-ocr page 1-

VI RI ILLVSTRIS

Mulomedicina.

^^ trib. yetu/liß. C^^JJ. ‘Varietate aJie^a:yncle infini ti loct a^M ^expur^afià^uouispoterunt, y/û ma^no publtco.

OPERA lOAN. SAMBVCI Pannonff.


S J SI L EÆ

PER

Petrvm Pernam

M D L X X I I I I.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

crwrj^ojo AC magkipjco a. lt;j(o, i)OL¥HO I{Hf^EK ïgt;E EELASII. S)0MIN0 lU tic UTE 7^EE^G ET GAN^EGG, LISE» V ^ZÏ^OKI I2i LEUG^ACH, M A XIMIL. u. IMT. A C 01^51 LUS, CESICELA1{IO,AC S E^ ^^EMO LIESS) EAE A G A S 0 1gt;IJ'M S T A S Ea I'IQ^E M A GI S T S{0, S{EE ESPENS IS S.' AS{:! CHIETIS C 0 S l SALTZSES^GEK F'I{ATS{l ^EI(MAN0. ASESAS^EM L 1 T E S^A S{E A^ Q^ E

S A T T^ 0 C 1 ?^I 0,

10. SAAFEECES 7 ANTONIES HOC S. EEG. 9)E EETES^I?^ AAESICIJEIA 0 TES A KL T E AKKLOS L METILEM C 0 S{S{E E TEQ^EE EDITEM, KIEKLC EE S{0 A SE EXEE. CC. fLE^l'MlS /?( LOCIS EMENKATEA-f AC E^ESTITETEM. LES.

ElEKLii^ IS-SIS J{AL QJIIgt;{CTIL.

Ad S LXXIE.

-ocr page 4-

ILLVSTRISS. PRINCIPI FERDI-nando Régi Hiingariæ, Bohemia:, amp;c.

Tl.anfucxerdt olim, Ferdinande Regum ferenißime, ad nos D. Rtr-nunnusinelytasà bieuenare Comes,,Veget^'Renatiartem Vetermn-rum, vtearndoäißimorivm virorüauxilio, à mendis, tjuibiufcatebat,ex-purgaremus, ertypisexcuffarn lt;ederemusm publicum. Sedcumexempla-ris mfinita deprauatione dé/perantes ab meiepto negotio deternti frijfe-mus, codieem^} lUam peruetuftururfum ab/egaffemus, mfligauit ad dtfiert tum munas redtundum, c/uódtu£Serenitatu nominiopus hocdedicandinn afferebat, nimirum vtcui non ingloriofum effèt, er egregios , ér vtlidoS-eejuos habere etiarn permul[os,lt;juoshtcauihoreràpefteprieferuari,Oquot; lain agrotantes fanarinen incommode, perdoenit. Verum etfinoitmie^rè natiuo niton me redditurum confiderem , l]}erabam tarnen me er Celf. une rem gratarn, er po flens anfam tdflud^ diligentiiis perguirendi prabituró-Habeant itaij; per Serenitatem tuam er cauri, Vegetium hunc.noflrolabt bored vitijspropemodum infiniiisexpurgatu. ^uantjuam fintpleralt;j;,i]ne ■ aj,fidajrayficlfa rr/htui poffè noncrederë,quf.vbivtfum fuerat.veloheloi vela/lerifio,velaliaguadamnotulaconfignauimus. Nonnullaflicetimmuft nbsp;nbsp;ƒ tis vel verbis vel vetborum ordine,fentcntias.tamen p lends, crimelMufi dies infinuarecomperimus, ejua letforis iudteto immutanditvel corrigenda reliejuimus. metenim candons noneficcenfebam fimeaalienisingererent. Qjiadam ettam morboram, firn rel er herbarum, remeditorumue voeMt licet immutanda cognofl erem ut,cenflans tarnen exemplariorumconfenfis, nequicquam immutaremusprohibuit■ namita fortaßisferiptum abauibo re non vulgäres negueineruditiperßuadebant amici, guodeo facilius effè' cerant, er ijuód non ignorem Antonij Codd de hocauthore iudiciuin,amp; j ^u6dfitam apudpleroftjue medicos permulta effè velcorruptißima. Que- / dam etiam cum velvariarentexemplaria,velabandarevid(rentur,aute'iä ■ velparum, vel nihil ad fententiam facerent, parentheß interdum cinximns. De hls Serenitatem tuain admonendam duximus precantes noflrum hitn( ƒ laborem ( cpuicerté i^uantusfuerit, nemo facile credid-rit} hParifautefi nbsp;nbsp;ƒ feigere non dedignetur.. Valefelix. Bafileie anno Chrifltifis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ obfe^uentifiimusIo.tnnesFaber' 1 Emmeus luliacenfis typo- i graphes.

EL Eli-

-ocr page 5-

ELENCHvs TITVLORVM

CAPITVM LIBRI PRIMI*

^ibi^s ß^!7!s tfgriiu^ioanimalium cognojeaiur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jil. z

^uot߻t genera morborum.

Sigwa morbi humidt.

^i^na morbi aridi

^‘g^a motbt fitbrereutanei

^gna morbi articubtris.

^gnamorbffarcimifiüß.

^igna morbt JubrenaHf.

Sgnamorbielephantiaßs.

^»ramorbt humidi.

(^wa morbi artdi.

^ura morbi ßibtercutitMef.

(^ura morbi articularis.

Cura morbi ßtreiminoß.

Curamorbißibrenalis.

Cura morbi elephafitiaßz,

Caufaç^r cura generales morbi malei.

folio anniuerßaria Phyßea. Cap.iS.. lib.primi.

Compobtiü fufßmentorum contra morbum maleum.

lt;yilia compoßtiofiiffimentorum vehementior^ad lußranda

animalia,ciua drßffii»um tollit.

l^erationeßebotomi.

^a diligentia adhibeatur infinguinis detriibiione.

CaUrata animaha non deplenda.

Kyidmijfumfacientes non deplendos.

i Inquibpaßiontbus dl“ ex quibdocis fànguis ßt auferendits.24 ' De his quibus fànguis tn 'ungulam toUitur.Alias.^i tingit

lam coguntyVel eiecerint^quomodo fànguis tollatur. ^2 Tie tpiflomicist'vulßs.,colicisßrophofis,amp; qui morbo fitbrena

' li tenentur-fundefànguis toUendusßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lt;i \ literationefoci ata^ cautery. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27'

-ocr page 6-

INDEX.

De pajiione (^ eurisfèl/riuw. ^^

De Ia/itui/if2e,quie viole furfebriè/ffJîwHù, ^^ De/èbrihuoinfern/s. * ^^ Si tn f^utumae febrierif. ^^ Si allafefeir/at. ^^

Si hye^^efehriaf. ^‘

il ab iKohgelïioKefibriat velfilefura. ^^

Si ex vuilere orù aut faucium febriaf.. ^^

De coa^l/fff/ibtu.iûl eß,ile nimia laßfudine ^ua genera agrifuäinum ex eoa^ione na/canfur.

De diuerpspaji^onibui venirÙ. De atjuabculo,id eß,ßontatbe.

De ce le q- celi Mere.

Cura lenganems (lr ilei.

Cauß dr curaßrof-bi.

De lumbricûyce^ù,tineis c^pediculû.

Ee cl^ßer^s ad curarn lumbr/cerum amp;nbsp;fittearuttf-De calculées iumentù.

De ewpbragma.

Deileo.

De Mere ventris.

De Mere celt.

De Mere veßca.

Ceßi d' lumbrici tpua cura tellantur ad manum.

D eßneepatis amp;nbsp;cenp'xis.

De bis ^uijänguinenf per nares enattunt. ^^ De in fesia ttenefinguims. ^^ ^a adbtbenda ef diligetia vf animalia fanaperdttrei- ^^ Eetie aifiua. d Petie byemalis. 1^ Petie tn autumne d^ vere prabenda, ^^ Petie emni tempere neeeßaria ^quot;^ D e dijfcultate vrina. f^ Deitropbe. l^ Dederfcurande. ^^

Dept'

-ocr page 7-

Defgt;0ti(»}e/gt;robaiiß»ia Diape»fe.

CAPITA LIB RI SECENDI.

De valetueli»ibf/i capifls.

ff

DeAppiofi.

ss

De Frenetica.

IP

De Careiiacis.

IP

De Rabtefi.

IP

^a obferuatio»e cure»tur cyclo C^cibo^anifftalia.

ÖO

De cerebro commotif.

61

Deca/xtis dolore.

62

Dedißenßombuf.

lt;^P

DeRabtoß

^f ^ppioß.

^f Ifi/ania capitis.

dl

De Chirurgia.

00

Détour (bits.

lIR

De fills (fui naßuntur ittocul^.

lt;ip

^^l^ffußoxe ocular uf».

^^f^racentheß oculi.

DeiMnatico oculo.

7^

De Staphylomate oculi.

7^

'^(lalbum de oculo tolle»dum.

7^

De ßißußone cur anda per nares.

7'

Dediueß; paßtombus oculorum.

75

Defirumis lumentorum.

71

Deßandis.

75

De puUartbus

fff

DeßßuU maxiUajVel de conßcendo collyrioßßulari.

Deexpoßtione fißula.

7S

De tumore faucium vel capitis.

77

^gt; ex pletura ßnguinisßauces tument.

7P

De 'tntomatis-,id efl^ubenbus.

79

Dthnguaineißa.

So

^^ßf^^inis amp;nbsp;dentibus.

So

*

4

-ocr page 8-

^^ fßtßaHtf . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fil'

Decartilagittenariumßßnguisßuat. ' nbsp;nbsp;nbsp;. î“^quot;'quot;' quot;^ Depaiatoßve»aßeno»claußrit..\\ K’;\--.;0 L Dégénéré amp;nbsp;^ual/tate mucorum i^uiper »aresßttttftß D e cuferifJo,td eß,cupoß eußtm /anguû de »af/hßtfiti if

Deßderato.

De elßruationeßehote/»/.

De eeruieibffi

• De mafa»dria,id eß,de 'Vffl^erilx^f eertiieUt, De dtßidatiüKe eeru/eif.

De dßid4ti0»eßapu/atuf». De iirmü üßt.

Degettueemmeto ve/ baß.

Deßaefura artieui/y'vel cruris,vel eox/t. Deßegmeae warmoreßue ma lie» tb us De a/juatil/bus clr ezee»is. Deped/bus reumaticisßue vexteßs. De im^etigifubus.

De vligme.

De podagra iumeKtorum.

De ortbocolisßueß/lloßs.

Depedibus vfigulis.

Sipulmu^culum ad aperturamßecerit.

fi U // if

- ƒƒ a if if if if

f^ f\ ff

ff

Si exu»gulauerit iume»tu,et fifußußo»epedupatiatun ß De pedibus attritisßue mo/hbus.


De äerjo eoK^rma/nfa.

De derjo eurando iam l^e/à.

Si pulf»»»e»lus»aßitur ift dorj^ an/m/tlif. Si 'vuinui/eeer/f. ' rt^tlire»aß'a»/ftr.

Dedenigra/îdispifts allgt;if.

Ft ffiliftigri afbeßant.

CA Pt TA LtBRf TERTH.

igt;7 f^ fi ff ff jûgt; lût lût

Deebßruanda boum/an/tate,Rubriea cap.


tu


Demsr-


-ocr page 9-

VEGETII RENATI ARTIS

V^TERINARIAE, SIVE WVLO. mcdicinæ, Prxfatio.

■^^^^»^ rlümei^ieim apu^i Grlt;eeos Latinos^ ^^uthores f30fiftiit cura pofirema. Sicuteni»» a»imalta /gt;o/i hominem, naarst Feterina poli Medici' \eteritM ^ »amßeunda eÜ./n e^uù enim acmuld d^“ ad^ rU iumen/a hedi,drpacù omamenta conJiUunf.

^'^^’quot;quoniamminuidi^nitatd 'videhafur hahereprofe/ito,b^j^ , ^»xpecudum promittehaf mede/am, ideo [à] min ta^iendi- ^ *’* dis exerdtata,minus eloquetihus codafa docefur m bbros.Li ^ffproximaatatec^Peiagonio nodefuerit,c^^Columedaa-^»ndauent dicendi facultas: ver dm alter eorum cum ruüi-*lt; reipracepta con/criheret, curas animabum leui admoni' ^ilt;»te perßrinxit.-aber om/ßisßgnis caufs^ morhorum.quaft ^d dobltfimos ßriberet, tam magna reifundamenta negier a gt;stt. Chiron vero df Abßrtus dibgentius cunifa rimati, elo-^itentiainopia, acfèrmonis ipßus vibtateßrdefcunt .Prate-^ea indigeßa c^ confu/aßint omnia,vt partem albjfuam cu-^itbonis quarentineeeßeßt errarepertitulos, cum ei/depaß ßonibus alia remedia m capite, aba inuenianturinßne. Ad-ditur^ etiam quodfiudio lucri ^uadam itaßint compofitapa tiones, vtpretium enorme contineant, lt;^ cura taxatio,ani. t^alis afimationempropè videatur a^uare : vtplerun^ aut purci homines,aut certè prudentes,animabaß/a canibus de-dant, aut damnoßm curationem dißtmulent. Mis (^ tali. I^iu rationibus inuitatus, cum ab initio at a tu alendoru et^uo-rumfiudiofiagrarem, hanc operam non inuitus arripui, vt tonduélis m vnum Latinis duntaxat authoribus vmuerfis^ adhibitis etia Mulomedicis,dr Medicis non omifiis(nam Mu-lomedicina doUrina ab arte Medicina non adeo in muti ts «r-fetepatßd in muit is plurimis^ conßntit) imjuantu media.

-ocr page 10-

efifa^ /»^e^ijpaMur,/i!ef7e ar ère»itfr em^/^tf^fiome c^n^e rereWfCauJaf^^ amp;fi^f^^ff^ior^oru^/oiwf^zi^?^ iiee/arare. N^m ß/aus fr/ma mesZ/cürum ß ^euus agr/sna/irus /fi /f0mi»e re-’ß^ftißea. ßerire, ^u/ paß/ä^e^/jßsam ß manußoies/,amp; 'voee ßgnare, re ^ua^ro ma^ù Zu Mu/er»ea/ie/»a ueeeßar/um erea/Zrur^easu agrzfus/ZuZf uße, enrn murumßr auZmaZ, cß ^eufeßiepre-ßrZum ZuiZZeare Za/^guarem, ^ aZgt; ZmßerZrZs aeZ epru aZiquffi:/ ZaZfamp;rem^ ce^afur. SZe^emZuumßtheaf ex ^ürZ/a amp;ßan^a- ' gar Ze ne Z/ßerrmerr-aur eerre negZeZZuw, Z^ue/erara agrZ/urZi-ue »eyuearßro eurarZ.SZeuf MauruauusßeeZa eZZuZ/re erefe-ßarur.'AZarZerumß^ cß eaußts^cßßgr’a sZece^e.^^Zß^^ rZuZZe/itf fern ewurZ eura uaeaZZrßZgeuusßßsiefeüZguere/ur. Ex Zff/i' ^ZßeßuaßeffeZ/Zu^ZgeuerafurZxeewfnaaZu»rjZ’rZfexßrßigt;^/^‘^ ^^^^y^ ^^'^^ßeruZum ar wZe ereeZar /umenrerum wße werZZ cZffarK.PrZr/rUjUuZZ/wreZßrer/fZa zf/Zù e/Z.ZVasxieur» [ml Zgt;(^ mar/a wra eür^uefßarZerfeaZruaZßirgZenrZu,aZifuZuereß^»e/^^ ^utro^- co sZuWf[''fit J ue ßgerßeZZaßerrrZa,Kjßi^^uie irrra^ cegfseuerr^^ gnito nbsp;nbsp;nbsp;DemrZe, ^uù ß/mer eruZßexaZum raZew perrr/am ^ua ^-»'^

muaßu/ffffMear Z ZVarrtßcur ruceZuw/ras Zuffrerereruff/ Zgt;4^^Z Zwrum, Zra eeruw ZurerZrus aßerre weZerur i/rcemmeßa^-Erßer/Zm cum maueZßZa, i^uerumg/eZ^eZa eurarZe »eußirZ/Z' ^^^^ f/^ß^ z'/Z/er/Zusßrerßs,^uam e^uZ z'eucZaarur auf mff^-Eßrewe [circa eqaos jßueacZveZErZes ZeeufZefes-aff^f//' nbsp;nbsp;nbsp;1

»eZK eZrer fMfefrerrei/ZZZeresßueZnßraZi/sZzr/rarZ/xer/re)

preZaf^rmes ZeZZaferes, aeerrZmur» /ZueZruw ameremß. ee»-

‘‘hahere ZZar ^ eß/Zem/xerum. AZc/mmerrfe 'veZugfafZ arafum arfZ'

^autfa/uti ^^^^ f^^^itis graf Zar» merefuraZgt; ZeemZue.^ü aufe^aße

eurasfumeuferum eruZßeucZur»ßufef, cur» ee/Zma Zurrrerf

fa ßaZeregZerZßurrrßfZ^uu 'vZfußerafZerrZcZefZaZfgt;eß rara

f^gt;^afeaZaucZfaZucZfurßßZaZer-e}EirßarfßZacgt;ßer-aZi/uZer»erZZ' j ^^''^^.J^^^^ß^''''^^^^f^f'gt;»lt;fffffaau/t^curafZ0rfü rrcaßZur» l ZßßZß/m/aßZa'eframrZßerfßsZmucZ'uerr/f.'Z’r^raußZmeß ƒ f»'^^^'fff^ßeßZerfZcur-afuarffrrraZfZus,cycZarrrrrucarearrf,d / z/üZußfaf{Zur peßruarffurSerZaZß r»erZrßu»f,^‘u/(’afarfär» nbsp;nbsp;nbsp;1

affff»^'

-ocr page 11-

fw/nalU, qu£ fiâcup4ueruK/, vex-ant : Âl^' * lieft ab vna vel ^Heet il) v-fituew/bt^i qua ^ereunt, in plura, qua faster Habulaatur ^'^ f^f^^ i^ quot;^tl alatur ] in tetos/àpitugreges fauijsima cotagione tranji ^'^ pluret, ^i^rant,vt quamuisfa num animal intra breue tempfu,alte 'i^‘ P^if^^ f »•i agritudints allante vietnia, repente t^epereat.Reclites eÏÏ '^^J°‘^^{^'^' fgt;'^igt;e3rumpriiumorbürumdt'ßgftadt'eaufäspralt;sltcere,eu- ^^^ ‘’“^^-^^^ monßrare, qui quedam tranßtuplurtbus notent. Nam nbsp;* ^

^^»erftumaiora dt^endta ,maiorengt; fèllicitud/nem oportet f^pendi. Prima igttur iumentorum vtilitas esi domint, vel ptoatratoris ,velpaßoris ipdusamoratq^ diligentia. Comes f^imßmper eß affe ff lois,indu/f ria :eß tncolumia [ fern per ] lt;^»/gt;imt{s quacun^ diligimus. Domi ta animait a autpraßpi-^^alunturaut paßu. Indomi ta latioribtu nutriuntur tnfäl

ifbtu.^otidie ergOfVelßequentifs'imeßeculari eonue-

»it babitum iumentorum.9(am dilh genttbus morbus ipß ß

4

-ocr page 12-

VEGETII RENATI

ARTIS VETERINÄR! AE, 51 V E M V L O M E D I C I N AE, Liberpriflius.

^ibm SIGI^IS ^gr^uisbo aKima/ium cü^^ff/catur. Cap. l.

ONTINVO ANIMAL QVOD valetudo têtaueritj^^triflius inuenitur, aut pigrius, ncc confiieto vtiturfo-mno, ncc foliro fe more tranfuGliiif, nccrequiem vt afliimataccumbiqncc deputatum cibuni aflumit ex integro, perantim ‘’amp;poiumautinrempcrantiusaccipit],aur omninofa-appetit ftidit,ftupenribus oculis,auribus flaccidis/credo vifi-‘^vifu,tHr- tur pilo ; exhaufta funt ilia : fit fpina rigidior, anhelitus pz pilo nbsp;nbsp;nbsp;crebrior, aut grauior C os aj/^erum, df /ô/ào/eruefif/a^, fuj?/s aü^uaKolo lends, aus grauior 1 inceflus ipfe, quo maximènotatur,fegnisacnutans. Ciimhuiufmodifi-gnain iiimento vnumvelpluraconfpexcris,ftatimil-jud feparabis à cæteris, vt conragionem non inferat proximis ,amp;facihus in foloiamcaufa morbipoflit a-gnofci.Si diligenter habitum,poft ynam/ecundam,vel tertiam diem ab illa moefti tia fueritabfolutum,nihilq; re/èderitin corporeipfins quod putetur ambiguum, fcito cxleuionbus caufis illam venifte triftitiam,amp;a-

nimal confuctudini priftinæ effe reddendum, Nee ex-plorandiomittaturintentio: nam frequentius infpici ^ßieätindii debet Se cautius,quodfemel coepit efte ‘’fulpeduni.

£^o!^nSgenera mor borum.. Ca/t. 11.

* pafiones

MOrborum quidem diuerfæfunt'^IpecieSjfcd rno general! vocabulo continentur, quod abanti-quis-

-ocr page 13-

rEGErriLfHER r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

quis Malleus nominatum eft,ipfa appellatione vim da dis penculumq; teftantes. Sunt autem fpcciesMallei numero feptë:Humidus,Aridus,Subtercutaneus, Arti-cularis,Elephantiafis, Subrcnalis,Farciminofus. * Signa » v, c. non omnium dicamus.j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k^ÿg^,

sifflaworhihamii/t. Cap. Hl.

HVmidus morbus eft,cui de naribus pro muds humor defluit malè olens, amp;nbsp;fpiffus, colore pallido. ‘’Huius grauatur caput,oculi rachrymantur,amp; Hithcfgr4 fttidet peftus, fit gracilis horrentibus pilis, triftis alpe-Öu,quern profluuium “^ atrum veteres vocauerunt. nbsp;nbsp;c ^tticum ^'Quandocunque autem fanguinolentus humor vel '^cai croco fimilis per nares flucre coeperit, iam infanabilis cftamp;vicinusmortL

Signa morlgt;i arii/i. Cap. mK

ARidus autem morbus his agnofcitur fignis. Nullus ei per nares fiipra folitum humor emanat,fu-fpirat tarnen grauiterA nares habet extenfasjlia ^cauabitintrinfecus.amp;contraüionem fpinç duriciam^ f 9uepatietur:tefticuli eius itaf fubftringuntur,vtappa- ^^^ ''’^^‘^' terevixpolfint: cibi parcior,bibendi appetentiór vitra morem. Propter quodpulmone ficcato,internum pa-g„ r :p titur ardorem, tenfis oculis in obliquum refpicit ^, nee curabitur. hcilè** cubet. *Hunc fufpirium vocant amp;nbsp;infanabilem, h c^^a^it. niß ab initio feftina curatione fubueneris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nahesfu^

fpirium no Signa wßrhißtbtereutanei. Cap. K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tat infana-

SVbtercutaneus morbus autem his proditur fignis: ^^^^'

“^ Vulnera in corpore eius fcabiei fimilia nafcun* ,j tur, ex quibushumoreffluitliquidus amp;nbsp;viridis, qui ^ ^'* f£iiriginemmouet,vtfcalpere parictibus vdcolum-

-ocr page 14-

6 r^RTlS r S TE R f N AR IM

** Jur.tnt ^bibit

nisanimalia Ixpc fricare compellat, ^quo vlceracorti* cë'’ duccnt.Huicnec humor per nares emanar, nee an-helar,neccibürecufat,necrefpuit potum.Propterquod diu‘-viuit.Et ideo fi cura nö délit,ex hoe phuima iumé-taliberantur. Quidamverófeabiemfubtercutaneura morbum dicercrentauerunt.quodlimilia fupradidis fignis videatur oftendere, amp;nbsp;contagion cm transferre per proximos, amp;nbsp;tardius fanari. Sed quia nee neccm, nee gregi infert facile periculum , à peftiferiiUius mal' let focietate difcretus eft,amp; feorfum abiUa dicetur.

Signa morbiarticularii, Cap. n. '

ARticuIaris autemmorbus, qucm'2^^^4i' Græci vocant, per hæc monftratur indicia:Interdü panels, interdum plurimis dicbusabarticulis claudi-cabit,vtautidu caleis animalis altcnus peren flus,aut negligentia impadus,autfaxo velfufte videaturelifus. ^quod illct Sed hæc folet elïc diftantia, vt ‘’iUa quælibet Isfioloco paßio [ubi figatur;hæc autem paflio,quiaerraticaeft,fubitóadpc fo rfd pedè dem alterum migrat.Prætereaoffibus aftringiturcutis, alterum ^ adtaftum traftanti dura refiftit. Rigefcit [/»] fpina, corpusopcontrahitur, ' pilus eredus amp;nbsp;horridus,acde-fl^*^^or formisafpedus.maciecorpus affedum. Et quamuis yj^jj non reculèt alimenta, nee curat fi definr,indies tarnen ^ laborio - detenor fit amp;nbsp;triftior/ difficulterqj curatur.

tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Signa morbi/arcimineß, Cap. EU.

FArciminofumvocabulum ex genere paflioniseuc- , nit. Huiufmodideprehenditurargumentodnlate-' ] ribus,amp; in coxis, amp;nbsp;in verendis quoque partibus,amp; nbsp;nbsp;(

præcipuè in iunduris membrorum, vel in toto corpo- , recolledionesinflantur : rurfumq;his velut fedatis,a-' , üæ renalcuntur ; cibum potûmque ex more reetpiunt, . macrçfcufli

-ocr page 15-

F ECETir LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

toacrefcunt tarnen ; quia digeftio eis plena non pronc-®gt;t»hilares afpeâu ,fanifquefimiles creduntur ab infodis arris mulomedicinæ, quia exterius agitur caufa: Quibusimperitiaartificumfanguinem feftinat aufer-te.Sedcontrariaifta curatioeft. Namaffeftisfarcinii- ^ ^o,quicquidfupereft virium^ tolhtur. In initio tarnen “ ^ ®e morbus increfcat, vel in fine, cum iam vires redire îoepcrint,emiffio fanguinis iuuat.

Signa morbi/ubrenalif. Cap. EHL

SVbrcnalis morbus non minus nomine, quam ipfa palfionemonftratur. Nam animal velut renibus læfis, à pofteriori parte deficiens, prodit mortife^ ^æneceffitatis indicium,tufllet grauiter,horrebit afpe-^u,cutis duritia ex fpinx rigore proditur, parcius po-^i^m , parcius adpetit cibum . Huie quia tota vis î^orbi poflidet lumbos, à femoribus incipit prima 'Matio.

Signa fnorbi Elephantiaßs. Cap. IX.

‘pLephantiafis autem dicitur ex fimilitudine ele-h phantis, cuius naturaliter pcllis dura amp;a(pera, morbo nomen amp;nbsp;in hominibus, amp;in animalibus

^dit. Cuius fignahæcfunt:In toto corpore vredona-'dtur,prçcipuè in dorfo, fquamas fimilcs corticibus fa ’^it.ln naribus,in pedibus etiam,amp; in capite, papularum fouoremergit,velozoenae afperioresfrequenter ori-'intur.PriufquamhçeGft.endanturindicia,ventrefolu-toerit,amp;marccfcit,amp;afperètufiict. Cuiusostotum turn lingua afperumamp; fimilecreditur elfc combufto-Quxpaffio pullis à matre depulfis plerunqj perniciem töfueuit inferre. Hunc diligêter curare cupientcs,non »MC deforis aliquo medicamentQ feuere contendun^

-ocr page 16-

ƒ JRTIS rETERf^TARf^S

^piaeuel- nifi prius potionibus datis,’peftis eleuetur interior. latur mte- Nam extrin/ècus ceptamedicamenta morbum nó exi' ’’‘'^ munt,fed adinterioracompcnunf,amp;hacrationepcri-^ nbsp;nbsp;. culum générant. In animahbuseiu/modimorbo labo-djperior rantibusgeneraliaiftafuntvinartufsis^/pera amp;crebra fufpiria,fpina contrada amp;nbsp;rigida, macies femper incrc-^ devinant fccns,cum ftudifi amp;nbsp;alimenta nô ‘^definr,dcmißiorccr-uix,ftupcntes ocuJi,tardiorinceflus.Nuncfignis omni' busgencraliterfingularirerqjdigeftis,fingulorumniof borum fpeciales propriasq; curas oportet adiungere. '^f)efüntin ^Poft hæc dcgcncrali minutione ftngulorü, amp;aduUio ^■C’ ne doccns,concludam Jibrum primum.j

DE ^ZORBOREM' C TR A TIO N/S TS.

•mallei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cura ^ mogt;'igt;/ift^mie/À Capgt;. R.

M Aliens morbus ft humidusfuerir,ita vtpervtrïqj narem viridesdeftuanrmuci,inter exordia caput ff t . ciusadhibitacurationepurgandum eftita;0Id « 'amp; aquot;^ optimivncias nj. liquaminis floris vnciam j. vinivefc-^'‘dd ^'^ riscyathos iq. Sereno tranquilloqj diepariter commi-^infufum Icebis,amp;cum tepefecerisinfundesinnaribus.'caputre-^VC item ^’S^*’*5 adpedes,fenfimq;iumentumimpedirumcoin-dccibe fe- pcJ^^sinccdere,vtomnishumorcmanct:ad^fiphoncm bri/ügd^et 3utem paularim ? infundes non femel ** à cornu. Qiiod dfari radi- ^‘ languispoftmodumcœperit flucre,nihiltimendüm, cem,(y fac fed potius fciendum eft, animal légitimé fuiflé purga-puluerem, tum.Poftquod feuum caprinum rc/blufum oleonii-quemtari- fcebis, ‘infiifisnaribus cxulcerationisillius mitigatur hm per fi- afperiras. *' Radicë quoq; lafcris tonfam, amp;nbsp;perfiftulaffl ^ulaminfu uentonaribusinfitam,vt fternutum prouoccf,adhibc' fld.vtüer- recommodum eft.] Caput ctiaextrinfeeusauriculasqj o^eocalentediligenter perunges, amp;nbsp;lana cerebroindi-' * ta, ab omni perfridionis neeelsitate munibis. Naftuftti quoqi

-ocr page 17-

VEGETir LIBER L

quoq; fernen bibendum dabis ex aqua,Præterca potio-nem dabis,quædiapenton vocarur,amp; hacrationc con ficitur:^ Murræ.gcntianaï.ariftologiæ longæ, baccas lau aMjinhit tr«^ ri,ra(uraseborisbenetritasamp;enbratasæquismifeebis ^Ut^ ponderibiis.fcruabisq;. Exindc prima die vnum coclca- • num cumulatum cum lextario vim veteris,fecunda die vnum amp;lcmis,tertia autem die duo codearia tepefado meroafperfa,ét diligeutiagitarioncpermifta dabis ad cornu. Poftca cxceruicc dc marricah vena fanguinem detrahes,permixtumq;acerrimoaccto,omneequi cor pus'’ perunges, amp;nbsp;contra pilum diligenter fricabis, vt bp^^ß^„^ff adfimilirudinem glutinisadhxrcat.lumcntum quoq;

inloco calidoconftitues.Si cibum faftidit,‘’xftatc dun- ,^n^i.i^ taxat farinæ hordeacea; fextarium vnum quinq? fexta-rijs aquæ permixtum equo dabis in potu. Tritïccam quoq; farinam fimili menfura amp;nbsp;ratione öfteres ad bi-bendum.Si autë fiiftidit,non idco aliud dabis/quoufq; dquam hoc ex hoc exifta neceniratcianitatem pcrcipiar.] Dcpalato »ceeßitateßttt quoq; poftca fanguinem detrahes, vtomni ex parte, li fei^ci^iat. qua morbus prxgrauare coeperir.rclcüctur.Scito nifi di ligentcr occur ras, hunc elle periculofiflïmümorbum.

Nam cito in fufpirium,hoc cft,anhelitü trannt,amp; fpem omnem falutis cxcludit,

Guramorb/arié/i. Cap. XL

ARidusvero morbus,qui amp;furpiriofus praecipuedi citur : amp;nbsp;bic negatura quibuldapofl’ecurari,pro-pterca,quód phthifi, quæ hominibus mortifera eft,fimilisïnuenitur. Quotidicenim macie crefcente, exiliorredditur,® penitusq^ ficeatur.ln omni autem ra- epa^u^ tionemedicinæ,facilius eft quæ abundauerint 'dimt- fadimert nucre,quàm quçvidcnrurdeeftefiipplerc.Salus tarnen lumcntis etiam in hac pafsione præftatur,fiinter prin-cipia pofsit occurri. Sanguine fuels detrahere contra-

-ocr page 18-

li JRTfS rETERlNj^Rr^E num eft : fed vino amp;nbsp;oleo fufficienter admixto amp;nbsp;tepc-falt;fto,perungcndum toto corpore animal çft: Ita vt caput amp;nbsp;n'iaxi]lç,amp; extrinfecùs fauces eidem largius infun dantur,amp; contra pilum vfq;adfudorem diutiffimècon . friccntur. Intrinfeciis autem à prima die hac potione curandumeft: Succum ptifanæ,adipcm fuillumrcmif-fum,amp;amilum exmellepaftoqj dccodum per cornu in potione dabis.-vt canalis gutturis eidem, maxilla' rumq; compago laxetur,quam ficcitas aftrinxerat mof bi. Quo fado 5 in lococalido ftabit. Infufumhordeum herbamq; viridem, fi inuenta fuerit, debet accipcrc,vt omni ex parte periculofa ariditas temperetur . Con-fequentertalis eidem potio præparerur:Pairi optimi fextarium vnum,iridisIllyricæ vnciam vnam,piperis »draganti nigri femiunciam, amp;rocifcrupulum ,myrrhæ’trigoni-fis femiunciam, pollinis thuris unciam vnam,ouacru-da quinq; parifer mixta prima die dabis exintcgro,ita vtper triduum ipfarn mifceas femper amp;offeras, vttam grauis morbi afperitas, potionis dulcedine mitigetur. ^^iculamfalem poft hæc, melle, butyro,axungia,falibus, amp;’’pavulcao-phis pro arqua omnium portione confediSjfuccopti' fanæ acpaffbinuolutis adtindum animal replcbis,amp; die prima quinqjpillulas,fequenti feptem, tertia die nouem daturus exmore.Expenfisautem his.nec vn-gere cum vino amp;nbsp;oleo tepefado défit induftria.nam amarilfimus morbuscum fit,aliternon poteft,nifia-maris potionibus folui. Contraria cnim non nifi contrary's medicinis curantur, Potioncm diapenten, fient fuperius monftratum eft, non iblum per triduum euffl vino, fed per di es plurimos dabis, vt tantum difcrimen Jextarium poffit emnei. Quodfi grauior tuflis amp;nbsp;ftrangulansvr-gcbifjaccipefabæfradæ*^ fextarium vnum,feuicaprini •^/(«rodon vncias tres,‘’ ally capita maiora tria,permixta deco-ûues,amp;cû pafib, vel fuccopti/ànaîhordcaceætepiduin dabis

-ocr page 19-

VEGE m L rf» n

dabis ad cornu.Quod fitardius profeceritiftacuratio, *dugt;uparta ficus ficcae ^pondera duo diligentiflimae tundes’’ in pi-U,fœnugræci fextariü decoques, quoufq; aqua ad me^ l^Ua-^cUt dietatem vcniat:póft colabis,amp; foenugraecum in morta if.amp;tamru» riocum ficuconteres ,allq quoq; vnciastres contun-1^ quamApp^ des fimiliter in mortarió,amp; tam rutæ quàm apfj fafcicu fafekulos ter* los ternos;quibus omnibus pariter mixtis diligenter tri ”?^ quibuspa:! tis,addisdracontq vnciasdnas.Aquainquafœnogrx- J^X/ÆÂ^^rfi cum codû fuerit, fuperfundis] potionemq; facias quç ijgi,„tgr contri per cornu pofllteffluere: quam etiamtuffientibus vel tis.addes dra* Vulfisaut ruptis animalibus per triduum dabis.Sequês ganti’vnc.tji^r temedium in aridum morbum : ® Inter nares iumenti aquainquafe ‘'Icalpellofecabis, amp;nbsp;aquam frigidam “= per fiftulam la- ^^f^p^^^^j^’^r^ tameiusorifuppones,naresq/ipfius aillducdicbus plu peifundats, timismergcs,vtfpiritumdiftabelcatin aqua.Porionem tintas Quoq; ei quotidie dabis huiufmodi : Succum ptifanæ ^fagittella cum^feuocaprino decodum,fextarium vnum,fulphur ^fitulalatiori vmö, thus quoq; mafculum æquis ponderibus deteris ^ i^^ stq;commiices:ex eococlearea finguladiebus fingu-liscum pfifana*permixtadefundisad cornu.Cum au- *■ tem cœpcrit elle validior, de ceruice fangumem detra- pefco,nu fies,additoq; aceto animal perfricabis.

Cura?nc!rlgt;iJfibtegt;'eufaKet. Cap. XIL ’^lt;^«i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, lint er

SVbtercutaneusmorbus,’'cum humorpeftifer’intra corium amp;nbsp;vifcera “ corameat,hac ratione curandus eft: quot;nbsp;Fiftulam ei facies vel cauterium,inter armos c- in (fug'

ius amp;nbsp;ventrem loco confueto ° ad menfuram incifacu- P^r fitlunarit te,die fereno,^ amp;nbsp;fifpacium eft,lunaminuente,indis vt i»cifio: mos eft,per quam omnis‘1 è vifceribus humor educitur, .

coloris aurci vel crocei,’'languoristabe corruptus.Quç s n”nbmtlabo ff minus traxerit,radicemherbætytimali‘eodemuul- raret nereinferesfeptemdiebus,quçrefiduumviruseducat. ^impone • b 2

-ocr page 20-

P/famp;^atiud IJ! A RTFS FErERfNARrAE

Jiculam vnain ’^^ aliud rcmediö.RadicuIam qua quida confiliginS bellebori nigri voc5t,quida pulmonaceam , quamulomcdicifrequen perforata caria ter amp;nbsp;bubuici vtuntur ,in peélorc animalis hacægritu-inJereMu^eibi jj^g laborantis catenusponcs, vt acutocuprino circi-ptiMnebk^ ^^^ locum.Poftcacorioperforato radiculaminrerferis, uf^cutiiJtgna qnæ ibidem fpontctam diu perm3nebir,quoufq5 cutis tadecidatmpu quatenus cuprino fignatajn putredinem fit verra,amp;à tredineverß. toto Corpore ad ilium locû humor trahatur,amp;pcrvul-«^ or^quot;r^^ ”^^ emirtaturd *'Hinc potionëMiapenten luperiusdefi kThumora^ oquot;^’^^’ ^^‘”' veterioptimo,per triduö,vcl,fi neceifi trahituramp;per taserit,p dies plurimos dabis. Apiii quoq; viride,5^bac •pulntti ctnitib cas lauri,vel Lfo/ta^ ifiçrcs fi nö inucnirëtur,[^rff«]lau ri amp;nbsp;cucumeris fyluarici‘’folia,pcr partes minutiflimas concïdes,hordeoq;mifccbis,'vf animal ficutè potione diapcnton,itaexcibofenriatmedicinamj Huictame aquam tepidam cum farina hordeacea vel triticca date te conucnir,amp;inloco tepidoftabuIare.Nam frigus^fia mprisaugmentum dl,amp;reumatis. Cibum quoq^ma gis ficcu quam viridê in hac paifione debet accipere,amp; pentebropotu. exerceriveheméter,Vtfudorcficcctur humorinfeftus^ (.bunire^tû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cara werbt ar/tcu/ani’ Caf. X/ZP^

tur.

i^Huk

^^u^Vocatu)' diapente

*1 radiiem

* i^anbMli lan guida pro fi ba dabts :Jtcnt potione7n dia^

get. À Rticularis morbus his declaraturfignis; Claude epedibmdia cabitgalternispcdibusmodoprioribus,modopo uerftit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^flcrioribus,amp;quafi tumor eidem in articuliscir-

hcuiadijcies cacoronas, uclcertèin genibus apparebit.propterea Cretam cimo^ quódpcftilentia morbi corruptus ünguis,neruosamp; ve leam,acetifea nas implet,amp; lædif atq;débilitât. Huiefanguinempri-xtary tßltem ^5 jg ceruice,hoc eft, de matricalivena dctrahes;quë itb.Vnatn Ctmt

ni tritiveHib. 3cetoacerrimopermü(tum,perrotum animalis corpus j.refn^ liqua induces,ita,vtillaloca,quæ vexata funr, diligentiusvn-tie uel^ck lk gas.quia creditur languis cmilTus è corpore,amp;corpori pt(ß lib. j.ß rurfus efi aceto impofitus,vitia morbofa ficcare.Quod ticomunkini^. ß ygj j„ genibus, vel articulis fe morbus oftenderit, de g um,irc. eifdem locis fanguinem detrahes/cui adnciesccetarn cimolianii

-ocr page 21-

rE G E rr r l rs e r

®inioliam,id efl,albain,vrticçlibram,tres fextarios ace-djcimini tritilibram,refinæfrixælibrani,picis liquids Ubcam,fails communis pugillum ,lftcrcus bubulinum gt;^ecens quantum creditur pofle fufficerc:cx hoe vbicun ^ue tumor apparuerit diligenter fæpius ^illinies. De pa a l^,f^•,ff latofpecialiterßxnguinem detrahes,necôtagio caput occupée • Ab armis quoq;’’ deplendüeft.fi •= in priorib. ^ßingursdetia pedibus claudicatio apparuerit.Vel certèdecoxis aufe hendMeit. rendus eft languis ft à pofteriorib. cœperit claudicare. ‘^‘^e Öabis quoque ei potionem aduerfus omnes morbos ptobatiflimä: Centauream,abfinthium,peucedanum, ''fevpillum,fagapinum ] betonicam,faxifragam,arifto- ■^■”‘’ '’ ^^ iogianirotundam : hæc omnia æquis ponderibus tonde diligenter amp;' cernes:ri febrit animal,cum aquaTi vc ecribra ró non febrit, cum vino optimo dabis, vt fmgulis die-Ïgt;us per fextarium vini vel aquæ tepidæ codi prædidi ßiedicaminis ffingula maiora cochlearia plena amp;nbsp;eu- f w« cochlea;: niulata commifeeas ] amp;nbsp;per fauces ^ digéras, vt amari- riwn maim tudinem morbi, herbarum amaritudo compugnans^^‘fquot;‘^-point expeUere..

Cura morbi farciminoß. Cap. XIIII. FArciminofus autem morbus à fimilitudine farci-minis appellatus eft : quia velut per fiftulasquaf-dana inter cutem amp;nbsp;carnem corruptus humor ema nat,amp; pertotum corpus coUedioncs plurimas facit,amp; îlns velut minuentibus aliæ rurfum nafcuntur. *‘Scd i^Hac paffiolicetcontagiofa fit,facilius tarnen inter princi-pia curabitur : quia ‘ interna eorum adhue fanafunt, ‘ intfriora fed corruptus humor ex morbo inter cutem amp;nbsp;carnem verfatur.Huic tarnen’^ in initio tantummodo,an- ^ etiainmitit tequam incipiatmareefeere, aut in finc,cumlam bene ante^iuan fuerit rcparatum,detrahenduseftfanguis.Nam in media gaftione ft flebotomia vti volueris, ægrotum ani-

-ocr page 22-

r^ t^yfRTlS rETERlNARlAE

’ oportet

hUbrli cadpanacii

mal nequaquam curabis. Sed collediones quafcunq; fcceris,inuri redis cautcrijs cÓuenit.-amp; vt cfficacius pro fint, cuprinis cautcrijs eft vtendum:quæ vuluerapicc liquida,admixto oleo amp;nbsp;melle curantur. Potiones ca-tharticas, vel nimis amaras ^ debet acciperc. id eft dia-penten cum vino,ficut fuperius didum eft,quç ad om-niagencramorborüanimali'um efficaciterprodeflecó fueuir. Præterca radices ebulilib.j.infundispertriduü *• fextarijs tribus vini optimi, Poft fcmiunciä optimia-loes, centaureæ vnciam jf opopanacis vncia j.diligen-tiftimè teres,amp; de illo vino,in quo ebuli radices infufe fuerint,fextarium j.mittes,amp;tepidumper cornu dabis. Quam menfura triduo cuftodire te conuenit,vt etiam perventrë huiufmodi catharticis potionib.digeratur humor infeftus.Quê exercere in curfu,quoufq5 ad plenum fudorë veniat, fæpius conucnit:amp; curatü obferua tione praedida, in pafcua mittes,vt diu noduq; æftiuo tëpore fub diuo amp;nbsp;libero aëre pafcatur, quatenus amp;nbsp;va rietate herbarum obledatus, amp;nbsp;Solis calore ficcatus, rurfusq; nodis aura amp;nbsp;rore contadus, faciliusdigerat morbum.

Cura morbijubren^lif. Cap. XE.

lt;• p.C.no habet

cly Mieris inr ie^tiotie

SVbrcnalis morbus,vt periculis plenus eft,ita ad in-telhgendü apertiflimus inuenitur.Na renes iumen ti occupât atqj difloluit. Propter quod animal in primis partib. alacre, pofterioratwxltrahere cöfucuir. Huic hac ratione fuccurratur:Dc vtroq;** latere,vel de] femore incifis cöpetenti loco venis, copiofus fanguis emittatur,qui acri accto permixtus, per omne corpus, amp;nbsp;prçcipuè fuper renes animalis inducitur.Potionêno tiffima diapenten ad cornu per os debet frequenter ac-cipere.Sed amp;nbsp;per anum calidifsimis fpeciebus 'clyfterij ingeftione curandum eft. aloes vncia j. pyretri vncia j. euphor^

-ocr page 23-

rEGEni LIBER r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

cuphorbij vncia femis,pulegtj bene triti vncia j.bacca-tumlauri vncia j.caftortj femiuncia,feininis finapis vn cias in.falis triti heminani:hæc omnia diligenter eötü-ft in tres diuidcs partes,amp; diebus fingulis cum aqua,in qua furfures tritici decodi fuerint, tepida, ficut curæ ^xigit ratio, quafi fingulosfemifextarios [per] clyftcre ^ tn. f^nShx-perinteftinu animalis infundis.vtcalefadis-intrinfe- het Cus renibus, refolutus humor poffit per ventrem cum *’ lt;« ftercore emitti. Prætercalumbi ipfiusolcolaurino vino calido permixto cöfricandi funt vehementer amp;nbsp;fç- ‘^ er forts pe,vt‘^deforis amp;nbsp;intrinfecùs ‘‘acerbilTima paffiopoint ^ lt;icerrima ' euinci. Cauteria quoqj renibus imponuntur,vt vis '‘^'*^^^^ morbi ignis ardore ficcetur.Danda quoq; eft potio ^o- /^ ‘’^‘’ I^‘’ fto fpecierum decofta, cuius in articular! morbo feci- g“^ quot;^ luusmentionê,® quia in omnibus elRcaciter prodeft. ^”*

CuramorbiEle/^ha^tioßs. Cap. XTL

^difereth} ELephantiofis morbi ’’caufa fuperius eft indicata, cui talis eft adhibenda medicina,vt nÓ extrinleciis vredincm vel vulnufcula ipfius curare tentemus.

Nam morbus ’refugiet intus, amp;nbsp;penetrabit[/»]vifcera, iréfugions in' 2c periculu gignet. Sed primum de matrice tollendus trinfecut eft ftnguis,amp; acri aceto cömifeendus:ac toto inducen* dus eft corpori. Poftea de palato, amp;nbsp;fi vires ’^ permife- ^pdtiuntur tint,de cçteris locis quæmorbus infcftat,pro modo'amp; ’v.C.nohabet têpore ]minuëdus eft fanguis,amp; cü aceto rurfum impo nendus. Pulli auté à matre dcpulfi,amp; ad ftabula religa-ti,præcipuè folent huncmorbüjncurrere:'quot; quiadigc- ’^^^f-f^onha ftio cibi,qua in pafcuisvtebatur]primas quot;exercitationis „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . aufertur[iW(?(!/«if]amp; nondn ad refidendü robufti,ad prç- ^’^^'^‘* ^^^^ ftpiaftarecogutur. Elephatiofimorbo,amp;omnib.mal- © nbsp;nbsp;-

lei palhonib.non folu diapetc,cumsquot;expenmetis indu p j^ fnonhn' bitatç funt vires,Pamp; fine quoMulomedicus mutiP eft] f^^t led hçc quoq; potio prgparadaatqj fcruada:Mirrg‘’tri- q troglits

-ocr page 24-

iß KURTIS FE TER IN'JR r^E

^Jerapini b peucedent cjlannef

* mixtint

«ex

^ Af-s-nehabep

gonitis libram j.thuris mafciiliJibram vnam,corrjmay punicifeJibram, piperis vnciaj.croci vnciasfex,acacia rufæfclibram, abfinrhq pontici felibra, ferpilli libram vnam,betonicæ libram mam, cenfaureç libram vnam, ’ fagapini vncias tres, faxifragæ vncias (ex,’’ tenfedoni vncias fex: hæc omnia tufa amp;nbsp;bene cribrata cum nielle optimo decoques,amp;in vafe vitreo vel ‘^ ftagncorecon dira feruabismam per vetuftarem magis valer. Ex quo medicamenro fingula cochlearia cumulata fingulis a-nimalibusmorbidis cum fexrarioaquæcalidæ,amp; tri« bus vocijsolcioptimi ‘'permixta per triduumdabis. Vbi proficerecceperint/cum vinooptimoamp;oleoda-bisflicut d^dum iam eftJcochlearia fingula continnis diebus.Ex quapotione nó minus quant diapenre quo* Jibetmorbo correpraanimalialiberanrur. ^PuIJira' men beneficio sctatis euaduntfacilius .• fa:pc incurati monunrur.]

Cau/èc^^ura^efferales »tot èi maffee. Ca/t, XP'm

EA qua: ad morbi mallei execrabihs curarionem pertinebant,abundanter confiât expofitajed tanta vis ipfius morbi eft, vt nihilexpcdiatomitti.

Namgregum in pafeuis funeftusinrerirus,anima!iiim

s meritie

** Et propter hoc femper ra pellenda funt ab alipilla.

* altitudine

quoque in ftabulis mortesinnumeræ ex ipfius conta-gione prouen]unr,amp; ab imperirisvel negligentibus curam autdiuinæiracundiæ imputarur aut sfato. De-nique ficut fupra declaratum eft, ab vno animaliioci* pitipfa pernicies, amp;nbsp;feftinanterad cærerorum tranfit exitium.*’Proptcrcafemperfuntfcparanda] in quibus fufpitio tautæpeftis'cœperitapparcre,vfqueeô,vtet-iam corporamortuorum animalium,quæabillomof bointerempra fuerint , exportanda fint ad ealoca,pet quæaliorumanimalium tranfitus non fir, amp;’profunde obruenda fub terra.Nam amp;nbsp;viuorum,quæcorrupta fuerint

-ocr page 25-

re GET TT LIS ER E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

ruennt,amp; mortuorum fœtididimo o dore,fa na primo iumenra corrumpuntufac pereunt. Cuius morbi cau-fas plurimi Mulomedicinsauthores redderetentauc-runuafferentes cxnimia ladimdinc enrfus’vel faitus] 1^^ nonhu-viólêtcr cxorti,aut ex calorc æftans,vel frigiditate hye- j^j tnis, aut fi volentes emittere lotium,non finantur,vel fi hordeumfudantcsacccperint,amp;fi poftcurfum cali-di biberint, [ vel harder eorruptum acee/fennt ] *’amp; fi plC' b ^^j.nonhx-navefica] vel poft potu cogantur ad curfum,aut fœnû i^t coniederint.hordeumq; '=corrupcum.Ex his vel huiuf- ‘^finlmdtum. niodicaufis malleus morbus conlucuirgcncrari, Vi-tanda quidê funt ifta omnia, nam ex his periculofæ æ-gritudines iumëtis fæpe proueniunt.Malleus aüt morbus ex aëris corruptione prçcipuè defcendit.Nam Au-ftroamp; Africo vento flantibus, interpofitis annorü fpa-c*js, recurfu(vt aflerunt) ‘'cataftematis,ficut certo tem ^^cofrun-pore hommes peftilentia corrupuntur.fic animalia ille P'^'**' ^ër corrupit amp;nbsp;perimit.Vnde probatiflime amp;nbsp;plures ne ‘^effariac funt potiones, qua: aduerfum tanta vim præ-^^are ualeant falutis auxiliü.Quarum parte iam pagina ’“Öprehendimus,parts ex omnibus authorib. coileftas 'cöfequent^radiunxinius.Rëmediu perficiens ^ad om e^g^pf^f^f^ nes generales morbos-Semë cucurbits ægyptiaeæ.i. co f ggnenUter loquintidë quantum acerabulü capict,frangis amp;nbsp;cote- adomnes mor ns,addita vini optimi hemina vna,quod diligëri agita- 80s honcpermixtSlinteolocolabis ,amp;per dextraiumenti narë infundes,vt peruenire poflit ad vifeera.Quæ com pofitio addyfenteriam plurimû prodeft. ^ Aliaquoq; STertü Vilior,fednö minus apta curatio eft: Radices cucume-hs fyluatici virides côtundcs,amp; in aqua node vna ma-eerabis,deindefublaras côtundes amp;nbsp;col a bis,ex quo fuc eotriacochlearia cû nitro triro pcrmixta,cû vino, fia-3nimalfinefcbre fucrit, tcpefado,quotidie faucib.in-§eres,ita vt fepte diebus côtinuis curare no definas-Ni-

-ocr page 26-

»8 i^RTlS r ET E RI l^ A RI AS trum quoq; bene tritü, amp;nbsp;cucumcris fyluatici radices^ minutatim concifas,addita hemina vini tcpidi,in hor* den bene purgatum animali languëti ad pabulu infun ’ medicâmèto das,vtnon(ôlùmpotum,verùin etia pabulum’medi-^ proficiat nbsp;nbsp;camentum tcpcratum’’faciat adfalurë.Itcmaliud.Ra* dicë ebuli,amp;radicem yrtieçacquis ponderib.minutim incilas, amp;nbsp;infufas in liquaminc optiino maccrabis,co-labisq; per lintcû:cx quo menfura vnius oui tepefadu immittes per nares animalis triduo*^ digérés. Confequcnter'’ita çtiî h£cfdc faduruSjVt iumentû quod morbum patitur,hordcuni radiLcapijet cü'apioamp;cucumerefyluatico] minutatim incifo/eni rucumms p^j. accipiat,cötufumq; ipfum agrcftëcucumcrem/amp; (uma^ult;t jjqqçfu^Qejjteradmixtû,biberecogatur. Laudature-

».M!.nonha tiaii^hx-cpotio:Herbxfauin3£libraj.8trixaginisvncias

bet '^'myrrb£

tres] centaureæ vnc. q. ariftologix vnc.iiq. baccaruni lauri vnc.iiij. ’'murrae vnc.iiij.omniacontundes amp;cer ncs,amp;in puluerc minutiflimum rédigés, amp;nbsp;cùm nccet fcfucrit cochleariü magnumplenfi cum fextarioj.vini tepcfadofaucibus’tedeantis infundes. Hæcquoq^

‘■tediantis

aduerfusomnes morbos medicina fuccurrit,lïquatigt;-

nus vires panunturUnterpofitis diebus,^cû præferiptis .Ms.non 174 minutionis obfcruatqs ] primo de ceruice, poft de pa-^^^ lato,amp;inquibufcunq;Jocisfe*humor‘oftendit]vtfi ^oäen^rit *^ ^^^^^ ^^ capitc,ö in primis partib.de armis,fi in pofte rioribus de coxis fanguis eft auferendus, amp;nbsp;cum aceto mifccndus,ex quo animal perfricetur. Cui haceper triduüm potio dabitur. Pannaces radicü vnc.iij.yringq ra i nonha dices ponderistanti(®yringionautê herbatneboreftgt; ^fi quxinlittorevicinamarinis fluâibus nafcitur,cardo fylueftripene fimilis, flore galbineo,cuius eruendefuni radices,nam lögius penetrate diedtur j feniculiquoqj femims vnc. iij. aloes quot;vnc.vnafcmislcötufa de cribra-^y\is.nonhd tresparïiculasdmidcntur,amp; cu fraai amp;nbsp;molm tn 1,-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticifannæ L/^Z^^/zzM] fexrariQ‘’candctiaquarRilc.ean-

t.ur]'amp;

-ocr page 27-

rEGErrr Er e’er t. ’ igt;

ûiT] amp;nbsp;ad cornu per fauces triduo ^animali infundan- ^A^ottim^S turjPclagoniusaduerfus omncs morboscfficacifl'imO.

puluerS credit effe.fi pullSciconiæ nondü adliuc ftan-tcm,fèdiam plumas habentéviuum in.'^cacabii mittas, '’ flilikvAt amp;'gipfes,peruftumq; vaporefurni,in pulucrë redigas, “^ Etcumargit amp;tritum vitreo vafeeuftodias] grande^cumulatumq; ^‘^ obturatmn tochleariü cum vini fextario animalis faucibus infun- ^’^J'^™^quot;^”^^t das,donecrccipiatfanitatë.Chiron‘‘verb Centaurus] ‘^• ftæter alias copoiitioncs quæ iamrelatæfant,auerit fj-i^^^ iff ! catulû kdanteni viuû in'aqua feruenti miffum ac de- iiiUreocuitodi. filatum ita decoqui vt offafeparetur à carnequibus di Gnnie.a'c. ligenter ablatis, eius caro cü aqua in qua décoda fue- ^^Ms.nanha fit liquamine optimo, vino vetcriamp;oleo amp;pipcrecu bet melle côdita,vfq;adffextariûdebere(cruari,acfingulis ‘' aqu^m fer^

animalibus binas s cotylas tepefadas,donee ad fanita- ^^n^em tem perueniant,diebus fingulis dari debere per fauces, ßxßxtdrioi Caput quoq ; hædinu,omnesq; pedes dcpilatos *’ad cal dariumcadërationc,quacatulum,excoqui,ablatisq; ^^ ^ offibus códiri,amp;biniscotylis per diem in potioneper ij’^ cornu fæpius datis,animal morbidû liberari. De gallo quoq; gallinaccoalbo,eadëquçdccatulo’^obferuâda ^,M.s.nonhii demôftrat.] Radicemquoq;hcrhçtitymalidccodam bet cûvino dulçidaremorbidisanimalib.fuadet.Eiquoq- atro

gCOtulM

•^ inaquaciU-

animali, quod profluuio *attico, cœperit laborare, P tavtviridis ci velpallidus pernares humor erumpat, ”^vetevi exiotiohumano 'quot; autarietinoduascotylascûquot; vino, quot;nbsp;'^m ey^ths amp;cyathooleirofacei putatcffemifcëdas] amp;nbsp;per nares, ^ °^‘^lt;gt; ^^flt;^^ quæhumorëfuneftumegerunt,°digcrendas. p Quam quot;’‘/^^ curationem amp;nbsp;pulmonifanitatera, amp;nbsp;naribus ficcita-tem præftare confirmât.

° infundenddi P Q«a curd-tione

PoM^ffKiuer/ärifiphyßca. C^p. xmE quot;^pr^üdn

PRo phyficoautëamp;anniucrfarioremediotradidit '^ benctritum vlpicum quot;■ beticum,vel allium mains,quod qui- •

-ocr page 28-

ft


t^RTl^ i'ErERrN'JR/ÂE


dam galiicü voc3nt,capifcllafingula cu lingulis femi* ^ferapini uncijs ’ fagapini,amp; iinguiis cyathisolei optimi diligen* j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tertrirajingulis aquæ heminis oporrcremiicerj,amp; he-

Icptinnnnzx minas lingulas per caput animaliû dariodauoKalen-das Iulias,hoc eft in initio canienJariu dierum,‘’fcpti-nibuifemtata ^■‘O oclcxto;quoracto, trimspotionibus ftagnata,vt (vtdititur) dicuntur,3nimaliaarmencina vel domitaintegroan-^M.s-nonha- no’’amorbointadafcruari.

brt

Cem/zeJi/ro/ujfemeK^erumcüff/fa ma/Zeu. Caf, X fX.

‘‘mnltie

M.S- non ha

bet P ip/de ’prenant

4 Dduerfus morbö mallcum,cuius ‘diuerfæfunt Za fpccics, quæin potionibus tam perosguanares ''digcrcdis, vel cJyftcrc,?quæqj incauterifs velfle botomo facienda funt dcclaratö cit,fed ** reftat alia nó

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus ncceßdriacfficaciorq5curario,qua:‘fuffimcntogt; ftimigiorum rQ generen: odore preftaturÓNa eum ipü tabes ex cor-mdorc pra^a fupn aëris foetore nafc3turgt;amp; *vfqj inpulmoncamp;vif-^^7nMtmofiem *‘^'^^ penctrando defcëdat,non minus auftentate odo-f^ ris,quam porionü amaritudine confucuit cxpelli. Pro ^quem numeroitaq^animaliu ehges locum humilêex omni quot;'M..s.nonha- partedaufumjn'quoinduceamp;animaliaiamægrotâtia bet quçcararedeüderâs-.vd adhac fânâ‘quot;amp; feparatim qnx quot;nbsp;aRium nbsp;nbsp;nbsp;non vismorbi contagioneperfundiJOriganu quot;afjunij

^Ms-nonha. mcnta,a/paltum, pcuccdanö,,°caft'orcum5amp;opopana-lgt;ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccm,«quis ponderib. permifceasjamp; exindequanta tri-

bus digiris eleuare poteris in carbones vinos mittas, a-nimaliumqjosamp;caputfuperfumu fenebis,,vtaufteri-f deefiinM. f. ^s odoris per OS amp;nbsp;nares intrinfecus ingreâa, omnia anttnah nbsp;nbsp;compleat, Scad pulmonem vfqj ^penctrando ]pcrae-

, niatjScpi-xAct^animaUbasmedicinam.

'M,ft non naf het nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^/tacpmifoyt/fif 'i/e^fmev/rer’^^af /tfJ7raffa!aa»fw4//'/f,

^ie£C^faJ(-i»uf»ttgt;//it.J Ca/^. XX.

£St Scalia copoCitio fuffimentoru ad morbos pro-hibendoSt^fumptuoCiorquidCffcdputatur vribor.

Sulphnn^

-ocr page 29-

rEG E m L!S. l.


21


Sulphuris viui^librastj.bituminisiudaicilibj.opopa- ^hb-j. nacis vncias vj .achanti vnciasfex, galbani amp;nbsp;caftorei, yrcoscrudi ana vncias vj. falls armoniaci vncias ij. lalis cappadocis vncias in.cornuceruini,lapidis gagatisma fculi,lapidis gagatisfoeminae, ana vncias iij.lapidis ema-titis,lapidis lideritis, lapidis argcritis ana vnciaj. equu-leos,ideftcaballioncs marinos numero feptem,caudas marinas, vngues marinos ananumcro fcptê,yuæ marins? vnctas tres,medulla: ceruinç, cedrei, picis bquidç a-na pondera tria,ofla fepie numero vq.auri femiunciam, balluca filiquam : hac vniucrfa cÖmixtaatq? fuccenfa, odorefiio morbis tam hominum quam animalium re-fiftunt,amp; damonesfugant, grandines prohibere,amp; aë^ rem defecare dicuntut. Sed fi memoratos lapides aut inuenire nequiueris, aut enormitate pretij ab emptio-aeceflaueris,reliqua efficaciter profunt.

