DIVINATRICE EPISTO-l'AE D» ThOMAE EraSTIj^^AM OLIM abeodemaddiuerfosfcriptsc, Sc in duos libros dp geftæ,acnuncdemuni in gratiamueritatis ftu* dioforum in lucem æditæ,opcra ÔC ftudio loANNlS IaCOBI GrYNAEI»

si i^tiKuellnmMdthcntdttcoywn delirdmctd fcéldlurdn terrd CbdlcLeomme^'. ^itimndtiMtdiiidiemfuppiitdtyCrtiàr^i^ordrMn momentorumqirdtionibMcrC' itm hoc do^a [ufcipit,quid fteült;£ tdliter de tdliterfigurdtaßciunthommes luxU' nofntdiultem^cdlîoSydut certè quodeun^; eorum^m terrd Chdldlt;eorum cft. lam quidam exißimdntexdiirorum curßbm Chrißianosße^ rha'e, Horn, y m terem.

SremMiifneduw non /olum Ma^ißr^ius 'uiruf» ifialic44, ßJ eti^f» ma^i/iratum vir, vt /auJatiJ^irntat/ie The' hafierum dux Ep^minondoi olim dicehat:»a non tafurn Di/^utatfo eruditavirum eruditum oßendit,uerum eüa Di^gt;utator/üptiüs,Di^utaiio»e,cmusfints eßueri co^nitio. ,^od tmm de CMhematorif Po/ifici ^nimo eo^no/eendo, Sof hoeks infun ^»ti^one frudenteruere^ menuit:

'iv)(/wTf i(gu if^ói/NfM^H3ilt; yi'M/^lcv^Ti^lff ^ yX’^iTciyu igt;ü/j,i!i:f/f/ ci'rQifiijt ipxvv:

fdnos dehomine,ofinione nofirajcueriore (fuad^im (^fó/ida doffrh ^^ffs^dte,^adfrtldftdf/acidd^devtihhusrehusa■v^^cpl2sl^9y^lXJV ^^’'^^‘^ insiruEio, ^uando cakuh cognikonem f rlt;tueriere non dehet, fridi t^ari nofo^nfmi ^ua muitis amp;nbsp;idußrihusßecintin/hus eX' hihi tb ß iv ha.biyiSsou., vt Piato dicere ßkhat, reif/â cofrohauerit, Tanti^er enimßoneceiusordinb hominihus uifum eß tfutzviTTg» fatras ^ingenfj'vires(^0fesmodcßedtßimftiare, en y=gt;,Â«ûi Jiiu^ ^xÇyàuitit rationeadFiudioru inßttftiutn reuocent: de ea ijuafodent diffèrendi in vtram^ partem facultate ^ de^eorttntsuvta-etußfm yviiißtiinrerufn d^judicatione (^ a^tmatione^ffeE^atores nonma^ù ^uam de abfcodttolheßturo,dntinandopronftnciare poßtnt,

■^t ubijfrofterremm varietatem, hominnm^imperitorxm \c^ tufTi^syiKÜi/ eurbam,veri/aß^ een/Urd:, fak/fra (^ oki rem cjß,ac di//iutaiionejan^ddverbatis crihro (ßntentia nohi/ßimigenere dr doffrina viri ioan. Pici) fihi ueti/anda, dr ‘sh opinionum comme titiarui^iitpjub^purganddper/üafumhabentesjintheatruetphra tbieriupraßdifs erndita doéïrina ue/ut armis inÜrxéPiprogrediun fur, verbalis^ inueßiganda ^ tuendeßndeo, primas h abas argu-tnentorumfrohabbium inbib iabanti refpondentis tentandi caaßi: ßlt;^f»tgt;neinterim tam^ifT^TiKcy ^ iP-tHyifTtKoy prudenter in^ituut^c tttoratio eum rebus ipßs creßat dr coßntiat,nihbhabens i^xyiv/ois famp;t«irvs«-reij:deindedemonßrationum/tgnts in mediumagmenopk nionu t//atis,adhibbis^^ K^nodo^s minimeßdentibusddasßtndunt à’ infugam ucrtunt,vt^heui^rici uerbatikcusßt:deni^ eu, iux-it d tapro-

ta/troaerhiii^Â^iJcui a^l extremum/dentiam (^ âa/ay/es, 4(1 ^flt;^ ^lt;^»fi(gie»d(4m c^jCXveriiM/ieric/ùatur, eo^ extremis (n^e/dj'^gt;-‘ hw viefte^xmjtxm demum,qult;e i^/Srum i» ai^ rende virtus ff^^^ teritsis flores //f/à doeet: fecundum idud Pindari in Nemeis eid^4gt;ff'gt; fv /t 7ra§Â Tiht^ J'^tx^MviTou.^ ayns c/^i^^in^©-' y^^'mat

Jn tanta ÂUtemfeeuli nojîri iicentia,e^inionuntcenjit/iene, (^'^^^ tereatienS de rébuspéris (^ /gt;réunis turbappenuntere aniw^ ’^^^ pb^t cegitatie^de Stentorum ^uorunda TcHescce^xJ^iXT^t^cä^ riß tK idanebts,an verogemitu panffu^prop/^uendaßnt?

Cu enim i^y^ayv(ii''^wisipvcrei(£is,itfniK0{mcbô^x, vt drifipi' bitfUebßnt ijlii)y!/x!Jiovi'}Uebxigt;^xià!,'vtri^ pam pb(da»tßefab4( in yrefèenie yub/iceiVt non y opt non in mentem venire /^ebfatori^-eruditis /dud fforatianum:

Ftria^en/mMoriafa/cino oeeaeati,p/o/ospyere,cateros autemect vmbraru more cireumuo/itareoyinantur. Priores idi,oyinionuf44' runt nçxjKriJixfxihaudpeus ae fin/ia turyi/S/mospos eatulos, m/r/to tur^abp o Zien tant ^ obtrudunt,ab omnibus ve/ut è tr/yedefro/af^ in/gt;retio baberi vobuntteos quiea ifsvi^üiexyendunt, tanquamv^' fues in vleereauerpntur.eotradieentes,canepeius et an^ueoderut. Poßeriores,canina ßaeundia (ß Sopbißiea armati^ vt eu eruditisp riafaeere videatur^ Logica quada injbrumeta adh/bere condturpi ßDeo placet, d/ßu ta tores p b tiles ^ exercitati uidcantur. ^tri^ p nopliaabupdmperitia videlicet pa riKun^tu pp doclis deridedüs propinant. dd d/putandu enimperinde inßruHiaccedunt, ut Ther fitemaliquem,armoruqua éu^uT^ix i(p (puKxKTv^ix-Graci vocaut, vpm conpndentem,parmam à tergogesldtem,tboracem capithe»' Jèm iugulo, cbeirotbecas tibp adbibentem, ^ in lancea aduerps bt fiem tanquam in arundine lon^a equitantem, reprafintet, (^ vt n^i mAurfajj rerum imperitos videanturi.

ham vero cum Panico apparat ui, uelitationum (ß pugna ratio re poadet,lepidus^dndabata,claufis quidem oculis, fidgladiatorif animo adeum quemfibioppugnandum duxit, viam ajfieelat, (^vel idud ffomericum dicere videtur:.

Ze, ia^yiditar/ viiiett/yttufn vers rationtun^ MygUfMMtfiyj/mfiy’ lt;lueäes, coauttiorumJ^i^ia ^ ex/^robratio^iuyKpyi^ibiu, dirarum fn»^ precatienumveneao, velut (e^yo ^uodamfierciUtJiedebacc/jdfur/ft ^duerfarium, vt eüa/^t tiefèosßt^e oblith /»a/rftarium faciaux e^ pu» f(»t,fic//innere, immo veri/ade/ormare hominem, uf/gt;tftei/irejfe ^o»/hum, horrendem,infofme,M^ens, cuibumenademtS, qffodi.' gnem/^iref. Ex pote^ate tune exi^ idos non immeritb dieai,eum interim i/gt;/i omnium f dau/x/è digitos cen/eaat.

Fortaßu minus mad^ßfeundu/upubUcu ei ^uidë nocentißimu ex' ^^^^' ) ^^ eofueri(, /icum Bnho Buchius eongrediatur, habeanf^ F^deslabraiaëëueas.Nam (^ Mundrubult moreres idis Mirmidot ^‘^^ Werfirixantibus /acced(t,'utmud^ huius ætatis Siy^io^aytM ^^T^i^jftai teßuntur, c^ bonis doëëis^ vird, nonnihiireßirudi, ^^^■^^d'^(iTru:ro,\i^iniueepyadue'edij(ßex^oncdtfacud‘esineerim ^^^‘^ed/iur,Sedenim i udmodis omnibus doiendum et dejiborandutn y^‘^^ymoßasi/ios,ßcundum veterem ver/um:

^XK^s KXKM1,^ sua ri ï-nH.lt;^ iJlwN^vt diligenterßbii/gt;/is,hoo e/l,ue ^^tamp;euli»£ß^^^^2ß/^^jl^ß)^^y(:^iy/d^yfungi^^oeeupales Midarum ?^lt;»'tt»ditmauribus y^ animis ,ßmmueum im/mdentia (^ conten ttone bedum inferre viris doëëis,^uibus turne hoe vnum eordi eß,vt f» omm ^enere doUrin e veritas t^uaratur (^ idußretur. ^xid aute ^gt;t»4ciuorum 'k^iaM)^ix ttsiu. sKxiSKiTrtn^ßis ^uipro tuendaverita' f •^bordt,o/gt;f)reßisfuturum ft, eordati domines noob/cure animad quot;tnum: i^fé eijuidem nolim male ominari,

f^erum omißd gs, qui pro f/ierophantis Syeophantas agunt, nee ni ß Cyclopum more omnia cf facere et dieere eonßieuerunt, ßfa^ intes h^tien/ólumbarbariem, ßd etiam Religionis uera corruptelas, ni IfOeuspro immen/afta bonitate auertat ißa mala, reuoeaturifint: ^tantum ys debeamus, quicodatis argument is placide inquirunt ue ^‘^“^ff’^^^fast fint Candida Mu/arum ianu£,publici boni ergo fc rofitetur,vtfint AxM^^n et duces boni, qui cf comitesreddunt be^ ^'‘ißc ut gratos memoresg^ decet ingenuefiteamur.

n^^^^ thfutationibiis frqs,utilia'cfnecefiariaargumëtafictra jßs.iii)ß'^^\iy!i^,j perßicue declaretur: nee quarut uiëforiant ^gt;^lto^ miniu applau^m hominum, fdvt alicuei grautfime mo' ”^^dugKfiffi^^f^^^^^ reffum.cf verumiduplici beneßeio veritatis f itiiiofs af^ciut^ Tftm, ^ reru pulcerrimaru cf vtilifimaru Metho u ƒ dicas

._ PR ÄEF A TlO; . , . éteM fX/gt;t^ii0f}efjZhtn2fji^r'lt;if3da, iuditiumi»f»aàiiJ^^Ji‘gt;P^quot;‘’^t 9ibfttiftfir»t^fjt,(^ eruil/ttfifteaffgent (^ conjir/nat:

J^utétiionuf» vitZ/J^imaruf» exem/t/üfV^m Lo^ices tattui e/tfi^^^’ ^ua^ ratione (^ uia 4Ü4 res tr^féifanato ue/ut è tenehris /fi/u(empy^' iuce/tJdtqua orJine,qu0 efiant orxisonü ^enere nohü vtetx^i^^ß^’ tßene/xnf.

nefixifttotx virorum boxerumM/fa 'virfutum^u/cergt;'i^‘^^^’* viua (^ exfre^ fma^/Mes,»0ft überaUß/umvû/ufîati,/^^ eti^f^^' ^»0 vßiijäat qs^qui am/ibiü doKerum Spiritf/s Janc/iJ^eè^^i^ff^’^^^' ie^fawurrßc i» beneram (^ doffürum dij^utaüünibus lucuadu?^ w uü/e eß lt;fiÂaKÿSamp;ces,C4fid0ris,m0de/^ilt;tidi/ige(fie c^aHaru vii'tiff'^’’* ^i^^^^-^ documenta intueri, mirari, imitari.

Inter cateras aatemD^utatorrs ingentoß vir tut es, nedti^i^^^ /oßremo loco ida, qua, vt citra contumc/iam ab aiqs in parte ^b^'^^ do ffrina communis dißentiamus,e/ßcit, mi^i numeranda videti^^'

Etenimcum dus^ dhetqcavixs^muitaßnt caußa, ea^partifn^' nio dr ingenio,partem in/iitutioni, partim aiqs cauffis acceptafic(^ daßnt: aquißimumfuerit atemißpienttßimi^ Numinù exetrfquot;» ’r^oTcoqt^fio (^ bominum inßrmitati nonuda benigne tribu ere. i^^^ ins ingenium s«a-i.utii 0ß,non poterit per omnia pariafacere eufoett fuius fi\jqut!: ingenium eß. Ftdemus quoß/a minimofere negod^’^^^ apprebendere,dqudicare,adv/um transfirre,memoria nonitet»^^ cedere. c^fdos contra magne hudio agrepartaßdeüter retinere. amp;nbsp;cumintedigamissres, perindevtßicceßionetemporisßunt,b^tejgt;gt; non/imui omneii,fèd vnampofiadarne mirum videatur^ßpeejquot;^^’ tionequadaminß/tutionoßraintedigentiareßondeat.

Praceptorü tngenqs,ßc quidam Qoecu/taingeniorum con^ii^tf nemoti') deiediantur,vtnunquamnonidis/atisfaciat i^'udPpba’ goricumt M'fgt;e''iqct,Ei bac quidem in re tan to mimes eßpericub) ^i^^ magis adenafuit dbomni/uco,fipbßica (ß impo^uraPracepteruigt;{ dus mß/tutio. ffumanitatù etidfùcrit,uarie occupât is uiris,ut ^^^[ mefracipuis/c/ddadoifrinapraßdqs inßruffißnt,noneaudemgt;^'^‘^, requirimus in qs qui philofôpbico ocio abundant,x^dQ^^^d^ ^^^^ b tes docIrinamembru,cxigere.Prac0cia eße MelanCbtbonû fcripd) M. Ntl^dum dicereßlitum accepimus. Certum tarnen eßvirUfP^^'* opt.cr erudi/ißimum,inßsmma ocqpenuria, cadoffrinatutufaet^ turn profana capita expoßtiße, quaß bic uel attigißt, aquiorfiß^

wt^Jma^ffuiJ^t.f^üh di^nßonu?» eaußö^, et »emhe »tufrt^-te,^(ii4 cm/ù4 wn vacaf^h Sunt t^ui/gt;r4iudic^',cuiuf fi^nx eß tB^oaai-^ikvlict, fitting it a dementati ßnt, vt nuffum /gt;iane iocum dentu^ at^momtioni (^pe/ierianbus curüj^U4 tarnen meütrea jtftt.Hürufn^lacitisß àiyoii it^ Trä^cw^inefubitataßne K^nrûçut, tu Geieneojgt;fgt;onaf, cum nu/Zo moJo eie o/finienisßmei cence^tape^ß ßj^tfeß ae^d^atiantur,ne iaÜuramßacianteioffrinama^novtui quot;tturiabere/gt;artainon magüfiroficeris, ^uamßifydropicea^ua,ß tbrioß vint v/umpotum^ dijß/adeof. k^iy natura i^isiKot, SeHat ^»ißudioeieieüdturße putbus admedumjcite Gaienus dicitt Srus ^^’^i^ylt;rlt;f!m^l7r[0v Tl KXK0ili.StlJ » TTißriXS M^ifteiS CpiÄ$Tiuilt;’t^1(ßi J^V ^^'^^^'’^iV^Tais u«hisx^f(ßt. 'i'iii^xs«7r«Tgt;)S /vtrtXTÜT'i^iiy, idemint' eßt tfacultattb.naturaübuf vere aeßrmatt Stu i ttivngt; iJ'-lt;y^ vyils *^‘’^^‘yoj7(ü;T^^ii^^~^; dißffiirt t/lisÄ^ovfifjiTiC alt;/lt (^«damp;fj idiAwt, »y ^utfsn sj^ia-iTi^j/^ ^uaftiam aderudmof^es aßce^eruenerinh Nitrifia, i^uamßbifaraße videntur, citra omnem deieffum con-^^^^hßubfiiiufj/i/urdi cad^ ad ea emnia ^ua nadidtcerunt. De hif fredare idem Gaienufßrßßt: Myc^ •^'i^J^^s iTöjou.yTegiKxbxÄxieJii^' ^woATxi'^vyxs 7£igt; xBS^ät7ra)y,v uivajJKOX^isßTl^x H3Ù Tve^ßsi^yx^v tfÜjT 761! x'^ois ^X^ytis ÓfdliHioiil,

^^0 ut in^enysfauendum^ (ß- de dtß/detiumßn/enßs miigt;i neuti ^f^^fu fernere fronundandum:,duco'ßc7gt;irf//gt;raßantibult;fietßinter ^fßt fintentiarumaiieyua dißrepanttaj veneraticaem ^amerem tue äebere nun^uä dubitaui. Et cum ut de religienü doifrina ig^ar ^^“^f^ ^ominußdeiu iduminationi ad/uiusgradibus, e/ztimo^rg' ff^fitiadiuinacanfiii0jcertatem/gt;orismgmentagraßituta eße no'. uerimieam erga aUosbumaniiatem (ßiTriaxütw mibipro viri/idet (birandam arbitrer,^ua ueüm aiiet erga me muitßiidfrefiffo in^ frmitate iaberatem, vti, Deieüer fine earn ob cau/ßtm,yfatrui mei ■ ^‘f^»i)SimonifGrynaiuerßcuiis,

Uitbet autem dudioßdn biße de Adroiogia diuinatrice Epißeid, ^uitavirtutumßuicerrimarum, i^uibus ingenioßim dißutatorem indrudum eße ofortet,exemygt;iat^uamonet,n0s^uo^ 7»! uiSóJ''e,'/ vatflwèxt Ksù (fihxAv^âxs incodatione erudftaßntentiarume^O' fiwnum, amantes eße deb ere.

P R AE F A T f Ô. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Mn (ff ^uum mihi if/ad dißtmafaftdufn, ^uod res e^ihaßt vtß 1 licef E^i/iûfait meoqavdam confide éditai effet atm Efnßo/ai} f^lt;^^ elarfffimit dr /»uhlid de Ee Medtcat^riuatim etiarn demefncUti meriti, D.THOMAE ERASTr,4 wagw nominti rirffacinfri MU à Generoßdr iHullrivireandreadvdithioaBHô REHOWIZA, Ca/âreaMaieflatù OratereetConfiliariegt;dfi^^ raritintellexiffèm.Etfi aut homini diliocnti/emfierali^uid/ufctedt aurore Jeane Chry/ofiomo: eo^credibUe efi tl'iilri^xçc{i§ovTi‘fiit^)'^' liquid addere ygt;otuiffè ifiù Eygt;ifiolti ia ohm fcriyitü'. quoi antefidh^ a»»os rele^ittnec ^nquarn foUea inffexir D. Erashu, qui etiamcif abfins de editione admonitm effett quodnondum excu/oi iudicarth editionrm diffèrendam cenjuit: tarne cum viderem opfere iam affdi to, mira ferfficuitate (ff euidentia ar^umentu hoe ah ido träumt' (ffar^umentii f^ntagoniElarumßti^adum effctacfuturumfferi' rem vt non filum nomoleße ferret, fè absente Effioloi haße ediftt efictßdetiarn Jduerfariarum Eygt;ifolarum coygt;iam nobh ahqutfil^ facercttfludiopubhcavtilitatüduffui, Tyfgt;o^raygt;hum,cui eaid(^^ ram t in lucem ea/dem/irofirre/ajfitifi/m,

Scio nee noßrorum »ec alienorum Scri/gt;torum editionem ff^f pitadam eßßdtame^nißmefadit iudteium,»onnuquam ère cf ^^ dere etidi»fiimmoru ^Irtificum Libris, -ds Trrfictç (ffpro^^reßtt^^^ i» rerum maximarum intedigentia (ff exßieatione. Prima e»if^ *' tatfi 'lt;ib(pvix nfitti^iJ.HvA’TiK» d'ubxfiis ,ß»tifi/gt;rude»tia (fffift^d (ff eloquentia vbertatem (ff/ierfeHionem mirtfeè commentât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Efietiarn humanitatii ea Scri/gt;ta, quamediocrium iugeutti'^ yfibui/eruire ygt;ojfi(»tt eo nomine no ßpygt;rimere,qubd Deidene a fi fietia (ff intedi^etia vb ertoe etßblimitai aheui data fittVt fftt^quot;^ in^enqsßtisfacerct immo etiarn admiratiom effè, caygt;/um^ igt;f /èriorumß/xrare liceat, Dominai lESV s detvt ßa om nia i/ßae gloriaßruiantt zimen. ßaß^

xÏO l^'^f^e Principes dlußri(^imi Rennenbergen jï^^’jl^ JfSix/taha Sebhu/n^anr itucaJjint, ai^g^, ’VÆ» '’iO apud ecs Medicinam exercereiK(ap//ßn'/f ^^V^ÏW quot;^Ideprater opintonem aeviebt tnihi, (juud.

[iue pharf/ravu») exhiiere,ßue zr^amßea-' re,fïue ahud te^rà rengt;ee/ium affetreUK/aren,!n pn^ß^^^^ Zodiact Luna ntfic e/jet, (^ t^utm /lofitfif»

fdanetiis haberf t, pltr/^ pereuHifafefrtttr. Fffi emm 'Hon nßifen^ Germantespra f laiii va/Jitati ^firologiete tribu-tfi^iiiMe/f i^»iit Italic^ rrieditattofj/bui aßueuf ram,inziens mt-^ ^^Kif/uper/btia^idebatur. t^niefiro/tcfioKemtn /takamji-pe Ethimmdesfin Calendaria zndera m, m i^ud us r/otati eß ‘/tnt dies faufii ^ infaußi adßercorafidum agros,adabiadia-dum tufames, adpracidendum ungues (^ capillos,adJcartß'

caneum eucurbitulis, adJecandum 'venam^ad exhibendum uel potum purgatertum uel EleRuarium,vel catapotia. Et tjnitfïciuam/canficationes -0“ 'Vena/ebliones iuxta Ephemeris dum notas infiitui fetrem : non tarnen ita fuperflittof ? obferua-ri cum hac turn alia but tu farinafeiebam, ut z^edico praferio benti non Ithenter parèrent,tametß non omni ex parte cum E' fhenteridum notis con/enttrei .Caterum cum ex tabeila m^ß dem Epbemertdibtu depcripta cernerem, multos etiam diesßau fios uel tnfaußos eligere ad faciendum tier, ad induendum ue-fles nouas, ad mi^randum tn alias ades,ad mercandum, adne-goeiandum cum zur is princtpibtss,ad uenaudum,ér den/que “^'j^iduis außieato tneboandum dtescertos ut fdufos eltgere, ^^‘OiMtinfaufos ab^tere : non potui non impenttam uulgi ad-ffiitari.e^inftitcitatem meferart. ^uis non grauiterferat,ho-fmnes Cbrtfhanos contraptetatem çfl- m antfefium Deiprace. P‘i»i,dtes hocmodo objeruarel Dico bocmodo,ut tllas temporS, ekHiones dijcernatn ajuperfitto/a i^frologorum e/e£hone.

ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄD LECTOREM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, l

Sa»è ^^^rieol^ ceria fempffra/erendf, me/eniH, Hg»^ (^ ' uifes (^ arberet ftttatiäi, ^^ reltqMa efera rußten ß“^“^ ei/gunt : non quia eielum aut but us ßtitra fi baf^^'^ aut inßeheitatem eperi promittant, ßa^ quia ab aerb (^’^f^', rie res it a mutataßtnt, ut eu ßß te/»pore uel faatiti^^)*^ emitteifda ßitt.quaßaeiunt emittunt^. i^Ua nam^; ^ßquot;’'’ alia aßate, ^ aliaalqstem/föribiu co^modius fiunt- Sif ^ (liei amp;‘^utatem/gt;ara objeruantjae dies eUgunf, no^ ß'^ eecultam certes dies habere maliciam beaitatemue ^tßf^ efiftentur. f/uc aeeedit , quid fgt;erße/gt;eee»tit}git, eecufitß'quot; reialicuius benegerenda,profiter expeblationem felicit dbh’' labi.6^od quam ßequenterdr facile C^edieis acciiial,^’^^' ignerat. Equidem timide aliquando id egi,quod mtic fif iuberet, quednonDunquam culfd eerum, qua uiolefgt;tia^^^\ ßetu euenißiitt quamßerabatar, inpharmacum lutemf^ß^^ exhibitum relatam audiui^em. Et cum ex fin teiltia ct^^ accidißnt,neit defuere tarnen ali quande^ui/iericulcfi”'^^ randi rationem eq/inarentur^ quetiens non inßeblo Cub»^ ria a liquid circa agrum (Jidedicitentarent. Z/mcßadnfti tfi^' utager quidam ualde fenchtaretur^ quod non außusfi'ß Medictußanguinem mittete, propterea quod Luna finß^^^* Scorfuone. Ego certe uocatus ^ Janguinem mi/i, (ß ntH’^-ß eas ob/eruationes re cb“ opere docens,perßfadere tarnen »o«lß | tui,uanaseße. ^uanquam verb adulari'vetulis imfif“’^!!! hominibusnunquamuolui,ß/)etarnen ab initio qHeibt^gt;^^‘ certbßirem agro nihil indemaUaccerfitum iri, di/imul^''^^‘ inueterataßt/ierfiitioni tribueref/eupotiusconcedereceiii^'*^ Jum. Poßea maiore audacia deliria ifia re/gt;reheiieleri, ^^ nullain re cedere caf i ,f aIde absurdum panter cßlnl‘]gt;t^’^ videbatur, ut artem quam per tot annos tn Itah/t iß^ flantifiimistprudentifiimisj^experieneifiimis uiris, enf*^'^ nes eorum obßruando, ^eoßlem quantum ingemo (ß ebUß^' tie confiquipotuißem,nonßne optimoßueeeßu (Dei Oß-^^^ß ea laus efio. )imitando, magno la bore ac Audio didiceiitni,ti prafiriptum ffirologoram ^ dehrantium anuum edK^’ ßuratilt;inem,certaniq^ experieatiam exercere tcmper/ifßß'

1 hirer. Hane ob caufarn Hteronymi Sa vonaroU virifanaißmi Cr eruättißimi liheUum, Ttalico ferwene cori/cnptum, quem fines me habebam, in Germanicaw linguam cffnuerti,at^ad itnl'/i captum pro vinbM attemperaut, ejuo uel alsquos ab tßa uana ßtperßittone retraherem. Hunedolü efutaam lt;valaeap.gt; frobarunt.'Nen pauciores,fed impenß rudes (^ t»eruditt,par tim wee par firn verb Uteris,nee nonprafationibssstn Juas Ej fhemerides velpro^nofiica ßriptU, eandem condemnarunt,amp; meunacumeo dtrts deueuerunt. Conuicia amp;nbsp;crimtnatwnes^ ülorum.nut rationes fuaopinionis nullas adferrent ,ut canu Utratwf^cilètunecotttefnpfih amp;nbsp;nuncetiarn contemno.No^ iim(ntm,[i(^^^ ffiaxime poßim,hic vióloreuadere.^tnet htc prorftts mab, dum tmpiitatem ilU/uam hoepa^o magis pat^ faciunt.Ald quidam argumentis oftendere conati, baud rejli r”(ficilfe,qui\^firologiam oppugnare in ammum tnduxifem. reßonfione dignt utß/unt. At^ bacoccaßone Eptßolas tnpraß Ü uolumine comprehenfas conjiripß,^ amp;nbsp;prater has alias com' plures, in quibus tarnen eadem propetra£îantur.

Editioms ßuepublications occaßo bac efi. Cum Chnflopho-rus Stathmion Medicus, me ad/ertbendum prouocautßet, at^ ego me ad eumunumferibereputarem. exempla ternarum a^ pud me literarum nuUa rettnui. Nthil tune minus cegitabam, quaminpublicum tales dare. Poß aliquod tempus,ubi ilus^tum ex ipComet Stathmione cognouilßm,ipßm eas ad do'

\ tlißimos viros Witehergam tranfmiCiße, amp;nbsp;tantum non pu ^ licaße,nonimmerito dolui- Non enim eaperjeri^aaccu^tiO' nt gerant, qua elaborart decet,qua inconßeaum de cl or um horntnum funt uentura. Multa queq^ in qjdem erant ad ^^^t ie qua d^utabatur inter nos,nihilatttnentia,utpotequa ad «os duos folos pertinerent,quaq^ altos fetre minime utile erat^ 'lt;^uamen cum primum opera amicorum exempla Jupertoru littrnmmYecepi(fem,ne parum iudicaret me cau[a conpdere, dixi,meeas editurum eße,ut non ahquijolumßd plurimt le~ gerepoßent. Preßt autem hueußq^tquta grauiortbus négoces non occupatus modo , fed propemodum ohrutw relegere,^ qua ad rem ^ quafitonem nihil facerent,fed de alqs rtousfert-ptAe^ent,refecare non potui. Ergo fupertore hyerne, cum dtfeie-

^i prop fer pe^em a'fihoki d^ vrbe extiljremw, nef aHui^fi^f' rg eo (empare propter ührorum ah/ênt/amy (^ bd extee»i^'^ ^ftga/Haf» ineommoditatem^^ pa/Jemjprxeiid^es epffiolasre(0' ^ffouifC^ iautiHl/t/e amputates ea tantum /ua manete leteflt;^ ^ua ad rem controurr/am aiiquomado pertinere (ueheaui.^^^^ alias etiam tjfua/dam ad altos de re /èrmè ead em eonfètiff^^ ^‘^ d/d/^illasutdeleeet,qu£al/guid operaprer^, hoe eß,u(dittli-euius ret tjusfitomsue deotfionem vel explicationem cofittiK' hant.Et horum^uidem nomina non expreß^t ferè, pfepten^ ^Modparum conßaret, an nominari hie voilent, ^i f^^^^’'^! aut JeipJos normnalunt,aut alio loco dr tempore à me, ft Def^ ficus uifi eß,nominaripoterunt. Intellexi eetarn non mult^fy unum ex his quorum in his it terts ment to ßt,ahreptump(ßr ^Jf'^’ ^^drea mex nomen expunxt, ne mortuos tn/edart «** yiderer.i^cdeStathmtonequidem alias malo tudicitte-cateris ejuorum htc litera con/utantur,non vereorttffie^^ dodrina eos dquot; ingenio om»tno plurimis anteceUere.Êfpfi ■ hanc caufiirn/rtgidèegerunt,»ihtltarnen ex hoe laudi amp;nbsp;; fiimattoni eorum detrahitur. ^^is enimquantalibetded'' praditusymalarnttmopefitmam eaufim dodè amp;nbsp;fi^'^^ dat^^an^ud tudteo allouas ex hts,, non td fppftgn^eejp dam meam, quam exercereme volutfie. Edttionem itegt;^* rarum mearum ad ipfit, idea non a^rè firent fiera, ijff^ riiatüfiudioß hine dffierepoterunt, quantum tn utrs^ ^ fa infit roborisdr eertitadtnis. De htfieledarem admod^' r putaui, nefiaHum meam alloues fin fire interpretetut-Heidelber^aj Calend. Noaemb.i^nno ts^^

ITERAS tuas,vir clariffimc.quas pnd. Calend.Augufti fcripfifti, poftridie acce-pi. Ais tegaudere,te occafioncm nafta tuiflemecum conuerfandi propter corn munia fludia, Puto te id voluiire,gaude-re te opportunitate tibi datam eflc , me-cum conferendi de rebus Aftrologicis. 'Nen enim vnquam,dutn iftic eflem,ad nos venire, tametü vocatus fuilTcSjVoluifti. In fententia me confirmât, quod nioxaddjs,teintcllexifle,me Aftrologicæ confiderationi-inieftum efle.Quod me prêter rationem diuinatricem Aftroïogiamridereputas,in eo non leuitcr fallcris. Ratio qua te cÖmoiieri oftendis,quiafcilicet phüofophus firn arque medicus,euanida eft.Hoe enim docuerit potius, mé iifidemAftro!ogixhabeam,nequc philofophum neque medicum eflc .Ego,mi Stathmion,haftenus cum in philo fophia turn medicina mediocriter fum verfatus, nee in-telligere videreque aliud potui,quàm vcftrailUdeliramc«* ta amp;nbsp;rationi amp;nbsp;phüofophiæ principijs aduerfari.

Philofophi munus effe veritatem indagareamp; amplefti, reftè à te diftum eft. Si phüofophus ego effem, ( conten-tummeeflein præfenti oportet,quod efle fienquecupio.) maiore vtique induftria amp;nbsp;conatu contra phüofophiæ holles, Aftrologos, pugnem ,cum præfertim multorum per Germaniam animos infatuatos ab illis non fine dolore pcrfpiciam. AGaleniamp;Hippocratis placiris vt difcedam tantum abeft,vt cos maxime leues exiftimem,qui vel non obiuftain,vcl ob leuem cauflam viros tatos reprehendere folent. ApudHippocratem nihil reperi ,,quod Aftrplogiç patroeinetur. Galcnus Vixvnquam memmit,præterquamf in3.dediebus decrctorijs libro. Quid eum permoucrit ilia vtfcriberçt,ipfemetinio.cap.fatis declarauit.Deos aduo cat telles, fe ca non mfi paucis quibufdam amiciscogen-

tibus fcripfifle. Quod caufFæ quam ibidem tradamt pa' turn condderetjex eo poteft intelligi, quöd cum omne$ propemodum commenta nos fuos amicorum hortatu fcripiéritac edidcrit,talinunquam excufadone vfusfuit. Scd non iam quid Galenus fenferit quæritur. lllud in con-trouerfiam potius venire arbitror,vtrum Galenus perfici-enteconcludentequeratione propofitum confeccrit.

Credo te non ignorare,Galenicum illum menfera, cuius gratiaAftrologiæ ibi commeminit, fiftitium effe »nul-laque vel parum probabili ratione niti. Adde quod à Do-dioribus medicis omnibus antiquis amp;nbsp;recentioribus có-temtus ac negledus eft. Aftrologorum noftrx ætatis de' cretis minimè confentaneus exiftit.Neque facile emnap' probauerint . Si ocium mihi fit maius ,non adraodu® difficile mihi fuerit oftendere, qux Galenus in 3. decrer dierum de vi amp;nbsp;efficientia fiderum affert, vera amp;nbsp;conceit philofophis effc,modö non perperam intelligantur.Nau’ fi,vt Afttologi opinantur, interpretari aliquis veüt/a^^’^ pleraque funt,amp; à philofophia maxime diflentanca. Qp*quot; re non miraberis, fiàGaleni fenfu recedamin craffailb philofophia,quam in fuis fcriptis alijs nee docuit ncc pf^ bauit vnquam. Hoc loco ( iam enim ita «urn fenfifle po no)ad probandum diem 20.non verb atdecretoriumeffe omniataliapropofuit.Qiiid hacde re alibi, poft hos li' bros lcripfcrit,tibi non incognitum arbitror.

Cum porró Hippocratem etiam ftudiofum Aftrolog'^ diuinatricisfuiffe fcribis,pergrauem feni optimo iniuria® facis. Nifi fi per Aftrologiæ nomen Aftronomiam aut ae-ris qualitatcs inteUigis Jd fi eft ita,de nomine litigas.Quou antiqui non vno modó femper hoc nomen vfurparinti iam olim didici. Ergo fi non diuinatricemintclligis,cauf fa excidifti:amp; cu Aftrologiam te defendercputas,eiufccnao di adfcrs,quæ ad rem propofitam nihil faciunt. Ego ®^ hercleiam pridem fciui, Hippocrate amp;nbsp;Galenu ( ahos ta-ceo ) aëris mutationes in prænofeendis, iudicandis amp;nbsp;0“quot; tandis morbis optima ratione obfcruaffc,nobisqueobfer' uandas propofuifle. Nouiillud etiam,Hippocratem 2quot;”'

EPISTOLARVM LIBER. 7 tempora per certorum fiderum ortum amp;nbsp;occafum inter-ftinguere folitum fuifle. At hæc nihil Aftrologiam iuuant» quod tute ipfenofti.

Quæ ex Galeno verba adfers,ea funt clariffimis quibilf-que philofophis amp;nbsp;aftronomis concefsa, vt redè Galenus nionuit.Si ita interpretari voies,vtphilofophi caintellcx-crunt,perlibenter veraeffe dabo. Quinetiam aliter non pofse rem habere,fi fit opus,probabo. At inde fequi, vt tu putas,Aftrologiam certam efse,aut futura contingentia ex talo præfagiri poise ,id eft quod pernego , falfumque c secontendo.Hoe fi tuprobaueris,facies quod Aftrolo-g^æpatronnm decet.

xuodpoftrenio loco Nautas amp;nbsp;Agricolas de quibufdä *^^^aftrisiudicarefcribis,nihilo magisad remperti-qüàmfuperiora .Nonenim ex fiderum conuerfioni-us,niotibus amp;afpeüibus vocatis tempeftatesfuturas prç hgmnt,fed ex aëris affedionibus præfentiunt, de quibus proprium habesapud Ptolcmæum caput. Hæc fi tu ad Aftrologiam tuam refers,rurfiis de nominibus litigas. Ta-ftananiqueltaferèindicantaeris mutationes,ficut vrina amp;nbsp;alia excrementa facultatum naturalium aftioncs medi-cis oftendunt.

Queries Aftrologiam falfam efteaio,eam intclligo, qu2cx mutuis fiderum afpcftibus, conuerfionibus, re-yoeeftionibus, exhalationibus ,manfionibus amp;nbsp;fimilibus huurorum prafenfioncm pollicetur. Hinc fi vel Nautas vel Agricolas diuinare probaucris, aliquidccrtè dixiP videberis. O u®d enim lunam interdum retufis corni-°us,obfcuram,nitilam,pallidam aliterue aftectamvide-tevidentur,ex quo aut ventos aut pluuias fecuturas conij-''^ut;hoc tu nö ad ftellarum mutuos intuitus, fed ad me-tcorarefcrredebes.Eteninià vaporibus fiue cxhalationi-^^Jnaëre talia perficiuntur.Habes ad omnia, quæ de Aftrologiâ fcripfifti,refponfum certum minimeque ambi-guum, tale fcilicet, quale in maximis occupationibus tcriberclicuit.

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H O M Æ E R A S T I repctcre ,vt quid ego negë clarius pcrfpicias. Sic ergofen .bis. Quamuis audicris me Adrologiæ inteftum cfl’c,crcdc re tarnen non potuifle,cum fcias hominem Philofophum amp;Medicum damnare earn inre non pofle. Me porró inter hos ( vtinam rede ) mimeras. Ex quo confettum tibicen-fes,rede fuiflc te,qui perhuden tibi hoe de me ante nou fueris paflus,quam ex illis cognoucris,qui mecum in arce fucrant pranfi. Summa hæc cft.PhPolóphi amp;nbsp;Medici non contemnunt Aftrologiam. Ad hoe refpondeo, Platonem, ' Ariftotelcm, Alexâdrû,Aucrroë, Hippocratem, Galenuffl. ( Auicennam, fummos Philoibphos amp;nbsp;Medicos extitifl« amp;nbsp;Aftrologiam tarnen vel defpexifte vel improbafle. tö' tè pro ementitis fabulis pleriquc philolóphorum habue-runt, qua: tanti æftimant Aftrologi. De Medicis fatis nwV I ta diximus.

Reliquumcpiftolætuæferèin co probando confuini tut,quodHippocratesamp;Galenusin morborum curand nibus Aftrologia: præceptafecuti fint,hoc eft,quod iMOK Aftrologorum (iderum oppofitiones, coniuudioocs,»»^ rios, multiplicesque return afpedus obferuarint. At hHo te hoc illis attribuere iamdidum cft. Quaquam enii»^ lenus cauflam adferre tentauit,cur2o.diem,non veto it Hippocrates decretorium ftatucrit, Medicis tarnen cam obferuationem non iudicauit fequendam aut cognitunc' । ceflariam,quodpartim ex 10, cap.partim ex perorationft qua in hac materia vfus cft,apparet, Scd hæc res longiore • poftulat orationem,fi pro.dignitate cxplicari dcbcat,apU'l eos præfertim, quibus nihil fatis eft,

Hortaris mead extremum ,vt Hippocratem potin?-*” Galenum quamManardum amp;Picumimitari velim .Ma' nardum præftantem Medicum pariter amp;nbsp;philofophuW fuilfe negate non audebis. Picum plurimis ijfdemque da riffimis philofophis plurimum antecelluifl'ecundiinfdl* gunt,qui fcripta ipfius cum iudicio pcrlcgcrunt.HiabH'P | pocratis amp;nbsp;Galeni fentenria nunquam difcefs eriint,nili quod AftrologicaGalcni,quæ in vnico illo 3.dedicbiis de. cretJibro propter commemoratam cauflam fcripfitjp^®''

tc nonpotuerunt. Quod fi Aftrologum fuiffe Galcnum conftaret,acprxccptisAftiologicisomncsipfms libri rc-fetti effent,amp; denique ip(e décréta Aftrologorum in cura-do obferuaffe feirctur, hcc inquain ft omnia certa forent: 6ccxtaret aliquis qui non bene Galcnü talia fcripfiffe cer-tis argumentis demonftraret: an tu Galcnum falfa docente fequimalles,quant alium quemuisveritatemprofité-tem 1 Apud me certè nullius hominis authoritas eft tanta, vt non maior fit veritatis.Ergo cum amp;nbsp;Picum amp;nbsp;alios co-pluies hoc effeciffe conftet,cur haem re Galcnum potius audum^u^m ßlos ? Picumfacile eftrcprehenderc,vt alios omnes Ao^os. At confutare eius fententiam amp;nbsp;argumenta diffolucre,hoc verb eft difficiUimum, imb impofilbile. QuihucufqûctentaruntÂtatcntarunt,vt ne ipft quidem Altrologi probatepoffmt .Tuquidemhic erraffe cos affir nias,quod etiam antea in libeUo tuo fecifti,(ed nihil pto-bas, Sineratione quodlibet damnare quilibet quantum-tils rndis poteft. Acclpio nihilominus tuam adhortationS in bonam pattern,at que animum,nonrcm.ad quant me houarisfpeifto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Prolndc vt uemgratum me pûtes,tc viciffim hortor ac oto,vtanilibusiftis nugisreliüis veritatem complcüaris. Quodvtfaceteaptiuspoffis,argumento vmco falfitatem Ailtologicaediulnatiomstibi dedarabo . Vtar autem ar-gumento taïi,quod nemo Chriftianus (iam enim philofo phlamfepono') falfum aut elumbeiudicabit .Null a quan-tumms pura fpirituaVis Sc inteffigens creatura futura con-üngenüanoult,mftfi Deus peeuhari infpirationc ilhs manheftatit, fed folus Deus hanc noutiam obtinuit. Atq; hafolusnomtqmdfuturumfitDeus,^Voquot temperde tonüngemibus'jvt Cuam Vaanceffe gloriamveltf.vt fibt tollmhuaf.vtVtoeargumento probet fevuum DeumeC-fc, prater CeDeum non effe. Damones hoe argument© Leos non cffeefficaelter probat per prophet am Elaiam, quia tutura ignorent .Porto AftroYogos non Deos,ted ntortalcshomines effe non negabis opinor .Qmnetiam nonen, uffpirattone dinina,fed ex artefutura prxtentire

T H o M Æ E R A S T J poffeviderivolunr. Hine neceflario duo fequuntur.Horum primumeft,Aftrologosnon pofte arte induftriaùc vUafuturapræcognofecre. Alterumeft,ipfosillud fibi an rogare,quod fibi ïôliferuareDcus voluit. Hoc ft non eft cum Deo pugnare,quid Deum oppugnare fit nefeio-Aftra de coelo detrahere nos veile clamant Aftrologi, quotics veritati contra figmenta ipforum fufixagamur .Multo fane redius defe ipfis hoe prædicauerint. Equidem Deus fuum fe honorem nolle abj tradere dixit. Quare cum fei-cntia futurorumadDeum pertineat, diligenter cauendu nobis erit,ne nobis hunc adferibamus honorem, amp;nbsp;not* aftris duntaxat iniuriam faciamus ,fed Deum quoque ip fum fpoliare veile iudicemur,

Hæc ad tuas literasrcfpondere volui,quas ob earn cauf fam telcripfifle fatis apparet,vt quid hac de re ftntiait intclligeres. Quæpræterea hic de Medicis pra:dilt;ftionibus difputari lblent,explicari hoc in loco non pofthntNeq“^ eftnecefte apud te, quern no ignorare arbitror,quant'i’^ interMedicas amp;nbsp;Aftrologicas praedidionesfit difennac’^ Dabiturfortafteocium ifta copiofe amp;nbsp;cummer ,. thodotradandi,id quodfacereftatui,pro-pterea quod multos non fatis per-fpicere video,quantum inter ipfas interfit. Vale.Mat fcldiae,4.Nonas

Agna attentione tuas literas perlegi, quas aj. Augufti fcripfifti,quod mihi perfuafiflem,tc all-quid folidifcripturum fuifle. Vervuil pro argu-mentis,quibus Aftrologica vanitas propugnari pofle vidcretur, aceruum conuicioruin legi. Vocas me i^tteJo?sv, indodum, amenteni, amp;nbsp;nefcio quid ttoufttihi tribuis. Prætcrea Aó^ov te ii Aet^iav in mea narra-* none^requircre ais.Acerbe reprehendis,quod citra di' gt;n«ioncni prænotioncs ex aftris falfas,inanes,futil es dixe «m. At paruin bene,vt ne quid tuo iudicio dieam acerbi ■ iJsJiicmcaccufas.Eteniniprocaufia propofitaapte fatis oniniadiftinxi. Non puto tenefcire, aliam effe rationem lcribendi,cum alicui refpondemus, amp;intcntatacrimina dcpcllimus ; aliam cum ipfi aliquid tradave inftituimus. Nihil mihi probandum tradanduinq; hadenus praecipuè fuinlijfed ad tuas tibi literas refpondere tantum volui. Ad extremum,quia me adhortatus fueras ad ccmpledendas nugas Aftrologicas, admonendus mihi vifus es, quanto cumpericulo id elle t coniundum,quamq5 pugnaret cum pietate Aftrologica profeffio. Animum, non rem quam mihi laudabas, Ipedaui. Ideo officium offici.o compenfa-re volui. Quam ergo Methodum hic aliam dcfiderabas ? Species, ais, diuinationum non dillinxiÜi. Cur hoe à me poftules non video. Nam in tuis litcris, quibus refponden dum mihierat,folius Aftrologicæ nientio fadafuit.Cuius cum effe partem credere videreris cam,qua Nautæ at-5'ic Agricolæ futuras præfentiuntaëris mu rationes, quod inter cas difcrimen effet,obiter folum indicaui.

An non apertis verbis,de qua Aftrologia intelligi veile, expofuU Non de genere,fed de fpecievnà litem mihi mo-uifti.Ergocumdefola diuinatrice Aftrologiafermo no--bis effet,non de alia loquendum mihi duxi.Quinetiani fi-detavniuerfali rationc terrena hæeexornarexinimutarc,

difponcrc.concederc me, licet obfeurè, fignificaui. Tan turn futura contingentia ex cocio præcognofei pofle nt' gaui .Idem hoc iamrepeto,ne iterum querare me indiftin ûèfententiam meamtibipropofuifle.A ppclIoautem tu* tura contingentia,quæ non magis fieri poflunt,etiara qu^ raró eueniunt, ac non euenirc potcrant. Horum ex aftris præfenfionem, quo modo Aftrologi fepræuidere diftiÂ vanam amp;nbsp;futilcm cfic,nu]lisq; vel naturae vel rationis pria cipijs niti dixi. Quare non cft,vt naturalem elfe hanc diu? nationemme credere crcdas,quæprincipijsnaturaübus caret,ac falfis tantum nititurnugacium Chaldæorum AC’ gyptiorumq; opinionibus. Qiiod li non hoc modoinvn® quafifafcêcollcifla rcperilh, colligcrc debebas, non ti® acerbe reprehendere.

Cum nullius crcaturæ,fed foliusDei effe dixi futuraça tingentiaintcliigere, debebas vtiqgt;,me non admoncntlt;^gt; hoc de talibus aceiperc,quorum caufæ nondum agunt,''^^ agerenon fciuntur . Cauflas intelligo nonremotasA’t Aftrologifolent,fed définiras,.proprias, amp;proximas.Etf' nim cum ira Deus per prophetam argumentatur,Dænio nes in Idolis nonfuntDij,quoniam ignorant futuraraemo tam eftincrs,qui de talibus eumloquiintclligat,qii«ia® fieri producique incœperunt.Non cnim nefeiunt D«®®’ ncs,plumbumquodinignem iniedum Gft,nifi autreft®; guatur ignis,aut rurfum eximatur p}umbum,mox effe diP loluendum. Norunt Medici,cumexvrina alijfûe exerc-mentis,naturæ vires,aâioncs,opera pcrfpiciunt,nihilq''C adefle quod earn impedire queat,intclligunt crifimeertc quodam tempore futuram . Antea verb quàm à natut'“ morbi materiam fuperari, ( amp;nbsp;quæ alia hue pertinent) co gnouerint,defutura crifi percipere nihilpoflunt.(di-cnim medicum doceat, quo modo morbus, quinondu® natus eft, finiendus fit ? Ex hifee haud difficultcr intcUigi' j tur, Medicos non ante futurum aliquid præuidere,quàffl efte iam incœperit, fine produci à propinquis amp;nbsp;proprijs cauflis perfpexerint. Hoc inter artificcmamp; imperitum intereft,qnQd ille cxilia principia vider,quæ huic nonduni

EPISTOLARVM LIBER. ly »pparcnt.Iraq;cum artifcx,quodiam elTe fieriqjincccpir,-at propter paruitatemcaetcros adhuc latet/uturum prae-dicit,diuinafle ipfis putatur.

lamigiturargumentum,fpero,mtelligcs. Futura con.' tingentiafolus Deus, non vlla creatura, nouit. Aftrologi nonDij funt,fcd mortales homines. Quare futura coatin' gentia ignorant. Addamus lam reliqua. Aftroiogicx præ* didioncs verfantur pene omnes circa futura contingen-tiaEaigitur profitentur amp;nbsp;pollicentur Aftrologi,qua præ ftare nullacreatura poteft,nifi Deus peculiar! modo pate fecent.Vbi namaMethodo amp;nbsp;àpropofita nobis caufla aberram voleis alicubiiftaperfoicueexpofitaeffevniuer »,vt non opus habeas t5 ^esAsy/i^v mecum.Ego verb cum -flomen authoris taceas,non poffum diuinare(neque enim Aftrologus fum)quid, quando ,quomodo fcripferit. Hoc tibi affirmem, ante hæc noftra tempora nullum probatæ cruditionisamp; vitæ Theologum extiriffe, qui non veftras nugas,caditlinlt;ftione,quani nuper expofui,adhibita,dam* narir ac repudiarit. Dixerim hoc amplius,nullum philofo phum infignem fuifle,qui eafdem probarct. Omnes enim' aut ncglexcrunt, aut palàmlacerarunt. Ficinus prindpio-aliqmd huievanitati tribuerc vifus eft. Sed in epiftolis ad' Picumamp;Politianum omnino deridet. Quinetiam com. mentario quodam in Plotinum,philofophum Platonicu folidiffimè vniuerfam confutat: parum igitur refte fcripfi-fti,mepro mea fapientia praclariftimos Philofophosamp; Medicos,qui hæc ftudia coluerint,contëncre. Eg®, Stath-mion,fi fapere eft mendacijs Aftrologorum non credere, plurimumhacin parte fapio.Etenim diuinationibus A* fttologorum fidem nullam adhibeo , fed vt veritàtis ho-ft’svito. In cæteris rebus nemini me ipfum ,nondicam pfætuhrimded temcrè comparauerim.

Ad eaquæ de Picofcribis,nihil opus eft refpondcre. quot;V-nü hoe fcio,neminé veris argumentis confutaturum effe, quæ contra Aftrologos fcripfit.Vt enim quxda reprehëdi poflint,nö tarnen non pleraq; funt vera .Ptolemæum infignem fuilfe philofophum,nequetü.neq; alius quifquam

probabit,at Aftronomum fuifle præftantiffimum, facile o* ftenderis. Nolim hic mihiinfultes, quafi Aftronomiam à philofophiacxcludam.Egonamqj Ptolemxum naturale philolophum fuifle alicuius nominis nego, MathematP cum cxlbtifle funimum Übenterconcede.hi huiuslibris Aftrologicis (quos tii me line deledu damnare putas)li quid ineft veri amp;nbsp;boni,id perexiguum eft, atque ita fabufc amp;nbsp;mendacijs confpurcatum,vt nö omnino auarus homo ; facilius ex ftercore aurum colligat,quam veram exillis Ih bris fententiam is excerpat,qui bonas horas non male col- t locatas velit .Galenum me cum Pico nugatorem nom'' nafte fcribis. Quam verè non attinet dicere. Quod fi n“' gari eum hac in parte,in qua Aftrologica tradat, dixetiw non grauiter,puto,peccaucrim, Non funt prorfus cadeff fi aliqucm nugas aliquot fcripfifte dicam,amp; li ab!olutè n^ gatorem effe aftirmem. Ego tarnen ita me cum appelWl^ non recorder.

Tandem fic ratiocinaris, fi in certam formam reducequot; tur quç confufè tu proponis. Quod manifefta probat ö* pericntia,id nullis poteftcludi rationibus . Atqui princi-pia naturalia fecundumlunæ, amp;nbsp;aftrorum circuitus mo' tusque alterari, mutari,difponi,manifefta probat experien tia. Nullis itaque rationibus refelliid poterit. Ego neque walt;£9'^Tfl5,nequetruncusfum, nequecum Democritoni- ; uem atram eflc aflero ( Omnia ifta pulchrius ac verius in ' Aftrologos,quam in me,quadrant, quibus à PtolemsiA-rabumq;Aftrologorurn mendacijs vel paulùm difcedetc maior eft religio,quàm Pythagorcis fuit à fui magiftri pk' citis diffentire ) fed totam rariocinationem vtveram ad' mitto. Quinimo veram effe firmiflimis me rationibus dt' monftrarepofte cOnfido.Aftracertè horum lublunaiium cauftæfunt generales, ordinis amp;nbsp;dilpofitionis effeftri«s caulfæ JEt pfætereaita omnia hxc cönferuant, vtfivim cœli nobis eripi,velmomento temporis cogitemus,om' nia fint collapfura. Non enim caufla duntaxat eoelumeft, vt apud nos hic omnia'fiant,verum etiam adum dat fingu lis,vcynumquodque id agere poflit, ad quod agendum à

- nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam-

naturafaftum eft.Sicut corporis noftri pars nulla viuit 2Ut viuerc potcft, fi non à corde vitam recipiat : itafublu-narium return nulla fine lal ut an vi cœlitus infuiaperfifte' te,amp; pro fua natura agere valer .Ar hinc fequüquöd tu pu*, tas,illud eft quod amp;nbsp;nego,amp; falfum elfe dico. Quis enim haneputet ratiocinationem veram amp;nbsp;efficacem eïTe ? Cœ nun amp;nbsp;aftva luqt generales horum inferiorum caufia: yer-* go ex ipforum motus afpeduumque obfcruatione pol' lunt futurs particularcs mutationes præcognofei .Nemo ^erteprxter Aftrologos vitium fiue falfitatem non vider. ^^tSumentoiHoGalenus fuit permotus, vt dieruin de--^et.cauflasincœlo quæreret,nihil ipfe habuit, quod non nines dodi antcamp; poft ipluna habuerint.Et nihilomi'

'^^ WulTam eorü in ccelo non reperiri euidentibus amp;nbsp;Cernsargutne^fig confecerunt.Exemplum quodex Ga-ienoadfers,ipfeex Aegyptiorum placitis fe defumpfifleo-lfnaif,quodtameft fallum,quàm totaAftrologica ariola no falfa 6c ementita eft. Si experientia vrgeas, ncgabo tibi yllamdchis rebus cxpcriStinmhabcri pofle,fcilicet quod âfiderumpofituhæc fiant alia quàm vniuerfali ratione Mequedebesame hieprobationem expedare, qui ad ca tantum refpondeo,quæ mihi tu propofuifti. Dabitur fot-taffe occafio ifta probandi alio tempore.

Valdemiror tc,dum fic Icribis.Addc quod Galcnus ip lernet ingenue fatcatur, fe in accommodando luns mp tudiebusHippocratis,nullam difcriminationem adferre, fed Vcrifimilitudinem tantum . Hæc funt tua. Primum il' lud confiderationc dignum eft,quod Galenum contendis nihil demonftralTe. Idem confucrunt in hoe negocio om-nesdofti^qui eum fecuti funt . At,verb Galcnus aliter fen-Jucindican potcft. Sexto namqj cap.libri illius fophiftas 1 losappeUanqui luns tetragonas amp;nbsp;diametras ftationcs tion credunt in principijs bonis bonas faecre altcrationes, mnialismalas. Affirmât edam principiofe vti omnibus conteffo cap.ii. à fidcribus terrena hsc exornari difponiq; aflerens. Quod fi exvero principio rede condufionem ‘ieducit,noa verifimihs earatio dieenda ent/çd necefta-

lt;ia. Cxterum iftud iam finamus, amp;nbsp;quod ex diüi^ infers» j fecundo loco perpendamus. Galenica feu potius Aftrolo-gica non putas nugas vocari poHc, quia Galenus non n^ ccflaria,fed verifîmiU ratione proillis afferendisvfus f‘^' Ex ifta tua ratiocinatione fequetur, nihil pro nugis haben dum cffe,nifiis qui dixit, demonftrafle feaffirmarit puU'' rituc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nonmultopóft fallinos fcribis,quód difputationem । Galeni de caufta dierum criftmorum ad artis opera excr-cenda minime ncceflariam efte diximus,amp; quod non ali* de caufta ipfum (cripCiße vniuerfa illa affirmauiraus,qu3-' vt 2o.dicm probarct decrctorium efsc. Ego vtrumque^ , Galeno probari pofte exiftimo. Et quod ad priraura a^' j net,exio.cap.cognofccre quilibet poterit. Satis nainq“' explicate oftcndit tertium illum iibrum Medico non ctf‘ neceftarium.In 4. Aph.36. tamclarc ab co fcriptuin edi quæ in tertio libro de cauftis horum dierum diffem^’ nihil ad artis opera conferrc,vt planius dici vix Q'^^^^' Quibus addi poteft,quod in nuUo alio commentario l*®* rum mentionem facit,quàm in hoe loco. Etfacetc tamen fopc dcbucrat,fi vtiliaiudicaucrat. Quod verop^ puè propter 20.diem opus illud feribere aggrefths fit)är-gumento illud eft,quod ex luns tetragona amp;nbsp;diametra lil tione de die feptima amp;nbsp;in/4.probare aliquid conatuscü; j De rcliquis diebus nihilpropemodnm dixit,quo pado ö licet à lunæ motu efficiantur decrctorij. Deinde in alv$ com.vtinprognoft.prxcipuè 20. dici meminit.Quoi'* non placet,vt propter hunc diem præcipuè comm.illm” Ïcripfifte dicatur, non repugnabo. Facile namque edf®^ cuiuis, quoties non firmis argumentis lententiara w®^ poftum. Hac igitur in re viceris, amp;nbsp;non magis propten ^’' quam omnes aUos fcripferit eum librnm.

Iam tuam conclufiunculam infpiciemus. Breuiter er' go,cum reuera planetarum confideratio hoc commodi 1 præftct,quod in ea morborü amp;nbsp;naturae vires nee non mu' rationes corundem,augmenta item amp;nbsp;décrémenta ante' quam fiant pcripiciantur,vndc commodius felidusq“®

EPISTO LA'S VM LIBER. 17 turn diets turn phatmacorutp modus amp;nbsp;vfus, gubemari poteft,nö video femel quo pado aftrorum obferuatio vcl Philofopho vel Medico indigna !ir,amp;c. Hatlmus tua.

Vehementer Icire vclim,ex quibus i(ta fequeretur con-clufio.Non poteris ex eo deducere, quod Galenas dieru decrct.cauflas ad luns motum retulit. Ipfe enim hanc no titiam nihil adfetre commodiMedicinam exercenti affir--mauit.Neque ex eo,quodfidera vniucrfales caufl'as ho-' ruminferiorum redè ponit. Nam ex vniuerlali amp;nbsp;remota cauffanihil certi de particularibus rebus cognofci poreft. Scdamp;tuqtioqueais,Galcnum non motum lunsdiebus, fed dies mot ui accommodallc. Quibus hoc fignificare vel-lcvideris,nonex!unadies hochabere,vt fint dccretorij, vel nonfint:icd Galenum in lunæ motum. vtpotuetit re^ duxhre,quocauflam aliquani reddidilTe iudicarctur. Ego certenon video.quomodo non arque debeataepoflit motus lunsdiebusaptarfatquedies motui,liquide illc cauf-faeft,hiautemfünt eifedus. Eft enim mutua inter elFedus atqne cauffas relatio.

Tot ferè occurrerutqus refcriberem ad tuas litcras. Qiiódfiprsterinftitutumatque officium meum probat fe tibi vidcbor,Galenum differtationem de cauffis dierum decretoriorum neque vtilem nequeneceflariam exiftimaf fe ad artis opera rede cxercenda:id eo me fecifle cogitato’ ne pofthac neceffitatem huius vanitatis authoritate Galc' ni prædices.

Ergo vbipauculahsc adieccro, finem fcribendi faciam. Menfis Galenifigmehtum falfum efttuo etiam teftimo-nio. Sed nee probat ao.diem decretorium effe potius qua uNeque ex lunç motu probari poteft decretorium ipfum effcvel alium quemuis,vt Galcnus credidiffe videtur.Ete-nimfilunx motus efficit,vtdies al ij décernant, alij nö décernant, omnium erit eau ffia decretoriorum,vt fcilicet dccretorij fint,non quorundam tantum. Erit ergo amp;Î.amp;5.amp; 11.amp;17.amp; tandem 20. Siveró aliquorum amp;nbsp;non omnium cauffa exiftit, quæ erit excogitanda ratio aliorum ? Aut

, *33.,.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

quid habcbunt,7.amp; 14.dies,quod non omnes alij dies hv beant? Si de indicibus amp;nbsp;in utilibus dubites, fakemew ccctoriorum ratio erit-eadem omnium.Ego mukore^ diu$ Gaknum cauflas reddidiffe paflim in fuis commcn-farys,cur hi,non verb alij morbos iudicent,puto, quàmin præfenti loco* Et in hoc ipfo libro fa His veras cauflas per' mifcuit.Nonex luna repetendæ videntur cauflx,fcdin ipfa agentis cauffæ natura,fcilicct in humoris quantitate amp;nbsp;qualitate,in corporis ftrudura,in virtutis roborc autim bccillitate,in perpefli loei conditione, amp;inalijs talibus quaerendam potiuscxiftimo,vbictiaminueniri cam eer tb mihi perfuadeo. Sed hæc quoque extra rem dixi.Feci verb obeamcauflam, vt ncque Galenum vobis,ncciöi Galcno confentire cerneretis. Vale. Die 17. Augufti Masfeldiae.

heri vefpert ex Thuringia domura reuet'' thfem,tuæ mihi redditaefunt litcræ.Quascuro longiulcnlas efîe vidercm,non mediocri volu* prate affedus fum. Nam frudum aliqucm ex il lis me percepturum contidebam.At cü legere incœpiflem, antiquam te eantilenam cancre deprehendi. Etfi verb ni' hil propè fit,cui non ante refponderim,placuit nihilöini' nus iterum tibi rcfpondere,nonquidem ad. conuicia,fcil adeaquac ad propofitam nobis controuerfiam propiu’ accedere vidétur? Hoc modo in fuperioribus literis ratiJ' cinatus fui ; Solus Deus nouitfutura conringentia. A/kO' logi non fuut dij,1ed homines,vti nos fumus41aortalcs.No poflunt igitur arte aut induftria in. horum præfcnfioncm peruenire. Dixi po(lca,ne qua rclinquerctur in verbis ob-icuritas,me deiltis loqui contingentibus, quorum caulamp; vclignorarcntur,velnondum agerent:vel fiagereincapif fcnt,nobisnündumiunotuiÜcnt. Hæcli tu candidèinterpret

EPISTOLARVM LIBER. 19 terprctari voluiflcs, non tam abfurda amp;nbsp;aliéna cffutiuifles. Qiiamuis autem fupta exemplorem, breuiter licet, dcc!a-raui,non granabor tarnen eandem exemplis turn MeeficO'-ruin,tutn Nautarum iterum exponcre.

Medicus cum in vrinis videt naturam incoepiffe iam morbi cauflam euinccrc Óc concoquere, ac prçterea quoquot; ufque progreffa fit perfpicit,artificiofa coniedura colligit hocvclillo tempore totamfuperatam iri, vt crifim cxpe-darctumpoffit. Similiter etiam Nautæex motu vaporis autnubceuke in aërefuturum ventum tempeftatemque cognofcunt. Vtrique non ante intelligunt,quàm effedus lam fieri,fmç qy^j-n cauflas proximasiam agere incœpifle perfpexcnnt.Iftacauflarumaftio quiaab initio pertenuis amp;nbsp;obfcuraeft,à peritis tantum amp;nbsp;exercitatis in qualibct at tedeprehenditur,vulgäres amp;nbsp;impcritos latct.Vt igitur nee Nautæ futuram tempeftatem ferenitatem de præfeire, nee Medici morbi finem amp;nbsp;cuentum præuidercpofTunt.quam vtrique propinquçamp; propria cauffæ adionem ineçpifl'e. cognoucrint,itaomnes alij artifices futura pradicunt, in fua quilibetarte. Quodfi proximam cauflam ignorent,ik lud autë agere eoepifle videant,quod illam excitare cö-moucreque poteft.ratio eadem omnino exiftit.Ex iftis,nifi me prorlus fallit mea de te opinio, aperte perfpicies quid per contingentia intellexerim, idquod hadenus intcllc-xiffenonvideris.Sicenim ad fupradidum argumentum refpôdes; dfatorem tuam »egûyf/t^àm^ e/'epro/jufjcie. Quid ita Stathmion? S^ontam, inquis ,omnem prafetenliamffte» tam ta/ftum/jux ex a fins fiernttur^oUit. Q^àm erudita fit re-fponfio ifta tua videamus.

Nó fcquitur,fi folus Deus norit futura cÔtingëtia,omniû Pmptcrca rerü prafcientiam è medio tolli,fed contingen-tiamtantum,non autem neceflariorum.Deinde non om-fl)umcontingentium,fed eorum duntaxat, quorum cauf-fæ vel non funtnota nobis,vel nódum agunt, vel fi agunt, non Iciuntur à nobis agere. Sic qua de Medicis amp;nbsp;Nautis adfcrs,quibus te dekuifle argumentum, quod rede indifi iolubilevocaui,putabas4neflicacia amp;elumbiaprorfus efle

20 T H o M Æ E R A s T I cemis.Vtrique cnim non de contingentibus illis vanci-nantur,de quibus argumentnm loquitur,fed de illis Iblis, quïe iam fieri producique vel in cauflls vel aliter anin^'l' uerrerunt. Equidem nullus reperietur Medicus, nilü^lc forte fitetiam aftrologus, qui fe de certi alicuius hominis naorbo aliquid pronunciare ante pofl'c crcdat,quàm natu ræadionemin morbum,eiufdemque cauflam perdidico rit, quanta fit,quoufque progreHa fit,quando incœperit) amp;nbsp;quæ his fnniliafunt.Quarc minime probafti falfam elfe meam propofitioncm,quæ iinmota adhue fuo confiftit loco,amp; ab omnibus omnium aftrologorum machinis fa elle tutapermanebir.

Qiiæ de certorum dierum obferuatione, quos Geru^' nilofstag nominant,feribis, magnam mihi admiration^ attulcrunt. Fieri potefi, vt,cum tôt fis iam annos natnS necdûpcrdidicens.vix vnquam euenire (amp; fi quandoqn^ itacuenerit,cafu fuifle fadum) vt annus iilis diebust^' fpondcat. Non nefeis, arbitror,multos etiam Afttoloÿ^ confiteri,nullam hanc dierum obferuationem innatuW caufTam habere.Alia eft ratio temporis, quod in exdend^ lignis obferuatur.Hocenimeertam habet cuidcntcniq» caulTam.Similiteraëris mutatiofub exortumPleiaduffl» Aréluri, amp;nbsp;fimilium non fine ratione plernnque expedi-tur fimilis,quemadmodum etiam æftas amp;.hyês,amp; erbcliÇ amp;nbsp;huius generis alia quædam. Hæc,inquam,partim ad ne-ccflarióeuenientia( vtin natura neceffitas confideratur) partimveró ad ca quorum cauffæ iam agere incœpcruot, referuntur. Quod fi fol moueretur aliquando,inoxnon inouerctur,neque nobis motus ipfius natura amp;nbsp;tempus non tam foret,nee çftatem nee hyeme præuidete anti poircmus,quàm perciperemus,autcertequam folem gt;d accedere ad nos, vel recedere a nobis incocpilfc percogoo uilfemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Hinc vides no tam efle me rudem amp;nbsp;hebetem,vt propo fitioni diftindionem adderene(lt;iuerim,quod patumve-rè de me fcribis.Vtinam tam redè tucam intellexiflcs.qua bono ego confilio addidigt;certè nen tam abfijrdèfuiflcs interpre-

terpretatus. No enim de contingentibus locutus fum, quç cauflis carent. Quis enim hoe apud fe cogitet ? Nihil abfque caufsafieri aqua producatur, notius eft ,quam vt ignorarcpotuerim.De iUis locutus fum,de quibus me iam iatis multadifputafse exiftimo. Non ideo contingentia ali qua carent cauflis,quia nos eas aut non nouimus,aut non antenouimus,quam eftectum fuum producere incœpc--rint.Quamobrem plumbea,imó herbacea telafunt,qux in propofitioncm noftram contorquere tibi vilus cs.

tft qubd gaudcam,quód caufsam mihi récitas, cur me arntthodum in fuperioribus literis, ftupidum amp;nbsp;indoefu appe\Vavitm,fcilicet quiameDialeö:icesimpcritum ani-niaducrtcris.Quantamtibihuius facuitatis peritiamar-gt;^oges,tuïdeclarant liters.Qitam turpiterte ipfumfal-las,eædem docent.Vbi mox tua quidam examinare eoe-pero.tnam in difserendo peritiamobiter attingemus. De Ptolcmxohic nihil dicam,prsfcrtim cum propter occu-pationes mihi feßinandum fit. Si, quantus ille Philofoquot; phns fnerit,feite cupis ,legeâpfiuslibtos, non quldem vt Allrologus, Ç fic enim aurea else omnia prædicabis yfed vt Philofophué, amp;nbsp;tantus,quantus videri visD-^^e^i^'^^-Spe* cimenquoddamphilofophixPtolemsiin liocUo Hierom nymiSauonarolSjViri nunquam fatis laudati,ame,con-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nerfo amp;nbsp;edito reperïes,non vno tantum in loco. Qnbd fi

tu probabis,qux ibi tede r ept ehenduntur, fruftra fperem te de meis rebus rede iudicaturnm. Hadenus ad primam

' In fecunda patte acetbè me reprehendis,mendaci) que acculas, qubd Galenum. in cut an dis morbis Afttologiea décréta non obferuâlsc leripfi. Deinde qubd. nihil.v tilita-

1 tnU.edico ad opera artisrede exercendai tonferre dixi. l A/truuque verum else per fepatet .Sane fiahquo indbeo \ Galenum in curationihus Kftrologicos fiderum afpeduS 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ohfetuafse docueris,error cm libenter confitebor. Si ad. ?. \ nbsp;nbsp;nbsp;de diebus decret.pronoces,ne ibi quldem repeïles,quibus \ nbsp;nbsp;nbsp;tua lententlam Coufirmê^Étemm Galenus Ipfe In co llbro \ aperte fatis tdVrfi.catur,dvfputaüonemll\ius HbrlmhUad-

ferre commodi artem exercitanti.Quod hic obfeuriusdi-xifle videri poteft, in 4 Aph.jô.cxplicathTimè affirmatPet ocium inquirere taliacum iuffiflet ( idem alibi quoqiictd cit} tandem fie fcripfit : 1« i^'ev«ç tÎu^ xfdet* vs -npit« Â^yq soviet mç Ttçaniç }js!!niAfti,u»at ^60 JieA^ry ni.mç ƒ 4W71(Xlt; ojjxh o/TUTç'iru ’STH^^vm; i^ijT^traq.Quomodocunquc interpre tariifta concris,fcmper tarnen quod affirmaui verum elle compcrics. Sed amp;ipfumlibri propofîtum fuis argumentum idem probat. Nihil enim de curationibus ibi doect, (èd rationem duntaxat adferre ftudct,curex diebusahj quidcm décernant, alij veró non décernant, amp;nbsp;curali) in iudicando alijs fortiores tutioresque exiftant. HaS inquit Ga’enus, rationes qui ignorauerit,( niodó rd‘‘ quorum nihil ignorpt quæ ab eo in alijs commentani» expo Ata fucrunt ) redè poterit agrotos amp;nbsp;cum gloria curare,

Sed quid opus eft probationc cum turnet tuis inliff«^ idem affirmes ? Sic enim tu met fcribis. Verurn hoc if cit (Galenus) quod 3.1iber,fi cui videatur difficilior pro* pter difputationis fubtilitatem, quæ vul go Medicorun' non conuenit .fed eruditis amp;nbsp;Arithmeticæ Aftronomis-que peritis,bona ratione præteriri queat, cum cauffarum inquifitio, cur dies decretory fint, nihil ad curationes in-uet Medicos. Hve tua funt. Quomodo ergo me,cum Ga-lenumiftafcripfiircaffirmaui,mcntitum efleais, efl aliud in his fcripferim, quàm quod tutemet Galeno tribuiHf Si verb tu de Galeno dicere hoc potuifti,cur ego nonpO' tui ? Sed hoc omnibus peneaccidit, qui veritatem oppU' gnant,vt,qu0dipfi faciunt,in ali|S damnent.Ergocui” Galenus nullibi legatur in morborum curatione Aftrok” gica décréta Medicina: coniunxifle,amp; illam ipfam de ad«^ diflertationem,quàm in s.illo libro legimus, minimcviK lem ac neceflariam,ad artis opera rede exercenda GaU' nustuoctiamiudicio affirmer,liquet vtrumqueà me «• dè didum fuifle.

Sed quid tc deceperit video. Quando cum Galeno in-quifiüonem ac notitiara cauffse dierura dccretoriorum»

vt à Galeno traditur, inutilcm efle Medici nam fadu ro fcripli,tu me idem dixiffe putas, ac fi ad Medicinam inuti* Icm efle affirmafTem. Verumtamen multa noatM t^ Oeup'^ fæpcinquircre conftat,qua: inter agendum nobis non Hint vfui. Cum enim in fcholis artem profitemur, multorum cauflas perueftigare tentamus, quorum in operibus artis w 671 feire fufficit. Hine Ariftoteles refte affirmauit,ibi de gantemordiri Medicum,vbi Philofophus defierit. Often-dit etiamGalcnus multas in arte noftraiam olim quoque logicas quæftiones omnem artis vfum excedentes agitatas füÆc.Hsctutantuslogicusquomodo non animaduer-tetb Sediftinxeris non parum admiror.Sed iam tempus eft vtadearn ratiocinationem de!ccndamus,qua tccffica-cirerprobafleopinariSjAftrologiam Medico neceflariam efle.

Simihi concédas,inquit, Hippocratis ac Galcni dö-Ûrinamperfeâiflimam efle , amp;nbsp;præcipuè Medico imitan-dam ,ac vtrumque diligenter dies crifîmos obferuandos præcepifle,vt qui magnum medentibusvfum præflenc. Et(præterea des) Galcnum demonftrafle, cauflam ha-rum dierum lunam exiftere, etiamfi te in omnes formas inftar Prothei tranfmutes, tarnen lunæ curfum Medico obferuandum efle fateri cogeris ad intclligendas crifeis videlicetmenftruas. Hadenus tuarecitaui.Si tibi dedero amp;nbsp;conceffero quidquid propones , probabis pcrfacile quiequid voles .Hippocratis ac Galeni dodrinam Ïïben-tet fummoque Audio ampledor. Dies criticos Medico tedècuraturo maxime oblcruandos efle fateor . Scd non ideo non errafle Galenum,cum in luna veram eorum cauflam quaerit, concedo. Scd lye tuam incogitantiam plmius perfpicias, ecce dabo tibi in præfentia Galenum tedèvereque demonflrafle cauflas, dicrum decrct.ad hi-næ motum pertinere. An hme efficietut AArologiam Med.co neceffariam'efle ad exereendam artem?DicoA' ftrologiam.propterea quódper motum lun« tehanc in-tellcxiircfufpicor.Nifi enim hæc fueritmens tua,nihil ad temdicis. Deinde cum moxaliorum quoque errantium

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' t‘Ö 0 M Æ ERASTI fidcrum motus nécefsafios eidem efse fcribas,facile qui^ fcnferis apparct.Ad rem redeo.

EtiamfiGalenus probalsetlunæ motum veram amp;piO' ximam criticorum dicrum caufsam efse,non vniucrfa'cw folum,non tarnen necefsaria fut ara fuift et illa motiisluquot; nx confideratió artis opera exercenti, vtex Galeno teipfo tefte fuprà oftendi. Deinde fi ad thcotiam aliquid faccret» non necefsarió in Opus referretur. Malta nainque cxquiquot; ri in theoria,qux in v(um non veniunt,imó vfumtranfccu dunt,ex fuprà diftis patet. Podrcmó conftat illud ctiaff, Galenum talia inter curandam nunquam obfcruatsc.Hi-inquam fi Galcnus propoHtum validiffimè probafset,có^ cedere nihilominus cogereris. Atque cx his tuam lo^‘^ . difce.Cæterùmnihil probaftc horUm Galenum certur cd.Quarcmultominus obtinebis.Tu quidem,quiava cem '^S^^eui vfurpauit , demondrafte ipfum 01«' nia putare videris. At falleris plurimuum fiitae«^' mas.Nonenim in propriofemperfignificatohact^^'®“ nevtitur.

