^^fn praßtione paulo Îongioreyad inflarwßa UeclamationisSn qua laits ^ utiîitas quo^ diatetices continentur^

Viuat opus quodcunlt;^ paras, quodcunc^ parafais, Ifta uelint nolipc'ternpora.uiuat opus.

Exaftum licet effe neget gens inuida, uiuar, Huic méritas laudes poftera feda dabunt.

Nonnimium curas probet,improbet æmula Übrut® Turba,bonis mauisquàm placuiiïe malis.

. Audum amp;nbsp;pcrpetuis laudibus efficient. “ Te tua pofteritas Ciceronem fæpé uocabit, Tetjut Vcrgilium mente manuqj teret. Frooage Nafutoscontemnes,denicj Nafos, '^ At^canuxnrabicin,Zoilcas^ notas.

Xantcnfis Præpofîco,amp; illuftrifTimi D» Gulielmi principis luliæ,Ge]rix, Cliuiae amp;nbsp;Bcrgis,à conRlijs

R TIV M fcriptorcs 0/ mnes excelleces, AmpliCquot; fime dariffime^ uir, du/ plicemffrc uiam in icriz bcndo raihi tenuiflc uiz dcntur.Nam au£ cxlefti forte quadam amp;nbsp;ingenij induftriaeip felicitate res ipfi nouas per fefeinuene runt.aSc ab alqs inuetas, minus autdilucidecopio fevc traditas,fcriptis fuis explicuerunt, auxerunt,

^proutcuiuflt;5 captusfuit, in aliam atc^ alia formant Ordincmep retulcrunc.Eundcm tarnen utriep ffnem fecu ti.nempe ut amp;nbsp;utilitatcm ipfi publicam iuuarent ftudiz orum,5c furspofierisi^ fcculis nomen fuum comment darent.Idquuraubiqueartiumnos ufu ueniffe uidcaz Wus.tamenhaudfeio.an certiorc manifeftioreep exem plo.cp in libris medicorum falubritatem uidus profit tentium.Nam quantum longilfimcfefcmensmea por rigerepoteft,antc Hippocratem Coum medicinaeois profcflbrcm,neminem unum fuilTc inuenio,qui uidus a q

falubns defcribendi forma ac rationem ex profeffo fibi fumpfiflct:aut fi quid dus extitit.ita totam tameciusar^ tisgloriam Sófplêdorem occupauit Hippocrates, unus Heminit ^^’P^^*^™'^^“”’gt;9'^^ antcièfucrunt.nomen amp;mcmO'' huius Ga “^æ facile obfcuraucrit.Quanquam non defuerunepo lean eS.fu ßea.qui Gue inuidia,fiuc ignoratiôc librum ciufdem fa^ p i.apbo lubrisuiduspræceptaamp;obferuationes quafdamconti rif.Hipp, nentcm,alrjsaftruxerunt: quidam Ariftoni, Philiftioni parue. ^, quidam,Pherccidi etiam nonnuili.Sed u£cunquetandc fir,totus ipfe liber Hippocraticam mentem fentennaiß referens noftrum hunc in antiqua pofleflione tituli glo-* riæcjj facile conferuat,ut non rmmerito ipfius eiTe ftatu3 mus. Verum quia nonnulla ab hoc ut in primordijsar/ tisilliusfubobfcurc,quædain fuccindè nimium tradi' ta fuerunt;fubfccutus hunc cft fingulari fatorG,opinor, dementia fauorecg erga genus humanum Galenus per-* ganeus,qui quafiface quodampræluccnsuiamad me/ dicinac patefaccret adyta, amp;nbsp;reconditos quofque fenfus Hippocratis euolucrecilluftrarct(p,cdito libcllofubfa/ Huiusmê ”*f®^’^ ^u^*’‘^f ^^^‘’^O’I” 9*^0 quidem tu dubitare poffis, tionem fa ‘^^ær ne fuerit félicitas Hippocratis,tam fidelem amp;nbsp;co dt Pli.in modumnadiinterprctem:an Galeni, talem tantumij 7.nat.hir. patronum 5i autorem fortiti,adquem omnia fui decre Kca, 57. ta tucorcferrct.Quâquam,fatcor,inter HippocratisSi « * fi^t G^Ï^'^iæ^^^^”^ alios quoquc medicos diacteticos^ut fie hic^auror dicam)intcrueniire,Polybum uidelicet, Diodem Ca/ côtépora ryftium,Afclepiaden,6lt;TherHifonem.Verum Polybi neus Cn; opus apparet inipfeâ:5, nee fatis bona fide ubic^reddi/ PompeiJ tü.DiocIcsitëfuccinduseftjamp;gfuoijt peepto^ minus ^dTa ^°*^^ Ipacioperitüfacial Icdorc.Afdepiadesaut epuis fé fenbit «aultainrenoftra uifusfui(retpftitiire,ingentietiäedito Damico uoluminc,quo ad communia qufdâauxilia prjeeptaip Ä^mcdi/ totam medendi rationem aftrinxiffet, abftinentiam ui/ co ufum, delicetmodo cibi,modo uini, fridioem, ambulationc, ^• * “ d^ geftationem/amen obtinerc homo nouus in profeffio

ne medicinae non potuit,qui prius rhetor parum quçftu ofus fuiffetjUt in irtis alienæ traditio ne parem perfüæ dendiuim SC gratiam cófcquerctur.Quum alioquin in/ Ggnia experimentorum aliquod ediddfet miracula, gra uilTima etiam Sé difhdlima fponfionc in fe recepta, u t fi des feriptis cius abrogarctur,G repertus unquam inuali dus in uita fuiiTct. Verum huius monumeta fimul cum autore defierc,fuccedcntibusftatim,qui contradicerct. Tametfimagnobono publico accidiiTe uidcri poterat Afclepiadis hbrosincolumesin ulteriora tempora mä/ fifle.Nac^ tâtus feriptorxquiorem fane iudicemmue/ niffet poftericatem/epefada iam inuidia.Practerca fru/ dum aliquem fubfecutac states ex tanta uarietate feri/ ptorü,^ ex eloqurj faculcate uoluptatem percepiffent, utinargumento parum capaci fcrmonis clegantioris. ThemiTo - Nam Thcmifonis,qui poftea in eadé profeffioneAfek nis nome piadi fucceiïït.nihil prêter nudum nomen retinemus.

Omnium igiturante fc laudcm,quod fateri liccat,fupc/ ^„j®’,Minuit Galcnus,induftria,copia,nitorc,uarietatc.Et qua/ terdfuö/ uishre gloriameritodebeturGaleno,uifi tamé pleriqj memora* funt fimul cum breuitatc(quod difficile habeatur) faci tur» fiorem tradendi modum in co defideraniffe. Cæterum tjuod modum ipfe ftilo imponere non didicit,eft hoe g demipG commune cum dodis amp;hubere præditisingez niouiris.quiquamuis plusiufto'interdura in dicendo fcnbcndofpprouehantur,ipfi tarnen fibi parce locuti fu i^e uidcantur.Et accedit ad difficultatem captus intelli/ gtntiæl^ mediocrium amp;nbsp;inexercitato?« ingeniorü cirz faledioncmGalenitquodin co defanitate tuedalibel? lofubindè mifcetalia quædam, dum modo pharmacis *’i«dendirationcm oftendic.rnodo ad balncorum, un/ dionum,fridionumlt;^fuatempcftatcplusfatisfrequen tiüfuperftitioncm nosrcuocat, innocentioribus Só fan dioribus poftea temporibusintcrdida.Qiiod nifiquis ttliqua Galeni quoç percepta meditata^ habeat.tenué

fane cognitioncm totius hbn uideatur confecuturus. Qyo quidcm m ncgocio minus nos effe ambitiofos ue/ re taten pofle uidemur, ut illud quoque commémorez mus, diftindiorem quendam ordinemóé uiam pauld plushabentem compêdij aefadlitatisnos fecutos. DS de rebus illis fcx non naturalibus ex ordine tradamus, ncrape,acrc,exercitationc,ceflarione fïue quitte,óbo amp;nbsp;potu,fomno amp;nbsp;iiigi]ia,inani«önc amp;nbsp;repletióc.ac po/ ftremum de affedionibus aniinorum.Qua; quidem res coniugatione fui fex numcro,alioquin plures,uulgo dl dæfunt non naturaks.nonquiafint praeter naturam, fedquiafuntquodammodonofirae eledionis amp;nbsp;arbu trrj,cxtrinfecus aduenientes,quodtp ufUjefFedibuscp fuz isautiuuant,autimpediunc naturam,eiusqj facuhates. Sequor autem hic communem loqucndi modum, que fi cum bona medicorum omnium pace liceat in melio rem uertcre. res non naturales dixcrim necefTariasquiz dem,fed diuerfitate ufus fui falutarcs aut noxias. Ver3 quia hæc periftafis nimis apparet longa( nee tarnen fub indeuenitinncccflïtatcmamp;ufum mos iitcloquendi,) fuftinebimus priftinum illum efiëredf rei morem, quo/ admeliorem rcperiemus.Iam ueró,ut me etiam cöuer/ tam ad pofteriores illos medicos longiore relidos in/ teruallo dGalcno.Nam qui proximo fucceflérunt, ion/ go ipfi catalogo rcfcrendi,pro fe quifque lucis amp;nbsp;utiiita tis aliquid attukrunt uaktudini cognofcendae, inftau/ randxqj:nemo tamcn,quodfciam,unoaliquo fingula/ ri compendio rem totara comprehendit,prater un urn Plutarchum.Scd generatim tarnen ille amp;nbsp;breuiter atti/ git,ita ut inter artis principia conftitiflc uideatur, non quo neceffe erat,fuentprogreffus.Pofterioresucroilli, quorum ftatim mentio fada,licet fparfim alq aliter rem noftram tradauerinf,rj tarnen qui adjimitationem Ga/ leni in iuftam libelli forma dixteticen redegerunt,adeo nihil infigni dignü xraulationeprxfUtcrunt,uclor)gius

tnulto gîorix,quàm tempern interuallo fint reliai perquot; fteriores.Quorum de numero fanè fucrunt Arnoldu3 Noiiouillanus,Magnanjmus,amp; Monpeffulanus quidä. Nam ut dodiffimimodo uiri fucrint,quod quidem li/ bentcrconecdo,nullam tarnen ipficuram habuerunt, respukherrimas omniumep cogmiione digmlTimas alk qua fermonisgratia uenuftateep commendandi. Vt ne interim prxtercam,non co,undc oportebatjpetita pla/ citorum fuorumfidem.Nam quum contenti fucrint te ftimonrjs amp;nbsp;automate Poenorura amp;Arabum quorun/ dam.confenfuip uulgari fuorum temporum. non pof/ funt profedo præfentis fcculi iudkqs amp;nbsp;ingenijs, ad fax ftidium ufque delicatis fatisfacere. In quo difpar ratio noftracumillisfcriptoribusfuit.Siquidem ubique da/ ta à nobis opera diligêter eft, ut,quoad fieri poffet^can/ dorem 5lt; proprietatem fermonis latini rctineremus,5C ad uecuftilfimorum probatiffimorurnip autorum ferè ctnfuram,ceuad Polyeleti regulam ftatuarij.totam ar tem exigcremus, addudis interdum fententiae noftrae probationibus,ubi locus uidebatur.Atque hic ego ma lui fubirc crimen accufationis,qua deferrer fidem amp;nbsp;ci^ fifium fecutus alicnum,ceu pedarius quidam fenator.cj mihiautoritatera iudiciorum tanquam propnam fu/ inere,amp;: per hoe quoque parum confirmatu relinquere ’ntperitum adhuc ledorcm.id quod uideri potuiffet partim arrogantis amp;nbsp;tcmeraiij fcriptoris,partim de ftu/ dijs male meritii Quanquam, fi oportcat, exemplum ttoftrum, alieno uidelicet confeda ingenio repetendi, tonapluribusalïjstueripoflïmus. Nee enim uerendum tftjnemalefcrjptum habcatur, quod fxpius fcrtbitur^ dummodo cum ucilitatc aliqua legentium feriptum fu •tit.Q^ fi qs rurfus erit.q opera noftrâhâc tag tumultu ’ba, Sc ex muleis partibus temere coUeda exiftimabit, *dê uelim,fumât fibi cogitationc hols fobrij Só prudétis a hij

ad punAum temporis, fccumipcxpcdat.poflït ne nous aliquis multorum autorum décréta 8C opiniones firn ui in eundem locü congcrerc.partim concordes,par(ini re pugnantes,eafdemtp interdum conediare, caufas edam rci um,dum necefle cft,affèrrc,qui non in arte fuerit fide liter uerfatus.Vtcnim cruditionem exccllentem mih* non uendicojea nee Huporisaut ignoranfix omnis cri/ men in me recipiam fine manifefta conteftatione fadx fnihiiniurix.Tametfiliicquoqucpardus mihi loquen/ dumintelh'go.neca.quxaddcfeniïonem caufx nego/ eqq} mei, para ta certe fefe obtuJerunt.ad laudationis^^ prix opportunitatem adhibita fuiflc uideanfur, de quo tarnen pofcea uiderint Icgentas.Nam opus artificem,ut fe eftin prouerbio.Itacpconuertemur admentionem ar/ gumcnti,cuius ca fanc natura conditioq; eft,utuel eius foKus gratia commendationeq? xquitatem animorum nobis maiorem futuram fperemus» Nanque ea trada/ mus,quæamœnaIeAu,iucundajcognitione,neceiraria funtuiræ.rationemuidelicetfanitatis tuend« demon-ftrantes.Ad cuius quidem opcris ledionem.nulla exeiz Watione opus uidco.quum naturae indindu omnes fani tatem intclJigam appetere.Enimuero fanitate carentes, quidreliquumhabcmus.cur in uita mancre uelimus^ Auttahtaamcenitateorbatis, qux'tandem confolatio fupe»wl,nilï à fpe furnpta recuperandae ianitatis^Iurcigi tur/^iato in fuis legibus enumcrans bona humana,qua tuor numero uidclicefPrimum locum datlanitari.pro ximuZnformx.tertium uiribus,ultimum diuitijs,Rcdo quidem ordinc.fapictitj ufusiudicio uir diuinus, quod intcllcgcrct.demptafanitate.nullo nobis ufui futurare liqua illa tria bona ftatim recenfita.Sed heu pudor,(am preciofum amp;nbsp;amabilem thefaurunj,rcbus omnibus ple runque negligentius aflcruamusamp; tucmur,5^ ut [créât in rebus quibufep nobis chariflimis,non nifi amittendo cognofciraus.Cseterum po He nosfalubritatem corpo/

risnofintueriinftauraretpuicflusccrfa modcratione lez gc^,quoadfanèper naturam licet, magno confenfu à prilcisphilofophismedicis^ receptum olim eft; quam quidemfententiaminfecutapoftcritasquoque cóproz bauit.edirisalijs fuper alios,libris,quemadmodum rcz tro monuimus.Quo quidem in negocio nee à me expez ftabitaliquis.quod hadenus nondum Uidemusfuiße , pratftitum,ut certam uniusgeneris Icgem uiuendi ftatu am,cuifinguli,qui obcdianf,uitâfalubri£cragcre quez ant:id quod fadu fit «J'uwTOf) in tanta uarictate natural^, »tatum,tcmpcramen£orum,rcgionum,confuetudinû, ftudioriim,excrdtiorum,ac reliquarum item reium.ut ne interim illud omittam, fingulos propemodum hoz rninesfemet fibi lubindcimmutare. Ad firmiorem er/ go certitudinem artis noftrj fadet,fi unufquifcj in confi j-„ jj ^^^^2 Iiumfefemet adhibcat,exploret^natura fuam,ü£ qui/ jf^us rad» busiUarebus potiffimumiuuctur offèndaturue.Nulli i .etinli. üsq(iippcfenfustatftftupidusauthebes, opinor, quin de prifca facile percipiat leuamenta nocumentauc naturae. Ta/ Q^Un^'^ nieifi dololis fenfum nefcio quomodotencriorem efl'e, j.J^^^’j^j ^uoluptatis,quorundam eft philofophorumdiligen/ princes tiaobferuatum,Vcrumdchis,quüopus erit.Ad præ/ hoip Plai fensautemexpetibilcm omnibus cognitionem uidus in f df.dc arte quadam cadigati often dam, fi prius redarguero ua legibus,et nitatem certorum honunumutilitatem artis noftraeele )jæ'y„f* uantiunï.Quodquumperadumerit,antc oculos pro/ q^jft, * Ponam conferamq; artispharmacis medentis commo/ da cum noftris,utiisfimulperfpc(Sis,tandcm pro indu ftriaprudentialp tua tecum délibérés ac indices, utrius hi potius commodain uulgaribus iftis ac facile fanabiz libiis malis eligere debeas,pharmaceutices nc,an dix te tîmnoftram calumnianfium.Sicenim fere argumenz tantur. A dco funt urucuicf hominum certauiuendi p z fcriptafpacia,qu3c nullanos arte induftriauc prxterire.

uaIcamus,Qyibusbrcuiterrcrpondco:Non hocquxrf à nobis,ut præfînitum uitat terminum tranfeamus,( ta/ twetfinonnullisfciofcntentiaromodopropofitam di/ merofunt rpliccrc.kduelimuscameirercctam.^Nonenira adco Petrus a- fumusamentes,ut aduerfusnecefTitatem facorum uelP ponêfis et mus Iult;flari,quibus nc dij quidem repugnant, ut dici^ ^?'^ÏÏ!“5 uerbiofolet. Verumidefficcre conamur,ut intelligat - nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;unufquifcK.cui noftræ inftitutioncscrunt curae.quara

rctinus* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tione conratutum uiucndi tempus non anticipet,quo J quidem redéfietab eo,incuiuscritlibertateamp;arbitrio hinc eledio amp;nbsp;ufusualctudiniscommodorum, illincc/ Decrapu “’^^“O periculorum.Qyot nane* homines credasinter la babes ^^^ ^”^® diem legirimum cibo 5ó potu tà nimio.quàm Eed.; 7- alienotemporcmodotijfumptisfQyotenedoslabore Detrifti/ iminodico^Quotconfedrosuigilqs,curis,angore,trifti/ da ,puer, (j^ fpiritum ante tépus exhalaife? Quot luxu, moUicie, fi a'bter debdia,corpore refolutoscmarcuiflc/Quotexaëris in/ rênes Ä iuria uelcontagione grauiffimos amp;nbsp;interdura lattales expeniné morbos concraxiflefPlena eftuita noßra huius generis ta,fide au experimcntorum,quo minusnecefle habeo fidempete

’■*gt;“'^ *:’^h‘^o“^’ï''^’^^‘’’pJis» uelex demonftratiöibus rabk fa/ quot;°^U’'3^^^s.Quodficiufmodi cafusomnesadineuita/ craiÿ lite bilem fatorum legem referre uolumus,nihil dico ampli rarum. us.qudmparumutiliternobis dalt;am libertatem arbi/ trij uerfantem circa difpenfationem uidus ^fundioes naturalcs:(Nâ ulteriusprogredi nolo). Sin uero arseft aliqua.Ccuticcrte'cft.quac cognitioem dißindionem^ docet naturae commodorum 5ë periculorum, falutarifi Afperniciofarumrerum, haudquanquam ill a uidetur inpoRremishabenda.Sed quoniaminhanc difpucatio nem forte deuenimus, libet rem totam pauld repetere , altius.Dcus ipfe omnium autor, nihil ufquam fruftra produxir.ad falutemÿ ac utilitacê generis humani res cundas creauit.Indidit ergo certis hominibus mentem, monßrauit^ arte,qua amp;nbsp;pracfcntibus mederentur mor

EPISTOLA ^isamp;prxrlt;rru3rcnt,quosudknf,äfufuris.EosqüI id ^ fc^ diligenter^ prxftarcnt,honorandos quotj praecepit, iJ«! quod illis tâquam organis ipfe utiturad tutclam ua Jftudinis noftrj,ucl quod ijdem benefica liberality mor *alesiuuandi uoluntatedeiOpt.max.numcn amp;nbsp;benP gnitatem in terris quodammodoreferre uidentur.Nce Ecd.}ï/ **«»■0 ijs faltcm finibus hxc dei bonitas liberalitasty con-^^»irjiomini foli,ut notidam difcnmenqj cöcederct re/ gt;'unifalubriumamp;noxiarum,adbruta quoç animâtia hate eft liberalitas extenfxNam pl sera ty corum affridu ’îtrbarum certarum ÔCclabcndi induftria, turn aduerz ^us uenenatorum idus animalium,tum impetus uiolen *orum fefc tuta prseftare norunt.Cóccffit quoque alias ®rtes,quibus fc foecusqj fuos tegât. Qyæ certe facile nos ®dmonerc debebunt,noftram falucem amp;nbsp;incolumita/ km Deo optimomaximocuræ eê,quod quum fanguiz nemSiuitam dediflet.artemetiam nosnoffe uoluerit, qua inftrudi fretity uitam falubriter ageremus. Nam az lu fumma amp;nbsp;incomparabilia dei beneficia in nos collaz ta fingularc argumentum 8C tempus amplïus defiderât. Nee uero tam pulchrx artis cognitionem ipfe conccUif ftt.nifi utilem amp;nbsp;necefTariam nobis fore iudicauiflet,ficz Utireliquaquoqpftia muncraomnia.Sed fum nimium hic multus.ut in re manifefta facilciy pcrfuafibili.Nunc igitur aliam obiedionem audiamus, quam quum adz verfarij noftrx artis uelintplurimum ualerc,Catum abz tft,ut hoc obtineanc,ut uanitatem ipfi fuam multd red dant manifeftiorem. Aiunt uero plurimos homines par tim intcpcrantioris,partim negligentioris uidusin mul tam ufej perdurarc aetatem,nullis quæfitis adminiculis artis. Quibus ego rclp5deo:Sanum perfede hominem fanitate exquifita me nolle certisaftringere uiuendi leg» bus, incerdico tarnen turn intemperantiam, turn daz mnaurum à nobis rerum frequentem ufum. Nam amp;fi noxa fortalTis ad tempus occultabitur, exerce

Lib d ^''^^*’™^”P°^’‘^*”°»^g’'*“’®*”’®™^*^‘'“^’’”’”'^P®^ eau fvm' aftcretnegkdtaefalubritaciscurx.fiCalcnocrediz Ss in cö. nius.Rurfuslautam amp;nbsp;morofarn curiofitatem impro/ iup pro/ bo,quodquatcnusfaciam,fuoIocointelJigcs.llludfai rknea tem dico,fiijdein bene paud longxui, quorum ftatim Hippoc. eft mentio fadajegem aliquam fibi didiciflcnC præferi ^quot;^ berctemperanbxelegantixqj.uicam profedlo longius condnuarc potuiflent.Quanquafimiliquoej argumen to tibiproferrepoflim multosnatura debiles ad matu/ ram ufque feneAutem peruenifle ards noftrx beneficio fretos.Quod fï in periculum contendonis de numero fufFragiorumeatur,apudperitosadhuc dubia maneat fentenda.uiuaciores nc fuerint fintqj pofteriores hi per/ petuó ualetudinarq.anfuperiores illii«;io(.ut modopa ria paribus refcrantur,hoc cft,ut robuftiflimi quilt;p natu ra,fcdtotauitaincontinendflimi,cum maxime debili/ bus.ièdfrugalibus dó temperandbus in comparadóem ueniant.idep fingulis obferuads dreSftandis:Autor «ft Ariftoteksin libro probkraatum fuorum fuilïe philo/ fophum fuaextads Herodicum quendam omnium id temporis infirmiflimum habitum,fed qui arte amp;nbsp;indu/ ftria nidus fingulariccntefimumuitae annum impkuc/ 5* ^**^' ’^’'bEtGalenusaliquodesfuamraet imbedilitatem fate * nbsp;nbsp;nbsp;tur quidem,fcd artis praefidio fuftentatam uix uil 5 mor

bum fenfifle.nifi quod febri ephemera correptus femel aut bis Gt,oborta uidelicet à lairitudinc,dum fideliterSó Narrai a fedulónimiumamicorumuacatcuradoni.Sedquidno Gal. in li. præftitutumuitxfpadumconficiamusartis adiumen/ ƒ ue^Ta/ *°quot;4““’^''^P^*‘^“5oEmfueritphiIofophusaufus illi p/ be amp;nbsp;in æhtercuitaeæternitatemjeuiusabineüte ætate uidum r.de fan, fuilTct nioderatus:Cuius quidera philofophi ut eöfiden tuenda. dam Só uanitatem tanquam abfurdam Só longius aber rantemàcômunifenfu opiniondp merito damnat Ga/ lenus:ita certe laudauilTct induftriam prorogatæ in qua longiffimum tempus uitæhumanæ.Nam ucingenium

^'indudriam commendes philofophf, cuius rneminP inux(nam errorispatrociniunimihinonfufcipio)fuo/ met exemple facile comprobauit. Enimuero quadra/ genarius ipreadcoexhauftusfuccoamp; fanguinc.utnihil ^ ofTa amp;nbsp;eurem habere crederecur,artc tarnen ôC mode radonefîngulariuidusobtinuit.urnon nifi lencifTima tabeconfetlustandem occumberet.Ex quo illud tan/ demcolligo,quodfacile tam omnibus patere opinor, permagnara olim arris nofti xfiduciam SC ufum inter dodos hommes führe,ut qui manifeftum ÔC infîgnem *x ea frudum utilitatcmrpfubinde fefe percipere cogno Hilfent.Audifti uir Amplifs.Clarifs.que comprobatam dixtetices noftrx utilitärem ÔC refutatas inutiles quaf/ dam cauillationcspaucorum forte contradicere nobis üolentiû. NücgdipfapofTitampliuspræftare.quâ me/ dicina pharmaceuticc,cognofce. Nee enim illud uercor, neprolixitate fermonismeitibifaftidium afferä, quem de rebus iftiufmodi coram tecum uerbofius ac forfan intempeftiuiusloquentem diligenteraufcultare confue fti. Etfi enim epiftolaris anguftiæ fines egredior, facile *ne tuebitur Gue ftudium 06 amorfufeeptæ profelTiois, fiuemagis nccefTitasarriscommendandae actollendxqj tjuam intelligo non omni carituram æmulo. Primum quideinetfi multi funteiusgeneris morbi,qui fubitariS Opern mcdicinxdcGderant,quo in numero fere funtfy *'5nche,peripncumonia,pleuritis, afiedióes coli, ileos, ''teri.cafusepilepfiae.breuitermorbiocs peracuti. Sitc^ fitius in fummis periculis uit3e,ficuti quidam dixic, an/ ttpsauxiliumexperiri,cj nullum. Sunt ramen morbi plurimi.qui præuiGquidcm antca,fed nondum inchoa d,uel inchoatiutiqj,necdum tarnen confirmât! tutius, ftcilius.iucundius artificiofa dixta,quain ulla re alia eu ’■tntur,cuiufmodifuntfcre morbi chronici.Quod qui/ dem quamuis nemo uel mediocriter dodus facile ne-g«uerit,excmplis tarne 06 teftimonijs optimorum quo/ b iq

li.?.natni gundam fcriptorumconfirmabimus.Pliniusautorpro hift.cuS. batiflimus narrat ccrtum rquitem Romanura lulium uiatorem origine uocôtium in pupillaribus annislabolt; rantem hydropc abftinentiapotus, caftigatiöefij nidus confecutum maturam fenedutem fuiffe, confuctudine uidclicet in naturam conuerfa. Refert item Cornelius Gelfuscontcndiflc duos excellentes medicos,de fanant ’' ' doquodamhydropicoamico Antigoni regis. Ac con/ cepilTc quidem utruncj Educiam libcrandi 3egroti,amp;’ fu turum etiam Eiifle.ut liberaretur,tanta ipfe cura dilige tiaip cuftodiebatur d medicis,fed illorum ilk decepit in duEriam fruftracusep edconatum omnem, malagmata propriamtp deuorando urinam,unde Eatim pernicies fecuta eE.Et ne quid interim dubitcs de artis quae uiAu inEicuit,ui amp;nbsp;emcatia,paulo pod fubiungit no ede diP

Ecillimam morbi curationcm,G inter initia corpori.qes L f de lo *'^^‘^*^gt;ß“®*™P®*'^*^^’^*’‘^^”’”'’'°*‘^^”^*^® morbus an ciSaffedT nonmultishominibusfoitlsetalis^ AtGaknus teftatur ' afe liberatum quendam eo laborantem morbo,obfer/

uata,quam ipfe tradiderac.uidus forma. Hippocrates ^' quoquefacikmelTemorbicomitialiscurationem ofte/ ’ dit in corporibusiuueniim,non earn quidem à medici/ na petitam,fed à mutatione locorum temporis amp;nbsp;nidus acceptam.Quu alioquin hie morbus amp;nbsp;periculofus fit. nee facile defcrac xgrotum,principium nanlt;^amp; mate/ riam habet craflum pituitofum^ humorem. Sed quid? Quod Plato antides fapientiæ prohibet atram bile me/ dicinisirritaripurgantibus.quod^ nee morbos ullos,

nifi pcriculoEEimi Ent,pharmacis uult folicitandos'Sa/ exfenten. hsip habet oportunum uidum aegroto côditui?An no Hippocr. latentia carcinomata boni medici chirurgie omittunt, ^phojg (peiorauidelicetfcipGsfutura, fi quidem exalperentur) parti.ö’, tarnen aliquam Icuandi mali rcponunt in uiduf

ttinipharmacisfumendis exercitato alTuctoq;, nee tax j^j, ,g^ ^en quiequam fubleuatoxQuis tabido prxfertim circa rnor.cur. »niumuentrcmlaxarcaluumaufiK’athuiclenta refedi 5ó apholt; one tanquam-nonnihil profutura iubemur fuccurre/ ? ƒ «par,! ’■f-Quis medicus bonus in acceflionc uigoreue morbox *^ni acutorum,auc alias robore naturæ déficiente phar ogt;acisexplorare uclit »grotumx Qyis prudens medicus Jibenter fumât curandum hominem,uel delicatum nax ^ura,uclintcmpcrantem^?Quiddcætatibusattinet dice

Onçque uarietates cæli tempeftatumque, ac certi lunae Cderumquc curfus amp;nbsp;circuitus triftem ac fufpeftam fax duntcurationeme Qyislibcnter medcatur corporibus J^umaniSjin medijsucl ardoribus caniculæ ucl rigorix busbrumx^Qiiiscurandumful'cipiatmuliercm utero _ nbsp;nbsp;nbsp;.. gerentem à primo menie concept! foetus ufque ad quar/ jj^^’ * ‘utn.amp;afcptimoufquead tempus partus lt;nbsp;Et ut quis paru.^. oiodo fit,qui molliter cam accipiat,à pharmacis tarnen purgantibus abftinebit.Quid de generibus morboi um tefert loqui X An non multas febres difculferunt cibi po dontsiç fimul alentcs dó uentrem mollienteslt; An non Qlf.ll. » ftukefaciat pharmacis exhaurire uolens laborantem cap.i i.

kuiorc catarrho,utpote quem bidui triduiuc abfdnen/ tiapoflit fanare i An non breuiflimi temporis abftP

Poftremo,quis fapiensmedicushominifano,fedleuü jjjijb.qj Itr caput dolenti medicinam infundat i An non plus cap. i ? ♦fecerit mali quam boni, carnem uidclicet eliquando, •naximosque dolores 8d cruciatus inferendo i Acquit _ . nbsp;nbsp;. IiosomnesfimuI,quo5commcmoraui,abfquc ullo dP ^^^ ^^^ Jcriminc,diætarcfîciendoscurandosque fufeipit,amp;ita parti,!,* JufeipitjUt ad integram interdum fanitatem reducat.

in meliore tarnen conditionc ægrommiufla nidus dP Ipenfatio relinquit,^propinano pharmaconim. Rur/ fus fi morbis tantum conferrc poteft diæca.quid non ef ficiat ualetudine ßbi uteunep conftanfeÆt accedit quod pcculiaris cft omnibus medicamentis natura ftomacho aduerfandi.Ex quo etia fit,ut qui crebro multum^ putz gantur Sr^cf'»f/mcidant amp;nbsp;décoloré uultus fpecie cerz nantur.Vtenim incidente magnaaliqua neceflitatecor pus rede uacuatur.ita non fuo loco adhibita uacuatio multis nos moleftijs amp;nbsp;incommodis afficit.Et ut intez rim loco pharmaca nobis interdum miniftrétur,animo tarnen metum amp;nbsp;pauorem obijciunt,horrorem inferut guftui,iniucundeaflumunfur,amp; iam affumpta ftomaZ churn amp;prjcordiaucllicanf,tumultum uniuerfo uenz tri cxcitantjaboriofe difficultcrtp plcrunquc emigrant, amp;nbsp;11 forte moram in corpore faciunt,in uimamp; naturam ueneni abcunt,nouo iam turn ac uiolentiore indigentia pharmaco,quo ceu clauisclauo propellantur. Horum omnium nihilin légitima uidus adminiftratione,quod fi quid in ea difficulcatis apparet,id eius accidit uel into* perantiaconfueta.uel molhcie nimia, qui fefe tradidez rit forte curandum.Quamuis earn quocj commoditaz tem in diacta interdum repcrio,ut quemadmodum naz tura fefe habente çquabilitcrabftinendum à pharmacis lt;fi,ica turn quoquc nobis minus fuperftitiofisefle liccrc circa uidusobferuationem.Sicutj rurfus errorhic com miflus.fere minor cft cum periculo,quam illic. Ac uere or quidem plurimum futuros,qui me fingant prædicaz tionchac tanta uiduscommoditatummedicinae medi cisSp iniurium,tanquam ficorum ego autoritatem taci te diffimulanteruc diminuam,his uel horum fimilibus uerbis mihi infultantes: Vndc nobis tu nou us A fclepia des.quifaltcmfrctuscommendationediaetf, tanquam natura facilis amp;nbsp;blandæ.abuteris prima illa medicina: pharmaccutkes molefha ad opportumcatem eius utilP

tatum eleuandarumfquumresquaecj ut maxime funs falutares.ita fere folent fefe minime iucundas ad primS oftenderc occurfum.Hac ne uiateingreflumfuadereo/ Portebat,5t hac blandicie indicia pcrftringcre multitu/ dinis^qux ut plaufibilia quxqucfacile fedlatur.ita pep finaus efle confueuit cognitor ucri.His ego relponfum f'ddo.nihil me ipfis grauitcrimminere,ncc eorum pro/ f^ffionem redargucrc,nec rurfus malisartibusperfuafi/ onibusue plaufum me captaremultitudinis, Sic cnim ptofiteor me tralt;flare ncgocium medicinæ diactetices, SuomodoPlutarchusolim,tempcratis uel propemo/ ^unatcmpcratisnaturisfalubrem egodiætâ common-ßro,quamuisconfcro aliquid ctiâægris.Medicinæ por, 1^0 adeo nullam facere iniuriam certum eft, ut iplius di/ gnitatem nobilitatemly nullis me uerbis aiTequi po He f*tear.Dolco haftenusfictuliffe fortunam meam,ut ta ^xcellenti feientiæ folidam nauare opcram nequicrim, Huitantopcreartcmipfamamo,nonpoirum non pro/ f^flbremartisamarc.Tantum abeft,ut profeflus hoftis ’utinimicus uelim haberi.Quanquam adhuc nó uideo *ïuifieriqueaf,utaliqueminmc cScitem medicorum, Jï^niinem eorum ftilo configcre paratus, turn quod ex Misplacitis optimorum medicorum confirmo,rcfuto, •iterprctor,quae uolo, tum quocj quod nee utilitäres ^æt{ medicinæ frudibus habeo pofiores, niG quate/ ^usintcrdumufuspharmacorü aut inutilis fuerit, aut *^eruacancus. In huius igitur argumenti noftri trafta/ **9e,Gféliciter utcun^ à me dcfudatumeft,(quod qui/ ’*»»,ut Gt,magis opto,quam faftum cofido« )bcne ha/

Ixtor offictj mei memoriam apud omnem ætatë •■^poGtam.Sin minus id efficio.dccct me tamé impetra/ *^^ut fedulitatem diligentiam^ meam ledlor æquisani/ ’'’^ Gifcipiat. Atqui hi c cuperem operis noftri lederen» *’f«mplum imitan boni fadlis^ coloni.Cuius opinion!

te nonrefpondear.non ipc tarnen uelindignaturmeffi, «el panitentiam doloremep concipit peradi laboriyta in noftro quoep negodo uelim fuccedere, ut quamuis lector quædâ offendet minora expectatione denderioty fuo,ncc mihi de ijs quæ forte omiffa funt,ipfc fuccenfez at,amp; ftudiorum fuorumia/turam quantulocunq? perz cepto frudu compenfet.Quod fi prifcis ilIis5C obfoJzeis philofophis EmpcdoclijAnaxagorae, Oemocrito, Leu C)ppo,Zcnoni,Parmcnidi alijsty eius farinae, magnam olim gratiam habuiedoda antiquitas. quodillorum Hz cetcrafleacperperaminucntis.multum tarnen ad ueriz tatisinueffigationem.amp;philofophijcognitionem fuit adiuta.Mihicertcmeritoucnix pacebit locus,fi non uz bique defiderium expleo kdoris,quando nihil à me bc nemaleueexcogitaiistcmereaffingitur. Scd quæ proz batilTuniolimfcriptoresfparGm acuaric dctuendaualc tudincprodiderunt,iniuftanacompendiiformarefcro. Kecetiainquicquam obfcuriabfurdiuc, ut quondam illi philofophi,tiado,quorum aims nefcio quod confu funo chaos ante conduum orbem terrarum fuiffe imaz ginatur.alius exaromorum concurfu fortuito müdum componitjitem quae aliusrepiignantiaprjliationequse priinorum quatuor clcincntorum mundi.quafi exbclz lo pacem,fic mundum conftitutum fuiffe fufpicatur. Ad hanc tam abftrufiim fubtilitatê nihil afl-erimuscom' parandir,noftra fimplici docendi forma contenti.Quan quam fi adhuc prouinciæ nodi ç non fatis ftrenuc fcliciz terne admimftratx ratio exigatur.paratas ad manu plu fn E!cn ’'^shabeam caufasimpetrandx uenix. Succurritmihi chisfonhi fw’T’tï’us philofophusAriftoteJes.qui magna profedo ftids, nbsp;nbsp;nbsp;iudicii æquitate définit tam cos ucnia dignari nos debez

re,qui quid rei necelTariac inter feribendum omifcrunt, q: gratiam habere de rcAe inuentis tradicisue. Accedit «o,quodad{cribcnduEB uencrim in media difficultatc nacaru inoccupation urn,quæ cumôc mult^^u^dut, di.

uirixacinterfequoqrrepugnantes.attameâme neceP fario fufeipiendaf .nihil iam mirum.aut à racione alienïï uideridcbct.finegocioprxfcnünonomni ex parte falt; tisfeccrim.Ocioenim amp;nbsp;fecciTu opuscft,fi quid in lite* riseximium præftaredebcas,alioquin fudabis plus fa/ tis.ut ait ComicusiJle.ÓC de ingenii dovlrmasque laudc periclicabcrc.Tametfiquaeculpahicin editionis accele rationecommifTaeft.ea tecumraihi eft communisfutu ra.uir ornatifs. Recorder enim te in fuprema congrenï/. One noftra; hortatorem mihi fuifle ad euulgadum, quae turn forte pararem.Itacp dum nihil me remorantur nv tcrucnicntiumftrepitusoccupatióumjquiB tibi guum optimoamico,tum tantquiro parcam,in aleam fortu/ •læfamam mitto.Sed nullum profeAo tam anceps eric ®ut graue pcriculum.in qiiod fefe non ucüt 6C audeat di oiitcere Infulanus.dummodo gratificaturum fcfeintel ]‘Sat Vlattcno.hadcnusfaltem occafioamp; facultas Hu/ 'liodefuere.Ecceautem contigit materia digna.ea quP •^« ab altioribus tradari ingeniis,digna fua, hoe c ft box oiinis philofophi lclt;5ïionc,óó ex cuius tu perceptione id ^onfeguariSjUt longe iucundfninio fanitatisbcneficio 5 ^iutiirimepcrfruipoflïs.Qs.l’utmagis etiamte eöfidam fófecuturum.proccritasifta plancheroica membrorüqf gfata decentiaquaedam oftendit,amp; natiuum quoc^ roz ^y promittit,ut quod multis grauiflimisi^ obiedum hooribus, nihil adeo frangatur debiliteturue. Nemo facile repiet,cuiusfitexcrcitaiuuêtus, nel pluribus uel lögioribusjuel honoratioribus Icgationibus.quam tua ^lattene,ltac]phoc merito tuo obtinuifti,ut llluftriffïmi principesnoftri.ôc alter ilk defundus,6d qui nuncuiuic f^uorem liberalitatcmip fuam tibi large deelaraucrint, ^Supremum locum honoremiç Magiftratuum ecekfiz *iticorum,qui quidem apud nos funt,prompte ultroep ‘^ttulermt. Fadum igitur cum rationc, quod praefenz hs iibclii editionem tibi nuncupem, cuogue commits c 4

tara patrociniOjUtucliscaufjenoftræ patrocinium fg/ ïnere,ftudium noftri tuum facit,quod fummum amp;nbsp;fin/ gulare perfpcxi,amp; quibufdam edam offices humanita/ tis deelaratum, V t poffis quoqj.au toritas nominis tui fa cit.parti m ea quidetn,quum rara quadam faeûdiæ gra/ tfadignitateqj,turn omnisgeneris optimarum artium cognitione coraparata, partira commendatione fidei, pietatis.grauitatisJnduftriæjCOnClij.fapientiîc parta, ut plane ftatim ab initio mei opens intelligerera, neccum fiirdo raihi fermonem futurufn,nec eu eo,qui non poP fet folus prop eraodum totius patrocinij mole fufhnerc. Ingratus igitur fira amp;|de Mufarum ftudqs mak meritus necefTe eft,nifi te ciipiâ amp;nbsp;am^is tui erga rac, Sd tôt or/ naraento^ tuorura teftimonium ex me referre ampliP fimum.Habesepiftolambenelongam.Sedquid epifto larat’Cui tandera illud adtjcio:Cuperc rae officium me/ um tibi fubinde probarc,tibilp conftarcuolo.me null5 omino laboremuellefubterfugerc, quem tua tuorûue caufaintclligamfufcipicndum.Atc^ uchæc officij mei delacio,tibi etiam grata fît,oro.Vale Vir AraplifTime, DufTcldorphijjCalcndis Augufti.M. D, XL»

^Caputprimum.quo commode autorinterpretatur ’'ntentiam Cornc]i)CelG,quadocctur homo fanus nul Ïlsfe obdringcre legibus uiuendi debere.

N libro.qucm de re medi ca Cornelius Celfus fcrü Libro. i. pGt, autor cft homini fa/ '^P’’* no,fuii^raetiuris,nullis fe legibus uidus obUgandi. Hic G illc fanitatem abfo lutifs. perfedifs.^ inteP lexif.paudflimis admodS acdifficillimisinuêtu hoz minibus cam conceflic im munitatê,quum ciufmoz di fanitatem uix quifquä confequatur:aulfi quisuf Dehoce-

%amtamintegrxGrmx^ualetudiniseft,breui tarnen öS Gak. admodum tempore in ca durct.eo quód quotidie noz |^^’ ♦‘** ftracorporarccipiantimmutationcs. Sin ucro promiz * fcue qualencunque fanitatem deGgnauit,qua qui fruun tur.eatenusfaltemaptihabcntur adadiones négociai^ ciuilia obcunda:rem profedo perfe certam ueram^, •guiugkr-confuGone fccitcgcntcmintcrpretatióis, Nam quum corporanoftra uartjs fubindc modis afficiantur ab æftu,gelu,humorc,ariditatc,laborc,quiete,à ciboijs potus'ç natura,fomno,uigilijs,alieno tempore modoip

DE RATIONE VICTVS SALI corpori conccfîisritemq! ab afFedionibusanimi, neccf/ fc cftpro modo affeAi corporis totam nos uiAus noftrl rationem inftitucrc, amp;nbsp;tcmperamenri inacqualitatem, ( quatenus fieri poteft) per contrarias rcs ad æqualitaté aliquam reuoca re.Nifi forte uoluit Cclfusfanumhomi nem inutiliter fibi certa præferibere interualla amp;nbsp;nume ros.eundemtp minime finat trepidum amp;nbsp;anxium circa uiAusobferuationé, fedfecuritatem fiduciamep remit/ tat, quippefano utcuncp homininec ullus medico« imperaueritcoenam côtraAiorem,cibosfubtilis nutri/ mentijconcodionic^ilomachiftatim paratos, leuiore» faltem cxcrcitationes, uacuicatem omnem curarum Si id genus alia imbecillioribus obferuanda naturis. Itacj liinhacpcrftabimusopinione conieduracp fumpta de fententia Celfi, ficutiuere uidemurpoiTe, ap^aretnon magisremiflam immunicatem à legibus inftitutiscf uP Aus robüRioribus naturis, quam damnatam 1 au tam ifta m amp;nbsp;exquifitam. Quam amp;nbsp;nos quoque magnope/ re deteftamur. Nam quum domi familiaclic odiofa mo leftacp domini curiofitas fuperftitioq; circa apparatum ciborum reliquarumqt rerum cxhibitionem:tum uero foris periculofa fanitati, fi in c5fuctudinem deducatur. Nam fi quando peregrinandum diuertendumue nobi» ad hofpitem aliqucm erit, profcAo facile offendemur ijs,qux exhibentur, nifi ita plane refpondebunt ad anP mum noftrum.fafiadio erit modo rudis apparatus,moz do parum artificiofe cöditum uidebitur edulium, alias aliud offender. Quäobrem reAefapienterq? pcipit Hip Aphorif pocrates,debcrenosintcrdiia confuetis adinconfucta fo.parti. trafirc,ut fiquado cafus aut neceflitas tulerit,utcótra^ * cófueueramus,fit muendu,minus inde lædamur.Et ace cedit,q» curiofitas nimia pufillanimitatc amp;nbsp;formidinem perpetuâ aio conciliât,dum uiribus naturae diffifi, ocra nos utilitaté amp;nbsp;pfidia tuendæ ualctudinis foris quaercre cófuefcimus : ut interim iamparuifaciamus fumptuura

OVLIEL. INSVLA. MENAP. ff: •agnitudiné, ad qua morofauidlusfupcrftitio frequen piufar.in teriftos Apitiosimpellit.Laudatus olim Cato Porcius uita Cat* 9uoduiftu fuiflethauditamultüdiffèrctcauiftucomi tenions. ^üferuo^ï^pdaudatusitëCaef.Auguftus.quodcibisplc/ Sueto. m tuntp confuctis amp;nbsp;uulgaribus concécus uixiGet. Et quo/ p “5^ tilqiRomapcregrinis coquisamp;cupedinarijs caruit, amp;nbsp;I^efpub.in meliore ftatu fuit amp;nbsp;ciues falubrius hauddu j^jugénS bieuixerunt,Abijciendaigit.Gcutiftatimdixi,morofa aiigdTi. confuctudoomnis.amp;adfrugaliMtê.tempcrantia,mo Lm.li.p, dfftiam noftra cóparanda domus. Ne uel mollicies do de bello •neftica diffluerc corpora faciat.uF curioGtas timiditaté Wacedo, iHibcrabtatêiÿ perpétua animo pariat:utra«p aüt ingra/ tos amp;nbsp;inutiles nos ubiep faciat.ltacp CelG fententia non increpira quidë.quis cm hoc audcrek fed cömode expü Mta.continuo noftrum aggredimur negocium.