De rafioneßehotümi. Cap. XXL

MEdicina ^omnis animaliu, vel fi veru ‘^ quarimus, ^communk etiam hominum, quot;’ nifi rationem curationis ante '^lt;iu£ramut cognouerit atq; pradixerit' lan^uentibus pericu '^fi

Jum ,f errabit frequenter. Expofita enim curandi ratio, '^'lt;«g«r«^» amp;cum gcnerecongrucns paffioniSji’indubitantcr pra^ MS.nonh'i-ftatauxilium. Ideoói pluribus membris ac morbis ge- /\ nbsp;nbsp;,

nerale remedium“diugenter oportet cxponi,quod pre-cipue in fanguinis detraflione cÖfiftit, fi rationabiliter nbsp;nbsp;nbsp;*

pro tempore amp;nbsp;viribus animaliu,amp; ’ pro aquitatcpcrfe ipro attite ftimulomediciadhibeaturinduftria.Qiii fiignarusfuc rithuius rationis, non folum per detradionem fanguinis non curabit, vcriim etiam. periculum iumentis frc-qucntilfime generabit.Namcum vita virtusq; animan tium confiftatm fangiiinc,rurfus tempeftiuè detradus fanguis corpori praftarc adfolet faniratem.Cuius rei ta lis redditur ratio. Sanguis enim ciborum''humorumq; Merft

-ocr page 30-

CURTIS rsrERRNJRrAS

indigeftionc corruptus, per mebra difeurrir, amp;languo-rem doloreq; aut vniner/b corpori,autcertis quibufdä partibus confueuitinferre.Nam per conftridione ncr-^mJign^tia- uorum,vcnarumq; tenfionem,inflatio/indigcftioq;gc Hcsj; générait ncraturquT renfurafetifa dixerimjeoporis aliterlaxa tar. ri,nifi per detradionem fanguinis nonpoteft.Vnicuni viaqu£ mor cnim compendifi atq; remedium eü,la^] corruption^ ills quenocef,amp; quafi^’infefta tabcægritudinëvelpert '^viuofam^ar- ^^jq gignif,cu fanguinisipfius*^vitioûpartederrahere.

'^adhibenäa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^u£ e//7r^efffra'^ai^^/^ea/urf/t/â»^u7/^^ efe/ra-

^Pdaeuùple- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i77egt;/fe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C4/i. XJ7/f.

^corrupto y Y^nc pîænq; verts teporcquotannis deceruiceiü' «M.S-aoa ha- 1—1 mentis (ânguinc demere, amp;nbsp;Cicia herbam mittete bet -^ ^neeeßarium putant,nevctcri^corruptoq;,languis ‘'debilitate va- nouns admixtus ? natura coaJe/cens '’debilitate valitu-Ictudinisvel dinis'uc] periculu faciat. Veteres aute,prudentioresqi f.'^.^^^^''‘^^ authores abiq; neccifitate dcplcri animalia vetuerunt: ‘eam‘‘’'i' rb ^^^®'’^‘^^'^''^®‘'’'''^‘^^^^'^^ temporciliqiiofiäanoa auamm^^r^ ^“^^'^ 'f^^“'”'^^“'’^corpusmorbum ac valetudinégcne f^^ . ” ret.Redius^ergo eft minorisæratisanimalibusamp;bene quot;'venoi gt;nbsp;Valcntibus ex'mftlaparte corporis ftinguinem detrahi quot;qua depleda tihCq^p^lutotdcqnoäfüdac^amminotibus^qu^mmi °liruenda nbsp;nbsp;nbsp;turis detrahendus eft humor,vt caput,oculi, cerebtu^i

^'pauciohbuf rclcuentur.Maturis vero animalibus nomcomodacA ‘^ieiumuquie- pplfarc “ uenâ cum mittuntur in pa/cua.llla tamein0-

^lt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmbus,qui quot;nbsp;deplcndi Cunt.^coCcruanda ehcoCuctudo,

vt pridie quam vena puh'etur,Cub(ientcaturlcuioribaf quot;ftrmgefquod sePpardoribus cibis, vtper^diaüéma cöpoRto corpore ' teneaturab ^^’f’”®^ turbatoperindigcttionê.lnToloautetnxqaah aliquo vt vena poßitclariut emmere

hatacs mmeutum, Ceruiecmq; HUusloro^ciDges, quo ttriäias fuperfcapulas ‘ tangatur, vtvenapoditabali-quo elarius intucrij Tunc quot;nbsp;fpongia cum aqua venant iplam liuabis,ôcrçpe deterges,vt aitius cmincat.Poliicc

quot;axungia


quoqi


-ocr page 31-

rEGETirLfBERr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2j

«îuoqjfiniftræmaaus intenus déprimés, vtnon’ludar, ^cédai, er fedtumidior atqUnflatior vena reddatur? Confequen ^i^S-nonha-ter iuxta præceptum artis,vel animalis ipfius poli none, ^J^ ûgittâ dari calibis exiges cotibus bene acutatamJ'Ob- ^^‘‘^^'i'*°^’. feruabis quoq; nealtius imprimas manü,amp; gulam atq; 'quot;^^^^ gurgulionem rumpas amp;nbsp;arteriam præcidasj Hocemm g„i^^(^. [fiHum'i vitæ cofueuit inferre periculû.Pereufla [^«^’^l gione: ƒ nun. Vena,fœnû vel farraginê [,'viridë'] ad edëdQ apponas ani pM,atq; arte. inali,quatinus agitationc maxillarû per vena melius e- riarn pr^ädai tSpat fanguinisimpetus.Cu autnigervelcorruptus hu ‘‘^gre^atefi^, ntor‘'egcretur,vel cœperit manare'purior,ftatimiumc- dr til tolles àcibOjamp;impofitafiftulavenæfplagâaftringes. ^rubicuntLar Inplaga veropitaciu® im ponas,vt diligentius claudat,li ^dpunor eet quidam vtantur’’amp; creta. Deinde'in tenebrofo loco ƒ “^'’“* amp;calidoftatuesiumentü,amp;farragincm fitempus eft, hj°”^g;. velfœnum moUiffimum dabis feptem diebus ac nocli i^eeß^in bus.Aquam etiam ofFeres,vt fi volucrit bibat. Scd triti-cea farrago hordcaceçprçfertur:quç fi defucrit,hordca ceam dabis.Memento etiam quod camelior fit,quæ vi cinior’^marinisfluólibusfuerit.’Propterquod ventrem ^maritimis faciliusfoluit,'quot;humoremqjdcducit.Pulfata'’ctiâ quo- ^quia cunq; loco vena,” omnem fanguinem diligenter fexei- '^ humoren; pics,amp;aceto oleoq; permiftü, vel alijs medicaminibus ^^^lt;^^^ quç ratio depofcit,animalis ipfius corpus perunges,prç J^ £ipueqjillumlocü,exquodetraftuseftfanguis,amp;qui ^^°^“”^ -effe putatur in caufxConfiât enim,natural! quadam ra “^^ ^ tione’iatq; beneficio f'ut quidam aiuntj ipfum fangui- qj^y.s.„oa ncin,cüfuperfufus efi langucmibus membris præfiare

medicina,vitiumq; ficcare.Quamcurationis'^foUectu rfaicnnitaten non oportet omitti. ’Prætereainterpofiiis diebus pofi « inferej flebotomü animalia'producuntur ad folem,amp;fanguis ^perdneun ur dctrahitur“eis de palato,Dcfpumantuc’'eria tertio gra- '^etiasn duadétib.caniniSjquosoportet fufpendialtius^pptcr ^atitem fanginnis fivuü, ita v t ca dic^moUifiimis cibarijs utatur v moUil m

-ocr page 32-

24 ÂRTIS PETERINARIAE

quot;^»t' ^Sc furfure. Sequentibus autem diebus non exintegro ^duMlibrMac hordeum confequantur, fed ’’a vilibus incipiant,amp; ad cipiani: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confucrudinem ‘^pcr'fingalorö dicrum augmenta per-'^fingulii die- ueniant. Con/èquenter tepido dieducantur ad mare bus augendo yel fluuium,diligenterq;^ loti tergantur.Vino quoq; amp;nbsp;^°^‘^ olcoin folcperungcndifunt diligenter,amp;confricandi, vt corpora eorum calcfada aut rcpelJanf,aut perferanr

*perlhidlionis *pcrfricationis iniuriam.Quibus perfedi/equi nobiles ^qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tune dcmumadlabores curfusq;itinerisreuocentur.

CaJ^rafa a^ima/ia /fis» e/efk^e/a. Ca/gt;. XX1/1.

^decet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Cicndum?eft prxterea, caftrata animalianunquani ^ oportere depleri.Caufa’*hæc eft, quia iam partem vi ^herb£fß,qu4 ^numcum teftibus'amiferint,amp;fi depleta fuerinbve ‘amijerunt vehementius eneruantur.Hinc ed enim quód afinis nö detrahendus cft fanguis/quianaturaJiter minus habçnt fanguinisjgraciliorcsq; ibrtirifuntvenas.

x/s^f^n^/ûm/àcfe^/esK^ns/e/)/ex^0S Caf. XX/did.

ADmiffarios etiam equos fiebotomare non cRo^ pus;partem enim virium amp;fanguinis in coitu’^na tura digcrit.Si tamë ab admi/ruracefiauerinf,nifi annis omnibus herbarum tempore depJeanturJneidût incæcirafem,quiaidquodroitu digererecôfueuerant, 'r,igt;,!,tin 'dedinatinocules.

oculos eorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/f ^u/igt;Mißaji/dx/àu^,^ ex ^ud^/e^/ffe^ßä/i^ui

ßf af^re»i:/M. Caß. XXK

NVnc nequid relinquatur ambiguS,in quibuspaf-fionibus, amp;nbsp;ex quibus Jods Janguisemirti debeat -M.ü.noiinj- mdicabimus.Morbidis amp;nbsp;quibu/cuoqj fotum cor °ft pus in caaCa ett: f ücue febrientibus, '”yndeinfra dicen' btoHmdia nbsp;nbsp;dum] de matricequot; detrahendus ettfanguis.Cephalsrgi-

quot;opiofit cisaütcm°arpioüs,inlanis,cardiacis,cadacis,frencticis, biüra-

-ocr page 33-

rEGsm EIS. i. ’ yi

®biftrutitqs,‘’ficardictjs,rabiofis quoquomodoprxcipi- ^dyfenteneïs, turdc'^auriculis fanguinêdemcrc. Veruntame melius ^fideratii eftde temporibus,quæin dex tra aefiniftra funt parte, '^venu auricu-detrahatur, id eft, fub cauatura temporü tribus digiris •b oculo intcrpofitis inferius vena perquiritur, amp;nbsp;ex v- /‘’quot;‘quot; traq;emittiturfanguïs.Eis veroquibusfufFufiocontin {^^^ '‘‘^^ git oculorum,vel estera vitia qusoculisnocent,infc-riores^vens fub oculis'pofits,qus defcenduntTubau* i^cidito gulis oculorum inferioribus, quatuor digitisinferius h|,fr^ quam oculifunt,sinciduntur.lt;^iibus''quidem faftidiii ^fn.f.nohidet inhzretjvel artcriarum vel faucium tumor, vel præ- ^eroarmi in grauatio capitis, de palato auferëdus cft fanguis/Quib. cauffafunt aöt pulmo eft in caufa vel lecur, vel estera qus his vici ’ ^ erttidi de na funt membris ,de péroré minuendus eft.] ex vcnis lgt;rdchiolKfan-quspofitsfuntindextera acfiniftra,vbibrachiola con ^^ auftrtur iunguntur,amp;flcxurafitcüarmis plicatur.Quibus’^qui- n^^j^^^^j^. dem armus eft in caufa,*de brachiolis fanguisminua- f^^^ * ' tur, qus vens pofitsfuntintcriusjvbi^centuri^ideft, o^genH^ mufculi quot;nbsp;brachiolares funt, fed digitis fupcrius° quain veentria genu,tribusvelduobns digitis inferius quàmPeenturiç. q nemedi£ Hsvensfagitta percutiantur,fed cautè‘'modeftcq; tan » qult;tven£ gantur, propter debilitatem animalis* quia hs corn- ^exempti»vel mixtsfunt ncruis. Qnibus autem articuli in caufa e- *°^t^^ crunt,vel ft atticulus/ infertus vel intortus fuerit, uel f^*^^^’^ aquatilia habuerit, vel quiduis fimile in articulis con-tigerit,de‘ fubcirro fanguis“fubtrahi debet:qusve-nx pofits funt inferius quàm articuli tribus digitis v^ ^^'^^ i“*' lub corona, quç vens cumiumma- cautcla tangends y foUidtudine funt,quia articulorü coniunds funt ncruis.® Creciaco ^cretico Mtê Vel fi bafim’mouerit.de coronis^’redis tollitur fanguis. ^pr^cifio mo~

D e ‘hu ^uibfu/àa^uù i» 'VKgulam follifur'i i^uo/noilff nbsp;nbsp;nbsp;nuerit Jànguù'^fû/Iafur. Cap. XXn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^reditts

QVibus autiumétis velfuffufionisvitio,vclpervo '^qu^vnguhtm luntatë^ cxcruciata vngula fuerit, [qus vplgo vn- togutvcldde-'‘^trujidi‘vngulamcogeredicnntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;nbsp;eer int, vel lt;ju^

-ocr page 34-

i6 quot;^RTIS rETERlNARf^S

^longo tempo guiam cogéré dicuntur] vel quibus remorata bafisMon re clMdtUdi~ gifemporis claudiginem feccrit,eiufniodicurationcfa

. nantur^Componisomnern vngulamqua^iadviuû,ad-d^■»^4£fi?zd/z'^ ^*^^54î virantû,huius fufFraginë ilbus alligata lino vehe crontnemen' æ^nter ftrmges,totumq; fimul vngiilæ in circuitufcal gu!amadviuu peflctur,amp;circiim gyrabis] vt àcorona'^vngulafubleue . aUides fiimcn tut ex parte, tune circuncilbriû ‘'inférés inter'vnguë amp;nbsp;titm^i/uffragi iôlû,amp;.cum bcne elimpidaueriSjfuflraginefÏôluis,amp; in-nem ilhc aüi uenies decaleanco venas fluere,amp;cfi fuflicicntcrScfâa-


gita.n lino ve- xcrit cruor,fale perfricabis, '’ poftea acero amp;nbsp;oleo inun^ hemmeraßrin ges,Sc linteolis munies diIigëtcr.’Sparcia calciarc cura ges.totuincpfo bis,vtpoftcgcftionë'‘humorü vngulareparetur. Huiu-d^cxdu'^lcar ^'^^^^^ ^^^^ c“'’2nunquânifi fingulis pedibus adhiberc debebis,' vt in tanto dolore animal durerac ftet. Si ante

feribis.

'^vngz^l^ “^mfeees ' *vng:ilaiu

^foU


in alio pcde fimilis eftcaufa,cumin illoquipriuscura-tus eft, firmitcr animal flare cœperif,tûceum elides, amp;


’^ vt didu eft, fimih obfcniatione curabis. Si verb in his


^emanduerit


caußs animal '' cremare voJucris,“femiflabis illud hoc. • modo/coponcs vnguJaeins ad viuû,amp;eötra venaaddi


^'poünodnm


^Spatio ^humorii ^ne •quot;/lent ■ *‘Stygmare *’femijJ'a^K ipfum Pcomponi ‘‘cxire *eurabii


taiàgittaptûdis,vtpoflitiànguis‘'acôtizarepcrfolûqtF fagittapertudcrir.SimiJiaûtmodofaJefricabiSjOleoq; Sc aceto,linteolisq/munibis, duntaxat fiagulos pedes, itavtpor,tarefepofTit. ‘ biplaneqlcmiffaninôchdût.] /^^re»a/f reffeff/urfV^e/e/axgu^ Zû/Ze^e/u^ ^, Caf.X X dVd E^‘Pittomicis,vcl quimorbofljbfenali’‘læduntur,vul hs etiatn,Sc coUcis quibus venter frequenter dolet, de cauda fanguis emittitur, licet melius putetur pto' pterthuiulimodi-caufas orras de vifeeribus deberefam


guinem roih. Quod fl de cauda^ tollere volucris,lie f2~ ^Hocmodofa- cies:Erige Screlupinrtcaudam adlambos,quatuordl^i ne qut fternif- lis a5 ^,21o yijipHos nou habet cxde caadam‘^cum tabu

y ^‘^^P^ßfophifßfbrefia/tiuivnJefanguiitolllt;itur.'’EptJligt;fUcfS’‘tciientU/ Epiäomcif, r^ßem*M-S^Mef^ea^ab(ra^4e


-ocr page 35-

rsGETir LIBER r.

laaliquanon ponderofa, quoufq; fe vena demonftret, ’amp;incaudçmediadiuifura quatuor digitisabanofagit ^inc(tud4 tapercuties vcnam,'’vt acontizetfanguis,poftdccurfio ^fi noegrdU nemfafciola colligabis. Cum autem de vifceribus emit turfanfftis tere'^volueriSjfub [/z?^«/W«f]dedextra‘'finiftrauein fin gulis femoribus eminentes venas médias fagitta per-cuties ,poft dccurfionem fanguinis cretam impones, fed cautè, propter vicinam miftura neruorü. Si lacee in gambis fucrint, aut aliquis dolor coxæ vel gambæ, fan* guis detrahatur [/«/gt;] gambis: funt enim venæ à vifceribus defeedentes per gambas interius,quas médias prœ pter vicinam mixtura neruorum® cautè'tranfuerfo fle- ‘catde botomo percuties,amp; poft dccurûonë fafeioiasligabis. hrunfuerß . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^coüigutus

DeraMnefiei at^caufer^. Cap. XXmL

ÏN animalium curis ac medicinis duplex remedium authores effevoluerunt/’Minutionem fanguinis,per ^Scilicet quam conftrilt;ftalaxantur,amp; [ef/am] Vftionemcautcrq, ^^Mmlaxa, per'quod laxata firmantur.Sed cum flebotomi ratio e- ^«f'^Wfneius üidentervideatur expofita,Cauterqquoq;,licet nouifll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

pia cura fit,’^aperienda videtur vtilitas.Nam'aduftio la- ^^^^'^^ ‘^ ^‘^'^ xataconftringit,inflataatténuât,'quot;humedata deficcar, ncdrcinomatit coagulata foluit, quot;nbsp;farcinomata prxcidit, vetercs dolo■ oÇubtrahit, er res emendat,alienatas corporis partes ex qualibet cau- pßnit. N^w be faadftatûfuumreuocat,fupernaturâcxcrefcëtia,° fub- neßeio aute^ lata,amp;aduftacrcfccrenÖ^patitur.Namcücandcnte fer rij rumpentis lo ruperis cutem, vitiü omne concoquitur atq; matu- entern caro ca ratur, amp;nbsp;beneficio ignis diflblutû, per foramina quæ fa quitur^^mit-Ûafunt] effluitcumhumore:atq;itafinatur padio tollifdolor. Poft'’ qua cicatricibus claufis,c0ftri(ftior amp;nbsp;robuftior reddit locus,aepropeinfolubilis cutis. Seien- ^v° ‘*^‘^P’^P dum’'verô cuprina cautcria plus clfcCtus ad curandu ha ^^'^i* Dereqterrea. Præterea u m capitc morbus eft,inuntur q^^gj ceruix;fi fubrenalis eft,lübls ignis adhibet. Interdû aute r^uoeß

d 2

-ocr page 36-

, nbsp;nbsp;nbsp;23 ARTIS r £ TE R//^ A R r ÂS

^adhibèturvcl punda’infiguntur,interdum ad hmilitudmêlinescan-

infiguntur ^veru ‘^palm^leßt

* extenuatiSe cauterijs Infiguntur ^fraâuruf ^moueri 'diligentiSuf compofita ^roboruftt ^caladicis

dens deducitur'quot;fcrrö,aliquando velut *= palmulæ fîunr. In hoc enim laudatur Mulomcdiciingenium,fi ita animal canterio curaueritnedeformet. ‘‘ Pro Iocis ante in quibus eft paffio, amp;nbsp;pro pellis‘'æftimatione canteriave-hementinshmprimunturantlcuius. Memoria autreti nendum eft,gquaflaturas, emota vel extortajaut cieda de locis fuis'’ vri penitus non debere.nam perpétua débilitas confequitunfed melius cft[v/]cum locisfuis re-pofita fuerint.amp;ligaruris'dihgentius cömunita,atq;ita naturæinduftriæqj bcneficio‘^conroborara, ’eolafticis vndionibus amp;malacmis,”’poftrcmum caufticis eadem

percurareadfpem perpetuefanitaris. Quodfpccialiter ”'G‘4dpoftre admonendum cft,neMuIomedici feftinätes,dumfoco mumcalaftifis curarecupiunt,animalia debilitentaut deformer, cum evident procu^ flebotomis,potionibus,vngucntis,quot; fyringis,medicami ^‘lt;quot; nibusq;diuerfis ante fit temptandacuratio,amp;/ïnihil ^M.S.nonb4- profecerint ad extremum ignis adhibetur..

^He£loco M.S De/f^cofie ^cur^/èbnuw.. Ca^.. d^X/X.^ duo diflinRa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

capitj habet, (j Væcunqj pafliones plus lumentis pcriculi PinfeC‘ quorum alte^ lt;-Cre cÔfueuerûr,amp; difficilioribus ‘'obfeuriofibusq; ru inferibitur indigent curis,has''primoamplelt;ftimurlibro,ut amp;:faci' de curis Fe lius reperiantur qua:in exordijsipüs occairêt, Sclegea hrium. Altcru tibus faftidifi non poftint adferre. ’De curis qusprima De lafiitudine funf.Febrienfibusitaq; animaUbus [^»àf»]primu cöue gu£ videturfi njf nibuenirev'Nam non amphus quàm triduo calons vim CuHincrepoffe creduntur.IntraquodCi caratanon Mctpi nen f^ç|.l^f^ mormtar. OportetisiturpaÏTionis haias Cisna tui auampri' caalasqiprçdicere,Sc'’moxmeaiciaa$ exponere-Febnes ntuin fubuent- inmentü ddeüd caputè terra aUeuarevixpotent, ent recotufenit. ocuUs apertis^labijs demiFfis, triditia turpis,Scgraui' f adferre tas totins corpori infequitur, tettienli. tumidiores Ia-^tdurioribus xias pendent,membra caloribus feraent, vena^ vehe-

meati:

runoj cottip/e- âitur *M. amp;nbsp;non b^^a ^^Utt quot;po/b^ f»^(ijffiponore

-ocr page 37-

FEGETrr LIBER L 29

Wcntipulfufaliunt, anhelituscreber amp;calidus ,tunis affiduajinceffus nutans ,faftidiuna cibi,bibendi cupidi-tas.vigilix luges. Caufa autem huius paffionis ex magno labore amp;nbsp;fatigationeeft, fi negligentia confequa-turlnterdum æftunimio/aut perftridionclvehcmen * ac ptrjr-cé-ïijvel ex cruditatc ciborum, aut fudoris fubita infrigi- tione datione, vel exferuore hordei nouelli •* cuenire con- ** (iccidere lueuit. Curatio autem iftafolennis eft. Continuo fan-

guinemeisdefacic,vcldctemporibus,aut palato 0* Portetemitti, ab omni efca prima die penitus ' abfti-*'en,fœni optimi ^aut herbsviridist'fubinde pufiUum offerrioportebit ,amp; quiefcere etiam ab omnibus rebus, amp;etiam fequeftratum temperato tempore, amp;nbsp;in. snabulationibus leuibus animal commoueri] calidis ^uoqueloeis coopertum ftabulari. Cum cœperit me* commouerit bus effe,herbam minutatim^concifam porrigito. qus * weipm, fi defuerit, hordeum maceratum, ablatisq*,fuisfolli-culistufuminmodum ptifans paulatim ofteratur, amp;nbsp;frequenter exiguum.

*^4amp;{liMe(lt;t

' ft^mie a-portebitambu lationibut le-uibuf animal

De laßtu^ine^uievide/ur febribu^JimUis Cap. XXX.

PLerunque autem equivitra vires ad curfum coaZ g^^j Üi,aut ponderibus prsgrauati, ^ ac fudorc defedi, h ie^chfifuti. fiïnilia.*'fcbricitantibus fignademöftrant. * Quos biu ficintelligcs:Oculifublachrymates erunt,amp; tanquam * Qupi lubfuCi fanguine,prsterea fpiritum crebrius agitat,fœ-numqjfaftidit, amp;nbsp;de pofterioribus pedibus melius fe fuftentabit;nam’‘primosquafifubtritos tardius ponit.. pf^^^ ^M.s.no habet

Defebrièffsintern//. Cap. XX XT.

*quot; funiculoi


QVbd fi febris interna fucrit , * non facile animal dormietlamp; quotiftiedeteriusfiet,interdumquot;’fu ^^periut^dl^u luculos ia dorfo vel in lateribus habebit. quot;nbsp;Scias f J^fp ,„4^0 d 3

-ocr page 38-

|o t^RTTS VETERTNARÏAE cum à morbo qui fuperius difputatus eft malleus, de-”difbits tineri. Cui lotium aliquot * dierum tam hominum ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm arictum per naresinfundes-Et fiepotiones qux

de ifto morbo Aiprafcripræ funt,dabis.

[cMâM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S/inaufum^fi^feMer/t. C/ip. XXXTL

‘^ ^- s,nohlt;(-bet

SI autemautumni tempore eoeperitfebrireiumen-fum,ftatim deccruice ünguinem dctrahcs,velgra' du tertio de palato.pofthcrb£etrixaginisfexrariuiu, draganti,'^ rofarum ana vnciam j.inpilaligneapiftabis» ‘'cernesq;fubfiliter,ex ' aqua cum mulfaamp;oleopo-tionabis,atque ira reftitues fanitatem.

SiinxHatefehriat. Ca/gt;. XXXfff.

^ näturS minduro fimitii demittit

SI autem æftate febrire cocpcrit,totum fudabif/ara’ get falientibus venisj^minâuram amp;n3ruram rnwl dimittere] ad terram tranfuersè ambulabif.Deco-

^pdrabs ^vd

xa media quatuor digiris ab ano venam inquires, amp;ex eafanguinem detrahes-Siaufem non inueneris,deccf nice roJlcndus eft. Cuihaneporionem spro tempore dabis J Herbam portuiaeæ plenammanum tund/s,foc-cumqj eius cum draganteamp;thure?amp;fucco rofæ'eam ^^cumpane panæpmlfaadditaoiFeres,porionem non fansgran-Ms. non ha dcm,ncplus quàm oportet infrigides;^quia cumqua-^^^ ü fplcnc careat,fimul amp;nbsp;defedione fanguinis alorc primtur.]

S/Aje/ffeyQégt;r/af. Ca/gt;. XXXfff/:

^ fubfcribt^ T V’eró ft febtieeit, ^fapradiâas fpedes Anduf i ƒ—icon tun dito,diiigenterqj miCccto^Sc per riniürim

“ fanitate» ^narem dato,quot;' fanitasconCcquetur. Febrientibai «veré quot;nbsp;autem hæepotio vriiistraditur;Mannæ,thurisvncùî ij.fcinis,yriûl}yricx vneias vj. piperis vnciam ƒ bicci- ' rum laari, Feminis apüana vnciam mam cum paûb * potioni-

-ocr page 39-

VECEm LTSER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

potionabis.Item poftdetradionefangninis de matri- , ccautdepalatoficpotionabis^febrientem:Hyfopili- ^ r, ■ branivnamjabrotani vncias fcx,ladis caprini fcxta-rium,’’amili cyathum ]ole?optimi vncias itj.hcrbævr- ^^M..f.nonh4 teolaris fucci cyathum vnu, mifce cum cæteris, amp;nbsp;per {,;( cornufaucibusinfunde, erit falutare remedium. Item ® quiai 31ia potio.Laäis ‘'fcxtariu,olei cyathos ij.croci 'Icrupu- '^hb. vit^tn bim j. mirrhæ 31). appijfeminisfcochlcarium plenum, *drach. 'entm mifcebis panter, amp;nbsp;dabis ad cornu.Hyeme farina triti- ^oMeare ceam cum aquatcpida,æftate autem farinam hordea- ^'-^i-nonbit ccamcum aqua8frigida]dabisinpotum. '’Si febrient,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. menluram non des,illorum autemloca ]cauterio inu- ^^^/^ ”?*j‘ tendafunt,amp;vfta curahda.Item alia potio. Lactisca ß^^of^f^iiol punihcminam,amilicyathum,ouaiin.oleicyathum, luccumherbx vrccolaris ] quotidie * potum dabis vf- ^^otionAbis Queadfanitatem.Item’'vnchoquaperfricandi funtfe- ’^ rnguentunh brientes. Rofæ ’ libram, olei veteris libram j.aceti he^ (fuo minas in.quot;’laftis caprini libram femis,portulatæfemi- ’ libram femis nis amp;nbsp;nucis amara: ana] vncias vj. mentbae vel rutæ *quot; oleijipriiti quantum quot;expedit. f teres amp;nbsp;commilccs,amp; tepefacio t^b.vnS,potuU vtcre,itavt diutiffimc confrices contra pilum,amp; inlo* f‘®'’'*‘^‘”«c^ totepidovnftumanimalcoopertumqjftatues. ^'fMeit ' Ite7n potio aliaßhyeme febrierif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Gentianxvnc.j.ariftologiïE,hyflopi,abfynthq,abro- ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, hnijfingulorum vnc. j. caricarum vnc.vj.“ feminis apq ^•^•”lt;’n 4 '’nciasiij.rutxfafciculumPj. omniaincacabocuma- pj,(,„yj^ ^nadecoques [ 'vf’^ ] ad tertiam, amp;nbsp;cùm nigrefecre vi- q ^,„^^ •lerisjcoélum eft.Exinde't vini hcminam milceto ’ fic- r ^„^ ft^nt-ntfuprafcriptum eft,amp;per cornufaucibusinfundito. [mptione^

Si ab iKdi^eil/oKe velfleturafebriaf. Cap. XX XT,

SI quodiumentum ab indigcftione vel pleturafe-bricitauerit,naribus fpiritü ducet,amp;ilia frequenter agitabit, anhelitii^q» ent feruens amp;; acidus, Ipinü fa*

-ocr page 40-

P I^xns rs TER 7N^R r^E *perfo(4tione cilius fledctmaniqui ex * perftriâionefebrit, rigidus cft;quia calormembra difloluit/ngus aftringit. Exple-tura igitur febrientî copiofus ûnguîs emiftifur de cer-uice,nares aceto perfricantur vt ftemutet fæpîus.Venter quoquefebrientis fi duriorfucrit, per anuminieda ** egeritur manu, ftercus^£xfrahatur,a ciboabftincat/pauciffi* ‘^^.i.nonhtt mumpotumper intcrualla fufcipiat,amp;] vndum/u-prafcripto medicamine, diuq; frkatumjoco ftabitca-hdohoris tribus aut quatuor coopertö, poftea ad f^d ambulandum producetunnihilominus inuolutum-

Si ex vuixere er^ auf ßeuefuxf /è^riâf. Cxf.XRRT/.

^J pal Cy^ quando ex vulnerc aliquo vel Cuppuratione cris Xautfaucium naicitur febris,‘’de remponbus,ncc de temporibne nonenam depalato] detrahcnduseft/anguis. De maxillis quoque bue de ceruice,amp; ad poflremum qui-

* idem fricjn- cunque locus febrienti doluerit,‘ex codera cura men-dus ed, cr fura ianguincm oportet auferri. Qubd fi cibum peni-‘dinimdtintiâ tus reipucrit,farinam aquæ mixtam ad ^cibi indarfan-

s ocâiiit

*' M

cibus eius infundes.Oifas quoque de paflofaciesiud« magnitudinis,amp;fcptenas cum oleodigères,vtpoflït haberefubâanriam. Iradenique febrientivtiliscü,cx guîcunqucpirtedâtraûiofanguinis fiat,üconfydcrâ' ris viribus animalis mcnhira/cruetur. Nam vremidus ra ti on a biJi ter [ Ouater ] velcuât ,itâ cnormiter a biatuf ^ cuiratvel turbat]

De eoai^iexe ,t. * ^exiwia/^ieui/ixe^.

caf. xxxr/z:

COaüioin animaUbas pafTionis ednomcn,exqui xgritudinam diaerfa genera nafeuntur, idcoCic appellata,quodabiniuria vel labore^vel excoa-Ûioae coatingat. Qaotiès enîm laß'un animal fatiga-none

-ocr page 41-

yEGETZI» LIBER L ^ 3J tioncîtineris, vd nimictatc curfus, vclmagftitudinc ponderum,non ftudiosè rcfouctur, vcl æftate fitirc,vel hyeme algere compeUitur, vcl ccrtè pcnuriam fuftinct • *cibi,aut hordconouo ,aut fœno peflimolœditur. amp;nbsp;^conuiâus per dies aliquot circa curam dus nulla adhibeturm* duftria/amp;]fictotius corporis compago,amp;intcrioruni '^Ki.f.nonh4‘ vifcerödifpofitiopcriniuriam amp;nbsp;fatigationéviriatur. bet

^agenera agritue/tnunt ex eff aliéné na/èanfur. Ca^. XX X KI f I.

EX qua coaólione hæcpaffionum ® genera nafcun- “^^”lt;lt; tur. Ex'^perftridioncenim fiunt “^cpiftomieijpo- Pgt;'lt;efoclt;(tio^ dagrici,phthifici. Exxftu autem euenit grauedo, ^ ’^^ n, febris,infania, capitis dolor.Ex fudorc oritur tumor in °^' ^ogt;^‘ct cruribus,fufFufioin pedibus, febris, fp3fmus,amp; tuffis.

Ex humore quoq; qui de narib. profluit,paflio^apertif- ^ fima declaratur. A' ccrebro ^ emm vel à capitc venit inulta ’' pituita,crebra amp;fpifla.A' ‘ perftriftione erit hu h montenuis, aquaticusamp;frigidus, ex qua rcfiunt co- i^prifocatio^ riaginofi amp;’^cpatici amp;nbsp;phthifici.A' colibus] amp;glandu- ne humoram lis amp;nbsp;arterqs humor erit candidus amp;nbsp;vifcofus, ex ’ quo erit euenit faftidium amp;nbsp;faucium præfocatio amp;nbsp;fynanche. *quot; teimtid er A' pulmoncautem humorcralTus ,fanguinolentus amp;nbsp;tußicieutnUi “ malcodoratus emanat,colore pallido. Exquacaufa ’^“«^ fiunt periplcumonici,''vomicofi,ortomici] amp;phthi- quot;wlt;‘l«lt;’ïfw fici. A' morbo autem mallco venit humor multus amp;nbsp;craffus,amp; pallidus?Ex qua re fit ortomicus,profluuius ó’'^quot;j^^a,Y„, atticus,amp;fufpirium articulate.A'iecore humor erit li- pygyj„(„ j-jpj. uidus,yricus,amp; viridis,amp;tabidus,non valdccrafl’us,ne- „j^ „5 .^ai^g que olidus.] Ex qua re fiunt p fciatici,hydropici,febri- craßiM neque cofi. Ideo autem fignapaflionumcaufasqj diuifimus, albidM ne ingratus error nocere , amp;facilius cuidensdoftrina p fynthetid curaret‘'Abfyrtus huiafmodi decoaftionibus prodidit ** Abfyritu medicinas : Si cquus, inquit,coaclus de via venerit,o-

C

-ocr page 42-

J4 ^Rns rE^ÈRlk^Rr^E

' culi ciusintro abibunt vel verfabuntur, fpfrat caltdum *aurütilte nbsp;nbsp;frequenter atque fufpirat, * amp;nbsp;auriculæ huius ] aerdi'

*”** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.quum corpus extenfum erit. Cuius *’taJis cft curatio: vt parum hordei accipiat,foenumq; nonmultum. Po-' tioautem huiufmodi præparabitur, hyfopi,abrotani ‘fanfuci anavnci/ümpfuci vncias vj.fcenugrgciJibram vnara, ^ItlmsJudf ^‘^^ feminis‘’pondo duo.hæcomniatidaamp;cribrata in cacabonouocum fexæquæ Ccxtârijs infundis,addisq; xri^'. ‘nouem dupJices]ficus,quæcùm adpartem dimidiani liquabii, itè decocta. fuerint,vniucrfa conteres atque ’Jiquabis.prç-terca vini veteris optimi fextanos tres , mclJis bemi-

^ vncid vnam nam, pipcris triti ^^ drachmani adrjeies fuprafcriptiS, *^quo rurfumq; ferucre facies omnia,ex ’’qua cahdani pofio-nempJurimis diebusdabis, quxmirificè iuuare con-fucuit. Si de labore itincris fufFufio pedum forte p^Q' ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenerit, caue neünguinem caiido detrabas, fed re-

,M..i- nonba quietum ’pau/atumqj flebotomabis, * buiuihiodi bc-*^huiL ^‘^^^æ potionis vfurus;Tburis maicuJi'dracbmasij.fo ‘ vneZjuM ^'^^^^ caprihei bbram,grana piperis xxv.fermenti vn-•quot;quartapar- ^^^^ iijeroci “drachmam.Omma bene trita in tres parr tem drachma ^^^ diuides, amp;nbsp;quot;nbsp;expaufatum inmentum triduo cum o-” expufeatum ico potionabis amp;nbsp;vino :/ï hyems fucrit,rcpida os ablu-' ‘‘fiail^ es ,°i£(iatcfngida:fi t2rdius,Pautnon redèjambuiaf, freâiem * fuiphurem amp;nbsp;refinam ca Jen tem vngulis imponis, * furfurem non ièmcl tantum, fed aliquoties donee reclus ince^ ^fiemiffdbist- jaf. Si veroiHanonprofaeiint,^fcmiffabisciimjytde pfutft . vngulis fagitts contaäis competenter probaat faa' ^ iragmant^o guis^Scvulnera ’'rraumaricocurabispharmaco, ’Pc r ^^^^^ ^^æ^ Cigna erunt]toto corporegrauabitur,amp;.po-pnahabetM. ^^’^^o^^ crura quafi ’ inligata babcbit.porcaitaqac Sc f hoc loco no- pulcgio nares cius amp;nbsp;totam faciem fouebis,panein ''Sc nu Cdpilt;t!nfcrt hierum dabis vt manducet, oßeresq^ ci laSiiicas vel lgt;if,Defebreet graanendiligenter lotum atqueconci(am,cooCcquen-lafittudme, tcc daturus iiuiüCmodi potionem t Succum ptifansc, *iong^ quot;^(i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ païTuiMt

-ocr page 43-

n^ G E TT t L TS E R t. 55’

paffum ,oua,oleum rofatum.qux omnia* panter mi- a^tis.nohabet fta]per triduum dabis,ita vt hordeum*’ primo decor- b promodoh ticarum J Hccatuniq; manducct. Præmonendum au- turn tem eft/ ne iumento ex coadionisiniurialaboranti '=^neiu,mentunt pulfes venascalenti. continuo enim] neruorumcon- tx oKtcuatio^

tradio amp;nbsp;débilitas confequitur.Oportet autem armos nihm in iniu-eorum amp;nbsp;genua vino calido amp;nbsp;olco ** tepido ] fuftun- ^'‘*quot;’ laborwtn dere, totumqj corpus multorum manibusdiutiftimè confricare, amp;nbsp;loco ftatucre tepido, ' mollia de ficcato ^”quot;” ^^^^^ ftercore velde paleisftrata præbere.] Poftcriorem[4«- /quot;^‘®'’^ tem} partem nebotomo laxisnon oportetcontingi, d^f nonha nepcnitusSeuirentur.Qu^ód fi vcnæincruribustumët, f^^^ amp;plcnx funt humorc,decoronis languis auferatur. ‘erfuppone-

reei mollid vt

D e diuerßs parfont beu ventris. Cap. X X XIX,

fnkant

NOn minus multæ amp;nbsp;obfeuræ valctudines in inter- ^Ußis nis animalium quàm hominum exiftereconfuc- ^eneruentur ucrunt Imó ft verum quærimus,propèpares atq; ^^ confimilcs lumus. *’Namanimalibus,quia rationales ^■^•ftenhi-fumusjföla mente præftamus : corporis verb natura ^^^ communis eft, maxime in doloribus. Dolorem ven--tris iniumentis ‘Vererinorum imperitiaputat facile i^fterin^rin-pófte curari, ’^ quod graue, nefeit ex vëtofttate,vcl con ftipaiionc vitium] [e^J torftones vocant amp;nbsp;interio-rum inciftones, quibus aut ' præcantationcs ] anicula- ’^M. s- na hi-rüm more, aut aliquod ^ quaft phyficum ] remedium bet adferreconantur.Cùmquid enimintrinlècùsiumcn- ‘ verborumrt tis dólere incepcrit/larim fc allidunr amp;nbsp;volutant,amp; fo ^^°'^^^ liusventriscreditureftecaufa.ciimpluresamp;difficiles quot;* ‘^on^byßea idrdiMerße} fint paffiones, ex quibusdoloramp;voluta-tioillacontingit. Et nift fingulisprocaufarumgeneve competens medicina fubuenerit,fanitas redire non po terit-Efficacitcr autem curare'’poteft nemo,nifi qui in- « ttonpoterit ternarum ægritudinum ftgna rationesq; cognoucrit.

e. a

-ocr page 44-

5 6'


eXAr/ó’ KETER IN AKI Au


De a^uai/^u/ö .i.y^omae/ja. C4/gt;. XL.

PRimùm ventcripfe,qui aqualiculus nominatur,to dus corporis obdnctdominafum,in cuius capacitate cibus porioq^ mi/cetur,ac per digeftionem na turali calore dccodus,feparatis humoribus,partem ad fubftantiarn membrorum cÔuertitin fanguinem,par-^fecernit ^^æ ^^ vrinas refôJuit.partemqj ’fccum trahit ] in Âer-^Ms nonhit- cora. Qnod fi loca ilia præftridiolongi temporis vi' bet tiaucritjnteftinorum dolor/ amp;nbsp;corruptio digeftio-* confequitur nis ] neeeßariö '^fcquitiir.Nam pars humoris coagula^ tnrexfrigorc, amp;fircongJutinofain præcordfis,atque ‘ ducufit nbsp;nbsp;nbsp;ininfeftinorum partibus,quæ‘'diicunrurabaqua|icu-

^ cyphon,in- lo yfqnead coJum,quod appcllatur ' enteronJ reti-^‘^^‘‘^ nbsp;nbsp;nbsp;ncturamp; hæret,quod Latine iciunum dicitur,perqiiod

f . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in colum humorpeffimus tranfit/amp;]interclufioncfua

cibum non patitnr ad interiores partes morcidlito f M.f.nonhd- P^^^^’^i’^c- Hincs edam tortura amp;nbsp;j extenfio ventris ^ft dolorq; cum magno periculo gencratur:'* quæpaflîo ^M.s.nonhd- GræcèjcmphragmaXadnèpræoccupatiodicitur.

^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deeü/ac^eüüe/e/0re. Ca^. XLI.

^ifuperiori -T-^-Xoritur amp;aJiacaufadoJoris’a/perior,quæGrceè *canJapfos nbsp;nbsp;H** chordapfos appcllatur, cum præcluïà inteßina

’M-x. non ha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ vifcerum,venro 'quot;fumóucl fe vr^ente^coUigant,

’'eoUigunt °adeo

iet vfque‘’eó,vt [lt;ƒ Jaqua,amp;cibum,amp;/lercusanimaha ^quot;M t.nonha edam interdumreuomerecogantur.Prærereàad/ïmi-Jitudinem hominum p propter infiadonis ininnam, coii quoque dolore] vexantur,propter quam nece/fi^ tatem aniraaiia ’ diuersè vehementerqi voluendo rumpuntur] quod curadiamnon potcamp;:óc.ideomQ-

nutnturta co- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

, - rtuntur»

iicuaaoïore

'gt; dtufevehe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CuraD^ga^egt;»efCK »ef. Ca^. XLIL

mentervoluen t’ ^^^ Q^oq» vitia ex ^perfriéUottchniafmodi humoris do rumpnnt InaCcantur: qui cuminteflina maiora amp;nbsp;prxcluferit, il^ quot;^^dliinaJpra/ocationeiüiuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sciri


-ocr page 45-

r EG E Til L IB. l.


37


amp;in corn * finibus ftercora cœperit detincrc, prohiber ” ^^nibus eorü illaad'’catachlytumlonganonis decurrercf' Longanö ^catochiden auteminteftinum vocatur, perquodftercus egerimr^ ^LoBg^o» tune ** venter craflhs vel præclufîone ipfa intra vifeera ^ quot;”f‘* incrcfcit,ac'fibimetdolQres morftisqgt; excitât vehemê- M'‘t:cr tes,ex quo iumenta fe proqciunt ac volutant,cxtenfisq;

pedibus caleitrat. fed per impatientiana fe fapchamZia- ^’^-»»»ba-ftando ventus increfcit,amp; mixtus ftercori vfq; ^ad intc- ^'^^ ftinadefccndit,ncc’‘iam. vtfupra,rumpitnr,fediumen. i,‘” , toquodin vitium,qni Ileo uocatur (ex co,quód intefti- ^^“^^ uoeät^r nalocis fuis exclufa,animal quafidices facere faciuntj ^j“^ auod'n. inciderit,ea]valctudo pcriculofa eft,ni(icum celcritate trßi^^j''„is to-fubueneris.Huiufmodiautgfunt adhibenda remedia? dsexclufalt;jHd Aquacalida renes animalis diutilfimè fomcnrabis,fœ- /lohcrspcLv, numq; cum calida,vt vapor magis penetret,frequenter ciu^ apponis ,poft’cilictjs diligêter abftcrges[//^ oleü vetus 'fdamlnt li. picem liquidam,amp; oleum laurinummifces [^] cale facies,amp;diutiflimè perfricabis,ita’'amp;tefticulos eins per''vt ungcs,amp; in auriculas ealidß medicamcn infundes.Tam diu autem’ fricabitur, vtfudareincipiat amp;nbsp;ventu. emit- fi'i^obu tere,ex quo fpes oftenditur fanitatis. Quod loco calido nbsp;nbsp;nbsp;.

ftatues,ac'”fagis cooperies diligenter,hac daturusquot;quo- njp„*^,„„j tidie potioncm:Piperis grana quïnquaginta,petrofeligt; nunaquantii quatuor digiti comprehendunt,cimini a-Icxandrimtantundcm, cimini africani tantundem, fernen apij,°murram,nepitam,trixaginem,a:quis ponde- “Myrrfcdw ribus, quibus ad dïmidiam omnium partem nitrum admifcere teconuenit. Quacomnia bene trita ex vino Ppofw calido amp;oleoïEquis pondcribusgt;amp;melle quantum fa- ** fdecUationcs tis fuerit dabis.H3EcP autem potio amp;calefacit,amp; ventre »x refoluit.Quod remedium fi tardius fubuencrit,'* faced- ^»‘^bdißlmo los cû furfure’'calcntes ’ femper totum dorfum amp;nbsp;rencs animalis imponis? Clyfieriabis etiam ex aqua calida amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

oleo,quod cum falc amp;nbsp;mdle afro,amp; nitro,”ouoq; mifee ‘^^^J '^‘*’‘* e j

-ocr page 46-

58 ^RTIS rsrERlNARr^E

^obflitatent

bis, amp;nbsp;ita ventte laxato amp;nbsp;ftcrcora emitrütur amp;nbsp;ventiis7 Qiiod fi clyfter defuerit, fal bene tritum amp;nbsp;mei coques» famp;mifeebü] paftillosq;longos amp;duros facies, amp;nbsp;in anü iumenti intcrius immittes. Quaeres omnëfpureinem humoris in tus’ftanrem abftrahit,amp; ad fanitatem perdu cit,nec eft aliud quod magis valear fubuenire.

^0e ürophi caufacj-cura ^wterutnit '^^ilrophdfu

^Caufac^ curaJlrof)hi. Ca/gt;. XL fff. SVntammaliaquibus aifidue ventris ^impendit do-lor.qiu*^ ftrophusappellatur,amp;: hac rationcconcipi-rur.Inrerdum fudoranimalium vel niniio curfu,vil

^dolore

%(er

labore profluens, in infernis refidcffint ra venfris inte-ftinorumq; compagjnêjqui pundioncs dolorcsqj prx-ftarinrerius.Et cum torum àlaboreccßaiicnqac refri-xerir corpus animalis, ceflat amp;nbsp;dolor. Sed cum àlabore caleficn cœpent,rurfus exoritur,amp; idco drophus uoca i tur.nam frequenrervolurafur, amp;nbsp;cum furrexerir, ferra

pedibus tundit, amp;nbsp;interdum» ferram quad manducare ^MS-nonha- conatur,amp; iacensvidetur quafipuiiHum requiefcere, amp;nbsp;furgens cirius ambuJare (e cogir. Sed ex haciniur/a frcquêtervolurando ventum fibi nutrit intrinfccus,amp;

ommtum

'periconium ^pemoaiuin

Et tympanites, ex quo amp;nbsp;'’iumentum rumpitur, amp;nbsp;prüfens vitx periculum confequitut . Quod vitiu fi in perpetuum auferrev’^olueris,p3racenthtiim facies Ciaqui-tuor digitis fub vmbilico [^^ vcretrüvcfüis^mcdiodi-mate ventris fagmaminijcics [/fa] vtnölolum cutem, veram cti3rn*pc[itonxuntipfum aperias.^Peritonçnm enim dicitur membrana quç inteftina omnia continet. Ad men/hram autem cum magna cautela peritonseinn

aperies,ne intettina Ixdas, Se prxCens diferimen inféras, ^exemptdmfa poft t exempta fag,itta fabifcies ßünlam^'cenrimalem, gittam qnäMulomcdici portareconfacuerunt,minatisfor3-'‘centtuikm jjiiaibas multisci;pertufam,perqüa if/f/z/am] foras ha quot;l}iinpiü/doiu uiof;cmanat,qiiêIhfcipiesin vaCe, amp;iniienics‘'limpido lotto rimilcm,tolles verb non minus fextario.Hxc curi

ctiaia

-ocr page 47-

rEGETir Lis.l. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

ctiam ilia animalia fanabit ,quæ vel ftupida vel macra funt ex coaâione longi tëporis,quibus nitrü diligenter cribratû4n hordeû debes afpergcrc,quod omnes afper ^h3rde} rimoshumores amp;fpurcirias corporis purgat.Sed ftro-p.his dabis potionë fuperius declarata plurimis diebus. Etiam’’acopo termanticorcnescorü, totumq; corpus ^Aco^oct^m perunges,amp; diebus aliquot àquot; pluribus facies confrica- ^piunmis H Ad vltimum renibus eorum caufticum induces,amp; fie teuoces ad laborera. *

DeI»mbricts,c0l?^,ti»eü,c^pediculif. Cap. XL. lHA ^tmexmi«KfÆ INtolerabilë dolorëinteftinis inferunt lumbrici, [d“] ‘üMqigulMt vermes,amp;quot;’tincolæ,quas alij pediculosappcllant/Nâ er altquMtu-Coagulaamp;aqualiculöintus erodunt]amp;vulnera faeiüt. luminterime-cx qua necemtate animalia macrcfcunt amp;fcoriaginofa fiunt,amp; fine febre nonSeröt amp;nbsp;cclcriter moriuntur.Hu ê‘^^°i‘* iufmodi pafiionis fignûeft,cû inuenitur humor in ano J“” fabæ coda: fimilisf’cft namq; fames ex vulneribus] quç ^^^^ ^^-^ ƒ ^^J bcftiolç intrinfecus fecerüt.leiuna animalia ex hac* ne- nerihm ceifitatevehementius torquentur.Nam cQ his deeft ci- » p^ßione 'ûus,magisvitaliacôfumûturàvermibus.’quot;HinÔfuntin- knife anima-flati,amp;tamc’ per dolorë fevolut5t,amp;in fpinafe ^ijciSt, Hananfnnt in Sceaput fibi^intra pedes mittût,amp; oftcndiitquot;doloris fui flata locù.dentibus ilia fibi quafi fcalpunt,amp; rodunt nönun- ‘propfer qualumboSjamp;cauda parictibus° confricant. Cuifta fi- ’”i«f«' gnaoü;enderecoeperint,amp;crebroclamare,hoccft,vebe ^^lt;’ïo’'^’wc»)M incnterhinnire,fcias cos iammortieffevicinos.quibus pc-quot;^ , adhibetur ifta curatio : Olei viridis amp;nbsp;amari fextarios ft. ‘^^“‘^P*’”^'^' r 1 quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n neut mifcevn

lalciculuabfynthr| pcnticicocoques.prçtercanalturcij ^^„jp^^jj,^^ fciuinis,fantonici,coriandrifeminis, radicu feminis,fi- peenugrad U-nopis ponticiP vncias fingulas,mirtis amp;nbsp;fœnigrœcifeU- bram^emii brâ]hçcinfufaamp;décoda in oleoiUo facies pmancre,ex ^oHo hmina lt;iuo'‘ hemina olei, amp;nbsp;aquæ tepidæ hæminâ dimidiä] per er aqua fepi-cotnudabis.quæ virtusmcdicamcntoiu.amp;lcnitasolei dlt;e feemind 4-animalia ipfa intus oçcidit,amp; foras eijeit. Ex qua potioc î“æ dwidura

-ocr page 48-

40 ART/S rsTEItrNJXrJE

^exdudit

lt;^poRincnt

'^(juattuor ’^orobi ^(juatuor

?fextjrios duos

ü permultos dies acceperif, pcrmixto riitro tunfo amp;nbsp;ca ftoreo ,omncs lumbricos amp;nbsp;tineolas [ve/eo^s] Sc vetmesquot;* difcludit à corpore, amp;nbsp;cum ftcrcorc eijcit, amp;nbsp;refti-tuit ianitatem. Alia pono adlumbricos, tineolas,’’amp; coflbs;Santonici,abfyntq pontici,“^ pulueris, lupini cru-di,feminis nallarcq, fcobis cornu ccruini,lèminis radi-cum vncias ternas,finopidis pontici paftillos‘'tres,'erui vncias tres,vini aufterifextarios ^tres, olei hifpanisfexta rium vnum,opopanacis vnciam*vnaro,feminis corian-driheminam;h£ccomnia diligenter tritadecoques,3c quotidie ieiunis heminas fingulas dabis.

De e/j^eryx td/ eur^tw /u/»éfeerum ^t/. fiear»m. C^^. XLT.

^oägukre ^Ed quia peftes ipfc lipius ad ’’coagula Cc conférant, ^Scpotiopcros data, adloca vbi mor|turrariusper-*^uenit,idcoctjaperanum adhibenda funt dy/leria;

•mum aceti acerrimi Icxtariu ’Vnum /èmis,olci viridis tantun-^mcids qud- dem,opopanacis vnciam^vnam,centaarce\ncias daas ^‘•‘•^ abfynthijpontici vncias tres, Cantonici vncias tres,fari-•mcilt;ts tres nx 1 upini crudi vncias tres'quot;erui vncias tres, feminis ra-•quot;farin^orobi fani,lenainis coriandri vncias ternas,nitritritivncias

trcs,radiciscapparis tunfxvncias tres.hxcomnia deco quescum oleoamp; aceto,amp; pertriduum Cmgalos fexU' quot;ad rios benecalentcspcranum''decly[lerc°di^andisani-°{fifundis maU. Memento autem quoties per os potione das,animal contra cliaam teneri dcbere,vt facilias quodacce petit ad interiors dcCccndat.Q^otics antem PclyHcria-‘•dy/lerizubis bis,caput animalis in vallc üatucs, amp;nbsp;dunes ad altiora conacrtcs,vt quod per clyücrem diffundisad interiora pcrueniat. DiutiHimèautem poü potionem in talibus locis animal retinctur, vt facilius necentur velcijcian-‘^M.s.nofihx- turpettesinternç. Adcoßbs^^Sclumbricos fpecialispo ’•^^ tio.Herbe camdeontis radieem ex aqua ad tettiam de-coques,

-ocr page 49-

FEGE r/Z LIB. f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

lt;iccoqucs,8if eu opopanacis duabus vneqs mifces, ac vi-ni heminä, amp;nbsp;ad cornu per finiftram narem “• diffundis- ^ifißndif Itemaliaad iumbricos. Seminiscoriandri quantü vna manus cœperit friges , naftureq quoq; feminis tantun-dem diligenter teres , quæ vtraq; cum aqua tepida per j, triduum faucibus infundes? Ad matricis dolorem me- ^^•^‘ dicamen. Aloe epaticum,mafticen,caftoreum,lauri bac cas,amoniacum,vino amp;nbsp;melle mittis in ollam,amp; bullita atteres,dabisq; ad bibendum.

De iumen/if ealeu/oßs. Ca/gt;. X LEE

Slquodiumentu calculofum fuerit, hxc fignamon-ftrabunt;torquetur/gcmet,extender fc ad conatum ^gemit,exten-mingcndijftillat veretrum eins '’guttis materiam, modi dit Cum mingit amp;plenc] mingerenonpoteft,quod quoti- ^fffttMamp;wn diepatitur.Sed huiufmodi vitiü teneris ætatibusplx- nammodiedm tunq;c0tingir, quodficinuenies:Manu adintcriorem ”^^^^^^gt;^^^-partê mittes,amp; à ceruice vefîcæ fub ipfo ano'ad hippo- e® , centauruverfuspalpabisdigitisjamp;calculüibiinucnics. ’’ ' Quod vitium difficile curatur,Nam intcrdum nimio conamine prope ipfum anum vehea difrumpitur, amp;nbsp;lotium peranumemittit,amp;quafifaquæadfîmilatur.] f^qudm Ideoq;miffis digitis per foramen quod fecerit,8 longa- siongaonis nonis,amp;ipfius vefieae aculeacalculum eximis, amp;cura-bis clydcrijs''colleüicijs,id eft,quæ glutinent,vt forarai- \oüedlicis nailla fanentur.Potionabis autem illos*duritica potio- ^difuretied ne.Difficilis autem huiufmodi cura eft,quia vim patien tes ex corruptione veficæ tortione moriuntur.

De emphragma, Ca^. XLEIL

QVodcunq; iumentu ex qualibet caufa [7?] inuenè ris volutare [.ijatem'] oleo manum pcrunges, amp;i-plum anum oleoVatiabis: poftquod manum ininterio ^fdnabif.po: tem parte longanonisprotcndis,amp;fiinueneris ipfum na^

-ocr page 50-

42 ^RTfS TETER/N^RiAE

’ longJianeia ^ßmilent ^ipfma ^anttin

^fdas

* Jonganonem clibano fubtili '’ patere, ftias ^cum ftra-phum pati,amp;continuo ftercora eqcics paulatim ad‘'m3 nam ,quibusegeftis cito noucris animal percurandu. Si verö manu iniecla löganonis præclufionëinucneris,

amp; ftercoris modicü, hoc efl-,duas auttrcspilJuJas'^fqiii-balaamp; prefocatu longanonëqua manus vixintroeat, fcias cü emphragmapafiamp;pericJitari,amp;ideocurandi funtrcnes medicaminibus fuprafcriptis,amp;cJyftere V^ tcndum, quod indignationê inteftini reibluat amp;nbsp;euren

Dei/fif. Ca/gt;. J^LEIRR

SImanum inicccris,amp;: totum ventrem tympanafi^*' milcm pertradando fenferis, fcias ^.eum iJeum pati iiperjrMnM ^ cito perieJitari.Et ideo vndionibuscaJidis^frican duseftvehcmenteramp;diu.Sivcnrumcoepcritemitte-rc,tunc in iJlo fpes incipit ede vinendi

De i/e/ere ‘ve^terz^. C^p, XZ/J^.

UttMleth

JTem ü manum mifcris,amp; inuencris valde’'pafi Jonga nonem, amp;dercoranon muita habere, nee ede vehe-mcnterindatum,fciasipfum ventre dolcre,id ed,aqua-JieuJum .Cito requiefcere folet ,ü eelenter üipridi-ütis Sc cahdas accepcrit potioncs, dihgenterq; ex cali-dovnguento fuentperfneatum.Simoram carationis ’nó abdulcris,difficileeuadet. nam ex.hacpaffiÓechoes dapfus fieri confaeuit.

*^M.s-non habet

De Monee ft. nbsp;nbsp;nbsp;Ca/gt;. E.

spätere

’quot;Jexterapar- CRraanum miCeriSjSc findUter]longanonem^pati fife nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nevllaioflacionerepererisjScnon frequenter volu'

quot;extenJentefe tantem Ce, fedproijcientamp;n [^ifübindeia'^dexteraia • eotiatfOtt nbsp;nbsp;pattern,Sc quah quot;nbsp;exteaCiQncaa interduai ad °cona[nc

~ “ ndnüio'

-ocr page 51-

rsGsrrr liber l



fttinélioniSjinuenics duricicm in inteftinis ingentem cucurbits fimilem,fcias animal coli dolore vexari^ amp;nbsp;'‘Nii« qt^dt quato durius inteftinö inueneris? tantoJ pl.urib.diebus tj^ 5 t^onhi dolorecruciatur. Ex quacaufa raró periclitantnr, amp;nbsp;do bet lent biduo,vcl triduo,vel fi nimium quinq; diebus.Sed quantoinuenerismolliorcm'=ipfumlocum,tantove- ’^(um locius‘’mîtigabitur dolor^namquædam ftercora in Ion ^refrigenbi-ganone repcrics : amp;nbsp;erit falubris curatio fi poft ciyftcquot; ^‘^’^ rem vel potionem multum ftercoris ® adfeUatus edi-derit. quo fado, ftatim inteftinum, quod ^ à eolo ®in- ^de duratum fuerat,amp;tumebat,ndn apparebit redddita spr^dmlitm fanitatc.

De Mare veße^e. nbsp;nbsp;nbsp;Ca/gt;. LE

SI'‘currcndofuerit inuerfa,fimilis dolor fine inflatio- '^si^aßioße-ncexcurfuiniuriaamp;nimietate] frequêter emergit- ritinreßa.c^ Huie manum fubijcies in anum,amp; déprimés vfq; ad ve f^lt;^f^ ^°ßf ß retrum vcrfus,vbiinucnies vcficameius lotio plenam, f'emflxtiouc, quam àdextra amp;nbsp;finiftra parte Icniteradducis furfum G^'^^‘quot;‘^ß^ ‘adjanum verfus [^ deprim^'i cum oleo amp;mindionem prouocas,tam diu donee vrina faciat, hbcrabitunpcn- ^^^^ . culo,dc quo animalia difficile euadunt.

