s T AT IB vs: Q_V I D, ET Q.V O : pbces exfifit:(]uibuói» morbis,quomodo,Ruanda, quem in curationibr/s vßtm habeant:

D E MEDICAMENTORVM purgantiumfacuUate,tributabloluU qu£lii0nibiM,m qua tota propè horwin pharma corum natura deelaratur.

LITATE, VIRTVTE, ET D O G T R I-^ na præftantiHimo viro,D.Eberharto Vuambólto ab Vmftat JudictjImper. Spir. Affeflori digniffimo, Domino fuo colcndiffimo, Thomas

Nntts agitur vndeetmiu, ‘vir nsbiliJÏi' ? me c^ d9^ißime,cum rogatu Do^.Hea , rici Smety, Medici f^Ktuerpienßs, de oceultis fiharmacorumpote/latibus ept Ï^^ fi^bim cof2ßrifgt;fi:quKmßtb tui nominü ) außieio zfulgare nunc conßitui. Nott 1 multopoH tn gratiam Doel. Simonis Grynxt, Medict ,de abditù purgatitiu facultatibtu firniliter ferè differui : tribus earn dißutationem ^u^ßtonibus abfil-uens . rtrum^ hunt tm^atum propter argumenti itffinia tatem fimul publicare hoe tempore multit rationibus per^ ßtaßu velui-inter ijuas poßrema non df, o[uod Paracelß-cos animaduerti minwee pharmacaßta abjs hoc nomine' luuditre ; ^uaß ^dmirabihbus viribus latentibus fint pri-dita. ^ippe »on verentur aßßrmare amp;nbsp;firibere , earn in fais medicnmintbus ejß proprietatemßu prudentiam ,vi para corpora no moueant-,ßd ex quouis homine illud folum €ducant,(juodprater naturam affellum eß.Hutcportentofa opinioni cumoicurrendum eßeduxißem,comodum in mentent vertityelua de abßrußs rerum virtutibus aliejuando com mentatus fueram. 'ta^ hunc ipfam tra^atum nuper relegi: Cijuantapotui diligentia(additis nonnuUis.c^ux ad rei ae-clarationem facere,d'ßutationem^ d/luddiorem efacere Vf fa ßuntßMendauiiiniß capita dißinxi. f/uius cßH^ met cau

lt;,fi KûK hacJalafuif, quoii dar tor a /tc om »ia fre mi/ti pef/^^ fjfm tieram et tam quy^i mi» tu ledonfafidium par/tuf^ iedio TJ/deretur. Libenttus e»im legere l^lfti^ em»et /'’^^ musy^Ua m panes or capita diuija fuKt'-quam quaperpOf^ oratume fedioKihus care»tepropo»u»tur. t^itéra ecl‘fi^^‘‘ caufafut,quad ad huiujce rei dijquiftionem ,cuiui ptr/}‘' de»nam a^l multarum m ph/lofiihia df ^rte medicaebß*^ nfiirnarum qua^ioKum enodationem mirfcèco»ducerti^‘ tell/gim/t-i,plurtmos i»uitare 'vnlftmum exifimaui:pt4^ tim dim ex eo frudum mi»imè pamitendum ad me red/it^' rur» eon^deiem . Sic e»im ratioc/nabar. Si exammit^^^ hacpulda è om»tbus propo^dero,'vel ah errorefin aliquo v(f Jor, liberabor, aliéna^ operaredius/apere acf »tiredfc4^' wl Ijoc/altem »omi»egaudebogt; quod altos ad rei adeo vtih^ df »ecefanaÇà »uHo^/àtis explirata)i»dagatio»em excité uerim : re/fatumq^ omnibiufcerim, quam heipub. hter/iti^ prodeffe cupiam. t o»i om»es ( malss c^ mgratos facile ctV' tempfro ) /at /da volii»tatem probabu»t;. vt maxime ft'^^ tatem de/u'ffè mibi zgt;idedt. fidem ve»tar» hbenter dabii»(i fero ,fi no» om»ia ,fcut oporiebat,fxpo/ui-. ut qui probe »^ ri»t,quar» fît arduum,»e dicam impofibde,omnibiuftfdfi cere : dr i» quafioKe tam dfïdli ob/cura om»ia Hlu/lrilffi co»fuf diftiKguere,t»uoluta explicare,incertaprobare,dgt;^ biaeo»^rmare,deniq^ i»choatajic perßcereyVtnihildefdeti riporrozgt;aleat.

T/bi autem, D. Eberharte »obtlifime dr dodifime, conf mentanum bu»c »uncupare libuit,zit iua erga meberexD-li»tia,dquot; met i» te vicifim ob/erua»tia tefemo»ium,exßf ret: »e/ci h cet ingrat us vider er res »oßras famihanusu^’ Jce»tibus Eeci ebpromptius,quod turn Phd fophids turn Mt' diets hiße quaßionibus teßumme deledari perfexi. Equit^^ »an ß»e ma^rta animi mei voluptate, toto illo tempore,qft^ vna viximus, te cum de hu ipßs , quas e»praße»tia traclit' f»us,t tem de alßs diferentem c/ i/iterrogan/em audittiSspt-»umff^

numero (juamblurimffî ex nobilitateßo nß'eStos off aus ,vt 'vtiha dr abßrußora cbogmata fotiut inteUi^ere, ijuàm ina-nia, noxia, drßiferßifioja, ferfetjutßuderent. K^cceiiit ad hac,quüd mehi olim author dr hort a torfuift i, vt hac in lu^ cem venire fgt;alerer:quo pluribtu occaßo de hü ifßs rebus me-dttandi eßerretur. Relie »am^ iudteabas, neminem unum facile intelligere, ijua multi ftmul vidèrent : ac faciliorem al^s fore inquiftionù laborem yß inuenta iudicare potius» quàm per(fuirere iuberentur.Ergo oeÿ plufiulum nalius re-cognoui : recognita in tuo nomme apparere volui: vt ß quis hinc fortefiuHus ad leHorem redirett

A V D neftio,Candide Lcâor, quàm niuj 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta confideranda fint ei, qui vulgo recept^’

S a amp;nbsp;ex longo tempore confirmatam opio*^ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refutare decreuit. Namvt alianufl*'

omittam,fententiçvetuftas,prçiudicataH' animis opinio corü deniq;,quitradiderunt,authofit35» plerunqj plus valent, quàm arguméta quantumuis fif' mitfima.Maximacertèparshominü ne ambigenduifl quids putat de iis,qü3e à probatiflimis vetuftatis Seri' ptoribusprodita funt : præfertim fi vero fimilia fint: amp;nbsp;explicatus habeant difficiles,vt falfitas eorum çgrè dC' prehendatur. Sicfif,vt veritatem eruere cohantemri deant : rationes, priufquam ponderarint,contcmnant: adeoq; Sophiftices acculent: ambitionis potiusquàm veritatis ftudio moueri arbitrentur. C^uod ne nobisin præfentiarum accidat,rogatum te velim, ne in hanc fu-fpicionë me voces: à qua per Dei Opt. Max-gratiam its fum alienus, vt effe magis vix vUus poffit. Multó mori malim, quàm leiens amp;nbsp;prudens vanç gloriolæ caufa ve ritaremin re vtili obfLurare,diffimularc,inuoluere,aut tegere.Præterquam enim,quod impium eft,truftraetiï tentemus.Efenim veritatem oppugnari amp;nbsp;premi,at ex-pugnariamp; oppiimi non pofie praeclarè Icio. Tantum ergoabeft, vt hincgloriam (perare fanæ mentis homo dcbeat,vtpraeter iram Dei amp;nbsp;hominü nil mil infainiam lummam exfpedare poffit: mfi fi gloriofuin iudicat in-tcrPhiloftratos, Phalarides, Nerones, amp;nbsp;hts fimiles ne-bulones aliosjuumcrari. Ad quam rç, rogo tejaus pro-deffiquam vt ex Haitis fid cH, libi placeniibus) infanos effieiad

efficiat VP^cn'q;omncs laud mt amp;nbsp;vitupérant, quænoa intclligunt.Ad me quod atrinet,parû rede foUcitus vn-quam fui .quid in me vel iuftè probarêt.vcl iniuftè dana narent homines: vt qui perfuafum femper habuerim, neeviuomihineemortuo vellaudcm prodeffe.velin-juftam vituperationem obeffe : quandiu hoc egero,vt tranquillam confeientiam rctineam:amp; neq; com men« dationibus neq; rcprehenfionibusàredomeabftrahi finam. Quornodoimmentum melaudari à quoquara deCidcrem.qui neiuftasquidemlaudesmagnivnquam feci : Q^odfacio,non ob id facio,vt vel dodior alqs iu diccr,vel alios contemnam: fed vt priuatim ac publics pro viribus arris noftræ ftudia promoueam: quiequid tandem de me cuiq; fentire hbeat. Sed non debebas in-quiat fortè aliquis, tot prxftantes dodrina viros damnare : aut tot fcculis laudatam opinionem impugnare? Si præteritoGaleninomine hanc difputationem ordi-ri amp;nbsp;pertexere licuiffer, libenter equidem diffimulaüif-fem: tametfi nonipfum accufem,fed eius hac de re fen tentiam duntaxat expendi defiderem. Quod de Archigene is prodidit,de ipfo,dc me,de alqs omnibus,redè dici poffe cenfeo ; xaXe'^p yap finduit ) »vS^uvov oymp.i^ J'iaua/p'TiiVttv cv mW^ç : to fAtv ÏÂùiç ctyvoyïimv-nit •. m, S^e nci. xusK^lvevia'. ■mJ'tctiAsAt^f^ov j^a\pew7a. Ego fanè fic nö-dumdefipio ,vt me errare non poffe arbitrer: nee tantum fibi credidit Galenus,vt nufquam fe errauiffe puta ucrit. Quamobrem fic propono, quæ de haedifeepta-tione meditatusfui,vt refelli argumentis ex animo cm piam,quæcunq; avevo diffentanea ludicabuntur.Nam vtmihiheereopinatus fum inaliorü lt;ententias inqul-rere:fic a lijs quoq; permiflam effepoteftatë fcio meas cogitationcs examinandi amp;nbsp;excutiendi ; quo veritas v-biq; eruatur. Et quid poteft homini veritatis amanti amp;nbsp;cupido accidere incuadius aut optabiUus,quam fi aho-

rum laboribus Scinduftriadortnicnsipfeproficiat? Si veritate nihil eft præftabilius, quomodo non plurimû debere me ei purem, qui errore detedo earn mihi com monftrauerit ? Serio dico,nullum mihi beneficium ma ins dari pofte,quam fi veritatë, vbi ea me fugit, docear. Duo igitur abs te,optime Ledor, impetrare vehementer cupio. Primumeft,vtcertó tibi perfuadeas,meh«c non captandç laudis aur gloriæ,fed folius veritatis inuc ftigandae amp;nbsp;cognofeendæ caufa exaraffe. Quippeflagi-tiofum efte ftatuo ex reprehenfionibus aliorum,præfef tim de bonis artibus amp;humanogenereopfimèmerito rû laudem fibi comparare veile. Alterum cft,vt,qu3e nó redè afferui, corrigas : ne fortè alios imprudens in eun demmeum errorem inducam. Hocquifaciet,nonme tantum fibi immortali beneficio dcuinciet,vervim etU de arte noftra præclarècenfebitur meritus efte. AEter' nusæterni DeiPatrisfilius,vnuscum Patrcamp;Spiritu Sando Deus,Dominus noftcr lefus Chnftus fua nobis gratia femperpræfto fit; quo nihil aliud cogitemuSi quàm vt publice priuatimque maximè profi-mus,Amen. Heidelbergs, 9. Cal.

T mcam tibi, D. Henrice Smeti doftif amp;nbsp;chariffimcjde hac difputatione,qna haudfcioan vUa in artenoftrainuenia tur obicurior amp;difficilior,f vt vel ex eo comeftare lieer,quód vix alia in re Medici prçftâthïnni ni agis dit cordes fuif-

fc videntur) »ententiam aperirem ,multaeffecerunt. Ptiinùm quód tibi cupio, quibufennqs modis poffum, gratifie tri:,Deinde quód fum vctitus, ne filentiomco egregium inftitutum tuum, quo fupra vulgares medi-cos ciiiincrc,amp; nö manifeftarum taniùm,verùm etiam abditarutn return caufas inueftigarc ftudes,improbare uidcrer ; tuqi de tuo ttudio ob earn caufam aliquid rc-rnitreres. 1 ertió,quód author lib.ad Pifonem hue nos voearet: dura boni medici officium ftatuit,rerum omnium , quoad fieri poteft, caufas feduló fcrutari. Nee Empiricosfolos accufat,qui idiotarum inftar iUadun* taxar admirantur,quae fiunt, caufas autem nc inquiren das quidemcenfent; verumillosetiamvitupérât,qui a

perueftigandas indicant,fed de inuentionc defpcrantc$ indagare nunquam tentant. Poftremó, quod fututuc’ fperaui,vt vel tu',vel!aliquis ex amicis tuis vins doöf*quot; na,ingenio,iudicio me praeftantioribus,maioreq; o»^ fruentibus,anfa hinc arrepta, tota hanc difceptation^ diligentiuscxaminet:acquidin earebusconfentanc^ diftum fit aut non fit,planius nobis demonftret.

QJilt;^ßio e—^ Rgo vt ad rë ipfam veniS,prima tua quaeftio h^fC nes^cijui- j l-( eft:Vtrum mcdicamëtacxftareputem,quxal’^^ Ïri«ój pr^- jjj quadavicertis corporis partibus præcipuèfi^^ ** profint aut noceant,vt ab jllis denominariaptèvalea'’ j*j. * 2 Deinde,fi remita habere perfuafum habeä,auditer’' me cupis, an methodo aliqua in eorum cognitione® peruenirepoflis? Valdè enim dedeccre medicum.red« * indieaSjtaliaab impcritis amp;nbsp;idiotis addifeere. Praetereä, vtrum,quç roborare aliquod membrum fcribuntur,alt;i ftringendo id praeften^an alia quadam potins ration^ 4 Item, vtrum quç alia deducere ad certas partes ereduo tur,eadem fint cum iuuantibus ac roborätibus? an afiä 5 dedueant,alia vero muent ? Depurgantibusetiadubi-tas,non quidem,an certum aliqnem ex corpore hunio rem educant, (id quod teftatum confeffumq; omnibus cenfes,) fed an ex certo mem bro,pecuKariquada virtu 6 te,noxia expurgateaptanata fint ? Pbftrcmörogas,vt quid de viribus hydrargyri amp;nbsp;Antimony fentia (quotU in morbis difficilibus frequens iftic fit vfus)tibi exponc re non grauer. Ad has tuas quæftioncs,clarè amp;nbsp;perfpi' cue refpondere vix potero,fi nó prius decla rauer o,quid I de occultis medicamentorum viribus feu proprietati OrJapr«- bus appellatis fentiam. Dehac igitur re primü dicaw fmtisdifpu aliquid,fcilicet, an talis aliqua in rebus facultas infit? titionis. » Deinde,quid amp;nbsp;quails ca fit inuenire tentabimus-Poß'' h^c,

PROPRIETÄT r s. MEDIC. 3 hæc.quem in curando vfum habeant: quomodo,quan ? do,§c quib.in morbis adhibenda fint medicamenta his viribus prxditacofidcrabimns. Poftremó, qua potcrit 4 fieribreuitate ad tuas quaeftioncs oës rcfpondebimus.

A Nteaveró quam ad ipamp;m caufam aggrediar,admo ■^^nendus mihi cs, fne forte nominu te homonymia turbet) nihil aliud me per occultam proprietatë intelli gere,qukm latentem poteftatem,qua resagunt patiun turuc aliquid,cuius ratio reddi ànobis vel nulla,vel nó facile poteft.Occultum enim dicimus cffe,quolt;l vel fci n non poteft ; vel non facile intelligitur: vel non cuiuis innotefcit. Q.uidamcæcam hanc vim fpecificam pro- Q»it« 'n-prietatem vocarunt: alij, quod idem propemodum eft, «è appetta fubftantix proprium facultatem nominarunt : alij Na ‘^(^ °lt;^‘^^ turam,qua res eft hoe ipfum, quod eft, (Hæc autem for*‘‘t”’®P*^' ma eft.) appellarunt.Galenus quæ hoc pado agunt,alia‘‘*‘' quando afubftantiarum qualitatefeuproprictatejaut effentiae fimilitudinc:frcqucnteràfubftantiarum fami liaritate,fimilitudine, amicitia: plerunqueatota agerc fubftantia dicit. Quod poftremü perinde eft,ac fi à Natura agere diceret. Nam4n3, deTcmper.cap.4.per.NaQ«iJ Nlt;t-turamaitifevniuer-fam fubftantiamatq; temperiemextwa Gile-dementis conflatam inteUigere. Videntur fanèomnes’»lt;’ alicubi eandem femper rem intellexifl’e: quantumuis admo-^g'’‘5‘^‘^^* dum nominibus earn diuerfis expreflerint. Nos etiam quocunq; tandem nomine appeUaturi fimus, eandem te rem perpetuó inteUigere iulïemus.

Hls itapofitis, haudmagno cum labore exprima AnJentwr nos quxftionc extricaucrimus»quaquæritur,vtrûlt;’rf«îtlt;e po tails quædam poteftas in rebus lateat, cuius natu t^M««

ram animus nofter plenè concipere nequcat ? Eteniw compluribus iam feculis, (ne omnibus dicä,) perpau' ci exftitcrunt homines dodi,quieflenegarent.Quódfi reperti funr,qui effeduum omnium,quos ab occultavi proficifci dicimus, caufas in apparentibus ac notis eU' mentorum qualitatibus inuenire tentarunt,nihil aliud cÖfecuti funt,quàm quód ab omnibus veriratis ftiidio-fis, amp;nbsp;rerum naturalium feientibus merito derifi funt Pdops nc- Ex horum numero Pelopem prxceptorem fuumfui^s gjuitocad narrat Galenus. Ac vifus eft nonnullis AriftotelcsquO' tMproprie ^^^ hancopinionê tencre: propterea quód infuaphi'

tarnennaininièfcquifur,eum negafle plurima reperin, quorum caufas nemo reddcrepofllt. Quin aperte hoc ipfum confitetur.cum rerum cundarü caufas non pep quirendas effe docuit: proprerca quód multa fint,ad

quorum naturam penetrare acies humani ingentj non queat^ Quó illaetiam fentenria pcrtinet,quçin^.lib.de Cœloamp;mundo,cap.5.exftat. Tiruerptsv ^v li ©SW«*«»' epaivse^ n mi^atdetf, n^ to 'wèt '?mi/Tuy, x to Truptts^aj f^/ Cd TX%’ dó J'ó^otav siveu (n^UHov tj ttoXK^i^ ^fiódaar, tj neJ^fii 7r^eóvp.tcii. Etfi enim hæede aliarefuntdida,non inue-nuftè tarnen in eos etiam dicentur, qui tales nullas in Alexdnd. rebus effe potëtias afferunt. Quid Alexander Aphrod. Aphrod. Sc Auerroes, pertinaciffimi Ariftotelis fedatores, hac Auerroes- derefenlerint,minimèobleurum cft.Libenterillihas proprieratesexPræceptorisfuifentêtia admittunt.Sed fruftra quid fenferint fummi amp;nbsp;acutiffimi philofophi Exemple quacratur,vbinosfenfusnoftri erudire poffunt. Vtc-proprieu- nim de multis,imo veró infinitis, pauciffima comnie-tnoc(ul[£. morejm,quis nonMagnetcm adfeferrum attrahere aliquando

aliquando viditï Çiuis'acum ferream eo temperatam ad polum fe conuertere in nauigatoria pixidc non eft intuitus? Ferrum amp;lapillos à certoru animalium ven-triculis atteri cernimus : quos ne ignis quide tam bre-* ui tempore atterat amp;nbsp;comminuat.Quas dicemus,quae-fo,qwalitarcs admirandorum talium effeduum caufas cxfifterc ? Au elementorum caliditate Struthio deuo' ratum ferrum comminuit ac conficitïSi ita fu,vincere earn in miftione oportet. Apparereigitur in hacadio-necaloris natura neceCfarió debebat. Sed quidhabent cum alis omnes reccnfitçaâ;iones,tum ferri dcglutiti confumptio, Gmile calorisMgnis certc hoc pado ferra non comminuit,quo Struthionis venter abfumit .Ta-eeo quod liquefieri ferrum oporteret,in partium con-fimilium coadione,amp; diffimiUum ieparatione: quam ignis effecit. Atyeró quo pado ab igneo calorehque^ fiat ferrum,nee igniatur tarnen, inteUigi nequit.Quod fi ignitur ,quomodo tandem non vrit ? Vt igitur hanc ProprifU. partem concludam,fic exiftimo: facultates in rebus o- tes oault^ mninb plurimis repcriri,quas ob id, quod animorü no **^‘« ?*«« ftrorûacics easattingerc atq; comprehendcre vel nul- ’quot;^ infiwt lo pado,vel difficiUimèpoteft,occultas nominate fole mus .Neq; probatione aha opus effe præterea cenfeo, quam ea ,quam nobis fenfus noftrifuppeditant.Atta-men non hic fadum eorü probo,qui ferè quorum eau fas non percipiunt,a caecis omnia mox caufis profeda diditann Verum hac de re poftea,cum ad tuas quaftio nes refppiidebo,plura dicam.

nifficUeefl 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iicere,eiuii

Vôtres mccum cogitare incipio,cuiufmodi quid fit occulta \^(it ifta proprietas,inimmenfo mihieffe videorla propnetrffo

byrintho: ex quo nullus pateat exitus.Tot cnim ex o® ni parte apparct difficultates, vt quid tutifllmè requit propemodum ignorem prorfus-Non eó tantum no^’J neinrricatacftamp;obfcura difputatiodecæeis iUisft^^'’ tatibus,quia ad eas animi nöftri cogitationes vel nu']? modo vel obfcurè pertingunt,verö etiam quia clari“'‘ mi viri plurimum in camm explicatione,vtnemoig0? rat, diffident. Äuget difficultatem, quod relegendi amp;nbsp;^i* ligentius examinandi,quç hac de re multis fcriptafunf’ non datur ocium atqj poteftas-Quantu memoria ten^ re potui,amp; verum effe alias putaui, tantü pro hoe tem' poreadtefcribam.

opinw ie -TA Vtant alq latentem hanc vim nil aliud effe, qu^”' effintiaoc- £ fubftantiamcvelfubftantiaEefFedriccm formam.'** iu urupro 1^^^ fententia Auicennafuit:ficut non vno tantum tC' primn ftimonio probari poteft.Naturam effe,air,quæ fit prin ’ cipium motus amp;nbsp;quietis. At hæc forma eft. Quipp^ materia per fe confiderata principium non eft adiO' nis vllius.Quin explicatis verbis formam effe dicifi in 2.Fen.cap.de eoquod bibitur ac editur. Hunctu locum fi libet, amp;nbsp;præterea cap. lo. libri, quem ideW Opinio. 2. de medicamentis cordis fcripfit', infpicito. Alij quaquot;quot; tatem affirmarunteffe,quæ fubftantialemjncompo-fito formam abfque medio comitaretur:cuius opinio* nis turn Veteres turn Recentiores propèomnes fuc' Opinio j. runt. Quanquam amp;nbsp;fuerunt olim amp;nbsp;funt hodiè, qui accidens ftatuunt propter certam clcmentorum mquot; ftionem in compolitis confiftens. Huic fententiæ fr uere vifus eft Auerroes dumaliud nihil,quam meU' furam complcxionis, vt ipfe loquitur, affirmauit eamp; Gak'

Galenus ita eft hac in re varras, vt, quomodocun - Opinio G4 que loquamur,fcmpec nobis confentientem habituri Itni. videamur.Vix enim aliud, quam Auicenna.fenfiffe iu-dicari pctcft: cùm adioncs tales à tota fubftantia pro* manare fcripfit.(Nifi minus redè tota fubftantia, quæ mateham quoque cornpleftitur,pro forma pofita pu-tetur) Reftius paulótuncloquitur, cum ab effentix fi-militudineproficifci afferit-Nam effentiaei nihil eft a- ^ffentuG4 liud,quam temperamentum ex quabtatibus ortum: ieno^wd quod amp;nbsp;for na am abquando appellauit;vt exinfinitis i’*‘ locis oftcndi.fi res flagitarct, polTet.ln libro amp;nbsp;cap.oâ:a uo de Comp.fecundum locos dilucidè admodu, quid has proprietates eftevebt,exponit .Nee minus aperte in 4.dc fimp.fac.cap.9.amp; is.fefc declarauit. Certum eft, fententiam iplius omnibus recitatis opinionibus ac-commodari poffe:fiquidem in pure vegetabilibus for* ' mam aliquamfubftantiæpræter temperamentum po-fuiffe coneedatur. Si alq prxterea fint, qui aliud quip-piam velint has facultates effe, de iborum mente non erimus hoc loco multum folliciti. Aut enim ad ali-quam enumcratarum reduci potcrit ,vt Mcfuci opi- opinio a. nio:aut manifeftam falfitatem cötinebit,qualis eft Ge* jt^ologo-' nethliacorum Aftrologorumimagioatio. Quarnquia rum. alibi valide confutauimus,amp; deinceps etiam data occa fioneatq; ocio confutaturifumus, hoc loco refellere operofius neceffe nonhabemus.

VNum hoc inpræfentia dicam,ipfos in cœlo ratio* nem adhuc nullam inuenirepotui(fe,curomnis Magnes quocunque loco , tempore ,modo generen tur eruaturuc , ferrum ad fe pertrahat : Si à cœlefti amp;nbsp;4

ƒ DISPTTATro DE aliqua virtute hoc toti aliquando fpeciei datü nagefr tur ,non liquet tarnen quomodo aut vndcindiuidu^’ quç tune nondum erant,fcd poftea orta funt,eam at^^ perint. Non enim qui tunc erant, per propagationelt;^ vim iftam in alios omnes continuare',acueluti rraW'

fundcre potucrunt. Q^rp'pe non ex feminc, ur anifl^ä' lia amp;nbsp;plants,nafeuntur.Deinde fi recentiores femptf^ fuis earn, vt fic dicam, parentibus accepiffe fatcantuf’ fruftra cœlorumcerràs conuerfiones nobis proponöi' Etenim ficnonàcœlo,non ab vlla creatura, fed abip’ fomet omnium fadorc hue creatore vires naturaul’

fuas res fingulas obtinuiffc,amp; eafdem ipfius iuflu nun^ quoq; retinere, concludendü erir.Summa eft:propnÇ' tates fpecierum non ècoelo dcriuantur, fed à forais proficifeûtur. Quod fi amp;nbsp;formas fpeeierü à fidcrib.iO'' Fomfer fundiaufintaffirmare,àPhilofophisridebfitur:àChri' ettru vires ftianis etiamexccrabilcs reâè itidicabuntur.Non àctf cffentiitles lo,fed à Creatore formç fpecierum óriginem fuam tri* non manât xêre: ficreationis hiftoriæcredendutn denfent potiuS) efidenbus quàm mendacibus fabulis. lulTit ergo Deus'qnaœqü® fpeciem fc indiuiduorum eifdcrii viribus prædirorum multiplicatione propagare: nôimperaùit fideribiis vt vel formas velearum vires proprias creatis rcbiisint* primerent.Equidem prudentes Aftrologi omnesnon hoc agunt,vt vtrum homo hominem fitgeneraturus. an leporem, vaticinentur : fed num talem fit parituti mulier grauidamafeulum aut fœminam,ingeniofuit' am rudern,robuftum autlanguidum.viuacem autmo ribundum,erc.prçfagire conantur.Abfurdius eft,qua® vtrefellidebcat, quod quidam dicunt,acertofideru® pofituvim iftam iam diuerfiflimis rerrarumtraâibuS natis demiffam omnibus fuifte. Quare non eft ,vt pet luadere nobis ftudeär abditas,de quibus agimus,uires cœleftes effe qualitates,quae afuo quodam afpeft® (que®

f HOP Kt ETÎB, MEDIC. it fqucm ne illi ipfi qnidem.qui taUbusfabuUs gaudent, cuiuftnodi fit ,definire vnquam potucrunt ) rebus vm-preffx fint . Hic igitur amp;nbsp;fimüibus imaginationibus miffis, in tres enumeratas opinioncs inquiremus dih-gentius, vt quid verum in hac re fit, planius cognofca-tur.Etenim quodquidam cxAfttologis Meinem fuæ opinioni faucte putant ,rcfutatione minimè indiget, lt;^ippe fi vetum fit,cadcm rationc confatabitur.Si nó fit,vc nou effe fcio,non patrounabitur ipfis.

l /^ Vod ^ftiT9t ïiJ'tÓTt!xt( ifis non idem fint cum Propriété. v-^forma fubfiantiali.multis aefirmis videtut at* ^^^ oceul-. gumentis commonftran poffe.Pcimum quidem, quia forma nee intend! nee remitti poteft;quod de propne-tatibus iftis dicinequit.Conftat enim cas modömelio^’*’* tes ,modódétériorés effe. Quin amp;aboleriprorluscas apparet.forma nihilominusintégraStineolumi per# manente. Probant vtrunqj muite plantam alienülo- ° ,cum translatç quarü aha vires fuas penitus amittunt, ahæ mnltó quam antcimbeciUiorcs retment .lUulirc exemplum habemus in Pertea arbore : quod nemo fete nclc.it. Andx quoque plant« frequenter faculta-tcs,quas,antcquam ficcarcntut,habebant, amifcrunt. Loquor a«tcm non de illis, quas, dum viuerent, obti-nebant,fcd quas«mortux pofiederant .Vnde poteft cognofei, nc cadaueris quidem formam bic nobis obq ’^‘P°^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro^rirt«-

2 Prxtereadocct nos cxpetientia.artcfacultatcsiftas tes occults plurimum debilitari ,adcoq; toUi pofle.. Aloe nam-ƒg5,e«o|lt;^l que farpius lota , nan naturam , fed purgandi pote- «oioUi fiatem perdit. idem hoc muliis aids cuenire, ( cum ço^J'anb b

aut tcruntur cxaftè: aut macerantur in liquore äÜ' quo:aut vruntur:aut aliarationc tradantur:)vulglt;’ notum eft Medicis. At formamnee arnitti, fCjCuiu^ •eft forma ,fal'ua permanentemee remitti pofte,ex coff fcflis cft.Friiftra quoque excufarc aliquis conetur qui’ fl inftrumenta amiferit .• eaq; de eaufa fimilitcr,vtaf' te, agere non poflit. Etenim fucci, plantæ, met alb?'' huius generis medicamenta alia non talibus indigc’’' inftrumentis,vtinnoftra corpora agant, qualibusa“ inceftum amp;nbsp;ad cæteras vitç adiones perficiendas cgcf* animalia. Quodde animalibus dico,de plantisetUR' intelligi debet. Magnes certè non vidctur vllo corpo rato inftrumento, fed incorporea fiuc fpirituali qu^' dam poteftate,quafi manu quapiam, ferrum ad fe p^^ trabere. Profedó pars maxima talium medicamentO' ’ ' rum non antèagunt in corpus noftrum quam à ton' genito nobis calore quodam modo corrupta, hoc eft attenuata , diffóliita, amp;nbsp;in corpus dcdud:a,fiucdiftr*' tnürumen buta fint. Deinde quo pado credi polTit formant iR turn,quo mifto inhærere, inftrumentis ad agendum deftituto! phfrmacei Nullum hic aliud fomniare mftrumentum oportet ^rxpdritii quam temperrem .InteHigere id facile poterit,quft agunt, e^ q^js partes omnesmedicamenti examinare volet.EtC' tempmes j^jj^ aqua, in qua aloe abluta eft fæpius,pnrgabit; qu« forum, rçlida eft fubftantia ,non purgabit. C^cd fi ability ab aqua partes inftrumenta folum fuifle uirtutis puf gatricis ,aut formæ aloes,purentur,quomodG fornU iam carentes purgare poterunt^Non arbitror aliqueiu opinaturû eflc,forraam aloes vnàcum puluerequen’ . aqua abftulit,abnffe .Sic enim partes rclidæ ,aliud K,, nbsp;nbsp;nbsp;. quippiam fada:eflent.Nemonon feit pleraq; mcui-

v ^, , camenta minutiftimè teri.,antequâm fumenda agri* ;’ ; proponantur.Quo fit,vtperfaGilè partes quædam à es • terh aueUantur:déforma quæinrcliquisinfidct,pri-

uata infttumentis crcdi poffit.Sic omnis fere formam-ftrumentis deftituetuv;amp; rare aliquid efficiet illorum, propter qux exhibetur. Verbin abfurdiora funtifta, quàmvt eötutatione verbobore dignacenferidebeât.

} Ulud etiam non minus,quàm modo diâ:a,apertum Fon«lt;lt; fui notumq; eft, formam fæpè interire (quo modo petite ft^ntuli A‘ forma: poffunt ) amp;nbsp;facilitates iftas nihilommus illæfas ^’fWf’tf «* inmifto conferuari.Rhabarbari radix non minus bi- ^^‘itmdeis lem ex corporeeducit,ciim forma, per quamviuebat ”’'î”^ P*quot;’ alebaturque,pciuataeft, quàm dura caprædita effet. idem hoc, cumin ahjsomnibusferèplantis, tumvero maximè venenoGs accidit. Non cnim minus necant, cura leuiter arefaclæ funt ,quàm cùm nuper ex terra extraâ:æ,aut de fua tadice decerpta: vitentes adhuc ex' hibentur.Neq; hic obrjci porch,à cadauens forma,quç altiici animæ fuccefferit ,hæc cffici. Etenira viuentes idem poterant.Quin etiam tunt,quarum, vel odor foins , vel v mbra dicatur pcmiciofa : idqj tum maximè, p^jj^j^j^ ^j# duraviuont ac vegetç funt.Tantum porto abeft,vt for freXnutquot; mæ ill® duæ,viuentis fcilicet plant®amp; mortu® fineca- n0nfunte. daueris,idcm agete poffmt.vt maximè contraria ope- iufdemeffè rentur. Sunt emm ipfæ quoq5 effentqs maximè inter fe ^iK caufie. contratiæ ; eo fcilicet modo, quo aduerfæ fibi formæ effe poffunt. Hoc fané confeflum arbitror,nonpoffe tara ddeordantes formas eiufdem illius effedus caufas perfe exiftimari.

4 Confiderandum illud quoqs eft,potcftatcs tales in i« PJ74n«4 revnanonnunquampluresamp;diuerlasinucniri.Repe- co wo f^, rias apud nos plantas ,(ne de nuper cognitis amp;nbsp;pcrlu- «»It«*«*«-ftratislnfulis exempla petere cogamut ) quæfuccù ha /“'‘^ ^'^'*j bent noxium,carnem innoxiam.Et multó facilius,^^^quot;quot; qua vna parte purgent, altera purgationes cohibeanf. vt Aloc,vtRhabarbarü,amp; alia.Certèvtrunq; diligenter lotumfi exhibueris,nÖtam purgabit,quam cohibebit.

' ’ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b x

Sic rofç quoq; vtrûq; faciût.Ncc cft difficile hic quo^’ partes,quibus purgât,ab alijs fcpararc:prxfcrtim cû (»ƒ fpontecxhalare foleant: amp;indupennfufamaquâcali' dam cxadèeas deponant. An duas dicemus in talibu? cffe medicamentis formas''fubffiantial’es?Arquinôm'^ ûu'aîîb^t're '^■”^ incft Neq; hçc in ablutisparticulis inlidct,quçp2^ »nifafft chhmæ funtjin cæteris non eft quæplurimæ funt:fot* mamq; priftinam externe retinetNec poteft in vtrif(lgt; partibus æquèineire.Quare nÔ poterit hic forma fub' ftantialis ponipro caufa vera amp;proxima talmadiomi' Eorm£ fub Rcperias ctiam fæpè eiufdem ipecici indiuidui fiâtu^s in tales habere poteftates omnino contrarias, Arcontra' vnj jpecie tias in cadem fpecic formas fingere is tantu pored,q^J o tun pu ratione caret.Præftantes Philofophi à nullainnaturaH gantes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• cmci pofle:cenluerunt.,vt indiuiduum auquod eapn' uaretur.facultate,quam fpecici forma exfc profert.amp;^ fe informatæ materiæ contribuit. Multo certè minus

fieri poteft ,vt vnius eiufdemq-, fpecici indiuidua fermas obriheantcontrarias.fLoquorde formisfubdau nas efficientibusmon de accidentibus.)Pórrö inuenias in hominum genere,quouisferè in loco,plùrimos,qui naturaà ciboac potu aliquo abhorrent', quibusalnim-penfe deledantur. Sunt quibus fudorem exprimât fc-liSjabfconditus eriam, quantumuis abfeonditö ibi elfe prorfus ignorër.Pôflem alia præterca argumenta mul-ta ad hanc rem probandam adferre, (vt illud ed, quod fîépè res difpares fiuediffimiles eandemvirtutempof* federunt:quôd aliquandö poftortum fpontèaequirun tunquod non raro cum ætate permutantur:amp; huius fa rinae^aliapnifi iudicarcm valide fatis demondra-turn effe opinionem primam confi-fterenonpofle.

ÎKm an facultas fit, qua formam fubftantialcm fine medio in re miftacomitetur ,videndum eft.ldeo an-tem hanc fentetiam à iam dida feparare ac feorfum exammare placuit, quod plurimiarbitrantur , tales po- Q^“J5po-teftate non effe fubftantias,fiue partes,vt fie loquar, ef- ^m”-^’-n”^ fentiæ formarum; quam controuerfiam hoclocoex* plicate no eft animus.Ergo qui formae lt;ƒ««lt;*ƒ*«« fubftan |f„(,;^'kJ tias credit,is nos in iam dida fententia refeUenda inhæ pbji^’H.ef^ rerc exiftimet. (^uiqualitatcs effe atque accidentia ca- rSp^rte,. rundem putat,is hanc refutariopinionemfeiat. Vtvt reshabeatinhacparte,certum femper hoceft,admo-dum finitimam clTe vtramq; fententiam :cifdemqj ar-gumentis ambasvelconfutari velcomprobari. Q^am obrem redecocinneq; argumenta enumerata vel omnia vtl quxdam hic repetentur.Quippecertum omni-no eft, quae hoc modo à forma pendent, perque cam in com pofitoinfunt,eapraEfente forma adeffe,eademque abeuntc,neceffari0 fimul cum eaabire. Quia fiinfub-iedo aliquo ea forma non informato inhçrere poffent, ab ilia forma omnino no dependerent.Quod enim cer propneM rxiotmx proprium eft accidens,amp;peculiaris incompo formation fito effedus,id alibi ne fingi quidem poteft. Quod alibi eflfinefor-effe conferuariqi valet,caufam in rc,cui ineft, habere o- »»«. porter. Quare non erit vUius alius rci diffetentis proprium; Porto monftratum fupra euidenter cft,ex tali-bus faculratibus'quafdam frequenter,non aboleri tan-tum,formafuperftite,verum etiam hacdcpulfa amp;nbsp;cor-rupta intégras amp;nbsp;efficaces infubiedo ferüari. Adhoc oftendéndum,exemplaadduccre alia à fupra recenfitis placuit :vt propofitxcaufaeveritas magis pateat. Medi' oamentum fumito purgatorium’, vt Rha barbaricum,.

amp;’per Chemiam aqua ex eo aut oleum, dice: aut aliud filibct. Eandem fpecie purgandivirtutem inpartibus arte feparatis deprehendesiquam in toto anteineU^ cxpertus fuerasdicet ca non fit m cundis partibiis fuu’ liter efficax amp;nbsp;vehemens. Tantum veró abeft.vtani®^ in aqua vel oleo (ea, qua dixfinduftria concinnè fe§t^' gato,) contineri aufis crederc,vtne cadaueris quidé^ ma in eo imaginari poffis. Plures enim de toto medici mento partes ab oleo feparatae funt, quàm vt formSiu co referuari potuiffe aliquis non rerum omniumigui rus exiftimare velit. Siquidem fuperftes manfiire cogi* teturdn alqs pptius partibus quxrcnda fuerit,quaniiu aqua vel oleo. Ergo facultatëpurgandiRha barbaries non à forma fua accepit.Etenim fi per formte præfcntiâ cöpofi to ad fuiffet, per ciufdë abfentiä eidem adempt^ ^hiburba- fuiffet. Adfuit verb amp;nbsp;viuenti amp;nbsp;mortuo: quinetia pai' ri purgd tibusadeft,in quibusne cadaueris quidemprimaiH^ trix faatl- forma feruata fingatut. Ratio cade valet, in alrjs quoQ' f4f non eft pmitis cópluribus. Poteftin nonnullis purgatrixfarul-\'?^^ tas minore laborevrilifflmè fimulatq; pukherrimèft* • pararfmaccrationenimirum, de qua hoc loco differs' re non eft tempeftiuum. Satis dl in præfentia, fi intell‘' gas, vires iftas in certis partib. feruari, in quibus totius formam feruari nemo faute mentis putaucrit. Quod 11 forma- potefiatcsfuiffcnt.ab cafeparari nullovnquani ingenio,nuliaarte,nullavi naturalipotuiffent.

Tdcültdtes 2 Deindequbd fupra quoq; recitatum fuit,oportet formdrum facultares iftas in cunélis eiufdêfpcciei indiuiduisinut tn omnibiK niri.Vbi namq; forma eft,ibi quç ipfam cqnfequuntut, itrdiuidais adeffe quoq; oportet:quemadmodum Humana forint hfunt. fiue animanulquareperitur,vbi nÖ fimul etiam riden di poteftasrepcriatur.Atqui multa funtindiuidua,qii^ abdiras illas facultatcs,quasanrc habebant,amifenjnt) vt exemplis fupra perfpicuü fecimus. Quinimo nee om

PROPRTETAri B. MEDIC. l^ nib. adfunt indiuiduis eædë fenipcr proprietates. Repc rias qui vehementer ab ouillis carnibus purgetur: ficut nÖ modo Galenus fcribit, verum etiä certiffima cxpe-lientia ipfe verum effe cognoui in compluribus.Repe-rias baud multó pauciores, qui abfq; omni incommogt; doipfis lucundèuefcantur : quantumuis antè nunqua deguftauerint.

3 Quid,quod non fempcr nobifenm nafcuntur iftx A6Jit*pr9 proprietatesian nonapertèidprobat,àformanonita P*‘‘*J.'***’ cas dependere,vtimulti credunt ? Intcrdum aduhis ac- ”jfj™^ cedunt ; fepècum state permutantur. Etenim inuenti ortoretn« funt omnibus temporibus.quibus quod aliquando in'- q«jt«fd5. gratiffimumfuilïetjstatis decurfu redditum fit iucun-diffimum. Quarationefadu eft,vt aliqui cibis quibuf-dam fenefcentes magna cümvoluptate firaul amp;nbsp;vtilita te vefci potuerint, quos adolefcentes non fine certo pe riculo vfurpaffem. Taceo quod non prorfus nullifue- QS'^ runt noftra etiarn memoria amp;nbsp;patrum noftrorum ,qui ^^ƒ J’ aliquotemporis fpacio ederenihil potuerunt;quantü- ''^^^^ ‘’^^^^^ uis ante non feeus atq; alij omnes cibo ac potu gaude- ^ixerunh rent. Nota cfthiftoria Spirenfis puells. Nota quoq; eft Nicolai illius Heluetijjqui per annos circiter 20. line omni cibo vixit. Qjii vel non credit ante dia;a,vel non capit fatis,attenté pcrlegar,qus aGaieno de confuetu-dine perfcripta funt. Ad quam rem itidem faciunt.quæ in 18'.ca.l1h9.de hiftor.plant. difputauit Theophraftus. Item quod quidam venenisfeipfos afl'ucfecifle credun tur:qusnemo nö nouittota lubftantianobis contraria amp;nbsp;perniciofa Ergo fi per formara fubftantialcm hoe ^^ },j,},„i. nobis ineft,vt à venenis pcrimamur,amp; confuetudine af ^^.^ „npj. fequi poffumus,vtcanobisnonnocean'rgt;fednuti-imcn fließe at ta potins fiant, ncceffeeft vtfatéamur, alicui indini- jo^mA I^s-duo poreftatem ineffe , quo fimpliciter puguet cum t,;Hf.« p.'(•■-eo. qnod eidem à tota ineft fpeci e. Hoc perinde eft, £(u-nlt;.

AC fi quis dicat,hominis aliquodindiuiduum poiTcclI^ irrationale amp;brutum. Deinde poterie .cofuctudinch; cultas, qux ex finu forma: fubftamialis prodit, muta» amp;nbsp;fuperari. At neutrum credi ab homine fano debet' Quare confitendum nobis erit.neminemjquatenusbo mo eft.id eft,quatenushumanam formam habet, nU' triri veneno poffe. Quód enim fpecieialicui naturai»' eft, hoc omnibus dus indiuiduis ineft.

\ndiuidua 4 Vcriim enimuero indiuidua cuiuflibetfpeciri»'’ facultdtes illas duntaxat facultates poflldcnt, qua: formâ tubflan' bibtnition tialem confèquuntur, fed alias pra:ierea,quæ tempêté; à forma ntenti cuiusq} comités funt.Hinc peciriiarcs iftæ ho»* froftHat- num proprietates tJ'icuvyzBa.a-iM appellarç exoriuntut' Abhaciententia non difeordat AuerroesiUe :cii®gt;® materia acddcntiainefleconccdit,qua;formaepraefe»' tiam non confequantur. Hifee qualitatibus diterimi»* taferèfuntvniufeuiufque fpecid indiuidua. Quamob' rem fieri poteft, vt materiales iftæ qualitates in-cctt» hominibus reperiatur, per quas veneno alijs homin'' Kithrida- bus pernitiofo paulatim affuefieri poffint. CertèRe^ /«Rfx. Mithridates,longo fuæantidoti vfu,non fubftantialet” formam,fed temperamenti fui proprietatem immut»' uit:vtvencnaei nocere nuUapotuerint: tum-eriicä»* maxime cuperet.Quod fi temperamenti proprierasve nenisrefifterehoc pado poteft, valdèprobabilc eft J' non neceflarià, veneni quoq; vim non tam formselub ftantialis, quàm temperamenti naturam amp;nbsp;propricra tera fequi. Simili propemodum rationccontingerevi' detur,vt,qui ab ouillis carnibusante vehementer put' gabantur, poftquam aliquandiu ipfis vfifunt.illisqut a(rueuerunt,nonamplius,abillis purgentur; tanquaut diflîmilitudoper crebrum amp;nbsp;longiorcm v(iiin cartin’ expunda delcraq; fuillet. Hacratione affirmât 1 hef' phraftus lib.p.cap.is.de hiftor. plantarû quafdam H'^' boiu

PROP RIETATl B. ME DJC. 17 boro fic a{fuGuifle,vt deinceps non amplius ab eo pur-garentur.Sed quid hac in re verum fir,in prxfentiarum non maximoperè laboro, dum iUudcóftar,facultatcm. qua certi homines vcnenis refift.nnt,non à (ubftantiaU hominis forma, fed à peculiari quadam materiæ tem-perie proficifci. Ex quo fequicur extra omnem contro-uerfiamjftam proprictatem,quaaptihomines funt,vt à veneno interficiantur,nö à forma ita penderc,vt proprium eius accidens,aut propria facultas exfiftat.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimiliter prorfus temperata fünf.led inter fe plurimum

rialium aut qualitatum;quibusfit,vt indiuidua inter - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedifcrepentilicetformarafubftantialemcandS partie

ciparint. Formx etenim, vt dicebamus ,hifce gradibus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non minus carent,quàm numerorum fpecies. Quam-.

» obrem cùm fuis facultatibus forma nunquam amp;nbsp;nuf-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam deftitutafit,nonhuius, fed materix vclfubiedi

'KonqudC- dum eft.Quod fi non quæuis in materia mutatie fa^î^ «w fubie- ineptam ipfam efficit pro formç lufceptionc,maximal âimutatio ofnnin5 pas efl’e oportet,qua:materiæ proprias vk^ oUU^ ^^’■^’■’^^*^*^'^^^ aboient. Cuius rei cxcmplacuminalip ° ’c . rebus cundisferè, tum in illis, qneper Chemiam fiußt» toHit plurima nobis occurrunr.oæpe namq; aqua vclolc*’'’ ex planta quadam elicitum,odorem,(aporem,viresqut penè omnes retinet, quæ in tota repenebantur plant» Hoc inde accidir,quod in ea totius planræ particula,tlt;gt; tiusmiftio certoquodam modo eft referuata:inqt*^ formam totius conferuatam effe nemo,arbitrer,fanus dixerit.Nonnefcio,aliquando,imô plerunqj totas plaît tas ratione vnius partis odorem aut faporcm poffidc-re: quâ fi ànliquisleparcs,ipkis finceoodorcacfapO' rc fis muenturus. Siuc hoc {lue illud credas (accidit c^ nim vtrunq;: in diucifis feilieet rebus,) haud eft diffid lècognofccre,non quamuis mutationem maten«vt* res tollere,aut etiam hebetate, fed prorfus maximal earn efte oportcre. In caufa eft, quod latitudinem ma-gnam habet, intendi remittier; plurimum poteft, ante-quam vires fuasomnino perdar. Hac de caufa, port va' riasnonnunquam mutariones, qualitatesipfafuasad' hueferuat. Qui exemple rem planiuscupitfcirc,lcgat Galenum, z.libro de alim.fac,cap.6. de cucumcre.lteW expofitioncm horum Hippocratis verborum , Mnlicf» capra, elaterium aut cucumerem filueftrem edenteS) pucris purgatio • Quarc non eft necefte, materiam ha-édenusmuratam,vt formte domicilium aptum porté hbet corru ^^^ nequeat, vnacum forma vires luas proprias amit* ptione ad ’■^'•^' ^°'” ®*^**” aut rationi,aut fenfui,aut expericntiÇi fgt;rimama- autdenique dodorum hommum fententiæ confenta-tmam pro nea eft illorum opinio,qui in qualibet corruptione,dif cedit di^o- folutionem adprimam vfquematcriam procederedi* lutto. fputant.Tam earn réfutant manifcftèfcn!us,quàm eer

tb nos docent ignem calidum effe.Quamobrem ne re-j feUcnda quidem eiufcemodi imaginatio , feu potins i lornniuna fucrit. Teftimonium quod ex Ariftotele cx 5 libto deGcneratione ac corruptione proférant, vel eft i defimpliciumcorporam ortu accipiêdam,vel alla ex«! ,1 pofitioncmolliendum. Ita nanquc intelleâum, vt bi j intelligunt,verum efle nullus unquam homo proba-{ bit.In præfentia fufficit indicaffe.matcriam,quç pro for i, ntæ fufccptione amp;nbsp;conferuatione concinnè præparaca 9 fit, nullo alio prætcrea apparatu indigere ad iufcipien-j das facilitates, quas eadem fecuaa adducit : imb in faa j effentia comprebeafas teilet.

y 6 Hocinlibroilludetiam pretereundum nequaqua Pofeti^oc-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fucrit, vires feu poteftates,quascerto genen à forma cult£ t^iè

/ fubftantiali contributas aiunt, altjs nonnunquamre- i» «ÜKcrfjs r bus natura amp;nbsp;fpecie diftindis communicati. Exempla ^quot;“ ‘^

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bilcm affcuerat, fi perforataepruno feammoneæ par- giifori/quo

• ticulx inferantur ; amp;nbsp;foramina Into probe obturentur. ”’°‘^® ^’'*® idem quoque affirmât,arborisfruftus purgarc ,ad cu- i’“quot;^’ ius radices Elleborus proüenerit. Audiui lupum fali-

1 ftarium purgatorium euadere,fi ibi crefcat,vbi magna i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit titbymaUorum, aut Ellebori copia circum radices , eius. In decofto Ellebori Sc colocyntbidis maceraritri 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticum lubent aliqui,eoque pullos faginari. Horum cat « nem purgare ftrenuè afferunt. Quam fæpè forma in ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamis amp;nbsp;tam multis permutationibuscotruptafit,cæ-

cus etiam petuiderit. Galcnus m tertio de alimentorû j^j c^y* 1 facultatibus,cap.i8,amp;in 5.de tuenda fanitate, cap.7.af- quomodo - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firrnat,(amp;quidemverè^laccaprx,quæfeammoneam purg^tori-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;titbymallos vel raarinam brafficam depafta fue- «meKudot.

Epidem. in expofitionc pcnultimæ fententix (inQ”^ idem Hippocr.nÔ de capra modô,verum etiam de mu-licribus affirmât,; de coturnicib.præfereaaddir,qno(i hue etiam pertinet. Illudinfuperquofda aßeruifle 31t) (quorö ipfe probare videtur fentenriam) comeftoruni vires non in fanguine tantum amp;nbsp;lade animaduerti/e^ etiam in fudoribus deprehendi, alqsque excrementis: quod etiam Hippocr.lib.de morbis, 4. affirmauit. Hin^ eft,quod non parum referre putet,quo hue mulier,fiu^ animal cibovfum fit,cuius lade falubritervtivelis. IW offibus canes nutriri præcipiebat,quiipforumftercort vtiliter vti folebat.Hac etiam de caufa lupinum ftercus non fimiliter valere quodlibet putatur:vt reliqua omit tam.Ergo fanguiniatque adeó ladi communicatavit' rus purgatrix eft ab illis plantis, quas peredcrant caprf Ex quo neceffario concludetur, vim purgandiin taU^ bus plantis, non fuiffe, aut etiam nunceUe, forms fulgt; Forwf eer ftantialis proprium accidens. Quornodoenim quod te pro(gt;rie certæalicuius forms proprium eft,in alia fubftantU) tMnen re~ non fpecie modó,verum etiam genere diftinda,con-ptriturim fiftcreac vigcre poflit ? Effet hoc ml aliud,quàra pro« eUaJ^eeie. prium faccrenonproprium. Siquidem quodindiuct' fisnaturafubiedis reperitur, id non poteft vnius cc rd proprium cenfert. Caliditas,quiain multis rebus ineft nullius earum propria exfiftit.Atfummacaliditas,qui3 in foloigne inuenitur,folius quoq; ignis propria eftdt dieitur. Quod fi formam communicatam fimul cum facultate cogites, crunt dus res diuerfæ,vna.Quçcunqi enim vnam numero formam obtincnt,vnumfunt;nö pIura.Nifi vnam formam in duas diftrahi pûtes : quod tts «5 ƒ««^pcrquàm abfurdum-videtureffe in propoGto noftro. ttgt;forma,lt;fit Sanèproprietäres ifts,cum aliudnon fint, quàm for-nos mdo^ marum vires qusdam, non itainipfa infunt , vt nos mo^. indomo/habitamus, (quodredè amp;eruditè.Galcnui - nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monuit,)

monuit,”) fed it a in ca infant, vt non nifi ratione ab ea-dcm diftindx fmt. Ex quo facile perfpicitur ,cas non poffe alibi,qu'am in formis,quamin funt poteftates.co gitari acfingi. Quare fi hx comunes fiant rebus alqs, formamquoq;communemfieriomninb oportet. Si diuiduæ forent fubftantiarum efFeftricesformx,fides fortaffe taliaaffeucrantibushaberi poffet.lam cam di-uidua nulla fit, non poterunt tales potentiæ fepatatx inueniri.At hoc ufuuenirc oportet, fi dereliûo fuo fon te,ex quo puUulabant,alienoinfubiefto inhxret.Non Occupdti^J debet hoc in loco inftituicomparatio cum palmitibus aut ftolonibus plantarum:inquibus anima plantxft-mul cum viribus eiufdcm feruatur.Non enim hie vires plantx abfq; anima,cuius potentiæ funt,alq cuipiam rci attributæ inteUiguntur. Deinde no feruatur forma in illis rebus,de quibus nos lóquimur,vt in palmite con feruatur. Quis enim fcammonex animam in fanguine aut lade caprino ineffeopinctur? Adde quod in palmi te non eft eadé numero anima,quç eft in trunco,à quo abfeiffus eft palmes. Sed nec pars eft hxc illius animæ quxdam;fed fpccie,non numero eadem.Proinde nulla poterit inter hxc, amp;nbsp;ea, qux nuper de propriarum po-tcntiarftfeparationedicebamus,collatio inftitui.Nce decuiu propagate fchasfacultates quifquam temere arbitra- proprict4-bitur: vt ealiditatemfefe in aquam promouere cerni- ^« flt; ipf^ mus. Generat enim ignis cahditas fimilem fibi ealidh quot;®’* prop# tatem,non exigne in aquam tranfit,veltota,vcl fecun* ^'‘’’*’ dum fui partem aliquam.Pbteftfe ipfam quafi in aqua introdueere,quia materia aquxaptanata eft,que ignia tur:amp;defidcrat ignis,qux attingit,fibi affimilare.Quare aqux materiam, quoad poteft, tranfmutarc tentât: quo tandem ignem ex eageneret .Ulæ ante qualitatcs, quibus hoc eft negatum,vt fibi fimilem qualitatem in proxima materia generent ,nullumfui veftigiuin ahe-

no fubiedoreliqnunt,fedcû forma fuaaccedunt ßm'jl ac recédant inftarluminiscum corpore lucido.Solislii men à folefeparari nulla vi poteft. Non enim inteteip' à corpore quantumuis denfo valct.vt non continuatü ad folem, amp;nbsp;in eo tanquâ fubiedo inhæverc videatut’ Necin aere foie occidenre vllum fui indicia rclinquic qnantocunq; tëpore eum illuftrarit. Vt igitur hoc non ira poteft imprimi in aerem, vt in eo abfq; folis praelc® tia fubfiftat,i£a occultç iftç vires nunquâ in alicnofub-icólopcrfiftent:proptcrea qnodfeipfas pronaouerein-ftarcaloris nequeuntSi enim poflentgt;formas etiâfuas introducerc in proxiniâ materia eadê ratione poffent-Quodenimformeviinin fefufeipereeopoteft modo» vt tanquam formam infcferuct,ipfam quoq; format recipere potcrit.Qiiod ftetiâ detur,non continuo for' mam recipi, cum facultas iplius rc.cepta fit, falfum tr men foret, talcs potentias ex formte fubftantialisfm“ prolatas fuiffe,ciufdemq; proprias amp;nbsp;peeuhares facol 'LapfutVer tates exiftcrc.Hinc p.crfpici poteft, qua non vcrè amp;nbsp;non f^^^gt;. nbsp;nbsp;nbsp;bené Ferneliusaftirmet,tales vircsinterdumeoufq;pf

netrareinmatetiarn amp;nbsp;partescrafiïoreSjvrabeuntefof ma illiusq; tempcramento difloluto adhuc in fubftan tiaamp; materia inha;rcfcant. Quanquam,vt alias viriUi! folct,paulö antèidem hoc aperte negauerir.

