fm^“' lis cöcurrunt,accurate obferuet,prudenter difting“^^^
-ocr page 131-A R S ^r A R T A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127
Vires omniu inter fe conférât amp;nbsp;expcndar, atqj fie quid inquouis expedite quolibet tempore poflit, cofideret. HociHud effe dixi, quo medicus à medico prçcipuedif- ^^-^^ (ureut, fert. Inter illos cnim.qui mediocritcr negotium intclli-giint, is curabit maiorc cum fucceffu,qui circuftantias Iulias omittit.omnes examinat,interfecöparat,amp;quid Prçponderetjquid profit,quid obfit,in adione qualibct ’cute confpicatur.Potes ex his panels perfpicerc quan-'’fitiHorum hominum infcitia,quicurationem quan-'I’lngeneralcm fomniant, ab omnibus circurnftantijs ’I’folutam. Si morbus aliquis feorfum ac feparatèita fiibfiftcret,quomodo Plato Ideas finxit(generaenim amp;nbsp;^^^^^ƒ ”” Species extra indiuidua nihil efle aliud, quàm voi^t/.a!^, ^tb in fuperioribus oftenfum fuit) delcri fortaffe co ’quot;odo poffet. lam cùm in folis indiuiduis oriantur '’'otbiomnes,amp;curare cogamur,non hominem ablb-i ^è/ed Petrum vel Paulum, nunquam eodem fuccef-''furabimus vtrumq;, nifi omnes cireuftantias in am-
. “obusinueniamus fimilirer habentes. HocquisnÖvi*
' “Ctfierinon pofle? Alter enim fortè imbecillis cft,vel Wear,vel non admittit pharmaca, vel non fert aquae Putum.vel habetalium morbum coniunâum,vel a* ’udquippiam patiturab altero diucrfum:propter quç '®tationcm mutarccogimur. Quid igitur miri con-
. ’‘®git, fi remedium quantumuis. praeftans amp;nbsp;genero-1 ‘’11 non femper morbum profligat ,.imó interdum c-1 quot;’Uiofficit? Tanta eft enim indiuiduorum,.fiuexgro
Mum diucrfitas,vt tä ocularus fit nullus, qui omnes '’omnibus circurnftantijs làtis obfcruarevaleat.Hinc 'I^.quod nullum adeo nobile reperitur pharmacum^ W velleuiftimum amp;nbsp;faluberrimum morbum per-* Petub debellct. Quarc moriuntur permuiti ex morbis» 1’ificorum naturamfpcdes(velinalio ægroinhærerc '®gites) omnino curabiles amp;nbsp;tuti exiftimari potcraut,.
-ocr page 132-129 s R ^ S T r D rs P^T,
Morfturautcm hic,vclquiacircumftantiç amp;nbsp;qualiu* tes zgri omnem reniediorum operarionem refpuunt» inipediunt,contcmnunt,vel quia medicus non fatis ex-ploratè occafionem ca oiFerendi fcrutaruseft. Quam* obrem nolim putes, plus in noftris, quæ recitaiiiæus, quàm in altjs.quæ apud praûicos fvt vocantJrepenun-tur,virium inefle.-fcd teiubeo,quae maxime videbis in-ftituto tuoferuire polie, ab omnibusfumerc:necatalo-gum remediorumàmcfortèexpeftes. Exempli folùm gratiaaliquaproduxi ex illis,quibus frequentius ipfe C5«i(ÏMj wor- vtifoleo. FVR. Quid fi omnibus hifee nihil proficiat? bopertinaci ER. Vt maxime aliquandiu parum prodeffe vidcaris agendum- tandem tarnen ,fimodópertinacitcr inftes, naturævp ribus ceder morbus: nifi vel hic tam altè radices egerit) vt velut naturalis quidam affedus membris iamiiihï^ reat,vclilla eoufq; debilitata amp;frada fit, vt uinecrene adiuta quidem porto tentet. Fortaflc fanationem ali-quando impcdit affedus locus, quando ad eum medi' camenta vel nunqnam penetrant,vel poft amiflas vires 'tardéadmodum eó perueniunt. Quiequidincaufafir, hoe fairem commodi ex diuturno remediorü vfucon-fequetur infirmus,vt,fi non ex toto depclli morbus po-tuerit,plurimùnl tarnen fradus uidcafur:hoc cft,otpa* roxyfmos rariotes,lcuiorcs,breuioresque deincepspa-nat.Aegrotantem nunc etiam habeo,qui exfemeftti curatione lucratus hoc eft,ut pro crebris acceflionibus (quæ cum fpuma,grauiq; membrorum diftortioncamp; concuflioneinuadcre aftanteSq^terrerefolebant^ fine omni cafu Icui dclirio duntaxat corripiatur,cö vix fen-(Jbili buccaru conuulfione adeó celeritcrtranfeütqut, aflidentes,quibus res nora non eft,non animaduertant, InafFcdibuscuratu difficilibus.in quibus rcmedijsnix-ta indicationem ratiom confentaneè utimur, pergere nos oportet, etiamfi parum initiö præftare uideamuf»
-ocr page 133-PAUS ^^ARTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt»
l’^od Hippocrates 3. Aphor.ü.monuit.tefteGaleno’ ^tnimadeo vehementer infixus cft fepcafFedus, aut ^mfarélus eftvitiofusin aliquo locofuccus ,vtbreui '^niporeaufcrrinequeant. Ergo rccenfitafuntmcdi-) ^'^enta, quibus partim per fe eradicari mala tempe« ’ ^^jpartim per accidens delcri poffit.Nam quæ corpo-^txcrementa educunt: humores vitiofos aut corru- ^'^ P^ ^^^ wni obnoxios vacuant ; corpus totu purificant: con- ^‘!!’ ^‘^^^'^^^ ™itutn calorem corroborât: matcriam,cxquainimi- ^^ ^^ *^^^^ '•^secrebro fumus gencratur,fubtrahunt : naturam ad ^Ppugnandum morbi caufam excitant,inuitant, prae« f’^ïntanfeftam qualitatem membris quibufeunq; im-pflam,tandem, licet per accidens eradere videntur. ’^tm ne vapor noxiustam crebro tamqj facile inte-'quot;gt;’)dum generario eius impediri necdö potuit, ad cc-’ ^um aut eius ventrieulos vfq; penetret, prohibent.
quot;KSi prohibere afcenfum eius ad caput nequcant, Wtoodo à ventriculis arcebunt? E R. Accidit fæpe, vt . ' ‘‘^poiTitmorbus quant natura,licet remedijs arma-
’'‘tgcncrofiflimis. Quófit,vtaliquandoacapitc,fi J?*lcttim in eo fomes amp;nbsp;(caturigo mah côftiterit,præ-j^ remedijs abftrahi non poffit, qua: in ventrieulos '’^^perefolcbatfubftantia.Tuncaljjsinfuper vtendum '[*f|iiernutatoriis,apophlcgmatifmis, gargarifmis, cr-i'^is,finapifmis:quorum exempla apud Galen, in 2. de ^quot;iipolit. medic. loc.amp; alios omnes vetcres ac rccen-*^^plurimainuenics. Sihxcquoq; fatis non effe vide-^‘^quot;^'quot;‘*' ^auteriü in ceruice inuri curabis,aut laqueum inqci, ^Pttapertam hanc regione natura pernitiofum hu-'quot;otein vacuet. Plurimum fanè femper contulcrunt, 'i'^otiesvcl incapite paulatim coUigerctur paroxyfmi * L*'ia.vcl alibi coUeda, quin ad caput afcendcret, pro-’^nnonpoflet: non raró perfedam fanitatematru-^t. Infantibus in Italia vidi turn depcUendi turn
r
-ocr page 134-130 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EjiAsrrDTsprr-
præcauendi cauù eurem ceruicis inuri: nee finceui' denti aiixilioplerunq; fieri multi mihi eonfirmarunt. F V R.Dc vomitu quid fentias,audirc eupio:quem vete-respræeepiffe nonignoras.Curquæramillud memo'' uet, quod fuprà naufeam omnem ftudiosè cauendain afieruifti. Deinde nondum intcllcxi, num folani quali-tatem deinferiorib.partibus nonnunqnamtolli ad caput eum nonnullis eredas. Poftremö leite aiico, an na^ turalibus feu phyficis vocatis remcdrjs,qua: propter latentem Óc ignotä nobis vim appenfa amp;nbsp;geftata aduet-fariepilcpfi«creduntur,fidcm habendameenfeas. Video enim eum in alqs morbis, turn in hoe maxime vires talium eömendari. E R. Ad omnia faeilis eft rclpon-facile abfq; vehemente capitis tomotionq fine corporis quoq;amp; ventriculi lancinatronc vomcre ’ folitusfir.amp;morbicaufaminvêtriculoautpropinquis ei paribus colligat,cinon interdico vomitum Sin alibi generetur caufa,amp; ventris laceratione cö promptes attrahi vidcatur,aut in capite ram exiftentem commo-ueat,autdifficultervomet,nonprobo. Veteres abin-fantiaferèfeipfos ad vomitü confuefaciebant:quöfie-bat,vtcrebrius medici in omnib. propè morbis vomi-tumimperarent. Aha cfthominum nuneconfuetudot ranq; funt, qui fine labore amp;nbsp;laniatu ventriculi amp;nbsp;fau-AnqualitMue emm vomcre queant. Solam qualitatc abfq; corpore tUK^U ^bfque non migrare de fubiedo vno in aliud,facpe nobis antea fubftatuadca f^ij. Qui hïc ambigit, nimis rudern fe probat futto ur. gßgt;^. Quipræterea nefcit, cxfccundis qualitatibusnon poflequamuis in quolibet fubiedo ineHc, is monen-dus eft,vtin philofophorum fcriptis amp;nbsp;bonis artibus fe €xcrceat,priufquam audafter amp;nbsp;incÖfiderarè,quicquid in buceam vcnit,cfFutiat. Tam non poteft qualitas venenata amp;inimica cerebro propter abditam propneta-tem in aliter tempcrato fubie^to, quàm id eft, cuius^*^
-ocr page 135-PARS ^rARTA: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î}i
^ualitas propria,fingi,quam nonpoteft vlrtus Ma^ gnctisinglacie,velrilibilitas in brutocogitari. Nimis infulfa opinio fccus opinantium eft. De Amuletisamp; ’‘ledicamcntis, quæ occulta virtute morbos pellerc fe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*“
ïuntur, cum alibi, tum in primo congreffu fatis prolixe ^ifceptauimus. Produxi locum ex Tatiano Aflyrio, quemD.ioh. Vuierusin præclarilTimo præftantilTimæ ^umeruditionis tum pietatis pleno libro fuo dcPræ-^igijs dæmonum citauitdn quo mox ab initio hæc ha-l’cntur verba. Nullus affedus peroccultam alterius rei 1 'liffenfioncm toUiturmee ægrotus curatur amuletis.vt MlicuUs appcnfis. Hanc Tatiani fententiam viri fumquot; ’’^bfandiffimi amp;nbsp;vetuftiflimi veram effe monftraui hac 1 ‘3tione,quod naturalia ïróö»ïfiue propterformamfub-( ^äntix cfFedricem,fiue propter certum tempcramen-'»» rebus fubiedis inlint,non aliter mutentur,quàm ^fenfibiUum qualitatum alterationem, fine tempe- ' ^^'nentimutationem. Quippe forma fubftantialis per
*®cq; corrumpitur,neqj mutatur, nö mutato tempe-^’‘ïiCiifo.Quare fiue ratione formæ tales vires in rebus ’!’’^3eputcntur,riue rationemateriæfeutemperamen-'‘'neneexiibmenturjauferri amp;nbsp;tollinequeunt,illis ma-I’^'inbus. Atformafubiedura fuum nunquam deferit, Wntifper temperamentum cius non immutatur hue 1 '''lijVtin eo perdurarcampliusnequeat.Qiiamobrcm
1 ^^^ffocertius eft,pharmaca nulla poteftatelatete mor-
' jj^^abigerejmli qua: caufam morbi expeUcre, vel mor-^‘’'ipfum delete poflint. Vt maxime tibi concéda, de QutimpediSt 'l'^ononfinecaufisgrauifs.plurimü ambigere cogor, nonedam tol-J^ïdaCua præfentia ifnpcdire,amp; quail frænare contra- ^i*nt rerun tret æPoteftatis adionë poire,roilcre tarnen candë alia ra-jj^^'c^mododida,nunq poterunt. Semper enim mot “^perduras in corpore lymptomata proférer, quapri-'‘ûiitupcdimeatu amoliiû fuerit. Quarc cû morbum
X 2
-ocr page 136-Î^B Ê^R j4 S T I DISP fr? canfam amp;temperamèto mancntib.extingucrc talianc-Kd^neitrahit qucant,neceflariô fatendu nobis fuerit,per caute abla-fahitantiam, ’^æ“® ea morbos expungerc. AddidihocquoqbMagne-non^uaiitaiê. flt;^^ trahere,nÔ qnalitatë,fcd quod trahi poteft,nempe fubftantiara,fcrrum fcilicet;ac proinde oftendere à no-bis diffentientes oportere, Amuleta fua vel fenfibiliter morbicaufam diflipare.vclinfenfibilirer eqeere. Qu« dum monftrare non poterunt,fruftraperfuaderenobis admirabiles fuorum pharmacorfl vires tentabunt-Ego nondum vidi aliquodex hiscaufas morborum vifibi' les amp;nbsp;corporeas vel hoc vel illo modo extra corpus fÎMironua ^'■^^^^'■^‘ Adde quodproximèad caufam morbi admo* L - uerc,non extrinfccus appendere corpori oporteren hunt emmiif.
Qiuppe vis Magnetis,quç exeufare ac probarc m rebu» cundis fermé talcs poteftates cogitur,non attraxerit vnquam ad fc ferrum intra corpus abfeonditum pcf médias carnes amp;nbsp;cutem. Qi^inimoquantumuisleui obflaculo inter ipfum amp;nbsp;ferrum interiedo fruHratut tradio. Quo padoigiturhadenusdefipimus^vtmot-bum aliquem,qui!ocomouert, aut abfquealtcrationc ve!caufæfuæ ablationeintcrimi nequit,àradiculaaut lapiUoincantari amp;nbsp;occidifeu pelli credamus? Quisle*' pfum colligcns,amp; rem ipfam apudfeconfideranspma-bit fruftillum lapidis aut radicis appéfum cuti fantam vim morbifici humoris educcre,aut morbum adeo ternbilem iugulare poffe ? Magncs grandis admodum vix pufillam acum longius diflitam commoner,re ali-qua/olidiore interpofita nullopado mouet, ctiamfi proxima fit, amp;lapillum vcl'radiculam nos putabimus horrificum morbum vnacum fua caufa, quæàvalidit fimispharmacis crebró repentis euacuari fiepenopo-teft,extra corpus infenfibiliter mox exturbare? Dico ti-bi meras efienugas,qua:dc 'nis phyficis remedijs fabu-latifuntcrcdulimcdici.,.ahjü.c fnpcrftitiofi. Siqnodö-
-ocr page 137-^äret Äihulctum ea vi ad fc attrahens caufam epilepfi« ^uaParacelß attrahens medicamentum pollebat,ali-Wfortaffe tribuendum eisforet. Attrahes pharma- pEarmuct! Pa ''^■aijinquir.aliquandoCentenarium pondo carnisat- racelßmiracu 'faxit. Parari poteft, quöd vaccam in altum trahat, amp;nbsp;tof« trahenf. fatnum de arbore aucllat. Vidimus, quod ouem aquæ P'‘:nam attraheret : quod ex thoracc pulmoncs in os P^rtraxeritgt;vt exeo fufFocatus homo fuerit:quod pu-Wlamadnafum adduxit,vtab cius cuteauellideinde
1 '''Quiucrit:quod peftë cxtraxit,vt xgroti omnes,quan-1 'quot;’’mis laborarentgrauiter,cius viribus fanati fint.
; ’ R-Peftem alibi dicit naturç viribus nullo pa ft o fub^
'''^Um effe,ac !ola cœlefti medicinacurari.ER.Nefcis pi,arftiacu r-^ fui fimilem vbiq; amp;nbsp;femper manereïSed audi,qua- ibidem miraca 1 adftringês pharmacum habuerit. Vidi medicament loièadfirin^éf ^ ficos adftringens,inquit eodem lib. Archid. vt in-''''inentopcrvimfiieritcfFringendum,non fine fancis profufione : amp;nbsp;quod anum fic claufit,vt terebra : ’^t perforanda feu recludenda- F V R. Crafla hæc amp;nbsp;*f pabiliamendacia prætereunda, amp;nbsp;fubtiliora funt re* pnda,quæveri Ipcciem habere quibufda videntur. , f^o ad Amuleta redeo. Galenus plurimum fubfiantiç G'^^‘’®'^ ''quot;ediorumtribuit,licet admurmurationesamp;chara- ^‘^^^PP^P°-ƒ CS contemnere ac ridere iubeat.Nofti quid de Pæo- ^^^‘'* ^^^‘^' i^æradice affirmer.E RAS- Reftè figuras amp;nbsp;verba da- ’’*”*’
quot;ït : fed non reftè in granibus morbis effluuio nefcio ’ ^ntulo radicis adferibit tantas vires, quatas in Pæo*-j’hudat. Quod cum experrentia vfusque nonnullos h'?‘®®hncc Galenum falfitatis arguere audcrent,ve-' ^onia mafcula nos carcre exiftimarunt. Sed quæ (/^tifliinis harum return inueftigatoribus vera elle
■ ^onftrata eft,vfu melior innen ta no eft. Præftat nos P ®cparteprudentiæ Theophrafti illius Magnifnon ^ophtaftiNcbulonis amp;nbsp;MagiJ imitatores fieri,qui
-ocr page 138-:j4 ERAsrr disptt.
Periclempeffimè affedii animo ex coiudicautt,quo^ aegrotanti fibi amuletum alligari paffus fucrat.Ideö in 9. de Hiftor.Plant.circa finem hçc quoq; de talibus fen' pCitfi^i^am diriSeçi^ i(^ 7nd-cugt;ÓTt^,'ma'tT
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hug r ei.Ae^ti^'^pax.uv Ä(y^opgt;evuv toIçti e-ü[ia.rgt; K£f1 T«jS‘‘'
ttucuç.Et non multo poft addit.7»^*«y eux T“^'’^ M^avif f^ÿif '2?CJ7T^öl' iAe%6iiijiruiUM)^etv /SeuÂofiéyuv èçj wç tcuiruf fi' %veif. Hæccùni Eihnicus homo viderit ac fcripftnt, qui non pudet nos tot poft ipfum feeuhs natos, amp;nbsp;gt;n tanta veritatis lucc verfantes tantam innosipfosftul-ticiamadmitterc, vt talibus nugis fidem habeamus? Legimus de Caracalla Impcraiore adeó eum fuilfc^' lienum ab iftis delirijs, vt contra morbos nonnuUosâ-muletaappendereedidovetare ftatucrit. Dignifliw* T^tt^unzeni eftfententiaNazianzeni, quæliterisaurcis animisno-didumcleAp- ftris fic infigatur, vt ex cisdelcri in pofterumnonpof' ff^ßh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit,cum fie ait ,i^ev^êt inii 'o^a/x/j^druv :^ iyMa-fMrutttK*
mytifiç trtuietirepxsTiii. F V R. Qviomodo limulirrepitmalus ille,cùm amuletis morbos proHigare conamurî E R. Si natura,vcl per id temporis,vel poftea morbicau-fa deuiûa morbum deleuent, ftatim opera aHigatxre' putabitur contigifie. Credulitatem hanc obleruans TT^fcFaûf^ç ille ,eandcm auget, ac ex alijs fimilem expC' dare euentum perluadet : quo à veris remedtjs paula-tim nos aliéner,atq; ad non vera eontraqj Dei ordina-tionem amp;voluntatem vfurpatafcnfim tradacat. Vide verô,quæfo te,quo rem perduxetit CacodæœÔ. Publice in pharmacopolrjs proftätvcnaliacadaueracondita AlominAbile Aegyptiorû,caq; deuoranda exhibentur ægrotantibus fiharmACti ex infanguinis fputo,in cafu vcl contufione partium in-m:iinii,diAbo- ternarü,ad difcutiendosfanguinis grumos. In tantum UMexcogitAun afeendir dignitatis amp;nbsp;pretij gradûabominabilisamp;exe-cranda medici na,vt auro fermé çftimetur ab aliquibuJ di^mor.Etenim virtutc præditam effe rentur, qua ge-ûantem
-ocr page 139-PARS ^FARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13^
^^ntcm à cafu præferuct, aut ne quid intra corpus ex ^^üirumpatuncfficiat. Pudenda hæc credulitas de fa* , 'Zitate Mumi^videtur ab Arabib. per quendam erro- ^^^^‘^^^^^ f^ deriuata cHeincaftiffimam medicina: artem:amp;ogt;' '’”iiutn piopc medicorum animos vel per incuriam, f^lperaftum Dæmonis occupauiffe. Quæ de Mumia Execrabitia ^ouleturimpiaParacclficorumturba,quæq;dephar- Paracdfic-re-’'’’cis ex humano fanguinc,ftercorc,partib.,excremen-' media, ’lijs, concinnatis mentiatur, in præfentia omittam: püæad rem noftram propius fpeftant,referam. Pcr-’”fitDiabolus latenter hominibus,vt pro Epilepfiæ ^pulfione vtanturpulucrcex humano cranio præpa-’’'o: ac fœminæ iulfif deuorarc fœminas, maris ma* ^os. Abfurdahæc cßcamp;indigna hominibus ncGa-'quot;usquidem dubitauit airerereinlib. de Simplicium ^^lt;iicamenforum facultatibus.Paracclfus,cum inani-pofferricranij puluerem animaduerti(ret,vtfuperfti-’’’etneonfirmaret amp;nbsp;augerct, olficulum quoddam quot;f’um,angulare, magnitudine vnguis, in capitis ver-5*inueniri mentitus eft, quod epotum liberaret. Ne ^’^endacio deprehenderctur,addidit,nó in omnium ’’Pitibus, fed quorundam foliim inueniri. Idem hoc !’'quot;nesimpoftores, præftigiatores,incanratores,nebu- '’ ''’’’tsfacerefolent. In bufonis exempli gratia, eapite ( ?Pcntur,inquiunt,lapis hac vclilla potentia prxditiis. ^’necinomnibufoniseapitereperitur: nee,fiinfit„ ,‘’certa ceremonia cxtrahitur. Omnia ob id dicunt f ‘’ciunt,vt ludant multos : amp;nbsp;mendacij excufandi an-.’’’(ibiferuent. Quomodo enim poffer tantillum oP deuoratum ( fi maxime tale aïiquodinuenirc-
j^Jtanti morbi depeilere canfam. Didum fuitan-f ƒ on quodlibet fruftulum Magnetis trahereacum, p C^rtamagnitudine donatum. Satis aperte men-^V^^ipiumarguit, cum alibi dum ex profcHo hæc
-ocr page 140-, nbsp;nbsp;i}^ SX AS ff ofspsr:
tra^atnon oflïculum,fed cranium certo modo pr?pj' ratum(modumnonrefert)ofFcrri præcipit. Quod de ftcrcore Ciconiæferipfit Galcnus,verc dici de talib.po-teft.Nam fi poUcnt naturæ fuæ viribus morbumhunc extinguere,non tarnen vnicum aliquodexhisofliculis poflet. F V R. Qu id fi fæpius vfurpanda dicanc?ER- Fru-ftra dicent, Etenim cùm reperiantur in valdc paucisfvt ipfi aiunt,in nullis, vt ego dico) illa oflîcula.nÔ poterie quifquam tôt corradcrc,quot habet opus-Deindefi ab occulta proprietatciuuant,qualitatib. manifeftisnon impedientur,quo minus omni tempore, loco,morbo. commodent. Sic cnim Galenus définit abditas rctusn vires,vt femper amp;nbsp;omnibus profint.Quippedeteftudi-nis fanguine loques dicit,fc nunc ei teftimonium prît* biturumi^Ä^Zi^xaöf/Ä«, nonautem cuidentis operatio* nis à temperamento profedæ , fi omni dolori capitis quolibet temperamento conduceredemonftretur. Ita nosquoq;talibusfidem habcbimus,cùm fenfibiliter ViiferMdu f- videbimuscaufarumvacuationecoferre. Miferandum filepfixreme” prorfuseft,aliquoseôdcmentiæ proceflîfle infitmoJi diuM. vt calentem ex venis decoHati hominis effluentem fin guincm poculo exceptumhaurire fuftinucrintäncre'ü' bilcpropemodum videretur,inuentos fuifle medicos, qui fuadere talia aufi fuerint,nifi confiaret longèma-ximas effefuperftitionum vires. Immanitas efttanta, vt admirari amp;nbsp;deteftari fatis nunquâ poflimus-Si mor-bi rationis amp;nbsp;intelligcntiæ participes effent,ficut cos ferèdepingitParacelfus,prodeffeabominabiliahæc remédia ratione illa crederem fortaffe, qua immanisiUa mater(fi mater fuiffe putanda eft ) famchcos milites in obfidioneHierofolymitana domo fuaexpulit,dumfi-lium fuumtoftumepulandumeisapponeret. Etenim interitum fuum potius eligcrcnt,quàmtantçimmaW' tatiseffent fpedatores. Ad me quod attinct,a pueto
-ocr page 141-PARS ^PARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137
^^îjuefemper àtalibus abhorrui.-amp; omncsillosx]ui hü-1 *^3nitatis amp;nbsp;pietatis affeéhus nondum exuerunt,0bie-^fo amp;nbsp;obteftor, vt deinceps fœdis amp;nbsp;diabolicis iftis rc-?'cdifs(fî maxime remédia eflcnt)valedicant. Deus pro Jnfinita fua bonitate ira nos omni remediorum generc ''‘fault amp;nbsp;locupletanit, vt plus quam beluinis amp;nbsp;tarra-f^spharmacis neutiquam indigeamus. Quod de his ^.j^aks aße ''gt;co,defuperftitiofis alqs fimiliter intelligi cupio.Sum- mothes deltaa *'‘atim nunc iterum dicam, aftedum feu qualitatem tur.
i ’’^turalem virtutcnaturali fiueabdita,fiuc manifefta 1 ^utariautcradi nonpoirejnifivelfubiedumeius per-^^fur,vel per mutuam primarum qualitatû adionem ypaflionem hadenus alreretur,vt aptum fubiedu effe
1 ’dinar,vel canfa eius è medio auferatur. Etenim qua-
' datum aÜæ xj'^edv tantu infunt fuis fubiedis,amp;prac-^Wiacaufæ in eodem fubfiftunt : ea ablata confeftim ^anefeunt^Huiusgeneris cum aliæ quidam,turn in^ çünientales morbi ferme omneseenfentur. Aliæ X/ 'C’adhærefeuntjatq; caufis cfficicntibus ablatis nihil-^^linus rémanent,quarum aliæ proptemanuum fub-''f^itemperamentü ah initio generarionis inhçferunt: ’'‘æpofteafupcrucnerûttamp;àccrtis caufis penitiusim-PfdTæamp;velutiinfculptæ arque in profundum infertæ ’atDuæpoftremæfpeciesnon tolluntur ,quanrifper i ’deftum vel non tollitur, vcl non manifeftèac nota-I phcr alteratur. Quæcaufis fuis tantùm fubfiftunr,ab-
’'■oræduntaxatcaufæinterimfirur. Ergofiamuletum CttiomoHope-Jdappenfa fubftantiamorbum delete ponatur,necef- ^‘‘’ptumoiios pium cifvt vcl caufam eius adimat,vel fubiedum toi- ^^ ’**quot;*’ ’fgt;veldeniq;tempericm ciufdem immutet: quod fine ^atua primarum qualiratum adionc amp;nbsp;paffionc non
Etenim quæ aliter qualitates membris infitas in-'f‘iniunt,ipfa fimulfubieda perdunt. Quomodo au-’'•iiradix cutiadmota ex corpore venenatos aut acres
-ocr page 142-ijgquot; ER ASTI Drsp^r-fumos extrabat, vt molefta porro ccrebro effe definat? Si vim talem vlla nada à Deo fuiffet, aliquando vifibi-litcr inftar Magnetis candem nobis demonftraiiiiret. F VR. Tempus eft,vt adElephantiafim tranfeamus.
E R. An non prius infpicere oportet, quid ParaccIficus grexdehuiusmorbi curationenobis reliqueritîFVR. Redèmones:mihi.n.iamid exciderat. ER.Recitanobis quæexeodidicifti.FVR. Multis in lotisgloriatur, fe curationem huius morbi tenuifle: at non muitarecen-fethue pertinentia, Quimmo nonnunqnani aperte o-ftendit,fe pro incurabili habuiffe nÖ prorfus recensna-. tum:vt tu in fuperiore vclitationc verè monuifti.Equi-Pdrdceijiuepi ^çjjj ß ygj.g ponantur,quaE;dceius curatione lib.de Ca-point jm-Q fcripfit,non probari folu, fed firmiftimè defflon-tneun em. ßj..jj.j potent,infanabilê eumcfle:quod nö minus date in Paragraph.afferuit. Quae hinc inde libtis eius afperfa , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collegi breuiterconnumerabo. Principió illud obfer-
iiaui,de quoin proximadiflertatione adum eft, eum C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vim amp;poteftatem morbos dcbcllandi anignare,non
corporis naturae, fed remèdes : quemadmodnm baud mulfóantègrcgalera quendam eius fentire docuidi-Sic enim fccundo de Viribus vifeerumeapiteaTeribit* Membra per fenullam fufeipiunt poteftatem, qua co-nentur morbospeUere:fed quieta manent,arquefo-lüm externum cerebrum finunt pugnare. (quot;Cerebrum externum vocat remédia. Nam in eo libro cor,. cerebrum,hepar,lienem,renes,veficam ,quæ in nobis infunt,vocat membrainterna, feuvifcera:deindefingit etiara eor externum,iccur externum, cerebrum exter-num(ratio par eft aliorum)nempc remédia his partibus ©pitulantia)Et mox iccur quoq; poftulat externü iccur tempore nccelFitatisxQ nullo pado aptum fit fcipfum militisinftar defendere. Quocirca appeUantur hæ p.ir-tes(vifccra fc.)partcs fpiritaies: propterca quód fpiriw* tton.
-ocr page 143-P^RS ^f'JRTJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i}lt;^
^oi’pugnant,fedfolumcorpus,C?tcrumiecurfpiritus , i ‘‘Untaxatcft:accaro,quæ nomen accepiticcinoris,tan- ^o^‘^ compta ‘Uffifflodo pars eft corporis : quae nullius eft momenti f‘^amp;'*^^gt;^lt;»*J^ l'dvfus. Quare fi pugnandum fit hepati, pro co aliud ”^’**‘ Pi^gnet oportet.Ego aüt mcmini,amp; in proxima concert '’tione.amp;nömultó antèdariffimis teftimontjs often* ‘*® effe,naturam curare. Hoc iam loco illud folü refe-’^ni,quod in primo lib.cx trib.iUis quorum modö me-‘’'‘Qijlegitur. Poftcade membris feu partibus,inquit, l ^'^ïfcipfascorrigerecoguntur,duos libellos confcri-1 ^us. Hæc verba ex diametro oppofita funt ante di-
^‘s. Ad curationem huius morbi vtile eflc afferit,quic-W tonitru perdere poftit : cum codem modo, amp;nbsp;ab I^^cin caufis fiatjqiiomodoamp;àqualibustonitruacf-! Guntur. Ego veró nullo in loco ab co traditum J'mini, quareautquopharmaco tonitrua velimpc-pVelextingui poiTint f quac de corallis amp;nbsp;fimilibus ^^vipellcntibusnugatur,in prima parte refutata re-^dot) Quare nc epilepfia quidem rcmedium habe-pHoc icio codem libro non femel tantum ab coaf-,'‘’^3n,ornnciïicurandirationem in coconfifterc,vt ps materia fic fubtrahatur, quomodo quando her-’’liqoa vnà cum radicc cucllitur, Soli fine cœlo hcr-’Oiillam produccndi materia eripitur. Aftris,inquit, ^pf^fpß‘i»t ^gt;^ 1 'Gifterealiter nequimus ,quàm fi fubiedum, in quod ^‘^''^ ^°gt;^gt;^^‘** l’^Wubripiamus. Proinde fihuic morbo remedium '‘‘^tredefideremus,fubiedorumfubdudioncid effi-'*''gt;lt;lum,Quis emm Soli fplendorê eriperc? quis Mar* ^quot;^ debilitate? quis Saturnü regere? quis Venerë vin-quot;^po(nt?Nemo. Quàm non poffumus velLunäna* j 'ïfua exuere(fiue plena fiuc noua fiat)vel reliquacœ-^^*terni fidera frangere, tam nö valemus interna mi* '’gt;cofmi fidera impedire. Quare hoc relinquitur, vt ’fetiam cisfubtrahamus. Aftraperfe non générant'
S 2
-ocr page 144-t^o E R ,4 srr D r s p r r.
morbos, nee materia fola generat, fed finonapteiun-gaatunncutcum aqua cura olco in igné permifeetur. ieparandaigitur hæefnerint id quod effici oportet per ignem elementum. Nam omnia feparari perignem amp;nbsp;ab igné videtis. Non multo poft conftan ter alTcuerat affidiium vfumcorallorum fuperare naturaaftroriim: amp;nbsp;virtute arcani fui comprimi arque intercipi eorum curfum, vt morbum porro fufeitare nequeant. Senicn ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pæoniæ itidem poteftatem poftlderc cenfet aftra co-
hcrc.endi,ne paroxyCnium accendant. Item Solæ vola-tilitates floquitur de ChalcanthoJaftrisimperant,Libro de Comit.raatricis hæc habet. Curatio adfoha-ftra r,cfpi.cit:quæ cùm rcguntur,amp; in ordinem redada ûint,ceflant corporis iftæ iadationes. Arcana aducrüis aftra pugnant,non aduerfus naturalia corpora. InaliO' libro quem de morbo Comitiali conferipfit, in corpore, (quod ex fale/ulfurc,mercuric conflatumputat)tâ-le fulfur cum fuo falc amp;nbsp;mercuric ab initio latuilTcpatat : quod cxaltatum à fuo aftro hunc pariat morbum. Curatione verb effe, vt fulfur,fal,mercurius,infLiahii-i'nc(ftarioncconfcrucntur,nonin oleum vertanturPf' Curationeme- mum curationê præcipit à Magis ,Necromanris,C^’^' pilepp£ i dit- romantis,amp; nefcio quibus a lijs impietatis magians pc» l/olispetit P4- tcredntcr quos Magis,Necromatis,amp; Chemicispdmas raedf^- tribuit. Inter remediacnumerat,Vifcnm quercinum,
Officulum Crantj humani,Semen Pa’oniç.StiæmijA’? rum,Plantagineni,Cha!canthi volatilitaté,Sanguineni humanum calenrcm infuo Afcendente,(hoceft,D2-mone)epotum. His alibi addir radicis Elleborinigriv* fum crebriorem Lib. de Com. Mar. ludificari promore fuoledorem couatur Vcrriftis,amp;Granagranis: qus voces quidfignifieët nccipfe,nec,quicrinfpirauit,dia-bolus noujr.puto.H.ec funt ferè,quæ de præfentis toot-bi curationê quatuor libris de codera feripristradi^jf*-
-ocr page 145-PARS ^f^/iRTA. 14» ÊR. Addcjfi libet,quæ inParagr.ponif, Vifcum querci-num pro fale, rad. pyrethri pro pctrofelino, folia Ellcb. Digd pro beta præcipit in vidu vfurpanda. Mox addit 9uïtuor effe modos curandi:per Expérimenta,quæ pa-toxyfmum ait tollere, non morbuna: per arcana, quæ contra canones medicorum iiiuare aircrit:pcr ingenia, liQc eft,Chirurgiam (inbet enim perforate cranium ar-gcnteamqünvulnercfiftulam tenere. Item fummita-tcnifpinæ aperire,apertamqueferuare) deniq; per cle-®entatacompofita.Poft hxc pharmacum ex Chalcan-fho,aquam fcilicet acoleum opcrosè parat. Item aliud exhumano fanguinc.An non manifeftè vides,eum nee ''biinchoandum,nec quid faciendum,nee vbi confi-ftendum fit,docere ? Nullam habet rationem loei affe-ftijnuUam ætatis,confuetudinis,circumftantiarû alia-fum:non fcrutatur caufam, non modum generationis '''quirit,non dcpulfionis rationemvllam indicat.
Modi lt;juaiuoi‘ curandi cptle. pjiam apud Plt;t racdlum.^
Aügatur fceleratus Nebulo dcnefcioquibus aftrisamp; ’leendentibus :de quibus aliasfatis, imó nimis dixi-''lus, amp;nbsp;conuiciando libros Implet, cum doccre déduit. Aftra,inquit,rationeagunt vniuerfa,artesque cundasnos coelum docet,a?dificandi,fabricandi,me--^'candi.amp;exr.. Tali poteftate reliquorum quoque c-Icmentorum aftra.prxdita funt: quæ per coniunclio-quot;euî hos morbos pariunt. Eft autem coniunâio nihil ’bud,quam ft adfabricam ferri cocant faber, malleus, 'icus jignis.aut ad domus extrudionem conueniant ædificator,fecuris,lignum. Quidex histudifces? Nee 'luis faber illefit aperitmec quibus inftrumentis fabri-cetdedaratmee ex qua materia opus fuum cudat mon-'uw. QuisptæterParacelf elcmentarationcvti puta-^uï Si per aftra ( quod alicubi videtur innuere voluifle, ^^’^‘^ fluid uo ^difcipuli eins feriö credunt) vilccra noftra intellexit, ’^^i^^draceilud.-lgt;üs non mentirieum perfpicir,cü certo confilio mor-
s 5
-ocr page 146-14» ERJsrr DISPUT.
bos fic procrearc fcnbit,quomodo ædificator domum extruit? An etiam manus habere confitebiturï Sanè concedere cogitur. Quippe qui remédia morbos pel-lere poiTe negat,fi manibus careant, quomodo is aftra morbos quoflibet fabricanria fme manib. fingere purer? Verba eiuslib. amp;locopaulö ante citato hæc funt, Proinde fi hepati pugnandü eft, pro co aliud depuguct neceflarium eft. Et rem corporatâ effe oportet, in qua manus fintac pedes,quib. refiftcre amp;nbsp;repugnate mor* bis corporeis poflit. Si remedia cgent manibus adpro-fligandos morbos,multo magis faber ad efformandos egebit. Sivero aftra vocat ieminaac radices morbo- ’ rum infallibili feientia fuperbicntia,tunc aftrum amp;nbsp;ma* teria idem fuerint. Quomodo ergo fic coniungentur, quomodo faber, mallcus,incus,iunguntur in cultri ff* Korbiafuisfe formatione? Palam alibi affirmât,amp; probant fequen-dodifcipuli,morbosab eorum feminibus non diffcrrc tenut dt^erat- nifi exaltationc feu maturatione. Scd præftat figilla-tim,quæproduxifti,cxcutere, Quæ de natura in morbis filentc amp;ociantc feribit, nemo fanus optet pluri-bus refelli. Sed amp;nbsp;ipfe totics cótrarium afleruif, vt con'' futatorealio non egeat. Rcólè quoque cenfesinfant' bilemforeomnem epilcpfiam,fi inftartonitruiautful-miniscurandafit: quoniäviscreatanullatonitrui^u^ fulminisgenerationcprohibere poteft. Quisenimva-porum ex terra amp;nbsp;aqua attradionem afcenfumue im-pediat? Quisfublatorum in aerem, præter Dcum,inv petum retarder?Quis vim fulminis hebetet? Aftrain^ fuperabilia effe ipfe fatetur. Materiam eripinonpof-fe,res docet. Aut ergo incurabilis eft cpilcpfia, aut male cum fulminis actomtrui impeditione confertur. Quod aftra non pati à nobis dixif,verum eft. Quod ea-dem debilitariamp; impediri mox ait corallis amp;nbsp;alijs,in co amp;nbsp;veritati amp;nbsp;fibimet comradicit. Nee excufabit,qui
Juc
-ocr page 147-P^RS e^rARTA. 145 hicaftra microcofmiaccipienda dieet. Nam nonma-gishæc quamilla mutari à medicamentis pofle affir-mate fenbir. Si porto materia eft fulfur quoddam fœ-tens fuoquodam fale amp;nbsp;mercurio comitatö ( vt vbiq; , fermé affirmât) ex quib .corpus noftrum eöftat, necef-ûrium prorfus eft, vt fateainur tolli non pofte, nift id, cxquo conftamus,tolli pofte confiteamur. Prius eum fenfifteex plurimis locis conftat. Sufficit autem hoc t ioco verba eius ex libro de Comit. citauifte:quae fic l habent. Quoniam homo beeft fadus,vtinfeipfota-| l’ifimplicia contineat,ex quibus Comitialis morbus ''3fcitur,vt Sulphur, Chalcanthum', hoc efficitur ex ^nbus primis, ex quibus conflatus eft,tale fulphur cum ^üomercurio amp;fale generatum efte,ex quo perafcen-'Itntem fuum exaltato morbus hic fiat. Nam tales ‘'lärerixin homine infunt, amp;nbsp;extra eundem etiamre-l'riunrur. Et paulo póft. Operatio hxc aliter non eft ’fcipienda,quàm hominem in fetenere hoefimplex, ^fquemadmodum prope ignemdiftoluitur,acquffu-^gt;101 percipit, concidit,ita afcendensille cft,qui ac-'^'idit,ó;fumum concitat,qui cerebrum ciusqj finus P^tens morbum efficit. Ergo fi nequeaftra mutari,ne-^’•cmaterialubduci poteft,curationem morbus non ''^ipit. Cæterùm materiam fubtrahi nÖ pofte,ex eo pa-ilj^f’^luod cogenita nobis cft. Et congenitos nobis mor-?fincurabilcs efte non minus conceftlt, vt alibi mon-?uimus. Addequodnon confentiunt cü præccpto-?^oftrinadifcipuli.Nam femina morborum infalii-‘‘'fcientiaornatacontendurdigeftatcmpora,quibu.s ^^ndum fit adcotnœdiâ,præclariftlmènouifte.præ« 1 Pfor hic nihil eis tribuit:vim amp;nbsp;p oteftatë efteftionis I Maftris aftignat. F VR. Non ab interne folu princi-®gt;''eriimctia ab externo gigni dicit Paracel. In hob i-^'^cafu nihil verat opinor,materia aftris fubtraherc.
-ocr page 148-144- ERA S TI DISPUT
ERA. Non quid dicat euro, fed quid verum fit quxrö. Caufaenim prater corporis inficam qualitatcmfiuea-ptitudinemreddi nulla potcft,curnon omncs,qui ean-dem vidus rationem feruant,epileptici fiant. Si rede dixit in lib.de Matrice,Morborutn alios fanabiles efle, alios infanabiles,propter corporis egrorantis naturam idoneam,velnonidoneam,efiam morboaffici,vclnon afficipropter cafdem caufas oportet. Quid verb putas c w pcraftraeum intcllexifle?FVR. Aftrafacit externa feu interna qux magni mundi,amp; interna feu minons munditdequibus ßj^^^ foils te quærerearbitror. Veeat igitur aftra,vifccrano-ftra, cuin feptem coeli aftris feu planctis feptem in nobis vifcera dicit refponderc, cor, cerebrum, lienem,l’C' par,rencs,vcficatnfcllis,pulmones. Interdü aliudquip-piamficnominare videtur. Eftautem in hacreitavï* rius amp;obfcurns,vt certo eredam eumfemetipfumnon intellexiirc,red vel ebrium vel amenté amp;nbsp;Ttm^ufaiinM-lia effutiuifle. Quantum eoniefturaaflequi potui,idem ei (ignificant aftra, afcendentes,'amp; fabri morborö.ER-Nihil ergoaliudfuerint aftra,quàm radices autfemina morborum. At hæefeminanon habent opus alia nia-teria,vt quæ infallibilifcicntia prædira fint, ac tempus fui progreflusnorint, arque ex om ni materia fibicon* uenientem eiigant;ficutiainantèdcclarauimus, -^ific aftri alïus coniundionc,colores, laporcs,odoresgt;ctafii-tudines,fubtilitates,mordicationes,venenofitatcs,vc-ftes,amp;c.comites fibi afcifcunt, vt aiunt. Fruftta igitur tentes eis matcriam fubducere,nifi totum corpus aii^ feras. Si per aftra nos velit accipere membrorum proprias amp;nbsp;pcculiares vires, quibus fingula idefficiuntin corpore,cuius caufa à Deo creata funt,tantundem effi-cictur.Etenim dumnaturaliter membra fucrintaifeda caufam nullam mali per fc generabunt. Igitur fi timu laborabit aliquis epilcpfia, efficietur morbus illc sb
-ocr page 149-PARS S^P'A^RTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu
^tûma du fa abfque morbido aftro aliquô. Falfuni * Pfoindc cft, quoJ di-unt,coniundioncm cum matc-'^ßiorbum huncexiftcre. Deinde omnes candem villis rationem vno in lóco vfurpantes laborabunt. Po-fcnioxgrqtabüt homines,ctini pars nulla præterna-^tädifpofitaeft: quodimpoflibile fuprà oftendintus. ^Urationc quoq; alia non egebit, quàm caufæ illiiis ex-^mæablarione. Hac enim lublata,cùm in partib.nulli ’^critrelidâdifpofitiofimilëmarenamgener3ns,mor-“'•i5pcrcuratus eft. SimalèafFeda ponanrur,pcrcurari 'Î'otbus non potent,non deletamembrorum difpofi-p^^^^ ^ i ’’onccaufainparoxyfmorüfubindc regenerante.Quo- brontmau B ®*iniprauamembris infixa qualitas optimum ctiain ^^ ttUboan , ’'*'nuntumc.orrunipic,amp;in fuccum noxiuincôuertin foccojfn^ ' ^f numbrorurn qualitates Que aftra a'.terari poffe ne- p,^. î’ntur.Sola igitur epilcpGa curabilis remanet, quæ ab ''ternicaufa fola prof eifeitur. Talis antem cùm gc* .^fari nulla queat, perfpicuum cil,nullam epilepfiam *'ïbilemclTe. Quo paftoautê procurabimns,ne fui-P^tutôt mereurius cum fale in fua humiditate confer-’*’tnrur,inq; oleum nonconuerrantur, fiincorporibus Mds no inlunt? Qiiod li illud in cauû eft maîi, quod Mirnmin oleum conuertuntur, non coniundio ho-ft^Med conuetfio in oleum pariet paroxyfmum.Qua-Moneducenda velaftro fubtrahc'nda,fcd opera dan-j'‘’fucridncolei naturaminduant. Quis nóvidcatpu-
Jtjlacffc deliramenra, amp;phantaftica Ibmnia, quæ de Mebus blaterant homines fanatici?Talc illud etiam Md multa de aftrisin curatione gannir,cùm in mate-''’tïhquando fubtradione, nonnunquam induoram Morumfeparatione,fafpeinaftrorum corruprione Wï tarnen intenm nö' verentur impatibiba da tu etc) Mm curandi ratiójiem poft tam aflerat. Execrabilc Metcftandii.il eft finis amp;nbsp;pijso.nnibus,quód nos pui-
-ocr page 150-tat à Magis amp;nbsp;Necromantis, hoc eft, ab ipfismet Caco' dæmonibus remédia petcre : de qua re quia dilptita-turn ante fuit, non eft, cur in præfentia plura dkamus. Ad remédia quod fpedat, quaedam vult arteChemica præparari, priufquam admoueantur, quadam abipfa natura concinne præparataopinatur, vt fbla adtnint' ftratione recta opusiudicet. (Alibi afleueratefcribit impius Nebulo,Naturam nullum remedium perfectum gigncrc;om nia per Chemiam demum perficien^ da amp;abfoluenda. J Cum vtroque pugnant, quæ aÜl^^ Confidntîd (y docet: quemadmodum doârmæ lux arqueorationis iignitiuoratio fummam dignitatem efle putauitji vbique amp;nbsp;in omni-
î; t
mfPanceljicie busfecum pugnarct.. In plurimislocisconrcndit,q»5' cunquein (uo corpore cxhibcantur, neevirtute igi*^ feu Chemix in Ipiruus attenuata fint,priufqöatn æ^n^ propincntur,atimcn.r€gt;rum vteem gerecc. (^uitquk’® corporeadmmiftratur, in quit, cibus eft : quiequid abb que corpore fun itur,arcanum ßue pharmaenm dtgt; item,Qiix per pharmaca fanantur, per arcana fanan» tur. Alio loco quern fupra ciraui ,fpiritus nihil agere, fedfolaeorporacontra quofnis morbos pugnare^a'^' Quontodo arcana morbos oppugnabunt, ft Ipi””’* non pugnant? aut quomodo fobs arcanis pugnatf dum fuerit,(i corporafolummodó morbos fug3^
qucrciniim conducibilem putat in epileptic aquout cum fupradixerit in fola fpccic feptima vtilejnxffe: ßc tarnen.cöfcrrc,vt primsfpeciei alium mofbum.queni Syphytamvocat ,inducat. ram conliderandum iHua quoque fucrir ,quomod,oin Lb. deGradibus dicat,o« mnes cpilcpfixfpccies mineralibus feu mctaUkis fa-jianda5,quoniam aquç clemento fubicâo fint/ï aßqu^ ignis eft pro pria, abac aliorum elcmcntorum funtfo-bolet at frudusiEtenim morbi aquci non aliis arcafl*
-ocr page 151-/»ARS ^r^RTA: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f
perciirârî poflunt quàm in elemcntö aquae natis : vt v-bique ferè afferit Paracel fus. Badem eft cærerorum ratio. Deinde quomodo,quaefo te, medebitur Vifeu« quercuum aqlt;uofæ cpilepfiæ, fi eft terra: frudus,non a-quæîLoci affedi inquifitionemCuperuacancamcum putetefle,quomodo hypothefim feruabit? Arcanum feu tinduram vnius mcmbn,vt cordis (nam fingula ßiembra fuas habentex iftorum hominum arbitratu tindutas. Cor namq} facit internum, amp;nbsp;externum : fie j 8t cerebrum,amp; hepar,amp; renés,amp;c.)nihil opis adferre di-dtlaboranti cerebro: amp;ccontrà. Qua rationcigitut intelligetur, quale aut cuius rei arcanum fit exhiben-8um,fi,quoin loco malum nafcarur,incompcrtum fit?
1 Qpæ de pharmaçotum induftria amp;nbsp;fagacirate in inda-Kîndo morbi loco nugantur futiliftimi homines,amp; per 'tapparent futiha eftc,5t à nobis in fuperioribus explo* 'tfunt. Sufficit mine moncre.ex diametro fomnium il-Mcumdodrina Paracclfi pugnarc. amp;nbsp;menriri cum ?lt;iucrfus hypothefin fuam multiphcitcr,cvim hoe vel '''«d remedium cpilepfi« locum inuenire, atq; ex co-''tnimorbum cxpcilerc ait. Ellebori nigri radicem (vc-^ttesalbi prxtulcriinr)purgando commodate,fi longo tempore affiduevfurpetur, verè quidem a (lent, fed ira quot;biinterim répugnât, vtabfurdius feipfumoppugnarc j '*’( pot lient. Primum in eo,quód hanc radicem puen's triadeoblatam dicit vfui ede,cum folis (enibuspro-''ttTeobftinarepriuscontenderit. Deinde quód pur- ^^ Santibus folas faeces fipfe ftercora nominat ) educiaf 4^^^^*^^^* *ttit,falem,fulphur,mercuriiim, farces eflenegat; qua: 'dahicei morbus funt,vel morbi caufa. Afxcibuse-*'''ti hune inorbum fufeitah non concedit. Quarn igi-^“tconimoditatem adferent purgantia, fi fola fterco-j^purgari poduut arque debent ex ipfins fentenria.^ cft,quödobtjeere aliquis nunc hïc vclir, cum fter-
-ocr page 152-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;143 S R A S f T ' D ÏS PF T.
cusappelUuiOçhumorcm quemlibet prauümamp;inu-tilemxùin à fæcibus manifeftè feiungat,lib.deModo pharmac. FVR. JnAvchid.aliterccnliiit,cùmficfcr?
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfit. Siçut tartarum vftum in loco humido feipfum
folmtjhumîdaq; comprehcndir, ita Rhabarbaru (quod cftcalx qujedam Iiquoris terrenij cum choiera,Turpe-tumcumphlçgmate,Sena cummelancholia,Maniiâ cum fangume le refoluit. E R. Et hoc amp;nbsp;illud dixit.Nec ob aliam caufam tories dixi, eum nihil vnqua affirma-uifle, cuius non ctiam contrarium difertis verbisalTc* uerauerit. Sans mihi cft,fi inficiari nullus poffitjipCum dixiffe.qu^ dixifle affero. Purgantia negat educeretar-De purgantui tarum libro de Morbis inuifibilibus. Quomodoetp'^ uial/uf Parac. vacuaucrint fulphuraôc faleslltem purgantia ficaffe’*’’ opinio- diferiminari oportere,quomodo partes corporisints^ fc diferepant. Quod fi eft verum, non poterit EUcbo^* radix vriliseire,vbiciinqimorbi caufa exoriatur. Non j cnim habet cum parribus omnibus fiœilirudincm Ä cognationê i nUî forte ipfa quoq; repente fit in minO' IlleboruiPd- cofirum träsformata. Impudentiffimèmcntitur.cùm raedfo mem omnia mëbra peruadere/cribir. Etenim vix vitra vft’' iraonupa per tfjçuinm amp;nbsp;primas venas vnquâ penerrar, Cogit2^° etiam, quàm infcitèaliquilociaffedi noticiawfoP^J* uaeaneamerepent,. fi pro partium varietare vadanda fint purgantia? Quantum amp;nbsp;inter fc diffidcant, amp;nbsp;cuiu veritatepugnent, qui locum affeftü inuenieiidi rente- / diorum feientiæ adferibunt, elarè firmeq; fatis eft nuquot; per monfiratum. Mendacium eft, non tantum feunca) « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed plane farcadignum,quod audaciflimaimpudentia
affirmarequidam audent, in remediis feientiasconti-neri immutabiIesUocorum,curaxionu, refolutionuWj amp;nbsp;expul fionum duces: quoru beneficio morbi prints* j rqabillis.quiperconfenfum eueniunr,difcerna^“’’‘ j liquid aliquandohuiufeemodi contigir,peraedd^'’ •
-ocr page 153-P yi R ^ ^r^RTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149
itacccidit,pcrfcnon fie vfuuenit. Remédia nullum in locum per fe abeunf, nullam in partem vel particulam RtmedU funt corporis fpontclua migrant, cam prinçipio motus om t« motiM^ ' iiicarcanr,amp;resquædam fint mortuæ:atque ab alio •noucrineccirehabeant. Illo crgofolam perucniunt, quo natura corporis noftri ( quæfola omnem redio* nem habet,omnia gubernat, amp;nbsp;pro virib. procurât^ab-legat. Hancfidotatam aDcodicat Rientia gubernan-dicum veritate amp;nbsp;eruditis omnibus rede iudicantibus facient. Médicamenta, quas partes attingunt, id eft, ad Viasànatura propelluntur, pro viribus fuis alterant, ^uomodo akerariaptarfunt, fiuefanæ fint fiucægræ. Ornnes ex aequo afficiunt, non vnisparcunt,altcrisve’ ç^^ phänrnt-tônegotiumexhibent^. Sunvnaparte magis apparet (umpartem ' pharmaci adiodd inde accidiGquôdpafllonimagiscç untt:n claris ^crisobnoxiafuitmô exeo contigit,quôdmedicamen tHa^ii mint»-^împræ alqs afficcre cogitauerit. De quare, quia pe-KP«*/}’««!» ^uliarem tradatum conferipfi, prolixins hîc difputare '’onvolo. Satis eft monuiffe,pharmaca non efte res villas, fed mortuas, omni motus amp;nbsp;vitae virtute priuatas; ^proindevitroneq; ad hunc neqsadillum locG mollen, fed à natura inftar aliorum omnium diftribui, amp;nbsp;'^dhucvcl illuc detrudi.Et cum naturaliteragant,infills viribus omnia çqualiter afticere:non vni,quàm alqs-P5rtibus,molcftiora efle. Non enim quia magis votuc-htpharmacum hanc,quàm illam ,,mutarc amp;nbsp;mouere, Literatur vna aliqua plus altjs,fed quia propter infiturn lemperamentum pari roagis, alijs apta fuit à medica-’i'ento,quod forte ad earn appulit. Quis nefcit afiter *ffici,pane,corium,carnes,ligna,lapides,amp;cfi in aquam 'nam candemque demergantur?. Diuetfitatis caufam, ^ui aquae potiusattribuitvno modo agenti in omnia, ilnàmnaturis variés patientium, is non modo tudiseft ^ersjled plane ftolidus amp;nbsp;amens. Si vis relegitOjquae:
t 1
-ocr page 154-150 SRAsrrorsprr-
in prima cocertatione de hoc negono difccptaulmul . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etquomododicunt médicamenta duccsamp;authores
Marti Plt;»r4- Z » • r
— L refolutionum, lcparationum,expiiI(ionurSicumma' cello non abo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
lenturperfe S’^^*® lentmnt.negac is morbos per fcparationcs abo-pentionet- lcri,fcd per tranfmutationem folum rolli ait,quomodo plumbum in aurum conuerti purant ftolidi quidam. Pugnat haccPrafceptoris opinio cum difcipulorunrin-fuperphantatiade radicibus morborum immutabili-bus,immortalibus,indiflblubilibus.Quï namq; nula poffunt in bona tranfmurari,ncquaquam funtintranf-mutabilia. Pugnat nó minus fecu homo vefanus ,cùm aliter morbos curari non coBcedir,quàra matcris lub* .1)1 «errtw«- tradione,nein cam aftrum Paracellicum agat. Qpid tó meftuiffui adiUa dicent,quód eadem beftia non femel cruflau^f’ txpultrijf. in excremetis effe virrutem expeUendi fcmctipfa,non vel in pharmacis vel in naturae noftrae viribuslNc Hlud quidcm filentio prærcreundum cft,quód ociola amp;nbsp;ma* niseft fagacitas illa pharmacorum inquirendi amp;inuc-niendilocum aftedum amp;nbsp;morbum.fi cxpcllerccaufam dus non valent. Non polie adirmat magifter corum» amp;docct ratio hypothefeos corum. Si enini radiera infallibili feientiaprorependi têpus,modum,lorii.u‘’' runt.amp;comitatum,vcilcs,colores,odorcs,faporeslt;^o'‘* pora,qualitatcs alias,nullo impedire potente, a/îbmùt, quid.oro te,facict tanrillum medicanunisdeglutitiad-uerfus adcó firmum hoftem fätis fliparum copi)S. tam valide vallis aggeribusqjCommunitü?Si natura ocio^c fpeólareucntum,tam non expugnabir pharmacum ar-cem morbiegregièdcfcnfam,amp; maioribus viribus aC copijs propugnatä.quä non extrahet infans robuftum virumex arcemunita. Non minus cerra Ócinfalhbilis di morbifcientia,quàm immutahibs cft pharmacino-ticia.Superiorigitur manebit,qih munirü locumoc-cup4UJt,cumq5præûdijs pcouidèfiemauit.FVR■^^‘^
( 1 t i i t I ! t t t t t I, 1’1
t t gt;1
P yins ^r A R r A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt
Wgitandum tarnen eft Tinduras ,quas ita nominant, ^epemadere corpus, in quod a1fumuntur, quomodo Q«*Wfl^» tM 'inum ftillaritium aut humor alius vehementer atte- ^*’^^^‘* ^UïtuSióc ferme in aeriain tenuitatem transformatus, '“Quehumorem aliquem infufus per eundem totum •l'ffundi amp;nbsp;difpergi folet. Quare non abfurdum omni-'’oeft, quód de potentia indagandi morbos amp;nbsp;locum ’fffftumadferunt. E RAS.Negotibi hoe primum,fic per corporis noftri partes vndiquaq; diftribui vlla phar ■’^aca,quomodo per liquorem funditur amp;nbsp;extenditur
' ''inumftiHatitium, aut cius generis aliud quippiâ. Alia jj^^ tam fach '”oiq! humidorum, alia folidorum corporum natura iucjiper foU-^' Vinumcertè ftillatitiuneq; tam dró, neqjtam pc- dapmetratio, i '’•tusinprofundumpénétrât,neq;tamlatèin omnes afftrèumidé partes fccxporrigit,cü folidæ iubftätix infunditur,atqj '^m in liquorem in qeitur. Deinde ratio eft longiflimè '''ïviuêtium amp;nbsp;mortuorö corporum. Quippe fiquid ’üxij fentiant corpora noftra, non in corpus diducere, I^'fper eas vias,per quas commodifllmè potcft^expelle-'fnatura nititur. Q^in etiam altcrando amp;vinccndo, *'gt;itranfmurandoconaturexitiofamamp; molefta facul-’ätem hebetare,debilitate, corrumpcre. Sed nihil va-I^înt.quæiam diximus. Quisadeóftupct,vttantulam ï^tdicaiTicnti alieuius etiam validiffimi quantitatem
J quot;gt;totumfanguincm amp;nbsp;partes corporis vniuerfi difle-f J'inatam ,aliquid notatu dignum perficere putet? wb ergo plusvirium morbus rctinebitioccrtolo-JücoHedus amp;nbsp;non difperfus, ac i n iplis membrisaut ‘’i'moribus radices fuas altè defixas obtincns.,quàira '’^vixinedicaminis guttukc forte Fortuna ad eum lo-^’tnapputfae mox eedar. Nou minus enimiufallibili ''^ientia donatuseft irapedimentacauendi, quam phar ®’3cuni oppngnandi. Certè ft tant a fint poreftate *ftot^rum Icaünadotara, quanrao us adl’ciibuutlilt;gt;
-ocr page 156-ERASTT DISPUT.