^dcperkuloii quo

'al S. non1u~ bet

Coßt ^ litnthriei ^ua cura to/Zantur ^ad ffia ^ num. Cap. LIL

SVntalij qui aflidue dólorem ventris patiuntur fine vllainflatione,nee vehementer fevolutant, amp;nbsp;quafi m curfu prouocant, aliquando fe proqciunt, amp;nbsp;ilia fibi corrodât,amp; quafi fealpunt. In huiufmodi dolore manü • immittis in'”longanonc per circuitüquot;amp;intcriorc parte „ perplunmaloca diligêter tentabis,amp;inuenies vermts (^^^T*^^^^*quot; coUedos exiffe°in fingulislocis,amp;inteftinü] ptüdere.ex quanceeflitatenafcit dolorpiculofus. [e^] Digitis euel 1^,1^ nbsp;nbsp;nbsp;^' ’

n:

*® ^oSjqqdêvixcuclluntjamp;ipfaLZ’i’r^/ltibi inPmanucohe T^mununt

-ocr page 52-

44 t^ R r/S^'^TE TER rNÂlt;R r^g

'^üKtißane

^morfut spates ^finguhs

^fadunt ^ds

rent [z/4] ut difficile cos proijcias.exqua ’ratiöemulta iumenta cauda frequenter parietibus fricant, propter hnorfumyermi«,quos purgarc de longanone ftudio-fcdebebis,amp;‘'potionê dareper^plurimos dies'e3m,quç ad lumbricos^ faciat,ita omnes vernies,quos coflbs ap-peUanius amp;nbsp;tineolas purgabis. Similiter etiam qui lum bricos habentin vcntre,fic®^eos conuenit mederiiPiceli quida amp;nbsp;oleo calido rcncs,amp; totam ipinam cum dorfo ^mMibtHMri P^''^“^^'^'^ oporret tam diu, donee calcfadionë patian-tur?nianibusamp; auriculas corum amp;anuni ex oleo com anüoleo ptr- plebis,ventrem quoq; amp;nbsp;tefticulos perungcs]fal tritum fruabu, ven - [amp;3cum mcllc* decodum mixtum in anum fubijcies.a-ïrott^Mö^; crnimal'^potionibuscrebris ambulationibus] potionatu tefliculot exercebis.Si ex hac ration enon'mitigaucri tfclylieria-*decodo bisquot;cum calida,amp; afronitro amp;fale.Prercreafupcrrenes ^ambulationi- o^ dorfum faceUos calidos ex furfurePpIenosimponis,

amp; tam diu innouabis ‘’calcfadioncm,doncc ventu red-^r^^ß^geM^^^^^^-^^^ / eu potionibus fupradidis amp;nbsp;dyncrijs cy] enzd n difcrimineliberetur.

quot;cum

°eiui faceSd- De^i^efifafü ^ ceff^xÀr. Ca/f. L 7/L tiones cahdits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\,

'Pplen^ Ç t quod lumentu fyncopaucrit his agnofcitur fignisr •icakfaâM ÖPigriusambulabit,tanquam*fuffu/ioncconftndö. ^dutem Inter fuffufos autem amp;nbsp;fyncopatos hæc diftantia eft/vt ^fuffußonem fuffufi, licet tardius, à terra leuët pcdcs,[tamefj] fleden tenflnäampdtes crura incedcre iblent: Syncopati autem vniuerfo tidtur corpore conftridi amp;nbsp;rigidi funt, etiam cü fe proi/ciunt, 1^'*^^ non fine gemiru‘‘amp; toto corpore decidunr. Edverö] ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non finefebrcerunt,cibumamp;potumfaffidiunr,ma-ii-t.Ho d «gjg iacere cupientes - quifc Icuarcvoluerint Jmpetu

conantur exurgere, fed proprer dolorem omnium membrorum tardiusexurgunt. Quod contingit exmagt; ^antribtw gn^ hbore amp;nbsp;curfu nimio,, vel ex rhumoribus ni-miis , cum plurimus ludor fatigatis neruis membra con-

-ocr page 53-

FE^dET/r LIS ER E


45


conquaflat/vndcfyncope4deft,dcfeaio nafcituA-cu-

iusifta curatio eft. Calida corn flore fœni eum fo- ^gpi^^y 4elt;j. nicntabis 1 à fpina,armis, amp;nbsp;renibus,tcpcfaólumq; dili- ^io „afdtur, gentertergendo ficcabis:Tuncvinoamp;olcocalido to-i’c«j(M!7«.ffl tutnpcrungeS jdiutilfimeciï ‘^confricabis-.coopcrtum cun-.A^^uacA-dcindelociscalidis ftatues/moinaqïfubfternes vt dor Udaipsueuflo miat. Quod eum per triduum feceris,hae potionc re- re fomentabis fouebis. Mirrhævncias ij. dragantivncias iüj. croci'P^’f'*^***quot;^ drachmas iüj.'melilotivnciam j. ^anagallicilibram, gt;^°^‘ß^”’'* thurismafculispondusvnum.quælomnracribratain, ^“®^, , puluerem rédigés, ex quo duo coehlcana eum aquae f. ^pf„^j calidx hemina, amp;nbsp;meUis cochlearibus duobus,’’ amp;olei gp^ciamviMin rofei cyathis duobus] potionem dabis plurimis die hj^,s.no^ ,^. bus,doneefanum fiat.*EtiamvulCis]hxcpotio,amp;ten- bet fionc laborantibus prodeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’t»«, $

De hü ^ui /aftguinem per nares mittunt.

Cap*gt; L II r l.

SAEpe ex curfu nimio iumenta fanguis infeftat gt;nbsp;amp;nbsp;j^ .

per nates emanat,qui difticile’' veluti ruptis]venis di/rMptw labore amp;nbsp;calorcfubftringitur.amp;velociflimam’ e-* ‘ M.$tnon/»lt;-tiam]poftulat medicinam.quot;‘Succuniitaque viridis co- ^ ^f* nandri,velfidefuerit,portifatiui fuccumin natibus ?**^/.’.quot;* periclitantisinfundes J poUinis triticei quot;nbsp;drachmam, ^^J^bmnl thuris puluetizati drachmam j. ° anagallicivnciam j. çerbif OMibiK amyli femiunciam ,commixta.amp; in tres pattes diuifa, pefubuemds, * exvino nigro fuffundes natibus , fanguinemq; præ- « ^„^jj ^„^,„ tludes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® coufolidim#

De infeHationefan^uinis. Cap. LK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^^

ANimal fanguine labor are hæc Cigna declarant'.O- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

culi tument,frigidum erit corpus amp;nbsp;ceruix,triftigt; q , „ ‘tiafaftidiumq; ‘iiungetur,difficilcq/curabitur. t^J^^^^^

Hacratione’curandum.A' cibopotuq: temperabitur, $ pq^q^^^ç^

-ocr page 54-

4^ i^RTlS VETERINÄR l^S duM^tcs^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ind^lgebiturcopiajmollibusftratis,'’turnde liofè ' ' «i^tricc quanta ratio poftulaucrit fanguis auferatur» ' or tune nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ ‘^potionis cura ceiFabit. Succuitaqj viridis corian-quot;^(gt;ottQnui}i drevel fi defucrit, porrifediui,trixaginis quoq; amp;ccn-'* un^itur nbsp;nbsp;rauréæyiolaceæ,amp;nitri æqui ponderismixtiira ‘'inun-^diutftnwm, nbsp;gitur. Exquibus tunfis,atquc cribratis 'diurnum co-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciilearecxhemina aquæ tepidæ infundaturj-faucibus. minueiu nbsp;nbsp;Qjiæpotiohuiwremamp;iangninem, ^imminentesq;a-fH.s.nol}4tgt;et ]jo5 morbos purgat/ prohibet amp;nbsp;Jûnat.

^it aaf/j/àef/}ii i/tZ/gf^fia, vf av/^nal/a/atta^er^iu-refft. Ca». En.

OBicuras difficilesqj curas priai a fronte dige/fi-nius,confequenter ad ceterapergentcs:Ccdneed Ïarium credimus ofi-endere rationes, exquijius

incoJumitasiumenrorumfncorruptairructur.AleJius ‘’ ^grotâtUm ‘^quot;^quot;^ eftdiligenti fiudioeuftodirefanitatem,quant ‘f-’ cùm ilratum ë^tudinihuspræftareremédia.Difigens itaqj donnnus pontile ftabuJum frequêterintrabif, amp;nbsp;primùm dabitoperam ^plertm^; nbsp;nbsp;Vf * firatus ponrifis ] cmincatdpfuaiqi fit non cxniolU-

' ‘.Ms-non ha buslignis,Cicui ‘' frequenter per impenthm velncgU-bet gentiim euenitffed roboris viuacis duricia SefoUditi'

'quot; Turn pra- ic compaâum.Nâm hoc genus ligni ‘ equorâvngahs u^n‘^f^^ / ^‘^J/àxorûinfiarobdurat.quot;'Foffaprxtereàqaxlohum ' luaq-appel- rcçipi^t^dcdu ftorium débet habere cuniculum,ncp£‘ a.nrpa e»a ^^^iumentorum redundans vrina contingat. ”Pateni ^Loculiepra- qux appeUaturjhoc eü,alueus,adhordeum miniüran-^tereàveltnar- (iüm/litntundafcmperjne fordes ahqux cibarns ad-t^^^dlapMe mifecantur amp;:noccant. °Loculi prxtereà velntarmorc diR^^edaeff vellapidcvel ligna faflidittinguendi faut] vtßngah Pimpediente -^^^^^^^ ^^^^’^^^^^ filum ex infegro nullo ^ praeripiente ^propr/à de- Conrümât.Nam runtanimaha ad cdcndumauidilfiaia, uorauerntpitr qn^cum celeritèr‘^propria deuorauerunt,partëcoa-

. fem, confortit fonis inuadunt.jAlia verb natural! faâidio tardiasco-partem iiiu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' medunt,

-ocr page 55-

rEGE'Tir L!B.L


47


mcdnn^amp;nififeparatim acccperinr,vicinis ’ rapicnti- ^'pdtntibui bus macrefcunt.Gratis,quç'’iacca vocatur à vulgo,pro '’ ^^quot;^^ quorumftatura neenimisaltafit,necum4niiiriagut- ^ê^n-turextendaturlnecnimis humilis, neoculos'^conrin* '^^‘^ f^i^^’^'i^ft' gant]caput.Luminis plurimum ftabulo infundi opor- ^ tct,netcnebrisaffueta,cum producuntur adfolem vel caiigcnt,vel aciem vifus4mminuant, Aeftatcin aper* c^i^^^^j^^ tislocis,tamnodibus quam diebus iumentis libera

aura praftanda eft. ^Hyeme vero ] tepere debcnt ftabu- f hx^k veró Iapotiu5 quànï calerc. namnimius calor licet ? eufto- umpore diat pinguedinem *’ amp;nbsp;reficere ] videatur, tarnen indi- § ndcuüo Ucn geïïionem facit, amp;vehementiusnocet*naturæ. Pro* dam pter quod ] diuerfa genera morborum ex vaporeip- ^(»roficere foanimalibus generantur. Si producuntur adfrigus ‘ N^quot;* i'’''ftcr ^infolitum] ftatim ægritudinem ex frigorisnouitate ^■^‘^ percipiunt. Gurandumeftprxcipuè,vtfiuefoenum, ^'j”®” ‘^’ fiue paleas, vel manipules viciæ pro regionum vfu vel copia,*animalibus præbeas incorruptaac bencolen- i^^^j^^f „o„ tia amp;nbsp;munda mittantur.] De hordeo quoque non erit cormptades, follicitudo diffimilis ,neaut puluerulentum fit,aut la- fedbeneolèùà-pidofum, aut mucidum, aut vetuftate corruptum, aut

certèrecens deareisfiimptum,amp;ipfanouitatequot;’præ- ™ praferuidU ferendum. Aqua etiam Iimpida,frigida, quot;nbsp;etiam per- quot;nbsp;er ennis aeprofluens miniftranda cft. Namquiequid

® importunius fluit, virus non admittit. ] Bis in die ° in patst na-tuultorum manibus ammalia funt toto corpore Pcon xium eH wm flicanda: quæ cura amp;nbsp;manfuctudinem docet, amp;la-- venent conti-ta cute pinguedini præftat augmentura . Hor* p'*^“’quot;.. . deum quoque non femel nee bis, fed pluribus por- q ^J^'^’^^”^‘* tionibus præberi conuenict. quicquid enim paula- ^^^^^ ^^ i^l tint accepcrint, légitima digeftione conficiunt. cumartdoßer Q.uod vero femel amp;nbsp;enormiter fumpferint, cum (areyd p^itâ fimo indigeftum integtumque tranfmittunt. Vici* imibut optr-numvetb ’ flabulum conuenit effe loco arido, ftet* fw»

-ocr page 56-

43 JRTfS rETERlNARi^S

core vel paleis molJibus adopertum ] in quo ante po-turn aninulia volurentur. Quod exercitium amp;nbsp;fanitad proficit amp;nbsp;æ^ritudinis * vitium commonftraf. nam quones animalgt;aut non loJito more fe tranfuoluif» '’définit ^^*^ omnino *’ detreólat accumbere,fcias illud extx-^M.s.n0nha- dio Iaborare,amp; ideo fèpararidebere,atquccurari. 'Ad

het quod] opusquoqucplurimum iuuat,fifæpiusamp;cum ^equitentur moderatione animalia ‘Tedcantur. Nam imperitia redons amp;nbsp;ineeflus eorum débilitât,amp; mores, praecipué feruorum impatientia,qui abfentibus dominis ad curium equos vehementer ftimulant,amp;non foliim flagd-lis,fed etiam ' calcaribus casdunt,dum aut interfuos ^catcibui vclociratc cupiunt experiri,aut cu alienis vehemetiob ftinatione cörendunt,nec reuocant aliquando currentes,nee temperant-neque enim de damno domini cogi

f. ^. . tant,quod ^eidemcontingercjgratulantur. Quam urn co mgi j,^^ diligens paterfamilias fumma feueritate prohibe-epermittet bit, amp;iumenta fua idpneis 5c moderatis homuubus, *'tauitri Icientibusq; tradarefcommitter. Poftfudoréquoq; *m rrham y/®^^® nr,pufcaos‘’abluiconuenit:fi hyems,’muria. num or oleum Vinum quoq;amp;oleö]faucibusinfundioporrebit‘ad kj^„ cornu,xftatefrigidü,h}eme tepcfadum,ita vthyemc ^idmifceuntur^^^^ ^cxtario,olei vnc.iq.æftate aüt duætantummodo quot;'Obèoe ’milceanrur.Nec^conuenicntiumporionu debet cura ceflarc. nam languor, macies, amp;nbsp;tulïis,amp; internorum dolor facile fubmouctur,fi fulphuris vim vnciaimmir* “firupilj. nbsp;nbsp;rhæ quot;nbsp;9 üq. redados in puluerem,quot; ouoqj crudo immix

® oujq;crud4 tos cum hemina vini optimi per os ’’dcdcris.Eft[^]a-Pfrequenter a^a fumptuofior [^urafe^] fed accommodatiorpotio fenfundes q adomnesmorbos] quæ eeleriter reficit, amp;nbsp;cumin-trinfecils purgaucrit, curat omnes morbos, tullïm ve-terem,phthilïcos, vulfos,amp; quæcunque vexara funt in opertis [Zisgt;lt;fzjr,] Prilanæfextanumj.feminis linihemi-nam/xnigraeci heminam, croci vnciam ). acronemfal-fum

-ocr page 57-

f' E G E TU LIBER L


4^


fum porei pinguis, vel longanonem,vcl fi porcina de-fuerint, caput hœdinum dcpilatum,cum pedibus fuis, amp;cordulis inteftinorum mundis, hyffopi fafces duas, cochleas germanasxv. *bulbos xv.] ficus dupliccs xx. a^j non hi ruts fafciculum j. baccarum lauri cum virent fexta- f^^'^ rium.daólylos xx. aUq capita tria,fcui caprini vncias vj. pulegij ficci fafciculum : hxc omnia purgata leniterqj contufa decoques in aqua ciftemina,donee’’ acron il- b j^.j.nonbi-lc,vclcertè ]caput ' hædi liquefcat amp;di(ïbluatur ab of- ba fibus.propterquod ^ affiduc aquam 'rcfundis,nc’com- '^Hlui buratur,fcd feruendo 6 pinguefcat,vel fuccus ipfe pin- ^fipe guior efficiatur.3 Poft hæediligentiflimè eolabis ad ^^infundit ’'colum,tum dragantivnciamj.in tres diuides] partes, ‘tduranttir ita* quód cxindein vna potionem miffutus ‘^ es pridie ^f?'gt;^g'*i^f^lt;^ infundas in calidamvt inturgcfcat.tunc addis pafti fex- h^g;‘*^^Qy[^^ tariosuj. amp;nbsp;tribus diebus fingulosfextariosdabis,oua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]•

numero fex/’ in die fecundo olei rofati oua plena nu- ‘f,„atiftra*di[ mcro ij.(butyrivnc. itj.(in die tertio) anagallicivnc.iq. nidesin amili vnc.in pulucris quadrigarij felibra, lomenti fabæ » ^^ feUbram.3 Quç omnia mifccs,vtdilt;ftücft,acquis ponde- ^M.f nonb4-ribus per triduum diuides, amp;nbsp;ieiunum animal potio- kt nabis, amp;nbsp;horis aliquot deambulare facies,vfq; ad fepti ’boceftm^uo niam,àciboabftincaturamp;potu. Animaliaveró macie Ubetdieduoo-attcnuata,nonabfqucftudio diligcnti reuocanturad I'fi^of^^f °^* corporum” firmitatem. Namolcovetcri vinoqjper- ^^^^'^ numtro niixtis,amp;tcpefa£lisinfole,pcr totumcorpus vngun^ *ƒ.■ tur,amp; contra pilum multorum manibusperfricantur, -* Vt amp;nbsp;ncrui mollcfcant, amp;nbsp;cutis laxctur,amp; ludor erum- mr^nitatem pat. Quofa^focoopertainquot; pontiliftrato3collocen- « focotepijo. tur. Et fihyemsfuerit,conditacumfemiunciaapptj OM. s.nShd-’feminis 3 triti’, amp;nbsp;olei tribus vncijs calefada per os ip- nbsp;nbsp;ba

fms oportet infundi. Siaeftasfuerit,abfypthium velio^ ^ tribus fatum cumvfiij.fcrupulis croci,amp; duabus vncijs olei fri gidum per os fxmiliter debet accipere. Quorum fi non

g

-ocr page 58-

50 t^RTlS RE TER INJRTJR * vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupperitcopia/vinuni Cmiphcitcr conucmt'^ prxberi

'^ms

■fclenniter admiHa

^femodium sM.S- noba-

^pr^bere cû cæteris.Prefereà'^eiu/modi Ipccics tempore hyemis ‘^ cu’itfmoE cum hordei modijsnii.mifces,fabælicxt2rios vitj.cmici fexrarios ün. ciceris fextarios vip. iocnigrxei fextarios ‘’iii/.eruifextariû /.Äfimeritumequi veJ facultas domi ni fuppetit, vuæpa/Tæ amp;nbsp;nuclei fexrarios fingulos.quæ omnia'^/blerter cômihajeùm fucrjt,vnu modium ina-qua mundiffimapridic debcsinfunderejamp;paululuma ne ficcare,exquo cquoffemimodiû anteprandiu,amp;fe-mimodiü ad veiperam dabis ‘’per plurimos dics]inlo-Gooptimo:'’vigin.ri vno die] ira ftabulctur vtrntrinic-

ti diebus ^de ^euertit

’’ vno orvi^in eùs bibat.Quod fi vitra modu/âgina proucncripncplc turanoceat,auferenduscfii/ânguis ’à matrice,jPrçtereà graminum radices^quas aratrû frequenter ’‘eu cl lit, ft u-diosc 'collige,amp;quàm potueris longas minutatim co'-coHigequän- cidcjiordcoq; commifi:e,amp; quotidiepræberejnon da tdfpoteris.Gr bites.Achate yerö,excepro cruo/pecicsiJlæquasdix? tii^c^id^^cii ^^5^Pæ æftiniarionemêfuræquot;'farraginGsadinuicein3 hordeocSitüf- præbeanrur,hoc eft,hordei viridis plures maioresqf’f» ce, or probes Pciculos,tritici vel ciceris vcîfœnigrçci minores Scpaa «'’adiLlcem ci.Quxomma °contufaoportetapponi. ppræcauendu cumfarragine tarnen vtin longiore veâatione velitineribusjumen-’'pfcieuH, tri tis vrinx copia taon negetar] qaæ res nô fine periculo plerunqjdilïertur.Pedes quoq; corum poft viam ^era-cndi (matdiligenter, nequidlnti velfordiâ in arriculis ’'bafiqj permaneat.Vnguento etiaconfricadi üinpquà .. vngulænutriantur/amp;nicdicaminis benedeioûibcrc(-' ga via luinet^ c^f q^oJ idn^ris attrineratiniaria. [^fie/eEjAllijca-'den^getur^'^ P^^^ tria,ruræ'veteris fafdcald, alaminis“(ciffi Sterh ^rdbluemdi ^^^^* vnc-vj. axuagix veteris pondo ij.dercoris adnini ’’baßbus^i t^s£ctis manum plena, quibus commixtis atqj decoâis ^vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domi,vtvolacris initincrevteris ad vefperam. Prxte-

ticicr ^commixta f Procuran-duautèinlon-

* viridis red aliud quod vngulas nutrit amp;: ßrmat.Picis liquidxîi ”tunfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bras iij.abrYathijbbcâj.allrj capita iX’axangiæ’‘Ubrâi.O'

^Ijbrastres nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;lei

-ocr page 59-

r EGE TIT LTS. T.


5t


lei veteris libra femis aceti^ actions fextarium vnS,v- ^acerrimi niuerfa cÖtundcs,mifces,amp;decoques,amp; ex eo coronas Vel vngues animalium confricabis.De‘’palatis fingulis bp^i^f^ Ricfibus minuente luna fanguis detrahetur.quo fado IC^lfi qua“^eft capitis paffio releuatur,amp;ciborü fafti- ^fuerit diütollitur Oportet autem ferramento‘'cöciforio ani “^ ocijjoram naalium foleas 'ramulasq; purgari,quod euaporat atq; ^ vnguÎMq; rcfrigerat,amp;fortiorcs vngulas reddit. Si animal domi ^ 'forisq; perfrixerit]calidioribus vnguentis,quæ multa '‘’^^ foriiß-i-funt,lumbieidêconfricëturamp;cerebrü,s potionibusq; gt^e^^^t amp;lpigmentis,amp; herbis,quarü feruentior eft vis,per os continuo oportet infundi,*’vt perfridionis incommo- h

dum euincatur atq; pellatur. Nam fiin vifccribus pcr-manferit algous jninria,diuci:fos ,pcnculofosqj pro- • créât morbos. Siveró dierum caniculariu tempore *æ-ftu animal fatigabitur, vel aquis frigidis eft perfunden-dum,velin mareflumenq; mittendum.frigidis ctiam potionibus rccreandum , vt neceflitate laboris ^ aut fcg^ temporis aptior medicina fuccurrat. Sed in equis nonfolùmvtilitas ,verùmetiam decoris ratio feruan-dajeft. ‘Nunquamitaquenifi nccelTitas paflionis ex- lautem cgerit,de articulis refecandifunt cirri. Naturale ' enim m diligenter ornamentum pedum natura [ èpfa'i in illis conftituit. dftfj Ceruicë etiamipfam '“ diligens debet]ornare tonfura. quot;nbsp;diteUaribtu Multienimficut quot;nbsp;currulibus,itaamp;fellaribusiumen- °ftudioßui tis ° prefttus colla radunt. Quæ res licet præftare ^ t^.i.nonhi-creditur augmentum, tarnen fub honefto febore de- ^^^ formiscft. Alij ira tondent,vtarcum videatur imita-^‘^'^’’°* . ti. PNonnulllArmeniorum more j‘'crincs aliquosin 5 ‘^?^ft tonfura ipfa per ordinem dcrclinquunt, Sed gratiora “ “* lunt quæ translata de Perlis poftenor vlus utucxir.J tècimruion-'Nam media iuba adomnem accurationem ex finiftra dmiubent ■. i partetondetur, àdextra veto omnino infeda ferua- dfxtruvtróo-tur.] Et nefcio quo pado plurimum dcccat,quia mneï inta^if

H.î-no habet

feruant

-ocr page 60-

52 ^y/RT Ê T ER I NA Rl ^E

’ buddtvergi ïll^’^qwod naturaliter * laudatur Vergilius imitatur: liui imitdntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Den[lt;iiuba,zrdextroiaHatdrecumbitindrmo.

^tonderi Quod fi bicomis fuerit,vtvulgusappellat,mediçcer ‘^ quod td dex- uicis fetas æqualiter oportet ^attondi] * ita vt tam dex--trd,qudßniftrd tri quàm finiftri] limiiis continuata ferie iubæ relin-^ rclinqudtur quatur intaftx.j ^ Quod nihilominus inuentu confiât *^M.s.h^£com- aParthis, quibusconfuetudoeftequoru greflusadde-ninono hdbet. ütias dominorum hac arte mollire, non enim circulis pó^lvero hlt;ec ^j.^. ponderibus prægrauant, vt foluti ambularc con-fequutur. ?dr- jjfcant fgjipfos equos,quos vulgó Trcpidiarios,mili« eauitdtbuüos ^^''^ verbo Tottonanos vocant, ira edomant adlemta-vddunt cu eis tcm.amp; quçdam.blandimcntavcauræ,vt Afturconibus inßceu lt;equd' fimües videantur.] In ficco itaq;,çqualiq;foloquinqua lemqifclu, cu- ginta paflus in longü, amp;nbsp;quinq; in latum plenis cophi-iuslogitudoßt nis digeritur per ordines creta,ad firailitudinem fiadij

fo paffuu, lati quöd aulïcibus afperius fit,turn difficultate c oronam tudo r. 'i/bil'ü velocitatis optantibus ingerit,in quo ffpaciOyCÙmSe'* c^eta admodn quus frequenrifliinèexercericœperit, in illos aulices

neceffario‘'offendit, amp;nbsp;priores amp;nbsp;pofteriores vugulas impingit,amp; aliquando vel cadit,vel*fic ofFendit]vtca-

Uoco

^Ms^hdbet t^epc videatur,poftquod’'admonitusiniuria]tollit al-^itdoffendUur tms crura,amp; inflcdionegcniculorü atq; gambaröraol ^monitusin liter vehit.Prætereàminutesingreffus imitatur,’vtin-

initid ter aulices] vngulas ponat.nam fi extendcre voluerit,

’ i^crurddp- quot;' offenditincumulum. Minutim aute equus ambulas] pUcdt,eiim in commodiusvchit,amp;pulchrius videturincederePotio terrdm pes etiam hyemales œftiuasq; confcripfimus,quibus offediturjn autquot; conferueturfanitas perpetua, aut” vehemens«-quo mugis mi. -^^^^ jappellatur. nutdtim equus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *

ambuldt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patiea^iftMfem/gt;fireJa»eia. Cap. LTIL

’^feruetur 'p-^Vm ’’æftus incaduitlhæc potio animalibus'’com ° veniez vale- | Jmodacft ,quia humedat amp;nbsp;réfrigérât: CroePvn-t«do p^fiiW dam vram],infundes in vino veteri , dragan^ feruefcit^rti- ,.| yncias tres infundes in aqua calida, his adiunges lis^vncidslns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fafci.

-ocr page 61-

rE G E TH lis E R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ

fafcic ulfcim viridis porri j.item fafciculum * viridis aptj, ^apij vlr^ nis herbæ portulacæ fucci hemina.ladis caprinifextarios tres, oua feptem, olei rofei ]ibram,mellis vncias iij.pani fcxtarium j. viniveteris quodfufficiat.Ex quibusomnibus diligenter comiftis atq; contritis ,ad cornu per triduüm fextarios fingulosanimalibus dabis. Alia quoq; refrigeratoria potio:Vini veteris fextarium,olci libram femis, ouatria,fucci coriandri cyathum j? laftucarum ^pcciÏaEucx cyathum j. follerter admifces,amp;in tres diuides partes, ‘^commijics daturus per triduum iumentis œftuantibus falutare re-hiedium/’Tameneo momentoquopotionemdefufu- ^^addenda holm es, per Çins,ü[aâmm3.hiÇingu.ïâshizmin2S aquæfri- r^equadat^r gidæ amp;nbsp;recens fumptæ potioni debes adiungere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;°^^'gt; huniiiâ

Pûf/û hyemaiff. Cap. Lmf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aqua plaida

HYemequoq; potioifta prçbetur:Vini veteris fexta rios itj.olei felibram, pipcris vnciam j. rutæ viridis vnc.vj. 'cerefolij viridis velfeminisip fins vnc. irj. draganti vnc.iti.fcminisfoeniculivnc.iij.baccarumlau' ^(^pH^g riunc.j. meUis vnc.vj-^ oua quot volueris, amp;nbsp;pafli quan -tû ufus exegerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^duas

Potto/» Autttfn»o (^ vereprahe»eia.

Cap. L tX^.

V[Ereverô amp;nbsp;Autumno hæc deturpotioi^cofti fe- ^^.^.s-nonha-miunciam,ca(næfiftula:’’vnciam Jcclticæfemi- het unciam ,petrofelinifemiunciam,betonice femi- ^‘femitmeiam ttneiam jgiiccricac femiunciam,fagapini femiunciam 'finfuci,jluc£ ypte« indicæ femiunciam,faxifragæ,eupatorrj,mcliloti, i^diea.jjxip-a iris illyricæ, ana femiunciam, centaureæ, gentianæ, ari-ftologiælongæ,anavnciamj.amomi,ariftologiærotun y^^°rj^quot;^^‘^^ dæ,anafemiunciam] fcinoanthos femiunciam,[Dr^-gUKteaßmiuKciam^ afari,aloe,ana femiun.murræ vneia, ^-iragantidù ' ^opopanacis radicis dricontcæ,ana femiun.] ’croci vn- quot;'feptem dam,draganti unc.'”vj.caftorciquot; vnciam,abfynthn pon- ''^'emiuncias tici fafciculos ij.hæc omnia in puluercm redafta ad.xij.

-ocr page 62-

i^RTlS r ETE R IN ARIAS

^cocledria

^ tui'icantur

^uicïlif h ti

^‘dmguntea

‘^ drAgatidis ^iiiii'cem pul-uenZi.Etfit-

Ü'ate

g Etliinhye-nu *’(«/«(«

^feimadiuto-rium iftis phy Jteum ranediu ^poium

^narihiu

'”Votione

“ animalia per triduum fufficerc crcduntur,itavrcutn vino optimo’’ digerantur.

Potio0m»itemfore»ecej^réa. Cap. LX,

A [Lia potio quç omni tëpore exhibctur]cofti/mcgt; liloti, hyffopi ,irisillyricæ, ariftolog(x,fampfuci, ‘'dracontq^afarj/dragâti,centaureçminoris,niar'' rubrj,gcntianç,(picç celticç folia,aequis ponderibus^mi fees,redadfaq; in puluercm cernes,fed fi æftinâjdare vo ■ lueris potione,c0mifccscroci,mellis, amp;draganti quod fufficiat.sSi autem potioncni facies hycmalem,addis,pi peris,appij feminis,amp; feminis finapis. Vtroq;aute tempore’' cum boni vini fextario plenum cochleare mifee-tur,faucibus animaliuni diffunditur.

Oedffji'eftlfate'vriaa. Cap. LXf.

DE vrinae difficultatibus ordinefuo multadicendi funt,‘fed viatoriumiftud,amp;phyficum,amp;]fem-per paratum tc fcire conuenit. ’‘Lutum excuiufeunq; cqui lotio fadum vino permifees, colatumq; per nares infundes,amp; confeftim prouocat vrinâ-Item allium con teres amp;'in anuminijeies amp;nbsp;vcrctrum,moxcgcritlotm-Itcm,Puluercquoq;thuris cum ouo vinoqj permixtu, additofucco apij amp;nbsp;cauliüjfi^potionêdcderiSjprouoca bit vrinam. Item,betas ac maluas ad tertia dccoques,ex

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus aqua ealentem ad medium fextariû cum mclle

t '^/V^^”*^*' c0mifces,amp;peros”digercs,prodcritmindioni.]Ite,Ci-^■sfatmeoa- æj^g^y^ quoq; inauremequimitte,amp;°alterumfupra °intmmevir ^^^^^i^^^^ ‘quot;^ ip^o foramine quo mingit confrica, facilli-glt;e. Certumre i^nm certumq; rcmedium eft. ff-ediumeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dediropha. Cap. LX IL

^pluriiuif TTineru cafibus fubucnire cupientes,dePpIuribus pau '’ iUdKiis ica,fcd manifefta''libabimus.Nam animalia fub'fefib ^e/dene re vcl onere dolor ventris frequenter affligit,[z/,«]vt vo lutentur amp;nbsp;procumbant.Semenitaq; rutçiylueftns vel hortcnfisfiilladefucritjdiligcntcrtritum cum vino ca-lido

-ocr page 63-

rEGETll LISES r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

lidó per fauces oportet infundi.Prætcrcaaquam mqua vfq;ad tertiam betædecoftæ funt,fuccumq; earS nitro trito * folerter admifces, oleiq; addcs heminam, tepefa ^[olenniier Üaq; in inteftinum per clyftcrem diffundes, cum prius pronum animal ftatueris,vtinicólüadinteriora’’perue '’ilfci«r-^t niat.quæ fi fortc^dcfucrit,mcl coftum cum tertia parte ^gt;ifß(ffMt falis tritVcogis in pillnlas, ita vt collyria ad oui magni- '’‘'flt;^“‘« tudiné facias, fimiliterq; pronoanimali in inteftinum velquinq; velfeptê, aut nouë collyria infercre curabis.

poft [ijuod} foluitur venter amp;nbsp;mitigatur dolor.‘^Itë,phyfi ‘'M.S. «en Lt cütraditoslimacisneq; manu immüda,neqgt; terra,neq; ^^^ dëte cötadüalligare vmbilico dolëtis, curare cótinuo.

De dor/o cur^nde. Cap. LX IIL

PLerunq; dorfumanimalibusaut^farcinalaedit,aut fß^nA fella,propter® ftramenti negligentia vel oneris iniu g ftementw riam.quod in itineribus interdum neceffe eft eueni

te,fed recens tumor hac ratione’'curatur:malloncm ee ’’pcH^iur • paru velipfas cepas in feruenti aqua decoques, amp;nbsp;calen tes quantum corium valet fuftinere, tumori fuper im-pones, amp;nbsp;fafcia ligabis. vna node omnis aufertur infla» tio.Præterea fal tritum cum aceto mifcebis,additoq; vi teUo oui loca qux tumere cœperint perfricabisgt;recens indignatio’deftrifta ftccabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘u/lndj

De f^robatifiima potione dia^fente.

Cap. LXIIIl.

CWi curae eft animalium falus, potione fupetius de-1 patio Hupen claratam,quam fpccieru numero diapenten græco to«,fiomi(i4tit vocabulo nuncupât,]Gcntianae,ariftologiæ,murræ,bac fupm'M ined-carum lauri,rafuræ eboris,paria pondera diligSter trita pUulo worU atq; permixta, domi, fiue in itineribus prius ’ condita, bwnMijpriete-habere oportet in promptu , vt quoties [ aut'} mœ^ reihaccRt hum aut hortidum videxis animal^aut motbi a’-icuius ^^d.1

-ocr page 64-

56 ARTTS re TERI NARIJS labc tentatö, ftatim plenum cochleare ex pulucre mc' morato cum fextario vini optimi per fauces diffundas, ’ mtabore con ^ P^*^ triduüm/ ctiam cquo in labore conftituto,dige-ßituto equo da. ras] vtaduerfus virus internum fubueniat. probatacu-bii ratio. Tuffienti autc cum palh hemina dabis, amp;nbsp;ftatim fentiet curam. Si liber,cui iam ponendus eft finis,legen tium non offendit auditü,fcquenti volumine inchoan tes à verticc vfq; ad vngulas ex diucrfis authoribus enu ^rfdtfi clcatas animalium publicabimus curas, vt ordo, qufta •^ prafentiex- natura datus eft, in ^ medendi difpofitionc feruetur, ne foßtione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indigefta ac membrorum confequentiæ repu

gnanspagina quærentemconfun • dat,auttardct.

FINIS LIBRI PRIHI.

-ocr page 65-

IN SECVNDVM AR'

VETERINARIAE VEGETII .librum,Prologus.

^ ex/gu^ta^e mercediftKu/h ^Jiudioßa^ dißen *^udio finis fe^c^dajßt eß.^Nußi^ttid “vero ^xem/ilo f/unno- ^Huptr ; rum ßuegendu al/arum ^r/if t/ßus eftam v-ßu’^tn/ereidetßum /domines réfugié» tes expeff ^intercidit ßi, barbarorum co^ßtetudifre fmitarf a^edeß fimula»f, c^ ^^icttrataaaimalia hybernü faßuü, c^ ^»egltgentia caßbiu ^negUgentibu« ^(dunt? ^uares »udi compendium, ifed'ifiiurimü affu. calonibtti btdamnum.Primb ^uod Barbarorum animalium^aha na- ^birbaricor^ ^^ra, (^ ad omnem iniuriam duritu corpus eß. Deinde quod ^‘^^^‘^ natura ßlt;^ mßituuntur àparuulis,vt necpofionem medicinalem^re e inquirant ^tt!yanf,(^bybernfs paßu/s'^vigeant,aoßne pernieießigora ^dtgant 'ßuinas^ßtßineant. Noßr4 vero iumenta er modiorisgene ^niues^ ^ttßtnt, teciu frequenfiortbus aßuefa, ealidißimü etiam dabulü imbuta, cum indignationeexaliqua neceßitate^con ^fu^inuermt ^ontraxerint^continub in aliquodgenusincidunt mori^i’Di. ^' 5- non haltens ifa^ paterßamiliäs,cum mortibusantmaliumßtorum amp;nbsp;cum medicina expenßs af^ mercedtbus ßaciaf ra/ionem, fntediget vnius vilßtmt iumenti pretium admultorMj qua

ßne dubio peritura'ßtntß curatajtonßue- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'efienS

rintjßlutempoße ßtß

ßcere.

-ocr page 66-

VEGETII RENA TI ARTIS VETERiNARIAE libcrfecundus.

lt;^vM!ne DE ®V A LET V D I N I B VS CAPITIS. Captitprimum.

Nvniuerfb animantium generecaput obrinet principatü, quod emincntius casreris,dominarü quendam circa^loei ipfius condirionë] forrirnr.In eo eft odor,guftus,audirus,ac vifus:quod ___quantum haber poteftatis, tantum fu-ftinet ex labore djfcriminis.Caufas itaqj,ex quibus ægn tudincs generentur, amp;nbsp;figna,perquæ qualitas eorun-dem poffitagnofci.'curasetiamjquarum medelafanitas rcuocctur,pcr ordinem indicate tenrabimus. Plerunq; autem incorporibus iumentorum mdigeftionisvitio ^fitnguïnispïe ' languis corrumpirurquod euenit cum‘*ex3acftu vel fri nitudo gore dcbilitata funt membra,amp; ' in capitefrixus fan-^M-S-nonha guisycrtitur in virus.] Tue cnim repicris venis cerebri *nox^ fangul membrana diftenditur,amp; fomniTalubriratemfrcquen-nif wruf inca rer^cxcludit.Ex quoneeciTario dolorcapiris,mœftitia, putferapit ^ imbecilIitas’Tubit.Quæ valctudo amp;nbsp;prima vidctur,amp; falubntM lcuior,fi velox medicina iubuenenr.

f exclu duur

^ßthfecjuitur ^Opiofo

^eadent ^pragrauat fopiofum

Caf. ^L

CActeriim enm noxius fanguis membranam cere-bri ex vna parte perrudcrit, amp;'candem dolore m-mio cœperir'prægrauare, cfficitur anima! quot;* appiofom: cuius amp;nbsp;mens hebetatur, Órvifus. Nam cerebri incolii-mitas,amp; oculos vafeu amp;nbsp;fenfus. In qua pafùonc quia vna

-ocr page 67-

rSCETÎT LTS ER Tt


59


Vna pars capitis prægrauatur,tanquam ad molam’va- ^vti equTuttt ditingyrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulumrapit

DeJre^ietieo. Ca/gt;. TIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^infeftaumt.

CVm veró medium cerebrum corrupti fanguinis ^^■^•^^^^'^' ’’infeccrit,animalfrencricumredditur,vt repen- a-yj s.nonlm^ te (aliat,amp; “^vclutclFugere velit/' parictibusfe tanquam (j^ irregibilis impingat,nec poflit rarionc aliquacötincri.]

^carUdcii ‘De cariT/actf. Cap. TI TT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*M. S-nonhd^

C'Ardiacus is cft, cm cor dolet.g Cardiacus aute fit, g^^^jj^f^ ' quoties fanguinis illa corruptio fiomachi’’vel tho h^^ tacisimpleuerit vcnas,'ccrcbrumq; percufferit,cor etia cerebrum con peftiferi hnmotislabc’^conftrixerit.Quç valetudo'indu eufjirit cit mentisquot; alienationem ,amp; corporis fudorc monftra- ^perjlrinxcrit tur.cx qua diflicillimè liberantur.quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘M S-nen b^-

Derabioß. Cap. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'aUenidione

QVodfi° Appiofum, fimul paflio thoracis inuenc- e^'^-l^^^^^ ,ritP facit continuo rabiofum. Ex ardore enim ni-

TOio iccinoris amp;nbsp;fanguinis , vcnæ cordis neruiq; præfo- aûoq-fetan-cantur,exqua conlinâionc fit dolor ipfius loci vfq; ^„^„^ irrcgibi ^dco,vt mordendofecomedat.Exquibusvalctudini- biluim^mgat, bus fi animal fucrit liberatum, amp;nbsp;poll curationem ali- necpoßumtia qua pars cerebri fucrit imminuta, vel tumor fubcreue »if aUqua con-ritineptum iumentum ,pigrumq; redditur.amp;'^inilla tbim. parte capitis vbi vitium remanfir, difficile fe gyrabit, amp;nbsp;“opiojM»« ex co latere fe parictibus iungit,amp; tarde incedens, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'‘»’

fentiensplagam/ambulaturx gratiamperdit,amp;]crit qj p*quot; fubmiffo capitc,amp;cum flare cœperitcum tarditatefe mouet,minus etiam vidcbit,ncc cibum nee potum uiicypergit recufat.Quera fi curarevolueris,’ cyclo curabis.ln o- ^sxeydo amp;nbsp;mnibus Zautew} fupralcriptis valetudimbus,*primvi de kiJebcro^ h X ‘pn:«

4

-ocr page 68-

6o

* cadent

^RT/S rETER/N^R^^S temporibus minuendus eft fanguis,fed amp;nbsp;de matrice a-Jiquando toIlcndus.Cura autem penèomnium’fimilis eüjCuius ordinem fcquenria declarabunf-

^a e^Jefuanoffe [a] £ycügt;£'tcre^fur^^if»^^' ' i/a. Ca/gt;. rf. •

«-Emiherisautenromnes valetudinespraecipuevc / y r terespericulofas, cyclo-oportcrecurari.Cuihæc

*’abUinebit- obferuanna amp;nbsp;ordo eft adhibendus : Triduo ab c^„i bordeo'’abftinebitur animaijtemperabitur eriam mol-^'iure libus cibis, poft diem tertiam de dextra“^ ac finiftra,prO'' ^Etpoft ut ætas autvires,vel valitudopermiferint, de matrice ^craqua ab/îi fanguis anferetur. Quofa(fto,pertriduum‘’viridi cauli-neat.tiono^ culorum aciaducarum/uftentabitur'cibo. Primo vno f“^ die à cibo ^cum fuftinebis aqua. nono autem] die offas ^ittfptfecunda Q2^niin^ cuæ Jiquamine amp;nbsp;oleo optimo temperatas ^‘^ non minus viginti digéras, cui nihilominus laducam j Ff ementim j^^jj j„ cibo®quot; ter in diejpoftporionem bibere /êmper jt^^ mcipiat.Si verb venter'’ vehementcrfoJuiinceperit,cau ^poflremo ^'“™ o ft as dare defiftes: ’dabis paleas’^amp; furfures, ira ”'educatureei vt fequentedie penitus nihilmanducet,fed foiama-krius quam percipiaradbibcndum,ac'poftcrodie induca-quot;tergetur turin eelJam bainei calidam.amp;iudet. Opus eftautem

°hancpotionè diü^entii vtquot;^ reducatur ceierirer de calore,ne inrer-expultterisnr clufo/piritu pereat;tuncquot;exrergeturdiligenter,vinoqj tn.ßlianiplit amp;olco JargiterpcrfricatuSxaccipiet‘’cumnitripuiuere ni,radices cm» fQ^^ rafani con/pcr/a, quantum commodum eft. Poft«

raJjcjbusdicumcris afinini viridis nu-^okS^^‘ ^“^^^“^^ concifis oleum optimum mifces, amp;in vafeno Mvaknouo^ “®^^^ décoques vt tertiam perdat] ex quo fingulashe-adtertian- nbsp;nbsp;iïij*ï^s per capita animalium per triduu dabis, vtpofio

^parstetr ventrem refoluat. Sed ft vitra modum fluere cœperit, %if lcnriculamamp;hordeü’’pari aieaCiii^fd^csS(.'‘dehisria‘ gains'

-ocr page 69-

y E G E n l LIBER


61


galas bilibrcs per dies fingulos cum furfureamp;paleis dabis. Quinque itaque diebus operam refedioni eins impcndes,amp;leuiterexcrcebis,intelligas’ quantum vi- bï”’ , res corporis fanirasq; profeccrit. Poft ‘’hsceurn]pro ®'/Pj*^”* arbitrio defpumabis. Sequentedie caput eius purga-

bis ‘ exorica,vel radice dïanaria,quam‘‘Artemiliam di- c^^ ,„-^ ci(nus:fi hæc non fuerint,ex liquamine optimo cum o- ^jirtemiinn leo mixto. cuiuscapurpedesq; connedis,cumbene purgatum agnoueris, ‘ foluito, butyrum ex olco rofeo * butyro cro-folutum] infundes in nares,vtf illopurgationis miti- leo rofeo ft-getur afpcritas ,itavt fingulæ cotylae fingulis naribus t^lmlxtit infundantur . ^ Si fupradidxpotiones non foluerint ^* Ventrem,mellis, heUeborialbi pondusvniusdenarij ^'^»•»«»M cumhemina dulcis vini benetritum in potione rcci-piat,velcertè feammoniæ pondus duorum denario-tum diligenter tritæ cum dulcis vini heminafimilira-tione diffundes in fauces. Quod fi venter vitra mo-dü diffolutus difcrimen importât, anagallicum fucco ptifauæ aÆ reftriâionemipfius dabis, Icnticulamq; amp;nbsp;hordeum frixum , fingulasbilibres cum paleis amp;nbsp;fur-fure praebebis in cibo. Ad vltimum,partes quæ in eau-fa funt,finapizabis diligenter,ftnapizatum cautcrefer-reo, velquod vtilius crcditur,cuprino combures, vfta curaturusex more. Potionem quoque ex antidoto polygrefto perdies plurimos dabis, amp;nbsp;exercebis Icui-tcr,amp;adcibariaipfius aliquid per partes fempcr ad-iungcs,doncc ad priftinam confüetudinem reuoeetur. Infanabiles valetudines’ cyclo affirmantur pofte cura-ti,id cft,infani corroborari.caduci cyclo curati vruntur incapitc:morbidivercgt;,dyfcnterici,coriaginofi,ortho— pnoici,ftrophofi,cyclo curentur in renibus. ]

De cerebro commuta;. Cap- nL.

CErebrum plxrunquediucrfis paffionibus’’ corn- ’‘nnïelUt ' mouetur, quod his depvehcnditur iTguis: Ambu-h 3

-ocr page 70-

improuHut

’’ mixta ‘^de lan^td

'’ coniißim

6z t^RnS rETERlNÄRrAß • labit * prauus,amp; frequenter offender,amp;totö fe corpore commouet. Cuius ifta curatio eft: Baccas lauri numero xx. nitri felibram, rutæ manipulum: quæ omnia diligenter trita, cum aceto non acri, amp;oleo optimo rofacco *’ commixta, hyeme calcfacies, perundoq; o-leo capite eius amp;nbsp;cerebro,vcl auriculis,cerebellum “^ de lau ata ] pelle conuoluis. Quæ fi forte dcfuerint,fari-namhordeaceam refinamque mifcebis,cxquo cata-plafma “^ confedum cerebro oportet imponi. 'Præ-^yvi/.uonhii tereà ceramoleo cyprino coniungis,amp;linteolointer I’^ auriculas ad cerotiinftapmponis. Scdamp;reliquum corpus potionibus refouendum eft. Tresfluuiatiles cancros conteres diligenter, amp;nbsp;cum duabus vnetjsfuc-ci caulium,addito laftisfcxtario.olei duobus cyathis, permifeebis, amp;colatum per os ditfundesad cornu.

Quorum fiinopiaeft,meUiscyathos duos,aquæcalb dæ fextarium j. coquito, ex quibus paftillos facies,amp; in aquafrigida dilueSjamp; dabisin potum. Prætereàfi hye-mccuraueris,farinam triticcamifi çftatc,hordeaceam, aquæ frigidæadinuieem amuli permixtam in potio-nepræbebis.]

De dolore capifif. C/i/f. rUR

^veteret j^E capitis dolore multi fauthorcsmnlta dixcrunf. J__/Cuiushæc funtfigna: Tumor circaoculos appa-rebit, pabulum recufabit .lingua eius amp;nbsp;palatum la* biaq; tumebunt.quantö vehementius increuerit mot ^^^f^^_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus, tantö ^ exoritur 1 *^ amplius tumor : ambulantes

^dm^liir toto corpore vacillant j' vmbramque fuam velut o-fii^f.ito x- dorantesexpai’cfcunt,] Cuiuspaffionisexcorruptio-^tranßrenon ^’^ fanguinis nafcitur caufa, cum indigeftione cibo-f'oßit. cuiut ’^^'^'^ natural! meatuintcrclufo , vel certè detdiftaitt bdceUcurd. e3s venas,quæ circa temporafunt,'‘defluir,mcrabraiii' Priminn, que cerebri vitiat. Cuijfaiiguinemdctcmporibuso-portet

-ocr page 71-

rs G E 7 II LTB ER 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^

porter minui, amp;nbsp;continuo olcoacetoq;’permixto, ca-, nbsp;nbsp;nbsp;. .

put largiter perungi. .Quodfihyems fuciir,hordcum P^^^^^^^^^ pridie infundes in aquam amp;nbsp;decoques, calidamqun facellos immittes,iumentorumq;caput'’fumenran^tMj-m^j-do] diutius vaporabis. Alip authores tojli de palato iet fanguinetp iubent. Tune cimoliam cretam ex aceto ^vettrei intufam , amp;nbsp;merdam bubulam rcccnteni cum nitro trito mifcent,amp; in cacabofuper carbones decoquunr, cälidumqj cerebro languentis imponunt , accto ri-gantes ne creta aftringatur quot;* ad pilos vfque ] cum prins calida ® fumentauerunt] caput. Dolorem ca- '^inpilh pitis 'propè adinfaniam]ifta figna demonftrant:Q,uo- ' dil‘glt;:nicr fit ties graue eft, amp;nbsp;in præfepio fe deponit, lachryma: fre- ^f^taKcm quentcroriuntur, auriculaeftabunt,oculigrauiores e- ‘“\P’’‘’P^ 'quot;-runt , « anhelitus creber, aridus pilus, tremores fre- s^s'iwi^a quentes,triftis afpeftus. ] Quem in primis ab aqua ab- f^^f ftinebisnenimium bibat,de vtraque parte colli fan-guinem detrahes,caput ficut fcriptum eft,curabis.

** dinentione capitis

De^Dil^efitioKthu^. C4/gt;. l X.

DIftentionis quoque valitudo ad capitis præci^ puècaufam refertur. Cuius hæc eruntfignadm-

pedicntecaliginc obfcurabitur vifus,tremor amp;nbsp;ludor totids corporis infequttur. * Quod vitium contins, git ex aqua,fi ''fudans iumentum] biberit : vel ex di- . geftionecibi,' ft non dormiat, velfubftriótus manfe- *^f(^^^'^’”^”' rit. Huic capitis membrana diftenditur. Quae paftio ï,Yi,n^i,^i,et exterarum valetudinum amp;nbsp;fons probaturamp; mater-Nifienim inter initia curaueris caput, vt animal dor- ”'c^io{J fttiatcompetenter] fiunt^appiofijinfani,rabiofijfre- . nctici,cardiaci. Igitur cum animal diftentionis xgritu- quot;rfppj-flïèJfnr do”comprchendcrit,deceruiceeidem fanguinëtolle »vel promagnitudinecorporis ’ amp;aeratis. ‘’ Et li æftas crit, ^ J^\.s.gt;i^r,hi . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bei,

-ocr page 72-

64 A RTFS rETERlNARlAE

olco amp;nbsp;aceto caput totumq^ corpus perunges, amp;nbsp;dia-tiflime confricabisjoco rcfrigcrato amp;nbsp;opaco inclu« fum contincbis, fubfterncs etiamftercoraficca velpa-leas, vt prouocet ipfa mollicics ad cubandum,locum calidum declinabis,nam impeditlomnumdurfurevcl paleis yd fold’sladucarum reficies. prztereipotum præbcbis exiguum : cùm conualelcere.cœpcnt,modi-cis ambulationibus exercebis.-ybi idoneum yifumfuc-rit ad cibanalargiora infufum hordeum ad pridinam confuetudinem paulatim per incrementa rcuocabi-tur. Si die feptimo non profeccrir,languinem iterum *pot’o etidm ^etemporibus cmirtes,lt;kcaputïineintermiifionecu-datur rabisj^potionem dabis Jquafanantur '’appiofirNaftur-’’ opieß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ feminis, appq feminis, « feminis laducæ, anagaJlici,

‘ M.s-nonha pcrrofclini,ancti,papauerislyluaöcifeminis]vncias fin bet gulas,pipcris ‘'fcrupulos iq. crocidrachmam vnam.j ^vneiä mam Quæ omnia bene ‘cribrata atque commixta ex aqua ^trita ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teperabisf c^J tochifchosfacies,ythabcantnominus M,t.nohabet quam lingulas drachmas^ itf^te] ^In dieta ynum tro-chiiehum in aqua dilToIutü per os digeres. quodquo-tidie oportet fieri donee fanitas redeat. Sinon appétit cibum, fingulos trochifchoslblutos cum fuccoptila* na: quotidicpræbebisquot; Vinum nunquam dabis: Capitis enim yaletudo fumpto mero deterior elficitur.J

X I. coniun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ aß/t^» Ca^. X

äimßtbyno çj quodiumentum’’appiofumfuerit,in’præamp;pio legunturm Qincumbit, oculos tenfos hcbcbit/mjcabirauricu- , * . . lis , vifus ealiginem parietur, amp;nbsp;gyrat in circule lia'

*priefepium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VeraM. Cap. ER

^natabit

haueniestan- Vod Ci ctiam faerit conuetfas in ra.bicm,ric in-ÿmatfaifum ^^tcUiges, ^Subitohinnicttanquamfiinusjpare/n faam

-ocr page 73-

rEGETII L/ßER


65'


fuum appétit morfu, vel hominem,præfepia aut iiia fi-bimordicans rodit : quemficut appiofum curabis. Prorfus * abftinebis ab hordco,[d']móllibus cibarijs i^j^,„j.^/f ^ Puftentabis. Pfæcipuè autem apium viridem quan bß,ffunitbis tumvoluentpracbebis.Sanguinem detemjaoribus aut dcceruice “^emittesjoeotenebrofoftatues, caputci deduces,in demhuiufmodi‘* acopiconfedionecurabis:Opopa '^jpij nacis ' libram j.refinae,terbcntinæ ana vnciasf q.galba' ’'vneu vnant ni vnciam j.rcfinæfrixæ vncias iq. mafticis tntx vncias ^^^^^ tj. ] oleiveterislibram j. ex hoe ci cerebrum amp;nbsp;liNter 3 auriculas confricabis, oleum tarnen folum ac liquid duminaures eins fuffundes,^ Cuiustamëprius quam H*e M.t.»o acopo vtaris, faceUationibus caput cerebrumqj vapo* “ '^ rare te conuenit, amp;nbsp;caput appofito cerebeUo commu* nirc. Potioncs quoque ex trochifcho fupcrius memo-rato quotidie præbebis.collyrio acriinungis afl'iduc vt caligocx oculis poffit auferri. Qnxcura fi non pro-fecerit, caput amp;nbsp;tempora fub ipfo protocomio femif-fe inuris cautcrio, quod amp;nbsp;fuper venas temporales facies. Plxrique tarnen facies ne déforment iumentum folo tabulate palati * confedo fani fieri poifent. Fer^ * rJb nor enim foei debilitatem capitis tollit, amp;nbsp;membra-nam menti priftinæ,fanitatiq; reft ituit.]

DeinJania. Cap. Xll.

K Lq authorcsinfanientislumenti ardentes amp;'’fan- ^ [nnguinolen akguincos oculosamp;humore fuffufos [^'^/3 ftantes . tor auriculas dicunt vel * micantes, vt ad inftar indomito- ‘^««tdntes rumneccapi poffit,óc'^captum parictibus fe illidens , ‘^‘'P'^^ ‘ conetur effogcre ] terram pedibus fodiet, amp;nbsp;multum ”ƒ!tene^tur ^ flegmatis ex ore profunder. Quod hac rationé cura- ma^f^^^ tur: Auferatuc ei fanguis dequot; angularibus venis,de n,^gy(^^,[,^ palato,amp; póft de crunbus. acibo [4«/ew3cademdic abftineaturamp;potu.Alia° autem dieaquamfrigida da- « ycrè

i

-ocr page 74-

66

^ S ns r £ TE R f N ^ R P^E

*ttgt;Pat biscibiberc. Auferanturflercoraquæinano * dus funt, perquatridunm contindato cJyfterc, curabitur purgeturve- b vêrcr,vngetiir ccrcbrûjccrcto jcollocabitur Joco,ac- , ^^‘^obfeu'**' cipiet'^in fubftantiâ[/»z;/^rf3porros,‘'amp;hcrbâmolliflî-c^ ° mamj aiîtmolJifliniû fœnum. Hispotionibuspercu-•* inherbd.or ^3ndum:pulucris rhuris 'drachmamj.acetialbifexra-' tibramj. dum ÿradicjspanacisynciam j.herbæfaxifragæ vncias ^duM ^id. ex aquamulfa per OS dabis. «Ladis capnnifexta-

« Al f.nonha- num mum dcfundis in fauces, quod d defucrir, cimi-bet num rudicum pondo duo in pulucrem rédiges,addi-roq; olcioprimi vnocbula,exaquamul/adiffudis ad cornu.] Sed cæterispotiohæc aprior credit urapij vn-'‘quot;‘R ciam j-iufquiami vneiam i-feminis ’’api] meiarn jJemi nis Jaducar mcias ij.papaucris fyiueftri vnciam.quæo^ mnia in puJuerem red a da commiices, amp;nbsp;vnû coehJea-num magnum exaqua dabis,vel fi cibum non accipif» ^fuccumptifa- * ^^ fucco ptifanæ] obfcuro amp;frigido:’^amp; Jaxiore] loco nlt;edabis Aatucs, filcntiumqj præbebis vtdornnar.prius tarnen ‘^M.s.nohabet o^^^o ac pice liquida caputpcrunges,aurcsqj fompic' ^M s.nohübet bis,temport ctiS. munies ' cerebcllarevel ] faCcijs,quot;'mir-‘quot;myrrham ram quoq5 aridam conreres, amp;nbsp;aceto okoq; mifcebis, corpusqj cius totum dintiffimè confricabis. Soient

quot; obdormiant coufinngiriy/ZfÇf/zZfz ]amp;obrui dercore vtfudct amp;''dor miant.Quibus d fomnus venerif,afFcrctünitarcin.Ra-biofum veróiumentö eadem omnia,amp; maioraoden-

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit quam infanum. Namamp;aiiaanimaJiacomcdif,amp;

ipfbcSta^u facit °ip/aconfagionerabio/a.PJcrunque’’ctiam mor-^r^‘^\ dbusinredinafuaextrahuntÓc^ineuntfortiter. Qu« inntunt nbsp;nbsp;yalctudo cxnimia fanguinis abundantia amp;nbsp;ardore coa

tingit. Catatur autem o bieru a ti one amp;nbsp;potione fupe-

nas dedaratis.

^^Kündó

* om.memb.d' nima/iilt;, tuin

De C/j/rurg/^. Ca/gt;. X/fR

CHhimrgia appeUatur *■ quodcunqueÏecatur fet‘ , vel cautcrijsvritar. qua* ’ cumdt omnibus • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membtis

-ocr page 75-

rSGETH LIBER rr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

membris animalium, prxcipuè tarnen capitis] ncccf-, Tariacft medicina . Quodcunqucigitur iumentumin qualibct parte fregerit caput vel nudaueritcafu, folli-citè curandum, ne indignatio vulneris in neruos cere-brumq; penetrando peficulum generct: nee in primo

medicamentis vti acrioribus cöuenir, fed magis ’ mcl- ifff^jni^ 1ecurare,cum ad maturitatem vencrintilla quxfraóla fuerant.’^olfalaxantur,tenta‘folcrrerA mobili manu vcl''forficibus eximito.Rcliqua fragmenta offîs,quæ a-

bet fperata funtferramentis ' cadito atque] perradito,vt i^órpicibus

carnem facilius inducant. Nunquamcnimclauditur ^ copetentibui 'Viilnus fi non raferis,doneefanguis per os ipfius re- ffaxops fpondcat. In quo maior cftadhibendacautela,quia fo- squod let in locis^ofluofisamp;comiffuralibusfiftulafieri.^uae ^pamu et in

cum] cuenerit,‘'parumper iniuriaafficitvulnus,per curabUeeffidt quod non fanics.fed humor liquidus emanat]ncc vn- vulnm.quoi quam * dedufta cicatrice folidatur. Quod ficuenerit, non finie fei hacrationecurabis. Papyrum pcripfam fiftulam’^tra- j*^°/^,-^*’ ijcics,ita vt capita papy ri,' qua extra fiftulam eminent, i‘^^^^' * exvtraque partealligas lino nccadat,amp;diebusv. vel] i-i^^ucis pluribus,donee callofitas fiftulæ'” papyri diftcntione (xtriorificii turgefcat.amp;maius]vulneris forame fiat.TuncC4«^œ] ex^nq^parte ad menfuramvulneris ex fiftulari medicamento eolly- attiga^ nea-rlum''faciensl exempto papyro °intrafiftulainijcics, dit, cr tribut Viimpleaturex integro/ planeneexcidatmuniesdili' *quot; tergerept-gëter.Poft dies quatuor aut qviinq/’ foluis.fi fiftulace-' py'gt;'‘if'iciit,et ciderit,traumaticocurabis,quodvulncri fempcrim-mittes, donee fpifla fanies,amp; nou multa in co loco re-periatur. Cùm autëiam lympidum videriscollyrium’, ^■^*quot;‘’ ’‘^' fac poUinem’^ herbi ,amp; thus mafculum tritum æquis p^ ponderibus cümeUedccoquito,amp;plagæipGimponi- ^itiquodaro to,per dies plurimos quotidiecuratoita,vt déprimas i- infediadAt pfas partes vulneris, quatinus iunftx citius’cohxref- '^emi cant. Si]grauiter offendetit caput,vt cerebrum vexer \rcfcAt.Scd(ï

-ocr page 76-

ÓS


ART/S rETER/NJRl^S


intrinfecus»continuo de temporibus fanguinem ci-^M,s.nohabet déni oportet auferri, amp;nbsp;fpongiam’aqua,fi aftas fucrit]

^ puluerem

Ce tumore

aurium

■M. s- no ha-^ bet

oleorofco, amp;nbsp;acetoxqua partecommixto capiti dus imponi, fafciaq; connedi, amp;nbsp;cibos virides præberi. fi necipfos appétit,quia onindm cibuni rccufat,fabain molesamp;conuertesin '’ polJin.em,farinam quoqj triti-ceam pariter admifces, amp;nbsp;cum mulfa per cornu ad fubftantiam animali tam diu faucibus ciusinfundes, donee cibos virides appetat,quos aqua marina vei fai-fa oportet afpergi.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iemnifcos inducis ] amp;nbsp;vulnus per quatriduum foue-^ ”‘’'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis,poft traumatico vreris, ^ fed dificilis curaefj taivcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quia hÜulæin talibus locis frequenter oriuntilr. quæ fieiienermtfftipr^fcriptâ cuntione curantur. Sita* bene j^^j^ ægritudo vuineris vltcrius etiam poft médical rumpa^r^^^^’^^^ P^^^^^^^^ ’ vidnæ vrenda: firnt, partes amp;nbsp;4quot; folenni/er eauterioin ipfis colledionibus infigenda funt ^pun-*’'noncR:, au- ^^ vehementius , vt amp;nbsp;cutis amp;nbsp;caufi perrumpa-rimn neglcJïa^^^ ^^^^^^tor. Poft”* foiertervfta curanua ”funflt; (uratione •Non caim auriui» eft negU^endacaraLio] nc ex. do-

lore:

-ocr page 77-

rEGEm LIB. IL


69


•lore nimio gencrctur infania. Primum purganda eft auris diligenter intrinfecus,vt auferatur quod’dolo^

. rem mouet,aut lædit. Si nihil * inuenitur, fpongiam ni- ’ inttencris tro amp;nbsp;aqua molliter infundes amp;^dilues,vnamq; noétem ^fiemftifamf^ intra auriculam infufam fpongiam manere patiens.] nanoihmt-i Die tertio nitro amp;nbsp;aqua ealida fouere incipics frequen- ‘ittremiMae e teramp; diu,donee dolorrccedat.Qu,ódfiaquafuerit in- P‘^^^^^' greffa, oleum vêtus amp;acetum acquis ponderibus adie-fto nitroinaurem mittito,amp; fuccidam lanam fuperim ponito. Si vulnerafucrint Hyparem auribus infères amp;nbsp;'^Lifgt;pdrilt;t “curaffL • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^‘^^‘^^‘f

Def^ilii i^uina/ciffifur i^oeul^. Ca/f.. XK

QVodcunq; iumentumin oculis'tritiaeem patie- ‘ö'*'*^«« ,tur,id eft,vt pili aliam palpebram^vrentes lachry^ vertentes Qias moueant,vifumq; cÖturbent, hac ratione curatur.

