-ocr page 1-
-ocr page 2-
.. .- _ MttttttetiiwïfttétoiteuHefcrs/
«êeöelefet/naöten Dat tch berepöthebbe eentge reguïen inDe artpitecrute/ttteimenDe Daé
nitt alleettló'cft De booge (innen en hebben te oerfïane/maer öat oocn elch mtDDelbartge
oerfïant Die mach βη begró'pettDe / na öat hetmeet oft min fal gettepcht βη tot juichen
confïe; De melche regulen βηίη feuen boechen geöeelt/fo hier onüer fal beteechenttoo?*
Den, Matt mtDte Dien Dat Defe confïe Dat epfcht/fo hebbich millenbeghinnen üeftn mtu
Denboech tot te genen/Den melchen ia meer totp?opoofï ett nootfaheló'cher/Dan Dean*·
Dere/om De henntffe oan mentgerlepe manieren oan «ipDtftcten/ enDe cietheDen Der feluer.
5Ten epnDe/Dat een pegelttch mach hebben eentge henntffe oan Defer confïe/Oe melche nitt
- min genoecl^ló'ch en ia Den finntn bit Denchen Op tgene Datter te mnhen ia / maer oocfe
^"^L ïfo ©itruume ffpt/öat De 0hene tik fonöet letteren enöe geïeettlKpt ^rebont ljebben/al hebbéfifê
f ^» io 0βί* oanöerbant meefieta gemeefï/en hebben 0een oermem meten tonnen gemalten: fo en heb
XLMÜlO} ben oocfe anöete gheen hanttoetcfeêre ftjnöe / enöe Die hun aileene opoe lettere'sctlatcn hebben/
IET Uk nïact *"en fch**n tf6*10"^' iü'ntrt Dat bep?oeföe: Oer melcfeer fommtgbc/ al hebbenfe i$ttnnmtm
r-Wc\ ^wj^oergenomen te tómenteten en figureren/ fo en hebbenfe miöte Dtuerfche .terten ötemen öaetaf
C^$y ^Omöt/i?aettf0Ïen met tonnen gcïntheïnthbeflupten/ maer hebben oeel Dingen in tmó'feï 0hela*
ttn/ en Datmeet ia/hebben ooet 0oct aengeften tgeneDat int toeren niet ffactt en mat!): >^η δε oo?fahe oan öe*
fer öoïingen ie/Dat het ïefïe boetfe öejfeïfa &ittmm tnbouOenÖe öe ft'0ueren/uerlo?en te/maerbp öatmen frm mep
mnge te nollen beaettt fbuöehebben. Ijietommefchtjnetbat fommige antumenfeetbioobegemeeffhebbentn
hacr toetenen/ etl befonOere inDe o?ötnc oanöe ©on'ca: mant/om Öat ®itxuuim gheen ©o?icc bafe en noentpt/
maer mei tn öie pïaetfe/oan een atttcattacteett (mogehjefe niet aenftenöe Oathi Oaet geen c?öine oan attiea ett
befetóft) foenhebbenfe öer ©omftet colommen geen bafen öo?ten manen: tetcüuttörtenanDere/mogelocHöe
Dupfïethept oanDen tenten oerathtenOe/oft oocfe öuer ongeleetthep t/ftjn fo oerte bup.ten ftreuen gegaen tn oe*
ïe Otugen/Datfe niet aileene öe reöene ett ejtemolett Der 0oeöer anttquen en hebben octïatett/ maer Rebben benen
DatWhaet mercfemonfïtueita ett onbettalltjcR Oer oogen 0emaect/0eu)cBmen Defe erro?en tnöett 21 nttquen firn
math. U^actOucte beminöelefereöat hun oeel architecten tttbepöen geieert ftntöc/öaet ouer becommett heb*
bètt/efi bpfonöje tn oefen onfen tijDê B?amant oan €afïeID«tate/ Saltbafat oan ^tenen/ejt meer auDere/mtöte
Dat/fo Duet iuito.ó. Ρ. Μ; /aio Dttcr anöere/ Öe architecture grootelócfe opgcfïaen ie tot haren ttjöcn; Octoelc*
fee Dan/ na latt0e Dtfpttteren ett onöetfoechen/fo ouer menigerlep terten/alo tómenten/tfamen met Den ejcemplë
Der 0oeöer anttquen/ hebben met aucto?itept (om Der fafeett een epnDe te mahene) niet aileene De fpira attiea/
Der ©o?tca toegeooecht /maer oocn fooeeï oetOttten alfer int gebmpcfeftnt/beghmnenDe aenöe STbufcaneala
De groffte/tot acnöalöetteetDetffe/ötefeluein een gemeen regie ett fehetefCimegefeDt/ met haren ornamentë
tn maten: Detoelche teglen/öebafïiaen 6etltue architecten Difctpeï öeegenoemöen ^althafare/befcteuen ett
tnft0uren gefïelt heeft/ aïfo Dat mó/achterlatenDeDe DupfïetheDen ©itriiuti/hier Öeuremo0en eenohfïtaffêiöcfe
toetcfe mafeen. 4^emerct Dan Dat alle lief hebbeta Der architecturen 0een |taWacna en oerf?aen/fo hebbich De.»