Argumenti quod pro Galeno, ex ipfo maiorc défunt* ftruis,hæc eftlumma.Omne naturale principinin i^®'^ lunæamp; aftrorum circuitus mutatur,altcratur, difpoW^f’ Ad hoc probandum fruftra tot verba quot fequanturifu” dis.Totum enim pro confefto tibi do,modo vniuctfali ra' tionecqelumifta facerc intelligas. Aliter enim vera non guérit fententia.' Adijcis deinde aftumtioncm,prittciplu® illud à quo morbi magis vno quàm alio die commouen-tur amp;iudicantuped naturale.Ergo àmotu' lunxamp; aHf^ rumafficitur,mutatur,difponitur. Omnia funt vera,fed*'’ bi nihil profunt. Quis nefciat aliter affici hominem i'* na febre pituitofa iab'orantcm,amp; aliter biliofà ægrownf^ Siigitureodemtempore lima homines, autres diue^ diucrfomodo,quamlibctnimirum profita natura aftof» vniuerfali ratione id,vel ob cam tantum rationcm,fion’’ nemine fano dubitari negariiicpoteft .Ergo cum demons Oratio per caufsam fiat proximamamp; propriam,Galon» autem remotiffimam maximcquecommunem attulm’) necefla'

/ ncceffario fequitur ipfius probationem non effe veram demonftrationem. Sic vides nihil te probaflc,amp;redè à me diüum fuiflc difccptationcm Aftrologicam in 3.de diebus criticis nihil præftare commodi ei qui à-gros rede curare ftudet.Equidem philofophus illequiquadratumcirculo squale fedcinonftrarc putabat, longè melius ex probabi-libusratiocinabatur,hoc modo : Vbi poteft maius amp;nbsp;minus inueniri,ibidem reperiatur etiam æquale. At in circu-loquadrato reperitur maius amp;nbsp;minus.Ergo æquale etia inucuiatur. Quid ad hæc Ariftotelis .lt;’ Ridet,ac nihilpro-hatum effeaffirmât non fine optima ratione,quia feilicet ’■’^’»munibus conflata effet ratio. Quid ad arguments ^«eni difturum fuifle cenfes?

. ^gebreuiter repetatur. Mutationum naturalium om-^^nmaftra cauffæfunt. Morborum permutationes fine ^otionesfunt naturales qaædam mutationes. Aftraigi-turharum cauflæ funt .Vides in ipfis expreffumverbis,tacite tarnen,aftra vniueriales cauffas eße. Etenim fi funt rc-rum omnium caufsæ, etiam hotninis, leonis, brutorum omnium,amp; herbarum amp;nbsp;cæterarum return vniuerfarum atqueearudem motionum fine mutationum caufsæ funt. Atquisefttaminers,quihaium return ortum ad coelum potius refcrat,quàm ad veras amp;nbsp;vhiuocas earum cauffas ? Dicendumigitureffaftraitaefse criticorum dierum fiuc motionum naturæ,quæ illis fiunt diebus, caufsas, vti funt return iam enumcratarum omnium caufsæ. At non funt harumcaufsæaliter quàm modo generali.Proinde nihil hacratione probas aliudiqua generales caufsas efsc, quod ego nunquam, quod quidem meminifse queam,negaui. Addantur cætera.

Inter aftra maxime agunt fol amp;nbsp;luna.Sed critici dies nö folem reduci pofsunt. Ad lunam ergo referri debebut. ^fnæcfeptimoferèdiecftdichotomosfiue quadrata, amp;nbsp;decimaquarta die plena.Ergo dies feptimusamp; decimuP, 9uartuspotentioresfuntcæteris.Tunc enim cuidentius lunaagit.Hac eadem ratione, fi pro veriffimis ambæ pro pofitiones admittantur vtriufque ,dico, lyllogifmi, aUud

nihil probabitur,quàm illos dies cæteris feUciùs amp;cfficî' eins indicate,qui in Innam vel quadratain vel plenamina dunt,propterea quód turn lumen eins ch efficacius,qiiini ante. At hoc modo magis dccernet 9. quam ieptiinus.tt ii.efficacior erit omnibus præcedentibus. Sed fufficiat in-dicafse,quomodo iftafintvera .Deinde quód' nihil patro-cinentur Aftrologis.

Infcitè etiam improbas, quód naturam crifes eftkere dixi pro humor nm qualitatc amp;nbsp;quantitate,ac alijs circun-ftantijs. An tu.nnnqnam legifti,Naturas morbornmimli carriers ac médicatrices efse ? Poft hæc qua in parte Gal«' ni demonftratio pcccet,oftendi tibi cupis. Si qnæ difta nH' hifunt hadenus recto indicio examinare voies, abiw^^ perfpiciçs quiddc argumento Galeni fentiam.Mox hï*^ addis. r

Tune igitur effedus aftrorum in fublunaribus dcrf^ hendi pofse negas ? Experientta enim nihil alind eftfl®*?’ fcnfijum confirmatio. Hæc tua funt. 'Vires aftroni®''®‘ uerfales deprehendi poise, præcipuè fobs ac Innaefep«^' xi.Addidi ne momento quidem hunc inferiorem iniintlagt; aut adiones ipflus confiftcre pofse, nifi perpeiuóa c®l° regatur.Exemplocordis, quomodo inteIIigam,CApolW' Hoctu exemplum ieiunum efse fcribis atqueciiifmodb quo memet ipfeinftar fnriofi, proprio fcilicet enfciugul«-Pro confirmatione addis : //xe emm f coni/s 'igt;!M(Cifi'^*^‘' tu^inej/èniiri.c^eu^defftes ej^a/lrarufn effe^uf etarè em«' iiü, quas tarne ff eo/def» rur/tta -veiut attofutifs (^»^^/»i^f» »«quot;^ Kegof,^ .Non ego Stathraion attonitus fum , ied tu po-tins , qui quod plane amp;nbsp;aperte dico non aduertis. hk lo enim dicere non inteUigis . Particulates lilas afirorS'' adiones,de quihus Aftrologi multa nugantur, elle aol«-prehendirego. Vniuerlale-s ienriti non coinficias/olis ptæfertim atqne lunae. An falli aliqnid tibi dixifle vidcot) cum fidirias illas aftrorum vires line adiones percipii nemine ponc aften 1 i ’

Nek.oqui'^ ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;’“’?rir.ant'q''idtibivclis

enmexpene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, ijeras^quàm icnfumi

ËPISTOLAIIVM LIBEÏl 17, conSrmationcni. Sccus cam nobis Ariilotelcs, Galenas a'.ij auCtores deferibunt. V cbm cum diccres Ariftotclem. amp;Galcnum aftra non pro vniaerfabbus tantum caufûs ef-iebuum fublunarium Çintelbgoparticularium) agnouif-fe,iocum aliqueni ex operibus corum produxifles,quo fen tentiam tuam probaffes .Ego certe nullum bnuenire hac-ufquc potui. Tu quoque tametfi longo tempore quæras, nullum inuenies. N on enim aliter locuti fant,quàm vni-ucvfalcs cauffas effe cœlos horum inferiorum bue terre-norum.

Quxiam fequantur in tais literis fateor me non inteV b^ert.Sicnim interpretari vclim iaxtaverba, tam eft ab-buda corum',cntcntia,vt te qaidvis potias, quam quod Illis verbis fignificatur,cogitaff’e ac fenbffe opiner .Répéta proximèdiaa,vt lent ent ra bat planior .Ea bc habent. Has enim( cordis bmibtadine)fentiri amp;nbsp;euidëtes efie aftrorü ef fedus date concedis,qaos tarnen eofdem rurfus,vclat at-tonitusquifpiamnuncnegas.Nibforte pereffeûam al« teranemem mtdbgas,amp;duras, alterationem d^m affici-mut abaftris,non lentiti aut deprebendi.poffe. At tute no fti «Ä^oiMsw« cyx, dvoc| «xcó’notv, ft non ex Ariftotele , faV tcmexGaleno.Qaapvoptcr aberatio mft fenftbibs fiat, effedus dicinonpoteft. Donee enim effeCtusfenlanoniu dicatur, effedus dici acquit, ace eft. Hax tua faat v erba, quorumlibeatcr fcafiim exteiplo didiccrim.

Mox ,iaquis,nibi\ referte ftue vuiaerfab ratioac buc parbeuVari agaat ia bare iaferior a eœb. Situa non refert, quod eqaidem credo,mea mnltum refert, qui non defen-* detc nagas,led verbat can inuebigare eaitor.Quaatum re-f^atexilbsqaxbadcaus difputata nobis iaat ,prxe\arè '^^guobesauodb aaiaaaaaadaertas. Siaaque vaiuerfalcs

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duntam ea affe fiat abt a, ftaxa amp;nbsp;iautiVts eft Galeai ratio-

V cinatioffid icaftt,quod tu patas .brarterca efttota Aftro^ ' nbsp;nbsp;nbsp;logicavaticiaatio aft aliudquamtaerumfigaaeatam. Sela

dubtiumSatbanx .Si resaliter habet,non prorfus erra-netis .Tantamintereft boe acan ftlo modo cœb agaat.

■ 1 Demenfe Medicinal i nihil admodum dicam in prón-tia, proptereaquód cömentum hoe nc peritionbus quiquot; dem Aftrologis probarc Galenus potuit. Nemo fanè dodus inde à Galeni vfque temporibus inuentus eft,ciiinon hæcpartitio difplicuerit.Tuqui tantumtibilogiccspen' tiam arrogasjationem^um Galcni dudiofcexpende,vt me nihil temerè dicere perfpicias. Et vt facere cornmo-dius polTiSjpro mea ten ui täte te adiuuabo.

Menfispefagrationis,ficum apparitorio coniungatut» amp;nbsp;fumma per medium diuidatur,arque medietas quadn' pertitorurfusfecetur,arq5 ex partibus quatuor hifeejrb tantum coniundim fumantur, orientur dies 20. how -■ cum aliquotminutis. Hoc fundamentum eft.lam rant' cinatio breuiter hæc fit.Proximè dida fumma propi#' quior eft viginti, quàm viginti amp;nbsp;vno. diebus: ergo vç^^^' mus,non autem vigefimus primus eft dccrctomis.A-bi probabilis h?’c ratiocinatio videturï Mihi fanènonP'^° batur,yt nee vllis alijs,quinon prorfus nihil hïc vide#'' Cur puerili ifto ribi argumento vfus videturiRefpoudd amp;nbsp;quidem rcdè,meo iudicio, amp;nbsp;Hippocratem oftendft#* benèzo.diem,contra quàm alij quidam Aariflimi Medie' fecilTent, decretonum ftatuifle.Futura autem videbatuf res credibilior,fi alios etiamdies aliquot inde hoe accip#’ cc declararet. Hincfadum eft,vt tertiumillumlibrum b' bi fcribendumduxerit. Hoc tu fuprà negabas verum eße Neque ego quarauisprobabilefit,de eo cumquoqua#’ contenderira,vt antè etiam monui. Parum etenim reft^ fiue hoc,fiue alio quopiam confilio eum librura confo’' pferit.Confecutionis gratia hæc dixi,iam pedem refero.

Hortaris me poftremo loco,vf cauillari defmainneq#'' nugas feripfifle Galenum porro dicä,neignominiailh'# cuput meum rcdundet. Quiequid enim horum fecit Ga-lenus,inquis,non fallendi aut decipiendi quempiamded Hippoc.tuendi eauffa fecit, nö nugaci,vt tu illiiniurius es, fed probabili fanè rati one. Quàm fit bona amp;' verifimid hacin parte vfus ratione^atis fuper^ue didum amp;nbsp;déclara-

EPISTOLARVM LIBER. a^ tarn eft. Ceteris omnibus mifTis, tuam in diflerendo peri tiam côfiderare libet hoc etiam loco,cum ita arguments ns.Gaknui »on feoit JaUeudi cau^a,er^o non eß »ugatuo./ Quidnugationemvocent logici, non eft opus hie pluri'-bus exponere. In præfcntia fufficiat monerc, non eadem efi’e nugari amp;nbsp;faUere. Poteft enim quis infirma amp;nbsp;friuola vtiratione,cum fe firma admodum vtiputat,nec aliter perfuafus eft. Non enim nugax ratio femper eft fophiftica fiue captiofa,fianimum eius,quieavtitur, fpeftes.Sed . frequenter pro infirma amp;lubrica minimeque momenta-r^eijatque adeb pro ridicula ratione fumitur . Nugator r'^quepot^q poll effe,poteft etiam effe fophifta .

Qiiodncceflariam merationem aprobabili non pofte diftinguere fcriptitas, parum me mouet,dum video,quàm apte fciteque,fi Dijs placenta inter ipfas diftinguas. Sophi ftammeimmeritbappellas,cum fallere nunquam argu^ mentis vcl te vel alium quempiam propofitum habue* rim. Si quid tale in meis litcris repereris,imprudent! vtiq; excidit. admonitus non grauate corrigam. At Galenus, inquics forte,ita te appellat. Scio quid Galenus dicat. Ncc ignorepleraque pofte commode exponi .Vhires poftu-let,non fit admodum difficile oftendere,non continuo fo-phiftam effe quinoncredat, quae illo in libro Galenus A-ftrologica fcripfit. Cæterùm non cum Galeno, qui fe defendere nequit, fed tecum in præfentiarum res mihi eft. E-piftolae tux fatisfaftum cf fe puto,quare finem

ITERAE ills tLis,quasCal.Ian.lcripfifti»^^^’ K egoadiepriniumld.acccpi,paul0 mihi a:^'^*'’' res vifs funr quam priores. Hoc prscipue in’* 5^ ianidendero,qu0d non fatis attenté mea 1lt;¥^ * re,tuaque feriberc videris. Qiiodfi faccrev®' luiircs,nihilcratcurhasfcribcrcni.Sicenim qusde Gal^ noadfers dedarata amp;nbsp;confurata mihi lunt in lupcrio^*. meis ad te litcris,vt hæc omnia fupernacanea cenferip^ fint.Idvt di’meidius appareat,breuiter ea répétant 1^'^' Aftrologiam nihil arris opera exerccti commodate p^; etiamfi veraefle ponantur,quæ Gal.in 3. Décret, diet“'' propofuit. Hane meant fenrentiam irtde probaripoU'^''’ dicaui, quod Galenus in curando amp;nbsp;prsnofeendo e^ '’ƒ r quant vfus fuiffe reperiatur,neque nosjvr ea vtcrent''’‘’ gt;nbsp;fiflealicubilegatur.Glariifintos quoque omniu®^'^. poftGalenutn Medicos,quorumnome eft illufttc^'’’.^ nuntenta per GalliamJtaliam, Germaniant, extant pl^*^* nta,fumma cum gloria amp;nbsp;felicitate fine Aftrolog^ ^''’^' lio,quantamp;defpexerunt amp;nbsp;repudiarunt,mcdicinani ^^ cuiffe affirmaui .Quia verb te protinus videbamt^®^« niunt Galeni ex 3. decret.contra meproduclurunijaddi fuoloco,mc non ignorare qubdillo in libro plus SQ^ huic ci fauiffe vidererur,atque adeb fophiftas iHos appd'^ fet,qui nôfidemadhiberefuæibi dilputatiom voluit®' Quam autentnonalij modbjed etiam Aftrologoruni^ quiGaleniftudium illudprobarint, tenon ignoraretf quoque exiftimo .Monui etiam Galcnum anticè expf'' atqucexcufaripofle,pr3efertintqubdad ea probanda,q'^ | illoinloco propofita ltabebat,AftrologisaIiquid tribut coadus vidcretur. Nam qubd aliter fenfcrit,neque net 1 fariaillaadredc medendum exiftimarit,cùntexillo*P' libro,turn excommentarijsin Aph. Hipp. patere pofle^^ cui.Etenim quae vfum aliquem conferre adartis op ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cen/u*

EPISTOLA R VM LIBER. p cenfuit,ea fc vniuerfa in prioribus duobu^ libris complexü fuiffe fcripfir,quæ verb in 3. docuit,ca per ocium legi pofle putauit. Quod fijad artem exercendam vel necelTaria vel vtilia exiftimaffetjnunquani id dixiflef, præfertini cum in-dcfelTumvbiqueftudiumin talibusrequirat.Præterea in Ülo ipfo libroctiam indicia quædam inueniri fcripfi,ex quitus intelligatur,eum fibi ncque iatisfecifle, ncque cauf fefatiscöfiderepotuiirG.Per Deos immortales iurat,quod alibi nonfolitus eft faccrc,feinuitum amp;coadum ca plané paucisicripfifle amicis. Poftea cum horum alibi meminit, uonprofua confuerudine confidenter aflerit fe ca dc^ ^ouftraffe,fcdfc ten rafle ea probare autinuenire tantum gt;cit.Locum ex Aph. produxi. Alrer eft in 3.Gomment.in ■^æ^noÆHippoe.Équidem quoties alibi hoc libros cirat, quantum oblemare haólcnus potui,proprer priores duos ^'fat,in quibus quæ docui^vrililTima maximcque necefla^ ^lameritócenfentur.Hæc finon ordineamp; dcinceps,fed iparfint in prioribus pofui,falt;ftum ob ea eft cauffara, quód tibirefpondendum mihi nieminijdco palFim eatuis fo-lum oppofui,quæ ad propofitam mihi in quouis loco fen-tentiam declarandam futficere vifa fuut. Quód fi tibi col-ligenda amp;nbsp;examinanda duxiflcs,ex alijs Galeni libris tefli' moniaconquifiuiflics,non ex hoc tertio citafles,in quo ip-fum Aftrologica non afpernatum fuiflejam ante confeffus i’ueram.

Vt autem non querarepofthac,ageexGaïeno perlpi-' cuevalideque probabo,cumincurando amp;nbsp;præfagîeudo Adrologia nequaquam, fed Ibla arte Medica vfum fuiffe. Conqueritur non vno in loco tantum Galenus, quód pro uate habitus fit,amp; quód,quæ prædixiflet aliquando, diup J’^^dcis alicuius arris ope præcognoniiTe creditus fuerit. ^‘^fiwlongior,vnicum ex tertio cap.libri de Præcognit. a^Pofthumumteßimonium hucadlcribam,vbide Mar-dano nicdico loquens ita fcribit : r^f adeo »0» ex rae^Hea f'ii'ulta(e,veru/» ex äiiwftatr/ciffUi/cie/jf^spr.ealicifü’tes f^eat f \ e wntielgt;4tity,i»eerr0a^tu f^ à qmbtiPa •n.qaafham lt;/A/ •. ■'gt;‘fti'!ces^ieniiasâieereefifittnluf» aif^uft/ii^

^icium, n^nnunquant a^iie^atrieem, aH^fuaviio Miubtm^' i tteam r^ondebat. At non explicatis hïc verbis audis Gi!'-” num aceufareMartianum Medicum mcndacij,quia dixt' ritipfum vfumin prænotionibus mathematica fiucAiHo logia ? Non puto pluribus opus eflc,pracfertim fiaddideWi Galenum muitis inlocis docerc,quomodo futuri morbo-rum euentus prçuidendi fint,amp; in nullo tarnen AftrologiÇ mentionem vnquam feciffe. At fi vtilem aut neceflarian’ ad hæc prænofeenda cognouiflet, nun quam omififl^ Etenimaliorum nihil omittir,quamtumuis exiguum c®' ferant,vbiiftaex profeflb tradat.

Præterca quoties narrat quomodoinçgris aliquJO'*'’ futura fine crifes præfenferit, omnia ex quibus intdb’ , xerit enumcrat,Aftrologiç ne fyllaba quidemvna com’', minit. An non fatis tibi hæc fint ad intelhgenduin, qi*®* nullibi ea fit in curationibus ipfc vfus,nec vtendumcaJ’® bis exiftimarit ? Hæc fi cü antè recenfitis coniunxeris^’^“ difficulter videbis, quæ in 3. Decret. ex Aftrolo^''-’^^' placitis protulit, minimè vel neceffaria vel vtilia ip^i''',• fuifle ad ægrorum curationes. Quibus illud ctiani a® poteft,quod in illo tertio ipfi non fuit propofituin doc®^ quomodo crifes eflent prænofeendæ, vel ægri percurao^ llludfolum inueftigabar, an ratio aliqua inueniri po»® qua profaarctur,naturam vno die facilius amp;felicius dec®'' nere quàm alijs. Hoc enim experientianotum erat,léde» itavfuueniret,eo in loco indagare’decreucrat.Ergo®»''' in prædidionibus Aftrologianon fitvfus Galenas, vt pt»' batum eft,ne in curationibus quidem eavfus crediabh^ mine fano potcrit. Nam fi vfus aliquis ipfius fit,in pi^ tione futurorum efte oportet,vel ipfis Aftrologis teftF', Quod fi vfus ipfe non eft, an nobis ea vtendum pue^^^p Nihil minus credibile eft .Iam,opinor,intelligis prude»'' ' fimefecifle,atqueetiam nunc faccre,prxftantilfintosp®^ Italiam amp;Galliam Medicos,cum Galenum imitantes, Medicaarte,nonexaftrisdeeuentumorborum conics ipfi,amp;conieftarc nos præclarè docent. Horum ego aut ritatc,amp; præterca falfitate impictateque Aftrologie»®»^

E P I s T o L A R V M ' LI B E R. ^j iiugarum permotus,Aftrologiam nihil ad curationes. cö* ferre bene,reélè,vercquedixi. lam ad tuas literas redeo.

Locum,quem ex 4.Aph.36.produxi,nihil ad rë;faccre'ais, imó iugularc me eundem illum fcribis. Qiüd tibi veijs nefcio. EgoOalenum eo in loco affirmare afferuij quod quæad opera arris vrilia cenferidebeanhih prioribus duo-bus librisperfecutus fît,cauflas verb i 11'3. reddere tentarit, quas per ocium legi poffe dixerit .Hic tu quid reprehende re poffis,equidcm non video. At rx/gt;mgt;»«4w,inquis,»f»' g'M Nunquam cgó negaui, imó nedubitaui quidem ali-quando,alios dies magis feliciusqué dtcemdrè, qua-aiies. ^ihüomnirio improbo ex omnibus qu^e in .prxfcntiloco p'^lcnus affeueranit. Sic fentio,Gaienum,fi,quein-3.de:die busDecreLdifputauit vtilia ad exereëdam Mc^icinam co gnoiiinèf,non fuiffe perm ifliirum j imó -prxcepiUriinr/vj pcrocium talia exquiferemuslt; Non enim quapmecefeat burn in arte vlùm habent obiter addifci de be nt, Nd fum-nio ftudio cognofeendafunti Quod experientiam me ne-* garedicis,quomodo probaturus fis nequaquam intelligo. Quanquam fi verbid de mc'dicere pofses,non tarnen hia redè argueres .Negas expeficiitiam,ergo hie to locus iugu lat.Egregia verb ratfocinatio.Sod de tua logica poftcagt; Fortafse arbitratuS’esmc e^tperiemiae aliquid detraherei quia dixi particulates iftas fiderum cfFcdioncs,quas Aftro logifomniant,nulla experientia oftendiatque cognofei poise .Etenim quod non eft,Cognofei nequit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Proinde nihil habes, quo mihi hunc locum c manibus èripias, quo validé netuofcque probatur, Aftrologicam Galeni difsertationem, qua: in 3. DeCret.continctur ,nihiL; Ware Medicas curationes. Addc quod Galenus primum lcfuifsefcribit,quiDeci-et.dierum caufsas inlunæ motu quælicrit. Quod hitte etiameredibile fit,quia nullus eft ex snhquioribus Gàlciiô Medicis vel ab ipfo,vel ab alioquo-I^amcitatus,qui hue proprie pertineat.An tu ante Galenft neminem rede eu raise ægros iudicas ? Gerte fi neminem alium extirifse contendäs, ipfum faltem Hippocratem mi hi relinques. Quid igituf pro te excogitabis,vt Galeni lUa;

lt;^i« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E

ÂQrologiam vfui nobis eise doceas ex Galcnifententuï Locum adfers exi. cap.libri ad Pofthumum, quem li aü' quid hk probare exiftimasjn dodiores multó quàm ego putem. .

Quae porró ex libro peculiaritcr Aftrologiæ dedicato (itacnim tufcribis)tanquam Galeni legitimo amp;gcnuino opere citas.refponfione minime digna funt. Tres leuifli' mæ conieûurætcimpulernnt, vt contra omnium dodo* rum iudicium Galeni efse legitimum credas. Stilus eft G^ leni,ergoipleautoreft. Argumentum huiusfimile cfte* quodin j.Decret.tradatur, ergo idem vtriufque oped’ eft autor • Galenus citat Oiodem.Htc autor citât cundö* crgoGalenus autor fuit. Hæ funtgrauiflimæ illæ très ôi» fæjVt tu loqueris,qaætibi perfuaftrunt Galenum ifta co*” pofuifse.Q^Uquis autorfuerit,parum Medicæ artis pd^' tus fuit,quodoranes ij affirmabunt qutcum iudicio j^'^ gere volcnr.Ex ip(o ftatim libri principio turn deew«^“*’' ne,tumartîs^difserendi perîtia co nie durant capered^''quot;' Itaenimferè arguit,vt tu in tertia tua conieéhira.Oro^' conftderaqnantus fis logicus,vteautius pofthac agas.^' quiaDiodem citat autor, Galen as tibi autor cft»multo‘ certè Galenus libres fctipfit,quos nunquam vidit. Ex du»* bus aientibus-in fecunda figura nihil efficitur,nifi vera câlt; fu alîquando inde exoriatur conclufio. Arte tails colle®® prorfus caret.Stilum Galeni efle nemo prater te dieet taei le. Quofit vt laboris me hîc merito pigeât. Simile 3rgü' meutum, hic amp;nbsp;in 3. Decrer.tradari quomodo fis probatquot; rus,amp; quibus argumentis, libenter equidem vidcam.Nlt; prudentiores quidem Aftrologi tibi hacinre affcntianid’'

Ego quiapctis, argumentis du ob us hic longé firmi^' me probabo non effe eum Galcni. Plura fi quis cupiafJquot;’ cileperf^inueniet.Dodiomnes Medici Galeno iudig^o» amp;nbsp;ab ipfius dodrina prorfus alienum iudicant. Negate no poteris itarem.habere,nifi fi quod teftatum notumqne cftcundis ,audader negate velis.Addo al ter urn ■ Gale-nus in Catalogo fuorum librorumhuius non mcnunit,ergo non eft autor. Si ergo ncc Galenus pro fuo cum agno.

uit, nee viti ciariffimi cruditionc Gaieno dignum cenfu c-tunt, mir or quomodo plus tibi credas hac in parte,quant vdGaietto vel fummis ingenio, iudicio, eruditione viris. At Gaieni catalogum,dices forte,rautilum effe. Vcrum id cft ,fcd in ca tarnen parte, in qua recenfendus fuiffet ( fuif fet autem inter prognofticos reponendus) mancus nö eft.

Cnm cauffatum alias dico effe general« amp;nbsp;renaotas , alias verb particulates amp;nbsp;propinquas, tu menefeio quid Eratitltati ft mile facere pronuncias. An ignoras non me iilaexcogitaffe,fed cauftarunt iftana diflin aionena ab ona-Mous pl\ilofoplais,qui v nquam extiterunt,agnitaiu, proba t^m Ataditam fuiffe? Si dcnaonftrationem,vt tu opinaris, nonintcHijOjVixex te difcana.lUud mibi hoc loco fatis dfquod nihil tu meorunt falfuna docere huevfque potui ib)tum ego pene onania ma refutarim,falfaque cfVe,aut ad ^cm nihil pertinere docuerina • De expetieiatia quaname iterntn affttnaas negate, amp;nbsp;ali)slauius generis pluribus nihil prxteteadicam.N am aut refpondi ad ea ,aut extra rem ptopofttam dicuntur.

lllotnmverbotuna expofitioncm, quç nupet tnterpte* tatinolni,!^ ne,cum abfurdam continerent fententiam, inique tecum agete diet ctedique poffena') ita tu tam inter ptetaris,vt ego tumquoqsintelltgendafueramfufpicatus. ïaeile ram prçteri)ffem,ft non tu repetiurffes .No enim me tmnetam amplius.Nunc perpendete examinâteque nbet, vtnonftneerrötete effe opineris .Dixeram particulates hhetvim vires Sc catundena agiotais cbe€lus,dc quibus A-htologtloquunmt ,fenttti non pofte. ÇQuisenmaqu^ non eftintetunanatura pet cipiat fenibi d generales pofte. Ltqualem efte putatem ç^eneralemiû^am vinacceu,excrn* Vln tordis expofui. Quod cum minus probe tu petpendu-

\ terattonemintellcxÆem,omnemnaibielabendi oecano* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nem pr^dulurus,nullam altcrationtm, qua alteratto en,

cxcogitari non facile queat. Etenim fi aliud voluifle ro^' reris ,nihil ad rem dicis, nee probas aduerfus mequici^ Verba tua hxc fvintzS/e c-e»j/r»3juit( Gd^ntts.a/kdi»^^^'' infirt^fra a^ere ) vt mM opta fit ^rnequa)?/ ta.t /imilii»^‘”‘ eordit tetutta,aJhacprobanduw amfitifitiftia tat^ffi^^* ^^'f' /ümiu^itLti »a» ^CM efuà/n demetts altrats aut meutif if'-f^^ froprioJe enjéeen/adit. f/ce enimJê»ter/ (ÿ‘ euider/tes fjftiifi^^ rum e^e^ttidatèconeedis,lottos tarnen eo/dem rur/iti 4tl^gt;i‘' ttu qitt^tam nunc ne^as. difi firtè /gt;er e^edum a^eradi»^’^ intedtgar,c^ dteat, aiterattonem dum a^fietmur ab ajrdi^^^ fentiri aut deprehendi flöße. t_yft tute nofit d)ilt;oi'uim dpi^-^ cu^ijmv finon ex i^rt/ioteiejalte ex Gakno. ^af/reftei'^-'^ ratio nilißn/ibdü ^atyejßdfit diet neejuit. Donee emm t/f^'^ i ßn/ünoniudteatur,eß’tdttJ dieinamp;.t foteß neeeß IhdGi'i’ tuarccitaui.

Primhm non adduxi exemplum cordis ad probant“'!’ coelosinferioraiftapcrmutare.Non fum enim nnG^^^ imperitus,vt nefeiam exempla nihil probare. illud i®-^^' rare exemple co volui, quomodo cœleftia in hœc töi®** agereconcederem. Quare non memet eo confutaui,a“^ mihi Contradixi,multóminus meiugulaui. Aliudcftcu» dicitur,cœhim vniuerfalcm cauflam effe permutahonu'^' huius mundi inferioris,amp; cum negatur ede particularism propinqua feu proxima caulfa eorum,quæ hic fiunr. Hanc pofterioremeoelivim cum clfcncgo, amp;nbsp;experientia nulla aftrui pofle affcro, tu me fallt probaturus, duo tibi funds non falfa modo,fed etiam ab omni turn philofophia tum cruditione aliéna.Horum alterum eft,Nullam alteratio-nem efle fenfum. Alterum veró,Eftedum non aut eflea-' dici effedum pofte, antequam fenfibilisfit fadus.Idciquot; enim puto hæc duo( fenfibilem fieri, amp;nbsp;fenfu iudicari} f' gnificare. Sed præftiterir fortafte in fyHogifmos redigcre, vt clariora omnia fiant.

Cum probare ftatuiftes alterationem no efte effcduni, ficratiocinaris. Omnis effedus eft fenfibilis.Nullaaltcra-tióeftfenfus.Nullaigituralteratio eft fenfibilis.Si inpri ma figura vidcre mauis,Veducetur per minons tranfpofb - fionent

rionemamp; conuerfionem hocpado.Nullus(enfuseftal-tcratio-Atomniseftedus eft fenfibilis.Nullusergoeffe-duscftalteratio. Et per conuerfionem,Nulla ergo altera--tio eftcffedtus, Si libec Formetur fie : Q_uod non eft fenfi-bile,non efteffedus : Atqui alteratio non eft lènFviSjCrgo al terationon efteftedus.Vel fic,vt tu pofuifti. Alteratio nÖ eft fenfus,ergo alteratio nifi percipiatur fenfu,non eft ehe' ftus.In iftis te tanquam inipeculo contcmplcris licet. Et ft fcccris,rc(ftè fane facies. Sic enim quantus fis logicus panter amp;philofophus difcere inerpies. Quoraodocunq; ra-tionem formare coneris,fi tuas fumtioncs conlcruarc volts, quatuorfemperterminos reperics .Deindenon minus ''trant efléhanc argumentationem intclliges. Cor non eft ocuïns ,ergo non eft corporis pars aut membrum gt;nbsp;nifi vi-tit‘afur.pjj.inior certè hæc eft quàm tua.

Sedvideamus quomodo probes omnëeffeótu effe fen-^tgt;ilê(AIteram propofitionë tam putas efte veram,vt ab A-riftot.amp;Galenoprobatam,amp;abhisdifci pofte pûtes.Tam es fcliciter in his autoribus verfatus ) Donee effedus non pcrcipiturlcnfu,non eft effclt;ftus,ergo omnis effeâtis fenfn percipitur. HOc pado quiduis probaucris. Douce intelle-ftio non fentitur,non eft intcllcdio,ergo intclledüs aftio fenfu iudicatur. Donee coctiones, didributiones, nutrica-tiones,ault;ftiones fenfu nö iudieantur ,non lunt hoe ipfum quodeffe perhibentur. Ergofenfu iudieantur. Sed amp;nbsp;contra tuam pofitionem argumentabor,amp; prebabo alteratio-nemomnernfenfibilem efte.Donee alteratio non percipitur fenfu, non eft alteratio, ergo omnis alteratio fenfu comprehenditur.Velita,ergoomnis alteratio fenfus eft. Non ego repente tuam perdidici logicam ? Docilem me eftefateberis, fcio ,cum meam hanc in te imitdhdo indu-ftriain perfpexeris . Nolo hïc logica examinare amplius. Dcipfisaliquid rebus dicam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• f-*-'n nbsp;nbsp;nbsp;.i-i-’i

Apud quem tu autorem l‘cgifti,efFcâum non effe qUbd dicitur,tantifper dum fenfu percipi nequitlEffedus noft cum fenfu,fed cum efficientefui caufta confertur. Ab hac quatenus producitur, aut produdus intcUigitur, effetius

cft ac nominari effedus débet,Hue in fenfus cadat, fiuc nô cadat .Ratio docet,quod abaliquoefficitur,idciufdemil' lins rei effedum ^efle oportere. Sufpicor te pro opere di-xiffeefFedum . Verùmhîc etiam teipfum fallcres-Etcnim naturæ adiones docet Galenus naturæ opera etiam ede dicique .Quid præteréa diceres motiones illascflc, pod quas opus nullum relinquitur,qualiscft faltatio,cantio. amp;nbsp;huiufmodi alia pene infinita? An non iftæomnesmo' tioncs,tametfi nihil quod permaneat efficiant,earum fa' cultatumà quibus producuntur effedus funt, atque ctia® opera? Non nefciotalia opera ab illis plurimum diffeii* quæ adione abeunte relinquuntur .Poft feriptasliteral inciditmihi fufpicio,te per efFedura inrellexiHe affedum Verum quidem cft,Galenum redè affirmare aftedua 245^}rw,antè non cire,quàm altcratio defierit in pcmiatquot; tem qualitatem,hoceft,qualitatcm efle,quac pern«“'^; aut certèpermanere,fi naturam eius coniidcrcs,p^'‘’'^quot; cum alteratio defijt. Sed hoc ft dicere voluiftiineqüC.^®^ tra me aliquid probafti (Nullacnim nobis hac de reused neque verum eft omnem aftedum effefenfilem O‘’’‘’? etenim difpofttiones fiue affedus amp;nbsp;habitus animi^^“ nullo percipiuntur, vt de exteris nihil dicam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Porrö nc alteram quidem tuam pofttionem veram £gt;• fe declarabo. Tu Ariftotelcm amp;nbsp;Galenum teftes aduoeâ^ At hi viri tam abfurdæ amp;nbsp;falfæ fcntentiæ teftimonium n® lum vnquam perhibebunt. At veró in proximis, inq®*^ probaui. Itaque videamus probationem xquum eftRatio tua in hifcc verbis conftftit. Nemo enim vnquam fe P’J’' guefcere aut macrefcere, longum aut breuem fieri, aut^ fumma,augcri minuiue fentit,licet audü,minutum,ii^ clarè deprehendat,amp;c.Argumentum hoc eft.Nemofcf^' tit alterari, aut nemo alterationem percipit fenfu,er^lt;’^‘' jeratio non eft lenfus. Si antecedens verum fit,hoclW^' tetqr, alterationem non efle fe«filem.At fenfum non«“^ quomodo ex pofitis confequatur,tu videris.Ego omnib^ omilfts exteris, de tua pofttione duntaxat aliquid di'

Senfus apudphilofophos tria fignificat,licet nomine ad triaifta notanda abutantur aliquantum/cilicet adionem fcnfus,vt vifioncm,inftrumentum,vt oculum,amp; poftremó faculratem,vt afpiciendi virtutem. Sic propofitio tua,qua alterationem fenfum negas,vera concedi potcrir,fi pro in-ftrumeuto,vcl pro ipfa met facultate pofita fit. Non enim alteratio poteft alterutrum duorum effe. Falfum nihilo-minus erit,nullam alterationem effe fenfum. Etenim ipfa fenfio eft alteratio quædam. Athçc aliquando fenfus di-cituromnibus bonis autoribus.Senfus enim ex fententia Pctipateticorurnlquorum princeps cftAriftot.atqueGale-

Çinea^çjy, opinione Platonë fuiflc vel exipfo Galcno cognolcere profofum eft) in quodampati confiftit. Et omnisfcnßQ^ß. paffio,non quidem corrumpcns,fed perfi-®!^*’^‘^orrlt;gt;omncm paffionem effe alterationem turnet, ^'quot; plane nihil in relfigas,confttebcris. Hinc fequiturjom-* ^cm fenfionem effe alterationem : amp;nbsp;per conuerfionem, zaandam alterationem effe lènfum. Falfa igitur tua eft oratio,quænullam alterationem fenfum affirmât.Nun-quid melius ipfe tibi,quàm tu facias, quod volo perficere concludereque videor ï Sipropofitionem maiorem con^ uerteris,qirodvoloin tertia figura aptiffimè conficies^ ' Quod fi obijcias te non pro generali hanc pofuiffe ora-tionemtuain,fed pro particulari, facilis eft refponfio. Tu cam fimpliciter veram iudicafti^imó neceffariam, quod ex tuaprobationeliquet. Qimrc pro generali pofuiffe vide-us.Dcmdcnili ita tufcnlcris,nihil aduerfus mea; atfulifti. Hoc enim propofitum tibi fucrat probare,nullam altera«» tionem effedum dici poffcCaetcrum cum particulates ef-feftusaftrorum nulla experiëtia cognofci poffe dixi, quod fcilicetvimhabeant aftra particulates effedus producen-dijnondc altcrationibus lolum id intcllcxi, fed de rebus cundis quæ amp;nbsp;nafcuntur amp;nbsp;intereuntnon neceffario. Fru/ ftraigitur fi quæattulifti vera maxime cffent^Hismeop pugnare tentafles. Sic ad interrogationem tibi refponfum vides, qua quæris quid abfurdi,amp; à philofophia alieniin tuis verbis deprehenderim. Cunda namque cum à philo*

♦.. •40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H^OlM Æ E R A s T r Ibphia,tnm à logica difcordarc pcrfpicis. • ç rf- | Rurfusme trahisaddiflertationedeexpcrienti^Suc fes niihi propterea quód me non probare fententiaW oftendi,qua nihil aliud quàra fenfuum confomatioflC effe afleuerabas. In hifee- igit ur idem illud pro tuo ffl° ', 'ærudixe hoc modo probas, C»w emm fit rei eigt;degt;» ^lt;’'^‘’ ' , pi fis eue« te a fis ob^ruatio expenentia yiilud non (‘i^^^ y j quam i^egufiu,olfa£îu yCb“ fac/u intei/igi ciebet d^/lt;gt;!(( •^^. efiam atJJo tüud, ^uod ^ui aegat experfentiam/um ed^^r 1 K^ùi ip/bs aegare. £}uid ergs cuipat b te e^uotjué, m/îfirt e »^^ 1 M fi/rpif efugns i Hxc tua funt. Quid culpemquans J01quot; | '- nia ferè cùlpahda funt ^fed ego hoc loco non extra ptô^ fitum egrediar,Tu experientiam aliud nihil elle fc*“. bas, quàm fenfuum confirmationeni. lam lcribis ^ ,’ciufdcm rei codemmodolæpius fada: oblèruationenb à me dodus es. Quad fi ergo prior tua fententia vera^' , amp;pofterioinegiurjttequit;;oportcbit concederetl‘'^^^. . tuasoratioriesidem fignificafe .Athoc falfum f^' jL .præterea ratiocinationem tuam,cft obferuatio ici codt 2modo fæpe fadæ,crgo eft fenfuum côfirmatio.Culpoƒ quad fenfuum confirmationeni dixifti. Aut cnini in'“ menta, aut faeultates aut adiones fenfimm confirm»*’’*; ■ At herum nullum confirmare potelf. Culpo quod nona» didicilfe vider is,ex fcnfiembus eiuldem in codem modo ’Cucniemis, fæpc repetitie,gigni memoriam, ex quam”* deinceps colledione feu obferuatione oriatur experief' tia .Cidpo quód memoriam fenfus coufirmarc putain Memoria..tft'.quafi quidam thelh'arusofimulachromi'’ -Jjerferifusad animum,ingrelïorûnï.fQuælicet à fcnlibi’^ profeda funt, ad fenfus tarnen non redeunt. Vndep»*^^^ memoriam per fenfuum adiones fieri, amp;nbsp;ab his tanqu»”* àcaidla, non tarnen fine medio, proecdere . Qiiomodoc* (go lCntus,confirmabit,aut quomodo nd ent aliud, quài® confirmatie fenfuum experientia, qMæcî mukismietn^ cijs,vr fie dicani,coalefcit conftatóe Ï Guipoquodnon cOquot; fiderafti obferuationem elfe quandam veluti ratiocin»' tioncm,qua:aeque eft fenfuum confirmatio » neauecon' firma'

EPISTOLARVM LIBER. lt;1 firmationis eorum cauffa. Opinioncs quas de certis rebus habemus, per tales obferuationes confirmarinon nefci-mus. At fenfus quomodo confirment non intelligimus. Sufpicor te hoc dicere voluifle,experientia opinioncs, qux per adiones fenfuum ortæ funt,confirmari atque cö-probari .Similiter ferè fupra quoque cum diccres »Tectum ciniat'a(alt;ü9-»j(nii,cogor cogitarctedicerc voluiilc, iJi^oiuas «ç non effe fenfum. Hoc enim probationes additæ figni-ficarc poffe videntur. Verumtamen fiue hæc fiue alia quç-damvtrobique intellexeris, aut te dicerc putaris, non eft evu dminare velim,cum præiertim artem vaticinandi nul-hm(^nu\\jçj^l^^ extar) didiccrim.Tua ita expofui,vttu ipfeeainteJligi voluifti.Cum tibi perimprudentiam cxcigt; diffecogitarem,atqueideo vtcorrigeres monerem,non ipodonihil impctraui,fedcalumniari proptcrea à tc crcdi fiisium.lainopinor perfpicis, quo animo tecum hade-flus egerim. Vale.8.1d. lanuarij.Maffcldiæ.

Vm heri domum reuertiffem.tuas reperi litcras, in quibus tui fimilis es. Miror tc ne duplici qui# dein refponfione contentum efle pofle, fed eadS identidem odiofe repetere. Excidifle ne tibi cre

damquaderecontrouerfia internos fit? Hoc quæreba^ tur, An Galcnus in curando Aftrologia vfus fuiffet. Ego nunquam ipfum adhibuifle multis oftendi, quæ tu certè nonlabefecifti .Cæterùm quia te ad j.Dccret. prouocata-''l'i^præuidebam.firmis coniedurisamp; ipfiusmetGaleni ^'^ftimonijs probaui,Galenumi!loin loco præterfuamôc voJuntatë amp;nbsp;confuctudincm AftrologumfuifTc-Non enim ignorabam te aliud nihil habiturum, fi ilium tibi locum extorfiffem. Quod præterea neque confiderit fatis cauilæ, id quoque eft declaratum. Tandem copiosè demonftraui eumpræceptis illis Aftrologicis in curandis morbis nun-F

quam vfum futfle. Quae cum ita habeaut,libet iam videra quo pado vcfdlcre ca,quæ pro mcæ fententiæ confirma-tionem attuli,tcntaucris.

Ad locum de Martiano Medico Romano refpondes,no dixiffe Galcnum quod falsb ab eo fit aceufatus, aut quod mentitus fit,curb ipfum dixit mathematica vfum.Ait ,10quot; quis,Martianum criminatum amp;nbsp;cauillatum effe quafi mathematicus efleLAteCocA# enim fcribitur in textu.non i’^f«' ^ev. Et hæc prima eft reiponfio. Addis alteram hoc modo . Potfß hoc loco fKafhemafica de no» »atur^U diidnaMiK intelligifi^uoel^edes enumerafæ i^u^uy^,Excßic^, équot;(-il((^ yant. Hic me contra meam voluntatemgrammatica,qu® fupra data opera aliquoties diifimulaui,tcntare oportet-Cauillari Latinis duo fere fignificat, Icilicet lt;w«i3«i' ü“' xffTo^tóïi'.iocari aliquis dixerit,amp; 09^/^fe9a!/,quam vocenh-Cicerone Latiniomnes penèinterpretantur verbo ca^' lari. Martianus ergo cum non lufetit aut iocatus cun’ ^f leno fit, quem propter inuidiam pefllmèoderati^H* odium apud omnes conflare ftudebat,ergo in poftcno'^5 fignificato intclligi accipique vox ea debebit. Vndefcqutquot; turtuam primam refponfionem Aftrologicam, hocc^ putridam, euanidam,falfam, ineptam,efle. Quid quæ'° aliud græcis adâ^Sa».«^ fignificat, quàm caluinniari,fc“ talfadealiquofpargereeivtnoceat? Siuc igitur cauillat* pro a-oipi^eiâzxi pofitum velis, fine pro calumniari, perinde erit, Sic redè Interpretern conuertifle confitebere»cum Martianummentitumfuiftepofuit. Tu fi, quid criminari fignificctgt;amp;quid ^^GaÂ^«!'notet apud te confiderafles non hic fine rationc interpretem fuggillafles.Conftat bût efle prædidi loci fenfum, Martianum vt Galenum redde' ret inuifum,amp; prædidiones ipfius conucllcret per incndi' cia perfuadere alijs conatum fuifle,ipfum non vt Medici fed dininatricis artis ope futura præfagire folitum fuifc At Galenus id conftanterncgat,ac folam Medicam artem ifta docere contendit.

Veniamus ad fecundam refponfionem Dicis Galenuni de nö uaturali Aftrologia feu mathematica, locutum efle.

Vbi Gaknusvcl antiquialij mathematicam diuinationc diftribuerunt in naturalem ac non naturalem ? Aut quid intellexit per non naturalem mathematicam Galenus ï Ccrtum dl non naturalem cam efrc,qux nullis nitatur ra-honibus naturae confentaneis. 1 alis lila eft,quant tu pro-fttcvis,amp; de qua hue vfque contendimus inter nos, Âliam tu mihi nuquam probabis Galenum inteUexiffe. At,inquis, L/«^«r«4, Êxrij^üf/4,amp;c.diuinationes funt non naturales. Uego tibi Galenum minus naturales has diuinationis fpe-cics quam Aftrolog^am exiftimaffe. Qui commentarios ip husvölctlegere,facile inteUigetjipfum Augurium amp;nbsp;Exti. fpievumuQu minus credidiffe naturales quafdam artes ef-fc,quimi\ftvologiam.Vtrobiqucenim abutuntur corpo-tibusnaturalibus.qui ex iphs fututa vcnantur.Galenus hie difaimen non facit,fed Martianum folitum dicere afferit, quod dimnatticis artis auxilio fututa prsecognofeeret. Et cum intertogatus fçpe fuiffet,ait,qua nam arte vtcrcr,mo-do vnam modo aliam refpondit.Galenus in geAere negat, fevlla dimnatticeattc adiutum fuiffe ad prxfagiendum» hucnatutali Rue nö natur all,fed ex arte medica fc omnia petecpiffequx prxdixerit euentuta.îalfa igituramp;. pueri-' lis amp;nbsp;inepta eft. tua refponfto.

T antundem valet quod de abufu artis aft ets,de quo Ga lenus nihil dicit.Nee Martianus td voluit »Galenum mathematica abuti, fed hoc illi crimenfeuvitium falfo inté-iabat,ipfum non ex facultate medica,fed alius artis praft* diofuturos morborum cuentus prxint eiligere. Si potuiC-fet etifes Martianus ,hcnti Galenum pofte videbat, prx-mdetc,nunquam eum ita fuiffet calumhtatus. Vbi Mathe maticadiuinatrixatsaliquapro abufu Aftrologix pohta ht ah antiquis,ipfevideris.Ego nonmaghifacio qux tu ci-^taumnem probationem temete Se inconhderate diets, vel potins qftutis.Gauillatto eft., nihil aliud, quiequidhic adfets,5it argumentum meum non modb non obfcurant, -led maxime ’ftlufttant, ac htmamentum iphus qualc ftt» declarant.

i.libri adPofthumum protulifti de diuinatricc Aftrologii intelligi debcre. At ego nunqmm ncgaui,lcd nihil ad eam rem, de qua nos agimus, facerc dixi. Iterum dico,fi eum hue facerc putes,temukô effe opinione mca imperitiore, Vt ne quid afpcrius dicam Ncc loquitur ibi de Mcdicis Ga lcnus,vt tuperperam mterpretansded diuites,ait,artcsvri’ litate metiri.ae quod in fingulis ineft pulchriamp; eruditi non vcl minimum curare.

Taleilludetiam eft,quod afleris,Galenumin?.Décret, cap.io.tantopercfefe exeufaffe proptercauflam20.did Vcrbaipfius probant eum de omnibus Aftrologicisloqu'' Qui iam difputationis huius^nquit, fubtilitati fuccenW ac diffieilem earn exiftimat, hune nemoipfam addilcerç cogit,verum primus huius operis liber ei fiifficit.Qnôüü non laboris fugitantior fit,fecundumquoqueadijciat? tertio autem abftineat.Nos fiquidem hæc paucisphnfe ijsque inuito fcripCiUc affirmamus. Vos ô Dij imntotra^^^ nouiftis,vos in teftimonium voco,hæc me amicowG^o-riindamprccibus vehementer adaûum feriptis mandalfe Ex his verbis tamclarè pat et,eum de tertio libro toto,non de parte vna tantum loqui, vt cæcum effe oporteatquivh derenequit.

Ad locum ex Aphor.produdum refpôdes, Galenum ibi folum de catiffis dierum criticorum dicere inutiles caseP fead exercitium artis Medicœ.At inde non efficitur,ais,A-ftrologiam inutilem effe. Age dabo tibi eum de folis critr-corum dierum cauffis loqui. Qiiid inde habebis vtilitatis! Ego enim hune locum non idco adduxi, vt Aftrologiaœ inutilem docerem effe,fed vt Galenum in eafuilîcfenteô' tia demonftrarem, ilia quæ in j .Decretoriorum difputJl' fct,non effe ci qui artem vellet cxercereneceffaria,modû aliorum nihilignoraret, quæ paflim. allas neceffana dixit effe. At verb ft non eft vtilis quatenus docet cauffas dietu decretoriorum,vtiam apparuit,ad quam rem conferfAl præfeiendas crifes ? Malè ergo Galenus ömifit,cum quo-modo prænofeëdæ fint docere nos voluit.Docuit aûtmul tis in locis,atq; ex profeffo quidem in Jib.de Crifthus, Hoc inioco

ÊPITOLARVM LIBER *45 in loco omnia qui ad hanc partem vtilia amp;nbsp;neceffaria iu-dicauit tradauit, ficut debuit. At Artrologiæ fada men* tio nulla ei fuit.Malè quoque Hippocrates,qui in fuis Pro-gnofticis nunquam rei tam neceffariae, fi tibi credendum üt,meminit.Nehïc quidem igitur clabi potes.

Sinontibiprobauilibrum Aftrologicum de decubitu. agrorum ex mathematica fcientia fpurium efle , obk-ftate in eo quantum voles. Similes habent labra laducas, non inepte hîc dixerim. Video te nihil guftarc poffe amp;nbsp;ad-niitterc,quod non mendacia amp;nbsp;lutum Aftrologicum fapit oletque.Ego adillius authoris teftimonia tibipofthacni-^il ïcfpondere ftatui.

De contingentibus tam abfurda adfcrs, vt quid confu-^enivixfdain. Ergo pauca quædam tantum attingam.Ga-Jcnunirifuium putasfuifle,fî dicentesnos audiuiflet,A-^roJogiamcircacontingentiafolum verfari.Tuafi legit fct,finc ftomacho amp;nbsp;faftidio nunquam, credo, facerc po-tiiiflct.Contingentia funt,quæcunque cum non extant,ex-tare pofrunt:amp; cum extant, extare non etiam poflunt, amp;nbsp;contra neceflaria diftinguuntur. Huius quad genera tria funt. Aut enim in pluribus cernuntur, qualia ca lunt gt;nbsp;quæ velNatura vel Ars efficit. Autæquèfuntacnon funt,vt quorum voluntas eft caulTa. Aut in paucioribus reperiun-tur raroque eueniunt. qux cafu accidifte dicimus, fortui-taquenominamus. Omnium ne tu horum cauffas igno^ tari contendes J Non, refpondebis, tantum pofteriorum duorum generum cauflas ignorari dico.Hæc in literis tuis tefponfiovidetur pofitaeffe,non quidemhisverbis,fed hacfententia.Ergoftultiamp;vaniac mendacesomnes fuc ’untphilofophi.qui fecundi generis cuentuum cauflam ef feftatuerunt optimoiure 7rfoa!tp£lt;nv voluntatcmquc.Vi-‘^esquam habeam occafionem hîc te exagitandiïMemi-*’tße tefaltem decebat,artes omnes circa contingentia verfari,amp; earum effedus efse contingentes.

Lriies præterea cum a corporum noltrorum natura tanquam proxima amp;nbsp;propria caufsa perfici concedis, con* cedcre te quoque oportebit,eas fieri quoque non pofse. Si

negas,plane impcritè amp;nbsp;infcitè facis. Si affirmas, ex cOBtin ■ gentium numéro rerum erunt. Quid igitur Pius amp;nbsp;Ma' | narduspeccaifent,(quostuvirosconuicijs amp;malcdiâi$ impudenter laceras immerito ) fe Aftrologiam circaibla eontingentiaverfariaflirmaflent? Mendaceni amp;nbsp;futilem .atqueadebimpiam cHc demonftrarunt, tantum abeft.vt aliquidexeade contingcntibus rede prafciri centuennti

Fortuitorum cauflas à nobis ignorariquod dieis aeœ j pio,amp; quod arte comprebendi nulla poffe concedis, fimj- I liter probo. Si iam addidero,pleraque corum,quorum it . bipræfeientiam infcitè arrogant Aftrologi,fortuita dû:' tede meindeconclufurum non puto ncgabis,ipfos tenure quæ fieri nequeant. Sed hac extra rem.Ad vniuerfd^ defeendo.

Cum cœlosvniuerûlcs cauflas amp;nbsp;general! modoini'l tarrena agere dico,tu duobus id modisintelligi polît md ces. Sic enim fcribis ; i^ut e»im i//ud rum tjuH» iKfinortbui /:er»ugt;i/uràyo/u afirùpf»iiti’'^^'V*^' mam h^â zgt;KtuerJaltaJunt tantum. lt;^ut t//m^,(]^oi ^P^ rum fatultates /eu z/tres /perpétua interß -vniantfif é ^^. eantf^e.Mßx prioré partem confutaturus dicis./»^®''‘ acfione neteßanum e/^e pa/teat., c^f-Difpeream fi credcreva-quampotui,taliamihiab homme,quido-dus viderd'^ piat,nee tarnen deliret, obiedum iri.Tunc contra libd-lum à me editum fcribes,neque ex co haftenus intdlig^t^ quiuifti, quomodo cum philofophis amp;nbsp;doftis omnibj’ , cceleftia vniucrialcs cauflas appellcm, autgenerali moda in hxc terrena agere intelligam ? Si primo modo tuo, öf 1 los dicerê aut putare cauflas vniuerfales eflè( hoe eft .ü^ ftupiditatis deuenirem ) tu tarnen non pofles me eno^' conuincere tuis putidulis ratiunculis. Diccrem ,fn'fiUp , patientium return mentionem ini)ccrc,cum mihi de can fis efficientibus fermo foret. Cum cœleftia generali ratio- gt;nbsp;nç in hæc terrena agere dico,quis non me rerrena proß tientibus poncre,praeter vnum te, perfpicit ? Qyæ igif’J' tccaufla impulit,muka vt de patiente inaniter difputarö-Si aliquid vidifle videri volebas,hoc probarc debebas, non

fobs cœleftes cauflas hîc efficerc aliquidpoflc,fcd aliàs pi’æterea interuenire efficientes cauflas oportere. Hoc ß *lt;ciflcs,nihil quidem ad rem propofitam protulifles, cum ego longé aliter eœlos generales cauflas amp;nbsp;vniuerlalitec hucagere docucrim, attamen: tuum propofitum probat lesjicquc venia minus indignus cenferi potuifles. Sic au-tcoidarc probas, te nec vcraintclligere,nec quæ palam fal ßfunt confutare fcire. Hæc cum ita fint,nihilominus quæ verifsimafunt te conucllere argumentis pofle imprudent ^er equidemeredis.

, i^atsaltéra,quamiongiflîmaorationedéclaras, amp;nbsp;quad '^«wkiffits ex aggeras,te prorfus digna eft. Si enim inter ^crumamp;tai(m^-j diftinguere didicifles ,aIiterloquaris.At* 'o*Y’0^ argument uni Sauonarola in edito libcllo,fcdi æ'^ge aliter eovtitur ac tu putas .Ego,Stathmion,ncc hoc '’ecillo modo eœlos vniuerfaîiter hue agere vnquam vel crcdidivelfonaniaui,multô minus docui. Quare nihil hue faciunt ea vniuerfa. Vuüin tcdcmirorfummopcrc,quód' non vidés te tibi in panciflimis verfibus manifeftè contra-dicerc. Etenim aflra concedis caufsas else vniuerfafes, re-motas amp;nbsp;communes return omnium, amp;nbsp;nihilominus A-ftrologum ex vario eorum pofitu de particularibus euen tibus horum inferiorum diuinare artificiofe contendis.

Dixeram clariflimos per Galliam amp;nbsp;Italiam Medicos omnibus floruilTe ætatibus, amp;nbsp;hodie quoque florere, qui Aftrologiam exemplo antiquorum nunquam adhibuif^ hnt,amp; feliciflimè tarnen fuos agros percuraffent. Ad hæc tu,multos te fine aftrologia,plures etiam fine pulfu curaf-fefcribis. Vt autem nonlêquitur,pulfum propterea inuti km effe: ita neque aftrologiam Icqui inutilcm efle, quia n^ulti multos fine aftrologia curarint.Sic tibi argumen-tahlicet,quinouam excogitaftilogicam, qua quiduis de quouisvel approbes vel improbes .Non habet eandem cùm arte medica cognationem aftrologia , quam cum ea-dem pulfus habent. Nec tu ex eorum es numero, de qut bus ego loquebar. Hos enim raonumenta quæ extant do-Ûihimos amp;nbsp;optimos Medicos fuitïc Ôç efle,quos eorum'

nihil lift t,quae ad artem neceflaria rcdè i udicantur.Deinde non illi aliquando quidcm vfi funt aftrologix benefi-cio,aliquando verb non funt vfi,ficuti te non fernper non obferuaiTe pulfus fufpicor, fi modb aliquid hïcintelligis. fednunquamfuntvfi,nee vti voluerunt, quod falfam effe vanatnqueintelligerent .Tam multa funt in tuofimili dH fimilia quae ad rem pertinent.Tu tuos,fi libet,vt forte etiam aliquando facis,etiam fine alijs rebus neceffarijs cu-rato.Illi dequibus egoloquor,nihiltalium omileruni. quantum ingenio,ftudio,iudicio,eruditione,vfii,confili0i confequipotuerunt, quæ ad artem reüè exercendamvd neceifaria vel vtilia elfe cognoucrunr.Aftrolc^iam auten’ defpeduihabuerunt ac rifcrunr,quoniam inutilemamp;vi-nam effeperfpexerunt,quod depulfu dicinequit.

Tandem controuerfiænoftræ ftatum in hocfitiim cf^ affirmas,vt doceam Galenum Aftrologum nonfinamp;Qi'^ bonus fuerit Aftrologus,amp;quam bené de Aftrolo^'^ Decret.difputarit, multi Aftrologi iam ante doeû^w • Quæftio propriè non hæc eft,fed,An Aftrologiam in ^i®* do adhibuerit aliquando,nee ne. Si Aftfologus eft ^PP j landus,quifquis Aftrologicum aliquid quacunquedeca fa fcribit,negare non poflum quin fuerit Afti ologusGquot;^‘ nus. At verb præter amp;nbsp;contra (uam voluntatem Antoio gus,vtipfcmetDeosrcftcs aduocans docuit,fuit-Nelt;:^'' täte quadam non voluntatc,vt iam fæpe diximus,in?-l^^' cret. Aftrologica quædam tradauit.Quod iHa ip^®®® probarit,fuprà quoque oftenfum recordor.Saneficaußä fententiæ nullam haberemus aham præter hanevn^ qubd in tam multis libris, quos ante amp;nbsp;poft iHos feC amp;nbsp;in quibus non tantum occafionem habebat deea rendi:fed etiam cogebatur,fi perfe^am rei doärinaffli promittebat,tradere nobis volebat, nullam vnqua ip“ mentionem fecit ,quafi conferre medico'aliquid po‘' non fine efficaci ratione ita fentiremus.Iam cum alias ^, beamus,amp; apertaipfius proferrepoffimus teftimonia, video quid defiderari queat amplius.Ex hoc iHndcti fcquitur^^n quo flatus controuerfiæ noflræ ®‘^^’®’’^{

fuKfeaftrologia in curando vfumiNanifi fertiel tantum,amp; contra fuam volütatem de ea difpUtauit,eadenique omit-üpoffeabfqucomni artis incommodo Ggnificauit ,fatis nuniUftum eftjipfum ea poftea non fill's vfum. Hac prima fit ratio, cui validiores iana alias adijciam.

Ignominiam amp;nbsp;iniuriam fibi fieri putanit, fiqms eum Aftrologiavfum dixi(fet,nonigitur ab ea adiutus eft.Con* ftat quod di d v erum eflc,cum calumniam appellat, quod Martianus id de ipfo affirmafiet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;-

Idem feré teftatur in eiufdem Ubfi cap. 7 .fic fcribens.Hic ego vt Y^erv in brachio venam pulfantem attigi, fine febrc qmdtmipVvitn elfe pronunciaui,me verb deludendi hifee, qmme Vatem appdlareat,aafam dare. Excipics Boéthus, ^‘:S0.mquit,in compararione illomm foleo te reuera Va tem, vt fcis,appellate, quoties all quid prädicis,quod aenau-l'tuinegant,prxcognofei Medica facultate pofi'e.Atqui haftenus, fu.biunxi,ea omnia te docui Medica arte inueni-rbprifcosque aliquot Medicos bifee de rebus conferipfiffe.

Itcrum in fine hums cap-affirmatBoethus it er um,feno mirari,qubd iplumquouis modo alio,quam Medica difei-plina fuas pradiftiones facet e diuulgerit.

Item cap.to.ait,fc, quomodo quis diem crifeos ptxnO' uiffe debcatSc poffit,in libris deCrifibus docuiffe. At nul lam in his mentionem aftrologix fecit, ergo fine ipfa prx-

Paulo pbftaddit.fefuos id co prxdiaioncs non fol etc predicate,ne deluforem amp;nbsp;vate fc appellent,Schuiulmodi

' Mox hxc addit. Quanquam hxc prxdiato nihil quod tauens continet,ft eotum es memor,qux tibi in commet.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inij.cap. cum riderent allantes,quod fanguinem exna-\ tedextrahuxurumprxdixiffet,aiv.At,inquam,'vel vtruque ' nbsp;nbsp;nbsp;eucniat oportet ,v el alterutr urn me decipiar.Nam Sc quod 1 nbsp;nbsp;languis huxurus ell,Sc quode dextra nate \ enturus ,arte Uediea prxictri poteft.

Ex his tcftimonijs quæ ex vnicolibro attuli, nccomnu tarnen, fatis arbitror patet, Galenuni non ex cœli infpcquot; j dione.fed ex artc Medica crifes omnes præuidilTc. Si cum hifcc argumenta fuperiorum litctacum,quæ te non diffol-uifle non ignoras,modo nô prorfus cæcutiat animus tuiis, ' coniunxerisnon rationc tantum/cd autoritäre etiam pro pofitummeabundè probaffe intclligcs.Plura in præfentù adderenon libct.PoÜrcma verba literarum tuarumh« 1 funt : Scito rem ai^ aleifos ierèitresperuef2turami Idem hoen» I per cum in arce pranderem iftic ex nobiliffimo viro artf i præfedo intcllcxi Literas à teßbi pauló ante nuiras Icgr J inquibuste Vuirebergä tranfmiliffe exempla fcript»® • crat.Ego ingenue fatcor,meputaffe initiovnitibiàii’‘’ j fcribi,qu0 fadum cft,vr priorum excmpla mihi nulla if'' uarim,quç recepi tarnen poftea. Quod fi publicandas r^ gitaffem,accuratius quædarn fcripfiffcm. Nolira puresr'^ dodorum hominum indicium afpernari aut derr'edjre Vnam veritatem omnium hominum autoritati,2,w^'^~ commodis omnibus anteferendam prçclarcinrdiiîO^s'-qucvllumpro ea defendenda exiftimationis mexpeno^-'' lum dcfugcrc certum eft. Quamobrem Hcctita non fett' pli,vt qui pluribus fcribere fe cogitaret : facile tarnen,Ip^ ro,dodis amp;nbsp;aquis hominib.cauffam meä probabo.Si igi-tur,quos tibiarbitros cauffænoftrç clcgifti,tc niaqanno-tiam, pluris quam veritatem, ( quod minime fpero) fete-tint, me nec vcritati,nec cauffar mere defuturum ijdcni perfpicient. Et quoniamte id cupere video,plnrcs vtnix ftra hxc lcgant,cum primum ocium nadus agri i uioribus negoeijs fuero,cfficiam ipfemet, ( tibi vt gratificer, vtomninoplurimi-

^^r^^^M Efiliteræquasld. Martij acccpi,nihil continSt, ^vfë^^ cui non fit à me iamfepe reiponfumtnihilomi ^^'^ tarnen,quia te iolam veritatem fpedare in ^L^^totacauflà afferis, iterum refpondere plaçait, vt fi lanabilis es,remedium ribi denegatum non queraris. Nonincocontrouerfia noftra amplius verfatur, AnGal. inî.Dcctct.Aftrologisfauere vifus fit, ( Hoc enimtibi non fc^le\afftv^Y^J^j'^ fed,An in exercenda arre medica,Adrolo gorum niQj.^ cceiorum pofitusobferuarit ,quærebatur. 550 lt;^naUo Galeni teftimonio probari poffe aio,nifi que MJ DuCret-difta funt.malè hue aliquis detorquere cone- r ^ur.Etenimnonvnum duntaxat extare locum in legitim fliisipfms operibus,quibus diuerfum oftendivalcat.Talcs in libre adPofthumumferipto inueniri pluresmonai,amp; ex ijs aliquot produxi,quibus aperte teftificatur Galcnus, fenonexartediuinatnee aliqua ( Adrologiæ inter has no minatim fub nomine mathematics commeminit) fed ex folaMcdicafuturos morborum cuentus prxeognouifle, aliosque præcognofeere docuifle.Ex alijs libris nihil pro-ferre volui,amp; ne nunc quidem volo,quod hæc abunde pro pofitum demondrent.kepetam ergo breuiter,vt me nihil temere affirmare apparcat.

Vbicunque Galenus narrât,quomodo amp;nbsp;ex quibus ali-quem futurum in morbis cuentum præcognoucrit, ta-quot; metfi plurima rccitct,AiIrologix tarnen nunquam mcmi-nit,fedcxartc Medicafola fe praeuidifle affirmât .Ergo no dim prsfentiendo vnquam vfus Aftrologia.

Vbicunque Galenus docet ( fine obiter id faciat,fiue ex profefsefcam rem traftet,) quomodo criies prçnofeendæ fint : itemquequales amp;nbsp;quando futurs fintcognofcere do cet,omniaqj fe ad earn rem facientia perfecutum afserit, Aftrologiæ tarnen non meminit. Ergo non necefsariam aut vtilem iudicauit.

Galenus afseuerat,artem prænofeendorum cuentuum in morbis ab Hippocrate perfeäc do dam, vna doftrim de pulfibus excepta: neque Aftrologiæ is vnquam inemi-nit,crgoad præfagiendumnon iudicauit vtilem.Quart ne vfus quidem ca credi potcrit.

Galenus Aftrologiæ auxilio ie aliquid præfenfifsenegat, arque adeóillum qui hoc dcipfo affirmafset calumniatu mentitumue ait,Ergo non eft ca vfus.

Vides,opinor, non ideó me negare quód ca vfus fucriG quia in curationibus nominatim eins non memiacrit (Quanquam nonleue hoc etiam argumentum cenferi debeat)Sedquodcafc vfum diferte neger,quod curneï enumerat,perquæpræuideritomnia,Attrologia: nonme- [ mincrit,qu0d præfenfioncs nos doeens amp;nbsp;necefsaria atlt;^ Ytilia fe omina ad ferre alpreus, n ullam huius tarnen va vnico vcrbulo mentionem faeiat. Equidem vbi diem •'’“/’ adeó horam futuræ crifeos cognofcere docet,quod »'^^'^ dica arte præfeiri pofse negas,amp; à Galeno earn rdU^oftos nosefse ignoras, huius vanitatis præcepta nullaeni|W2' rat.Quod fi faciendam iplius mentionem iHisinlocisnc' ges,quis fis.teapcrtiflimè prodas. Si tam obliniofunifuif' fecen/cs,yt rei tam necefsaviæ tainque vtilis tot in locis amp;nbsp;libris ne femel quidem recordari potuerit, rurfus quis ^ oftendis.Non ignorabat Galenus,cumex profefso,non confequentiçfermonis gratia,dodrinam decrifibusamp;pw । gnofticis tradarct,nihil übi omittendum efse iUorumo» , niumiquæ ad rem propoßtam vel necefsaria vel vrilia cœ l gnouifset. lam quid ad hæc tu dicas confidcremus .Fr f^^^ I ^«dnquis, nemo dixer/t nofgt; zgt;)üt \^ßrül0^ia,quia tfi ftti/^gt;’ ' iJrinif ^r^gf/ofiieif dr cura finis »ûn mewinerunt i/gt;/ius,itt^^ de Gale»o quidemJequifur.

Qui àfimili argumentum vult ducerc quomodo conquot; uenit,eum fimilia non diffimilia adferre decct.Qited cum hïc tu non facias,non mirum eft,fi argumentum lit eluffl-be,nugax amp;nbsp;puerile, Si mihi Arabern oftendcris qui id ûquot; ciat, quodGalenus feeir,in hiftorijs curationumamp; prsdi dionum particularium,amp; eudem tarnen Aft rologiav/ùm fuilsc

fuifse oftenderis, turn quod debes pcrfeccris quidcm : at nequaquam mea refutabis ideo. Quid aliud obtenturus fis,quamcndaccm illum efse,nefcio.Etenim Galenus enu^ mcrat ex quibus amp;nbsp;per quæ cognouerit amp;nbsp;curarit. Deinde Mcdica artefe præfenfifse dicit.Poftca fe in libris vbidc Aftrologia altiffimum eft filentium, docuifse monet omnia , ex quibus talia poflint præfagiri. Poftremó neque alia diuinatrice arte,neque Aftrologia fe adiutum alseuerat. Hæc fi Arabern in particularibus fuis curationibus amp;nbsp;præ--diftionibus’cÖincmorantë oftenderis ,cÔcludâ ego ipfum ^.^°^°Sianon vfum.Si contrarium tu probaucris,menda ‘^n'HTvuttYçg.g hominem argues, quod de Galeno tibine-mo concédât. Vides ne quam ieiunadnania amp;nbsp;inconfidc-^3îafintjqyæp^.Q teamp;aftrologia adfersï QuiexArabibus d/rfojogian-1 cum Medicina coniunxerint, vt nunquam cwsmeininetint,aut coniunxilse cam negent,tu videris. fgonefcio nee feite cupio. Hoc de talib.affirmarc aufim, cos non modó non tacuifse,tcd frequentiftimè prædicaf-fc.Etenim maiorem in modum tales nugatores fibi in fois nugis placent,nee prædicare fatis pofsunt.

Vetum enimueroiftos mittamus, amp;nbsp;de Auicenna, qui omnium Medicorum Arabum facile princcpsfuit,aliquid dicamus, Hune ft tecum facere oftendere pofscs,Deum immortalcm,quàm triumphares r quam mihi infultares? quamnon dubiam tibi vidoriam, polüccri anderes? At damnaffe cum vanitatem hanc clariflimi iam pridem viri monuerunt.Contrariamphilofophiæ,partes ipfius om-ücs elle falfas,fieri non pofte vt vera prædicant aftrologi, nifi cafu quodam interdum ita eueniat,fcripfifie cum de* chrarunt. Et quidcm quæ hre dicis,AftrologiC3,hoc eft, va ®»amp;fal!a omnia efle,fi quid omnino vides, cernis. Qiiód' fi Henun ad j. Décret, tanquam ad factum afylum confu-gias,noncft vt à me alia refponfionem expedes. Conie-fturisminimêreuibusdocui,Galcnum illaipfaquæ par* tim ex Aftrologorum fententia, partim verb ex fua ipfius opinionefcripfit,non omnino probafle.Si voles tuum hoc argumentum vnicum cum meis conferre pluribus, amp;nbsp;ftu’-G 3

dio aliquo veritatis cognofccndæ tenens,pcrfacilc tibi refponfum effe cognofces.

Maiorem in modum miratus fum tc.,eum in tuis Icgi. nullum poft 3-Décret.kbrum Galeni extarefde legitimis loquor) amp;nbsp;quo ccrtiora argumenta promi queant adpro-bandum Galenum Aftrologiam adhibuifte ad curationes, quàm ex eo,quem adPofthumumfcripfit. Nullus eft tcrè, ex quo plura îùppeditentur nobis argumenta eandem ex-pugnandi. Certèfi nullo alioin loco mcliora,autaqiic bona habes,in hoe autem omnia habes aduerfa‘,quidaliofl defperare præfidij poteris ? Dicis cü ab initio ftatim qued, Aftrologiam,vt amp;nbsp;reliquas difciplinas,ncgligi.Dcbcbaspri' mum obfcruafle, Galenum Aftrologiæ nomen pro Aftro-nomia vfurpafle, Deinde quod ait vfum artium duntax^t hommes requirere,quod verb in lingulis pulchrumeft,/ demonftrationum certitudinem negligere. Hædi ^^^^‘' uafles,Galeni hanc fuifte in praienn locojucntcii’d'quot;'quot;'’'^ pifles ctiam,fcilicet Aftrologiam diuinatricem propt^'^V’ fum ab omnibus illisexpeti, at Aftronomiam qu$c^’^*^ nitatur demonftrationibus,quia non vtilis æquèvMcâWt» defpici ac negligi. Quomodo ego fperem te defidetioalt' quo veritatis teneri, qui aperta loca tam confidenter au-.des peruertere ad ftabiliendas conceptas animo nugas. Miror non minus, quód ea pro te imprudenter adfersquÇ tibioculos eruunt,aut certè oftendunt te inftar cœciob-uium quodlibet arripuifle,delcâ:um habere non potuifle

Quæ de fexto in code libro fenbuntur, patrocinari tibi putafti/quiafcilicet hora atq; die crifis prædixit.quodw ex arte Medica cognofei pofte negas. fic enim fcribis : Sd' vel quifqua alius mihi probaucrit, vlia vel via vel ratiot’^ Medicina, hora crifiumfciri pofte alia,quàm ex aftrörm®’ maxime autëlunæ,crifiû vclutiredricis,motu,cuniill*gt;^ nequepulfus,ncquevrina,neque morbi,neque accclïio®j5 natura vel finguia vel omnia dmufnift vcrifimilitcr amp;co-iedurahter,quomodo Gal,Sexto non prædixit,fednonii^ natin# amp;nbsp;certè fecundam ei nodis horam diei ly.criticani prxfiniuit, id Scuero Confuli,amp;c. Si tam fuiftes in Galeni lèriptis

1 rc,quàni in mendacijs Aftrologicis te excxcuifti,nunquani hæcfcripfiffes.Vclfola ifta déclarant amp;nbsp;probant,quaUs Medicus fis .Etenirn Galenus docet,qu.otnodo fola Médita artc crifis præcognofeenda lit,Se quomodo nô dies mo dô,verum etiambora præfeirivaleat. Nec docuit tantum paucis verbis,fed fuse cxplicauit,explicandoquc probauit-Quare non eft huius rei vt vel à nie vel ab alio probatio-

| nem cxpeftes,quam apud Galenum inuenire iam olim po tuifticomprobatam amp;nbsp;declaratam. Galcnus in illo ipfo lo

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F»xlAtfamp;,fcd ex illis qux in t.Epidem.amp; in lib.de Crifibus

doeuit.ç^æ fi quis norit,nihil admiraturum (cribit .Ro-go te caput illud iterum vt legas ,quo tandem quam in-

te vertas. Nolo iam fmgula examinarc diligcntius,ne occa fionem captafie videri queam tuam negligentiam,ne dh canaimperitiam,in lueem protrahendi. Vnum certe hic dicerccogor,fi quodfentio diccre debeo, me vehementer veren,ne null o veritatis ftudio adhxc fenbenda impuls lusfuctis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Cum dicis,Crlfcs non effe ex numero lUorum contln-^entium,quorum cauffa incerta vel null« habeantur,rur-iusteparumin Medicina iuxta ac philofophia exerchatu déclaras. Etenim crifesparticulates ex numero contint' gentium elfe,nemo fanus vnquam aut Medicus aut philo

\ controuerham eft.Nihil emm fit hue cauffalpfum eihciê-te ,ulfi aliquid feipium facete dicatur,atque turn cum nô-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iam tft,Çc produeerc cogitetur, quæ for raffe facile ab A*

1 Urolo^is fententia admittarut. Concedunt cnim amp;nbsp;do -cent,îigutationcs cœ\i lape multis poft, menfrbus agete, primum incipete ,quàmcffein return natuta defterunt, Roc dixi,cauffascriftum varias multiplieesqueeffe,Sera inter lev arie amp;. diner se concur t etc ,vt car um congteffus an.tefeirinequ.eat,quam conueuefum. tam dEeStumque

produccrcmchoarunt.Vnde fcquitur,parricnlarcm cri' fim nullam præfciri polie amp;nbsp;prædici,ftifî cum iam fieri I produciq; cœpta eft, ac impedimentum accefllflenullum cernitur. Hinc illud etiam liqùct,malè te credere,contiiv gentia elle quæ cauflas nullas habeant.Habent res omnes cauflas certas quidem,aliter enim fieri nunquant poffent, at nobis non funt Temper cognitæ etiam turn,cum effedii produdum videmus.oMultó minus nouimus cas,cum ■ produtlurxadhuc funt,nee tarnen producere adltucincœ permit,into cum ne determinata: quidem adltuc iuntad ilium vcl hunc effeäum hoc vcl illo ntodo producendant Sed hare fpinofiora effeputabis forte,quam vt tibi conue-niant.