Cprimum quidéaerisnobis mentio facienda,cp principe quodâmodo facultatêobtincat in no/ ftra corpora agendi. Nanep nobilidirau Gmul ae

tionê infpirahoneq; pulmonis aerem fubinde concipit, «n Gnuip fu3 colligit «SCrefundit. Ex quo iâ facile intelle Äu Gt.abacnsambientisnaturaóó cor in primis ôlt; fan guiné uniucrfücycorpusaffici.Std fcire te uolumus, Ic âor,dc acre nos hic difputare nolle , tang de corpore tlcmentarijqtenusipfius nobis fubftâtia opus eft ad in fpirationis refpiratjôistçfacukaté.qd uel ipfc fenfus no bismanifeftai.nô pofle nos gdé acre carere ul’ad püd3 tgis.Nâ quS cçteraije rer^ ad ufü uit» neceflariarü ad tê puscarerc pofllm’.acrc G ad puGllü tpisfpaciû careamus fpiîsintcrcludatacfuffocctneceflec.Narrat Plin.inediâ ^”ƒ ’j^v nô effe Içtalê hoi adfeptimüdiè.ldéautorêC. Mccocna ' ’j j^' ticuidâ (upmo uitçtricnio nôcôtigincfomnüulloho/ ^^^^^p* rj momcto.Sint hçc miracula naturae ut lôgiflâmo puk gilioaliqscorripiat,aut media diutiffimcquisperferat»

Aut etiam ualeatcfficcrcphilofophia.ut Hngulari patF ennaroboreijjquiscuincatoincm animi xgritudinem plancq, hominem cxuat. At prorogafle uitam fibi alP quem fineaerishauftu iugiaffiduo'^.ipfius iudicio fen/ fus abfurdum uidetur.Tantum abeft,ut ucl in commu/ ni uita,uel in libris hiftoricorum reperiamus. NosigP tur non de aeris fubftâtia in praefenti hbeno,fcd de qua/ litatibus agemus, quatenus has fufdpere aptus eft, fufei pitipquotidic. Porróq» qualitatis nominehicutimur, fieutifæpiusutendum nobis eft,nemo mihiindignabiz tur paulo morofior.co' qudd Cicero timide amp;nbsp;cum pr« farione ueniæ qualitatis nomen expreiferit in quarftioni bus Acadcmicis,tanquam priusinauditum:quutn po/ fteritasomnis Ciceronem ipfum tanquam rediifimuin linguae latinæaucorem fecuta,nomen qualitatis com/ munifitamplexa confenfu.Quæ quidera æmulauoâi ufus frequenshominü dodorum nobispro régula elfe bene loquendi debet,Et hxc quidem clocutióis noftrx • tuend« gratia putauimusad Prælcnsdiccnda.Dc quali tacibus igitur aeris quum agemus.fimul ad nos pertine/ bit,dercgfonum,locoruin,tcmpcftatum,uentorum,na turis amp;nbsp;proprietatibus dicereadip breuitcr,amp; quantum noftraconlêqui intelligentia memorial repetere uale* mus.quxabalijsineam partem fcripta accepimus,

OMnes propemodum qualitates in acre nobis per/ ciperedatur,adearum(]p naturamamp;uim noftra corpora fimul 5^ animi uariantur. In primis auté optimi notas aeris indicabimus.Probat medicorum ge nus omneliberum amp;purum acrcm,non præfeptumiu gismontium,noncauisreftri(ftum anguftijs, non palu/ ftrem,non cum,in quo pcrpctuæinfidencncbulæ call/ ginesve.lmprobatur amp;illcadtcmpus,qui fluminibus efluicinusfecum nines trahenribus,quodeiufmodi flu mina craflam fpirent auram.Quorum in numero prxci

o VL IEL. INSVLA. MENAP. KL puus eft 1 hafis fluuius Mofthorum. Damnafur item »erßagnisamp;immotispropinquus aquis,quod hæ pk/ îunç tetrum amp;nbsp;bonx uakcudini inimicum fpircnt hali tum.Omniaquippe immota facile putrefcunt, prefer/ ïim aduentante calore,utautore didicimus Ariftotek, gt;libi in Meteorologitis,alibi in probkmatis:quo qup dtmin loco mirifice commedat de falubritate lua,qux placide afpirantur Ioc3,quam etiam fententiam fuà cla/ dus exequitur poftea aha quadam fcdionc,amp; poft hunc Gaknus. Scd quamuis fimul concurrant,antiquiorê tax men audiamus Ariftotek,akero minime negkdo. Lo/ faapcrta editaqj incokntes, inqc prior ilk,(fi caetera x^ lt;jualicer fe habeant. ) tardius fcnefGÜt,g qui paluftria 8( taua.Namputrctome,quodquiefcit.Nullo modo aut eerte minus,quod mouetur.Ciiius rei nobis argument« furnere licet ab aqua libere profluente, amp;nbsp;circunquaqj cohercita quieta^. Igitur ut locis editis aer undiep afflan tefpiritu agitatur,itaincauis locis manet immotus.Ad baccjocisapercispurusacdiuerfusanidue propter agita boem aerhabetur,paluftribus impurus.idemqj femper tmarcefcit.Auicennacerte totuseftin laudandis ijs Io/ cis,quæ multis amp;nbsp;mundis 00 cekritcr fluécibus aquis ge luuntur.Pro quo ut ego quoc^ facia grauior aucor moe net Plato in legibus fuis,uetansin ca ci ui ta te nos perno dare,quam non percurrit fluuius amp;ubi leges exulant, bic morum bonorum,illic falubritatis habita ratione. In eodem quoej libro deligiturbifux locum aflurgenZ tem paulatim circum fe in fublimc.id profuturum ræ tus amp;nbsp;adfalubritatem amp;nbsp;adfirmiorcm munitioné. Da/ innatur prxterea ab Hefiodo totacp medicorum natio/ ne aer proximus agris ftcrcoratis,uel locis,qui fimorum cumuliscófternuntur.Rcpertus(pcft,qui ob excremen torummultitudinem,quibusferè foraamp;uix militates in urbibus redundant,à frequenti equorum amp;nbsp;iumento i^naconuentujlocumauerfumin urbe dekgerit, tang A iq

Mofchos uult effe Mofcho-uios Paulus louius Nouoco/ méfismul tf uir lc^ diöisdo/ ôrinç^. probl.f4 Sedi. 1 -Prabl. 7. Sed,J4. dediffêrê. febrió.

lt;a rationc falubriorem futuJÿ.Qua rationc quocf baud propc adhabitabitcamarqs SCpifcarqs tabcrnis,cjr«Ji:e Lftwi.df confultS uolct fuæ iiaktudini. Gerte Gale, docetoém fanutuc, aeremelTe uidofum coinquinacü putredineanimaliû, holeijt.uel leguminû:grauius tarnen oktàpifeiü, q car« riû corruptioncfoeter, quanto aquatilium g terrtftriS animalium caro facilius cinusep corrupt tur. Alkruatur abfejj condimento faUsIntegra in plures nonnunquam dies caro madlatotptcrrcftriuanimantium.maximefyl ueftriutnamp; exeratatoßt. Atpifciumcarofacihoriscor ruptionis,eo«(t pracfcrtim quae no degut in aquisfalfis.

NEc uero folum habeda cura proximc nos ambk entis aen's,ne contagione fua nos inficiaf,fcd ulte rioris quoqi, maxime fî nullis dikmguit montiü interuallis ab acre noftro domeftico, quo contagionis uis incercipiatur. Affert aüt uicinus quifq; aer contagio nem amp;nbsp;affedione fapit contigui.niC contingat forte tan tâ efle diftantiâ auf magniî interuallü rei contagiofx.ut uenfimik fit interceptam montibus auf diftâtiæ longiz tudine didipatä ueneni uim.Cautior bic Auicenna mo nuit cauendu efle flatü ex domibus ægrofoijt in noftras fpirantern aedes.uel ß longiore Ïpacio difliti fimus ab iP lis: Nam nißueneni uiolêtiâin fefe reciperet de fe^ rur/ ftim remitteret acr,nec bafilifcus uifu fuo interimeret ho

Caufam minc,nec lupus nosprius contêplans.g ipk confpiciat, uocem adimeret ad pracfens.Quin mittimus brutaanu ro^o'^^ “’*quot;*^’» *^'“^ 9’^æ ^® purgationc menftrui fanguinis, narrante amp;cindura fpeeuh pa^ucrecunde narrant à quibufda, Plm. in 8 Tradit Plinius ex narratióc Ifogoni uetuki cuiufda fcri nat hilh ptoris tang rem credibikm, fuiße quafdâ genresapud cap. 2 2 lllyriosamp; Triballos.qux uifu quocjeffafcinalTcnt inte Lib. 7, remiirentq;,quosdiutiusinruercnf,iratispr;fertim ocu lis.arcj! id malüfacilius fcnfilTcpubcres: qd certe nôae/ cidilTct, nißinfcrmedio alfeAo acre. Sed uenio ad prey

CVLTEL. INSVLAi MENAP. Hfk tabiliora. D« hominibusquibufeunîp febre purrida Ia borâtibus eópertum habemus.cp G quis ipfos rótentius •ntueaï.fentiri quenda in oculis dolorë, pcrceptS uideli Wt ex reucrbcraciöe uapoije tcnuinïmoi52 ex oculis aegro *gt;proied:orS.Quodnemirütibi uidcat, amp;febrcspu/ tridæ inter côtagiofas numerâtur,amp; oculon q«^ fenfus ^’tilimus habef qproptcramp; 5çlt;«A;i/« côtagiofus morbus ‘'ibetur.Caufam affertin prob. Arift. q? quüoculusGt Probl.4 parsnoftri corporis nobiliGima.cxterarûoîmrciGbi Sert,7» ûbiertx Gmilis reddi poteft.quippe qui facile ab eo mo Kfatur.^dmouet.Itatp fit.utperturbatû oculü côfpicp *ns,facilectiâipfe perturber. QuodaSt putride oêsfe- gx eodî brcscontagionem de fe reddant,minus adhuc mirü uP loco dtri débet. Namcelcrrimc oés morbis corripiüturipiri *u côcepto aliéna. Appropinquâs aût ægroto,cuius Gt ^Pûtab humoribus maleGcis corruptus,talem proferto fpiritû haurit.qualem reddiderit xgrotus. Fit aût id nv lt;trmedio aerc.Èx quo iâ colligitur aeris magnâ effe uim in noftra corpora qualitates acceptas refundendi.Nam ^ aliqui contagioné nô uitant fohip fe tutos animi for ütudine putât:ego certc côtagionis incfficaciâ magis a£ *fibuo diflimilicudini naturar5,quæ fît inter ægrotü amp;nbsp;ïliû appropinquâtem ac etiâ puritati humorü eius, qui forte non Ixdatur.autorcm fecutusGaknQ.Cxtcrum «Gcôtagio non ilico ad primâ appropinquationem in corpus uicinûperuadit,confueuit tarnen noxamrelin/ querein futura tempora,amp;uim fuâ ad extremû manife ftare.Fieri nantp poire,ait Galenus alibi,ut materia con Ugiôe inferta lateat in corporibus noffris multos men/ Hippoc. f«, imd annum intcgrum,priufquam uiresfuas longe Hornu-fateepexpandat 5Cin uenas membraepprorfusincunv nus Mat bat. Sed enim reperti funt philofophi, qui docuerint ^jJ’j^^’^ procul nobiscflc communionem amp;nbsp;connentus uitam ^jtjraH. dos hominum impudentium amp;nbsp;malignorumôC infc/ tusrôpa-licium, quad ipfa propinquitas corporum anima/ randa.

DE RATIONS VICTVS SÄLVBRIS. tonim putitur e (Te contaâ:us proprer efficaccm uipoi^ exhalationem forasdcalore.fpiritu.affedu manantem: Fiunc autcm hxcomnia intermedio acre. Rclinquitur ergo tanquam fatis cdoAum.acris effe contagionem fu/ giendam haud ita multo minus fui gratia.q res contagi olse propter fuammet uim amp;nbsp;molendam inficicndi cor/ rumpendii$ nobis funt uitandx.

^Caput V.Qyx fint acns iniurif magis obnoxia cor pora,amp; in earn fententiam alia quidam.

Lib. i-de *yNiurif acris magis patent corpora meatus pororum men.iani, 1 apertiorcshabentia.quæ^gracili ÓC tenui confiant “*quot;compagc,cxdecrcto Galeni.Vcrumfifint cadécor/ Ptob ' i P®”* mediocriter carnofa,non ad tabem uergetia, id ex gj^ ’* fcntcntiaAnn:o.rurfuscapiunccommodi,cpfacilius cP tiuscf fufeeptas euadunt noxas ac minus fere' à rebusin/ trofumpcis Ixduntur.Contrariaratione corpora den/ fam cutem copiofamç carnem habentia.ut grauate affi dunturfic fufeeptis aifeAionibus magis fuccumbunt difficiliuscj refurgunt.Sedenimquum corpus uniuer/ fum ab aerisfxuitia tutum reddere debeamus,capitis ta men tegendi feruandi^ priorcm nobis curam effe uolu H.d .de fa« “ Galcnus, Arifto.etiam ceruices muniri à frigore uolu/ tu.et in li. it.EfFedus autem Ixfionis à frigore fadae loco dicemui delógi.óó commodiore:Curautê caput à frigore praeftare tutum breui.uirç 3ebeamus,in promptu ratio eft.quod tenuiflima pars ea corporis olfiumfit.óCfcremultac futur» feu compagi/ num,amp;q) obmollicicm humiditatemq; cerebri facile recipiat afFcAionescccli.Eteftquidem cranium tenuiAF mum amp;nbsp;in commiffurisfuis molk,fubtile,amp; quafiada/ 11b»i ;.de pertilc.QuinfcribitGalcnusuidifTek.quibuscaputfor/ morb.cu- te rafumfueratintcr mandendumcommifluras offium *^ * nbsp;nbsp;nbsp;capitismanifefle (uifie motas.Ex quo facile côftareuult

laxam amp;nbsp;raram elfe capitis olfium compofitionem,eocp facilimum illic efle enfum calefadionis uel refrigerati/ li,8.ca.i» onis.Si tarnen caput aliquodreperietur folidumabfcp

futiiris, id fanè perraro fieri annotauit Cdfus.Sentenz jjj,, dj,© tiain Galeni paucis addins Cxlius Aurelianus uetuftus ni, i. quidam medicus confirmât, tefiem fibi adhibens The/ ’öifonem.quod caput natura carnis non multum habe

*^ amp;nbsp;quia fit neruofum amp;nbsp;dura cute, amp;nbsp;capillis contez ^um amp;fpiramentis difiicilibus natura, turn fenGbus quotji uniucrfisformatura,infidcns toti raoli corporis, ïtq: eius cunAas excipiens cxhalationes. Vnde tandem 'ufert.ualdefubtilceirefenfum capitis ä rebus omibus lam internis,quam externisafFeAi.C;ccrumnosfalccm ‘Itiniurijs aèris agentesadmonemus unuraquenej noz ftratfidei curæ^fefc credentem, idcp ex decreto Celfi, Gb. ica.gt; Ut in aeftu mendiano foleue feruido ambulet, confucz uitenim aeftusille deftillationes grauedinesque capitis fufcitarc.maxime ubifubito frigori quisfe commiferic. Quod fi accedat frigus uehementius, ut glaciei amp;nbsp;niuiz

Um, uerctur Hippocrates tuflim amp;nbsp;fanguinis quoq: cru aphq. 11 ptiones prêter ftatim diAas deftillationes, Ariftofdes ^’^V’^ * in fuis probl.tam feruorê folis, quam frigus nocere uult nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pedori : faceffant igitur peAus fuum quotidie denudan «t, nee id ad laudem uclint roboris natiui pertinere: quodincommodoredimuntualetudinistPraetereainx qualicas ilU infignis codi frigus calorcmÿ fubinde uari ïntis multis modis eft naturis noftris incommoda, max kirne fi frigus calorifuperueniat.Cuius de efFeAibusau diamusGaienûin com.fuper Apho.Hippo.fieloquen apho. i s Uni;Frigus fuperueniens caloriuelutimanusquidam P3td.| *xtnnfeca capiensamp; premens quandam uti fpongiam txprimit cam, quæin cerebro côtinctur, humidifatem, Hæc uero dclata aliasabunolocoadalium,exhis,quf ^ bielles funtadpatiendum multos générât morbos,atqgt; ita ex his, qui oculos habent natura imbccillcsjippituz dines accidunt. Nihil uero ex ipfis exterius defluet proz pter acris ambienris frigiditatem denfantis fuperficiem y,; l{ y, «xteriorem, Vnde legimus Hannibalem altcro capta 2 .Deçà, j

oculo fuifle ab intempérie ue»na calons frigorisip. Ean' dem ,qu5 ftatim citauimus fentt ntia, accuratius pfcqui tur Gale. in Jib. de caufismorbonlMaxima cóftipatio inquit, (intclligens condenfafionem àfugorc faAa)8C Li 4 de g*”^^^® fopores amp;nbsp;ueternü amp;nbsp;apoplexian afferre fokt, locis affe. idem quo^ alio loco docetinaequalitatê acns,cui maxi mus intermixtus aeftus fit.uertiginoßs in pi imis obefle. Lib. 2. amp;Ccclius Aurelianusinæqualem aeristêperiemnôfo chronien jj male fibi eóftanté ualctudinê efficcre obferuauit,fed ’^* infuper infidiofam eflecorporum curationibus, præcP da uerbis P“^ 4“æ uarie fuerint afieda amp;elanguida.Quin amp;nbsp;Gale apparct nus non aliam caufam autumniinfalubritatismaiorein Hippoci docet,qinaequalitatem tempcrici. inde nanque fieri ua apho.8. nas naturarumaffediones.utiquemaioresuehementP P^’‘b? ores^.fiinaequalitasillaaeris tempus per finem xftatis, Inlibcllo *’'’’“^’ Præcipuc uero cauendum monuitOribafiusne de tépera amatutino tempore per autumnum aeftus mcridianu» mende quem excipiat, uehementer enim corpus hoe modo 1*

di.Ego rem ficinterpretor : Mutationes illas autumni'' ’/ ^“ lis incempcrici nocentiores effe, quæ repennnæfunt SC Suefaak nehementesffpiuslpreucrtentes.Nam.utinquit Plato, Pathos prêter naturam uiolenteramp;affatimincidensdo

lorem excitât,quum uero ad naturalem habitum redit idlj rurfus affanm.dclcdationem inducit. At quod fen firn palatimép fit.fcnfu non percipitur.öó: Eruntauten» impotentius eiufmodi cafus feu afFediiones ferétia tor/ porafcnum,tabidoruni amp;nbsp;mclâcholicorum.haecfiqui dem inlîgnitcr ofFenduntur à fubitarijs amp;nbsp;uehemcntP bus mutationibus.Et hsec quidë de iniurijs amp;nbsp;incleméZ

AEris naturam fequi non corporum folum era-* fin, fed etiam mores animorum, plures praecUri medici dCphilofophi tradiderunt,utpotc Plate,

Ariftotelcs,Hippocratcs,GaIcnus,Cicero. Nam quod p^Edefe-ohm Athenæ cot exceUentibus ingenqs elaruerunt, gi.prob. ^uodqueThebanifint obtufiorcshabid.pleriquecxio ' .SeA. eaufamattribuere funtaufi. Ariftotelesquxrens: Cur ’^.inlih. efFeris Ôd moribusamp; afpedibus fint, qui locaincolunt •^mio uel xftu torrida uelgelu rigetia. Refpondet ipfe/

*’iet,opn'mam temperiem non corpori folum,fed men *gt; quo^prodefTe.difeeflumautem longiorcma bona fempcrie dimouere omnes amp;nbsp;ut corporis, ita edâ men/ tb tempcramentum peruerterc. Idemquoqucuidctur Hippocrad, nequisomnium hicfufpiccturdifcrcpan/ ^bm aliquam efle fcriptorum rei medicaeac philofophi c». Confentancum igitur eft radoni, confidcrarc nos b definidone temperatarum regionum ingenia, mo/ res, habitudinem corporis amp;nbsp;colore incolarum. Quod

fen tit Ga regiones amp;nbsp;loea obuerfa ad folis ortum mane cxcipien jeji. 2. de dum falubriora iudicantur ab Hippocrate amp;alijs quo/ fani, tué.

iirbes, oppida uel domus ad anguftias amp;nbsp;fauces mon/ hum protenduntur, qua frequedus aufter infpirat,funC bfaluberrima:, proefertim fi uetus ex alto ceu in ualkm bbatur;Faciunt cnim naturae locorum, utuerbisutar Ciceronis, utinalqsinfint falubres,inalijs pituitofi,5d Ex libel, ejuafi redundantes,in alqs exitcad amp;nbsp;aridi.Sed quamuis defato Jeds exquifitc pu ri habenda ratio cft,certis tarnen cor/ poribuspropriusquida conuenit acr. Namorthopnoi eis,hoc eft refta ceruice fufpirantibus uidcaturinimi/ eus' aer conclufus amp;nbsp;circumfeptus locis edidoribus. Qui autem amoenos ambit colles amp;nbsp;loea quæcunque fublimia flatu carcntia coferre uidctur Actio ftatim di/ Li. ;. ca. lt;^is orthopnoicis,itidemqj tabidis amp;quacuncç tandem ' 7 • capitis amp;nbsp;peftoris aegritudinc laborandbus.In plana uc ro réglée purus aer, fi cide credimus Aetio j^badfiimo

fcriptori conuenictfenibus amp;nbsp;quibufcuncp facile folej accidercfyiuope.Maritimusautêacr exufu eric hydros pids amp;nbsp;dcftjilationem prxcipue frigidam padentibus, neruorumque affédibus, amp;nbsp;proftratam appetendi d/ burn uim habentibus.Caufana conijcio,quodfalfumil lud maris frigus ftimulet appetennam cdtndi.Qyiuc/ ro lapidofas regiones ambit acr,hyemc ob frigusninw* umeorquet, æftace fuffocat ob calorcm. Vituperatur item qui è metallis efflat, Argillofa autem incolentcslo ta ftomàcho exoluunturpromptius, nec tuto fub eocg lo degitur, quod ignei uapores a terra exhalantes plus bbro cita æquo calefaciât. Aliter ac paulo magis generatim rem to prius attingensHippo.Qui rcgionem,ait,incolunt,ubiterra cftarida,fubtilis,afpera,{îcca,fetanoamp;fpafmofuntob/ noxij. Vbi crebra mutatio,uariant amp;nbsp;naturæ excrebra mutationc acris.ubi craflumfolum amp;nbsp;humidû amp;nbsp;aquo fum, ea quidem æftate prsecalida eft regio, hyeme uerO intenfefrigida, intelligitautem paluftrialoca. Quiauet ropaluftriumlocorûà nobis mentiofit.diftinguédum paludis nome putauimus. Paludes alq intelligüt aquas non perpétuas, nec expedite fluentes aluco, qua figura

4.Geori VergiliusCocytumftygenamp; Lethenpaludestardasse , Â tf.Ae- inamabiles undas uocat,amp;nos quot^eam nauigabil2 aquarum partem, qux trans pontum Buxinum eftcon fucta omibus ratione paludes Mcotides amp;nbsp;Cymmcriai dicimus:In alia acceptrone paludes uocamus prata udo fa uoraginibus fparfim refcrta,ipfo etiara firmiorefolo pedibus inter calcandumcedentetremëteip.Ccrtepra/ ta hæc hue paludes paftionibus aptas infalubres efie na tura,cx co facile manifeftatur.quodcraflam amp;nbsp;caligino fam de fe redduntauram. Quod fi ad feptentrioné eaue Ïoca uergant, ubiealigincscralficudo^illanonilicou» amp;calorc folis difpellantur abfumantur^, confiât mul/ to efie infaluberrimas. At ucro, quod terrenis amp;nbsp;herbV dispaludibus efetemporanü.idnauigabihbuseftperpe

^Um ac mulco uiolcntius, ut uidelicet crafTam amp;nbsp;tenez “rofam fpirét auram: unde uidemus prouerbio locum

S^idem, ut omia, Cocytum fingit paludc tenebrofam; ^unt quidem hoc corpori tcnebræ.quod animo melan tl^olia Qyumigitur Cocyti nomine Poctæ mteHigant Galenfte figurateludäi amp;nbsp;mccrorem, aptiffime tenebras cü moe y“”^’? 'foreconiunxitVergilius.tanquafircs naturainfepara ci^affeefT Ï’iles pocticx propnetatis figuracep neceffitate conninge ca.«.æ * *■« debuiffetcfcd ualeât Cocytus Styx amp;nbsp;Lethe cum fuis lib. i .de ’’âuclerùiSt remigibus, ôCrationemaudiamusAriftote caufis ^is,quare paluftnum locorum fit acr noxius.fic enim ar amp;^^*® SUmencatur; Quumomnisintemperiesfîtprxternatu fj^jp '’*in, paluftrc aüt cœlü fît inæqualis têperiei, confequi/ *ur neceifario ipfum efie aduerfum naturæ. Etenim pa/ ludes uehemétioris funt frigoris per hyemem, itidernep tilorisperxftatem, præfertim iuxtafluuios,ut Hippo j^j,, j jj trates obferuauit, quam pro natura foli coeliuc tempe/ rati. uid. Mti,eolt;p omnibus aliquadifcrafia bboratibusacprx/ Itrtim per xftatem afthmaticis omnibus dedinandae, quod turn quafi prxfoeâtem ealorem habcant. Aliain MtionéaffertM.TerctiusVarro.quæfî locum habet, lib.i.rd nemo fanx mentis,qui fifuimetiuris aclibertatisfît. fa rufticj eile habitabit iuxta paludes: quod illic animalia minu/ eonfequantur acie, per aera incus in corpus per os ac na tes facile peruenientia difficilesip parictia morbos. Hæc iUe.Eafufpicor animalia nafci,quod quum paludes nee ubiqj.nec perpetuo redundent aquis,interdum ucro de/ ficcentur.a crafib limo uaporetp putida quidam proue ProWc.j» nireanimalcula. Laudatur autem plurimüSCantefert ^^’,^ Kgio calidaacmodiccficcaab Ariftotele.Sumptoiu/ jode log. dicio abhominibus eas regiones incolentibus, quod ui æ breui. naciores plcrungj reliquis reperiantur. Rations autem lùrç

Dchoc k P’’opof’t3, quod frigus propria amp;nbsp;peculiaris fit mortis gatureua qualitas, refrigcrari autcm omnia folcantabambienti« GaleJib. acrit natura ac qualitate affcda.Vt cnim calidislocis ca i-.dctcpe let aer.ita frigidis frigrt.itaqj calorcmintcriorcaerpr« tatut« frigidusoeyusmagisep corrûpit, maxie fihumore mul/ to permixtus fut rit, humiditas nanqj eft qualitas putte faciens Qyam etiam rationê intclligo ucris infalubrita tis,fi fi equens fit pluuqs, qiiod ad natiuü ueris hum oré fuguenienshumor exterior corruptionis fiat caufa, ma Apho 1 i ximefi accédâtauftralesuenti,auto.Hippo,SóGakno. par.;.amp; lam uero de regionibusamp;locis nos dic^urospolliciti in libel.de neceditate quadâ admonemur indicandi forma xdifici tempera, oj-ÿ^q^j magis expédiât ad falubritacë.PIatocertc in le Librotf gibus fuis urbêoppidumuecôûruiuult in loco édite, legum * quicircûquacpæqualiter definatin accliuê fpeciê.Pro/ Li. i .rei futuruillud etiâratusad munimentum.Domusaûtno tuft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftra Gc scdificanda eft,ut manc folem orienté Gatim exci

piat, qd fi minus erit, ad mcridié obucrtatur. Varro do mû ita conftrui uult,ut xftate umbram,hyemc foléha beat,amp;ne aduerfus Eurum fit pofitio. Aedificandäetia in fublimi loco amp;nbsp;bic quoep ccfuitpotius ^ in ualleaut planicic, ruftica domum ad radices motium Cato mo/ nuit excruendam,fcd refpexit illc ad utilitaté cenfus Ä comodicates opens ruftici. Domui laxitas cocedenda, Plutar.in quoinambulationibus fit idonca perpétua ad oésuari li.detut.n, abonesaeriscempeftatumï^.NonoptafletSocratesfibi bo.uale. domuminqua fenonexercerefaltandopotuiffet. Sed Sé M. T. Cicero ad iplendorem dó multas alias córnodi In i .offi, tates retulerit domorü laxitatc. Salubrior oïno domus mea fententia erit fi fit anguftior,multis amp;nbsp;gdc amplio/ ribus patens feneGris,nó ad reftudinis coada forma fed altis porredalacunaribus, fic emædifîcata copia aeris liberi melius hauriet. Subfternef etiâ domuspauimen/ to ex lapide codili, uel cabulatis. In obfcuris aüt amp;; ar/ Ais domibus,ac ubi nuda fit humus, probable eft craP

CVLTEL. INS VLA» MENAP- VHI fiim amp;nbsp;putidum effe aerem createm deftillationes inde* Jicet.grautdines, Icthargos.afthmata amp;nbsp;id genus mal» quod fi ncccfiltas nos auc cafus forte in eiufmodi domü cocgerit dcfcendere,bonusamp; clarusfocus iheo eftcon ftruendus ad corrigendum acris domeftici malitiä.Sed prohibendi frigoris cura habéda quoc^ in xdificationP bus domorum ed.In domo nanc^ immodicefrigidaSó hyemeacquocunfpnosambientcfrigido.inquiiGalc/ Lfj,, , nusjfucci,qui crudifunt,adconcodioncmanent inepti demo.co amp;iocinoris obftruAiones fi pel leues hæ funt,augct: fin wn» nero nulla.' funt.eas Cralfitudinc fua hjerentes impaiSitp créât.Certefrigus ome Celfusdocet uifccnbuseffeini/ Lib.4» niicü.pfertimhepati.aquacuncptandc caufafrigusori ca.8 ïtur.Sed nee arcendi frigoris modus pa dim in German niirceep tus.mihi ufquequaq; probaf.Quida populi fic cumcefpitêincêdunt.nönulli carbonibuslapidofisfiuc fcdilibus,ut fic dica.coftruunt focü.alq extindis carbo iiibus, alq hypocauftisfe includüt.Gerte laudâtur àGa Jeno amp;nbsp;alrjsligna amp;nbsp;ca gdem aK«7r/« tang nullü reddêtia fumü fic dicia. Carbones oes capiti facile dolores infex tüt.Gcuti cefpites qcp.quabbet deficcati.Tametfi maiu» ïpparetim minere nocumêtûàcarbonibusextin(Sis,qd in eis praua qda 6^( quan diceres) nidorofa qualitas rc/ wâferit.NarratSymphorianusCâpegiusinhift.fuamc j^ C5pi, ^ica, fuo tge mercatores duosLugduniinmedijs hye/ hifto. misalgoribus forte deueniffe in diuerforiâ tabernam, quüq fugadi frigoris ftudio ilico in foc5 carbones inie? dirent fefeep calefeciffent, ftatim ad fomnü cóuerfos ac carbones accefas in domo media reliquiffe.Mane aüt fe queti ambos regtos mortuos: que mitcrabilê cafü nó tä frigori immenfo,qd per iter fuftinuiflent.g carbonibus alTcripferüt medici,gppe qrü fumus natura Içtalis fit ac peftifer.Demit tn aliqd malitij carbonü iniedufalis aut uini.Nâ qd imj)bo jHü hypocauftorü,eo c,qd calor in/ clufusmaneaqnec libéra habeat trâlpirationé.FaciIiorc

DB RATIONE VICTVS SAU tarnen animo fuftinco laxa hypocaufta, feneßrismup tis djftmda.quæcç clarus amp;nbsp;facilis focus calefecit,fadus uidelicet ex iunipero, fago,aut farmentis.uel fii»ilibus. Nequaquam autem ex lignisnucum.fambufi.ficus, auC carions Ödhumidis. Plurimum autc referre quibus lignis fuccendatur focus hypocauftorum, ex co fit ma/ mfeßum, quod reperd funt, qui dcfcdionem animae paßt fu c rint in balneis ab cxhalatione m alignorum ua porü,quos de fe reddiderant aquæ cfferuefadlae abigne cui fubiefta fuerant humida uiciofaip bgna. Vbicuntj tarnen ad lucentem foc5 nos calefccerimus, melius erit auerfo corpore nos cale fieri, alioquin Ixfionem fende/ mus oculorum, amp;nbsp;caput ipfum dolore aliquo tentabif expofita facie ad ignem. Porro quando in mentionem incidimus domooi ædificationis, obiter in mentem lie/ In4.li.de nit, quod Galen us monctcellx uinarixfeneftrasad fe/ faculta. ptentrionem exponedas. Optat etiamPalladiusfrigut inedica ‘Sternum amp;nbsp;obfcuritatccellx.Frigus nanqj melius con Ub 1 rei fctuatqualitatemuinorum.mutatautcmcolor,préfet tunics nbsp;nbsp;dm uina inualida, qux quidem facile folentacefcere,fi

recodita fuerint in locis meridianis,ac quibufcC^ expo fids foli.Fecimus mendonem acris amp;nbsp;regionum,5^ do/ morum, hoc eft, corum qux nos ambiunt: quo uerfuS referenda quodammodo funt indumenta quocp corpo rum,quibus nifi corpus probe muniaturaduerfusfrigo ra,fendet nocumeta alias defcripta. Nodu fane corpui probe tcgendum,quod id tempos natura frigidius efl diurno,amp;quia hoc pado minus Ixdcmur à bigotenia cudno, amp;nbsp;quod calor magis recedet introrfum ad perfi ciendu melius adioncsfuas. Inter pelles calidior amp;nbsp;hu/ midior ouilla, indc facia coniedura.quod facihus con/ cipit amp;nbsp;alit foeda animalia.Vulpina arthriticis amp;nbsp;paraly Inlibdde tfeis habetur cômoda, quod calorc ficcitateep fuauim Oita cjh- confortandi nefuos habeat.Marfilius Ficinus contra di tus com/ cit agninas pelles à medicis probari,reprobari aute iiuP parancia pmasinecj tarnen nommât aJiquern raedicorura figilla/

GVLIEL. INSVLA. MENAP: IX. tim, ncc rationem afFert. Quaefî ullacft, ca pofcrit ene forfan duda à contagione animalis nature, uelquod Pcllisuulpinaolidüaliquidfpirare uidcatur.Qiiod au/ t«m ab indumentorum natura corpora noftra quoque ’fficiantur, Hippocrates eft au tor, oftédens cos qui Ly [p j,i^j, ^i3fmeditcrrancaincoluntuixunquam fanari pofTe, fi de mor *gt;iorbum comitialemincidant, eoquod non carnibus bocomi-folum.fcd ftragulis.ueftimentis, amp;calceisquo^utatur **^^‘ Mprinis. Capras autem morbo comitial» facile corripi ïlias docebimuscommodiore loco.in uniuerfum auté *ftuarc fanguis creditur à ucllcribus animalium. AptiP Gmum corpori indumentü per hyemem ueftis interior *xlino,uel byflino,cuiinfutafitraolliorifta delicatior/ lt;]ue lana ad fpeciem centonum. Arcet enim uctos amp;nbsp;ca/ lorem fufficientem affert.Confuctior tarnen Italæ.quâ »oftrx genti horum indumentorum ulus.

VEntosfaltem quatuor numeramus, at partitionc fiunt duodedm.fapiunt autem oAo ucnti rcliqui naturam S^ uim proximi cuiufq? ex quatuor illis primarijs.Certe quocunq: flante uento melancholica Exfenti corpora grauius amp;nbsp;moleftius fehabentin facultatibus Ariftpr* fuis,tam naturalibus.quamanimalibus. Auftrumtamê Me.24. magis damnant,tanquam obnoxia reddentem corpo/ Se ta noftra corruption»: Calidus nanque eft óC humidus, quinamp;naturx ufqucfuæ ueftigia frumentisimprimit, truginem faciens frumetorum. Narrat Petrus Aponen fisin commen.fuisfuper problemata Ariftotel»s:Vid»f/ fefein Italia corruptas fegetes menfeMaio, flante Au/ ftro,amp; aere turn exiftente turbido,puluerulento,5c nc/ bulofo.Salubriores tarnen Auftr» crcduntur, quos ma remifcrit,Hippo.autoicSóaltjsquocj!. Siccioresnancp j^. ^^ funt,humid»ores italix, Auftcr fid Aphricus crediti. „u^yg™’ Omnium tarnen uentorum infaluberrimi auftrales ucr plinX2. no tempore fi equenter fpirâtes,alias quo9 nonadmo/ 03,47

nia. Hpbetant cnim auditum, ealiginera inferut oculis» caput grauant,tS^ pigritiem quanda membris afferunc» Sedamp;boreas quamuisin uniuerfum falubriorhabeaz tur.haud tarnen fuis caret mail's, Nam frigore fuofaciz le If dit corporispartes magis cX3ngucsacneruofas,con citât item tuifes, amp;nbsp;quiacondefandi uim habet, aluuna quoep duram facerc confueuit.Quod adfummam aani attinet.itaiudico.ucntosefieinfalubresplerunqi.Gcon cordis fint temperaturæ cum anni tempore. Qkiod ad regiones pcrcinet,doccmur ab Hippocrate uentosoesd mari prorumpentes efie ficciores.C^h de niuibus, glade gelu, lacubus, paludibus Ôd flumimbus fpiranLomma animalia fatatprefrigerare humedareq; fanioraque no/ ftra corpora præftare, nififrigiditatefuamodum exeez dant, qui tunc nocent, quomam in corporibus ealoris

acfrigoris magnas mutationcs faciunt, quaspatiuntur maxime,qui locapaluftria,calida, fecundumq; magna Id eti5 fu flumina habitât. Q^ii uero de montibus in urbes fpirâc perius an amp;perueniunt,nonfolumficcantfpiricu,quofpirainus, fed perturbant, corporaip hominum morbofa faciunt. Ht Plato quoc^ uetorum naturis plurimum tribuit,do? cés difficiles amp;nbsp;protcruos homines reperiri,ubi frequen tes uarietatesfintuentorumamp;turbinum. NeeidalieZ

num à fide, turbatisenim fubindc humoribus 5C fpiriti bus, necefieeftturbationemquandam animisquoque accidcrc.Quod fi regioni alicui perpetua fit amp;nbsp;confiant turbinum uarietas, utfercfolet ad fauces montium, ne cclTc eft turbationem fpiricuum ac humorum in habitS fcrri,cófimiliter^ animos affici. Scd obferuatum etiam eft,quitte ac filentem auram haud falubremeffe haben dam.Nam nifiaerfubinde agitetur moutaturque quafi flabris quibufdam uentorum, non perpurgabitur: ipfe cnim propriusaerismotus. (Mouetur cnim aer quam« uisob fubulitatc corporis fui noßrS fenfum ipGus moz

CVLTEL. ' INS VLAi MENAP. Xs tus efFugiar.) Motus aensinquam robuftiorcm adhuc Wotum dcfidei atadfinpurgationcm. Decreucra plu/ iade toto hocgencie fcribcie.fedbreuitatiftudenduni ^uit.Qui diligentius rem inueftigare uolct, Icgat Hippo tratistertium librum Aphoiifmorum,6lt;;P]inr)libiiim fecundum naturalishiftorix.acitem aliosfcriptorcs.ex ^uibus nomina, naruraamp;q: uentorum omnium poterie tognofcerc. Quodproximum reftat, de exercitacioni/ bus nuncagemus.

Cap. XIIL Decommodisexerdeationis, EXerdtarionis moderate comodamirificclaudat “'’/*ƒ*

Cc ut tanto anteferat quibulcunqj tam cibis,g me/ dicamentis attenuâtibus. Quanto,ingt, fatius eft nulla noftri corporisincomodo cxigiredundantiaquæcç.g colliquationecarnisamp;atcenuarionefolidoijt quorum^ quod nos ßc quidc autoris fentetia integra remanete ali ter,amp; Qdc clarius tradidimus,ut ftatim Itgiftij^C fubiun gitidê:Hxc nacp incömoda calidis extenuâtibustp me/ dicamétisfuccedunt. Exercitationibusuero adeo nihil tslefucccdit.utctiâfirmitasqujdâ mebrtsipfis accedat quü amp;nbsp;naturalisipfe calor accendif.d: ex partiü inter fe ïttritu duricia qda indolêtia^ coparat. Certé tants elTc tóm exercitationis ac laboris oCêdit Ariftoteles in pro/ Sed. i. ble.fuis.utpleniorem cibü plusnobisofficcreplcniore prob.47 bbore décernât. Nam quum oïs aegrotatio fit ab excre mentoi^t mulcitudine,hxc certé exuperat aut à cibo col l«da,au t à defidia amp;nbsp;ignauia. Anno uidemus animalia quæcüqj in otio quieteep degétia plusaceruare excremê *®’1^gt; 9 quæ in fyluis amp;nbsp;pratiserrantia pafru fuum quxz tunt^An non ctiâ fentimusprius olere fudorê, ac quiez quid denit^eftfordium deieda^ à corpore defide otio/ fc^,qudm frequêterfefe laboribus exerccte^Qiiod eer/ te non accidcret, nifi quia in otio, quitte, umbra plus tolligimushuraoris putridi.. Scd clucent exercitationis

DE RATIONB VICTVS SAU commodain co quocp.quodtranfpirationeinfadtcor porum,qua prohibita.ntcencfftcoHedionem fieri ex/ Et in 11 crementorumôCputrefaAionem.utGaknusquocf an R^od^ *’°^^’^’^’” libro fuodecaufismorborum.Portoputrc do omnis mater eft morboijî. Qyae etiam caufa eft, cur in hyeme maior iniungicur labor, quàm reliquis anni temportbus;tum enim denfior eft cutis,quim ut per po ros corporis facilis fit tranfpiratio. Scd nec^ nimius elfe labor debet ac tantus,ut roridus corporis humor abfu/ matur: nam hoe pafto citius homo fenefcet ex deercto Ariftotelis, quo de poftea fuo loco copiofius dicemus. Exercitationem igitur corporis moderatam amate, Si Ïn libel- idoneo loco adhiberc, qui longam amp;nbsp;falubrem degere ^lóg.amp; uitam cupitis.Exercitationumc^ uarias fpecics quærice, •te-uKg yj modo ruri fitis,modoin urbe,interdum nauigio eue hamini, interdum uehiculo feramini alio, quandoqult; placeat uenatio,pluriinum autcmapricapctatisloea. Siquidem quum uarictas ipfa fui interpeUatione quatV dam cefiatioms obtincat gratia, turn uero labor omni« membra corporis uegeta firmacp reddit, ut contraigna uia defidiaqj languorcm amp;nbsp;pigriciem perpetuam affv runt.

N Timaeo fuo Plato prscclarc.ut alias fcr^.prsecipif» neanimumfinc corporc, neue corpus cxcrceamu« fine animo. Caufam anncAit, quae quoniam eft co/ gnitu dignifiima, narrabicur. Nam quando animator/ pore admodum potentioreft, exultât into quidem SC lt;ffertur,ac toeum ipfum intrinfecus quatiens languor!/ busimplet.Quando enim anima addifeendum inue* ftigandumqj colleftis in unura uiribus uchementer in/ cumbit,|jqucfacit protinus corpus 5tlabelaAat.Dcnilt;j quum ad docendum difierendumcp priuarim 3C public cc ambitiofa quadam concertatione contcndit,inflain/ mat corpus atty reibluit. Nonnunquam edam delhUa/

O7LIEL. INSVLA. MHNAp. XI. öones fluxuslp commouens medicorum plurimos deci pit.cogitej ihco caufas côtrarias iudicare. Rurfus quatv do corpus gradi pignorecp mok excédés pufillx exility togitadoni animi copulatur,( quum geminjfint homi •ds fecüdum naturam cupiditatcs,una quidem per cor/ pusalimétorum, altera ueroperidquoddiuiniflïmum

8gitationcs,quod fuum eft.adaugent: quod uero animi hfbes,»ndodlc,obliuiofum reddunt.atq! ita infirmitatg *naxiniam,uidelicctimpcritiam gignunt.Vna demum idutrunc^ falus amp;nbsp;coferuatio, utfimul exerceamuscor Pus hanims. Sedenim utPIatonis dogma noftracon ffquamurinterpretatione hanc habere fencentiam illud fortaffis alicui uidcatur.qua prxceptum appareat,ut in medijs corporis excrcitationibusinteriungamus animi «Xïrcitationcs,fcd ciufmodifortc.quibusfeftiuumali/ ejuid amp;nbsp;liberale infic, qualis foktelTe ambulatio philo/ fophorum amp;nbsp;poctarumgentisper aprica.uirentiaiplo/ ca,amp; iuxta riuos, ac breuno' fecefTus omes amoeniores. Tumenim nefdoquomodo fimul etiam ferenari ank •nus.ac aldus in fefe quodammodo confueuit euocari. Stdhanc tu exercitadonem ludicram exidimare poflïs Ufllufumpodus.quamuisadfanitatis quoc^curamfo ht in primis adhiberi.Hifdem olim afTuetos ob ualctu/ dinem curandam fuifle Roman os.elegates fplcndidioz ttslpuillx declarantrut Varroniana,Tufculana,Liter-nina inter multas prxcipux.VndelegimusScipioncm Cice. IiK Aphricanum dicere folitum, fc nunquä minus effe otio offic.) fum,quam quum effet in otio.nce minus folum, quam quü effet folus.Qux uox déclarât duas eas res,quæ ex/ *trislanguorem folet amp;nbsp;torporem affcrre,illiuscxufci/ Uuiffc amp;nbsp;acuilTc mentem,otium uidclicet amp;folitudiné.

Manetip adhuc contendo dubia inter Catulum amp;nbsp;Graf ®^* ’’ fum apud Cicerone, podus nc tot porticus olim apud “ Grxcosfcffionumjinambuladonum^, hoc eft^exerev

tationis amp;nbsp;dekdationis caufa,an ftiidiorum gratia fue/ rint conftru(Hf.Qi»n accuracius rlt;m totam penfitantes docent c'orpus perpetuo plus quam animum exercen/ dum,ut facile intclîigasamâdam fecuncatem tranquil/ litaceinqj animorum enehomini longam cupiennui/ tam.Sed uelimus nos tanquam fequedri illius control «erfiae adhibiti,p!urimum porticusGrarcorum corpo/ ris gratia infticutas,fed ira demtim,ut corpore inter am bulandü faAouegeco alacrity,pariterafficiatur animus ab ea quafi interpoli ta fui gete; Vnde Plato loco Hatim citato omibus dantibus operam mathematicis difcipli nis aut uehementius ftudentibus cuiuis mentis indagati onijmpcrat motum corporis,amp; exercitationem quoep gymnafticam Certe fecefluum amp;nbsp;ruüicationis otium fuiffe prifcis tcmporibus,fimul ad animi amp;nbsp;corporis u« getacionem inditutum, monumentis uctcrum fcripto/ rum ubicf ap parct, quo minus in re certa demonftraiV danosdiutiuslaborare oportebit.IUud tarnen nóomit . tam, curaobferuationequemaioretraditum à Varros ‘’^” neiOlim morem fuiflegenti Romanæ annum ita diuiz ’ dendi,ut nonis modo diebus urbanas rcs ufurparent, reliquisfepeem ut ruracolerenr.Quoddum feruaut'' runt inftitutum, utrunque confecuti funt, ut amp;nbsp;culcura foecundilTimos agros haberent, amp;nbsp;ipfi ualetudine ßrmi/ ore eflent,ncc Graccorum urbana defyderaret gym na/ Ca.Sed fcirc debebisle/tor.robuftioresillas exercitatio nesadhiberidebcrcmutatistemporumuicilfitudinibus ,, non permifceri cum cxcrcitatione mentis. Non enim congruunt acribusamp;intentiscótcmplarionibHsrcrum præfertim fubtilium amp;nbsp;excelfarum laborcsipfi, fi ucra narrat Plato in feptimo reip. atep haud magis quam fi è diuerfo in fomno mente quicfcente quis ratiocinari cu/ piat.Fit enim anima fedendo amp;nbsp;quiefccndo feipfa pru-dcntior,utalterilleinfuisaufcultationibusphylïcisin/ quit,Sed tarnen dl genus mollioriscuiufdam exercita/

GVLIEL. INSVLA. MBNAP.' XII. tioni's permixtæ ill/us quidem cum fuaui quietc, H tagt; men corpus ualidtim fucriecquitatio nernpe, quæ dC fpiritusipfos fupia reliquum exerdnorum genuscor^ roborat, autore Aëdo,amp; fenfus purgat acutiores^ red ^^*^* dit.ftomacho in primis apra.Sed eft hæc permixta quie *'®P' te exercitatio;qui autem ualiduseft labor, facit, utipló durante contemplationi fruftra ftudcas uacarc. Praeter/ ta laborante ipfa natura circa facultatem digerendi, mens quiefcere debet,lfdentur enim mens amp;nbsp;intelligen tiainprimoilloconcoqucndidigercndiquelaborc.Ve tus enimülud 6ócommuni philofophorum medico/ rumque fentêtia comprobatum: Remitti eAFcAus facul tatum naturaliuni,fi animalis laboret facultas, amp;nbsp;uere fa uice quoq;,hanc lxdi,fï conté ntius laboret prior illa. lamuero uideo in uninerfum damnari exerdcationca omnes inacqualitcr corpus noftrum dimouentes. Su/ per quo audiamus ucrbaGaleniinlibellodcexercita/ tione paruac pilx fic loqucntis: Si ad fanitatem refpi/ cias, quatenus quidem insequaliterexerccnturcorpoZ ris membra, catenas ualetudo læditur.NecelTario nan que fit, ut alia quidem defatigentur, alia autem omni/ 110 fintotiofa. Horum quidem neutrum bonum, fed Utrunque 06 morborum feminarium,amp; uiresin primis débilitât. Colligit igitur tandem Galcnusexçrcitatio/ nem paru» pi lx omnibus reliquis magis nobis accom modam, fic continuans : Quapropter earn pofifiï/ mum exercitationem laudolt;S6probo, qux amp;nbsp;corpus conferuarc ualidum, 06 membra retinere Integra com pofitatp,^ animum prartcrea uegetum alacremque red dere poteft. Qiix profedo parux huic fphxrx facul/ tasadeft. lila enimquum omnesanimi partespermuP turn iuuet,tum ctiain corpus ex xquo una maxime ex/ erect, ad fanitatem plurimum confert, temperatam red dit crafin, nee nimiâ corpulentiä, nee exilitatc nimiam

de RATIONE VICTVS SAU aReiens.ad ras res quxuiribuscgentfufFiciens,adeas quæ cclcrritatcm requirunt utilis cfr.Sed qua: fubfequi turpoftea de commoditate pdæ parux.quod teneriori bus imbecillioribusqj corporibus quoq: omnibus apta fît amp;nbsp;xtatibusad ego He acdpio,ut uelim idoneum illis omnibus pilx Iufum,niO uahdius amp;nbsp;paleftrico exerctaz tur more.Scimus nanqi pilæ parux ufum,qux trigona lis alias diJia, fuifle quodam xtau robuftion magis fre quentem in ufu.Cui quidem iuuetusita fe aflucuerat ab annis illis pubcribus, ut utraq? nolTet uerfarc iaâarcÿ manu. Vnde exijt Martialis illud in didichis:

Si me mobilibus icis expulfare Cniftris, ces'hüt ' Sum tua, fi nefeis ruftice redde pilam. nobilibus ^^ ’quot; feptimo epigrammatum fuoiji idem laudat Polf fedmea burn quendam ab agilitate Sniftrxmanusiniacienda interpre- cxcipiendalp pila.

lee procul iuuenes.mitis mihi conuenit xtas Folk decet pueros ludere, folk fenes. Hoc genere ludi ê^exercitationispilxturgidxdeleâa^ turn olim fuiife Cxfarem Auguftum Odauium narrat Suetonius, ne quisomnium putet defpedum genus lu/ dl effe. Cuiusdcgloria prifcis temponbus publicé quo/ que certatum cÔftat.Sed utrem noftram agamus.Con fiatigitur differentem fuiffe ufum amp;nbsp;exercitationem lx ante Gakni tempora quoq;. Scd ficuti dixeram,nui paljftntarum more fencsimbeciUiorefue ccrtent,pofle trigonahs quotp pilx lufum omni conuenire ualetudv ni amp;nbsp;xtati.lllud quoqt addam prius omiflum, quod ad exekandum firraandumq; ingenium 6cknfus,fi forte

fiatueris expatiari pcdibus, aut equo,indius fieri borea Galen, in flantc,qult;àm auftro. Hic caput amp;nbsp;mêtem grauat, 5C ob/ cômtt. fu tundit, ilk tam naturae, quàm animx facit operationes per i ;. Weliorcs.Scd repetendum non fine caufa nobis uidetur Apho.

lt;|uod Plato reuocat indagandis alnoribus fubdliorv uftmocr' l’usijdifciplinis internos ad gymnafticanicxercitatio/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

•lein.Qyiaigituripfc gymnafticen diuidit in faltationc In 7.1ib, amp;luAationem,oftenditralcationemliberalibono^ di kgum gnara uiro.Confiât non intelkdlam ab co inimicam iP bmfaltationcm amp;nbsp;indecentem, acnuméros ÔC modos impkntem fotadicos, fed alteram illam bonne cuiufdä busjpde-habitudinis corpus xquabiliter amp;nbsp;ordine quodamfle/ corisdia/ tentera.Hanc ut exerceretuaktudinisgratia,Socrates bes apud Optafie fibi domum latam ^ ipatiofam kgitur. Lutfta/ Cicerone tionem ctiâ Plato fe defignare oftcndit,qux à collo,ma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Uibus.laterumtp moto cumuidlorix ftudio honeftoque ^^ babitu adhibetur,amp; hanc ad fanitatem uires^ conduce K arbitratur. RcAe igifmeo iudicio gymnafticcn,hoc «ft, robuftiorê corporis exercitationem indagatoribus nathematicarum ucl aliarum fubtilium cxcclfarumÿ 3rtiuminiungit,quos è diuerfo acrior mentis labor ex/ «reet fatigatep.Et quia ciufmodi genus hominum maio ta uaktudinis fentit incomoda, frigus amp;nbsp;ficcitatem inz ternam patiendo, tufte impcranturluAatio S^faltatio» Nanep ludatione confricatione^ corporis caro calefit, Hippo.M, duratur, augetur.Eandem uim cribuunt faltationi, fed ^ « de rad ita, ut fateantur minus impkri carnem,paulo^ magis °”^ “*^* deficcari corpus. Bene igif robuftior excrcitatio, utpoz k fanguinem interim ad exteriora euocans iniungitur, «luorum contcmplatio iugisamp;afiidux lucubrationes wciunt, ut introrfum fanguis agatur, Quod nc tibi mk nim uidcatur.cumftos impendio ftudiofos colore palli do uidemus. Vnde exqt illud fatyricum Perfij:

a DB RATIONB VICTVS SAL» genus ludi forte quofdam offen det, quad humile amp;nbsp;in/ decens hominibusconditioncfortunaS; honoratiore. Qui G me audient,nullura omnino Gbi genus ludi puta bunt indecorum, G hacintereamodcrationem curam' que feruabunt.ut ne quod fcelus.turpitudouc commi xta uideatur,amp;ne parum caute fc habeant fomitem mi niftrando peccatorum,ut nc reuelentur membra, qus natura docuit uelanda, amp;nbsp;qux ed pertinent reliqua eu/ dodiantur, ad modediam uidelicet amp;nbsp;pudorem. Nam In f.de quod ad exercitationum dignitatem attinct, Gaknus (a,tuen, nullo modo commoda uult negligenda exercitauonu, proditip defeipfo, deprehenfum fefe quädoepin fundo fuo turn ligna Gnderc,tum hordeum in pila contunde/ rcac deglubcre. Etquxagreftesquotidic faciebanteX iniunAo Gbi officio,corporisexerccndi gratia fefe ftcif fc commémorât. Nec uero illud omittendû reor,quod finidex manus officio ohm iuucntusfercairuefaciebaC in iadiatlone pilx ad robur corporis. V nde praeceptum extat Galcni loco Gatim citato, ut quanto quifq; remo dor â fenio fuerit, tanto magis excrcendam ipfi partem corporis debiliorcm, futurum id ad maiorem GrrnitV (cm corporis, fenibus autem difluadet exercitationem membrorum imbecilhum. Sed nec immature xcati r» p»- buftioriniungenduseftlabor,pr3efcrtimgcftandifufli/ nendiue onus aUquod graue, Ixdentur omnino amp;nbsp;cm ra ipforum pondéré uitiabutur, ut ex Galeni uerbis col ligo,libro primo fanitatis tuendx.amp;ut poftea quinto li brociufdcmargumctidocct, melius perpetuo eftfupe noribus exerceri partibui.qui imbecilles funt cruribu% quod Gmul inferiores quoep moucant ac utcüqi exerce antur. Certe, quod mcminerim,dânatur in uniucrfuin genus cxercitij corpus inxqualiter mouens, quo argu/ men to uiderausfullonesamp;uiatoresiftosperpctuos,«) quod pcdibus frequenter ac prxcipuc fatigenrur,ad ex/ CrciDütumcfccrc pcdibus materia excremetofa labete

ad partes infcrnas,6d fabros ferrarios aeferram agentes fieri if^ T xo»§,quod fupcrn j partes corporis laborene Uakntilumè ac multo magis reliquiseftangentur.Apuf fimum tarnen omnibus Üomachi uitijs laborem fuper/

»1 corporis naèbrorum iudicauit Gclfus- Qua edoAus ntione hbcncer foleo pofita mcfa alucoli ludum tradia ït.molli prius interiunAa dcambulaoonc.quoda iada tione brachioqt minirae fenfu ipo laboriofa ftomachus melius uakat perSciendx digcftioni : uakret ró coryci (]uo(^ iadatio.fi incerpoGto fpacio, pûtes à fccu nda dp geftione,Hat. Nam is uiolentiorpaulo'labor ril. Certe Gakdoco paulo ante citato furamatim tradit partes,^ drea thoracê funt, magis iuuari inferiors exercitatione. Qux circa ueßeam SC renes fuperiorumjienem.ftom« chum.iccur.amp;inteftina.utin medio fuperiorum inferio tumip partium funt.ita fc quoip ad exercitationes uuk kabere De Romalt;ho uanat nonnihil Gclfus, Keudfta/ dm eft intelledum. inferiores autem partes ambu^no *gt;e iuuari,hinc facile patet,quod nulla reliqua excrcita/ dOciendx urinx periode ualet. lilas porro exercitacio/ *gt;es,qux manibus in altum fublatis fiunt, olim Lycurgt; gut propofito dccreto uetabat,cius caufam perçu ndan ^ uir/^ d, inquit: Ne quis laborando confuefcat defangari. Si/ cmgi ^uidem exercitatio ad confirmandum corporis robur pertinct, non ad exhauriendas uires. Qui uero fuhinde ®d laflïtudinem ufque corpus exercent, ij dem imbceiV liores ucniuntadtolerantiam laborisconfucti amp;nbsp;neccf f*rij, citiufque deßeiunt. In quam fententiam pukhre Gaitnus fcribit in libcllo de morbo comitiali, quod uk ^raiuftum exercitium protrahitur, robufta etiam cor/ Porafrangit.habitudinemlp ipfam haurit,colliquamen mcongregat, turn uero in articulis, maxime^ mufeu/ *gt;^*Cxterum qux de forma amp;uarietate dixeramusexer' f*Utionum, ampliori indigerent difquifitione, in quo mmen conkictudoplurimum uakt,utamp; alias ufquam*

DB RATIONS VICTVS SAL.' -Aphorff. A“ *”^”* Hippocratesm Apho.Qyi confueti folitosi* 45.11^ 2 boresflt;rre,amp;fifuerintïrabcd]llt;s,uclfencs,n5coiifue tis fortibus at^ iuuenibus, facilius fcrunt,quo loco iiv terprcs Gaknus: Hoc tarnen commune omnibus exk ftic, quod partes exerdtatæ Hunt robuftiores, atej keir/ co labores confuetos facilius ferunt.

