|
Manialis É ð. ÉpgK M
NonhicCcntauros non Gor-
gonas, Harpyafque, Inven,es.-HoMiNIMnw
nanoftrafapk. ~ '' |
||||
|
'^ψ
|
|||||
|
iiw· Micro-Cofmus
^N^ Ί)Μ is, ahmetxfctngjjen têm De
MENSCHE
€fóeöefcicpne
VVERELT;
Wt her ι en 2 cap.
van Geneiis. Cfamm oöefoif
Door
Dtottyffii SprAnckhttyfiit, t-
TOT DELF,
&t>tbmto t»p öe aaeiiutet ban
jaïï lao Andriefz. Kloeting , %>otth-
0uiÖniA,B,C. 1630% |
|||||
|
ii
|
|||||
|
É
|
||||||
|
6þâúÀâé
|
||||||
|
^ckiaere, Wijfe,
Voorfienigelïeeren3. ■
MijnHeerendenOffi^
cier, Burghemeefte- renjSchepenenjPen- fionarifen en.Secrc- tarifen der Stadt DelfT. Achtbb. Heeren.
\En?$n niet al-
leen de heylighc Schriften,^ ons J deurgaem verma. nen^ datn>y moeten acht heb- |
||||||
|
ben op ons felven; en dat jp
yeder, hoeft voor hooft, fihW- digh ishemfelven te bannen, te beproeven, te onderfpecken ι Maer als wj de Heydenichc •Schriften door-lopen, vty vin- den ooe kin defelve veel de fti. ghe Spreucken, aentpijfende hoe heerltjck en lieffelqck, hoe ml· endc nodigh voer den Menfcht fy , de KENNIS SE SY- NES SELFS. Perfius, eene van de oude
Poëten heeft de luyden va» zijnen tijdt met dit korte Fers ghewecktom· op har enftaet Viel fcherp te letten: Quem te Deus cifc
Iuifit, & humana qua partc locatusesinre, Diicc. Eenen Philemon plaght
te fegghe» : Nadien ghy een Hen-
|
||||
|
'enfihezift, foo doei ý heffe
9 dat alttfdtVeelte verfiaen 5
ai verfiaende, foo fult ghy
|
|||||||||
|
Ë,
|
|||||||||
|
iltifdt een Menfihenijn.
Prijfwaerdighühet boordt
ThalctiSynamelJjch Dat bent.
f elven te kennen ml fwaer is,
maer^aligh,
Dcmonax gevraecht lijn-
de, Wanneer hy eersl hadde begonnen Wijjbeyd te f leghen ? Antaaordfi . Van dien dagh en mr e af, dat ich mijn [elven hebbe beginnen te keren ken* ven. Den raedt van den 'toijfen
PJaro "ftv# defe: dat e lek een ftch felven NaecktyW* be- mereken, buyten alle andere dinghen, en afghefondert van zijn omlegghende byvoeghfeU. Daer-en-boven, dat hy hem. ö Hij fchen |
|||||||||
|
/elven Ghzhtufiudebèwer
ken, om kennijfe te krijghen van den Inwendighen onfiers feïtjcken Menfché ,die eyghent· lif'ck een Menfihe ghenoemt magh borden: als van den Wtvoendighen, dk niet meer dis een fchaduwc ü desintven- dighen. Wjders, hoe hy foo voor het een, als voor het ande- re deel, ghehouden is te for- ghen, of dat de ^aerdigheydt van het onflerjfefycke niet en "itoorde ghegheven aenhet ver. derffelijckc en aertfche: "iüant *ls Juich gefchiet,dan draeght fichde Menfihe ofte belacche- lück, ofte beklaeghlijck, dewijle hy ü in de dwafe Tragi-co- maedie defes levens. 'Tfyn alle ie [amen treffe-
lifde Advij fen, die billick een jeder
|
||||
|
^eder onder ons fuïïen hewe-
lf», om tot hem [elven te kee* jg#, en met z,ijn í er âam niet buyten, maer binnen te ^poo- nen; Principaiijck indien wy beh enigen, dat daer toe komen de trouhertighe vermaninghen •van alle de Leeraers inde Scho· Ie lefu Chrifti. Daer en is niet, fep Augil··
ftinus, 'tgheene een ChriBen met fulcken forgbvuldigheydt behoort voaer te nemen, als dat hy hemfelven doorfie^foeckeen vinde. De Comnghen zyn blijde, Wanneer â e enige nieu- we Ey lande ç in de Zee hebben opghedaen, infinderheydt foo defehe vruchtbaer en riyck zjjn : Maer veel meer reden heeft etn Chriften omfichte Verbli/dentivanneer hy in hem- $. í ftlvw |
||||
|
felvenyet vint, 'tgheene hytti
voor en niet en 'toiffe, vóorm- mentlijck indien het felvegol is en van Codtghekomen. De Oudtvader Chryfoflo-
mus fprceckt oockfeer tref e. lijck van defelve faecke, feg- gkendealdtts: Wie ^ijs is, die tracht eersl en voor alle andere dinghen Hemfclvcn te ken- nen, overdenckende "itoat hy is: Ί&'at boven hem,, binnen hem, en beneden hem is: fvat met hem en teghen hem ü: 'ftat voor hem u ende %»at achter hem. Want defi aenmerckin- ghenjMen 'tn hem omfteecken een eerbiedinghe tot zjrne» Godt, een liefde tot zijnen E- ven-naeHen , een hcogh-ath- tinghe zijnes Selfs, ende een klep.achtirighe van de We- reldt
|
||||
|
^W^fcfr met al hare Tdelheydt.
^ÊLMaernoch veel bondigher
mndefe Scoorden des Oudtva-
aeis Bernardi: Bedencktwl,
φ Menfihe, uyt vaat oorfaecke
V dat u Godt ghefihapen heeft,
t* 'toeten niet tot zijne» voor-
deele, maeruyt loutere goedt-
heydt,fonder eenighe uwe vtr-
dienften· Voawhoe konde die
yet verdienen, die noch niet en
wat? Bedenckt 'toel, hocda-
nigh dat u Godt ghefc ha f en
heeft, te boeten nae den Lic
hame eenfchoom Creatuere, en
noch fchoonder nae de Ziele -y
"Voant die droegh God/s heer-
f lij'ck Even-beeldt, Veasbegaeft
wet Reden, endeghefchickt tot
een eeumghe Gheluckfaligheyt.
Bedenckt Veel, hoe groot de Au-
thoritcyt 9 Macht en Hcer-
# vj fefaap-
|
|||
|
fchappije wai, die u Godt ge-
gheven heeft over zijner haiïl· den werek; ^ant des Menfchm vreefe lagh op alle Bieren. E?· dench eynteltjck, utre Volheydt en uytfieeckenden Rijckdom, in 'tghenieten van duyfent en duyfèndt gaven. Boe vele en verfcheydene dinghen heeft Godt ghefchapen tot ti onder" houdinqbe f hoe vele tot ito n- derwiffnghe ? hoe vele tot ft verheteringhe ? hoe vele tot tl· vertrooflinghe ? hoe vele tot ft vermaeck en plaeyfier ? ~iftaer- om dan en f oud ghy Godt niet dancken en dienen, loven en lieven alle de daghenurves Ie- vens ? Een feecker heyligh Man
placht altijt in zijn Gnehedtte fegghen: Domine, noverim ME,
|
||||
|
w Ì Å, novcrim Ô E. Dat is,
f^ffeeregeeft doch , dat ick imnfelven magh Ie er en ken- t mç, en dat ick u magh leer en
kennen. 'T was een beknopt ghebedt; "toriheel kort, rnaer. feergaet: ^toant de kennijfe van bejde die flucken ü den Men- fche foo nodigh, dat hyfpnder dien tot zijn eenwighe Zalig- heydt niet gheraecken en kan. 'Nochtans men vint de
Menjchen van dcfe hetsie en verdurvene Eeuwe aan irme gantfeh naelatigh. O hoe dun- ne zif'nfe ghejaeyt, die Gedt kennen! en immers foo dunner die haer f hen kennen ! Sy verwonderen haer m en dan over de hooghte dcrBerghen, de baren vandeZee, den val &mde Revieren, den loof |
||||
|
vande Sterri», enanderedter-
gheltfcke dinghen die buytM haer zijn: maer de miraculm binnen baer gaen â voor-bf. Van alle andere dinghen wet e» fygeern't rechte befcheytmaer mm als niet weten fy van haer f elven; Ende dewijlefy niet en verfiaen wat, den Menfehe *», tfte wat tot den Menfehe be- hoort ,fio en leve» â niet ah Menfchen: maer worden den Beeïlen gbelt/ck in onver ffantt jae worden ergherah de Bee-
fien in endeught.
O deerlffcke faecke! Veaer
dich om met vele tranen be- fchreyt te worden.
lek fal by defe gheleghent-
heydtverhaelen de Hifforie
van eenfeecker Herder,^/*?
mrent de kam vmeenfloote
bitter* |
||||
|
k
|
|||||
|
bitterlijck âïçÜß en weende,
fittende een Reviere van haei water uyt zijne ooghen. Wanneer een Cardinacl, rej- fende nae het Concilie van Con flans, defen Herder in 't f afleer en fagh, ende den feU venvraeghde, we lek ede oor- faecke was van z,ijne menigh- vuldighe tranen, foo heeft hy eyntelijck , nae lang en dief verfuchten, aldus begonnen te fireecken : En f et ghj niet, Heer e, de cpghefivoüen Padde, die daer kruyft over dt nerde f Dit doet mj weenen, dat Godt my ghefihapen heeft tot z,ifn Beeldt en Ghelijckenifle, veel fchoondcr vanghedaente, veel ghelnckigher vanccnditie, als dat vergiftigh BteH 5 Ende twhtans t dat ickondanckbaer en
|
|||||
|
en godloos Menfibejot noch toeA'
God mijnen Scheler nop eéts en hebhe ghedanckt, voor jio grooten votldaet. De Cara% \ nael tviert door dtfi woorden des Herders foo beweegbt en ontroert, 'dat hy in 't Conci- lie» ghekomen wefnde , alles datelifck verhaelde enup-riep O S. Auguftinus, hoewel hebt ghy moghen fegghen! De ongeleerde overtreffen ons, en nemen den He- mel voor ons henen wegh; Daer-en-teghen wy , met alle onfegeleertheyt, wan- delen nae vleefch en bloer, zijnde over onfe Zalighcyd t'eenemacl onbekommert. I>efe dingen, Achtb. Hee- ren, hebben my bewoghe» ,om neffem de Scheföïngh van de Wc-
|
||||
|
"· "Vyerclt, in confideraüe te ne-
men de Scheppinghe vanden jf^cniche, en mijneaer.merc- * hinghen over defelve in 't licht
te brenghen tot flkhtinghe der Menffhen.y en ter e er en van Godt haeren Schep f er : op dat groote en kleyne, me 't cxem* pel der xxiv. Ouderlingen, Apocal. 4. de Croone kar ei hoofts fotèden neder Mgghen, voer Act» Tfjieef U^y»j (Zn/ittt
fegghende: Ghy zijt waer-
digh Heere te ontfanghen den lof, ende de eere, ende de macht: want ghy hebt alle dinghen gefchapen,en- de fy fyn om uwent wille. Dat iek defe mif'ne Medita- tien uwer Achtbb. voorna, memlijck toe-ejghene, enghe- fchiet niet jilleen, om met een teyc
|
||||
|
teyckenvan danckhaerfteydtjt
erkennen de eer e en tveldadtg- hcydt^ die het»»' Achtbb. be- lieft deurgaens den my te be- rvijfen: maer oock om de Veaer- digheyd van de Materie diefi- danigh is, dat alle Menfche», fio wel van hooghen als van la- ghen fiaet, defelve fchuldtgb zyn te behertighen, jaedeal. der grootfie ten alderweeflcn, Gh*k*nf &<* jfi uvA-nOi/Tt;
Magiftratus virum indicat,
De Magifiratiïre openbaert ee- nenMan: Komende op het Cufi fin, fio komt hy op den Toet- fteen. 't Gaet W, als die ghe. newlckedatrtoe komen, hun fio draghen, datmenfegghen ««^.-Magiftratus Virum fe prseftat: De Magiflraten too- nt» dat β Mannen zqn. Ghe- |
||||
|
■1 ..
fykj) hoven degemeym Bur-
gheri/e in Hoogheydt uytfieec- mn, foo fieeckevfi oock uyt in Wijfhcydt, Goedt-dadigheydtt Kfoeck-moedigheydt, en voor- namelijck in de kennife vw karen God, e» van haerfehen» GeddeHeerervilft Achtbb! Xegeeringhe Regenen met vre- de en voordoet; en u Achtbb. I Perfionen met ghefomheydten \Aligheydt. Amen. V Achtbb. onderdanige
Dienacr Diom.Spramckh.
|
|||||
|
Kstgafe.
|
|||||
|
)
|
||||||
|
*Ag*fetm ad jfuSHnia-
mmexStdx». Serm. 2% Divinum hoc & pr> ;
mum praeceptnm difcimusj ut nofcat quifqae [e iffum, Namquifefenovir, Deum cognofcet. Qui Deum no- verit , Deo affimilabitur. Siiïiiljs autem fier Deo, qui Deo dignus fuerit. Deo autem dignus fir, qui nihil
Deo indignum commitrit: fed cogitat res divinas, & qua; cogitat loquitur, & quai loquitur facit. |
||||||
|
Dat is,
|
||||||
|
Dat is,
iWp ïeeren bit eobbe*
ïijtke en eevöe Geboot: Dat elck een hemfelven
kenne. tBantUjiefjemfeii toen kent/bie faï oock <©oö Kennen; en toie <©ob kent/ bie faï <i5obt göeiück too?* ben* ^orö«6oi3t9örfÖ^ faï bie tooien / toelcke <!5obttoaerbist}t& enbie iuo'öt <©obt toaerbigf)/ toelcke niet en boet bat <0ob ontoaerbtgïjt&maer bte gobbelijtke faecken benckt / enbe 't gfjene öp benckt lp?eeckt/ enbe 't se* wbprp^ecktboet* |
||||
|
*4ugutt'mm in Joan.
Trafi» jS. Aliavita Pecorum, al ra
Hominum , alia Angelo- rum. VitaPecomm, ter- renis Voluptatibus aeftuat, ibJa tcnena eonquirit, in hzc jpronaatq; proje&a cft. Vita Angclorum, folacae- leftis. Vita Hominum me- dia cfl-, inrer Angclorum & Peeorum. Si vivit Homo fccundum <arncm, Peco- ribuscomparatur. Sy vivit /êcundumipiritum, Ange- üsibciatur. ï |
|||||
|
Dat is,
|
|||||
|
Dat is,
.CenanDer 10 het leben
wn De heeften/ een anöer Öet Ictoen ban De figsen* frhen/ een anöet het leben banöe eng&elen. 3£er f^eüen leben/l$8&t nae Djttlfijeltjcfecïuöen/foecftt alleen het aeröifrfce en 10 öaer toe hellende tot hol* tomioe. 3Ber «engelen kben 10 alleen öemelöj» ©er a&ettfchen leben 10 miöDelbaer/ taOchen get leben Der engelen en Der BeeÖett SinDtenDeS^en* frfje nae Den bltefrhe leeft/ foo leeft #p al0 De BeeOtm 3nDien tjp «ae De swöe fceft/fo leeft hpal0&e<E«* Stielen, /W/w
|
||||
|
Faulué ι. Cor, é. 2».
Eert Godtin uwen Lic-
hame, ende in uwen Gce- fte, dewelckeGodrszijn. |
||||||||
|
Micro-Cofmus
0fte Aenmerckinghe over
<le Scheppinghe vande
kleyne Werui,
Matigt
Vanden Menfche.
ECn uunftifllj mmh- ©e te*
meefieröout een feftoon "lt»*BDf· Palleys, enöe Mztdttt get gÏÏi!" metrtn£ÜCm^acrae™ SKSSSL
fmïlr °«ιίntet out bat be $acftt- ffiln baer m cn "P* routen tfie*
ram: maer om bat een ©«nee/ oemogijeneeUJoonetn
e n£$¥PcU toÖfe ijceft oocit
W?rröefe Ö^OOte Werelt foo
gSS8|ere|apen/metboo?
w bieten öan0et «Söebercijte/
38 nocé*
|
||
|
2 Vande Scheppinghc
*oci)te boo2 be ©ogöeïen beg ïitc&tjS,/ noröte Dooi ix ©tf* fcijen upt ber gee: inner booj ccn trcffeïtjcftec i'erfonagic, 1$ olg ©:ince enbeComnchbaer in fouoe logeeren / en ober alleg bommeerem 3&e ^cfjeppingöe ban befen
greoten z> o μ ι ν α te vb. beg 3©ereltjg geeft Godt Den &φε$* per tot opliet epnbe gljefnaert/ «nbe alle anbereCreatuacnals? fpn Crojf en^of-göefmnoo? ijeenen göefcijic&t tot jijnen bienft/ opbatöpDaemaeboli fÖenöe/ aïïc£ booi i>etn fclben
ereptfoube binben: Jïament* ïijcii Cf η ï|emel/oie göeiijcft een gpabilfoen bonen 5i)n [jooft ijs upt-ggefpannen om öem te bee* iten: ®e tterbe/ bie gi)el8t« een ©loer en fcljoon iCapöt i£ neer- ' gijelepbt onber 5tjne boeten om iKmte&agöen: 3jS»ibtfgaber£ be jSonne / ifêane en eterren/ bie gfjelijc&alji Jpacnïen ontfle* fcenjgn om Bern te lleöten tot 3ijn bebjöf/ tn fbobooitg on* taïïijtfie anbere bingijen meer. ©asrem ©oennMaUcssbacrbigrjbJatf/' i enb*
|
||||
|
ι
tles MenTchcn. 3
enbebatbaftbe Enghelcnenbeiebemaea*
anmt Crcatuctcn ronbtfomme S&SE, WWV ja bpmaniere üan fpie* £μ«μ. ma fïonben en gaepten / niet Scooter bertoonbermgfje upt- toactjfenbe bao? luien fuUt 'ah lesfbefcöeert foüöe toefen/ φυ ouam Go it epntelijctt met ben ■WENscHS üooi öen baglj/ als met net ijooft-fiucn ban ge= Ijeel be Nature, enöe mfiaHeetöe ben felben in bit rijen en fcfyoon S&ebouto beg ïBereltg/ alg fps nen ïeenöotiöer en ïuptenanh Φεη Mcnfche, fyet alberbejte
ban alle Creatueren / feïnep <5ab op ijet alberïefte: nament* IrjCKopbenfirftcndagh, batig op ben ©zpbagö / en bacr mebc nam Godt öepltgij-abont/ ru* ItenDe ban alle 3ijne toerenen, <©pbatöeMeijfche3ijneupti «Htrot
• «emenbe ïfoogljepbt toel fowbe "" £%l keren Kennen en üerftaen / fo en Ή Bebiupcltf öc heylige Geeft balt Böeen anber ^cftepfel foo bete wooiben / jae niet ban alle fjMcIm göefamentïöeS/alsf ^öenMcnfcheaïIetn. *?P öefcöiöfi feer pertinent, &ii«Wn»
a> 9 $oc |
||||
|
4 Vatide Scheppinghc
sftfti upu tjoc bat be sroote 3Hmacgtiööe SS, God tOtbCScheppingcdes Men-
SbcDwi» fchenijemfeïben öeeft gheiter,
sBeiwe enbe albocueng bereydt gp* iqawfctjeit. tnaecht 5©aet nae/ i)oectuieus en net bat jjp ben Mcnfche, nae Lichaem en Ziele gheformcett Öecft. €pntelijcit/ öoe magnt- fijck bat Dp ben gfjefcöapen Menfche onrhaelt, enbe ijoe rijc- kclijck bat ï)p ben fclben gbe-
tra&cert öeeft. <Been Philofophen, geen 3©e*
reltjS-bjgfe / en Rebben fobanu
ge fanenopt nonnen npt-gron*
Hen boo? be Natuerc en öaer
%itifii 3CïleenMofes,boo2ijet
ingevenGodtSjgeeft getond öe*
«weke fefjieben» 't^biUijcnbattop
maB««flö toM* °Pïetten J ibflnt baer en i£
tulSm aeit »Wefi De kenniiTe Godts, gfteen
BDtmcrci», nutter Jft ennifle in be 3E>erelt aï£
iiefe/batiieMenfche hem felvcn
kenr»
e>v tat te $«mtt>at pemanbt erbaren
STöK***» i" alIe feientien, fo bat op
Κ* ket fcesfïont ben Loop be;S Hemels,
ftatnen, ben ®ioet en Cbbe ban be Zee,
ifecpgöenfcftaüban alle Metals
|
||||||||
|
I UI
|
||||||||
|
k»enCrH¥den, beRcchrenen
Wetten
|
||||||||
|
«fes Menfchen. 5
Wetten ban aïle Volckeren , be
Secreten ban beChimi|e,fo ber* *fi>at ftp loot ai <©otit imfie te
bpanberen; ^nöien |jp onbet* tu!KÖen niet en bieet ban 5jjH ?P3ï)en gfteïegcntftepb/ fo i?s ï)p jnbet baet Onwetende.^it ber* f onöen feer ïoeï Die gene/ fcoeïc* ee met groote bergnlbe lette* £cn/ aenben ingancfc / boben be ÏOjtaÏÊ ban. Apollinis Tempel
te Delphos s.befe Sententie üeteiv feftjijben alleen dHobbelijcnO- rakel, boo?-gcbenbe bat fp upt ben Seniel taa^ nebet-gebaelt* Κ Ε Ν Τ U S E L V E Ν.
|
||||||
|
O© bat iüp ban OnsSelven «"J1**
reeftt nennen mochten/ foo {SSS.* iaet ons? boo? cerft baetopïet* 85&? ten; ^ oe ficft Godt be fëeete ge* repotnsDe fcötcftt/ gftefïeït/ en beerbtgft«j* ÏEW?8ceft tot ÖCiS Mc"· SSS*
icnen Scheppinghe. C»«i{*6«».
Mofcs beffftiijft ong batGe-
"C1· Mttet iseft tooojben: Gedt Jtrijck: Zoet ons Mtnfchen maken, een
nut dat «ns ghelytkfy: diedair ngw
Λ iij ttn
|
||||||
|
6 Vande Scheppinghe
ren over de Vijfchen inde Zeejnde ivtr
de Vegbelen onder den Hemel.end* over het Vee, ende overdegasitfcheAérde, endeover aüe Ghevvormte dat-op Αφ den kruypt. Cot öaec «i toe taaten aïïe
anörte bingen gljefcijapen öooj ïjrt vvoort. <©oo?Setfeï'be vvoo kt ïuierben oocb gije* fclMpenbe vknfchenmtaerljeel «nöer$f/ al^ nnbere bingoën* 3Bant öe £>cl)cppingi)e toan nn* öcrebmgijen nep <0obt in ber fjaefioueiv en gincn baetnojt inebe bcm / niet meer ban gljc* Itjcn een tooozbt ofte ttoee fpjc* ïtenbe/naineritiijclu Het worde dit: Het worde dat. «©Of Ij HO*
MRtlbe tot ben Menfchc , foo hts gon befen cours te öeranberen/
enbe Godt fp?acii op een öeel nieutoe toijfe, |>oe bociH Φρ en fepbe niet/ Het worde een Menfche , gfjeljkH 9» gfjefept Dabbe/Het Worde licht. <©0tft
en fepbe Ijp niet / Dé Aerde g evc Menfchen, 0ÖeiijCHlj?g[)èfept Ijabbe/ De Aerde brengc voott levendighe Dieren : maet Öp maeeftte öoo?{jeenen eeugtaoi
teit
|
||||
|
. des Menfcben. 7
i^nPparatUm aifanbttïinBBë
fooü-BEKETDixaBi feggenöe/ V"°ns Menfchcn maken&c.
|Cben söelijch een ittmfïtgft
mecfttt 1 wanneer np boo? imt «emgfteBïepne pjoefKemf licht tonen uiegft-g&emaecnt geeft/ «n pjmctpaien Komenbe/sgnen g^af-lepi»'/ 5Ö«e mouuien tot E™ wn5??&e op-ftröcftt / 5tju &en ^V ίο™ iriteïeüc^ Dflimmpolfuccfitit/enrêpt: 3©elaen/ nu fait eerft gelöiem =J3ti fal ten alïe mijne €unfi te uiercft leggljen/ en teffen$ ïaten Γιεη. Cüen alfoa fielt ficööiec HfJt^0"^ Godt oocfe nen/
met Dat 0p treettotbr^etteui pingfje bejï Menfchcn. m en begeeft fittj baet toe niet $ζφ
telöcH/niaer eer ft taecïtt fip hem femenop/feggöenöe: Lactons Menfchen maken. IBpÖuncRt bat ich God aIDu£ §oo}e forecc? »εη. 3©p fteoöen tot noc& toe ««egoebebmgften ggefeftapen omijoogh en om lacgij, &iet r}re5«nen feftoonen $?emeï/met »eie lltcftten üerciert, $iet hier «n ruym fCectrijcft/ met sijn Μ tig. öpf* |
||||
|
8 Vande Scheppinghe
boïljept en cieraet. $et ffiatet griemelt ban ©iflcDen: ©e &e> fcietten op oen ©elbe fpnngfan en ijuopeicn D002 malftanoecef: 32>è ©ogelfceng fmgöen en que* ien:'t<&e&outobeif3©eteItiütg tooïtroeftem 3Patfepiter*3©at ö9e6?eecBtermeeti $iet Dan noc ft een ftuck , namentlijcft be JVienièhe. sii mijn cunft / mijn fccugijt fal ieft noeft eerfi te Dege tn ftem toonen, gnftemfalicft recapituleren en öeRneptelpcïi toergaberen/toat Hemel en Aer- de begrijpt, ^at kit faï fiem i niet alleen mafcen tot een Korr- begn/p, een Som mier, een Biepn Paneel en Schilderije Pan Otfe groote Wercir: maer. ooeft tot een Bee!t,een Schijnfel, een Spiegel, ban mijn felven; foo batmen in fiem alleen alle£ fal nonnen ften/ naementltjclt 't gftefteele Schepfd, met ben Schepper. <©efen Menfche ig ong tmt*
terffeiüit. ©p ftem ftebben top gfteoogftt in atte booi-gaenbe toereften. Hp fal onfen Huyf- hoiider jtjn hier bcneben / enbe tm$ op Aerden geen mmber eet en
|
||||
|
des Mcnfchen. 9
£?e £i?gheJen in ben Hemel
oom onCchtbaeriijck. itomt W/Iaetonj« \wrth becjinnen: W nu be rechte tijt, ïtomt/ i-aec ons Menfchen raaecken. "R^"v^onbei-IijtBc &aecise! ««»««
"■-'«ettfl Baet Godt te RΛ D £ i" notKrt
iSsspïïv^ ******
Jerabmnhe t.tf be jScöeppinofie
ban ben Menfche. Jjjtaa toe fo Pele omfïagffcg * ^acrommebocfjen heeft <©oö ÜW ben Menfche ntet fonbec ^actpieginge imllen ter aBerelt «^Sen/ tuaji Set 3ïuaerber een ™fche te fcljeppen/ ais alle ?<EeöinS<mi <e>eenfïn<Ef. <©f iWWte Godt öoebanist) bat «Ρ oen Menfche foube fchep* P«i* ©eenfro& iüaetmetbe* |
||||
|
ίο Vande Scheppinghe
fe maniere toan fcoen geeft Godt toilienaen-iuijfenbe Excellen- tie beg Mcnfchen btiOttt alle an* öerebingfjen. } ^00 groot tg btg Menfchfh
Excellentie en ï|oogl)ipbt / öat omjijnent taille niet alleen be geeic3©erelt gefcijapen i£/maer batoocfi Godbe^>cöepperfeItie oöcrljemi£ blijöen fïüle flacn/ niet anberg ban met fonberiing rijpen en boo?-bebacftten Raet 30ncnt ijainen petg boenbe. Mtn foube^ier mogöenb?ai
gjjen/ met inien bat Godt ten Schepper $ίφ fyeeft beraden?
Godt fpjcecftt luer a\g met
meer Α υ D E R £.· ïuant ftp fept/ Laet ons Menfchen maken; en niet/lek wil of fal Menfchen ma- ken. Utefce bor0 / met luien fpjeeeht fiier Godt be £cf)eP; per Ί ®ie \g 5tjncn Ifêebe- ceorgius feftepperi jèommigöefeggljen/ EnWm. sa- jjaf Godtde Vadct ïjier met f)em moftten. feilen fpieeent: maertengupt niet. 3©ant bat penant ï)em felben fal acn-fpKiten / ig onge* rijmt; ©eel onaurijmber ifl/ bat pcmant f)em fëwm aïlem no-?* men
|
||
|
der Werelt. 11
!™n faï : tap luubcn. Wat
^njoen-maec&et/ fept Bafiiius, nttenbe öp süntaercn/ falopt ■gg&en/ taanneerfjtj alleen itf/ te™?"' ψ f"Ö ÖófWfcomt/ ^on^ «'föhnen maeclten.