Supradidis bare addis .Neijue vaiuer/aUtantum ratii^’ wl taußaßunt eadenif/êd pra^eciaU c^ proprie foliw i'»^^ motUjnaturanfjtlua proxima erißum caußa eß^e ver/i ^f^quot;^!^ interua/Üf aäßti exeneratioatf» inuitante ^ iuut/f^^- ^^f alijs miflïs,ne eflem longior fine caufla, iliud confiic^ba» quæ nam tuaeflet in hisverbis mens atquefententia.Eo® fic intelligo,ac fi dicere velis,Crifes non àlunæfolunimo-tu,ltoc eft,ab vniuerfali caußa fieri,fed oporrere etiam pat ticularem amp;nbsp;prapriam caußant ,Naturam fcilicet,àLun2 motu impulfam adfuiexonerationem accedere.Si igi™^ Lunam vt caufsam vniuerfalcm,Naturam,vidclicet pro»' mam caufsam,impcllercccnfes , rede quident fentis me' cumque facis, Nequehac de re vHa pofthac itobis lis futu-raeft,fi infèntentia perfiftere voies. Ego namque multis alibi oftendi, ( amp;nbsp;exemplis quontodo intelligi velint expo-fui, ) non Lun am modó, fed amp;nbsp;alia aftra omnia vniucrgt; i les,communes,remotas,indefinitas omnium reruni tö' | renarü caufsas exiftere.Hoc autent omnem ex aftrispwa' dionemfunditus cuertit, vtintelligcrc onines poteruirt qui rerum confequentias videre queunt. Quare aut no» intelligis hoe confequi,aut aliter tua explanari voles.

Quod fi ita eft,hunc eße fenfum tuum fufpicor,Lunair fpeciatim magis hoe tempore quam a h o, amp;nbsp;liane niagis quàm allant quamuis Naturam ad crifim mouereimpel-kreque.

kreque. At hæc fententia rationi, fcnfiii.euidcnrix, cxpe rientiæ,omnium dodorum hominumiudicio aduerfaria c(l,quippe quæLunam non finit vniucrfàlcm caufam, fed particularem amp;nbsp;definiram aliquo 'pafto ftatuir.Etenim quïcunque caufsa vnum quàm aliud magis minus-lie affi-cit,niutaunouet,ncc omnia,quantum in fc c(T,cx æquo al teraqcadem omnibus,hoc cft,communisamp; generalis omnium limilitcr caufia diciatque efse nunquam potcrir. Lunæ verb motus amp;nbsp;facultas omnibus eadem eft, omnia wæquo,quantum in ipfa eft fitum, commouet alteratq;. Quo fit,vt vnius rei non polht magis minusue caufsa dici, quam alius cuiuflibet. Dico quantum in ipfa eft,propte-’^ quod pro naturae eorum , quærrotum dus recipiunt, ®^«litate,nihil prohiber.imo necefsc eft, eftedus diuer^ ' uuios,S(pjj^.,è difpares atque adeo contrarios enafei. X'odenim recipit non pro dantisfcu mouentis natura, 'dpro fua propria recipit agentis actionem cuiuflibet. Ni fiita efset, polset tes quælibet in quodlibet tranfmuta ri • Quocirca dinerfiffima vno tempore efneit communis caufsa,modo non aliter in rem vnam, quàm in alias agat, fed vnum eûdemque effedum in fingulisperfe exerceat. Quæ hoc modo agit, redè communis amp;vniuerfalis cauf-ladicctur.

Sol quia ex aequo lutum atq; ceram calefacit,non hanc niagis quàm illud,amp; parem vtrique calorem, quod in fc cft,impertit,redè caufsa communis vtriufque effedus. quiinvtroqucconfecutuseft calorem ab eo imprefsum, appellatur.Sedhæcfatishoc locofunto.Nonmagnope-tctolicitusfum,cur’admearefp0dere nolueris: quinimo confitium laudo. Sic enim minus te cognofeendum no-'^h cxhibes,minusque negocij faccHis.davis viris cum in* notui^e controuerfiam noftram per me fcribis, quid di-casnon intclligo.Tc publicaffe tua caufla ex animo do-leo. Mea tatum abeft,vt aegrè fcram,vt,quoniam te id vel-levideo,publicaturusfimvltró,quó velfic plurcs habeas rcconditæ amp;nbsp;rarætuæ dodrinae laudatores,amp; Aftrologi ti* bi multi pro frigida,( dicere volcbam ftrenua ) defenfionc

gratuîentur. Quàm erudite acneruosè Aftrologiam affe« rueris,amp; quàm rcûè ac validé Sauonarolæ argumenta dit / folucris,cx ea defenfione,quam pro co iam confcripli,pro-pc diem,Deo volentc,peripicies. Vale. Maïfeldiæ.iy.Mart.

lEriflimèGalcnum alicubi dixiflercipià compp ^.rio^falfas opimones eos quorum occupant ani* ^dmos jfurdos ac cæcos reddere, vt ncc audite ^necviderepoflînt,quæalii omnestum audiunt tum vident. Nam û,quæ pro me protuli,non vidifti,mcP’ tô tccaecumelfeputem.Sividifti,amp;àfalfa opinioncW’ difeederc noluifti tarnen,baud perfuadebis tu niiW/‘ veritatis indagendæ ftudio commoueri. Argumeff^ ^’^^ te rcfcllere non poflé,periculo Fa£lo,intclligis ,nec W®^’^ de fententia cedis. Quinctiam pofitiones, nefcio quasi vitro citroque,vt audio,dimittis,fcilicet, vt velfic aliquibus probes,te bonam contra me cauflam defendere. Si ad ms illasmififfeSjfortafle adeas refpondiircm,ficut ad omoö me literas tuas refpondifle expertus es. Iam vt non tu wo-dó,fedetiam alii,quihæcnoftra logent, liquidó cernant, me rede verequelcripfiÜc, Galenum in artis operibusab Aftrologiafubfidiumnunquampetiuiflc,pluribus bancre miiiitradandamduxi.Noniamad tefolum,vtin præce-dcntibus,fedad alios multos refpicio. Quatnobremd quoque proponam,quæ tu fortaffe minus commode fu«' ras percepturus. Ac fi me non fallit animus,ita meanifigt; tentiam argumentts communiam,vt qui veritatem aniati nihil præterexfît defideraturus. Demonftrationes wate-ria propofita,in qua quid Galen us fecerit,quæritur, nullas quidem admittit. Argumentis talibus nihilorainus proba bo,quæ in propofito demöürationnm veriflimarum vi® prorfus habere ratione putentur optima.

nia magis dilucida apertaque fiant, oftendcre cönabor» Hippocratem in medendo Aftrologiam non adhibuifle vnquam. Vndenam hoc probate incipiam?An inde,quod in fais vile feriptis Aftrologiæ (Loquor autem de fola diui natricc,quam iudiciariam nomiaanr)nunquam meminiti Vcrnmfallime vocifcrabis, amp;nbsp;logices me imperitumdi* ccs,fi,quia illius non meminerit, nunquam ca vlum putc. Atvctóli redè artenteq, confideres.vcl hac ip(a rationc. quodpropofitum eft,me commode effedurum effe pla^ nc ae certèvidebis. Etenim fi in curando vfus ca eflepute-ïntwcdcre cogemur ipfum ca in præfentiendo vfura 'fuif fc-Svqvüdtïa dici facile non poteft,in qua parte Medicinx vlumlvabeat,ficiparti,qux futura prxcognofccrc docet, nihil vtilitarts confcrt.lpfimet Aftrologibaftenus nullum ipliusvfuirvalium prxcipuum indicare potuerunt .Q^x naniqucBeUantius atque alij omnes,quos ego y^di, de ip-fiusvtilitate commémorant ,huc omnia referri aptiflime poffunt .Ratio etiam futura eadem eft, fine hue, fiue alio refare malis.Confentaneum quoque eft ratvoni,yt diui-nandi ats,non nifi ca in parte,in qua prçfeiêtia futurorum traftatut,locumhabere putetur.Dubitari ergo no poteft, quin Hippocrates, ftquidem vfus Aftrologia in curando concedatur, ad prxfagiendos corporum motus morbo-

1 tnmqvic euentus preuidendos earn adhibuerit. Hoc ft faV lum. comprobetur ,bqu.ebit,Aftrologiam eum cum Medi tina non coniuuxiffe in xgrotorum curationibus. Sic igi-tnt atguo.

\ K^rologix ne vno quidem v erbo meminit. Aftrologia igi \ ''«non cftipfein prxcognofcendo vfus.Non,arbitïor, du

i bitabitqui(quam,quin vniuerfam St abColutam nobis Hip \ poctates prxfagiendi art cm, fv na de pulftbus dodrina excepta'^ ptxteripferit, quamftruflusiple tanta omnium doftorum admiratione futura prxmdtt.Equidem Galenas prater puVfuri traffationem dodrinxHippocrafts m-htladdtdttjamp;ctnprqfagtcndo omnes ommunt qtatum hVe-

dicos poftHippocratem longo poft fc intcruallo reliqu’^ Ex quo ccrtè neceflario efficirur,eandem uobis artcm in' tegrè pcrftdequeab Hippocrate,quanquam obfcurèamp; breuitcr,traditanifiiifle,fi pulfus dénias,quos obferuaffc cum non conftat. Qiiod auteni non meminent Aftrolœ giæ,manifeftius multo eft,quàm vt proban à me debean Cuifatisfadum nondurn ert,is plura in (equentibus repe-riet,quîc hoc ipfum comprobent. Sic habet igitur argumentum ; Hippocrates totam earn artem, quant ipfeaJ praeintcUigendas corporum morborumque permutario-nés adhibuit,fcripto nobis tradidit, Aftrologiæverô nul' quant mentioncm fccit. Ergo Aftrologia non eftvfuS.amp; indicés arque fignisquæ in corpore,non in cœlo, apparéG Additis circunftantijs alijs præfcnfit ipfcmetomnia,amp;prî fentire nos quoque eadem docuit.

Ad hanc rem cognofcendam,cui non hi libri fuffiduur, quosGalcnus interprctatus eft,alios etiam adiuug^^’^^ quæ ina.lib.Prædichonum narrat, expendat. Soi us Æ^ ''’^‘ ritatemamanti abundè fatisfeecrit.Nec mouerequent-quant dcbct,quodHippoc.nonlegitimus eflecrediturpn qua Icntentia Galcnum quoque fuifle probe feint us. Sioc Hipp.Hue alium quempiant faciamus autorent,conftatvi' runt fuifle antiquiftimunt ac dodiflimum, amp;nbsp;Hippocrati-eædoârinÆfccdatorcm diligentifl.imum,ncc parunt in arte exercitatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Cui ne hocquidem probatur,is irafecum cogitet,Hip^ pocratem Aftrologiam prorfus ignoraïFe,ideoque vti ilia, fi maxime voluiifet,minime potuifle . Non obfeurè patet hiftorias legentibus amp;nbsp;confiderantibus, poft Hippocrati' œtatem Aftrologiam primum ex Aegypto in Gracia fuifle illatam. Equidem non Aftrologia: modoGræci Hippocra tisfeculoignari fuerunt,veruitt etiam Aftronomiævixcie menta adhuc cognouerant,Tempore Platonis primum ferè coeperunt aliquid certi , quodqj notatu firdignum. in Aftronomicis intcHigeredd quod cum ex alijs,tumcx Ariftorelceiufdcnttquc interpretibus conijecre Jicct. Hip-pocratem xtateDemoenu néh eixifle modo,fed cfiani in to-

in tota Gracia cclcberrimumfuiflc propter incredibilcm artisMedicapcritiam.vel vna ifta res probat,quod Abderas ad Dctnocritum fanandum euocatus eft, qucmadmo# dum in fuis ipfemet Hippocrates epiftolis teftificatur.HoC tempore floruerunt etiam Heraclytus amp;nbsp;Anaxagoras ph y fid.

Hicprimus inter Gracos caulTamLunx luminis atque vmbræferiptis mandafle fcribitur. Quam ob rem ab A-thcnienfibus eft in vincula coniedus,amp; vix Periclis prcci-busferuatus.Non enim tutum erat illo tempore decrele-ftiummotuam amp;affedionum cauflis difputare,propte-reaquodiftra pro Dijs turn colcrentur haberenturque,vt i lutarchus refert. k yèip «ii'£lt;%ai'Te,inquit,,Tàç epvo-ixsç n^ pn^ nw^sAf^fl-j j^^ ^ai^X^uî'yaç, ù( «ç «477iXlt; «tXéynf t(^ ZuuMpuK ‘^'^»^TK^^^ ^cnlujet’yKaa'fAévit 'is-ó,'^ 2^'fÇt^Ofreti ti Ôsior, ^' plura requirit,amp; apud'éundem,amp; alios quoque auto-res facile reperiet ,fi modóquasret.

Annis plus minus oftoginta poft Anaxagoram, ita fuit adhucvulgo eclipfis lunx caufla incognita, vt Nicias dut Athenicfium virclariffimus,propter huius rei ignoratio-nern non parum in Sicilia Athenienfium opes afflixe rit.Etcnimab eclipfi,cuius cauffam nefciebat naturalem cûc,territus,claftcm ex portu educere cum debetet, nö eft aufus.Si quis Hippocratis teftimonium flagitct,nc hoc quidem deftituimur. In principio nanquelibri de Veteri Medicina,quem legitimum effe conftat, aperte affirmât^ Codeftium hue fublimium amp;nbsp;fubterranearum return fci5 tiamincertam effe, atque adeo nihil in his effc,cni quis in-nixus progredi longius valeat. Facilè hinc perfpicitur,Græ-ws turn return Aftronomicamm non admodum peritos We. Qviöd fi aliquos cœleftium return ftudiofOS turn? quoque per Grxeiam fuifleconrefïdas,nö repugnabo, fed vlrro concedam. Satis habeo in prxfentia oftendifle, Hip -pocratem Aftrologiæ ignarum fuifle,amp;qui ne Aftrono-miæ quidem valdè peritus efte potuerit. Rede ergo afleuc raui fuprà, Hippocratem in curationibus ab Aftrologiæ fubleuari non potuifle. , ' ■ ; r.

Diccrct hîc forte Aftrologus,quomodo verum eße pfl^ À fit,quod dico,cum ortus. amp;nbsp;occafus certorum fiderum ob-feruare iuflerit Hippoçrates?Non nefcio Aftronomiam fidcrumortus,occafus acmotusinq.uirere,ac docere.Hac de caufla ad pcrdifccndain cam hortatur Medicine candi' datos Hippocrates.Sedillo tempore nihil fere docebat hæc feientia aliud. Non ita erant cœleûium motus,vt ho-die funt,explorati. Vix inerrantium omnium raotus ,hoc eft ortus amp;nbsp;occafus turn feiebâtur. Nee Hippocrates aliud prxeepit,cum fiderum certorum ortum amp;nbsp;occafum inipi' cerecognofeereque imperar,quàm vt mutationcs anm temporum,quæ abillis fideribus orientibus occidentibus de circunicribcbantur amp;nbsp;dcnominabantur,diligetcr intd : fediftingueremus,amp; quæ cuiuique priuarim temperiesö fet,fingulis annis amp;nbsp;locis attenté obl cru ar emus. Ac vt nJ* me ifta fingere pûtes,Galenum legito in commcn.guosiu Aphor. amp;Epidem.libros Hipp.maximè in LconfcdP^'^’”*.^ hilque medicere pcrfpicics,quod non ante Galenas catiflimis verbis afleruerit.! ,

Hoc magis aliquem mouerir,quod Galenus in rOcerc^ cap.i2.in hunc modum leripfit : me ttai^ue

Jam, quantum homint licet,muentam aßepueo,quaf» ^ f/tppjriut cognoueratjlcut g^ prajinptu yerbit cauit: vulgäre autem Medicorumgentu pra/êgnitie eamjutiti cuit. Item in 3.com.Prognoft.com.i.Clt;e/fr^w,inquit,lt;'‘’^^‘’' uit non primwfilumjedetiam maxime ailmiran^ii^^ Ififptf* tes, decretoriorum dierum naturam ,atque etiam imhetutt caußarngenerationis e0rum,quam nos quaque traHataaidU' i kusertticisdocuimm.ln duobus hifee locis aperts Galen-' dicere videtur,Hippocratem cognouiflé. Lunaetnotuni'* caufla eflè,cur alij dies magis ac melius iudicent quaiO alij. Ego veroetfihæc omniaconcedam Aftrologisp’aa video quid contra dicta inde concludere poflint.Nóemai fequitur,Hippocrates putauit Lunæ motum cauflam el c dierum Dccretoriorum,ergo fuit AftroIogt«peritus.Sunt enim hodie permulti, qui hocjcredunt/ perperam tarnen) amp;nbsp;funtnihilominus Aftronomie paritet amp;Afttoiogir im-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per?

peritiffimi. Quinimo certum cft Hippocratis «täte Lun« Riotum nequaquamcognitum fuifle . lam enim monui,. Anaxagoramfub illa tempora non finefuo pcriculode ea teprimumferipfifle. Confiât multis póft feculis,hanc rem lt;lcmum pcrueftigatam innen tam que efle.

Sed iftis omiffis,illud potius, quod ad rem propius acee ^it)Cxpendamus, an Hippocrates crediderit,Lunam effe horam dierum cauflam. Profeetó nifi aliud adferatur,non pfobabitur. Atqui Galenus,dices,affirmât. Ego non quid affirmer hïefpefto iam, fed quid fit verum eonfidero. At P^obauit,refpondebis. Hoc ft fit,facilè ceflero. Videamus ^Situt quo argumento probaucrit.Hippocrates neque an* ’^tttnnçquç menfes docuit integris diebus numerari.Ergo Pytauit dierum Decret.cauflam Lunam efle .Vel hoc mo-°’5^^oHippocr.putauitmcnfesita nufccndoscflc,amp; ego ’^^MtHæCaut fimiliseft Galeni ratiocinatio »vc videre 9wfqucpotent qui locum perpenderit. Præferiptisjin-^Hit,verbisindicauit.Eain,principio 9.capitis habentur, ^^on putoquenquam efle,quialiquid à Galenohïc pro* batumexiftimet.Ego ne quidem voluiflehoeGalenum fufpicor.Vix enim credo ipfum tale quid de Hippocrate credidiffe. Hoc fortafle voluit oficnderc,lc in eo nihil præ-terHipp.mentem fecifle,quod non integris diebusfepti* manas numerari dixit . Verum fine hoc fine aliud volue-ht,nemo non videt,red:è à me diâum ac probatum fuif? ic.Hippocratem Aftrologia non fuifle in curando vfum. ^uinetiam monuifuprd, non pofle eo Aftrologos iuua^ h,fi Hippocratem Lunç motum dies Decret.efficere con-eedam exiftimaflc,quod tarnen probari nullis vnquarapo tentargumentis.

, ^are cum Hippocrates Aftrologram prorfus ignora* ^*^vtquæGræcis nondum elfer cognita.vti illa inter eu* randumnon potuit .Plato certè amp;nbsp;difcipulus ipfius Eudoxus Cnidius arque Callippus Cyzieenus primi ferè Grae* cos Aftronomica pauló fufius,lüculentius amp;nbsp;verius docue

runt, cum ante illa tempora vix ampliusquàm elementa deguftauifle non fine grauibus cauffis credantur. Nó crat

neceirc,curPIato,Eudoxus arque alijin AcgyP^^J^iJ^fg ijs addifeendis nauigarent, liquidem domiapto* jj prxceptorcs poterant. Hos fecutus eft Ariftotclcs,amp;co inuentionibus addere aliquidconatus eft,qucm tarnen r fum quoquenonperitiflimum harum reru ni fuifle*^ ftat. QuôdfitotiusGræciadumina illo tempore tant P rum aahuc pvofecerant.quid de antiquioribus diccrc oporrebit J Vixit Ariflot.annis ferè i4o.poft Aoaxago^ ’ cum quo Hippocratem floruiflcclariflimumquc fuifle pràindicauimus.Et hacc de Hippocrate fatis.

lamveroquodamp;alijomncs poft ætatem Hippo^’^^^j / ad G al cm vfque tempora Aftrologiam vel ighorarint?^ ) non vfurparint, baud difficulter oftendatur. Equideni . j ter Graecos neminem feimus Aftrologica ferio trat»*’ ante Ptolemæum,quem cum Galeno vixiHc notidquot;”'' . eft,quantumuis hic illius libros nö Icgiffe vidcatur. lt;Ï^ Eudoxus,cuiusfupramemini,apud Aegyptios ca pariter cum Aftronomicis hauferit, certum ei^^ i. Quomodo enim defpectui habendam iudicaffcr,fi'}\j^; affirmaflet,fi non guftum iplius aliquem percepifl*^^.'^^^ dicat Strabo locum in Agypto elle fpecularum Eudox* men habens,quod hue, duce Platone profedus/cs e® ftcs ex æditiori loco obferuaflet. An aliquis alins“** Græcos ante Ptolemæum huic vanitati opera ƒ ^‘lî*^. ‘ nauauit,mihi nondum innotuit.(hunc quiaGræcet^P ' quanquam Aegyptium fuifle nationc minime neicn interGræcos pono.)Loquor de aftrologia,vtin fupe^'? 1 ribus literis aliquoties oftendi,non aèrea ilia diuinanfquot; | cultate,qua Nautæ amp;nbsp;Kuftici redè vtuntur,amp; de qua ^^ tus multa cruduiffimè fcripfit. Attigerunt candem po^ interdum. Return rufticarum quoque fcriptorcs non'^ ro præcepta quædam ipfius cxpofuerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Porto,vt ad rem rcdcam,Pcolcmxi libros GalcnuW n vidiire,argumento effe vidctur, quod, cû de Lunæ moi amp;nbsp;menfium interuallo diflerit, Hipparchum citât : ybt* Aftrologica delabitur,autotem Græcum habet nemindU lcd Aegyptios teftes aduocat. Valde verifimilc eft,fi G*^

cum habuiffet autorem,non fuiffc cum Aegyptios pro te^ ftibusaddudurum, quos pro deliris alibi habui^Græcis vc rofempcrpluriranm faiiir.Porté tuin non erantPtoleinçi opera editajaut ad ipfius raanus non peruencranr,quod ij facile credent,qui norunqquàin difficile eflétante inuen-tam artem typographicam exemplalibrorum ad multos peruenire. Cffiod 11 legiflé eum contendat aliquisqnea no multum rcfcrt,præ(èvtim cum negare tails nequeat, quin Ht indignas Galcno vifus,yc à fc citaretu r.CertèAegyptio-wm potiusteftimonio vti cum voluifle fatendum erit.

Hæcin cum finem paulô expofui verbolius, vtfacilius “^teüigatur,Medicos qui Galcnum præceflérunt, Aûrolo-Swnonf^^Q’^, adiutos .,Nô pnim ita fuilïct negleda à Gr£-^'^®ro»ibüs,fi tantum ipliusvfum percepiffent. Acquod ”“quot;“SântçGalcnum-Medicus Adrologica feripferit aut ‘îoeurerit, Ulud primum probat,qubd ncmoiddeipfis pwdidit.Lcueargumentum,dices,eft hoe.Pateor amp;fcio. At fi quopado ego proponam peruideris, amp;cætera cornu 2ccris,locumeifortaffe hic fuum elle lines. Alterum eft, quod Galcnus in omnibus pené artis noftræ dogmatibus prioram Medicorum fententias citare, opinionesque ré-cen(erefolet,quô vel fuam illorum authoritate compro-bet, vel qua in re aberraucrint,demonftret,nufquam ante Afirologicarum rerum ipfos vel gnaros vel ftudiofos fuif-Icindicat.Sanèfiquidillos talevcl fcripfiflevel docuilTc tognouiiret,illorum potius quam Aegyptiorum tcftimogt; uiofLiacoinprobalfet.Hucaddatnr,quod affirmât,fc pri-^unafuiire,quiDecret.dierumcaufl'ain inueftigare tenta-t'UtqueinLunæ motum deducere Üuducrit. Poflremó ■jccGalenusnee alij cius ætatisMedici probri loco duxaP-^pt,fi cx Aftrologia præfentire morborum mutationes ?^ifailfcnt,(iquidem exemplo maiorumidfacerefe poß-‘f^rbitratifuiffent. AtGalenus, vt infrà compluribus ip-uus tcftiinonijsapcrtiffimis demonftrabo,ignominiam ft-wneri amp;nbsp;contumcliam putauit,quoties ab Aftrologia in *^is prædiébonibus adiutus diceretur. Deinde nc Roma-uenfes quidena Medici Galcno, cui propter eruditipnem

inuidebant,acmalecupiebant,nunquampro crimmci^ fi obicctun fuiflent,li quid tale à fuperioris gratis Medici» fadumfciuiffent.Equidem argumentum hinc quoqjrai' nimè leue nobis fefe offert ad probandum,quödHippocrï tes non adhibuerit Aftrologiamin curationibus ex Galeni fententia. Non enim Galenus pro calumnia amp;nbsp;returpire-putaturus fuiffet,fi ca facere didus fuiffet,qux antèHippü , crates abfque omnium reprehenfione feciffet.

Nonvereor,vt boni dodique viri mi hi hac in parte fint affenfuri,amp; mecum confeffuri, argumenta quæ propoto fatisefficaciterpropolitum probare,præfertimcum,q^ contrarium lcnrit,pro fua fententia nihil æquè firm um*quot; allaturus. Nihil enim reperient, quod vel minimam h^' beat probabihtatcm,nifi fortafleillius libri autoremGgt;'’ no fuperiorem antiquioremque fufpiceris, cui titulus ƒ Prognoftica ex mathematica de infirmorum deeuW“’ quem propatrono fupràquoque adduccbas.^nquot;^^ Galcnoanfuerit,ncc ncfuerit,in præfentia nonît^™ certis vef argumentis vel fcriptorum- teftimonijs affirma-re . At Galcnum non effe autorem/upràfatis oftendi.^'' gumento fatis valido effe illud poterat,quód prxter annet fabulas,amp; incptiffimas fuperftitiones atque nugasnihil continet. Deinde quod arti noftræ maximè adaerfatur. Demum quod nugacifs. amp;nbsp;ineptifs. homo fuiffe præclarc confpicitur ab omnibus,qui cum iudicio irinmlibrum 1C' gerit.Ex hos ipfo,fi.autoritäte illius vti me non puderet, facilèprobarem,Medicos ipfum nullos lcgiffc,qui Aftroln gica tradarint aut probarint.Anxiè namque teftimoni-’ j vndiqueconquirit,vtfuas nugas Medicis vtilcs effepquot;^ bet .. Sed fruftra fefe fatigat. Hoc dici forte non malè f®' teff, cum fi apud Medicos Hippocrate pofferiores aliqnÜ præfidiireperiffct,nunquam cxHipp.ad rem nihil fadin' tia produdurum potius fuiffe, quant certa ex alijs teffi* monia,

Hadenus HippocratcmAftrologia non,vfum fuiffe,co-piofevalidéqueprobatumà me eft. Qiiinetiam pluspræ-Ûiti, quant initio pollicitus fui, quando ne alios quidem

EPISTOLARVM LIBER. «7 Hippocratepoftcriores Medicosipfam adhibuiffe docut* 1 empus iam effe videtur ,vt, quod mc in primis oftenfu-tum recepi) Galenum fcilicet in arte facienda nunquam Aftyologicis obferuationibus fiuc praeceptionibus vfum fuifle. Maiore bic mihi conatu opus fore video, propterca ciubd in j.Dccret.non obfcurc Aftrologiæ patroemati vi* den poteft .Hinc iUa in muitis fuperftitio nata eft ,ipium in medendo amp;nbsp;præfagiendo Aftrologix opera vfum tui c.

ïrxfens quxftio hxc eft,vtrum in artis opcribus exerce-lt;iisGalcnusfoliusartis Medicæ opera vfus üt,anpotius ^^eo\o5icas obfcruationcs Medicis prçccptisconiuxcrit. ’^^’^ïWquebeneficio ipfum futura praeuidiffo m acgris ^™™as,e2o^c20,(edexfola Medica arte praccognouiflc ®“n;a aio. Katio,qua te moueri oftendis,bxc eft, quod in L^«ctet.Galenus Aftrologix vifus fit fuifte,dum fophi- ^ “« illos appellat,qui talia non crederent, qualia ex Acgy-Ptiorum placitis promififfet. Ego verb banc rauunemam tuam imbclicm,cuanidamamp; lubricam efse probaui. Non emm reftè fequitut,Galcnus opinatus eft caufsam dierum Decret.efseEunx moturn .Er go in exercenda arte Medica vfus eft etiam Aftrologia. Supràmonui complûtes mue-tuti qui idem putant, non tarnen Aftrologia vnquam vti in medendo,vt quam nunquam didicerint. lm o ne noc al teroquipemmodo reftècolligas,Galenas caufsam dic-tumDecret. cenfuit efse motumLunx fiue lumen Eunx. l.tgo ifta notitia vtilitatem affett mcdentitalem,cuius taufsaAftrologiam addifcere debeat. Si, inquam ,vcrum

\ t[sct,ptomutationcluminisLunxmutationcs iftas mq^ ' nbsp;nbsp;nbsp;gris aceidere,non tarnen fine Aftrologia non poffemus

'iVdnicexercereMedicinam.Tam enim eft ifta tes iam ’^vaa,\tomnes idiotx normt,amp; ex epbemeridibns annuls pedaeilcvideant. Sic bodie poft exadam illam anni in bios menfes diftinCtionem , quxX C.lulio Gxf.lntrodu ftafüit,tacilè nos carere Afttonomiapoftecxiftimauit Ga leuus.Etenim quxtum ex eafciëtia nos difcetc oportc-bat,pet nos ipfos iam fcimus ,óc v cluti cum lade matcino imbibimus.Sedlaxc exttarem.

Naturam morboruni médicatrices cfsc,coruquc caut ^ fas certis temporum periodis concoquere ^moxnoxiaab Vtilibus fepararc, feparata extra corpus propcliere Mdn cum fane conuénit. Vtruni autem fol a temperatura coP poris,an alia in corpore fubftantia,anim a fei!icct,pcr rem« peraturam hæc efficiat,nihil prodeft Medico feire, fr Gale-no credimus .In caufsa eft, quod hæc fubftantia fine anima noftra hafee operationes bene aut malè, citó ant tarde,per temperaturafcinperfinecanunquam perficit.ït-go prout hæc cft bene aut malè affcóla, fiuntiftæ opeW' tiones quoq; vcltemporius vel t.rrdius quomoJocüqi-' anima efse cogitet in corpore inefse. Eodem modo inuæ lis eft in Medicina ifta difceptatio de anima,quid fit amp;nbsp;qlt;^ । modo corpus moueat. Item hæc,an anima congenitis»’ uedDeo libiinfitis viribus corpus moueat, an potinsàl'^ ( næ motu impeUatur. Quod ft ex ipftus animæ conreW^^ tione,quæ ftne medio corpus mouet,ficut mouert^Pf“”' cft,intclligcrc non pofsumus quando fitconcodaol'^'P^ ratura,expulfura: quomodo quæfo ex caufsæ extern® ’■ præterea generalis fiue communis confiderationchotuii aliquid inteUigatur ? Etenim cœlum multó magis corpus noftrum,prout aptum cft,magis minusque mouet ,qn^n“ anima. Qiii temperaturæbonitatem nouit,amp;quomodo in morbum agat pcrfpcxit, enftm futuram praintcPigib etiamft de anima,quæ tarnen principium cft rootuoniom nium,nunquam cogitarit. Multó ergo magis quihæcper* noucrit, criftm præuidcbit,etiamfi cœlum elfe nefciaM*^' fairem harum rcrumcaufsasnoncfse, quomodo nó ft®^ Iciat. Hæc pluribus ideo expofuigt;vt cerncrent omnes ƒ•: nontemcrè argumenta tua defpicereamp; ridere,ac vd®® inutilia amp;pueriliaomnineruocarcntia abijccrc.Tu 'ii® mea.quæ afFcrreftatui,confidera,examina amp;nbsp;pondera d*' gentcr,«Sc ft quod vitium deprehenderis,ftmiliter contt®^ neamp;ridc. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Ratio prima,amp;quæ minus fortafse neruófa alicui cenfe ; ripofllt.non contentiofo tarnen abundè fatisfaccrit,b«« eft.Galenus in curando amp;:præfagiendofolamHippo‘^i'^”' ,

EFISTOLARVM LIÊÊR’ f$ cam artem,vt nihil ci addiderit prêtés doftrinam de pulfi'' ' bus,eftfeeutus.Ergo Aftrologia non eft vfus.Quippe Hippocrates nee vfus cafuit,ncc vti potuit.Aé li vfum cria darem, Galenus imitari tarnen non potuiflet,cuna ipfius pattern nullam Hippocrates docuerit,inió nee dóccre pogt; tuerit. Quis enim tam fit temerarius,qui Hippocratem in ’ aliquoluorum opcruni loco Aftrologica doemfle afleue' Kt? Equidem vbi prxdidioncs docet, nunquam • Aftrolo* gicarum obferuationum mcminir,quod tarnen faccre ip-fiintoportebat,fi vtilem elle fufpicabatur.

^'^dquia hæc res eft per fe teftata omnibus, nosque fu-P’^^decapim-^ difleruimus ,illud potius comprobemus,. ‘^otrcxalijsQaicnun-ijex alijs rurfus Hippocratem futura Ptæfenfi/Je ji^ pbroGaleni ad Pofthumum,in primo Oa-^*™Qpiteaffirmatur,Hippocratem ficutialiorum bono-^üoiomnium,itaetiam artis prafagiendi autorem effe. Öecimo deinde cap.hæclegimus:_g«lt;#»iy«4zw bae ffradUfi» fgt;il,^»Oiimirerif,f0ntifjet, fteorum me^f/ür es,qUie tibi in com-i» ^•Hipp.Efirdew.libi'nni eßnftripßfnMiC^/^r^eterea qute inlibrü deCriftbui docuimu^iHalieißi^ e/zr. Porto nihil docuit in illis libris Galenus,quod non ab Hippocrate fe accepifle fatea-tur.Vndecap.ij.eiufdemficicribit: Ego verb tibi mearun» rerumftifdio/oj^uopacio idprlt;ffiiuiftem,id^ éx Hipp-monume-‘ tis expofuUEt in j.de Crif cap.8.Equidem hïc omnia qua ad enfinattinent,vel futura prænofcere,vel ram prçfentia di-gnofcereex alijs principijs baud inucnio,quàmcxijs qux fuppofuit Hippocrates. Complûtes alij loei paftim repe-huntur.Egovuicumadhucexeap.u.libri iam antè citati adfctibam.7« ^/fw,inquit Galenus ,w/ Pefthume,ßfs omnia ^e ab Hippocrate di^a monftrlt;aße,ifUtecunqfte hifie de rebus co-(^’''ffhÖ'it vidente pradixi, prêter pul/uum Jiientiam nihil ^d^iegt;is,^uam etiam ftiam Hippocrates non attigielSlon^vi' Co apertius aliquid dici pofle.Neque necefle iudico efle,vt pluribus Gonfirmare coner,ex ijfdem vtrunqueprædixifle.

Sic igitur argumentum,ft paucis compiefti omnia veU-mus,habet. Galenus non ex alijs vllisindicijsaut fignis prædixit,quàra ex illis,qua: Hippocrates nobis obieruanda.

prxfcripfit in libris,quos hodie quoq; habemus, ncc quk-quamillisadiecit prêter dodrinam depulfibus. Atque Hippocrates Âftrologiæ non meminit,nec difcédam ea® nobis putauit^quin ipfemet ignorauit. Ergo ne Galenos .quidemabeaadintus fuiffe in fuis prædidionibus cenferi poterit. Argumentum efficax amp;nbsp;validum foret,quod ad conclufum attinet,etiamfi concederem, HippocratemA-ftrologiavfumfuilTe,nobisque earn commendafle.Non enim defunt,qui infeitè locum fuprà expofitum, amp;nbsp;prarc-reaquodinprognofticis -n^Mi obferuandum impcraudi ad hoe probandumin medium adducerefolent.DepriO' re loco dixi,quomodo eum Galenus intcllexcriplongèa'i' temimirum quàm vellent Aftrologi. Quod pofterioren’ quoqlt;uenon de Aftrologia intellexcrit ac expofuerit,fcu deaëristempcricaccipi volucrit,exipfius commentari' tamdilucidèpatet,vtplanius explicarià menonpo'^^f' QuarefiHippocratemaliquid Aftrologici ferip/î^ ‘■^”’ cederem,quod falfum eflc,atque adcó fieri ab co non ÇO* tuiffe oftendi, nihilominus rede conclufiflem ,Galenn® canonfuiflevfum.EtenimHippocratis pfincipia wtumi nihil illis pratter pulfus adijciens, imitatus fecutusque cfti vt ipfc intellexit. At qua: Aftrologi fuis fabulis ftultè arbH trantur patrocinari,Galenus fccus cxplanauit,atque iatd* lexit.Quarc perinde eft,quod ad hanc rem attinet.fme • vfus Hippoctates fuifte putetur, fine non vfus Aftrologi-cis figmentis fciatur. Ex his apparet quibus nitantur fun-damentis Aftrologi, falfis fcilicet,quæque,fi concédas,nP hil tamen^os iuuent. Raró etenim ex datis conclufiorf' âc acneceflarió fequitur. Sed hxc alioin ioco,iamadi'' ftitutum redeundum videtur.

Ratio altera hæc cft. Galenus artem præcognofeendi omnes in morbis mutationes fæpe nos ftudiofè docuiti atque ita quidem docuit,ficut ipfc eam per omnem vita® exercuit,Aftrologiç verb nullo in loco meminit. Ergo hu--iusbeneficio fiuc præfidio nihil vnquam præuidit.Non arbitror quemquam ita diftorro efte animo amp;nbsp;iudicio,qui ipfum aliquid nos eelare voluifte fibi perfuadcat,atq; ali-

EPISTOLARVM LIBER. 71 quidcorumomififlecredat,quibus adiutusipfç in prafa-giendofuerit-Non hanc modo partem,fed vniuerfam artemabfolutèintegrequedocuit', nihil autncglcxit ,aut omifitjquod præcipuumaliquem vfum habeat.ld vel ex co vnufquifque perfpiciat, quodnchodie quidem aliquis melius fe earn perfediusque docere pofle fperat,quàm ip-icdocucnt.Porrópaßimaffirmât,fe folius artis Medicac praßdio amp;nbsp;CU rafle amp;nbsp;prædixiflTc,nulla diuinandi facultatc vfumfuiffe. Ex quo certè efficitur,ipfum cadem illa præce' pta in eufando fimul amp;nbsp;præfagiendo obferuafle,quac nobis '’quot;^Icïüiudaprelcripfit. Teftimonia huius rei quiapudip-™^5^ipitviflcrc,lcgatcap.5.7.10.libri ad Pofthumum,ex po 'Conclu 17,fententiæin 3,corn. lib.tEpidem. Quanqua ^oro Verba qyæ in fine lo.cap.ad Pofthumum fcripta funt, ^^*01 moderato abundè probent perfediffimè ipfum ^O'^præfagiendi artem docuiire,non grauabor tarnen alijs Quoqueteftiinonijsidcm illud plenius confirmare.

Præcognofeere nihil aliud efle,libro citato cap.12.in fine fcribitur,quamexaftam affeÛuû corporis notitiamobti nere. Quodfi hoceftverumas nos optimè præcognofee-. re docer,qui nos affedus corporis perfediffimè cognofce-re docet.Atqui nemo Galeno mclius nos docuit quomo-do affedus corporum cognofcamus. Quare omnium ipfe optime nos docuit futurorum præfenfionem, nee aliquid neglemflc dici poterit. fn cap.9.eiufdem libri hxc habetur: Si per te ipfum dilcere volcs,qua difciplina praedixerim ea, ^uæin altcro Quintilij filio prædixi , facile tibi amp;ditucidû crit,fi libres de Crifi à me confetiptos leges.Pbrrô in libris de Crifibus omnes naorborum mutationes doeerefe affir ^î^uomodofcilicctcùm præfentes dignofeendæ, turn mutæ pfætyofeendæ fint. Hue illa etiam pertinent,q'uæ 18. c^p deconfhartis Medicæ,amp;vlt.Gap.libri primi ad Glauco* nonijamp;^.dcPræfag.ex pulfib.cap.n.idem fcripta reliquit. Non verb obijci nobis poteft , illis nos libris,inquibuscxlt;^' plicatahæc fint,carere. Extant euim nunc omnes, neque vllam Aftrologicarum fabularum mentionem continent.

num infimulent, qui jibfquc, Aftrologia^non facile cim» aliquid prædixilTcjimpi'udcntcr affirmant • Q^nisquælo » fuit vnquam iners amp;qbliuiofus fcriptôr,qiiï arrem aliquî ex profeflb doduruseius partis,quæ in propofitâ diflerta' tione fi non primas,at fecundas partes obtînet, nunquam meminerit? Mirum proferib fit,Galcnum çiùsrci,line qua p^ucajpfepræfagirç prœuidcrcquc folitus eflet, recor-darinunquanr.potuiflèjCuni præfertim tamerebro iUaipf* ^jcpctcjida fuerit dilputatio. Si libri, quos de Crifibuscon' pofuit,pôftrcmi fuiflent,non tarnen ex animo cxcidilTcpO' tuiflent,quæ tam neceflaria vtiliaqj expertus ipfe ftequef' ...ter fuiflet. Multo minus id nobis de co nunc cogitate ^ cct,cu m tam multos poft horum editionem eonferipf^ ! ipfum vidimus.. Quód,üin illis oblitus fdiisct,in his M‘ indicafset. Quamuis verb femper afseucret ,fe omnia q vtiila efse cognoucrit docuifse, Aftroiogiae tarnen p«'^^' pta nulla vnquam tradidit,quæ obferuarc nos‘‘‘^'''^' Quare nchanc ignauixnotam ei innrere veile Î“tf®?î (QyanquamnonGalcnumignauum amp;nbsp;obliuiofo®’^ fc ipfum ftupidum,obftihatumquc dedarat, qui autist'®' tit.) id quodres eftfateamurpotius,ipftimnihilomifb?’ quibus eftin præfagiendo vfusded fumma nos fide conv docuifse,quæ ad futurorum in ægris præfeientiam vel W' tione percepcrit vtilia,vel experientia didiccrit.'Quod» । in tota illa doctrina nullam Aftrologiæ mentionem W' ideo abcofadum efse confedariüm cft,quiancc ration ƒ nee experientia vtilcm efseinuenerit. Ex quibus oW

bus apparct,ipfum non aliter turn affedus ipfos coipo^' I tumcorundem permutationcs præcognouifsc,quà'quot;,^ * fuis nos libris vtrunquc cognofcere prxclanflimè dlt;^'’‘ '

Equidem qui mediocriter eft in GaJeni leftione ^ö' ' tus,non ignorât,ipfum,dum fuas quafdam fuiccurario®^ fine prædidioncs récitât, amp;nbsp;ex quibus turn curarit®® pranoucrit, percenfet, illorum tantum nicmiinfc.b'' fuis in commentarijs ante cxpofuifser,Aftrologix veroH quidem vnico verbulo recordari. Exempla fi quis vid^\ ac legere çupit,cap.a. amp;nbsp;3. ad Pofthumum de Eudenw p»

EPIST OLARVM LIBKi; ^ lofophojamp;capivltimum s-libri dcLocis affcft.'dc Medico Siculo inlpiciat. In omnibus fere commcntarijs,ne in cita-tis tantum locis tibi quxrendum opineris,aliquid inucni-ts,quo hie noftra turn iUuftreotut turn confirmentur. Nos in re minime dnbialongiores effenee volumus nec dcbemus,prxfertim cum,quae dicenda fuperfunt, praecc-dentiafempermagis corroborent. Sic enim inter ie om-niaconnexa efle,meminiffe te velim,vt non minus pr^cc-demia (equentibus comprobari, quàm fequentia antcee* dentibusconfirmari amp;nbsp;illuftrari queant. Quare fi Galcnus «foh Medica artc,quam nos pctfcclc docuit, præfagmft, ^' ’^^aöiatn corpotis affeftuum notitiam nobis tradidit, ft dcniq\ie,(;^j^ I^as prædiftioncs cnarrat,ex ijfdem iUis, UQ *^')s,leoninia prxcognouiffe affeuerantet afftrmat,cx qui-^wsnos cadem prxinteUigerc docuit: confeftarium pror ^“- eft,cadem iplum ratione profpexiffe futuras in morbis pcnnutationes,quas nos profpicere docuit, At fme Aftro logia nos omnia talia docuit. Sine igitur ipfa pracuidit tinfeemodi omnia.

Nequecftcuraliquisargumcntahxc cftugcrc fe poffe fpciet.fieodemmodoGalenum futura pcxnouüle dteat, quo nosprxnoffe abfque Aftvoiogia docuit.multó tarnen. fidUusac melius hancrem nos confecututos cffc,ftad

' in hoc loco quærimus,an ars pvae(agiendi,quamHippocra tesprimum docuit, deinde Galcnus illufttauitac perfecit, iö MlrologiaperfeCtior acfacilior reddi poffit.Ylocquae-

. ftaddi.Etquod ab Aftrologianihil iph commodi petfe-1 ftiohuqueacccdctc queat,nemo ignorât,qui racndacium 1 veritatem perftcerenon nefcit. Sedbic Mcdicè,qu.od dixi, 1 ptobandumeft.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc mihi ab omnibus conceffum hl nihil dubito, Galc \ nbsp;nbsp;num,poft Hippocratem,talem ac tantam curandi ac prx^ ftgicndifacultatem arque petiriam adept urn fuiffc,qua

nemo ampliorem ac pcrfediorcm temerè cxpctat.NC‘ mocertèpoft ipfum tanti ingenij tantaeque cruditionis extitit,qui fc in arteMedica ipli parem, ne dicam fupcrio' remefleprofiterianderer.Talisac tantus-prsfagiendi ar-tifex,cum folius Medicæartis beneficio fucrit,fruftradcfi-deramus perfedionem hac quam nobis Medicina prïlhi ampliorem. Nam fi earn ira did icerim us, vt mprædiccn' donunquam offendamus,fed omnes omnium morborü mutationes, quæ arte præfeiri poflunt,præterea diem^r horam in qua futurs funt,cum Gaieno prsuidcamus,ni' hil puto amplius defiderabimus. Dixi qus præfeiri pof funt. Nonenim omnes murationcs,fedillas tantum, qu^ uimorbieueniunt,poftquam cauffa ipliusccttoinloo’ conltitit,præfeiri pofle Galcnus atqne ratio probant.f^' tcrum quod in re nulla prædieenda Galcnus offender'^' ipfe de feipfo grauiter teftatur in expofit.j7. fentenoir^o^' comm.libri i. Epidem . amp;nbsp;in interpretatione 20.lt;óofoo“^ com.a.inlib de humoribus Hippocr.Qtiod veródic’^^^^*^’ horam prænonerit,norius eft,quàmvtprobati.oneincius hic à me aliquis expedet. Quod quomodo hac omniaiP' fc cognorit, ac’ nos cognofcere pofTimus, plane copios« aperte docuevit, controncrfia iam carcre cxiftinio.Cuiö go. hæc doótrina imperfeda videtur, ei quid perfcduni fit non video .Quamobrem fruftra amp;nbsp;inaniter perfedio hem reddere Aftrologitentauerint.

Sed præftat hanc rem exadius tradare. Exadam corpo risaffeduünotitiam,non cxaftris,fed ex illis indicijs,qu« in corporibus apparent,amp; quç ars Medica docet, petend'' amp;nbsp;cognofcendam effe cundi. Medici ihtdliguntamp;coe‘* dunt. Quinimó non Medici tantum, fed omnes omniûO homines fani verum elfe vident .. Atqui futurorum cogW' tio nireft.aliud,tcfteGaieno in fine cap.12.ad Poßhumuw, quàmexada corporis affeduum cognitio.Ergo exindicijs iftis,quæ ars Medica.docet , non ex aftris defumendumS cognofcendum eft,quid fit in morbis futurum. Ex ifedî rèintclligitur,qnód nihil adfert cÖmodi not'tiçaffcâuû corporis,præfcnlionem adiuuarc^melioremquc ree' ^rc

EPISTOLARVM LIBER. 75 »equaquam polfc. Quomodo verb aUquid hk nos lunx laotus doccat,ne fingi quidem poteft. Etenim in ipfo cotquot; pore ligna ifta,non in cœlo, turn morbum. tuna cauffana dus confequentia apparent. De his Galenus in muhis liquot; btisdifputat,fontesque eorum omnes diligentiflinae expo catdni,comm.inlibruinHipp. de humoribus,in déclara-tionen.1ententix inter alia lie fcribit Galenus ; rult enim ip f(-!{mKz\\\^Cy}i[\)^ocr2.tc$}e morbifßtrni r.4tionem prajagiendi HHtifuiHrumfit^uodnos probxo fermone,cum in bb. de Criß-' ^M,turn verbetiam in comment.tn f^pborijmes edttb expii-t'twntus. 'Molo iha pluribus cxponere,ne quod nemo igno '^tt votell, probate veile vidcar.

Vailles ter te in xgtis euentus Sc mutationcs naorborü, ‘^ ’i morbi,aut naturx aut vtriufqs efftciuntur,vt à caul- . “^P'^oxiinis amp;nbsp;proprijs .Nemo arbitror tana eft inapetitus, ^^Lunivclaftrahxccfficcrc innobis credat,non inter-“enientibus ianadiftis cauCTis.Ncc naoueri quidena laas ib illis cogitabit aliter,quam aptx natx fuut moueri Quo fiï»vt petieftionis nihil conferre notitia rennotç iftius cauf fe prorfusredècredatut .bion cuiufque rei perfeétiffinaa tognltio tune foVatn habetur,euna cauffa effeüus cuiusli-bet propinqvufhma amp;nbsp;immédiat a elk cxplorate cognitaï Equidem quanto cauffa minus eft propinqua amp;nbsp;propria, 1 nbsp;nbsp;nbsp;tant o notitia effeftus eft. incertior. At que hoc eft, quod

\ pbilofophi omnes affirmarunt, confufana efte notitiam, qux ex remota amp;nbsp;vniuerfab cauffa orta ftt.Confufiffmaam tutem amp;ad nihil reCtéinteHigcndum vtilcm,eam effe, \ nbsp;nbsp;quana remotiffima amp;nbsp;maxinac generalis parit cauffa, quif-

que pet fe intelligat,ctiamfi ab illis non fuiffet diCtum. bofttinam Hippoe.ae Galeni non alla de cauffa omnes

1 Snofcerequcdocet,nonadimpropriasconanauncs renao-1 nbsp;nbsp;^is ,quod Aftrologia facitAeerorem dinaittit. Quis negate

gt;fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tHOMÆERASTI pofleJ Qnamobrem Galenas,cum nos prxfagiendi arte diftindedoecreconftituiflct,acex proximiseä proprijsq; cauffis, non remotis amp;nbsp;indefinitis, petendam præclarè in-telligeret,ex affedibus amp;nbsp;indicés in corporibus apparenti-bus,taiiquam certiflhnis amp;nbsp;continuatis quafi cauffis ,futu-roseuentus prolpicere doeuit.Vnde quodaminlocofic fcrip turn rcliquit : Nam futurorum f/rtefâgia exfinjefitibm Jum/,i!fna/»uis tam antè/ape demit^n/irauimw .tarnt» umm^ ftuncettamjummatim ueeeji’e e^ vtptrcurramus.hinct^iK’ t» exrordto ê^^e eue»tu qui ex/ftéifaftttir,[lt;^ig»fljce»£/u. Sed hat mox plnribus exponentur, magisque eonhrmabuntur.

Hoc in loco vnicum adhuc monebo, Galcnum non pa talie per AftrologiSaut atiam dimnandi quant liber laçai tatcm,veri aliquid de ægris prædici potnifle. Romæ VaU’ tale nihil potuille düertè affirmât,de alianim vrbium Vf tibus periculum fe non feci lie dicens. Recitabuntur infra verba Galcni hac de re. Quo in loco iUudetiam/?^ bitur,ipfum ex hoc numéro Aftrologosnon exeiniÖ^’^. non minus dcipfis,quim alijs quibuslibct,locutunitol^^ Ex iftis quæ haftenus expofuimus liquidó patet,nihil^^*1^ re Aftrologiam perfedionis arti noftræ pofle, nccxûVtfi quidem fententia. Ergo validé me conel ufiffe lain app^' retjQuiaGaienus pereandem methodnm futurain «got prædimnarit,quam nos perfedè, vt addinihil poffit,dæ cuit,neque tarnenAftrologiæ mentiorem aliquant fecentr ipfum Altrologia minimé vl'um,vcl in curando vel prida-giendofuiirc.Hasneque tu,nequcalius Aftrologus/cio-rationes dillbluet. Nihilominus tarnen alias adhuceuidé' tiores etiam eauffas adijciam, vt argumentisnos deftitü^ non pofle perfpiciatis.

Tertia ratio principalis hæc fit, Galcnus, quem in nie-dendo optimiquique omnibus poftipfum lêcuhsfecun amp;nbsp;imitatilunt,nihil vnquam circa aegros futurum predh xit,quod non iam præfens aliquo modo efle, ac fieri inca-piflé cognouerit, hoe cft,cuius non lam aliquid fadumex lignisin corpore apparentibus perdidicenr.Quod quonto do intcUigi dcbeat,accuracius exponeretentabo.Ita Galc nus

• fills futufas in ægrotis mutationcs præuidit,vtNâutæ tem-peftatcs,Ruftici fruduum copiam aut inopiam proipiccre folcntNautaecum nubeculam,perpufillanilicet.certo mo tuperaëreniferricernunt.atque inde vndeilla mouctur Ventura exottum perfpiciunt,eam pauló poft orituram’ tempeftatem,quam ventus,quifpir3reincœpit,fecum tra* lierecofifueuit,pronunciant. Impcriti harum rcrum, qui filinimas amp;vix apparentes ipfis motioncs non oWcruant;, fiscobferuare poflunt,talia admirantur,arque pro mira-culohabent,ignorâtes fcilicctillud ipfum,quód futurum '^’fcaudieruntjamtum cum cuenturum dicerctur fieri in-^Piffefcautem id latuifte. Simili ratione «Scmodo Agri* '° ætetnpç(^3j.£5,ej. a^js tarnen indicés, fruduum vberta *^®gt;41miii$ generis alia præcognofeunt. Galenus exem* ^*’® arborum amp;nbsp;plantarum proponit confiderandum. V°^quia nômodo illuftrat negocium propofîtum,fed ffwnicorroborât,adferibendum duxi. Sic igitur in princi-Pæ comm in lib.Prorrhet.Hippocratis feribit: Nempe in tl' lis rationt cettfintaneum eße 'viâett4r,»on peflea venturam pr^ lt;^^»eftere nos aeeeß’tonenfy/edtnaßienientiaw dignojeereex }gt;nlfnHm /ernsufa/ione . ^omam vero nanc/stnt tnfignei» ^scepens magmtu^/jfjë^zif dgro ^uidem fanquam^ieeneiit eon^ fiisuevioleatur,à nobis yeroj^t tanguant tam/abia cogno/ca^' gt;»r. H^c yes non aliter, ^uàt» planta è terra or ta eligno/citur. §Mas Rufiicas t^niolâ fVeh^ui in herbis ownibtes shgnojêendis iiperitiiSyConfèfiim intemo/ettifateris 'vero incognita manet, ^^’'osßspuide herbas germinationeßwillintasferre cojßicifntaSj-. ^as nos tpuisle no n internojeimfts,liußici nerb internouerunt, ^aidnaßflicet ex his herba ßt,quiültritieU nuper enatS, qmsl ”0fdeS,piutid^aajmolahorS vni/ipuoi^^ue. ^slhune rnoêlum ^'*^‘j‘t(res habet in arboribtes^epe^ eai^^ü/iintpartibus /uß f^nibu^ abßluta z-muerßeognofetmt^. Cn verb enafet tneipi ^^^ßinnino à paueis cognofeuntur. Sermone tguur hune tan'’ ^‘^‘Sudmodaprobabilêcornmendare oportet. Eodem ferè cxca plovtiturin'2.1ib.deCrifibus,cap.2.Itcm lib.14. Mcth*Tho^ Kpeut.cap.9.

mutationes/icu^ Rufiietu n^uit ex qu4planta KU^d^^^ ^^^^ orta aut qfterctn,antßete/.aut hart^eu/» aut aliudt^l^ 1^f^ fit najè/turum.^t Rufitetes f/ictjuercu/ti^btficufuati/fftf*’'^^ ex eo uoufe,quàd taru natai eoup^teattu e/l^ttfue propt O' ^^^ rtentia vjùm^ »tfuit inter pullulates plantas diflin^ttere, ^it^ imperitus altruis nen internoßie ,/edeiu/dem effe t»»^t^ ^^*quot; rùfipinatur.Exquo efficitur,Medicumquoque exC^öU fententiahocautillud quodlibet cuenturum prsdiect^^’ i quia exortum iam fit, at propter paruitatem impe’^i'®^ adhuc lateat.

Et ne aut dubites hanc fuiflc Galeni mentem atqtiei^ tentia,aut non de omnibus aftediombus imitationibi''“quot; i inteUigendam cogites,lege quæ in expof.4. fentêtiœ in ^ | dem comm.fcripfit. Dixt autem^antè, ait Galenus/*quot;^' dientis afie^lionts netaspro^nofi/e'a fi^na efie eins ijut i^quot;^^* piëta eH. Adhuc clarius mox in dcclarationc.y. fcribit: Printum (guident promte afiumunt iUudßlet ^^^ / ^ heet morbos, qui cum propre ma^nitudinibiu abfiltt^^l proprß nomtnibut appe Hart confirmas tes non paruix (»y monem,lt;jui inter initia a nabis di^us efi,nempe, ^uèdet^ futurum pathema à C^/edicâprafintiatur: verùgt;n ttgt;^ ^ tam prinetpium quidem generations ha beat,fid nondu»t r pter paruitatem 'i'ulßeo^nitafint,fdlla ab art/fieibu^tfß^^ fdfotù^ pronuneiata,pr^nfio api^illos exifiitàta vit ici iam ab artificibus cognofiantur,afel}ioMe i» terebrt t j per confifiente,(^c. Idem ferè inuenics in j. conuuin enn librum inexplanat.fententiœ 8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, j

Neq; in prædidis locis folû,quîç hue faciut,fed fçpc ^‘^ in illis cöm^tarfis.fcd nee in ifto libro tâtû italcnfit.Qj' ^ vtintelligaturpianius, vnu atq; alterü adhuc proferi nc S.cap.libri j.dcdifficultate refpirationis hare legunW ■ Efi aute benorS tJ^edicorü opus,nan ,qua t diet is tamtpp» pra/a^irefid^ua/pfis latët:c^ cum nihilager malt habertl“ tur,apparent. Præclarè hanc rë illuftrant amp;nbsp;cóprobantqn in interpret.6.fentcnti3C in 3.Prognoft.amp; cap i8.de artist dicæ conftitutione fcripfit, quæ hue tranfferre liions W gum foret. Hinciam o nines intclkcluros fpero,qnamv^

rè dixerim,Galenum nihil in ægris futurum ante prxdixif« fc,quàm fieri iam arque produci à proxima caufla cogno* uiflet,fiue elle iam perfpexiffetjidque ex fignis,quae non ia ccelo/cdcorporibusxgroruniapparuifrent. Hoc poftre* mum kip ra fatis eft oftenfum,quando ab Aftrologia nihil arti huie perfedionis accedere pofle probaui. Qui plura defiderat cxpol.5.fent.in i.Prognoft.amp; quæ ex fine 12.cap ad Pofthumumfupraadduxi. Item eap.i8.de art.Med.conftitu lione. Clariffimè verb in 4.de præfagio ex pulfibus cap.ii. Hoc in loco tam aperte amp;nbsp;dkerte oHendi t Galcnus præfa-S'afuturorum ex prsfentibus in corpore affedibus fumi, vt quipï2jfçj.g^ Jlq^^j.^jgßjgj-^j-jg j^.^gj.|j.^ carere iudicio æaturatgne communi fenfu. Totum illud caput diligen-^‘^^'FrifgatjCui nondum eft fatisfadum. Quinetiam qui ^fmperièip(am:cognófcerccupit,modbnon prorfus iudicio priuatus fit,pcrfacirc itaneceflarib habere eam,vt di-aijOportcre perfpicier.Hadenus liquet veritati,rationh Ga fern amp;nbsp;Hippocr.dodrina’,iniprimis confonum elle, nega-iiquenonpofte,quin rede affirmauerim ,Galenum nihil futurum prædixiire,nifi hoc ipfum quod iam aliquo mo-dneflefieriqueGxproraffct,quantumuis impcriti pcrfpicc'

tepropter exiliratem amp;nbsp;paruitatem nondum poftcur.Hoc enitn artifex maxime ab idiotis difFert,vt inPrognoft.locoi paulo ante citato pulchrè exemplo inter fe pugnantiumi « dcclarauitGalenns.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hunc locum diligenter vna cum alijs ponderare amp;nbsp;exa gt;nbsp;Jiiinareillo5 velim,qui qqomodo'fiepe triduum vel quatri duum Galcnus crifim prænorit,fecumdubitant.NÔ enim’ turn incœpifte dici poteft,amp; paulatim auda elTe doneccö plcrcumEft enim fubita quidammutatio crifis. Qui ira, *'^quani,hæfitat.huncamp; fîmiles locos perpcndat,facilequc wdifficnltatc,quæreuera nö magna eft,feextricabit. Qui flocniodo,quæ futura in ægris client ,præicnfit, poterit is W Aftrologia præuidilTe? Neminem quantumuis ftupidu sinrinaturum cenfeo. Ergo'cum Galenum haud fecus prædixifleiamconfier,velisnolisconcedereomnino coa Sens, eu Aftrologia in exercëda artcMedicanö fuiflevfum.

Tribus Rue vfqucargumentis præcipuis ( Nam quinu« Äicrum magis, quàm robur fpedat.is in vno facile plut* inueniet ) Galenum in curandoamp;præfagiendonô fuW^ abAftrologiaadiutumncruofiflime perfeci conclufiquc. Primum huiufmodi fereeft. Galenus exijfdem futuros morboru cuentus pracuidit, ex quibus Hippocrates eofde præcognouit,ac præcognofecre alios docuir, nihil iHisprÇ' ter pulfuum notitiam adiccit. Atqui non vfum fuilTeHip' pocratem Aftrologia, non ipfitarttum vere diximus,acvi lidis argumentis probauimus,fed iplc ctiain Galenus cre^ diditjVt eft expofitum. Galenus igitur nihil fubfidij aut^quot; xilij adeurandum ab Aftrologia vel cxpedauit,vcl petc^' pit. Altera talis eft ratio : Galenus artem ae methods'’’' i qua inftruäus futura in morbis omnia prxuidit,nos tó^' grèperfedcquedocuit,Aftrologix verb non comme''''' nit : Non eft igitur ipfa vnquam vfus ipfe,nccvti im^ef “^ luit. Equidem Icgimus aliquot narrationcs,in qaif”’^^'’^* quafdam turn curationes turn præfenfioncs recitai^^^'^* bus amp;nbsp;quomodo vel curarir, vcl prœniderit, vniuctft Pquot;'quot; ccnfet,nunquam tarnen Aftrologicis vfum fefc atntm^f' Vnde non rationibus tantum,fed etiam excmplisjiqu*^®* caufla nihilominus quam cæteris argumentis compto^' tut) noftraconfirmarivndique omnes pcrlpiciunt.Td^ tiæ hæc eft: Galenus nihil præfeiri prædiciue pofte cemquot;' it, cuius non iam aliquid fadum,amp; quafi principiuni ïp' pareret,aut cuius vefa amp;nbsp;propria caufla non iam adu 1'quot;' producere effedum incocpiflet.Hinc nemo non vidct,A' ftrologia eum vti non potuiffe. Non ex cœio, fed ex in'^*^ J cijs,quaein corporibus extant,quorum dignotionë dÜ^^' ä:ionem,amp; fignificationem fola Medica ars docet.«*'' . ftionescognolciamp; diftingui poffunt.Hx his praefcotib®’ futura conijciuntMedici,vtfuprà vcrbole fatis decbt'quot;quot;' ( mus.Valdcftultnm efle oportet,imó prorfus infanuWiq*quot;’ cum iam dliquid fieri aegenerari ante oculos fuos vidd’ cxcœlohoc ipfum cogno(cere velit-Nequcenim res''' J 14,vtrum fit,an non fit,melius ex alijs, quam vel fuaipfquot;^ prmfentia,vel immediate cauflç actione cognofei po^^^

Has rationes tamctfi ccrtb fcio neminem confutaturuni , «fie,utut obleurare amp;nbsp;inuoliiere eas Aftrologi conentur, non tarnen fenbendi finem antè mihi faciendum hïc du-* xi,quamctiamquartam adderem, qux iam didis adhuc cuidentiusamp;clarius propofitum demonftrat.

Galenus probri loco habilité pro calumnia atq; igno-rainiareputaurt,dope arque auxilio diuinatricis faculta-tis,inter quas Aftrologiam etiam cönumcrari voluit, præ-dixiffealiquid didus fuiflet. Ergo folius Medicæartis be--neficioabfque Adrologiaomnia circa ægros præuidit.Ph-’’^’^jquod lolius Medicæ artis ope prædixerit, frequenter ^Deodidima eft.ln7.cap.l:bri ad Pofthumum, fic ait. Htc ^^ '^iputri venampui/àniem ia hi^cfjio atii^f,p»e/être (/ui'^ ‘^^'^^/^(/rinunciaui,me^'fró a/elt/ifen^i/ htjee gift me vatem ^//^(^/‘^ncoaftieu/f/éataajam dare. Exci/XeKS Baethi^, ^ ega, ’»^itit,!?) cowparatieaemiderttm faleo tere »era vatem,zgt;tJeif, ^/'pdiare,ijuoiies aliquidpradieisj^ttod amu/t t»i negaat C^e ^itiipracff^aofct facH/eate^ojie. i^tqui hac/eatt.',/üh'iufixt,ea-eantii teeieeui C^fedicaarteiaueairt,igt;ri/êesj^ aliejuet mfedi-fotdeht/ceceK^rijffiJJe.'Et iub cap.finem . Hacfim»lat^^Boe-thiff auiiiuit,fgt;er Dees,i»ijutt,noa miror ,eum tta tàuedi^es ,ß »uümalias 'j^ed/eos ißafeiat? Perßieuum a»tem efi ees »e/ci re,cam ipßt^uodt» facit auri^uam eßieiaae,df f^ ßa alio i^uo Mts modopotius tjuam crédita arte facere dittul^aat. inco-dm lib.cap.5. Gïfz/yzy',^fr/^jj/f atque ornai ex fgt;arte/uperati äetrahebatf C^tedect Bomaaeafej ) hucellucperturbem 'venté tîntes varia dtuulgabaat, Alias ca/u me quempiamfdaaße, periculoß^ admodam curat/onisgeaere ‘vtt,altfts diuiaatnce feritia,nÓ arte Medica,quidin morbisßuturts eßet pradicerc^j. Tandem fententiam reperies cap.io.eiufdem libri.De cauf* f^sprocatard. cap. i.Secüdo defebr.differ.eap.y .Prognoft. ^'nprincipio cxpofitionis.y.fcnrentiæ. DeSimpl.mcd. fac. 10 cap.de ianguine Crocodili,vbi fic fcribit: Et cauela ne f^t^fitgiatura opinrone merttb refet re/^u ia etidirrdrobi ijuidd ^dedfei^xdiumandi quapid artf,ncn ek ffecislaticne ùi^iedi (t-me m morbis filtre kreditäre calamn/arentur.

gosmihi obicâuros fulpicarer,Galenum nullam fcciffe Aftrologiæ nominatim mentioncm,idco non debereprç-didateftimoniade eainteiligi. Hosiubco.vtcumalioshii iufmodi locos,quorum capita notaui(om nés adicribere fuperuacaneum amp;nbsp;longum nimis fuinct}tura pollrcmû diligenter examinent .Id fi fecerint,nullam excipi diuini' tricemfacultatem ,qualifcunque tandem ca fîtintcllig^ vna Medicina excepta. Ex fola artc Medica fe prænouifle omnia afleucrat,artem diuinatricem nullam fe adhibuif fe aflerens. Sanè qui de omnibus loquitur nihil eximitin^ nis igitur eft hacAftrologorum excufatio. Quinetiam V tem fe efle negauit conftanter,vt ex diâis dicendisque in-telligi poterit. At omnis Aftrologus,quatenus tails, Vatd (fzeu'm} reftèappellatur,.arqueetiam cxiftit.Arsetenin' quam profitetur,amp; à qua denominatuseft,ex gcncrc(gt; rùv jMau'TDCtfi’.Malè ergo Galenus negalfcr, Vatem fedl^’'“ Aftrologica vaticinia coluilTet vel cum vel fine M‘^‘^'^ Eutile ergo eft hoc eorum effugium, amp;nbsp;vere AftroW*'’^'

Haccquanquam fatis probant docHs ac modemtisv®' tatisque amantibus rem propofitam,non tarnen non fit' mioraamp;planiora fubijciam,atque oftendam GaUnn^ nominatim etia Aftrologiaz fee idc mentioncffljVtqnoit rccipiant,omnino non inueniant. Qyo autem intdlig^ tur res melius,ac verumfimul perfpiciatur,eum fubgtnt-re etiam (pcciem hanc compledi vol uiife, duos locos de eodem cafu atque ægro fe riptos produCam,in quorum ai-terogeneratim,in.altero fpeciatim Aftrolomæ cumalifS quibufdamHariolandi modis commeminit. Prior eft in'-Epid.comm-s.expofitione ly.fententiæ. Egüvero^/i'xJ/'^^'' latfonem etiam cum afuJ Eudemum phiio/ofhumpradicef^' ^ui trilna tenebatur quartJ»is,primam de iuü rece/^ur^i^ f’^ mum^gute eer tu diebtu inuadebat : (^ pofi totidem cireutin^ hac depulja alteram certo die : fimili^ mode cum pejlf^ terff^quot;* fgt;raaunciarem,ex diui»a»di arte bac fradicere iablabant m’f ex 'JMedicaJpecuUtione: tametßliâtes numjuam vidifi»^ ra Romade agrü pradicentes. T^m idorum ^uial^tiff vrei^ duf/ujftfVudum/ècipericulum „Nct^wd Deo affr^^^^^ ^'

ÈPISTOLARVM LIBER. fj cam^uffa re vfnjuam fr^eHeeuel^ oj^enehmui. At^ueß ea qM Je iuJic^s funt expoßta enedtterä, f/i/fpücrate erts arse^ di-^nw. HadenusGalenus. Eandem iftam hiftonam repent es in 2.com. in lib.de humoribus expofitioneao.fcntëtiæ, vbi poftr emo hxc etiani verba Icguntur : l^c nas »0» modi in Ulo homiae, fed etiam,qut)d Deo affrobattse diilum ß/d» »»1 lo 'igt;nt}uamfrxdii}io»eoß‘e»dimus.ii\xac locum Aftrologos «iftigenterexaminare maxime velim,quo tandem intclli' gete incipere nt diuinandi modos, vel Galeni cxpcricntia inutiles elle ad Medicas præfagitiones. 2V«»^«4w,(obferua ^^i*^ i aft ,M un quant ) Rom^e Fates, ^uicunque tandem iüi ^ pntaw fer^uemcum^ modum va/idnarentur.’vera deagris. r'^J'xißeßg tempore v/ßs. ( Nam quod fub his etiam com-P^hendi Aftrologos vclit,partim exiam didis,partim ex nicendis patebit.) Ergo Aftrologi nunquam Romæ vifi fiintvera de ægrotis prædiccre. An in alijs vrbibus vcra pradixerint vnquam,ignorlrcfcfatetur,quod nullum fc-ccrit periculum.

An non hinc liquet,ipfum nee Romae nee alibi Aftrolo-giavfuni,aut modum alium quemlibet diuinandi cum Medicinaconiunxiffe.? Si nullum alijs in vrbibus Vatum periculum fecit,ac Romaefemper mendaces deprehendit, quomodo quis vtilem ab eo exiftimatam credat ? Non ignauiflimos Vates Romaefuiffe,ac in fuo genere imperil tiffimoSjfed omnino fummos atque optimos nemo dubi-tat,qui vrbis illius ftatum,qualis tune effet, vel ex Gal. vel ex alijs autotibus nouit,ac confiderat. Hos tarnen omnes, nunquam veri aliquid de aegris ex artibusfuis praelcire po-tuiffe affeucrat. Vndc facile apparct, ne aliarü quidem vr-* ^iumHoriolóS aliquid hïc praeftare valuiffe. Se veró,ait, '^'inquam erraffe,cum ex arte Medica praefagirct.Nce vno ^^ntum loco id affirmât, fed totidem pene verbis repetit 3libi,ncexcidiffeipfi aliquis exiftimare poffet.Hac de cauf fainpoftremis verbis hortatur,vt,quivelit Hippocrate ar* teque dignus videri,hoc cft,pcrfedè amp;nbsp;abfque errore omnes in morbis mutationes praeuidere,ca mcditctur,nÓ quç deaftrorumconuerfionibus amp;nbsp;afpedibus commentan*

tur AHrologi, fed quæin libris de Cnfibus expoßt^iP^ fint. Ex quibusnemo tam iners cft,qui nö vidcat,nihil ƒ' cedere perfedionis arti prælagicndi noftKPrà diuinatnci-bus modis accederc,quippc quos mentiri fcmpcr,cunilt;l? argris vaticinanturjObi'eruatumlt;fit.,Etmejicrdequi fwep« roamp;incorrupto iudicio inteudcre hue ammuni voletas certó dcprehcndct,nunquam non Aftrologos in fuis de morborummutationibus mentiri,nififortè cafu aliquan' J doqiioddixerunt,aurfimilequippiam,eueniat,quolt;i3(i i fiias prædidiones ipfi poftea accommodare tentantNej^ re neipfiq«idem.ppflunt,cx Medicis indicijs omnia rech' 1 us accertius (loquor ex ipforum mente) prxdiuinaii^' præfentiri,quàm ex fidcrum motibus. Hadenus de prio'^ loco.