^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mines parum prudentes,nullus omnino morbus cur4‘
tur,fedomncsfualponteex l'cenatuncexeöt,eümde-ftinatum tempus iubet ad latibula nota redire. F VR« Nimislonge profediiam fumus. ER. Quiftultosamp;in-fanos redargucre tentât,cogitur nonnunqua paulilpcr vnà defipere.Ad Paracel.redco, vt tandem finem facia-furgStii quii mus de hoemorbo differendi. Affirmât illc inAphor. f4riU-McucK purgStiamedicaminahocfolummodóeuacüare,qiiO(l in ventre continctur. Quod fi verumeft,acvirtuscx' pultrix.quod libr.de Morbis inuifib. itidem affirmât,in ftercoribus,non autem in medicamentis aut corpon* bus noftrisineft, quid opus eft vclElleborum,velalii purgantiaproponere? Radicis Ellcbori eflentia exhih' ta,inquit,non multü phlcgmatis amp;nbsp;humorum vacm* turƒedipfum corpus cpilepticü educitur. De quo corpore intclligi poteft alio quàm decaufacptlcpti«- At hxc modó in vna, modó in alia parte generatur amp;nbsp;col-ligitur:non femper in ventre inhæret. Quare mentituf paracclfus vtrum affirmer,ac turpiffimè prarceptorirc-pugnatdifcipuli,rantisfcicntijs remédia fuaomantes-Ë V R-Mira rcs,ncc morbum norunt, nee génération)’ modümintelligunt,necafFedam partem inquirot,»^ caufamdignofcerefaragunt, amp;nbsp;nihilominus defdquot;^ turatione fua plcnis buccis gloriantur. Qui porc/l^lt;;' ri,vt hunc morbum arte curct,non fortuitö,qo) f”^“' öorumnihilcompertum habet. ER. Caufam impiv dentiaehis tibi verbis Galcnus ob oculos ponitWr Met}gt;tp^au,inïeu/c^ 'isO^«Tetf ifta-£Uf,it^ev ÄreX/Mi^'^i^^'ï'^gt; a^iC Ämtv trei/Miï quot;^iC^ovmf. ^ ^nii^nm ema ^gt; ‘^i '^'‘^’ Xaxtt ia^nanç, ùv ou2 ^/’ on'^ óu/tt h/ov ‘O'ó'n: f}^* / ij's ‘WÜttÓ]' u^amp;o^ ^lt;iaiv Tiriujtx,uç eMTalt a^a^toav.Nihil Konaudenr.quifcalïcuiusfeólxprincipes amp;nbsp;patronos conftituerunr,fed quiduis prompte mentiuntur. Sed' bunt ie frequenter vidiffe,quorum ac fomnium q“‘* de®
-ocr page 157-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJJ
’^fin Vnquam viderunt. Et qua: fæpenumero confpica-^iftint,nunquam fibiconfpefta aiunt. ProfedóquiPa-J’^^clfi gregalium q; fctipta legit,vcrè à Galeno dida ef-’^perfpiciet. Quis cnim præter hos fanaticos viditfe- D,/jy^,„f„(^ Jres extra cOrporà hominum rigere? Quis epilepticos paracetrtcoru ‘‘UllOs fanatos aufus fuit diccre? Quis prêter infauftos “Ofcenouatorescurari morbos quoslibet pronuncia-^Wideveró quanta fit eorum impudentia,infcitia,amp;: '’ifTenfio fiue rcpugnantia. Inueniridicüt remedia,quæ ’œnines omnino morbos oppugnent amp;nbsp;extirpent: quorum aliquando vnicü effe diüitantmonnunquam plu-h eile crêpant. EquidëParacelfusfe talia remedia confire fcribit,quib.difcipuli (magiftri mendacia appro-®intes)alïeuerant curationem vniuerfalem perfici:qua ®^orbi hærcditarq exaltati,epilcpfiç,podagræ,lepræ,feu ^'fphantiafes confirmatæ, hydropes confummati era-^tari, amp;nbsp;prorfus dcleri aiunt.Diuina hanc poteftatem quot;gt;auroincfle,incledroabipfo vocato,in antimonio, '['fattiorum(philofophorü mediccre oportebat,iuxta ^aracelfum)lapide,amp;innefcioquib.ahjs rebus fcriptP f’nt. Alias diciint,tinduras, arcana, quintas effentias, *''agifteria,amp;c.plurimû difcrepare:vt,quç cordi funt dc-^'nata,hepati non cómodent: quæ iecinoriconferunt, '^crebro autrcnibus nilprofint:quç cerebro conducut, 1 ffuftravifeeribus atqs laborantibus vfurpentur. Quod
hoc vniuersè ab ipfis fæpe dictum, verè didû eft,false Conträdiff-a-’h eisdem affirmatur, remédia extare, quæ omnibus 0* ^^i'^^^’ Vttrac. •quot;nino partibus,quocunqj fingula: morboaffeétæ fue-hnt,ftrenuè ac certo opitulentur, False quoq; dixit Pa^-■^aceUus Elephantiafim cum fuisfpecieb. neminem cu-fîtepoffe arte, fed fola poteftatc diuina tolli. Falsè di-*cipuli fcribunt,tinlt;fturas illiufmodi(quarum poteftate ''f'iucrfales curationes perficiantur ) in maieftate late-Müpenfationibus mundanis fubiedas non effe, pau-
-ocr page 158-^$4 e R A s T r DISP cifllmisquecognitas videri. Vcre paucis cognitum cd, quodfcicum nulli vnquam fuiuC^iomodocnim naturae vi amp;nbsp;poteftate, feu artis opéra amp;nbsp;bénéficie à quoqua inueniatur, quod mundanæ difpenfationi fubicâtini non eft?Quis ergo Paraeelfum docuit alius, quàm ma-gifter eius diabolus?At hune nos Dei prouidëtiaaeele' menria cognouimus ab initio mendaeem amp;nbsp;homici-KuUiut morbi ^^™ fuifle.Velim egregios ho(ce Nouatoresf fi dns pk* ortmimbediri ccr)mihi declarare,quomodo morbifeientia infallibili ^Qlfjl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac præditi, vt quo tempore, per quas vias,quo habitu,
colore,veftitu,fapore, qualitatibusalqs ornati, in fee' nam mundanam procedere debeant, præclariflînièno rint,amp; poteftate infuperdonati comités amp;matcriasigt;' biconuenientes afciïccndi,comœdiam pro fuanamta amp;nbsp;tempore peragëdi,ea perada ad abyffum hofpitiù®; quefolitum reuertendi, à pharmacis impediri, expe^ü) deleri affeucrent? Si enim horura feientianon fallit,^ à natura corporis præpediri nequit , nvà pharmacis quidcm impedietur.Iam enim ortenfum cft,pharmaca res mortuas amp;naturç inftrumenta folum efle.Quocif-canon præftantipfànaturaamplius. Ergofateriopor-ter,morbos omnes incurabiles eflc,arquc curarionf® fruftra omnem tentarL Quod enim natura impelt;iw® aut tollere nequit,hoc inftrumenta eius nGqu^®^^quot; ferent. Siveró eum inftrumentis natura morbos exem dere valct,falfum illud primum eft, naruram ignauam fpeftatricem elle. Deinde illud ctiam,rcmcdiorü feiern tiam infallibilcm efl’e. Quod enim præpediri, débilita-ri,abftergi,feparari, excindi, extingui poteft,infallibili Pdrâcelpdjcm fcientiapræditum non eft. Quarc quocunquevertant ÿcrmendacM. fomniafua femper méndaces deprehendenrur. Obfer-
uandum hïc obiter eft, quod ParaccIfus rcdiuiimsieri-pfitexOrco, Epilepfiamconfirmatam vniuerfali dufl' taxât curationepeUi. At hæc non efteognita (vtif^^' met
-ocr page 159-PARS ^rARTA.- ' «y Wet affirmât. J Quocirca confitetur hic nOilus Para-Celfus, Magiftrumluurnnon percurauiflÇe. Scd redeo.
Suprà dixi, infcitifllmè illos loqui amp;nbsp;facere,qui cura-tionem confinxerunt,quæ indiuiduorum infinitate re-toaadfimplicitatem, vnitatem, poteftatem gcnerum amp;fpecieruni afcendat,remediorumquc particularium vires deponat acdeftrnat. Si cognouiircnc inepti ho-t*iines,quæ fit gcnerum vel fpecierum fimplicitasamp;v- Simplicitége »itaSsnunquam adeo fœdèàveritatis viadeflexiffent, f^^^’^tS'j^e-Quomodo namq; curabunt, vt fimplex amp;nbsp;vnum,quod flufquam reperitur, quàm in Indiuiduis, proq; corun-'ieinvanctatcinfinité,variât? Si ergo fimplex morbus 'n return natura nec eft, nec fuit, nee erit, quaratione l'aftenus defipiunt,vt ei,quod nufquam fubftitit,reme-lt;liuiuquærant? Sic faciunt,acfi animal tollere è medio Polfintjincolumibusremanentibusindiuiduis. Quae Poteftas poteft efte generum amp;fpccicrum in rerum na-^ïta non extantium, fed fimulachra tantum animi no-f^tifiuc k^^^wätk intclledioni repræfentando amp;fignifi-
'indo folummodo feruientiaexiftentium? Dico tibi sicfuntreme-^^niediumfic commune inueniri, quomodo morbus ^ilt;i generalia, 'nuenitur generalis feu communis. At nullus aftuamp;rc ^i^omodo mor ''era morbus eft prêter fingulares amp;nbsp;indiuiduos.Quo- ^‘ ƒ*”* 2^”®“ '■'fcancremedia quidem aliafucrint. Sicut genera amp;nbsp;’’‘* -
(Species morborum funt animt notiones,ita etiam phar 'nacorum fpecies, genera,cömunitates.’ponendx funt ^‘udnihil efte. FVR- Dehac refæpius iam adum eft: ^'Iremedia quiddicis? ERA. Vnummeaddere infuper ®Portet,Si homo in fe omnia fic comprehendit, quo^ ^'odomundus in fe habet, atque m mundo maiore e-‘^menta corumq; frudus amp;nbsp;morbi diftinfti funt, in ho-j^'nequnq; diftindos elfe morbos cöuenit vnà cü fuis ‘°cis amp;nbsp;démentis. Quod fi iam verè dicit Paracclfus,re-^4» probatdifcipuli,remédia cuiufq; morbi ex illo ele-
-ocr page 160-ï0 ERAsrr DISPUT.
mento defumi oportcre, cuius ipfefi'nä:usfit,ncce(ra-rium eft, vt antimonium, aurum, €ledrü,amp;c.ex omnibus elementis conHata,nonex foloaquxelcmêtocon-creta ponanrur. Epilcpticos ideo curandos afferit mc-tallicis,quia clemêto aquæ,ex qua genita ftatuit metal-la fubqciatur Comitiahs morbus. Quarefimorbifunt ignci/olis igneis,fi terrei,tantùm tcrreis,fi acrei.folum-modo aerqs, fiaquetaqueis duntaxat fugari poterunt, ex hypothefi Paracelli. Sanè in libro, quem de Com.ex ore (pnrciüimo euomuit,pugnaciter iniribcontendit, fic remédia mutanda, vt iamdixirniH oleum Scope-ram perdere velimus.Quodcontrariumiplemoxinre' mediorum enumeratione facit, ideo facit,vtfuifiro'^'^
iS
vbiq; permaneat.Hoe nobis fufficitmonftrarc,ex hj'P°* thefieius tantum abefle vt remedium communecut^* dis morbis dçtur,vt ne comitialis quidem fpecies,quï^ ponit,vno omnes medicamine tolli valcant.Si aliquot repertum afferant,illud quoq; largiantur,oportet,non vnius clementi,fed omnium frudum eflequodcorunt dodrin« non minus quàmprædidaaduerfatur. Qi’O® nuper didæ hypothefi rcpugnet,manifeftum cft.Q“®“ nullam rem aliam extra hominem affirment cxongt;n^' bus mundi partib conCiarc, tota eorum dodrinaadw* fitdium vfq; percrepat. Quód metallica vni eleniento aqu« accenfeant, tam eft tritumin ipforulibd^’''^*^”' fitdetrirum éceuanidum. Quomodoergovelauruni» vel cledrum, vel antimonium, morbos igncos,aerios, ,. terrcos iuuabit? Sequitur hoe etiam ex infauftiffimo-Biu'frfdf^i^’-”^ nouatorü dodrina, remcdium,quo vniuetfimor-«rbis uitiaex' ^^ ptofligari aiunt,totius mundi vitia corrigcrc amp;extif ^urgat- pare.Si enim eofdem paritur morbos homojqniamun-dus eft parous,quibus afficitur mundus magnas,«»* menta,plantæ,lapides,bruta omnia,cundisvtiq;nlt;^^ƒ* fariö medebitur admirabile hoc pharmacum : rad^'^s
-ocr page 161-P J RS ^FARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157
nialasàbonis feparabit,clementa,amp;rex eisprognatapu-nficabit:mundum denique totuni ab omni labe repur-gabir,ac talem nobis reddet, qualeth ab initio creation fliSjpriufquam homo præuaricatus fuiffetcxtitifle legi-nius. Ex hoc fundamento fané ftimmî'fcuantimonium morbos quofuis pcllereaiunt ,quia metaUa omnia re-purget. C^æcôfccutioquàmfitdigna Paracclficorum logica,omnibus iam patere arbitrer. Ex eodem firma-mcntocouficitur,lapidemilium mirificurninaurum uertere omnia alia metalla, eradere omnes ex hominu, brutorum, plantarum corporibus languores amp;vitia. Quisnonlæteturabiftishominib.aureum nobis poetarum feculû reuocari? imo reportatu iam die? Quern portentofa mendacia deledant, ad Paracclficos accurquot; tat.Non foltim.fat feio,quantum concupierit,inuenietgt; led plura etia amp;nbsp;prodigiofiora, quàm imaginari potue-tit,rcperiet. F VR.Tarnen multos epileptiços curare leruntur. ER. Quis eisreftimonium huius tefprabet? Numtuafidedignoaudifti aliquemadultum,qui ali-quot paroxyfmos perfenferit, ab eis percuratumï ÏV R Non. Sed in eorum libris frequenter occurrunt narrationesamp;gloriationeseiufcemodi, ER. Quafiveto illos mëtiri pudeat, qui fe lapidem ilium Fatuorum inuenifleiaditant:quihominum vitam ad fexcenteft-mum,millcfi mum,imó ad finem vfci; mundi produdu-tosferiptitant: quianimaha occifi reuocaread vitam lepofle profitcntur:qui arte fe tenerc hommes invafis deftiUatorqs amp;nbsp;fornaculis fuis abfq; maris amp;nbsp;foeminae eoniundione fingendiamp;fabricandi afleuerauquimc-lt;lia hyeme in yitris omnes herbas amp;nbsp;flores procreatu-tospromittut: quifanguinem fe extra venas abfq;cor-mptioneadmundi'diirationem vfq; feruaturos polli-tentur: qui metalla amp;nbsp;ligna in veram calcem verosque dneres ignis viredada reftituendi modu tradunt: qui
AnepUepti^ ' cos curentVi^ mcelßcL
Klèditcuduie^ dam lUultria ^aracelßcor5gt;‘
y 3
-ocr page 162-Ij% ER J s Tl D IS P ET.
fplenemgt;renes,veficä fellis,vfuni in corpore adeó nul* lum habere aiunt,vt melius abfq; eis viucre animal pof fit,totics fcribere nö verentur: qui fibres per vomitum reiedas extra corpus rigere intuiti funt : qui mentira a-lia nullis vnquam temporibus audita, vifa,crédita, pro veris amp;nbsp;probatis refcrunt : qui Cabalæ'amp; adcptæphilo-fophiæ auxilio(id ettMagix feu Cacodæmonis ope) æ-gros fe curafle,remedia inucniflc,miraculacdidifl'e,fa-crilegèmëtiuntunquiomnesomniû ætatum erudites medicos amp;nbsp;philofophosinfantes amp;nbsp;pucros pronûciant, fe autë iblos amp;nbsp;primos veritatem plenè peruidiffe per-fuadcrenobis fatagunt: qui bonis artib. è medio fubla' tis fua mendacia peftilentjfliraa obtruderecundis co-nanturqui ex incorporels naturalitcr corpora fieri,amp; rurfus in incorporcas fubflantias refolui blaterât,fai-bunt,afleucrant,pugnacitcrcötendunt. An talcs tuve-ri aliquid voluntate amp;nbsp;ftudio feribere aut diccre pûtes! Equidëex ante difputatis liquct,impoflibilecfle,vtepi-lepticum aliquem arte curauerit,qui nee vndcordien-dum,ncc qua progrediendum,ncc vbi defmendfl fit,no-Ptiraceiricicu- Aufus eftex pcftilcnte hac fcóla nefatioaufuqu'^ iufdam nefa- ^^™ femel exhibere drachma integram Elaterq-Al^re* riuitiuftis. ntedijs altjs,Turpcto minerali,Solis puluere,amp;nelcio quib.alijs venenatis remedijs/ub alienis nonjinibuste-» £lis,amp; notorum pharmacoru permiftione abfconclids ficcontrucidant homines, quomodo lanq pecudesin-terficiunt. Si aliquis hifce curantib. ab cpilepfialibcra-tus cft,cafu fadu fuit. Certö namq; eft,plurimos infantes ,pauciores puerpcras amp;nbsp;grauidas,nonnullos etiarn pueros amp;nbsp;puellas.poft aliquot paroxyfmos nullis adhi-bitisremedtjsfanatosfpontefuiffe. Qiiippemateriave-nenata cöfumpta, cü in corpore pars nulla finulemgi' ^ gneret,non redijt morbus.In tales,fi cafu aliquo incidit
Paracelficus,mo£bü fua opera dcpulfum iad:at,qui i^'’*
-ocr page 163-P A R s ^VÂ RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159
j wtinâiis fuerat. Quanquam hoc etiam foliti fint face- p^^^^ paractl ■ remcndacitrimi homines, vt nimirùm cpilepfia inter-' ßçgy^^ ’'îhborarc vociferêtur,qui quoins alio Qhoc maloaf-fligitur. Qninimo fepiflimè, vbi nulla eft,cam fuis exk öofisremedns concitant. Pro cxemploillud adducam, (iequo clarifs. virtute amp;nbsp;doftrina vir D. lohann.Cr'ato, , Cïf Maieft. Archiater amp;c. ad mehis verbis fcripfit. biexv.Maij, anno i^yo. cum Pragae in cubiculoCxf ütlloria^e cu conucnilfcnt medici, videlicet D. lulius Alexandrinua, f^tionePafitc. ^SO.amp;Nióolaus Biefius ,acccffit nos generofus Baro, Ö Bertholdus àLcipp3,MarfchalcusrcgniBohem.Cæf Maieft. Confiliarius amp;nbsp;Camerarius: ac, cam de medicis ffrmoe(rer,aiebat,Paracelfum, cùm primu de illocflet Pcruulgatum.poiTc jpfiiin curare podagricos,à parente föoD.Iohan. à Lcippa,Marfchalco regni Bohemis,marinais fumptibus ex Helucria cuocatum. Laborauifle
’»tem D.Iohannem per interuallameque vnquam diu ‘fio affixum fuifle. Hæfifteverô Paracclfum fere per Iricnnium Cromauiæ,amp; varia medicamina adhibuiffe:
; ’lt;:parentem fuum planè arthriticum reddidifle. D.Bcr-rhoWü etiam,cui leuitcr oculus affedus fuerat ita cu-huiöe,vtnenunc quidemeo oculo videat.Accerfitum 'nne ad nobilem inprimis foeminam, coningem D. Baronis Iohannis à Zetorin, filiâ gencrofi D. à Bemftein: i'!nænequevaldeægrotauit,cum ventris tormina ha-^frenneq; epilepticavnquam fuit. Huieverb cùm Pa-ricclfus quædam m cdicamenta dediftet, epilepfia cor-r^ptam amp;nbsp;fupra viginti paroxyfmos pafl'am,eodem die 'rpirauftfe.Paracelsûreuerfum Cromauiä conuafafte ^nædam, amp;in Hungariam profugifte. Patrê criam non Mró póft dolorib. fummis confedùvitam cum mor-rocomurafle. Reliquiffe aöt Paracclfum Cromauieci-^ïni librorö,quos parrim fecü attulerat,partim ebrins (■15 tum maxime ipfum fcriptitane)di(ftauerat;eos dci^
-ocr page 164-1(^ ERA s rr DISPUT.
ceps,cum poft oberrationë in Hungaria veniflet VieiV nbsp;nbsp;i
nam,amp; iftic de fua arte mirifica à fedatoribus apud D. , OuiSiif (u[o FerdinandumfiiiffetjiufluRegiaemaieft.amp;c. récupéra'' ' litut fnMuere ‘^^^’^‘ temper illi negotiumfuiffe cum ludxis amp;nbsp;viliffiquot; Baracclfw. nbsp;*”’5 hominibus.Imperatorem veró,quë à maledicentia
amp; fa lil täte alieniftimû fuifle fciunt omnes boni,Para- 1 eelfum mendaciftimum amp;nbsp;impudentiflimu impofto- nbsp;nbsp;i rem,quicumdo6lishominibus nunquamconuerfari nbsp;nbsp;’ voluerit,nominafte. Imperatorem bis illum accerfluif- . ' fe,amp;cü.m refponderetfenon veile cum Dodorib.coP | j loqui,Dodores fibi pofterefcruare fua, fe non cupere 11 eosdocere,necabeisdifccre,nunqdeincepsvolui(read ' i fe admittere. Hæc non folû ego, verùm etiam D. lul«^ * fæpe audiuit. Audiui etiam ab Hs, quibus in Pannonia c amp;nbsp;Auftria notus fuit, perpaucos amp;nbsp;nullos ferè curaffe« i Hæc Crato. F V R- Éxhis amp;nbsp;iam ante recenfitisnullus j adeóeftincrs,quinintclligat,qualisParacelfus curator nbsp;nbsp;nbsp;1 fueritpodagricorum amp;nbsp;epilepticorum. In hoe excel- nbsp;nbsp;nbsp;) luit, quód morbos leucs amp;nbsp;amp;nbsp;facile fanabiles phar- nbsp;nbsp;nbsp;i macis fuis graues atqueomninoinfanabilesnullo ma- nbsp;nbsp;nbsp;J remediorZ^ni ^quot;^^ negotio reddidit. Venenata vis pharmacorui«) nbsp;nbsp;nbsp;t tara nbsp;nbsp;‘^ ^ quæ ex metallicis virtute ignis eliciunt.fde quorum d- nbsp;nbsp;nbsp;( ribus miraculofis tantoperè nunc etiam glorianturdi- nbsp;nbsp;nbsp;t fcipuli,amp; inftar reliquiarum atque thefauri occuhantj nbsp;nbsp;nbsp;ç propterviolentiam in præfens aliquando vifa eft pro' nbsp;nbsp;nbsp;11 fuifle. At temporis progreflu inftar veneni canis rabio- . t fi latenter humorcs infecit ac perdidit,vt no multifru- nbsp;nbsp;1 h dumex curatione diuturnum perceperint. Hane ob | caufamilludcontigit,qu0d priusdiximus,vtBafilcæad (j vnum omnes intra anni fpatium mortui fint, quicunq; o chemica eius pharmaca ex metallicis confeda vfurpa- ij runt,intraque corpus alTumpferunt. Si plura cupis au- t| dire, legiro, quædepræclaris horumcarnificumeura- nbsp;nbsp;nbsp;t, tionibusnuper publicauitD.Bernhardus Deflennius, nbsp;nbsp;nbsp;^ jnul- Ij
-ocr page 165-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tót
Croncnburgius,^kdicusColonicnfiscianfrimus,mul- gt;nbsp;^orumq; annorum vfu expérientiffitruTs. Narrat idem • ’■^■■oganrem quenda ParacelficumEpilepfia laboran-'^nicuida interroganti cur nö feipfum curarct, fl rara probata remedia poflideret, rcfpondiirc, quia non cu-Pfretlibcrari,ob id fe nullis vti remedijs : quod ego in-’■rcdibilium omnium maxime incrcdibile iudico. Cæ-^m, quia nimis diu in epilcpfiæ confiderationc im-* {’'otatifuimuSjtempeftiuum fuerit,ad fequentes mor-.05 trail re. E R. Duæ caufæ funt prolixitatis.Vna,quód ProUxiUtit '®hoc morbo, vt in aliis quibufdam cerebri afteólibus ^^[x. *’'oltanondum fatis explicata funt. Placuit igiturfeli-'■onbingenijs anfam dare de his accuratius cogitandi: ^uæ obfcuritateinuolutaiacêr,in lucera protrahen-^*- Altera, quód ita hïc de fipiunt Paracelfici, vt vix alio quot;'morbo abfurdius delirarint. ( quanquam vbiquc fei-l^fuperare veile conari vidcantur)lam verb fupra ex ”'lcnomonui,non bene fieri polfe, vt qni cum garru-Mifputant, nongarruli fiant. In fcquentib breuiores 'ómus,atq; illa prxcipuc enodarc conabimur, qux vel “stacelfus vel ciusddcipuli pcriculosè nouarc tenta-'quot;quot;t. Hïc enim multa diximus,quæ fquia dieëdis xque 'onueniunt)fi hïc expofita non fuilïcnt, declarare po-'ra nos oportuiffet. F V R. De Elcphantiafi confequës
i 'ft’Vtaliquid dicatuv. E R. Elephantiafis vocatus eft hic De r.lep5i(ii quot;'orbusab antiquis proprer magnitudinëpotius,quàm ti^ß-’''mil cum Elephanteanimalifimihtudinem ,fiuc cu-quot;finæqualitatera arque afperitatem. Videtureandem ®'’caufamLcontiafi.s,itemque Herculeusappellatus? IM fcilicct infupcrabilis efler. §atyriafin nuncupa-^'quot;'r,propter figurx facieideprauationem,quæ Saty-
* '’®5refert:vel certè ob id,quod hoc morbo infcdi,ad li- ^ifpij^nff ^^ ''^inemmfiarSatyrorum ,feraper proni paratiq; per-: boranta UbL ^'^entur. Cette miré hbidiuofos ac pétulantes effe an- dinoß.
X
-ocr page 166-J^j E R A s r r DISPUT.
diui,priurciuam cxtrcmè laborarent. Caufahuius acci-denris ex natura morbi feu caufepend2t;quæexomniii ferè medicorum fententia eft humor melancholicus reficcatus,amp; vclur in terram ac cinerem conucrlus.Efic autem corpora,in quibus talisfuccus abundar,flatibus referta,dubitatione caret. Nee minus certurn ciljfla-turn,in quoacrimonia quædam eftirritans amp;vcluti titillans,tentigincm inducere. Verùm decaufa impo-fiti nominis non eft cur foliciti fimus, quories conftat, quæ reseo fignificetur. Significatautem morbum,qui Lettre!Gr,eco- Arabibus Lepra vocatur. f Græcorum Lepra morbus rumaffeilio fanfi momenti nö eft,fed cutis duntaxat afteâiojNo' ^‘*^‘^‘ ftrates hoe vitio detëtos a fepararionc,amp; quod in cam-pis feu extra vrbes fua domicilia foliti fiot habereno-minant ©fttïïxrftfdjamp;^dbficc^. F VR. QiiomodoSa-tyris fimiles affirmarunt,finullt funtinrerum natura SjtyrinuUi Saryri? E R. Ego figmentum diaboli efte^ quxdefaty-^wt mrerum nsfcriptalegi,nihildub!to.Necmcmouct,quódmou-Mtura. ftrahuiufeemodi vifa nonnunquam dicuntur. Quis enim credat fpeciem aliquam extare monftrorum.qu? aliquando apparucrunt? Vt rcliqua raGeam,repertum^ captumque icribitur latyris monftrum horribiliuSJ^ Konjîrum Si ditione Archiepifeopi SaHsburgenfis:quod nemo litburgenfe. piensiudicauit indiuidüum certæ alicuius fpednao** malium exifterc.Aliud enim eft monftruni cifGamp;aliud rurfusdefinita: fpeciei indiuiduum efle. Quare appa* ruiffe aliquando Satyros hominibus non inficior. Nee dubito,quin Deos fe efte mentita fuerint illiiifmodi monftra Sed quin dxmones fucrin^non animalia,^-que perfuafum habeo. Quocirca cùm in tali formale Cacodaemoncs morralibus oftentarint, qualcm Ele* phanticiquodammodorepræfentant, mirumnoncli, quod iSatyris denominati fuerint. Et cùm monftm dia diftento colc,amp; ad hbidinem parata fe monftrannf»
j
( 1 ( t
t t i
i 1
C
5 (1
h
(i H
11
P^RS ^rJRTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;löj
Ïlephanticos aurem fimih quadam tentigine laborarc ''ideriiit,quid mirieft,fi cos Satyris propter faciei amp;nbsp;•Homm funilimdinem fimilcs iudicaucrint ? F VR. At-^îmen Plinius amp;nbsp;Hieronymus animaliacfle putarunt. ^RAS.Invtroque inuenimus,quæfidem eorumfu-^peftamnobis reddant. Quippe Pliniuslibro quinto, ’Aspite oclauo cos in Africa collocat : amp;nbsp;præter figuram ^^„i^ ^g s^^ ''ihilhumani moris cos habere fcribit. Mox librofc- ty^^^ pfinio,capitc fecundo. Sunt amp;nbsp;Satyri, inquit, Subfo-
1 Ijnis Indorum montibus(Carradulorum, alq Corradu-1 lorum regio dicitur ) perniciflimum animal: turn quadrupèdes turn rede currentes Humana effigic-Propter ''^locitatemnifi fcnes aut ægri non capiuntur. Libro j rgt;ctauo,capite quinquagelimo quarto, minflimam fa-j ’ydsamp;fphingibusnaturam attribuit. Quomodocon-^diaturushæc fisnefcio. Hocetenimprobèfcio,muI-'’^elfehodicLufitanisamp;FhfpanisIndiam amp;nbsp;Maurita-^'■un flue Africain toram notiorem quàm Romanis
i 'Ho vnquam temporefuerint. Vixenim anguluseft a-1 ^uisquern non pcrluftrauerint, aut de quo non fama Jognouennt,quac memorabilia funt, Aut ergo interqt yc fpecies,aut tam verum eft hoc,quàm alia plurima ’Plinioex ieuibus amp;nbsp;incertifîimæ fidci authoribusex-Irripta. Nihil ambigo tam non effe £atyros,quàm non 'rtantrphyngcs autChimæræ. Stuka in hac re Genti-M pro Dijs aut femideis coluit hæc monftra: quæ ni-7*lunt aliud,quàmCacodæmoncs diuinitatem men-drntes.In eodcmccnfucolloco Panas agrorum,Fau-d^s» Syluanosque nemorum ac fyluarum ,Nymphas ^uarum Deos creditos. Pomponius Mcla vitra At-‘’ntem Mauritania: montem fcribit no du lumina per-‘æPcvi(à,amp;cymbjloriim crepirus, acfiftularum can-*’*^audiros : amp;nbsp;pro confianti crcditum, Faunos amp;nbsp;faty-*üsita ludere: eerti tarnen nihil atfirmarepoteft.
-ocr page 168-16 ER AS Tl D rSPET-
Quod adHieronym. attinctjegimusin Vitis Patrum, quas tuniexGræcis conucrtif,tum ex a lijs collcgit,fi. milem fabulam. Vt minus dubites,adfcribam totamc-ins de hac re di^iioncm ex vita Pauli Ercraitæân qua de Antonq peregrinatione loqnitur, his verbis. Interea Bipj^ocentdu confpicatur,inquit,hominem cquo miftum:cuiopinio na Antonio in Hippocentauri vocabulum indidit. Quo viCo falutaris loUtnims (n iæprefljone figni armat frontem: amp;nbsp;heus Tyrojnquit, quanamin parte Dei reruns hiehabit.at ? Atille barbarum nefcio quid infrendens amp;nbsp;frangens potius verba, quam proloquçns,inter horrentiaorafatis blandunt quxfiuit alloqiüum:amp;cum dextrçmanusprotenfione ' cupirum indicat iter.-ac ficper patentes camposvoli* tando tranfmittensfein fugam ex oculis mirantiseua* ttwo«. Subi nuit.Vci ùm vtrum Diabolus hçç ad terrendum cuiü taf,n«tremui (ïniu!aucrir,an,vc folet Eremus monftroforumanima* ; Hififiooett.ge jiyjYj ferax,iftam quoq; gignat beftiamdncertum habe-^^^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus.Stupens iraq; Antonius, amp;nbsp;de eo,quod vidcrat,fc-
cum vclucnSjvlterius progrediebatur. Nee mora,inter ^4tyruf Antq- 0*0^30quot;» conuallcm haud grandem homunculum vb nbsp;nbsp;■ nioiülfK- ^^‘^ aduncis naribus,fronte cornubus afperata:cuiuî extrema pars corporis in caprarum pedes definebat. i Ad hoc fpcdtaculum Antonius feutum fidei.amp;loricanv 1 fpei bonus preliator arripuit: Nihilominus memora- ( turn animal palm arüfruäuseidem, ad via-neu® 9“^^t i pacis obfides, offerebar. Quo.cognito gradué pteffit 11 Antonius;amp; quis nam effet interrogans, hoc ab co re- 11 fponfunt accepir., Mortalis ego fum, amp;nbsp;vnus ex accolis nbsp;nbsp;11 ererni,quos variodelufacrrorcgentilitasFaunos,amp;Sa- 1
tyros,ÔçIncubos colit: legatiöne fungor gregis mei., t Precamur,vt pro nobis communem Dominum depre- t ceris: que pro falute mundi olim veniffe cognouimus.. ( Namin vniuerfam terram exiuit fenus corum. Talia { coloqucute longxuus viator vbertim lacrymis faciem
-ocr page 169-é^ARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSf
' f’gabanquas magnitudo lætitiæ cordis indices effudc* rstGaudebarquippe de Chrifti gloria amp;intcritu Sara-*'æ;fimulq; admirans quod eins poffer intclligerc fer-®oncm,amp; baculum humo pcrcutiens aiebar. Vx tibi Alexandria,qu£c pro Deo portera veneraris. Væ tibi ci-' uitastneretriXjinquam totiusorbis Dæmoniaconflu-1 ’^etc. Quid nunc didura es? BeftiacChriftum loquun-; ^Setu pro Deo portenta colis. Needumverbacom-Ipleucrat.amp;quafipennigero volatu petulcum animal ^'^fugit. Hocnecuiadcredulitatcm fcriipulü moucat, fcbrege Conftätino vniuerfo mundo tefte defenditur. ^3inad Alexandriamiftiufmodi homo viuus produ-Öus magnum populo fpcdaculum præbuit. Etpo-f^ca nc cadauer exanime calore æftaris diffiparetur,falc ‘nfufum ad Antiochiam, vt ab Impcratorc viderctur, ’Datum eft. Hæc Hieronymus. Quis non vider aut fa- vieren, nnv Mofam effe totam hanc narrarioncm,autcacodæmo- Viiti»lttbule[lt;t. ®isludibrium ? Caufa profedioniscertè valdecftridi-pala.Confpedus Hippocentauri mcrum figmentum ' ’Dgt;autdæmonisillufio.Necpoffum nonadmirariHic-
'onymum dubitantem, num Eremus Hippocentauros ^at: cum nullus vnquam homo inteUigens fuiffe vi-Dfatur,qui dubitarit hac de re. Omnes enim fabulam jEHippocenrauris Poeticam fidionem conftantcr af-^fnaarunt-Cacteriim ficut in rcrum naturaHippoeen-' ’’arus nunquamfuit,ita neq; Satyrus vcrus,qui fcili-''’animal effet tale, quale nobis Hieronymus cum pt-^ribus amp;nbsp;amp;nbsp;poetisfingir/fimias quafdamvocari Sa-yfos,amp;Sphingcs,,amp; Cynocephalos,non nefeio. At nos-’^talibus, quicumdefcripto fatyro nullam fimilitudk ®^na habet,nunc non agimus) repertus eft vllo teporc. ^‘9uid vifum tale fuit,aut fpedrum autmoftrum fuit, f’fiipramonui. Dæmones in hac figura oftentaffe fe-'^aûtiq^uis('QcQt in forma Hippocetauri Antonio, ferr-
-ocr page 170-16«
ERASTS D r S PTT.
bitur_apparuiffe,atq; Faunes, Panas, Silenos,Nymphas,’ amp;C3et.fæpemcnrin feruntur) vel ex eo liqueat.quödad eukum lui homines inuitarunt. Hue illud etiam perti-nct,quód Faunos,Satyros,lncubos, in codem ordine ac cenfu locat: amp;nbsp;fecx illorum effegenercafferit. Nullus, puto.Faunos amp;nbsp;Incubps animalia putanit, aut DæmO' neseffenegauit. Itemquódlingualocutuseft,quain intelligcret Antonius. Nifi diuinittis edodum opine-mur,diabolum certè fuiffe vel ex hoe perfpicimus. Antoniusbeftiamnominal. Beftiarum autemnoneft loqui,quodrationepræditorum eft proprium anima-lium. Ego Diaboli fpedrum non minus fuiffe, quàm Hippocentaurum,qui pauló prius fceonfpiciendü ob' tulerat,cx hocetiam mihi perfuadeo,quód indillaf® impiam Antoniotentauit opinionem de faluandisbC'' fttjs.Similem inftifurrauit impietarem ParaceKójqucn' in primaparte difputationum noftrarum dubitauÜ^^ oftendimus,vtrum morte (ua Chriftusnobisfalutem / pepcrerit,anilliuimodimonftris .diabolieis. Non pro his, fed pro hominibusmortuuseft Chriftus. Ab Ada* eSriftwno re mo nati funt,qui amp;nbsp;peccarunr,amp; mortcChriftireden’* demit morte p^j fm^f. gj (aiyrositidem originemhine traxiffeo^* (MbefiMs. tendas,monftra fuilTc fatendum cft;amp; quidem taH^t qualia morishumani nihil habuerint. Namquód^o-minisfiguram,ficut Plinius crcdidit, haberedienntur, falfum cft,fi redè pinguntur. Simiæ propius accedunt ad formam hominis quam fatyri, qui capras potins re-ferunt. Cæterùm monftrorum fpeciem non dah”®' turn eft. Fabulæ igitiïr funt. Sigenus aliud hominn® ab Adamo non progenirum aftcras.cumParacelfo hoi Sa^inomina itidem afti-mante infanies. Comités Bacchi feuDiO' ttfuo^ionr.- nyfij fuifteienbit Adianus his verbis. irv'y%9^^i!ij^lt;^^'‘’ tes Sact!}'‘ T^ M^vpiiyj rcii/ jC'i 'vTr’ ivinw rtrvfsi ivifz^^óf^erei,
Siuc honunc5 faille hos Bacchifoaos, qui fatyron””
perW*
-ocr page 171-PARS ^FARTA. IS7
ptrfonam induerint, fine Dæmoncs ei fcruiuifTe tali forma amp;habitii opinemur, pcrinde fucrit. Diaboli-tumenim commentum fuiffe nihilominus intcllige-fur. Sanèexvetcribus quidam TityrosDcoruna, hoc fft.dæmonum adminiftros arbitrati funt,vtrefertCæ-lius. FVRN. At Hieronymus homines credidit.Quip-pc hominem talem viuum Alexandris ad fpcftaculum ptoduftum ait,cundcmque mortuum falcinfufoAn-'iochiam ad Impcratorem perlatum fuilïc. ERA.Si . l’omofuit,ab homine amp;nbsp;ex homine natum oportuit. ï**^^ «ofunt Kiruna ergo cft,quód de parentibus eins nemini quid-'jiiam conftitir:nccquomodoinfolitudinem peruene-^■tfeiriabahquopotuit. Mirabilius,quód necanrenee Poftatiquis captus fit. Mirabiliflimum.quódHiRorici ’lt;lcórarifpedaculi mentionem nullam feccrint. Sed hmdtale faftum crt,monftrum fuit, quale in folitu-J’He feu fyluis Salisburgenfibus captum prscedenti-‘'•saonis diximus. Monftra humana nonmultiplicari, J*cóftituant fpeciemccrtilTimum eft.Non enimmon-‘'’'iampliiis forent.Si vcra ponatur narratio, plus fidei ^buendum fucrit Antonio beftiam vocanti, quam , 1 hieronymo hominem appellanti. F V R N. Legimus ’Pud Plutarchum,fatyrumin ThcfTalis campoquo- ‘‘^^’^’^ “ 1’'Wdormiêtem captum ad Syllam inltaliam redeun-j^iftadduftum fuiffe. Legietiam inCoIIcdancis Man-''’Regem HifpanisPhilippuraduos fatyros habuiffe» ^otirca non videtur nihil effe,quod Hieronymus pu-’’^it.ER. Plutarchus nihil affirmat,fedferunrart. Mox quot;^iffiim àSylla,càm horrificara cius vocemaudt-ï'lfct.Siquid fuit,fpcdru diaboli fe in fatyrum trani-
(“fman ris cxtitit.Nec Syll« tantum, fed etiam aüjs 0-K^sgeneris Ipcftrafrequenter apparuiffe fcimus. ^c . quot;fpanicis incerta primû funt omnia.Deïnde nö feribi- '‘?-^? W*** ^ffatyros cos fmffe, fed hominis figaram ali.pam re- quot;’^’*
-ocr page 172-s li ^ s T f DISPUT.
ferentes pilofas beftias, Qubd fi monfira non fucrunti diaboli certèfucrunt:quod Manlius D. PhilippumMc-SdhrinbuiE- lanchthonem,qucmauthoremcius narrationisfacit, fiiamaui fint, etiarn indicauiflc pastee fcribit. Venit in meutern lo-* eus apud Efaiam in éqecapit.ij.vbi de ruina amp;vaftatio-ne vrbis Babyloniæ vaticinatur. Ibi enim multi interprétés vocem quandam Hebraicam coniiertentes in-terpretantur Satyros,cùm alq pro Satyris reponatDx-mones. Certum eft Prophetam inteliexifle dæmones in minis illis faltaturos, fine in Satyrorum,fine in aliorum monftromm forma fefe oftentarent. Summatim dicam,nihilde Satyris verèferiptum e(rc,quodnondx-moncs fuiffe probet. Nam quae Philoftratus in vitaA-pollonij tradit ,amp; Albertus Magnus hacdere prodidit» aequedignafunt fide. Si tarnen abcui libct Satyrum^^ Sphynga Simiarum genera ponerc, cum eo non difec-ptabimus noshocloco,quibus fermoeft dcSatyrisa-Iqs. Quippenee Hierony mus,ncc medici,nee qui Saty-rosfemideosvocant,dcfimiarum fpeçie iotcHigivo* €#*• ^eb^M- ^’^^^^ ^ VRN- Nimis longe à propolito reeeßimustad »»«S4tyrwtQ. quodreuerti nos dccet. ER. Satyrisfimiles dicimusE-farentur. Icphanticos, propter nafum aduncum,amp; depreirum,la'
ZU^hänti^ß!
UOt^tlO-
bracraffa 5: tumida.aurcs cxtenuatas amp;nbsp;acuminataS) mentum dilatatû,malas cû rubore fublatas,fronte vc* lut cornua habentc:amp; omnino propter fœdum amp;tcr-nbUcm afpcftum,quali Satyri pingunturfuiffe.Quan-quam magis ab alacritate ad libidinem nomë inditum exiftimem. Procaces enim cflediximus-F VR. Quider. go eftElcphantiafis? ER.Eft morbustotucorpus,maxime autem faciem deturpans, eamq; pidis Satyris f? milem efficiens,contagiofus,vfq; adeôfœdus,vt eola-borantesè confortio aliorum hominum etjciantur. Vno me verbo fi vis dicere, eft Latinorum atque Aw-^ bum lepra. F VR- Quid igitur Elephantem vocaruft nom
-ocr page 173-PARS ^FARTÀ. 16^ lionnulii Araber? E R A.Tumorem quendam pedum à varicibus ferè ortum: de quo hîc agere non eft decre-tum.FVR. Lepra Gfxcorum igitur à Lepra Arabum differt plurimutn. ERA. Sic eft. Attamen non codem omnes nomine morbos cofdem nominant. F''^R. No-
oiinisdcfcriptioncm audiui,rei definitionemnödum Elepßintußt intellexi.ER. Eft intempéries quidam iecinoris amp;nbsp;vc- deßnitio-narum ficcâ,amp; nonnihil caiida, per quam humor melancholicus qualitateqnadam maligna præditus vitra feodum augetur,paulatimquc omnes corporis partes Occupât. F V R. Video alios tumore genarum, frontis
1 alpentatCjlabiorum craffitudinc,mcntidilatarione,na-8 compreiïione,nanum vlccrationc,oculorum rotun-, ’litate,ciliorum amp;fuperciliorumamiftione,auricula-'
fern contradione, vocis raucedine, odore graui, cutis feberibus amp;inçqualitate,vlceribus extremorû artuum, ' tapotequarundam cutis partium, definirc. ERA.Hi Ifeptomata récitant, morbum prardidorum lympto-1 Saturn caufam non dicunt. Illacnim affèdio propriè 1 'llcitur Elcphantiafis, quæ caufa eft, vt commemorata ’’^cidentia pronafcantur. Conftat porró ex omnium c-Mtorum fententia feculorumqj omnium experien-l'a.cunda iam recitata lymptomata ab humore mclan 'Micoquandamvcnenofitatcmadcpto effici. Con-i^t non minus, nullum vnquâverè çlephanticum fuif-i^’fe quo. non redund^ret lam didus fuccus.Ccrtifllrna ''Ofe tedundantis in corporefucci,cft color cutis:quo-J'sincutecfflorefcit,nö in profundo corpons abfcon-’‘feslater humor pcccans.At in clcphanticis omnibus ’Sparet fufeus d obfcurus color,inrubrohigric5s:hoc grubet cutis,prxfertim faciei,fed ita ruhet,vt liucfcat ?'*adatrum vergat. Hunc in cute eolorem fufeitare Ij^^ornullus alius poteft,qaàmatrabiUaris feii[mc-^oholicus.Quamobrdalfediohunc fuccum incor-
Not4 redun-dantisin ror-perefucci.
I/o E R A s rr DISPUT.
porcgencranSjcaufa vcra putanda eft confeqncntitim Cen^dM e~ fymptomatum. Cùm enim copiofioisquampronativ phiUttif. nbsp;nbsp;j^^ modo in venis coUigitur, ad cxteriores partes cum
fanguinemiftus propcHitur. Hiccum neq; infubftan-tiam membrorum inftar probi fanguinis conuerti,ne-que perinfenfibilem tranfpirationem vacuari polfit, (ub eure retentus paulatim exficcatur amplius,amp; velu-ti nodos amp;nbsp;rubera fub ca procréât, afperamque reddit. Qiiod fi aliquä ob caufam incalefcat, vlccrationes m-dneinfi non tantum calefiat,nihilominus membrica-. Y lorem extinguit,ftaporcmq; ingenerat. Nocet autera tietinelepha- præcipuèfàcieiamp; extremitaribus membrorum:cuius tiiis ƒarf^rttr.,bon vnicatantura caufa eft. Primum enim videturNa-tura hoc maxime initio morbi agcre,vt vitiofumhu-morem ad ignobiliora membra deponat. Quocirca cùm hepar aheftum hîc maximè fit,arque in facie na-turaliter magis efflorefcat fuccus in hepate genitus, quam in partibus alijs, hïc quoque facies cirius amp;nbsp;cui-dentius patitur membris alrjs. Deinde cùm ha partes cunâis ferme alijs fine imbeeilliores, magis oportunæ funtiniurix. Quippevifcerum morbi magna ex parte in extremis corporis partibus fc primo produnt. Pri-terca videntur cutis meatus in his anguûiores : falt^m ob id,quod plus exteris expofitæ font acri. Quô^f,vt per cam crafii humorcs difficiliusdiflîpenturamp; exput*-gentur. Equidem quxveftibus plcrunq; teâ«^“®*»*^ cet grauem ex fe halitum emittant,putridi amp;nbsp;vitiofi hit moris indiccm,tardius tarnen afficiuntur : partira quia* . laxiores habent meatus femper patëtcs,partim quia fa* ^*Jj‘^5àTcnoxiàremoucnt.Morboiamauâo,omncsfi-elf- ® ^^ corporis partes Içduntunvt non male tunc cancer fhtuaufît. vniucrfalis appcllatus fucrit.Idem cnim propemodum humor hie peccat in toto corporc(licetin ahjsplusob* fit.in alijs minusnoccat) qui cancru particulareinp^-
i i I t t t 1: t {
J 111'
Ü
'll
P^RS ^f'ARTÂ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171
^fcfolct FVR. Si melancholicus fuccus caufa effet P^ædidorum fymptomatum, longe plures inueniren-^i^fclephatici.Quam multi enim vbiq; funt mclancho-'’‘•»abomniclephantiafisfufpicioncimmunesïE R.Nó ^“ïuis coUedio huius humons efficit elcphantiafim. enim iecurvnà cum venis fie intampcrata fuc-^®^vtchyli partem maximam conuertantin iftiufmo-'‘*fiiccü,elcphantiafis non erit. Deinde certa quadam ‘’ï^bgnitate feu venenofitate imbui cum oportet. Ete-*quot;*nfiin vna aliquavcl pluribus partib. colligatur,he-P*bs natura amp;nbsp;tempcric naturali non omnino deperdi-^’iiiiorbi alij melancholici generabutur. Semper enim 'onabitur natura inutilcm fanguinS vacuarc, vtili pro *’'gt;birione retento. Quare certx folum partes afficien-''*f,nó fimul omnes laborabunt.Mutata quoq; iecino-f'5tcmpcric,neccffenÖeft elcphantiafim omnino na-^»nifi certa qualitate praua infignitum fuccum pro-*Jïct Nam in hoc malo vftus eft fanguis fine permifta ^*gt;iielancholia,calorê quendam obtincs, amp;nbsp;velut in a-f^nam cxficcata. Quærespræcipuècutcinæqualem amp;nbsp;''•beribus fub ca latcntib. deformem reddit:ac tandem ^’'oremaiore cöceptoexulccrat.Quod fine calore he-te nó temcrè generctur,illud indicio nobis eft,quod ‘^^enedute calore eius diminuto,amp; pituita auda nun-5”^®» gcneratunnifi iam ante radices defigere coepcrit.
Non benè ergo dodifumus, lienem obftrudum Quomoit p'^^aliter debilitatü gignerc elcphantiafim,quatenus ^'f«w obfiru-’’'guinc nÖ purgat à fucco melancholico. E R.Falleris. ^^° ekph^n^ æPenamq; lien ob iam didas caufas occafionë huic ^^^^^^^^^ ®'orbo dedit. Dum fanguinis fæcë non attraxit,paula-“'lauftafuit præter modun}:vtnon tantüfanguinem ^.®*'ianunarit,verumctiam iccurintempcratûreddidc-*”•30€ ergo fentiüt medici, ciilienis debilitate caufam ■æphâtiafis faciunt,nëpc iecur primo nó fuiffe affedö,
-ocr page 176-172 'ER AS Tl D IS prr: fcdconfenfulienislaborare cœpifle: quomodo in hy-dropeiecur neceflarioafFedum dicimusjametfi prin-cipium malinonin feipfofemper ha bear, fed aliarum partium morbis lædatur. Confidera ipfe tu, an totius corporis fanguis poflkvitiofus effe iecinore fecunda naturam habente? Sanè ratio certiffima nos docuit, fieri nö poffe,vrcorporis vniuerfi partes fimul omnes codem mali genereconfliflétur, niü principiumlabo' rct-Sangninis porró principium i ecur effe confelTuni eft. FVR, Imó venxinftruraenta funt generationis fan-guinis,non hepatiscaro : ficut plerisq; vifum fuit. ER Vtrum dicas,noftra hoc in loco nihil intereft-Per hepar enimnö intclligi volumus folaeiusvifccriscarnê, Hepd/wnomr^ quam ïrapey%V|Wd* vocarut,(èd venas quoq-, per camdi-ne guü mtel- fpcrfas:in quibus chylura in fanguinem tranfmutari U^endivm.. certo eftcertius. Vt ergo non fit caro illa pracipuunt huiusmutationis inftrumentum, fmeeatamen perfici arque elaborari ncquit.Hocccrtum eftcuidentiatefti-ficante experientiaq; probante, tam nongenerari per-fedumfanguineinvems fine opera‘^ps^xv/ietri^ fi* ue carnis iecinoris, quam nögignitur in cifdem velhc in mammillis feu vberib.abfq; horum carne.velfenirn in teftibus non concurrentib. teftium glandulis.FV R Cur autem non po(lk propter lienisceffarionem fan-guis tandem vniuerfuscffici melancholicus? Certèin Regio morbo ceffante adione vcficæ fellis repten fan-guinê flaua bile cermmus. Cur nonmelancholicofucquot; co propter fimile caufam repleri venas oportcar, non-dum viderepoffum. ER Augeri hunc in venis fuccum Bprft»ttmp^ prorfus eft neceffarium,quotics àlienenonattrabitur., ratuntnonmu Atelephantiafim obidcnafcinon eft nceeffarium,he-tata.non gene paté nihil dum perpeffo. Miiltum enim boni fanguinh •Utiixcrp tif- interimgenerabitur,quo partes principales nutriétur:.
Ulo ad partes ignobilicres dcpullo : vt inidero vfuve-nirc.
-ocr page 177-r A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171
, nircvidcmus.Tunc enim lue morbus oritur,cG membra fanguinc bono deftituta vitiofo ncceffario aluntuR lt;luod fine morboiccinoris non contingit. Cumenim fieri non pofllt:vtfanguis prauus generctur continue, ïliincntis bonis ingcftis,nifi hepar contra naturam af-fiediim fit,manifeftiiïimè pater, morbum hunciecino-ris affeftum exiliere. F V R. Non faris intelligo,quid ve-fisERA. Exponaintibiexemplo,vtplaniusintclligas, .. nbsp;nbsp;nbsp;,,
in Galfica vocara fcabie fæpe vidifti in pluribus corpo- ^^‘‘quot;‘^^
| ris partibus foedavicera pullularc. Interim partes alias'**’
j äb illis fordibus liberas fimules cöfpicatus.Et hos purgt; gatoprius corpore perianari animaduertifti vcLpotu lt;lecoüiGuaiaci (aut confiraili alio) vel inunólionc ex ibydrargyro, velfuffumigio.fPercuraui ego non vnum foliimcrebró repentis purgationibus fine vllis a lijs rc-öiedijs.JIn his omnibus nullus dubitat magnam mali-?ni humoriscopiarn colligi. Nee dubitat qujfquam *ntclIigens,quinbona,Lmamaximaeius parsinhepate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
■ ^oaceructur..(Quomodo enim tammultç fimulpartes, '^ontaminarenturdpfo in fonte fanguinisvirio nullore-Perto?)Attamen vitium hoc nondum fic eft impreflum ^epati ac venis,vt non probü generent fanguinem, im-Puto iUo lubtrado feu euacuato. Quippc hoe vel per j ^'ilt;loresvelalia.viaexturbato,laudabilë mox procréât j J'^Parfanguinem,redeqj partes nutriütur.Hoc autem 1 ^^rinonpoffet.fi prauaamp;adulterina intemperie,con-| ^ftnata fine hedica infedum fuiffet. Corruptus erga ' ?riüsCinguisfuit,proptercontadum amp;nbsp;permiftionem quot;’'1’rinati fanguinis iavenis tum hepatis tum aliarum f^rinm contenti:non propter hepatis infitam feu in-?^5na temperiem. Argumento illud eft, quód interim 7gt;iifanguinis raultum gencratum eft: quodqj natura ƒ 'quot;'•cèftuduitnoxiumèviieeribusadartusamp;cutemex-fellere. Nee rairum fit, fi amp;nbsp;is, qui ad afteda loca con-
y 3.
-ocr page 178-^4 E R A S f r D rs PTT.
fluxitjà contentis ibidem fuccis malis córaminatus di* catunquod in fcabie contingcre cernimus. FVR. At re* linquitur crebro veftigiura aliquod maii. E R-Hoc inde accidit,qgt; malus fuccus nÖ eft exquifitè vacuatus.Inca igitur parte4n qua rclidum cius aliquid fuit,aut intern periem quanda inftar carum, qux Lcucc alba nigrâne laborant,retinuit,figna quaedammalircmancntSedin hepatc nihil cius fupereft. Non enim vnica alit^acorporis particula duntaxatlaboraret fanguinis fonte aflfc-do,fcd vel omnes vel plurimac: nifi fortè pûtes quicg.d maii generatum in hepate fit,ad vnam confluere parti-culam,rcliquas non attingere. FVR. Cur ergoGallicus morbus aliquando poft trigefimü demum annü à cu' ratione redqt? Deinde cur non codé modo curaturin-cipiensadhucelcphätiafis: quam ego IkpeaudiuiGal* lico morbo aftinem effeï Quinimó exelephanticorunt (anguine vino admifto.alqsq; rebus addins,natus per-Origo morbi hibetur. ER. Quidiligëtiusifta perfcrutatifunt,impor-Glt;tüici qult;e tatum ex nuperrepertis terris aflcuerant:amp;quód tu ais fueritapui fabulofum effe,affirmatè afTerunt.Ideoautc ægriuscu-”‘’^’ ratur, quia ab humore craffiore amp;nbsp;ficciore pendet.5a'
nècancerincurabiliseft,quemadmodum amp;nbsp;Scirrhus ab humore melancholicofufcitatus:tametfiomnilabc careat hepar.Nec aliacaufaeft,quàm quód hiebumo*^ adeó rebellis eftamp; contumax,vtquas partes femel oc-cupauit,ab eis auelli feparariq; amph'us vix vnqtia pof-fit.- nifi vnà cum ipfis cxcindatur. Gallica verb fcabies ob id recurrit aliquando, quód venenati humoris pat* ticula in fanguinerelida corpore iam debilitate pau-latim ad hepar rurfus profcrpit, coq; vitiato prinsma-^t^^ ^^^' lumredneit. F VR. Nihil hïc rcquiro amphus. Quarc Matlaat quot audire ex te modó velim, quot propofiti morbi fpecies Cr 3«lt; fint, ftatuas? ER A. Vnicam Graeci faciunt:Arabum opinio quatuor ponentium infulfa eft. Etenim intempérie« hep«lt;
-ocr page 179-PARS ^^ARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï7S
^Jcpatis ficca cum calorc aliquo pro (anguine atram bt-^'nigencranSjficutin hydrope pro fanguinc aquapa-''it)Vnicacft,fola maiorisacminoris rationcdifterens. General ergo pro bono amp;nbsp;laudabili fanguine atram bi-^‘;gt;n(quam dixiraus caufam effefymptomatum foris ’Pparentium } nuncbiliofiorem,aliàs pituirofiorem, ®onnunquam fanguini magis quàm modó didis hu-’'’oribusadmiftam: femper tarnen reliquoshumores ^opiafuperantem. Quocirca non pugnant authorum ^ententiæ cum modö atram bilem, mox flauam vftam, ’liquando fanguinem aflatum,interdum falfam nitro* '^3niüc pituitam præfentis morbi caufam cfle dicunr. ^icenim intelligi amp;nbsp;exponi debcnt,ficut paulo antè di-*iöms. Quippe iftiufmodi humores cum melancholia 'opiofiore pcrmifti,priufquam hepatis tempcrics mu Jitafit,caufa huius mali exiftunt. Cum primiim. veró ‘feinoris naturam hue deduxerunt, vt pro bono fan-Snine talcm procreet fuccum, non cauiaeft elcphan-Ms morbi amplius hoe modo gencratus humor: fed 'iiifdê proles amp;nbsp;effeftus : nifi forte libet alicui elcphan-Mn nominate, non hepatis aiFeö:um,fed in cute ap-P’tentia fymptomata. Rede igitur Galenus docuir, ac ’fsipfa comprobat, à cibis crafhs, calidis, melancholi-'^carnibusfalc autfumoexficcatis, aromatum mul-'*tudincgt; alimcntorum aliorura calidiorum vfu frc-
Humormela» thoUeuf cau/it ér 'rffeHut tH tlcphmtis,
Cibi elepSitth tiafirn firogt-neranta.