Nö longe à pilis ab interior! parte fcalpello plagam^da- ^f‘*‘*^^ bis in'* cute palpebræ,poft‘forpicibus per longumad ’’p^tlpetr^ menfuram oculifafciolam prxcides,amp;impofitis fibu^ ^ßrficibut lisconfues palpebram foris verfus,vtoculus fine defor ßiitate recipiat vifum amp;nbsp;gratiam naturalem.Tune verô optimoolco,.necnon etiam’^muriainfufam fpongiam '^dquamdrmit fuperpones,amp; oculum fafeiabis.Poft ‘die quinto foluis, ^diemitimtum tuncintrinfecus oculum collyrio cutabis. deforis veto tetrapharmacum impones,non prius fibulas ablaturus quàm “ dnxecit cicatrieem.Nihilominus amp;nbsp;cadentibus '^wiuxmt fibulis,collyrq cura non décrit,ne carorurfusfuperflua excrefeat. Sed plæriq; adhibent cum deformitate com-Pendium,vtquot;partem quæ prominet ad menfuram nata quot;Plt;lt;« ræ“forpicibusamputent,Ppufeaqux frigidafunt pro- °ßrficibM pter fluxum fanguinis foueant,oculum collyriointrin- ^crp*'/«/r** fecùs curent, ne indignationis neceffitate lædatur. 2'^ Deßtffußone oculoru^ft. Caf. XEL

SVffufio ficut hominum, itaiumentorum impedit vifum , cuius tria genera abauthoribus indicantur^

«

-ocr page 78-

'70 ^RTIS KETERINARTAE

Stcnochoriafis,plotochoriafis,hypochoriafis,græcèpa pula nominatur.Stenochoriafisdicitur,cuin conftrin«

gitur virus amp;nbsp;vires amittit. Quæ hac ratiôc curanda eft, ^SiviÇutcdli- ^vtfanguis de temporibusauferaturxadicem quoq;fœ S^*^ niculi,amp; hcrbam celidoniam,uel rutâ decoques ad ter' tias,amp; cotidie ex ipfa aqua quantum manus patitur,[f4 ^^o^obalfiMii /ida} oculusfoueatur.Inunges etiam co'lyrio'’opobalfa to mo,quod fufFufionibus prodeffe côfueuit, aduerfusin-feftantes pilos .Tertia cura eft, vt leui tenuiq; cautetio genç qoç procreuerit inuratur.Quo faóto,duda cicatri ^^ün^ahitur ce‘^cóteriturpellis,amp; palpebra'’alterius elcuata à' pupil equot;^'“! .. lacurfupilorûarcetiniuriâ.Platochoriafisaûteft,cum ^^ufpiu-tvifit £^ yijj-j naturalem modum pupilladifFundit,amp;eripitvi fum,ncc curari vllatenus poteft.Nam ficutoui vitellus ^difuUut cafu aliquo^difruptus m priorê formas coire nó poteft, ErrJirc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf ^^ femel pupilla diffufa recipcre nÖ poteft’' vfum viden ^i/MM di.Quodeucnit’equorüfudore,dum membranulaqus rore^***’*^“*”^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lumen,indignationccaloris difrumpitunvel '*'indionAtion(i ^^’'^^ foUicitudo lögi itineris adindignationëiumenta g^lg^g compcllir,autlæfumoculû dominus curare neglexerit.

Quod cum accidit,oculus vidctur incolumis,nullius Ia , chrymis.nullo fanguinc.nullaindignatione proditiniu lt;y„o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam, fed 'vifus tantum dcclaratur indicio, quod in pupilla ipfius imaginem tuam tanquaminfpcculo videre non potes. Hypochoriafts autem à capitis humore de-^j^eculum fccndit,amp; in vno oculo^fefc primo.oftendit,poftca etia , ad alcerum tranfit. Intelligitur autem humorevelta-chrymis.Continuo fanguinem ei de fupcrcilio,vel def pfa partetemporum dctrahes,fomentabis ex tepidaa-qua,in qua radices foeniculi décoda: fuerint cum ruti

^oppoMcato Præterea inunges collyrioquot; opopanato amp;opobalfami-to.Quód fi inftiterismcdicinx,perlachrymarücurfu(n ”*? côfueuit fæpius caligo fanari.Temporales qifoq; vens fexihidMt cauterijs inuruntur,‘’amp; meatum humorisPexcludunt.

9

-ocr page 79-

r E G E T l I LIBER ZL


71


D e par/icefitheß i» ocul^. C^p. X EIL

QVod.fi vispaflionisintulcrit’cicatriccm,diligen- ^^àt^tent ter attende quo colore fit membrana, quæ'’appo ^o^pofiitt htapupillae^^impcdit uifum. Si‘’aurofo colore fucrit,in- ‘^opera fanabilemfcias.Sicandidanimium,etiani nouerisnon ^autei poffe curare ipfam-Si verb foi fl a fuerit colorc'olcagino '■'oleaginco nmeofimilis.per paracenthcfim ad hom-inum fimilitu dinern, cum fuerit maturata curatur. lumcntum igitur pridieftemperabis à cibo, vel potu maxime prohibebis, ^frparabK in loco molli? elides,caputq; eins amp;nbsp;ceruicem apte col- s^eijdet locabis,ita patente oculum facies, vt claudcre non pof-fit.dcinde ab ipfafronte paracentheriü inter tunicas 0-culares fubijcito,nc pupilla tangas,aut aliquid Içdas in-terius,fedipfum albüdefuperioriparte vbi''hypochifis ^hypo!:ifin4 pofitaeft,’capitelloparacenthcrtj deorfum deprinaisad ‘flt;lt;pHt palpcbram inferiorem fubtiliter.Quod li dcpofitufuc-rit,non prins paracenthenum cximas,nifi claufum ecu lum pcnicello calido diutilTimc vaporaucris,folct enim rcfilire. Quod fi ita cucnerir,reprimito, donce ita com-ponatur,vt refilire nö polfit. Cum itaq; intellexeris cla-ritatem pupillæ fine vllo obftaculo’' hypochifis,tunc '^hypoci^wa eximes fcrrum,amp;inuenies animalvidcre.curabis fic.Ex, olco rofeo amp;nbsp;oui albo anacollimafacies, lanam infun-des, amp;nbsp;fuperoculum’curatumlimpones, ac defuperfa- ’M-S.Nonfc4-fciabis .Caueto ne ipfa die manducet, amp;nbsp;moueat ocu- bet lum agitationc maxillæ,fed tarnen fi volucrit,bibat. Altera die foluis amp;nbsp;ealida fomentabis diutilTimè. deinde fœnigræci fuccum in oculo infundis,amp; rurfum anacollima fupradiélum fimilitcr imponis.fafciabisqj • Quod eum per triduum, aut quatriduum feeeris, oculum foluis, amp;nbsp;fœnigræci fucco fomentabis, cd’] ex meUe 0-ptimo “ attico unges,donee cicatrix fe confirmet êc ’quot;•lt;ti«’i«» oculus.

-ocr page 80-

^Z t^RTlS’ rETER/NARrAE

* duc4t itd quod imi'edit vifutr,quèmor bum iuujiicu.

*^tvmpoiis %ircgt;

De ocub /uff^eiee. Ca/gt;. X EIIR

ESt amp;aliud vitium dufmodi, vtinrcrdumoculoalbum “inducat, interdum lympidet: amp;lt;]ua pafTionc funaticum oculum] veteresnominauere Cuiusiftacu ratio eft,Vf deipfa parte *’ temporö detrahaturlanguis, interpofitis diebus fub oculo, nihilominus fanguinem oportet minui.Cotidic^quoq; calido fomento oculum

*’ trd^ndntico curabisdcforis,intrinfecusautêinungescollyrio‘’ther-nianticoamp; acerrimo per plures dies,doneeredpiatfa-nitatem. Si nihil ex hae ratione profcecrit, venasfupé-riores in temporibus fupraipfum locum qui fuftinet • eribiadures paflionem,diligenterperquircs^amp;inures,v£ humor no xius poifitarceri.

De riaphylümateoculi. Caß. X/X.

QVodcunqjïumentum in oculo habucritftaphylo ma,incurabilecft: ralis tarnen curatioconfueuit ftdhi beri:De fub oculo fanguinem ei detrahes,amp; fomen tabis caJidacum radicibusfceniculi amp;rutædccoda,in-unges etiam collyrio non valdeacri,fi vulnus fecerit amp;nbsp;dcplanauerit, ex fucco fœnigræci fomentis, amp;inun-ges collyrio leni,quod facit ad tunicas ruptas,doneefe cicatrix cum planifie claudat, £^] tune vteris acriori ^pdtreitequd- collyrio per dies plurimos,donee quaeûq/parsaquari te poßint ad poßj^aqnaturæ fmi!itudine,complcaturq; vt nódc-maleftmil. formcturobtutus.3 compleantar, cr non deßr- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eia/lgt;ume/e0eu/a f0//e»eiut2f. Ca/i- XX.

meturobtuitm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

ÇI calu aliquo animal oculum impegent,aurconrn-Scired oculos öcaucrit, vel ex pereuffura lxfcritamp; album induxerif, oeuin inijcien etiam fi totus oculus præclufus fit, tarnen experiinen-do. Ndw eint fis hacratione probatum efi cito pofle curari. Hedera virute confu- colliges terreftrë,amp;in pila mundiflimacontundes,fuc-neturdlbu^o cum cxprimcs,cxhocanimalinunges;gpoteftatcmedi' caminis

-ocr page 81-

r EG E TH LH E K rr. 63

cam inis quäuis dcfperata,confumitur albugo.Scdfi ter reftrem hederam non inucneris fiucbaccas hcdcræ,fi' üe folia contundcs,amp; fuccum exprimes, amp;nbsp;ex co’fucco *oleo oculot inunges.Si hocquoq; difficile videbitur.autmorofum, paululum aqux frigidæ cum folijs hederx diutiffimè ^^ contundes,fuccum exprimes,amp;^per fiphoncm] ei in o- ^’ 5 ”onlw culum defundis.Quod cum per dies plurimos tam ma-ne quàm ad vefperam fcceris, album omne toUetur.

Sed fi vinum miferis optimum’^ amp;nbsp;recens efficaciuscu- ‘proaqui^ef^ tatafanat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(admell

ALiqui authorcs dixerunt,fi dexter oculus fuffufio nem fufeeperit, vel albü incurrerit,dexteram par tem naris,fi finiftcr finiftram diligenter infpicict: [Ó']inipfacallofttate'’narium foramina fubtiliffimain- ^varia ueniet,quibustenuisinferendacftfiftula,perquamil- ^ ., .. Ie quicurare debet os plenum vino infufflet,vtmerum r ir » per foramen illudpcnetret.Qtio fado oculus incipiet p, lachrymarc. Velocius autem proftciet.quia per interio cartdigo ,vcl resvenasmerivirtus adoculum pénétrât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmile.ßcfurd

Dedtuerßs fgt;aßiof^lbf^^oct^l^frum. Cap, XX II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to.Eiciloani-

IVmentumin'oculoinofle] percuffiim,fiftumorcm mdiinterram feccrit durum,callofum,amp; offillagini fimilem,hacra cotrahe pdlpe tioneeftcurandû:Deieâ;oanimalicôtracaufamipfam bram,z^dlt;ßr cutemapcrito,amp; offis ciforio gingiuulam,vel cartilage ’'° congruo ta ncm,vcl os quod ex fe excrefeere cœperit,cacdito,vt de- ^id^ßp^^ß^i-planes ad fimilitudincm partis altcrius. Siaprèdepla-naucris.aceto amp;oleo,linteolis vellicinioaddito,lo- T*° ßrnnttr cumipfum comples,amp;fafciabis.tertia diefolues: amp;nbsp;fi* lof^^^g^pj^ militer cura bis per dies. v. donee feruor definat,poft ^i^j^ infurnin traumatico vteris. Cataftolico quoq; medicamento li- Qifo ^ ^^g^g k no foluendo ni.

dietsquintHW,donecßritorreceiat.poßcartere tragmantico corroßM,aut ßtertia dieser Wediesmento labia cutis co»f«mw,^K(»w4t» litspiduin vulnus «e^uefar. ßc ßc v[q; ai

-ocr page 82-

7


J R ns r ETERI NARIJS


braturam cutis confumis ,quamdiu lympidum vub nus curetur amp;adæquctLir. Q^o fi ipfunios concarnari \rddito non potuerit tam diu cotidie’cradicato donec‘’fangui-‘^incdmaritix net atq; cocarnctj ita vt médicamenta cogruentia vul {quot;^•‘^ ncri imponas.Quódfi poftfanitatcm caufa cadem quot;ere excr^cere fccrecoepcrit/puiKSiscauterio fubtilitcr vrito.Oculo-^mquot;s wnhd ’^*’™ epiphora infraoculu detraâns fanguis eniendat.fi 1^^^' ' nbsp;nbsp;nbsp;' vfq;adfanitatcmclleoptimoinungatura(riduè.Præte-

^a!bi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’®‘^ prodeft cidë paflïoni.-myrrhe pondus denary vnius,

Efunis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crocodiliftcrcorisfemiunciamdàlis'armoniaeifeiniun

^'hpidisC4ÎCK ei'm.fepicodiumfemiunciä,mclusfatticicyathosq:ex here clin cor quibus omnibus tunfis atq; permixtis oculum perun-fom eu aqua ges. Magnælippitudini adhibef raleremcdfü : Myrrh« pluuialifVino trogloditis vncia gj.thuris mafculi.croci ficuli? linipi-fale tiiiro zr dis cipriæ,æris vfti ana vncias q.'teres fimufeonfparges ^. amp;nbsp;cernes,aquæ celcftis,amp; falerni vini, mellis attici adij-j pßuüffaring ^j^g quantû fufficitj in vafe vitreo condes, amp;nbsp;cum nc-

ceflefueritvteris.Si cafiiciliû rupcrit/hdulamdabisamp; etfalKamme- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

manna] thuns cum ouo impones .Dilcutitcicatncem tAyrrhje3 ij. oculoruciufmodicompolitiodSpicænardivnciamfe-Cdtiniærnc.v. mi^i^ahs armeniaci vncias iii]'.catimievnci3femis,croci fiercorti croeo vneiam j.piperis femiunciâin puincre conuertes amp;nbsp;vte dUi3 ij.iièal- ris.Albi vitiadctcrgetiftacuratio:Sepiæmarinçofllsra bufineglduco fi 9 decc,crcci 9 duos,falls armoniaci fcrupulos ij.myr-matd emêddtvi rhæ,crocodili dercoris fcrupulos duos. Item, albû due ni amintifrx- glaucomata emendat : vini amenij veteris fextarq très, ur^Hj.Carlo- gariofJifextarius,mellisvnciæ très, quibus omnib. de-I^hytior^vnc. coûis vteris.Album tollit] fi ex humorcvelpcrciifiura v^f f w| eugnennSahdarieç uneiçij. odis fepia’ combufti vneix Imutéxo^ iitj.piperis albifeniiuncia, falls armoniaci vnciæ ij.cuni tere,dlbitginè “ nielle'permixtis. Cicatricibusoculorû medeturiem-f^Ui^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na faliu3,fi cû fa le mandatur in ore,amp; expuatur in ocu-

“meüifvnc-^. lum.Sal quoq; tritu cum ode fepiæ,’amp;quot; finapis agreftis ’‘/em-iM^^ fcminc.Collyriô|nardinu: opopanacis fcrupulos 4 vio-

-ocr page 83-

. KEGE nr LIBER n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

lx vncias ij.fpicænardi, caflix, marrubtf ana femiuncia, croci ficuli vnciam feïniscg vüj.] olei femiuncia 5Cfcru pulos iiij,piperis alb?vncias fex,gummi fcrupulos v.Ite alia confeéliocollyrij:Aerugincm æns amp;nbsp;falem optimu ^fcru^uhc acquis pondenbus amp;nbsp;aceti quantum fufficit mifces. Ne-'Cetfaria compofitio; rute fcrupulos uq. thuris mafculi’, ftcrcoriscolumbini,murium,olei,croci,mcllis,catimiç, olei rofati ana fcrupulos iiij. diligenter rritamifcebis amp;nbsp;vteris?Si verb oculus idu vulneris infanabilis redditur, amp;f vt Mulomcdici dicunt ƒ canchremata feccrit, ne pe-ticulum mortis incurrat,crui pollinem cum oleo rofeo amp;ouofimuiimmittito.Cum purgatum vulnusfuerir, ^'^‘^ ^’* ^^-^^ cum mcllcattico inungito .Sunt amp;nbsp;aliamulra collyria, ^f^Mtun quæ quia eandé vim, caidemq; fpecies continent, enu'-tnerarefuperfluum duximus]

Deßrawutnwe»/ornm. Ca/gt;. XX nr.

y^Lxrunq; ftrumx, vel parotides, aut fcrophulx iu-l-'mentorum gutturinfeftant, amp;nbsp;faucium tumorena

producunt.Nam amp;‘^fubrcó:ofuntcapite,amp;tanqua'’^«’«orcpro-abftranguria præfocantur.Hoc primum fomentiscali^ ducuntur dis, amp;nbsp;cataplafmate ex pollinc hordeaceo amp;nbsp;rcfinx vn- 'Z«^^«®» cijs tribus mero valido coä:is,curari cxpedit:amp; cum col ledio fuerir maturata, fcalpello fecariopus eft,amp;quic-quid collegium fucrit emittcre,amp; accto,amp; fale, amp;nbsp;oleo ^infufoslemnifcos fubijcerexxterisquoq; diebus'^trau paatico,amp;mcdicamëtisaptisfolcrter curare^fi vulnus ^Uu^re patcat,dum fanctur. Nam in bis locis ex præclufione ci ftraj'»^«^«» tofolet fiftula fieri:quæ fi cucnerit,vtfuprademonftra ** tumcft,papyro amp;nbsp;collyrio potent perfanari.

De^landul^. Cap. X X11IL

GLandulæ quoq; animalibus,0(f præcipue pullis,vfq; adpericulummterdü moleftefunt, dein motbuna k

-ocr page 84-

47 f^RTrS rETERH^ARrAE ^amp;alilt;^utmdo tranfcunt*aliquando,qu3£inter] maxillasinferiorcsq; ^‘^* fauces nafcuntur, amp;nbsp;ad fimilitudinem pillularu maio“ res, aliæ verb minores connexæ ex carne obdurefeunf, amp;nbsp;rumore fine doloribusfaciôr.Quæintcrinitia pcrun dæ oIco,EC^JpicuIa perfricari folenr,vchemétiusq; ma* nibus corrumpi,amp; ira vclut vanefeendo fanari. Qu bd fi cxcreuerint amplius, deiedo animali,ira vt permediS fecenrurfcalpellofubtilitercuradicibus cximuntur,nc aliqua vena tangatur. Quo fado aceto amp;nbsp;oleo cö fale.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medicamentisfuperius declaratis fanandafunt vulnc-

ra.Pleriq; vrenda dixcrunt.Sed fi paruæfintprodefi,c« terum maiores execandæ funt ferro.

Depullaribui. Cap. XXK

DVm capuf puJIorö calcfeccnr prima dcnririo,in-ter gingiuasarq; maxilJas tumor, coHedioqj gene ratur,quæpuJJaria voeantur.Cuius paffionis tanta ren* fura eft, vt mandneare vix po/finr.Sed caraplafmatibus ftudiofiïfimèmaturanda funt,deindefcalpelloapericn da,pöftfalcamp;accto amp;oJcocuranda. PIcriq; etiam,cuni ferro exemptæ fuerinrglandule,proptcr/anguinis fiu-xum loca vridebere præcipiunt,poft iale amp;nbsp;oleoodo diebus vtuntur, neenon ex nitro amp;nbsp;aqua calida diluut. Si nittninopia efi Jorio calido aut hxiuio utuntur.de-indevinfi amp;oJeumamp; farinSdeeruoimponuntpertri-du u, có/èquenter de vino ac oico, amp;nbsp;farina hordeacea, amp;mcJle percutât. Addentes,quæcunqj pJaga fueriraut *’lotif ürumx vel parotidis,gl3ndulçci},tollantui^licio medi-Sgt;elnatur4 camento/vuincrapercurari ita,vt de msligramti ficci puluis afper fus,celenter adferat fanir^tem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Defiflula wax///4,re/ abe cox/îaeni/o ee/z^r/a ^^uür Cap. XX^E

SI ex aliqua huiufmodi curatione tumentu ûûalam in ore fecerit, hac ratione curabnur .‘papyram ‘intilt;-des *

-ocr page 85-

rEGEniL/BER U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

cies in fiftulam, vt pars eins in orc extct,quam lino diligenter ligabis nc pofllt elabi : pars verb foris excat, qus nihilominus conftringenda eft lino ne cadat,’ tri- i^y^ dab permancat, quarta] die papyrum eximes, Colly-liumq? adlongitudinem amp;nbsp;cauaturam vulneris ad'’ar- b radicem ftam fiftnlx quot;^ ftibncics,amp; nc forte labatur,fafciabis Io- lt;= inodes cum,iravtadmandacandum poflit maxillas agitate: tertio die folucs. Si fiftula ceciderit,diebus feptem vn-guento '’traumatico curabis.deinde collyrium ex mel- '’ trugmintico le amp;nbsp;erui polline decodum fubqcies ad plenitudincm foraminis diebus plurimis. Ad vltimum, ‘ anaplcro- *Apoüolùunt

ticum ipfi vulnerimcdicamenimponis, donee omnis plaga, duda cicatrice folidetur. Fiftulare autem collyrium hac ratione confides :' anifi vneiam j.ferulac vneiam j. aeruginis æris vneiam j.battituræ calcetis vneiam j. cimini feminis vneiam j.teres cum aceto acerri mo, amp;nbsp;fecundum qualitatcm vulnerum, cum vfus cx-cgerit,collyria formabis.]

^anip vnc. tn-ta cum forti a-teto mifee, c^ flic cotlyriit jp quälitdte vul-neru cum vfus

De expoJittonefiJulari. Cap. XX m. exegeru.

Flftulæ nafeuntur,quoties neruus,aut cartilage,aut os negligentia vel imperitia curantis, ex plagæali-euiustabido humore viciatur. Tunc emm^ quæ com- ^per^wrfw mcauerit ad inftar cunicuh carncm indurat amp;nbsp;incal-lat, amp;nbsp;fit fiftula, quæ nulla ratione fanari poteft,ncc ali-quando coire, nee folidari,nifi penitùs cximatur. Hums à diuerfis authoribus tradita eft diuerfa curatio.

Alp cnim fcalpcllo refecari amp;nbsp;aperiri iubcnt, ** amp;ftrin-gotomio decarnari,medicamcntisq; acerrimis con-fumi,amp; fie poftmodu vulnus ad cicatrice coire, Quod cum laboris amp;nbsp;difcriminis habcatplurimum,minus tarnen prodeft. Alq verb cauterio omnem fiftulam in-urendam , vicinasq; partes cius pundis fcruentibus ptsrumpendas efleduxerunt, quatinus perignemcal-k 3

^ercumra-forio

-ocr page 86-

78 nbsp;nbsp;nbsp;t.^ R 'T ! S r E T E R I ]^ A R I Ae^ *cat flids lofitate fubmota/ aftalticis medicametis vulncra pro-curentur. Scd melius eft fiftulam,ficut fupenus dccla-. ratumeft,papyri iniedionecurarc.quianequcneruus, neqj vena,neque commiffura vexatur. Nam fcalpello vel cauterio fæpe fit caufa detcrior, amp;nbsp;periculü créant Collyrium verb omnem callofitatem fiftulxde alto a radice einseximit. Qubd fiosfuerit vexatum,qubdO'' portet radi patens vulnus,per medicamenti curä non - •* poteftimpediri. Si verb in alto tabes aliqua vel neruus aut cartilagorcmanferit,cxçodemcollyrio puluerem facies ,amp;frequenter inijcies. Omniaenim vulncrae-lympidat atque perfanat.

■ ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De tumore fauciuw'veicapitis. Cap. XX mi. ,

INterdum ad fimilitudinê fynanches animalibusfau ces amp;nbsp;caputinteriusintumefcut, adcovtbibercaut \ manducare non poffint. Cuiustotumamp;os amp;nbsp;lingua, aquacalida fomcntatur,amp; taurinofelle perlinitur.Po-tio autë datur huiufmodi ad cornu: olei veteris libras ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.vini fextatium j. coramifces quoq; ^ noucm caricas

- ^A® cum nouem capitibus porrorum,dccoqiies,amp; diligen-tilfimè conteres, amp;nbsp;in aquaipfa nitrum alexandrinum tritum quantùm fufficit mi fees, amp;nbsp;ex his omnibus po-ponepamane amp;nbsp;advefperü heminas lingulasdabis,vt tumorisipftus .relaxetur ac mitigeturafperitas. Man-ducet autem herbam viridcm,aut quod melius dbpaquot; fcatur. Quæ fi defucrint,farinam de liordco facies,ciii nitrum admifcebis,amp; lic apponis.Fœnum quoqj mol-liftimum cliges; quodnihilominus nitro amp;nbsp;aquacon' fperges : fanguinem non detrahas, nifi fortè de palato, ^dc/llt;un}(t ‘^d.efpumes.cum coeperit conualefccre,nitrum tunfum ,amp;çribratum ,pulueres dcradicibus eucumeris afmini lyluatici cömiiccs,amp; vini fextariu, cochlcaria pulucps ipfius iungc, vt hums potionis vi reloluto ventrepur-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemr.

-ocr page 87-

VEGE TU EUER 7E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79--

gctur, * Alt) authores tumorem capitis ac lingus vel faucium,etiarafi obdurauerit,itafeftinantespropter pcriculum curare nituntuv. lapides molares plures i-gncfuccêdunt,cümcandere coepcrint,caput equi co-operiunt, amp;nbsp;vas plenum lorio lub ore amp;nbsp;naribusfup-ponunt,amp; per vices fingulos candentes lapides in lo-tiumimmittunt,vt ille vapor ac fumus à calore lapidant cöcitarus,osequi amp;narcs implcat, amp;nbsp;fuftc tranf-uerfum, vt apertum os habeat, debet accipere. Q_uod cùm diutiffimc feceris,aquam marinam calefacito,vcl certèfalcmin aqua duleimifeebis,fouendoq; diflbl-uis.addito aceto acerrimo,caput dus amp;nbsp;os amp;nbsp;gingiuas diutiffimc confricabis-Poftca fimum bubulinum cutn acri aceto mifeebis, amp;nbsp;tepefacies,ex quo eäput.totum ftötemqi Ôc labia perftringes. tune farina hordeaccam cumaqua tepida fufficienter pro cibo dabis amp;nbsp;potu.]

® Aïj. »3» h.{-i/ct

4?/ ex fgt;ktûrafi/f^uifiü-fauces /itf»e»e. Ca/gt;. X X lXf

QVód fi exfanguine tumor iUcindignationis eue-nerit,itaintclliges,fivenis tenfis *’ obiurabitur b prlt;eobtur4~ ‘halitus,amp; oculi fanguinei apparebunt,cuide tempo- hitur , ribus fi non tumebunt, aut certè de palato fi ibi indi- ƒ aiitus vel eut gnatio non crit,fanguinem oportet auferri/cretam ci- ditus tnoliam duabus partibus amp;nbsp;tertiam pattern cretæ ni- ^-Msnonba græ, ex vino auftero temperabis, amp;nbsp;dum caler, illinis . ^^^ caput.]

'Deifseeffia/û.i.'ie/eTuberibus^ Cap. XXX * Mî.nonha^ SCicndum eft autem tubera in corporibus iumen- ^^^

tis frequenterexcrefeere.quæ Græcif intomata vo- f ontomna dut. Horumvariæqualitatesamp;diucrfafunt nomina, s^taphUoma

Stechatoma eft tuber quod in fe adipë ’'vcl pinguedi ** tdutpïngtie nëcontinct.'Melicæris eft tuber in quo caroinfpiffata, ^MeUcakps quo modo in verruds inutnitur.'^Aneutrifma eft tu bei: ’‘ Aneuelmu

-ocr page 88-

80 KURTIS VE TE R IN ARIAE in quo fanguis confpiratus vbcris venae fimilis inucr * fircmino^tt nitur . Aderoma eft tuber in quo * farinofa congc-congenes nes reperitur. Ganglion eft tuber, fit ex duplicationc nerui, fimilis tubero cum dolore immobili. Horum omnium vnaeftcuratio. lumentum colligatumdc-^dru ponitur,’’ contre locum ' caufæ fagitta aut fcalpello quot;^ aut in longum dcxtra ac finiftra pro menfura tumoris ape-ritur,ita vt mediafafciolacutis,quaefupra tuberum ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,intadapermancat. ‘‘Póftegcftisvclcuerfisomni-

^j.nonbi j^Qj qyæ tumorcm moucrant, medicamcntis compe-^^\ tcntibus,ea quae fuprà dcclaratafunt,producitur ad cicatricem.]

De lingua weißt. Cap. XXXI.

SI iumento lingua fucrit incifa,ftatim cumfibulis confuito, deinde vino lauato, poft gallam tundito amp;nbsp;pulucrem cernito, ex co imponis donce fanetur: cui dabis fœnum molliflimum concifum,amp;pro hör« * M.j.nonb«! deo furfures. 'Alq poftquam fibulasacceperintlingua-het nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que vino fucrit elota,mei imponendum efreduxerunr,

vt plagam purget amp;nbsp;curct. Ad vltimum ex malogra-nato puluerem iniccerunt.]

Degi»giui^amp;dentibut. Cap. XXXII.

’ loca O^ iumento ' loculamcnta dentium, id cft, gingiux ^veldëtcsdoluerint,his agnofcitur fignis : hordcum '*^folidum glutict, macefcit,faliuarum plurimum ef* fundit ,gingiua: intumefcunt. Cretam cimoliam cum aceto acernmo maccrato,amp; calentem extrinfeeiis ma-xillis inducito,ne minus quinque diebus:gingiuas au-tem interius cum pulucre corticis maligranari,amp;:nielle tertiadie diutiffimè confricato, donee egeftafanie conualcfcat. Quodeuenit,cum humor acnor excapi-te,in maxillarum defiuxerit venas.

Deofle

-ocr page 89-

-rE GE T^ri' L 7 B E R ' lE ' «i 7)eoJfefra7to. Ca/gt;. XXXHL

QVód fi animal iuxtacollum vel molares,vel alio oris loco os frcgerit,vt morfum clauderc nó pof üt, amp;nbsp;apertis dentibus horreat propendentibus labris, continuocalidafomcntabis,amp;labrum amp;nbsp;quæfunt dif-tupta componis, fafciola tenuiffima aceto amp;nbsp;oleo ma-defada [ c^ ] diligenter vnam pattern, deinde alteram ' compingis ad locum,amp; fimiliterfafciato,ne iterum dilTipetur : Cuiamp;* corbem conftridam oportet im- *crumena,vel poni,rie deprauet dentes amp;nbsp;labia. * Cùm folueris ad curcumas curandum, rhanu. quæ ante compofucris, contincto, lt;^^^^'^ furfurem amp;farinam hordei mixtain cophino ad man-ducandum dabis,ita vtquamdiu maducat,manus tua à loco quem continet, non recédât. Cùm iam man-ducarenolucrit,oftertoeiaquam vtbibat. Cumbi-berit curatofi militer, vt fuprà fcriptum eft. cui amp;nbsp;fuc-cum ptifanæ i/gt;er»arts J conuenit dari,fi minus fortaf-fc manducaucrit. Quem tali obferuatione per dies quadragintacuratum reftitues fanitati.

De eartilagi»e »arium ß/äaguts ßuat.

Cap. X X X 7777.

Jin.l

IVmcnto narium cartilago fi corrupta fit, amp;nbsp;fanguis j, reprimi non point , fpongiam^’ afram amp;nbsp;thuris ma-kuli poHinem commixtum impone ad locum qui læ-fus eft, amp;nbsp;fi vulnus faftum fucrit in cartilagine, hac ra-tione curato. Interdum animal defpumatum remiiTus femel de palato fanguis non poteft reprimi, propter

quam necemtatem, ficut fupraicriptum eft, in loco ir qiiofagitta ‘^ruptum eftpalatum ,fpongiam imponis

^tuâiiM

caputq;eius furfumconftrmge,amp;aquafrigidarênes, cercbrumq;,tefticulosq} perfundis. Quæ res fi tar-dius fubuenit'’acariamnigram amp;nbsp;thunspollinemx-^rffWNl 1

-ocr page 90-

81 ART! S FE TER INAR lAE

quis pondcribus ex aceto acerrimo temperabis^ to-tumq; caput illinies, donee fanguis ipfa conftriäionc claudatur.

Defalafatfivena^finüttelau/èrit.J Caf.XXXT. ■

nonpajUt A 4'A turc periculum créât cùm incifa vena claudi lyjLnÖ poteft in palato,fed continuo ^'fanguinis pro-^profluit fM' fluuiu inhibetur, fi aut]candenti cauteriofuerit mea-guK : prohibe- tus ille combuftus,amp; fufpenfuni altius caput. Cùm per tur,iutemß nares fanguis defluit, nee poteft aliter retineri,çorian-drum viridem fufficientcrtundes,'fuccumq;ciUs ex-preffumjfubftrido equo,naribus infundés,frigore natural! venas protinus claüdit : chartam etianir amp;nbsp;lanam combures,ipfumq; puluerem per fiftulam infufflabis naribus.

Degenere c^ lt;jualieate mueerum ^uifer nare/ ßfiunf. Ca/f. XXXEL

^nimius

^ per^riHio

* tragmanticis ^Unis

^Uptomeris

^[uj^itiofui o-itenditur

MVeorum etiam qualitatcs,qui per nares effluunt, conuenir nolle, ex quibus genus pafliónis ofteri-ditur, amp;nbsp;caufa cognitafa''iliuscuraripoteft. Mueus lympidus cotidianus eft, óc nifi ®minus fuerit, non de-bet effe fufpeftus. CralTus autem amp;nbsp;cadidus à cerebro defluit,amp; admonet ad medelamcapitis fieftinanduffl. Rubens, tenuis, frigidus, veteris ‘‘ perftridionis prodit iniuriam. Propter quod * thermanticis potionibus ca* lefieri animal oportet.Coeruleus,id eft fufeus,^ leuis ab interioribus venir, qui indicatfebrem- amp;idcoconue-niens eleptiperifis, id eft piretran ] adhibendacuratio eft.CralTus autem, fpumofus amp;nbsp;pallidus.à pulmonibus nafcitur,qui‘‘ lufpiriofos oftendit:] quibus difficile,nib feftinatum fuerit, fubuenitur.Fabaceus verb à glandu* lis fcrpit,que celeriter aut eximendæ funt,aut ferro eu: randæ,neconucrtanturin morbum.

Deep

-ocr page 91-

'?V'f'RG E'T ri^-^L f B E R / T. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8j'

' ^^ ^cy^erififf^i^e^ cuwpos/ cur/ugt;^» fiin^uÀ lt;/e Mit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• rthttiß/ti/. Ca/gt;.XXXE/f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuftrmo

C AEpe fine iauvulneris animalibus per naves fan-.^g^is fluit, quodvitium *’C5’^ferion vocant,quod præ- ^'euferion tipue contingir,fi cquusvlvra vives agatur ad curfum, ’ 'Omni covpovc] olcoamp;acctoperungendumeft ani- ^Vndé mal,3c loio repido ftarucndum,coopeviendum etiam diligcntevjdandaq; opevavt molh'tcvcubet, neead de.* ambulandum cogatuv.lcd cibo diligentius'^repatctuvj ** temperetur tune‘eruc«vnciamj.cumlade contevcsamp; per covnu '’'«f* i nanbusinfundes. Qnód fi'eruca dcfucrit.aviftologiïc *‘'*^‘*,^ ^ vnciam j croci''femiuneiam cum vino dulcicontevi- ^ ^quot;'^‘^^^^‘^ to, amp;' deijcito pevnaves. Similitevcoviandvi vividis ^^'^^‘'*'^f*‘*»* fuccum exprimes amp;nbsp;naribus infundcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'quot;^‘^

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Depolyptf. Cap. XXXmL

Cl polypus oritur in havibus,pvçclufofpivamincfl;va-Ogulabituv.ftertet.humidipvofluentmuci/pcricula ’' pericutofa palflonisplurima, hæc medicinafubuenit.] Sipropè pdßioeRfi polypus fuerit.acutilTimo execabituvfcrramento.'Cu- hacmediciM randum his rebuslquibuscivcuncil'afanantuv.Sivcvo •^onfubuenit altius fuevit, cauterium plumbeum quadratum faciès, ^^ nbsp;nbsp;nbsp;^^ ex quo calefado polypum frequenter mures,amp; lie po-lypum fanas.

Deßi/erafe. Cap. XXX fX.

IVumentum fi fuevit fideratum, his agnofcituv fi-^nis:Labia ciusamp; maxillae nee non etiam naves cius Ueprauantuv inpavtejta vt vixcibariadentibus “ inli. quot;nbsp;colligit dat. Quae etiam humorihus plena rcpcvics,amp; cum vo* luevit bibevc,osvlq; ad naves demerger in aquam:quia infirma fuut labia,quibusquot;hauftus attrahiturfli/We Ja* quot;(tnguümj^i-ceto amp;nbsp;falc lingua eius amp;nbsp;labia diutiifimèj’erfricantur, ritta

lx

-ocr page 92-

84 nbsp;nbsp;nbsp;^ R TI S: VETER INA R ‘lAE donee fanguis emanat. Tertia die caufticum cruduni in ilia parte labq imponis,qua fentit iniuTiam,cum can tela, vt prins alliges lingnam, ne medicamenti violen-deuHdper- tia noceat. Cummedicamentolabia^pemftavideris] tmxeris aqua lauabis, deinde aceto amp;nbsp;oleofonebis , fient alia vulncra,amp; hac rationc curabitur. Si verb maxillam fi-

*’ exiccet

*‘- ïü.s,nonhii~ bet

deratam habnerit amp;nbsp;tortam,ha:c eft cura: De tempori-bus partis ipfins fangninem detrahis,fimum bubulum acerrimoaceto permifcebisgt;amp; dintiffiniè decoqucs,amp; parti temporuna ex qua fangninem extraxetis^caliduin indneisfæpius, vt f» exiccetur Securer,' hac vfus potio-ne;Trixagincm,, hyflbpunifyluaticum,origanum,fet-pillum, arin:oiog,iam,mannam croci pro acquis ponde-ribus contundito atquecribrato , ex quo puluere plenum cochleare cü aqua mulfa, oleo amp;nbsp;vino per narent finiftra ad vnam heminam quotidie oportet infundi]

De objeruatiofießebofofni [ amp;nbsp;ceruicum cura -done]. Cap. XL. ? 11, t COnuenit dcceruicis curatiohe diduro ,obferua-tionem indicate flebotomi ; quia circa loca frc* quenter opcratur Derraflurns fangninem animal à ci-bo abftinebis amp;nbsp;potu,æquali loco ifolùm ] conftirues“.

^ ihecmMs- locum fupraceruicein alius tencat amp;nbsp;adftrin-defiderantur.. g3tadnormam,vrvenafaciliusapparcat, Deindefu-pra laqueum de finiftræ manus pollice venam deprP mas,nelndat,tnmfagittatangas. Duæautemvenæà capitefummo defcendunt,amp; conueniunt fe fub ma-xillis vfque ad gulam, inde à geminis venis inferius quatuor digitis,ferramentum deprimis, ne in gulam mittas,amp; bifurcumtangas,amp; inmentum occidas. Statim fagittam duobus digitis tenebis, nee plus fer* nimprimas , quàm extra digitos eminebat. Nihilo-minus etiam mediano digito manum mam mode-randa

-ocr page 93-

^EGEm L'ISER7L ' S^ rändo fufpende, vt fit leuior, ne vehemcntius imprimas quam oportet.quia nö plus debet quàm mucro defeen dere. Si parum apte profluat fanguis, iumento fœnum dabis,aut aliquid quod inanducet. Agitationemaxilla-fum plus fanguinis vena profluet.l

Deeeruicibus. Cap. XL 7.

SI iumentum ceruicem cicccrit,autlaxaucrit,,autcer te vcrtibulaseiecerit,velextorfcrit,hacrationecura bitur:Deponito iumentum [in terram]atq; conftringi-to,amp; ceruice eius extendito iuprafoflam,donee omnia Vertibula laxentur.Poft oleum vêtus amp;nbsp;axungiam vete-tem tunfamcolatamq; permifces,amp; cum calefaélo co-demvnguento ceruicem diligenterinfundis/inlocum ^e^yfuperpone reponis,amp;fafeiam tenuem amp;nbsp;amplam exolco tepido amp;nbsp;ßupi m^lim vinomadefadam alligabis ad corpus.Lanasquoq; fuc- oleottpiioty cidas ex oleo amp;nbsp;vino infufas fupra conuertes,poft regu- '’'”“ ligÂdoo-Ufoleagintjs non minus quatuor digitis, ita vt tantum P*“’“’»wl*«* fpacq fit inter régulas alligatas amp;nbsp;connexas, amp;nbsp;lino con j^“”” '”7*quot; ftringes.Et fi a ft as fucrit quater in die fufFundis:fi hyes, ^a^^r^p^p^f^ bis. Cum modum feccrit, régulas folues. hoc die quin- neafauLquei quagefimo amp;nbsp;primo, poft vndionibus vteris, donee ad tuordiÿt^ld- ' fanitatemperducas.Sitardiusconfirmabit viresregu- tisimoobuolu htim amp;folennitcrvftacurabis.] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;täs^a'Ugäde.

De ^ calandria,ici ejl,(ie ‘vulneribas eeruie^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl”/Æe^t dwi

Cap. X L 77. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^ i^ ^ig ƒyƒ_

Sl'iumento malandria de ceruice] auferre volueris, Plt;quot;^quot;-itafaciesiCandentiaprius cauteria præparabis,dein-de ferramento decarnabis, fie, ne neruos tangas, amp;nbsp;vc-uulas quafeunq; videris cmitterc fanguinem, aduns,vt ^^ pofliteruoris fluxusinhiberi.'Caueautem ne cauterijs 'iH'.S.nof»blt;lt;-plusaduras,amp;indignationcneruorû pcriculû facias.] t^ Poft axungiaveteri ceruice perfricabis,amp;fafcia munies;

-ocr page 94-

86 l^RTIS TE TER IN^iR rAE

*■4^410firuo- Sequcnti quoq; diccataplafma imponere incipics,'®ab-re lataq; ferunta lotio calido fouebis, deinde aceto amp;nbsp;o* *’M.s.non ba- Iço dilues,amp; medicanaentis aptis curabis. Si ’’ iam vide-fret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris cicatricem pilos renouare,puluerem ex canino capi

te cotnbufto,amp; adipem fuillum recenrem permifces, amp;nbsp;indacis:cx quo medicamento amp;nbsp;fanitas confcquit:ur,amp; pilorumreditbrnatus.

De dtß/üafione eeruit:^. Ca/gt;. XLnr. '

SI ceruix diftillationc patiatur, tumidior videbitur quàmoportet.fœtorem habcbitcanceraticumcuin humorc nigro amp;nbsp;liquida. Cuius foramina ferutaberis ®lt;lt;nM0f fit nbsp;nbsp;diligenter,ne vlterius inter neruos aut^armorfimum di ftillationêfecerit.] Quodfiaccidit,paucahincdifficul ter euadunt. nam his fignis diferimen oftenditur.-ftn-^w det'^de pedorc,amp;per nares humorem liquidum proif-cit. hac ratione curnbis. Foramina defuper marrubio, *fubtat amp;fale pariter contufo implebis, atq; caleabis,'fubter aüt cataplafmateappoliro laxabis. Et fi loci côditiopa-^aareßm tietur,^Ucrclim dabis,vt foras per plagam humor ema-CM. S-nonha net. tertio quoq; diecalida vrina lauabis.s deinde trau-bft matico amp;nbsp;pannis lineis lympida amp;nbsp;purata iam vulnera fànare incipies. Cuius compofuio tabs ctherui pollinis fexrarium,irisillyricævnciasti. thuns mafculi vnciasij, mifcebis,amp; faciès cephalicum mediC3meutum,quoV' terisad eonfumptionemmedelx]

\ccipiunt De A/ßoiufiOKeßa/gt;ularuw, Cii/f. XLUÏR

'^rratur°‘^^‘' Vod fl iumento Icapula: fuerint diffolutaediligea ^\nßramini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infpicias,oe quas interneruos amp;nbsp;commiffuras bmautem ‘ra pcuûigines faciar:quod fiinucneris,quacunq; partepU pnaticum Un S^s '' acciperc poterit, cataplafmatibus mollir^ féal* teolo pcco cal peUo vcl cauterio aperire curabis,vt lanies illa' atq; col cabis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uüio^defluat.] *^Foraminibus au te in traumaticum

lintcola

-ocr page 95-

r EG E nr Er ber rr. si lintcola ficca dabis.] Si quod inter neruos foramen fa-dum fuerit cautiffime curato,ncvltcrius aut ferrû ant cauterium procédât ,neq; ’ putorem neq; putredinem ^tumonm lauis,fed magis ficcis omnibus curare feftina? Nam o- ^M.-S.non lit-mnis humor diftiUationi pr«ftataugmcntum. Qu.um ^^^ incifa vel vfta duxennt cicatricem ,pto confirmatione in vltimo cauftieû imponitur.

De ar^^h Ziißs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. XEK

SI 'armus Ixfus erit] in medio crucc'’vtræq; foluStiir e^rmosltelerit vcnæ,amp; pulucrem thuris cum eo qui profluxit fan- ^vtriuf^ guine copiofiffimè immifto armi lineantur. Quodft plus profluatquàm neceffe fit,ftcrcus ipfius iumenti fluentibus imponitur venis amp;fafcijs alligatur .Poftero quoq; die quafi apofercfis fit,amp; ex eifdemlocis fanguis detrahitur/ atq; fimilis in omnibus cura procedit.Ab ^üS.nonbA-hordeo abftinebitur,foeno fuftentabitur exiguo per tri igt;(t duum.deinder/î^ff/j porri tres cyathos olciheminami-(ccbis,amp; per cornu faucibus infundes. ^ Poft fextü diem *w. s-nonhit-lente ingredi cogatur,amp; cum ambulauerit, mittatur in ^^^ pifcinam vel flumen aut mare vt natet, cum fparcia amp;nbsp;pannis vindo pede, poftcafirmioribuscibis adfaginS priftinam reuocandus. Si leuiter dolebit, vino amp;nbsp;olco tepefado perfricetur m fole:fi validius dolebit,ventum inarmummittito,atq; pertundito afummaiubainfra digitos odo,ne cartilagmem tangas.Eteum inflaueris, ferula vel virga molli annum cædito, fale amp;nbsp;olco perfri cato.ipfo die poftero ftrada vteris: cuius hæc crit com-pofitio:fimilefextarios duos,fidefuerint pollinis tri-ticcifextarios duos, cum aceto acri amp;nbsp;cum tribus ouis mifcebts ; fed ouorum folum album mitres : adqcies c-tiam pulueris thuris vnciam femis. Qua: omnia manu fubigis amp;nbsp;in armos inducis,amp;per dies multos armfia-quacalidacu flore foemfouebis diligêter,vt moUefcat,

-ocr page 96-

wguentunt ^tentum *caufa ^Quod ‘perculfura

68 J R T IS - ^ E TE RIN A R i AE ftraélam quotidieimponito, de vino puroarmumlaua’ to, Additurus] vngucntum :baccaslauri felibram,olei fextarium, nitri vncias iij.fednitrum amp;nbsp;baccas lauri in ' puluercm rédigés, amp;cribrabis.Ex quo in fok,cumcali-da armus fomentatusfuerit,inungaturextepido,amp;din ^priui i^uA un tifllmè confricetur/Poft fyncrifnia ad curandosarmos glt;itur,(iuotidie inducitur,amp; cümelius habuerit natatu mittito. Quod de vino puro fi eiccerit iuxtaconfuetudinem ad rotam arm urn repo annum lauato, nito,amp; fuprafcriptis medicamentis curato.Si non fenfc deinde additur rit,vltimum eft vt vratur.] Armi doloris hæcfunt Cigna: pedempriorem’’tantumquaßrigidumaforis extrahit, Sed conuenit infpici diligenter vtrum expercuffuravcl cafu coeperitkam.‘'amp; fi ex'iedura fuerit,prius locis fuis rcponenda funt membra,amp; fic reliqua facienda. Quod fi ex humore vel fanguine armi grauabuntur,fanguinc emittis à peüore,vcl vnctionibus y teris.

D e^etju ewotegt; 'vel haß. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X LEE

^ftbapmexie- /^Enu^vcl bafim fi femoucrit ad tormentu rota: vel ri,tadtorcula- Vjmacine] locisfuis eieda rcftitues,[^] lanamfucci remitte, zrße dam ex oleo amp;nbsp;aceto infufam imponis , amp;nbsp;alligabis ex more,tertio die folues fomentabisqj, póft refinam inquot; duces amp;nbsp;piculam,ad vltimum malagmate uteris aut cauftico.

Deßahfura artieuli^rurfSf'velcoxa. Cap. XL EH.

IMpulfuaxium vel rotarum in circo vel in alijs locis varietate cafuum animalibuscrurafranguntur.aut coxæ vel articuli, in qua necefllrate fi extra cutem® fia-^ßaHumot duraoflis eruperit,hoceft, fi cxbercenfecerit,difficile noueris amp;nbsp;prope infanabilem curam. Similis defpera-tioeft,fi coxa fregerit,aut*’acroceriaautfupragamba, ^atrocola mlanabilis eft cafus,quia non recipit ligaturam.Si verb fradura

-ocr page 97-

rsGErri LIBER JI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

fraélura fit fine vulncre in his lods.quae conftringi pof-funt, hac rationc curabis : Primo fradura rccomponcs, amp;nbsp;fafcics.mundisfciifilibiisinfufis ex vino amp;olcoconli gabisjnfupcr Ian am tn munimcnta coniunges amp;nbsp;régulas circunduces.Iumentu autem in^caurerio vol in fca- ''eMterio lis.velin fufpenfo loco^vtfraflura velut leuiter] com- ^nefraHur^ meet,cm quotidie mane amp;ad vefperäfufFendes. tertio flebihcer. die folues, amp;nbsp;expleta curatione ligabis. Quinto quoq; Vij. aut ix.die eadem facies, donee corpus inducar. Port hæcadneies mufeum de'^virice,aut falicis radiccm,amp; o- ’^urtice ua crudaquinq:,verum non regulis,vt pnus,fcd circun dudis fcrulis alligabis. die tertio folues amp;nbsp;fomentabis, derefina amp;nbsp;axungia perunges:vbi curaprofccerir,^ma ^ocfadester lagmavelcaufticum inducis,non ante tarnen permitris dits quadra. ftare iumentû,quàrn dies quadraginta praetereanthoc giftta,cxßcj‘igt; •autem tempus eft quo diuulfa vd fradafolidantur.] Matur.

De ^'/hle^meae, magt;'mgi'e,ßne maHonibr/f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Of tumore /quot;u

,C^ß, nbsp;nbsp;nbsp;X L Equot;! IB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per ions genu

PLeröq; ingchibus,velarficulisaut phlegmonorb tur,authnarmora,autSmalloncs.Qua:vitiaexmalo hiimorc generantur,amp; paffionem cum deformitatetu ^marmoreum inoris oftendunt.Sed iftadiftantiaeft,quod phlegmon Smallon '’tuber eft*moUegt;’'marmor duiiciam oftendir ex nomi* ^iumor 11 emalloinflatusQTubcreft fine dolore,quib«s reeën- ^molUs bus poteft facilius fubueniri.‘Primo lanam fuccidam marmoro. exoleo amp;nbsp;acctoinduccs,contraaqua frigidam amp;nbsp;cur- •»lt;^^a rentem animal coftitues.Poftfine ferro hac rationecu rabis:Sinapisamp;falisalexandrini3 iiij.aceti cyathosifa ^^^^ '^'°‘^ ^' xungix veterisfelibram.fimul conteresamp; induces, poft diemtettiü foluis.Si aperturam fcccrit,ipongiam cum aceto amp;i3fereimponis, vulncraftipticocuiabis.Prxtc-rcalocum,quê curare volacris,induüo plilotro decal-uas.Radieem filicis amp;cmu(n'amp; ficus aphros cótundci

-ocr page 98-

.^o f^RTis rErERrNJRrAE^

in pila amp;nbsp;induces in panno, per triduumligatum patic-*ToIle ris manere] ’Ali/radicem filicis amp;*^cruum cum axungia ^''herba!» veten amp;nbsp;acetoacerrimoputant oporfercmifceri/Irem ‘^M s.uonhj- cincris quoqj defocoyncias iij.calcis uiux vncias vj.vi-^‘^ no fubigito ad craflitiidinem oximellis, amp;nbsp;antequ5 ob-dure/canc tiibercula obline. Quod fi albduèin recenti feccris,paiïlonis molcftia ficcabitur: Si veruftiora fint, pundis fubtiliterinurantur,nc ui amp;nbsp;ignevicienrurjTa *^Rbo^o(!a- ils compobtio fpargere phlegmon afleritur/Rhododa phnes nes yncias lij. bituminis,nitri ana vncias iij.axungiç veteris eolatæ vncias iq.plcriqj dixerunt cauferio cuprino . ’ candëti duobuspundisdebereprçrumpi,amp; phlegmon effundijlicineoquoqjintortocum axungia, amp;nbsp;aceto,S^ ^fanari olco loca ,dcquibusmuicus eiedus fucrit,'fatiare:pcr foramina etiam vftionis kmnifcü trahi debere,vt quiCs quid humoris eftjCgeratur. Poft hæc cataplafina c fœ-^Imo nogrxcoamp;fvinoconfeduminducis, ^cum vftacecidcgt; ^eombußiodo nnt] amp;nbsp;tumor rcfedcrir,’‘lcmni/cö cximis,traumatico neccedderit curabjs,advltimum caufticüinducisj ’Alq iagitta per-linicscamre tufocoriophlcgmonefFundunr,amp;lanam madidacum ^MS^onha ^^‘^f® lafarc plagis inferunt, fic fpongiam cumpufea ^^' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' acriamp;lafarefupravulnusimponunr:tertiadiefoluunt.

Jana eximunt, amp;nbsp;tetrapharmaco curant quinq; diebus vel feptem. Si verb marmot ex quo validius claudicet, amp;nbsp;vix fledat articulos, inurendus eft leuiter.Cui poft fe runtam ma!agma,quæ cupreftina appellatur, oportet imponi. Ex qua curationeianitas redditur, amp;nbsp;deformi-tas permancr. Si autem mallon in genibus vel articulis cxcrcuerit, continuo curara adhiberi oportet,ne negle-da paftione deformitatcm tumor augeat, velobdura^ tione diururna conuertaturin marmor.Aperics in pedi bus ftue genibus dextra ac finiftra vel ferro vel cauterio cuprino, ficut fuperius declaratö eft, lemm/cü traifcies çum aceto,amp;ialc,amp; olco,vtfupra,catapla/h]a imponis, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donce

-ocr page 99-

riEGE m irs e r rr. 5» 4oncc fcruor dcfinat amp;nbsp;faniem faciat. Poft purgatis vi-tnslemnifcos eximis, amp;nbsp;traumaticsimponis ,amp; ternis « diebus interpofitis folucs, amp;nbsp;medicanientuna renoua-bis,donee fanctur.j

^ De aquafil/hfis (^ {gt;zlt;e»/^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^f. XLIX. *De(ilt;i»tttil£9'lt;

SI aquatilia in articulis vel in gambis fuerint, frigido ferro omnino non funt tangenda,neabundantiahu niorisiumenrodifcrimen importer.Sed vrendum cft fcarificationefubtili,amp; detraâ:ionefanguinis,poft‘’quç '^Ltnis calidi^ huis validiffimis.tam cum aceto quàm cü optimofalc mis tunfo, amp;nbsp;oleo, vel axungia, per dies quinq; conliganda funt loca. Si tardius hæc cura profecerit vtendü eft fer-üentiffimo caufticovtfaciatvftiones.'^Aliaquoq; ratio «m-tnonhe-ne fanantur, fi fletam qua tridores vtuntur, amp;nbsp;falë pro bet dimidia parte commiieeas, lanam^j fuccidam ex aceto alligcs,poft diem tertium foluturus.Si aperturam fecc-rit fannam hordeaceam ex mellc codam cum lini femi ne amp;nbsp;fœnigræco inducis, ad vltimü malagma crudum imponcs.Præterea atramentum futorium, gallulas minutas, amp;akimcn acquis ponderibus tunfum cum axungia mifcebis, addito pulucre mali granati, nitro,amp; acc^ to:quæ in commune décoda, vitiu fi adiungaturemen dat.ficus ftccæcum finapi contufæ mixto aceto impo-nuntur. Poft diem'tertium folutomedicamento, fi tar-dius profeccnt,eadem cura renouatur. Cum melius ha bere cceperit, allicem impone articulis. Alq opopona-cem cum farina hordeaceacodum in modum cata-plafmati imponunt. NonnuUi fabam fradam in a-qua decoquunr ,amp; mixto mclle deterunt, amp;nbsp;in panno inducentes curant. Ad vltimura malagma cupreflinum imponüt.Plurcs calcem viuaamp; cineres ex melle amp;nbsp;vino ccnaifceniAocœnis frequenterimponunt Ad vltimu

m 2

-ocr page 100-

^ i^RT/S rs TER INARfJE cauftico vtuntur. Quo genera curaru amp;nbsp;pofterioribus-pedibusadhibendaveternm ccnferaudoritas,vfus inF uenit, addito faleamp;aceto.cilicijsozœnas defricare,donee cruoraut rumor emanet. Qüæ obferuatio etiamfi. non perfanauerit, fcquentes tarnen adiuuatcurasj

*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetiedibiis reumatiek ^/iue ven/o^s.,

Cajf. L.

INterdum reumatici iumentorum ,interduin vcnto*lt; fifuntpedes; qua^vitia nunquam tangenda funt fer-j, , ro,fed;exiccandapermalagmasvercauftjcri,amp; aliquan-cduter^t Jq vrenda leuirer per venas-vt*’ cautcrij meatus,qui hu more fufeipiunt anguftentur,amp; cóftringantur,vt [we4^ ‘^ßin Mum nbsp;nbsp;r^;/] pro tempore atferanr medicinam.Quia quot;in totum, intenfea-adr etiamfiintercifæ amp;nbsp;aduftælfuntvenæ,nonpoterit talis; ^^^i'‘- caulafanari..

De impetiginibiis. C^^. LL

IMpetigïnes quoq; in articulis vel genibus inter ner* nos eommifluralibus locis aliquandonafcuntur, amp;nbsp;^rtigidioor fit vulnus fimile‘'ragadio,amp; non facilefanatur,nifi fiaki cis vel ftipticisrcbus,non fine alligatura,velintcrduni aduftione curetur.Malagmasquoqjconuenientes o-porter imponi..

D e ‘vH^iKeßd ^y^iuleeûbine. nbsp;nbsp;Cap. LIE

VLigincs etia in pedibus ,cruribus, vnguibusq; vd fub armis aliquando gcnerantur,quas quida dul-cedines vocant, habent fimilirudinem feabien *dcritudo hu^ ^æ cum fc dilfudcrint,pedes cxulccrantad fimilitudi morumcofue- «emJèpræ, amp;vrgenteprurigincanimalia,fibipartes il-uit generure, las corrodunt,vcl alternis pedibus confricando vulne-cr ideo curan rant.Quod vitifl^a crudo vclputridohumorc cÓfucuit tur, generari,amp; idécuratur] detradioe fanguinis, vncfiüni'

-ocr page 101-

KE G E 7/7 LIB ER 71. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93

bu s,amp; purgationibus ventris, fi radix cucumeris iylua-tici cum nitri puluere mifceaturinfufaper fauces, hu-mores peffimospurgat.

De podagra iumentorum. Cap. LHL

Podagra veró nonnunquam folet occupare iumen ta, cùmhominum vitiumtranflt in pecudes: cuius pafTionis hæc funt figna :nec ftare poteft nee ambulate, fed fi cogatur,clâudicat,amp; fiepefe protjeiet,fient indigefta ex hordeo animalia faciuut, quæ propter dolorem non coquunt cibum, amp;nbsp;ideo fit horridum,amp; corpus eins ealebit, venæ etiam extabunt, natura fub-miffaerit, inpedibus ftercus hærebitpropter nimium ebrum calorem,ficut fubtritis folet euenire:cui prode-rit finonfinatur accumbere,fedminutim déambula-reamp;locoficco: donccfudct,multorummanibus con* fricandumeft,vt vehementiusfudet,fanguinem eide-trahes àcapitcà fuperioribus venis,fcd non multum.’ fequentidiedepofterioribus locis dctrahes fupra talos. tertio de gambis vel de fubipfis dolorum locis. Memmeris femper parum oportere detrahere.Aquam calidamdabisinpotu,inqua adqcies puluerem nitri, amp;nbsp;triticeam farinam , * pollinem quoque thuris acce-tabulum plenum in vino maceratuminfundis,amp; triduo per narcs fingulas cotylas : betas etiam excoques,. amp;nbsp;aquam carum ad tres cyathos fufFundcs,amp;cxerce-bis cum fiugulis diebus,ventrem quoq; eidem expur-gabisvt auferatur humor peflimus, qui defcendit in venas. Hoe genus purgationis adhibebis: thimi acetabulum plenum in vino vcteri dulci macerabis, amp;nbsp;fingulas cotylaspernares eideminfundis,foçnum viridc adponis. Quodfidefuerit,ficcumnitroafperfumda-bis. Sinihilprofccerit,caftrctur,öcvitiocarebit:aam‘ podagra raro vcxatcunudioH.

^.s-nonl}4 bet

-ocr page 102-

*articuloßt

A R ns r ETS RTiN JR r^Ê De*^fr^ߣ^fil^J^ueß/ß^gt;ßs. ca^. Lllfß

'’Rthocola ctiam iumcnta vel ftillofa dicuntur,' quæ contradioneni neruorum patiuntur in pc-* rigiJis arti- dibus,amp; decapitibus vngularum calcanr,amp; funt ^ rigi-tulii,etpUiiM ^* arficuli, plcnas ]vngiilas in terram ponere non pof-func. Quodvitiumnaiciturexenormitatconcrum amp;nbsp;laborc confragoiarum viarü.fed hac rationc curan tur: Sanguinem ei de lubcirro vel de coronis detrahes, vn-gulas bene componcs,pollinë ex hordeo amp;nbsp;refina cum *t4ntMt nbsp;nbsp;nbsp;axungia dccoques,amp; ‘’ ter in jdie perungcs:tepida quo-quein qua verbena décoda fuerif,confouebis,amp; rota *K.s,noh4- cruraacopoperfricabis. ‘Poftdiesquinq;cataplafma* ^^^ bis cum ex polline hordei amp;nbsp;lini femine amp;nbsp;fœnigræco œquis partibus ex vino decodis : cataplafma imponis in omnibus cruribus ante acopo perundis ab auricii-lis vfq; ad genua: qua: loca lanisfuccidis munies amp;faf-ciabis,amp; ter in die paulatim incedere facies.Si hoc non profecerit,malagmam hanc auriculis eiusimponisrar* meniaci,galbani,opopanacis,mcdullçccruinæhb.tj.re-finæ terbentinæ vncias q.apocimatis Iibra,refinxfrixx libramS.oleumvetus quodfuiheiat,lentoigncdeco-qucs amp;nbsp;eolabis ,imponcs in aluta per dies plurimos o-mnibus pedibus,donecfanifunt.Sed neceftaria fcftina-tiocft.quiaficfolëtremanercfi tardius curaprçftitur. Alt) verö vrendos cenfent paulatim in articulis,fed raid ctiam prodeftiftamedicina.]