IBaer fp taerucn ong uoaj/
«at een fcepfecof 4Ionincft toet E^oon ttf rafpn^ïöonnan* w. ï?A ^««ten te fcggöen: op bient öit tot anttaao:be/ bat
peH. Schrift fuicftcn glietaooK- tentetenljeeft, iBencnfalniet "" fmigö «tempel nonnen öoozt: öiengen upt (öoDjStaoojt aRSi«* nrEfra» &at een groot
potentaet opt \jan fjcm feltoeit foube gefept öctJöen: wy luyden, Sfinbetemepnen/ batGodtdc p1m°:o
Vader, aï^ Öp fepbe/ JLaet ons'ïïïï0·; Λ «en fjeeft be H. Enghden, ofte <fi.
be Elementen, en met namen be A«de. <©oc&fabanigl)en Opi- nie en i£ niet alleen ongerijmt/ maet ooch ïaflerljjeHrtaant ban E nim öe EngeJcn, mibfgaber^ De tlemcnten.of be Aerdefatael OHfC Scheppers toefen/a^ Godr. |
||||
|
11 Vandc Scheppinghe
Wat roaer batanbcti*/ aïgbe Enghelenen Elementen tOtGo- denmaecHcni
<©DP fult feggem &$iac GAf
deVadctnict met ijcm feiüen/ £>ü?aCK ÖP OOCH niCt met Enge-
len, Elementen ,ff anbere Crea- «SeHMMtn meren? met ïuien fpïacft ftp ban/ iiipct <ffott» aïjSf)P fepbe/ LaetonsMenfchen tt^ffifie0" maecken? ge&antinoo2beeeni «iiiBiitpt. öoubeïijcR/ batbitg&cmeefiig een <ö5ijefpiech üan be heylighe D & ιε-ς e ν iGκErrMnixtg en itan fict met gfjeenen glimp JjerKlaerttuO?ben, Godt de Va- der fpiacKiuèrmetGode fpnen Sone, cnbemet Godt ben heyli- ghen Geeft. <©cfe drie Perfonen öeg eentgÖen Goddelijcken we- fens, gingfjen t'famen te rabe o- toerbe £>cljeppinglje bes? Men- fchen. ©oo2inaer een fïucn ban grooter importantie, 3. \/t Wet tuat geeft befe Drie-ee-
n^JiSf'.-, IVlnighe Godt in fptien Raet tSttom? Uan ben Menfche beiloten? mu muiutyt te/ batflpbenfeïöentoübemai lonuftu Ken GHêirCK ΗΣΜ SEI-
K£tf.
|
||
|
t des- Menfchen. 13
ten. φεïïofolutieinajSbefe; *»«*«fP»
|. J-act ons Mcnfchen maken, een ^*1'*
beeltdatonsshelijckiy; Ofte/fo «SÖen«öchbe nioojben Inpben iTÏ be flepliglje Cale: Laet ons I denMenfchemaken, nae onfen
beelde, totonferghelijckeniiTe. goojt baer: God banben Hemel toil maarnen eenen Aerdtfchen Godt; enbe bat faï be Menfche, f/bat faï Adam toefen. Adam
7 Vbiertgftefcftapen ban Adama,
ban ber Sterben. «Dit ftabbe fn; met anbere Creatueren gemepn: maer bat ftp in 3ijn 2fierben-ijat Oods beeldt bioegö/ ïuag 5ijn cPÖÖen en befonber Privile- gie. &a bat onjS |)ter boaj-ftomt tenfaeefteban ηοφ beel grocM ter impojtantte / aïjf be boo?* , 0aenbe.
Cen i& göebiiffclijtii gijeen
«leun $oinct ban Ccre / te re- pre/enteren ofte af te beeïben bm aïbetïjoogjjflen Godt, ben Co* HincK aller Coningen/ ben J|ee* re aller peeren. Cubegeenan* per Creature op Sterben/ aïjs tm Menfche, ftxeft<6obtbefeCere . Söcbaen» ^enMenrche alleen Decffc
|
||||
|
14 VandeScheppinghe ·
ï}ceftnpin-geb2UCRt5ün Β«·,Γ»
5jjne Gelijckcniffe.
€>ntallijcfec Formen, 25ee!ben
en «eebaenten ijabbc <©obt o|? öer Jjanben gifêljabt in ben W> mei en op 3£erDe:aI^ ten dern* pel/be ^»onne/JlIEïane/J»terren/ asogljeien/ bieren/ ©iffeïjen/ 3Bo2mett/23omen/<£rupben i$c« liBaecgftecnpan alle befe For- men fjeeft <6obt göebolgijt inbe ^>fiieppiitgöe beg Menfchcn. Wat ban* 2Μ# Öp öen JBenfcfte maechte/ fo maeente f)!1 een Co- pye pan ïjem feïtien» stille 25eel# Den öiipteiKÖJob toaren te fïccöt en te gcting/aljS bat beMenfchc baei' nae foube geformectt too?* ben. Godt felPc toilbe 3ijn tc- gheo-beelt toefen* Eijnepgïjen bcclt en gelrjchenijTe totlbe Godt ben iBenfcDe laten b?agl)cn. <© uptnemcnbePeerlijcttfjeptlPau- lusljietopoogSenbe/ bo'?fttoeI fioutclijcft feggen; Wy fyn Gods ghellachte. Aftor. 17,
©erïjalPen top en inogijen bit
potnetniet flecötelijthPooz-öp
gaen/ hocgte in ben toint tfaen/
ai$ ofte iwr af η ftgpmgfi gije*
- - - ïegen
|
||||
|
der Werelt, ι;
tegen mate. 3©p ften immers/
oat Godt fdbe ttt befet ooifaec* He met ben Menfche pjoncftiy qfef met öet pupelt fpner jècftep* den. g&en Menfche heeft ÖP mebe gftebeelt Vuat in öem fel?
toen tg/ mel-ber|taenbe foo/ bat Qet accidentzliter, Cjftetoevalligh,
fP tn ben Menfche,'t gljenc effen- tialiter , ofte wefentlijck tg ttt Godc. 3©rjberg/batGodtalIcg Ijebbe voikomentlijck , fonber mate: 35ocftbeMenfcheonvol- komentli)ck, nae be mate bet Saben <ö5obtg. «Spnteitjcn bat bet God ftebbeonberanbedijcit: maerbe Mcnfch beranberltjcïu %att ons* ïnat öiepec trcöett
in bit ïjoogfic Myfterie, en naeti ber onbet-foechen Doe ofte op mat Uirjfe bat be gftefeftapene Menfche, in 5önen eetften onbe* biechten itaet/gbeb?agften Öeb? bchet j5£EiruanGodt5ijien _ Schepper. Subnjle difputaticn Jgflg öebeelenmpbe hooge Scholen; jgfetftoa cnbe fuHen aïïcenïijctt infien/ öitJStdM iuat onjS bê heylighc Schriften <5oöt». iwetbaniceren. Pi Piedikw fepb in 59η 7 caP· *"-'7' 3°'
Pat
|
|||
|
i<5 Vande Scheppinghe
Dat God den Menfche inden Be- ginne Oprecht ghefchapen heeft. |
||||||||
|
S3F. 2, 23.
|
||||||||
|
■ ®ε Wijfeman fept Sap.2. dat hg
den Menfche gefchapen heeft tel onfterffelijckheyd, endegemaect ten beelde, dat hy ghelijck foude .^r. 17.3. z'jnalshyis. Iefus Syrach fept cap.17. Dat hy hem gaf vernuft, ^ verilant en kenniflè: Dat hy hem wees beydegoet endequaet:Dat hy hem fonderiing heeft aen-gc- fien, ende ghetoont zijne Maje-
fteyr. §ct Meu\x>z Cefïament lettt
on£/ foo ioanneer bit fuPöere Beelt Godts bOO? Adamsüaï ïjett
bupflm/ enfte 6p-nae gfteöcel
bcrntettghtiua#/ öatfiEtfeluc tn ong ïoeberom üetnieuïoten cp-gereeftt toojt boo? ben ttoe* pen Adam, lefum Chriftiim.ahS OP onjef ojengt tot nennifle eobtjef/totöepïiöijept/ tot ge* reeftttgifept De£ Icüenjf/ tot b?e* be en tot b?f uggöe tn ten fiepfe g0cn©eefl$c* Paulus bettipgt bit boojgaen# i,ccr,i,3o m 3ön^cnö-bjimnt Chriftus is ons
|
||||||||
|
s des Menfchen. 17
S£? van Gode gheworden tot
vvijlheyd, en Rechtveerdigheyd, ψ Heyhgheyd, en Verlofsinghe, feptftp · Met onbedeckten aen-
«wte de claerheyt des Heeren als meen Spieghel aenfehouwende, worden wy na het felve Beelt ver- andert, van klaerheydt tot klaer- neydt, als van des Heeren Geeft, ^pfepb Ephef.4. datdennieu-Ephef.4.24 wen Mcnfche nae Godt ghefcha- CoUs<5 3,» pen wort in ware heyligheydt en g^rechtigheyd. Catallenieu* toe IBenfcften fept öp. r.Cor. 3. r. cor,3.« t Is al uwe : het fy Paulus, her fy *3· Apollos, het fy Cephas,het fy de Werelt,het fy het Leven, het fy de Doot, het fy het Teghenwoordi- ghes het fy het Toekomende: 'tis al uwe. Ghy zijt Chrifii, en Chri- öusisGodiï, aSnbeïnat&antier: perljjcfter bebatftttöojöenafé t QÖene hp fepö 1. Cor. 6. Weet 8hy nietjd'at de Heyligen de We- ren oordeelen fullen ? Wéét ghy met dat wy de Enghelen oordee- len |
|||
|
'1
18 Vandc Scheppinghê
lèn fullen ? Hoc veelte meer tijte-
li/cfce dinghen.
«attoe- 3©t αΗε befe en brergfteïijcftc
fcnöc uat paflagten bcr H.Schrifture na»*
^tgeueen men g^enocgfjfaem af-nemen/
Öat GodrsEvens-beeldt bOOina*
m«ntlijcftgfteïegen i£" gijeïücefl
3« tH-'sMentenen ZlSLE. sMen-
^«RmftUffchen Ziele fjeeft Godt foogfje*
**"· fcffapen/ bat fp taag geefte*
ïijcn/oirfïerffélrjcft/bcniuftigft/ iuij#/0epligi)/ reefttbaerbigft/ goetaerbtgfj/ bjpöaDtgfJv blp* moebtgft/ ttpn Dan alle qnaet/ jat ban alle fjcHingöe' tot fjet quaet. €nbe om noeft inatbefcBep*
öeltjcfter baec ban te fpjeeenen: fjn ftet pe R .s r Λ j? τ be£ Men- fchen ïuag fltlcften lichten daer. heyr, fuïenen uptfïeftenben tanfV gept/batftetobetb?ocgï)t #p ftetibe ben aett en natuere ban ah ïe Creat ueren, niet alleen ban <Cru»ben/Zoomen/ bloemen: maer oof ft ban ©iflcften/Sogei lcn en «©ebierten/gebcnbe elcft£ 3ijnen name. ®p ftenbe 5ijn Ε- ναι-η brttelijcft/ metbatfipbefei- W fagB / en ÖP koifl bat fp tua£ bleefctt |
||||
|
ι
] des Menfchen. 19 Wecffjjban 3gnen bïeefcöc,- 3ia
ÖP Prophcteerde fep btCOCiilfie/
«aa be onbetlingöc Heft* en
gtoutoc bet Cctjtgtjenoten. ï|p Rtnöe Hem-felven t enbe stjttcu ' 8clus&5ali8en&taet. ^pnen* bc Godt en 50tien Ijepiigen wille; 3lae gincft met ben felüen famu «aerlijcR omme/g^ïötft öcn ee* nen fcjient met bm anbeten.^n iwenfcljen wil lx. taakeen conformiteyt enbeeenpaticïjao coort met bén wille Godt5,mebe- b?engenbeeennet gepjopojtia* ncetbe eijereciJtigöepbt. In '£Haenfcf)en aiwecten af* te ©enegentheden fcjag een gDe*
ftabigf)eGercge!theyr, fo bat afc Ie be luften en fceiuegingffen 30* ne£ g&emoetg fïiUefcens map benijet göebabt üanbe&etïjte R-edelijckhevdt, niet een 0aet ö?eet gaenbe tmpten fjet &poo?«. ' *ta?teIt)CH/begantrci)e3©öf=
Öept/«5etec ötigöept en i^epligi Öepb1 / meïthe Godt in be Thien ^^°»den ban owfofboiöett/
flbtW ban (öclttcften^ai hH?!?bi/ Öietjceftbe Ziele öan ottuctften Menfche ten bollen |
||||
|
ί
2ο Vande Scheppinghe
göeljabt/ §>eo bat fp bias? eert
Spkg hdüan be Wet, göelncn bc
Wet i<ef een Spie ghcl öan Godra
en ban 3Ün ïjepligïje ^atuere^
3in «©nbertnjfrïjenfoo en moeten
'«jmenftö? fejp niet oenc&en/ bat bes? Men-
ï«cjM«it, fcHen 12 c η -< e Ai 't eenemaeï
misf-göebeelt fp sDetoecfi. φ
nee»! iteaet i)et felüeijeeft oocït
inepniffÖ Of Öeeï gheparticipeerc
ban Set Bedt Godts t toant goe*
tnelfjctEicöacm grenen <0eefi en \$i gïjelgrft Godt, notfttanji ï)et baas? tn sijnen eerflen ^>tant feer fcijoon/fupbcr/flercB/naeri bisö/niet onbérbwpen i^nüv- ïjeben/ fmerten/ ficcntsny beel iuppnigöcf be boot 3Baer be Menichc oiifontiöö gneöïeüen/ ÜP baare ooett foo biel nae Lic- haem, aïs? nae Ziele eeubrigl) gBebleben/ gDeïncneenen God. g» J^oeö en Rebben tup 't niet aï 'eSWitifföe göefept: baant gclijcn f)et baaet Woon. ig/ öat Gocj |-pn even-bcelt Öeeft laten banenen/ten beele in bes? Jïêenfcften Ziele , ten beele in öegifeenfcljcnLichasm, fooifï oocfe fefter bat βρ 't nocö op een AHDer maniere ijetft boen fcöiji urn
|
||||
|
des Menrchen. -*t
ncn in uu su{pofiu, bat ig in pengöcijCÊleu persoon beg Mcnfchen. *%t en taag boojtoaer gijeen
epne fttalt ï*m Godts Bcdr, al£ öe Menfche tan Godt onts fing bat hooghe ghebiedt
ober alle Crcatueren inbefebe* njranfteiBetelt. gjabitpoinct 5mie$s Bedts alleen b?tt£Ht <0obt «iaertöc& nut / en bebuceerï \)tt tontloopigö: taant gftefept Ijeb* Benbe/ Laetons Menichcntna- 'KCn , nae onf;n beelde, tot onfcr gheiiickenifle: foo boegötaen* itontg ^tiz taoojben baer bp/ dit d»er regeert β ver de Vijfchen inde Zet
tn ever de Vofhiltn onder Oen Hemel, en over het Vet, tn over degantfeh» uierdt, tn over i&e Gevvormte dat op berden kruypt. ..ï^ter hrngitf b£ Menfche op
ρ)Π Öooft een Croone Imperiael. Godt bllateert be macijt en au* »9o?itept be*f Menfchen obet pee / en ober ïant / en ober als il ^?1 inöc^ec en op Ijet ïant h«n^CIÖcft« in ben ï^emel met WÖecentoasfban&obf: foo f» WïaflTet ootït o»3krbenniet fjoo^
|
||||
|
ίΐ Vande Scheppin^hc
Ijoogfjer a$ ben IBeiifeïje/ fepb Hoaü. 7, Chryloftoums. «©en Menfche ftelbe Gocttn 5jjn pfaetfe tot een Regent en Coninck bah afe 3Diflci)en/&ogfjeIen«n <©ebtetv ten bet 2ferben/ niet alleen tam* me/ maer oock totïbc/ geen «Pt? gfjefonbett. φρ moc|)t onöec 3teeatoen/ iCpgÖerif/ ©epjcn «nCrocoèijIen ïuanbelen fonbec $)?eefe ; Cnbe fp moften ftaet aïleonbet ijemtoerbemoebigen/ aï^onbet Haren ®cere. 3Dat toü icft üeel feggen; <©cn
«0antfcljen Aert-bodemenaïle Creaturen, bte baet op taewen/ Öoe macfjtigf) en moebigl) bat fp eorn jijn/fïonben tot be£ jKeit^ fcfjen göebiebt, 1%p en beljoeföe niet ter 3iati)t te gaen met Paerben en l|onben / inet &tt; tenen&trteHen/ met ^peeren en 55uflcn/ om befelöeteuan* geit/geltjtBmen nu moet: maec eeniuoo?t/een nmcitÖaööeïOen meer ontfagfjïf/ alg nu alle glje* Voelt, ©it iuajS boo^toaer een Mptjleec&enbe heerlchappi/e, bte tegenuiooibigö bemacótigöfie
Vorftteï^erfitftjiflrw moet/en |
||||
|
.j&tct&icr/ taiatbat aftetaeeft
SSSi ^w^Godttiooz-nam
öenMcnfche inebe te beclen mUe ^coeppmgfje* „Ι^."^eivgoe bat oocft Godc t*W*ir*
naebttsgn Beraet en Brfliw té S*fc0,™te «n niaecftt baer een fceeber £
fftö^finnt / bat «& |
||||
|
24 Vandc Scheppinghe
ââÂßÔ. 3. 7. ©e ïuiwbe'n Moiis 5^11 öefe i God de Meere mtuikte den Menfche, uyt den (lomf e der At ô den : en Ac hy blits hem in dtn levtndighen Aejfem, in w- nen neufe, endt alfot vvert de Menjm eenievendighe Ziel*. <©e Menfche befïaet Upt Ziele
Ctl upt Lichaem,geïtjCH upt He- mei in Á erdc. Á erts t£ ftet Lic- haem: Hemels i0 be Ziele. Ôûø ïse te fioop maften fp eenen Men- fche,bie tjijeljjcft een kleyne We- rtltisf, «gnbebetoijletopnaefi Godt, geen hoogeer en naerbet ^röatijeöben/ nljtf on£ epgften Lichaem en Ziele, öte top bage* irje&$fmeton0b2agfien/' fooen toaren top niet toaerbigft Men- fchengftenoemttetoo?ben/ in* btentopon^uptterfie befïeniet en toilb'en boeri/om befelbe tergt teïeerenfiennen* ô. 't naerftt f et zich asm, ^Ø'ÉÔ. fllif Mofts fept/ bat Godt upt er ç ÏZ%t™ clomp der Aerden,ben IBenfcije f*rit i«c- maerftte, ïüojte maer Sijcfte t«m, tooo2ben ï taant fp iaten on£ fienbe Materie en beForme ban onfe Lichamen. 0iet flerfttet en ifftt a$ be Materie en Stoffe: 0kt
|
||||
|
I fit O F her yr, J r»8ött1 tjet fte tïectjt t«
d«>c2 d°° een Tcrck ziJn ? hy 14.
^** «ementcn' ©per/
55 £t«gt |
||||
|
z6 Vande Scheppinghe
EucïJt en atëater: alfoo tuojbett oocli taftdtjr fte tepcnenen ua« alle be Uiec Elementen in onfe Lichamen gefp£Utt,©ng ©leejï ■en 25een ig aïg ïeern en &ttem , mui^SIoet/ alsS3©ateti onfen Stöern / alg 3tu£i)t: en ,on(£ 3E>ermte/,aig©per* <©ocfemoeten onfe Lichamen
tot ijaer onbecBquöt be öulue ■ Üan be MÏCt Elementen gebjupc* ïten/ ofte fp en nonnen niet be* ftaen* ï|itte en 3©etmte«ioeten fpgebben: fo niet/ fp tierflijbcn, ap^int en ïucflt moeten fpftebi - ften: fo niet/ fp berflic«en. fflm teren©ocljttgljGpöt moeten fp Rebben: fooniet/fpberbojrem 3&?oot en ©jucfjten bet SCerben moeten fp fiebbenj fooniet/ fp UetbaHenbatelgcK, 3*i$s ban Mofes fepb/bat Godt
tieg Mcnfchen Licnaem fcljiep lipt eenenklomp Aerden, gpÊEI inil baer mebe niet upt-ftapten iieanbereElementen, nament* ffjcnjöper/ ïueijt en Watct/ eioen aïjtf ofte bte niet 5f)emepnif en öabben met 's Menfchen Lic- naem, |©^c bit toU&palleertf |
||||
|
des Menfchen, *7
ïtji& acnuitjfen/ Uat Ut Aerdc
iuajf be üao?naem(ri Materie baiibien. Dccerile Menfche was vander i.Cor.rf,"
|
|||||||||
|
ui
|
erdcn, Ar-rtfch: fepö Paulas. 47,
|
||||||||
|
Ί.Cor. 1 μ Roerom luiert oocfi
Billijcft in Ut Hcbreufche fpia* feebeeerfte Menfche gfjenoemt Adam » ban Adama, Dat te feffi
afjen tg Aerde, toobemoiigiie SSetbe* 3[n be Lacijnfche tafc ltoo?t bc Menfche gijenoemt Ht- oio,abhume: om bat 8p tom bec Aarden gfjenomen tjtf/CHJJbatÖti
Aerde i# / en om bat 8p "mtUtt* om tot α erde nomen faï, Sffnbe
öooeöe en ®zt>zK-3&uptfcï)t tas Ie tao?t ïfp genoemt Menfch,niig ofcemcnfepDe Men-afch,batiif/ niet ban afch, ertcBelafctu 3©at fionbe Godt ban al be
bmgïjen Utfez Wettït in &an* ben nemen/om'sMenfchen X-ic- haem baez npt te matchen/ bat SDeringjjer ïnare/ al;e? enen bit* ©nöec alle Schepfelen Godts
*n tfler niet (lecgter atë be Elc- "]!?£"· onber alïe Elementen "nf "jf8tec aïiS be Aerde; onbec «W fWjte» »m Aerde niet |
|||||||||
|
i8 Vande Scheppinghe
flecötec alg bie roobe Aerde, toelcKemeninben gtontbanbe jBo?affen bint,- ofte om nocg fceter te feggfjen/ niet flecgtjc als? Affchc, niet (ïecljter aflfe«J Stof: iuant fjet Stofi$ een gb> biffolbeerbe/ ontbonben en üer? b?iefelöe Acrdc 3©at tffec ïjotff boübetaïjï fjet Stof? 3©at tflet fiefÖtetaliijetStof? 'tUSinft* Vuinbehen önjft net ïucgl) / bat gjetbaerfteenenjtupfr* Cen fto?tflten gijefept/ baer
en ijs ter JBerelt niet fïecörer aI£ bc Stoff' ,baer upt beg Mcn- fchen Lichaem gijémaecHt ijf.
<®e Stof onfejS Lichacms tg Stof. **«« |©aertoat een Jjeerïöchen SmSm. SORMEOfteTaifoë ïjecft <tÖob
«SWiainte. ^ ^ ^ Acrdcngöeg9rtJ en, Mofrs fepb/ bat «JBobt upt ïjet
Stof beg Menfchcn Lichaem ïjeeft ghcformcert. Geformccrt, bat tg te fegggen gïjebcelt / ofte aerbtgf) en geeiüg&ïrjch gtje? tojaeft/xben göeïijckmennpt een Klompje <0out$ een fcofte* ÏÜtft Sutoeeï/offeupt een thitr* Swn Wa$ ten fcimjiigö 2£>celbr/ of«
|
||||
|
ft-S^i^Öcfi / foa stoeten
jgnl* ftetmen in be sfrufturc wm s Mcnfchen Lichacm Wr- ffiggF* ψ ten alï?tt°cn
♦«Sf^Ööefcöeiit&aetban, ^K"*1* SSJJten.0» öe Proportie op
SS^'.f.cninfonberöépbc Ka"aIIe59neHcbem
g*?penctenmountfiöbepro- 1»i»kw
fair?*'"^^SÏbïftS *'**
ia vier ρ ? * ?mIoet öcft^t
vier vibc?act möebiÊetfcban
nöeboèrlt* cr£nie f*"!?* °9 o» a^ 0C l^wfc&e bepbc5tjn3ïc*
25 ijj men |
|||
|
3 o Vande Scheppinghë »
men ban gem fteecht / oen ee*
nen tet rechter/ ben anöeren ter flincfcer 3ijöe/ bat een Vadem gftenoemt bio?t / ban reprist hg cüen foo Vuijt / al£ Hu lanch ΐ£; 5©ejef ipenfctjm Hant, aïer
ntebebe^JBenfchtn Aengeficht öan jün %ooft-t>apjcn af tot fjet onberfte ban jijn ïtinne toe/ ijs pas? fjet thiende deel ban be- lengte sijneg Htchacmsu «en teel gï)epjopo?ttoneert
Aengeficht ijSonberfcBepbentrt bjiegöeHjchebeelen: fjet eetfle beef i^ ban be Hooft-hayren af tot! öc Wijnbrauwen tOC ί ÖCt tlöeebe/ban be Wijnbrauwen tot be Neufgaten: ï>et berbe/ banbe
Néufgaten tot be onberfte Kinne. ï^et Ooghe, ban ben eenen Soecfttotben anbeten gemeten Sftnbe / maecKt eben fjet 4 ; deel ban '«IBenfcöen lengte; enbe l'upfl foo top ilaet eocft het ten Ooghe ömt öet anbete» 3^e NeufcmaecKtjjctjodeei. €en NeufgatÖet 180 deel, ^cnotn*
metreeftban ben Mt>nt, infgfje*
ïgcïbanöetOore, nubfgaberé be hooghre ban ben Hals-, 8ef |
|||
|
des Menfchen. «
t™** ^e 8otft n»*** on*
l? D?t Centrum . ofte mïÏJbeï-
lunctbantstóele LkhacS,
lboöateenen Paffcr söefetittna bemctöetcenebeeninofopbea
Navel met öet anbere beenra» S^Wi* "Ρ"* f™ öan
£ϋ5η^0εη Teenen atè ban S^enfcÖenVingheien, 3ijit &K%^*W optik £« aen het ïfêenfcöeïSc&eLic-
ÏSfoM ïepn/ noc&eroot/
?/»Öetfelöetjeeft gijn Propor- i/rÖf ntetenftanÓecbenW
^iSSL^JOnrcBoonSepbt. awjtnm nu ooca etng aen* 3n*<®i»
merc^nbcDifpofitkbaiibienrX·^. ocquamc plaetfe sjjeafliffneert
S^'luW? ^eöe,elc StatuI«
"«» s Menfchen Lichacm, in» ïS«»onji biïlöcft bertaonberea
bTeLwwiirbt-ydtG<>dts* «e
fïect, ^ upfcnemenbe SHns 53 üij ^e
|
|||
|
3« Vande Scheppinghe
«©e Mcnfcbe gaet ftepï ober*
tube/ niet met ben ftoofbe ont ïaegfj g&ebogfjen naebejficrbe toe/ gijeïijcfeöe Bceftcn: ma« «m ftoogö berftrbeii nae beft l|emeï toe. m» &*»■<*«■ lew^t foudemen konnin by-brenghen, dat dê
Werclt ghefchaptn ü om des Men- fchen witte , en de Mtnfche 0«» ï.aaanU.7. Godts wille, feptLa&antiuS, ah Üfr 3.Cè.59& &* dat hy alleen onder aBe Ctévwm ' ' x$n Hooft op-fieeckt nae den Hemel tot, ghelt/ck ef hy van Gedt ware op- gelicht van der Aerden, omnaehoo- gher dinghen tiyt te fttn, te weten na* den Hemelen den Heer e des Hemels t 'g lEenfe&en Hooft en tg niet
ïangtoerpisö / noefyte ttjie of bierftantigfjban <&obt zefcfyat pen: maer tont/ gïjelij eft ben I Seniel/ bie be perfvefte Figure Seeft.fa be <©nben plarSten in beg Menfthen Hooft ofte aen*
eöeficijt te bertftaonen be feben ,
Planeten beg MertHs. 25fPbebt
Ooghen fepben fp/ bte inaren
gï)eïncft Sonnf en Mane* bepbfr beOoren, gQdijfft Mars eitW Mercurius: Öêpbe beNerfgaten> ggeïgch Satvunus en lupiter; en* beöeti
|
|||
|
des Menfchcn. *»
v,ÏÏ* fepö/ batGodtbe ccer.u.d*
hi„',;,nneiL» be spyons ban aiic«** D«0r. omfltlen / taonberbaerIöc6 in 't afe°A£a,iamcn 8&efïelt &«#♦ wacoten / fteböcn be ouuerftc Kfe m bit €a^eel/01™ alle
gmten ncecftigij toe te flen.<©e ol°ln . toaetnemetiS ban Qet
S™ '£rf ^<©05ften nieten «onnen Fien/tf aen ncffe»^ öefel* S?ü «iÖt. <©en Smacck,
ft KS** ^oöcn ftaet öe Ne"-
w, ontfangfjec ban ben reu-Ir ombatbefetbebanbefpnfeenbe
öcnb?ancft/ bie ben llont E loube ooibeelen / en booi ben
£2* onberftöepben be bei Ö ff?ftï»?nem'Invoelen
HeelÏVÊ^wm bat 8et 88e*
wow ttojbea toat totsnn fcfa*
|
||||||
|
j^JT' j*jww !*Ί7™
|
||||||
|
34 Vande Scheppinghe
De ftrecKt/|ïaghen/nepen/nueti furen/ jae bemintleaenfïootcn fcan hitte of honbe» £>orainighe üetgheïtjcKen beg,
Menfchen Licba?m bp een omt gheheerben Boom, enbe fp mep* tien bat be Menfche baeuomPan De Gricckcn gftenoemt tooit «*· thr*pKt aïjS anatropos ι Üiaittcctt
Boom heeft 3ön 3©o?teI/geïijcrt
5ïjnï|ooft/ om laeginbe Slier be; cnbe 3tjne Catlten fiaen geftjeft iStmen en Reenen om hoog in* be lucht. 3£aer-en-tcgften fteeft be Menfche fpn föooft/gc* I löcit 5i)ne 3©ojteI/ om hoogft
fiaenbej enbe 5pneHntien/3Jjne 25eenen/ghelhch iöne €ac«cn/ omïaegö hangenbe. €m Boom neemt 5pn üoetfel boo? Ut Wop tel ban beneben/ en fent het fel* fce optoaertg nae be i€ac«enr ^ocö be Menfche ontfangt 3ijit Uoetfel Dan boben boo? ben mout/ en fenbtlytt felbe ncber* toacttjö tot aiïe anbere Sebcn, Tiwymt g»ouben top nuoocHbanlltt iffii tot %it gaen/ en oibentelijc». 1 *wn'· acntojjfen be $uttigfiepbt Pair {(ch^ m het befonöer / een ghe* fieeïert
|
||||
|
£c*ï 3δοφίαη«ί om niet ree*
£em£e{ ■*? 5togSen/ ïet eens op Wenfcïjen Bcenen: toat sim ïcteen^op'iSiiSenfcöenV?e:
Ln:™at 5PnWe anbcriSaï^ SS^frttef» tail f en-
Hai dS>tC4M?9e« ^» tt» *P«fc= SS»,^fcl?c,50n ffÖeiflcfr-«Ww «>«« ""rl«S8e Dienft-kncchten, öte »»*«» met een groote eeniwacftttshepö li'Sn'r V)tl*m -«toSBÏ
5Κί«>■ öie 5Dn mennin*
quaemftepot booj De ©en on riet
(*P5ön Simmen ïwiiöe Nature,
ïtiïfc «i wcrckm öeftentJigiji te^Sralfichntetüettuorv
h^^eröeDuyvetairAtc. ttaiitM entmus ^ ïuelcfte Man *?m Wmmm ί rjnbe/ öoo? be |
||||
|
} 6 Vlande Scheppinghe
%üd}t bïoogft / gijelijcli anbere ©ogffelenf <©fre ober ben w i j n- gaert ban Zeuxcs.bte fo fubtijï en feunfttgl) göefcljiïöett toaS/ bat De ©ogijelen upt be ïutijt bae» op btelen/ ijaópenbe met 5tjne ^ïupuen fjaer felben reberfa* fctgftcniCnbe ober t)et Beelt van. Vernis, bat Apcijes gifemacrïtt fabbe/ 3ijnbc foo aerbtgï)/ enbe
egiteft met fuleiienuptnemeni fceriffï)oonl)epb/ batbe fongtfe ^efellen/ 't felbe fienbe/baer op beriiefben/ niet anberg aïg ofte pet gijetaeeft toaereenlebénbe ^crfonagtel Uaerom ooeh 6e* boïen tuiert/ batmen f)et felbe foube berburgfien öouben. 3©at eeii teemt fpt ótaket Ίχτα&
be gelafen Sphaete ban Archime- dcs, baer inne men ben gijeljeei fcn Hoop be$ üfemel£ ftotibe fieni Cnbe 5t)neitSpieoh el, bie inbe bolle gee btbt berbjanben be &c&epen jijner ©panben i Cnbe^ijn infttumei«,bjaermei be op een groot gfteiabm 8>tf)ip DertrocR bjertoaert-GS |jp bJtlbe/ öat een groten ftoop jBenfcffeit/ met al öacr fcraeijt / niet een Dap?