ft (na mtin oerDeel) alDerfeherfïe en claerfïc ile0lèn tot Den |taliaenfce tn neöerlanta ouetgefcöt/ behaluen De
namen oan allen po?ceelen/Der bafcn/captteelen/comicen ptMt tn hebbteft nitt oeröuf tfï/hoe mei Dat ^aff iaett
bpDe oocablen l^itruu^ De 0cofeerDe moDerne oocablen oan ^talien feDt / Der toeltner mi; fommige fo qualtjrfe
Bcrfiaen fouDen ala De ï attntfc!)e: maeremme Dat tch pwftn fouDe/aengeften Dat mo Deee maniere oan s^itruuio
in fcrifte ontfangen hebben/ Datmen hem Der namen ©tttuutt 0emenDe/opDatDe0heIeerDe oanDen metchmati
ÈttDe roercfeman oanDen geleetDen oerffaen mo?Den. <&oth op Dat Den 0hemeenen man lefeïócher βη fotiDe/ fa
feebbtcfeen in b?abantfcï)e lettere sttyMt.gii hoe mei öat Defen oterDen boccfe ban fettenë eerfï mtjststum mo?t/
mtüta Dat In' Den oerboerlncffen ia/ βΜβη nochtana öie anDere niet min behulptch tottet architecturen oft
conffe oan metjfeïr9en/0el9cfemen inDe naooïgenDe ooeweDe faï mogen oernemen.
öoeröe
fonD
oogen aïa ff gemaect ia. l©eïche confï iiutt De cloechhept oanDen befaemöen ett ercellenten geeff en nu
fo bloept tn Htftonft töDen/ ghelttchDeïiatönfchefp?ahe/tentt)Deoan 3Êuliua €efar enDe tficeto/DeDe.
#aeempt Dan metbló'Dct ett eDelDer herten / ttn minfïen Den mille (oft Deffect niet en oolcht) Dien ith ooermaec
feer groot gehaDt hebbe omo te oolDoene in Defen atbept.
^InDen eerfïen boeeft faltcfetracteren oanDen beghtntfelen Der ^eometroen/en oan Dtuerfchen DuetfnnDm*
gtn Der linten/ alfooele Dat De architect fal mogen gaeDe reüenegeucn oan al tgene öat bp merchen fal.
^InDen tmeeöen/fallicfe betoonen int betoojpe enDetnmocrDcn fo oeleoanDer pcrfpectitten/Dat miïlettöe/ht>
falmogen openen ffn concept oft ooerncmen in een ftcnltjch betoog.
^nöen DerDen falmen (ten De ^chnographte Data Den gront/De <©?thogtaphte Dat ia Dopgerechte oanoo?en/
De ücenogtaphte oft t6«OgraphteDate het tnften Ouer toerco?tten oanDen meefïenDeel Der <Pötftcten Dient iHoi»
men fó'n/ in ^Italten/enDe Daer bupten/nernffel9ch gemeten/en Daer bp in fch;tfte gefïelt Die plactfen öaerfe fmt/
enDe ^aer namen.
fnDen oierDen Die Defen ta/falmen tracteren oan ome manieren oan ^Dtftcten/eü oan haren ornamenten/als
^hufcano/ ©on'co/ |onico/ €Qtinil)io/tnïit Compoftto/Öata tefeggen/gemengt. «£n met öefe mo?t bpnacm-
oangenöeheelccon(ï/DuetDefeennt(reoanDiuetfchenöïngett,
jdnöen otfffïen falltcfe feggen oan oeelöerlepe manieren Der iCempela/ geteehent in Dtuerfche fo?men/ te me-»
tene/rouDt/otercant/fefcant/achtcant/epmtja/enDe crupam^a./^et haren gronöen/hoochDen/ enöe oerco?tten/
Reerffel^cfe ghcmetetu
3!nDen fefien fullen mn feggen oan allen montngen Ötemen heöenöaecha gebmpchen mach/ beghtnnenöe oan
aen tfnooftehupfhen oft hwttehen foé mot noemen mütót / en oan graDe totgtaDe oeruolgenDetot aen DaiDec
nerl9jc(?e palapa oan p?tncen/fo mei op Dom aïa int ff aöt.
jinDen fettenDen en lefïen/faï faefloten mo?öen oceSDerlep acct'Dentcn oft toeoalllen/Dte Den architect gemoetë
mogen in Dtuerfche plaetfen/eit o?emöe manieren Set geiegentïjept/ ett int hermanen oft tcpateren oanDen hup
fen; enDe bot mrj te Doene hebben om ona te beheïpene met Die anöere ötficien/ ett Dier gelyche bingtn Die ttt
tutftn fó'n/ettDie oocfe tanDet tyütn int merch geffaen iitbhtn.
#uDan / om bat ocotfete gane met reöclórfeer manieren / falltcfe begbtntfel gheuen oanDe groffïeettmtnfï
grerietDeo?Dtne/Dat ia/oanDe?rhufcane/öte öeboeracfjtichffe ia/en De fïerrfïe/oochoanmtnöer teeröerhept en««
Degtaceliicfehept.