Proprieti~ 7 Ad hæcomniaaccedifquod frequenter in alieuws tesdlormA (pccici indiuiduis pcrpaacis,ccrta talis deprehenditut fubüMtu facultas.Quefiàformafubftantiali ortafmliet,needle it infunt m j-j^ jn omnibus reperiretur. Qnod enim per formaiO' çinnsbimn ^^^^ natura amp;nbsp;per fe ineft. At hæc femper amp;nbsp;in omnibus ^‘ nbsp;nbsp;' infunr.N.öenimindiuiduivnius forma effentiadifted

aut virib. à cuiuslibet illius fpeciei forma.Quare quod vni ineft non a ! ten, am nö eft à forma profcöum,hoc eft.foliusformæ non ell potentia,aut vniucrfa phifolo phiafaifa eft.Poftenc hic quoqi plura adduci contre fecuU'

PROPRlETArrS. MEDIC. 3y fccundam opinionem, fiquidcm rcs poftularet. Qua proUta funt, vaUdilïunè ,quodci;at ptop aftturn, de* aaonftrant.

CVm ergo nee fubftantiales formæ fint iftæ faculta An occultes , nee einfdem potentiæ cflcntialcs ac propriæ, f«« f^culu-confeftarium effevidetur prorfus, vt cas vel tempera-- ^‘^^ß'^^ P’'® mëta fine miftionis terminos putemus, (quos t^pet^eug P^^^^'^f^^i* Xôyüç Ariftot.fcitè alicubi appcllauit)vcl temperamen- P”'**”“quot;*® torum proprietäres. Etenim quod alicui proprium cft,^?^*^^,.^ ^^^ ac naturale,à natura deriuatü oportet.Natura aüt vni-’f^q. y^ ufeuiufqs rei forma eft in materia, per certö tempera-^„,jPt mentum præparata Ergo cum proprietäres iftæ fint na turales quædam vires,ft nö funt ipfamet forma,aut hu ius potentia propna, confequetur omninó,vt materix fint accidentia,hoe eft,vt fint quædam tempcramenti vires.Sanè fpecificæ dicutur à plcrifq}, propterca quod propria fint certarum fpccicruna accidentia. Principia prindpia verofubftantialia fpecieru funt materia deccntcrappa mHmfMb-rara,amp; forma.Quod igitur non àforma oritur,à mate- /ïantuiw ria proficifcatur eitnece(fe.Qviarecüforms potentias ^Hf-non efie oftenfum ftt,materis apparatumconfequi eas oportet.

VEru enimueró hxc quoq; fentétia ingenti diffieul ”^^^^7 täte nö carct.Etenim negari ncquit, quin rcs natu- ^^ ^^^^^i^ tales omnino plurimç/imô fortaffe oës) vnà cü efficië f^^proprit tefubdâtiçforma potcftates,quasoccultas appeUamus tatapcr-ætfus amittât.Viucns torpedo tangente fc,imó nc tan d«»t.

gentcin quidcm proximé trcmulum reddit: ( ficutali' qui fcribunt J mortua non modo nihil horum poteft fed etiam in cibos fipe vlla noxa venit. Echeneis pifdS) cum viuir,nauem remoratur;(fi üdes habendaeftAW' ftotcli de hac re dubiè loquenti ) mortuus verb,ne fi W tam quidcm nauem talibus operias externe,amp; rcplcï5’ imb etiam oneres,interne,vel minimumimpedit.Stm thionis viuentis venter ferrum conficit:Mortui ventef nihilo plus agit,vel m ferrü uel in aliud quodlibetcor* pus, quàm alterius animalis mortui venter. Ratio cac* eft compluriumaliorum.Hæc exempli tantum grätig reccnferelibuit,vt quçrotamcaufamp!aniflimèdelt;:l^ rent,illuftrent,probent.Qu^i his non eft contentus,angt;' °mi oculos citcumferat, amp;nbsp;nullo non in loco reped^'' AmmAium quæ eum étudiant. Ab cade fieri caufa perfpiciet,quo^ occuUitvi- animalia vix dum nata inter familiärem amp;nbsp;noxiuni 0' *'f^' bum diftinguunt : quod ouis lupum.nunquamvifufl'

fugittquod^runnirufuisterrcturElephasïquodadcai’ turn galliexp^uefcit leo ffitarnen vtrunqj hoe vcruiö eft. Caufas certè vt dubitem, de pofteriore præfcrtina habeo minimèlcues:/quod anasaquam petit,ineaqj natarecum nó didiceritvnquanouit:amp; tandem quo** res omnes admirabilia quædam cdunt operaiquoru'” caufæintélligiànobis nequeût. Et vt foloriens lumc'’ nobis adfert fecum, amp;nbsp;occidens idem illud à nobis aU' fcrt, nullo poft fe indicio eius reli(fto,ita facultates iö®^ cum formis fuis adueniunt,amp; cum fifdemteceduntjVt ne animaduerti quidcm veftigium aliquod poftejuö®* vpau etp abitum polfit.Horum quia plurima quotidiè fieri vM^ adminbiUa mus,non admiramur: vtprudenterAuic.inlibeHo^^ funt, no de- medicamêtis cordis argritudinibus occurrétibus, (q®* miumitr, locum fupra citauimus,) admonuit.Certum nihilo®*' nus eft,non minus admirabilivirtute fieri nonnuUa^** ijs,quæ quotidiè arpicimus,quàm quæ rarb fieri eer®'

mus-Exiam commemoratisliquidó apparct,in pluri-nis rebus,fi non in omnibus,«occultas poteftates inef-c,quas aformaCubftantiali verènafci dependereqj iu-dicandumfit.

)

a o

\-« t

•

:c C 4 i' Ü V li

IN tanta return fnnul atq; opinionum difcrcpantia quid dicemusrArgumenta rede diffolui non facile poffunt.Vtrinqifunt,quçfenfuû teftimonioveriffima cöperimusiquxq; negari nee debent nee poffunt.Sanè qd aliud vçrè ac rede dicere poffimus, quam nö vmus generis, modi, naturæ, talcs facultates effe nö video.Ergo vt res fiat elariorifummatim quxdam de return viri bus hic mc.attingerc oportet. Adionum in rebus natu ralibusprincipia funt,ipfæ primum forma return : de- P»;*««?^ inde habitus:poftca potentia naturales appellata: de- ‘‘lt;^“’”“ ‘’* mum qualitates prima:amp; quas'3rc69gt;)T/xàç nominauit ^‘^‘^ ^‘*^ Ariftoteles. Sub his temperamenta contincri nullus ^,]^^”°^ nefeit.Quia verb habitus redius creditur adionis mo* '^’'’ ’ dumqucndainefficere,quàmadioncmgignere;(Nam nabitut a^ perhabitum non agimus fimpliciter,fcd facilius amp;nbsp;re- ^ioni non dius agimus)cumq; in rebus anima carcntibus,quàles f^lßcit,feili fere funt medicamenta,locum nullum habeatmon eft, 'quot;‘f**^* curdeeo plura nunc dicaraus.Necde qualitatibus pri-mis feu 'Zîraô»]T/«alt;ç longior nobis fermo habedus, dura nö inquirimus notas facultates,fed occultas amp;nbsp;abditas perueftigamus.Reftat igitur,vt velinforma,velin tera pcramcnto,vcl invtnfq;,vires latentes iUasquaramus. I» quibM Cumformanomino,proprietäresfiucpotentias cius warenia fimul intelligo.Duo proinde funt abftrufarum potcfta /’quot;^ ^^^^^* turn genera:quorumaltcrumformçtribuitur;alterum flt;^^nUitesgt;

, temperamenti proprietatem confequitur. Quoniam enim formarü potently rebus faluis abeffe nö poflunt,

ac multas nihilominus occultas vires aboleri coring'' abfq; return, in quibus infunt.corruptione: plurimï’ quoq; poft formæablationê remanere ccrnimus,oin' ninó tenendü nobis eft,nÖ omnes eiufcemodi faculté' froprieU- tes formarû eße poteftates. Nam quæ talcs funt,certs tesfimittru fpeciei îîîdîüidüis omnibus fern per adfunt;qualia pro; quakipnt. pj-jj quarto modo Dialcdici:cffcntiales potêtiasC«“^* ^*«o-»ö-/iwJ'f«r)Phyrici vocant.Quein paucis folüfpee''' indiuiduis inucniuntur,nÓ è forma.fed c peculiar! te® pcrie,quæ /J'/efruyK^ÄTK» Medicis nuncupatur,manat' Q«^ P«- Quæ in plerifqi vel omnibus reperiuntur, nee cumfo' prièresitc mis abcunt tamë,temperamenti fobolcs,amp;accidentia àdètiapnt. quædam,cenfcri debent: nö pro fubftantqs aut fubfton Duofunt j-jæ partibus,vt fie loquar.habendæ funt.Manifeftue'' abditarum go nunc fecimus.abditarû potentiarû duo efte general pote uturn ^ çj^p- altéras rebus eflentialitcr amp;nbsp;propriè incftejCuni ^enen. ^^^ formarû fubftantialium JSi veluti partes!

altéras qualitates exiftere, quæ propter temperamcnti proprietatë in rebus inhæreant. Magnum porto intel vtrafq; difcrimë eft : quod partira ex iam didis, parti® 'ex diccndisjvnicuiqj perfpicere licet. Erenira eflenr®' Cytodiffe- igg facultatcs à rebus, quarü funt facilitates, feparabi' ^occul^'^ a ^^^ ^^ ^^’^’■‘ Qi'^“quot;'“ adius carü fecundi pofTunt impr taU *6r dttirtamcprimitollincqueunt:quinres ipfacorrupt mabot^a lir Non vira videndi ab horaine,quantifper homo pet' (ff^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manet,abftuleris vnquä;fedne ridcatvarfis cruciatib

alqsqj modis facile perfeceris.Herculei lapidis tradis nem præpediri aiut,fi is aUq fuccoperungatur:aiitAd3 . . . . mantis interuenru.Verùm his fidem habeat, qui velir ^no^^ule ^°^ interim in cundis rebus miftis effentiales potcü’ it dâu. tesElemcn£orünontollifcimus,tametfiaö:useorüfC' etß poten- cundos vehementer retundi amp;nbsp;impediri compcrtübgt; tidmcdlefd beamus.Ignis certèin vinoadu non calefacintamctfi dendi non potentiam calefaciendi nequaquam amiferit. Acrugo tmifcrit- ctiam çum oleo amp;nbsp;cera perraifta carnes nö eroditdicr'

f 9. o P Rl E t A TI S- MEDIC. If-crodcndi poteftatë integram conferuant. At aliæ pote ftates cum temperatnenti cettü gradum comitentur, nonnunquadeleri poffunt,rebus,quibus iciunt,incola mibus permanentibus. Nö enira percunt res cötinuó, ac mutatum quouis modo eft tcmperamentü:fcd cum fines amp;nbsp;latitudinë cxccffit,quç forraç propria eft.Quæ-hbet enim forma temperamentû requirit certum qui^ dem, attamen fub latitudinë quadam;quae in plurimis rebus tanta eft,vt quamuis formç adhuc congruatjUo tarnen gradu earcat,proprer quem certæ adionis eau-fa exfiftu Equidem inter priuationcm amp;nbsp;habitum , feu formx perfedionem ,diminutionesacdeprauationes partium materia: plurimæ (unt -.neequxUbet materix qualitatumue ipfiusaudio veldiminutio formâmes fubiedo peUere apta eft.Hane ob caufam non cafdem quouis inloco enatx plantx vires retinent’. tametfi na turam amp;fubftantiara neutiquam mutaucrint.Hlnceft, quod qui vinum ptius ferre non poterant, poftea vti-liter amp;nbsp;iucundc codem vtantur. Altera differentia eft, quod lubftantiâ eöftituentes potentix,prxfertim verb x animatç plcrunqi adusfecundospromût,quotics con Potètiafir ucnienti obiedo occurrüt, abfq^ extemo adminiculo. mitrMm «5 Magnes certè adu femper eft ,fcmperq-, ferrü ex iufto wi«c«nmr interuallo, fi à re oulla externa impcdimentû obijcia- * “^’quot;^ tur, ad fe pertrahitmee eget ad id opere illius rei extra*^“”‘^“”’.‘^ fe pofitç. Sicoculus naturaliter aftedus in mcdioillu-^^’”“^^^'* minato prefentes colores vider abfq;co,vtcxtrinfccüs adiuuetur. Sicplantæfamihares fibi fuccos prxfentes p^t^ff^t^x virtute infita perpetub attrahût, altérant, cöcoquunt, to-ÿjeî x mutant ; modo fecundû natura habeant. Sic ignis fini- pmeipio plexcôtinuè calcfacit:aqua fimplexfemper humedaf. extemo x nullius externs rei impulfum expedant. At facultates Äw red: occultç(De notis aliter loquendû eft)quç materiç ac të pwntpc«» petamenti proprietatë fequunqextetno principio indi ®®’’

gent ad hoc,vt aftus fecundos proferannquod cum is alijs, turn in pharmacorû viribus maxime eft cuidenS' Quanquam enim aliæaÜjs adui funt propiores,pl«' ræq; tarnen non prias agunt,quaabinfito calorefubit da corum foluta amp;nbsp;corrupta ftnt:vt remotis amp;nbsp;fecretb partibus al:enis,a quibus efficientia earum obtundebi tar,liberiiis agant.Qiiemadmodum vis ignis,quæin’' • no eft,ab admifta aqua co vfq; hebetatur, vt obfeurius lt;multó calefaciat ,quam cùm per diftillatione aqua fr parata eft (quisinficietur manifeftiore effeignisfacul' tatem in vino diftiftato ,.quod aquam vitæ nominanti quam inintcgro? Jita ferme occults poteftatesadus fuos tunc exerunt euidcnter, cü à congenito noftroc^ lore velutex profundaad fuperficie protrahütur.Ergß licet omnesabdirx poteftares, quæin rebus namralib' infun t,refpcduaüuum fuorum potentia;fint,nonafli' (funrenim vel aâus velqualitates in materia J ingd” tarnen eft inter ipfas diferimen. Etenim fubftantiald quantifpec fecundum naturam affedç funt,ab extern^ caufis nullisimpediuntur, amp;obiedum habet prafen^' femperagunt.matcriales autem tuncetiacum natura-liter conftiraita: funt res fubic(ftæ,in fcipfiscaufas tenent propter quas agere no poflunt: amp;nbsp;ob id principio j cxterno,a quo in adum pcrdueantur,omnino indigd-Potetußr Exmododidis alia emergit diferepantia.Nara fornia-maksinte' rum poteftates tanto agunt illuftrius,quanto fubied’ gré, mate perfediora meliusq; difpofita poflident MateriæaôJ rM/fscerr« facultates adus fecundos tunc fere folu.perfedifli®* f)t£ eutden pxQferût,cû fubiedafolutaSt^quodammodocotrup^ tiws agunt. funt.Equide pharmaca occulte aliquid agetia vixag0tgt; nifi velin pulueremtrita, uelalitcr corrupta propm^? tur-quoin corpore ocyusadûrecipiant.lntegra proie do nulla intra corpus fumëda proponutur.-quomodo . nonnullafortafl’c foris admoucri baud inepte poflin'' . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diûgt;

Diftinguuntur hac etiam ratione, quod fubftantiales 4 in omnibus fpeciei indiuiduis neceffarib infunt ; quod PoteM mi dematetialibus non item affirmari debet, Vrenim ex teridla «3 hls allqux omnibus 'adfint,non tarnen neceffarib fern- f««^ ««ff-per adlunt. Plurimçquoqs reperiutur in paucis quibuf ^‘‘^ ^ “”* dam,nonintota fpecie.Patetexprædiais duo effeoc- y' cultarum virium genera: quorum alters fubftantiales ^’*‘ “**' vocaripoffuntac debent: cum fubftantiam conftituât, hoc eft,formarumpotentiæ acvclut partes exfiftant: alterç-accidentales amp;nbsp;materiales rede nominantuncu matenaiquaiitatetn feutempcramenti (quodfubftan tia non eft) ac miftionis fequantur modum. Tertium ^i^^T°^i genus nullum habetur : aut mihifaltem incognitû eft. !“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* tth emmadmirabuesiUç vires,quæ in matena amp;nbsp;velu- nwHumc/t. ti cadauenbus plantarum rerumq; aliarum deprehen^ duntur ,propter fotmam in eis procreate funt,nö funt tamenformarum partes :xum ea perempta in materiagt; temaneant. InRhabatbari femine (exemplo iftolibet O’””« ®** rem dedarare) vis ineft fubftantialis talem tantum* «“t^fpo^®* que fuccum ex terra attrahendi, qualem quantumque t^.*P”quot;* certo modo alterarc amp;nbsp;coquere poteft ; vt ex eo tale corpus,ex tot ac talibus particulis,fuoac certomodo Xemfet temperatis amp;miftis,conftans progeneretur: quale fine qn4«ti«r. ' hacingenerari nonpotuiffei. Verum in huius genera-tione corporis forma Rhabarbari elfedoris habet ra-tionem. Quare areeffedafepararinon minus poteft, qukm opifex ab opcre feuædificator ab ædificiofciun-gvvalet.De occultis poteftatibus effedricibus (cie^yi]. TiKCMy fine wlt;gt;i'nx.«2? ■ ) hue ufq;præcipuè locutifumus: qux qaia.£acilc 7roôgt;i7Jgt;calt;ç accommodari poflünt,labo-re cofuperfedebimus.lllud monuiffe futficiat,ex praedv ftadeclärationeamp; diftindionenulloläborc turn ad fu pra propofitas rationes aptè r,cfp0deri,tum problema-ta.alia.huic difputationi aftiniareftiusdiffolui. Hinc.

CunUqui enitn can fa peti debet, quod quidam homines, non o iufeo, vh nines, à caico,aUtjs, cæpis, vino,amp; fimiÜbus rebui no.ö-c.aè. natura abhorrent. Hæ proprictatesætatisdecurfu.pf“’ ft^rreaat. ya^jj corporis ac temperaturæ mutationc : pro coß' fuctudine,viûu, amp;fimilibus, aliquando permutantut' Quod quomodo fiat,àGaleno cum in alijs infinitis fó' me locis,tum in libro deconfuctudinc feitiffimêexpo; fitum eft.Huius generis ilia quoque fuit qualitasinMi thridate, qua fe tutum ab omnis veneni noxa reddide; rat.Talis amp;illa exiftimanda eft,qua Athenienfis anusö cutaealTueuit.Huc etiam pcrtinet,quod aliqui fdes/ö tos appellatos.) ita habent exofos ,vt nifi èloco in quo ipfi funt, expellantur,in animi deliquium incidant. É»' cmpla huius farinæ infinita quotidiè nobis occurrunf' Neemirum alicuivideri debet tales qualitates mate' riam confequi : cum prafertim colores, odores, fafO; rcs,tam varios.tamqueadmirabilcshinc gignicunöi Q«« pro- fere fciant. Ha proprietates licet occulta amp;nbsp;fint amp;nbsp;di pnetates cantur, atquea nobis vix, imó ne vix quidem pcrcipi mägK mi. queant,non tarnenpcrinde funt imperfcrutabiles,amp;r« «alt;^ per. motaabintclledionehominis ,vt priores. Verunidf ftruubiles. j^^c repoftcafortafle plura dicemus.

NVnc quia definitie aptè ac breuiter rcrumn^tæ ras comprehendit ac dedarat, tentandum eft df' finitione,feu potius defcriptione aliqua,vtrun’‘l’ Proprtetd. genus adumbrare. Prioris generis occulta facultas nd tit occults eft aliud.quam velipfamet fubûâtialisforma,iuffuD^ primigene compofito cöcinnè praparato inh?rens,itaquc«igßß®’ riideferi- ^^ caufa reddi adionis iphus nequeat: vcl certe poteß' tia feu virtus quadam forma,per quam illiufmodi patitir

patituruc. Pofteriór autem qualitas quidam efttem- Pfopnefi. peramentiac matenæferè proprietatem confequens. *^ occulte Diximatenæae temperamenti proprietatem comita- r‘^^^amp;‘z ri,quia non ambigo certas indiuiduorum hominü pro- nbsp;nbsp;nbsp;^^•^‘^

prietates, non tam humani corporis temperaturamfe-P ’* qui, quàm materiæ, ex qua invtero fafti, amp;nbsp;turn intra turn extra vterum nutriti funt, peculiars naturamatq; , facultatem. Quanquam non nego, ad temperametum Qf^jj^^g hancetiam apte reduci poffe- Addidiin defcriptione, v,vi^o,^ iuffuDci,vt,vnde iftx facultatcs originem ducant,ob- ^3, fcruetur.Etenim idem eft vtriufqj ortus,cùm caufam ef ficientem qusrimus.Quod cnim forma dat,fimul quo que vniuerfa ilia contribuit, qua formara in compofi-to neceffario comitantur.

DE formarum porrb natura amp;nbsp;ortu,varié differitur Fom4w«» à philofophis turn antiquis turn recentionbus. quot;’''^ Î“* Et in hacdifccptatione,incertis principtjs,quç ani-'^’ mos noftros cxplere nequeant, plerique omnes hodit quoque niti malunt,quàm apetram (olidamque profi-teri veritatem.Credo quia verentur,nc parum philofo-phiputentur effe.lmb verb fi Ariftotelesveram forma-rum originem, ita, vt nos nouimus, percepiffct,philofo phiam nobis baud paulb cöcinniorem,puriorcm,me-lioremque rcliquiffet. Alij cumPlatone Ideas forma- PÎ“*^®-rumcffedriccs caufas ponunt. Eo pofteriores Anima, Plcttonid nefcio quam, mundi introduxerunt. Auicennadcci- Auictnna. mam intelligentiam quandam, ( quam fua lingua, pu-to, Cholcodeam appcllauit. ) excogitauit, cui hoe mu-neris imponerct. Galcnus ancepseft: nee fatis quid Grflem«, ftatuat nouit. In finélibri de loetus formatione ,vt a-ha omittam,in Platónicbrum caftraiturus videbatur, nih impium cenfuiffet, mundi Animam authorem

DlSPTTAno DE murcarum,culicum amp;nbsp;fimilium animantium facero^ Praeterea paruin ei crcdibile vifum eft,matcriae Amn’^ tantam artem, quanta in rebus creatis cundis confp^ thomMk tur,aflequi potuiffe. Thomas Aquinas cum recentiO' ^uima. ribus ferè omnibus ftatuit ,fcparatas fubftatias fiueiH' telligcntias apud fe inteUeftas formas, corporuin ctfl^ ftium virtute,rebus imprimcre. Vrriufq', veftigiapno*:' pij in omnibus apparere aiunt. Cœleftium quidem co' porum,quod per motum amp;in tempore producaniut' Subftantiarum vcroabftradarum,quod ordinccert® ad determinatum cunóla fincm progrediantur. Hui»' Ariftoteles fententiæ Ariftotelem fuiffc quidam perhibent: quid’ aliter indicant.Cum eademferè faciunt,qui nefcioq’'' fpiritum cœleftem rebus omnibus pcrmiiceri fioguD® à quo naturam vimq; fuam omnem vniuerfamutuei’' inyîoff/«. tm.. Ariftotelci modó in connexumquendam caufr rum inferiorü amp;nbsp;fuperiorum: modo in naturam quaæ dam vniuerfalem referunt. Propius ad rei veritatei”; ( fine ita fenferit Ariftoteles , hue aliter,) accedunt, q^' cum virtutem formatricemin feminecumcalore,quO tanquaminftrumento vtatur adcorporum fabrica®’ pofuifte aiunt.Hanc vim.quæ potentia ineft, in aftum’ conueniente calore(inaptoamp;idoneo loco)produt' Ajlrologi oportet: vt ab ea moxrcliqua perficiantur. Abfurdiu* Aftrologi certisaftrorufigurationibus,amp; fiditijsquK bufdam imagimbus, adfcripferunt hanc fundion^ Hos non.valdèmirordelirare: quippe quimirificeft' bulls,de.ledentur- Minus etiam antiquos miroranut principia harü rerum inueftigafle,nec inucniretarod’i quod fatisfaceret,potuifle.Carebät.enim luce quçc^'' tus nobis affulfit: amp;nbsp;certiora de his rebus docuit.At u® ftros homines vehementer demiror,qui,Gum iHuftn^ . ra firmioraquemultó haberent,antiquorumobfeur'' incertisque veftigijs infiftcrc nihilominus maluerun''

PROPRIETÄT! B. MEDIC. 35 Obfeuritatem incertitudinemq; rd authorum fenten 1 tiæ diuerfæ plus fatis probatTentandum nihilominus eft aliquid hie etia certi adferre. Vix enim,qu3E de pro-prictatibus occultis diximus,pcrdpi poffunt,hac re no declarata.

1 quid id fit, quod formas rebus omnibus impertit, ^ätor fov. per quas hocipfum funt, quod lunt.ex me interro- w^’'“^»w ges,planiftimè refpondebo,nil aliud efle,quàm vim P^‘

poteftatemq; diuinam euneiis rebus creatis ab initio infitam.Hæc no cxcoeloaftrorumconuerüonib. rebus fingulis acquiritur:Nöabintelligentijs creatis materiç inferitur;Nö deniq; aliunde infunditur : fed iuflus Dei eft ab initio rebus fingulis inditus. Quin nil aliud eft Q“'lt;ipf«lt;* , Natura, quàm iuflus file Dei, per quern res omnes hoc turd'antuer , nbsp;nbsp;nbsp;funt,quod funt ; amp;nbsp;hoc agut,quodagerc infix funt.Hic, ^^^^^‘*-, nbsp;nbsp;nbsp;inquam,non aliud quidquam, cuiqj rd fuam dedit fpe-1, ciem atq; fotmam. Per hunc non agunt modo pro lua ii nbsp;nbsp;nbsp;natura,hoc eft, prout præceptû ipfis eft, res creatæ om-5 nbsp;nbsp;nbsp;nes,fed per cundem rcguntur,conferuantur, propagan 1 tur: amp;nbsp;nunc etiam quafi creantur.Non enim vt exfifteö 1 nbsp;nbsp;nbsp;rent duntaxat iuflit Deus, vevum etia vt fc ipla ita pro-j pagarent,ficut ab ipfo condita fuilTent, imperauit. Nee s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuitinanis fileiulTus,fedprorfus effieaxDum enim inf- leomdmre / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit,vim fimul contribuit fuam fingulis : qua,quod iulfa ^“^ cundif 1, effent,perficerent. Quare non aliunde formam natu» ^‘^'^f’W-1- ramq5accipiunt,quxgignunturetiam hodiè,quàm à C Deo fine diuina poteftate : qua exfiftunt vniuerfa.Neq; 1, minusiam mandato dus parent, quàm ab initio,cum i non eflent, ac efle iufla ftatim exfifterent. Seite ergo à Creatio ZT 0 nbsp;nbsp;nbsp;quibufdam eft diäum ,Dcum hodie quoque create,dû coferudtio r nbsp;nbsp;nbsp;creata conferuat .• propterea quod conferuatio non re, quot;quot;“^ ‘^'f“ is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed '^^‘rdiret folum à creatione diftinda eft. Non emm f^’***

34 DISPUTA T T 6 ns aliud eft conferuatio,quàm perpétuât» fine continuât^ creatio. Quod ab initio, cùm inchoarum repenteque ex nihilo produduna eflet, creatum diet batur,idtmiP lud nunc, dum continuatur, vocatur conferuatum-D-Aurel. Auguftminimè veritus eft dicerc, creaturas non folum ereatas effc,verum etiatn continué creari. Cuius poftea fententiam multi fequendoprobarunt,pro bandoque fecuti funt ; amp;nbsp;cxcmplis ac ratione illuftra-Soîlt;icrem funt. Vt à folc,inquiiint,aerem non illuminatum mo-contmuè il lt;j^j fed etiam illuminariverèac rcûèdicimusjta hice-lu/mmat. tfam Tes quodana modo habet.Etcnim ficut abfq;Iblis præfcntia lumen in acre perfiftcrc non valet, ita creatu ra fine creatoris fui conferuationc nullo temporis pun do confiftere poteft. Item ficut rei grauis fiiblatiode terra in altum differt à fuftenraiione ciufdent in alto» fic propemodum creationem à creatorum conferua-tione differre putarrdum eft. Quemadra odum enim res illa fubtradis manibusrepentè deorfum cadir,itaßpo teftas diuina.quacunda Deus creaiiitjcrcpta rebus fin gatur,ftarimamp;in nö tempore adnihilum omniareuet tidcu redadairi. Hucamp;illndChrifti apud loanncm rede accommodant, è Tmirp pev teef «^7j i^2lt;^^£Tcif, nayi^ i^^^^ofAM. Ncque cogitandum eft dUcrimenefte,quare nusifta comparamus. Nam probabilius vidcbiturreni attente amp;nbsp;fubriliter confideranti, lumen abfq; lucido corporeconfifterepoft’e,amp;rem grauemmaere fiibli-mem abfq; fuftenraculo pendere, quant qua: ex nihilo fada funt,non in nihilum abirc,nifi ab eo fuftineantur, qui,cum non exfiftcrent,cxfiftereinfinita virtute repê^ tè fccir. Nemo tam eft rudis,qui nó norit ac inteHigat, quod nihil fuir, in nihilum abiturum, cùm primum ea facultate deftiruetur,per quam produdum fuit.NulU philofophia negat,res omnes à Deo, vt au thore omni' urn,, pendere : amp;nbsp;ab codem habere,vt fint. Quod fi ßbi relidï

relidæconfifterè adhuc poffent.ttonàDeodependc-rent. Quarc cum non minus ftt difficile res ex nihilo fa£tasconferuarc,quam cafdem ex nihilo producerc li- ^*° Î*“’* ne create, neq; alia’viDcusfecetit, alla conferuet,recte fané dicitur,conferuationem elfe quandam continua-tamcorundem produâ;ionem.

-K -rlhU igitur ad horum conferuationera,interroger Ajlr4 non r^aliqais,aftra conferunt - Nihil omnino: qûod ad vrldàt^veL hancrempertinet-Equidem vt hnccœlorum ,amp; confer«anf hifce affiftentium (Iccundum philofoplaos)intclhgen ptoprieta-tiarum miniftetio vniuerfa creauit,ita ablq; eorundem ^^^ *■quot;* oc famulitio cceata fuftinct atq; conleruat.Loquor de na- ^'*^^‘*^’ tura eocum inluisq; ab eoviribus cuiq5 rei proprt)s,nô dedifpenfatione eorundem. Non cnimnego Deum, cœlejlitwn quxfecitjdirpcnfatlonequadam cœlorum conferuare »«»»«lt;• actuerkvniuerfali videlicet rationc.Quod vt pateat ma gis,obferuandû cft, herbas ac plantas omnes, anteaftro turn creationcm fuiffe pctCeàas. Non ergo coclû for' Calmno 'mam,amp; quasfecumipla trahit vires,iftis,vtnec anima- ^lt;‘‘f®’’quot;’^ libus Gætcrlsucrcbus,dedit. Pendent enim è fuperiori-bus infetiora,vt ab v muet fallbus amp;nbsp;æquiuocis caufis, nô vt àcaufis vniuocis. Aliter enim [ol,amp; aliter homo, générât honainem.NonSol,fedhomo,nafcentipræbet hominiformamitametfi folis efficacia.vtcaufavniuer falis,non ht prorfus ociofa.. Non enim Soli diftum eft, vt hominem gencrarcf. fed hominipræceptum eft, (fi-R °’’’T eut amp;cætcris rebus viuentibus,) vt le multiplicaret. ^^ bominê Quocirca non cœlum,fedDcushômini vim genctan- neueret, di dedit.Pormæigitur omnes à Deo funtrebus cun-° ftis primum datæ. Quod fi cœlum principiô forrnas non dedit, ne nunc quidem dat. Is enim qui dédit, vt Ce propagatent, iuffit ; non cocio vt multiplicaret,

Exputredi præccpit.Etenim fernen proferre voluit, quo feprop-' Mortdquo garent,«Sc in omne tempus promou eren t. Quod fi qquot;^ modo pro- fuut vel animantes vel plantæ, quae non aut perfenif'’ pagentur. ^^ ftolones amp;nbsp;furculos multiplicatx generataeq; fuß'' earum fernen proculdubio,iuflu ipfius, ita nunc quoj terra in fe continet, vt ab initio continebat. Qiïem!“‘ modû enim tunc,cum iuberetur veftire fefe omnipl^,^ tarum genere,paruit,accertocùm caeteris elemcuquot;’ modo ie mifcens, ilias, quas videmus,produxit,itapß' tefthodiè etiamiulïa producers Quid,quodiamqu'‘ que non eft facilius vlli creaturæ ex femine aliquid^ cere, quàm fuit Deo facile ex terra euocare ? Quar^' prater Deum nihilpotuit plantas ex terra educere)^ ex femine quidem iam vllacreatura gignere potcf''' Tormdm At formam rebus indere, nihil aliud eft,quàm gigo^ mderema- autcertè parum ab eodiffert. Quibiisfit,vtmcriró’ teriicquid deudafit Aftrologorum vatummeptia,quihancaf' P*^- poteftatë attribuunt : prafertim cum nullibileg^ö''' Deum aliud mandaffecœlis,quàm vt dicm,noâcm'' i iffejent fes annos,amp; huius tempora caloreamp;luminediftin?quot;* tioniobno ^^'^'^ mdicarentquc. luxta hanc mutationcm,rcslin5 xio!. læ puo natura,quam non à ccclo,fed à creatoreacefP rc,oriuntur,mutantur,oecidunt.EtenimDeusißaoß nia cœlorum conuerfionibus, non quidem facit^c^l^ feruat ac tuetur. Nam fiunt ac generantur plef^^l^f caufis vniuocis, non ab aquiuocis,quales coeli funtgt;‘' Jntetligm fee noftratibus rebuscomparati. Acquè ndiculuu’'' tix calora detur,fuccenturiatas cöftirucreintelligentias:quï'^ nodantfor feruitiores iam antè creatas conferuct,atquefuis^‘’ ^lt;^' mis exornet. Quid hoc aliudeft,quàm Deunculu’ fin gère Platonicos, quibus operis incepti

Pkilfffi^iiÙjJfteUa niMitfritbiyfi Demponatur '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^W^iftuMiji/inataiifulere.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. S FIL

Ç Ed cogitabis tccû fortaffe.fi rebus omnibus talibus Venießr O cffe iuffit DeusuaU forma amp;viribus dotauitûnutile «’■»gt;'“gt;« or' eft philofopbiæ ftudiû. Satis crit dixiffe, quodGalcnus ^“pntètiit, etiam Mod paru pis ac redè obiecit ,Deum ira voluif-fe. Ad banc obiedionem, non eft difficile refponderc: f^ y/j”'?“* prxfettim cùmidem obijcerc alijsquoque omnibus, ,. ‘®J®“ quaracunq; tandem fententiam probent, poffis. Idem enimPlatoni Ideas ponenti reftè obieceris.ldem Plato nicis mundi Anima per omnia dÜfufam ftatuentibus. ' idem ?i.uicennæ dccimam ad hoc officium inteUigen-tiam fabricanti:aut potius fingenti. Idem cxtcris om* nibus fiue abftraftas formas,quas intelligentias nomi* nant : fiue cceleftem fpiritum ; fme aftrorum pofttum: fiue imagines fiCtitias cocli, nefcio quas : fme rationes feminales: fmedeniq; naturam vniucrfalem pro caufa ponant.Omnes etenim, quam fibi confixerüt,caufam, cunäa hoc pafto perfeciffe aCCcuerabunt. Qui cum nihil melius refponderead propofitam obieftione pof-fint,quam quodnos refpondemus,quomodo,fi pro fal fo dogmate ftatucndoipfisvtills elfe poteft,eademilla, non multb magis nobis pro veritatis defenfione profit ? Quid enim aliud pro refponfione adferant, quam quod Galenus immeritb Mofen arguens lib. de vfu part.u.cap.i4.refpondit?Vnufquifq; Ónim quam credit caufam effe formarum ,hanc rebus omnibus formas atq5 facultates cum ea tales inferuiffe ac donaffe,qua- £ji(n,.j„(j^. les rccipcre aptx effent, affirmabit. Hoc inter nos fie il- i^^c^noset los intereft, quod illi præparationem materiæ præcede Gentiles de re oportere opinati funtmos verb vnà eu forma ipfam fèmuruni. quoqi materiam eiufdemqi præparationem exnihilo ort«.

exftitiflc.Deoita mandante ac Volente, cum feriptutä affirmamus.Needubitamus omnia poft iHudinitiûit^ generari amp;nbsp;fieri,vt tune iuffa funt: ( fcilicet nö fine prä^' eunte præparatione ac motu,)nifi li aliter prættramp;c^^ Generatio- traordinemnaturaeefficerealiquidvoit Deus.Cuiu® nis er créa rei indicium aliquod in ipfis feripturç verbis elucef' tionisindi- Cum enim quæ non crant,eflc iuberet DeuSjOioxat?’ ciummferi gß^g iuflit,cxftiterunt.PofteafadisrebuspræccpicAf ^ura jan- crefcercnt,multiplicarentur, 2C terram replecentHoC periodeeft,ac fi iuflilTet res certis mutationibuspr2C^ dentibus generari. Qui mundum aliquando incepi^*-nobifcum confitentur, idem hoc, velintno!int,concc' dere coguntur: quibus quibus tandem verbis atqjniO' dis fadum cum defcribant. Auicenna certè aliter nou loquitur,quàm nos loquimur:id quod ex toto eins off re de medicina facile apparct.

Ariûotel A ’rft^i^^^o'^^^^SïinquieSjfadum autinitiuffll’ä' Kundupo- -jtAbuifle neganfed æternum effecontendit.EftoXen' nit aternu. ^'^“^ hoc Ariftoteles.Anidco credendu adhçrenduni$ ei magis fuerit,quam veritatr?quam rerum omniüopgt; • fici amp;GonferuatoriDeo?ipfemetinTop.fuis fatctur,ö tioncs, quas ad probandam mundi æterniratë cxcoggt;' taflet, probabilcs, non neceffarias efle.Er tales quidcö' cas nihiló firmiores eire,philofophorü aliqui,dum caf' dem refcllere conati funt,iam olim declararunt.Aud' roi certè perfuadere illis, quas turn in lib. de PhyC a^» fcult.tum alibi protulit, minimè id potuit : quantuu'^ in fummo cum honorefemper habuerit:amp; tantum o*’ pro Dcoadorarit amp;coIuerit.Non nifi inuïtus ah cio$ fententia difcedit. Lenit igitur hic quoq; Præeepton’ fcntcntias:amp; ingenerabUem elTe mundum concedit’'*

pet mutationem, qua iam nafci natura conftantia cct-nimusjfaétus putetur.Profeet6 quinonprorfusracn-te caret, aut incepiffe eum, aut Deum ipfuni effe cou-cedet fini turn amp;palpabilem .-in agnaqûnfuper ex parte corruption! obttoxium.Quid quod Ariftotelesipfc- siep^rnq; met ita frequenter loquttur, ac fi fadu à Deo credidif- hquitwr a-fett Tale eft,quod mult otics dicit naturam amp;Deum ni rijtot de Jî bil fruftra facere, Alibi fie (eriptumreUquif, o-iwettA^. mundumfd çaire tVóAoiiÓ Ôeoç jCvJsÀîx^ ïiro«î(r«çtZ«/ yevECiv .Et qui- ft«pMt4' dem in ipfius pbilofopbia plurima funt,quç fatis expli- P^* cari amp;nbsp;intcUigi nequeuv. nifiperinde eaexponamus,ac fl fadus aliquandofit.Neceffeefraliquidponiprimû, aliquid fccundum,amp; tertiü amp;nbsp;quartumiex quibusdein ceps omnia aliacertoquodaordineac modo fiat.Poft cœliamp;tcrræcreationem.aquæ amp;tetrçreparationemgt; iuflit Deus ex terra omnis generis naturxque plantas cum fuis feminibus prodite. Deinde »nimalia terre-

, nbsp;nbsp;nbsp;ftiia, aquatilia, amp;nbsp;volatilia exfiftere iuffit: fuumq; om

nibus alimentum deftinanit.Hifce omnibus vt fcfe pro pagarent,cte(cerent,multiplicarentur,fuovnüquodqi modo praecepit ; amp;nbsp;præcipiendo, vt ita facere poffent, etfecit. Aa nö Ariftoteles fimiliter ferèimaginatur pri-mam materiam contrariorum fufeeptiuam, ex quitus elemcnta primü,ex bis verb alia deinceps ordine quo-dam-nata finttEtvt materiam iftam cum contrarqs ab aeterno extitiffc flngatur,di(ferere de iftis nibilo-* minus ita nos oportet ,ac fi fada aliquando fuiffenn fi modo , qux de naturabum return omnium ortu di-fputantur, inteUigentia affequi volumus. Quare ne fic quidem difcrepabit noftra fententia à vera reetaque Pbilofopbia-.fi bene aeftimetur.-Quid igitur nos impc-diet,quo minus exeffeébibus caufas,cx compobtis finaplkia, ex obieelis aftioncs , ex bis facilitates , amp;nbsp;estera , quæ ad Pbilofopbiæ confidcrationem per-

tinent : codem cum altfs philofophismodo inucftigC' musJDeiis ctcnim qui talibus effe iuiTiGnö ea vult nm ï^aturaeü tari amplius : fed permanere tantifper talia vult,du® crdinarta ordinaria fuapoteftatc,quam naturain nos appelle' ^“ P®^'* mus,mundum conferuatumvolet.Vtigiturhomoab initio fadus fuit talis vt elfet, ita quod tale eft, fit,fitj' homo eft,ac crit. Ratio fimilis eft aliaru omnium têtu'

f^r^iateles nuütbt explicate (/ocet,quiclpfitauerit v/rtutem formatrice»» efê.

QVodfi Ariftot. per vniucrfalcm naturam,vtq®‘ bufdam placet,hanc diuinam vim rebus in pri®^ creatiorieinfitam,qua omnia fiunt,funr,agunt,conftt' uantur {ntellcxiirc iudicetur, nihil inter nos crit difc® minis;quod ad hanc rem attinet. Sin virtutem forn®' trieem in femine pofuit,vt ahj quidam iudicarunt,p® pius etiam ad noftram fententiam acceflerit.Hoepd” cipium alicubi -^vxikIw óe^pÓTtirci nuncupaffe.ideotli romdrum ^nin^orû quodam modo plena elfe omnia dixiffecen' ditore Ari fcri poteft. Quanquam nunquamfatis explicate abc-ftot.nun- didum inuenimus,quid nam id fit,quod fuo certo dC' quamexpli finitoq; modo cunda fingit ac format. Etenim qus“' catè expo- Metaph. difputat, valdè funt gencralia amp;nbsp;indefinit^dquot; f^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine 4.Meteor.dubitat,an naturâ, an aliam potius caU'

fam vocct.Quo loco elfe earn crcdidiflc ipfum fatis af paret.-quantumuis quid earn elfe crediderit,non expOquot; fuerit. Quæ de ealore in femine calori fiderum refpo'J dente alibi fcripfit,parü expient animos noftros.QuO“* alias formam dicit hanc effe caufarn,non explicat o®' nesnodos:tametfi propius adveritatemamp; fcopuinï''' cedat. Sicutnon eodem femper mododehac re 10®* tus videtur Anftoteles,ita neq; Gr^ci neq; Latiniipl'‘*’ intef

P ROPRIETAn B. MEDIC. 41 interprètes prorfus interfe conueniunt.Quid Anett.amp; uftrpret« Albertus fenferint,in Mctaph.expofucrunt;Qu«Tuerit Hh/l.difcor Alexandri amp;nbsp;Simplicij opinio ex 2.Phyricco2,nofci po des funtdr teft.Si ita fcnfit.vt fupra diäu cft,non muliü à vero ab- civirtutn» fuit. Si aliter fenfiffe comprobetur,cut iUi magis.quam /ogt;'gt;n*‘gt;r‘««’ apertæ veritati adhxreamus, caufam nullam fatisgra« uem perfpicio.Ex iam diâiis.quidformçrcrum fubftan tiales fint ; vnde-originem fuam trahant: quo modo Sc per quem rebus infmt,intclligi vtcunq; poteft. Accura-tius amp;planius exponere hoe loco non potui . Quantum intcUigi abbomine poteft, tantum penèexpropo fitis intelligetur.Plura quidem hac de re,quàm propoft turn habcrcm,dixr.non tarnen omnia,qua; in mentem venerunt, adfenpfi .Nos omnibus fcqui,quod volent, permittentes,ita de proprietatum ortu naturaq; fenti-muSjVt multis hue vfq^expofuimus.

CAeterum quia his probe cognitis reliqua facilius percipientur,fummatimTepetam,qux dida hue* ufq; funt.Duas occultarum poteftatum fpecies elfe di-xi. Harum prior vel ipfamet forma vel huius quidam potentia,quxvnà cum forma adueniente accedat,amp; ' cum eadem abeunte recedat,exfiftit. Altera materiæ amp;nbsp;' temperamenti in re quahbct,proprietas eft.Nö pugna bo cum eo,qui plures ponere fpecies volet.Haud enim ignoro.nönulla inueniri,quæ neutri fpeeiei aptari pol* fe videantur ; in quoru numero prxcipuum mihi loeft '. habere Magnes fempervifuseft.Inpræfentiafatisha-beo duasiftasfpecies generalespofuiffe. Qui vtramq; partitiin. alias fpecies volet,forte nihil deftdetabit.

PRiorcs fcuprimi generis latentesfaeukates,hoc cftjcflentiales formarum proprictates vix habenÇ ^sriß-Yti vfum aliquem in medendo: propreren quod ranfli®^ mur medi' vrimur pharmacis intra corpus recipiendis,(Do hH ■ tametK^r præcipuè di()3utamus:licet, quae dit imus minimèdifr n^thenti^ ^'^^^quot;^ eriam externis aptare^formam luam adhuc rcH ' nenribusEtenim mortuaduntax3t,vtlic loquandcuo ramus:hoc eft,contufa,in pu lucre contrira, cxfuccatai elixaltoftajmaccrata.ablutajcoüajfrixa/crmentatajdi' ftillata,amp; alqs cöfimrlibus modis præparata futnimo$' i Et fi qua fortè Integra, nulloq; ex prxdidis modis mU' 1 tata, amp;nbsp;velut occifa, ingerimus,in ven triculo tamen ci j tranfmutari formisqifuisfpoliari eötingi^priusgaduS aganr:cû plcraq;(ncdicä omnia)potcntia fint,nóaöii;;^ quod effe pcrhibentur. Quæ propter fubtilesamp;valdc; mordacesparticiilas ftarim rfiordercnudatascutecat' nes folêt.nota id porekate faciunt,nö occulta; amp;nbsp;pioi® TorpeJo jg 3 j hunc locü non magnopere fpedant. Gal en usai* ■ wortua no quando experiri voluit,au viua torpedo in capitis dol® ftHptfaat. reprodefletjCum mortua periculo fado minime dope facere cöperiflet. Sunt qui viuenriü gallinarü podicS vulnerià venenatoanimahinflido, ac pefliferis bubo' . nibusadmouenr: vt ficvencnücxtrahanr. VerumhoC

non tam ab occulta,quàm manifcfta,v't,ego quidépu-Qgowo^o to,virtute fieri putandum eft.Moriuntur enimgallino uentavene ‘l*^æ^^°*“ modo venenû proliciunt. Videnturidcueof i num extra ‘’ifulxinftarcxfugcrceJttrahcre^jznon propter quanta fj^^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temaliquä ignotam. Auger fuipicionê banc, quod il«'

remeliut perät Medici tahbus Gallinis ora feu roftra oceludetc fuperüitio Vt fdpirare nequeant. Quæ Fernelius lib.2. deabd iC' fus/uit. rum caufis cap. i8. de corde hirundinis palpitann .dc coidc

corde turturis amp;nbsp;corui : de arancis inclufis in tcfta iu-glandis:ranarum oculis;anate viua refert.indigna funr, quorum fiat mentio. Aut cnim fuperftitiofa lunt ; aut cmentita amp;nbsp;falfa:quod de aliquibus iplc pcriculo fa cl o ccrtiflimc affirrao : aut certè propter manifeftam cau-fam profunt.Si quid anas cfticit, calore fuo efficit. Huius periculum n x dum faciendi occafio data cft.In fcorpiqnum idu, amp;nbsp;viperarum morfibus feribiturma Sfo^tó«« ximum auxilium adferre animal quod momordit,fi fupcr vulnctc contcratur. Sunt qui de vefpisamp; fimiU- ^^^ V^^^ bus alqs idem affirmât. Sed hxc omnia externe fic ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

mouentur:nodegluticndadantur:dequahbusnosim- ^.^ ç,.^^. primis agimus. Quanqua reâ;è dicerepoffimus.hxc c f^,., tiam non prins iuuare,quam moriuafuerint.Vidctuc quidem Galenusaliquidtribucrc torpedinis vitç: fed fi quando profuit viuens, qualitatc manifefta potius, qukm occulta,contulit.Non me later,quanto cumcon Nont4nflt; fenfu ab omnibus ferme prædicetur admirabilis poten *,j^“^ ^ tiahuiuspifcis.Verüdehisrebusfummadiliigcntiaamp; j ftudioinquirens, nihil inuenire certi potui. Pifcatores ßü^facere Veneti cöplurcs negarunt olim tantäinefle vim huic ^criHtur. animali ftupcfaciendi.Qui viuas cÔtreéf are volet,de ve ritate huius rei plurimü certè coget dubitare. Sed hoc extra inftitutü fit diftum.Nam hoc folum propofitnm OccttUd p» fuit moncre, medicamenta intra corpus fumpta non t«A«»flt;g«J nifi mortua,hoc eft,forma fua priore fpoliata agere po ‘“ quot;“““* ‘?* reflate occulta. Quocirca non hue pertinet morfus vi- ^ '’‘“‘‘ ** pcrarum,canum rabioforum,amp; fimilia Etenim manife fta vi vulnera infligunt.Non inficiamur interim venc-num, quod inter mordendum in vulnus infuderut feu impreffcrunt, abdita vi laedere:fed viuerc eöftanter nc-gamus.Noncnim magis viuüt,aut animalis formain-formata funt illiufmodi venena, quam alui amp;nbsp;vcficæ tecrementa.

Occftl/apbarmacorum vires àtemferamfftfû/êttWiff ' Sériafèrè ffroueniu/ts.-fsen ab eßest sials ßormaruf» prapriesase. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

MXnifedè patetexdidis.abditas medicaminöpotc | 'ates nó debere attribui formis auteflcnrialibus | carö propnetanbus. Quare materiæproprietatiadferj j bere cogiirmr. Equidcm forma fubftantiali incoluffli ^ permanente pharmacorü,dequibus principaliterdiff^ rimus hoe loco , vires occultas augen,.minuie,mutadt acquiriiextinguûcernimus. Quamobrê eins partis ft® prias effe eöfiteri cogimur.quç forma nö mutatamuta net: acßr- ri habilis eft. Quod fi iam in vna materia, quæ formai ma nonmu. fpeciei difcrepantes fibi ordine quodafuccedentesrc-tatamutan cepent,eandem fpecie proprietatem cöferuatampet' poteft. nbsp;nbsp;nbsp;fpiciamus,qua ratione putabimus formarum, quçnos _^

exfiftunt amplius, facuitates fuifle proprias 5 Certu eü 1 huiufmodi vires tam non mancre in fubiedo^in quo | forma talis nôinhæretamplius, quàm eftcertumfold . lumen in aere non permanere poft eius abitu autocca fum ; aut fimulacra return in fpeculis apparentiumno . coferuariin fpeculiSjCum res,quaru.funt imagines,aU' fcruntur Quocirca cogimur eiufeemodi potcftates,no formis.quæ pcrierunt,fed ei,quod remanfir,affignarC ; Hocautem eft materiae fuis quibufdam partibus peen j liariter conftantis proprictas.Pro excmplo fupra attU’ li Scammoniam àcapra comeftam : inqj chylum pt*' i mum* deinde in fanguinem, poftremo in lac, permU’t tatam . Sic Ellébori radix in aqua coda aquam reddit purgatoriam.- EUcbori animam feu form am in aquam non transfundit. In tali aqua maceratus panis fiàgal' finis comedatur , amp;nbsp;in eis in chylum ,in fanguinem,*** carncs^pcrmutetiindeniq; fi hæoccidatur,coquaritut, amp;aæ

amp;;abhominccdantur,purgandivimab Elleboro accc-pta,pertotfubftantialesmutationes conferuaffe depte hédentur. Quis haftenus infanit, vt in tali came forma Occult«

EUebori authuius effentialem poteftatemqusrat?Er- pf^m tt-go qua dicentur deinceps de viribus accipienda funt, Teimdtemt quæ in tepctamentiaut materig proprietäre cofiftunt. f“quot;‘ P*quot;®quot;

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis. fiue totisßtbßant^s in nos agere dicantur.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.. XXII I.

SYpcreft nunc,vt quot modis medicamSta materix ifuç viribus in nos agat,ac à nobis patiâtur, breuitet » indicemus.Quæ in corpus noftrû reccptavelin nos i agunt,vel à nobis patiuntur, ca omnia vel folis notis * duntaxat qualitatibus :veltotis folümmodo fubftan-* tqs: vel vtrlsq; fimul agunt aut patiuntur.Ex bis aliqua \ nbsp;nbsp;nbsp;ambabus potentijs tantumodoagunt: quædam vtraq;

) teram patiuntur. Et vel fecundum latcntem vittutera » agunt,vt iuxta manifeftam patiuntur : vel hacagunt,amp; i iliapatiuntur.. Nota qualitatc agentiavel vnica fola ^’^ ^Î“?^‘ i nbsp;nbsp;nbsp;agunt,vel du abus ; pluribus non poffunt, niCi tous fub- „o^^^^ *^f

- nbsp;nbsp;nbsp;ftantqs agantEtenim fieri non poteft,vt plurcs in tem- piu^i^fq^j

1 peramentum qualitates duabus exfuperent. Quippe duabuiqu« '. duas fimul primas qualitates vincere impoffibile cft. hutib.pri. 1 Nam fiæque valentes fint,mediam generabunt : fi alte mis.

' ta pr«ualeat,fola in agendo imperium obtinebit. Qua* ' rc cùm non poffint plûtes quatuor coniugationibus gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcedere,non poterit vlla res pluribus nos primis qua-

t litatibus alterareGæterùm ilia dicimus folis qualitati-i bus primis alterarc, quæ exfuperantibus in miftionc ' qualitatibus altérant. Qiiæ namq; non bis folum atque v al'ijÿ.notis viribus agunt,tous fubftantqsagcrcGaleno-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe 3.

Kalema dieuntur : à culus fententia nunc non difcedimus- Et** fréter tern onim no probamus, quod forma fubftantiæ extraten'' periemfor peramentum plerunquc nullam agnofcere videtur,'® tnamnulli boc tarnen loco,in quo non formarû itweif^s, fednquot;'

* teriæpotentiasinquirimus, id nobis nihilofficit. TO' raigiturfubftantiadicimus agcrc,quod nonvnaduquot;' taxat duabusuc qualitatibus in miftione esteras fup®' rantibus agit.fed totius materiæ ex tot ac talibus partie bus côctetæ amp;nbsp;miftæ viribus nos afficit.Sic amp;nbsp;totisfolgt; ftantijs pati affirmamus,quæ non tantum ca!efiunt,fri‘ gefiunt,humedantur,cxficcâtur,diuiduntur,exténua® tur,aut fimilc quippiâ abinfito in nobis calore patiuæ tur:fedquæ ab^eodem tota permutantur ; amp;nbsp;in aliai® fpeciem feufamiliamtranfplantantur. In quibuseni®’ aliquid manfit,nomen Ôc definitioncm prioris fpec®' rennens,qualitatibus qnibufdam folis,non totis fubft’ Bxfwpü tijs perpeffa funt. Sufficit in praefentia lingulis fpec»*' totisfubfli bus exemplum fubicciffe. Ergoabdita potentiafolui® tijfiigentiu agunt tû venena turn pharmaca purgantia:quxcuölt;l' C^ fatten- virtute calefacicndi aut frigefaciendi, amp;c. manifefta®’ rent. Patiuntur autem hoc modo alimenta poftqna®! in ventre ealefada amp;nbsp;diuifa funt : quæ medicaments

nihil in fecominent. Agunt autem occulta panter i* ntaniiefta virtu te purgantia propriè vocata: quacconlt;l apertè caiefaciunr. Patiuntur vtroque modo alim^J ta : dum amp;nbsp;alterantur amp;nbsp;tranfmutantur.Cæterùai agu' qualitate manifefta,amp; totis fubftantijs patiuntur,æj' menta mcdicamentola appellata : quæ feilicet mani^ ftècalefaciunt.acnihilominusin fanguincm conuefi* nutriunt. Contra patiuntur notis qualitatibus arqit®quot; tis agunt lùbftanttjs médicamenta purgantia, que vcl temperata funt,vcl frigefaciendi

VT planiora fint omnia, rurfusmoncrchiclibct, Quidper nos per totam lubftantiam totumque tempera- »o^*’« /“'’• menium non tantùm temperiem exmutua pri- |l*W“» ** marum quabtatum adione amp;nbsp;perpcflioncottam,amp;in abftrado. vt vocant ,confideratam inteUigere, fed vnà cùm hac fubiedam quoq; materiam comprehendete: hoc eft,tëperiem in tot amp;nbsp;tahbusmaterix partibus infi dcntcm,fiue ex tot ac talibus partium temperamentis conflatam fic nominate. Quis ignorât alimenta pro- ' pter fimplicem tempenem non elle alimentaïLapides, ligna,amp;c.fi ad primas tantùm qualitates rcfpicias,temperiem habere poffunt alimcntis fimilimam : alimenta ob id effe non poöunt, quod ex longe alijs partibus coaluerunt. Côponat aliquis forte medicamentü in ca

modo diucrfis natura abqs ,ex quibus Theriacacöfici tur,fed etia numero longè paucioribus: at virtute fimi* le prorfus non componat,nifi ex cifdem pharmacis cÖ cinnet.Facile fiat,vt duo corpora,quorü altcrum exelc mentis,alterum ex partibus iam ante miftis conflatum fit,2equalircr vel calida vel frigida fcntiantur, nee pares tarnen, fed omninb dilpares habeant in agendo vires.