De pedib/is (^ vpguUs. Cap. LT.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A NimaliumvnguIçafpcritatcaclongitudincifinc-

coniufwne yx.rumdctcrunturamp;impediuntinceffum. Ex^tor-tura quoqj ft in afpero veilapidofoitinereiumcnta co gunturad curfumindignationes oriuntur. Poftremó etiaui fmuUacaufa prjEceflerit, ociofa in ftabwiliscx collcdionc

-ocr page 103-

VE GErrr liber il ç^ colleâionehnmorumincipiuntclaudicare. ®Oportet autem folum vngulæ celenter aperiri,vt per inferiores partes apoftema digeratur^neeruptione fupercoronu lasfaciâr,amp; difficile a« tardius ƒ cedat.jCuius hçc funt ’figna:Pcdcm priorë planum ponet, qubd fi fufpendere videris greflum, vt diligetius intelligas caufam,vngu]â fubradisA locum quë videris nigriorë, digito pulfabis, fl cefferit In dolore amp;nbsp;maturu fuerir, aperies,amp; faniem emittis,pcndiginem circuncides adviuum.exolco ro- ' feo, amp;nbsp;aceto amp;nbsp;fale cum ftercore ipfius linteola impogt; ^^ nis,animal ^ calciabis,tertio die foluis,fi caro cxcrefcit, f^nfi^ts gramen decoques cum oleo amp;nbsp;impones.Si videris car-nem ipfam nigrefeere, infpicies nealiquam fraduram habeat/neqjclauûautlapidemacutû»autfpinam,pro- ^Mt pter quod fomentis amp;nbsp;refîna vtaris,vt poffit educi- Cü purum videris vulnus,traumaticûimpone. Poftquod adiiciesfuliginëfîccam. Cùm autem compleueris eu- , ram,refinam‘’rcmiflamamp;fulphurimponito:'Qjiodfî adhuc in alto apoftema fuerit, hordeum vel fabam in quot;^j*””” * aqua decoques,amp; exindè fomentabis,vt exindè ad ma-turitatem poffit adduci. Subtritos pedes fomentabis aqua calida,axûgiaq; veteri perunges-.deindetefta can-denti decoquis,oleo póftamp;fulphureparitercontriro • nbsp;nbsp;nbsp;‘

’ M {.non habit

lana candente leuiter vrcs per triduum.Si veto contu-derit.fanguinem de corona cmittes,amp; calida fomenta-

- bis,axungiaveteriperunges : ouinum quoqueftercus cumacetopermifeebis,amp;imponis. Quamuisalrjc^-prinum cfficacius etedant.

Si ffilmuKculum aJafer/uram fecerif..

Cap. L T I.

SI iumentum adaperturam pulmunculum fcceriti feias totü folû/ hoc cft aß cm] hac ranone toUendû: f ^öf ^j^,^

-ocr page 104-

$iö KURTIS FE TERJN ARIAS

^ferruminalû

^ trdgmMicu

^corium

*desutinlifgt;

vngulam fubradis»deinde inter commiffuram calds amp;airisincircuituincîdis,fublciubisà parte priore amp;nbsp;folum calcis retrouerfusexpelles,vbicnnq; pulmun-culus fuerit, radis ad viuum,amp; adtjcies linimentum ex oleo amp;nbsp;aceto ,amp; fale, amp;ftcrcore ipfins,imponas amp;nbsp;cal-ccas,tertia die foluis amp;nbsp;tollis.poft hoc ’ fomentabisda-rinam hordeaccam,refinam, amp;nbsp;acetum decoqucs,pcr triduumimpones'. hoc.enim medicamento etiamfra-Ziuram curabis,(ï frcquëter apponas.póft etiam *’ trau-maticumcum hniamento imponc, amp;cùm corpusfc-ccrit,corium maligranati amp;nbsp;bitumen iudakumcxa-€Cto dccoques amp;nbsp;imponcs triduo, amp;cùmfoluerisite« rum imponc,douccobdurefcat in ‘ cornu.

Si exK^^ulauerit iumen/um, ^^ fi/ïf^ufio^cm pe-Auffi^atiatur.} Cajgt;. Lf^/E

SI cxungulauetit iumentumcuradifficilis, fed pro-futura linoegebitinduftria, papyrumcanddaruin purgatam ,fubtilitcr carpis,intingisinoui crudi albuquot; mento,circa nudatum pedemin circuitum pones,pan noamp;fafciolo fuperligabis,poftdiemtcrtium foluis,fo mentabis farina frumcntacea,refina,aceto amp;nbsp;mcllcpa-^ftercM ritcr decodis,intcrdum,‘lomcntutn pro farina mittis..

Si vuinusnon eritpurum, vinotepido Iauabis,linja/ menta cum melleimponc : cùm purganerit traumati-^fouecumeUe covtcris. Cùm autemduxeritcicatricemcorium^fa-quodvino con bæ cum pellcccruina combures,cxjmelle tcmpcrahis, tunÿs,^^ addito puluere bituminis iudaici amp;nbsp;maligranati cum aceto :alternis diebus medicamentum renouabis,do-^corium ^^‘^ ^^°’^''^“ vngulam faciat. Ad vltimum fparciam veterem contundes,ex acetoin olla noua decoques, ex quo vngulam obdurefcentê qbuolucs, amp;nbsp;ad plena re* uocas fanitatë.Si fulfuliones pedes patiantur,ficus fic* cas CÛ falc pro æqua parte eötonde amp;nbsp;vngulis imponc.

Dept-

-ocr page 105-

r E G E r il L r B E R 77. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

DepSiUèt/^ aftr/iifßuemof/ibw. Cajf.L7'l77-

ANimalibus cxiguævngulæcrefcunt,vcl attritærc-parantur, fi aUrj capita vq. rutx manipulos iij.alu-minis tunfi amp;nbsp;cribrati vncias vij. axiingiæ veteris pondera ij. ftercorisafininiplenamnianum commifceas ac decoques amp;nbsp;vtaris. Prudentius confiliumcft pedum tueri fanitarem,quain paffionem curare. Gorroboran-tur autem vngulæ, G iumenta mundiffimé ftercore vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

hunioreftabulentur,amp;roboreis pontibusconfteman-j j-i r

tur. Articuli quoq; vel fuffraginespoft iter ^calido fo- ^i^^^Ji^g * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ueanturvino.] Naturaliterautem molles vngulæ foli- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

dantur,fi hederæfcminisduas partes amp;nbsp;aluminis ro-tundivnam partem paritercontundas,amp;calciatispe-

dibus per multos dies inducas. Item fubtritispedibus prodeft,picis liquidae felibram, aceti heminam, falls li bram ,.hederæ foltjs quantum fufficit pariter contun-dis,amp; laborantiqiiotidic pedes perunges. Molliffimæ Vngulæ hocvno medicamine, quo potentius nihil cft, affolent indurari. lacertam viuum viridem in ollam nouant mittis, adijcies olei veteris libram vnam, alu-minisiudaicifelibram,cerælibram,ablynrhij tunfi Ic-libram, amp;nbsp;decoques cum lacerto : Cùm fuerit refolu-tum,calcntiavniuerfacolabis ,abieä:isque offibus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

purgamentiSjliquatum medicamen in ollam remittes, amp;nbsp;cùm vngues indurate volueris, vngulam fubradis,amp;

faftum vnguentum in cannam viridem mittes, adhi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ i

bitis carbonibus,propè feruës,per cannam inftillas vn-

gulis,prouifurusnecoronamtangas aut*’ ranulas,fi ^r^muJ^.qitx his cxceptis,in folo amp;nbsp;in circuitufolidaturus vngulam exmfeendo confneabis. Memincris autem vngulas excrefeendo reneuMur renouari,amp; ideo interpofitis diebus velfingulismen-fibus tails cura non deerit, per quam naturæ emenda-turinfirmitas.

n

-ocr page 106-

9$

JRT/S rs TER IN AR US

Dea^r/â cü^firwa/i^ia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LIX.

NimaUum dorfavtlaboris plurimum fentiutjta *fcrut4nl(i j^^diligentius funt ’ curanda-Exceptis enim his ,qui deputati funt circo,reliquum mulorum, cquoriim,afi norumq; genus fub fcllis aut fagmis folo tergo præftat officium. Vnde laudabilior induftria eft.quç incolumi ^curare, , tatem tuctur,quàmquæcupit Jæfa'’curari.Nanidiligê tia défendit à vitio, fi centoncs vel faga primum fiiffi-‘l^tj. cientia, deinde mollia imponantur, amp;nbsp;^lota, atque ad tempus diligenter ex eu Ha, ne aliquidfordidü autaipe-'‘exukeret. ritatis inhæreat, quod fub pondéré‘’inuiccret pcllcm: tune fagmarum velfcïlarum menfuraconueniens,^ apra qualitas debet adhiberi. Si enim ifta minorafue-rint vel maiora,anguftiora vel vitra modû lara,vel que non cÔgruunt,grauifer nocent.Hine enim collifiones, fuppuratipnes, apoftemataq; nafcuntur,cum nimislo *wldifcinde5. cisinæqualibus premitur'pondéré vel difcentes tra-frailui incur- durant mercurius] autfpinadetcritur. Ipforum quo-t^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que pondère,ctiamli In ftraris nulla fit culpa, cnormi-

tasnocet. amp;ideotemperandaeft menfura neinferat vulnus.

He dorfi curandoiamUfi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clt;ijgt;, LX.

aVodfidorfum fedenris iniuria tumereia cœpe^ rir,in recenti ftatim mallonë ceparum, id cft. ^ca--^rependenb lamos ficcos vndefafecs^ dependent,in quam ferquë-tilfimam mittis,amp;aliquandiLimacerarum,calidum fu per tumorem impones,fafcia confiringes vel cordifcu fuperimpones,una quoq; nodemanere patierisabfq; fuppurationcpalpabitur tumor.Quod fi caluumfece-rit, farinam hordeaceam cum folds cauliü contundis pariter amp;nbsp;tepidam impones. Cincrem quoque cum o^ leo mifccbis,amp; inducis quàm diu clauus cadat;cum cc ^h^pi. ciderit ** lyppara utere cum minuriflimis pannis, vel mei.

-ocr page 107-

FEGETri LIBER 17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

nielle cum linteolis. Cum vlcus * purgauerit, licio per- *^urgiucrKgt; curabis.

Sipulmunculfts najcitur i» (iorß animalis.

Cap. LX I.

SI pulmunculus natus fucntin dorfo, difficile eft eu medicamentorum appofitione [eurarew/] ficca-ri:fcd fl paruulus fuerit,cauterc,amp; præcipuc cupvino a-perienduseffiut fanies quamcolligerat,egeratur:tunc curadus e(t ficut moris cftuftacurari, fed commodius eft pulmunculum *quot; decuffatim ferrofecarc amp;nbsp;eximere, ^Jenfatum^ itavt pcllem ad modum praecidas,necum cicatiicem duxerit, inucniatur ^cpidarmus: oleum,acetu,amp; falem ® e^iderideri-continuo addis in plagam, amp;nc nimius fanguis erum- nm. pat, ftercus ipfius vulneri fuperponis amp;nbsp;colligabis, die ^ tertio folia caulium tunfacii oleo amp;nbsp;aceto imponun- po/Iquot;®-tur per dies quinq;.Cum iam ducere cicatriccm cœpe-rit,licio curabitur.

Si vulauffecerif. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LX 7 7.

SI verb fecerit vulnus, indulgebis otium, vt diligen-tius [ d* ] curetur, amp;nbsp;recepta fanitas eöfirmetur in-duttjs,necimponcndus eft labor qui refeindat adhuc teneras cicatrices.Sanatur “^ autem ulcus ft gallas fyria- ^omne. cas combuftas cû mcllcfupcr imponas. Pulueres quo-que corticumpini amp;nbsp;flos calcisuiuæ æquo pondère mifeebis, amp;nbsp;vuîneribusinfpergis. Pillulas quoque cy-prefsi tunfas amp;nbsp;cribratas, amp;nbsp;cortices quercus tritos amp;nbsp;in pulucrem redaftos mittis. Præterca ofta fepiaruni amp;teftas etiam oftriarumin pulucrem rédigés, amp;œrei quoq; vafis fuliginem pariter mifccbis,qux bene tunfa fifrequêter aiperferis,ficcatumyulnusducet eelerius cicatriccm.

n i rt

-ocr page 108-

100; t^RrrS yETERlNARlAE rtpi li re»aß4»/fir. Cap. LX III.

QVód fi pili tardius crefcunt,viiiam teftudinem fu pra farmenra combures ,amp; cinereseius in no-num cacabum mittes,additis vncijs in.aluminis crudi, niedullæ ceruinæ quod fuffîcit, amp;nbsp;vinoinfufo deco-ques, amp;nbsp;diebus plurirnis imponis, reuocare pilos cre^ ditur. Puluis de fabis combuftis, vel de lupiniscru-^fiv(nogt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis,vel defolijsfici combuftis '‘feuo commixtusfuper-ponitur afliduè. Quodfi nullapræccdèntecaufadeci-* dunt pili, fpica nardij, vuas paflas panter tundes,amp; ex aceto decoques „calidumque medicamentum glabro-corporiimpones..

De dénigra ft i/if pills alhls.^ Cap. LX I HD.

^•ieterisirdch Çl album pilumnigrefecre cupias,atramenti'’ futo-*' mam j.rhodo- O ricij fcrupulos vij. odolapKmiamp; fuccum fcrupulos dd^hnis(ucci jjjj j fepi. captinL quod füfficit pariten temperabis dvd^^i^di vtens.

rtpili nigri alhejêanf. LXf'.

^•drachndt.

SI ediuersb albospilos facere volueris,cucumerisfyl^ heftris radicum libram vnam,nitri “^fcrupulos duo-decim, inpulueres cogis, heminam meHis. adtjcies,quibus permix-tisvteris..

F LKJ S: L l S ^I S E cm S) E

INj TER-

-ocr page 109-

iol, -

IN. TERTIVM ARTIS

VETERINÄR! AE VEGETII librum,Prologus.

I^' Flomedicinx^me commeKtarwordiKanteyd- \omentdrioi 'quot;j ' uwm,af^amcorum^e^uens^uere!ajaece/gt;fi ordinanti ' opens e^gt;»t^f^uatie»e»JJÙJ^e»d^/,deßegt;^^li( ie^ri-rf tudincs.mortes j^ ^clam^jJifftas b0ftm,cum ma ^damnoßßi-’ gnoperepetererttpud!eaKdt{m,2ßgutdpro/a/ti tniisbou,pro tv tarn eommodorum animalium/enpturn repenreturia ii-tris. Cedens ita^^/amiliarium /joneßtßm.^ 'voluntaei, ex di~ '“^^ cMtium wrßs authoridts enueleata codent,pedeßndßrmone in libel turn contuli. Cut its erit pradpua felidtasßeum '^ necßhola- ‘^ßhddfticui üicttsfaßidiatidr bubuleus mtelligat. ** Maximo autem inct^ '^^^ famentomihißuitipßrum bourn 'vtilitasdrgratiaßne^ui- ^•W.S« nonhd-bus nee terra exeoli, nee bumanugenusßißentari 'v da ten us ^^^ poterunt. Cunda igitur le^uminaßueßumenta bobus merite ar4tris^ debentur: vinearum ipßtrum zßssperiret, niß eorum admtniculisßtbuebendis earpentaßtdarent.^idde diuerßrum onerum eomparatione reßramusßum inter mobilia dr i^uiequidgrauius eß, abj^ 'vebieulis pene reddatur immobile?SeHquas^uo^ animalia dpßß^ eobortales aues ex eorum eapiunt labore jü^antiam. ßnde enim e^uù bordeu, ^nde eibum eanibus, quot;unde porcis pabulum dominorumßler tia minißraret, nipararentur boum laboreßumentai! Et ne longum ßadam bobus debent alimenta qui equid ali poteß. nbsp;nbsp;' Apud alios genus mulorum,apud alios eamelorum,apudpau eos elepbantorum h cet exiguus ißu eß,nuda poteß nat io eße ßnebobus.Poßremo vt adprouidentißtmorum 'virorumßri pta redeamus,quorumßrmatur audoritasduilieiam iumeft torum eade wolenta relidis terris adßderum remeaßeeon-ßrte.c^idpoteß laudabilius reperiri quam z/t nomen aquißi mumßoum fugaretur intedtulquod dum bomieidiaßerent^

tt i

-ocr page 110-

TOI i^RTIS FETERfNARUE fermanebatin terrû'i Du^UcemigiturJoi/ieftudine opûrtet imgefiiilijZ’fJànifasiffCorrupta ma»eaf,amp; ^grituâo ijua ex ca/û zgt;el neglfge/iti^ßtte labore eefra^a efiicompetentii me-tiicifiæ eurefur ratiofje.

VEGETII RENA

TI ARTIS VETERINARIAE Liber terfii/^-

DE OBSERVANDA BOVM fanitate. Cap. t

^pr^uidere

^ calidißimum cubile munU-nUtur

^ accommodti-tm dte^ vtilis cdl,vt peftijir bumor recédât,er ßigm exceUatur, ^er

*^ interior deUr rentur ^caUdo

^Vt

^Pdrquoij^iftu dium ^fricentur

* lentulenli, priufqitdm w-ducitnturino-uile,(tdhibitd

JVL S.hiccdput primum incipit.cuitu mferiptio biec eß, Vtlon^dui er fani fint boues.']

T longæui amp;nbsp;fani fint boues, bubulci conuenit’prouidere vel dominujqua* tinus fngoi-ibus'’calidiflïmo cubili mu niantur,amp; fi fieri poteft,femper foco vi cini fint boues. Quod enim beneficio naturalieiufmodi animalibus fempet

ignis'^commodum eft, fiuc quód inutilis amp;nbsp;peftifet humor exudat, fiue conceptum ex paftu vel opere frigus expeUitur,] fiue‘*in fiammaruhalitu^interna curantur. Praefepium oportet extrudu. eflc diligenter,ne quid pa--buli inter pedes animaliû pcreat.Bouile aût loco^ficco ftatuendü eft.affidueq; mundandü eft, ita? quód quoti-dic pabulü ad edendü inutile fubfternatur,vt boues fic-cius amp;nbsp;mollius cubent? Paru quotidiefaftidiü eft cum boues reuoeantur ex opere, vt colla eorCi ex vino tepi-do perfundantur,amp; diutiftimè'perfricentur. Cum uerö de via vel paftu rcdeunt''Iuculentia adhibita, priufqua deducatur ad bouile,]aquadiluendipcdes,ncinhærcn tes corpori fordes vicera generent, vel vngulas faciant molliq-

-ocr page 111-

rEGET'H L!BER ^ff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

molliores,vel ccrtc moleftia manducatibuSjVcl inquic-tudineafferät dormitui'is.’Scd hyemeomni folerriafri ^^sicut guseftprohibendö,'’vclut æftiuis menfibus para aura ^itii quærenda.Per die iginirHub vmbra,per node fub diuo “^wî boucs ftare cöuenit. Nó enim pauciores fi æftuauerinr, qua fi alferint colligût morbos. Præterea vnû ouû cru-dum cû hemina faits amp;nbsp;fextariû vini per fingula capita feptimo [^4e] diffundi percÔmodum cfh.Iuuat etia alUCi tunfum hircinomifccas feuojierbam quoq; verbenam addita dereras,rutam herbam,'’ctia pollinë'iniungas,amp; ‘VrKi cum vino per os digéras. Cauendû præcipuè eft ne aut itéras curfu nimio,aut longoitincre fatigentur/vcl vllisgra- ^velgrauio^ uioribuscertèoneribus afiligantur] nimia enimlaîfitu ribuffat, dinem fequiturægritudo, amp;nbsp;omne animal ^eft debile fi ^i^^'P’^ rumpit. Aqua quidê iftius generis animal no requirit ni tidiffimä,nec vfq; adeolæfcritfilbrdidâ biberit^Sedta kEft menbubulci‘diligêtiuseft precurarevt mundafemper diUgentißime

Sc Optima bibant. Maxime aü t ftudendu eft vt cöpeten-tibus’^rediindantibusq; faturi femper habeantur amp;nbsp;pin ^cibdrijs fnu-gues.Omnis enim ægritudo exordium fumit ex macie. rdtosßmf^er 'Exhauftu animal eelerius labor frangit,æftus vexât,fri*

vdeuu igitur


gus pénétrât. Non folû enim æftiuis menfibus pafeuû fufficit,”’vbi frondes diuerfi generis addant,quot;amp; minuat Varieras ipfa faftidiü. ] Hyeme [4»/] nÖ tantü paleis,fed fœno quoq; amp;nbsp;hordeo,amp; fçpius eruo faginandi funt bo 0 sequel caput Ues.Nullus aut vberioresciborû repudiabit expenfas, ibita.s.indpit quiconfiderare voluerit boum per inopiam pcrcuntiu eStra morbos quam cariora funt precia. ° Aduerfum boum morbos boü no minut non minor adhibenda eft diligentia quàm equorum, ddhibendd e^l De morbis biJUfKiC^prifnet de ma/ieo. Cap. 1L d’.ligentid,^^»^

'quot;nifi quot;M..S.nonlc(^ bet

NAm equinu genus morbus qui appellat malleus, ^^‘fo^ti^'t.

diuerfogenere paifionuPemigrans perplures con nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tagiones eófumit,boues quoq; idëmorbus'’intcr- ^^''/“^'«f'*• ficitjedadiuerfis diuerfo nomine vocatunquëplecüqj ^^J^quot;^^''^

-ocr page 112-

104 ^RTIS FETER/N^RIAE vulgus appellat lae^aff»] Hic morbus bouë fi quando tentaueritiiftis agnofcitur fignis:erit pilo horridus amp;nbsp;tri ftis,ftupentibus oculis,ccruicc deieda,faliuis affiduè per osfluentibuSjinceffus pigrior,fpina rigidior,faftidiü ma ^piruit ximum/ pauca ruminatio.- Cui fi inter initia fubuenire tentaueris,difcrimen euadet: fi per ncgligcntiani adhi-beatur tardior cura,vctuftioris morbi nö potcft fupera ri pernicies roborata.. [R^aei^/i/ra t^m^^es ^y/arh/ hu»» dr e/^ftforum] Inter exordia igitur tedianti boni aducr-^tres fus omnes morbos potio ifta fuccurrerit : *’ tres femis vncias fquillæ minutatim concifas,prxterea radices te* ^populi neræ ‘^popinum effoflas amp;nbsp;diligenter iotas contondes in pila, amp;nbsp;tria ex hqs pondera additofextariofalis in vint feptem fextarios mittes,amp; per feptem dies per os bo-bus fingulos fextarios digeres.Quöd fi toto anno adiier ^pr^eruare fus omnes ægritudincs defperatas boues ‘’ftagnarevo-lueris,incipiente vere,id eft,abidibus februari) quinde-cim diebus cotin uis, hanc potione dabis omnibus die-bus,quçvfq;adeofalutariseft,vtapprobatufitintegro anno boues fie curatos nullius morbi cotagione tenta-ri. Talis etia eópofitio amp;nbsp;morbis refiftit,amp; vires anima-*cdp{gt;lt;tris Üü firmat:foln'caprinis,folt,* mirti lylucftris ana vncias ^vndaffex üj - folk's ciprcflU ana vncias tres ] diligenrifiimè dcte-^ieiuno boui res infundes in congiu aquæ, amp;nbsp;vna noéte fob ditto ma* f tepefadum nere paticris,amp;® inde vnoquoq; boni tepefado] per tri duum fingulos fextarios dabts:quæpotio ad ftagnanda animalia quaterin anno facienda eftvltimis tempori-' bus veris,3Eftatis,autumni,amp; liyemis.Morbos ægritudi-ncsqjdepellit:trcs vncias baccarumlauri,gentiana:,ari-ftologiælongÇjmyrrhæ.Efzz«/^] betonieç diligentilTiniè detcre,amp; mifce cü mero.ex quo trinas heminas triduo iugiteriumëtoper os dabis.Spieçquoq; allij tritç,çuni vino quoq; per nares infufç purgant capitaiumentorö. oua cruda cum mellc iumentoru faucibus inferuntur,

-ocr page 113-

KEG ET TI LIBER III. Joy

Expedit tame falcm pabulis mirceri.Marrubium quoq; tritiim m anc cum oleo vinoq; difFunderejhuris puluc rem cum mero fiue per nares inicceris,Guc per os dedc risprodeft.Nccminoresmedicinçbobus^'horumcopia ^honi fubminiftrantur. Nam porros,rutam,apium,amp; herbam fauinæ fiquis large deterat,amp; mifccat vino, temasq; hc minas præbcat ad potandum xgrotantibus fubuenir. Plurimiq; caulem vitis albæ concifam atq; fcrpillum amp;nbsp;fquillac partem in aqua macérât, temasq; heminas per triduum digerunt,quç potio ventre purgat,vires quoq; confirmât. Adinterna autëcuranda præcipuc amurca creditur falutaris,fi tantundë aquæ mifceas, amp;nbsp;animal bibereconfuefcat. Sedquia licet fitiat,potum faftidiat ignotum, primo cibi afperguntur, deinde aqua exigua potio medicatur,ad vltimü pro mêfura m ifcctur,amp; ufq; ad faturitatem fitientibus datur.Quocunq; autem tem pore,fed maxime çftatc,fi boucs cöcitentur ad curfum, autaluuscorumadpernitiem foluitur,aut febriculæ commouentur. Natura enim pigrum ,amp;laboripotius quàm velocitati accommodum, vehementer læditur fi ad opus cogatur infuctum.Pcriculofum quoq; cft,fi ad præfepia fues aut gallinæ pcruencrint.Nam bos cü gal-linæfimu inter pabula fumpferit, ftatim nimio ventris dolore torquet,inflatusq; [_t//Jahora'] moritur:'’ cuihac ^fifl^timhdc rationefuccutri conuenit: Apq feminis vncias üj.cimi- quot;^f^ niTextariumfemis,amp;duaslib.melliscommifces,amp;tepi ^“’'*'*^ . dum per os infundes,ac tam diu ambulare compcllis, nbsp;nbsp;nbsp;^

amp;confricas manibus plunmorum,donee ventrem po- ' tio moucat.Gifni quoq; cum vino detcrere,amp; per os da re creditur falutare remedium : Lixiuiu quoq; ex arbo^ re vlmi, vel cuiufeunq; generis ligni cincrë, dummodo bene** coda, cu oleo mifcebis, amp;nbsp;liquida ac tepidii dif- '’critMttw/Jt fundere per fauces,aduerfus ftercus'plurimü prodeft.Si 'p»^»»’» aSt porcinu ftercus bos deuorauerit, ftatim pcftilentü

-ocr page 114-

totf I^RTIS rETERlNARlJB ^^^^ contagionis *folius mallci fuftmct morbi. Qui cura femel in gregem vel armentorum ver dorai torü incefle-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritiumentorum,ftarimorania animaliaquælcucra fu-

^ifcuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufpitionera [/^«^«örä] habucrunt,de'’poflcffione tól-

lendafuut, amp;nbsp;diftribucnda illis locis, vbi nullum pecus pafcitur,vtnecfibiinuicë,necalijs noccant:nara pafccn do herbas inficiunt,bibendofontes,ftabula amp;prçfcpia: quäuis fani boucs,odoremorbidorü afflante depereöt. Vfq; co etiâ mortua cadauera vitra fines villçprotjcien da funt,amp; alcifl'imèobruendafuntfub terris,nefortei-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pforö corporü interna fanoröcontinganturamp; pereant,

K-S.nouum cVnoquidë vocabulopeftilentiaappeUatur,(cdhabet .oc oco cdput pl^rj(■^^35 fpecies, vdiuerfM ] quas enumerate non licet De tbceiebus ^'^^■^^^S^^-^ facilius ipfa principia à diligentibusintclligi pejitlentixboü po^ïntEft itaq; humidus humor,quotics per os amp;nbsp;na-cr iplorumcu tes humor effluit bobus,amp; faftidiü ægritudoq; cöfequi ratione tur. Eftficcus quoties nullus humorapparet, fed animal quotidic macefcit amp;nbsp;fit dcterrus,nec iuxta cofuctu dinem appétitcibos. Eft articularis quotiesinterdû de prioribus,interdûpofterioribus pedibus claudicantbo ucs,cum habeant vngulasfanas.Eftamp;lubrenalisquo-^incipit ç^r tiens à pofterioribus dcbilitas‘*apparcat,amp; quia] liimbi quaß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dolerecrcduntur.Eftfarciminofus quotiens pertotura

corpus bobus tubercula exeunt, apermnt fc,amp; quafi fa-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nantur,amp;iterurainahjslociscxeunt.Eftócfubtcrcuta-

ncus,quoties humor peffimus in diuerfjs partibus cor-‘ekph-intiotes poris[^er carid'] bobus erurapit amp;nbsp;dccurrit Eil 'clephan puliula circa tiofis, quoties velut fcabies minutæ ^cicatrices exeunt nares vel coüü extra coriü,amp;,]ad fimilicudinêlcnticulx.Eftsraania eux exeunt refedis bobus cripit fcnrum,vt nee audiat mere folito, Sc^mfania nee vidcannex qua paflione eelerrimè moriuntur,qu3J

uis hilares pinguesq} vidcantur.Hi omnes morbi cóta_ gione fiant plcni,amp; fi vnüanimal apprehenderinr,ccle_^ *^plurlt;tP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit er ad^’omnia tranfeunt, amp;nbsp;fie interdû aut inregris ar

me uns

-ocr page 115-

TE CE Trr L rs E R. rrn 107

tîs,aut.omnibus domitis affcrunt interims.Vndc omni ftudio.quæ femel tentara fucrunt fegreganda funt ani-malia,amp; adea locamittenda,vbi nulliim animal pafca-tm-,nccötagionc fua omnibus pcriculiVgcnerct,amp;nc ^mfiritt gligentia dominif lient folet à ftultisjdiuinçimputetnr offenfi’.Euincendi tarne funt,amp;exquifitis remèdes ex-peliendi. Qua nis acerbiffimi morbi [ vaf^s cxpe»fts cu-ragt;i(ugt;‘.']^Päuacc fupplairarîjs cöparas.Eryngionaüt lier *’ M. s,noh4-ba dicitur,quæ in lirtore nafcitnr prope vnd2 maris,flo trt rem habet quad aureum vel galbineum,folia eins flint quad folia cardui fylueftris, inter arenas littorö largidi-mèfpargitnrdias e{Fodies,amp;invmbra ficcatas feruabis, adnerfus morbum tarn cquoru qnam bourn plurimum profunr.] Ex quibus potiocoponitur ifl:a:Radicispana-cis j itemq; radicis herbæ eryngq ternas vncias,feminis qnoqi'^foeni vneiasiij.pariter detcres diligeter, addisq; '^f«niculi farine triticcae fcxtarium,ita vt priusfrumentu frangas amp;nbsp;molas: quæ omnia de ealida fcruente cöfpergis,amp; eu

nielle vel fapa nouenas ofFas‘’üngulis dieb.digeres.Præ- ^inde d-tbisfin terea fanguinSmarinx teftudinis colliges,amp;cumvino galisbobm peros dabis.Quaquiainuenirc difficile eft,vulgariûte-ftudinû prodelle æftimant.Quod vtrû bene opinantur, vfus.vidcrit.Nam auélores de terreftri teftudine'trada- ‘tdeuerunt 'lerunt.Pulucrë [zf0rr/?æ] amp;caffiædftulæ,necnon etiam thuris pro xqua parte admifces, ex eo vnâ femis vncia cöfextariovini veteris in die per nares bouis infundis. Quodmedieamentu pertriduumfacies. Morbiquoq; quosfuperius nominauimus amarifiint,amp;nö nidama-rispotionibusf fuperanf.Nam cötraria cötrarqs potio- hurdntur nibus curatur ratione medicina;. Idcoq; puluerê herbæ abfynthij amp;nbsp;crudorü lupinorn, herbæ quoq; centaureæ vel peucedani æquis ponderibus diligenter mifces,amp; in , fextario vim veteris trina coclearia fingulis diebus,ad-ditis vncijs üj.olei, [.ßKgttlfs bob^s'ipci os dabis.Præ-

0 a

-ocr page 116-

108 î^RTIS FETERiN^Rl^S

^expérimenta ^ns quoq; reinedium * cxperinientauerut?radiculani docucrunt. nbsp;nbsp;herbæ confiliginis (quani alq pulmonariâvocant, alq

^^.s nonhi tantundem radicuJam J finiftra manu ante ortum folis tet collige f quia fie maiorem vim habere creditur) tune ad acum uel acutum cuprinum pars auriculæ quæ lata cft, quafi in circulo hgnatur, adpremarq; vt rupta cutc leuiter fanguis exeat.Quod cum ex vtraqj partefeceris, medium orbiculû perforas ad acum, amp;nbsp;in eodem fora-mine inférés : quod vbi exierit,omnis peftilentiæ virus peripfumdefluit vulnus,donee illefolus locus,qui défi gnatus eft, putrefeat amp;nbsp;décidât, atqj ira animal libcre-turjVfei folia cum vino tritadefunduntur in nares,[e^ ß^anima/^/her4(ur2 atq;ita fingulis bobus, fine vniucr-fisgrcgibuscû morbû incurrerint.fubucnitur.Suffimé-taquoqjplurimûiuuât,fulphur,bitumcn,alliô,origanu, femë coriandri,[ai^ua///ex mße ^ 'viuif ] carbonibus in-fpcrge,amp; cooperta boum fupra uas,in quo fuffimëta in* '^cdput cendcris,diutilïîmè cötinebis,vt fumus os corü'^ capiat, ac nares impleat, atq; ira ad cerebrû amp;nbsp;interna falutare

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remediû penetret. Scd amp;nbsp;rotû fuffimëtare,percômodû

eft,vtab eodëmorbo pernicies expcllatur,amp; caetera pe-^ne ftilentiæ contagio non‘'coinquinet.Generalia igitur remédia aduerfus morbos generales cÔtagiofosq; retuli* mus nûc aduerfus valitudines,quaE fingulis animalibus *confcribttmui accidunt,nec in alla tranfeunt,remedia 'fubiungemus.

^De paßioni-

^De crud/tafe.. Caß. ill. but boum non z^Ruditas plurimum nocet,cuius hæcfuntfigna;cre coMagioftf jjj.j I.^^^s ^j^j faftidium, fonitus ventris, sinten-^cotraettones r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^cahdè 'vt

liones neruorum, oculi hebetes : propterquænec bos ruminât,neq; linguam detergitvt folet. Prodeft ita-que** vt duos congios * vbi bibipoflît digerereper fauces. Poft quos ftatim brafiîcæ triginta caules modi-cas decoques,amp;exaceto dabis,fufpenfumq; animal abalio

-ocr page 117-

V E G E T I I L hS E R Iff.- 109

ab alio cibo penitus abftinebis. Alt) cruditate laborah-tes,claufos in bouili detinent,neccibosprœbcnt.*Prg* ^quibm. terea lenrifci amp;nbsp;oleaftri cacuminum pondera 4. dete-runt, amp;nbsp;cum Iib.mellis atq; congio mifcent, quæ una noóle fub dino mittunt, atqne ita faucibus digcrunt. Deinde interpofita hora, macerata infufaq? erutqJib. obijciunt, ab alio quoquecibo nel potione prohiben-tur. Nam fi negleda fuerit cruditas, uentrif inflatio in-teftinorumq; fubfequitur, exprimir gemitus, cibosq; capcre non finit, nee in loca confiftere, decumbere amp;nbsp;volutare cogit, caudamq; frequenter commouet. Dc experimento medicina eftcaudam iuxtacluncs refti-cula uel lino nehementer aftringi, viniq; fextarium cfi hemima olei tepidum dare per fauces,atq; ita per mille quingentos palfus bouem currentem trahere:fi dolor permaferit,ungulas eiusfecare, amp;nbsp;unda manu per anum fimum extraherc , amp;nbsp;rurfusagere currentem. Si tardius proficit,tres partes lauri diu cöteruntur,amp; cum dupliciaquæ calidæ dantur. '’Si ifta non valent, ] ^ßinurM Mn mirtæ foliorum fylueftris duælib.tundunturin pila, amp;nbsp;ttdeß.

' duæ ex calida aqua mifeentur,ac per uas ligneum fau 'dicoSextet-cibus infunduntur. Atq; ita fub cauda quatuor digitis rij.

ab ano pcrculfa uena fanguis emittatur. Qui cum fatis effluxeritpapyro ligata cauda reftringitur.Poftconci-tatus bos agitur ufq; dum anhelet. Ante detradionem tarnen fanguinis adhibentur remedia : tribus heminis Vini,quatuorvnciæcontriti ‘’olei permifcentur,poftq; ^aUiß potionem cogetur currere:duae quoq; vnciæ falls cum decernvneijseeparum atteruntur'.me!quoque deco-dum admiicetur, ex quo fada collyria iongiora non parum.valida immittuntinanum, vtuentrem refol-uant:atqucitabos currere cogitur. Ventris quoque amp;nbsp;inteftinorum dolor fedatur, fi anferes natantes,amp; maxime anatcs animal afpexerit. Nam anas mulos, etiam

0 S

1

-ocr page 118-

110’

R rr s^‘' vs‘rsr r*^^ r f^s

equinö genus confpedu fui celenter fanat. Sed inter-^nuïïii. . dum in ’‘üla medicina conucnit,fcquiturq;'’omniuni ^torminum. vitium^quorum fignum cft,fi exuentumanutofumquê ‘^cupreßi bac- ventrem cdiderit.Singuläre remedium eft “^ cuprefsind cas,etGaabræ quindecim, verbençquindccim gallædiligëtifsimè tri-ana xv- bette tæ quantum vtræq; ponderantur, tantiponderisvétu-tritas,z^tatt- ftifsimus cafeus] quibus panter detritis admifeerurvt , tunde retuftif- j^j aufteri fextard 4.amp;in potu dantur,ita vtlcntifco mi funicaßi. xtaqs oleaftri cacumina præbeantur.Si venter cœperit’ . quot;^viridequale fluere,‘’amp;vidcris egere corpus amp;nbsp;vires capito plerunq;' maniwant. inutilem reddit, quia ex cibarqs ad medelam bonis nil,, pcrucnit, quod fie videris, per ventre prorjcir,inqüatn , quod maducauerit. Quæ cum accidcrint] prima die à' ciboamp; potuabftinendumeft,itaquod necfecundadie bibere permittatur,cacumina tarnen oleaftri amp;nbsp;canns fylueftris, itemq; baccæ lentifci amp;nbsp;myrti dâdæ funt,ncc poft triduum etiam poteftas bibendi,nifi perparü con cedenda eft. Sunt qui ex folijs lauri teneris libräm i ab-rotanum hortenfe pari portionc deterunt cum aquie' calidc 2.fcxtarijs,atq; ita faucibus infundunt, pabulaq; ‘binanceK., fæpius præbent. Aliqui vero x.lib. ex ' vinaccis ad fócö torrent amp;nbsp;conterunt, amp;nbsp;cü fcxtario vini aufteris ad bi-bendunidant,amp;cümerata fæpiuscacuminaobtjeiüt. Quod fineq; proluuies ventris erit,neq; intcftinoruni dolor, reeufat tamë cibos, amp;nbsp;prægrauato capirc ciir:la chrymæ quoq; oculis amp;nbsp;pituita nanbus currit vfq;ad ofta,frons media vratur, auresq; ferro difcindantur,fcd vfturæ igneæ faûæ vt fanefeat veteri vrina bouis ipfius confricâdæ funt, Aures veró feiflæ picula olcoq ; curan ^M.S.Noiïttcrf tur. ^Periculofum faftidium bobus ranulx faciunt,quç ' p«f indpa. aperiendæ funt, amp;nbsp;allio cum falc pariter trito ipfa vul-y^erMuUsc- pç^^ confricanda, vt omnis humor exeat prouocatus. ^‘^^ Melius creditur fi ad acutam cannam execes ranulam, ‘

póftyipo pslauatur.Interpofitoyniushorx fpatio vi-

rides

-ocr page 119-

rEG err i LIBER hr m rides herbæ vel frondes dantur. Tarn diu autem fuften tarur mollibus cibis,donee fada vulnera cicatrices du-cant.Si neq; ranula fuerit, amp;nbsp;non appetent çibuin,aUiu tntum cuni oleo naribus infundes.

DeFebfe. , Cap. Ï^(L

B Os fi febrire cœperit ( quod ex venarum inquictu-dine,amp; calore totius corporis vel oris intelliges )v-na die à cibo eft pcnitus abftinendus, ita vt poftero icgt; iuno eidera fiib cauda exiguum fangumem detrahas, atq; interpofitahoratrigefima^paruosaculeos deco- ^flrignuexo^. ques, amp;nbsp;ex oleo ac liquamine per] os digérés, eamque ac blt;i.(0iHlt;»St efeam per dies quinque ieiuno dabis.Præterea cacumi zj-per na’’lentis,veloliuarum,veltenerrimumquenq; fron-dem,ac pampinos,ü eodem temporefunc,præbebis in ^lentifd. cibo. Labra quoque eins detergesƒ= ad fpongiam amp;nbsp;a- ^f^ongi^-quam frigidä ter in die oiferes ad bibendum,ita nt ‘’m- a j^fy^_ fratedum bos febrienstencatur,necantequam fana-tuseftdimittatur in paftum.Febrientis autem iftafunt figna: lachrymæ profluunt,grauatur caput,oculi femi-daufifunt,labrafaliuis madida,Iongioramp;cum quoda impedimento tradus fpiritus,frequenter amp;nbsp;gemitus. Tufsisbourn nonminus diligenterfananda efiquàm equorum: [quælfi recensfuerit,fextariusfarina:hor-dçaeeæcum vno ouo crudo amp;nbsp;hemina pafsiper os da- ^fine corrice tut ieiuno: gramen quoque concifumtunfumque ad- fixtArijs duo-mixta farina faba frixæamp;pôliinis lentis 'fextario aquç |'W‘lt;5«‘^-caÜdæ mifeetur, agitataque diligenter per os diffundi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ^“^

tur.fVeterê tufsim fanant duælibræ hy ffopimacerate cx a que fextarqs tribus,quod infulum teriturgt;amp;cu dua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

bus partib.sfariaç mifeetur,amp; per os datur,fuper quod g i^^^j/^ aquahyflbpi,in’*aquadccodû infufum dccodûq; ‘ e- h^„^ tiâ propinatur ad cornu. Porri etiâfueçus exprefius eu ^ eft.

-ocr page 120-

Ml ARTIS rE TE R IN A R lAE oleo amp;nbsp;ipfi febri cum hordeacea farina remedium prç-ftant.Radicesquoq;ciusdiligenterIotæ,amp;cum farre tririceo con tufa:,iei unoque daræ, difeutiunt vetuftiisi-mamtufsim.Idcm praeftateruum fiin pabulis cum pti fana hordei mollitum, amp;nbsp;cum aqua tepida vel mulfa ^Nouum cap. in fauces faliuanti ore dimiflum/Suppuratio,qua apo Deapofiema- ftemadicunr,melius ferro apentur [ ^u^vt v/eaf/camc^-te. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fû^i póft cum expreftum pus aut fanics fucrir,ftnus ipfe,

qui cam continebar, vrina bubulina ealida lauatur,ac linamcntisacftuppisfiuclintcolis pice liquida amp;nbsp;oleo infufis curat ur. Quod fi colligari eapars,ubi eft ulcus, non poteft,lana candentciepumcaprinumaut bubu-^QuidSuero. hnum ftillatur. *’ Aliquanti, cum vitiofam partem in* unxerinr,tuc urina veteri humanalauät,atq; itaxquis ponderibus piceliquida cum veteriaxungia incoquüt *Nouu cdput. Sc liniunt.“^Sanguis cum ex aliqua necefsitate adpedcs Dr fangutne vencrit boum,claudicationem aifert. Quod cum acci* gui pedes U- dir,infpicito ungulam,inuenies earn vitrafolitum calc ' ^‘^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re,amp; vitiatam partem premi vehementer, bos no pati-

tur. Sedfi fanguis adhuc fuper ungulas in cruribus eft, ad triduüm triti falls perfricatione difeutitur.Quodfi tantum in ungues defcendcrit, cultclloIcniter inter duas ungues aperies,amp;mûdabisdcintus,amp; poftea ftup pam fale atq; aceto infuûm applicabis adfolum, Ipar-ta opcre calccatur, maxime quædaturoperantibus.ôc înaquamnon mittat pedem,fed vbificcum eft ambu ‘^umieem- let. Qjiifanguisnifi emiirusfuerit‘’faniêcreabit. Quo * tardé. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuppuratio * etiam curabitur.Nam primo ferro circun

cifus expurgaturad viuum : deinde pannis acetoamp;o-leo amp;falemadefadis impletur, moxaxungia veteri amp;nbsp;fepo hircino pari pondéré ferro candenti ftillantibus curatur, amp;nbsp;perducitur ad fanitatem. Si fanguis in intc-riori parte ungula: eft, neeaperturam facit, amp;nbsp;tantùm claucheat animal, extrema ipfius vngulæ ad viuum re-fecantur,

-ocr page 121-

r EGE TH LH ER HL m ’

fecantur,amp; itaremittitur, ac ftuppa vel linteolis cum fale amp;oleoamp;acetoinfufis pcsinuolutus fpartamuni-tur.Mediam verb vngulam ab infcriori parte non cx-pedit aperiri, nifi co loco in quo fuppuratio faéta eft. “Siclaudicat ex dolore neruorü,oleo amp;falegenuapo- ^Kouutäpul, plitesq; amp;nbsp;crura confricanda funt calido aceto, amp;nbsp;lini ^ claudia-femê aut milium detrituminfufumq;aqua mulfaim- ^^°«^”*' ponendum eft, amp;fpongia quoq; fcruenti aqua infufa amp;exprcfla,confperfaq; poftmodum melle,genibuscir cundaturacfafcqsalligatur. Q^uódfi humor eft cutumore, fermentu vel farina hordeacea ex paffo aut aqua mulfa incoftaimponitur, amp;cumniaturaucrit flippus ratio,fcinditurferro,eminaq;faniefut fupràdocui-mus Jpercuratur. Poteftetiam radix lilqvelfquillacu lalc,vel herba fanguinalis (quam palaganon Græci ap pcllant) vel marrubium ferro aperta fanare. Omnis au tê corporis dolor, fi fine vulnere eft, recens fomentis ’’meUinis difcutitur,vctus autëvritur.Et fupràvulnus ^mtUM.

Vel butyrü,vclcaprina inftillaturaxügia.‘^Scabies ‘’ana- ^'üouu eäpub tis ] tritaoleo defricata. Eodemq;remedio rabiofi ca- Ad feabiè bonis fanatur morb.vellupini vulnus illatö.Vetus quoq; quot;«w-falfamentu vtranq; pcrhibetur plagam curare. Ad fca- fc^biofatriu biemquoqueprafentior medicina ifta eft;fi cumulam bubulam fulphurq: conteritur,admixtaq; myrrha cü oleo atque aceto dccoquitur, amp;nbsp;cum tepefcere cœpe^ rit,alums fciflumtrituminfpergitur: [quovngatur ad folemforriter]quod medicamentum candcntis olciil linitum prodeft. Vlceribus gallarum tritarum puluis infpergitur.Succusquoq; marrubij irnpofitus cumfu ligine fanat.‘Infefta peftis eft bubulum pecori ( quam e tlouuedput, Maginium ruftici vocant )cumpellisitadorfoha:rct, Depffteddb« Vtapprehenfamanibus deducinonpoftïtacoftis:quaï rente. Peßmd res non aliter accidit quàm fi bos cxlanguore aliquo peflu, admaciera deduâ:useft,autfudansinfcorpo,rcfaciëte opéré.

p refriguit,

-ocr page 122-

114- L^RTIS rErERlNAR!^^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refriguit, aut fi lap fus fubonerc vehementer eft inf mus ^uonum. j^ piuuiæquæ ^^ quandoqj pernitiofa funt,cuftodire dc-bemus,vtcum ab opcreredicrint boues adhuc çftuan tes anhelantesqj vino afpergätur, amp;nbsp;offula panis vino infufafaucibus corum inferatur. Quod ft prædiâum vitium inhæferit, expedit decoquerelanrum,amp;cüc31i daamp;oleoamp;vinofpinam dorfumq; animalis confrica re contra piJum,ac peromnes partes apprehedcre pd-lem,amp; velut à coftis fepararc. Quod aut in loco calidif-*ui.S.ttonhlt;i fi^o faciendum eft, aut fubdiuofole fcruente? Ali-^tt. ■ quanti feces vini amp;nbsp;axungiæ commifcent, coqj medb camento tepidopoftfomentum prædidum vtunturd

^Nouu caput. 'Et cumgrauis pcrnicies,vtcum pulmones exuiccran De phtiß. Efl tur,vnde tufsis amp;macies,ad vlrimum verb phtifis in-etian graua uadit,quæ morte afferant. [C«/] radixconfilrginis,fuc-fern-

eus porri, omnium hemina per menfuram olei mi fee*

tur,amp;bibendifunt cü vinilcxtario per diesplürimos. Aliuicaput. ‘*Nonnunquam amp;nbsp;tumor palaticiborum faftidiumfa deïnfUtione cit,crebrumq;fufpirium. Prodeftpalatumferroaperi-revtprofluat fanguis,cui eruumfinccoho maceratu admanducandumdabis,viridemqj fronde vclquodli-* ^A-Snonha- bet aliud molle pabulum dum fanetur. 'Sim operibus ^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contuderit collum gt;præftantifsimum remedin cft, fin-

guis ab aure emiflus. At li id totü in tempore quæ vo-catur] amatiamaticumfaletantum amp;nbsp;impofito.] Si No«« caput^ f ceruix mota amp;nbsp;deiedaeft,cófiderabimusin quam de-Ad deieâione dinet, amp;nbsp;ex dinerfa partefanguinem detfahimus, ex ea c^ruin. venaquxin aiircvideturamplifsima,quægfarcocata 1 men o. pj-jyj verberanda eft, amp;nbsp;cum intumncrit,ferroapcria-tur,efFu(óqj fanguinepoftero die ex co tocoemittitur cruor,amp; biduovacatiooperis datur.Tertio verb diele uis iniungitur labor, amp;nbsp;paulatim ad opcris conluctudi nem renocatur. Qubd ft ceruixin neutram partem de-ieda eft,mcdiaq; intumuit, ex vtraqrauriculafanguis ctsuttitur

-ocr page 123-

rSGETTl L^SER ïm T15 erfiittitur.Qui fi inter triduum quódbos vitium cœpc rit emißns non eft,intume(cit collum, nerniq; tendun tur,amp;ita nata duricies iugum non patitur. Talivitio compcritnus aptum effe medicamentum, ex pice liqui da amp;nbsp;bubula medulla, hircino fepo,amp; axügia veten, o-leo quoqi veteri æquis ponderibus^impofitum con- ^ „ coquitur,quovtendumeftcum bosabopere diflungi ^° ^°' tur.amp;inpifcina'’in quolibet tumore ccruixlauatur.cö fricaturq; diligenter prædido medicameto, deterfaqj diluitur. Si ex toto propter tumorem ceruicis iugü rc-eufat, paucis diebus requies ab opere danda eft, amp;nbsp;cervix cum aquafrigida lauanda, amp;nbsp;fpuma argenti linien-daeft.Celfus quidera'^iumenticeruiciherba quævo- ^tumenti. catur‘’ama (vt fupràdixi) contundi amp;imponi iubet. ^auena. *Quæ ceruiccm infeftant minor eft cura.Namfacile fa '^jAS.nanh^. nantur perardentemluccrnam oleo inftillato. Melius bet. tarnen eft euftodire ne nafcatur venx. Etiam colla cal-uefeunt, qua: non aliter glabra fiuntnifi cum fudorc, aut pluuia ceruix madefafta eft in opere. Qjuodfiacci derit,puluerc lateritio trito priufquam deiungatur, bo nis colla confpergi oportet. Et cum exiccatifuerint,ex inde oleo iterum infundi.] Si ^ talum vel vngulam vos ^nokm caput. merlæferit, pieem duram amp;nbsp;axungiamcum fulphure. rteheßonetali amp;lanafuccidainuoluito,amp;candente ferrofupra vul- Mtvnÿdt. nus imponito,amp;g vngito,quodrcmediû optimû facit, ®cr v«. ß clauû calcauerit,aut acuta tefta vel lapide vngula per tûditur:quç tamë fi altius vulnerata eft,latins ferro cir j^ cuciditur, itainuritur,vt fupràprçcepi.Deinde ex par- ^p^^'’^”^^** tecalceata per triduo, aceto fuffufo curatur. Quod fi vo ifffiji^u,^ mer'’ intraucrit,laótuca marina, quàm Græci* Cyniolâ Yocant,admixtofale imponitur. '‘Subtriti etiapedes e- kNo„,7 caput. luuntur calcfada bubulina vrina. Deinde fauilla farmé Defubtritispe torüferuentccalcarccompcllitur,amp; pice liquida cum Hbm. oleo vel axungia* cornua eins vnguatur.] Minus tamë ^fuperüone.

P ê ’

-ocr page 124-

t^^Rns rs r ER i'N’Aüf Ae

daudicant fi ab opère dißundis frigida pedes laiiêtiir, amp;nbsp;fuffragines coronæqj ac feiffura ipfius vnguJe,veten ^M.S.tiouum axungia defricentur.“Frequenter eriamveJab afperi-habet. täte itincris,vel in profcindendo dutitiamfoli» autob* uns radicibusobuolutatusconucllirarmos: Quod cö accident,ex prioribus cruribus fanguis emittitunfi de-xtram ex finiftro.Et b vehementius utranqj vitiauerit, etiam in antenoribus cruribus venæfbluuntilr.Perfra-Öis verö cornibus gt;nbsp;linteola,fale, atq; accto amp;nbsp;oleo im-buta ponuntur, fupcrligatisq; pertriduum eadem in-fundunrur. Quarta die tantum axungia cum pice ari-daamp; cortice pini pari pondère imponitur,amp;ad vJtiniu cum iam cicatriccm producunt,fubitoinfricafur.So-Icnrautem ncglcda vlcera vennes create,quæfi mane ex aqua frigida perfundatur, rigore eius contra di, deci dunr. Vel it hæc ratio nihil profecerit,marrubium aut porrum contentur, admixto laleimponitur, vel caJcis uiuçpuluisinfpergitur,aurcueurbitæviridisfuccuscu aceto mittiturJdeoq; vniuerfis vlceribus picem Jiqui-dam,olcum vetus amp;nbsp;axungiam oportetadhiberi,amp;extra vulncra etiam eodem medicamento circumJiniri, ncinfeftentur àmufeis, vclvermcscreentcum vulne-ribu« incidennt. Serpentis quoqfidusmorriferiis eft Irbi '/eu Ä in :■irgt;’’u 'n a (’iquot;'. ?îii.ni no' je ;n « if.; ç S’un

-ocr page 125-

rEGErrr l^ber nr, 117

£is afphakon appcllatur.noftri autem propter figuram acutum trifolium vocät,nam longis amp;nbsp;hi r fut is folk's vi ret, caulemqi,robuftiorem facit quam pratenfe:huius herbae fuccus cum vino faucibus infundatur, atq; ipfa folia cum falc trita imponantur inplagam. Quod fi vP ridem minime reperiunt.femina eins collegia amp;nbsp;trita dantur ad potandû cumvino.Radices quoq; eius cum fucco caulis tritæ addita hordeacea farina amp;nbsp;fale ,cum aqua mulfa facrificationi fuperponuntur. Eft etia prüfens remedium ft fraxini eacumina tenera coteras cum

fextarqs vini quatuor vel olei,exprcftumq; fuccum faucibus infundas.Itemq; eacumina etufdem arboris cum fale trita Ixfis naribus fuperponas.Celiciç cnim morfus tumorem fuppuratumq; generat.Idemq; facit mûris aranci: fed celiciç morfus fanatur.ß acuærca locum læ-fum compungas,amp; creta cimolea ex aceto oblinis:Mu-ris verb pernicics, ft animal ipfum olco merfum ncces, amp;nbsp;plagam dentiu ex eodem confrices. Quod fi non fue-rit contritum,ciminum cum picula amp;nbsp;axungia,vt fimi-litudinê malagmx habeat,impofitum plagæ,pernicieni fubmouet. Quod ft antequam tumor difcutiatur fuppu ratio fuerit gcnerata, optimu eft ignca lamina vel cau-tcrio coUeftionem apenre,quiequid vitiofum eft inure

1-'.


1!


m vj-


-ocr page 126-

Its ARTTS FETERINÄRrAB

cum fiftula oculo influas. Qux radix tunfa amp;nbsp;cum oleó kntifci mixta viriü expurgat.Si genæhumorêprofun-dunt.lachrymisq; vifus confunditur f quam epiphora ' vocant) polenta ex hordeo muKx aquæ eófperfa fiiper genas fuperciliaqj impofita reprimit humorë.Paftinaca quoq; agreftis,qna atmoncacea vocat, cü meUe trita o-culorü fedat dolorë.Memincris verö quotics mel aliós-ucfuccos remcdioadhibcs,vtprius piceliquidacum olco circülinias oculos,ne à mufeis apibusue vel vefpis infefl:cntur,quasdulcedomellis inuitat. Plurimuq; hi-rudo,id eft,fanguifuga,cumforisiuxta fauces hæret,faii guinë trahir,earn à iumëto digitis oportet anfcrri:fed fl interius fit, vt manu detrahinó poflit,canna vel fiftula perforata inferito faucibus, ac per cam calidü oleü in-fundes. Nam co cötadu beftiolae importunitas recedit.' Odor quoq; cimini fuper carbones impofiti vbi fangui fugam afflauerit,cuellet à vulnere.Quód fi ftomachum vel inteftinü tenuerit,calido accto per cornu infufo nc-nccaf.Machina quoq; defcribêda eft fabrica,qaa cóelu facuiufuis generis iumëta bouesq; curantur,vt amp;nbsp;tutus ad pecudë medendii accelTus fit, nee luélando quadru-pes aut membra conuxet,ac fic remedia defpuct.Robo-re as afles cÓftringis, foliü,quod in longitudine noué pe des debet habere in altitudinë pars pofterior duos finii \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedë:Pars veró quç ad priora animaliü pnnet,quatuor

pedes: texunfita vt velü in cauda duftum nö poflit exi-re.Sed à parte pofteriori paululü latiorë,a prioreftriâio rem machina compingi oportet.Cui träfuerfum trigih lumadmodumiugi cöfirmandumeft,adquodcquo-rum capita vel boum cornua rcligantur. Nam reliquü corpus ad temoncs focios vel funibus alligetur,vt iuua mentü præftetur ad medêtis arbitriû.Quæ machina ad omniu maiorft animaliü medela folet efle córnunisd

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zliirabiem.

.02??

-ocr page 127-

rEGETII LIBER ^E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119

[ Rabiofis cquis amp;nbsp;canibus da biberc rafuram de ilicrnia amp;fanantur,]

Q«« db initio huiut tertij libri vfi^f dâ hune îoeu ßabentur, non reperian tur in vetußiore codice, ddeo^ provno [urnuntur cdpite, itdq;fiib[equcin reputdbitur cdputfecundum.

Si'vergt;»es animalficertt. Ca^. IL SI vulnus in dorfo,aut quacunq; parte corporis coepe rit habere vermes, amp;timetur ne putredo vulneris tranfeat in cancrum,nepitam amp;nbsp;cedrina hue ciminum vel cicuta conteres ex aceto amp;nbsp;imponis.Calcë quoq; vi uam ex aceto acerrimo temperata necare vennes cxpe ^insreurim rimenta docuerunt. Si ^ vcrmicukis dorfo putredinë fe ceritjVtilifliinun'i eft cauterizare fubtiliter, poftca vifcü corn melle amp;nbsp;vino cötercre amp;nbsp;imponcre.Pannos quoq; minutos cum oleo amp;nbsp;aceto vulnera purgarc manifeftü cft. Quo fado fi neceffitas fuerit,vftio rurfus adhibetur. Ad vliimü cornu caprinu cobuftu amp;nbsp;contritu valer, vl ceribus fuperinfpergif,vt recuperetur amp;nbsp;fanitas eidet.

De cura lumborum. nbsp;nbsp;Ca^. III.

LVmborii quoq; cura vicina eft.Nam animalia aut

cum nimio pondère,aut cum rranfeendere foffam ^f-igore dol» conantur, ft pofteriores refedcrint pedcs aut nimio’’fri rem rênes cm goris dolore renum contrahuntur.] Ideoq; aqua ealida trutkun cum flore fœni diutiflimè cofouendifunt lumbi:Inun-dionibus etia calidifllmis perfricandi,amp; ad vltimû afro nitro diluti,indudo cauftico corroborandi.Quód fi do lor vchementiorfucrit,de ignibus foluendae funtvenç, amp;nbsp;oleum cum axungia fanguini qui profluit immixta, renibus inlinuntur.Et fi neceflitas fuerit ,cataplafmis utendu cft. Potio quoq; renibus fubuenit, fi pillulas cy-prefli incidis duodecim fupra carbones,nitri quoq; vn- '^dßis^,qut cias tres'^aflis, amp;nbsp;vtraqj in pulucrë rcdigas,cu vncijs tri- ‘’m.S. non babas mellis, ^amp; vini veteris fextartjs tribus, amp;nbsp;olei boni bet tribus vncijs, ]quod per quatriduü çqua parte faucibus digéras. Vitiolumborü medet bemina feminis braffice ^Bfextariopolcötsattufaexaqua frigida fubada ata;

-ocr page 128-

120 nbsp;nbsp;.4 R ns rETERlNARUS

^ompoptain- ’impofitadolentibuslocisj Sifembrin quoq,cumpo-fitndenanbut lents fextario amp;nbsp;aqua fubaâû medetur. Efficacius ramen c ft fi cyprefti folia ad modum hemins diligentiflï mè contundas,amp; polents iextarium admifceas, acriq; aceto fubadis dolend imponas.Prsterea refins durs ^‘JuM vncias*’fexdecoquas vtliquefcat.cui fcruendfupera* fpergis hordeaceam farina quam diu inlpifleturad fi* militudinem puimen ti,amp; diufubaâis,amp;calidumitavt manus pari polTi t,fuperillinis renibus. Qupd fi frequen ter renouaucris, amp;nbsp;dolori fubuenit amp;nbsp;tumori. Si verö tanta indignatio fnerit, vt eiufmodi non fentiat curas, aut cauterio cuprino Jocis oportunis vrendo déprimés ^4utfjmile,cr punda ne deformetur animal/autfi villus eft,autnc; efincceßitati celfitati aptum , quo decori gratia Jares, ficut moris, aptiuf.t^uim eft vtcrisj decori, peut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

moriseü, ne- nbsp;nbsp;^ieeesji^fi/^ return aolor t^a/refrer. Ca/gt;. mf.

Enumautem dolorhisagnofciturfignis.-Pofterio^ Xvres vngulas trahit/lumbi vacillabunt,cauda deie-fatukntus üa crit,amp;‘‘fœtLiIenter mingit, ilia dura atqj contrada. iitfurgit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interdum talesfuntrenes, vt fanguinemmingant,amp;ü

nimium effuderitincurabilis eft pafllo-SiparumcruO' ris abundauerir,fcito pofte curari. Cui poft detradum fanguinem vel de matrice, veldefemoribus,hancpo-donem dabis,videlicet porrifediuifuccum ex aqua.

De internis mufculis. Ca^. E.

SAcpc mufculi, qui in renibus funt, vexantur cxcafii, ócexteriores facilius curantur, fi iuftsmedelsafte* runt tarditatem.Optimum eft q noties cecideritiumen rum loco non moueri,amp;aquafrigida perfundi, amp;poft-modum vnguentis vti. Quspaflioiftaconfueuit ferre indicia:renesobdure/cut,contrahunturteftcs,coxamqj trahit amp;nbsp;coIJigcrc fe non porerit. Qus vaJetudo nafci-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tut

-ocr page 129-

. ^rEG E TU USER 7n.

121

i.ur ex itineris longi fatig3tionc,autab*infraâ;u cliuofa ^Mlra^u rum viarum. Incitatio quoq;curfus amp;faltus cxtenfio hanc adferunt caufam. Sanguinem igitur ex vifceribus oportet emitti,pr0 vt qualitas corporis patietur.Vten-dum eft potionibus etiam ad valetudinein ncceflartjs, molli dormitione animal collocandum.