ft anttquen (fo ona Ötttuunta leert) DeötcceröêDe tf Diftcien öen ^oöen/Dte hun toeooegenDe na huet
Inatute/ fïercfe oft teetöer: en alfo ia De fomte Dtemen heeöt ©o?ica/ toegefeteuen Den goD Juppiter/ Den
goD /lïiare/ett Den fïercfeen tterculea: Defe fulchen fo?me oan eenen fïerchen man ttemenDe. <£n De fo?me
Dtemen heetjontca/tatoegefcreiten Der goDötnnen ©iana/Oen goö apollo/en Den goö Saccbua: Defenemenöc
oanDe matronale fo?me Dat ia oan eenDer cloccfeer ojoutoen Die öeel heeft oant fierche en teeröere.mant ©iana
miöta Oijoumeló'cfeer natueten ia teerDer / maet Duet Derercttte öer tacht/ t'ffe ff eren: Defgheïóc^ apollo Duer βη
fchoonheptta faechte / niettemin ia oocfe fïerch/mtöte Dat hp een man ia: tfelue feggich oan :®accho.flfiaet De
maniere Der on'nthta/ genomen oanDer maechDeïócfeer fomten/mtlöenfe toegefchteuen hebben Der goDDinnett
©efïa/een ouerfïe Der maechDen. /f^acr iniitft tegenmoo?Digc tiititn öttnctmp goet te p;oceDeren Duet attDec
maniere/niet oeto?emDenOe Daerom oanöen anttquen ooetf. 0iijn mepninge ia (achteroolgenöe öe cofïumeti
öan onfen feerfïenen) Dat tch (alfo oerre ala tch oermacb) fal toefchmuen De hepltge <föfftcien na pegeló'r mefen/
«BoOe ett fó'nen^eplt'gen.: ΐΒή Depmfane/DateDongemó'ööc eDiftcien/fo publtque/fo p?iuate/fallich toéfch?iuett
Denmenfchen/napegel9crfïaetettp?ofe(Tte. go ftfjsich Dan Dat De maniere SThufcana (na mó'n Dunchen) bc*
hoo?locfe te totfïetcten/ala totpoo?ten oan fteDen/tot caffeelen/ tot plaetfen om fchatten/munitteu/ett attigïe*»
t^'en te bemarenc/totgeuangeniffen/tothaucnen Der jee/en anDere Dier gelóchctottetotrlogcn DtcnenDe. tytt
ia mei mate Dat het boetfche mercfe/te metene/Dat met Diuetfche btnDtngen oan fïeenen rumeló'ch gebootfeett/
enDe fommige oocfe oan Defen gemaect met eentge teeDetbept/tot behagen Dat De fïeenhoumere Daer in gehaDt
hebben / te fomtote bpDen ouDera gemengt gemecfï onDer ©on'ca/ enDe oocfe fomtttte onDer tonica enöe €tx*
tinthia. mittttmin mt'Dte Dat (tnDer maerhept) De ^Thufcana De roufïe enDe mtnfïe gecterDe oan allen Den anöe*
ten te / fo Dunct mp Dat De Oomfche meer ouercompt enDe geló'cfeenta heeft met Der SThufcana Dan met eentghe
anDere: I5etmelcfee men clactïgch merct onDethouDen gemeefi te fine oanDê Chufcanen/alfo mei bitinf ijaetïte
mwufttt enöe p?t'nripaler (ïöt jf io?entfen/al hupten opöe Domen/in fo gtooten möe fchoonen eötficten jnöe
209
COR. GR ΑΡΗ E VS
LECTORI.
Piilorè^StatuarijjArcIiitedi,
Et vos o Latbmijó Fabri,expetiram
(juotquot Symmetriam probatis, eia
Huc adefte alacres,nouum hunc laborem
Speflate, huncce nouum videre laeti
Thefaurum,exiguoq; comparate
AEre has diuitias,bene iEirimandas
Ingenti precio: bic meridiano
Phoebo lucidius queat videri,
Quicquid toto opere in Vitruuiano
Aut fïr difficile,aut male explicatum,
Aut non fufficiens5minusq; noftris
Aptum temporibus: nihil deeft iam,
Nil iam difficile,aut tenebricofüm
In libris legitur Vitruuianis
Τ S E L V E
AENDEN LES ER.
Scilders/BeeUenfhyIers}y[rchïte£len Vroet,
Ende oockghy Steenhouwers} ghy Smeden flerek
Liefhebbers der Symmetrien conflefiet,
Comt hier3compt befietditconfleUjckniewelvërck.
'Befiet defen nieuwen fchat in dees boecxperckt
Coopt defen rijekdom om eenen penninck. cleyn,
tiy is nochtans feer dierbaer Voer leeck. oft clerek
Hier infuldy Vinden claer als den dachreyn
ffaer in onsVitruuim dat edelgreyn
Indegeheelefijnconftigeboecken
Schijnt fwaer te βίε, en int Verftant nietpleyn
Oft niet Volmaeü in alftjnfcriuem hoecken,
Oft tonfen tijden niet nutfSpaert nu tfoecken
(Daer'nesniet meerfwaersjiiet duyfers ouer al,
flyisnu luchtich en claer Jb bmtfofmal.
-ocr page 3-
a>én ^ttcieut; ί οί trëtt Eefetë*
fo eofïeïtjre&e» fabjöcfteh 0fcemaeeftt ορδί boetfcfiemanie te/aïfmen ften mach in 0ftefieëï httiïmtricft/ 0emw0t
(niettemin) met fulcfte boetfcbc enöe imbctt maniere aÏ0 öen Mlrcftitecten belieft beeft: maet öuer tthftggen
rntl öatötet0beïtjcfte eötficiett meer otter een comramettet Cbtjfcanaöanmetanöetenfperien.Baetömeoerait
öerenöe fommt0c oanöen antbften/enöe fonmmjeanöete oanöen onfen/fo fal icfc bemófen in öiuerfcbe manieren
oan fulcfeenmercfte/boemen marl) maften pookten aan fïeöen/enöe fïercten: enöe oocft m publtiuie enöepjiuate
plaetfcn/bupfen/lO0ien/0alettett/oeftftten/ntö^
mentett öte eenen Hltcbttect mo0ben toecomen. fHtn fal oocft mo0ften (nitt 0aenöe bnpten t0fjcn«r öat öe ow*
öer00bemaect ftebben) mett0en/ enöe üereent0bcnöeboerftbe maniere met öe©o?ica / enöe oocft met "Jiontca/
rit fomttjto met £o?mthia / tottcr belieften oanöen gtymm öte $ijnfantafte fouöe milten conttntttm ι Ömelcfte
men bat fcggtn maeft öat bet meet io bj> 0eöoo0è öan bp reöenen: ra öat öaerom / mant bit #rcbttectbeboo?c
te pjroceöerenmet öet 0rooter beftoojujefter manieren enöe oafïen oerfïan&e/alöermeefï in publique tte/ïtjefte
toetenen/ möemriche feer lofeltjcft te öereöelocfte behoo;n)'chept.