Juctioref præfertim æftate aut locis calidisjhunc mor-quot;’'nifufcitari. Italia(Plinlo amp;nbsp;Celfo teftibus)tardè cum '^it. Magni Pompei) tempore primùm confpeäus Jfcribitur. Propter vidus rationem amp;aeris calorem ff'quensolim fuit in Aegypto,rarus in Germania Ôc ^gidis regionibus. At propter mutatam vidus ratio-’’'m.infiticaloris copiam fprafertim hepate calidiorc '’'‘ftcotejamp;afl'iduam generoforum vinorum ingurgi-Monem nunc crebrö admodum apud nos viiitur^
-ocr page 180-176 E R A Sri DISPUT-
F VR. De qua re nomen cnuncictur audiui.quaemorbi huius effentia fit cognoui : qux pars affeda fit, fine primo fiue fecundo fit Ixfa, didici: quæ caufa fymptoma-tuminfenfuscadëtium fit panter perfpexi. Facile quo* que ex didis comprehendi gencrationis modü. Quip-pe humor melancholicus, fiue ob deprauata vidus ra-tionegeneratusfit, fiue propter lienis obftrudionein debilitatemuc non fucritexfanguineaciecinorcattra-Üus,fiue propteranimi affedus aut alia occafione pu-tctur coaccruatus,fi certa de caufafquaccunque ca fit) non vacuetur,fedfanguini permiftus longiorc tempore in vafis ac hepate calidioribus hxreat ,fenfim aduri-tur,craflioramp;ficciorredditur:amp; pro qualitatcacnatu-Quoddumfif» ^^ u^ndofa S^^^*quot;^“^^ fieri, fiuein difpofitione adhiic elle did-AMl^'etur. ^^*'' ^^‘^ '^^’^^ hepatis temperamentum mutatum amp;nbsp;' fixumcft,necefl'ariumeft,vt deinceps talis fanguisge-ncretur,qualcm iecur male temperatö gignere aptum eft. 0^0 tempore fadus iam morbus amp;nbsp;confirmatus dicitur.Quód fi quis hepar nadus fit ad huius fuccigc-nerationem procliue.amp;acccdat ratio vidusfimiliS'^'^ deniq; lien non prompte ad fe genitam fæecmexhfP^' te attrahatfis facilimc elcphanticus fiet.Difficiliuscot-Qutfddlè cr ripietur,inquo minora hæefunt. Difficilimè.m ^“® quidtßicili e- prædidorum nihil inucmtur.Plurimum verbadiuuant bphiticifiant. j^j-jj conftitutio calida amp;nbsp;ficca;amp; quæ alia corpus calc-facere ac ficcare Iblcnt: maxime omnium (vt Arabibus PrrffWBM ^^““^®®)^9“*^ fluentibusadhuc menfibusconceptus medicum. invtcro fucrit. Quæ res moucredebetconiugatos,vt illo tempore diligenter abftineant à confuetudinc vxo-rum.Forralfis ob hanc etiam caufam ludæisintcrdixc-' rat Deus contadum vxorum, priufquam à menfibus abfolutæacrepurgatæ fuiffent. ERA. RcdèpercepiUi mentemmeam. Dum adhuc fitclephantiafis^hocelh du»
i i'
( r
« (
( t
h o d
11 tl
lt; d
Pi te te
P A It s £^r ^ RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
lt;i«m heparaltcratur, nee dum altcratum eft, (cd mul-*uin adhuc probi fanguinis procréât, obfcura funt cius indicia. Camprimum autem caufaamp;fons fanguinis norruptus eft,Cigna eins maniCefta funt adcó.vt nullum i^ctèidiotamlateant.FVRN.Incidit modó fcrupulus, vtrwm tepré quemmihieximicupio.Si eaeft otigo amp;nbsp;caufa præfen- ^°fif ‘lt;^^ f^t dsmorbi.quam cum omnib. medicis tu recipis ,quo- «•’'^“* f«** niodo aliqui,imö plcriq; affirmant,Lepram ludaeorum ^^f^^lt;^' dequaMoCcsLeuit.iï. prxcepit,eandcm effe cum cle-phanriafi?argumentonimirü co permoti.quód ab ho-*ninum confuctudine tales iuffitarecri. Equidem le-PuMofaica non videturvitium fanguinisaut iecino-dsfiiiffcicüm rebusinanimatis amp;cxanguibusaccide-fft,pcllibus,ftragulis,vcftibuslancisamp;lineis,lapidibus, [nuris, parietibus alqs. Elcphantiafis ncc olim crédita tftin rebus talibus piillulare,nec hodic m iftiufmodi lt;Jiiïntur. ER. Redèiudicas. Longè alia res fuit Lepra ^ûCis;quod praeter dida à te illud etiam probat, quod ’ibâ fuit plerunqucludxorum lepra : cùm clephantici ’Unrein habcant nigram,autin rubronigricantcm,amp;o-^'ninofufeo amp;nbsp;obfeuro colore turpem. Nigra lepra ''’capiteamp; barba fólummodonotaturapud Molen: in '51uitio ctiam rufa. in alqs partibus alba. Quinim- ^“'’■/‘' ••o maculas albas in cute effiorefeentes,liquidem fub- g’^^J^* ®igt;fcuræ elCent,pro lepra non habuit Mofes.Siquisho-’‘'emorbus cxtat,qui cum ea comparari poffit,vitiligi-
’*■5 ea fucrit fpecies, quam Kdj)(,lw Græci medici voca-Jnnt. Si pilus,inquit Mofes,in plaga ftue macula in can-’‘otem verCusfucrit, amp;nbsp;macula humilior apparuerit ^'gt;tcreliqua,lepraeft. In nortra Leuce cutis pars alba pilos nutriensdepreffior cute rcliqua non eft,aut fak '^ninon videturefle: potius altiorfiuctumidiorappa-' ^'^äfpicientibus. Quod facit, vt ne de hoc quidemor-P'^Jufun dicere Mofen fuilTc locutum. Adde quod
Z
-ocr page 182-178 ËRA s Tl D ISPTT
Lcucc noftra omncs totins corporis particulas à vcrti-cevfqjad plantas pedumnunquacomprehendiuquod de fua Mo fes affirmât. Cûm enim fit virium virtutis af-fimnlatricis, quï poffet homo faperftes amp;nbsp;viribus inte-gris,nö menfes tantùmmulioSjVcrurnctiam annos, vi-ucrc,nutritioncpartium omnium corrupta? Equidem leprofos Mofis non Icgimus xgrotauiflè defedis virP bus. Vnumhoccismaliadcrar,quódabomniconui-du hominum arccrcnfur.Quo argumento illud etiam probatur, hunc alFcclum plurimü differre ab elephan- ' tiafi,inqua fæpepartes aliquæ putrefadæ amp;nbsp;emorruæ
Leprd Xucldi- décidant. Maius,imôinuidû illud eft,quôd contagiofa ■ canoerdt cou non fuit lepra Mofaica.Qtuppe fi quis totocorporele- nbsp;nbsp;nbsp;I
ta^iofit, pra opertus cfler,vt cutis pars nulla colore natiuo tin- 1 dacerncrctur,munduspronüciabatur,ciqjhominum . I conluctudme vti,fient prius,liccbat. Quod fi parncula 11 aliqua cutis naturalem eolorem reçu peraret,continue) nbsp;nbsp;' 1
immundus iterum erat. Sic enim Mofes ait. Et quo die [ conlpedafueritin cacaro viuagt;immundacrit.Etcon- ( templabitur Sacerdos carnem viuam, immundam dcquot; , 1 clarabit illamxaro viua immunda eft,lepra cft. Etcimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
reuerfa iterum fuerit viua illacaroin candorem,niun- ( dam declarabit Sacerdos plagâ illam:munda eiKApttU nbsp;nbsp;nbsp;{
hk audis carnem,quæ in lepra vniuerfali ad naturaiem nbsp;nbsp;nbsp;t
ftatum redijt, leprofum facerc:amp; cü m cadorem feu le- i pram iterum verfa fuerit,rurfus iudicatur ïger mun- t ( dus efle. At quoplurcs clephaticus partes habet fanas, I p tanto leuius eenfetur habere : pradertim verb fpes ma- nbsp;nbsp;11
gna bonæ vaktudinis affulgcret, fi qua pars lala prins nbsp;nbsp;? b
rediret ad fanitatë priftinam.Quis porró credat Deuin : ç per Mofen conceffurum fuiffe, vt toto corpore defor- d matus libcrè cum alqs agerct,fi cohabitantes inquina- f; re potuiffet ? Nemo eft, arbitror, adcó rudis amp;nbsp;inops b mentis,vtputet lUos, quipartem aliquam folam habe-» nbsp;nbsp;nbsp;d
rent t
-ocr page 183-y^RS ^r^RTA. »79’
rent lepra afpetfam contaminauifle appropinquantes alteros autem,qui omnes partes æqualiter infedas ha-berent contagione proximos non afFcciffe. Elephant tiafis profedó.quac in mëbraomnia iam inuafit, longe «ftcotagiofior ea, quç certas duntaxat partes occupa-Wt. FVR. Curergoabftinereabaliorumconuidniuf' n e i fifunt,finonpolluebantalios?ER.Nondiconon pol-luiflc eos cöuidores fnos legaliter.led corporaliter ma- f^n^ ^orj^o-’:ülaffenego:hoceft,morbum communicauiffe infi-^ior. Sanè menftruata millier aut gonorrhœa labo-fans propius ad fc accedentes vel Icdnm cius, vei panics,vel fedilia folùra tangentes hadenus inficiebat, vt Purificari fecundum legem opus haberent, nee ante in ^^oiplum venire poflent,morbum illis nonafpergc-^ant. Quomodo enim menfibus laborans muller cum '■focolloqucns hoe perficcrct,vtipfeq«oq; menftruis Purgationibus xgroraret?F V R. Curergo totuslepro-'^noncontaminabat alios, fairem Icgalitcrî ER.De . ^acre quid fentiam alibi dixi: ad hune locum non fpc-^at,inquo tantum oftendcrepropofitum cftjdifiun-* ^asfuifl'eaffedioneslepram Alofis amp;nbsp;elephantiafim.
Quodex coquoq;intclhgirur ,quód defluuiu capillo-amp;faciei,Molesnon ponitpro figno lepra:, nifiin °co pilis notato macula appareat alba vcl rufalcpram “§nificans iuxta praedidum ab co modum. Atinelc-P^Untiafi »queriescumalqs fignis,coniungitur deflu-*^5pilorum capitis, ciliorum,amp; fuperciliorum, mor* ^® minime leu em effeoftendit. FVR. Ego diftindas j. ^ffe^ioncs hoc tantum argumente perfuafus çre-p’gt;quód clcphätiafis effet affedio corrupt! hepatis amp;nbsp;?‘’guinis,vt expofitü fuir. Lepra aüt in exanguibus re-'f^nóminus oriretur. Audiui poftea alias abs te ratio-®^5 additas,quæ me in fententia mirificè eófirmarunt. \iocircaconfcqucns iam cffe video ,vtqux Paracelli
Z 2
-ocr page 184-ISO ER~Asrr o rs PET-
opinio de hoe morbo fuerit,confidcrcmus:fi prins mi-Kiflarit Ga- hi ad obicdioncm quandam refponderis. Galenusrc-^*h ^ ‘‘*^^^^^ cenfet in prarfat. lib.H. de Pharm. fimplic.facult.hifto-# pbanticii. j.j^^g aliquot clcphanticorum.qui ab epoto vino,in quo viperæ IhfFocat« fucrant, vel à comeftis vipcris, vel de-nique vfu Theriaeæ perfanati fuerint,decidcntc ab eo-rum corporibus cute,inftar exuuiarum fcrpentum(fe-neclam aliqui nominantjEx quibus efficitur,morbum hune non efle iccinoris intemperiem,fed affedionem folummodo quandamcutis. Nihilenim profuiffct il-lis cutis iUa mutatio,ficaufain hepate remanüffetNec potuiflet ab vnius autalterius vini hauftu confirmata huius vifceris intéperics,præfertim calida amp;nbsp;ficca, pro-pullari. Quamobremnon eft morbus hic alia in parte quàminipfa eure queren dus; ad quam internæ partes melancholicum fuccum effundunt. Huic reiconfen* tiunt pulchrè, quae Galenus in 2. lib. ad GJauc.cap.]0.amp; alibi feripta reliquit, alijq; pofteum Medici confirnja-runt. ERA. Non contemnenda eft hæfitatio tua, licet rcfponfio non valde fitdiffîcilis. Perfpicuè amp;nbsp;firinè fu-pràoftenfum fuit,membra corporis nondum nutrite mclancholicofucco, dum bonifanguinis fuppetifW* pia.Huncenim tanquam familiarem fern per artrahét» illo velut inutiJi amp;nbsp;alieno reiedo. Quocirca fi vacuarc cum non poterit,addebiliorcs partes deponctvbi vel fcirrhum,vel cancrum,vel fimilem morbumaliumfu-fcitabit,elephantiafim nó concirabit. At iecinoris tem-peramento naturaliter habente neceflarium eft ptobi laudabilisq;fanguiniscxmediocriter bonis alimentis tantum generari,vt non cogantur partes omnesingra' to fibi fanguine ali. Quöd fi ferat fic res,vt facicipartes reüquis.fint debiliores, amp;nbsp;ad eas propulfusïanguisdc-forma,rehominem incipiat,mirari neutiquü debemus, fi pharmaco huniorem ia cute retentum difliparc potente
-ocr page 185-f ^ R s ^r^ R T Æ
^^tc curatum audiamus. Qnippe reliquo fanguinc ^'^'nperato exiftente rcdintegrari malum non facilè po-**rit. Eranr crgo, qnos fie percuratos feribit, in via ad ^æphantiafim,nondiim habitum contraxerannvereqj **fphantici needum fucrantLiquctid ex eoperfpicuè, 9üôdabiccdcnte veluti cure fanati funt. At veri cle-P^antici tumores feu extuberationes amp;nbsp;nodos multos ^tiurosfubeute habcnt,quos per fudorem non facilè *^difcuterc: quosque tempore adeo bteui impoflibilc ^t diffolucrc. Caufaeotum plerunq;eft humor plané I^rreus, ficcus,amp;durusadeô, vt fruftra ftrenuè emol-'‘fntibus remedijs emollire tentent medici. Tales quis
Gtdenicl It-prop noniM uercialcf trit
Putet ab vnius alteriûsue hauftu vini,vt pauló ante di* ’^^basjdiflblui. Si in folacuticula malum inhaier?tgt; j tfedi poffet,quod fcribitur. At hocinconfirmata tlc-1 Phantiafi non eft: in qua tota pene membrorum fub* Mantia permutataeft. Quarc non pugnant à te obieda tgt;Jmillis,qux difputauimus. F VR. Galenusnó loqui-I'ardcincipicntefolùmaffedione.verumetiam dein-»eterata. Nam quendam fie perfanatum feribit,.quem pfopter terribilem afpcâum abhorruerintfoetj, amp;nbsp;qui pfoptergrauem odorem alios quofdam contaminarit, ÊRAS.Ratiodocctveraeffc,quædiximus. Quocirca Paterinos oportet, huius quoquemorbum (fi modo . perfanatusfuit:nccfalfaGalcno narratafuêrc)inidifpo. j fitionc feu %éai adhuc fuiftc. Neq; fieri non potuir,vt faciem atq; pedus magis obnoxiainiuriac habuerit alqs partibus,amp; hoc pa dofficut fcabiofi folcnt altos inqui-•'are.tametfi hepar eorum labe nulla affedû fit) quoi* ^am infeccrit, hepate nondum de naturae fuæ ftatu di-moto. Cogita apud te ,an non omnibus argrotantibus medici remédia taliaexhibituri,Ac plerosqj çgros cura-tunfuiflent, fitantaeflét vel pharmacorü nominato-(meÜicacitaSjVel morbiimbccillitas,fine ad curan-
-ocr page 186-I8i' ER'/îSTr DISPUT.
dum faciUtas'Multi certè codas riperas, theriacam, amp;nbsp;fimilia nullo cum frudu propinarunt segrotisiquodfa-dum non fuiffet abfq; vtilitate aliqua, fi talia remédia tanta vi pollcrent. Ego fuperioribus anniscumD. Si-gifmundo Mclanchthone cxcellëtcmcdico œgro cui-dam trochifcos vipcracin Italia diligenter prxparatos exhibuifxpius, fed commodum ex ca re nullum pror-fusdeprehendere potuimus. Quare fi iuuaruntillos,in fola cute malum adhuc hxfit: neq; laborarunt intern« corporis partes.Tumoresquoque, quales inhocmalo fub cure nafci folcnr,nödum exortos fuifle certum cft. Ex quo pcrfpicuè patet.prxdidos xgros hepar faluum amp;nbsp;incolumc adhuc retinuiffe : amp;nbsp;proinde vel inccpilTc folùm elephantemin eis gcnerari,vel prxparationcfo-Ivim quandam fuifle. Poflunt enim multa corum,qux in clephanticis apparent, etiam ante huius morbi exor-turn fuboriri.Quippe tumores faciei amp;nbsp;cutis ab hunio-re melancholico pronafcuntur, qui non tantum poft hepatis intemperiem,vcrumctiam ante eamcoHigi^po-tuit. Eft enim aliquando caufa,alias effedus prxdicli morbirquemadmodü fupra dcclarauimus. Récita iam nobisParacelfi de propofito morbo dcliramëta.FVR Non recordor me de elfentia huius mali apud eu quic-quamlegiflc,praeter id quod in lib. de Med.cœl. air.fc-profos deftituibalfamo,quocundi alij homines tifint. Videtur igitur credidifle extindioneffl e^“^''^^ abfumptionem balfami abipfonominati. ERNonle-QttiW elephtu gift^vt video,lib. Paragr.in quorü quinto de Lepra mo-apud f^rae. refuofcribit. Principio morbura dicit ficcum efle:in quo nondiflentitàveritate. Cum deinde ait putreia-diouem efle corporis elementati,cû fuis’metallicis,in* faniam fuam fequitur.Quoniam metallica in corpori* bus noftris nulla inefle.certiflimisargumentis in altera concertatione demonftrauimus.Elementatum corpus finon
-ocr page 187-P J RS ^r A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183 nbsp;nbsp;nbsp;»
ß non illudvocat, quod ex dementis coagmentatum eft,quid appellee nefeio. Equidem non muko póft bis ait,fi lepra vnum elementum occuparir,confcruare ad-hue rcliqua tria humiditatS naturalem, ne corpus pu-trefeat: ex quib. condeiocum hîc corpus 0x4. démentis fabricare:quod tanta alibi côtentione ncgat. Suprà didis illud quoq; adqcif,nil aliud efle lepram,quant ho tnoputatus,cuius corpus'putrefeat. Species ponit très, specie tk. permiftam,compc(itâ,vniuerfalem. Deinde ponit Le- phantü apui ptam quandam tcrræ,aliam ignis,tcrtiamipfius chaos, Pauce^um, (ficenim acrem putonotatjquartam aqua:.Primam in heieprimum apparerecum fcruoremagno,infenfibi-htatc amp;nbsp;tumore. Secundam parère multos in toto corpore furunculosquorannis redeuntes. Tertiamanhc-litusfœrorë cum prauo coloreinducere. Inquarta pedes amp;nbsp;genitalia intumefeere ,vlcerari. Aliud deinceps genus Icpræ ftatuit, quod à principalibus membrisin-tipiar,nôabdementis:cuius ipecics cnnrncrat,Lcpram. pulmonis, hepatis, vcficæ,fplenis,cordis, rcnum,fellis VeficulæjCerebn.His fubiiingit figna:poft quæfequitur ttamenfeu dijudicandi ratio, inde ad figna rdabitur hepræinnatæ ab ip(o nominatæ: tandem caufas recen-Hvbi differentias fignorumpromittit.Hocinlocoo-hitcrnotabis,vtconrtantiam dodrinæ Paracelficævi-dcas,quôd calorcm amp;nbsp;frigus caufas Lepre facit. A calo- P^racelfat ci' teamp;frigore lepra alrjq; morbi generâtur,inquir. Quo-■ttodoigiturtumipfe turn dilcipuli ab bis qualitatibus Plt;^wclt;lt;«pJ^«* “'torbumgrauiorem nullum gencrari afleruntîHæceft ^’”*’ 'StegiaiUa noua medicina : quam fufficerc in locum kteris conantur homines fanatici,amp;immanes carnifi-tcs.quo nomine cruditos amp;nbsp;dodos medicos immeriro ^ondecorant nefarqquidam.Quid,oro te,exreciratis ^ttinibus difees? Defedum balfami audis elfe : at quid ^ «'' “tbalfamum, nee ipfe,ncc alius quifquam no uit- ' nbsp;nbsp;nbsp;'
104 SKA S Tl DISPUT.
Putredinem cum affirmât, fymptoma quoddam dicit mocbinaturamnoncxplicat, In elcphantiafi non pu-' trefcunt omnia membra,fed in maxima, quxdâ folùni ÜtphMtbpt penitùs corrumpuntur.Quî poffet tôt annos viuerc, non eflputre- qQot viucreplerosq; elephanticos cernimus, fi putte* ^^^æ ^^^^ corporis ex dementis côflati vnà cum mc-** tallicisParacelfi? Omnia fie putrefeerent : vndc citam mortem confequi prorfus neceffarium foret. Vix ek-mentaticorporiscummetallicis putredinem,hoccfti integram corruptionë omnium,ex quibus côftat, affir-mauit,cùm innatum humorcmàtrib. elemcntiscon-. feruari,quarto putrefcente aflerit. Quarationcautvl b ntiliis (er^ fict,vt in re ex quatuor elementorummiftioncconcre-ruptoptr^t ' ta,vnoeorum corrupto,mtegra dus natura feu humot wgtnüwi lt;4- inOtus remaneat?Non vident omnes homines porten-iQf, tofa mendada ab iftis nouaroribus proferri? Sanè tant rudisvixaliquisrcpcrictur inter cos', qui philofophix aut medidnæ principia vel eminus côfpcxêrc, qui non ex didis perfpiciât ,Paraccnum naturam dephantiafis nunquâcognouiffe.Quae de fpccicbus,examine amp;nbsp;eau* fis refcrt,non confutationc, ièd rifu digna funt Quarc ad curationem,fi idem videtur tibi, tranfibo. F V R ^ mnino idvolebam.ER A. Qupniamhocmorbolabo-rantcs,necfentiuntnccintdhgunt vitium in corporis profundo larens, amp;nbsp;extemam folummodo foditatem intuentur,ab hac fola petuntliberari. Medici autera, qui amp;nbsp;caulam horum fymptomatum intdliguntefle redundantem fuccum mclancholicum certa quadam malignitateprarditum , amp;nbsp;eundem abhepatis intempérie continue gencrari pcr(piciunt,hocfolicitifcrU'' tantur,quomodo prima totius maU caufa toUaturhoc eft, qua rationc amp;nbsp;via hepatis intempéries eliminetur. Hanc ergoinuenicndarumindicarionum feruantme-thodum. Primum quod occurrit,eft fœditas amp;nbsp;afper? tas
-ocr page 189-^A RS ^^ gt;f R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iif
^15cutis,tumorcs, vlccra,corrupta partium nutritio* amp;Cït. de quibus folisïegri. ficut didumfuit,conquc-runtur. Qiioniam enim prêter amp;nbsp;contra naturam ad^ üint.ablationcm fiü ctiam idiotis indicant. Sed auferri nequeunt,remanëte caufa,quacprimü genuit,amp; adhuc fouet atq; augcr.Caufa vcró eft humor melancholicus, hic ergo tollcndus eft. Verum hic etiam fruftra labora-bimus,quantifper nouus fubinde exvenis fuccus fimi-Hteraffedus afiluet. Huius affluxum prohibcre non poffumus, dum ab hepatetalis generatur. Quocirca procurandacftprobiamp;conuenientis fanguims gene^ taho. Hocautemeftici nulla vnquam potcrit ratione amp;via,(ihepar intempérie iftiufmodi laborer. Etenim f’J(g„p„^(^ ftnguinëgenerat pituitofum,aquofum,biliofum,mc- ^^ fanguineM lancholicum,amp;cæc.prout hoc vel alio modo tempera- genentdißimi turn eft quouis tern pore. Quatnobrem liquet intern- lem, periem hepatis prime omnium corrigi oportere. Cx^ tcrum vdgeneratur adhuc praua hepatis intempéries, vel fadaiam eft. Qiix adhuc fit, caufam neceffario habet,à qua fit amp;nbsp;pendet.Quare profliganda hçc erit:cùm ta demtaneceflarium fit fientem iecinoris difpofitio-ncmpariterdeleram extindamqueefle.Caufam porró buiustemperamëti vitiofiaudiuimus fuccumefle me-lancholicum peculiarc quadam venenofitate prædi-i tum.Hic ergo cum emendari non facile poftit,vacuan* duseft.fimulq; prouidendum,nefimilisdeincepsgenc-! tetur.Fiet hoc,fi caufas,propter quas in corpore colli* . gitur,abftulerimus. Ergo fi lienobftrudus aut debilita-fus hunc ex venis ad fe non attrahat, hifccremédia ma-bsofferenda. Si alimcntorum qualitas incaufaeft,mu-tanda hæc fuerint. Et cü fineiecinoris caliditate(quam plerunq;lobftrucho cfficit augétue ) non facile aduri ^otusfangui.spoftit,rcprimenda amp;ad mediocritatem feuoeanda modis omnib. fucritaUis fimul ablatis, qua:
A
-ocr page 190-J06 ER JS Tl DIS PET.'
Oudnèl t ^cobftruendi potenriam obtinuerunf. Siautem fada phMKtcurjbi- ^^æ fuerit prauailladifpofirio:hoc dbli à caula fuaam-Us céntendui- P^^us ^^°*^ pendeat,fme præfens fine a biens cailla li Gui-lis aut nulla potius curationis fpes rcliqua mafir.Quód fi aliquafuperelTcfjCaula piimuin remouenda,deinde intempéries corrigeda foret. Scd ponamus iaiu intern* rientisekp^är periem in iecore vel non coepilTe fieri, vei nondiim im-Meuratioqu^ preflam clicked àcaufafua adhucpendcre. Qiixnobis hïc aliaincumbit cura, quain vt luccum fceeufentum, quem ad cuteni ex venis naturaeïfudi^quiqj intra va-fa adhuc continctur, euacuemus? deinde cutem re-purgemus amp;nbsp;abftergainus.’Anrc omnia veró prociiran-daeftbonilanguinis gcncratio;arqjcaulç,proptcr(]i?a$ inutilisfuccus in corpore aceruatus fuir,rollcndæ,liuc in vidusrationcpeccatû lit, line Jients afifedas aliqws occafionem dederit. Quibusporromedicaminib.prae-dida confici poffinGminimè opus eft hie referrerefi no-tum fit omnibus. fVR.Saltern generaleindicatomc- i thodum curandi nafeentem adhuc clephanriafim.Elt Hxcindicaturab humorc foeculcto amp;nbsp;eiuscaufa. Hü' I morille cum fit cralTusamp;ficcus prêter modö,amp; quan- I titatefimul peccet,partim vacuandus,partim corrigea-dus eft. Vacuabitur medieamentis ad hanc rem accom-modatis. Primumf poft abfterfionem itjteAinorurrrSc ventricul^venar Cedione. Aperietur aür venaiatcran-
QS^ uend m nu Ja rem amp;nbsp;medium digitam. FVR. Curnon potius in / tlephantef^ cubito fécatur ven2, vt humor craftus facilias per vul- t ^«»M’ nus ampUus exeaü ER. C^i apud nos, quid in fangui- I nis miftïonccontmgaf,nofarunf,cauiam huiusrcipul- ƒ chrè perfpexerunt. Si obferuaniüiranguinem ex vena ƒ fc£laproüucntcm,quoties vaCcuUs peculiarib. promo- l rc no{lroexcipitur,{cmper cöfpicatus es primo excua' tem deteriorem eïTe confeqgëte. In caufa cR,qaóda2-snra fempcrimpuriorem fangainispattern, modo fa-
cetc.
-ocr page 191-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«gt;
Wre poffitjad extremes a rtus, tanquam partes ignobi» «ores.deponit. Ç^are eu non tam cum,qui in profun-^0 corporis continetur,quàm qui in habitum corporis fffufuscernitur, cuacuarc animus eft, extrem as venas ^aiorcfruclu fccamus.Vulnus autem infligere codem ^ftro cademqs magnitudine oportet, vt pleriq; faccre fcknt.Pofthxc vtendum purgantibus,eaq; repetenda CwmcfepM-^æpiuSjhuinorib.priusad purgationê præparatis. Nam ^^l^P^'^P^^' humor craflus amp;nbsp;m venis impaótus vnica vel duab. pur- ^^” *”*’ §3tionibus non poterit educi. Violcntç quoque purga-tiones plus nocet quam iuuent. Qiiare viciffim cc præ-Parandus amp;nbsp;vacuandus erit ixpius,dü corpus elTe mun-hum vidcatur. Qiio fado,ad cum veniendu eft,qui fub cutecoUedus hærct:quera purgantibusfruftra tenta-Ueris exturbare. Etfi enim, qui ex venis excidit humor, nonnunquam in venas regreditur, amp;nbsp;per repetitas va-tuationes tandem expurgatur ( nunquä vnica vel dua-hus tantum purgationibus humores per corporis ha-hitum difperfos extrahes in his noftris regionibus, fed tapetere fæpius oportet)hïc tarnen nihil rale expedare hebcs.Quamobrë cucurbitulis amp;nbsp;fanguifugis atqUoca* hbus remèdes impofitis abfumere vacuareq; conabi-
Uiur. Ante omnia verb vidus ratio præferibenda, quæ viHutratioin länguinem humedet,dilutiorem amp;tcmpcratiorcm ef- ciephaottifi. ^ciat,qu3eq; mclancholicum vnàfuccum diflipet. Prae-•^ipienda ocium, quies, hilaritas, curarum vacuitas, fo-^inus;amp; quç humedare citra manifeftum calorem aut ffigus poflunt. Hæceft futuri adhuc morbipræferuan-hiamp;incipicntis,at nondum fixi amp;nbsp;confummati curan- curetittmin-hiratio:quamfucci craflitiesd aftedus locusdifticilio- cipiemekphA-femreddunt. Quibus nocentius illud eft,qubd ægri tiafucuratu. »ihilmali fentiunt,medicos non confulunt, aegrota- HiffiaUf, fefc Hefciunt, cùm interim radices agar malum altius, Presque ferpendo femper acquirat ampliores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
A 2
-ocr page 192-ISS E R^A-S r r DISPUT.
Humor ctiam-fub cure difperfus quotidir côtomacior-amp; ficcior redditur,vt quólongiusibi h«ß£,3;gnusauel« li amp;nbsp;difcuti po(rjt. Qyàm fit enim difficile feirrhofas collcótiones diffoluerenotum eft omnib. nicdicis. Ac» cedit adh2cc,quöd extravcnas eftufiis humor craflus jqcafdem nonfacilèiterumingreditur. Quófit,vtncc pur^atione detrahi ,nec venae fedionc cduci valcat. Quod paulatim membra alteret, fibiquequodammo-' do aflimilct.æquècertum putatur. Quare fie ca intempérie induâa^uÔ magna fanationis fpes reliquaeft.Dif* ficultatcm auget,quöd remedia.hume(ftantia non ma* gna vi agendi praedita funt:amp; qubd imbecillus partium calor remedia nonducit ad loca affefta. Difficileergo eftfat non impofl'ibile)incipientcm morbum curahAt Quftnio de- ^^^^'' ßfoiata lam amp;imprefl’a in hepateac vcnis intem-^htis infana-, peries eft,vt femotacaufa non fit necefteeam fimuldc-bUisfiti. Îcridnfanabilis eft redditus.Qi^o tempore in bene com ftitutisRcbufpub,feparari ab alijs folent, ne alios contaminent. Duo enim haccitingi in eo oportet,.qui iure arceaturafocietate amp;nbsp;conuidu fanorü, vt morbocon-
Curbepitis^ mtèptries. ^-^ quaHs emèdd-XtUf^MMtf
tagiofo laborer,atque incurabili. Dum enim fpes cura-tionis fe oftendit, licet contagiofus fit, etjei ex com'o^* tio fuorum non debent ; licet non tantü conuerhmes cum cis fcdulo monendifint,vt cötagium, quoad pof-funt,prudenter caueant,fedipfis quoqucaeghsimpcra* iidebeat,vtomncs occafiones alijs nocendideuitent ac fugiant.FVRN.Cur funt infanabiles,quihefficam feu permanentem intemperiem hepatis contraxerunt? Si aliæ huius vifcen.s alterationes emendaripoffunt, ficut frequenter accidere experimur,quarc hanc negas poflecorrigi?ER, Çaulanon.vnica cft. Primumenim vix vnquä hepatis intemperiesconfirmatafiiieheftica vlla curata fuit. Deinde ficca difficilima curatueft,in quocunq} mëbroinfit.Prætereacùm hic morbus velut cancer.
-ocr page 193-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139
«neerquidam fit totius corporis, qui poflis de pulfio-iieeius fperare,cu particularis fcirrhus autcancer eu« rationem omnem refpuat ? Medicamenta quoq; nihil admodü efficiunnpartim quia mutata iam funt in vcn-triculo,priufquam ad hepar penetrarint : partim quia cura humoribus amp;fanguine melancholico inmefen-*erij venis contento permifta mox qualitate illorum jnibuuntur,propriasque vires amittunt, partira quia maior eft vifeerum vis in agendo quam patiendo.Qua- vifitra pf«» tcplus permutantur pharmaca ad melancholia, quàm “^^^^^ V^*^^ •pfa hepatis temperamentum ad melius immutent. ^‘^^^^^^'*^'-E^uidem fi non eft'et maior partium, quæ toti corpori älimcntum præparant,facultasintranfrautandis,quæ ^ranfmutan polîunt,quàm obiatorura poteftas eft in
j Patiendo,fanguinis longé minus generaretur, quam a-Icndocorpori futficiat. Cùm cutis intemperiem fortè contraxit,vrin fcabiefanguinem adfeattraäum quan-tumuisbonum corrumpit,amp;qualitate fcabiei,qua la- . borat,inficir. Hoc qui in hepatis codione fieri negat,« aihilintclligit. Intemperiem ventriculi confirmatam' ïgrèemendari nemo nefcit;tametfi pharmacaintegris. *dhuc viribus ei occurrant.Quid ergo de hepate nobis: Ptomittcmus,ad quod altcrata, mifta, frada, amp;anenis. potentijs imbutavix tandem permcant'Quód fi etiam.
, effeciffe aliquid cogiremus,facilè tarnen id om ne ab in-I 'l'unatis humoribus iterum extmguitur. Hi namque f'raperadfunt,pharmacabreui aliquo tempore dun-hxat pro viribus fuis agunt. Summatim. dicam ,mor- ^^' bum hunc nullus curabit,nifi qui vniuerfum fangui- ’’“ ''cravitiofiim.cducerc,meliorem ineius locumfubfti- ^^^ ‘lt;’’f‘’pogt;’‘' ^Uere,totius corporis temperamentum mutare, ficct htemq; membrorum corrigere poteft. Si: poffer fani-6uis bonus extra corpus præparari , amp;nbsp;adulterato ex var b^ emiffo in.eius locum,infundi,vix tarnen falus fgetäf-
-ocr page 194-tjo ER^^n DISPUT.
ri poffet. Nunc cùm ab hcpate eum generari amp;nbsp;ventri* culo praeparari neceffarium rit, hare autem membra ci-bosoblatos ric altèrent ac mutent, prout hoe vel allo modo affeüa lunt,qiiis dnbitct,quin oleum amp;nbsp;opcram ludamus? Addc iam, quod iamantè dixi, cutis amp;nbsp;mem' brorum vitia, quæ propter longam nutritionem viriori fucci tempcramentum amp;qualitatem fimilem acqui-fiuerunr,nepoftfanatani quidem hcpatisintcmperiein fanabilia fore:quod cancri amp;nbsp;fimilium tumorum exem ^^^ duur ' P'^ ’^^^docêt.Quis nefcit Alphosfeu vitiligines prefer-tim profundiores,qualis eft Leuce,vix vllis remedijs ex-terminari porie? Quid ergo hic expeftabimus, vbi tota - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cutis longe grauius afFefta,amp; virtus ariiroulatrix magis
laefa eft? Nihil. Quocirca redè omnes omnium ætatum Elepfcrfïcon- acnationum cruditi medici magnoconfcnki afleuerp Jummattu funtjconfummatum feu hcéheum elcphantem incura-tiuura 1 . bilejneffe-nefafiè autemmentitus cftParacclfus cuni fuis gregalibus,cùm curabilem dixit.Quanquamaliter eum pro more fuo nonnunquam fcripriffe in primal tertia velitatione demonriratum nobis memini. In Pa-ragr.incurabilem ponit, quando extuberationes cutis paruæt'quas grandinëappcllatjvlcerantur. Item quan* do in femorc amp;coxis caro ric deperditur,quomodointer pollicem amp;nbsp;indicem abfumi confueuit. In qwb itæc non apparent,eos fanabiles iudicat. Alibi fpecies lepras omnes incurabiles facit,vt in tertia difceptationeoften-di. Quód ri hue referte omnes morbos oportet,quos e-lephanti tangCenturioni fine raonarchæ fubtjcit eum Paracelfus ipfe turn gcegalis eins eodem fpiritu inflatus difcipulus,multos ponemus incurabiles, qui facile la--039$ morbas nantur. Quippe accenfet hic leprç vlcera omnia,pruri-fuHepracojn tum,fcabiem,alopeciam,furfures,fquammas,fciffutas, preUrndant çy^jg foeditates,puftulas,malümortuum,amp;fimilcsaffe-Vuritce jici. ^æ^gj, Harum aliquas etiam Magiker lepras fpecies facit:
-ocr page 195-PARS ^r ART A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïÿî
f’eitaut anteambulones. F V R. Cur tot ftatuunt eius Species? ER. Vtimponant hominibus.Cùm enim forte iliquem aftedum Icuem percurarunt,Elephantiafim fc percurauiffe menriuntur. Cum fyncopen forte aut af-feäum fimilcm depuHum vident,imperitis pcrfuadent tpi!ep(iæ fpeciem fuifle :amp; quod natura fortefecit,fuis pharmacis adfcribunr-Sicaliquandofcabie confpicien-icsaliquem contumaci ac fœda laborare, elephantiafis ^peciem clamitanr,vt amp;nbsp;plus cnaungant,amp; fcirc aliquid PtæalrJs medicis putentur. Exemplum reperies in lib. Ö.Deffennn aduerfus Fedronemcap. 41. Ego fane non Vnicumcuraui ex illorum numero,qui pro leprofis amp;nbsp;hicamp;alibi per Germania habentur: licet veredephan-hei non fint. Tantum porto abeft, vt ego de elephanri-ïorum curatione gloriari cogitarim ^vt ^fi de me alius hocfparfiffet, mcndacij fuerimfemperaceufaturus. Quod verus Elcphas iam fadus à Paracclfo curatus •lunquam fuexit,atquc curari à nullis poflit alqs, quam' 9ui poteftqte donati fuut cselitus tali, qualis Chrifti di-ftipulis conceffa fuit,ipfemetfcripGt: ficutalibijmon* ftraui. idem fuccelTor eiusnefciens affirmât, cumfic Pdracel [Hirtin fcribit. Abfoluti hydropes, perfedæ lepra:, confum- diuiumele-’’latæ podagræ amp;nbsp;epilepfiæ, vniucrlali curationi S O- phänaßm 'm-^VxMMODO fabijeiuntuK Cæterùm tin durât, qui- cunbilè con^ husvniuerfalis curatio pGrficitur,in maieftate naturæ ^f'^*^ ^tcnr,ait;difpenfationibus mundanis non funt fubic-^æ.amp;paucilTimis funt coneclfæ.vtiple ait (nulli créa-'aræ,vtegoaffirmo,amp;indiirolubilibus argumentis de-'gt;ionftro. ) Quareincurabiles fimplicitcrfunt prædidi ®^orbi.SiGnim vniuerfah tantû curationifubijciuntur, Hoxinaniffimum cftfigmcntiim,particularis nihil hic Poterit.Q^apropter cùm partjcularibus remedtis idem ^lcfncceflor,fuioblitus, piænominatos morbos cura-$ doc«,.aut de fentibus lo q ait u r, non de fa dis, au t Ja
-ocr page 196-192 ERASTS o r S P F T’
ïpfur» arguit mendacq : quod valde eft Paracclficis fa* miliare. F V?R. Quibus remedqs curatParacclfus præ-fentemmorbü? Ego nullibi me vidifferecordorphar-maca curantia,féd tantum incrementum prohibcnsv-num mihi notaui. Nam libro à me antè citato hæc ha-BlepSitntidno betzQuilibcthomobalfamumin fe habet: leprofi eo Sabent ^alfa- carent. Aucum igitur poculentum in ventrem inge-wiw«. ftumcum cft.diftcibuitillius vires ventriculus in corpus reliquum:indc oritur quçdam humiditas,quçfacit crefcerebalfamum. Lepræ igitur incrementum tantif-per ceflat,dum aurum in ftomachofuerit.ER. Addain hifce,quæ in citato libro Paragraphorum tradidit. Pri-mùrn fœdè confundiç cum (ignis curationem. Deinde prgferuationem(ipfe conferuationem vocat) àcuratio-ne fciungit. Præferuari dicit corpora extradione Ann-RemeJ Blt;n-4 ’^^0Hij,fanguinisciTcntiaJiquore margaritarum,fpec** iduerliu de- fica granorum iuniperi, meliflæ.cichorij.valerianæ. ta pbuntcm- curationc.inquit, elementumconferuarc oportet,naturae balfamum:vtendumq5 illis rebus eft, quæcadaue' raimputriâconfcruant:cuius generis funtStimmi,genus Mann£c,amp; Thereniabin (fie rorem quendam flaue-feentem Maio menfe fuper folqs apparentent vocaO præparata,balfantum naturæ amp;cflcntia vini,granor«tit iuniperi ac meliflæ. Lepræ rubræ cura eft aurum•' aJ^æ oleum amp;nbsp;aqua argenti. FVR. Video hæc non aliter co-hærerequàm priora. ER. Leprofos balfamodefthutos ait.Vndc ergo tôt annis vita eis fuppetit, fi in balfamo confiftit vira,fîcut palTim clamitât ? Quomodo autem dicit vcntriculum deglutiti auri poculenti vires in to-tum corpus diftribucre, fi natura in morbis nihil agit, fed ociosètantû,quid nouushofpes moliatur,fpedat. Imo quomodo cum illo hoc concordabis, quödrenie-dia corpusperuaderc,morbos quærere, inuentos ag' gredi,amp; deuidos expeUere fcribunt? Lepræ augtnen-tu»
-ocr page 197-^AXS ^r A RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1Ïgt;J
bmtantifpcrcc(Iat,dum in vcntriculo aurum hæfcrit. Ergo non alibi quàm in vcnrrc cxiftcns prohiber pro-greffionë morbi. Et quararione comprimit eins adio-nemï Gencrar,inquit,humidiratem quacvtbalfamum crefcat efficit.Primum non cft opinabile quomodo au-tum humcdet.feuhnmiditatcm in nobis gencret.cviin hamiduni ipfutn poteftate non fit. Ac norunt, quicun-que naruralis philofophiæ non funt prorfus ignari, hu-miditatem non fe inftar caliditatis amp;nbsp;frigiditatis in vi-cinacorpora propagare poffe. Calor ignis in igné permanens adinotacalefacif,actandem igncaefficit.' Hu- A^ quoiM^ miditas autem aquæ, exempli gratia, non humedat vi- do humtiiet cinacorpora,nifi cumfuofiibiedoadcatranfcat, amp;in uiciim-tafeinfinuet. Ergo impoiribilccft.vtaurumilludvel potabilc vel efeukntum, in ventre fubfiftens partes a-lias humcdct,nifi vel vaporem ex fe ad eas emittat, vel pattern aliquam fui communicct. Qiiod an fieri poifit, illiiudicenr,quibus auri natura cognita eft.Equidem in halitum ab igne vel calore alio rcfolui omnes omnium tratum amp;nbsp;locorum intelligentes vbiq; amp;nbsp;femperfatte-Hante expcrientia)ncgauerunt. Quarefalfum prorfus tft,quöd humidiratem air ex fe emittcre, aut generate. Quippe poteftas ineo proxima fibi corpora altcrandi iiüllavnquamdcprchcnfafuit.Qus fimaxiinèin co in-cffeconccderetur,alias ramen f extra amp;nbsp;prater ventri-tulum, in quo folo ponitur efficax effe ) partes nullas miitarct, AddequódhxchumiditasabaurogenitanÓ Q^mumbty poffer baifamum augerc:quod nil eft aliud, quam hu- ^j^^j ^^^^ ' midum natiuum feu radicale appellatum. (Ipfisnomi-nare aliterlibuit,vt fupraaliosfapere, maiusq; aliquid dicere putarcntur.)Hoc autem ab alimento folo augeri Poteft.Qiiocircain fubftantiammembrorumconucrti ®portct humiditatem ab auro procreatam. Sed certo certiuseft auri partem nullam à calore noftro fuperari
-ocr page 198-.194 ER^STT DlSPf^T,
,po(re.-vt quas nee ignis nee vis alia naturalis perdeve ac tranfmutarc valeat inftaraliorum alimentorum. Tantum enim diftat mctaUorum.prxfèrtim auri,tempera-mentum à noftrorum corporum temperie,vt in hæcil-lud nullaratione tranfirepoflit.Qiiippcvtadioacpaf-fio fiar,conuenicntia quædam requiriturxùm nó quid-uis in quodlibet agat. Manifeftu hoc eft ex co, quod ne plants quidem omnes,quarö natura mulró ad anima-Ïium temperatura accedit propins,acalore noftrovin-cuntiir. Malta: näq; tu nos turn alias animantes, priuf-quam tranfmutationem pariantur,occidere natæ fünf. F V R N. Si neq; akerare aurum corpora noftra,ncqiab teran ab eis poteft aurum, cur Pharmacis admifcêtme-Curaurup^ar did ferèomnes?ER. Veteres amp;nbsp;eruditi nil rale(deGrï-matiadmi- cisloquorjjfaditarunt. Sed Arabes,qui omnifuperfti-jcentur- tionisgenercplusalqs c5 alias nonnullasartes,tumin
primis Medicam focdarunt,vtd!uitib.adnlarcnfur,mo-rem hunc introduxerunt : qnë Latini deindefcditlófe-cutifunt. Quanqna par i hac in re Arabes fuerevt qui vix alqs vllis remedijs admifcuerint,quä cordis. Recen-tiores contra vix aut clcdai iû,aut trochifeos, aut aliud quippiä paranr.quin auri aliquid mijei imperent.Qi’''’* imo decoqutiubent cum aqua in valculis,amp; cuntdiftü-landis diftillari mandant. Nec eos abopinionereuoca-AurimfruHm revel Auiccnnavcl experiëtia potuit: quib.abundedo-co^uiw çrdt ccmur,ei nihil admifccriveldetr3hipoire.Sietgonihil fliU^tur. decedit pondcri,ne fubftantiam quidemdecciriffecre-. dendum eft intercoquendö, Sihuiusparsnuft^tranf-' fufaeft inliquorem, nihil abeoviriumcömunicatuni eft. F V R. Malta in liquorcincoquimus, quxvittutcin Jargiunturfuamliquori,tametft non hur poft coftio-nem leuiorafafta. Deinde aurum fatpe pofteoâionem kuiusfactum fuit,Poftremô,annon iinefubftantijça' niilficncpoteft vim fuam-m liquorc vcluti propagate?
-ocr page 199-PARS C^PARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I9r
^R.Qnævires humorhin quo coqimnnir, communi-'’ot.tranfraittuot fimul fubftantiç fuç partes in eunde:
’lood ex fecrctionecôftar,amp;ex eaintelligitur,quôdta“ ^öm fapor murarus eft Pondus videtur idêjmô mains, 1^gt;ia humorem in deperditæfubftanriælocnm recepir. Qupex(kcato,multûdecefrin'eanimaduertimns.Si au-’’Pondus aliquandoimminui vifum fuit,exeocötigit, (liiodfordcs afperfas amp;nbsp;adhærefeetes humor abfterfir. Decalins eftauriin eoediomb. amp;diftdi’ationibus cü ca- Vfmawieoüi
4 P'samp; Gmilibusvfus,quàm quodà fordibusrepurgatur ’ I^“perficiei inhçrenrib.amp; décoda ijs inficit.Qua ratione P'crunq; nocet potius q profit. Aurum enim incorru-Pfüpcrmanct:nec vel recipit intra fe humorë aqueum,. .quot;^cpartem fui eidë tribuit. FVR. Quid ergo mouitme-1 ^cos,vt decodis mifccri praecepcrintï E R. Dccepti pre-
VOeius videtur. Sunr cerrè ex idiotie pleriq; omnes ita , ^efti,vt quç magno vendiitur,efficaeitare maiore prç-''hopinentur. Cur enim ranti æftimantur talia,cogi-.'’Qtapudfefe,nifi quia maioresalqs vires amp;nbsp;facilitates 7iinucruntîltê-,nonfuift’cnt hæc tantisfumptib.ex rc^ ^'onibiis amp;locis adeó dirtanrib.ab orbe noftro adueda' '’‘^■compertum fuiffet infinite plus noftris poliere. Ex *P*nionc hacfatua confceutum mox eft',vt quæ apud ’®5proucniuntpharmaca, propemodum conrempta iboerint : dum in (olis tranfmarinis poteftates amp;nbsp;vires J^Hc magnas amp;nbsp;admirabiles non impcriti tantum cre-'^runt, verumetiam medici cenfuerunt. Nec aliam C^^P^rdcelß-^^“^aufammagisParacelficiapud opulentos in adrai- » fip’^^^ iolt;^^^ ' ’'•one funt, quàm quód tinduras amp;nbsp;extradiones pro- ^^f^^^ ^ ^(’‘^ ’‘^tiint auri,argenti,margaritarum,coraUiorum, amp;nbsp;re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘
’*’’^aliarum preciofarum. Ar errant toto, quód aiunr, '^‘*^' ^*0. ïqon enim quod magno venditor, etiam in .^dendofemper magnas habet vires amp;cfficaciam,fed ^P^ numero vulgaris hctbula conducibilior eft ad.-
-ocr page 200-ips ER Asrr Dis prr.
morbi certidepulfioncm,qnam vniucrfa ex India de* portata pharmaca. Non inficias interim ibo, certisin morbis amp;nbsp;temponbus plus peregrina prodenenoftrb-Hoc folummodó in præfentia incunólantcr affero,,aii* AttrummutUi* rum fine omni v'tilitate jegrorum pharmacis mifeeri, ter fhamicù ^^J. j^jj^ quouis modo intra corpus deuorandum fumi: milcetur. pçoprcrçaqubdoaturani fuamicruans corpus non ak tcrat,ac tranfmutarüpfum nequit Si me visvno verba dicerc,quodIcntio,tarn non conducir morbis aurum propter «fiimationem fui plus ceteris vulgatibus phar-macis, quàm nonconuenit podagrico magisexauro puriffimo fabrefadus calccus,quàm exmoHiffimo amp;nbsp;viliflimocorioconfutus. FVR Atquiaurumdiefitab-dira quadam poteftate à Deo donatum efle hilaritatein inducendi:amp; vifccra,præfertim cor,corroborandi. AI^ quidam fplendore fuo iuuare arbirrati funt/ùm poten tiam aliam nullaminefle cernèrent,qua prodeflevide-retur. ER. Si vifeera oculoshabcrcnt,exhilararetforte. fplendor,qui obiedum eft vifionis., His cùm deftitua-tur cor,non video,quid fplendore fuo vtilitatis ci a J t'errât aurum. F V R. At Galcnus enm toramedicorû febo’ lain melancholianigrorem inducere pauorenrAtri-Vfr«wi,rfuru«! Hitiam aflerunt, fient exteriores tenebræmernmadfe-ieuorAt^mex- y^^^^j putilanimis amp;nbsp;rudibus. ER. Alibi fi rmis arguer en: ‘ ‘‘’^quot;’ tiamp;oliendi non redè hoc affirmari,verioccmqnc Auer-roiseffe opinionem. Sedad hune locum nonpertinct _^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haeediflertatio-Ad aurum quod attinet,lçtitiatn parère
Aura quomor- j^on ncgo,fcd,oculis amp;nbsp;animo auarorum, dumipfum vident,côtreâant,pofiidcnt, Dc^aculratcabdita , qua ”‘’^’ à tedida præftare fertur, nihil dicam aliiid,quàm in: opinioncfola confifterç, cuentum monftrari nullum, pofleSifidem mihifæpiffimeinrer pcriclitandumfàlsô. non habes,ipfemet experire.Quç potentiam nadafunt aliquidfaciendi latentem,ca idipfum fæpe,inûar Ma-gpedï
-ocr page 201-^ ^ SS ^r^R r^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i97
gnctisjopcrannir: fic, inquam ,vtccrni amp;dcprehendgt; Wanifeftèpoflît. Dcauro,qai talc aliquidmonftrabit» “demum verè admirabilis mihi experimentator lau-dabitur. FV ft Magis, vt video,aurum mifcetur phar-•nacis aüjsomatus gratia,quam vtilitatis caufaPotcrit nihilominus peraecidensnönunquam prodefle. Si e- 'P'’'^^ tónaagerperfnafus fit, pharmacum ob id gencrofius j Ï“***“ vUe,quta aurum recepit,conndentia amp;nbsp;alacntatc maio-icfumet,faciliusq; fanabitur. Qitid enim animus fpei plenus.in morbis Içpenumero cfticiar,nerao nefcit.E R. Atramen docendi funt ægrotantes nihil commodare, Si perfuadere nequeas,vfurparc in dccoftionibus amp;nbsp;de-ftillationibus, vt confidentiores reddasnihil vetat.Sed tut fubftantiam intra corpus dare velis nefcio:cùm,fic-'itdixijmmutarinequcat. F VR Atinliquorem folu* *un) amp;nbsp;potabile redditum conhei putant. E R N- Nugæ. Liquor ifte à peritis in aurumfacilè vertitur.Ex quo euü denterpatet,nullam fubftantiæ mutationem faéhim,.^^^^ _^ fed tantum qualitates alteratas fuifle. Si deinde cogi- ttntampmii^ ^«,nö fine maximi amp;nbsp;diuturnicaloris vi hue deduâum fiop/^tß,, ^flfe.(Taceoiam,quöd abfquecorrodentibusinaquam
•ion folut complures Chemici conftanter affirmarunt: ^luiabeo deinde nunquam intègre feparari polïunt^ pctfacilè intelliges ignea fua qualitate morbum hunc *ugere , non comprimere. Ratio par eft aqua: vel fucci feolei ex argentoconcinnati, antimonij præparati, eß fentiæ viniabipfis vocatæ,amp; granbrum iuniperi.Quip-Pcomnia pratter infitam à natura caliditatem ex prat-Pïtatione acrimoniam acquirunt plane igneam amp;nbsp;cro-d«ntem:qua curabilem morbum abfqj dubio incura-Vilein efficiunt, Nimis multa extant exempla his phar^ *^acisimpieexcarnificatorum. Sane hisipfis, quibus. ^æcfcribo,diebusduohîc habuimus fatis illuftria. Re* klarem alia plura,niû mctucrco3,ne viderer alio confîi-
-ocr page 202-198 ERAS fr DISPUT.
Hyiropis nomen i^uidfjgni
tiofaccrc. Qui videre cupit,legal librnm D Croncn* burgq aduerfusFedronem fcriptum :in quo non hifto-nas nudas récitât, fed ccrtiffimisarguincntis,litcris,ac teftimontjs omniafirmiflimè demondrat.F VR.Quo-niam igitur clarè perlpicioParacelfum cum fuis affeclis in clcphantiscurationcmeliorcm non efle.quameftin altjs omnibus,ad Hydropemfermonem conuertamus.. ER.Nomen Hydropis, ftcut cpilepGx amp;nbsp;clephantiafis, aliquando promorboquodam ponitur.fæpiusprofyni: ptomate morbi illius fumitur:pro tumore fcilicet ventris aquofo.Etfi veto non ab aqua tantû intumefcit,ve* rumetiä à flatu crafro,amp; pituita, denominantur tarnen ab aqua hi quoq; tumores, propterea quód nee flatus,, nee pituita flne aqua aceruantur. Flydrops igitur fym-ptoma, tumor eft ventris ab aqua vel flatu vel pituita: fufcitatus.Difcrimen illud eft,quód in tumore flatulen-to venterinflar tympani pulfatusfonitum reddit,gra-uitas nulla adefl:,ac pedes non intumuerunt.Cùm ab a-qua inter omentum amp;nbsp;peritonæum colleda diftendi-tur,grauitasmaioradefl:,pedes œdematofi apparent,-genitalia intumefcunt,partesfupravmbilicum gracile'' fcunt,cùm de latere in latus fe vertit ægcr,aqua in ven* trevelutin vtreaquafemipleno cum foftitu mouetur.. Qu,otics pituita morbum efficit,corpus totum albcfcit, inflanturfacies,peótus,manus,pedes, corpus deniq, to-tum:acvena fedamaioreex parte fanguis albus Sepi-, . tuitofusapparet. Colligunturautem humorcs iamdi-Hydropra w- in corpore propter vitiatamcodionem hcpatis:hoc (o^one nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprauatam faculratem fanguinis gencra-
Difcrimen Hgt;
tricem. Cum enim haec ex chylo in ventriculopræpa-rato pro fanguine general vel aquam, vel flatum craf-fum, vel pituitam,gignitur hydrops. Corruptxporro-fanguificationis caufa (quæ amp;nbsp;hydrops morbus eft) nil, QÛ aliud,quam hepatis amp;nbsp;venarum frigida humidaque.
inteni;
-ocr page 203-PARS j^rARTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■i99
'’ntemperics.QuippeàcalidaafTatiir fanguis,autin bi. ^cm vcrtitur: non in aquani aut pituitam permutafur. Dehumidaamp; ficca intempcncnon eft,cur mnltadica-ßius. Hxc emm tabcm potins feu maraimum effecerit: jlUfmefrigidirate nunquä mfiti caloris operationcni coulq-, impedictjVt profanguine aquana aut pituitam generet. Equidcm coólionis caufaptinceps eftcalor.Et ; huiusdebiiitatio feu extindio caufa cft inaminutac vel ƒ coHitnit fruftrata:coâ:ionis:ficutdeprauatçeiufdem audio eau- ç^jg^_ ^iexiftit. Calor igitut cum (iccitate ficcum,amp; cum hu-Widitatc humidiorem fanguinem generabit: aquam, nifidebiliteturaut interimatur,non generabit.At frigi-daintemperies etiam tîneinügnis humiditatisconiun ftione aquam amp;nbsp;pituitam procreare poteft. Dicimus îurem morbum hunc frigidam amp;nbsp;bumidam elTeieci-’lotisalfeclioncm.quia cumfrigiditate plerunq; copu-lata eft humiditas : amp;nbsp;fi mox ab initio non adfir, in pro-' ceffh neceflario accedit. Erenim in Tympanite non vi-'leturin principiomorbimagnopcrelaborareiecur ex ^umiditatc. Hydrops igirurfymptoma tumor eft ven- t^^topj/jw» ^risabaquavel flatuvdpituitaaquofa fufeitatus pro- P^®’^“** Pter frigidam iecinoris intcmpericm. Quippe fi ob a-'‘amcaufam coUiganturiam dida,ncc patiatur tunc ^epar,pro hydrope is tumor haberi neutiquam debet.
Vidi enim invirgineiam aduka ventris infignem tu- Hydrops uteri '’’orem hydropi afeiti fimilimum ,in quo aqua: copia ^udituamp;tadu percipiebatur,vt quxincam partem in ^yamfe ve.tcbat,cum fonitu collaberetur. Res deinde °ftendit,in vtcrofine noxia hepatis aceruatam fuifle, ^olor, habitus corporis ,opcrationum omnium inte? 5dtas,vena: landabili fanguine diftetx fatis probabant, ’'Cwminimeaffedum efle. Videmus etiapuerjs abfq; Tympanith f'^f'culo amp;nbsp;fine læfioae hepatis .frequenter ventrem à pufrer»»». ’•ituinftar tympani diftendi:qno5 bydropicos nuUns
-ocr page 204-too BHAsrr or^p^T’
iudicat. Oritur hæc affeétio à copia cibi ac prauavidus ratione,qugnon fcmperiecuroffcnditjintemperatvim-uc reddit. Quarc vidas ratione mutatadacilè profliga-tunimofua Ipontc fæpi(rimèfoluitur.Hippocrates hy-dropis vtcri.tcftiü,pulmonis nicntioncm facit:fcd alia, vt viderur, ratione. Eft etiara hydropis capitis mentio apud authores. At hydrops morbus eft intempéries hc-jiortt f^yiro- patisamp;venarumfrigida amp;nbsp;humidaàrealiqua refrige-fitdeßnitio. rante induda,propter quam profanguine vtili amp;nbsp;bono générant aquam,flatum,pituitam. Equidem fic eft hydrops propria hepatis affedio, quomodo cpilcpfiacerebri, amp;nbsp;febris cordis affedus funtproprq. Nam ficut in folo corde febris exiftens calorcm in omnib. mcin-bris excitât,(Qui ealor non eft febris, fed eiufdem fyffl-ptomaquoddam)i tain hepateintgperics exiftens caufa eft tumorum ,qui oculis confpiciuntur. F V R-Quid fit hydrops video.Quqt cius ft nt fpecies,amp;quibus intcrfc notis diftinguantur,norum eft omnibus. De his ergo moleftus tibinonero:fed illud primum fcircauco,v-trum ficut in elephantiafi iecoris intemperiem diftin-guebas in fientem amp;nbsp;fadam, ita hîc etiam me veils cen-fcrc.Deindc audire ex tc cupio,num à calorc hydropem cffici arbitrens. Hocenim compIuribusvifumelTcnon ignoro. Sane Tympanitis effedorem non prorfusnulli affirmant calorcm efle, fiuc ealidam iecoris amp;nbsp;ventris intemperiem. Demum inteUigere velim, qiixnam ex tribus hydropis fp'ceiebus difficilior curatu,feupeticu-iofiorfitiudicanda. ER. Omninoverum eft, in hydro-Kyiropt fient pis fpccic qualibct morbofum hepatis temperamen-autfuóïM eft. turn «J'j^swaliquandovifceriinhacrere,hoe eft, acaula adhuc pendcre,interdum autem n^tÓ’ t^lt;»'infixnm ficef-fe,vtquâuis caufa auferatur,minimè ramen vnà abeat. Kyiropt mfa- Quod cum eft fadum, haud magna fanationis fpes rc-naèiln quit, lida eft. Quocirca fapienter illi iudicarunt, qui infana-
Lik$
-ocr page 205-PARS A RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201
biles pronunciaruHt,quibufcunquc mox à vacuationc humor rcdit.Etcnim intempcriem hepatis pertinacem slteqUmprcflam fignificat: fiueid propter caufam ad-hue praefentem contingat,fiuc abfq; caufa penitius radices defixas habeat. Moult hxc ratio Hippocratem, ''t hæc fcriberct: vJ'f^(^^rjof 5ï^7r«io/ ivMèç TmÄtrJ^o-l*(‘iv,eivsA‘!rii^». Quod fecundo loco qusrebas explica-fuspaulo minus faciles habet. Non eft neccfl'e,vr,quæ JvlaXptura iccur refrigerant,omnia fint actufrigida: aut potentia '^^fri^erandh perfe refrigerent.Nam vacuationcs nimiçfrigoriscau f^iiunt.quatcnus calefacientia vifeeri fubtrahunt.Mul-hnon hacratione,fedquianatluum ealorem fulFo-’^3nt,ftigiditatis cauf« fiunt.Qpædam non fuftocando ^ilorem,fed cundem diffipando, fenfim pro eo frigidi-^ätem inducunt. Sub his continentur ilia etiam,qua: a-hutentum partibus vel cripiunt velalio modo nutri-honem earum impediunt : quod fere dolores pertina-
^ efficerc confucucrunt. Ergo fufFocantia,vacuantia, CaUdäijuom» blotem diffipantia,alimentum cripientia, aut nutri- ‘^° quot;J^^^I?^ honem impedientia, licet calida fint,hepar tandem re-higerant, hydropemq; cfficiüt. At priulquam infitum ''rinoris calorem debilitaucrint acfregerint,hydropis
^*ufenulloefie pado poflunt. Etenim fanguinis gene-^^fioeftquædamaffimilatiofinecodio, quam anima ''*gt;ccorc bcneficio amp;nbsp;opera innati in eo temperamen-*'gt; hoe eft, caloris ifto modo certo tempcrati perfici t.
fupra naturae congruentem modum auftus, aut ''’^^fatis à quahtatibusrcliquis temperatus feu frena* lit, minime aquam vclpituitam crcabit,fcd fangui-quot;''ircalidiorem genctabit. De caetcris qualitatibus fu-^i^^diiftum eft.Siccitascertcabfque frigiditate,etiam ^'^itia,qualisinmarafmodcfebrcconfpicitur,ficcum ^Parciorem procreat,aquam non parturit. Quippe a-
C
-ocr page 206-iOS ERASTT DISPET.