|
||||
|
*s Menfchm. i?
iXJl'SL' ö™5Önpïaêtfe en
fóuteiifeöbenconnenticrfleïll. ïf tófÖ^l'ï'cn/ enbaerin
pen $anbt fjem nlaerber &e*
Sen foaöc mogijcn/aïiSin ee* ats&e Wepnigijeöcn/ bic top ful* «nfcetfiateni JïamenrlijcR/oat £ W^ï**" Hememe,öe|lfleils
te gmen een ^oot j50ecil ma5 Ihlru f0 Wepn en «nip ie* jijn
gcfrÖ?eüen/ batmen befelbein vf"*00t-f<*ale/ ofte benzon SM1*30**' fttfïupteii Honöe* ^eti ai%r ttmmcrbé een Schip, S^fl/Scpleueutreplcn/
gnbnnac&taiitffbofilrmi/&£ i.i?5iia5öe heeften. Cen
gnöre geeft söemaecftt eenen £b~ d' m bten öe"£"aeneen
TERêc Hnnceüan Italien, om am S^nhoffdöcnenffecnfiont/
■^* «n fcDlmaec&t Horoiogie |
||||
|
j8 Vande Scheppiffghe
of mntoercfe / bat niet alleen be up jen aenüieesf/maer oocft 't al* lerup?enfloegf). Cenighe mepnen / batmen be
Hant &eljoo?t te ftouben aoo? '| Öeedijc&fteen uptnemenfie ïit aller ïeben; enbe niet fonber reben, ^cb en toil niet feggen/ batmen iu be Hant, göelijcft, in tttt <èpiegïjel/ upt ïjare flreepen en crupcen/ nan fientoatgftei lucn of ongijelucK ben Jüenfcfte oöer't öooft hangt/ gftelhchbe C hyromantici pbeihch boo^-ge* Den: jBaer 't ghene tch feggen falgaetfeBerer.&eUafï/ tettiei ten bat be Ham i$>al&m\Lijf- wacbtUait't gheljeele Lichaem. Want gaen top in ben boncfie* ren/ top tajienmet be Hant, om on£ niet te (looien: ©allen top/ tup Iteiten be Hant üoo? tmt/ om on.tf op te houben: 3©o?ben top uanquabe iBenfrhen/ of bitfc ©onöen/ of toilbe bieren ober* ballen/ öeHam neemt batelijcit tjertueereribe ttjapenen/ onumis tcbefcöermen* é Hant ι o ebele gabe <©ab$M
pat al gpetji fguben fop miffen/ inbien;
|
|||
|
des Mcnfchetii j«
mbten tap tiefeiue mifïen. Φοο?
^«cmaiben^upfcn gebonüit/ fr^'B&eploeeöt/ JDijnber* gen enSSoaingaerben geplant* *ρ· toerfo?gijt on$ ban Cieebe^ ren: £>p repeht ong toe ;§>pn& «n ©jancn/ toannmtopgijfc tont 5ijn r &p ber epbt en£ ifèe* oicpnen/ bianneer top inancït «, noestebe Cunftbanbe.Mu-
fiicke^nocötebeCundbanbe
«omctnic, noc&te eenigeanbe* m J1"^" SÖeïcert/beel min ge* PJaettfeert taojben. ©p fre- reraV*8Öebiwpfftt 3ijn Hant m ptaetfetean3ön (Song. -t^Ler be Hanr, bie ben Sienfcfte boet fpjcechcn fonber fpjeccften. m 3bjngenbe/ enbe niet ban toenc* «en&enieti»e Hant, nanmenpe* Wmitboenmitlam/ ofteüoojt 6*im*!2cn naerberen/oftebjnc* w*r 9ae/ftoefoiAente£rtbtr* WP?e«enfte tongtten ban Prc- aicanten, Α dvocatcn, en Orateu- ^"^anb nonnen beiuegften/
HandL^^Sfje ban öaec
nanacn? ^ Hancbcrtoont be
gfienei
|
||||
|
4© Vandc Seheppinghe
göenegjjentöepb ban f)et i|ert: 4$u benaurftepbt/ bantojoltjc&i §epbt: $u gramfcbap/ban bc* tucrt&epüt: enbe föo al boojtg* 3©at meer tjS/ be Η ant tooib%
glKbcficl)tmbe aleerghcfcitffji ttgljlïe AfFairen bp Godt enbebe Menfchen, in't<0etfreïijcHeen in'ta©ereltlijcltc. gullen jon' geïupbentnben <£cl}ten-{taet toerfaritelen/ fp genen elchanbCi renbeHantopCroutoe. §>aU men cellen Cebt boen / men Iteecht Hant en Vingher nae ben ïgemeK galmen bibben / men lepbbepbebe Handen tefamen, <®m met ftojte ïuoozben alleg
te feggljc n/ foo göebiuucfeeïtjcft isSbe Hant in alle plicijten/ bat* ter bp nae geen faecne ter. 3De* relten gftefc&iet/ ofte fp HttjgDt en tyaegfu baren name banbe Ham. ©anbaecHomtöet/bat alle Ambachten iuoiben gfte* noemt Hant-wercken: ;©at alle trouhie en opjeeftte Ifêenfc&en toojben gQefipt/ reyn van Han- den te 5tjn: g&at alle neerfitgfje ennaetbigft/ ïfèenfcljen rat ter Hant gjjeijeeten Unpet» üe* mant
|
||||
|
<fcs Menfchen. 41
mant beHant leencn,tó fto bcel
w feugöen/ aïgperaant Ijdpen: nen peinantöeHant bgghen, fa ettfabtwmantgt0iKny ban* ft)«ï/ (ïaen: pemant bc Hant culten, fo beeï aijs pemant acoc* tem Snptactfebannet begin* ncn feptmen/ pet by de Hant ne- men: pnpïaetfeöaniJOJöerenA «nc-haven : ^n nïaetfe ban ttOÏtWcïten / bc laetfte Hantdaer toe ce doen: <3|n pïaetfe ban ber*
laren/ beHantaf-treckea, ofte VandeHantflaen. Snfumma/ be Hantiftbp-na
au Cnbcijaïttt foo bcc! te fcgi Sficti1 tot lofttan bc Hant altan/ benc&tcenjf/ toatmen alfoube tonnen berftalen. tot lof ban a»e be upterïtjcfte Leden onfeg Lic- haems, ofte ïiebet tot lof ban Godrben Schepper, btebefelbe ft nuteit'uienftigg g𝔢meert
neeftv IBaer omnoctj Beter enbiec* mi*i
bet aïli be Volmaeckthedenban totnD,BS· Set Menfchelijcke Ltchacm te «£« wcn/ft moeten top ijet felbe onirebén/iïpenen/enbéban Bin- nen eens nepen* <gen23eelbt- fmjbet |
||||
|
^ 2 Vande Scheppinghe >
fnijbet toont 39η €un(t aen eert
©loeft/ een grof ftucfti|out#/ Het felbe upttoenbigi) gebenbe een fcgaone' ggeöaentc ban een ©ogftel/ een©ifcgv eenmee!·/ of een fBenfcff: tnaec in\mn> öigi) moet gp't laten bigben een ongDcfatfoeneett^out/ fenbet eeniggeberanberinge/ ggeïgefs fjp't bont, Sinöer^gincn Godt U toeren/ alsf&p-bejfrMenfchen Lichaem «pt een SEerben-cïomp fcöiep, 3©ant gp geeft get niet alleen ban Buytcn eierlgcit npt- ggernfï; maeroos&ban Binnen immecjs foo nunfltgft oo-sBe* fcbicïwv <3JngetHooft geeft gp ggefo*
ïiert be Herfèncn , be §>tt)olc banSSebenenbanCunfi. 3!n* 6e Borft geeft gp ggeplaetfl get Hertea bat ben i&toel beg %z» benjs iif/en een «©nrufl Dat nopt ftiï en fiaet uoo? be <®oot. g&aec 6p geeft gpggeboeggt be Lon- gnen, aï£ 23laef-balcften/bie be gitteüanget^erte ggefiabigg berroelé/boo? beberfcgeïucDt/ t'elc&einael in en \χ\Λ gaenbe, ^tetüerwban öaer geeft φ" |
|||
|
des Menichen. aj
fielt bc Maghe, bie be «ocïuji ban be fpijfc/toelcftc 't Hicffaera onber&out» ^efeMaghefenbt mt bottftl nae be Lever, φε Le« vf r maecftt gct tot Bloet, en fent Set tot be Adren en boo?be A- drcn, oöeïncH bao? beïe fïraten/ rot allebe Leden» 3|c&0;aboo?* ÖP be Milt«,beNieren > be Blafe, öe&cnucniöc Mufculen^en bttt»* tJÊntanberebinsDen/ biefotocle mwtiat be befte Anatomicus be* jeiüe naulgcftis enioeet tenoe* «ten; enbe bie foo nut jtjn/ bat* 25l nat een bet felbe tot ee» «SS?017 *°* eea Wfcftentoe/ nonnen becben.
5©aer 3önbec/ toeïcfce tein«
üiertbtgije pattijen bei? Menfche* L1iciceïLich3ems aen&ac&telicf.
öooj-fjenbe/ in befcine fteb&en aejj-ggemercKt beaiberfcöoon* 2* *lupfïjoubine0e en Politie, ^antetteiijcnebec feiber Par- «letl3ötl a# «Π Keucken, Weiu BSSL*01 '«enftöen boebin* 'irvationem 1*-
t£uJ; .«ttelüc&e 5Ön al* een
^«idt-kamer, bienfïigÖ tot
'£«pen*
|
||||
|
44 Vande Scheppinghe
'0 JiBenfclienBeEmeet-bermgfJe/ bat ijS / <*i Conferviitionem Specie».
CttelijcRe 5tjn aljS een Kercke
en Raer-huys, bienftigö tot '£ JUSenfcïjen tegeeringtje■/ &Λ ijS / »d Confervatïontm Eubfid fr lolitis. 3Uaetom fielt ooch Pau- lus biujjcHöefe feöoone Ordon- nantie, tianalle Leden en Dee- ïen betf Lichaem^allen Chrifte- ncnnooioogijen/ toteenewm* pel» i.Cor. ir.
»fk*«, <£*» C» fcöooneii en ftimft-
Sgroenen©atijeif|et Menfchelijc-
5«jf»en· ke Lichaem>Oat c©ob fteeft toe*
fiÖmJgitlf, gljeciChtBöf ftet Stof bec Afr-
3cn; *B»OU)UE ZISLE 10Πθφ
öupfentmael toaeröigftet/ aïg
get Lichaem. 3©ant ftet Lic- haem ïjebben top met bè Beeflen gjjemepn/betoijlQet Aertfchisfj niaetbe Ziele ïjeb&en ton gne* inepnniÊtbe Enghelen, betuiji fpGecfteliickiiS* "t Lichaem ten aenflen ban be
Ziele eniganbers? niet/ atóeen fouten Doofken, üoo: een iu- wecl: flljf een Koker of Cuftodie,
iJOO? een Inftrumem; aïg een , Mafquo
|
||
|
des Menlchcn. 4/
Mafque of berel tooo? een fcöooti Aengheficht. Sfêatbe ziele beïangt/8a« ift met beft tooozben: ende fc/ W»«
hem in dtnlcvendighenAdem in Qjne»
Stu\uat De Zicie ijs, j«fefe/iJ^· 'a** J*1*·de
*i»gbe va» de Zi<"U des Men/the», en °^4 "
toe met eUkanderen niete-wreen, endc
fyenfutte» moghetijck noyt daer in over een komen, fejitLaCtan us. 4£>ijé? ïijch Jjct «Pogge alle ficiiitjcHe oingjjrnfiet: manlpm (dam niet, 2tHfoo berfiaet ooch bcsf JKcnfcfJcn Zi>I< benatuerc ttail
nieeftaïle sftefrijapene bingen:
maer ftaer ep gfien natuere en we- ien nauIijchA ï^ier Ijoojen top/ öatbe Ziele ijSecnenIevcndighe« Adem, ee*
nen levendighen BJas. jjfèaet toatijs batte feggfjen* Sfiïjtf Mofcs be Eieïe η oemt een i»of«
^^f M, een ux^s.baetroe* ffi^JfJ topniet feggöen/bat ft» fer &«" »" «»«n ö^p ontfïaenbe upt öe humeuren onfegLichaemsWaer W' ««η*; Geeft
|
|||
|
4 6 Vande Scheppmghe
omamte Geeft, bie natSj Üleefci)/ noc8
tunftnjMc neenöeren/ noci) eenigft ïicfjai
88? welirh toefen ijeeft: e men Geeft,
Die foo saerr en fübtijl i#/ bat öp
Mflrtj g&ften / »of ö g^eüodten
Sa» tp^ben: eenen Geeft, bie e*
ben oan fobanicöen natuere ijs/
flïsiiieöcpUSÖe Engelen. Want
gjjeïijcitbeEnghclen,toim ^
0tjen ijaet geeftcltjcn toefen/ bp
OfjelijeftenifTe genoemttoojöen
Loc.i6,m. Winden:aïfO tootfOOrf*gier öejS
?<*ι·»β+·*· iKenfcIjen Ziele gijenoemt ee*
nen Adem ofte Bias. -
Wt &t§üüzt& maelen be£
JlBcnfföcn Ziele aljS een jong ftüibenen / narenbe upt ten jnont beogenen/ toelc&e tferft: maet 't i$? ongljergmt* 3©ant niemant en han &aer toefen ften/ ban alleen Godt, enbe be Enghelen, biefeb2agöenin A- brahamfchoot, g&dijC& Chti- ftus gfjetupgftt nanbe Ziek La- tuc,. ï<5·2* zari. Luc. 16. g? naittrt- ©OOJtjtf / al£ Mofes be Ziele tetenie- noemt eenen levendigen Sf"5?^." A dera * ^&tt mebe geeft ftP on£ Ζ ÏS5- te kennen ttoee notatele epgen* urn ϋίκ fiöapijenöanbefelbe. |
|||
|
<fes Menrctien. 47
„iJfff^ÖCft/ bat fyaltiit leeft, r.
met alleen binnen in ben ücha- ,<»- me: maer oocft baer buyten 5ijiu gf",n Jerbtogntmet met bettkicöï
me:maerWtnaeriwera£ f$3£lni:ffc· t!Jtöatfpaenbm {«maften batlj taeberom met Ijet 3mi Difcjpuienboo2 oogen Mat. 2*. 2. „
ίο alg ijpfe toermaent/ bat ik Mat^0*28 msöe JfBenfcJeit/ bic [jet Lic-
ftacm wd'fcónnnB dooden „maef' toanneerbe «eyhgïUfteriS
^cbfeïcn fp in be bemarinaric uwen handen beveele ick mijnen
be IBartelaet ASor, 7. Heere A«.7.y*
m MartS,cnt,ec af09effm*e*»♦
vracck
|
|||
|
/β Vande Scheppinghc
wraccktoepcn ovct de Moorde-
naers van hare Lichamen.
*· CeiianbeiTti/iuantteerUSa;
JF^ft f*£ öe ZkIc noemt een levcndi-
»»«"* ghen Adcni)^ tonUbaerme*
aen/ bat be Ziele vol levens is,
Öeei öaetöigti/ öeei njatltcr/ï)eeï ioercfeEïijch/ nopt fïtl / nopt toas nerigty nopt morbe/ altijt tooes tatte / altijt bef'tij met Jjet eene of met ïjet armere / ooch ban iuanneerbe Jjföcnfcfte flaept» j&p iiOClu 'ncrit JLichaem bat jtóaet en t>:aöi»gö is?: maet fp «ι titptndecrt geeiif lijf nan fjet 51 irftaem, %n een ï tcijaem bat «f>Uutt$ ftanfe 5ijn feljerp-jien* be: Snrtnl-icijaeinöatHreUi pel té hanfe φ\ rag en aaer* öigïï; jae m ijetalberstoarntte Strftaetn nanfe 3fcn l)ct aïber* toacherfie. <Ö?ene i£ be Zu lein toefen: maerm«tarttenenef; fee ten tjsf fpn«flig!jbuïDigi>/ ge? lijcfi be £>onne üerfcijeuben i£ in incrcKtngöen, ©e Ziele isf Reigen een neerfligjje en |"ο?φ j)Ulbige©?outoe/ bieinfjetLic- haem gijeïgrit tn fiaei φηη£ ai* fe£ bedierf ♦ $p ttttht tot fcaer/ f?
|
||||
|
fcW, . *s Menfchen. 40
fi^hf ?,tcn «Wwpel öooj fier ge-
booi-ftomt/ foo mcrrfct fti S süsaf «**r??s-
Snnil ir^htcB to· &P *n*
Jetfameït alghoneyne «52
««Cl partiruüercn. 3©atWKer «855? Wffjw»
net tm^": Wanneer fp «pfc
«wttW/ öattg Vrrftant. jÈan*
£ neer
|
||||
|
5>9 Vancte Scheppinghe *
neer 5aer conctofie onfeeclterof
ttei)ffelacf)tigJ) flact/ batfjeet Opinie, of Waen: ïuanneer ff fwer iuaerljcpbt bellet op tiaffe en feeënere ïVincipia of gemet· ne entoel-benenbe gronben/bat Moemtmen Oordeel; «gpntelicB/ toanneer fp op aïïeg inatter tsV ijoogfjenleeglj/ fienlijcftenon- tfenlijcK/ toelgaeuto gelet gen* öenbe/ onberfcljeptraaechttuf? fcfjen UalföepbtentoaerQepbt/ tnflefjen beugijt en onbeugftt/ tuficljen goebt en guaet/ txm fïepgert beg HaenfcQen Vernuft op ben öoogfïen Cipooiv toete fceVöoitgeintituleert Wi/heyt. ^ietbaer toat al ebcle en fubtij* ie Voerenen be Ziele berricfjt boo? öet ©ernttft, <©e w j l l s i£ gDelgcft be Hant üan be Ζ ie- ν ie, bie met feer teere en belicote I ©ingijerïiensS aemteemt ofte biegö floot/ berftiefi ofte bet* toerpt/ te toeren fielt ofte (iaën ïatet/ alles? nae bat ïjet liegt bc& Vernufts 'tfeïtoebequaem of on* fjerjuaem innt / tot fjaer glje* b?UpCB. 3&C MEMORIE &
oer Sielen Pror iant-caracr, 1ta&
|
|||
|
. <fcs Menrchen. 51
£iM? ftanften/wöcnen en fa*
5"lt °Pflupt en öeïnaett/bie ont? suMOenöe. g&e cojjscjen- yi £ l.Ö aljS ben Officier en Kich> t» öec Ziele: 3©nnt na het Doen en laten/ toncucreert De Siele "J£ <5obt/-<n fpanfcfiulbigftt of befchulbtght/ <p üerfchjuM "U^eöicht Den SJenfcfte/uol* ||SBj5Öetupseniffe0ate# .© ^emêlfcije i o «SoïDeiöcRc
Ziele! Ijoeüeïeöupfent Dinghen omtraen m u Cabinct, eïcfc in 3nn o?D?e en B&eïtbt* ©et Vyer toeranDect Turff in glóepenDe Λ-olcn: Het Lichacm DcrantKtt
5pi|fe m Bloet: maer be Siele toeraubert Lichamen til Gccftcn, fublimerendegrobematcrien in Kü lV°tmen> tn alkg geïijeft maRenDe ftaer epgen nature, om n»fcrüe be?uanielijcft te b?aghen Pft be J&enftf) 'talicr nP?en bat
K««"net/eii heeft alsÉ je. ^SS?00*1»^ öoo? hemflnen «Yn'^etre óan Utmig. w met een ewrao?bina« lufl m
C ij met |
||||
|
Vandc Scheppinghe ja »
met een bronDerbaetlijcKe Matte Drofrepbt. £>phanmet{)aerge* dachten ftraCBÖ inben Hemd 3fjn / fttac&jS iocöcr op Acrden, beel fnelbet al0 be Sonne, bte ifl 24 up?en rontom Den gantfegen gentel loopt, 3|n Den fëemel ac&terï)aeli 'ji ilenfcljen Ziel· tien loop/ De tjoogöte / tre groots te/ en be nraéBt ban De Planeten en Sterren. ifnDe Lucht bintfe ben oojfpioneft ban be Meteo- ren , Dat ifi7 ban » int, Haghef, Snee, Donder , Birecm, Comc- ten,en biergljeliJCRen meet.ëai
ten beet en öe Aerde fêttenbe/ emfootefp?eecften/ fp bleet npt te binDen Deeygenfchappen ban alle Ghedierten, Ghewormten, Geèoömten en medicinale Kmy- den. 3iae fp ncuopt onder be Aerde, en boojlruiffeit bebtep* ten ban be Èergfeen, bate Yfer, Lóor,Tth,Koper,ZiIverenGoot
ftegtaben lept, süietg en blijft öp-nae boo? ftacr üerbo?göen» benefit een? &oe toacHer ben Geeft fp tn bc Jfeenffijen / Die Houten Steen,Dre Υγϊγ en Loor, Jfcm ίθο ttmtntt mafceit/alif ofte f?
|
||||
|
«fes Meafchcn. jj
ikÏÏfSWe't HoutboetVme*
Sffi 0ÖeIiJctteen©o0öeloüer
SI Ktti cn "< Yfcr«wö üecl fnels
£,^2οβ ΪΟΓ^ ' J**»A ««et
»iofcm en Gember / net ben mont fcm een Canon.
«©ngÖetaoflöc&JSnbelnwn-
^nbanfommtgöeGeeften,. hit k«&eJ?eFe *w on* **' boert Gelas: bieBcciden tonnen boe»
Wtt&en/Kmc&ervfpjerttn/jtoie* tra/ *c, met anberi* of 't toatett &ni"l^ *ΦΡ(Ηαι: öte zti
|cönn J©nn toeten te tappen 1* f f&enfrtjen Pao?ftooft/em <3>lot te taerpen Pao? 'jfjlöen* KOcn mont / <paren te fninnen «Pt 'g flenfcï)en ftele/een JSBeiS >Xr ?9nt tc *****«η öooj
'JBenftgen fruit/ en bupfent anoere bing&en/bte met fjet eer* Keopflaghpanijetoogöe/ enc< «ι ι ooveriic geïgcïtenen te toe* ft Scr a Zie,e WÖft &of 8 *««*
ΟΧη acn ö* Pöelrjeben befet Sa.eact Ucv,«tot uïum
öooööHen^ooI/enPJoontmet
Φ iö itera
|
||||
|
J4 Vande Scheppinghe »
Bembtebe Alpha e» O mega* i&/
ban bé bJelcKc" gp jijt gecomcn/ tn tot ben tocïrimi gp toebcront ftceren moet/ om baer te fjebben utoe rnfte/ bolnomenhepbt efc onuerfle gïreIucK3aIigftepbt. 3©P hebben/ foo mp bumftt/
felaer g&enoegh bethoont/ hoe groot be Excellentie, aetbigftept entaacHerftepbtban bten Geeft i0/ inaetmebe Godt ben Men* »pbj»cw fche begaeft geeft. ïaet οπ£ tuf «u" toebet-heeren tot Mofem, enbe fwowk. beften/ iaat ftp berber ban befeii Geeft,ban befetl tevendjghen A- dem fept. fe?p fept bat Godt bc» felben ijeeft ghcinrpireert, ofte in-gebiafen,enbetiAt Ül 's Men- fchenNeufe. «ob Bytft- ji^erclU torcï/ bat be Siele niet j^eWDa- en ig ontftacn uptljet Tempera- ment beg Lichaems, macr ban gadur.u.i GODT gegeven, Zachariasfcpt
bupbelijCB / dat Godt den Geeft
des Menfchen in hem maeckt.