^»> jjeft ftebbe milten int bc0ijt'ntfel oan btfm bceche naeooÏ0enöe «JTomicoe/öat is/bit €omeöten ple0en
te fcb?öuen: onöet öe metcne eene0e mtüenöe teciteren oft fpelen een <Tomcöie/f)ebben eenen boöe ooet0efonÖf/
öemelcfte met coaten moo?öra öen toeftoojöero 0af toet^ant oan alt0cne Öatmen inöe felne ttacteten fouöe:
SBaetom teil milienöe in oefen boeeft ttacteten oanöc oöf manieren oan «irötftcten/ te mtttn 3Tftufcano/ 1So?ico/
jflomcc/Conntbio/ett <€ömpofito/ fo beeft mp 0oet 0eÖocbt öatmen int be0f)intfel ftet öe figuren oan allen öen
fptckn öiemen ttacteten fal. «£n boe mei öat inbt «Soïomncn ra fjaet ornamenten niet en fön alle δε proportie»
ra maten 0eteeHent/öanalleenló'cRöeprinripalebp0enetalete0ttlen/nietteminöesenfal niet 0eb?eftratotfi?n*
öet plaetfcn tm fal al punctelóftet 0cteefeent mc?öen; maet ött t0 0eöaen/ fo telt gtftyt ftebbe/ om te betoónen
«en 0enctale te0ule tot een opfien alleenlijcft, ή ombatoetfïaen tetoo?Öenoattecn pe0elócft/ falltcft fieUenitt
öebe0btntfelen oanöen ornamenten/ öc oocabuïenoan ©itttnuo/ met a. b. c. opöen rant 0beteeftent/alfo öatfe
ilcftetloeh ftennenöe falmo0cn noemen naefónolanto aett enmantetcafft teneerffenöcn fïtlQbatooftpeöe{?a
ïo ^b«fcanb/ich mepne/ljet platte (fonöet co?one enbafe)fal ftjn eett oiercant petfect: 33en pcöefïaló
®o?ico fal fo oeel meet fón afe bet treeften ecnöer linten oan Ijoeche tot boeefteoanöen oiercant·
tepetfert/öte fïellenöetecbtoppe:©enpcÖef?alo jjlomco faloan eenotetcanteitcenbalf
(tjn: ©enpeöefïalo €o?tntbio fal f^neen oiercant enöetmeeöeröenöeelenoantfel
«e oiercant: ©en peöeftalo Compoftto falmen oan tvott perfecte oietcan#
ttn maften. *© och en orrmonöert o niet/öat bet naoolgrenöe kapittel
fat fnn ftet oóffïe / ömclcfte anöcre ooer ftet t'erfïe oermaebten
fo«öen:ouermiöt0öienöatöettterf?cnboecftfaltnbou^                                   .
öen een €aptttet oanöer «êeometrten: enöe öen
tmeeöenoanöen löerfpecttuen/falöer tmee
^onöcn: raöe öen öeröcn mnbn
2(nttqnitept falöer een ftou*
Öen/ öemelcfte maften
oier capitttlen/
föeöat
omöperreöe
iten mille ftet na*
ool0enÖefal
ftjnbct
OÓf'
(ïc.
5-ê> Bi)! manieren ümtmMm *
*.«♦'
-ocr page 4-
%
wk uttm huu% Sonate tupitui $®mu
m Mmu o^mantit oft ma*
nim Dtt %$ukmw enne Dan W
ren wtamentett»
Α èCbactis oft f aiiloet
-B «i?chinu©
c itnnuïns oft Cincta
D ^ipottachelm oft ptyife,
E 2tfïra0alti0
F SOnnulit© cft Cincta»
G ©tcte öet colommett
bonen*
*£tt m'nöt «t öe fctt'ften i&ittimn int oietöe boech int. ön . Capfttele / öatmen öe
Colomme 3Tbnfcane aan feuen öeelen hoo0e met Capitel enöe jü»afe behoort te
maRene/melcRe mate neemptmen aenöet Colommen ötcte beneöen: öe hoochöe
öanöe bafis oft bafement ff oanöet helft öet Colommen tieten/ enöe 0heÖeelt m
m>ee 0heu)che pootten/een fal tplintfttis fïm/ öanöet 0fjeöeelt in ö?nen/ fuilen öe
twee Öat tbo;ms fijn/ töctöe öe cincta: ©e p?Qiectutc öet baftff faïmen ö«0 ma*»
hen/ eetf? maecteenen citrnle fo 0tootal©öe colomme beneöen öichts/enöe feu
ten ineen meteant / enöe bupten Öat oietcant noch ecnen citchle 0hettochenta*
henöe öeoiet hoechen/öat fal öe p?oiectute oft njtfp?onch (tin; «ifnöe al Rebben
alle anöer bafen huet pltnthen oietcant / niettemin behoo?t öefe Chufcane tont
te mefen na öcn tevt fyitmui). ©e hoochöe Öe0 capitel© ff 0belttch öe bafts/enöe
jDat 0eÖeel inö?tfen/een Öeel fal öat abara© fm/ öat anöete faïmen in nieten öeelen: ö?n ful!en öen echino 0e0e*
ucn mo'ööen / totetöe öen annulo oft cincta/ öatmen tt'em oft bant oft lóf?nen oetöuptfchen mach: öat öetöeit