Genertttio fli-tMcjlqu^di
diminutæ,quæ rurfus frigiditatis fiuecaloris natini dc-bilitati diintaxat cfFcdiis exiftit. FVR. Vt non poflit ca.-lidaiecorisintempericsaquam amp;nbsp;pituitamproducere, de quo nullus, puto,vnquam dubitandum putauit,fla-tum fairem progenevare poteft : à quo hydrops tyrapa-niris concirarur. Quanquam viderur à ficcitare potius generarkvnde hydrops ficcus ab Hippocrare altjsq; no-Cahr. intjm- minatuscenferi poreft. ER. Si vera funr, quæ philofo-ptratwno ge phiacmedicinosdocuGEunr,flarusècalorcdifcutipo-tius quàm generari,non porerir calor vehemenrior lie-paris caufa hydropis ficci ftarui. Videmus profeâôin omnibus calidis inremperieb. motbefis flarus autniil-los aur paucos admodum gigni, priufquam calor con'* genirus labafcerc inci pir. Praeterea ambigi non poteft, Q^^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flatus locofanguinis fitfpcciesfeuino*
dus coö:ionisimmtnur«acdébilitât« gt;non auremde-prauarae. Quippein praua fanguinisgeneratione fan-guis nafcitur,fed vitiofustvtpote biliofus, acris,calidus, nimis excodus,vencnatus,putridus,aut alio modoin-conueniens.At hk nó languis,fed flatus ex maiorc chy-tlameHa^ lipartegignituc. Quibusaddihoeetiam poreft,quöd qua attenuata Ipintusin tyrapanirc facile in aquam concrefcit,mió-quod cumfpirttulèmper aquamulta coniunda repe-ritur:quod non contingcretjpifi ex fimili materia eilst fufcitatus.Quàm porró non fit facile,ne dicam impôt fibile,verifimilem orationem exGogitare ,quacalor o-ftendatur aquam generate,nullus non intclhgit.Hoc i-gitur libenter tibi dabo,hcpar in Tympamre non æque refrigeratum efle,atq;inc«terisduabus hydropis fpe-ciebus.Nam finccaloremcdiocritcr vahdoadhucnon polfet chylus in fpiritum conuetti. Accidit hoe facilius quoties cu intemperienon prorfus frigida iecoris inn-Öa adhüceft aliqua ficcitas. Hac paulatim in humidi-tatc,t5 t,r|/mutata,plus aan« coilieitur,quàm flatuum-
-ocr page 207-f^ARS ^r^IRTA: * nbsp;nbsp;nbsp;20)
Sic ergo non tantum ad illudtibi plane fcfpondi,quod fecundo loco feifeitabaris.veràm ctiam ad poftremunt tefpondere incepi: dum Tympanitim à iccoris intem-pcrieminus frigida nafci affirmaui. Sequitur enim ex ^oc,minus in hac,quamin reliquis fpeciebus periculi fflC'Sanècxntalaviólusrationc profeda Tympanitis f^icilè remedifs cedit accommodatis. Ob eandera cau-^3na hydropem ,^ aapna. faciliorem putamus Afcite. i^ecmouct nos,quód aliqui pituitam aqua frigidio* fem afferunt, amp;obid magis frigid urn cfle iccur in hac Specie, quàm in altjs,ftatuunt. Falfum enim efl:,quod di-^ünt: li aqua non fit putrefada, vel per calidi humons Ptrmiftionem altcrara. Noftra ratio multö cftfirmior, ^üadicimus,aquam multöà natura fanguinisabefle longiusquàm pituitam. Hreenimfanguis eftexdimi-’^iocodus,amp;in fanguinem vltcriore feu amplioreco-^'onc tranfmutari poteftxùm aqua nulla vnquam co-^ionc-huc pcrducivaleat. Quare periculofiflima cft PtriculopJi ^fcicis,pofthancLeucophlegmatia,tertiuna locum oc h^ropt eH ^üpat Tympanitis. Quæfic demû vcrafucrint,fi parfit Afdtes. ‘'icnibrorum ratio. Poteft enim certam ob caufam pe-'^'iliarem Tympanitis deteriorefle alijs. Sic amp;nbsp;Anafar-^^cationc alla difticilior cft cutatu Afcite pariter amp;nbsp;^yaipanite. Qiianquam de Tympanite nihil admo* ■ '*üna experientia confifus dicere poffum : vt qui duos , ''nntaxat haefpeciehydropisaffedos viderim: quorû ?'tîr(fc.cruditionc amp;nbsp;virtute præftantifs.Imperi) cornes *Rcinftein)pcrcurarus eft,alter Belga fcnex dicmfùnin ’'^^t.AfciticosplnrimosDeusferuitiomeovtensfana-'^''^pauciores Anafarca laborantes occurrerut.In cura-’'pncvtrorôqUlludmihi dcprehendilfc vifus fum,mul ^®facilius Afciticos,q.gt;^«gt;â/iKalaborâtes fanariiquam-^'finhisnon xquèlaboret hepatis calor, ac in Afeiti-^h caufaillud cft,quod inLcucophlegmatia humer
C 2
-ocr page 208-204 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Ä*^ -y ^ ^ DISPUT.
intotum corpofis habitum minoresq; membroruns venas diftributus eft. Quo fit,vt pituita,quæ in regionç hepatis locisq; vicinis hæret,euacuat3,rcftitui fua tem-peraturaieconno poflit tarnen. Frigidus enim humor in venis comprehenfus eafdem nihilominus alterat: quæalreratiopropter çontinuitatem facile ad hepatis vfque venas pertingit. Sic cx hauftu frigidæ vnico hy-dropiçi nonnulli fadi funt,venis, quæin ventriculum pertinent, fubitó frigidæ occurfu refrigcratis. Quibus hoc infuper acccdif,quöd lentus ille humor,per carnes amp;nbsp;membra diffufus haud ira prompte ac eeleriter ex-purgari poteft. Quocirca circumfpiccre diligentero-porret medicum,priufquam vel curabilcm vel incura-bilcm morbum huncnaturafuapericulofum pronnn-cier. FVR.Qiiomodo veró cognofcam,vtrum fanari a-l’iquis hydropelaborans poftït,an non poftit? ERlnflU tuti noftri fines excedit vberiorhuius rei explaoatio. Hoc enim folum propofitö eft oftendere,quanto nos Paracel.ficis redius edodi fimushydropem curare,qui curari poteft. Hi,quod fciam,inter curabiles amp;nbsp;incura-biles nödiftinguunt.Poreris lcgere,quæ dehacrecùm Exquibui^y- alq veteres rcripferüt,tum Hip.lib.de CoacisPrænor.amp; dropsfanabi- 2, Præd.clcgâtifs. difteruit. FVR-Memini meapudHip. lis iHdteandus legere,Hydropem non fieri,vttu ais, propter vinaram autinftnttbilK codionem hepatis pro fanguine exchylo aquam ge* ncrantis. Corrumpunturcarnes,inquif,amp; liquanturin nbsp;nbsp;i
hydropis caufas ponit. F VR.Videmus certè carnes ab-
tüierur 'H
-ocr page 209-PARS ^^ARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2OJ
tinetur, in membra per minores venas nondiftribui-tur,aut parcior quam res poftulat fuppeditatur. Quarc dum in locum abeuntium nihil reponi tur,hoc efl:,duni non nutriuntur, carnes confumuntur. F V R. Cur ergo nóidem fit in pedibus ? E R A. Imó idem fit ; licet pro* pteraquæ dcfluentismultitudinem tabes in eis nonae-quèappareat. Defcenditautem aqua propter grauita-tem^on attrahitur, Quac caufa eft, vtfuperiores noni-tidem aqua irrigentur aut flatu. F V R. Cur ergo in A-nafarcaomnesinflantur? ER. Quia pituitapropior amp;nbsp;fimilior exiftës fanguini,attrahitur amp;nbsp;apponitur mem-I’dstquamuispoftmodum alTimilari non poffit. Pauct- Vri«4 tur b hs fanguinis in caufa quoq; eft, vt vrina intra modum fydropidt ïfddatur: ficutamp;aliorum pratterea quorundam fym- flt;(»ca^ ptomatum.F VR. Si libet,recitabo Paracelfiplacira^
]uam ad curationem defcendas. ERAS. Placet.
FVR
.Hydropem aliquando dicitcolledionem elTe a^ /’^ ^^quot;
'lUï in cauitatibus corporis:fcd ab hepatis frigidita-'ï manare negat. Sicut Duclech^fcribit de Anatom. ®on profert argentum,ita non parit hydropem iecur. Modern lib. afferit,Hydropem impreflionem efte igni-hin,febremveróterreana. Ïn Labyrinth, hæe legimus. 'lydrops non prouenit à frigiditate hepatis,fed à femi-JJ^coelefti pluuiam efficiente prodit.Mox appellat hoc '^nicn lliaftrum, quiaab initio talc exiftar, non ex cor-f'iptione tale rcddatur,quod Cagaftrum vocari air. In *'^ftatu de Hydrope: Morbus hic, inquit, nil eft aliud,. Kam aqua tantum, Sequente capite, Corpus, ait, er ^'^ncreto in humorem rcfolutum,non eft aqua,fed hu-’quot;orrefolutus.Obidncgat hydropem effeaquam, fed. ^rmat efte refolationem, Putauit enim hoc loco a* Km hydropicorum. nafci ex corporis colliquationc.
?^*;inde feipfum aperiens falë corpus illud efte aif,quod, '^^q.'aain refoluatur in hydropicis virtu te fyderum^ C 3.
-ocr page 210-206 ER ASTI D rS PF T.
E R. In Paragrap.morbum quendam vocat vndimïamt ffic Barbari Oedema nominant) quem nihil aliiid clïc dicit,quam aquam inter cutemfinc Lcucophlcgma* tiamlt; quæ propric ab antiqnis aqua fubter eurem voci-tata fuit: vt ex Cxl. Aurelio liquet) Videtur autem fub hoe nomine Afciten quoq; cÖprchcndjflc.Hancporrb affeftionem aiteflcalumcnrefblutum. FVR. Decau-fis vidcamus. Caufam huiusmali affirmât crapulaeffe de Vita long, tametfi alibi fæpius negat vidus rationc morbos gignere.Didum quoq; fuit fupracumcœlefte quoddâ fernen fingere, quöd aquam in corpora noflra infundat. Quam opinione fuam paulo clarius in traft, de Hydr. déclarât. Cœlum inquit, vifibiliter agit, dum niues,pluuias,amp;c. demittit,amp;inuifibiliterdumeadem in corpohb. noftris crcat.Sicut enim pluuia vifibili ter-ram humedarjtavirruteinfenfibili pluuiaminhomP negcncrat..Homo namq; ex terra effiidcoq; cœliope-rationibus fubiedus. Inter fidera porró Lunafacit aU'' thorem huius morbi,amp;pro morcfuomox,ftellas tres ftatuit opifices.Harum vnam congelare,alteramfoluc-re,tcrriam cxftiilarc affirm at. In eodem cœlum non in-fundcre hancaquæ vimcorporib.ait,fed corpora no-firacandemadmirabili poteftateexaftris detraherc. Sicutciboamp;porualimurJnquit,ira membra excœlo attrahunt cibum. Et quemadmodum Sol furfum à nobis trahit,fie membra Magnetis inftar deorfum cxipfo detrahunt. Nee minus eft hic cibus neceflarius pane. Paulopöftalitcrfenticns hæc fenbit. Soi nofter ciini liquatur feu fundltur hydrops adert : liquatur autem à cœlo. Species facit quatuor,ignis,3cris,aquç,terræ. ER Noncrtouumouotamfimile, quàm ipfc fuivbiq;fi-duornoio by mills permanet. Cum hydropem aquæ coUeftionem drops did pof dicipSymptoma nominat, morbum no atringit. Cùm ftt alt;i»4. nihil aliud ciTc pester aquam ait,pro more fuo defipif.
-ocr page 211-PARS ^^ARTA.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107
Eft enim aqua ilia non morbus, fed morbi efFeólus,amp; Eymptomatis, nempeturnons caufa effedrix. Aquam ftydropicorum de cœlo cùm deducit modo amp;nbsp;ratione infen(ibili,Aftrologorû figmenta videtur probare;quae Jioslibro fuper hac re fcripto firmifilmis argumentis töfutauimus. Puro me opcram ludere cum tàm aper--dsadeoq;interfe pugnantibus mendacijs ac fomnifs fontradico. Si enim membraaquaminuifibile de cœlo detrahunt,quis cam reddit viübilem? Et fi è cœlo a-^ua hac dcfcendit, quonam pado ex falc corporis no-fttirefoluto oritur? Summatim dico. Nihil aliud funt, ^uàmfummæinfcitiæ amp;nbsp;incredibills infaniç pernitiofa ''etba. F VR.Permeigitur licet tibi de curatione difle-‘^cre. ER.Diximushydropcm morbum intempcriem fffehepatis frigidam amp;nbsp;humidä, pro fanguineaquam, ‘ ’ütflatulëtumfpiritum,autpituitam progenerantem.
Ergo quatenus affedio cft naturæ incongruens amp;nbsp;ad- inUcationefei quot;crfariajrui ablarionem indicat:quod contrarijs effici- rationK i» by lor. Quatenus autem affedio talis eft, frigida amp;nbsp;hu mi- drope» dipoflulat remedia calefacientia amp;: refiecantia. Quo-ttiamautem intempéries omnistum flens turn fada, 'lüantifper caufam habet, à qua vel effleitur, vel foue-*gt;iramp; retinetur in corpore, pelli non poteft, relida eius ^3ufa,vidcndum erit, à qua caufa excitata fuerit, amp;nbsp;an
i'3prüfens adhuc adfit.Si abijt,illudcft agendum,quod 'Eximus. Si adhuc eftpracfens,hacc primuni tollenda c* pt Quodfi à caufafua adhuc pendct,vnacum ipfaau--•«tetur. Si poft eius depulfionem remanct, extermi-''ïnda quamprimum erit:modónihilimpediat. F VR. Quidnam prohibeat adempracaufa intemperiëab ca j'ïtam extinguere? ER. Gcniraaquaiquxrationem ha-^t caufæ,fine qua non poteft mutari temperamétum. •^'R.Supràaiebasaquâcffedum efteprauç rëperaturæ ï^corismuncrationem cauf^habere aflcüs.ln dep hau»
-ocr page 212-108 ER^STf D ZS PET, tiafi poftextirpatum niorbüdoccbas fympromata in extemis membris apparentia corrigcre: nunc ordinc ' contrario præcipis aquaprius çduccre, poftea caufam excindere. Diuerßtacis caufam non faris inteHigo.Scio quidé inordinaria amp;nbsp;non coaóta curatione ante omnia nbsp;nbsp;nbsp;f
canfas.amp;qiiaïcaufarum rationem obrinent, fine qui- * bus videlicet curarionem fruftra moliamur,extermina-ri oporterc : fed cur aqua hydropicorum potius caufe * fine qua non rationem teneat, quam fanguis dcpraua- ^ tus clephanticorü,id cft,quod quxro? E R.Aquam effe-dum frudumde quendam morbi efre,verè diximus. '' Ar hoe non prohiber ipfam caufæ fine qua non pro- *gt; prictatem facuJraremque aflumcre. An non amp;nbsp;fordcs P vides in vlccribuseorundem efle effedus. At hæ nihil* P ominus viccris glurlnationcm ficimpediunr,vt ipCis t non abfterfis glurinatio ip era ri nequeat. Diferiminis i^ caufanoneftobfeura. In hydropeaquanoneftinven- P Alt;JU4 hydro- tris inanitateÏôlùm coUeda, fedin venis,ctiam in rota P picorum per hepatisregioneplarimi continetar. Q^o paâoergo P uenof fluit ac potent hepar intemperatum corrigi, dum humorfn-refluit- gidus non tantum vcnas dus replet, verumetiani cit- ^ cumfiuifjipfumq; in co veluti innatat? Nonfichahri P res in eJephanriafi.Quippe humor melancholicus, qui nbsp;nbsp;nbsp;P
extra vcnas in carnes amp;nbsp;cutem effuius ed, non refait f adhcpar, fed inCuo loeoimmobilis perfifiir. Qiiarc P vacuato qui in venis hepatis eiq; vicinis comprehen- 'f ditar,nihil cdumplias, quod impediat curationcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'
FVR Prxclâtè differentiim nunc video. Aquacnim ƒ
diindicaciones ordine recenfere. ERA. Dixiprimoo-
mniam caufam prodigaadam. Qjare fi mala vidas a' ^ tiomorbapepcrit,ea matada: fi fangainisprodaaiam
vd P
-ocr page 213-PARS ^r A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;top
vel alia vacuario cxcitamt, fupprimenda: fî menfes co-^'biti, Vel hämorrhoides,vel alia quæpiâ excretio foli-finialooccalionem dcdit,promouenda: fiobftruftio partisalicuius gcnuit,referanda : fi rcs aliqua vel aâu ''flpotentia refrigerans fua prxfcntiafufcitauit, aufc-ffnda;fi deniq; aliud quiduis morbum procreauit,id a-®’olienduni erit. Quia veró facpiffimè accidit,vt caufa ®ali expelli nequeat propter aquæ aut fpiritus in caui^ ^3ubus ventris eolledi copiam, opera danda tanc eft, ''f,dum humorem educere ftudemus,caufam morbi ”00 negligamus. Si enim refrigeratum fit hepar proprer lienis obftrudionem (quiafcilicet fæeem fangui-*'’s à qua hepar akeratur, ad fe non attraxit)fruftra ten-^ibimusfplenem deobftrucrc,quantifpcr humor cir-'^influens,amp; inaniafpacia cunda implens,deturbatus ®on fuerit. Quippc nee extemorum, nee internorutn ftinediorum vires ab aquaimpeditæae hebetatæope-*^æprctium efficient. Quod fi vtrurnq; contingat.vtfek l'ccttum humor diftendens vacuetur,turn obftruftio I^^luaturjpercuratus eft aeger: dummodo hcpar intem-Pcrielaboraritnon æquali,fcdinxquali. Nam rccolli-Ê^turpaulo póft alius humor, nifi iecoris intempéries ^iendctur:amp; cum contraria commutetur. Si autem Mhumorisexpurgationem obftruâio manferit,in j '’^vtiq; præcipuc intenti crimus, vtaperiatur,hepar in-1 ’'fimnequaquam négligentes. Ergo cùm ad ægrum Q«ie ex lt;egro ''ocamur,perçunftari accurate debemus,quando mor- P'^^ mterogitn “iisinceperit ,quaoccafionc natus fit, vtrumfenfim dapriuf'quant ’’'fubitóereuerit, num morbo aliquoprius amp;nbsp;quali 'sborauerit, qua pars corporis affici vifa fit, amp;nbsp;omnino ^ '”***’^‘ . tepraceflerint diiigentiffimè cxpifcari oportet,vtcx ^5 de caufa amp;nbsp;aftetfta parte certi aliquid cognofca-*’quot;is.Si caufarn mali amouexi pofte intellcxerimus,cam Ptorfus excindere conabimur : moxgenitû humoré c-
D
-ocr page 214-210 SR A sr T D r s p rr ducemus:fimulci;tum alimcntis tü iredicametlsido-ncis codioncni ventriculi amp;nbsp;iecoris procurare amp;augc-re fedulö tentabimus. Vbi ex eifdem cognouerimus, hepar intempérie laborarenon æquali aut fada,fed in-xquali feu fiente,atq; illa,qux Hipp. in libro 2. Prædid-proponit confidcranda,expcnderimus,fpe maiore ad curationë accedemus. Si aliter habere perlpexcrimus, cantionemaiore curarn aegri fufeipiemus. Interim eo-rum, quæad fanitatis recuperationem fpedant,nihil négliger pius amp;nbsp;peritus medicus. F V R. Poteft ne ccr-to fciri,vtrum heparfada iam an fiente adhuc intempérie laborer? E R.Vix poteft.Si poft humoris depulfio-nem morbus non redeat,(aliauotfaltem menfibusaut annis Jeuratus fuit. Et qui deinde redit,propter nouarn occafionem recurrit. Quisneget ternana,exenipligratia,laborantcm,fiquidem duobus aut tribus annis(itnö totidem menfibus)a febreimmunis fiierir, redè perfa-natum fuifte?Eduxi omnem aliquando ex ventreamp;pc-dibus muiieris Afcitelaborantisaquamnonfemclran* tùm fed bis At ægra nibilominus,cùm lienisobturatio folui nullis remedijs poftet, aqua firnili tertio repl^r2» obqt. F V R. An ex duratione morbi eolligi non poteft? B R Non poteft. Eccnim vifi funt,qui anno ampliusin-flatos aut aqua turgentes ventres geftaucrint, ac nihil-ominus aqua eft'ufaftarimfanatifuerint;quodimpof-’ fibilefuiflet,fiquidem iecur intemperiemreiinuiflet. Quot fxpe menfibus aliqui laborant fcbribus,à quibiis humoreputri detrado ftatim conualefcunt? Dicarn a-yeriPEihißd liquidincrcdibilius.Sanitatem reftituitDeus aliquibus i^iquando fa- Phthificismeo vtens minifterio, quos abundè confiât tuntur. vixdimidios pulmonesretinuiffe.Nifi hi tales inæqua-li pulmonum affedu laborauiflent, quis cos fanari po-tuifte puf et? Igitur non fans eft, vt intern perles aliquas hepatis partes occupauerit, fed æqualem amp;nbsp;pertinaci/
-ocr page 215-• PARS ^FARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill
^iter inhærcrc in omnib, partibus oportet. FVR. Quo
Paftoigitur vel nosfciemus, vel ægroperfuadebimus « •^otbum profligatum effeï E R. Quia certi nihil con-
Winterproxnittercpoflumus,priufquSvidimus mor- ^uiunaetnia, ^um non recurrerc, poft detraâam aquam fumma di-ligentia per tempus aliquod in cöfirmado hepatis con-genito calorc,amp; eradicandaeius temperatura acquift-' ^itiaveefabimuretiam tunc,cum deletaeffcfpcramus Ahquando fatis certi fumus, fientem adhuc affe-ftum efle. Quo tempore poft ablationem caufx/pem curationis plens perfeólsq; laborant! tutó facerepof-fütnus.F V R.Colligam breuibus,quçdixifti.Quoniam öon poteft delen iecoris mala temperatura, nifi prius inipcdimêtum è medio auferatur, fine caufaadempta iam fit,fiuc prsfens adhuc earn foueat,aquam,exempli gratia,prius fubducere oportet. Hoc fado,ft caufa effe-^rixprsftö adhucfit, eafubmouenda. Si iamextinda fifhepati prscipuè prouidendu.Supereft nunc,vt, qui-bs temedijs ifta pcrficienda fint, edoceas. ER A. Poft fationem vidus congrue inftitutam(de quamox men-•ionem iterum faciam ) offerenda funt ægro vel quoti-die,vcl alterms dicbus,vel longioribus interuallis ( pro '^iribusinfirmi accircumftantijs alijs) qusvel aquam
Velcum aqua flatus, vel pituitam detrahant. Inter ea, t^eiiedmenu lt;luorum vfum aliquem habeo,cft fuccus rad.iridis no- •‘^^ ^^^^'^' Gratis pondéré vnc.a. vel 3.exhibitus cum Saccharo,aut Iulebo,aur vino,aut vitello oui. Perforandum ouam in parte acutiorc,euocandum albumen, rcplcndumfuc-roiridis,calefacicndumaemifcendum vitcUumcum rodemfuccoinfufo,ac manèbibendum. Poteft radix 'n vino aut iure carnium decoqui, amp;nbsp;id ins bibendum nfferri. idem Chamelæsfolia décoda in lurc præftant: (edrobuftis folummodo tutó exhibentur. Nonmul-tôignauior eft fuccus ex medio fambuci cortice viri-D a
-ocr page 216-212 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERASfr DISPUT.
di exprcTus, eodem fermé pondéré,eodeinquc modo exhibitus. Strenuè namque aquas enocat. Imbecillior paulocftfuccus radie. Ebuli. At ex maturisgranisEle-* cf.'.riü paraturquoaliqui féliciter vü dicuntur: ego foils fern ill bus turn in hoc raorbo,tum in alijspituitofis affedibusdrachmae pondère vfusadhuc fui. Etinalijs morbis plus mihi vifum eft prodeftequaminhydrope. Expurgaui omnem ex compluribus aquam afllduovfu pulueris fol. foldanellæ,fenx,turpeti amp;facchari.Plerisgt; que3.n.fol.Sen«,5.j.s. brafticæ marinx,cum fcrup.j-vcl turpeti,velrhabarbari obtuli: amp;nbsp;mirificê iuuare fxpius expertus fum.Mulieribus turpeti3.j.rhabarh.3.s. folda-nellæ (crup.tj. zingiberis amp;nbsp;facchari ana 34. prxfcripfgt; non minore fucceflu. Qiioties non fatis educere vifa funt,corredae feammoneæ grana aliquot admifeeri prapcepi. Euacuaui aliquando bis incredibilë aquxeo-piam.vt nee in ventre nee in pedibus aliquid fuperetfe amplius vidererur,folius vini Chalybeati,amp;rad. Afari decodivfu.Inmenfura noftratcviniiuffi fruftumcha-lybis ignirum deeies aut pluries reftingui, amp;nbsp;percola-tum ei propofui.Fcci ob id maxime, quod comperunn habcrem ex dinturna iplenis obftrudione natuni fuif-HttaUdonwict fe hydropem. QuodomniaferemetaUa vimquandana furgatorij.aU- purgandi obtinuennMhalqs iam didu nouifti-Aeque ^tui^abent,. cognirum iUudetiam babes,chalybem amp;nbsp;ferrum liencs obftrudos eflicaciter deobftrucre. Quidaverno tempore fiimmo cum frudu flores Ceraforii ex aceto,fale, amp;oleo,inftaraeetartjederunt. Necplanè inutilisfuit florum prunorum turn fylueftn'um ,tum domeftico-rum vfus.Infignis eft virtus Elatern,ft cum Diaphoeni-cone aut ftmili alio pharmaco miftumproponatur.
Ad 3. iii.EIed.gran. vq. velpauciora admifta egregiè fa-ciunt.Sed violenta quantum potui,fugi fcmper:vt qux xanus propinata non pofle omnem humorem educere vide-
-ocr page 217-fgt;ARS ^rJRTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2T3
vidcrem, amp;nbsp;fæpius rcpetita nocerc pofle, intelHgercm; Audendum tarnen elf, atqiie ex longioribus interuallis hæc quoq; in contumaci morbo vliirpandadeuionbus crebrius interpofitis. Refert Placcntinus f atq; omnes homines indubitantet credcre iubet) fe multos perfa-nauiffefolius Rhabarb. exhibitionCjj.rj. pondcrc(dcbi-libus j.j.duntaxat ofFerebatJex ^.tf. oxym. compof «5c 5. ij- veliq. decoft. rad.fœnic.amp; laducæac fcariolæ. Hoc mihi rcmedium vt valde tutum,vehementer placet,ra-J metfi obid experiri nondum mihi licucrit, quód nullus mihigt;poftquam legi, ægrotus occurrit,qui fumptus ferre tantos(maioris enim venditur Rhabarb. quàm vt Inopesin morbo adeó longo toties coemcre qucant.7 pollet. Mediocrisfortunac hominib. medicamina aha j refpuentibus vina parari iufli,quç paulatim aquam,fla- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^
Pharmdcupur SWi Placent-
j tuspituitam,vacuarenr. Et vtpurgantium ingratusogt; ^r^^ ^^^ ' dor faporq; tcgererur,abfinthium,carduü benedidum JppeUatum^aliasq-, amaras herbas mifcui:amp; his potio-uibus tantum elFcci,quantum credi vix poteft. Hïc,vbï infantes pariter ac adulti, marcs ac fæminæ abfinthitc vino deledantur, vix aliud rcmedium excogitaueris a-ptius. Quo li in Italiavti velis, non fine rifu amp;infamia tentauens. Ergo pront ex præcedentibus amp;nbsp;præfentP hus conicci caufam mail vel in fplenc, vel in iecore, vel inmefenteri) venisjvcl in vtero,velin partibus alijs, härtere, herbas leuiter aquam purgantib.mifcui,vni quàm ïlij parti magis conuenientes. Sed de hac recùmfuprl in curatione epilepfia: adum tuerit,non eft necefle, hïc Vtillarepetam:fi vnum hocadieccro,mein Afcitefem- 1, per radicem iridis noftratis amp;nbsp;foldanella ca copia mi-lèiiille,quam præfens affedus poftularevidcretur. In ïympanitecadem hçcpofui,fed feminum flatusdifcu-hentiummaiorem quantitate addidi. In Leucophlcgr Mia,quant rarius curaui,ctiam pituitam detrahentia»
-ocr page 218-BR A srr DISPUT.
214
turpctum amp;nbsp;Agaricum pondéré maiorc adieci.Cachc-dicos nö paucos curaui: quos inftaranafarcalaboran* tium tradaui : nifi quód vinum, in quo chalybis limati puluismaceratus fuir,vtilitatc vixcredibili propinaui. Cæterùm quia ex illorum genere nö funhqm'fuaquàni aliéna maioris æftimât.nec id ago,vt vel plura alijs fcirc purer,vel remedia, quorum experimentum aliquodha-beo,aliorum rité inucntis præferantur,vinum medica-tumadfcribam ,quod multorum annorum périclitaquot; m ii *æquot;®*^“® infeipfo turn in alijs præftantiifimum cflc catumdurait nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viregregiè turn dodus turn plus Dominus
' Muraltus ( qui pro infigni humanitate fua tu hoc tunt alia qucedam vlu comprobata pharmaca mihi comma nicauit)quod fic habet. R. Rad.quinquc aperient.Gly-cyrrhizæ rafæ,cort.rad.Càppar.corticum mcdianoruni Fraxiniana ^.j. rad.iridis recentis, Calam. aromat. Ci' namomi fclcdiana ?.s. CapiLVeneris,Cctrach, fol.Ta-ntarifcijflorum Cordialium anam.j. AbfinthtjPontici, Cardui Bencdidi,Hyiropi,Prafij ana m.s. fem. Api j, A-nifi,Amcos veri,Fœniculi anaj.j.s.fol. SençAlex.repur-gatorum ^.q.Ligni Guaiaciin fcobem redadilib.j.fac-chari albifs. iib.q.Vinialbi generofi lib.ciuiles40.C0n-ijciantur fupradidaomnia(vinoexcepta) prius incifa in vafculum vinarium eius capacitatis, vt commemo-rata capere queat. Dem um vinum feruefadum fuper-fundatur,vafeq; accuratifllmè obturato macerari per diern vnum altcrumq; finantuc.Hoc tempore elapfov-. tetureoinfirmus. Multa funtin hoe pharmaco,qmihi A lu uinum piuriniQ probantur.Ipfc ex abfinthio, carduo fupradi-^^ßydrop^c^ ^o,agrimonia,afplcnio(fi lien affedus fit) erica, verbe-^‘ ’ na,amp; fimilib. herbis,itcmq; radicib.iridis ficcç Florent.
capparü,polypodij,cichorij, api) aut fœniculi, feniinib, carminatibus vocaris,aroraatis parare folitus fum.Pur-gantia admifcco radic.Iridis noftratis,femen CnicifalF quando
-ocr page 219-PARS ^rA It TA. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 2tj
«Juande addo grana ThymcIeæ)fol.Scnç,SoldanclIam, Turpetum,Rhabar. Nung hæc 4.omirto,SoIdanêHam, Senam,Turperô,lridis radices virentjes. Scd amp;nbsp;Aiari ra-«üx magnopere iiuiare vifa cft.Ad man. herbarfi quinq; Velfex.vnc-totidem radicum: fingulorumfeminumamp; ïromatum femuncias,adijcere confueui. Fol.Scnœfef ^uiunciam: Soldanellæ duos vel très vel plures manip. vueduas vel très radic.iridis concifæ:Turpeti contufî drach.quinq;.His in vafcuVoGmulcompofitis vint albi gcneroß,ac tenuis fin quo chalybs ignitus fæpc reftin-ftus fuit ) fuperinfundi iubeo menfuras noftrates quatuor, hoc eft, lib. communes feu ciuiles fedeeim ( qua-tum fingulïc totidem pendent vneiasjvafcq; probè obturate poft bidui auttriduifpaciumvtipermitto.Prio- . tisvfus poteft cflecontinuus.noftrinon itemmifi cam ^i’^^P^^ ‘^ ®gerdifticulter purgatur. Praecipcre foleo ,vt alterms. Vel tertio quoq5 dic,pocülum vnum huius vini bibant ïgrimanexorpore prins validiore medicamentoElaquot; terium recipiëte expurgato.Diebusintermedtjs ^.duas ïuttresfueci abfinthq cûfaccharomifti,q noties obftru ftio vifcerü fufpefta fuit,cxhibui:velabfinthijcomas tôditas,vt Mathiolus prçcipit,obtuli, vel diacurcumac, Veldialaccæ confed.propofui Curaui amp;nbsp;perfanaui alv ^uandopauperem Afciti enm incredibili ventris, pu-tiendorum aepedum tumore deformatn alterna fucci iridis amp;abfinrhtf exhibrtione, pedum fcarificatione, amp;nbsp;iudorem prolicicntibus balneis:pretcr meam atq; alio-tum expcdationcm. Cæterùm prædida omnia mutaui pro cuinfq; natura,guftu,confuetudine, ac rcliquis cir-cumftantfjs:quorn obliuifci nunqua oportet.Inprimis Prodeft firupusex abftnthioparatus.ficötinentermul-^^(-tis diebusfumatur ^. 2.pondcrc,cum ^. 3. decodi maio-tanæ,rorifmarini,ligni aloes ,amp; menthæ ficcæ. Cùm obftrudionem adefle fufpicio eft, oxymel Scyliinunr
-ocr page 220-116 BR A S T r DISPUT.
mifcerhfique æger fcrat,cum reliquis radix Cappamtn decoqui debet.Plurimuin corroborant natiuumcalo-remnuces Myri^cac in India cum cxtunacarncfnain India conditar.QjuibuIdam profuit frequens vfus Afpa-ragumzalnsEcingij radix conditamagnopere coiitulit: LocaUdin alqs alia quædani ßlutem attulcrunt. Externisquoque Afcite. remedijs vfus fui raagnocum fruftii, pedum fcarifica-tionibus,fudorem prouocantibus,cataplafmatisetiam ventri impofitis. Compofita hæc fuêrc ex ftercore co--lumb.amp;caprillo,radice pyretri,feminibus rutæ,agnica-fti,carui,euphorbio, fulfure, falc petrac,fabarum farina, Adimentd hj/- amp;nbsp;fimilibus alijs. Alimenta præferipfi calefacientia amp;nbsp;droj^tcorum’ ßecanria, quæ amp;nbsp;facile conficerentur in ventriculo, amp;nbsp;probumgcnerarentfanguinê,flatusqj expertia forent. Nec illo folum tempore,quo aquam ex ventre vacuare ftudco.congenitum hepatis amp;nbsp;ventriculi calorcmmo-• dó didis alimentis acmedicamentis fouere amp;nbsp;augerc conor,vcrumetiam poftquam tumor fubfedit,hepati manèac vefperiilliniimperoolcum irinum,fpicæ,ab-fjnthij,mcnthæ,capparorum,amp;cxt.quibus aliquot olei ftillatitij menthçvelabfinthij guttascumtotiderngt^ nis camphorç pcnetrationis caufa adijcio.Vinum,fi “'** hil vctet.concedo album, tenue, vetus:ac fitimferteo-ptimü efle pariter monco. His remedijs amp;nbsp;hacmetho-do vfus ope diuina plures perfanaui vnus hydropicos (amp; epilepticosJquam Paracelfus cum difcipulis fuis o-mnibus percurarint.Tantü enim abeft,vt exitiofis fuis remedijscuiquam profint,vtplerisq;omnibus maxime noccant. Quod non exempla tantum curationutn abipfis tentatarum declarant,verumetiamratio eui-dcntilfjmè demonftrat. Sed age die nobis,qiiotnodoamp;
CurdtiaSy quibusParacelfushydropem curaucrit. FVR-Intradrop« iuxtd datu dehydrope ait, curam cuiuflibet hydropis in tdriud. duobus confiftere. Primum cd, vt aqua fic diffipetur, quo-
-ocr page 221-fjtRS ^r^RT^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7
’lgt;iomodo à Sole terra: humiditas difcutitur. Alterum
cxficceturPrius perfici dicit àfulfure: quod haud a-**fer rcfiftcrc cœli afferitimpreflionibus f aquam hy-‘^topicorum de cœlo fine de ftclla Zedos in corpora *'oftra ddabifupracx eius fententia oftendijquam Sol ’quam pluuiam rarefacicns in aerem tollit. Poftcrius ®lctncnto ficcitatis attribuit,quod ignem cx^quage-’’Uum vocat,fine calidiracc fubfiftens, videlicet croco •ôetallorÎKquo nihil inucnirificcius opinatur. Quan-quam hæcfulïicere dixcrit, ftatim ramen addit, aquam redundantem per effentias hydrargj^ri auferendam effc-Moxaitcurâconfiftercin maturatione,in recon-6elationc,amp; in coagulaticóferuationc.Maturationem Porró,extra quam curationem recipere negat ,tunc cf-^e,cùm refolutus ht morbus, hoe eft, cü tumor fit ma-’imus Poft hæc ira délirât, vt nullus homo fani aliquid exclus verbis eliccre poflit. Summaeft, rcfolutum fa-Icm Mercurio prxcipitato expurgandura,ïEgrumq; au-fo diaphoretico roborandum, deniq; reliquias humors croco vel tindura Martisabfumendas. Ad extrerau
r« tjuiB.tuu. tiohydr. Paré eelfici loßllat
PurgMtUPd-raceL
ïcris amp;circumftantiarum confidcrationem omne req-tit,imóvidus rationem, quacerti cibi impcranturaut ptohjbentur,maculam vocat medicorum, quia arcanis turantem pudere debcat certain digram præferibere. Tolerabilior eft in lib. de Ellcboro: Tota,inquit,cura-lipii) co folnm pofita cft,vt aqua ex corporc educatur. Kt quanquam violenter multa purgant,duo tame huic ftorbo duntaxat côgruunt,Ellebori radix,amp; aliud phar •Uacum.Quod perillam non cxpurgabitur,pcr nullum tticdicamentumcducetur: item,hydropscuratur,fi a-quam primû vacues, deinde ne rccolligatur prouidcas. friusefficit radix Ellcbori:altcru praeftat tindura Marris,Nam quod infraquartum exficcationis gradum eft, Boacurat.Hic auicm in Mattegradus multiplicitcr m-
-ocr page 222-^Ä EnASTI DISPrT.
'eft Alibi, in Hydropc, inquit, rcquiritur falls pharma-cum ex Archei iccore traftu, quo putrefada expdlan-tur. Hæc funt ,quæ de Hydropiscuratione inter legen-Dutahyiro- dumbreuiterannotaui.ER.Addamego,quæinParag-ficorumiuxU hƒbet. Incurationcdiaetam obferuarioportet. Fabs, i Sara(el[iim, lentes,ciccrcs,falubrcsfunt,affæcarnes noxiç:quiaven nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
triculusab humorecorruptus coquere ncquit. Panis
exfabisconfedus optimus eft,fient amp;nbsp;herbæ vrinam
prouocantes. Purgetur corpus fenfim filere montano:
bullîant cius vnc iq.vcl üq- in iurc,amp; bibatur: purgatio
eftconuenientiffima. ItemvinûinquomaducritTur-
petum. Poft hæc remédia quatuor præferibit, fingula
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finguliseIcmcntisattribucns*Suprànanq;fpeciesVn-
dimiæ ab ipfo vocatæ pro elementorum nuraeroqua-
tuorcum ponere indicant Commendat hicquoque
crocum Martis, Corallorum ,Iiquorcm,duIcorcm Sa*
turni,amp; ad omnes fpecies valere ait. Morbum hune fc-
mclprofligatumnegatdeinccps redire vnquam:quod
quàm fit ab omniveritate remotum, nemo non inteb
ligit.Equidë fient febris pcrcurata redire poft aliquot
annos poteft,ita amp;nbsp;hydrops rccurrere poteftdiectinte' grè perfedeq; curatus fucrit. Longe namq; difterunt, { morbum aliqucm extirpate, amp;nbsp;ne redeat fecundô effi-cere. Quemadmodum enim cùm non effet, nafei po- nbsp;nbsp;nbsp;^
tuit, ita poftquam fugatus fuerit pullulate iterö fimV* li caufa accedente poterit. Pugnat non minus cum hy- H pothefi,qua morborum femina ftatuit infallibdi feien* I tia præditaf’fî difcipulo fidcs habenda eftJeertis amp;nbsp;defi- ’ t nitis temporum fpacijsin theatrum proferpere. F VR. 1, Hæc infania retro firmè fatis eft confutata. E R. Qiio d 9ar4ceïftunul P^‘flo credi poteft arte ac ratione curauiffe hydropicos nbsp;nbsp;nbsp;(
ii«n hydropi Paracelfus,qui,quidfît,aut quomodogeneretur,igno- nbsp;nbsp;nbsp;o
iwmartefana- rauit ? Sidecœlodcfcenditinftarpluuiæffedinuifibi- t uitquot;, UterJaqua hydropicorum^ prohiberi tam non poterit j ' ''' dus
-ocr page 223-PARS J^^ARTA,
®gt;iis defcenfus, quim non poflumus impcdirc ortum pUuiarum.F VR. Pluuiam arccrc hadenus poflumus, ''t nos non attingat, licet deftillationcs aqux præpedi-tÇnulIis artibus valcamus. Quod fi remedioaliquo in-'^ifibilis pluuia confimili modo arceri ponatur,nöfuc-bt adeb abfurdum,quod didum cft,Sanè puto eum ta-''Quippiam tune cogitanifle, quando matcriam aftris ^ubtrahendamimpcrauit. ERA.Pluuiahxcinuifibilis ^ü fit,ac modo infenribili,amp; ab aftris incognitis in fubic ft» quidam corporadefcendat, fruftra impedimenta *’'olicmur,arceréueconabimur. Viribus enimincorpo fcisamp;coelcftibus viara aditumq-, remedijsnullis prx-^Indcraus.F VR Non funt incognitx ftellaehydropi- ^^^^^ hj/dropi '»maquam pluentes. Ipfenamq; principe huius effe- ** ^^ Zedob ftus ftcllam Zedos vocafalibi Lunam,amp; nefcio quas a-'*3Sadiungit. ER Forte Cxte coelcftedcfpuerccam no- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* '’is fignificauit.Cæterùm dic,quçfo te,quo ingenio aut luib.pharmacis maturabisaquam? £duccndaeft,non ^oncoquenda, Meligs quoqj eft multö, vt ftatim priuf.
'inarn venter replearur ,medicamëtis aut rationib.ahjs '’3cuetur,quàm poftquäcorporinoxiam morafuain-^'’ht.Quid rogo,te,iteru iubet nos coagulate? Aquam '’ft At quemadmodû nix in aquam foluta redire in ni-quot;ftn nequit per congclationem, fic aqua in id, ex quo cft,rurfus conuertinon poteft,ipfomet aflerente.
''’ ftellas nccongelabimusaquâillam,ex quib. diffolu-’‘sdclapfa fuit?Minus poterimus. F V R. In laic,ex quo Wuto colleda eft, denfabimus.Hoc enim, puto, intcl-''’‘’t,cum refolutionem fine humorem refolutum efle pit,aquam elTc negauit. ERAS. Atqui tarn non pot
® in falem redire contcndit, quàm non poflit aqua in 'quot;'’^ ex qua foluta nata fuit, per congclationem con-^''ftcere.Si pûtes eum hoc vcllc,vt diifolutioncm falls ^ohibeamus, male iubet recongclarc. Hoc enim
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 2
-ocr page 224-tl® S-'R JST\r DISPUT.
denfatur rurfus, quod folutum prins fuit. Deindefru» ftra adderet,concreta nos debere conferuarc. F V RN. Hoc voluit docere,operarn nobis danda. vt chylu5,qui in aquam folni paratus cft,denfetur,amp;folui non fina-tur- E R. ld ü fenfit,re^è fcnfitdcd neque rede loentus eft-neq; rationem cfticicndi doenit. Aquas primo edu-cendas perfpicue fupr^ monftrauimus. Corroboran-dum ingenirum calorcm pariter docuimus. Heparis temperiem frigidamamp; humidam calefaciendam 5c cx-yMercwiiM ficcandam clarè oftendimus. Mercurium précipita' fr^cipitatiK mm quem exitiofum amp;nbsp;noxium effe didicimus,(ipfe-(xaiofmcH æçj jj^ jj^j de Podagra hoc idem affixmat) licet nó (cm' f'4rn.tejte. p^j. çj^g j^Q^ia ftatim patefcat.aEgrisdeuorandumdare nunquam iiiffimus.Hoccnim Paracelficorum amp;venc-ficorum effinon bonorum virorum, de medicorum arte ac methodo curantium.Quis noavidcat eum incertum fuifle rerum omniü ad huius morbicurationem . pertinentiü,dum modófoli Mercurio prxcipitato.mo' dó.foli radEllcbori potcftatcmcduccndlaquara aferP bit-Si praeter Fllcb radiccm pharmacumaliud nullu« aquam hydropicorum expurgat, quomodo vclSdc”^’ montani radix , vel eflenrix hydrargyri, duntaxat P’'®‘ fucrinti Au th has conducere concédât,qitomodoib'^ radixEllcbori ægrum expediat^An non manifeft^‘^P**^ tradiftoria fun t,quae feribit? Diacfam, fine mfa-'^'^ P''^' feribi no poflefcribit:alibi ipfe impcrat;fcd nonaptam j imperar.Quippclegumina non modo non conferunt,. verumetiam plurimü obfunt. F VR, Quam habet crocus Mams mfe virtutc, quód tantopcre eum laudant? ER.A..Exconfeftioncfeu praeparatione eins difcas vc-lim,quamin quodam libellohis verbis proponit. -Mc* talliorum crocus eft quadruplex, Auri, A en s, Chaly bis Ferri, Sed chalybis ferri croco præftat, amp;nbsp;reuerberatio-Siccalcinatioacq;, quibus metaUa in puluerê redigun* --------’ turk
-ocr page 225-PARS ^rAltrui.
121
tur,cxtrahitur. Confumitur ferrum rubiginc.Hxc porto confumpfio efficirur à receptione corum,quïE rubi-gincmpariunt,amp;àcoâ;ione,quîcc rubigine eolorem tlicihquod hoemodo fit. Accipevrînæveteris defrea-tæ menfuras aliquot,manip.3. faks^inijcediflbluendos, fola,amp; coque dein de, defpumatoq; accurate. Indcco-foâo itcrum diÜolue contufi q.f amp;nbsp;faits ammontaci ^ontufi ^.j. vcliq.itcrumq;vt priusdefpumato. Hocli-quorc potato limata mctalla,amp; coquito dum in puluo* t«tn tundiqueant. Hunc pulucrcmreuerberatoconti-»uèagitando fpatulafcrrea, dum colores varié muter, ïcpcllucidus reddatur. Ex hoe facile poftmodumper ''inivclacctidiftillatifpiritum tinduram euocabis,amp; Pd^X^erctione clcmctorum,quod in fundo vafis haeret, tolligcs. Catei etiam videat haneferri aut chalybis prat-, parationem non poffe non. exitiofam fieri corporibus
noftris.Planius inteUigur ij, quifortium appellatarum A^utcported iquarum naturam habent cognitam ,amp; quas mctallis facultares communicent cxplorarunt. Hoe eft prascla-tüm illud pharmacum, quotanti merbi curationem Hobis pollicctur. At confiât inteUigentibus omnibus, Vete pharmacum cflé,fiquidê hoe nomine id veils no-ttiinarexquod autiquis fignificabat: hoc efi venenum. pbrode Morte alios modes hoc crocum conficicn-^ieaumeratunterquos primus minus videtur ex præ-Pauttone noxaEContrahere,alterum propter additum lartarum nocentius,rchqui plane pefiilentes fiint iudi-’^andi. Sedvt tandem finem faciamus,£umraatim dir tam, remedia pro huius morbi,curatione ab ipfo profita , vel nihil profunt,.vel exitiofa, funt, vel ignora exi- Ti^HtUtiout-Öünt. Soient enim(quod fuprà quoqj diximusjimpo' »w ««’lt;»^0-^ores remedia quaedä. velut cfEcaciffima ignotis pro- ”‘*”^^^ P***T ponere nominibus,vt rudibus peefuadeant aliquid eos ’”^ ^epoflidcee; cum fint fiditia folummodö nomina,.
Ei
-ocr page 226-331
SR A STI li r S prr-
quibusinvniuerfa rcrum natura res nulla rcfpondcf. Quarcab huius morbi tradarionc ad Podagra tranfi-bimus. FVR. Ego verb maliai nos, quia de hydropee-gimus,qui morbus ad ventre attinet,decoli dolore fta-tim difceptare. E R. Conftitutu habui de quatuor mœ narchis primùm agcrc.Sedquia non multum refert,fi
ne banc de colico dolore difputationem interferamus, fiuc propofitû iter perfequamur, agè mos tibi geratur: CoUctuiolor ne ad ventrem à pedibus reuerti cogamur.Colicus dœ «wenowijw- lof j ^olo inteftino accepit nomen: in quo frequentif-***'’*’ fimè nafcitur. Medici deinde aliorum qiioq; inteftiHO-mm dolores à eolo denominarunt: amp;nunc quoq; o* mnes propè dolores inteftina diuexâtes vulgó colicos appellant. Etcnimamp; à vermib.fufeitati cruciatus,amp;cx defcenfu inteftini ad fcrotum oborti, amp;nbsp;à calculis pro* feôb,amp;àduririeinreftinorûnatidoloresnonnunqiiam Qgod propo- colicinuncupantur. Nos, quibus non eft propofitû vel finm fit hui^ omnium morborum,vcl ctiam illorum, qui cuin ijs,de fitrtü- quibus hoe tempore ac loco difputare decreuimus.fi* militudinem habent, aut fub codem nomine aliquan-docomprehendütur, ex a dam curationem tradere,fed paucorCimorborum exemplo generatim duntaxat o* ftcndere,quantörcftius nos gParac. humani corporis languorcs curemus, de eo tantum dolore aliquid dicc-n)us,qui magis propriê colicus vocatur, amp;nbsp;frequentif-fimè noftris hominibus accidir:fiuc in folo colo,fnie in alijs inteftinis inhacreat. F VRSi te intelligo,de folisil-lis agere ftatuifti,qui abfque alioin'teftinorunimorbo tuenire folcnt,nernpe propter intemperiem autcon-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tinuifolutioncmabfqucphlcgmohc,manifcftovlcere, inteftinorum infigni duritic, aut in fcrotum delapfio* ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne. E R A. Sic cft. Paracclfus enim huius tantum fana-
tionemferiptam nobisreliquit. Quare fi dequibufli-bccdoloribusintcftmorum difputationem inftituerc-muï
-ocr page 227-P J R S ^rA R TA.
223
ûHis,longé ab indituto decederemus. Dolor fymptO’ Dolor fympt» ma quoddam eft fenfus,non morbus: arque ideó mor- mafenlufeji. bicuiufdam proles eft fiue effedus. Cum porrö dolor ont nis vel ab inremperie partium, vel ab earum diui-^ioncfiar,piorfus cd neceflarium.vt vel fu bi ta vel magna intempéries inuafcritinteftina, quoties maximi dolores in inteftinis pcrcipiuntur, aut queries fæui ilü cruciarus adfunt,vel continuitas eorum foluatur. Dico autem foluatur,quiacùmfaftaiam eftfolutio,ncc fitamplius,dolor dus rationeporró nullus fit. Etfiau-temmcoli doloribus aliquando intemperies præci^ puus fit morbus, fæpius tarnen folutio continui acer* bosillos amp;nbsp;planèintolcrabiles dolores, quos fubindc inægrotisnon fine dolorenoftroconfpicimus, cfficir.
Qnippe fummi acerbiflimique dolores,qui ab internis caufis proficifcuntur,fpontevie accidunt, à partium di-Uifione ferè nafcuntur : amp;nbsp;maxima ex parte à flatu feu fpiritudiftendente fufeitantur. Nam fola intemperies abfque partium vnitarum diftradioncconfiftcns,non ïquè fa:uos aiperosue dolores inducir. Grauifiïmi tuiicfiunt,cüm ambas caufae vehementer agunt. Ab humoribus quoque diftendentibus (nam erodentium atia eft ratio,tolerabiliores gignuntur, quam à flatibus.
Incaufa funt turn alia, turn hoc inprimis, quod cum Cur flatm'era-imperu agit fpiritus,ac violenter impcllit, perpetub delijSimos dó-mobilis exiftens : cum humorcs quieti amp;nbsp;velut ignaui ^^’^^^ exeittnt-plerunque in loeis, quae occupauerunt,inha:rcant.
fVR N. Tanta ne vis eft flatuum? E RAS. Sæpc dixi, omnia penè quæ in hoc mundo violentiflima funt, Vw/enh^iWit fipiritum habere effedorem,Turbines,Tonitrua,Ful-inina,rcrræmotus, amp;nbsp;quæ ad imitationem quondam îrstepetÎT , Tormentariorum globorum daculatio-oes- Munimentorum omnium per cuniculos euerfio«.
’‘ö- In crofionibus, quia fenfim magis froceduw^
-ocr page 228-au s xA f T r orsp^T.
vlx adeo Jafperi fenduntur cruciatus ; qua: ratio in in» terapede locum etiatn habet. Gum ambx caufeiun-guntunmirum non eft pro rationc efficientix ipfarum dolores augeri. F VR. Si dolor fymptoma eftfenfionis, aut infcnfibilitas,aut diminuta,aut corrupta fenfio fuc-rit. At nullum horum verè dici poterit, ficut patet, ac multi iamrede monftrarunt. ER. Quoniam apud Pa-racelfnmnihil hacdc reinucni,quod quidem nuncre' corder,minime tempus in cadeelaranda contererede-bemus. Quoniam, vt iam aliquoties dixi, illa præcipuc redè exponenda rccepi, qux illenon redè nouarc co» natus eft. Si quid aliud interpofitum adhuc fuit,non fine rationc certafadum fuit. Verbis duobus cxplicari hxc caufa tota potcft,(i Ariftotelis fententiarationés-QgomoJo fen qucpondcrëtur.Etcnim ficut color malus in ægrocor-PO'^c “Ö cftipfa ægritudo,fcd huius quoddam lympto-ma,ita dolor non eft Icnfio,fed fenfionis quidam acci-dentah's affedio. Equidem vt color vegetus amp;nbsp;floridus fanitatis quacdam pcrfcdiocft,amp; fine ea in corpore nÓ inucnitur,tamctfi non idem fit quod fanitas, ita vitio-fus quoq; color morbos quofdâ comitari folitus,nou eft ipfe morbus,fed cius accidens quoddam.Hoeferm^ modo voluptas amp;nbsp;dolor fcnfioni,tadui prçfertim acci-duntmon idem précisé fünf,quod fenfio- tametfi abt' que canonexiftant. Suntenim propria fenfionisacci-D«I^f/ [en^ ^entia. FVR. Legi Ariftotelis rationes,quibus aduerlus piatonicos probat voluptatemnon carcreomnirationc boni. Dum hoc agit,illud ctia oftcndif,voluptatcm fenfionis quandam effe perfedionem accidcntalem.
Ex quibus Hlud etiam cognofcereincipio, cur Galcnus dolorem dixerit fymptoma effe peculiarc fenfnu(n:amp; figna àdolorc fumpta diftinguatà fignis abadionibiu Ixfis defumptis. Satis indicauit talibus, fc dolorë noa indicauiffe ipfammet fenfionem, fed cius qualitatem icu
-ocr page 229-r?u ^ifpofitionetn quandam. ^oniam autem abfque fenfionc dolorem fieri non pofte videbat, non male in* terfympromatafenfufirepofuit.H^cficfatisnucintel-ligo, Verum ad illud quid dicerc debeam nondum vi- '^^^^ ^ lt;ico,qu0d doloriscaufas proximas affirmas geminas fflcjintemperiem amp;nbsp;côtinuitatis folutioncm? Quippe Auicenna Galenfi accufat,ac fi parum feite folam continu! diuifionê doloris canfam ftatniflet. Anerroes fo-fimintemperiem recipit: continui folutioncm dolo-tem gignere negat. Ratio quoq; probare vidctur,vni-Mnaeflecaufamproximam. Non enim pofTuntynius teicaufæeffeârices proximæ plûtes cxifterc. Qjtarefi Galenus idem fenfit cum Auicenna ( multi enim iniu* Ûèab co reprehenfumeontendunt ) errons conuince*’ tun Sidiuerfum credidit, cum Auerroe litem habebit.
ER Negati non poteft,quin vtrumq; afleueraritGale* G‘’A’»«lt; ƒlt;«»-öus, dolorem fcilicet à fola continui diuifionê prona- ['•’^^oloritpo fci,amp;eundcm ab intempérie quoq; proercari. Quare ’’’^ ’’««‘^ ««‘« partim iuftèpartim iniuftèaceufatus eft ab Auicenna. ”^”^ ^*f^f^gt;^' Etfi verb non vnam femper tenuit fententiam,fi verba fpeftesjtedè tarnen vtrobiq; fenfir, fi ad rem ipfam rc-fpicias, amp;nbsp;quid propofitum ei fuerit in loco quolibet tonfideres. Cum ab vnitatis tantummodo folutione tlixit prouenire dolorem corporis (de hoc enim fermo nobis eft J cum Ariftotele loeurus eft : amp;nbsp;philofophicc •nagis quam medice difleruit. Equidem vt dolor fiat.
neceffarium cft,vt aliquid agat in partem dolentem, amp;nbsp;aljquid patiatur. Nam fine fenfione dolorem non efle opinabilem ipfe paulôantèverè dixifti. Qnare non po-ttrir pars vlla dolere dum fui fimilis amp;nbsp;vna eft. Quomo-tioemm vnu, quoad vnum cxiftit, duo fit, agens amp;nbsp;patins, opinabile non eft. Quare duo quædam fada eft pits quælibet ex intempérie dolens, non vnica, ficut prius,permanût.Soliitaigitur eft temperies æqualisjamp;{gt; F
-ocr page 230-wÄ ERÄsrr Disprr.
Vnült;juot mo-petits died-tur.
'Vnitdi. Continuitof.
rgt;i^erentilt;i a-nuatii GT con ÿ/witatif.
fada cft inxqualis. Hoc fi non fit, pugna fine adio amp;nbsp;paflio adeflè nulla poterir. Idem hoc feite Galcnus in-nuebat,cum in folainæquali partium temperic dolorem inueniridoceret. Ergoeùmpars quælibet vnafit acdicipoflit, vel quia fit cru^^c^u^ç,vel quia fit lt;riuj£%fii, amp;vtrauis folutadolorem pariat,meritö probamusco-rum fententiam,qui ex fola vnitatis diuifione dolorem exoriri afferunt: modö duplicem in vnaquauis parte v-nitatem,fcilicet Tlu^ lt;rv/^ip'vicu/,ïd eft,vnitatc,lt;$è/ tÏ« truas-%flt;a*,hoceft,continuitatem ponant., (ficenim perlph cuitatis caufa nominate libet,ne cofundanturrescum nominibus ) Priorconfiftir in fimilitudine fiucvnita* tenaturæamp; tempcramenti. : poftcrior in. cohæfione partium fpedatur. Necobfeurum eftearuni difcri-men confiderantibus . Cogita te videre.quodfæpif pifllmè coufpicatus es,arborent,in qua ramus aur pari eins exarucrit mec tarnen à parte viua auulfus lit. Hx vnum TÎj oritüf%€lt;« fuut ramus mortuus cum viuentc. Cohérent enimabfque diuifione continuitatis:qu:E in partium quantitatis connexione fita eft. At non coherent,nee vnum funt natura,vita,tempcramento:vtnc-mo non perfpicit.Ex hac fimiktudine atque antedidi* facile vides dolorem fieri non pofle,nifi vel vnitas tem* penei,vel continuitas quantitatis foluatur, quaruni alteram fine alrcrius vitio corrumpi pofiè euidentiHime cemimus. Quocirca non eft dolor omnis vnum quid-dam, vt tu forraifis putas. Non enim habent dolor ab intempérie ortus,amp;à continuitatis partium lolutione natusgenus vniuocum,ficut animalium fpecies.fed lunt duaediftindacfpecics generenullo tali vno com-prehenlæ.Vtigitur non cft vnain vtraq; natura,itanon fiunt ambæ ab vna propinquiffimacaufa:quodtua ra* ÛQ YQUbajt. F VR- Cur ergo non iemper fic locutus eft © nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....GalC'
-ocr page 231-A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22f
^ulenus? E R, Quia medicum agens, cum aliter huncgt; ’liter ilium, pro caufarum efficientium differentia cu-’'3rifciret,diftingucredebuit. F VR. At in libro de Sim. Pharm.facult. (m quo loco fe mentem fuam hac de re ^Mananiffe alibi feriptumreliquit) videtur foli folu-honi 7^ cruüe;^Elt;«f afTcribereomnem dolorem. ER. Non nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;.. ^ftdubium,quinpereummodumdolormordaxabin- . ” ‘etnpcnepronci(catur,quatenus tw ertwgxetcu foluit, ^f^ ^ ^on aliud ibi Galcnus agere voluit, quam oftendere, ßcun. ''ere Hippocratem dixiffe,frigus cfTe mordax vlccribus. E-oquitur ergo defrigore externo vlccribus incidente. Eioefrigus contrahendo partes à feinuieem diftrahit ^conrinuitatem foluit,coq;modo doloreminuchit.
gencrarc poflit,cx Galeni verbis non facile dcmonftra-bgt;s,vt qux aliud nihil probent, quam mordicationem ’nducere turn frigus externum poflctumcalorê. Non '’egat interim abintcmperieinterna partibus inæqua-liter impreffa dolorem gigni abfquc eo, vt continuitas ^dluatur. Si aliter cumfcnfiffc cÖftarct,cogcremur vc-fitari potius adhærere,quàm Galcno. F VRN. Satisfa-äum mihi eft in hac parte.lllud me torquet nonnihil, ^uód Auerrocm quoquc vexauiflevidetur,quomodo ^olutiocotinuitatis dolorem pariatî De temperie nullus admodum dubitauit, cum in cius conuenientia Palus animalium,amp;corruptione mors fita fit. Quocirca dubitari meritó potcft,num cötinuitatis difiundio do-loris caufa cxiftat,f) nulla intêpcries interueniat? Deinde quæriillud etiam potcft,cur folius têpcramcntifo-lutio amp;nbsp;continuitatis corruptio dolores gignant?
Er.Fatuum eftde effeftudubitarc,quem fenfusexifte- fedemonftrat,qui3 caufa cius comprehendi animo , c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t fortm signât. nequit. Settionem, contuuonem, punaioncm,vulnc-Utioncm,erofioncm,vftioncm, diftcnfionem, dolores
F 3
-ocr page 232-E R AS Tl DISPUT.