Alter loens de codemEudemo tribus laborante q»^^ tanis,quoprqdidus quafi exponiturin 3.capitclibnlt;'-''b. hu mum fcriptus efthoc modo-t-^f^f/^leff »aff^'^. c/i fitcultafe, zier»m ex ^i^^tifflt;itr:fflgt;^^t^ /èienn/s- pr^^™ ; pieoifuijfe mottiebatur,(Dc Martiano Metlico loq®® ' t/iterrü^atf^^^ à. /ftithu/ciarf^ifua/vam (^iiuff4ixiees fii^’^''^ dteere/^nten^Mm /luaHrfum^naralufn Hxin^iau/», t!0gt;n^^^ ^uaw Cû»iec7a/r/C'fm,a.(ilt;ft^4X(^â/f4{/^e?tJ^riieam fei}^'’^‘'''^. ' An nönhicGalenus explic.atè negqpfqf^l} ^rplogf^ ^v® turn führe inprædicendo ? Quinetii^ contfiUH’iiale enf ftum à Martiano iudicauit,quód de ipfp tale quid mentis tus fuifiet.Legat qui volet quæinfequenti capitclequun' tue, vbi Galenas aitjc vidiffe q-q^G;ni,q^u^ in }, Pr.ædidiO' num. bbroIdipp.fcripfcïip/^ aqtquijfquij^xija^qtpr fß)ƒ? ' taqaen taticmari. Hîc vt mtdtôjplqra Gqlenpijurefpop^ • fe pcrfpicias,quàm verba obiterjufpeda lignii^aröTid'^^y tur, amp;nbsp;hune iplum locum,amp; 2.1ibt um,Prædidionumatte' tè vtlcgasmoneo.Qtiae fi diligenter tecum confidcrabiSz inteUiges etjam ,iplumgt;in genere cum loquitiir.deVau' bus,Afirplogqs .non cxcludcre.Ncmo arbitcor ignoratr Mathematicosdllo tempgt;ore vocatos etiamGenctWi^®^ J fine Aftrologos/Vt hodie fcrèloquimur, appcllatos iuiife Qviüfit,vtnegarinullo modopofllt,quinper diuinano

ikhi M^hcm jticam,vocatatn à nobis.Aftrplecum Intelquot;; Icxerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

, Ex iftis manifeftiffimè liquet,ae neceffaria .GonfecutiOquot;”' neconcluditur,Gal'enum, vbifuprà diumatriciura abiplo, vocatarum feu facukatum,feu art|umgt;amp;u feicntiaruna me roinit gencratim, Aftrologiam. quoque comprehenderg voluiflc.Cur veto fæpius in genere loquatu^qu^m Ipeciar timomnes enumeret, in cauffa fuit,quod non de vna fem 1« • aticinandi facilitate aduerfarij ipfius loquerentur,fcd naodó de vna,modo de alia,vt ex, proximè citato locopul-’ c'^tè apparet. Quare cum figillatim femper enumcrare omes nee pQ^j-f nee deberet,fummatim eas complcéfi-tuwquei^jpj-obos Medicos mentitos de fefuiffe calum-^^i2rosqijej(pj,j.j^,.^qy^jçx jiuinatricibus artibus futures ^otborum cuentus prafagirct. Ita quod fuprà quqque, cd Pc^^dnon pofle præfagendi arteni noftram ab Aifrolo-g^declararenijfadlurumme promi(i,perfpicuè oftendi, Galenum-non qiinus Aftroiogiam, quainvel AngUtium vel Exti(pic!um,vel- alium quemuis varicinandi moduul wtcI!exiflc,quoticsaitRómanen(cs Medicos falfo ( detra-» hendi feiheet cauffa) dixideipfum opelydiuinatricium jar-dumjfutura prafejitire. Si quem hæc. non permouent, vt ^Ifam illaai opinipnem » videlicet Galenum m medendo-. Aftrologiavfuineifc,abij.ciat,huiuscgO; morbum infana-Memefleverè ac certè affirmare polfcm.NcquG enim eer 'iora in praienti difldrtatione argumenta quifquam fanac Mentis homo poftuJ.aqejit.,QiiamobEcm nihil iani refta’-^evideturamplius ,.quàmjVt totam hanc difputatipnem voncludam,fincmque faciam. Puto enim me quod ab ini. ho recepi libcralitev prseftitifle-

Vetinnenimueró,quiare,cum alind nihil habebis, ad '3crunituumafylun),nimirum ad 3.Decret.nos relcgatuquot; vum/ïi/picor^non fuerit forrafle prater rem aliquid de eo 9uoque loco hïc dixifle .Ergo totam illam.difputationeni ^Jards opera faciendam inutilem ede dico. Etenim yfum ^ivincm tranfcendit,amp; planè Logica diieeptatio efl,vt Ga-^nus alicubiappcllauit.Non enim vtMedicus,fed vt Phi-

lofophusDccret-dicrum cauflas ibidem inueftig^rc tclt;J‘ tauit Galenus.Qiiod tam eft confidcranti apertumjt ü bitare nemo poflit.Duos cundemægrotum Medicos ^“'■? re cogita,quorum alter quidem diés decrctorios opn®« norit,cauflam eorum ignoret tarnen : alter non hoc do fciat, fed ctia Lunæ motum cauflam eorum elk ar i-tretur. An hunc tu melius cogniturum putas,quado ®o bus fit folucndus,altero illo,qui in omnibus alijs æque turn peritus turn excrcitatus ? Egolanè non credo. In ^’ fa quid fit quaeris ? Quia vterque ex ijldem indicijs co^^ tur defuturafolutione morbi conieduram caperc/x gnis,inquam,quïc ars Medica docet in corpore Ä®“^^^ mentis ac fimilibus obferuare. Deinde quia ex Afti®**|ï aut motu Luns de sgris nihil prædici poteft,vtiani ex ' leno probatum eft. Scd quoniam res hæc nota eft do^ omnibus,paucilfimis hïc me expcdiam,amp; raoon^^/i quot digitis quafi monftrabo tol urn, quibus probetur Logica amp;nbsp;ad artem excrcendam inn'^^ pjz

Prima ratio hæc fit,quod Hippocrates,amp; qui ip“”® .^ cuti funt illuftres Medici omncs,hanc dierum de^fö^j. gj rum caulsam,quam Galenus confinxit,ncfciucrunt,K nihilominus ægros rediffime optimeque percurauet Galenus primumfe hoc tentaßeferibit, alios ante le o nes ne diccre quidem aggrefsos vnquam fuifsc. Hue lud facit,quod clariffimi prxftantiflimique noftr«^ ; Medici per Galliam atque Italiam in fuis curationib® obferuant. Calcndarijs iftis nugacibus carent ,necvcn fecaturi infeorpio aut pifcibus Lunamoucatur W^j dum vnquam iubent. Qui horum aliquid obfcruat,ï' ^^ tarnen Aftrologicum efle negari pollet, operam daquot; ’ in coniundione aut oppofitione Solis amp;nbsp;Lunç eoP aut venae fedione aut purgatione vacuent. Et nc hodl^ dem facerent,nifi à vulgo quafi cogerentur interdu®' fee terminis continctur omnis eorum Aftrologia

Deindenemo eft Medicus bonus,qui crifimbon nonfeiat in ftatu aut dcclinationis initio,,hoc eft, poquot; dionem expedandam demum efli. Qus ante illud tquot;,

pus accidunt crifes, nec laudabiles funt ac fidœ, ncc arte à. Medico præintcUigi ficutveræamp; bonæ poflunt. In malis autem,quæ mortem exitiumque afferunt, contraria ratio oeü habet-At verb ex Lunæ motu nÔ pofTe intelligi certif luium eft,quandoamp; quomodo Naturamorbicaufsam ^ôcoquat,quando flatus futurus fit.Ad quod probandura uonefleuf hic aliquid a(iferam,cum per le notum fit,atqi JPus etiamprudentioribus minusque pertinacibus Aflro-‘OgisconfciTum. Nihiligitur Lunæ motus ad præfeiendâ panieuhrem crifim adiuuat.

^®^fló notum illud efl edam,Auiccnnam artem Medi-^j°'^^’^olt;Jottaâ:auiflc,amp;cx omnibus vcteribus quic-

^''^ '^ognoiùt in fuum canonem collegiflc. At hanc 5 “OUem tanquam inutilcm amp;nbsp;falfam reiecit, locum q; T^f ^[^^uo habere non efl pall'us.Ex quo fatis perfpicitur, *”uil eä nobis conducere. Non enim tamimbccillo indi 5*0 vir ille fuit,vt aut non videre vfum eins poflct:aut tam unprudenSjVt omittendam fibi putarct: aut; tam obliuio* lu$,vtnonrecordarctur:aut tam tardus ,vt non intellige^ tef.Aftrologoscertèlongo poft fc interuallo omnes re* liquit.

Quarto putauit Galenus,amp; rede quidcm,Lunam que-libet morbum ita mouere,vt moueri aptus eft, pro natura corporis ægrotantis,morbi huius cauflae,facultatis amp;nbsp;limi-lium. Talem verb notitiam qui inutilcm ad artis opera nó wtelligit, is morbos curare cum ratione nondum didicit.

Poffum hoe loco illuftetiam addere, Aftrologiam Ga-* leni falfam cflc,atqucab co ignoratamvel ipfis Aftrologis teftibus.CettiiTima rationefuprà mihi confedum memi niAftrologiamperfediflimam,qualem hodieipfam e{^ ^‘ftitantarti præfagiendi nihil commodare pofte, multb ergo minus Galenicailla falfa conferre ei poflit.

Hucamp;illud tanquam audarium acccdit,quodGalcnus Alillius difputationis vfum nullu indicate potuit,cû maxime cupere videreturQiti non mihifidë habet, vitimum' illius libri j.caputlegat, ac confequentiâ orationis amp;nbsp;argu-niêtorü diligëter. obfcruet, quo me non decipi perfpiciat..

Poftrcmö Galcni tcftimonijs probari potcft j ipfunimet i 5ncaftiifle/êntentia,vt totamillain difpiitarioncm inuri- 1 Icm ad vfum artis ccnfcrct. Primum quidem in iplo libn r principio id-oftendit : Deinde cap.io.niukó apertius. Qiio ( in loco tali vtitur excufatione,quali nulloin loco alio vius . legitur.( Tantum non Deos rcHatur/c, quæibi diiput^k [ minime omnium credere. ) Lojigè autem cxpUcatilfinw amp;nbsp;apcrtiflimehoc fateturin 4 Aph.36.ad quera locum k- j gendum amp;nbsp;perpendendum mittendus citqunquis non- j dum perfnafus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Iam,nilînaefalluntcogitationesmeæ omncsjoccaßo I nem acmateriam vberem habes te exerccndi,amp;argunic»' 1 turn quod obi’edare vniim foies ac potes GaJcnumii’^ [ Decrct.Aftrologis fauifle,cum hifcemeis confereinlilt;^ fionem nadus es.ampliffimam . Satis oden i m« efle tror,quicquid pro te adfers,plané Aftrologicum cÜi:’^ eft, euanidum, inutile, falfum,puerile,migax. Qj,o^,'quot;^'’^j feproducofirmum,folidum,cóftans,vcrumqueCÜC)^'^ mer€dènegare,nec intcrprctandolenirc,autcont£i'^ do efFugcre queas.Vnufquilque quantum potcft aBUlt;l imitari ftudeat.

Si ætatis noftræ Medicos clarilfimos confidefeïlO® aut imperitos huius vanitatis elle, aut non adhibere c^n j comperics, atque his,vt antiquis omnia fcliciflimè lucc£ dere pcrïpicies. Contra vcró,qui Aftrologica auumm’^ 1 confèdantur, ineptillimos efle ad præfagiendum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

dum inuenies. Hoc ego cum multislt;annis dulioß j iiaflem,amp; dogmatis incredibilem abfurditateni ,amp; ®^ 1 feftam falfitatem percognouiflem/niran dcfbCiH'

*• qui illi Medici cum Galcno magna fe affici in' iuriaputarent, fi Aftrologiain nic- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। dendovfiexiftimarentur.V^lc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heidelberg«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Epifiola mi, 7H0M/iS E R ^ s T T S D. fl. M. i^lE-âicff,4mico c^ D.Juoplurimumcûlenâa. S. P, D.

Vdiciumtuumdc poftremis literis mcisadt). Stathmionë Medicum, uir præftantiffime, pcr^ libenrcr vidiaclcgi.Ncque grauatètibi pctcn-ti rcfpondcbo-,vt, quemadmodum cupcre te O' Vendis,hac etianiin parte meam fententiam perfpicias.Et ne dm longior,tuarunr litcrarum fummahaec elle vide-tut .Primunt præclarè me demenftraffe putas,ncquc Hip-poevatem neque Galcnum in prædicendo Aftrologiam vlurpaflc. Inde tarnen non fequi.quinvel alter vcl vterque ^^Wtit ad præuidendas tempeftates vfus.Et de Hippocra ^’^ ’iwdcm minus,quant de Galeno dubitare videtis , pro-Pfweaquod ex Hippocrate certiora videaris tibi teftinio-flùproduccre pofic,quàm ex Galeno. Etenim Hippocra-temcùmaUbi,turn in libre de aëre,aquis amp;locis non femel præcipcrc,vt fiderum exortus occafusque intneamur, Vtficqualiatempora annifutura, amp;per confeqnentiam, quimorbiin quolibet loco regnaturi fmt,^rænofcamus. Neque verb poflunt,ais,hœc de Aftronomia proptiè dicta Intdligi.Namhac fcientia non confiderat,quidin hac terrena lidcra efficiant. At in citato loco de fiderum aaio-ncHippocrates loquitur.Ex Galcnofola verba iUa,qua in pnncipiovltimicap.libri 5.de dieb. decretorijs legnntur, prefers. Et hac in prima tuarum litcrarum parte habend tut.

lu altera parte rationc probare tentas, ex ahrorum no* titiatemperiemaëris prauideri pofle.etiamfi neque Hip* poctites neque Galcnus hoc intellexerint.Et particulates qaideur cuentus alios ex fitu aftrorum non præfeiri pofte conccdis,ad tempeftates autem prxïntelligcndas horum confidcrationcm vtilem cenfes. Cum enim rfy/r^.inquis ,z» I aerem ante.velut vic^niorem agant,c}uàfn in compofita ex ele-I nbsp;nbsp;nbsp;mentis,hand4bß‘nile ver» fft,ea futts vires in elementa,prte/er,

^uamoèremßalerum m/xfioaes reefè Wi/eniuri^tfi^‘'^'^^’^ t”^ /ita natura/gt;ermutarepeße^icet ex omnibui 4.eleme»^^ ^^'^'1'*. ßta non a^uè cito (^ faci/èpermutare conceolantufSolt^i^^^ ttui aerem tjuam terram aut hominet ca/eßacit, acfaciliit!/igt;^' runit^uàm impurum aerem tZ/ußrat. ^ua eie re teftißß'i'f^ fgt;roJucere ftiZefa^oeerunt,etiamßammaZ/a non tamfubitff abt raref oßme. Non vero/oZi '^ßroZogi hoc ßnßruat ,/tiZßtUf hot muZtifhtZoßfih/iZoiZ/ßimi/it^eriorZf temf/orZt tiZem dtxt^ f'ttttf’ ^taZeZ igitur prohthee,ex ftderihuc tempefiaies.ex hts füllt ros morbosfgt;raeZtutnare ? Siï:asZ viZZsts rationem reZZi ioßuüti eZarn nonfarum vttZts tusZicanoZa er/t. Hæc tua funt, longiere à te oratione cxpofita.Nihilme puto omififlc,qiioclhuc pertinere poffir.

Ego fetió nc ida fcripfens,an vt me tentarcs fineexf»* res potins, amp;quàm apte refponfurus fini experiaris,no^ facile dixero. Nifi te ddedatum iftis rebus aüquâdo^*^^' non pofl'mi iudicare aliter, quànitc ioeari nobi^quot;“^ ''‘^ exercerc nos hoc pado volui fle. Non cnim quætudi^ c* ruditio,hsEC non optimè intclligis,vt mea tibi Iwcin reo* peraminimèfiropus.Huiusrei caufla vulgariateaddu* cercnoluiflcfcribis,quod quomodo apti/fimeae ve^Hi/ mè talia refelh queant,minime ignores. Quoquomodo hæchabeant,adpropofita,breuitcrrdpôdcrc,càmvîm*' himcf,tum veto etiam vt tibi gratificer, conftifui. ■

Hippocratem ex artrorum inlpcdionc, quoAftrologt i modo folent,futuras præiudifle tempcfiates,ais.Hot ß pro ( baiTeSjtem mihi non paruin gratam,amp; tua dodrina dign^ fecifles. Ego in iJIis meis hteris ad Stathmionem mihi rit j deornon inconcinnè nee etiam iniialidè,firci quant’’ confideretur,probairc,Hippocratë ne fcire q uidera i^dm' Jogiam potuifleDeinde nullus extat locus vel apudipluei Hippocratcnijvel aliquem autorem alium antiquum,qt” I affirmer, eum ex motu fiderum aëris temperiem prico-“ / gnofecre fiud mffe.. Hue Ga ' en i teftimonium accedit, qui) / eum,quomodo future cognolcanturpJuuiæ, docet,iimul' ƒ que rationes aliquot ex Hippocrate producir, nullam hü' f lus ictmcntioacm. vaquiam fccû. At nihil Hippocrates dh

EPISTOLARVM LIBEît JÎ rit ad artem Mcdicam vti!e,q'uod non in tam multïs in ip-fms libros comment, commedarit, confirmant, laudarit. Quinetiam quod probare nequiuit,aut ab Hippocrate pro fedum ac Icgitimum negauit,aut certc interpretando 1 eni uitjamp;quatenusprobari pofferindicauit.Quàm fæpe de aëris mutationibus locutus fit Hippocrates,notumeft. Quam multos locos tales,amp; quam diligenter Galenus in-terpretatus fuerit, nefciri non poteft. At neque illum tale quippiam,quod hue detorqueri commode queat,dixif-fc, neque hunc didorum aliquid fccus,quàm in literis meis iedaratum cft,intellexiffe, nullo labore probari potcrit.

^'^Ptïfenria vnum illum adferibam locum. quem in 3. com.inlib.Hippocr.de Humoribus nuper cdito,antebi-duum Opportune admodum Icgi, in 20 fententiæ cnarra-

Pinnte a ut em futur a ,m(]UÏt, muit ts moeiit cngfio-' Jdtntur ,vt à Lutta velut (^ratut cfcinife^ vieletur hu ver-^

Hippocrates verb 2it,i1rlfuro exorientepluuiam cum vent is fit^tdis plerun^ decidiffe. Scribit verb etiam hxc,PZ«wlt;lt;,in-quit, ^ultSfContittuadeneSiVt cumßat Außer. Hæc Galenus.

Tres hic modos Galenus recitat,p quos futuras pluuias nouiffe poffumus. Primum ex Arato mutuatus eft, duos reliques ex Hippocrate fumfit. Ac primum non pertinerc ad Aftrologos confeffum omnibus puto »quivetAratum legetunt, vcl Galcnum non obiter folum infpexerunt. ttenim cadem,hæc in duobusalijs imb tribusloeis,in Ga-lcnolegimus,ex Atari libro,deil lis quae in acre cöfpiciungt; ^ntjcitatainernpeinj.Dccret.cap.s. Inprincip. comm.i.in llbtnmHipp.prorrheticorum,amp;demum in 1.com.inPro--gnoft.inlonga enarratione ilia. In omnibus iftis tribus lo-

1 cis docetper hunc modum,Nautas amp;nbsp;Rufticos pluuias præfagirelôlerc.Porrb non effe hos Aftrologiæ peritos, 1 nbsp;nbsp;nbsp;fruftra probare coner. Pracfentiunt igitur ex Lunae variata

paribus in aërem elcuatis philofophi euenire praedarcii^ tclligunt ac docent. Simili fere modo ex auiuni atq; aw* malium quorundam geftibus,aeris mutationes, quas no* dum perfentiunt homines, animalia verb ilia fentiunb prædicimus,non vt ex cauflis/ed vt ex fignis, atq; adeö« iam fadæ mutationis eftedibus. Hue pertinent omnes aërisaffediones reliquæ.quas enumcrare hoc loco non eft neceffe. Neque probarc me ifta oportet,cum iph Hbn inferiptio id nobis indicct,atque,rei natura ita fentirenos prorfus cogat. Non eflehæc ad Aftrologiam referenda ab bi diximus . Sed amp;nbsp;ex lam didis parct..

Alter modus,nempc,tcrtius in loco fupra citato, nnW'' tur à natura ventorum. Auftro namque Ipirantc new® idiota non expedat pluuiam. At cum Boreas fpira^fereW' tatem futuram pr.æ,dicimus. Et ne hune quidem ad#®* logos pertinerecertum-eft..

Tertius fumitur à natura quatuor an ni tem poww ƒ nim ab ortu Arduri autumnus incipit,ac definite '’' quo tempore fol ad Virginis medium,amp; vitra perttw* Hine amp;nbsp;frigus amp;nbsp;pluuix inaëre feferurftis exeruntNeq“® aha de caufla nos Hippocrates iuffit fidcrum quorundaW ortus occafusque obfcruare , vt ex ipfo tUicitafti.HoC enim tantum docerevoluit,in quolibet loco MedieuW obferuare debcre,quomodo Ardurus oriatur,Pleiades oc* eidant at que oriantur.: 'Quomodo folftituum vtrunq;!^' bear,hoccft, quomodo aërin loco quouis in Autunno, Hycmc,.Vcre, Aeftate. temperatus affedusueht.HiscniW fidcribus,fiue.horum occafu amp;nbsp;ortu anni tempora ann-qui.defcribcbant,amp; circumfcribcbant.Porrb vt non alinn’ ob cauflam Hippocratemnobisimperafte pcrfpicias,qn‘^ inprodudis à telocis iubet,diligentcr lege qux Galcntó hac de re fcripfit in i.Epid.com.i.cxpofit. lententiæprime t^tf-njub hite daee»g(is , memür/a veüm tenen, quept/mtnti “a emniutn nafianuw /nen/ês, qui ai^s alif fünf /raii^gt;'f ^f^^' Nam//qefef» fint apua' omnes.nuüam Ntj^peerates f^etretnique ^r^urijfteque Fergiharum, neque Canif : nuU:::^^^^^^'

Mt a^uifJoSiiorum attißl/ftttorum meHtiffnemßdtafffum di leeret,fn Mjcedo^ia,verb/gratis, imtio Mefj/is quem Maeeda^ »es Dio» appelant ,eiu/ctmedi ßu/ßeßatum ist temperamefita «erù. Nunc quia Dicußlü efi Macedonibus darum,contra ob' fiuruf» ^thentenfibus cateris^ mortalibus(vokbat auteomni biunationibsu luxta prodeße Hippocrates ) non potuit meli/u, ^n^gt;nnegledis men/ibus,/dumßribere aquinodium.Efienim ^‘juwüium vniuer^le,at menfes fingulis gentibus^si. ^i t’'^o Afironomiaimperitus e^,hunc calatum nolimàp/ùm baud ^’^“^»amob/èqui Hippocrati ,ad idam ob pradidorum 'vßem (obortanti, plæc Galenus,amp; qua: antecedunt ac fequuntur

^°'^potcrat apcrtius dicere Galenas, quàm dixit,Hip» pocratem fcilicct ideo tempora perfiderum ortus amp;nbsp;oeca '’^QCJcribere,quia menfes non omnibus ijdem fint,ipfe ƒ Riffln omnibus prodelfccupiucnr. Neque aliam ob caut “fnAftronomiam difcere Medicos iuflit)quàmvt horum fi‘lcrüm ortu amp;nbsp;occafu obfcruato,tempora anni interftin-guere,amp; qualia in loco quolibet fint,infpicere valcant. Additpoftca Galcnus,fi ita fint menfes,vt apud Romanos, conftituti,vtdics axjuinodiorum amp;nbsp;folditiorumecrtus nominari ponir,non eft opus obferuatione ifta Hippocra*-tica.NcqucHippocrares,air,mcntionem fecilfetjfi omnes Nationcs menfes habuiflent reftè fimilitcrquc conftitu-tos. Hinc luce meridiana clarius patct,nihil ifta Hippocra tis tedimonia Aftrologis ad vaticiniorum fuorum afler-Uonem prodeffe. Qtiód fi Galcni iudicio ftandum nobis cenfes,obieaa iam plané diftbluimus .Sm aliter fcntis,de' fidcrari fortaflc aliquid adhuc potcrit. Quanquani non vi deo,curquifquam fe melius meutern ac fenteutiam Hip-Fo«atisvidere,quamvidcrit Galenus,cxiftimct.Vtcnim ^onccdani efle aliquem hodie, qui neque iudicio , neque iiudioamp;diligentia,neque dodrina Galcno cedat, id quod ™hi non temerè perfuadcbit Aftrologus, non tarnen illc , æquè commode Hippocratis fenteutiam pcrlpcxcrit atqj Galcnus. Etenim fi alia in re nulla, in hacfaltcm mcliorc cd conditione vfus, quód plurimos amp;nbsp;præftantiifimoS’

Hippocratis interprètes legere potuit,quoramvjx nomr nafolaadnos peruenerunt.Abhisquotics diflentitinre , alicuiustnomentijibentercommémorât .Facit quoque horum amp;fimilium tam frequenter mentioncm,vtcredi non poflit,alios fecus idos Hippocratis locos intelkxiflei quàm interpretatosab eopaulo antèaudiuimus.Qin ü-pit,Galeno hac in re aflentietur potius, naturxamp; lenten- , tiæ Hippocratis confentança 3ffercnti,qnàm nugacibw Aftrologis diuerfum afhrmantibus .Longioreeniniintcr-uallo Galenum fubfcquuntur,quam vt comparatio intet I eos aliquainiri tentariquedebcatac poffit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Quod fi veró contentus efle nolis ifta Gaieni expofitie; ƒ ne,ipfoslocosdiligenrervt introfpiciashortor,amp;nlre^ locum pcralterum (Bis enim in codcmlibroaperte,k' pius obfcurè amp;nbsp;implicite ,vt vocant, idem dixit)«!«’quot;? moneo. Sic enim ipfe peruidebis, non aliam Iplio^ ^quot;^‘^ mentem, quàm earn, quæ di da eft. Equidem nnn ^‘^'^^ Hippocratcs,ex fidcrum ortu amp;nbsp;occafuamp;ad caters ^‘^^* öu'vario prælciri aëris futuram temperiem pofle-Hoe »i’' OblcruarcMcdicum debcre,quomodolideraiaailÇP^quot;‘’ minata orianturamp; occidanr,vt fic temperiem onmiuf' temporum notet. Qua cognira,facile ei foroadhibitise^; teris conie(fturis,dc futuris morbis in qualibet vrbe red' aliquid pracfcire praTenrireque. Quocirca cum coip«’’' ftendatfede Aftrologiavaticinatriceexfideribus non 1quot; qui,quod neque omnibus annisiimilircr,ncq;vnoin off nibus locis modo fidcra ifta oriantur amp;nbsp;occidant,fatisellt hocdiligenti poterit lectori.

Deinde cft,quod ab co dicitur,ac fi hoe modo pron^f' ciaflet ca verba : Studiofe obferuare in qualibet vrbc_^^' dicus debet (fipercgrinus fit) quæ fitaurumni,hyeniis,^ ris,æftatis,eo in loco temperies.Hoc intcl!ccto,t;icliusJt I morbis qui nafcituri vidcantur præfentiet. Non enim ta^ f tio eadem eft horum temporum in locis omnibus.Sr?' f nanque vicinas duas vrbes, propter firus diuerfitntcm,d,i cum altera in monribus, altera in planirie pofita «difio*, taqueeft,rcpcri3s pludmum habere dheriminis hacff

EFISTOLARVM LIBER ^ç partc,Inaltcraftequcntcrpluct,acfrigus aérem occupa* bit muito mains longiorequc tempore ,quim in akerar Ventorum quoque alios omnibus communes, alios certs rcgioniproprios amp;nbsp;peenliares effe praeter experientiam ipfemet Hipp.in principio libri à te citatiaffirmauit,vt Ari ûotdem amp;nbsp;Theophraftum omittam.

Ex iftis,nifit'aUor,manifeftè liquet,non aViudHippocragt; tcin,cum adeertorum fiderum obCeruationem nos ad-bottatur,voluiffe,quàm quod Galcdus eum voluilfe cet a kit. Confirmât candern lententiam iUud etiam,quod no nkpworumfempet fiderum meminit, fcilicet illorum qükw^iïy^j tempora antiqui circunferibere ac denomi-tcfoliùctj^ç. Quid contra hæc dici excogitarique pcffit non video,fi modo qui contradicer c volet,non indikgenquot; i^ffHippocratis tempora eonfideret,amp; quàm tuncift« Aftrologoïum ineptix non multis per Grçciam notx fult;gt; tint non ignorer. Qui inditkmulanter eft malus amp;nbsp;rixo-M qualcm effe neminem aliquando kul tè putaui,^is cer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

la 81 incerta exxquo dcfpiciet,ridcbitquc.Scd dum ineptè tidct,anonftupidisquisktfacviusagnolcitur. Fibimein Çrsffcntialatisfcciffe, nihil prorfus ambigo.

keftatvt deGalcnilocoaliquid attingam folum .Non tnim aliarefutatione indiget,qu'am vt eum antegreffts ac nïoxfequentibus conferatur .Hoc qui fecet it, ingenue fa-

\rebitnr,nihil eo probati poffe .Deinde nullus extat in tarn multis Galeni commcnt.loeus,qui ipfum ex ceel o de futn taaëtis temperie iudicaffe vel indicet folum. Qmnimb in Vbract.vbi maxime conatus cft Akrologus effe,nihil tale dixit.Quod de tempekatum pranottone in eo libto Votulit,ex Atato dekunkt .Et quidem ex eo libro, in quo, huhareteora in aëre appatcntiafrgnikcent,dcfeïipkt.Su-i nbsp;nbsp;praenam doeui,quot modos v enturapluuix pramoken^

\ dïcognkoshabucïit.Certè ff plutes notât,tacetc iWo in \ loco,Sc alqs eomplutibus,vbi de aëris temperie Sc qualita-\ nbsp;nbsp;hbusloquitut, minime debebat.Hie latisek deelataffe,

neque Hippoctatem neque Galenum ex eceli kdetibu% ' nbsp;moie Akrologtecx de fuiura aêrlstcmpetie v nquam. dmv

naflc,atquc locos illos,quibiis niruntur ad deliria fua com probanda Aftrologi, nee prodefle ipfis polie, nec à Gale-no ita intcUedos amp;nbsp;expotiros eflc,vt perpcram ipli intclli* gunt. Poflem hoc loco difputationem abrumperc, amp;nbsp;plu-ra me in illis literis non quærcre voluiflc,diccre.Sed neita quæftiones arguraentaque tua foluere videat voluiflc,vt Gordonis nodum Alexander Magnus^um foluere nequi-rct aliter,nec infolutum finerc vellet tarnen, fecuiHe IcgP turùlla quoque perpendemus breuiter, qua: in altéra tua-nun lircrarum parte mihi propofita à te funt.

Quod fidcrum coitioncs variasque radiorum million nés non iudicas veras amp;nbsp;propinquas cauflas euentuuB'-qui circa hominem accidunt particularium,libcnrcr acd pioamp; agnofco pro veto. Quod deinde Solis atqueLm’' ( arbitrorte dealijs quoque fideribus idem hoc di^ veile,) facultatcs primum amp;nbsp;magis in aëre cemi ac ‘^‘^P^^' hcndi affirmas, quam inconflatisex oninibi;^‘^''‘’'”quot;''quot;' tis corporibus,id quoque rationi confonum cft’^‘^''‘‘‘^'' quoties cauffa aliquavnain duo agere apta eft ,fc®P^'’' id,quodpropinquius eft,turn citrus turn efficacius po^^ tiusüeagit.Aërcmcflefidcribuó viciniorem nobis,a^*:f turn eft. Ariftotcles fententiam in Analyfticis hancpol“'^’ Procter ijuoii res quid/het talis , id magis tale e/i. Hic f«®' piternç veritatis exiftit,cum rcdèintelligitur. IntcUigi*? tem eo pado debet,ficut prxclari in philofophia viri reC' docucrunt,acipfumjquod adfert,exemplum probatNC' pe cum affedio vnain duobus repcritur,atquein Bl®^ propter aherum ineft,tum fcquitur femper magis iUn^ 1e effc,propter.quod aherum talefadum eft,quatcnu) mirum tale exiftit propter aliud. Nifi hoc adijdatut/* interdum régula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

In noftro propofitoconceflum cft,elcmcntisparité cx his coalitis rebus hoc adefte, vt àcodomutari,altf®J perpctiue,poftint. At hike id adeft propter ilia. Qn^^l'' enim non ex dementisnatum efFedumqueeftjidnn^ tioni fidcrum minime fubijcitur. Vndc Aftrologiq”®! fatentur,animos noftrosvcrè ab adionefidcrumnon ?,

EPISTOLARVM LIBER, tialiquid poflc,nifiquatenusinut.itæ corporis tempcra-turæ ip 11 confentiant. Ex quo patere potefl,dementa turn celeriustumamplius amp;faciliusab omnium fidcru aciio-nibus permtitari,quàm ex his conflata corpora. Eft tarnen inillis quoque.diferimen. Facilius eninirarefit atquein* ealefeit aër quàm aqua,amp; hac difficilius etiam rarefcit,terra. Haften us ergo, cum nihil didum à te videam,quod ab ipfaremm natura ahenum diflcntaneuinque putem^nihil etiam reprehendp.

Cxteriitu quoi curn hifee mox connedis, id mihi neq; ''emm.neque ex didis confequi videtur.Sidera citius/aci* ^^'quot;^’PotmtiuSjin aërem agunr,quàm in compofita ex cle-quot; ®®”^ij corpora, Ergo ex notitia coitionum amp;nbsp;po(ltus fide ^‘J^b/iiturætcmpertatcsaëris prædîci queunt. Non requi ^csanichïc,puto,vcrbofe,ut probern argumentum nihil conduderc.Solem ego potentius.ac facilius aërem calefa fcre quàm aquas,terras,corpora animalium, facile conce-‘io.At hine non fequitur aëris proptercaqualitates me prædifturum hine efle.Nonenimiam calcfacit,moxhu-weftat Sol per fe aërem : attamen iam ficcitatis, mox pluuiatum caufta exiftit,alia tarnen ratione, interueniren-tibusfcilicetalijsmultis.Ratio eadem eftLunæamp;fideru ahorum. Non femper eodem modo agunt, fiue idem effi ciunt in^ërc,vti ncque Sol eundem xqualitcr femper ca-lefacit.InipGs certè diebuscanicularibus fæpc admodum figidum aërem experimur,in ipfaetiam meridie. Quod emn dico,non id intelligo,Solem, quod ad ipfum attmet, non fimili femper modo agere. Caufta amp;nbsp;corpus naturale eft,ideoquefemper eodem modo agit,amp; quantum om-^nopoteft,prxfertim cum mutationi nulli fubijciatur. ^'wclemper aërem pro fuis viribus calefacit. At non li-^niter hîc femper calefit.In caufta eft,quod modo pu' *■'91,modo impuriorper adminiftrationem vaporum de RTrï cleuatorum exiftir. Idem de cætens mihi didum pu-^a Siigiturne de Solis quidem viribus aliud prædici po-1^1,quàm calefad trum ipfum aërem ac terrain ,quÜtum pco affedione eorum poffitjquomodo de alijscerti quip-*

gt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H o M Æ E R A S 7 T pum prædixeris,quorum aclioucs (un t exiles val Je, amp;nbsp;im-pcdirifacilius mulro poffunif Sed redeamus adargumétu.

Sldcra magis mutant aërcm quàm estera, ergo pluuiç ex corum motibus prædici poterunt. Hoc tantum ad antecedens fequitur. Ergo aërem permutabunt tuncetiam, cum compofita non fenfibititer permutata confpicienms. At veto hoc ipfum volui,reipondebis forte, inferre. Redc hoc fequi dixeris. At ne fic quidem propofîtum concluiez ris,nempc Tempcftatesindicariàcœlo.iic exiftimo/vc nihil diflimulem) te voluifle argumentari.Sidéra quadam natural! viprædita funt, pluuias aut ventos aut alia limi-lia efficiendi .Neefruftrantur hia actione,fed inaëre facile quodpofluntperficiunt : ergo qui congrclTùs connu talcs obferuare didicerit,futuras aëris mutationesprxinte^'

At hîc percundari me oportet, quae fit ida in fidedto vislulcitandi ventos,aut procreandi pluuias,fei/td’^’^'’ hoc per fe efficiant fidera, co quod aërem permatiût,^*^ verb vapores quos in aërc cogunt? Si pnus affinnetut» ncceflarium eh nil aliud eflepmuias amp;nbsp;ventos,quàm abris affedioncs amp;nbsp;qualitatcs,non autem fubdantias. Sic reële antiq.uialiqui,quos Ariftotcles primum, deinde ctiain Galcnusconfutauitac reprehend)t, Ventum nihil aliud eflë,quàm aëremmotumdixcrunt. Nifi,inquam,hxclen-tentia vera fit,veraefle ifta opinio de generation^ Ventorum nequit. Et vt de vends id rede dici contendat ali-quis, de pluuia,niue,grandinc,nubibus,defend! fententia tarnen nequaquampotent.Etenim iam enumcrata,lub-ftantiæfunc,nonfimpliccs ac nudæ qualitates.Ergopft coadionem vaporum ex aqua amp;tcrra in aërem datotun^ pluuiasgcncrabunt,ac ventos fidera. Hoe pofito,fruftra illud pofitumeft, fidera facilius aërem permutare.Non enimaëris,fedaquæ acterrae permutatio ncceflariacrit, fi generari pluuiæ debent.

Sed hîc quoquetuamlententiam de omnibus elcmcn-ds accipio amp;concedo.Nonquidcm quafi veram elfenihil dubitem, fed vt quid hme effici queat aniuuduertamSie igitur

igitur argumentum mftituendum eft/n redè coUigercvc* hs ; Sidcra,qu« vim habent infitam pluuias creandi, faci-husvapores ex terra amp;nbsp;aqua extrahunt, quàm compofita * tx dementis corpora (cnlrbiliter permutent. Ergo cum ex ti'ibuh generentur pluuiae, nines, grandines.amp;c. redius ac certius tempeftates cxfideribus prxnolcuntur,quàm cor-potumpermutationes,alijque particulares effeftus.Vt to-, turn argumentum concedatur, inaniter tarnen giorien-tur Aftrologi. Nam li pauló etiamcertius prxnolct pluuiç Lrerupcftatcsqueant,quam abarumrerum permutatiu-tieS'C^viidinde concludetur ? Hæ nullo modo prxuidcri YoSüTOdVçerao pauló minus non -cognolcuniui .Nuul ^'quot;’quot;^ ahuj'^.^^i'^jukvts, quant incertain effetotam baue pfæd.cendi rationem . paucula quidam tarnen,caque piîoblcurc poffe conijci, qux tarnen nullum babeat mo' ittiuum norit ia.

Sed exatbus perpedenda fuut. Qui bderum effedioncs fme adioncs lacibus ab elende mis rccipiboc modo,vt eer lus ex care conlequatur cffedus,conccduut,non ibud etia concedere coguntur, ex bderum inlpeftionc futuras tent pedates prxuideti pofte. Etenim non ita a gunt in bæc ter tena lidcra,vt ftatim euincat,bc dico euincant,vt particu-' bres ifti eftetius conlequantur. Aftum date ea omnibus, vi pro lua natura res bnguix id agant,ad quod petagendn bda fuut,nou negamus. At bmiles binc in omnibus opc

1 nbsp;nbsp;omnii,quodin leeft:,exxquo calefacit,amp;calefacicndo \ nbsp;nbsp;etiam rarefacit,qux rar efteri poffunt. Sed neque «quabi-1 nbsp;nbsp;liter omnia caiebunt ac rarebunt à Sole,nee duobus etiam Fiebus deinceps res eadem bmilrtcr à folc femper aibei-\ quot;xtAmftmibtertemperpatitur .At bums facultas longe H'snbçbvftvuAâ amp;nbsp;efbcaciffima eft ,b cum aliotum omniu îftrotum viribus comparctur. Mul to ergo minus alia bde Vi coldcutfemper producent eftetius,

Qnuevt vevum lit,efte quidam bdera qux peculiar! tiexterra exebare vapores valcant,nou tarnen codent katpet modo potetum .Nam Ut ra alias magis, alras mv

ÏOO T H o M Æ E R A s T t nus apta crit ad excipiendas aftrorum vires. Redder vno tempore vapores inuitata à cœlo plurcs,quàm alio. Quod dum ignorâtur,neceflt eft illud etiam ignoTari,anfidcra terram præparatam ad reddendos vaporcs repertura fint. Et quod non femper fimilitcr fit idonea, velipfis demon-ftrem aftrologis teftibus . Princeps corum Ptolemæus hiuc plurimum variari praefenfiones ipfemet confitetur,amp; explicando docet.Cxteros libenter nonnomino,quod ineptiores multo fint .Fruftra igitur feiet AftrologusfidC'' rumquandam coitionem futuram„qux aerem vapon-bus refercirc poffitgrifi hoc fimul non ignorer,aptam efle futuram eo tempore terram,vt radijs iflorum percufib va' porum copiant effundat

Si femper paratam efle dicas,amp; foja attradione opus elfe in fublimegt;nngari videbcris .Etçitim hoc modo oninh fidera talia femper plnuia producent. At non fempe'‘’^'”‘^ raro pluitjcumpraedicunt aftrologi pluuias,idqult;’lt;^'’‘^quot; re nec poflunt nec etiam folent, cum ferio arguff*^'quot;-''^ premuntur hoc in parte.Certumeft,Solent,Lunam,i'‘*‘''‘V’ omnia aftra,facultatem habere attrahêdi vapores furfu® de terra. Si ergobtis magna femper eorum prxparataeft copia, femper tot attrahentur , quot fufeitando vento at pluuijsfufFecerint. Qitod finon tâ multos fuppctcrecogi- j temus,educi cos ex terra oportebit amp;nbsp;aqua.Sed hoc no fiu nifi calorc raréfiant .At frigus refiftit ealori. Facile ergo imhcciilus amp;nbsp;non fenfiUs aftrorum calor el udetiir irrifuf-quefiet,infrigidiorcm incidens terram .Etenint ne Sol quidem calefaccre earn femper poteft.Hyeme, exemple gratia,tametfi Solfitinfirmus apud nos,potentior tame'’ eftalijsfideribus qumeunque tandem proponere' libcit-Ac non pofte tunc ab eo terrae frigus ita fupcrari, vt in va-porem aut funtum foluta»in aërem afcendat,notiuscft quant vt probationis egeat. Quanto ergo minus rcliqua ld fidera turn perficient ? Taceo iant quod primo loco di-duni oportnitjimpoflïbiiceftTevttam breui tempore,qua Aftrologiciafpedus perdurant, mutatio aliqua notabilis vel in aqua vel in terra efficipoftit. Vix momento ocuü ts'es

EPISTOLARVM LIBER loi talcs permanent. At Sol fæpe magna vi aquas ealefacit, nequemultis tarnen horisin vapores conuertit. Quo pa-* do igitur de alijs hoc credere poterimus,quorum adio à nobis diftinâè nunquam deprehenfa eft ?

Breuitcr fic habet res : Aftrorum figuratioues Aftrolo-' giexvixfunt momentaneæ.Et filongiftimo etiam tempore perdurent ,nullo prorfus modo Solis atque Lunx vires square polTunt. Quinimo nulla eft eorum virtutis ad po-tentiam Solis comparatio. Cum igitur pluuias amp;nbsp;ventos nonnifipervaporum fufeitationem gignere queant,hi vc louonnifiacalore rarefaciente fufeitentur , manifeftum c«,vutvnq^Jn^ quod debebant effeduras, Etenim vt om-repng^j^^l^j^^ potentia Sol hadenus fupecet, vt ^‘■‘ifuoranni tempora producat, nontarnen ciufdem hxc leniperfunt tempcramenti. Simili modo,vt aliquid agere iHaconcedanturfidcra,non tarnen eodem modo perfici-ent perpetub . Atque tanto coniequetur minus effedus ccrtus,quanto Sole imbecilliorcs obtinent vires. Qua re ant rariflime aut nunquam defideratum fibihnemconfe-quentur.Luna menftrua facit temporumdUcrimma. At non fimiliter hxc etiam eademfacit, cum estera omnia aftra limiUtcr habent. Qiiid in ca^itfa eft 5Non aliud qua quod a cho non pro natura agentis cauflæ,fedproaffedio-ne varia amp;nbsp;difliinili patientum varié difiimiliterque reci-pitur. Deinde quia fidera ifta efReiunt vt vniucrfales cauf fe .Poftremb quia per accidens ab ipfis talia efficiuntur. Intcrueniunt cnim valdè multx alixcauflx,qua:vel pro* mouent atque adiuuant,vel impediunt fiderum adionem generalem. Difficilius ealefit à Sole terra perfrigerata amp;nbsp;bumc0:ata,quam ft aliter affeda fit. Minus illuftratur acr Gallis nebulis refertus, quam purus. Interdum à denfio* hbusnubibus tantum non prorfus nobis lumen Solis cri-pitur. Idem aër craifior ealefit tardius à Sole, at ealefadus refrigeraturquoquedifficilius.Exhalant fæpe plurimicx loco aliquo terræ vapores fiue fpivitus. quimultis ante temporibus inde nunquam cxire vififunt . Qui fub terra uictallis effodiendis operam dant, mirabilia narrant de

fubterrancis mutationib.quas inclufusin terra calortfficit tunc,cü in aëre noftro omnia æq^abiliter fiunt.Sic etiafe» pe in corporibus noftris non omnia onini tempore codé modo habent,tametfi exterius nihil admodum fit muM' turn. Non faftum eft nunquam,vt vaporcs in nubem coa' fti pluuiam nobis minitarcntur,ac vento repentè exorto

• ex loco aliquo.difijcercntur fine guttula: cafu. Ifta exempli gratia tantum recenfui, vt quam nihil hïccerti fit cernas.

lam verb fic cogita : Nihil certi eft,vbi admittunturpro veris quæincerriftima amp;nbsp;prorfiis controuerfa funt.QuiJ igit ur cfficere nos pofte fperandum fuerit,fi probateprin' cipiacogamur ? Dc veritatc huiuslententiæquæriturjd-licet,anccrta fidcra vel ex infita vi,vtl proprer poütuni'^ afpedum ad alia,peculiarcm vim nancifcantur plmiiaspo tms quàin aliud quippiam producenJi. Hoc tu prou-ni amp;. certo poncbas,quodaÜud nihil eft^quam princip'“quot;’/’‘'’ tere,hoc cft,quod probandum fuerar,tanqnam probatquot;”* ponere.Ego conceffi ea de caufla,vt nihil tarnen .nit*®^ ri'Aftrologorum cauftam perlpicercs. lam fi,vtptobfnl ira rem habere,iubcaniur,quo id fint f4duri modoipfi'*' derint Certe rationnlla ab ipfis hadenus excogitataptO' dudaüecft,qux’vel Icwitcr inftitutum defendat.

Quas Ptolemxus inprincipiofuorum de Afirologia li' brorum adfert,admodum funt ridiculae.Et vehementer miror quomodo inuenirepotucrir,qui ei fidem in iHa pat te habere potuerint. Nó iam vt veras efte ei concedamus-nihil tarnen de noftra caufla nobis decedere poterit. Ett'' nim calefaciendo,frigefacicndo,humcctando, exiccandft omnia ab ipfis effici fideribus affirmât. Sic Soient baf . permurare notum eft.Ipfe quoque plerofque planetattl àSolisvieiniaca!orem,abeiufdemdiftantia frigus,à terts humore humedandi vires mutuaros afierit. Idem tu quoque hadenus fenfiftevideris in his tuis literis.QuhJ (i ita res habet,ph.ra prædicr ex congreftibus aftrorumn ’ poterunt,quam calefadura terram arque aérera magisna rus uc pront plura pauciorauetaliacoierinr. Eadem dc Lunuditate amp;nbsp;catteru quahiatibus ratio cd. Quanquay»

CPISTOLARVM LIBER. nf dehumiditate quæftio effe minimè leuispoteft .Nó enim 'ideturaUquid humeétari,fine humidi corporis acceflio* ne.Prigus amp;caliditas feipfas propagam,gcncrando-(ciliccc jmilcm fihiqualitatem inuicinis fibi corponbus. Hoe •ncaliditate Ignis apertiflimum eft.Etenim quæ in igné ca Witas eft,dum calefit aqua ab co, per gencrationem cali-'ïatisinaqua,calefacitaquam,nonveró per trafitionem ’ uttanfmigrationem ciufdem illius caliditatis ex ignein ^^uain.Hoc modo vt exiccari corpora pofte concedamus, ^^wd tarnen tardé admodum fiet,de humiditate quorno-? PWat,non video .Nifi eramaqua aut humidum Mcotpaj arido permifceatur, humedari nunquam vi-twnlus;.J)e(j.p^.æ(^^^.b,.e^j{^^.^s^.au^^ateremittere ad lib. ^Mereororum Arift.vbi hæc diligenter expofita funt-Ergo .'^hiquæj^^^humedantaërem,aut itahumedant,vt ^amp;Wsccrameuocandoamp;foIuendo concretam humidita-j^^^utfubftatit-iam inaërem demittunt humidam, aut «unique ex terra amp;nbsp;aq na exci tant vapore3iamp; infubLimc ad * attrahentes aërem humedum reddunt. Priores duo Oiodiineptifunt.Poftremus ipië quoque valde lubricus fftamp; dubius. Etenim non tam humedare ex Ptolemxi ftntentiaaërem tales Planctæ videntur, quàm humedark ^iueigitur ab ülis met ftel’.is humidi vapores de terra ele-Wntur,pcrquos ip(a humiditatem cöcipiunt,fiucab alijs, «loris opus eflefemper videbitut. Sed hac libcnter fino, icquibusraulta non malèdtci præterea poftent,amp; ad pro Pofitum redeo. Nihil,inquam,aliud prxdici poftet', quàm. terramvel calcfaciendam(fiuc aëvem)frigefaciendam,hu-'^edandamque elle. Verum hic quoque addere oporte* '^Wodo apta fit,vt vapores tam multos tara facile, tam huit« inuitata, tam bteui tempufeulo irrkara,de fcfclpar-g^^^aratione rurfusfpe fuafruftrarifc vident ,quihinc ^.'Jquid eerti fibi pollicebantur.

Vertun enim vt luculentè vidcas quàm fint falfæ amp;nbsp;futiles Aftrologorum de tempeftatibus prædidioncs, fie ex-periaris tem velim. Nota in libello aliquo, vel ephemeride ad margmem, vel vt aliterUbet acpotes,quj fingulis

totius anni diebus vcnti fpirarint, amp;nbsp;quæ cecidcrint plu-uiæ,niues,gtandines,amp; huius generis omnes aëris tempe- ƒ ries bonas pariter ac malas. Anno confedo cura vt habeas prognoftica omnium aut plurium, qui fcripferunt in tuo horizonte aut vicino. Vbi animum negocijs defeflum re- , laxare amp;nbsp;recreare voies,primum conlidera quos illi Anni Dominos ftatucrint fmegubernatores, in qua re nunqua 1 autperraró duos concordes reperies. Taceo estera,qux | non faccre quilibet poteft. Deinde vide quam tempelU-tem illi diebus fingulis,quorum mentionem fecerunt,elle debuiflefcripferint,amp;cum tuU annotatis confer.Sifeee-ris,rariflimccos fcopum attigifle deprehendes.Sanèvel hinc eos nö ex arte,(èd cafu aliquando verum dixiffercip fa comperies . Difcrimen porró tantum reperies,quaniu nemofuiflèt crederc aufus. In plerifque omnibus, neq«^ ipfos inter fe,nee cumveritate conuenire perfpicif^''^^^’ turn forte confonantia dicant,cum frigus circa

amp; nines,calorem veró amp;nbsp;ficcitatem fub Canis temp'll nunciant. Quidam prudentiores non dies nominant,ld iuxta quartas Lunae vocatas vaticinanturdc hifce,amp;‘'^^ quidemtempérant,vt difficiliuserrorem hïc redarguas. Dum enim generalia quadani dicunt,amp; pro ratione anni temporum aut ventos aut aliudfimile futurum affetunt, vix aceufari m endacij poflunt. Raró enim non aut ventui aliquis toto illo odiduo,prxfcrtim Vere amp;nbsp;Autunino Ij* rat,aut pluit femel iterumque. Habebis tarnen amp;nbsp;hïc n» nunquam illuftres occafioncs peripiciendi falütatempr^ didionum.Poffemjfiquidcm res poftularet,quid expert® ego firn narrare.Et facerem etiam ,nifi aliquos ita intet* pretaturos vererer, quad perftringere ipfos in animo ba* builTem.Proinde finem faciarn, vbi vnum pratcrea MpM didis addidero. Id huiufmodi eft.

Etfi Aftrologiam vtdem eifead prænofeendas tempeUi tes concedam,non tarnen aut vtilcm aut neceflariampro' ptercaMedico fateri meoportebit.Namcuireiin Medicina h ^cnoritia fitvfui,non facile dixcris ,nifi vel ad pri-uidendos futuros morbos,vel ad inftituendam vidusri' tionem

E P I S TOLAR V M LIBER: ’ 105 tionemproclcfie,contcndas.At neutri admodum prodeP fc,facile confiderauti apparebit. Qiiod adviftus rationc attinet/anc nihil pvodeft, quod vcl laine intcUigas, quod ûcqucGalcnus neque Hippocrates cuna de inftituendo viûuagunt,iaostemporuna iftam præfeientiam doeët.Lo Wr hic de ægris. (Nana in fanis nenao vicuna iubcat mu twe propter fufpicionena temporis futuri,quod quale fu-^tumfit certo nequeat fciri. Non enina negant,puto, Aquot; hologi.pi'obabitcna tantum cirehancpræfcnfioncna,mi-^'^'cvetoncccfiariam.) Nana tempus futurum (latus co* , (■’''^'’■àû amp;nbsp;pra’nofccudü doccnt,non vtrü pluuise,an nc» .. æ’^'^Stàdo cafura fit lp elf a te nos iubêt.Quod fi aut v-J Giocatitneceffariu iudicaflent,prætcrituri-nôfucrant. Pratcrea non mutaucrit vnquana rationena vidus præ-*^®tgt;husconuenientem prudens Medicus,quia vel (pcret 'dmetuat actis aliquana mutationem. Prfmum quidem, 9^11 neque obeffe neque prodeffe nouit,quod non eft,fcd futurum cxpecl;atur.Vid:usautcnaiuuare,amp; quatenus ra-tiamp;fcrt,opponi lædentibus cauiris,ctiam aëris intenaperiei noxiæ folet. Qtiare ei quæ adeft,fi noccat,opponctur, qua-diu adeft : vbi adeffe defierit, ipfe quoque oppugnarc cana Medicus definit. Quis non iudicaturus fit fa-tuuna Duceniqui ab bofte oppugnatus non fc ftrenuè vc-litdefendcre,aut ctiaiaa hoftena profligare.cum poflit propter incertain fpem auxilij aduenturi ? Qiio quifque dux mclior cft,tanto fuperat hoftem libentius prafentibus co-pijs,quana vtincertus expedet auxiliariós, atqueintcrea cum fuis periclitetur. Atlimilis imperito huic Duci Medi cus eft,qui cum prsfentis aëris ftatui opponere fe poflit vi-ftusrationeidfacerenolitjquia mutandana poft dies ali-9'101 fu(picetur aëris temperiem praefentena. Deinde hac etiamde caufla non naouebitur futura fpe Medicus, quia nouitcertum non cflequodaftra promittunt.Nolet igi-tur propter incertana fpem præfente amp;nbsp;ccrta occafione nö vti. Vbi aduenerit expedata tempeftas,non antè,vidus ra-tioncm,reita poftulantc mutabit.

Aftrologusfrigidum pluuiumquc cœlumin diem crafti' num,aut inde ad biduum. An hic minus frigidum ac hu midum cibum öfterer aegro Medicus, quam ratio morW flagitat,quia frigus expo dar: lnfaniar,(i id feccrit.Pvimiun non pugnatantdefenditaegrum contramorbum quanta debet. Deinde cum incertum fit tempus ita rautandum aegroto interim plurimum obfuerit. Ex quibus aperte vf dcs,niliil habere hanc rem,cuius caufta laborare Medicus prudens amp;nbsp;do élus velit vel vnicum diem, vt addifcat.

Sed neque ad praefciendos morbos vtilis eft.Namaè'ris tempen es non. ipfa per fe parit morbos, nifimalis fuccis rcplcat corpora,aut rcpleta excipiat. Prins non nifilongo tempore fif,ac facile turn cum incidit mutatie, occurri ei turn cibo ac potu,tum alijs poteft. Cum enim longo tempore intemperiem perfeuerare videt, fatis tempeftiuè re-media adhibere poterit. Equidem non aliter antiqmo®' nes morbos,prædixiffe leguntur,quàm ex prçfenferdp^?' terita aeris; tempcrie, non ex futura, quæ. amp;nbsp;dubUcftil^^ quam diu duratura fit feiri poteft . Decet autem artifices bonos,nonnifi comporta praefagirc,neincontemtuni at-tem trahantfalfis prædiftionibus. In poftcriorecafuvtilis certeefle poftet tempeftatum ccrraprxnotio,vthalms corpora ad perferendam ipfam præparacentur.Sedhîc quoquebreuismutatio non. magnum adfert periculum. Vt autem. hîc vtilis efle pollet,ita in plerifquc nihilcora-modi adferret,imó potius incommodaret.Fruftraverod; hac re dicam plura,quum falfam, vanam amp;nbsp;impoflibilcni effe conftet,ab Aftrologis traditam cxaftris. pradicédira^ none Quod qui non credit , perfacile exexpe-rientia certiftima difeet verum cfle,fiqui-dem ita, ficut monui, rem tenta-

Lurimumgaudco,amp; nonimmcritó,mctibi vK ro præftanti dodrina aliqua ex parte, ( maluif-^^ fern omni ex parte ) fatisfecilTe.Nofti quàm va* rijs difparibusq; negocijs diftcahatur animus, qux res in primis fecif,vt quæ cogitarem mw *quot;15commodecxplicarem.Hancobremprorfus tibi cre-‘^O)ideo quædam à te in fuperioribus literis ncgligcntius ^cnpHffe,quianequemeditandineque feribendi oeij fatis “^Wis. Eft quodgaudeam,quód me tua rede intcllcxif-^^^ïmis. Qux nunc dcfidecas,tuncferibenti mihi in me ^’*® ftnè non vencrunt. Scd bene habet, cum adijcere ^quot;quot;cpotero,qux ante omiflaputas. Tantum certè abeft, ^fgrauemihi hoe futurum fit, vt vehementer tibi pro eo gratificari cupia. Quatuorfunt quæ declararitibi planius pcds.Primiim,vtHippocratis mentemnon aliam fuific doceam.Deinde an coclosfiue fidera cauffas tempeftatu arbitrer. Tertio quomodo eas à fidcribus cffici putem.Po ftremó quid ad argumenta autoris illius refpondcri pofle cxiftimë,qui librum confcripfit,cuititulus eft,Prognofti-ca de agrorum decubitu ex mathematica feiëtia Ad hgc, (Hue tria ex his fiue quatuor capita facias,nihil refert) ten taboitatibi re(pondere,vtnihilte præterea defideratu-rumconfidam.

Qjodad prlmum caput attinet, minime crit difficile oftendere,Hippocratcm nihil minus aut cogitafle aut do--cuiffe,inlib.deLocis aëreamp;aquis,quàm ex afiris tempe-ftates aeris effe præcogonfeêdas.præfertim eo modo, quo Aftrologi prægnofei volunt. Oftendam ex ipfis Hippocra h^verbistam plane quàm potero. Ergo in primo capite ^æ ftatim proponit : ^icunque m^edicam artem tnfegre ^ffi/juivelitthtecidiomfii»0ßtfttagenda. ^ox qviX agenda fint percenfet, quæ in 5.capita-difpartîri poffunt. Primum eft,vt norit quam vim amp;nbsp;quantam habeat aeris quæUbet fiue tempcries fiue intemperies in corpora noftra,amp; quo-modoanni tempora fint diftingucnda. Altcrum vtquæ

fit ventomm omnium natura amp;nbsp;facultas turn communiu. turn propriorum,non ignoreuTcrtium cft,vt non nefdat aquarum in quolibet loco qualitates,fubftantiain,amp;vircs. (partum vt loei fitum ad ventos,ad Solis ortum amp;nbsp;occa-funi exploratum habcat,aG terts fiueSoli naturam perfpe xerit. Poftremum eft,vt hominum in co loco vidus-ratio-nempcrcepcritacobfcruauerit vniuerfam. Qui hacquin que probè norit,inquit,quatum fcilicet fieri potcft,is duo prscipuè conunoda maxima inde percipict. Primo enim nonnefciet quibus morbis locus aut vrbs quælibettmn priuatis fiue proprijs fubieda fit,turn ctiamquinam ex communibus earn inuadcre plerunque foleant, ac prate'' reacommunium morborum naturam peruidebit. Et hic primus frudus eft qui ad'dignofcendum maxime petti-net. Al ter frudus qui ex prædidorum notitia oritur, hit cft,quódvniüfcuiufque temporis anni atqucadeó 300^“ turi conftitutionem prædicere poterit.

Hiciam fomniant Aftrologi,iplum dé prædiâioûe ^'^^ periei temporu fiueaëris loqui. At non hoe dicitaciettnt Hippocrates. Hæc eftipfius mens arquefGntcnwlht'tt qui commemorata cognita habeat , prædicere polie ,qht morbi quolibet tempore,fcilicetqui æftatc,qtiibYeittd qui vereamp;qui autumno , inuafuri fint earn vrbcm,iionY^ rö,an præter naturam fuam vcl humidiora vei aridiora te-pora anni fint futura. Et vt veriffimum elle videos,quoi dico,vcrba quibus femetipfum cxplicat cöfidera-Siccnin) habent: Vniufeuiufque præterea temporis ac anni futuri eonfiiturionem prædicere poterit,qui videlicet morbieO' muni affedione.ciuitatem fint inuafuri turn æftaté tun' hycme,amp;c.Non poterat planiusfe ip.fum exponcre qt'7 per conftitutionem anni atque temporum vellet inteUSh Icilicet non phiuiolam aut fqualidam, calidam aut ftigi' dam,fed vcl falubrem vcl morbofam. Et fi noivipfc tant difertèfe interpretatus fuifler,tamcn aliter cxponiiHa 110 poterant .Nihil enim aliudcx prædidis con'equitur.A* ftrologi certè profe faccre niinquam fuiflent oftciifun.

Etenini ne verbum quidem vnû de afttis ac cœlo in quinquot; que ilhs capitibus reperias diôtum.

Hæcndi plané faHordàtis efle poterant ad oflcndendu, • quod propolitum cft. Nonenim dicit,qniobferLiet quan-‘io Mars cumioue,Sole,Luna aut Vcncre hoc vclillo mo docongrcdiatur,i$ pluuia ne fit futura præintelliget. Hoc ^i^uiluprà enumerata capita perdidicetit,is, qui morbi quolibetanni temporeregnaturi præcipuèfint,amp;à quo Ebiquifque metuere merito debcat,præfagire potent. Quomodo antem ex iftis capitibus connumeratis morbi W communes turn priuati præuideri queanr,in progref iV’'^®ponitur,vt mox indicabimus.

^'^^usaji^uc fcipfuin exponitin verbis quç moxfc^ •lUUIltiJfJq^Q^.^^^ (eiifus hic eft. Nam qui anni tempora-_ °‘‘-'‘’'Uaiicngt;;,amp; omis occahisqnc fiderumgt;( quibus quie-^^UKirciinicribuntiir ex anni temporibus éedenominaa--^ur)aduerterit quomodo fiant,anfcilicct cum pluuia-Velficcitate,cumfrigore vel calorc, cum vêtis aut fine his otiantur amp;,occidant, is quid futurumfit poftca præfeiet, ^oc eft,qui nammorbi exorituri fint præintelliget.Per an-uitempora,tempus folftitiorum amp;nbsp;æquinoftiorum intel-. ligit,atpcr fidcra ortum Arcturi amp;nbsp;Canis amp;nbsp;Pieiadumfi-•Uulqueharum occaium.Nam horum fidcrumortu amp;nbsp;occafu defcrit^^bant antiqui initia.æftatis,hyemis, autuni, 3tque calidiffimam æftatis partem. Et hane eamp; mentein-Hippocratis ex ó.capitis fine perfpici poteft » Hic tantum Proponit,quæ in procefiu operis exponit. Supra dixcrat,-Mcdico neceflarium eflc,vt quam vim aëris mutatio quægt; übetobtineret corpora noftra permutandi: dilferre vero tempora inter fe atque à feipfis etiam plurimum, propter ^^Öasinipfis mutationes. Quare hic ait,eum qui .diligcn-^^f'Phinterfediftinguat, amp;qualia fingula fint oblcruct, fumdemorbis nafcituris facile iudicaturum efle.

Ptofedó nonaliud hicdicerc voluit,quam quod ante-«Üxerat : Quin nee debuit. Non enim aliud probate debet ratio,quam quodpropofitum eft.Propofitumautem erat ' lt;lo«re illum Medicum teedè præcogniturum morbos,qui -0 ?

cùm aliâ rcccnfita,turn tempora a;iiûamp; honiin mutatio-nes quales fièrent confîdcraflèt,non' quai es fnturœ cflciit. Non ait,Medicum obfcruarc debere quomodo fidera ori titra fint,amp; ex co aëris tempetiem prædiuinare:fcdiubet eum obferuare qua temperie fit autumn us,hyems,ver,a:^ ftas,amp; :exhorumtempehe iam obferuata,vifâ,cognita, conijeerede futuris morbis .Perindc eftaefiita dixiffet: Medicus qui cùm alia,tum veto anni tempora quomodo ea habeant,fcilicet an a .itûnus,hyems,æftas fiigida,pluuio fa fucriT,ad aliter affeda apparucrit, is qui morbi quouis in loco regnaturi fînt peruidebit.

Atque hune elle genuinü Hippocratis fenfum,lequel' tia verba planiflimè démonftrant. Quomodo autem fin' gula,inquit,quædiximus,fcrutariac explorare oportcafi deincepsdicam. Si totum opus hoc perlegcris, videbô omnia quæ promifit diligentiflîmè cxplanata abipiof^^' At nullo inlocovel vnicoverbulo docctex de temperieaèris futura. Quinimo nullo inloco di præcognofeendamefîe,fed hoc tantum docet,quomodo ex prægreffa amp;nbsp;vifa.aut etiam præfcnte adhuc aëris tempe rie fint præuidendi morbi futuri fequentibus temponfid^' Hîc tantum,ficut paulo antè quoqncmonui,propoquot;quot;da' pita,quæ in fequentibus ediflerit. Quamobremnonalitet verba ipfius hoclocopofitaintelligi exponiquepoterunt quàm ipfemet turn hîc.tum in fequentibus deelarauit. Aj veto fie declarauit,vt ego expofui amp;nbsp;probaui. AfteoloS*'' nihilinterfcruit.

Quod vt peripiciatur planius, particulatim capitum^ gumenta inlpiciemus. Secundo capite déclarât,quom^d ex cuiuslibet loci fituad ventos,de morbis conijciendam fit,quod vnum crat exfuprà propofitis. Capite tertio,quai to amp;nbsp;quinto de aquarum natura amp;nbsp;efiedibus diucrfispw earum diuerfitate difputat. Sexto demum de morbis,# ex mutationetemporum anrii proueniunt, diflerit,vwud rem orditur : Cxteram de aunts hoc modo confideraM^fp^ quis co^nofeerepo/S’a.qualis nam anntts fifurasßt,ßlabrii ä^ worhojus. Suprà cum dixiffet, ilium, qui anni temporuir

EPISTOLARY M LIBER. in vires pernouiffet, ac mutationes eorundem obferuaffet, ce toto anno öcfingulis temporibus squalls corü conftitu üofutura cßct,rccie iudicaturum: hoc eft, quinam morbi nafcituri effent,intcUedurum,ac deinde qua ratione hoc foret cognofeendum, le indictiturum. promififfct, id iam præftare incipit. Et quod fuprà propoluerat, planiflimè exponit,videlicet,le per conftitutionem,non aëris tempe-heit!,fed morbefttatem , vt fic dicam, amp;nbsp;falubritatem in* tcllcxiife. Qiiarc cum nihil hic aliud doceat, quant quod wiïApb.Ubro t.uoque docuit,fatis,imó plus quant lans,pa ^«dplumaliud niltil hic veile , quant quod fuprà expofui, ’^empe hhyentern hoc modo temperatant fubfequatur Y^'Vt temperatunt,æn ate fequente nafcituros morbos ta ‘’^•Sv«im enint poft fuprà citata verba, anni falubris na^ twalemque conftitutionem qualis ca effe debeat defcri-bif • Deinde infalubrium aliquot tentporum combinatio-ües,quafi cxcmpla,vt ahcubiGalenus monuit, nobis pro*' ponit,vtexilhs estera nos addilceremus . Sivero hyems ({Hidem fcca fit dr boreale , inquit Hippocrates ,-ver autem }itMiflumamp; aufiraU,neceße efh^fiatem febnculofam fieri amp;nbsp;b^fitudines mducerejdre.Si vero hyems aufiralis fiat Óquot; fbu^ uwfit^fi d. mins^ver aulem boreale d^ ficcutn amp;nbsp;tempefluoßim-, frimu (jutde mnlieres,drc,Cl^^ei^^^ nó videthoe agercHip pocratë,vt ex intéperieduoruhuepluriuanni tempotü,. finevnius etiam doceat prsnofcere morbos,qui fequenti \ nbsp;nbsp;temporenafciturihnt,is parumvidet. Qyuverbvidet ,ac

l nlhilontinus Aftrologis hifce patroemari Hippocratem 1 nbsp;nbsp;voindfecontendit,is rixofus eft ac obftinatus .Non enint

1 eet aevrget, quomodo ex prscedente vel prsfente annv 1 temporunt tempcrie hue natura, morbi futuri temporis 1 nbsp;nbsp;fint ptsdifcendi .Cui hac non fatisfacient, ei aut nihil fa*

cauflas efle tempeftatum,amp; quomodo ab ipfisfdfeitan res arbitrer, dcfccndani. Ad priorem rcfponfio faciliscfti ad alteram non æquè. Conabor nihilominus ad vtranque perfpicuèlimul amp;qnàin fieri poterit breuiflunerefponde re. Sentio enm Ariftotelejtundisque redè phüofophan-tibus cœlcftiatotius generationis amp;nbsp;corruptionis(llliö$ per fe,l'iU'ius veróper accidens)in hoc inferiore mundo cauflas efle iudicarique debere .Pcrgcncrationeniintclli-goetiam conferuationem ac gubernarionem.Hoe pod' to, ambigi nequit,quin amp;nbsp;aëris conftitutionum fiue mU'' tationum cauflas exiftimë aeponam. Etenim ab hisamp;pef has vniucrla hæc noflratia,vt lie vocem,potiflimuin gene-Tantur,corrumpunrurquc.Nihil hïc excipioillorumomnium, quæ ex Clementis confl:ant,quatcnus fcilicetexlm confiât. Omnia nanque talia à Sideribus altcrari, dilponi regijperfuafiflimum habeo. Animos autem nofttosr^quot;^' rum origo non elemcntaris.fed cœleftis, imó dluwm^ ch coclorum viribus minimefubijcio fubicdosüecicdO “ , nee Aftrologos noftros,quidquid Arabes quidam æn'àd putentur,hoc à me poftulaturos confido.

Porroeaulfas elTe aio,non particulates,fed didorum omniumcommunes amp;nbsp;generales.Non enimvUumpef fcjfine opcaliarum propinquiorum cauflarumjcftcduni) producunt fidera hïc in terris, fed cum fecundis caulfó omnibus om nia efficiunt. Si paucioribus me, quod fen-tio,diccre iubcas,adum amp;nbsp;poteftatem omnibus rebus cm litus dari dixerira, per quam fingulm pro fuainfitapro-priaque natura mox agere poflint. Eft hoe in Sole mam* feftiffimum.in emteris aftris obfcurius. EtLuna quidew minus,in rcliquis intelligitur potius qua fëfu perciputut. In caufla fortaflë eft, quód Luna nobis vicinaadmodueft, vel quód non tarn fuis proprijs viribus, quàm facultatcà Sole,accepta hue agit. Etenim lumine ipfius, (quod ex le non habet,fed à Sole mucuatur ) augefcente,omnia ferèn» turali fucco abundant : deerefeente veto eodem, tantum fucci natiui omnibus decedit,quantum ipfa luminis amit* tit .Equidem quand© cum Soie defeenditfub horizon*

EP I s T o L A R V M L I B E Ït lï) ïiccrcflcxum Solis lumcn terris ]argitur,imbccilliora omnia propcmodum vidcntur. Pleraquecertè minus natim fucciobtincnt, quantumuis cxcrementis perüpe rcdun dcnt.HxcfentcntiaGalcno minimè diiplicuit,ne m illo quidem 3.Dccre.!ibro,in quo permuka Aftrologica proba re vifus cft.Ipfi quoque Aftrologi negate non aut voluut aatpoffunt-rem ita habere,vt diftum eft.

Toto iTo tempore quo cum Sole occidit Luna,deftitui tut terra viuifico Solis luminc calereque totis nodibus, donee ab co digteffa lumcn à Sole acceptum terris com* luunicct iterum. Quxcunque hoc tempore animalia na* $^^untur,aut non viuunt,aut imbecillia permanent. Huius ’‘^'''^lüüj.qtiia ex iam didis intclligiporeft,p’iuribus hk ^oncxpVicabitur.Hocfufficiat monuifleinpræfenti loco, Çô^tüin Solis calor interdiu cxiccet,tan turn reftituere na ^^uihmnorisuodu perLunam .Etenim plurima tantum wlorcm,quantum Sol terris impertit,ferre nequeunt,te-pidiore plurimum muantur. Quo fit,vt dofculi fere nodu dehifeant ante ortum Solis .Diurnus enim calor exiccat ®agis,nodurnus humedat felicius .111e calorem amp;nbsp;fpiri* tuscuocat ac diflipat,hic dilfundit augctquc magis, nutri-cationemqueplurimum promouet. Qitodenimàdiur-nocalorecxcitatus plantarum calor attraxit ex terra nu* ttimcnti,id difpcrgit ac dittribuit beneficio lunaris ealo* ris.Sunt tarnen hic etiam quibusnimiafit Luna: potetia. Vnde cum alia qu«dam,tum cepe felicius germinant,cum Una lumcn fuum amittit,quam cum idem recipit amp;nbsp;pie Meft.Sicalijshybernifolispotëtiatails eft,a:ftiua noxia, plerlfque hæcfalutaris exiftit,illa cauffaintcritus cuadit.

Qusideo tarn breuibus amp;nbsp;tarn multis cxcmplis decla-iogt;vtredè me dixilfe liqueat,cauflas generales amp;nbsp;commu-^^5 tffe fidcra. Dum enim omnia ex æquo afficiunt.fit, vt ^U commodum,aliaincommodum indc percipiant, pro vt vnuquodque aptum à natura fadum eft ad patiendum sbipfis.Nequeputotarn elle aliquem vcl contentiofum v«'impcritum,qui concederc nolit, aut non intcUigat, cä-dem elle Solis ac cæterorum ûderum rationem, quod ad

T H O M Æ E R A S T I hocnoftrum inftitutumpertinct. Etenim quibufcunquc viribus aftr a fingula prædita cxiftimentur, resomnes pro fuis viribus immutare ftudent. Qii,ódfi non eundcniW omnibus effedum parlant,non ipforum viribus,fedrenb quas afficiunr,varietati tribuendum cd. Quod quomodo eueniat,duobus illuftrarc cxemplis breuircr conabor.

Cogita omnis generis animabapedes habere vinculis compedibusdcligatos aliquo in loco vno,vtnulluniince-derc qucat. Accédât aliquis ,quirimilitervincula foluaCi quocunque modo id faciat. Hoc fado continuo expedite omnia ingredientur, tarde, eeleriter, curfim^faltim, vnunv quodque pro fua natura amp;nbsp;confuetudinc. Qui hoc modo vincula, quibus pedes corum conftridi tcnebantur,difl'ol-uir, grcfliim dcdiflc,aut reddidifle omnibus rede vereine dicitur. Non tarnen is aut pedes aut gradiendi currendine facultatem contribuit. Nc.c,quia ab vno eodemquehoWJ nclimiliter folura fiint„omnialimHitcr enamin'’^*^^^ curruntque,fed.vnumquodquc illumfernat fuxnaturæ.conuenit.Hoc. ferè. modo Sol cundb’^^“'^ ’ aut plantis faltcm penè vniucrfis,cum poft hyemé adnos reuertitur,hoc largitur,vt pro fux naturae viribus fingutó nutriätur,crefcant, augeantur, generent .Frigore nanque impedits,quad vinculis conftridæ fbrcnf,nihil agcbant,S pleræque emortux videbantur. Eo per soils calorcm de-pulfo,infitus ipfarum calor alacritcr refurgithumoremfr bi cogpenlentem ac familiärem at trahit, attrachuneoo' coquit,amp;-in omnes partes diftribuit ,acfolia,flores,frtt* dus,profua natura producit,demumque rdiquaofho^ exercer,ad quæ peragenda fîngulx creatæ funt..

Non dat turn Sol piantis naturas fuas amp;nbsp;admirabilesif las,quas obtinent fmgulæ,dotes.Hæc enim omniaiaman' tchabebant,atque ita.habebant ,vt vticamper propaga* tionem ab illis acccperût,quas Deus ab initio talibus efle» nonalijs,virjbus iufllr. Hænanqne qnomodo agcre acie in omnetempuspropagarciufllt;rfunt , ita hodic ctianU-gunt ac fc multiplicant. Ergo ficut qui pedum vincula fol' au,nee pedes nee progtediendi faculratcmdcdit,fcd int

EPISTOLARVM LIBER. «ƒ pedimentum duntaxat abftulit : ita Sol quoque non vim amp;poteftatem rebus inferit ßngulis/ed impediens frigus,à quo action es omnium præpeditæ fuerant,pellit.

Si quid hîc eft in ûmiiitudinc diferiminis au-t diffimiU-tudinis,hocferè cft,quôd qui vincula foluir,impedimentû ineciTus folum abftulit,facultati nihil contulit. Aftra autc non impedimenta folum actionum tollere,fed infitum ca lotem ctiani foucre,confirmare,augerc,aiacriorcmq5 red-‘Itrcvidentur.Hinceftjquódnonmodóabfentia fua So* ihcalor plurimacorrumpit,fcdpræfcnfia quoque nonnul ‘^vuunqueper accidens) perdit. Etenim, vt qui vincula recite volens,penitius nonnunquam penetrans pedes ''n^cratàta Solis calor infitum quarundam rcrum calo-^‘^‘nuonerigittantum acrecreatinitió,fcd tandem quo-‘îneeuocat acdiflipat,præfertimfiimbecillior exiftat .Sic n^cm calor multis eft beneficus, aliquibus veró noxius,vt '' luprà quoque monui.

C^are duplici ratione aflum largirividcntur fideratcr tenis iftis rebus,impedimentorum fcilicet remotione, amp;nbsp;infiti natiuique caloris corroboratione. Pofterior hic modus ex prædiéta fimilitudine intelligi minus fortaffcconv modèpoteft. Quanquam fiquis accurate pcrpcndat,V' trunquein ea appareat. Vix enim aliter calor confirmatur à Solisca]orc,quam frigoris à quo frenabatur cohibebaquot; turque ablatione. Quantum enim contrarij frigoris habet res quælibct,tantb eftcalor ipfius in agendo imbecil-lior.Frigore pulfo,nutrimentum attrahit,concoquit, aflgt; tnilat,fpiritus copiolc procreat,(eque ipfum hoe pacio äuget. Attamen vt res minus habeat obfcuritatis,fed prorfus fiat plana, exemplo vtar alio,rudi quidem illo, fed aperto Stvaldeappofito.

imaginäre tibi gallinam ouis diuerfi generis, anatum lciHcet,anferum,gallinarum,amp;aliorum animalium incu-bantem .Non hïc propono,qux non aut videris fæpe, aut certè audieris eueniffe.Ex Galeno dcfumpfi, ex primo videlicet libro de Vfu part.cap.3.vbi pulcherrimè hanc rem explanat,quemadmodum videre ipfc potcris Hæc oua di-

acrfa,nonvnura prorlùs calorcra, fed diucrfos,quælibcti« minim liuiin, hoc eft,fuæ tantum natur® coniicnienrcra in fccontinent.Qiiiin anferino ouoineftrnce gallinaccis nec anatum ouis conuenit. Et qui in gallinaceo reperitur, haud commodusfucrit anfetinis. Ratio cadcni eft inex-teris.lnhocconucniunt,quód tam eft in fingulis calot im bccillus,vt nid ab externo amp;nbsp;moderato caloreadiuuentur, nullum vnquam fint animal procreaturi. Ergo cum vnf cusidemquegaUinæ c dor omnia hme ouafouensjtigus quod in lingulis ineft fupcrauerit,amp; hoemodo depoten-tia ad adum perduxerit, tempcrieque fua. confinnauerir) finguli iam agere pro fua natura incipiunt . Sic anferi-ni oui calor,non pro natura receptiàgallinaincubante ealoris, fed pro fua propria, non gallinam, fed andere® fingit ac format : gaUinaceus verb,non.anferem, fedgaUa gallinamuccréât. Ab vnicoigitur incubantis Ôtouaibnf' tis gallinæ calorc, multi ac natura vi ribusque diuedit^^'’' res adum accepere, hoc eft,impedimento dcmtobi®^*^ nus confirmati funt,vt iam quifque animal profuo^tog^* nioex fubicdafibi materia eiFormarc quiucritNoncnim alitergallinaanferinaouatalcfccit,quam rehqua.Ncque diuerds ealoribus, fed prorfus vno cunda. fouit.Er hie quamuis. vnus Scidemeflet, ac diuerfa genere oiia fimilf tcrcalcfaccrct.diuerfa tarnen anima!iagcncraiiit,nó qui-dem per. fe,fcd auxilio dinerforumcalorum. Diuerfos vo-co,quia non cadem eft omnium tcmp.crics,nccidcni om-nes operantur..