ïieel tefïenöe fal oocr öat bppottacbehum oft pb?ife fijn: bat affragal met öe cincta ff oan öe helft öet pb?ifcn/
inaet öat geöeelt in ö?nen/troee fuilen ooet ttont fijn/ enöe tïievtst ftjn Infïhen/ öen mtfp?onch ff al© öe hooch»»
ίιε; enöe boe mei öat iiit Itiflhen hiet metöen Capiteele 0henqcmpt mo?öt/ifï nochtans een öeel öet colommen/
ite melche colomne behoojt bcuen 0eönnt te fine öat oietöe öeel; enöe oocr het Capitel int bon enfïe öeel en fal
niet 0tootet fyn öan öe colomme beneöen. ^Be maniete om öe colomne te minöetcn fal öefe fim/öat öen ttoncfe
iet colommen ff 0heöeelt in Öjrtjen/ öat öetöenöeet beneöen fal op fttn loot ban0hen/ enöe öanöet twee öctöett*
öeelen faïmen in foWl 0heu}che öeelen fettcn alfmen toüt: öaetnae op öat öetöenöeeï öet colommen 0beleiöt
renen haluen cttftle/ enöe oan aenöe linten Öie öaet han0en oanöen mtetfien hoechen öe© capitete tnncmaetta
jffemeten öat achfïe öeel/ omelet in aie fal mefen öat oietöe öeel/ foe 0efept is. ^an onöet tcantRen (Öaet öe co**
lomne öttnfï 10) faïmentmee linten op ft»n lootttecfeen tot opöen baitien cttcule/ enöe öe öeelen öe© cttkels vat*
maett© faïmen tot beneöen in fooeel 0eujche pootten fetten/aio öe traeeöetöenöeelen öet colomnen inbouöen/
ÏJat 0eöaen fn'nöe tot bepöe fgöen/fo mo?öen oanöen eenen punct öe© haluen cirRete totttn anöeten fo ocel pa*
raleilen oft tiwttfe linten 0ettocften/ enöe op elcfte linie 0eteeRent ftinöe tgetal oan bonen neöetmaetto/ enöe
oef0elt)je op öe linten Öie öe colomnen öeelen/tfelue 0etal in o?öine ^tfe^t fttttöe/fö t'fï fehet öat öe eetfie linie fal
acio?öeten met öat öunfïc öet colommen bonen: öaet nae neempt öe tmeeöe linie Öe© ijaïuen ntael©/enÖe fehtfc
tp öetmeeöeltnteöct colommen/öaet na öe öetöeop öeöetöe/enöe öe oietöe op öe oietöe: enöe al© öat 0eöaen
ie/ oan aenöebafi© öe© baltien ctthel© tot aenöe Itenie 4/ mo?öÖe eett linie 0ettocRen / enöe oan aenöe lint 4 tot
ïre lint 5 nodj eenen ttecR/ enöe oanöe 5 tot 2 noch een linie/enöeoanöe 2 tot 1 noch een linie: enöe alfo öan oaa
öe tmee (tjöen öet colomnen/böe mei öat Öe linten elcn in bem feluen tecbt fijn/ fcljeppen nochtans een ctomms
linie/ melche öaetna öe ntetftigfye conlïenate tuet tbantraetch meet te oetÖ?n«en enöe te moöeteten alle
öe canten tnöe oetgaöetingen öet linten. «£nöe al is Öefe te0ule 0emaect tot öe colomne Slmfca*·
«e (öe melche t© bonen öat otetöeöeel 0fjemmöett) niettemin machfe ooch öienen
tot alle öe fo?ten oan «iTolomnen / <f nöe hoe öat öe Öeelen öet €q.>
ïomnen ett öe© halnen cithel© in meeree10etal ft;n
fo oeel fal öe minöettn0e haet aetliefen.
Η ®icreöetCótomfnen
beneöen*
jU I €intt&
^) κ ^oms
L jêlinthMf
Μ piOtecitttéoftttttfp?onch
oanöe ^afe.
Ν ©t'cte öet colommett
beneöen.
O 3&tcte öercoietttmêbonen
-ocr page 5-
2>at wm aSöecïr %Uitüt Capitt a*
ifo.ij.
JtJantteS^ttfcatta»
We me jarenJeöen. *^^$££™ fafctm onöer Öe feïtte; ie picture oft nat.
▼ fpjoncfc *an ^^*2^^Wg*J^Stdtinen0. iïHaer om Öat ött met* 0rofen ftm
maften groot oft elepne na^«««^m^^S^eU^ö«ïf» Un tot tz
ooenc/öte tottcn fel.
pelöan eöenwfoma^
«en fcljmten te beï)oc?cn/enöe ött fa f«^
in ött afffïjeöeelöe. ^odtpjoftcft öe «So?oncn ?5mw^' *„7^;ΛΧ ^ ,*,
fe f ofertutat bienirfienrom*
moöttept enöe wectermgfte: -™™f *^^                                                    ^^ >, b^00?löc,
oocftfa feömcrcftbefchermenoanöenwateren:öenetctertng«£ W» falmiütsöettletm!iet>t/falöe mfw
het kantte aenftet/ fait te gtootet fchtjmm/enöeöaetöen fïeen 0fteb?eR*nfaimtöt0 m ci*rnncpt/t4iöe n<w
iecttite oolöoen int jtootet fctn/neiu
-TLTUruO-.