Sts
efficcrcfentimus. His remous dolor ceffat Quomodo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo non fint caufædoloris? Quo tangente afficimur,
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;quo remoto ftatim affici definimus, id apudomries
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines,inquit ex Hippocrate Galcnus,caufa aft'edio-
mscreditur.Hocigitur content! nunc fimus,atque per oemm caufam indagemus. Impoffibile eft,vtfanus,qui ex repentino impullu,vel momentanea feftione dolct, fubitöfitadeófadusintcmpcratus»vt ex co dolorem ilium percepcrit-Nam non quçuis,fed magna duntaxat intempéries dolorem efßeir.Neq; fieri potcft,vt in mo-mento tantainducaturin partem vilaininxqualisincur Jw^^nf« temperies. Quod porto dolorem fois tem pc ra inen ti mmdMt« 4o amp;cótinuitatisfolutionespariüt,in eau fa hoe cft,quód lom(i»u[^fint voi-uerfarum amp;fingnlarum parttum fenfibilium falus in his duobus præcipuè confiftir. Ergo cum fenfusta-^-us/dc buius enimdoloribus hic tantum dilTerimus) 44 ut ob id præcipuè datusfueric animalibus,vt eins opera fc continue conleruent,id cd.corrumpentia deuitentac fugiant, amp;nbsp;quar vel vnitatem naturae ac temperament! fubttó ac violenterdeftruunt,vel continuitarem partium Óe cohaefionem diuidüt,folaamp; maximepeidant,, folacnm dolore percipiuntur. Qua: namq; familial» amp;nbsp;arnica funt,aut nee tempcramentum, nee continua tatem affatim Isdunt, ca cum voluptateaut fairem cilt; tra dolorë fentimus. hanc ob caufam dixit Hippocrates,dolores tunc fieri, cum natura partium corrumpi-tur.Igitur vteontinuitas principinm perfeagendino» fit,quia ramen abfqueea nullius partis falus confiftere jpotcft.merltó cum triftitia quada cunda illa, qua? cor-ïumpcre earn po(runt,fcntiri à tadu debuetunt : quem animantibus natura dedit ad elfe, nö ad bene feu commode elTe.vt vifum amp;nbsp;auditum. F V R. Nehk quidem teimmorari cupiolongius ER.Commodum nuncin
' mcntcni.mihi venir, qiiod ÇrcgalisParaceLex magiftri
-ocr page 233-opinions aßeruir hisvcrbis.Faciliusquoq; intcUigitur p^f^^j^ ^ ■ dolorescolicos exacetofifTimisamp;acutiflimisrinduris a,-^^^^ p^^^ peromma penetrantibu.s proficifci,quàm fi ex frigidi- ' tate(qnæ tanta in viuente eße vix poteft,vt tam imma* nes dolores cierc ponït)ficcirate,afperitare,oriri dican-tur. Er paulo póft. Qui à contufione,fedione,vftionc, externa calcfadionc vel refrigeratione cötmgunt. Re- ^eïoUnen do~ 'quot; lollaceifurtjid eft,à corporibusvel qualitatibus mor- lara fArMi tuis produdi.Maltiplicitcr infanit hïc amp;nbsp;alibi,infaoftus ^uL Nouator.Conftat enim omniumhominQ,qui vnquam vixerunt,fenlu. nullos acerbiores contingcre dolores, quam quos d.ften(io,fcdio,vftio, cötufiOjamp;t.inferuHt-HiautemParacelftcisignaui amp;morrut iudicantur,vt qiiiabignauis.mortuis, inefficacibusqualitatibuspro-dufti fint.Deinde nefcit homo ineptus non adferibere medicos grauilTimos dolores nudæamp; funplici frigidi-tati.QiiinimóGalenus dolorem mordaccm non cffici àquahratibus fimplicibuscenfuit,nifi continui folu-tiointercederer. Cum erodentiaamp;mordicantia vni-tierfa propter (alisfpiritus latentes continuum folucre arbitratur,nimium auriculas protédit.Non enim quic* quid erodit aut mordet falem panicipauit. Equidem Donextitit quifquam fans mentis homo dodus poft Kunc mundumcrcatum,qui omniaacria demordacia ^lem in fe habere adu putaret.Potentia fi habere,quo-3d terram m fe c0tment,dixerit, meritÜFimb ridebitur.
932 namq; potentia infunt,adu non adfunt, ideoque igerenon poffunt. Taeco,quód acerrimö acerum pluamp; mordet falibus plunmis: in quo , qui plus quam in illis quærk falls,in Soit cum faâiofis iftis renebras quærir. ^idigitur,quçfote,magisamp;citius erodit,vulncrat,di* ^idit,abfumit? An ob id nilnifi fal dicetur eflelCcrtc ft m vnum omnes fales congeras, tantuna tarnen longo tempore non mordebunt eurem, quantum puüllus
-ocr page 234-XJO ERAS TT DTS PTT.
*gnis momento ferè cftîcict.Qucm qui plus in fe habC' re putat falis terra,dignus cft,.qui folo fale nutriatur: vE egregie mordax fiat. Scd putidum amp;nbsp;nefarium de trib. illisprincipijsParacelficommentö fatis iaui antècon-futauimus.Manïfeftc cernis quàm infcite,amp; inconfide-ratè audacifliminouatores quiduis cfFutiant-Magifter Dafor coUcut eorum nil aliud elle dolores colicos ait prater flamm. f4rMlfo efi At hic dolores colicos acerbilTimos efiicit lemper ferè fl^^**^' diftendendo,nonChærioniafeu tartarcaParacelfitin-' durarficutfenfus noftrinosdocent.Etenim fiueaceto-fi flatus illi fint,fiuc aquofi, modo multi fint,'dolores gignunt. Ncc acuti maiorem producunt dolorem ob-tufis amp;nbsp;craflîs. QmnimQ res contrario modo habet. Quanto enim flatus funtcrafliorcs, tantoprodueütur dolores faeiiiores.NöigiturTindurae fiâitiæfpirituum falis immancs coheorum dolores panunt,fed cofdena veldiftradio nimia partium vcl erofio cfficit. Vidcverb infignem ruditatem cum incrcdibili temeriratcco-pulatam:fpiritus effcäorcs cruciatuü colicomm vult efle acutos, mobiles, ccleres,irapctuo(os, tenuifllmos, fubitoatquevniuerfimperomnia penetrantes. 01»** tarn rudis eft, qui nefeiat idcb fpiritus eiere dolores in inteftinis,quianufquam propter craffitiem penetrant, fed intra ipfaconclufi hærent? Cum primùm exitunt inuenerunt, flue pcripfainteftinorum corpora cxte-nuati permeent.fiue per fuperiora vel inferioraexeant, celTant dolores tantifper dum alq flatus fuccedant. Nulli vnquam hominescuidentius probarunt verèab Antiquis diétum fuiflc tIuj à/jutâ-iMi Spaa-f^ (péfmy Para-cclfo éc difcipul s cius. Rcquirit idem illc,vtfpiritus dolorum grauiorum cfFedores ncfcio quibus qualita* CiSi^itlt;ttetul- tibus vitalibus præditi fint.Ego verb qualitates vitales tdlcf nonfunt dolorum authores non cflccertbfcio. Colici profefló ioloru cM[£. cruciatuscum corde amp;nbsp;vitç fpiritib.nihil liabcntcom* mertij
-ocr page 235-PARS ^r A RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231
ttcrti),nifi cum dcfcrtis intertinis in cor impctum fa* ciunt. Sed rune tranfplantatio,vt ipfis noue loqui liber. fada eft ; hoc eft, mutata eft prior morbi fpecies, BVR Tempus iam eft, vt vndc defleximus, co reuerta-mur. ER Colicos dolores perfacileiam intelhgisvcl ab inteinpeneinteftinorum,vela continuiratiseorundem diuullioncjvel ab vrroq; affedu, tanquam àcaufa pro-3tinuprofieifci. Perfpicis non minus àfola inrenipcrie rarôcoslufcirari,à conrinui diuhione frequemiftimè moueri. Nam pterunque acerbiftîmi funt hi dolores: qnaiesab vna amp;nbsp;foJa intempérie abfque contmuitatis diftradioneprouenire nullus inielhgens.puto,credit. A flatu igitur feu fpiritu flatulenro inreftina diften- -Da/or coUcat dente nafeitur dolor colicus magna ex parte, præfer- f^^**!*^-Um afperior. Dixi magna ex parte, quia ab æruginofa * bile,amp;ab acribus amp;nbsp;erodenribus medicamentis n©n-iianquam intolerabiles fermé dolores generantur.
PVR. Cur affeéfui huic non à morbo fine continuita-bsfolutione,videlicet à doloris caufa,nomcnimponi-’urpotius, quam àfymptomate ? Mulró certcredius intellexilTent rem omnes, ft inteftinorum diftradio-tiein vocauiffent.ER, Quid illos, qui prima ftc nom na-Mt mouerit,ncfcio. Ho.c interim fcio non oranem conrinui folutionem inteftinorum doloremcolicum ''ocari debere, fed. tantum ftentemftue nimiam eo-tundcm diftenfionem aut extenfionem. Si enim vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Guntur medici.,F VR At non foluiturcroinuitas cohç-
Pentium partium in fola extcnfionc. E R. Nó fokita eft:
2bfoiutè,fed foluiturpaulatim:hoc eft„patres àfe inui-
cèabfcedunt vltranaturalë modum feu rerminu Si c-^ntverèfoluta diuifaq; effet cötinuitas,ceffaretdolor,.
-ocr page 236-ft)» Ê»ÂS ft ßts^rr.
Non en im falt;^^ diviiflo/ed flens adhne dolnris eft çau» fa, C^omodo autetn in nimia tenfione partes fupra meniuram naturalem abs fc muieem abfccdant,in tta-datu de Caufa continente expofitum cft. F V R-Memp ni.E R A, Flatus vt plurimum diximus gigncre dolores colicos grauiorcs:quod ex eo clarè liquet, quód excre-tionem eorum per inferiora mox allcuiatio fequitur magna vel parua,pront multi vel pauci exierunt.Hoe ft non fiat, nee magna frigiditatis adfint indicia,omnino ab acri aliquo amp;nbsp;crodente feu exedente huraore dolor . nbsp;nbsp;nbsp;- cfficitur. Scd rarum hoe eft apud nos. PrascelTeruntfc-
*^6 morbus acutus,bilisretentio:cxcernuntur milita,bi-cabre. flo^3,amp; fine flatibus,vel paucis ; amarefcit os,fitis adeft magna ; bilis vomitus, fingultus: fentitur crofio,$t 1«' duntur plurimu calidis.iuuanturq; frigidis. Scd de hoc non multa dicemus, cum fit apud nos minus frequens eo,qui à flatibus oritur,amp; difficilius curationem admit-flifiMttW col- tit, Colliguntur porró flatus dolorum çaufæ velinipü li^antur. cauitateintefl;inorum,vel intra eorundem tunicas, llli fermé mobiles générant dolores,amp; per interualla quidam breuia recrudefccntcs:hi continuos amp;nbsp;pertinaeio-rcs cfliciunt cruciatus : propterea qubd intra tunicas cpnclufi exitum non inueniunt, locumq; mutate noa poflunt.Q^o fit,vt dum continué tunicas à feinuicetn diuellunt,magis perpetuosabfqjrequiealiquacrucia-QgoMo ofta- tusadferant. Tales fermé gignuutur ex ranguine,quo iwrntermte-
Rinorumtuni- nutnunturintcftina,pituitofiore. Quem quia non polei« generetur. üinttotum propter imperfedionem aflimijare,necçf-farium eft excrementa plura relinqui, quam ab ingeni-to eorum calore in tenuem halitum(qui pro more per exiguos meatus dilabatur)diflblüi queant.Confequens igiturcft.vtincraffiorem fpiritum conuertantur: qui, dum per anguftos meatus exitum fruftra quærir,menV branas feu tunicas difcerpendo cruciat.Proindefugcrc hoe
-ocr page 237-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231
hoc modo obnoxij debenr omnem cruditatcm,amp;ci- CiUiffugtrta büscocodu difficiles aepitnitæ procrcandx idoncos. HddebeMt. IncauitatibuscoaceruanturabijfdcmcaufiSjamp;infuper .
ïlhsmukis. Nam amp;nbsp;propter obftrudionem rediinte-ftinia ftercoreduro: amp;nbsp;proprer rerentam in eis lentam h^^ntur fUtut pituitam:amp;proptcrinfluxumhumorisparitcrcumfla- * libus ex venis. Euenirc hoe maximefolctnatiiris cali-flioribus, in quibus copiofabilis flaua nafci confucuit, h forte in totius corporis venis magnam pituitofi hiiquot; niorismuhitudinem collcgcrint.Et multö promptius 3ccidit,flcraffioresillihumorcsadiuturnafebreatte-nuati,fubtiliorcsautemin flaua bilem cxcodi tranfiequot; rint. Ab his virtus expultrix ftimulata non fine laborc cos cö pituitæ parte in inteftinacftundit, magna cum flatuum copia. Hi ergo diftcndendo,amp; bilis morden-lt;io, piruita autem matenam flatuum gcnerationi fup-
Peditando morbumpcrdifficilem créant. Quo magis ‘^^“P durât ia enim dolor affligit, tantö plus cxagitato phlcgmate quot;“ doloren futuum fufeitatur : amp;nbsp;ex venis humoris vitiofiattrahi-
tur Qux omnia tantö lunt grauiora, quanto xgerinte-ftinaimbccilliora obtinuit: hoc efl:,quanto huic mor-bo magis eftobnoxius-Vt ergo,quod adcft,vacucs,atq; ægerquicfcereiam vidcatur, poft vnum tame vcl duos Vclplurcs ctiamdics, cum nouus humor ex venis eftu-fuscft.recurrutomnia. Et hoc tantilpcr durât,dum natura fefe vel cxonerarit,vel alio reliquias attenuatas depofucrit, Solctautcm,velut percrifimquandam’ in fxtremos artuspropcllerc.Etfienim hi propter didam Wufam refoluuntur, dolore tarnen inteflina plcrunq; hbcrantur. Cùm non ad membra tranfmittuntur, fed inpedus autfpinam impclluntur,vox cum refpiratio' ■Gegrämter læduntur, ac tandem mors confequitnr. Wlum vidi euadere ex omnibus, quibus vocis priua-do hac rationc accidiuheet quida aliquot nuper mcn-
G
-ocr page 238-ÎJÎ ERASTS D IS PP T.
fibnshancolTenfam paffiisfucrir,antcqu3m morere^-tur. Nonnullis alqs ad cerebrum dclatæfunt prædiâi morbi rcUquiç,aC'Epilcpnam induxcrunt.Aliqiiibiisin mufculos ab dominis transfufæ.inq; eu të excreta: fne-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runnquibus in locis vehementer dolores coneitarunt.
Prêteriam didos altj quoq; plures modi funtgenera* tionis colicorum cruciatuum: (edego frequentiores tantum amp;nbsp;graniores illos,quorü fanationë Paracelfici nobis pollicentur,rcccnfere début F VR, Ex difputatis intelligodolorem colicum fymptoinacire: morbüau-tem velintcmpepcjvclcontinuitatisiutcftinoru diftra dionem,vel vtrumq;hoc e(Te.Ingrauionb..erucianbasgt; fermèfpiritum fiatuleritum didendendo parère dolo* remprobabilitcrafleris.Ethuncvelin cauitatc intefli-norum comprehendi, vel intra corum tunicas conclu-di,redè,fi quid ego video,natius.Aceruai i poiroacgc-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nerari eundem inintedinis àc. apula,cibis pituitofisA’
fucci prauijfngorc,pituitæ copia,intclhnfredi obdru-. nbsp;nbsp;, üione.Eundemputasfrequcteradmodumexalijspar-
Tuncautem diuturnos maxiinè dolores producere,quando per iutcruallavnacumhu-moribus pituitofis cum bile flaua midis ex Venise^' fundatur.Denique exali;squoque caußs intedina do-lere,quarumconfideratioliraitcsindituti nodri e^re' diatur. Atque in cffufione frequenter accidcrc dice-bas, vt, podquam fæpe redijlTet morbus, natura tandem velut crifi fafta vel ad artus,vel ad alias partes no-biliorescaufam morbi prorrudecet. hæeferèfunt, pu-to qua: dixidi. Ego veró non femel tantùm audiui, quodlam propter vitium conformationis intediiio-rum hisdoloribus affliâos tandem perijde : atque in dideftis vitium apparuide^ ERA Ipfe quoque non in pueris modô,verùm ctiam in adultis talia vidi. Sed de hts in pra:fentia non agimus. De illis difputamus,quià
^upr^
-ocr page 239-P^RS ^r^RTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13^
^upradi^iis caufisafficinntur: hoc cft,quibus inteftina '^süèfunt difpofita , amp;nbsp;ob accidenten!, humorem aut flatum dolorem patiunrur. F VR. Inteïlexiabs te,coli-cos dolores aliquando ab acri amp;nbsp;crodente Immorefu-fcitari. Hos ergo quomodo dignofcere me iubes ab il-, ^h,qaosflatusconcitauit?ERA. Quoriesbilis aut ca-^^05 aliquis humor in corpore genitus caufa eft mor-Kligna ciufdemredundantis in toto corpore aut falbem in mefenterio apparent. Variant autem hæc, pro Varictate partium,in quibus eolligitur is humor. Dolor adeft mordax amp;nbsp;vrens : cardiogmus amp;nbsp;animi deli-Quiafimulixpe apparent: exeuntia cum dolore pro-lt;leunt,amp;velvitellinam,vel æruginofam bilem temu-lantur:adcft vehemens litis,amp; vini faftidiurn:adfunt vi-giliæ.etiam cùm dolor non vrget : percipitur in dolente loco magnus æftus:àrefrigerantibus amp;nbsp;humores bi-liofos cduccntibus plurimùmiuuantur,amp;àcontrarns graniter læduntur. F VRN. Species huius morbiquot- ^'^ ‘^* nam ponisFEtenimParacclfumplures fpecies pro po--Hereanimaduerti. ERAS. Paracelfum infanire voient tem dccuerit abfurda amp;nbsp;falfa dicere nobis danda eft o-pera,vtàveritatcnon difcedamus. Ego fpecies huius morbi nullas noui,nifi qnas atrigi. Nam ab affefto lo-
, co,àdoloris qualitatc,amp;avatictate caufarumferè fu-muntur. Aliænamqueincauirateinteftinorum,aliae intra tunicas caufam habent. Atque modö craffa amp;nbsp;hQmiliora,modo tenuia amp;nbsp;altiora magis infeftantur. Et caufa eft'eûrix alias fimplex eft, vt intcmperiei(quod rato accidit) velcontinuitatis diftradio: aliàs comporta, cùm fcilicct ambæ iu nguntur. Et continu! diui' 110 turn àcalidis erodentibus, turn à flatibus diften- Colicda^aHo dentibusoritur. F VRN. Quaratione dignofcitur cu- curabiUs q^lt;e rabilis dolor ab incurabiU dolore? ERAST. Ex cir- fit. cumftantijs agrorum petenda ferè eft hxc noticia. In
-ocr page 240--2jd ER A sr r Drs‘prr
genere hoc pofTumus dicere, queries dolor fixus non eftvno inloco,amp; decaufaciusvel fpontevd artis bénéficie aliquid excernitur,mitiore xftimari co, in quo contrarium accidit. Grauior qiioque eft dolor à caufis ealidis proueniens, pracfertim ab inflammatione: minus periculi habetafrigore natus: minime pericnlo-fuseftàfimphcifæcuni aut flatuum retentioneortus. Sic qui ab externa çaufa produdus eft,leuior eft ac bre* uior. Quem eftufio humorum ex reto corpore efficit» plerunqueinparefim definit, poftquamlongoïegrum temporeafflixit,F V R.Paulus Acgincta amp;nbsp;recentiotes Græci vnacum Auicenna hoc,quod frequésapudnos eft,proraro amp;nbsp;infrequente accidente referunr., Quini-móinltalia amp;nbsp;Galliahodie etiam infolens cft,vt eoli-cos deletes artuum refolutio cxcipiat. Quanquam in QttomoJorfr- Galliafæpiusvifum legamus. Quod mihi fcrupuluni tut pofl coliM, mouet,illudeft,quód nonfatiscomprchendereintelli-rel^tuitntur^ gentiapofTum , quomodo refolutiohaecfiat,fiabhu-pioribus craffis amp;nbsp;pituitofis excitata ponatur. Paulus enim demembreru refolutioneloquitur à calidahU'' midaq; caufa profeda,vt ex ƒ6. cap.lib. 4. pcrfpicimus: amp;nbsp;proinde illos reprehendit, qui àfngore ortam p“' tantes calidis remedqs profligate conabätur. Non valquot; de mirandum jgitur videtur, quomodo calidus amp;fub-tilis humor ad neruos penetrant,fed qua rationefrigi* di amp;nbsp;craffiores eo perueniant,non miuria percunftatu-rus videor. Etenim in hifce noftris regionibus;qui his dolonbusconflidati tandem refoluuntur^ noncalida, fed frigida amp;nbsp;pituitofa afteftione laborauifle vniucrfi videntur. ER AS.Iamdixi, nullos me vidiflein wa^fw artuum incidiffejnhiqui longo tempore hoc malo ve-xatus fuiflet: hoe eft ,quibus propterinfluxum humo* rum. amp;nbsp;flatuum fæpe malum recur rißet. Etfi igitur mulca confluât in talibus pituita ad inteftina, non tarnen
-ocr page 241-rARS ^rARTA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237
men fine calidiorum amp;nbsp;tenuium fiue bilioforum admi ftione humorum ad eaconfluit. Equidemexinfinitis propè nullum vidi hoe modoaffeftum, qui non effet natura calidiorc amp;nbsp;ficciorc: amp;nbsp;in quo non multa fimul bilisgcnerarctur.Dignuin obferuationeilludetiam eft, quod non ftatim ab initio niorbi laxanrurartus, fed poftquam longo iam tempore durauir, Quisveroam-bigat, quincraffus humor poft diuturnoslabores, perpétuas fere vigiliasjongam inediam,multorum amp;nbsp;con tinuum eahdorum pharmacorum vfum tandem cale-fiat amp;attenuetur? FVR. Quomodo autem ad extremes artus pcruadit? E R. Plærique omnes indicant hu-moresiftos ex inteftinis, poftquam artenuati fint,fic ad manus amp;nbsp;pedes deponi,vt in acutis morbis peccas ma-1 teria plcrunq; per fudorem vacuari folet.Ratio cos h^c permouct,quod corpus totum o-v^ttvciuj j^ irvfipav îa^Ut, 1 reuera eft ac dicitur. Ideoq; Galeniteftimonium ex7^ Aph. 54,huc citant. Alij quidamgt;humorera per intefti-nomm tunicas penetrate intra vertebras lumborum amp;fpinæ, indeq; adNucham appeUata procedere:mox ftcundum neruosadartuum extremitatem defeende-reopinantur.Sunt amp;alrj quidam,qui non omnem co-1 licsaffedionis caufam ad membra transferri cenfenu fedillam folum,quae cx capitein inteftina defluit. Ad membra autem perucnire,quia à cofueta via defledat, ^rfecundum nemos ad mufculos, admanus,ac pedes rontendat. Fieri hoc facile tunc poffc,cumquodam-modo natura iameuicerit malum'.ac dçminari humo-ricœperit.Duæ priores fententiæmihi nonadmodum Probanrur. Vtraque hoc nirividetur fundamëtQ,quód fiituunt humorem in inteftinis colledumfui.ffc,qui ad ’ftus tandcmablegatusfit. Atresita nonhahetlotcl-id ex co primùm poteft.quôd nunquam natura per îluum pituitâillâ exécrait : quo de erte, fi non fempet G i
-ocr page 242-238' ERAsrr D/s'prr.
frequenteripfamfacereoportcrer. Longènamque fä-cilius craffum humorem per parentes,amp;à natura ad hoe ipfum deftinatos meatus, id eft, per vias vfitatas amp;nbsp;conuenientes ( præfertim ab enetnate aut pharmaco inuitata)expurgat,quàmadlonginqualoca per impe-ditiftimum iter deponat. Deinde ex co,quod per inter-ualladolores* augentur ac minuuntur.Sæpenumerô v-biper biduumtriduumue commodè habueruntægri, (quotiesfcilicet vel clyfmate,vel pharmaco , vel ftia fpontepurgatifuerunt) recrudefeunt dolores fubito. Equidem poft fumptum leucpharmacum, à quo pi-tuita dctracla deraiaque fuit, pleriquc omnes, quos quidem vidiipfeaccuraui, pcraliquod tempus con-quicuerunt:illis deratis,quib. inter tunicas flatus cob'' elufus mail author fuit. Poftea verb cum redieruutde integro dolores, autetiam antequamredijfl'cnt,mani-feftahumorisiterum coilech figna apparuerunt. Maxime autem præfentiunt récurrentes dolores,quibus decapitccaufamali dcftillatin ventriculum amp;nbsp;intefti-na. Patet ex didis non in inteftinis contincri huraores, qui ad artus retjciunrur.- fed ex venis eo potius extrudi à natura exonerate fefe volentc. Mirum cetre fit, ß ex inteftinis pcriteradcó impeditum amp;longumadartus plerunqueablcgct potius, quàm vel extra corplis eij' ciat,vcl ad alias partes amandet.Aeque abfurda eftal-teraopinioddq; noneo tantum nomine, quod,Vt prima, falsó innitirurprincipio,fedquodeo conceffoni-hilominus param verißmilis exiftit. Quis enim credat humorem tam craflum per dénias inteftinorum tunicas pctmeare,amp; per ligamenta membranasque, quibus vcftiuntui «ï^r coiligantur vertcbræ,ad intenorafpi-na.' prorepefe,indc ad fuperiorem ipflus pattern afcen-dere, demumque ad extremitatem manuum procédera? Si pertranfite potuit per inteftina is humor, quo;
-ocr page 243-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;239.
Qnomodo tantum fiifcitauit dolorem? Si attenuatum flixeris,nihil dixeris. Non enim adeó potuit fieri tenuis, ''tper aluum noncommodius faciliusque exiret. So-Jet ctiam natura,quæin intellinis hint , hue in ipfis na-hiijerinr,riue aliunde in ipfi influxerinrgt;per ipfa expel-W An tunefolum nonincminit natura vfus intefti-’'oinm,ciim pituitam ibi,qu3; dolorem cier,eollcótam 1 Habet? Hue amp;nbsp;ill nd perrinct.quod plerunqj man us ant , H)læ,aut primum rcloluuntur. Videturautem natura 1 ’ongè minore labore, humorem cralTum amp;nbsp;grauem '^x inferiore fpinæ parte ad.pedes detrudcre poire,quä • ^^blcuarcad ceruiccm,vt indcfccundum ncruQS exeac . ’lt;1 manus.Solctnamque fuafpontetalïs humor, chm ^îtecrebroin fpinam dclabitur, periplam dcfcendere
• ’dpcdes. Taceo quod operieret femper ferè totum 1 corpus refolui, non folum vel brachia vet crura.. Certè ' him ad vertebras thoracis penerrat humor, qui colum ’■^feftabat, \ox heditur, propt creaqued exfufflarc arn-Wius ægri non pohunt. At-ne totæ quidem manus ’ f^triinquerefoluuntur,fcdexrrem:?^ tantum. FVR. Ni-‘quot;'um ra mihi videris à propofito ditbcedere, ad tet-’’æopinionis confutationem accede. ER. Tertia o-feo probabilis quidem cft, atque adeó vera, quotics ’delabcnteex capite humoregignitur colicus dolor* ^tnon perpetuum hoc eft, nec in omni colica vfu vc-ht. Etenim affedus colicus frequentiusoriturab hu-1 horibus crudis ex toto corpore ad inteftina- tffufis* Hj diim crahiores amp;nbsp;plures cxiftuot, quam vt à na-'’•U fern el expel li q u ca n t, p a u 1 a ti m 5c fe cu ndu m. p ar-'h,exmagnis atque etiampropiaquioribus ventri ve-hsprimum vacuantur. Vbi iam pars corum maxb hï excreta eh, amp;nbsp;rcliqui pj-opter enuntcratas fupri 'hufas,diuturnum feiheet dolorem, vigili.isuncdiam, hlorcm , medicameatorumque Cuxidorum vlum,
-ocr page 244-140 S R ASTI D rs PT'r.
attenuatifuntjfumrao conatucosexvenis extrudit,amp; ad extrema membra dimittit:cù(n neelongius poffir, nee percuté expurgare valcar,Adintcftina ideó no mit tir,quia alio pellcrciampoteft,amp;longius ab cisdiflïti funt, atq; in illorum membrorum venis hærent,quitus noxam póft infcrunr. Veracfle,qux hïc dico,is cœ perict,qui diligenter obfet nare volet. F V R N. Audiui qux fit huius morbi natura amp;nbsp;eftentia, à quibus caufis » fufcitetur,quismodus fit gcnerationis,quïc caufsdu-rationis,in qux mala nonnunquam definat. Reftatnil aliud, quam vt qua rationc curandus videatur, apenas. Scd priusme recitare oportet,quid Paracclfus de his nobisattulcritnoui. ERAS. Recita. F VR.Colicaeft abignc,tanrumq;calet:fcribit ad Athenæû Alibifalem comburentem dicit efte cum feruore amp;acore. Etrur-fusalio loco nihil aliud efle quàm flatum,fiue turbi-nem. Etenim çaufas morboruin,v'r alias diximus,ferc morbos vocare folituseft.Lib de morb.inuifib. tartara elfe dicit rcrum extemarum corpori noftro adhareP ccns.Plenior deelaratio hæc eft.Sicut firmamenrum totuminfe mundum inçludit, ira cutis corpus ambit. Et quemadmodumin mundo eft fpacium feu antrum, in quo facet Chaos./quod neque corpus eft, nequefpi cium replet, fed corporib.cedit, ac nihilominus vacua ^hibet}fic in corpore veter cft.Sed in homine amphus eftquiddam,nempeinteftina,quæinmundi ch3of fic acrem vocat^non in(unt,eorundemq; obftruâio. Ergo vt Eurus ab oriente, Zephyrus ab occafu, Aufter à meridie, Boreas à feptentrioneveniunt, ita ex colicis ventis Eurus à vétriculo deorfum,Zephyrus à redo in-teftino furfum, Aufter ab vmbilico verfus fpinam, Bo* reas ab hac verfus vmbilicum fertur. Nee «grotant in-tcftina,fed aliudqufddam.Abhis ventis foluitur intc-ftinorum lal,amp; dolor geminatur. At hic dolor non eft colicus
-ocr page 245-PJR.lt;! ^^PÂRT^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;841
Colicus dolor,fed falinus dolor. Huie purgatio prodçft, non colico morborqui incorporeus eft,ac veutusdun-taxatexiftit. Tres ergo contingunt dolores. Primus à in or bo demenrari, quern ipfimet venticoncitantral- ^*^^^j,^dolore terànimia c.xficcationevel humedatione partium e-, leinentalium : tertius à refolutionefalls inteftinorum. j Eftautem origo mali duplex. Vna cum ventifpontein coUd Jolorit nobis nafcuurur : quemadmodum in Meteorolog. no- origo duplex. ftris deciarauimus. Altera cum occafionem nospræ-* beams,frigore, humiditatc, amp;nbsp;fimilibus, cibo amp;nbsp;potu nonçongruentibusdra qupque amp;fimilibusanimipaf-fionibus-Eadem hæc in alio traétatu repetit.Probat au-tem ex eo,quód colici quidam purgationibus,altf vo^ niitionibus,nonnulli inun^ionibus vmbilici, aliqui Ipinæ illitionibus iuuari fint. Damnat illos, quibilcra I putantefficerebos dolores,quia fieri non poflit,vtfel-bs tantum excematur, propterca quód fel pars fit corporis definiram Habens m3gnitudincm,quæ e.xcerni nequear.Rcfolutioncsmcmbrorum caufam ponit effc Ventorum fubtilitatem per omnes meatus penetran-timn,freut ventos per muros perrumperefentimus. Cmn his,inquit,fi fpiritus refoluti falis inteftinorum Caufa P^re-copulctur.mifceturcum cifdem, amp;coniundim exter- f^^^ membro-namcmbrainuaduntiquçdum perreptatficdeqciunr, ’'**”*^ eolim.
* ejuomodo ventus donmm euertir, Hæc fermé funt, ( quænotaui. Decurationepofteavidebitur. ER. Difci-* pull ex vifcofitate tartan fpiritibus acctofis permifta produci aiant,fi cum his mechanici ventriculi amp;nbsp;inteftinorum fpiritus confonent.Durare malum,donee cx-banfti fint fruéïuSjquos radices ad generationem defti-narint. Dilferentias ex fpicituam vitriolatorum,accto-Ibrunuarfenicalium, Ócfimilium difcriminc defumi. ?VR.Paracclfus inlibrodeTartaroeadcmhæc habet, httaium fcilicct,q.uod iu cibis latct,nou feparari fem-
-ocr page 246-142 E R J s rr D rs PET.
per amp;nbsp;expelli:cx quo aufto amp;cbullicntc paroxyHni ex-fufcitcntur. Fieri autem hanc affedionem ex tartaro chalcanthode.àipriribusialiseoagulato. ER. Quid ad hæc nosdicemus? Refutatione opus non habend qua: adeó manifeltè non tantùm cum verirarc amp;nbsp;cuidentia, verumetiaminter fe pugnant.Nondum enim conftat, quid dolorem colicumvocitct, quamue cius caufam Ittcon^antU ponat. Nam modo ventum,modó falls diffolutionem, Paritcelp. modo calorem,modó tartarum,aliquandoexhisqua:-dam,nonnunquam omnia videtur colici alfcdus nomine dignari ; vt qiii’inter caufam amp;morbum diferb men ponere non didicerir. Sicut venti funt quatuor, inquit,ira amp;nbsp;coli affedus totidem exiftiint. Er ficutEu-rus calidus amp;nbsp;ficcus,Zephyrusfrigidus amp;nbsp;humidus,Au-fter calidus amp;humidus,Boreas frigidusamp; ficcus eftjta amp;morbicolicivarijfunt,prout abaliquo ex hisenati funt.Ob hanc caufam etiâ remedia contrariaefle cou-uenir. Si vera hœc funt, quomodo ignis foboles omnis affedio colica dicetur 5 qua ratione calida quaeuis aflir-mabiturïlam fi dolor colicus à ventis oritur,quomodo àmucilaginc tartari cuiacetofi fpiritus permifti funt producctur?Grauiorem fieri aftedum dicit MagifterJ* fpiritus falls cum vento focientur. Difcipulus,quimi' giftri fpiritü haufit»virriolatos nobis fpiritusfolos ad-ducit-Equidcm dolorem àventorum impetumotu^ cieri ait,deinde nimiarn exficcationë, vel intenipcriera aliam augcre afferit. Demum fi fal inteftinorum refol-uatur, acerbiorem reddi. F VR, Sedamp; venn ex fpiriti-bus falls confiant. Omnianaraq; ex tribus primiscon-creta dicunt.ERId non excufat.Quam enim non pof fumus nos,qui mifta omnia ex démentis conflataverè dicimus,cunda ignca vocare,vel aquea, fic neq; ipfi o-mnia poflunt falia nominare.Coguntur enim non minus nobis return difcrimina propter dilparemmiftio/ nem
-ocr page 247-PARS ^r A R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^5
flèm concedcre:qiiod eos retro contendiffe firwiffimc pvobauimus. Etquiainhoc ipfoioconos remittitad Metcorolog.fua,cxinfînit!spaucahæc recenfebo.lgnis, inquitjfi in tria prima incidar,in adione eft,acoperatur quod débet, pront tria ill a ordinara funt. Aliud enim cftfnlfurligni à fulfnre vcntorü,amp; alias eft falligni à fais vcntoruni,arq; alius etiam eft mercurius ligniàmer-curio ventorum. Vteuiusque natura eft, tails amp;nbsp;ignis ûius eft.atq; operatio. Planiftime igitur vides, amp;nbsp;rcs,amp; Vcrba,amp; authorcs flagitiose inter fc pugnarcSic amp;nbsp;fpe-siesftatuit doloris colici Paracelfus quatuor, pronu- J^'’'^’'“*** ^®“ aicro ventorum Cardinalium, rediuiuus cxorcopro-repensprodifFercntiafaliu fpecies nobisfabricat mul- ^^ i^irdcclfum toplures,imóinnumcrabiles. An non improba amp;nbsp;pla- ' aè inandita eft temeritas,qnód nobis tentat perfuade-feflauâ bilem , quxper aluum aliquando in hoc mor-bofecedit, bilem non efte,fedrefolutum faleminteftü *iorumï Notaveroquam bella moucatur rationc imputas impoftor. Bilis,inquit,mcmbrum eft folidum amp;nbsp;fixumcorporis,certam amp;definitam habens quantita-ftni.Proindcnon potefteaquaritateexire. Nos de hu-' Uiore loquimur, de vcficula fcllis hepati adhærefeente garritmalitiofusNcbulo. Si inreftina tota in falem pu-fum refoluta cogites, non tarnen cam quantitatem in-lt;lcelicueris,qua nonnunquam bills exit vnoaut altcro ‘lielolum F VR. Sinamus iftanunc, amp;nbsp;ad curationem Cwt^tio ijob-3ccingamur:inquo plus vtilitatis ineft. ER. Primùm ’■*quot;l‘h' Uobis occurrit dolor, ful ablationcm indicans. Hoc e-uimanatura dodiægrotantes omnes à medicis poftu-lant. Scd cùm dolor fit (ymptoma in operatione fcn-liisconfiftcns,atq; ob id à caufafuafcmpcrpcndcat,amp; fffeftus naturæ inimicus à eau (a hoftili etiam geneve-tor,rurfas indicatur caufarum abbtio Sunr autem do-luris cauiæ intemperies fabita amp;nbsp;violenta amp;nbsp;folutio
H 2
-ocr page 248-S44 ^n AS rr D r s p FT-continui:non fada iatn/ed adhuc ficns. Et hanc feux-riores illos dolores gignere ex fupradidis cognoui'' musrficutamp;frequentiflimos apud nos talcs nafci panter audiuimns. Hxcigitnreliminandaindicator. Verum quia fiens aftedio eft, atque idcö canfa effedrice fubfiftit,aboleri non poterit,nificaufa prins eqeiatur. Hæc autem eftplcrunq; flatus crafluscopia fuaintefti-nafupra modum naturae congruentem diducés,cxten-densac diuellens, Abhuiusergo exturbationecuratio inchoanda,cùm nihil mutarenos methodum cogit. F V R Ecquid nos cogat rationalem hanc viam^deferc-re? E R.Vehementia doloris nullas concedensinducias viresq;afFatim profternens,atquealiae circumftanti« plures. Cogimurenim aliquando fopire dolorem ftu-pcfacientibus,antequam flatus dtfeutere autfubduce-vfut ftupefa revaleamps. Sed hisvtendumnon eft in coli dolo-aentiumquan fjbusà fpiritu flatulento aut humore frigido creatis, do conférai ^jq fummum expedandum fit periculum. Atcum flA' uaamp;mordax bilisacrimonia fua erodens doloreme$ ficit,tutiot eft corum vfus.Ego fanè rato vfurpaui abfq; purgantibus, vt poftea dicam. F V R. Si tutó pollet do* lorreftinguiabfque caufae depulfionc, primo fcmpcf hoc agere oporteret,vt vidço.Nûc quia plus nocet hïc ratio curandi,quàm profit,tuncfolö admittitur,cùin magni perieuh mçtu hue adigimut-Que fi fichabet res, quomodo medici in his morbis quoins tempore dolorem. mitigantiaimperant?ER.Dolorcftex earum reru quot;^tmtiiiidota genere,quae nonfeipfis,fedcaufis fuis fubfiftunt. Quo ’‘“^• fit,vt iliafola rede ac propriè dicantut dolores delete,, quæ caufas oppugnant. Ergo fi à ealore oriatur,frigida rcmedio funt:ri propter tenfionem contingat,laxatio, hue tenfionis remiffio curat: fremittit autem tenfio, cùmcaufa diftendens abigirur.jSi mordaciras velero' fio caufa fit,cius ablatio medebitur. Auferetur autem,,
-ocr page 249-PARS ^FA R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 5
^uod mordet, vel amoueatur,vel ^p^f }^^iKsts fiue S^~ lup^çf^siç obtûdatur,hcbetetuttcmperctur. Altjs quo-tiue modis dolores oppugnare dicimur,fcd minus pro-priè,cum videlicet in diftenfionibus emoUimus amp;nbsp;lavamus partes dolentes,caufæqjdiftendenti mains fpa-dum procuramus. Minus adhuepropriè dolorem curant, quæfenfum parribus adimunt .• de quibus iam di- ^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
Ûnmed. F V R. Intelligo iam dolorem curatia vel eau- rum^qui^ ^^'^ fana amoliri vel lcnirc,velcontemperare,vel dupeface- lont curStur K:amp; prima quidê verè curare:fic latis propriè eontem-Perantia:minus lais Icnientia: minime omnium dupe^ facientia-Perge ergo ad reliqua E R A. Flatum diximus prinaô eqeiendum elle, cùm is doloris caufa ed :’quod fepiffimè accidere folet. Si humor exulcerans croden-rloacdimulando crucict, vel educendus crit,modo conamodè fieri poirit,vcl temperandus,vt mordete dc-Gnat:veldupor partibus induccndus.SeddeflatuIcnta colica prxcipuè agimus. Ergo fi in cauis intedinis hx-reantflatus,facilevelclyfmate cuocabimus,vel lent pharmaco educemus.Equidena fi à duro dercore intc-ftinis obdruftis flat’ cohibiti fint.vtrouis modo prompte fanabitur æger. Conueniunt in hoc cafu magise-fenaata emoUientiaded quia non facile admittunt no-States,pharmacis vti cogimur. Proded igiturcaflîagt; rtina puluere anifomm aut guttis aliquot olei dillar.
j fena.aniforum aut fœniculi,aut carui/aut rutç:vcl man-Pain pingui iurc foluta:vel diaprunum laxanstvel fini-Pusexmultiphci rofarum.autflorum perficorumxaut Prunocum filuedrium ,aut ceraforum infufionc præ-Patatus, Non raro folùm oleum amygdalarum dul-hunarecens menfura quinque aut fex vnciarum epo-*Hna mirificè contulit: vtiliter quoqj terebinthinapon-tlere 5. v. aut vj.aut vq, deuoratur, F V R, An hæc phar-Ptaca flatus purgantï E R A. Irritant virtutem expultru H i
-ocr page 250-ERAST/ D/SPET,
(çemmeatus^uerecluduntjVtcxitus cispatcat. Q«o QgomoiJopw facto cxpeUiintur propter naturæ confuetudincm:etfi ^Antiaflitws nonitaexpurgenturà pharmacOjquomodoaliapituP (xcluiiint. tam,alia alios humorcs fingularitcr detrahcre credun-tur. Expulfis flatibus coualuit xger: nifi forte caufano-uos généras flatus relira in intcftinisfuerir,aut aliunde in ea influant. Ergo fl frigida ventriculi aut intefti* norum tempcries producat, corrigere oportet calefa-cientibus cibis, potu, medicamentis fumptis amp;nbsp;admo-tis.In hoccafuvniceprofunt olcaex feminibus flatunt difcutcre potentibus aromatisque per deftiHationcni extrada,itemque 1 heriaeæ amp;nbsp;Mithridatij vfus conti-nuatus, potioncs ex vino Crctico cum nucc myriftica trita:vinum quoduis generofum,tn quobullierintaro-mata amp;nbsp;panis fccalinus tritus: amp;nbsp;quod Hippocrati-cum itemque Claretum vulgus nominat, vel his fimi-lia. Ego efficacius vix aliquid inueni poft Theriacam amp;nbsp;Mithridat.fcxhibcnfurfcrup.j. pondéré cum conquot; ferua Anthos,aut Betonicx,autMaioranæJfirupoAb-finthtj:fiquidem eiusquotidic vneiam vnam cumdiquot; midia ex vneijs tribus dccocti ligni aloes, vel rorifinaquot; rini,vel mcnthx,velmaioranx,vclomnium horiini,fn-mere fuftineanc horis quatuor ante paflum. Aetca* ftorium ex mulfalaudat,ac decorum menthe. Alij marrubium ex vino muKo commendant ,quæconftat omnia mire prodeffc. Si propter errorem in viftuaccr-uctur,cmendari is debebit. Sipituita in cis iam ante collecta gencrationi comm occafionem amp;nbsp;materiam prxbeat, lubducenda erit pharmaco,poftquamincifa amp;abfterfa prius fucrit Moxroborandainteftinade ventriculus, atq; vt probe concoquant.procurandum rc-medijs modo didis. Si ex alijs partibus influât fubin-denouacum flatibus materia, videndum crit,vtrum dcftillct ex capita,an ex toto corpore confiait (intefti.
num
-ocr page 251-PARS ^rA R T A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24.7
num cæcum in homilie longe minus eft,quàm vtin co tot humorcs comprehendi queant, licet quibufdam cteditum fiierir.jlllnd aliquando vfuuenir,hoclkpifll-otecouringif. Qmppe languis poftcrapulam frequentem feu diuturuam ih venis eolligitur pituirofus. Is ft naturæmoleftus vel copia vel qualitatc coeperit effe, conatur eum ad inteftina expeUerc. Q.uod cum pro^ pter cralfttiem ac lentorem non facile poftit perficere, exconatu amp;nbsp;agirationc flatus cxoritur,qui cum hu-nioribus admreftinaeffufus dolores incipit creare. Hinemaioragitatie fpirituumamp; humorum oritur, amp;nbsp;ex perturbationc dolor augetur,quorum occafione bonainterim pars lenti humoris in inteftinis conten* ti commouctur,tcnuatur,funditur, amp;tandem in flatus permutarur. Abs dolore ftimulata natura plus hu-toorumamp; flatuum eodem ablegat,a quibus dolores tenouantur. Itaque dolor vim expultricem excitât: hæcirrirataplus pituitæ ad inteftina detrudit: abhac lt;lolores rcuocantur amp;nbsp;augentur,amp; fieveluti percircu-lumcunda redeunt. Fit hoc crebrius, quandoà diu-turnis febribus humores crafli nonnihil attenuati ac üifi funr,ac natura velut per crifim febris caufam pro-
' Fellereniritur,fed perfleere tarnen non poteft. Quac Cur Hutumie hnè caufa cft, quod tam crebró apud nos quartans ac fibres frequen tertianæfpuriæ in affeófionem colicam permutantur. tfr incoUmor
’ Eodem fermé modo crebró reperunt dolores ventri- ^gt;‘^^f^gt;^gt;*if» euliamp; inteftinorum, queries ex capitc deftuir caufa ^quot;’^' tnali:fcd non æquè tarnen diutumus amp;nbsp;pertinax efl'e eonfueuit. F VRN. Qiiid me facercoportebir, cum Perfpexero humorem vel ex capitedclahi (quod ægri plerunquc monent J v^l ex venis eftundi? ERAST.
Dolores mirigandi funt quouis modo , Fomentis tumficcis, turnhumidisjlnunólionibus, Cucurbitu-Es,potioaibns flatus diflipantibus , Cataplafmatis, *
-ocr page 252-J4S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SR ^XTr ^ IS PTT,
Qc emplaftris flatus difijcicunbus amp;nbsp;ciiocantibus ,bal. ncisaquaedulcis,amp;quibusidrarionibus effici poteft. Quippe quantum fedabitur dolor,tantum ferè minuc-tur attraftio: amp;pcr confequens non tam multus nee tam faepeefFundetur vitiofus humor in inteftina.Quo-niamautemnuUa eft ratio melior ac certior à dolori-buslibcrandi,quàm fi caufadiflendensinteftinarernO'' ucatur,clyfmatisacrioribus inteftinafunt folicitanda, (quotiespræfertimin inferioribusinteftinis mali cau-fa imprefla hæret)quç ex herbis,radicibiis,amp; femimbus in vino amp;nbsp;aqua ( interdum in folo vino,cum frigidita-tis maiora indicia apparent)incoä:is parari iubeo.Huic decofto deinde admifceo oleum rutaceum ,cicinuni, liliaceum,ancthinum(non raró eled.de buccis lauri)^ quæ praefentes circumflantia: poftulant, Quód fi igri frequentiora enemata refpiiant ( quod hïc nimis fre-quens eft)purganria ex mediocrib.intcruallis,præfcri* bo,quxabfque violentiaamp;agitatione magna purgarc Vwwn abjin- folenr,quorum exempla fuprà pofuimus. Invfu ha-thitei^o coli~ beovinum abünthitc, eni tantum admifceo purgan-ei!- tium,vt quotidiante cxcretioncs promoucantur.Addo etiam quae roborare fimul poflint, fpicarn, macim,tO' fas rubras,fcobcm ligni aloes, interdum Guaiaci.corti-SirHpi«p«rg4 ^^5j.)^j^jjj^gj—.^g^j.|^jlj^_ pæ^çd enam firupus pur-®* aiuga feu chamæpithy herba concinnatus.
In hoe enim caiu maxime cauendum eft,ne fortib phar macis potentiam expultricem inquictam reddamus.' cuius rei caufa optj aliquid admifcere folco.Vt fi drach. vnam fpecierum hiera: vel aloes exhibiturus firn, adij^ cio opij amp;nbsp;caftorci anagr.j.vel fcfqingranum,intcrduin etiam duo- Rondcletius catapatia quxdam cfFusèlau-' dat:quibus tarnen vti hucufque non potui.V aide enim fufpeda habeo, qnæcunque ex nature fua; proprietate • poffunt acfolcnt off’cndere.Perclyftercs audacius in-- fundi
-ocr page 253-PARS ^FARTA. ^Ï4^ ^undi iuffiopium cum fapa: quia fciebam non diuin-hsrerc.Hac de caufa purgantibus,qua: ftuporem indu-cunt,mifceo,nediutius,qi!am par eft,intra corpus raa-gt;^cant.Et cum iam corpus propè mundatum contjcio, p^ttrahentU auertentia prxfciibo:quibus humores perfudorcm va- ab inteßmit cuentur.ItaqucdecorumGuaiaci propono,amp; manè quandouiur-hauftum calidum fumere iubeo,ex quo mediocriter pindd^ indent. Qui vcntriculum habent imbecilliorem,ijs 3.). Thctiacæ optima in aqua ftillatitia cinamomi autvi-^logenerofiorc diflblutæexhibeo aliquotics, vel tertio ''el quarto die. Conferret hoc tempore plunmum vfus fticciCydoniorum ante paftum horis tribus aut qua-'üof fumtus vcl cum vel fine aromatis,pro circumftan-'iatum diuerfirate,nifi cohibitionis alui metusabfter-fcret. Equidem prxclarè ofcula venarum corroborari hac ratione poflent, ne tam prompte inteftina rccipc-fent excrementa. Scd quiain hoe morbo nihil eftfre-Quentius,quàm inteftinorum occlufio, vt fæpe nc venons quidemexire poflit, non aufus fum vtihocreme-lt;110 in ahis, quàm quibus aluus erat laxior, amp;nbsp;liquida bilis dcijciebatur.Qui poft remiffionemmorbi feu do- ^^‘^ prefer-^orum exretcntioncexcremétorum nimiaincommo- ** ^^^' duin fentiunt,amp;nerelabantur in cofdemtiment,tjs I^P’^'^^’ ^onfulo,vt inter prandendü loco vini abfinthitis,quod i 'n principio menfæ noftri homines in vfu amp;nbsp;ferè in de-Vitijs habet,fupradidi vini aut alterius fimilis hauftum l^ibant. FVR. Cum ciboigitur mifccs pharmaca pur-Santia J ERJBenigna amp;: leuia. Nee id facio fine fuccef-^n (quanquam repererim quibus non profuit, fed no-^mt. Quarecircumfpicere diligëteromniaprius opor-'f^qudm impcres: amp;cum non conduccre vidcris, rem ’bavia aggredi) nee fine exemplo. F VR. Meminiiam felloenegotio retro nóbis didumfuifTc. Hoe folum 'nprsfcntiainterrogandumoccurrit,annon permifta
I
-ocr page 254-tjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R AS Tl DISPUT.
cum cibis in vcnas penetrate necefle fit? Quani nö pol-fit hoe non die pcriculofum,facile omncsintelligunt. E R.Non fit.Etenim fccrettix facultas mala à bonis di-feernif, amp;nbsp;hæc àtfrahit, ilia verb per inteftina expeUit. Nunqua ne vidifti vomentes reqceteinatcriam omnis generis vitioforum humorum,amp;cibos potusqs nuper hauftos rctinerc?Cùni vinum nigrum bibitur,manife-flifl'ime,quod.dico,accidcrecernitur. Cùm aliqnando pars aliqua benignior ad hepar pertranfijt, per vrinas mox vacuatur;vt in illis vidcmus,qui Rhabarbarum c-detût.Dixi fermé,quomodocurate folitus fim colicos, quimalicaufam in caiutatc inteftinorum habcnt.fiuc nata ibidem fuerir, fine ex alqs partibus in ipla influxe-rit. Quibus addere hoc volo, me, quotics ex capiredc-CoUcorumett- ftillare conqcio,caputfricare:amp; fuffumigris humorem pitisuitio quo exficcate conari:provino aquam Cinnamormiamp;Malh-nodo fuccur- chcs,aut decorum Guaiaci ,cui maftichein fineadie-rtadum. ^^ fir,impcrare.' fcarificationes fcapularum prafenbe-re,per nares humores euocare: lorionibus, pulucribus infperfis,odoramStis abfumere. Supcreft nunc,vrpau-cula de illis dicam, quibus intra tunicas claufus haret diftendensfpiritus. Purganda primum ab excrementis amp;nbsp;pituita funt inteftina per clyfteres, amp;nbsp;cpota médicamenta. Validioribus hîc vti licet,fi nullus adfit affedus alius prohibens,vt aliquid exipfis etiam tuniciselicia-mus. Deinde exhibere oportet turn alimenta turn me* dicamina flatusdiffoluentia: de quibus fupràquoque diximus. Hîc Theriaca,Mithridat. olea ex aromatis,ca'' lidis feminibus ac herbis,vt Rore marino, Maiorana, Matricaria,Mentha,Hyflbpo, amp;c.vi ignis euocata maxime valent. Vnicè quoque prodeft hie decodumGua-iaci Nce fegnius curat fudor abs herbarum in vino codarum vapore clicifus. Sumi debent iam nominatx, liisfimilcs,amp;inprimisextremitates iunipcri: vnàcum ferak
-ocr page 255-PARS ^rARTÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an
^eminibus Cumini,Carui,Rutæ,Viticis.Poffunt eadem hxepannis autfacculisinuoluta amp;nbsp;expreffa ventri im-poni:amp;cvimad.intima vis pcnctrauit,locus dolens dif-cutiente aliquo olco calido accurate amp;nbsp;liberaliter in-’*®g** Quod multis egregiè non tune folimi contulit, quand« in inteftinis amp;nbsp;ventte malum hadit, fed etiam quando in pedote, fpina,luinbis,braches,cruciatus or-tifunr,humonbus per crifim cö tranfinilfis, tale eft. Rec.olciLaurini,Rutacei,fingul.vnc.j.oleiNardini,pin- QieuM^r» gued. vulpis fmg. drach. j. s. olei ftillatit. Hyffopi,gutt. coUcif. üj.Caniphorac gr.itj. Mifceantur. His facile addervnuf-quifque, qualia conuenire quouis loco amp;nbsp;tempore iu-«iieabit. Laudant vetcres ,amp; meritinimd laudantCu-cutbitascumlarga flamma admotas. Debent autem magnx efle (non paruæ, inftarcarum, qux in vfu hïc funt)quales in Italia habcnt:vel his etiam maiores. In carum inopia poculum vitreum acetpere licet. Tantum hx conducunt non in hoe folùm calu, verumc-tiamin alijs fpeciebus colici doloris, in quibus non fubcftmultairiatcria,vtdici fatis non poflit. Hxc de curatione affedus huius dida nobis iam funto.
tV R N. Non multum difcedit ab hac methodo Para- ^^^^^-^ ^^i‘ edfus in horum dolorum fanationc. Tametfi colici p4r4^ diquando,inquit,curanturinundionc vmbilici, non-nuRquamvcrodorfi jintcrdumalui folutione,necra-
, ró etiam vomitu, vna nihilominus eft curationis ra-tio, vt flatus diflipentur : deinde vt temperamentum corporis reftituatur: (vtrumautem frigidius,calidius, hunaidiusgt; ficcius tedditum fit, excrementa indicant) poftremóvt dolores à fale refoluto proficifcentes ex-* crementorum fubdudione tollantur. Antequame-nim membra refoluta curare aggrediamur,corpus pu-hficatum fanatumque oportet. Et mox.Summatim lo-quendo, duplex eft curatio. Vna ventis aduerfatur:
1 a
-ocr page 256-ER A s rr D is PE r.
altera materiam, quam poft fe reliqucrunt, nempe re-' folutumfalem abftergit: tertiacotraftis membriscon-Confutdtiocu fuUt.Quantum hæc discrepant à didis à te? ER. Pluri-mum. Primuenim Eurumper folam aluicitationem, Zcphymmaute per vomitum tantum vacuan ait.Bo-ream amp;nbsp;Auftrum extra corpus negat educijfeAonfu-mereeosftciubet ,quomodolumen alimentocarens emarcefcit. Deinde curam Auftriponit Zibetumamp;E-gefum,Bc)rea:Satcrnolam,Euri vinum Reualium cum olco.Zcphyri papauer. Sic difcutiuntur,inquit,flatus, non purgationibus, vomitu,encmatis,balneis,amp;c.Salem folutumfola enula campana ritè expurgat. Refo* luta membra au rum folutum in vino centrato cortex docurar, Qiiód fieis défit humiditas,idemendabit balfamumcumgalbano,oleum vulpinum cum vino corredo ,amp; oleum terebinthinæ. Ç^id hîcfimilccft? F V R. Sed concludens ait, fe alla remedia non damnare. ER. Sine damnet fiue probet, verum tarnen hocni-hilominus manct,pugnare foedilfimè, qua de curatio-nehuiusmorbi duobus capitibus fcripfit. Quocirca nihil eft opus,vt in cis confutandis immorer longius-lllud addam,quendam ex difcipulis tentaiufle aliquan-dohunc morbum pellerefolis pinguibus. Præcepit e-Curlt;itilt;}(olico nim œgro, vt immenfam butyri, olei, pingued.anfens, rum^erAdif^es gallinæ,taxi,fuis,vulpis,partim deuorarct,partimiHini-ret dorfo,ventri. Aut nefciuit hic Boreas ne an Aufter, Eurus an Zephyrus fpirarct, aut fimul omnes flare pu-tauit.Vtrum opinatus fit,malè tarnencurauit.Namx-grum propemodum perdidit,amp; magiftri placita.qu» fe cectiftimè tenere iaditabat,minimèfcruauit. Poteft tarnen hoe pofterius cxcufare,fi dicatillum maxime fe-qui Paracel, qui certi nihil fequatur, amp;nbsp;pclfimè fempcr inftituatacagatvniuerfa. Si dolores eos compertum habuiflet amordacibusfuccisprodudosjimprobitatis amp;au;
-ocr page 257-PARS ^rARrA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn
^3udacis infeitiae praetextus crat, mordacitati adipes ‘'^iireoppofitos.fficenim,puto, excufarcconabuntur, quodinlib.de Morb.innifib. legimus,remedium nul' lum efle melius ad cauendum adhxfionem tartari ad inteftina,butyroamp;olco J At ex contrarie temperatis Ventis cum audieritPrxeeptorem dolores create, qui potuitomnibusvnumremediumadhibere? Inhaci-j-f^ pfacuratione contraria contraries opponideberc con-tendit, Quocirca non poffuntijdem adipcs omnibus conuenire. Quid hinefequitur aliud ,quam eosintcr-ficerc potius,quàm fanarc? FVR. Noui ipfe etiam Pa-tacelficos,quiex colicis occiderunt,quotquotcuran-dosfufeeperuntmihi notos.ER AS. An præftantiores ducefuo cenfes.? Is quotquot fermé curate tcntauit,e-tiamfi principioiuuare vifùsfuit, tandë vencnatis fuis pharmacis occidit. Quid Bafilienfcs ab eocuratiper-peni fuerintjfupràiam diximus,amp;antenos rara amp;nbsp;excellente vit eruditioneD.Theodorus Zuingerus,Phi-lofophus amp;nbsp;Medicus Bafilienfis præftantiflimus in prç-fatione, quam libris Santis Ardoyni devenenisprafi-xit,his verbis teftificatus eft. Multi enim quibus phar-macohoe fuo benedido (quot;Laudanum intclligit Para-celfijdolorem omnem exemerat,non multó póft per calorisinnati fuffocationem amp;nbsp;extindiönem interie-
tunt. Viuunt etiam num viri dignitate, virtute, picrate amp;dodrinapræftantes,qui advnum omnes intra an-nifpacium diem fuum obrjiTe affirmant, quicunqiBa. filea Patacelfi pharmaca intra corpus fiimfiflent : licet initio præclarè ab eis adiut . iderentut. Nolo particulates hiftorias recitarc, amp;nbsp;foeda homicidia recen(èrc,ne odio magis incitatus, quàm veritatis ftudio motusfe-ciffe puter.-praefertim cum ex hoe grege improbus hit-cus me tacite perftringcre calumniariq; aufus fuerit. tVR, Plcnc mihifatisfadumputabo inhuiusmorbi
-ocr page 258-a54
ISR JS T! DISPUT.