«Dtierom iuoibt <©oöt ooch ba»
Numer. 16, Mofrsgljenoêmt/eeneHGodcdct
uit „ Λ Geeften, enbe ban Paulo , een
Hw,i2,9. Vader detGeeften, o^teder Sie-
Itn,
<^acr>
|
||||
|
des Menfchen. 55
hS^in-öoüen/merchtiiiel/ «seat
ö«t<!öooi>eSielc treaebcn heeft b*eftfei«- feeën / ν β l ^ïffiSljgS **** JKnfcöemgeflojti en met bat
ÖPfcben|Benrcftetntio?te/ foa h^ Gnoftici,tnbe netiens ïjaec
Eflöeler "Pt öeflupten / bat ©obbeincitc toefen jselticïi ooeft
centghe Heydcnfche Thilofo- Phco>prateQrs,mbe Poëten fchiji «en gijcbzoamt te ftebben/befel* «e noemenbe jkrcuim» « *«,, *»*>»«, Ofte rfiwi»* f<micHl*m aur*.
IBaer Bet igfeet impertinent:
toanttoaet öe Sieie een beeï beg Sfs^Öf.^11 Voefensi/ ban e»
loube be Sieie geen ftfiepfél jijn/ noeftte eenighsintjS met fonbe «onncnbeb!echttoo?bent üïae 5g««PtfoubeUoIgfien/ bat&et jpabbelncfee toefen in foa Heel B^SS1 pofte öerbeeït 5ijn / nïf* S©a5l» tnr 5Ö« «nöe 3©erelbt* Sat l?*c$tim$ ÖC Scrmfturc «Wl£ Ieert/da, by God geé verau- C Ü5 d«-
|
||||
|
$6 Vande Scheppinghe
ftiefc.Mr.dcringfacentSj jae geenfchadu- wederverandcringhe. fflegl) ban mtt bit totmïe b&s<
mou J©anneer Mofcs fèpt/ bat Godt Den Menfche een Zi<4e ^eeftingeblafen, met biefiguet- iiicke maniere toanfp?e&enünl Spong alleen lieren, i.^atbe Ziele Pan Godt immediatelijcfe
SefcBapen i$/ niet nvt öet cha-
os , maer fo fcielaltf {jet Chaos, lipt niet; 2 bat fp datelijck ai meteenen öet ifêenfcöelöefie Lichaemiifingheplant, enbaeC
_ tnebebaftlöCR verknoopt. JMS* €pntelöcH/ merefttineï/bat
&trait,tta- «odtbeZiele ingheblafmheeft
w«'«flth üf in 'g IBenfcgen ν £ ρ s e, be o?*
JWfe. tinatC Strate, bie ben levendi-
ghen Adem pafleert en repaf>
feect» 't 3©elcfte niet alfo te net*
ftaen «r/ ate tooonbe beZiel al*
leen in be Neufe: matt om bat
upt ijet fnuntien ber Neufe al·
bermeefigï)erpeurtmo2t/ of cc
Ziel inbenLichatne ig/oftemet»
lob cnbe Efaias ontleenen Mo-
fi befe tooojben / atè fp milieu
fp?enen ban 's Men.chen lfven.
Soo langhe s\% mijnen adem in |
|||
|
des Menfchen. $j
»y w,cnde het fnuyven van God Iob.27,3.4,
}nn»inern,-ei«iis, fulien mijne "PPCn niet ontechts iprckcu fepb WK leben faï, Latct af te vreefen Eftie t. 2Z.
voor een Menfche die fvnen a- dem in der ncofen heeft," fept E- ftjas c. *: bat ijs/bic niet langljet en leeft/ aljS sgnen Adem tct Ncufctnenuötgaet. Hnberrm* i)et i# feher/bat be
Ziele tooont over-al, bat Ut in alle Leden ban &et Lichaem.&p fiet boojbe ooghen: &Pftao:t ooo? be oo?en: &p fp«eci« boój pemont: &pgaetbombePoes „ ι" f *'?** Zide »* Rhehecl m 't
ghehecle Lichaem, tn OOCfc ghe- heel m elck deel ban bicn.^ocft boo?namentïijcRDeefr fn haren
Throon tn bet Hooftenbe m net Hert bejs ISenfiDen/göcïijch be ernarentöepb leert; toant of pes Want een Ut Pan een bingerv een teen ban rat Poet/jae een öeelen öoet betitelt/ foo en fterft Ijp paeront niet ban ffonben acn: ÏSS.*a?&em '«herttooitaf-
Ε«%/ of 't hooft üan ben Dupcft ajtpgjen/ oan p£r* C b fWPlt
|
||||
|
58 VandeScheppinghe
ÖUPfï aenftonbtsf 5tjn Ziele. *t-fferijfn (jgnbe aïbug öefcijiijft omS fcetgipDc- Mcf.sonfe Ziele, cnöaeteerfie Kb"nt! £cljepping9e/ met een öemel* btpu du fclje pr une en Öep»S^ fjant/gf}* £«'*. filtert boojkods Geeft. <©ena* tuerïijfne jlfêenfcijen en Rebben Dit niet honncn bcgröpenunaec ben eenen fepbe/ bat be Ziele bioet tonö/om bat ong ï)et ïcben faïgeert/ toanneer al{)ctbïoct boo2 een open inonbe upt on£ 3iicijaem bloept / ofïe in on£ Eicljaem boo: be tiitte ecnet too?tfeberb2obgI)t. 3Nnanbe* ren gfjeïoofbe/ bat be Sieie bpet i£/ om bat ons? Hicöaf m Soarm J3Bf/ iboïansöealfrïcbeuöieö t£: luaer bareltjcft ban ftoitbe Der* fiijfr/ aï0 Ijet berfterft. φε ber* be boc^t/ bat be Sieie wint i£ of* te lacht, toant foo ïangDe iup be luctjt upt en in öaïen/ mp ϊεα'εη: niaer lurljt quijt/ tetocn quijt. «Êenigfje fjebuen met grootcr biafphcmien toocj-gijegtjeben/ öattcc geen Sieie i$/ en bat onfe 3ticftamen gare beVuegingïje Öebbcn bon? ftaetep^ennatuc* u< gljelijcftöcBccacn, |
||||
|
des Menfchen. 5*
wllebie nevelen enmiftenbet DupftecntlTe boet Mofts Mtv J»B0nen/boi« öet licht beg Gee- «<■*>m 5ön tjepïisöe Hiftoric^y leert ong/ batonfe Siekigeen levendighen Adem ofte Geeft, ÜanGodtben Menfcheingebla- lentnsijnenNeufc. Ciibe nne bat ijp fo oibente* πι. I™ 2 ?In „cnCche »50» Lic- »* en
naem tttmcntincH/ en ooeft 50η nwm Siele Beeft befclpebctt/ Ijp be*««»*** ffunbt (pnteïnch alles* in befer Ε*1" Oacgfjcn, Zndt alfo wtrtdc Mtn-
J*k* een levendighc Ziele, ©üfelüe niaojöen gö^imcÉrt oocn Pau-
ïus 1. Cor. 1 j.<Deeerfle Μenfche 1. Cor, κ.
Adam is geworden tot een Ie ven-
digheSkb.
m2l15f ?-leu ü""»i8Öitoa5i
«itt öet Ltchaem , boo? beg Scheppers uracöt/ foaijecft &jet uchafim boa? ntac#t öan Η Stele fitïy batelijtfc beginnen te toeren. Adam ftant oüercnbc/ gPfagiy l)Pljao2be/ öpüoelbe/ i£ JPïoeftie / no reben-caueïbe/ Siil^atit/Ö» toanbelbe' en DzU Mie«etott£Rgn/ toeïene een ic- |
|||
|
€o Vande Scheppingbe
vcndigh Menfche boen ftan» |£et Lichaem ïuag g&eïtjtft
«en 3©intKcl ofte3©erth-inn>£ Jiooi bc Ziek;cnbe be Ziele taja.i" Bftelijciieen iBeetfer/ faegft»# Iticft een ftepfet in öet Lichaem. f iet Lichaem tscïte aï ïuat ttë
iele beltefbe· tfSeuJcfteen&a* fj#e moet fnijben/ enöe een 25rjl moet Hacken / foo langöe ben (Cimnier-meellec bcfelüe Vuil befigöeni foo moet ooeft !)et Lic- haem Uil flacu of üoojt-ffaen/ toereken of ruften/eten of na* pen/ fo langlje a!g be ZvAe goet bint en ozbenucert, 3©p fiett in bcfen fonbtgfjen
ftaet/ftoc naeuZiele en Licha: m nae malnanberen fapfïe ren, Wanneer Ijet ïirtjaem jïuaeïi
enöe hraticK isf/ foïuc2tbcÊtc* ïe toerftinbert in ftare toetcniu; gften/ ebcn göeïijcft een Sëcreta- tistn ftet fclnpen/ al.ö 5ön pen? ne/papier ofte tucht niet en bcu* gften, ®et bïijent in bc onmon* bigljefombeten/ in ftock-oube %upben/ in buiïe 3©*nfcfien / in bie gOene toeïene flapen/ïöde&e tyoncïun 5ijn / m anöerc meer* 30C*
|
||||
|
des Mcnfchen. ' 6\
3|eberom toanneer be Sielc «uueften ig tot too?n en gram* f ctjap/ fo «aet oocit het Lichaern acn/ gijelnch een fcünt $aert. I?et feefterft/ ftet beeft/ het balt toe met een groot ghctoelt / ftet fiact/ fcïjopt/ bijt/ enbe en boeit atteimtjinict/ aïiftfctioonbat ft» Banb cfic üingct af-gebou* löetnuajt. AlcxanderdeGroo-
te, 5ijnbe in een i&ataiUic/ enbe hem fclben binbenbe in pertjci hd/ üerlaten banaïfe fetoutg/ omringt ban ?gn bpanben/ totert fo ontftecchen met gram* ffÖap/ bat hp htaer bl-set 5üif α tebc ober-al jijn ïirhaem / j'ae bat 3jjii 9£ie|jaeni oftcïgcK een biannne b>)erg ban ficö gaf/ toacc boo? fpn buanbcn fo toter* ben bcrfchjidu/bat fp baoi ö?£i fcimn&crïictctu i?3egcïnelbigbebciuegingen
Der Sitle het LichaembcbJegen biijcfitbaeruut/ bat toeleven; ff Öen boo? onmatigljc vrcugh- ^.vreefe en gramfchap 5ijn ghe* ttnrben. <©een JBep? en fcan fo onSÖeftnpmigh toefen/ nocljte f»o SÖetoelbtgh ftgupmm en |
||||
|
éi -Vande Scheppia^hê
6?nrifTen / a!g öc Sieie üet God' delboièn in gacr Lichaem,tofllt^ «eer öaer attedten boorben Duy- vtl unwbe ji9£maecitttoo?beii/ 5e!ijfκ Efaias.in 5ijn 57 cap bp Erajey7.|2o tH{>S&t/ feggljenbe: DeGodde- ai* Jocifen fyn als een onftitymighe Zee die niet ftilie wefen en kan:
Welckcrs bar^n dreck enonrey·' nigheytop-werpen. BeGodde- looicrren hebben ghenen vrede, fpreecktmijn-Godt» IBaerïnaf fbjeccfuc&öanbe GoddHofenf §>tifët>e Godtaaliahe fjebb'tt bieftiut!^ glfrenciegf) tt boen/bat fp gare gieie fiilïen/ aïs tuu fiert Wali4i.«» Ut &£t erempel Davids Pial.4i» Wat bedroeft ghy α mijn Siele,efl rijt fo onruftich in my-. Hoopt op Godt &c. €o?teltjcftban/ aenbevetee-
ninghe ber Siele en beff Lic- hatms, Qangt bef? Menfchen Je- vcn. %&aetom fevt Mofes, al& Godt be Siclc in"'£ Hêenfcfjeit Lichaem geftort haddc,bat boett
Ue Menlche KOterbt LEVEÜ" JJIGH. t Lxhaem göcfci,apen 5önb«/
ïasö eerfi öooi / smgöeüpeijjcft |
||||
|
<ks Menfchetv - Gj
«n oaftrtöeeclilncft op be flerbe: fpaccfofjaeftbe Siele in tLic- nacm nuam/ foa qunmoocftitt t Ltchacm leven en bcwegnen; ^^m
Cnbetoanneerbe Siele iatber*
om upt [)et Lichaem ftjjept/ ban oalt i)et Lichaem tetnerbenne* «r/en i«ef fo anbetoeecolgtn alsi oe %tttse felfo <|ae ban toeran* aert fiet tcrftonbt toeberom m aeröe/baet 't tomg&ec-omen ig, 3iniurama/ 'tgcenGodttèinbe Werelt, bat ig beSiek ih &c£ Lichaem. pujS taiett boïtroctan be
achfppinohe üanbenMenfehe,, wan bie cbcle Creacuere, bietst atëijfcn in ^Egypte» pïacöten re noemen een &emel<s-bicr / εεα pobeenbncnbt öatóe Goden* P«8;n%fietam alïe «ertfclje ^nijöen/ enbe eeu mirakel der Natuere.
"NJ3Ce befe fómmarifcöe be* «entw*
ï tems MI'fcfacn>*Λ* Mf $$
ie», υ? ^fln <3obtsf/ üoo?t enbe ^las»* |
|||
|
e?4 Vande Scheppinphe
mfntbew ï)egi)t aen öcfeltte eenige treffe* 525irw££* *Öch£ t"r*üpem*M, alg een toe- ' faf 8lfic· 3-^anr tor ben epnbcbeji C apittels toe ftanbelt BP ban Bet Palleys, ftet Gefelfchap, enbe gft Habiit, batGodr ben Schepper bit sijn uptftcccacnbe Schepfel ftceftöerleent. iéoorag (Ag be ghefchapene
Mcnfche begon te lenen en jijne oogden op te boen/aIIe$f toar Bp fagBrtep Bern toe bat ÖpgeUtc* itigBniag. 3©ant faglj ()p üooi Bern / baer fagfi BP Godt jijnert 5chrpper,upt hjiens? aengffïfBt boIcomen\J?eugbebIoept.^»ac9 ï)P om öoogit/ baer fagh (jp beti fc&oonen ^emeï/ enbe baer in bc glojirufe aï-toerBeugenbe&oni ne. i&agBfjponöeröem/ baec fiigf) öp be 2terbe / bte Bern aen* iatljte met Baer groen gBetoaie?. ^>agB Bp rontfom B.«n/ baet fagB O» nllerlep «©ebierten enbe <5Ïiebogöeltcn/ bie Bern eerben/ bienben en alle bermaecii aen* öeben. ©orB met bit aïgtmepn <0oet
bes 3©ereltgcn ütt{t 4Bobt bert Üenfföentetaf-göefet i mae* |
|||
|
des Menfchen. 6$
DP ficeft gein baer-en-bobcn
«OCtJ extraordinaittijck ghetrac-
tcert met befonbere Privilegiën. E<£rfieïncR geeft <0obt ben *wenfi«w·
Ifêenfcïje toegeritöt een en* fhge en gantfclj lullige pp o o. xiNGHE: toant on bat fywtiiz be eettle Creature taatf / boen foube fjebben be gecrlijcfte pfaet- re ban ben gantfcften Acrt-bo- dem, foöeeftC>obtaöemaec»t tenHettfel) Paradijs, enbein bet feïbe ben Ulenfe 5e gffefteït / ge* igcR Mofes aenttJijft VerC 8. Genef.z.?; Gedt itHitrtplame ttninlHÏl-hof
ittZden, ughent Oofltn , tufi-udi» Henfebedaer in, dighy gem*cü hnddt. <©ÖP Öoo?t nier/ïaat een Lo- tsae «e
gement bat Godt ben Menfche**1*008· befrljeert&eeft; niet een $al* »cp£ban IBatmet enSlïballer ojJ-S&etimmert/ boï bergulbe Cametg / met iCapijten en &ifjilberijen berciert/ baet w ïebecanten jïonben gi)eb?aeiJt upt €ïpenöeen/ beèangennièt S8cbojbusJ2be <0arbijnen/ be* i?bLmct 25cbben facfttet aljS «rlutacel, φ neenl fulcne bin* ÖÖCH
|
||||
|
66 Vande Scheppinghe
gncn jijn öoo? *# iBenfcïie* Piacfit en taeeïbe allenirftcn£ f in be Weutt gecomennnaer bert cerften jBenfcÖe fjeefr Godtge- fouriat in bc to?t}e opcne Lucht, onber ben bfaeutoen H<-mel, op fjet gebloembe Velt, aen be fcfje* Ite Water-ftroomen,, in duyfcnt vreughdni. &ijn Pallcys \Β80 een Hoff, enbeöien HofFiua^
een Paradijs. 't3©oo?t pjiRADYsmQ&
faupcitt Mofcs niet in X>tfe pïaet* fe: maec l)ct i& uptbe GriecJc- fcheen Latijnfchetranflaticgöe*
nomen/ ciialfoobpongfeerö^
feenten ojuwheüjck geïnojben» ©e Tranflarie en tuiïien top wietmifpztjfen; iuantftctigfe* ïierybat onber <ü5obt£ ©oltft al* ïefegoneen oöerüïoebigepïaeti fen ctöenoemt p!argten. te iuoj* öenParadi)frnjaI#biijCHt Prtd. j i.f» ièietOOfftGer.13 ίο.Can- tic.4. 13. Ezf'ch, ζ8. ia. Spai ïtietom toert bp 8öeIócfieni(Te beu ï|emel r«fïf5S een $?araönief gijenoemt/ Loc. zj. $3. 2. Cof» 12.4, Apoc. 2, 7. Mofcs fept Bier alleen oat G«d
|
||||
|
des Menfchen. 67
beo? Adam &«ft geplant eenen
Ho»: betfiaet/ eenen Luft-hof, ^"^Hofföanpiacpfancc/ cc* nen Hoff in ben bielcfcen nrétg en m»iöe/ niaer baer men alle iteffeJbt&fjepbt feonbe binben/ 01c men nonbe taenfiöen» Itëen* Koen manen ootfe fcfjone ituft- οαοεη: maerörctn3önntetanfl Eft*'?a" fl"9te toopftensi ban pienHoff, vuelche Godt in ben SSegtnne Jjeeft toe-gïjemaecftt «ooi ben eerften Menfche a- dam. gn,ibeï&ot)cnber#?in? «n / bic ban ffêenfc&en ganbm 3ön e&eciert/bmtmen altemetji 10 bele raritepten enbe bartetcps ten/ bat pet oogBenietfabten ïmn toornen ban fien; uoe&tanj* Η 'btftm ^obenitt tet Wtttlt/ f* nan niet een Notnfteny niet «nteïexfeen/ niet een fpierftett grag manen; gaebeöeeïea©fc» telt en.» bat niet macgtigB» *e"cittl»aneenjtf/ toanneetög bte ^emel en «erbe uut niet ge* Η ten geeft / een bêelfeen ba» öcaerbe fjeeft bjilienbecÉieten !"' "Ρ"» ïontften/ o ïjoe excellent moet bat g&bjeefl 59η! cnbe (te banigH |
||||
|
68 Vande Scheppinghe
Dantöö VuajS ben Luft-hoff A- dams. «tt«a· ®efen ïnft-fjof öecft Go*
fffl» 2?cft ghcordonneett ββΗ eeniU*
iP»ofeei. tiiff&e τ Lui ets* ι &amznu
ten aeiijim It)cft/ in Eden, tegen het Ooftcn. .ft*L afcaettoagbat/ telOCBc difputen , fcielCBe ba»
otits ober De pïaetfe bt# nttbu
ftf$tn Paradijt jjemotoeertpïaeft* tentevoojben. Cen cjccmpel: Zbatt xijnüct
ggetoeefl eentglje tuclcfie (om Dat fn öf piaetft / oie Mofcs Dier oefeftitjft/niet op Α «den en tot* fientenmben) alles? geeftelgci feec taijfeupt-gtjelepbt&ebben/ uamcntigffiocn Hoff, öc Boo- menen be Revieren j alfoo beft &eele Hirtorie neranberenbe in cen Alleeorije. «Die fufivrnije tocberiejibf Auguftinus in 59« Comment. ober Genefin. iSnbercsgnbergctoeeft/toeïfi
«emepnben bat öet Patadiis niet en toasf op herben: maetboben in ijet opperfïe oeel toanbe Lucht, bicöt onber be Spharre tombeMaen, ©ocl) Defe |eb' ben
|
||||
|
des Menfchen. 69
öenrecfitfmmgö Cafterleninbe
tin BBtbout. Mofesfept/bat net Paradijs öol geboomte ïoasê/ enbebattet üerfcÖcpbenKeöiei «n boo? ftceuen liepen. &ou* Denbec 25oomen m bc ILuctjt haffen en ftroomen baer boo? wpf P?n om befcloe te toateren 4 3©at gecKiS-maren jijn bat ί Pact) anbere jtjntter. getaeclf
iBrtt^ÖÖeïooftljebben/ öatüc gehecle Actdegct Paradijs tüa&V otta$ïe ben gantfefte· α en-bo-
aem boo? ben ©al aï-omme wuchtbaer en ïufiigh ïua£/ ge* meftfe nae ben ©al*en ®al bet tranen glKtoojben «f: niaer öe* fe fHenfeften enftebbenntctfer begijc gfietet op be Hiiterie Bl1n Mofes■: taant Mofes fept/ bat be penfche nae ben ©al nptöet Paradiisberbiebennjiett. J&oo Maft fin t)an toan fcer Aerdea öetb^ben jijn/ 't teJefcne met aï* ten met en flapt, ©oen aflig- rieett Mc*. f|ct Paradijs een fem- |Kten/ Inïéeii, ftgften fcetOo-
CetJt^|itMdr«iödt8etgte* $eefi«»*i
legen |
||||
|
ηο Vande Scheppïnghe
sat&iitoae ïegcn Ό3Α& in Ed<-n. £ DE Ν Μ
βΜΦηηι ^uceltó feggijen afé^cOuaii*
*"·"· tie^öt/ aiieflfeitjcUöepöt/ Wa>
iufiigöcpöt, g^efen name bJo?t
infonoerfjept tbiee plaetfen toe-
gÖefc0?eöeti in be H. Schuiture:
toiant bjp lefen ban een Eden 'm
Tclaffar, ïjet opperfïe beelbatt
Chaldeen ï.K-eg.ïp.n, Efai,}/*
ii. Cnöe ïup leien ban een £-
den inCaelefyricn,6D Damafcum Λ mos i. j. 't<%$ luaerfcijijni ïijeft Dat gier gijefpjo&en inojbt HanöetEdeninTeiaiTar: taant alle be Hiftorien gfjetupgen/ bat (jet felbenocötegfmrtuao?btgl) een feet b?ucljt&aer ïant i£; ja ijet bmcïjtbaerfie beel ban be fleele 3©etelt4 PIinuisnatur,hift. ftb. 18. fct)2ijft/ batmen bacr ttaee of bjieniaeï in ijet 3aet jaepen en maepen ftan; ©at# men ban ecnen fat» €oo;n$ öie gl)e5aept #/ ïuelbijftigi)/ jae Sonberten üijfngtj facttcn Vue* betont ontfangt: batmen be StcherjS albaer nopt enijoeftte meften / nocö bjaecït te laten ïegggen / maer bat φ eet te bet/ a&te fcfJiaeï Jijttj gjaebatbe mebte |
||||
|
des Menfchen. 7i
S"cTjgr*senEuphratesbaet EreenI°open/ omöcuettig* Ö a£eeirl toeP»iSÖ af te fpoelem ^oclj iupenöaeüenoniSmet ce Situatie üan öet Paradüs niet · feec te jbefiommeren: toant tap 50" Ö" Wttewöt/ enöe (jet i$ moet. φ» moetori$f genoegen/
?2ΣÏJe r 0ll8&ettatjffelt getacefi tpecn fcljaone εη ocïfe piaetfe/ S8elMcft|jet3®oojt Eden tticöe
o?engt, JEijoerg fept Mofes. Hat bit n« ·»«««
^f,n> Ofte&et Paradijs in Eden, ^»· peteeörii ié gftetoieft tegïten öet o o s γε λ? , 'ttaelefe ooeft pient tot lof üan ftet Parad iis: iuantöet Ooften t$ öeelïieffei - inchetaltfanber Geweten. fcc μ ddagh-Sonne, entoanöe A-
vont-bonne. 3©antbeMiddag- ^onne ftcct&t ons toeeï te feet öoo? ftaer grote ïutte/en maccftt SSS^if öoo2 9aerftercft ftSï«,?C Avont-Sonnegaet
«tfie. J^aetöeMotgen-Sonne
iaegïjt |
||||
|
yi Vande Scheppingbc
jaeg&t be bupdenujfe tagf) / e» ïjjengt tm& een gjjetcmpeiben giantjSenbjatmte. g^eHcyde» nenpïacÖtenaliiji be op-gaen- dfi Sonne aen tebtfcben; ga inp fien bat ©teren/ ©egeïeii/ lDxf# fcfjen: bat doemen eu iSIoe* men: bat be ijectc 3©ereiüt ïsc& Morgens jijn opljneraïberliefi felijc&fïe. 't Leven fff Jjet foetfic nan bet Wert li: ben dag h i$ het foetfle ban onjS leven: enbeben niD25öen}iont i£ ïjet fcerfie ban ben öagö.Crgo &et Paradijs bat «n biag nietauccnlijc in fjemfel* toen feer ftöeon; maer ijctlna g mch oi)dfg|)enacK ben (φοβιν fien hmh turn be J©erelt/in een imtr&i&aie ïanöoutoe/ retgt tt gtjeu ben opflanth ber ^onne aen. 3£u in bit Paradijs , tn bit
jmiiffye en pwncitje ban ben fjeclen Hierttmbem / peft dSobt Mcnfche entaiert nut gijcirtja*
PfnutÖet Paradijs tnaer gtje* ftfiftpcnjönöe/ nabcrftaniit in f et Paradijs ggf bjartnv rnbe bat om flroote wfcenen: $atnenf# lijfft
|
||||
|
aes Menicben. 72
KfJ? Hat ÖP toeten foube/bat
hLl ^ ί100? be nawcre, ttiaet
51?i^odtsgave bet felbe befat/ ^JP^n Godcteleencötelt/ en biemjoïgeng bat öp fïcfi hatt KebÈ» w,1|e Godtstebjagm öabbe. 25o\imbien/ombatiip Böefien ftebbenbe De ïanben eupten öet Paradijs, toeten fou* n? hr Lfob- Bem pet betere aljsi KSic{,£eIen aertboöenv f)ab,
™l»3Öerupmt/ enaifoobie^te «κ» ontfieechen foube toojbcn "Jf'anckbaerhcydt.
*J\J°alLeen magnifijckenln- *· <ff«t
trc ïöag bat/ alö be menfche ««"?««"tan
°afr.Sönt,cK een Conmck in gtjmDeöat
P11 ?ula> tn Jon η o f , om te %**'" h ferm,?· ontÖaclbt ensöetoellCi totttn^ai.
ffi !? «Öetoeeff. ©incft ftp «ew. brnL* Ο?εοεη öan Bet <©he-' SS"» 35oomenomfoote 5» / en pjefentc erben
K^^^toïle armen/ w««r gp jangjS „e 55Cemben
|
|||
|
74 Vande Scheppinghc
«η ©aïlepen/be £>ci}apen/<tf5ep* ( tenen Stoepen quamentotïjem met gare tioïle upcr^sf/ en p?efen* tcerben IjetnfjaeriBelcit/ gaer ^Jongïjeiv en foo'töemöeliefbe ïjaer epgïjen ©ïecfcïj* €»incs ftp ontrent be «ötjebergöten/ be ©juptien b'een foo groen alg grag / b'anber fo geeï alsrtöa£/ beöerbefoo root atéöioet/ be toierbe fo öïaeu alg ben l&tmel/ p?oncKtcn noo: 5öne oogtjen/en nobigfjben fjenï tot gaer Ijeugf)* ïjjcft fap. <ffitnc& fjp langg ben ©ener wan beföebieren/fjp üont baer leggen niet aïicen ftegelt? jensv £>cBelpjens7S?oo?nt jenav maer SiÜJcr/ <0out/ #aerien en allerlcp ebele <ü5i)ejteenten* ;§>ïoegl) ijp jijn oogfjen op be 3©ateren/ 0p fagi) bie foetelijcft ' toloepen/ enbe©iflcjjengroote en ftlepne baer in 3toemincn en fp?ingöen, a©acv ijp ficö toen* fceof fteeröe/ baer Vuaren ber* ftöcpbe «©teren / bie alg 5ijne Hathcpen üooj nptltepen/en bie 9em alë 3Üne #a"gi«>n nolgben/ ' ö'ccn fcljoonber al<i b'anber. ^oöcn 3ijn |}ooft ötngljen be |
||||
|
e -. ~des Menfchen. 7f
n& opperfïc Heer, ban £S «1!