Sic idem hypocaufticalor,inquo dinerfasgencre plantas aliqui fcruanr,diuerfiftimarum adionum cauffa communis exiftit. Dum enim calcfaciendo infitum in fc-guiis calorem fouet ac conferuat , omnes profua natura operantur perinde ac fi Soli æftiuo expefitæ forent. Profcrunt enim folia, flores, frudu$,paulb infeaciusqua æftate, quæ in. temperato loco diet o modo fouentur plant®.

Simili ratione ac modo recipiunt h®c terrenaaftum ab aftris., pr®cipuè yero à Sole,deinde àLuna. Quo acce-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^[^

EPISTOL xRVM LIBER. n.7 pta,vniucrraiam,non pro natura à fidcribus rcccpti ca-loris, led pro infitis tibi à Creatore viribus agunt. Quarc tametfi iuxta rutam polira laduca, ab codem Solis ca-lore amp;nbsp;codem modo, quo ruta, calcfiat : non tarnen, vt mta.amarcfcitvnquain, nee vel foiia veldemina limilia illis profert. Quæ caulla eft ï Hxc eft, quod Solaris calor ftigus,quodinfituna harum plantarum calorem quafi fttaaguiabat, diflipauit, amp;nbsp;cognata vi auxit. Qtto fado, vnulquilqiiciraincoepit agerc,vti à Creatore agere iuffus tft.luffus veto cd fibi fimilc generate. Quare non aliud laftuca generat, quam laducam, fi nihil intcrueniat Wa%o impediatur,aut quafi adulteretur. Hucufque ^^'os docüi vniucrfalcs caulïas me credcre rcrum lub-unariiun,atque etiam quomodo incelligiid debeat cx^ P^Jflauj.

^am adtempeftatum gencrationcs ifta vtcunquc apta-* icconabimur.Exadè me hïc omnia dicerepofle neque po!liceor,nccexpeftare te iubeo. Nclim quilquam hoe fibc de me perfuaderct. Plumas,nines, grandines, ventos, Wvaporibus exhalationibusuc de terra amp;nbsp;aqua furfum datis gencrari,confcfl urn dl omnibus. Eafdem non fecus fierigigaiquepoffe, quam ex aquaamp; tcrraattcnuatis,fi-müitemotumteftatumque cft.Nccminus illud verum dl ac certain,à calore attenuan hæc dementa prins oportetc, quam hosdefe vapores emittant. Ineptiffimè fccerim,iftafi pluribusprobate vclim. Nam argumentis lt;lcmonftrare id veile, enius contcatium fieri non poteft, mfania potuis cft,quàm fapientia.

Portocalorextenuansamp; rarefaciens duplexeft,lubter fancus amp;nbsp;aëreus fiue codeftis.Hic à fideribus omnibus,prx fi^rtimverb à Sole amp;nbsp;Luna promanat.llic in terrævifeerib. ”æfet,vndeçunq; enm profcdlnmpntes.Nec eft in omnib. JocÊæquèvel potës vel topiofus,fedinalijs parcior,inalijs lt;:opiofior inuenitur .Nonnullis in locis igncus reperitur. Tataipilus vis cü fit,nö miru eft,quod amp;nbsp;admitabilin ope-tueft effector, amp;fpiritus fiue halitus infinitapenè coplam.

gencrat. Hic maximus amp;nbsp;potentiffimus eft, cum aëris ca-lor eft minimus,amp; contra etiam cum Solis calor impcriü aëris obtmct,exilis admodum imbecillusque exiftit,ft ie- , cum,qualis in hyeme elle folet, conferatur.

Huius fimilitudo quçdam in corporum noftrorumca-lore cernitur,qui amp;nbsp;ipfe hyeme copiofiftimus, æftate par-ciflimus cft. In caufla eft, quód vterque æftate propter cœ gnationem cuocatur ac diipergitur,hyeme verb vniturac cogitur in profundo,propter circunftans aëris frigus.Qus hue vique dixi,tara plane tamquefolerter amp;nbsp;lólidèab Ariquot; ftotcle in lib.Meteororum cxpofita repcriuntur,vtmerito ab vberiore vel deel a ration e,vel probationeabftinere de-buerim .Infpiccre vel folam difputationem tevelimdt V entorum generatione,quæ in i.libro ab eo perfcripra dl Quanta verb fit vis frigoris aeftate in terræ cauitate côclu- , fi,amp; ruf firs caloris à frigore hyemali in profunda r‘:p^^‘’ ibidemque coaótijilluftriexcmplobreuiterexpo^^'’'' .

Inditioneilluftrilfimorum principum HenncnbetS'^ •fium,prope pagum Northeim ( cui ab ifta re,quam re incipio,nomêàfrigiditate additü videtur, betm) locus eft in accliui montis parte,qua mcridicmfpc' âat,amplus ddmodum,qui media æftate denfiifiiB^mh^' betglacië,media verb hyeme,cum omniafuntaltiflimis teda niuibus,amp; frigore omnia ferè pcreunt,neque na n«' que glacies vlla cernitur in toto eo Ipacio. Ét quato 2Ü^® eftcalidiorjtaatoglaricseftcraifior .Contra quanto hy' ems eft fngfdior,tanto caret magis nine amp;nbsp;glacie.In eït«* ris temporfhus mediocribus,mediocria omnia yifuntuf-

Catiffa huius miraculiminimeobfcuracftEteniw ^^'‘' ra ijlom loco poris mcatibusque plena eft amp;nbsp;cauiOp^u eft multislapidibus,intcrquos terra quxdam rara,poroU amp;nbsp;muicofa cernitur. Inter eundum fi inter duos lapides pe 'dem aliquis ponat,cedit fub pedibus terra.Ex qu^ haud difficulterperfpicitur,calorem hyeme ibi potentie' mum elfe,qui uiues decidentes facile diflbluat, coUigiQ®^ ibidem non patiatuf.Contrà verb æftate fjygus co repu*' fum cogi vnirique hadenus, vt vapores incidentes ten^

EPISTOLARVM LIBER. io0 atq; plumas in glaciS cogat, qua neqj Syrij neq; Solis radii foluerequeant. Argumento certiflimo fit, quód, cum æ.' ftasfngidacft,glacies aut nulla aut pbrtenuis amp;perexigua repcritur. Non poteft circunftans calor frigus tune cogé, re fans vnireque, ficut cu ra vehementior eft, poteft.

Ex hac narratione fatis patet,quanta fît vis calons fub-terranei,cuius infiniti alij e^edus indices exiftunt. Générât hic magnam,imó incredibilem fub terra fpirituum co piam,exquibusmetalla-amp; metallica omnia,fîAriftoteli etedendum eft,fontes,lapides,amp;c.oriunrur.Ab ijfdem col-ledis,exitumqüe non inuenientibus terræ motus excitan tüt,quibus non xdifîcia modo,verum etiam montes ali-quanàotvnqfos legimus. Non malè mihi videntur fenti-^Mui Gigantum fabulam ad hæc ligndicanda coniidam 3ô3ntiquis indicant. Erudant enim fæpe tcrram,amp; qua-quot; Motes montib. imponunt.Ergo à duplici ifto calore va^ pores fiue exhalationes fufcitâtur,ex quibus metcora om-nis generis nafeûturÆt folis quidé calor,tamctfîloge po* rentiflimus eft a!iquando,vix tarne folus,imó ne vix qui-denTjtautani exhalationum’ copiam generet, quanta tôt nubibus,pluuijs,niuibus,ventis,gencrandisfufficiat.Nam læpc nirnis eft vehemens,confumens potius vapores qua cogens , nonnunquam imbecillior cft,quàmvt tantum opus folus perficiat. Hincæftate pauciores venti ac pluuiæ gencrari putantur, quia plus difeutiat vaporum Sohs ca* lor,quani fere generet. At hyeme inefficaciorem cffe,qu5 vtexcitare fatis multos polTit..

Hæcvtvera fînt,non tarnen omnia cxplicant. Quippe ïdate calot fubterraneus ab aëreo calore euocatus,ter ram ferè deferuit,paucioresque multô quàm in vere amp;nbsp;autûno Spiritushalitusûefufcitat. Vndc cum amp;nbsp;pauciores colli-gîattir ,amp; à calore coHediiam magna ex parte diffipen-fur,nonimmeritô pauci venti tune régnant,rarioresque pluuiæ dccidunt. Hyeme autem ctfi calor fubterraneus ef-ficaciflimuseft ,amp;halitus omnino plurimosgcnerat,nec exire tarnen facile, nec à fîderibus attrahi apte poffunt.-' Qatifa nâque vndique eft terræ fuperfîcies, amp;nbsp;altilfimis

præterca concerta niuibus, vt perpauci ex ea effluant, prX' ter eos,qui ex fontibus,fluminibuSjïpccubus,amp; terra; hiati« bus fiucrimis exhalant.

Nonobftatneftræ fententiæs quod hyeme pkrunqiic aër eft cralTus, nebulofus, turbidus, obfeurus. Nonenim hoc fit,quia plures aut æquè multi afeëdant ex aqua amp;nbsp;ter ta nofira vaporcs, ac æftate alijsque anni temporibusclc-uari probabilc cihlncaufla hoc eft,quod panes ctiani ilk exhalationcs,quasin acre colligi dixi mus, prop ter iin beeil lam Solis adionem non difeutiuntur. Quapropter in co permancnt,nifi Bores flatibus difpeUantur, alioque pro-pcllantur. Tunc enim rcdditurpuriormultóaër,vtncnio non vider.

Similiter niudmouercneminem debet,quod crebrio-res pluuiæ videntur hyeme cadcrc,quam alijs anni tempo ribus. Primum quidem, quia non hîc needle eftmarenä pluuiarum collc(ftamcfle,lt;ed aliunde adducipor^f-^^'’ certecum vlrimam pucritias mes statem mefflorh *^‘'quot; cum repeto,non recordor vllam mcpluuiamvidiff^’Q^^ j non prsccfliflet ventus,qui nu bes fecum, quibus cœîum I obtegcret,aliundeadduxiflct. Nebulas craflas in aquam i foluialiquando tarn multam vidi,vt deplucreputareni,amp; 1 terrain madeficri cernerem. At pluuiam fine acceflu nu- ƒ biumex rcgionibi^ alijs alloue ex ccelo, decidifle non I memini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Atquehaud fcio,ancx vaporibus ficcis,qiiiapiidnos I in aerem afeendunt, ventum hie frequenter gcncratum» 1 diccreaufim. Quanquamin ea fum iententia,vrputeni j facilius probabihusquedefendi poife,ventos aliquando I ctiam hicgcnerari,quilongiusprogrcdiantur.£tcnimnc ƒ gari nequit, quincerta loea pcculiares habeant ventos, I quibusalialoca remotiora careant.Experientia probat, 1 arque præter alios autores Hippocrates amp;nbsp;Galcnus obier- I uandos Medico tales optimo iure docuerunf.Non tard ventos in monribus obieruaui, quos in planicie nemo percipere potuit.Hippocr.eriam non fine caufta dixit, ventosnunqurm dikedere à monribus.Hic enim ipiri-town

tuum maxima generatur copia.plcriquc cauitates multas habent,in quas ie cö dit calobcum frigus aëris fugit. Hinc fcrèmetallaamp;mctallicainmontanis loc is fœlicius, qua inpianis prouenimat. Ccttè nubcs,acbulx,amp;omnis gene ris vapores circa montes plurimi femper eolliguntur. Qp^oJiinongeucrancxluscondetpiuuias,quod an de-fendi poffitmcfcio’.ccrtnm tarnen eft,ventos hinc nafci, amp;nbsp;plumas inde augeri plvrimum poflc Nihilominns verum erit,plcrunque ex alijs locis nubes adduci, ex quibus hye-wcpluuix muesque ferè naicuntur .Hæc prima eft rc-fpoulio. ■

^«m cft,qnbd non hyeme femper tam crebrx dcci-^'^’^ïpXiawix niucsqite,fcd autumno potins amp;nbsp;veris initio Q.«ódfihYemeaccidat,ex alijs locis aduenire materiam-°portct,amp;cxpofttnm eft. Vere antem amp;nbsp;autumno etiam Iwcgcncraci facile poftint, certè plurimü augeri necefla-tium prorfus videtur. Hdcc nanque temporibus vapori-busomnino plurimis aër rcplctur .Etenim fubterraneus calotvac,€rigorc ram mftefcentc,prodirc,terramque apc

1 rite incipit. Quo faao,fpiritus,qui per hyemtm fub terra \ wllcfti fuut, etumpunt,aérique fe permifcent, Softs verb

nuans,pï^cal facias ab æftiuo ealore humidiores terra pattes facile in fpiritum conuettit, acrique mifcct.

Exeomemoratis liquet,cur nec xftate media,nec byeme adfammum frigiditatis perduQ:a,tanta exhaiationum copia teferciatur aer,quanta alijs temporibus impdetur.Parce illudetiam,vtrunquc ca' orcm neceflarium efl'ead te-pc^iatum generation cm. Quinimb fubterraneus calot ,ft. Wtena exaédè ponderer , primas in opéré ifto partes ob-dnenpaut fairem non ociofus cft,parumque tes iftas pro-mouct.Qux quanquam ita babent ÇNon ftagitabis argu-menva pintabeeloco, eum fenfuste docere qucantveta dicornnia) non tarnen aceufandus erit ,qui al? aftris om-niabxcfobs beri affirmer,modo quod re be dicitur , reefë

intdligatur Etcnim. aftra huius quoque calons, qui lnj’ terrain.hycmecolligitur,cauflae funt dfednees, per acci-dens tarnen. Nam à calore aëris au2;etur,minuitnr,cogi' tur,di(pcrgitur4icet per accidens fiat.

Nee mkani id videri alicui deber,cura rwulta per acci-' dens ccefeftia turn generent turn interimant animalis quoque,nedura plantas amp;inanimata.Supràexemplisto' fahæçreseft deelarata copioiïiis . Equidem Solisadnos acceflufrigus ad profundum tcrræpellijcaloremqueibi exiftentem cuocari certum eft, quocunque id modo euc-niat, Contràcumànobis abit,frigorique aëris imperiu® pcrmittit,in cauffa eft,cur calor magno impetu ad profan dum réfugiât,amp; frigus inde exire cogat.Neque difficult^ hoc aduenienti cal ore cedit, præfertim cum fuofeexpe-tut fîmili coniungere. Quare vt normale dicimuSjSolô« ortus arque interif us omnium return cauflam dfcfOl’S^ de Sole exempli gratia dicimus, de omnibus fidedbu^ f^' telligivolumus) tametfi diucrforumuinó contwóo’®® iftorum etfeefuum non eodem modo eaufla fiat: etiam aflerimus,Solcm cauflam cflc,cur fubrerrancus calot modo augeatur,modó minuatur. Qiio fit vt ferenit^ tis etiam atque tempeftatum caulfa reüè aflirmetur edf) quocunque tandem modovtraqueiftaperficiat. Aftra ergo aëris tempeftates omnes pa rinnt, partim per accidenSi partim vetàper fe,tertam fcilice r atque aquam calcfacien do,extcnuandojamp; in vaporcs ac fpiritus conuertendo.

lam veró cum manifeftum ht,tempcflatcs alitergenC' rari non pofle,illud etiam patet, Solem atqueLunam pre-cipuè têpeftates excitare,minus alialïdcra. lllorum enim adio fenfibilis eftac manifcfta,horum nullopercipitnr fcnfu,fcd mente duntaxat percipitur. Quocirca fi quid ilia hîc poflimt, attrahere potins furfum genitos iam vapo^ resàSole atque Lima poflunt, quam eofdem generate. Hinc eft,quód Ariftotcles Solis atque Luna: tantum fere meminit,pradcrtim verb Solis,cumde meteororum iftorum ortu diflërit. Quód fi à fubterraneo calorefoloom' ni tempore fatis fuppeditari ipirituum pûtes,fideribus, \i neceffe

EP I s TO L AR VM lib er; wj necefTenon habcant excitarc,fcdfaris habrant/i attrahe-rceös queant,non partim hîc fallens. Qiüppe haUucina-tus plurimum fuiffet Ariftotcles cum præftantiflimis, omnibus omnium ætatum Philofophis, in reddenda cauffa curvnotempore pluuiæ ac venti nafcantur plures, quàm alijs temporibus. Deinde fi fatis magna fuppeteret horü Ictnpercopiajncceflarió femper plueret aut ningeret, quo ticsfidus aliquod oriretur,qiiod attrahere cos poflet. At foffunt omnia,aut certè plurima,eaque fingulis 24. horis fuper horizonten! feruntur. Semper igitur aut node aut dieplueret ningerctüc.ldcm de grandine,vcntis ac fumi-^^'^üsmtoJiigjyolo.J

^’i'M^ugiat Àftrologus., fi aflerat fidcra per fe vim Ii3ncnonobtincre,fedex certo cum alijs congrclfuvela-V^nii adipifci. Nam vt alia argumenta omnia hicmitta, '’ceeßario pluuia^icret,quoties kuiufmodi ftellarum afpe ^us contingerct. At hoc non minus manifefte falfum eft, ßuampriuSjidquodne Aftrologos quidem prudentiorcs negaturoscertofeio.Falfumergoillud eft,exqttoifta fc-^uebantur,qubd copia femper exhalationum fatis magna ptçfens fit,vt non nifiattradionc opus habcant. Aut cer-iecaufta cftadfcrenda,cur non femper attradioni parat os halitusrapcreadfe poflmt . Quod quia multo difficilius * ipfis erit oftendcre,quàm vcritati ccderc,libeutius qui fa-piunt cumAriftotcle amp;nbsp;cundis rede philofophantibus fa tlt;ntur:itafidera turn aquas turn terras femper attenuate, inque halitus vettere,vt apta fit vtraquc. Quo pofito,ni hil crit inter nos difcriminis aut controuerfiæ amplius. la pudern cnim dcclarauimus,cœlcftia fidera terrena hæc '^niuerfaitapermutaie,vtpermutariomni tempore apta ^'iwlingula,qnod cxemplisfupràpropofitis copiofc fatis dechtatumfuit.Ethxcadfecundamamp; tertiam interro-i^tionem dida fintlt;

Adpoftiemamtuamquxftionemhaud difficile eft re-iponderc. Namcertum eft,vel te ipfo affirmante, librum 1 iliumfuperftitiofis amp;nbsp;anilibusfabulis ita eiferefertum ,.vt Vk aliud con hue at ..Nee minus illud etiam conftat, quod

Medicorumvcriffimis placitis autorcontradicat.Ipfcmct autor vno in loco diflimularcnô cft auiusgt;cum lie Icribit: Licei hoc âiclü SiedicorifW rjanKih/ire/Jugvate 'videatur. Po-ftremo argumétis iplùm vti futilib.ôc falfis,hoc cft, verè \-ftrologicis, facile ce dicêdis apparebit,cui perfeid nô patet.

Maihcmaticam feientiam exacte veritaris effe.quâuis vcl ex Stoicorum fenrenria conftare pofllt, tamë le id prœ baturum propter duas cauflas Icribit. Prima eft,vt ab omnibus Mathematica eognoicatiir. Altera,\r p’urimi Medici,non tarnen omnes intelligant,(c artem præfagiëdi Mathematical feienriæ deberè. Atquchîc cum, quod hierat pollicitus,præftarc debuifler, propofiti fui oblitus, tranlit ad probandum , Aftrologiam Medico vtücm cflc.Qiiarc faUb dixit fe Mathematical veritatem veile probate.

Quod h per feientiam Mathcmaticam dicatur Alholo* giam mtcllcxifledongè errauitcraffius. Primiun quidem, quia non probat, haneexadæ vetitatis effe, quod recepe-rat.Deinde,quianullum exiftimo Aftrologiuneb dcoaciv tiæ perucniflc,vt prædîdioncs ex aftris exacte veras célcat. Ptolemaeus certè aliter fcriptum reliquir. Si quishadenus infanir,cum co frud-ra egero. Præterea fi exacts verit-tis earn elfe ohenfurus fiicrat,non tarnen inde conlcâarium erat,vt Medici præfagiendi artem huic acceptant referr?-Et fi referre cos oportebat huic acceptant,omnes boni M« dici id fafturifuiflcnt.lpfe verb, ait,non tarnen ontnes.

Quæro quos intclligat per iftos,quos luecxcipitSiHip pocratcm,Galcnum,amp; qui inter.hoc duos flonierunt,in-tellexitullud quod verum eft fatetur,hos non debereperi-tiam prælagiendi Ailrologiæ, At hi artem præfigicndim-ucncrunramp;exco!ucrunt,vt addi nihil præterea poflevi-dcatur: hifee igitur,non Aftrologis,artem omnent ptxfa« giendi debebimus.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“j

Poltremo quomodo non veritus cft Aftrologiam Ma*’ thcmaticani facerc (cientiam ? Mathematica ver.'aturcirca lineas, Iuperficics,magnitudincs,amp; vt femel dicaiti,cir' cp. ea quæ .^ à.;Xgt;^p'ii^‘^i ovtm vocarunt Græci QiiamquaiH enim m lubicCfo aliquo lise fuut,at tarnen vt Mathcniati caca

E P I s T o L A R V W L I R E R. 12? caeaconfiderat,immutabiliaamp;in mente artificis tantum cxiftunt. At veró Aftrologia circa operationes amp;nbsp;efteftus aftrorfi vcrlàtur,qttos naturalis examinât inquiritq; philo lophus. 111eccrtaamp;immobilia Ipcchit, Aftrolpgus ante contingcntiaamp; dubia traftat.Tacco hïc,quód nihil aliud quàm mendaciaconfarcinat. Si non plushaberent Ma-thematicxlcientix vcritatis,quàm habet AQrologia, rar-' de ac feto probare hie autor nobis poterat, Mathematica fcientiana exadæ veritatis ede. lam vt hoe libentcr credit mus,itamentiri Aftrologos pleraque non neleimus.

Neque ad rem eft,quod à nonnullis obijci contra pradi ^^W,A(tro!ogiamad Mathematicas Icientias pertine-J^’'^^,quia Aftronomiam prarfupponat,vt loquuntur.

hoe fit iatisjheebit vnicuique pradantifiunis arti-^’usprolibidine aliquid 3fimgerc,amp; iub eiufdem nomine venditare amp;nbsp;nobilitare Confiât Adronomiam non aftro rum vires amp;nbsp;adiones confiderare, fed motum atque ma-gnitudinem corum inueftigareacmetiri. Qttarenon erit ilh vanitas pradantis huius feientiapars aliqua exiftiman da.Sedadrem redco.

Nimquamific autor fuis argumentis probabir Medicos bonos artem prafagiendi Aftrologia debere .Etenim limcminetiscorum.quæin fopcrioribus meis literisàte perlcftis.fcripfi,facile recordabens Galcrmm affirmafle, nunquam Altrologos aut alios Vates vera de agris pradi- ' ïiflc.Atipfecxarrepralagicndi Mcdicanüquam errauit. Quomodoergo quod verum cft,mendacio id,quodcft, dcbebitrEtnonpertincread Medicam artem Aftrologra planum teftatumqueomnibus eft non ftupidis omnino . Hic certè autor,licet obfcurè,confitcf ut. Quo hr,vt magis wirerquomodo non puducrit eum afieuerare,prafagien* diattem nos Aftrologiae debere, cui non pluseft cum ca ümiliaritatis, quam cum Extifpicio vei Augurio vel alia quauis vaticinandi vanitate. Sed argumenta ipfius exami-nare iam tempeftiuum cd.

Duobus vtitur argumentis,vel vnico potins,quod duo-bus comprobat mcdijs, ad probandum Afiroiegiam Mc*

M« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H 0 M Æ E R A S T I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

dicinæ vtilcm effe. Præclariflîmi,inquir, Medici ita ccnfiic' ) runt,ergo vcrum-eft. Antecedens probat authoritatc Hip-pocratis amp;Dioclis.Prinium hoc modo.Hippocrates ait iUos deciptquiphynognomoniamignorant,ergo Aftro-iogiamapprobauit.Confecutionem fic oftendit. Hippocrates laudauit partem philofophix diuiaatorix,crgolau dauittotam.Porró maxima Aftrologiæ parspertinct ad hanc philofbphiæ partem,ergo Aftrologiam coniincnda-uit.Altera confirmatio prima: propoiinonis argumenti primi,talis eft: Diodes non hoe tantum dixit cum Hippocrate, led pr-cterca affirmauit,vctcrcs Medicos pracogni-tiones,que in morbis hunt,ex diuerfitatc luminis amp;nbsp;curius Luns, conficerefolitos fuifle-Hacefunr prsclara prssdari illius autoris firmamenta,quæ quomodo rcfcllcnda pute . audire cupis ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Valdc mirer,cum conquifiuiiTc omnia, corrafifleque , vidcatur,quæ aliquo pado hue inflederet aciotofq“^^^^’ Galcni iplum non mcminifle,amp; ex iDccrctonotuW ^'“, protulilte. Aut non iegitillos,aut Galcnumnófatisïq'i'i ! Aftrologiæ perfpexit.Vt enim poft Galeni statem vixiffç ipfum eredam,non prorfusnulla conieduraeft-Et certe cum non omnes Medicos artem prsfagiendi M^ithemati* i cœ acceptam rclaturos fcribir,in earn lüfpicioncm venioi 1 ipfum non ignoraflequam nullum inueniret apud Galc' num patrocimum aut fubfidium.

Scd neque Hippocratis,neq; Dioclis autoritas eiinfitiquot; gantur. De hoe vt eredam id facit,quód Galenus non de* mifiè dc hoc homme fenfit,huiusquc teftimonio übentet vfus eft. Quodli in 3 Decretor.potuiflet fuam fententia® tanti viri authoritatc ornarc,non pretermiflurus fuiftvi-dctur. Addequod Galenum mentitum fuifle oporterctJi verum cflèt,quod hic dicit.Etenim Galenus aperte afleuc-rat,fe primum têtalTc cauflam motus illius in morbis pet quatemarium amp;nbsp;feptenarium,in Luns motum reducetc. Medicos omnes qui ante fefuerint,ne conatosquidcinaÜ quid fimile fuifle. Loçuslnr.com.Progn.habctur.Quarc nee criüsmec aliui m morbis prædidionem mutationis»

Si quid talc dixit Diodes,proculdubio non de Medicisy fed de Aftrologis afleruit. Tentafle nanque Vates morbo-fumeuentus præfàgire.vt hodie,iTa olir» quqquCjexGalc-■iocolligipotcft,cum Romx nunquam Vatesveradex-gns prædixifle affeueranter affirmât. Nifi hoe intelligcre 'dis, veteres Medicos incofideratione temporum, etiam Unæftatum ac lumen eonfideraflc . Omnia nanq ue cum plenaeft,tutiora fibi promittcre æger poteft, quam cum lunainc aut prorfus,aut magna ex parte priuata eft.Vetu 'oOprocerto mihi pcrfuadeo,Uioclemtale nihil aut fen-'“'^^tferipfifle.Probabilius eflc,quóddico,tuc videbis,, ’^y® qw-notio Hippocratis teftimomum citet, perfpexe* ^^^^‘^Cquoiam dicendum erit.

Nonline caufia herum hïc me mirari dixcro,quod non dh ex Hippocrate teftimema protulerit m medium. Sa^ ®e noftri temporis-Aftrologivixita inepti funt,vthæc pro feâddueanr,cLun verifimiliorafe habere purent.Nee po-tcftnegari,locûdequofupràad tc,amp;in literis Stathmio-aisdiflerui,facilius amp;nbsp;aptius hue trahi poffi?,quàm quç hic autorhucinducit: Sufpicor hie etiam Galeni ipfum in-terpretationem fibi o^are vidiflc. Sed vtvt ifta habeant, nihil efficiteorum quæ volebat. Hi^pacraies',zit,tribuit plu rtmum pbyfto^nomoni,^,^^ lt;^ecipt 'J^edicum , ^ui f3(»f fit in ea (xercitatuf, afijrmat. 1-11 c nullam ei mouco litem. Neque fuperftitiofe percundari vo'o,quid per phyfiognomoniä intel!exerit,amp; quoufque credendum ei cenfuerit. Nemo, puto,Medicus ambigit, quin ex corporis habitu,colore,li-neamentis,figura,amp; timilibus,redè quaedamconijciamus. Certètalia cum in fanis turn inxgris vtiliter obferuari tonftat.iinó fxpe neceflarium eft.

C^od mox addit,naaximam Aftrologix pattern ad hac. iudicatoriam phylo(ophiam,hoc eft, ad phyfiognomoniä pertinere , vehementer ab co oftenfum velim. Quid, quæfotc,fimilGhabentvaticinium ex aftrorum coitiom' bus,digcfrionibus,quadratts,trigonis albsquc afpedibus vocatis,amp; ex corporis lincamentis, figura gt;nbsp;forma, habitu,

ïnceflù, locntione,alpeü:u,óc ûniilibas decauffisäquibus ifta orta lunt,conijcere ? Hxc omiiia^qui,quomodo à tem pcratura amp;nbsp;formatrice facultate fiant, percepit, nonnihil ex ip(is vt ex effedibus de cautfis efneientibas col'igit. At verb quam habent coeleftcs afpedus connexionem cum particularibus morborum mutationibus,aut moribusho minum ï Seniel dicain omnia,incptura effe qui Aftrolœ giam partem phyfiognomoniæ fecit,meptiorem qui cre^ ditdncptilïimumqui defendere ftudet.Sic enira fapien-tes indicant,per imprudentiain ei,qui primus inuenireali quid tentât, falfi aUquidexcidere poÜ.e,nec tantopcreda-nandum hune cfle,quàm qui pofteaiegit amp;nbsp;fecum perpen dit neefaißtatemperfpicit.Maxime verb reprehenlioni dignum videri,qui,quod falßim effe perfpexif,tanqiiani ve rum defendere nititur. Nequeverb opus effeiudico,vttal-fitatem fententiæ iftius' pluribus coarguam. AnibigIfnr enim à multis,vter ftultior fit dicendus is,qifiab/nrdaco^' tauit,an qui cadem longiore oratione impugnat.

Qtiamobrem peifimè iam concludcre ipfumbquet, quia pattem probarit Hippocrates,totam probafle vidcti. Non enim aut partem aut particulam vllam huiusvanita» tis probauit vnquam vir eruditiifimus amp;nbsp;prudentiflimus. Quisnon iam cernit Afirologicacirc,quæaddiixitargu-mentahuius libri autor,hoc eft,cuanida,fa!fa, amp;nbsp;mentita’ IammetibipraeftaiTe opinor,quod à me pctiuifti.lnpri-mis tribus capitibus cxplicandis longior paulbtui,quoi non indigna opera ilia viderentur. Poftremum vix dignum efode quo tot dicantur.quot

tibi vt gratificarer, dixi. Si quid præ-terca defiderabis, meqj ad-monucris,pro virifi parte exponam. Vale.

I X did poteft qua gratae mihi literæ tux fuc • ^’“^hquas nu per nobilisiUe mihi reddidit,cùm PæP’'^''^^^^^ quafdam caufras,tum quód te cumconiugc rede val ere, meiq; memoriam '^eretincredcmonftrarët.ln prçfentia omnibus alijs omif-f'^,lt;\uïdc Aftrologia fcribis examinanda putaui. Scribis ^eoplnat^^æ contra Aftrologos difputafie me audieris, ^on tam contra Aftrologiam /quam contra abufum, qui ^’3gnus vbiq; fit,dida fcriptaq; mihi fuiffe. Ac non alia de caufTa Romanos aliquot Imperatorcs Chaldæis impcraf-fc,vtimalam artem relinquerent ( fic enim appellas) ac fi non paruiffent, poenas penderent, arbitraris. Quinedam vrbealiquoties ob hanc rem pulfos iudicas.Veram Aftrologiam ,quæ ex crebra naturaliü cauffarum obleruatione orta fit,magnum Dei donum te reputare addis. Eamamp; naturalem efle amp;nbsp;ab homine fciri pofte, aliquot arguments te in opcre,quod in manibus habere tefcribis,probatu-tum affeucras. Prxterea ad calumnias quorundam ex Pattibus amp;nbsp;hiftorijs refponderc te ftatuifte aftcris.

Hçctuacumlegerem,maximc cum Aftrologiam quan-dam veta efle naturalcmq; credere vidcreris, fubftiti pau-lilpcqamp;quid tibivelles,diligentius cogitare mecumeoepi. Nee videre tarnen potui te de alia loqui,quam de indicia^ da fine diuinatricc, quam •srôyvamp;içixsv Zi à^paveiA^ioii appel-^ânt,Quo pado naturalem hanc vocarcs,multó minus in-dHigcbam. Nam fiita naturalem efle putares ,vt diuina-donum Cicero aliquas naturales facit,atq; artificiofis op-* ponit,conftare fententiä minime pofte prxclarè videbam. Quoniam de tali Aftrologia nemo vnqua, quod fcire po-tuerim,aut fcripftt aut diflèruit vnquam. Deinde nonfue-nt ars hxc Aftrologia, tu autem de arte mihi loqui vide-

(^od li proptcrea naturale dicere velles, quia infitam nobis vaticinandi facultatem fingeret, exornaret, pcrfice-ret,ne fie quidem defenfurus opinionem videbaris. Non dubito quidem, quin artibus quibufdam infitas nobis fa-cultatcs plurimum augere, pcrpolire, meliorcsq;rcddcrc valeamus. Vis eft hominibusorandi aediflerendi ingeni-ta,qua nonnulli fine arte,multó diflerunt ac orant elegan-tiusmeliusq; alijs quibufdam, qui hafee artes perdidiec' runt. Hane nibilominusilluftriorcm perfediorernq; effio pofle,fi ars accedat,nemo arbitrer negat. Ptolcmæû quoi]; minimè nefciebam alicubi fcripfifle, illü folum optimuni Vatem Aftrologumüefore, qui ad futurorum præienfio-nem natus, amp;nbsp;quafi numine quodam afflatus elfer. Arta-men perfuadere mihi no potui, te hoc pado Aftrologiani connalei nobis exiftimare. Nullus enim vuquam e-vunf Afirologiæ ignarus, qui pro altrologo habereow- quot;^ etiam exaftris futura pranidcre creditus eft,qui ïuotuuv corum obfcruarenunquam didicilfet.

Poteft præterea illa dodrina,quç cœlorum amp;aftroruiu, ( naturalium fcilicet corporum,) naturas, caulfas, faculty' tes, proprias operationcs perfcrutatur, naturalis Aftrolo gia rede nominari. At hæcnon docet ex aftrorumviribu'' quasq; hue demittunt qualitanbus hariolari,nec ad vatr^ vllum pertinet, fed to ta philofophiæ natural! fubieda Hanc Ariftotcles nö exorfus modó eft in fua philofoplu®’ fed propemodum perfecit, diuinatneem nufquam appW' bauit.Quinimó futurorum præfeien tiam,quant Alhelogi fibi arrogant, fupra vires captumqj hominis elfe demon* ftrauit.Aftrafanè ab ipfo non vt particulares amp;nbsp;propinquæ fine definitæ cauflæ (ex quibus tame folis diftinda rcrfico-gnitio oritur) horû infer!orûcôfiderantur, fed maxime tu vniuerfales communcsq;,tû remotas amp;nbsp;internunatasont-niû,quæ hic fiüt,cauflas docuit. lâ verb confiât inter bas K particulares effedus, qui hic funt, infinitas amp;nbsp;honiinüm coprehenfibilescaulfas alias interuenirc.Quomodoigitut cxiUarû inlpedione ali quid prçdiuinarc homines quean?

EPISTOLARVM LIBER. 151 (^uæ à fidcribus hic fiunt, non nifî opera fecundarum caufarum producuntur. Quamobrem no minus per acci-dens ab ipfis particulares euentus efficiuntur,quàm vnum idcinq; vinum pcrficere per accidens dicitur,vt inebriato-fumhiequidem ploret,ille rideat, alius iraïcatur, ali us ob» ’^utefcat,atq; pro lure quifq, naturæ propenhone aliud ac ^udagat.Ccterum Ariftoteles in hac de cœlo amp;nbsp;fidcribus ^fadationc non fortuitas accidentalesq; cauflas, fed pro-^lasamp;perfeappeilatastum cauflas turn facultates inue-®SatExquo liquidö ccrnitiir,Aftrologiâu«4lt;77K,àJ fub hac ?lt;«ina minimè cÖtineri. Quód fi per Aftrologiam hanc 1 J'ïibus amp;nbsp;aftris fcientiam intelligis,tuæ me fententiæ ^“^forfni approbatoremq5 habebis. Quippe donü Dei Z^efciri ab homine pofle libenter confiteor. At diuina-^‘•^“'»quam egofolam vitupero,fciri pofle,naturalemqj ^''chaud probabis. Ne hoe quidê igitur modo naturalem ^lt;: Aftrologiam vocafle facile cognofcebam.

Quare in hanc nonnihil inclinabatlentcntiam animus^ ^c dofirinam operationufn-exercitationumq; Aftronomi-c-rum accipete me voluifle, præfertim cum non nefcirem Ariftotdem cü veteribus per Aftrologiæ nome autaftro-Jjoniiäjant eâ,dc quanuper dixi,fcientia intellexiflc. In hac æntêtia mccôfirmabant,primùin quidê,quod nullus alius modus, quo Aftrologia redè naturalis dici polfet, reftare |idcretur.(Non enim ta indicate ineptü te polfim,vt natu-mlem tenücupare ita crederë, quomodo loanncs Indagi-®csquanda confinxit noua,naturalemq; vocanit.) Deinde quód fupradidas fignificationes tanqua atuo propofito *licnas minimè amplexus putarcris.Iäcnim annos aliquot uon fine laude Mathcfin te profiter! fcio, amp;nbsp;in explicatio-®«vfus aftrolabij verfatum fcliciflimè compertum habeo. ƒ er aftrolabiü concinnè fabricatû,fiderû ortus,occafus,

Cöuerfiones,progreflus,oecurfus,c0greirus,retrocefliones, (hs obferuatiöes aftronomicæ quxda funt cxcrcitationes) deprehêdi pofle notiflimü eft. At ex illo fiderü pofitu, que aftrolabij auxilio cÖprehëdimus,dcfuturis elfcdibus,quos üófine mul tiphei vndiq; cófluëtiü rern atq; cauflarü aftra

hîc pariunt,vaticinari veile, quomodo Aftfologi folent,id iam non Aftronomicu pórró, fed Aftrologicum fuerit negotium. In hac opinione propterea libens perftitifsé,quód te Aftrologicis fabulis add iét urn effe non libenter credidi.

Cæterùmduo me aliter fentire propemodum coegC'' runt. Altcrum eft, quód te in explicatione vfus aftrolabij ad quorundam câlumnias ex Patribus amp;nbsp;hiftorijs refpon-furum fcribis. Altcrum,quód lmperatoresæicum,Manar-dum, Theologos, non aftrologiam damnare, fed abufuw duntaxat reprehendere opinaris.Prius interpretabarmob lius,ac fi eos refutaturus vidcri velles,qui fententias theo-logorum,quibus diuinatricem vitupérant, ad aftronomiJ aceufationem malè transferre aufi fuiflent. Nam etfi ne minemfeirem hoefeciire,malcbamtarnen hoccredcre, quàm te aftrologiæ fide adhibere, cogitate. Poftcrins cum quomodo excufarem non reperirem, diuinatoriam fc naturalem putare conicci.

Picus amp;nbsp;Manardus,vt præftantes PhilofophffututoWW præfenfioncm, quam Aftrologi pclfimè profitentur,dam-narunt, amp;nbsp;naturalibus viribus eiufeemodi præfeiri nó pof-fc dcmonftrarunt.Theologi non abufiim tantum,quód tu te credere fimulas,potius quàm verè crcdas,fed totä Aftfo-logiam deteftantur. Equidé fi rcéte examines,nil tibi aliud tota videbitur elle,quàm abufus amp;nbsp;\plt;süJ'üA9j4a, pedis am^ morum, verirati amp;nbsp;facrofandæ religioni ex diametro op-pofita fuperftitio.Impcratorcs quoq; idem iudicaflè,exco poteft intclligi, quód expiieatis minimcq; ambiguis verbis, non abufum duntaxat ( vt tu ais ) fed iplàmmct artem reiecerunt,eamqj ncc difci nee cxerceri permifcrunt Sic in Cod.9. tit. de Malcficis amp;nbsp;Mathematicis, in 1.2. habetur. (^nem Geometn^edißereafijue exercerepubbeè ffittrejl'./trs amem (^Uti/herftat/ca damtsahilü tßta efi ^ interdira omnh Ki^. Hîc certè tota interdidam amp;nbsp;omnino interdiélam iet dicit,nÓ abufum duntaxat prohibitum efle,cuius ne meii-tio quidem fada cernitur.Scire cauflam cupis? Quia diuP natrix eft Etenim paulo póft muftis diuinandi modis enu-meratis, inter quos Aftrologia quoq; nominatim recent tur,

EPISTOLARVM LIBER. 155 tur,additlcx. Stleato»t»if in perpetuum dtuinandi curiofita^ Et hanc veram effe cauffam, non aUam, liinc perfpicitur, qubd parem pœnam omnibus ftatuit diuinatoribus.

Ncc reperies magis damnatum auguviü amp;nbsp;cxtifpicium, quam Aftrologiam.Quinimó de bis nullibi dicitur in lege nominatim,omninointerdiras efle has artes,quod de aftrologia expreffe did urn audifti. Quamobrem cü nemo aufitvcl diccre vel cogitare nö Augurium amp;Extifpicium, fcdabufushorumduntaxat vctarelegë,nede Aftrologia quidem redè affirmari hoe poterit.lmó multó minus dici '^^W potent, quia magis eft exprefsè in lege danata Lex , fi in comitatu Cœfaris deprehen-)Ct,atqi arufpicem.Pro caufta poni-^^•■’nó boe,quia perperam vlus arte putetur: fed quia diui-'■'‘'Or litldco fomniorum quoq, Interpretern,ft artem oc-’^“'tare diuinandi vidcatur,lex eadé punire præcipit.T aceo 'lüod Conftantinus fimplicitcr mandauit,vt capite plcdc-ï«ur,quifquis arufpieem aut Mathematicum cóftiluiCCct.

Ex comemoratis inteftigis aevides,aperte Aftrologiam, Wpicinain,Extilpicium,Somniorum interpretatione, ft ^tte nitatur,ex xquo damnari nö aliam ob cauffam, quam ^ubd dininatrices ftnt. Sic igitur Eraperatores ftatueruntt ^Wwa dtutnandt mod/if ex cœtu hominum Chriflianorum ex-^^yntiaandui eft. Ergo aftrologia quoq^. Quippe diuinandi ’^'ttiofitas hæc quoq-, cxiü^t.¥allcris ergo tu plurimum,qui «xvïbeChaldxos eiedosarbitraris propter artis abufum.

\ l?,itur cum Impcratores multi Aftrologiam fub graui l Wuu prolaibcant,clegautiorcs omnes plailofoplaifutilcm \ '^ddhrment ac probent, prxftantioves omnes tlvcologi \ '^’^toentur,facra Seriptuta,lvoc eft,ipfcmetE)cus deteftc-\ ^'lï'Uonvidco cgo,quomodo tuvel partium ipftus aliqua, 1 nbsp;nbsp;'''tl totam fts probaturus naturalem veramq-, cfte. Et qux

\ libellos auonarolx,atq-, in ciuidem apologia contraCbrb IfopbotuntStatiamioncm Medicum Coburgeniemrepe-

ries. Hîc philofophica quædam attingere placet, ne dicerc nos tantum multa, nihil veto probate,'cogitate nobisque obijeere poflîs.

Aftrologorum Vaticinia omnia, nee de rebus ncccflagt; rió cuenientibus, nee de rebus naturalibus in gencre, fed de particularibus tantum euentibus expetuntur. Ex quo perfpicuè fequitur,omnia arte carereNemoetenim in bonis artibus medioeriter verfatus non \ idet,illiufmodi omnia incertain â: dubiam habere originem, amp;nbsp;nö magisfie-ri,quam non fieri poiïcdiuc ex eorum efie genere, quævfi-tata in fcholis vocecontingentia nominantur.Hsc autcni arte rationeue prædici ante no po{runt,quàm vel effe iam, vel certè fieri aliquo modo ineoeperint. Quare necelle eit talium prælènfiones inartificiofas ,amp;fortuitasefl’e.Prære-rea notum eft, nihil nos futurorum præintelligci'e,quod non in fuis cauflis præuidcamus. Na cum,quæ fufura/û'’t’ intelledum moucre ipfa per fc nequeant, ( quippenofunt in rerum natura,) confedarium profedo eft,taliântÇt’^^';' piquideminfeipfispofTe. Etenim intcliedus noftdiûic ilia tantum apprehendit, quæ præfentia habet. Hær veto praefentia non funt,quatcnus nimirum futurafuntSi ergo ca tanquam futura percipit, in fuis cauflis, ex quibus com fecutura peruiderit,ipfa percipere cö prorfus oportct.Nul-lus eft modus rcliquus futura prænofeendi arteamp;ratio-ne, qualcm Aftrologiam Aftrol^gi effe diditant quidci«) at non probant.

Qiianquam veró in fuis cauflis futuri quidam effedus contingentes (detalibus femper loquimur inprxfentia) prænideantur.non tarnen in quibuslibct cauflis cernip)^^ lunt, fed tantum in propinquiflimis, definitis amp;nbsp;proprijs. Nam in rcmotis,indcfinitis, amp;nbsp;communibus, nihil cogno-fci poteft, quod fit commemoratione dignu. Incauffa eft, quód non ab his, fed ab illis res omnes primo amp;nbsp;fine wc^ dio oriunturmec vt fint tantum, fed vt tales fint, non alius modi amp;nbsp;naturæ,omnino obtinent.Canis non à cœlo,vt tale fit animal natum ad latratum, fed à cane générante ac-cipit.Quis dubiter,homincmfuam naturam,quatennshf mocA

EPISTOLARVM LIBER. tjj mo eft,à fuis parentibus adeptum effe? Pronunciatum hoc mtota cftphilofophiaprobatifTimunvebus omnibus hoc à natura fiue Deo infitum effe, vt fc propagare, hoc eft, ü' mile fibi generare velint, ac, nifi per accidens aliquod im-* pcdiantur,poffint.Deillis loquor,quæ generare poflunt ac debent Hac de cauffa pulchrè limul ac vcrè à philofophis didum cft,gencrans amp;nbsp;generatum in omni vniuoca appcl-'Magencratione eadem fpecic cxiftcre.

Q^arcfi non in alijs præuideri can Uis nafcituri effeduS poflunt, quàm in illis à quibus effici generariq; per le, non '',^‘0per accidens fol ent, fruftra aliæ confiderentur, Equi-^®'''^puto quenquam tam efle inertem, qui fecanis S^^f^tationem in illius caufTæ actionc pratuifurum fpe-^^^næ canis naturae nihil habeat, ideoque nulli earn ma-^Çnæ communicate po Ilir. Nulla cnim res, quod vulgo dicitur,alter!dare potcrit,quodipfanunquam poffedit. Vnde non ex cœlo, aut apris, aut ouibus, expeftamus canes,fed ex canibus tantum. 111a enim non habent in fc all-quid naturæ canis,quam communicate altcri materia: valeant. Qu^æ cum in omnibus cauffis remotis, intermina-tis,commuoibus, amp;nbsp;non proprijs, locum habeat ratio; ef-ficituromninoimpcritè facercillos,qui extalibus futu-torum effeäuum particularium præfenfionem venantur. Vthocplanius perfpiciaturverum efle.de fmgulis paulo pluribus «gam.

Et primum quidem, quod ex remota: cauflae notitia no poffnnus euentus particulates,quos multis alijs interuc-nientibus caulhs producunt,praefagire, non eft difficile eognitu. Aut cnim media ilia cauflæ, quae inter cffcclum Stcauftam remotam inrcrcidunt,immutabilcs amp;pcrpe' tu« funt, neceflarioque mouentur, cum primum rcmo-tiormoueriincoeperit, vcluti in miraculis illis fpontinis amp;nbsp;horologijs affabre compofitis cernere licet : aut mu-tabilesfunt,neeftatim primarnota iplæquoq; perpetuo ordinevnoque femper modo mouentur. Primum afleue-lare nullus,puto, volet Aftrologus. Etenim fatalis ifta

cauffarö connexio,fiue Stoica neceflitas veritati parket amp;nbsp;Ariftoteleæphilofophiæ,qiiæhac in re magno ab omnibus dodis confeniü rccepta eft, répugnât. Scd amp;nbsp;Aftrolo-gorum placitis plurimum aducrfatur. Putant enim amp;nbsp;docent,prudentes homines multa cauere illorum pofle,quæ ex coelo fibi impcndcre præuiderint. Ac nid ita res habe-ret, tune etiam,cum vera probata führet, (cire cam nemo fapicns vellet. Duplicarctur namq; malum amp;nbsp;infinite mains redderetur, fi futurum inrelligeretur, declinari auteni non poflet.

Deinde tantum abeft, vt hoc pa ft o res omnes necefla-rió accidant, vt ne turn quidem prædidio firma fit, cuni effedus iam effici próduciq; vifus eft, vt cum Philofophia docet,tum Medicina quotidie comprobat. Non enim, vt, cum pofterius eft, prins præfuifle oportet ; ita cuni puas cft,pofterius qnoq; fore oportet. Inter fadum atq; motus interccdit,habitum non ncceflarió,fcd ter producens. Quo fit,vt habitus ac finis nonfe®P^J præcedentem motum confequatur.Impediri cnii»,ß®P®' teft, antequam ad fine præfinitum opus perduxerit. Qu® res in canlfa eft, vt plurima incipiant fieri ac nafci, non tarnen perficiantnr omnino, fed femiperfeda, aut vix ctiani inchoata relinqnantur. Qni in arte noftra verfatus eft, no habet opus longiore expofitione.

Quamobrem alteram partem approbate, amp;nbsp;médias illas cauftas mutabiles ftatucre cogimur.Quq pofito,nccd' farium prorfus eft,vt operationes carum varié mutan i^’ pediriq; conccdanius.Ergo qui ex remotae caufix adioiic praefagire effedum particularem ex arte volct, cum qnot inter hanc amp;nbsp;effedum mediæ cauflæ interuenire pofsmf necelfe eft fcire. Nec hoc folum modo, fed illud prxterea fcire debebit, quomodo vnaquæq; moueri ab alijs pollis Demum ignorare enm nÖ oportebit nihil intetuentumni efle,quod alicuins harum aftionc mütct,impcdiat,aliter-ue dererminet. Cæterùm coelü efle remota cauflam,qno nö nifi beneficio aliarum propinquiorum cauflarum li.'^ terrena producar,non debet à me probari hoc loco.

EPISTOLARVM LIBER. ijf Ponatur igitur certa aliqua cœli figura, pucrum, qui na^ fciturus mox fucrat, aut nafcebatur, ingeniofum reddidiP *t Necefieeft vt opera aliarum cauffarum hoc perfeccrir. Wenim cü ingenium non habeat,non poteftiudicij atqj ‘Ogenij caulTaiminediata cenferi. Nec poteft inftrumenta ïnimæ, cerebri fcilicet fpirituumque fubftantiam repente permutare,nulla propinquaruni ope cauflarum. Cum igi* ‘orlcivi nequeat, quas, quales, quot numero, interuenirc bluffas alias necefle fit , nec quo pado inter fe coire, con^ ^'^t'tire,tcmpcrariq; easnecefle fit,ad hoc, vt nafcens rcd-^^‘'wingcniolus,cü inquä ifla fcire nemo queat,nec in coc P oefcriptum rcperiat,quomodo quçfo poterit aliquis in-caufla rcrnotiirima,de effedu ipfius aliquid ^o^edavej Cerebrum amp;nbsp;fpiritus fuam tune, cum nafcitur PWeinpcraturam obtincnt,non à coelo accipiunt. Qua-‘^routaritcmpcriemoportebfi mutatur ingenium. At nö ‘epentè hoe fieri poteft, fed tempore admodü cft ad earn lëlongoopus.Nefcituraquibus idcauflis cfficiatur. Ncq; änpufentes vel omnes fint,vel aliquæ earum,dicere licet. Mremó quæ impedimenta fint apparitura incertum eft. Exquibus omnibus apparet,non indodum modó efle,fed omnino dementem,qui ex remotæcauflæ notitia velit ta-liapracognofcerc.Loquor de illis duntaxat,qui rem amp;nbsp;in-telligunt,amp;ad trutinam cxpcnderunt,nec peffuaderi tamê potuerunt. Plurimi ne cogitarût quidcm,an fieri talia pof-fint nec ne poflint,quos ego non vitupero, fed vt confide;# lent monco.

lam quód neque indefinite cauflæ cognitio ad futuro^ rum prafcientiam vtilis fit,non minus promtum cft vide-teEtenim tales paribus viribus vtrumq; contrariorum ef-^tete pofiiint ex equo,nifi acceflione (ecun darum caufla-rumdeterminentur in vnam partem potius,quam in altérant, Quare non vnum magis contrariorum quàm alte-rum effeduram talent cauflam, ex ipfius nature adionisqi notitia eolligi poteft, nifi à fecundis’cauflis circumfcripta 1 detenttinataq; ad certum effedum producendum cogni--S

ta fit. Quoties hoc fcitur, tune iam fieri effeaum opor^ tct. Præuideturigitur non exindefiniracaufla,fed exde-finita, amp;determinata. Exemplum rem illuftrans tale fit: Poteft homo exire domo, amp;nbsp;non exire. Nee poterit quif quam ex natura hominis inteUigere, vtrum tali die amp;nbsp;hora domi fit manfurus an exiturus è domo. Quod fi vo^ luntatem,quæ libéra eft, àcertis accidentibus adexeun-dumflec1;iconiecerit,vt quodpecuniam fe accepturum fperct,probabiliter exiturum adrecipiendam pecuniatn præuidet,non vtex indefinita Jed vt ex definita caufla. Nouit enim iam in vtram partem inclinauerit voluntas, quæfua natura non hue magis quam alio inclinabat. Et quæ determinant voluntatem, ferefunt obieda fenfuuni amp;intellcä:us. Hæevix aliter quàm cafu offeruntur. Vnde perfpicuè patdt,arte nulla præfeire nos exhuiufmodi^^^“^ fæ cognitione, quæ ab infinitis amp;nbsp;prorfus fortuitquot; occut-rentibus accidentibus in vnam magis quàm altert®P’^''* tem inclinatur, particulares effedus vHos pollende quitus aliquid fcire homines defiderent.

- Eadem atque adeb maior eft difficultas in communi cauffa-. Vocoautem communem cauflam, quxcunque vnica amp;nbsp;eadem facultate res multas varié, vnamquamque fcilicet pro fua natura, fubftantia, proprietate, aptitudi-ne, poteft ac folet afficere, altcrare, immutare. Exemplo ignis declarabo breuiter. Hic vnica poteftatc, fcilicet ca-liditate,vno eodemque tempore alia liquefacit,alia co-git indurdrue,quædam dcalbat, nonnuUa dénigrât,ali-qua corrumpit, plurima reereat amp;nbsp;confirmât,res certas dulciores, alias amaras, acidas, ingratas, efficit. Hæc omnia vt alia infinita prçtcrea,quia calefaciendo tantum per-ficere poteft, pro naturarum diuerfitatc illacum return, quas calefacit, communis omnium horu effeduumcauffa eft ac dicitur.

fidcratlonc nature ignis folius certum effeäum prædi-cerepoffe cogitetautfpcret ï Igne confpeâ:o,fi plum*-bum inijei videam, at que ab igné plumbum folui non urfeiam, plumbi liquefadionem præuideo. Si verb nullum adijeiatur fine apponatur prope ad eum corpus quod liquefieri aptum fit, aut talc admoueatur, quod ab igne lolui ego non feiam, ex ignis confideratione nunquam ptxfeire potcro, an aliquid tale fit diffoluendum ab eo. Hquibus patet , præter naturae ignis notitiam duo me Piitetcaexplorata habere oporterc, fi certi aliquid talc Pt^uiderc cupiam.Primum eft,vt quid admouendum igni b^Mpexerim. Alterum vt,quid ab igne pati queat, quod ^^’^ouet^dû praeinteUexi, compertum habeam. Iftis igno-*^^^*5,nihilprxfentirefuturum,quodquidem abigne ef-^0cnduinfit,vnquatn potero ex infpeftione ignis. Lo-W non de effeftu ignis primo, videlicet caliditate, fed departicularibus alijs, quos per caliditatem in diuerfis

1 natura rebus efficit longe diuerfifiimos. Hoc enim Ru-1 fticiquoque omnes intelligunt de igne, nimirum ita ip-1 lum omnia per ealorem immutaturum, vt mutari natu-\ ta poffmt, quod communis multorum effeftuum caufiae '1 proprium munus effeprxmonuimus.

' Quod ignis exemple valde appofito expofitum eft, de communi qualibet caufta, quatenus tails cxiftit, intelli-\amp;cndumcft. Non cnim exipfius noticia particularis ali-tpus effeftus prxuidcrl poterit, nifi in quae aftura fit prx-tognitum fit, amp;nbsp;quomodo fingulaillorum affefta aptaqj but pevipectum , amp;nbsp;quidem certb praecognitum fit, Isim cum , quae hoc modo à communi caufta patiun^ 'nt,mutabilia pierun que fint, Ôc pro varia naturx lux Ftmutatione, accidentibusque cauffis alijs , non vno fempet modo patiantur, prædici artê ne turn quidem aliquid recke poterit, cum prædiCta non ignoramus, nifi taha permanfura non inanibus conic£turis deprehen-1 derimus.

Summa eft, quia amp;nbsp;infinita funt quæ à communi cauf-ia exxquo omnia murantur mutariue poirunt,amp; quia cxdem res pro diuerfa aflechone amp;aptitudine,quamper accidens adipifcuntur,diuerfo modo mutantur, non nm^ tari ca hoc modo potius quàm alio quouis, nifi per accidens. At horum nulla eft ars aut ratio. Quare ex commu-ni caufla nihil artificiofe præfeiri aliud poteft, nifi hoe, ip-fam in rebus üngulis, in quas aget, perfeduram, quod pari ipfæ qucant,fiuc ad quod patiendum aptactum iint.Mu-rata verb aptitudine eftedum quoq; mutatum iri.

Ergofinequc ex actionc cauflaeremotæ,nequeinde-' finitæ,ncque communis, futurum aliquid arte pracogno^ lei poteft, quis quæfo ex illis cauftis fe futura, quæ hic fiunt, peruidere confidat, quæ maxime funt à ratibus d-fedibus remotæ, amp;nbsp;omnium communilGmæ ? Minus/pc-rabit, opinor, vbi præterea maximè indefinitas per/pe-xerit efle, vt non nifi ab infinitis accidentibus deternn-natæ aliquid tale producere vnquam valcant. Red^^’^o® fupra afRrmaui,particulares iftos euentus, non nifi inpW-pinquifsimis amp;nbsp;prorfus proprijs cauftis cerni. Qiiünalib quærit huiufmodi præfenfionem, credere hoc etiarn vi* detur, intercedentes cauflas immutabili lege atque ne-xu inter fefe cohærerc, vt aliter concurrere mutatique ne-queant,led prima mota,pofteriores omnes certaamp;in-euitabili neceffitate fimiliter Icmpcr moucri. Deinde ne fiequidem prodcrit ei communilTimæ iftius caufla no^ ticia,nifi illa etiarn duo præfeiat,videlicet per quot amp;nbsp;quasmediascauflaseffedus fitproducendus,amp;an,quod adionem rccepturum eft, adfit, idoneumq; pro talircce-ptione exiftat. Qiiæ cum fintomnia impoiribilia,amp;ca-ptum hominis fuperent, neceflarib lcquitur,cx confidera-tionc amp;nbsp;infpedionc talium cauffarum, nihil prædiftorum arte præfeiri prælagiriq; pofte.,

Porrb fiderancmo fanæmentis homo vnquam nega-bit, cauftas horum terrenorum maximè efle remotasiiv terminatas amp;nbsp;communes generalesqj. Quare necefle eft veruin

EPISTOLARY M LIBER. 141 Verumeffe,exinfpedionecoelinihil horum prxnunciari poife.Omniaàfideribus peraccidens,non per fe,hunt,ficut ignis per accidens alia nigra, alia alba, dulcia, amara, facit. Quodvtflatplanius,exponana hocquoque pluribus,vt quid per fe coeli efficiant, cernas, amp;nbsp;quid pet accidens ab i)ldem perficiatur,videas.

Igncm calefaciendo diuerfiffima opera efficerc fuprà indlcaui. NonpotcltautemvUa cauffa naturalis vnica vi '

« amp;nbsp;ficultate, (nifi diuerfis forte vtatur inftrumentis,) di--ucrfapioducerc opera. Vnumetenim vnum folum agit ’^’^SWpcrfc,nonautcnimulta generenaturaq^ diucv^ '■^''^'^iuçii.'jta,rauko minus contraria. Ignis ergo perfc ^^'^it,accidieautem ei,vt, dum plurima calcfacit ex

1 gltur. Ab hoc alia bene, alia verb peffimeaffici cum vi-demus, non in Solcm referenda culpa eft, quaff per fe \virumqueefffccrct,fedin naturam earum carum,quas cabr attingit.

Quafeunque iam imaginetur aliquis in ffderibus fin-gulls inefte vires, Çde quo non ftatui hie difputare,) cum opotteat cas rebus cunftis communes efle, necefte eft, vt in omnibus rebus vnum aliquid gignant, Çvt Sol amp;nbsp;ignis taloiena,) à quo mox ffngulx res, pro tua quxlibct natu-raiitaafficianrur ,vt afhciapta eft illarum quauis. Hoc quodvniuerffs exeequo infunditur, per fe affderibus manat. Quasaut era communis ifte effeCtus in ffngulis mu-

Quibus cxpofitis perfacile eft videre, quid ex infpedlo-nc cceleftium artificiofe prædici poffit, amp;nbsp;quid non pof-fir. Etenim quæcunque fidera per fe abfque adminiculo fecundarum cauffarum efficiunt, ex eorum motu præ'* dici arte polTunt. Quae fecundarum cauffarum naturam magis , quam cœli virtutem fcquuntur , talia ex coelo præintclligi nullo modo poflunt. Rcs exemplis pate-fiet melius.

Sol proprijs viribus gencrat diem, nodem, æftateni) hyemem aliasque anni confuetas amp;nbsp;ftatas mutation» Perficithæc fine ope vllius fublunaris cauffæ,fcd bencf cio obliqui circuli, in quo mouetur, radios in terrain do mittit magis minusque redos, pro loco quern infuocir-euloobtinet. Hane Solis adionem ncc adiuuare amp;poo-mouere, nec impedirc tardareque res aliqua lubinni!^'^ poteft. Quæ ergo fol hoc modo efficit,exmotiiipi^^5P''^' uideri amp;nbsp;prædici poffunt, multo ante quàm fiant. M^^^ non ad Aftrologiam, fed Aftronomiam pertinent. Ergo quo tempore ncc incipiat, quo æftas futurafit,pralcin poteft ex Solis motus cognitionc.At an falutaria hæc tempora futura fint an morbofa, an calidiora vel frigidiora, humidiora, ficciora folitó, an frudus paritura fint plnrcs an pauciores, item fuauioresne an minus fiiaues arque maturos produdura fint, amp;nbsp;quæ his fimiliafunt, ad dim-nationem pertinet quidem,fed ex Solis aftrofumq; mo tucognofci nonamplius hæc talia queunt, Incauflaeft, quód neque per fe neque folus hæc efficit fol,fed vnà cum alijs cauffs propè infinitis, aut certè homini non compte, henfibilibus. Intelligo per alias cauffas, cauffas propim quiores amp;nbsp;proprias.

Per fe igitur fol calefacit. At cum ei falubrcs cauffæ con-iunguntur vel infalubres, non caiefaci); tantum, fed falm brirer vel infalubriter calefacit. Exerppu gratia : Si cumfo 1 lisd

EPISTOL AR VM LIBER. 145 lis cabre coniungaturventus falubris tempore aliquo an-ni,non fimpliciter fed cum falubritate calefaciet. Si is vcl non fit tails, vél frigidus, vel huinidus, non tantum cale^ facict,tempusqueannicertum pariet,fed yel infalubrc, velfolito frigidius vel humidius fimulvtfit, non per fc quideni,fed per accidens efficiet. Accidit enim vt talis ipfi ventus comungeretur. Cum per fe calefaccre dico, id vo-lo,calidiorem fieri femper,cæteris paribus, acrem, cum ad nosacceditfol propius. Nonnefcioquæ inter fcphilofo-pldde modo, quo fól calefacit acrem, difputant. At hæc ^onceuatio hue non pertinet. Hïc fatis eft fcire, folem ca-amp; femper per fc. Quod fi iam aliter,quàm *“^éodcm hoc tempore aerem calefacit, certum eft ideo quot;^''óquia fecund as caulfas aliter fibi habet confociatas, quant aliàs haberet. Quarc cum calefaciat per fe tantum, tumalijsatque alijscauffis fublunaribus, inter quasfub-iedorum aptitudinem in præfenria connumerare pla * cet,coniunlt;ftus aliter atque aliter calefaciat, ex ipfius mo-tunullus fupra diftorum amp;nbsp;fimilium effeefuum praeco-gnofci poteft. Ratio eadem eft prorfus aftrorum om^ nium, quad ad hanc rem attinet. Omnia namque vniucr-hliter fiue communiter agunt, hoc eft, generales cauP fe funt eorum, quæ hïc oriuntur amp;nbsp;intercunt. Etenim omnia amp;nbsp;fingula fiue coniunaim liue feparatim age-* te pûtes, omnia hæc noftratia ita mouent, afficiunt, con--iungunt,diftrahunt,vt profita natura varietateque ac-ódentium quibus fubijciuntur,moueri,affici,coniungi, mihahfpolïuni'.

Siquod dico obfcurius adhuc eft, quàm vt plane intcl-l'gmur,apertiflimo exemploplaniffimum faciam,gene-ntione videlicet hominis. Vtenim homo hominem per fe generat, pulchrum aut deformem non nifi propter ad' iunftionem aliarum cauflarum,quaipfi per accidens amp;nbsp;ttfuconiunguntur : itaferè fol æftatem, ver, autumnum

perfe facit^falubre aut infalubre vnumquodquc hotum temporum non aliter efficit, quàm per acceflïonem aüa^ rum cauflaruna, quæ cafuipfi coniunguntur hoe magis tempore, quàm alio quouis. Qiiare ficutprædiccre poi-fumus, hominem cum generat, hominem generaturntn effe, at pulchér ne an deformis futurus fit, qui nafectur, non poflumus præuidere: ira hic quoque res habet. Vt non cadem omninofunt,hominis generatio,amp;,^huius certi talisquc generatio:ita non idem dicit,quia Solis motuaeftatem fieriabfolutè ait,amp; qui talcm,falubteW fcilicet aut infalubrcm, fterilem aut foecundam afleuerat abeodemfieri. lila enim perfe ab vtrifquefiunt,hæcverb per accidens, hoc eft propter coniundionem aliarun' cauflarum accidentalium. Ex didis hue vfque manife-ftè paxet,quidaftra per feefficiant,amp;quid per accidef^ hie generent. Patet illud etiam,aftra non cflè/^^^^‘’ƒ rum cauflarum genere, inquibus effedus certu^*^?^^^ ticularis cognofei queat. Quibus omnibus effid^t d^^ nem efle amp;nbsp;ridiculam Aftrologiam , quæ ex infpew®* ne talium cauflarum futura præfagire docet, ex qui' bus præcognofei nullo modo pofTunt. Non video quid ad hæc fis refponfurus,cum præfertim ipfis ienfibus coni' probentur.

Nec minus certum eftprius argumentum,cuius h^e fumma eft : Aftrologorum Vaticinia circa particalana contingentia folum verfantur. At taliaarte futura pi^* cognofei nequeunt, antequam fieri iam aliquo patio vifa funt. Ergo inania funt amp;nbsp;futilia. Furilis igitur ars qu2 talia docet. Ac qubd particulares euentus contingentes præfeiri ab homine per artem nullam polfint perlé notum eft. Conceffum etenim teftatumque eft dodh omnibus, ea quæ per accidens fiunt aut futura funt, qua-tenus nimirum ita futurafunt, nullam lub artem cade-re. Scd omnes particulares effedus non nifi per accidens fiunt,feu futuri cognofcuntur, vt indiflblubilibu^ j argU'

EPISTOLARVM LIBER. 14^ argumentis dcmonftrarc facile potcrit. Quid dico argu-mentis confirmandum effe? Tam cft res per fc nota amp;nbsp;cia--ta,vtfi declarcturalicui,probationem præterea nullam cxpedet. Duo igitur hæc probanda niihi intdligo,ïcilicet, Aftrologos verfari circa particulares cffedus , amp;nbsp;tales per accidens eiienirc. His comprobatis , neceflario perficie-tur,Aftrologorum conatus atque ftudiavaniüima amp;nbsp;falfd-fima effe.

Aftrologorum conatus circa parficularia foluni verfari, laon longa eget probationc.Etcnïm artifices amp;nbsp;ex arte ^wdamfutura præuidere videridefidcraut. lam confiât ^ytÄt^omnes non circaneedfaria,fed circacontingen-^\^Äparticulariaoccupatos duntaxat effe.£tenim ars om ^'^^’3bituse({ediciturcum ratione adiuus aut fadiuus. Q^ofit,vt artifexornnis ( tametfi artes habitus funt vni-^i^daliun-y) circa particulate verfetur. Nam circa vniucr-' fileneque aédio neque faftio,vt hoc loco de ipfis «difleri^ nius,verfatur. Sic videmus omnem Medici adionem non circa hominem,fed circa hunc hominem, Petrum videlicet,verfari.Aftrologusquoque non hominem,fedhunc certum hominem hoc loco amp;nbsp;tali tempore natum ,fclicc aut infelicemforepronunciat.Qui confuluntcos,nö quid hominijfed quid fibi aut fuis cuentururn fit fcire cupiunt. Quæ cum fint non vera modo ,verum etiam ipfismetA-fttologisconfeffa,fatisofienfum cfi,quod primo loco ofie iuriim me leceperam, Afirólogorum prædiftiones circa particulares hominum aut vrbium aut return cuentus occuparil

Ex diftisadterum quoque pcrfpici poterit,videlicct, per accidens taliaeuenire omnia. Vndeconfeól:aTium efi,nec ®ttcnec rationepra:fagiri pofie. Nemo negate potcfi,quin Particulariaartiumfint ex genere contingentium.Etvt tiuatundam artium lefieda feu obieda,talianon eflent, quod falfum cflc confiat:Afirologiæ tarneneffeda,feu ea, quæ prædiccre conanturAfirologi,talianegare nequirët. Ipfunet afftrmant,nonfempcr,qua: cœlefiia efficereeoepe fint,euenire,fed multis modis impediri pofie,vt fuprà

q^oque monui. At veto particuUria cont/ngentia per acCidçns fieri quisnegabit? Etenirn rcs quxlibettaks fit neceflarió,qualcin ipiam propria proximaamp; per fecauda efficit ac producit. Non enim ipfi fibi ipiè dare aliquidpo tcfi,cumnon fit.Ab eftednee fui caulia proxima amp;vcra, non id tantum habet vt fiat,fed illud etiam vt tabs fiat.

Hoe quoque fupra oftenfum eft,rcs omnes, quod: tales fint, proximæ amp;nbsp;propinquidimæ fuæ caulTx deberc.Ita nanque hæ çaulfæfuos effedus producunt,vtquafi feip' fas inil!ostransfundant,amp;fe totas illis communicêr, qua' turn omnino poffunt. Non alia ratione fe ipfas perpétua' reiminortalesqucredderequeunt, quodfacerea créature ,cui fidcliter obtempérant,iuflxfuerunt.Quare nó mul turn interfit in propofita noftra cauffa,fiuc per efFedtis cauifaSjfiue per caulfirs etfedas contingentes amp;nbsp;fortuits elle,probateftudeamus.Vt enimeaufla neceflarian^/’/’^ reft produccre per fe amp;nbsp;fola effedum continge'’'^‘^'”’^^^ nee contingens caufla vnquam produxerit effeän'»’^ . • farium, Manifeftiflima amp;nbsp;veriflima hæc elle tune mtefib ges,cummchicnonaliterdehifeeÎoqui cogitaucrisgt;QU* quatenus hi tales futuri,illæ verb tales effeâuræ fint.

Non me latct aliam elfiererumquatenusfunt,amp;aliam rurfus quatenus futuraefunt rationem. Qiia diftindio in cauflls etiam locum habet. Alia carum ratio cfijcumqua-tenus funt:amp; alia rihfus,cum quatenus efteâurætalc ali' quid funt,confiderantur »Quaecunque igitur caufla nreef-farib agit,detcrminationc nulla indiget, c^cdumque nt celTarib pro fuis viribus producet. Qirx autem ab accidé-tibus amp;nbsp;fortuitb concutrentibus caulfis deterrninatur,an-tequam agere certi aliquid po{rir,ab ca eftedys contingé-ter amp;nbsp;per accidcns talis proficifcitur. . .

, Sed in præfentia fatis eftmonuilfic,particulares le^eduS fi,vtfuturi funt, confiderentur,conri^agente^icflcmarque adeb à caulfis produci talibus,ncmpc conti ngenrer fic agé tibus, Quare cum tales non nifi per accidcns fuos etfedus produçant4:crto certius eft,cosyt tales futurosnon an« pra:cognofcipofie,quam vüilxnt fien.Parrbyt nihil do

EPISTOLARVM LIBER. 147 fidcrès,aut obfeura hæc minis eiTe conquerarc,tcntabo planiffimè alio modo ofhendere,particularcs omnes effe-üus,quatcniis tales lùnt.per accidens tales produci, ideo-quepraefeiri arte nulla poffe. Loquar autem de illis præci-puè,de quibus Aftrologi vaticinari lolcnt, ex infpedionc coeli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

QiiçcHnqudncin terris particulatim taunt,eorum cauf 1'2 font vel Fortuna amp;nbsp;Cafus,vel Hominis voluntas,vel Na-twaaliqua particularis.Coelumvt vniuetfalis amp;nbsp;remota ciuffacum omnibus concurrit ad achonem.De cœleftib. P^^iamde prioribusagendum cft. Hæ omnes cauflae '^'’^^Mus folurn per accidens cfficiunt.Ergo nihil ho ’‘'^^prïfcjj.j futurum poteft. Ac de primis duabus cauüis ®'^Wmihitecum controuerdam tore non temerè fpe-^°' Equidem Fortunam cæcam hodie quoque omnes fa-fcwur,amp;:ab hac faftadicimus,quorum cauflam veram “ullain inuenimus. Vt Fortuna nil aliud fcrc lir,quàm vc^ fæcauffæ ignoratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■*

Hominis etiamvoluntatem per accidens vnum magis quam aliud facere,minime ambiguû eft. Ariftoteles êauf-^ ratione prxdiras,vtriufquc contrariorum æquè effedri tes effe redè docuit. Nos ex euidentibus amp;nbsp;à nobis met tdoftifumusvt verum crederemus. Qiiis etenim nefcit, ''oluntatem noftram indefinitam indeterminatamque ef-^e,nec inhanc magis quam alteram partem inclinare, pri-ufquam abobiedis quomodocunqueoccurrentibus in al terampartem fledatur impellaturque?Hocqui ncgat,ni. hilvidefpræfertim cum omnes hommes in fe ipfis,omni' bus horis ita rem habere expcriantur. Quis enim neget,fc ^domi manere amp;nbsp;non mancré æquè amp;nbsp;pofte amp;nbsp;veile',fi ufoh ei caufta occurrat, quæ indicet quód vel exire ex ædi l’us,vel non exire præftet ?Has autem cauftas amp;cogitatio-Ues innumcrabilcs efte,amp; per accidens incidere, nemo fa-uus mente dubitarevnquam potuerit.

C^ód veró Naturales etiam cauftx fuosetFedus per accidensamp; contingenter producant,in philofophorum foholis mediocritcr verfatis non eft obfedtum. Qiü ex di-

14« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H O M Æ E R A S T I étispcrciperenon potuit,exdiccndis perfpiciet. Primuin conftat,quxcunquchîc oriuntur amp;occidunt,hoc eft fiât» fingulariaeffe.Deinde cauffasquoque carum fiogularcs efl'é. Impoffibilenanquceftjcauflana vniucrfalcm,quate' nustalis permanet,necadiundione aliaruin contrahitut ad hoe,non aliud agcndum^eiFcdumparticularemgigne' re . Prxterea certuin eft,accidentia ab accidentibus nafci-Adhæcoculinobisnoftriteftes funt certïflïmi,indiuidua omnia non niodóab alijs,fcdetiarn à fur generisaut Ipc' cici indiuiduisdiftinda efle. Poftremóconcédant orancs, indiuidua,præfertim vnius fpeciei,,accidentibus interfc non veró fubftantijSjdifFerre..

Ex recenfitis liquide» apparet, nullam cauffam ïmicaifl quæ codent prorius modo affeda bis-agere,feu duos eft* üusproduccrcpofriC:.SinanquenuUisin ipfa qualitad^^ fine accidentibus mutatisvtrunque pariat cfFedunbP''‘’' fercteos prorfusfimiles.Iam enim a caufla,cui3/^^‘'J‘^ ^^* cidedtUndiuiduum aliter affedum produci U^i®'^^’'' mox copiofus exponetur.

Nonrefert hocloco hue caulTas immutatas dicas lUUC obiedum'inquod iUa agit.Satis eft acccfnflealiqift^/quot; haclecunda adione, quod in priore non fuerat.Diftert enim quod factum eft iam, ab co quod prins faftuin f# At hoe eft accidens, qiio inter fc duo efFedus ifti difteriir. Sequitur ergo aliter adionem nunc,quam prius, fuiffe at fedam. Et nunquam fimiliterprorfus agere cauflam vH^ pofte hinc perfpieuè apparet. At veró cauira,qua non p(gt; teft agcre,'vt non aliter atque aliter ab accidentibus quiü informetur amp;nbsp;circunferibatur, per accidens effedus fuos tales generat. Qiiod qui ignorâtes quae dida iam funt, præ ruditate non intelligir. Nam ft cadem permanens ge-ncrarct,hoc cft,fi adió ipfius non aliter ah accidentibus cauftis amp;nbsp;qualitatibus terminaretur, dirigerettir, impedi-rctur,adiuuarcttir,amp;tandem circunfcribereturamp;cohcrce retur, eifedus fuos omnes omnino ftmiies ncceflarió gi-gnerct. At hoc eft impoiribile,falfumque,amp;rnanifeftï experientiæ quotidunæ,vt rationem ftlearn,répugnât

EPISTOLARVM LIBER. 14, Quare dum varies amp;nbsp;difhmiles effedus pfoduxit, varié ab accidentibus mutatam^effidam, cohibitam, terminatam fuiffe oportuit. Exemple pulchrè cxplicabitur propoii-tum negocium.