Si talM exeat antima li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^, Tl.

EX perfridionc nonnunquam animalibus exit foras talus quihac rationecuratur.-Scalpellofacrificabis, præcipuè loca qux videntur eminentiora,fimiliaq; ve-ficulis:fcarificatio digitis exprimitur amp;nbsp;decarnatur,pul uere falis perfricatur, donee cum fanguine adus hu* mor exiccetur.Poft calida amp;nbsp;fale fouebis, amp;nbsp;deprimen-do intus remittis-,amp; continuo rcuerteturad locum vn-deexierat. Alteraintusdigitis miffis inlita lyppanavel meliloto,donee fanetur. Quöd vitiumfi ferro tangere dubitas,hocmedicamento curabisquotidic:Caftorei Vncias tres,falis triti pondera duo,falis armcniacilib.v-n'am, finapisponticivncias vj. omnia tunfaamp;cribrata pariter decoques,imponcstalo, amp;nbsp;alligabis quotidic, aut lixiuio calido fouebis,amp; medelacontinua vfq; ad fa nitatem. Potionibus autem ‘’ termaticis calefiet xgro- *^trt^mditticis tum„ Alqin hac palfionecumaxungiaadmanus talos fuleiri amp;nbsp;repom oportere dixerunt, poftea fpongia ap-poni caudam fupraalligando. Si tarnen diebus aliquot fuerit cura ncgleóla.prius foueri adfex ex lixiuio, vel fale amp;nbsp;vrina calenti,amp; fic reliqua curationis impleri.

Dedelererenttw^ Ca^, F 7 7.

DOlor renumanimalibus fæpecontingit,his prodi* tur fignisipec incederepoterit,ncc cubare,ilia dus mflantur amp;nbsp;obdurefcunt.quorum;iftacuratio eft. Satisfis de vtrifq; femoribus emittitur, poftea lotium vÇ; q

-ocr page 130-

UZ t.^RrrS TETERINA RU

tus amp;nbsp;putridum in vafe fupponitur, amp;nbsp;lapides molares^ feruentes mittuntur, animal fagis diligentiffimè vfq;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad vngulas operiatur,vapore lottj venæ teftiiim fudent:

póft aqua calida cöfouentur,nitrum amp;nbsp;alumen fciffum panter conteres diligenter, amp;admixtooleo teftesper-unges fricando.Si molares huiufmodi rei proditur* ma Icntisheminam vnam dccoquis,admixto vino morta-rio teres,ciprefti folia 9 iin-moHiflimè pariter trita com raifcis,tantundem etiSfuillæadipisadiungcs, viniimqj vetus defupcr fpargcs,inlinitum teftibus apponas, donee fanitas procuretur-Si tardius dabitur fanitas,teftes ^fttferfimtiJltt ’ftibterftillatis cautères vrito,vel kuiter fearificato.

t^

De fumure feßium. Ca/gt;. E HR

HOrdeum comburito, pulueresq; ex co tritofuillæ adipi mifceto,exquo medicamento maneamp;ve-fperc teftes illinito. Phyficumautem creditur,te-ftes animalium ablutos canino felle fanari. Alij autho-res aq.uacalida teftes cum dolent fouendosefle duxe-runt ,fufFumigandos etia viridibus folqs, cypreffiq; ar-boris fpecialiter mederi teftibus creditur, Sed ft defue-rit teftes ardentes nihilominusin aqua calida mitri, amp;nbsp;inde fufFumigari,póft cretas cimohas cum ftercore bu-bulino ex aceto acerrimo calentes induci,amp; quotidic. ieuocari,quoufq; fanitas fübfequatur.

Sfffa/tirareuaeari^OKpoßif. Ca/gt;. Ix-

ÇI natura iumento excedit, amp;reuocari non poflit, in O aquafrigidiflimaconftituendüeftjamp;ibifouendum, amp;fublitammanuminanum eiusinijcics,amp;contra veft cam fricabis, póft diligenter cooperies ne perfrigefcat. Potiones dabis,ftcrcus fuillum quotidic ex vino, aut in aqua dulei,donee liberetur.,

St.

-ocr page 131-

FE CET IT LIBER III. gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïz^..

Siiumemum/aKguiKemminxerif. Cafgt;. X.

SI iumentum fanguinê minxerit.vei adfcllatum fuc-nt,hac ratione curabitur: De fuperiori vena fanguis aufcratur,aphodilii quoq; herbæ radix teritur, amp;nbsp;cum Vini albi duleis duabus cotylis per os infunditur ,qiiæ gliitinofa videatur.Prodeft etiam farina triticeam cum adipeluillaamp;puluerecorticis mali granati decoquere, amp;non craffas poriones, fed liquidas per os fundere,amp; non folurn à curfibus, fed etiam ab ambulationc abfti-nendum eft,vt glutinetur vena quæ interrupta eft. Con tingit enim curfu vel faltu,vt intrinfecæ venæ rumpan-tur,qu3propter rebus ftipticis,amp;his quæ confolidatio-nemfaciunccurentur .Super renes hoe anacollimao-porter imponi: 6ulbos taicedeas viuas contufas,allia quinq;, anagallici libram,qux omniapariterlt;bene trita commifcis,amp; renibus eiusimponis. Quod prodeftetiS illis, quibus cuulfi vel emotifunt renes.His autem qui-bus per nares effluit fanguis,pufea frigidiflima caput e-iusfouebis,modicum falis adtjeies, poft anacollimain capite amp;nbsp;in temporibus oblinis,amp; in medicamëto con-ftridis venis fluxum fanguinis reprimis.

Eedyfinteria. Ca/gt;. XI.

Sl dyfenteria iumentum apprehenderit, reuerfatur eins extalis, quæ vt curetur circunfccanda eft cau' tiflimè.nc inteftinum,quod prxpofitum eft extali,fran-gatur. Prociditintcftinum à^contaâ:u,vitæpericulum ’.6ex deicr^ facit fi tangatuc: quod femel nö redit,amp; fie remanebit, amp;nbsp;paululum erit extalis fuprà.

Si otioßtm animaIfangmnem mingat. Cap. XII, ANimalibus otiofis amp;*’pigris contingit expletura ^^inguibut fanguinem mingcre,cum hoe quod abundat,e-rumpendi per veinam inuenit viam : attenuati amp;

4 2

-ocr page 132-

124 ^Rns rETERINJRr^E

^metropoli i drach.i. ‘^drach.Hj-.

^vmo/

cxhaufti animalis inferdu eft in,terra fanguinea. Quod accidir,aut ex nimio afcenfLi,aut labore ponderis,aut ni mietatecurfus ^fodalis. Qui ex dclitijs aut abundantia contraxcrit paffiones, de matrice auferuntranguinem: atténuai is venaslaxarCjContrariumiVtrifq; tarnen falu taris eft potio,fi laccaprinu cum àmatricibus obolis, amp;nbsp;vitiolaris herbæ fucco paftillos facias^ ex quibus vnu , per os frequenter infundas .Cemftima quoq; ad ipfo-rumfalutê potio prædicatur,ft draganti vnciam femis», ^mefpilj 9.ftcracis‘^9 iifnuclcos pini,hos purgatos du^ centos decern infundis in vinooptimo,acdiutiflîmè, póftadmagnitudinë nucisauellanæcum apibusattri-tos amp;nbsp;vini fextario refolutos dabis ad cornu, amp;nbsp;fauci-bus digères per diescontinuos feptem ,quodetiam o-mnibus prodeft cü fabç magnitudine cum‘^ouo dedifle.

Sianinialjangufnem'vo/nat.. C/t/f.. XlfR.

Slvcro fanguinemvomat, oportet geneftæfuccum cum vino atq; porti fucco, lixiuio olcoq; permixto faucibus infundere. Aliquando animalia fanguine vomunt,quibus hacpotionefuccurritur:abfynthiuni ponticum amp;fpicam nardi æquis ponderibusin caeabo nouo cum aqua decoques,amp; dabis in potu.

Si/gt;ere:u//a vena c/aui/i »ük j^ojitf.. Ca^,. X i 117,. SI fanguis interdum nimis per venam cum pereufta fuerit,vtclaudi non poflït,crumpat,remedium eft, ftercus animalis fuperponere fluentibus venis : Aut ft perfeuerauent,vrere cauterio fubrilirerjne nerui lædan tur,flo£cum etiam competentioleo tin óf urnvenaad^ moueto: etiam aflem lineum in venaquafanguis profluit,ponis,amp;Iigas,præfens eft remedium.

De fgt;^ü/ig»afie»e 'végété. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caf^- XK

VEficæindignatiogeneratur cxplurimis caufis. Qua proptervrinae difiicultatem, immo prælèns diferi* men!

-ocr page 133-

r EGE TH LH E R HL 125 men inportat. De qua valitudine diligenter tradarj cö uenit,vt pafsioni competes mcdela fuccurrat: quæ his agnoicitur fignis:mingcre nonpotcrit,omnia crura fle ftentur,dimittitur venter ad terrlEt fi difficulter min git dyfuria appellatur. Scd quando guttas per veretrii mittit cum labore, ftranguria dicitur. Quum in totum non poteft mingere dyfuria appellatur, amp;vicinus eft morti. Propter quod extenfiones amp;nbsp;tubcrcula nafcun-tur in dörfo,amp; pracfocatio circafauces ex dolore vetris. Cui hac ratione fuccurris: de péroré venaspungis. amp;nbsp;fanguinem quatumvidebiturdetrahis,amp;ficaccipitur lauamcntum. Præterea manum tepidamcumoléo in anum mittis,amp; fi qua ftercora inueneris intus, quia in-pedimentum pracftant,attrahis. Póft cum libra olei,fa-lis triti plenum acetabulum mifces,amp; calefadumintj^ cies in anum,iumëto in locis pronis pofito,vt facilius adrnteriöradefcendat,dulcedoenimfequituracfolu-tio ventris:, amp;nbsp;dolor mitigatur. Qitae remedia. ft tarde fubuenerint, manus amp;nbsp;brachia perungito,amp;.cum magno fenfuatqj cautclamanusintjcito, amp;nbsp;in partem de-xtramamp;in partem limftram,amp;fic manum plenaIcui-ter prxmito,vt incipias in hac procedere,ócfic liberabi tur.Valde fpinae eft cÖtrarium. Ex his caufts pafsio ita : : defcendir, ft iumentum in opere aut curfu magna par* te duci cogatur, Ôcvrinacfacili fpacium denegatur,amp; à veficæ meatu ufqj ad veretrum nafcitur tumor,amp; cum dolore egeftionis forame anguftatur.Ediuerfo,fi iumë turn exercerifolitum ,dicbus plurimis fteterit, indigc-ftioncnalcunturfpurcitiæ,amp; humores efferuntur vfqj ad veftcam,compunól:iones etiam amp;nbsp;morfus vrinali fi-ftulæ præftant, ex quo ftranguria plerunq; cotingit. Ex perfridioneamp;indignatione dyfuriafolct venire,cu ni-nimio rigore meatus intumuerit. Et ideo calefaftioni-kïusdiuerfisàfrigorefoluendaeftiniuriaceleriter. In-

premerf.

q 3gt;

-ocr page 134-

W Cf RTT s rETERTNÄRrJB terdiimamp; indigcftione hordei, amp;nbsp;cam aquam frigid! auidifîîmè biberint,dolores ventris animalia patiütur, amp;nbsp;propter vicinitatem commota vefiea ftranguriam fuftinenr. Aliquando amp;nbsp;ftercus pullinum, amp;nbsp;alia noxia in cibofumpta,cum inflationenifccerint, impediunt ^hulprefirte. mindionem. Beftiolæ etiam quæ appellantur * vulpe-* ftres,araniæ fimilcs,cam deuoraræ fuerint animal pre-luto. focant.Aqua quoque cœno vel ‘’ limo turbida fi biba -tur,meatusimpeditmindionis. Vernies quoque vel lumbricis in inteftinis cum ex vlccre venerunt, veficas lædunt,amp;dupliciteranimalibus difcrimenimportant. Quódhis deprehendituffignis: animal quod tardius mingit latera fibi fcalpit vel terram mordet, fcias cum vermib..vel lumbricis extorqueri. Cui hac ratione fuc-curris.brafsicæfoliafubtilifsimc contundisamp;comnii-fcis boni cotylas quatuor, amp;nbsp;per finiftra narem infun-dis:lafer quoq; fyriacum amp;nbsp;nitri puluerem cum vino decoqais,amp;poros digeris-Inambulationib. amp;leni cur fu exercebis in loco molli vel herbido,vel ad aquam le uiterad vrinaminuitabis. Si vbialiquod aliud animal ^quadam. minxerit, teneaturfacilius prouocatur.] Qux'^prX'' mittunturvtveniatur ad curas : aqua enim calidadi-utifsimè lumbi fouebuntur amp;nbsp;renes, tunehauenam agreftem ex vino duleifsimo duabus cotylis decoquis, amp;nbsp;per finiftram nare infundis eolatos humores : ficus præterea optimas decoques in aquæ cotylis quatuor, ^Trifolium- mixtoq;nirripuluere fimiliterdiffundes. ‘’Alliüquo' que cum vinodecodum,amp;per finiftram nareminfu^ fumproducit vrinas. Memineris ftatim cum in pafsio-nem ccciderit, hordeum eis fubtrahendum penitus amp;nbsp;potus,herbas viridesvclfarragincs ad fuftentandum dandas. Sarmatarum autem æquitatus veteres pluri-* ?^H5}yahicrunt,ufus inuenit,utaninaaliaà collo vfq;

-ocr page 135-

mGETir LTBER IH. 127 ad pedes inuoluantur defagis, fuppofitisq; carbonib.. villis,addito caftoreó,fufFiimigcntur,vt totum'ventre tefticulosq; corum caftorei fumus ciiaporet, amp;nbsp;confe-' ftim detraftis carbonib. cooperri déambulant, amp;nbsp;min-gunt.Allumé* falfum, amp;nbsp;falc fricato admixtoque oleo. ^fdlJum, Si meUe coilyrium longura amp;nbsp;tenue facito, amp;nbsp;in vere-triipfius foramine inferito, continuo prouocabitur.

*’In enopanacis quantum digiti minons extremitas ^inahenoop-eft,dabis.] Alij cepas acerrimas [purganQ Sc leuiter co- popanucKqui tufas tres,aut quinq; ponunt in anum, amp;nbsp;fic déambula ^‘ lt;^^^^^^ mino-rc faciunt. Ad vrinas inuentus eft qui affirmât, amp;nbsp;vn* ''^ extremitas gulam equiipfiusradi amp;tcricum vini fextario, amp;per nares infundi adcelerem mixionem, ‘'Si non talira- ^^^“‘ ^exïr^ tionc prodelfct: ] betas amp;nbsp;maluas dccoques, amp;nbsp;aquam ^^^.^ earurti calentem cummelle ad vnumfextarium nari- c^hyPeaUra-bus infundes.Si tempus virides denegat cibos,foenum tioneprod^fc. mellicrato afperfum præbebis: vel fuccum p'tifanæ hor deaceaecu mellicrato fimiliterdabis. ‘’Aliquatirofma ^Al^^ rinos decoquunt,amp; ex ca caltda [re/?fj-] fouent. Ai ij cv e ^^„^j ^l^^g^. mices,^ tritos in nares animalis mittüt,amp; aliäfupcr na- », dures. tura qua mingut cÖfricant. certifsimü dicitur. Portos decoques, amp;nbsp;fuccum eorü exprimes ad fextarium j. amp;nbsp;cum vini veteris hemma olei acetabulum permifces,.

amp;pcr narem dextram dabis,dcambulando ducis. Vulgäre amp;nbsp;verum eft remedium, lutum de via ex lotiocu-iufeunque equi fadum, vinoque permixtum amp;nbsp;cola-turn naribus infundas. Aptj radices icum'vi»o'] aut mellicrato décodas præbebis, pulucremquc thuris ogt; uumq; crudu cûvinodulcipermixta [.Peros co»ue»it dari oleo eu 'vlnoperwixto ] amp;nbsp;ealefado fupra renes ilia inugeseöfouebis. Ex melle quoq; decodoamp; falecolly-ria loga amp;nbsp;tenuia forumini immittutur,quo emanat v-Eina.Mufcaviuaamp;.locoipfiimmittitur,veVmicathuris Amichai

-ocr page 136-

128 jIRTlS FE TE R IN A RUE

^coUinum. apponitur,ô^ de bituminc* collo inferitur,vt pro noce tur vrina.

^ poßit aßrin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deßuxtt ventri. nbsp;nbsp;Ca/gt;, XTR ê‘- Z^ Vibus modis ftridus venter folui debet fçpeprç-'^principdiere V^di^tum eft. Nunc exponendum eft quemadmo^ ’^** düji folutus,^ poftea reftringitur.£tenim hocanima-periculofumnimis eft,nifi velox medicina fubuc osdiffundtior ncrit,cuius necclsitas de expenmento ^ principali te-deumquoq^co nendumeft. Cliftere] vnciam ex vino auftero‘',dabis, bu^um ex vi. caryotaslundis amp;nbsp;gallas fyriacas,amp; exindedatur potio noduRerodd- falutaris. j Talisquoqj fubuenitcompofitio: cene vn-

bis.

* Cdp£. ^mmores.

* ueteri.

^dtmrios tres-

cias i.fordes lardi libra vna,pipcris vnciâfemis,piculç femiunciam jdiligentifsimè tundes/ cafsiæ vnciam fc-mistritapariterconfpergeSjOffas facies,folito more intinges in cera cum remiffa eft.Sic quoqj digérés fter-in .coris ouisslibräjamp;in aceti amp;nbsp;mulfæ ïextario per cornu '^he^mr feut^^^^^’^^'^^^ “^^^^^ leftringes, fi dedcrisin vino caprmi vneiä ** Q’ongiam. lt;,Offam intinges inpicéliquida,póftcom-»«lt;fl»,üÄKk^^“*^^5,farinamq} éius cum vino auftero defundes,fari-mmM trespa- næ triticeæ’'heminasquatuorparitercömifees amp;dige riter comifces res-O Nitrum quoq;’ fipoteft fieri,] virgineum diligê-(^da. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifsim trituméamp;inpuluerem reda(ftum,'quot;cumacetife

‘w.s. nonha miunciadabis heminam. Puluis ex pumice datas cum ^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vino m potu,moxmcdetur.]

vnciam vnS,

cum aceti he-mina media da bis.

’' In foUiculo Vel 'm ane,a-lifs^-

De'verrück. Ca^. XTIL

Aquot; Lqs quoqj partibus corporis nafcuntur aliquan do verrues, amp;nbsp;vitium diftbrmitatis importât,hac rationeturands: ° lino fubtili conftringentur ipfe uer rues, in caufticum crudum impomtur amp;nbsp;fponte decP dunt, ferro eriä prçciduntur,amp; de cautcrio leuiter adu-ftafanantur.

Ve

-ocr page 137-

rSGEm LIBER 1/7.

Dev^s cox^rum. Cap. XE 777.

I[.77ferc/um tumefifù'l mifera fit coxa.cuidevenis fcnio ris fanguis emittitur,amp; in vafe diligenter excipitur, admifcctur etiam puluis fulphuris,nitn, baccarü lauri, '‘fimul tritis,amp; contra pilos diutinïmèpcrfricatur,amp; amp;nbsp;per triduum fic permanere permittitur. Aqua ctiam, » ^ r^;^ ,.„• in qua verbcnæcoftæfunt,tepida‘’datur in dje foment rÆ * tabis^ Pedes quos fanos habentglantefcrrco, vel fide- ^terinéh fueritjfpartcacalceabi$,cuilemnifcos fubqcis,amp;addira '^l^î■ j.nanha-fafciola diligentiflimccolligabis, amp;fuppofititia facies lgt;ct,fc(ljuh!jcit parti illi quæ miferaeft,vt planas vngulas poflit ponere, P^r ^Hesfeptè, in crifma ctiam perunges infolc non minus quàm ho- P^-^ qu^^a, ra, contra incifuras quatuor foraminibus cautere per- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

tunde,amp; pannos vel lemnifcos ex aceto fub cute per fo-ramina traice per triduQ,poft traumatico illinitos pannos diebusnouc per eadem foramina traijcics,vel ca-lida verbenatia vtaris, amp;nbsp;fic lemnifcos fubqcias. Vndc-cim quoqj lemnifcos inducis amp;nbsp;incrctas locum vt cutis ad pulpas adhæreat.Cû cicatrices fe claufcrint,cau-fticum imponunt. Hac rationeemota vel lala coxafa-n^abitur,Vel fi coxa fe læferit,vel à Mulomedicis dicitur filius Ixfifle.certior amp;nbsp;facilior curatio inuenta docetur, amp;nbsp;probata.Nam dudum claudfi animal in foie ponunt, vino amp;nbsp;oleo calefaâo calefaciunt ipfum,hoc eftjiundu ras coxæ diutiflimè confricant, donee fudent.Tunc ani mal capiftro trahunt,amp;fenfim currunt,alius lorum vel funes tenet,laffus fequitur,amp; fubito dum animal currit, refta ad fe coxas ipfe cü impetu trahit, fi fonuerit,fcias loco fuo rediffe.paululumq; ceflabis,poft fenfim deam-bulando tentabis. Si adlocum fuum redferit, retraftos pedcs ponit, amp;nbsp;minus claudicat. Vlterius animal non conuexabis,fcd per tridum fomentabis calida verbena tia,póft caufticum induces.Quód fi prima die iundura componi non poteft, fecunda die fimili ratione coxas

-ocr page 138-

ip t^RTIS r E TE R l X^ Rl^S

fæpius trahis, donee reuertatur ad loeuni] Quiequid autem vexarum vcl remotum fuerit vel iâu rotæ aut quocunqj aliocafu,in prioribus vel pofterioribus parti bus,vclarriculis, uelgenibus,hoc anacollima conftrin* ^cochUariavi git,amp; confolidar.Bulbos rufos triginta “cochleas viuas

tu

triginta, anagallici Hbram j.planraginis viridis manum plcnam diligentiflimè contundis amp;nbsp;mifccs, additis tri-

bus ouis,cum ftuppa imponis,amp; colligas.Iuxatacôftrin ^’humeüific- gcr,amp;'’tLimcfada fedabit.

cabit

De Ziiccif gawbarum. C^/gt;. XIX.

‘perhibcttir ^tut alliais la

tut

*rubricd cum ^mucerabis

SI iumento laccæ enatæ fucrint in gambis, his agno-fcitur fignis:Dcxtraac finiftra ad ümilitudinem ve-fica: inflabiturcutis. Curandum eft autem hacra-tione qua flegma in genibus diximus oportere cürarL Eft amp;nbsp;alia medicina. Lentes quæ fupra aqua natantcol* ligis atq; contundis.additaqjveteriaxungia eolligabis. Vitiücxiccarc'^prohibefur.Si gamba vcl armus'’aliquo loco ex idu aliquo tumcreeocperit,cretam cimoliain amp;'lubricam ex aceto acerrimo^mifeebis amp;oblinis.

De gamhofi, Cafr. XX.

Sin gambofum factum fuerit animal,amp; recens paflio efl, de tibia fanguinem emittito, [e^j lanam fucci-dam circumligato. Cauc ne fomentis aut cautcrio tangas,utrunq;enim in talicurationecontrariumefl. Malagma crudavteris,tertio die femper foluis amp;nbsp;curas-turn viderisanimal profecifle caufticuminducis.®Si

‘quod iumentum coxam fregerit,autfupragambam» •M-J-nonorf- ß.j25 poiTe curari,quia partes iftæligaturas tenere ^ nonpoffunt.]

Z)e /jif ^u^ i^^Mfifftr à raf^. Ca^. XX E

SI iumentum aut rotæ, autaxisidu fuerit clifum, in ............^^ recenti lanam fuccidam ex aceto amp;nbsp;oleo eolligabis ritertritas per triduum, poft ficus duplices amp;nbsp;nitrum parirer tri-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn

-ocr page 139-

rEG^ßTir LIS ER irr. ni tum imponito, die tertio foluito ac rcnouato. Si nihit profscerit, malagma tetrapharmaci imponito per triduüm Si amp;ipfa tardauerit, imponito malagmä quae di* citurMcliacinus,vfq5 dumfanctur.

De Syrmatico,idefi,quad coxa/ubif a trahit- Cap. XX11.

SYrmaticumiumentum his agnofeitur fignis: Prodiens deequiligt;vel de loco vbi ftctctit,coxam trahit, amp;nbsp;tranfuerfum vngulâ inflexis coronis terra: fupcr-imponens oftendit, amp;nbsp;iyrmaticum*amp; ragidorü paleis *^ tragoeiorunt ^quæ trahuntur] dicitur.Sedquamuis alienata horü.vel pilcifdicitur. emotacoxavideatuc.fi'^fiiperftëperaueris pedes cellis; ^pyj^p^^ ■_ compcllantur,continuo emendabitur greffus,amp;fine plumceßis, claudicationc redus incedet.Et hac autem ratione con tingit,fi commiffura vertibuli ex corruptione corporis, vel perfridione natus humor intrauerit, tune fe defun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

dit ad neruos, amp;nbsp;eos reddit immobiles, amp;nbsp;velut aliena-tos,qux hac ratione curantur:Sanguis ei de fub gamba detrahiturcopiofus,inquoadmifcesfal,fulphur mari- -i nas cochleas,mannam thuris,‘^feclam,nitrum,baccas ‘^betan laurijXquisponderibus.contufaomniaatqj cribrata:vi no quoq; veteri amp;nbsp;oleo mitcebis cü fanguinc iprius:quç vndioncpra:parata,poftinHationcmillius'’coxas, cali- '^aquA da in qua verbene decode fuut ƒ imerpofito triduo diu- ^coxam ßue-iiirtmècöfouebis,póft vndionem renouabis.Si ex hac bis triduo _rc plcnam nö rcceperit fanitatem, vulnus vris cautcrio inipfovertibulo.Similiter Icyaticis fiericôfueuit.Quç-eunq; autë de ozœnis, exterisq; vitijs articulorum,vel de vngulis priorum pedum nunc dida funt,fcias etiam in pofterionbus debere feruari ]

Defnarha ai/e»ata,ex quo^mfèóia animalia mO' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^artfadi

riuf/tur. Cap. XX m

ALienatum morbum authores vocancrunt, quo- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tics hac Cgna procedunt: Patentes oculos animal ’ nbsp;nbsp;-

-ocr page 140-

uz ARTIS TETERIN ARIAS

^ar dum ‘M. j. non bd-bet ^refirtd

habet,ncc fentit hominis aduentum.quibus Qi. labra,amp; M.s-nonhii- jpfaorificiaintumefcunt’quafi abaliquabcftiola con-tadaj Quern morbum alq authores^’orabum nuncupa ueruntZ Eft autem nequiflima paflio.Primo quod pefti fcro tranfitu contagioncm fpargit in plurimos.Deindc quod impitos decipit fpccic fanitatis. Nam'’ refedaamp; benecurataanimalia ex haepaflionefubitoinflatamo* riuntur. Alienatus autem vocatur quod animalibus eri ^'mterngedufa pit lenfus,Malleus,quod peftilentiac4nternociuumcon abi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tagium facit.Plærunqj autem vifeerainterius vcrmibtis confumit. Quorumorfu pertufo aqualiculo animalia fuffocata fubito moriunt.Sed fi velocior medicina fuc-currat,hac ratione faluantur:dc ccruice fanguine detra ^AndgiUid trahis, potionecomponishuiufmodi:’Gallic! lib. vna, scrocivneiM hyfopi lib. j.8 abrotani libra femis,ariftologiæ rotundas iij.fibpnthijet lib.femis,mannæ fuccari vneiasiq.trixaginis vricias iq.] ürign^ 'onciat ç^æ omnia cörunditoamp;cernito,ex aquamulfacopio-*^^t' ^ fè decoques, amp;nbsp;animal diebus plurimis potionibus x-^Hs.nonhd grotum.'‘Sed quiaplerunq;huiusægritudinispeftilen tia tranfit in proximos, totii gregem fi inciderit, vt aut fingulas heminas fingulis digeras,potionare te cöuenit frequentiflimis etiam fufFumigationibus,ftagnare pari ter amp;nbsp;curare, ficut in malleo fupcrius conftat expofitu. Quibus vfqueadeó mutanda funt pafcua, vt fi fieri po-teftin alias tranfmittenda fint regioncs.Nam quatran-^labore feuntin‘ianisamp; inipfoanhelitu inficiunt vniucrfa.Vc locius aut curabuntur,fi feparatafuerint atq; translata. ^obofa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De^roboroßs. Cap. XX^/ZL

ROborofa palTio dicitur,quæ animal rigidum facit ad fimilitudinem ligni,cuius hæc funt figna: , • Totum corpus aftriâum,çxtenfæ funt nares amp;aures higUte ’ fngidæ, immobilis ceruix , os conftridum, *quot; caput ’^lA.s.nonhd- extenfum,eolligari armi vel crura,pedes etiam con-bft ftritii vt nullas commiffura fledatur.] Cuius caput fi erigerc

-ocr page 141-

y s G E T i r L r s E x. m. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13 3

engere* volucris,non poteris ] oculi præcluduntur,fpi *foîncrit, ttr naprærigidaƒ amp;idco difficile crigit caudam/ vt earn ^?'^' fledereamp;moucre non poflitj dura ilia, affrifti funtre- cj'l j * ncs,] cubarc penitus non poteft.' Contingit autë hgc d^^”J„^, paffioex nimia perfridionc velfparmp neruorumivel ^^^ ' ’ trcmore,vndecontetanici didi funt.PlcrunqUn hanc *M.s.«o«amp;rf-valetudincm incidût,qui cum ab ignccaftrati fuerint negliguntur,amp;iriambulantcamp;frigorelaeduntur. Quo* rum neruirecenti dolore amp;nbsp;frigorc côpclluntur,amp;fpaf mum patiûtur, amp;nbsp;obdurefcunt in robur.Ediuerfo etU altius quam expçdit in pedibus vftaiumeritajvel quo-cunq; alio loco contadis neruis patiuntur fpafmü, amp;nbsp;robur incurrunt.Ex nimia quoqj pruina,vel fi in nimio frigore fudabunt, vel è calidis ftabulis producantur in frigus, fieri adfolent roborofi.Sed fià poftcriore parte fuerint cÖprehenfi,vt morbus definatinlumbos, opi-ftotoni fiunt,] calefadionibus tarnen,vnguentisq; cu-rantur. Si quod verb robur à priori parte cÖprehende-rit,ita vtos aperiré non pofsit,defperandafunt. fquia f^-f’^nb^-eóftridis dentibus,fame petite coguntur. Quæautem ^‘^^^ exroto corpore çqualitetpcnclitanturjtavt ex aliqua parte os valcantapénre,] tara diu vndionibus çalidif-fimis perfricanda funt, donee fudent, coopertaqj fagis copiofifllmcjloco calido ffatu.ijtur,ignisq; iüxta ca fie- ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ri confueuit finefurao vt ampltas fudent. eSurculós ^•f'gt;flt;gt;^^^ quoq;laureos validrores in os corü inter malas mitti- ’^ ' to,vt rodédo cos exagitent maxillas amp;nbsp;calefiant. Fabas quoq; folidas cum baccis lauri mixtas iciuno dabis. A-quam quoq; calidam offeres ad potandum. Ventrem ipfis cum mulfa calida, admixto caftorco,clyffcrc pur-gabis:] oleum quoq; optimum cum fuccoptifanemixtum per narem finifträ defundis:hordcum cmolitum cum furfuribus admixtura dabis adfubffatiam,doncc fanetur.’’Aliquantidixcruntoportcrccosasrccandëti, ^iii,(.noHb4. '

-ocr page 142-

1^4 t^RTlS FETERINARUE

in arena fluuiali velraaritma coUigatos Gbrui,itav,t caput eorum extet amp;nbsp;nares, amp;nbsp;tâ diu detincri donee fu dent. Sed ex fuprafen'pta curafæpç plures conftat efli fanatos.Quod fi ex hac re no profccerint,vrcs eius cer-uiceni dextcra finiltraqj decuflatim,faccellationem ex furfuribus fupra totum tergum ealidum imponisper triduum,amp;3 hac vnaionequotidievteris in foie fi ca-luerir,vcl in ealidiflimo loco: Cera: libram,afronitri li-*M.f. non ha- brani,rcfinæ terbentihæ felibram, ^ galbani libram,ca-^ci- floret (elibram,0ppopanacislibram,] piper,is vneiam, quoifuffidt- niedullæ ceruina: vneias duas, olci veteris ** vneias du-as amp;nbsp;femis,3 vint veteris optimi quantû opus fucrit ad-®Mf.nonha- mifcesamp; vtcris, 'Prarfens tarnen experimento remc-‘^‘ dium eft, fi picem liquidam cü olco amp;nbsp;vino veteri dcö coquis,calentiq5 mcdicaminciumentumpcrungis.Ex qua vndioncamp; auriculas cum olco tepefado oportet infundi,utfanitas matura prouematSed vt venæcoru calefiant intrinrecus,amp; conceptu frigus exudet, necefi fariapotioeft, quæ roborofos tetanicos, amp;nbsp;epiftotO’' ^lt;U«ct. nosfalubriter curat,^ clabi ferainisvncias qciminialc xandrini vneias duas,agallici,caftorei,abrotani vneias fingulas, trixaginis vneias duas, mannæ croei vnciam vnara,fuccari vnciam,hyflbpi vociam vnam, piperis al bifemiuneiam,qu3e om nia diligenter tunfa atqj eribra tatedigantur in puluctë,cxquo binacochlcatialalÏÏs amp;nbsp;periculofe fe habentibus cum fucepptifanæ tepidç propinantur : fortioribus verö cum vini veteris calida hemina defundunturinos,nunquam tarnen fineolco propter Icniendam potionis auflcritatcm,amp;cannalein faucium mitigadum. ] Alt) audores eiufmodi palfionc hac dicuntrationecuranda: De temporibus fanguine detrahcs,excipièsq; diligenter iniedo nitri puluere,fa-* lc,atqj caftorco,animalia perfricari, amp;nbsp;loco calido fta-tui oportcre, atqjhanc offetri pottonem: lac caprinö, ruram

-ocr page 143-

KEG ET! l L!BER IIL «5 rutabaccas huri, pipet albu,oleû,amp;fabas folutas:hor-deumq; etia datur vt agitet edendo maxillas,dic tertio decauda fanguinem tollunt, amp;nbsp;renes calidis vndioni bus fouent.“ Interdû etiam in balneaintromittunt ani “ M- f-tionha-malia,vt diligëtius cöualefcant-Dant etia quotidic po- ^^^’ tioncs/uftes quoqj vel de falice,vel de robore in os mit tunt,ne maxillarû vfus indormiat.Si melius habere cœ petit, poft diKidccim dies coopertum exercebis vt fu-det.Si ifta nö valucrint,vteris fuperius dcclaratis. Ple* riq; aflcuerat,ficulneas frödes roborofis oportere prç^ beri,quæ naturaliter calent.Potionë quoq; per os dan-da:opopanacis vncias ii'.ftoracis vncias iq.gentianç vn das iq..mannæfuccari vncias in. myrrhæ fcrupulumj. pipcris longi fcrupulós q. cum vino veteri tepido, atq; ad cornu digerere. ] Hac etiam vndione ad curandum roburvel expcllendum frigusytuntur : Ceræ libram, refinac terbentinx vncias viq. opopanacis vncias duas, medullaeccruina: vncias duas,ftoracis vncias quatuor, baccarum lauri felibram, olci ** pini proutopusfuerit: ^hifmi-qux omnia in vnum adiefta in aqua decoquut, amp;nbsp;pcr-fricantes inungunt.

De hj/Jrofieif. cap. XXE.

HYdropsnon leuiusanimalia quàm homines frequenter infeftat.*^ In talibus naraq; ^ vitijs cum di ^vitaUbut. geftio ciborö plena non prouenit,humor noxius perni ^ vitiatit. kiem corporis,rumoremq; confucuitinferre.Qua vali tudinem hare figna dcmonftrant: Turget venter amp;cru ra,* tefticuli,fcapulac,latera,amp; tergusinflanturvfq;eo, *f{4pttUcu)9 vt nee in capitc eius appareStvene.Cui cum fublingua pHitw, lum^ tetigeris fubruflict. Hunc ambulationibus breuibus ^' opertum grauioribus fagis donce fudet exercebis in fole, amp;nbsp;* aduerfum pilos pertotum corpus poftmodu 'M.r.nonb-confricabis. Cibü datums radices cü folijs fuis, quia ^^^-

-ocr page 144-

^6 t^RTZ S VE TERr^^J R/JE

purgationern faduntamp; virio mçdcntur: fœnumq; c6 Ïperfum àqua nitroqj prçbebis,die ac node maceratos iupinosinaqua,rurfumq; ficcaros prçbebisin dbo.Ra dicem quoq; eucumeris iyluatid,vel folia, quæventrê moucantjCidem dabisvt purges. Quæcurafiofitarda-ueritfanitatem,cuocâdus eft humor. Quatuor itaquc digitis ab vmbilico adveretrum verfusfagitta pungis, amp;nbsp;periconi um ipfu m p ungis, fed cauc ne i nteftina tangas,amp; animalia périmas,] fubijcis fiftulam cctemalem,

amp; patieris humorem currere quatum xÄimaueris ne-ceflarium, quem in vafeexdpies.Cum fiftulam abftu-lcris,duo vel tria grana falls inplagam inferis, ne clau-emplajtrum. datur.infupcr3^ » paftillos imponis. Alla vel rertia die ^apoph^e- b apoforefim quaß fadurus, denuô fiftulam appones, ß”*- humorem eifeies,donec^partes totas exiccet: tunc per partes te yuinus curandum folcnniter .potionesq; catharticas tumexueetur. p^^Qj dabis frequenter. Interdiu ulq; dum fudet exer-cebis. Quanto fortius efte cœpit, tantOidiligcntius eft curandum, amp;femper abftinendum àpotu,uttepidum ^fnb/lantiam amp;nbsp;modicum ad fuftentaqonem bibat tantum.]

Defarcoßu. Cap: XX TR

*farcoßs. nbsp;nbsp;nbsp;Ç ' Arcoftis quoqj talis eftpafsioilumêtum cum bibe

Oritinflaturamp;fufflat. hac cum rarionecurabisreine-ris vellixiuq féxtariHm vnum, feminis plantaginis vn-das v.contcres amp;nbsp;cum vino dabisamp; olcocelcriter,ufq; quo refideat inflario.AIij audores aflerunt ab umbili-cö duobus digitis contra pcdus plagam fieri debere, amp;nbsp;fiftulam poni,amp; edud humorem vel aquam noxiam vfque ad fcxtarios tres, vel amplius,fi maior eft tumor.

*JÂ,J.«o«amp;4 ^Sed caurius eftperpartes fiepe tollere,ne repentina ^’ cxiccatiopcriculum faciat. Potionibus vtedum clTe di cunt,qua:vrinasmoueantfrequcntcr,ctiam confricau dumefle vt fudet, profceno gramen accipict ,amp; pro Aordco

-ocr page 145-

KEG s TH LIEE R nr. Uÿ

hordeo ciceres infundi. Prodeffc ctiam dicunt fi inter pigmencanos frcqucntifTimè déambulât animal: quia diuerfi odores latenter pulmonibus profunt.] Potio^ nem etiam huiufmodi dant: Petrofilinum amp;nbsp;mala era natacontundunt,amp;cum vino veteriper os digcrunt. Apium quoq.-quantum’^appetere voluçnt,ofFeres ad ’^4pponcrev» edendum. Alparagi fj lueftris radicis vncias q.cü vini lucm. veteris fextario *’decoquis,utadtertiamredeant/amp; ^decoques. adheminam per osdigcres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^adhemimtm

De Tjfmfan/tteis. Cap. X X rrh

T^Ympaniticus’quoque‘^hydropico fimiliseft, fed dTjimpjuitw* alqs agnofcitur fignis: venter quidem eius crcfcit ^bydropi.

vt hydropici, amp;nbsp;ceruixfitrigidior,fednec tcfticuli.nec crura intumefcunt. Conuenit itaque Tympanitico ca lidumcinerem cum liquamine optimoin panno,vel lintcolo.vmbilicovei ventri fubponcre,amp;fafcns colligare, fedà fpluribus animal tenendum eft, ne luftan- ^pturimis. do moueat ligaturas. Radicem panacis i^j fil.galli-cum pariterconteres, amp;nbsp;cum oleo vinoque tepefado

per cornu faucibus digérés 8 Præterea ty mum lÿlueftrë ^ M.j.rto« hlt;’gt; amp;nbsp;etargium in vino decoqucs,amp; fingulas heminas per ^^*‘ triduüm dabis.Tympaniticum hæc fignadcmonftrât: ciborum bibendique faftidium,exiguus fomnusaut nullus, fi per narcs mucos cœperint emittere, deipc-randum cft,fi mundas narcs habuerint,hac'rationeeu rabis:crcmorem ptifanæ amp;nbsp;defruti binos cyathos per triduum dabis tepidos. Praeterea hyffbpi vncias 4. alei viridis manum plenam,palmasnuméro viginti,fœni-greci cyathos fex,aquam cifterninam amp;nbsp;vinum odora-

tum vêtus pariter mifccs,dil(gentiftimèdcco-ques,amp;in porionem per tri

duum dabis.J

-ocr page 146-

ARTIS TETERfNARTAS

138

De Lie/fâJîs. C^jgt;. XX T//R

T lenofijVtmanifeftiimcflpericulumJtamanifefta etjettohur. JL/funtfigna.Namoculi ^inuertunturamp;fufFufifunt fanguine,tardius ambulant,collum habentextéfum amp;nbsp;fit detenus amp;nbsp;rigidius. Quæ paffio principiumlndicat ^M.s.nonha- roborofi ^ quorü lateraintumelcunt,(iucceruicis me-bft dia fpinaadfimilitudinem aluci fit eonenua,adringû-tur aliquandomaxillæ, quod vitium confucuit inferri ex nimia pcrfridione,cum animalis dorlum autfrigo-ré,aut piuuia, autgrandinecædirur,autnubibus.] Cu^ ius ifla curatio cil: De cauda paru fanguinis demis.Na fi ampiius tuleris infrigefcet,amp; rigori additur rigor,ad-‘cumeo. nbsp;nbsp;nbsp;ni decs ^in cum meru, amp;olcum,amp;calefacies,amp;fl;ariHi

**A1 s non ha- ^^^^ dorfum amp;ceruiccm perungcs/faccelJum quoqj ex 1^^^ ' ‘ furfure calidum impones, ut toram fpinam tenere pof fit amp;nbsp;lumbos,aJrcra die exterge bis diligenter amp;nbsp;vnftio ne cadem perfricabis,fupraquam fimifitercum furfur caJentem faccellumimponisjioc vfurus vnguêto.me-dullæceruinælibram vnam,mannç thuns vreas qua-* tuor,depli vneias tres,caftorei vncias tres,opopanads vncias tres,refinæ frixæ vncias iq.apoxEna; vncias iq.rc fina: terebentinæ vncias ij. cerx libram fcmis, olet lau-

*olti cyprini- ^^quot;^ vncias viij/fivpi caprini libram,oleiglaucini fexta^ riû j. exfiis ficca quæ fucrint tundis amp;nbsp;cri bras, eætera fuper carbones idluis,quibus cretam admifces,amp;leiii-ter decoquis in vale nouo,vnâurus cum necelfitaspo-ftulauerir,rcponis aeferuas. Hac quoq; j.x3tioneintrin fccùs curabis '.abCyntij vnciam ƒ ariftologiæ vneias iq. beronicæ vnciasq.petrofilini vnciam j. amp;nbsp;fcmis,trixa-ginis vnciam j. thuns mafeuli vncias iq.cafioreivncias ^. mannæ fuccari vncias ij. côtundis pariter,amp; ex aqua mulfa amp;nbsp;oleo dilFunde per fauces, abfque dubitatione

, nbsp;nbsp;nbsp;curabis. Ali; aurores aflerunt fa ng tun cm de brachio-

-ocr page 147-

rEGETlI LIBER Hr. Ijÿ lis aufcrendiim, amp;nbsp;animal abftinendum ab hordeo, o-leum,nitrutn, marrubium, fanguinem de brachiolis æ-quisponderibus tritum eu ablynthio ponticoamp;vino auftero per os dandum, amp;cum biberit déambuler, amp;nbsp;fpongtjs calidis foueatur, amp;nbsp;preffa manu dintius perfri cetur.Si ventris permaferit tumor, peétus cauterijs in-utendiieft.Poft quinq; dies ternos digitos fubijcis bac atqj illac inurendum eft iterum : obferuabis autem ne venas forte comburas.

De imp/eéJ/cü. Caf. X XIX.

IMpleélicus autem quia fimilem fuftinet pafllonem, perfricandus eft vndionefuperiusmemorata,amp; fi neceflitas poftulauerit,inurendus.

De ’^ Phragmatiee. Cap, XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* em^hragm

SI phragmaticum erit iumentum ,his agnofcitur fl ^^‘^’ gnis ; febricitabit, oculos introrfum reducet, aures tenais habebit amp;nbsp;rigidas, terram pedibus tundet,quod hac rationecurabis : Sanguinem detrahas de matrice, adiundoqj oleo amp;nbsp;vino tepefacies, totiimq; iumentû contra pilos diligentiftimè confricabis,loco tepido fta tues,amp; curafti.

Deeot^ttiaqttamf^mef. Cap. XXXL

ALiquando iumenta aquas timent, quæ dicuntur, ’’ hydrophoba. Signa huius hæc funt : venas om- ^hyctrophoU néshabebit extenfas ,fudabit fulFufis oculis, tremo- ai.

rem ‘^frendoremquepatictur,illidet feparictibus:ex qua paffione conuerti confueuit in rabiem. Cui hac ratione fuccurris: Sanguinem ei de *’ femoribus de-trahes, à cibarijs abftinebis, in loco fle claufo ut lumen videre non poffit ,conftitues , magno filentio

‘^frigorem^^

inferioribm^

-ocr page 148-

140. KURTIS rETERlNARr^E

^fiftul^- aquamin‘fitulavclalucoitaapponis vt**non audiat ^audut. fonitum, manipulum rutædetcriro, amp;nbsp;baccaslaurixv. ^UbramfemK. old rofati 4ibram, accti vnciam tcomifccto, caput amp;nbsp;nares diligentiflime perungcs,amp; fanabitur.

De Sfajmajo. Caf. XXXH,.

^maximte.

repente.

SPafmum ccrtum eft animalia fuftinere.qux necefti ras his declaraturindicfjs;Subitôconcident, amp;arti culi eorum extenfi funt,amp; foto corpore palpitant,ali-quandoctiamdeorefpumam emitrunt. Quibuscfca dabis pufcanirroq^confperfam ,cucumerisquoqjlÿl* uaticipuluerem ,amp;nitrum trifum per feptem dies in porionedabis vt purger.Sanguinis quoq; ‘’marinæ te' ftudinisdimidiam cotylam,acetitarundem, [w»/74»-fu»isfegt;»l lafcris aliquanrulum pantermifces, amp;fuftun' dis in nares. Vtile dicitur terga eorum oleo amp;nbsp;aceto amp;nbsp;nitro frequentiftirnéconfricark

De Efgt;ilefgt;ßa.. Ca/gt;. X X X1H.

QVadam ratione lunari animalia ficut hommes frequëtcrcorruuntjamp;intermoriuntur.Quorum ifta funt fignadacentia côtremifcunt,faliuæ per os de* fluunt,defperata promorituris'frequenterconfur-gunt.amp;pabulaappetut. Cartilagincm naribus eorum

^pcrlculo pro

digitotentabis,quantofrigidiorem inueneris, tanto *pluscalurü fcias.] « Si minus frigida fuerit,rarius ca-pmquiufeit. j^j. Quius ifta curatio eft: Deceruice eius copiofum ^^s.non 4 fanguinemtolles,poftquintumdiemdetemporibus, loco calido tenebrofoq; conftitues, totü corpus ther-manticis confricabis vnguentis, cerebrum quoq; eius amp;nbsp;auriculas pice liquida cum oleo laurino admixto lar gius pcrunges, amp;nbsp;mittes intrinfecus, caput etiam alu-toamp;cerebellari comunies,] potionëautê catharticâ dabis eiufmodi: Rad.filens vncias q.panacis radicis vn cia i.diagridq vneiä i.cumcucumcris lylucftris yncia.

qux

-ocr page 149-

f'E G E rrr lis er rrr.

1 1

quac omnia bene contrita commifces, cuni mcllis fexta rio j. decoques,ex quo cochleare plenum in aquæcali-dæfextarium, amp;nbsp;olei® drachmas iq. mittis] amp;nbsp;per os de- * vneum mâ, fundis-Caput quoq; cius fæpius curabis.Radicem diana mi[ce tiarn, id eft herbæ artemifiæ,in pulucrem rédiges,amp; per fiftulam naribus infufflabis. Radiccm quoq; laferis tun fam ft naribus defuderis, cadem rationeproderit.Si au-tem paflio perdurauerit, caput cius vres, vt apiofo fieri confucuit-

Dce0 ^ui aqua re^iouit. Cap. XXXIIII.

ANimaliafæpc aquam reuoment quam biberant;

Quæ paftio ènimia*’ perfridione defcendincum ^praßc4tione ftomachusparalyfim exfrigorefuftinuit.Sed hac rationecurantur. Sanguis deceruice dctrahitur,potio-nes'thermanticçpropinantur,vnâ:ionibuamp;calidiflîmis * trdgmantica armi pedusq; confricantur, purgatur per nares caput, amp;nbsp;fi neceftitas poftulaucnt,etiam finapizantur.

DeS/i/eraift/o. Ca/f. XXXT.

SIderatitia iumenta dieuntur,cum venas vacuas per-euflerit frigus, aut aeftus,aut impleuerit cruditas,aut ieiuna‘’bulimumfeccrint.Redditurenim ftupiduma- ^‘lt;^lt;*l*wfntis nimal,amp; titubans ^ ambulat.Q^od mollibus cibarqs,lc-nibusq; potionibus curarioportebit,ita,laferisvnciam j.amp; heminam mulfx,fuccumq; ptifanae [^em/aam] mi- ’*^” fcebis.Et fi exfrigore caufa eft,cum vino amp;nbsp;oleo tepido dabis? Si ex æftu, cum rofato prxbebis. Si ex cruditate, ^M.ï.nortlgt;4-abftinebis àcibo.Si de bulimo,ciccrcs öfteres largiores. ba DepereuJ^aJok. Cap. XXXTI, C 01 quoq; canicularis ardentior,animalia pcrcutit in Ocerebro,quibus de temporibus fanguis emittitur, amp;nbsp;fimili ratione curantur . His autem oftenditur fignis, quiadciedum caput portarecoguntur.

35,

-ocr page 150-

14* I^RTIS rS TE R T NARr A

De erttditJite. Ca/gt;. X XX^N-

CRuditas iumcntis generat ægritudincm, quæ hac ratione dignofcituryaiodoin vnam partem,modo ^alterant æ “ aliam ambulantes inefinant, Qi^orum ifta eft medicin a:Sanguis cis de ceruice detrahitur,àpotu amp;cibarqs abftinentur.Si æftas eft.refrigeratotias accipiantpotio-'‘con^eRente nes,non paruin natura’’compellitur.

De Bulime. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXXmB

BVlimum animalia fuftinent frequenter ex fame,frc quenterex laffitudine. Cuius ifta funt figna^ Ante-*^octtli'mteriui rius fugiunt, incertus^eft‘ufus,tremcbit.Quæ hac ratio-^eftvifus.cor- ne curanda funt. In primo omnium defriceturex vino pM tremit. oleoq; tepefado,' cum mundis möllern partem vino ‘etmicâpunis infundis amp;nbsp;cum eodem confricabis.Si ilion fccerit,per

cornu digères amp;reparabitur.] Quod fi permanferit bu ^‘’^^lîch'uidîi ^^^^^5^ fimile heminameum lextario vini infundesôc huâbus^infim ^pcr cornu digérés.] Quoditcregeritincideritbulimus, disyz^cuubi- vtgt;i neceflaria défunt,terramfaucibus infundes,aut of-tur fas faciès,amp; per os digères, ^fi^i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeAMau. Cap. XXX rx.

^îi.s,n0nht(~ f * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

bet /^ Vodh ex anhelitu inflationes contigerint, cuius v^-^caufæ rationes reddi nô poiTunt, pufeam calidam cum fpongia cerebro eius apponis amp;nbsp;pedori, in aurcs^ dus oleum laurinum mittes,trigidiflimo loco cum con ftitues, nares quoq; titillabis vt frequentius fternutet. ^curabitar'- quo fado,ftatim *’cxhilaratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

' Deaßtt. Cajf. xE.

^I æftuaucrit animal amp;nbsp;defedione patictur gt;nbsp;brafficæ ^foha cû apiocontundes,amp;cû vinifextàrio permifee bis,amp; per nare finiftra infundis.Si verb fortius æftua ^Jtieris uetît, petroßlini,dauctj, [ßwefffa] * fiUis gallici, abrota-ni,fpi-

-ocr page 151-

rEGETrr liber rrL 14? nijfpieç nardijfinoantisJæquis ponderibus tunduntur, amp;nbsp;cum aqua muKa data,aeftum rdcuant.Qiiod fi his ita membra defeerintvt cÖcidant,quibufdam placet abfti neri eos à potu,amp; fitientes in aqua frigida vna hora flare , amp;nbsp;continuo reparari. Alij dixerunt hordeaccam fa-rinam cum vino per cornu faucibus infundi.Plæriqs ex pert ifunttriticcafarinam cum aqua frigida data conti nub profuifle.Vcl certètriaouacrudaeû pulegio amp;pu fcajolcoq; permixto,faucibus infuiidunt.

De Paralyfico. • Cap. LXL

PAralyfim ad fimilitudincm Iiominum iumenta pa tiuntu r,quæ bis oftenditur fignis.- Ambulabit^pro- quot;^(iratiuf ,vcl nusin latere ad fimilitudincm cancri,ceruicemin- ««»■««)» curuabit vt folent habere quibus fraftç funt, redos pedes [sichre] non ponent^fic ægri parietibus fe illidunr, ^sicoegeris cibum amp;nbsp;potum non recufant.Hordcum autem ipfius 'vdum fempcrapparet.Hacratione curabitur:Sanguis yolidum ei de temporibus parte contraria non quà ^ contradus ‘■^patitur eft tollitur,vndionibus‘^thermanticis perfricatur,cerui tragmanticis cesq; ciusconftringunturvfq; eo, vt cratcUis ex dignis ^Ugnoappoß. impofitis conftrida ceruice prauitas dirigatur,] Loco tUcotrnäactr autë calido ftabulatur ficut roborofus.cui s ipfæpotio- «tó pruuittts nes dantur.Si‘’parum in totum ifta mcdelarü adiumen- corriger. ta profecerint,ceruices corum vruntur,nÓ quà contra- ®^*'^f*» dus eft,fed ex parte cÖtraria de cautere aceipit palmas ^'^-^•nonhi. ab armo vfq; ad ceruieë, auriculæ amp;nbsp;in tempore vritur ^^^ admenfuram femiffis.In alia ante parte temporis quafi ftcllamparuam cauterio facies,amp; in parte renum vfq; ad mediamfpinam virgulas dabis folcnniter,amp;curafti.]

Deifitrif/ßcf/s ruptt. Cap. XL IL

IVmcnta nimio faltu,vel curfu aut ruina,cum aliquid « p^duntur ^ ruperint/ vulfant,quorum iftafunt figna : Strangu- tußiunt

-ocr page 152-

144 jiRTlS f'E TE R IN A R r AE nam patientur,cxcrcabuntctiampurulcntura,amp;: queries volutata fucrint no reuoluuntur, neefe excutiunt. Ce/]fi recens rupturafucrit/anguincmmagisexcreabit quàm pus.Quæ curantur glutinofis amp;nbsp;lenibus cibis.Ta lem etiam accipiunt frequentiflimè potionem : Thuris *^i.s.n9n1u- mafculi vnciampoptjvnciam j.hcliotropij vnciarn, bet quod intybum agreftem uocamus, rutæ vnciarn j. qux omnia diligenter trita cum vino auftero quatuor men-^AKÙM furas ‘’ adijcies, amp;nbsp;per dies fingulos dabis ad cornu, donee quae intus rupta funt glutinentur.

Deinfania Ca^. XL HL

SEd animal noununquam inuadit infania, vt pracfc-piumfrangat.fefeq; morfulaccret,impetus etiam in homines faciat,C-v//2z4] auribus micat,oculis [erit} attentis amp;nbsp;fplendidis,amp; ex ore egerit fpumam,quë cau-tè ne medentem lædat, diligcnterq? conftringito.San-guinë ei de ceruice amp;nbsp;dc cruribus trahito, rurfumqj in tenebrisrontineto,donee appetatcibum .Cum cœpc-rit adpatientiam rcuocari,fuccum cicutæ vno acetabu lo,amp; aquç vnam heminam admifccs,amp; per os defundis. ^a s.nonb4- Póftrutamconterito,amp;fupracerebrüponito/caputq; bet lanata pelle cöftringitoamp; curato,amp; cum profecerit,ca-lidcftabulctur.Talisquoq; potioequis fubuenitrabio-fis : baccas laurinouem, amp;nbsp;alei purgatigranaviginti amp;nbsp;vnum, diligenter contcrcs,amp; cum vino veteri candido per narem finiftram inijcies.

De Piefura ex honiee. nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. XLH/L

SI animalia dumfudant hordcum comedcrint.vcl ipfum hordcü nouü fuerir,quia vehementius calet, vclcopiofius quàm oportet oeiofa pafcütur,abfq; ^inlocü vü dubioindigeftioamp;pleturacomitabitur.Quç paftio bis funt agno£citfignis:Sudabit,4igati crût armi,ambulabit incertum

-ocr page 153-

KE CE T n fLlBE-R lir. ,14^

certumtSanguinë ei de ceruice detrahes, aceto oleoqj permixtis,totum corpus diligentiflimècoafricabis/lc ^a s.nonhit-. uibus ambulationibus exercendum cft,amp;ab hordeo pc bet nitus abftinendû.] Cui eiufmodifubuenit potio.braffi-cæ folia contundis,fuccumq;expriniis,amp;myrrhæpul-ucrem,amp; parumliquaminis, amp;vinum vêtus optimum mifces,quod per triduû per os defundes, ita digeftio Si fanitas confequetur.’^ Aliquanti præcantatione tentât ^Mî. nonhd-afferre remedia,quævanitas abaniculis folis diligen- bet da eft : cum animalia ficut homines non inanibus ver-bis,fed certa medendi arte curentur.]

Depapone/gt;ul»tif»if. Cap. XLK.

PVlmonc vtintcgriprxftantTubftantiam viræ,itavi ^[quot;}p^lt;^Z‘^ tiati periculum afferunt mortis,quorum dolor ma nifeftisdeclaraturindices: ftcrtet,tuflietgrauiter,amp; ex- ^

- creabitpurulentum.Siægritudolongior fuerit,de‘’prio P°ft^^^^^‘^’^ ribus claudicat pedibus, grauem foerorem naribusex-pellit,difficile fc collocate fed febriens præfcpio incum- ' M..s-non hx-

! bit,corruptumaflellabit.Aliquandoin corporeipfius M-fimiliafurunculis tubcrculanalcuntur.j'Quorum ægri ^c^u^lt;egritu-tudo difficilis eft,fedhac potione curanda] thuris ma- ^° diffialit fculi vncias^treSjhyflopi vncias q.folij''vnciam jmanne bac or curator croci vnciâj.myrrævncias n ihyffopuf»'] diligenter tun-dis amp;cribras,exquo puluere vnfi cochlear cum tribus ^k’^'*‘ ouis amp;aqua temperabisamp; diffimdis peros.Sicibum ^^^’^^^^j”“* non appétit,’ pro aqualaccaprinummifccbis ,amp;addi- «^ ^ nonha-tomelliscochleario propinabis.Succuraquoq; ptifa- ^(t næcumoleo rofacco,amp;puluerem fuperius compre-henftim cumouis per osdabis ad cornu. Offasquoq; ex duobus fcxtavtjsfarinæ triticcæ, amp;nbsp;vno fextario crui pollimsfacies ,quibus admifcebis ex fuprafcripto pul-uere quinq, cochlearia.Sed feptenas offulas diebus fm-cgulis digéras, quas quotidie ad fubftantiam dabis,do-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ncc

-ocr page 154-

t4ö ARTTS FETER IN AR TAE

nee cibos tentet appetcre .Cuiamnem efeam propter faftidium viridem oportet ofFerri,amp; contrario,lenticu-lamcum tritieo vel hordeo torrcfado,Gumpaleada-bis,vt quiequid ex diuerfitate ciborum voluerit eligat. Lac tarnen recens eotidie ei conuenit dare.Dcambulct plurimum, vbi eoeperit conualcfcere ad exercitium rc-uocandum eft.lac fi defucrit,aqua in qua eruum prius lotiim dieac node pennanferit dabis in potu. In caufa pulmonum de ceruice vel de palato his fanguis aufer-tur,quibusfneejfaftidium cuenitdedfortiora funtcor* pora. Cineres quoq$ vlroiloti amp;infuli aqua cum vino veteri optimo odorato hemmas fingulas milces amp;nbsp;dabis. Quódfivehemcntiusvcxatumargritudine,tranfi uit in morbum ; Radicis lentifei drachmam, thuris vn-cias ij. murræ drachmam, fuccari femiunciam,contere diligenter, amp;nbsp;cum vinofuffunde. Sunt amp;ifta remedial Vua alba in os equi frequenter exprimatur,fernen radicis datur in vino, amygdalç frixæ cum aqua ofteruntur. Sed eft alia efticacior potio.3 Cardamomi [cüßi,iriftg^'ra ^Cinamomi cUcn^c^ßa ana'] vneias ij.’ caflix vnciam,ftoracis vneiam tunfa^fifre- j.quæ omnia^G-ualidior amp;nbsp;fine febreent cum vino,fi fc ^uenur/u^i. j^jjç^s cum fucco ptifanx per os dabis.