öctoppcrflen God n JKSfJJ ?h^eimt,k de Menfche d«WMm.«.j.7
flZ/^^ghcdeiickt ? ende des 8.ta. befoeckrr£uUdat8hyhemf0°
en Landen
ZtnHeergemankt, íËçË\ 't wenk «v'ver handen: Ofghyenpuhet mder v£ -
ds:tzvei·m ******
¼Ñ ' £2 tMtrght, e» op hegraefr
"''"yffi'-^Mihtneertop',
mt Ö"/*1" i» 'slienfiben k>ndt
gbcfielt. ^•YnyUmfiul, d\t doorde vvolc
33 § Met |
||||
|
η 6 Vande Scheppinghe *
Met aUeUcht, die met een rafeh ghZ· -I
/wem
D$ Zee doorloopt, fieen toek al onder hem.
Heer, onfeHeer, almachtigb Heer der Heeren,
Boe wonderbaer, boe vol lofs, boe Vit eeren
li uwen naem, en uvves roem ght' fih*l
Door'tgantshegryp v»n al dit Aert' fehtdal. *"■-.. _
©mnocömeettefeggljen/be
Menfchc qunm in ftet Fatadiis, niet aïïeen aljS in 3ijn Coninck- rijck , om öaet tè domineren:
a.«otee« maeroofftalji in een öolle/ o*
amextw. uernloebig&e χ e vc k-en, om öaec goet chiet te maften. Godc felüeöceft f)em een Tafel q\)v tCCU in 't groene gras. φε Qp- ijeeleeere ban een Tafel Befiec* j fcaer in : Cerfl öat be fptiff fupüerïijcft mozbe opgöcbtfcrit' ten anbetcn bat fp goet en fmfl' Relijctiflöcoo?iieeltmo?be. £>" Ïeerïijch tuajS bc£ Menfcbe"
'afel toegöetutl niben Parady fe. ©e <H5ereti)tcn/ be J&vxW' ten inaren fo fcöoon int aenfWJ' |
|||
|
des Menfchen. 77
f°o plofmbe/ foo Ujienbeïijcft/fa iufiigö/bat geen £>c0tlber befeï* oc louoe honnen nae-maelen, ^aer-en-boöcn tuaren fn fo fa? PI5Ö αϊ£ 3©gn / foo foet al£ ^upcner/ fofmaftelijciibatae* ne (Caerten/ geer.eüSatfepeui nen/ ofte öelicateffen ter mi* «IV in öetbupfcntfïebeelbaec OP en 5t»n te toersöeïtjcnen, sy vvmnfchoon, om »m tefitn, tn toet
ira/"f"»feptMofes.Vcrf.9.
-® "J ηοφ αϊ meer te fessjen/ 3. «ffot rei 53e Mcnfchc quamtnftetPara- vmm, °Ψ, niet alleen al£ in een Keuc- Ken, om gut φπ te maecften: maeroocateincenen win ο- χ £i,om öem feiüen te oeffcnen/ cnbeeemseerereitte te hebben' ftitGpüdÖeeft9embelali/bSt
DP Bet Paradus bouwen en bc- ^"J^yers «Eengtoot Heer
ÏÏ*£T'hcet· ^et Paradiis
In Οη?ρΐ35η* »**«"
S«llys,toua#/ba,ttoaii
be«Ji,rV^rck-hllys· Snbten
MSf IBenfcöen geïUcn5aÏÏgljept
© tij in
|
|||
|
7S Vande Scheppioghe
in lebigöept befiont/ban en fan* De <©oöt ben iBenfcBe niet met allen ftebben laten boen in ben (iaet5ijnee opieefttigDeptmiaec neen/ fo rag afg be Menfche ge* fcBapen taai? / Bp mofl be ftanö aen bierch fïaen/enbe 3jjn Para- dijs pïeegften/ ofte bounien.gDit i£ boojioaer een groten lof ban ftet Wcrck, en met namen ba« Bet Λ cker-werck ofte be Landc- bouwcrije: taant top fien ftiec öat befelüe al boo? ben Val in SfieïmipcK i0 söetoccfl/ en bai boojGodtsbeüei. g&aer-beneflfensi toilbe <©ob/
bat be Menfche ?ijn Paradijs fou* be BEwAREN,e\g een notte* licK pant Bern toebertraut. φεπ Menfche lepbe Godt op Bet
Ampt ban een Huy f houder. §|n i«cor,4,2, een ©irofftouber bjojt boo?-al bitberepfcfit/ bat hu glutrouw fp/ bat ig/getroutaeiijcK betoa* re be goeberen/ taeïche ftu-onbet ficö Beeft/ enbe niets? en ber* taaerïoofe. ^>oo mofl ooch be ffêenfcfte Banöelen metberije* fte ffêeubelen ban f)et Paradijs. $wmoli taanöelen ban ben ee* |
||||
|
des Menichen. 7»
nenöoecfttot ben anberen/ en
3ön aasden ober-al laten Wie* BÖJen/neerfimijtoestenöe/ bat auisf tn SOEbenfïantmbeatnv weojteeg&cftouöentaoiS: <©orö bit fjeeft be Menfche in
toen temen fïaet nonnen boen fonöei-raoeptempijnc/ fonbet SJ^oöconlufi. CeniEoom* tS?3510*" Öietof baec fmtÏÏ&' bat bebe ÖP niet «n SS?te ^ en ÖIt/ nu fu* en
;an,to. ^Uïcr bat i)et bouwen 2S&' enöeÖ«fïÖcftÖeiJbt.
|
|||||||
|
4.Cot«B
|
|||||||
|
S mS 9lIam,inÖ« Para, «*η*
Winckel, om ftem f&en toatS Öet Paxadiic" κ" ^0 raibben »»
y aradl's>tocrüontf}pfïaen
Φ üij tVuce
|
|||||||
|
8ό Vande Scheppïnghe
ttoce fbnberUnge Boomen: Ce< nen Boom des levens, enbe eenen Boom der kenniffe des goets cn- dedtsquaets.
Wit anbete Boomen enftafc
ben niet meer/ ban een natuer- lijck gfte&iupcft: maer befe ttuee een geefteiijck en boven-natuec- lijck oognjnereït. mmt φεη Boom des levens &£"&£!" toaji ten beften toooj ben Men- & bS, fchc· ®c Menfche ÏJabbe to?p acceg tot ben felben. ^pmocijt 5tjn üzucgtcn afplucften/enbaet uan eten/tot5ijn geliebemïuant Godt fjabbe b,et Icven,oftebe be- lofte beg levens baet aen geïjan* Oen/ enbe uptbieoojfaïie tatert 0p SÖenoemt ben Boom des le- vens. ©eïe mepnen/ bat <ü5obt be
iJïuc&tenbanbefen Boom fulc* nen hracftt fjabbe ingljefto?t/ inannecr be iBenfcije baet ban at/ bat Öp ban fteet£ gfjefont en fnfcB bleef ,· bat geen ouberbotn on fjera eentglje bat en Itonbe ïjebben: maer bat f)p booj befel' tot fleert Vuiert orbertjonben in ÉCnenjeugDöig&enftaet/ in 50° uolle
|
||||
|
des Menfchen. 8r
bolle fiercnte/in fpn fleur en bU
geur/ fonber beranbermse/foni oer afnemtngfje Dan 3tjn 24c* Öaem/ al ïuaert fcftoon fafte bat OP 9onbert/ mbe bupfent/ tae beel meer jaren op Sllerben Umre fifjeöleüenötjetoeefi, me ban bit gfjeboeïen 5ön
aiiputeren onber maïftanberen/ of oe vruchten öaii befen Boom IHfe^i11 een fPï|i"c,ban ofte
iPSÖebJeeHjijn een medicijne. roeberom of fp bienben om be J^enfcljeboo? altijt te boen Ie* «·«' ofte aHeenIijchboo?eeni- pen tijt. 3©eberom of fp bte o£fLK *n Öllböe" «Pttcc naturen,
ofte brjben üt natucre. <gnöe au foo fouöen fp ïicijteiijen ban ben Boom be^ levens manen eenen BoombeiStwiftes.
f nbere tjeböen een afneer ban S2m *2αη ö0°?J bat befen
^oom niet aljeoabt ijeeft be 2ΪΊ mtc alleen be belofte
ïgJS* jcven enbe be onfterffe. „
SfSSi^ PP laten eleit «ι #
f«lW0i}elAuguftini. γ,,&,,Α,. * ee0. Ü
Φ ilÖ ίί'ίΛΓί *
|
||||
|
8 ζ Vande Scheppinghe JE
bitare de occultU , quam litigsrt d*
incertU, <&)αί ij£ / 't.lsvecl bctet van vaburghene dinghen t? rwij^ fclen, als van onfekerc tcknib- j beien. gin allen gfjeüalïe 0*iet Dit balt / Dat ben Boom be;S Levens
Sjöelueefï ijêê een S4w»«i«f*w,een tepchen en 5C0Öeï/ üan De Got t- gunftigheydr Godts oüer ben Menfche , baer inne befiaenbe öatöp gfjenegijenüJnjSom ben feïüerieeuwclijck teïatfll leven, Μ
eerft Dier op Arrdcn, en baer na
ï)ter boüen in ben Hemel, &p fop üerrcljp Godt 3ijnen Schepper ghetrouwbïcef. <©orh gnet bit baft / bat bcfen
Boom bejS levens geüicclt i£ren lebcnbigö 25eclbt üan Cimrto lefu, ben VorftbC$Êlevens, bOO?
Den toelcften be geüallene Men- fchen l)et üeclo2enc leven fouben tateber ftrögpcri, Proverb, 3, s, Apoc. 2.7,
<© onepntelijfKe goebtfiepbt
Godts! <©e Menfche fagljjijnen Saligbmaecker jjooi fjem jtaen/ fecëü'nOfÖ een Sa!:ghmaecket Unnnoöen0aböcf JtpfagO/"1
Uiien
|
|||
|
des Menfchen. $}
luien bat ftp jjjn levcu foubetoe*
becnrogijen/ eerDptnoch\m* loo?enftabbe, l^efen^ befcn ecnen 23oom/ «nbcöm
itont öaet· noc0 een anbere: na; 2»o£m· eer mentincft/ben Boom der ken* feeimiffc"« »1S5E des goets end«quaw,,gS£ «1^ een swamentum, een tepeften
cnpjentic/ ÜanbeGehoorfaern- ncyt OM Menfchcn iien Godr. i?P \xsQ}t sDenoenir een Boom
rferkenmired.-sqoed^endédcs felöe een kenniift haööc ünn
n?ïh"?ï. f0öat"8Öc Bratljtm
^srÏN/fnis9c kenniire bc* gjnetoiucöt/ boo? beümbincrïic
keren foube/ toflt nnberfrK Jatter tuffeften goet en SSS tn&H u"cöcP ,even m do°',
»i» SHjeen qllact εη toag öehent Φ lij ÖOOJ
|
|||
|
84 Vande Scheppinghe
ijoo? ben Val, ofte boo? jjet etett ban öefe verboden vrucht j enbe öienbolgneng/ fo en bleeek ooeft niet tebegfiebeuptnementbepb banaïlegoek 3&efen Boom derkennifledes
goets en des quaets geeft Godt bé Mcnfcheontfcydt, enbe 00 pene ban be doot berboben. j^» λ» JBtfi?» <fcr kenniffe des goedts ende des
quaets e» fult ghy niet eten(eyde Godt, want in weieken daghe ghy daer gencr,2, 17 %an fulttttn, fult ghy dts dootsfier- ven. IBaer: iDaerom lytzft Godt
i'upft befen cenen Boom fo fcger? beitjc&ben Menfcheberbobeni 3©a# Bpbanboferaertaïgan* bere/ fieechenbe bol boottelrjrft bergifti H5cen Ij» trouïnenji; toant al toat <0obt gfjefdjapen fiabbe/batbiaggaet. <©fbw£ ÖP ban al te goet üooj be |Ben* fcDei J|oe nae Beeft eobtbeit iBenfcfjeniet g&egunt foobeie goet#/ aljs baer in gtjeïegfjen iüajs i ©eenfmg, ©e buple toangunjt en ïtan geen plaetfe Öebben in ίΐεην t>iz be €»oetijept fclUei^ a©atreöenDnbbeGodt ban/
|
||||
|
des Menfchen. 8;
oan/ om ben Menfche be b?ucfi*
«nüan befen Boom te OetUtf oen* «Deenanbeteaïgbefe/om u uJ*P 0ndetdanigheydt foube gf poenÖan ben Menfche. φί£ Wllbe Godr, bat be Menfche tot ^anchbaerfjepbt en Crfcente*
"'He üan alle ontfangfjene toe!* paoen/ ftem foube göeljco?faem «efen in Dat clepne (ïue/ en steft aiieeninarnren üan bien eenen Boom. Zooniet/<©obttDiIbe ote ©ncliei)oo2faemtjepb ftraf* fenmeibeboot/ bepbe betgbe* iöCHe/enöebeeeuujigöe· Sonde
en Doot bonnen niet gtjefthep;
pen bïrjücn. m>cfe 3©ct ftaet
toft t üe 8, foldihghe der fonde Kom,6.
isdedoot. DePtickeldtsdoots i.cor.ij,
is de fonde.
ünftunnia/ Godt biarfitöcn
Menfche totben Boom der ken- nifie des goets en des qnaets, al# £5out aen ben Coetfte en / om te
oepjoebcn jijne <©p2eefttir ftept. *fiJ öjacfttrjem tot bien Boom, •?!f «nRibbeten Camp-necf!* Έ*** een ^fljerm-fcöole en ÏM?-Pïaet0/ op bat ttp baec »00? ^obe^ bienji en m tW> nc
|
||||
|
86" Vande Scheppinghe
ηε saligijcpbt bjomeïijcu ftsö* ben foube; $p b2agl)t Öfni tot bten Boom, nïjs ccn ipitellet tot eenen Sittaer/ op bat nn baet «J5obe foube op-offeren ftemfek ben/ en alle jijne lullen/ begeer* ten/ en gfienegentfieben/booj be onbeblerntc ijanb ban een een* boubigfie sfteöooijaemfiep&t* |
||||||||||
|
w\
|
foubenons? fetben bjel
cfireuïneberuefen mib?
|
|||||||||
|
ben onber alle be Heffe*
ÏÖcnfieben ban bien grooten en*
be obeifcfionen Luft-hoff, Vuaer
in Godt ben Menfche terftont
nac 5ijnc ^cfieppingfie gfiefielt
ii. ftceft, 'tüjitijt/bütüipeenjS
,fü"efte- omine-;ien nae 'tGHÈsEL-
luaB«« SCHAP, bat43obtben Men-
töWHtor, fchc in fiet Paradijs fieeft toege*
boegöt. Godtjprack fept Mofes:Ten
is niet goet dat de Menfche alleenfy. lek •vvU hem een h nip anae eken,die by hel» Cu
Α dam en fp?acfi niet met God
feggöcnbe: Ö Heer, ten is niet goet dat ïck alleen ben. Maeckt my doch een h nlpe, Maeckt mi een
|
||||||||||
|
acs Meufchfn. 87
een ghefellinne. ©eet/ tCK 51e
Dat alle.25eeftjeng met $aren gaen; gjch 51e bat een <©nufhm 50» vöacpiïen ijcefr: ^jeh 5« Dat ouber be hlepne IBecf ften^/cicn ^phch/ jij» ^>ouhca üintmiacc 9ftH cu fjebbe nietten gae Ijiec alleen b'oiuen en Dutten / aï£ «en üedaten 3©e?£-lünt. ®een/ «r Adam pet fuic&s ïtaüyte/ foa ncflaat en \J0Ib2arijt («Bobt te ^cijeppiugljEUanEva. <£>!noe Orooi ig bc traune en foigije Godts tot bc Mcnfchen. i£p ftét raat ouii nan noDen tèitov hier. 3Θ)ΐ en Vueten nteiiuattoubes Secren foutmi: maer <iI5aD lueet mt/ en geeft {jet onaf al (lapeiii De./ eer *up een£ bacrotnbenc- atn, *j®c$em b'1n ' öte fp?acn/
lepoe [ip ■> Ten „ „jei gcerfi Λ, de
MmfihiaOeenfy. i<* ™/ £ew «„
W/>« «μ«&8 , Λ« by himfy* ^itt Sten top/ upt iuat Oorfaecke, «J tot inat Eynde, Dat <t5obt Si'eK:nfcheemvrouwe
Waerowme* tweö / ofte irot mm
|
|||
|
88 Vande Scheppinghe
ïoat ooRs^iKJE,öecft<!5otiDe Vrouwe gt)efrliauen i ©aerom/ fepb Godt fclbe/ om öat fjet niet go tmtoa£boo?Den|Benfci)e/ ALLEEN tC3ijn.
dBljclijcit een ï|ooftniet Voeï
enhan iuefen fonber Eictiaem/ foo Qocft niet een 25jupbegom fonbet ?&2upb. ®en 25?upbe* gom biag ban «8oöt gijefe fja* pen:maer baer en mag nocf) ge* ne^upb. «©e iEenfc&e/bjaet βρ ginch/ biaet Ö» fiont: fat βρ/ Df laoö ÖPï bjacihtefip/ of fitqj ïjp: at ijp/of b?ontB öp/ ÖP &a£ aitijt alken, enbe cnbontner* gijengsijneggljelgcHm
3£tt en hcutbe <i5obt niet boo?
goet. Ten is niet goet, fepbe f)P/ dat de Menfche alleen fy. 4Bf)e* fcoiffc lijf ft/ al biacrt bat pemant
ijupfen bol Ooutg fiabbe/ en ïurcften bol $aetlen of ebele éDftefteentcn: Hiïmaet öeïjeele Eee ftercHcn b?amft / m alle Itromen niet ban 3©tjn: %l ma* renber fo beleCafelen booi &cm gftebecftt/ en berbult met aller* ïep lecfternijen/ aI<Tet sterre* ï«n# 5ijn flw ton $cmei / of |
||||||
|
toont mft
itnt mat
otnfaetK
©obtüe
ffifonlue
gbefïtapm
Derft.
|
||||||
|
des MenfcheD. 8p
&anbefteng in t)et <&umi: toat
foube öet te öebupben fabbê/ in* ötenbejiBEnfc8e alleen baerbp nont/nkt {jebbenbe eenigfi gfte* felfcljapi ά 2Snb«H|emel i£be boïfjepöt
»an alle IteffelijcHÏjepbt: iBaec opo?iöacr/ niemanbt en foube *?5ftfcSen in öen ^emeltejtjn/
WIP baer foube moeten alleen ^eftepltg&e Schriftarefóecht
öf Sft ebuerigïje £ £ ν s α ε m- *£*r, enfci)ilbertbefcü)eljeel toecuaerïijch af» Waer ghencn inuynenis, geenHaghe, geen Hcyninghe, daer wort het goedt verwoeft; ende waer geen Huys- vrouweis, daer gaet den Him- w"c'Sceunen do°lenden Man,
\W Syrach cap. x6. Cïenbigfc 3©tlber*tfie berboolt ïoopt / en*
oe nergenjef en ütnt een Vereer* Söe om te ruften/ om te eten/om te fcijupïcn öoo? toint/ tooojte* SDen/ boo: ftoube/ tooo2 be gut* «fSf !®0ΐο*η en anbere t>eb ItLv^11^ bieren, ^mmetg fa Man
|
||||
|
po Vandc Sctoeppinghe
M3n fonbcr Vrouwe, φρ boolt in befe 3©erelbt al£ in eén 3©il- berniJTe/ en up rijt ban noot ofte jtoarigftepb en bintftp niet/Dat Öem ftan helpen of trooften* ïecw.4. Haet ong fioojen ben alber* v«f. 9. !o, ioölïen Conincft ban üe fteele ii, i2, jBerelf/ icft mepne ben Conincft Salömon. ï|p fepb in 50nen Pre- diker cap. 4» alOMif: Twee fyn beter dan een, want fy ghenieten haren arbeyt wel. Valt den eenen, den anderen helpt hem op. Wee dien die alleen is , wanneer hy valt, foo en is daer geen ander die hem op helpt. Óock wanneer twee by malkandcren leggen,die vetwarmen haer, Hoe kan een alleen warm worden? Een kan o- verweldigbt worden, doch twee konnen weder-ftaen : want een drievoudigh fnoer, breccktnUt lichtelijclc ontwee. ®ooit baer/ hoe feer bat ftp be
eenfaemheydt nitfpiijfi. Watt eenfaemheydt i^ baer ig Wee, feptftp/ baer ijS5taiaermoebtg<: ïiepb en bioeffenifle. €en (€oy teïbitpf hen / bat geen Oaephctf en heeft/ treurt foiange tot bat |
||||
|
des Menfchen. g\
W ttttft. Watt eenfaemheydt
ψ/ fepötfjp/ öaer enijigftecn kracht om fe wedetftaen. <£en maw i$ geen Jïfêan.SH en öeeft ÖP ööeen partjje / al£ fju gltccn partner en ijccft / foo en tim tjp gcmfeïüen nauli)cH£&ci)eIpen* 5©at 10 een Jfêoïcn / öie maec gn fcuecn Beeft i mat ijs een MÖel / bie maer een bïeugöeï Beeft{ matig cm Starre/ öie ' i,l°fcee"Mana««n/een|igau
i££ecn V en Ö«ft» $p f* taS-wF, Vp/ y° betrr dan een:
SSS^warJmcn: itoeenonnen 04111 ^«Iomon:Vootwaei,fept
ÖP/
|
||||
|
r- pa Vande Scheppinghe
Ma«,i!t»2o fip/ Waertwec of drie vergadert
fyn in mijnen name, daer ben ick midden onder hen. Clt wanneet twee of drie eens iyn, om yecte begeeren,dar fat hun gheworden. <®aerom fout im ooeft 5tjn Α po-
ftolen nptbp paren: niet een en een/ macrtïneeentmce. 3©el te reeftt geeft ban ooeft
Godt öe^eeremogijenfeggen: Tenisnietgoet dat de Menfche alleen fy. ifeaer mocijt pemant öencKenmiet goet/bat té quaet. 3©ag Ijet niet goet bat be ïBcn* fc&e alleen taasSmocfttaniS fjeef* Godt Den Menfche eerjl alleen g&emaecht, ©eeft ban God pet qua?ts göemaecht i Hiec op antrooo?ben top een*
bouöelijeh/ battet tg goet / be* ter en alDerbeft, l|et Hoot tg goetnnaer 't eoutig beter.ï^et «©jagiggoet: maer Jjet Coo?n ig beter. ï^et BLicijacin iif goet: maer be Stele ig beter, <©e 2krbe i£ goet: maer öcn $emel iji beter, &00 mebe/ boen be jBenfcfte alleen ïuajS/ ftp iuasf goet/ enbe jijnen ftoet boo? bieri tjjtbjajigoct/ jae uptncmen&e |
||||
|
des Mcnlchen. 93 -?
5oet:maer boen öp een ©?outoe
ijabbe/ bat toaji fjemnochbe* «r. φο bat Godtjjier alleen bp comparatic fp?eecht / aïjS Öp fepnTen is niet goet dat de Μ en- fchc alleen fy. ®Ρ ÜJtï feggfjen: Cen tg niet Cao goet/ foo mttvfo oa2öoo?ïtjcft/ bat be iBenfclje alleen fp/ ghelijcn 9et toefen fal/ toanneer ïjp fal ftcbben een r£}lwe tot «n toeber-pacr.
^ttbaerghelaten/ topgaen ©«« ree
ooojttotfjet εγνιϊε en 00«- «ott»a« mercfc, toaer toe De Vrouwe ban "em* J"?.dtg9efc8apeniji, Godtfeïbe tonftbataen/ al^ftpfept: Jcfc wil hem een hulpe maken, die
byhemfy. ■ $}itz toojbt be Vrouwe afte* 1.
ftraont met bé Tytel ban 's Mans *« we too?bt ïjaer ooch g&egeben ban
J- obias cap.8.®cn felben fcransi fetöaermebe iefaSyncfa op't ÖCOft cap. ?6. r ïaet■ on^ ceng öefienv toat
ManPfiflrl ","■ Vl0U*e BaWt1
*ri»SÏ? lcr^' fi» moet ben Man J"0"·
Wem HmaoDs-DiMNsT: ftf" bat
|
||||
|
54 'Vande Scheppinghc J
bat i£ / fp moet niet ben IBan ■)
<U5obt eerèn/ aenbibbcn/ enbe bieucn. HA& bat gljefchjet / foo iuajbt Ijet Huys des Mans een Kercke en Getneynte Godts, ge* licft £ct Hnp£ Philcmons ïüa.fu 5ü>aei· op fïet ooclt Paulus uCot» 7. aïg ÖP fept/ bat Man enbe Vrouwe een ti)t lanen i)aer fel* ben ban eïcïtanberen onthou- den moeten/ om tefamenboo? haften en bibben Godrs genabe en ?egQen te berfoechen. gummin- ^en anberen/ foo moet Ijz ber-tetim- Vts'iiwe r>aren USau ijelpen in> 80 * öevoortfctringhe van haer ghe-
flacht, bfitiaVhlbe XZN-DiR-
TEELINGHE, Stlle1 ijet 45obt Belieft tejcge*
«en/ fp moet Kinderkens gewin- nen enbe ter JPerelt Biengijcn/ ötebaecmogöenjijn eennruc» en fteunfel ban Ijaren <©uber* bom, 3&an \β f»ct Wijf in ijet ff&iia. ia». Huysbe$t Mans aïjS eenê b?itcijr* . baren wijnftock, toanneer ija* re Kinderen fïaen rontom jjjttc Tafel al£ Olijffpruyten. Ï®C Vrouwe fonber ben Man, ofte
DenManfonbecbC Vrouwe, en fton*
|
||||
|
tonnen gaec niet bmmerb"
ffKsapen niet een Man tot een
2^an, nocöte een Vrouwe tot een S&'ö^eïüct'famenöoe,
v«iSAcS™cctdcrtu*eav€6*
me^Lte*^*"* »a« Bet
■wnirtteinrfc a&cfïacöt / boni n^i^i*00'*0*** fift aïöer=
8SetfStoïï,ber-toc« «*»** «η Wepn Utriecften-fteenttfn
een erooten 25oem iuafi / £" Jcel btipfent ftriecben treeft ^eutoanöecifl/ bat toiTeefc f a*d fujeften gtooten £ iSSS &*«" 60"*nti 'j£ë
5?5 en Beeft aï niet te bebupben/ toanneet top'tbetseïi)ch"n met Sp öat upt eenbioaueïi
nutfmenonrienïgcltcnenon*
Jtetffe* |
||||
|
$6 Vande Scheppinghe Κ
fterffeïgcften Geeft, g£elijc& een Jif0t tn een Eantecrne., SÉHe SepügijelBannen <i0obtgfieb* , fien ijaer feïüen ten fjooggfictt -^terouerbermonbert/ gijelijcis , onbetanberentefteni£ lobio» ' Sapicnt. 7. Pfalm. 139&C. 't 3$ toaer/Godt en inasf niet
gebonben aen een Vrouwejmaet §aobe üele anbere mibbelen bonnen gftebjupenen/ om Dei menfcSelijtK gijeflacijtetetjec* tneerberen, Jfêant gfteïijeft ÖP Adam gtjefcijapeη geeft upt bet tfofber herben,- enbeEvamupt ! een ribbeban Adam, foo öabbe flp oocH bupfent anbere |Ben* feften ftonnen üetïoecftcn ·, 3&c f)p Dabbebjel upt be (ieenen ftin* berenftonnengeüen aen Adam. 3ifêacr neen/ Godt geeft getaiit/ bat Eva foube ftomen bp Α dam, enbe bat Adam upt bte Eva Kin- deren foube genereren, enbebat aïfoo 'tgantfcgeMenfcheiijcke gJwflac h te foube ft omen ban ec- nen MenCche, upteenen bloede, ombat fp aïg bjienben/ na-ma*
gfien/ enbloet-bertoanteneïc* itanberen öieg te Itetoerfout»11 ïjeööeru Jf» |
||||
|
<!es Mcnichen. 97
fïu bat enig niet gïjenoegö
w?o?cenVrou#e, toanneer fp 2-inderen fcint enbetctï©ereït S5t: maec fpissoocnrcöuu J»8Ö befelbe/ tot ija«$s ΙΒαπ£ »?eugftöe/foJ3($üuïbtg&löcB op *^quekcn. ^aec toe Ijeeft paer ^fobt tVoee Botften gDegebeiv «i# ttoee^ieflctjen/ al£ t'p?m« Sjenbeiantepnen/ alsf rijene i»cnapp?aepen/ om be nieu-se* «oojen StmberEten$ te boe&en ÏÏ? lJet ^Ö* cn f°ete IBelP
**n/ bat baer in groept, „^«citoaerlijeft fonbigen bi< oertele luffrouw-mocdcrs.tüelCi
«e be bmte ban foc&öcbbenbe/ tfttt gare ïtinberen feïfis niet fn fogfjen / ten en taete niet upt taatbtoafeen nleefrfjelöc&c in* itceten: ^etoelcfee öeel ïieüec öeo&en een $onbeften op&aec Uöoot/ ecu jReerfeatfen oubec garen arm/ een ©apegaepfecn op ijaer £ant/ aïjsBaer epgöen «mtacn8aerbo?ft, Cenljceï £?2*ί"Ρ^& toeren. ^«Öafc SiS^anneeröe Kinderen öaet «]cK *mhm tegöeH fobanigöe
C Moe-
|
||||
|
?8 Vande Scheppinghe
Moeders, ten tg niet n?eemt: toantbic Moeders bjagljen f)aet eerft onnatuerlijck teg(}eni)ate Kinderen. &Iupt fjet Kuit jijtl Hert tooo? te Moederf <©e Moe- der geeft eerfï fjaren Bocfem ge* floten öoo? öaer Kim, tnbe f)ct felücanberebeboïen/op bat jjet göelijcft een Koeckoeck foube
lojöérjeüoebdettineen Geel- Vincx ne(i. φε $?opl)ef e £<ai- astooegötben name uan Moe- Efa»e 49, *3 det en aan Voedfter bp-een/enbe MOemt De Vrouwen Voedfkr- moeders, om te toonenbat öie Vrouwe niet en ijs een reepte Moeder, bie oorh niet met eencn igcen Voedfter, inbien fp itan. $n bat en ijs ootnnocf) al niet genoegt)/ ïuanneetbe Vrouwen Kinderlccns winnen en op-voe- den: man a!0 fp befelbe fo bet* re tjebbcn gijebjatljt/batfe toat ' berflantg beginnen te Krijgen/ ban 3$nfe fttjiulbigf) befelbe te onderwijlen in be Lcerc becGod- zaligheyt. <©C Kinderen 3fjn eert r/a.i*7«3· 8avc Godrs>enöe baetom men
bejjoajtfe foo te ftiieten in be fcHwiffc en vieefe Gedu, ï&t fp |
||||
|
des Mcnfchen. 99
upt befeï©erelt fcöepbenbe/iue* öcrommogöenhomcntot God. *>e Kinderen 3Ü11 fpmpten e» arietltljSüanonjSLichacm, m baetom raen beïjotm nüe neet* fttgöepbt te boen/ bat fp niet ab leen üoo? een tijbt metong mo* SDentooouinöiec op Sliecben: >naer oocit/ batfp eeuujigöbn ?"fm°SÖen Mijtten öier botten . tnben^emel. Φε Kinderen 5jjn geïijcfc joh?