Hoc modo incapris lac generari ex certis plantistem- ƒ V'^' pei ie non diffimile potcrit, ei, quod ex fcammonca vel ^^^^ °^^^^ tithymallis geniiü fit:fi guftus cöfulatur.Nihilominus p^y jg^^^ tamé purgabit hoejUud nó purgabit,idq) propter ma l’ublïÀtiam tetiæ proprietatë; licet in piimis qualitatibus diferime muRigere percipinôadmodû poffir.Hocindeeiicnir,quodnöidë conKcnùt. eft totius atqs parriü fingularü rêperamentû Haud ftio, an ex laâis exemplo nö omnes facile,quod dico,tntelle Üuri fint.Hoc cöpofitü eft ex aqua,cafeo,butjro’.partib.

notis. Ex his miftis nafcitur temperamentum ladis.A' fingulæ partes diâæ fuum poflldent peculiare tempj ramentum,diuerfum à temperamento totiusladis c®' pofiti. Cùm ergo lac agit, quatcnuslac eft non cortquot;' P'tum,fuo temperamento,quod ex prædidarum triu^ partium temperamentis inter fc confufis conflatücquot; agit. At cùm feparantur partes, iam pro fuo natiuo-' proprio temperamento tantum ,quælibet carum agit Vt igitur aliquid reperias,quod tempcram entumW le obtinuerit totiusladis temperamento,-nontatnf necefte eft,vt extotidë partibus amp;nbsp;fimili temp crie pgt;* ditiscompofitû quoq; fit. Poteft enim expluribusV® paucioribus conftarc.Polfunt exdem alia proportion' conucnire,vt nihilominus omnes fimul nÖdifliraiW cfticiant miftionem qualitatum, ei, quarinladedeptf henditur. Si,quac fit inter temperiem amp;nbsp;totamfuW tiara différétia,melius cu pis intclligcre, attentè legW quæ Galenos dehac re 4. de fimplic. facultatib.capi’ icripta reliquit.

^lt;£4 tafa^bßantia a^uitf, non omniiw materii fart/bu/Jemper /t^»nf. nbsp;nbsp;nbsp;Ca/f. X XE.

Galeno dicimus pharmacum à totafua fubftan tMt asert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiacertam habere vim^ feu certiahquidageren dicantur, P^':*’ non id fignificare veile,ipfum cundis fimul totin' qutenS om fubftantiæ fuæ partibus agerc vel pati.Hoccniminff' mb/ubßan dicamentis non fuerit verum.Etenim.Rhabarbarieuf 11« ptrtib. Aloe, achuius generis alia plura, manifeftè fcntcntiai'' tgunt. nbsp;nbsp;refellunt.Quippc non om nes,Rhabarb.partes ventri

Quidam foluunt:aut purgandi facultatcm participarunt:cun' purgantia nonnullæ ex eis cohibere ventrem folitæ fint, idem t*' 'itfltm con Aloefcnjtiendum .• amp;quibufdäalqs, Quis nefcitqet tmitfuceii, dam ex purgantibus vtilem amp;nbsp;naturae gratura fuccuf forti”

cretas,quxidptxftcnt. Quamuisenim certx quidam -partes folum, non omnino omnes, purgatricc virtute donatæ fint, fine tarnen bis tot ac talibus iUæ pro nafei nunqnampotuiffent. Etenim ipfaRhabarbari forma ea eft.qua: talem ex terra fuccu attraxit,hoc modo mu- ^“ ^*’«^lt;‘{ tauitamp;coxitjtaliterqifingulasfinxitactemperauitjVt^“*”^^*^' * aliquç purgarc taliter poffent. Quoniam igitur hæpar-i“™“*^^'’ ticulx extra Rhabarbarü, amp;nbsp;citra alias omnes dus,par- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

ticuAas pronafci,itaq; tempcrari amp;nbsp;componi non potuc re, ( cuius etiam rei caufa non feorfum conftitêre : fed vnachm exteris generatæ acmiftæfuerAint.) meritó di ciraus,non particulasRhabarbari hafce,fed totum Rha batbarum vi purgandi dotatum effe.Quod fi tales par-ticulædeti talia corpufcula,ex tot ac talibus temperata ft nbsp;nbsp;nbsp;partibusfeorfum prouenirent,iamnöRhabarbari,fed f nbsp;nbsp;nbsp;harum duntaxat particularu proprietatem affirmare-

^ nbsp;nbsp;mus. At nee extra Rhabarbarum, nee in vna eins parte ft nbsp;nbsp;nbsp;diftinâa producuntur: fed per totam radicis fubftantia ft fpatfa generantur. Quamobre non male dicitur, Rha-fti nbsp;nbsp;nbsp;barbarum fic purgare: cum, quod hoc patio purgat,in ft nbsp;nbsp;nbsp;eo folo repcriatur ; quamuis in omnibus eius partibus ft nbsp;nbsp;nbsp;inxqualiterinhxreat. Hoceftfatis,quod partes, quseid ft præftant,nec fine rcliquis oriuntur,ncc fine eis in plan-^ nbsp;nbsp;tx parte vna aliqua reperiuntur. Quaquam fi iam dido

ft modo feparaum inucnirentur,nihilominus rede Rha-1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

^. barbaro toti ca poteftas adfcriberetur : dü extra tpf«® Diffiretu gigni non poteft.Et hoe præcipuè differunt partes ma' tcriales perfedorum iniftorumabelementis,quödDÓ floraberfe f^erunt ante compoiitu : nec extra iplum nafci potuc' üorum ty fBoefed propter formam in materia exfiftentem fimuj ïlementt. omnes in compofito generatæ funt.Alias mftarEle®^ J nm, torum poft compoGtum remanent : atq^ fcparabilesJ fe inuicem eodem modo exfiftiint. Quod fi ante co®-pofitum'exfiftere poffent more Elementoriim,nullugt;’’ effet hac in parte difcrimen inter partes miftorunim'',

ftas amp;nbsp;fimphces. Omnes igitur abdiraepotetigfeupr^ prietates rerum propter formas amp;nbsp;àformis in proprÀ’ fubiedis producuntur :at nöobid omnes funtform^' rum effentiales poteftates.Nam in materia multx po*‘ formæintcritum.Gciir expofuimus, permanent. Exia^ diftis rurfus intelligiturlongèaliud nos dicere,ciimgt;^ cultatem ciufmodiahquamàfubftâtiali forma Orta'” ■ afferimus ,quàmcùm eiufdem effentialcm propritf’ | • tem aftirmamus. lila enim in materia,forma pernau’^^' Qtt« pt v *^gt;fCBaanet,hçc cum forma acccdit pariter ac reccdit'

Dftegt;fù/tt hepaticorum medicamenforuf» genera: aeeulfft») dgt;quot; manifijiuw. Cag. XX T /.

Empeftiunm iam eft ,vt quern vfum in curatio®' bus habcant ignotæ fecundi generis facultates^’‘ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plicemus.Quod vtfaciam commodius,proexcP'

rumedica- pj^ ^^ mihi fumam , de quibus tu præcipuè interrog’' ^uofyM\ ®b^®P’‘t*ca fcilicct aut Iplcnica vocata medicanien'f ^^ Aeprimum quidemfcireexpcdir.duocflemedica®^' Medicamè ^orum genera hepaticorum, quorum altera nota,aU^ i’ ta hepatica ^^ ignotanobisqualitate prodeftedicuntur.Prioris?^' nota qux .neris funt, tenui^, incidendi abftcrgcndiq;facilitate''' fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citravchementcnicalorem,acpretercanönullamvi'’'

adftringendi poflidentia.lncidendi facukate atque ab-ftergendi,qualis in nitroCis amp;nbsp;amans reperitur, praedita effe oportet,vt vafa, quæ ad hepat pertinent, fardu libe rent. Non enim valere hoc vifeus apte potcft,vafis ipfi-us quoquo modo obftruftis. Obftruuntur autem faci-limèamp; frequentiflimè propter craffos Icnrosque hu-mores ,quiquotidieexventriculo amp;nbsp;inteftinisper ipfa ad hepat deferuntut, amp;nbsp;peripfum vel in totum corpus

diftribuuntur, vcl ad inteftina amp;nbsp;ventrem deponuntur. Calore moderato opus habent, ne intemperiem in vi-feere excitent. Adftriftionç carere non debent modica» vt vifeus corroborent,aut certè laxari prohibeant. Si« Mfdtcitmc milia genere médicamenta ait Galenus, lien quoq; po- ^* ftulat, fedvalentiora: propter crafftoraipfius excreme V^P'*** ta.Eadem profunt altjs partibus ferè omnibus, qux dc-terfioneopus habêt:ac vel propter fitum, vel alias eau fas,facile obftruuntur. Aliter tarnen atque aliter mifee-

re ca oportet, pro cuiusque partis conditione ac natu^ ra. Detalibus non fcio anquifquam,non return medicarum rudis,ambigat,quin alia hcpati,alia fplcni,alia a-Iqs partibus,magis minusque commodent. Galenus in •5 defimplic.facult.cap.i3.meritóTheffalum hoc nomi ne rcprehendit,quod medicamenta quidam hepatica, fplcnica, nephritica,effe negarit. Qux hoc modo funt hepatica ant fplenica,in præfentia non curabimus ; fed de illis fobs, quæ occulta virtutc agunt.quatenus ita a-guntJoquemut.Fieri namque poteft,vt quædain vt roque modoagât,quod decantharidibus ànônullis pro-ditumeft.Abdita facultate peculiariter veficam crode-rc affirmât Galenus. Eafdem cuti impofitas,vicauftica Il veficas excitare notiffimumeft. Quatenus ergo ifto pado agunt, non confiderabi-mushocloco.

DE vfu generis hepaticorum pofterioris.quæ n*®'| rum àtotiusfubftantiæ proprietaredicuntur,vb^ aliquid reâèdici potent,priufquam cognitui» fit,quot medicamentorum taliumfint genera fiucd' fcrimina. Galenus in 6.de fimplicfacult. libro,cap.tl' Abrotono,tria horum genera recenfet, Deleteria,Alt’‘ tena, amp;nbsp;pu rgantia. Er quidem tot effe fpecics, non piquot;' res,videntur,ciim à medicamentis cibos diftinguimd Totidem etiam recëfebcap.i.libj.eiufdë opens. Quo’ï emm hoc in loco t7nlt;r7m‘rnià, nö diftinda velit à purg^Jj nbus,cùm ex alqsplurimis.tum ex illis,quæ i/.cap.pó'f ab co feripta funf,colligi po fie videtur.Cæterùmqu0“| cibos etiam fmealimenta exiftimauerit à tota fubHoO t tia hoe habere, vt cibi amp;nbsp;alimenta fint, tam crebroï^i

Quatuor ipfodidiwn eft,vt ambigere nemopoffit. Quamobrci’’| funt i^ene fub finem comment in ó Epidém quatuorniatfrhso'” r4 pbirm. nia cötineri feribit.quænobis occulta facultatc vclo^ occulta vi tuuantium

funrvcl prelunr. Proprictatesnamque, inqnitcxtoti lubftantia progenitæ aut congruentes noilris corpot-, bus autalienæ, quatuor materijs continentur. Aui^'| nim purgatoriæmcdicinæ.funt: aut alimcta:aut adbM tertio ca,quæhic maléfica Hipp.appellauit: autquarto* ipforü remedia. Ex quatuor enumeratisgencribustri*, nobis funt inimka, fcilicet purgantia,maléfica,amp; hort j remedial Maleficorum genus eft duplex ; amp;nbsp;fuum etii enique generi medicamentum habetur. DeletcrijSjO' lexipharmaca, venenatis beftiarummorlibus ,Thcri3' canominataremedia.funt. Quanquamvcrohæcpti

nnsmalefi- purgantia quoque,non recenfetinter maléfica,aliC' Wi, na tamë adeoqj mortifera, fi largius paulofumaniuf»

effe conftat.Equidctn Alexiteria,non quia aduerfentut vcnenis,fed quia his arnica funt,iuuarc credâtur. Hinc cft,quodThcnacaviperx carnes recipit: vt perfuafum nonnullis cffevideo.Hinc Mithridates,tefte Gellio,fan guinem Ponticarum anatum,quia venenatis rebus ve-fccrent,Antidotis mifcuit. Galcnus certè in 5. de Simp-faccap.iS. medio fe modo kabere alexiteria fcribit, inter verè dcleteria, amp;nbsp;corpusnoftrum.Simul quoq; ra-tionem addit, cur talia cffe oporteat. Erfi verb ibi non de omnibus,fed de illis tantum,quæ vacuare deleteria amp;nbsp;venena poflunt, loqui cenferi poteft, in hoc tarnen loco nihil facit difcriminis,fed om nia ini mica amp;nbsp;perni ciofa nobis effe afferit: quantumuis fub certa quantira te quædam ex ipfis vtilia nonnunquä effe fateatur. Et purgantiapominatim, non in hoc folum loco, fed etia in 2.com.derationev-iö:.inmorb.acutisin expofu.nifi fallor, fententiæ, inter malefic a cnumcrat. Ergo ii non Sub quo ge nifi quatuor funt enumerata genera corum , qua: cor- «quot;f Heprf pori noftro commodum Velincommodum per oceul ^‘^f^ spie tamnobis vim adferunt,certum eft hepaticaamp; fpleni cavocatafubiftis gencribus comprehendi.Porro cum iftis nominibus fere vtilia médicamenta, nö autemno-xia,fignificentur,fub alimentis contineri ca necefle eft. Hoc ft ita habet, non eft curvfum eorü exponere pluri bus cogitem.Ac de purgantibus quidèm,qux hue per-tinere videntur, poftea dicam,cum ad tuas quæftiones peruentum erit,.

riorum. CAP. nbsp;nbsp;X X r I 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ileficd

aendum effe ftudio,ne intra corpus vllo vnquam M4rti44„fif4 tempore recipianturmift perpuftllum eorum alqs mul te deuorM^ tismedicamentispermifceamus,vtadaffcftumlocum d*.

citius perducant caetera : illisq; robür aliquot addant Hac de re Gal.in3.de Simp. fac. cap. 23.legere potc-ris. Quodex hisquidam vtiliter externe corporiamp;vb ceribus admoucantur,illud quoqi admonitione mini-mè opus habet. De quarto etiam genere frud ra diccre Altxiphar aliquid concr.Non enim vfurpamus.nifi malehcam in KMcisqudn corpore materiam c5tincri cognouerimus: qua aut al ioviamur. terandoimpedire,autvacuando tollerevolumus.Cn ob alias caufastalibus vtimur, nonvt alexipharmacis» fed vt notis medicamenris,amp; nota qualitate agcntibus vtimur.Non enim nefcire aliquis poteft, Theriac2amp;: aliorum fimilium contra venena compofitorum phaf macoru crebrum in alqs etiam morbis vfum efle. Sed quando,quomodo ,qnibus in morbis vtilia fint hoC modo vfurpata,cundi norunt.

REftat fecundu genus, Alimentorü fcilicct, de quo* tam multa Galenus,amp; poft hüc Grçci,Arabes,Lati ni,Veteres,acRecentiores,fcripfcrut,vt,qui aliquidad-dere vclit,mcritcgt; add agere credatur. Proinde fi enu' Konomnu meratis quatuor materijs omnia côtinStur,quæoccul qiM^or ge tapotentia operant,nihil,quod præterea dchis dic3,ha nenbuico-1^^^ Atverocûmecûftudiofèomniaexaminoamp;pöde f«/f7vi 4* ro,aliqd defiderari adhuc mihi perfuadco.Etenim hoc sentu- ip^um genus medicamentorum, quo de hoc loco agi-* mus,nö videtur fub ante recitatis generibus cöprehen 'sreotti. ^i^*^- Q^ippe reperiuntur quædâ,vtcum Gaïenus turn Tilget Av ®^n quidam ftatuunt,^Quid hac in parte probem,exrc CM» ^nt (ponfione ad tuas quæftiqncsintelligetjquæcertispac indnidor titles earumq; morbis peculiaritcr cömoda funt:nec fuperSlitio tamë fic ut alimenta vfum hunc præftât.Nô hic deillis (tl, loquor,que Phyfica vei 'Z5rf^uï7rj«(quia de collo vel alia corporis

corporis partcfufpenduntut)nuncupatafunt:feddeta libus, qua iuftar aliorû affeûis partibus admouentur: maxime verb quæ intra corpus fumant .Prioribus nemo admodum côfidcre aufus cft. Quid Galenus,cùtïi delupino ftercore differit, fcripfcrit, non ignoro. Quan tum alias talibus tribuendum iudicarit, id quoq; non ncfcio.Ego pleraq; dus generis ad décoré ornatumq;, vcletiamad faUendum rudes cxcogitata fuiffe exifti-mo à doftis.Horum pofteamultitudinem imperitiau-xerimt,accdebriorareddiderunt. Sedde hifee pbftea aliquiddicetur. Qjjæ intra corpus (umptaamp; admota ctiam certis partibus peculiariter prodeffe creduntur, non videntur, vt alimenta, prodeffe omniaHuius genc ris funt, quç fecundum oplnionem ferè ômnium à fub ûantia tota vd renum veficçqj calcules comminuunt: velEpilepfiam toUunf.velcolicis profunt: vd alla talia effidunt. Galenus certè exiftimaffe vuietur inueniri médicamenta, quæ ignora quadam contrarietate cet ,g„gj^ ^^^ tatum partium morbis à tota fua natura aduerfen- ^^^nttati tur.lntdhgi id ex eo poteft,quodlib.2. de compof. omnib.ccr-fecundumlocos cap.2. de fanguine paluftristcftudinis tarumpar-loquens,lcribit. '3rxluj «[m] t5to lt;^»|cr»v, ùs à,7rô,lt;rciv oviv^fn ti« morbis xs^aXetAy/w x^ 'STAvra. KAï^w.ïixu ^ n^ »ifxêtç Avrtvei^stAV «duerpiv

i nbsp;nbsp;nbsp;«OTw ix«.!)TVfgt;-lt;crûfi£v,àz.ciégyM«v »15 £%« Jtg«é.(r£«5.Siquidem ^^r.

1 tis mederi dixit,omuc ab eo capitis dolorë quouis tem t poretoUi autmitigari, non vetebimumos quoq; tefta ri,per aixtTTÄ^etAv fiueoccultamquandam vim amp;nbsp;proprietärem , non per notam feu temperamenti qualita-tem,hoc ah eo efhei. Qriod ft ueró ita res nonhabebat, debebar Archigenes dUtindè magis docere in quo capitis dolore,amp; quo tempore hoc remedium vfui effe poffet.

^ö D r s P F T A T r o DE ^d t^fiûdgentti hepatica^!e»iea, ne/fhrätea.ö“^' re/erendaßfif» Cap. XXX.

SI quis lam eft,quialimcntis hæcfubifcienda conte® dat,is me ncq; fuffragatorcm habebit,neq; aduerft num .Facile namq; ei aflenfero : modo qua rations a' pte accommodate pofllt,intelligam. Sed fuo loco pl®' Splenicd, j-^ ^j veto, quia à contrarietate Galcno dicuntiir inua-^c.an iub re,fuh delcterqs eacompledi quis malit,is triplex cor® eXrX genus,non duplex folum cum Galeno,conftituat opoT tet.Vnumvcncnofarum beftiaru morfus comprehen-dens.Alterum deleteria continens . Tertium,quod ca» quæ contrarietate quadam certis partibus velearum morbis plunmum profit compledatur : fua natura ta-Anfub Ale men permciofum non fit. Commodius fub quartos^' xuerijseon .nere ponanturdi omninoad aliquod cxdiftis redneio' ft/f«^«*^ P°*^^e^^’ Quo fado triplexhoru eritfpecies conftitus® ’ da. Vna corum, quçvenenatarum beftiarum morfibus medentur. Altera eorum, quae deleterqs aduerfantur* Poftremaeorum,quæabdita latente^; contrarietate certos morbos in peculiaribus corporis membris exci tatos,oppugoat.In præfenti loco, perfpicuitatis gratia, quç hoc modo iuuant,ab Alexitcrtjs atq; Alexipharma cis feparabo:SC quern vfumln medendo habeant,breui tercommemorabo.Vt autemplaniora fint omnia,pa® loaltius repcterc nonnulla cogor : omiiTa Galenipat-titione.

genui medi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parttCKlar(um:cß tjuü ear ft/» t/t ettrafio/fi-

camentoru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitd'vjits ßt f/fd/eatur.

occultaui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXXE

miertlt;isfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

lum partes FAVo funt, iuxta proxime didS fententiam, genera agentium- 1 Jeorum medicamentorii quæ à totius naturç propri etate

P RO P R I E T A r 1 B. MED TC. f^^ prietate in certas corporis partes pvxcipuè peculiar riterq; agunt.Quaeda enim nocent illis partibus,a qui-bps nomen muiuatafunt,vt cantharides veficae,lcpus marinuspulmonibus.Hçc ex deletenorum genere effc fupra monuimus. Quare nö eft,vt plura de ipfis hic dv camus.Quædâ verb qfdë illis partibus profunt:id quod bifatiam accidit. Aut enim quod in affetta parte,vt he pate,aut renibus , coUedum eft, expurgant : Aut infi-

oppugnant.lnhoruin numéro eaqu.oq;funt,quæ ale-tepartem lucundèpoflunt. Q^uæ expurgandoiuuant, Q^aio eer nemo eft,qui no tunc foiû vtiiia exiftimct,cu in aftefta turn parted parte aut ei vicims aliquid contmetur, quod educi o- fol«'» p«*quot;-portet.Aliter vixillis vtatur Medicus.Neq; tarnen hxc g^ntü’tMv-vfurpanda temerè funt antea,quam totius corporis tenJum/tt. excrementa hue copia fit vacuata ; quod vbiq-, te inteb ligerc iubeo. Non emm quæ hic dicuntur, vniuerlali methodo aduerfari debent.Perpurgantia bic non ea Ocruïtapo intcUigo ,quæ per excellcntiam ita vocantur ; fed quæ teRaU pur occüïiavi,qüod in partem aliqua prêter naturara col- ^”““ ‘^“® leftum cd, exturbant •. quocunq; id modo alio fiat. Si ’“^ genera, ad prunum genus pertinere contendas,in promptu cft. refponfio ifcilicct eb referri poffe, quatenuspurgant.

Ac quatenus certam corporis parte à naturae tuæ proi 1 nbsp;nbsp;prietate velfolam vel maxime purgant,ad propofitum

gt; ta,nonpurgareccrtasfolum corporis partes, fed xqua ^op’'æ lt;1* liter omnes (quod adipfa attinet ) infracopiofiusdc- ‘‘°””'^* moufttabitur. Ad hoe genus, de quo in pradenti loco *” diffetimus,eaquoqi pertinent,qux fimilifacultatccal ^ ƒ**’^“ culos in renibusSc vefica frangunt.Item quaelienem * incognitavi eliquarefiue confumeredicuntur.Vatte perputgata. fi qualiias quaedam tchcla cft,quç tolli pet h

manifeftas qualitates nequcat, (qualem in Comitiali morbo deprehcndiinus)aptinïmë,qua occulta vi earn ,. tollere poflecreduntur,adhibeantur.Hocenim tempo rantiaatM- re imprimis commodant,quainuta paros tempenem do'v[ttrpttn ^’^Q^'focultatemaugereamp; conferuarc:debilitatamcon

non hoc tantum temporeifta fint exhibendajed omni bus temporibusoflFerenda,omnibusq; medicamentis videanturpermifcëda.Sempcrenim, quiequidagatut, ilJis eft opus,qua infitas viresconferuare acinftaurarc poflunt.Hifce collapfis,fruftra omnia adhibcnrur.Deli genda quoq; femper ea funt,modó fieri poffit, quæcû hoc,quod propter natura amp;nbsp;lubftantiæ familiaritatem partis robur feruare poflunt, etiam qualitates morbo cötrarias habent:aut certè tales,qua ladere corpus ne* queat:prodeffetantummodo queant .Idê hocfenfilTs Loc Gal. Galenus videtur,cùmlib.8.decomp.med.fecund.locos ‘b-decom- cap.7.dcvua paffa hoemodo fcribit.Et vitra haefeeun Plt;- ^°^‘^^- dum tota fubftantiamvifceri ipfi familiaris eftjamp;pro' ^•C4p.7.cr p,.j2. Didicinms enim quod alimenta fecundum tota fuam fubftantiam,proprietatem ac familiaritatemha^ bent ad ea,qua aluntur: quod maxima eft in huiufmo modi affediombus curandis, qua iuxta intemperiem fiunt.Optimè enim in ipfis faciunt, qua vnà cum hoq quod intemperiem curât,etiam alere poflunt. Et mox cap.8.Videntur autem haciuxta totam fubftantiaefr cacia elfe, nonfecundum vnam aut alteram qualitaté. Quale eft amp;nbsp;lupinum hepar,cuius abundèexperimen-turn habemus.Vfus autemipfiusconfimilis eftcoch-Icis.Tcritur enimexadè hepar lupinum,amp; datiir?.i.cu virio aliquo dulci:qualia funt Theraö, Creticö, amp;nbsp;Scy-belite,ac dulce protropü. Benigna enim hac funt vilcç ri ipfum nutrire potetia : amp;nbsp;media iuxta calidi amp;nbsp;frigid* ©ppofitiohê: amp;nbsp;ob id taliapharmaca omnibus tempe-‘ rauicü'

PROPR^ÈTAnS. A/EDIC. ^^ Mmentisconuenirevidentunvt quæexfubftantiæ pro prictate cömoditatë de fe exhibët, amp;nbsp;neq; calidas neq; frigidas tëperaturaslçdût.Hos exGal.Iocos trafcriberc placuit,quod nÖ modo ad inftitutü præfens faciüt,verii ctia turn ad antediói:a,tum ad dicenda vtilcs funt. Hoe genus medicamentorü,tunc quoq; vfurpabimus cum fruftu, cum pars aliqua parum probè officio fungitur: neevUum ci ramen ineft fenfibile pathema.Quod quo modo contingat, non eft hui us loci exponere. Potcris Galenum eadere in 5. deSimpl.fac. cap. 19. confulere. Ifta gencratim hoc modo deelarauifle fatis fit. Specia-tim omnia perfequinec poflum ncc debeo.Si quid dc-effe videbitur, poterit ex fequentibus compenfari: vbi plura nobis adhuc explicanda reftant.

N On eft difficile ex didis intelligerc, quàm præpo- ^” (^uratii» fterè,ne dicamimperitè,illifaciant,quiftatimin ”^ ^o'^^ß quibufuis morbis ad medicamenta occulta confugiût. ^^^*^J* r Non enim femper quibuslibet vtendum eft; turn etia, ^^j^^* cùm certo experimento cognitu habemus ea prodeffe (irrend«.' poffeNifi fuo tempore amp;nbsp;modo exhibeantur,aut cum noxa,au t certè abfq; frudu proponuntur. Scitè fane Ga lenus tales io.de Sirap.fac.hb.de Ciconiçftcrcore,quod quidam orthopnoeam petfanare diditabant, loquens, lus verbis reprehendit.Haud feientes, quod pituitofus vifeofuf^i fuccus bronchia pulmonis obftruens, huius affedusforthopnoeæ)(it caufa:ôd quodin co euacuado c0fiftatcuratio:amp; quod euacuat,du per tuffim cxfcrea tur:amp;quod id fieri nequeat abfq; crebro cpoto medica mento acriore.At hi adeo funt nugaces aut prçftigiato

res, aut quo illos appelle nomine ncfcio,vt dicant, ab-furdorum poculorû iftorum vnumquodqj epotum a difpnoea liberare.-quod fieri non poffet, ne fi vel lum fas effet alicui in pulmonem demittere, quo inn-xum humorem tolleret,fcmel duntaxat demiffo. Quaï

de orthopnoea Galenus hic dixit,in altjs omnibus mor bis, quos humor aliquis excitauit, fuaq; præfentia fo' uet, locum habent.Fruftra talibus remedia,quacunq» tandem poteftatepræditaipfacogites,admoucas,fino : ^^”^^^*^ vacuare humorem eum poffint.De Comitiali morbo ComifiaUu tam multa circumferuntur amp;nbsp;prædicantur taliaphar-occultai jnaca, quot de morbo alio nullo. Sed quantu illis con-fidendum fit, dum vitiofo fucco cerebrum oppletum cft,ex modo citatis Galeni verbis facile perfpicitur.

QVanquam non nefcio omnia propemodum,qu3r pro huius morbicurationecómendatafunt,n0n j. tam abdita vi,quâ manifcftaqualitate aliquandopro' tiijhumani fuiffe.Quotufquifq; eft,qui non perfuafum habeat.hfl-qM vi iu- mam puluerë cranq comitialemmorbü perfanareïAt netEpile- Galenuslib.ii.de Simpl.fae.cap. de offibus, digerétiex-pUcos, ficcantiq; virtuti adfcribit:multorü turn Epilepfiatuffl arthritin offa cobufta percuraffe afferës:nec offa crann offibusalfis praeferens .Multa fua statefalfa Galenus eomperit,qus celebrabanturabalqs.Quod qui nócre dit,libris de Simp.fac. aut nö perlegit,aut paru attente, qdin illis fenberetur, obfcruauit. Exemplü m hoc ipfo, quë pauló antè citaui, loco,de Ciconiarü ftercorehabe tur: qff falfó ait cömendatö, ac fi Comitialib.mederef. Plura pofteriorib.tëporibus Medici fruftra experti funt. Pi’uii.Banihileorûprçftare,quçipfisattribucrûtexvetc

ribus etiam nonnulli,quotidic cum dolore noftro ccr-nimus. Si quid vtilitatem attuUt,noii hifi incidendo Sc exficcando humiditatcm redundantem, in cerebro iu-uit. Sic enim Galenus difertè fcribit in 10. de fimplic raed.facult.cap.de fanguine vefpertilionis,’cùm agninu malè commendatum afferit,tanqua vtilem Comitiali-bus. Quçcunqj,ihquit,utiliaEpilepticis funt,facultatë ^^ habent incidendi. Si pofteriorü aetatum experientia ve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘* ruracomperiffet. quoddcPœoniæradiccGalenusfcri p-r^ pfit,merito magni xftimanda foret. At nullus eorû,qui ti^icjpnft. periculum ciusjfcccrunt ,multum de tanta huius radi-cis vi amp;nbsp;potetia gloriatur. Ego fanè prêter adultos pue rulosomnisferè ætatis curari partim vidi,partim curare ipfe aggreffus fum, nee improfpero,Deo laus fit,fuc-cedu; quibus nihil de collo fufpenfum fuit.luffi aliquï-busrecentes easq; veras amp;nbsp;légitimas collo append!,vbi prias bumorcs per aluumperqjvrinas expurgaffem,ôc capitis inundionibus vfus fuiffem: fedneccitius nee raelius alns liberati funt. In adultis,nifi per confenfum partis alicuius laborarent, fruftra omnia appendimus: qux virtute natural! citra fupetftitionem iuuare crede-bantur. Poft corporis totius primum, deinde capitis quoq; exquifitam vacuationem,mitior plerunq; faàus ! nbsp;nbsp;nbsp;eft morbus. Prorfus in ca fum fentêtia,fi peculiar! qua-

1 nbsp;nbsp;nbsp;piam vi profit radix laxe Comitialibus, perparum pro-, nbsp;nbsp;nbsp;defte mee nifi vacuato corpore vim fuam exerere pof-1 nbsp;nbsp;nbsp;fc.Si nó aliter, quam Galenus er edidüfe videtur,lunet, ' nbsp;nbsp;nbsp;minus ei fit confidendum,dü de collo lufpenfabçrct. Cur quidam tantopere ahominenturfeles. Cap. XXX II11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nanfldtw»

v r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occultsc(b

HPahe omnia ob ea caufam a me dicuntur,nc,quoa cttitMcd«' aliquos face renae mini m do dos Medicos ,ftat!m faM nosnS ab occulta v! profedum ftatuas, cuius non ipfe vlcUiw.

mox caufam perfpicis.Sunt quàm plurima,qux alt)sï* pcrta amp;nbsp;plana videntur, mihi autë obfcura amp;nbsp;ineópre-CuraUlt;iui henfibiliaiudicantur.Curquidâà catis feufelibustan-fdesabomi {opéré abhorreant,vt ad corum præfentiam animolin nentur. quantum nÖ facile dixerim. Dicani quid mihi accident. Uiftorii, Nom Principcm fœminam oranivirtutum genereot-natiffimaHeroina, quæ valdè ab ifto animali terretut: quantumuis cordata muller aliâs fit.Caufam iftius ten roris referebat ipfa aliquado in cafum matris hue, que narrare hie volo.Matrem aiebat,dum ab ea in vterogC' ftaretur, ab hoc animali quodam die ita fuifle exterri-tam,vt animo linqui ca?piffet : ac ab eo metu feu pauo rcægrè admodum,necnifi poft multos dies recolligere fepotuiiret.Tametfienim non expaudccret alias adcó fpedum fclium.fcd ferre cos potuiflet, nihilominus cö répété quidam de alto loco propéipfam decidiffetjta, vt dixi,perterritam fuifle dicebat. Hincilla cueniflera-tiocinabatur, quod ferre cos ipfa nunquam potuiffet* Ita quæ mihi inperceptilis vifa eft caufa, hanc fc fcireat bitrabatur Heroina,de qua dixi.Profcóló nö minus pro babile eft,ab dufmodi pauida cogitatione fpiritusac té perametum foetus, certomodoimmutari pofte, quant poteft appetibilisfiueplurimum expetite rei imagina-tio,fpedem rei vehementius dcfideratæ tencllo adhuc infantiscorporiimprimere.At hoc frequenter fieri cet nimus.jMirumitaqj non fit,fi amp;nbsp;illudaliquandofiatRa rius accidic,quiacaufæ,quç hoc poflunt cfficere,nonta crebró accidunt,atq; grauidæ vehementius aliquidap-petunr. Cæterùm licet pauor ifte animi potius qu5cor-poris affeüio exiftimandus fit,idcoqgt; à matris imagina tione in animum foetus nequaquamimprimipotuille videatur, non tarnen ita res prorfushabet. Poteft tanté temperamëti immuratio talis accidcrc,propterquant occulta quædam diflenfio exoriatur. Ç^uinetiamfæp^'

PROPR/ET^rrS. MEDIC. 6j numéro audimus marres certorum aff'cdimm morbo-rumq; inpueris caufasin pauoremautaifedumaliquE referre, quo, dum eos in vrero habuerunc, correpras fc fuifledicunr.Nec femper falluntur,dumifta narranr:id quodncmoinficiasibir, puro. Non infrequenter illud Tamilie ctiamvidemus,nÖ modo liberos abeifdemparenribus qiudampe ortos propter temperamenti limilitudinem fimilibus ciliares ha feremorib. amp;nbsp;ftudijs deditos effe, verû etiamintotis fa miltjscopluribxrs annisfamiliariaquçdâvitia, virtutef-quepcculiares feruari. Cur quidamàvino,àcafeo,cæ- vndeodiu pis,vel altjs quibufdam cibis amp;nbsp;potibus abhorreant fta- '^‘^f^^» '^^^^gt; tim ab ineunte aetate, non omnibus fortaffe incognitu ^quot; fit,fi inueftigare tentent. Non omnino aberraffe illivi-v”^‘ ‘*^”* demur,qui in picam grauidarum.amp;vitioforum humo- ’^^ ’*’^' rum in ventriculo amp;nbsp;alifs in locis aceruatorum qualita tern referreftuduerut. Sanèmultum poteft vehemens naufea alicuius cibi per illud tempus à mails humori-bus procrcata. Ab hac amp;nbsp;fimilibus altjs caufis multa for raffeproficifcutur,non prorfusimperfcrutabilia. Quis nonfummc admiretur, fi mulieris autcapra; lac audiat purgatorium euafiffe? Idem fipurgantia medicament taabcadem depafta audiat,admirari definet. Quid igitur miri lit ,(i certo alimento nutriatur infans in v-tcro,vel propter prauum matris fanguinem,vel præ-pofteram eiufdem villus rationem, vcl alias caufas tales, propter quas poftea certos cibosabominetur bo-nos, aur appetar malos ? Profedo non quicquid impe-ritis amp;nbsp;rudibus,aut etiam dodis,ignotum eft,occultum omnibusiudicari debet. Anniti bonus Medicus debet, vt quantum cuiusq; conditio patitur,fupra vulgares ali quid norir ac intelligar , fieur in principio ex Galeno monuimus : quo certiore methodo ac meliore cöfcien tiainarrisoperibusverfetur. At nihilominus, inquies, chieHit. abditaamp; incognita nobis efttalium caufa. £fto enim

oderit aliquis ob id felcnigt; quod eius mater,du in vtcro gcftareturipfe,vehcmentius ab hocanimah conterrita tuit. An propterea ego caufara huius odq rede intelli-go ? N û ob id fcio, quomodo terror ingeneret in infante talem qualitatem ? Grauidas feimus terriras fignarc fuosfœtus: at quomodo fiat nefcimus tamen.Simaxi-mè veru elfe nobis conftaret, naufeam ab humore cer-ta corruptionis fpecieimbutoprocreatam odium vel cafei vel alius rei generate in prole, quid amplius altjs fciremus ? Quantifperincomperta nobis manet corruptionis fpecies,nihil fermé eft, quod feimus. Et hac ctiS cognita ignotus nihilominus permanet modus,quo propter eiufmodi corruptionem naufeansmuHerodiu eius ret, cuius ilia qualitatem aut odorem refert, fœtoi imprimit.Quareoccultas tunc etiam caufas habereiu-re optimo dicerentur,fi quàm maxime exploratum hi beremus rccitatas à te caufas aliquid ad harû Propric-• 'Sohtio» tatumgenerationem conferre. Qu^nquam ita ferme res habet,vtiam didum eft,ac veras proximasq; caufas talium affedionum nefeiamus, plus tarnen alqs noui-mus:propiusq; adreifontem penetrauimus.Cùmali’ quemmorbum pronatum feimus vitiohepatis,(exem pli caufa) calidioris amp;nbsp;ficcioris, licer exadû eius intern-periei gradumeoneipere animo non poffimus,non tarnen prorfus caufam mali nos latere putamus. Sicau-fam proximamignoramus,faltcm propinquameerni-mus. Et vbi modum generationis videre nôpoffumiis, caufam tarnen generationis perfpicimus.-vteffeâusil-lius caufa occulta quidem cenferipoflît, plané ignora dici non poffit. Sed hæc extra propofitum confecutio-nis gratia dida nobis putato, Huevfqve occultas proprietäres in compluribus rebus, vt ne dicam in omnib. inueniri probaui: amp;nbsp;præterea quale quid fint déclara ui : fpecies quoq; carum perfpicué diftinxi : ac demuffl quis

quis carû vfus fit in curationibus expofni. Obiter etia, amp;nbsp;quafi per tranfennam, pcruerfam quorudam in iftis rationeni,indicaui.Iani res .amp;.caufa flagitant, vt ad tuas quæftiones tibi refpondeam.

AB primamtuam quaeftionem facilisvidetur effe refponfio. Etenim fi verum eft.quædammedica ’menta effe, qux certis partibus peculiaritcr.imo folis, obfint, nihil prohibebit, arbitrer, quin àliarepe-riantur,qux certis partibus præcipuèae folisconue-niant amp;nbsp;profint. Equidem Galcnus inueniri medicamé taputauit ,quæ certis partibus prxcipuè acfolis obef-fent,vt cx primo cap.libri primi de cöpofit.medicamen. Kara }^i^j| ,cognofci poteft,Hoc in loco,poftquam oftë-dit,quomodoriferint quidam Medicos affirmantes a-liahepati mcdicamenta,aliafplcni, alia altjs partibus præcipuè auxiliari, ita fcribit. TB-n^^jn truufifzó. ^v^Xoiy rùç Tcuna, XiyevTUii «ç 7ï(r5T’r «Tn/pB? eiveqTwv (^apftaJtav ^uuâwiwç, âç àyvoetvßm p-iv tb ötiAajTiB AaywB, f^ovi^v, X TOTwy evT« lt;rûfJlt;gt;»_ fioç/uv, îX^fA^vov 7iv'i.viJi.ova,'. nvW ^ ««

' jn-i'/lw UTO T KoM'Sapuî'Ajy ; vtt «.TAwy ^s THi cv vEi^po*? An \6Bçôûu7r7ïfâoyBç, vlt;J)’ eTÉpeav «Te làç È» Try^fiovóo-Tï nßj ^upa.^

^i aia7f]óo-«i; t^nreTÜi; yctiofiivAç, ua-Tref vtt' a.lii.uv aTA«, xotÓ’ èv-n pióg/oy i^a^çÉTUç jyrmABpeey«., Idë fercinuemes adPifonë cap.4. Excitatis teftimonqs liquet,Galenum vtrunque verum indicate. Primum quaeda certis par^ tibus folis immica amp;nbsp;permciofa effe affirmât. Ex eo de-' inde probat aha quxdaalqs partibus fingularitcr pro-deflc.Non eft opus, puto, aliorum de hac re opinionë proferre. Quoniam pars maxima, nulla inquifitione fa. fta, affenfit finie fententiæ Gaiern ; vt de eins veritate Çerpauci, quod quidemfeiam, dubitarint. Quinimb

Cdntkirh rcpcrti funt,qui plura etiamadieccnnt,fcilicetcantha-des an m rides in manu detentas languinis midum efficcre.Mi-manihiare j-yj-^ cftpierôsquehocipfumcredidiflejcùm abfqjinf*' tentæ fan- gnialiquo periculoquotidiècxpcriripofl'cnt.quàraïlC mt- àveritatealienom. Audiuietiam qui acritcrdéfende-clam

giffent,nonnullos apure 'nribus medicamentis fuide purgaros,quæin manibus (blum geftaflent. At longe eft alia huius rei caufa : nee na vruiæcitantur ,.ficutal- ( uus coramouetur : vr poftea fuo loco dicam.

SAnc enm, quæ hic à Galeno dicunrur,mecum con-fidcro diligentius, facere non poffum gt;nbsp;quin de ve-ritate corum addubitem.Nam ft, quid abj authored cum de lepore marine,turn decantharidibus,fcripruni rcliqucrint,intueor,non magis pulmonesacvelicaniil 1 lis hauftis offendi crodique video, quam om nes alias ' Galeni fen cotporh partes ad quas pertingunt. De qua rcvaldcvc thia mtio Hm legas turnPlinium,turnDioicoridern,turnNican-lib. de cop. drum, turn ex Recentioribus etiam Aduaiiuinquin-KATA yîyn ro libro Methodi fuæ;amp;|fi qub præterca de hike ex an-ab authori tiquis fcripht. Refcram hoc loco,quæ Ant Mufaßra-bwomnib. fauolin expofit. Aphonf.17. lib. 2. fcripfit. Vincentius arguitur Grcma,inquit,nuncupatu.s,infignisChirurgus,medic3 falßtatis. mêtunibibit, cuius pulueresin mortario pinfi fucrant:

in quoprius Cantharides in puluerem redegerant.Hic vir ab ore vfque ad anum cxcoriatus eft : amp;nbsp;miram ve-/icæ excorianonem habuit-Decem amp;nbsp;oäo menfibusfa nitati reftitutus eft. An folam uelicam hic habuit offen la’m ? Non puto.Manifeftè conftat Galeni verba non gó fonare cum perpétua omnium feculorum experientia.

Incætcris medicamentis, quæ non lædunt,fediuuant, minor eft fortaffe difficultas. Satis namque apparet in 5.de fimpl.facult.cap.ij. amp;præccdentibus, quæ nam he \ patica,fplenica,nephritica, pus amp;humores cxthorace 1 nbsp;nbsp;educentia medicamenta appeUarit. NÖ opus hic nobis

1 eft occulta virtute, cùm ratio omnium reddi aptiffimc t queat. Sed hac de re lupra quoquc aliquid dixi ; iam a-

Anpharmaca inueniantur -vi occulta certis filum partibfü vel arnica vel inimica.

Médicamenta qux certa: alicui parti autprodeffe aut nocetc dicûtur, vel ei folum nocent aut pro-funt,vel alqs fimul omnibus. Et qux omnib.no-centautpro(unt,cavelomnib.a;qualiter fme profunt . nbsp;nbsp;nbsp;fme noeët,velalqs mag,is,alqs veró minus.At quodme wediedme

1 dicamêta,quçà certis partibus denominations adepta u bepdü-funt,nó tolls illis partibus,àquib. nominafortitalunt, cdjfp/enicd velnoceatvel profint,primtiGaleni teftimomooftêdi; cre-no fo-\ deinde ratio nc quoque corroborate pofte videor. Ete- I‘‘’wl’ep‘**'» nimGalidm s.iib.de fimpl. fac. cap.i^.difertè teftifica- Â*^5««5‘ tut. Quinetiä poUicetur in meth. 'Lhetap.oftëdcrc can- quot;II“*“quot;*-tas,cut aha alqs partibus magts mmusqs comodamco j^gQ^rn modaucfint.Porrbfrequentiftimèinmcthodoafl'eue- ^jj y^_ tat,feea tantum traCtare ibidem cöftituiffe,qux ratio- ptj^ ^„^^ neinuëtatunt,omiftis illis, qux per folam repertafunr medicame-experientiana. Quarevideripoteft credidiffe,fe talium titjuæditnt caufam reddere aliquam probabilem potuiffe. Stlooft bepdtied, infpexcris attenteq;obferuaucrisfingula,nonmefaV Splenic* fumeffe affiimabis.Quamuis emm hic illorum nullam o*c- [««t. lach mcntionem,qux propter abditam facultatem ta-

lia fine, ita nihilominus loquitur,vt talia nulla putauif fe reperiri vidcatur.Quinetiam in 4. libro eiufdc opens cap.iç-vifus eft rationell! aliquo pado attingerevoluif Ïe,cur Icpus marinus foins pulmones,cantharides autS præ cætevis partibus veficam exulccrent : quod in loco ex i.lib. de com p. med. fecundum genera fupra à nobis citato affirmauif. Vnde fulpicaricogoneum credidiffe i talia quoq; non fine nota caufa, vt fupcriora, in cenas i partes inagisagerepofle.SedVerumnoneffc,quodiani l iterum nominata fcilicet medicamenta folisprædidis partibus, aut his præcipuè latente poteftate noceant Cdnthxri ex Diofcoridcaltjscpauthoribns perfpicipoteft- Sanè disexulce quia videmus quotidie cantharides externæ cutiamp;p2r nnt cutem ti cuilibet corporis admotas, eandë vifua cauftica ero-mommbui dere amp;nbsp;exulcerare,minus nobiserit difficile fidemadhi loci^. bereDiofeondi , qui neminem vidimus hæcmendici' menta haurientem.Nihil certè dubitogt;fioccafiofcrat) t vtaliquidhorumvideas,quin noftræ potius fentcniis 1 fis adh-æfurus, quàm in Galeniopinione permanfurus. J Ergofatis liquet,enumerata medicamenta nonvnifo-li parti aut conimoda aut noxia , fed omnibus ex xquo Curphdr^ vel vtilia vel perniciofaexfiftere. Quod fi vnamaliqua mdaque- partentmagisoffenderevidentur,id fitideoquiaeain-dSvni, quds jurix magis eft obnoxia : vel quia medicamentum non o^ij P^fti eft intégré ad adum fuum perdult;ftum,nifi poftqnam il magis noi loperuenit. Taie quid videtur Galenusinlôco paulô ante exlib.4 dcf1mplic.med. fac.cap.19. citato indicate volüifte.Ac de his quidèm nxedicamentis,vbi amp;nbsp;autho-ritas amp;fenfus pro nobis ftat,fruftra difputemus verbo-

fiuSi Quare ad generalem rationem deducenda, iterum erit oratio exemple horumi feruato..

Uulluw pharmacum occulta Vitina affu iff eo i^Jlt^ft • waf» partem/olam,al^s prateritü a^it.

MEdicamenta quxcunq; latente amp;nbsp;cæcapôteftatc certas duntaxat corporis partes lædere aut iuuarc dicuntur, vel habent adu earn vim in fefe.vel potentia folùm. Quod fi aäu huiufmodi effe putentur,in obie- ^edia-flumobuiöquoduis profua vinaturaq; agent.Etenim menta adu lt;iuæ natura agunt, nee impeditam habet ab externa re 'm obuia cliqua aftionë,eaTemperagQnt,quantüomninópof- quæuispm nint:non iam agunt,mox agere definunt,eorum more, **»■lt;amp;• «f^wè quïrationeagunt.Eademin omniaagunt,quantum ‘‘S“'’t-poflunr,adquævirtute fua pertingüt.Nonenimdifcer nunt obiefta,vt in aliaagant.alqs parcant.Quanquam verum hoceft,ea in propinquafemperobieda prius atq; etiaefficacius agere, quam in remotioradicct inte rim non hæc quidem prætereant, ilia verÓ aggredian-tur, inftar hominum ratione duce agentiü. Sicut ignis nulli rei parelt ,fed in res cundas, quas attingit, ex aequo inuadit,omnesq; ümiliter,quantum in ipfo eft, fi* bi affimilare nititur,ita res aliæ naturales quoq; faciûr.

Quod fr à talibus aliç partes magis offenduntur aut im Curiciuo. uenturcæteris,nÔ ob earn caufam cuenire putandum ^i'^ medica ed.quodïn has folüm partes taliaagant: fed quiaiftæ, f‘^^ quant aliæ,magis mutariaptæ fuerint.Hinc Philofo- ’”ƒ phorum illud indubitatæ veritatis axioma natum eft: 2«‘lt;“t «lt;-quodadionem agentis caufæ recipiar,id earn non pro quot;^P“^***quot;quot; agentis natura, fed pro fua propria recipere.Hac etiam ratione,nonnulla alia,idem calor codem tempore alia indurat,alialiquefacit.-quædam hocmodo,alia quæda aliter afficit : prout paifuru cum co, quod adurum eft, conuenit.Nam vt agens agat,atq; patiens ab agente pa. tiatur.conucnientiaminter ipfa certam oportet efle::

per quam illud certo modo agere,hoc aûteerto mQdo patiquear. Quâobrëfi medicamentû aliquodaâu vires fuas obtinens,in ventrem deuoratufit, amp;cxeoper inteftina venasq; portæ ad hepar,amp; ab hoc in venasdi-ßributum cogitetur, vt nullas in hac via panes læfift affirmetur.ex co accidilTe putandum erit,quodpartes, per quas pertranhiut, lædi ab ipfo no potuerint.ErgoÖ Cantharides, vt in exemplo maneamus, erodendi po^ tentiamfeu facultatcm adupbfTidentjacneqj ventri-culum,neq;intedina amp;nbsp;hepar,neq; vllas poft ipfuin partes vfq; ad veficam croduut ,ccrtum eft ex fupradi' dis id ideo fieri, quia enumeratç iam partes ab ipfo parinequeantmon autê,quia nihil in ipfis egerint. Ete-nim quæ natura,non intdleâu, agunr, eafemperamp;in obuium quoduis fubiedum agunt fine omni deleft«. Si non eundem fua: adionis efiedum vbiq; poft fert' linquunr,incaufafuit, quod non eodem modo patio' EffeHuum mnes potuerunt.Qua: omniain hunc finem tam mul' (liuerfitat tis dicuntur,vt aperte liqueat,non in agente,fed in paf' nomaden- fo adionis fme effeduum diuerfitatem qux'rendam te,fedinpti efle, Atveró vixpeteft vero conlcntancum iudicari, tientib.tiult;e tantum inter vnius corporis partes qux vniea emnes anima feu forma informât^ funt, diierimen inneniri, vt, quod vni fit iethale d perniciofum, id esteras of-fenderc nihil poffit.Si vete Gaienus alicubiaffirma-uit,medicamenta, quæ àtota fubftantia corporiaut parti huiusalicui familiariafunt,omnibus tempera-turis conuenire ,dubitarc nullus potcrit, quin ma' gis omnibus vnius corporis partibus côueniant.quàm vnidiucrforum fpecie corporum parti. Quoddicoeft huiufmodi. Si pharmacum hepati amicum amp;nbsp;fami«' Iiare,conuenit omnium hominum hcpatibus,quo-modocunque terapcramenta fint,multömagis con-ueniet etiam vcnrriculo d cæteris in vno amp;nbsp;eodem

corpore partibus. Vix enim mihi perfuadeo, tantum Tdmno üf diffetre tempcraturam ventriculi à temperaturahepa /^«t *»«*« tis invno amp;nbsp;eodem homine, quantum in diuerfrs ho- w’Tow Minibus differunt iecorum température; nib omninó W’^*«M“* inæqualitertemperatumfitcorpus. Addequod idem “^‘'n°^‘*, Galenusfatctur,omnisq; experientia comprobat,uide ^çj^^'^“^^ licet medicamenta bepatica,fplemca,becbica, dmreti-‘ caAemon in illas duntaxat partes,à quibus denomina tafunt,fedin reliquat omnes omninó,quas at tin gunt, a^ere.Quod aut in alias magis,in alias verb minus age te cernuntur,aliam rationë fortaffe habet.de qua ditbü iaat aHquid efttóe mox iterum dicendum aliquid etit.

VEïum,dicat ahquts, iffa non cogunt aliter fentien-vescedereNam amp;nbsp;Magnetisvtrtutem,quam oceul tameffe nullus ambigit,concedimus amp;nbsp;paleas,amp;plum MagnesnS bum,amp; res alias in eadem cum ferto propinquitatepo («git •» p^^ fitas virtute fua attingere-.iph^m tarnen nö hxc.fed fer U««autpi» turn folnm tt .here dicimus.Eodem modoGalcnu fen *””quot;•

fiffe putandum c.ft,cum Cantharides folivefiee nocere afferuit.Quin pro viribus fuis in omnes partes,quas at^ tingunt, agere conentur, ntmqua dubitamffe videtur. Hoe ergo Unfit,tcliquas partes non efte aptas ab cis pa tv.quemadmodü neqv paleae amp;nbsp;plttmae-.neqvplumbtt amp;nbsp;argentü,ó;c.idonealunt,vt atradrice Magnetis poten tiacommoueantur. Ad habe obiedionê ianr» anttare-

anima lieve ubftamlah forma informari. Quod fi ca- lt;inncum,«S dem effet fpeeve forma pakatum , plu maïum,cupii, c(l catens plumbi ,argenti, amp;X.euui ferma fera,ab eadem po- wiimwMw.

tentia,àqua hoc trahitur, illatraherentur. Ca:tcruW formæ.illorumnonfpeeie folumiveruin etiam gencre différant : cùm corporis membrorum amp;nbsp;fpecie amp;nbsp;numéro formafit eadem amp;vna .Quarc quod pharmacu infigniter vnam aliquam mutât, etiam alias vd ex par te aliqua mutare poterit.

omniifèrè Vod fi autem non adu, fed potentia folum talia Pharmaa K,^fint,hoceft,fi pro infita fibi facultatcffiue arnica 1 m'aentricu fiueinimicaponatur,)operariantenequeant,quànià lotiilu fut corporis noftri calorc adum receperint,eadem prope acapiunt, j.,^jæ erit.Namconfiteri prorfus oportet, ea in ventre ftatim, (vt estera quoq; pharmaca omnia) ad a du ni deduci. Quare amp;nbsp;in ipfum ventremamp;in alias quoq; par tesfimilitcragent.Acfitumdemum adadu perduda imaginens ,cùm expeUenda moxfunt, inteftinis faite, mefenterio, hepati, amp;nbsp;vicinis partibus adhærefeentia proderunt oberùntue profuæ naturae modo. Sidecan , tharidibus, quas pro exemplo pofui, priuatim fermo fit, certum eft, breuiadmodum tempore aaum hasin ventre accipere. Nam cutiimpofitæ,haud multas poft horas erodere incipiunt. Equidem non probabile modo,fed plane verum indubitatumqj eft,omnes ex xquo

Pbarntiici pastes à cantharidibus corrodi exediq;. Diferimen ft ' e^a^ont^e Q^O’^^^du eo fere videtur confiHere,quod alix’funt ^adeertY compadiorcs acduriores,ideoq; minusaniurisobno-f artes,nee ^^æ- non quia ad vnam magis partem medicamentuni abets pm- peruadat,quàm ad aliam.Non cnim fua fpontevUnm cipueattra medicamentüad partem aliquam præcipuècontende buntur.. re videtur,vt earn Isdat. Quin nec attrahi noxia à par tibus

PROPRIETATIB. MEDIC. ^ tibus per fe conftat. Appeterent enim fuum ipfarö inte ritum : quod perqiiam abfurdè dicatiir.Omnes partes, amici amp;nbsp;familiaris fucci attrahendi facultatem potius àDeo acceperunt,quàm noxiorum defidcriö.Hoc cer-tumeft,repellendi virrutem partes omnes obtinuiflc, qua noxia amp;; perniciofa atq; adeo molefta dcpellant:nö vtadfetalia attrahant. Itaq; non aut vadunt cantharides ad veficam, quafi familiaritas ipfis cum ea fit alp quarnecab eadë attrahuntur, vt à quibus ipfi pernicies impendeat. Nihil ergo reliquum effe video, quant vt nonfuafponte eó properare déclarent. Quod de hisdi co,de omnibus intelligi debet talibus pharmacis.Non enim video,quontodo non ratio aptari vniuerfis poflic acdebeat.Quæpnncipiü motus in feipfis habenttale, Pharmdei vt mutate locûpoflînr, ea fortafleconlpedohoftead P°!J‘*gt;*^ eum feßinenr, cùm fe fuperiores fore videant. At in ^Pf^”*^“ quibus tale principium non ineß^de tills hoc non re- “f’^^quot; Ûè credatur.Certunt verb cft,nioTtuas cantharides, ne plants quidem vitam in feeontincre.Praeterca cum in Ventticulo attritæ comminutæq; funt, amp;nbsp;quafi in pul-uerent quendant redads, vix alias vires poteftates^j retinent,quant c3s,quas abElemcntis acceperCtt.Quare admodum probabile eft, ipfas ad veficam fua fpon-te non magis tendere, quàm ad partem quamlibet a-liam.Notum quoque eft,motum omnem fieri propter omnk ma indigentiam. Nihil enim ad aliud accedit,nifialiquid tuf fit pro. ibifentiatefiejquoipfumindiget.Quaveróreegeant pter indi-Cantharides, quant in vefica requirant, vix,imb ne vix gtntum. quidem,fingipoteft. Sed hocvt manifeflum relinqua- Quomodo mus:amp; illud eóftderemus, quo pado amp;nbsp;cur haufis uel Canthari-cafu quoda vel confilio cantharides,tam cito ad vefica lt;i«lt;*4 'lt;'^P‘ perferantur?Quidfentiam,facilcdixero:quidcertü ve- *^‘””ßfi^‘ rumq; fit,nonæquè facile promtneiauero.Vtut aut res quot;^’’** habeat,certus fum,nullo exprçdidis modo eötingere.

tJ^(gt;£lu^ explfcatur,qtuf CanfharfJes tam velt dfer a A vcftcam per/èruafur.