Aetlusli, quot;1^ Xercitationisfiniscfto,quum uaporemfudori aU 9.ca.} nbsp;nbsp;nbsp;i^ quantopermixtumfenferiSjSCuenasintumefcen/

-^^tes.quse tarnen robuftior cibum antecedatjenior Gale.H. f g^ mollior fubfcquatur.In quo neceffe eft te fcire,quod afléd^ ßo^^cJ’o plane uacuo minime fortis efle debet labors ca./ Caufa.quoniamhoepadofiet.utingeftum ftatimeibu necconcoélü auide tarnen ad fe arripiant afiomacha reliqua mcbra,ac uenæ ipfx quoç, unde neceffe eftcrU ditates incorpore fieri, facultâcc altcratriccacnutrini/ _ . _, ceamp;digerentcfimulconfufisuiciatisijj.ldnimirumcft» par^^ho Q’J°^ Hippocratesm Aphorif.præcipit, non effelabo/ rif. i tf nbsp;nbsp;randum fi fit fames : prsetcrea ex illo labore mades ali*

quafequctur corporis, eolliquâte fefenaduo humort: quæ ratio uidetur, quare robuftior labor conueniat hu midis,denfisjSC craffis corporibus. Scd ncque hic debet ^ffc prxceler 5i fortis fainistéporc, alioquinpoftcam» quæquidc græcc didtur aptius a/HAoy iufâiifu Jlixniti, ilt;i lt;ft,fenfum effugiens fiuc occulta perfpiratio,corpus taZ bem aliqua contraheret, utiquefibiliofa fit natura, Ä tempus 3eftiuum.Duplex autem utilitas eft exercitario/ nis cibum antecedentis. Altera, qiiod calor natiuuseV citatur acuitur^ ad futuram cibi concodaonem mclio^ rem. Altera,quodredundantias corporis exigit, amp;ad «xeretionem aptasfadksep reddit, quæ fi alioquin reff' des maneant, ealorem naduum retundent, amp;nbsp;accept» ilico cibisfek forte permifcebunt, corruptionist fient Lib. 2. nbsp;nbsp;Caufa. Earn fentendam ferè profequitur Aênus.Quoni/

Oportet ciborum crudorum, uel femicodo9e,ucl omni Ooaliqucm humorum multitudinem neq^in ucntriciV lo,neq; in inteftinis contineri: alioqui periculum immk 0eret,nc ad cunda deferretur mêbra animalis Confiât *gitur ciborum alfumpcioni exercitium praernittedum, j Quod diligétiore quadâ incerpretatióe putamus anno/ tandum,ac pro canone habédum, ut quanto plus tern/ poris receflerit à prima digeftione, tan to minore pericu loexercitationem adhiberi, fifingulamediocritcralio/ ^uinfibiconftent, amp;non nimislonga fequaturinedia. Manifeftum fiquidè eftpnehoatam protinus à cibo cxer titationemplusinuenirecruditatis,quam quçlongioïc fubfcquiturfpatio, QC in ipfisfpatqs gradus efle conco/ Aionum.Cxterumftacim ab cxercitatione, quæcoenâ Praeccdit.modicaeftinterijcicndamora.priufquam ck pjoblc^ bumaffumamus ex praefcripto Ariftotelis in probk. 2 8.Sed« Rationemfubiungit: quianatura quuminmotueft^ f. igitatione, in excitandis excrementis, tempus aliquod

Wagis, quam reliquis.ut motionc purgcncur excremcn ta,amp; difflent uapores. Si qui tarnen obeficuperentgra tiles fieri, laborcs uniuerfos ieiuni fubibuntamp; fufpiran itsadhuf,nondum refrigcrati dbum fument ex decree *0 Polybi cuiufdam. Verumillud non eftperpetuum, ^^ neeufquequatjprobatur ab interprète Galeno,quippe jat,0. ui/ qui nouifle fe exade fatetur plerifqj hac ratione uidus (f^us pri «das uifcerum obftrudioncs. Pituitofis tarnen naturis uaü metuenda ftrangulatio. Si. afthma, ÔC animi defedio à fubids amp;uiolcntis laboribus.In uniuerfum auté omnP bus plethoricis corporibus noxia exercitatio uiolenta. ^^quot;‘p^” Mam facile abhacfufcitabituruel morbus comitialis, petapho^ üeIapopkxia:autG hxc mala non cucnicnt,pcriculum 2 odb, j trit, ne rupto aliquo in pulmone uafe in morbum quis Hippoc. ücidat infanabilè. Multi enim, inquit Gaknus, quum

febribus bborare inccpifTent propter exercitatioes acw Farit me «^niis morbis Puerc corrrepti. A prandio uero ftatim cnCclfus ne qua exerdtatio robuiborlaborueindpiac, fed con/ l«,4.ca. f uemet poftpußllammoramuti lenta déambulation«, vuincdi. Conculfione Gquidem corporis amp;mcmbroiS2ficc: quo minus cibus rede diftrtbuatur 5lt; defeendat. Vndence concodio fuccedet bona, nitp parsima ilomachi ff des eft primae digeftionis, referente Galeno. Quodfi quern f^Voefe quot;*‘^*®“®’ *“* officium impeller ad laborcm, lentius in« afTedis. ^^O”'® potcrit, fader hoc quoep ad probiorera fufeepti Galeli.tf continuationcoperis, ^dpratccptüubic^côuenitobfer tanij tue. uari. Quxcunq; cm bitura funt durabiliora, à lentis Ä

debilibusinitijsfurgüt.Omisquippc motus, quifecun/ dû nacurS eft, initio fui tardior 3d debilior eft, itidc^ in fine : at in ficindu,mediate côtinuatione fortior Sdexpe ditior,ut prodit Ariftotcles libro fuaqi phyGea^ aufcul tadonu fexto.idqj locum habet, tarn in motu locali, $ altcratiuo,ut iftorum more loquar.

NE uerofolumpûtescxercitationem neceflariao in uita Humana, habet 6d ipfa fuas utilitates labo ris ceifatio.quum ad uirium reparatione, feifo/ rumep nouationem membrorum necciTaria, ut fuapot tica gratia dixit illc, turn uero digeftione adiuuat, atlt;| adeo tandem, ut optimam iudicaucritcibof^ digeftioz Li.i i.de néGalcnus,quxquietcpcragitur3dfomno.Quamflt;nz mor.cu- tentiam quum Plinius approbct, hanc tarnen adhibet rauone Jiftindionem.utuelit concodionemquxfomnofiat, Lib. ii corpulentixquam firmitatiutiliorc,6dadijdtadcotna* ca«/} luntarhlctasdbosambulationepficere.peruigilioqui/ dem prxdpue uincuntur cibi.Dum digeftionem appel Io,non earn defigno, quam «««.Xtr’if)* feu diftributionem tranfmutationem^ cibi amp;nbsp;potus appellant, fed concoZ Ancufwulcacisopus.Qua qmdein Ggnificationc,cogt;iz

GVLIEL. INSVLA. MENAP. XVG **'®it^fokta medids uulgo,fcimusacclt;ptum digeftio “K nomen à Cicerone in hpiftolis ad Atticum, Stoma/ onaf fa *lius,ingt,ubihebctabatolim,c5caluit utdigeratmul l^tpift, **cnjda fadlius.digerat uideliccc,id cft.concoquatcali q prind/ ’^*ore faJlo ftomacho.quia caloris eft concoquerc,qu5c P™ *^f’ partes funt ftomachi. qiiein iccirco patremfamilias cor Ç^^P^/ portsfolent appcllarc.Nam digcftionis opus,utin acce j^J’^ *”® ptione uulgari medicorum eft eciam hepati,amp; uenis,ac 'Ofmbris deniep omnibus commune. Digeftio igitur, ®cutidixi,ciborum optime perficiturquietc.quodÉ ^ïnetas nobis ulla utilis in uitaeft, quietis, laborisque commode diftributam uanetatem utilitatem maxima ’’obis, adferre perfuafum habere debemus. Deniq; cuP ^’l’et confia re deb«t,quodc5co»ftio fiat calore per quie (jj ç^^If fini, amp;nbsp;quod laborc mediocricalorcxcitetur. Nectar inprimoj ’nen fubita ac uiolenta quietis laborisly debet effe mu/ *”io, fic ut ex otio defidiofo ac multo in laborê multu *ltfcêdas,cótrauc,cx iugi fatigatione repente tu quæras Otiü, uel ftatim à defidiofa negotiofam fufeipias, cêtraz '*t.Siquidcra cófuecudinisoïshfc cftnatura,ut pedeten ***nÔC uiribus adhuc integris, uel propemodü integris '’dit mutari.Qiiod ft fecus facias.penculum adibis fani •'itis.PukhrcfanePlutarchus cos qui laboribus fupra ^quot; ^'^;‘^* *’’odum intenduntur ÔC urgentur, rurfum liqiiefiunt JJ^^'^j^^ Otio amp;nbsp;uoluptatibus prxter modum amp;nbsp;mollefcüt. Pul dine '^’i't.inquam.amp;appofite Plutarchus hosftmiles facit fibris ferrü eufum, ita ut candet.fubico in aquam mer/ gtntibus. Quod quidem prxceptum confuetudinem nonfubito mutandi familiare ac perpetuumintotaui i* uiiSusque ratione efle debet: quamuis hic Stoicis aliz itruiderctur ac Theologis quoquc,fi uita amp;nbsp;mores fint *d meliorë componendi formam, qux ramen contem platio alterius eft temporis. In ufu cibandi, potandi, fomni, uigilix, inedix, repktionis, item^ in uoluptati/ “Os ac doloribus nequaquam conuenit contrarium

'DE RATIONS VICTVS SALVB-ritum ftatim iuxra priorem efle, fi quidem ualetudini noftrae uolumus infcruire. Quictisigit Óó laboris qua/ lishabcndaHt didributio, quia hue noftcr referebatur fermo.redtabimusquj Hippocratesiniunxerit inhbel lo fuo de morbis acutis. Si longiorc fpatio temporis, inquit,corpus conquieucrit, non iccirco robuftius eua dct,5i G ilico laborem ipfum aggredietur,inutilis hic la bor eft (uttirus. Neep enim pedes, nee alisc ullæ corpo/ ris partes rede fuamunera perGcient lóga defuetudine moram intercipiente, G aliquando fubito laborarc ten/ tauerint.Quin illud quoep fubiungit,G corpus ipfum ex multa quie te,fubito ad uehementes labores deducatur rnagis lædi.quàm ubi à pleniore dbatione ad uenaruni exinanitionem tranfmutacum fucrit. Quo argumento docet ibidem quoque nos minime remittere corpora debere quiete amp;nbsp;defidia ftatim poft pcregrinationc Ion/ gam. Torpere enim necefie eft corpora, quæ exmulta

uertunt. Proindc uentriculos ipforum haud ita multO cibo exercere oportet, alioquin amp;nbsp;dolorc amp;nbsp;grauitate •otum corpus ucxabitur: amp;nbsp;hace quidem ille. Sed quid miremur corpora noftra torpore languored affici rela xata quiete à longa profedione, quum horarum pauta rum fpatio contentius uelodus'^ ambulantes, ad quie' cemip conuerG, ftatim quum furrexerimus ad perGcien dum iter interruptum, amp;nbsp;pigridem grauitatem^ quan dam membrorum fentimus, amp;nbsp;ineptiores ad continua tionem reddimur itincris.Caufam comminifcitur ArP Prob. i 2 ftotcles in problc. tranfrautationem fadam de re cot^ Sed. ƒ nbsp;nbsp;traria in contrariam, nihil enim rnagis laedit naturam g

fubita mutatio ad contraria ; porro nihil rnagis contra/ num quam motus amp;nbsp;quies. Sed amp;nbsp;Icnis exerdtatio in/ tcipoGta ambulationi utpote fermonisufus citiusnos kilos fadet.Quam quidem laiGtudincm ego deprehen do maiorem cuenire in laboribus omnibus continua/

CÎVLtEL. INSVLt MENAP. XVI^ fis,quorum de numéro ambulario.quàm folêt (entire» qui exercée opa intercep» gbufdâ paruis moris, ut cA tlt;migatio,foflîo,amp; eius generis alia quidam exercitia. Nam H hic quis ceflauent, non perinde redibit ineptu« amp;nbsp;piger ad pnftinum laborem,quantum quidem ad na *uram laboris amp;nbsp;cxcrcittj attinet. Qyæ omnia ed pertP *itnt, ut facile credamus falubriter exercitationibus 0/ Wnibus longis interponiinterfpirationemamp;quictem. Nam prxterquam quod concinuatio laborisuchemen ris bilem auget utrâcf ,fituti alias quot^ atdgimus,ocu/ lisinfuper nocet.pixfertim inxftu folis fadus labor. Nam quum amp;nbsp;fanguis amp;nbsp;cutis hoe pado deficcétur.nc/ Ex fentê. celTario pupilla quO9 oculumintegês deGecatur. Qyx Ardo. i» etiam caufa eft.eur homines natu iam grandes obtufîus probk* cernik.Oeuli nan^ fenum dura rugoià^ tunica tegunz tur, coip uis illa confpicicndicooperitur amp;nbsp;hebetatur« Qiiod (1 inter laborandum oculi dura folidaip corpora tonfpiciant, uriq: pcius afheientur, quam quum ad huz mida amp;nbsp;moUia intenduntur, utpote riuos. Nam quum bic nihil uideaturreniti,paflim oberrat oculi,tanquam maiorem nadi hbertatem. Verum hxc aliéna poflint i noftro inftituto uideri, mfi quod per occaßonem often dendi nocumenta longi ualidiq; laboris commode uiz debant inftr. lllud quoc}! poftremo addä, quodipfoiy inter fe exercitiorum negoriorumep uariatio, quictisna turam amp;uim habet,propterca,quod paritas amp;nbsp;ßmilitu ^ do citius fui faftidium creant:qux etiam caufa eft.quarc iter agences per accliuia amp;nbsp;decliuia loca difficilius feriz uslt;p fatigentur, quam ubi fuerintingrefli perloca plaz na. Amanda ignur amp;nbsp;tenenda in totohocgenercuaric tas, niß quod confuctis magis immorabimur negorij* ac exercitationibus, ß nullam ab ipßs perdpiemus mez moratu dignaan offenfionem.

Cap. XV11. Dcgencreexercitacionüaliai^ à gyz maaftita^ac primum de uocis exercitatione.

AEgineta libro primo rd medicæ quâuis fuauem mollcinque modulacionem nihil adianit^tem conferre,coquegrauiore contentiore fonouO' ds opus efle doceat, rationcjppofita, qdhoc modo aer copiofiusin ipfum corpus hauftus diducac amp;nbsp;expandat corporis totius meatus. Ex quo fiat utclariuslegétibus nobis humores redundantes cxcernantur.Vix tarnen fcio,an permittendum ci fît, ufque eo côtentionisinter legendum nosprocedere deberc,utfudorquo:ç euoce In Iib.de tur,nifi corpora fint pura Ä robufta.Gerte à nimis com bonaual. motisuociferationibusdoccttcmperandüPlutarchus.

Siquidem inæquales iHç fpiritusintenfionesSd impetus fpafmosfolent cfFiccre, quin etiam illud, utrumpatur aliquod membrum. Audiuimus herniofumahquéfa/ duin à iugi intentaque uociferatione : quo argumenta præcipitur etiam fanguinem expuenubus,ut à clamo/ j^]^ re ualido tam abftineat.g à quocunque fortiore corpo/ ^^*^* rismotu. Denique liane moderationem addit Actiu», utuclitabfiftereabcxerccndauoce,quicuntp malisaut corruptisabundanthumoribus,uel magna manifeftaij ., laborantcruditate,neperuniuerfumcorpusplurescor • * rupti fucci aut uapores diftribuantur, Celfus in totum leAionem uociferationemep omnem à ceena prohibée caput infirnium habenti.Sed eft etiam quædam obftr/ £^i^ , uatio circa uocis ufum,quo minus arcerix faucesipl«^ Rhét 2d ‘*ïf“*’ ^ magisinferuiamus decoro. Itacf Ciceronisin/ Henn. tclligamusfupcr ea re prfceptum, firmam igitur inquit» quam maxime poterimus uocem in dicendo conferu* re,fi qult;àm maxime fedata é^ deprefla uoce principia di cemus. Nam laeduntur artcrise, fi antequam uox bene pcrmulfa eft, acri clamore complentur, amp;nbsp;intcrualhs longioribusuticonucniet. Recreatur emm fpirituuoX amp;nbsp;arterix conticendo requiefcunt. Et continuum da^ «lorcin omittere ÓC ad fermonem redire oportet parP ter.Coramutationes enim faciunt, ut nuUo genere uœ

GVLIEL. INSVL. MENÄP. XVI« cis effufio in omni genere uocis intcgrifimus,amp; acuta« uucis cxclamauoncs uitare debcmus. Iduscnim fitSC uulnerantur arterix acutx arqj extenuata nimis acclaz mationc, amp;fiquis fplendoreft uocis,confumitur uno damore uniucrfus, amp;nbsp;uno fpiritu contincter dicerc,con uenit in extrema orationc, fauces enim ealefiunt amp;nbsp;arte rix complentur,amp; uox qux uaric traflata eft.reducitur in quendam fonum xquabilem atcj conftantem.Qui/ bus autem nondum uocis officio contigit uti, pucris ui ddicet.ploratus eft exercitationis uicc,qux uociferatP One fiat.Quam ob caufam Ariftoteks prohibet cohibi amp;nbsp;interrumpi ploratus puerorum,quod quum fint ex/quot; ercitationes quxdam corporum puerilium, fane ad in/ crcmentum funt utiles.Nam utfpirituscompreiTioro/ bur facit laborannbus,ita in eo plorandi conatu fimile quiddam accidit pueris. Cxterum quod ad uociferatio nis illiberalis proprictates attinct,prxterquam quod e a noxia eft homini uocem iwtendenti.ipfi quoep au ditori tftingrata. Turbat enim auditione uox grauisamp;afpe/ jj ^^ ra amp;nbsp;maxima amp;nbsp;celerrima autorc Galeno,quum fenfus jy^pto. aurium una cum fenfu oculorum fint tenerrimi.eoep iu can. bemurxgrotos fummiflauoce alloqui.Sedamp;multus ufus ferra onisfortisô^ clarideficcat hnguamamp; fauces, quarc febre uexatis taciturnitatem aut certe parcitatem fermonisimpcramus.Porro affiniseftexercitationiuo Lj\y.je cis cohibitio anhelitus,utilis amp;hçc habita à Gakno,tan fani.tuen, qua ealorem äugens natiuum:id aüt fieri ait,quum tho Meern ipfu m undiqj ualenter irapuleris,anhelitü aüt fic comprefferis, ui que prius attraxeris fpiritü, totü intus •■etineas,obferuatum certe alias à me eft,cohibitioné an belitusconfcrrclaboratibusdeftillationc capitis à qua/ cunq; caufa orta, prxterea finiri poterie fingultus leuior Spiritusrctêtioneifpiricus cm retentus, fatiscöcalcfacit, pf ^.jj niodo fingultuseft à refngefatiöe cruditateqj tefte Gak. caufis fy

Tatim i gymnaftica exerdtatione Plato in Timp Tuo reponir uedionem fadkm Due equo,Gue naui gio, fiucuehiculofiat alio.Arq: harum tamenue/ Óionum alia eft aha laborioGor. Equitatio condcatior amp;nbsp;per inxqualcm fada locum polGc forte harura exerz cicationuinrobuftintmacenferi.Cekntacemequitatio amp;nbsp;i 7’ ^ nisobcGcoculis.autorcft Ariftotclesinprobleina.fuis« ÿci^^j Nam quomodo ued aduerG oculos perturbant,Gc aer occurfans co magis ferire poteft, quo uclocius agicatur cquus. bed nee xgrons amp;nbsp;debihbus natura cqtatio con Attiusli. uenit.quodpeflimushicGttllisexcrccndi modus thora ï«ca. 7« ^j moleftus amp;foemoribus,ac ei parti corporis ubi crura plicantur amp;nbsp;fufpendunrur.Obfunt infuper equiutio ac longior ÓCcfferuefcens geftatio laborantibus cxueGca Lib. 11 f^ribente Aëtio. Qiübus tamê malis caret equitauo fu/ auis,necnimisprohxa,namhxcftomachoamp;coxisuti Pli. li 18 GGimazfedamp;Veneré incitaricquitadoncprodidit Ari lt;X4 ' ftotelcsin polyticis, amp;nbsp;problema. fuis,ac in uniuerfun* équités amp;nbsp;bellicofos populos natura impenGus affedos l^wlitic. erga mulieres, prxterquam Cclcas. Quo quidem loco adrjeit fuiffe olim Lacedxmonios adeo uenereis dato« uadimonijs, ut Plauti uerbis utar, ut mulicrum guber/ nationiplcrac^ relinqucrëc. Et quod Lycurgus conacua fuifTet mulieres reduccre ad leges,nee dido au dient es habuerit, quum ahoquin fdamus Lacedxmonios for/ tillimos Grxdx populos exticiGe.Scd quod Hippocra/ ces in libro de acre, aqua amp;nbsp;regionibus tradit, équités cGe inutiles ad uenerem,intcllcxitipfc cos qui plurimu amp;nbsp;continenter equitant,eofdem etiam pedum tumori/ bus amp;nbsp;ex coxendicibus laborare. lam ucro amp;nbsp;ucdio in curru uel rheda uarias habet fpecics, Vedto fortis,pa/ res propemodum noxas rednet cumcquitacioneforti, ac intcreft edâ plurimum,cuiufmodi Gnt cumis,amp;decu bitlis, 60 nia.Noftri certe feculiingcnia,ut ad nouarum inuendonem rcrum curiofa curruum excogicauerunt

uaria genera. Si quibus molliter quodammodo iieha/ tur commodeep fedeatur.Apud Actium inuenio uedi/ Ljh.j^ Onem curribus,carrudfue fadam turbare magis humo ca.lt; Ks,quam geftationc, item^ longis aegrotanonibusad/ Uerfam. Scd fi quis fedeat facie abitincris ^grenu auerz fa,confcrrc dcbilitati,é^ caliginibus oculorum,fcotomi ïn dicunt.Suauiter tarnen moueri uult,multos quippe ^t nouiife teftatur nulla ope alia curatos:iêdem fupinio ftm collocare oportet.Pro modo tarnen ualetudinisöó tobore naturae poterunt uediones Geut reliquat omnes »xercitarionesintendi remittiue: reftat iam aJialeuiorP ^' , ? busannumciandaexercttationibus,nauigiouidelicet, ™^\’' * phthificis utilis, fi uera narrat Plinius. Aëtiiis rem acu- * UtiuscompleXusmauigationem propcterramacinfx/ fj ^’’ dato mari fadam docet congruere hydropicis,elephan tiafi laborantibus attonitis, delyrantibus, amp;quarauis primo ftomathuseuertaturcontinuationc.attamenaP j^utfadione minus mokdari. Celfus eodem locofadt '^^•*» nauigationem.quae per flumen fit,cum ea qux in portu nbsp;nbsp;nbsp;’ “^

maris quieto.ac kniflimam omnino ucdioncm,cuiuP modi hxc, conuenire docet infirmifllmis, ualentiorcm kbidis,ftomachiuitio,hydropclt;p laborantibus concez p - . dit.Cxtlt;rum geftari per fluduofum mare uiokntum locofia* *ft,plurimos^ ac maximosanimiafFcdusinducit,tum timcita fpei,tum timoris.tum ignauix, turn obcundi difenmiz t» ’’is.quandoç enim geftiunt.quandoq: anguntur.quan dolt;^ otiofe degunt nauigantes: talia uero uniuerfa.ubi Wmmixta fuerint excutcre i corpore atque cxpclkre Omnem diutiirnam xgritudinempoffunt. Quin quod

*x quitte SC motione confiftit. fi quid ufquam alibi eft S^od faciat, hoc maxime ad corpus optime akndum ^dt.pliniusipkprxtcrquamphthifi affêdis, fanguine Lib. ; i« ^^°‘P«gcrentibusutikmiudicatnauigationcm.Neque ca» ^ jmm, inquit, Acgyptus propterfepctitur,fedpropter mnquinquiiatem nauigandi. Qyin amp;nbsp;uomitioncs ipfx

înftabih uolutationc commotae pluribus morbis capP fts,oculorum,pevloris medentur,omnibus^, propter quae ellcborusbibitur.lllud ego adrjeio, minore impe/ tu,uiolcntia,periculo fere uomitiones accidere nauigan tibusmari,qudm quae fufeitanturà ui pharmacum,illa ftcundum naturam eft, haecartisfitminifterio.Quam ÇJ *^* ego etiam caufam intelligo, quare Paulus Aegineta prohibeatfuccurriuomitionibus accidere côfuetisin^ ter nauigandum, quod magna parte praefidionature efle contendat.

Romptior amp;nbsp;cxpeditior aliaijj exercitarionû quo/ tidianai}! eft ambulatio. At banc nô uticp planant commodiorem docet Celfus, fed melius corpus

moueriafcenfusSC defcenfusuarictate.Meliorcmiteni oftendit,quæfub dnio.quàm porticu eft :itcq;( fi caput patitur )quaein foie, quàm in umbra eft. Vmbram etiâ magis laudat,quâ paneces,aut uiridaria cfficiunf,quàni quf fubeft tefto, redam item magis, quàm flexuofam. In quo etiam illudanimaduerterc licet, quod.àrecentc Inlib de quodam,feducteribus omibus philofophiscomparan produce. Jq MarfilioFfeinodidü accipio: Probabile eft,inquit, arbores longa naturaliter uita dotatas,præfcrtim fietiâ hyeme uirefcant,ad longam tibi uitam umbra,uapore rouo frudu, ligno,amp;: quolibet tvmpeftiuo ufu prodef/ fe.Id ego tarnenita fubfequor,ut uelimeas nihil graue Pli.U. i 7 olerc. Nam funt quædam arbores, quarum umbra ca/ ta» 12 piti humano grauis eft amp;; noxia, quarum de numéro in glandium arborum eft umbra ex teftimonio Plinij.Si/ cuti taxi quoque uis eft uenenofa, licet per hyemem uv 0^'0 ' *^ f^^cat.Toxicum nanquelitcræuniusimmutationeàta xo defeendere uolunc, Antepotiitur tarnen ambulatio, Lib.a.de 9^æ peraprica loca fit,præter reliquacnim plurima, wdusra. atténuâtphlegmata,amp;euocatftcrnutaméta.Hippocra tes cnim coramendat matutinam deambulationem.

GVLTEL. INSVL: MENAP. XX, E«entnt,ait, amp;nbsp;modice' confumit quaeque circa caput font leuiora,compaftioraauditionicB reddit obtempe/

ß^purgacur.partimfpiritu.partimtuffi.partimui caloz Hinanui excitati.Quod fi uenter cft uacuus, humorcm ’d ft de corp ore,capiicquc trahi t.Capitc uacuo utique fitauditusmcUor. Ét aho loco citatiusambulircitiuz 10 ftomacho uult præpingues amp;nbsp;carnofos: quienus au temmacilétos, SubfcribitPolybus autorquidam huic nbsp;nbsp;’’-^ «ntcnttæ.quain excipiens interpresGalerms:Celcrmo ^i^ Poiy.gt; 1is,inquit,utpote caiorem plus fins äugens,corpus col in libel,de ^uat,Ex modico uero motu calor mediocris turn fan ui^tupri guinem feliciusgcnerar,tur» nutrit plenius. Eoque ani uatorum Hantibus in turfoip/«^, hoc eft, probant alimoniam fiz Hul ucrcitur.lnambulationis maturinf uel eriam incho ïtæmafuriusutilitatem eleganter fine commendatam Inlib.de ïb Alexandro Macedone Icgimus apud Plutarchum. tuenda Qmquum folitosobfoniorum artifices abieciflet. Ion/ bona ua-gefe com modioresfecum ferre dicebat,nempe matuti ^^eudux

lïm ueroprandrj tenuitatera. Et Dionyfius Syracufaz lus à Lacedxrnonijs ad toenam acceptus, quum prP Woftanm edulioappofito fc negilTct deleAatum. re/ Jponfum tulilïe fertura coco. Minime mirum id inde/ fi, condimcn ta enim defuifle, folicitus cognofcendi Di inyfius.quaenam illa fuiffent,alter labor, inquit, in ue/ lam, fudor, curfus ab Eurota fluuio, fames, fins, bis dee. lib. tnim rebus Lacedaemoniorum cpulæ condnmtur.Sed TulcuL 4aia curfus hicfaiftaeft mentio, ^laboris intenti, fcire qusftio,/ t'uolumus curfumac deambulationcmiugem aeper/ petuam capitinocere.Nanquetrahituradinfimaspar/ t^sgenus excrementorum omne, quapropter crura im Pkntiir eoi;t,qui nimium ambulant,ficutifuperius eti* »ttigimus,quoniâ de parte fupcriori ad imam labicur 00 ^inentü omne, St excrementS ex fencentia Ariftoceli»

In pröble.fuis. Quod fî ambulctur per ealida amp;nbsp;at da Io ca,temponbus item ealidis,partes extemsf plus affinen tur,amp; qindem per cuocationem fudoris corpus mPgnv ter attcnu abitur. A t fufeepta ambulatio p er loea irigv da ,contratios habet eftedus, eamem enim reddit con^ ftantiorcm,amp; ftomachum cxeitat,appctennam äugens ciborum. Partibus enim internis ealorem auget mem/ brisqjadfrigoris appulfumtorpentibus,loca intima ca/

lore magis amphficato purgat efficacius. Verum hie quoq^ fua quxdam eft ratio ac meta, citra quam confî/ ftas.bi enim per loea prxfrigida ac niuofa diu multum/ lux^ame que ambulaueris, penculum imminebit, ne in C»Ai/i/«(i mé.Gdle. incidas,hoc eft,appetcntiam nimiam ciborum,fiue fre-quentem famem.Quod uitium fere fequi folêc defedio animi,interdumctiam nutriticisfacultatispars Ixditur* lam uero iuxta locorum naturam per qux ambulaue/ ris,corpusa]itcratcp aliter affieietur. txtenuâtur autem

Prob. ; 7 Sedj

Prob, y ied, 4

nitentia Joca,ac mufculos amp;neruos crurium effatigant, quippequse moucant contentionestam neruis,quant mufeuhs, quum cnixu quodam uiolenco peragitur am bulatio.badem eft naturacuiulcunque laborisfufeepti aduerfusduraamp;renitetia.afficitip neruosamp; mufculos fefe exercetismembri. Ambulatio autem fada permol lia cedentia^ loca,laborem articulw ipfis afiert.percre/ brefeente flexu articulorum ex fentcntiaAriitotclis in problematis.Prxtcreanudispedibuspcradac ambula/ clones ficcant amp;nbsp;refrigerant, fed Ji^ucncrem creduntur rcftinguere.Pcrfolem item feruidum minime ambula/ bunt, quibusdefluxiones capitis funt molefix, quique debilitate aliqua laborant oculorum. fsjulla tarnen ret peræque ualct ciendx urinx, quam ambulatio paulo ci catior.quxtamen fi leiuno ftomachoperagatur, utilis erit aluo cita laborantibus. Quo ctiâ ualerc uult Cel fus cxercitationem quâcuntÿ fupremasmouentcni parte*,

Ambulationem indem poft cibuxgrc tokraretidem autor in co cui caput eft infirmü.Exercitationem omn£ robuftam fi fcquatur ambalatiOjUtpoic lenior, u tik iu dicauitHippocrates.utquamuispurgarcuidcaturamp;at jj^ j^ knuare, à tabe tarne corpus praefcruet,quxfortaffc na rarifiift, tura fucrit cxercitationisröbuftf.quamnoncxcipiatle nior faciliorcy, utficca tabidag; corpora cHiciat.

N On debebat peregrinandû iter côiungi exertatio nibus Icginmisrexercitiu ac negotiü uerius dicen dum: fed quia fie cafus nofter tuUt, ut quando de imbulationibus dicédum fucrat, earundem uarictates quo^ defcriberemus, quas quidem etiam longe'pcre/ grinantium labor amp;nbsp;conditio fufdpiunf,breuitcr qux/ dam afferemus ex ufu futura omibus iter aliquod ingre diénbus. Taraetfi quoque in peregrinatione reliquisty Uboribus omnibus ea lege moderationeq! utiqueac homo fui juris acUbertatis, ut infix quodammodo fine «xercitationlsuice. Qui igituruolct iter aliquod prolix gt;tum ingredi,in primis dabic operam purgando corpori ne perfpiratu multo.ut facile fokt inter ambulandum lecidere, membra repkantur uaporibus amp;nbsp;humores quo^noxij in extrema corporis permeent. Cibis utax tur boni nutrimeti amp;nbsp;multi, fed panis.ut fi alias unqu3 inuita:Paulu* Aegineufacilimc docet euitari fatigatk Lib. i, 0nem,fi inundus quis amp;nbsp;non fortiter ineedat, baculum ca, ff infuper eo conferre dicit,nam per decliuem locum præ toiffus .corpus quod prrceps quafi ruere uideï. ceu con to cuidam innixum retinet. Rurfus quum afcendedum lt;ft,ipfi annitentesbaculo faciliusin accliuia corpus pro mouemus. Practcrea oftendit fafcia lögiore non folum lumbos.fcd fpina quoej dó pedus rede inuolui.Cibum docet Celfus rede fumi humidum à fatigafis, amp;nbsp;aquam titl certe dilutampotionem fumendam,eamque maxi “x. qux moucat urinara, Id ego fic modcror, ut uelim

DE RATIONS VICTVS SAL?' ftatim â quitte fumpu poft lanïtudinem, interuenire tempus aliquod antecibum.ut in fefe calorundiquc di(Fufu$ cogatur.UIudquocçnoire tcoportercCclfui ^ iwjnctjquodex laborc fudanti frigida potiofit inutilis ** ’ atcpeci3(quumfudor fe reinific)itinerefatigans. Cum ï.decau. codemfacitGale.quocjdocens interapeftnium aqux fympto. frigide ufum frigidam incempcriem cfficere,interuil in uniuerfo corpore,interim in origine neruoijtac inaltjs Lib f.de 9'J°‘T P3gt;'f‘buspræfercim imbecillioribus natura,quin lodsafTe '^“™rcfrigeratoiocinorcabaquæfrigidæincépeftiua In forto ’ P®^*®”' fequi qiiandoq; confueuit hydrops Et Diofco. inter Ixtalia ucnena locum quoque facit aquæ frigid« uniuerfim rapt« ac fine intcrfpiratiôc pot« ftatim à cur fu aut laboriofis exercitijs. Eandem quoque uirn ac na^ turam tribuens mero,fi fimili modo hauriatur. Lauda/ turab Auicennapotusladis ad raediocrltatem ufque, à quo pars butyrofa( ut fie dicam) dempta fucrit,fru/ Ausquafenus liceantiter peragétibusfuolocodicetuf commodius.Cibi quoque fitirn excitâtes cauendi ut pP fees amp;falita dulciaque omnia, «ftusfolariscauendus» Quamobrem pr«ftiterit calidis tcmporibuspernieri^ diem quiefcerc,quamuis quies quocu nque an ni temp» re ftatim à cibo peregrinantibus fit neceflaria.Laudatur in cibo etiam cfusbutyri tanquam fluida faciens corpo ra, qu« quidem laflitudo fudorque confueuerunt exic^ care.Ieiunium matutinum fortafie melius commutau« ris modica refedione, idque certiftimo, fi nebulofuJ, crairus,frigidufue aer erit. Aduerfus cuius noxam pluft culum panis cum allio utiliter eftur.Quo quidem tem/ pore uin eiend« manus dadlylotheeis «Sdeaput pr«cipue i, Fen,? ^tiendum à frigorc,ut fiqu« aha. Gerte Auicenna puta uit uix nos fatis munire aduerfus frigoris noxas pofte. Nee uero fi plane frigidus uenias, ilico uehementi ignis ealori corpus obijcies,]«fionem hoe paAo nonnullatn pcrcipicj, fed pauUtim expedtida cakfadho corporis»

GVLTELi INSVLi MENAP. XXIL ingreffurus diuerforium iampcrado ferme itmerealP lt;)lt;nd remîtes de feftinationeicineris^ualebjtidad refo eiilationem aliquam membrorum: (ênfim emm remit tendos labort« omnes alias docuimus. Longa ne in ter/ Veniat icineri cuofidscaue. Igitur commode tibi adhi/' bueris utrem uiatorium angufto Gphone, ex quo fæ/ pius liccatforbere paululum,ebgito uinum aliquod ru bellum, aut certe minus ualensalbum. In omnibusß/ quidemlabonbus bilem augere aptis(quorumin nu/

SVnt h« quidem, qux ft an do fedendoue fiunf.ulx randem proexercitationibus habend«, nifiquod adus ftandi ipfo fenfu amp;nbsp;comparatione ualidior tft.quam fcdendi, fedendi quam iacendi. Standum alP «luantifpcr nobis ftatim experredis dein molliusinam bulandum,idem faciendum fublatamenfa, inter ftan/ dum procumbendum pedorc pucant. Qui tarnen ucr/ tiginem capitis pati confueuerunt, bauditadiu mane ftabunt, quoduerngo capitis baud ita fedentibus, uc fiantibusoriri foleat- Caufam uoiütphilofophi, quod Uertiginofisquiefcentibus humor plus in cerebro con/ Gftat. Motis uero manifefto fefe oftendat, facitque ucr/ tiginem in unam partem confertira declinans. Ideo et/ kmcrudi humoresfuapte natura moueri fpargi^non poffunt.fed concidunt. Stantibus autem nobtsquie/ fcunt humores uertiginem faccre apti. At fedentibus motus fit amp;nbsp;humor xquabter difpergitur. Sed tarnen fenibus inhibemus, ne diu multumque Hare uelint, praefertim quibus natura pedesfunt debiles. Nee pueri pnufquaiana perfedcingrcdicapcrinc, ad ftan dû funt

DB RATIONB VICTVS SÄLVS^ cogendijaudät Plato, Ariftotcles 3^ Galenut cas cxcK citatione« pueris conccdi,quas cnamdümperxtatent perferre polTunt, in primaillaxtategeßadoamp;fufpcfto motioiÿ in cunis laudätur.Deinceps ufep ad annu quiiv tum labores perferre non funt cogendi, nec ante feptiz mum equitabunt:quia tarnen obplurimum calorem natura quiefeere nequcunt, nec corpore necuoce, fed fempermoueriacloquigeftiunt, quail cum uolupeate falcantei, ludentcs.aliosi^ uarqs uocibus acclamante*, prxparari ipßs motus quidam debent pigriti« torpor risep uitandi caufa, quod fi crebro ftare ac interim one/ rageftare cogent, profeAo à tanta mole pedes uitiabun fur,debent jgitur iplKpræparari motus amp;nbsp;adiones amp;lu di, ut ille docetin Polyticis, qui neep illiberales, nec la/ boriofi fint,nec rcmiffi.Faciethocadincrcmètumcor/ porum quocp,amp; ad ualetudinisfuturum robunPorrO quod fedendi aAum in exercitationum numero habui id eatenus toleratur,quatenus illic plus apparet laboris quam lacendo. Aftringit alioquin fedile,ut à Celfo ob* feruatum uideo,frigidum fedile caueant,quibusinfer»/ ora corporis mébra iiue natura, fiuc morbo aliquofor/ te debilia concigerunt,quod nifi fiat.malum ipfum gf*^ uabitur. Nimium etiam ac excrciflura reddit corpora labores Ä exercitia qux fub diuo neceffario fiunC.QP* etiam ratio eft,quare Vidmuius in libro fuo de re md** tariamp; Liuius à militia reijciantexercentes operas feU»*^ larias, Apulcius ieden tarias fua illa affedatione dixit,ut fedentariam, inquit, fatigationeminccITus ucgetatjont difcutcrem.

N laudem abftinentix,hoc eft,tcmperati uidu*,mf lücosomnes paribus paffibus cöcurrerc uideo, net medicorum folum haec uirtus honeftata eft commé danone, ucrum etiam Dei DD.^ tanquam facien* ad

G VLIED INS VL A. MBNA. XX«L / bonos mores, SC lafduiam carnis cohercere patens. In media ingluuic temulenciaque multa peflimakgimus adnniïafacinora.infuperaudimus.dCquoddie fieri eer* nimus,quo minus in conquirédis longius exemplis ftu* diofos nos efleoportebit. Abllincntiae comes, confiljj fanitas haud ita facile nos euere procliues in uitia faciet, ut ne interim omictamus xgeftatem 2t miferiam. necef fario fequentesad intemperantera uidum,ac dedeciw infamix quoq? : quod tarne noftri fit offieq promitterc, nunc accipe, Vfus mediocris cibi potuslp calorem inge nitum,amp; uires hominis confirmât, membra bene colo l'ata, 13c ad quadibet atfbóes expeditiora reddit,fi bonus tftinterim cibus ac potus, fanguiné quo£^ laudabilcm treat. Intemperatusautem acpromifcuuscuiufqj gene/quot; rij cibi potusip ufus.contraria quxquc cfficit.Nam obz , tunditamp;hebecat calorem uitalem, fanguinem uel gi* gnit labilem amp;inconfl;antem,ueladurit,certeillaudatû treat,frigidiora item corpora facit. Ex quo eft ncceffe fc qui mortis accelerationem, fequituritem eiufmodi ui* Üumobftrudio uifcerum, appoplexian hxcamp;febres apode mata minari confueta. lam minora illa paucis attingam, quamuis magna utiep uideri debeant, utpo/ te,decolor uultus ipecies, SC profundi fcctorê barathri fpirans guttur, dentes luridi à defluxu uidelicet materig theumacicx fefc illic agglutinStis,oculorum caligatio, aurium hebetudo, amp;nbsp;indar tinnitus illic fefc manifedâs ilt;dus,frontem amp;nbsp;eaput totum circunfiftens dolor.Mala bate domachi grauitati indiuidua, tremor mcmbroijt *c inutilitas corundem ad quxquc obeunda muttia, obliuio antcaAorumdi(dorum^,mens dupida.fuiquc Parum compos,frigorisintcrni fingularia Inij-nJfmT«. In tuius quidem argumenti comprobadonem, fchptum j^çg^f Itgimusapud Galenum in commétario fuper quodam f^p ;^p|^ Aphorif, Hippocratis, Gc habete, Eunuchipodagra nó 2 8. part. ^orant,nc£j calui fiunt.Quod acute Hippocratis pau

HE RATtONE VICTVS SALVB.’ d podagra laborabant, propter nitae moderationcm amp;nbsp;temperantiarn ;noftrisucro tcmporibus,inquit,up qucadeoauAisedulijs, ut nihil cis addi polTe uideatur, De hoe ’o^nita eft podagncorum mulntudo, quum nonnulM ufu lege fint.qui nihil cxcrcitetur, amp;nbsp;cruditatibus atef ebrietati/ pil. 14.11. bus olfendantur,amp;antecibum bibant ualidauina,ac ca.ulti,Ft Veneri dent operâ. NonnuUi uero amp;nbsp;fi nö in his omni/ ^ita Tibe ^'’^* ’quot; ”’^° faltcm aut duobus ex his quæ difta funt de

uno fairem eorum,qu3e diximus deliquilfe fat crit. Ob hancigitur eaufam tuniichi ctiampodagracorripiun/ tur, quamuisufum nullü habeant Veneris. Taliscnira cd eorum defidia.infaciabihtas.ebrietasç.ut etiam fine Vencreis podagra ccrripi polfjnt.Hxc eadem de omni , articulari morbo didauultaucor exiftimari. Quod ne mirum tibi uideatur, documento eft nominis peregriZ H adPl’ ’^*^^®‘ Simul fortecQluxu Afiatico amp;moibui,amp; mor/ in 2 tf.ca.' ^* nomen in Italiam migraucrunt. Primus, quodop^ i o. amp;: ah nor,Cornclius Celfus per pcriftafin articularcm eiusge biquotp- neris morbumomnem cxprcflit. Qiiamuisquodaddi uturnitatem tcmporisatfinet,quo quondam apud no/ ftros morbus extiterit, ^ prima morbi exordia, here/ nus SammonicusEnnium articulari morbo laboralfe doceat,podagrx tarnen Ggillatim mentione non fada.