^<®c mei öat tcft üoet0efept hebbe/
öat öe colomne «Tfrofcane naöen
tejct ©tttmn; beijoojtt te 5$n aan
feiten ötameteto met bafto en captttellc/
meier p?opo?tte en fo?me fenetIncR0oet
enöe 0ftep?obeert to/ntettemtn om Öat öe
tetfïe 4 olomnen C alfo 0ijp oocft ut mttn
dep η boecrften 0choo?t ijebt) maten 0fte
maecttian feo öeelen / nemenöe ütc mate
uanöen ooet öe© mano/ öcn melcften is
iiat
fefïe öeel öeo fdmn: «ifnöe oocft om
öat öte colomnen temeten «©o?tce no oan
feiten öeelen 5tjn/ ftcbbenöe oaer δε 2in#
turnen totter oetfteffatftljen een Öeel toe
0ljefeÖt/ fo öunct mp öuet fulcften aucto
tt'tcpt/ enöe mtöto öten öat öefe colomne
tobttfïet ίο/ öatmenfe m ftaet feluen be^
ftoo?t lce0fjer te mafeene öan Öe ® o?tca/
roaetom öatmenfe bp mpnen atttjfe oan
fe© öeelen maften fal met bafto enöe ca*
pttel/ënöe ött al ooo? een 0bemeene de*
0lc.<<Pnöeom Öat0ttruut«0/nocft anöct
fCtdntecten fco aio tcftet 0heften ijebbc/
ncptrie0le oan Sttlobatt oftpeöefïaït
$tgt}mm en ftebben/oocft tnöe anttqut*
ttytm fo ocel aio men ftet/meröenfe oan
öen ^rcbttecten 0hemaect naöattetbe*
fioeföe/tfp tot oerfteffutjljen öet colom>*
tien/oft tot eenen op0ancft met trappen
aenöegalertenoft öuer anöet 0hdt?cfte
toeoallen.©te mnle öan öattmt ntet otter
noot 0heött)on0ljenctt 3tjn/fouötcft oer*1
öeelen öatmen elcnetmantereoan colom
tte haer ooe0^elncR peöefïal met eenege
0oeöe reöene 0aiie.l^et to Benneltjch öat
tet peöefïal tenmtnfïen mtlt otercant (tin
tetjetfïane ^et lijf fonöer bafe oft ctme:
jtjnöe öan öe colomne öer ^ufcanen öe
u?oemf?e oan alle öen anöeren/fo fal 59η
peöefïal oan een perfecRt otercant 59η/
meier ooo?tooch beljoo?t b?eet te fpne 0e
ï^ch öatpitntïnto oanöebafto öer colom
nen/6nn boocljöe fy 0heÖeelt tn oteren;
een fulchen öeel falmen onöer aen ftttm
ijoo? öat pitntljtto/ enöe oocb een tottt
rima/melcfte leöen fullen on0efneöê (μη/
enöe alfo öan öe colomne oan fe|fe Öeelen
vs/ fal öat ^ttlobatum oocBtniiemfeluê
toan feffe öeelen 59n0ep?cpö?ttotteert na
öe colomne.
Η
-ï.
Ι
c
:
ι
y
Q iWAtiWtt ^
ι
y%
Τ
Qim&futtnj
Τ
6
2
^OWWUS y
€tma
3
fcmL·
J^eöefïal/oft
Wobate
um)
c
i
y
:&afe/oftpltntïjt!0
%
-ocr page 6-
tJanfcecimrcMta*
f<£ft !jeb #t)t\Qtft m oefen boecfe tt ttanttm allecne oanöen ornamenten enöe Different i mattteten oatt
eÖtfiden/Daetomme en fal ieft no niet fe00en fjoemen De poo?ten aan fïeöen en fo?tteffen fttten fal/met
fjaten fpöen/canonnieren/en anDere ciramff antien tot befdjettnenijfen/latcnöe fulchen foutje Den Jfir*·
cfjttertöet o?ïogl)en na öe 0{jele0entf)ef t en acciöenten öie öaer op loopen. ffëaet üh fal fe00cn/ als öe
poo?te öet fïaöt cft fo?tteffen gfytfet is/De maniere Ijoemenfe na mijn aDuó's te oer deren f)ceft/toanenDe
Daettoe fommt0ije fijneren ♦ ««fiche pootte iet fïaöt (oetfïacttet na öe maniete oan ^italten) Ijecft oatt
nooöe te Rebben öe potenten/ Diemen tfeet poo?ten oan fecoutfe/ öat 39'n öe clcjm poo?tRcns ter fpöen. /liiaet om
te Ijouöeue öie èimmettic/ öats een ooc0ljelóche mate/ beijco?tmen te maneneeen o?Dinantie aïüus: ®e mate öet
poojtcn is/ Dat foo oeel aïo De toóööe Deo ltd)ts 3ó'n fal/ Öe Ijelft öaetaf ujo?ööe nori) tottet IjoodjDen 0l)eDacn: De
b?ecDDe Deo lidjto ff 0})eDeplt in feo/enDe een Deel Daetaf fal Den pilafïte ter ted)tet en oocn ter ftincnet fyüen b?eet
59'n: tyet platte Öet pilaren ff b?ect oan Dat Deröenöeel öeo lidjts/ enöe ftaet ïjoodjbe otjf Deeïen met tapittellen eiï
bafen. ©e i)ood)Öe Der bafen fal oan Dat öetöenöeel Der bjeeööen öeo püaeto jó'n/ alfo oocn öie capitcllen/ obferue*
tenöc nodjtans De He0le tnDe cetfïe coïomne gftegfteuen. v©at *£ptfïilium/Zcpl)o?u0/cnDe €O?ona/ fy tfamenoatt
fulcHetïfoocfjöen afeöeb^eeööeöespuaeto/mct Deooo;tfd;;euen&e0u\ €ujfd)en öen eenenen öen anöetenpilaet/
fal öe pefïetne 5#n/ fjact toóööe ff 0l)clócfe De b;ecDDe Deo platten pilaets: De IjoodjDe 0fjeDobbeleett na De b?eeööe:
50ηpilafïtcn fullen oan Dat öcröcnDeel bet feluet pofïetnen 50η. ©e elcuade oftoerl)effut0fye bonen Dct poojtten/
fal tot mille Deo 2ttd)ttecto tf?n. 0iatt De p?opo;tie Det fafït0ten oft ftouttfpiden (DttJelcftmen ijiet gljefpan/Dacfc/
e^0^eïielfe00ben totltjfnllemoi; in txotc manieren toonen in öo?Dtne oan De ©o?tta.