Ööe fpjaptienjS/ bic men fa bw* Boen ftan/alfmen m. $p 5911 pelncfe een ntentoen ©ot/bie pen reuen alttjt beöaHt/ttJelcnen ÖP eerfi «mtfangt ■, enbe baerom 110 nauïiicBiS u feggljen/ üiat* ter al gijeïegijen i$ aen bt eerfte nifieilmgeenbe bejïisringe bet Kinderen. 3&e Eaep-tjjt ttan be
JKUBör/ tf be jeugijt: taantge- rrov, 22, e. iiJcKmeneenen jonghen gewent
lodoethy, endc hy enlaetdaec van niet af, wanneer hy om ghe- Wordcnis. 3Me maïïe Mör&rs, Vuelcfte
r«» ; ,nderen «iet iuel optrek m?A£' ** bcif ^eren/
'naer w öct wilt laten loopen/en
Φ ij geen
|
||
|
ïoo Vandc Scheppingfee
geen Ie et aen öefeïtoe en ftonnert pen/ Vuat boen fp? niet alleen en &eroouenfp Godt ban jtjn ècr: $tet alleen bcrtoaerloofen fp öe fcalighey t ban gare Kinderen j maer fp onterben doch haer fcl- ven ban be vreught en trooft, bte fpban Dun Kinderen beöoojen teggentetcn. ?ftt.n7.4. <©e ConincS David bergge^ UjtHt be Kinderen b» Py len , en*
be bat tod tereefmirjant iuöicrt fp toe! op-gfjetroefceu bjojben/ iban 3ijnfe Pyien, om te boo?- feftieten bc Vyanden ban ftaec <©ubers?: J&aet bioiben fp |ium föcft op-gljetroe&en/ banjijnfi Pylen, om te boeHcÖie* é 't fjeti te ban Öaec epgijen Ouders, «in allebefe'pftcfrfêontrent bc XINDEB.E1S moet be Vrouwe
ten Huipe bjcfen ban ben Man,
3« tt b«- Cen betben fo moet een Vrou-
*o}öftiitg« vt garen jBan irelpen tn alle
jfflTa^L andeTC dinghenbfe niet en fïrij?
ammm' bentesöeneobtirüjooit.^eii
jSföarus eere: bejsr USanje? proffi jt: Φβ£ j^anjfpiaey fier, moet fpn« bermogöenfoecnente bebojbe* tcm ©oo?
|
|||
|
des Menfchcn. zot
yE0$al$8«**a*-vïöantfia* ««<* rrh*« ans ccrc»öat tëÖaerepi Pe"5«c <eenBeIt-<©betfle S?*L5ön eece in 3tm ©ictonej rf/'U'tuöent/ tn 50« pjomo* «« eenatrtjocaet/m sijri pfep* pope: €en JiKeöecijn-meeftetv ü! ^ncrure: «n3£ercH-bae*i/ "? 50n tuinff-fiucltr maer cen - iV,rft^ "SP 9«α "« foec&en
w Baten Man. ;©icn«oIsljenii jp en moet jjem nopt anöerif/ oan met refpect en eerbieöinsöe gKBeiwi/ noc&te ban ïjem an* °"f/ «& ter eeren / Γρκκεη bp ft1-' ter ^««K· ΦΛ" ftaet Prov. xa. « ganiS booft/ ööelijift Salomon
.©OOltoaerbte Vrouwe en ïsf
ntetuigifaöenoesö/ „m een &« f£ rpn/Die öareg Haan* 3macftBcben niet entaecttebei oechen: maec befelbe berbjept/ g» *en öe ciocnreepe öanat. ^mbattoenbe/|?ontbïoot Knent3ünainsftefic&t; Cnöe/
Cifr 'tig |
||||
|
ιοί Vande Scheppinghe '
'tiiSeenonaerbigi)©ogtjeï/ bit
5ijn epgfjen nefl bupï maeefit, 2Soben bien/ fa moet oocft een
Vrouwe (jelpen bebojberen oe& #;off8t. U£an£ pkoftt; enbe tot
bien epnbe &ar e fjanöen/neffcnji bejS fBang ftanben / teboetcft (lellen / om booz Ijaer naerfïigi ïjept ot# lEanjSgelucRenïoeli Proy, i4.r. naren te berbubbelem Door een
wijfè Vrouwe won het huys ghe-
bouwt, fept ben Wijfeman. 4gcn büiafe Vrou bieïup en leefeer ijef/ bte nergens* toeren" af en maeefit a\& ban Ijaer felben te païleercii en mop meet te fpelen/berfloo?t Öet lmp£ ban (jaren JBan/ en iuerptljettegtonbe» Itëaereen raijfe ©jouïue ïet op be neerm- göe/ óp be menage/ en op aïlea\ j&P fVintï £>p naept; ^ptje? ge* buerigfjlöcbbefigij/ boenbeftet een of Ijet anber. |Bet een &oo}t/$p botmit Qet hups":bat i$? / fp foetnt ben oojboit ban Èjetfelbe. Cnbcbaerbm berge* Prev.31· 14 fef&t Salomon befclbe bp eeit Coopvaerdy-fchip,bat ;#ή nee* rtngft, taan betren iu-bzengftt; CnbC $)? fept / bat fp edelder IÖ l |
||||
|
des Menfchen. 105
aïjSPaerten; <$at Bp roept upt:
Wel dien, ofte/ Gheluckighis
dien Man, den welcken flikken Wijfbefcheettis. •Ênbe op bat Uk Bet al feggc/ ^i«f si»,
een Vrouwe moet ooeft Baren Man ftelpen/ jae fetfé toefen/tot ïi-irsJER, gin (tft Paradijs,
«n piaetfe nan alle fjïpfcfiap/
igbeBjotitoegljefcBapen/ om batfptoeten foube/bat gfteen treutköept/raaer enc&el nmtg* öe oan fjaer te beBoozt te ftcf incn. fnöe^obgB-^uptfcfte ®ale Beeft ben naein Vrouwe 3Önen oojfpjoncfi öan vteuwde, of vreughde: foo bat niet alleen be piaetfe aan Bate fcBeppinge/ nmer ooch Baren epgBeanaerrr bit meöe-foengt/ bat fp moet 3bn öjolgcit öan conbttie m fclpgeeitigö/ om Baten |Ban te toetmaechem <S?en Vrouwe bet jeught noemt Salomonbeg Mans vreught, en ÖP fept: dat fy is lietfelijck als een rm.SjSi Hinne , en gunftrijck als een l9· ^hee. ©celbingenitonneneen jpanbermaecBem ^rjntoini Ueoermaecttt Ijcm: $gn eere Φ iiö »eta |
|||
|
io4 Vande Scheppinghe
bermaer fet öcm : jbijn bjten*
fccnbewiaecRen fjem: Cten en
biinchen bermanen &cm: maet
een Vrouwe, öteb2ienbeIijcKen
foet-aetbigb i# ι boben aU
-"· a©pöebbento§tloopigi)gf)e*
■*«wtw- nocSÖ betnlaert/ inaerora bat
tonmer, Goc|t be Vrouwe fteeft gfjenoerat
be£ Mans Hulpe: maet bate
ftaetnocöpet op/ batiupooeft
niet en moeten ober 't fiooft
flen: lek wil htm een huiftman-
kt» , dit hy htm fy fepbt <Ö0Öt. Die by hemiy, ÜJat ijBf bat tC feggem? ChieefmjS nonnen be*
fe bioóiben upt-gi}eïepbtmo?> ben: oftealbuji/ bie5ijnghcrd- fchap fp: ofte aïbH£/ bte ïjem ge- vcxrgettjckenbegeiijckfp. $oe* men't neemt/ 't geeft stjn sö^ <®mj(f« benomen in ben eerffen3tn/
«toito.*"1' 1"«» tail ^obt/ bat * v«»we
" ' ijarenMan grzselscuaf ftonben fal/ter pïaetfcn baer ïjp/ bolgljeng 3i)ne beroepinge/toe* fen en tooonen moet/ ais een gOetrOUVUCompagnion, Kam- meraet,en Meden? acker Jjcnibp blnbenbe.
Cnbe
|
|||
|
des Mcnfchcrk. roj
Cnbegijetoifleltjcitf Qocftan oe Vrouwe toefen een Hulpe ö'inben Man, toanneet fpmet f» tg bp ben Man ? %\$ b'eene «ïqont in Ijet ©oflen / en tfan* re tn fjet 3De(len/ boe nonnen fp «iCKanberen Qelpenf bat ijs on* ©cel onöepfó ontflaet baec
upt/ al^ Man en Vrouwdangen FOt ban een 3ijn. ifêenigljraael «£ ott een oojfaecne gftetoeefl/ vat b'eene of b'anbere ftcïj 5toaerlöch berïoopcn Ijecfr.Om i.cer, 7.2 nocreriiete vermijden, fal eenye.
gndijck fyn eyghen Wijf heb- ben, cndeyeghelijck Wijf haren cyghen Man, fepbt be Apoftel i.Cor,7. 3Mfmen ongljetrout oiöft / bat i$ biCHtoiljö een ooj= faeefte ban Öoererüe; Cnbe alfc m«i gijetrout 3 jjnbe/niet bp een *n bluft / bat ia bichtotliS een joifaecneban <©betfpel, <©bet* IPei ijs jtoaerber fonbe ban goe* *"9e· ^aerom fp fonöigften om 5toaetber/ Ut gettout jóns E^!et»&P eïeftanberen en blij* ωη/alsbte altijtongDctroutot WöömÉnöiaibm. ^tbqat ^mc φ vj boo?- |
||||
|
ioö Vande Schcppinghc
taoo?-öp oeeïanbere 3toarigFte* ben / bie nien bagftelijck& fitt rtifen in bc Huwdijc!ten,upt fyet aftoefen uan Man ofte Vrouwe. Hlle Vrouwen ban/toetene ftaertoenjatenïief-ftebbê/moei ι ten ftaet befle boen/ om btr fit W ben Man te ulijnen. Centoijfe eeii.38.14. Vrouwe en ï& neen fttaet-u£QU* Gemf.34.2. toe / ghdtjcit Thamar: UOCfjte
fitaa.a. % ttn üeït-to?ou\ue/ getijen Dioa:
maer een Jliipfnjontoe/ geinen Sara. φε Enghet iKaegfibe A- braham, waerisu Vrouwe? A- braham4lntü>00?öei Sy is bin- nen inde hutte, inden hnyfc. ,§>eertoiItoiftbenEngheIüiaet Saratoa£: norfttanö ftu öiafg* ben baer nae/ om bat top ïuetcn fouben/bat 0i)crtt)icftte Vrou- wen in ouben tijben gfietooon toaren fiaet feluen rfi.up# te gouben. Phidias, toilïenbe af-öectbeit
ben aert ban een beug&tfame Vrouwe , fcïjilberbe befelne aï ftttenbe onb'er be fcneïpe ban een &eï)iltpabbc/gftetijcn onbet eenen ïfemcï. ^aermebegaf fin tefeennen/ bat m\ beugfttfa* |
||||
|
des Menfchen. 107
«ie ©joirtue ban tjS fel Baren
ïlemel/ ïuanneer fp te ftup£ is* j ^nbe geincis een &cf)ütuabbe/ gaerljnnöaltntop ben tuggöe met fict} (leept / bat oocfe alfoa een©2ouïne/ ttiaer fp ig/ om ftaer öupiS moet bencften / en baectooojfoïsijen. , ^odj,/ Ijebnen topïieüetbe* $«,rgt"t
feïaetfteteooïbcn Godts te nc* j^V,,, mentnbenlaet(len3in/ banig g^negent- befe be mepninge bei* felüer/ bat tiep*1 w* een Vrouwe moet toefen ghe- eö«>no«e. FOEGEircK booïben Man, ofte ben Man gzlyck.: mei* öetftaenbe m ghcfinihcyt.tn gc- negentheytbe^ herten. 4Eenge»
toicljtigi) εη gantfcö nobigft
ftucfc: toant een Vrouwe en han niet toefen be-S Mans hulpe, al iss fp fei>oon bn ben Man, toan* neet fp met en ië cens-ghcfinc met ben Man, niaer toil bat fw niet en tuil/ enbe niet entoil bat ÖPtoil. 't sp feccher/toanneeu be ©jantoe niet en trecfct een Sim met ben USan/ bat ban be atean boo? sijn ©joutoe meec ontfto!pen/ aljsgeljolpen tooit* Cent-jacht maecht macöt: φ Dj nwcr |
|||
|
iö8 Vande Scheppinghe
maer boo? tïneeb?at{)tti)02bcii groots btngtjen tot niet glje* fcjagïjt/ fept Saluftius. €n Vuat ijtf Eendracht Of Concordi» t llttt anber$ aljS een g&eüjrK&epbt ban tüice öertcn. €n iuat i£ ,Ctaecb?acf)t of mfcorüa t niet anber$al£ een ongbelnchfjepb toanttoee Derten. ©acrom/op batbe Man foube mogen h ui pe Ijcbben ban 5tjn Vrouwe, foo IjceftGodtboo? Adam gefcjjai f jen fttlcften Vroawe, bte l)cni ge-
ijck Voajef: giieïrjcft/ niet alleen ban nature «nttature, maer ooeft ban conditie cn ghenegentheyd bes Derten. ©it i$ een eïcellente ïefi"e booj alle Mans-perfoncn , bte III ben
i?uiudtjciten (ïact toillen tre* ben/ bat fp boo?-a< moeten om- fien nae foobantgtjen Vrouws- perfone, bte met gaer nature en tonbitie ober een nome. <©Öetroube ïupben tttoiben
inbe Latijnfche tale gtjenoenrf coniugts, bat i# te feggBen / ofte te famen gfjeboegnbe en ber* ftnoeftte/ α Cenimgtnit; Ofte He*
itet gocft-göenoten / * c*«*-
gattdff
|
||||
|
des Menfebcn. 109
g*nio. ^efennamebeDoojtfiaer
dp te ïuecnen / om töel te letten op net humeur ban een ©?tj2 lier/ eer fp bit berfoecnen tot gare 23?upt. JDant Jtëan eu apijf moeten jijnberitnocbten berbonben aljs een paer i bat en nan niet jijn/ alg fp niet en jijn ban eenberlep humeuren. 3©anneer be eene Uf antfcBoe
ianrh i$ en b'anbere nojt/ be ee* ne ïuit en b'anbere 5toart/be ec* ne ban ïcer en b'anber banïa* «en/ ban feptmeu ten ig gfteen Paer/ en nicmant iuilfe noopen of bJagc n/om bat been bp b'an* ber niet en boegftt. Wel nu/ fat een jjfóenfche letten op ei Sfanfe fcöoe/ tut fju magf) Vneglfbjeri pen a\g hp totl / eribe en fal ftp nietlcttciiopbat pamiyr, baet ÖP eeraigft acn moet berbonben bltjben / cf hem ooeh bet felbt BftetiocgfteïgcK en ghelijr h fp i iBebcrom Man en Wijf moe*
ten 5ün ttoee gtocft-gftenootett/ gneitjchfe ooch Paulus noemt ii».4·· $uttngocB-oflen/bie«ώίρ,4.3« oepioegh treehen/ moeten eïc* Kantoren göeigth 39«; $fre op bat
|
||||
|
ι ίο Vande Scheppinghe '.'
bat icb fpjehe nae be toriftitutit ban on# ïanbt / ïuannecr een ©oerman fal Ηοορεη εεη gfte* fpan 3Paetbcn / 8» (let boo?-m baer op / bat fp elcïtanberen ee* Higtifnt^ mogijen göeïijcn jtjü Dan grootte/ jaeinaertmogïfe* lijcli pan jaren en öan ftap?en> Want al£ bet eene #aert fiercft iSfen'tanberesVuacft/ ijeteene fieegfo en 't anbereïmlïigö/ ban en gaet be 3©ag0en niet recftt/ en Urtjtelijr κ mo2t \yet eene bóoJ Öetanberebeburben, galmen letten op een ^aert/ enbe en foube men niet letten op (jent 2.cor.<5.14 fciuen^ of op bte g&ene/ met W ineiche men alle fpn lenen lancft moet gaen onber een 3'ock ί ©iegenebJeïcHejjaertefanré ..
berloben / göeben elcftanberert beeltijrgecn Sïing op CroubJe/ en bïen (Crouto-rtng i£ een becïtbanbe geiijckformighcyt, biebernerepli tao?t tuffen Man en Vrouwe. 3©antfoeen8in0 engjjer i& alji ben tiinger/baer* tnenijemaenfieetm/ ban nijpt 6p/ en boet mee: &o öp oocft tt»9ber i$ al|S ben btngöec / ban |
||||
|
des Menfchen. mi
mjict f)p lif ijteïtjch baeraf / en*
oc too?t nerlooien: maec paft SU' wei/ ban tft ecrfl tebegije. £>oo meïic / toanneet onber ge- troube Hupben Deen te rumn tg *n b'anbet te harigl) / b'een te «ciltijecrig en b'anber te 5toaer= tnccbigïj/ b'een te piqdjtigöen öanberte tfojbigb/ foo 5ijn fi* ciCRanbecc.i een gOebuerigi)e nuellinge : maer alg fp een.sf ge* 5jnt jtjn / en in a'He tonbitien op «cïsanbemi paffen/ ban gaet fiettoel. ^OC büjbe toas* Godt, aïg ÖP i.Sam,2.3f.
i^avid gtjebonben gabbe / een fBannae 5tjn ijertei Cnbeen fouöe bc Man niet büjöe toefen/ aï£ öp gebonben ijeeft cmVroü- weHaejtjnöerti Syrach telbt bat onber be
feftoonfie bingijen toanbe 3©e* reït/ wanneer'Man en Wijf mal- Syr,2j,a; kanderen wel verftaen. Slljg fp malhanberen niet toeï en toer*
flaen/ ban 5tjnfe gfteïijcfc toatec *" üper/ b'een bluft be£ anbere» Seeft/couragie en lenen uut:ban 5pnfe in ïiup^/ göelnd* ïiergift tn een mage/b'een Jsi aKijt 5ic£i*
ban
|
||||
|
Ji3 Vandc Scheppinghe
ban b'anber/ en fp fpoutacn ef t* fcanbercn ten laetfien uvt: maet afê fp eïcitanberen mei bet* fiaen/ ban3jjnfcinöaer8up£/ gfjelijcli tïuee gulben Kppelen ineen?ilbere£>ci)ale, ais m ee- ginfonöerhept fo moeten Man SüISmS! £n W ""** 8hefint 59n in Jjet
Κ9 fluclt üan » £ ζ 7 e; e. Godt on*
fe Üemclfcbe Vader, geeftοη£ in 3j)n 3©oo?bt uptbjuc&eïijcl» Exod.34.i6 tjerboben/ te Trouwen met on-
gheloovighc. Cn Paulus fepbt 2. Cor. 6. En treckt ghcen een lockmet den ongheloovighen» 3! ft onbefjoojltcn bat een ffèen* fcfic Croumt teggen ben miï toan jijn 3iertfcfjen ©aöervenbc fa.I 't gcoojlofr 5ijn te Croutoen tcgljen ben iuil ban onfen φε* meifcfjciiBaber?» Chriftusfepb Matt, 19.6. Matt. 19. W at God heeft te famcn
ghevoeght , dat en verfcheyde ghenenMenfche. $tatt£eben foo beei/ ηΐ^β? ofte &p fepbc: 3©at «Bobt geeft gj)efcfjepben/bat en boegöe gijenen jj&enft&etefa* men» J»cox,7«39. StljÊf top tCrouïben toülen / fo
moeten fc>p Tiouwcn in den He- |
||||
|
des Menfchen. itj
£»fe£bbe£C(mftuete, JpSaet
boe CrouVnm tap in Den ïf^ee* **/ a\0 \ujj Cioutoen aen een jfPanbüme Deg ©eeren* 55c 1 rophete Hofcas ftpö ban Chri-
"3, Dat ftp ficö bettroutot Ijeeft π^θη S&mpb De Ster ene/ in HoT.a.x»* R?e!°pw. #aeDan/fnïIentapi9. ^nriftencn Crontoen inonghe- A tf'-nen Afg°den-dienaers,aen
Athciften, ηεη TuïcfteDiesöeen Shemepnfcftap en hebben met ^hriito ? §>λ\ ueniant fcggfjen lotDiegöenc/ €amt bp rap te beböe: tot Detaclcbe # niet en roaSÖ fegsöen/ saetmet mp tet ïtercnen/ gaet met mp aen De Cafel Deg peeren i §>al pe# mant toooneu met foDanujije «ene alle De Dagen sgnejS lebenjS op HierDen / met Detaeïcne βρ naemaelg nopt en fal taooncti tnDen &emeU 9!$ een ©?outac arm in jjoe*
Deren: g$ fp mifmaecnt ban «cbame: <$& fv fiethltftb en bol 5w*c&OeDen/ baerom en falfe «öoot niet uerfiootem maerftp Wfe berftooten / fo fp tmgïjeto* «20 W bol 36fsoberne/ bol «* |
||||
|
114 Vande Scheppinghe
tfteiflertje. «Ênbeinateobbatt Öem floot/ al£ eenen grotrtnel/ fal öat eenlfèenfcije op nemend fal ftu Dat ontfangen in 3nn at' ineni fal ftp öat leggljen in 3pn boefcm/ tn aen;ijn< bette/ al£ 3Ön Iteffle pantser en iji geen ghelijckhcyt, en baerom btet en beOuóit qock göecn Huweiijck plaet# te öebben: ïnant Godc fieeft bc Mcnfche glJcfciMpert fulchen Vrouwe, fulchen Hulpe, tiie 0etn'aIIe5injsr gbelijcnbJa^ |
||||||
|
D%ct t£ alcebe feer beel bet*
ftaelc enbeberftanbelt/aen* gaenbe be fcftoone Privilegiën tn öooitreffclöche gabcii/ïüaet tneöe <ö3ob ben gefcftapen Men- fchc bonen alle Creaturen tjeeft beregent: al£ namentlijch/ bat fip ben felben geftclt Beeft in een Paradijs, baer bunfent b?oïijciti fteöcn boo2 een banflen; en bat fon ftem in bat Paradijs tytft tot* gftcuoegbt een Vrouwe, tot een fjiuïpe enbe foete gl)efeïlinue: ïnacc op batbmeentf gfterahen inogften upt bit tobbe en nipm« apclt
|
||||||
|
des Menfchen. nj
©eltban 's Menfchen lofs enbe *· .