Hominéper fe hominis cauflam efle omnino cöftat. Hu iusaut hominis,videlicet Petri,nö homo abfolntè,fed cer-tus homo,Paulus,exepli gratia,genitor fiuc effedrix caufla cft.Sicut ia Paulus generat nonfolum quatenus homo eft, vcrûetiâ quatenus talis,homo eft,nimirù craflusjobuftus mgeniofus,callidus,iuucnis,fanus,amp;c. ita non abfolutè ho ’^'nê,(ed certis qualitatibus prçditum veftirumqj hominê S^ttat,vt marcm,aut foeminam,pulchrum,aut deforme, ’^'’^tem.aut pauperem,claudum,ant integrum, induftriu, ’“f^gnanum. Dico ignur in Petro con(idcranda,primùm Çwdem, quod eft homo, deinde quod eft mas, quodfa-^us,qubdpulclier,qu0d ingeniofus,amp;c.Hxc quia toto ge-nereamp;natnrainterfediff'erunt,non potucruitt ab vna ca-flcmquccaufla,quatenus vna,per fe fada effe.

At habet omnia hæcà Paulo. Quod homo eft,ab ipfb' tanquam ab homine per fe babet,qua ratione ab alijs ho* minibus non differt. Siquidem neque Paulus generans, quatenus homo eft,ab alijs diftindus eft hominibus.Qtiia ergo homo,qua homo eft,nunquam mutatur,fimilem fi-bi femper effedum producit, fcilicct hominem. At quód pulcher eft Petrus,quód ingcniofus,amp;c.à plcrifque,imó ab' omnibus alijs differt. Quæ cum à generante fimiliter acce petit,conftat generantem illis time qualitatibus fuiffe cir* cunfcriptum,quibus talem, non alium, generaret. Atqui per accidensinerant hæ qualitatesPaulo. Accidit enim ei, vt.cumgeneraretPetrum,talesomnes qualitates amp;nbsp;cir-tunftantiæ concurrerët,pcr quas poftet gcnerarctalemho minem,non alium,hue talibus affedum qualitatibus, nó alijs,quibus videlicet differret àcundis alijs hominibus. Nainfipcrfeipfi adfuiftent,perpctuó adfuiftent, Sempet ergoautcertè plcrunquc talem praecife generaftet. Hoc autcmfalfum. Peraccidens igitur genera uit Petrum, hoe eft,talemhominemqualis eft Petrus,nonalium .Equidé .laf., rn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 3,

pulchritudo,dcfôrmitas,robur,inibecillitas ,amp;c.accidunt hominibus,non perle infunt cuiquam. Qnæ cum non fi-necaufla orta lint,ncceflc eft ab finiUi,hoc eft, accidenrali cauffa cffecta efle. Quave accidilTe uceeße eft Paulo gene-ranti talia quœdam,proprer quæ,quihatus eft,hifcc potins quàm alijs infigncretur qualitatibus.

Quod fi iam Paulum iterumgcnerarc cogites,non gc-nerabit hominem in omnibus priori fimilcm.( De tempo re non loquor,(cd alijs accidëtibus tum corporis rum ank nai,quatcnusrationecaret. Nam de ratione prædita anima hæc ver a non funt,nifiquatenus pro natura tempera' turæ amp;nbsp;inftrumentorum hoc magis modo quàmalio ope ratur.) Neceflanum igiturcft,non ijfdem omnino acci-dentibus vallatum feu circunferiptum ad generandum acccflifle,aut certè noneofdem comités habuiffe.Supra nanquemonui,noftra non referre fiuein gencranff»/'“^ in foeminamatre,fiuc invtrifquc mutatum aliquid ƒxdli^ metur .Eundem foplus generare fi Cogitaueris,diffi®^^^ fempcr filios generare cernes. Non poteft hoc in cauflam quœ per fe ipfiadfit,rcferri .Na quod rale eft,femperadeft. Semper igitur aget, amp;nbsp;eodem modo aget. Ergo accidifle aliud arque aliud,quoties ad generandum procelfibomni' no confiteri nos oportet,cuius cauffa ifta in eftedibns diP fimilitudo fine difpavitas nata fit. Quia non peraccidens, fed per fe homo eft,femper hominem generat. Qiiia aæ tern peraccidens tails fuit, cum primo gcneraret,fecund() non firniliter omnino generauit.Facilè nanqueamp;freque-ter mutantur huiufmodi accidentia, quibus foetus difpa-res gignantur.

Ergo cum à rali,non alia,quapiam affedione caulTarnqi • coitione vnu(quifq; generetur talis,qualis eft,perfpicue ap paret,quëlibct,quatenus tails eft,per accidens gèneratûef fc.Accidit naq; gencranti,dö gcneraret, vt illo modo non aliter affedus ad gencrandu progrederetur. Non eft fans ut vir foecu dus mulicri fœcüdç congrediatur,fed certo mo . do amp;nbsp;re pore cöiungüpfos oportet.Prætercafangiiinë,femi na, matncë,auimos atqj mores,aëris tëpcriem,a!iaq; min?

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcrabiiu

E P Ï s T o L A R V M LIBER. 15t inenbiiHa,quæ ne ia teil igi quidem, neduin verbis exponi pj!liint,eertaquadam ratione, mSfura amp;nbsp;proportioiic in-triple concurrereoportet. Nifi enim ita,non aliter,concur tant,aut non generabunt,aut non tale fœtum generabût. Nam pro diuerfo talium concurfu,variari in fœtu acciden tn nemo ignorât non rerum naturalium imperitus. Quid ydvnica faciat aëris tern perles dilucidè Hippoer.expofuit^ tttlib de Aëre, aquis amp;nbsp;locis,capitib. 10. amp;nbsp;u.Qiii de cçteris ^imilitercogitabit,nihil fruftrahic diftum comperiet.

Ergolicut infinitéomnia hæc mutari pofïunt,ita infini t^^ inconaprelienfibiUa cernimus indiuiduorü difcrimi-'^1 de hisdubitat,is-paruin fë iudicio valere probat, ^'^''tcæteta inittam,quis dubitcr,eundem homine aU-^^taffedos gignere liberos,cum eh ebi\us,valetud;narius, ^'Ôisiratus.quàm cü elf contià affedus ? Cert^vt abini-f'odixijtä funtifta cunftis tefiata amp;nbsp;nota hominib. vt non Enereprehenfione pluribus probare me polie arbitrer.

Dicebainus fuprà,cauflas naturales öc particulates non proJuccre bios effedus particulates aliter po{î'e,quàm per actidens.CauHam affcrcbamus,quia non nifi indiuiduas, boce(t,accidëtib.inter fe difFerentes res gignercnt.Etcniin repente non eft duo vnius eiufdcqjfpcciei prorfus fimilia Indimdua.multb minus diuerfis in fpiciebus fimilia ede cliqua poffunt.At verb fi non accidëtibus differrent,fimi-limaeflc oportetet vnius fpeciei omnia fingularia.Et accU Pentium uiuerlitas cum ipfis nafcitur. Quocirca neceffa-rium eft, vt vel ipfæ caufTæ mutatæ fint, vel alias atque a-Hasqualitates inter agendum comités habcant, hoc eft, in materiam aliter atque aliter affedam agant, vel vtrun-que variatum fit. Hæc enimfunt omnis contingentix ptincipia. Athæcaccidifle ipfis certum eft. Quare ac-cidit ipfis vt difpares effedus generarent , ficut exem-plo hominis dilucidè declaraui. Generantur igitur ta-lia omnia per. accidçns ^ ; At; de ftalibus iblis ? Aftrolo« gi diuinant, de effçébibus fcilicct per accidens euen-turis. Cæterùm hæc arte nulla poflunt doceri aut comprehend!,vt opincs omnium ætatum dodi homio-cs

funimo confenfu fcmper cenCuerunt, QnamobrcmQpicn tiflimè prxceperunt, ne talium prxfenlionem affedemus antfperemas arte nos confecuturos. Qui enim arteir^Ic inuenturum fperct,pcr quam, quæ rebus accidens pof funt,præfentiat ?

Cæteriim quærat hîc forte aliquis, fi particularia tanta fiant, amp;nbsp;præter hæc nihil, hæc autem per accidens oinnia fiant, vt expofitum eft, quomodo non fequuntur omnia per accidens nafci,amp; nullius rei cognitionem abhomine haberi polie? £go meherde non vereor cum optimis qui-bufque philofophis,amp;ipfa return euidentia affirmare,particularia onania,qua funt ciufmodi,pcr accidensfieri,vt eft dedaratuna . Ve rima hinc non lequi aio, per acciden» omnia fieri,mulro minus nullius rei nos feientiana aur cognitionem haberc.Nam,vt quæ hîc aptè dici poflcntomii tam omnia, in particularibus communem quandoidc naturam,quæ non per accidcns,fed per le fit,lup‘'^^^“^'^ rè expofui. Homo enim non fit per accidens, fedw^î^ ho-mo.videlicet longus,brcuis, pval cher, deformis jobuttus, crairus,infirmus,gracilis,paupcr, diues per accidens genclt; ratur. Siquidemparentibus noftris accidit, vt vel diuites velpaupercseflent,deformes amp;nbsp;pulchri,ruffi,palfidi)amp;c dum nos generarent. Homo autem ab hominc per fe gc-neratus eft, quia qui gcncrauit nos,non per accidens homo erat.Vndcfit,vt quatenus hommes fiimus,nullum inter nos diferimen inueniatur. Quare homo perfe gene ratur,talis autem homo per accidens nafcitur.

QuætarnenIta intelligi oportet,fiadnoftramcogni-tionem,non ad Dei max.optimique confilium referautur. Is enim cauflasiUas,quæ fortuito amp;nbsp;cafu nobis conuenilTc cumcauffis perfevocatis videntur,fuo arbitratuamp;modo nobis ineffabili imperceptibiliqueficcogit,aptat,iungiti idoneas reddit,vttalem quempiam,nonalium ,effeftum fimul pariant.Si rem ipfam fpedemus,non ad noftrum caprumreferamus,nondubiumicft,quin pulcheramp; ingc' niofushomo excaufiisicertomodo inter fe lundis peri’’ non autem per accidens,producatur. Etfi lempcr coin®'

do,non aliter, omnes coirent, eer turn cft femper pulc hr os amp;nbsp;ingeniofos produduras efle, nosq; tales nafcituros om-nino prædicere pofletnus.Quia veró ifta non pertinent ad hominis fubftantiam,fcd iam accedunt,tnox recedüt, neq; naturali aliqua lege coUigata funt,fortuitaratione conue-nire nobis dicuntur. Nobis ergo per accidens eueniunt,vt qui nulla vi mentis præmteUigerc quimus, quæ aut qüot 8tquomodo inter fe concurfura fint, quæ hoc modo acci-dunt. nbsp;nbsp;nbsp;fada iam funt, cognofcere fæpe poflumus, co-

Suitis cauffis ex quibus amp;nbsp;à quibus facta funt. Non enirn quatenus funt iam,per accidens funt. At eadcm,dum futu-^ ^^^’ qtiatcnus fcilicct fututa adhuc effent, con-'dttarentur,per accidens vtique nobis futura effe verè ac ^^‘■•-^èdicebantur tune, cum fieri nondum incepiffent, aut ^^lt;;epiffe fieri nos ignoraremus.

Summa igitur cft, naturalia, fi vt verè particularia, hoc edjfuis peculiaribus accidentibus diftincta ab alijs,amp; vt futura confiderentur,per accidens omnia fieri ac nafci. Nam vt à certo aliquo caufarum cöcurfu dfeefus quifpiam per feefficiatur,pcr accidens tamê nobis ortum hoc effe, quia fyndrome ifta caufarum quolibet ferè temporis momen-to permutetur. Quod fi per fe omma fic in principal! ge^ ncrante fuiflent,femper in eo permanfura etiam fuifie.Sin lutem vt communem in fe natura habent fiue effentiam, quæ accidentibus priuatis fubfternitur, aut quatenus iam faftafunt.c0fiderentur,nihil prohibere,quinamp; perfefada dicamus,amp; notitiam plurimarum omnino return euiden-tem ac certain habeamus.Præterea quæ nobis fortuita fint ac dicantur, fi ad noftram imbecillem intelligentiam refe-rantur, ca cefta ratione omnia amp;nbsp;per fe euenire, fi ad im-®tr,fam amp;nbsp;inferutabilem Deifapientiam reducantur. In quamfententiam fcitiffimè amp;nbsp;plané diuinè Hippocrates fcribitj^juTv/zei/aü7ï|M.«'pi/,Tw ^g^w /Mij/sv au'npici-nv. Sicphilo-fophi elegantiores omnes docuérunt. Tales autem appel-lo,qui nee imperiti,ncc »Jfoi fuerunt. .

Vtrunq; igitur probatum à me ia vides, Aftrologos cir-« caparticularia præuidenda verfari,ôcciuûnodi,finoftr«

cognitioni comparentunnö nifi per accidens cuenire. An non hinc perficitur concluditurq; neceflariarationejll^ omnia prçfeiri arte nulla pofle,anteaquam fieri iamamp;eflß aliquo pado incipiant? Dico autem hoc propter Medicos» Nautas, Agricolas,Prudentes viros. Hi enim omnes pr^fa-gire futura contingentia rede dicuntur, quantumuis Va-tes feu diuinatores propriè nee fint,nee nominari poffint Non enim quæ prædicunt, ante futura enunciant, quàni fieri iam obferuarint,vt alibi expofitum mihimemini.

Et fi quis Aftrologum non prorfus imperitum interroger, qua rationc horum prædidiones præcipuè différât ab Aftrologorû vaticinas, aliud nö poterit refpondere, quà® paulo ante enumcratos viros ex adlöc amp;nbsp;ini^eftionepro-ximarum cauflaru de illis rebus duntaxat conieâarc,qigt;as iam fieri aliquo modo cognouerinr,Aftrologos autêrnu^' tó ante quàm fieri incœperint, ex motu fiderumpr^‘^^''^' nare fol ere. Miror certè cos ne tum quidem fefltfquot;“^ pudere,cum philofophos audiunt dicentes, haru®’^^’”'® præfenfionem antequam fiant,captum noftrumexceto omnemqj diuinationem ( p.Mni-A^ vocant Graeci) infpira-tione Deorum (itaiili Damones, quos colebat Gentilitas» appcllabant) fieri. Ac funt interim, qui fe diuinatores fine fieuTets effe negent, propterca nimirö, quia praediäam vœ cem ita vfurpatam bonis autoribus pcrlpcxerunt,vt iam monebam. Vernm enim verb fi dimnator cibqmfutura contingentia,non cognitis proximis eorü cauflls, pr«fcitc fe poffe ex communibnsrcmotis,indefinitisamp;peraccidés cauffisjdiditat opinaturq;,non poflunt non -veri diuinatores cfle Aftrologi-Nam ex coelorü fiderumq; motu,fitu,viribus hariolätur,cauflas proximas,à quibus flngulærcsna-turam,formâ,opcrationes,proprictates,amp; deniq; totûhoc qlt;f funt,accipiûr,neq; cognofeüt neq; cognofeere ftudët.

Satis iam cuidenter ofienfum explanatumq;eft,ctiam proprias amp;nbsp;définiras rerum cauflas hîc nibil generate, nifi varie accidentibus formetur amp;nbsp;veftiantur,fcucircurnfcrf bantur ad ta!cm aliquem effedum prodneëdum. Qiianto magis hoc in remotiiTunis amp;nbsp;generaliflimis cauflis fer epor-

oportcnFalfum ergo eft,quod fc ex veris cauflis futura prç-diceregloriatur.Qui namq; cauflas rerü peraccidësintue-tiir,amp; in illis fe,quæ logo poft tëpore cuentura funt,profpi-cereinuenireq; credit, is perindefacit, aefi cauflæ rerü eP fent,quas ipic effè credidiflct,vel effe vo’uiflef.Sed ad rê re« deo Qnia Aftrologorum ornnes prædidioncS inueftigant fiue prçlàgiunt de rebus per accides futuris,(horö ante ars Ma eft) patet Aftrologia nö efte artê,quæ,quod illi fperat ^c optant,praeftarequeat.Fruftraigiturnaturalis dicitur,amp;: donu Dei putatur. Nö à Deo,fed aliunde deliramëta amp;nbsp;fu-' P^Utioncs iftæ profedæ funt, à curiöfis amp;. vanis homini-^'^’•Tanietfi nâq5 à Dæmonibus excogitatas nö negemus, ®P®^ Urnen taliuin vti pro fua confuctudine voluerunt. ^^lt;ïcnus duobus argumentis praecipuis vanü amp;faHüni ®«endiAftrologorü conatü. Primum quia eiufmodi feite, ^'^fcqudfiant,laboriofe ftudër,quæ per accidës fiunt.Dein* ‘^c quia non in luis veris cauftis futura quærunt.Summam Wriufq; breuiter iterurn repetere libet,quo vel fic dilucida ^nt omnia,amp; facilius adhærcant.Ae quod ad prius attinet, Urn pcrlpicuè oftendi,tam apertis exëplis dcclaraui,amp; tam copio(èexpofui,omnia qua; hïc fiüt particularia,quatenus Ulia funt,per accidens fieri,vt non aufim aliquid repetere. hplanaui illud etia,quomodo nihilominus quædam,imô plurima per fefiant cognofciq: poflint. Et de talibus nihil Mcamplius. Quëadmodü ne de eo quidë,quomodo Nau-tæ,Ruftici,Medici,Prudëtia preftates viri,plurima cÖtingë. daparticulariaredè tu præùideant,tû prædicât.Prçuident Wim in fuis cauftis veris. Nee hoe modo,fed tüc folum,cü um fieri quodammodo,aut certè efte perfpexerunt.

Illud certum cft,futura nÖ effe prçfentia intelleâ:ui,qua-Unus futura funt. Nö enim fine tempore homo intclligit, nee femel omnia comprehendit mês humana,fed aliud ex ïlio,vcl poft aliud intclligit, ficut aliud ex alio fit, aut aliud podaliudconfcquêtia quadanotacÖfequitur.Quamobrë fi quid,cum non eft,videt intcllcclus futurum effe: necefie eft,vt ex eo quodvidet tanquä effedum ex caufia nafcitu-rum,aut certè necelfaria cohaefione fecuturum peruiderit.

Si cauflatn nccdlario fuum effedum produccrc nouerit, certo futurum prædixerit vtiq;. Si in vtranq; partem sque inclinet,hoc tantum cognouerit, fieri poffe vt fequatur ef-fedus, fieri ctiam poffe vt non fequatur. Quod fi cauffam, quæ prçfens intelledui eft,fciat nô nifî per accidens cffedii fuumeertum proferre,nihilpræfciet aliud,quàm varies ef fedus confequi poffe huius cauffæ adionem, pro vario fe-cundarum cauffarum fiue accidentium confluxu. Talis namqj femper eftpræfcientia,qualiseft cauffa eum produ-cens.Àt contingentia à contingétibus manare cauffis con-trouerfia caret. Quo fit vt prædidi artifices ne ex cauflis quidem illarum rerum, quarum præfenfioneminuelfigâr» ante concludere aliquid poffint aevelint, quàm produce' re iam incepiffe eas obferuauerintfuos effedus. Aliasinc' pta effet omnis ipforu præfagitio, ficut AftrologorunniiC' pta eft amp;inartificiofa.

Sed quoniam ipfos amplis efflare buccis cauffas fe obferuare, illud oftendere volui, i^ lorum,quorum præfeientiam fibi falfo arrogat,amp;q'^°’'';® cauffa prædidioncs à parum cauris cxpcruntur,omn!no ignorare. Nam fi proximæ indiuiduarum return cauds» quatenus vtiq; talem aliquem certum produâurçfuntef fedum,homini funt incognitae, nee vi vlla naturali perapi poffunt,antequam vel produxeriut vel iam prodiicatfuos cffedus,quis Aftrologos arte cognouiffe ipfas credat^Sut enim homines,nee vlla in re exteris feliciores,imö plcrüq! minus funt in bonis literis multis alijs verfatiamp;excrcitati' Nifi enimitaeffct,non tanto conatu tantas defenderenu-gas tentarent. Qtiarcfalfum eft, quodperpetuo iaditar^ folent,fe ex cœloprædifccre futura poffe arte Aftrologiæ'

Nö nego hïc,quod fuprà declaraui,cauffas per fe órpto' ximas plurimarum in natura rerum, vtcani£,.laominis,py^ ri,mali, amp;nbsp;fimilium cognofci. Hocdico,non cognolciqur bus accidentibus circumferiptæ generent, vt talem queffl' piam, non alium, effedum confecuturum fulpicari conif eereq; valeamus. At talia prafcire prardicereque fepofle diditant Aftrologi,beneficie Aftrologiæ-fuæ. Hominem' abhö'

lb hominc, canem à cane, amp;nbsp;quidcni venaticum à vcna-tico, pira à piris generari onmes norunt.Nemo certè talia fcifcitetur ab Aftrologo, vti nee an mefpilus mefpila pro-ducat.Hoe defidevet aliquis præuiderc,amp; Aftrologum per-cundetur fortaflc, vtruni pirus limita fui generis pira hoc anno fit produäura an non,magna an parua,benc matura fintiutura an nö, an grando illis fitincomraoduni allatu-tavd non,amp; quæ huius generis alia dici poffunt-At per ac-cidcns àpiro fieri confiât, quod vno anno paucos, bonos, cofios:alio autë multos,malos crudos, amp;c. frudus produ-’^‘•Quippe accidit ei caufia talis (aut ipfi aut materia:) pro-P'^^^uïmulta vel pauca,magna vel parua, amp;c. profert.Sed æ^'npfjf^j^j. dedarata. Ad rem igitur. Concede,inquics, quot;‘’'“Ajuæ finit talia, non pofie aliter quam in luis caullis ^Wci. ^t Afirologos cauflas nefcirc nego. Norunt enim 'dtruni varies congreflus, à quibus talia efticiuntur. Rc-'Pondeo, fidcra vniucrüliffimas cundarum rerum communes effe cauflas, ideoque non vnam rem magis quàm ^'*^quaniuis,quod ad ipfa attinet,producere. Vt enim per ^^fola nihil herum efficiunt, de quibus ferme amp;nbsp;difcepta-^*0 nobis fuit infiitua, ita cum fecûdis cauflis quibuflibet, Pftficiunt ac générant quaelibct. Si in illis caufris,quæfunt miproducendç quafi continuatæ amp;nbsp;proximæ,^ ad certum ’cterminatumqj effedum producendum à natura fadæ, Pfæuidere futura nequimus, quemodo quaefb in illis per-quot; ‘Pidemus, qua: onmia cum omnibus efficere debent, per ciblas nihil talium générant ?

^*gt;£5 onmes verè ab illis cauflis profedægcncratæq; di-^Unttir^quæ fuam cuique cflcntiam,fpeciem fiuenaturam ^ntribuerunt,amp;feipfas rebus generatis communicarunt. ^ïaiitcni onmiaæquè mouent, omnibus eædem funr,

* onmia talia cfficiüt,quales interm^diæ funt cauflie, quæ magcndoconcurrunt,illa:inquam prorfus per accidens P^rticulaiium cauflæ exiflimandæ funt. Equidem inter ^flionem fidcrum,amp; cftcd;us,qui hïc in terra fiunt, cauflas ^las innunierabiles,hominiq; incomprehenfibiles per ac-'idcns intcruenire nemo ignorat.At hæ omnes vt effedus

vel fiant, vel non fiant, aut certè tales, non alij, fiant,pet' ficiunt.Si inter hominem generantem amp;nbsp;eum qui genera^ tut tam multx intercidunt cauflæ adionem gencrätis ad' iuuantes, impedientes, terminantes, amp;nbsp;hue non alio diri' genres, quot putabimus inter hanc generantem atq; cœ-lum interuenire ? Multó fanè plures quam quifquam no-ftrum aut intelligere poflit, aut cogitet. Tales igiturcura lege nulla certa naturali inter fefe cohæreant, fed fortuitö concurrant, fi noftraminrelligcntiam confulas,fapienter philofophi proximas amp;nbsp;per fe cauflas intuendas propofuC' runt. Quod fi natura cohærercnr,nec temerè ita conueni^ rent, vel femper vel plerunque fic coirent. Qiiopofito, ef fedusfemper aut plcrunq; omni ex parte fimiles produce rentur.Quod hoc teftimonio mentis,atq; omnium quoqi fenfuum iudicio falfum fit,ac nunquam aut omninorarii-fimè eueniat,nemo neleit.

Rede ergo ijdem fapientes philofophi, diuilt;’^“‘’'’f® fuis Diis,cum verum Deum ignorarenr, adlcrip''^^’^^' cilè illi perfpexerunt, ab eo tantum præuideri talia pouc, qui cÖcurfum illum caufiarum accidentalemperfpi^^''*'^’ imó qui hoc non alio modo cogere cas poffer. Q^odvero nonvlla creatura aut videat, aut cogere poffit, certumeft. Quare reliquum eft, vt Deo opt. max. foli hoc tribuamus, cui etiam foli con uenit. Huius ergo gloria: amp;nbsp;honori tan' turn detrahunt tum Aftrologi turn alij Diuinatores,quantum præfeientiæ futurorum fibi arrogant. Ex quibus eui' denti amp;neceffaria proffus ratione concluditur,tam non effe Aftrologiam aut Naturalem aut Donum Dei,vt

ITERAS tuas Non. Augufti fcriptas,ego hïc i8. Calend. Septcmbris accepi, attenteq; perle-?*’ ^’^ ^”^™ fentio,quod de Aftrologia tu aliter lentis atq; ego, idamicitiæ noftræ, quæmutua , multorum annorum beneuolentiaplurimum créait, rationes perturbare non debere. Non enim poffu-Wüscademomnesaut videre aut fentire,led alijs aliud , P“\lt;^^ratniucundumque videtur. Spero teeodemin me, S'i®58®’n te,animo atFeftum efle.Id vt crederem,vel hoe ™^^'pcrfuafif,quód te apud couidores tuos, magna con-fentione defendere, librum à me editum, conatum fuiffe fcribis.Pro quo tibi officio gratias mcritó ago.

Scribis deinde, poffie te vitra tres fignificationes huius vocis,Naturalis,à me pofitas ,fcptcm autofto alias apud viros doâ:os,imô apudHippocratem atq; Galenum often-dere. Hïefanè attentionem atq; diligentiam in te requiro. Neq; enim mihi propofitum fuit, fi non me fallit memo-ria,inlitcrisillismeisoftendere, quomodo hanc vocem authores vfurparint,fed quot modis de Aftrologia diuina-trice reâè dici quiret.In Hippocr.amp; Galeni teö:iöe aliquot iam annos verfor, nee obiter folum obferuaui, quàm multiplex effet horum nominum, Naturæ, amp;nbsp;Naturalis, vfus. Uloautem tempore hoc tantum quxrebam, quot modis polTetAftrologiæ rede adhiberi. Cumq; ex tribus modis, quibus naturalis appellari poffe videretur,nullus eiconue-nire poffer,nee alius tune mihi modus occurrcret,ficut nc nunc quidem occurrit,ignoraremc fcripfi,quid aut quant attent tu naturalem Aftrologiam appellares.Et iam quoq; me non poffe (tu malè fulpicaris me nolle) inteUigere, quid per naturalem Aftrologiam tu intclligas, fî non lub 1 aliquo enumeratorum modorum continetur,libcnter fa-teor. De®quarto namque nc cogitate quidem debui, quad de co tu loquerens.Quæ motus obferuat, coniuncHoncs,

oppofitiones fiderum notât,magnitudines mctitur,amp;hu-ius generis alia confiderat’, earn nemo cum t? fxiwTi«: can-dem efle putauit Rogo igitur te pro noftra amicitia proq; tua humanitate amp;cruditionc abfq;omni fimulationc,» qua mefemper alienum fuiffe nofti,vt fi alium tumodum nouifti,eum vt mihi indices.

Scribis poft bæc,quæ mihi de Ente per accidens, contm-gëtibus,amp; cauflis propinquis ac remotis fcripta fint, à nul' lo Aftrologo, quod quide tu fcias,ncgata fuilfe, ncc Aftw-logiam ea infirmare iudicas. Qui hoc quæfo ï An non eft vera hæc ratiocinatio ?

Quae Aftrologi fe præfeire amp;nbsp;prædiccre ex arte fna poft' credunt,antequam eueniant,per accidens omniafutu' ra funt.

At quæ per accidens futura funt, arte nulla præfenipo'' funt.Eorum etenim qux per accidens fluntjarsnu^^^'*^^^ tio nulla efle poteft. Ergo,

Nihil eorum omnium,de quibus Aftrologi 4101’^^^* arte futurum præfeiri poteft.

Non ex his confequetur, Aftrologiam vanain amp;inuti' lem efle ? Qmd hic rcprehendis,maiorem ne,vt Logic'^P' pellant? At ne Scepticus quidem negauerit iplam. MinO' rem negate fimiliter non potes,cum in fuperiotibus literis à me probata fit,ac tu veram illa efleconfeflus hic fis.(^uo pado ergo fuum Aftrologia retinetvfum,fi tota inutM vana amp;nbsp;falfa cxiftit ? Breuius eolligam.

Per accidens futura, nee arte nee ratione præfeiri por funt. Aftrologicæ omnes prædidiones circa effedus per accidens euenientes verfantur. Ergo,

Aftrologicarum prædidionum arsnullaeft,fedinarti' ficiofe omnes funt amp;nbsp;falfæ.

Cœleftia omnes effedus, de quibus Aftrologi dininarc folent, per accidens cfliciunt fiuegénérant. Peraccidens dico, non vt cü dicimus, obftrudionem febrem iïiterdun' generate per accidens, quia per intcruenientem putre^ ndquot;

'EPISTOLARVM LIBER.’ lÄr ncm mediam cam generct, fed ita, vt cum vulneratum ali-queindicimus, vel qma manc de ledo funexcrit, vel quia domo exierit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Atcxtalis cauffenotitia,nulla eiufeemodi effeduum prxfcientia artificiofa haberi poteft. Quinimó nc cogno-fci quidem tales cauiræ,quatenus fcilicct cettum iam pro--ducere aptæ fuut effedum.

Nulla ergo poteft ex aftris haberi artificiofa prælenfio ilhrum teru quas ab aftris fieri Aftrologi fabuUtur, Aftro-^ogiaergo ars non eft.Vana itaq5 amp;nbsp;putida fabula eft.

^’^luperioribus literis, fi rede memoria teneo, eftedus Wdam à coeleftibus per fc nafci,non per accidens,often-’‘'’Wliic excipere non fuit ncccflc.Tales enim fuo fem^ P^f^^pore coq; ftatuto amp;nbsp;needfario, non autem per ac-^^^8 eueniunt. Siue hâcfiue illam rationem magis pro-°^s,parutn intereft. Vtraq;ccrtè quod propofitum eft,per-^dt,amp;infupcrioribus ambæ funtperfpicuè cuidenterq} comprobatx. Aftrologicas fabulas ita eucrtunt,vt vix alijs fit opus argumëtis apud non ignaros veritatisq; amantes. Ex Atiftotelis principijs defumtæ fnnt,amp; nullum tu philo-fophum Aftrologiam damnare dicere non es veritus. Sic vides te mea vel non attente perl egifte, vel non fatis quid Vellern percepifte.

Quod me Aftrologos fcribis hæreticos,diabolicos,con-ienmatos appellafte, in co parum amice mecu agis. Nam in parte libri,quam ego addidi,nufquam,opinor,hæc répétés. In huius fine, vbi de origine Aftrologiæ quæda fcripfi, auxilioDæmonum inucntam,promotam,audam, confit.-inatam aio, amp;nbsp;eofdem Aftrologis infpirare interdum fu-tuti aliquid,(opinionehominum,non fimpliciter futurum, nifi ipfi hoc faceredecrcrurn habeat,perficcreqgt; pof-fint)exauthoritateD.Auguftini affirmo. Idem hoc fi ex propria dixifl'em authoritate, conuicium tu nominaffes ? Sic arbitrer, at non rede tarnen. Etenim quotidic omnes txperimur,callidi(rirnos hoftes noftris fenfibus fe mifcerc, I nmltainfinuarc,adfcelera nos mouere, fiepe etiam permo-

ex animis interdum cripere tcfte gr auiflimo ipfomet Chri-fto. Attamen ex his nö conficiatur rcdè,nos hçreticos,dia-bolicos,cÖdemnatos ftatim effe. Inanis ergo eft hæc ratio' cinatio. Eraftus ex Auguftino ait,Dæmones nonnunquam Aftrologis futura infpirare:ergo habet cos procondemna-tis, hæretieis ,amp; diabolo deditis hominibus. Inpriorclibri parte,Sauonaroiae fenfum cxpono amp;nbsp;verba interpretor.

Parem negligentiam arguit, quód parum habere erudi-tionis libruni afleueras. Si de ea parte intelligi vis,quæ ad-iefta à me eft,facile tibi aftentiar. Nö enim præcipuammihi cruditionem vnquam arrogaui. Hoc verè de me affir-mare poflum,me veritatis amantiflimö amp;nbsp;ftudiofiflimuni femper fuifle. Hac in parte nemini facile ceflero,in ali/s ca nemine temerè certaucro. Si veró de Sauonarolæ JibeUo ita fentis,vide ne ftudium t uendæ Aftrologiæ, vt hoc dice-res ac fentires, impulcrit. Vtinam hominis ciadidonen^ non dico fuperare, fed exæquarc nos valeamus. Cog'f^'’‘^ etia debebas, vtrumq; idiotis amp;nbsp;vulgaribus feripûfc^'^®^ ne illa quidem, qua ruditcr explicata funt, intcIligcK^^^*? pofte ex eo perfpicio, quód ex illis quoq;, qui opetam ah* quam bonis literis nauarunt, non omnes firmamenta u* lius libri percipiunt. Cur igitur tantam in ipfo eriiditio-nem defidcras,in quo nimia potius diligentia reprehendi queat? Vulgaribus Icriptus eft, non dodis, pratfertim cuni Picum hi legere poftrint,qucm de præfenti controuerfia dodiftlmè fcripfifte,tu quoq;,cum aliter facere non polhs concedis. Hunc fitualiquando attentelcgifles,vtargi? mentorum quæ in co leuilTima videri poflint, firmitatem intellexiftes,non te patronum abfurdiftimæcauflæconfti-tuere voluilfes. Si viri dodilTimi fcripta, qua oportet diligentia non expendifti, imprudenter fanè aliquid in Aftrologiæ patrocinium fcribes, priufquam an ruinofa fint ip' lius fundamenta nee ne, diligentius exploraueris. Qn^n-quam fi vel hunc ipfum libcllum, vt Picum feponam, dilh genter perpendere voies, vidcbistalia in ipfoargumenta contincri, qua: arte nulla labefadari ab Aftrologis'poflint» liue dodum pûtes fiue indodum.

; EPISTOLARVM LIBER.' Mj Maiorem modeftiam dccerc Chriftianos homines in quæftione dubia,nefcio cur dicas. Nam ncc immodcftius quam hominem Chriftianum amp;nbsp;pium decet, quicquam faipü,nec dubiam quxftionem traftaui. Nifi dubium id voces, quod non omnes magno animorum cöfenfu com-probant. Hoc pado vix aliquid in return natura non dubium reperias. An tu incertum eße ais, vtrum Aftrologia hlfa fit amp;nbsp;impia ? At Deus max. opt. damnauit. Prophetx Wipiam effe docuerunt. Sacrx fcripturx interprétés à Re-^'gione aliénant iudicaucrût.Philofophi futilem compro-^^'^unt.Imperatores ex hominüfocietate exterminandara f^'ittunt. Ratio inanem amp;nbsp;putidam demonftrat. Senfus , .r^^dfeoftendunt. Qmd dici poteft amplius ? Patette quot;Mom amp;nbsp;meas literas parum diligenter Icgiflc amp;nbsp;confi-quot;We. Partent Ituius, quod dixi, aliquant certè vidhlcs ,fi notant pcruidere nequiuiffes.

Qiiod mox viros quofdam dodos amp;nbsp;daros,imb meum quot;rincipem me condentnareaddis, tenon fineperturba-^0 animo hxc tcripfifle oftendit. Q^cm ego Principem condentnem ipfe videris. Egolibrunt invtriufqucprinci-psmei nomine prodire volui in publicum,ipfis ita vo-'entibus. Pcrledus illis eft antca, quant in publicum ve-' “itet. Quare quid tibi velis non video, nili de hoc Principe ) fub quo nunc ago amp;nbsp;viuo, intelligi velis. At cum il^ liintlibrum cderem,hic mihiPrinceps plane erat incognp ^'is, Sene nunc quidemfeio quid Itac de re fentiat. Quo--J^odo ergo me condemnare fcribis, de quorum fenfu iti--quot;ilconijeere potui.lnvtilitatcm amp;vfum vulgi,non in con-‘^entnationem editus eft. Vnum hoc fpeftaui,vt idiotas à ^ ^^’aitatcluperftitiolaabftrahercntamp;prqmonerent,ne tarn heile fibi abAftrologis imponi paterentur. Certè pluri-^unt impediunt iftæ fabulæ Medicorum confilia amp;nbsp;ftu-“ia,cunt rede mederi volunt.

De dodis quos me condemnare fimilitcr fcribis, nigt; ' nbsp;nbsp;“1 affirmarc certi poflum. Si aliqua in re, amp;nbsp;in hac ipfa

omnino multis errare omncs conftat. Errauit Ariftoteles, Auguftinus,alij.Erro amp;nbsp;ego in plurimis,amp; admonitus quo-tidie non crubefco errata corrigere. Vtinam veró fint,qui nmltos mihi ineos errores cömonftrent. In hac mc caufla non errare certó feio. Nihil eft ab omni parte, vt Horatius redè fcripfit, beatum. Ideo autem veritas explicandanon eft,quia clariflimi viri earn alicubi non vident,aut nó probant, quamcunq; obeauflamid faeiät? Statimnc,quicani patefaceretcntarit,damnareillos exiftinicturï Quid fier-rare cos nefciat ? Sic potius cogitandum eft, nullius quan-' tumuis clariffinü hominis autoritatem veritati pweindi*' care debere. Certum eftillos, qui non arguinentis,fcdho- j minum prçftantium authorirate aduerfarios premcreftu-dent,aut nen fatis intelligere concertationcm,autni3langt; defendere cauflam. Quid opus crat tibi ifla mihi obijeere, dum intada rclinquis argumenta qua produxirVbiäJ^‘^'^ rcfponderis,non dccrit,quodobijciamus pratetea- ,

Huiusgeneris illud etiam eft,quod ftatimaddis*“^, aaluer/arios,/êrihalt;s ip^s, vt rebw^uant artem dii^Mi^^^' Neminem aducrfarium,quod fciam,habeo,qui nonamp;ve^ ritatis,(quam defendendam contra ineptos quofdam,pro-uocatus, fumfi,) quoq; fit hac in parte aduerfarius. Intclli-' go ergo aduerfariumin hac caufla efle, qui aduerfutnme ientit,meaq5 oppugnat, qua: vera efle reputo,quantumuis in cæteris lit amicus. Ex horum numero tu quoq; vnuscs tandemfaâ:us,idq5 prêter meam opinioncmlnter primes eft Chriftophorus Stathmion,qui publice priuatimq;uO' ftra oppugnare parum feliciter amp;nbsp;feite tentauit. Literal Deo volête eum occalionë nadus fucro edam, quo multi videant,quales habeat Aftrologia patronos. Ad publicum eiufdem Icriptum iam pridem refpondi,at proprercertas caulfas nondum edidi.Tunc cdam,cum quorundamrefu-tatio apparucrit. Nam Princeps metis nuper mihiSchien-finga fcripfit, aliquot Dodores fine dodos quodam in loco conueniflc,dcqj refutando libcllo dcliberauiflc Scriptquot; hoc magno fané defiderio expedo, vt vno labore vtrilqquot;^ fatisfaciam. Qui fint ignore, nee feite laboto; fed hoc iP*

EPI ST o L AR VM LIBER. i^S cx animo epto, amp;nbsp;meliora,quàm Stathmion,premat, qui« bus vel doceri vel certè exerceri poflim.

(^od nullü philofophum Aftrologiam damnaffe opi« üïris,in co pluiimumdeciperis. Nullusetenim clarus ex-btit philolophus, quod quidem feite haftenus quiucrim, Quiipfam probant,praeter paucos Platonicos,qui amp;nbsp;lupcr-Üitiofiffimi amp;nbsp;fummi præterea dæmonum cultorcs fuête. inter hos Porphyrius numetatur,quifaepe tarnen in diurr-butabijt lententiam, amp;nbsp;prædiûiones ex cœlo mendaces dlcaftirrnauit.ExParifienfibus vixvnus atq; alter patroci-tóutnipfius fufeepit. Patres hanc p.Mmgt;clu) nunqnam pro-b»w,Aftronomiam verb meritb plurimi commenda-ïum.t^Q fit vt mirer, qubd tu rem cötra habere affirmes. QS^Oquam negare ita non potuifti, quin aflerueris, multos ex patribus afleucrare àDaemonibus excogitatam tra-ditimue effe Non abu(um,vt tu male iudicas, damnarunt hi omnes cum Impcratoribus, vt nuper expofui, rations busq; confirmaui.Non enim temcrè aliquid abfq; ratione, quod Aftrologorum pene proprium cft,affeuerantcr affir-moLibrum me indignum ais effe,propter côuicia,amp; quæ-

\ dam in co male coUeda^c qubd parum fit eruditus. Si vc* 1 ralunt,qux in eo docentur,me dignus cft,tametfi inerudi-1 tus fit. De conuicijs iam fatis multa.

' btSitfuidamyïnc^xxvamp;y^gerrimltulerunt argumefitatiores \è‘ conuicia. Qui ægréferunt tales argumentationcs, hanc nauent opcram K cipub. vt fall as elfe oftendant. Magnam fine apud omnes bonos, pios amp;nbsp;dodos laudem merebun-tut hoe fado ,mcq-,immortaii fibi deuincient bencficio, quodmeaberrorcliberauermt. Si id facere non poffimt, mecettènonmoucrcautab mftituto retrahere debebit, qubd aliqul veritatem publice proponi gravi it er ferunt. Si kftvologos alicubiineptos amp;nbsp;impcritos appcllaui,optimo iutefeciffe cenferi poffum. Etenim dum dogmata cotum ^ prat ere a argumenta, quibus ea defenderc fruffialabo-tant,inepta effe docco,nó video quomodo nö iplos quoqv

1 ineptos verb dicam. Qui me mendacium docuiffe proba-1 UttitjismeiEain parte mentitum aut mendacemfuiffe ft

Ad extremum iterum’ te hortor,nc temerè AÜrologiani publico præfertim feripto defendere concris.llli,de quibus fuprà memini, arma iam,copias, omnisq; generis js^êAij^ fiet-rn, communicatis inter fcconfilijs, ftudi)s,opcribus, ex-pedire dicutur. Horum apparatum,vires,animos, pugnan-di peritiam, amp;nbsp;demum ipfius pugnæeuentum obferuare fecuro tibi licebit. Cumque operara cos nauare vtilcm amp;nbsp;bonam confpexeris, prodire,amp; profligatas iam noftras copias ad internccionem delere poteris.Si autem fruftraeos tentaiTe pugnam, infcliciterq; manus confernifle cogno-ueris, illorum pcriculo cautior fadus,id confilibquodefl^ optimum atq; faluberrimum iudiciaueris,capies.Non feil’ an candide magis tecum agcre,tibiqj confulere quifq“^ aut velit,aut point, Vale féliciter. Anno 58. Heideibee^^

D diem Cal Oclobris literas tuas 3O.Scptcm-^'‘*^ ^^^^ ^ ^®fcriptas, rccepi. Qnas cü longW' feulas cernerem,maiorevoluptate fimul^itQ’ attentione pcrlcgi. Sperabam me cxplic^e-nem aliquam illarum rerum, de quibus ad te iam antè verbofius fcripfilTem, in ipfis inuenturum. Cuw nö femel perlegilTem, nihil aliud inde percepi, quàniquo vidi,te mea minus diligenter legiire,nec tuaquoqbq^ lcs,induftria claborafle.Refcribä ea tantùm,quxrede pritquot; terire nö potero.Sequar veró tuam narrationeni,niliett diuulfa reperero cognata membra,vt lingula fingulis con-ferre promtius fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Expriuatione amp;negatione cum me argumentan len-bis,non te intelligo,nifi id vclis,quod poftea dicis,me, qw^ tres fignificationes vocis,Naturalis,Aftrologiæconuenit ncqucant,concludere,nullam ei conuenire Scd dehoep^ 11 ca fuo loco.Excufare quoquomodo cupis quodfenp b immeritö me rcprchcndille, quia tria tantum ^S*”?.^^

EPISTOLARVM LIBER. i^Z diàionis,Naturalis,cnumaraui,fed fruftra. Quoeûq; enim modo tu de Aftrologia fc rip fer is, verû femper hoc eft, me non habuiffe in illis Uteris propofitum docere, quomodo ca vox bonis authoribus vfurpata fit,fed quot modis Äftro-logiæ tribui poftet,inueftigare voluifle.Vides iam,puto,mc non torquere tua in aliéna fententiam,duriusq; tua inters pretarLHoc nifi dixiftes,prærcriturus hæc fueram.

Butas me in primis meis Uteris probare voluifle, Aftro^ logiam non eife naturalem, hoc modo ; Tres fignificatio-’'«vocis huius,NaturaUs,non conueniunt Aftrologiæ,ergt; ^ononeft naturaUs. Mihi tum id nö venit in mentem,qui quot;’*^folutn inquirerevolcbam, quid per naturalem Aftro-.°Shinititcllexifles.Nó enim certo fciebam,an iudicialcm :'’®fotam, vcl'aliquam ipfius partem ita vocares. Non^ (“'^'’’perfuafum mihi erat, tc Aftrologicis fabuUs fidê ha^ ^‘^'■ebiuinatrieem Aftrologiam,non vt tu putas,fed his ra-^•onibus non naturalem efle probaui, nempe quia facræ liters vt falfam,impiam amp;impoflibilem damnent,amp; ratio i^uturorum præfeientiam, qualcm ipfa po’.Ucetur,fupra ca-Ptumhumuna: mentis efle conuincat.Rationibus,quas tu ttfellerc nunquam potcris, amp;nbsp;veras clTe iam ante faffus es, 'lemonftraui. Principia amp;nbsp;fundamenta, hi per qux extruda tft,amp;exquibus fuas deducit conclufiones, ruinofa, talfa amp;nbsp;inaniaefledocui.

hin ad ratiocinationis meæ refutationem defeendo, Qus his verbis à mc propofita fuit, vt reifte eam tu hîc ttpetis.

Qus Aftrologi fe præfeire amp;nbsp;prædicere pofte ex arte fiacredunt,antcquamfiant,per accidens omnia fu--turafunt.

Nihil ergo corum omnium, de quibus diuinant Aftrologi,prsfeiri ex arte futurum poteft,antequamfiat.Ad hæc tuita,in nulla elfe difpofitione hancratiocinationem ,ad , nbsp;nbsp;quodcöfeftariü fit,vitiofam efle. Probas autê in nullaefle

aflumtione fiat attributum, neq; fit attributum in propo* fitionibus ambabus,neq; invtraq; fubijciatur.

Quid fi Medium fubijeiin propofitione amp;in afluinn^ ne attributum fieri tibi commonftrem ? NÖ negabis arbi-tror tunc, in prima difpofitione redème collegiUc. HxC mea eft conclufio.

NuUaprædi^tio Aftrologica eft artificiofa, fiuc ex arte proceditjvcl quomodocunq; ioqui Iibet,modófenfus pet* maneat idem.Voco prædidiones AftrologicasAfttoIogo* rum ex fidcrum obferuationibus defumtas hariolatione5' In hac conclufione Minor terminus eft,Prædi(ftio AftrolO' gica.Maior;Non eft artificiofa. Semper enim conclufion'j fubiedum Minoris termini in omni fyllogifinorPrædicatH verb eiufdem,Maioris rationê obtinet. lam Medium qu^' ramus,qui cft,per accidens fieri aut futurum efleVbi/'S? dico,QuïE per accidens futurafunt, arte nulla funt, Medium fubijci Maiori termino vides. ïnterg® nlt; propofitio fine Maior. Deinde in primo locopo^'^^P''® pofitione,hacfcilicet,Qum Aftrologifecredûtcxarteptæ-dicere pofte’, omnia per accidens futura funt : hie inqü^ni idem medium attributum fadum vides Minoris termini. Erit igitur hæc Minor propofitio fiuc affumtio, quantum* uisprimumlocum occuper in mcisliteris. Quid igitur re-prehendis?

Ego non ad locum propofitionum, cum aurores legd fed ad conclufiones refpiciendum mihi didici, vtquo in loco Maior,amp;quo rurfusloco Minor pofita fitintelligani. Vbicunq; enim Médius terminus cum Minore, fme con* clufionis fubiedo rcperitur,ibi alTumtio eft feu Minorpropofitio. Atvbiidem Medium cum Maioretermino,üue cöclufionis prçdicato ponitur,ibi ^pofitio fiueMaior pofita eft, fiue primo fiue medio fiue vlrimo loco reperiatur collocata Necrcfertfiue prædiceturMedius,fiuefubijcia' tur exteris duobus terminis. Semper enim hoc verumin-uenies quod dixi.Cum iam præterea fcire volumus,in qua difpofitione feu figura lyllogifmus collocari debear,coii-fiderare oportet, quomodo vel attribuatur vel fubijci/'' duobii5

duobus in conclufione inuentis terminis. Perfpicis i5,opi-nor,non fuiffe tibi opus vt admoneres me,ne in argumcn-tandoDialedicorum amp;Philo(ophorum rationes negliga.

Qus hie interferis vt Aftrologiam naturalem efle prO' bcs,pollca examinabuntur, vbi quæ de eadem hac mea ra* tiocinationc refpondcs expendero. Melius enim eft diuul-foiftas partes coniungere,vt res liquidior ficfiat. Sic ergo , fcribis : ^ maiorem ex parte iMtelligù,z’t verba fig»ifi::a»t, la-^‘‘/’nrniioeinaifOKem nego, quod frioduf ifie fîtfadax in argu^ ^(ntiindo.Si» ex toto intedigts,vt fape autboret/olent,nimiunt ^^^^»ù A/}rolord,quaßn^queant errare. Affirü enim ea omnia ^^'*^* f j/e, qua ipficredunt fêpraßtrepoße, tanquam Jemper Y’^* 1»itqppradieunt, autpradteerepo^ credunt. Hac tua “quot;^Non ego hïc attentionë amp;nbsp;diligentiam à te requiram? ^^Hi tu Maiorem fiuc propofitioncm iudicas, afliimtio fftüueMinor.Contrà verb qua tibi aflumtio vidctur,pro-pofitio eft.

Quod ad primam attinet,qua tibi Maior efle perperam vifa eft, quaeris,an ex toto intelligam. Quid hïc dicam ? Ita habet propofitio ca;Qua Aftrologi prafcire fe credut,omnia per accidens cueniunt. Poteft ne dubitari,quin vniuer-toter hac Guc ex tof o,vt tu loqueris,intelligcnda fit? Scn-hiscft,0mnia qua Aftrologi pradicunt, per accidens funt hturaCertè nomen,Omnia,antecedens eft,vt grammati--lt;:ilt;iicunt,ad quodrefertur relatiuum, Qua.lta nc Aftrolo-giatibioculosanimi fimul amp;corporis.perftrinxit, vt ifta noncerneres,qua tam funt trita ? Qriod deinde addis,fi ex toto intelligam, nimium me tribuere Aftrologis, quafi in ptædicendo errare nequirent,fimile eft iam didis. Non di-httis aio verbis, taUa omnia qua prafcire fe Aftrologi pu-ftnt,per accidens cuenire: Non ergo cuenire ea femper dito,fed eius effe natura afTcro, vt per accidens fiant, fi fiant. Ideo falli ipfos, quód talium fibi prafcientiam ftultè arrogent. Qui per accidens aliquid futurum efle ait,is oftendit aperte,non etiä fieri tale pofle. imó plane incertû eflc,pra-fätiq; nullo modo poflc,vtrum futurû fit,an no futurû fit. i Addis poftea, te propter artis certitudinem admittere,

omnia futura cfle, quæ futura prænuncient Aftrologi ; af quatuor efle in ratiocinatione terminas, minorernq; cuni maiori pugnare. Quad dû probarc Rudes, in codéfemper errore volueris, imo inuoluis te magis niagisq;. Spero te exprædiclispcrfpexifle,quantûv’biq5 fis halliicinatus.Tan-dé vero opinari te rede fcribis,me hoc veIlc,Omnia Aftro-logiea,hoc eft,quæ Afirologifuturaprçnunciarc/ôlër,non nifi per accidens euenire. Coniedafie id te ex aflumtione fcqiicntis argumenti ais,cuius propofitio départe tantum aficrar.Eft autem hæc dia ratiocinatio.

Aftrologiæ ergo prædidiones nee ex arte nee rationc J proficiieuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

Hx'c ratiocinatio cadê cR cu fuperipte.Conmxcratn in nbsp;nbsp;i pauca iRa,vt ciarior cRètRedè ergo hïc exairumtione^^f^' 1 JegiRi,qd fuprà vol tu r m. Hoc nieritó mirari cogot^quod, cum hïc ordine fuopropofitionespofitas vidcrepotueris, non anitnaduerteris eam,quç hie cR aflumtio,fnpràquoqj a/Tumfionem fuifle.

Maiorë Ciue propoCitionc tuin hac rationc de pitte i(' fererc,nÖ de toto cur dicas nefcio. Certè cade cAcum ito Nufia res per accides futura,arte prçcognofci,antequâfi(gt; poterit. Nefcis indefnitaspropofitiones in neeeßariami-teria vniuerfales eflègt;An non principi) vniuerfaUs rationc ebtineti Quinimb tu idc lcntire ac diccre paulopóAvidc-Tis,cü ita fcribis,córingentia nö fuut artis nee feientixpro-culdubioid voluiAi,Nulla cötingëtia artccötineri.Atqu£ per accidës fiür,Contingëtcrdütdcu'CÖtingëtia funt Quo- I modo ergo negarc ea potes.Suprà nainq^ negabas.Hac,re' fpódcbis,ncgo, Adroiogica omnia per accidës euenirefea futura eßeAr heenó cd Maior.Ergo Minore negate volai- ƒ di for ta de. A tq in prim is eâ Uteris Fra cofordia ad tc fcriptis ƒ ^bauLEt vcra cdc q attuli tu eöfeßuses. Çhtareniillâànic 1 alia probacionë tantifperpetcredcbes,dû autnörefutaac-ns Iliana Li [non hoc efdeerc^quod i of pJemondramris.

Equidem cum Aftrologos de foils côtingentibus, Vt fu-tura funr, vaticinari negas, gd neges nefcis. Quis enim res nccclTarió euenturas prædici fibi veilt? Suquæ nuperFran-cofordia ad tcïcripfi,perlegifti attentè,nö potuifti ignora-tc.Cutigiturtaaccrbèmeaccufas ignorâtiæ?Sed quæhn^ lus generis fcribis vniuerfa,facile tibi cÖdono,prefcrtim eu perturbatum amp;nbsp;commotû te fuiffe inter Icribcndü often-^înt.ln fccûda ifta ratiocinatione fi Maiorë vniuerfim ac-’^piam (ira accipiendâ indicaui) minoré te negate inquis, ^atiinq; addis: T^/hil 'V/deo hîc te probate contra ^firologiamf ’quot;^'“’'^Mmentif peracctdens hngè magit quant ip/â ^^rologta tibi argumentum prædidum per accidens vidc-^’^^®lgt;are, Aftrologorum conatus euanidos elfe amp;nbsp;inar^ Refelledlquidem potes,nec nihil te fecilfe dica.

Julius euentus per accidens futurus, poteft arte, antcgt; ^Uanifiat,futurus præcognofei.

Quæ Aftrologi turura prædiuinant, omnia per accidens ^caiuot,fiuc futura funt.

Ergo quæ Aftrologi fe præfeire amp;nbsp;prædiccre pofte arbi^ ^antur, præfeiri futura ncqueunt. Fruftra igitur laborant. Ealfum etiâ eft Aftroiogiam,cuius opefe præuidere didi-hnt talia,artem efte.

Quld hic negabisî Maiorem ne ? Atqui conceftlfti earn Paulo antè Minorem ne? Minime gentium.Dicis enim ne-hinem Aftrologum,quod quidem tu icias,illa negafle,qui-^us earn probaui. Et certè nullus negate poterit,ita inqua, Wfalfacfle probet,aut non firmiter efficaciterq; propofi.-lutnprobate oftendar. At conclufio redè ex praemiffis in^ fotur.Ncceflariô ergo fequitut, Aftroiogiam fabulam efte, lt;ldiramentum amp;nbsp;fuperftitionc ocioforum amp;nbsp;crcdulorum Jiominum. Si æquè firmis argumentis,quod tibi facile elfe afois, Medicinam vanam,falfam,futilem probaueris, eris uiihimagnus Apollo,imonouus Apollo,amp; in difleredo ip-fo etiä magiftto Ariftotclc peritior. Nö enim ex aft ris Medicina prçiagit,ncc omnino prçdicere præfentireqs futura, Çuatenus futura funt:fed quatenus lam fieri defle incepe-tüt,docet.Sed de hifce in prioribus meis'ad te literis plura.

Aftranon particulares amp;nbsp;proprias horum inferiorum cauflas, fed maxime turn generalestum remotas cûcdixi, amp;nbsp;verè quidem dixi. Harum autem nullam cognitionem amp;nbsp;feientiam haberi neq; dixi, neq; cogitaui vnquam,mid-to minus Ariftotelem ira Icripfiffe alicubi affirmaui Falfo igitur me id dixiÜe cenfes, quod ne in mêtem quidera mu fii aliquando venir. Hoc dixi, ta-les cauflas nelciri,autnon cognofei, quatenus effedum certü fint produduræ. Cura enim per fc nequcant,aliæ autem cauffæ ipfis accidant,cognofei vt talcs nequeunr,nifi accidëtes omnes cognotcan-tur.At hoc impolfibile. Ergo amp;nbsp;illud. Hominem cognolcc-re poirum,tametfi huiushominis,Pétri fcilicct,notitiara nullam habeam, imo ne natum quidê feiam. Eodemnio' do cœleftium notitiam habere nos nihil verat, quantura-uis hoc aliquid chedura ignoremus.Hæc quoquam-*'''^ in hteris meis tibi tranfmilfis, licet breuiter, expoffJ^“^^' Non hoc quæritur, an vniuerfalium cauflarura rogi^'p^ aliqua habeatur, vel, an cœleftium vires percipia®'^^’^ hoc quærituqvtrum particulares inferiorum cauffe^det cenfcridebeant.Depriorenulla eft quæftio,fi cùmquîca® tè fcripfi,tum quæ nuper dixi confidercntur. Sidcra particulares cauflas efle horü effeduum, vel te quoq; tefte,wl* fum cft. Quæ dcDæmonibus amp;nbsp;cöuicijs afluis,libensprs-tcrco,etfi non parum mul ta hïc quoq; haberem, quæ tuis redè opponerem. Quód libcllum à Sciolo fcriptü tibivi* deri addis,nihil dctrahir eruditioni Sauonarolæ

Picum tclegiflc amp;inrellexifle,atq; adeó lolutionesargu-mentorum te inueniflc,demum Bcllantuunamp;Raphaelera (arbitror te Gabrielern voï uiflc dicere) quenda, qui ipfiua argumenta omnia dodiflimè réfutent, ipfi te oppofuiflc, fcribis quidem.- an verè autem lcribas,fufpicari non imme-riró mihi licct.An te,qui mea amp;nbsp;Sauonarolçleuiculaargumenta, ( fi cum Pici argumentis conferantur,) vt quæ prœ prer vulgum fcripra fint, inte ligcre non potuifti, (niß for-rafle nolucris intclligcre, quod certè libenrius credo) Pin viri dodiflumi dodiflima argumenta pcruidifle verifimik fit r Si nó videre potuifti quam infeitè nulloq; iudicio Bd lantius

EPISTOLARVMLIBER. ,175 hntius argumenta ipfius reprehendat, quàm imperitè amp;nbsp;temerariè damnet, quàm abfurdè erret, cum fe diflbluerc ea putat,quàm aftutè amp;nbsp;maligne eleuet ac diflimulet,nun-quammihi perfuadebisilüustefcnfum affecutü fuifle. In pncfentiarum fatis fit monuiffe, dodiores Aftrologos Bel-batiutn nö facile producere. Putas me BellantiLim,amp; qui-dcm maiore multó diligentia, quàm tu meas litcras perle* g«is,non perlegifle? FaUeris plurimum,ficredis.

Fallacibus me amp;nbsp;captiofis argumentis vti non rede fen-Mum ita fcribis:/Yff patronum Jfirolog ^ me ce»fiifw. Vn-’‘^«oefumisargumentum? Excodemfophifmatis gene-^^Wgt;amp; priuslftc non fcquitur Picum,çrgo non legit,neç Mox aliud adducis meum fopbilma, bis verbis: J ^‘^nli ohiter i» explieatiofje vfiis afirelaè^ 4(^aliquorum ea-^'^»ias re/^o/}dere,ergÿ confii/uii /e ah/iträ/ßmit cauffi paira-’''’Apacilis eft ad vtrimqj refpöfio. Nullo cnim fophifma* vfus fam vel hîc,vcl ibi. Prius argumentum tale eft; Qui ‘■turn Aftrologiam rede vereq; confutantem legit acin-tdlexit,is aut non probabit vanitatem dogmatis,autpcrti-^aciaquadam in cöcepta opinione vult pcrfiftcrc. Poftre-“ïiuiu hoc ideo non addidi, quia de te credcre nö potui, amp;nbsp;®f nune quidem credo Hac de caufta iam quoq; nö appo-biflem, nifi ita me vt faccrem eoegifles. Vides nullum hïc 'Ïefophifma-Non enim dubitari poteft,quin rcdèamp;foli-i^tPicus confutant, Omnes fafli hadenus funt,amp; fatebun-^^rin poftcrum,qui argumétorum vim'perfpiciunt. Qiiód Aftrologi non multi ccdûtgt;hinc euenire arbirror,quód nö 'WcHigunt,aut non legunt. Quofda ftudiofè in errore per-planere veile,non probabilc iolum,fed omnino verum eft.

Altcrii tale erat : Hic conabitur hoe anno aliquot argu-Pientisprobare Aftrologiam eife natural em,amp; ab homine Poffefciri, Dcumq; veile hanc ad nommis fui gloria difci. “cm, Si Deus ei concefferit vitam, bonam, Oeiq; donum ^FTe, certiflimis amp;nbsp;cuidentibus argumentis fe probaturum piomittit.-ergo conftituit fe patronum Aftrologiæ. At hare , a^wda eft,fi modó tabafunt, quæ falfa amp;nbsp;mêtira funt Fal-I »ant efte ratio, Icnfus,philofophia,facr3e liters, huius inter.

prêtes probarût. Si nô credis,Sauonarol3, (vt Picô taccam) lege,amp; vel vnicû ipfîus argumentû d^flb lucre têtato, mini- l meq; ignauû Aftrologiæ expugnatorë eile perfpicies.Idein ' hoc niagis intclliges, fi plura vel omnia cûratiôerefellere conari audebis.Sic nullo me fophifmarc \ fum elarè dociii.

An verum fit, quod de Pico Bellâtius fenbit, Sauonaro-læ prccibus impulfum diuinûillud opus côtra Aftrologos côfcripfifle,ad cauflam nihil facit,dû quç fcripfit vera funt, vt rationi,philofophiæ,faaâ:æqj Religioni confona.Bellan-tius nô a(reueranter,vt hoc etiam obiter dicam,fcribit,Pi-cum Sauonarolæ precibus adduâû opus illud compofuif-fe:fed verifimilc putat,vt ex epift.dedicatoria ad Catharina Sfortiam, amp;nbsp;illis quæ poft Præfationë in fuas refponfioncs pofuit,vidcrc licet. Quæ ideo dico,vt ne Bellantium guidé fatis diligenter te legifle videas.

Tu nô Italo illi feni,à quo te accepifle fcribis,ma^i^9“‘’ ipfimet Bellâtio crederc debuifti.Is in principio lihoi-^“^' rû rcfponf.fic fcriblt.-JVec vnü tacent/a via/eturgt;cfffgt;lf^^^H*^^^' ^tute Fioredie te^es ^de d/^n/ßm(,qHilgt;(ti,tn^ec}a Hierlt;i»‘^^^^‘ Har0ix^efiitura,qui»^ a»tf eif^s ta^ura me»/eî,d(lflsrelgt;tit,é‘ //gt;/ifw Hieron. ad hare^m inciiz/atu,^ -vad /ai^ueptey^f»'*^'*' rdprxdixz.'Hçc Bcllâtij funt,ex quibus pcr(pici.s,tcvnàcum Italo,cui imprudëtercrcdidifti,decipi.NôPifisille Sauonarolæ hoc prædixit.NÔ Sauonarolæ,fcd quibufdâFlorëtinis dixit.Nô comburendû aut Florëtiæ aut alibi affirmauit,fc(l laqueo vitâ finiturû feribit fe de eo prænüciaire,quinfo ante ipfius mortë mëfe.Quomodo me vis credcre,recüiudi-cio Bellantiû Pico oppofuifle, qui nihil cotû. quæ maxime feire te côueniebat, in ipfo animaduertifti? Si minus facile crcdcres,nc Aftrologiæ quidem fidem adhiberes.

Valde exultât in hoc loco Bellâtius, amp;nbsp;Aftrologos fupra vulgarë hominû fortë extollit, ac diuinâ vocat Aftrologiâ. Cur faciat quæris ? Qi.iia,inquit,cx magna louis amp;Satnrni côiunélionc Aftrologi quidâ, falfi prophetæ aduentû ptx-xlixcrûnquæ res minime, vt Picus lènfit,vana fuit. Saiiona-rolâ namq; fidera fignificabât. Bellâtius Sauonarolâ læpj tametû nô vbiq; ta explicate, vt hic facit, falfumpropbdi j appdlt;

EPISTOLARVM LIBER. lt;7J îppellât.QuaTn vcrè,pi) omnes amp;nbsp;dofti vin intelUgunt.Sa-necumàfuæætatis theologis difcedit,ita fcrè fentir,vt ho'' die pleriq; omnes boni, amp;nbsp;tu quoq; fentis. Et propter hxc falfuspropheta diftus eft BeUätio. Libelli, quos pij omnes per Germaniam probant,fuisq; legëdos proponunt, pieta-ïcm hominis teftatam nobis faciüt.Quare li hæreticus il 1e hüt,nos quoq; omnes,qui àPontificis dogmatibus difeep hntus,hærcticos effe oportebit. Ob candem cauflam Car** dinus Lutherum quoq; à lidcribus ad hærefim impuhum ®pinatus eft.Si xtatemnoftram ille vidiffct,Magnam iUam ^oniuné^ionem noftri temporis viros fanélos lignificaÜc ^h^dubio affeucranter affirmauiffet.

^'^'^hc verum effe, quód hacreticus fucrit: anideo cœü ^’^Uidicatunt? Ponamus ita credidifle Bellantinm,qucm ^’^^'■jsconiefturis ifta conieciffe plus iatis conftat,an pro-P^frea Aftrologia vera dicenda putandaue fit ? Ego nö ita iudico.Sc cur non ita iudieem declarabo. Quis neget longè

^0üh caiffe? Qiibd fi propter a.qubd cuentus aliqui vati-bni)s relpondcnt, (fiuc cafu quopiam, Eue Dæmonûinfpi-^atione cueniat,') ars iUa vera iudicanda eft,oportebit prx-didas omnes non veras modb, fed veritfimas ponere At ^''W impix,futiles,amp; ex aequo cum Aftrologia damnatae.

\ ^fophetx impia docuerint,quomodo ratio amp;nbsp;philolbpbia 1 quot;aanem amp;nbsp;putida demonftrcnt,fcire cupis,lege Picü, Sauo* 1 nbsp;«atolamPhilofophos amp;nbsp;Tbeologos omnes,maxime antb

1 W^deTheologisipfenonncgas'jlegefacrasliteras, amp;nbsp;1 abundè quod quaeris inuenies. Reperies in meis etialiteris 1 ’aonnihiLquod certehaaenus refutare nö potmfti.Porma 1 atgumetiv itiofam male credidifti. Affumtionem perpera 1 aegafti, quarn ego validiffimis rationibus, v el te ipfo tefte, 1 töhmaauiHorum cü nihil neges,neq-, nö confie ere propo-' huim oftëdas,immeritb plûtes à me probationes ftagitas.

' Mó vno tantu argumêto in primis meis literis ad tevfus , iüjlcd plutib’, peipuè v crb duob’. Qua infeheiter cofutar e

prius tetaris vidimus. Ad altcru ne verbo quide figinatim refpondifti. Habet aüt,fi in forma cupis videre, hoc modo:

Qiræeunq; cauflànon poteftfuos cfredusabfq;o'pcamp; auxilio aliarum cau(rarum,quæ ipfi pro gencrarione illom effeduum pcraccidcns coniunguntur,prodiiccre, huius cauffæfo'ius accuratidima etiam cognitio nihilnosiuuat ad prxïcndoncm talium ctfeduum.

bidcra à natura ita fada funt, vt hos effedus, de quibus Aitro'.ogi fc diuinare poffeopinatur, produccre nequeant abfq; coniundionc aliarum caufTarum, qnæ lidcribus pef accidens varié coniunguntur. Exempli gratia : Sidéra non poflunt generare hominem,nid vir mulicri iung3tiir,niul-tó minus pulchrum aut deformem, robuftum aut valctU' dinarium, diuitem aut pauperem poterunt generare, niß robuftus cum robufta,diLies, pulchcr,amp;c. congrediatur.At hxc omnia fidcribus accidcre vel cæci peruideanr.

Ergo ex pcrfediflima etiam fidcrü notitiainfc/^o'^^’” poteft, an eifedus tales futuri fint nee ne fint. So^quot;^^'^'^ quales ipfi caufæ coniungenda: fint hominis mensco^^quot;^' prehendcre valer.

lam aliud argumentum tuum recito. zlfii'elo^i'f op^’^^’'^, iiautes,^dem^ habentes Diabobeos ee»fès. y^tviri^uii^^ ^^^^ idf4eiu»t. ErgOjC^e. Ad hoe quia in fuperioribus refpondi; paucis me expediam in præfenti loco. Propofitioné tuani falfam elle aio, neq; ex feriptis meis, quod tarnen tuputas, probari vnquam potcrit,fi candide interpretari volcs.Hoc modo fi ponas,veram elfe cÖcedam. Qiii Aftrologiam co-lunt ,nec earn répudiant, tametfi impiam amp;Dco aduerfaquot; nam cognoucrint, impij funt. Hoc pado fi mea intclligcs aio Cetera redè fequi, quamdiu non rcfipifcunt. Scriptu-ra cbrios nÖ poflefluros regnü Dei pronunciat. Nemoeft, qui non ita intelligat,fi nó cos fadi fui pœniteat. Hoc modo omnes loqui folemus. Si ergo impij non funt abfolutè, qui fcientes peccant,nifi re ipilccrefcriónolint,multó minus impij mihi iudicati funtvnquam,quincfcientesoffen-dunt. Vides quàm facile me ex laqueo,quo me cöftriduni t ;nch arbitratus es,explicaucrm'. V ent., te, acutilfmio

EPISTOLARVM LIBER. »77 licet gladio,femel totum diflecui-Fruftra me iubes de quo-rundam fententia exquirere.Non enim cenfor conftitutus funi,vtin aliorum mores inquiram fuperftitiofius. Ocio-' forum hoe eft, amp;nbsp;curioforum hominum, à quorum inge-nio mei mores meaq; vita femper fuit alienifTima. Sed hi-fec amp;nbsp;fimilibus alijs reliais, ad ea redeundum iam eft qux fuprà in hune locum reicci, ne difputatio de mea ratioci-natfone difcerperetur.

Poftulaui à te,vt,fi modum aliü nofles,quo Aftrologiam naturale dici pofte conftaret, eü mihi indicares. Huic meas P^foonifatisfaduras, naturalem dici fcribis, quia fit con-Wttatio de corporibus naturalibus,amp; eorundé operatio* nfous,Ver{ymi ego hunc modü non ignorabam. Inter alios ^^^f^Âii,amp; diuinatrici non redè adhiberi docui. Alium te ®odutn indicaturum putabam, cü tot me fignificationes ^ocis,Naturalis,omififte feriberes. Sed ia tua expendamus. Si Aftrologiam naturalem eftc folidè probaucris, non ra ftuidem inter homines infimum, fed iummum obtinebis locum. Sex tuas rationes quibus probare tentas,ordine ad veritatis ftateram examinabimus.

1 Prima huiufmodi eft: Omnü ars carport f/afuraifum, aa^ furahs efi.^firologia e/} ars corporum »aturaliuf». Erga efi »a' luralis. Aflumtionem vehemeter tibi metuo vt vera pro-l)aturus fis. Prudenter fanè probare tentafti, Aftrologiam tffearrem.Statim enim hoe negaturus fueram.Ergo quo-üiodo probes confideremus oportet.Aftrologiæ accömo'-dan feu tribui poteft artis definitio. Ergo ars eft. Etenim ptæcepta, inquis, multahuius artis extare, vnumq; finem fpeftare vtilë vitæ, nullus hominü rede negare poteft,licet aliqui eü no femper cöfequantur.Pauló póft,quid per præ-cepta inteUigas ,fatis dilucidè déclaras, cû Aftrologos hoc anno vehem ente æftû frequêtesq; grandines futuras præ-dixiife fcribis,ob Planetarü pofitfi in trigonis amp;nbsp;fignis cali-dis,ac Martis fitû in Aricte,quo in eunde tëpore fol ingref fus eft. Præceptû namq; Aftrologicum tale erit : Planefæ amp;nbsp;Mars fl hac inter fefe figura,cû fol arictem attingit, confti-* tuti fuerint,æftum amp;nbsp;grandinem expedabimus.

Talia prçccpra(haciâ nominatione dignabor) côtincrc plurima Aftrologiam nö ncfcio.Eadê illainter fecÖfpirarc ad vnu finë,fcilicct ad futiirorü prçfcnfionë,minimè nego. Conccdo etia, vtilë hominibus plurimis videri poffe hitu-' rorO præfeientia. Sic igitur artë efle^bas : ///rsZew/rf^ftf/-le^i!^ Kulfaru j/gt;po^tionü e^Jefjßß/ie ^ftatsfafuturorüfr.i/ènfio-Ke^^eciaiiff. zit h^c efi ratio /eu de/jei^itio aetù. ^a eu a^^role^ht cëucaiat,arte//rohaiüe/l e/^^ i/)/af}gt;. Bona,vt puto,fiele ratio-në ma deduxi. Ad ca ego ita refpondeodal 1 ace eflë tua col-Icdionë.Na caret illis peeptis Attrologia,quæ in definitio-ne artis ponütur.Quod quö fit vcrû,iâ doccreaggredior.

Artë cü dicimus cfle comprehenfionë multorii grace-ptoruni ad finëvtilë viræconipirantiii,nÔ quälibctpropo-fitionum fiuc enLinciationumcol'cdionëintclligimu5,f3-metfi mutua cöfpirationcvtilë hominivitä quærât.Vcw^ cfle tales propofitiones,nô falfas oportet. Argumento«^’-bis fint,Aiiguriû,Exti(piciû, Gcomätia,OnomätMA^“'^ generis cöplnra alia ddiramenta.Quis tä eftaudaXiquino has quoq; artes (fie enim olim vocabantur) multapwcc-pta habui/Fe amp;nbsp;habere,qnæ aprè inter fe confentiant ad in-teJligëdafutura? Equidë,vtdeaJi;s,quas nunquäfeiui, nihil dicäjdeGeomätia eni olim,dû AfiroJogicamihi adhucar-ridercf,nö impigra opera nauaui,hoc verè affirmare polsö. Sed negari de alfis nullo modo pot. Cur igitiirnóhabërur inter artes iflæi'upib'tioncs .^ Quia artis ratio illis cóuenire neqt.Vera nâqj nö faha cfle oportet pccpta,ex abus cócin-nè iüdis ars coal eitere pôt. (Loquor de honeflis amp;Jibera-Jibus artibus. nheneflç ne nomine quidë hoc dignæ finit.) Vndc feitè Galcnus ma in omm prçcepto requirif,vtfit vcrura,vtiJc,côfcnticns.Horü fi aliquo carcar,præceptinomen pariter amp;nbsp;naturam amifit. Qiiod fi vcra cfle oportet, vt oftenfum iam eft,/cquifurprimùm qindë,vf cum rébus concordent. Veritas cnim orationis non aliunde,quàni et concordia cû rehns æftimatur ; deinde abarn arriuni prin- ■ cipi/s nô repugnabunf. Verum efenim vcrominqnam ad' nbsp;nbsp;•

ucrûtur Poflrcmô propofitum finem vt pkirimuinfi non fcinpcrpoïruuf,amp;pcrïè,nonautcni per accideus, efficent / feu 1

feu confequi debebunt. Nam eorfi quæ per accidens fiunt, nee ars eft, nee ratio aliqua. Talia quoq; non plcrunq;, fed raroeueniuut. Artes autë plerunqj lüos eftedus feu fines alfcquiintur. Ac referuntur artificiofà omnia,quatenus talia,in artem, à qua efleda funt, tanquam in per fe canflam. Quare ctli prçcepta aliquis compluracongcrat,itaq; inter ’ fccopulct.vt mutua confenfione finem vnum quærant,ilium tamen per fe nunquam aflequantur,nomen artis non wcrebunturFalfa naq; talia efle palàm cft,nifi vera puten-^ur,quæciufccmodi promittût,qualia præftare nequeunt. Talia lunt,exempli gratia, Chymiflarum pra?ccpra,qui-'’'^^auriim venantur infclices quidam. Tamerfi cnim ilia iunguntur,vnumq; omnia finem,fcilicct auri ef-1 nbsp;nbsp;nbsp;'^^onern,quærant:cum tamë,quia efficcre amp;nbsp;aflequi non .Po^untjfaliamcritiflîmô céfenda funt. Scio amp;nbsp;experientia ‘^'dici, limita amp;nbsp;vulgo incredibilia per ilia præcepta à peri-doribus artificibus effici poffe. Ad hme fi referantur, artis iiomine dignabimur. At verb cum ad auri argentine ef-fedionein, quam pra flare non valent, conferuntur, falfa funt,amp;à loco amp;nbsp;dignitate prçceptorum artis excidunt.Pri-niùm,quia non præftat quod promittüt: deinde quia huic Principio fine axiom ati, zirs »a fur am imifaripotefi, ea^^em ^lu natura facit/aeere »0» potef,re/)ug»aKf.