Ll.^.epi, Et Cicero in epiftolis fuisiocans in L.Papyrium,PftS familiari. quendam ex pedibus laborantem. Non enim opmor, aic,coquum te haberearthriticum, quafiindicarctPa/ pyrium quotj firaili morbo implicitum, Sed hxc quo/ modocunq: tande habeät,conftatprifcis iHisfrugitem poribus articulont morbis holes minus compifohtos, quod ex uiAu abundantiore praefertim humidiore arti culo9 córnilTursc amp;nbsp;mufculi imbuant humore pituito/ fo^caufaro prxbétc wdchcet tâtis dolorib% Quauis euâ

Satà frigore membroijt inQrumcntalin didoiji.qudper Gak. in tinètçtiâquæ paulo ante diximus.Neaücuanaqsoim cómé.fiK PuiiC.qufftatinitradidj'inusdc utilitace diftat tepcratx P^t Aph. ^nocumentisintemperannx.kg^tcitatfonem Hierom “^‘^•^•ï. '’ymiin certa epiftola.cuiusfanc ritulum memoria ex? fidilfc ingenue fateor, fed tarnen eiusfcntcntia eft,quoP ’lam ohm morbo articulorum amp;nbsp;podagrx laborantcs doloribus, profcriptione bonorum fuorum ad fimplp ttmenfamamp;ad pauperes cibos redados conualuifle» Caruerant enim folicitudine difpenfandx domus, 5^ ‘pularum largitate.qux amp;nbsp;corpus frangüt amp;animum. Scd habet fuos modosquoqjcibiabfhncntia. Non cm tonuenit iuxta inediam effe latictatcm.nec cotra : fic ut lögo interuallo abftineas cibopoftquam pkniusfalt;fl3 ‘ftcorpus. Qyinautorcmhabeo Ariftotelê inproble. Proble. i Eostabc pkrüq? affici,qui uitam agere in luxu amp;nbsp;intern Scd.18 perantia confueti, fcfe conuertunt ad tenuitatem amp;nbsp;ab/ ftinenfiam. Quodquidcm accidiffe DionyGo Syracufa »oinobfidione ciihtacis fux prodit. Caufam adiungit *ucor,quod quum confuetudo diuturna in hafcitum na WrK ferè abfoluat,Gt, ut qui more mutant folitn,xgrc Woleftelp difcedant ex confuetis,amp; codé redifle hbifaz luberrimum cenfeant:haud aliter, g fi fc reuerfos ad ^a/ kicü nature fentiât.Tabefeunt igitur co carctes alimen/ ft uefcantur. Sed ut ego rem luculentius interpreter ex Autoris fcntcntia.Nccefleeftuiciata priusfacultateat/ ftïArice.rcliquas quoej facultates, nempe digcrentem ^nutrientêdeficere.InquamfcntentiâmccûcoitGale ^ ^j ’'usquolt;p in commentariofuper Apho. Hippocra.do/^j^pho ftns uentriculum auidius comple(fii,qux cü uoluptate rif. 1 y *ftumit.Quodfifecus fiat, fequi naufeas, flatus, àflu/ ftuationes. Celfus poft potioncs multas fitim exceden/ Lib. 1; *tt abftincntiam «bi imperat. Caufam opinor, quia ^^‘^

DE RATIONS VICTVS SAU r uentrieulusFrigonsimbecilliutis^ uitio tym plus hbo rare circa cibum perEdendn cogerctur^Et codem cap. Nunquam utiUseftnimia htictas,fxpcinudlisni»iia Blib. Zt ^bftinctia.Nullaigicurres.inquit, meliusadiuuathbo a, i ff rantem,quam tempeftiua abftinentia.Quod G hboran d utilis eft fuo loco abftinenda, quidputemus candem præftare fanis uteunep hominibus abftinentiam poffd Hic tarnen generalis eft canon à tota medicorum natia nc propoGtuSjUt fxpiu s per diê.ac Engulis uicibus «o' dicum quid edant, quos offendit abftinenda forte Ion/ gius incerpoCta.Qyi uero iuftü cccnx modum implét» his,ut in fuo gcncre,abftinentia quoç necciTaria, Ec,ut appetétiam cibi amp;nbsp;potus ad extremum ceenx fpatium coherceant.meminerint^ potius citra conliftenduni4 ullerius iufto progrediendum. Corrigent campotniten dam amp;nbsp;emendabunt^Gquæ modo futura eft^fanitatis fecuturx commoda.Saturitads enim terminos non ap* petentix libidine, fed naturae necelTitatcdeGnire deb«/ mus. Statim enim,quam fatisfadum erit naturae, coiiv preflumbt ftomachi adiuuabit tum concodionc, tum diftribudonem cibi commodiorem celeriorem^,qu^ rum facultarum impedimentum fere fequitura cibo potuque pleniort. C^odG in reliquis caGbushumanis prxfentium malorumbreui Gniedorum fpesfolarino# folet amp;nbsp;expedado mêlions cuentus fuftmere animos» Gerte ut kbit in pr xfentisabftinentiae Eue potius tempt rantix fenfu uerius, qua moleftia propoGta noftris ani/ mis cogitatio amp;nbsp;fpes amuenitads impetrandx ex fe/ cunda ualetudinc.Quanquam nc hic quidem moleftia eft ulla,niGin defuetudine,amp; tamé hac in melioré ufum mutata, E à lends ingrediatur initijs bona confuecudo, corpore utcunquc ualente,feipfa quoddie fiatleuior,ic fubinde iucunditas Engularis animo percipiatur ex de/ poEto more uiuedi prauo amp;nbsp;infami. Qiiibus igimr for/ te Fortuna non condgitinftatudo à prints annù optima*

•nam abßinenti« uitam fuam corrigant, illudqj Plutar jn Ji Je eu thi prxceptum perpctuo ucrfent fecum ac obfcruent cn,bo.ua. quo^,quo 111e fcripfit: Optimum uirx rationê deligen/ dam futurum, ut hanciucundamefficiat confuctudo. Et ut uerbis Lucretij utamunConTuetudo concinnabic *niorem.

Circa ciborum amp;nbsp;potus obferuationem difFicilia uiriaqt funt prxcepta, ac impedita ualde ratio tra dendi.Quain renos ordinnn aliquem fcqucmur amp;nbsp;diflinAionem rcrum tradendarum.utin tanta uaric/ Ute cofufioneqj fieri poffe fperamus.T emporum igitur annifiuelimusrationchabere,omnium confenfu medi co^t, pleniorc nos cibo uticonuenit per hyemem, co^ alTo.carncpraefertim: parciore potu,amp; co quidem me/ taciore.fi Hippocratem audimus. Hoc tempore ne ho/ kra fumito,fic enim corpus calidum amp;ficcum crit. Cau fam habemus ad manü, quoniam co tempore anni plu rimumaccruaturpituitae, tum ab himbribus numero-' Coribus,tum à nodibus longioribus.Oribafius amp;nbsp;Aegi neta hanc diftindionem addut, ut uelint Aquilone flan te cibum nos plus.quàm fpirantc Auftro augere.utque eonemur humidis temporibuscorpus ficcum reddere, fit frigidiore acre calidlus.De holcrum ufu fic diffentint ab Hippocrate, utfaltem acriorum ufumpermittat ho Icrum. Polybusita demum uariat, ut parciorem cfum holcrum largiatur per hyemem.Cuius fentëtiam.diftin guit interpres Galenus, ut putet brafiieam efle ex hole/ turn deficcantium gencre.eoep commode per hyemem tfitari:quarc non concefliflet ilk ufum atriplicis amp;nbsp;bliti, ac recentiorum holcrum. Cel fus concorscum reliquis, ut modicé uefcendum putet holcribus, tarnen elixam carnemimpcrat potius.quâm alfam.ln quorum fentcn riam ego podus inclincni,nó facile inucnio,certc difpaz

Deaffis cibis affe tiÜ Poly. Ide in lib. dehoisna tura, SC Diodes ï epift. ad antigonu regem.

Inlib,de ratio, ui-dtus pri/ uaci

res infe habet proprietates tam ehxa.qudm affacaro.G Iiili.de (o üeia narrat AriGoteles.Hæc extra aridior.intushumi/ mno Sc diorulla incus aridior, extra humidior. Pituitam igitur uigiha. ßuitare cupiemus.frequentiorem uidelicet hyeme, par

tem carnismanducabimusficciorem.CerteGaknusin comment.fuper Polybum carnes affas reponit inter ca leficientia amp;nbsp;dcGccantia, quang fipiæparandi affandüp cibi rationem attendimus, diflimilishæc cftplerisq: na tionibus, quum Germanos amp;nbsp;Gallos probius uideam affare carncm,qult;ïm Italos Só Hifpanos.Et tarnen ficru fta afietur fupra modum ac fubito, amp;nbsp;humor introrfu* cogetur,amp; crufta bilé atram incruftabit. Deniep Celfus ipfemet carnéehxam refertin cenfum refrigerantium. Sin ncroconfuetudincm prifci temporis conGderabP mus,qux tenuerat,ut femel hyeme per diem cibum ca/ peremus,ualcbit CelGfenicntia. Siquidécaro elixama gis conferee aluo mouendx.cuius fane aftriélionis inter

Hipp. li. ca exiftéte aluo prandiu.m quoc^ per hyemem imperat, ^•derat, quodc ufu femelbifuclnterdiu cibandidicemusallai uidus,et commodius.Ab hyeme ftatim quo plus ad uernûtem/ ^If^a4 pus accelTerimus.'itadcraum aliquid dememus cibo,ut

Laboris par propé ratio cric,fie tarnen ut plufculum re Hip.li. 1. mittas;cibos(p molles non multos obfoniatp ehxa,cru/ de rat.ui. daqj ^decodia holcra non multa comedito. Per xftaté ”'æ pulté möllern, pulmcntüqj amp;nbsp;obfonia clixa corne tuguméti d*fo«largiM8^potato amp;nbsp;dilutius, quo corpus frigidûSd eiufdem ensile fit.Quiefccre item .à laboribus expédie amp;quot;cibum Et Aegi. minuere,foléferuidS quanCû fieri poteft declinare: brO lib. i j ca. uiter,adhiberc oportebit oîa quj ad refrigerandu amp;nbsp;hu medlandum pertinent. At ueroiamautünoadueniête, dcraticH fi^^gularishabcnda uiAusfolicitudo cft: qdhicinæqua u^jjl, pj.j lis amp;inordinacus quum fit, multos magnoslpmorbo« inueherc fokat.Frigus uticj uitare oportebit,amp; pieridi

Ga’e.li.s de facuL alinien.

Aegi.h. » «O f-

GVLIFL. INSVL. MENAP; XXVI. anum foliscalorcm: quam fentendadelibauïmus,qutï diximusde acre. CtuJitarcm cti2 dcuitaic,quam quu ob temporis inclcracnna facile contrabas,turn frudius quoq? eo tempore maturefcentes nouitate granaque fa pons allicicntcs lufcitarc confucuerunr. Non copia fui tantum inutiles, fed natura quotpuitiofoshumoresSó inflationes fu feit are apti.Etenim procftantiiTimi fruAiiu Ufpote ficusamp; uux flatus pariuntcorrumpuntt|fcibos. Hifi ante alios prsel'umantur,ita ucro ncque inflant,nccp corrumpuntur ; tutiores tarnen ficus uuis. In aeftate ia/ menquum ex itincre cclTamus pauxiUumcibiexfru/ Aibus xftate prouenientibus, potioque modica conue nit. Qiii tarnen frult;flusira demum minus eruntnoxq, fipanemadmifccas.Abftinendum ctiam autumnoapo donefrigida, cibus ficcior fumendusaugendusque plu fculum,pocula minora mcracioraquc proderunt.Hoc tnira paAo tutiorem fequentibus te feruabis temport/ bui. Decurfo uero lam toto anni tempore in hyemem ufcjj,itadcmumattemperabis uic'lü,ucpropior hyems Idem ea. acceflent: nam tam de fua malicia remittee aliquid au/ ƒ ? tumnus,ubi ucro aerfrigidioreuaferit.corpusprofrigo ris ratione calcfaccrc, amp;nbsp;omia peragere ceu hyeme iam inftantc oportet, lllud quoep fciendum ex Dioclis Cari in epift. ftqfententia, initium hycmis habere fuas noxasquoc^ ad And-amp;pituitam in co plus caeteris hyemis partibus redun/ gonüreg. darc.Qitamobrem turn acerrimü luauiiTimücp uinü aP fumcre, amp;nbsp;pinguibus uti oportebit, amp;cxercitaripluri/ mum.feed quo relt;flius meliusip uiftum inftitucrepoifis egt;ploratamhabebis notitiam cuiuRp generisciboiÿ, in ufum noftrum uenientium.Itacp dilatisadbrcuetcpus mliquis ad difpenfandam uieflus rationem necciTarqs, ci borum exordiemur naturas 5óproprietatcs, idquc ex dccreto optimoijt uetuftilfimorumcp autoi?t:qui fi quan doqueuartare utdebuntur,aut fuimet mterdumdiffi/ ‘titbs , quantum quidem heet componcre licem ÔC

DE RATIONS VICTVS SAL» ambiguitatem tollere conabimur. Quod quidera cibo rü cognitio apprime nobis Gt ncccflaria.ucl hinc liquef» quodcibi fuos effedus manifedè exercent in corpora quaccunqj.Gcutiamp;ipG anoftrisetiamcorporibusuicif firn patiütur ahquid,nempe cranfmutationem fui in chi lum.Quæ amp;G notior rcs eft,quam ut indigeat explana/ tione,tamen utrudibus quocç fatisfaciamus.uerbaGa In fómê J‘’’*^ff®’''™us»Siccnim habet in commêt.fupcr Apho. fug quin Hippo.Cibi acpotus naturam aduentitiam efficiut.nia to Apho. xime quidem in uctriculo,cum hoc ucro amp;nbsp;in alijs par Hippoc. tibus.Nam ctGmaximeobtincanturamp;tranfmutentur paracu.ï à corpore, ipfum tarnen quodammodo pro fui natura difponunt,fta ut procelTu temporis multa Gat permuta tio ac Gmilitudo nurritorum ad nutriêtia,Eadem quoep Lib.f.de mens fuit Platonis in legibus, ubi docet cibos ex terra Ifgibu« produAoi corporibuscommodos aut incommodas, amp;nbsp;per hoc aninaisquoquc,Gc,utuidcamus alibi huma* nos amp;nbsp;mites,alibi difficiles ÔC proteruos, Quod ucro ui riGîtudo quaedam Gt perpétua fundionum naturahum corporum amp;ciborum, exemplo quodam monftratur à Galeno in libro de temperametis de laduca,qux qui* dem partim medicamenti ufum præftat, partim ciW« Quatenus quidem medicamenti eft loco, qualitate fua réfrigérante praeftat.fomnum uidelicct conciliando, SC Venerem inhibcndo:quatenus autem nutrit ÔC fangui* ne äuget,nutrimenti eft uice, amp;nbsp;à noftris corporibus per agglurinationem tranfmutationem^fubftâtiæfux ad membra noftraaliquid patilur.Scd enira in cibistaM Gale^ ’’^^*^^’^di,quàm medendifacultacem obtinentibusma/ «m^ƒ f ifeftiora apparent qualitatum fuarum ueftigia. Quod enim magis exccdit,ui fua magis agit in corpus,fubftan tia quidem cibi nutricndo,qualitasafficiedo corpus no ßrum.QyodGaliqua qualitate cibusinGgniter excédât Lib. i .de ’b huius frequenti ufu monet ab/tinendum Galenus, diHc. feb, ceu funt allia,capc,nafturtium,porri,ocymum,braflî/

Ca,urtica,Slt;: dus generis alia qusrdam eibationi noftrx Uulgo apta crédita. Sunt uero amp;nbsp;cibi quo^ no pofliden tes medicamentofam uim.fed ramen fubftatisc fux ma liciafifrequenter fumanturK«xoXvpi'«(7, S^perhocquoep uariosparituri morbos.Vndc docct Galenuslocopri/ Itei^th i. uscitato huiufmodi ciborumufufrequentiusinterue/ ^'P»am.

futem,quoniaminhancexcrementa in corpus ipfum paulatim fortecolleda nature uiexpelluntur.Hincigi idfhb. »uroririfolentuarij generis morbi,cancri,phagedxnx, de caufis herpctescrodêtcs,carbunculi, millecpaliahulcerum gc fympo, neraà cibisfucciuitiofioriuntur. Q_uod nc mirum tibi ^^^^^ uideatur.refert Hippo.in oppido Acno Thraeix in ma ^^ ’ ™ gnacuiufdam diifrcultatc annonx populos legumini/ bus uiditaffe crurum^tumoresamp; doloresideoeötra/ xifTe, Sit igitur hic tibi perpetuo tanquam fcopusant« oculos^pofimsin cara fanitatis.uemüdiseuchymisfp eibisutaris.Nam ut in cap. de febre peftilctiali idem au nbsp;nbsp;nbsp;Æ tor ait: Qiixcuncp enim corpora munda funt ac mini/ ‘ nbsp;nbsp;* mum excrementi eolligentia, nonnulla quidem nihil, nonnulla urro minimum mali fentiunt,ac facile ad na/ turalemhabitum reducuntur, (Ïpaululum quidaberra

tus humor intra uenas colkAus.qui quahbet leui occa fioncputre£adus,maleficasfebresaccendit.EtGalenus jj i.dc prauos cibos 5ó potioncs appetidicitabijs, quiuitiatis cau.fyrm abundant humoribus, amp;nbsp;hanc appetentiam paulatim ®ugeri fimul cum ipfius confuetudine uidus.Ex quo fit

Olo duratos repofitosip pifees ac carnes,idque inter me/ dias potationcs frequenter.Qui igitur corrup tis aut alie nis faporibus dcledatur,manifeftam apud fe coniedu/

DE RATfOME VICTVS SAL» -fuccorum. Qiii uei o à naturali tcmpcric non dctl^na^, thaximim ei uoluptatem afferune cihi dulces pingue«^ que,qu idhiomncscorpoiisfubftätij fint perquamfi m3hares.CxtcrumilIudquocç admtliorcm intclligen IbidciS: turn,ex codé autorcduximusadrjcicndü.qdquateiiu« nie c^8« ^ ”^^^'’^'* téperic natura receflerit, concranl nos uk^u» A: ter.li ’^done fequidtbere.uc fuccicöcrartj cibosanumatmis, dc facul, q tj funt g niorbü excitaucrunt, nepe ut craflis tenues te alimen. nutbus craflosopponamus,lento* ijs quifccadiuim ha/ bent, acuentibus lencs, fngidoscalidts, utquehosiihs, ficcis humectantes, humidisaridos. Vcigiturctborum naturam cognofcas, ex ordmeipfos prolequemur, qui guidera nobis in ufum quondtanum ueniüt. Ac prima guidera de leguminibus di holeribusagcmus.

LEguminum omnium uis amp;nbsp;natura eft flatum exd tandi,melancholicumipfuccum creandi,eo^aut non edenda,aut certe parcius edenda funt.Quang coguendicondicndilp rationefieri poteft, ut mahtiam fuam aliguantüdeponant.Solae fabf uim inflandi gpe tuorctinent nifigd minusinflantfabæintègre coAarg lib ? de d'itacinfannâOribafioteftc.Refuf3emprioreaqua,ÔC eêfeCi.ci. in noua décoda legumina minus inflant,fic tamecoda credidenm difficilioreseuaderc addigerendü.'quae qui/ dem natura elle folct omnium cibo^jfæpius decodoije, guod guum alias uerum fit, de leguminibus alFirmari pofle nemo dubitet.Nam quû ualêtiffimi elle nutrimé/ ticenfeant,naturae in cis digerêdis maior labor amp;nbsp;diffi/ eultas obijcitur. Poteft aüt in oîbus dapibnsquicgdfla Gale.li.i mofum contineï, gcaleficientia amp;nbsp;extenuâtia corngf. ahmm* ^* ®™'’’“™ tarnen Icguminü mihi craffiore fucco côftare uidet faba,qd 8c corticis duricie manifcftat.Quin fi crez Li.i.et 2 dimusCice.PythagorjisinterdiCliisolimefusfabacfue dediuma, ragquâuis Aulus Gel.diflentiat,^d»nflauoncm3gnâis

GVLIFL. TNS VLA. MENA. XXVID cibus habest tranquiUitari mentis quærentiuera c5fr.v nam iCerte fi quibus alqs,fcnibus olbus amp;nbsp;meJanchoU/ cis eft à ribo inflate abftinendü, quad ipfi natura quoc^ obnoxij flntinflationibus. Soient prætercainflantes ci bi Venerem cxcitare.Habenttamêhoc boni fabæ præ piCs, quod citius pcruentrem cuadunt, minor tarnen inflandi uis eft pifis, ^ fabis. Phafeoli etia licet inter ual deinflantia numerentura Diofcoride, fleem illc habet, t«»'i'iA9lt;ï' fu»'ri»J'(i»',7rnug«Tu^Kiv«Tixi»',quafl dicat amp;nbsp;flatus co Lib, 2 piam,amp; fpiritus in tumore fublatos gigncre phaflolum ca. 2 ƒ ƒ nel ut Columella nominat.phafeolü.Tamen ab Actio fimul cûpifis phafeolus quoej amp;nbsp;ochros, id eft, cruilia palTim difta.numerantur inter ca, qux medij funt gene tis.hoc cft,incer flatuoia amp;nbsp;flatu carentia.Concors cum Aëtio Gaknus illud infuper addit,phareolos amp;: ochros Lib. 1 ,dt natdium quodâmodo locü tenere inter c5colt;ftu facilia facul. ali, Scdifiicilia.tarde citoejjtrafeuntia.pa^z alentia amp;multir. Eruüidêlp orobusaplacris^ eflé putar.quodlinfenuo/ cantapudGcrmanos.conicfturâaccipictibusà fiJiquæ figura,quod teres fit,amp; cylindri fpecic, amp;nbsp;qd grana fine iepto habcatutpifum.Cerregcnusfuitcibidânati tern poribus Galeni, amp;infuauc guftu,amp; praui fucci habitu. Si tn diutulc macercturin aquainfuauitate deponct,in/ fiarlupinoijt.Lentisufum reprobat Gale, ut cofrequen ter uefcctesincurrerc dicat elephâtiafin amp;nbsp;cancrû, lente

Urnen q uefccrêtur æqui animi fieri hoïes,putauit anti Cluitas.Inde diAosuolüt Ictoshoïcsdeiiuatione quads, ^it qui nullo mouent afTedtu uehementiorc. Putat Hip pocratesleguminfi omniu minore eflé noxam,fi cu alijs cibisedantur.Galcnus certe nongmififiet homine fuse curar traditü uefci Icguminibus cü falfls carnibus, eo' cp futuijt fit,utcrairi hum ores hoc pado augeantur. Salfac nanej carnes pariunt craiTum amp;nbsp;melancholicü fangum ntm,ex quo fit,ut intelligâ nihil,aut certe minus offen/ fum Galenum fuifle, fi una cü cibis calidis amp;nbsp;attenu^n/

ribus Jcgumina comedantur, Ecuti retro quoç ex codé ^lt;^ d •«■ Zi^^fotf monuimus.Cgo fere foleo legumina efui aptioz ra fic temperate ut piululS inijeiam crcci amp;nbsp;cymamo/ mi: nam hoepado ahquid terrae proprietatu fux depo nunt. Adijeio item duas zingiberis,unam piperis parte, aliquantum etia cyraini.quofaciliusfeccdant.adextrc mum aUquid aceti uiniue amp;nbsp;butyri admifceo. Praeftat tarnen non excoquere legumina,fed eoufque dum ter/ tiam quartamuc partem aquae abfumpferint,amp;aquanl adhibere quam leniffimam ceu pluuialem.Nam amp;nbsp;hac citius coquentur,amp; molliora euadent,amp; digeftioni mi/ ■us praebitura funt laboris.Ius leguminum in ufu fanita tis curandae magis conuenit, quant cibandi corporis, prxfcrti m ius piforum alborum. V alebit cnim ad amo liendas uifeerum obftrudiones,amp; ad mundationem ua forum,qu£ uulgo uocant colatona.ceu hepacis,renum Li. : 4«. amp;nbsp;ucncæ.lllud poftremominime praetereûdum, quod Epidtmi. amp;fuperiusmodiceattigimus,annotatum ab Hippo.tn Epidemijs,àmulto leguminum efu fcqui pedum dolo/ res amp;nbsp;tumores, cosque baud ita facile defincre. Quodfi quis copiofe utatur pifis amp;nbsp;cruo,fequi genuum quoque dolores, dcniqjfaccrc huiuscibi iugem ac frequentem ufum iracundos amp;nbsp;difcolores,triftcs,pauidos,ae totum 1^ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infuper corpus affid.ex codem collcgimus au to re. Ped

Bpidemi. cUtatâîy in partus editionefoeminamfuifli commemo rat,ratione collera ex leguminum frequenti ufu,diffi/ Cilimse cuiufdam annonac tempore.

N Irbcllo fuo de facultatibus alimctorum docetGa Icnus prxmittendos frequenter elTe in menfacibos tius 11b. 2 facilis tranfitus, qui lubrica fua ui reliquis cibis ceu ca.2tfo pracmuniantuiam.Nihilutiefrefcrrearbitracusfimali fint fucci priores,fid caue, nc diu raoreris, quin ftatim fic incoeptam continues coenam, Améliores fucdcibcs fupermandas, In quàm quidem fentetiam docemur ab

GVLIEL. INSVL: MENAP. XXIX holeribusreâcincîpicücnam.Celfusreltqua forte affen Qjfus fh furus,olei tarnen ganip mixtura condirt uult holus,hoc primo,ca quxrcns, quantum perdpio, ut netranCtum morctur pi-i bolus, fed ftatim elapfum per uentrem malina fucci fui minus noceat.Et refpexit ille forfitan ad ftomachi debi licatem quotp tranfmittere ftatim bolus acceptumnez queuntis,qux tarnen fi multa eff, oleum nequaquâ por |■excro.Quodfihumid^cibi,lubr^ci,ac parad ad facile q^j^ æ deiedioncmpoftrcmofumantur.priusacccptisaliquid Aetius lo de fuaimperdenturputredine. Ex quibus tandem rad/ cis ftatim Onibuscolligo.nonfempercömodc darilac initio men citatie f«,prxfcrdm cui plurimum iniedum fuerit panis ßmi/ bed, aut rerum craffarum, quæ quidem retardent mP gradonem ipfius.In quam partem mecumpropemodû bcitGalenus,docenseduliumà rufticisamplatrideeae Lib.i.de farinx pordonc cum lalt;fte decoc^um effe i n numéro il/ facul. ali# lorum habendü,quç infarciendo obftruunt. Huiufmo mento. di ergo cibi omnes, inquit, ut amp;nbsp;probi fucci amp;nbsp;alibiles funt, ita affiduo utentibus nocent, in iecore obftrudio/ Hem, ac in renibus calcules pariêdo, rjs prxfercim, qui/ bus renales uif anguftiores natura forte côtigerint. Sed «odem quoç loco meminit eloti panis,dicensimbecil/ lionsnutrimentieundemcibum, ÔCabobftruendc no/ ka fatis immunem. Neefolum aquamadens panis,uf Ctlfus aperrius elotumpanem oftédit, imbecilliflimis LiEi. nutrimentisannumerari poteft.fedquifeunt)! intindus iurulcto. ScdimmifcuimushxcperoccaGonemquan/ dam docendi,à quibus cdulqs melius coenâ ordiremur, dum cd quoej holerum ufum côferre teftamur. De ho leribus isitur fcribere uolcntes,uaric tradlatam materi/ am aggredimur, haudquaquam carctem ambiguitatis obeonfufamnominum radonem. Net tam certa fere traditio unquam fuit uoeum, fumptis à figura nafeenz dit; modo inditrjs, quin in uanasitû fit fentétias.Quod

DE RATIONS VICTVS SAL. ’ «go radonibusacconiec^lurisadducor.iit exiftimembe tarn amp;nbsp;braflicam in ueteri fua fignificationc retinendas: nifi forte erit, qui betam uolet aedpi pro ca, quam Itali uocant fpinachiam noftris ruribus incognitam.Vt igi/ Ç3 , j^^ turbrafficac profequamurnaturam amp;proprietatcs,fuit li.d«reru bare in magno ohm ufu Si prerio LaudcseiusaCatonc ßica dicerem magis etiam.quam tanti uiri fidem Si autonta tern deccbat,dccantatas,nifi intclhgcrem refpexifTe ill3 ad medendi ufum, qiium ab omnibus rei medicx fcriz ptoribus feiam brafficam tanquamnaclancholidfucd tab. i nbsp;nbsp;dbum habitam: Ab Actio etiam damnatam tanquana

exiccandiui fuaoculoshebetaret. Igitur ut rehqua ho/ Icra quae ji«a«ktu« dicerc poflis, humorc aquco fuo hu/ midis naturisficut inutiha,ita habet Sificcitansbraflica nonnihi],quo noccat.Laduca aut, quSuis refrigerandi humedadiip ui Gt, bonitate tame fucci rchgs oibusho/ leribusantefertur, quod plurimum fangumis procreet. Ex quo fadic conftat.id quod fcriptorum rd medicate ftimonio comprobatur, no ita magnam frigoris inenk copiamladucæ. Valet item ad fedandam Ghm,coque rede datur infebribus, fed tarnen nonniGmodiccco/ . da.ualêdbus autem naturis porrigipoteftcruda.duiu adhuc tencra eftex oxylæo fumpta, more herbaruni ohm do omnium,quas c^u€«far icdrcouocât.Præftai Si ahmen cctPli.'i. turn copiofe,utprohcrbx natura, frigidum tarnen K i 9.ca. 4 humidum creans. Eftque inter herbas eo genere atq lo Li. 2 .de eo,teftante Galeno,quo Geus funt inter frudus autüna/ facul. ali. les; Venerem quoquc cohercereSi fomnos conohare apta. Succedit intybus, uel ut V ergihus numero plurP In Gcor. um dixit intyba GmiUs cü laduca hcukatis. Quiddam tarnen prxfe ferunt amaritudinis.eotp funt cciam in me dendi ufu. Quidam uoeât cichorium ,uci^ id eft agreße In eSmé S^”US.Marccllu»Vergilius Florentinus fumma uir cru fup li, 2. ditionedccctintybumdre,quodEtrufca lingua corru DioRor, ptc nominantEndiuiam. Sequitur eruca laducr frez

quenter in ufu ciborum adiungenda.ucl ob faporisgra tiïm.uel quod illius frigus calore fuo foucat, V entrera «xcicare idonea.f» lola edatur, iccirco ab Ouidio araan ^® rem«* tibus prohibita, ait enim erucas etiara iubeo uitare fala ^*”°* «s:aptc prxterea conditnus iumlenta erucis,undcgix ta appellatiöc dicitur ^«/x«jv. Afgincta copiofum eins üfum prohibct,quódeam dol o ris fpccicm in capite fu' tuet, quae Kiiy«A«i« dicicur.eft enim ille intèfus capitis do liar, à pituita pleruncp origincm Habens, ut diffiniturà Galeno in Ifagoge nominura. illud etiam te latere no lumus.holeraminutareponiàCclfointeraftringentia, Mib.x Caufaminterpretor,quâquum nouiffîme Patauijage/ ta.: 2 tem me contulifle memini cum Vincentio Madio uiro philofophiæ doôtilTimo. quodàconcifione milita plus etiam fucci deHuat:iam uero fuccus præfei tim brafficae mouédi aluum uim habet, ficut fiftendi corpus ipfum» Al tera eft,quod ab incifione nimia multus flatus inuol Uitur holcri,qu3f eriam ratio traditur à Macrobio,qua/ In 7. Safe Ifitium digeftionis difficilis habeatur. Damnatum tat* practcrea morera àquibufdam uidco bolus cumlade coquendi,quodiscibusfumos de fe reddat capiti uticg molcftos. Damnatum item morera holera in modurn falgamoge condiendi reponendilt;5, hæc peflimifint fuc d,licet iam confeda per aluum probe abeanr.Solet etia in prirna menfa fumi capparisad excitationem appetcn tiæ,foluit infvpcrpituitam, amp;fplcnis tu mores acinfla/ tiones.PicllusautoruetuftuscontêporaneusCæf.Con Inlib.de ftantini tradit officcre renibus,temperari tamê hanc no uiduJab Xam admixtione zingiberis.In fimilcra quo^ ufum oli nas falfas madimus,lucci tarnen natura ac bonitate prf fertur oliuæ capparis Prætcrea funtin ufu primæmen/ fat ac holcrum uice certi frudusquoq;aeftatcproucni/ entes xaxoxufmi quidcm illi, cadem igitur ratione modo/ 9uefumendi,quo folent holera,qui nifiexadam crunC eonfecuti matuntatem.flatus copiam fufcitab5t,quo(^

magis crût lubrid ac dulces amp;nbsp;corruptionis uitio magis obnoxij.eoparcius fuinêdrnecaltjsmagis ex ufu ^ Ion go defatigatis innere, amp;nbsp;ex ingenri fqualentibus æftu. Gale.lj. 2 Turn nancß hoîemrefocillant ac iuuant,partira fqualo de tacali, j.^,^ irrigantes,partira mediocritcr refrigerates,fi gdem frigidi aiTumâtur. Præterea niC gs ftomachû pu^ habe at amp;nbsp;immune àprauis humoribus, baud ita tuto uefce£ æftiuisfruâ:ibus,quocuncçtandé parcntur modo. Nifi cmfruAusgfîcianîinuétriculo, defeédantip celerrimc, facile corrûpentur Sdipfi.Sunt aüt quidam frudus «%««?» ideftomnis cxpertesqualitatis,ncc aliqucm notatuin/ fignem referentes guftum,cquibuscûcurbita.Qy?cSlt;^ igitureius funt gencris,quiainnatam habent aqueam facultatem,acribus, aut auftcris,aut faills iungi uolunt, ü quis amp;nbsp;cum uoluptatc ea caperc amp;nbsp;naufeam ac flu/ duationem cupiat euitare. In uniuerfum autem humi^ difrudus tenue humidumqueex feprogignunt nutrf mentum, qui uero firmam ac folidam habent fubftan/ tiam,copiofiusalunt,Sunt tarnen minorisnoxæ ficus, amp;nbsp;quamuis copiofum praebeant corpori alimentuni, tarnen nequaquam folidam amp;nbsp;compadam camera efi ficiunt, cakulo laborancibus falubres.Cæterum defru duum genere ex arboribus produdorum conueniet ftomacho in firm o laborantibus aftringentis naturf Iru dusexhiberi in fecunda menfa, aliquandoctiamcuni pane ad uentrem ftomachumip corroborandum, pr*'* fertimqui ex hyemeinuer uAp alTcruantur, fi in feruP dis cineribus mediocriter affi fuerint, laxabit enira hoc Lib. i ; pado aluus. Quamuis Celfus doceat fecunda menfara ca. a in imbecillo ftomacho coacefcere, amp;nbsp;poma fimilia^ re dius alTumi primo loco. Auicenna fereconcors cura l«Fen j. Cclfo uult ftatim à fruduum efu molliter nos inambu lare,donee defcendant, ac deinde reliquum cibum fu^ mere.Ego quomodo hos inter fe componam, haud ita facile inuen»o,nifi quodfi prüfen tem nutritionem cor/

GVLIEL, INSVL: MENAP. XXXn poris quacrimus, aptius fuini in prima menfa pomum; Gn nero laxari aluum cupimus, mtlius fumi poftcibu. Ülud fanc conftar.acerba poma fua ui aftringendi.fi pri üsfumantur,protrudere frequenter, quæin uentriculo ’nuenit, amp;nbsp;excitare appetentiam, cxinanito utcunquc ftomacho. Aptior praeterea fucccdit nutritio, dum ei/ l^us non inuenit corruptos humores, quibus fi permP ’ftusfuiflet, futurum erat, utipfequoque corrumpere/ ’ur.Sin uero poftea fumâtur, fimul cum «bis nondum plane digeftis delabentia minus inferuiunt nutritioni, 3c fortaflc plus exhibcbunt ftomacho negoerj.qui ieiu/ nus meirus poterat cruditatem pomorumconcoquere, parcius tarnen fuafenm cocnandii erudo cibo prius acce pto. lllud obferuadum quoqj.quodaffiduusmalorum Hip.inl/, ufus ftomacho parit cruditatem,amp;frigus:Interdum amp;nbsp;?®”’°.’’quot; Ïcbres uel hydropen ijs qui échues ad hos morbos na/ ^® ^'“'^ ’urafunr,cholicasquo(p afFedjôesobinflationes.Quâ/ * obrem fi quando ufus interuenit ipfa edendi, adiungc/ ’uranethum aut focniculus.Cydonia malaquæamp;coto nca,eximunturà noxa relrquoijt.Pfellusautoreftexhi/ j^.ß ^^ larandi uimipfa habere. Quin Palladiusnon nifiinfiti/ jmfj f^jjjj Onis amp;nbsp;germinationis genere inter rel iquas arbores fimi l^ni facit cydonia mala ferentê arboré, qu2 natura fint lt;liuerfaamp;infelicius^ucniat inter uulgarcs arbores. Vez nio nunc ad rapas.qux nutriunt quidem copiofe, fi per ïoquantur, multam enim requiruntcoAionê, carné taz ’nen laxam amp;nbsp;möllern cfficiût humore inutili replètes, Geredendû eft Diofeoridi. Gurus tarnen facile eft docuz ’nentüfumcrcabanimalibus rapafaginaiis. Aduerfan Gale.ï li. *nretjam nonnihil ftomacho, ficuti radicesomnes ferz demorb, ’ne,amp;epilepticispræcipue funt uitâdæ,excitant tamé comitiaU '■borum appetentiam, itemquc Venerem, his minus ’^nnt dauci ^ paftinacae, amp;nbsp;praui funt fucci. Radicula, ^.j^ ^ ^^^ ‘l”’ amp;rhaph3nus magis obfonij,quàm nutrientino/ ^y,‘i j]^ °‘^ne editur. Damnatur à Gakno amp;nbsp;Aegineta mos

rhaphanos port rcliquum dbu fumendi.non cnim hoc palt;^o concodioncm adiuuabunt.ut edam impediant. Porrum.expe, allium pro condimcnto podus funt, $ pro cibo:corpus cnim calefaciGc amp;nbsp;craflbsin co humo/ res exténuant ac incidunt, amp;nbsp;appecendam augent eden di,ircirco codiendi omnes cibi craflae SCgludnoix fub/ Li. i 2 de Antiar ijs radicibus.Allium potenriorequadamui eft, moncu/ ut etiam medendi praebeat ufum. Qyin Gaknus agrez tan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÛJurn theriacen uocat allium: flatus cm difcudt amp;nbsp;fleim

minime infert.Nam ctfi uis acrimonix ipfi propemodu par eft c5 expis.non tarnen fitim excitare ut cxpas idem autor oftendit. Omnium tarnen praecipue uult ailio ue/ fei homines frigidam incoletes regionem, ceu Thraces, amp;nbsp;Gallos. Caetcrum acrium omnium ciborumufuin afUduumeuitandum monet.prxferdm ijs, qui natur« plus æquo fuerint biliofx.quod interdum ij cibi ualeat Lih. i .de febremexcitare in corporibusad febrem paratis. Hlud diffè. kb. poftremo adiungendum putaui exGaleno fumptuW, quodmultus holerumufushaudquaquam conutniat robuftis amp;nbsp;exercitatis corporibus:quod fi quis faite ho' leribus SCptifanaecremoreuefcatur.uniuerfum corpus corrumpatur amp;nbsp;exhauriatur. Atquc hincfumptaminz telligo rationem, quarc Marfilius Ficinus uelit portion nempanisclTequadiuplam ad herbas amp;nbsp;fruftus humf* diores,quo amp;nbsp;nocumento (tnt minore,amp; plusalimend ri exhibeatur.

Dbonitatemcibandi quantum faciat frumen« incorruptafanitas.uel hitic colligas licebic:4lt;i magna ueteribuscura fuerat doccndi nos, quo/

modofrumentum afTeruemus condamus^, ut quàm Li. l rei ngt;inimumcorruptioniscontrahat.VndcIcgimusapud ruft. Varronemtriticumcondi oportere in granaria fubli/ mia, quv perflentur uentoab exortuac feptentrione, adqux nullaaura humida è propinquis locis afpiret.

Parietesuult incruftari, óóGfieri poflit, opere tecflorio marmorato.autcerte quamfolidiflimisparicnbus.quo minus illic mures fint amp;nbsp;uermes,amp;grana folidiora fiant Uefirmiora.EtPalladiusdocet auftrumuentumnotez Li.i.rd re frugibus, iccirco ab horreis, inquit, aufter debet efle ’^ '‘^ auerfuï. Debet igitur in ufum panifieq frumentum elP gi meiTe coUeftum bona, quod himbrum non uitiaric multitudo, amp;nbsp;in editis nö paluftribus lods, aut conual libus natum.In editis lotis natum eligendü, quod pro/ babile fit frumentum illudtoeraxifie quàm minimum aquex naturae amp;im puritans Iimof3c,amp; quod perpurg* turn fit uentorum flatu; nam id quoq; arubigine tutius crit Plinio tefte.Galenus ecrte,ut ad omnia (ans attura Lib. i J^ tus,inter cibos praui futti numerat, qui ut optimi mo/ ^^‘ ' 7 do fint, tarnen afieruanonis modo.aut putrefaAionis Lib. t.de extranea qualitatc uitium tontraxerunt, utfrumenta, differ, fc. hordea, ac oês alix fruges, qux ad ufum eibi affumun/ turiquarum nonnullxlogitudinc temporis putrefadi/ one atquirunt,alix quum male repofitx fuerint humi/ dilate replentur.quxdam uero amp;nbsp;in primo ortu depra/ vît urrubigine.Tales cibos, inquit,hodie quoq! urgen/ te fame plures coadi comedcre, nonnulli quidem à pu/ tridis amp;nbsp;peftiferis cibis interierunt,n5nulli autem puftu las inftar fcabiel ac leprx in corpore contraxerGt.Net^ folum dare opcram debemus,ut frumenta, quibus nos uefdmur munda clcda'^ fint.fed etiam animalia, quo/ rum nos tarne tibamur, minime uitiatis faginentur fru mentis. Sed 56 munde haberi debent animaliainter fa/ ginidum.undefusquamuisimmundilTimumanimal, mundiffimü tarnen eubile poftulat,alioquin non xque pinguefect. Net etiam fpcrandum eft ullum corpus hu morem bonum comparare poife.quod corrupto clba/ turn fuerit alimento. Minime autem, quod frumento, quum cofedus indepanisdiuturnam plerunq moram in uentriculo fadat Öómaior fit noxa pants nö be ne con

FeJli quàm carnis aut alius cibi, narrante Gakno Ik bro primo de facultate alimcnrorum. Credicur etiam à plerifq: ager recens ftercoratus non ekdi generis pro/ ferre frumentum. Caufam adhucdefidero,certefaporis Palla.co indicie manifeftatur in uinis alienam qualitatem acqui aftipulat fitam à ffmo,quod quidem etiam de frumento amp;nbsp;herbis in i o.lib. polfe iudicari,par ratio uidetur.amp;fi fenfus faporis in his reirull. nmnpiTKKiunn nmilfu« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndnnindem non àfbli.fcd fimi natura fapor ilk uinis inditur.ahoquin non freieo ratæ uinex faporem inderet uinis fuis quoqj confimilé, cumijsquxpingues funtixtamine. Exftimaueriin egO quocjjfi umctum præ luxurienimia in terram procum bens in numerumfalubriumnonefle recipiêdum;quip pe foie non penetrante.nec perflante uento fatis apparef

non poflefequi exadam maturitatem.Quodadfoluin Ex fente, ueropertinec.natumincolle.maiorefacuhatenutrien/ Cel.lib, i j• hj5etur,qudm in cauisplanifue locis.ltemquc illud,

* quod paffim in uiu eft panificrj, quàm ex quo zythus, ceruifia dida aliufue hquor,aut potio coficicur. Qiiodz Lib. 18. que eelerius metitur, robuftius ccnfuit Plinius.idego «•90» interpretoruakntioris nutrimenu: quamuis copiofius inueniatur, quod ferius metitur. Sum in hac hxreß quoque,ut uclnn terrara maiore labore frequentiore/ que cultura fubadam, firmius amp;nbsp;ad alendum melius proferre frumentum, quàm qux conculcatione ueftk gqsque bourn faltcm à fatu proteritur.aut leui fubduçl Lib. 1.de turaratro, cxemplo Acgyptiorum,ut narrat Dio Jo/ geflisanti rusSiculus. Iam inipfoquoqucgenercfrumentoruin gs Aegy. magna inueniunturdifcrimina.Pknioris eft nutrimen

co plenius nutrimentum præriatfiligo Sed quia tririci filiginisque mentiofadaeft, hauddubiefuturesinteUi go,qui defîderçn t amp;nbsp;requirant à me fentenfiam amp;nbsp;inftiz tutionem fuper hac re tanquam ambigua uarijsque haz Äenus tradata ratjonibus,Quibui ego priinum reipon

GVLIEL. INSV. MEN AP. XXXIIir. deo, terreri me m agnitudine expec^ationis 5^ periculo ’udicq alieni de me forte futuri. Qyum intelligam neminem unum apparuiflé proximis feculisquantalP bet eruditione prædirum hominem, qui certi aliquid foerit pronuntiare fuper ca re aufos. Et facit ad diffix cultatem iudictj, quod nulla nobis clara uidco monftra ta uefogia antiquitatis quibuscerto tutoqucingredia/ niur,ac tanta fit edam difcrepantia inter fefe medicae ac tufticaerei fcriptorum, ut uel cxercitadlTimis ingenijs negocium faciant,fufpenfaquc tcncant iudicia, ut nc/ fciaturferè,quispotiflïmumfcquendus nobis fit autor. Quanquam fi nee hic omm ex parte noftro huic fecu/ load fuperftidonemufque curiofo fatisfecero, ununi tnihiuideam perfugium cum multis al ijs feriptoribus reliftum commune,quod incerdtudini ÖÓ diuerficati Idéq'pui fentendarum caufamdent iiagx frumentorum appelé gt;ationes,quodque nee eadera fint ubique. Ne tarnen fide diligendaque noftra tibi defimus,le(flor, breuitcr ’fFeremusnonnulla.quibus uidcmusnobis( utin tam perplcxaobfcuraquc re.) lucisSó certitudinis aliquid 311aturi. Ac primumquidem illud animaduerdmus, quod qui Columellam fibi afcifcunt autorem,tritP ..* .^* cumamp;filiginem his rationibus difringuunt,ut robu/ qj fj^J** ftustriticum fit, infirmiorfiligo. Eifdem plane id uP detur effe robus,quod nos, vueifls uulgo dicimus.