curatione,fi,quod didum adhuc non cft,rationcm curandi rcfolutioncm propter coli dolores ortam indica-ueris. Parac.enim de Contrac, capj. longe aliter menilt; C^Koio co- bra rcfolui aflerit,quèm tu fupràdocuifti.Cùm crucia-tici refoluitur tus colici ventrem pro more naturaq;fua infeftant.in* lt;#X.*4 Parue. quit,quærit loci affedi n atura fubfidiü à natura, amp;nbsp;hu-morem vitç ad fe attrahit/polians co membra alia mi-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus carnofa,fcilic.brachia,crura,fpinam.Nam in his vi
tae fpiritus debilifllmus exiftens, faeilè ad dolores ventris transfugit.Et quia paucus eft, totus transmigrât,id quod in carnofis partibus nonvfuuenit. Cum in ven' trem ad dolores accurrit,ac membra ilia deferuit,ciini doloris caufa copulatur, amp;nbsp;vcnenofitatc eiufdem tin' gitur. Inde poft folutos dolores in fuum hofpitium rc-greffus,humorcs ibiinucntos eademinficit qualitatc, qua inquinatus ipfe in intcftinis fuit. Nonnunquâ hu-moriseötaminari aliquidfecum refert : interdum àca-lore balnei retradus colici humoris parte comitatus redit. Lib. de Colico dolore pauló aliter hanc remdc' fcribit,diccns. Flatuum natura fubtilifl'ima corpus ag-grediens facile rcfoliütur fal,vt ex duobus fpiritibus v-nus fiat,ac fi duos in aqua vna colores mifcuiftes. Ergo cum vfirati eius meatus occlufi funt,fua tenuitate pet omnes facilè poros permeat, in extima membra pénétrât, cauitates iunâurarum quxrit amp;nbsp;occupât. Etqni^i falls fpiritum confociatum habet, plus ibi dolorumgi-gnit,(ynouiam,eiusqucfpiritus inficiens. Reliquaiam antèbreuibusattigi. ER A. De curationequid adfert? F V R.Secundo tradatu de Contrad. Rcmedia,inquit, apenre poros amp;nbsp;calefacerc humores, humedare infu-perartenas amp;nbsp;neruos(ineodcm gradii;,in quo morbus eft) nee hon virture pcculiari contraftis rcfiftcre de-bent.Præterca inftaurandus cft fpiritus vitx,quad con-fortantibusefiiciturfubtiliftimis corpus totumpcrua-den-
-ocr page 259-PARS ^r ^ RT A.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^^
dentibus:vt auriim poculcntum, oleum auri, (Nam in Auri poteßat auro adcô mirifica vis inert, vt corroborandi res nulla creiJhada. vires maiorcspoflîdcat;fed folùm morbos in fummum gradnmfublatos curare omnes poflit, vitæ (piriruum feu humoris amplificationc) fubrtantiam vnionum, arcanum fulphuris,eflcntiam rtimmios,aquara vitae amp;nbsp;tartari,oleum vitrioli,quintam ertentiam coralliorum. Hæc medicamina firigufa faris pollcnt ad curandum contrad.quamlibet,fiucfrigidaeafitfiuc ealida. ER. Quifquis non perfpicit tabulas amp;nbsp;(omnia effe, qus re-cenfuifti,is vere nihil in his rebus vider. Quomodo re-f folutio oriaturmulto, quam Paracclfus nouimus melius. Nemos combibcrehumorem oporter^fiquidem refolutio fcqui debear. Non migrare autem natiuum amp;nbsp;infitum ealorem feu humorem vite partium ad alias partcs,nimisnotumcrt. Q^are mera figmenta nobis narrat. Incurationc fui fimiliscft. Primum contrarijs qualitatibus pugnare iubet : mox remedijs aggreditur Opus,qua: omnibus ex equo qualitatibus inimica funt. Spintum amp;nbsp;humorem vitæfolis alimentis inftaurari 3taiigeri,ex fuperioribus pater. Aurumquomodo-cunque paratum m fubrtantiam corporum noftrorum tranfmutarinulla vi natural! porte acqué manifertum ert. Quid igitur de viribus auri in augendo hiimorc tongenitogarrit impunis carnifex? Ex reliquis quae-dam prodcfleportuntloco amp;nbsp;tempore debito vfurpa-*a. Quanquam rariffime concurrere circumftantiæ portint,quæ vfum corum tutum reddanr. F VR. Quo-*nodo tu curas hoc modo affedos. Paulum Acginc- ^eg^ft« ^am moderate frigefacientibus amp;nbsp;corroborantibus cu- j^”^**o^o^ ■^arefarisnoui.Videruris humoremrcfolurionisauto- '^ -fetn calidum iudicauirte. Palàmccrtèlibro tertio an- * numeratrefolutionibus ab humore acri mordacique Jtofedisitametfimcdicum frigidis curante vitupereu-
-ocr page 260-lyd j^sjtsrr nrsprr-
ER.CaUdam óc humidam affcaioncra iudicauit,fed non immodicè calidani. Ideq pharmacis vtitur modi-cerefrigerantibus ( aut non validé calefacientibus Jamp; ficcantibus. Ratio quoq; confonat. Vixenim humores crafll amp;nbsp;pituitofi ad extremos artus protrudi poffunt, nih vel attenuati(amp; ob id ealefadi nonnihil) fint prius, vel tenuem calidnmq; humorem permiftum habeant: cuius ratione per meams anguftiores ad longè diffita locadeducantur. Animadnertendum eft,quód multos abfq; pharmacorum vfu fanatos effe feri bit,quod nunc etiam accidit. Sanè plurimi,adcoqne maior pars ægro-tantiumvelfponte fanantur,vel thermarum vfurpa-tionereftituunturirariores medicamenta à nobis po-ftulant.Adeó plerique lætantur,cùm feab immanifli-mis illis cruciatibusliberatos fentiunt,vt refolutionem pronihiloducant-Quiconfiliumpetunt, hositacura-ftifio cumniï fe f(.j.^ foleo.Vbi materia multa eft amp;nbsp;crafla,tumorquc durus,amp;cutis albicat,deco(3:o guaiaci(in quoinciden-ptereoU do o- ^^^ herbas interdüincoquo,hyffopum,ferpillum,cha-
*’ naæpitym,pulcgium,faturegiâ,amp; rimiles)fouco,amp;fti’P' pain hocmadefado innoluo,ac fxpe renoiio. Parte iam maxima vacuata, geraniü amp;nbsp;pruna fylueftria fi®“^ incoquiiubeo,amp; fimilirer foueo. Interdum thermal arte paro/imiles naturalib.ex prçdiifdis herbis,amp; pra:telt; reanitro,fale, alumine, Sein ijs quotidic femel aut bis membra per hor?cfpaçium aut eo amplius continerc impero.Aliquando etiam fumo commemoratarumamp; fimilium herbarum in lixiuio cum falc decodarum fo-ueri membrum præcipio : Sc poft forum cataplafmate refolqente fimul ac roborante contego. Et adhuc qui. demitafucceftitconfilium,vt me dus pœnitercnon poftit.Nemo enim nö percuratus eft,licettardiuspau-ló quàm ij.qui ad thermas bene prius purgati abierunt. Duos vidi,qui abfque tumore Sc abfque humoris indi-cio
-ocr page 261-P A ^S'^r A R T J» quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i57
cio, folas manus refolutas habebant. His mandaui, vt iJianus vapore, qui de molari lapide ignito aceto con-^perfo tollitur,probe calefaccrêt: acmoxniedicamcn-tum calidum ex corroborantibus amp;nbsp;adftringentibus tompofitumimponerent.Eratid confedû ex cuprefli glandib.,hypocyftidc,acacia,m alicorio, oleo cydonio-/nm, terebinthina, ftyrace, myrrha, amp;nbsp;pifeium glutine in aceto diffoluto. Et quia tenaciter partibus hoc medicamentum adhæret,quibus calidum apponitur, îuiTi ''t tertio quartóue tantùm die remoucretur. Intérim moncbâ vt manè amp;nbsp;vefperi manus medicamento con-^fdaSjVel ad fornacem,vel ad ignem hadenus calefieri patercntur,vt penetrafle calorcm perfentirent ,ac désuni pannis calefadis inuoluerent. hune vaporem yfu^ uaporit ideôadhibcbam,vtmeatusaperirentur,amp;roborantis inre[oli(tK, nicdicamcnti vis altius faciliusq; ad ncruos penetrarer, lt;luonifi pcrualiirct,nihil fpcrarc poteram. Deinde vt humor,quemncrui combibiflent,commodiusacci-fius abfumeretur. Habet enim hic vapor vim cxficcan-dinoninftrenuam,tcfteGalcno. Idem craifiores hu-öiores inciderc,ac per denfiora corpora in profundum permeate, inq; ijs contentosfuccos difliparefolet. Cæ-terum affedionem non abfq; humore conftitiffe, cam cx alijs plurimis,tum ex hoc intelhgcbam, quod prope fubitó rcfolutifuiffent.Si obnudam folamqüntempc-dem cueniffet talis refolutio,fenlim ac vixlongo rempote nata fuiflet. Satis aùtemconftabat, mali caufam non in neruorum, qui ad manus diftribuuntur,princgt; Pio,fedinmanibusipfis conftitiffe. Quoniampartes i^npracarpum optime omnes habebant,quod effe non potuiffet, ff neruorum principia affeda fuiflent. Sed nec illud metuebam,vt tenuiore parte refoluta,cxteri infeyrrhofamduritiem abirent. Etenim aquofierant amp;nbsp;tenues:nó crafli,lcnti,multi. Nee quia calidipoflent
-ocr page 262-25« B R A s T r D IS PK T.
videri minus confidcnter hoc remedio vtebar Nam vt initio tales fint,temporis progreflu refrigefcunt,amp;ca-lorem partis quafifufFocant, vt manifeftó atrophiala-borent: id quod in vtroq; fadum cernebatur. At vero quia nöfatiserat partes eascalcficri,fcd eafdem opor-. tebat corroboran, adftringentibus ficcantibusq; poft fotum vtieos iulfi: quippe vehementer debihtatæfuei DfPoJdgr^. fjint. p VR. Supereft iam ,vt de Podagra fimilirationc di/putemus. Nam huius quoquemorbi fæpiuscurati. gloriafalsótumentParacelfici- ER, Ego veró certiffi-mèfcio,multis iam annis quofcunque noni hoccona-tos(deParacelfi pecoribusloquor ^non modofruftrà id tenrauifle,verumetiam ægris pericula maxima créa* uifle. F V RN. Audiuimus iam fupra de magiftroiHu-ftrem hiftoriam;de difcipulis non diflimilcs legimus in lib.D.Cronenburgij nuperedito. Præftat nihilominus eadem via hune etiam morbum çxaminare, qua prio-* res exeuftimusxùm præfertim plura de hoc morboPa-racclfusfcripta reliquerit (mihi vifa) quam deqnouis Komm« Po,- aho- E R A. Fiat,quod petis. Podagra nomen eft nafta à pg^’fi loco affedo pedib, fcilicet;ficut Gonagra à genu, Chiquot; «n'o er corn- ragraa manibus. Mentagraà mento,ioculari prinium po/inc..lafeiuia,mox vfurpato vocabulo, vtaitPlimus. FVR Cur hxcaddit Phnius? E R. Vt oftcnderetdifplicere fi” bivocabuli vidofam compofitionem.Eft emm exLa-tina^t Grœca vocibus duabus contra confuetudinem cruditorumconflatum:quxfuntMentum Ôtax*- S*« gnificat autem nomenhocaverbo»ypi^u deduftum, capturam feu captionem : vt Podagra nihil aliud figni-ficet,quam pedum apprehenfionem. Eft portoPoda-gra inflammatio pedum ieuarticulorum in pedibus: locpfolùm diffcrens à Chiragra,Gonagra, amp;omnino arthritide.Nam fi vno temporcinflammatio corripiat plurcs vcl omnes articulos, arthritis malum nomina-
-ocr page 263-y A R s ^r A RT ^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if 9
*ur:fin pauciores aut vnicmnappréhendât, ab affedo ^oconomen fortiturmagis fpccialc. Quæfitnonono-ß^iinis diximus. (^æ pars affecta præcipuè fit, pariter l^^j^ affeAM inditanimus. Quippe fi non articuli, fed partes alix in- podagric. fiammentur,podagra non erir, fed velinflammarionis 3bfolutaî,vel abo nomineappcllabitur. Cacterùm non Connexionet eftomms oflîumeonnexiovniusmodi- Nam aliamo- oßium f^lura. tus gracia inter feconiunguntur,alia motu omni ca-tent. Quæ motus caufa non funt iunda, ea vcl coale-feunt interfe abfqueinteruentu materiæ, fcilicetfun-gofa(inquibus non oritur podagra J vel materia qua-piam intercedenteconcrerciinr,ncmpe dura,amp; a-vu^^v-*”fnuncupatur mcdicis. Horum coalitusraró quidetn ü:d tarnen aUquandomorbum,de quo agimus.fuftinet. Committutur motus gratia quidam, amp;nbsp;veloblcuruni ’cdilhcilem habent motum,vcl maoifeftum.Priorutn *undio ir£tu«^5^amp;)(r;ï, poftcriorum ^^^^Û^acm; vocatur: tjuçambx omunn^ÄaT ^pófiev compofitionis fpccies in ’liaideinde differentiasfeu fpccies diuiduntur. Nobis iupræfentia fufficit hoc fcirc,in vtraque difta conne-done plerunqueoiiriPodagram. Qiiocircavocitanda Podrfgw ^id^ «itPodagra,pedum inflammatioinarticulisintcrli-/tt* gamenta, tendoncs ie membranasfedem fixamhabës.
Et ne hoe quidem faris tuerit,fedaliud prxterca oportet adderc.ne fiat à caufa externa,vt contufionc,vulne-te,aut alia fimili,fcd ab interna,vt fluxionc. FVR.QtiidÏ ’n per dccubitum humorum,aut crifim, aut per colle* ftionem fiuecongeftioncm fenfimfaólam ortain pe-dibus inflammatio non nominabitur podagra ,ltcetin '^ïuitatibusarriculorum humor fucrit coUedus? ER. Miniir.è,fi propriè loqui velimus.Etfi cniminarticulo-tuincauitatem incidcrit humor, atque hos cum vici-fis partibus inflammet, ac proindc à podagra,fi rem i-Piatnintueamur,nihil différât,podagram tarnen appel-
-ocr page 264-■ îdo
ER A s r r Drsprr
lare non folemus ,quia non reperir. Poteft igitur ini-tium amp;nbsp;occafionë podagra prxbere, podagra nó prius vocabitur,quàm perinternaJla morbus redcar. Raró e-tiam fit,ne dicam nunqua, vt poft febres diutumas per crifim ad pcdesdcpulfus humor in articulos decübat. Pcrcamesamp;cutcm aliasq; partes difpcrgi magis lólet. iefinüip, ^^ P^R. Ex didis intelligoPodagram effeinflammatio-nem articulorum pedum ab humore ex alijs parcibus perinterualla quaeda fponteinfluentenatam. Na quæ propter euidétes caufas femper nafcitur,ac fpöte nun-quam prouenit,podagra nö vocaturScirenune veliin. è quibusparrib.humorpodagram cfticiës prodire ple-runq;folitus fit? Alios enim videofolü caput fontein huius morbi cöftitucre, alios hepati primas in eo fiifci-tando tribuerc,alios ventriculü praccipuèaccufare,piu-rimos totum corpus fufpedü habcre.Deinde à quo hu oult;e ^orefçpius generetur?Poftrcmóquis fit generationis p««2f«eret ’^°’^“5-- E^AS. Succi podagræ fabri magna ex parte, podd^ram. quantum vfu amp;obferuarione cognofcere vidcreq; potui,de capite in pedes defcendunt.aliquando ab hepatc dcmittunturiinterdum ctiam ex pJuribus adeoc^j prx-cipuis parnbus fimulciFunditur. Equidë ægri plerunq; manifeftèfcntiunthiimorem ex capite perccruicé,latera,dorfum,inftaraqua:deflucrecum horrorefeulcui frigore:quodmotus humoru cftîcir.Præccflîiïevtplu-ximünarrant capitis granitarê, ccniicis amp;nbsp;fpatularum dolorem;acpræfi:nfiflemorbum fc,qui ftepiuslabora-* runt,palàm aflirmât.Omncs fermé talcs catharri deftil-lationibus ftintobnoxn,multumq; cxfpuunr.FrcqucH-tiusaflfiiguntur,quibus bepar natura dedit calidiusvni cumcerebro. Tune enim illud perpetuoferè vapores furfum toJlit,hoc proprer patëtes meatus prompte re-cipit, lam q? totum corpusaliquêdofanguinënimimn ad pedes ewnera^pralcrtim fibepar ab cograuetur,is
tan*
-ocr page 265-PARS ^rA R TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;261
tantum dubitare poteft,qui, quid fiat quotidie,non fa-fis attendit : aut præiudicatam habet in animo contra-dam opinions. Etenim fi ob hanc caufam in alijs par* tibusoriunturinflämationes, quis inarticulis ob can-dem nafci poflcjimo crebrius nafci oportere inficias eat?Sancarticuli,pcdum prefertim,cxteris partib pro-pè omnib.funtimbccilliorcs.’vt qui acalorisfonte lon-gius abfint,amp;ad cxcipiendafiiprafe pofirarü partium i excremëta non folû opportune pofiti,verumetiâ quo-dammodo fadiamp;confirmatividcantur.Faciliuscnim excrementa grauiora deorfum labuntur, quam ad aha loca propellâtur.Et vacua loca facilius quàm plena fut fcipere,quaE ad ca confluunt,apta nata funt.Quibus ac-cedithoc etiam , quód laboribus magis defatigantur, ïerisq;iniurijsplus alijs expofiti funt: amp;denique q» natura mueum quendam admotus faciliores reddendos Vel intra cos generet,vel ex alijs partibus ad cos mittar. Huiusratione promptius rccipi excrementa podagra Concitantia nullus ambigit,arbitror.Sanè frequentifli-
tuc gignitur præfens morbus à pituita fubtili amp;nbsp;aquo- Poilt;i^d na^ fî;quænaturaliter ad iunduras propter modó didam ^“op pituita Vtilitatem ablegatur. F V R. Quibus fignisdiftinguam,^'^^“^”^*“* Vtrü ex capite an ex cpate, feu toto corpore pedes gra-Uentur?ER. Quæ fymptomara fluxum capitis præcc-derecomitariq;folcant,dixi. Quib. adijccrehocdebeo, ' nbsp;nbsp;nbsp;'
dolores amp;nbsp;tumores nö fubitó augeri,fed paulatim ere-tèere:necfçpevtrumq5pedë aut plures articulos fimul tóprehenderc, fed ferè ab vno articule incipcre. Item humorcs malicaufaspiruitofos potius,quàm fangui-Ueoseffe :quo etiamfit ,vt in sfFeda partecolor cutis de principio non mutetur.Sed ncc ven« parrium fupra ^ocumlæfum fitarum primis dieb. intnmclcunt,prius-Quam à dolorc coturbata natura fang'iinëeodem dc-®itterc cœperit.Cùm per venas vel ab spate,vel alijsfi-
-ocr page 266-aSa ER^Sn D ZS PT T.
mul partibus decurrit inflammans humor, abfunt prh mum fupradida (ympromara, pedes repente dolent grauiflimè,citö cum febricula vel corporis inæqtialita-te intumcfcuntac rubenr,tumores magni ftatimfiunt, acmultas fimul partes codemferè tempore inuadunt: Qutiuentrlcu génique venae manifeftè in tibijsamp;fupra pedes tument lut conferat ^^ rubent ftatim à morbi initio. Ventriculus caiifa eft * foda^r^e. remotionquatenus crudorum humorum generatio-nis caufa exfiftit.atque vt pluribus caput vaporibus rc« pleatur efficir.Saepius autem generatur podagra ab hu-more mifto quam lincero. Ego profedö femel tantum vidia purapituitagenitam in quodâ nobile abHelra-ftatt : qui abfque omni dolore ægtotabat, fi in quictc manus ac pedesjeruarct. Nullus rubor confpiciebatur, fed tumor albus, laxus fatis: tametfi articuli nodosha-bcrent,acmultis retro annis pcdibus infiftcre prorfus non potuiffet.Vidi eiiam Bononiae quendam, qui cum cxfolaflaua bile,feu biliofiflimo amp;nbsp;tenuiffimofangui-ne,laborarct paruo aut nulloferè tumore apparente deintolcrabilicaloreconqucrcbatur quemfrigidain-fufa celeriter extinximus. Quos praercrea vel inü.f maniavcl alibi vidi,omnes ex pituira amp;nbsp;fanguine moquot; dó purioremodoimpurioremiftis argrotarunt. In eau-curSumorpo fafuntduo. Primumeft, quódfanguis in huiemorbo ditgrue mißuf fubiediscorporibus plerunque pituitofus eft.Alterum fif’ quódferèfemper caput aliquid confert excrement!ad eius generationem: etft folu amp;nbsp;principalirer morbum non producat .Quotiescum pauco fanguine multapi-* tuita in affcflo loco reperitur,nö multum dubito,quiti principium mali à ccrebro fit profedh Hippocretiam in lib.de Affed.arthritim. ex quo genere eft podagra,ex bileamp;pituita q^fcifcribit. Et nominarim de podagra loquensait,eft kicmorbusfanguinisà bile amp;nbsp;pituita corrupti. F VR- Num potuit is,qui exfolapituita xgro^ tabat
-ocr page 267-PARS ^P A R TA. 163
Sfotabat pcdibus ac raanibus Podagncus reftè appcl-lan? Si podagrainflammatioeft pedum, inflammatio 3utcni omnis tumor eft calidus, nullam ille in pedibus inflammationempaflusfuit.ER.Sanèindicas. Tune enim inflammatio nullaconfpiciebatur ? fed folus tu-Rior albus, laxus, mollis, cum obfcuroautnullo dolore 3?parcbat.Ideó autem Podagricus vocari potcrat, quia îmorbi principio fanguis cum pituita confluxeratad Pedes,eosquccorruperat. FVR. Quæ cauiaeft pitui-tofi humoris ex capite ad pedes vfq; defcenfus? Vtrum fpontefuacócommigrar,anaccrchrocócummanda- c^ufa defcen-tismittitur? ER. Cum cerebrum vel caput quantitate fiw BumoruM ïutqualiratc humorum irritatur, confurgit cxpultrix excaj^ut. Virtus, cosq; extra ealuariä eijeit advicinascapiti partes.Hærurfus propclluntad contiguas,idemq;faciunt 51iæ omnes,dum ad articulos pedum deuentum fuerit; quos replent ac diftendunt, in eisq; dolorem amp;nbsp;tumo-rem cfficiunt pro copia amp;nbsp;qualirate fua.Detruditur autem humor ad pedes potius,quam ad partes alias,cum Vclabortu velpropteraccidens aliquodimbecilliores . nbsp;nbsp;, euaferunr. Tuncenim cxcrementa,quæpartes aliæ ro ^)uftioresafeamoliuntur,fufcipiunt5amp;ncq;rctropel- /?^j_ lcrc,neq; in alias vlteriustrudercvalent.Sicobufti fint, Vclnon fufeipiunt vel retrocedere,amp;in loco debiliorc eonfiftere cogunt. Replentur autem ac tenduntur pri-Rgt;óarticulorumcauitates,deinde ctiam membranx, ehordæ,fiue tendincs,amp; ligamcnta turn alia turn expe-floftiocnata,partesq; aliæ circumftantes. Dolor ergo ^n profundo plcrunqi cummotus impedimento perci-pitur, priufquam manifcftcintumefcant partes cxter-næ.Poftquamin alto humor facuijt,viamquefibi adex-teriora aperuit,ad fuperficië fine partes externas prodit,tumoremq;confpicuum reddit,ac Icuius affligit..
Kam partes extimæ laxiores funt mitioreqs cum do
-ocr page 268-2^4
E R JS Tl DISPUT.
OttomoJo Sw lörcdiftcnduntur.FVR. Quomodo viam fibipatcfa-‘ mor ex pro- cit humorcraffiufculus amp;frigiduspcr mcmbranas amp;nbsp;funiaaifuper Hgamentacorpora adeó dura? ER. Dum diftendendo fidem répit. eSïcit dolorem accurrente ex vicinis partibus calorc amp;nbsp;fpiritu incalefcit amp;nbsp;rarefcit. Dolore autem perdurante attrahitur languis ex proximisac rcmotioribus etiam partibus,qui in partes fuperiedas articulis incumbens calorem auget,meatusque laxat. F V R. Atqui rcs do-cer, tumorem amp;nbsp;dolorem fæpenumero maiores effici. ER. Hoc inde accidit,quöd dolore acerbioreincaco-chymo corpore oborto plurimos humores ad alFcdu locum concurrere,morbumq}fenfibiliter augere ne-ceffum eft, Quotics enim tam multi accurrunt,non fu-perficiem amp;carnofas tantum partes occupant,fed in i-pfam quoq; articulorum cauitatem nonnunquam penetrant. Aliquando propter calorem accidétis humor risamp; fpiritus plus flatuumgencratur:vndcdoloresex-afperantur. FVR. Quaecaufa eft, quód abvnofermé articuloincipiensadreliquos fefcextendit? ER lam diól:a:amp; articulorum imbecilhtas. Cum enim multi ß-mul verfus dolentem locum confluunt,nccab articu-lis,iuxtaquostranfeunt, arccri,vel longius mittipof-funt,ibidem fubriftunt,eodemq; modo affligunt. Prin* cipioenim humor fcrèpaucus defluit,idcoq;infenfibi-^‘e\rttculo'm hs tuneeft eius decubitus. Sedcum hïc dcindecœpit (ho°tur^facere, commoueturq; expultrix virtuscum ’ fanguineac fpiritu,maiorequc vi expeUit, quódpartes vel copia vel qualitate in feftat. FVR. Audiui caufam, propter quam fc caput exonérât, quae communis eft o-mnium fluxionum. Audiui non minus cur ad pedes deuoluaturhumor.Simul qnoquemodum gencratio-Qjt£jlwne$. nis podagræobiterexplicarianimaduerti. Scd habeo, quæ me dubium reddunt.Primùm ncfçio per quas vias humor de capite defeendat,per venas ne an per carnes?
Dein-
-ocr page 269-PARS ^PARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26f
Deinde nondu fatis inrenigo,cur articuli potins, quam partes alia: repleantur amp;nbsp;patiantur?Equidem videmus iionnunquam pedes vehementer ab humorib.intume-^cere nihil patientibus ariicnlis : id quod in hydropicis Veloedematelaborantibusclarèapparet. Mouet enim H fine dolore pedcs:quod fieri non poffet, fi cauitates i'iumore elÏent diftentac. Præterea quacri poteft, cur in Vniusquàmaltcrius hominis articulos facilius fubin-fiat humor? Scire illud eriam aueo,quï fiat,vt inflam-matio podagrica non fimilicerfuppuretur, vtcactera^ tumpartium inflammationes?Quam audiui rationem adduci,quia partes læfæ durç,imbecillcs amp;nbsp;fngidæ fint, animum meum non expier. Nam humoresinflamma-honem in membranis, neruis, ligamentis, oflibus pro-ducentes in pus tranfmutari videmus. Deinde, vt pro bonaadmittatur hæc refponfio in articulis,nonduia Urnen nodum difibluir. Curenim qui in cute amp;nbsp;mu-fciilofis parribus collcdi funt fucci per podagra in pus gt;ion tranfmutantur? Similis propemodum difficultas in hoc eft,quod podagrici nanquam conuulfionc cor-ripiuntur,cum cafrcquentiflimè inflammatis neruis secidat. Non expeditquacftionëGalenus, neruos non inflammari afterens.Quippe difficile eft creditu,mcm» branas amp;nbsp;ligamenta,corpora denfa amp;nbsp;dura humori-bus impleri,neruos autem longè molliorcs amp;nbsp;rariores immunes cuaderc.Addequod Aetius affirmât eos pcr-madefcere, quod certè verofimihus cft. Ad hæc vbi re-iponderis.Paracelfi placiraconfidcrabimus.ERA De-Eendere aliquando per fpinam dorfi folct,atque in hu-milima eius parte per foramina neruorum magno-Um ad pedes defcendentium cxire,amp;iuxta eofdem in pedes vfquedefluere. Sxpius autem permufeulos fub ’^ute redà defcendit. 111e defcenfus fermé eft infenfibi-Üs.amp;podagrara facit tardé augefcentem, Wc manifc-L
-ocr page 270-266 ERASn D/SP^r.
ftius percipitur,cinusq; fefe prodit,ac breuiore tempore augeturNeq; mirari debeinus,quódnon in medioi-tinerefubfiffat. Suntenim partes mediae vt plurinnim robuftiores. Nam maxima pars Podagricorum partes carnofas,pe(ffus,lateral vifcera admodum habentro-bufta, vtfluxioncs pituirofas non facile rçrineant. Per venas fi defcenderet, fanguinis in ie plus haberet, nee percipcreturdefcendere-Adeflcnt etiam alia ligna,qux diximus deffuxum per venas partim comitari partim confequidis accedit,quöd exercmentittuspodagrç humor in cerebri fubftantia natus vel acematus intra verlas non continerur:amp; proinde non facile in cafdem in gredifur.Sed quid opus hic verbis? Sic fieri, vfdióliim cft,fcnfus demonftrant.Modum fi non intclliginiusob id non fequetur rem non effe. Natura, veair,Hippocrates, facile vaam fibiipfa muenit.- praefertim in corpore, in quo partes omnes tantopcrè inter feconfjairant Cur . 1 3Eticuli,præcipuè pedum,promfiusaffligantur,diöum ^^hquoma ^^‘P“*^c^PS caufaeft vel natiua vclacquifira imbeeik ximè can^ffat. ^ifas,quæmagism partium inepta conformationecon-fiftit,quam in rebus alffs-Hippocratesfauthorem hunc iffed cito libentius, quod eum fokim aduetüri/ eu-piuntviderinon prorfus reijcerc) in li b. deArhmonef, certis quibufdam hominibus arnculos quofdam faeik mèexcidere, alqs contra difficillimè. Sanè noui ipfe qucndam,cuihumerus Jeuiffimam ob caufarn luxatur. Is medico nö eget ad rcftitutionê.-fcd fibimetipfenul-
No/Teigifur expedit,nafuras à naturis muJtùm düFerre ad hoc.vt eJabenna facileincidanr. Differt etiam ace-* tabulum ab acctabulo.-quö aJiud aJiofacihustran/cen-di po/fit. PJurimum.item differtiigamentum neruo^ rum .• vt quod in alijs remiff um fit in alffs intentum. Vi^fect etiam habitus corporis^ Quas faciJis aut difir
-ocr page 271-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i67- '
' ^ilisluxationis caufas verè profert Hippocrates, eaP ^cm confiât eflefacilis autdifficilisreceptionis humo-tum. Quantoenim naturamagis cft parata ad grauan-^os pedcs,amp; acetabula minus apte funt effida, amp;nbsp;caui-^3seftamplior, ac ligamentalaxiora funt, tantö citius hiquamalis partes affluentem humorem admittunt. i^icuU Quód fi acctabula rite fint efformata, offa arde inter 5^' i ‘Ciuntta, vt cauitas amplior non onatur, qua ad mo-^uni neceffarió rcquiritur,amp;ligamcntatcntafintacdu*^ riiarticulofq; bene tegant ac muniant, vix patebit adieus humori ad interiora arficulorum. Hinc fortè acci-^it,vt partibus alijsinfardisarticuli cömodè moucan-tur.Fortalfc in hydrope ideó motus non tollitur, quia humor aquofus facile cedit. Si podagricû vidiflem hy-dropicum fadum,po(Tem certius de hacrepronun-ciareQuippe talcm neceffe eftadmitterehumorem a-queum intra arficulorum cauitates.Quï enim arceant humiditatemhanctenuiorem.qui prohibere ingref-fumcralTioribus nonpotuere? Nifi hoe diccre velis,’ tos admittere faciliuspituitam.vt familiärem fuccum. Eftenim mucus talis in articulis fempcr,fiue ibidem gignatur, fme aliunde colligatur. Ncque diflenta-Heum eft à ratione, fic excrementa hæc à natura ad ar-ftculos mitti,quomodo ad certum vfum bilem flauam ininteftin3,nigram in ventriculum effundit. Qpödft ttgopodagrici in hydropem incidentes abaqueohu-■Horenon impediuntur in mom, aut noningreditur in *Patiumarticulorumaqua,autobcamcaufam,quaedi- . . ftafuit, non incommodât. Ex recitatis pariter perfpi- \ tis.cur alius aliofacilius podagra laborct. Habêt enim,'\j.-g^j\, finguhferè homines certas partes magis iniurijscertis * obnoxias quàm alq. Ex quo præcipuè oritur, qupd ea-lt;iena excrementa colligcntes, non tarnen qfdemparti-husægrotent. Ad quartum in promptu eft caufa.
L 2
-ocr page 272-t^S ER A s Tl DISPUT, foidgyi Su- Non enim ab humore apto ad fuppurationem fit Pomor cur non dagra.Quippe nee pituita,ncc bilis,ex quibas lirpiflirnè fu^^wetKr» gencraturjfuppurari folcnt Hue ctiam pertinct partis frigidjtasamp;inibecilljtas. Nam à talibusetiam fanguis difficulter in pus permuratur. Raræ certæ inflamma-tiones in digitis manuumóc inpedibus fiippurantun. Fif ramen aliquando, fçd raró, eum fcilieec in camofis partibus amp;nbsp;eute folummodo fanguis eolligitur, In Pogt; 4agra non fi^quia fanguis ad entern fparfus paucuseft acimpurus,multaeum pituita,bile,aljtjsqjfGrdibusnii-ftus,Membra namqj fereexcrementaduntaxatafea-molientesad vicinas dolentes propellunt. Deinde partis patientis ea eft natura, vt vel nunquä vel admoduni! rarö tardifTimeque infperfum humorem in pus vertat.'. F VR. Partis naruræ tribui aliquid hïc deberenon infi-cior : fed maiorçm in humore occafionë elfe arbitrer. Namm ahjs quoq; articulis,in quibus calorisamp;carnis. plus adeft,valdè infolens elfe video, vreoruminftam-mationes fuppurcntur. ER. Sic res habet. Nam arthri'' tim patientes multos menfes vidi,in pus humore per-m il tat um non vidi : tametfi non parum adefle videre-turfangumis impuri.Si ad oedemata Óeeryfipelata re-fpi.cerevelimus,admirari hanerem facile definemus. Maiorin poftrema videturlaterequaeftionedifficultas,. c.urnon con^ Nimquam autrariffimè conucüi Podagncos (^nifi epi-f Mur po. jepfici fiant.Sed tunem cerebro,noninpedumncruis, *** ^' Ïpalmicaufaconfiftit)ccrrum eft. Nee minus cuidens. cft in teHedui alterum illud,fcilicet neruos non inflam-man. Sienim inflammarentur, non poflentnon fre-quenterconuulfionem gignereEgoob idnihil raie pa-ti podagricos au tumo ,quiahumorn emos cireuftans. aqueus amp;nbsp;pituirofus fitifosque magis laxer,quamten-dat.Hîçefi non eftcaufa,quæ fit me nefeireingenue fa* UQt Afiigidishumoribusmordautaris expertibus, ^^^^
-ocr page 273-PARS ^r A R TÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;269
præfértinjaquofioribus non facile fpafmum produCi notum confeflumq; cd. F V RN. Mcas nunc partesa^ gam:amp; quid de hoc morbo à Paracclfo fcriptiim nota-üerimindicabo Etcnim quædefpccieb. fignis,amp; pro-gnoftico fcifcitarivolebam (ans explanata iam funt. Quocirca nili aliter tu indicas, penfum meum abfol-Uam.ER. Facilè patior:vt qni iam dia in portum exire geftiam. F VR-Tradatu quodam de Podagra,nileffe ait,quàmfulphur in Synouia accenfum amp;læLiiens,ex duobus primisconflarum. Aliolib.dePodagvaamp;fpc-eiebus, in quo feipCum^infaniendo vifus eft fuperare Voluifle,hxc Icgimus.Quid corpus podagræ f'ficvocat Diateriam efficientem tumorcm)cft aliud, quàm corpus falls? Quid ahnd eft,quàm glacies? quàm Synouia? Ibi folummodà eft Podagra ,vbi glacies exiftit. Quod extra earn eft, non podagra, led cius accidens eft (alibi ftribit liquorë cfle,qui in eflentia fua nil fit aliud,quàm minerale falfum,velfuccum acetofum: quorum ilium podagramaEftiuam,hunc hyemalem cffedicit)SpecieJ deinde podagras exfalium fpeclebus fumendas putan quarum enumerat 78. praeter falem glacici,cógclatum amp;marisinfinitapenègencra. Ex omnibus podagram generari, atin curatione minime opus efte omnes di* ftindè nofleputat. TradatudeEUeboris duas ponit Species,quarum vnam cxfanguinenafci,alteram cxin-Ouxionibus capitis ortum capere arbitratur. Locura iffedum contenditefte Synouiam,cùm prius oftium coniüdionesfolummodó affici dixcrit. Addit hisvefi-Cam,renes,fcrotum. In Param, caufam podagræ nee tartarum,necfulfur,nec fales,fed mercuriumj eumque præcipiratum,ftatuit his verbis.’ Qu^cmadmodum ex' tta corpus corrumpiturhydrargyrum,ita etiam intra» •pfum corrumpitur: nempedeftillatione,ac mortem ÏUbitaneamefficit;£ublimatione,atque maniam phree-r L. 1
Sententili P4-^ racelßde p9^ d^t^ra^.
Specie ffttliw» cognouitPtirii ce^ui 78.
170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ER A S Tf DISPUT’
nitimq} pant:pr«cipitatione,amp; arthntim podagramqv concitat. Corruptiones prædiftas inducit calorcoâio-nis,cxcrcitiorum,coeli amp;nbsp;aftrorum-Hxc fun^quæ nunc mihioccurrerunt.ER. Adijeiamdifcipulifententiaw» tdrucelpcorU vt integra fit fabula.Conftant,inquit,femina podagre, fentent id de or arthritidis,cephalcç,hcnaicraniæ,« Ajwätöf, ex impuri-tuçr caufapo tatibuscolicis,acutis:inquibustindurgfalium acerbe» dd^r£. pontagiofæ,amaræ,falfæ,acres,acctofæ,tarrarcæ,vitrio-latx,nitrofæ,aluminofæ,aronicac,vrticofæ,pcrficariofa;, amp;c delitefcût:quarfi tamé prædcftinationcs ad vlcera-tiones non feftinât,nifi longa circulationc vel peregri* norum fpinruû admiftione vlcerofas proprietatesac-quifiucrint.Et poftaliqua. Itaq;excitatis radicib poda-gricorum afFcduum,fi in fanguinefedes habucrint,cf-feruefcunt,amp; fpiritualcstinduras ad loca domeftica, ffufpeda vocat Hippocrat.^demittunt:ibi frudus prxlt; deftinationumreuolutiones dolorofa fymptomatuni calamitatc abfoluunt. Vbi à radicibus in fangmne ha-bitantibus ad ipfas matrices, id eft, ad articulos vel fy-nouiam pcrucnerint,(obfcura vel manifefta interim de fe documenta in itincre dabunt) lam tormenta inci* pient,inflationcs, tumorcs,calorcs,rubores : durabirq» hare Ïymptomatum mifcranda carnificina,donee effer-ueicentixfpirituum ceRaucrint Nonnunqnam àprin-cipio in fynouia prima radicum rudimentaimplantan-tur non aliter,ac in fanguineSuntq; tales podagrxve* hementiiTimæ: quia m elemcnto potentifs. fouentur. Horum morborum origines ad f3nguinis,bilis,pituita;, mclancholiç,fcrororum humorü dcfluxiones,retulerïit alq.-amp; podagrae difterentias calidas,frigidas, humidas, ficcas,adduxerüt.(Ditiorcs fuiifentjfi albas, nigras,viri-des, coeruleas,rubicundas, lucidas, addidiflentj fal* fas, acetofas, pontagiofas, amaras, acutas, vitriola-tas, tartareas, aluminofas, nitrofas, berberizatas, aca-tiofaS)
-ocr page 275-^P A R s ^r A RT A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;271
tiofas, fi intellcxiflent,fanguincm,bilem,pituitam,mc-lancholiam.tcmperamentaqiiecaliditatis, frigiditatis, ficcitatis,hiitnidiratis,inæuumrcpudiaffent.FVR. Nihil audio præter Paracelfi figmenta verbis ornatiori-bus vcftita.Cauifle tarnen vidctur,netam apertascon-tradidiones in paucis verbis oftëtaret.ER. Qpidadifta s^noHÙ plt;,r^. dicere nos oportet? Podagram nomine vno dicit S'y- (elßcoruquH nouiam vocari.Sic autem nominant Ichorem ex vulnc tatisarticulis aliquando promanantcm feu cxftiUantë: atquemembrum nobile acutiflimiqjfenfusfaciunr: fi-cut alibi iam monftrauimus. Si podagra eft ille Ichor, quomododieitur fulfuraccenfumin Synouia?Hoc pc* tindeeftac fl phrenitim.quiaincerebro fit,ipfuni effe dicam cerebrum. Quomodo erit fal,fi eft fulfur? Quo-modo idem glacies defendi poterit.'’Num glacies,fal,ful üir,fynouia, tartarum fquippe non vno folùm in loco Urtarum facit podagra fabrumj res vnà cadcq;funtî Quo argumëto deinde probabitur Mercurius efte prae-cipitatus? An hic etiam idem eft cum prædidis omnib.
amp;fingulis? Tria ergo prima,Sal,Sulphur,Mercurius, Trid prlm^iPa fes mica funt, non res diftinda. Vnicum eft igitur re- ^‘^^^^P retuM turn vniuerfarumprincipium materiale, non tria: vt P*'^*' tumpræceptorcmentiunturdifeipuH. Quanta eft in podagræ fpeciebus inconftantia? Nune duas,mox plures ,poftmodum infinitas ferè ponit. Si in cura-honeinutilis cftearum diftindio,quomodo difcipuli horum tinduras alias caloris effedores, alias frigoris 3uthores affeuerant? An nihil intereft, ealidumaut ftigidum morbum fufeeperis curandum ^ Quis poft natos homines veficam, renes,virgam, ferotum, podagra laborare exiftimauit? De Synouia fatis iam pri* dcmdidumfiiit. Nonefte«aaliud,quam crudusamp;fe* ïofus humor, qui à principio ex inflammationibus ^ miaarc foletK
-ocr page 276-27i g R ^ S f f D 7S PTT.
Argumenrum ergo eft inflammatae partis,ex qua cxfu-dat. F VR- Curmembrum adeö nobilc dicunt? ERA. Nefcio, nifi fi ob id fadunr, quód plurimos mori vidc-runt,quibus ex vulncratis articulis hic Ichor vifus eft ex ftillare.|At non hoc efficit periciilum, fed affcdi loei natura amp;nbsp;proprictasNam idem ex aliarum partium infla-mationibus cxiens, prêter cruditatë nihil indicat.Quo pado fedes erit hic podagræ, cum fit inflammtionis crudæ fymptomaxumq; ante inflammationem in par-tenon infit? De fophifta garrulo amp;impudëtcilloquid dagra morbi ‘^^‘^^^ • Præceptore non eft fanior. Primtim feire velira, [untdißimi Q“*lt;^ fimile habeant oedemata cû arthritidc,cephalæa, ^limi. ^fimilib. morbis dolorificis ? Equidem oedemata do-lorcm vel nullum vel obfcurum cfficiunt,ac proindc iuxta eorum hypothefim ex colicis amp;nbsp;acutis fpiritibus rinduras illas acerbas faliumin fc habentibus nongi-gnuntnr. Quódtumoresamp;inflammationes cxfpiritu falium oririopinantur,alibi abundè confutatumnobis incmini, Quæ defpiritibus vlccrantib.vel nonvlccran-tibus,itemque de podagra per feamp;pcrconfenfum gar-rit homo incptus,raiferatione magis quam refutatio-nc dignafuntreum infignem rudiratemamp; infeitia mi-fcrinouatorismanifeftent. Non videt mifellus,fe,dutn podagræcurationëpollicctur, probare nullis eamre-medijs fanabilem. Si enim non ante ceflat carnificins, quàmipiritus cfFcruefccredefierint,arque hi fpiritus prædeftinationü reuolutiones, vt funt infallibili feien-tiaornati,abfoluunt, nonprius cfFerucfccredefincnt, quàm munere fuoperfundi fint, Quare fruftra tenta-bimus ante digeftum tempus ferociam eorücompri-inerc,dolorum vehementia mitigare,paroxyfmoruni temporacurfumqjmpedirc. Podagras redè ponimus calidasamp;frigidas, prout ab humorecalido velfrigido producutur. Nam fenfus amp;nbsp;omnes fani homines corn-pro-
-ocr page 277-PARS J^PARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;273
probant.Acetofas illas, vitriolatas, aronica$,ne Diabolus quidem author talium fîâionum aliquando vidit. fVR,Non cupio pliiradehac quidcmrcnunc audire. Wud expedo vt curatiooismerhodum tradas. E RA §. ‘*^'^^*lt;gt;Plt;gt;^^ nlcurationc primüm occurruntnobisdoloramp;impc-^'quot;*’ ditus motus,lçfarum aflionbiufymptomata,amp; tumor: partim inftrumentalis, partim fimilaris morbus. Hæc quia prærer naturam adfunt,ipfismet ægris indicant ab htionem fui: hoc cnim à medicis præcipuè poftulant. Cæterum dolorcum fiatà difteuhone iunda cum intempérie,his manentibus non reftinguetumifi fcnlu delete autobtunderc velimus. Motus quoque reftitui non valcbit,quanrifper humorintraart^culorumcaui•-tatem hçrens figuramcius naruralem corrumpit lnrc- ï” ^^^ niotioneigiturhumoris,quj amp;nbsp;figurant vitiat,amp; diften fione arque intempérie dolorem parit,totacuratio cô fiftir. Hoc dempto conualuit æger: ncc fupereft aliud, quam vt nerecurrat morbus præcaucamus. FVR. Ergo quod ego curationem podagræ cum multis nomino, tu praeferuationem vocast Non redè percurauifle dici-tur,nifi qui reditum eins impediuit : ficut cpilcpticum fanauilTecrediturjnon qui de paroxyfmo ægrum exci-tauit,fed qui afFedionem paroxyfmorum repetentium caufamexterminauit. ER. Vtcuiq-,libet,itaappcllare poteft. Siuc duplicem eurationem ponas, paroxyfmi amp;nbsp;atîedionis.à quaoriginem trahit:fiuc illam curario-* uem nuHCupcs,hanc præferuarionent dicas,non mul-tumrefert. Intérim nontecredere oportet,eandem prorfus elferarionemepilcpfiæamp;podagræ Nam in ib lacftquædamafl'cdiovenenatum,fiuepeculiarimail ^^^j”^^ tia præditum,fpiritum gignens:quæ modis omnibus,fi gra^ÿ ^ cn' fieri pofiir,cradenda cll ln podagra nihil tale eft in cor i^pß^ quitté pore. Quod enim ccrcbrum,cxempli gratia,humorent r^t,^, tnolcftantem à le depeUitdn co naturaliter ficut debet
-ocr page 278-ERÂSTF DIS P ET.
gt;74
agit.Verùm vtut hæc habcant, ego perfpicuitatîs eau-fa vfitatenominabo. Primùni iguur de paroxyfmicu-ratione, lioccftjtumonsamolitioncagam dilbnctius. Indiedtîoncùn ^“^‘cationcs anatura morbi fumptæ, hue nos deduxe-cWAndi poda l'vmtj vt rumorem auferendum inreilexerimus. Cæte-^^^ rdm tumor vcl fit adlmcA cl eft iain fadus Fieri dico, Tumorfens et quadiuin principio eftadhuc, fine dum adhuc memo-fAäMquiiuo. ratudignus humor ad patienté locum affluit. Factum (etur- aio,cum nihil notatu dignum accedit : hue cùm iluxio ceflauit. Dum fit inflammatio, duplex fe nobis offert indicatio. Quod cnim in pattern decubuit, vacuatio-nemtquodadhuc in itinereeft.fuiretradionë vel deri' uationemindicar.Ët quod partem iam dolentfm oblî' detjvcleftimpadum, vetnon impadum. Prius rcpclli, alterum difeutiaut vacuari debet.Cùm fada eft,ac humor per fubftantiam partis difpcrfus inhæret;vt retro ceders non pofflt, repercutientibus Iqcus non eft ani-In MroMÏmo P^i^s,fcdvel fcnfibilitcrvelinfenfibiliter vacuantibus boiaora raro opus effi. In podagra repellentibus vix vnquamvtimuF. wpeDmi. Priuium quia mams fermé eft corn m vfus. Nam vt entern contrahant,uon tarnen ex cauis articulis quiequa exprimunt: vtillud fileam,quod repulfio ex partiras imbcciUiorib. addebiliores rarófuccedir. Deindequia dolorem inexcamibus hilce partibus augent,à quo flu xio magis prouocatur. Tertio quia partes funtignobi-liores, à quibus redundantes fucci non temerè lunt rc-uocandimvenas. Naturalis cft ac reda adio,cùm,quæ uobilibus partib. infefta funt,vel extra corpus etjciun-tur,vel ad viliores deponuntur.Poftremó quiamateria podagræ magna ex parte inutilis eft atqs excrementi-ria: quaminpedibus confumliSt difeuti magis expedit quim in vcnas repelli. Si vtilitatcm aliquandoattule-runt, ex co accidit, quodfanguinem fuccu permufeu-torum vcnas fupcrficiem eorumfub cuteperreptantes deduct’
-ocr page 279-P^ RS ^r A R T^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275
^cfluentcm repreffcrunt. ( nam in profundo latentem nonmouentj HacrationeprofuitcataplafmaArchi-geniscx quinq;folijradicibusamp;malicorioconfedum: ^’*^ fS‘^' de quo Aet.Iib. 12. cap.33.agit. Difcutientibus tantii ad-dere repeUentium poffumus, quantum ad feruandum robur pedum fufficit,nc omninodebilitentur,amp; velut Utrinaquçdam totius corporis fiant.Ob eandem hanc caufam,neque reucllcntibus multum vtimar,nifi amp;nbsp;re-Ueilant fimul amp;nbsp;vacuent. Minus enim incomraodi pariet redundans amp;nbsp;excrcmentitius humor in pedibus, lt;luaminaltjs quibuiuis corporis partibus. Nec multó fecus habet in deriuarione.Quocunq; enimhumorem fiuentemabducamus,plus nocebir,quàm fi in pedibus abfumatur. Si autem vel rcpcllere pariter amp;nbsp;vacuare, Vel fluentes humores dcriuareextra corpus llceat, vti-Ifs vtique ambæ fuerint, rcuulfio fcilicct ac deriuario-Ï VRN. Quia rcuulfionis amp;dcriuationis à te faóta eft mentio,vehementer vclimhanc rem mihi plurib. de-darari: .prxfertim cùm medicos in hoc capitcaudiam diffenrire.ERA.Huiusreiexplanario adhunc locum non perrinet. Etenim Paracelfici hac de re nihil pecu-Hariter feripferunt: amp;raedicoruni diffenfio in verbis fort aiTe magis quant in rebus fita eft. Si tarnen cogno^ feere deftderas,quïd mco iudicio de hac caufa vniuersè gencratimq; dici poflit,thefibus tibiad difputandum propofitis.nehïc firn longior, exponam. Inpraefentia fufficit monuiffe reuulfioni pariter ac deriuationi ra- VentfeéHom tolocumeflcin podagra proprer commemoratäpau- P^raxyfmo^ 10 antecaufam. FVR. An cùm ad pedes fanguis mul- I^^^P^^^^P' ffisdefcendit,venaefedione retrahinon debebit?ER. ^-arum hoceft.lam enim didum eft,fcrè cxcremcnti-doshumores eódepelli.;acmelius ede,vtin partevi-liorcpotiusquant principe,aut advitam magis neceC fïria morbum pariant. Adde quód humores, qui prae-
-ocr page 280-27« ER J S Tl D lS PET.
cipuemorbum concitant, intra venas non contincn-tur. Quareilli tantummodo renocari venæ feöionc poterunr,quiper venas dcfluunr. At in horum vacua-tionc cardo return nequaquam vertitur : nifi multuni fit,quod defluit, ac fanguis in corpore multum redun-dct. F V R. Saltern purgans medicamentum pulchrê per inteftina ex capitedcflucntem pituitam deriuare, extraqj corpus educcre poterit. E R. Acquèincerta hïc funt omnia. Vix cnim,im6 ne vix quidêmotus humor ad inteftina pertrahi poterit,cum extra venas efFufus eft. Eificnim, qui in parte aliqua retinetur quietus, nonnunquam exinanitis vafis in ca iterura fubcar,non fape tarnen id fit :præ(crtim cum ad certum aliquem rnPionet nbsp;nbsp;loçym decurrere iam inceperunt.Fridionibus ,ligatu-
igitur^quan- jjj gj fimihbusrcmedijs, fi maxime poffer retrahi, reucllcndus non foret. Cum emm nihil memoratu di-gnum vacuent,inutiles humores ad patres alias attra-herent. FVR.Siverah3ccfunt,nunquam reuellendus crit confluens ad inflammationis locum fanguis. ER Nequaquam id quod dicis confequitur. Si enim ad locum nobilem, cuius agroratio cum periculo animalis Quid agèium coniunöa eft, concurrat,quis non videat ociandumin primo area lo tali cafunon effe? Ergo nihil aliud agemus circa locum «ton affe^um. pairum,quàm vt dolorem prlmumanodynisfedemus.
Hic enim præcipua efteaufa confluxusfanguinisamp;hu-morum,qui poft principium mali amp;rcpletos articulo$ accedit. His adiungcmusfrigefacientia,quandocüin-figni rubore fcruidus feu adurens calor infeftat. Dolo-ribusmirigatisiUa imponemus,quae infarftoshumores fcnfimdifcutiant,inq;halitum permutent. Omnibus diffipatis roborantib. amp;ficcantibuspriftinum ro-bur articulis reduccre ftudebimus:ne porró fint,quam expedit ad fufeipiendum fuccos tales procliuiores. Quod ante omnia totius corporis habenda fit ratio, “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quii
-ocr page 281-PARS ^r ART A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i77
quia commune prxceptum eft,amp; ad morbicniufuis cu rationemæquè pertinens, non habet admonitione o-pus.Vidus quoqiieratioea debetinftituj,quæ morbi C3ufæ opponatur,amp; aciFeunftantns præferibitur feu in dicatur.F VR.Quia hoc morbo laborantcs patum funt folliciti de paroxyfmo præfentejaroq; ad eins dcpulfi-onem aduocant medicos, (nifi cum alia mala fimul ac»-'ciduntjnon eft,cut hic immorer longius.Indicare mo-dum amp;rationem prohibendi reditionem paroxyfmo-lumqui poftet,hic'excellcns putarctur medicus. Hoc verb eft, quod in primis amp;nbsp;lingularitcr omnes o- Quid Cingula-ptant podagrici. Dehocinuento gloriantur Paracel- riteroptanto~ fus,amp;qui cum fibiducemelegerunt. Sedhic quid ha- ’””*$ podagr. bes certi ac ven, Apolline amp;nbsp;Aefculapio maior amp;nbsp;ho-noratioreris. Quod ft nihil hîc babesamplius, quam este ri,hoc faltcm vt nc graueris mihi exponere tc oro, quid hunc morbu infanabilë efficiat? ER.Ego prçclarif-fimeadum mccûfemperputaui,fîeruditoru hominu fcriptaintelligcntia aflcquercr,vtiliterq; abeis inucn-tarede vfurpare didiciffem, tantum abeft, vtfuperarc cos me pofte vnquam vel fomniauerim. Quamobrem non debes à me expedare meliora illis, qua: vel à fum-misin artenoftravins diuinèexcogitata,vel multorö fcculorumvfu pcriçlitationcq; artificiofa comproba* taaccepimus. Supràoftendi, quid incaufaCitjCurpræ-ftantiftimisremedifs fæpenihilprofîciainusiquod fci-licet,nöfie cis vtimur,quomodailli nobis vtendaprar-feripferunr. Podagræcuratiointegranoneftimpofli' bilis,vtconfirmatæ elephantiafisictfi admodum eft CKMtwpoJrf-difficilis. Quod dico, non tantum ratio docet,verume- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^
tiam experientia comprobat. Equidem duos ipfe cu-raut,qui grauiflïmè per multos annos quotannis dc-cumberefolitierant. Percuramt plurimos hifceannis elapfis vir optimus amp;nbsp;chirurgus feliciflimus, D. Au-
M ï
-ocr page 282-379' ERA^rr ofsp^r.
^omoio An j^g^j Pernfinus Romanus. Impreflit autem xgris cau-rctfi Peruit- tgj-iafybjrcnubusamp;huincris quatuor:catapotia Icui-Poitiiricos cu ^^’^ pufS^ï^f*^ dealt ex breuib. interualhs peranni ipa-rarit- ^^^“^ vtcnda:quibus addcrc folet puluerê cotidie per aliquot tempus vfurpandum.F VR- Demiror pluiimu adeö paucos curari,fi curabile eft hoc malum. ERAS. Quod in alijs morbis contingit,vt quod faepeiuuit,ali-quando nihil profit,hoc idë in Podagræ curatione tan* to accidit freq uentius,quanto hic morbus plurimisa-dufieprmei- Ifis curatu eftdifficilior. F VR. Quæ caufa eft tantædif-f et podagra ficultatis? Principes caufa: putanturefle partium mit-putatit- tentiumrobur,fufcipientium imbecillitas, amp;materix copia. Prima repreheufionedignanon eft. Etenim o-ptandum omnibus vidctur,vt partes principales quili-betfortitus fit robuftiftimas: autfi tales à parentibus nonacceperit, tales efficercinduftria amp;nbsp;arte pofiir. Altera, Galcno tefte, Podagræ caufa efledrix noneft,fed tantum facilioris generationis occafio cxiÜit. Si eniin materia in corpore nulla partes robuftiores,inquit,ftp mulet, arque ad exeretionem contentorum prori-tet,nongcnerabiturvtiqucobid podagra,quód arri-culipedum debiliores vel ab ortufaâi, vel poft iHud tempus reddiri fint.In materia igitur maxima culpa eft; fed huius colledio cum prohibe! j valeat,nó video cur tanto labotecurentur podagra c6flidati. Mouetnon-nullam mihi fufpicionem hæc res.non fic camgencra-ri,quomodo ab omnibus ferècreditum adhuc fuir. ERAS.Podagrampropriè ficvocatam tumoremefte pedum,nullus mortalium, qui modó mëris cfletcom-pos,inficiarus vnqnam fuit. Hunc deinde tumorem ex influxuhumoruni enafci,nonminuseft cuidensamp;cer-tum, (Cum enim per congeflionem coHignurmarc-ria tumorem amp;nbsp;dolorë concitans,ficut in Gallicomor-bo fspe cöiigific vidimus,alius eft à podagra morbus.)
-ocr page 283-PARS ^FARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27^
Qoibus enimmachinis abCqunfluxu tam cito fufcite- '^‘^rpeium lut tumor tantus?Qiiocirca nihil hïc crt ambigui. Sed ^^^°”n^n^°~ Mc illa quidem rcprehcndimus, qua: de parte tuin mit- „^A^ j ”L tente tuin rccipicntcattulifti. Verènamq;aicbas,ma-teriamvd copia vet quafirate irritanrem ,prxcipnam eiregcneratiouis caufam. At non rede addcbas, fem-periplius ptouêrum facile præcaueri.Quipperari fuut, c«r run pada qui itaexadè curioscq; viuanr,vt non in plurimis fub- gridpercuren inde délinquant: prærerquàin quod milita incoinino- tur. daaeris,aquæ,amp; fnnilium cuitarenon poffumus.IHud principalefummiq; momenti eft, quodqiiibufdä magna ahmentorum pars,quantumcunq; fobriè degant» in bilem, nonnullis in piruiram, alqs in alium fuccum eonuertitur, quemadmodum in hydropicis acciderc Videmus.Reperiuntur non pauci,qui perpetuis cathar-risvexantur,licet in alqs vifeeribus nullus magnus 1a-pfus inueniatur- Quàmmulti enim funt, qui in ipfo v-tero in prima conformationc partes inæqualitcr tem-peratas nadi funt? Tarn rudis, puto ,nullus eft, qui Bon perfpiciat, prouentum excrementorum vberio-temintalibus prohibere veile nihil effe aliud, quàm Aethiopem lauare. lam fiijdem pedes quoqueadepti fintimbecilliorcs,vix podagram cftugiSt: amp;nbsp;poftquam correprieafucrint, non fine magno labore iterum fc abcadem expedient. Quod fi intempetanterinfuper Viuant, qui infeheem conftitutionem participarunt, plauftra excrementorum colligent. Namfi quiopti-mè difpoficum corpus obtinent propter deprauatam Vidus rationcin cxcrementis. referciuntur , quid ib ^ ^.^ ^^^ lis fieri non oportet? Quàm porrô difficile fitcapi tu (^ Hoc cnira frequentius ah,s nacmbris^demitte-^^^^^^^ te materiam podagre ad pedes diximw ) vd nati- ß^n^t^ üam , vcl acquifitam amp;nbsp;fixant im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emen-
dire , arque ad medioedearv- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.un feu
-ocr page 284-189
s R ^ s T r DISPUT.
congruentcm rcuocare,quincfcit,isnonmultum mi*' Inlftn^ ui^itf ’■Abitur,cur tam pauci fanentur. Ad hæc accedit altc-ratione d mi- ’^‘*“‘ d'ud, in quo dimidia pars curationis pofita eft, iium famudo’- quod ex mille vix vnusaut alter inuenitur.qui accura* H» conßßit. tam vidus rationem tempore tam longo feruare pof-fitautvelit. F V R. Si te redèintelligo, plerosq; poda-gricos putas vel propter naturale vitium, vel propter ingluuicm amp;nbsp;intemperiem, vel propter ambo hxc aut infanabiles,autcertèdifficulterlanabiles effe. Qua via ergoquibusue remedijs percurati funt, quosperfana^ tos e/Tc nuper dictbas? E R. Ex recêfitis pater,nee mit^ tentem partem impediri debere, quo minus fcab cx-crementisexoncretjnccfufcipienremmorbum produis tiuo mdxi- ^^’™“^’^ ^‘^‘^^“^ aliunde nihil confluât,amp;proindeiti we confiflat eomaxime præferuationem conflftcre,vt fuperuaca-prafcru^ndi 0?us humor amp;inutilis nullus gignaturin corpore Hoe ratio, quia fæpc.imo plerunque,propter reciratas caufasprç-flari nequit,vnicum hoe fuperefle videtur, vt quæ lub; indecoaceruanturexcrementa, educanrur extra cor-pus:priufquam vel quantitate vel quahtatc fua mitren-tia membra ad expulflonem extimulét. Quocirca hxc fcrèfuerint præferuationiscapita. Primumprocuran-tsr^feruatio- ^^3 gft bona concodio, amp;nbsp;vt quam minimü cxcrenicn-nu capita, tiriorum fuccorum generetur prouidendum : quod conuenientevidusratione cöfcquemur. DeindeiHud agendum,vt partes,quæ caufam mali colligcre folebat, porrö non colligant: quod vitij,quo forte laborant corredioneirapetrabimus. Quæ fipræftarenon potc^ rimus,eflïuuium cxcrcmentis,quæ continue gencrap-tuf, parandum : atq; partes interim recipientes corro-borandæ-Quotiescunq; enim partis mittentis aut col-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligcntis emendationon admodum fperatur, confiftet
omnis curatiopræcipuè in exerementorum vacuatio-ne amp;nbsp;pedum roboratione. Ad hæc rcfpcxiffe mihi vi-dentur
-ocr page 285-P J a s ^rÂRTÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;281
Kontur,qui certis partibus cauteria imprcflcrunt,pcr tjuæveltptus humor pcccans vel pars dus efflucret idem propofitu m illis fuit,qui frequentes purgationcs imperarunt. Nec diuerfum fpedauiffe vidêtur.qui an-tidotos,quas apud veteres vfurpataslegimus ,amp; nunc ctiam vtiliterà nonnullis vfurpari cernimus,excogita-tunt. F V R- Reftatnunc,vt,quibus particulatimremc-dqs prædiôtis (copisfatisfieripoflit,indicés.ER.Viûus tationc inftituta,quæ laudabilem procréer fanguinem, amp;nbsp;cxcrementis,quæ pcdes iofeftare folent,oppofita fit, tepurgandum erit corpus ab cifdem ilhs, miflb prius hnguinCjfi abundareisvidcaiur,acdcfluxiones copia fua grauiores cHiccrc. F VR. Q^æ autem viftus ratio j^^tio u’âat ptælcribcnda critî ER. lamdixi. Quoniamenimina- padd^ricotuM lijs plus bills, in a lij s plus piruitx,inalijsplus ferofi budoris colligitur,opponenda femper excrementis fic trit vitlus ratio ,vt interim vitioforum fuccorum 0-dnium procreatio fedulb vitetur.Fugiendi cibi aquo-fi,difficiles coucodu, vifcofura,craflum, amp;putrclccrc paratum fuccuni gcncranres:item flatulenri,amp;ncruO'' faspartes fingularitcroffcndercconfueti.Hacdecaufa '^‘”“ ‘^“♦'‘’^/’^ Vinum quoq; non prodcfl:,pra:fertim meracumautgc-’ pod^giicif. ncrofum-Plos ofiicit,cvim à iciunis bibitur.Confultum prorfus eft, vt non ftarim ab initiomenfæ bibatur,fed poftquam bona pars cibi fumpta eft. Vinum alia ctiani dtioneobeft, quia videlicet (anguine amp;nbsp;humores flu-’!ilcs cfficit. Quod ficaput fons mail fit, multb lædit dagis,vtquod ealefadum naturalitcr caput petcre,ac ûiccos reliquos inftar vehiculi cuiufpiam fecum trahe-dfolitumfit. Nec nihil eft, quod aliqui afferuerunt, ^odagricos nonnuUos folius vini abftinentia integre ^onualuifle.Scd quid confuctudo,natura,vires,educa-^io,circumftantiçaliaE ferant,confidcrandum eft,priu(^ ^uam vino xgris omnino interdicamus. Vicias ratio'
N
-ocr page 286-152
ER ^ s T 7 D IS PTT.