Deorth0/gt;notcif,/iieJf,/)la^iori^i(iô. Caf. XLFL

ORthopnoicum iumentum hisagnofeitur fignis: etiamfi trahatur ambularedetrcdat.anhelatgra uiter, frequenter fufpirat, runchosdueit,ihafufpcndit, *M,j nonba- ^**™ mandueat tuflit. ‘^Ex quo vitio difficile libcrabi-^{f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,licet in longum prorrahat vitam.Pulmo enim corn

contrahendo fe comburit,vndG amp;nbsp;macics cum monc infcquiconfu€uit.]In recenti tarnen hanecuräfeftinan ter adhibcbis: Sanguinem dcpeólorederrahes,amp;mero olcoqi permixtum arq; calefaftum perunges.Lixiuium quoq; eincris diligentiffimè cretum,cum oleo optinio tempé-

-ocr page 155-

'TE G E T IT LF B ER rrr. 147 ' tcmperabis,amp; per nares diebus quinq;cotinuis’ cidem ^immitta digeres.Porionem quoq; dabis poftmodum:Sinapis aie xandrinifrixi,amp; fulphuris viui,amp; murrç,cardamomi fpc ctes,æquis ponderibus contundis amp;nbsp;ccrnis,amp; cum mcl-le*’optimo decoquis. Ex quo medicamento ad magni- ^attic9 tudinem nucis cum vino nigro calido dilues, amp;nbsp;quoti-

die per os potionabis. ' Alq veró myrrhæ vncias ij.ful- ‘^H.j-iwniM-pburis vnciam j.nitri femiunciam,picis liquids pufil- bet lam deterunt ,additoq; mcllc amp;nbsp;vino vetere odorato, candido,per nares fspius infundunt.Curabis autem nc algcat,temperabis exercitationibus vt fudet: amp;nbsp;non fo-lum inpotione,fed etiain foeno nitrum cum meUicra-toafperfumfemper accipiatj

De'^EpifiotoK^f. Cap. X L nB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^O^iüonic

EPiftotoni quoq; fimilis pa lbo declaratur.Orthoto-nicus qui torus eft rigidus, Epiftotonus cui in po-fterioribus partibus morbus infederit. Cuius ifta funt fignarAuresf^'rigidasJ habebit, collum extenfum, ocu- *ß'isfilt;^ los minores,tenfa pellis in facie,labia grauia,vt ofcitare amp;[lt;?ƒ] aperirevixpoflitjcibum potumq^faftidicr.cauda rigida,greflus incertus, membradifteniV difficile pro- ^M. t.’iwn fc4-greditur, amp;nbsp;frequenter in pofteriorem partem cöcidit, ^‘^ vnde Epiftotonus nominat. Quod genus paffionis hye-me curare difficile eft,æftate autem ft diligentior fueris obtinebis.Qus paffio persftatem his nafcitur caofis,(i iumentü ardentiffimo fucrit fole pcrcunum,vel fi in iti nerepriore claudicans pedc,coaftum fucrit ambula-rcvel currerc,amp; vehementius fudauerit,amp;ex fudore vel armum Isfcrit, vel fupra ipfum iacuerit vt armus in dormiat.Hyeme autemcum de itinere veldeexercita-tionc venerit ,amp; cü fudore fteterit fub diuo in frigore, autin locof récéti J vclhumcfto, aut marmorato, aut telïellato,vel fi frigore maxillx obdrmicrint, tune ifta argntudo contrabitur.Cui hacratione tentabis fucedr

-ocr page 156-

J48 quot;ARTIS T ETE RT N ARIAS rcrciAdipis porcinæ veteris lib.ij. refinæ terbentinæ fe.i libra,piperis triti drachmam, ccrælibram,olci veteris fcxtarios tj. pariterdccoqucs,amp;calidiffimètotum animal perunges Multi cruum decoquunt,calentemq; a-quam capitiipfiuslanguentisimponunt.Alq infterco-re ipforum calido obruunt 3:grotantcs,vt languor exu-det.Plæriq5colligatisiumentis commodum credunt renés foie feruêti bcne cooperin.] [^/^»j] Hæc quoqj. *decem potio traditur falutaris:Piperis triti grana’xx.cedri pon ^cotulâ vn^rn dusdcnarij,nifüi*’vnciam). mixturælaferis 'tyrrhcnici ^cyrenaui globulum ad magnitudinem fabæ, trita atq; permixta,. '^°^‘^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addita‘']iquamiois flonshemina,amp;v.inivetens'fummi]

‘^ü s.nonhdr fextario bis in die per os digérés.Expertum diciturjan-bet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guinem bubulinum calidum amp;nbsp;fumantcm,fed modéra.

‘Mr ï, non bar tè per cornu fancibus infundis/Quod fi forte defuerit; bet thuris cribrati amp;falis triti ternas vncias cum vinoopti.

mo prodefle dixerût. Calidis medicamentis animal expedit dum fanetur perungi.Adipis quoqj porcinæ re-centis codæ quantum exiftimaueris cum oleooptimo amp;vino fummo amp;mellecommifces,amp;ad carbonesfem per decoques, ac per nares infundes. Malagmaquoqj de calidisSpeciebus in carbonibus cum oleo cyprino vel communi,fcd veteri,abluitur,amp;.perungitur.Pöft cu. ram operiturfagis,amp;in folc calido exercetur à feflbre, amp;nbsp;repedens dum fudet.Póft fabanis validioribus abfter-getur,amp; denuó vndurn operitur,pice quoqj liquida ad-mixtoolco perungendum ,non tarnen nimiapix fiqnc ^dicuntpecU' corium Ixdat.] Nonnulli iam ^ualidioribus deccruice wn fanguinem detrahunt.Pleriqj in balneum ducunt,cali-diffimispotionibuscurantjd eft,lafareamp;cymino,ani-fo.oleo,baccis lauriiex quibus quotidic aliquid cum vino miniftrant. Vndionibus quoqj iftis vtuntur: Cerae *^M..s.nonb4t lib.refinçvncias iiq*' opopanacis uncias ij.medullæ eer H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinævne.iij,oleiftoracini vncias iij.jolei laurini vnc.iüj.

qua.

-ocr page 157-

rEGEm LIBERIH. 149^ quæ omnia dccoquût,amp; in folc aut in lococalido per-ungunt.Alia quoq; vnguenti compofitiotaliseft:Bac-carum lauri fextariü j.cymini fextarios tj.fulphuris viui vnc.iq.refinç vnej. galbani vnc.iq.olei fextarios ij. quæ omnia decoques amp;nbsp;vtcris.

De Lefhargiee. Cap. XL^llE

LEthargici quoq; iumëti ifta funt figna: lacebit fem per amp;nbsp;dormiet, neq; cibum appétit neque potum, cum excitatum fuerit. continuo aggrauatur,amp; fe proij* cit,amp;=^ macefcit,amp; quancunq; eidederis potionem tan ^inhorrefdt. quam dormiens vix fufcipit;quod hac rationc curabis: Subfternitoinftabulo vbi'^ftat,vt bibatibi,cui caput '^ßratu cubet. fomentabis ex calida[f»w] pulcgio décoda,poftmodü perunges oleo cü adarce trito,ita vt caputeius amp;nbsp;aures infundas, ‘^ ea vfurus potione .• camomiliaillyrica,( idë 'M-ï.non hlt;t-nos trace) amp;nbsp;herbam. artemifiam,in aqua.decoquis, ex td. qua quotidie ei binas cotylas propinabis.. Cui amp;nbsp;pedes priores frequenter fomentabis calida. Solctenim hæc paifio addridius ad redum pedem contingercEft qui-dem periculofa paffio atq; curatio:cuius ifta funtfigna: Oculi eius lachrymaböt quaft lippiant,in præfepio dor mitansincumbit,a poftcrioribus ambulansnutat,amp; to tumgrauatur.Cuifanguinem detrahes de pede priori dextro,amp; de femore finiftro,ex quo eum perunges.Her bam artemifiam contundes, amp;nbsp;cribratam dabis cum li xiuij fextario,amp; olei cyathis duobus per triduum,quar-tadieintermittes. Quodficibarianon appétit,(‘’bolu ^eruummelü ex melle),amp; aqua tepida comcdat,amp; aquä bibat. Si mi- turn, nus profecerit, lini fernen cum aqua in olla decoques, amp;nbsp;heminas fingulas per dies Angulos dabis ad cornu, addito melle quantum fufficiat. Quæ potio etiam fe-bricitantibus prodeft.Lethargicum animal frequenti exercitatione prohibendumeonftatàfomno. Aflidua

-ocr page 158-

iso t^RTlS TETESrNJltrj^S quoqueiniungenda cftdcambulario fi anteriores pedes eins miferis in fomentum.Nam furfures fale amp;nbsp;ace to permifces,amp;calentcs vngulisimponis,farina quoq; triticeam cum tritis falibus amp;nbsp;pufeæ fextario vno,fau-cibus infundes, herbam artemifiam tunfam cum olco amp;modico bxiuio dabis ad cornu, abftiuebis ab hor-deo,fabç Ïblidçfextariû porrigis vt vigilet,donec durio resedometcibosjDeceruice fanguinem ei detrahes. ^Replctum. “Depletum hac ratione curabis;'’Afronirri vncias tres, *^Tritipontici gallæïÿriacæ vnciasduas,ipiccnardi vncias duas, radi-vndM guatu- qs capparis vncias duas, tnnfaamp; cribrara periuifces,amp; or,calami fy- f^fn^ cochlearia in fextario aquæ tepidædabisin potu. rufivnctafiij- jQunquamfrigidam necnimiumcalidam fed tepidam lC^/gt;uram] ad bibendum femper accipiat. AUïduèfla-gelJo excitandum aut voce, vt vitium timore deponar.

De Aferio Se^êe, Caf, X L fX.

Slquodiumentum morbumrcgiumhabuerit,his a-gnofcitur fignis: vtrique oculi virides funr,amp; cerui-‘^a.s.nonhii- lt;^^*i^inclinatam habebit, [i»] dcxiraparteamp;pedc(‘^dc-bet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^® ‘^^iS) finiftro videbitur claudicare. Cuius curatio

eftifta: loco tenebrofo,vbi lumen videre nó poflit,clau ditur,«amp;operiturfagisira,neoculi eins aperiantur in M.t-nonha- die,olcoamp; vino tepido vngefurarque fricabitur,‘’lapijl. des molares non minus pondera quinquein ignem im ponuntur,animalis capur copulatur ad pedes,cum bene canducrint, fub eins naribus apponunfur, perfufi o-leo fulfumigarur os,nares amp;nbsp;oculi, vt morbi virus exu-det. Quod per lêptem dies continué eft faciendû.] Tali ctiârationefuccurrimus.fanguinGcaprinoamp; lade oui!

lo,ana ** gallico collo, olcoque pari ter admixto potio conficitur, qua: per dies duo-

decimdatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Df

-ocr page 159-

rec Err i liber m. 151

Debili^dejif^coleriixfi. Ca/^. L. ^calera.

SEdintenlum’’ bilcs, quæ coleræ appcllatur vulgo, ^^^ bili, qui folent iumenta vexare. Quæ paflio his declaratur ^olenappelle indicqsrcommouetur ac voluratuc ut 'ftrophofus San ^“’’’ guincmde ccruice emittis: Daturus eiufmodi conti' nuó potioncm: herbs trixagiuis nigræ ^vnciam femis, ^'^^^_^p^\ mannæ fuccari vnciam vnam,nitri'vncias duas,altei vncias ij. vini optimifextarium vnum,cötcres, [_mifie-b(s(^']ex aqua mulfa heminam vnanxper finiftram na rem infundes.

De bilt arida.


Cap, L F.


QVód fiaridam bilem habuerit,myrtum agreftem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *

cum vino contritam per narem dextram defun- , dis,pro hordeo far triticeum dabis. Potionem ipfam té perabis ex aqua.

Deeülip4!j?iü!fe. Cap. LIL

COli paflio grauilïimoscruciatus iumentis confue

uit inferre,ita vt cardiaci aut ftrophofl elfe credan tur,fedhisagnofcitur fignis: Cü flat,répété concidit vt arreptu pûtes, f?faris fufpëfum fuerit dolor fubfequi- teaienf. tur,amp; iaeetnonnunq,uam, cum frigidam aquam acce-perit ttcmit,fudat,anhelat. Cui hac ratione foccurritur. Anifi pontici vnciam j.petrofilini vnciam j.fœniculi fc' ^vncü femifi minis vnciam ,piperisnigri vncias ij. marrubij vnciam l^^uf^if^ yp^'i j»abrotani vnciam j-anethi « vncias iq.libiftici g iiij. een ’’quot;‘”’’»‘■^quot;f‘’“* taures minoris amp;nbsp;maioris vncias ij.Mcametris ferai- quot;‘** nbsp;nbsp;..

vnciâ. * cupatoris gditj. gingiberis vneiä femis, pulegq ^^^^. '^^^ * fcmiunciam * ruts vnciâ,apij vnciâ ferais panter con- '’ ,Xrquot;^'^ tüdes amp;nbsp;cernes: tue mcllis optimi pÖderaduo coda^c lc^prini^„^!^ defpumata cü omnib.raflees, ex quo medicamento ad i y,^).^^ apijfe' magnitudinem nucisaueUans cumaquetcpidsfexta' mwwdrtaviic. . HO dilues, amp;nbsp;per os mùiudcs, eer tilsima medicina efl. vruw. i

-ocr page 160-

tji ^RTIS rETERlN’JRl^É Qiiód fi dolor pcrfeucraucrir,fccnicu!i feminis cochlc aria v. bene trita cö vino fyncero fed cibario, fexrariS *piperif. dabis. Præterea * panis aliquantulum amp;nbsp;pelliculam de ventrepulli ficcatainfurno amp;nbsp;trita enm vino dabis.

De P'ümica. Caf. L f ff.

T rOmicæplerunq; animalibus nafcuturintrinfecus. V Cuius paifionis figna funt ifta: cum accubucrit dif ficile furgit, os ei grauitcr olebit, incumbet in co loco à quo vexabitur,tuflïet,amp; puriilentum cxcreabitinrer-*^vttciafemis- dü,iCuf^lt;ecef42 thuris vnciasq. ariftologiæ '’vnciasij. puluenfa.dbo in vno cum vino tepefafto per nares digeres. Item fuP maxtmèfu/len phuris viui vncias p ariftologia: vnciam ferais fimilitcr ta, vt nutria- dabis,cibo autem maxiraè fuftentandum eft, vthabeat *“’*■ corporis nutrimentum,] amp;nbsp;enra ruperit voraicam eau terijs circa pedus aduris,vt facilius prouocatus humor cmanet.

'^cardiaca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De‘Coria^ine. Ca^. Lffff.

^ (ardiacant- 0 Aflio quara græci‘’ ecedermiam vocantjatini coria 1 ginem appellant.Cuius ifta funt figna : maccfcit,amp; fine febrenon erit,coriumillius adhxrebit coftis,fpina fitdurior,indorfo eius nonnunquam furunculi cxirc confucuerunt,magisctiam quaraadfiicuerat appétit cibos.Cuius ifta curatio eft: thymura amp;nbsp;faies cum vino , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rubrocontcris,amp; tubera,fiquaineoIunt,confricas.Pa ^tieulam, nbsp;nbsp;rabisetiam aliam vnlt;ftionem:picem,cer3, refinam 'ca^

bialcm ,amp;thuris pollincm ex oleo veteri temperabis ac decoques,fotum animal cöfricando diutiffimè per-unges. Sed parum eft vndione coriomederi, nifipo* tionibus amp;nbsp;intrinfeca curétur: piperis albi trigintagra-i^vitdoffex. na,myrrhæ f femiunciam, vini odorati veteris cotylam» olei viridis cyathum vnum admftcebisamp; per os dige-^Nj-nonha- j-^g, fijtem fafeieuJos rutæ viridisatq;purgatæ, opopa-^^^' nacis amp;cotylam vini amp;olei viridis cyathum admifces amp;nbsp;dabis

-ocr page 161-

^E G E T FT LTS E R TT7. 153

amp; dab is in potu .Qaodvitium ex perfriaionis iniuria, aut ex coadione alicnius neccflitatis defcedit, Aliquan ti fuis non vetulæfed noucllæ fanguine vino permixto ad cornufaucibus digcrunt,ignorantes fi plus fangui-nisfuerit continuo anunalintcrire-Cautius eft hacma gis potionecurarexepas germanas amp;nbsp;fernen rut» pari-ter admifces,amp; dcteris,ex quo vncias tres ,cum vinico-tylaper dies fingulos dabis,vfurus curationibus qua conueniunt roborofis.]

De'^sJomachico. Cap. LK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*ftnthejt

^Yntaxin animalia patiuntur amp;nbsp;homines:quac' vali- ^Sinthelht tudo hisdedaratur indieqsxotidie tenuant, amp;nbsp;ma- '^‘^^»ido cic ofla eminent,multum manducantia efuriunt femper,quicquid inuenerint tentât famecogente cor-rodere,durum ftercus emittuntjtrahunrlongam ac mi ferabilem vitara,vt necfurgcrcvaleant.Scd iacentiafa-

• tigata, multumq; manducantia fame moriuntur. Om-nis enim efca quarn fumpferint ad ftercus, amp;omnis po tus conuertitur invrinam,‘’nullus ex hisfuccus,nullum ‘’Avi.ïionb4-alimentum peruenit ad medullas.Proptcrea quod fto- bet machus eorü nimio rigore perftridus.nec coquere po-terit ,nec epati aliquidpropinare,inquototavirtus ad nutriendum corpus per difpenfationem ciborum fan-guis præparatur.Tabefcitfemperiecurq',eiusminuitur ad fimilitudinem arboris, qua: tadicibus ex maiori parte prxcifiSjCum à paruulis aliquandiu fuftentata porta-uerit frondes, cclcriter exarefcit.] Quorum manifefto pcriculo hac ratione tentatur occurri. Inter principia faciesvnótionem,ccrx librasduas,refinxterbentinç lp ^popukiUb.p bram, medulla: ceruinæ libram,axungiæ veteris fine fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^« 1c libramfpropulcgq felibram,iris illyrica: libram,fam» y^ ■jamjuct fucilibram,3 oleilaurini quanta fatis fucnt,decoques V ^‘^'^i^'”^ carbonibus lentis amp;nbsp;adceroti mollicië’perlocabis,cui quot;nbsp;°‘’

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

-ocr page 162-

154 nbsp;nbsp;^^^T!S rETERfNARrAE

adhuctepenti mifcespulueremiris illyricx Sccrctxci-moler,donec infrigefcat agitabis. Ex quo medicamen-to rotumiumentum perunges, amp;nbsp;multoruni manibiis confricabis, donee calefiat amp;nbsp;fudet. Quod interpofiro triduo conuenit fieri,ita vt eoopert um animal fit amp;nbsp;co tidiepaulatirn excrcc3rur,vt digérât.Cui haeepræpara-^dnethi biturpotio:abrotani vnciasiiq.Yanronici vneias iiij^tri '^anethivneidf xäginis vncias iiq. camepitcos vncias iiij. gentianae vn-quituer,gen- cias duas,inurrhç vncias).opopanacis vnciasi;.ciu(dcm tianAm vnfiS radicis,fuccari] femiunciam,ruræ “^ aJiquantulû, omnia •enam,opopa- bene tundis amp;nbsp;cribras, ex quibus duo coclearia in vino ndcii radicis yeteridccocla cum fucco ptiianæ in qua** atro decodu vnew duM, eft,admifccbis,adiungcs eciain crui pollinis cochlearia

. duo, quæ cum per new cm dies cötinuosdedcris,intcr-^acyo mittisaliquandiuvt vires colligat,amp;: rciumat,amp;perIm ^bebdornddoi g^los' periodos altcmis curabis,nccceflabis donee Tanitas redeat. Diebus autem vacuis offas ex farina triti-ceain lade confperfa ad fubftantiani digcris, furfures quoq; rriticeosamp;paleas dabi^jhordeum non dedcris riifi fortafiis infufum,denegabis etiam herbam viridem ffdturari doncefrepararecoeperitcorpus.

ibuginof» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De^/eyewû. Ca^. in

ICterici ida funt figna: Oculi virides,de quibiispro* Huet Jippitudo,adfimilirudinem faba-'^indurefeitco ^‘^gt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rium, fi t horrid u pi lis, i nie q m r u r farig a rioz am bu 1 à s ge •

nibus claudicabit.HisfanabifmcdeJis.-Panacis'^riafJci Witii Sapij Ceminis fingulas libras c0tirndifoatq;cribraro, amp;CÛ mcllis-attici libra mifeero, tue aquaj,in qualnpini crudi fuerint decodi,fcxrario, exmedicametofuperius dcfcnpro,quatuor cochlearia mifeebis amp;nbsp;in potione da ^diem vncidin jjjj perries v-Si tardius'adiuuar,vinifexfariosin.in pul

VOJIlt ^ambuldt

rarionouo, cananifiercoris albi vncias très admifeem» amp;nbsp;poniro fub diuo,ex qua potione quinq; diebus per os digcre^

-ocr page 163-

FE CE ril' USER HE i^^ digères: Prætcrca aquam in qua ciccres decoéli fucrint, amp;rtercus caninum fimili rationepræbebis.

De )^ro^fjo,[id cft,Tortionibus] Caf. Lm.

S Trophi diuerfç caufa:,amp; diuerfç funt curæ.cuius ifta ùmt figna;Yolutatiir,patitiir torfîones,ilia fibi rdpi ctt,ftcrcus durum afeUat, terrain pedibus tundit dolore cogente, inrermiffis horis refrigerationem fentit amp;nbsp;requiem. Hacpotionecurandum eft.-acori,anifi,opopana cis fingulas libras pariter côtundis amp;nbsp;ccrnis,ex quo pul uereduo cochlearia in vini veteris fextario amp;nbsp;olei pondo femis admifces,amp;tepidü per os dabis triduo.Si ftro-phusfucrit amp;nbsp;non facit ventre,caudam inter coxas fuas mittet, amp;nbsp;ad ventrem fuum côuerfus attendet. cui pul-uerem de femmerutæ fyluaticæcumvino per os dabis.

Præterea cepas decern^ veteres, ficus ficcæ*’ ^ viij.nitri ®tere fcrupulos v.ftcrcoris columbini fcrupulos ürj.ex quibus ^vneiasi^M’ addita*^ vrina eollyria faciès,amp; bina amp;nbsp;terna‘’in anû im* ^“‘”' mittes.Si veto fortius venter induruit j conuenit adhi-bcreclyfterium.fcd prius ventrem aquacalidapcrfouc bis.Tunc' fuccum ('cantabricum J m quofucrint betæ e^”°Jr«lt;«i«ie maluæqjdccodæ,] cum nitro amp;hemina olei,amp;colum ittodionUbe bini ftercoris quatuor fcrupulis ,pronumconftitues,amp; t£^mlt;tluA per anum inijcies iumento, it a vt poft clyfterë inambu-let aliquantulum. Alt) fimum leporis cum nouem co-chlearibus mellis ,amp; quindccim granis piperis addito caulium fucco peros falubnter defundunt.

De äobreieeerif. Ca/gt;. L^fir,

IEcoris dolor folet infeftare iumenta, cuius ifta depre hcnduntindicia;Cibififtidiü,fpotus appetentia, ven ^ptisvaUhUZ tris inflatio,macies. Cui primo cremoris prifanæ fexta- tuißbiinj]^iat num jxû olei rofatq tribus cyathis per os digérés,Si paf-ûo permanet, alia potione curabitur. Apij feminis vn .

-ocr page 164-

ljlt;J i^RTiS r ETE R IN AR f JE

^tß^ das iij.hyflbpi vndas tres.abrotani vndam polei viridis quant ü fufficit,vd fucci paulominus.5i viridem ab-negat tempus,ex vino optime ad ternas dccoqLics,pcr aliquot diespotionê dabis. Similis quoq; huiuspaffio* nis eft rario. Sine febre eninianimal non erit, nee facile cibum cêficieMefticulus dexter tumebkamp;indurcfcet, ‘’krt cui ifta /ubuenirmed!cina.foenigrarcicyathos^quatuor Cfres mittis in aquæfontanæfex taries ‘^quatuor, id eft, grana gt;nbsp;‘’or triginra] amp;nbsp;decoques ad terriä partena '^hemina per os gt;nbsp;^fcrupulum j. data porione curabis. Nonulli turis'drachmasij.tritas, triu cum vino.quantu fufticit mifcent,amp;indetotu corpus crfiii^ multorüperfncat manibus/ faccis cooperiût ytiudet.

De /K^ade/fe veftfrif. C4/gt;. L EX.

INflatio ventris interdumiumenta [»lt;gt;»] fine dolore conturbatCuiuspaffionisifta funt fignatteftes coru juinde in al- iudabunt, alternis pedibus terram tunduntjSfubitoin-tcram partem dealtemapartc] fcconuertut,caput ad ilia fuaponunt tanquam qui locum doloris oftcndant,gemitusinter-dum amp;nbsp;tremor tonus corporis infequitur.Hunc pailla^ ^^'^ tim deambularcfades,manum^vndam in anum mit-rcs,amp; ftercus extrahcs.deindefaleamp;mcllc midis in anu infundes,vtaflellandiaugeatvoluntatcm.Si hyemsfue rit,olco amp;nbsp;pice liquida lumbos amp;nbsp;auriculasillius fatura bis,,hancdatums potionem : Laurum viridem vel bac* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cas ipHus,piper amp;nbsp;cyminura, pctrofilini amp;nbsp;foeniculi fc-^eirrutam: mcn,’femen agri) amp;nirri,qux3 pariter 3dmixta,tunia amp;nbsp;cribratacum vino,amp; oleo tepidô,amp;calid£caquæparuu la portionepotionabis,amp; deambularecompeHismode; rate, doneedolor ceflet..

DeintefiinivexatioKe. Cap. LX:

Nteftini quoq; vexatio, quod colon vocatur, amp;nbsp;in fl a tiones de dolores eonfueuit inferre.Quæ his agno/ei-tur

-ocr page 165-

yEGEm LIBEE HL iS7

tut fignis. Cum ambularccocpcrit,prioribuspedibus tranfuaricat amp;nbsp;dolores fubglutit, *amp; crebras deambu- ^crebris dean lationcs amp;calore5 ftabuli] li diligcter ctiam opcriatur bulatiomb.cr ** diligere confucuit.Cui per nares fuffundcs lafer ‘ amp;nbsp;cy ‘'*^°'^^ mßabu riacuram vinotepidofolurum.

” digtrere.

Dettiß.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. LX7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^firiacum’

FRequentcromnigcncrcdeforme vitium,amp; quod maxime animaliû parti accidit, tuffis cft,quæ inter-dura fponte définit, intcrdummcdicamêtorura rario-ne curatur,interdum infanabilis penitus inucnitur. Dif ficultas autera curationis cmcrgit,quacaufx ex quibus tuffis cucnerit,è medentibus nee difcemuntur, nee ira telliguntur interdum. Quam paffionë vniuerfis autho-ribus euolutis, quanto crebrius accidit ,tato liudiofius credimus exponendam.

De fu^i quAvemfJi qM/iJfaucibi/t hajêrif.. Cap. LX IE

EXafperatio,aut iniuria faucium grauifllmam com nouer tulTim, quotics aut puluis. aut arifta,aut os, aut furculus, aut lapillus,aut aliquid inhæferit gutturi. Quac res adeo periculofaeft,vt nifi eeleriterfubucnia-tur,animalibus per impatientiam doloris infaniam gc-neret.In foleigitur diligenter infpicito, liquid hæferit cuellito Ex tepida ctia,addito nitri puluere, infufa fpö-gia tergito, deinde olco rofatiotepidocumlana obtu-rato locum qui indignationem fuftinet.Poft diem ter-tium lana efjeies, eadem ex aqua calida fouebis, amp;nbsp;talc medicamëtum imponis: ^ fuccari9,iin.aluminiscola* ^crocidrite.h ü 9-jJ extepido vinoinfundis,amp; ficexafperatafanabis.

DeTf^i ex/^er/rtlffone. Ca^* LX HL

EX ® perfridione quoquenafcitur tuflis. Cuius ifta *pr£fot4tiogt; funt figna: cum tuflierit,caput deorfum mittit vfq; quot;f*

“ 3

-ocr page 166-

,5« e/Ä rz^ rETERTl^'AR TAE

ad terrara,amp; cum bibcrit,3qua ei pet narcs ciirrit. Qul hac rationccurabis;Machinamoriinferes,manum pla nam ini|cies,comperies in parte fupcriorc quafiveficu lam,quam vnguibus rumpis. Deinde tres pillulas bene contufaaxungia moUiflimas facies ,quos in fubtilifli-nio lomento, hoe cft, farina fabacea, coniiolues,amp; per ' devrrmteu- ^^ digeres.Demde per triduum * vcnaculo,] amp;nbsp;falc per-lo. Autvna a- fricabis,amp; paftillos cum fpeciebus calidis amp;nbsp;vino in po uinavei brutil tionibus dabis-

^'jjiirituilib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Tu/st a^ colibri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÂ^. LX TT T T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

* ^'oUes.‘^ nbsp;nbsp;nbsp;“^ 1 ^Vdis à ' colibus fi fucrit,his fignis agnofcitur: ‘‘ co-

i les iniuriæplcniiunracrumebunt,dum bibunt co tinuo ruminant.Ouum in aceto acerrimo mittis ,refogt; lutaqj tefta,ita ut intégra mëbrana permaneat, picc liquida pcrungcs,amp; faucibus digeres.Pöft alumen,axun-gia, falem in vino contcrcs,offas facies amp;nbsp;ex melle deq-' cies,ira vt aqua calida {fomentetuf\ amp;nbsp;fi facultas fuppe-

^eiut decoHo. tit,cum ' cuilcó décoda afliduè fomentarenödefinas. ^trcs. Hanequoq; potioncm adqcics: myrrhæ vneias^q. pi-* Svniivt. peris albi ^feminneiam, nuclei pini purgati fextarium femis, vuxpaflx fextarium femis] mcllis vncias tres, ^vneiMtra P^^’'^^cæ’‘vneiam vnam,cariottçviridis] felibram,de-caricttrum ’ coques paritcr ex aqua ,amp; addito vino tepido* quinq; *M.î nonhlt;i- '^®^ ^^^ diebuspotionare non definas.

DeTuJsiahifi/erwièw. Cap' LXr. ''

ABinteriorib. grauior amp;nbsp;penè infanabilis tuflis eft’ i«u»i»u quçhacrationcdinol'citut:naresiumcnti‘quot;præclu ’ dit.vtlpiritumreddcrenonpoirit, tunciliaeiinlpictes, ii^^ quæ lifpilfispullibus duxerit. fcito eflctuflimcxcaula ’^'vet-rem in- iccinoris,pulmonis, vel prçcordiorum ,‘velrccentë.Si dicAt, lentispullibus ilia duxerit “'óc ventrem,indicat] tuUim de

-ocr page 167-

rs G E TH LIBER ÏLL


159


de inverioribus, hoc eft, de his locis.in quibus inteftma iumentorum ligantur, quoru tenfione amp;iniuria copel lütur tufllre.Nâ ft curfu nimio vd latiorc faltu couexa tailia fuerint,hec nafeitur caufa. Ex nimio quoq; æftii, vel iritolcrabih frigore interiora vitiantur, amp;nbsp;faciüt tuf ficos, vilde vulft appellatur.Siueigitur exfiiprafcriptis, fine ex aiijs caufts interioribus * nata fuerint vulnera ^^iii^ ^^t-etiamft póft fanitatem] duxerint cicatrices,ftridius ta rïm, vulnera men'eontrahendo fe amp;nbsp;afperitatem faciunt ,amp; alftdua ettam eufuin titiUationepcrpetuani excitant tuffini. Qua: caufçlenif j^tafanitatc fimis medicamentis adiuuari velfufpendialiquatcnus poflunt, perfanariomninonon pofTunt.Hinceft quod in herba viridi vel pafcuis vulforum vitia celantur. Sed onini tempore hæc compofitio eft falutaris;fœnigrçci hcminam,feminis lini hemina, traganti vnciam j. thu-ris ‘’ mafculi vnciam j. myrrhæ vneiäj. •^ fuccari,erui pol ^ „.,. linis ana vnciam j.tunfaamp;cribrata incalidainfufaper^ ^^ ‘ manéant, altera die ex aquatepida ftngulas cotylasda- càocivnda'nt bisadcornu,cyatho olei rofatipermixto,pcr plurimos Çanii, dies. Ex qua cÖpofttione recens caufa fanabitur, vêtus fentiet leuamentum. Ad qux vitianunquadederis au-fterioreni potionem, ne exafperct amp;nbsp;décidât: fed le* uem amp;nbsp;fimpliceni, amp;nbsp;refrigeratoriam. Cauendum c-tiam cft ne in tali paftione vnquam fanguinem detra^ has. Plerunquc tracanton cxolcodebere dariper bi-duum, tertio die dccodos raphanosarquecontufos propinarc cum vino,refrigcratoriuni paftillum adden-

- tcsin æftate.‘'Ad tuflim diuerfç funt potiones,quas pro prié omnes inferere necelTariü duximus, ut pro quali-litate paflionum.medentis arbitrioremedia cömoden ^^^' tur.Farinç fabx frixæ fextarios q infundis in pafli fexta* rqsiq. amp;in morrariodiutiftimc conteres, pipcris triti gratia triginta, fepi hircini libras iij. panteradmifcesamp; omnia tufa amp;nbsp;cribrata per os ad cornu per triduü dabis.

-ocr page 168-

d6o t^RnS rETERf^ARZAi;

-NonnuIIi verb duobus fextarijs, conditi fabæ frixæ hc-minam ante triduüm fundunr,póft deterunt diligen* tcr,amp;ïcquatis partibus per triduum digérant. Altjs plagt; cetfarinæ fabaeeæ fextanum vnum,tribus fextarijs, vi-ni veteris infundere, additaq; olei optimi libra panter ^ , detererc,acdarcpercornu.]SitufTisexrupturauelvul Sim^bilum. ßone proacnerir, ’ anagallicü primo tundes, pófther-' ba parictariam pro duabus partibus tenera admifces, adiundaq; axungiaveteri co ntcres diligenter, amp;nbsp;paftil ^inpari etpa ^^^ facieSjquos^ imparinumero amp;nbsp;imparibus] diebus f,[,^^ cum rcfoluto butyro ac meilc dilFundes. Ad leuem tuf *iuudtorU[ut iïm*viatoria funtcxpcditaq;3 remedia,porros dcco-experta^, nbsp;nbsp;quere,amp; cû herbaparietaria bene töfa mifcere,fadisq;

paftillis in ouo rcfoluto amp;nbsp;oleo rofeo, neenon amp;nbsp;paft» amp;melleconuolucTe per triduum detjeere, fuccüipfius juris in quo dccodi funt porri,infupcr darc per cornu. Item Iafer,id eft opium fyrenicum ad magnitudinem fa bæ,cum vinoveterideteres amp;nbsp;per cornu dabis.Tuffi amp;nbsp;grauedini capitis medebitur oleumrofeum,velcertè fimplex amp;nbsp;viridc cum aqua calida per narem dextrum per triduum düFufum.

Derulßs, Ca/f. L X EL

X rVlfis glutinarccrcditur ,fi draganti vncias ij. prie V die infundas in calida, fœniquoquegræci hemi-nam , linifeminis heminam,feparatim infundas,die ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofteroincacabodecoquas amp;nbsp;panter t eras, po ft mc'

trjgcnte£. ^yjjæ ceruinæ vncias duas ,fcpi hircini libram, ** radi-cis tracontix vnciamf gentianæ vnciam j. centaureas vnciamj.fcpitaurinivnciamj.contundes,amp;illis qua prius parata fuut addas:qux omniain mortarium mit-tcs,amp;diuti(rimèconteres. Ad vltimum paffifextarios tresamp;aquaminquafœnigrecum vel fernen linifuerat infufum ad-jcies amp;nbsp;dccoques,acper triduum ad cornu da bis.

-ocr page 169-

rEG^rrr HBERTir. 161

'dabis. ® Grauitcrtuffientes amp;nbsp;vulfi hac potionc recréa- ^M4. non hi tur: De mafciilo pinguis porcinus acro decoquitur,do het. nee omniscaro füluatur,abiccbsq; onib.vninerfiscû iu rc quo deferbuerant , amp;nbsp;tribus fextarrjs*’ pafl'ifuccidi: bp^^p^^ Deinde rurfus in cacabû mittis glutistaurinx femiun-ciâ,accti acerrimi hemina dimidia côiungitur amp;nbsp;feruet vtquilon’fiatjtragâtivnciasitj.lini (eminis amp;focnigrçci vnciæ fmgulçdecoquûtur extrinfecus amp;nbsp;terütuv:adiun ges etiamedullçceruinç amp;nbsp;fepihircini vncias ii; quçad vltimücum omniaparitcrcalefada fuennt amp;nbsp;colata,fa cies porionë,ex qua cornu dabis animalibus diebus fe-ptë,autnouëcuraturus,aut tepefadâ digéras vtinfpiG fentur ,adieólo paflbamp; aquæ illius copia in qua coda funtfemina.Præterea aliquanti caput agninû tam diu d?coquunt,donec omnis compago foluatur,abiedifqi odibus terunt, adiedoq^ ad ius iptius mclle, diebus fc-ptem ad cornu digerunt.Quod fi tuflis ex faucibus vc-niar,myrrhçvnciasiij.cardamomivnciâ j. nuclei fcxta-rium,vuæ paUx fextarium, detcrcs diligenter, additoq; mclle agitando lentis carbonibus decoqucs,cum intc-puerit,paftillos ad nucis magnitudinê faciès, quos ter-nos cum butyro diebus quinqj vcl feptem digérés. Itc fi ex faucibus cauta cft,occifum pullum palpitante ape ries,amp; tollis eius ventriculum,quem cum fno ftercorc calentem amp;nbsp;integrum in melle conuolues, amp;nbsp;per can-' nalem digérés .ccrtilfimumac^^uerumremedium eft. ^lt;(:ile. Si exafpçratio guttuns mouerit tüffim,murrh« vncias

duas,*’piperis vncias duas] feminislinifrixi amp;nbsp;contufi ^M î.nonl?4-fextarium, cardamomi ^ femiunciam,uuæ pàfîæ fexta- ï’‘’t num, nuclei fextafium, mcllis pondo duo, diligenter '*»«lt;lt;»*’ trita commifces ac decoquis,paftillos ad nu

cis magnitudinem facies, ter-nos in die digères.

-ocr page 170-

|6z ^^nnS FETERTNARf^S ,

De Tuß ^ua méfiera fur ex ^umeru aeerh/Me.

C^f. LX^ff,

TVfTi quxexacerbitate humoram prouenir,talira-rione fuccumrunln primis purgandum cil corpus tuflientis. Cucumercmiraq; fyluaticû vel radices dus cum nitro Alexandrine conteres, adiundoq; vino ve-tereper os dabis ad cornu. Quae potio cum laxaueritvc ^yncitit- trem,poftdicm tertiumlquillx validioris“ 9. quatuor conrundes,amp;optimiJaferis quantum fabæ patiturma gnitudo cômifees, viniq; odorari lextarium, amp;nbsp;olei veteris libram addis,amp; cum diligenter omnia cribraueris, ^Ms.nonha- ^“^“o per os defundes ad cornu. ^Item aha.Iftis quo-^f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que fulEmentisnon minus quamporiomb. adiuuabis:

Sandarici vncias nj. alphalti vncras iq.allïf amp;nbsp;ceparü vn cias itj. quæcû parirer rriucris, in tres partes æqualitcr diuides,amp; per triduum cooperto ori vel capiti lubiedis carbonibus fufFumiges, ut odor imprcatnares.cuius ra më oculos priu.sligabis,nemedicamcnri accrbitarel^-dantur.Herbæquoque marrubij fafciculum quam magnum voluerisdefcres, amp;cum ouoamp;vinofuccidoad-xni/ccs,addita adipeccruina,velfi dcfucrit,vcrbcna-ceam cumcera refoluis,amp; cü tepida ad cornu digcris. Grauinimæfiibuenittulîî fi pillulascyprcßi decoquas, amp;nbsp;purges diligëtcr,addira axügia,amp; anagallico,amp;foli;s teneriorrbus hcrbæparictariæ,confundasin pila,amp;pa-ftillosad nucismagnirudjem facias^quos quoridienn-‘ pares cum meUe amp;nbsp;oleo amp;nbsp;vino padb, ouis inrindos dei/cies. Si placet pro pillulis eriam folia cyprcfll con-tufa milcere cum omnibus fuprafcripris.potcris picis hquidæ faccre potionem, amp;nbsp;dare per cornu. Ad omnes tufles tal cm dcdcreplerique porion em; dragann,myr-rhæ, /picænardi ana ynciam vnam, detnuere Colerter^ i^c cum déchus lextanjpaiTi per tnduuin dilfudere.J

-ocr page 171-

rEGETtl LIEER m. 46?

^ Ad ^^^f^/mß^:cam,velß^/^ir^um. Cap. EXTIIL ^potiogt; AD artcriam cxarperatam,amp;ad fpafmü:hyffopi'’li- b hii^àCcmii

'?ramjoenigra,ci felïbr«ï,feminis Iini,tracanti,ana» gallici, ruta: viridis fingulasfelibras,falis heminam di-midiam conrcres,amp;vfqj adtertiam decoques cum paf fo,tufllcnti per triduü, vulfo per nouem dies dabis.Alq pctrofelini macedonici vnciam j. fenais,dauci vnciam vnam,myrrhæ, fpicx nardi, cofti,tracanti, fmgulasvn-cias,prius in mulfa tepida diffufas,acori,piperis/facca- ^croci^cußie. ri ana vnciam vnam, guttae armeniacx vncias duas,caf-fiæ vnciam vnam, parircr deterunt, paftillos ex mulfa faciunt,pöft cumpaflbdenciunt tedianti- Ad tuffim veterem, amp;nbsp;ad fufpirium .vel anhclitum, amp;nbsp;ad fynan-chen. Si mox dederis ftoracis rubcæ vncias iq.myrrhæ trogloditis vncias duas, opopanacis vncias duas. irifil-lyricae vncias duas, galbani vncias duas,refinx terben-tinx vncüi.herbæ fimponiacae vnciam j. pariter cÖmigt; fees amp;nbsp;detcris.partillos facies cum mellc.Prxtcrca axun gis ** libram (emis.caricas quindccimfpineam combu a^^^^^ ftam,amp; in puluerê rcdadam.liquaminisoptimihemi- ^raucam. na.mellis ^ libram cumcauliculis excodis.ofFas faciunt ^hbramfemit. Sc cum palfo digerunr.ê Aliquari hederx folia,item po gM.t.nouU; puli albi folia xquo pondéré deterunt, amp;nbsp;cum vino al- bet bo per nares defundunt. Alij, ruts folia cum melle dc^ terunt,amp; cü vino oprimo per narcs defundunt.Alia.Cu cumcris fyluatici folia foeno mifcent, radicemq; ipfms contundant,amp; cum lini femine amp;nbsp;hordeo cömixta of* ferunt. Experimentoprobarum eft tnfsimfufpiriumq; fanarc.Alia.Sulphur viuum amp;rofmarinum cum mcllc amp;nbsp;vino veteri per finiftram narem digeris.Aliquanti pa nacis radicem detritam cum vini optimi hemina, amp;nbsp;tri bus cyathis olei, per cauernas naris finiftrx infun« dunt.Preterearofmarinilcrup inj mvrrhçfcrupulosij.

-ocr page 172-

164 ^RTIS F S TE R l N J R / AE cum vini veteris fextario,olci hcmina,per nares triduo» dcfundunt,ita vt in die detur heminaiÄncti acetabulö,, irifillyricxacetabiilumjrutxrcrupLilum j.olei hemina dimidiam per os digcrüt.Sufpirium quoq; ac tuffirn rc-leuaqfi radicis mori 9 j. hcrbx heliotropq vncias iq.di-ligcntcr conteras,Ôccû hemina vinicandidiper os de-fundas. Recens quoq: tuffis experimeto enrationisfe-datur.Lentis fextariumfemis emolis,farinamqj mollif Hmam facies,ex qua fingulas heminas cum fmgulis he minis aquæ per os per triduum digérés. Vetus autem tuflîs aboleri creditur, fi cyathos tres ex fucco porri cü hemina olei pluribus diebus per fauces defundis. Tuf-fientes ac vulfi hac potione curStur:panacis radicis vncias q.fulphurisviui vnciam j. thurismafculi vncias ij. myrrhe trigloditis vneiäj, cömixtain pulucrërédiges, ex quo duo cochleariacü duobus ouis,addira vini vete ris hemina,diebus quinqj vel feptë per osdabis-Exper-tö dicitur,vlmi cinerë lëtiflimü,id eft,fauilla aqua tepe tl permifcere,amp; olei boni æquain menfurâ addere,iun Ûisqi trib.ouis, diebus quot volucris dare per fauces.],

^Toth.

* vomitum.

*vnum’

*dduci,cdßilt;e: fiüulxMd.

^ Ad^'vam/caw c^fußfn. Caf. LX f X.

VAlidiflima cÖtra tuffirn amp;nbsp;vomicas compofitio eft: fucci marrubij expreffi ' hemina,caricas ficcas xxv. mellisatdci velcymini fextarium ‘’ferais,inollanoua ad raediura dccoques,póft myrrh«.* trogloditis vncias q. daucivnciaj, caffiæ fiftulæ vnciam ferais, cinaraomi feraiunc. thuris raafculi vncia, ariftológi« vnciasd.o' popanacis vnciam,irifiUyricævnciamferais, radicis pa-nacis vnciam, yniuerfa conterito arque cribrato, amp;fu-pra medicamento inquoraelamp;ficus'coxeris raittiro, amp;nbsp;ftudiofe agitans feruere facito paulatimcarboni-buslentis,pbftin pixidem plumbcam vcHigneara con dito,ex qua bina cochlcariacum hemina vini per os quotidic:

-ocr page 173-

rEGEm irSER 771. iS^

quotidie digères. Vulfis vel tuffientibus prodeft fingu-los fextarios lentis,fœni^ræci.amp;lini feminis^frigere fe- ^terere paratim amp;nbsp;puluerem facere,amp;de fingulis fpeciebus fin gula cochlcaria cum fücco’’anagallici, amp;nbsp;fucco planta- Symphiti ginis quantum volueris addito vino per os dare..

Diner fi pafionet 'vuljoruw c^ fußientinfn. Ca/gt;. LXX.

VT diucrfaccaufaefuntjita amp;nbsp;difficiles curæ.Quapro pterftudiofequx experimentis noftris vclaUorü probatacognouimusintimamus.Ad'^vnumitaq; « vnafM^MoJ^ animal tails potioprxparatur.-fabafrixæfextarium fine falc cum aqua decoquisquemadmoduhominibus confucuit apponi. prætcreafœnigræci fextarium fepa-ratim mittisin cacabum,amp;cum fernerecœperit pri-mam aqua fundes,poftaddis aquxfextar. v. caricas xx. liquiritix vnc.q.tantum ferueatdonec iitj.fextarxj rema néant, tune fabam iftam codam, amp;nbsp;fœnigræcnm,cum caricis vel liquid tia in mortario diligenter dcteris, ad-dis infuper butyri,fepi hircini ana vnc.ij,ad calorcm dili genter refolutas. quæ cum omnia mifeueris, additoiure [eefii^i)] in quo fœnigræci decoxcris tepefada per cor nu plus quàm fingulas heminas diebus fingulis fauci-bus digeris:'’quód fi fpiffioremviderispotionê,tantum ^^*i-»onhi^ paffi addis vt poffit per cornu exire. Barbarorü vfus ad- ^^^ inuenit falutarc remedium.Radicem herbx,cui nomen eftcnula,quam campanamplxnq; appellant,colliges, invmbra ficcabis,poftea deteres, in puluerem rédigés, ex quo terna maiora cochlfcariain fmgulos fextarios vi ni veteris pridieinfundis, amp;cum bene agitaueris clau-dcs,ne odor herbæ falutaris exhaler, per os triduo, vel quot volueris diebus digeres. Item alia. Lentis alcxan-drinæ,fœnigræci,linifeminisheminas fingulas deco-Qpisjaddisqj ei traganti vnciam ferais, pridie in tepida.

; 3

-ocr page 174-

lt;60

ARTTS rRTERr^,4RtAE infundis, amp;nbsp;anagallici vncias iq. düigêtiiïimè rcfolutasj quæ cum omnia in inortariotnuens,incacabo nouo cum tribus aqux fextarijs decoquis, cxinde tertiam par tem cumfextario pafli tcpidü per osdabis triduo, continuo fanarc creditur vulfos .Siiumentum exvulncri-bus faucium tuflis vrgebit,iris illyricjc vnciam j. piperis nigri femiuncia,fuccari 9.j. myrrhæ trogloditis femiun ciam,thuris pollinisfcmiunciam ,traganti prius infuü amp;nbsp;triti vnciam j.oua quinqj cum pafli fextario commi-fces, amp;nbsp;triduo per fauces digeris ad cornu. Póft mel,bu-tyram,axungiam,falemamp;piculam co mm Kees, oft as facics,amp; in paflo intindas digères. Si ab internis tuflic-rit,fucci ptifanx heminam, defruti cyathum mifces ,amp; per triduura dabis.Si grauius tufllerit animaI,fabçfrigt;iÇ amp;nbsp;codx fextarium.feui hircini vncias iij allij capita tria pariter decoquis,amp; in mortario dctcris,amp; cum paflo da bis.Curat autem vulfos amp;nbsp;rupros, fœnigræci fextariuin j.cum xx.caricis.fafcieulo apij, amp;nbsp;fafciculo rutæ in aqua ad medium decoquis,ita vt poftmodum traganti refo-luti vncias tres, amp;nbsp;anagallici contufi vncias iij. allij tres addantur,amp; omnia conterantur.ofïiilisq; adnucismi-gmtudinem fadis,ternæ,quin3e,feptcnæ pertriduum digcruntur.]

DeScabie. Ca^. LXXR

SCabics iumentis deformem paflïoncm,amp;interduni pcriculum gencrat. Contagiofa nanq; eft, amp;nbsp;tranfit inplures. Cuinafcenti medicamentis non oportet oc-currerc,ne praclufa cutein vifceribus refidensconuer-’caw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatur in morbum.Scd'‘uterupcrit foras, primo purgatio

^fict^f^puluis ventris adhibetur,*’fi pulucrem ex radice cucumcrisfid uatici cum vino faucibus animalis infundis, vel certefi radice cöcifam copiofe cü hoidco fubminiftras. Quod ~ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum

-ocr page 175-

FE GE nr LISE R in. 167

cum ex rationcprocefferit.interpofico triduo,aliquan-tulum fanguinis,fi caput amp;nbsp;collû fcabies infeftat, de ccr uicc detrahes-Si veto fcapuli vcl armi aut peftus in can faeft,debrachiolisfanguisemittitur? Cum fpinam,vcl ^Et^ôli lumbos,aut coxas pabulis æftuans contagio peruafcrit, de femorû venis fanguis emittitur. Afphaltü, fulphur Viuum, picem liquidamin butyrum æqut's ponderibus pariter detcris,amp; in foie diiitiffimè cöfricans totum iu-luenticorpusperungis.Ezzfwiacetiacrisfextarium.pi-culx vncias üij.cedrinæ vnc.iiij.pariter dccoquis,fcabio fum animal ex lotio humano amp;nbsp;calida permixta diligcn tiflimè pcrfricacurus ƒ tune pcnicillo in fufte ligaro me- ’’ M ». non b*«^ dicamentum inducts in fole,afphaltum amp;nbsp;fulfur æqua- ^^* liter coteris addita adipc porcina, amp;nbsp;olei veteris tantun dem, qux cum dccoxeris, perunges in fole. Adipis li-bram,fulphuris viui vncias q, bituminis vnciam j. olei felibram,picis liquida cyathos ij.omnia contcrls amp;dc* coquis, amp;nbsp;perungis ficut fupra fcriptum eft. Lotij veteris humani fecis 9. iii). ftercoris ouilli felibram, olei he-minam, fulphuris viui vncias iij. picis liquida cyathos iij.omniacontcre amp;nbsp;decoquc,amp; in fole calido animal femel in die perunge. Bituminis pondo duo, fulphuris viui felibrâ,ceraelibrâ,mannçthuris felibram cömifces in oleoinquoprius fafciculus arieufa dccodus eft,amp;

perungis in fole.Alia.fi minus habeat intégras vires,Ra . t . nas in aqua dccoquis,vndaq; earum colligis,amp; cQ polli ne lenticula,adipe amp;nbsp;oleo permifces, tepefado perun-gis.ltem alia.Cucumeris fyluatici radices lauas amp;nbsp;tun-dis,incacabo nouo cum oleo quantum fufficit deco-quis,amp; vteris. Sulphur quoq; cum vinodecodum fi-militer iuuar.Si vetuftate fcabies occalluit,prins abra-dendaferro vel teftis,ad viuum cft,infuper humano io-tio cum aqua manna vel falfa mixroconfticandum eft, poft fulphuris, bituminis ,picis liquidae ,axungix vete-

-ocr page 176-

'ï6Q x^fRTrS rSTERINARrA ris.fepi caprini,ceræ,aluminisfpilîi fingulas libras con-tundis,mifccs,amp; decoquis,amp; fic animal pcrungisin lo-Ic.Folia de rodedafnes cumoleo vetcre decoques, addi ta pice'liquida,amp; aceto, amp;nbsp;ccra,ccrtû eft deexperimen-to remedium Memineris tarnen in omnivndione,con trapilum iumentum in folc diutiftimè cöfricandum.]

Si animalfceno mala ledatur. Cap. LX X11.

*muciiutn

**iittr{tica

VIciatum aliquoties vel ‘modicum foenum ad firni-litudinem veneni animalibusnocet,quorum ifta funt figna ; Oculoshabcbüt vagosamp; femper micantes, ipfe gradus coru erit incertus. His de matrice auferen-dus eft fanguis,dcbrachiolis flebotomandi funt,amp; po-tionandi ita,Caricis in vinoodorato dccodis, rurfum detritis,abftinendiabhordcoamp;fœno,dandæetiâ*’ftu-, rcticiæpotiones.

Si hÿrdeû mala l^ilafur, Ca/gt;. XXXIIL

Slmili obferuatione curantur,quae nimio hordeo aut malolæduntur.Scd haccetiamin aqua frigidaaduer fustorrentem diutiftimè detinentur.Vtnq; remedium eft,pclliculam de ventre pulli ficcatara fumodc-^aUita^ V»- terere, ' addirisqj ofto fcrupulis piperis, amp;nbsp;quatuor co da vtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chlearibus mellis, amp;vncia polliniscx thure,cum fexta-

rio vini veteris tepefado per os dare.

^De fafeimto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JilFaßinttm. nbsp;nbsp;Cap. LXXmr.

animlt;ili

FAfcinatum animal trifte eft,grauatur inccftu,macc-fcit,amp; nifi fubuenerisincidetin mbrbum.Bituminis igituramp;fulphuris parumcumgranis lauri ex aquade-fundis per nares.Prætereacoriandrum vel fernenipfius cum fulphure amp;nbsp;teda carbonibus circumfercs, ex aqua ferucntianiraalcôfpcrgcSjfuffumigabis.Vniuerfis qua-drupe-

-ocr page 177-

rs G E T r r liber ni, i6amp; dmpedibus remedium præftat ifta fufumigatio, curat, atq; morbis refiftit.

Remedium contra omnes morbof. Cap. L X X r.

A-Duerfus vniuerfas infirmitates amp;nbsp;morbos equo-rum vclboum.vhiprimûcœperintîegrotarepo-tioifta fuccurritJR.adix’fcyllx,radices populi,quæ *rh4gt;nni,r4ii-grxcè appellatur rhamnos (nam eft fufeior amp;nbsp;nubellu* cnfiuiUa la) amp;nbsp;fales communes quantum fufficit mittes in aqua, ctmqj animalibus vfquead fanitatem dabis in potu.]

*’Quód fi defperatas valetudincs prxoccuparc volue- ^J^s.nonh4-ris,ne vnquamaccidant animalibus tuis,incipientcve- ^‘^ re hancillis præparabispotioncrH,amp;:per xiiij.dics conti, nuos dabis in potu.

Si animaUaniafur cum accipifpotiffnem. Cap. L X XET.

OStendendum autem eftpotioncsipfas oporterc euratione defundi. Siquidem frequenter cuenit, Vt dum animalia potionantur, tuiïiant, ‘ fudëtgrauiter '‘[aient Sc tremorem mofculorum omnium patiantui,‘’follien ‘^M.s non ha' tes,amp; fubmiflb capitc fe fuftinere vix poffunt. Quod ac- ^^^ cidit] fi quando per impcritia artis dantis,potio in arte-rias amp;nbsp;fpiritualcs partes pulmonis refilierit. vnde fit amp;nbsp;periculum praefens. Qua re obferuandum eft nc tuflien-ti iumento amp;pendenti adijcias potionë/edftarim eum foluas,paululumq; deambulet,amp;magis ei alia potionc fubuenias: aquç tepidç oleum rofatumeömifees amp;agi tas, Sc per os fæpius dabis.Pufea quoq; puleiata nares c-ius fouebis, Sc emendabitur culpa. Obferuandum quo-que eft.vt fubtrado hordeo, Sc negato potu digerit animal potiones.

Si animal mordeafur à iff/tenaiü h^ial/s.

Cap. LXXFll.

T^^ærunq; à nociuis animalibus,id eft,à coïubris,fcor Pns,fphalangijs,amp;muribus'cæcis animaliaferiun- 'clt;fffr»f^ y

-ocr page 178-

170 ^-^^TrSrETERlliARl'A

tür,amp;in periculura vcniiint.Cuius ifta flint fignar/aHi-' dium ciborum, pedes trahuntur, amp;nbsp;cum produennturr Ïbccumb-ûr adfingulos grcflus,pcrnares deduct fanies, grauedo nafeitur capitis, ita vt deijeiatur ad terram,ad nirgendii uclinccdendum deficiunt corporis vircs.Gc-lt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ncraliter curatioiftafuccurrit: Locus qui percuffus eft

ante omnia fumigandus eft fuccenfis teftis ouoru gaUi næ, quæ prins infundes in aceto,addito etia cornu cer-uino vel galbano Poft fomentumloca ipfaieanficabis, , ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fanguinë ex hisemitris; vel ccrtècandenti ferro corn

buris Joca venenata quæ peftis attigit. Obferuare autê debcs,ne aut fupra articulos aut neruofis in Jocisin qua cunqjpaftione vnquam cautcriumimppnas.Aduftis c-nim neruis vel articulis, perpétua débilitas confeque-' tur.Seddiligcntercôfidcra,vt aut fuperius autinfcrius pufillum quàm nerui autartieufi funt, cum ncceftiras fuerir,apponas cautcria. Animal autem quod venenata beftiola tetigerit expeditvt fudet, amp;calidis cooperfo-rijsinuolutfi déambuler, amp;nbsp;farina hordcaceam in cibo fumaradditis frondibusfraxincis amp;nbsp;viribus albis.In pla ga autem mei atticum vel cyminum in vino veteri mixtum calefadum oportet imponj.Nönulli fttrcusfuil-^mchinthium lum recens amp;nbsp;® mei articö curn vino mifcêt,amp; calcfadu quafi cataplaima inducunr,addcntes vrind humanam.

^buprcOctn

Si^bnßrejgt;fm af^iwa/ cemederitinfano, Caf, ERREZ ZE

EQuiis fibuftrepem comederitin foeno vel in pabu lojhæc ftgna ftarim fequuntur: Venter ci mflarurd cibisrefilit,amp;ftcrcora minutatim amp;nbsp;frequenter redditr qui ftarim fternendus eft, amp;nbsp;cogendus ad curfum. Póft ci vena tangenda cftdepalato lcuitcr,vf ianguinem ftium defluentem tran/glutiat,aftiduc déambuler, tritt um cum paftb infufum amp;nbsp;porros adferes ad cibandir Vinum,

1

-ocr page 179-

PE G E rrr etser t/t.


177

Vinurii autenitcpefadu cum vua pafla diligenter con tritum ad cornu dabis eidem in potu.

Si animal wpera pereuffertt. Ca/f, LEXTX.

Vlpcranmomordcritinnicntunijcx niorfu eius pus confucuit cxire.Nam fi prægnans crit,totiim rum-pitur cörpus.Admorfum tarnen vipcræ,velfphalangq, -aut mûris aranci,commune remedium eft, terrain for- ■ micarum cum vino mifcerc,amp; dare per fauces:Vel cer-tedeipfa terra frequentifllme^vuluamconfricare. Ad Ruinera ^quas caufas etiam terra talparû creditur poffc prodefle.

Quod fl in itincreaut in locis vbi defit copia fumento-rum neceft'itas ipfacontingir,pipcris grana xxx.cum fe-xtariovini veteris tepefafto faucibus digeres, amp;nbsp;herba iti’iymum tritam cum vino fi dederis, prodefle creditur. .Morfus vipers vcl cuiufeüq; fcrpcntisoftenditur,fi hu , mor putidus deplaga incipit currere.Prsfens remediu. ;cft, fi hedum vclgaUum vcl agnii in recenti occidcris, amp;calentcs pulmones eius cumlanguine,vel corde,vcl iecorevuincriappofueris, diligcntcrq5 conftrinxens vt 'omne virus cducat.daturus continuo potioncm.-acoti ponticifemiunciam tritacum vini veteris fextario,fal{s triti heminam pariter mifees ,amp;:tepcfalt;ftu faucibus di-• geris. Si perfeuerat tumor,vitem albam iylueftrem co--■pio(ecomburito,amp; excineribus eius lixiuium facito,amp; in potionem triduo ad vnumfextarium dato.Cinerem -quoqUpfumeum aceto in modum cataplafmatis vul-’ neri imponito Si nihil profecerit,caurerijs vrito,vftafb - lenniter curato.Farinam quoq; hordeaceam cum vino amp;fale,oleoq; decodam in cicatricem oportet impóni.

' {.'vf^^dum/anu^fit.'}

■■^ Siarenumcome^lerif. Cap. EXXX.

' TVmentum fi in pabulo aranefl comederit,hæc erunt ' J-figna ; Tot urn corpus turn :bit, fed'circa auriculas,5: ‘^■•' .....y 2

-ocr page 180-

17i nbsp;nbsp;^ RTI S rETERlN^RIAE

oculos,amp; nares inflatio cum indignationc maior appa* rct,cui hac ratione fubuenis: De palato fanguinem collas, cumq; cxceptum cum fextario aceti amp;nbsp;heminafaUs mifcebis,amp;circa plagam vcl locatumenna perunges, diligenrerq; operies vt fudet.hac ratione fanabitur.

‘pbd/dngiîK Sf^j^/jalaff^îf/^f/ercu^erif. C^p. LXXXE ^phalanstut: ^l^fphalangiusiumentum percuderit, his apparebit ^indici)s:Sf3t ci verctrum præ dolt)re,amp;videbis veUc mingcrc,cui ifta ratione fiibucnies: piperis vnciam jpiretri vnciam,vuæ fyluaticæ vnciam, tento, amp;nbsp;cum vi. no veteriper fauces dàtoi

De »lerju mw^ aranei. Ca^. L XX XIL

MVs areneus peftis venenata,amp; tam equis quàm bobus noxia,atqj ideo cum captus fuerit merfus necabitur in oleo., ibiqj in putredinem vertitur, ex quomedicamentocum animal mordeturplagalinf tur,amp;curatur animal . Velfiinucntus non fuerit,cymi-num tritum cum pice liquida axungiaqj mifeetur, ad fpilTitudinem malagmatis coquitur,impofitumq5 à pe riculo libérât amp;nbsp;fanar.Quod fi in fuppurationem fuerit plaga conuerfagt;lâmina fcrreacandentiaperienda eft,amp; quicquid vitiofum eft inurendüm,atq;ita piceliquida vel oleo curandüm. Ne autc mus araneus animal mor-deat, ipfum animal viuum de creta circundabitur, quai cum indurauerir,fufpcnditur in collum, amp;nbsp;non contin-getur àmorfu certillîmum eft.Aduerfus morfum com probaturi allium tritum cum nitro, amp;nbsp;fi nitrum defue-rit,cum falc amp;nbsp;cymino permifcere,atq; ex co pulue* reloca , quæmorfu contaûa funt, confricare. Qubd fi eruperint vulhera venenata,hordeum combuftum in puluerem rédigés,amp; diluto aceto vulneri infper-gis,amp; hac ratione iola curabis, datums potioncm, pol-lincmi

-ocr page 181-

rSGETir Lr B s il f If. 175 linem tritici, hordcum, cednam, amp;nbsp;vini fextari urn per fauces digères. Quod fi prægnans mus araneus fuerit qui pereufferit, his agnofcitur fignis : Puftulæ per torn corpus exeunt, fed fimili, vt fupraferiptum eft, rationc curabitur.

jfal iff um/cor/gt;itgt;ttû.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. LX XX f fl.

SCorpius fi iumentum pereufferit, his agnofeitur fî^ gnis : Genua contrahuntur, claudicat,non mandu-cat,de naribus fluent pituuævirides,vt accumbitvix re furget. Similirationc curatur ficut ferpentis aeviperæ morfus:ftercus tarnen afininum vclocius in plagani oportet im pont

De morjufiiaû rahiâi. nbsp;nbsp;nbsp;Cafn LXXXIIir.