Cinthari- T^ Rgo ficpotius euenirefentio,vt proprertenuita-ies handle J^/tem aliquid ex intcftinis in hepar trafgrenum, ciq; adve/icdm crodcndo molcftiani adfcrcos cxpcllatur tanqua no-propeUun-xium:atqj fic cum fero cckriter ad vcficam pcrucniat, tur-etcur? ^yj adhærekens viens ante creet, quàm inde exturbe* tur.Vix enimjmó ne vix quidem, credat aliquis,médicamenta turn primumaftum accipcre,cum heparprs tergreffa,vel ad renes vel pulmoncs dcnencririr,qnod tarnen Galenuslib.4.cap.i9.deSimp.faciilr. exiftimaf* fe videtur. Nifi for raffe illnd fenferit, in ventre amp;nbsp;hC' ' patepluribus alqs humoribus permißa vim foam ex» rere nondum poffe. At vbi fecreta iam quodammodo fint, amp;nbsp;partibus adhxrefecre fola incipiant, torn dewß etiam præcipuèipfa noccre. Profeûononeft obfeurö» taliapromptius lædere,cùmaquofaefubftantiædunra-xatpermiftafunt,quàin fi cü craffioribus humonbus confufa fint .Nam in vrina facile fegregata (ubfidenf facilinsq; pénétrant amp;nbsp;adhærër,Nifi,inquam,taie quid fenfifle putetnr,vix video,quomodovera ipfiusfenten Jnventricu traeffe queat.Etenim in ventriculo primum fit ingeüo hdifJolM- PJJ^ diflblutio:vt terrena in inteftinis difereta mancat; turingej a. 5c,qi,odfuccnhabet vtilem,folum ad heparpenctret.

Nontamêhocfentio,nonadmifcerihuicctiâfemptï ! aliquid malûidqucd fi nihil aliud,exerementorumiu hepare generatio perfpicuè probat. Quod inimicum amp;nbsp;Ab hepate inutile eft,mox in hepare feparatum à bonoexcernitut nihilattrj- vel per vrinas,vel per fudores;vel adinteftin3,fplenem, huur ftiU amp;nbsp;fellis veßeam : velretrocedit: vel retrahitur. Hacdc fucco deüi cailla non vtile tantum ad hepar pertingcre dixi,lcdtl’ tutum. nbsp;nbsp;ludfolum,quodvtileminfcfuccö habeat. Nam qu^d

nihil tale continet,ne attrahitur quidcm. Ex enuniera-tispater,valdè inccrtunn efie, qnod de talibus pharma-cis dicitur.Nam fiuc aâu,fîuc potentia talia exiftât.in-tclligincquit,quomodocertæ alieni parti fold uel no-ceant vcl proCint.Non enim aut fpontè ad eas tranfeiit magis,quàm ad alias,propter occultam potcftatê;præ-fertim cum vim obtincnt nocendr.nee attrahuntur ab eis. Prouidit enim natura maximè rebus vniuerfis hac

in parte,vt noxia fibi cauerent.Et ft quç tails in medica mento integro facilitas ineft,cam in diffolutionc amp;cor ruptione fua in ventriculo perire neceffe eft.Quanqua VewM in venenis amp;nbsp;malcficis res videatur aliter habere. Cor qt^^^^'^ ^ enim pleraq-, pcterc putantur: ipfumqj præcipuè affli-gere. Attamen non ita fortafle eft. Scd damnum quod exteris partibus inferunt, minus pra:fentltur:atqj tunc folum'manifeftè percipitur ,cùm fplritus cordis iniu-rixmagisopportunos corrum pnnt.ln prxfentia de his nonadmodum loquimur ,fed de illo tantum généré ferme nobis maximè eft,quod extra quatuor àCaleno commemorata genera lupra ponebamus ;amp; quod inter ea,qua;fumuntur,connumerari poftit. Quodfibc- Am«« tnt nlgnaquædam fuanaturacum vna aliquaparte magis P*****.quot;?*.. conucniunt,quàm cü alqs.id à temperamento ferè, amp;nbsp;f“” ,^‘^'“ à qualitatibus materiæ obtinent. Certu eft, ex alijs ci- **** * bis carnes,cx alqs neruos amp;nbsp;offa,ex alps alias partes fell ciusnutriri.Omnes tarnen omnibus partibus conueni te aliquo modo oportere non minus conftat. Ira penè resinaliis.medicamentis fcilicet appellatis ,quoq5 ha-bet.Nameum patsquæhbet corporis cum cæteris om nibus familiaritatem habcat euldentem, neceffe eft,

quod vni eft familiare,cætcris non fit inimicû:amp; quod vni inimicum pemlciofumqj eft,cætcris non fit falutace.

76 DlSPTTATro DE Pharf^aea Koxta»o/^ (/ucuKtur à /acu/t^fecor^i^^ revente adpartes i»iurîa obtioxias.

QVod aliqui hoc loco dici pofle iudicaruntjVideH cet medicamenta huiufmodi necfua fponteirc Vdcultss ad partes certas.nec à partibus illis attrahi,fed àfaculti corpui^re. te corpus regente illo propelli,mihi nequaquamverifi ^emno da nnlc videtur.ln caufaeft hoc primum,quod hæcfacul' dt pharma ^^^ j^ corporis falute folicita,vt lie loquar, hoc potius fdnoxM4d^ggj.jyj. j^g ^j locmïi fgy pattern pati habilem peruc-tX^^^ ^’^^^n’^ot pharmacaperniciofa:fedcircaeas partesdiflbl' uantur, quibus nocerenon poffunt. Alitcr fi faccret, non prouideret faluti corporis, fed intcritum ei pro* curarct. Deinde quod aliae corporis partes nihil âfe rcpellunt, amp;nbsp;ad vicinas partes protrudunt : nifi quod moleftiam ipfis aliquam exhibet. Etcum noxia médicamenta ea copia non exhibeantur vnquam,autccr-tè rarüTimèjVt fola quantitate molefta fieri crediûc queant.confedarium eft,qualitate fuamoleftiamad-ferre . Id fi verum eft, vt re vera eft, omnibus partibus ex æquofunt perniciofa , quantum in ipfis eft. Quod fi alqs plus adferunt incommodi, quam alijsquibuf-dam,indeeuenire neceffeeft,velquodminushisad-hærefcant,quàm illis : vel quod hæ minus oportunx fint iniuriae, quàm illæ. Äguntergotum vtilia turn noxia medicamenta in vnam partem plus, quàm in reli-quas, non quia potentia quadam abdita magis ci ini-arvewtrt..quot;*^'^**“^ ®“‘‘^’ fint: fed quia vet diutius ipfis adh«-(ulualilt;jtta’^^'^^gt;'^^^^ ‘’^^‘^^^ refiftere quçdara poffunt: vel quia finquot; non ladant'^^^^^^^ ^nm ad( ipfam pcrueniunt fada funt, quàm ^««fiftfrwcum. alqs adhaerefcerent. Sic multa ventneulo nom mèbri! no' funtmolefta,quæ partibus poft ipfum fitis admodum ant. grauia funt. Non ergo videtucverum,quod videbatur, quæ-

^ROpRiETAnS. MEDIC. 77 *l'içdatn virtutc quadamlatcntc ccrtis obeffe partibus, Gîteras nihil lædere.

QVomodo ergo interroger aliquis,aliqua tncdica menta humoresex pedore educunt ? in exte-ris autem partibus nihiltale opcraricernuntur? Duplicia funt medicamenta expedorationi conferen-**a« Alia humores craflos lentosq; incidunt amp;nbsp;abfter- ^^^^‘^‘^^^ gunt ; alia contrà cofdem craffiores maeisq;cohæren--tes emciunt:ne humor vel propter tenuitatem fpintus ^i^„fi^ j^, inipetum fubterfugiat ;vel propter craflitudinem elfer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f„^-^ h nequeat- Vtraq; vel in ore amp;nbsp;fub lingua continenda-dantur,vt aliquid inde paulatim in pedus deftillet : vel deuorantur.Priore modo fi vteda exhibeantur, quis mi retutjfiin alias partes nihil agantr Nufquam enim alio pertingunt. At fi altero modo filmantur ,in ventre pri-mum concoquuntur: deinde inhepate infanguinem conuertuntur.Hincin pulmones fanguis inde genitus diftribuitut : amp;nbsp;humores ibi contentos aut com pingit, autdiffecatinciditq;. lamvttalia medicamenta, dum in ventciculo amp;nbsp;hepate permutantur, plurimisq; cibis amp;nbsp;humoribus permifta funt,nihil notatu dignum agat, in alijs tarnen partibus cfficacitcr pro fua natura agent non minus,quàm in pedore. Non enim ex his genitus fanguis velomnis in pedus,vel in folum pedus diftri-buitur: fed in alias quoq; corporis partes difpertitur: vtiam copioseoftendimus, Curigiturexfolo pedore Curexpe-fputaeducunt ? Multiplex poteft eflerefpofio.Nam vel ^o^^M «t non eft in alijs partibus pituita co modo collcda : vel figt;^°P^^lt;^‘ no tani diu alibi ac in pedoris cauitafe permanent: vel ^' non tanta copia in alijs partibus, quanta in pedons car ““'“'’^*

«itatcillabi poteft,rcpcritur : vel non aduerdmusnoJ quod idem alibi etiam operentur: vel denique noneft aequè apta ad incifionem materia alibi collega, vtquæ in pedore exfiftit;velnon habent reliquæ partes infttu menta eqciendi ineifam diffedamque pituitam,qualii thorax habet. Nihilnoftra hocloco refert,quidrefpon QuopnHo lt;^cfc vnufquifque malit. Vera amp;nbsp;breuis refponfio hïC wedicamen eft,médicamentafputuin propriè non educere,iedtan ta jputwtn turn materiam præpararc.ctim lentam abfterguiit:crïi educant. fam incidunt : aqiiofam amp;nbsp;tenuem ineradant amp;nbsp;com-

pingunt. Idem hoc vbiquefaciunt, quantum in ipfis ®æ Quod ex alqs partibus nulla exfpuitur,in caufa ed, quod à natura non funt ad id fadæ : ficut neque oculus . ad generandum fanguinem, quod hepatis munus eft» fed ad vilionem creatus eft. Certum eft,Galenuniin 5.fimphc. pharm. cap. 2. omnium horum cerras notât que caufas,non-Qccultas poteftatesartuhfle. Qiii finti-liter in cæteris faceretentabit,haud difficultcr inteHi-get,reddicaufam pofte omnium fere,quae vni partinia gisobfuntaut profunt.quam alqs: vrnon fitnecefTcad occultas iftaspotentias recurrere tarn crebro.

DE hircino fanguine calculos renum amp;vcricç cô-minuente, maior videtur eflequaeftio. Nondc-- funt, qui ceruinum xquè efficacem affeuerant, qui vulpinum fimilitcr commendant; neeaflir-etedapides mare verenturfjdem lapidem in eo per triduüm mace-renamfri- fatum frangi. Qinnctiam calculofi hominis pcdmcni git, inflar co perungi docent: calculumque inde rumpiaiuntve-hircini. ficæ.Multi Icporino candem facultatem attribucrunt.

præterca de vfta pelle, cadem iam olim narrata funt-Ego dehis,quia pericnlum non feci,alios finefruöu feciffe aliqnando memini, nihil habeo, quod conftan-teraffirmem.Hoe aufim dicerc,fiquidem hircinus fan guis fpecifica virtute, non temperamenti qualitate ali-qua,rcnum veficacque calculos rumpar, nondaberc cum diuerfi generis faxa vel lapides frangerc. Cerrè dn citumon minus efficaciter ,(amp; quidem tali facultate, quam àformaobtinucrit,) Adamantem frangcre:quc fpecie diuerfiflimü efle à renum calculis nemonefcit. Similiteralios cuiufeunquegeneris lapides côminuc-re poffe à quibufdam creditur. Cæterùm inter quæ po occultaviv teftas occulta interccdit,non reperitur inter diucrfi ge- tute m ren neris res alias. Sic Magncs non netalla omnia, fed fer- alitfittm d^ rum tantummodo trahit. Plus effe inter lapides dik ri-5“' inalid niinis.quàm inter metalla, nullus, puto, ambigit.Quo- ^^^^ ^^^^ circa non poflet occulta ifta facultate in res tam diucr • fas eodem modo agcre. Etenim hanc ipfam ob caufam ^^}^ ^IP'^^“ occulta: vocantur, quodin vnam aliquam certam rcm'‘^”^* vires ’uas ita exercent,vt in alia.s nihil tale poflevidcan tur. AdJe, quod non folus hoc faccre creditur: quod iamdiäumeib Poftremóne frangcre quidem femper omnesquecalculos poteft. Si enim hoc femper poffet, felices forent calculoft : vt qui nó neceffe haberent tan to vitç pcriculo feâoribus iüis fe fubqcerc.Mcdici quidam hircos ante nutriunt herbis tenuantibus, amp;nbsp;calcu-losfpente fua interdum rumpentibus : quod efficacio-rem potentiam eius fic reddi perfuafum habeant. Hsc

fi vera funt, valdè probabilc eft, à tempcramen tl qualitatibus talia ab ipfo non*

LAudant Galenus amp;nbsp;Aetius, ( neq; hi foli) alaudæ a uiculæ criftatæ vfum in doloribus colicis : camque hos dolores, ft frequenter eomedatur,perfanareaf ferunt.Ego colicis fxpenumeró plurimis amp;nbsp;longo tem

pore cxhibui : fruftum inde nullum perfenfi. Galenus commendatctiam in codem morbojupinurnftercus i inolla parua appenfum:quafi mirificèopituletur. Si quädo experientiam fuifragari fenfero, cum rationew intclligcre vel audire nullam hadenus quiuerim,perlH Stereos lu- bester credam.Si à tota fubftantia colicos iuuat fterco pinum dp- jIj lupini appcnfio, omnem colicam omniqj temporis proCn? occafione iuuabit. ( Sic enim Galenus iuuare fenbit) i quaetotafubftantia,nonautem temperamenti viribus profunt: cum teftudinis fanguinem dolori capitis àto ta fubftantia mederi ncgat.) Quare liberabir à dolorib colicisappenfum ftercus tune etiam,cum materiado' lorem laciens multa præfens adhuc eft. At hoe quiscre dat ? Sanè Galenus non multö poft, cum de ciconiarö ftcrcore loquituf,in ea videtur opinione fuiffe,morbos tales curari,fiue dolores tales fedari mitigariq; nÓ pof-fe,non ablata materiali caufa, qux cos primum effecit: ac deinde fouit. Quare necefte erit,vt hoe pado fufpeo fum ftercus,vcl pituitofam materiam,vel flatulentuni fpiritum extendentem vacuarecogitemus :fimultuni prodeffefperemus.Atveróquomodo materiaminte-Gilemu ftf^cirum vacuarefufpenfumduntaxatvaleat,nemoh nullatn ha- ^*^^ dixerit. Quid quod hune ipfum locum in quo üh huit ßdem feribit, attente cöfiderantifacilè fufpicio oritur, ipfum appeals me nonvchcmêterlaboraflre,vtalrjstaliapcrfuaderer,qui-diamctis. busipfenon fatisfortaffeconfidebat ? Na obiter fe tan tùm ca dixifte ait: pro illis,fcilicet,qui fic fufpêfis ridem ‘ habere

PRO P R IET AT is, MEDIC. 81 habcrcvelint.Sed neccaufam vHam adducit aliam.cur hifee plusyiriuni infit,quam alijsquibufuis,quæ app5-ditü folebant: quam quod liicfubftantia,non vel bar-barædidioncs velcharadcres.appendatur. Quaftve- i^ihiloplut rb plus agat in corporis noftri humorcsfubftantia nul ^è‘^lt;*pp^ lumcxfevaporemcmittens.quàm aliud quiduis.Si va- flt;^ porexipfa effluensinprofundum defeendere cogite ^^^^^^^^^^ tur,amp; humores ibidem contentos difcutere, nota fine tatione fidestalibus habebitur. Quanquam tardead-inodu,quodvolumus,perficietur; præfertimeùm materia multacoqr,infarCtaq; amplius eft.Tardius multo iuuabunt,quae non vapore,fed qualitate folain profan diim penetrante humores coUeftos difliparc credun-tur. Ex quibus cognofci poteft, fi quid ex appenfo lupine ftercore, f amp;nbsp;fimilibus alqs in morbis quibuflibet à materiaexekatis.) in doloribus colicis prxfidq amp;nbsp;auxi-lij expeftandam fit.pcrcxiguum omnino, (vt ne dieam prorfus nullum)id necciVarid futurü. Ex dcuorato,aut faltemcataplafmatis modo impofito,plus egofperem. Non eft obfcurum,quid de canino ftercore, amp;nbsp;alijs prç-tcreaGalenuscodcmlibcofcripforif.nempe quantum fumpta eiufmodi profint. (Caninum ftercus per clyfte rem infufurn profuifle fcio : at nö occulta,fed nota vir- nbsp;nbsp;‘1“°*”®

tute.) Atq;decuentu tunc dubitare nullus poteftxum .(o„c,.^ manifefta ratio verum docct, experientixq; confonat-Hiud infeitè raihi videtur in prxfenti negotio pronun-ciaffeTheophraftus lib.y.de plantarum hiftor.cap. xu de TTf^ÄTTTo^? amp;nbsp;fimilibus loqucns, T«. fxÈv «v TSiowT^dn ^e fuj^èpt quit,K«óa7itp y^ tt^otipcv i\s%ó)j, a-uuâv^eiv ^nKoi^isvuv ïtI ^“'“^ lenfe' TOçsa«T«v:nXi'«ç. Seddctalibus in difputationibus An- ’'‘^^ ’‘’^‘'* tipatacelficis copiofius egimus.Verbofms iftanunc ex-poiui,vt non prorfus nullis rationibus negari pofte eer neres,quod acompluribus creditur, medicamenta cer tispartlbus quidam arnica,quædam veroinimica efte.

îi DTSprrjrio de exterisnon item: iq; peroccultam vocatam proprie-tatem. Quod omnia ferevnialicui parti magisquam reliquis vel com modent vel mcom modent, fatis notu amp;nbsp;à me antea explicatum eft. At non per incogniram, fedpernotam qualitatem id eucnire certum eftinplc-Curprom- risque omnibus. Faciliusftramina kuesq; arundines, pUiupakte quàm denfx trabes ab igné coinprehcndiintur.Necdif lignifcom fieikeft homini non prorfus rudi,cuentus iftius vidert caufam. ka frequenter eertæ corporis p.Trees à quibiif

” dam medicamentis facilius,citius, ampüus.vcliuuan-citufam tur vcllçduntur :neccurid fiatnon fcirur.Vndcliqut' Ojiid delo ’'^ *^'^ arbitior,quid ad Galeni locum ex i.decompofi' fo Gil-i. med.fecundumgen.fupra prodnefu refponderi queat tomp. per Equidem fide omnibuseädem habuitopinionem,rc5 gen-i.fen plana cft. Nullus enim nefcit amp;expcótorariü amp;Nephri tiendum. ticorum,diureticorum,amp; fimilium.caulasnon prorfus ignoras efle. Siveró aliter intellexit cantharides, rek cam,kporemq; marinum pulmones exulcerare,impf' dimentofunt quxdiximus: amp;nbsp;qux prxterea reftè did pofTunt. Ad alia teftimonia non eft opus,vt quidquam prxtereadicatur. Quippe fatis manifeftum eft,cur,amp; quomodo, medicamenta quxdam hepatica^lplenif^ Nephritica,amp;c. fint amp;nbsp;vocentur.

^a/eftf/i medieame^fa à fota^b^afttia eerfi^ /itirti-igt;//s fr£f//gt;uè prode^ auf»ocere pufava i/um/t. Ca^f. XL^E

Vod ad mcattinet,nó prorfus nego inuenirimf dicamëta, qux certis partibus prxcipuè profint à tota fubftantia,/ vt Galenus hanc rem exponit)

certn par. ß^e abinexplicabili temperamenti proprietatc. Atea-ttlgt;^pr^2 demainsquoq; partibus pauló minus conuenireputo. t ^ö tarnen eodem modo prorfus de noeëtibusiadican ojunt. dmnarbitrox-NaiUa à partibus attrahirationi confett' taneum

P ROPRl E TA rrs. MEDIC. «3 tancum eft : hçc attrahi non poATunt. Probaui ante ipfa nee vitro ad eas partes accederc : nee ab alqs partibus e0depelli,nifitjfdemmoleftafmt. Nee in vnam magis partem hæc à fingulis detrudi, quant alia omnia mole ftiam.adfcrentia,notumconfeffumq; eft. Quæarnica funt, vix vnquam medicamenta funt folum : fed inter nutrimenta reponuntur. Qiiæ veto contraria funt, medicamenta tantuni exfiftunt. Quæfi plus nocent vni Oeculu »è parti,quant alijs,ad quas perucnerunt, in caufa eft illo' iuMtu ctr rum aliquid, quae fupra expofui : non occulta proprie- ?gt;lt;« IP^^^tè tas.Sequuntur autem diuerfi effedus noxtj medicamë nutriunt e-. tilïfionem pro natura partis, quae ab eo læfa eft. Q,uæ f'‘””' aures lædunt, ca vifum non hebetant : ficuti neq; quæ oculosmordent,grauem auditum pariunt:nifi auribus ctiam incommodum adfetant. Itaficri poteft.vt læfio, quam hepati,exempli gratia,mcdicamentû aliquod at-tulit.non fit intelleâa: atquam vel pulmonibus vcl vc ficæidem illudcreauit.omninô vifa cognitaq; fit.Non iamreûèhinc côcluferit aliquisjblos pulmones ab eo lçfos,quia hepatis Içfionem minus comodè notarc ob-feruareq;potuit. Quare tandem adtuam quæftionem SmwwiOt-tibificrefpondeo,reperiri medicamëta,quae fimul fint [ponponK etiant nutrimcnta,vni ntagis parti,quàm alqs cÔuenien lt;lt;d primai tia.At medicamentü aliquod inueniritantum, vixcre- ^«‘«/îw*^* do.Si quod reperitur pharmacum,quod per os fumptû taie quid point à fubftantiæ familiaritate efficere,quo-modo idem illud non nutriat, baud faeilè perfpici po-teft. Poffunt quidem duæ fubftantiæ familiäres inueniri fortaife , quarum natura altcrifit nutrimentum: fi cui libeat fie vocare fubftantiam, quæ magis apta fit in vnum quàm alium humorem verti. Qua rationc Rhabarbarum choleræ flauæ,cnicum pituitæ cibura aliquis effedixerittquia in hos humores alterata fa-cilius vertantur. (De qua rc alibi noftram mentem

aperiemus. ) Hoc autem in corporis partibus, qux nu* triuntur, amp;nbsp;facultatem poffidentadmotatranfmutan-di, fibiqj aflïmilandijocum haberenequit. Quo fit, vt» quæiuuant,otnniaferèinciborum genere effeputem» Quæ nocent, venena quodammodo effe cenfcam.

Conuenien ---^ T couenientis quidem duo genera facit Galenos, U'Sdua fuut |H tum alibi turn in 6.de tucndafanitatc:alterûànœ ^ener4. jjs quaiiratibusr alterum à fubftantia tota lllud autem omnibus intclligi,hoefolaexperientia cognofd ait. Ac maximam hæc vim habere,vt non in ventre mo do , fed etiam in toto corpore conficiantur. Huiusra-tionenutrimenta animaltbus amp;nbsp;varia amp;fpeciebusinter feplnrimum dinerfa haberi: quod nulla fitümilitn do eins, quod ex palea amp;nbsp;herbis accedit , cum eo,quod excarnibus amp;offibus, ex pane,amp; cicuta,ex veratrogi-gnirur. Hæc ira fe habere cum quotidie experiamur, dubitarc non multum poffumus, quin, quemadmo^ dum reperiuntur cibi,quos venter maioreminoreque voluptate appétit,recipit, complcditur,conficit :ita inuenianturetiam , qui hepatiahjsque partibusfami-liariores,quàm cæteris vifeeribus exfiftantAnaiitêprç ter hçc alia quoqr fint iuuantia,latente fcilicet faculta-^'totdfub te,nófacile dixerim.Oportet namq; talia,Galenoteile, flantiit par femper amp;nbsp;omni teporeiuuare r amp;nbsp;in omni morbopto-tiaUcuifi. de(re:nectamë nuerire.De nutrientibus,nulla cxcellen tniliariafè- tiqualitate præditis,nullus,arbitror,dubitet,quin fem-per pro- perprofinr. Atdenon nutrientibus vixtalc quid fingi * ’* pofle video.. Nee admittendum aliquidcenfeo, quod non à probatis authoribusredè vereque comproba-tü führe confier. Tutiffimum niihi femper vifum fuir, paruin

mOPRfETj^TlB, MEDIC. ^f paruin talibus fiderc.-neq; antcexperiri, quàm in alqs nihil fpci effeputaretur reliquunatficut author deaf-feftibus renum confuluit. Denocentibus fatis multa. fupra diximus.

CVm porro fccundo loco methodum tibi à me in^ occulta dicari defideras,quanoxia ab vtilibus dignofeere, propneu-amp;quodcuiqj parti optimum aut peffimu fit perdifee- ^^^ quot;‘’quot; ^' requeas,plusàmepetis,quàm præftarc pofiim.Sola experientiamueniri cognofeiq; pofle,quæ hoc modo vel profunt vel nocent, omnes vetcres pariter amp;nbsp;recen nbsp;nbsp;nbsp;. r

tiocesconfitentur.Nam nocentia f fub his ettam pur- j^jf^^p „^ gantia amp;nbsp;Alcxipharmaca feu Alcxiteria nunc compte- ffmidet iu hcndo)invenenorum genere,iuua-ntiaautemincibo- uantitifola rum numeraridebere oftendi.Atvtraq; experientia co fxpfrifn-gnitafunt:amp;mcthodo comprehendinulla valent.Non tia di[cM~ nego tarnen in his etiam artificem praftareimperito tur.

?i empitico.Primùm, quia no ftatim credit, quae ex oc* i cafionequalibct profuiffe videntur, hoc ipfum eftecif-fe,quodhitemerecredunt.Nouit enim multts modis iUos hili potuifle, qui primum pcriculum taliumfece-runt.Deinde poteft artifex}nter ea,quæ per acetdens e- 2 ueniunt, amp;nbsp;qua: per fe à fingutis efficiuntur, diftingue-redmperitus non poteft.Præterea fiio tepore.l'oco.mo* j do,fingulaadhibere artifexdidicit:vt profit fempcr,aut fakem nunquam noccat. Confiât deleteriorü aliqua ciïecalida.ahqua verb frigida.Et haftenus quidem co-gnofcuntur, quod alia calefaciendo amp;putrcfacicndo interimantaha fiupefaciendo occidant. Quaeveróifia fint,fcirinequit,nifi experientia demonfirauerit. Sic in

/d Disp^r^rro d s curatione adhibcbit,quç amp;nbsp;poteftate latente contrariï nnt;amp; fimuletiam vel refrigerent velcalefaciat.Sedamp; liacc non aliter,quam per experientiam cognofcuntur. Haecamp;huius generis alia videt artifex,quæimperitus arris ignorât. Quamobreinfæpcfuafpe fruftratur:ac obeftfæpenumerô dum prodeffccupit,omninó pluri-mum.Multô frcquentius.quæmaxime conducerc pu-tabat, nihil iuuant:propterea quod virtuteillacarent, qua prædiraopinatusfuerat. Quod inde accidit, quia ' peraccidens aliquando profuifle vidit. ErgovirtutcX facultatë vterqj per experientia inuenire cogitur : nec ifta in re imperito multû præftat peritus:tamctfi aliqua

4 parte hic etiam præftet:vt fupra docui.Præter id, quoi i fupradiximus,hoc etiâantccellitartifex,quodreâè(ic I experientia iudicare, apte diftinguere, 6C cognitis reûc vti poteft.Aliâ tibi methodû hic præfcribere nequeo.

Anhltntes ÇI verum effet, quod aliquando audiui à nôindoâis refû vires Ohominibus affirmari, latentes iftas poteftatestcni* fierumpe. peraturafuifubiedhinquoinfunMta proinffrumento ramattum in omni operatione vti,heut anima infitocaloreadnu Juu omnia tfimenti concoélioncm vtitur, haud longe ab ea fœü-’ citate akefle alicui videremur,, vc arteinueftigarevtri-ufq; generis abditas poteftates poffemus.Non enim a-liud agerent,quàmquod per qualitates elementares ! perhei poffet. Sicut artifex malleo,exempli gratia,non terebrare^nô fecare,fed tantü percutere amp;nbsp;tundere po-tefthra ferè hic quoqt eueniret. Tune prudes,cruditus, ëxcrcitatosfenfus habens Medicus,iuxta artisnoftrac præcepra, ex primis amp;nbsp;fecundis qualitatibus propc côij cere poffet,quid de hngulis exfpedandûforct.Tametfi nanqj

nanqjnÖ exadè temperaturacognofcerepoteftquiC quam,poteft tamë,qui iudiciü amp;nbsp;vfum adfert, propius accedere,quam vt omninó ignoret.Verü nee fingi nee Struthi« dici pofte exiftimo,quomodoamp; per qua qualitatêno'- ß^’^^fff noa tamStruthionem ferrö putemuscÖficere ? Calorene? ^’^quot;fi‘^^’^ ’• Atuui tune vel nis vel T ennis venfrienins mnltn ma- ^'^P^^^^^^^ gis hoc opus perfeccrint. Ncc refcrt, quod nö eft vtro-biq; eadé caufa primo moucns,fi nö fecus agere quam calefaciendo (fiue per calorem) potcft. Vt enirn ferra, quifquis ea vratur,non aliud quam fcdiofitata calore non aliud, quam calefadio fit: quæcunqj caufa ipfo vt inftrumenrovtatur.Deinde ficaloreft, qui ferrum at* tcrit,çalcfieri ipfum oportet.Si eoufq; calefit,vt iam c-tiamconfumatur,quomodo non ventrem perurit? Si abfq; tanto calore ferrum cöminuitur amp;nbsp;confumitur, quantus ipfum foluere polfe videatur, habemus quod

volebamus:nempe alia potentia alioq: inftrumento quàm caloreid perfici. Certè Ariftoteles , vbi accura- Forw fttb rè de his rebus difpurat,haud aliterloquitur, quàm for nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ß

mam fubftantialem primum effe agendi principium: ?’'quot;”“quot;* ^'’ actéperamentoipfam vt inftrumento vti.Ergofi abfq; ^^^. * P’^‘’* teperie nihil agit forma, meritiflimó nö alibi quàm in qualitatibusnods,caufasadionum omnium quære-mus. Ego fanè,vtnonnefcio, quafuis adioncs acom-modo temperamento adiuuari,ab incömodo impedi-rialiquatenus,(quippequimihi perfuaf^neadefTequi-dem rebus fuas formas pofte fine apta tcmperie,J ita non concedo,fubftantiales formas in compofito nihil agere, cuius caufa inelementoru qualitatibus nÖ repe riat.Rationé huius reifupra expofui, cü quç amp;nbsp;proprie-tatü amp;nbsp;formarü principia efient doccre. Cöcludo igif, abditas iftas poteftates nulla pofte ratione ac methodo pcrqu.iri,fcdfolacxpcricntia amp;nbsp;aAsywrziiS^, (vt author

tantum accipiendum cft, quæ per fpeeiHeam propria* tâtera,hoc eft,per virtutem fubftantialis forms agutic quorum in arte noftranullum,aut certè non ma^nu® vfum effcoftcndimus.

Pro/n^ktates occulfosfecu»^/ii^ec/eico»ie^Uf'4 inda^arifo^. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L.

De occuh. JN alteraproprietaturafpecie,que temperamentun* ' 2,.f^cc. pro 2 amp;nbsp;raateriæ proprietatem comitantur,Te%i'/xo« ç-igt;Z®' pnet.velut cr^z.oçlocum fortè aliquem habeat. Quamuis enim Tquot; Plumare ^f^'^gaçXayev menfurämue,vt appellat Ariftotcl.artc ^b uid^ ^'^^^^’g^’’^^ comprehendere non modo difficile H * ' ctiamimpofribileeft,attamcn,quiafinequalitatibus notis taliavix agütaliquid, potent fagaciingenioprS' ditus ad fcopum propiusaccedere:amp;dc eafacultat^ quibufdam coniefturis quaft diuinare.Certum nihilo' minus eft,omnia hîcquoq; tam obfeura effe, vt nemo facile multum fibi polliceri aufmde qua refupra difle-rui;ac nunc etiam breuiter aliquid dicam. Galen usoC‘ cultamhanc proprietatem,fiue totius fubftantiae qui' litatcmnobis aperte admodü defenbit lib.4.de Simpl-fac.cap. 15. Ex quatuor dementis, inquit, particulatim corporibus omnibus conftant genecationes, impart miftura ac diuerfæ. Siquidem quædâ ignis, quàm alio-rum elemcntorum,in fe plus côtinent:quædam aqus: ficut alia, fi fors ita tulit, terræ : nonnulla acris.Ex eiul-moc|Htaq;imparitate proprietatescorporum particu larium funt perfeftçEx dementis quidem plantarum) ex hisaût animalium,ficut in lib. deEleraentis demon ftratum eft.Ex his Galeni verbis, non videturimpofli-bile occultas iftasproprietates aliqua ex parteMetho-do inueftigare : quanquam multis partibus facilius fit tempcramencum propofitarum rcrum quarumlibct inuc-

PROPR/ETATIB. MEDIC. Rf inucnire. Hue accédant aliæ ctiam eiufdem fentent-iæ, Ocettîté quas breuitatis caufa tantuna indicabo : non explica- Lycoperfij bo.In codem libre cap.i8. aitJeherbamâCenturionc **jG^P^»' quodam Lycoperfium uocatam,ex folo odorc conicquot; ciffelcthalemeffe.Simile quippiamcap.22. ctiam re-'^ ^* ’ peritur. Præterca lib. y. eiufdem operis, cap.23. rationa-bilceffe ait, vt Nymphæa, quia frigida fit amp;nbsp;ficca,tota fubftantia femini contrarie affefta iudicetur.Iam quod cibiitatione totius fubftantiæ cibi amp;nbsp;alimenta fint, ôonàGalenofolum;fedabaltjsetiam feriptum credi-tumq; efi.Quis veto nefeit, cundem Galenum ex odo- CitimctM re amp;nbsp;fapore docere indicate de cibis,vrrû videlicet vti- ;°’ quot;°'‘/®' les fint an noxif? Certèin quartolibro prædiéli operis, non temel dictum ab co compenes.Necmultum à i^c ^^^l^J^f ipfo diffcntit in libro de aliment, fac. in quibusodo-tatui amp;nbsp;gudatui prorfus mültum confidit. Quinetiam Brutdodo^ brutavidemusodore amp;guftu folisdignofeere inter v* reGramp;*^ti tilia amp;inutilia: quibuscertèhomo,fi cum fenfibus ra- ^'i‘^‘ tionem coniungat, non eft inferior : quamuis ex bru-^**^“*”^' tisquædamfcnfusaliquosacutiores obtinucrint.Po-fteembquis non nouit,certosimb omnes ferè homines,perodoratum amp;nbsp;guftum iudicare cibos potusq; folere? amp;nbsp;à noxqs medicamentisq; diftinguere ? Ex O' mnibus iftis videmur propè hue penetrate pofle,vt tales proprictates (quas folas agnouit Galcnus ) metho* do perueftigare amp;nbsp;cognolcere valeamus.Cur igitur fo-la expericutia,nulla autem methodo cognofci pofle fcribitïGertum eftodotes amp;faporesnon prorfus nihil conferre;at cxaüèfacultates has indicatenequeut. Quare ad perfeélam amp;nbsp;certain noticiam, qua res ali- Ad perHj quatali quapiam facülrate praedita affirmetur, necef- lt;^^ ^’^^''« faria imprimis eft diligens obferuatio fine experien- quot;oflt;^*'e-tia.Rede ergo in j. dealimcnt. fac.de oxygalade lo- ^“'7'**^^% quens,manu dnei nos per fapores amp;odores ait : fed P^’''^quot;^quot;*'

aliaquoqj obfcruandamonet.Idcm libroz.cap.6i amp;nbsp;i.libro cap.tfatis aperte dixit. In 6. de Simp, faccap. de Abrotono ait,inquibufdam, non tamenin omnibuS) fufpicionem tantum probabilcm inuenirixerti perra-Cur pro tionemcognofeinihil poffe. In caufa eft, quod propt' prietatestè modum omnia ex diuerfis natura partibus conflata peramentu funt: amp;nbsp;quod multarum fsepe partium faporesagU' fequetesme ftu non percipiuntur. Quæ vtdilucidius intelligas,â(l thodo pie- locum ex Galeno fupra ex 15. cap. 4. libri de Sirup.Ûr ne itiucSli- citatum recurrere te conuenit: atq; citatis ea adijeerf) iarineque q^æ j^tranfmutatione mutuamirtorumibidemcm^ ditiflimCjfed breuiflimè^diffent. His coniungcretevc-lim , quæ ab Auicenna i.Canone cap. de complexions bus difputata funt. Vt hæc inter fc côferre facilmspof-fis,quæ fupra de cadem re dixi diligentius ac fxpius re-legere poteris,

REcitatam anobis viam inceiTiflc illi mihi video-tur ,qui primi ciufeemodi tentare amp;nbsp;expenri ag-Veteres co grclfi funt. Cogi taffe vident ur primurn, quæctinq Ja-ieüura vß porem,co!orem,odor«m,fubttantiæq5 modum nondi reruvires fparem haberent,eorum temperamenta non admo-iadagarut. dum diflïmiliaeffe.Deindecumfimilia fimilibusams ca effe accepiflent, facile inde confecerunt, hepar he-pati,offa offibus,renesrcnibus,præcipuè conuer-irc. Poftremó cum fado periculo non infoelicirer conatn aliquando cecidiffe viderunt,probabile eft ipfos confi-, dentius ad reliqua progreffos fuiffe.Hoe modofua-det Galenus,vtquicognofceredefiderat,an fanguis humanus vtilis fit aUeux morbo,infuillo pcriculum , quot;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciat

^Ro PRi E TJ rr s. ifEDre'. f7 ^adat quern humano perfimilem efle prorfus confiât, ändern fecutus eft is,teftanteGaleno,qui,cum incra-perforatione columbæ fanguinem ad manum non 3ocrct,palumbis vfus eft.Similiter is quoq;, qui,cii ne Palumbis quidem haberet,turturis fanguinem fclici v-*nrpauit euentu.Quippe fimilia,inquitGalenus,effice re nniilia pofle experti fumus. Et lib.7. de plac. Hipp. amp;nbsp;f lät'Cap.5.deneruorum amp;nbsp;cerebri fimilitudinc verba fäciens.hacfcripfit. Natura enimita comparatum eft, vt fubftantiarum proprietatcs facultatum etiam fibi conuenientium proprietatcs fecum habeant.Vnde fit, vtquantum vnufquifq; Heruus,cx tis,qui proprie fenfi-ßlt;i appcllantur,a natura cerebri recefTcrit,tantum etia fit à virtutcfacultateq; eius remotus. Hue vfqj Gale-

nus.Hinc fortafTe faâiim eft,vt humanü cranium epile VnJepui-pticis;(amp; marium quidem maribus,feminarum autem »^ cr^nij fcniinis, J cerebra gallinarum amp;aliarum quarundam ^pHeptide auium,cerebro,pulmoncs vulpis amp;nbsp;eritij,pulmonibus: ^^°^^iJ^ interiorem ventriculi gallinarum mergorumq; tuni- ^flt;**^^P^

cam,vcntricnlo:lupinum hcpar,hepati; inteftinaamp;ex-creracnta lupUntcftinis eoruniq; doloribus:vfta homi nis olTa,on'ibus;rcncs, rcnibus:horum calculos eorun-de;n calculis : amp;nbsp;membnim fere quodlibet comeftutn fui generis membro conduccre exiftimatû fit. Notum eft quid de combuftis ofiibus Galenas lib. u. de Simpl. faculr, lenbar, multorum turn EpiJepfiam turn arthri-tim horuni via percuratam fuifl'e. Eadem ferè Auicen na,f fine ex Galeno fiuc aliter didiccrit, J affirmauit. Huius generis amp;nbsp;ilia funt, quod in vcfica procreati lapides, vefiex calculos in potu exhibiti rumpant : quod rabiofi canis iecur comeftum,a rabic libcret:amp; alia pro pemodum infinita.Eadcm ratione pronunciaffe Gale-nus uidetur,purgantium pharmacoru vnumqnodq;, humorc fibi fimde ex corpore cduccre.Ec fi purgatione “ m a

fruftrctur,in ilium faepè humorem ,cum quo fimilitu* dinem habere putctur,permutari.Ex omnibus enurae-ratisquædam commendat ac probat Galenus,vtftcr« eus lupinum : de quo multafatis fupra dixiraus. Alh nec probat multura,nec feriô improb3t:Yt ofla vfta- A-lia prorfusabiecit,vt falfa:cuius generis eft interior pel licula ventris gallinæ ac mergi: hepar lupinum.-calculi Valdèmcer vericarum:amp;(imiha.Quàmmultacomperiunturho-t»funt,lt;jult;e die inurilia effe, quæ multorum antiquorum fcriptis de oaultis ß^j^j celebrata? Non de illis tantum loquor,quæ repu* '^’”1’ “ diauir Galenos,fed quæapprobauit.Lupinum hepara* fibu^ fcri libi'uixit lïicciic^rncntunl ncpsticum ninilo^nicun buntur. reddidiffe:alibi à tota fubftantia^plurimum confef-re aiTeruit. Sed ideo benignum vifceri efteiudicauitgt; quia nutrite ipfum poflat:amp; nec. calidum nimis fit neefrigidum..

a Vod vtdehoeveru fit,de cranio humano vflüquot;^! oftlbus quis credat?Non enim aut cerebrumaut cranium aut alia capitis pars,crann ofimmueuftoruW cincrefeu puluerenutritur. Quodlïiuuanr,ideoninigt; rum iuuant,quia humorem- morbi caufam,cxficcant' nullus videtur alius modus efle reliquus. Gertumdt cùm vruntur,inq; puluerëhoemodoredigutur,forma H«W(lt;nlt;t fubftantiæ ipfaamittere:amp;aliudnilfupereflc,quàme' oITa. de«o-lcmëtares mareriæ qualitates. Vtut iftahabeät,oßahu randa pro manahominib.dcuoradaexhibere,ab'ominanduacim fronereim piu femper cenfui. Scio quoq; cranq humani pul“”^ piumeß. etia bene pracpurgatis,fincfucceflu alïquoties prabitu fuifle.Vtilitatë forte atruliflet.fi lögo têporerngd co vti potuifsetAt quis Humana cremet offa autdcuoicrttc - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---- inata.

mata.fifciat.non crudeUs amp;nbsp;inhumanus? Qu an qua no nefcio repertoseffe, qui tepctem ex decollati hominis cadaucre permanantem fanguine bibere fuftinuerunt Sedidvix femel. Sidemea experientia dicerealiquid Cornu(tr~ iubeas,aufim affirmare,medeprehendifl'ccornuacerui “i *1^^ quot;oo^ navftanonminusefficacitetexficcare poCfe,quàmof- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^

fa vfta: in dolonbus colicis,dyfenteria,amp; fimilibus. Sed ^^ quot;^ iftaplutibusiam perfequinonvacaf. Non opus etiam ^^^^.. eft.Namexrecenfitisfacilèintelligitur,haudreaèfem n^ “ pct iUos ratiocinatos fuiffe, qui,qux fimiUa'vidctur, ft - * Dtilc quoque temperamentum nafta efle opinati funt. Gur amp;nbsp;qnomodo decepii fmt,ex fupra diftis coUigi po-teftfme magno labore. Deinde liquido oftenfumeft quoq^jiUanon Temper innate,quxbmilia quodammo dovifafunt: propterea quod non omma nutrite talia poffunt ; amp;nbsp;quod partesfxpe noxias habent cöiunftas:. quas nullo fenfu comprehendere poffumus.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LIU.

•y^Lacct hoc loco, quo res magis illuftretur, moncre-Vobiter,non tantum in Medicina huiufmodi falfa eC

1 nbsp;nbsp;nbsp;■*■ fe pkraq;, fed etiam extra earn pene infinita talia \ inueniti.Vtcxtera,dequibusreftam me certamqi ha-^ bete experientiam noui,omittam, brafsica: duntaxat 1 exemplum adfcriba'.prxfertim cum tale fit, quod qui- - _ .

1 libctvidere amp;nbsp;cognofeere poffit. Seritur aut plantatut-^y^c“**’ ' nbsp;nbsp;nbsp;eainhis locis,vt tu ipfe vidifti,frequenter admodum in *“^“ t* “* vineis amp;nbsp;antiquis amp;nbsp;noueUis. Adnafeitur maioribus mb “ noribusqi propaginibus.lmb inter nupcr plantatos pal mites aut defoflos tantum ,vt radices nee dum egiffc potuetint, plant at nt in magnaxopia: amp;nbsp;nihilominus « viraq\ feUciffime ptoueniunt •. odium cette nullum aU

tenus ergaaltcrum animaduertipoteft. Nihilominus à Thcophrafto, Plinio, Varrone, alqsque complunbus fcriptiim Icgimus, implacabili odio, amp;nbsp;occulta antipa* Slt;pf «u- theiahaftenus inter felaborare,vtvitcs abraflicapro* itt4 credi- ximè plantata fc veluti auertant. Quid hic ahucl puta-mut,pnu(- bimus,quàtn præftanteshofceviros.quæabalijsacce* qt(4 expia- perant,credidiflc,ac operibus fuisinferuilTe? Quodeii ■ hodie quoque fiat à plerisque, mirari non debemus, quod tanta enumereturhorum medicatncntorumfyl'* i ua : amp;nbsp;nihil- tarnen proficiant,qui illis crebrö amp;nbsp;ferèfew ' per vtuntur. Quid eftabfurdiusdidu aut creditu,quam arefadum pulcgium de tedis fufpenfum brumali tempore florere: Qiiamuis non nefcirem naturævified non poffc,vt verèniortuaherba reuirefceret (abfque feminedico.) ac floreret, experiri tarnen placuit.Etcü eiufmodiexperiri polfimus omnes,meritómirabitut quilibet, quomodo maior in talibus rebus Plinio alijs' queauthoribusex altjsfua rranfcribentibus,fide5ha-beaturadodis eti3m,quàtn propriæexperientiæ. Ob' ftupeo quotics tales nugas ab eruditis reccnlèripro veris lego.Minus miror cos de illis addubitarc, de quibus Gfwwif«o periculum facere non xquè facile poflunt. lunumeti funtvinb. lapilli funt, quibus admirandas vires multi adferipfe-tanuipra runt.Siexperiri velis,nihilillorum quaepromittuntphi diu quM j.jj^j j^, jp^g fcribentes, præftarc cognolces. Hoc fi ob-^ó (rbuun harum return admiratoribus amp;nbsp;aflcrtoribus,re-^ƒ. uxn ^p^^j^^^ adulterinos clfc.Et cum hoc non pofluntre- 1 fponfo in veris cludcre ,Albertum Magnum, (iniftisrc i bus miré fuperftitiofu m philofophum) adducunt afferentem , fenio confedos occultas iftas vires amitterç. Alij ineptius fabulantur, ideo nihil cos agere, quia qM ipfos geftant.fcelere flagitioquealiquo poilutifint. Èf-ficaciores rcddi,fi aqua frigida per multos dies abluan* tur, quafi peccatam illis adhæferit ; Ót inquinatio per ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aqu«

PROPRIETATIS. MED! a 99 aquxablutioncm crebram detergi tandem poflit. Hc-Öè profcdó iUe monuit, eum qui præclarus cffe Medicus cuperemon hifcc,fed agentibus perqualitates co-gnitas.confideredebere. Facile credo,vitibus aliquan- Qitomod» donocereBraflicampoficiquia nutrimêtum attrahat vuihMsno-adfecopiofum. In ftenli ergo amp;nbsp;cxluccata terra non fit **'‘*^ft^ßi' niirum.fi ira contingat. Quam copiofum ex terra fuc- ‘'‘*’ cum ad fe aUiciat, facile perfpici ex eo intelligiquc po-teft, quod tam eeleriter tamque vehementer augetur. Habent amp;vites opus multo fucco,quod vinum ex vuis expreffum abundè docet. Quare mirum non cft,fi non in quauis terra vtraq; féliciter crefcat, dum alteri altera nutrimentum fubtrahit. Porto fimili ferè vtranque vitw amp;nbsp;fucconutriri.cum aliamulta,quae bic libérer præterco,®’'‘’)^'^P' turn deftillationes oftendunt. Certum eft, non Brafli- »«lüfi^co cam modo.fed amp;nbsp;alias herbas, nifi euellantur,augmcn' turn vitium amp;nbsp;vuarum retardate ob candem caufam. Vadevinitores diligentiorcs,ex vineis omnis generis plantas exftirpant.Quæ ideo dico,vt videas,nó rato oc-cultç nos tribuere qualitati,quç minime à tali fiantifed ànota potius caufa efficiantur. Nefcio an non cueur- Cucurbits bitæ multó magis nocituræ fint. Qiiippe eeleriter hæ’’‘“*’“^ ”‘’' quoque adolefcunt, maxim eque ere leunt. Sed quia ««waen» neque fcio an fimili cum vitibus fucco nutriantur, nee ^“’’* periculum,nifi femel, feci, nihil affirmo.ln hottoiuxu vîtes plantata vidi cucurbitam. Quo in loco vites pandores multó vuas produxiffe cettiffimum eft, quam omnes alias pauló remotiores.Ha£lcnus,nifi fallor, per

QVod tertio loco quxris, an roboratia omnia ad-ftringcndo roborent: vel alia quoq; rationc:alt;l , idrefponfionon vidcturadmodum effediffici'

curate amp;nbsp;propric, qux quouis modo iuiiant, ca corroborant atq; confirmant:illactiam,quxlaxationem par tium tantummodo prohibent, hoc eft, quæ moderata adftridionc tonum earum feruant. Hoc in omni vcn-tticuUamp;hepatis,imocumfuis partis affeftione,cuins aftio toti corpori aut vtilis aut neceffaria fit, ita obfcr-uandum in curationibus eft,vt obliuifci eins nnnquam opotteatSemper igitur roboramia,hoc eft, adftringen tia cæteris medicamêtis in talium partium morbis ad-mifccre iubemur ratione plané optima. Cû verb pro- Ro6ar4»*-phèexqmftteq; loquimur.rûc roborarc nobis dicêtur, tiapropriè quacunq; partibus amiffum robnr,fme naturalem con ^ux jink ftitutionem autdifpofitionem reftituunt. lam confiât vitium e(fcntiam cöfifterc in iufto caloris ac fpiritunm temperamento in conuenientifolidarum partium arque etiam camofarum fubftantia, ficut Gal. cum alibi, tuminu.Therap. Mcth. cap.i.amp;j.amp;ia.eiuldcmoperis libro.cap.j.monuir. Ergo cü vires collabi experint pro-pterintemperiem partium, hac medicamenta tollunt, quxfuura parti datum naturalem fuumq; roburred-dunt,(i pet defedum velcamolæ fubftantiae vel folidx pars aliqua fit imbecillis reddita, vel etiam propter Ipi-

1 nbsp;nbsp;ritus vacuationcm,confirmare partem,vircsq;reftaura i nbsp;nbsp;reeadiccntur,qux,quod dceft,reftituunt.S3:pecrgonu 1 nbsp;nbsp;trimenta.laepe intcraperiememendantiadxpefpiritus | generantia cortobarc dicuntur nö peffima ratione,fed | iprorfusiuftiCfima decaufa. Nihilominustarnen ita fe vfitdfèro-| xèvfusobtinuit,vtquæadftrldione fuavel fpiritus in* borantudi 1 tra corpus cohlbent, vel membrorum tonum feruant, âd^Mæ/înt præcipuédicantur (licetminus proptie idfiat,)robo-rare amp;nbsp;confirmarc. Porto non meum effe hoefigmen-tü aut lomnium aliquod, minimé opus eft vt pluribus oftendam. Quippe ratio valida in ipfa rei naturxcon-fidetaftone tepentur. Hic tatum Galeni authoritatem

profirmamentofententiæ noftræ adduxifle fafFcccrit is 11b. dcopt. feda contra Methodicos difputans, circa finern libri, apertè ait ,adftringentia nonroborarc. Galtnilo‘ Tâdcm in vltimo cap.quæ nam propnè robur amp;firmi-CW déroba tatem corporibus noftris concilient, docet his verbis: r4ntib.me~ 2\t ignorant Methodici, quonam pado hominis firnii-dicamètii. tatem ac robur dqudicareoportcat. Quocirca ncquc ” etiam earn præftare poterunt. Non cnim vt in lapidai ” ferro, ac ligno, amp;nbsp;id genus alqs,duritieacmollitudinc ( ” hominum firmitas æftimanda eft:fed co,quod corpora ” fua ipforu munia expedite obire valeant:Itaqj quiipli^ ” firmitatemcompararevoluerit,minimequîdurûcor-” pus redd.atur cogifet,opus eft:fedquaratione viresWf ” brorum augcfcant,amp; ipfa libéré atqj explicitéproprioS vfus exhibeaut. Galenivcrba hæcideo adfciipn,nccû vulgo Medicorum fallaris:amp;quoties debilemcmbrußi corroborandum eft, adftringentiaadmoueas. Horuni Adflrirge- vfus eft, quotics repellcre ac repercutcre humoresvo-tiu v/w rfd lumus : aut laxata corpora denfare : amp;nbsp;ne facile humo' rohorandu res aliunde influentes recipiant : amp;dcnique.cùnineb' ' quhfit. xentur præcaucreftudemus.Si aliter imbecîllæ fint par tes, tune roborabuntur redè, cùm imbccillitatis caufa ablata, partes in naturalem ftatum due habitum trani-mutatæ fuerint.