*riticum uidclicet colore rudlo, ijfdem quoquc cenfo/ hbus filigo crit,quamnos quandoquefccudmorem nulgarem confueuimus appellate filiginem. De robo nonnihil addubito, amp;fi rudlo cfle colore id triticum, ’'omen quoquc oftcndit.Rutilum nanque robum olim fuilTe didum inuenio apud Feftum Pompcium. Sed Columella internum quoquc eolorem robi uult cfle ’'''tilum, quod noftrse filigini, uulgo vueifls, non con/ “tnit, fic enim habet : Granum autem rutilum, fi

quum diffiffum cft,eundem coloremintf riorcm habe^ integi ü cflc nô dubitainus.Qiiod aüt noftra Gbgo non fît eiufdem generis cum ca.quamColuinelU deknbir, cxucrbis fturim fcquenubu^pcrcipimus.Q^ioJexcnn/ fecus.inquitalbidum.intus etiam confpuicur candide, leuc acuanum intelligi debet,nee nostanquam optabi lis agncolis fallat filigo. Nam hoe tntiei uittum cft,6d q latnuiscandore præftet,ponderc tarnen umcitur. Ve rumin liumido ftatu toeh rede prouenit,amp;ideolotis manantibus magis aptaeft: nee tarnen ea longe nobis aut magna difEcultate requirenda eft.Nam omne tritk cumfolo uliginofopoft terriamfationem conuemtur in filiginem.Videsncmodotririco uulgo hadenus ap/ pellato nullo modo conucnirc robü ColumcHac^Natn illud genus tritici eolorem oftcndit rutilum,quum fut rit diffiirummodrum uero albumallud forts rutilicolo ris.noftrum ueriuscitrei. Rurfus filigo Columeræ uiti urn cft tritici degencrantis è grauiore firmiore^ in leuP us amp;nbsp;infirmius;noftra filigo firmi uakntisi:^ habetur ml trimenti. Inucnicpraeterpriorcm illam degeneremfili' ginem, adhuc aham Columella trimeftrem imbecilhï^ Cmi ahmenti. Ex quo iam tandem patefit,noftram fili' ginem non effe congenerem cum illa Columcllæ. Scd audiamus nunc ahos fcriptores, qui nos confirmant in fentenria priftina. Quorum unus Plinius contraria fet^ me ratione atque Columella fenbit filigincm biennia quoej; tranfirein triticum,hoccftfirmumfrumcntutn» in altud infirmius.Ponderis amp;nbsp;candoris defignationeft recoit Plinius cum Columella,nifi quod non tritici ui/ tium,ut alttr,fed tritici delicias dicit efle filtginrm. Au/ diamus rurfus uetuftiorem Plinio Corneltum Ceirum, qui quum filigincm doccat efle fpeciem tntici,firmior£ tarnen ipfamfiatuit, quamullfiex tritici genere,quuin firmiorcm dictt filigincm,ualentius nutrinaentum fifig* as nobis praeftari fignificat fefe inteUigere.Et re «era col

hta filigo noftra.uulgo uueifs.æquisportionibuscuni Khquo tucicocopiofiusexhibet niitrimcntum. Succe/ du lam pocta Aquinas panem Gligmeum cundis præfe rens tanquam dclicatioi cm:

Sed iener Sé mueus mollig filigine fadus imicnaliB Seruatur domino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SatyraC

Etinquadaniepiftolaad Lucil.Scncca.Malum panera •nquiSjCxpeda bonus fiet.eciam ilium tenerum tibi Sé filigincum fames faciec. Dkeret aliquis,quo igitur no/ nune figiuficabimusuulgarciftudtriticünoftras(rog/ gen plebi diAum yRefpondeo, uocctur Emplici nomi ne tnticum.donec erit,qui peculiare ipfinomen datum inueniec Confiai igitur tandem tefiimonijs tot autoije laudatifiimam olim frugem fihgtnê habitam,ut ex qua pams fieret optimus. Necenim ex leui parum^firmo frumento,fed ex denfo praegrauitp panis fit preftantior, fiGalenocredimus:Et optimum triticüæqua mole ex/ Lfb. i.de penfum.multo maiore ex parte propendct,utidemcft facul. ali. autor, Sé fubrjcit poftca: Ac panis quidê fyncenlTimus, quum à Romams, turn ab omnibus qui illorum fubia/ centimperio,filigincusuocatur,quodq;hic panis fum/ Oium praeftat alimentum. bed cognofcemusrem me li/ üsexuerbis Pauli Aeginecae.óémterpretatione Mar/ Inprimo ceUi Vcrgilrj modura prifcuna tonfedionispanum.Ex farina cribro cxcuffa fit triticeus cui in nutriëdo primas partes afTignarunt. Hunc Paulus AeginetariAij-viTHfuJd cft.filigincum uocat,quod ex filigine quæ omnium ge/ ncrum tritici firmiffima efi, couficeretur. Poft hunc ex Cmilagine.quem rmiJ'nAÓMp» idem appellat. Ettertiura qui ab omnibus lt;/»gt;-xigt;Mgt;ï«»’appellatur,a Galeno Sé Celfo 4uT07iwf0i/,quod ex om m parte trititi fine detradionc ulla conftet.Quartum ex amylo fadum,quê Celfus ex pol/ line fadum dictt, eundem haudita plus nutrimcuprae/ ftare uult Aegineta.quàm panera ex aqua lotum,confe dionis modura noftras credo piftrinas ignorarc. Quin/

turn cibarium à Celfo amp;nbsp;Cicerone alias diflum ipfe uo cat/unafiàfi.hoc eft.fordidumîGalcnus 7r(Tvf(«^»,id eft,fur furaceumappellat, quod plusfurfuris admixtum,quâ farinæ habeat, ater fortafle, quomodo apudTcrenti/ umparaHcus meretricum for des taxaturus, aitpanem acrum exhefterno iure ipfas uorarc. Poifern ego hic ua riosmodos molendi tritici pinfendique panisafferre, uerum qui huius rei ftudiofus erit cognofcendx,legere poterie Plinij lib.decimü oftauü nacu.hift. amp;Hermolai Barbari patriarche Aqudeienfis Corollaria.Quodigh Cel.in ï. tur adfanitatiscuram attinet, fcire te uolumus, panera ca.i 7.amp; filigineumintcrualde nucrientiaSfaftringentiahaberi, ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itidcin cum qui fitex fimila. Qui furfuris plus admixtS

habet, citius euadit per uenfrem, qui uero medq edge'' nerisavTOTTUfoir,medio modo fe habet inter facultatem Ex fence ’^’■’”g'”^^™^abftergentem.Sunt autem ad conco/ Gale.Ji'i lt;^ionem apci, quicunejj plurimum fermentatie bene de facul. nJultum^ fubafti,ac in clibano percofti ignc modéra/ alimen. to.Nam ignis uis iufto maior exteriorem partem panis adurit,cxquonccefle eft inepturnamp;prauum panerafi eri,interiuscrudum incodumque,ambuftum in cruft« modum externe: ficuti ignis uis iufto debilior in totura panem nequit penctrare,idcoqucfubcrudam relinquit maxime intim am panis partem. Abftincndum etiam à pane rcccnti,præfertim ealidomam adhuc lentorem ali quern retinet,qua caufa panes recens pifti inter ft cohee rent, non autem frigidi. Nam glutinofum illudfimul cum calore egrediens,fefcque cum humore permifeens a .Pana, facit ut panes cohæreât.Sed Auicennaobferuauitcun dem facere fitim, amp;nbsp;quamuis cito digcratur,tardè tamé diftribui.At à dodislaudâri uideo olfadum panis eali dinäribus admoti, cui uinum aliquod ualenseodoz rum infundatur, mirum in modum hauftu eiusodoris coripfum recreari confortant tradunt.Eft etiam omit/ tendus panis uetuftus,cxiccat enim,ecftmclancholici

GVLÎEL. INS V. MEN AP. XXXVI filed. At à panibus non fermentatis, feu arymis cauen'* Q-jj-n j^ 'Inm omnibuseft, quod fatilimè incus conumpantur' ca.: 7.5; fidamp;abftinenduraabufu multopanis furfuracci, me/ ca, I5.,) JänchoJidenimfucci funt,amp;paucinutrimenei.’contra nero filiginei panes boni fucci funt.laudabikm créances ^^[^/ ’ ünguinem Panisetiam cfrumentonouofatflusualcn/ fions nutrimenei habetur. Valdc etiam cauendum à pinis crufta,qux dó ipfa mali eft fucci. Sit præcipua eu/ fî,Slt;panisfacilis fitdigeftionis,Hippocraticerteuide/ Lib.2.de fur panes magnos uix iatis excoqui, ac ca ratione copi/ ro.uicï. ofius alerc.Exiftimauit Auicenna maiorem eife noxam p^^ panis mak digefti,^ carnis ; caufam non exprimit, ego * ‘ ^”’ ’ ïrbitror id ed cITc.quod panis omnium return nutrien/ fium fere diutiffimam faciat moram in uentre, ac plurk ExGa.lü fUumdus corpus ad fe attrahac, quod fi diutius iufto de ra,nat. uioratur, infigniter corrumpitur, Efum panis parum ïflifuper prunas adiundo uino, probant tanquameo dentes mundentur, uifus acuatur, amp;nbsp;digeftio bona fiat, filud tandem adrjciam, panis portionem maiorem ex tomparationc femper fumendam ad pifccs,herbas,fru ftus humidiores, quara ad carnes fiC oua : rurfus ad car/ Ues maiorem,quam ad oua,0ó ad mollia oua copiofio/ fcin.quàm ad dura, Scd tempus nos nunc admonet, ut decarnibus agamus.

Vlfum fuit Plutarcho falubre corporibus no/lris, p^lib, de ut folidiores cibos cautim attingamus, cuiusge/ tu.bo.ua. neris funt carnes inquif,cafcus,oua affa,ficus

ficc». Etfiuticf carniücfu deledamur, præfert uolatk fiüanimaliü carnemóópifccsnö pingues:poftremopu fît optimum effe corpus aifuefacere, ut nullum carnk Urnefum dcfidcret,grauitatem corporifacerc.amp;noxi/ j^^ ^^ usremanerercliquiascaufatus.Cuiusfentcntiaefidebe ^^ '^^^ lm afnpulari,Cclfü monitore faciS,quodftatim à pane 1 inj

DE RATIONE VICTVS SALVB-plus nutrimenti fît in camc,quàm ullo alio cibo,graua turigitur digeftio G frequenter ac copiofe uefcamurcar Gak.li.i nibus.Sed omnium maxime homines incxcrdtatilædê ^î'de tur,præfernmG carnihusfuillisutentur.in TrAtCsfiocin tacul, ali. jncidcnt.Paulo magis Plinius turn falubritati confulit. Lib. iS tumftudijsgranficatur noftris,meaopinione.Namab/ ®**^ (bnentiamcarnisimperatine,non perpetuamquidem, fcdqusequibufdam temporum interuallisadhibeatur, ut intdligamus Plinio facile coftitifle amp;nbsp;àcarnlsfrcqué ti quotidunoep ufu offerri naturae laborem digerendi, amp;nbsp;reercari ftomachum uarietate amp;nbsp;carnis alimecum no ftris elTc corporibusutile. Inter omnia camium genera fuillâ uideo nutrimenti copia bonitateqj antcferri:quia 1^1 c^i» **”’^”pituitofamfubifantiamhabet,affamehorcredi ’ ' ’ * tur, amp;nbsp;fortaiTe uinum deGderat eadem quoque ratione, Quod au tem potius caro fuilla recens Gt alTaucl tofta Prob.f. comedenda.me admonee Ariftotel. docens humidiora boft.^o quacquenon eirehumedtanda.nccGccioraplusexiccan da, modoehxaomnia humidiora molhoraÿ reddun/ tur.Si tamé elixari fuilla dcbcat,pipere,cucpis, amp;faluii condiatur, profuerint amp;nbsp;iiux paflx. Inter futs porctlli plus habent excrementofæfubGltiae iuniores. Opuma fus xtatishabito reipeAu,quxanniculaeft;Gccior,quK paft urn fuum exercitando fefe quxrit,amp; errado. Curan dum perpetuo.maximcip per acftatem,ut iuxta riuos fit aut lacunas,in his em uolutari gaudct, alioquin pulrno l,ib.8» nis amp;nbsp;fplcnis infeftabitur uitio, autore Columella, Sed ca. lo nbsp;nbsp;obfcruauic Hippo era. fues amp;1 boucs aqua quodammo/

^. .^’^‘^•doiatcrcutenalaborare.GuomicacipGBac tubcrculact qw uicus ç^,y* nafcantur in pulmonc:c{tcrum non tanta hydro pe,quäta folent homines laborarc,quod beftix plerun^ que uiduinnocctiorcutantiir,quàm homines. Interdit citur alioquin fuillx carnis efus cpilepticis à Celfo.rclP fa ?.ca. quae carnes mediae maten; conceduntur.hoceft, neque * * noueUx uci facile permeantes^nee uetuß« uel difficiles

GVLIEL. INSV. MENA. XXXVIH concodu,«) quad amp;nbsp;uiribus fît opus,dó cauendæ quo/ que cruditates fînt.Durior in hoc gencre Razes omnem in 9 «mem fubtrahit epilcptico. Ego autem ambobus qs fit inceruenio, ut uclim non fuillam modo genere, fed Omnem carncmtcnellam acucterem omittendam epi/ Itpticis.T enellam,quod redundet excremento pituito fo,( oritur autem epikpfîaGue morbuscomitialisàre/ dfa pituita. )V’etcrem autem, quod molcfta fît conco/ Äioni,amp; mclancholicos apta parère fuccos. Quanquä G genera animaliu, quorum abftincatcibo epilepticus, Uelimus taxare.a caprarum etiam efu merito abftincat quod hx quoque morbo comitiali folent corripi, teile Hippocrate, à quo fîgnum etiamnum euidens additur. Quod fî quis, inquir, caput aperiat.ficcetq; cerebrum, ta men prx humorc nimio fudans olidum^ deprehédet. Sed amp;nbsp;in tota ualetudiniscura obfcruatione^,uitandae funt caprarum carnes;quod fere nunquam careât febri/ bus. Vnde fit, ut uenditor caprarum non eas prorfus fa nas,nifi prxfenti die uenditionis promittat ex L. Mank lio.Formam ftipulädi reliquit Manilius prxtor.Illas ca pras hodie rede efle, amp;nbsp;bibcre poflc,habereSj rede lice/ re,hxc fpondes net In fumma Varronis uerbum eft,ca pras fanas neminem fanum promittere. Alibi de capra rum carne diftindius loquitur Hippo. caprinx carnes,

inquit, magis conducere uidcrentur, nifi omniabubu/ mor.acu, lai^ uitia haberent. Nam amp;codu difficiles funt amp;flatu magis fufeitant.Sd rudübilem^ pariunt.Igitur utodo/ ratiffimx amp;integrx, amp;fuauilfimx faluberrimx funt, ita iniucundx, odore graues,amp;durx peffimx funt.Nce fecusde noueUis capris dicendum eft. Prxterca ut per aeftatem rnodo meliores habeantur, per autumnum fa men ut peffimx damnantur, Hadenus de capris. Oues autem quauis Columella in numero habeat falubrium, £j{,_ ^, ac tutiflimx uclit effe ualetudinis minime^ peftilcntia ca.i laborare, idque exfententia Cdfî,quâ prudentiffimam

hac parte uelit haben: tarnen nee ipfæ funt immunes j In lib.de morbo comidaU,quamuis nee tarn erebro, nee tarn fax mor.co, cile.quam capraseo morbo eorripi doceat Hippocrat.

Fiunt quoque pulmonari:e,ut Columellæ utar uerbo, nifi fæpius lauentur, seftate præfertimplurimum fieca exiftente. Forfan co refpexit Vergilius quoep, quan do In primo inter reliqua opera,quj feftis excreeri diebus permittit, Georg, lotionem quoej amp;nbsp;mundationem ouium concedit his uerbis:

Quippe etiam feftis quædam excreere diebus Fas amp;nbsp;iura finunt, riuos deducere nulla Rclligio uetuit,fegeti prætendere fepem, Infidias auibus moliri, ineendcre uepres, Balantumlj; gregem fluuio merfarc falubri.

Salubritatisenimille amp;nbsp;rei rufticx commodorumibi uoluit curam habcndam:minus illie fuperftitiofus eth/ nicus poeta.ut in re faltem utili,quam ohm gens ludxa in neceflarijs cafibus. Sedquâuis ouium earorobuftis fitapta eorporibus, quemadmodum 8C fuilla, fenibus tarnen harum carnium frequentem ufum inhibet Gale Ito / n' ’^“®gt;9^°‘^°^’^’^^3*’O cxcrementismalorp abundetfuc ’ co,prçfertimagnina,quodquç naturaiuniorum omni/ urn animalium cft,humida fit agnina caro,glutinofa Sf pituitofa. Habetinfuperhoc natura iuniorum animals urn amp;nbsp;omnis alimonix humidioris, ut quo eelerius in corpus digeritur, cd etiam facilius citiufque diffipetur. Quam ego etiam rationem intelligo, quare ficcum uP dum humidiori proférât Auicenna ,amp;hunc fecutu» Li de Ui ^^’’Gl'us Ficinus. Inter quadrupedia animalia hotdiz produce*. *^^”’ camera feni commodiorem oftenditGaknus.cui tarnen omnem cibum ualentiorisnutrimentiincerdteit, Bubulaautem earo alimentum prsebet copiofumnee ft tuenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, maiime autem diffieilis eft concodio/

nistaurina amp;nbsp;bourn quorumeunquearantium feu bqu S0)9t,QuQdjS quiipil melanchohcx naturae modum

GVLTEL. INSV. MEN AP. XXXVIII «r» carnis bubulx non feruct, facile corripictur morbis Welancholicis, cuiufmodi funt,cancer,pfora, id cft fca/ bies cum fquamis erumpens lancinanfque totam eu/ ‘em, lepra, febris quartana, 8C morbus, quem fpeciali nomine melancholian dicunt. Ifaquc ftudiofi homi/ nes, amp;nbsp;quotquot fc danc in folitudinem, quique curis 8^ negotqs uarijs diftrahuntur,bubula non frequenter, nec copiofe uefcentur, tametfi natura non fint melan? eholici. Concedo tarnen melancholicis uitulinam 8C nondum adultorum boum carnem.Nam ex nondum ficcitatem temperie fummam funt confecutx. Hircina 3utem amp;nbsp;ariccina turn fucci natura, turn concoAionis ni habentur inter illaudatas carnes, Leporina quidemi bnguinem gignit craffiorem ad probitatem tarnen fuc/ ti prxftantior eft, quam bubulaautouilla. Nec minus uitiofum fuccum ceruina reddit, dura amp;nbsp;concodu diffi tilis, Quod in uniuerfum dicerc fufficiat, caftratorum animalium funt carnes præferendæ, uetuftorum fern/ per reprobandæ, inutiliores uidclicet amp;concodione, fucci generationCjamp;nutritione quoqj.Sed et falitam tecenti prxfertGalenus libro quinto de faritate tuen/ da,non tarnen intenexiteam, quam nos fumofaleque COndimus ultra annum faepe aflei uantes, fed quæ fi hu/ midior fit caro, in triduum quatridumue duratura fab tern falc modico contada fuerit.Pi xterca Hippocrates libro fecundo de ratione uitftus, docetanimabacrudis tibisfaginata, Sdpaftum fuum laborando quærentia, per folem St frigora, ficciora efle demefbeis, St in otiq degentibus. Multo fanguinc abundantia ficciora efle re liquis, mafculum quàmfœmellum, nigrum quam aV bum,pilofum quam glabrum. Suntque etiam ualentb Orisnutrimenti animaliadomeftica,quam fera, quam/j^jj, ^ ^^ nis aprum gignere plurimum fanguinemGalenusuc/ loasaffe, bt, St catenus etia ab Aweenna domefuco anteferatur»

De nique natum humido cœlo, quàm ficco plus nutrit. Badem omnia pinguid,quàm macra.recentia, quàm lal fa.nouaquàm uetufta plus alimenti habere docet Cel/ Lib-ï. fus.QuacaufiGaknuin quoq;motumopinor,quod “•*7 magisuukcamem modice falitam conducerefenum Lih f de ^°’'P0“^“*»f^’’Q“^™ ”O'’ ualcnttbus copiofe nutrieri/ fa. tuend. ^’^ digerere. Ac fortaflis etiam ad eheiendam appeten/ ’ tiam,amp; confortandii oftium ftomachi, quac natura effe fokt modice faheorura ciborum.Modo fenum nee ap/ petentianecuis digerendi perinde ualent quàm cifdein iuuenibus fokbant» Potro à pecoiji coloribus fi robur c onijeere uelimus, nigrum pecus robuftius albo fcribit j^j^ j Actius,oftcndcnsidexcarnisguftunospercipcre:con/ lt;a«8tf* tra.candidum animal.imbecillius. Vult etiam lac exu/ 05 à nigro pecore melius efle. Praccerea pccoiy morbos deprehenditacutis gracilitate, glabricic,ftabic,amp;nutri tionis difïicultace, Str^otpia/j dicüt,ut maciem intelligas fed quae fecuta fît ab habicu corpukntiorc. Idem quoej jLjb p^ Plinius conceit à pifeium made. Cdfus omnem carné ca.q.p. nbsp;pinguem in numéro habet tvj^/xwn,contra ucro perma/

cram domefticarn tanquam mah fucci damnatjntcreft Li. 2. ca.- etiam in quibus locis,ac quibus herbis pafeâtur anima/ »5,0e2 o lia^quæ enim in editioribus loei» dó herbis laudatispa/ fcuntur,carnc funt minus excremétofa.quàm quæ con/ Li.?, de trainhumilioribus SCaquolislocis.Domefticainfupef £acul.ali. animaliatemperie funt humidiora, quàm fylucftriatc/ fte Gakno,quamobrem horum eft caro durior, quàm i]Iorum,ac pauca pinguedine refperfa, coip pluribus di «bus fcruatur Integra. Liquet etia horum cibum ab eV crementis puriorem cfk.ex quo necefle eftjpfum quo/ que amplius nutrimentum exhibere, amp;nbsp;fucci bonitate efle fuperiorem domefticis ex code genere ortis, quoqj Lib. 2 nbsp;nbsp;maiores funt fer3e,co maiores efle nucrimêti Celfus obz

QViadc camibus terreftrium animalis diximus, ordo poftularc uidetur.uf de partibus fingulis animalium dicatnus. Quod etfi ab alrjs tradita «■«penmus, nemo nobis hoe uitio uertet, quod fæpc d fummisclariffimisq} uirisfaAum fdmus.Extremæpar/ Ex Aetü tfsaniinaliuin.utpotcroftra, pedes,auriculae minimS lib.i.ca* habenccarncicfubftatiXjamp;ainotionccrebrauifcofana • ^° acquiruntnaturatn.igiturparcius nutrimentum corpo n pr3ebent,amp; ob lentorem citius per aluum defeendSt. Teftes animalium 3C renes uirofi funt, concoAu diffici/ ksólt;uiciofifucci:ac fibcncconcoquanturplurimumaf ferunt alimenti.Soli gallorum teftes optimi funt acfua/ j uilTimj.utik proben tes alimentum corpori, ac maxime 1 altilium.Pituitofus cibus cerebrum eft, craffî fucci, tar/ ditranfitus,acconcolt;ftu difficilis, ftomacho etiam infez ftus-Mcdulla paris ferme naturae cum cerebro eft,fî taz men concoquatur,alimentum corpori non infimaeno tæ prjftabit. Omnium animalium iecuritidem eft era Hi fucci, tardi meatus, ac duraecocoeftionis. Lien praui fuc ci ac melancholici fanguinispropagator eflecreditur: utrifc^ co facilior concoAu,quo laxior pulmo eft,aht ta men multo minus iecinorc, pituitofæ infuper naturae. Cor item concodu difficile, tardiquctranlituseft.Gtaz , men concoquatur haudexiguum, neq? prauum alimen turn corpori prxbet. Ventriculus, intcftina,amp;uterus, 1 carnibus finguiaiftorum funt duriora,ideo fi probe co 1 nbsp;nbsp;quantur.non tarnen exquifitum inculpatumue fanguiz

cholicus,qualis eft bourn,amp; eft excremento redundans ^uocunqi tandem paretur modo,fie enimGalcnoui/ Lib.^.de, 1 nbsp;nbsp;fum. Quo magismiror, quidin mentem uenerit Marfiz ”quot;“ • ^'’*

ho Ficino uiro alioquindodiffimooftendenti aliudiu [p|, j^ diciumfuiffcGaknijficcnimfcribictMedicitamcnuc/ jjucc.uiS *««s maxime Galcnus, fuis,carnes ôifanguiné propter

quandam cum corpore noftro fimilitudine ualdc com/ mendant.De came fuilla.nulli dubium,fanguincm nuf quam à Galeno uideo laudatü.Et paulo poft infert con/ tra fenretiam Galeni: Et fanguisforfan utdis.G cum fac fharo coquatur,defecatus^ ad fummum fuerit atque li queus;non tarnen nego fanguincm fuillu melioréhabc ri fanguincreliquorumanimaliumjnquo cenfudein ceps leporina amp;nbsp;caprina proximum tenent locum à fan guinefuillo.

Cap. XXVIII. Dealimento ab auibus fumpto. VOlucrum genusomne ad quadrupedia compa/ ratu animalia paucioris eft nurrimenti:fed in hoc quoqs diftindio eft, ualentioris funt nutrimenui j^.j^ 1 quæpcdibus ingrediuntur, quam quae uolatufidunt, grandiores item, quam minutæ, Aegineta in Pauone animaduertit duriciam amp;nbsp;difficultatem cocoAioms, ^ nutrimentum ipfius febres create aptum. CertcGccio/ Lib 2 de *'^s natura efleomnesaues, exeo colligit Hippoc.quod fan.uid, ueGcam non habent, necmeunt, nec faliuam concipi'' unt.edquod uentriculicalidirate humor omisabfum’ tur.AnnotauitquoqueGcciorescæteriseGe,quæfrugi^ bus, feniinibufuc pafcuntur,amp;2 anatum omniumtp anP malium quaem aquispaludibufue degut, humidiorem clTe.Laudantur auté aues monticolæ magis,quam qu* in turribus degunt, quod hæ difficilioris Gnt concodio nis.Gallinaceorum caro laudabilioris nutrimentrPul/ laftr3e,Gcà Varrone nominatæ,iunioresfoemellæ,pau/ lo copioGoris. Simplex aurem ius gallinae retinedi uim polGdet,Gcuti gallinaccorum fubduccndi aluum.Vulc Li, 11 jje cum multo fak coquêdos Gale.Putauit Auicenna nul fimpli.mt lum cibum tarn facile in fanguinem conucrti,qua’m ius dica fac. gallinaccorum.Quj tarnen uismaior erit,GpercoAum gallum,quoufquc tcrtia pars aquae in uapores abijt,in mortario cum iurc tet5das,amp; relidum ius forbeas, de? bihonbus au tern folcnt percolate pet Gndonemautfe/

^c«Utnpannum.Ego baud ita mul turn addo aromatSj P^Sterquam aliquid croci.zinziberis.amp;S cynamomi.Re pfni funt olim medici,qui ægrotis,ac fumcre pharma/ ^anequeStibus porrexerintiusgallinacciovlo dies pa/ ftiheUeboroalbo, 3dfimulcumfrumento elixaci, quo ^rgius foluereturaluus.

DIxeramus de carnc animalium, confequcntia igi tur ordinis rede fieri uidetur, ut nunc de ijs aga/ mus,qu3c ab animalibus proueniSt, ac primum de ouis agemus. Ouum quamlibet per fe eft falubrc,co 'ïiionistamc diuerfitate plurimum ouadiftinguuntur,

i fit,ut infalubrealiquidfieripoflit. Nam quæinfartagi Lib.;.de *'efriguntur, deterrimiomnino funtalimcnti, fiGalc/ facul.ali, nocredimusamp;S Actio: nidorem nanqj Séfumumedunt Lib,2 dum coquuntur, præfertim in uetere amp;nbsp;in ferrca far/ ca, i ; i tigine, fuccusque ex eis natus, non folum craiTus, uc/ fum etiam prauus amp;nbsp;excrementitius eft. Actiusetiam

’ pucrefeercipfainter coquendum docct. Dura oua diffï dlis funtconcodionis,Ôôtardi tranfituSjCraflam etiam torporiexhibentes alimoniam, maxime fi in feruenti/ tus cineribus aiTentur. Quin Marfilio Ficino autore di/ I^b- de ui dinuenenofam acquirere qualitatem oua eouf^ alfa, ®^lt;»gt;‘«» donee tetrum odorem reddât. Quæ autem medio mo ^°P^’‘’quot; * do fe habent inter duritiem Slt;mollinem,belli(rimè nu triunt. Sed quæ tam mollia funr, ut fubito forberi ua/ b»nt, eadem ut facile concoquuntur, ita cito eua/ dunt. Præftant qs omnibus oua ex teftis in aquam ferme feruidam reieda amp;nbsp;mediocriter coda, quibus ftatim de foco demptis infpergere foleo parura ace/ fi mixtum butyro, admifeeo etiam momentum cro/ d. Illud tarnen praetcrire te nolumus , quo'd Galc/ nus hortatur fenes,ut à multo ouorumcfu abftine/ ®nt,ed quod craflum amp;nbsp;lentum fuccum creant.Eftpræ/ Urea magnum difcrimen inter oua recentia Ss uctufta,

Li.8.fd feruent à corruptela. Columella dat confiliS. ut aeftate ruftic. nbsp;nbsp;obruantur furfuribus.hycme paIeis:Sale magis proba/ ret adoperiri.nifi hoc modoplusconfumcrentur.In fiz guraquoqj ouorumcftaliquoddifcrimêbonitatis ob/ , i ^ fcruatum ab Horatio, cuius etiam Plinius in fuahiftoz * ria natural! meminitjUtgratiorisfaporishabeäturlonz ga amp;nbsp;candida:

mo.Sa. 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V t fucci melioris amp;nbsp;ut magis alba rotundis Poncre.

Candida dixit mcliora,cuius inde fumere nobis licebiC indicnira,quod anfeijs amp;nbsp;anatum oua pallida fint, plus habentia aqueae naturf ,atq! iccirco minus idonea cibo. In ipfis ouorum partibus reperifur etiam diferimen: aP bumen uitclloeft difficilioris digeftionis, amp;pituitofe quodammodo fubftantiæ,quarc funt, qui albumen ne gent dandam debilioribus.

Virens herba,ac prope aquas nafees, auforc Act*® liquidiuspauciusip lac fuggcrit. Solidior ueroac montana comodifiima eft ad ladis parandam co piam bonitatem!^.Qui igitur lac fumere uolct,apertos uifeerum meatus ucnas^ latas amp;nbsp;amplas habebit,ut in/ tegramutilifatcpercipiat.Ladisutilitates à prifeisme dicis recenfencur,moderata deiedio alui,boni fucci gcquot; neratio. Quumej! per ucnas digeftum fit, bonam carné longe reddit meliorem, mordaces humores expurgat, quofcunç inuenerit.Qua de caufa laborantibus urin« difficultatc,amp; acri uentris fluxu confert. Ad acres ucro amp;nbsp;crodentes defluxioncs utiliflimü eft: haud fol5 quod easamembris affedis abluat, abftergentehumiditate, quam in parte Icrofa continet,fed quod craflitie pingue dineep fuanonfinat nudismembrisacres humoresin/ fluentes occurrere. Pr«cipitur etiam, ut qui lac biberit,

’bßineat à reliquis cibis.donec illud exacte conroAum fic, Ó^aluo feccHêrit. NaraiieonondumconfeAo noz Uum alimentum ingefleris.prxterqua quod ipfummet putrefclt;t,etiam quicquid adieceris firn ul corrüpct. Maz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

neergobibendum nuperrime muldü, atqi interim ma gno labori parccndum.fcnfim^ deambulandum inter/ Kdis quietibus, qux tarnen citra fomnum Gnt. His cin conditionibus potum facile fecedit educes fecum quæ fuperuacua fuerin t. Addito fale magis aluum dtat.fed ■niucundius fit.TutiHimu tamé quod multo fera abun/ dauerit. Cuiuem modicum ferofx humiditatis ineft, amp;nbsp;cafei plurimum,frcquens ciusufus non omnibus tu/ tuseft. Renibusenim officit adcalculum generanduta parans,obftrutflionesque SC morbos hepadsillisaffert quosaptos inuenerit. Sedneqj capiti ualde comroodS eft.nifi id ualde robuftum fuerit, dentes etiam ufus afTi/ duuslxdit.Certc Hippocrates prohibet lac dari caput Aphorif. dolentibus amp;nbsp;fiticulofis,permittit tarnen heftica omni/ ®4 Jib./* que leuiore correptis febri.Galenus in comment, fupcr tundem Apho.fcripto illud addit quoej,quod caput af ficit etia fanorum,amp; quod cclerrime à caufis calidismu tetur in fumofam naturam.Lac etiam poüquam'defqt incoagulum.fimuItumaccruatim^hauriaturfufFoca/ _ ., lionem gutturi qucat inferre, fi fidem habemu* Actio. ca, 7«* Vt iam probabilior fiat fermo Plinq, quo commemo/ tat,pr3efocatum uidelicetquendam fuifle pilo cum la/ Lib.7, Öe haufto. Quod fi autor coagulato lade dixifiet homi ca, 7 Hem intertjfie.rem per fefe habita abfurdsc fidei multo teddidifiet uerifimiliorcm. Porto circa latfUs animaliü i^otiones amp;nbsp;difcrimina te attentü elfe oportedDiximui paulo ante, magnam effc ditferentiam la Ais, fumptam uideliceti natura locoi^t amp;nbsp;herbarum, quibus ucfcanc ,. ,, inimalia. Ipforum etiam animaliura laAis differential ^gj*]^^ quam à natura amp;ualetudinecôfideres animalis. Melius nign pc^ (unioris quara uetcris,capraqt SC Ouiura lac magis excre cord ij al

hi, fupra ’^''’fO^um, quam boum,i'ndicio fumpco à mole corpo eftoften ns.Nam comparatione fadabouisamp;caprj ouisqj,pro fumca.tf poruonc corporis fui.plusmultoreddiitladiscapra Si ouis,quara bos,id fit co,quod miior copia bourn nutri menti in corpus abfumitur: ouibus aût amp;nbsp;caprisquan/ turn acceflerit excremêtiin lac trâfit.Lacafininii tenuis Lib. ƒ .de fate fua maiore uim abftergedi habet. Lau dat Gaknus fa.tuéda more uariandiefum Jadis,ut modo caprino,modoue/ feamur afinino: hoc tutius crit, illud nutrict magis, ubi i.de fa nutridonecritopus.Laudatprsetcreagcnuscdulij.quo cuhalimé. lac amp;nbsp;milium fimul coquimus.farinamjnquit.milij la-* di incodam efîtât,ueluti triticeam ruftici.Clarumip eft id genus edulrj tanto,q illa perfe folaafiumpta,melius effe, quanto lac coniundum cum milio ad boni fucci procreationê eminentius habetur.Dico autê alia ornia, concodionem,uêtrisfubdudioncm,in totüm corpus digcftionem.adeofij ipfam in edendo fuauitatem acuo luptatem.V'enithicmihiinanimummirari, quidnifi^ lib. 2. bi Celfusuoluerit.quodmiliüfirmioriscfle nutriment ^^’ ' 7 nbsp;nbsp;ti dixerit.q hordcum:quum Diofcorides amp;Galenus mi

Lib 2 7 quot;’™®“*™”“‘^quot;®''‘^^”’’u3tpani fado ex milio. Quod de facul.' Gütern condimentumfalubrefiatexmilioamp;lade.liinc cft,quodladiscft uishumedandicopiofe^ akndi,mi^ Caufam ho contra,lac pingue amp;nbsp;glutinofum, illud præanduin autorex/ S^inflararenaeeinens^friabiledacobftruendiuiraha^ P*^®* betquandamlcntapinguiquefubftantia fua.quaramo deraturtenuitate fua milium. Codum enim lac,Gcuti alias diximus, cum quopiam edulio craffi fucci ufcp ad fcruoremiecurobftruit,amp; calculosinrenibuspróptius gignit.NihiJ præterea confenfu medicorum ad concipi endum retinendumqç calorem internum aptiüs milio, quamuisfitprimi ordinis refrigerantium.Probanfl'nnu efle lac Plinius docef,quod in unguc haeret.nce defluit, amp;nbsp;utihifimum efle maternum, nutriciscxitiofum.Illud ncquaquam onufenm, contrarias efle ladis 6^ mcllis

GVLTEL. INSV. MB NAP. XLIL naturam.Noxas igitur h^is melk difcuti.fi uera narrat Plinius.Quod etiam aduertifle puto rufhen illum Ion/ gseuum.quemGaknus fubinde JaAi caprinomelmi/ LiK ii IcuilTe fcribit.Ladiï porro amygdalini diuerfa cft natu/ ^^-^ 4» ’■agratia^.abco.quodemulgemusabanimalibiisllalu j- .ß ^j^’ blt;rrimu8 tarnen ipGusufus à mcdicis omnibus iudica/ a-wen» tur.

CAfeumquemcuncpnonadmodûàGalenocom/ mendatum uideo. Recentem autcmamp; möllern ^J'^^^^'^* Varromagisfcribitaubilcm.non refidemin cor/ * Pore.amp;quodbubu]icafei difficilius tranfcunc ouilbs amp;caprinis.Diofcoridcshocfecilc Varroni conceffurus Lib.t, ftlêcafco recenti adimit.G nucriendo effe debeat: hunc aptum ftomacho fignificans amp;nbsp;{«««rinjv.hoc cft, quod Varro dicit minime refidem,fed fadlisdiftributionis per corpus ipfum. Celfusetiam docet möllern effebo/ U,i.calt; ’’ifuccijficutiucterein mali fueci.Galcnusnihildifcors gt;nbsp;5.et to illud addit: ueterem cafeum fi forte fortuna in corpore Libj .de fiierit excalefaAus,facile melancholicum parère humo keisaffe. tem Acquirunt autem cafei omnes uetufti ac butyrum ftl edinem amp;nbsp;acrimoniâ,quo refpexit Vergilius quan/ docecimt;

Etfalisoccultumrefcruntinladcfaporcm. ?• Geor, Occultum expomt Scruiusideft,inxintelligibilê.Cau/ f*inexplicatPlinius,ineffcuidelicec natura p abu lis fa/ Lfj |. 'tm aliquem,etiam ubi non dctur;ita intdligitur maxi ca.41 «’e, ommin cafco falcm fencfccre. Nam turn maxime tius fapor percipituc.qui quum adhuc recens cft amp;nbsp;ladi Pfoximus, nonita. Porroquoddicimus herbisfponte Ptouenientibus acrimoniam quandam falis uel fali aP finiihmam ineffe, nihil rairum, quum in certishorten/ “bus herbis nitrofa quædam amp;nbsp;falfa qualitas intelliga/ *“!■• Vnde comparatu petrofclinon uel chjrrephyllum *d moUiorcs herbas,nempe blitü amp;nbsp;betam intclligetur

»liquid habere acrisfacultatiSjquæfalls uim quadanfez nus referat: ut quotics bare addideris illis, minus tibi fie fallen dum olus. quàni H per fc fola beta uel blitum co/ quatur.Sed de cafeo loquamur, cuius frequetem ufum Lib.f.de fenibusGaknusnegaf.Plutarchusnullius ætatisnatu/ an .tuen ^æue ratione habita cauteparciusc^uulc attingendum. In lib. de Hippocratcsnonfcmperuultcircmalû,rcpcrtosquof prifea me dum teftatus,qui cafco liberalius ufi,nihil taméipfo 1« dicina nbsp;nbsp;ß fucrint.Quin madlcntos impleri hoc cibo contendif, neceife tarnen eft,idmolli recentilç fieri cafeo.Nam uc/ teri ineftattenuandi uis amp;incidendi,quum tarnen à fuc ci prauitate amp;nbsp;xftuanti feruore plus nocumenti percipi atur à uetcre,quàmat£enuandiuiscorrigercualeat,ut Lib. ;. de Galeno uidetur, amp;nbsp;huius ftatim æmulo Actio. Si tamé facu,.aU. plurimûpanis adiungemus cafco,minuetur noxa,qu3e amp;lib.2. percipi pofTet. Comnaendatur cafeusboni fuauis^ odo car.sp ^jsj de cui non admodum multum fuerit ademptum bu tyri, alioquin diflîpabitur denuo in coagulû, minimSiy præftabif luerimenti.llludnecelTariumcognitu.quod Inlib.de HippocMaf s docet,nonaliumcflenocêtioremciburn uic.ratio, poft crapulam, qu.àm cafeum. Caufam fufpicor, quod in morb. quiequid inucnit fuperflui calore acuminei^ fuo exagP acutu nbsp;nbsp;tat amp;nbsp;infequitur,turbationem faciens in corpore, und« In 4 lib ^™*^^P°*‘®®9'*’^“'^utur.SiGcitasnancf calori accédé» Meteor? acumen ipfiamp; agilitatem addit, affirmante Ariftotele.

Quälern in fubftàtia cafei ucteris deprehendi fatis fupra eftmanifeftafum. De butyro nonmultamctiofitafcH

ptoribus, nifiquatenus admedendi ufum attinet,ipfi» Li.io.de «tiadifcordibusferiptoribus.Miratur Galcnus eXOinP facu.fim. lo amp;nbsp;caprino lade fieri butyrum poffe, quemadmodu prior fcripferat Diofcorides,quum tarnen fententix Dl ofcoridis fubfcribat Plinius utroej poftcrior. Vim ilU effecontrauer. ..conuenit interomnes. AdditPlmP

MAgnam certitudinem pifcium notitiae affertio/ cus ubi uerfantur.Pifciura nanç in cccnofîs for/ didisip aquis uerfandum caro cft excrementida •Hucofa^. Optima eft eorum, qui in puro natant mari, »Maxime quod uentorum aeftu agitàtum frequenter at/ »ollitur. Carnium enim fubftaneix habent hi aliquid af fimile: In digcrendo nonnihil aegrunt difficultatis, nee *m pauci fun t nutriméti; quare rede à Celfo numerant ^b. t inter mediocriter nutrientia, Sunt tarnen in dulcibus ‘^^•^ ^ aquis natates dcbilioribus naturis magis accommodi. Cóprehê Nam eorum latisfanmusftomacho,quantum quidem dû g fum Ucet.In tâta igituruarietate pifcium, ut generatim com ma uarie prehendamus quinam digendifint, quinon, Scirede/ tradata bes,eligêdos efie pi fees calorc albos, carne fuaui,fubftâ ^ç^'^p*^ dauero non uifcofos,fedfriabiks: neepinguedine muk 3'Gaüno ta rcipcrfos,fcd,ut in fuo genere, carnofos, nó citac ob/ ^ aiy noxios corruptioni, fed durabiles, nee grauis ÔC uirofi, fed fuauis odoris. Magnam inuenitaffinitatem naturx Galenus inter fenfumodoratus amp;guftu?', utquiequid ^^gjJ^ male odoratum eft.continuo abijciamusi cfugiamusij medka tanquam naturae inimicum. Si aeratem confideramus, nee juniores, nee annoip multorum pifccs optabimus. Locum fî aduer«mus,ncquaquam aquæ erunt,ubi plu rcs fordes confluunt,nec qux malarum herbarum radix eu miß habcant copiam.Laudari uideo edam pikes ce/ Icrrimc curfus, cuiufmodi funtlupus amp;nbsp;perca, quique in afperis arenoGs^ locis uerfantur.L«udantur amp;nbsp;fqua moG fpinoGqt pifces,agnat3e enim fquamx amp;nbsp;fpinx pu ntatem GgniGcant fubftantix,prxfertim multx amp;den/ fx fquarax. Laudaturitem pifcis maris, quod crebro Aquilone uéto agitatur,quod'cp multos fluuios recipit. Qiiare mare Ponticum amp;nbsp;Balthaeum meliores alunt pi ffe8,6d ob uenti fefe permifcêtis aquis bonitatem,amp;^ ob *xcrcitium pifciü,quod iadatione multa Gt.Medio mo

DE RATIONE VrCTVS SAU do fe habent pifcesin oftijs man's degenfes. Præterca quanto fliiuiusabortu fuornaioreftamp;purior Óddcch^ uioradlapfum.nufquamautquam minimum degene/ Ïf’ lt;« de *^'^® *quot; ftagni fpetiem, canto pifcis falubnor habetur* I^lt;ul.a]i, Quoarguméto fimul amp;ufudocet GalenusNarem flux uiummehores alere ptfees.quàmTyberim.quamuisfî/ nitiminnt,amp; hicillumfecum rapiac. Sed edadhibenda cura in ufu pifcium.ut ne ftomachum ipfi inueniât ma Iisgrauatumhumoribus.Namamp;;plusexcrementorum reddunt.quàm animalium quorumque carn^s.faciliuP queferccorrumpuntur.Etefthæcquidem ipforum na tura,utdiutiusftomachoimraorentur.Quamujspifccs marini amp;nbsp;duriores oés diutius reliquis feruent integrif molles tarnen amp;nbsp;friabiles piiees reliqs anteferuntur/an quam omnium optimos pariant fuccos, amp;nbsp;melius cóamp; ciantur, cuiufmodi funt faxatiles omnes. Caufameur pifccsfaxatiles facile concoquantur,habemusapud Art ftotclemin problemate defcriptam : Quoniam cunda quæ faxis attinet aqua femper micat moueturque uel f-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mari pacato exiftente: propterea quod durum amp;nbsp;molle

dus funt naturæ qualitates, ut aliéna motiôe ac recipro catione interueniente minime poHint quiefcere. Vnde pifces ab aqua mod redundantiam habent nullam. Ea/ dem ratione uolucres quae in perpetuo funt motu hd^ Icconcoquuntur,ficuticótra,quaetardae,utgrues,pauo iics,anfcre8,anat«,amp;prorfus aqua gaudentes omnes sues.Bodem modo partes animalium in perpetuo mo tu agitationequec-Aifientes.funt rllxquidem coneoc^ti/ onis facilioris,ut alar,pedcs,roftra,amp; uécris pars, prefer tim fuum. Sunt prvrerea quidam molles, fed minime friabiles pifces inferto glutinofo quopiam ac pingui fuc co. Alq nihil glutinofum ac pingue habentes.m hoc quidem cum faxatilibus pifcibus conucniunt,fed quod ad camisduritiem pertinet.difFerunt. Percam,gobium Cue gobionem,amp; muracnamlaudat Galenus. Gobium

GVLIEL. INSV. MENAP. XLHIL tarnen non magnoin pretiofuiffeputantaliqui, ex co quod luucnahs dixerit:

Sed molc corporis intdlexit luuenal.VcijeMartial.aH ter ui fus eft de gobione fcripfifie in diftichis, mfi quis fez eus incelligere uelit.qudm uulgus interpréta exponit: In Venetis fint lauta licet conuiuia terris,

Marsen is fua tempora olim predum fecerunt^quamuis hodie apud nosquoep oxhalmccondianïaflerucnturl^ in multum tempus. ScribitMacrobiuscognomentum olim faAu.L.Mursenx Q.Ro, qd appetens plus aequó fuiifet huius pifcis guftandi.longiusij coquirendi, dura/ Uif^ nomenillud in familia Mursenat^iZuei^ creditur ni Ljß |^ hilominusaliquid habereuencnof»qualitans.Et Aëtiz ca.} 3 us eadem remédia monftrat morfis à muræna, quae amp;nbsp;à uipera morfis,cônrmat rem teftimonio fumpto lt;à com/ mertio ferpentiumxlapfas enim murenas coitu ferpen/ tium impleri putari uulgo Pliniusfcripfit.Deniq; quafi Lib.9. intemecinu ei fit odium cüpifcibusfquamofis, tanep ex ca, 2} alio gencre orris, itaincerdum in Ipcciem caninærabjç Uexatse facuiffimè perfcquuntur pifces fqunmofos plurk moslp mandédo confumüt, fi ucrus eit Columel.teftis. Lib.8' Quod de coitu murjnaije cü ferpétibus tradütpdê de an guilla confirmât Auicenna. Mullo quanrü fuerit olim prcciü.multo^eftliCeris traditü. Singulas libras totidë ftfierftjsemifolitas.fuo carmine luucnalisindicauit:

Aequantem fanc paribus feftertialibris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saty.tf

Olim in ipfisanimaducrfammulJis magnitudinem fuif *c,non carnis fed hepatis capitiseß gratia, Galcnus quo/ Li. ; .de que prodidit. Nam ut exterorü pifcium,fic inulli quo/ facul.alij que magnitudo excedens damnata in ufu fanitatis. Prae ttrea cohere eri caccUis muUos nee Galcno placet,quod

faporis priftinam gratiam amittanf, ficuti pifees quicun que in mari uel maioribus fluminibus libère uagari aP fueti.amp;uiuarrjsinclufçferx.ac uolucres.prjfertim fub/ limiore gaudentes uolatu. Sed quamuis fuauitatem fax poris deponant in pifeinis mulli,amp; improbi fucci diffi/ cilisij concoâionishoepafto cuadant:nihilo tamémi^ norein cura predo^fucrunc olira primoribus illis ^ Te/ natu Romano.Irridet autem tantum luxum amp;nbsp;infoltn/ tiam M. Antonij dus qui Triumulr fucrac, ac aliorum Li. ^’ï^« quorundam fuorum aduerfariorum M. Cicero quum quot;^“^’ alias,turn in quadam epiftola ad P. Atricum fic fcribés: Nunc uero quum equitatusillc.quem ego in CliuoCa pitoUno te fignifero ac principe coUocaram fenatS de/ feruerit.noftri autem principes digito fe cotium putent attingerc,fi mulli barbad in pifcinis Ent,qui ad manum accédant,alij autem negligant amp;c.Traóbit de hocetiam obiter aliquid Macrob. in Satumal.alias tarnen à nobis quoep obfcruatum,nc nostäquam coruos cadaueribu» ab aquila relictis pafci pûtes. Lupus olim in magno fuit pretio,fed omnium maxime qui laneus didus eft à can/ dorecarnis.qualesinTimauo fluuioLiburniæ. Vn'de cflapudMardalem inXenijs:

Sed fuiilc pretium lupo inter duos potes RomæcaptO non Gne admiracionelego.quum nulli pifees fluuiatilts magis damnentur in cura ualetudinis.quàm qui capiun tur in fluminibus populofarum urbium:quippe ubi eu/ iufc^ generis fordes amp;nbsp;purgamentacorriuêtur. Verum inconfultum uoluptatisiludium amp;amor,quid non ten cat,quo expicatur ? Quam tandem ucri redique tudicq habet rationem^ Simul fadum efl,utcum magnitudi/ ne SC gloria Romani imperq delitiaqe amp;nbsp;uoluptatis ftudi umereuerit.Seddelupis agimus, qui GfupraRomam apudpontem Miluiura.non in ipfo Rotuanæ urbis Gnu

prcnfifucrintjortdaudari poterunt.ob rarionemfta-tim addudam. Libeat enam hic audire iocum Horatij ’n lautam iftam fuperftinonemRonianaegcnns carraP nefiioficludends:

Salmo infalubris eft pifcis, ficuti reliqui omnes pingue/ dine quadam ubicf diftindli referti^.quales Galcnus amp;nbsp;P^? '^5 fubftätia Ód cócodione détériores reliquis diucrfafub/ “®’’’ ’quot;• ftantia docet,prxtcrca ftomacho infcftos;quare cito fa^ ’ietaté fui faciunt, et fi paulo auidius copiolius^ fuman tur.faftidium facile oreSt.Qua nota dum falmonem taz ’to,poteris tu quofcunquepifccsafliniilesfubftantiaein tandem cenfuram comprehédere: Salpam utuocemus pifcem,quc kali merlucium,nosftocFfilche, non uideo quid prohibeat,fumpto ludicio d rationc parandi. Seri bit Plinius circa Ebufum infulam maris Tyrrheni lak L,!,.,. pam uerfari, obfeoenum alibi,qui nuiquâpercoquipof ca. 18 fit.niß ferula uerberatus, Obfeoenû dicit ab infuata dez formitate fpeciei,qux certe adeft noftræ falpse.Nec ob ftat.quia non dixerit falpani etiam in Oceano Germaz nico capi,quia probabile eft uidniorem pifcatum ei no tiorem fuifle. Nam falmonis faciens métionem didt in Aquitania falmonem Ruuiatilem marinis prxferri, nul la mentione fada falmonis Rh:nani,quum amp;nbsp;hic mark nisdulcedinefuaponitantcfcrri. Omnes näq? pifees ex mari in fluuios migrantes,aliquid rcpiittunt fallt fapoz hs,6i dulccdinem à fluuiomnaturafibiquxrunt.Sponz rncömê, dylus pifcis ab Italis Scinagliadidus interprété Georz fitp.7,li, gio Merula Alexandrino, fubdura eft carnc.laudatifTp Epigrâ. musprofedo.Eundem arbitrerc(rc,quc nos monedici Ma^^h mus,ßmilitudinc Hgurx admonitus. Inter faxatilcs piz fees numerari poterunt amp;nbsp;trutx,quoniam in faxofis flu '*')s plurimum uerfantur.PalTeres etiam inter molles pi

DË RATÏONE VICTVS SAL. fees numerantur,falubresîÿ iudicantur: exterum id ego concedo duracis ficcadsep fble,recctibus etiam,fi detra/ haturpellicuIa.Omnesautem pifces cuiufej generis,fed præcipuc molles amp;pingues condiméto uini uel aceti amp;nbsp;aroraatum quicquid afferre poterut incômodi, magni ex parte diminuent. Aromata fine zingiber,chariophy lijCynamomum,^ crocus, pai^addi piperis integriuel nonexadè triti permitto.Velloco aromatüGntexpe, uel por^, faluia, filiquaftrû, ros marinus, amaracus, 56 a de fac hylTopus.Tamctfiintelligofimpliciorêcoquédiforma aliment.' monftratâàGalc.Copiofa in æneumuasinfufaaqua, inquit,olci qd fatis fit inijcito cü anethi amp;nbsp;porri pauxiP lo,deinde quü fixe ad dimidiû coAa fiicrint,fa]is tâtum addito,quodtotumius falfum nô efficiat. Certe fiquis ad hune modum pifces hodic apparet, pai^ gratificetur palatis delicatorum ac fortalïïs auertat appetentiatn.