1 nbsp;nbsp;nbsp;^«perat, in qua ita per aerem homines ad certum fpacium ''cherentur,vtin aquavehi videmus.Præcepta ad nanis fa-^ricam, vt ille animo conceperat,collata, confentientia amp;nbsp;Vera potuerunt a:ftimari:at ad veru m fine,hoc eft, ad vfum illius nanis relata,falfa fuerüt.Ex quibus omnibus apparet, quo pado intelligendü fit, cum arte dicimns comprehen-fionem efle mnltorü præceptorû adfinëvtilcm vitæ pro-ducendü eófentientium.Nihil ergo cfficis,cü multa Aftro-logiæ extare præcepta dicis,quæ fine vtilcm, videlicet præ-fcnfionê fnturorû fpedent. Na deGeomâtia, Augurio,Ex-fifpicio,alijsqj diuinâdi modis eade dici pofluntnô minus Verè,quàm de Aftrologia,artes tame inde cas j)bare,nemo

Ars eft cÔprchcnfio multorû præceptorû veroru,ad fine vtilë vitæ per fc cfficiendû conlpirantiû. (Si per fe fine,non autë per accidens producant, patet vt plurimû eû artingi.)

Atqui Aftrologiamulta habet vera præcepta,quibus tu* turorü pfenfio .p fe docctur,vt raro à fcopo artifex aberret.

Hoc modo fl fueris ratiocinatus,aflumtio fine Minor tibi reftat probada. Quodeü facereincipies,quam fint omnia vana intelliges, amp;nbsp;cui humeros oneri fubieceris eópe-rics. Loquor aüt de prmceptis Aftrologicis,nö Aftronomi-cis aut naturalibus. NaPlanetas certo tépore talifehema* te in cœlo apparituros cu alijs ftellis,prxccptum Aftrono* micum eft.At talem ftellarüdifpofitionem,talcmaïiqucm certü effedum hïc produdurü, quales Aftrologi (cptæm-dere iaditan^prxceptü eft Aftrologicum.Talia oninw,aur funt manifeftè falfa,aut ita incerta amp;nbsp;dubia, vt protobiiJO' ribus femper côfurari,quàm eöfirmari queant. Ergonon^ dum teprobafle,Aftrologiam artem effe perfpicué vides.

Miror profedó tecrederecauflas infoliticaloris,^^ planctarum in rrigonis amp;nbsp;calidis fignis,ac Martis in Arietc conftitutionem fub ingreffum folis in eundem.Miror illud etia „ quód torpens amp;nbsp;frigore enedus veterator file Satut--nds. Marris æftû, quë ex folis propinquitate cócepit,rcprh mere nö potuerit,præfcrtim cum in Tauro figno fecundu vos frigido,(in quo etiâ fol dcfecit,)côgreffus cû eo fit.Ego hoc anno quorundam,qui præcipui habëtur,libellos pro-gnofticos legi,nec tamë ab ipfis tale aliquid prædidum ad-uerti. Tardum effe neceffe eft,qui præteritorum non cauf-fas qualefcunq; comminifcatur,cum amp;fomnia hoemodo aptent pleriqj præteritis.Sed hïc nö eft de his locus.Vnnm præterire nö debeo, mulris annis nunqua infrequentiores grandines in his amp;vicinislocis vilas effe. Nihil etiam apiid vulgares magis futilitatë Aftrologiæ arguif,quàm de tenv porum mutationibus infini ta mendacia,Lege qua Bell antius in 2.artic.i3.quæftionis hac de re fcripfit.

Qiianquamfi his terminis fe continerctAftrologia,!^ krabfiis minusq, impia foret, quantumuis falfi manerct nihi-

ni^hilominus.Quod ne tu quidem intra hoice canccllos te cÖtincre pollis,id probat, quod inline de aduerfarijs meis, de quibus ad te fcripfera,alluis:/Zfz,inquis,»z^/Zftf^?/rlt;/ Zf/cri-b^fit hoe af3«o.^ßra emm »oiunt,»rfiw(rah!lealiquid.Hxc cü legerem,rifum tenere nÓ potui,ttatimq; fic cogitaui. Aftra nihil nifi mirabile permittët. Atqui edere,bibere, ambula-ic,loqui nö funt mirabilia.Nihil ergo horü taciër illi homi nes. Nulla videba rationë,cur loq,'nuinerarc,currere, lege-^ '''-'lilt a placuiflet ipfis,poflent: fenbereaut quxeogitafsët, ^ópoffent.Ita ne animi noftri alligati funt coelis,vt ne fcri-^^quot;cquidem nobis liceat, nifi Aftrologica aliqua figura id ‘“'^taut permirtat ? Lögilfimc extra terminû procurris, *®®fubftitcris,regreflLim non facile inuenies.

*^^eex aftris,quid homines faduri fint particulatim vi-quot;®’Ab alijs Aftrologis negari audio.Si ciufiuodi adiones ^ollræ à coelo pendent,vt eo nolcnte,ncqueamus,quç me-^itatifumus,fcribere, quæ porró nobis retida eftlibcrtas ? ^ïterea videris hoe veile, illos nihil pro Aftrologia admi-wtione dignum pofle prçftarc.Si poirunt,amp; aftra mirabilia non prohibent, infeitè concludis eos pro Aftrologia nihil feipturos. Si nö polfunqignauos amp;nbsp;imperitos Aftrologiæ Patronosfacis,nifi hoc pro exeufatione adducas,quod ego 'tveriflimum libenter concedo,nihil præclari, quodfcili-quot;et præcipua laude admirationéue dignum fit, (hoc enim ^^niirabile appellate fufpicor ) à quoquam pro Aftrologia ttcogitari pofte. Si aliud per mirabile intelligis,quid mira-bilius illi facere poftint, quam vt pro Aftrologia ita, vt tu, pngnent,nonperfpicio. Quarefi lt;i5poAoj4xw?argumcntari Veiim,m'aximè fcripturos probem.Quod preterea dicis nihil mc phyficum arbitrari, quod nö cxprclsè docuerit Ari-ftothoc tu nunqua oftendes à mc diéfü feriptûmue efte. 2 Secunda ratio tua hxc ferè cft. Aviftoteles non cxcludit Aftrologia à phyfica.Quinimó phyfic’ ab Aftrologo motü, luniê,influëtiasita mutuatur,vt ab arithmetico numéros, a Geometra lineas accipit.Ergo Aftrologia eftNaturalis.

Hoc primum fallum eft,Ariftotelë non cxcïudcrcearn à phyfiologiaSi \ bl faciat interroges, rcfpondeo,ibi,vbi artë Z 3

nô eflefubîndicat:vbiexcauflæ Vniucrfalis cognitionear' tificiofa nihil illorum præfciri poffe docet, qnæ ab ca line opera fecun darum caulTarumfortuirö cum ea concurrcn-tium,cffici non poflunuvbi contingentium futurorü præ' fenfioncm impoffibilcm efle monet : deniq; in totaipiius phyliologia Qiiod fi mentioncm Aftrologiæ ipfumiaccre obijcies, vcrè tibi rcfpondebo,ipfum nonita hancvoccni vfurparc, vt nos folcmus,id quodamp;tu cognouiflevideris. bi meum argumentum,quod Ariftotelcum efle non nega-bis,conlidcraffes,non hoc modo interrogaflesPrimam ergo anrecedentis partem nondum probatam vides.NövC' rius eft, quod phyficum propriè didum, ab Aftrologoaut Aftronomo influentias amp;nbsp;lumen mutuari addis. Nó enim vnquam probabis. Motum, fi rede Intelngas, fidcrum,ab Aftronomo accipir. At difputatio de operationibus, viribus, amp;nbsp;qualitatibus fiderum , itemq; de luminisnafu«,amp; poteftate,non ad Afironomum,fcd ad philofophuæf'^^^' ralem pcrtinct,fi rationi,fi phüofophorum fentStiXjfi^' ftoteli fides hîc habenda cfi. Quis, quxio tc, concedettibi Phyficum accipere motum ab Aftronomo,vtiamtaccam Aftrologos ? Ego idco Aftronomiam ex parte Phyfica:fub' iedam putauiadhuc,propterea quod motu abeamutuata führet. AdPhyficum pertinct difputatio demotu omnis non ad Aftronomum vel Mathcmaticum. Vbi nam hi do-cent quid fit Motus,quomodo fiat,qua: fpecies,amp; quçpra:-terea ad confiderationë Motus pertinent ? Plurimumcer-tèhïc aberras. Proinde vides nunc tam efle falfani fecun' dam tuam rationem,qiiàm faha eft prima.

3 Tertia talis eft. Philofophia diftribuitur in PhyficeXo-gicen,Ethiccn.Ergo cü Mathcmaricæ difciplinæfubPhjquot; fica contincantur, mulró ra agis hue Aftrologia referetur. Naturalis ergo'eft. Mathematicas difciplinas fubPhyfica latè dida (nam fi propriè didam intclligas,falfum eft)con-tineri fcio.Cur proptcrea Aftrologiam fubeadem cótineri oportcat, non fcio. Nam nihil illa Mathcmaticum habet. Hæc enim certhfima amp;nbsp;vcrifllma funt omnia. Aftrologia incerta amp;nbsp;probabilia funt tantum,vel ipforum Aürolog^^ ruft'

EPISTOL ARVM LIBER. lîj rumiudicio.Si^pterea putes ad naturale philofophiç parte referenda, quia de fidcrû adionibus amp;nbsp;potëtijs diflerat, negabo tibifacultates in aftris inueniri tales, quales Aftro-logiputât dicutq;. Quarc cû fomnia fint,fruftra in diuinis illis corporibus afleueraueris.nili rationibus dcmonftres.

Aucs,atq; vifeera animalium,cx quibus diuinabantom-toferè olim nationcs,naturalia étant corpora. Qiiis pro^ ptereafpedes illas vaticinadi naturalis philolóphix partiquot; culas hodic ponat ? Quid in caufla eft ? Nihil aliud, quàm ^uod in cömemoratis corporibus naturalibus, vires illæ, 'l'tlbus talia prxiignificëtur.nÖ infunt. Si fæpetamë euen-^'^^pïïlenfioni refpondifte dicas, refpondebo amp;nbsp;ego, vel ^'quot;’tli^ando ita eueniffe, vel Daemonum fuifte ludibria. v^^tjiiia nemo,vt eóftdo, nune negat ac nefcit, probare P'^'tibus iam nó volo,quantumuis facilis fit oftëfio.Qiiod augures auium volatui geftibusq; tribucrunt, quod Gco' ^i2ntcsappellat! pundis,aut ex his concinnatisfiguris ad-fetibunt/ed fjllo,hoc aut fimilc Aftrologi perpcram aftris 'nefleaffirmant. Non igiturconüdcrat naturales Aftrolo-giifiderum vires, fed fiditias. Fruftra ergo hinc probabis tînt naturalem efte, nifi antè illud demonftratura lit, has Poteftates infitas ipfis elle, quæ resparticulares noftra-^esprodneant, quomodo produccre Aftrologi credidilTe Menus videntur,non line magno errore.

Quæ de Thalcte Milefio ex Ariftotclc adfers, caulfam föim nihil iuuâr.Ncq; enim Ariftoteles co in loco aliquid affirmât,fed Thaleti hoc adferiptum fuifte feribit, propter amp;pientiâ. Pcrmultum refert fcire, cü authoritate alicuius ptobare aliquid volumus,vtrum author,quë pro tefte pro-lt;luciinus,cx aliorü,an ex ^pria mente ac fentetia loquatur. Equidëvniuerfa Ariftotelis philofophia fatis fuperq; déclarât,nihil ipfum Aftrologiæ credidifte. Addc quod ex hiftequot; tijs aperte admodü ^bari poteft,Tha’ctc Aftrologiæ diui-t'^tricisimpentü fuifte. Illo naq; tepore Græcis AftronO'* uih principia incognita fere fucrüt, nedum Aftrologicas nugas fciebât.Thalctë primüPhyficû fuifte,amp; primü inter Grecos cedeftiü motuü caulfas indagarc eoepifte rcfcrunt.

Poft hune annis plus minus 80 Anaxagoras floruit-Quicu primus de Lunç defedionis caufla aufus fuiflet fciiberc,ab Athenicnfibus in carcerem coiedus, vix eft Pcriclis preci-bus fcruatus. Nam fideraputabant Athenienfes efleDcoS nee naturali ratione amp;nbsp;lege contorqueri credebant, fed 1c ipfa pro fuo arbitrio circumducere exiftimabant.Qpo™O' | do poft totidem ferè annosNicias Athenienfium res affli-xerit propter ignoratam cauflam deliquij Lun«,docent Plinius amp;nbsp;Plutarch us. Certè ante Platonis tempora, nemo præcipui aliquid inter Græcos in aftronomicispercogno-uille Icgitur, Huius amicus Eudoxus Cnidius,cû no Athof ' nomia tatùm ab Aegyptijs, verùm etiâ Aftrologiâ didieil-fet:hâc exprefsè damnauitjllâ fummo ftudio primus intd Græcos diligërius excoluit exornauitq^.Nô legimus vllum ex Græcia tanto ftudio hifee rebus opéra dediffe P^^’ ^‘‘‘ diofè omniaapud Aegyptiosobferuauit,fidcri3‘îi”’‘’f“^ notauitex loco cditiorc,vtEudoxi Ipccularûno®^” æ^^^^ Strabonis adhuc locus illc retincret. Et hûc priwû®^?'^® Græcos legimus Aftrologiam nouiffe, queni nihiloroiû'^ damnafle eandëferibunt authores, propterea qnbd^'h» , cem amp;nbsp;futilem deprehêdiflet. Qui veræ Matbcmaticæftu-diofi funt aut gnari, hi facilè cum Eudoxo nugas iftas reij-cient.Sed redeo ad propofitum.

Eudoxum fecutus eft Ariftoteles, qui Callippi Cyziceni ( vixit hic cum Polemarcho Cyziceno familiari amp;nbsp;amico Eudoxi) familiaritate operaq; vfus,Eudoxi inuenris adde^ re aliquid eft conatus. Hune fi Aftronomiæ tu non admo-dum peritum fuilfe credis, quem poft Thaietemferejoo. annis feriptifleex hiftorijscolligimus,quiddeThaletecre-des? Meritô,air,dc Thalete hoc didumfuifle,amp;propterfa-pientiam ei attributû, hoc iplb fignificans fc nihil cerriaf-firmarc de ea re,quant conipertam nô haberet. Profedofi quid tale cognouifte Thaletë credidiffet, nÔ voluifletipfc quoqj nô feire. Sanèquod hîc de Thalete diftû rcfert,PlH mus de Dcmocritofcribit,ita funtincertaomnia. Tacea quod poft Ariftotclë neminë inter Græcos aliquot f«ciilgt;’ Aftrologica ^baflelegimus.Ptolemçus Aegyptins primquot;*' j quoi

EI*ISTOLARVM LIBER. iSï ^uöd fcianijdchifee Grace fcripfit- Qui ipïb antiqutores unt,Aftronomica duntaxatlcripfcrant.Hxcamp; huius gf-^Mis alia te examinafle cöueniebat, antequamThalctcm 'uinatheis Aftrologiæ ftudiofuni amp;nbsp;pentum fuifle tibi

' Ariftotdes certè hoe illi propter fapientiam • ®Qlcriptufnfcvibita5aiijs,ipfeAftrologura fuifle non di-**tgt;nccfiiifle cum talemeredere potuit.

Vtnon te decipiat homonymia vocabuli,fciendum eft, ^Kotclem nomen Aftrologiæ hoc loco ex aliorum fen-'^tiaponere,pro obfcruationc ortus amp;nbsp;occa(us fidcrum, ^quot;‘'’usantiqui tempora operarum Rufticarum dcfcribe-vd Plinium vclrerum Rufticarum fcriptores t^.’^'S't,facile,quid vdim,pcrcipit. Quippe Aftrologiaifta ^^^^atoria,dequa nunc agimus, apudGræcos Thalctis P^^^eignotafuit. Quanquam veró per fe res eft probabi-'^^nota,non tarnen pigebitPlinij verbis atque audori* ^^^2 planiorem teftatioremque facerc.

Pliniuslib.Nat.hift.i8.cap.28.hæc habet.Ferunt Demoeri '^“n,qui primus intdlcxit oftenditquecum terris cocli *ncietatem,fpernentibushanccuram dus opulentiflimis minium, præuifaoleicaritatc ex futuro Vergikarum ortu, ^Uï diximus rationc,oftendemusquc iam plenius, magna 'innvtilitate propter fpem oliuæcot'miflc in tototradu °gt;nneoleum,amp;c. Et paulo póft; Hoe poftea Sextiusè ^'gt;manis fapientix adfedatonbus Athenis fecit cadem ^^donc.

HicprimumdiflentitPlinius abAriftotele in nominee “icnanqueDcmocritum,hicThalctem fedfle hoc fcri-wtDeinde fcribit ille,Democritum olei caritatem præui-diffeAriftotdes autem ait,Thaletem vberem olei prouen turn præinteUexifle. Quod Ariftotelcs dicit Thalctem ex Aftrologiacognouifle,idque ex aliorum fententia,hoe afgt; ürmatplinius Democritumex Vergikarum ortu conicgt; ^affeEt qua rationc præuiderit,explicatis verbis exponit, cum ait:Qua diximus ration e,oftëdemusque iam plenius.

Catervim conftat,Plinium nullibi docuifle, quomodo *nore Aftrologico, vt hodie Aftrologi talia profitentur,

oleivel caritas velvbcrtas fit præuidenda.Atita pnco gnofccre docuit,quemadmodum Agricole dchocamp;alijs trudibus coniidàt,amp; qaemadmodun^iup^ monniinus. Inucnies hoc cujn alibi,turn in lib.prA’cedentc,cap.2.1ucu-lencè expofitum In vtroque citato libro mitlta huiufmo-di coauncmoratjCx quibus,quod dico,facile intclligi po-tcft,qualia nonnullain 25.amp; 26.cap.librii8.rcperies.Hucamp; illadilputatio referri aliquo niodopotcftjquædcoleipcr-fedioneapud Theophraftû cap.11.hbri depiantarumcaul« fis fexti habetur.

Illud in Plinio amp;nbsp;Ariftotelc primùnr appar.ct,adinodtini incertani fuiffeolim cam hiftoriam.Deinde vtiunqiief^ feribere.quæ apud alios inuenit. Praeterea Piinium noni” Aftrologiamidam hodiernam ,fcd m antiquamillam rc-ferre. Inter aliadiflenfionis capita hocctiani vnû eftquod AriftotclcsThalctcm nô feribit oleum coëmJflh^^^';''™' bone data officinas Olearias pro co anno conJu’'*^'^’. quodlo.Gencfius Sepulueda primus,quantuniego^'O’ huius rei, animaduertit,amp; ex Græco textu manifeftütccit. Hoc obiter, quanquam ad rem nihil admodum lauerer, moncre quoque placuit.

Non malè fortafle fenferit,qui fidfb de ThaIcte hoc feu ptum aedidum putaucrit.Neque primum fit hoe Gf*’ corum in hiftoria mendacium. ÇÛ^innno in cadem:quot; non minus turpitcr mentiti fuut, cum Anaxagoram exA'

' flrologia fiuefiderum feientia anno fccundo.yS.Olympd' dis dies prxdixiflc feripferunt, quibus faxum è Sole cafuru eirct,quodamp;Gcciderit ad flumen Aegos. Quinamp;aliunici furum prxdixiflc feripferunt,qui in Abydi gymnafioe» ' caufla cultus poflea fit. Vide Plin.lib.2.cap. 58.Ratio quï 1 hue Anaxagoram perduxit,ca fuit, quod Solern iudicauit I Japidem ignitum, Quid miri fuerit,fi tam verum illud fît) quam hoc cd ? Ni fi plurimum faUor,minus pofthac robo* । risputabis in hoc Arift.ct Plinij loco fme teftimonioincifc 1 quam vt veftram Aftrolog. hinc Arifto. probata oftedao^ 4. Quarta ratio hxc cd : Vetuftiflimi gentilquot;” Thcologi,inter quos vltimus Plato fuit, anima quot;””'' i

E PI s T o L A R V M LIB ER. ig^ äi onmia perfccundas ftcllas gubernari tradiderunt,cx quarum cncrgia prodiuerfo fitu motuque omncs rauta-doncsinintcrioribus fiant. Ergo Adroiogia naturalis eft. Nihil bic de confequentia dicamtua: ratiocinarionis .Ni* hude theologorum illomni gentilitatis mente amp;nbsp;opinio-’'C'Nihil de Platonis fentenna, quam confiât non fui fie ^idologicam. Plato certè,fient poft ipfum. Ariftotcles, amp;nbsp;pol vtrunqueAuerrocs, nCiquamcrcdiderunt planetarn ''wftcHarum alias effe beneficas,alias malcficas ,fed om-’‘®omnino bonasputauerunt. Athoe principijs Aftrolo ^'æda aducrfatur,vt vix aliquid,hoc non concefTo ,efnci-^’'pQoomodo Piato animis ex aftris deicendentibu.s pc-^'^Ï5^^inefre dixérit pot eftatcs,quas inde àceeperint,nô .^^O- Scd qnam non fit vera illa fèntentia,amp; quam nihil ^“'’ologiæpatrocinctnr, fimiliter non ignoro. Iftis omiP , quot;^quibus iam argumentü folutum eft,aliü modoaperçus itatibirefpondereiam libct.Sicmncsinferiorum mn htiones à ftclliSjveluti àcauflis per fe,proprijs amp;nbsp;definitis fieri putas,plurimurn deciperis. Etenim rationi,euidentiç amp;fenfibus répugnât. Si veró tanquam à cauffis vniuerfa-libiis amp;remotis gubernari hæcnoftratia à ftcllis opineris, pinatique fint olim veteres illi, vitiola efttuæ ratiocinarionis confequentia.vt ratio, fenfus,expcricntiagt;doâ:orum omnium confenfus,amp; ipfimet Aftrologi ( inuuf licet) de-darant ac probant.

1 Quintam iam infpiciamus. Si Magia naturalis cft,quid prohiber Aftrologiam,quæ rudior eft natnraliorque, amp;nbsp;ad Ariftotelis dodrinam accedit propius, naturalem effe? Si per naturalem Magiam intelligis eamfacultatcm, qux return naturalium omnium cœleftium amp;terreftrium vi* res, naturas, operationesque perfcrutatur, antipatheiatn amp;fynpatheiamrcrum obferuat, latentes earum potefta-tes explicat,quæ quibus aptè coniungi,quo paólo, quo tc-pore perquæ media dcbent,perquirit: amp;nbsp;,vtlemcl omnia dicam,qu£E nihil non facit, vt exaftam rernm notitiara con{cquatiir:dubiumnoneft,quin eiufmodi ratio naturalis fit. Quinimo naturalium fcientiarum omnium quafi Aa i

coinplexus quidam fummuinque faOigium fine extrema perfedioexiftit.Hancminus accederead Ariftotelis do-ftrinam,cuius cftablblutio quædam,qnam Aftrologiam, tune probabis,quando verum faifum efle oftenderis,aut conrrà faifum verum elle deelaraueris. Si quads cur non Vt hæc,Aftrologia quoque polfir naturalis cen(cri;rcfpon-dco,hoc obftare,quâd Àftrologia tota cd falfa,fiâ:a,vana. Quod fideribus tribuit,quænunquam habuerunt. Qiiod ex fabulofis amp;nbsp;fi dit fis principij s amp;nbsp;imagimbus fiituroruni præfeientiam pollicetur. Qjaôd fenfui ac intelledui notis principijsrépugnât. Quod fiper Magiamaliudintelligisgt; tumre(pondcbo,cum quidintcUigas ipfe intellexero.Nô cnim diabolicam illam Magiam omnibus bonis damnât tam te commendare hic veile crederc audeo.

6 Sexta amp;nbsp;poftrema ratio fimilis eft cçtcrarum.MuIfiappellant Aftronomiæ partem naturaliorem.quaeeii-^^™'' }ogiæ,naturalcm,Ergocfi;Natura'is. Qiiis amabotcAdro logiam non Afirologus naturalem vnquam appd^^'^^^ • Si hoc fails eft, vt naturalis fit,quia à fuis eultoribus its nominctunnullatam imputa inuenietur fuperftiiio.qu« non ad minimum velit naturalis cenferi. Pleræquc non contentæ ifta nominationediuinæ viderivolunt. Aliaeft probatione opus,quàm Aftrologorum teftinionio. V aide Manque parum integri incorruptiquc funt in prafenti cauflateftes. Sclo quidem Ariftotelem amp;nbsp;antiqno^Afiro logiamnaturalem appellafle: verùm non ludiciariam fi uc diuinatricem illiintcücxcrunt,fed Aftronomiamnota runt,quam medium teuere locum inter phyficas amp;nbsp;vere Mathematicas fcientiasputaucrunt.At hoc quidadrem noftram ? Non propterea veftra ilia aut naturalis aut A* ftronomiæ pars cenferi poterit.

Quemadmodum neque Onomantia ilia rede pars Arithmetices dicatur,quæ ex numeris præcipuè decu-i ifque hominis natura, moribus, ingcniogt;felicitatc,infor-t.inio,liberis,exoribus vaticinatur. Non enim quianume-r s perpcram vrirur,ftarim ad Arithmeticam pertinet. Sic neque Adro!ogia,quia fidcribus abucitur, inter Aftrone' mix

EPISTOLARVM LIBER. i5gt; mix partes reponi debet. Aftrononiiam veram efle, om-' Bcslibenter dodi confitentur. Aftrologiam falfam efle, eu alij multi,turn Deus ipfe docuit in Sacris literis. Tu igitur incertiflimum certi,contingens ncceflarij,peraccidens contingens eins quod per ie cuenit,falfum:amp; quod efle ne lt;iuir,veriac neceflario veri partem arbitratis? Non fi lapis. Mathematica funtcertiffima,Aflrologicavobifmct tefli^ bus maxime incerta amp;nbsp;dubia. Quare veramte antè pro^ bare Aftrologiam oportet,quàm Aftronomix partem facias,

Sex tuas rationes omninoAftrologicas,Iioc eft, cuani-^Mumbes, friuolas efle omnino peripicis, fi non te cæ-'quot;^'■‘^tddidic Aftrologia.Measautcm rationesitafuo lo-^°Mftere intclligis,vt ne pilum vnum dimoucri ab om ^^ustuis arietibus quincrint.Prima tua ex commemo* ’'3tisfolafpeciem aliquam habebat,quam tarnen ita per* ^picuèoftendi vanam efle nihilq; probare, vt nihil te de-fidcraturum mcritó confidam. Caetera: vix dignae refpon» fionevidebantur. Tam malè cohaerent, tarnqueinfclicii* *crconfutxfunt,vt hiatum nemo non palpet.

Infinc tuarum litcrarum hæc fcribis ; Æ^^z? »e xr^^rè feras^ ^»Dii durif/'i alloua ft da te appeüefn.Peei^tßj^^ ^pp^reret ve-^ ^(meatwr.Hxc tua funt. Quatfo te,purabas me vehemen-* bore oratione permotum ttationem veritatemq; defere* ^amp;inAftrologorum caftratransfugercuelle ? Nonifta ^etuo,ncc minas amp;conuiciapertimefco. Solis argumem bsterga do.Quód fi ignofcitibi cupis, propter ea quód fty lum hoe modo acuere placuiflct,çquilsimo iure me uieiß fini fercs,cum à me durius aliquid didum uideris.Quippe ßövtftylum acucrem,fcdvt partim tuas aceufationes dc-pdlerem,partim veritatem ftrenuè dcfenderem,quç duri-ufeuhvel accrbiufculè didavideantur,dixi. Puto me,fi tu-3sliterai cum incis^ontulcris,modeftifsimè fcriplifle, Nö opus erat ifta dcprecationc.Nani,vr a'iàs monui, non tam ®’os line perturbatione amp;nbsp;odio refcllerc,qua ab ai ijs quo-fiss a veto difcedcre vidcor, fine dolore rcfclli paratus fuuuValcfelicifs.NqmOd.ob.Anno ijjS.Hcidclbcrgæ.

Ifceptationis quam nupcr,vir ornatiCsime amp;nbsp;cia-rifsimedeortu, natura, motu, vinbus Coraetarû inter nos habuimus,adeô non mcmincramam-plius,vt nunquam recordaturus vidcrcr,finon miflb ad me libro in memoria rcuocalîes.Nô cnim ex pro feflbin câ diflertatiouë/ed calu quodâ incideranms. Wee eo Audio ego tû quicquâ aflcrcbâ,quo, cü cöfultó aliquid agOjaHerere loleo.Vbi verb librû milin’es,ac locum confr gnatû inlpicerc iuflilîes,minime fuit difficile cundorûre' minilci,prçfertim cû recens adhne res eflet, Cçteris aûto-mnibus,de quibus nô admodü difcordantesbabd’'’^’’“^ fentëtias,omiflis,dc motu Cometarum,in quo diflentiebamus, amp;nbsp;illis qui prætcrca exponi ubivolcDi^ tunc,in præfcntia quantum res poftularc videbituVjiitam. Non aliud àme petere iam videris,cum de hac reduntaxat legereme, commonftrato perpucrum loco,librumlubes, Quo res clarior fit, amp;nbsp;nihil me falb dixifle magis perlpicia-tur,rcm totam vt gcfta eft,brcuiter repetam-

Cum amicis quibufda amp;nbsp;difcipulis obiter infoliti calo' ris cauflas reddere tëraremus, amp;nbsp;in ca narratione mentio-tionë Cometac,qui illis diebus apparucrat, feciflem, ligna ipfum efle affirmaui.multitudinc amp;nbsp;copia ficcarü exhala' tionö aërem craffiorê redditü fuiflë, atq; ideo impreflum èSolisradijscalorë pertinacius retinere.Quiaveroneq» magnus,ncqj vehementer ardens,neq; diu apparuiflet, indicia no bis eacfl’c,nö tam multos in ipiovaporesfiue ha-litus potuilfe contineri, quotfxpein aliis animaducttiflc' mus. Hæc tu cum audires,rclpondebas cauÜ'am,quöd ni? nus fuiffet fplendidus oblcureque palluiflet,noninmate' riae qualitatem amp;copiam,fcdmultö magis in batuinunb quo eilet acccnlus amp;nbsp;dudus,refcrri debere. NuUüetenim nalci,qui non à planetarü aliquo fuccenderctur ac moi*'

EPrSTOLARVM LIBER. 19t-retur. Hoc ego cum mihi verifimile fieri non pofle dice-rein,proprerea quod frequenter extra Zodiacum appare^ rcnt,nLillaq; certa Icge fiepe iam hue iam illuc inclinaret, iatarde,moreelerrime moucrerur, amp;nbsp;deniq,; nullius planera motum feruarent: tu contra, demonftrari pofle rem ita habere,amp; iam pridem demonftratum fuifle, demuque omnes Aftrologos ita femper fenfifle aiebas. Omnium naraq; fæculorum obfcruationem ita rem habere demon-ftrafle.

Quomodo,inquam ego,demonfl;rari potuir,cuiuscauf ^■^ptopria amp;nbsp;proxtma ignoratur.? Vbi reperietur caufla hu . '^lietHonisitï Comctis, quod motü planets potius fe-'l'^^cosoportcat,quam flclls alius cuiuslibet ? Non enim ’''‘^O’cmepotuiflè hanc apud vllum probatum authorem f^uHannCometas ita ab exhalationibus generari, vt rcli-quï‘traieéHoncs,cadcmq; matcriam vtroröq; efle. Quod fiillmon nili à planera ducantur amp;nbsp;attrahantu^confedla-* riuinvidcri ,vt hs quoq; ab ijidem ducantur. Non genc-taricos certo amp;nbsp;ftatuto tempore, vt edypfes, non ab vna cademq; caufla,non ex vnafemper amp;nbsp;squali materia. Deniq; tam efle in hgt;s,quam incsteris meteoris incerta om--nia.ortum motumq; corum tumfolumfciri,cum prsfen-tia fuiflent aut eflent.Formis diflèrre,efFcdticem cauflam amp;nbsp;materiam caidem efle.

Durare Cometas longiore tcmporc,mouertq; non tam celeriter,fed magis accedere ad ftellarnm morus. Cauflam difllmihtudinis quærià philofophis amp;nbsp;inueniri etiam in niatcriçcaliditate,ficcitate,raritate,dcnfitate,lentorc, gra-uicite,leuitatc,multitudinc,craflitudinc,paucitatc, diftra-flionc,CGagulatione,inclinatione, agirationc,impulfionc ventorum,amp;fimilibus matcrisqualitatibus.

Ratiocinationem hanc tuam,Aftrologi ita cunâi fenti-unt, ergo verum eft,nec veramnee neceflariam mihi vi' deri.Omnibus hoc fsculis ita oblcruatum non pofle dici, cum Ariftotelcs dicat, obferuatum inerraptes ftellas alv quando materiam attraxifle,fuoquc motu circumduxifTe. Talern etiam cometam Olympio dorum à Icvifumfcrh bere.

Ad hæc tu, vehementer te admirari mearn imprudentia, imb potius temeritatem, quod certa amp;confcfla omnibus in dubium amp;nbsp;controuerfiam vocare nihil vercrer. Facile eflè omnia ncgare,at cum eiufmodi ne difputandum qui-demeffc,fapientes redè prudenterq; præcepiUc.Hîc meni hil affirmarc dixi, quod non à elarifsimis ante viris coin# probatum certo fcirein.Itaquc ex Ariftotcle eiufdemq; in-terpretibus, quæ memoiia tenebam, (Tenebam autéple-raq; adhuo,quod fub apparitionem Comet.r,dchacrcdi-^utationes eorum attente pcrlegifîem)attuli.

Tandem non efle opusauthorum teftimonio dixi, vbi fenfus controuerfiam dirimere pollent.Iudicare autemet viderc nos oculis motus ipforum ÂVWittaAjai'jnec poffe eo^ ad vllius fepe Planetçmotû aptari.Tamctfi enim Plancta , errarent,amp; alij alijs motibus cierentur,effe tarnen lingulo rû motus certos amp;nbsp;regularcs.At comctas iam tardé, niox celerrimè progredi,paulô póft fubfifterc viderijdtt^P^'’*^® aliquando curfum incœptum infledere, atq; aut^dUus declinare,aut retrorfum contendere.

Hanc tuconuerfioncm ad retrogradationem Phneta* rum vocatam pertinere aiebas. Ego vero Planeras nô te-trogredi,fcd nobis ita nonnunquam videri, emn inter estera hîc diccrem,feuere monebas, ne Mathematicoru dogmata fubuertere tentarem, magno meo malo. Non elle de eo dubitandum,quodfummo ab omnibus doedis cou-fenfu efletfemper approbatum.Ego quid hic diccrem ƒ * ud,quàni vt Mathematicos confuleres luper hac re,fiq; i' liter illi rem habere te docerent,errorem me mcumliben tercöfelTurum.Multó magis mirabar,te Aftrologiç patrO' cinari voluifle fine cauira,nec tamen principia eorum,quÇ hue pcrtincrcnt,perdidiciflc. Quia confiliun fccutus es, eosq; confuluifti, amp;nbsp;verè id à me didum fuiire,te intelle-xifle mihi fignificafti, nulla nobis porro hac de re contro-uerfia crit.

Hoc te pcrmouifîe,ais,quôd ex falfisfuppoGtis, nonvt deres,quomodo vera demonftrarcntur.In philofophiaj'' . femelûppofsibilia^vt fie appellem,fupponuntur,vt cx».^

^’cntas propofitarum return inucftigetur. Quod cum faci-'^us,nee alios,nee nos ipfos fallimus. Ponimus fubftätiam corporaram aliquando à quantitate amp;qualitatc feparatim confidcrandain.Poniinusmateriam primam omnibus ca-tereformis. Ponimus Actbyopem candidiffimum elTe, amp;nbsp;huius generis infinita alia,exquibus alia deinde rede couquot; dadimus. Non enim philofophi ex hls pofitis ita ratioci-t'mtur vt Aftrologblcd verum hoe modo indagare folent. ^ic Aftronomi qua: non funt,efle ponunt,vt quæ funt hinc 'Wiiiant.

^ïota Mathematica difciplina conftat ex talibus ptinci^ î'iWnte fcilicet feparatis rebus intentibus.Qubd fi phi-''^^'^V'aas aliquis ita argumentetur, ponimus lubftantiam ^'^»ïcorporatam carcre omnibus qualitatibus ; ergo ta^ '^i'iquam rerü natura extat. Vel lie: Materia ponitur ca- • ^^tcoamibus formis amp;nbsp;qualitatibus, ergo reperitur aheu'' '’italis.SUnquam, aliquis ita argumentetur,an nö ridcatur 1b omnibus dodis? Similiter non valet, Lineæ Mathema-

1 lies ponuntur extra fubiedum, ergo re vera inueniuntur ibftradæ. puit qui Mathematicas dlfciplinas faUas exifti-'Wt ,proptetea qubd non prorfus eandem reperiret ragt; donem in Mathematicis lineis ac fuperficiebus, amp;nbsp;in illis \ nbsp;nbsp;'l'iï in fubiedis corporibus infunt. Quamobr em nö rede

^tgumentabuntur Aftrologi,Planetæ ponuntur retrogre^ ^rgo vèrè retrogrediuntur.

\QwkI h aliquis mihi hic obijciat,Afttologos nonita ra-doónarl,refpondeo ipfos revera ita argumentari. Dum etóm ita eolligunt, cumPlaneta retrogreditur, Cometam ^pi prorfum antea mouebatur,retrorfum ire cogit,huc rc-ttahit ab inftituto curfu,amp; in contrariam partem impelht, nibH aliud propè affirmât. Argumentû certé vim toburq;, amp;valcat,indc habere oportebit,quod retrocedcre vete po-Wnt.Si namq-, hoe non fit verum,quomodo aliquid effi--\ùrô Quod enim non eft. in return natura, id ne agerc qui-dem aliquid poterit,vt omnes hommes nö amentes hben-ierfatentur Scpraclarè intdligunt.N on venus eft bis quatuor oho facere,quam hoc eft. Quo fit, vt ratio tuavalerc 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bb

nullo modo poffit, nec rcürogreßio Cometarum à Phne-tarum rctrogradatione tanquam ab efficiente caufla per'' ficiatur,vt quæ in rerum natura non extet.

Quanquam fi ca extet, nihil admodum Aftrologos iu-uct, præfertim fi Heliodorus redè docuit, retrogredientes Planeras nÔ aliter agerc,quàm cûprogrediûtur. Efficacins autë agere,cum propiorcs funt,imbccillius eu plus abfunt. lam propinquiores terræ fLint,cum retrogredi videntur.

Q^are Cometain qui prorfum antè fcrcbatur,nö retra-het ,lèd magis quàm antèimpellet. Virtus enim Planera: non mutata, fed efficacior eft reddita, cum retrorfum ferri v idetur, iuxta Hcliodori opinionë, magni nominis Aftro-logi.Sed fruftra hçc tamultis apud te expono,qui ab Aftro-nomis amp;nbsp;Mathematieis perfuafus iam es,nullas clfePlanc-

• tarum rctrogradationcs,fcd apparcre taniùm. Etcnnnin- j ter lt;palt;j/û^lt;fKJf,non inter ca,que verè extant, numerarurP^^' netarum retroceflio.

Inlibro,queminihi mififti, opinionem tuam probatam n;6 reâè credis. Aduerfâtur enim author tuæ Icntctiæ om-nino plurimum.In 2.amp; 3.argiimento,quibus probat,corneras non elfe hellas, itaferibit: Coweta ao» ap/gt;are»t l'I/isflt-tis tewporibu^, dt“ tuwfulgent, wetru hiiêgt;e»t i/ifimilimoS' Et inox.- û einde aee reguläre wotu auteertoferuntur. In 4-argU'' mentorEZvariété aedfimd/tudomotres^nonobfiureßv/u-fieat,w4teriaw e^ halituin aere. 7(on vno alloue lÿcOtne»^^' cio terto oritur aut vehituryfid alias alibi incenduKtur,^' 'igt;^[ rib agita»tur, propewoduw zgt;t alea traiebliones. Hifcc iam, (i libet,addc:fed Planets habet motus certos. Concludes inde,non femper motu Planctarum moucri.

Velim hïc obiter illud etiam notes,non pofleortum corn prædici, nifi fortaffe cafu aliquâdo euentus amp;nbsp;forte for-tunarefpodeat prædidioni.Si namq; nee loco nee tempore nec cœlifpacio certo oriuntur,fed inftar traiedionum nafcuntur amp;nbsp;propemodum agitantur;facilèapparct,incer'' turn elle eorum ortum,nullaqj præfeiri eum arte pofle.

Verumenimueró refpödebis hïc mihi fortafle, nihil ad-duda tehinjonia probare. Na autlioiem diuerfiratem feu diÜhur-

E PI S T 0 L A R V M LIBER.’ 195 difTimilitudinem motus Cometarum in diucrfis confide-rarclam nihil ptohibere,quin motum nihiiominus fingu-lialicuius Planctx lcquantur,cum etiamPlanetaî diuerfif-funismoucanturmotibus, quantumuisfinguli fuos haquot; beant pcculiarcs amp;nbsp;certos. Non difficile mihi foret often* derc. verba authoris ita efic intclligenda, vt ego intclligo, prxfertim cum falfum fit Cometas irregulari motu cieri, fiPlanetæ alicuius motum imitentur, quos reguläres efle conftatCoparatione tanrum dicuntur motus habere mag's minusq; reguläres.Deinde fatetur idem author,mate* 'fimCometarum no fempcr à Planetis eleuari atq; attra*. ^hficut nupcr tibi ex Ariftot. amp;nbsp;Olympiodori obDruatio-f'^Ptobaui Si ab alia ftclla attrahitur,ab eadem etiam duci '^I'^Cfft probabile.

ied cocedam hoc loco, (quia de huius duntaxat autho-^«fententia concertatio eft) teprsdida verba interpreta-hvtvoles,CÜ apertiflîmis ipfius verbis ali;s oftendere pro* pofitumqueam. Nam cum ad 1. argumentum Senecæ responder, fic fcribit: AfJteeedens f^on eß peype/uo verugt;n. S^epe oumprörfi/^ lyreguhri motu 'vaga^tur extra Zodiacum. (Hoc (fiioea fequdtuißgaorum ordmem, »ecalium ^uo^ vdum, vt fooebat ra antecedente Seneca ) dande etiam cum vehuntur fuxta ß'/norum ordine,id fit prorfiu per acetdeas. Rapitur enim ^‘iteria alicuifu Planeto: vtrihtu ,a quo infiammata efi. Non Wc apertè dicit,Cometarum motus intcrdum prorfus eife '^reguläres? Reguläres autem turn fieri,cum à Planeta materia ilia rapiatur ? Ergo aliquando no feruntur Pianetaru. ntotibus.Idem fcnlus docet,quod hie author dixit.Nullus îutëfcnfilium melior eft certiorq; iudex, quam fenlus. Ide Ariftotclem atq; Olympiodorum cenfuifl'e,fupra indicaui.

Certum eft inerrantes ftellas nö moueri Pianctarû mo-tibus. Qiyare ne Cometæ quidS,qui harü ftellarü motibus fientupPianetarü motus imiratur.Nö minus certö eft,tra-leftioncs fiue imprcfliöes igneas pianctarû motus nö fempcr,imb rarb admodm fcqui. Mareriæ motû fequûtur mag's quam ftellarum Porrb Cometas ex cademgigni mate* ria, amp;nbsp;co demp rope modo, vel hic tuus author confitetur.

Sentcntia cadcm cft Ariftotdis, qui non nifi matcrix dem fitatc,durationeamp;fimilibus qualitatibus difïerrcarbitra- ’ tus cft Cometas amp;nbsp;traiediones.Ncc dubitare videturquin à traiedione Cometæ aliquando incendantur Cum enim materia in loco aliquo conglobata eft, amp;nbsp;pars teiiuiorin-' ftar radij cuiufdam longius extenditur, ignemq; concipit, ignis pet tenuiorem materiæ partem ederrimè difcurres, vbi in crafttorem deuenerit,ftftitnr.

Ex quibus liquet,non moueri eos femper aut neceflano motu Planetarum, quemadmodu neqj traiedioncs. Hinc illud eriam intdligi poterit, cur modö huc,modó illiicin^ dinent moucanturq;. Sequitur enim materia inftar ignis, quæiam in hanc,iam inillam partem exporreda cft,pront colleda m vnoloco magis eft, quamin alio. Sæpeà vento in vnumaliqncm locum cogitur. Certèex motu m’icäio num ventos fpiraturos pratuidemus ab illa parte, vn^^^^P' tos moueri confpeximus. Hue ctiam facit loei coi^^‘^^''^' tio,cxquo continué halitusifti afccndunt.Confir®af ^^æ'' omnia, quod Philoponus fcribit, Ammonium Comdara vidiftc,cuius vna pars magis quam aliæfplendc/ccret.Pars vna extinguebatur, dumatia quæpiam magisaccendeba-tur, fient in facibus quibufdam cöringcre aliquando folct-

Cæterùm motu primi mobilis circumducunturComc-tæ, fed plurimum xssniÄHTreTetf, vt amp;nbsp;acr, in quo cft, proptet materiæ incpritudinem.Qtiód ft cafu propter mipcrcoin-memoratas amp;nbsp;alias fimilcs cauflas propeZodiacum materia conftitcrit, amp;nbsp;deinde à motu primi mobilis magisma-gisqj rdinquitur,mirum non cft, quod inftar fteUæeerfo nbsp;nbsp;i

vidcaturmotu perZodiacum ferri. Motum Plancrarum j tune iel urn fequuntur, cum ab aliquo exipfts materia cd f attrada,vt coma ei fcciftc videatur. Vnde patc/cif,non elle nbsp;nbsp;|

verum quodAftroIogi nugantur, à cerra lolum conftclla- 1 tionematcriä pro Cornera attrahi.de qua re alibi ftrmiora nbsp;nbsp;1

diximus. Er vt verum cÛctfâlfum nihilominusforet,præ^ I uidcri corn ortum pofte. Nam qui in adione qualibet vd J agens lolum, vel patienslolum conlidcrat, ncccftàriô pk* , t tunqi fâHituf.Scd nccplidofophi aiitpi:udent:isintclUgei’' I tisq, ?

EPISTOLARVM LIBER. 197 tisq^honnnis eft,ex agens natura veile de effeä:ibus,igno-rata pafti natura amp;nbsp;aptitudine, coiedare. Caeterhm de iftis hoc loco diflerere non fuitpropofiturn. Quare finemfa* ciam,prx(crtirn cum mihi perfuadcam,me, quod probarc debebaiu,validifl'imè probafte,Corneras non femper motu Planctarü moueri. lam quod præterea ex me fclre dc-üderas,quomodoComctas nege principum mortes figni-heate, amp;nbsp;peftem mortalibus adferre,brcuitcr quidem, fed aperte tarnen edifferam. Cometas fignificarc aerem , quo tempore ipfi apparent, haUtibus refertum efte, eoneedi ab o®nibüsfcio. Q^antomaiores hint Jongioreq, tempore Wtët,tantö maiorem in aëre haUtuum copiam collecta '^^'^trteçftariû prorlus eft.Etenim ex tab materia ipb con-®Wo nil funt aliud, quàm cxbalatio conglobata amp;. in-flt;;nfa. Quare neceffe eft, ft magni fint,magna etiam exha-'^honum copiam de terra afcendifle.

Quod fi longo tempore ardeant, praterqua qubd crab fiotem indicant effe matcriam denfioremqj,nccefle eft,vt

1 iafemè continue alimentum accedat,quofoucantur.Ne 1 nbsp;nbsp;togitari quidem aut fingi poteft, quomodo vapor fiue ex-

1 Wes nominate perfpicue demonfträt, quemadmodum I figura quoqs.Celcrrimè namq, ignis per earn difcurritbl-l loferè modo, quo per pulucrem ilium tormentarium di-I nbsp;feutrit. Dubium non eft, Cometx matetiam denfiorem,

1 erlt;iorcm,magisq:, lentam eflc,quara aborum ignitorum \ nbsp;incteororum,quæ edenter poftquam orta funcitcrum di-

1 Iparent ac diftipantur. At quantumcunqs lentam, craffam, 1 denfam inaagincris,igm tanto tempore nunquam refiftet, l nbsp;mh continue renouctut Etenim ne denfiftima quidem ii-

t gua vim adionemq^ ignis tam diu fufferat fiue perferant. i Quxidcircocommemoïo,vtre£tè mepofuiftefiqueatjar' 1 gumentum iplos effe refertl aëris craffislenrisq-, vaporgt; 1 bus. CettumiUud etiam eftjignem in ea materia aceëfum, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lb j

ad le non ex vicina tantum/ed etiam rcmotiorc acris parte exhalationes oninis generis attrahcre,quantum omni-no attrahere poteft.Qupd non de illis tantumtntelligidebet, quæ infernè afcendunt, fed etiam deillis, quæ per ae-rem antea fparfe fucrant.

His ita pofitis,qux negari à nemine poffunt, alcerum ex duobus confequatur oportet,nernpe, vt vel confumi hanc matcrimmaximam partem eóntingat, vel in acre relinqui Non de illa tantum halituum parte, quæ aceela eft loquor (hac enim côfumi aut fempcr,aut fere fempcr,ncmo,puto, ambigit)fed de omnibus per aerem vicinurn difpcrfis,dcq} terra clcuatis. Ab his fi aer repurgatus fuerit,neccirceft,vt qui reiidi funt, rariores, tenuiorcs,aridioresq, eftedifinü ac lentorem maxima ex parte exuerint.Vndc nccclTum dt ventos Ôc ficcitatem acris confequi, id quod plcrunq; eue-' nire turn nos vidcmus,tum antiqui obfcruarunt-Aidlofe-lem ciufdemq; interprétés hîc confulas monco^ qiiib^‘^lt;^ rem, vt cætera propemodum omnia, pulcherrimè accura-tiflimeq; explanant.

Si verb certa occafionc eueniat, vt acr non expurgetut ab haütibus craffis ac Icntis,amp; fequens acris cöftitutioeol-dem vel non difpulerit,vcl etiam auxerit:faci!èputrcfccnt, præfertim fi vel venti humidi amp;nbsp;pluuia: accédant,vel multi de terra vapores certa de caulfa clcuentur Non enim omnibus temporibus aut fupra aut infra terram æqualis va-porum exhalationumùc copia fufeitatur; id quod nemine negaturum eöfido.Nec ego Ium,qui primus id dico. Dixit ante me Aridordcs la’pc,amp; longa admodumorationcina. Mctcororu expofuit.Prcterca non funt vnius Icm per naturae vapores,qui tolluntur de terra in aerc. Ex quo fit,vt nuc ventolus,nunc pluuius,nüc aliter affedus fit annus.Siqui-dëigitur nöexpurgetur ab expirationibus acr,amp;aliæeiuf-dem generis præterea accédai,peile generari no eft mirü.

An verb poft cxtindionem Comeræ, in acre cxhalatio-nû magna vis rcmanfcrit,ex alijs eft quant exCometacon-iedandum. Quanquam nö negcm,cx magnitudine ipfius ex duratione,cx augmento, ex decremento, ex motu amp;nbsp;in' clini*

EPISTOLARVM LIBER. 19, clinationc,deniq; ex ipßus extindione côiefturas no om-nino leues fumi poffe. Hoe raine certü cft,raró ita euenirc, vt nó poft Cometa purior fit acr multo qnàm antè fucrit. Ncq;cgo Cometam adferre peftem inter concertandu. diri,(cd fieri pofte, vt aliquando iplins extindionem peftis conrequatur,affirmaui.Huius pedis nó Cometa caufta fuc-fiffed illa, quæ Cometam generauit. Flac enim peftem ge-neraflereftius vcriusq; dixeris,quam Cometam. Hic enim sHud nihil eft, quam accenfus vapor, qui ab igné plerunq; ^onfumitut.Et qui nonabfumitur,ita faltem attenuatur amp;nbsp;^fttur,vt altius afccndat,amp; in fuprema aeris regione to* ^V«cat.Quç aute caufa hune vaporem extulit,amp; in acte '^''''SWuit,eadcm etiam pefti materiam fuppeditat,fi nö ®®W]a ex parte eonfumatur.

'Liante cxtinguatur,quàm halituum maximam pattern ‘fiflblucrit, quacunq; tandê ratione aceidifle intcUigatur, non dicetut propriè caufta cßc,tametfi per accidens caufta lt;Jiciqueat, Qiiomodo enim aliquid cffecetit, cum eft ex--tinftus? Quæ caufta eum extinxit,ca propius acccdit,vt pc« fe caufta exiftimetur, tametfi hic quoq; per accidës id fe-WtunSed hac de re nimis multa.

Brequetius accidit,vt poft Cometa acr nÖ ta multis va-Poribus replctus exiftat, fed q humidiores fuerät,pluuijsq; Stnerädis apti, exieeëtur, amp;nbsp;flatuft ventoruqi apta materia *i5t,ficcitatëq; pariät.Superiore anno i556.qualis quatusq; Pethyemê Cometa apparucrit,vidifti.Quata ficcitas cü fe-lt;:utalit,præclarè omnes meminimus.ls qu6 j^ximè aliquot noftibus diligëtcr contcmplatus nobifcü cs,citó extindus «ftgt;amp; non magnus fuit.Nihilominus calor eft iolito maior amp;cxoptatiftima ficcitas cum vends ficcis cö(ccuta ftatim eft,quæ iam tertium ferè perdurat menfem.

Prioris generis cometæ, vix rede ab aliquo dicätur cre-j danturue occidcrePrincipes. Etfi naq; peftis eos fequatur, j co modo quo diximus,plurcs tarne ex vulgo perçût, quam ' ex nobilibus amp;nbsp;opulcntis, nifi omnino feua fit latiÜimcqj regnet. Ditiorcs enim aut remedijs opportunis accent,aut 1 loco idonco fibi cauent,infcda loca deferentes.

De pofterioribus quid dicam nô habco.Ncq; vnquapo-ftea quàm has res vteuq; intclligcrc cœpi, credidi Comegt; tas aut fignû aut caufsâ mords Pnneipü efle.Na quomodo finr,ne Aftrologi quidê exponcrc poterût.Sed no idco non effj cos aut ligna aut cauflas dico,quia quomodo aut alte-rutrum aut vtrûqj fint nô video;fed quia multi apparët,cu nullus Princeps moritur: amp;nbsp;multi occumbût Principes,cû nullus illis prælucet Cometa. Quæ fit materia Cometarii, fl perpédere volcmus, quomodo gencrëtur,qiiæ forma, facile apparebit, tam nô elfe eos aut ligna aut cauflas interi' tus Principum,quàm nÔ funt altcrutrü extern: ornnes tra-iccdones.Vt vno me verbo cxpediâ,amp; rationi amp;nbsp;cuidenti^ fine experiêtiæ non côfentire certo fcio.MuIto plûtes fun'' mi Principes amp;nbsp;Monarchæ moriuntur fine præcedëtc Ce-meta,quàm cû Cometis.Sepenumero inlignes apparuemt Cometç,poft quos longotëpore nullus Princeps formas fuit.Si quâdo accidit,fatis apparet cafu ita cÔtigi^^''^*'“’’^ aliquis obirct mortem,cum Cometa nuper appa^w^^’

Videtur hçc opinio inde nata eflc,qd’ inter aëreosignes ita penè cxcellit Cometa, vt inter mortales hic Principes illuftriores funt, magisq; célébrés. Sed quàm vanè hoe ad hanc rem aptctur,nemini non vidcre licet.

Nö nefcio interim, qd Ariftotclis aliqui expofitores hit cömenti fint.Cum ex Ariftoteledidicillcnt,Ventorüamp;fie-citatis indicia amp;nbsp;cauflas modo expofito ipfos cfle,fic ratio-cinati funt quidam: Conflitutione ficca amp;nbsp;calida aerisledi corpora necelfc eft, præfertim verb imbecilliora Scdelica-' dora. Talia ferè funt Principum,quippc qui ncc laboribus, nee perfcredae acris iniurix fads alTuctacli funt,amp; ptæterea delicate viuunt,in ocio degunt,corpus vidofis humoribus rcplcnt. Qriarc promtius ab aeris intempérie tales lædimq tur,atq; vitam cum morte frequenter commutant.

Qtibd fi hoc modo amp;nbsp;cauflæ amp;nbsp;ligna perhibcantuteffe interims Principum,nö repugno, modo longilfiniè petita ifta cogires. Equidem per accidës omnino amp;nbsp;fignaamp;caul-lx erunt mortis Pnneipum. Na fi multos alios Principr^ more viucre contingat,necelTe elfvt non minus bis,qiuj'*

principibus exitium minitentur amp;nbsp;créent. Quod ilü ipfi huiusauthoresfententiac concedunt ; quare non magis principibus,quam alijsominofi funt hoc pafto Cometae. Si probate hanc fententiam potes, facile parior.At hac ra-tioncomnis,aquacunq; caulfa ortafit,aëris calida ficeaqj intemperies,non minus quam Cometx,cxitiofa principibus dicenda erit.

(^od de Porphyrij fententiain prefenti caufa legimus, nihil aliud probat, quàm incerta effe omnia,quæ AÛrolo. S'vaticinati funt de Cometarum effedionibus, No enim nouvolunt hinc etiam fuœvanitaticômendationemau-'^“M.quamuis ad Aftrologiam hæc res non propriè pec^ ^nwttft enim Cometa non in coelo,fed in aëre. Sic ergo

quot;’'’P'Vrius: y/ a^i ^iu/lrum de/eraatur./fiuuias dahunt. Si ad ^^''^‘iktcæliplaças te»Ja»t ,/fCcitates deno/anf .Stad occa-l‘*’^fgt;i’icifgt;ite»tur,egregiam auni cnn^itutioaem futuramß-^’^^(‘int.Si/jadortuf» vergant ,fgt;efies noxios^ alias morbos, ‘]‘“^ui neijuic^fttam manttm zMedicam admoueas, fgt;ranun~ f'w.HæcPorphyrij,fiiuxta modum fuprà à nobis expo-ütutn accipiantur, non carebunt ratione. Sin aliter inter-pfrtccis,fatis conftar,rationi ca non confentire, nee euen-^usfemper rclpondcrc.Certè videturita intellexifle,vti 'äuidemonftraui. AdAuftrum inclinantes indicium fa-'iuntplurimarum exhalationum. Scd de his fuprà fatis.

Haftenus perfpicuè,vt arbitror,amp;meam fententiam ^ftameffe oftendi de motu Cometarum,amp; quomodo ^fincipum interitus ac pedis vel figna vel caulix dici pof. ibvideantur,cxpofui. Obiter etiam naturam, generatio-’’ctn,cau(ram motus ipforum iuxta fignorum oedinem, ft ^hquando ita moueantur,dcclaraui. Omniaveró fatis,pu-fO)Copio(e,breuius tarnen quàm res pofcere videretur tra-^aui,proptcrea quód negocijs impeditus aliter non poft fem.Fertinationi igitur noftræ ignofces,fpero, cum quod dcfiderabis addi femper à no

E P I S T O L X f f L T . J Thomas Eraftus D. L C.C^ïeiJiot,C^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vod in fine litcrarum tuarû à me pens, ne ægrè fera te hac in ce à me diflentire, vir ornanflime, amp;omni mihi officiorû gencre coiendiflîmc,an’ tea quapetercs impetrafti.Debêtenim libéra ef-e hominum indicia,no ex alieno arbitrio pendere Quarc nô modo nÔ grain ter fero,fed veheméter etiâindiciüin-gcniiiq; proboApno temerèà tua fentëria recedes,in alie' nam pedibus dilcedas. Sapientifllmènamq; Galcnusmo-nuit,ne temerè cuiins aâentiremur.fed rationuniinomt» ta prias diligenter ponderemus. Ego ex te veheméterdi-fccre cupio, qua in re potiflimum errafle ccnlcripoflïin-Vbi docueriSjindar Dodoris amp;nbsp;pracpptorisnierjfóm‘^’ö-lam,gratiasq; publicèpriuatimq; agam vtidebeb^-Q’od ad illa quinq-, capita attinetaiuxin me.rcprchcn^jlt;^'''P^' me omni uacare arbitror.

Nam quod ad primüattinet,nihil vereor afnrmarc,me dodoru-hominu defidcrib.oblcrHationcs veras, amp;ratioae nitetes no cont.ciierc,fcd omnino magnifaccrc.Non hoe quçro,quomodo fiderafuos cHedus ppodiicant.-fedillnd inqro,an.ratione aliqua probari polfit,i(idcrib.taiiacffici. Alia quæftio cft,cum,quomodo Rhabarbarum bilempur' ger,inquiritur,amp; cum,an probari poflit bilê à Rhabarbaro educi,quæritür,Certènemo facilè dicenti, Rhabarbarum bilê cxpurgarc,cr-cder, nifi vel ratione vel experientia verum elfe doceri poflecognorit.

Hoc fcire velimus, an ratione vel experientia probari queat,illos effedus.dequibus vaticinanturAftrologi,àli-derib.veluti à cauffis perfc,amp; nö accidens proficilciQuod fi experictia id oftendi poflet, credere nos vtiq; oporterct in fidcribus poteftatem incflc,qua hæcperficcrcnt. Sive-ró nee ratione nee experientia demonfiran poflït,ncmo certè dodus credct,talia à fidcribus cffici,præfertim cum veræ amp;nbsp;proximæ cauila notç funt. Si quis reftè confute rationd)

ß P I s T 0 L A R V W LIB E R.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205 rationes,quas attuli paucas ad probandum,Aftrologos nô pofle experientia probare, quod tales cfFeftusàfideribus efficiantur,fortafle eredam aliquid huie veftræ experieriç. Non fcquitur,Aftrologi prædicunr interdum aliqd, çp ita ferevfuuenit; ergo Aftrologia vera fimul amp;arseft. Non tnim vlla eft tam inepta diuinâdi ratio, qua no artë e(re,amp; luidemveram fis probaturus, fi hæc ratio valeat.

Nonfatiseft,vtaliquid , quodAftrologus cuenturum PfÇdixeritjaceiderit ,fed àfiderum tali pofitu eftedum fu-'^cprobareoporret.Plurima eorum ita cucnerutit,vt Aru fes cuentura dixerunt: ar probari non poterit, ânes ifta '^^^ütalitcr fignificaiîc. Plurima hodie,cuius rci teftis efie ^^Î^feitnus poffum, Geomantes prædiuinant ex punctis *®^i^jpfiquidë opinantur,quç ficeueniuntferè poftea:at ^^nenondices eôfequi,vt vol ars fit dicenda Geomâtia,veI ’'Waexiftimanda. Rhabarbarum probare faeilè poflumus ^ibm extra corpus cxigcre,quo fit vt nemo dubitet,quan-tumuis cauflam huius effedus ignorent. Docet namque f^perientia ita icm habere , quæcunque tandem ciusrei cauffaponatur. Ergo non nego experientiam,fcd hoc ne-go,experientiaoftendi probariqj pofle.tales effedus àfide nbus,vt per fe caufla,effici.

Alterum caput accufationis eft, me perpetuo ridere c-ruditas dodorum hominum dehis rebus coniedurasTu-gt;otemtelligere,me de Aftrologicis,non alijs vllis obfcriia donibus loqui,in quibus nihil cruditi reperiri poffe exifti-rao.Quare non eruditas,fed Aftrologicas,hoc eft,vanas Sc ftiuolas conieduras defpicio.

Tertioillûd tibi difplicct, quod non videam, quaiA fi-deralium effeduum notifia pulchritudincm habeat in natura. Ego non folum, quam pulchritudincm habeat mediocriter video, fed etiâ quàm fitneceflaria omnibus rebuseorum virtus , præclarè intelligo. Illosautcm effe-dus,dequibus Aftrologi diuinant,à fideribus non nifiper aecidens euenire certiffimum eft. Quare non cft,vt eos valdè admirer, tanquam arte præcognofei in fideribus poffin’. '

Quarto loco damnas,quod putem nullam elfe homini cum cœlo cognatîonem, amp;nbsp;non eflc in temperamentorû varictatc interdum ad cœleftes causas rcfpiciendum.Prp us nemo ex mevnquam audiuit. Sol amp;nbsp;homoJnquitMa-gifter Ariftotcles,gencrat hominem. Non vbiq;egoamp;do-' ceo amp;nbsp;cxpono,cœlos eflc generales horum interiorû cauf-fas ? Quomodo vero in uarietate temperamentorum ad cœleftes caufTas me refpicerc velis,non intclligo. Non e^ nim magis temperamenta per fe efficiant fidera,quâquid vis aliud,amp; quàm nos ipfos. Sidéra cum hominegénérant hominem, nô abfq; eo. Et cum ita temperatis horainibus» ita nô aliter temperatos générant, cum aliter temperatis» ahrer etiam temperatos gignüt. Siergo hæc itaintclligfe nihil repugno, fed tecum fentio. Si veto vt AftrologiaccP piunt, tu quoq; inte!ligas,optima ratione dico non ranrû non vtilcm eflc Medico earn cenfiderationem ;fedcw'n perniciofam, idq; ex omnium dodorum Medicorum lclt;t' tentiaafleuero.

Quod poftremó in me vitupéras, id quoquenecdixi, nee credidi vnquam,fcilicet omnium naturaliuin adionn rationes methodo ex corpora tempcraturis defainipolfc Seio permultas efle occultas rerum vires, qua exerati nÔ propriè pendent, tametfiabfqjcertacrafteflcnequeunt. Scio formas rerum fuas in fubiedis rebus cxcrccre opera-tiones,quas nemo temperaturae elfedus exiftimarit. Aftro logos ridco,amp; mcritó quidem , qui cum in veras amp;nbsp;prox/ mas caufas referte tales redè polfunr, in gcncralifsiinasamp; remotifsimascauflas, fidcrum videlicet miftioncs, dedu-cunt. Quiin philofophia mediocriter verfatus elfnonigquot; noratquam'ibet ftellarum figurant, quomodocunq;fele mutuo intueri dicantur,facultatc vniucrialihæcnoflratia permuraredta nimirum.vt fingula perpetiaptafunt. Ncc refcrt, quód non omnium eadem efle vis amp;nbsp;potentia exh Aimatur.

Non igitur negamus magnam cflecœli vim in hxcin-feriora., Nre illud etiam imus inficias,fi ita velint Aftrolo-gi,cœlcftium vires diffcrre,non tantum vt Solis amp;Lunelu nica

EPISTOLARVM LIBER. 205 mcndifFerunt,fed alia etiam ratione. Quanquam fi accigt;-utèamp; ex Ariftotelis fententia loqui velimus,non nifi ma-ionsminorisq; difcrimen ftatuemus. Sed ex omnibus iftis conficipemegamus, coeleftia particulates amp;propinquas horum,qux hïe fiunt, amp;nbsp;quorum prænotionem profiten-turAftrülogi,cauflas exiftere Non enim hxcefficiunt eoe-'eftiajed fecundæ,propriœ, proximæ, amp;per fe cauiTæ, om-*gt;gt;3 taliagénérant amp;nbsp;producunt,aâ:uà cocleftibus recepto, ''fin libello expofui, quorum à te iam refutationem ex-pedo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

^ontibi concedo Aftrologiam à dodis partim bonam, ^^imveró malamiudicari. Totam enim,quanta quanta ^^’^nuolam exiftimant, acrationi,fcnfibus, philofophiæ, ^ff^fÀaduerfari maxime affirmant. Nunquam probabis ^“^^oipram àD.Bafilio amp;nbsp;Auguftino repudiatä amp;nbsp;damnata f^f^jqnia pars ipbus aliqua tantum facrarum literaria au-^lioritatem imminuat. Totam totam,inquam,friuolam, ''3nam,falfam,impiam,afleuerarunt,quatenus de contin-gentibus futuris diuinat. Hadenus enim iudiciaria amp;nbsp;diui natrix ed. Quod in ca præterea quiddam ineffe aiunt,non 3d hanc,fed Aftronomiam pertinet.

Aiiium naturam, motum, amp;nbsp;huius cauflam confiderat fhilofophusnaturalis. At quid futurum fit,fiin hac vel îliacœli regione volet vel conlidcat, prædicere ad Augu-djfiipcrftitionem pertinet. Valde miror,quomodo nófis 'eritushoc de ß alilio amp;nbsp;Auguftino affirmare. DcBafilio )^öCre potes,quæ in Genefim fcripfit. Auguftinus theolo-ggt;ïftudiofum nc Aftronomiam quidcm,(quamtamcnv-fdemconcedit,adlocaquidam fcripturae intclügcnda,) P«difcerc permittit,hac de caufaduntaxar,quód Aftrolo-giæfinitimaeft; Qiaomodo igitur pattern Aftrologiæbo-nam feu veram concédât?

Non hi folum,fcd alij omnes antïqui Theologi paritcr amp;philofophi,candem vituperarunramp;códemnarunt, Hie-ionymus.Ainbrofius,Athanafius,Origcnes,Eufebius,Mar-tyrCyprianus.Chryfüftomus,Lalt;ftantius,Grcgorius,Seuc-nanus,Nemcfius. Similiter philofophi Gentilium,quicüqj Cc 3

alicuius nominis amp;nbsp;autborifatis fucrun^ipfani derj/cfunt „amp; repudiarunt.

lureconfulti qnoq; Chriftiani nÖ partem aliqua huius vaniratis/ed totam prohibucrunt. Gonftannnus capitis poena afficit Mathematicum, hoc eft, Aftrologuincófulc fem-Non addit is exceprionem hanc,n de talibiisrcb. cÓ-fulat,quæfâcraruni Jirerarum aurhoritatein imminuant: fed aWóbitèoccidi iubctomncs,qiii Mafhemaficosdcfii-’ tiyis rebus conftibicrinr. In Jcgc.2.dicirlmpcraror,arfcin Geometriæinrereife Reipub. vr difca tu r, Ma tb cm a ricam autem (ita rune vocabanc AftroJogiam) damnalibcm dic amp;nbsp;omnino mterdidam. fodem ferè loco, ira argument«' fur Imperator,fine Jex.

Execrari te dicis,quæ racrglcripturæauthor/raténnnu' unt, q? meritó probo. Si ergo quç huius authoritatéquo-cüqj mödo clcuatac diminuür,verè deteftaris,fotatediui natrice Aftrologia deteftari oportet. An tu crederepotes, oës Theologes vctcrcs,quos amp;nbsp;dodißimos amp;nbsp;fummosfu ifle Philolóphos conftat, ranto conlcnfu Aftroldgiam dâ-naturosfuille,limon peripexiflent, ipfani pietati amp;facrarti literarum veritati maximè aduerftn?

Liber htc argumetum Pici obiter a dducere. Arguniéta eft extra cauflam,amp;ad hominê,fcilicerAftrologos,hoccft leue qdê,quod tameeos pcrurgcat.Cum oftedimus Theo logos (taceolamPhilolóphos amp;Imperatores} vniucrfain Aftrologiä,excipere AftroJogi lólcnf,vr tu quoqjhic facis, abufum dun taxât ftuepartëiplós dana re, nó rota Aftrolo-gilRationc efiepufatis, quia quçdâ in ca viderint nó faris pia amp;nbsp;religioni con/ona efle. Sic ergo ex Picoarguo ; Aut piè,fàpicntcramp;rcdè fecerunt Theologbquód propter ab, ufum hue partem Aftrologia:, totam damnarunr,aut non rede feccrunt-Pofterius hoe dici nequit.Non enim erraffe vniuerfosvnà cum praedarißimis Phiiolóphisctpijslm-peratorib.redè credipoteft.Nö infieror ocs erraflcmi»“^

ti'S:at DCS erraffe in ea re,in qua côfenferunt, hoc eft quod pernego-Nâ ft aliqua in re vna iplbrum aliquis crrauit,alij. errorecorrexerunt ac indicarut. Vbi inter fe cöfentiCit,nö facileipfos erraffedemoftraueris. At hacin re cofentiunt omnino.Male igitur putaueris cos hie aberräfle. Reûè ergo amp;nbsp;pie fecerunt.Cur igitur no amp;vos ea abijeitis, Ôoreâè-fadüfanäiffimorü hominumimitaminiïNullâ illi hone'/ ftàartë fpreuerunt.At Aftrologiam modis omnib. lacera'. W.Qubdfi. tot ac tanti viri Aftrologia ideo vituperarütgt; ïcvtdilceretur vetuerunt,qaiaaliquidfolüin fe haberet '^id), vt tu ais , vel quia multi ea perperam vtcrentur, ''^dijquidiaffirmat: quidexiftimaturos fuifle cogitas, li 'ö^i^Aua cognouiflenti Ac re vera vana üh tota efte perui ^®fgt;wt,idcoq; execrati earn funt-Htec refpondere ad tuam.’ Wationem voiui,expeó:ans interim quomodo argumc tisfisconâitaturus,quæ te refatare pofte aiebas. Yaleleh-tttoa6.1aattarij. Anno 59.

■ Votantu tc attingere veile,vit eolendifsime, ex 1 iUis,qoç in meislitevis cötinentur,lcribis. Prima |Uft,qubdlcripfi , coclum vniuerlalë cauffam effe ^effcauum,de qmbus Aftrologi vaticinantur.

^herum,quddp.er experientia cognolei pofte negaui, an ledits eiufmodi àftderibus produtti eft'edtiq; fint. Hac 'lao leuker te attingere uehe fci ibis . Maluiffem te graui-^tttradafte.Ócindevehementer cupieba,vt arguméta edi iftibelh confutaffes, ficutnö effe^tibi difftcile affirmabas. ^cc^itc excufat,qubdiam nö omma te perluftraffe dicis. riorum nâq\ refutatione tantü ex te difcer e defiderabam, ^üx pcrlegiffes,amp;. refchere poffe vlderivolcbas* Sed quia aliter tibivifum eft ,hbet hxcipfa ordine expendere, qua: pro Aftrologia adduxifti.

Vnndpib refte colhgis,me in ea opinio ne effe ,ut pute, iftracocurrereadgcnerationê Sc effectionem omnium, ‘■Whichunt aNatuva. Redè illud etiam me refponde* te affens, vt generales eauffas duntaxat concurrete, at

effedus nequaquam diftinguerc. Non rede autcm illud addis,Sauonarolani hac refponfione prognoftarii de mor te fua fententiam eludcre voluifle. Nam fuum hunc librü anno 1497- confcripfit, quo tempore neminem illimorte prædixiflc legî.Equidem hoftis ipfius Bellantius, qwcquid vel à fevel ab alijs prædidum cognouit, quoddeilloquo vis modo intelligi cxponiqj poflc iudicarerur, comme-' morat, fed tale nihil récitât. Narrat Epifeopum quondam ex magna Saturni amp;nbsp;louis cSiundione, quæ ante aliquot annos apparuerat,de aduentu falfl prophetæ,ingcncrc tarnen,prædiuinafle. HancEpiïcopi hariolationemmiquif-fimè paritcr ac imperitilsimè in Sauonarolam detorquet. Refert idem fc quinq; ante ipfius obitum menfibus inlpf da ipfius genitura, prædixiflc, ipfumad hxrefimpropen-fum, vitamq; laqueo finiturum efle.At cöbuftus eftanno 1499-Ante ergo ediderat fuum libellum, quam Bdhn«^ de ipfius morte vaticinatus fuiflet.Sed quid hiedixit^^“*? narola, quod non ante cum Ficus redè verifsim^^’^^’^^^* fet ? Num amp;nbsp;hunc ideo dixifle dices, vt prognoftas düdc-ret?Mirari magis debemus, quöd præuiderc propria cala-mitatemnon potuit Bellantius, tantus fcilicct vatcs,amp; tam oculatus in cognofcenda aliéna Aftrologus.

Scd præftiterit videre quam doda fucrit BeHantij ha-riolatio. Multo iam tempore publicè priuatimq; docuö ratFlorentiæ Sauonarola.

Papamfuas traditiones pluris faccre,quain Chrifti me-ritum,atque Antichriftum efle.

Excommunicationes Pontificias non metuendas efle, amp;nbsp;huius generis alia plurima. An erat Bcllantio hæcau-dienti (exulabatenimtuncFlorentiæ) difficile prædicere, quod adhærefim inclinarct,occidendusq;àPontificeef' fet? Qui illis tcmporibustaliadocebat,prohæreticoab omnibus habebatur. Rufticiinrer Papicolas mineetia/x

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum

lamalterumconfideremus,vt Aftrologorum ineptias propius videas. Occidcndum prædixit. Cur quxfo ? Quia hærcticus crat,rcrpondcbit.Cur hçrcticus,rogo,erat? Quia Vapam vocauit AntiebridunaA esterailla,quæfuprà con-numeraui docuit.Onancs igitur nos hærctici cöburendiq; Aftrologorü iudicio Ium us. Vehementer velim leite,quo-modofteHæ tallos faciât prophetas.Bellantius intempeta-tisllcHas fûtes,homicidas efficere ait,corrunipcndo fpiri-tus,hum ores, amp;nbsp;elemëta natorum.Tale quid ergo efficient Mallos prophetas generabunt.Non enim animum per (e Merenmtarcq; ,ex omnium etia Aftro'ogorum lèntcn-quot;^Mï pofliint. Sed ftiuola eft ,a ratione amp;nbsp;philofophia ’ *®'ffima ifta imaginario.

^®piam elle vident omnes, qui no prorfus nihil vident. Quoimodo enim pulcherrima Dei opera, à lui creatoris *^1111 nufquam dilcedentia ( carent enim ratione amp;nbsp;volun' btc,qua relifterc Dei præcepto queant) impeltere ad feele-'^3,imó ad haretim fine impietate credemus ? Deum certè ïuthorem huius rei faciunt, quicunqj ftellis hane potefta-tïmftültè tribuunt.Nihil enim eft agant ahud,quam quod ^gere àDeo, cuius voluntati repugnare non poflunt, iuflae funt,amp; homicidas, adulteros,fures generent, patet ipfas ita 'Dcoiuflas fuifle. Porró qui alius mandata exequitur, per ^^5cex fua natura ac fentëtia nihil agit,non nifi inftrumen-^Uineft effedoris. Sicut igitur non calamus, fed homo ca^ Mum ducës,fcripturæ author effedorqs redè dicitur co-amp;tMurq;:ita neceffe cft,vt Aftrologiconfiteantur,Dcü elfe Merum authorem amp;nbsp;effedorem. Vel ex vno ifto perfpici-tur dogmatis impictas.