EX his amp;fupra didis elucet refponfio adquartain : interrogationem tuam ,an iuuantiaamp;roborantia tieciuucin- eadcmfintcum deducentibus. Etenim neciuuafl tia omnid, tia omnia,nee roborantia propriedida ad alfedas par-necrobord tes deducunt femper^ôcper fe. Quid per accidensfiat, tiaddaffe- cxplicationehicnoncget. Quae rota fubftantia arnica ßwpartes f^^j yd maximè famiharia nutrimenta alicni parti.ea aoucunt. ^^jj^ ^ partibus attrahuntur, vnà fecum fortaffe alia quoqj

quoq; ad candem perducunt ; propric verb loqucndo nondeducunt, vt, quæ neipfa quidemfua fponte quo-quaeant.nifi qvibtrahuntur.Etenitnviuentium efttra-here,medicamentorü.cfttrahi:nonfuafponte aliquas ad partes irc. Porto tota fubftantia arnica fupra docui effe.qux nutrimentum partibus certis accommodate pt^berc poflunt. Que verb inimica funt,iUa fæpc oeyus amp;cóntodius multbdeducunt, vt de cantharidibus ex Galeno fupra declaraui. Ergo nee deducétia omnia vel iuuant velroborant : nee inuantia vel roborantia omnia deducunt medicameta admifta ad vnara magis par tem,quàm ad aliamquamuis. Quomodo cantharides adveficam potius,vtdiuretica aha quoqvtc,qu^m allo •feftinare,aut potius à Natura-hue propeUi putera, fatis verbose expofitum fupra fuit.

f purgantibus medicamentis ,iUud dantaxatex-1 jponi nbi à me pctis,anex ccrtis membris occulta facultaie humores educat magis, quam ex obuia qualibet parte:velutiex capitetantum ,cx pedibus Sc amp;articulisfolis,exhepate,pe£tore,ócc. Quodfingula pur54ntw cettutu humorem elcAiuè Çitaenimloquuntur) extra tertosdun-hant,proconfeffo ponis,idquenonimprudcntcr. Et» uxatbumo enim perpauci hodie funt.qui aliter exiftimëf.aut quo- nsedtwere modo, feu qua facultate id faciant, inquirendum ar- lt;*•» omnib. bitreutur. Egtegiè tuo fc perfunftos munere cenfent, ‘^11» ^1”* ft ab occulta quadam poteftate ad fc tales humores at- ’’‘.‘’quot;' *’*' tiahere affeuerent. Proinde cumhic nihil requitas facile hanc quxftionem prxteriboinpraefentia;acbre. utter ttbi hc refpondebo. Si verum dl cantharides

folam exulccrarc vefleam abditaquadam virtutc,non videbitur àveritate alieni quippiam aflirmare, quits purgantibus quædam, ex vna partemagis,quam exes-PurgMtu tcris, humores fimili poteftate elicere dicat. Nullus ar-ntigavj. bitror,negabitvnquam,purgantiamcdicamentama- ; u.''n aha 8*5''^‘-^^’^^ vnam aliquam partem,quam alias. At not p^artem-'fed **°*^ latentepotcftatc,fedapertaamp;cognitafaciöt. Nos virwe no de occulta folum tecum quærimus.Ca:terùni quia non ^^ ira rem habere decantharidibus fupraoftendi,aliterti' bi refpondere omnino cogor: ita nimirum vtfentio. Gccuhavi Puroautem purgantia ex omnibus fimiliterpartibus purgantia educcre, hoceft.nullavirtutelatentedeterminariad nonpurga^ certain duntaxat partcm. Primum quidem neminem certes fo u video AriftotcIrs fententiâ probaflein problemat.quo in loco videtur fenfifle,medicamentum diflolui.amp;in totum corpus ad cavfq; membra diftribui,cx qitibus Purgantia attraxiffe iudicctur. Equidem experientiarernm opti' nonptruu ma magiftra huic opinion! refragatur.Sapiflin è nam-dutadmen quecatapotia poft purgationem Integra plane adbiiC hrapurgä rcuomiintur : vt nulla ex parte imminuta vidcantur. da: fed m Siquid ablatum puretur,tantum noneft,quodadre-

motiores à ventnculo partes extendi exporrignieeuffl potcftatealiqua trahendi potueritcquantuminsinte-nuiffimum vaporem cöuerfurn diiïolutumqjfingatur. Sunt etiam medicamenta, quæpropterlapidolain du-ritiem (inter quæ flos æris,aut ipfum æs vftumjveleiuf* dem fquama numerari potent) fuperari àcalorenoftro baâenus non polTunt,vt concoquantur,diftribuantur, autin fumos vaporesq; foluanrur. Talia fæpecumde^ iedionibus excreta vidi: vt nulla inipfis fcnfibilcm mu tationem fadam crederes. Deinde non eft quifquam, qui epoto medicamento non crofionem in ventriculo viemisque ei inteftinis percipjat : in alio loco nuHo. Ex quo certènon Icuis fufpicio oritur,hoc aut hisinloci$ cahærcre,nonalio abirc.£t ft quandopenetranuncor-pus»

PROPRIETATI B. MEDIC. lift pus, aut nihil, aut parum certè ftrenuè purgant : cjuod inRhabarbaro amp;nbsp;Caflla cuidenter obferuani. Vrinam tuncprofluere copio(iorem,amp;pro medicamenti natu ratind:am,manifeftèanimaduerti. Fruftra video muP tis probate veile, quod propter experientiam præftan-ftantilfimi quiq; Medici afferucrunt. De Arabibus vt Arahes in ptobem,nö exfpedas,fcio.Non enim nefcis Auicennç, ’’‘quot;^';‘’ P^^ MefuïjScrapioni amp;nbsp;Auerroi placuiffe,in ventreaut in-teftinis hxrentia ad fehumores attraherc. Hos fuperio 'l^^^^' rum xtatum Medici pene omnes fecuti funt : varias Ik nbsp;nbsp;’

eet fuper hac re difceptationes inftituerint. Galenum Gdlen.fy ineadem fuiffe fententia non eft difficile oftendere. A^hrod. Qua enim rationealia excufabis, quod in 4.detuen purgantia dafanit.cap. 7. præcipit, vt ,qu3e purgare volumus nonputdnt exaftè non teramus, nc in corpus diftribuantur? Au- pet corpM thor problem. quæ fub Alexan. Aphrod. nomine cir- digeri cumferuntur,non aliter fenfit:vr, ex jo. problem.z. lib. cognofci poteft,Videturfanè hicauthor Medicaruna return non imperitus fuiffe Certum effiquæ diiîoluun tur,in corpus diftribui,atqj fie vrina potius ciêre,quàm aluum ducere : ficut paulô antê monebam: amp;nbsp;experiri quifqj potent,Ea de caufa Galenus,vt iam dicebam,mc dicamentum,quod diofpoliticum appellatur,craffius apparauit ,quoties aluum purgare in animo haberct. Nam fi exadiusteratur.in corpus digeri,minimeq; pur gare, fed vtinas citarc affirmât. Hac de caufa Mefues quoq; docuit,medicamenta purgantia laxa amp;nbsp;tara non impenlè amp;fuperftitiofè in puluerem efle redigenda: fi purgare ipfa optemus. Quibus admonemur,quæ in ve nas traducanrur,purgare fimiliter non poife.Facileve- Qutefad-rb traducuntur,quæfuccum non omninonaturæcon linkerdiffi trariumcôtincnt,nificrafsiufculafinr,ideoq; in ventre eiliat mve neceffarid diutiushæreant. Quarecum vel apud Ga- ”‘lt;^ trudu^^ lenum vel alios legimus(Nam author de renum affed. ‘^lt;*quot;^“’'*

eodem modoloquitur,^ purgantiain corpus diff«’’?’^^ berius locutosexiftimarc debemus.AcDiofpolif’^';quot;^’ xadius tritu facile m corpus rapit: quia nö cd omnic^ UitKrii i» parte nobis inimicû.Quæ verb totis naturis ingr^f^ gr^ta lia- jninaica nobis funt, ea ncc trita facile ab hepatc attrJ* hwd omt- j-juntur : praefertim cum per fe exhibentur. Sanc cuni

talia futnimus, roto plcrunq; corpore cxhorrciciuJ“’ amp;nbsp;Gontremilcimus:itaabhorret ca natura, antequan' Qttidimo- probarit amp;nbsp;fenferit. Acreperiuntur quiabhorumO' dore pur. doreingrato adeo commoucntur,vt aluusillistutbc* gantiutur- tur:amp;copiofè,non fecus,quàtn fipharmacum aliquot bintur. nbsp;nbsp;ebibiflent ,purgentur. Quinetiam effe non nullos,quj

mentionem folam naufeent, atqj aliquando etiacn VO' mantjCundis hominibus propemodum notu eft.QU® benignum fuccum admiftum habent priufquäinven-triculoprimum,deinde etiain in hepate murationeo' accepcrint nö minima fuæ facukatis pattern amittut' Vndevrinas potius promoucnr,quam aluum turbant. Videntur hinc prudentes Medici redè iudicare,noa multum excrementorum per ventrem defccnfuruni) quoties poft epotö pharmacum vrinae copiofius fluut-Hinc fortadelapidoia amp;nbsp;duriora quidam phanuacai quxin fuccum nó facile conuerti poffunt.ftrcnuèfcBi percorpuspurgant:autfaltem validé ipfum exagitaa-quae verb molliora lun^praefcrtim verb cum vtileni C' tiam fuccum,licet exiguum,continent,fæpè nihil putgant, lenitcrq; corpus exagitant. Ergo ft in vcntriculo velinteftinis permancreipla,tumrauotum experiétia probat, nö poterunt à parribus remotioribus trahert Non enim fingi facile diciùc poteft, qua ratione hunio res adfe ex pedibus,manibus,c3pite,pcrtrahant:præfet tim cum per cota élu in adionem omné ficrioportere pleriqj omnesiudicent. Sanè Galcnus in poflremo ca-* quot;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pits

PRO PRIE TAT r^.- MED TC. res pitc librorum de potentijs naturalibus afferitjquç con uenientia qnalitatib. trahant cominus duntaxat,nö c-minuSjtrahere.Quare oportebit ipfa vfq; ad partem,in qua humores redundant, peruenire, aut non longè ab cafubfiftere. Vtrunq5,pra:terquam quod abfurdècogi tatur,manifeftæ experientiæ aduerfatur. Tom diffolui amp;nbsp;pet corpus difpergi medicamentum, nÖ affirmabit, quimodopurgari homines aliquotiesvidit.

Purgantium partem nullam in fuma averti, (juia^l' uerßu affectum lacum progreßi purgatto-nem effeiant. Cap. LF TT.

Cionc in fumos dicitur, qui aliquo vfq-, progreffi quot;lt;»» *»“'»-Vittute luam,fpecieicuiufda multiplicationc longius P’*'“quot;* /p' videlicet ad affeftä vfq; pattern cxtendant,tam cft ridi* “**“r*Z” culum maleq; confutum,vt nc diffuere quidem conari ^^^,/ debca.Diffoluitur enim amp;corrultfuafponte,cücxpli- * camt foluAttamê quiaopercprcciüvidetur hancrem refte cognofceregt;ahquid dicam. Quis nefciat particule PKW« de iftam.quxin fumûconuerfa fingitur,nö purgare attra fitte pbar heteq-, poffel Equidem ft tertia parte de medicamento ’’^f**^«“*; quolibet cxhibeas (cius fcüicctquantitans quæ cömo ^ quot;°'‘ P°’quot; uere hominis ventrë poflit,) nihil purgabit, etiaft in venas cü fuccis el admiftis pertrahat.M.ultó certèml nus fumi ifti, quos paucos omninb efte oportet, aliqd, quod animaduerti queat,efflciant.lam dixi,fquod ne

mo nonvidere aliquandopotuit) itainterdu medicamenta, praefertim dutiora,per vomitu reqei, aut etiam cum excrementis exccrni,vt ne decima quidem pars decelftflc perfpiciatur .Cæterùm vt hxc res excutia-tut melius,ponamusiam pattern medicamenti aliqua difiolui; amp;nbsp;cum expcdibus humor educendus ih, ad

genua vfq; proccdere. (Ratio prorfus cadem erit/iü* propius acccdcre,fiue longius ab co loco fubfiftcrcpü tes.) Quo pado viriofis humoribus onufti furnüft*^“ inteftina retrocedent ^ Certè nifi aut fponte fua redire eó,vndedifcefl’er3t,autabalio quoda retropclli.ipß^ rurgMüu cogitemus/aKa crit imaginatio. Atqui nonvltroredi-fumii mê- bunt ad ventriculum fiue inteftina : nifi rationcmci5 brii purgS tribuamus,qua,quoufqj progrediendum, quoamp;quan isnonre- do remigrandü fitJntelIigar.Hoc ft ea pars habet,qu^ ^0»^” quot;*^ progrefta eft, mirum videatur, ft non m toto medici' ' mento ratio ÓCintclligentiainftr.Deinde quarendu® hic etia cft, quomodo illó vfqj procefferit illa pars mc-dicamenti, fponte nc,an ablegata fuerit à toto ? an po* i furg^mia tius ab affeda parte fit attrada ? Quod non fua fponte nS(tintfua defcenderit ad affedi pedis gcnu,tacilc videt,quiratgt;® fiiontcad nem dari nö pofteinteHigit, cur pars aliqua nö potM affeüoslo~ quàm fotij eb proceflerit.Si ideo fadum imaginemaG i ”ƒ' quia pars tantum folui in halitum potuerit,riirfuspct' j eundabimur,cur non in fanü pedem potius defcendC' I rit,quàm in ægrû,altero videlicet pedefololaboranid ( vix dicere audebit aliquis, in vtrunq, ex aequo defeenj diffeiat exaltero tantum cxtraxiftciquiain alteroniW' inuenerit.NÖ enim tanta eft horü fumorö copia vt di-uifi virtutëfuaferuare queat. Quodmeliusintelligc'» fi in vtrumq; brachium difpcrtiros etia cogites .Supri quoq; monui,mcdioamentorü effe trahi,nö fua fponte aliquó procederenifi quatenus vel leuitate furfuni,vd Purgantia pondéré fuo deorfu m feruntur. Si attrados ab hiinio-nontrahun rerefpondcat aliquis, Medicis omnibus contradicet: *’*3r b ^‘*t 5^^^ medicamentum fortius efte affirmant humorç M^mbr^‘* ^‘^^^Q’ hune trahi, non autem trahere pofte. Sednecà membro quidemattrahi fumiifti potueruntPrimum, quia æquè ab vtroq; pede attrahentur: amp;nbsp;validius âb eo, quirobuftior eft. Deinde caufa eritreddenda, quomodo

PROPRIETÄT! B. ME DJ C. 105 modofumos iftos pes àventriculo vfqj ad genua attra here potuerit, propius ad fc protrahere non valüerit. Certum cft,facilius aliquid ex propinquo,quàm ex ion ginquo attrahi. Adde quod hoe etiam certum eft, partes nullas medicamenta purgantia attrahere: fedpo-tius repellere,vtpoteipfisinimica,noxia,amp; perniciofa. Quod pars non fit à toto ablegata,pcr fe notum eft.Nô enimapparctcaufa,propter quam ablcgari debuerit. Ac eft rebus naruralibus infitum, vtvniriamp;coniungi Retit^turé potiusvelint,quàm feparari amp;nbsp;difiungi,Nihilcerrèfeip lesvmnpo furn per fediuiditaefeiügit.Et fi aliud quippiam parte tt««^«lt;lt;^ quamuis diuiferit,idem illud ne coniungaturiterum '“'’S'f^pt-facilius multó efficiet.Minore multó lahore,quæ natu ravnitafunt,acdeinde feparata,fcruarifeparata pof-fiint,quam feparari potuerunt.Neq; partesinter pedes amp;nbsp;ventriculum intcriedas,ad pedes detrufiffe facile di-xeris.Si namqj moleftiipfisfuerunt,ideoquein vicinas partes protruferunt, vt ab ipfis liberarentur, ad vrinae vias potius dcpuliffent,quamadpedes. Quod tantö eft probabilius, quantó renibus viciniores fuifle oportet: antequam vel ad vtrunq; vel ad alterum pedem perue-niffent. Nam ex ventriculo ad hepar: ex hoc in venâ ca-uam:perhanc ad cmulgentestranfireeaoportet. Has vbi tranfierunt,ad pedes delabuntur percauam venam diuifam, inq; vtrunq; pedë diftributam. At vero fi pc- Vdpom dem non ad genu tant û, fed ad fevfq; attraxiffe fumos purgStium iftos cogites, fcifcitabornö immeritó,quomodo exeo, ^^ vbife humoribus oncraucrunt, abire qucant, Etenim membra familiaria non attrahunt modo, fed attrada ctiaturetinent: vt videmus Magnetem ferrum non at- ^°u‘^’^^' trahere folum/ed etiam retinere. Profedo nihil trahit propter ipfum trahere, vt redèGalenus ait: fed vtreti-neatmon ftatim à fe dimittat. Et videtur facilius efte at-traftu retinere,quàm,quod abeft,attrahere : præfertim

quod procul fitum eft. Intclligi de naturalitcr traben-tibus amp;nbsp;tradis debet,quod dicimus.ln exteris cnimfç-pcfe trahi patitur,qui fe retineri non patitur. Neevi* detur retentio ahud efle,quàm tradionis conrinuatio. Qtiod quidem dum diftaret ,attrahcbatur:idem illud cum propius acccdcrenequit, eadem illa poteftatedc-tinctur. Ergo ft attrahereex vcntriculo per fûmes po-tuit,facilius multö rcrincrcattraóios potuit.Non enißi dieet qiiifquam medicamentum amp;ire amp;nbsp;redirecuinli bet:traduraq; efle cum vellet: retineri quoquediutius non pofte,quia retineri ampliusnolit. Non enimratiœ nepræditû eft. Proindevtfua fponte non rede ebabijf fe diccntur,ita nee redire dici poterunt. Abahoigitot quopiam retrahuntur,antccrte exaftedo locopellun-Vapores ^'^'^' Non à parte pelluntur, quia familiaris ponebatut purgStium ci fumus ifte efle. Aliâs non fuiflet ex vcntriculoattra-noit pelhin dus.Non ab hutnore vitiofo in ea contento.Qitoniam turabaffè^ is trahitLir,nö trahir aut pellit:pollendoq; (equiturho-ais pdrub. ftem aut amicö.Non abaliaquauis parte.Omnescnini autdus hu odio habent: amp;nbsp;accedentes ad fe omnibus modis arce-moribus. j.^ ftudet.Nee Ipontè fua redire ipfes humores onuftoS Nee retra- docui Nee retrahi eos conftar. Non ab aliquapartC) huntur. perquam ante tranficranr.Rctinuifterenim cosanteagt; qu;im ad pedcspcrucniftcnt, fi grati ipfi fuiflentNeci mcdicamento in vcntriculo inteftinisq; reliclo. Non enim (iuiffetabire.fi ad fe reuocare voluiflct, nifi inftat legatorum feumimftrorum amädatos putemus. Certè fient pars aquæ in vaporem ignis vi conuerfa nö rctra-hituràrcliqua aqua,itapars medicamenti aftioneca-loris naturalisin fumum foluta, nonrepetiturabintc-gra.His addc,quod Gal.affirmat,idem nö trahercident: fed fimile. At fumi ifti, qui è pharmaco exhalauerunt Sednecre- ciufdem funtcum toto pharmaco naturae amp;nbsp;fubftan-peduntur. tiæ. Quid igituc hos fumosretropellet ? partis afteto natura?,

natura? Quærenda eft ratio. Rcfpoiadebis in caufa effe, quod moleftiam exhibeant? Scio ; aliud refpondere no potes.Atqui eandem exhibebant cüaccedcrcnf.acfor-taffemaiorem. Deinde cumtrahereprimüinciperent, curnontumpeUebantur? Cur exfpeótarum eft donee iemftar afinioneraflenr ? Cur nÖ acceffum potiuspro-bibuit? autcummordere primuminccpcrc,ftatim ex-puUt? Adde quod retrocedentes ifti funii cum attado-rumhumorum farcina fine copia, arcebuntur à parti-bus intermediis. Non enim facile ad fe patientur acce-dcre, fed adægram partent repellent. Etenim in omni motbo ita eucnite videmus, vt noxia omnia ex omnib. alijs pattibustraofmittantur adxgras partes. Vrxetpue autem pactes propmquæ, quiequid habentfuperuaca-net/iddeponuntin partem infirmam. Nee noxqs earn humoribus folum repleut, verum etia vtilibus,fangui-t' ocfpiritu-.quaftopitulaturxaccurrentes'.vt^Galeno expofttum. nouimus. Quare quanto medicamentum P'^rt« vtci purgars aut fund ab co profeài magis affettam parte quot;* ‘'rquot;* exagitabuntjtanto minus vicinac partes ad (eadmit ^j^jfquot;°*j teut numores inde abcuntes:amp; ad vcntnculum regte- j^eji^-^^j. dientes Pars ægva ctlam faciliusrcpulfos propter imbe ^^ vitiops cilVitatem reci piet,quant (aux admittat •. quibus vis ex bitmonbiw

\ pulttix minime ignaua eft. Q uód ft tetratlationis fa- onufta ver 1 mor am amp;nbsp;expulftouis paritet exaftcftapattevnacum j’iwvcntric. 1 nbsp;nbsp;nbsp;vitiobsburaorib. caufant ponas mordicationem, (qua redcuntw.

; mifftone. Deinde non purgabunt medicamenta cer-tas patres, quia cum ipfis ignora quadam vittute couc-niant, (aut diffentiant,yt alq quidam volucrunt, ) led quiayenarumprincipiavelli.cant: ac virtu-tent expulttlcem boe modo fuldtant.

SI hoc loco perpenderc volemus,quç Galcnus de fo* perpurgationibus fcripfir,haud inficiabimuroningt;' nóplurima purgareabfque illa amicitiae familier*' tatisucneceffitudine incognita: quia fcilicetvcnaruni Veripmik principia acrimonia fua vellicare nimis qucant. V«“* tft ita fieri probabile eft, ita fieri purgationes,vt fuperpurgatioDC5 purgatio- fiunt.Harum Galcnus non vnam caufam adfert.licet in nes,quomq y^j,^ mordicationemnonmalè omnia præcipuèreff' o fiuntni. j-ant-Qr^Quod jg apertis vafis dicit,in homine viuo non ti^es^^‘^' ^^^^^ magnum momentum ad præfentem cauß®-Semper enim iftævenæ ita funt reclufæ, vt humoren prorfum rctrorfumque ferri,amp; quidem craffos adfflO' dum exfiftentes,certum fit,fiue trahantur,fiuepellsn' tur.Nec imbecillitas quoque earum, caufa eft alicuius momenti.Non enim vacuantur humores,quia nontf tinentur in fuperpurgationibus : fed quia vis medica-menti nö definit irritarePræterea vacuarenturobbac caufam illa duntaxat,quæinloco debilitato continen-tur.Hisexpulfis,nihil exiret amplius. Caeterùmexvn^ uerfo corpore,quo débilitas non facile potuitexporri’ । gi,vacuanturprimum noxia:cùm facultas cxpultrixex- j citata eft. Si non ceATet irritatio his vacuatis, fuccedunt etiammoxvtilia. Sanèvt débilitas vaforum,quæ ad in* Caufapra- '^^^’’^1^ pertinent,amp; eorundem rcclufio,adrem aliquid tipua nimi faciant, vt facere non nego, præcipua tarnen caufaeft» arum pur- velipfo Galeno tefte, medicamenti acrimonia, gationum.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vaforum principia vehementius

A C effetalia plurima, quæ erofione amp;nbsp;mordicatio-•*xne tantum purgent, vixquifquam arbitrer, nega-bitEtenim puluisDiofpoliticimedicamenticraffiufeu QSlt;I^imn lüs,pipet, hyffopus, radix pyrethri,capita Thymi,Pule- ^quot;^° pi^^'’ gium,Euphorbium,amp; alia huius generis propè infinita, ^^’’^’ non fecus purgant. Argumente vel hoc fir,quod nifi in niagnacopia,(præter Euphorbium, cuiuscaliditas om» ninó acerrima eft,) exhibeantur, aut non mouent om-ninó,aut leuiffimè. Oportet enim copiofe fumi,vt vinei à facultate non facile poflint concoquentc: aut ven-' triculum cum inteftinis valdè fenfibilem efferaut certè non bene contufa exhibcri,vt tarde propter cralîîtudi-nem pénétrent. Hoc aut fimili penèmodo,cibi omnis Quomadî generis, qui aut qualitatc molefti fiunt,aut quantitate f'^ ol^»* folaofFcndunt,interdum fcliciflimèpurgarunt,humo ^^ pgt;*Tgamp;.

resq; infemè amp;nbsp;fupernè eduxerunt.Vidi ego hoe pa do quoidam aquartana fubitóhbcratos,humore putrido omni cxpulfo. Cui rei fidem facit inprimis naturalis a-Ini fubdudie'. Etenim deftinauit natura huic muneri fiauara bilcm,inq; inteftina vacuari ideo voluit, vtacri mania fua excitaret ipfa ad expuKionem excremento-rum, Non enim dcterget folummodo faeces inteftinis ac ventriculo adhxrentes, verum etiam irritât cadem:

amp;propellerevitiofos hum ores quaficogit.Argumen- Cwr icieri-toeft,quod regio morbo laborantes ex obftrudione «‘’^«°* ^ meatus velieçbilis,per quem in inteftina earn cuacuat, tardius multó,quam antè,cxcrementadeqeiût. Quin» ^^‘ imb aluus plcrifqj multum adftringitur.lncaufa eft, quod bills inteftina non vcllicat.- amp;nbsp;ad opus fuum pera gendum non excitat.Indicant excrementa alba nullaqj flaua bile permifta, ka rem haberc .Indicat non minus.

certccurario-Cum primum namqj bilis rurfusinintc-na cffunditur, proccdunr cxcremcnra fient antca;nul' lumq; ampliuspercipiturimpcdimcntum.Hincncmo non inteUigit, cnr in difenteria tam crebræ fiant ege-ftiones : tametü m ima ventris inteftinorumq; part^ mordicatiofiat. Plus mouent,quæ fuperiores partes mordent, venarumq; principia vdlicant.Ratio eadem CurduUd ^uteertè non multum difiimdis eft in tenefino. Hinc i piperatis^^^^^ cft,qnod multi à placcntis piperis copiofocon^ cibnpur- ditis,(quas ad dicm natalitium Chrifti vendcre,amp;pro ^tntur. bellarqs toto anno poft cœnam apponere conuiuisfo lent) purgantur commodè cum àcoena fumunt. Ante cœnam fi fumant, cum cfuriunt adhuc, nihil commo-di inde percipiunt. Caufam huius rei pcrucftiganti» nullaoccurrit alia, quàm quod hepar egens, validé ad fe talia cum humoribus permifta attrahit ; vnde acri-monia corum obtunditur ; ac fecrcta mox per vtinai» acria expclluntur. At vbi in fuccum tam citö vertere nequit,nec rofionem terre quoq» valet, perintcftwi dcpellereftudet vnacum noxijs hnmoribus, qui circa ixpahrix illa loca toHcfti fuut .Nam expultrix facultas,qnotics txcitdtit[£ ad agendum vehcmennusincitata eft,nÓ illudmodo pèvcheaie- abneit, quod molcftiatn pepent ,fcd quiequid inutile «M agit, çj occurrit, fimul exturbareconfucuit. Quodfacilius qitaproex fj^-jf^y^j heparquantum vult fucci famiharisattraxit: modo nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^æ mordicant pene fola m inreftinis relifta funt.In

vcntriculo,dum copiofo humori permifta contine-bantur, mordere non tam factie poterant : vtpottea, cum fmeeriora factafuut. Hoc ferè modoillaquoque Qjifgt;modo purgant,quxvmbiheoimponifolent.Talianainq;ta-vnbilico lida, tenuia, mordaciacum fint,facile virtutem expul-impolita trieem inteftmorum amp;nbsp;partium vicinarum excitant purgent. Q^ expuHionem. Qu» cau(acft,cur certes quotdam homines purgent ,iiuæcunque dolorem in ventre pa' rinnt.

r'mnt .Noui non vnum tantum, quos vina accrbiora, Vètrw Sa. quæviin fiftendiamp;cohibeudihabent minime leuem, ^°^^*^ ^’^ valenter purgant, adcoq^ magis quàm medicamenta. ***^|“ 5“* Sednunquam fine magno dolore præcedenteÂ mul- ’’’° ®’’°f’' torumflatuumcxcitationeidefficiunt. Neq; vinahsc iolura, fed etiä alia, quæcunq; flatus générant multos, vt font faditia quædam amp;nbsp;cibi quoq; horum procréatrices aliquibus fimiliteraluumturbant.Ex quo perfpi cuèintelligitur,perirritationem uirtutis expultricista Hivniuerfoaluû moucre.Sicqui diarrhœis corripiun- Diarrbax tur.aut allas fpontè fua vacuantur, purgari videntur e- kboranift tiam. Hic emm quoq; vittus expultrix ab infeftantis hu ^«omodo naorisvelcopia vel qualitatecôcitata,noxia expellit. purgentur. foferimen ergo iUud folummodo inter hos modos eft, quod in pelote vittus ab externa,in pofteriote ab inter nacanfa excitatur. At perinde cxcitatur,ac ft pharma-

1 probare mftitutflet temporano indicate-.quomavmm r^^^^ ' 1 rcmedioru mterdum prohibeanf.exemplo vitium im- j^pwltriti« 1 bccillarumcuacuatione prohibentium propofttu iUu irnutio-1 ftratftraulSccoprobat.Demde Aph0r.Hipp.a9. fc0.io- „e,„.

I nis -zdnehoantibus morbis ft quid mouendu videtut, 1 nbsp;nbsp;amp;c.obicthiris,ftc relpondet.Hippocratê no ratione re-

l bQtiiadhucconftent,vacuatiouemq^tolerer,invigore l aürmifomèfcrant-.proptereaquod fine noxataha me-’ nbsp;nbsp;nbsp;dicarticnta iiunquä adisibeant Poft hæc ita fctibit: Ete «

' fom remédia pnraü quidem, quia omnia prater natu- “ tamfunt,r,cceflarib Sefaeuhatem adhibit a vexanr.Se- “ cutidq, cum natur alia feu famiharia moibifids caufts «

» permifta fint,in caufarum ablatione nonminorbono-» rumquàm vitioicirumvacuatiofit.Primumautcmnó » oportet ignorarc naturam auxiliorum, amp;nbsp;vfum queffl » hæc prçbcnt.Ipià namq; per fe médicamenta non pof-p funt caufas exftirparc,fed indigent naturçadminiculo: », amp;nbsp;fermé folum impetum amp;principium motus natur? „ inqciunt : reliqua autem per fe natura pcrficit.Et catc-ra,quae fequuntur vfq; adfinem ^i.capitis.Ex his Galc' ni verbis non eft difficile vidcre, eum de purgantibus • præcipuèmedicamentis loqui.Deinde apparetillud ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnam,non mittere ea fumos de fe ad remotiores à ven

triculo partes,quorum prçfidio amp;nbsp;opera humoresiftic hærentes ad ventrem pertrahant velalIiciant.F^5^^r' «Toppov^a tIuu ctt^o^pilw ^ tIuj ci^%ka lÿ i^vcrlt;lciiJ*i^uiri,rà j AaiTTaii ^tiirtfj'l iew']^ (XTtAei. Solam propè occafionew adferre, amp;nbsp;excitare naturam iudicat ad expulfionêno-xiorum,quæ ipfa hoe modo irrirata per fe deinde extut bet ex corpore, cum eft valida fatis. Quocirca poffunt cam ad excretionem incitare, quscunqj in primis vents diutius confiftunt: amp;nbsp;acrimonia fua harum ofcub vellicant: nee intra venas recepta amp;nbsp;humoribus alflS permifta mox ciborum more diftribuuntur.

n^tirdtio- (^Vm his confonat experientia: quæ docetinueniri nealuiuifo \^aliquos,qui folo purgantiumodore commouen-lo oiore tur amp;nbsp;purgantur. Scripfit Guainerius, ( fi non me fal-l(Mrgantiu lit memoria,tam diu enim non legi:) Ducis Sabaudix fur^entur^ Medicum quendam catapotia ex Pharmacopolio in manibus domum gcftauifle,amp; ab illis nihilominusftre nuè perpurgatum fuifle,quam fi deglutiuiffet. Qui'' teftatum compertumq; eft etiara idiotis,nonnullos ad certO'

PRO PR iE TA rr s. MEsrc. pif certorum medicamentorum' ( aut etiam ciborû, qucs fiftidiunt,) vel odörem vel confpeótü (Apud ægros fre-. quenterhoe fieri nemonefcitjvelmentioncfolam ita' permoueii.vtnaufeentatq; etiam vomantinterdutn, aliquando etiam per inferiora purgentunproutcxpul# trix ventriculi vis (urfum autdeorium incitata eft-Ete-nim non aliter necaliam ob caufam iftaeuenire certu eft. Qiioniaab odore talium,dum ita cömouentur, vt exhorreat, facile tune irritatur facultas cxpultrix vt ex-furgat.amp;quænoxia in corpore funtexpellat. Quodfi nöfemperidfit,tncaufaeft,quod nÖ fimilitermulti hu mores vitiofi in corpore collcdi funt. Quippe ne hau-ftaquide medicamentacodem fempermodo corpus ■ mouent. Quocirca non eft mirû hoc illi Medico femel accidi(rc:quantuuis putetur huiufmodi medicamenta perfepeantea fine perturbatione ventris odorauiffe. Non poflum hoe loco non cömemorare,quod amicus ^Sigifmu^ meusfummusamp;collega charifs. vir inomnidodrina ^f^ præftâti feiiciflimè verlatus.D.Sigifmüdus Melanthon f^””' mihinarrauit de honeftifti m a feemina mihi nö ignota, affinitateipfi iunda. Hancita permouertpurgantium oicdicamentoru odore folo afleucrat,vr,fi proximc pharmacopoliütranfeat,odoremq; taliii percipiar,pul chrèpurgetur:amp;quidë magisquàm vellct:medicamcn ta infuis ædibus tatia minime earn ferre pofte ait.Sanc non eft mirû,odorem virofum iftumpharmacorû eos, qui ab his tota natura abhorrent, ita pcrcellcre,vt tori concutiant: amp;nbsp;facultas cxpultrix cxcitatafacilëaluum turbet.lntcntn vcró,Gu hæcdico,non illud fentio,quç- NonomnM cunq-,purgatjhac ratione folum purgare,quia acrimo purgantU niafua primarum venarum oraftimulent acmordicëc. foUtterimo Scio enimalia quoqj quidam purgare per occultam nwpwrgat. proprietatcm;non primi quidem generis ftale etenitn nullum vidi,auod meminerim)fcd fecunduauç exiguo

calorc,(nullo dicarn,) nullaq; perceptibili acrimoniï prædita plerunq; funt. Scdhocdico,nonpotuiflenif haftenus vidcre, quo pafto ex propriè purgantibus a-ha caput,aha pedes,alia alias partes magis purgent po tcntia incognita,(Nam per notas qualitates hocetiani aliqua faccre, nihil omnino dubito) quàm ventriculöi inteftina,amp; partes hepati vicinas : ad quas folas peruc-niunt. Sanè Galcnus in cadem prorfus fuit fententiaj vt excap».!^. lib. 3. de poten, nat.cognofcere voufquilq» poteft.Haudfeioan planiusaliquiddiciin hanefen' tcntiain queat,ira perfpicuè quomodo remotiores pal tes vacuentur à purgante medicamento,cxponit inf0i

Turgantia quem modo citabam loco.Confirmat fententiam no* proprièdi- ftram,quod veteres pariter ac recentes Medici magno Hatotum confenfu affirmarunt,purgantia fic propriènominata, corput va- jQ( um vacuare corpus : quodq; ab illis,quæ partem a-euaat. nbsp;nbsp;nbsp;liquam præcipuè purgant, diftinxerunt. Certum eftet

fupradidis, atq; exoptimorü authorum confenfu,mC' dicamenra in ventriculo amp;nbsp;inteftinisconfiftentia hu-

mores extra corpus expurgate. Quare fateri oportet, inedicamcntö,ouod piruita ,exempli gratia,detrahere dicaturjaut obuiam quamlibet ad ie pituitam artrahe rc,fvt quæ circa hepar,in mefenterio, amp;nbsp;caua vena exß ftir,)vcl earn folä,quaein aficda parte,vt capite,accriia-ta fuit. Hoc dici nequir. Quomodo enim probabitur? t^odahdi Nam non. pituita,icd pituitam in capitecolleda tune ta poteüa- trahere folum poffer. At fæpènon differt natura amp;fpc» tepauaam eie pituita,quæ in capite continetur, abea, quainalris tt,non paftj.ijysj0hç(jt,[gt;eindemédicamentapituitapurgate ^^'fedob- ^'^^^“^f^^’ oportcret multa nos habere,fingulis leih-warn quant ^^^ partibus fua:quod abfurdû forerhimilis ratioeftdc lihetdetra- purgantibushumores alios quoslibct-Poffreinc»patet, Jiit. cùm tumoris pituitofi alicuius caufamedicamentüpt tuiiâdetrahës exhibuimus »nöflatim àpurgationcta-niorem

PROPRrETATlS. MÉDIC'. 'nf morcm fubfidere,fcd poft multos fæpè, aut duos, tres, pluréfuedies. Exquocontjeimus,non ex affe^o loco, fedexlocis circa hepar expurgataiHam fuifle, quae cx-cretafuerat.ln hums locü humorem vitiofum alifi na-turaverfus inteftinarepofuit: vtnonnunquam etiam exaffefto loco in propinquas partes aliquid denuarit. Hoc modo fæpè mittimus fanguine, nec tarnen ex affe Û0 loco vacuamus;quod in locû emifti fanguinis, aim à natura deriuariconftet;ac fic affedo loco præfidium quæri amp;nbsp;inueniri. Nec in fanguinis miflîone fola ,locû hochabet.CertèGaienus in purgatione idë fieri,exem P»*2'lt;»Klt; plo humoru, qui ad cutem colledi fuut, docet. Scabie *ï“®*quot;°^® laborätes hac de caufa fçpius,intcrpofito duo tu trium uedietum fpacio purgamus:vt intereahumores in ve- ’^’^' nasregrefli vacucntur commodius. Quanto fucceflu id fiat,nemo exerciratus in arte Medicus nefcit. Si Ga-

Icni fententiam cognofcerc cupis, in lib. de potent.na- , tural. tertio cap.13. amp;nbsp;in 4. de tuenda fanit. cap.penult, pcrfpicuè fatis expofitam reperics.

Perigt;ertîm purgantiboi mißeri ad aßeltam partem ea deduce/itia. Cap. L X r.

QVam ob caufam non immeritô fortaffe rairctur aliquis Medicos quofdä,qui purgantibus mifcc-riiubcnt aii3quædani,que ipfa ad affcclülocum perdu cant. Quod nöeó pénétrent, fed in ventre amp;nbsp;in illavici nia tantifper pcrnîancât,dura vnà cum noxio humorc vacuentur,certius eft,quam vt addubitare amplius vel debeasjvelpofl'is.Nunquidfruftra comités itineris ad- f»*^^ wi hibemus,cumillud nö fintingtefluraïNec excufari po terit, ft non ipfa, fed victutë feu qualitatem eorum oc-cultam Ulo perdue! oportere obtjeiatur.Nam quomo ^^ ’*'^ ** doiUafinc fuo proprio fubiedo quoquäduci quçat,

non poteft animo quifquamcomprchcndcrcuiedirni verbis eloqui. Deinde quomodo incorporea virtusa corpore alicno.cui nö infidet, deportabitur in certuffl aliquem locum i Equidem Hippocrates atq; Galenus imperarût.vt purgantibus odorataadmifceainus,qui-busos ventriculi aliæq; partes corroborentur:vtlici Cgt;hi'ult;ti5 pn/gantibus,minusoffendantur.Prxceptö deadmiftio fntjettt'ur- ^^ corum,qiiç adcertas partes deducät,apudMdu£in g ntibuidt quidam legi : apudGalcnum me legere hoc fenfunofl uhtitaia. pQifmu meminitre; depurgantibus medicamentishic tantum loquor Nonenimignorovrinamcientibusamp; alijs huiulcemodi remedrjs ca admifeeri debere,p£r quçoeyus amp;commodius addeftinatum locum petdu cantur.At purganria oftenfumiam eft circaventriculu h«vrcrc,non ad affcdlum' vfqjlocum excurrere.SedfrU' fra bic tempus tfro, cum abundè demonftratum fit) médicamenta purganria pituitam,bilem,purgarcnon eam lbl.uro,quxin vna partequapiam continctur,Ic(l omnem.illa.m,quam attingere valent.

QiVo pado ergo, percundaberis forte hoc loco, medicamenta ægroiantibus partibus profunt? Expolùi hanc rem pauló antè aperré fatis.Non grauatè tarnen pluribusdcclarabo Intelligcs aütperfacilè,fiat-

tente obferucs, qûo nonnunquä natura certas partes, K dolcniK^^^^^^-pernnUü medicamentu moto, dolonbuslibc uf m TcuVfuuenit frequenter admbdö, vt pars aut membrû pc ex fein 'aliqnodcorporis,j)ptcrinfli)xfi materiæ veheméti do-thant ff on ^Ofc aifligaf.Ab hoc facultas expultrix cxcirara amp;cónio-tl triißrti ta,huQtorc Q doiotis cau(a erat,prxtex dc cotracuatari tum

fura Medici exfpedarionem exaffedo locoexturbat: amp;in oppofitum membrum, (qui ferè motus Naturæ fa miharis eft. ) vel in aliud quoduis transfert.Quod cùni fit,nondubium cft,quinitaprætcripfîuspropofitü,vt fjc dieam,fiat: idea fcilicet, quia non potuerit pfenè regere peccantem humorem;amp;,quodebcbat,dcponcre.

Na fi abfolutè humoii dominaretur, amp;nbsp;quo vellet pro- i^ittwa hu pellere pollet,nonexvno membro in aliud traduceret, monb-maj led extra corpus eqceret.Iam veró dum vni parti confu Iw/wpcMf Icretentât,alïamindifcrimen,licetinuitaid faciat,ad- f*^’’‘‘ ^^^“ 'duciLAttarnen prior pars dolore omninö,fiquidëom- P^^^^^'l' nem potuit humorem expellcre ,aut maxima ex parte liberata perfentrtur. Plerunq; in ifto cafu accidit, vt ali-qua humoris parspenitus fein mufeulosinfinuet, ac lub membranas altius occulter,quàm vt cum cæteris, quileuius impad:iadhucerant,etjcia virtute poffint. Hoc tempore affeftum membrum dolore non omni-nb quidé,ferè tarnen liberatur. Tamfrequens eft hæc ^/*^^ ttatura adio in dolorib. circa articulos,vt vulgus apud hos morbum, in quo tam faepe materia de vno in aliud ^p^^^** ' membrum dccuri it,mobilem fi ue difcurrentem arthrv tim, (quanquam parum reftè) appellitct.Dum ita mobi lis eft humor,certum eft, ipfum fæpe pharmaco exhibi-tó fic vacuari, quomodo,dum in acutis morbis turget, perinitia morborum à medicamentis expelluntur. Ir-ritatonamqj corpore à pharmaco,facultas expultnx in remotioribus etiam partibus, vbi à vitiofis humoribus iamantepremebatur, commouetur: amp;fic humorem cxpuliioniparatum, ad eum vfquelocum propellit,ad quë inciratrixpharmaci vis pertingerepoteft. Sanè du in motu natura eft,ac matcriam fiue caufam doloris ex aliquo membro depeUere conatur, fi quid inteftina amp;nbsp;vaforö initia vehemenrius vcllicer, facilè co inclinât. 2j^qpam alió forte depuUura fucrat,propter meatuum»

comoditatcm, ad inteftina protrnferit. Hæccaufactiî Hamor^c ®^»®“’^*“’^“’^SC‘’'^®™^t^fia»“Oûctiaoîcxfpeâ-at3 con-memamp;ro v- ’^°'^’°^lt;^ ^^^ cuiaione, purgarc liceat. Pertaro in hoe «o m aliud ^°^®’ *1“^ mobilis eft humor,extra venasomnistgre daumns dilïlihivifus chjedintcaipfas plerunq; adhucinagna facile ple- ipfiuspars continetur. Argumentoeft,quod tuneexi-runq^intra guus ferè inaArftispartibus tumore,au£ nullasapp-)feniit con^ rct : cutisque color fæpe minime mutatus : nonnun-tmecur. quamleuiterfolumrubcrevidctur. DeindeilludeW, quod non ira facile regrediin venas poflet,acptrcas alió deferri. Verunramen nonncgocumGaleno,quin aliquando, qui ex venis humor exierat, in cafdemrur-fus ingrediatur: amp;nbsp;per cas à circumferentia ad centrum amp;nbsp;inteftina perferatur. Etenimchm nuperadmodum cffluxit,necdumimpaduseft,non tantum pennedica' mentaretrahipoteft,verum etiam fua fpontcf2perC' trocedit. Atque in prçfçnti morbo/umores membro-rum exhumorum tranflationebreui temporis fpatm CBanuiHe,nö fineadmirationealiquotics confpicatus fum. Cæterum qui impadus iam eft, non tamfacilfe necnififummonaturæimpuifti couaniuc, (vt incrih-Qttixrittto- bus contingit ) ex afteda parte peihtur. Hoc paftofth «e materia mulata natura à pharmaco purgantc,nonnunquarohu morbiex mores ex affedomembro ad inteftina deponit:quanlt; agriiparti tumms adilludvis pharmaci extendi non potiierit. btua phar q^qJß^q^ ftatim facit, attamen poftea paulatimt’! ^itctur* ®grotantc parte materiara in loc um vacuatorumre-ponit.Smamquetunc, cumpurgatum corpus non eft fæpe ex membro, in quod confluxcrant,difcedereco' Vomitutto git, facilius hocipfumirritata faciat. Nullusinartc tumcorpui noftra cum ludicio verfatus amp;exercitatus ignorarepo-pur^at. teft,quin totum fæpenumero corpus per vomitumpur getur.Equidem antiqui noninfrequentiusferè vond' torijs medicametis quam per inferua purgantibus vfi quot;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt

fROPRIETATI g. MEDIC. ^9 funt:etiamfi morbus in extrema aliqua corporis parte coftinrtet.Nce minus hoc modo iUi profucrunt, quàm ntt^cu^cxmtlç nos proficiamus. Attamen nee vomito-num medicamentum ad membra ilia vfque ire eftne-ceffe. Sednatura noxamin ventriculo pcrcipiens,eó protruditexcremëta,vt quotidie cernimus. Similis eft in purgantibus quoque ratio. Atquehçcvnacaufaeft, ^rg^«^ cur medicamenta purgantia propmemus illis, qui par-temaliquam jegramhabent,propter materiæ alicuius in ipfam dccubitum. Siuc enim ftatim inde pellatur,fi- ^^^. ^^^^ ^,^ ue poft in vacuatorum locum fuccedat,non refert.'Par- ^j jg^n^ tilaborant! (emper, ft non per fc, per accidens faltcm ggryMcon prodeft. Alteraeft,cùm non quidemcxaffeäolococ- pu^nt duccte aliquid ftudemus, fed ne quid ex reliquo corpore ad eundem coaûuat,çauercvolumuslt;

,p,Kgo vttandëftnem faciam,ftc fentio t medijcamen p ta purgantia, ( quibus haftenusvtimur,amp; qux co-■*^gnotcimus hodie } in ventriculo amp;nbsp;inteftinis hx-rentia promifcuè ex omnibus corporis partibus expur- rurg^ntii i gare, quod pro fua natura educere Cingula poffunt. Si naexeer«« \ nbsp;nbsp;tantum humons,quantum duccre queaat.eircahepar, mfwbwgt;«

\ nbsp;nbsp;ventrem,inteftina,mefenterium inueniatur.non vel vx '“'«’ »'’*“** '

1 nbsp;nbsp;capite vel pedibus expurgare ea porms exiftimo,quam ’“”'‘'*‘

rient. Impodibhc namq; eft, agens naturale,in prxlens obicftum.quod ab agente pad queat,non pro totts viribus luis agere.vt non modo v muer fa ratio amp;nbsp;Philo* lophia, led enam Galenas de par. faadt. :^, cap. 7. tefti- __ ficantur.Quomodo nero velex mslocis exturbafte bu-motem.vidoium,remods quoque paitibus prodeffe

queat,cxpofitum vcrbofc fatis fuit. Certum cftautbo* nos aut malos,in locum, ex quo vacuati alq funt,repo-ni:præfcrtim fi ca quantitate vacuati fint, vt vacua red-dercfpatiumaliquod videri poflint. Vtrura horufiat. perueniet tandem motusifte ad membra etia longius diflita: in non plenis corporibus temporius, in pUnis .Podigricit tardius,fiucpoftplurcs vacuationes. Ôyarcquçaüqui' purgancu bus cx articulis fingulariter euacuare humores certos q^Kilueffe putantur,vndevülgö,dcprauatè tarnen,arthetica appel ( futandum- lantur, illa ego humorisillius expurgandivimhabetc exiftimo, qui plerunq; in articulos decumberefolet.Ra tio fimilis eft pharmacorum capitalium vocatorö fde purgantibus femperloquor) amp;cæterorum omnium w lium.Si quis aliter fentit,is me non minus çquumpro-pterca amicumque habebit. Quinimó fi meliora argu-mêtis docuerit,immortalime.fibibeneficio deuinciet

DE.Hydrargyri amp;nbsp;Stibq, quod Antimonium vocat» materia, natura, viribus.vfu, nihil ex profeffo, fed ca tantum dicam obiter, quæ iam mihi inmeteni veniunt: amp;nbsp;fie dicam,quomodo mihi occurruntNihÜ nunc cxplorati de tota eorum natura affirmare tibi pof fum. Hydrargyro in fuffumigrjs amp;nbsp;vnguentis promor-bo Gallico tune vfus aliquando fui, cum aliorum remc diorum experientia nullam adhuchaberem. Pofteahi* fcctanquam parum tutis,atacc0modatis remedtjs vti defij. Intra corpus nullivnquam aufusfum vel hydrargyrum vel præcipitatum,vel alia hui us farinæ propinarc : nee bona confcientia ab vllo præberi pofte iudico. Quare de hoc plura non dicam.

PR«parauit bic Stibium per calcination cm, ita fere, vt Mathiolus docet, D. Sigifmundus Mclanthon ^^J^^^*'l præftantis dodrinx Medicus; ac praeter falemni- jy^sieifmamp; «Hadmifcuinres pulcherrimèfucceflit. Redditum eft diiAeUn. fplcndidum.amp; peilucensinftar vitri,rubrum pariter ac (honit. fragile. Et fanè non videtur hoc medicamentum natu-ræ vitri experseffe: quo mihi nomine magis cftfulpe-dum. Certè qui ex noftratibus nomen ei indiderunt, amp;l?gt;pKfg(a$ appellarunt,in eadem fententia fuiffe mihi videntur. Nö ncfcio interim alqs aliter videri : amp;nbsp;ex Exquibits fulphurc,argcnto viuo,argêto vero, (quidam etiam au compost ri nefcioquas venas aefeminafomniant,) componerc. fittidam sti Hoe pofteriore modo praeparatuaufusfum hypochon dnaca melancholia laboranti, quatuor granorum pon dere^terexhibere- Vcrtim finefrudu fuit: quamuis per vomitum multa xger (non fine magno dolore) pi^ tuitofa amp;nbsp;biliofa excrementa reieciflet. In proprieta S^‘^“wn5 tem latentem primxfpeeiei,vix, put-o,reducctur hæc P^^g^fpo-ipfius adio feu facultas, qua tanto impetu vomitum ^”^’‘* ‘°^' cict. Qjiippe abfque deledu omnes iplum humores vacuare inteUigo. Quinctiam grumos fanguinis vnà cum exteris humoribus nonnullos per vomitum reie-cide ex illis, qui ipfum hau fiflent,audiui. Qux fi vera funt,cömuni quadam dcleteria virtute agit, non propria quadam. Quod enim æqualitcr obuium quemli-bethumorem extarbat,inftarvomitoriorumaliorum vacuare cenfendum eft. Adde quod in præparatione formara abolcri,amp;folasmatcriae qualitates relinqui neceffumeft. Ptxparationis finis is cffcdicitur, vt quas FiMKprlt;e-in co malefica incft qualitas, hoc modo auferatur : at- pardtionis que minore deinceps pcriculo vfurpetur. Siquidem {«stitw.

aliquideipraeparatio aliud addereputetur, fola tenui* tatem partiö artulerit. Omnia tnim metallica vftate-nuioraefficiuntur, quàm ante vftionem effent. Ergo tc^rusub~ ^ virtutis ipfius ratio reddi ex nous qualitatibus non tft materie po^e^ » relinquitur earn temperamenti amp;nbsp;materi« fropntiM. proprictatem fequi. Audio nanque calorcmineoC' tiam concinnèpræparato nullum autperpufilluindc-prehendi. Certètantusnon cft, aquo ventriculusiM molcftetur, vt à fumpto pharmaco iüo molcftari euffl cernimus. Quocirca ignora fie etiam crit caula, heet aliquantó ad ipfiuscognitionem accederepropiuspol fevidcamur. Saltern illud intclligimus, temperamen' turn ipfum obtinuifle corpori noftro prorfusinimici amp;nbsp;hinc vires ei adefie irrirandi tanras,quae expultricrö 1 facultatcm cogat tanto cum impetu ex corpore bonä j fimulcum malis cijccre inftar pra?cipiratijMcrcurij:ac ! StibUpdr- finiilium venenoforum pharmacorum. EtlanèMctquot; ticipat hy~ gy^^j particeps ipfum effe, vel hinc intelligeremus.c-irargyru. ijj^-jß nemo nos monuiffer. Non aliter fanètamcitöi i tarn violenter,tam multos,tam varios,tamcraflbs,lcnquot; ' tosque humores per vomitum ac feceffum expurga-nerit. Referunt vix dimidiamincorporehoram mane re cum vêtricuiumincipit afiligere,illorum more,qu« violenter vomitum cient. Nonnunquam fedato iam vomitu,per inferiora etiam purgat. In caiifaeft,ficut i exiftimo, quod partes aliquæ ipfius ad inteflinadcla- i pfxfunt. Sicangt natura ab hoc medicamento vide-tur, vt per omnes vias expeUere cclerrimèconetur. Qitod quomodo viuueniar, exfupra didis perfacilèin* telligipoterir. Nam fi vel odor, vel con(pe6hismedi-camentorum nobis aduerfantium corpus concutere tot urn poteft, aepræterea aluum turbarc,quotics cx-cremcutis redundat, nihil miriaccidir,cùm ab ingeftis i. natura multô magis ac grauius afiligitur. Refercbai

nuper mihi Medicus lUuftrifs.Principis, D.Marcus 0\CC' HiftanV.« rflaw, fe ex nobili fœmina, cui fuiffetexhibitum,au' diuiffe,vifum ci effeanimamc corporeextiffe: atqu^ drea lefti coelum aberrauilïe. Tandern perrupiffe me* * ^^^^r* dicamentum, amp;nbsp;aluum turbauiffe. Affirmaun mihi pr^g^*^quot; Marchionis Badenfis Philiberti Medicus,fe aliquot no- ^ uiffe, quibus ex crus vfu venæ in pedore aut pulmoni-busruptx funt;quique phthifici perierunt. Pharma- 5-topœi etiam noftri famulus, vt fe à pefte præferuaret, fumpfitipfe grana,opioor,quinque. Pauló poft crum-pentc cx ore ac narrbus fanguine, fenfu amp;nbsp;mente amif-fis tertio die animamcfflauir. Huius generis hiftoriäs recenfere plurimas poffem, fr res pofcerct. Qui fa-pit cx recitatis perfpiciet, quanto cum diferimine hu-iufeemodi deuoranda exhibeantur à rudibus, amp;nbsp;faepe immaniterimptjs.nonMedicis,fedCarnificibus. Au- 4-lifex quidam Cracouienfis, tefte Antonio Schneber- Antoni«« gero Medico, pefte correptis exhibere aufus eft dena- ^lt;^»f^«'-rtj pondéré cum cereurfia amp;nbsp;butyro. Nee mirum eft Sf^'Aif« Idiotas in taUbus audaces efle, cum periculum non ‘’^‘ intelhgant ; fed quod vm per acerdens forte promit. (^ ^uj^ect omnibus profuturum purent. Sic interdum eos mor- p„t j„^g, boscxpellunt.quos Medici prxftantifTimi vix fuerant dic^ndo. curaturi.Eananque exhibent,quæ autnaturam pro-fternant, aut morbi caufam tollere cogant. Qui hoc modo pereunt, quauis potius aha caufa, quam vi me-dicamenti exhibit! pertjffeipfis putantur. Qui ame Sfi6tolt;lt;«d(# hue vfque cogniti funt tam audatfer exhibere , om- derwentes Bcs imperitiftimi artis Medicx, f vt esteras virtutes omnes im-corum filcam.) fuere. Q^ii deum credit malefafto perttij?(mi turn vindicem vltorcmque , is à noxqs medicamen-f“”^-tis, cum ad manum funt alia , diligenter abftinebit: ne quand© homicidq ,accufante confeientia, reus fiat- Patum ptofuciit nouendccim curaffe pcrlculofö

curationis gcncre,quo vigefinlusauttrigefinlUsfitBt■ catus.Vt breuitergt;quodfcntio,dicam,ficiudico: Vomi' toriurn cflcviolentui». Siquas prærcrca vires haben quas habere ipfutn non nego,makfîcasamp; noxias eße aio Ac tanrö funt inin.iiciores nobis,quantóinininot* quantitate tanta cum vehementia perturbare corp®-h» nodri facultatesporeft. Audiuiab homincin ant Medica.præ'ertu» verb Chirurgia, cxcrtitato,obfcruâ' tu à le efle,huius pharmaci vfurpationë Symptomat^ induxifle, qualiafolcnt argent! viui, lublimati,prîciF'' tati.vfum confequi. Nifi vehementer falLor.vidiip’^ quoqt ægrum miferè pereuntcm,cuiciulccmodi quip' piam exhibitum fuerat. Nam os,fauces,gingiiiæ,amp;gui*, etiamexulcerata eranr;amp; profluxerat incredibilis putu dæ fanici copia. Tandem exulccratis amp;nbsp;ruptis in pedo^ re venis intcrijt.Participate naruram hydrargynhoff' tiam deelarat ,quod fimiliter fuperiorapetit: atq; aü* Tru^iu aà qqæjani facit ,quæ illud faccreconfueuit. Scriptrf V*'’’pr/ïf,.rnih! ex vrbemagna amp;ceïcbri,exhibitö pcftelaborao' tibus ibidem fuilïe compluribus ,(iremq;alijsctiani3' lis opprelfis,) amp;nbsp;infeliei euentu. Alios enim mortuoS alns inteftina.alqs vëtriculumjalqs alias part.cs,cöllu®i os,amp;c. ita affljftas fuilTe, vt vehementer optarintnun-quam vidilTehoe pharmacû. Atq; huiusvi amp;maligni' täte malaenumerataaccidiflcfcribebatur.Vt femel tan

dem omnia dicam, nô minus tutum cenfeo Srimnicos Vlum^n intra corpusfumatursquàm vel hydrargyrbvd ( præcipitati,vclfublimati : amp;nbsp;fimilium.Quoniam inen gua quâtitate vires maximas haber,atq; ob id fincnau* feafumi poreft ,cômendationc dignum eOet, nifi plus malcfica virtute noceret, quàm vomiroria poteftatciu uat.Efl:o,robuftioribus ad vomendum idoneis,ventri' eulumq; carnoflorem nadis .aliquo tempore profite' utr.an obdd; tanquam mcdicamêtum laudari dignum

etlîNon atbitror. Quicquidcnim fuaptc natural pro priis infitisq; viribus tempore ac modo debito exhibi-turn noccre poteft ac folet, tametfi aliquo tëpore non Dociicrit,hocgt;vt noxium pharmaeû, merito retjeimus. Quis enim fanus iubeat aliqucm de loco alto relilirc, amp;.nópotius per fcalas defccndcre,quiavnü alterumq; fine ofFenfa defilnffc viditgt;Adqciam hoc quoqj, ex cö-p)uribus,qui eo vfi funt crebrius,vix vnum mihivifum cffe,qui frudum exvfurpatione perceperit.Et vt corn-modi nonnunquam ex eo üimcntibus aliquid ena-tum concedamus ,quis,rogo te.hadenus defipiat, vt tantulum commodum periculotam manifefto redi* méndumputet ? Confulriuseffe nullus nefcit,tempore paulo longiore amp;nbsp;tutó curari, quàm paulo breuiore emn certo vitx periculó fanari.

thores ld nobis cömendent. Solum inquiüt, me- Solum Sti-tMlacunda purgata fordibus: maxime omnium au* bwmmrtul rura.Hoc enim innoxièpurificat.- estera corrumpit ac ^ ^'if^^ perdit.Verifimile porró eft.quodnobiliflimum me* P«’’Slt;^’ taUorum ab omni immunditia liberat, homini quoq; inter animalianobiliflimofimiliter conducerc. Quis nonhie videat omniacfleinepta,putida,falfa5 Quippe fi redecoUigunt inertes ifti, firme quoq; argumentabi mur,ignem citra noxam hominem ab omni forde pur gareEcenim ignis cadem facif.aurumlcilicct abfq; de- ignMM3^ trimento amp;nbsp;Isfione aliqua maximè omniü purificat: peu • q«« ciim reliqua metalla vniuerfa tandem perdat. Hoc dc^^*^****» homine qui affirmare aadet,haud aliam refpohfionem ■ meretur,quàm vt vel in ignê coniedus vel igne haufto^

abimmunditiapurgetur.Si mi ft ion cm eandcmvelû' milem obtinuifl^ent homo amp;nbsp;aurum, tolerabile foret» Curaurum quod dicitur.Ita nanq; cxadc in auro humidacülieds fbignecor permifta amp;nbsp;tempcrata funt,vt nulla quantumuis miw rumptne- ^^^^ particula non vtrunqi obtinuerit. Hinc fit vtneqi terreç partes abignc deuri,nequc aqueæ diffipariamp; abfumi poffint.In alqs metaUis particuJç quædam ter' rcaenofunt exafliftimè cum humidis miftx.QiiateJb ignein cinerem foluuntur : humorc eas nullofotis de-fendente. Sic amp;nbsp;aqueæ nonnullæ, qiiæcunqî vel feot-fum quodammodoconfiftunt,vel miftxquidemfunt cum ficcis ,at feparari iterum ab eis valenten halituW vertuntur.Ignis igitur,amp;quæ fimilialiqua poteftate poUent, propter diftam caufam aurum non perdunt i Cur ignis alia omnia perimunt amp;nbsp;diffoluunt. Purificant autem (etjuntita) j-^jj^ aurum, dum aliéna ,quæ cum auroconfufafont» ' dentaerd ^‘^dem modo, quo alia omnia,corrumpunt.Scire por' au/bn ’■° velimcur valere potius purent argumentum hoc

' Pharmacum tale aurum fine damno purgat: Ergo e- j tiam homines:quàm illud:Purgat hoc medicamen ho mines, Ergo amp;nbsp;aurü. Quam ob caufam illud probant» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc improbantJehm ratiocinationis modus amp;nbsp;forma

eadem vtrobique cernatur. Atqui falfum pofterius eflenullus ibitinficias.puto.Quippe Rhabarbarum» .Scammonium,Colocynthis,amp; huius generis alia pin- | rima : item æs vftum,Flo3 æris,amp;c. denique Mercurins præcipitatus, fublimatus,amp;c. nos purgant: quæanaurum fimiliterperficiantipfi viderint. Sinonefinecef-fc,vt quæ nosabfq; vitio mundant, aurum quoq; fins ’AurumiHa mdfrira puriusefficiant.neillud quidera fueritnccclTa-folumpuri rium,vt,quodaurum purificat, etiam hominesabl-fic4ttt,qu£ que læfione purget.Planius fententiæ huius peftife^ i(gt;fum dif. ræfalfitatem intelliges,fi cogites,abaurofordes in-llt;fiwtnK teriores alienasq; partes ilia duntaxat auferre,qus ipfu®

ififum crodere, folucrc, liquefacere, ualcnt. Hæc per-niciofa corpoubas hominum effe qui non vider »nihil vider. Ignem intueantur, qui fie délirant. Tanrun* igitur abeft, vt aurum repurgantia nobis comendent, vtexitiofaeffe neceffarium prorfusexfiftat.Sanèper-quam ridiculuna eft putarc pharmacum ideo prodef-fe aliquod vel obeffe hominibus, quia metalla iuuent autlædant. Sunt enini res longe diuerfiffimç.quæ nul lam inter fe habent affi nitatem. Quinimo non fern-per homini conlcrt aut officit, quod animalibus quibufdam vtile eft vel inutile. Quoniamfunt vene-na nobis quidam, qua: aliquibus alirnenta exfiftunt.