om aen teljangf)enbenlaetfien bF*nm SefftJcl tot 5ön scooter toaer*vw' . ptgfjcptiencrccHentie/ tap fuk jennorf) ecntoepnigi) fp?eecnen öt«iïjet'Habijr,oftian öe JC£E- »J ν G η £ , bie Godt aen befe niEHto-gtjegouïDöe/ aen α dam Hamentlnctt en jnne Evam gpe* S&etoen beeft, ., ^ietfouoepemanlit mogt)«n
Jjertuac&teneen befcinijmnghe aanüeelftotleïöcftöepötstv üan «n uptftehenbe poinpoof f)epb: want men ig gtjetoooh/ Dat oruydcn Braydegom ineenfta- tie bofcen anberen uptfiehenm cicract en pracht: JlSaer laet on£ Ijoojen/öoe bat Mofcs be pjoncft ban DefentiügeïjoubebefcfoSft. Endefy waren beyèe tiatckt, dt Mtn-
ftheendtj}» Wijf, ettdeenjibaemde» hennitt, feptfcp Verf.»}. Cetfl feptftp öat fp fiepDe Naeckttaas ren; enbc ba'er \iac/ bat fp in bie
naechttjepöt fonbcr fdjaemte «Jaren. dnee feïtfaem-ïnp* benbe (htthen» 't 3# Voel bepü* ne MJaert/ bat top baer op te be* gge letten» |
||||
|
116 Vande Scheppinghe
·» imckt m& Mofes fept / Dat Α dam ett
Menawt* Eva bepbe ν ΑΣ ckt maren/
^ · fipmil feggben/ Dat fp toaren
ongfje toapent enDe ongfjebleet»
©ooatoaer ten atmeuptfettin*
Sfte/ mocfit pemantDencften,
l|ct ff ÖÖnt Dat Godt De Men-
fchen minDcr fjeefl: tietfoiQtft/ al$t al Dm reilt-; taant anöcre Creaturen ftebbenfcannatuerert Jjun wapenen. Φεη §>ütr i$ rjijemapent met 3011 ftoomen: Den 3Doïf met jijn flajjö-tan* Den: Den ïecuïu metsijn clan* toen.*fjettoiltofpfcre©ercf«n ■. metsijn fcöic&reti; Den Strent met jrjn krommen Deen : Den taen met 3tjn fpojen: jae fjet
pelten met 3ijn angel / enbe De ©ïoametfjaerfpeere* Sïnbere Creaturen Rebben ban naturen gaer deckfcl. $et ©ce i$ gfje* Decht met ïjupten 8apj:Den ©o; gftel met bcerem Den 35ifc0 met fiftubben : De Crocobijl met feötïDcni De Crabbe met (φί* pen/fc «lleenDeMenfchciiS ban Godt BöefcïJapen en gfi,ete* tenongewapent, fae ongekleet, naetiuv Hfleï en gïat/ niet een |
||||
|
des Mcnfcben. 117
bïtef &en hebbenbe ober fbn teer tnfacötïichaem. <©tt laet ficft amfien / alg een
fltoote atmoebe en uutterfte be* Soefltjchhept: jpgaer o bjai een tnchbom / toat een öoogbeybt/ ,· toat een bolhepbt aller btnghra t£ Wt in ghelêgen / tod aenges «nerent 3gnbe! ©e Jtëenfche 0002 ben ©alen habbt twehre wapenen, noehte Kkederen ban »oen. «Been WAPEHEhiMOitilt
ψ Seen Vyanden tjaDöe» Godt
gabbeben Menfchc gheghebets
pat hoge Gebiet ober alle Hert*
fche Creaturen, enbe bienöol*
gheng fo habbe öe IBenfche ba
alle befclbe groot ontfagft/ foa
«toot / bat hufc met een oogh-
toencRKonbcM»inghen. 4bl)c
»?εεΐΙ nin£ iJP &an «He ©og^e*
lm/ stèren/ 3©o?men/ %u
<»&een ban allen enmocht hem
guetfsrcof qudlen: maer alle tt
tarnen moften ft> hem bienen en
öeïpen, 3©aet toe ban Wape-
nen? xxEBDnaEaf entoarfïsen
Menfche in bienffaetoof&tort
1 ne*
|
|||
|
118 Vande Scbeppinghe
MoDigö;' 3ae fpm fcüöenaii* - öcr£ niet öö!:&>«fi 3ijn rontoiH 5Ön fupüei- licijacm / al£ ecu Donr hete Voait fte tontoin be ΐ}Φ bere £>onnc.$u btenen beKke- dcren on£ IHenfcften / off e rot «n-Béwaringhe Üan Ollfe ieöCM/ ofre tot een Cieraet ban onfe {ttrfonen. 28l£ be Kicedcren Dieft fit
birftt 5011/ fa 5tjnfe gfteïjjrft w» Bófwetck öf Ctiftodie om ftet Lichaem, en fa üerfefteren 't fw* bc tegijenöitte"/ 'ftoiibe/ inint/ regften' en öc ongljcnabc De£ %uci)ig: maer boos öen ©al en iua^bcn JlBcnfrftefulcfienüpr* btenbtgen C'uftodk niet noöicij» 3©ant ftpleefbcinijet Paradijs, baer niet anberif en inatf ban een perpetuum Ver. SCIttjt töafl
baer hornet: altijDttnoptoeec»
J|et japfoen ina# bacr gftcDuci rigft eben Iteffelicft/en be %uttft ebenfoctgöetemperr. JJopten iuasÉftet bact te fteet/ nopt te hout/ nopt bnftelt boo? tenipee* fint. Waer toe ban Kleedercn ? m$ be Kleedcren ftofteljjcft 5ön/ foo5Ünfeeen Cieraet ban |
||||
|
mki^*3M*gm
|
|||||
|
des Menfchen. tij
ben Menfcheimaer De Menfchr, »002 ben ©at/ en befjoefbe geen uptbjenbtgt) Cicraet fiier cfte oaer te gaen bebelen boo? jijn i-ichacm. Cen Eelpe en fteeft Söeen anber Meet ι a!g ï)ner ep* gljen aen -gtjefeïjapen toit/ aï£ üacerepnigöcpb; eninbatecne Weet i# een Helpefoo ijeertijrR/ bat oocfe Salomon in alle jijne magniftcentte foo niet cninajï Mate. 5.29. «er ciert/ alg eene Pan bien/ ge* Inch Chtiftus betupg&t: Stifoa enjjAbbeoOCRbe MenfehebOOJ
beu Val gijcen anber kket, ban
ten natupjïpc&e aen-gefcöape* ηε fcöooiifjcpr/een nette pjopoii «e ban atfe 5tjne leben en gije* KJïtrbten/een blancitc/bïooreni becnjebenbigcberïne ober 55η öantfcjje ïir&acm/ 't ïueïene gelljcft aUbafter bïonch en glin* tterbe in &et Ιίφ ban be^on* nc / foo bat «et fcfjeen te \mfen fnittaeebe £>onne op Herben» <pibe bit toajS fulcnen Cieraet/ pat ben albergrootflen Keyfcr, jM.ÏLe 5Ön $urpur/ Eijbe en #unajeei / niet al 3ijn <aout/ ^aeclen «h ebde tffjefreemen/ bic
|
|||||
|
/ ι zo Vande Scheppinghe
Ijie mate ban beerlnchbcpbtte'
g{jentöoo?bigö "iet Öalen en
Man. Naccktin bloot te 3ijn/ bat i£
nu ter trjbt bjel ten teprnen ban armocbc en geUjrclu macr Moo} ben ©al biag bet een hiincit- Stfaer beuiij^ ban een uutne^ menbe i©ajeftept en beerleek* Sept. .©antoatfanittnfeggen ban
Bet anbete / bat nament Iijcb De jBenfrbe' bun niet en schazh- den oüer bte naahtbepbi: ί *» Adam en fejöaembe 3tib niet üSEZm. boo?5Ö"Eva: Evacnrcöaem* be 5ici) niet baoj baren Adam: •öepbe en fcljacmben fp bun niet beo? Godt ben Schepper, Ttceöte noo? centgfje Schcpfclen. 3Mt laet immerjS beeljS te b?eemt; !iae bet ftftijnt te Itrtj* ben tegben alleeerbaerheyt: Hey moedtr-naeckt te 5jjn tn pfc» manies tcgöentuooibtgftept/en* benocgtattiS(bader fchaemce tt $ijn» ^egbemepneïupben/ fepb
Augnilinuj, beeJbm ftaer felbett In/ bat Adam en Eva boo? ben |
||||
|
des Menfchen. 12 r
fci\ blipbt maren/ om battec
Li? / ?atnile oen©alhare00-
gnen gheopent wierden; Cnbe öteruptniohennj bufbanigften
wflupt/ beïBtjle fp biinttnaten/ «at net met bieemt m i& faa fp ooctt Tonder fchaemce maten* A.u8«ftinui ioeoeriepb öefe Opi- "!e, enbebemijflbat Adam m tva boo? ben ©al söeenfmji E'""*?««»♦ 3©antGodt&ab* JJfbe JBenfcöen perfedi en ïsah S&tgftefc&apcn/ fonbetee* . TOfepl ofte gfteöjedï; maet Κί-Μΐ** Böeen Mepn g&* Z&SÖcUieefi/ »nb!en>gBe* cbelfle ban öe Utjf uptbienbigfte
©innen, ©oojmaer een biint *B«ifcö/ «-een armiBenffft» wSr00^ öieJ1 toaec Adam
onnt tjctaeejt /poe foube ftp 5n* SXEE· £oe r°ube i»P «Iïe ^
SSfifiÖeb&en feonnènten* S£w^crfc9cPDen/ «1 namen ï&/nfrclcftöflertencp; ?Öfep<-enöe ^aet Eva
ben f SS?"1!' l^e Touöe fp fteb* «ε icöoonhepï, ban bc berbobm
# b?ucöt| |
||||
|
122 Vande Scheppinghe
b?ucf)tiSy fachjfept be£>rl)?tftf ' d?t het eenenluftigen Boom was, en lieffelijck om aen te fien. «©aeroin 'tig enenel beufel* mart / bat be iiaenfcïjen boe? ben ©al fouben blint gf)eit»eefï · Sïnbere mepncn / en nnber btc
ooc De gioofcfcDe ^ifta?p-fc Ittij* Üer lolcphus, bat Adam en Eva
UOO? ben ©al fimpel enbe inno- cent Snaren/ gödijcn öe iauglje ntcu-gi)cöo?en ïitnberftcnjS/of* te be ί upöen toetene niet balco* uien bp ïjaer üerjtant en 390; «2n.be bicuuolgljeng/ gBeltjrft fobantgÖÊ Kinderen CJï onnofele Menfchen Dan gljecn fchaemte en ïueten / al fietmenfe naeent/ i},u ooeft eben aïfoo Adam en E-> va Ijaer niet ghefchae -nr en ïjeb' ben: JBaerbttitf mebe feer on* gljerijmt/ l'ae telt enüjctemct offer pet-sf ongl)ertjmber fembe feonnen gefepb Vuoibcn alö tiit/ bat Godc be Menfchen foube ff^ ff gapen ÖCbben onverftandigk eriehcbrekelijck ünnSinncn. j Ί®αφ pemant foube inogltc11
feggDcti: ï?eeft fjet niet 08Φ** |
|||
|
des Menfchen. ii}
pert uuttaenbsgi) aen ftaet ghu·
uciTte.nocö intoenbicljacn fjaet verftantjoe hemt IjCtDan / Dat öe .WSenfcïjen Uooj Den ©al fjcei naeckt 5i}nbe / %att njgt m
lcnaemden?5chaemte bat i£ im? inerjs cen Heucgt. Or.bcfchacmr- neyd öaer-en-tegljcneen fautc/ bte<0obten alle eetlncReEups tonftttmiföaefföt. ifietopautiuoojöentiJiJ/ bat
netijeeleenanbere jjödegöent* PP&t öeeft met ben Mcnfche, nenjöemercftt in 5ijnen fondi- §ncn Staet: cnbe met ben |Ben« Kne/ aengfjemercBt inbenScaet wan 5|)n oprechtiglieyd.
Φοο? ben ©al/ 5i|nber in ben
Mcnfche onifïaenongheregelde {aften ban 3ijn Hert ,'en 't gijene «aer uut fpjupt/ onghereghelde 2£weginRhcn"toan fijn Lkhacm. ©m Mcrc ongöcrcgcïbe hifien en oelucgtngöen te Dempen ofte te boozhommen / fo gljebiebt bc Nature cnbe öe Schrifturc bat* ^"öeïebcn Dfcnen fol/ \uaet LrCfieiUe o»S«tegcItl)cben ijaec
fS£onen/ cnbc ^aet boo? bc*
feiöe«jo?benonffieKcin ©aeu
ί ö oenen
|
||||
|
124 Vande Scheppinghc
ί.τύη, 2.p. frenen ftrecftt be bernianingp beg Apoftcls Pauli, ïnelche W QCtftam De Vrous-perfonenrna' mentlijcft/ bat fp ftaer felbeii fulien deefcen, enbe bercteretf met fchaemtc en matigheydt. 5©aer ïjeenen (treeften ooeft ö« Wetten ban berfrfiepbene Hey- Hetodot,in denfche Natiën: iuant Herodo- cii». tusbetupg&t/ bat ftet niet aïïeett
bp bc Lydos, maer ooeft bu all* ι anberebolcfteren/ bon?een in- »- famie en onupibïutTcbelijc&s ! fchant-vlecke i£ gftereftent/ a\& ' pemant naeckt brier t gftc5tein ©ooi ben Val ter contrarie»/ en blaffer gantfeft gftene onge- regeltheyt, nocftban belaften ifl Öet Herte, noct) ban be bewe- ginghen inbe Leden: maer all* luiten in Leden ban ben Men- fche bolgftben Bet gftebtebt bart berechteRedelijcfcheyt, na ben toilleGods. 3&tenbolgen£ üaet en ina£ geen oo^fafte om 't Lic- faaemte decken, oftepetgaeö ïjet Lic h asm.
*©aer en taag oock geen oo?'
faecfteom5icfJte ichamen oW* eenigft Hdt ban §et Lichaem· |
||||
|
des Mcnfchen. jif
r. rnt^at «* fcbacmtc? Schaé-
ç>}Ö **ÖJtjfePhilofooph Ári- Arift.Ethic. "oteles, l£ een vrecfe , ofte ima- «M- W. «t SWatie, en inbeeidingbe ban™,?·1·*· Schande. <£nbe toattgSchande? * Jus ^uüoo?ben©aientoafTet
rnnen/0?dc· kaffer geen fonde» maffer gfccen fchande? f00 en
kaffer oocft geen fchaerme. SSSW** a»S«nepnen ©o?,
y£z&' Wanneer ön fal toefen ß2ç·. «é öaer been baoj
oneer^0?onrey"iSheyt, göeen
o",iIba«heydt, geen onghere- ðË Kn .ban met licht omcin,i
u«t3ön/nli{meteenkleet. &n * Ö fttfc
|
||||
|
li6 Vande Scheppinghe
1 fuïlen bïinchen aï£ bes1 ϊ|εηιεί# , Qlantg/ en alg be l&onne aen
- Bet firmament / bolpjenji be P»n,l2.3. PtophetijeDanielis.
©mbantebeffupten/ gelöcft
's Mtnfchen naecktheydt bOO? iien©al/ tuajef een betoijsf üan 3gnhecdifekheydt: 3HfootDil^ OOehSiJnfchaemteloofheyt, CÊfl Öeiöt)£ ban 5Öne onnofelheydt Enbeonbeöïechteoprechticbeyt. 2Jlbuji öeefi Godt boltrcthert
öe Schcppinghc ban be klcynfl Wereit, battjS/ ban ben Metv fche, ttie te rer&te g&enoemt
maöö taojben ïjet Hooft ban Glïe be wereken Godts. 3©ant om 's McnfchentoiUe ijS bc Jjecle Wetelt gpefcfjapen: |Baec bc Menfche fe!be om Godts bJtüe/ opbatGodben^töepper boo? en in öem ghegiorificeeu foitöe tooföen/ aljs in geteddfteban 3ijne Creaturen, Applicatie.
«oe-n?' XJ©öjeIacn/ mijn zmtt,
flöenttiaöe. l>i g^p lïlOCt ttiet bit üllt? Η
p?o*
|
|||
|
des Menfchen. 127
Piofijtboen/ tot beriiercMnge
22" " Jtoncfe gljclcbe/tot betzx? IcOay öan u fonöigijs Icben/ en* oetotbertroodinsöe ban 11 bc* ©«BW* naeut iemotf/toamwer Drtfcl* ***>« öeöoo?befonöen/ oföoomni* &SP. Böepïagljen/ tot te fonbe ber, Se3& oojfaecUen/ té ontroert, ons S fïetchm. 2ÏIS Godt feibC «Ttmm
WVl.Laet ons Menfehe» maecken.ten 8Ö«I. oebt ohpeeiI marötiBö gftetim*
Söciufleban befteplige ds/ê^ &-f«».i G « £ ^ D r, g&it ïirftt.en «οηπεη ntet 5ien öe bïmbe Hey- Sf?; J®1*1^ ên iuiïic" «iet
ontf angen be betflocfcte loden: cnbelietb3o?tbefireben ban be
D2oatb?oncBcne Ketters. 3©u chtifttnen nemen bat aen met «nbajï geïoüe/obermtbi$ Godt Wjetfelbe ontfïeecnt in $Ün 2 &voort: 'toantftierBoo* Sn PtGüdl CeIbcam$ rp?eec^ t"· ^?ct ons Menfchen macc- Si ?55 ^Godt ft»*««M 6*«
»1? veic, g)oo moet ban nootfa*
5? tiö Belijcfi |
|||
|
128 Vande Scheppi η ghe
feelnch bolgijen/ bat m fret eenc goddeliitkewef'en meer al$t&
ne/ batig drie Petfonen 3ijlt» «§>iet albujS té oefen Text een
öoo?ninï)etoogfjeban alle tiie jjÖene/ ioekftebe hcylige Drie- eenigheydt lotöenen: IBaer een hcï)t ïjoo? onfe oogfoen/ ombe* feltoe ïtfaetlncR te3ièn/ en uafïf IjJCKtegijefonen. ©atr-en-boben/mijn Stele/
foo leert gijp f)ier bat btfe drie- >■ ccnighe Godt tg be eerfle vA' der en schepper bet / Mcnfchcn. 3©ant g&efept fjeb* Öenbe Laet ons Menfchen maec- kcn, foo formeerde ÖPbatcïiJeft öegJBenfcöenLichaemuptöet [ ftof der Acrden: <©aer nae Ut* \ hyeenen levendigen Ar/Tem in ςβ' 1 ηιη niftft: CUÖC alfoo vviert dl Me»' febtceti levendighe Ziele, fepbt Mofes. 5©e Fabel ban Diodoro Siculo tgbelacföelijcB/ toelcft* fegiijft/ bat in ben beginne bi iBenfeöenban felfg gpegroept 3tjn upt ber Ulerbcn/ op gefgcW · inijffaiifbeiKupfen ia vEgyP' ten upt öetfïrjm groepen/ bat öcftebiereNüusmet éenen W v 0?« |
|||
|
des Menfchen. j%9
Sg" .bIo« oter 8ct Sanbt SS.ÏS£!tötcri €nl,e ant*«
SScJilannen «©objSelbec^ fooitbe Couincfi David een* ï^n«d«dcHeereGodtis:Hy
lv lï1? S^maeckr, ende niet al0'" fdvcn. ï£oo?t toat be 3f?0pftete Efaias fepbt cap. 64. »»«4. «,
"eef ghy^tonfc Vader, wy fn Leem. Ghy zijt onfc Potte- °acKt:r, en wy alle fyη uwer han- fin, ? rAólor·17· Godr» KM A£*<».I7.26
oT nfeft van eenen bloede. alle sneflachten der Menfchenghe- J"a ckr, opden gawfchen Aett- oodem te woonen,&c. In hem «ven, fwcven, en fyn wy. r S IBenfrften letten fiomt oan ^?dr> enbe het Ijangt oen Gndt. F'eitianbt en fiant nemen / aijS ^JtDilgeben: Cnbentemant «««antgenen/ ate"finttailnes ««»». &p bmalen gtafltjcKV bie Wnen bat.ftet in fiun maeftt «fi?hSLlebfn tetteriengenjmaec hlthrtt1 8r°toer/ bie mennen »at net öacc typ flaet ftun leüert |
||||
|
13 o Vandc Scheppinghe
te öcrftoiten / ofte i)aer epgöert feïuen Dat te benemen. <©e Ifee* re üJif on$ aïïeu bctoatcn \ioo? fulcfte guaDe en öeplloofe 31η* nen. 3©gbers?/mijn giele/ alg gijp ^ierleefi/ öat Godtdennieu-gbt'
fibepen Menfcht ghefnlt beeft in et» vreitghden-rtjtke i'aradiis , in ttW Luii-hof vdpiayptrs, om baer U
fpanceeren ban Deen ïieffeïtjeit^ ïjepbt tot De anbere / Dan leert gfjp/ batgfjpu vekmaec& mobc&t nemen ban Godsbch ep- felen, foilDer fonde. 'f <$β <ö5eÖ feer aengöenaem/ aïgbe |Men* fffte in «t5oDt$f gaben 51cÖ "atv geugt, 3Bp öebben eenen bnen* Aftor.T4.i7 belijeKen <£5bDt 1 Die onfe ht rtf η • ijTheiCj·. vctvu|c niet alleen met ipijfc> De*ut.28,47nlaf'5?°ck melvroliickheyt $p
gÖebtet Ollg / dat wy ahiit full η blijde fy n. <gae fe?f£ onfe <6oDfV Dienfi enDc «Deugt betbjernt f)p alg pet Dat niet en beurgt/toan* neer fp gefr fjiet fonber tecutljt. ©O02t£ bJanneer gp ftter leeft/ Dat Godt tot de» Mar gbefchapett
heefteen Vrt uwc , iW ** iM>i/ê» «y» #«/ƒ>e en gkefeüinnt, bOCgÖCtlDt Dei |
||||
|
des Menfchen. 13,1
je \uoo?ben 0002 reben boer bp;
i en is niet goede dat de Mcnfche ïSriÜ ®an leert ggpy mijn j-itie/ Dat bc réreeninghc nan '*»an en Vrouwe in ben η ^f^e- 'L/Cr*£w STAET eerlgehen* feS&coojloft #. matit i$ ftet niet 1goet bat bc iüJenfcïje alleen ft/'°?^ Öct 3°εΐ bat be UBen* lette göfpaert fp. 25bPen bicn SIJP 5iet ijter/bat Ijet Huwdiick 1$ tn-gijefieltüan Godt: uiL· tnben Paridijfe; mttmlu Urn
Sen/bie 't Huwehjck ten ijootö* Hen recommanderen.
<«5Ρα'Λ irtoe oogöcu fïaen OP Den Aurheur,bie 't huwdiick Decftm-gefïeït/ gijp fuitbetom*
oen bat Ijet igf Gou: Godt, bte net: opperffe goct #/ en banöcn {pletten niet gttaetg en ftan «omen. «Bfteen Sfertlcfte Crea- i"ren» geen Engelen öeööcnben Mtnfchc 3ijn wijf Brjeffftapni orgoegeüen: maet Godr feïue. ^opatftet Huwrlijck meeree* ^"ö^ftinbefen/ aïé beelan? zi s* ·· °nr>anüen, bic toel ban ©oïitsgn genomen: moer boo? f ö) tuffm |
||||
|
iji Vande Scheppinghc
tuflTcfien feomen ban €ngöel«i ofmcnfttim. 3©ütgöP utec oogden fïaeti
op ben Tijt, teanneer öet tg in- Bïjefteït/ gftjifultbebinbenbat get tg in-gljeficlt boo? ben Val, inbe eerfïe gulben Eeuwe, eer fcatter noci) eenigfte Sonde of pet rmaetg inbe 3©ereïbt bchetit toa£. 'Cifler al geteeeti inben Staet ban Onnofdhcydt, etibi geeft ficbüertoontaïji een ϊ\\ψ Dere bloemc in een ftiaerert gront. Wüt glip uteeoogen (Iaën op
öe Plaetfe,baer ijet té m-geftcir/ gim fult bebinben bat l)et tg tn- geftelf in fytt Paradij*, inbe gije* ïucnigfXle plaetfe ban bc totjbe 3©erelbt; om acn te teijfcn ijoe groot Mt fjet geïucn tg ban aïïe bie gïjene/ teelfhetnben^eeri Croutoen: namentlien/bat balt Jjaer HuweHjck tg een Aerts Pa- radijs. Watfyt u ban / mijn £teïe/
boo? be booling^; ber gtjenerV öie ben Hirvciijckerr ftacr fcftel' ben iJOOJ een werek beg v'lee- ichiï j.enjjc oen fcibai berbieöett acn
|
||||
|
desMenfchen. 135
ae» alle bte gljene / taelcne pru- "(he maecnen ban «©abtcbtCi «εη en Ijepligljïijcii te letten. mt noemt Pauhis , een Leetc i.TJm,4,
Oer Duyvelen. «epntclijf & aïitf gijp Btct ïecfl/
«at Adam en Eva illöen ftaet
«rttl ijare oprfchtigheydt naeclct door het i:,aradl|s vv<mdeUen>tn haer dies niet eens en fchaemden, ban leert gin; vu.it ben aertigban
De opREcvTiGHErr. £>n *n bieefi geen oogtien/ göelijrft oe Soiiden. bonden 5tjn taerc* nom.13. n. Wie quaet ioan,3.20,
«oer die haet het licht, fepbt v-Mifltis: taant Ijp i£ bcbucljt oat boo? &et liröt 59η onbeugljt mctljïe open£jaertao?isen,©tei ben/©bcrfpeelöet£/ iBoozbCi tiaerjs/ cnbe btergtltjche/ flat ö- ten bc ïdattcn;fp USunfen geern tnbenboncneren. ^areperfoi nagiefpelenfp altöt onber cc* ntSeoecK-manteïsf, €en^tef pec&t5icftmetbennaci)t: €en ©berfpeelber/ met bc guarb$> ne: Cen IBSuOibenacr/metbof* ftöen en bergfjem $ae bat A- dam tn £va g&efonbigöt Bate ben/
|
||||
|
iJ4 Vande Scheppinghe
eenef.3.7.8 ben/ &p ïrtoefjten©pgöe-bfa* beren te fanten/ en maecnteti Oen fcöo?ten ·, gae bat en taai* hocö niet gftenoegö / maer al£ fp be fïemme €>obtif fjooiDeii/ fp forljté fïupp-Dolen en fcjnipl' Boeché/ öerftefcenbefjaer felüeö üoo? öejef peeren aengöefïrbte . onber be feöaöuïne ban be boo' rnettV |Bet be fonde cuiam be fchacmte, be vrecfe, be fchrifc itl lienMcnfche, baer ban ïjpniet en iuijl in ben ftact Pan 5tjn« oprechtigheydt. Optechtighcyt bemint be naecktheyt. ^pttet? bitjtöaetinbewae-rhcjt. t©en
bagij cnbe nlaeröcpbt Dan bien 5Ön Ijaer ten Doogöfien ae"ffe# naem, deerne ïaet fp fjaer fan/ en bat fonber Rïeet fonber be* tDimpelingfte. wu zijn vinghtr heel beeft, die durft htm wel ent"
winden, • « ?v .17$ ïaet 8et unietberuelcn/
f«m"b?r-p -^mön Sieïe/ lit foete paef
wwinaötn. i"i noc& eeng te gaem <®W
Öebt alreebeöerfcijepbe bloei»*
ftenji ban ft&Qone tceringben
|
||||
|
des Menfchen. 135
Sf pluclitaoo? u <©e!oüe,©OQ:t?
aen fait q\)v vm htm lefen/ vruchten, Die bet bek eringhe «iaetbigj) 5ijn. <E>cfe uine ünee* öe wandelinghe fal bienftigïf ?ÖH/ oinuiac wandelinghe al* *öt£ eerfijck temaechen onber
pc Heydencn, enbe beftagftiïijcis UC02 Godt CH «ïie goede Men-
fchen. €>p bat in» ban ban boojett
W Beginnen: CeriMijclv mijn * «ele/tailt boeft ernfïeïijctt baer °P ïetten/ποε batGod öc Scb? p- Per 5irö beeft gijeftdt en btrey ds Scniaect tot's Menfchen Schep- pinghe. Lac t ons, frpbe fni/Men- khen maken , een beelc dat ons geiiiclc fy: die daer nygeeren ovet de ViiFchen &c. <& l)heVuonbct; i!)cR gtoot boet 5!C0 hier op 0 iEenfcIjen ïuaerbigftcpbt en* oe ^ B£i 1 ^e iBcnicïje 't tg Wacr/ isf boo2 jijnen bjoetoen ©al tn pbeiljepbt neranöèrt/ jae m itf Pbelöet gfteto>ben até be poelfjepb feïbej In falcnet üoe* Sijen bat bc «Conincft David feet *a.fy, i·," nJei Sftefept heeft toaert faecbe wat De Menfchc in een Balance Ööe*
|
||||
|
t}6 Vande Scheppinghe
ÖÖelept/ entegöengydelbeydt · ofte niet göetuogijeniutert/ bat ïjetnietnorj) fwaerdcren wichti- gher foube bebonben iuo2beii/ aï£ öe Menfehe ; JBaer faalt* neer men iml oüer-megi)en in J&at ftaet bat be Menfehe bal» Godteer(imfleIghcfchapen, en ban Chn'fto anbermacl herfcha- pen #/ ban bebintmen bat De €onineft David mei te retfji met grooter berVuonbermgjje treeft niocgen upt-roepen : O Pwl.ï,j,(5, Heer, wat i$ de Menfche dat gby ?· fyndcrgedencki? endcdfsMen- fchen Kintdatghyufynderacii-
ne< mt. Ghy hebt hem iehier tot eenen Gr>dt gemaeckt, weynigh minder dan de Enghelen: met hffrliickhcydt ende cieraet hebt ghy hem ghekroont: ghy hebt hem tor een HcerghdteJt <>ver al uwer handen werck&c <©eH. Α poft. ι P-mis en meet niet toooiben gftenoegï) ** binbenV om baer mebe upt te biucften be uptnementtjrpbt uan een wer? meuren f>erfcfiapen jBcnfffte* r,ftt.i.9, Ghy zi<t,(épt [jp/ eenuvtverko-
icngcilachte. cenCoflinckliick |
||||
|
des Menfchcn. 137
1 "ifterdom.ecnheyliohVoIck,
een verkreghen Volck , om dat Bnyiout verkondigen dedeugh- aen des ghenen,die α uyt de duy- «erniffe gherocpen heeft tot fy- nen wonderlijckcn lichte. Cn* seoaermebe nocï> niet te üje*
?pettn59nbe/ Bp&omt bo?öer en l™l}aï f? dcr goddelijcker na- a. Peï.i. 4; Xe dec«achtigh fyn gheworden, {wdettckll^ die inde
wereldt is doot de begeerlijck- hcyï» ontvloden fynde. mfc goosöe confiberatie Be*
ffi! ons?J°P ** toeeftett/ niet S"f £»«e üSenfcöen öoosö f cttent te laten: tuant een Men-
fche dootüacn,^ Godts bcelt in ftucBenpaen/ enöe obecfulcn^
'"^Iffteyt Godts t lEaer oocn
gEM f£Iöen in gtootet toaer* oenteöouben/ enbe inel naec? Itisö toe te fien / bat top bit Efu i7Js in on^ n«t en bèfae*
Kimoffcfjenbenbooibe fonde. ücre bedt Godts af-toerpen/en*
|
||||
|
ijS Vandc Scheppirtghe
ïå öetmonfircufe bedt des Du?' siaeeb- veis aen-neiwn, 3£an toojt be£ ,,w·4· mm&n glMaïte boo/ <©oö
äïðåäåå ban jüiarttgijepöt/ foo boncher en íõáçÃßïáñåç / bat *"«·7< 23. Godt äåç Menfche çßåÀçéååß åç
Rent boo? ^tjn Kt'"*, of boo? i)et macckfd ban 5tjn Ham: matt algetn DuyvcJs gl)eb20tï}t &aö ú)åéç toijft / åçïå gtjcrijch met ÂÃïïßå onfielienifTc tt$)e ç 9åðÀ upt-fcj)Kpt: wijckr wegh van my ghy vervloetkte in het eeii' wigc Helfchevyer, dat den Duy» velen lyn Enghelen bercydt is» &áöá÷À0 ftoe tetpnigfj ïoo?f äÀßïåïáößß öå ^jBcnfcijen ïa' tenbe fonde in gaicr domineren otbenniecfircföclen/ fobattet nfet gi|cfonti$ åç blijft ban öeti Öooftfcfjebcï af tot ben Ñïåß^ï* Éåçßïå, Scfsbit^u/ faëton* btt êßåñç Cplant / bån Menfche bJil ich Ãåâäåç/ ååç£ ob8r>loo* ñåð / åç bannen éçñ toone ååçß' çß.50å faculteyt bati 5tjn Ziele, ïßßå ååçéö lic ban jijn Uchaem» pat fonhe êïççåç feggljen me* lobs 25obc:Ick alleen ben de be- fmettingc der fondenontcomen. %0
|
|||
|
" CTn· es Menfchen. 1357
• ^fltt tod een Aftie , bit öe
S^cljeftan recljtPecrbigcn i
^Hettaeicenigjjj onnofclheyr,
^lalburPen roepen tot Godc
peptrtiiTermsöne fnootfte/ en
l^acftucpb in 5ϋηε bejïe toerc?