2>at wm 25öec& %\>um €%pmt\.
Jfattf;
mt om öat öe architect beljoo;t ouctuloeienöe oan tnuentien te f?m / om rjemfetoenenöe ant>ere tz
oolöoene/ foe madimen nodj tn Deee anDete maniere öe pootf e öet (2aöt oft fo;ttcf e oetcteten/olife^
«ercnöe Öeeo Öe0le/Dat foe bjeet als Öen Duet0ancn Der poo?ten ie/ foe fal De Ijooriiöe anöethalfmaef
foe oele / Dato ttoce Deelen tnöe b;eeDDe enöe Me tnDe (joodjöe 59η. l^aten pilafïre fy öat adifïe öeeï
oanöermnDDen öerpootfcn/enDe Decolomne (oerfiaetooo?öetonöe colomue enöe 0002 DenlaWm*·
laet) DatoierDeDeeel öetpoo?ten. flfiacr om Dat Decolomne öatöetDcöcel men mtter ahemetiï enöe
metten anöeren fïeenen 0(;ebonöenie/meer tot oercterin0l;en öantot Ö;?a0ï;en/ foefalmettfeoatt (mm
meien
^oo0lje mancn/enöe ooch oan achten in fulcncn oal als Wattl}itett öe poojte fal totHen 0raeelödiet manen
^>e moööeöer pofiernett fp oanöe fjefft Öet nwööelpoo?ten / Ijaer ptlafferen g^elnrft oanöec 0tooter. ïjaer hoodiDe
fal jnnι Dat De fafcie Die Den bo0l)e ö?aed)t/haer fupcrcüte oft ardntrabe (foo ton öat noemen milten) fp/ enöe ofat*
men 0fjeenen fieen oan ecnen fiucne tot fulclten toercne / foe falmen öe cunet oft penanten manen alfoemcninöe ft>
Suete ftet. <e«öe alöus fal öe p?opo?tte oan öien pofïetnen 50η oan Ö?nc öéelen inöer toöööcn/enöe onue Det0helncke
öeclen tnöet ijoodjDen. ©e cunet oft penanten oanDcn bo0lje fullen oüfdncn 50η / enöe tnöc bafen / canttellen / ar*·
cljttrabe/ pïjnfe enDeco?ntce/ falmen IjouDen De öootfd)?cuen Öe0lc: Def0^elöcr fal oocn De cleuatte Der miöDelt toe
tmlle Des ^rcljitecte ?ón ©Ijelijrn oan DanDec 0l?cf^t is / enöe alfnlchen toetenen öoefe 0touet 0hebootfeert ;iïti/
^oefebeqnametterpreten59«fnilcn.
                                                             y l ö *»^uw«|ww»iv
-ocr page 7-
0 mnmiumn fïechf et ctt ffetchet /mammenluwtyjmmnat ofi mIM maften WJjJJjjJ
K"nantSV«t onoet geteechenf / en öte p?opo?tie Der mnööen oanoe ροο* / fp> fo «f^^öciioocgje
fe tot onün aenöe fafete öte ömclffel onöeïhouöt / cnöe uanite fafete opmaette fo wel hooghet ab Oen
biïm rtthle/ maet aUt na wille öeo Hlrchttecto te meeröeren en moorren/ enöe btfonöet aio hP öcuc
eentch acctöent benaut n>o;t: enöe öetmeepoiietnen ?ön iemahen alfa Mirten anöerctiι ghcfe ft ie.
Sr wööoe feoarioec helft on mtöDelpoo?tcn,cnöe oorii foe oeelmaffefe/ofc mucw morte tuffchen Öe
«toote poJeïSrtfi tmee c!cPne ghelatcn/ melcher hoochöe no;t gheöobücleert metier bjeeöö e/ enöe ^fafae^
SioX onöerho«ot/fal oort Diaftlif η öc cunei uanöe clcPn poojten. <Bn noch mochtmen mahen öat öe fafete duet
SeKSlKeNmti« ftin/ omelehe/alfo gheiept b/maeft oitanDttt morten nae 0ttt*iiuiun öee architect*
fonüee oan öefer ghefettnfigutin teuewemöen.