Sunt amp;nbsp;exetementa noftra nonnullis clbus;amp; quorun- Rrcrrntm-dam recretnenta viciffim nobis admodum funt gra- unoftra 4.

fanushominiofferatputgationiscaufa. Etquod his 0-mnibus amplius eft, ne m vnaquidem fpccie firma fa*

1 filtern non cos mouent. Exempla exftant plurima : vt Alij «tb dlijs 1 nbsp;nbsp;Theophrafti prxteteam . (Quidam lafte haufto, non- rrbiw pur-1 nbsp;nbsp;nulli à carmbus ouillis comeftis : alq ex aqux potn: gdntwy.qui ' multi à vims auftens : alq denique ab alqs rum ei- tw oh} ’«-bis turn potibus purgantur , à quibus alq ne tantiV fundè velum quidem tommouentur. f^od fi refpondeas i- M’*t“’‘’ J'iclt;ru7gt;cp«.o-iüMi hums rei caulam effe, hoe tibi repo-nam. Si temperamenti proprietas poteft efhcere,vt, quod roti lp ede; inumcum eft raliquibus indiuiduis

in ca fpccic amicum fit.multó magis vfuuenire pot^’ vt quod vni alicui fpecieprodeft ,altj longè diuerfi»*' n3æ fpraefertim verafi fqb diucrfis gencribus compté' henfæ fint^ vel officiât,vel non codem modo coni»0; det. Peffimè igitur ex co concludunt Stibium bon»**** inimicum non effe.quia aurum purius efficiat. At flo” omnes occidit,inquies,qui eo vtuntur.Fatcor. Scd nï^ alia venena omnes interficiunt.Magna eftenim n^' turarum feu temperamentoru m diuerfitas.Quo fi^'^' quamuis fpecifica medicaminis alicuiusqualitas in*' mica fit toti alicui fpcciei,nö tamê omnibus illius fp^ Agens pre j-j^^ jndiuiduis fimiliter noceat. Pratter iam diâaillud nit(«r4,no qypq. confiderandum eft,quodlibet agens effeélu® t^nï^di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^quot;^ qualcm ipfum parère per fe poteft/t“ 1

utrUeffi- qualcm cuiusq; rei naturafufcipercaptaeft.Hoc fin‘’ ! flf^ quot;nbsp;eftet, idem agens in quamlibet matcriamcundemiO' fculpcret effedum. At hoe fieri non pofte,nee faffin’' vnquamfuifte, manifeftiuseft, quam vtoftenfiooeo' pushabeat. Quamobrcmnoneftncccftarium,vtSii-'bium purget hominem fincdetrimentoamp;iaffiurafil'*

tis,quia aurum purificarc folitum fit.Non enini aptu’ eft homo fie pati ab igne amp;nbsp;à Stibio,amp;c. quornodo à®' rum amp;cxtcrametalla ab eifdem patiuntur.SiredècC' ligcre voluiflcnthuius mcdicamcntilaudatoresamp;ïP' , probatores ,fic ratiocinari cos conueniebat. Stibiunj omnibusmetallis exeepto auro nocer,proptercaquo‘l non xquè mifta fun t : Ergo homini quoq; exitium ad' C«r mima ^cfgt;^ • cum in eius corpore ficea cum humidis perfects humcorpo aded unita non fint. Caufa huius rei eft in vfu poli ia ranonohti Nam non potuifientanimalianutrirj,viucre,operand nufrintc- nes fuas cxcrccre,fi membrainftaraurihabuiffentriggt; andlt;mcum da amp;nbsp;dura. Libet hoe etiam addere, metalla omnia ck nittalliitè fententia quorunda homines purgarc:auro exceptoi pewm. qypd purgarc nullus dixit. Quod fi ergo Stibium mf tail»

PROPRIE r^rr B. A/s orc. /s^'^ talk omnia extra aurum purgando’perdit,nos quoqj perdetpotius, quampurgabit.Non enim,puto,quif-quam adeo eftimpudens vt valeat affirm arc, eandem aut firailem efle noftri corporis temperatura cum au-ritemperiepotins,quamaliorummerallorum. Quo-niam fi affinitas effet aliqua, nutrire aurum poffet. At fuperari ab ingenito nobis calore,vt in fanguinem per-mutetur,nequit.Quocirca verum hocfempererit,non , minusnobis obfuturum,quammetallisreliquis.Hoc de vitro Antimoni) appellat! quouis modo præparato „^^^(^gk concedunt pcritiores: at deoleo amp;nbsp;Mercurio ex eo ex« traâo non pcrinde concedunt. At fruftra effugiu quæ-runt. Nam Stibtj oleum manifeftè rctinet corporis fui proprietates amp;nbsp;temperanientum,f non eft pars, quæin toto confufa tantum latuent)ficutfupraoftendi.Sufti- ^^^ citin præfentia monere,vt vnufquifq; tutis vtatiir po- fi^f^^°' tius remèdes, quàm hifee periculofis : præfertim cùm ^j^^ ^^'^ idem illis abfq; periculo efficcre poffimus, quod his fi- periculofis necertofalutisac vitædiferimineconfequinon poffu- vteniwm, mus.Sed deStibio amp;nbsp;fimilibus alijlarafcripfcruntialq deinceps fcribent. Ego illa tantum effundere volui hic, quæ nunc dicenda occurrerunt. Vale Heydel-

TRIVM QVAESTIONVM de MEDICAMENTORVM PVK-gaKtiuf»f^eukittibui'.ijuibfts /of 4ferè va^ tura eorum äe/htratur.

ï Vo funt genera ferè fumnia qaxAionuin ? arris noftræ,D. Simon Grynæc amiciffun^' j 3 in quorum altcroeæ continentur, quæâd __vfum arris præcipuèperrinet: inalteroillî porifrimücomprehcndunrur,quæartis vfum tranfo” dunr,aclogicæàGalenoalicubi vocanrar.Repcdasfot tafle, quæ mediæ videantur eflc,atq; ad vtrumq; genus pertinere putcnturde quibus non admodum hic fun' folicirus.lilas fabric tradandas cenfeo:vt in earû cxpl^ cationcaberudiriflimorû atq; cxperientifs. Medicotquot; ; fententia non facile rccedas.Omnes hic circurnftaon? omniaq; argumenta accurate ac diligenter examinin' da erunt: nee ante contra receptam fententia prônai'' 1 ciandû fuerit,qua omnibus diligentiflime pcrpcpfis^ libratiscertècöftet ,nupcrexcogitatam opinionépoquot; dere ac firmitate argumentorü ira prçponderarejVtâquot;' thoritates facile deprimat.De alteris hberius difputaquot; poflearbitror:cùm idcitrapericulü cuiufqiiafiar.Qaö niam utrü fentias, morborü cnratio fern per eadé pd' Ciult;eftio- manct.Talis eft quaftio, quaGalenus i.de loc.aff.cap'’ nesLogicie proponit. Talis eff inueftigatio caufæ dierü Criticoiquot;' ^ualesßnt. Talis eft difputatiode caufa cötinente. Nam qui putquot; dum humorem putridx alicuius febris continenten’ caufam ftatuit, non aliter eandem , fiquidcm Medien* fuerit,curare tentabit,quam is qui eundem humotei® eiufdem febris continente caufam cflencgat.Nihild* go prohiber,quin excrcere in his potius ingenia licenquot;

PF R G. M EDI C. F A C T P.T. qr qu^m in primi generis quxftionibus-.vbi cum pcriculo multoru erratur.Mediç medio modo tradari debebüt. Commemoro hæc non ob aliam rationem, quam vt caufam intelligas,qnæ me adhuc abfterruit.à propoft-tarum mihi abs tequæftionum difputationc. Ego qui-dem aliter de hac re fentio,quam plcriq; altj-.ita tarnen àcæteris diflentio,vt intereaidem cum omnibus a-gam.Nam quotiens morbus à pituitolis vel biliofis hu moribus ortus fuit, ac purgatione in eius çuratione o-puseft,purgantibus vtor talibus,quæ pcculiari virtutc pituita vel bilem detrahere vulgo dicuntur amp;credun-tur. Quodcùm facio,idem eucæteris facio;nec idem tatnen fentio.Sed ncq; contra meam fententiam,que à cóoiuni opinione longe dlucrfa cft,ahquid facio. Pro-inde itahas difputo quxftioncs omnes,ac fi ad vfum niiïlaearum pertincret; lieer poftrcmahuc omnino ' pertineat. Hoc fa ft um meum fitu quoq; imitaberis, nuUo pcriculo vel tuovel aliorum abalijs diffenties. Nloncoergote,vt fic vtaris purgantlbus medicamen-tisquemadmodum exteros eavfurpare nofti: quanti- Propoptia fpcr nö certus fueris faftus,alios hand reftè a ge te.lam M«*^,^ mmcadrcmipfamacccdo. Quxftioncs à te mihi pro-pofitxhulufmodifunt.Prima,vtrura purgantiamedi- x camenta occulta virtutc, au potius manifeda ac nota qaalitatc noxlos ex corpore humores educantl AV i tera. Quo vel quid agendo purgëtïTertia.an exiUis^li 5 qua bilem fola,qnxdam pituita folam, nónulla atra bi Icmfolümodo.reliftis alqs in corpore noxqs humorib; exputgent^Prioribus duabus cxplicatis,facilius quid de

1 Avus,que diçëda funt,intelligant,fcieudû. eft, nos nô de PurgantU \ pharraacis partë aliquant vnacorporis purgantlbus,vt per «*««' l caput,peftus,vcficâ,renes,hepar,öec.hicloaded de illis ««tw^iu ’A difierere târü,quç to tu corpus vacuattac per exceUëtiâ J'” •

purgantia appeliantur. Qua ratione ilia quoq; c’^clü'^ mus, quæ lubricando, adftringendo, amp;nbsp;fimilibus aW modis laxarc ventrem fctibuntur. Vtfemeldicatn»*^ illis præcipuè amp;nbsp;propè foils difputabimus, quæ latent amp;nbsp;incognita facultatcputantur corpus totûpurgâ^ Aliorum mentionë facere cogimur interdum,quctgt;^ nimirü ex ipforü comparatione, quæ præcipuèdicô^ ftatuiraus,planioranunt.Deprimaquæftionequid'^ , ferit Gai.turn ex alqs ipfiuslibris5tumex3.amp;y.deSii^P' mcd.fae.liquidèapparet. Quippevbiq; 3it,àtotiust' tia purga- fcntiævel fubftantiæ fimilitudine,proprietate,fawi'*^’ ritatccü humoribus,quos expurgate pofTeexiftimaO^ tur,virtutëea purgandiobtinere.Huiusfentêtiçauthô rem facit Gal.Hippocratc.de quo tarnen aliqui nonl^ utter ambigunt.Iohan.Mefueus hancGaleniopinioPf reprehendit quidemfvt qui neq; propter fimilitudin^’ neq; propter cÔfrarietatë concédât purgationesfiw attamen in cocu Gai fen'ir,quod nuilicognitçqi’î'''‘5 l ti earn poreftatëattribnit;fed formæfubftantialioW^ | adferibit. Hos a lij omnes ferc,quos aut legi aut coral’’ audiui aliquâdojtafecuti ftint.vt rationes prçtereaflU las opinionis fuæ habuifle videant.Sufpicoridcofaû”' quianunquâcogitarmtjfalfam poireeffefentcnniq”? ; tam conftanter àGalcnoprodita fuiff’et.Egocertènoi’ nego prorfus plurima ex bis medicamentis occulta v’ corpus adco exagitare:verùm àformis fpecificishoc c-uenire medicamentorum,credere nondum valeoiEt' go vt meam tibi mentem apertius exponamrmeminiP' fe te oportet eorum, quæ de occultis medicamento^ Duofunt ’^^’^ proprietatibus in Epiftola ad D. Henricum Sme^ propriété- tium difputauimus. Ibi validé amp;nbsp;perfpicuè demonHr^* tuoccHltur ui duo cfle harum proprietatum genera : i» quo^ rumgetic- rumaltcroformarumfubftantiæpoteftates,ina!tcro r4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vires materiæfuoquodammiftæ modo coUocarentur-

- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ilias

Ilias fimpliciter occultas cfledocui: has obfeurasqui'' demamp;propemodumimperccptibiles,nô tarnen fimi-litcr,vt priores, incognitas amp;nbsp;latentes effeprobaui. In cadem ilia tradatione illud etiampatuit, Galenuper tonus fubftantiæ ümilitudinem aliud nihil intelligere, quam id,quod nos abditam fpecici fecundæ proprieta-tem appcllauimus. Quocirca cum conftet purgantia medicamenta, non vi forma fubftantialis,qua tûc,cùna agunt,deftituta funt,corpora noftra exagitarc: fed viribus in materia amp;temperamëto infitis moleftiä exhibe repurgationesq; efficere:tvtrumqj vcrè affirmari arbitrer, fcilicet occulta amp;nbsp;aperta virtute humores ab ipfis expurgari. Quodcüdico,necmihijpfi,necGalenocon tradico. Non enim negat Galenus.quxdam ex his,quæ octult£ afubftantiarum fimilitudine ( fic ipfe nominatefolet) propritta-aliquid agunt patiuntunïe,probabili fufpicione depre tes alhju£ hendi poffe : imó verö ita rem habere cùm alibi,turn in probabUi ' cap.de Abrotono lib.6.de fimpLmed.facul.aperteaffir- ful^idoiu niauit.Certum quoq; cft,cibos atotafubftantia hoc ha deprebe«. i bere, vt cibi fint : eofdem tarnen ex fapore amp;nbsp;odore ali-quomodo cognofci acinueniriidem ait. Sufficitarbu tror,hic ex teftimontjs amp;nbsp;locis plurimis, folum cap.i^. hb.4.de fimpl.medfac. citare: in quo difertè hocaffir-mare Icgitur. Ratio eade eft medicamentorû plurimo rum: id quod,cùm ex alqs cöplunbus locis,turn ex cap. 1S.amp; X2.1ib.4.iam citati opens, colligere licet : vt quoti* dianam interim experientia hie præteream.Et fanevi-deturGalenus hanc conieduram, in illis foils non con cedere, quae per formarum agunt vires feu qualitates.

Ideo autem non diftinxit eas ab altcris, quiain purls ve Purgäntu getabilibus temperaturam opinatus eft effe formam. nonpurgat Quindubitat aHquoties,anin animalibus forma fine anima aliud fit à tern peratura. Ideo verb confeffum ac notuefte dixi, medicamenta non purgare virtute fub- ’quot;^^

ftantialisformæ, quod fuie cxtrinfecus corporiadmo-ueantur,üuc haurienda præbeantur ciufmodiphanW ca, taliter apparata femper proponuntur, vtformam caretincre fuaninullus credcreaufit. Quisetenim pU' tet,Rhabarbari radicem andam,inqj puluerem redada (autexpreffum ipfius fuccum) viuenfisanimam fins forma plants retinuide ? Multô minus exiftimariho^ poterit de illis,quæ in Eleûuaria amp;nbsp;compofitiones in-' dita,alitcriïe pepmutata funt. Ratio fîmilis eft in déco* dionibus,infufionibus, atq; alijstalibus prsparationi' bus. Notumefttriti Magnetispuluerem,ferrumnn® attrahereamplius poffe: præfertim fi inaridolocoaü' quandiu feruatusfuerir. Doçuitiam ohm Ariftotde^’ formam return certam requirere quanritarem,vtlal’'

fiftere in reâè præparata materia poflit. Nâ vt in quan' f titatp pulicis non poteft hominis formacontinerid^^ neq; hominis magnitudiqem occupare amp;nbsp;poffideteP'’ licis forma fine anima poflit. Quædecadaueris forint fingi poflunt,hiclocumnonhabcnt.EtenimitaprÇP^' plMrw(lt;co- ranturvt plurimû hçcmedicamenta,dccodionc,vftgt;n' rumnuntß nc,dcftillationc,tritura,cxprcfljonc,amp; aliarû totamp;W” taufapur. JiLicrfarum rcrum admiftione,cu.mó[; ijfdem fernem’' gationti. pone^yt hoceflugiumfruftraquçriperfacilè quiuis''*'

dear. Equidem poteftas, qus in certa aliqua jnaterin-''' qua fibi inuieë formç plures diuerfç amp;nbsp;contraria: (q“®' ( adcontrariseflepofl’unt)fuccedunt,pcrraanet,nópn'. teftalicuius prsdidarum formarum porentiapropf^ cenferi.Nam fi primæfuiflcteifentialisvirtus.eaabon ta nö mäfiffct in fubiedo diucrfa fpecie informato.^ tio pareft fccundæ,tertiæ,amp;aliarûomnium.Prof^*', nee vltimæ eft pcculiaris qualitasxùm fub prascedenD' busetiamin fubiedo inhsferit. Quamobremnullin dici poterit forms propria facultas, qus tails eJ^finin juburgi. Cæterùm purgatrix facultas tails eft;vt vel vnoSc?ngt;'

PTR G. F A C r LT. MEDIC. iM ^ lt;||^ monij aut ellcboii exemplo dcmöftraripoteft. Quippe inx e^lf^ inviua pläta feammonq virtus eft purgädibilem: quod fub^^fif à nemine arbitror negatum ici. At planta: anima exftin-fta eadera remanet : cadauens forma fuccedente. Etc- nüi^^^tr _ nimaridæquoque plantæ puluis ac fuccus ftrenuèbi- quot;‘‘f“''-lem purgat. Eadem fi à capta deuoretur, amp;nbsp;in ventricu-lo primum,deinde in iccinore, demum in vberibus cö-coquatur amp;nbsp;transformetuc, inque fpcciem aliam Cub-indetranfplantetur, permanebit nihilominus in lade ex hac planta genetata vis purgatrix. Quocirca nullius format exiftimari debet propria virtus effe, qux toties mutatis formis dcleta nunquam fuit. Eius ergo pote-ftas cft dicenda, quod per has mutationes rcliêlum eft, non eius,quod abijt. Hoc autem eft materia. Etfi enim hïcperpefl'aeftaltcrationes multas amp;nbsp;magnas,aliquid tarnen eorura referuauit, quæ ab initio, dum fub forma feammonij producerctur, reiinuit. Ergo perfpi- Pürgjitix cue apparet, purgantia medicamenta vi atque poteft a- pote^l«tc te,non forms, fedmateris ac temperamenti porius m^ttrie hoe efficerc,vt humores ex corpore exturbentur. Qiio- W**» »” mam nulla f^acultas in eis fupereft alia, poft tot amp;nbsp;tales /•”quot;** præparationesConiungo femper materiam cum tem- * peramentomepûtes menudamamp; fimpliceminteUige retempcriem. Qnippealia eft temperieslaftis.qus ex ToMpo-i« cafei, (eri, amp;nbsp;butyri partibus,lac conftituentibus nafci- dupiex.pri tur;amp;aUa,qua:inproportioncprimarü qualitatücon mites' ^etü fifterecogitatur. Haud enim difficile fortaffe fuerit ex lt;*lt;lt;• alijs corporibuscöpofitis,temperamentü,quod ad pri mas attinet iftas qualitatcs,fimilc efficere ei,quod in la fte deprehenditur.Attamen nö eadem crit vtriufq; eö-' fiftentia,forma,lapor,odor,poteftas. In caufa eft, quod 'Tempfr!« inlongiffimè alia aliterque affeda materia confiftit la pc«„da dis temperies,quam qua in alio illo corpore ineft.Hu- quid pt Agt; .iufmodi temperiemlattis vocat Auicenna fecundam, Meeting,

comparation«: alterius,quam prima appcllatrquaß ha:^ non ex miftis,fed ex dementis primo nata fuiffet. OP* Anicenna fecundam temperiem vocat, nos autem n^' minemateriæamp; temperamenti plcrunquccóiundi^ efferimusjvidetur Galenus totam appellate lubltann i fine effentiam. Quamobrem non alindfenfitGakn'’^' hac in parte ab eo, quod nos dicimus : quauis alqs vet' bis cogitationes fuas ediflerat. In quo probando ne ne caufa hæream diutius, ad cap.i/.lib.4.dc fimpb®e“' fac.te rcmitto. Etenim in hoc loco ferèex profdTofe^ de occultarum proprietatumjOriginejamp;caufiSjfcnf^^jJ' tiam,dilücidè fatisexponit: dum declarat, qux fit lUP' ftantiarum fimilitudinis amp;nbsp;diffimilitudinis ratio amp;c^ fa. Huius locum velim te diligenter ponderare: amp;nbsp;cun’ aids de re eademfententijs conferre. Nos hanedifput^ tioncmin præfenti loco,vt minimèneceffariam,oinit' ’ temus:atqueillud oftendemus,non prorfusignotahO’ minibus qualitate purgare, quæ abdita tantum faculty te purgare dicuntur, prineipio pauló altius repetito-^d^r Qt^iaecunque medicamenta aluuraturbant,autfaciunt hocnotaamp;manifefta qualitate,aut occulta quadapO' *®®®’:®* Qü^m Galenus familiaritatem feu fimilitudiné totius fubftantiæ appçllauit. Nota qualitate purganti quæcunq; lubricando, comprimendo,abftergendo,ex-crementa promouent. In hoe genere illa quoq; recen-feri poffunt,quç yirtutem cxpul trice pungcndo ac mot dendoexftimulant:cuius generis omnia cahdaamp;acnai praeterea tenuium partium elfe oportet: ac fuccunavti' lem ac dulcem in fe nullum,aut prorfus paucum,cont' nere. Nam acria vtilem fuccum poiridentia,etfi tenuia funt,amp; purgare etiam poffunt,vtplurimum tarnen vn-nas potius mouent.At quæcraffarum funt partium,fc' rè ad fepticorum naturam accedunt.Ergo acria, tenuia» fucco duld carentia,nota qualitate, fcihcetacrimoniai purgatiO'

purgationcs cfficiunt. Taliafuntjhyffopus, pulegium» t^orUcM-parthenium,tragoviganum ,capita thymi,thlafpi ,fa- üo^w^pH** tureia,ariftolochiæ,centaurium minus,radix pyrcthri, 8™^' puluis Galeni diofpoliticus,amp; fimilcs:fales quidam,fal-fugo,cyclaminus,flosamp;fquama æris;fuccusthapfiæ,fo liaamp;fuccus laurcolx, cuphorbiü ; amp;huius generis alia Sdlfavcn-plura. Quod falfacodem fermé padovétrem (oluant, trein[ubdn amp;.adexcretionem follicitent,poft Medicos etiamidio- tuimorH' tis notum éft. Omniahæc crodendo amp;mordëdo vena- do* tumofcula,qux ad vcntriculum amp;nbsp;inteftina'pertinenc, vim expültricem quaft dormitantem excitant;Sc ad ex-pulCionem ,cumaliorum humotumredundantium Sc no\iorum,tum fuimet,impellunt;nift forte ex eis quae-damabftergendo potius putentur folucre aluum.Diffe tutu autem inter fe, quod calidiora,vt euphorbium amp;nbsp;eyelaminus in minore quantitate, imbecilliora autem non niftin magna quantitate exhibita,ventrem turbat.

Sanè quo vnumquodq; medicamentum acrius eft,mi- Qult;e pb^r nusqjfuccivtiliscontinetjtantócfficacius Sc minore in »14« nw-quantitate officium fuum peragit : dummodo mordax g^ m»i«f-

' nbsp;nbsp;nbsp;caliditas ipffus non mox exfoluatur Sc cuanefcat. Vnde Ï“® {’“*'•

1 fiufculetritaexhibeantur.lnhancfententiamHippoc. qm« pur-i hb.dclods in homine v7rcxwpy,Tix.«,vocauit ,Ö3‘«,oAic3'-/i. g^nt «tpui l P^-i'^ Ty.»i(xctTw^£«,*. lt;54 otra. {v'jTü7(ri Óï^fzoicnv ÄETTTuvovTetu Hippoerd-1 Ç*iy«çx.olt;Â4)] Ôeçpwi ès-iquot;) y^r a?)K« T«ä,Äft»i^a.; Kj^j öira Twv ton» ' nbsp;nbsp;nbsp;ToisTwv irXwo» 8X8ri. Quod prêter incidentiafeu putga tia,qux prqfettim a caiore ventriculi extenuantur, etia falla purgare affirmât Hippocratcs,controuer ha, puto, caret.Tam eft enim cuidens hoc,vt admonitione opus nullahabeat, Quis nonlegitvel apudGalenu,velalios Gï^cos,m quotidiano apud cos vlu fulffe,vtfubducen-

di ventris caufa ante alios cibos vfurparent garum? aut huius generis alfa codimenta? Quis ignorât hodie,plfi rofqsftrenuèadmodum vacuari thermarum potufal' farum ? Recitabo hiftoriamveramhuefpedantem. Au riga quidam non paucos febre diuturna fébricitantes, aut aliàs male affedos,hauftu vini exhibito, in quo ma nipulum falis prins dinbluifTctdibcrauit. Per vomitöamp; deiedionempurgatifunt magna cü violentia,quihau ferunt. (^uida à diuturno capitis dolore,amp; febribus ter-tianis nothis,poftquam diu eas fuftinuiffent, hac ratio-neconualuere. Sed multi alq,quibus intempeftiuèeX' hibitum fuiffet pharmacum,aut debiliores exftitiffent. grauiflimè hinc oftenfi fuerunt : nönulli etiam ob cam caufam,vtvidebatur,interierunr. Quam hicaliampur-gationiscaufam, praetervcllicationëfeurofionemcœ Qttrf ratio minifei potcrimus? Hoc ferè modo cibiquoq; purgant ne cibiali- atq;potus:quiaut qualitate fuafo-lum, aut copia,am quialufim^ vitrisq; molefta funt: naturamqjad excretionëftimu-turbeat» lent. Vidi ego non femel, ( amp;nbsp;videre vnufquifq; potuif.

qui modo animaduertere voluit J quofdam fic à febribus putridis fubitó Itberatos fuilTe : putrido humore ‘ per fuperioraamp;inferiora excreto. Êquidem vulgusex frequent! experientiaperfuafus eft,non ah am effeme-liorem ac tutiorë curationem diuturnarum febrium. quàm vt aegerillis, qux appétit, fe vfq; ad naufeam re-pleat.Tali copia grauatanatura infurgit ad cxpulfioné: amp;nbsp;humorem putidum/iquidem paratusiam fitadeie-dionë,vn,à cum cibo eo potuq; exturbat : quod amp;nbsp;Hip-pocrates mox poft citata nuper verba affirmauit. Vbi verö hæc ante codionem fiunt, non periclitanturmo-do ægri,fed aliquando exftinguuntur:quod fadum fuit fe in quibufdam quartananjs certó fcio. Neqj aliter vel vomitiones fiunt vel fpontaneæ euacuationes- Qjiipp^ fern per impcllituj naturævel à noxia amp;nbsp;moleftahumo-

Pf'RG. MEDIC. F A CF LT. t^^ rum qualitatc, vel ab eorundem copia moleftiam infe-rentcfiue in vcntriculo, fine alibi in partibus ei vicinis aceruatifuerint.Docuit idem hocHippoc.in lib.de pur gantibus,hisverbis. Cibos etiam nos alentcs medica- Cibinluwm menta effe putandum eft:verum minus-quarn illa.Ho- purgent, mines enirn qui his rede in cibo vtuntur,fani funt : qui nonreö:è,xgrotant. Qui modum excedunt,purgantur quidem velut à fmeeris medicamentis, vervim minus amp;tardius, quàrn à fmeeris medicamentis. darumigi-tur eft, quod amp;nbsp;hi medicamenta cxfiftunt. At verb hi tardiores,quiamp;familiäres nobis funt;amp;quotidie in cor pus ingrediuntur •. fi temerèamp; negligenter exhibean-tur,temerc homines turbant. Confentaneafunthxc Hippoc.verba experientiae, ficut patet. Simile quiddam in vrinx ftillicidio contingit,cùm ea eft actior reddita*. amp;hac fua acrimonia adeb veficam vcllicat ac pungit, vt nc minimam quidem ipfius quantitatcra tolcrarc poffit. Sic quotidie aluus à bile flaua ftimulata, excrc-mentadepónit. Argumente Gt, quod in regio mor/-ï^«’«« lt;d-« i nbsp;nbsp;bo,cum ad inteftina bilis non cftunditur, fedcum fan- ““** ^^^

| nbsp;nbsp;nbsp;guine per corpus fertur,tarde amp;nbsp;difticultet excrementa 'i**’^*’”^'’’*«

deqciuntur. Vt femel dicS,conlentiunt huic rei natura \les aftiones omnes: id quod artis nofttx periti omninb

uidcnt.Hincaliquiàplacctis piperelargo ebditis Icni-ter purgantur.fi quidem à paftu,cùm amplius auidc, adle attrahit familiäres hepar fuccos ,eifdcmvcfcantur. Tunceuim illas patres nondumconcoftionecuiOias, amp;nbsp;venarum ofcula leuiter erodentes, per inteftina dc-püViSc,vna cum fuperuacaneishumoribus ibidem hç- pj,^p„^£.^ rentibus .contenta eft. Sic iUa etiam purgare viden- ^j^tnic, tur.quxvmbilico impoGtaconturbareventrem dicun wipofitd, tur.Nam qua ratione alla pur gent ,dici no facile pot eft. quo pd^o Ituftra cnim tradionis atota fubhatia memincrimus. purgent.

Si enim hoc pado purgarcnt,adcutem adfehumores ttraherent,inftar corufti,quæ vcficas cxcitareconfue-cunt ; nô per aluum deturbarent. Adde quodfccundu jaleni opinioncm à totiusfubftantiæ. fimilitndine tri ncncia,nô trahunt remota,fedproximaduntaxat.Quâ-obrë ilia folum trahendo vacuare poterunt, quæ in ca te,muCculis,mcnibranis, amp;vafis ventris coprehendun-tur.At neq;hæcneq;longius diflita trahendo purgant. Etenim nefingi quidem apte poteft, hancrotinsfubfta tiæ virtutë per cutem, carnes, peritoneumi intcftinoru tunicas,mefenterq venas ad hepar,amp; vitra hoc fitasve-nas,peruadere: amp;nbsp;humorcs in eis côtentos fie educere: quomodo Magnctë allicere ad fc ferrû cernimus.Eqiii' M4gncfM de iMagneris quoqi adio inanis eft, fi vcl per interiedu amo ciud corpus aliquod,vel procul pofita traherc debeatLon-ratione m- giufculc igitur diftStia nequaquâ trahendo edueerepo anisreidti: terunt vêtrumpofitapharmaca. Quod vicinanÔattrâ haut,parer.Non enim per cutem exeunt,aut in veficas fub cnncula collignntur;fedperintcftina extra corpus eijeiuntur Quare no trahendo, fed peilendo adintefth na ex venis óe niufcnlis.adintcftinaextrudür. Manifede fatis nune pater, hand alia ratione, quàm virtutë,expul tricem irritando ralia corpus turbare,aluumq; moue-PePinim- re. Par ratioillornm eft,quæ ventri aut pcdiniimpofi pofttaquo. ta vrinas enocant. Non difpari modo quofdam ,amp;n)e mailo vri- quoq;,fi nó fallor, fæpenumero purgarunt vina cruda, ndiprouo^ acerba:amp; quæcunqj dolorem cum copiofo flatuin vê-*^^^* tre fufeitant.Profedö vina prædiâa cum me, turn alios plurimos, ita nonnunquä purgarunr,vt non magis put gaturum: fuifte medicamentum hauftum videretur: quantumuis adftringendi vi minimè obfcura, fed plane ma ni feffa amp;nbsp;Icnfibiü prædita fuiflent. Quodfihxc non caliditate mordendoque virtutem ad cxpulfio-U cm initare^edalio quodam modoimpeUere conten-

das,non reclamo.Satis eft nobis hoc loco indicaficjta-lia perturbarc ventrem, quia dolorem raoleftianiq; ei adferant: non quia caeca innominataomnino qualita-te feu virtutc, amicos ad fe humores ex corpore, inftar viuentium plantarum alledent • Prater ea qua à nobis hucufq; enumcratafünf,,repcriuntur alia quadam pur gantia, quanon æquè prompte ac facile poffunt in fu-periorum cenfu atq; ordine locari. Quippe neclubri-cando,ncccomprimendo,necdetergendojneceroden do,pleraq; ex his ventrem ftrenuè admodum contur-bare videntur. Deprioribus qualitatibus nullus dubi^ tat.De caliditatc mordaci nonnullos dubitaffe pracla-rèfcio,proptereaquod ex Gal.fententia huius generis medicamenta ealida funt omnia: quanquam hoc Ari-ftotcli nequaquam probabile vifum eft.Vt breuiter dk Kukipur» cam amp;nbsp;aperte, quod fentio.vixputo àfîmplici calidita- g^nt otcul te,vtàveraamp; propinquifllmacaufa,proficifciipforum t^firtute aftiones.Vt enim ca nÖnihil adiuuet,in aliquibus t2n'^^f^’ ta non videtur effe, vt tantoperè molefta corpori effe queat. Quinimoin aliquibusguftus,vixveftigium aut fignum immoderara caliditatis deprehendit.Verunta men hic non anxiè fum folicitus, quid omninó hac in. parte fit verum :prafertim quianoftrafententianeutrum aduerfatur. Non nefcio certè,illas partes in m edb P-i^tet camentis,quaguftumminimemouere poffunt,eftica P^‘*’’W4fo-ciffimas aliquando cfle in agendo,poftquam videlicet y“quot;* miftione foluta ab alijs fecrcta funt: vt à nobis alibi 0 ftenfum fuit.Galenus meherculeconftanter multisin E^'”^^^**' locis afféuerat, purgantia medicamenta omnia caloris (^„^„f, exeitandi potentiam habere.Quanquam enim acrimo

- nia amp;nbsp;caliditas eorum non fit manifefta femper ac fen-fibilis,nihilominus latere in qs calorem immoderatum rcftécenfuit.Tcftimonia reperiesapcrtainlib.4.derar. vift.acut.cxpofit.7,In libcllo,quos,quibus, quado,oport

tct purgare. In libj. de Simpl.mcd.fac. cap.17.Et1.Aphr 24. Item in fed.4, Aph. 19. alqsq; in locis quibufdam. Sed hæc vtut fe habeant, non pamm certe dubito,an in illis pharmacis, in quibus guftatus calorem nullum percipit,calor tantus latere poirit,quantus ad cor pus tarn validé exagitandum requiri vidctur.Faciiius multo loga frigiditas à pauco retunditur ealore,quàni exiguum calorem multo amplior frigiditas prorfus Cur Ay fit- tegat. Amarus vcl acris fapor perpaucarum partium pores vaU- alicuius medicamenti, vehcmentia fua poteft longé diM,dlijl4n plures frigidas partes obfcurare amp;nbsp;tegere.At noncon-guUiusgu- ff j, paucæ frigidæ, multas calidas abfeondereguftui ftum mo- poffunt. in caufa eft, quod huiufmodi fapores longé funtcfficacioresinmouendoguftu,quàmilli,quiinfri ' gidis infunt partibus, quemadmodum amp;nbsp;calons adio facilius noftris fenfibus innotefcit, quam frigoris. Sic opq amp;nbsp;laducs frigiditas ,vt plurimaalia prætereaffl, ab illius amaritudine ,ab huius autem ladea dulce-dine facile tegitur . Quamobrem horum adionem ; cum Galeno redius acveriusin abditam latentemqi facultatem ,quam àtota fubftantia fua fortita funt, quàm in fimplicem caliditatem venas pungentem amp;nbsp;Quornodo ftimulantem referri arbitrer. Confirmât non paruin tumvifd tu fententiam noftram,quodaliquando vifafolum qux-odamtufo- dam,vclodorc tantum percepta naufeam mouent,vo-lum perce- efiiciunt,aluumq; perturbant:nulla etiam p«* ptapurget. cejgmg 3cri pundione.Profedö quæ intra corpus fum pta non funt,excretricem virtutem acrimonia fua pun gere nequeut.Aliter ergo purgant: uempe quia natura ea abhorrer,fiue calida fint fiuc non fint.Sic ad mentio nem folam certorum medicamentorum aut etiamci-borum aliqui purgari nonnunqua folent: excitata propter imaginationê virtutc expultrice. Sed de his in fe-quentibus plura nos dicereoportebit.Iam yerö.eóftat, quod

ctiam fupra inonui,Galcnum per totam fubftant'ia in Q«iiG^’e mcdicaminib. nihil aliud intellexiffe,quàm rei cuiufq; ”“^ mtttli-materiam propinqua,vna cum temperamento;fiue cu ê‘‘^ pf*quot; ^®' iufq;rei materia propriam cum fuotëpcramento:qua W’»f»tólt;' inlib. 3. de temperamentis cap^..nomine naturæ mihi ^‘‘*”‘* videtur exprcififfc.Hanc autcmanobis aliquomodo, etfi non exaélè,poffc cognofci,fupra breuiter,attamen euidenterfatis oftendimus.Non funt eadem,f quod Nowi^’cr Gal.quoq; in 3.de compofnione gt;^ycisj Gap-rafferuit} ^’^ÿVm' nouiffe aliquid : amp;nbsp;idem cxadc nouiffc. C^o fit, vt fi ■‘^~ hanc ctiam qualitatë notam homini effc dicamus.non prorfus eicontradicamus,quioccultam effeait.Exa-ftè namq; nota no cft:fed quafi per vmbram quandam vifa amp;nbsp;probabili quada fufpicione cognita : quomodo Gal. Lycoperfm herbam fc ex odore deprehendiffe fcri bitexitiofam effe;amp; quomodo aliquando de ignotis re bus feu cibis ex fapore odorcq; iudieare confueuimus: pfiufquä periculum eorü fecerimus. Quippe lingua il-Us cibis iucüdè afficitur amp;nbsp;deleftatur,quibus eget ven triculus-.vt in 4.de Simpl.mcd.fac.in quarto de fympt. caufis ; amp;nbsp;in libro de aliment, facult. Galcnus teftifica-tur.Sicnotapoteftvocatihxcfacultas,Scignotataper* ^wpurgd-1 taamp;inaperta.lgnotaquidem,quiacxa£tènaturaeius, . 1 nbsp;nbsp;nbsp;que amp;nbsp;quads fit,ignoramusmome facultatis nefciraus. ^^

1 Nihilominus dicetur eadem hsc nota nobis cffe:quo-1 niam fenfus in rebus earn adeffe percipmt.Quippe gu-1 ftusatq',odotatu8eamnobisineffenunciant.Proindc cum cam vel guftamusvel.odoramnsfolü,faepenume-roborrorequoda petfundimur, amp;nbsp;plane pcrcuiimur: ■Difu.yjti^ tametfi id, quod ita nobis aducrfum eft,nominare nc« j^t^y ^,g„^. fciamus.Cxterorum poteftas nö caret nomine-NuUus ti^ qtwliu. enim nefcit,qd fit mordete Scpungerescxtergcrcjlubri te nota ér earc,humeftate,emollitG,cÖptiraete,dolorë ac molefi ignota-

E X PLI C A no D E tiam inferre fohlend o,premendo, grauando,extender! do,alitêruc contra naturam afficicndo.Itaq; reöè dief mus ea,quç fic purgant,nota vi purgarc,dum qualis ca fit notis nominibus exprimcre poffumus. At illoruni facultatem gencratitn folum nobis dicimus aduerfa' riarn inimicamq; effe : vnde amp;nbsp;occultam effe eandem probè dicimus.Eadem tarnen illa,quia fenfibus percipi f ur,non quidem intégré,fed aliquomodo foluniietiam nota eft:fi cum illiscomparetur, quæ à formis fubftan-Proprieta- tiatum effedricibus manant.Etenim hæ per fenfiisnÓ ta ßrm£ fic poflunt apprehendi. Quamobrem cum Gabaitex Jubjiantu- -occultis proprietatibusiftis,quas à totafubftantiapro lis prorfm ficifciafierit,aliquasproba:bili fufpicionc occulta ëcu'y') cognofci,de illis accipiendum eft. At cum id non ^“’'^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omnibus contingere mox addir,de his eft intelligcn dum,quçfubftâtialisforraæfiint facultatesHasnamqi occultas prorfus cfl’c,ac fenhi nullo percipi ante aftio-nem fuam,fed fola expericntia cognofci,certö eft-Ergo cum ex purgantibus quædam nota, quædâ ignora no' bis qualitatcnaturam ad expulfionem humorum inr* tare dicimus, nöaliud vel dicimus vel fentimus, quaw tune dicimus amp;fentimus ,cum omniaper notam quidem poteftatemcontiirbare ventrem aflerimus,qu2 tarnen in alijs fit plane euidcns ,in alijs obfcura amp;nbsp;prO' _ nbsp;nbsp;nbsp;, babilitantum fufpicione anteexperientiam acceptai

vis burp cognita. Qua: li vno fit vcluti nomme cxpnmenaa,na-tnxappel' turæ noftrçinimica qualitas poterit vocari: quaodot letur, acfaporferènobisindicentadeflc.Sicbrutaquoqina-turæ fuæ familiaria amp;nbsp;amica, à noxijs amp;nbsp;inimicis dijiidi cant.Proinde mirum non eft, homines etiam vtiliaab inutilibus amp;nbsp;perniciofis,fenfibus aliquo pado diftin* guere.Atq,- hadenus congruitnoftrafententia cüGalc ni mentemifi quod dilucidius quædâ expofuimus,qu$ apudipfum reperiesobfcuriusdida.Nolo inprafenti^

P r R, MEDIC. F ^ C r L T. j^f pluribus inquirere, verum qux hoc modo corpus pur-gant.id propter fubftantiarum fimilitudinem, an propter inimicitiam faciantîCœpit hçc fimilitudo iam o- Sub^Mu lim doftis fermé omnibus fufpcda effe. Equidcm nul- rumpmtli-lus propè eft eruditus, qui non libentius inimicitiam, tudoiamo’ quàm amicitiam agnofeat. Quæfuerit Auicennæ obic ftionotumeft.QuidrefponderintiuxtaGalenumalq, non minus patet.Quambenèdefenderintcaufam,hoc ‘ loco referre non eft opus. Quod fi vera funt, quæ mox dicemus,palàm intelligetur, purgantia non arnica, fed hoftili qualitate corpus exagitare.Quinetiam Galcnus non vno loco doccr,purgantia genere deleteriorum amp;nbsp;malcficorum contineri: quæ qui fubftantia fimiliano-bis probabit,magnum operæprecium præftabit.Ergofi inter trabens pharmacum amp;nbsp;tradum humorë eft fubftantiarum fimilitudo, ftatuere nos oportet bilem, pi-tuitam,amp;c. ex deleteriorum genere cxfiftere. At ex his nos aliqua ex parte conftamus.Ergo erimus ipfi quoq; bona ex parte in eodem genere.Cócludctur hac ratio-* ne,tandem,vt bilis,pituita,amp;c.tam non pofiint nocere nobis,quàm non nocent venena fuaferpentibus. Si de bile,pituita,amp;c. corruptis,accipiendaquis rcfpondcat, faeilè refutabitur.Etenim Agaricus,exempli gratia, no ÂgiricM tantum peflimècorruptâpituitara purgat,fedobuiam o^Mäquo-quamlibet:modö pituitæ fpccicm naturamq; feruet.

Quareiudicandaerit pituitaquxlibet deleteria.Eadë ^^ ^^’^‘*' valet ratio in bile turn flaua turn nigra.Quamobrëcon ftatfecundum hancopinionem corpus noftrum ma* gna ex parte ex dcleterqs. Ego mchercle fic iudico, fi ®‘ quodpharmacum bilem propter fubftantia fimilitudi nem purget,illam maxime amp;nbsp;feliciflimè detraherc,quç „^r^aû. minime corrupta fit : ac maxime familiaris nobis ex- tuincoiru fiftat. Cùm primum enim corrumpi incipit, iam bilis ptü potitts quodammodo effe définit: ac in aliéna familiam tran* dcir^but.

fit. Quis, quxfo te, rem ipfam æftimans, pharmacu®’ quod cum bile dicitur fubftantiæ habere faroiüaritatÇ maiorchaberecum corrupta qua integra opinabitur-Sed pharmaca intérim confiât felicius expurgate coH' coda.quàmcrudanaturalitérueaffeda.Cumiliisc’^ê®’ quàrn cum his,marorë habitura effent affinitatéfi h2C^ caufa tradionis foret. Quod cum fit àrationcalieoi'’ neceffum efi,vt aliam ob caufam concoda facilius puf getur quàrn eruda. Haud facilè enam dixerimus,curJ' fubfiantiarum ilia fimilitudo fiatuatur caufa purgatif' Non omne num,non omnefimiletrahatfimilc?auteuridemmC' fmiletru- dicamentum duos nonnunquâ aut très humorcs fp^'' hitßmUe. cie ac natura difiindos trahat ? Equidem perquam ab* furdè exeufabimus, fi dicamus vnam aliquam rem tœ f tafua fubfiantia fimilcmeffe fpccicac naturatotadi' fcrcpâtibus rebus. Qualitates potefi res ma poffider® differentes,propter quas fimilitudinem habcat cû plu similis mal ribus: at nobis de tota fubfiantia fermo efi. Certum 14 fubftan- quoqgt; efi ex alimentis aUqua longe maiorem habere tijsnipur- cum bile aut pituita affinitatem fubfiantiarum qW' i^f^^- bufuis purgantibus : vt quæ frequentius amp;nbsp;faciliuslu hos humores tranfmutentur purgantibus. At fi q^s hæc bilem aut pituitam ob id purgare diceret, an non ; iure optimo cxploderetur? Aliud ergo efi à fimilitudi' nc ifta,quod facit, vt hæc nö purgent, illa verb purget. GiitSio. Sicxcipias,idco alimenta non vacuare fuos humores trahendo, quia multum vtilis fucci fimul obtinuennr, qui in fanguinem permutctur,humoremnaturænc' ^fßgt;onfio. ceffarium amp;gratuni: fruftra effugiü hoe quærirefpon-debo.Erit enim vtrobiq; par ratio.amp; proinde adhuc fe-queturpromptius alimenta fuos adfefuccos attradu* ra, quàrn purgantia : quod maior m illis fit fubftantis cognatio, quam in his.f Taceo, quod ob eandem cault; fam fanguinem ab eis educi oportcret./Quippe fins« turï

turæ confentaneè docuitGalenus.pituitam fcmico-dumfanguinemeffc: amp;coaione vltcriorc in fangui-nem tranfire:bilem autë fanguincrn plus iufto coftum c(fefvtiUacitra,hacc vitra fanguinem confiftat)ncccffa riü prorfus eft, vt,quod in pituita amp;nbsp;bilena Verti poteft, infanguinem quoq; verti poffe concedamus.Vt enim Nrffttw n» in bilemmutetur,in fanguinë prins mutarioportet;cü ^^^ß[ lt;*^ßli natura de extremo vnoad altcrum nunquam amp;nuf- quot;‘f*^“ ‘^^ quam tranfeat, quin per medium cat.Sic quod pituita ‘‘*f’'“’’‘’ *-fit, coftione ampliorc fanguis efficitur. At in fangui- ^ “ nem qux permutari poffunt.alimentorum genere ac cenfu comprebenduntur. Ergo cum inficiari nu-llus (qui modo fit fanus.Paracelficos enim infanientes nul lo loco ducimus^ poflit aut velit vera effe, quae de hu-morura generatione prodidit Galenus, nulla crit inter alimenta amp;nbsp;purgatoria pharmacadiftindio alia, quam quod dia facilius amp;nbsp;frequentius,baec difficilius amp;nbsp;infre quentius vincunturdd eft,inter alimenta collocabuat, quæ nobis minus fuut vfitata amp;nbsp;confueta.Nam ex hoe fubftantiarum fimilitudinem probat Galenus,quod in humorë purgandura à calorc validiore verti poffint. Qttare non habebunt pharmaca purgatoria cum vno PurgMU folo humore fubftantiarum fimilitudinem;fcdcumo- non conti-nanibustum humotibustum membris. Qui ergo in- nentwr ge-termaleficaamp;deleterianumerari poteruntïaut qua neremultß ratione propter fubftantiae amicitiam plus alimentis corum. purgabunt? Sed defino abfurdareferre, quæhanc O' 1 pinionem confequuntur, præfertim cùm in fequenti-i bus alia infuper attingete nos oportcat.Nunc fatis eft QHieddin inonuifle,nosinquibufdam purgantibuslibentercum properflt;lt;-Gal.occultamvirtutcm admittere;flicet iftam fubftan tentem wV tiarum fimilitudinë traö;ionis feu purgationis caufam *««» put-minime concedaraus)earn fcilicet,qux totam fub- S**“*« ftantiam, hoc eft, materiae amp;nbsp;tempcramenti propric-

IN altera quæftione plus eft diflenfionis : fiquidëid^ ! femper amp;nbsp;vbiq; Gal. exiftimaffe hac de re putetur-Quoniaipfe videtur medicamentis attribucrefacula tem humorë fibi familiare ftc attrahendi,quêadinodu plancx ,(amp;omninó quæ nutriuntur ) alimcntumub Qa.e pur conueniens ad fe pertrahunt. Nos cötra putamus pto^ S^nt, idea pterea purgare,quia naturæ fint vel qualitate.velquao purgent, titate, vel rota fua natura, molefta:eamq; hoc modo ^uu mole- excitent ad expellendum,quicquid expurgatu eftidO' »4f«r,e’***'’^^’^™' Qü®*^ quomodo contingat, ex dicendisintelH' getur.Cæterùm earn fuiffe Galeni mentë, quam nupct efte diximus, is folus dubitauerit, qui ab arte noftraell alieniftîmus. Quod fi hanc argumentis fententtamiu comprobaflet,vt plcrunqj probare fua folitusfuit,faci Gi/fn.pbli^is_-^pp.^j-(.^-0t;,qnanttmi in hac caufainfitveri.Nune ajjeueratio q^j^ fola affeueratione vritur, minus intelligitopinio-neluimjen j^j^falfitas.Sanè enm contra antiquos de hac re difpu' ■ tentiapro- ^^(.^ ^^^^^ p^^- y^j^. f^j^f^^jj-jj argumentis aftruit,fedillo-rum folümodo deftruit.Proinde vt me nÖ prorfusnul' lis rationibus moueri vidcas, amp;nbsp;occafionëatq; caufam diligentius de his rebus cogirandi lata tibi memmeris, Pbiirmäctt a'^Q^ot argumenta adduc3,quibus caufanoftra defen-purgantu ^*probabiliterpoftit.Antequähocfaciam,d'eGaleni' »onpwrg^t ca tradione dicam aliquid. Non enim putoneceffariö trahendo. efle.vt operofius earn confutem: cùm vixeuiquaverè crédita fu er it. Qu o tus enim quifq; putet medicamen' tahumores corporis expurgandi ita adfe alledare/i' cut res nutrira alimentum fibi conueniens attrahere folet atque poteft ? Quoniam quæ nutriuntur,alun' turue viuunt: amp;nutrimentum idcirco ad feailiciunt, vtco

vt co perfruantur amp;nbsp;alantur. Mortua autem corpora Kortadnil neq; nutriri, neqjeam obcaufam aliquid ad fe attrahe- attrahuta-re,notius eft, quàm vt à mc probaridebeat.Non minus HmeMieau apertum eft,purgantia fic apparata, vt exhiberi purgan P’ dis folent,mortuaeffc corpora vitæq; omnis expertia. Quo fit,vt finem aut fcopum,propter quem attrahant ad fe humores,difficile (vt ne dicam impoffi bile ) fit ex-ponerc.Nihil enim propter ipfum trahere, vt rede Gal.

ait,trahit:fed vt attrado perfruatur.Caeterum notrahe j^Jf^^^/f^ re inedicamenta purgatoria ob eum finem,(vt attradis J^y fruanturfuccis,cÖtroucrfia,puto,omnicaret.Nö enim apudferetinent:nec in corpore manent. Deinde five! sitradiotf humori,vel pharmaco vis trahendi foret adferibenda, (et, humor humori certè potius foret attribuenda. Quamuis non potiut tra-uiuat,videturtamenm3gis vitæ efle particeps,quàm heretejudnt pharmacum. Parum memonet,quodobiedü hic mi- traherctur. hirecórdor,calorem ac dolorem attrahere etiam: non

tarnenvtfruanturattrahere. Aliudenimeft,dolorem ^quot;^^^^^^^ amp;calorem attrahere :amp;aliud eft rem corporatam ali- ^^^ ^^^j^^_ quid attrahere. Dolor amp;nbsp;calor qualitates funt,atqj lon-gè alia ratione trahunt, quàm medicamëta trahere exi ftinuntur. Calor quomodo trahat ,notum eft. Dolor Do^«”“ quot;o* nö trahit,fed natura, tefte Galeno 5.Aph.55.amp; 15. Meth. f’'‘‘^‘^ eap.j.adlocum dolore affedu fanguine ac fpiritu præ-fidium allatura accurrens, per beeidens partem dolen-tem replet. Ac forte nö aliter attrahit dolor,quàm pur gantia,qu3Efcilicet mordendo amp;nbsp;dolorem creando ven trêturbant. Præterea adeo eft generalis turn ealoris tu doloris tradio:vt ad prçfens negotium aecômodari no poffinr. Qjioniam neq; dolor neq;calor certu humorë inftar magnetiscuiufdâtrahunt,fed abfq;diferimine, quicquid trahi poteft,alliciunt. Ineptior eft adhuc obie dlo, de fimilibus propter caloris adionem confluenti* bus, Quoniam conftuxus ifte Tai' ófd^ocpvAuv non fit per

/ƒ• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eXPL/CATtO DE tradioncm, fed per amotionem cius,quod fimiUa à amp;nbsp;inuicem difiungebat : quæ natura coniungi apte pote-rant. Quod porró neque illa rradio,quaE fit propterc-uitationem vacui, noftræfentcntiærcpugnct,notuni eft fimiliter. Exemplum magnetis etiam non quadrat. Traéliom^ Quippe vt fruaturferro,iplum ad fe pertrahit:fivera fetibuntauthores. Deinde adu hanc poffidet virtu-gediffertii ^^.j^^ propter formam. Inpuluerem namque redaftus, p«flt;frfp«r pofcftatem hanc omnem perdit. Ingens ergo hic quo ^M^^* ^^^ difparitas cft.Conftat fanè, medicamenta purgan* tia,nonnificoda,maccrata,trita,vfta,lota,cxhiberi.S2' penumcro per diftillandi artem partes corum maxim?» fiquidem molem fpedes, auferuntur amp;nbsp;fecernuntur» priufquamdeuoranda proponantur. Quo fit,vt,fi maxime à forma fuavirtutem talem poffidere fingantur» eandem tarnen rctincre ( fic permutata amp;nbsp;mifta ) credi ac fingi ncquirent. Taceo iara quod quidam comefta, amp;nbsp;in ventriculo,hepatc, venis,vberibusq; tranfrautata ( refpondet hæc mutatio quodâmodo, multiplici altc-rationi per diftillationê fadm) adhuc purgant. Infanus fit oportet,qui ad forma medicamenri potius,quàmad materiç proprietärem pertinere vim putgatriceminta Semwdtn libusopinetur. Quin amp;nbsp;femmavim fucci, quonurriaa t4 m« (u t^j-jcx terra ad Ic pertrahedi retinêtia, tune eande amU-Mamittunt jy^jf^^Q vel tcruntur,Vcl fimiü alio quopiammodotta duce^di ' ^3ntur.Cùm agaricö,rhabarbarum,aloen,amp;aliaplura, vel abluerc vel maccrare,humoribus fæpe mutatis,vo^ les,vim purgatricem in humorem deponereeacerncs omnê.adeovtrelidæpartes adftringantpotius.quàm iUttr^h ^°^^^^'^- Quis hic formaabluta ab illis credat?Tenues nit bur^M ^ ^‘^’^^s tantum particula: abluuntur,in quibus vis pur-tmmmna- gandiinfidet. Nifi omninó fallor, porerit ex didisco^ turaexem gnofci, exemplö in natura nullum exftare tails tradio-^!itexßlt;tt. nis,qualis in mcdicamëtis me lie creditur. Omnia näq;

non propter matcriam,fed propter forma aut animam fibi conuemens attrahunt : quxcunq; fciUcct fic attra-hüt,vt ratio attraftionis reddi nuUa poffit. Etenim cut calor,dolor,cucurbitulac medici, medicamenta cahda

tenuia trahant,non eft inapertum. Trahit pilos amp;nbsp;fe sucemi tr* ftucas fuccinum;fed nihil fimüe tradio hxc habet cum flio ^«lt;*1# purgantm tradione-.vt de ca Galenus locutus fuit. Pri- pt-mumnö trahit fuccinum certam aliquarem,fedres di-ucrfiffimas •. vtfilumlaneum,lineum, pilos, plumas ,fc.

ftucas,foliola: deniq; re quamuis leuiufculam.GrauiU' feulas enim cuiufeunq; nature fint,nö mouet .Deinde non trahit nih valdc propinqua, amp;nbsp;qux fermé tangit. T ertio non trahit quicquam,nifv prins ex attritu aut cÖ ftiauincaluerit,amp;fic halitum expiref. quemnaribus petcipere folemus. Vnde doCtis naturam eiusbitumi-notam cófiderantibus non eft obfcura traüionis illius caufa.Medicamëta certè purgatoria,fiquidem trahedo Turgdntw purgat,trahuntnÖ propter infitam forma,fed propter trabet per elementares qualitates in materia tali repertas.Often- qurfliwtes fum hoc ia ante fuit,amp; oftendi etu nunc exemplis prot elegt;«e»t*-

nium aut planta alia ftrenue purgatoriaperederit,atq; c0coxerit,efhcitur lac purgatoriü,adeó vtinfas,qui co vdeitur lafte,purgetur. Nu forma harü plantarü corm pta no fuit ,chm inventriculo primu coquerentur? Sai iepofteacftfugata,quandoin hepate infanguinefunt petmutatx.Si ne hoc quide admittas,cogeris in fangui neinnumerabiles fubftatiales formas panis,carnts,het b^,cafci,vini,amp;c.ponere.Poftea cd ex fanguinc permuta to in vberibus lac generator, quis permanftffe forma j^„f,^^|ijj pureté Atquihoclac eft purgatorm.Ethac vim adepts j^^jj^j ^^j^ eft exfcammonio vel aho talipharmaco coraefto. Er- rStCaportt go no forma,fed materix proprietate adeft’e fatedu eft. düwenta» Mô,ftt hic aliud, quam in omnialio cibo. QuocuntYm. r«m.