- Qyod autcmGalenus oleum butyri uice uelitaddi,ni'' hil mirum.quum fua xtatcinitaliabutyri efusnödum Lib.28 fuilfetufitatus.Scribitenim Plinius butyrum barbars/ ca,ÿ rum elfe gentium cibum laudatilTimum, amp;nbsp;qui diuites àplcbeisdifcernat,nififortcolci calorc fouendum piW um frigusuoluit« Ad extremû fcias iielim,omnia qu«/ cunlt;5p teftis includüturceu cancri, cochleæ, teftudines, aftaci .i. gamari,difficultcr corruptibilë carnéhabere, In lib. de fed amp;diffîculcerdigeri,Habettaméiuseorundem uini uid.falu. oendi aIuum,lîcûpiperecoquaturautorcPfello.Qul ucro pifces haudfunt fquamofi, fed cadu molles inftar cutis humanx,durx carnis tradutur effe amp;nbsp;difficilis con codionis, fi ramen concoquâtur haud contemnendum * fîwd’ *^“’*“*“”’ corpori prfbere.Pifees uero qui fumo tem aliinen. P'râtur tanquaradeterrimi funthabédi.pcflimusenini fuccus ex his gignitur.Qui forte accuratior erit naturx pifeium cognofccndf,idcm legere poterie libcllum Pau Îi lourj epifeopi NouarienGs de pifcibus.Multum enim ueræ laudes co fuo opere uir ille eftconfecutus. Audio

PetrumGyinS galluqucndam in code argumcntodili genter laborafle. Quart utrunque tu confulcre, amp;nbsp;ipfos inter ft conferre potcris.

MEI cruduni maxime fifolum abfque pane fuma tur.acrimonix fux ui aluüad exerctionem pro/ ritat: codum alit. Sed quamuis utile fît fenibus inuniuerfum corporibusfrigidi temperâmenti, cali/ ^s tarnen naturis maxime xtate uigenti inutile eft. Co Piofîus enam fumptum naufeam afferre Romacho pote ' nt, laborantibus quoque heAica febre mei fubtrahit 0alenus.llludueroplacentxgenus,quodcxmelleamp;fa Lf.ioJe rtna conficitur, itriondiäum, diffidlis habetur conco/ *”®* ‘-“*^’ Rionis.maximefi glutinofafuerit farina,haudtarnen, ficonficiaturin uentriculo, malum pariet fuccum.alio/ quin oberit obftrudionespatietibus, uel ijs,qui obftru Rionibus facile funt obnoxij.

DE olei natura prifcis temporibus plurimum inter homines dodosuariatum fuifle Galen, teftatur. {^^u firn. Ipfc tanquaarbiter illiusconerouerfiaeitadiftin/ rnedica, * guit oleum, ut quatenus fale uacet, lubrica ui fit in cor/ poribus humidis, perinde ut blitum amp;nbsp;malux. Si uero falem admixtum habeat, è uentre puto euaderefalis Riz niulatum acrimonia, atque etiam inteftma rädere hoC pado affirmai, maxime tarnen Cquis intedina debilia habeat facile palTuradiarrhxan. Si quis aütcalorisuim n»itigareuelit,qux in olco haudtarnen eft excelles, ad' det aquam. Ipfa quo^ uetuftate calorê oleum concipiC maiorc.Quodcmeft duldffimü, Actius decemitefle Lib.ï. medrj téperamenti.Quodè nucc arida, raparuep femine ca* i P4 fit, infalubrius habet.Omne aüt oleum nocet oculis, 8(. uimkchrymasexcutiendi habet, leniter enim mordet, p . j j Caufamfumit Anftotel.inproble.àtcnuicateamp;lentitu ^^^ dine quada, unde fubcat êC irrepatin oculos, SC tabefil* nbsp;nbsp;nbsp;’

ciat humorem oculorum.quo etiam credo conferreaU quid moram ciusin ftomacho,cft cnim ftomacho cuin ocuUs fvn^rxi!» quædâ,ucna certa à ftomacho pertingen/ Lib, 1 u tcadoculos,ut cxiftimauicPlinius» Hincetiâeft.quôd «•} 7« quibus cruiintur oculi ftatim euoluitur ftomachusôd: ad uomidonem concicatur.Oleum etiam omne exafpc

rat guttur amp;nbsp;tuiTim eft fufcitare aptum. Nulla res odo/ rum qualicatem in fe mclius retinet, quàm olcumjefc/ 0} ’ rentibus Plinio 5^ Plutarcho,ob tenuitatem fuam acre/ S?, ^ . am.ut conncio.Si quis tarnen olci uelitIcntorem prohi li.de tuen, bere,optime id lacict aromatum codimcnto.ucrumlic calidius multo feipfo euadec. Eft enim facile fufeipiens qualitatum calorisfrigorisue.

ACeti modieus ufus prodeft.cft enim in cibis gra* ti condiméti loco appetentiâ excitantis. Sedpo^ ciftimum calidos,dulces amp;nbsp;pingucs aceto condic

mus modico.Nam ira guftui quoep gratus fapor obijei etur.uerum caue.necxquifitcdulcibus exquifite ualens acetum acquis uel ferme æquis portionibus admifccas» Mitigari acetum pane tofto uel uino, plurimum etiam fale.refertPlinius.ficuti pipere uis cius accenditur:mul tus tarnen amp;nbsp;frequens ufus extenuat amp;nbsp;deficcat,prxfer^ tim fi ualens fucrit acetum,IngrelTum etiam per os 8Ct\l nicas linguæacuentriculi fenfum fui ibidem diu relink quit.uim quodammodo habens.ae fi dicas.triftiEcam, Confueuit enim in maflam attolli.inquit Hippocrates,

wA rari' hcis.Iicct his,quibus amara bilis exuperat côferre foleat i morbis perfehauftum«Muliciibus etiam magis,quàm uirisno acutis. nbsp;nbsp;cct.utpotc quod uterum dolore cruciat: Ijdif enim ner uos Sc partes ncruofas coep obeft robori corporis.DciV tes tarnen confirmandi roboranditp uim habet,80 leuio

rem fingultum finiédi. Poterit amp;nbsp;leuioresdcftiUationes cruentas nanum filière olfaAus aceti mfufiin panera to

GVLIEL. INSV, MENA. XLVIh ftum,fcd S^ ucnenis acetum aduerfari hadcnuseftcorn TOuni dodorum fidc receptum.

AQuarum bonitaté Gaknus à tribus fenfibus prP lj^^ , ^^ moaeftimat.neinpcguftu.uifuamp;Sodoratu. Gu/ facul.fim. ftu puram dicit.fi nullam offcratqualitatcm.fcd medi.

gt;d unguem expers maneat fingularis alicuius guftus, Vifujquü fyncera fucrit ac plane perlucida:Cc nee odo/ fatu ullam præ Cc ferre qualnatem debet.ut funt quçdâ «xtremx prauitatis, quxaut aeidü, aut acre,au t falfum aliquid.uel putridum,uel aliquodaliud uitiura uix effa tufingulari nomineprxfcfcrunt.Sià loco, undccrum , .3^fam-pant aquaijj bonitatem uelimus cognofceic Galenus amp;nbsp;tuen.li.de Hippocrates uoluntaquampotabilcm exurgere à loco acre, aq, ad orientera lpevlante,quxlt;ppermeatusmundoscelc/ ^ regio, titer currat per terram^ pura coletur.xftate frigida hye de tepida: quxque cadem eeleriter calefiat amp;nbsp;réfrigéré/ tur,hanc omnibus aetatibus uolunt accommodam.Pal Udiuspaulo accuratlornôiâtis habet à colore,fapore. Lib. 1.rei amp;nbsp;odoreprobariaquas,nee àloco,unde crGpant,quod ’^“^*‘^£* his omnibus adfpcciemobfcruatis,inquit,occultiorcm hoxam tedior natura feruare confueuit, Itac^ nos ad/ iJJonetabincolarüquocjualetudine facere periculum ïquarum,ut fi fauces bibentium pura? fint,fi fano capi/ te,fiinpulraonibus ac thorace aut nulla é,aut rara eau/ fatio;dcindcfiuenterautuifcera latera uel renes nullo dolore aut inflatione uexctur,amp; uicia nulla ueficx fint. Aquarum fubftantiam.fi uolumus.attendcre, unus 0/ «nniumCelfusaptiflimcdiftinxit.Aqua leuilfima plu/ Li.l.ca. iiialiseft,lnquit,deindefontana,quumexfluminc,tum ’ 7. rxpu£co.Pofth«cexniue autglacie,grauiorhis ex la/ cu,grauifljmacxpaludc.Et tam Palladius qua Celfus praeterreliquaquoc|!aquxleuiffimæ attribuunt,quod kgumina ex ea eeleriter percoquantur.Paulo poft Cel fusjere uero fcquitur,ut quo ualcntior quxe^ materia

eft,co minus facile concoquatur.fed fi cocoda eft,plus alat« Itaque utendum eft materiæ gcnere pro uiribus, modufque omnibus pro gcnere fumendus.Acgineta Lib. I* tem diligentiusadhuc tradans, imbrium aqua,inquir, ^®*f ® cftleuiflima,dulcifs.lympidifs,tenuifs.eo quodfolleuif Gmum amp;nbsp;tenuiftimüattrahat.acidnonfolum exaqua, uerum ex mari quoej amp;nbsp;corporibus.Quapropter omni urn etiam cclcrrimè computrcfcit,ceu diuerfis ex quali' tatibusconflata.Ncmo autem aquam putrefadioniop portunam deterrimam effe cxiftimet, nam mutationis facilicasuircutipotius,^uitio tribuit. Quae igitur aqua optimæ aquæ notashabet, fi prompte etiam putrefeet, ca cenfebitur faluberrima, quamuis quum mutari incP pit,occafionem raucedinis, tufliculæ.Âf uocisgrauitatis præbeat. Ac inter imbrium aquas quæ tonitru decidit, praeftantior eft,^ quac nubibus demiiïa eft.Ex glacie SC niuibus aquam infalubcrrimâiudicat. Niualem adhuc peiorcm glaciali cefet Hippo.Lichiafin,ftranguriam SC renales doloresinferentem.Caufam inuenit Ariftotc.in

re, aqua, proble.quodfrigusconcrctumin glacie niucq;fimulc2 regio. tcrrcnafubftantiamaneat,noncliquatumextradumij ^ui amp;nbsp;calorc folari.In fumma,magna nobis adhibéda eu ra circa dekdum aquarum, non folum quas potemus, fi modo neceflitas incidet bibendi,uerum etiam quibus cum apparemus cibos amp;potiones ccrcalcs.Nam quum aquafuametfponte à frigoris natura diuciftime more/ turinpr3ecordrjs,iuxtafentcntiamGaleni, ÔCinflatum L’'7-d« mutetur corrumpaturk,uentriculi debilitans concodi onem, tum iimalam aliquam qualitatcm acquirat,ut/ pote fi craira,turbida,olidauc fit, i nfupcr obftrudiones fplenis amp;nbsp;calculum gignct,ac forfan febrium maligna/ rû caufa fiet. Omnium ucro maxime aqua putrida poft cibummali fucci potaineómodabit naturae. Animad/ Lib, f. de uertit Plato quoque à naturis conditionîbulquc aqua/ kgibus. rum tarn animos quam corpora progrclTu temporis affi

ci,quo fit, ne inutile ac contem nendum ftudium aqua-' turn delcAus poffis fufpicari. Cramons tarnen aquae cniendationcm fieri pome cœpis, allijs, amp;nbsp;eiufmodi re/ busincidendi attenuandiqueuimhabentibus,multoz •■um eft opinione rcceptum.Cactcrum aqux intempefti Uepotse damna diximusiuftamoti occafione,quando depcregrinantibus agebamas: quibus illudaddimus, copiofum aquç potum per seftatem corporibus noftris nocercacque caufam fieri pome hydropis.Idque ex Hip po. obferuatione. Innatum cnim calorcm ftupore fuo frigida aqua extreme offendit,ut uifu m eft Aetio. Vini feruidi amp;nbsp;ucteris contraria prorfus eft natura.

li.demor. qui incus.

li. S.c. i 2 Gale. lib; 7-de mor bis cura.

VInorum uaria funtgenera:à calore,fi xftimentur, funt nigra, rubella, flaua, pallida. Nigra, tardi funt meatus amp;nbsp;caput facile Ixdcntcs, unde fit, ut duriorfit abijs orta crapula, quamarcliquisutinfuo quodque generc.Namfieripoffit, ut uetus amp;nbsp;perferuP dum album tenui amp;debili uino nigro facilius citiufque tentet caput,amp; efferuefeere fanguinera membraque fa/ dat. Scd obferuauit Oribafius Sardianus ab ufu multa liini nigri dC aufteri praeter Ixfionem capitis ingenium etiam obtundi amp;nbsp;hebetari.Nam dulcia maximeque ru 1x11a idem minus forte ualeant efficere, id quod prom/ ptum ac facile fit cuiuiscognofccre.Nonern adcomo/ rantur tranfitum hxc, quam ilia. Probarem maxime Uina rubra, fi pamim tenuia repcrirentur. Graffa certe parcimime bibenda , prxfertim qualia nafcuntur in agro Campano, quæ Mangouerra uocant Itali. Opi/ nor eme Setina, uel funt certe confimilis generis. Qua/ lia item funt in finibus Eluetiorum uerfus Nouoco/

mum, Volcolina uulgo dicutur. Alunt quidem cius ge , neris uina copiofe, minus tarnen bonum fuccum crean dareliquis omnibus:nifi forte inueniantur plumbca co M «n

U» i o epi. Iore,quorum apud Marcial?m mentio,à me nôdum uigt; fa.namhæc uel color folus condemnae.Laudat Sym/ li ï C.41 phogt;Campe.uina rubellafubacerba.qualiateftat pro/ uenire in agro Lugduncnfi,qualia item folet dare ager Feltrcnfis,tenuia enimfuntfpkndida.amp;gratx cuiuldâ fuauisipacrimonix: Vina lutci coloris fplendida dulz ciaej; maxime commendat Actius.qualephalcrnumin Italia,Nâm caecerorum uinorum qux commémorât, longius forent nobis exempla petêda.id enim probum fanguincmamp;lcraflitudinctemperatiim gignere prodit. Qyæ flaua funt uina,uel à natura id habcnt.uel ab æta/ tc.Quodfiànaturaidhabeant,id eft, ftarim aut paulo poft ab expreflione botrorum ,perfpicuü eft,ca calidilTp ma habêda:finueroquü pallida priusfuiflent ipfo tem poristradu,flauo funt tindacolore.proximumcalidi/ tatis locum ab illis ftatim didlis obtinent. Eadem fi te/

nuiaquoej: crunt.optimj notxhabebuntur,amp; aduale/ tudinis tutclam accommodatiffima.Quin ubi pauxillo aquæmifceantur,fcnticsmanifcftccalorem per totuin corpus tranfmjtti,fi modo uera narrat Galenus. Aqu« paululum uino forti admixtum uehiculi elfe loco,ut d

tius meliuslp membra porosi^ uinum fubeat,ipfo etiä i4.-prob. Ariftotele monftrantc didicimus. Cxtcrum fi dilutius Ssd.3. temperetur,id adeo non efficict, ut (aftidium amp;nbsp;uomi/ turn ftomacho poffit affèrre.Nan^ id maxime uomitu mgt;ouet,quod innatare ftomacho confucuit,quod^ de/ guftatum infuaue amp;nbsp;inamabile eft,faftidiofum quoque prob.i8. eft.Modouinum abundantiusdilutumtenuitatefuag/ fed.eiuP dem perflucre ualeatcelcriter.quia tarnen hebetata uis dtm. Qc gratia umi eft,fit faftidio. Conturbatur ergo fenfus ftomachi ab excitauone motuum diuerforum.quem fcilicct amp;nbsp;uinum amp;nbsp;aqua panter efbeiunt,maxime in ijs quibus uis ftoma chi à fubnlitate neruorü eft ualde fen/

filis.quodquidem malum turn augeb]tur,quûuinum dilutius erit dulce, difiicilius enim pet meant dulcia.

tjuamuisauidiusapprachêdant.CcrfcPJutarchusmagis j,; je tj?^ spprobatufum uariandi intenungtndiqjinno modica bonauaJ. porionem aquac.quam diluendi umi.Ranonem cius in/ idem Ure ter pretor.quod amp;nbsp;feruor ui ni nonnihil mitigrt amp;nbsp;pro/ ^j”j° “J hibeatur facilior ebrictas (facilius nâq; incidimus ebri/ ^^^^ *'* ’* «tarèà uino modicè diluto, )amp; quod prohibeatur nau/ fea.qux à uino aqua copiofe temperato forte eödtetur* Deinde fi moderatus fit boni uiniufus, non eft qd plus OOs metus angat feruoris,quàm foletur certa fpcs amp;: per fuafio corum,qux nobis umum c5fcrt bonorum.Nam amp;fenQicrudosimmoresdigeritiuxtafentctiana Galeni, !ib 4,dc ' qu5tumaliudquicquam,tum fudoremurinami^pro/ fad. tué» uocat,ac fomnumconcifiat. Cxtcrum prohibéturab eodem uina uetufta calidis amp;ficcis naturis.prgfertimpe ‘ ^| ftilentia graflantc.proptcrea quod fanguinem prompte ^ ^ adurunt.Qpin narrat exemplum Gale.de puero quodS chymia üehemêter exafperato fiti,quiquum aquxpotabilis co pia defuiflet, uinü ueeuftS liberalius hauferat,impoten/ ^^: ^ tia fitis urgente, atep eundem ilico peruigilrjs 00 delyrio' ‘■**^‘tect, ütxatum.pofteaqjfebrccorreptumintcrijfle.Suntautc 7 5^,3 uina uetufta cligenda.quo maiorfucrit frigiditas;frigid» metbohi tatem intelligas xtatis,naturx,tcperamenti,fexus, tem medendù poris, regionum. Non tarnen adeo debent eligi uetufta ut iam arnara fadafuerinttnä amara immodice ficcant, minimum ucroh*cegt;hibebis,quos in ucntriculoflaua bilisinfcftat.Talia nancf Gmullaudabilem ae nutrients uini fuccumiarn amifernt, fimuliniucundaquumfint, hocipfo ftomachSoffendunt.Porro quum faporis gra tia difcernamus uinum,abfurdum profeAo fit ScfuperZ uacaneum certa amorum fpatia uino prfferibere uelle, ut in tanta uarietate.fiuenaturamamp;fübftanciamipfoi}« attëdas,fluc regionem autlocum ubinata funt,fiueco-Auram.Namidquoq!plurimumrefert,quouf(ïicoA3 à ui folis fit uinum. Certe aquolum amp;nbsp;debile acci bücp uinum fugiendum omnibus natures bono cxjftÿnn'bH;

tempcramento medici mouent, utpotc quod intra ue/ nas membra^ collegium cito acefcatputrcfcatue. Qui In hdeui dilisentioresinrefunt.quorumdcnumeroMarfiJi. Fiz cinus.uc (tatunt. Vinum quo uehmus uti, tara farmuni amp;nbsp;ualens efle debere, ut tnennio toto perfeuerare inte^ gru p offit. Nam compertü habemu s, debilia ifta aquo/ faip uina in paucum tépus durarc, fi uel magna in repo/ nendis afleruandistp adhibeatur diligentia. Quäuis hxc tarnen plurimum afferac momenti,ficuti alias eft intellc ftü, quado de domoijj cellx^ uinarix conftrudione di ximus.Regionera aütuel Gtum loei plurimum confer/ re,nihil eft, quod multisuerbis dcclaremus. lp fa nancj

- teftis eft experiétia, mcliora ualentioracp uina in calidi« regionibus repcriri, ^ frigidis : amp;nbsp;in montanis locis, ^ cauisplanisue.Rurfusinapricisct foli expofitis.q in ca/ liginoßs, uel minime foli pcruijs.Vt interim fingulalkl gulis aptereddantur. CoAionisetiâ modo ac diuerfita re diftingui uina an non ccrtilTimum documentum no/ Ex PliJi, biscxhibêt nataL.Opimio Cons.uina^ Cuius quidem ^1^4 ƒ ^°”^“^^^'^ durâte optima fobs cœlicp téperies uinû tum '’* copiofum.tura optimum dédit,Gc ut annus iUe cofturg nomen cófequercturaprobiorcfolitouinidecodione: kgimusep inter rariGima miiacula naturf, illiusanni ui Lu Flor n^^tjrauineinannosfermeducentos, acnominisætep* li hiftori, tiitatë Opimio Gons. aftnixiiTe.alioquin fæditionibu«

^o amp;morte Tyberij Grachi celebri,utOpimiana uina per/ petuo diccrcncur,reda(fta tandem in fpeciem amp;nbsp;craffitu dincmellis. Vndc Martialis illud exrjt, ne quis ab uno fcriptore excogitatam fabulam uerius, quàm ludenti» prodigium naturx putet:

IJ. i .Epi Teftafed antiqui felix Gecatur Opimi. gramnuü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et alibi:

qui dem metiopanîm à feriptoribus uetufeisfit.^utren fatum autemidinteJligoàMonrano Vcronenlchomi ne dodiffimo ) fiqux fingulis naturis ac femperaturi» fua uelim attribuerc uina, operoiùm profetSo négocia fumpfcro,ac nefeio an parlaborem fiturilitasconfccii ra. Sed tarnen quia praeceptionesferme omnes artium funt uniueifales.amp;l piæraep in uita noftra incidunt.quæ fufeeptam fubindc uidus rationera cogüt uariari. Age tandem ledlor candide amp;nbsp;noftris inftitutis faue quael’o. Ac primumquidem ceu certus perpetuus^ habendus canon,nefcncs,dcbiliore$ip natura uinisutàturcrafiis amp;nbsp;rubris.fcd caJidis natura ætateue.Indern mclâcholici omnes fine natura,fiue ftudio,Gue actate,fîue alio quo/ Uiscafufadlifintcales.Namut ferrumigni mollitur, ut Lib.î.dc Placonisutar ucrbis,fic atrabilisuino mitefeit aefaeda l'g'bus tur. Sedcauebunt ij tarnen fibid uino præferuido, id «nim caput ac neruos promptum cft oblxdere, prêter/ qudmquod, ut dixeramus, fanguincm adurit. leidem temperabunt fibi à uino nouo ualetudinarij perpétua amp;nbsp;fenes. Nam quum nondumiuftam puritatem fibi quatficric ac pars fcculenta quandam atrtc bilis nam/ ram referens nondum refederit, deinde quoque nondu iuftuscaloracceflerit, baudita códuccthrpati renibus^ que,fed amp;fluduabitin ftomacho.quamuisubifeceflit, iluo purgandae ualcat.Vinoprxcalido amp;nbsp;forti abftinc/ bunt,quibus caput contigit debile,hoc enim neruofam

bibat.Fuificmultishomi ^p^p^ nibus olim morem utieiuni bibcrent amp;potus uini ante Hippo.

pamcu.tf

Li. ■ 4-de ca. ultimo

«ar rep turn, fed caufam amp;nbsp;origine fumpfiflc narrat fub Tyberio Claudio Cxf.dquorüdam peregrinorum pla/ citis medicorum, nouitatc aliqua fefc commendantiü, Sed probabilc eft ctfi ilico fanguinis creandi caufa fit ie iuno ftomacho uinü fumptu, eundem tarnen fanguinc N 4

DE RATIONE VICTVS SAU minimefirmum/ed fluïdum Sf labile futurum. Omne autem uinum puerh negandum ufqj ad annumætati* dek^ib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuafit.ldcnim eflcacfiïgneni

® ' ïgnï in corpus animamipfuggeraSjantequamipfiuirief feAi laborcsfubircincipiant.Furiofum nanejhabitun» iuuentutis cauere oportet:quod uir illc diuinus de uïna præcipif.idem intcllïgerc polTis de cacrcalibus iftis poti/ onibusfadis e ualcntiore materia acacrimoniam tem/ pore adeptis,fïc,ut age re raperce^ mentem animumque ac debilitare corpus pofTint.Qui tarnen exadiorem co/ gitationem curamep fufclpiunt iuuentutis curandae, pu/ tant non puram offerendam pucro aquam, fed uino cp maxime dilutam.aut certc cum iam acceflerint anni plu fculi dandum uinum debile,idemqj paucum.Nce eo fo If.ï.et^ lumcontêtusfuitPlato,puerisutipfeuinumdemeref, de legib. ^^ quocf progrefTus eft, ut negarct uinum uiro amp;nbsp;muli eri porrJgendum,qua node liberis creandis dare uellét operam.Semen nanep redditum ab homine refedo lar/ giorepotu uiniexiftimauit inutile futurum. EtfiiHud utique coalcfcat, tarnen uerifimile uideri uoluit ebrio» de fe procreare foetus inxquales,inhabiles, obliquo» tam membris.quam moribus. Qui enim uino repletu» «ft, inquit, rabic tam corporis quam animæ concitatu« quouis amp;nbsp;trahit amp;trahitur;hæc enim in corpora nafeen tium träflata.illicimprimitur.undcpciorcsindc nafeu« tur;amp; hadenus quidê illc, haud raalis ufus rationibus» fnlib; de Sedamp;uetuitAriftotelesdandum uinum nutriciinfatV u mlia nbsp;‘is,omnium certc minime cenfto ipfls dadum nigrum, lt;

ualidum,fimul enim cum lade infant naturamamp;inge/ lib.i.dc niumnutriciscreditur haurirc.VtadPlatoncmrcdea/ kgibus mus, hicóóabebrietatc amp;pleniorc uini ufu arcet iu/ ucntutcm,moderatum tarnen ufum coceffit u% ad an/ num tricefimum. Sed quum ad quadragefimum annS uiri perueniet, tune in conuiurjs liberius difcumbentes, quum ah os turn DionyCum ad facra fenu ds^Judos muo

‘ GVLIEL. INSV. MENAP, Ln cent,qui hominibus uinumquafiremediumaducifus fenedutis diiritiaeftlargitus, utreuiuifcere uideamur amp;nbsp;mceftinx nos obliuio capiat.Sed de uinorum generi/ busplura dicerctnus argumento fumpto à fapore,amp; no minibuSjôC alqs quoquc:ucrum hæc uidebantur ad pi x fens fatis.Quamuis de modoipfius potandi ponça dice mus loco cômodiorc,amp;de facultanbus ipfius à guftatu quum de faporusn natura tradabimus. Item que quum de crapulæ extindione loquemur.Nam hje pars ad ina nitionem eft quodâmodo refereda. Vini quoque com/ modorum aptior mentiofiet, quando de affedionibus animorum agetur. Ad prüfens autem fatis efto natura amp;nbsp;notionem quädam uinorum generalem fuiffe corn/ monftratam. Poftremo fcias omittendam effe potionê Uini foeculenti,foEcis ea natura ac uis eft ut defcendentes in dolia poflit necare.Eftenim uisquædâfœci.quæni/ tro,uc ficcata recipiat igncs ac perflagret fine alimento: exquoconijcimus uina foeci propinqua plurimum fer Uorisconcipcre.AnnotaukMacrobius.uina circa medi In 7, ga/ am dolij partem effe meliora,oleum in fumma, mei in tumak ima parte, caufisetiarn quibufdam ab eo propofitis,

POtionesex fruge conficiendas partim carentia 5e inopiauinifuaferunt, partim uoluptas,utuanet3 te gradaejpotionis guftum recrearemus, partim etiam ualetudinis refpedus effecit. Ad multas enina reg Utilis liabetur zythus: nee dubifo, quin fi prifcis illis rei medici fcripcoribus cognitum fuiflct ipfiusartificium codur3e,quomodo apud nos apparat, turn faporis gra da,turn udlitarisquocp,haud eâftilofuo praccerijffent. Nee Germanorum modo amp;nbsp;Gallorum,fed Aegyptio/ tumzythi ufum aeprimumfuifleinuentum ex multi# Wetuftisautonbus conftat,quo minus me teftiuminteP ^gas urgeri quaerendorummopia.Ecquamuis diuerfus N 19

Pc coquedi modus.id tarnen eft perpetuum, ut quo ex firmiore materia fit fiuezythus, Gue alia quaruispotio frumentacca.ianto ualcnuus earn alere. Zythum auté uoco potionera exfrugefadam.etGnon dubito diucr fum eirc confeAionis modu hodic noftrse genris,quant olim ubicf fuerit. Quia tarnen materia cadcm,nec cerz uiGxuocabuIum apudantiquos probatosep feriptores »nucnio,patietur noftra seras aequo animo,Geuti fpero, me Borné zythi inderc potioniiftinoftræ cereali. Quan quam nô tarn ego uocabulumid impono,quàm often/ do ob matenæ conuenientiam amp;nbsp;elixationis modu po dus admittendum.q nouitium Sé barbarum palTim r«/ cipicndum.ln zytho igitur coquendo G falubritatisha/ bere curam uolumus, haud ita magnâ copiamGligini» hordeo mifccbimus, quodcraGïdemamp;lentorcm inf« plurimumhabcatGligo,quauispermiztioncfurfuruni nonnihilattenuetur craffitiesSC glutcn,lentorquc quaft difGpentur,' quoedam confert hordei natura,quod tez nui fucco Gt abftergentilp facultatc.Conucnientior etiS crit ex tritico fadus zythus robuftis,Sé ab ægrotatione longa,macicue multa refcrendis, Quod G quis zythum non ualenter nutriendi,fed Gtisreftinguendi Gmul amp;re frigerandi caufa uelit, (ut fere folet praecordqs xftuant? bus,aut in ar do rib’ caniculx )poterit hic hordeo zeam permifcere,uulgo fpeltammam hje mediam quodâmo do nutriendi poteftatem habet inter triticum amp;nbsp;horde um utDiofcoridi uidetur. Cui uero zytho plurimum inditur auenx,debiliori$adhuc euadit nutrimenti;zy/ tho addenda lupi falidarij copia. lupulum uocant, mundare Gquidem fanguincm creditur » Miror cum (nlib.cui Symphoriano Campegio Mekten reponere lupulum utu.horti inter herbas ad frigus déclinantes, Campcgiusrclpon/ gallici, det uirei florum, quas in zytho oftendant fatis manife* ftare calorcm fuum,quibus rebus, inquit, grauitasetia odonjalTcntiubgo rationem apcrUorcmaJlcio, quart

lupus falïdarius inter calidas herbas reponaiur, quod fernen eius fit araanflîmû,proximc flosquoque,modo Clinda uehementeramarafunt participantia calonsamp;: ficcitacis ex dccreto Gakni. ElTc autern lupum fail'd ark r jj, ^ jj Urn, quiquafiper diminutionem lupulus dicitur,multi (acu.fim. ex Plinio conieduram cliciunt à modo nafcendi.Spon modi. Ä te nafcitur ad falida plcrunque, amp;nbsp;quod in condiment 7-demor. turn uenit ciborum. Quæ quoniam palfim recepta cft mutandis opinio, quamuis manifcftiorem rationcracuriofus ali/ Ub.i i quis defideraret, habeatur à nobis lupulus in priftina fi/ ‘•’’ * f gnificationefua, doneefuccedet,qui ueterem redargu/ atopinionemcertis euidentibusquerationibus. Carte/ turn ne culturx formai modus te abducantàuulgari opinione,lupulumcxagrcfti fecit hortenfeminduftria iligentiaque Humana,ut alia plarraque. Poftremo tibi obferuandum relinquo, ut zythum non nifi probe co/ dum bibas amp;nbsp;darum, alioquin flatus txeitabit, amp;nbsp;pun duras in ucntrc, amp;nbsp;forfitan afFedionem colicam quo/ que. Obftruet prarterca uifecra, f^ calculos pariet, nee etiam recens nimium fit : nam eafdem affèdioncs créa/

bit cum turbida, nee etiam eo uetuftatis perueniat, do/ nee faporem acetofum contraxerit, ftomacho enim 8C neruis turn quidem maxime nocebit, quum alioquin omnespotiones frumentacex id mali proprium habe/ ïnt,ut Diofcori. opinatur. Qyam ego etiam rarionem inuenio, quare debilius officio membrorum prxfertim pedum fungantur à yythi,quam uini potione ad æbric/ tatem adadi, Frugum tarnen potum alere neruos Plini useftautor.

Tomacho conferre,quxmodicofunt falercfperfa prêter Cclfi traditionem , experientia maniFeftc ^ ƒ * confirmât. Plurimnm autern folita afferuataque in longum tempus durx funt condionis,macilentis 8C gracihbus horaimbus prj ceteris inidonca magis,ualdc N Hij

«nim txiccäthuiufmodi cibi, qua ratîonc oculisetiam |nlib.de ^duerfantur, quum ipficocranac fîntqualuads, aqucæ Rnfu à nimirum.iuxta narrationcm Ariftotel.Piætcreadbio/ lenliU nines fait durati acumine fuo uellicant amp;nbsp;mordent fto machum, undcexhalanturfumi petcntes oculos amp;nbsp;ru/ borisueftigium ipfisrelinquentcs.undc uidemus déco/ ^ores fahs oculos plæruncç rubros habere. O innés au/ tem obi pituicofx fiibftâtise magis funt utiles in paucos diesfale conditi,ccufuilla,iuniorum animaliuni.fcdin florenti aetate amp;2 pingucs, pifees item, maxime quibus plnguc amp;glutinofum aiiquidineft.Porroquæ fieex na turæ funt corpora falis confperfionc exai efafta, cibo Lib ; de ^'^'^^ inutiliaGaleno uifa. Decodio longior falfiorem faciil, ali. placruncf reddit cibum, fi uel aqua optima coquatur fo la. Remedio eft,fi in aliara aqua cibû ipfum trâduleris, quod quo fæpiu» feccris.magis arque magis remittetur falfedoj quamuis cibus ipfc rum ingratior guftui, tum cócodioni reddatur ineptior. Salfiflimus eft fal. qui fie/ ciflîmus.ad abfonia tarnen amp;nbsp;cibum utilior,qui cito U* quefcit, habcbitamp;hic minus amaritadinis. Foffilisfal quod à cerreftri materta fit, durior eft amp;nbsp;denfior, minus calidus eft, minus ctiâ fubtiiium partiumtcfficaciflimus tamé habetur folTilis candidus, sequalis, nee lapidofus. Obferuatum etiam eft falfuginem maiorem reperiri in fupremisfluduum puteorüque partibus. Soient inter/ dum etiam falgama initio menfæ fumi ad appetentiam excitandam, tum ad deiedionem commodiorcm. Va/ De hoc ^^^’^'’^ ^° oliuac, capparesue loti:nam falgama qux cx Pliin lo caulc Gunt,omnium funt Inutiliflima. Feruntur falfa k.cai^y. quxtjftimulare Venerem.multiplicari etiamfcctuni foricum uidemus in nauibus fale onuftis, quod 13ben/ do falem animal illud plurimum fiat falax. Duleiapor li.de lós ’■oo”’”‘^P**’gu^d*neinaliquaniconiundam habentia etbreiuta laudat Ariftoce.tanquamamicafanguini.maiorcmquc te lurj fortitafamiliaritatem c5 corponbus noftris» Augefcut

cnim corpora dukibus atq? pinguibus.ó^ potu, inquit Pliniusrcontra.ininuuntur ficds amp;nbsp;aridis.In quam fenz tentiam fcribit Aëtiusafcifcens fibi uetuftum quendara philofophum teftem Philagriumnominc.quoddulces potiones duplicem nobis aderunt utilitatem. Alteram quod iucunditatis gratia à natura airidiusamplexâtur. Ventriculus enim placidé rei occurrens ac circunfta* earn faciliusfubigere cöficcrc^ poted, prækrtim fi mo derate affcrantur dulcia. Alteram^quod xgritudini faci liusrefiftuntuim ipGuscötraria quadâqualitateobtun dendo amp;nbsp;facultatem animalem fufcitando confortanz

deque ad impetum morbi facilius Tudinendum, eoquc tnortalesomnes dukedinepotus alliciunt.feduinipraez cipuc 5C mulfi.hsec ille.Quin Hippocrates ipfe quoquc üult cibum fuaucm,ut modo paulo fit deterior, praefez rendum tarnen minus fuaui. Non id quidem gratifican di caufa «groti folum, fed ualctudinis quoej. Quæ cm cum uolupcatc adumimus, ea uctriculus auidius appre henditSC melius perficit. Poffit cnim hoc pafto cibus melior Icipfo fieri adiundluscibopotuique bonifucci. Sed aduertere tu debts,quod Actius ftatim dixit mode rate offcredadukiamam fi nimis copiofe ijfdem uefeV mur, facile corrumpcntur,5d in bilem conuertent.pr«/ fertim in ealidis corporibus tedante Galc.Omnia quip/ Li. i .de pedukia comuni quads rationc Ixdere Ipknem amp;nbsp;hez fatuLna* par quum alrj,tum Oribafius obferuauit.Mali remediu addit, Gcondianturadmixtione alicuius ncc diuerfifliz Lib.^î mifaporis, nccctiamafiîmilimi. Sedamp;dcteslxduntur Euporid, •b efu fimplici dulciscibi potionisuc, omniSuero maz Xime à Udis Si. ficuum efu.teftâte Aridot.Magis adhuC pj-^j^j j ficuum.cjuodlentorefuogingiuisadhxreat.fequeprse g^di.^ j * mollitudine niraia inter dentes infument,amp;putredinc ealore fuo cito efficiant. Forfitan amp;nbsp;ob granorum fuoz rum duritiam dentes ccleriter effatigant.quum mandu canturconficiuntur^.Confirmanturautem dentes act

to debilijfinapi amp;nbsp;ciufmodi rebus. Scias faporum gene ^' 2 7» ’■^’^^•^oncxquiGtè diGinguerc; nam fi Plinio aflentia/ ^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;murlacnoncritdukis, ft die nis faporis, ut ipfeSngit.

Akerum eftgenus,inquit,in quo fit amp;alienus quidem, fed amp;nbsp;fuusquidam fapor amp;pcculiaris,utin lacSc.Siqui dem ineftei^quod tarneniurc dici non poteft)dulceód pingue amp;nbsp;fuauc,obtinente lcnitate,qux ipfa fuccedit in faporis uicem. Laudatur itide amp;nbsp;alias ab alqs aqua nuk j^ ^ lamhabens quaktatem faporis, amp;nbsp;tarnen Diofeoride« aquam dulcem dixit fuo quidem illc ritu, yAuxtt enim quodcunque potu amabile illi fignificatur. Porro duP cium fuauium^ faporum difcrimen ab exêplo uini amp;nbsp;kb 7 Sa. quot;^^^^ agnofcas fi Macrobio uolumus accedcrc.MuP tur.ca. 7« fumomne oftendit dulce,uinumquc recens,fed proces dente tempore ui num fieri fuaue,id quod quibufdä et/ iam malisufu uenit, piris, oliuis, uuis, moris,utThco/ li.i de fa phraftiuerbisnarrat Galcnus. ld autem maximeaceP cult.alim. dit, quum coAionem Icgitimam ficcitate tempeftatum caloretp folari confequunt. De dulcibus rebus diximu» quantum compendi) noftri ratio finebat,parcius adhuc de reliquo gencre faporum di{5luri,quod promptum fit unicuique naturam faporum cognofcere ex Galeno 8C Ex li. 2. alijs.Contrariam à dulci fapore naturam obtinêt aiifte/ A: 4. de rus,acidus,amp; accrbu3;hi tres frigidi,illc calidus mifi ca/ facu.fim. liditatc,non exquifita.ut araara.Quanto^ quid ealidP us,eo cuadit dulcius,doncc amarorem acquirat: cótra/ riarationc,quanto quid auftcrius,accrbius,acidius,tan to frigidius, Habent tarnen cibi horum trium faporum uim adringendi oftium fiomachi, ac catenus appetenti am cxdtandi.Acres ucro fapores omniumfunt calidif Cmi,propric autc ca licet appellate acria, in quibus ue/ hementem comperimusacriraoniam,cuiufmodi funt, piper,allium.cccpa, nafturtium, mei etiauctus. Et hæc quidem de faporibus, nunc de rationc condiendi cibi dicemus.

IN underimo libro naturalis hiftorix Plinius, amp;in Ca.‘ƒ 5 feptimo libro Saturnaliorum Macrobius docent unhlTimun] cfffimplicem cibum hoinini : faporum accruarionem effe peftiferam,amp; condimenta pemido.' fiora. Acccditcoquoque Celfus;condita oninia dua/j^^ । ^ . bus de caufisinutilia funt,quum 5lt; plus propter dulce/, dinem aflumitur,SC quod modo pareil, ægriusconco/ quitur.Difputatquc in hanc rem diffufe uarieque Ma/ crobius amp;nbsp;collatis utrinque argumetationibus tandem ceu arbiter quidam honorarius fententiam dicit. Qui/ bus omnibus brcuitatisftudioprætcrrailTis, meam fen/ tentiam paucis abfoluam. Aeprimam quideradico, quum fua quibufque faporibus natura fit amp;nbsp;gratia, cer tis etiam fuum fafhdiumadprimum ftatim guftatum. Ut amaris amp;nbsp;ualdc acribus aufi:erifquc,a]ij ut non ad pri xtium ilico guftus occurfum fatietatem fui créant, ira poftaliquam manducanonéfunt nobis faftidio.ut duP ciaquxque,Quidam fapores etiam propemodum nul/ Rus cuidentis acrimoniæ fenfum reddunt, fed mollicic quadam fua uidentur inSpida.Hosergo fapores tempe rare prout fua cuique natura fucrit, mhil erit abfur-dum. Dulciaquomodo condiantur ut grata fint on, prxcedenti capite eft didum, Amara amp;nbsp;acria auftera^ dulcorc quodam mitigare oportet.Qux infipida guftu cognofcimus,acri falfi ucl aufteri faporis uarietate com tnendatGalenus. Ethxede faporum mixtura genera/ L.b.t.de tim dida fatis fint. Nam omnium uarietates condimen ®^ torum reddere Apieq fueritaut Sandrx.Summa fapo rum igitur coactruationem intelkxit Plinius, quum multigenis faporibus cófunditur cibus : non modicam damnauit faporum uarictatem, quæ non gulam irritée nidelicct,fed tarnen quæ palato fcgratiorcmofferat,id quod firn pl ex fapor non prxftat, aut fi prxftat.paritate tame fua cito fatietaté tædiüîj afiercNifi forte Plini.pcr

faporum coaccruationcm intdligic multitudincm ob/ foniorum uarium referencium faporcm.Qyod fi ita,ni Lrt',.gt; .dehilequidcm repugno, fed habco Paulum Aegineum dboijtfa, luculcntius rem docétem.fie enim ilk: Summoperc ue rouitanda eftalimentorum uanctas.præcipue ubicon transefucrint cis facultates. Nam quæfîcingcrûtur.co dioni rcfiftunt.Excmpli caufa fcribit Auiccnna,n5 «ffe edendum laccum rebus acetofis, nee pifcescum lade, i.ren,}. ppßjjenimàfrequentihorumufunonimmeritoformi dare morbü tibi accefrui52,lepram præcipue, Scd quod dicit raphanum non elfe comedendum cura pane filigV neo, nee hune etiam cum carnibus uolucrum, ne/ fcio quam rauonem habeat,nifi quod fc refert ad pop» los Indiae,quorum fola uideturexperientia eontentu» rem reeitaffe.Sed amp;lac eum uino copiofe fæpiusquein/ geftum, poHit fieri lepræ caufa, narrante Ariftotcle in Topicisopinor,Sunc enira contrariaqt effedionum.ui/ num uelocispenecrationis, illudpigræ tardæque. Item fî uariæ fint fubftantiæ cibi,ut pifecs amp;nbsp;carnes. Nocebit öd ob hâc rationc multus craflîzythi potus intermixtu* largiori potioni uino^: iam ipfiuscoquendi uarius mo/ dusobeftquocf,utfi in eadem menfa multi funtelixi, frixi, amp;nbsp;alu cibi.fæpius alterne miniftrati liquidi arid?

U,i.fa’.9“®'^“*“®^P°™*quot;‘^°quot;‘^‘’’’®quot;^°’^“'quot;^ '^^‘■’^^’t^s inu/ Saty,2, tilitatem ipfe quoque Horatius his uerfibus denotauitî At fimul affis,

Dulcia lèinbilemucrtctftomachoquc tumultS Lenta feret pituita, uides ut pallidus omnis Coena defurgat dubia.

Marfilius Ficinus, Ôdalius quidam ftudiofustradend« diftae ternarium ferculorum numerum tibi côcedunf, «grc admiffuri quaternarium.Necefle .enim eft malam fcqui concodionem diftnbutioncmlp cibi ad multitu/ dinem ferculorum,Nam ficuti ucrbis Celfi eft fignifica

fum auidius SC copiofius aflumunturcibi fua uariecate *rritantcs,ex quo iâ nature ad concodionê pcrfidendâ 'xhibef difficukas: amp;nbsp;quia ah us cibus aho faciUus diffi/ dliusuc fubftantix uel quahtatisfuse natura permeat, •næqualis dó per hoc quoque tarda fît digcftio,cibo qui pofteriusdigercdusfucratfaepcnunierocorrupto.Sunc tamen,utuerafateamur,dcbjhoribusamp;proftratam ap petendam edendi habentibus cibi exhibédi uarij ex fen tètjaCclfipoft Afclepiaden,amp; Aetij. Adiungit Actius Celfin ; Optimumapparatum ciborum,quiquc ultra dulcediné j^-^ ^^ etiam ilhcere appetendam irritare^ poHint.frumcnta/ ca, a®. teiin primis generis, ac multi ahmend. Si tarnen uires begrote fint amp;nbsp;cupiditas ededi, nulla uarictate folicitan dumputataegrotum Celfus, Aedus menfurSciborum obferuandam cenfet.Hic adinfiauradonem uirium re/ lpexir,caudor illc paulo digeftioni nullam dart uult dif ficultatemiam mehus ualiturx, fi forte per abftinend5 *liquam liceat.Qyæ mala docuimus afferre uarietatem dborum,par rado cft,cur accidan t eadem quoque lonz gius iufto eoenam protrahendbus. Nanep cru da imperz feeïle parumuc coftis adtjciunt.Sed dices forfitan,quan turn igitur tu mihi Ipacium temporis ad ceenandü præ/ feribis^ Video Marfilium êó alios tempus horæ largiri, nee etiam probo nimium breuem cccnamceleritatêcp comedendi. Accipiendus enim cibus paulatim, non de glutiendus fubito ac uniuerfim more fuum. Plinius dif L^* * * ficulter perfici docet auide hauftaquæque.Sed ^fade/ ^’'^ tas edendi facihus capithomincs auidius ac fubito cibü deuorantes, quamqui eofdem quiedus edunt. Affin/ !ih.7.Sa-git caufam Macrobius. Quia multus acr infert propter ‘^‘‘:« * ^ hiatum riAus amp;nbsp;crebritatem reipirandi. Acre igitur uez

nasimplentefubitum fequiturfaftidium àpræproper» fatietatc. Igitur circamodum mandendi,illudoportet obfcruare,ut cibus quam minutiffimedenribus confies atur, urique, fi difficilis concodionis habebitur, magis

1^}},5, ftiam fidEbiUsappctentiacft ftomachi. Ait enim Aen/ 0.2 o us:0mnia autcm, quç cxhibebuntur eiufmodi clTe con uenic,ut facile deuorari pofTint, qux enim mulca com'' manducationcindigent,iniucundicarem quandam affe runt.amp;appeientiamciboi^ aucrtunt:SC cibus ipfe qui/ uis imperfeftam ac modicam omnino, aliquam tarnen ut in fuo generc xftimandam digeftioncm confequitur Lfc de *“°''®'P^O’S*clt;mGalcnouilum.Nccinmandendimo fac ratu ’^^ tantum nos fxdata quadam menfura utcmur,fedbi ' bendiquoquc,piodentamp;hocualetudini. Pononancp raptim uniuerfimqj fada uentrem minus humedatÄ continuo ucGcam adit. Potio autem exiguafacile uin/ cituramp;concoquitur, ex quodiutiusin uentre moram trahes diutius humedare potcft.haudaliter.quam plu^ uix aquçconfertim ruenteshumum falccm abluuntac jlico decurrunt:quæ uero fenfirn difliUantur, ab humo imbibuntnr multo melius,amp; ad prouentum è terra na/quot; fcentium plus Faciu nt. Ita quoque potio paulatim inge fta à poris corporis noftri accipitur,poris,inquam,uafo j^jjj 1 rum omnium internorum. Annotauit etiarn Celfus, ça, j. * porionibusfubindecibointermixtis aluum folui.con/ trarios cfle effedus pofionis exigux’fed adhibitç quum quis quantum cibi fuerit aflumpturus, corpit. Caufara Iicct non explicetjacilis tarnen eft inuentu, quoniam d bus permixtione potionis mollior fadus facilius per membra deferuientia nutritioni peruehitur, prxfeitim quum cibum natura ucl potcftate ficcum furnimus. Conuenit tarnen plufculum fpacij interponere ftatim à comeftione, priufquam bibas, id enim magis naturx uidetur congruere.Nanque ucrifimile non efteodem ac breui temporis momento infeftari naturam efu? ric fitiquefimul, coquodhxcirritetur à calore, illaRp muletur à frigore interno.Sed nee largior debet effe po tus.qui cibis interponitur, ahoquin impediet conco/ dioncm,fuccedit enim Cmilc quiddam« qualc fokt ia/

GVLIEL. INSV. ME NAP. LVI. fundentibus nobis fxpius aquamin lebetemferuenté, nam turn hebetabicurcalonsuisiacoquendo.Compa Li*4.««« raturenimcocodiociborum clixationi à Galcnopoft tcorolog, AriftotcIem.Excogitauit tribuitij nobis natura liquo/ ^^^’^j^ rem potus tanquam uchiculum cibi, deinde ad firman/ “ dum robur dedit : uinum autem potiffimum concefik «adem ad fanguinis boni muleiep creationem, non au/ tem ad inunkm uoluptatem amp;nbsp;uiriuin extindionem. Quia uero de cibi potusquc permixcione commoda diximusjllud noneftomictendum quodnonnullisui/ deiur rcdum,ut uinum fubtile ualensque fumamus iu/ Xta cibum cralTum,durum,ac frigidü natura, ÔC ut rur/ fuscibis calidioribusdigeftionitj magis parencibus uk num adiungamus dcbilius.Quæ ratio fi ftabit.ualentio re utemur uino iuxea carné bouilla.cp pulloi^gallinace 01)1: iternip iuxta pifccs,cp carnes animaliü terreftrium, Cap. XXXIX. Qiioticsquandouc per diemfu/ mendus fit cibus.