Sed Aftrologorum etiam noftri fseuh praeceptionibus idem repugnat. Sauonarolam intcmpcratæftellæ falfum pvophetarcddiderunt,corruptis videlicet fpiritibus amp;hti^ rooribus ipfius ,vnde occidendu ipfum præuiderût Aftro-loglAt fuit vit fandus amp;nbsp;bonus Prophetafa£lus,talisq; ad finemvfq; permanfit, ac propter veritatis dodrinam, non propter vUum fcelus, tandë occifus eft. Ergo mtemperatæ Dd

ftellæ du corruperut fpiritus Sauonarole,vt fallu prophète cvcarët,vcrü ipfum Prophetâ,fanôl:û,amp; rdigiofum homine elfccciüt. Inrëpatæigirnr ïlcHc nônunqiiâcorrüpendo fpi-ritus,huniores, amp;nbsp;clcmenta natorô,per fc rcddüt homines fandos. An poteft aliqd magis falfum ineptûqj excogitah?

Bcllâtius alibi negat,cœlû indicare poflc,quis religiofus aut irrcl igiofus futurus fit,hîc nefariè aiferit. Scd amp;nbsp;Carda-nus hoc pado quæda icripfit,quç valde crafa cupiûtnoftri Aftrologi. Mirü certc eft,eos tâto veritatis odio flagrare,vt quiduis admittât potius,quàin vanitatë fua ^üteantur.Tu quoq; pturbatè amp;nbsp;iraeûdè hçc feripfiffe videris,cû Sauona-rolâ exudü appcllas Monachû.Qiiod gloriæ ducür ces boni,id tu acerbe tanqua malû carpis. Multo mcliorc poire)” ego iurc,fi qd ad rë facerct patrono vedro Bellâtio ingub-to infultare. 111e naq; ^ppter Chriftû côbtiftus eft: hic^pfof facinus ab hoftibus fuis fœdè frucidatus eft. NecX“^''J^ diligentiflima cœli infpedio. Quattis enim don’®'’^^^'^^ egrefs’ dicitur,qn fàufta cœli ominari viderëtupdeeept t^* mëin fuafapiëtiafuit. Qtiismireturinfauftasftellasbona, amp;nbsp;fauftas mala faccreïlâ enim audiuim’ intépatas fandita-të creare in SauonarOla potuifle.Scd ad rem redeunduct

Cœlûamp;cœlcftiavniuerfa,cûvniuerfalcs fubliinariuin cauflas negate te no pofte vides, interpretado fententu le-nire,vt argumentû cftugias,conaris,cû fic Icribis: A-f/» fwd tui U^Hidâ oßeätf, œ/i it/mifiii /ocaue pajß haherecauß e(i^!^ farf 'cuiarä raf/e^em, aufümvi/io faiß i» »attiracau/flt;e,cuiigt;f ajßeffia (odfidiKOKihi/ 4lt;sf//r^mdei/^/ufttra, ^u^dentratx/il-rtentta eu Pieo fu negos,c^e.H^ccinctua cft,quam nobis promittebas , ingcniola amp;nbsp;doda argumentorü noftrorü eötu-tatio : Rationü mearß diftblutionë expedaba,tuveióne^ gas,ne vna quidë rationc prolara. Non te principiü petere, fiue quodin cÖtrouerfiacftfumcreinrelligis?Egoparticu-latent cauffam cœlû aut fidcra efte pofte nego, amp;nbsp;ration^ bus certis cöfirmo.Tu iftis prçteritis,particulariscauflæra'-tionë habere pofte affirmas,amp; ratione nulla cemprobas.

Cæterùm quia tes hue perduda eft,amp; tu,fi cœlû vniucr-Llis tantum Caufla lit,conic qui vides, Adrolcgiaelfcvani noil

EPISTOLARVM LIBER. î» non fnerit praeter rem exponere vniuerfalis cauflæ adione aliquot exemplis.Nam ex ifta declaratione apparebit,nun-quaracœleftia particularcs cauffas ita fieri,vt ex ipfis furu-laprxnofci queanr. Vtar autë Medicis primùm a pud Mc-dicum,deinde etiam alio rudi quidem illo,(ed valde apto. Corvnicatacultatc vna eÜdëqgt;vim,vita (cilicct,p ipiritü omnibus corporis partibus largitur. Hâc vbi accepint, fuu quçq; officiü facit,cui à natura pficiedo deitinata eft.Vëtec cibosconficit.Hcpar fanguinêgencrar.Oculus vider. Auris pdpit lonos.Lingua faporù diierimina indicat.Fecê fangui **«attrahit ad fe licn. Renes inutile fern. Mufeuli ^ motu ^''imalis cxplicâtur amp;nbsp;cÔtrahuntur, amp;nbsp;facit quolibet parti-^'^'»A'gt;od ,pfna naturafaccre debetae poteft-Nemoigno-^^^’firim idâ,quæ vnica eft, amp;nbsp;omnibus ex œquo cömuni-^^f'^fparsaliqua amifcritomnë ipfam mox adione amit* ^‘^'’C-C^uam rationê hic cor habet ad reliquas eprporis par-^■culasjtalcm propè cœlum habet ad res fublunares.

bi qs ia Medic’ ex cordis ciusq; facultatis notitia pfeire fepofle diccrct,qua rede vnaqlibct corporis pars fuû parti eulatim officiü faciat,aut qua natiuâ habeat tcm.picm,nÓ ’u cü nacresrAt nö magis ex coeli viriü cognitióefciri pöt, ^nö hçc fublunaria fint adura feu futura. Non feqtur,Cor egregiè valer,vitaq; largiter de fe fpargit,ergo vëtrieul’ be-'letèpatus eft aut male,bene maléue cÓcoqt.Pót enim hic 'Uptime tépatus efrc,corde paru bene valête:amp; côtrà corde fediflimè afïedo,peflimètëpat’ efle pöt.Ratio eadë eft ocu lotü.hcpatis amp;nbsp;omnino partiü cundarû totius corporis.

Si cur ita res habeat qris,in prötu eft veriffima ref pöfio. Quia facultas cordis nö dat partib’,vt fint qcF funt,fed adü 1 Omnibus eodë modo eadeq; poteftate cotvibuit fblü. Hoc uteepto oculus videt,auris audit,nö videt,quâtumuis can Idem quam oculus vitä,non aliam à corde receperit. Suam quælibet pars adionem, nö à corde accipit, fed à (na infita oatura habet. Hoc folum à corde accipit,vt pro fua natura maftum exeat. Simili modo cœlum idem præcifè dat vni bominfquod alij cuiuis in vno loco exiftëti,idem robufto

Non magis dat vt fis bonus, quàm vt fis malus.Neutrum enim dat,fed adum folum tribuit,vt cor omnibus ex çquo vitalem calorem de femittit.

Sed dices fortaife magnum efle difcrimê.Cordis namq; facultatem candem permanerc,coeleftium vires varié hue dcmitti,pro varijs ipforum motibus. Ad hoc refpondeo,nihil hoc rationes noftras turbare.Satis nobis eftexhocexc-plo rei naturam intelligcre, quomodofcilicet vniuerfalis caufla nó dilbnguat particulates effedus. Quomodociiqi coel ü mutari cogites, femper tarnen vniuerfalis caufla manet. Afpedus fiue contuitus Planetarü aliquis triangularis, criäfi aliud poife atq; efficere cöcedatur, quàm quadratus aut jpforü coniundio, non tamê illius effectus minus eni vniuerfalis,quàm horû. Rede igitur quadrat exemplum.

Quanquam fi accurate examines, non minus varié cor permutari quàm cœlum videbis. Certum ertiph'® ^quot;f amp;malè,mcliusac deterius valere,amp; perpetuæfuriddüe/îc mutarioni.Qjiiornodocunq; veto pcrniurctur/ciûpcïvni-ueriàlis cauifæ rationem polfidet, particularis nunqtüae-quirit. Quæ cauflà eft ? Quiafempercômuniseftvirtusillius membris omnibus,itaq; fingula afficit,vt affici quouis tempore apta funt. Siue igitur valeat, fine xgrotet, femper fuam vim,quâtum in ipfo eft, omnibus æqualiter cÔmuiii-cat,licct nod fimiliter vitam operetur in ipfis, cum valetamp;' cum ægrotat. Pariter cœleftia quoq;,vtvt varié coueniant, ac à fe mutuo abcant, atq; idco varie res fubiedas afficiât, nunquä tarnen particulates cauffæ fiunt. Sol a'iter hycmc quàm æftate fubiedas terras afpicit.Atnon minus autmagis cômunis eft poteftas cius hyeme quàm æftate, tamctfi imbccillior hue defcëdat.Infcitè igitur amp;nbsp;contra tûrarioné turn euidentiâ Aftrologi cœlû particulate cauflàm faeiüt.

Secundü exemplum hoc fit. Rhabarbarum, Agaricum, HeUeborumq; nigrum mifee, ac homini deuoranda exhi-be.Calor innatus vnicus codem modo in omnia tria agen-do,vnica virtutc fua ad adum fimiUter perducct. Aduac-cepto,nó vnum trahent humorem, quia vnumadum fpe* cie ab vno ealore rcccperüt,fcd omnino diuerfos. Rhabx-bat#

EPISTOLARY M LIBER. Hf barum flauam bilë,Agaricus pituitam,HeIleborus mêlant choliam expurgabit, vnüquodq; fcilicet fuæ nature familiärem. Nö enim natura faam à calore innato accipiüt,fed aftü pro fua natura agêdi Eodë modo quælibet cœli figu-ratio,vnâ eandêq; facilitate rebus cd dis infundit,qua rece-pta,lingulae pro fuæ naturæ modo aliter atq; aliter agunt.

Tunefpcresexfolius infiti calons notitia quenquam pnintclligcre po(re,quomodo aut quid mcdicamêta,quæ ecitohomini offerêda oblataûe fnt, perfedura fint? Non *Wum,arbjtror,dc te nobis polliccriaudebis.Q^in potius quot;iipoflibile dices,ac medicamentorum exada cognitione ^®gulorum opus elle fateberis ei, qui prædicere ifta redè ''’^'^^' Kt nô minas impoflibilccft ex infpedionc amp;nbsp;notitia ^QfWfiderû præintclligere, quid amp;nbsp;quomodo hîc omnia ^‘^^rafinqnifi j^bc fingulorü natura cognita fit.Cæterùm ^hçefint accurate cognita,neopus quidë erit,nifigcncra-^quadâ cognitione coelcftiü.lntclligi,qd^dixi,cx ins poteth Qiri naturam Rhabarbari exadè pcrccpit,is quid in corpus hominis poflit agcre,cû abinfito,calore ad adum per-duftum eft, tametii caloris naturâ amp;nbsp;modö ,quo in adum abeo perducitur ignorct. Qui nouit aliquë polTidcrc ven-tricolum redè apteq; temperatum, redè cöcodutum ob-htos cibos intelligit,tantifper dum ipfius tempcries nö ia-bcfit,amp;a corde vita rccipir. Sic qui nouit equum vim ha-bux generandi equum, non opus habet ad huius rei noti-tam fiderum afpedione, vt quando amp;nbsp;quid gencraturus fitpracuidcat Sanè Rhabarbarum omni tëpore bilem pur-ö3t,cumanatiuo calore eft in adum perdudum, quocüq; tandem fidcre obtuleris,modo in corpore bilem quæ edu-cipoffit offendat.

lam verb quis nefcit Aftrologos tempcraturas, naturas, vires, proprictates illarum returns de quarü mutationibus nugatitur in fuis vaticinijs,prorfus ignorarc,quinetiam nÖ inquirere ? Supponüt,authorc Bcllantio,materias. An pof fitaliquid magis ridiculum fingi? Sic ratiocinantur:

Hienatus cft,cum tails quidam in coelo apparcret lidc^ rum pofitus amp;nbsp;afpedus.

At quïcunq; fub tali fiderc nafcitur,propefum gerit ani-muna adlatrocihia vel homicidia.

Vitiü ratiocinarionis ^culdubio cernis Si cœ!û ré qua' libct ita afficit, vt affici apra eft, fa lia erit cóplcxio apiid il-los etiä,qui taiibus cœleftia viribus prédira elle finite cre-dunt. (Plato, AriftotcIes,Auerrocs,acvcrè Uoäiomnes aliter fentiunt.) Nó enim cöftat,vtrü qui nafcebaturaptus effet, vt à cœlo hue impclli poflet.Si dü cöcipcrctur prçpara-tam materiä cü Aftrologis dicas,rurfus refpödebo,ram nó cöftare vtrü ca materia apra effet ad recipiendû tue ralcm præparationë,quàm eft inccttü,an,cû prodirctexvteroin Ïucem, aptus idoncusq; ad pcculiarcs iftos cœliimpulfu^ fuiffet.Si omnes aptos refpôdeat Adrologus/ic pcrcundi* bor:Cur non omnes homines,quos iUi lidcrü larêrcsradij attingebât,huc pcrpulcrüt J Cur folius nati puerulianimû figura cœli flexit ? An hic foins erat aptus ? AHudrc/poden non pôt.Sed ponebâtur oës effeidonei. Et hoeniûçonetc-tur,nö poffe oftcdi,vtrû is,q in lucê exijt,apt’ effet.QÿS q^o Aflrologos docuit,huc nafeetê magis,quâ rdiquos idoneû exifterc? An cœlû aptû reddidit IRcdibit mox quadhoprima,cur non ctiâ alios reddiderit aptos. Quid hïcrefponde' bis?Si ad cöceptionë rcfugias,cadë hïc quoq; interrogabo.

Addamus iam amp;nbsp;tertium exemplü,cxlib i.Galcnidcv(u part.cap 3. defumptum. Oua diuerh generis,anatis fcilieet) anferis,teftudinis,columborum,gallinarum vnifupponito gaHinae,vt calorcfuo foucat.Calor quoomnia hæc oiiafo-uct,vnicus amp;nbsp;fimplex cfl.Ncc aliud facit,qua quodexçqiio omnia calcfacit.Nö enim alio calorc,fiuc alio modogalli-nacca,alio an(erina,alio rutfus anatum oua calcfdcitaclo-uenfed vnico amp;nbsp;fimplici omnia æqualircr calcfacit.codêq; modo, vt difpariratis ne fingere quidem aliquid hïc polTis. Calcfacicndo ergo ac fouendo cxcludcntur diuerfi gene' ris pnlli,gallinacci,anfcrini,columbinLanati.m,amp;c.

Qiia: nam dicctur cauffa diuerfitatis animaliö idor 11111 effcl Nö calor incubantis gallinæ,qui vnicus ac fimplex til Vnicu igitur quid per fe, non diftinda gencre facit,nemp^ tcfC'

E PI S T 0 L A R V M L I B E R. 215 tcpefacit oua. Non ergo calor,fed ouorum natura in cant fa eft,cur non vnius natura: pulli ex omnibus prode a nt,fed cxalijs alij.Qtiid igitur ouis cötulit gallinæ ealor? Vitalem vim in ouispotentia exiftentem excitauit,confirmauit,au-xit,ad aftum perduxir. Hoe fado, qui in fingulis inerat ca^ lordiuerfus, ex fubieda iibi materia animal tale etTorma--uit atq; finxir, quale fingere potcrar. Nihil ergo aliud om-uibus quam calorem contribuit,à quo congeniti ouorum falotes de potentia ad adum perdudi funt,

Nonputoiam quenquâ hominSinueniri tamfatuum, ^uifpcrct,fe ex notitia ealoris gallinacei, fiue ex co, quod S^Hitiam inteiligit def derate ouis incubare ( intclligi hoe l’u^f^exipfarum voce,fciiicet cuglocitanr) pracinrelligere ^“'’i6iodi animalia fotu fuo ex ouis ft generatura-Nö mi-^^5 Vel difficile vel impoffibilc eft, ex infpedione cœlorû fognofecre,quid hie particulatim fit euenturû.Sicut enim gallinæ ealor per fe nee gallinam,nec anfcrcna,nec anatem gencrat/ed eu ealore ingenito anferini oui anfèrem.cû eo tiuiinanatumouis ineft, anatem, amp;nbsp;cum gallinacei oui ealore, gallinaceum pullö generat.- ita coelü perfe nihil figil-latim cfficit,fed cum fecö dis cauffis omnia.Et vt infiti ouo- ' turn calorcs,nifi ealoris extemi fotu, gallinæ,exêpli gratia, Wfi de fomno excitarentur, fiue adiuuarentur,non potc-tantin aclum cxircgt;ac pullos fui generis excitaredta prope-’quot;odurn terrena ifta fine falutari ’amp; viuifica fiderum potegt; Öaiaeët nee in adum exeunt. Adiuta autem pro iua natu-tîomnia alacritcr agunt, vt in ouis inclufi natiui calores. Prætereavt à valido gallinæ calore felicius oua excludun^ to quàm ab imbecillo, amp;nbsp;à têperato melius quam intem-peratonta cœlum quoq5 felicius amp;nbsp;melius quædam æftate, quædâverb hyeme afficit,quatcnus videlicet vniufeuiufq; natura valido aut imbecillo indiget calore.

Eadë ratio eft omniû cœli virtutö,quod ad hancrë atti-nct.Hæcenim noftratia mouëtur,quiaillamouêtur.Quôd autëhoemodofes qlibetmagis mouctur,quâalioquouis, hoc àfua natura fingulæ habët,non à cœlop fe acceperût. Calorcs in ouis mouët, qa calot incubatis gallinæ mouet.

Quod ante hîc anferem, illc anatenijaVus gallinam ex fub-ieda fibi materia fabricatur, hoe ex fua natura finguliha-bent,non ab incubantis gallinae calore nancifcuntur.

Ex omnibus iftis exep is pulcherrimè intclligis, vniucr' fatem cauflam,nunquam pofleparticularcmcauflam fieri, rarione amp;nbsp;comparatione illorum,quorü caufTa vniucrialis exiftit.Quod commune ahquibus rebus cft,non poteftali-cuius illarum ede proprium,vt nemo non intcliigit.CætC' rùmcœlum amp;nbsp;cœfeftia vniuerfales cauflas elle particula-rium effeduum huius mundi, alibi fatis probatum dl,Wc non eger probatione apud te,qui non negas.

Quod cum dico,nö nego fidcra particulares cauflas fieri, quoties cum particular! caufla iunguntur,cumq; carf-fedum particularcm producunt. Sic virtus cordis cö ventriculi poteftate coniunda, parricularis caulla concodio-nis,quæ in ventre fit,aliquo modo exiftimari pofeÆ^'‘-’‘^‘’' dem cordis potcftas,cum hepate fanguinem générât,cum liene eundem à fece purgat, cu oculo ( vt ficdicamb''’^^.’^’ cum auribus audit, amp;nbsp;cü omnibus partibus omnia efteit. Sic etianicœlum cum hominegenerat hominé,canihct« bæ feminc herbam, cum Icporc leporcm, amp;nbsp;cum re quail-bet rem quamlibct, vtiam expobrû eft. Nô aliud tiiquoqi dicis, cum vniucrfalcm cauflam per aduentû fccundaruin cauflarum contrahiferibis. Vtautê restota cxplicetur,nec ferupus tibi rclinquatur, libet quæ Bcllantiushac dereaf-fert, confutare. Facio vcl ob cam cauflam libenrius,quoJ prorfus idem tu quoq; fentis in his literis.

VerborumBeHantij in a.quæfi.arric 6. vbi particulareni caufTam trifaria dici monuiflct,hæc ferè fentêtia eft. Cœlû ctfi ratiôeplurimorü efFeduû vniucrfalis caufla fit,in qui-bufdä rame parricularis caufle rationé habere pofle,fcilicct in generationc muriû,ranarû,amp; aliorû animaliô,quçnôcx femine/ed exputrcdineamp; limonafcütur.QuçmoxdcIoue addit,incptiffimè adferibuntur ab ipfo,cü aliudnihil fint^ principij petitio. Audio Bcllantiûdiccrc cœlû parricularé caufsâefleiilorû,quç finemanifefta caufla Jjpria femêeon-fercte,cxputredinegenerâtur. At j? bation ê nulla audio.-' afleue-

EPISTOLARY M LIBER. 217. afleucraflefatis eft, omnia probari ab omnibus po terunt Scd ageexpendamus accuratius.

DiimSolinlimumagit, ranasq; exeo gcncrat,virtute Sla fuafanarum gcncratricc non folum putrefadum li-inum,fed alia omnia, arbores, herbas, animalia,amp;c. attingit ^affidt. Quare ergo non ex omnibus his ranas gencrat? bices nehancSolis fiaTpaxoTretriTtui^v zTvvatfuv ( hanc enim Proexcmplo pofui)duntaxat limum alterare pofte? Ar hoc dl (enfui, rationi,omnium dodorum hominum fenren^ d«contrarium.Conftat enim omnia omnibus cœli virib. ^^liicfta eflc,omniaq5 ab ipfis affïci,mutari, moueriq; pof 1^1111 ficut corporis noftripartes,aptæ funtpro recipi' ^'''l^^cordis viribus vita , ita naturalia cundaaptafunt ^^^fecipiendo à coeleftibus adu. Quid igitur ad prædidâ ^^ïftionem refponderi aliud poflit,quàm non elfe omni-**® eandem naturam amp;nbsp;di fpolitionem recipiendi,cgo cer-^evidere nequeo. Cæterùm quæcunq; caufta res diuerfas '^nacademq; poteftate afficiens, unamquaqjita mouct, vtnioueriidoneaeft,acres omni temporediuerfiftimas, pro diuerfitate patientium,€fficit,communis generaiisq; r^auffa eft,ac dici debet. Sicvitalisin homine calorex riuibufdam humoribus putrefadis uermes generar, ex ali-^«veltemperatis vel affedis nÖ gencrat,quantumuis eo-iem vtrofq; modo afficiat.

Quid ad hæcrefpondebit Aftrologus? Dieet ne Sol cm ^Hponcre limum,növeró alia,pro tali receptione? (Ratio protfus eadem eft,a quocunq; fine qualicunque coeleftiü pofitu fieri cogites.Ego namq, claritatis gratia Solemifta hcerepono, vtplerique omnescenfent.) At redibit prior quæftio,cur, cum ad alias res plurimas pertingat, nöeafde * illas fimiliter fic difponat fiue prxparet,vt præparare limu putridum creditur?Rcfpondere Aftrologi nihil aliud pote funt,quocunque fevertant, quam non omnia idonea fuif-(e,quæ ira præpararëtur.Ex quo conficitur, cœlû rem qua-Hbet ita afficere,vt affici poteft. At hoe vniuerfalis cauflae öiunuseftamp; officium, à qua particulates effedusnondi* ftinguuntur, vt ex fupraenumeratis exemplis liquidó ap^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ec

parct.Ergo ideo exlimo putridoranas générât,quia aptigt; tudinë et preparations ad hçc habcbat.Si cetera eandê ha-buiflennex omnibus ranas produxiflet. Eadé Üb cœlivis, quæ ex difpofito luto ranasgignit, ex apta materiamurcs générât, uel aliaconfimilia animalia.

Qitod fi nondû ceftè percipis quæ dida hadenus funt, excplum dcouisin rnemoriä rcuocato.Ccrtü cftingcnitû in fingulis ouis calorë,efFcdorë elle pulii qgeneratur. Et hîc nulla eft eötrouerfia.Nö minus certû ctt,hunc côgeni-tû ouis calorë imbecilliorë effe, quâ vt pullû generet un' qua,nifiabcxterno ca!ore corroborctur. Aequènotûcô-felTumq; cundis eft hominibus,externû illû calorë, l'galli-nælcilicctaut huicaliû fimilé)exouisnCiquâpullûgcneri rc,fi non coniungatur cum innaro ouorum calorë.

Si non omniü ætatü certa experientia id nôs faren co' gcrct,cxco falrë cognofei poflct,quód cû rubuêtjnlt;?«lt;^'^ incubantgallinæ,putredinê propuHogenerant. Curnon hîc etiam générant pullos ? Quia caior puliicffeâoï,qvUi cuilibet ouo luus eft amp;nbsp;proprius,in tab fins ouis nullus ad-elhSicutgallinxcalorablq; ouorum calorë talicorrunipit potius oua, quâ pullos exipiis générer; iracœleftisfigura quælibet fiue So.1 inlimumagens, fi non calorcm inco inueniat formandisranisamp; mnribusaptum atq; idoneû, tantum abeft , vttaliatunc ani mafia ex luto generet, vt multomagis putrefaciat aliteruc corrumpat. Non ma* gis caret lutum pro generationc murium aut ranarum difpofuum calorë luænaturæaccomraodato , quàni le-mina,licct non perinde nos intelligamuSjvndeipfuniao cepcrit,aut quomodo paulatim in co generatus fit.

Cogita carnes putrefadas afini, cqui, bonis leu vituli foli code modo cxpofitas effe, amp;nbsp;ab eadem Solis aut cœli calorc côfoueri,amp;velpas,apes,crabrones, vennes,mufeas diuerfi omnino generis animafianafciconfpicaberis. An diuerfa ifta animalia abfque ope amp;nbsp;auxilio diuerforum ca lorum, qui in fingulis carnibus inenat, gencrafle cœluni crcdcs?Non arbitror,qucraadmodum neque gaUinæcalO’

^^Î$TOLARVM LIBER? ft, fti-Quomodo eigo velBellantiuSjVel tu potes crcdere,coe-icftia particularis cauffærationem inducere,cum ex putri-^a terra aut fiaiogcncrantur animalia quæda ? Non licco ‘ödiget calorc,qiii in re putrida incitcoq; certoïNerno fa-oæaicntis dubicabit vnquam.

Hââenus expolui quæ cflet vniuerfalis caulfr natura amp;nbsp;Ptoprietas Dtclaraui ctiam,quomodo particularis caulla lien nequcat,nift pcrcôiuudioncm particularium cauffa-iuw.Talis autem particularitas, vt lie vocem,Aftroiogós iii^ûlomnino iuuat.Bcllantij præterca fentcnriâ,quç cadë '1'1® tua eft,amp;llatn clic planilsimè docui. Coelum vniuer-^«cauflàm efle,hîc non probaui ex profeHoHoc enim a-^i^eci,amp; quomodo ad ca tu refpondeas,etiani nunc expe

Q^lcnide non fuit opus,vt pituibas oftendcrë,curn præ-^‘’1^1® te qegarc non pofte ex tuis literis appareret.Quan-^inm üattérèomnia oblenubis,hîc ctiani ratione liniul ^iQuc experientia conprobatum perfpicies. Ex quibus o-®nibus liquet,fallum elfe quod lccibis,cuentus liquide) o ftendere, aftra interdum particularis caulfe rationem ha-berc-Si verum eft lupcriora quolibet ternpore hune infe-norem munduin,amp; in eo res lingulas ita mouerc, vt mo-ucrifingulæaptæ funt,ac line fecundis caufsis nihil parti-tulatim efficiunt : manifeftum eft rede me cum Pico ne-gare,quod perperam tu cum BeUantio affirmas.

MalèiUudetiamdicis , me virisdodis amp;prudentibu8 Multis fenfum commumen adimere malle, quàm admit-tere aliquas elfe demonftrationes ex effedibus fumtas. E-go hoc ne dixi nec fcripfi vnquam.Hoc autë dixi, amp;nbsp;nunc quoque dico, Aftrologos non pofte aut rationeaut experientia docere,particulates huius mundi mutationes àft-deribus perfefieri.Nó eft veru quod tu putas,prçccpta A-ftrologica ex effettibus, vt Medicinæ amp;nbsp;Nauticæ orta efte. Quos enim putatis fiderum effedus efte, non funt ab ip-fis , vt à proprijs amp;nbsp;per le cuuisisprofcdi, ficutiam co-piofe 5c plané explieafte me puto . At Medicina amp;nbsp;Nau-tica effeduum , de quibus prælâgiunt, proximasamp; per fe cauflas confidcrant, óc ex his,fiuc ex harum adionibus /

diuinant. Quinctiam quia varié adiones carum mutan, impcdiri,tardan, inipelli ab accidcntibus alijscauflisintct ligunt Medici amp;nbsp;Nautæ,non ante prædicunt aliquid futurum,quam iam produci aliquo mado pcrfpexcrint. Scd nee cauflas duntaxat proprias amp;nbsp;finitimas infpiciuntjve rum obieda quoque contcmplantur. Ex mutua horum adione amp;nbsp;perpeflione cognita præfagiunt. Ex effeâibus talibus,quorum cauflas proximas,proprias,detcrminatas, veras peruiderant,fua præcepta colicgerun t.

Aftrogoli contra,quæ in alias cauflas veras amp;nbsp;proximas refertedebebant,inremotilsimas, communiflimasamp;in contradas returerunt.Et nunc in diuinando non alias con tucntur,quas tarnen per accidens produceretalia certifsi-mum cft.Materiam nee confiderant, nee confiderarepoP runt,fcd fupponunt.Non fccusfaciunt,ac fi tou naturaid tantum faccre poflet ac vellet,quod illi præmenfin (volai dicere prsnunciarc)ftatuificnt.laditaut ctiam/c^^^®''^”' te tempore quam cueniant omnia praeuiderepoffe« Qï^ fit, vtex omni parte Nautarum amp;nbsp;Mcdicorum pra:fagi)S' contraria fint Afiroljogorumvaricinia. Quisnonridetet Mcdicum particularcs crifes exfoliasnatiui caloris confi deratione prædicere tentantem ? Qind li refpondeat, fe humorem aptum expulfioni fupponere: Perinde is faciat, acis, qui ex incubatione gallinx prædicerevelit, quos pullos exclufurafit,cum ignorer quibus ouisinfideat.Ta-lis illius etfam conatus fuerir,qui excontadu artcriarum, hoc eft,virtute cordis cognoiccre fludeat partium omniö corporis naturam,adionem,tempericm,robur,ranitatcni, morlcos,amp; quæ his fimilia funt.An non m critó dicerentur infanire,qui talia ftultè tentarent? At verb nonaÜud faci-unt Aftrologi,cum ex coelo hariolantuv,fuppolira materia, rede præparata-.

Valdcfcire velim , cur tibiPicusofcitanterexpendiffe videaturfententiam Ariftot. in.i. Meteor. qua himc raun-dumà fuperiore gubemari aflent. An tu aliud Ariftot.iUo loco per inferiorem raundum intcllcxifl’eccnfes, quàmc-* elementarem banc machinam? Equidem nullius rei quant cl cm en-

EPISTOLARyM LIBER. wi dcmetorutn affeftioiieSjilHs in libris traftat. Taceo quód verba,quaeantcccdunt,amp; mox fequuntur,hanc expoiitio-aërcquirunt,imó nobis extorquer.An vt illa fcriberet, illo inloco cauifaei fuitaliaïCertè omnes boni Philofophi ita temper interpretati funt. Tibi plus vidctur dicere voluif-^^2' Vertun non quod tibi aut mihi videtur, dixit Ariftotegt; ^5s,fedquod verum iudicauit.Verba diligenter ponderan-^^primvim funt. Deinde eft inteUigentia eorum ex dicen-^Onuii cauftis, ex ipfarei de qua dicuntur natura,ex ante' Ê’^tlTis amp;confequentibus cru enda.Tuvide ne locum paru ^'^'genter infpçxeris,amp; magis quid Aftrologi contra men 1 ^'^’^authoris excoelaparticularcm cauflam facienteSjip-cupiant, qukm qui d dicere voluerit, Ipcctaris. ^“Iquam non tecum litlgem,fi hac eum fententia illud 1 ''’gnificaffeaffeuereSjOmnia huius mundiàccelcftiibus 1 ’‘’iücrlali amp;nbsp;communi ratione gubemari. Idem nos amp;nbsp;\ Weimus amp;nbsp;fentimus. Et quid amplius ex propofitis verbis | '^icipofsit,egofanë non video.

I Cum me dicis.negate cauffas naturales conttabi pofte 1 ’dindiuidua, quid dicas ignoto.Iam expofui-, aftra eft ho-i ^ine generate hominë,cû equo equû,cû herbç cuiuslibet | Statine talé herba,cum dmerfavum formarum indiuiduis» | ^tterfafpecie indiuidua, cü vnius fpecieiindiuduis diuer-1 ^vnius fpeciei indiuidua diuerfa. Explanaui exemplis, 1 Wettimverb gallinæcaiorefoucntis ouadiucria. Qux 1 '*iion intcUigts,quid dicere poftim cl arius non fcio. PoP I ^'iwi ex tuifmet verbis hoc loco pofttis probate, coclcftia ' ^'niuerfales cauffas effe. ~

1 Cœleftiùm vires lögèlateq; patér, nihil certt efficiunt, I aifi ab alijs cauftis determinëtur,inq5 anguftû cottahatur, l 'wt eft,adcertum cftcClum ptoducédum dirigatur amp;cir' 1 rmnferibarut ; At tales c auffç v niuerfal es,có m nu es, inter-1 minatq funt,neq-, effedus diamp;ngunnt.Ergo ftdera umuer-1 bles cauffç funr,effeftus nó diftinguüt,idco q; ad diuinadu 1 inutiles exiftüt,fiue particulates eiufeemo di eftetbus ex ip-1 fisprenofti nequeüt. Rede tu fateris amplum,b.oc eft,vni-| ücrfalc g particulate cótrahi,ftcut nup declaraui. Quo fit,, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z-X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ec 3

vtmento mirer, curinterroges cauflam,quôdAriftoteles vnmcrfalem cauflam particulari copulauit. Sedprofedó verum eft,quod Galenus dixit,falfa^^dogmata cæcos etlur-dos redderegt;quoum animos occuparût, vt nee videre nee audirepoflint,quae alij vident audiuntq;.

Niü ira eflet,iam dida intellcxiftes, amp;nbsp;praetcrea vidifles, cur Cicero fui diftimilimü generarit filiQ.NÖ ex codefemi ne,n5 eodè ï loco generatus e filius,cx quo et in quo pater natus fuit-NÖ eädchabuere matrë.nÖ exfnnili vterq; nutritus eft fanguinc.nÓ code vterq; modo educatus fuitlc ge Cic.filij epiftolam, quçin ló.lib.Fam.cpiftolarum extat. HuicadiungePlutarebuminvitaCiceronis, amp;intcl]iges quç res corrupcrint adolcfcentis mores.Nö ita mulfö an' tè vel ex tuis verbis oftcndi,fidera cü diuerlo (emine amp;fan guine,cumdiucr(ïsindiuiduis diuerfos feu difparcsfœtus procreate. Qgud igitur miri accidit,q) filius nö dfdem moj ribus præditus fuit,nó cadem vfus eft fortuna,nöidon cu patreingenium amp;iudicium nadus eft.Difparescauffædi-fpares pariunt eifedus.Sed haze fati§-.

Non nego diuerfos aftrorum pofitus diuerfè amp;diffimi* liter hue agere,fcilicet efficacius amp;nbsp;minus efficaciter. Aliter namq; Sol oriens amp;nbsp;occidés, aliter in medio cœlo hæ-rens calefacit.Alitcr,dico,non aliavialióuecalore,fedpo-, tentius,amp; imbecillius. Sicamp;Lunæmotushocabundèar' guit amp;nbsp;demonftrat.Nec lUud etia negaui vnquam,homini earn cum cœlo efte cognationem, quæ rebus naturalibus omnibus eft.Hocnegabam,cœlos particulares cauflas elle effeduum,quorum prçuifionem fibi falsó arroganr Aftro logi. Huiusreiprobationcexte auditurûmcfperabâ,aut faltem,quia facilius eft docere cur aliquid falfum fit, qua cur verü fit, noftra te cöfutaturü, ficuti pollicitus fiieras, fufpicabar.Tu veró horum nihil adfers, fed tantum fingis me dicere amp;nbsp;fcribere, quæ per omnem vitâ nunquâcogi-gitaui-qi feia. Talei! lud etiäcft,cp meexiftimareaiSjCaufr rum vniuerfaliü indagationë impolfibilem amp;nbsp;inutile cUb Item quod fenfibus negledis,tc rationes meas fcqui iob^' zam. Certè quod fcripfihadenus, non vllismagis tciligt;‘'’

Poft muit a huius generis hæc demum feribis .• ^a h^c tfi confe^juentia , Anjhteles primes Simules dixit eßefteUas, »ee lûu^ias eftprogre^^,er^o nemo tnortalittm aliquid certi di uinare potefi ex primis (^ communibiu iUis impulßbiu. Hxc tua eft ratiocinatio,quam mihi tribuis,fed fruftca. Neque tnim fic ego argumentatus fum . Præclarè intelligo,non ptoptcrea non poffe mortales diuinare exaftris, quia non Potuit Ariftoteles. Ergo quod ad antecedens attitiet,vc-^üm effe concedo,tibiq; probari gaudeo. Dum non aUud ’P’Weonfequentiam negas, Ariftotelem Aftrologica no ''Q’^'uCtatum fuitfe aperte fatis te credere oftendis. Confe* ^’’fflsnon minus eft verum.tametfi confequentiam non f'^cfitmamamp;bonam,apcrto,vt dicitur,orefatear. Exfuquot; Pi^à commémorât is patet,me non itafuifle ratiocinatum. ^'^co non poflunt ex ftderum motibus futura præuideri, Quia return natura id non patitur, vt cum alibi,turn hie e-^‘im.quantum res poftulabat,probaui.

Vtet noftrum in fcholaviuat, in qua euirof 64gt;« valent» »intcUiget , qui noftra cum iudicio leget . Ego argu-'®cnta plurima attuU. Tu nullum ex bis confutare potui# ^ihaftenuSjimb me tentafti quidem. At abt que probatio-’^tcomplura Icripfifti. Quo argumento, vt prxteream ’^»confirmareconatus cs,quod confidenter lupra aftcue bbas,coelos particularis cauffx rationem habere poffel ^enè nos rem non nuda affeucrationc,vt tu,gcftimus,fcd ^tnaamenta noftrx cauffa minime leuia attulimus.Ea cu ^^hocomoucre , freut te facere pofte nuper iaditabasin ’‘Horum prxfentia , hucv(qucnequiueris,quomodo fola ^Ifitmanoue pugnare tecum tibi videarï

Sividiftct,ais,apotelefmata?tolemxï Ariftoteles, pro-litmus credo fuiftet. Bene eft quod credis . At ego tton quid tu credas, fed quid probes fpeäo.Nift vniuerfam ibi)eeredanarcq-,fuavoluift’etphilofophia,probate no po tuiffet-Nâ ex diametro h ce eu Aftr ologicis fabulis pugnat.

Quç de Democrito (cribis,nihil ad rem noftraiTi.//lt;^i7;rgt; /« , induis, Pfekmiti tie fibers pûiefia/fh//^ /âbriam^reiiiiis di' xiffèsebriam)inqu'fitioner» fiû» fuifef,creidigt;,refutatur({s. At ego non credo. Plus enim habuir iudicij amp;nbsp;ingcnij, quant vt talibus nugis fidem adhiberet. Atqui iufsit,inquies, ob-feruari ortum amp;nbsp;occafum certomm fidcrû, Arâuri, Plcia-dum,Canis,amp;c.Si vcl ipfum Hippocratem hçc fcribcntcni accurate confidcraueris,vel Galcnum hçc interpret an rem attente pcrlcgeris,in primo fcilicct commun.i.Épidé.Hip-pocratis, nihil Afttologiæ ea patrocinari aptifsimè co-gnofees.

rtKuvijZis fh/^/rudti adarma/c/o,^»^^}} M^rfiam fiduf^i' Satynoues ad af’brod^Jîa f^otet/tisiKc/idt,ergo re/jeets t/ißuxm nihilcf.Fai/â ef ooa/eijuenlia. Sed hæc ètroirurtfia., verba tua funt.Miror te tales produccre nugas,quales à me nunqua audifti. Argumenta potius mca licut receperas,pto/erre, amp;nbsp;in illis difloluendis defudarc te deccbat. Qiutbadcnus attulifti,nonlt;iTe7ramp;iT€/i«,fed plané «TOTramp;iraTafunt.Qüodu hoc ipfo fuiflem argumente,te concedente, vfus, inultum certè effeciflem. Si namqj plus vinu trudit ad arma, quam Martium fidus,non quidem fequitur,Martij fidcris vim m hileflemt hoc fequitur, ex fidere Martis bcllû prxdici pts-feiriûe nullum vnquampofle. Nam fi ex vini viribus amp;nbsp;a* Ûionein corpora noftra prædiuinare ex arte hoc nemo poteft, multo minus ex adione huiusfideris quifquam poterit.Prius ver urn efle nemofanus negabit.At maioreni vini vim hie efle tu ipfe fateris. Concedes ergo prorfus, quod inde lequi dixi.

Frigide primam te dilputationis tuae partem defendit-fe,omninovides.Iam anfelicius alteram tucaris, vidcndu nobis erit.Argumentum primum tale camp;:Ptolemx({sgt;Clt;irdit nus, Trafe^ntius^fx^eri/neniaJuanarrant, er^odefiderum operatiomhus exfgt;erienfiapofeß haheri. Si talibus ipfe vteret argumentis,quid nonjtu diceres?Sed facile patior mihino licere «^peAoyj’i^e^i'.Nego tibi hosviros probate pofle,quo aliquid eorum,dequibus noftra dilputatio eft, à fiderib^^ per fe,non per accidens,effeüua) fit Rationes amp;nbsp;argiv”^'

EPISTOLARVM LIBER. lis taflagito,non Aftrologorum teftimonia. Nunquam dubi-tauieospro Ïuavanitate abfq; argumentis tcftimonium. difturos.Miror tarnen te Cardani authoritatc hac in reni-ttquem inipiè Aftrologum cffe,amp; de Chriftomentiri non crubcfccre,non potes ignorare. An talibus tu me in hac re ^cauffa fidem adhiberc iubesïDe Trapezuntio nihil affir-^lare aut negate poflum,vtrü tale aliquid dixerit.DePtolc* ^iÇofruftra refpondeam.Si huius apud nic plus valeret au-^horitas quàm veritas,tecu de his rebus nó concertarem.

Qu$ de Mauritij Ducis Aftrologo narras,audifti tatum. ^*lfa effe potuêre.Scis qua coadè Aftrologi fuas prçdidtio-^^sadfadaaptentjCuantè nefomniaffent quidealiquid ‘^‘^. Similiter ac illi faciüt,qui fomniü vident. Hi namqj ^“^diihil intelligunt, cum fomniaucrunt. Poftridie quic-' *ï^idillis accidit, hoc à (omnio prxfignihcatuni rentur, amp;nbsp;^pc violenter amp;ineptifrimè fado accommodant.Scd fin-Scveta fuifle,quç de ipfo audifti,fcilicet prænuncialTe eum falia,antcquam euenircnt. Non potuit alia fraude, vt ple-* •^Qqjfaciunt Aftrologi,vtP Siamp; hocncgcs,cftoita.Verum ne continuo erit,à fideribus effeda fuiflc,quæ illc prædixe-ïw? Minime gentium.

At in fideribus hæc vidit,refpÔdcbis.Ponamus ita ipfum '^redidiffe.Attamen non eft confcâ;arium,fidcra ilia aut cf-fcciffe aut fignificafle-Nam fi confequi cötcndas,conccdc-' gt;ehoc etiam velis nolis cogeris, Anes præfignificafle vola-tu amp;nbsp;geftibus, quæ ex his Augures fe præuidere putabant. Huius certè vanitatis impiæ, fient Extifpicij,amp; Geomantiæ pluraamp;illuftriora exempla ex omnibus hiftorijs adferreamp; exquotidiana cxercitatione Geomanticorum poterimus, quàm Aftrologiæ. Non nefeis Romanos (vt genres alias ta-ceam) nihil inaufpicató domi forisq; inchoaffe ac geffifle. An in finita properaodum euenifre,quç futura prædixerant augures,dubitas 5 Falh crebró funtifti diuinatores omnes, Icio.Atcrebrius aberrant Aftrologi,quod omnes homines fateri coguntur,qui obferuant.

Quod ft artificum, non artis (fic enim iam nomiho) vi-tio côtingere dicas,idcm Augures, Arufpices, Geomantes, Ff

cum vniuerfa diuinatorûturbarcfpondcbût.Quidipfîs rc-(podebis ï Si dicas expenentia ipforü fallacë elle, neefuifle talia ab auibus amp;nbsp;extis amp;nbsp;pudis pindicara,fcnfuin cómunê te dodis amp;nbsp;prudetibus omniu ætatum vins adimere veile vocifcrabüt,amp; expientia identidë vrgebüt, ira nimirö euc-niffe diftitatesdicut euëtura in auium volatu vel garrituamp; limilibus præuifa fucrint. Nö tu bic rarionë ab iplis petes, quæ ab auibus talia pradigniheari potuifle doceat ac^bed Cur nö idë nobis in vos liceat?Ecqd tandë interrogati hoe modo,refpödebitis?AugurcsaDijsfuisitacömoras auesvt hec pmöftrarët fortafle dixennt.Vos aüt g,d habebitis?Na-turalë hac fideru vim efle dicitis. Nos verö id negam’,amp;d j'betis petim’, pfertim cü validiffimè nos^bem’fallü elle qif dicitis, nee argumëta vos diflolucre cóhirarcq; polling'

Auguriü multo illuftrius verö efle probauit AcciusNa-uius Tarquinio Prifco rcgi Romanorü, qua oï»flf^^^^‘’^ logi fuâ Aibrologiâ. Hiftoria repcries apud LiuW üb^dc^^* dis primæ, apud Dionyfiü Halyc. fub fine libri terbb^?'^quot; Ladant.li.a.inftit eap.8 Tamcrii hac ita habent,nihil tarne aliud funt oêsiftçfpccies vaticinadi, quam indoûç, inept®, faliae amp;nbsp;impiœ gentilitatis fupftitiones,rationi ac fenfui répugnâtes, (^od fi ex cuëtis hic^bari nihil pót,vides facile rlt; quoqj nihil ^baturü, enafi aliquid ita accidifle collet,vt euenturü pdixit Aftrologus,nifi pariter cömonftres fidcra talia p fe efficere poflc.Cóucnicbat inflituto tiio argumëta mea amp;nbsp;Sauonarolæ rcfcllere, qbus ^batur,nulla cxpicntia taliü haberi pofle,quod fcilicet à fideribus,vt perfecaufliS nata profedaqj fint. Sed præHiterit fortafle hancrë verbo' fius explicate hoc loco,vt minus dubitare pofthacpollis.

Expenentia efl: eiufdem rei iæpeeodemq; modo fad® obferuatio Ergo non poterir quifquam reelè affirmare,fe per experientiam cognouiflc,hocabillo fadtum.niliabeo-dem fepe eodemq; factummodopcrcognouerit.Diconc-cclfe efle,vt ab eodem fadum feiat per fe, nÖ per accidens-Deinde vt caufTa nulla prefens fucrit alia,àquaidëcfFedn5 potucrit produci. Poftremó vt neq; fenfui neq; rationii'quot; pugnet iJlum eflcclum ab üla caufla produci. Nemo cép

, EPISTOLARVM LIBER. 127 refte gloriabitur de cxpcrientia,nifi candem rem fæpc fieri obferuarit. Deinde vt eodem modo fiue ab cadë caufla fæ-peprodiici cognorit. Hoc autë fcire nunquam potcrir,nifi duoifta explorata habeat. Primum, nullam adfuiffe aliam cauffam, duin fieret, in quam rede referri effedus potuC' nt.Poftea vt non repugnet rei naturæ,fi ab ilia caufla gcnc-ratus talis elle dus ponatur. Hæc iam examinabimus, vt ea neceffario requiri liqueat.

Primum quodlæpe ita eueniffe oporteat,ipfa noiio ex-' perientiae indicat.Non enim iatis cft,vt re aliqua praeCente» 'luippia fiat,ad hoc,vt ab ea re fadü credi debeat.Nó enim Wd prçceditaut adeft, caufla femper efteius,quod fit aut S^itunSic enim folis ortus caufla pfe foret omniü illorü ^’'^fdâjquæ poft ipfius ortü homines faciüt. Sæpe tonitru ^''Öo^aut dû fieret,aliquis forte in febrë incidit, nee tarnen Tonitru p fe caulfa fucrat illius febris.Sic aliquâdo cauflam ferti effedus putat homines efle, cuius caufla nullo modo fll,nifip accidés. Quia ergo q p accidés eueniüt,fermé ra-rocucniüt,oportetnos fcire,idë eodë modö fæpe cuenifle.

Sedhoc nondü fatis eft.Multa namq; frepe fiunt eodem icrè modo,praefentc aut præcedentc caufla aliqua, quæ ta^ Wen effeduü illorü caufla non eft.Omnibus aliqui diebus icribüt,ftudët,amp;c.Nec tamë folis exortus amp;nbsp;dies cauflæ ha-tü reru propriæ exiftimari debët.Scire ergo præterea opor-'«t,nullâ aliam adefle cauflam, quæ apte redeq; dici queat fffeftû^duxifle.Quàm difficile fit iudiciû,cû in plurespre-ientes caulfas ^habiliter eftedas aliqs referri valet,ipfa rts fois declarat.Potes quç de hac re Galenus in c0m.i.aphor.i. côferipfit plegere. Qui Medica arte exercët,nimis frequen terexperiûtur. Quarc nÔ fatis eft fcire,eandë caufsa aliqua præfentëfuifle, cüvnus idëqj effedus fæpe fierer, fed nullâ præterea adfuifle oportet,in quâ,vt verâ caufam,cfFcdus il-1e referri potuerit.Sol femp eft in cœli mcdio,aut certè ple-runq;,cü horologiû duodecies puifat,cxëpli gratia: fed ifta pulfario ab alijs cauflis fieri potuit, vel cÖmodius vel æquè cômodè, ac à fole. Ex hoc exêplo cætera cognofci facilimè poterunt. Idco enim rudi vti placuit,vt dilucidior res eflet.

Verumenimueró ne hoc quidem fatis eft. Poteftenim quæ verè caufta eftedus eft latere,amp; quæ nö verè cauffa eft, apparere,ac ita vfuuenire, vt quæ eaulla non eft, cauffa pu-tetur fuifle.Et contra,quç caufa verè eft,efFcâ:umq; produ-xit,caufa cHè nefciatur,vt quæ latuerit,ea interim apparente, quæ caufa effedus non fuit. Quare hoc quoq; coufide-rare oportet, vtrurn pugnet cum fenfu, cumrationc, cum ipfa return natura, vt illum eftedum ab ea, quæ nobis oc-currebat tune cauffa,produdum afferamus.

Hæc iam ad rem nofträ accommodaturi exemploprius declarabimus Rhabarbari. Hac radicem purgare bilem di-cimus.Et ft quis roget,quomodo aut vnde fciamusacfpon-demus,expcrientia id nos docuiffe.Etcnim cü homini alP quando exhibitum fuiffct,bilemq; multam cduxiffct,orta fufpicio fuir,Rhabarbarum hacvi præditum effe-Cumidê poftea plurimis faturis, famclicis, calefadis, perfrigfrads ociofis,cxercitatis mulicribus, viris,ado!cfccntil’nsgt;P“^^^^’ propinatum fuiirer,fcmperq; bilisdeicdiocoiifecnW^^ fet,Rhabarbarum virtutem in fe bilem purgädi habere co-gnoueruntper experientiam. Si tuidncges,refpondcbunt tibi,qui huius reipericulum fecerunt,hoc modo: Queries Rhabarbarum homini exhibetur,fiue calidus,fiueftigidus is fit fadus, fiue æger fit fine fanus, expurgat femper bilem, tune etiam cum cauffa nulla fingi poffer alia præfens, quæ idem hoc efficcre potuerit. Ambigi hac de cauffa nonpœ teft,quinhuius effedus per fe cauffa fit Rhabarbarü,fi non aliter,certè vtinftrumëtumidoncü naturæ corporis. Ergo redè bilis ifta deiedio in Rhabarbarü tanqua cauflam re-fertur. No aduerfaturaute reru naturæ, fi fungus aut radix aliqua pituitam detrahit, aliqua effe quæ büë ducat.Rede ergo dicetur,experientia cognitu cfre,quod Rhabarbarum büë trahat. Omnes enim cöditiones cômcmoratæadfunt, Iâ,an Aftrologi poffint effedus, quos prçfeire cupiü.r,imö videri prefcire volüt,ficaptarefideribus,difpiciamus.Equi-dem cöditiones omnes répugnât. Na nee cundêeffeiftuni fçpeobferuarût ab eade cauffaj^ueniffe.Nec poffuntnega-xc,quin ijdem effedus,, quos à fideribus profedos conret-dutfi

EPISTOLARVM LIBER. 22, Hunten alias propiores amp;nbsp;veriores cauflas referri queant. Qiiod poftremo ipforü pofitio,euidëtiæ,rationi ac naturae aduerfctur, ex fuprà dedaratis patet, vbi dilucidè expofitü cft,qua ratiöc fieri nequcat,vt vniuerfalis cömunisq; cauP b,particularis^.at.Attamevt res illuftrior fitamp;clarior,exelt;-pluni adferä Aftrologicö,nö parü aptü propofito noftro.

Ponamus certafolis eclipfiin bellum eiere polfe,vt tu in ^^is Utens affirmas. Si quomodo id cognoueris percuder, ^^periëtia te cognouiffe refpÔdebis.Quçro ergo ex te iam, 'tru eandë fpecie folis eclipfim fæpe belïu fufeitafle obfer-quot;îHens ? Quxro deinde,an belli cuiuslibet, quod eclipfim ^Oï fecutü ponitur,nö veriores hïc inuenire licuerit cauf-^' ^isro tertio,an nÖ return euidentiæ contrarium cre-®^^ui eclipfim excitare per fe bellum credit ?

Quid ad primum refpon(urus fisignoro,quid verum fit probe feio.Certû efteandê prorlus fpecie eclipfim,aut alia ^uanmis fidcrü figurationë redire nunquä poffe: aliqua ex parte fimilë pofle,at nÖ nifi poftlongu tëpus. Non id dico, quodaliquibus placuit,mihi placere nifi rede inteHigatur, öö poteft,totius coeli fidera concurrere ad elfcdü quëlibet Paiticularc producendü.Nihil tamë ilti quoq; dicüt,quod, Hui cadidè interpretatur,facilè danare polTit.Hoc certu eft, uuxima partë hæmifphçrij fiue dimidij cceli vires fibi mu-tuofecundü Aftrologoru dogma cömunicare. Radij naq; '^uiniu fuo modo vniötur, prodiuerfitate tamë pofitus,di-''crfê.Ia confiât hoc etiä,fidera fiue ftellas perpaucas notas s^ffe Aftrologis.Nö enim omniu, imb ne plurimaru quide ^evires cognofcere affirmare audêt. Quare cu diuerfo po-fitu aliæ aliaru vires augeât,^moueant,retardët,impediat, mutët.'lciri non pôr,quatcnus fingularû figurationû potc-ftates pmutarae fint,nifi omniû vires cxploratè cognitas ha beât,amp; quantu ex figuras mutatione qualiber, viriû vel accédât vel detrahatur, perfpexerint. Nâ vt fol in codé figno funiliter deficiat,nö tamëcæteræ oës ftellæ cû in cœlo fitû habet,quem cû antea in hoc figno deficiebat,obtinebant. Quantû igitur nuper promouerât efficacitatë eclipfis,tan-tum fortafic iam impediüt. Hoc autë ignorare eos necefle

cfttantifper,dum fingularu vires perdidicerint.Quod cum fieri nequeat,quis quæfo non vider,prima ftatim conditiœ ne Aitrologorum cxpcricntiam prinatam elle ?

RefpÓdet hoc loco ineptiffimus Aftrologus incptiffimè. Medici,air,etfi herbarü omniü vires nö explorarür, multa-rü tamé facnltatcs p cxpientia cognouerüt. Qiiid igiturp-hibet ide de Aftrologis fentire ? Nö opus eft,arbitror, mul-tis dcclarare qd ^phibeatJä enim expofitü eft.Herbe fingu* læp fc adhiberi corporibus,vel intra corpora fumitolêtac pofsüt,cö,qua poteftatepditæ fint,inueftigatur.Quare fin-gularû p fe adionë obferuare figillatim Medici polsut. Na quæ nee admouentur nee fumütur, cæ admotarû vim nee augcre nee impedire pofsüt.Si code modo fingularu ftclla-ru potentia,ab aliaru viribus feparataoftendere mini aligs poflit,creda tuc Aftrologis cos aüqd interdü fcire ampHus poffe. lâ eft om nia fidera code têpore femp vires cómuni' cët,ac radios fcorfum nullü folü agat:ccrtii cftmuwf?^5‘^‘ rç poteftatë ignorari,dü nefcitur quantü fmgulçÛdM'^O' politus diuerfitatc,figura; cuiuslibet adionë vel^®ouctc vel retardate valeât.Etenim nullius fidcris vires tât«(«cc-ptis folis atq; luns poteftatibus) ad nos pcrueniut,vtlcnfi' biliter ab aliorü viribus difcerncre poftimus. Poflunt ergo Medici plantarü vires quarundâ cognofcere, tametli lóge plurimarii virtutes ignorent, Aftrologi ftcllaru hoc modo nö pofsüt. Taceo qlt;f prer expientiâ fenfti ac ratione varie harü vires dijudicare poflumus,illarü fi poflcmus,nÓ nihp expientiâ poflem’ notare amp;nbsp;difcernerc.Putida crgo,impita, amp;nbsp;verè Aftrologica cöftat hac efte rcfpöfionë,amp; prima co-ditionë Aftrologicc expientiç prorfus deefle magis ducet.

Videamus ergo nunc,an fecunda cöditio adfi^vtrübcl' laquæ poftdidaseclipfeisfecuta funt,nÖpotuerintrcfte,' aptè,prudëter, verè in alias cauflas ppiores referri,inPrin-cipum amp;nbsp;Regum odium,auaritiam, regnandi libidiné,ain-bitioncm,vanæ gloriæ ftudium,opes amplificandi cupidó tatë,amp; quæ huius generis alia Principes cxtimulant,vt bonis alij aliorö inhient? Si neges ab his nafci bella,fiueapp^' reantfiuenö appareätm cœlo eclipfcis,verèdetedicip^

ted,quod de me faUb dicis,te doftis amp;nbsp;prudentibus cÔmu-nem fenfum adimcre,imb te ex hominibus plus qua bruta facere conari.Si affirmes,non ideo bellum exortum elle vides,quia eclipfis apparuitded quia hec adfuerunt,amp; prætc-tea arma, vires, copiæ, pecuniæ, occalio. Non dubito quin Qedas abfq; his bellum neminem fufeipere.

Si ergo hæc adfunt, nee ab cclipfi dari potuerint,fruft.ra nobis narras edipfim fufeitaffe belt urn.Sanè qui aliéna in* nadere cupir,amp; fuis adiieere fatagit, atq; iam commemo-^atahabet in promtu,bellum vicino inferet,liuc eclipfis in ^lo vifa fit,fitte non fit vifa. Vnde plurima be!la nulla ec* Mpraecedente exorta funt,ac multas eclipfeis etiam nul-'Ma fccuta fimt. Atqiu,refpódcat fortè Aftrologus,ecli-W^rincipum animos qui ad bellü parataomnia habent, ^'fitat Rc(pondco,falfum elle. Nam nee animos coeli pcr-^ouere polsüt,nee corpora aliter afneere quant affici ido-^^ahmt,ficut fuprà oftendimus. Et qtiomodocunq; cogi^ tetur hoe perficere eclipfis, femper tarnen redius in prx* betas eauflas propinquas referctur bellum, quàm in cœ* but,ex omnium non infatuatorum Eommum fententia. Ruit ergo Itac quoq. in parte experientia veftra, cunt quæ 3coelo effeda dicitis, aptius amp;verius in proximas cauflas ^eferuntur. Eclipfeis .certe non nifiprorfus per accidens ^auiræ vocari poflunt.

De tertia cöditionc,quod ilia cria abfit,no opus eft loga tiilputatione. Tu ab eclipfibus bclla cieri afleueras,amp; nihil ptobas.Ego nego,amp; illis arguntëtis demouftro,quæ tu re* bllerenö potes. Nö poftum mihi perfuaderc te nolle,cum præfertimin his literisaliquomodo tenraris.Quant felici-Jer, ex iam didis perfpicies. Pcrinde facit qui edipfim bcl-bntfufdtaturam affirmat, ac fi quis glocientem gallinam anferesexclufuram narrct,cum, an fubijciëda anferina oua inifint,prorfus amp;nbsp;fimpliciter ignoret. Si etiam eclipfis aln quapermouere ad bellum Principis anintum poflet 311011* lus,non tarnenconftaret cuius. Nam omnium did nequit. Sicenim omnium honiinum permouerct, quod perfpr* cué talfum,amp; abfurdorum abfurdiflimutn eft-

Deinde fi hoc etia cognitö foret, quod impoffibile cflc tu ipfe vides,nondum tarnen cöftaret,an vires,milites ido' jneos,pecunias, amp;nbsp;occafionë obtinercf- Nifi fortaffe ei the-fauru oftêdat latente alicubi eclipfis,amp; exercitü ei confcri-bat,ac animos eorum, qui à cófilijs ipfi funtita fleâat, vtà propofito Principem nö dehortétur fuum. Nó fatis cft ec-lipfim in coelo a,pparcre,alijs præterca opus eft. Si quia ilh præceflit,hæc fcqui oportet,cauffa eorum vt fit,amp; quidem per fe caufla,eft necefle. Sed hoc falfum tu quoq;,credo,fa-tebcris. Quod fi fæpe poft eclipfim bellö fecutura refpon-deas,nihil dixeris.NÓ enim quod prçcedit,fcmper eftcauP fa eius quod fequitur. Fortaflc cauffa vera effedus latuiG^' qua: caufta non erat præceflit.Nifiita fitjCometafiuecd^ pfis proxima te impulit, vt tam præclarc Aftrologiam tui$ argumentis defenderes.

Sed hæc fatis multa funt ad oftcndendum,nu//a vos ex' perientia probarepoflea coelo fieri, quæ ab eo eft ci vos fomniatis. Generali modo à cœlo ifta proficiftino’^’^^o®’ fed ita,vt vos putatis,inde manare ncgo,ac redè me negate probo. Proinde no verè de me fcribis,mc experientiamnegate, cum vos nulla experientiadidiciireaffirmo,quoda coelo eiufmodi fada fint.Experientiaidpræftare non pote-ftis,ratione carctis.Nos contra,rationes ac fenfus habemus teftes noftræ fententiæ,experientiamq; iudieem pro nobis fententiam ferentem.Vtra ergo pars veriorë caulfam tiiea-tur,valde confiderare te velim.

Ad eclipfeis tuas facile iam quid refpondendu fit vides. Eclipfim foils anno 1540 æftûeffccilîcautfignificafl'efcri-bis.Signum quomodo potuerit elle æftus non video. Cdquot; leftia cauflas poni ab Aftrologis fcio. Quare de fignis hic dilputarc nolo,apud Medicum prçfertim amp;nbsp;philofophuffl» quem fignorum omnium ortum amp;nbsp;proprietäres ignora' re nondecet. Cauflaigitur fuit etiam tibi. At hoc anno non fuit minor æftus(quemadmodum amp;nbsp;1556,cuius aftm” nemo Aftrologus præfenfit) nulla tali præcedente edip^' Nam quæ hoc anno minima fuir, earn nihil aut perpam'quot; ad nos pertinere, cü cæteris Aftrologis omnibus, qud'^'

EPISTOLARVM LIBER. Ml iudicla vidi,tu quoq; in Ephemeride, nid vehementer fai-lot,affirmafti.

C^uçfo te,cum cclipfis foils aliud nihil fit,quam eteptio luminis amp;nbsp;ealoris per intcricclioucmLunæ, quopado æ-ftumcreabitïTale ell hoc,ac fi dicam,cæcum acutius vifu iüm,aut quielaufos habet oculos,aut abfente magis elfe prælentem. Ariftoteles in. u. fed. probl.a. cum de Iride loquitur,quam aliqui odoris caufam ponebant,fic ait: to ^®*(Tji5Kx«Taö’üjt*^lt;^gt;;K0ST^lt;§lJ'lt; iTToJ'oTeOI', ä?ÄiaTT£ ^ £1 f^ ’^‘fiî^pvriç ^ ‘ f‘it ilSKei rijt o\p£4i)ç Traôaç àvaxAwjnô'iiç. S^anc ’quot;inus eft reuera aliquid eclipfis,quant Iris,aut certe firni-'®^.vt confideranti vtriufq; naturam patet. Multó ergo ’^^^'^^eritperaccidens caufa,quemadmodum lupra dixi, ^'^2)niris;autfaltem non magis erit caufabclli, quant iris f’idodoris.Eft enim mera amp;nbsp;fimplex pnuatio,atq; ita bel “caufa,vt abfens Nauta fubmcrfionis nauis. Eortè per cc-'‘pfimputas Solls vim augerl, vtln oculls claufis fpirltus ’’^ültiplicari folent. Sed male hoc putas.Soll nee accedlt “cc decedlt aliquid ex ifta Lunæ intcrpofitionc. Nobis l'oc accedit,quod inter ea lumlne ipfius caremus.Cum rc-'lifnon aliud nee aliter,reditquàm ante nobis adfuiffet, lllud magis miror,qubd cclipfim Solis anno 44. vifam ^dUGcrmanici, quod biennio póft erupit, cauffam fuiffe ‘^ubis.BcUü tantü quatu Germania multis retro annis nó 'dit,ab cclipfi,qux tanto ante tépore euanuerat, exeitatu '^tedamïPerinde hoe cft,ac ft dieam te biennio poft morte '^ïm, artem Medieam maiore vl amp;nbsp;dodrina publiée do-^Wum viua voce,quant viuus docueris. An tu naturalem ^luffam agere aliquid pofte cenfes, cum non eft in return natura antplius ^ Si BeUantium hancrem explicantentle-5ifti,amp; extrernam abfurditatë nó animaduertifti,cft quod naerito admirer.Nento ferè cft,quinon huius belli cauftas Riultó veriores norit, quant coelum illud veftrum Aftrolo

' ^cum.Tu ipfe,puto,non ignoras hoe bellum multis retro annis, atq; adeó ante echpfim cogitatum, confultatum, inftitutumq; fuifle.Occafio rei lam ante cogitate non an-^c fe oblulit. liane ab eelipü datant non dices, ne ft plum-

beus guidé fis. Non puro révéras amp;proximascaufiâs,atq; ip/bs etiam authores ante eclipfim nc/duifle. Saltë remo-ta à memoria no fit ra addueere debebas , fi minus vani-tatem confpici defiderabas.Hæc ad ea,quæ ad duos meo^ articulosffic vocas tu^reipondifiLrefeHenda faris cflciud dicatii.Ad tertium venio,de quoira fcribis. —

Su^er tertio,tjuo fjot et tam terr^eit, tf/eam, /ißrole^ot »^ ^H Aaèere, i» ^ua^éi metuant à t^e/t^ü c^ /wfer^tor/^utat' g6f,i^tM'JIfea^ici ^{t^et,^ftt wet o/m itte/inat^ones refirut aJ/»' ^/tetate^erame/tta. Nee /aeiere^o^ttat reitgioxemagy ^uärt-/i^u^pAji/teetA^f'f^t Ünäcnus tuarecenfui.Tu-inprionbu^ Jiteris dixcras Bafifiu, Augiiftinü,amp; Imperatores qüofd3i!gt; ideo d^n2{reA(iroiogos,qubd propter abufus aJiquos,/ï“^ quia aligna ex parte vi/a ipfis Aftrologia faiSetfacrarüïi-terard dignitatëimminuerc.Ego eôrrà oftédr,nó parte alt-quaibJuj/ed omnino rota cos dänaüeAttrologi^‘J^‘QL'^‘^ ft propterabufum toram ipibs damnafie cocederes, vt cœ eedere videbarisiex Piconrgantentaborhoe paftoAut rede fecerunt.quód torä propt er parttê fine abufum reiccc-rut,aut non redè.Si prius,dcccr vos cxëpfiim fcqaiA tod j negiigereSi poücrius,probandam id vobis erit. Non facile ante in ea re errade omnes vctullos Theologosprobatr po ter it,in qua omnes conCcnlüm Itabuêre.

Ad hçc tu ne verba quidem refpondesfed ad poon sir quid dicere conatus cs. Vc ant vidcas antiqaos torä daffl-narc,TertuUiani tibi,qaê,cmn hxedefcriberem,pre mani-bas habeba,audiTicTcribërë:^ua/ artes(loquirar dcAttro-logia,Arufpieiaa,Augurioóc Magia)z't aé/^ffge/ir^^rtor/k 1 froi^tt.tf,c^^ Dee iarerafi^at, xe/ü^ i^u/i/ew eaugfie a^/Meat nbsp;nbsp;I C^ri/ftaxi. Tantum abeff€,ait,vt de Imperatoriseuenta / per:hasartesaliquidprxïcire deßderent Chriftiani, vtne in fais quidem priuatis rebus prxnolcendis iilis vtanrari , CauOam manifedam addit, quia ßint à Dxmonibuspro-'ditx,amp;: àDeointerdidtæ. Locum inueniesin Apologet. nbsp;nbsp;/

' aduciiusgenres,cap.36. SiUludriora teßimonia videre eupiis, Augußinum arque alios iege,quos hodoco cirart non eß opusSauonarola quxdamproduxir. Quigatt cupi^'

ÈPISTOLARVM LÏBEP.' ijs cupit, apudipfos autorcsinueniet. Non adduxi autcm hæcvt terrerem qnenquam, (èd vt non reâ:è affirmare te oflenderem, Balilium, Auguftinum, Imperatores totam propter pattern fine propter abufum cxecratos fuifle.

Ad tua redeo, in qnibus argumenti vim non volo exa-tninare/ed rem expendere. Vidcris autcm hoe veile, fi A-ftrologia damnata fit,quia doceat coelumhos ad peccan-dum fledere. Medicinameadem ratione damnandam, Quæ temperamenta nos hue impeUere doceat . Confe-Quentiafalfaeft, quianih.il fumluudinisinucnitur inter ^edicorum amp;nbsp;Aftrologorum fententias . Quimedio-^dtetSacr^s literasvelinlpexitfolum , infinitum difcri-’^^’^ternit. Q^js nefcijt hominem , cum liber effet,fua (quot;dite pcccafl c,^ pceeïdo pcccati fern um fuifle fadum? ^'xianiveftigiumpriftiniamp; diuini fplcndoris in eoreli-Qumneemitur. Ethæcomniameritofuo patitur, quod Ûæmoiiimagis,quàmlt;reatorisfuivoci prçceptoque patere voluit,Fleditur amp;nbsp;impeUitur ergo iam homo à fua na-tura,q.uia feruafada eft peccati. Talis autem à Deo fada nequaquam fuit,fed à peccato quod fponte admhit, hue tniferiæ deduda eft. Poena eft peccati ifta ad peccandum fropenSo inciinatioq;.

Quod fi Deus ne naturam quidem noftram talem feck, vtnos ad pifæuaricandum impeUcret, quomodo eœlumitafadum elfe ab eo redecogitemus, vt nosne^ feientes inciter aduerfus pietatem amp;nbsp;honeftatem ? Mc^ dicina ergo nihil à Sacris literis alienum docct, cum pro temperamentorum ratione indinatam hominis natu-tam ad fcelera exponit , quantumuis huius infelicitatis caulfamnon norit. Sedne pertinet quidem adipfam huiusreiamp; cauflæ inquifitio . Philofophoram potius munus fuerit, qui peruidere natura duce nunquam ori. ginem tanti mali potuerunt. Antea quàm primi parent tes noftri peccalfent , natura non erat , ficut iam eft ad peccata prona amp;nbsp;facilis. Nee à coelo etiam impelle-batur ad tranfgreflfionem.

Poftquain veropcccarunt, amp;ingenium naturamq; hanc in nos transfuderunt,propendemus hue toti,non aliunde, quàm ab innata nobis maSicia impulfi.Cœlum per pecca-turn hon.inismutatum nÔ legimus.Qiiareficut antepec^ catum iuffa creatoris faciebat, nec ad peccandum tarnen hominem inclinäbatdta ne nunc quidêinclinat.Et polfet fané homo exeufare fc Deo, fi à cœlo ad flagitiofe faciendum incitaretur. Defua carne quer i naturaq; nonpoteft propterea quod hanc fibi peftem vitro contra Dei prices ptum accerfiuit Hoc Bafilius voluit, ad cuius argumentu tu refpexifle videri potes,cum hæc fcribebas. Puto teiam intelligere,quàm non fit argumentum folutumtuaiftac' uanidarefponfione de Medicina amp;nbsp;Phyfica. Siuchoc,fiuê aliud fpeftaris,paru refert,modó quod reseftinteUigas*

Verbofius ifta expofui, quàm forte conueniret,non ta^ men quàm res apud Aftrologos flagitaret, quineUfi qui-dem intelligunt,quæ fatis dilucida alijs videntuJ'P’'æ^’P‘'5 me mouit,qu9d te id quod maxime cupiebamA^^^^^^''''' 1e fore aiebas,non præftaturum fufpicor ac metuo. Argumenta fufpicionis no leuiain hifce mihi htcris præbiufti. Coelum quomodo vniuerfalis cauffa fit,amp; quod particiila ris fieri non poffit aliter, quàm per côinnâionê partieu’a-' ris cauflæ,perfpicuè expofui.Deinde etiam qua amp;nbsp;quoi re' quirantur,vt experientia nos aliquid cognouifle refte af firmcmus,fimiliter oftendi . Poftrem^' Medicos nihil dü-fonum à facris hteris amp;nbsp;Philofophia docere dcclaraui, a-deoqj demonftraui malètehacin parte has feientiasA-ftrologiæ comparafle, quæ tota falfa, impofsibilis, impia. amp;nbsp;à Deo interdida eft,ut cum Lex, tü Tertullianus loquu-tur?Tuum erit ifta legere,pondcrare,amp; quæ vera efle perfpexeris,ampled:i.Vale.Febr.menfe,

■àS F S y S â^rologitt non excujat aßrof logjam * 4) iBs^^l lt;^^ accidente nofcitur. 148 ^l'jituLt Ï niaiorii huim inßciatio.quoi ß^Demfuturacontingentia int fdligat, juia omnemprafcientiam ^o^lot,non earn tantum ^Hlt;« exa^ hßmituf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19-^h^frationemfetus qutt concurret .^^,^^»ecejje. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*5® quot;^“^otutatiofub exortum Tleiadum, 'drliuri, non^nerationeex^ieUa^ ^lt;^fßmilis:iiHtapartimad eaiiuoru ^^^ßeiamagereincoe^erunt. 20 ^’^'‘I’fcuruihyeme.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no '^ßiStui^uiilCalenü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 '^ÿ^ohe t^ws dies obßeruent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ^««Jfdgur»« Aerologies qualù. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18} lt;fSiatt 'ebertatem Vt prauiieant. 17

■^»ixagorM primas caufarn luminis,. l^nx (s‘ )gt;mbra Çcriptù mandauit

^« wem Galeni de diebiu decretonls. «*i«i«(rif auxin ciS-jirif. 1S-}Ö •^teriitionem non ejje fenfibilem, «raj argamenti refatatio }8 '^Itewtionem non effe aßeblum 56 •^wmi noftriab actione ßderum non fitîuniur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'96

\'^teritïonem effe ßenßbilem. }7 •^terdtio non dicitur, nififenfibilis ßst„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6

^iitiqHiVtMiorboï prrfJixerint. 106 ^limalid lt;|Mlt;f generantur luna noua non^iuunt.autßttntimbecUla n;

«/nfiijMt tempera anniiuxta orties i^ occaßußyderumdeßeripßrunt. jj

Aetatisnoflra medici clariff. nonßmf Affrologi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88

Aeßiuca^tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 deflate cur paucioret pluuia at \enti. gt;99

drÿimentum t^uo probatur eff^eHunt fff^ fenfibilem,eiiu^ confutatio. ^J drUuri orties principium autumm 92 Ariflotetes de cxlo dijputans, proprias caufasinuefligat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}I

jirißotelüfiientia tpualiStqua hune inferiorem mundum 4 Juperiori giu bernari dixit

Ars diuinandi ad prafagia pertinet 59 Artit pritceptiones quales. 178 Artifices Irerfantur circa contingentia

Aflra per accident caufie fiunt effebirit ces'calorêsfiubterranei 121 jfftra tempeflates pariunt per accises, (s^ fei' fe,prit ciput autemfiolü lt;3“ lu-nie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122 Aflra particulares inferiorum caufie eet fieri debent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;172 yfftrolognrumdnbirinte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.22

Aßrologia 'vocabuli acceptiones. 185 i'er Aflroïogite quot;vocabulu. Afironomia'.

l N ® ßjiöino.'/o alteratio [enfui ^ 9 ^uü diH/ittatio Galeni de diebies do mtorijs ad artis opéra nihilfaciat 16 ^juiiddies critici ad lunam referendi [int.amp;y.cumi^/mtQitici 25 Cuiil àjhologiafalja fit ratiocinatio g 2««(1 medico motus lun^e non fit neceffariics ad crifes menSirum co-gwjeendM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23

Qii^id}inam rem altéra magûmouet, fetefiefie comunis et 'tniuerjalts 57

“^abarbarum bilempurgat 26.228 VioijHacf Galènes vicefimum dient tnticum pofuerit

’keimesaciionum omnium reru nort ^'Ijmtdariex corporum temperas tiois.

^dKinaiiottiua probatur aßrologica ’^iticiniainaniaifi'e

\^tieiinatio Galeui ex ^.7)ecret.afira Mfaefie mutationum eiute fistnt

^^^ciociitiJtiOj^Hii aßrologiam falfiam probatur

'^docinatiofalfa experientia eft, obt firuatio ret eodem modo [tepefadite: orgoeß finjuum confirmatio 40 ^»ti«ci«(Jtio quid aßrologt futur a cos tingentia non normt, repetita ex fu penori epifiola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18

fyiocinationes.quibus probatur ante Galenum in Greecia nihil aßrclogi-cumefiefcriptum 6^ argumentum tertium ibid .argumentum quartu \ nbsp;nbsp;^s quielilet aguntprofua natura,qua

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accipumt aluislpeciehus-

\ 5^ts ah illius caufis generantur,quibnS 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifmtur

l f^Pponftoad Martiani criminationes

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5152.42 finifrefutatio

| ’^manenfitm medicoru in Galenum I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calumniie

| ^fiid if nauta priedicunt futurs li

^ißid amp;nbsp;nantie pradicunt ex luce lunie (3^ imagine, non 'Vt ex caufa ibid.

Si 7 amp;s-ifunt critici, quia tunc lurnt luna augetur,^ i3‘ufunt magis 26 Singulariafunt quacunque funt 148 Similitudo de pulfibus {3 afirologia claudicat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i:^j’

Si tempefiates ex luna facie cornuta, rutila ,oblcura aut pallida iudicatur, nonadmeteora indicium pertinet 5 Si motus luna quorundam faltem dierum caufa efi critica , qua caufa ! mt y.ty i4.(iicivt Hco-et fint 17