^2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXPLLICAT!0 DE cibo vefcantur animalia,cum fapiunt amp;nbsp;redolent quo« dammodo carnes eorum, Vnde eorundem aninialium tames modo fuauiorcs, modo infuauiores fentiuntnt eflc,propter alimentorum diuerfitatem. Quod nifief« fet teftatumnotumqj cundis,facilèa mcdemonftrari, Kißorid M amp;nbsp;Gal. eriam tcftimonio cÖprobari poffer. Vnam hoc ieris rem- Jq^-q hiftoriä præterire non debeo: cum ex ea,quod hie mentis nu- pvopofitum eftjclariffimè poflitinrclligi.Emitaliquan cum tug an j^ famulamea pinguiflimu anferem recentemfeupui ’ lLim,quifaginatusfuerat rcliquqs nucumiuglandiun') ex quibusoleum expreffum fuerat. Codu ederenemo potuit, propter carnium odorem : quæ nihil aliud,qiia reliquias illas reprçfentabant. Qui hacin redubijali' quid habet,experiatur:quodubitationeomniliberatus facilius,quæ dicimus,intelligat. Ratio hæc no in aniffla-libus tantum,verum etiam in plantis locum habet.

Prutt4,v- Quippe fimih fere modo pruna purgatonaredderedo U£, poma cemur: nempe vt arborem aliquot locis perforemuSi etc.ejuomo amp;nbsp;foraminibus fcammonio ,alijsq; talibus pharmacie dopurga-^ repletis,eadcmaccuratèobturemus.Eadcmratiooevt' toria najea num feu vuæ purgatoriæ effici feribuntur, fi feammo' ^“*'’ niùindatur,vclclleboruscircaradicesmultus fcratut' An eft aliquis tarn vecors, vt in prunis forma fcaminO' nq aliquam fupereffe opinetur « Docuit me aliquando præceptorum meorum vnus,purgatoriasrcddercg31' GitÜm-car linarum carnes.Ac fucceflit res. Dccoquendafuntpü'^ n« quomo gantia pharmaca,vtclleborus,fcammonium,agaricusgt; dopurgaio tithymallixum tritico authordeo. Hocfoloexficcatc h(r^ pullivefcantur longo tempore, purgat coru carocO' ^^' mefta:necefttarnen guftui valdeingrata. Quothic^^' dæ funt permutationes? An adeó eft aliquis impcrito^ amp;nbsp;amens,vt hic etiam aliqmd formæ pharmacorumi'^ pereffeputet ? Qui credit,fic cerebrü habet pituiraop plctü,vtnullo eUeboro fortè cxpurgari poflit. Pofle®*

huius generis alia afFerre plura.fi res poftularct. Qui hæccum paulö antediftis dcmcdicamcntorum praepa ratione cóiunxerit, nihil dubitabit affirmarc,virturcm purgatrieë in materia: qualitatibus (qux cuiq; rei fua cft,proximafcilicet non remota: quae multis eft cömu-nis) tantum inhaercre. Quocirca vel probandum crit in aliarum etiamrerum materia fola,non autem forma, trahendiiftävirtutem fimilium incffe:vcl,fi hoe de nul ïnnuUiM la re poftit vcrèconfirmari,confitendum amp;nbsp;conceden reihuterU dutu erit, ne in purgatorqs quidem pharmacis eandë il i^^ßj” ß-lam tradrieem potentiam inueniri.Qiüppe forma fua, '^^^^^ vtcftefficacitcr oftenfum, priuata tune funt,cùm pur- ^^** ’ ^^ gant.Quare alia ob caufam purgare ipfa corpus dicen- • ƒ ƒ* f dumamp;lcntiendum cft. Quod fietiâalicubiinfola Cu- ^j^^, iufpiam rei materia poteftas hxc attradrix fimiliü in-ucniretur,nondum tarnen in purgantibus earn repcri-rinobiscöftaret,ob id, quod inrcaliaquapiam repcri-tetur.Semper probabilior hæc foret ratiocinatio: Mul-ta fine hac vi trahedi egregiè purgant pituitam, bilem, amp;c,Ergo probabile cft etia reliqua fine tradricc illa po-tentia cæcapurgarc.Obijcict fortaflc aliquis perinde ef Obidlia, fc,quod dico, ac fi quis Magnetem ferrum non traherc ex eo concludcre tentet,quod tes animæ ac vitæ cxpers alia nulla inueniatur fimili poteftate prçdita.Quocirca poffefieri, vt in purgantibus vispertraftionemcertos humores educendi infit, quamuis in rebus alqs non facile talisrcperiatur.Huic refpondco,Magnctisvimfefe Re^onJla« per adionem fuam ita prodere, vt de ca dubitare nobis non fit integrum. Quod fi codé modo conftaret nobis trahendi potentiam illam fimiliuminelTc vtpurganti-DnS)fruftra dubitaremus.Ideo ambigimus,quia certi ni W feitnus : amp;nbsp;rationes vacuationis alias intelligimus. Magnum proinde eft inter hanc amp;nbsp;Magnetis virtutem

quo fuam tradioncilUm probaret.excogitarc nullum txempltt potuit. Attulitillcquidem exempla primo dcfacnat« Galenic^ cap.14.de vcllentibusfurculos^telorumcufpides^^*® traüionis. çxtrahentibus venena,(quæfuper ipfismcdicame*’^*^ iacere aliquando confpefta fint}de tritico aquam a^^*^ alliciente. Sed hæc animos ftudioforiun veritatisnon expient. Quarationetriticum humorëadfepertrahaf» notum cft: nee exemplum ad hoe negotium quadrat’ Quäratu Quæfurculosamp;telaextrahunr,quæq; venenaedueuf’ ae pharma longé alia vi id faciiint. Norunt hoc eruditi Medici;^ ca furculas intellexetunt aliqua ex parte veteres: vt ex citato Gak* «xtrahant,^ ni Jqco patet. Obfcruaui ego etiarn quid talia poflen^ fed nihil deprehendi quod huic difputationiferuiret'^* horum euulfioà totiusfubftantiæiirailirudincpcïfiti' tutjoeceffarium cft,vt infinitarum pene return ßmHiiö dinëres vnaobtinuerit*Etenim furculifuntligncbart', di,virëtes, (vt fpinx) cornci,offeblapidei,fcrrei,a:rci,lp' næ pifcium, vitrei,tcftacci,alq. Telorum itemcafpi^‘^5 funt ferrex,3Ereæ,13pidcæ,oircæ,plûbeæ,cornex,lign^^’ amp;c. At vnü. medicamentü omnibus vtilitatctn prônât' KuttdpfejrCum omnibus igitur fimilitudinemhabet.Si habentut maca vene- pharmaca venena tali poteftate educentia, cut ea noU na per dele per os exhibemus ijs, qui forte venenum hauferuntiSi au eduiHt ifto modo licerct venena expurgate. multó pauciotes ixtraeor- pcriclitarëtur.Adde quod ad fingula fermé venenap^ t^’ ra amp;nbsp;diuerfa pharmaca præferibuntur: in quibus eande virtutem ineffetara fitparumprobabile, quamnoneu verifimile virtutem Magnctis, aut potentiaal ridend! in alijs rebus, quam in Magnete ac homineinelfe.bi*:' nim tales in vllis rebus poteftates inhxrenréforme^^^' ftantialis funt, proprietäres, lam enim oftenfum cft,nia teriæ qualitates eOe nö poffe. Ad extremum illud quo* que ad rem nonnihiifacit,quod ante Galenum tradio* nis huius purgantiumnullus,quätumfctrepolfurau^ ; * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- aperte

Spette amp;nbsp;explicate meminitNam Hippocrates detrahe re quidem purgantia humores ait ,vcrû fie dicerc lioc videtur.vt nos diuretica vrinäcieredicimus.Siuc enim Q5lt;lt; r-tti# hicmcdicamentacralTiorcs fangutnis partes cogêdo, «f dwrett-ierofasq; fecernendo,fquacGaleft lententia) fiueacri ^^*’^ inonia lua virtutem ftimulando ad expulfionem fui ac *‘*f“^ feti quod in venis reperitur,excitent, f qua: mea eftopi-nio) impropriè vrinam trahere tarne dicentur. Sanc cü Anftotclesaitjhxcpharnaaca KaGeMpe«, nö aliter fenfit. Henim hanc eorum operationemreducit in /^{^^'10^ amp;i7rï4'ic«,atq; caliditatcm cóturbantetn : non in caeca potentiara detrahendi certos humores. Quippe cibos etiam,fi niraq lint deuorati,dctrahcrc,KaÓeM§«isaflerit.

Frequenter fic loquitur, vt ca dicat fcei^tcw wv«» »jXv«« quemadmodû nosquoq;libenter loquimur.Quid alq anteGalenura Medici prxclati fenferint, haud forte fa-tis couftat. Vcïim intclligctc,cur, fi trahendo pharma- Cw pw-capurgant,propter operationem medicaminum qui- Ftwp»’Jg« darn cxfoluantur : alq tormina amp;nbsp;vertiginem patian-tur ? Friuola eft ratio, qua: ferè ab omnibus adfertur, j^^^ ' idea niraitum vfuuenire, quod phatmacum fangui-nem amp;nbsp;carnes eliquef. vt proprium humorem trahcri- pj^^^^ç^ i nbsp;nbsp;nbsp;dura inde eliciat.Equidë Hippocinlib.de nat.hom. cö- ^^^ ^^y^,

1 hinter acvereafleucrat, bilemvttamqi,pituitam,amp; fan quepewnt 1 nbsp;nbsp;guincm,ommtempore,ioco,xtate,amp;c.dumhomovi cam« .vt \ nbsp;nbsp;’ uit, in co inuenin. Et fanè in fanguine rcliques humo* humores

1 rescöüneri,raagno omnium Medicorum confenfu tra proprios 1 nbsp;nbsp;nbsp;ditur.Scraper igitur phatmacum humorem,quem tra- tr«b4nt.

here poftit,ia malfafanguinis inuenief.ut earn es liquate nû qua nccedchabcat.Deinde fi virtute traöricetali purgat.quali vel plants tuccos fibicogruêtes ad fc pet-trahunt,vel Magnes fettüad fc allicit,raoleftiahumori bus amp;.pattib.alqs nullis adfetet.Na vt plants hiccu fbi conueniente non inucn.icntcs,percgrmos nö attrahut,

fed emonunturpotius:amp; vt Magnes plumbum,palcïSi xs,lapides,nö mouet,cum ferru permiftum non babêc itapharmaeù bilem trabens neefanguini,nee carnibus negotium faccffet;vbi bilem nullam repèrent.Quippf eum hac,noneum altjs.poniturhabere familiaritatcWi qualis inter inagnetemamp; ferrum eemirur.Deniqi^'’® paftoliquefacietcarnes,vt in cis bilem quærar,quxfgt;$ 1« cü^ntbi non inert? Non portum non demirari Medicorum!»ƒ ItsnuUiiit in parte negligenriam. Tarn enim inertia carne bins’ ’^‘ quam inert panis autvinû:ex quibuscoaluitiquade''* portca ctiamdicendum crit.Igitur fi obidcxfolotioo^ ftatuâturfieri,quiapharmacû proprium humotem’'® inueniens eum in colliquatis carnibus quxrat, iubfO te bono animo efle.Nunqua enim nö reperietfatishu morum,quos trahat,fanguini pcrmiftorum:exquori' tra here facile pQtcrit,quod virtute tali præditü crtN^^ ert cur obqciatur alienorühumorüpermiftio. Etenb® vt ex terra plâræ fuccos fibi familiäres cum alijs mifto* attrahiint:amp; Magnes ferrucum plumbo miftum.iHü^l' non hoe,ad fe pellicit :ita pharraacü bilem alliciet,ncc fanguine nee pituita motismifi fi quid ei fortèhorui^ adhafcrir.Quippe trahit vnum,quodq; humoremfuöi Qug pror non aüenum.Quodnifi affirmetur,propter fubftantia-pur fuhfli rum fimilitudinctraherenunquaprobabilitcrdicctur-tMufimili Quoniam fi obuium quodlibet trahant,frurtrafubft3i' iudmetra- tiarum cognationcmcömcntusfuerit Galenus.Quo*^ hut, icrtas fi proprium traherenon potcrit,alienum nc quidémo re$, folum ,jç,.ç tenrabit;quomö neqj Magnes plumbum moutte huH ^^^ conatur-.cû ferrum pcrmouerenequit.Cçterùm vthâc Phirm^a ^iQ^'^f^^tionena concludam ,dico,pharmacapurganti3 «onpureSt ^°” virtutc alicuius,red facultate materia? purgarc:li' virtute ef. lt;ut euidéter acfolidèprobauimus.lam cùmmvnioci* fenttali for ^^ natura res nullaexftet,cuius materia talcm fottiti m/,. fucrit trahendi potentiarn, qualcm in his pharmacis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ißrik

ƒ r Æ ff. FAcLT. M E igt;r c. tfr incffc arbitrati fuerunt Medici,meritó dubitari peteft, redencanfecusidaffirmaucrit Galcnus.Qu,x reseft in vniucrfiiate hac rcrura omnium,quæ tot lubftantia les mutationcs perpeffa fnam trahendi poteftatem rc-tinucritJLoquordcpotcftatepcrrrahendiadfecertani rem duntaxat: non obniam quamhbet. Equidem qux Retetrf^t ccrtastantummodorcs.nioucnt ac trahunt,propter f^lum tra-fbrmam trahunt: non propter materiæ proprietatem. f^^^f^ ß^‘ Deindeincertifllmumeft,ipfatrahendopurgare. Sili- ’’’wfafe/ït. qucret.ficut liquet Magnctem traherc ferrum, infania foretddincontrouerfiam vocare veile.Quis porró vel vidit, vel quacunq; alia via amp;nbsp;ratione certö percepir, medicamentum aliquod fic pertraxiffe ad fc bilcm ex Vcnis,quomodo Magnes ad fe ferrum attrahit?vel fuc-cos familiäres plantx ex terra exfugunt ? Prxterquàm quod incertiflimum eft, rationes quoqt adfunt bonx, quzeontrarium doceant:quarumaliquasiam adduxi mus : aliquas dicendis infpergere cogemur .Poftremó argumenta occurrunt,poft manifeftam experientiam, non pauca,quibus dcmonftretur,non virtutc tradricc aliqua,fcd turbatrice purgare,quxconq;propè pur* gant. Quoniam ergofcntentiaGaleni confifterenon potcft,videndum.eft,anverifimilibus rationibusno* ftram ribi approbate poffimus.Principio probabile vi- Purgntio-detur,fic fieri purgationes,quemadmodum fua quoti- nesitafiSt, diéaluum excremëtadeponerc ccrnlraus.At vero hoe lt;lttomodo fit, propterbilis molcftam quidem,attamc confuetam quot;“^writkfr rofionem atq; exterfionem. Quæ quiacxiguaeft,mi- exftrtiorr nus vrger,fed lenitcr tantum naturam incitât: vt paula timexeremeta deorfum detrudat.ln purgaatibus quia molcftia amp;nbsp;infolita amp;nbsp;magna, contra vfuucnit,vt. breui admodum tempore vndiqj noxia magnoconatu pel* lat. Indicium, præbet morbus tegius feu iderus. Quo qui laborant,rarius excernut folito.Affirmât hoc idea»,

tf^ quot;nbsp;exp LP C ATI Ö D £■ Gal cfi ufum bilis in inteftina effiife dedaratPro^^^*^ baud fcio an vllis poflit rationibus oftendi aliter nam-ram pharmaco purgatoriofumptoad humorónoxio-rum incitari expulfionc, quàm efl ab humoribusnior-EiJc fym- dacibus agitatur.Etcnimcadëvtrinq; accidör lympto* ftomdtiM inata,fiuc à mcdicamêto,fiucab humorc intra corpus tidtmtf^on latente veUicetur Nce vnquâ âd cxpulfionëfecôpârâf» fe purgM. ^iß adfltaliquid.quodvclqûalitatcvclquaotitafcwo macov4‘ ieftiarn ci inférât. Cùm primûhorum aliquid (cntir,ac tiutts. rede valet, humoriq;dominatur, cundem ex corpore mox exturbat. Indicant hoc idc diarrhœx.dyfcntcnïi arq; alq ventris fluxus. Quocirca yaldè eftprobabik-û hic abfq; tradioe cxpellerc noxiû polTir.tûc etiâpolie» cùm à pharmaco excitât. Certc fymptomatu fimilitU' dOjCandë vtrobiqs caufam effe ,codcmqj modoagere probat. Accedit nonnunquâ vt humor irritans nccalie na valdcqualitatc prçditus,nec adco multusfit.amp;nihi lominus'tam en excernatunnempe propter cxpuitricis virtutisrobur, retentricis verô imbecillitatcm. At hic ^f^x m *l'æ^’ ’®‘-“ habet régula dida.C^ianto enim infirmiot firmioreü ^^ tetentrix potentia.ranto facilius ab humorcnóctii tanta fact- valdecopiolo neeprorfus acri amp;nbsp;molcûo,oftcndit.Si harpt pur tiseft in corpore accruatû elfe humorë, qui fuavcl cœ ^auo, nbsp;nbsp;nbsp;piavclquâlirarelçdat viiTurë.Sempercnimcûrcûèvi

‘. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lemusjconathuncexpeHereexpultnxvirtus:vtficnru nus fuû pernciar,corporisq; valetudiniconfulat.Quo-circa cü cadem fymptomata talcs cxcretioncs à naturt fpôté fua fadas procédât ac (equant,quæ purganones per pharmacum excitatas præcedere amp;nbsp;fcqui videmus, Caufa va- meritô vtrafqi purgatiôcs ümiliter effiti crcdimus. Sa (uattonum nccrifimaliafq; fpontancas vacuationcs vertigo (exe-enttearum pH gratiaJinterdO præccdit:euius caufam nullusiudi-cat efl'e tradioné, fed potius mordieationë amp;nbsp;rofioné.

• Equidc vertigo, animi deliquiû,tormina,à flatu, mot-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicatio*

dicatione,amp; rofionc, plerunq; fiunt.Vero fimile igltuc eft in arte fada purgatione,nö propter aliquë pharma ci traftûaccidere,fed propter moleftam agitation^ à pharmaco profedam contingere. Confirmât caufam, quod membra quædam frequenter ab alqs (præfertim in longiorc media ac fame ) attrahunt, (vt ab hepate ventriculus, amp;nbsp;ab al ijs alia) nee atiquid buiufmodi tarnen vfuuenit.Quod fi vertigotune accidit,ideo acci* dit,quia humoresattradiinventriculum,vel furfum in caput vapores mittunt,vel os ventriculi mordican-doccrebrifpiritus commouent. Ergo fi difcrimen ali- ^ijfmntU quodeft,hoc eft,quod inillis excretionibus humor tur i^fw^ttionw bans amp;nbsp;ftimulans intra corpus colleftus eft: in his autë medicamentei virtutem fimilitcr ftimulans paulo ante ^ affumptumfuit .Deinde quod in illis non,vt inhis,in ^^ rP*^^ ventriculo vel inteftinis caufa continetur. Vnde non tam facile humoces,ac medicamenta nuper haufta,cor pus cömouent.Sicturgens materia per corpus difcue-' aap wär tens.nonnunquam ab initio aluum turbat. Comparât j^jdf/ï, Galenus earn femini.quod acrius fadum eft:eamq; ob ipjiuttur-caufam ammalia ad coitü incitât: vt ftare loco non be gewqK« nè poflint Si hanc vim femë acrius faâû obtinct (atq; P^* turgens materia fimiliter fua acrimonia natura molc fta eft,antcquam eius imperio fubdita fit) perfacilc in-teUigitur acrimonia efficere.vt ex vno loco in aliü pel-latur. o^iod fi natura motibus parêret,hoc eft,fi ab ea regi fc pateret,extra corpus proeul dubió etjccrctur.nó exvno mébroin aliud protruderet.SimihteriHç quoqj Purg^tio» purgatioes fine excretiones,qualefcüq; tandëfuerint, fy^ptoma-quas ab mitioin grauibus morbis cü periculofapè ac- nc^qM^jit cidcrcfcimus.fiunt.Etenimhicetiâàmultitudinepari ^‘^‘*i*' tcramp;effrxni humorn malitia afflifta natura reijcere à fc pattê conatur. Qnia verb ei non dominatur.miruna *^®S!^»QA'“ï^^^®*’^'®lt;’’^P®’^‘^ö^^^'8’'® humorefepeftex

natur vincaturq;:vtqux in illo cxpulfionis conaW f^n gata fit:amp; fortaffcvtiliacum inutilibus extrufentPe“* mum effe humoremid demonftrat,quod initio »cum vires adhuc conftant amp;nbsp;tolerate aliquid poflunt,n3tU' ram itafatigat,amp; ad cxcretionê irritât: cum mala a bo* nis nondum fcparata funt.Quippe circa ftatum fe^ *' lias tantopere molefti effe folcnt,non ftatim in prin^* pio : propterea quod circa datum, in febribus poti®* mum,cxufti, amp;nbsp;quad in cincres redadi acrioresq- »»*' tó redditi funt.Ratio cadem eft inDyfentcria amp;Ten^* fmo. Quippe hic etia vlceris dolor à mordacibus ge®* tus fuccis caufa fit crebrç vacuatiöis.Et in impure qui' dem corpore plus vacuatur, in puriorc minus :inqu^ etiam citius folidantur talia vlcera. Nee aliter inedu' bus fit euacuatio humoris noxij.Etenim laudabilcscr*' fes in ftatu folum fiunt, poft contradum amp;fecrctuB' vitiofum fuccü,qui morbum peperit. Tune enim cuiU ab vtili fcparatus eft corruptus, ac naturae viribus fuC' cubuit,facilius cxpcllitur.Impellitur autemamp;coiU' mouetur ab eo virtus expultrix tune praecipuc,propte' rca quod tune phlcgmafiac, vt ex HippGalcnus feribif) maximae fiunt : ac natura præcipuè affligitur, amp;nbsp;ad pu-gnam ftrenuè prouocatur. Quoniam proptcrvtilis luC ei admiftionem caufa morbi ante concodionem nu-tioraut naturae minus molefta fakem vidcbatureH^ Idem fit in vomitibus, alqsq; excretionibus. In om®' bus namq; virtus expultrix,non quia trahat aliquid, to*

quiavelà copia,vel àqualitatc fuccorum molefta pf^ mitur ac vcxatur, noxia amp;nbsp;vim inferentia repeUcreaiJ nititur.Totam hancdifputationemilluftratplurini^ Caufani- nimixpurgationis,quam -écs-e^KaSctjinv gtxd appelle* miepurga runt,confideratio.Hanc euenire Galenus in 3.de Simp' raMr ^^^'^ fac.lib.cap.X7.amp; iS.propter tres caufas fcribit,vaforuiu ■* ’ videlicet infirmitatem,ofculorülaxitatem,amp;purgau'

tis pharmaci mordentcm qualitatê. Ex tribus iftis cau-fis,poftremafercfola aliquidvalet.Reliquæduæaut ni hil, aut perparum efficiût. Atqj imbecillitatë vaforum, non multum momenti habere ex co perrpicitur,quod nöideohumores purganturin purgarionibusnimijs, quia non retinentur à venis, fed quia vis medicamenti haiiûi,nô définit irritate ac pungere.Quis credat ofeu- *w^flt;®flt;«-lis venarum ad inteftina pertinentiö debilitatis, venas '»«wrame. poft hepar fitas debiles etia eife? Quocirca fi imbccilli-tasillarü venarum aliquid confert, hoc tantû confert, ^^-^ ^^^^ Vtfacilius eavacucntur,quç citra hepar inillis cötinen g^fig^jj, turPoirunt enimquz poft hepar funr,egregièinterim effe validç amp;nbsp;robuftç:nifi credamus.venarü porta: ofeu lis debilitatis,oës totiuscorporis venas fic fimul debili tari,vtcötinerehumoresampliusnequeant.Athocni miscogitetur abfurdè • Qgiod de venarû rcclufis ofeu- r/^J^^ fi* lisdicitur, minus etiâ habet rOboris , ac ptobâbilitatis.

Etemm in hominc viuente hæ ipfçvenæ,fcmper ita pa cj^ç^^G, tent,vtfingulis propèmomentis humores protium re trorfumq; fern poftint. Vix enim vlla eft hora,quin ali quifucci.amp;quidêcraifiquoqjjVélab hepate ad inteftina,vel ab his ad iecur,per didas venasmefentertj ac por tæ deferantur.Proinde non video quid magnopere iu-uet ad nimia purgationem ofcülorû ifta in his venisla-xitas.Neq;fequitur,omnesctiâ poft hepar fitas venas laxari,quia quæ citra ipfum pofitæ funt,ofcùla habet la xata amp;nbsp;rcclufa.Nô ncgo quidê ad •üz3'ê^x«öa^(ni/,aliquid etiä hçc duo faccrc;fcilicet venarû ad ventricülû amp;nbsp;inteftina exporredarû imbecillitatë, amp;ofculorû earunde reclufionem,fcd præcipuas efle nimiæ purgationis eau fas,pcrnego.Quod cùm:facio,àGaleni mente nö recc-do.Siccniniisfcribit cap.28.fnpracitatilibri.Hpzfi wov ^icruçf^ilâ'tj^n;pgt;svalt;rô,,'S!r^'oç tÎuj txxpio'iv6'^S’y^plt;lvra a^ya vaeOToAuQ ^^ i^ct^ov OT èiv aias'ôpiuTi'/l' a-ftet ^^ etppaçtet

Cdufa ni ^ ö’^»‘gt;)f criw^fapcv . His fanè verbis Galenus t \azifx^ milt;epur- 3-a^s-eav ( fuperpurgationes vocare nunc folemus^ gdt-pr^ci- præcipuam caufamdocet ene lt;/^^‘v piévaa-tw ,hoc ei, pttrf.eft/ifr perfeuerantem amp;continuatam mordicationem.C$' feuerant jeras daas caufas aliquid etiam faccre non negat. felt;l mordi(4- eafdem tarnen ab ifta molefta medieamenti punäione nafei credidit.Sic enim moxde vaforum apertionepó mum,deinde verb eti3deimbecillitarcfcribit.r»'gt;'f'’“) j^ ptiv cùctt^ôfiuirtÇjùç Sipn’^f «f'tA 'iljj' f^uM rS (pcipfióxii,^* ^vTrt^,i^ n ^^^is.n'n T àyÇeiuv clt;.ppuc-ttx.^cf[i(iTi Toii ir^pó^p'^^ Kap^^T^v, öv c^ ral J'ax.vscO’cei'n y^ eïov /3c/[ó,gt;itlt;s^Bij 7r(!gt;( ’n! )iei3'iMpovr(^ epatpf^eixa •yivee^ a-vp^Saivei. Ad hanCCaU' fam additintemperiem,quam eas recipereànimiava' cuatione probabilcvidetur.Ergofivaforum redufio abeadem fiteaufa,i qua fit mordicatio,imbecillitas autem propter laborem,quem ex mordicationeacre-luti emulfione percipiunt,nafcitur,manifeftó patet» eum præcipuam caufam t^ vzrf^xa^-a^o-f«« in mord' furgMtid catione medieamenti coHocare.Nam quod deemul-Bôpwrgitnt fione additur, de eo maxime dubitatur. Proinde cùm tmulgèdo. probata ab eo nufquam fuerit, parum ea nos mouerf debet.His hoe modo expofitis,haud fuerit difficileiud care, purgantia medicamenta abfqj vi iUa traörice ido nea efle,vt corpus piirgêt:uidelicet rodëdo,mordendo, flimulando.ac pungêdo:fiue hoe acrimonia amp;nbsp;exterfio t’hdrmdcit ne, fine alia qualitate inimica præftent. Etenim fi hoc tntrdendo modo agendo cogéré poffunt naturam,vt vtilia expd-nimiarn ef lat,quomodo non ab initio elîiciant eadem rationc,vt fiaunt pur j^^j^j^ g^ aliquo pafto molefta fibi deponat? Argumen-git. ErgOf videtur certè minime leucaut contemnendum. eaderatio _ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ne rimo QpTPe noxia læpe numero per 1e iplam eqcit na* purgatto. turadnnoxia non nifi coafta amp;nbsp;vehementer perrurba-nemeffi- ta excernit. At illud médicamenta nota præftarc pof' ùunb funt qualitate. Quomodo ergo non magis hoc prs-flend

ftent? Si quàm maxime trahcndi potentiam certi hu- si tnljen-motis haberent, tarnen ilio humoce vacuato fruftra io purgent traherent: dura non adeft quod tradioni obediat.Ccr- P*» temaanes ferrum iuxta plumbum amp;nbsp;aurura pofitum quot;*lt;‘*‘*M’** attrahit : amp;nbsp;dum illud ad fe pertrahit,his mole ft us non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

cft.Sic ablynthium iuxta laducam fatum, humorem jjc^^|j,lt;. Ubiconuenientem adfe aUicit,fuccumeum,qui la- morMtw-ducæ congruit, non commoner. Quarc ft it a trahunt {„,.. purgantia, poft vacuatura fuum humorem, fine cu-iofquam humoris aut partis incommodo deinceps trahent. Quicquidigiturpofteafit,huiuscaufa inro- * tionem,amp;vim mordacem medicamenti àGalcno quo quetefertur. Quare fi fola mordicatio in nimia pur-gatione poteft efficere, vt humor quilibet vacuctur, quomodo non eadem purgationes efficiatlola mox àpnneipio, eùm corpus inutilibus humotibus refer' tumeft^Equidem vaide multa médicamenta ab au-thoribus inter verè purgantia connumerata ,haud a-liter,vel ipfo Galeno tefte ,purgant ,quàm quia na-tura vint ac dolorem inferunt. Quod cur non poffit atq-,etiam debeat locum habere in extevis omnibus, 1 nbsp;nbsp;nbsp;ipfe certè nondum videtc potui : prxfertim eùm nul-

1 lum in natura fimilis tradionis exftet exemplum a-1 liud ,ficüt fupra monftrauimus. ïidem etiam prxcla- Hxcretwes 1 nbsp;nbsp;nbsp;tè facit, quod omnes nature excretiones, hand aliter, »w*“^“*«

1 aliquo ingrato amp;nbsp;molcfto ,ùne virtute ilia tradrice ^Cg^**' 1 impelh,vt impetu quodam noxia ex corpore extru-' nbsp;nbsp;nbsp;dat, quomodo non idem pofte et edenda tunc eft, eùm

a medicament o irritatuù Certè Galenus id earn pofte, atq-, etiam ïaecre,non credibilc modb putauit,fedpla-

• nè tlim créât dit, quan do librum de optima feda congt; fetip fit.hum locum quiaad praefentem difputationem pixelate facit,totum adfetibam. Cumin eap,q.o.often

Lociu Gd'diffet,tempora nonindicarc,quoniamremedioruw leniex lib. yfum aliquando prohibeant:amp; exemple imbeciUarü lt;Jf opt.(e- virium vacuationê prohibentium propofitumconfir-éii explica maflet illuftranetq;;ac Aphor.Hipp.ip.Sed.zJnchoan' ^“’'* tibus morbis,amp;c. obijci pofle cerneret,ita præoccupâ$ refpondet:Hippocrarem non ratione temporispwee piffe inter initia vacuare, amp;nbsp;in ftatu quicfecretfed proquot; pter vires,quæfubprincipiûmorbi conftent,vacuatio-nemqj tolèrent: inftatu aüt non tolèrent :vtquxàvi cir 'aaorbiiam debilitate fuerint.Talia namq; medicameij ca^princi- ’^^ ^’*^^ perturbationeamp;noxa nunquavfurpari.Primu piummor- quidem,quia prêter natura fint,amp;facilitate neceffario horumnon vexentadhibita:deinde quia morbificiscaufis familie vtendu^t-. re aliquid femper fit permiftû,quod fimul cum ablatio „ne caufaru uacuarifit necefle.Poft hæccap. t.hsc ad' „ dit,!ï?«7îi'gt;J «T« tIim (pvirtvr ^stiôri/^etTuv,^ mu %p£i'cu,ti quot;iftt ,j ^iX.^'^’P^ ayveito-T^ •^ ßaijöi^ptcim xa,6’oùta,^^e^a fçitr«' JJ ehôztj. tIim T ciiriav aicuptinv : J'tliKf ^ lt;rtujt^jgt;lt;t^ÿir»iç i^ ^^' „ ireuç -if^^ ^s^'bv fiévluf mu oit^papp^ù,^ ’ihu à.p%^ r^ ^'‘^ ^jtret.cn^ti^uiri :t« ^ Äenreiii ^pia-iç J'i icuj'^ ixTsÂel. i^^^* j^ptev iv \^.ô,^%iilt;rix.,f^ 7^ T èoyiôtipiô,TUV gt;ia,xettx.( aié%(iiH' JJ i(gîj 'rh, r eixeiuv ■züspicutpstrtv t^uiPpépaç ^épH : k^ rà^vitif' ^^ ret cwiît//,i^ù)S'elv.J'tJtJUct7Uj:S-ÂiQt)pt£vgt;i Q,'07rs^ irvptlofûin '^‘^ jj T a TÂÇ AKl^eti piaAt^ei ,quot;^2:^ r. '^aa-d’ycpcsnuv ßii'i^K[^‘^ JJ rctiv p^a^lKov xanS'mf : n^ gt;^ t^ r Ixcivun ■srs^icupitreui ^ JJ cQ-sves'eptt'yiv£Tt(j,n^ \ss!^7ri7rjei pia)Xov tpIç cÙTieic.Kÿ^l ’i^^^' JJ 3'iiV Tetvoira^evTac, KaT ît^tvet J'uûefmf tfoTrov. oTcw Q^ ^^' ^^inç ai7xâ'e7^ci,Tct ÂV7rSv'ia' t^atreu f^ J'twfiâ'y, pesydAuf JJ ijsr’ aù'^ -^ iKTcta-eai; tKÂvsmi. Ex his Galeni verbis ma-nifeftè patet,purgationem non à traâione medica-menti^fed à fola: natura cxpcllentc (cum à medica« . mento irritata folum eft; J fteri.Etpropè folam occagt; fionem feu initium, inquit , naturæ inferunt : irri' tando nimirum. Reliqua per fe ipfam natura wwA« llûCt

fr R G. M E D rc. F ^i’G r L. idf hoc eft,pcrficit,pcragit,abfoluit. Summa eft,adioncin hicexturbandi noxia, amp;cum his etiamaliquidconue-nientium, quæ illis funt permifta, foli naturæ attribuit: incitamentum duntaxat pharmaco adferibit. Quapro-pter ter in fequentibus repetit, naturam expellere aut nonexpellere,prout valer aut non valet.Nec pofte hæc Gaî.depur dcaltjsmedicamentis accipi,quàm purgantibus,liqui- gmtihtuh dèapparet. Primum cxaddudoexemplo deproftratis i^^ii*^-viribus vacuationem non admittentibus. Deinde ex totofermonedn quo aliquoties,innoxiorum amp;nbsp;noxio-rum cdnélionisapertèroeminit. Hoc ipfum etiam, ob-ieftio Aphor.declarat. Itemq; quod pharmaca hxcom ma prater naturam,feu naturae inimica effe dicit:quod de nullis alijs intelligi auxilfts vel remedijs poteft. Sed clarius ac venus hoceft.quàm vtpluribus à meoften-didebeat. Notandum hic maximèeft,quod ait,pharquot; Purgantia macaperfenonpoffecaufas tollere ruorborö: fed ege- pf’' 1^ «®» re naturae auxilio. Indigent autem auxilio naturae non 'dw«t m adhocfolum,vtde potentia reducantur ad adu, ( Höc cnimpufilluscalor poteft efficerexum vmbilico impo fitahoc à cutis calorebencficiu accipiant.Taceo quod facilius : medicamenta ingefta in a ft um deducuntur, quam cibiconcoquantur.) fed vtnoxiaexpellat.Hac de caufaturgenteshumoresante coftionë vacuare licet: ^^^^^^^^^^ quianaturaeos pellerenititur. Non vrgentes mouere f„^^^f„^, prohibemur:ne virtute expultricem fruftrairritemus. „. Nam excitatamagnoconatu etfeere noxia cùm fruftra tentauit, defatigara exfoluitur : quodpoftremis verbis Galenus perfpicuè nobis indicauit. Ex quibus illud e- curfym’ tiara perfpicimus,curfymptomatieçpurgationes adéó ptomatic^ fintplerunq; perniciofæ.Nâ inter caufas alias hæc mi purgatio-niraèpoftremacft,quod naturae vires in hoc labore ve- «« nuke: heraenter exfoIuuntur.Màgnes ferrû quodtrahere po- fint^ teft,nullo peUente trahit. Si confiœili poteftate purgâ.

tia humor« trahunt,naturç expellentis opera opus nó habent.At hac non propellente nnllo vnquam tempo-phnrmica rc vacuantxtiamfi adum àcalore acceperint.Argumc injiupore to cft euidentiflimo.quod in ftupore fruftraamp; forisim nopurgSt: ponuntur,amp; intra corpus deglutienda proponuntur etittmfiiea etiamfi calor adfit tantus,qui etia cibos cöcoqucrcpƒ ieducStur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur ,vt Galenits affirmât iM»^‘fV^

Author li ^lt;P'’?P^''}^ ’■^’' èt^Z^v ivJ'iJ^üxn ry t^vast : hoc eft, virtute bride renu expukricem duntaxat fufeitant. Galeni mentent preel2 affe^hbui ^^ peripexifle videtur author de renû aftcdibus dignO' idèdocuit. fcendis amp;curandis (quifquis ille fuerit) cùm cap.^f^lt;’' cundum partitioneminterpretis) fiefcriptum rcliqui^'

„ i^i 7«^* rSietT^K To Ketódptnei/ : t?« J's cpóosai tb TrA^^vnir „acj^Tyudettret Tm^ù tSttetóetinrin, %^tj-mi ry J'ieue^mx.riS^uiiii^ f, peet n^/iaiijitvet iOT tof àxp^truv Tm^ptfS'ei. itt^mfietXf^ ^ lt;r» KctTt^ei il xetamp;fKTJfèii ê'ujóetfji.ii: iet J''a%ptilt;ret'^'l^^^i^ „ ^ '2ilt;mx,g/'Ttiêii. Apertius certè loqui nullus poteft .quàt” hic author locutus eft. Medicus offert, inquit,purg^t” pharmacum:praetcrea nihil agit.Pharmacum naturaß* exftimulat : reliqua pendent à natura. Quippe irritaß“ 1 feparat inutiliaab vilibus: amp;nbsp;hxc quidem retinet,illat' nippocn. róexpcllir. Idem Hippocrates etiacredidiflevideripO' tes purga- teft,de purgantibus pharmacis loquens:vtfupraquoq' tuna non monui. Medicamenrum, inquit,aliquando purgat,al!' trburdtur quando non purgat.Eft cùm alia purgat,quant purgate nimium purgat. Putandumcftcibo» etiam medicamenta efTe : fed minus quam illa. Ercnii®

” qui modumin cibis excedunt,purganturvelutafinc*' ” ris medicamétis: verum minus amp;nbsp;tardius ob id purgati ” quod familiäres nobis funt amp;nbsp;quotidie fumuntur. C1gt; ” rum igitur eft,quod amp;nbsp;hi medicamenta exfiftunt.DuO' rum alterum fatert oportet, vel non purgare pharmacy tradione dccantata ex fententia Hippocratis iam ree*' tata,vel alimenta non purgare fimili ratione cumpu'^‘ gantiba5

PT RG. MED TC. F A CrL T. llT/ gantibus altjs.At hoc affirmai Hippocrates.Quare non credidit per diftam loties traftionem purgarc. Quod verb alimenta nonnunquâ aluum turbent, notius eft.

quâ ut inficiari aliquis aufit. Qitod virtute trahendi ilia fuccos ex corpore careant, extra controuerfiam conce detur à cunâis, puto. Etenim trahuntur alimenta,non trahunt. Quod diferimen inter purgationë,quæ à cibis fit ingeftis, amp;nbsp;quam alla purgantia efficiunt,nullam po nat Hippocrates in hoc loco aliam,quàm maioris amp;nbsp;rat noris, ex verbis eius manifeftè pater. Si nonfemper alimenta purgarc obqcies: nee alia purgantia femper pur garerefpondebii.Si nö eofdem àcibis humores vacua-ti contendas: idem hoc in purgantibus reliquis vfuueni re dicetSi rariffimè purgarc cibos cxcipias;ob id accide te affirmabit,quod quam medicamenta alia familiario tes nobis fini : fucci vtilis plus contineant : quodq; eis magis affueuerimus. Quocirca non debemus putare, Q“o”’lt;’^o Hippocrate de Galeni tradione cogitaffe.cum aliquan ^^^'^°^^‘^^ do dixit purgantia trahere, «Axav. C^ippe fic fermé iu- ^“J^^^” dicauit excrementa traherc,quomododiurcticadici. fy^f,f„ mus vrinam ciere : amp;nbsp;quomodo acria A: calida medica-mina trahere ad fe aliquid dicimus. Si fic de purgatrice ^“*' “^S^J*' facultate loquamur, perfacile caufam affignabimus,/“'‘P‘”'“‘^'* quod Agaricus,nifi in troehifcos redadus fit,non fern-pertutéfumitur.Adhærentenim nonnunquaminteftï quot;^’A^ nis particalxquædam ,qu3emordendo moleftiam pa- i^^i^^Qt. riunt: amp;nbsp;ad purgation es excitant.lUuftre illius rei exem plum habetur apud Gal.i4.Meth.cap.7.ineo, quifcam-monio purgatus fucrat;ót dolore colico fe poftea laborarc opinabatur. Quis credat tantam particulam pharmaci. quantula relida in inteftinis fuerat, trahere ali

quid potuide ? Irritarc ac dolorem efficere potuil, vir-tute tradrice in tantula quantitate nihil potuil. Quo-niamvincere ea corpus oportet, antequam ex venis ad:

fe pertrahant aliquid : vt pleriq; omnes non fine ratio* Cur no em ne affcruerunt. Quod ante non fimiliter purgat qua-mapurget, cunq; dolorem générât,turn alia,turn locus facit. Nam ^ug mole- quæalioin loco, quam in venarum ofeulis irritantac ftiacreant- punguntcorporisp3rtes,nöita facilepurgationesmo-liuntur: nifi corpus plenum fit malis humoribus. Cùni autemaut purum eft,aut hum ores nequit propter eo-rum lentorcm, cralTitiem, fimilcsq; caufascommoue-re, non turbatur talibus venter tam facile, quàm à me-Curincrifi dicamentis validepurgantibusfoluitur. Ex quointei'' laboriofior ligi caufapoteft,cur in crifi maiore cum laboreexfolui (it purga- ^.^^J quàm cum per osfumptumeftpharmacum.Hin^ *‘° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**°^’fitjvtinterdum ipfasquoque venasftimuhnni

^^oh ‘^ P^^^'^’^^‘^^ ( ’^i^ prorfus naturæ inimicam habeat qu^fi tatem abfq;vlliusfucci familiaris permiftione)v£lfl*' ! hil omninOjVcl ccrtèlcuitcr purget.Et.quævtilcin.W'- i cum continent, ea corpore puro exfiftente, alteranUif' amp;nbsp;in venas diftributa vrinas potius cient, quàm aluuö' Cur p»rg4'^ôtutbcnt. Hacdc caufa Galenusprudéteradmonuit, tu exaâè vt eiufmodi medicamenta non exquifitèteranturjft“* terinon de crafliufcüla proponantur, vt videlicet diutius ventris beunt. venas vellicent, amp;nbsp;propter craflltudincm partium non

pronaptè diftribuantur: iieqrvrinas commoucant.Lquot;' culentè hanc rem expofuitlib. de Tuenda fanir. 4.03?' 7.Diofpoliticipulucrisexemplo. In Rhabarbaroconti-' git hoe etiam mihi aliquando. Nee ob aliamcaufaw*»

puto,vetuit Mefues, pharmaca rara amp;laxa exadèterO' .re,inq; tenuilTimum puluerem redigere,quotiespurgn ri corpus volumus. Fortaffe Catapotiain ta paruaqun' titate ac pondéré fic etiam ftrenuiuspurganhqui^.'^’^ globata exhibëtur,atq; validius ftinquIant.Sanè lapi“® fa medicamenta, qux virtutepurgandi præditafünf' quœnecbenignum fuccumhabeant,nccfuperarian • rariq; à calore noftro poflint,validiflimè plerunq; ^ °

P r RG, MEDIC. F A C F L T. Jlt;ff purgant,-qui ca deuoraröt. Sic in illis quoq5 res habet, quæab occultailla matenæ proprietäre purgant. Hæc enimeriamfi fubtilitcramp; fupercotem exaûiüTimèleni gataûnt,feniper tarnen naturae funt molefta: amp;nbsp;proin-dereijciuntur.acfivehcmentilTiraè morderent. Satis iatneftoftenfum,puto,ex purgatortjs medicamëtisali-qua iftapotiffimunrratione purgare,quodnaturam, (acrimonia amp;nbsp;mordacitate fua partes mordentia amp;nbsp;pur gantia)ad expullionem noxiorum excitant. Exquono Gcculuü ünecaufaftatuendûyidetur ,etiani aliailla,quaeaboc- [»urgMtin cultavipurgaredicuntur,abfq;traaionepurgare.Non h^ enim intelligo,cur in excogitanda traaione,quac nulla quot;^ P“’'£‘‘^ poflit ratione deiuonftrari, nulloque exemplo declara-ri,occupeniur diu :cùni abfque hac natura poffit no-xia depeUere: atque id etiam frequentiflimè, cum per ie ipram,tum à pharmacis irntata,faciat. In plantisne- TrAièUvit ceflariam fuiffe libenter confitebortin medicamentis *« viuenti^ curefleoportucrit nondutn perfpicio, Erenim plantas trahereoportebat fuccos natuta; fus congruentes, qui necipCipcrfe moueri (blerent:nec à terra, inquainef-fent,ad hngulas plantas amandari poflent. Humorum CQrpo is noftri longiffimè aha ratio eft. Etfi enim ipü fua fponte non mouentur, à natura tarnen,cùm valer, acimpeditanô eft,facile ad loca conuementia fuo tem poredeptUuntur. Quod ft officium negligat aliquado, funt qux cam muneris fuiadmoneant : amp;nbsp;ad agendum prouocent. Quod ftpharmacapurgantia,quac planta-tuminftar trahere poirent,exfifttrent,plus ex eo incom modi,quamcommodiadnosfemper rediret. Sapius enim traherctur ex fanguinis mafla,quod relioqui prç- .g^u^ff^'ej ftltiffet.Nunc cùm irritatur folum natura,quouis tem* 4g,„(f r^. porecxpellit,qu3E cxpellere poteft:ac vtiliaftbi ad extre tutrix non mum vfqueconferuat. Quippenon femper cumexpul jimptr fe~ tnxagit,rcicntrixmunusfuum deient: cum natutava- rutur.

178 EXPLlC^no DS let. Imó quomaiore nixu cxpultrix cxcitata depdlcrt aliquidcontendit,eó validius retentnx,cum debilitate non eft,vtilia retinct: vtfolainutiliaeqcianturjferuatts Vtilibus.Quodfi quæratur,quomodo natura à pharn’i cis excitata noxia etjeiat, etiamfi non fit facilis refpof £io,facilior tarnen eft, qudm fi tradionis nwdö explite reiubeamnr.Nam fiinilitudofubftantiarutn,quanipt*’ caufa Galenus attulit,ncc ohm probata dodisfuit:nt^, hodic loch apud eruditiores inuenit. Plura nanq; ab; '

furda ad earn Icquuntur, quàm credere vllus poflittfl® 1 Quoexpul no accurate ac læpe de his cogitauit. Ergo vtexadèrlt;a trixvirtiu valeamus exponeremodumjquomodoexpultrixfacii' 1 modo no- tas,cumàrereliqua,præfertim veto a pharmaco irrita' 1 xia expel- ta eft, noxios ex corpore humorescqciat,exemplista“ |

men ('Óc quod ita faciat: amp;nbsp;quomodo faciat7 aliqua lal' ■ tem ex parte dedarare poffumus. Ante omniameöquot;' , nerimus ftemutationis.Cû quid intra nares mordicane amp;nbsp;pungens continetur, quod expultricem vim cerebri poflitfufcitare, exfurgit ilia, impetuq; maximodidcre conatur.quæ nares veUicant. Quid igitur mirabimut/i partes circa bepanmefentenum, inteftina, ab humoi^ acrimoniafuavenarum ofcula exftimulanteexagn^ie

fimiliquodam conatu velintmoleftiam inferentiare' pellere ? Difcrimen in eo folo fere eft , quod cerebrum non continenter ita mouetur,fed humore irritante ex-cuflb plerunq; quiefeit: reliqui aute corporis cxpultrtf Smgultus facultas femel excitata fæpe longiore tépore agit. Poft exemplum. fternutationë,fingukuin,amp;fimilescafus,vomitücon' t.xemplum fideremus. Perhunc fiuefpontè accident,fiueàvomi vonutut. torio pharmaco excitatusfuerit,totum aliquandocor Veterescre pus purgatü confiât. Sanè antiqui haud intrequentiuJ tra vome- pervomitum corpus vacuafie videntur, quàm perinfo ^•rff’ rioris vëtris folutionem : quod Gal.in com.in libellum de falubri diçtain expofnione ij.fcntcntiç palam affit» maait*

tWauit.Et qui elleborum album «gris propinauit.teftift cari poterunt, euacuari nonnunquam bumores longe plures, quam vt in vëtriculo colleöi hxrere potuerint. ?uq; vacuat nö alia ratione,quam quia infigni fua acti' monia naturae inimicus eft ; vtilisq-, fucci vel nihil om-ninb,velprorfusminimu,infe continet. Vndecùm pri. mü in ventre calefaftus eft, atq^is nicdicamentü adeó maUgnum percepit, exfurgit ad ipfius expulfionem : amp;nbsp;cum eo fimul, quæcunq-, ibidS haerentjcqcit.ln hoe mo tu vëtticuh,quis miretur, ft amp;nbsp;vicina: partes cömouean tur.fitniliqiraodoredudates fuos humores à (e ad intc ftinaamp; ventriculum protrudanftQuod Cum fit,minus iniruineft,fi ventriculus ia ante excitatus recens appui Run fuccû inutilem eadem vi expellât.Ciet autëvomi- Car dt-tum album veratrum potius quàm nigrû,quiavapores bumpott«« ex Ce tenues amp;nbsp;acres,os ventriculi erodentes,fundit ma gis quàm nigrü.inteUigihoc ex eo poteft, quod narib. 2^^ *^^ admotû Çfiieniter fit tritù) fternutationcs longe poten ^J^^ dus mouetnigro.idem nos docuitvfus Antimonq-. cuius violentia feu inimica qualitate adeo incitatur ventriculus,vt non abfq; periculo conctur, quicquid in eo eft,aut adipfum affluit extutbare.Et nefortê putesàvir

\tnte traftrice quadâ,ift,a fic,vt diximus,ptouenire,feien dum eft, vomitum fimiliter ab aids moueri, tn quibus vimtalcm Ineffenullus credidcrit. Sæpcnumerooleû Vowitm amp;nbsp;aquam mifta exhibemüs: item decorum raphani amp;nbsp;I*'quot;“^. ”” anethi cum aceto, amp;nbsp;huius generis omninb plurima. *^^J^^^ Ab omnib-iftis inter dû totum corpus purgatur.Addere ^^^j (.^^.