... nepræfcripta, corpus purificarc ftndebimns medica-Deco^u Gui- mentis idoneis. Et purgatis vent rie uloJnrcPjnis.iicnis ‘tendticMe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijsque, ex habitu corporis toto,qnæ in co
’ præter naturam inhærêt,exigcre rentabimus .• ad quod perficiendum apprimè vribs eft dccoûi ligni Guaiaci-ni vfurpatio. Sedincalidioribus amp;ficcioribns,inqui-bus ralia quoque ad pedes defluunt, aptius eft decoûû vclradicis Chinæ,velSarzæpariglis;. Poflhæc,(ica-pur, exempli gratia,humidiusfuefit,ex(iccandum: fifri gidius,(imul calefaciendum : li aliter intcmperatuni fit, contrarias medicamentis corrigendum in crir. Pie-Tumiaputex riimque contulcrunt cxficcantes fumi mailiches amp;nbsp;Ctaontts- fuccini:itémqucpuluisexThure, Ma(liche,.Sandaragt; cha, Ligno aloes, Sanralis,Robs rubris ,Gariophyl!is, ie fimilibus,concinnatus. Solet bic cum aceto ignito lapidimolari infpcrgi,vt fumusore,naribus,oculis» auribus,hauriatur. Bodem futura coronalis confper-gi poteft. Prodeftetiam in vino amp;nbsp;aceto cbullitus, fi fpongiæ in hoc decoûo maceratæ fæpè naribus ad-moucantur. Conducit etiam capitis fricatio matti-tinapannisà fumo huius pulucris carbonibus infpcn-fi calcul dis. Quodlixiuia,thcrmæ,amp; alla exliccantia conueniant,notum eft. Siinfernèafeendant fumi«a« uertendi funt allô lotionibus pedum,fricationibus, H-gaturis, vrinam proheientibus remedqs ,ac purganti-bus pharmacisleuioribus, Sicxcrctiofolita quipiam cohibita fit,obnixè perfeueranterque reuocare cona-bimur,nifi plus ex hac,quàm ex podagra,mali mefucrc Crirlt;eburs?lt;i ^ogamur-Hifeeperfedis, li nihilominus accumulëtuï Holes quando cxcremcnta,crcbris purgationibus educenda. Si non txujultnt. bufficiantjCauteria inurenda. Nonnunquam anridoto aliqua femina amp;reliquiæmorbiconlumendæ. Vrinas ex profefto mouere uix aufim : nili conftaret Naturam perealocavelkpraiicshumorcsexturbarc.quôdjcùm b#
-ocr page 287-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8ƒ
bill’s plus cxterishamoribuspcccat,eucnirc facile po- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. teft. Quja verb Podagrici magna ex parte Nephriticie- f^iuf^Qy^iÊ tiamlunt, circumfpcdionchîcopus eft non vulgari, „itfff^^^ Libentius fudores prouocauerim, quo in corporis habita retenta exercmenta exturbentur. Vtiverô debent Q^Aibut uten finguli remcdijs, quæ peccantem humorem euacuare, dt^mpur^Mi' niinimarnq; molcitiam vcntriculo exhiberc vnufquif- bm, que expertus fuerir. Alq carapotqs, ahj potionibus,alq pulueribus,aln aliter præparatis vtuntur facilius. Quidam cum cibo,plurimi extracibum commodius acci-piunt.Cæterùm non violcntis amp;nbsp;venenatis illis, fed clc-naentioribus vtëdumeft,quorum creber vfusnon pof-fit ventriculi vires labefaccre. Nec cadem omnibus congruunt, fed alia alqs oportuniora exiftunt,pro va-tietate excrementi, quod colligitur,amp; natura partis,in qua aceruatur. Frequentius purgandipituitofaquàm biliofa laborantes affedionc. Continuandæ autë funt QS/^“**^?**’^ purgationcs iftae per annüaut co amplius:oä:onisaut ^^^^‘®*-denis femperdiebus repetendæ. Quodvt facilius fiat, abfq; naulea,variéfunt præparanda hæc pharmaca: vt tnodo in puluerem redigantur,aliàs in potu fumantur, iam in eledarium transform entur,fepe potui mifcean-tur etiam in falc,conferuis, conditis, confedionib. amp;c. abfcondantur:vt cuiq; magis vna quàm alia forma placet. Verendum non elfe ,vc excrebra horü fumptionc pcnculü aliquodnafcatur, fupràdiligëtcr faris monui. Ego fanc diutino eorum vfu amp;nbsp;podagricos, amp;cpilepti-cos,amp; Gallica lue affedos percuraui abfq; vlla fenfibili
Ventriculi aut partis alïusoblxfionc. Quod fi nihil ad- aican modum his proficias, ad cauteriadeuenicndu: ex qui- ^^^ ^(Hfnien biislicet parum cotidicexire vidcatur, tantum nihil-ominus excrementi toto anno perea exfudat,quantum credere nullus temetè velit. Teuereapertaoportet, non per menfes tantum, verum etiam perannos
-ocr page 288-î84, e R A s T r D r s P r T’
imô per reliquam vitam, fi res ira flagitet. Quod fad. liuseft fad;u,quia nullus ex eis dolor,nullus morbus, nullum impedimeiitum, nulla moleftia nafeitur alia, quam quod bis in die,mane ac vcfpcri,cximerc deerem oportet, eisqi exficcatis amp;nbsp;mundatis alium imponerc, iterumq; heders folio impofito obligate. Aliquando cicerisloco pilulis excerafiguratis conferuare aperta folemus;ditiores perforata patella parua argêteaidem aflequuntur. Semperaliquid impofitum oportet,ne came rcpleantur amp;coeant:quod pauciflimis dicb-con-tingir,fi nihilimpediensimmittatur.Quinimoinuitis,, amp;nbsp;omnia facientibusne elaudatur,carnes fuccrefeunt: quocafuvdalumenvftum yelaliud quippiam carnes Antiiotis po~ exedens infpergercconuenit, Denique antidotusfa. dagriaquan- mcnda,qus fcnfim rehquias humorura,quicunqi pur-do utcuditm,. gantium adionem fubtcrfugcrunt,amp; per cauterianon t'ffiuxerunt,confum2t.Corpore hoc modo purificato, CiMnio robo, mhi! ad pedes dclabi poterit amplius. Sunt tarnen hi rantt4ped bus. quoq;roborandi cxfiçcantibus amp;nbsp;addringentibus ; fed. im^wtniiaK poftquam ex articulis exadus eft humor, quiillapfus in cosfucrat. Dumfufpieio eft aliquid fupereffe,difcu-' tientibusamp;cxfîcçâtibus corum abfumptio priusmo-liçnda.FVR. In. vacuationç humorum, roboratione articulorum, prsferiptione vidus totam prsferuandi rationern eöfiftere videogt;quotiesafFedio partis exercé mentaaccumulantis extinguinequit:hoceft,quoties. corum generaiio impediri non poteft. Sed neque pur-gantiufnformulas amp;nbsp;exempla audiui, neque antidoti dcfcriptionem aliquam vidi, neque qualibus rebus ar. ticulicorroborandifint,fpcciatim intcllexi, ERA. Dc P«»-g4gt;jfM«o»: purgantibus abundèdixi.Sunt enim hscvanandapro, pmier ualent naturamorbi,confuetudine infirmi,óc circumftantijs eaiem,. alrjs. Dumalq dulcibus,alij acidis, a lij amaris, alij (iccis, alij humidis magis minusue dekdantur, perpetuum
^CQÜV
-ocr page 289-P .1 R s ^r A R TA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.9f:
amp; commune fcribi nihil poteft. Apudauthores format infinitæ fcrè extant. Excogitandæ ncbis. fubinde font *iouæ,qua inrc deftillationes cgregiènobis fuccurrunt. Btfi cnim pleraquc, nedicam omnia,ciufinodifunr,vt ta abhorrcamns, tarnen Chemicæ artis auxilio guftui grafiora,vel minus faltemingrata,effici poflunt.Ten-t3runthocfupcriorisætatisinedici,vt cftvidere cùin apiid alios, turn Villanouanum amp;nbsp;Sauonatolâ,fed longe infelicins noftris tquos longo admodumintcruallo (cquuntur. Artieuh corrobotandifunt balneis,in qui- Ciuibuf attitui bus incoâa prins fint erica,Betonica,Vcrbena,Pinaftri liffâlt;mrobo.‘-fruâ:us,Qiiercina folia,Geranium,Gallæ,Glandes. Mox *'''”‘^‘* àbalneoiHincndioleofnnt,inquocu faleincodafuc“ tint,acatia,hypocyftis,malicorium,gallæ, glandes, amp;nbsp;fi-milia.Oleum efto vel rofaceumomphacinum,velmyr tinuiTijVclmaftichinum, vclcotoneorum. Ex cifdem his oleis,hypocyftidc,acatia, lycioglaucio ( Arabes atqj Officinæ Memitham vocant)(ang.draconis, amp;ca:t. lini-nicnta parari pofrunt,qualia maxime cuiq; arridebunt., t^pi sikuur. Efficaciflimè exficcat lapis fabuli,(cuius dclcriptionem tertiæ Difputationum parti coniundam reperies^ fî cum olco myrtino amp;nbsp;geranij radicibusin puluerem re-dadus mifceatur,atqne cataplafmatis vice imponatur. Sic deficcat,vt cutemrugofam efficiat. Quocirca non 3ntèvtcndum cocft,quàm excrementi nihil in articu-hs reliqnum manfifle confier,quod in tophum indura-tivaleat. Expedit ante ipfius vfum ceratum ex Bryonia ?b Aetio fermone i2,cap. 43.defcriptum aliquoties im- q^^^j^ fj^ ponere,vtminus fit pcriculi. Vnicèconducittpoftcor- gryonw. Poriscxquifitampurgationemthermç,quæcunquefa- '' hm,nitrura,alumcn,infc continent. Eædera potx,fi--lt;luidem aluum laxent,prgclarifrimè opitulantur.Quod Antidotos attinct, multa: funt àveteribus deferiptæ, ^Uas apud Aeginctam ,Oribafium, Alexandrum Tral*
N. i
-ocr page 290-'aSd ERASrr DISPUT.
Antidotd po» dagricd.
lianumjdcniq; apud Aetium lib. i2.cap.47.Iegerc vnuf-quifquepoterit: nonnullae etiam noftris hominibus probatæfunt. Prima eft Theriaca,cuius laudes author libriad Pifonem^Galenienim fœtus non eft) capit. ij. limagnificè prædicat his verbis. Maxime verb prodeft, quando quis ipfam fanus adhuc frequenter acceperit: propterea quód fuperfluos humores abfumit,amp; totius corporis tempcramentumimmutat. Etmox.Confulo, inquit,vt in talib. morbis theriaca vti velint: quoniam amp;fuperfluum humorem exficcat, amp;alium eolligi non permittir. Vndeplurimi ex hac in principio bibentes, prorfus à podagra libcrati funt. F VRN. An non eft necefte inflammari hominem,qui multis menfibus continentcr pharmacumadeócalidum deuorat? ER. Prudens medicus non cuilibet vel huius velMithrida-ticæ antidotivfum impcrabit.fedillisfolummodó prç-fcribet,quos fine offenfa, imó cum vtilitate, inteUiget vfurpaturos. Qu^anquam non video cur cius calidita-tem tantopere formidare debeamus. Si enim Romani Impcratores in calidioribus regionibus agentes non funt veriti quotidie ca vti,amp; fine noxavfica fuerunt, fquod Galenus de Antonino clarè atfirmauitlibro j dc Antid-capit-j.) non facile ab eadem nos lædemur. Sed poffumus minus quidem calidis, at non minus ftreïnuè cxficcantibus mali reliquias confumere : cuiufmodi funt Antidota ex Hyperico, amp;nbsp;ex Centaurqs apud Aetium: Antidotum Twp ^quiaex feptem rebus com-pofitum eft,apud Paulum amp;nbsp;Oribafiom: item Diacora-
Nw trended faterii dntiiio-tif f^raüct-
lium vocatü Aeginetæ amp;nbsp;Tralliani F V R.Habeo quod obijciam maximi momenti. Quoniam authorlibriad Pifon. Jonge prçfert theriaca alqs antidotis,fic fetibens. Tnf^iv '^ ^XKot r ^pa/pfzanuy^itm tiç à7iV.)iKctylu) ^voa-^pi,a.Tf^ ei mJ'a^iûvTSi vivotxn, tIuj fd,sv 3^ C^ quot;^^c^ ?pw^ictrl^ Çopixi KuÄvav/iyyi^i^,^ i^ai/ecXttrjfay'Qi j quot;^ ^iTi^w mu^
-ocr page 291-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;287
TUV v^etir'tjui.^yi^isl'.va'; /.'^st^ovt^ vsinifieiTt^ quot;^sr-Vip^^^, TsKcua^sv^ii ^ tv ra cruitan ^ps^f^ari^y à Tivi^f^uv àsi Ktv^-l^evi^2]^ -duj 7^ iMUTTvetji ctidyn^v,^ 245^ Tc f^cuov f truLtcu T@o » f^aéö^ T® i»^'ftaict^luç a MJeifAev!^, t® sra^ avriç e(p' iiWTov 'tÄx.uv,^Tu Tivtyi T M^pwmrov.'oTrtfi içv^auç 3^ TroXt ur tyu T^ 'Tirti^'t xa^sua^ev.x, 2]^ TÿT'i^lt;^^P’Sii^^up,ti3éXui 7nvetv TMJTX ‘tü (pa.p/xctn!x.'.Tri ^ S-gt;^^lt;x.x,K iv Tolg Toteren; ^^^ Kff^T!i^a^u7mllMvu. Prodefle air,quatcnus defluxö humi-dirarum ad pedesimpediunt: fufFocationisautêocca* fioncm pfgbcrc,aut maioris morbi caufas fieri,quia cais non abfuinant. Et ne réméré affertfi putemus,compe-riffe fc hoc in plurimis addit.His igiturnullopaao,fcd pro eis theriaca vtendû iudicat; quod non tantum col-ieüasfordesconfumatjVcrumetiam deinceps eolligi nonfinat. ER. Ad me quod attinct, optarem certco-mnes tutó pofle,amp; libentcr veile theriaca vel Mithrida ris antidoto potius vti quam alr)s,At alia ilia,de quibus nos loquimur,plus habere pcriculi confianter nego: amp;nbsp;rationem authoris à te cirati contra nos nö facere ait-daderpronuncio.An non Inpràdiximus idënos,cùni neq;reuellentibus,neq; reperentientib. neqjderiuan- Antihtde^u^e^ tibus gencrattoné tumorisin pedib.impediri debere o* œçj nonua-ftendimus: nili extra corpus humore reuulfum aut de- r«‘’'lt;2 P®lt;^‘'4** rinatum edueerent?Equidê tutiuseffe dixi, exetemen- ciino^ro[unt. ta in pedibus confumi,quàm in nobiliorcs partes inua-dere. Quamobrem prorfus affentiemur authori tuo,fi demonftret nobis prædidas antidotos humiditates artère duntaxat àpedibus, non aûtdifloluereamp; vacuarc.
Etenirn amp;nbsp;generationem excremenrorurn firenuè prohibent (dum corpus totum haud fegniter ficcando ro-horant,capiti$q; intemperiem corrigunt)amp; genita parfit« dilcutiut,partim g vnnasgnauirerexpellüt. Q^od Eergo theriaca ob id trudiiolaeftinpferuatione à po-dagra,quia humorcs vacuat, fluxioncs fiûit,corpus ex-
-ocr page 292-198 Sl^ ^ S T r DISPUT.
ficcat.tcmpcramentuni frigidum amp;humidam emen» dat,quomodo damnofæfuerint Antidoti prædiftæ ijf-Q«owoJo tj,c dem viribus prædite?Confumere aliter excreméta non rtacit profitpo porcft,quàm incidendo,attcnuando,in halitumdiffol-dn^K^ ucndo,pcr fudorcra cxprimcndo,amp;pcr vrinas vacuan-do.At eadem hæc faciunt medicamenta à nobis ex vc-tcribuscnumerata,quod nullus intclligês negabit,qui modoca expendit. Egoprofedo nôpoflum mihiper-fuadercauthorem libri ad Pifonem hæcremédia,qux non minus Theriaca excrementa difeutiût amp;nbsp;vacuant, eademq; tarn non finunt rccolligi,quàm ilia, damnare voluifîc. De illis ergo accipi dcbet,quæ humores ad pedes dclabi prohibcrent.ncc interim abfumerent aut va cuarent. F VR. Qnalia nam finde putas? E R. Nefeio. Puto cnim liccntiuslocutum, vt 1 heriaeæ laudes illu-ftriores faceret.Si experientiam tui aurhoris vrges,in-Gritd rf(4fjjo..culcaboamp; cgoaliorû.Non minus iaepePaulus, Actiiis, r«pl«î ilUi Onbafius,Trallianus,alij,Podagricos antidotorufuo’ nntidotu cre- rum vfurpatione percuratos viderunt, qnàm author iuntquim the tuusviderit. FVR. At Theriaca fndores potentiusmo-nttt. uet:acproinde melior cft. ER.Nonhocdifputo,num
Theriaca reliquis antidotis prüftet. Hoc dico, fi quis hac, vel Mithridatis medicamento vti nolit, cum alio quopijex illis,quç vfu probata funt,vti poffe. FVRVe-runtamennimiscalida font à te recitata antidota.
E Rldeo non debent temerè cuiuis præferibi, fed illis folis,quibus noccre non poflunt : hoc eft, humores fri-gidiores accruantibus. Certè necTheriaeæ vfus,etiain anthorctuo tcftifîcante,omnibusconuenit,fed frigi-dioribus folùm:aut non valdè calidis. Idem dealijs fcn-filex. Tr^Uid- tiendumeft. QuinimôAlex. Trallianus Anridotû de» m antidotu. e- fcribcns,non multum ab eo difFerens, quod à Coralijs Iwm culidii in nomen habet,etiam calidioribus exhibet.Tantùm hos iwxiuMi iubetautumnopræcipiti inchoare dus vfurpationeni, cura
-ocr page 293-PARS ^VARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289
cum frigidis mandaffet incipiente vere inciperc. Ver-* baciushæc funt : ß^ÄTiov/’i.^/rTmJ'â^v 3^pev Tuti-'» %óvTuv’^v^’^37igcdv rluj xfyitrtv^'ii^^oi^.eva fAÓ,7ilt;óv SAp^; ç)^ j T^^piOTépuVtrit^tl TO'J (póivo^s-épovju,e)iKoii]^ Afiyetv. Ex quo pater,aliquacx his remedies ncutiquam omnibus calidiore temperamento præditis obefle: fed illis' duntaxat noccrc,qui vaïde funt calidi. Sic Galcn.ctiam QuihutcdH^ü lib.j.dcTucndafanit.cap.vltimo exponit verba Hippo- noceaiu antid. cratis,quib. vinipotu interdicit naturis calidis,ficferk’ podagr. beus. Hippocrates id videturnon de abfolutècalidis, fedde fummècalidis dixitfe. Sic profeöo accipienda funtauthorumverba,cumcalidis medicamenta po-'Oufcrj,';««! dagrica noxiacifedicunt. Acgincta nc ficcos quidem’”^^««^?«*^« læfosaffcrit ex fumptione Diacoralij ,qui liberaliore^drï. cibo vfi fuiffent: ol j' ^ri^gTi^g avili ï£e(^,inquit,^ -aiAa-quot;ivTspovs^^Tii^vTei cïx ißÄxßvitreu. Quod li aridiores amp;nbsp;fqualidos liberalius edentes ac bibentes non Ixdit Dia^ coralium,ne calidiores quidem Ixdet : in his præfertim locis,quibus liberalius debito vniiierfi ferè comedunt ac bibunt Non eft ncccfle,vt quod corporis exeremen-taconfumit amp;nbsp;exficcat, continuo partium fubftantiam Qg^j exerc-arefaciat,cum bonointerim fanguineirrigantur.Equi- mentadifcutit, dem mcdicaminahæcdifficulter alimenta hunt. Qao »onftdtim cor fit,vt magis quæ in cauttatibuspartiumhærent,abfu- pusarefadt, triant,quam in membrorum fubftantiam feinfinuent, corumquehumiditatem depafcantur. FVR. Malim Theriaca vti,cùm temperata fit,nee perinde vt ilia ca-lefaciat.ER.Etego pariter optem omnesca vti poffc ac veile. Non dubito,quin plerisqj omnibus alijs prac^ ftetSed tempcratam eiTequoargumento probabitur? Efficientiacontrariumdemonftrabit. Examen eorum,. ^uæinçom^ofitionêingrediuntur.ealidam valdedo-’^ebunt.-fdcadulraloquor,in qua vis Opij repreffa iam ^‘t)tamctfi Auicennalibello de Medic.cordis 2.tantum »
0
-ocr page 294-290 ^.ERAsrr Distrr.
ordinecalidam fcribaf, F V R. Quodnam cenfes optimum efle? E R A. Abi alia laudant: pluies Diacoralium commendât. Att.cx cenraurcis confedam antidotum adeófalutaremaffirmât, vt perannos quindeeim podagra oppreffios aflerat huius vfuficrcftitutos, vtfuis ÿ Jtertim pedibus incedere potuermt. Eligendû effiquod minusvidcbiturxgrotantcsla:furum,amp;magis profu-turum. FVR. Num experientjam alicuiusru habes? ER.Nullam. Sedduo mihicommunicatafunt magnis clogtjs eelebrata. Alterum à mcdicoltalo (nomen in-dicatum non fuit)qui pulucrémlouis nominabat,pro-fcd:um,atq5 àD. Conrado Gefnero ad me miffiim effi alterum D. Cbriflopborus Vuitfungus Auguftan. de-euïuislouis. dit.FVR. RécitadefcriptioncsERAS^Pulucrislouis
tab's eft. R. Ariftoloeh.rotundaç verar fnonPiftotoehiae vocatæ)Gentianæ, Rheipontici,Mci,ana5.j. féminisme*, trofelini Macedonici vnc. s. Comarum Chamædryos, V[tK pubterû Gentaurci miqoris, Hyperici,ana 5 x. Fiat e.x omnibus ïlt;’“‘^- /ubtiliffimuspuluis Primomenfe daturex coquotidie drachma vna ex aqua tepida: poftea drachma dimidia tantum per integrum annum. Semel atque iterum fin-gulismeafibuspurgandifunt. Vinum bibendum cR gcncrofiim décoda Maftiehes diluxum.l Admifeen-dnsinterdum cftagaricipuluis,prefcrrim in pituirofis, ad aluum magis citandam. Alter hoc modo paratur.
¥«i«« nbsp;nbsp;nbsp;p^_ Ariftoloch.rotundæ vera:,Gcntianæ,Rhaponticifid
, eft,Centaurei maioris.jComarum Chamædryos,Cha-' quot;nbsp;mapityos, anapartes æquales. Per anni quadrantem fumendacftdrach.,. ((in pituitoûs.per anni.dimidinm continuetur hæc dofis ) per rcliquum anni tempus fc-. midrachmafolummodô bibenda. Egohisnon fumv-füs, fed non paucos feliciflimè vfos fuiffe mihi retule-rHnt,qui communicarimr. Blandè purgantia meis aigris prælcripfî tquôd Hippocratem quoque vidèrent maxi.-’'
-ocr page 295-PARS ^rARTA: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^i
hiaximehis confidere. Siccnimlib. 2. Praïdiól. fcfibit. . E)e Podagricis hxcdico. Quicunq;aut fenes funt, aüt circaarticulos callos tophaccoscocretos habent,aut xtmecoßditm ærumnosèviuunt,auC ficcam aluum habent,hi omnes ^od^igra. fani fieri non poflunt humàna arte, quantum ego co-
gnoui. Sanantquidem hos optimè Dyfenteriae,fi fuc-celTcrint. Sedamp;alixeliquationes valdcprofunt,qux ad internos locos repunt. Qui verb iuuenis eft, amp;nbsp;circa atnculos nondum callos tophaceos concretos habet, amp;nbsp;accurate viuit,amp; amans eft laboris,amp; aluum bonam habet ad obediendum pro ftudiorum ratione : hic fa-nè mcdicum nadus intcUigentiam habentem,(anus fieri poterit.ÉxhacHippocratis fententia liquet,quan* tam in hoc mqrbo tollendo purgationes vim habeant. Videtur autem parum inter€fle,fiue arte mbucantuc purgationes,fine fpontè oriantur. FVRN. Aliamtibi quæftioncm expediendam propono. Quippenon video,quomodo iam didi pulueres vel capitis ffn-pfum forte colligat excrementa pod^rx authores) intcmpcricm frigidam amp;humidam corrigerc,vel hu-niorcsineo genitos diflïpare, neucad pedes repant, prohiberevaleant. E R.Confirmatam capitis amp;nbsp;cerebri intemperiem illiufmodi pulueres aut nunquam, aut certèadmodum tarde immutabunt. {fortalTc hacipfa de caufa per totum annum vfurpare iubentur.) Ratio eft,quod nihil infegratiamp;dulcisfucci cötinent. Quare non permurantur in fanguinem,vt cerebrum alanc arque altercnt.Poft fanguinis in hepatcconfedionem maxima corum pars cum ferofa parte fanguinis inftar aliorum fuccorum acrium ad renes propellitur, ad caput non muitum afcendit. Et quod eb fuftollitur, tan-tis viribus non pollet, vt infixam intemperiem cra-dat, contrariamque inducat. Hac de caufa ligniGua-iaci decodum longiore tempore cum tenui dixta 0 2
Nt«B pulutrtt podagrici ca-pitii intempe-riem corri^t-
îÿi 3 , , E R A S f ! D iS PTT.
potum multófraduofius amp;conducibilius eHe vifum eft. Etenim corpus alio cibo dcftiturüex decodo hoc fanguinemgignit Guaiacinum (licearmihi fic nomi-Partes pna- “^’’^Jid eftgt;Guaiaci viribus amp;nbsp;qualitatibus imburum. limentoruM- Quo dumnutritur cerebrum,calidius amp;nbsp;hcciuseffici-tura mutitur. tur.Non enim ambigit quifquam,puto,quinparteso-mnes pro natura alimentorum muren tur. Scd amp;nbsp;excre menta inmcatibus fparfa exficcariamp; inhalitumcon-aerti fimul contingit. Hoc fi puJueres ifti tandem cffici tint,non nifi tardé perficiunt, illud certè præftare vix QK4 Mionevnquamporerunt.FVR.Quarationeigiturtantopcrè podagndpub prodeflepuranrur?ER.Si inferiores partes circa ventri-utres caputiu culum excrementis vacent,neceflarium eft minus labo ’*^'^^' rarecaput,quanrumuis malè fit affedum.Etenim con-tinenrer ad caput fumi roJIuntur plurimi,qnotics vitio fus fuccus hic rcrinetur. Deinde quo fanguis in hepa-te genitusminus in fepituitç aquofiq; humons habet, cd minus extfcmenti oportet refinqui dum co nutrit unturpartes. Nam fi pars ahquain quotidiananmurri tiouemabhimat vnciam fanguinis vtilisamp;xonucnicn ris, amp;nbsp;in eo fit humor inutilis miftus, tanröpJuri quo-tidiè egebir pro nurrimentofuo, quantó is eftimpuri-or Ergo fi cerebrum hrepars efieponatur,ac fangui-nis tertiam partem pituiram efie ponamus,quotidic vnciam dimidiam excrementi confueto amplius gc-nerabit. Duobus ergo his modis pulueres aur mc^i-camenta prædida iuuabunt. Vnuscfi,quód cxcremcn-ta in ventricuio vicinisqj ciuspartib. confumunt.Quare ad caput totvapores non amplius exhaJabunt. Alter cft,quódünguinispuriorisgenerationi inferuienttex quo aJeerum ilhid coniequemur, vtm ccrebro totex-crementa non prodneantur. Hiïèe fi purgantia adda-mus.amp; fingu/is, mefibus vel bis,vel ter,vel quarer,quæ abiftismedicamentis difcuti educiquenon pomcrür, fubdu^.
-ocr page 297-PARS i^^AR TA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï^i
fubducamus, rändern obtinebimus ,quod concupiui-mus. Etenim afuefcit caput/cum quis ralibus vritur frcqucntius.cxcrementa fna ad inteftina deponcre.
Quod commodius fictji piüucribusiftis purgantia ad- Pttluerüut po mifceamns: vt in Antidoro ex Hyperico fecit Ac tins ^•‘^^' miidt ferm.12. cap.47. Liberum tarnen hïc relinquo ciiique indicium,feorfumne fatius fit purgantibus vti, ancum exficcantibus mifcere. F V R. Reftat vna difficultas. Di-xifti vrinam prolicientia non conuenire, nunc cadem laudas. Accedit,quod fermé Podagrici nephricifunr. Q_uaproptcr plus noxiæ amp;nbsp;damni renib. adferent, qua pedibus vtihtatis apporter. ER. Faciles habet hæcquç-ftioexplicatus. Dixi vrinam cientia parum conuenire, Gjiâtidourinî dum adu laboratæger, ac materia feu caufa podagræ partim fluxit,partim adhuc fliiit. Hîc non de tempore*’^ como e fermo cft,quo æger affligitur, fed de præferuatione feu præcautione difputatur. Deinde dicimushis vtendum remedijs, poftquam corpuseft mundatii, amp;ab humo-ribus prauis liberatum. Qito tempore nullum eft peri-culum,vt ad renés excrementa præcipitcntur,calcu)ôs-quegignant. Qttantum enim excremcntiquotidicge-ncrabituf,tantumferèhis pharmacis cducctur partim per vrinæ vias,partim per alias regiones. Cùm corpus feu venæ pituita funt rcpletæ, nee vacuari tantum po-teft,quanttim ad renes ducitur aut truditur,horum v-fum pcriculo non carere minimè inficior. Ad vtrumq; nifi fallor,folidius,quàm verbofius refpondi. F V R.Re--liquum nihil efte video,quam vt Paracclft curationem recenfeam. Lib.deElleb.confentaneèdidis videturlo- ^^^^^^’ cutus,cùm ftc fcripfit. Duæ funt podagræ, vna ex fan-guine,altcraexdeftillationeexcapite.Nonilli,fedhuic competitElleborinigri radix. Nam fluxtones ex toto corpore expurgat vniuerfas: quod nullaaUam herbam tadicemuefacereobferuatum cft. Vtendum eafæpius:
-ocr page 298-294' SR AST t DISPUT-
Q^oniam purgationes in morbis chronicis paulatim amp;pertempuslongum repeti quotidiedebent. DifpH-cetquod in eodem tradatu his verbis affirmauit. In podagra morbus purgari debet, nö humores. Hoe periode fit,ac fi Petrum curaturus eurem loanncm. Tantum enim diftant podagra amp;nbsp;humor,quantum ditic-runt album amp;nbsp;nigrum-Huius didi caufa ex Iib.de Poda gra videtur intelligi pofTerdum morbos non ex materia nafci ait,fed ex artifiee feu eifedore. Tam porrö negat humoremeffe effedorem morbi, quàm lignum non eft ædifieator domus. Attamen in fiiperius citato libel-lo,vtriusq;Ellebori radices fatetur expurgate fordes o-mnes ventriculi, pellere febres, arcere putrefadiones, fluxiones fiftere('quæ dolores aurium,dentium,oculo-rum concitent) itemq; arthritim amp;podagram fugare. De Vita longa hæc habet.Podagra omnis perfedè pur-ganda arcanocoralino : vt eointemeniente fluxiones eliciantur. Purgëtur hoemodo fexiesautfepties: poft-hæc apertione opus eft: demum inundione. Qyid pet a|?eïrtioncm intelligatnefcio,fi nö vens fedionem fic nominat. (de cautcrijs ne quidem fomniauifle eum fufpicor.)Nam in lib.de Sang. mifs. fic feribit. Podagri-cis ante coitum lunae ac folis mittito fanguineminpb fcibus,priufquam paroxyfmus arripiat.Seca venascapitales quatuor inferiores.Proximo quadrantceafdcin incruribusfub genubus incidito:plenilunio infpina. Si morbus fit fixus, repetenda hæc erunt tertio qua-Pdrucclftcoru ^'^®'’^®' Et ficontumaciorfit,etiam poft nouilunium Âcoodignecu repetidebebit. Hæefuntquæ annotaui. ERAS. Etfi Mt^ äo^inna. nimis multa funt quæ protulifti,addam tarnen,quxa-nima feu fpiritus Paracelfi per Pythagoricam f^iTep-•kpu^ww in corpus aliud transgreflus nobis effudit.
Podagticorum aft'edus,qui radices non habuerintin langui-
-ocr page 299-PARS ^P A R T'A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z9$
fangninc,carnibns,vel fynouia aliamm partium,refoh uentibiis,mitigantibus, amp;nbsp;corroboranribus, fanab^ mus. Quia cnim in omnibus podagra fpeciebus nn-äuraefalium duras amp;nbsp;ficcas coagulariones moliunrur, rcfoluivriquedebent, humcdari,amp; Indore,madorc, velinfenfili tranfpiratione difcuti: ita tarnen vt mi-tigaris doloribus amp;nbsp;corroborata fynouia tarn inimi-cos hoipires in pofterum non tarn facile admittat. His in confirmatis morbisquot; purgationes podagricas adiungemus, mundificautia, diaphoretica, diuretica, podagrica tarnenamp;confentanca accerfemus. Fruftra minifteria pilularum aduocantur,fruftrainteftina cly-fterijs fatigantur. Dico vobis, ft dcbiliora à fortiori-bus attrahunrur jtinduras podagricas citius attradu-ras vniuerfa agmina pilularum,quàm earura tradio» nealiquid fibicripi permictant. Quis corpóreos fpi-ritus fpiritualibus tinduris redèvnquam oppofuit^ Hæc Gigas illefatuus f fic os maledicum amp;nbsp;impurum medicosornatipfoinfinite melioresamp; dodiores) ve-ritati temerè bellum indicens elfutiuit. F V R.Si,quem-admodumfolituses„ contradicere aliquid dccreuifti, paucis abfoluito, lam cnim defarigatus finem expe-fto. ER Si mevlliusrei vnquam eoepit fatieras, hanc itafaftidio difputationem,vt eftusèlæter finem cius appropinquate. Quare paucis me exfoluam : cum in ^°^-f‘*[^fgt;^ Hiperioribus omnia fint abundè confutara. Quapri- ^‘*^?°quot;^^ ^'^^'^ mo loco adduxifti ferri polTunt^ fipcr dupliccm pQ'^^‘^^‘^' dagramid intelligit,quodretrôànobis didfi hac de re üiit.Ncecurandiratio abfurdacft:nifi quodmitiorib. tduci humores malim,quàmElleboriradice. Sedeum moxfui oblitusradieem hanenon humores,fed mor-'^mn purgare ait,quid dicat nefcit.Nam fi radbi !rçc for.
des vëtricali purgar,fi omnes fîtixidncs expellir,humo-^cs ventriculi purgar.Non emm per Euxi ancs intcUigic
-ocr page 300-XPÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERJSTf ors PTT.
ipfum motutn/fcd id,quod ad infcnorcs/èu capitifub-icdas partes vel diftilhu,vei iamddapfum fuit. Podaquot; graeùm fit tumor, atqucidcó morbusinfirumentaJis à caufa fua pendens expurgari aliter non pofcrir,quàm derraólionc caufç.Q.uaredcJirar hïc,vr alibi infeiixSan nio. Si homo infauftus mteliexiflct differentiam ,qux eftintergenerationem morbis domus çdificationem atqj diicrimê mareriæ amp;nbsp;eifedoris exremi cognouiilct non tam fœdè hoc loco infamuifler. Quæ de venarum Paracelfiuue- multiplicifedione blarcrat Afinus, immanifs. carnifi-n£fei^ioiitbuf ceaclatronc dignifiima funt. Quis enira extantafan-necdt poddgri guinis detradione vel nö pcrcar,vclnon incidacin im-cos. medicabilem morbum ? Tacco quod cum propria hy pothefi vbiqjpugnat. Purgandosputat identidem po-dagricos,chm nihil purgantibus educi fiatuat pratter fiercora: arque non quæuisramcn,fed cafola vacuari fcribat,quæin ventrefiint.dcniq; tartarum purgarinc-Podagramor. get. Atpodagra ci efi morbus tartateustamp;necipfi nee kutefiiand diicipuli in ventre duntaxat inhærer. Alicubi caufim ''^‘*^' redditurus reperitionis paroxyfinorum, aiebatidpro-prerinfiram rarrari proprietärem contingerc.quomo' dogalh cerrisintcrualhs foliri fint canrarc. Hocpluti-busexponens aho locoficefferucfcercair rarratu internum,quomodo in terra amp;nbsp;rebus externis latcnsfio-rcar.Par ferèeft ratiomi/fionis/anguinis. Etenim rar-tarum educi hacratione minimè poreit, fi tides ei cti Confutdtio Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fucec/Tor eins feribir,refoJuenribus,mi fdpuUParde' f^S®quot;f^^“‘’»amp; roboranribus fanandos podagricos,reie* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ rari porch. Quæde/àhum/piritibusgarrir, rum perfe
amp;abfurda ét falfa funt, tam d nobis firmhfimèdiuinis panter amp;nbsp;humanis rafionibus refutara. Magiticr ali-quando non negat ex /anguine bono amp;rcdundanre in-flammariones rum pedum rum aharum parrium na-Ïciquod di/cipulo tarnen pixccpiorc maioti non vi-
detur.
-ocr page 301-PARS ^r^^RTJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^r
dctur Quam flagitiosc amp;nbsp;putidè infultat Arddio me-diciscatapocijs podagricospurgantibus? immoquàm infcitèconrradicit magjftrofuo?Is perfedèhune mor- ‘l^fp^^^^P* bum cxfcrminari aflerit quotidiana purgatione ex E^^^j^^*quot; lebori radicibus. At cædem in catapotijs exhibentur. Cur ergo hïc nihil condiicunr.aliter autë exhibirç pro-funt? Magna eft vel temeriras velimprobiras in effre-nata ifta calumniandi amp;nbsp;quiduisrcprehcndendi libidine. Si fatui funtmedici,qiiöd mnei ab inreftinis detcr-fione,humorum flauorum nigrorumque fubduftionc conlulcrc valctudini arbitranturxgrorum,cur non fa-tuus paritereft Paracellus cadem praecipiens? Qua: de traftione pharmacorum amp;nbsp;morborum grunnit,obren-tiora funt,quàm vt à tam rudi leone comprehendi po--tucrint,Nos ea dere tradatum pcculiarera anteannos dccem conrcripfimus,quemocio amp;nbsp;oportumtate data publieèlegendum proponemus. In præfentia hoc mo-ncbimus,taTtaream hanc peftemffeüam dicere volui 7 vt fenon anteParacebi peftiferae medicinæ inuentoris amp;nbsp;exornatoris difcipulos prædicent, quam magiftri fi-niileseffe fatcantur.amp;ipfms mores, vitam, dida,fada, Jinitari perfedè didicerint. Nunquam enim tartaream Htedicinam rede vIUexercebuntex magiftri voto, nift tales fint, qualisipfe fuit, Icuiftimiamp;vaniftimiimpo- Q»i«lt;lt;!» ih. ftores.immaniftimi carnificcSjimpurifTimi mag!,auda- nafint ad ex^ ^iftimi amp;nbsp;impudentiftimi calumniatorcs, nunquam amp;nbsp;free^dam me-’’üfquam fibi confiantes, fplcndidè mentiri pro virtu- P^^‘^'’ te amp;;dignitate ducentes. Haud bonus eft hie magiftri ^^r^^ Peftlmi difcipulus.dum eum oppugnat, cuius difcipli-ttam profitetunpratfertim eum à Deo dodum fc fuifte virerar,non ab hominibus. Quod ft mentitum hïc eum ^tedunt, cur omnibus eum hominihus anreponunt? ^talicubi errauit,qqomodo excoelofuam haufitdo* fttinamJ Êrrauiftc fatetur hie Ceacurio, dum eum op-
-ocr page 302-xpö ERA s Tl D IS PTT.
pugnat. Etenim Paracelfum fuprà fie concionantem audiuimus.Etiani hepar poftulat externum iecur dum Iaborat;cùmipfum non fit miles, qui fê defendcreno-, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rir.Qu,amobrcm vocäturmembrahæcfpiritualia,pro-
'' ; ptereaquödnulJusïpiritusagitfeupugnat,fola corpora pugnant, Cacterum hepar tantummodö fpiritus eft: amp;nbsp;caro,quçnomen hepatis habet,membrum duntaxat corporis eftnulhus vfus. Quocirca fipugnandumhe-pati fit,proeoaliud certet necefle cfi. Ethoccorpus , habere oportet, in quomanus amp;pcdesinfinr adrefi-ftendum amp;rcpugnandijcorporcis morbis.Nam quan-do corpus patitur,tnatcriahtcr patitur.Taléquoq; mc-dicinam eins cfleconuenit,vt materia cfi materia con-grefia agat in fibi fimilc. Quod fi rede bic Paracei. dit Ïeruit,defipitrediuiuus eius fpiritus ex orcoprorepës: qui corporea remedia frufira opponipodagræ caufis cenfet .Quid ad hæc dieet bonus ihe ParaceIfi difcipu-lus, quimagiftrumfuum etiam Hippocrati anteferre Corput pati. audet? Affirmât file, corpus, quandopariatur,materia-tur mattriali- hter pati : amp;nbsp;medicinam quoqj matenalem feu corpo-*^* ream efleoportere. Hicautemafferit podagra paffio-nem eflefpiritualem.idcoq; ipiritualibusremedfis pro-fliganda.Magjfter fpirituaJia nihil agere,/bla corpora ef ficacia efie in morborü expulfionib.: corpora,inquam quarmanusamp;pedes obtinuerinr. Dilcipulus contra, vimamp; efficientiam tribuitfpirituahbusnelcioquibus tinduris.Alentiunturergovelambo,veJalrerurer.Prius certü efi. Dealteroigiturfrufira quæfiuerimus. FVR-Fortèpodagramnegabitaffiedionem efle materialem feu corporcam dilcipulus,cùm fpiritualia ei remedia dicat opponenda. E R. Fruiira fentaueris hoe padoex-eufare.Nam magiftri verba repugnant,qus: ideïreoie-' cur in fuis naorbis opus habere phatmaco cotporco jnonüiant,quiainternuai iecurfpiritus fit: quipugna^
recon-
-ocr page 303-PAR^ ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39$
•c contra morbos nefciant. Deinde affeucrat corpora ^olapugnare. item corpus tune folumpati, quando ^o^ lt;^lt;”'P®’'lt; Wiaterialiter afficiatur.Diicipulus autem folis fpiritua-P*^*'*'*^^**’’^ Jibus tinduris omnia adferibit. Quarc defertor eft hic,^^^/* Vtamp; alibi,doûrinxParacclficæ. FVR. Imó verö opd-öius eft imitator Magiftri,quifquis pro arbitrio de quolibet quidlibet affirmare ac negate audet. Cùm enim Magifter nigrum amp;nbsp;album dceadem re fubinde affir-tuet, redèfecent difcipulus, fi vtrumque contrario-rum eidem rei ineffe dicat ac neger. Scd defmamus, quxfo te, cum monftris illis ludari amp;nbsp;vtiliora trade-mus. Velim autem de medicamentis Paracelfi te au-dire differentem : quo eis rité in pofterum vti norim.
Eras. Præfens difputatio in hactemporis anguftia
à nobis cxplanari non poteft. Deinde non me fentio Tra^attoie idoncum effe ad eius iuftam amp;nbsp;debitam cxplicatio-nem. Etenim amp;nbsp;in naturalium return cognitione ex-cellcre,amp;in Chemicis admodum exercitatumeffeo- ir . * portet,qui pro dignitate hanc rem fit tradaturus. Ni-fi enim explorató compertum habeamus, quid in materia denfa, tara, humida, arida, terrea, ignea, aeria, recente, vetufta,benigna,Venenata,ignisgradus opcrc-tur,quid ex quolibet gencret, baud facilis ent huius rei expofitio. Ego veto ab omnibus his imparatiorfum, quàm vt huic rei deelarandæ fufticiam. Valde nam-que exiliter in deftillationibus me ipfum exercui. Quocirca hanc tradationem alijs rclinquo ,qui me longiC-Ome redius ihtclligunt. Ac noui ego aliquos excellente dodrina amp;nbsp;fumma Chemiae peritia prarftantifli-Utos viros, quos hunc in fe pictatis amp;nbsp;vtilitatis publie« caufa laborem libcntcr fufeepturos mihivperfuafi:amp; Vt faciat feduló inftanterq; oro. F VR.Nihil ergo pror-üis hic vrgenti refpondebis? E R. Nihil aliud, quam ge-neralia, quorum mentio aliqua retro etiam fada eft.
F 2
-ocr page 304-^ôô ^'Ä ^^ r r D rs p r^r.
fri^dtut de ^^“f ctiain quædâ hiicfpcdandainco tradatu, quem oaulns mcdi- deoccukismedicamentorum viribus, amp;nbsp;natura pur-camentoru ui- gentium conferipfi: quem vc antè dixi, firaul ac reco* rtbutcr pur- gnofcendi ocium conceffiim fucrir.cmendatum publi* ^untium fjcul care cogito ln primis autem tibi nuc recirabo.qiiæ mi-täte, hi de ParaccIfi remedtfs,duo viri longedodiflinu feri-pfcriir,Dn. loanncs Crato, Cæfaris Archiarcr,amp; alter quidam,cuius nomen certis de caufis nunc Hlebo.Cra-D.ioh. Crato tonis verba fic habenr. Remédia, quibus aliquando v» deremed,Par. p^j dicirur,nóillius efieex co cerrusfum,quód librum vidiantcaoo-ferè annosamonacho quodS Vlmxfcri-pfum,in quo cadem medicamenta,quç die fruftiUatim nuncin has nuncin alias ChartasIparfirpcrfpicuèfunt perfcripta. Nullum repcries in vilo ParaccIfi libre medicamentum integrum in vnoloco, ipargit in diuerfis., Eaeftmalitiamanifcn-a,cumbonHmfir’lt;9lt;’'®i''’0gt;',amp;na-tiireingcnuatamp;apcrtacpcrfpicui fermonis fine aman* ” tes.Eadem hæc diuerhsaliquot lircris repefiuit; ne cr-' tidißc ci fortafPe opineris. Sic porró habere negotium* Paricdfire- ’ cxeopatct ,quód frequetgt;fcrin pharmacorum defcri-nediafunt an- ptionibushxc verbainferit: ex noftracorredienerex ti^uiora ipfo. mea emcndarione,aur fimilia. Probant fanè verba hæc,eumnonaurhorem feu inuentorem, led corra* prorem feorredorem diccredebuij ra hum führe. At-rerius,quem præclaram Reipublicæ opcram nauatu-Kraditi/?. eu- rum confido, verba hæe funt. Médicamenta Chemi-tufdamutri de ^^Cemperdiligenterinquirere ïludui;amp; ex illis,quzre‘. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;déponent ad vfam transferri ægrorum tfiagnifeci.Scd'
pfQfçQ^ç^ qfj^aham re homines po/Iint decipi, ira hac egregié dccipiuntur:'cuius rei phirima argumenta enarrarepcffcm,nifi hxc epidola nimium verbofa heret. Audi Vera, ü non molclinm elf, quidad meex iralia feribar N. N. medicus dodus amp;nbsp;diligens ; qm e-waai Chemie ck perinlEm us,,amp; omnenr diUgeaham adhi-
-ocr page 305-PARS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jot
aJhibct,vt poflîtvcraàfalfishac in parte difcemcre. Eamq-jObcaufamin Galliam quoque profedus eft, vt idem ibi tentet.IncidijinquitilIe,inChirurgiæ Paracel-ficæ Jcdionem,eamque perlegcns deprehëdtfolo Mer- P4r4eelfM eurio Paraedsû omnes voluiifc curare morbos. Quod Ktreutio mor quidem ne ftatim animaduerteretur, confinxit tot no- bosomnes c«^ mina,tot amp;nbsp;varias præparationcs: quibus tarnen reue- r4revoluit.. ra vnum idemq; fignificatur.Nam in defperatis amp;nbsp;ma-lignis vlceribus vtitur Realgare, quod Aquam volan-tcm,Aquam velOleummercuriale,Aquam citrinam amp;c. vocat : nihil veró aliud quam fublïmatum Mercu-hum illis nominibus dcnotat,diligentius, quam vulgo folet fieri, præparatum. Percalcinatum,Calcotarru-brum,Turbit minerale, Aquam rubramamp;fixam. Co* rallatum amp;c.nihil quam praccipitatum inrelligit.Easqï præparationcs cxGebro habet, vt propediemhæc amp;nbsp;alia,fi licebit,coràm tibi demonftrabo-Colligo contra-netates ex ipfis principes varias, præfcrtim in Mercurio Solis amp;nbsp;Lunæ,ac reliquorum mctallorum.-qucm fc stereurius So^ reperifle aliqui nuncnugantur,amp; mediam vneiam all- lisqt^ntive»-quot centum florenis venderc non erubefeunt. Crc- dofuf-doParacelfum multa excogitafle, vt homines pecunia amp;mcntefpoliarct:cumipfcnihileorum habuerit,amp; Præcipitatum vcl Coagulatum mercurium tantum v-furpauerit.-quod vt virulentum medicamentum in-terdum quofdam morbos defperatos expugnat : non fine ramen periculo.Hæcillc. FVR. Ipfa oratio horum virorum declarar,fumma quæque ab cis exfpedanda. Nccimmcritofperas cos nobis perfeda daturos, qux are petcbamus.Seddicmihi,oro te,curtanto applan* çur^in^ni:. fu omnium fere noua hæc pharmaca rccipiuntur?ER. j^ pharmacy Vera caufa cft,quod pauci rede fapiunt,amp;pleriqucni- Paracrlfinpe mis facile credunr,quod cupiuntDc hac re fupra quo- nntur. qqealiquid diximus,quando precioforum pharmaco-
-ocr page 306-J02 £Æ ^ J rz D rs prr.
rum mentio illata fuit. Non eft nouum hoc in arte rid* ftra,ætatcHippocratisidem accidiflc queritur his ver-Kippfcr^tii bis.Nonianquit,Medicos feienriæopinionem ex ifs rc-queriauffiù. bus confecutos,cx quibus infeiti« argui debebant. Lo-quitur autem de manuum figuris: amp;nbsp;nc de his tantum loqui exiftimaretur, addit. èiXKalt;^ m^iKai evra rewvif'fi TiXiftii Kg/v^. Caufam mox fubiungir,dicens. re ^'^me-^£7r£i,èv'!3-u^tvigi/Ttf ei^tj^Bv, pta^cv t7rcui/e;iiriv ijro^wij. ^^f,'ógt;1^fj oT/ao-ti/ c^^^^y.if^ ra iXKóffSfoy ij re aiJ'^AaK Pc-regrina, inquit, quæ an bona fint nondum cognouc-runt,magis laudant vfitatis amp;confuetis,quæ vriJia c/Tc rciunt:amp; abfurda,incerta,feu obfcura prasferuntnotis amp;nbsp;perfpicuis.An non idem hodic faciunt imperiti quidam cum Paracelfi affcclis? Apertum nimis cft,eos pe* ius etiamfacere.FaftidiuntfaIutaria,amp;expetunt perni ciofa.Nec alia rationeperfuafi fic faciunt,quàm quod nouaputantconfuetis prseftabiliora, F VRN.Cum ex Cratonc vetera oftenderis,quomodonouanuncpro-Quornodo no nuncias? ERA S. Nouanoftrisfunt hominibus. Quan ^^^™ Mcdicis vere noua fint. Quod enim ante noftru celji medteamt fèculüm incognita fucrinr Mcdicis, ex co Jiquer, quod ^ cJarilfimi omnium ætatum Medici,etiam illi,qui Che-jmiæquàmæquum cft ftudiofiores fucrunt, altiffimo Clentiopræterierunt,autJeuiter folummodoquædam attigerunr,quæforisadhibentur. Latuerunt igitur in VndepM'icel ofÜdnisamp;fornaculisChcmicorum, ex quib.Paracel-ß p6arm4ca fus certa plurimorum pernicic extraxit. Chemici enim predierinb cumfeaurum,quod expulueribus excoquere fatage-bant,decoxifleanimaducrterent,nc nihil feciffeputa* rentur,mirificos thefauros feinuenifle gloriari ccepc-runt vt,quemadmodum prolixis promiftis loculos aua rorum quorundamnimiscredulorum exhauferanpita aliorum valetudinemlabefaftarentatqj perderent. V-trunqj probe eis fucccflk.Nam ficut metaHarepurgaf^ in
-ocr page 307-PARS ^FARrÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305
in aùrû tranfmutarunbita morbos decorporibus dcpti ierunt.Huc ergo partim neceflitatecöpulfi,partim pudere adadi,partim falfa ratiocinatione pertradi,deue-nerunt.Sic.n.argumentâtur.Quæ métalla puriora red- Argumentatio dunt, corpora quoq; purificant: qua colledione nihil Paracelßcit. poteft excogitari abfurdius amp;nbsp;falfiusivt iam pericula amp;nbsp;mortes fileam,quam peftifcra hæc argumentatio attu lit.Sed mox reieda fnnt hæc à veteribus, vt ex ante didis patet. Ante annos aliquot, quando cum relucefce-te veritate amp;nbsp;reflorefcentibus bonis literis Cacodæmô vidit artem quoq; Medica vnà cum alqs priftino fuo ni tori reftitui,excitauit Paracelfum fingulareinftrumen-tum,perquodidëvenenum itcrücfFunderct.Vt fraude magis tegeret,nouis earn principijs donauit,nouisq; ra tionibus armautt.Nunc.n.vix aliudvrgcnt magis noftri Nouatores,qua remédia noftra impura amp;nbsp;terreftria eC fe,atq; ideo nihil agcre,fua verb defæcata,abs fordib.re purgata,amp; attenuata,efficaciffimc operari. Et fanè vert aliquid dieüt.Sunt.n.non pauca,qua: cömodius agerët, fi fecus præparata adminiftrarentur. F V R Vehemëter velim hac de re aliquid difcere.ER Speraui me opera amp;nbsp;auxilioD.loannis Pontani Medici cxccllëtis,amp;Chemiç peritiflimi operæpretiû fadurö. Is.n.præftare multa po terat,atq; omnëdiligentia promiferat: nee fefeniflet,fi non impedijffet conatu mors intempeftiua. Quare qlt;K ante dixi,capita quædâ generalia duntaxat vclut digito monftrabo:vt alijs occafionë meditandi, amp;nbsp;hanc artis pattern cum æterna gloria fua illuftrandi affcrara.Etc-nim ita merebitur bené de ægrotantibus, vt melius vix poffit.Primum tencre oportet,quod in prima vclitatio cupitd c^Uf^a nedilucidè fatis dcclaratü fiiir,rcm quamlibetdiuerfif deUantdioru fitna turn agcndi rum patiëdi poteftatt habere,quoad per cßeraium adresdiuerfas refcrtur.Alitcr enim panis,exempli gra-' prlt;fp4rlt;ïiienigt; tia,ab igne,amp; à colore animalis patitur, Aliter quoque ^w^
-ocr page 308-104 SltJ^Tf JifSl^f^T
ignis,In ccram amp;in Intnm agit,Deinde fcire conuenU* quidpharmacum quodlibet,cuins purgationem infti-tuimus, hoc vel alio modo igni oblatum, à quouis h gnis gradu pati folitum fif.hoc eft,quid ab igne virium vel acquirat vel perdat. Sed prius cognouifle oportet, in omnibus ne partibus vis, quam in quolibet mcdica-mento qu3crimus,infir,anin aliquibus foliim inhçrcat. Si non in omnibus fimul impreflaefle çonftet,cxplo-ratum habere decet,in quainfideat,in terrca nevel aquot; quea:crafla vcl tcnui;fucco vel corporc.Multa namque fic habent facilitates fuas per omnes partes diffufas, vt eas vel omnino vel maxima parte amittant, fi feiungan tur.Multainfuccopoiridcnt:inaquaex eis quouis in-gcmoelicitavix veftigiumretinent. MultaChcmixin-duftriam non requiruntamo viribus ab ca fuis fpolian-tur:cx quibus maceratione vires facile extrahuntur. Sciendum igitur,qu?e per afccnfum,quac per defcêfum, quae per expre(rioncm,quac per codioncm,quae per ma cerationem facilius remittant fuas vires. Quaedam e-nim vno aliquo ex his modo, aliqua plurib. emundari pofluntjab inutilibus partibus,feu fæcibus:cætcris non polTunt. Quz frigcfaciunt,ferè in omnibus partibus potentiam nanc obtinucrunt: amp;nbsp;ab igne cxcalfada,fc-parata,immutata,vires fuas bona ex parte perdur.Qpae calefaccre poifunt ac débet, ab igne mutatavires maio-res nancifcuntur. Quae vel ipfa defcendcre in profun-dum^aut ad remotiores partes penctrare,vel alia dedu-ceredebcnt,ab igneattenuari fubtilioraqj efliciopus habenr. Haec fi terreftribus amp;nbsp;craiTioribus partibus fpo-lientur,eihcaciora fient. Ad hos amp;nbsp;fimilcs fcopos rc-fpicere illos oportet, quiimpura medicamenta redde* repunora cupiunf. Non rarofanèmedicamentutn integrum maxime prodçft,quodfcparatis partibus aliquibus venenum cfficitur. Quamobrem plurima limi-tationc
-ocr page 309-^AXS ^rARTA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JOJ
tationcopus cft,fi crrarc hacinrecum xgrorum pcri- ^^ purg^jt^t culononvelimus. F VR. Sicrratur vtroqucmodo,amp; quod purganda non purgantur, amp;nbsp;quód purgationc^/j error fiepe nonindigentia purificanturjn vtro pcriculofiusfucrit riculoHor. crrarcJ ER. Ego profedó perfuafiffimum habcoin plerisquc morbis amp;ægris minus nocerc,qui pharma-cis confucto more apparatis vtitur, quam qui virtutc i-gnis extenuata amp;nbsp;calefada adminiftrat, cum talib. non edopus. Sententiam confirmât omnium fcculorum experientia. Nam feliciHimè curati funt morbi om nes fanabilcs folitisrcmcdijs: extindi propc omnes funt infirmi,qui nouisillisvti malucrunt. F VR’Culpain medicispotiusignarisamp;indoâishxrct,quam inipüs pharmacis. Conftat enim redè praeparata plurimvnn promouerepofle. ER. Haud ncgo,quoda(reris. Ideo riamp;pharmaca ritépræparentur,ôcqua; purihcationis cgent,purificêtur,amp;fuoloco amp;tcmpore adminiftren-tur,noftra ætate quin commodiora tint, nihil ambigo. Sed veile eflentias,tinduras, amp;ca:t. ex omnibus extra-hcre,amp; hts ad eas res efficiendas vti, quas Integra vel v-fitato more praeparata pharmaca præftarc fcripta, crédita amp;compcrta funt,hoc verb aliud non eft,quam dc-tipere. Quare infania eft, putare eflentiam Violarum hoc effeduram, quod Violarum fuccus vel fubftantia efficere folet. F V R- Hoc morbo laborare animaducr-ti medicum nequaquam indodum, qui ad refrigerant dum amp;nbsp;lubricandum exhiber Violarum extradionem niagnaigniumviconcinnatam. ERA. Peflimèfacit: necobfcruauit autcogitauit, quid ignis efficere fbleat, dum médicamenta immutat. Saltern memmifle de-buit è^47rv(!lt;lt;z^4aT©-,cuius totics àbonis authorib.fada cftmentio:quodq; fenfus noftrinos docentvires maxi-öiasin rebus cuadis,ipfaetiamaqua, poftidere: vt ci-
-ocr page 310-E X .4 S T T D-r's^ E T.
ibè
btó'^«^gt;»» '’^^^5 ”^’”^ taceam. F VR. Dc MctaUorura pnliicri-ilur^met^'- tgt;«s,oJcis,aquis,fpiritibus,tinânti4 amp;c. vchenjcnfium rum quornedo ignium vi confeamp;i'S (quib-Paracelfici præcipuèconfié uftirpMäd. duntjuraxinieq; vtötur)quid fenfis?ER. Dico intra corpus fumpta vel non prodeiFe vel maximopere obefle: C^jppe’tatn Jongeabeft corum temperat-ura à tempe-Qu^umeii ric hominis,vtartcamicitiaintercaconciliari nöpoF calore noftro Et.Qiixàcalorcnoürovincuntur,aut ipCametmutaur pojiint. turingefta, autabanimalium caloribus, quorum nos carnibus vefcimur, fuperara funr, ac fuperari poflunt Qiiæ neutre modo cuindufur, deuoranda exhiberi tu^ tö miniótè potemnt.CærcrLim mcrallanon concoqui abanimahbus, amp;nbsp;mulró minusanobisftjperarinimis .ell notum amp;nbsp;confeffum. Nullum enim fcimus animal conficiens meralla,pratterSrruthiocamelum: quem ferrum deuorareamp; conficere'aiimt.Scd huius carnem, fi pratfertim fern multum eomederif,an aliquisproa-rimenro rum'pferit.éccócoxcrifneicio, Si extemis partibus adexficcandum, calefaciendura,purg5dum,eroi dendum applicare ralia velis,confcntientem habes plu Ma minutfe *’^®’'“®’ feculorum experientiam. Hoc tibi pro cer-rèMut Mam ^’^’^^° confirmo,mctalla omnia naturænoflræini'nii-eoruoleaiCrc- ^^ effe.-minus tarnen ei nocere,fi,qualiafünt,deuoranda propinentur,q,uam fi ignis potetia in oleum,aquani pulucrcs,amp;c. v'crtanrur. Non enim pofTunt ido modo præparata non delctcria fieri. F V R. S cd præparatione amitfuntfaculratëvenenat3m,benignioraq; euadunt. ER. Autnaturam amp;nbsp;temperiem vipræparationis Che-micatnouarn adipifcuntiirvereredcpcrdif3,aut priai-nam feruanr naturam. Si hocaffirmetur, donfequitur înimica nobii 4lferumillud,ex præparatione igniumque vi nocen-muka igaiuw tfora elfe reddita. Quicq nid enim cum corpore no-H(itt.ani(itiora fito conuenientiam non habet, hocmultâ vi ignis pen* reiiduntur; niciofius efîHi opo!:tct:çüm que ci farailiariiîima funtZ
-ocr page 311-P-A R s ^rA R TA. fof-
Vt mel amp;nbsp;vinum,longa amp;nbsp;durabiliadione ignîs venena fiant,teftibus Paracclfo amp;nbsp;difeipulis. Nonloquimur hic denocenribus frigiditatefola,fed de illis, quæ propter tenaperamenripropnetatem offendunt, quami-gnis non cmendat. Non verti porto metalla in olea nifi à vehementiflinao igné cunftis confe/Tpm cft. Si abiecerunt temperamentuni natiuum amp;nbsp;inducrunt nouum, vires quas prius habebant, amiferunr. Impof-fibile namque eft,vr propria corporis naturalis virtus permancat,cûm peregrinam contraxit naturam, prio-remqiie fpeciem mutaujt.f Obieélio de qualitatibus certæ materiaz inhæretatibus, de quibus alibi iam dixi-mus, nobifcum non pugnat: cùm detalibus hic folis amp;nbsp;præcipuè difputemus J Quocirca omnino à tali-bns abftinendum cenfeo, fi deuoranda proponantur. Kam extrinfecus admota non vitupcro: cum aliquid ^^etaUano Ba prædiftorum eft agendum. Quod propter durtriem SentnobUiorei naaioresamp;nobiliorcs habere vires dicuht ,m fupcrio* Hires propten ribus tanquam fatuum refutatum explofumquc fuit. ^’”'*^*^. BVRN. Venir iam in mentem, quod Paracel fus hac de re fcriptum reliquit in iibro de Lapide Philofo-phorum his fere verbis. Nihil prorfus ambigo,quin cogamur confiteri, arcana metaUorum pracipuam cum corporibus humanis habere conucnientiam : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^i
perfedaque metalla perfeâionis fuæ caufa , humo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
temqucradicalem,quiin cis incft, multa pofte inhu- *•, ttianum corpus. Nam Mercurq, Sulphuris,amp;Salis, quæ in metaUicis rebus ex parte quiefcunt,occulte taaien particeps efthomo. amp;nbsp;cùm limile fimili mngi-tiu’,5r j ^riofte adminiftratur remedium natura haben Magnum arcanum eft hoc in medicina :vt mirari nullus de beat, quod prædariftimæ inauditæ amp;nbsp;InipC'a** futarie’'es sequnntur : quæ ab imperiris mpoftibi-
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ; ne. id^ö/iic tantopci-epicdefte, inquitj
-ocr page 312-jo8 F 11 yi S T r D 7S Pf'T.