CAnis rabiofi morfus amp;iumcntis,amp; hominibus exi

tium inferre confucuit,vfq; eovt ipfi quicontadi fuerint^hydrophobos fàcïat,amp;côuertat in rabiemiqui * hydrophobia hac rationc curatur. Locus qui morfus eff, ferreis, vel ^^^' quo'd vtilius eft, cuprinis cauterqs vriro, in loco tene-brofo eum conftituito. Sic etiam eum adligabis in te-nebris‘’ne quicquam vidcat. Quodfi canemipfum oc- ^erpe ipfunt .ciderc poterisjccurcius decodumdabis ad manduca- P’^“* ^^ *“1**^ «dum,vcrdétritum faucibusdigercs.Foeni quoq; flores ’’®®*‘lt;*«f* ’comburcs,amp;cumaxungiavcterideteres,amp; admorfum apponcs, falütareremedm eft- Sedfpccialiter prodeft, Ti radieem cynorhodon,idcft,hcrbæ quæappcllaturro facaninaeffoderis,amp; lotampriusatqjcontufam diligo ter,fine homini fine animali, quod rabiofus canismo-morderir,in plaga appofueris, contritamq; cum vino veteri propinaucris quotidie ad bibendum. Hac enim fola ratione nec hydrophobus fiet, amp;imminens crime cuadet.Canis rabidi motfibus fubuenit,fî très letup, ni triiudaici,bitumiuis fcrupulum unum tritûcum he-

-ocr page 182-

ir4 ^RTl s f^É rt R fN A RÏ JE

raina vini veteris repentis triduo per os digcras.Samfii ci quoq; grana vel fuccu de folqs aut de cortice expri-* tuinen- ines,amp; cum vino veteri dabis in potu.Sed^ tune efficax efthæc potio,fi de co famfuco dedcris,quæ non inter-ra,fed in alia arbore fuerit innata.

Si fièrent g^/H/iæ attitnal cowecierif. Cap. L XXX T,

SIfimum gallinarum animal in hordeo comederit, vclfœno fumpferit, quafi à venenatis bellijs pereuf-fum cruciatur continuo, internorum dolor amp;infiatio Obi if i fiibfcquitur,adfîmilitudincm'’quoqjftrophiamp; volu* Guoauc tatio ac tudis afperrima Aduerfus quam neceflitatera, ’ nbsp;nbsp;nbsp;' apq feminis deterisvncias ij.amp;cum vini veteris fexta-riogt; amp;nbsp;heminameUis temperas,amp;c per os defundis,amp; ta diu deambuiare compellcs, donee potioventrena mo-ueat. Quod fi nimius dolor etiam obroboratio fuerit ® Ubri femis, fubfecuta,baccarum lauri “^ libram,nitri felibram,aceti ititrivneMm fextarios duos,oleifextarium,diligêter trita permifees, wm., amp;adfocûcalefacies,amp;inlococalidoper triduum vm .ges j amp;nbsp;contra pilum diligenter fricabis, ccrtifllmu da-turus ex fudore remedium. Aduerfus huiufmodi cafum r ' phyfîcum remedium expérimenta docucrunt:Pullum ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi occideris vel gallinam, vetremq; eius crudum amp;ad/ '’ hue calentem eum ftercorefuo equovel muloinuolu tum meUe digerere per faucesgt;optimum creditur.Tres pillulasgipfi cum vino veteri deterere, amp;tepidum per , os date, eade optime fanare firmatur. Lixiuium quoq; -dearbore vlmi,vel cuiufeunq: generislignicinerem, '^cribr^tmi. .dummodo bene '’cretum,cum olcomifccrc, ac liquid dum amp;nbsp;tepidum defundere per fauces, phyfîcum amp;nbsp;fa-lutarelaüdatur. i. _

; - i.FLNlS LIBRC TE R T ! L

- ..lt;VEGE:

-ocr page 183-

VEGETII RENA

TI ARTIS VETERINARIAE

Liber guarfM.

DE NVMERO ET POSITIONE oflium. Cap. h

Vrnentum igitur habet in capite oßa duo,à fronte ufqs ad nares alia duo,ma xillaria inferiora duo, dentes quadra-ginra,id eft,molares xxiuj. caninos iiij. rapaces xq. Inccruice autëfunt fpon-______ddi^ vq.fpatulæ renum funt oûOjàre^ ^fex, fh^tulic nibus vtq, ad anum feptcm,mufcarium habet comiflu ^ rènumfuni ras duodecim. In armis prioribusfunt'’ ragulæduæ.Ab odo.A'renib. armis vfq$ ad btachiola duo. A' brachiohs vfquc ad ge- AidimiHü fix nua duo ln genibus paraftaticæduæ :àtibia vfq;adar- mufiuloshlt;i~ ticulos duo, bafes quæ appcllantur numéro duæ,'^ ufq; beticommißu-ad pumices vngulæ offa minutafcdccim,in pérore'’v- [^wè^ num. Coftæ tamenjninterioribustrigintafcx.Item'à ^ '^^è‘f^lt;‘-pofteriorlbus à^ cumulari vfquc admohriaduo,àmo J‘^*^^’^^ Îaribus vfquc ad vertebras duo, coftales duo. Ab acro- ,.^ colcfio vfquc ad gambam duo, à gamba vfqj ad cirros fcoiumtUdri tibiales duo, ununta vfqueadvngulas fcdccim,Et (une offa omnia centum feptuaginta.

We numéro amp;nbsp;ßuahta/e fnembrorum. nbsp;nbsp;Cap. IL ^Genunfum

NVnemenfuras numcrumquemembrorumopor tet exponi.Iri palato gradusfunt xij.longitudo lin gua: habet pedem femis, labrum fupenus habet vneias fcx,inferiusvnciasquinquc,maxillæfingulxvnciasdc-nas,a'’cirröfrontis ad nates habet pedem,auriculæ fin '‘M.î.nonfc4lt; gulæ continent vntiasfenas. in oculis aurem fingulis beu

-ocr page 184-

I7lt;^ i^RTIS r E T S R ! NJ R r^E

^mufcu!um. vnciicquaternæ,] àcirro vbi definit ceruix vfq; ad’mcr *’ fKhtuf arte- curium eóntinentur ’’calculi odo.Spina continetfub-ri£duie. ter fpatulas triginta duas à commiffurasrenum(quod ‘^mufatlum. cumularc dicitur) vfque adimum’^mufearium com-^Ragiol£ Ion mifluracfuntxtj. ‘’Sagulæ longicia vncias ‘xq. ab armis gtiudo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfqj ad brachiolum,vncias vj. à bracbiolis vfque ad gc-^M.{.nonhi- nua Jongitudo continet pedem. Abarticulis vfquead ^**' nbsp;nbsp;nbsp;. vngulas vncias J iiq. In longitudinem vel prolixitatcm geometrid, pçJ^j p^^, p^æç f cumetria cqui conuenit ftaturæ hone^ ^Cdteruenim da: acmediae,«Cæterùm nondubitatur m buheismi* non dubitatut^j^Qj.^ ifta.amp; in primaeformae cquis elfe maiora.

alicui ejfe mi~

^ancarum. nbsp;nbsp;XT Eruorum quoque numerus, qualitas, ac menfu-

'A'amiceuf' £ \j ra pandendaeft. A'medtjs naribus per caput,ccr-'^^^^^’^^mediam fpinam/vfque adimum'’mufearium ^ d ß'” d ‘^'^^^^^‘^’^ filum duplex, quod continet pedes duodc-quo ej pe et ^^^. »Paoncrui in ceruice palmarq continent pedes quatuor. ] Ab armis vfque ad ’' gcniculum nerui duo: à gcniculo vfque ad bafim nerui quatuor. In prioribus , funt nerui decern, in pofterioribus decern. A' renibus vfque ad teftes nerui quatuor. fiuiyt in fe omnes nerui trigintaquatuor.

' in narib. du£. D.e üfUftrerf^Q qtMÜMevg/farum Caf, fni.

dut. ”fubcrurii.

COnfequentervenarum quoque indicatiduscftnii mcrus, In palato venae funt duae itemforaks dud.} fuboculares duæ,'in pedore duae,”debrachiolis du», de quot;fubcirris quatuor, quot;de talis duae, p de coronis qua-'^mfemoribui tuor, ‘’de feminibus quatuor,dc fœmorib.verô duac,dc iu£. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiibgam bis duae, de [/» er^aw ] mufeario vna, ' er funt »m- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* venx matricis in ccruicibus duae fitint f*ftxxxij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pariter venae xxix.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De

-ocr page 185-

TE G E rrr liber r/rr.


i77


Deiftdic^s^^^ttfiifeei^uoruf». Ca^. 7'. ^flaM-AEtatemiumentorQ exdentibusalijsq; fignisopor-

tetagnofei, ‘’ ne vclamcntis imperitiæ fübeamus^vtlemmtM incóraodum,vel curantes ægrotantis ignorent us zta^ per imçcritii. tem. Quia ficuthominibus,iraamp;equis aliud conuemt cum 'iumenra funtferuida,aliud cum fen eel Lite iä ^fri'^viuidix^fer. gida. Manifeftumeft autem notas corporis cum state ti^entes junt. mutari.Pulliscnim bimis amp;fexmenfium medtj dentes fr‘amp;“^^ fuperiores cadunt, quos ladantes vocant.Cum autem quartum annum agere coep.crint,dccidentibus his qui canini appellantur,alios fupponent.Deindeinrrafextü annum molares cadunt.Sexto anno quos primo muta-uit ex xquar.Septimo omnes explenturæqualiter,amp; ex eo cauatos habere incipiunt dentes / nee poften quot 'poft« veri annorumfintfeireadfidemnulluspot,eft,nififignisa-ltjs,quxvfuscdocuit.Decimonanq;anno temporaca-uari incipiüt,amp; fnpcreilianonnnnquacancfeere. DuO'' decimo anno nigredo in medietate dentium apparet. Plcriq; adferunt,domitis amp;freno afluetisanimalibus rugas,quacin labris funt fuperioribirs computandas,ita vt ab angulo vbi eoeperit morfus incipientcs,vfque ad extremum labrumpcrucniamus,quia annorum numc rum rugarum [»»zwer«r] oftendit.Poftremö rugarum multïtudinc,triftitia frontis, deieftione ceruicis, pign-cia totius corporis, ftupor ocülorum,palpcbrarumquc Qaluiciefencftus ipfa fe prodit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c^nide.

^ De ß^Nfs quib^cag^ojcdtirp^ir/a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. rR soepermutï^

IN permutandis equis veldiftrahendis,maxima frau- ^^^^J^^“*^^ dem patrisfoletafferre mendacium. Volentes cnim

cariusvendcrCjgencrofiiïimosfingunt.Qusrescom-pulitnos,qui per [aee^i^»em] tam diuerfas amp;longin-quasperegrinationes [adiuimu^} equorum genera vni-uerfa ‘' cognofcimus,amp; in noftris ftabulis fspe nutriui-1cognowmiK.

Z

-ocr page 186-

17* KURTIS F E T ER I N'A R TAE

mus gt;vnîufcuiufq5 nationis cxplicare fignavclmcnta* * equestribm. Nam vt viliora minifteriataccamus/cqueftiibus ufî-j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus vclmaximèneceffanos confiât, pra'lijscirccis,vel VoJfiorum. ^j bellum ’’ Hunnufcorü longe primo docetur vtilitas patientiæ,laboris ,frigoris ,famis. Toringos deinde amp;nbsp;' B«r2«nlt;i(or. cgm-g^fj^ip^çg inim-jæ tolerantes. Tertio locoFrigP fcos,non minus vclocitate quàm côtinuatione curfus *Zelemcros. inuiclos.Poftea Epirotas,‘’Samaricos,acDalmatas,licet contumaces ad frena ac viles, arm is [.tarne» hai/ZesJù»t-eraribf/s cap.} ac bellis afleuerantcruribus. Capadocu] gloriofa nobilitas, Hifpanorü par vel proxima in circo crcditurpalma.Ncc inferiores propè Sicilia exhiber cic co,quamuis Aphrica hifpani fanguinis velocifTimos ‘ddvfu!}!fella praftareconfucuit ad'vfumfellæ.Perfis prouinensom 9erfM prou. nibus præftatequos,patrimoniorum cenfibus æflima-om. ineUores. tos,tam ad vehendum molles amp;nbsp;piosinceffibus,nobili-

^^^flt;^f rate pretiofos fcquütur Armcni arq: Saphareni]in qua cenj.aj im. ta- necEpirotas Siculosmdefpexeris, fi mores ae pulchri-dummolles ét ’^‘^^ “® deferat. *Hutrufeis grande amp;nbsp;aduncum caput,, incefïu ipfiM estantes oculi,anguftœ nares,latæ maxillae,robufta,cer-twbil.prat.cS nixamp;rigida,iubæ vira genua pendentes,maiores coftac, fequüturhrm. incurua fpina,caudatfyluofa,validifrimçtibiç,paruç ba atiji Suffame- fes,plcnç ac diffufæ vngule,ilia cauata,totumq5 corpus ni- angulofum, nulla in clunibus aruina, nulli in mufeulis ^Burufeis. thori,in longitudine magis quàm in altitudinc ftatura, '^0gt;mofd,vaU- propenfior venter cxhauftusgt;ofla grandia, macics gra» dtfcoxa,ttbia jg g^ quibus pulchritudinë prçftetipfadeformitas,ani-parua, bajes j^^jus nioderatus amp;nbsp;prudcns,amp; vulncrö paticns.'’Perfis

amp; ftatura,amp; pofitionc à cæteris equorü generibus non ^fola ambula P'‘itimü differt,' fedfolius ambulaturaçquadam gratia fjg^p , difcernunturàcætcris,,gradus eftminutus amp;creber,amp; ^hls feut pro qui fedentë deledet amp;nbsp;erigat,ncc arredoceatur,fcd na-batueü,'mbre tut« veluti iure præftetur. ^ Inter eolatorios enim, amp;nbsp;vi,ff:c.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cos quos totonarios vulgus- appellat,ambulatura corü

media.

-ocr page 187-

' rEGEm Lis ER nrr. 179 -media cfl:,amp; cum ncutri fint fimilcs,habere ah'quidcre ’ duntur ab vcrifq; commune ficut probatum eft. In bre ui amplius gratiae, in prolixo innere * fæuior patientia, i^^^^^j., animus fuperbus, amp;nbsp;nifi labore fubiugatus, alfiduc ad-uerfum equitem contumax mens,^ turnens,prudens, T^t^men, amp;quodmirum eft,intancoferuore cautiflimè decoris eft^obferuantior,in] curuatainarcumceruix,vt Lw«? ^M.5.nonhii-tum] rccumbcrc vidcatur in peólorc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bet.

Defemporibiuvif^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, F ZE

AEtas longæuaPerfis,Hunnicis, Epirotis,ac Siculis: breuiorHifpanisacNumidis.Frequens opinio eft Barbaricis nulla adhibenda medicamina,quod vfquc adeo naturæ beneficio aegroti conualefcant, ut eis noci tura fit cura. Scdfalfa crat ifta perfuafio. Nam quanto fortiora membra funt,tanto diutius viuunt.fi ex ‘’ aere ‘’ex arte rie venientibus medela nÓ défit. Spadonibus tarnen inter mens. authores ‘ conftitit,fanguincm de matrice nuriquam, ^conli4tgt; nifi forte ex nimia amp;nbsp;extrema neceflitate, toilcndum: propterea quódcaloris maximam partem eu teftibus -amiferunt. De palato tarnen fi non impediat negligent tia,omnib.propèmenfibustam fpadonibus,quàm tc-fticulatls,minuendus eftfanguis. * Admiflartj vero fi co ^EmifJanj. hibeanturà venere, « vbi dematneati fuerint, cacari ^nißde mitri fæpedicûtur: quamuis eo anno quo admiflum facifit, ce fuerint mi-non fit eis vena laxanda, ne generation! intentum cor- ’^‘*^^-pus *' cura gemina: nceefiltatis exhauriat.] Studiofis e-quorum, quæ cura ftabuli, qui alimentorumcultus, ^exmntttione quæ obfcruationis follicitudo præftanda fit,primus ac defciat. fecundus indicat liber. Nunc dccurfis omnibus his, quæ huius artis dódrina polTidet, ad compofitiones neceflariarum potionum medicamentorumq; defcen

dimus/in quitus amp;nbsp;cxplorata congeflimus,amp; eaquæ M.s.nonhi-nontam ad ytilitatem curandi, quàm ob caritatem e- ba.

-ocr page 188-

180 KURTIS rETERlNARlAE

mendi Mulomcdicorum cupiditas inflaucrat,fubraolt;ï uimus. Conftat nanque non ta multisncqucprctiofis fpeeiebus, fed paucis, amp;nbsp;adraufam de qua agitur ac-cÖmodis pofle fanari,]i Ptimum igitur vt pinguia fint ^(urpbM. iumentatam in’curnlibusquamin^feiranbus decet: **iahibM. deinde vt fana permaneant, poft vt’xgrota curentur, confedioncs ( vt didum eft ) mcdicaminum profère-mus dedas ex authoribus multis, de expenmentis magt; nifiîftiflîmis approbatas,.

Potio iChiroKuladrefidenJaaffimalta: Cap. mil.' TRaditur Cturon ad reficienda iumeata vel curan-da^hanc œdidiffe poriene, qua internos extergeat morbos,qua tufiira réprimât, vulfos actuflicoscuret: '‘fcxtdrio$i Ptifanxdexrarium ,lini feminis heminam,croci vncia ditos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unam, inteftinü porcinum recens, quod longanonem

vocant,prius diligenter lotum, velacronem: quæ fiin præfentia forrè non fuppctunt,liedinum caput cum pc dibus amp;nbsp;inteftinis ac vcntrc,amp; diligëter quafi ad homi-num vfus curatum,in cacabummittis,addesfupcriori-bus hyftopi fafces duos, cochlcas germanaspurgatas quiudecnn.bulbos quindccim.ficus duplicesviginti,ru-

• ta; fafciculum vnum,baccarum lauri fextarium vnum tritum, dadylos viginti,alln purgati capita tria,fepi ca-prini vncias fcx,pulegi j ficci fafciculum. Quç omnia tri ta décoquis in aqua eiftemina vel coelefti,donee lique-fadacarne defluantofra:fed aquam fxpius adficies,nc ^tüw».. medicamentum vfturaconftringat/Sedcum fpi(rum-‘ vidcris , eolabis, abiedisque excrementis amp;nbsp;oftibus, tracanti vncias trespridiecalida infufas vt inturgefcat amp;nbsp;folui poflit, adijcics, pafti ■ fextarios tres, oua cru-d^^*^^ » ®^*^i vofatq ouaplenafex,b‘utyri refoluti vncias tres,'anagallïei;vneiastres,arailivnciastres,puluc-’fgt;«Si»wp6(f.ï-ris'quadLigarij vncias tres/.loinenti faba, id eft farina fextarium:-

-ocr page 189-

rEGErri liber ////. nbsp;nbsp;nbsp;181

fextarium : hæc omnia ita temperabis, vt per cornu de-fluant amp;fextarios fingulosiciunis animalibus per triduüm dabis.Et fi volucris feptem diebus intcrpofitis re petis,amp; das à capite potioncm.Iumenta à morbis vindi dicat amp;nbsp;cuftodit: Gentianæ,ariftologi3erotundae,myr-rh« trogloditis, rafuræ eboris,amp; baccarum lauri æquis ponderibus-puluis immixtus,ex quo grande cochleare plenum fumis.Addes hyflbpitriti fempulos quatuor, mellisvel pafli vncias tres,vini fextarium,’gifni rcibluti’pc pa^iUof paftillum vnum,] poft-curfum fine poftlaborcm condi pfnf^os què-ti bene’’piperati heminam adijcies,æftate' roris vel ab- ^^quot;gt;*lt;^‘ j-^ fynthij tantundcm,amp;per os dabis ad cornu.Si æftu ani g^'^mw» mal farigatur, pufcacum pulcgio trito mifces, naresq; amp;faciemconfouebis,ouaquoqïtritacum heminavi- ^ ‘'^^t*^^ ni veteris optimi faucibus infundis,vt per oui refrigeriû vini virtus acrcfcat.Maciem languoremqj depellit,fi fe-miunciam fulphuris cum myrrhæ fcrupulis iitj.in pul-uerem refolutis ouum crudum amp;nbsp;vini veteris fextarius addatur,frequcnterq; per fauces detur . Diapenton‘’eft ^tj^uoi (vt fupra rctulimus) necclTariû plunbus caufis ac morbis,amp; femper diligcnti confedione fcruandüm:Gentia na:,ariftologiac rotundae,myrrhæ,rafuræ cboris,amp; bacca rum lauri,de recentibus fpeciebus invnu redadis minu tiffimus puluis-,cx hoc febrientibus plcnumcochlcarc cum tribus vncijs mellis,amp; aquçtepid« fextario,in qua radices iunci, amp;nbsp;apium fufficiens decodum fucrit, per os dabis, ita vt triduo fimiliter cura procedat.Idcm pul uis fi vitra cochlearium cum fextario vim'veteris;amp; olei viridis hemina detur, animal à quibuslibet vcnenis.vel * ferpentumjaut* beftiolarum morfibüsliberat-Cui fi pi- *««ftfßlt;r«w' peris atq; pulcgq, neenon etiam cymini pulueris aliud *

cochleare addidcris, amp;nbsp;cum vini veteris fexta*

rio dcdcris,omne frigus -expeUit.

-ocr page 190-

182

cXÄT/^ VE TEKIN Akî AE Aätußmamp;'uulJamp;f. Cap. IX.

•VfTim' quoq; infanabilem cura cum hemina paflî, amp;nbsp;tribus vncqs olei amp;nbsp;ouo crudo, fi per triduüm defundis faucibus, addito fabç polline, amp;nbsp;fœnogræco bitlis cochlearibus .Præterea valde tuflientibus pro-deft fabæ frixæ fextarius fine falc coftus,fepi caprini vnciæ ii).C^«(7r/ 'v»c’ilt;ei^.'] al lij purgati capita 3. décoda cum fucco ptifanæ,data per triduum. Quo medicamen to validius creditur: ficus ficcæ pondérai.foenigræci *fy.mphiti fextarium,tracanti vneiam, pridic in calidainfufa/ana-gallici vnciam,rutç viridis fafciculum,apij fafciculos tres pariter in aquadiutiflimè decoqucs,amp; faucibus per triduum defundes. Curare etiam vulfos creditur, fi ^Sex *’fcptemvnciascineris mundiftimi C^xi'/zz?«-] colligas, addasq; olei vncias tres, bulbos tri tos vij. anagallici vn* ciam,butyri vneiam, fepi caprini vnciam ,mellis vncias 3.plantaginis viridis tritæ vncias3.pafti heminam,ptifa-næ vcllini feminis heminam : quxita temperata vt per . cornu dcfluant,per triduum, vel ut neceftitascogit per plures dies,ieiunis fingulos fextarios dabis.Defperatam tuflim fæpe curauit potio vilis ac facilis : pulueris ex faba vncias fex, pulueris ex fœnigræco vncias fex, enulx tunfç pulueris vncias 6.pulueris anagallici tunfi vncias 3. butyri vncias 6. quæ omnia cum tribus boni vini fp-‘i^«® xtarijs additoqi pafti fextario ' vno femis, pariter agita* bis, amp;nbsp;vni equoieiuno ante lucem bina cornua per os rotionehiine dabis,donee omnem ebibat.‘’Potioncm. Curam quoqgt; non parura profuiffe expérimenta docuerunt,hac ratio ne compofitam: fabç frixç fextarium fine fale deco-ques,addesqj fepi hircini refoluti vncias 3.butyri vncias v. in mortario deteres vniucrfa.Praetcrea fœnigræci fextarium bene purgatum fernere facies,primamq; aqua inter initia feruores eiFundcs,addesqj aquç fextarios v-pinguiftimas caricas xx.amp; liquiritie vncias'x.pariter de-coquas

-ocr page 191-

KEGE nr LTBER rrrr. - nbsp;183

coques,donee aqua ad^tres fextarios redigatuRin mor ^^iMtuw tariodeteiis foenigrxcum,liquiritiäamp; caritas,mifcesq;

cum faba,fuperfundis etiam calidam in qua carieç cum cæteris coûç funt : cöparatisq; omnibus fi liquor fpiß fior fucrit,tantum pafll addis, vt per cornu facile poflit exire. diçbus plurimis ex eo per os fingulos fextarios tuflientibus dabis.

Ad eoj/os,verwes,vel /ineas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€lt;fp. X.

COflbs,vetmes, vel tineas,cçteraq; animalia ventris' extinguir,fi heminam cineris ex oliue ligno arido collcdi, cum hemina olei viridis per triduum dabis ad cornu. Alia quoq; confedio/’ fed aqnç fçpc mortife- ^qu^ einHem ram libérât paflîonem : pulueris fantonici, itemqj ab-lyntij pontici,necnonlupini crudi,amp; herbçcentaureç, amp;erui pollinis, amp;nbsp;feminis raphanibinas vncias mittis, t v addisq; cornu ceruini vnciam, \apijfeminis vne./'i fino pidis pontici paftillos tres,opopanacisfemiunciam,vi-ni tenetani velaiterius aufteri fextarios 2.olei viridis fe-xtarium,quç tepefada itaanimali dcfundis, vtper os cornu accipiat, in‘^cliuo conftitutum,quatenus fuccus ^dediui facilius ad intcriora perueniat.Poftero die idem animal conftiruatur in cliuo,amp;perclyfterem Unteßino'} illius tepide potionis fextariusingeratur,quatenus alternis diebus ex vtraq; parte inieda potio,'’ coagulate quod ^longiontm appeUatur,] poflit infundere,in quoiUænoxiæbeftiolç 'coguntur, amp;nbsp;pertufo ventriciilo cxcruciata doloribus ' cogreguntw animaliafpereunt. Eft amp;nbsp;tertia confedio non minus va ^perimunt lida : Radicis capparis ficuli, vel baccas cum foltji ad v-nam librâ detcris,pariterq; cÖmifces, addisq; ifxtariu vini, capparis l^emina (^fminis eruca:terefimul, wife ad-densaceti ff-S.2 aceti fextarios z.Quöd medicamentum' interdû per os('fîcut fuperius didü eft ƒ nterdû per inte' ftinum intjeis animali,vt internos hoftes potionis auftc ritate confamas.

-ocr page 192-

184 ARTIS F ET E RI N AR IAS

A^iiterßtm0m»ia^e»erafaorhorttm. Caf. SI.

ADuerfum omnia genera morborum falntaris coa fcâio præparanda eft, vtinteripfa initia ex condi-* Gaffa eß e- fis poftit occurn/Caufa enim medicinxquacrenda eft] «ra medicina, Myrrhçlibram,thuris mafculi Iibram,mali punici corif qua fera eH tunfi lib.piperis vncias in.croci vncias iq.acatix rufç fc-libram,*’cathiniiæbutrotis fclibram,'^refina£ vftæfeli-\afmiabuty- bram,] ablynthij pontici fclibram/pulucrisfcrpilli feli-^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bram,betonicæ felibram, centaures felibram, fagapini

t.nonba~ felibram,faxifragx felibrampeuccdanifelibram,quæo-^Mfw nha ™”*^’’®“®^““^*^lt;^“^*^^^***^®‘^^^*5optiïniiq.fcxtarq$ ^f^.f.no» - inifccs,amp; ad carbóncs kuiter paolulumcoquis, póft in vale Aagneo vel vitreo conditaferuas,cxqua confedio *dicbu(fingu- ne morbidis [ettam'} fi febriüt' ad diem fingula cochlea ^if ria maiora cumulata cum hemina aqux tcpidx amp;nbsp;olei floris tribus vneqs dabis. Quod fi abfqffcbrefiint mor-bidi,vel conualefcerc etiam cœpcrint,cum vino amp;nbsp;oleo plurimis diebus dabis, donee animal libcretur. quam validiflimamamp;approbatam noucrisporionem.

Confecfißßtffimenttfrum/aluiar«. Cafgt;. XII.

SVlfimcntorum compofitiofafcinum pcllit, luftrat animal, fugat demones, fubmouet morbos. Odor nanq; furni ac fpiritus per os ac nares Ingrediens, pene* ^vifcerum trat ad ^vlccrö omnes receffus,ac curat fæpius loca.qus 8 MC tangere, potiones non potuerunt curare. « Etiam in hominibus ficut etum w fuffimentorü vapor præcipuc fcquitur.] Deniq; defpe-hom.fuff.vapo ratos amp;pcriculofiflimos morbos,aut ficutMulomcdi-reprftip«c ^j adfcrunt,non ex pabulo aut aquarum vitio,fed aëris * * corruptionedcfcendcntcs.Etideofaciliuslanguorem quem pcftilcns morbus ingcflit,fufïimcnti falubns hu* iuscurat adflatus. Ac talis corapofitio fuffimentorum: ’‘M.j.wowha- Sulphuris vim libram,*’bituminis iudaici libram,] opo-bet panacis vnciam,galbani felibram,caftorci felibram, ciccris

-ocr page 193-

KE G E rr r eiber nn. «^

'’ciceris crudi fclibram,albitis] fclibram.falis armoniaci '^^iseruit fe. 'vnc.iq.rafuræ cornu ceruini vnc.iij.’’finopidis vnc.iij.ga libram,fulpbu garis fœminævnc.iij.lapidis gagatis vnc.iij.lapidisema rif'fnam,ther titis vnc.j.lapidis fideritis vncj.lapidis argcritis vnc.j.ca ^'^^ balliones marinos 7.*^ ftellas marinas iiij.pallas marinas wpMKglt;/g4-vij-caudas marinas vij. vngues marinos vij.vuæ marinæ vnenj.^mcdullætcdæpineæ pondera ii^cednæ] pond. ^^^^ iq.picis liquidçpondera.'iii.ofla fepiæ vij.hçc ficcata pa ^^flincot,cabal-riterdeterutur atq; mifcentur, exquibusvnücochlea- lös marinosa-rc.cüopus fuerir,viuiscarbonibus afpergis,amp;cooper- navnc.vif-to capite,vt fumu per os naresq; fufeipiat animal fuffis. ^pineie.cedriie Quodfuffimentuprætercuramiumentorum,fanatin lt;ina currentes hominu paHloncSjgrandinêq; depcllir,dçmo ^^^^ ncsabigitamp;laruas.

Compoßlio puluerls quadrigarij. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XlEL

aVadrigarium puluerem vocant,qui ex diuerfo pi-gmentorum generemixtus amp;nbsp;perfeadiuuat ani-malia, amp;nbsp;alijs potionibus pro modo vel curatione mi-fcetur.Huius Chiron talcm eompofitionem falubcrri- {jailli mamfcrcdit:Tracanti pondera iij. aloë vnc.svj.myrrhæ spätem vnc.v).amp;3j-coftivnc.j.amp;9.j.’'armoniacivnc.j.amp;3.j.*caf- ^Amomi^myr fiæ vnc.j.^amp;g. gcntianælib.j.ariftologiælib.centaurcæ rhlt;e,cofli,ca-lib. betonicælib.faxifragæ libram,famfucihb.optj lib. ß^^navne. abrotani lib. eupatorij vnc .vj. cardamomivnc. vj. fohj '’^• vnc.iij. fpicæ nardi vnc.iij. fpicas cclticæ vnc. vi. afarilib, . dauci vnc.iij.caftorq vnc.vt opopanacis vnc.vi. galbani «SJquot; „^ vnc. vi.ftruttj vnc.vi. panacis radicis vnc.liquiritiæ vnc. loa^cètaùreæ Vi.abfynthij fafccs iii. fucci herbæ perifterei ficcæ amp;nbsp;cri betontere,faxt bratç vnc.V'hæc]oniniaparitcrcontcres,amp; diligentifli- f-agia,cynari-

A tos,fynapisfuc rne-v j.ßlif,ß)icenari^an4vnci^.ßgt;iciecelticie vnc. vj. Afari lib. f-Dauci ci,hyfopi,abr.o vnc.iij.Caftorei,oppopanacK,Galbani,ßridj,radicispanacis anavnc.vj-ti tantana lib. j. ^uiriti£,ariftolocbia longe ana vnc.Hj.abßntbij fafciculos iij.Sued peryüe- Eupatorij Car reoncyathosduos,radicüperiämonvelßliorupuluerisvnc.vj.becZTc- damomi ana

-ocr page 194-

Ui ^^RTIS rE TERrNJRlJ

^üi.sjionlu.- me in vafc vîtreo velftagnco feruabis ’Pelagonius vera bçt quadrigarij pulueris eiufmodi compofuitconfedione.-Cinnamotni,fpicæ fyriacç,fpicæ indicé,croci ficuli.myr rhæ trogloditis, fcieni,piperis nigri, pipcris longi;.man* nç croci,beronicç,catiç nigræ,trixaginis,folij,nardi Icn* tici,id eft, cepe indici, nardi, ftoracis, acori pontici,thu-fis mafculi,ins illyricç,thymi cretici,piperisalbi,calami aromatici, afari pontici, petrofelini, raannae croci, raali tcrrcni,gentianœ,rofae aridæjCafTiæ fiftiilç,cnulç:onmia æquis ponderibus pro modo animalium mifees, conte

^ ftnymiie cy-thuris ana vnc. v j.BdeU^vne. ij. Ceexpropo leosvnc-^. op fonads vnc.^. Caftorei, Gal-buniijltracn a-nlt;iwc- ij. Mf-dull£ cerumie

ris, cribras,in pixide vel vitreo dolio condis,amp; cü opus fLicrit,fingulacochlcaria,velamplius,fi vires patiuntur iumentis fingulis dabis,addito vino amp;olco. Interdum alijs potionibus mifces ft ratio artis vel eura mandaue-rit. AbOrtus quadrigarium pulüerem hacrationccom-pofuit : Folium, fpica nardi, crocus, piper album, piper longum, piper nigrum,opopanacis radix,caflia nidafan tis, caflia marmalitis, caflia nardina,irisillyrica, apij fernen, malum terrae,pcucedanum,fauina,gentiana,herba rofina, thymum, myrrha, trixago,coftum, thus mafcii-lum geflemantium,malum punicum,calamum aroma ticum,rofa ficca,ruta agreftis,petrofelinum,ariftologia longa amomum,ealamum fyriacum, herba artemifia: hæcomnia pro numero animaliû præparas acquis pon deribus intermifees amp;nbsp;tundis, cribrasq;, amp;nbsp;fcruabis, ad-uerfus-pafliones-vfurtis.]

Camjgt;oßd£f Caußici^ C\rp^ L XX f'/ id Ï.

^l^ 'ond'r‘Re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humedata ficcat,laxata conftringit,Iu-

finæponl ij '^’^^^^ parat,læfacôfirmat.Huius Chiron talcm corn Thercbenthi- polhioné demonftrat : Bitu minis iudaici pondera duo, ntelib. j.Reß- bituminis apollonij pondera duo.‘^ maanç thuris vn-the abietu lib. cias fex,bdcllij arabici vncias duas,mcdulle ceruine pon i'.'Vilcivnc.iij,, dera duo,propulci vncias duas,galbani vncias duas,gut tæfto*-

-ocr page 195-

rEGEm L/SER riu. isj

tae ftóracis vncias duas, ccre cömunis pondera duo,rc-finç cabialis libram vnâ,vifci italici vncias iq. apoximç vnc.dùas,fncci hyffopi vnc.a.guttç armoniacç vnc.2.pi-cis * brittiç libram? Pclagonius caufticum,quod fuffii-fiones vcficasq; ficcaret in gcnibus vel articulis,hac ra-tionè côpofuinCerç punicç libram,refinç pondéra duo amp;nbsp;femis ,galbani vnc,itj. afphalti iudaici pondéra xmyr rhç fecundariç pondérai bituminis hbrâ,armonici vncias 6.cofti vncias 6.Verû cætera decoquis in cacabo fi-dili nouo,qui cum refrixerit,addis afphaltum amp;nbsp;armo-niacû amp;nbsp;collum pro menfura, qua fcriptü eft,tritura ad modum farinæ, ôc agitabis,amp;iterum coques vt fit vna fubftantia,quo vteris aduerfumvenasamp;veficasamp; fuftu fiones, quæ nafcuntur in genibus, aut in tibijs,aut inter nodos, aut in articulis, vfqj eo vt offulaginc curare cre- t‘bijs zr nadis dantur.Malagmaquoq; caufticum hacvoluitratione cr^rtici(lis,zr cöponi: Picis pondera duo,ceræ pondera ij. galbanivn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er ciasiij.rerinaelibrâ,adipistaurinæ pondera ij. bdcllij vn-cias vij.thuris pollinis vncias iij.relinx terebinthinæ vn

^brutiic ^litj’iefjciendu liqucf^CjpuIuc rem alior Haddens agita z^ ccq!je,vtflt v na jubflanîia, ejuo vtcris ai-ucïfas veficas CT faffußones quj! nafcuntur in gcmbiii cß’

dasfex,vifci pondera ij.glutis vncias iij. Ablirtus hu-iufmodi caufticum hac rationecompofuit,glandularis reftnæ frixæ vncias iij.picis duræ vncias iij.bituminis iudaici vnciasiij.euifci vncias iij.galbani vncias iij.biturai nis græci vncias iij. hæc omnia in vino decoquis. Bitumen verb contundisamp;fuperimmittis.

Cegt;mfgt;äßftff ma fag?» if. nbsp;nbsp;Cap. X K

COmpofitio malagmc ad tumores “^ duras amp;nbsp;vete- ^neruorwn res:Galbani vncias duas, rcfinae libram, armonia- ^brutiie ci felibram,picis‘*britiæfelibrâ,ceræ libram femis, olci quod teperare poftir. Item malagma ad tumores durosamp; vereresGalbani libras ij.armoniaci fclibra,rcfi ^crlongi vn-næ terbinthine felibrâ, opopanacis libra, ftoracis libra, ^‘^lt;^* ceix ruf« libram bdellii lib. pipcris albi'vnc. j.bacctc

-ocr page 196-

T8S, ART!S f' E TE R IN Â R r AE

^brutU. lauri lib.pipcrislongivnc, !• picis^britiç felib.okünnb quantum fufficit.

Compigt;ß/tgt;.Co//yr^'ßJiularif. Cap. XT 7.

/^ OUyriumfiftuIarc, quod eonficitur vt mittatur in' v^fiftulas Yulnerum,quæ ab initio curata fuerintnc-gligenter Fomaatur autcm admenfuram ipfius fiftulae,. vt cum immifium fuent eadem podit implcre, vt celc-rius iam confumpta duricia,caro viua ducat folidam ci *’M. s-non hi- catricem'? Mill libram,feculx lib.eruginis lib.calcitis li bet, brani,cymini vneias fex: teres cum aceto, amp;nbsp;collyria fa-cies-Item aliter.componitur collyriumfiftulare: MiCu [terehinthènx} eruginis,calcitis lib.] fingulas, mellis vnc.

^lidift tex ‘: zungitis pondera duo coquas ex vino vetcri,paftil--losq; indefacies fiftulis inferendos.,

Campofino malagma cruda.. Cap. Xm.

CAlcis viuæ_librasduas,finopidis alcxandrini libra,, ficus ficcæ vneias vi.axungiac quantumfufficit,im-mifces,coutundis,amp; vteris..

Compoßfiafy»eriß»a. Cap. XT I IL

CErx rufæ pondera duo,refinæfrixç pondera duo,o- -Jei lauriui libram,fcpi taurini libram ,^ axungiæ likt. biam,]medLillçceruinelib.'olcicypnni,crug)nis,hyiro-*olei,cyprini pi,axungixYctcris libras fingulas:] haec.omnia pariter lib: f.eruginis ad carbones décoquis,amp; vtcris..

lib.i. axungiæ g

vet.bb-vnam., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CompoßtiolTratematta. Caf. XIJ^.

Tragmantieu ^T*Raum.aticuna medicamentu curationi vulnerums f(tnfumpt4. i. valdc conuenic. NamSabfumpta putredine, viuam eamem ad fanitatc redueit.Huius taliseftcompofitio: Mifi libram, calcitis pondera 2. cruginis libram,paritcr coiabis,amp;fuprategulam injgncrapones,amp;coques vt rubeumi

-ocr page 197-

y s G E T4 I LIBER I//L 189 rabcum fiat. Pôft in mortario tcrcs, amp;nbsp;ad fimilitudinê faring puluerem facics.Dcindc duos fextarios mcllis in olla noua coquis cum vino, amp;nbsp;cû ferucre cœperit, puk ucrcm fuprafcriptum agitabis, amp;nbsp;pariter décoques, re-frigcratoq; ad cancromatas plagas,adfamiccni amp;nbsp;cicatrices reducendasvteris.’Traumaticumquoq; bac ra- ^n.s,»onilt;i‘ tione componitur: Mifi, cathimiæ, aloes (acOri) libras bet, fingulas, cruginis libras q. calcitis libram, mcllis lib.q. in olla noua decoques,refrigcratoqj vteris. ]

Compoßtio malagm^e BaßHc^, Ca^f. XX,

X TAlagmxquoqriftiufmodi compofitio approbata lYleft : Mcllis libram,galbani,’’ ftoracis,bdcllq, pipe- ^^ ns albi fingulas libras,armoniaci pondéra duo,medul- ^^ol^oleot. Ixccruinæ, baccarumlauri ana libram, thuris polUnis vnciasij.fepi caprini vncias v.

^Comi/oßtioaliamalagma, Cap, XXL ‘Ki.i.nonhtt' V T Alagmx quoq; medicamentum hac rationecom ^'’f» f^i^^f^^^ iVlponitur :Armoniaci vncias trcs,cerae libram,nitrr ^’'‘‘*f‘*P' floris vncias a.refinac terbentinae pondera duo,ftoracis Vnc.3.baccarumlauri vnc.6; olei cyprini vnc.3. olei lau-rini vnc.^medullæ ceruinæ vnc.ó.olei rofati vnc.3. adi-pis anferinx vnc.6, hyffopi vnc.4.adipis ceruinæ vnc.6. opopanacis vnc.6. piperis albi vnc.a.galbani vnc.j.axun ' giæ veteris libram.accti acerrimi heminam,thuris ma* fculi vncias lt;|uatuor.

Cümp^tiff pnma a^^eo/Zimatü. Caf. XX TL

ABfirtus compofitionem anacollimatis ciufmodi comppfuit amp;nbsp;prodidit ; Floris.nitri fcxtarium,opo gt;nbsp;panacis vncias rrcs,croci ficuli vnc.i.piperis albi vncia, poUinis thuris vnc.3.cóchlcascötufasx.bulbosxx.aucl-laaas xx.quæ omnia contufa amp;nbsp;petmixti, fi aceto tem-'

A '^ V

-ocr page 198-

Ipo ARTTS rs TERIN A RIAS pcratis, diuulfa coniungis. Efficacius tarnen eft, fi loeïi dolorofis cmiirum fanguinemipfius animalis addidc-ris. Compofitio fynctifmx. Storacis vncias 4 armonia-ei vncias tres, mcdullæ ceruinac vncias 2. olei glaucini vnc.6.olei cyprini vnejq.feuitaurinivnc.j. refmæ ter-bêtinæ vnc.4. adipis vrfinae vnc.itj.adipis leoninæ vnc.4. propulei vnc.iq. olei veteris vncias 6. axungiæ veteris li bram,oleifauirenrislib.opopanacis,galbanivnc.iij.h?c ad carbones lentis vaponbus decoquuntur, amp;nbsp;vnâio;; nem faluberrimam præftant.

Compoßfiffmala^Wierrui^ie. »• Cap. XX nie

COmpofitio malagmæcrudæ talis cft : ccræ punies felibram,armoniaci felibrS, bdellq vncias très, fto-racis vncias 2. fagapini vnc. 4. thuris pollinis vnc. 6.0-lei veteris vnc.4.populei vncias i.mednllæceruinç vnc.

Compoßfio mala^ma aii ‘vhgi»es. nbsp;nbsp;Cap. XX mi.

COmpofitio malagmg ad vligincs.Salis afri lib,i.bul bilibratn [»«r«w]»fulphuris libram vnam ,min ' - librasduasjolcilibr.h^scoftisdi^igen-■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter vtcris.

-ocr page 199-

rECErn liber nrr. i^i

Cof^i/fü^M ^»aiagmie ael nerues. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^p. XXT.

SVlphurisviai, [w/r/] aluminis,refînæspicis^britiæ ^j,fuii^, ana lib.icerx pond.xmcdulle ceruinac lib.i.hxc om nia panter diu agitas aut verberas.

Compößtie^ Traumatici. Caf. XXEB ^Tragmanti-

Ompofitio 'traumatici.Gallæ vnc.^.æris vfti vnc. cy^a„,^^,jfi^i gt;^'’ iq.corticis mali punici vnc. iq. miß vnc. 4. vint lt;i^g^^^^^J „jß^ vnc t.acetivnc.itf.linoHanouacxcoquis amp;vtcris. p„„. „j,ß ^„^

Comtfoßfio Cofijr/um. Cap. XXEBB drächmd^rf!,

C^ Ompofitiones collyriorü Abfirti,Pelagoni'j,Chi- vnc.tres.

ronisq.; fubiecimus.Ad album enim de oculis tob ' AL s. prixet kndum amp;abftergendum Abfirtustradidit:nucesauel- piükitin^ «p.. lanas combuftas donee redigantur in cincres,in morta nonhibet. rio deteres, addesq; mannæ thuris idem pondus, quæ diutiflimètrita,amp;melleoptimo adiefto comprehen-dantur, amp;nbsp;ficinungatur animal.Idem Abfirtus eiufmo dicollyriumlaudat. Piperis albi grana 8: mcllis. attici ,vnc.2.crocivnc.2.fcpiæ marin3c(diligentcrftatifrim) amp;nbsp;rutævncias a.balfamivnc 1. Pelagoniustalecollyrium monftrat. (propter) Oleum,falgt;reßnam, ccru(am',opo-balfaroum,addito melle,deteris atque componis,alteE-nis diebus inducis ufque ad fanitatem.Nardinum quo-que collyrium hac ratione compofuit.Violae vnc.i.fpi-cæ nardivncia femis,caffiç,myrrhæ vnctres/:roci vnc trcs,olei cyprinivnc.6. piperis albivncias duas,cymini vncias tres. Item aliacollyria compoCuit :opobalfami, croci, myrrhæ, falls hifpani,lepidis, oifis fepiæ fingu-las vncias, cathimiæ vncias duas,afronitri vnciam vnS,

mellis attici libram. Chiron etiamvetera glaucoma-ta hac collyrtj indicat confedione purgari. Cornu bu^ bulini extremum,vbifolidü dheombures, [^ terebts'] acthuns mafculipulucrem, Ikrcons quoq.uc humant

-ocr page 200-

û9Z


L^RTIS rETERINARlAE


^myrrli^ combuftiamp; falls armoniaci^parimenfura pulueretn lA.s.nonhtt- facies,] piperlongum,offafepix,flos cruginis.*’vetus ^lt;^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vinum] crocus,ruta, [4»4] pariter detrita cÖmifces,ad-dito optima melle quod fufficit,amp; inungis. Aliud quo-quc collyriu fimile compofuit.Olfa fepiae marins, cro-cus,myrrha trogloditis : itê fal ac flercus crocodili, hæc omnia pariter ac diutiflimè deterütur,amp; bene trita eer nuntur, additoque optima melle vndionis vtilitatem ‘ mhutui libri ^*^^*^^^^bus præftat. ‘ Licet parua amp;^propè nulla de his, finemonemut- ^^ædiuerfi authorcs retulcrunt (praetcriffent) docea-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus, tarnen quæcunq;videbanrur probata confcripfi-mus. Verum ne longior liber confufionê magis legcn* tibus,quam inftruftionem videretur afferre, modüple num credimus faciendum. ] Aliud. iterum verumque commonentcs,vt diligenti cura paflionum occurratut exordijs.Nam etiamincurabiles ægritudincs,fi præfen-tcs fucrint vi,mcdentis arte vincuntur. Inuetcratas eau fas etiana faciles,curari fspe non pofle legi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ^üa ^Uit^ia^t fne^icameaferuw genera.

Cephalieum, quod facit ad omnia vulnera difficilia claudêda amp;fupplcndæHerbæ panacis radices, thusma fculum ,myrrham,pollinem erui,rofæ fóliaarida bene tritaamp;cribrata:hic puluis confedus difficilia vulnera claudit ac curat.Nunectiä fi melle dcco6to,amp; huic me^ dicamento mixto collyriumfacias,amp;altis fub vulneri-bus fiftulæ fubtjcias,citius fupplcre amp;nbsp;fanarc cogit.

Medicamentum eanßietum, in vfu quotidiano neceffa rium,propter compendium amp;nbsp;moras ita facies: Erugi-nem, chalcitem,ærisflorcm,aîsvftum : hæc bene tritt amp;nbsp;cribrata equo pondéré cataftalticö faciunt,quod car nem fupercrefcentem comedendo effbuet. Hocidem cum acetoamp; melle decodum admellis cralTitudinê, facies medicamentum, quod facit ad omnia vulnera amp;nbsp;caneros

-ocr page 201-

f’E G E r r f EIBER mE


«95


cancroselympidanda, amp;nbsp;offa fcabrofa,

Chiora fnejicamemum quod facit ad omina vulnc-ra completèlympidanda.vel finc difficulrateclauden-da,ceram punicam.refina terbentina,medullam cerui-nam,eruginem,oleum,ita conficies quantuna fufficit.

Tetrapharmacumquod facit ad'omnia vulnera c-lympidanda, amp;nbsp;velocius curanda f * valde per hoc medicamentum cataloticum ) adipem taurinam, ceram, picem, oleum. Igitur medicamentum, quod fupra dixi cataloticum eft.

Ghetum, quod facit ad omnia vulnera fordida amp;nbsp;ca-crofa: amurcam, falem,acetum .• hismixtis quantum volueris ad cralTitudinemmcllis vtcris.

Ojjbclare medicamentum, quod facit ad omniaofTi-cula,amp;(*darfcus quo loco fadum fi deqciendum volueris) picem liquidam,axungiam veterem,eruginem bene tritam amp;admixtam,colasbenecodum,poft deco élionem fuprafcripta. purgat vulnera diligenter.

Stypticum, quod facit ad omnia vulnera humeda, amp;fongos exiccandos; Alumcn fciffum,ganas minores, cortices maligranati,fubcorticë de ipfa arborehge om niatrita,puluis ipfius vulnerib.cxiccädis valde prodeft.

Medicamentu quod facit ad omnia vulnera claudê-da: Abfynthiü, ftnopide lepida hçc tria bene cÖmixta fa ciutmedicametü ficcü,quod adomnia vulnera,pdeft.

Implelfoncummedicamentum, quod facit ad omnia caua fupplenda ; Pollinem thuris, pollinem herbi,lcpi-dam. hæc bene trita medicamentüfaciunt ad fupplenda vel clympidandavulncra.

t^doculorumrupturast Sc tuniculas feruandas pros deft, fi fel caprinu ladi caprino mifceatur, amp;nbsp;fic penna nigra oculiinungantur. Ad oculorum album fiueglau comata fic facies:vini fextarios 4.gariofloris fextarium vnum, mellis vncias 4. pariter decoquis amp;nbsp;vteris. Ad {vecentem) oeukrem pereuflum : Groei, inyrrhx,tha* B

-ocr page 202-

W ARTIS TETE RINA RIAS

ns mafculi,gummi, medullæ veruccinæjanagaHici fuc* ci,mellis.cardami,binas vncias.

Syvefi/ma: Ceræ rufæ pondéra i. axungiæ pondéra 4. opopanacis vncias z.olei veteris pond.a galbani vnc. j.myrrhæ pond. 4- armoniæ pond. 5. olci cyprini pond. 4.mcdullæccrninæ pond.i. hyflopi pond.a. doracis pó dus 4. olci lenrifcim pond.4. t^af aZ/a^e/fera: Galba-ni pond a.opopanacis pond.i.ccræ pond..if.mcdiillæ cer uinæ pond.3. thuris mafculi pond.a piperis albi pond.i. rcfinæ tcrbentinæpond.3 ftoraci.s pond.i adipis anfern næ pond.(emis,euforbij vnc.6..adipis lconinæ,mellis,ca ftorei libras fingulas, olei myrrhæ bb.x. olci Icntifcini pond.2 olei fyriaci lib.x.olei veteris lib.z.olei mcllini pô dera a. olei ftoracis pond.z opn pond.j.

Lippana fie faciès ; Spumæ argent! pondus rccrufç vncias z.vini fextarios 3 olci pond.3 amp;nbsp;femis,omnta cô-ficies, amp;nbsp;fie vteris. Alto gencre fie faciès : Spumâ argent!,cerufam,thus mafculum,acctum album, oleum, hæc omnia in vnum contercs, amp;nbsp;cum vino melhcraio admifces,amp; fie vteris.

Traumaticum fie facies : Chalcitidis pond. 1. mifi pond.i.fcmis,eruginis vnciami. ftercoris columbini pond i.adarcis vnc.3.amp; fcrupiilos 3. decoquis vnà,amp; fie vteris. nbsp;nbsp;Ziem aho geaere adßegmüHM iû/Zendu: Sma-

pis alexandrin! vnc.6.fici afrç vnc 3.axungiæ veteris vncias 6.aceti fcrup.3. Ztem ahoge»ereadz/erneas ledt» dos: Florischalciris vnc. 2. nirn. vnc. z.lafari vnc. 3. ace-ti heminam. nbsp;nbsp;Z/em abogeneread /ußraginoßs : Erug!^

nisjaluminisana pond.5.herbçlyderiti.s,ferrar!æ pond, i.aceti acri fextarium vnum.. ^ ^idßegmonoidifiutien-dœ: Radicis,erui,axungiæ, acet! actis, linis inlinteo,amp; fie vteris. nbsp;nbsp;Caufiieum adnert/os eraßos, 'veltjuacunqut

in »yfi/ia/bnt: Galbani,opopanacis,medullæ ceruinç, refinæ terbent!nç,armon!aci,propule!,violæ,thuris pol linis binapôderaitefinæ frixæpond.ybituminis pond3, piet»

-ocr page 203-

Z TV D E X. ,

t^lt;::i fu^^im ßeeaf'vel a^i^^iriS,amp; arferi^w e^fa^ertif^^i^J ^d 'vomieafff er rußm. ió/

De dtuerßs pofioffibffs vu^aruf» c^ tußie^ffttw, lóf Deßabie. igif

Si afiimal߻o mab iicdaluK- iif^ Sihordeomaloitedatur. i/}g

^^dfa^inuf».

Remedium contra amae/ morbos.

Si animal ladatur dum accipit potum.

Si animal à venenatis befi/ohi mordeatur, De bitpre/lem comederit animal inßeno. St zgt;ipera percutent animal.

Si araneum comederit.

Sißbalan^iitf pereußerit animal.

De mure araneo. ^d tel urnßorpionü.

Decanù rabidi morß.

Si animal comederitßerciugaSinarumi

CÄPtTA LlBRl GEARTl. De numéro dr poßtione oßium. De numéro dr /]l»alitate membrorum. De numéro dr ijualitate neruorum.

De qualitate venarum.

De mdieß d“ atate et^uorum.

Deßgnü ^uibiu agnoßiturpatria.

De temporibiu 'Vita.

Pûtio ad reßdendum iumenta,ex diapente.

e^ddtußim dr 'vulßt. e^dd coßs,vermes,vel tineas. ^duerfum omnia genera morborum.

Conßdio ß/ßmentorum ßalutarif.

DonßeSho puluerù ijuadrigarß Compoßtio caußici. Compoßtio malagma.

Compoßtio coUjr^ßditlartf.

*

lös tÖf lóf 1^9 17* 171 171 /7^ 17^ ^^lt; 17^ 17/

Vf Vf I/d i7S ^77 ^77 ^7P iSs IS2 ^Sf iS^i iS.f Vf l^rf

V7 US

-ocr page 204-

r N D E X.

Compffßfio tnalii^mte ermi^ ^^^ CompoßtioJyneriJmte. ^^^ Compoß/io traumafici. ^^^ C omkopt ia m^lagm^ baßl/Cit. ^^lt;^ ^^ba eompo/üio malagmlt;e. ^^^ Compoßt/o prima afiacofbmatif. ^^^ Cempoßiio alia malagma cruda. ^P'^ Compoßtio malagmaad z'ligiues. ^l^^ Compoßtio malagma 'ad neruos. ^1^^ Cempoßtio traumatici. J?i Compoßrio c^Uy riorum. iß

Se^uuKfur medioamentorum genera quadam, adfinern ipuarti librt adiecla. ips Cephalicum emplaßrum ad elaudenda vulnera jp^ Medicamenfum eonßieium. 1^2 Cblora medioamentum ad vulnera lympidanda. ipj D e tetrapbarmac0,ad 'vulnera elaudenda. ibid. Glicium,ad aiulneraßrdida (ß eancroßt. ibid. Deoßbclari,adomnia oßicula. jbid. Deßypfico,ad'vulnera humera. ' ibid. Medicamenfum ad omnia ruinera elaudenda. ibid, rmpleffoncum^d eauaßipplenda. ibid, dd oeulorum rupfuraf,(ßglaueomata. ibid. Deßncrißna,al/ud, ip.^ Delippar^s. ibid. Traumafici compoßtiones varia,ad varia» ibid. Caußi eompoßtiones aha addiuerßi. ypf De malagmatù ^uibujdam. ibid. Emplaifrum ^uoddam. jpp De eeroto. 0,1^^ Foment urn ad tumor es,vel ^uamlibet durieiam. ibid. Potiobyemalû. , tbid. Potio aihuahs.

-ocr page 205-

Z 2lt; D E X.

De m^rb^s hûuf»,ç^prime c/e males.2.c^ip-Ruk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jol. lo^

De cruditate.

Defebre.

Si vermes ammal/èeerif.

Decura lumborum.

^uibusßgffis doler refsum if^dieeSur.

D e in ter nis mußuHs renum.

Si faills exeat animali.

Dedolore renum.

De tumore tejium.

Si natura reuacari non poßit.

Si iumentumjanguinem minxerift

D e dy^nteria.

Siocio/um animaljangu/hem mingae.

Si animalJangumem euornae.

Sipercuta vena elaudi nonpoßit.

De indignatione vßea.

Deßuxu ventris.

De verruois.

De vit^s coxarum.

Delaccisgambarum.

De^amboß.

De hts ^ua laduntur àrotit.

Deßrmaticoad eß,^uod coxamßtbitatrabif,

De morbo alienate.

Deroboreßs.

De hydropic^.

DeJärcoßis.

De tympaniticis.

De lienoßs.

De impleclieo.

Dephragmatico.

De eo (jut aquam timet.

^^ß^ßno.

De epilepßa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^g

-ocr page 206-

7 !7 D E £.

ß ee^t zfui ^quam refta^af, ßeßderatttio.

De fercußo à file.

De eritditate.

De hul/mo.

De a/thel/tte.

De aß»,

De paralyfice.

D e intnnßeui rupte.

Dei/jfienia.

D e pletter a ex hordei.

De paßtofte pulf»egt;ttf.

De erth0pe»teo,td eß,plagia.

De 0pißhotüftte0,c^ et^pißhote»/.

De let bargt ee.

De/Korbe regia. De billed eß,colerib/if.

Debtii arida.

Deeoltpaßio/te.

Devomiea.

De eortagifte.

De ftomaehieo.

Deióferico.

De dolore teeortf.

D e infiatiof/e feKtrUf. '

De i/tteßiftt z/exat/OKe.

De tußt.

De tußi tpua veiititße^t/idßtueibtti baßrit.

De tußi (^perßiclio/te.

D e tteßt à eohbtts.

Detu/feab interiorib/tt.

De vt/lßs.

De /lomacbieo

Dei77erieo

Dettißt qtea ex bumeru/K aetrbttatege»eratftf.

-ocr page 207-

rEGErn LTS ER rrm 19^ picisduræ pond. ^. refinæpituinæ pond.5.cci'£cpond.jr’ old cerini pond.? .income pond.2 (loracis pond.2. vifci pond.2. yldneruorum dolores, G ilb.ini, floracis, vio'’ jx.propnlci,refinæfingulapond.colophoniæ vnc.6 re-finæ rerbentinæ pond.6.opopanacis pond.i.rhnrispol-linis.hydopi.armoniaci.baccs lauri Angula pond picis bririæ pond. 1. amp;fcmis,vinif inei) pond.i.femis,rcfinx bitummis pond.i.hxe omnia in vnocacabo coques,in bntcolo induces ealida.

Afa/agm^m eolfsoaw fie facies: Ceræalba;, galbani vncias fingnlas, refinæ rerbenrinæ pond.xadipis tauri-næ pond-^hj(Topi pond 2. bdellq pond-i.femistris illy-ricæ pond. 2. adipis anferinæ pond 1. hæc omnia deco-quis amp;vteris. i^d neruorum dolorem, Ceræ vnc.6. adipis ccruinae vnc. 3. galbani,piperis,armoniaci,refin3C terbentinx vncias tcrnas,tracantivnc.5. fingula cötun-dis,pcrmifces, amp;nbsp;vreris. t^d»ernos vexatos, Mentae, galbani,rubricæ,floracis, violæana pond. 6 fimilaginis pond. 4. Hæc omnia cum fimilaginc amp;nbsp;vino decoques in cacabo,amp; liquida facies,deinde fimilaginem amp;nbsp;vinü in vnum permifcebis, inlinisin lintcolo,amp; àlligabisfer uenria. lt;^dsumores fic facies:Ceræ vncias6.adipis cerumæ vnc. iq.gafbani vnc iij.violæ, pipcris albi vncias terna.s, armoniaci vnciam, refinæ rerbentinævnc. iil.lloracis vne.irj.gentianæ vnciftngula contundis, po ftea permifecs in vino,amp; fic vtens. Emplafirum, Cc-ræ viridi.s pond t.amp; ternis,olei cyprini vnc.ix. olei myr-' nm vnc.ij. adipis anterinæ vnc.q. thuns poltinis vnc. ij. hæc omnia in cacabum mittis, coquis , amp;nbsp;linteolis inli-ms. Ceroium ad'vlcera ffirumenta) pond. ij. cerç ru-fæ pond x. olei myrrini pond, vj-olei veteris pondera viij aluminis pond.ix.olei cyprini pond.x.calcis pond.s.

Momentum ad tuwores fn/e ad durie/am qt/aml/het fic facies : euifenm e.x vmo decodum conteris cum axnn gia,amp; fic vterii. Si minus, herbam fauinam conteris,amp;

ß 2

-ocr page 208-

196 ^ R TI S T E TE R I N A R r JE cx rofacio concoquis, amp;nbsp;fie vteris ad fanitatem.

Co»sifgt;oßtio ad colites. Afari pontici,petrofelini,fœni-culi vncias fingulas,piperis nigri vnc.ij.marrubij.mafç. vnc.j.abrotani vnciam feniis,mellis optimi pond.ij.cq-qucs amp;nbsp;defpumabis,amp; hæc omnia contundes amp;nbsp;cernes, amp;nbsp;fie in nielle commifeebis ,inde figuram faciès nucis aucllanæ, amp;nbsp;ex aqua dabis,amp; aquç congium i.in potum. Item diebus quibuscomorbo tenctur,fœniculifcmi-niscû vino cochlearia tria aut quatuor fricabis in moi: tario.adqeies vinicibarij fextarium j. mittes in ampul-lam aut cornu,amp;dabis vtbibat,amp;cûfagis bene munies.

Malagma a^neruos chu^los. Sepi hircini Iibram,mol-licidenæ lelibram,refinîElibram,eruginis felibram.

Cempofitto ad genua. Aceti hemina, falls pufillum, jeris vfti felibram, finopidis quod fatis cft.

Potiohyemalù. Croci,cofti,pctrofelini maccdonici, murrhæ, thuris mafeuli, tracanti, cymini alexandrin!, crocomagmx,piperis vncias fingulas.vini amp;nbsp;olei quod fufficit ( oua ). hæc omnia permilces,amp; dabis cum fuc-co ptifanæ, cuiimmittis palmas xxv. bulbos.xxv.hyffo-' pifafeem (caprinos adipcs,catulum breuem viuü mit-tis)quem cum madcfaélum videris,tuneomniaexic-cabis,amp; adijcies olei quod fufficit, tune ilia omnia per-mifees amp;nbsp;potionabis.

Pofh afiiualù. Traganti, croci, abrotani ,cardamo-mi, glaucij, petrofelini maccdonici binas vncias, gingi-beris vnc.j. hæc temperas,amp;cum darecœperis, mittis quottidie heminas fingulas fingulis iumentis. Addes porri fediui, porcla, fil gallici, thus,apium, olei afri hc-minam,temperabis quodfufficit amp;vteris. Sedhæc vidclib.i.cap. 57.

Finis.