jlfe- otttttfcï)e ojötnantten öoen oen JCtchttect fomtó'te «wallen ötnghcn öte ftp öp attonttiercn nopé
gheöatht en fouöe hebben, 33anóme fal Oen 2ttchttect Öefe nauolgetrte figwere feer behulpewcR tfn
tnöen «éötftrien/ na öe acctöentenöte hem mochten aenoallen/ ghelóch tnöen muer oan een fo?trcffe:
3ήη fcuöe. 5(11 man öe mncr oan goeöer öichten mahenöe ött merch oan binnen/ fcniie ten tetftm
dienen tot een logte om tnt ö?ooghe te fïane/ ooch fouöet öe ttJanöelt'nghe bonen b?eeön mahen ghe*
ntacheltjch totter öefentien tn tnöen oan o?loghe/ enöe tot meeröer «erfehèringe mochtment binnen
al met tetten mtllen♦ €mocht ooch fomttjte öen 2trchttect ghetiallen te bonmen ontrent tenen berch/ en cm hem
öaet af te bewnen/want öe matrenöte alttjtoanöen tegljen öaeraf loopen/b?inghen ooch öat tettt tjche bencöen/foe
ift oan nooöe met öetghclóchett <£öt'ftcten hem teghen fulchen berch te fetten/ ö«er öe welche öatmen hem ntst al*
ïeen oerfehnen en fal oan fulchen fufpttte/maet fal ooch groote uetcinmge 3tm totter fab?nchen.<?it aifulchen in*
nentte heeft tëaphael 3&urbón geb?tn?ct Λ monte Mario een luttel bonen iiomë t'nöen mn'ngaert dementi© .écptt'mt/
ïjsn hem begïjonfï tnt ^Taróinalaet 'leronpmt ^enga: enöe bupten pefera tot ten befcf ermem'ffe öer matnen te*
gyeneenen bnch/heeft hp ooch fulcheu o?ötnantie gl;ebeftcht.
-xcr
ma
iiiSiie
^t'9
-ocr page 8-
mmwmmtüi leefdeCapfteet
«f&frfft
tflocfc ttatt ueffbtntfeï genoecfo geftft te/macb öe 2Crdfitect oocfc oefe pootfe itt Dtuetffe p\&etfm mlsmv*
feen/maer niet tot fo?tre(fcn / taant oen Duerganefc en Dient niet tot atttff lerte oft groote gfjereetfdtaa
ι oan otfogtjen te ftanDclen/ niettemin oan bupten mac^t"Dienen tot eender pookten» U£efcpmopo?tfe
f fal jtjn/Dattet Jicfjt oft opettc tmeemael fao boagtje f? aio bicct. ©e boecb/ïeenen Des balnen ciccfeels
fullen nefben 59η 0betrocRen opben centre bes circfcels ♦ ©e fafdt onöee Den bogbe ff oan Dat feuenfïe
Deel Oetpootfen. ©anDer fafeten neDcrmaertatottenpaumteMte/ mo;Det in feueu enbalf geDeeJt /«tDe
fullenfeslagljen fteens jtjn / De DjtjeDaeraf fullen clcRoan een Deel enöc een i;alf wn 1 DeauDer 0?rje oaneenen öeefe:
alöus fullen Oe feuen en half mt gheöeelt 50η. ©e booebbe Des miööelfïen boecbfïecns oft Den fïuptf?een Ijoemciï
ïotlt/ fp oanDe belft Der toöööen oanöepoojte. ©e fafete bonen De boecbfïeenen fp bteet 0beujcR Den ooct /Öatshet
Dunfïe Der feluer fïeenen: 0ïau Den miööeï/ïen boahfïecn cuüe ooch ftaen ooet onDere fal tuterDe Deeï tgeedtt ja*
HanöeanDm.
ft Mnttmtehïjeblietttttiitt boetacfttt'cft toetcR Dtue tfcbemanterett oan bfttftfttgcit ^eafeert/aïfotmti
bt'et onöeefïet/baermethctttbe 3Ctcf?ttétt falmo0ftenbeöelpentnoeelDt'n0bentta Oattetoan nooDe
3t>n fal,tyaet mate faï ^9tt/6attet Itcljt een perfect utetcant f>/ciï bet maffpf (Date Den muet) tuffcben
bepben fal bat otetDeDeel fraalOer 59η. wat t6upetctuum oft arcïntrabe/foe toot noemen nrillen/fat
oanöen u'djte-Oat otetDcDeetijebben/enbe fal 0ftemaecttuo;!böen aan penanten Dte opöen centre loo<*
pen tn onpaer 0l)etal: <Pnöe§ouen öat ^upwtitumttwööe 0elepöt eencn balucn ctrRlegeÖeelttn
ttciifien 0jjelt>cReDeelen/Dtelintenootft al opöen centre 0ettocRen. ©te cunet'oftboocbfïeenen 0ïjefo?tneert5nnöe/
enöe De D?öe ffucfcen Oaet tujfdjen 0beleptmet De fafete Daer bonen/ fal alöus een eeumtcb omierganchelócR ttjereft
*tm ♦ l&aer op batöe tnnetoanöearcïtttrabeoafïelt^cn/faloannooöejnnöen^aluenctrfeleteonllcnmeteem^
hhen 0hebacRenenf?eenen: »£nÖe tot meerOercteragwmachmen ruften alfoe De 2mttquenüfeetöen/0beltjchme»?
ttoc^ftet tn fcome tot S.Cofma© en ©atman. OtoelcR i;oe teel Dattet oanben ouötjïen t0/nocb feer fïetcR to»
S BH
«f
/
-ocr page 9-
3
«gmoooiéfe oan ötfctpOöitett/ tt töctene/öc opcnljcpt/fe tttjccmac! foo fjoo^e aÏ0 bitet: öcnptWce
cfi öcnWfje/ 50η ö?cct oan öat otpfiïc öcd öc© lichte: ecu fftooten ^tlaet fal nocl> ccne foo b?«t jtjni
cnöc <ön hoocööc oan fee b?ceöOen. me lioodjöc oanöc 2£afc fal oan totcrcnöccl ?ón/cnöc irat «apitcel
oan Dat öctöcnöeel: alfoo groot fal Öc ISmpoff c oft fapttcel onöet Öen boffbc 50η. m fafetc tnöc plactfe
oan Datc!iittabc/?p oanöcr l>oorfjÖen Öes capttecte: Öeffffjdnc* De tftift: cnöc ooeft öc £o?mcc/acbjciy
oolgijcnöc öc ooo?ffc0!;cncn tcfflcn: öc νφ macfjmen mette» paijctötnöcn.