1 bis potes antimoniü fquo vix eft aliud violentius poft j-^^ pt$cipitatum ^ quod tractrice illa vi donatu à nemine doCto adhucaffirmatuobferuaui. Quiseft qui nefeiat certos homines,cùm' vel curru vehûtur vel naui,intet.* ' dû ab agitatione illa ad vomendu vehementiffimè inet tati,\ t totum corpus Inde aliquando p urge tut gt;nbsp;Qui in

man aliquando fuerût, non ignorant verum cfle,quoû dico.Sedamp;Hippoc.præclarèfciuit,cumin AphoritfOS moucri vult, qui elleborofumptononfatis citôamp;bej nepurgantur.Er vt motum adiuiiarepurgationetnu’O ftret,nauigationis exemplum adducit. Vidc4. Aphotit 14.amp; 15. Nunc estera finam, qus dici à me poflent bo^ locü:arq; vnum adhucaddam,quodverumèflecerto j Qg-gt;»«!»Jo fcio. Fueruntqui febribusdiuturnis laborarunt,atlt;lgt; ■ ijuhu iditi cerroscibos vehementer appetiuerunt. Hiscümlc‘^' ti:rntlt;febii tuf Allenr, imó cum ventrieulum impleuiffentadeó.''t ' fc« hbcrati æolcm ferre nequiret,cxcitata virtus expultrix nó n}0' jutrtnt. nbsp;nbsp;j^ cibos grauanres,verum etiam purulentum amp;nbsp;puff''

dum humorem per vomitumexrrufit.Vndeillifani^^' di funt fubitó: amp;nbsp;prsteromnem fpem atq; etiamcï’ fpedationem fuam. Hoe ab alqscibis video non cffeamp; dumtquia non in copia tanta eosfumpfcrunt.Illistaii' tumßc exeitantur,quos auidilTimè 3ppetunt;amp;larg'‘' fimèpercdüt:vt q‘ui copia molcfticffe pofllnt Profunf autem hoe fumpri modo tune folum ,eùm morbus elf concodus.Nam qui abinitioid aufi facerefueriint,gf^ uifTmiè funtlsfi-Noui qui hoe modo fuftbeatusrepfquot; KiSlortii: fè cxftingucretur. Amicusquidâmeus ftudiofus,poft' duartMii. quam multis menfibus quartanalaboraffet.acveheiuf r^, tiflimè liinpidiffimi fontis pellucidäamp; frigidamaqu^ dcfiderafl'cr,tandcmq;nemineobferuanteeadem ven* triculum nó impleuifletmodó,.fedferèinferfiflet,poff copiofum vomitum fanuseft fadus, Neq^ verb eft,cut hicaliquis qusrat tradrieem aut purgatricem faculta' tem in talibus. Etenim de illis loquor cibis amp;nbsp;potibuS quibusperfanitatêiucundèfuerantvfi’quibus-iniuoc bo quoq; vti voluilTent, fi nÖ prohibitifuiflent.. Quaiu multosicimus hoe modovino,quoddam euftodibus fuis hbcralius cpotarunt,fubirö cónaluincrOmncsvo-sjitu rcicccrunb non modo quspauló ante vel ederaf

velbiberant, vcrumctiam cum his putridos humores omninó plmimos. Profedo fi quis hoe tempore tales mcdicamento purgauiffet validius irritante,non mi« nus féliciter liberafl'et : etiamfi ex eorö genere nö fuif^ fent,quç trahendopurgare videntur.Quilquismetho-do curauit argrotantes ,non potuit non fimilia exempla vidilfe.Sed quid eft his opus exemplis?NÖ apud Ga Ardentent Ïenum legimus(amp; in Italia quotidiè æftatis tempore vi ß^'^^’^ 4“® dcmusî)plurimos ardentibus febribus laborantcs,ex liP'“^^/^'^ beraliffimo aquæ frigidiflîmæ potu, à febri hoc modo ^^^^^^ liberariï Non modo vidi,fedetiam author nonnullis^^^^-^j^“^^* fui, vtita facerent. Ex omnibus, quibusiuffi, ne vnus quidem non eft per vomitum largæ bilis flaux amp;nbsp;putri dx:vel per copiofum fudorem : vel per vtramq-, vacua-tionem liberatus.Oportet autem tune iubere.ciim ap-paret in vrinis codio : amp;nbsp;natura viciffe aliquo modo morbi caufam cernitur. Non fuccedet tarnen res, nifi multam omninó bibant : tantam fcilicet qua: oneri amp;nbsp;moleftix effe queat. Vt hic ventriculum fubuertentia totum corpus purgant, fic medicamenta m inteftinis hærcntia: amp;ofculavcnarum, qua hue pertinent, quo-modocunqj irritantiaamp;vellicantia ,facile perficiunt, . vt natura,quicquid expeUiidoneum eft,expellat. Idem hoc plerifq; accidit, tum fanis tum aegris, cum ad cibu aliqucm fiue potum coguntur: quem vel natura vel a-* lia de caufa faftidiunt.Aliqui naufeam percipiunt,cùm vel nominaritale quippiam audiunt.Et quidam ex his ventrem fibi turbari fentiunt. Quç quia funt vulgó no ta,amp;quotidièobféruari àquonispoffunt,nouvidens , tur verbofiore vel' declaratione vel oftcnfionc egere. ^p^^f^** (^otidiéexperimurnaturales quafdam poteftates aie^^^^^^^ ^ ^quot; ui caufa excitatas,póftea validius agere.Sic non eft mi- citnta,[£pè rum excretricem facultatem,ab aliqua ^ lèuitcrconci vuUdl^imè utam,pofteamaiore vi agere : atqj non modo irritam uga.

1^^ EXPLlCJno DE tem rem, fed aliapræterca plurima ex corpore cncci*. Nö refert autem hoc loco, fiue natura cibum aliqu®® Qderint,fiue propter morbü faftidire cœperint-Etenu«' femper hoe nihilominus erit vcrum,abfq; traóioo^® ■ quatali,qualisin purgantibus incflquot;ecredttur,purgaH0' nes ab ipfis tuc fieri propter moleftiam,qua naturç gt;0quot; ferunt. Nulla nanq; traftrix poteftas,in talibus fing*P° Similitudo teft.MultQ minus poteft fimilitudo aliqua trahes co®-inier vomi humore trahendo cogitari in illis cibis inefl'e,a quibo5 ronum er aliquorum naturae priuatim abhorrent. Quippeo*’® humore re minus oportereteam à bile,exempli gratia,abhotrctc' Ueß'” quot;'^ quam tarnen facile fert,quantifpcrnö redditaefteftt^^ nis amp;nbsp;molcfta.Ergo quemadmodum tales cibi ptoptef nature peculiarem proprietärem,vndecunq; eaexerts amp;natafucnt,moleftiamadferunt,(atq; hoepa^osd excretionë prouocant)fiç etiam medicamenta purgsts tia cogites licet ad cxpulfionë inutiliü eandem beefl^

re amp;nbsp;irritare.Ex quo pulchrè intelligi poteft,ne hic q®' dem effe tantam obfcuritatem,quanta eft in contrary opinione:amp;hic multó magis cögruere interfcomniSi quàm ibi. Sunt enim permultæ prorfus inexplicabiles difficultates in ifta tradione amp;nbsp;fimilitudine trahentiü amp;nbsp;tradorO. Concordat præterea cum fententianoftra potius,quam cü altera,tum Ariftotelis opinio,tuin eit' perientiarquæ de hac re haberi potuit.Equidem Arifte telis state non videturnota fuiffe hçc facultas traftrix recitat£. humorü in medicamentis purgantibus. Poteris legere

i qus hac de re fcripfit in i- Seä:. probl. vbi purgationis z caufas refert in medicamentorücontumaciam,quaci

3 lorinaturalirefiftuntadeó,vtvineinequcant:inodo-4 rem virofum amp;nbsp;grauem :in calidi-tatem conturban-temrac flatus naturç molcftos ab ipfis generatos-f Quç de diftnbutionc hofum in venas ibidem narrat. ratio-ni fimul atque'ixperientis, vt Medicorum authorita-

tem præteream,contradicüt.9 Nullus dubitat,qain accurate acdiligenter hic vit perlegerit Hipp.monumen ta;vtcuiusuerba nô vnoit»loco recitet'.Quod ti detra ûione iftaquidpiam apud Hipp.legit.haud probauit. Probabilius dicemus taie eum apudhûc nihil repende inlegitimis ipfius operibus : aut aliter,quam nos (ole-mus accepiffe.De AÏclepiadis,Erafiftrati,atq; ahorü fen Sententu tentia qui Galenü anteccdetunt,parü nobis conftat.Si f^(lt;^lepit -idlenferunt, quod cos Galenus fenlide fcripfit,errarüt ^‘^gt; t^ Etlt;* «rtè.Sin alia fuit eotû mens, minus fort affe à Galcno W^“ ƒƒ teaè reprchêd funt.Ego de ignotismihi iudicare nol o. 1^^ ‘°^^-Hoc fatis cft,quod conftat cos talê tradionê non admi dffe.Quod ff hoc cenluerunt,quod Ariftoteli placuide videt,haufta huiufmodi medicamenta ingenita quada

‘ cotumacia natma exftimulare ad cxpulfionë noxq hu inoris,qui tëpore quouis in corpore rcdundat,nö pror fus vident à àopo aberraffe. Neq; difficile eis fuerit ad ' argumenta Gal. refpondere « Si alia eotû fuit opinio à veritate aliéna, defend! eos à nemine debere iudico. Scio non deeffe qui corû fententiam cömodius inter-ptetantur.Ego,vt iam dicebam,de rebus mihi non fatis

i cogmtis,non audeo certi aliquid pronunciare.Plus fir- Congruunt 1 mamenti ac roboris illud habere videtut, quod cum rum fente* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftra fententia pukherrimè congruüt,qu2ecunq-, hac t“’’®^**

1 dere legimus.Etenim ratiohinc patet,cur nonnulU ad ï“*«“quot;*!“® i mentvonem amp;nbsp;cogitationem folam, ( aliquandoverb ?’|j^^*’^* \ adconfpeftum ) horum pharmacorumnaufeent ,vo- '

1 nbsp;nbsp;nbsp;mhilreperiunt prshdq.Nobifcumfat^ri coguntur,co-guattonemafpecie ingratacommotam,virtutem ex-pultricem incitare.vt noxia ex corpore exturbet Quod h igitur imagmatio rd poteft, quomodo nö ipfa m agis efficiatidè medicamenta irritatia^ Hucrefcrendalbut plutimaexillis ,qux fuprade agns atque lams expo^

fita nobis fuerunt.Prætcrca qua de naturaUbus vacu» tionibuscommemorauimus. Conuenit fanègt;vtMedi-cus, qui naturæ minifter eft, naturam inaitetur, None-nim facere hic aliquid iubetur,quod non pradhrefepc N4tttr4 nS ipfa folita fit, Quocircafi ita purgationes procuret,fi-trahedoled cutnaturam easperficereperfe ipfam interdumcerni (tellede pur nius,pr3eclarè fuo muneri fatisfccit.At illanontraheQ' do,fed expellendo purgat; à re pratter naturam ftimulï ta . Quare medicamento excitauiffe earn fatis fucrit Odarepur Scriptum eft à nonnullis ,rcperiri certos hommes qW gannumfo odore tctro putgantium non inftrenuè ispenunKiß lo quidam purgentur.Hac de caufa eelebres quidam Medici pil25 purgantur. ieu poma purgatoria dcfcrp'fcrunr.Fiiiftc quoq; icruB Pomapur- j^j.^ quj à medicamentis, quæ in manibus geftaniffcDf' ve P^'^ê^^^ fuerint. Equidem hoc dicere poflum, nouifllt; ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mehoneftiffunâmatronam,quæexodoretaliumphal

macorum præclarcpurgetur.Eafiin pharmacopoho aliquantifper moretur, mox aluum fibi turbarifentit Eadem ft marito purgatonam potionem calefaciatof' feratq’„nö minus aliquandopurgatur ipfo marito,qiquot; potum hauftt.Ex fyrupo Rofarum folutiuo ft cochlwt vnumaut paulôampliusdeglutiat,fupraquàmcrclt;i* potfftperturbaturei aluus;vt nonnunquametiampßt fuperiora plurimum pituitæ bilisqj rcqciat.NefcioïO hic aliquis in odore virtutem tradricem cominifdvC' iit audeat^j Ad cerebrum,in quod recipiunturjautä“! manus pertrahi ex corpore tune humores oporteret. Quemodo Longè verifimilius nos dicimus,tetrum ac virofumo' odorequ». dorem perceptum rationi indicate,totum hocingrat! damfoloal odoris fubftitutum naturæ immicum exftftcrc. Qjjofa uurntur- ^Q mirum nö eft, ft expultrix virtus rationisindiciuiü ‘”^’ fecuta excitetur: amp;nbsp;ad cxpulfionem noxq fe accingatt atq; ficqnæcunqj eduâioni idoncareperit,moxcijcc* re tentet:etiamft attraâione nuUa adiuuetur.Hinc ctiani

P y R G, MEDIC. F A C rLT. 177 etiam patet,cur quidam à certis cibis,quibus pleriq; a-liiiucundifnmèvtunturjValidiflimèpurgentur.Neq;, puto,facilitate habent iftam tradricê in fe abfconditâ: quæ tune prodeat fuasq; vires exerat, cùm tales eos fu-munctunc autem aitè dortnitet,cùm alq eofdem vfur-pant.Caufatalis eft. Sitalcscibi hanc ttaftrieem facul* Cibi ^Jet« tatcm,comparatione quorundam habcrent,non pof- quot;o™ ’”“f‘*‘ fentprincipio trahere,raox verb nihil trahere ; fed ale -1'*^«’^*^ re. At,qui tales prius non crant, cum primum cos faftp dire aliquis coepit .tales hunt : amp;nbsp;qui talcs crant .cum ^^^^ ^J*^ cos faftidirc definunt.quibus abominabiles paulb an- pj^^^^j ^^ tevififunt,talcs nonfunt amplius.Cur ergo,dicestam ^^^ ftrenuecommouent exagitantq; corpus? Quoniam c-iufeemodi cibi cum vel natura ,vel propter accidens aliquibus redditi funt odiofi,quoties fumuntur a feien tibus ,atq-, inteUeftus noxios adeoqi pellcndos effe iu-dicat,paretappetitus,eosq) totis afe viribus dcpellit. Quippe certocettius eft.fumi aliquandotalescibos

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feientes ediffent,tetinete non potuitfent.Per iocum vi LuJwt duli

1 di carnes felium, amp;nbsp;vulpium, atq, etiam luporum ali- «o*‘«^’ 1 quibus proponi : amp;nbsp;quofdam illorum, vbi refciuilfent, 1 graultet ab cildem fuiffe purgatos. Qui natura magis 1 nbsp;nbsp;nbsp;quam opinione certos cibos odio habent,iUi fiue feien

1 tes hue nefcientes comederint, ab cis femper ita fetc 1 nbsp;nbsp;nbsp;afftciuntur.quemadmodum affici turn iph tum alp fo-

1 lent, cùm fœdi odoris medicamenta deuorarunt.lam l quia cogitate aliquis poterat virtutem traftricem in iV 1 nbsp;nbsp;nbsp;hs cibis effe,ft quidem talibus compatarcntur,qui iUos

1 illam fententiam non ftatui operoftus confutare : vt-1 nbsp;nbsp;nbsp;pore quam feiam nulli docto probati. Non enim quic-

tion quic- Quidalienum cft,ftatim vim certi alicuius humons at-quidaUenu trahendi nadum fuit. Scio ego exempla ƒ pauciputo ejl,trahere repenentur, qui nonfimilia poflint recitarc ^certo^ (ertumhu rum hominum ,qurfaftidire aliquos cibos ideo cœ-worfwpo- perunt,quod fæpècos coadi funtcontrafuam volun-^lt;** tatemedere.Hicum prmcipiononinnitieosedetenf» poftea edere non facile vnquam potuerunt fcicotes» quin vel reuomere cogerentur vel aluo ciiara vacua-rentur. Ediucrlb vidi,qui ex ouillarum camiura efu per vomitum amp;nbsp;per aluum pcriculofè purgarenturad' t^uenon femel tantum fedfçpius accidiffediucifis naC' mini amp;nbsp;feio. At qdem vbi in militia prxinopia edere cogerentur, fine incommodo poftca cderunt : quenv admodum alios citra noxam à principto edifie coB-ttat. Nullus, puto, ficcenfebit concludetqj : exingra-tisrcddittfuntgrati,amp;contra,ex gratis redditifuntio' grati ; Ergo virtutem tradricem certi humoris vel a« adepti funt : vel, ciira poflediffent, amiferunt. Poiïunt enim ingratanobis grata fieri propter confuctudineffl amp;focietatemfiue crebrum vfum : quod nonnullisac-cidiflefcio. At naturam illam fuam mut3re,nouamqi Q«lt;epr£gt;^ induerenon poffunt.Imótunc.quia corporiamp;hunaO' fier lengu ribus funt fimillimi, pu rgare nullo modo debent. Ete' ^jp^ cum longo tempore certo aliquo cibovefcuntut tafunt fa- homines,ideoóïfaftidire eum incipiunt,certü eft tuna rem^int^de “‘*™o’^€S maxima fui parte inde gemtos,tum partes bentaHis. ^*''^^ nutritas fuiffe. Quamobrem fruftra hic ftudeat quisoccultam fingere poteftatë tradricem:dum con^ ftatnon ob liane caufam talia purgare, fed obantedi-Q«omodo dam: nempè quod natura ab ijs abhorret. Quomodo funginte autem huiufmodi abfq; calore mordaciamp; pungente (alertde^ti expultricem virtutem laceffant amp;nbsp;prouocent, minus tuta pur^ p^j.^^O'^ç^pjl^^f^^^^l poterit. Attamen hic etiammo-^^ ’ dum, fi non particulatim amp;nbsp;plane, faltem gencratim

amp;obfcurèintelligimus.In.eopofitus cft,quod natu-* ra aliéna fibi retjcinamica amplcxatur. Âpparet hoc in pharmacis, ex quorum confpedu amp;nbsp;odore, cum præ* lertim haurienda nobis’feimus, toticoncutimur , prb ufquam ea deguftauerimus . Et cum ventriculus ea rc. cepit ,mox reijeere à fe eadem totis viribus pierun-qaetentât: aliquando nobis etiamfruftra repugnan-tibus excutit. Non hie eft opus mordaci quahtatc. Quod in alqs praftat qualitas pungens amp;nbsp;exftimulans, hoc cfficit in his inimica naturae qualitas :qusc hor-rorera nobis parit, antequam periçulum eins in gu-ftu faftumfuerit.Neq; impedit quicquam,puto,yt inimica qualitas confuetudine quadam arnica red* datur:fi prafertim vtilem fuccum habeat copiofum vn'afecum permiftum ; quandoquidem venenis affuc-faftos quofdamlegimus .Ratio eadem eft inalqs qua: rarb accidunt. Ad extremum addereamp; hoc volumus, ExfoSf* vix ullnm pofte problema ex ifta tradione pharma-*!“'*’’* ?^ corum pendens ,proponi,quodnon commodius npftra fententia quàm lUorum , qui caecam

tradionem defendunc, expheetur . Quippe partim jj^j,j^ ^ç ex didis, partim ex dicendis refponfio ad omnia pa- purgantU ten de quibus contendere authores animaduerti. Ta-1,^,. lia funt hxc, vt, cum quxritur, cur pharmaca pur- ^

gantianonnunquam ante purgationem vertiginem, probkmi«-ammi deliquium, tormina, amp;.c. efficiant * cur pur - ttdepur-gatione procedente definant eadem hxc acciden- gantikw. ria gt;nbsp;cut quxdam ctiam vifa Colum tantoperc pur 2 gent* cur non omnia totum corpus purgent^cur qux î dam in aUmentum vertantur ï cur per aluum Sc vo- 4 mitum femper fere purgent, cum natura fæpè per 5 fudores, Sc fanguinis ex naribus effluxum , feipfam 6 exonérer-, cutin mortuo corpore ,quamuis ealefiant 7\ plurimum nihil expurgent ï cut cxiguum Sc -debt- S ax

le pharmacum aliquando maximam humorûcopiai educat?cur quæ odoramur folùm,aut vmbilico impo* 9 nuntur, per aluum vacuent ? cur pharmaci quantitas auda quemlibet huraorë fubducatî amp;nbsp;quæhifeefunt Auerroes fimilia. Quàm fit futilis Auerrois refponfio, quant ad refrUitur, poftremam interrogationem in ƒ. coll.cap.il-adfett) poterit vnufquifq; videre ac intclligere,qui cumiudi-cio hæc legerit.Equidem ne Galenus quidem,vt fupra de nimia purgarionedeelaratum fuit, caufashoruW in traäioneilla nobisignotaquærat.Quocircaproba-bilior amp;nbsp;veritati magis confentanea modis omnibus noftra eft fententia, quàm latentem illam potentiam curvene- traólricem defendentium opinio. Interrogate hical^ nanonpur quis poflct,quifiat, quod nee venena,nee aliaincodi' S^quot;^* liapharmaca purgent, fi quidem nature ad tier fan tit ponantur purgare ? Refpondeo primùm ex venenis multa purgare, præfertim mitiora:amp;quænonftatiiu in venas penetrant. Quædam enim vel proprer pat' tium tenuitatem: vel quia benigni aliquid habent con iundum ; vclobaiiam caufam,celeriterper venasvb tra heparadcoraut cerebrum vfque adlcendunt.Rc' liqua vel aluum mouent : aut vomitum cient : vei vri' nas prouocant: vel fudores proliciunt. Quædam d funt malignitate prædita,vt partium, quas contins gunt, calorem ftatim exftinguant : ac veluti ftrangu* lent.Hæcnemo mirabiturnon purgare.Ratioconfi' mills eft ferè illoru,quæ ccleriter permeant : nifiquod hæc talia videntur à tota fubftantia non tam ventricu-lo aducrfarl,quàm cordiaut cerebro inimicaclfc.Et-ç^^ fi ergo pattibus omnibus noccre polTint, minor ta-pars quàm ’^^’^ eftnoxa, quam ventricule créant,quàm vt in-alu maghgt; ‘de multum perturbetur. In eau fa eft diuerfa partium à veneno temperies : propter quàm vnaquælibet aptioreftpa-^Atiatur^’ tiab hac re quapiam,quàm ab aha quauis. Sicut enim ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffe*

P f'R G. M E D l C. POCKET. iSr differunt fubftantia amp;nbsp;temperie, ita læduntur fingulx à rcb. quibuflibet facilius aut difficilius, Ita rabiofi ca-nisfaliua minus carnesofFcndiuquàm cerebru.Ita plu-rima venena cordi magis^quàm ventricule), pcmiciofa exfiftunt. Sic Antimonq vitrum ori ventriculi inimicif ^ntimoniü fimumexfiftcnsjinvcnasraptumamp;percorpus diftribu o” 'ventri. tu imbecillius acleuius partes reliquas laceffit ac vcl- ^‘f^^ ^^quot;'^ licatSic veratrum album nigro magis vomitum citât: quia ori ventriculi inimicitius eftnigro. Confentithis, quædiximus,return magiftra experientia.Etcnim vene na plurima odore amp;nbsp;fapore nos minus ofFendunt plc-risqj piirgantibus : quorum odor folus facit,vt totum aliquando corpus concutiatur amp;nbsp;horrefeat. In opio te- OpiHwew ter amp;virofus odor cum amaritudine amp;nbsp;acrimoniapur »‘’p«»‘glt;lt;t? gatricis potential fignum exfiftunt. Quod non purgat, duomihividenturin cauflacife. Vnum cft vis ftupefa-ciendi: quxvt ne fentiatur mordicatio efficit : alterum modica eius,quaE exhibetur, quatitas.Hic accedit,quod plerunque alqs mulris vim cius hebetantibus mifce* tur. Rurfushicvidemus,quàm prudenter Ariftoteles caufas purgationis in àTrExp/a* amp;nbsp;J]yiruJ'!tx« retulerit. Er go vttandem quxftioni huic finem imponamus ,cum ^P'^^g“^-Galenusfuæfentcntiæde tradione argumentum nullum firmum proferre,neq; exemplum in totanatura Ci-mile oftendere potuerit : Natu rales amp;nbsp;fpontaneæ nat u ræexcretiones ,ad quarum fimilitudincm artificiales fiunt,omnes aliterexcitentur. Superpurgationes quo-que à fola medicamenti acrimonia mordente amp;nbsp;ftimu-lantc, aut certe ab hac præcipuènafeantur: cibiamp; po-tus Hue natura fine ex accidente naufeabundi abfque omni tradione valide purgent quofdam : Galenus etia. non aliter eas fieri à medicamentis aliquandodocue-rit:Resipfademonftret,multa abfque tradione medi-camêtaficpurgare: vthic Galenus docuit.Et exemplogt;

vomitus amp;nbsp;purgationum aliarum moucamut, Natud abfqj tradioc corpus à noxqs repurgare poffe: Veteres trahendiiftamcæcam poteftatemignorauerintzDeni-quc cum noftra fententia cum experientia magiscon-fonet,quam aduerfa:non vercor dieere, videri mihi hanc,quam defendo.opinionem, verioremGaleni (én-tentia de vi tradince. Quod fi rationes cognouero ali-quando euidentes Ócfirnaas, quibus ea certius cotnpro bctur,libenter fententiam mutabo. Teetiamatq; ctia hortor,vt re diligenter examinata prius, id demö fcqua ris,quod ratio fequenduni tibi perfuaferit.

Vnc iam tempus eft,vt ad tertiam quæftions accedamus. Eatalis erat: An expharroads purgantibus,aliafolam bilem flauam,vela' tram, aha folampituitam ex corpore educe* rent ? Quid Gal.hic fenfent, imó poft eum Medici pro* pè omnes, notiftimum eft. Proiedónon parunimci propofitoexponendi cogitariones meas ifte eófenfus abfterruit antehaclempenamp;nuncetiam abfterret.Ve-runtamen quia te ipero id efie faö;urum,quod ego me feeiiTe adhuc de pnncipio dixi, facilius mihi perfuaderi

patior,vt,quid putem, déclarera. Sic enim faciens errate in agendo non poteris,vt maxime in fentiendo errate te demöftretur. Q uippc fi rectè fenrio,non ago quitquot; quam contra id,quod fentio .: fin perperam res iftasiß'' telligo,in agendo tarnen nequaquam à communi VJ» Q^jj ^ declino. Ergo vtadremipfam defcendam,fiv.craiünt» primaciuA quæ hucufq; difputauimus in duabus praccedentibus ftione pro- quæftionibus, haud erit huius propofitæ rei explicatio batum. difScilis. In prima quaftione hoc dcmonftratiimluit medica^

Fr s G. ME D rC. F A er LT. zff medicamentorum purgantium aliqua pernotam purgare qualitatem : nempc per mordacem amp;nbsp;ftimulanic cahditatem virtutem cxpultricem excitanté. Aliaquidam reperiridiximus,quæ non caliditatehoc efficere, fed ingrata naturae qualitate f nomine certo carente) idem præftare videantur. Hane fi quis occultam vellet vocare,non répugnâturos nos efleoftendimus. Quan-quam non fit nobis omni ex parteignota eaqualitas, quam fenfus noftri,generatim licet atq; obfcure,adefl'e docent. Proinde cd guftus amp;nbsp;odoratus fçpc nos doceat, qua: aduerfa vel arnica nobis fint: nee tarnen exaûè no bisdeclarët,quatenus nobis aduerfa fint: medium earn qualitatê locum inter omninó ignota amp;nbsp;planè cognita obtincre putamus.Hoc certè cuidcntifllmis argumëtis amp;excmplis planum fecimus, purgatricem iftam qualitatem non in formae fubftantialis effentia. fed in proxi-mæmatenæaetemperamenti proprietäre eöfiftere. Et hancfolamcùm Galenos agnouerit inmedica materia , per fubftantiä totä nihil aliud intelligere ipfum po-tuiffe diftü fuit. Aperte quoq; faflus eft, nÖnulla ex his probabilicöicäuravelfufpicionecognofcipoffe. lam Qui^mft-in altera deinccpsquæftione,nô trahendogt;fed turbädo, tundaofii-purgationeseffici oftendimus rationibus arq;excmplis fnm. mukis.Atq; traftionis illius Galenicæ,neq; arguments firmû,neq; exemplum congruens proponiin medium poilc,argumentoillud fuent, quod neq; Galenus, neq; altj pofteû,licet fæpcamp; multû tentatu hoc fit,inuenire adbucvllumpotuerüt. Quocirca fi prius dida eöfiftüt, pk^munt efficitur neceffario^medicamenta nö trahere certù ali- non trahut qnëhumorem ex corpore,fed promifcuèquemuis:mo artwnbu-dóadexpulfionéfitidoneus.Etenimnö pharmacü,fed moren. natura ab eo excitata expellit.Expellere autê hçc,incita taeû cft,noxiafolet,nôvtilia: nificûimmoderatèagit: vel cû vtdia cura inutilib.amp; excrementis permifta funt.

Perfacile ex hac quçfiiôc fe expedjet,quifquis nö »g*'®' yiaturam ratnaturam,ideft,facultatem,quaEcorpusnoftru’’^Sf?' I^ontaneis hernatjndiarrhocis,incrifibus,amp;vacuationibusali]’ vacuationi fpontefaüis,non vnumamp;eundem femper humoren' ex cUiU^ profundere : fed modo bilcm flauam, modó atram.sl'n ^Vh tempore pituitam,nonnunquamferofos humorcs eu3 canteseiui- c^nre Omnienim tempore,cum valet, ac impeditano cunque lüi o^Jd extra corpus eijcit,quodcorporimoleftiampargt;'' fint. vtiliaautem retinet. Cùmhæc etiam extrudit, incita'^ fuit vehementius : à quaciinquc tandem caufa irrita'^ putetur. Quodfi ànullopharmaco impulfa hoefpoquot;'' te fua facit,quis dubitare poteft, quin à pharmaco p^' uocata amp;nbsp;ftimulata idem faciat^ Ergo tempore quou'^i cum vel ab interna vel externa caufa, vel à pharinae® laceffitur amp;nbsp;fufcitatur,hoc depellere nititur, à quols^** tur.Quo tempore humorcs, quicunq; moueri pofltquot;quot;gt; amp;nbsp;à retentrice virtute non retinentur, magno conatni pro irritantis caufæ modo amp;nbsp;viribus,dcturbare, extras' corpus eijeere conatur. Hinc pendet ratio ferè ommj; PurgÜtium quæhicreâè quæri poffunt. Addendum tarnenprï''' ttluconuc' dis eft, quædam magis prodeflevno tem pore quàiquot;^' niutmagii, lio : magisq; conuenire in vnius humons redundantquot; dubUispee^ qQ^tualterius.Etenim cùm aquaeducendaeft,autcraf cat,iili4du ç^ pituita ,non fufficit illa cxhibuifle,quibus bilisforte ^^^ae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^‘^ non inde accidit,quia certum humO'

fentiarum fimilitudinem :fed quiamagis minusqift*' mularc naturam ,amp; ad excretionem quafi cogcrepof D Guiliel ^’‘’“^’ QP^niam nonnulla excrementa facile pellit : aü' mtuPuted- qua non mfi magno conatuexturbar. Velim te legere, nu^jAedi ^^æ ‘^^ hacipfa re fcripfit D. Guilielmus Puteanus Mt' cusGratia- dicus Grafianopolitanus libro,de medicamentorii pquot;^ nopoUu- gant, facult.2. cap. penultimo: vbi multa redè mond nut. huefpedantia. Quodfiiaminterroges,quïfiat,quo“ hydropitf

hydropico medicamentum cholagogö exhibitum, bi^ lern fatis multâ educat, aquam verb modicam:at fi eidë aquam purgans mcdicamentü exhibeatur, aqua copio fa detjciatur,bilis modica omninó?cx prædidis facile re fpondebimus. ideomedicamentum bilem purgans,a- C^rWon quam nó multam purgat,bilem nihiiominus educit fa- P“’X^^ '*® tis multâ: quiaquæ bilem purgant folam, minime funt^“^“^“*^ fortiaSi vel leuiter irritent potentiam expultricem,cxgt;' i^^*^ pellit ca bilem, quæ in inteftinis amp;nbsp;circa hepar colleöa cft:quoniam amp;nbsp;leuis,tcnuis,atq; mobilis eft:fuaq; fpon tcquotidiedefcëderepcrinteflinafolet. Vt aquam ex-pellat,maiorib.ei viribus eft opus:ideoqj ftimulari earn validius oportet: quonia nee in meatibusillis contine-tur vniuerfa: nee affueuit natura per ea loca aqua dcpel lere.Redè ergo Galcnuslib.i4.Mcth.cap.17.Bilem flaua facilevacuari,lentaraverb craffamq;pituitä amp;atraxn bilë difficihus expurgari afferuit. Verba eiushæc funt: t.’7r't fjb'iv ÿv rtji; ^^êt,ç xeÂtjç eu xevaasti i-ntfzaTt^eu . tb Jz (fi^é’/fut.,)^ paAi^x cm avTi ‘m%VTi^óvn}^ •yAt^etii‘iïv,(à. o-eujTUf Ji ;^ ^ ficÄcuva, xeXii) J'vmaÂaç iKKaS-reu. Quæ er- Aquäm v^ go aquam multam purgant, bilçm quoq; fimul aquæ cuantia bi.. permiftam purgant. Quæ fi paucior videtur effe, ex co ^™ 5quot;olt;J; contingit,quod non feorfim excernitur , fed per copio- *’*P“’'2^^’ fam aquam difperfa fuit.At quæbilcm vacuant,aquam etiam vacuant quidem, fed illam folam,quæ in locis amp;nbsp;meatibus idoneis continetur. Hane ante vacuant,quia expurgatu facilis eft: amp;nbsp;vnà cum bile excidir.Sic etiam flonpurgant moxcraifam lentamq; pituitâ,quæbilera purgant,nifi prius diligeter ea fit incifa amp;nbsp;abfterfa. Vn- Cur aqui de ratio patet, cur,quæ turn aquam turn pituitam craf- dueentm famdetrahunt,aut vchemetcr fint corpori inimica:aut '^lt;*^^^ ^^ certèvalde fimul calid^/amp;mordacia. Ego ingenuè (a.-‘IT^'^P^’^“ teor,me nullum vnquam medicamentum ftrenue pur ^f“*^* gans vidiQc cuiquam exhibitum, quöd non hquidifti-

mas faccret deieftiones Leuia amp;nbsp;parum vel ingratitude nis vel calons obtinêtia, plcrunq; folidiora dctrahunt: illa fcilicet quae in inteftinis aut cis vicinis maxime pat fhannttcit tib. afferuatur : nifi corpus omninó vitiofis humorib leuacurfte aj purgatione idoneis plenum fit.Töc enim imbecilla pf multam ctiam.multa amp;nbsp;aquofa dctrahunt. Qjiæ nam cfl huius alt;juam *‘lt;-accidentiscaufa? Nullafanè alia,quam quod validiora medicamenta naturae funt adcö molefta.vt camnonv* fitata folum excrementa cum bile flana, fed amp;nbsp;aqucas partes exigcre cogant.Equidem nullum vnqu5 vidi put gatum (vno folo cxcepto : qui cpoto mcdicamento bi lem ac pituitam purgante,nigerrima dciecit.Sedfacile eft videre,cur nulla hic bilis apparuerit: quantumui’ non pauca adeffet.) cui cum caetcris humoribus biIis OnjnMp«yplurima non fimulexcreta exaftaq; fuerit. Etenimvt gdtiabilem purgantia omnia ftercus educunt,quia in inteftinishs txtgunt, ret^jc amp;nbsp;bilem quoq; vacuant: turn quia vacuaricommode poteft,tum quia in inteftina plerunqt confluxin aut à natura excitata facilèeodêdepcthtur.Fidem huic rei faciuntquaccunq; in aegri.s apparent.Datam fïpeab alqs, famp; à me quoq; ) Mannam folam in iure cicerum diftblutam.alrquandoaqua copiofiflimam bile tintó interdö nigerrima detraxifferccordor. Memini/xpi®* mè nigrü ellcboru in tumore fplenis nihil aliud, quàffl lentam pituitam flauam eduxi(Te,atq; ægros inde belle haberecxpifle. Vtfemel dicam,quifquis obfcruareifli volet, ficut ego per multos annos fummoftudio obrer uaui,fmodö caueat, ne à tinftura fiue colore,quem alp quando excrementa propter exhibit! pharmacipermi-ftionem nancifcurur, decipiatur)' rem ita habere.vtdi rurgantia ximus compcriet-Nonnego interim partem pharmaci 5«lt;fd(jm)pcpervenas mefenterq penetrate ahquoufq;,amp;humores mijubeut qui ibi funt inciderc,feparare, extergerc,colliquare,de-niqj inatura repclli adinteftina, vnà cum humoribus : nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - - ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoliiquatis

P f' RG. M E Û t C. F A C E L T. 'iSy cbUiquafis amp;nbsp;exterfis:quos loco fuo mouere alias natu ra fortè nö potuiflet. Quod fi in hac re difcrimen phar macorum, amp;nbsp;praterea caufani, cur nö omnia quemuis fempcr humorem purgent, quxrendana aliquis putet, cum eo non vaide contenderim. Quaquam video tam breuieatetupore poftquam fumpta funt,aluum turba re,vt nihil bic operæ precq facere potuiffe videätur.Ne-gare interim non volo probabilitatcm habere opinio- -y^ nena modo didam. Equidê purgantia calefaciendi po- -teftatemcundaobtinereeötenditGalenus. Quo fit,vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

credible fit hœcipfaefficete poffe, quod efficereab his dicuhcur. Nee miru videri debet,quada pharmaca hu-motes vnos ab alps diuidetc ac feparare vifacultatis fc- ^jjj,.e^^ etetneis feu animae ; cum aqua aurificum,quam ab efh ^ ^^ ^^^j. cacitatefuaïoricm appellant,argëtum ab auro nullius J ^^^^^^^ ope animae fecernat -.cuius euentus caufarninepiftola jf^^y^t, feu traftatu de abditis pharmacorum viribus expofui. Atvero obftarc videtur huic fentctiae,quod pars maxima purgantis pharmaci invcntriculo atq; inteftinis re tóanet ■. atq; cum humoribus ex venis in cainfinStibus 1 nbsp;nbsp;nbsp;eluitur.Galeni fententiam hanc fuifie nefcite nullus po

teft. Qjid exteti fenferint,non eft obfcurum. Certè in 1 hacre magnus eft,acfemper fuit.doftotum confenfus. 1 Intraftatunuper nominatocopioseadmodumhocip-1 nbsp;nbsp;nbsp;fum demonfiraui ex ipfa return experientia.Sanè phar-

1 macorum quiequid pervenas adhepar pénétrât, pet 1 vrmavias potius vacuatur, quhm retro adinteftina 1 tepeUatur. Hue amp;nbsp;illaaccedunt , quorum aliquoti- p^^^^f, 1 es tafta fuit mentio à nobis , quod nonnunquam vi* „5 purgSt faiolum purgant ; quod nominata tantum ventrem coUiqucftt-tutbanv. quod odore duntaxat corü percepto vacuant. eiendo b«-

\ vim colViquandi nullam habent, non minus fitenuè 1 purgantHaudfeto etiam, quomodo poteftas alicmus

medicamentiincatapotiacoformatij.duniinipanibus, folum gcftatur,in venas totumq; corpus fubirc,amp;colli quarchumoresibi contentos valear. Quocirca tutior ac vcnoi hxemihi vifaadhucfcntentia.eft,quaevirtuti excrerrici totam hanca0tion5praEcipueadfcribit:pha£ macisauteirritandi fere iolum tacultatë.quahfcunqi eatandem cogircrur effe,tribuit. Attamen negarinon poffe puro,quin aliquandopurgationes plurimum fit adiuuentur.Porro non deponere naturam excrements alia ad ventrë atq; mreftina^cùm exagitatur à pharmS' co,quàm quæ redundant, f quicquid. tandem trahdî pharmacum fingatur) partira ex fupra declaratis, pat' Curfanoru=^*tn exfanoru purgationibus apparet. Etenim refleab purgatio Hippoc.2,AphoriCj6.amp;37 affirraatum eftJano^eorpO' net diffich raq^ pu ra hab entes, difficult er purgari,Caufa,mcoqui-ks,. dera iudicio,non cacft,quam vulgó adferri video:quia videlicet mcdicaraentura,non reperiens bumoremfa' miliarem trahendura,carnes liquet actabefaciat iamp;l't^ Purgantia trahendum humorcm eliciat.Videtur bate mihifeoten noh^uefa- tia omninoabfurda. Pnmum quia falfura elf,in lams ciuntcar^ ^ purls corporibus non inuenin fatis multum biliSi ”^^’, ï! ^’‘ (exempli gratia) quæ à pbarmaco non fcmcl tatum.fcil te tra. fæpinsexbibiro,vacuetur.Multô rediusHippoc.libtlc nat.humana,bilem vtraraq;, pituitam,amp;fanguinem,in homiheomra tempore,loco,ætateinueniriafleucra-uit. Quod fl eft vcrum, vt certeeft veriflîmû,falfumef-feoportef,quoddicitur,pbarmacum bilcmpurgansali quo tempore non inuenire quod vacuct:atq; ob id cat net per(e-‘ ^^^^ bquefacerc conan : vt propnum bumorem, neut Horum mi GaLloquitur,inucniat. Quisenimeft adeoimpentus ßorum.nS. rerü omniûPbilofopbiç candidatus^qui nefciat.rênul-retrorfumt la perfeâèmiftâin idë illüd rcfolüi pofte,ex quo cóere-fed prer- uit. De veragcncrationc loquor : in qua materix fub-fjimtnnk- ftantialis fittranfrautatio: vt ciira ex ouo pullus fin aut

P y R. M E D 1 ç. F A C y L T. iff ex fanguinc caro. Quàm non potcft ex corrupto pullo ouum,ex quo genîtus fuit,exfpedari,tam non debet ex liquefaâa carne bilis autfanguis,fexquibus tranfmu-tatis gencrata fuit,)fperari.Quo fit,vtfalfa pariter amp;in-utilis fit hæc ratio. His adde,quod bilisplurimum ge^ neratur,etiam in optime côftitutocorpore:amp; quidem excremenritiaî. Quod fi tanta non gignitur, quanta ex-eitando fufficiar morbo,(èd tanta folum, quanta commode à natura benè valente expelli poffit,ex eo non fe-quitur,pharmacum bilem,quam expurger, nullam in-ucnire.Equidemcertoamp; frequente experimento edo ^ilemtSu» . Ûusaffirmo,pharmacacholagogafanis exhibita,qui cenUaf^pè naturalitermultum bilis colligerent,amp;excrcmenta fie pif» P‘f«‘-fatistindaeo humorehaberent,plus aliquando pituP t^^i^iii^ttit. tæ,quàm bilis,non fine laborc tarnen, cd uxifle. Deinde fi propter familiaritatê bile ad fepertrahit pharmaeû ïncarnenS aliquod ,cur in carne cam quærit,vbi nulla reperitur’ ^^^'^ “• Tam non eft enim in carne bilis aótu,ficutiam iam ex- ^“* pofui, quam non eft in fanguine, panis, pomum, caro, vinum, amp;c adu. Non enim ex humoribus carogignitur, priufquam toti fint permutati,amp; priore fua forma deperditanouamfearnis fcilicet : non bilis) induerint: quemadmodum panis non antè fit fanguis, quàm panis formam naturamqj amiferit. Siquidem in fanguine earnquærerealiquisdicatur,tolerabilc fit futurö: vtcui permifceri bilis foleat : amp;nbsp;ex quo calèfado gigni point. Atqui tune non multum exagitabitur corpus, e* tiamfi ex fanguinc generate earn putetur .Sæpè calor , hoc facit fine vUa corporis pertutbatione.Ç^æfote, quid differt ifta fententia ab antiquorum opinione, Lj^/gntdc quam eis Galenus adferibit de pharmacorum purga- p«rglt;lt;«fifr. tione? Illi ex fanguine humores gcnerari à pharma co cumveteri. aiunt, hic ex carne liquara elici afferit. An non hic earn bus ^uibu^-gencrari cum incarne adu non fit, imd cum nematcgt; dam.

ria quidem apta fit, ex qua vel bilis vel pituita gcncrcgt; tur,oportet ? Co4lio non retrorfum,fed prorfumcon-tendir. Vndc ex fanguine bilis:at non contra.ex bile fan guis generatur.Neq; ex came bilem nafci oportet,cum corrumpitur. Profedo fiquidem caro etiâ bilis idonca eflet materia,ex ea tarnen concoda potius quam colli-quataamp;corrupta nafceret.Taceo quodgenerari earn no fit neceffe.cû ex fanguine cam educi dicimus.Fortc hoc ipfum voluerunt antiquiorcs illi,eos quafi genera ri,dum à pharmaco irritata natura ex fanguinis mafia cos fegregat expellitq;. Haud video etiä quomodo defend! hoc poflit,propter infitam totius fubftantiaefa' miliaritatem pharmaca quædam bilem trahere tan-tum:amp; cum hanc nonreperiant,carnem tabefacere:vt ex ea bilem eliciaot, quemadmodu retro iara demon-ftrauimus. Nam plus differt, arbitror,caro à bile,quam pituita amp;nbsp;atra bilis ab eadem differant.Notum eft,quid Calen.cum in lib. de pot. natural, turn alibi frequenter de humorum difputauerit generatione. Cur ergo car-nem ifta pharmaca potius colliquent,quàm alios iHos humores attrahantJSanè exemplum huius rci nullum innatura exftat. Magnes ferrum ad fc attrahit: caetera metallanon mouet.Sic amp;nbsp;pharmacacum non adeftbi lis,non debent carnem tabcfacerc:vtin'eaquacrant bilem , quam ibi non repcrient vnquam : nifi forte ex ea generent. Poftremo latis eft apertum, tradionem iftam familiarium,non colliquare poffe carnes : cum ne ventriculus quidem aut membrum aliud quodlibet trahendo colliquare partem ullam corporis polfit. Opus eft akeratrice virtute ad cam rem amp;nbsp;ealore. Quod fi ergo amp;nbsp;pharmaca exiftimentur ealore carnes colliquare , magis apparetabfurditas. Quippeexfen-tentia Gal. ac præftantium omnium Medicorum,phar A. mac a in ventre amp;intcftinis hacentiapurgant.Probaui

raus nos quoq; alibi remita habcrc.Ergoventriculutn amp;nbsp;intedina potius tabefacicnt. At hæc bilis minimum retinent. Proinde alia crit caufa quærenda, cur in fanis Verdcdultt purgationcsram fint difficiles.Eaveroinuentueftfa- ob^Mmlit tills noftram fenten-tiam tenentibus .Ideo enim acci- ”' lt;i‘fßcul-dit.quiapharmaca naturamexcitant,vellicantgt;ftimu- ^^^P*^^è‘^'^ lant,amp; ad excretionem prouocanf. ipfa autem exei-tara, cùm nihil habet quod cxpellat,vel quod expclle-re poffit,peffimè afficitunnec cluercautexcuteremor deus medicamentum ita facile poteft. Quod fi notatu dignam humoris vitiofi feu redundantis copiam in in-teftina effundere poffet,facilius medicamentum irri-tans, hoe pado elueret : atq; cum excrementis ex corpore fubduceret. Sic enim cum eft cxcitata,viamqgt; ad inteftina fibi aperuit ,rcliquaexcremcntaeodem

facile protrudit: tune eriarn cumpungens pharma- Curpo/lex cum depulfum eft. Haud facile namq; in alium locum cretu(gt;hdf excrementa dcponit,quam in eum, in quem deponere quot;’“«;« P«*'-iam incepit: ficut in omnibus ipfius excretionibus, perquemcunque locum fiant, manifeftè apparet. Plu- P^ Pquot;?“^* limum ergo ladi naruram neceffarium eft,cùm à phar maco laceffita conatur expellere,quæ retentrix vir-tus tanquam vtilia amp;nbsp;familiaria pertinaciter retinct, Non minus ljcditur,cùm adfunt quidem excrementa,qnæ retentrix vis nequaquam rctinere defideret, fed lentore amp;craffirudine fua excretrici facultati ira ob{iftunr,vrpropellineq.ueant..Hac de caufa fæpenu-mero prorfus neceffarium eft,vt ante purgationem incidantur, amp;nbsp;extergeantur. Ex quo vtilitas præcepti Hippocranci perfpicitur,quQ lubcmur purgadacorpo ra fluida facere.ouod fi quis malitcaufam,cur alia me dicamentabilemflauam, alia nigram, aha pituitam,a abo ab.lita. lia aquarn vel ferum educere videantur, ad occul- virtutetn^ tam potcftatenarcferre,haud me prabebo diiftcilem, dtke.

modo non adferibat potentiç pcreledioncm tradrici-Nam fie perfuafus fum ,purgantiaabfq} hac facultas purgare,vt,nifî alias ac firmiores rationes audiâ,quàni hue vfq; audire amp;nbsp;videre mihi contigit,defentcntia£li' moueri no poflim.Ergo fi aliquis fibi perfuaferit,Man' nam,exempli gratia,aquofa amp;nbsp;ferofa,Rhabarbaruin bi* lem flauâ,amp;c.præcipuè maximeq; fubducere,non pt^^ pter vim traâricem,fed propter caufam aliam quaiwl* bet, cum eo ego non contendero. Non enim infio®^ pharmacaprofuæ temperaturædiuerfitatediuerfev'^ Q“lt;’‘i«^ tutem expultricem incitareacvellicarc. Intérim co“' pharmacu ftanjej-^quod certinîma experientiameverum effed^ affero, pharmacum quodlibet humores quofu'S inurd/de- ^’^^^^‘dum purgare. SicMannam aliquandobilem fl^' trahit. •’^^ duntaxat, nonnunquâ ferofa,interdum etianU’'' gra detraxiffevidi .Rhabarbarû aquam bydropicomiO fubducerc affeueranter affirmarût Medici quidam^'’' Ûiflimi pariter amp;nbsp;experientiffimi.Egofanè exhibito hu ius puluerealiquotiesvidi nigerrimi humoris,inft3rU‘ tramenti fcriptorîf,magnam copiam detradam fw“^ Idem Aloen in catapotia conformatam præftare yid* Scd amp;nbsp;Elleborum vtrumq; aquofa Si mucofa pluri®^ bilis flauae minimum, eduxiffeoWcruaui .Summae nullum vel fimplex vel compofitum pharmacumput-gatorium exftare noui,quod nö omnis generis humores interdum pro naturae fuæ viribus ftrenue eduxerit-Quæ fané res fccit,vt minus tribucre aufus fueriniah ditæillipoteftari: quamtamenfiquisobtruderenobis JSe^ veilt,reccpturi potiusfimus ,quàm vt cum quoquam tente tret' ob cam rem litigemus.Gradus porró (vt hoc ctiamvi; fuut ordi- ceaudarq addamjpharmacorum abftrufaamp;ignotavi net [eu cid/corpus noftrum purgantiû tres conftituere poflumuS; [et. In primo ea numeramus, quae benedida vulgo nom!' oHa.i. nantur:vtfuntRhabafbarum,Manna,Cairia,AsaricuS) Sena;

P TR G. ^f ED 7 C. F ^ C T L T. i^^ Sena,turpctum, radix Mechioacam,rofarum fuccus,flo res prunorum fylueftrinm,perficoruni,ceraforum :amp; fimilia. Bencdióla appellantur, quia abfq; periculo amp;nbsp;^eneHEii citra vehementem agitations atq; noxam blandèpur- cw ttoeM. gant.In caufaeft,quod vel benigni fuccialiquidin fe co f“'' ^'lt;‘^^'* tinent: vel aliàs naturæ non funt adcó inimica : vel per '* p«gt;'g^t* admiftionem partium aliarum vis purgantium hebeta ^^' turac retunditur, Blandius quoq; ob id mouent, quod ealore fundente,pûgente,aperiente,carent. Quç namq; cum faculrate propria purgante coniundum habent acrem calorem validius agunt.Hâc ob caufara Medici, quotiesmagis fubducerevolût,acria,vtzingiber,eis per naifeent.Quædam exhis celcrius exeunt propter lubri-eitatem,quam in fe habcnt;atq; hac rationeleuius purgant. Infecundo ordinecolloco veterib.vfurpata phar 0gt;‘lt;ïlt;’*. niaca:quæ nÔnunquâ tormina, vertiginê,amp; animi deli-quiû crcant.Talia funt feammoneæ fuccus, elleborus, tithymalli,colocynthis,elaterium, femë lathyridum : amp;nbsp;confimilia. Hæc propter contrarias caufas validiffimè turbant;amp; non fine labore amp;nbsp;periculo purgant. In ter- OtJo i. tia claffe prorfus perniciofa pono:qualia ferè funt che^ mica : vt prçcipiratum,fublimatum,antimonij vitrum. Etenirn in quantitate minima fie fatigant homing ac vires deijciût,vt in magno diferimine vitæ hçreant ple-hq; oinnes, qui eis vrûtur.Ego fane plurimos ab his ne-catos cerciffimè fcio. Nec ipfi horû aurhores,in quibus eft plus câdoris amp;nbsp;humani affedus (Nam pars maxima vel propter impietatem non mouentur hominûmor-fibus-.velob fummaruditatem cauffaseuentuumnon . intelhgunt ) id inficiantur. Falluntur hi nihilominus, j^^^i^^ „{ dumviigniumfemalignitatem eximereputant.Indu- ig„i^ non cunt ergoantimoniovocato(exempligratia) tantam flunttutio-tenuitatem,vt in ventrem receptumnullo ferè tempo- mjedper^ te hareat ; fed mox in corporis habitu diftribuatur : ac nuioßora.

fudores moucat.Verum vt hoc paâo prçparatum propter partium fubtilitatcm amp;nbsp;eelerem penetrationé minus nocere videatur, nó tarnen malitiam fuam exuiffe putandûeft.Itaqj vifeeribus qualitatemimprimit: qu3^ deindefenfim auda vel mortis,vel infanabilium mor-borum,caufa efficitur. Qjio magis ab igne elaborätur, amp;nbsp;partes malitiam eorum obtundentes feparantuhini miciora flunt. Argumento eft antimonium: cuius prS' parari grana tria plus exagitâr,amp; frangût corpus,quàm 7r4ude!Pa crudi drachma integra. Cauedecipiaris à Paraeelfitm racclßco- qui huiufmodi pharmaca,ne veneficia eorum deprehe rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dâtur,varie mutant,alteranr,pingunt. Nominib. quoq;

illuftrlbus,Solis,Lunæ,etc.velant:quac tamëquidfigni-Condußo. ficentnullusplenèintclligit. Summaeorum,quasad-huc diximus,hæc eft:pharmacapurgantiaex£it3reranlt; tum atq; cxftimulare naturam: amp;nbsp;fie efficere purgatio-nes : natura videlicet noxia cum impetu cxpellentc.

Quoniam conftat multa medicamenta fie purgareCo ftat cibos etiam vtiles ac bonos, cùm vcl proptermop bum, vel proptercrebrum vfum, vel fatietatem nimu, vel aliam caufam molefti fünf,fic totum corpus vacua-rc.Conftat ex anredidisfacultatê iftam non effeinforma :fcd in materiæ qualitatibus quaerendam.Monftra-ui quoq; abunde,(nifi vehementer fallor) talia nonali terpurgare,quamfupradida:quiavidelicet facukaté expultricem nó minus excitent,quàm mordacia:inter-dum etiam antequaingcftavclhaufta funt. Cum ergo huicfentcntiæ,quæcunq; proponi fercpoflunt,dcpro-blematibus hue pertinentibus,difputationes,magiscó gruanr,quam tradioni,videturomninörum probabf hor tü naturæ magis cöfentanca effe noftra opinio. Tu ficut ante etia monuij omnib.accurate amp;nbsp;diligêterpe£-penfis,id fequere,quod verum iudicabis.

mdigentiam effe caufftm motu« 7 j Midiuiduuqudretwter (ediprepet 17 mimteu nature gnfn fgpe docert 18»

iuuuntid mediedmentd, r|yr ex cibt-rum genere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

T Ac multere nel duimdli« nuridt pro uarietatt ciborum «ßum-

magnetis ufu^potefl^mpedir^ 2 s magnetem non agerem paleas 71 malefica qu£ uocaidt Hippocrates

maleficorum uftis mlra corpus f^ manna guos Sumores detrabat 192 UViarcusRechlauv medicus nj materia prima contrariorum fufce-ptiua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 y

medicamëta deprehèdimetfodo ia medicamenta cur uni quam alij pit^quot;“ timagisnoceant ^^ medicamenta aliquaceterai partei ledentia uentriculum non Iedere 76. quedacertis partibmpro-deffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as‘ 67

medicamëta quornodo agent in cor pus 10, occulta ui certisparti' busprodeffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

medicamenta peëluspurgantia it médicamenta cur purgant, rationti quatuor ab Arißotele restate 174

medicamentanondiffolui loj. ntiH conuerti in furnos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbH-

medicamentorum occulta proprit' tas quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

medicamentorum occulta ui in eet' tas partes agentium diuifto f^ medicamentis ui accultaparumef

fefidendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if l

de ^Medicamentis faporem nulhan !

mouëtibusquidfentiendum ia‘ medicinam tutiorem femper eligea ’ dam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itf

Mefues uetat pSarmaca laxa tere' re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lts

UVLefuesdemiftiemededueëtiu 06: lt;Mefueifentëtiadepurgatibiis o‘ metaSaomnia purgan ftibio nf metaUa amp;nbsp;hommes difUnguuntar ]

117

metaUjeauflatenuiora fieri

methodusadhibëdamcuratione s9 miftionis menfura apud Anjiotele'a SS .

JAltfri-

D-Sigifmundut^elanthon 115 jimile non trahi 4 fimUi t4lt;* fimUia ßmilibut eße iimic4 90

prodefß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

fubditntia i^uaUtas deßribituf 5’ fubUantia tctiiu ßmilitudo ^oi^ r Galeno

fubUantùrum ßmilitudinem mP^ gantibiu dodu ram olim ßß^' âam ßtiße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^i

fubflantiarum cognationem futlt;^^

fubüantijstotKqua ageredicudof 4lt;S

fubEantqs qua fintfimUia nbsp;nbsp;nbsp;ttf

fuccimtradie qualis

fuJoret produnt vires (cmiduti-’* 10

fuiUumfanguinem humanoßmih^ 9’

fuperpurgationes quomodoßint

furculas veUentia td (urculorum diuerfa genera

fußgt;icio probabilts

fu/picione probabili deprehendinK dicamenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut

fymptomatica purgationes quaki ^S9

fymptornaticas purgationes efet»^ las nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^t

temperamentum pharmacorum gt;lt;gt;nbsp;' temperamentilatitudo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

temperamentiproprietates

tempcramentivarietas

temperamenta indiuiduorum vnim

Jpedeidifferre

temperaturam non exaâè cogno-fiipofiè

tempora non indicare

dodf

ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

per fubEantiam totam quidfit intel ligendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

lMdJ})ipHrg4re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijr

turgentk materia cauffa: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iri

turgmtes humores ante codionem paffe vacuari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOf

■yrAcuationis ffontanea eyphar-’ maco fffeitata difenmen 1(9 'odpores pwrgctntiiün no retrabi nee repeUi paffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;106

vedto mcurrucur pariat wmitwin

171

VfgetdbiliHW temperdturd effe ffr-

vendrum iwbecillitdtè non effe cau-

fdm nimi« purgdtionis i6t venenum educentia pharmaca 174 venena agere occulta potentia 4« venend no ffrmam feimaterie tem periem deftruere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

venend cur non purgent

venend quidam in ventre dißblut 7f

venenis dduerfdntid quomodo robo rent

venenisquofddmnutritos eße ir venendtimorfusremediuin

ventriculi officium

ventris dolorem concitdntid nonnul los purgare

verdtrum album cur potius quant nigrum,vomitum eieat

vertigmis caußd in crißbus is8.

tbjmiciipifijpHrgdre 109.157 tormitw curaccidantinpurgationi hua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf5.iï8 torpedo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*J' 2 itaU fubädrttw ^«x profunt, omni tempore valent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80 triftio purgantium refiitatnr 149 tradiotiH Galenic« exemple 154 traóliunie putat« pbarmdcorMnul-iuwexemplum extare tjo tr.'ïlrix vis pharmacorum quibus raUonikusreijeidtHr abErafto t8x trafirieem virtutè in nwUiws reirnd-1 teriaineße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifj

159

à veterum pheitis non ton ere eße recedendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rti

vej^arumiausremedium 4* veterci coniedura wdagaße rerum vires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

D .'vineis