AttimaUd er plantte perfc-
quia fimilia fint, amp;nbsp;perfeda corpora. Ego verb jam df. dici,ac fcio nullumpoft condirum mundum fuiftc,qui non viderct arquecrederer,animalia amp;nbsp;pJanras perfe-dioresercaturas eftemeraIJis. Si ergo ad curarionem
äioresfunht^c p^^-p^^^æ confert,conducibiliora hisillçfuennt.Qubd fimilirudincmnullam nobifcumadepta fint,iam ex tc
didici. Nam neque ànoftro,nequeabanimaJium alio-KMetaUdcum rum calorc fuperaripoftunt. QuæinexiuperabiJiano-no^ira natura bis funt, ea certè (ïmilia nullus fanæ mentis putat. ßmCenwilF^j- Quippcaurnjhilagunrinnos,aut pcrnitioia amp;vene-(gt;^gt;iF natafunt.Fiuntquædam nobis fimiha,poftquam ab a-nimaliaJiquo prius comefta, amp;nbsp;in camem conucria furtt. Quædamfola codioneacpræpararionc aliqua egent. Plurima ftatim famjliariafunf,qnæcunquefci-heercrudaederehominesinnoxièiolent Omnia hæc . animalibus etiam plurimis erbi funr. Mctalla autem ^Iic’lgt;ut funt ”^“quot;^ quomodocunque prépares,congruunnu vnum eaarnicanobis Struthiocamelum excipias,quem folumconficcrefer-rßenopojfunt ’^'^’^ autumanf. Ratio, quafimilitudinem fuam pro» bat, quia videlicet idem Sulphur, Mercutins, amp;nbsp;Sal in vrrisqueinfit,prorfus cftrudis,in/ana, amp;futilis. Pugnat cnim cum omni dodrina humana amp;nbsp;Diuina, fient do monftratum à tc iam ante fuit. Pugnat non minus Inreb äifferen cum hypothefi ParaccIfi. Recordor cnim non mid to tibmno idem antèlocum à fe citarum,in quo docetin rebus fingulis ineflfulfur,fal pecuJiarem incficialem gt;nbsp;mercurium amp;nbsp;fulphur. Nee mercuriut- fané aliter Joqui poftunt, nifi res omnes vnum amp;nbsp;fimi-Jes dicant e'/Te. Cum cnim omnia contendant ex didis tribus conftare, omnia cadem habent. Similia igitur funromnia;antfal/aeftratiocius,qua mctallafimilia facifhomini,quiaparticipaucrit fulphur, falcm, mercurium. Eadem nonfuntinvtrisquc,cùm plnrimùm différantmetalJumamp;homo. Similia nonfunt,cùm altera ab aJteris concoqui nequcant, Si ex tribus his
omnia
-ocr page 313-FARS ^PA-RTA»' fO^i
omnia concreta fun^qnæ nam caufa crit inimicitiae amp;nbsp;dilpanlitatis ? Qmcquid pro caufa afïeranf,diflimilia effe homines amp;nbsp;metaila cogentur, velint nolint, confi-* teri. Inauditas amp;nbsp;incrcdibi!es curationes confecutis paracelficorSt cùm air, vemmdicit. Nam ranfacrudelitasamp;imma- remedia confe nitasincurandonccauditafuit,ncccredi poLuir,priuf ([Minuitmau-quam res docuit tales inuentos fuiflecarmficcs. In co- ditic (gt;ritu eu-dem libre abêtit fummam medicinamin Eküro,ali- rationa, bi in Philofophorum lapide incffc:amp;vtrumque venc-numefleplludinpraeparatione, hunc etiam poft prae-parationem fcribit. De miraculofo lapide,quo alioia ' loco fe percuraniffe Podagricos, Epilepticos, Lepro-fos, Colicos, Cancrofos, amp;nbsp;nefcio quos non affirmât, hæc fcribit in lam citato libre. Fateer adhuc ex fuper- LdpUphUofo^ abundanti non in præpararione folum ,vcrumctiam phorumefiut-^ poft earn venenum efle: amp;nbsp;quidem nocentius quàm nenam, ante præparationem : fic tarnen, vt tantummodo ft-milia quærercvenenaaptum, amp;nbsp;fixes incurabilc.squc morbosproderc pellercq; ratum fit. Vtiamesetetafi-leam,hoc folum dicam, metallis ipfum perfeüis propter perfedionem om nia attribuerc,hïc Eledro adferi-bere.mox Lapidi fatuorum hanc laudem vendicare, a-libiMercunj proprium confirmare,plerunque Antimonium cæteris omnibus anteponerc. In tantaincon-ftantia quid dici aliud poteft, quàm infana effe fbmnia amp;nbsp;peftilentcs nugas,quç nobis nouus ex Tartaro cgreG fus protulit Aefculapius? Vides ne quantum ex difpu-tationibustuisprofccerim?Hunc frudum quiaex cis tepi, vt ipfemet iam refellere falfitatem, amp;nbsp;retuaderc infaniam Paracelficorum poffim, finem difputatiom Huic tibi per me licet imponere. ERA Igituromnipo-tenti Deo trino amp;nbsp;vno ex toto pcdore gratias ago, quod p’oinfinita bonitate fua dementer nobis adfuit, amp;addefideratum finem difceptationem perduxit.
3
-ocr page 314-JÏO « ER AS T! 'IB 7 Ri f^ri^
Eundem înftantcr obfccrarc cunâi debem us,vt à tetrÜ-amp; peftiferis erroribus nos præferuet, fuoquc Sando Spintu corda amp;nbsp;cogitationes noftras omnes regat amp;nbsp;^igat,ad facrofandi nominis lui gloriain »plurimo-
; p runiincolumitatem,acnoftramatqucaiio-rum falutem. Amen. Cal.Iunip
anno. 73.
-ocr page 315-3
ïl'
^-«•lt;^. K#;
Ä«-^!#;
iX
4
«
IN VLTIMAM PARTEM DISPV-
TATIONVM ANTIPARACELSICARVM Indexrerum amp;nbsp;verborum copiofifsimus.
A éditas rerum uires quomo-do Galenm defenbat i j « Abfinthtum tegit in grata s phanndcorufaporei 119 tbßnthij fuccud in Afeite féliciter ex-hibitut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tif dbfnthiteninumpurgans tit accidentia quomodo à fubieilis di-cantur Jeparari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt adduffapor quomodo eonciliandui purgantibut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr acrid médicamenta per nares attra -{iamorfum faciuntincerebro as acrid non omnia [alem partidpare actio partium non hedituripfarum dijpoftione tlhefa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tr aelio pure pmilaris ^uanam dteatur it adtonii absolut£caufa anima eft sf bona: uel mala infirumenti ipfius dijfofitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem adiones ßmilare: continenturgene-retemperamenti adionum prmdpum in/lrnmenta funtffiritus zj- cerebri apta con-formatio dduariui hieramfumentibm magna poUicetur adßringens pharmaewm Paracelß miraculofum |
Aegyptÿs curelepbantiaßs ßequens ßt lt;enigmata Paracelßcd contempßt Praßus derexnaribuinonmgreditur ealud riamßneinßiratione anigmatice cur loquatur chemici it cerugmofa bills mtenßß. inteßino-rum dolores facit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu atatii mutatio epileptids conduct 10 affediones naturales quoi modû de- leantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itr Aldsungufte rafuram epilepßa u- furpamr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lor Alexandria pro Deo beflias coluit Antonij feculo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes pro alimentorum naturd partus mu. tantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19* alopecia leprcejfedes Par ac, 190 alpbos difficulter curatur 190 amuleta m multis morbis ad eiira-tionem conducere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131 amuletafeu periopta^uornodo snor bos eurent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^37 dmygdalarum dulcium oleum recens potim utile colids t^s analeutica epilepfaßgt;ecies st dnatomia Jfiritus fenfuiui efifedes pianette epiCepfiam caufantis Sx Andreas Perufmus Romanus^Poda-gricos cauterijs curat tri anima fine itißrumentis corpords |
INDE X.'
' ilof}ê'oquit,iti^et,a»jbullt;i(t,a'c.64 tres mâgù oceupet ^ animée ratioitalisorigodiuina 4y apo^Uxiit pueris rarißime daidit
animarum grades rdtione nobjUtd-tis er ignobilitatis 4 ♦
6i
apoplexia eßobüruäio uentriculo*
animalis fpiritut quomodo fenfum nbsp;nbsp;nbsp;rum cerebri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
adferat partibiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 nbsp;apoplexie quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7t
ini malid occifa in uitum fe reflitue- dpoplexid er epilepßt vnus idanq;
re paffe Pardc. profeßus e^ ts nbsp;nbsp;nbsp;locus affeâui eß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
dumalid quidam diufacurmotum apopleiHicicurnonmouedntur 49
Cr fenfumretinednt 44 dpopleäicorum fymptomdta st animuntiumperfedioru pdrtcspr£ dquaquumpituitad naturafangui-feUx cur non fentiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 nismagudbeß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20)
Antidotm Tradiani excordUism-noxid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2tt
antidotd qudcunq^ non udcudnt,po-dugricis obfunt
untidotis poddgricis qudndoßtuten dum
tntimonium quoinodo omnes morbos curare dicatur
antimonif extraitio pr^ferudt d lepra
anitmonij uitru noxlu remedium 11 Antoninus Imper.theridcd quotidie ufuS
Ant. Francifcus Pigdfettd Vicentmus
aqud Sjdropicorum expurgatd quid dgendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«
aqua uicinaquomodohumeäet 19* aqua hydropicorm per vends fluit
er re fluit
zo*
aqua ßydropicorum maturatione nuOd indiget nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^
aquarum cptlepticarum ufus lt;nbsp;u Arabes inultis fiiperüitionib. artem defenderunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^4
Arabum mfulfa diflinäio elepSan-ticimorbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uf
anatomicui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as. 69
Ant.Mizdldus deflugibus medicatis 110
Antonio Eremitlt;e Hippocentdurus m eremo apparuit 164 anxietatesundefiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st
apoplexia uniuerfalis Pdracelfo eH jfecies epHepflie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt
apoplçxia fub epilepfia continetur 20
apoplexia an corpus cerebriuel uen
arcanum Coralhum podagra con-fin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tg4
arc. cordis nil opis fertcerebro 247 arcana aduerfus aUra pugnantnon aduerfus corpora naturalid 14» Archigenes nominibus minimè grads ufiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Archigenis cataplafma pro poddgricis
Aretaidefdcri morbi appellatione opinio
Arifloteles de edufis dolorisp^ilofo-
AriSo-
1 N D
^rl^otclci änimärn rationalem im-mortalem pranunciauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4e
^riflotdesuoluptatem rationembo nihaberecontendit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214
i^iüotelis opinio demorbo caduco
it
Armenij lapidii ufum non omnibiu concedit Eraüut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir
eerteru er uena cerebri non poffunt caujicefferatiocinatienis a
Arthritis Paracelfo fit 4 mercurio pracipitato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no
Ârthritit. llippoeratestib.de affeil, ex bili er pituita ait fieri 1,61.
ex Articuli profundo quomodo in fitperficiem repathumor in podagra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-S4
atb articula uno cur [ape inchoetur podagra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta^
trtieu'a qui fint à podagra tutiores t67
itrticuH unius quant alterius homines humorensfaeUitu recipiunt iSr articuli quibufdam facile excidunt alijs difficultcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tea
articulipedum cur adfluxionesfu[-cipiendasfint apti
trticuli pedum quibus roborentur t-tf
triiculoru débilitas quatenuffit cau-fa podagra
artuaanrefilutio quare calicos dolores fubfequatur
afin radicis deeodum in ulna Cba-lybeato aquam ducit
Afitticipauperis curatibifioria ns
F ^
Afiticot pwima ^t^tii eurouit i0i
A fîtes quam nafrea facili:» lura turErafia
Afites hydropurn pericu'cfßinü iOS
afiienfb undiiaU compreEêditPa racelfus
in afcite curpartes fuperiores tabc-fcant
Afifar^i vfm in hydrape «fi Afiis carmbus uefi bydropicis in-terdidum
Afiimtlatio purè ftmilaris ed adio j*
dAr^ quid Meet Paraeelfus 14t dftrd Paracelfi externa er interna quafunt
adraaCterarinonpofiunt «4f adrales morbos quot uoeentPara-celfiici
attrahens pharmacum Paracelfii mi-raculofüim
Auerrois opinio de cau[a doloris Auerrois dudiumin tuendo Arifiod tele
opinio de epilepfia approbata ibidem
Aucienme fententia de epilepfia in paralyfta abcunte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
aurea poetarum feula reflituunIPa racelfici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 sr
atirum diapboreticum roborat hy-dropieas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr
aurumquamobrè medici pharmacit
R i
-ocr page 320-INDE X.
d^inifcedut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*5 attrum potabilefacit crefcereBatfa-muni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9i aurumdeuoratuntanexhileret 19« peraccidensaliguado iuuat tsi aurum remedium eptlepfje 140 aurum cordis affeilièn^foltm adie-eerunt Arabes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$4. frustra coquitur at^aedi^iUatur i5id. aurum quantum à no^ra tempera-turaablit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194 aurum potabile facile rurfus in au-rumtranfmutatur.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^r abfq; corrodentibm in liquorem folui non poted aurum in halitum refolui ab igne na poteH aurum eü cura lepra rubra Para-celfo auricoâiufuf auri poteflas in refolutioneexcoU-cacuranda auri Jflendor adconciliandam hila-ritatem anconducat außer colicus ab umbtlieo uerfus/pi namfertur B Balfamus quidßt nee Paracelfus nee uliits alius nouit Bal/amum hominis eß bumidum radicale Baßlee à Paracelfa curati omnes intra annißacium obiêre Bernhardt De/fenij Cronenburgi/ li her de curationtbus-Paracel/ico- |
Bertholdm à Leippa oculo atter9 Bilt colicam acceptam nonferendaiti e/fe probat Paracelfm Bonum cllfuicommunicatiuum,(ic ereled. Boreas colicus à j^ina uerfus imbi-licumfcrtur Braßioe marinlt;e ufm in hydrepe Brutorumcerebra exempta ßne a-âionum noxa Bryoniic radteis ufus in epilepfa 117 Bufonts lapidü impoßara ^ com-mentum Butyrum priecauet tartari adhafo-ncs,ßc^ dolores calicos C CacheUici inUar bydropicortmab Eraßo curati Caducum Paracelfus ponit incura-bUent: Caducum à fymptomate appellauit epilepßam Paracelfus Cagaßrum Paracelfa eß fernen ex corruptioneortum Calchantum ex numero cerporum eximunt Paracelßd Calchantifulfurßupefacies eUcau-fa epilcpfix Par.. per Calchanti fulfur quidinteUigat Paracelfus Calchanti uolatilitas epilepßa remedium Paracelfa 14» Calculus orpodagramorbi fint-timi |
Ottlar Mtempemtui non gtner^tflamt talar principalis caufa concoäio-nit talonm natiuum fuffocantia Hydro piscaufaeffepoflunt talortm er frigut Paraeelfus facit taufasleprie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff talida quamodo hydropcm pariant lOl thalybis HmaturacacHcdicis utilitcr exbibrtnr Cancer untuerfa'is quanio dicatur elephantiafls tancer cur ptincurabilis 174. tapillorum defluuium in depHanti-tisflgnum graue taput eeleriter pertarbantia epile-ptidsfuntcitumda m tapitis iridio matutma podagruis conueniens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8» capitis bedica intemperief perdiffi-cilis dl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra icapite difflciliorcllpurgatio-^ua iuicittis circa intefltna partout no Caracola lmp. amulet is uti lege m-terdixit tarn es 'm aquam refolui an rede di-xeritnippocr. Carttiulortm regio india Satyrot |
E X. CadoriumcoUch utile Cadorij odore epileptici excitan- Citalepfls morbinotio perpétua er ieferiptio êeCatalepfeoseauflt uaruuderunt opiniones Cataleptici^uamobremno fentiant ♦9 Catatepticoruutfymptomata o Caialeutica^pUepfla flgt;eciet ft Cataplafmata pro hydropicls t» « Cetharttea folummodo uacuant ea qua in uentrefunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n» Catharrum ad epilepflamcur ad caput referunt Paracelflci 19 cathamflunt cerebro noxia expel- lente nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«t Caufa çy morbus remedium, non au tem remedÿ quanutatem oden- ’ dunt Caufa er effedus non funi eflentiat unius partes Caufasmorborum Parac. uocarefo- Cauteria quapirte adhibenda epile-pticis inlocoincognito ni. Cauteria quoflne podagricis flut ap pUcanda Cauterijs quando in podagra uten-dum Caudicorum ufusm paroxifmis epl Caudicis curati epileptici hidoria |
I- N D E W
ixCentdureodiitidotiufut nbsp;nbsp;nbsp;tss nbsp;nbsp;nbsp;rebuüis CerutumexBryonidpodigricisuti-, Cbaraclercs cy ddmurmurationes Cerebrum infud fubfldntid no fentit 19 Cerebrum dn flt inüriinicntum rdtio eindtionis qudtenus e^Lpurs flmi~ Cerebrums propriè loquendo no con uellitur Cerebrum propter drteridrum mo-turn in unlnerdtii pututurmoueri et Cerebrum fu£ compoptionis rdtione dd motum eft ineptum if Cerebrum externum Pdrdcelfuf uo-• edtremedia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ns Cerebrum dnfentidt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;os Cerebri motusquêufum hub eut 64 Cerebri temperamentü in epilepftd nonlteditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34 Cerebri partes prtecipult;e qutt 27 Cerebri temperies non eftcdufdim-medidta däionum prmcipum 3 4 Cerebriinfluxu pdrsnulldeftpriud-td,dumedmouetur 43 Cerebri dffeäuum uer£ edufe muitte adbuc latent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;261 Cerebro or epdte ealidiore pro'diti facile podagra corripiuntur 260 Cbalyis lienis obblruitiones deob-diruit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211 Chamelee folia aquam ducunt in eiebpr^ ff edficum prefewt à Le pra |
Gdlenusreijcit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj Chemi(C induüridm muhd phurma-canonrequirunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î04 Chemicte drlis duxilig guftui grd-tiores effleiantur purgationes 2S4 chemici malo fine lenigmatieè lo-quuntur Chemici cur fe pro medicis uen-di: ent Chine dccoclum podagricis falu-bre chine radicis decodium epUeptids conducit ChrjitaSoidis humoris adio que pu rèfimilaris, que pure inftrumen talis Chiragre nomen unde Chriftophori Vuirfungi puluis contra podagram Chriflui mortefua non redemit be-dtidSiUtconaturaffèrere Paracel-JUS Cbryfippt oratio qualis ex Galeno S chj/ligeneratioadioeUmixta tt chirurgicd mgenia Paracclft in cu-rafionecpilepfie |
INDE X
* C/jrcf««! coUcis conueniens 14« CUrrti purgintis pro epileptkit '’ defcriptio Clyücrum compofitio in colicudo-lortbui Cnicifernen cum cibis exhibuit Gi-tenus Colica PaVitcelfo ejl ab igne 14» colLc£ euratio 4 Paracelfo inueüa I confutatur ? ' Coltcasoinnes igneai z^ c^hiasfa-' cit ParacelfUi Colicui dolor Paracelfo eâ flatiu 2fo Coltcui dolor fub podagra contine-tur Paracelfcis Colleta dolor unde ßt nominatas iigt; • Collent dolor raro habet caufamà capite defluentem humorent ito co Ucta dolor à caufa calida eH gra-uioralio colifUi morbus curfebribia diutur-nis ßequenterfuccedet -eolicus morbus incorporeus ed ç^ •’ tantum uentm eolicus dolor m epilepßam tranfmu-tatus * colici doloris euratio m colici doloris dupLx origo iuxta Pa quot;^ racelfim ' nr • tolici doloris euratio per adipes Pa-racelßca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri solid doloris nomen multis affedi-bustribuitur |
Colici doloris à ealore ßgna Colici doloris /fecies quanamßntcurabilet eolico dolori obnox^ cruditatemfu-gt;. gere debent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itt colici mor bi qui diuturnißut xj^ Colici dolores quibufdam fiunt ui-tio conformationis intejlinorutn na Colici ne relabantur quamodo ßt pracauendum • nr colici quomodo^ refoluantur iuxta ParacelfuM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifo. Colici refoluti quomodo curandi ifs colici cur refoluantur iuxta Paras- colicorumdolorum durationis caud ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*iS ex capitis uitio curandi modus as» coheorum euratio iuxta Paracelfus» m color redundantis in]corpore fucci certißimanota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S9 Comitialis morbus amp;nbsp;homo ex iff-demfuntconfedi 14* eomitialis morbi remedium quale ef-fedebeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s» comitiales annuo Pryonia ufufana-ri Diofcorides prodidit 117 congelatio quamobrem dicatur Ca-talepßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7* Condantino cadauer Satyri allatum Antiochian *- ii? Continuitas quid uerè dicatur me-dicis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lia continuitas quomodo ab unitatedif ' ferai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem ’ 5 |
index.
Continuitads[olutio dn dolorem gi gnat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
Continui folutio flens,non faUd eâ caufddoloru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m
Continui folutionem dolorem non fit être oflendit Auerroes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nf
Crmmationibm nimium mdulgef
Pdracelfm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
m Criflbus acres Sumores naturam adexpulflonemftimulant lo» Croci Marlis uirtus praparatio^ 110
Cor flenfu naturali noxia percipit Cucurbitulie quates Colicos iuuent
07
Cor noxia fentit flne flenfu animali 69
Cordis mollis aHio mixta exflmild-ri er dißtmilari
Cordis palpitatio flub epilepfla con^ tinetur
in Corde aéJiones tripUecs inueniun tur,flm’laris, mftrumcntalis er mixta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^. j.
Cotattorum liquor Aj/dropicis con-uenicnsefl
Cormanijefleribendis librit opérant dedit Paracelflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^
Corpus epilcpflce quid tfx Corpus flominis ex quatuor elemen j|. tis coinpom inflcius Paracclfl. affirmât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSf
Corpora fola pugnant Paracelflo 199
Coryza flt cerebro noxium expel-lente nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^
. Crani/humant putuereutim epilepfla diabolus docuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tff
Crapula hydropis caufa Paracelflo tof
Creticiuiniuflusincoiica t^a
ist curatiometflodicaqu£flt tor cutis eft hominisfirmamentum Paracelflo Cydoniorufluccuscurincolicis deui tandus
D
Damonesobflefforum membra abf^ . anima opera mouent damones quid er quales flint flub flan
• ( Ulf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;too decoïïatipedes an moueantur, flolca pedum dompunda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t deecSatorum capita curadhuc mo-turn habeant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 deflitittettes proprietatam ex nota-tioneflubiedli er caufla effleiente flunt coniiruenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 deiigaturie utiles in paroxyflmis e-pilepticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 deliria breuia non requirunt altera-tionem temperamenti cerebri fl-
in diata podagricorum dimidium curationisfonflilit tSa diacoralijuflus in podagra 189 JiofOfamf^altSartifulatio iff dtflcipulusParaccÇi eppngnat pra-
erpto-
INDEX
cffttermgt;iDeofio!ium igy Uftutitntu in faraxyfinif epilepti-fil quittenut ufurpand4 tot ioäorum Sominum fcripta inique reprehendunt Purucelpd * dolor mordax quatenm ab mtempe-rie proßetfeatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 dolor fit uel ab mtemperie uelifolu ta continuitate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu doler cüfj/mptoma fenfut 11, dolor coUcM plerunquedjUtu oritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfi dedolorii caufis, Paracclficorumo-pinio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21$ doloris quot fint caufit proximo Hf doloris cur dut tantum fint cduf£ immediatit -• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 doloris caufarn nunc unicam nunc dupluemfacit Galenus nf dolorum colicorufigt;ciies multlt;tiux ta Paracclfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^j dolorum remédia optima funt qux fdufastoHunt E ttuli radias ÇueaM aqudmdacit im- beciUioribuf Eclypfh Lutu quid er quartiufdem cdufa lefiafin epilepfix (fieciem facit Pa Ecüiticorumfymptomata 88 Zeftapn fiectem calakpfrosuel mr-1 lancolifelfe tlaterij integram drachmam Para-celpcus porrigere aufut iss tlaterijufusin hydrope eudiapbee |
Elcélartarpilepticis eSducentia 113 elemento m mifiis unico corrufta per^t congenitus ealor elcmenta rattone praditafingit Pa-racelfits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra* Elephasfiens quado diedtur ty quao do fadus ludicetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar^ elepbós confummatus efi meurabi-lü elepbatcdufdcr effedus eü melancholici humoris elephas feu lepra quid apud Paracel. fit etepbof quando mcurabilis fit een-fendut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iStf.iF» elcphantis fientis curatio qualis t es elepbantemcuraturus qua prépare debeat elepbantiafisnon eftputredaa Para celfo dial a elephantiaps efi lepra Arab urn non Gr décorum elephantiaps adhuc ineipienscur e-tiantcuratuptdtfficilis elephantiaps morbus à magnitudi-ne nomen adeptus elepbantiafis quomodoi lienis ob- üruüioneoriatur elephantiaps naturam Paracelpts nunquamcognitambabuit 184 elephantiaps notatio,Latinorum cr Arab urn lepra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108 ydeßnitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169 elephantiapn pregenerates eibi 17$ in Elcphantiafi qua uma fecandu ise |
IND E 'X.
inElephjntiafi cur fjepim purgan-dum “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ïr
Elephantici morbi genenttio quo-modo fijt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170
elepbanticum nuUumfe curafifi Pa-.. racet fin er Erastusfatentur *1 in EtepSantico corpore quid ager er quid medicut fpedient nbsp;nbsp;is
elephantico morèo laboranies funt libidiaofi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iet
olephantici ex uiperaru ufu uet poiu apud Galenum quontodo curati 180
depSantici non Sabent ^alfamutn 192
elcphanticorum fymptomata 1^9 elepSanticis qu£ uidui ratio fit prie-feribenda - -.....'/- 'ter EUeborui Paracetfo membra omnia perreptat :J ’‘ir? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^9
eÜebori nigriufum in epilepfiacom mendat Paracetfut
eUebori radix aquam bydropicoriim eductt Paracetfo
eUebori radicise^entia corptesepUe pticum eductt cumpaucts cxcre-menSif
eUeborum fepim exSibere antimat non timuerunt
eUeborum puerii m ladle exhiben-dum Paracelfm iubet nbsp;nbsp;_ v 147
alibifoliffentbm conducere ait ibidem bt ' a^tfA.
Embamniata purgantia uelerit con » fecerant ’■ :^--: nbsp;nbsp;nbsp;«20
Enemata emoUientOt^foticte cui (onueniant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^r
i 1
Enula campana falem folutum fola quot;nbsp;rité expurgat 1 - - ira epatii natura non mutatanon gene' * raturelephat «à 17a in Epbialte dormientes patiuntur quod epileptici uigilantes rd Epileutica epilcpfia: ffiecies sa Epilepfia non poteU m uno corpore ex pluribus locis puUulare 22 Epilepfia apoplexiam nunquam uel raropreerdit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ya
m'Epilepfia quidfentiaatParacet-fici difcipuli
Epilepfia unde inteUigatur cerebri morbui effe epilepfia quornodo genereturiuxta i Paracelfunt
Epilepfia laborare qui dicantur st Epilepfia in capite caufiam babens •cateriseil grauior fs Epilepfia eU certa partie morbw ït Epilepfia eH Paracetfo homunculut ab iratiifandlis immiffm 79 Epitepfiain pcdibufuelmanib. con-fiflens cur fit euratu facUier m epilepfia fenesrarocorripit s^ epilepfia ex rcliquqs doloris colici nata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji 294 epilepfia non qu£uis obflruélio eü apud Galenum , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 epiCepfia non ett oiflrudlio Eraflo
epilepfia parua efl magna fiemuta-'i tlO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ;2 . ft
epilepfia eaufarn in capite habent cur difficUiM exdndatur jio epilepfie prima /freies eriarn à ua-pore
-ocr page 327-T N D E X.
INDEX.
Srafiui an et c^udtenut Pdrdtelß ßn ptdinteUigat
quo animo ad refutandum Para-celj'um accefferit
Erdßo Paracelßciobif dunt quad Pa racclßm non inteUigat * eremutmonâroforum animaUum fe rax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS4
Prmgij radix hydropidiutHii itd Pfaut ()ro()heta quos dieat fatyroi m ruinis Babylonia faltaturtt
Etbmoidet otodoralnt^ in^rumen-tum
Burm colicut uentut à uentriculo de/cendit
excrementa qua dif'ununt, nonfla-tim corpuf arefadunt
excrementorum generatio m podagra pracautiene profuranda 180
expérimenta paroxyftnum toUen-tiaepileptMim
r
fabat hydropids exhibet Paroed-fuS
fabacet» panif hydropids utilis » 11 faberfeu afcendens epilepfia quit fît
fades quamobrem maximè ab ele-phantefœdetur
PaUopq opinio de cerebri motu nul-lo
falfa mßnita cuilibet nero opponun tur
famesmultisepilep/ïaeaufiifuit ft
Tatuut quidam ex cafu ab alttfadat
J7
Taunifunt cacodamonesdiuinitatem
ment tentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ist
febrisquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt
Febres extra corpus rigentes fingut Panee^d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ist
Febres diuturna cur frequenter in coli morbum permuteniur 147 Fedroi Croneburgio malè mulda-tUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108
Feldßecben rur Germani appellent dephanticos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tat rdlis uefîcam fîne ufu effe quidan fomniant
D. Ferdinandiimperatoris de Para-celfo iudidim
Ferrum litnis obRrudiones deob-ftruit
Fienäa qua dicantur philofophis, eorionq; modi ptures
Flatus eß aqua attenuata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tot
Flatus rertm omnium uiolentißima
»^i
Flaruseerclrimembranas conueUêS eau fa cpiCcpßx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff
Flatus generatio eß quidam dimi-nuta codio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«*
Flatus intra tunicas inteßinoru col-leâi pertinaccs dolores fadunt
^ts quomodoilliccolligi poßint ib. ifatus cur crudelißimos dolores excitent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;its
Flatus cur in cauitate intdlinorum coBigantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;its
fCitus non geuerantur nifi 4 ealore imbe.
-ocr page 329-I N D E X.
imbeciTli ttatuf difcutientM remedia m eolicts dermoniâTua Sdtyriaßnin-ducunt flatuofuthydrop! non fit fine aqua etiam fidgoreß aert! tonitrua^ud Para-celfum fiiéhoncf in podagra quanio ufur~ pand^ frigidit liauftuplurimiinhydropem inaderunt fiigefacienliaper Chemiam préparât a uire$ fuat amittunt ? 0 4 fitmi caput exficcantes 1 g i firfira lepra ßccics apud Paracel-fum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 G Gatentu cur dolorem dixeriteffè fen fuum fymptoma Calcnm laudat appenfiones [ubftan tiarum Galenidecaupi epilcppa fentcatia t^.pertotuM Gaknici ej Paracelfici loei quid dif Gaknici leprofi (de quihut curatk iüefcribit ) nondum uerè leprofi Gdlhca feabiet folk purgationibui curataabErado Gatbeuf morbui exnouk infulkad nos importatus pofitrigefimum aiinitm aliquan-do recrudefcit fx Gebro jua remédia tranüulit Pa- |
raedfm Gemmarum uiret occultas nullas ef-ff Genertem er ßederum fimplicitat Paracelficis wcognita Gennaniomnesabfynthite uinode-kilantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut Germani rar os üabuerunt olim ek-phanticos,dtnuncfiequentcs 17 f GÏanduhe lelhum caufa generatio-nk/fermalif quakt 17 f Glaudj upas in podagra iSf Gonagrénomen unde is9 Grandofi ulceretur kprafincurabi-Us eft Paracelfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»90 Graaagrank quid fit diabolus nefcit 140 Guaiacidecoitumquandocolicis u-tik Guaiacini ligni decorum epilepti-eis conduce! s Guaiacani ligni potus Ut fudorem H Heparprouaria temperatura fan-guinem gener at dißtmUem Keparetiami caUdis refrigcrari po tefi Hepar quomodo fitaffeélum in mor Hepar in tympanite minus efi rrfii. Hepatisintempéries Seilica uix un-quamcuratur Hepatis mtemperies in elephantiaßt curatione omnium primïi efitol-finda T |
index
Kerculeta morSui unie dicatur e(gt;i. lepßu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij
Kterupiem G^knifi e^ilc^ß^m cu-
rat
c(gt;ilepßd tioncdufalur 4Ï Humorei it^flamniationein in duris {lurtibuf fiteientes fu^purantut.
fr
Kieronymi narratio de Stityris cr
lóf
humores non bcncmorboramc.tih
Hippocentiiuro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164
tiippocentMri Jpcclrum Antonio
Ereinitiedpparuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;^^
tin Hippocentiiiiruin eremuigeneret dubitat tiieronymiK 104 Eippoerdiis uphorifmi de epilepßa utßntmtelligendi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.10^
Hippocratiiobfetirit^sundeorta 4 Hippocratis de dolorum caufa j'en-tentU
Eippocratem folimt Pancelßci ad-mittere uidentur
Ei/pMM regii Sittyri an urn fue-rint
Homines ßne mare Cffaminafacere poffimt Paracelßci
hommes dbf^foeminageneraturum fe proféras efl Paraectfus
homuncuim eü Paracelßea epilepßa 70
homunculus Paracelfo pluraßgniß-
flt;e ponunturParacelßcis to humores quam flatus colicamfadunb tolerabiliorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui
humores fligidi non facile conuul-ßonemcaufant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos
Hydrargyrum peraures in cerebrum iUapfum caufa epilepfîæfuit s ^ Hydrargyrum corporisdefttHatione mortem fubitaneaminducit i6^ Hydrargyri eßentia aquashydropi-corum euacuat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217
Hydrops a feminecafc^ii non à ic-coris/rigiditate prouenit hyidropsquidflt Paracelfo hydrops autflens autfadus
quisflt infanabilis
iOf tof iOOgt; ibid.
cat
hydrops ex quibus fanabilis uel in-fanabdisiudicatsdus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^04
hydrops epatis affedui ediproprius ut epilepßa cerebri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10a
hydropsflt à uitiata corporis eonco~
Si diont nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IPS’
homunculusParacelflpedes, manm, nbsp;hydropsannuus curatuf
Humor in paroxyfmis epilepticoru hjdropis/ymptoma
duseHelephants nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trf h^dropemcuratumnonreuertiPar.
humor podagra curmiflusflt 161 crcdidit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nf
humoris pituitofl in podagra à capi- hydropern quomodo catida parlant tedefcenfus caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6f 201
abhui}iorecraffo,quatenusoblïruit, in hydrope curatiuce indicationcP
quiie
K li k
If i
I ND E X.
'^‘itnamfunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 liydrofiico qu^ interrogandit ante curationiiaul^icationem 109 hiro^id ob fanguind paucitatein paruin mingunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy hdropici cur non podagrdm fen-tiant,pedibuf tarnentumentibuf hdropicorum diMiuxta Paracel-[urn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïis Viropids qua uidut prafcriben-dut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^ tx Hyperica antidotiufut iss ^ypofarcHa hydrops quim Afcites curatu factlior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lej I Wo/rf rerit in f^iritu recipi uertiginis exeinplo dèntonflratur ^Kur externum Paracelfi ^curfanguinis prindpium e^ 171 •fc«r hydropem non produit Pa-racelfo Ifc«r fenfu naturali noxia percipit 67 ^tcoris calidaficca intempencs uni-cafolummodo cft ^iHerhydropis ^ajlrum quid ^ubosproSatyris coluit antiqui- tas ^Midligni decodim epileptici ex-htbetidum ^nitum ada nuttum dari Andotc-ks ajferuit ^ommum ed delirij quidam [obo les ^ifdlio quomodo ef^dst odora- |
Tnflrugt;nenttim adionuM principum quod ßt Indrumenti alteratio ad fenßonem eßneeeßari/t Infirumentaîes nudte adiones qua-namdicantur Intempcries fola graues dolores fa-cerenonpoteÜ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;af Intempcries fine caufarum fubla-tionenontollitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tor Intcrlunio nati epilepfiie obnoxif funt Iohannes à Leippa podagricut effe-dntaParacelfo ïoan.Cratonis deParacelfidf reme-dijsiudiduin loannis à zerotin Paronis uxora Pa racelfoepilcpticafada ob iram multi in epilepfiamincidunt S9 Indis radix in Afdte probatur Hra-do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj Itali infantibus ceruicem cauterifant inepilepßa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;130 Italia Pompeij magni tempore pri-mum Elephanti^in agnouit 17s Judm cur interdidii cum menürua-tis concumbere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17 s tuniperigranorumfpccifieum pree-feruatalepra L D. tangij aqua pro epileptici de- Lapidis philofiphoru uirtutes mi-rific£ Laudanttw Parac.quid Bafidcie prie- T 1 |
INDEX.
ffiterit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ft
Lentei Hydropicii exSibet Paued-fut
Leonüjßi didi quibufddin elepHm tiißs
Lepra ladaoram ßmUis fuit Leuce Grifcorum
^iÿ^iffolu m capite e^ barba rubra in caluitio
Lepra mnataParacelß
Lepra ludatca non erat contagiofa 17t
Lepra Gracorum ed tantum cutis affèdio
Lepra Moißs an ßt i/em morbus di elephante
Lepræ plurmite Jfedesapud Para-celfam
Leproß balfamo deßituantur t lt;^t Leucedifficuiter curatur i^o Leucæ affedionis cutaneit defcri-ptlO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
Leucophiegmatia tympaniteeßpe-riculoßor, afcite tuttor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 j
Librosfuos Cormaniie reUnt^uit Pa racelfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taa
Lien fenfu naturali noxia percipit 67
L’-ems obürudio quornodo elepban tempariat
Ligaturæm podagra quando u/ur-pand^
Lingua una guim alia cur dicatur prjef^a ittor
Li^uor margaritarum prafcruata lepra '
Loeäm '^uiduon'ttt Paracelßd er
Loci Galenici à Paraeßeis quid dif ferant
Locorum mutatio epibpticos pueras curat L oquendum Ut multi, fentiendum ut paud Lucianus in itéra billoria Paracel-ßeis uerißiniliora dicit
LunaàSole lumen fuum mutuatut *
Lunatici morbi appeSatio undeor' ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt
Lußtanis Aßiea notior tß quam 0-lim Romanis fuerit
Luxations factiis ^ difßciliscaufa corporis habitus
Lyncis ungula ufus in epilepßa 109
M
^agilt;e Hudioß Paracelß feâato-res
à Magis petenda cpilepßte curatio 140
Magnes trabit fubflantiamnonqua litatem malum mortuum fub lepra confine-turParacelfo mania fit ab Hj/drargyra fublimata t6o
UVLanna cum fanguine fe refoluit 14$
manusfolas ex calico morSorefolu-tas habentes ab Erasio lurati
I sr
à Manibus incfpiens epikpfia cur fit curarufacihor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m
tnarrubtum ex uino mulfo cottas conue-
-ocr page 333-INDE X.
j D O EX.
. ^J^etittlicii cdufa leprte fffè poßunt Morborumfiata fj/mptonutd unie
^Mäphortt prationetn dilucidtun
MonSirum eße cT definiteß/edei indiuiduum eße différant
M^nßrn Silisburgenfe Sityrohor-
liontaniobferutittones in uertigine
epUerfta (iinili
MorbiUorum ciiufa occulta 4t^; ma
Morbus uniuerfalii nullus datur 117 lAorbui qui epUepticas conuudjiones
morbus unuiaUericaufam prabere
morborum quorundam domicilia funt bumores
morbosParacelfut appeUatmorbo-rum caufas
iuiiorbis liberari nemo cupitiuxta
motus membranisredlius quam me-dullù rediius tribuitur
motus quam fenfus pim ßirituure-quirlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at-
motus epilepticorum interrupti à quacaujaconcitentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et
motunoxiaafe arcente omnes partes corporis funt donatie nbsp;nbsp;nbsp;67
'nuco perpetuofcatent articulorum cauitates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207
morbinullius ortus impediri poteß Mumia uirtus ab Arabibus tanto-iuxta Parue- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;134 nbsp;nbsp;nbsp;perècommendata in Morbo pertinaci quid agendum mumia: lutlgaris ufum diabolus ex-medico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogitauit
Morbi repentini omnes à materia mundum aternum credidit AriHo-
morbi duplices, alij aperti alij laten •
morbi non abolentur per feparatio -
morbi curantur fabtradione mate
ria,ne in illam agat aßrum 130 morbi à fuis femmibat quatenus dif
morborum praeauendorum ratio à
quibus potißtmum confßit 10 s morborum omnium quatuor monar
Mufeulorum motus aHio eß purem-
Myrabolanorum Chebulorum con-ditorumufus
Myrißiearum nucum inlndiacondi-tarum ußts
Mjrißiearum nucum conditarum u-fusin roborando capite
.lt; i^atiuitate multi partus maquali-
ter -
i
-ocr page 335-
IND Kjtum in wägnii periculi! aUcriut p lignât t^atumnuUum perfe^ii remedinm gignit Pardceifo Hdturdinaduerßseßfidelißimd M-xilidtrix l\dtur£ in curdndii ulceribta omnid tribuit Pdrdcelfut.Pdrdcelßcinihil Udturdm corporis noSiri incorru-ptibilem reddi arte medied paße Pdrdcelfusdßirmduit Hdturam flolidam fadunt Pdrdccl-fici niturd! eße morbomm médicatrices ^uomodo dixerit Hippocra Nazianzeni de Appenßs feu Amu-letis dielum à Hecromanticis petenda epilepsie curatio nephritis O' podagra morbi ßni- Nfr«i cerebro non continuati non fentiunt nomina omnibus rebus nodum funt impoßta nomina nouatazy tartaren Para- ceiß non curat Praßus * nomina nihilßgnificantiaapui ma-gos padorum diaboUcorumfunt ßgna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u nominibusutitur Paracelfus nonß-gnißeantibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Nouatores immérité) uideri uolunt |
/ E Pardcelßci numen Epdepßam immittens an-tiquitus creditum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** nutritioadio TDeeieenoneß jf nympho: dejudticte Cacodamones funtdiuinitdiem mentientes iSf 0 Obfcurè h^uentimn ^um^ue gene ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 Obfeurainobfiuroßnenda 9 obfeuritas fermonis aßedlata fum-muminorationeuitium t obïiruflio alui in colicis eSl ßeciucnt 149 Obilrudionenutta laborantßernu-tantes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;so Occaßo inartemedica ex*^uib.con-iedanda occulta ui nullum medicamentum morbos carat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt odorari nemo poteü ßne iußirat to ne oedema cum dolorißcis morbis ßmi-lenihUbdbet oleum pnecauet tartari adßaßoties »st ßc^ dolores colicos oleum terebinthinie colicis utile 1 f » oleum pro colicis olea ex aromatis çy ealidis herbis co licceutilia Opium in cCyßeribus iaijeitPrailut in colica oratio non ßgnißeans non eß oratio |
INDEX
Oratio mußtatiiUocMis obfcuu rcdditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Oratio'/judabilißimaquxndm pt 4 Oratio aDeo cur Sominibtu ßt con
cep4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
Orationis Paracelpct dignité or
conllantia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14s
orationem pcr^gt;icu4m redduntua-
ParacelßM ^rofugut in Vngdridnt abit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if^
Paracelfuscumluditis conuerfarifo litus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i oa
ces proprix or ufitatte s ordtionebreuicr ob id obtura qui fintufi
Ortolpba Maroit medicui Hennen bergenßum prindpum
«ßieu'um cranij humani remedium epileppx
ȧieutiin cranio Sunidno inuentifa bulaParacelp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt
tuiSac cames infei/ deuorantes in mortis periculùm deuentrunt 6g P
Pceonix fernen remedium epileppa
149
poteamp;ati habet aßra cocreendi
t4o
palma contra pondus furfum niti ■
Paracelfus curfubinde locum muta-uerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14
Paracelfus dam Eramus fcriSit pa-tronumnuUumnancifcitur i cur morbos nonnuitquam uocet homunculos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$s
omnium uitiosè fcrihentium mores imitatus edl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;
cum dodonbusconuerfari noluit iffo
nullumhydropicim artecurauit
Paracelß stieredibilis arrogdtia 1 g pharmaca miraculosè attrahen-
tia cradfiringentu
ut
ParaceIfipharmaca cur tanto pbu-
fu recipiantur
fOt
17c
remedia funt ipfo antiquiora joo pharmaca ex Chemicorum for-nacuÜsprodierunt , io»
tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tot
palpitatio cordis efi/ßeciesiepilepßse
Paracelfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s 1
Panos agrorum damonum effe Ifc ■
Üra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes
Paracelfus omniaferè omens fcri-
papiUx cerebri odoratus infirumen-tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6f
Paracelfus ex Heluetia in Boemiant euoeatas malè curat generofos
barones
Paracelßcus epilepticus nolletfe fa-num effe
Paraeelßci immanet homicida 17 Paracelßcimedici per metamorpho fin ex chemiftis extitcre nt 1 *
Paracelfici quibus de caufis obfmri-tatem afferent
quidquidferibant funt in duplici uitio
eurhaiüentts contra Eradlumnil
»ƒ5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripferont nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Para-
IND
fardeet/tàß quid boni feirent U-eituri non effent
cur apui locupletesff nt in aliquu opinione
Pdracelffcorum execrabilid remedie ex dominum partibutcr excre-mentis
Pdr^celffcorum contrddiUiones aliquot
Purucelffcorum er ueterum mpur-gando diffrimen
faracelffca remedia omnia à mona-eSo quodam ante ducentos annos Vlni£conffripta
Tdracelffc£ orationis er dodlrinx quidam peculiaru if
Paralyffs [ub epilepffa continetur 19 Paracel ff eSiepilepffgffeciessi, raróepilepffamffquitur fj
Paralyff detentia qua cauff motum impeditam babeant 49
Pareffos membrorum in colicis cau-ffiuxtaParacelffm 141 ieParep qui potißimum colici peri-clitentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i}7
Pareff membrorum qui colici corrt-piantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;its
Paroxiffaus epilepticM ex ebao pro-dit Paracel ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si,
Paroxyffniu epilepticus totas poros »4. perdurans in uirgine ir obffruatione dignus is in Paroxyfmo podagra repeUentia raro ufurpantur 174
Paroxyfmos epilepticos planeta eff fidunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si
P^rf» ffiÿitfpw non facile gene-
E X.
rant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tet
partium diffoßtione itlafa no po-teüadiolafaeffe
Paßula purgatoria quomodo ffnt conficienda
pedum Imbecillitas in quo maxime
apedibusuelmanibus orta epilepffa facilimècuratur
Pedibusquando roborantia ffnt im-
Pentaphylliradicis decorumfudo-resmouet
folia to. diebus comefta comitiales janant
Perfficuitasfumma uirtus orationis eff Galeiio
Pharmocum Paracelff miraculosèat trabens
Pparmacum aquas purgans Piacentini
Pparmoewn cur partem unam cate-rismagisminusueaffeiat 149 Pparmacis cur fiilitia nomina im-ponantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»t
Philippi Kelancpthonis indicium de Satyris regie uijpaniarum nbsp;nbsp;101
Pbrenitis fit ab hydrargyro fubli-mato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
ppsptffei ucrè aliquando curantur
»10
Pituita codione in fanguinem mu-tatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tot
Pituita eit ffPoles codionis immi-nuta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toi
Plinius de Satyris in Africa ff ff edit fdeied nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«O
Ï’-'N D E X.
Plantago epilepfieremed- 140 /« Podagra curanda itidicaiiotlti Podagra ^uomodo ab arthruidedif-- pracipuce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;274
ferai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'239 à Podagra ^ui articuli tutiores ßnt
eßmorbut iußrutnenfalis'* 246
Podagraquldßt *quot; 23^ podagnea inflammatio fuppurari Podagra ex aquofa pituitaß-equens ■ nonconfucuit 26/ ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ iGi^'podagricunjuidamnobHisabïielm'
1.S7
non appeUandus tumor articuli /ïatftneomnirubore 262
priufquam repetterit morbid ef tartareui Podagra curatio
±60
ibidem
in quibus confiât
curanda: rationem amplißime tra
éiauit Pdraeclftis
ifS
curatio non eR impoßibtid 277 Podagra er epilepfiC quietis ratio
diuerf^
±7t
Podagra humor cur non fuppurctur 163 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;.
geaeratio (juomodoßat 263 '‘^uatenatßigidactcaiid£ dicat-tur 'i • ’ 272
' mdterid, quiferatur i capite ad
podcigruipecias er mfar^-iJnwdii
rol/u/da^dbent
166
poddgria pulueres /jua rdlioite cd^
putiuuent
lui
Podagrici ab Eradlp duo,ab Andrea
Peru/ino muiti curati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277
Podagrici cur nonconuußone cor^ ripiantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»es
cm tarn ran percurentur 279 nonnuUifoliufuiniabflinentiacu
rati
iSi
nonttuUicx h^ußu theriacteUbe-
rjti
j?«
podagricu cur uiitum noxiuin ejfi
ßea am fententià ’
170
P aaagr£fpecieS7S.iuxta Parae.26^ quisocusafftdius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^^
curatio iuxta Parac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;293
mateilia m uenas non eR repei-
Pompom/ Mehe deSatyri/ er l6u~
nii narratio
iffi
pracipitatofaite mereurio afd Pa-
lenda
racclfui
3°e
3-74-
Po dagram gmepars corpoi is potif-ßmum genéret ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;260
Podagra ex capite Caborantibui ui-numcdUniwicfimum ■ •■1 2st airaii/a/ijsfaciliiis corripiantur 267 nbsp;nbsp;' ♦
Froprietatrs guarumUbet rerufub-dlantiam comitantur 20 proprictates fubHantiarum à tempe ramentiproprietate oriuntur 32 proprietaiu perpétua inhiercntium
deßnitio
±4-
Pruna purgantia ^uomedo ßntcon-ßeiendd
INDEX
jictcndd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tig frunoru flores hydropicis utiles xn pruritus lepraIfledes Par. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 paieri bumidiores epiiepfiafunt ob-t:oxij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a puer^or pueUa pojl pauses paro-xyflnosabepileppahberati lys pueri'raroapop’eiliciflunt ei Fuluerls louis deft r ptio çy ufus 15a fulueres podagrici an capitis intern periem corrigant pulueribus podagricis s^uidam pur-gantia mifeent purgatio flequens tottit nonunquam cpilcpflam purgatio incpilepticisinterdum ul tra quatuor menfes continuanda tie purgationss elephanticis frequentes cur utiles fint purgationes quam diu continuanda in podagra crebra quandofint podagricis u-tiles purgatorij uini formula a 19 cPareii purgatories fales cum cibis exPiuac- re antiqui purgantia Paracelfo foluin flercora uacuant pur^intia medicamenta quomodo flatus excludant purgantia an cum cibis mifceri pof fint autdebeant , 110 mitioraucntriculam non débili tant qua rationed morbis libèrent 101 |
Purgantibus maxime confidit'mpô dagra Hippocrates purgantibus fortibus cUr non faipe utendum putredo non eü elephantiafis, ut ait Quahtas uenenata an abfq- fubüan-tiaadeaputattoUipoflit Qualitas membrorum praua etiant bonos fuccos corruinpit Ctualitates uitales nonfunt doCorum caufx . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai a Qj^ercinui uifeus eO: fruÜus terrt Qucrciniuifàdecoélum epilcpticis Qjiinqucfolij radicis tdecodü judo- Ciu'i tisin podagrazr epilcpfia non efleadim ratio R Radix eadein in lacis diuerfis foueri Radicem morbi cueUere anfnäus decerpercpraiflet radices morborim cadauera tio con ucüunt radicesmorbarum Paracclficne non funtfeparabiles radices quorundam morborum crui nonpojfunt Ratio in ccrcbro tanquam Sol 0-mnes parteslüuminat . 4s ratiocinatio non est a^io pureflmi-laris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sa ratiocinari quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to |
I N D E x.
f^efiigcrdricpar fold non folùmab adu frigidif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tôt RdoUacci dolores Paracelßcomm Remedium uniuerfale totim mundi uitia expurgat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iss PemediapefuntgeneraUa quemad^ modurn morbifuntgenerales isf Remedia principió motm omnino carent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149 Remedia natura fapientiora fadunt Remedia omnia artechemica perfi- Renes fenfu naturali noxia perd-piunt inhomineßneufueßfe Paracelß- dfomniant Refolutio quamo5rem colicos dolo Refolutos propter coli (Colores cu- randiratio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^a Reualium uinum Euri colid reme- |
Salin hydrofiels ßderum ulrtulein aquain refoluitur tof Salium Jpecies 78.Par.cognoHit 1^9 Sambud cortex aquam ducit nbsp;* 11 Sanguis pro hepatis temperte uaria uariusgeneratur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itf fine farenchymate in uenis non generatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17s fanguinis generatio qualisßt adia 101 Sanguinis effentia praferuat à lepra *^* in Sanguinis ffuto finite exhilefur mumia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf4. Sanguificationis corruptacaufa ßi-gida er humida intempéries 199 Santis Ardoini liber de uenenis ist SaternoCa Borea: colidremediu ta Satami dutcor ad omnes hydropes utilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2gt;« Satyriafin quidam elepfiantiafin appellant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16« Satyrusad Syllam in TheJfaUaaadu dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tor |
dium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi Reuellentia in paroxyfmis epHepti-dsufurpanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 Rhabarbari exceUensufus in hydro- Plt;: Rhabarbarurn quid 148 Rondelet^ catapotia pro colicis fu- /fedaErado nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14s deparoxyfmisepilepticoru bre-uibus indicium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Ruta odore epileptici excitantur S9 Sacer morbus cur dicatur epHepfiatt |
Satyrideos fe effèmentiti hominib, apparentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^t, Satjri comités Bacchi nominati « os apudEfaiam prophetam qui fint 168 nulli funtml rerum natura 1 et in libidinem proni j et Satjris pra;tcr figuram nil humani tribuit Plinius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16f Sauanaroia hiflor. de fado fatuo^r Scabies lepraJpecies Paracelfo Zf^Q Sceptici Raracelfids inultó melio- res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o Sein- |
1 N D Ä T.
Sctntheru^pîîefgt;li£ f^tdet s* Stimmircmed.cpitepßie »4» Stupefidentium u[nf i^tunio con-ferdtcolici! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144 SubüMidrum äppenpottet Galette commendituit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj SuccM in corpore redunians in fade maxime cfflorefdt ^70 Sued iridis modut exhibendi Era^d lu Sudorifica euacuatio guibut epileptici;, conueniat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m Suffocatio matridsParaedfo epjfc des epilepsie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$2 Sulphur cum afcendente,non dutem humor eü epilepp£ caufd So Sulphur in Synouiddecenfum eüpo dagra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169 Sunderßechen Germanii dicuntur Elcphantici Syluanifunt edeodiemones diuinitd-temmentientes 'Syncopeinterdum di epilepßd con lungitur Syncope Jpeciesepilepp£cp $x Syncopen pro epilepßd curdut Para eelßei Synouid eß crudus Ci fera fus humor 171 Synouid Paraedfoeß locus affedus in podagra * Syphitdgt;norbusß)ccicsepilepßd Pd raeeßo T Tadus cur animdUbus datus 118 Tartarus purgantlbus non edudtur 148 |
Tartarus etborum »onfeparatasfit eaufa colica Tartan aqu£ufus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*« Tartaream medidnamexercereijui namidoneißnt Tatiani Affyr^ de Amuletts fenten-tia temperiei cerebri conHitutio propter duo neeeßaria 34. temperamento l£fo cur adiones m-ßrumentalesUdantur 34 tentigo fit à flatibus acribus tsi Terebinthina colids utiUterexhibe-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4s Tereniaben c^uid apud Parac. 191 Tetanusßcdes efl cpilepߣ si D-Theod. Zuinggerus de curatio-nibus Paracelßcis iss Theophradi Magni (non Paracelß) de Ainuletis iudidum 134 Theriacat^uoniodo profit podagri-ciS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188 fempermifeenda caudids «u theriac£ ufus in coUai iA-s ufus in epilepfia theriacam quotidle fumpfit Anonius Tindur£ Paracelß quomodo corpus perreptent tmduras dUjdifferre alij non afle- Tttyrideorammimdri 167 Tonitruedlonus innubibus abigne extinclo tonitrua ßngulorum elementorum qu£ßnt Paracelfo tonitrua impendenda qu£ pr£Cduet V 3 |
I N D-E X.
mucrt’gineJliirit'itrotdntur js lepߣ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,|» ucrtiginofî nullit obßruäione (ere-'^ifciquerciniieco^livinfuloresino-brildborant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft uet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nz uertiginopcur rerumf^edet in cir.'^''üifèerd plus agunt qttam pdtiuntur culumferriputent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;js 189-4 ‘$'‘*'^'.' utpeuCtmaU^Mm ruptamepilepp£ ^-itfeera purtes/pirituksappellMtur cdufamfii^iiPitracclfits 84“*''’ ijS‘ Ueltcatorid ceruici admouendit in amp;nbsp;extra paroxypnos PpUepUcorum toS uexationum liber quo intento fcri-p^~ aPardcelfo Vidus ratio immutata epPeptids u-tilts exiPit uidiu ratio podagricorum uidus ratio epileptieisqualisptpræ-fenbenda Vinumincdicatum Muralti proHy-dropick aliud Eradi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem uinum diUatitiumfoUda non deb pc pénétrât ut humida 1 fi uinum cur obpt podagrick tSi uinum purgatorium Eradi 119 uinum epileptick non temere dan-darn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 uina generofa epileptickfunt noxia 111 Viperascodas pne upi deuorant e- Icphantid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ist Virgo uterino hepate laborare uifa tor Hires rerum qu£ impediunt, ea non etiamPatimtoUunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfi de uinbus medicamentorum trada-tiu difpdlis cur uipus querdnus remedium epi-ttifeerummorbiin artubits feprimu ' -produnt iiitamboinink adpnem mundipro-duci poße fomniant Paracelpd |
Vitiligines difpcultercurantur 190 uitrum antimonij charadere exprimant chemici uitriolumè eenen corporum eximut Paracelpd ulcerum qu£dam remedia bona di~ lucide propofuit Paracelfus 1 ulcerum fordes curJion^n impe-diunteorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo 8 umbilici inundione iuuantur erelid ift Vndimia edalumen refolutum zoe Vndiinia Paracelfo ep Lcucophlcg-matia Vndimiam BarSari uoednt Oedema to6 unum quot modk aUcuitu rei pars dicatur unitas qnomodo à continuitate différât unitaspartium duplex ns uock priuatio icolico dolore letha-lK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïjj uolatilitates foU adris imperant 140 |
D. Volcheri [ententia, quèd cerebrum non moueatur g^ Vomitui dn epileptici! conférât «o Vrind curin hydropicispMea tof Vrindmprouocdnti4 dn podagridi conueniant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iot Vrtice fernen cibi! commifcuit Ga-Icnut |
Vuefphdli nobilis ab epilepfa libe'l rdtibifloria Vuieri [cripti de praftig^f d^moi numcommendatio Z Zedos ftcUd aquam bydropicortim caUtiM demittit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»17.119 Zephyrui colicut a reilo mieSino furfum fertur Zibetum Kuamp;ri coliciremeiiu im |
ne0mtnwuuiQUov4uw jjjWViw^KQiö QM tjmojiyin «y^loïiïWï^'JTOiïuu Qc^pw jsuiljaiubin^xoÄvrtiwiiiw i^ibJiiynui’jniMnAwtJBaip jJjMTöcivttiïitói^wn wiw ^ixuonbmwjiQUJV «w -^nbottH iMQui (pint jpj jn» «luwinuujqo auiy^ meWm t^wmuiKQ4toi9aiKntinbb i^vuwt^'iuuuiwm in^ (lïii^üS^WVö wöuott (Im:t^t»npnauwimtpl90 ï OBntnwn fax^ijnB w^wb ittt^^/bmm^wWtw |
jVjnörhfc’jmotjwjntuuinjquot; twuijnwjji5u«aioiijuntu.iy- w 8jh 9yiUQautt}^ jnjiwj uia ' ^wi pw tiH.nuui;ai;tunjn{ip OMJ ftumnity fïioroniainjiy 4vn334wv5.nnfwbviinuv3i9 ^uuivu twiaw jngt;nwQ w 4v-iuiuj«tonb^^mv3jçont ^ nytfjiuiy^ivnnjwmnmg WA^**wvax«ta;fI»»4io3tt om^pwvifjwwaawdtu nou W W*Hw!JW W1»#» KW jea«gt;ji«5a3töUHntVJl«rvWï ‘4i^ujnuuA3u^P0Jin«n^ nmvd’btwuuQ^n uwm M’.wj^ö.fp^imnqwaïw ^mq^'Wb nivytpxmnna tif^mfiraunwiuAnibiinu U ^ uitt.wu4iwt}inb jnj4w ■3Q-ini{y.i}nvpjnvenninvi 4ÏJ«»lWöMWQ0ew»ittHï9(t Wbnamp;4iiww«tJtn-ï3« iMH]LWwöïtV«öW9V«tb |