SCire te uolumus ceenam accipi à Fefto Pompeio re liquisip probatis autoribus pro accubarione ad mé fam, fiucuefpertina ficea, fiue mcridiana.Diuerfus omninofuit ufus prifex SC obfolctæ uctuftans. quam deprauati ufus noftrorum temporum, ut ceenam dice/ rent, quàm noftri prandiura, uefpemam.quam hodie ceenam uulgus intelligit. Nos hæc faltcm annotauiffe fatis habente 3,coenç uocabulo promifcue utendi liber/ tatem nobis fumiraus.necefTitatem ufurpandi fermonis fequentes.Coenar tempusigiturcertumftatumque pra» finientes, uix fcioan faciant ex ufu ualetudinis. Turn «[uidem cibus rede fumitur, quG appetitus legitimus ädeft edendi Sumendusigitur natura ipfum appetente, neeretardandacoenapoft multamcfuriem:lögacnim , .u'jj. «nedia humores créât putrides amp;nbsp;bilé auget. Idem quo/ „at^^hift* ^uefacit fitisdiuturna.Iuuat hic reeenfere quæ Plinius pj. j^j, ’n banc rem fcribit,dcfumptacx Timxo Platonis, Ait 0 riii

«nim in laiTitudine proniores nos cfleadiracundiam Si in fiti.Ergo amp;nbsp;hæc animi afperitas feu pocius anime dul Intelligas ciorefucco mitigatur. Lenit (ranûtuni fpiritus amp;nbsp;moi' duke fuc liorcs facit mcatus, ne fondant euntemredeuntemque» f” ’^ e^ ni Expérimenta in fc cuique, nullius non ira lu Ausep trifti ÿ-bT fous “J-Omnisanimi impetus cibo mollitur,ideo obferuan poffecô- dafuntquænonfolum corporum medicinâ,fed Sémo fufionem rum habent,hæcillc. Et funt qui uclint canes amp;fuesfta uerbo^ tim à partu lapantes non aliam ob caufam magis furez fenfus pa re.quàm ob maciem amp;nbsp;nutriment! diminutionem.'itk *^^*^^* nbsp;nbsp;nbsp;demque gallinas ouis fuis incubantes furere,quod mul

tara interincubandumfuftineâtinediara.Omnium au Lib. lo. tera maxmelædüturinedia.ccnfore Baleno,quotquot method! corpora calid! funt amp;nbsp;ficci téperamenti, ßue ea talia fint medendi. lt;x prima origine, fiue ex uidu amp;nbsp;immodico Iabore,3C

- . 1 j animi perturbationibusamp;regione.SiSccelÜtatu.Sunt ta mór.cii ƒ *”'quot; corpora crudo fucco abundantia inedix tok ran/

’ tiora;fenesautem quäuisieiuniura diu ferant, metu ta/ men fyncopis fxpius funt reficiendi, maxime qui extre Hipp.A- mam attingütfencAutem. Contingit enim ipfis,utper *^b°i'^* ^’^^^P^*^*^'^*^’J*^f’^æP*'°EatGalenus, quale lucernis In eSmé P^*^^ extindis accidit,qux continuara exiguntokifuf/ fuper • ï . fedionem, multam autem amp;fubitariam Hmul neque/ Apho. nbsp;nbsp;lint fuftinerc.Et in corn, fuper Aphorifmum fequèteni, HipJi. i. comparât calorem fenu igni modico.cui fifuperrjeias magnam ftruera lignorum,pcriculum fit.nc ignis fuffo Lib f de eetur.Tutiusenim erir,inquit, imbecillofenicxiguum iani'tuen. dare ter die : caufa tarnen fyncopis effugiendx fxpius ci bo reficicntur.Semel etiara cibandi morem interdiu ui

Aph. i j. deo à pkrifcf olim obferuatum,per hyemem maxime. Hippocrates tarnen ficcum habentibus uentrem induk

Li.;, de rati.uid.

L!b,i:

get prandium, nee td tarne copiofum, idem efiam fiecG Ënecarnc,fincpot!oncfumcndummonet Celfus.Atta men ftomacho non admodum liaient! exiftentibus bis concédât cibum per diem, fed qui facile côcoqui poffic.

H/pp. docet femel cibS per dié alTuraptiïmadêafièrre, ^jj^^ j Cccare,uentrem fiftere. Étalibioftenditirabcdlhcatem tano.iiic* aeddere femel per dicm dbo refedis, amp;nbsp;in urinae rdedi , ^^^^ One difficultatem ardorem^ fentiri, maxime fi id pr«/ *^ ’ ter confuetudinc fiat. Os item ipfis falfum uel amarum fieri,tremorem membris aduenire, nee ita poffe ipfos d bum acceptum concoquere,quam C fuiflent bis cibati. Quanquam hic.Gcuti alibi quoq;,plurimum momenti repono in confuetudinc ab incuntextate fufeeptapcr omnemqj uitam continuaca. Sed dubitatur à multis coe na nc largior elfe prandio debcat, an contra. Tradauit hoc argumentum fingulari libello OdusPatauinus uir eruditionccelebris.actSdcm eoeuadit,ut uchteoenatn efie copiofiorem prandio debere.Rationesaurem plu/ tes affert efficaces : carum dux funt probabiles, prima, quodduplapropemodum temporis pars inter coenâ pridianam ac prandium fcquentisdieiinterccdit,quam inter prâdium amp;nbsp;coenam eiufdem dici, ex quo fit,ut fa file intclligamus naturam magis fufficcre concodioni, fumpto uidelicet fatis amplo fpatio temporis. Altera ratio afFertur,quod quum acocna plærunquc cubitum camus, poterit amp;nbsp;ipfc fomnus conferre ad concodione mcliorem. Sed quod ilk omifit, profuturum uidelicet ad tutioremconferuationem fanitatis,id me no pigebit te commonefacerc, utne quis dormiat ftatim à coena, fed molliter deambulet,amp; circiter fpacium horx uigi/ kt.alioquinractuercfibipoterita futura poftridic de/ ftill atione capitis. Adhibet etia Odus exceptiones quaP dam;Prima earum tftconfuetudinisdiuerfæ.àquafiue Iimusabduccrefenesprxfertim aut uaktudinarios, me tus erit,nc plus offendamus, quam pi ofimus. Tantaque cftconfuetudinisuis,ututrofc^uelitpcriclitari Cdfu^m, , fit cos qui femel, amp;nbsp;qui bis contra confuctudinem per diem cibantur.Eximuntur etiam ab Odo Patauino qui nodu funt laboraturi uel peregrinacuri. Nam tj comz

tnodisdigeflionis.quxà fomno amp;nbsp;quif te funt, cogun^ turcarcre.Tcrtiifunt.quicxoculis laborant,maxime fi cibis utantur difficijis digeftionis.Tuin cnim necefle eut multos uapores ad caput tranfmitti 5iad ncruosopti-' cos. Ëftamp; fympathia quædam oculorum amp;ftoinachi de qua diximusaliasin opère noftro:quarc fucritinuti'' - lerepetcreeadcm.Ego certequidinhancrem ftatuam, uix inuenio, fed fiqujbopofunttemperanacnto.ôélaz bores fortes per dicm fubire confucu,hifdem ego fuafo nm largius prandcnduin. Nanque natura corundem amp;nbsp;digeftioniciborum.amp;exccrnendo humori abundan ti fatis ualec, fi tarnen qdem falubritcr agerc uitam uof Lib. » .de l«nt,labori parcêtftatim àprandio. Nam iiacuae uenæ, facul.ali, inquitGalenus,nô tantufemicoAum fuccü, ue^edara _ omnino rudern amp;nbsp;incodum uentriculo nonnunquam pertes prætipfi'nc, quum à cibo ftatim laboratur. Qua de cau'' hic inteUi fagraugt;flimisquoqu«morbistandcmcorripiuntur,ra gu autor roque ad iuftam pcructiiunt feneccucem. Ac hæcuuk gus ignorans beatos illos de corporis robore prædicat, Èt paulo poft: Enimuero ÂS graues altique fomni qui defangatos ardius folent compifiti.quum concoâiu/ nem ipfam mirificèiuuent, mukum afferunt momenti ne à prauis edulqs damnum accipiatur,amp; de hoc etiam fiiperiusdiximus. CertemcafententiabiliofiomnesSi graciles copiofiuscoenabunt.facict hocadimplendum corpus, Si ad fomni conciliationcm, dummodo cibus fit huinidus nec difficilis concoiftionistpituitofis tarnen amp;nbsp;raulieribus cibum omnem Si ecenam præcipuefua/ Hippo, ferim ficciorem,cum uero etiam parciorem, ahoquin Aph. i ^i plurimum colligent cxcrcmcntoruin. Si mane diftdla/ hb. i, tionibus corripientur. Pucris autem ob humoris abuiv fun^i *^‘^“^™ fuaderemus cibum ficciorem, fed hoc pado bu Gain impedj^ïurincrementumipforumjfiueranarratGale/ Lib.î.de nus. Sen es prou cdio ns ætads moderate calidis Si hu/ cau.fym. midis perpétua fouebunus. Audiiü rationes, qua mV

G VL TEL. FNSV. MEN AP. LVm hi in banc fimtentüm de largiore pardorcuccibi parti/ tioneuidcbanturdicendae, quibusplurainccrferere po/ teram : fed partim intelligoparcendum prolixitati ni/ mix,partim fateor mcimparemmulco tanræcontro/ ücrGæ dirimendx. Itaquc penes dodiores ius amp;nbsp;arbitri Um huius lins difcutiendx tollcndxque efto.Nos mul/ turn contulifTe ad rem nobis uidemur,fîper trâfennam (ut didfolec)taminexplidtas controuerfîas monftra-Uerimus.diligendor qui forte erit,otium fibi paret fcrigt; ptorcs quou 1 que confulcndi, aut fibimet fit confultor, fi modo fibi dodrinaamp;iudido uideturualere.

STomachumhabentes calidûnatura teile Galeno, melius cibosconcoquunt, quàm appetunt, multo J^*J^ magis qux durafunt,amp;non fadk tranfmutationi (.3 ^ƒ^ obediunt. Nam facile tranfmutabilia in ipfo corrûpun tur.gaudctlÿ ftomachusciufmodi calidis cibis amp;nbsp;poti/ Onibus, nec à frigidis ullam pcrcipit noxam, fi modice ipfisutatur:qux ratio eft quare ftomachus cholericus melius concoquit bubulâcamé,^ pifees fàxatilcs.Pro « .de fa«, fert caufam Macrobius uim nimiam caloris, qux fi ido alimm. neam materiam fufcipit,cû ca libéré côgicditur.ôC cito «am in concertatione confumit, kucm modoprxterit ^” ^.Sab Ut latcntem,modo in cincrem potius, ^ in fuccum uer/ ”’ rit, utingentia roboraincarbonnü fruftralucentiaque Uertuntur,pak{ fi in ignem inciderint, nihil ex eis reftat nifi cinerem uidere.Sumpto igif argumento à contraria rarione conclude frigidü habétibus natura fiomachS abftmendü eik’ ab efu multo ciboiji natura amp;nbsp;poteftate frigidoip.ceu carnisbubulx,fuillx,pifciü,cafei, holeijt mollium:parciusque edendum.Nam ctfi frigoris natu ra eft clicerc appetenriam edendi, undc fit, ut accolae maris 50 fluuiorum edaciores fere reliquis habcan/ tur,tarnen quia ftomachus dcbilis eft, difficultatcm concoâionis parcitate dbi facile iuuabimus. Cxierum

Il abêtîtes ftoinac hum mah tempetatura afFeAumton/ traria non fimilia appetunt.quemjdnioduro naturales Cap. XL. Quomodo apparandusfitcibus.ôCin earn fenunriam quædâ obferuarione digna.

Clborum appiracusSlt;fupeikxomnismundaniti daqi efto,amp; fi fieri pofik in fl Adi uafe coquito ck bum.In anriquisenim caldarijspirinislt;jjcoAani dorem quendam acquirunt.nce parem faporK granam habent mm his, auxin famijsfunt am aliasnouisde/ coAa uafis. Vriq: fi aluo ftriAa eris, ne coquito cibum Aetfutli. j^ ferreis uafis,ineflc enim ferro aftringendi uim tradut. J.cx?3. £j„j£olum,carinus,quadra,urceus,culteliusmundm. In quS ft nitidus,politiisîjp efto. Ita quidem inuitabitur appeten/ tent, facit tia.roborabiturcp uisdigeredi.Nefeio enim quomodo Gale, in noftrxnaturxfamilians SCamicaeft mundiriesicoque Com. kip rnagisinuifa fpurcitia, quo fanguis ipfe purior fubtilk aslb 2 orqocfuerit.lmmundiriamcontrauidemurabipfisin* * cunabulis horrere,fuadete iam turn natura, quod non/ dum ualct ratio, ki cuius confirmationem libeat hifto/ i.defani. riamaccipcreGaleni hisquidem uerbis enarratâ.Ego tuoida pucllo quodam totum diem irato plorantelt;p ac immo dice ft inordinately laAante, nutriceipfaomnisconfilij inope deprehendi quod ofFendic. Quippe ut neqj papik la in os immifla,ncque à nutrice prolatus,fi forte mciez re aut aluum exonerare uellet.lenitus eft, fed ncc quum ab ulnarum agitatu redinan epepit, aducrti autem turn ledü.tuminuolucra.tum ueftesipfasfordidiores.'Prx/ tercapucllum ipfum immundum atcyillotum lauare detergereque iuffi, turn leAulü mucare ac ueftem ont né terfam mundamque prxberc,quibus peraAis,pronnus ab immodico agitatu conquieuit,ilicolt;y dormiuit.non fiiauiflimum modo, uerum etiam lôgiffïmum fomnu. Et hadcnus quidem de cibo amp;nbsp;potui proximum eft,ut de fomno amp;nbsp;uigilia dicamus.

SOmnumamp;iiigiliam.fibcnc partiamur, Galenus l,- , j ^ ciediditadmodurnualentesuircs habercfomnum mor.cur. uidt licet abiim concoquendi, uigilias digcrendi, ütrunquc horum ncccflariumabundantibuscrudofuc co.PauIus Acginetapauloluculctius: Somnus.inquit, j^ß facukadsanimalisrequieseftutili quadam humiditate c^'^y cciebrum madefadens: eo fi rede utamur, multa ipfe ptæftat commodj.Cibum enim elaborat,humores€x/ coquit,dolorem Icnit, lafTitudinem folatur, interna Ia/ Xat, animi uero ægriiudines oblitérât, rationem uitiatä corrigic.Cæterum opcimusfomnuseftnodurnus,quo/ Hiam nox naturali humiditate hlentio^ fomnum accer fensabfolutam molitur concodionem.Poftcum quo/ que plurima parte ad excretionem recrementorum in/ ftigamur. Tempus autem fomni definietur perfeda ci/ borum cocodione. Secundum fomnum igiturtalem, uigilia non inu tills, ut qux recrementorum êxconco/ dionedeiedionêmoIiaï.Ariftoteles ipfeputauitperti/ InOeco* nere uigilias matutinas amp;nbsp;ad falubritatê, amp;nbsp;ad acumen nomicis ingenij forano nodurno legitime perado. Et Cornel, Celfus bene cófulturus ijs qui imbecilli funtftomacho, ^^ ^^ quorum de numero magna pars urbanorum omnes«^ pene cupidi literarum funt.Ex hisigitur,inquit,qui be/ ne concoxit,mane tuto furget: qui parum, quiefcere de bct,et fi mane furgendi neceffitas fueric,redormire.Qui non conCoxit,ex toto conquiefcercjuccp labori fc,necg! cxercitationi,nciq! negotio ulli credere.Sedenim habet famousquoque utilitatesdeficcatacalorecorporaquo fjippo. dammodoirrorandi,eó^ utilis admodura, fi à fitino/ Apha, dumaftatim dormiamus,fiucca fit à bilis flaue uitio 2 7.par.f ftomachumamp;prxcordia infeftantis.fiucàuinipotatio E^ ’bidé ne nimia utilisé obhâc rationem fenibus, iuuatetiam j^cornet, fonanusconcodionclabore aliquofatigatorum.Nam ^‘ grauesaltique fomni,ait Galenus.quidefatigatosardi/ ’ • defac. ksfolent compledi.quuin concodionem ipfam mirifi/ aliment,

DE RATIONS VICTVS SAL» ceiuuent.raukum affèrunt monièci, ncaprauiscdiili)8 damnum acapiatur-Quippc fi ciufmodi plurcsnodes ex ordine peruigdarc cogas, ilico morbum incurrent. Lib.f.de ^^^‘^ igitur unicum hoc ad prauos cibos peruincédum lauh tuen, datum eft.ldem quoep cenfet utilcm fonanum abalneo fuaui.n cum otio ÂS abftincntia aliqua iungatur. Nihil enim, ait, rcrum omnium cft,quod melius eëcoquat, quæ quidem concoqui poflint, amp;nbsp;quod melius malos futcosdigerat.quâm fomnusabalneo, modo ne quid maioris momenti obftet. Etpaulo poft: Adeo tibi fo'' mnus ^lt; eau fa SC fignum percommodum fperatx utP litatis fit, utlut è diuerfo non polTc à balnco dormire Libu i neecaufa nee fignum eftcommodum, Impletctim fo^ ca.penul. mnus,amp;corpulentos nos facit teftcPlinio.Vnde exijc Alartialis illud in diftichis de glire:

Tota inihi dormitur hyemsamp; pinguiorillo Tempore fura, quo me nil mfi fomnus a lit. Apho. ;. Sedfi modum excedat fomnus itidemq; uigilia, infalu Hip. par. bres habebuntur : hare ucl à calida amp;nbsp;ficca eft intempe'' quot;* ric plærunque, uel ab humorisbiliofi abundantia, iP I ib de ^^ ^^ intempérie frigida amp;nbsp;humida, uel frigide humo/ locisaffe'’^^ abundantia,uel Vencre njmia. Annotauit etian» Aulus Gelliusex M. Varrouc amp;nbsp;alrjs proceritatem inv Lib.4, pediri puerorum fomno nimioamp;hebetioresquoque ca. lÿ fieri ingenijs.

Nterdiu uigilâdum inquit Hippocrates nodu dor/ miendum eft, fi contra commutetur, peiTimum eft. Minime uero offendif.G quis dormiat prima lucc ad

tertiam dici partem, qui ueroab hoc tempore fomnus cft,deterrimuscft. Omnium uero maxime fomno abfti nendum,nondum prima digeftione perfedfa, ahoquin ^tconcodio impcdictur,^ calor naturalis infigniter kebetabitur. Sedfi tarnen pcruigiho nodurno macud/

noue quis offenfus fuit,liccbit accepta iniuriarn fomno inftaurare quaeSep dieihora.Quamuis autemfomnus hic fit dbudatus, meminilTe tarnen oportebit, ut alibi peromnem uitam, ita hiequoque uerfusilIiusOuidiz ani;

Quod caret alterna requie durabife non eft, Inamoti. Hæc re parat uires, fdTaep membra nouât.

Si tarnen fieri polfit, ftatim à cibi refedionccoherceaz lur fomnus ad fpaciS horæ au t co amplius, donee fub/ fidat obus. Nihil autem aliud fomnus eft, quam requiz lt;s ficuti diximus.facultatisanimalispraecipuse. Eoque inter figna ualctudinis affedae habetur, fi uis animæ ra/

tionalisin fomno uigeat laborclip. Nocumentum auté fomni cibum ftatimfcquentisafferturdGale.quodca'

1 fundum óéuifccra materia fluit,nificoncoqucndiuifua ‘^ plus afterrent utilitatis, quam fit darnnum,quod ex mo tu adintcriora confcquitur. Non folum autem in cerez

I broipfo mail hu mores aceruati tales afFcrunteafus,fed amp;nbsp;in ipfo orc ucntriculi. Qyarc amp;nbsp;in fomnis mapis cuiz porant.quumincoAipermaneant.Gcuti codioncs udz lesfomnosinducunt.Sed 06fequi tardam concodiont C{«J'u:rt-}.i«jv dida afomno breuiore Galcnus docuit,eocp parduscomedendum monct poll fomnuraiufto bre/ longior, id nanq; tempons ipfius ratio pofculat, nancj nodes turn funt lôgiflîmæ.Turn ucro etiam corporum natura id exigit. Nanque turn fumus edaciores,maiorc •gitur opusconcodione: expcrgefadi à fomnoneftaz tim obuio frigori nos comitumus.fi aftridionc alui tiz memus.Addcnfatcin amp;aftringitfriousealortfuperuc/ niés,cubarc no redo,fed molliter inflexo corpore debc Wus. Hac cm decubftus figura fit,ut mebia laxen t amp;nbsp;fiz nuentur, id qd ad augments calons Sé cranfpiranoneni ?

pE RATIONE VICTVS SAL» ac dißribudoncm faciliorcm alimcntorum plurimi ar-* bicrantur perdnere, puluino aldori mollioriqj nketur caput,molle cubile erit.Durü cubileaftringit Celfo 6C Celf.in i ; Polybo autoribus I addic Polybus impediri corporum Walter in incrementum duro cubili. Supini decubitus oculis con ud^^rT* ^^^^quot;^^’^^quot;^f^^*^”^ caufaVcncri.Auiccnna putauiteos ' -prw- clijdarecaufamapoplexiae ^phrcnitidi.Crcdiditetia Pli.ï 28. incubituminucntremcaloremconfortarc naturalem, ^^^n ; Plinius häc infuper decubitus formam tufli uexatis utk Loco Ha Icmprodidit. Additedam Plinius, dccubitum, qui fiat timcitat, in lateraprodefleaduerfusdeftdlationes.éóautorem af fert Theophraftum.celerius concoqui «bos dexcri late ris incubitu.diffjcilius in fupinis.Aliqui docee foinnum effe inchoandu decubitu finiftri lateris.dextricótinuan/ dum, Obferuatum edam eftaccidere fomnia ternfica incubandbus in fimftrum latus ob compreflionem cor dis.

Gap. XLHIL Quibusmodisfomnumaccerfamus. COrporis labors fecuritas animorum fomnum tibi facere potcrunt fuauiorem longiorcmque,id Eedi. f quod nee Solomonem latuit.quando dixit: Dul cis fomnus ferui laborands fiue parum comedat, fiue multum.erit amp;nbsp;locusipfe, ubi decubucris æftate modi^ cc frigidus, alias inter ealorem amp;nbsp;frigus medio erit tem peramento,uidendnm edam ne humore propriopituk earn accumulée locus. Erit quoej cubiculum tenebro/ fum aut ita faite, ne lumê folis lunaeue uibret in oculos. ProfuCrit quoç fi frigidf aquf potio fomnos antecedat, cuius ioco poftremo zythüporrigo tjs,qui difficultcr a/ 3uam ferunt,laducam fomno conciliando miru in mo urn ualcre in confedo apud omnes eft. Ait ertim de fc/ fac afim ^*'^'*^'”“®»*”*““®”^“^'»9“O”*”*’ affiduoos uentrieuJi ’ bik efferuefcebat, seftus modcrandi gradalaftucaseß/ tabam. Quum autem adprouedam aetatem ueniffem, dus hoc contra, quamidiuuencutc fomnum iamaccer

G VLIED INSVL. MENAPt LXL fcndo mihi auxilio fuit,amp; uinum quo^ moderate futn ptum fomnum faciet amp;fuauiorem amp;nbsp;falubriorê.Qiiod fi qux rcs animi in caufa eft.cur peruigilqs quis molefte

mum grauat,protinus amputabimus, quatenusquidê ^^ ^®* licet. Deinde fuauis foniauditumensabinquietudine Omni reuocabitur,id quod nonnulli leni aquae murmu

rum,nonfonoslabenrium ex alto aquarum-Quod fi quis tamuehementes fonosauribus frequenter capter, facile in furditate aurium incidat, autoreft Plinius cerz los Aegypti populos accolas cataradarum Nili plane furdosfieri ob uidnitatem ruentium prxcipitantiumlt;p

audiamus prolixius recitantem acri uaftaque uocc.Raci onem deputo quod ex illa rcuerbcratione amp;nbsp;appulfu fom robuftiorisin cerebro obtufio amp;ccuftupor quidä lenis oriatur, quem comicatataedij laffitudo quictem fom ni quafi nccelTitatc quadam impcrat-Poftremo pa/ catius dormire cupiens, fuper cotnam abftineat à diffici Iibus amp;fubtilibus difputationibus.nâ facile fieri qucar. Ut nodu ad mêtem imago fpecierum conceptarum re/ currat c fomnoip exdtetdormientem.Etabftinebit etiä placidumlongumqucfomnumquxrcns à cibis multi nutrimenti ditfidlisquc concodionis, quare pilcium efum magisfuadct Aegincta,quam carnis, dummodo Lib. jj prompte concoquipofiïnt:inefucai mum magislauda/ ca.gt;8# ucrim au es monticolas amp;nbsp;inter domcfticaspullumgal/ linaceum mediae actatis-Summa cibus facilis erit conco «^bónisd^ boni chymi S^nonimij caloris ficcitarisque particeps.quifquis fomnofufdtandoaptushabebitur. Tempus autem fomni legitimü definiri à peritis uideo odo horarum fpacio, fi modo fatislonguscflefomnu# debeat: quod tarnen gencratim dixilTc fufEdat, poterie

DE RATIONE VICTVS SAU feptem ac fortaffc fcx horarum tempus fomni neceffîta ti naturx fansfaccre.

Requenscft inanitionis nomê in ore medicorum, quumægrcapudCiccroncm rcperias, fed tarnen femel me reperiffe puto. Plinius auunculus nomê inanitionis non faftidiuit, fed crebro eft ufus. Quo uero minus multa de inanitione repictioneep dicamus faciut, qua: fuperius diximus de exercitaiione, cibo, potu, fo/ mno ÔC uigilia:qui enim hxcomia lege rit, facile admo/ nebitur, qux corpus impleant exinaniantuc. Repletion nis igitur nomê fi co referamus, ut corpus ipfum fucco fanguinc, carne fufficienti conftet, ficuti debemus : fa/ tls eft fuperius intellcêlum, quæ eo pertineant:qu3e ta/ meninunam quandam fummamcongcffit Cornelius Celfus, implet autê, inquit, corpus modica exercitatio, frcquentior quies,unlt;ftio;ó^ fi poft pradium balneü eft» contrada aluus, modicum frigus hycme,fomnus amp;nbsp;pk nusóCnonnimislongus, molle cubile,animifecuritas.

' alTumpta percibosödpotioncs maxime dulcia S^pin/ guia, cibus amp;nbsp;fi-cquenfior amp;quantus plenilfimus po/ , teftconcoqui. Rede, inquit, quantusconcoquipoteft.

Namfiquisnimiscopiofccibarc uolueritpucrura, im pediet uoracitas incrementum obcaufam àGalcnoin

Oifium ^*'*^^'^®^“^®’‘’P’^‘^^’™»4‘’°quot;*^™u®”*^quot;cuIusduabus , rebus ßmul perficiendis nequit fans cflc,ut par fît augen Ubgt;4.i lt;io alcndoquc corpori. Attigit hoc etiara in noAib, At/ ca» i Jgt; nbsp;nbsp;ticis Au.Gel.Prxterea fi quis corporibus craffis.plenis,

parum exercitatis cibum copiofum frequêterporrigat, periculo fyncopis reddat obnoxium,indcmlt;j nocebit, qui corpori impuris rcferto humoribus multü exhibuc Aphorif» rit cibum,aduenienscnimalimentum nonualensacor Ub.2 porc concoqui pcrficii^» Simul corrüpeturcontagione infedum maloiji hum09 exfentetia Hippo» Et quam/ uis conueniat à fanetate fcquiinediam, non tarnen ene

GVLIEL INSV- KlENÄPi EXIL inedia tanta,qua ui res corporis pcricliccncur, ut inedix nonainc parcitatem intdligas nutrimenti.non diutuma adinoduabftinennain. Vnde Gak.irridctquorundam ’^’®'^* fophifta^morcmquiadqu31ibetaffcdionrniplethori ^ °’®* • caminiungebâtabftinentiâ triduanâprorfusomnisnu triracnti.Etcodera narrante Hippo.magnûlcmpcrftuz income diumhabuitconferuâdi forte ^uegetafaculcatê natu f^P«' '^ ralê,quodincclligerct,hac fini male conftante,facilitate ^P aniraalê quoep debilitari deqei^. Cæteiÿ incom.fuper Polybura Gaie, narrat côfueuiflc fibi quofdâ holes in«' diccreintegrâdiei unius inediamper Cngulosmenfes, quot;nbsp;idque uacuandi gratta,ncc tarnen ipfe improbat more, qu od fi quid ini bi ni ali latere deprehendiflet, profedo redarguiflet. Habet tamé hoseffeAus longa omnis inc/ dia,ut faftidia creet ftomachi,cunderalt;p Ixdat, uires la befadec amp;nbsp;malum fuccû adaugeat. V traqj igitur c ratio neadhibcaturôôrcplctio dó inanitio:nara ingluuicsab Omnibus partibus cfnllaudata.peior cibi,quara potio/ nis,pefltmacibi,6ôpotionisconiundini,autor Auicen. Sed laudamus uinoip uim ôôbonitatc.Manna hxepro/ fedo cft,fi moderatus fuerit uini ufus : contrarios habet tffedus uini immoderatusufus. Super quo audiamus coraparationé Galeni,nec uinüait,æque femper hoîem ''• 5 '^ ‘^ calefacit.utnccokü femper flainmâaccendit.Tamctfi P*^^®'”* aptiifimû eft ignis nutrimentû,imo Gimbccillx amp;nbsp;exi/ gnæ flâmç côfertim multüoleûinfundas,fuffbcabiseâ, prorfustp cxtingues potius,q augebis.Sic igitur amp;nbsp;uinû ubi plus bibitur, ^ ut uinci poflit,tantû abeft,ut hoietn calekeiat, ut etiâ frigiora uitia gignat. Qiiippe apople/ 3tiæ,6ô quæ Græci caros amp;nbsp;commata uocant amp;nbsp;neruoijt refolutio,5ó comitiales conuulfioncs,5ô tctani immodi eu uini potum comitâtur. Quorum unûquodtp frigidû cft uitiü;qbus ego adiûgo haudignorataGale. nêpe trc tnoreacftuporemebroijiSCobliuionc memorixtardi/ tatêç mêtis:q amp;nbsp;ipfa qcj funtà fiigore.Replctroué igic

DE RATIONE VICTVS SALVB^ intclligimus eat^quæ fecundum naturam Gt,üc\iti rurfus manidonem quoqi.Conuenic autem inanition« quoq? uariatis uicibus adhibere fublato corpore uideli cetin inolem ac pinguedinemiuftomaiorem.Extenu/ Lib. I nbsp;nbsp;ant corpus Cclfo aurore aqua calida fi quisineanide/

fcendac,in iciuno balneum, inurens fol amp;nbsp;omnis calor, cura.uigilia.Somnusnimiumuel breuisuellongus,le/ élus per æftaté terra,hyeme durum cubilc,curfus, muV ta ambulatio.omnisq} uehcmens exercitatio, uomitus, deieAio.acidx rcs amp;nbsp;aufteræ.amp;l femel die alTumptç epu Ix amp;nbsp;uini non pcrfrigidi potio iciuno in tôfuetudmeni adduda« Sinucroctiâinanitiôis nomine uolumus ex* cretioncm intclligere omnium recremetorum nature» Tum quidem eo conferemus uacuationcm per omnei corporis partes ac quocunqj fadam modo.lgitur mane «xpergifcentibuse'fomno nobisftatim frigidalauabP mus manus amp;nbsp;facic, o eulos quoep ne fordiü adhærcnti3 acuminc rodantur amp;nbsp;inficianf,deinde molliter inambu labimus, utquiequideft excrementorum delabaturó£ calore natural! excitato meliusfuccedat excretio qua/ rumcunqueredundantiarum. Mundandi etiam den tes ne quid illicinhærefcens putidæ materiæ ipfos uiciet ac ingratumdefe reddatodorem, fimul etiain, ne lentor eiufmodicibis fefe immifceat,actraicdusuna forte ad ftomachum reliqui aliquidiaciatadeorruptionemini/ bi contentorum.Dcinde fricandum comendumquepe dinc caput idqj fxpiufcule, ut per meatus capitis poro/ rum ipfi uaporesdifflentur abeantqt, aluus amp;nbsp;urinared denda,fcreatione quoep utendum amp;nbsp;interdü ftemutati/ one quocf.quæ fere fokt euocari capite ad folem obie/ do.liccc alijs quoque modis alij earn moliantur. Mem» nifleque oportebit tanto uidelicet naturam euaderefor tioremadexcernédum quiequidm nobis eftredundan tis materiæ, quanto plus fcfcexpcdieritexoncraueritip antea,frequenter ergo adhibcndus cxcrctionis conacus

üel non multum ftimuhnte natura.Sf d tarnen quo mi nus naturae ad excretionem proritanti eft obnitendum itance conatuscftualentifTimus adhibendus, maxime circa pulmonè fauctjs.uel aluo dura laborantibus.Con Uenkt tarnen paulo faepius urinae fecretionem querere, ut modo fubitaria ncceflitas nos no urgeat, nam fecum trahere urina confueuit renum amp;nbsp;uefîcæ excrementa meatus ureterosffpenumero oblïdctes,cuiufmodifunc inter illa calculi,arenæ,grumi,petaloides,8Cquod capil litium folcnt uocarc.Iam uero fifub monitionis nomi/

ne Venerem, uomitionem, 5d crapule extindionem uoiemus comprehcndcre.habemusquæinhâcfcntcn tiam quoq: afferamus. De Venere certe parcius loque/ dum uideo, ne irritamenta praebeam peccati exercendi amp;fomité miniftrêbbidinis.Quocircamoncocos.par/ tim qui Veneris ufurcleuantur,partim qui abftinentia ipGus laeduntur, ut id genus uitæ ineant, in quo quum (ïnc.citrapeccatumdarcoperampoffinc creandx fobo 11. Quod fane intotum dixcrim, multus Veneris ufus _ tft noxius.Kationc propofita ab Ariftotele quod copk g”n,4,'^ oGusreiedum fperma deGcect corpus amp;nbsp;frigefaciat.ca/ breui,iut, lore autem refoluto deGccatolt;p humore naturali cita aduemt fenedus Quam etiam caufam aftert.quare mu li uitalongiorGt.quam cquiautaGni.amp;pafleresfocmel I”«’»de li fcxus,qudm mafculi. Quin addit uel modica fperma/ ®^”*’ ^”* tisfuGone corpus ipfum rarcGeri Si fpiritus diifoIui.Pu tauit Auicenna magis obeGe.Gmodicum quidfperma/ tis fluat per concubitum fupra quam natura tolerct, cp G quadragics plus fanguinis promanauerit.Sed et obfer uatum eft multam Venerem ignauosamp;timidosefficez re.eoque meretrices ferè meticulofas reperiri.lgitur pu to lenoncsGbi ipfas afcifecre, no magisquaeftus, quam tutelae ac pracGdij caufa. Lxdit quoep iuuentutem Vc/ nus tempeGiue nimts inchoata.’fupcrquononpigeat L/b.74 uerba percipere Anftotebs m fuis politicis, ubi docet politici

DE RATIONE VICTVS SALVE-coniungendos marcscum foeminis tempore idoneo ad procreâdam fobolem* Suntnanep luuendespartusim/ perfelt;S:i,mquit,5ô fœminæfrequeunusquàm marcs itP deralt;:p parua ftatura homines procreâtur.Quocirca ne/ cefle eftiam adultosnon adiuftam aliquam magnitudi ncmperucnire.Huiusautcmconicdurafucrit.quodin quibufeunque ciuitatibus confuetudo eft adulefcentcs mafculum amp;nbsp;puellam coniügi, in eifdem inutilia ac pu filla hominum corpora exiftunt, in pareu quoeg magis laborant puellx percuntque plurcs.Exquo refponz fum oraculi Træcenqs datum quidam exiftimantob iftam caufam quafimukispereuntibus propterimma« tuiitarcm nuptiarum, non propter fruduum collcAk onem. Adeontinentiam quoque utile eft nuptias fieri feriores.Vjdcnturenimfijturæintcmperantiorespuel 11-ftarim Veneriafluefeentes, acmafculorum corporis busimpedimentum accidit inercmenti, fi augefeente femine confuctudinemineant concumbendi:quapro^ Tépus de pj^p pudlas quidc circa ætatem decê amp;nbsp;odo annoij! nu ar^ncho P^”* tradere congruit. Mafculus autem circa ætatem andarum' ^^^ ^ triginca annorurn Jn hoc cnim tempore amp;nbsp;uigen tibuscorporibus coniungentur,amp; procedente tempos re fîmul definent apte procreate pofle. Paulo diuerfîus PJ^®^O’quot; legibus fuis, namillicredumipfiuidctur, ut ® mafculus uxorem ducatà tricefimo ætatis anno adfrP cefimum quintum, id quoque nifi faciat pecunia amp;nbsp;de/ decore muldandumcenfet, ne folitariam uitam lucro SCuoluptati fibi fore uclit. In republica autem fuaci/ dem uidcnir congruere,ut mulicr à uigefimo anno inci piens ufque ad quadragefimum pariat. Et in priorem fententiam ait: Vir autem poftquam acutiflimum cur/ fus fui uigorem tranficrit, annos uidclicet triginta,indc ulquc ad annos quinque amp;nbsp;quinquaginta procreet, quodintjsætatibusuigor animi corporisque côfiftat. Et hadenus quidem Plato ut in fua ilia quidem exquis

ntiffîma republica robuftos 8(. firmos habcret homines* Ariftoteles autem.utubique talesinueniret,Ego fane, fi quid meurn uakc ludicium, mitiorc quadatn fenten/ tia nuptias indulgco à tertio uitæ feptenario.Nam quü fOufquc corpus in longitu dincm creucrit ac deinceps in crafficudinempropagetur, fatisapparet à refuGonefez minis paulo tempeftiuiusfacta dCincrementum impez diri Autres dcbilitari. Quiaucro deinceps 6dfpiri tus amp;nbsp;taloris copia uigent iplîusui amp;nbsp;neceffitate naturæad txcretionenafeminisextinaulatnur.EcCorneliusTacP Inlib. de tusferoinchoatam Vencrem laudi tribuit populisGer populiset maniæ;Seraiuuenum Venus.inquit,coque inexhaufta monbus pubères nec uirgines feftinantur,cademiuucnta,fimilis German* proceritas. paresualidæque mifeentur ac robora paren turn liberi referunt. Ex quo confiât definente puber taz te Germanos olim connubiafua raifcuific. Certepræz properam Venerem efle prætcr naturam nel ex eo maz nifeftatur, quod ilico primae illius actatis flos 3v gratia pereant, 56 ex adolcfcentibus fubito uiri effedi uidcan/ tur, unde Mattialis; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ .^^ ,,

Inde tragus eelcresq; pili rairanda^ matri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epigra* *

Poftremo feias Temper habitam Venerem fanis corpoz ribus fanam ut ægrisægramtpituitofistamé naturisma giscommodam.Obcftacuminioculorum Venus mul ta fentcntia Ariftotelisin'problematis quodhumoriz Probk. bus deorfum duAisfuperioraneceflario deficcêtur,mo Sedlo-q# dio retundiaciemoculorum drebusdeficcantibusfupe tuseft oftenfum.

NOn dcbebat quidem fiuc ebrietas ftuc crapula re ferri ad rcpletionem, uti paflira à medicis rcz pletio intelhgitur, ficuti nee crapulx remédia ad inanitionem ,dummodo rcplctio Si inanitio inter fix res non naturales recenfeantur : quin fieri point, 0. «fl

fn com. tupAph, 4^ par.

4.Hipp.

ac fortafle frequenter fit ut qui in media degunt inglu/ uie,minus rede copiofeque tmpkantur Sed uindicabit med culpa omni.primum ignorätiae deprecatio.Dein/ de nominis quxdam fimilitudo,qua admonici purauP muspofle apte hie inferi tradationem ebrietatis.Non enim putamus quenquam Futurum tam morofum, qui nos ad fuperftitionem ordinis ubiep feruâdi uelit aftnn gere.aut fi illic peccatum aliquod forte noftrum eft,ftu dium iuuandæ promouendæque falubritatis depelkn/ dique morbi ac doloris facile redimet quodeunep ab ca parte crimen fucrit. Sanc unus omnium Auicenna in ebrietate quaquc menfirua utilitatem aliquam inucnit. Ebrictatë exponût diligétiores interprétés, id eft,iufto pleniorcm uilt;îlü,cjgt; uinü liberaliusquâdotp fumptûad/ uocctadfehumorcs quofque frigidos 6^ crafibs deorZ fumque iaciat. Attamen hxc non ucra eft ebrietas, fed plcnior hberalior^ uidus:de quo commodius dicemus quum ineidet ferma de affed. animo. Si igitur largius conuiuandi quandoquc ineidet necefiitas, fie ut metue/ rc poiris,ne ui amp;copia uini obruaris,procédât abftinert tia pridiana,multum fane ualebit interuallS iHud abftP nentiæ, non co quidc ut firmier infirudior^ ueniis ad fiifiitAxlatgt;,(^nancp iliuc noftra mens non rcfcrtur,ut hoC uelimus,)fcd ut ca quafiinterfpirationc minus offenda/ ris prolixitatc conuiuiorum amp;nbsp;largitatc cpularum.Da/ bimus autem fimilicudinem,quam in alio tarnen arguz mento feimus ufurpatâ ab Oribafio Sardiano,ut fi quis conficerc debeat equitationc fpacium centum milianu diebus duobus côtinuc,profedo ilk eflàtigauerit equû, finuerointeruallodieiunius ad quitte incerpofito refiz duam partem itineris dimidiam abfoluent tertio die, profedo ualidiorem habebit cquum ad curfum amp;nbsp;ma? iore commodicate fuum iterperaget.Sciendum autem dificrentiam elfe inter ebrietatem amp;nbsp;crapulam, ab Ari dote, quoej expUcatam. Crapula cnina eft continuata

accenfiofadaàpotionc. Ebrictasinchoatafaltem, hæc ftupor£m,illa dolorem infert.quemadmodum in febri busapparcre docet. Nam æftuantes febribusinterdum alienatiomenciscomitatur,utfibiludcreuideantur,amp; non fentire dolorê,ægrotantcuidelicetmcntc. Verum ceffante ardorc fcbrili Ôi iamrecuperata mentis fanitagt; te fefe oftendunt turn insmorbi/um fenfus doloris.Rc medium crapule non aliud efficacius inuenitur, quant poftridiefumpta quies amp;nbsp;fommis prolixior,hunc fuccc dat mollis inambulatio fubtedouel in umbra acre fc/' reno tranquillo^.Hinciterumfcquatur quies.cibusCt facilis concodionis amp;nbsp;ex leui materia,animus nulla gra ui cogitafione occupetur.N ullus auté laudatior cibus à uini crapula,quam brafficae ; fic em habet Diofcorides:

TarÏKKfoaTiiAliiriiïonsKéïx/af'ï’Ctvtmf/i^TlAajuCftK/tt»», t'a. lilt id cft,fi fenfum nosiuxta uerba uelimus reddere aperte ^’^° ^ • orem.Crapulæamp; uini incommoda extinguit fuperuc/ nicns,i ntelJigit autem braffîcam autor. Rationem afFert Arift.quodquicquiduinoficrudiiphumoris eft,fuccus Prob.i 7 braflicscadfe trahat,amp; quodfupernc inuentriculo re/ Secfl.j. mariens corpus refrigeref,quo fît ut tenueshumores ad ueficamlabantur.Qiiod quum humor utrinq; educa/ tur amp;nbsp;corpus refrigcrctur,commode fuccedit hberatio à crapula.Eucnit ad hæc,utquû humores deorfum re/ uellunturSC excernuntur,flatum eiiam fecum deducat, quill per uinum liceat,in caput fefe effercnsgrauitatein quandamcrcat,dcorfum pulfus id non ualct.Exquo iam facile difcitur.ab omni cibo inflante abftinendum efle laborantibus crapula,ccu bubula carne, legumini/ bus.Raphanoalioquinproprictatc tribuit Plinius era/ Lib..i 7, pulæaduerfandi.Scdanimaduerfumà Plinio quoque cap,24. eft.amp;abalrjsincirc odm quoddam braffîcæ cum uite, quo minus mircris crapula uini fedari efu braffiex.tan/ quam naturacontrariæ.Nanc^fïuiti ipfam alligaucris inclinabitur ac dehifeet in terram.Et C quidruftiese ob/

DE RATIONS VICTVS SAL. feruationis exempla ualent ÖÓ auguna,copiofius proue crefeente.uinitores pronunciarc folentco fimul anno tenuem futurS prouentum uinorum.Porro inter ipCas quoq; crapulas diffcretia quxdam eft,peiorc grauiorcep cxiftcnte.quxdrythoprxcipuc craflçglunnofxip fubz ftannæ.cç quæ àuino eftatemep quæ àuino craflb,^ te/ nui:rubro,c^ albo:præferuido natura,^ fccus.Sed du/ bitari poffît, an durâtccrapula melius fitinchoarimen fam «à uino,an à zytho.Hic refpondco:Si adhuc æftuna fentias præcordiorum Si grauitatem capitis,hoc cft,pa/ rum adhuc difeufla crapula.quàm tenuilGmum ofFerc/ dum zythumad fi defiquinum exhibebitu r debile 5^ te nue,parcc tarnen miniftratum,autalioquin non ualen/ tiflïmigeneriSjfcdaquatcpcratum.portionc aquæ col/ lata ad fenfura calons ex crapula percep ti.Q^iod fi fafti diumamp;naufeaadfintftomachi,nccmulta aqua diluez tur uinum,amp;aliquod queretur ex iftis fubacerbis albiî, quç fi forte abfint.permitto rubella.fedmodicehaufta-y j^ nbsp;nbsp;nbsp;Nec me fugic Corn.Ceifum amp;nbsp;Plinium aquæ potioné Lib'z;. crapula uexaosofferre:Quod ego forte in maximis ar/ doribusinternorum conceirerim.ncc tarnen, nifi aquæ

„ _ potioniaiTuetis.Cæterumdefcruclcentcmagisatcpina/ ah^'dp g*®“®P“^®»’'^^^‘:*l“idcrnfrigusadhucaIciticiû; At ca/ eïrned ca ^o*quot; naturalisinfefe paulatim cogitur.Huic igiturcon/ pire prf/fortando foucndocpplli depellcndo magis idoneutne/ cedenri. rit uinum,^ aqua aliufue liquor.Deinde qu5 ab intern perantiorc uiftu plurimüpituitx colligatur,mcliorcrit uini ufus,qppe cui uis infit attenuadi difcutiendicp phlc/ gmatis.Scdfuncquocp.quiquamlibccredundantiahu/ morum crudorum in media crapula reuomant. Quod

fiita ncceflîtas ferr,excitandos «os ad uomidonem do? lt;ct Aëdusuelab aqux calidx infufione,uel jmmifliœ nefoladiginampcrandumtp.utlefto jpH dccumbant, amp;fomno turbukntiam üedent.EAißud quidem genus

GVL TEL, TNSVj MENÄP. tXVI. minusuiokntflaborioßeucuomitionis.g fi fufcitetur jj. ^^ . tikboro Hmilibufue.Laudat Gaknus uomidoncs oes Qggfj^j^ fpontcanatura jncitatas.hoceft.faciks.Abfurdum ein amp;à naturaputatalienum cogere quem aduomendum Uelk.Certe Afekpiadesin totumdamnauit uomitum reference Celfo,ncque fc reprehendere CeJfus oftendit. Liß , Sioffenfusilleconfuetudine eorum fuit, qui quotidk erjeiendo uorandifacukatcm mobunturutiliorem hye me tradit,cp æftate,eo quod turn amp;f pituitae plus amp;nbsp;ma/ îorfubfîtgrauitas capiris.Inutikm alioquin uult grad/ libus amp;nbsp;imbedllum ftomachum habentibus, utilem au tem pknioribus amp;nbsp;biliofis omnibus fi uel minium fc rc pleuerint,uel parum concoxerint.Deinde cdôceteum, quinomerepermenfem bis uult,ut biduo continuer, mcliusidfuturn,cp Glongioiibusintcruallis diftinguat uomendi tempus.ldcm quoqi monec Auicên a,caufatn addcns,quodhoc pado melius euocabitur cftomacho quicquidpriorcuomitionerelidumfucraurednô uult cercosftatostp dies nobis fumendos. Paulus Aegineta Ifr.c/S ftatim à uomieiöe neecopiofum, nee quemlibet cibum concedit.fcdduntaxatpaneminuinodiluto Só odoro maccratum,amp; modicam potiontm.Sed intelligas ue/ lim de uomitione me hic non agere ut eft de genere pur gationum.quae per fupernas Runt corporis partes,quo/ modo dcipfa cradatin Apho.Hippo,5ó alq.fcddekni orc faciliorelt;p,quxque cicra mokfiiam excitatur ad k/ uandum nonnihil ftomachum ad præfens forte pknio rc uidu grauacum.Didum fupcrius ex Celfo de balnc/ iserat.quatenusimplcant uel extenuent, quibus illud addimu$,quod Galeno cenforc balnea dulcia impkant corpus.amp;pinguiusefficiantjcoqjhedicafebre laboran obus utilia,dummodo faltcra moderate balnea incalu °^’ «rint.Etquâuis Celfusdoceat balneum,quo poft pran/ diumlauamur,eorpusimpkre,nequaquam tnfetutos ab obftrudióibus iodnorisexiftiniêt.utGalenustnôet; Lib. 14.

demorb. Qyjeunq!ftatim àcibolauâtur.præfertimfî liberalitcr cibis naturacraffi fuccifucrint ufi. Siqui tarne facile cô/ fueucrunl in balncis incidere defedionem animi.pote/ runt aliquantum cibi fumerc ante lauacrum Habet au Idé Plut *^*^ hasuires balncum,ut quxeuntp concoqui polTunt, iiilj.de tu. *^^^^ planecrudafuerint,amp; in fummoftomachohacreât, bona.ua!. «tra mokftiam diffundat amp;nbsp;djfl'ipet,amp; occultas laffitu/ dines teporefuo mitigée ac refocillet. Frigida ne laue/ mus pucros.alioquin obftabimus incremêto ipforunü Secûdum Idabeturautem ufus balneorum cholericis.cp phlegma fen. .Gai. **c*® naturis utilior.cd quod illorum cutis dénia amp;nbsp;com li.!.«?!:;. paciaquum fir.magiseget tranfpirationeamp; euocatio/ de fa.tu, ne fudori5.Frequês tarnenbalneorum ufus uires difloP uitiS^ difflatfpiritus.amp;ftomacho plurimum nocet.Por , ro balnea rcliquanaturalia,nempe aluminofa.falfa.nP trofa,bituminofa,fulphurea,fpeÂant magisad medici pharmaceutices,^ ad noftram contemplationem. Sed nüc curfus 56 ordo dicendorû nos admonent.ut de atfeZ dionibusanimorum loquamur.

Cap. XLVU. De affedionibus animorum. REftat ut ad extremum dicamus de affedionibu* .animorura,quas plurimum cd conferre, ut faluz fariter uitam agis iccusve,nemini fit dubiü.Sunt enira reciproeæ adiones affedusép animorum in corpo ra.horumep uiciflîm in illos.Separatim autem de utro/ que horumagemus.amp;decorporum Â^ de animorum cfFedibus. Animæ partes très à Platonc amp;nbsp;alrjs conftitu untur.RationalisfiueAozisixÂ.concupifcibilisamp;irafcibP , li. « .de fa lis fiue,quafi diceres,animofa.Quicunque igitur motus nintuen. animi modum nonferuant,inquit Galeuiis.cxquacuu que tandem parte oriantur,fiue ex rational! fiue ex con cupifcibili,fiue animofa, quam dicimus irafcibilem,fi modum exceflerin t.biliofum animal reddunt.Sin intra modum nimium fubfiftant,pituitofum frigidumep cffîgt; ciunt.Addit priorem habitudinem febres Ôf calidiorcs

afFedus,pofteriorcm iocinons amp;nbsp;uifceruni obftrudioz nes,comitiales morbos.apoplexias amp;nbsp;in funima dcftiP lationumfluxionumijj morbos exciperc.Et nos tâdem, ait,ægrotos quot annis non paucos perfanauimus folis animimotibusad debitum modum rcuocatis.Qiian/ turn autem ualeat ad curationem morborum explora'* tiocommodatptratftatioaffèdionum.unura pixniuP tis exemplis fatis elTe poteritiHud Erafiftrati SC Antigo ni apudPlutarchum,fedaquam inmari,utaiüt,qui q/ rat exempla. Ergo iure optimouirdiuinusPlato iubet li,7,kgn, cum,qui rede mam fuaminftituerc uelit,ncc uolupta* tes fequi ornino,nec dolores füge re prorfiis debere, fed medium quendam habitum tencrc.qualem tranquille tatemanimidefinit.Ciccro nomen tranquillitacis uer/ titinplacidamquietamipconftanham.HancPIatoille nö folum exigitaperfedis adultisip hominibus.Sed ad hancinditui uult,quatenus pernaturam licet, infantes quoque amp;nbsp;mulicresgrauidasuiris,ut necaduoluptates multas furiofascp ferantur,ncc doloribus agiccntur,fcd tranquillampacatarp amp;mitem uitam agant.Eftemfee* tui natura moueri i*C geftire cü mater saudio afficitur, rurfuscogi in fefecontrahiep trifticia.quum male afficK tur ilia,qua ratione moti philofophorum plurimi feetii efle animal uoluerunt.Super quo Galenum kgas uelim in fuis definitionibus,amp; Annotationes Longolq iunio

ris cxponentisillud Plautiin Amphitryonc.Ënimuero pregnanti opinor amp;nbsp;malum dari, ut quod obrodat.lÏr, animo fi male efle oceoeperit.Summa fententia Galcni eft,oporterccaueri omnesimmodicos animi affedus, uidelicet iram,triftitiam,furorem,timorcm, inuidiam, hisdocct corpusa naturaliftatu temperieep uariari. ka* eundiaamp;timorintrorfumfanguinem agiint,in ira ta* men fanguisaccenditur, præfertim exiftente natura bi* liofa,adco,ut ira fubito acutas fcbresquocf parère pol* fit.Eft tarnen pars irafcibilis magis habita rationi obic*

Ïn^.legû perans,qconcupifcibilis,exfcntentia Platonis amp;nbsp;Art-' amp;:2 .rhc- fto.Rationen! affingo.quodconnipifccnnanon magis torico. plæruntç ratione.qnam pudore amp;nbsp;metu i efrenatur red neturij.debilicuftodefideiôCconftantiæ.Pars irafcibi/ lis autem motum aninti libère fequitur,unde oblerua-' turn aPJatoneeftjUchementilTimosrobuftiffimoscp fe/ rcinfuisfundionibusrepcriri unice deditoshme ratio/ nali parti illincconcupifcibili, hoc eft côtemplationi^^ libidini. Videmuspræterca bcftias ipfas,quo quaeque funtirritabile! magis adirä.itaplusaliquid haberege/ nerofi fpiritus.Cuius excplum nobis dat ko praccipue.' ut Herum intclligas Nafonisillud, deqkgat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et faciles motus mens generofa capic.

Pù.lih.8. Quorum uero animaliü pedeftrium quaeque partiscon o. t lt;;. in cupikibilis plus nobifcum participant,ita lógiftime ab fünf à ratioe^ut fuCS,hirci,mures,libidinofahxc,fed im munda.ftupidaij; animalia. An non fenfum tadus 5^ In cadcm guftus natura quàmlongiUîmc difcreuit à ratione amp;nbsp;in/ fentétiam teHedu/ut facile iam difcamus nihil efle commune uo/ Ï^g ^''‘ Inptatibus corporis cum rationele intelledu poffe.Sed Atti c^i’ '^' animalibus brutisquod dixcramus,hanc habet rati/ ’ oncm,ut inteUigamus illa ferri ftimulis naturae ad com mixtionem fexuum inter fefc,maris uidelicer amp;nbsp;focnicl lae.Nos animo libidinesfere felt;ftamuramp; imaginatione quolt;p fabricamus fpecies ipfas,oniis generis mftrumen ta amp;nbsp;irritamenta quaerentes folicitandæ libidini. Quod igiturinanimalibusbrutisculpamus naturçeftdonum qux tarnen nihil fruftra crcauit.Qyod in plaensip däna/ re hominibus poffimus,confilij propofitiqj eorum uici umeft.Scddc Vencre fuolocodiximus,quamuis non ita multum hic digreffi fucrimus,moti occafione parti/ tionis Platonicae. Subfequar igitur mentem Galeni,qui etfiin Tcchne fua certas affcdioncs numerat.quibus de fiatu fuo ualetudo noftra dimoueatur,plures tarnen ad Libr,l2t dit inMethodofuamedcndi.Suncporro affediones a^ lumi timor fubiurius SC uchemens^quem cWh^h Grxz

GVLIÈL. INSV. MEN AP; LXVIFL ciuocant. )Pra;terea qux contraria huk timori cft, uo'' luptas maxima.’rtfiX“^''*?' uocant,quafi excedensgaudi^ «mdixeris.Scimus enim amborum occafionc perqffe quofdam,cuiusrcifidemtibifa«rc poflic T.Liuius,g jy ^ p^ ftatimàpræliocommiflb inter QJFlaminium Cons.amp; câi;, Hannibakm meminit duarum matronarum, unam in •pfa porta urbisRomæfilio repente fofpitc oblato ex/ pirafle ad primumftatimoccurfum. Alteramcui mors ^Pjl^c^^» filrj falfo nunciata erat,mocftam fedentem domi ad prP ^^j. pj^ ^ mumcöfpeAumrcdcuntisfilij gaudionimio exanima^ zea.^i tam.Idem audiuimus accidiiTe uxori cuiufdam princi^ (‘^cao' 3 • pis Ferrarienfis accepto certo Ixtiffimo nuncio. Plura Cice.ii. ». quoq! huius rei exempla me legilTe fcio,fcd pergo ad re T”^^j^^^ liqua Galeni.Iamreliquiquoq? magni timorés omnes ^ ’„^' amp;cumhisuoluptatesmaximf,amp;2finoniugulant.atcer p^r, de teinfirmumfacileep refolubilê fpum reddüt.Dc timore claris nut forfan minordubitacio appareat,qdï co fpüsamp;l fanguis liertbuset ( iit idé alibi dicit )intro iSC ad featebrâ fuä redueütur cô X?''?^^ trahuntfp.q fic.ut algeSt partes in fupficie pofitæ.Qyin cau.fym. fubdit poftea nonullos ob timorem fubitaria morte pc rijfle.ubi debilis natura animula fub ualido pachematc opprc(ra,cöfertimamp; extinfla 5i. fuffocata ê. Voluptates aüt maxime,pfertim qs rifus mulcus cófequit,ipin cti5 calorë natiuS à corde diffundut diducütc^cxtrorfum.di dudlio aütfpüs plane refrigeratio qdàê,maxime omiü cralTis hoibus obeftrifus.Et Plato ï rcp.fua,uct3t nos ni ^^ , j,Xv tniüeé^fufosinrifura.Effufum emrifum uchernesmu ’ tatio fcqt. Ac ibidé etia uifus é deßderauiflecofuetü ingc niüamp;fapiêtiaHomcri.qdis rifünó extiguibilc dixiffet drjs concitatü,quü forte Vulcanu claudis tibfjs p domu uidcrêt ipperatc.eo, qdafïeAioniïïpotentia nocaditin deos.De mutatiöc ,pfufum fequête rifum haud difficile Cfrc3 cal fitcaufâ i cddere,q hme eft,qd uehemêtêdilatationêuc ^^ - .H'^ bemens cöfeq aftriclio cofueucrit.Dilatat aüt maiore in mods cor ipm quü rifu cocutimur amp;nbsp;gaudio exultam’.

Sed dicerct mihi forfan aliquis,quem tumihi terminü aut modum prjfinis uoluptatum, rclaxandus nc quan/ doq! eft animus amp;nbsp;genio indulgendum? Vtiq:,fi memP li.f.Tuf. nciimusinterim ueram uoluptatcm omnem (ut Ciccz qujlh» j-o dixit.)non in fatictate confiftcrc,fcdin defidcrio. Sa/ tisenim eftparum uoluptatisin uita noftra.haud aliter ^ parum faliseftprocodimento cibi,ut per feitä quan jjjj,^, damfimilitudinem in fuis Ethicis dixit Arifto.Sed fa/ citiudicij noftriguerßeas dicam ne,an teneritudo mol licies'cp naturae,ut nifi plane uoluptates' noftras expieue rimusnonfatisremififle nobisanimum uideamur. Vt In ƒ .lib. j^^ libentius cum Platone faciam,quamuis non egen/ te cenfurae noftroe aftipulationc,qui in legibus fuis,ut a/ libiquoqj exaóhlTimus cenforingenij naturxqj huma/ næ.docetnos noftromet uicioiudicare medium illuffl habitum cößftentem inter uoluptatcm doloremeptan/ quammagisdolorisparticipatcm,expertem ferme uo/ Ii.i4.mc- luptatis,Sedfubfequcmurfentcntiam 6^ uerba Galcni, tnodi CU- Ti-iftitiaporrOjinquit.amp;anxietasamp;iraamp;curaco gene '* nbsp;nbsp;re funt noxix,quo frequentes uigilise.quoniam uires re

foluunt.Tnftia certe omnia tam aipedu quam auditu, Probl.f. fugiendaautorquoepmonuit Arifto.recitans quando £cd. 7. que incinifle Ai7roüupiav,qui homines fuiFocari laqueo ui/ diffentjin medio id quidem afpcólu fupplicrj. Trifticiâ omnem nobisefle inutilem amp;ficcitatequadam corpus 1'pro «7 ’^oFtrumconfurnerc.SoIomonquoq; Proucrbi^sfuisc/ ^ 2 ƒ, dixit:Spiritustriftis,inquit,exiccat ofla. Scd quS omis mafticia melancholicos efficiat,quo tarnen fæpius hxc affedioredicrit,eoplusaffèrt periculi,malü ipfumad/ augens,amp;facile conuertens in ’li» .Rurfus fi ob quamli/ betkucm caufam moeroraccidit uclmetusfpemrcpé/ hbro°f * ^^ extinguens.id plane efle mclancholicü oftendit Hip/ Inlide tu pocrates,amp;fi monitorem recipiemus Plutarchum,fic end.bona afFcdi.Summatemperantiautemuracfortaflisadmit* ualetu, tenda eft lenis alui fubdudio,humorum enim uido uo

ÏStaria triftitia mecusqj maxime Hunt,infigni frigorc la/ borantium,quodctiaincaufa cft.tefte Arift. in probl. fuis,quarc multi fibimet necem afcifcat,extremo frigo/ re torpentes, eoufcj ut iam prope exangucs padü cum morte feriant,hoc modo fe malorum fuorum Ënê ere/ dentes inuenruros.

CVris multis.praefertim circa uarias amp;nbsp;diuerfas re« diftêtis,uiresrefolui,ftatimeftdidum.Qu3efi fo licitaplurimumfit,5Cipfa quotj melancholiam eft aptaparere,monftrante Galeno.Sed amp;nbsp;febrespote/ ^(^^^ffe^ ritexcitarcjconfeffionc medicorum omium, quod nee nbsp;nbsp;nbsp;^ ’

poêtam Horatium latuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,, ’ epift,

Dum pueris omnis pater amp;nbsp;matercula pallet Officiofaij fedulitas SC opella forenfis Adducitfebres,

Omni liquidem mentis agitatione nimia.præfertim re/ uocata adcontcmplationem acrium Sófubtilium reru, ca inquam.cerebrü deficcatur, humorc autem magna ex parte abfumpto,(quo quidem tanquam pabulo ca/ lor naturalisconfcruatur.)nccefre eft calorcm ipfumfi/ * mul interire amp;nbsp;cxtingui,amp;l naturam cerebri frigidamS^ ficcam cuadere:quc quidem qualitaseftmelancholica, unde traditû Icgimus ab Ariftotele in probl. fui's,cjgt; qt/ quotunquam clari amp;nbsp;excellentes uirifuerunt,ucl in ftu/ dijs philofophiæ.uel in repub.adminiftranda.uel in car mine pangcndo,uel in artibus excrccndis,cofdem quo/ que fuifle mclancholicos,tales narrat fuifie Salomone, Lyrandrum.amp;PIatoncm.Stultumigitur uulgus pro/ feflionem artium amp;nbsp;ipfas quoeg artes täquam uanas in/ fiifat;nccufuifubfidiolt;ijadlongam peragedam uitam «fie cauillatur,interim ignorans à iugi amp;nbsp;intento ftudio mentisep contemplationc ualctudinc hominum dodo/ rü fubinde affici.Ex quo iam facile perfpicitur magnam babendam effe gratia philofophis medicis^ prifci tem

DE RATIONE VICTVS SAL, poris,quipropriam falubritatem negbgendo ftudrjs fu is inonumcntiscp à fc confcriptis effeccrunc pro fed o, ut tiosfalubriusuitamagercmus.quicpcumccrtum habe rent futurum,utin mores inciderene ad fpeciem abfur^ dosamp;iiixqualesab accumulatione atræbilis, tarne ó«^ fuis ÔC pofteris feculis bonorum morum documéta con fcvibercnófuntgrauati.Sedfunttn remedia quatdam :autccrtc lenimlt;ntaualetudinisjncómodo% qua: perd pias ab affiduitate pudioJ5!.Pnmü,]axacio animor^ fubgt; indeftudijsipfisinterpofita.nam exerdtanois quoqj fa/ damenfiofupcriuscft,quatenusc0ducat.Deindcipfo'' rum interfefeftudiorü permutacio.utàferqsiftis Óógra uioribusadleuiorafacilioraij interim trâfeas, maxime infefris anni têporibus.Qiio magis prudentiâ requirO certains fchol3^,quibusin more ^profeihöe eft in me'' dqs ardoribus æfeariscôtendoes fufeipere extraordina'' rias,qu5 illud tepus gcti,ocio amp;nbsp;remilTioi animoi^ me'' rito c5fueuerit deftmaridHaxo altercatio mutua miru quanta pariat æmulationem.inuidiâ, obtredationem, quâtaepfufpêdeatanimü fluduadôe dt folicitudine, du antagonifta quiftp fuü nitif fuperare.Tainctfi rcperiuiV tur,qui ex illaip» acerbitate contentions lîngularè quan/ dâ animo iucunditatcuoluptatcqi perciperc uidcantur fpe uidoriæamp;: plaufusaudJtortjfretifublatiq;. Quâob Lib. 7. de ré Plato iuuétutis fuæ diligësformator dé publicæ trait ttpub. quiUKatisquxrcndæfrudiofus abartibus amp;djfciplinis côtéciofis arcet iuucnturc,coc^ dialedica uctatinfuarc pub.percipercante uicefîrnüçuiufiuætansannu.Often '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditaût natura eo^,qui pubères dialeébeisfludijs aflue''

uerinr,pugnacc6é côtentiofam euadercin moré card/ Jo^crcbroirritatoijî.QuodiudidSpræccptScptâti uiii lalqs expendendSrc]inquo,collatû ad ftudiü faite quie'' tiscÔrounis.Tamcifiplurain eâfentêtiâà nobis quoq; didpollent.Cerceadcôfirmarionem fcriptoi? fuoijz, G ptueret forte Plato,prüfens excplû peteret ex Germa/ nianoftraquoep.rsâquotquotfunc homines docfri,q/

fum iuiientus forte inciJit in difficultatem iftam cótro/ tierfiaijjfuperrehgione noftralufceptarum.fiquado ad fcnbendum fefe dant.nefcioquoniodo tota fcriptioa/ cerbum amp;nbsp;inordax.ac fubindcinæqualc quiddam Tape reuidcatur.Quinifiingeniafua muiîs alioquin apriffï/ ma cörentioßs ambus immifeuiflent.etfi magnam ferP bendi funt laudem confecuti.maioré tarnen adhuc con fequipotuilTcnr.ucl fuametipforum confcffione.Scdil liomniGineptiffimefadiint.qui cöfcripturi forte hifto/ fias in mediarerûgcftarünarratiôe pcrquancucpoccafi onê locü faciunt altercationibus fuis,hoc eft in lente un guentü.Sed tn de méte cofiliog; coi üuiderit deus aligs, cuiforte noftræ res crunt cuiæ Nos inftitutü noftrü pfe quemur,5ó ualetudiniconfulemushominûftudioforû. Qui fîmeâ admonitioncrecipiet.äcibis difficilis conco «ftionis amp;nbsp;fucci rnelächolici abfl-inebüt,maxime qn co/ gitaciöibus ualde intends amp;nbsp;fubtihbus ftudrjsuacabur. Abftinebüt ergo à carne bubulahircinacj:,pfcrtim falc duratafumoep códita.lnnocëtiortnouiücftcaro.omiC tât multü cfum leguminü amp;nbsp;panis fecudai q.fimilitcr m bra cralTatj uina,nec à cibo itatim litcris meumbât, fed pofthoras tres qtiiorue feenda digeftiöe ßfeda.Sednee fup cotna tradabut argutar ceu dialefticx difputariSes, inferet cm capiti doloré,3ó grauedinescócitabüt» Sune tn,ingt Plut.de naturisqftióes ut minime grauespta jjz babiles.Cöplures etiâ narratiöes funt q ad moresptinêc [„ jj^^ ^^ amp;ingbuseft aliquidcôfiderâdü amp;nbsp;expetêdu,aliéna: ab en,bolt;ua, Omi côtentioc pugnaqj.Et fortadis expedier gbufeuneg ftudio côtempia tioicj; uoca ribus ficcior uiflus. Siccitas u3lt;5 prudetij familiaris,u t ait Gale.in libello cui titulus. Corporis tepcratura animi mores fcg,in qua fentêtiâ uc UisiUudHeracliti didü affert,««?« |i(f«,-i-''^' »'’TUTÓTi.i.fplc dor fiuc lux ficca, anima fapientilTima.Certc à uidu hu/ midiore codeqj largiorcplurimü colligit pituitx.quj fi/ Lib. 2 .de cuti frigida omnia,mcmoria offendit 00 intelligentiam. cau.fyni.

Scd nee extreme ficcum uidum uolumus,fi nutriendii rede corpus fit.Quum amp;nbsp;ad nutritionem amp;nbsp;ad implen dumaugendumcp corpus plurimum faciat humiditas. Lib ^ de fcribenteGaleno.Sedamp;uacuitatem omnem curarum, cau.fym. fi quo ab alio.prjcipue tarnen requirimusamp; exigimus ab hominc liceris dedito.Studiorum quippe ea natura eft.ut ægre patiantur diftradionem ingenij in multasS^ difficiles curas.Sccuritatem fummam poftulant animo legeUbrû rum.aefortaflePlatoindulfcrit liberalem aliquam re-i .lt;Si2.de miflioneminterdum,aciucundiorem uiniinuitatione. legibus^ Nam 8cmodicishoneftisçinterbibendumremilfionP A.Gel.ji, bus ffpeiintegrariep animos adinftauranda fobriecatis am ca 2 officiaexiftimauic.redditp eos fenfim lætiores, atq? ha/ ' biliores fieri ad acres amp;nbsp;intentas cogitationes fufcipicn das EtfubiungitPlato,quodGel)ius alioquin omitut’ cognitu utile,no effe fugiendas honeftas amp;nbsp;liberales cô/ uiuatiôes aduerfus propulfandam uini uiolentiam.necp iillum continentem prorfus aut temperantem fatis fide liter uifum cfle,cui uita non inter ipfa errorum perieu/ la amp;nbsp;in medqs uoluptacû illecebris explorata fit. Naifl cui libentiæ gratiæcp omnes conuiuiorum incognit« funt, quiqueillarum omninoexperseft, ficum forte ad participandas huiufmodi uoluptates.autuoluntastule/ rit,auccafusinduxerit,aut neceffitasimpulerit.mox de liniri amp;nbsp;capi,nec|! mentê ciusanimum'cpconfiftcre.Haec ille:Grxci,utin multis.focliciorcs nobis diftmguunt^/ prijs nominibus ambus aebrietates, amp;nbsp;quæ hberaliseft amp;nbsp;qux mentê de fcde fua dcturbat,hanc fite«(v,illa uoeât , wvoo'ïfi.unde Plutarchus in libcllo de loquacitate.oIvuVso*' l^fiiSilf' J[l«^lt;i{à[/r«gt;i7l‘(iv^lM(l,imtr'ielt;riù^xiiifi^ fl'fiiti- J['i lt;f!iii«^i«(li quodeft,uinofitatis difcrimen hoc amp;nbsp;xbnetatis efie ait, Vinofiracisquidemrelaxationem feu exhilarationem, xbrietatis autem importunam loquacitatem.Hæc ab omnibus partibus turpem fefe often dir,illam multi fa/ pientes ^ dodi uiri amaucrunt,quorü in numero Ho/

GVLIEL. INSV. MENAP- LXX[. nieruspræcipueSôCatouticenfis olim fuerunt. Igitur fiquifunt,quixbrietatemfuam tucntur,tantorum ui/ •■orum exemplum uel Piatonis^autoritatem conceflio/ Onemijfibi praetexentes.tam iudicant pcruerfe, quam fadunt male.1111 fuisftudijs amp;nbsp;occupationibusgrauifli/ niisillisquidemquandam fakem interfpirationem cv ufmodi quxfierunt,ut ad eafdem redirent uegetiores a/ g^p ^j ig. lacriorcs^.Tantumabcft,utuoluntariam expetiuerint gatPiur. infania, quomodo ucre definiri à Catone folebat æbric m mcaCa, tas.Easintellexitcóuiuatióes Ariftotelesin Ethicis fuis, *°‘’i® “^ tanquam plurimum utilesamidtijshominuraftabilien ^quot;^^’,5 dis retinendis^.Et Cicero in epiftolis familiaribusacitê apudCice in Catone uult nosfelidores dfeGrxcis in exprimenda roué cen-accubationeepularum.illiquum fixerint (t-butto!/!« quali fiflioidi-compotationes,amp; ff-»Mii7rlt;«,quafi coneoenationes dicas, alogofuo minimum tarnen rei ipGusexpreircrunr.Nos couiuium quod turn fimul maxime uiuatur.Ec rcperiuntur adhuc quot;nbsp;‘ ’ ^”^ tarnen,qui conuiuandi morem ac uiciintudinem tanep deoinuifam damnent.argiimento illinc furapto, quod non alio,c5 conuiuiorum uiciflim habitorum tempore deus grauiterimminuerit Hiobi prophetæ, alia fuper aliam rumam nunciata.Qyi fi fuco aliquo fuam ador/ nare ueRnt rationem,dicant illud conuiuium furlTe Hio bi amp;nbsp;prxteritx felidtatis finem,5C initium fecutarü fta/ tim calamitacum.Hec fane argumentatio quamuis fefe probabilem fpede tenus oftendat,parum tarnen effidt, quum plagxillxcoclitusfuerint Hiobiimmilfx.nopo tiusadprxfentisalicuiuspcccati uindtclam.cj tum ad explorationem,Cum ad exemplum amp;nbsp;miraculum fern/ piternum inuidae cuiufdä patientiæ;Tum ne quis fpem fiduciamque reponere dilcat ullam in fluxis iftis ca/ ducist^ bonis,tanquam rjs uidelicet, quæfinguhs hora/ rum mométis dd fubieda fint arbitrio. Audiuimus ob iedionem 74ijvlt;igt;iAtf()/iüp/*ï«|fcv5(v,nuncctiam alia ex parte fententiam amp;conGliumaudiamusfapientisDeo^cha/ s iq

Eccèï 3. ‘■^IcfuSirachlquifnumeradsmultisftudijs 5ifoJicitugt;' dinibushonunumuanisillis qiiidcm,tandem infère fibi reihum uideri,nec melius efle quicquam.quàni Ixtari unumquenque amp;nbsp;bencfaccre in uita fua. Accurrit ad e/ Eccî ƒ andern fententiam alter ilk fapiens Solomon.qui nihil aliud homini ducit optabilius,quàm Ixtari, conuiuari, amp;folufaquadam cfleliberfatcaRimorum.Poirentniul tain hanc fententiam referri ex pluribus uetuftis feripto ribus,ucrü hoc qui faciat,foli lumen,ut aiunt.Sed quid illud^Quod noftra gens olim magnam utilitatem in cö/ uiuarionibus ipfis amp;nbsp;inucnit,ólt; inuentam frequenter u^ In libello nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scribit nanque Cornelius Tacitus eenfuefle

demorib. Germanosolim reconciliarcinuiceminimicitias,iunge difpepu/ rcafFinitatcs,afcifcereprincipes,depacc belloqj confuP li.sGemia tarein medfjsconuiuijs.Ideo quidem confilio fact urn *'*£• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;narrat,quod nullo magis tempore uidj{l'ent,aut ad fini''

pliccs cogitationes patere animos, aUt ad magnas rés incalefcerc;Qiio uenufte allufit Ouidius quoque in fui» amoribus,

li. 1 .dear Tune aperit mentes aruorariffima noftro te aman, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simplicitas,artesexcutientedeo.

Sedquunideconuiuijsloquor,non intelligo conciliai bulaifta,amp;gurgultia intempérants aeœbnoforum ho minura,Cupcrem,quoad fieri pofret,côuiuia diftingui, quomodo in legibus fuis Plato,ut nec numerofa fint, nouenariumnumerumconuiuarumcxccdcntia, nc ex conuiuqs fiant conuicia.Conuicium nanque dici à con.^ üocando quibufdam uidetur.Nce ita etiam uolo folita ria conuiuia,ut non ad minimum habeant tres cöuiuas. Praeterea optarem ut ex iulTu Platonis quoq; certi quP dam arbitri amp;nbsp;magiftri inftitucrentur conuiuiorum, 8C turpilfimusille mosdekret, quem increbrefcere apud mos aheubi uidemus in repofcendis bibendi uicibus,ingt; tegrisqueexhauriendisfubito poculis,amp;uc eerta quæ/

GVLIEL. INSV. MENAP. LXXII dam conftitucrctiir pana ci qui forte tranigreflus lez gern conuiuiorum fucrit.Et tarnen,quæ peruerfitas ho/ minuin eft, hæc inuitatio pociilorum Jiberalis aliquh bus, SC ceu arrabo fingularis bencuolentiæ apparet, quummera fitinfaniaac fuperficiaria faltcm beneuoz Icntiæteftiflcatio.perfelcadeo nihil conferens ad fru/ ftum amiciciarum,ut non aliud magis officio excogita ri polht contrarium. Vt fummam tandem eorum faci/ amus.quæ ad laxationem ingeniorum contulinius.Nc mo ftudijs ncgocrjsquegrauioribus implicitus fibiuel inutile uel indecorum putet,quod fuinmi fapientiflî/ miqueuiri oltmfibilicercfuntarbitrati.ncmpc ut ani/ mus amp;nbsp;mens inierpofitioncamœnioris ocq, 6lt; conui/ uiorum interdum féfîciatur,quo fefc melius rccolligat, amp;nbsp;firmius comparer ad futuros iterum labores fludioz rumamp;2 cxcrcitiorum.Laudata tarnen à fapientibus uP risuideo tara conuiuiorum interuaUa, Affiduitas cnim ifta amp;frequcntia conuiuandi quum fumptuum ma/ gnorum fiat caufa,tum gratiam ipfisadimitconuiuijs, liaud aliter quàm oranes fréquentes familiaritates dC côfuetudinesuiliorêquodâmodo exiftimationenofträ faciüc. Ac intérim fiert uixpofle puto.quin crebrius cô/ uiuantibus nobis, Sd aflîdentium.amp;hofpitis in primis frons fermoque amp;nbsp;epularum condimentorumque apz paratus parietasque noftram cliciant appctcntiam, ac interdum ulterius nosprouehi edendo bibendoque fp nant,quàmfitexcoramodo ualctudmis, Cuinos con/ fulere haAenuspro uirili noflralumus annixi. Scd quæ tarnen à nobis omiffafunt circa eu ram ualetudinis iiv ftaurandaeftudioforum amp;nbsp;quoruncunqucualde nego/ cioforum, fupplerepocerit libellus Marfilii Ficini Flo/ rentini defanitate tucncbftudioforû,cui tarnen noftro opéré ceu Colophoncm quendam addidiffc nobis uidc niur.Intcnm ad reliqua properabimus.

PLurimumconfcrreuidusrationern ad affcftiôes animorum hisuerbis Galeni oftenditur, Manifer fyg,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftum,inquit,moresanimicorrumpipraua cofue-*

tudinc cuiußibct horum dbi,potionis,cxcrdtationis, ùidcndi.audiendi.totiusdenicp muficcs.Dc fenGbus8£ muficæ non dubitamus,quum nihilfere nofter intclle/ dusinfcfecondpiat.cuiusnon fpedcm fenfikm prius comprehenderit,5C huius dudumfcrc fcquatur fpecie$ intelligibilisdida.ut Ariftoteli apparctin analyticispo Iti Mené ftenonbus.Eximit Plato rcs excellentes quafqj.quarun xemo. queIpedesnôfintadintelkflumnoftrum perfpicuefa bricatæ,ut diuinas ac uim naturae fupergredien tes intel ligas.Dâdaigitur opera,maxime à prima ætate,ne qua °/ ^P^^*^^ obfccenarum turpiumue quarûque rcrum in au' tonéirep resoculosueincurrat,ne mollesamp;lafciuæ cantionesdi fua eriam feantur.Magnam ac forfan inexplicabikm uim habere dodelu/ mufieen ipfam animosnoftros afficiendi,amp; in quam ue ciilétercgt; lit cunque partem agendi.barbaræ quoquegetesnouc' Icripfit la runt.ne iam fabulas ueterum confedemur.Scribit PIu dolenfs^n ^^rchusScythasipfosquümagnopcrefcfc uino indu!' li.deinftP fiflecernerent.inftrumentacerta muficigeneris pulfare tuédis 11/ confueffc,utdilcuflîsuoluptatibusanimumadpriftinâ beris, continentiam ac moderationem reuocarent.Scd quod In uita pro ciborum potionistp natura ipfe quoep afficiatur a' Demetrij nimus.efficadlTimum fumitargumcntumGalcnusàui In bbello ^ ffff'^tbusuini.quod animi triftitiam ac moeroréma cui ntulus nikko difcutiat,amp;pufillanimitafem toHatiRefert^ Zc Corporis nonem philofophum dicere foliturn,quod ficuti lupini têperatu/ inaquamaceratifuam amaritudincm rémittentes effi' râ animi duntur dulces,fiefcuinoutentê exhilarefcere.Ec Athe/ ^' næusin Deipnofophiftis carmen hoc uulgo ufurpatum fuille feribit, oî»i)»‘«»u)'tgt;'tfMT«8VK,lôtao»T«X’?^'''*if', rd eft, Vinuin cogitfcneni ut modo nolit choreas duccre.

Platoquoq? in legibus fuis tantam uanetatemingenio Lib.f. fum,nat?urarum,moj}«,quum ad aha,turn etiam refert Idé iiidef ad cibos,quibus uefcamur plærunqj.Tencre te memo/ Cice.l).x ria opinor.quæ ex Plinio alias defcripfimus.mutuata ta ^^^^^^ men à Platone,quod dulces fuccianimummitiget.fua^L^ , j*, Uiorem'qj reddant.Prxterea quae de fabarum inutilita/ nbsp;nbsp;’ * ’

te fcripfimus,quatcnuscfus earn ingénus official, lllud extra dubitationem omnem plane eft,quod quo fubci/ lior,purior,melior'tp fanguis fucrit, conßmiles futuros fpiritus.Certeexcibis crafli prauiep fucci baud bonus

amp; clarusgigniturfanguis.Probatum ergo relinquitur, quod Galcnus uolebat,animos noftros affici pro natu/ ra ciborum 8C potuum aflumptoru. Attigit paucis, fed luculcntcrhocctiam Nicolaus Leonicus Thomxus in fuisiUisdialogis.quibustitulum prxtulit Scuerini,Phç dri,Sannuti,Bembi,Sadoleti,Bonomii,nc méritas lau dcsipfiustaceamus.Certc quicunq;cibi fucci pituitoH, lib. 2, de ficuti frigida omnia,memoriam offendunt amp;nbsp;intelligc/ cau.fym. tiam,utGaIeniuerbisoftêditurinlibcllode caufis fym Eadepro pto.amp; in libro cui pracfentis argument! proprius eft titu P^™*^quot; lus,quo quidem in loco, ficuti poft cum Plutarchus.cv “at pLuU tathxc uerbaPlatonisfenrentiara modoprolatamfu li.detucn. fiusexplicantia.Acrisenim,inquit,6e falfa picuita.ad/ bona ua. hxc amari biliofii^ humores corpus pererrantes,fi non Vt ré in-exhalat.lcdintro uaporesfuosretinent,uchemcnter a/ mint ftatum intempérie fuapermutant,morboscpomi/ ^^^ j.^^^^ gcnosplures paucosuc pro mole uüÿ fua producunt.fi nabs cm adtrcsanimxfcdesperducantur.atcjpro locorum ua/ cerebro, rietateuariasquafquefpeciesgenerantimpatientix,lan irafcibiH« guoris.audaeix.rurfusSitimiditatis.infuper obliuiôis,

amp; hebetudinis.Breuiter tädem pofle nos plurimum lux' ß,j,^ ,g. crificarc ex reefta uidus difpenfatione ad bonos mores, cinore.tc-illud abundc eft documcnto,quod partim intemperan fte GaUn cibus,partimabfurdisamp;inconditismoribus confpieP luîr^io untur,quotquof uentri Si abdomini inferuiunt. Offen ”®

DE RATIONS VICTVS SAL. , datigitur nos alieni fcediias exempli, qiiotquot haben hommes cordati uolumus. Rapiat nos ad fefe fpecies puIcherrimahoneftatiSjód exciteraemulatio bonorum frugaliumip uirorum,fifanam amp;S felicem agere uitam cupimiis,figrande commodi omnibus efle uolumus. Sedipfa prolixitasferiptorum amp;nbsp;inftantiaiam négocia' nos adraonent,ut ad cakem opens pergere feftine/ mus.

Caput XLIX. In quo autor kuiter quædam perftringit ad alfedioncs animo rum pertinentia,(3eijfdcmquocf meden/ ‘ dis ftudec.

In Tufe. ^ I Marcus Tullius Cicero pulchrum duxit in expri/ .qftio, bis mendis ftudijsafFcctionibiisq; hominum opiniones terue. In *^amp;placitaphilofophorum fummorum fubindc ex/ li. i .epift. cipcre comicarum perfonarum excmplis, mihi profe/ rT^ 'se^ lt;^ol*ccbitcffigiemahquamexhibere impotentis fibifjf xto^lt;of metparumconftantishominis,uteaperfpeda,tutc'le/ Amerino Aorprotua prudentia intelligas, quam turpis amp;indi/ et inora. gna bono foiCiq; uiro res fit.animo effe fluAuanci,amp;in M. Cç ftar procellæ maris hac illac repente iadaci.Certe in li/ °* bcllo fuo Galenus cui titulum præfîxit,animi mores eP fingi iuxtacorporum tempcraturam,ponitin uitio ills noncommenfuratamaßedionemac procliuitatem SC uehemétiarH animorum.Ec hercle rcsfichabet.Etcnim quid deformius,quid magispratter nacuram,quàm ani morum impotentia uarietasep nimium in hanc illamuc partem propendensiQuam uarium 8d inscquale ingenk urn Menedemi patris à Tcrctio defcribicur,dum illemo do parcere rei amp;nbsp;referuare filio fubftantia omnem uulf, modo uariata fentcntia,finit amp;nbsp;indulget.SunC hxc qui dem uerba ipCüs, ' quot;nbsp;'

Ïnopcm carcns pacria ob mcas iniurias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn Hcau-

Ïnccrca illi ufqj de mc fupplicium dabo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lónmoru

Laborans,quxrens, parcensjlli feruiens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meno.

Cxterum poft aliquot Comedix adusdum à Chreme tearguifur,quod in utranqj pattern fit uehemens nimi/ um.amp;SilliusfcfortunamdoIercidcm Chremes fignifi/ cat.Audi quam Menedemusfibimetimmutetur, Faciat,inquic,quod lubet

Hxc omnia funt impotentis hominis uerba fibiquemet parum cum rationc conitantis.qux quidem uacillatio amp;uanctasanimihucillucfefeucrfarirapicp finentis fa-* pientiuiro cidcmqjualctudinis fuxeonferuandx ftudi ofomagnoperceft fugienda,5ó ut alias nos Plato docu it,medius quidam habitus retinendusinomniuita.Vc ^*'^ delt. niatqueinmemoriam fubindc illudChilonis Lacedx inonrj oraculum ucriusquàmpræceptum,quod ob no * hilitatem fuam confecratum aureis liceris olim apud Delphos fuit,fi Plinio credimus, illud uidelicet,Ne gd nimium cupiamus.Qiiodquumfcmper5{ apudomnes i/.g natu; faccrenos deceat,ut continentiam amp;nbsp;moderationem hift.c.32« conferuemus.eo tarnen diligentior cura reponenda, nc quid aberrecur,quo magis noftra uita 3C adioncs forte patebunt hominumccniuris.Statcraenimpcdente( ut dicifolct)minimaqu3equefuumpondushabcnt.Quilgt; quisigiturrcfteconfultumuolccfalubritati fux, idem æqualitatem conferuarc in omni uitafua debet,amp; for/ titer dimicare aducrfus tü uolupcatem,tü dolorë uehe/ nientc.ambosgrauiflïmos hoftesanimi,ut aptiffimcin fuo Tliimgo Plato îdicauit.Nâ ut ipc codé loco fcribit, 5 niraia geftic lxticia,uel nimio dolore deprimi t,dü 1115

auidius afcifcerc,hunc uitare obnixc conatur, neep eer’* ncrc.nctpaudircquicquanircdepotcft.fcd rabie furie, amp;nbsp;in co habitu conftitutus minime eflratióis compos. Quod fi ita nos comparabimus,ut äduerfusinfultus ui olcntiorumpcrcurbationumpcrpctuo animum infra/ lt;îlum amp;nbsp;imperterritum gframus,iam ne cogitatio quP demänobisfufcipieturdcpellcndarum Icuiorum per/ turbationum.Etcninnfualponte abibunt amp;cuanefcéf, tantum aberit ut animum concutiant.Sedenim quum omnemcautionem diligentiamqjnosadhibcrc oporte at,utanimifortitudine occafionem oranem anteuenia musperturbationumfuturarum: Turn illud praccipue curandum,ut domefticx res probe fint conftitutæ. Pau cis ac uixfcio an ulli focratica conftantia amp;nbsp;ingenii uul-tus'cp perpétua moderatio fit concefla.Nota eft hominis adiniurias omnes muliebrispaticntia. Cum iutüdis óC charisuiues.Dcinde uidendum in quali tu uicinia mo/ reris,nam ut fapientifijmus quifqï fuit,italibcnter ratio/ Li « rei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”*^f®’imicini

Themiftoclcm etiam ferunr, quum prædium uendere uoluiflct,enunciarc iuififle prfconem.quod bonos ha/ berctuicinos.EtfenexiIlc Terentianus,dum plus fans afflis^latur de molcftiis fuis domefticis,tandcm quafi cir cum fcrefpcxinctuiciniæfuæadmonetur. Quid fîma/ lumhabco uidnumrinquit.Iampropiusad te accedes, uel potiusintra te recedens, animum ad omnem mode rationem SC patientiam inftrues.multa tecum lenitcr fc ren da ducens,minime ad uindidam te comparabis,fed aliorumueliniurias,uelïmportunitatem(quatenus fic ri pofrit)bencficêtia obrucs tua,uel certe fufhnebis qua/ ta poteris xquanimitatc.Hac fiquidem rafione plurimS confules quieti tranquillitatiqj tux.Multa quidem funt in uita noftraferenda.ut bcneuolcntiam fit ftudia homi numr€tineamus.Nanq;x«f‘''A^fV TisrujUtcft inuete/

liGræcorumprouerbio, hoe eft,gratia granam parit. Et ut quids fed in alio argumente dixit.ut ameris ama/ bilis efto.Iam uero etiam funt curae qiiædam SC. inquiet tudincs perpetux ortæ lt;a parte animi.quam concupifci/ bileminterprètes uocant,noftris mentibus,ut Plato ad Lib.8,de uertit,fub fpecie honoris 5^ amplitudinis imponentes, repub. eoiß libentcr ànobisfolitæfufcipi.Ambitionem hanc uocamus,quâ prodit idem autor perpetuo fequi, quo partes ambseducant tam irafcibilis cp concupifcibilis. Gerte ita iaeftat amp;nbsp;flutfluare facit ambitio animos homi num,mea quidena fententia,ÓCad omnem cafurp me/ lioris cuentus fufpenfos intétosip retinct,ucl aucrfa nö/ nihil fortuna uultu fuo,utin medrjstempeftatum hor/ roribus nautæfibi fpes fingunt,6c ex fpe uoluptatêqua Icmcuncp concipiunt. Poètx quidemipfi ambitionem miferam fuo epitheto fingunt.Iure miferam uocât,Jquæ quos femel appr3ehcditirrequietos,ólt; cxliberis feruos ac capduos facit,dum quafi pedicis quibufdam impedi/ tiffimarum cupiditacum honoris amp;nbsp;imperrj conftriAos retinet.Quæfitusenim Apollo à Gyge rege.quibus 0/ mniumefl'etmortaliumfelicinïmus.non ipfe diuitum ExPli.J», circuit domos,non regum palatia perluftrauit, fed rus nj^y i^* ipfum perquifiuit ex media plæbc Aglaum pfophidiiï quendam proponens rufticum.firacdiumilludfuuman nuisuiflibus large fufficiens probe colcntc,ncc uni$ ex eo egrc{rum,nce cuiufg ptcrearei cupidü. Gerte, quod fas fit diccre,plcrique omes huicuicio nosimplicamus, rariffimi funtA^iAsTCftoi,medium qui inter ambitiofum amp;nbsp;expertem ambitionis fit,uix mihi dabis,coqj Arifto teles regionem mediana uacuarn ftatuit inter ambitio-nem Sd huiccötrariamifiAoTefiiäjp.ncc nomen^inuenit in jn j.jtpj, . illaquarahbetdiuitcamp;iadabunda uerborum græcia, nifi quis forte ingenij fubtilitatc,uel cófufa potius ima/ ginatione medium aliqucm fibi proponat fingat'tp inter ambitiofumSi aphilotomon.Cui quantum tribuendü •

DE RATIONE VICTVS SALVB^ Ef.uideritfchokphilofophorum.Qiiodad noftrumin fticutum attinet,certum tibi aliquod genus uîuendiani moftatucndum,ordini,generi,æ£an,ualetudinitu3c cô uenicns.quodquum anecuÉusfortefueris,mente paca/ ta tranquillaljj deinceps muas. Ac dieet for/ànaliquis, amp;nbsp;donum amp;nbsp;unæ genus quale dccebat ego mfcitui, fed intcrcurrunt nihilominusfrequenter animum turban/ tia meum,qui ut modo robuftus plurimum fit, tarnen pulfatusiniuriarum SCmolcftiarum ornis generis turn magnitudine turn crebricudihe aduerfus tätam uim Si impetum nö ualet obfiftcrc.Poffem ego plura hic affer/ rc.quæ fparfim medendis animis noftris,do(fli olim uiri iiterarü monumcntiscredidcrunt.Accainhüc librum prorfuscogerercuellc, fortaflis alienum uidcatur àfu/ feepto propofito,uerumcnimucro,quia noftra profeP fiorequirebat ut afFcAióes animorum,cuiufmodimo/ doeirent,plurimum mometi doccremusafferre adeor porum fanitatem ægrotationemuc.nihil omnino abs re fueritinfummaefpcciemremediacontraherc xgre affe tïtorum animorum,quamuisretrofcriptaplurimum c/ tiam cd conférant. Ac primum quidem aegro animi,q/ eunep tandem laboret affec'tionc,uircutislaus amp;nbsp;fpecics Jioncftatis.antcoculosproponenda liberaliter efcedo/ cendusqj quffit ipfe falutis,honoris,dignitatis,fortunf, ualetudinisdctrimcntaperccpturus.nifi fe continenter «cmpcranterljj habere difcat.Turpc efle luxu diffluere,Jn decorum angore trißieiaij confici,inhumanum efFerri tupiditatemalcmcritumulcifcendi,amp; lt;à picrate omni effe alienum contabefccrc quem odio amp;inuidia. Dein/ deperfuadebimus ita laborante,dd atgritudines,5ó mor bos omnesanimi lt;neuolütarios,ipoflt;p cd fufcipi,quod ficreflum effe uideatur.Malumomncin’opinione po/ tius,quam rebus ipfis confißerc.Quod nifi priores illx radices amp;nbsp;fibræ omnes ßripteus cucllan£ur,futurum,u£

»gritudo animi uires acquiraf,cófïrmetur,propagcrur; Deinde quüm hoeperadum erit,non inutile fueri: ex ftcrislitcris aliquid dcpromcrc.quod ad confulcnduni confolandumucindebicur ualerc.acin primis quidem doccrc,quam dco difdpliceant curæ, folidtudines, an/ gores pro rebusiftis temporarijs fufeeptæ, co quod adz Gundam fere difFidentiam habeant dd bonicatis amp;: iufri dæ.Quod nullus moeror, nullus dolor, nullæ lachry-mæ noftræ deo placcan t.nifi quas pietas Sd commifera/ tioexpreffîc aliens fortis,amp;offênfiodci,lt;?lt; ncglcda la/ lutispropri3ecura.Quodfî noftrosmet cafus.uel eorum qui nobis chari funt deflemus,putes orbitatem.morbû, damna,cxilia,pcricula,fatis manifefte conuindtur nos, nec in numéro hominum perfcdoruni habendos.ut q/ rumuoluncasnon confentiat cum uoluntate diuina^ neeetiam fortium.Sunt enimludus ^ heiulatus mulié rum potiusquamuirorum. Tarne;filegimusmulcrcs quafdam magnis amp;nbsp;exeelfis Si infradis animis fortunæ grauinîmosidusperculi(rc.Intcr quas prineipem locü Lege Tau fortatTemerito teneat Cornelia TyberqSi Caij Grac/ '^J^^^^jp^ chi matcr;Nam quod ad officium confolandi percinec, ^tujæig fllud in co confiftiquti Cicero indicaf,ut tollamus ægriz muliebris tudinem fundicus.aut fedcmus,aut detrahamusquam/ apud Plu. plurimum,autfupprimamus,neclongius manare fina ' uRaTy inus.auctraducâmus ad alia.Quo quidem in loco idem H ’^ oftenditincofolationibusprimarn medidnamefle do/ Grac^ho cerc,aut nullum malum efle, aut admodum paruum. rumiamt Alceram,utSidecommunicôditioneuitse,5i prOprie ha. de eius qui mocreat conditione difputemus.

Tertiam adhibet medicinam, ut crudiamus laboran/ tem,fummam effe ftultitiam fruftra confici mœrore, quum intclligas nihil polfe profid. Et hæc quidern sid toUendura, Icuandumvc dolorem accoramodata.

Qiiae fequuntur autem poterunt ad omnescomprimen das immoderatas illicltasue affediones animorum effe communia.utterrorem'puenarum obiiciamus intern/ pcranterlibidinofeij) uiuentibusSd inefiabilem ameeni tatem gaudiorum proponamus côtinenter frugaliterijj uiuentibus,quam utriquc,ut in fuo quique geneie.non hic in prçff nti modo,fedin futura quoque uita fint per ccpturi.Huc conférer etiam propofita confeientix tran quillitas.Etenim inutileomninoilliftudium erit coin/ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parandx fibi firmæualetudinis.cui mens eft irrequicta reo b' ^ amp;ftimulisagitataconfcientix.EtPlatoquidem ipfein li.^ Tuf. fuarepub.achuiusindiuiduusubique amp;nbsp;profeffus co/ qiijfiio. mes Cicero,tantum ualercputant recordationemprio ris ætatis honeftæ fplendidæqf tranfadæ,ut negentquic quam omnino iucundiusreperiri.licet errores pueritix facilius tolcremus,ob nondum confirmatam illic ratio nem.Quin fubiungit prior ilk,corum qui flagitiofe in/

quam animos perpetuam fubire mcefticiamamp;angorena amp;nbsp;ad extremum quandam fuperuenlre puGlIanimitaté amp;nbsp;diffidcntiam/anquam pratfagiente fibi natura amp;nbsp;ant terita deus ipfe fit exafturusranoncm.Quamobrem ue • lisremis^(utaiunt)iuucntus fugiat futurumillud di^ fcrimen.non modo angoris,quem neceflario expeiSenC turpiter amp;nbsp;bbidinofe uiuentesufque ad fenedutem, ad

Ktmedeuitetiuuentusacomnis actas quoquc futurum illum côfeientiæ horrorem 8C cruciatus,qui quidem id funt menti humanx.quod nebulx.caligines, turbines. ritatem ergo fummam amp;innocentia 8c æquabilicatenj

GVLIEL. INSV. MENÄP. LXXVn. nis rebus exempri felicem beatamqj uitam ageris, Dez fcripfi rationem ac fummam quandam tuendæ fanita/ ns,pro modo ingenij iudierjep mci,quatumlt;p inter mul/ tas meas amp;nbsp;uarias occupatiócs licuit. Ab leftorc aucetn hoc poftulo,ut amp;ftudijsmcisfaucat, amp;nbsp;officium gratis animisfufcipiat:id 6 Set,abundc magnum fruftum im penfi laboris raihi uidebor confecutus,

CFolio i .pag. 2 .uerf. 18.poli uerbü exquifitS,adde,ci!ric/ ftatem.fo.^.pag. 1 .uer.i ï.pro jqualiterkgeçquabilirer,fo.2lt; pa. i ,uer. ; 2 .pro ad lege ante, i o. i.; i . p prius fit peius. i ?. i P.proinimicälegcmimicä.18.2.2 i .prodatosuadates.i P.u i P.exdefidiofauita in negotiofa. i P. i. i 2,,pnauigionauigatio