SL"' enboolingöe in öepben,
1H»/ kunt plaetfenanfip
™ ™öfen' bte tcs8en 9cm nteÈ
"MMgetupgenJ ^enSabbath- S» tonbagpberrufïe/en
öeeft geen tufte gheftab üan 59* hf.°ilden· ^«l Tempel God», |
|||||
|
ne Ucrftecrtöcpèt. SgnCa
mng/ 5ön 25ebben / 59η Café* ϊεη/ usupjoi/ &otoei$/®loe« «η/ με ben Heflern ïuen ijp tipt geatuefttüesftsöefcöept/ fou* ES·**!!te ΓΡ?ε«ίίεη Pan 5tjn Dtoaeföeben en ongöetegöelt* fc «ojtelöclvaiiejötoatm Oftn/ aenïjem/ enomfteni fef/ ïïgp ' toaec blincitt fticr bat
S°°"«evcnbeeltGodts, batbe £ fiL011tfmiSÖ«t Beeft in 3Sne fcöepptnge/enbatijplian |
|||||
|
140 Vandc Scheppïnghe < 1
nicujef outfangen moet boo? een · |
tïueeDe fcijeppinglje/eet [)p ftan 1 3aïigfj toóiben/ en bp <©obt $W nen ^eftepper nomen in oen al* bct'öoogftcn Hemel* <tf5p/mtjne gieie/ oebenent boel) enbe Be* 1 tracht begrootetoaerbig&epb/ Αί1?Γ·Ι7.28 bie uutoe Godt gfjegunt Beeft» (©9p 3tjtGodts ghcflachte: gjp ftöapenjijt gijp naejijn geüje* fteniffe/ en in Chrifto 3i)t göV &EL* goddelijcket nature iUCöet
dcelacfirighgijetöOjbem ^OUt CP ban gelijcn een onnut ©etc* Ren legggen toentelen in bert , mobber en biztk ban aïlerïep ongOerec&ttgDepbt { een ütj* beling leeft op 5ön ^oofsi: €en &olbaet op sönjèolbaetg: <£en ïlupfman op 5Ün g>upfman£: , cICKeennae5tjnfiaet en beroe* pingöe* ïtëaerom foub gijn ban bergeten/ bat<fi5ÖP een Kindt Gods jijt* een beelt beg £>cf)ep' pergieen 2Burger beg ®emeï0i enbeu felben tfellen/ niet tot een Öepliglj en Hemel? leben: maet al? een berlojen §>oau/ met beu fcnbigljenb?af befejs Mtttlt& utaen golteit - bupcH buüen{ Weeft
|
|||||
|
des Menfchen. 141
Weeft heyligh want ick ben hey-
"gn fept öe %ere onfe Godt Lc- vu. i9. Weeft vo!maecktgcli|ck I*vit,i9,2. «we Hcmelfche Vader volmaeéfcMitt'5'48· js fepbt Chriftus onfe ^aïigfj- nuftec, Cnbttigbegemcpne a^manimjfje ban alle Frophe- |=n m öet <©uöe/cnba alle Apo- l^n in Öetj^teutoe Cefïamét, «poet noclj een flap bo?ber/ mim Stele/ en ntoerbencïit öp u feluen/ïjoe bat <©obt be &cl)êp; pee/ naer 5ijn öeraet/ i£ söelicu wen tot be uptnoettnglje ban OtCn, Godt de Heef e, fepbt Molcs,
m/teckt de» Menfche uyt den klomp» der Aerdcn, ertde hy bUesbem inden levendigen Aeffem in zijner neufe, end» alfo vvert de Menfche «elevUigeZielt, <©Öe!Öfh t)et eerfte oöebient
öeejt/ om u op te toecnen tot nenmerchtngöetjanimje hoog- »2 r: fo matt β wt nu Wens/al*
«n fpo?e tot ν e D e R ighcydr. ^eneftt/ oiBenfcöe/inatgöP
*£fi getoeefl 5ttt: ^enc nt/iuat
SK/tot gftp eerlangöe
**" nciaen-fclomp,j'a met meer
ban
|
||||
|
142 Vande Scheppinghe »,#
ïsan'tftoföcrliieröciu · -j
Stof toa^ uïucn ooïfp2oneft.
Stof ïua$Ê htt topje ban uüJeti
affeomft.
Stof toa<i het frof öaetban ïM
ÏUuï3^ttoo?uiuegieïcgcmaech* »
iniert.
Stof, en gijeen DBarmer of W*
ijafitr:
Stof, engöcen<i!3outof^i!bet:i
&oöantgljn)a£ het oojfpiouc*
helijcfce gremi / bazt upt u uc>
ha m gï)efpjctcn té.
<£nbe ïuat ijS tjet nu iegijctv
tooojbigf) / Dcïuijle hzt ïeoeii* Dtgfj t£. 3©?rjft een ïuepmsÖ fpeeciifelsf in De palm ban u ijant/ enïetter opVuatinoefen be fal nomen leggtjcn: gfiy ful* Dacr binöen rollctteng ban &tP öe. <Sn Vuat snn Die anöci 0/ al£ monfletftènë ban u ïif/ fiaem t Vuat anöer£/ a!£ torsgf* ftenjsv Die u roe-roepen/Dat öÖf ïebentJ^ löfö niet meer Dan aei? öe5tjt, i,sam.i7.4; ^e ftertïu>i>Dc ban Goliath · 5.6. <©efncïf)enDtbanAfah l,Die R a. san,*,18 Iu.j,t oan boeten tuaif al£ cct1 ïlÖeeou Den belDe: Ue facP* |
|||
|
a des Menfcheri. 14 j
EÏU-gcïie fjap?en Uait Abfalon,2.S»m.H;
ete toei ttoee rjonöerbt 3ici«i26·
nft«ftC«. ^,0C8Öen baemen 3mt Wtbefcöoec/'tisfnlStof. ^cen fcftocme Vrouwe. öie een
Sa^ beeft al£ een &taane/ en °°3ften alleen ©alch/ en taan* 5Sf§rbïaec in De toittigöcpt uan
een ielpe / en Ijet bïoet öan een *ïo|e/ elehanbercn gftefelfcljau te^enöeöieöoo2t#inalöe ffi fao to5 8Ö«feto>cn i#/bat Κ_ιΗε üan cen Pföer SÖeab^ unreert tae gfteabozeert Vuo2bt/ ^att£fi'anber£aï£ eenleven-
Sftof? een toanDelenöe/fme*
nenbe/ en aöemenöc ftof> **« ^" e5ften *enrciJe HOC Genef.3.19.
ben©aïfepbe<i5oöt:Ghy 7.ijdt
ftem te berfiaen/ toat bp epnte*
S? foi.lt,e to«öen/ namentïicB ïnnS /Kf13^ O? ïebenötgft K' toMÖP cc» te famen ge, bonben ftof : mut fïertoenbe foitóe öp iuojben een ontbdn* ben/boj/ïifïjt ftof,bat bentoint tjenen tuerjf) b2gft eii üerfïropt, hafrhl*£et ePnöe önn alïe
WEe|cnf j|0c gjgpt eu π1ίΙφ tiSB
|
||||
|
144 Vande Scheppinghe ,
ttgij bat pemant in befe 3©ercï«> .
i£ / Ijp en fal in ijet epnbe niet ineer 5911 ban ftof, gljeïijcK al be re|ie. Stof maeefct alle ongelijk ne bingljen gftelgcft» 3©ie hart feggljen bit mag een Conincn/ en bat een 25ebeïaet: ^>it eefl «Cnpitepn/ enbateen&olbaeti 3Mt een rtjefe 25urgïjer / en bat een armen SSoer / manneer fi* aïïe met ben anberen leggen in Betbltnbe&tofV <©/ iaat een ftercfté toepbeï i£
bit/ om te bf btoingen 'fmenfcïjé HOVAERDTE! Ï&QZ bef)O0?Ê
bit te temmen en in te toornen
bie pjacijtitje Pof-haniTen.toelo tic Haer Lichaem, bien flincnen* berïmabenfacfc/ optonenaïif oft top mat Hofieïijc&iS mare / enbe ïjetfeïüe maften tot een ftraet- syrachio. pop/ jae tot een ttfgobt. <BtW 12.H.12.13 fept Syrach: Watvcthtfthaer de atme aerde en aflehc > Hy is doch encfcelfchandeliick dreck, de- wijle hy noch leeft, Ende wan' neerdemedecijne fchoon lange j daer aen Jappet, fo gaet het doch > eynHijckenalfotoe: Heden Co- ninckj morgen doot, Ende wan- ne*1 |
||||
|
des Menfchen. 14«
n«r de tacnfche doot is, fooeten "cm de Slanghen en Wormen. hrf£n grooten ©o2fl lofua, «rtJBÖcnöE De rijDmsöeüanbe faeberïagfte wm& l&ohrïtuaz 02 ê»taö£ Aï, iua# rjerfrimrhr/ *nbe aerneberbe 3ΐφ onöec bc liacnbc jjanb ®qïk$ fy feer al£ yemmoge rjchtuajei. Hy fchcut-Mö.ff. "f'yn klecdctcn, viel op fyn aen*'" S"5."chte ter aerden, ende wierp itot opfyn hooft Cen ontblacg y«-m met aen rupmc namer^/
jcpaouciiieeöercn/ farftrc beö* »c»u rnaer öerootmoebiger züw nil J00 *"«&* Ijp auc Die Ditv Wrebemioantjct "ïjjf/ *# 0frc
ÖP|aböetoiHenfeggöen: gCft öebbe u tot norf} toe met eer e en ?rWÊi^D*irgt)en. ^uberr SLwrfctettgö Ban u. 3©eglj
Bnp : maec homt aerde, jiorat
fiche, komt ftof. Stof ben itb
SÖrtueefi/ en ftof moet ich toe*
bcromvuojben.
ta!®Öe'Öc6en erempeï Beöben*»».?.*;
! ?"«> Coninck üanNinivcr
wïUioedmge mt# Sgc^/ Ijp
<@ ftonirt |
||||
|
146 Vande Scheppinghe
fïonbt af ban gijnen Ctjioott/ ïepbc jijnen Scepter neer/tr oc8 5{jn Croon üan ben Ijoofbe/ töterp 5ön purpuren (Cabbert genen taiegj / enbe hy ginck fit- ten inde aflehen, hebbende ec* usn facfc om fy ne lendenen. ï|p tic ten Conïncft op Sterben toaöV fielben jicft acn alg een 3©o?mber Sterben; Φαΐ gul' ben uop öan 5inie Majefteyc en Konbe ijem niet b?oncnen maec* ften/ nocijte ,boen öergeten sijnc fïerffeïijcMjept/ of boen toeracD* ten <£5obt$f recfttuaerbigftepbt. I^p/tioo? ben tdeïeften alle &oof* ben ontbloot / en alle nnnen se* öogen plachten te tatojbeh: §JP öie fo ücle jaïutatien bagfjclgtf ttreeglj/alffcr fanbefteng leggen in 3Mpn: ©? bic niet anberë göetnobn en tuag re öoo?en/aï£ bie bïijbe toejupcifingeri 5ijnc^ BoltV/ Ghezeghent fy de Co- nincfc&c. bie fluptüooi fuïcfi^ alïeg ?rjn oogden / en fiopt 39« ooien: $?p quitcert5ijn $a!iep£ en 5Önen fiaet ; Cnbc tjp g«c£ fccggöcn / niet op een beWe öau ÜofcnflliSbc Sibatiten, nietoP
een
|
||||
|
desMenfchen. 147
«η Coetfe beljangöm met g{je*
te"P?öe capgtra al/ be WJr^J maer< op een bebbe »an afTcften / ombangöen met suatbnnen ban fatten/ enöe 3gn tranen iuaren iie bojbupj* feif banirietu Φ groot eïeni* ^fnneberigtjepötl nftSr0* m 0UÖen ίο06" Γ"»
Böemepn onöec Godts Voick, «StÏ1? "««««nare *»«ffe*
?«PftLhaei kl"ederenfcheurden 2UK5 £aechtc lifÖaem toe,-
enbebat fp ni affchen ginghen hη g ίί' ïfiÊ ftofcn aflehen op
hunne hoofden ftroyden, om af tien/ bat fp £aer fcbtppiiigne
Iwgeten öabben / bergeïen 8£ ""ferrten oo?ft»oncb/ berge* ff?*% fP. ftof toaren s enöe o* tomttf fp a! te fiout en fjoogfc mocöjSÖ Steelt tacnm/ bat JK1?? "f*** Batttoetwram
tot tier foubemogöenbcrmaei boen berttogntn/inöicn fty met
nnf les5£f "ψεϊεη bolgïjcnbc/ en
Qn& berneberenbe onöcr be
<® ij macD*
|
|||
|
148 Vande Scheppinghe <«
«arÖtig|jei)anb<6obif/topful# ' fenfeertoel boen; €nbe tot Dien «pnbe moeten top ontïjouben/ bat top ftof 3ijn. Het ftof en ? acijtmen niet/ maer men treet fiet met be ttoeten ·, Cnbe a!£ ' Ijet te jfjoogl) toil teUcgöen/ of «aenjittenmen enujtöetniei» Hangt fjet aenonfc fröoenen/ top fcguböent of fïaent af» J5eemt fjet 39η plaetji op onf* Weeberen > top ücgent af.Eaepf get 3icö op onfmïjoet / top bïa' fentaf. £iettoeltoe/batoocH be^eere π alfoo niet tocg& «' Alafe/ üegïje/ fcöubbe / 't toelfft j)P fecc&edjfrK boen fal / inbif »J g&pJ&oogijêrtoüt fclimmenal? Ijet ftof eetaemt, » Jieffeng Ijet Iichaem, ba»
Itectfrö té/ Beeft <©obt in ö« frljeppmgfje ben Jfêenfcjöe ooc»* gegeöeneen ziexje, bie40ec* ftel^cft en Hemel** i£ ; <enö« imbten befeloe tocel ebelber ei» toaerbigeri0aï3ijet Lichaetfl» foo toüit t)ct.8em fetoen / bat 0« | l3Senfcöe B002 öaeraibermcei* beï)oo2tt.efoigi)en. Wat fait de Hat,».3<· Menfchc baten, fept Chuftus,?l |
|||
|
des Menfchen. 149
*Jy al des Wereltsgoedtghewon, i°o hy fchade üjt aea zijn Ziele? 3j«en fepbt gitcmcpnlöch: Goet verhuren , wet verhoren :
•Eer verhoren, mter verhoren .· Zul verhoren, *l verhoren* 'Ctgfeecner/ bat eenfaecne
jWeWÖtigettoojt öetaaert/ yoffphoftelöcfcerig. IBenen ™emt foo beeï ac&tg niet op een op een ftntcner / aïjs op een φι*
amant: op een $oet/ aï*i op een «?ooft: op eeuï^antfcgoe/ a\$ *Lesn tant' ^oc&tanjS beïe
JOnDec fo bom , öat ^ meer \ttf Ahafia be Conincfi toasT2iiij,T.t;
"ranch nae ben üchame, en "ocö nrancfter nae be Ziele. Φ "wtoel öp en mag int minfte "«toeftommertmet3ön Ziele: "galleen met 5ön Jüchaem. ïw iaman Quam UP* Syrien in i.*«s.;.& vSr£ "nmchtijene Ifrael^jmge* KEf» teiao?ben ban be melaetf- "'.^5 5nnc-ef Lichaems: |Baet ï$'c,un meeflen-öoop ber P^nfc&enen bullen nauIiic&jS €5 iij een |
||||
|
i5o Vande Scheppinghe ψ
een boet betfetten/ ten gotbt .
ban bare Zide, op bat öie ban j BaregeefïelijeRe ontepnigöepö* SÖenefenmot&t toojben/ boo? [ Jjet Woort, bat öe Medeci jne bet Zielen i£ / en gedifpenfeerttUO?t in be Kerckc, bie be Apotheke Godtsijf, «iÊnbebuggactöetal bad nae 't oube fpimb- tooo?t; Min ft gheetht, r.ctsi verleert»,
JBaer laet οη£ boo?t-gactt/
enbebefienljoe God ben gefefta* pen Menfche ontöaelt er.be ge- traaeertftefft, 3©at Logijs.bJat Ghefelfchap,VoatCieraet batfip Bern geeft berlcent»
W& oöp in Mofe ïeefi / bat
Godt ben Menfche egefteït beeft in een ι ν s t-h o f , in een ©of ban genucftfeiv in e en l^of baet |p al bont/ toat tot 39η noot* bjuften bei-maftelijcfeöepb bic* nenhonbe/ bat moet u berma* nen/itnjnEtelc/ om op Godt te vERTRovwEN, en niet te tïuijffelcn / of öp fal u oocb bet* fc?gen ban aïte urne beftoefren* £>eer qualich neemt fiet €toö/
bat beïupoen ftaer fclben meet berïaten op epg&eni»j)föcPöt( |
|||
|
des Menfchen. ïjï
Wijt en nmfi/aI£op 5ijneboo2-
io?S9e; 3ae ftp reecnent fnlcftjS »00? loutere Afgoderije. <eil&e Ööctoiflelijcft baer en i# niet foa Haebeeiigi)be€ere<iBabtji/ en 1 SÖeen (jem meer SBenfcijen
ontfteelt/ alg Öet mijirouVnetn J&aerom/ mijn Eiele/ pïutftt
°cf£ bJUfftt upt Adams Paradijs, o* bmcljt nan een bafï en ftercft vertrouwen in Godt, fcefelbe fa! u uiefen fo becl/aiss eenen Appel «an ben Boom des Levens. In Godt venrouwin iö tjet tttt
w enbe Doogijfïe bieren tsettim *ocboben/ berbatetinbeeerfte «Joojben ban bc ecrfle Cafel: ïcJc ben de Hecre uwe Godt: ghy eniult ghecn andet Goden vooc mijn aenghefichte hebben. 3E>at t# / «Btjp en fult u epgften <®obt S^Jftn/ noctjte petg anberrf öeoöen in mgn plaetfe alg ttbjen ©abt / om baer op te bertrott* toen, 3&at bermogfjen oocft öc eer*
με bJoojben ban be Articulen otws geioofs: toantbip en fcg== epen met: «jCft ggelobe aenmp felbcn/ aen nnjngöefont&epbt €5 U& en |
||||
|
ιƒ2 Vande Scheppinghe *
en neerlïigöepöt/ aenmijn eten · en DiincKcn / aen mijn ^uptf e» , l|of/ aennujn$enmngftenen 3&ente-b2icben/aen mw&iieiv ben en Ifèagöemmaer lek gh - loove aen Godt den Vader Al- > machtigh. ^attó/^CBbeHen- ne/öat icn alle^f goetg ban jon* fjanb alleen te ïuaebten ftebbe» 5?aer toe Vncrben in» infg&e* ItjcHsS op-gftctnecfttmëtbeeep <ie inaoibcn ban't <ö5cbebt on* fttf J^eercntOnfc Vader.dic daet zijt inde Hemelen &c. SBantop toten maglj een ïtint feecnerbef
bertroutoen/aïg op fpn ©aberf £më II,ir. Wat Vader ïiïèt onder ulieden, »» welcke, Γοο fy η Sone Broodt be- geert , hem eenen Steen geven
fal i Of indien hy een Ey begeert, die hsmeen Scorpioen geven (al? 4. Of lbo hy om ecnen Vifch bidr, dia hem voor den Vifch een Slanghe geven fal? indien dan ghy lieden die boos zijt, weetu- wen Kinderen go*degaven te ge- ven; hoe veel te meer fal uwe Va- der inden Hf mei &c. ^orft op bat ntemanbt in tii*
jThebaciiten en ftome / üto&* |
||||
|
^, des Menfchen. iyj
. Godt a»eg oooi Den iBenfcije
; öecfcöaft / Dat ban De Ifêenfcöe
pen Luy aert fpelen magiyen fio- ien laten fb:gi)en (gelgcher beel fulche gefelten 59η/ bte fjaer ep* , Sjlen3nieet niet en mogen nipc*
, Ren) Γαο ftaetlyiet i»eluptbiut*
«tftjch Daer up/ Dat<0oDtben «tften JBenfctje/ Doen Öu ö«n Hl fjet Paradijs jïelbe / ÖCÜOicn
Beeft (jet felfce te bouwen. €n=
cc fjeeft βοο Den USenfcije ;ijti jpettftou-gelepbboojDen Val, öoc beel te meet ifl nu ban noo? oen/ Dat een peDetjijnepgöen Caethjs ïjebbe Ί m Cachet JiRBETDZ in 5i)n Beroepin-
ghe > |j5u fcggije icft / nae Dat
€>obt Den fonöigijen IUïenfcfje. beboïen f)eeft/ in het iweet zijnes senef. j; aenghefichts iyn broot te eten, Dati£/ g«en Bioot te eten/ boo> Dat ijet geDoopt fp in fpn $eoeeti 3N fóeeteberleenöe Petro een tucey,4,"
5™ote mentgtjte ban ©iffcöen: $®it& foo moft Petrus &et |ïet upttoerpen / boo?t-trecKen/oö- yaien / enDe 't 3gnc Daet toe poen. ^taeetinojtöetDemfto* tfent
|
||||
|
iJ4 Vandc Scheppinghe %·
®e <£5anfen Rebben ttkofti ■
maer fp moeten öactom toïic* Βθεπ/ en alji fp nomen in {jet grag/ fp phicnen/fp racften/Dat fp altcmetg acfitet ober beute* ïen* ?faI,nS.a. ginben 118Pfalm feptDavia tot alle 80D5aIigÖ* ^üpiS-üa* ÖerjS: Ghy faitugheneeren met uwer handen arbeyt. Wei u,°hy hebt het ?oet. 9610 ofte i)p fep* be: 3Bie 't goet toü ycbbcn/ Die moet liet met arbepbt ïjebbPrt» 4 Wat nut en fuyrt, dat en foet niet.
JBcn han ©obtg 3cgijen ntet
fcrggfien in Ijanben / ofte men moetbeganben upt bc motnue fïeecfeen. On arhtyd U alles by Godt
te koop, ulacgten be <©uben te
feggljen. ^>e üïucgtc ban ./Efopus i$
benentt 3©anneet be <§>pjmf n* ganen/ Die ben gecïen <èomer beur in't <£oo?n ftabben fitten (ïnggen / beg JE'interg bp 't ïjol banbe naieren a/Jamen btocttt bebelen/ be Jfêieten entöilbert gaer niet een coiïhen geben/ om bat fp be0 &omerjS niet en fy?& ben iuiücn fc?g»en boo? ben 3E>in*
|
||||
|
des Menfchcn. ï f ƒ
ÏDinter/maet fepbem$eï>t gfip
boen gjjefongen/ banjt nu naat. 'CtoasÊ mei gfjefeptrtnant oo«ft fUfitlttt ben Apoftolifchen re* a/rhefy.tö BÖel/ foo en ú>åß)ïï?ßâñ niet te etende nieten wil wereken. Cot Nacrftigheydt moet KO*
menbe spaersaemhett, > 3©P ften in Mofe, bat <©obt ben Eerfien©aber Adam niet alleen Reeft op-gftclept jijn Paradijs te bouwen: niaer oocR te bswaten. 3©aecuptblijcht/ batmen ben 3egï)en «ÖabfcS/ bie met arbepöt öerhregen ig/moet te rabe fyoü* «m enbe meï ioaer nemen, Spant toatfteïpctbatpemanbt Ueel geït0 ïuint / toanneer Op 't fleecht in een nollen ïmiebeW of* te mat bnet pet/ bat jjet gout ajtèmet fclmppen ßçßçéñ£áï&= *ïï?ñåç meti/ manneet pet mes perom met magöeng baec upt *°o?t gfjeftraopen ß ô«» U gheen minder denghi hel geldt te bewaren,
"Is te vergaren. .chriitus ütt be DjocHffienss Àâù.â,«;
nietberlojcn gaen/ maer bebe oeferoe oplefen / en fp bulben 12 fOiben, 2&}Dc&f&enjSfpa«n/ fnijfe
|
||||||
|
ij6 Vande Scheppinghe
fnipfeliêfparen/ penntncrftett^ fparen/ Dat maeent rijene %\\Ψ ben: tnant een penninchtoo?* terftonteen beut/ bte beut een fiupner/ bte ftupber een gulbcn/ enbe bicn eenen gulben "waiiet toten/ be tfjien ïionbert/ be gon* bett bujifent/ en fo al booitiL Cot bte tïaee booigaenbs
3E>eugijben/ te toeten Naerftig- heydt en Spacrlacmheydr moet nocf) een bctbe nomen/ namens ïgch djUzcxbaerheïdT tOtGodc. Want Adams Para-
dus taa£ mebe Adams Tempel. <©ie epcftenfien ï|of/ baer in W bont aïDetlcp lufitgfje «Soomcti en ©?ucfjten / fcftoon om aen te fien en ïieffeïtjcb om te eten/ baecbonbtljpoocft ttaee Boe- men , bte een fonbetling opftr fjt Öabben totGod en 5ijnen dicnir, met namen ben Boom des Le- vens, enbe ben Boom der Jcnnif- (e des goedts ende des quaets, toelcïK |)em boo^-gljefielt ma£
a\0 een p?oef en toetfleen iwn 3ijneghehooifarmhevt. Wel aen ban/ mijn Eiele/
bencBtaltöbtora<i5obtiS Tem- pel |
||||
|
des Menfchen. \$y
peHn'tmiööen üan U Paradijs. »*» utae Godt gier op Sier* peruaettomtienen genieten een 'ufttSÖe j©oon-$JÏaetg/ en allen ooeruloet öaet in/ laet ijem öan wöerom binöen op u jijn eere/ otetifi en gÏ)ei)ao?faemf)epöt. Wanneer ghy ghegeten hebten verradiget zijt.fart Mores.Deut. gf^Jj^J o. Wannneer ghy fchoone huy- 'x ' «en bouwet en daer in wqonet: Wanneer uwe Runderen en Schapen, uwe Zilver en Gout, en alles wat ghy hebt hem vermeer- dert : Soo looft den Heere uwen Godt, enfiet wel toe dat ghy hem u herte niet en verheffe, of- te dat gy des Heeren uwesGods niet en vergeet, nochte fyne Ge- boden, Wetten en Rechten ver- acht. <©aer en tém'et foo fcljanöCi
Wch/ ennocijrang metfagfje* tnenn/aïg öat öe Jfêenfcfje <©oÖ vergeet in 't miööen önn bc xueelbe/ öte ïjem <©obt bcrlecnt* Cm hongï)erigljen©aIclilsent 3ijne»
|
|||||
|
^É
|
|||||
|
ij8 Vande Scheppinghe
3ijnen ïfèeefter / en bïiegfjt tiae . ïjem toet maer tnbien Ijjj fabf 3Ünbe/ bc bitje ïucöt RrijglJt/ fa gaet ftp UcgtelijtB beur/ ert bergeet ï>èt bjeber-fteeren. SE'* footfi OOCK/ bat bc Mcnfchen beel ai ben Heere garen Godt ban bergeten / en 31)11 fïemrttf beratfjten / inanneer fp faöt/ rijcEt εη tuecïbigö 59η gljetoo^ bem Lue* 15, 3&ε verlooren Soon en gabW foo paefï niet ontfanggen ge* becl3gne£goetg/ oföpberliet batelgtït öet fuiP£ 3tjne;S ©a* bcr£. φε Conincït David, üie in 3ijn teggenfpoet «Bobt gge* troutubïeef tot ber boot toe /i& * fo ft ganbelgcft göeballen in fpn boojfpoet. φε ifraëlitcn gingen «eobtaenonber get goeftban <€gyptcn: maer göeraet fit &ψ be in get Lant der Beloften, tt! 't ïïailbt Canaan , bat ban i%& nigfjen USelcH öloepbc/heer* - ben <©obt ben rugge toe/ en ga* ben öaer ober aen bc Afgoden, Hof. 13.4·*. gelge R <t&obt Waeggt/ <©fear 13* 6« lek ben jae deHeereuwcGodt, feyt hy, uyt ^Sypwnlafld af; en-
om —^
|
||||
|
• des Menfchen. 155
°e ghy en foudet jae genen ande-
ren Godt kennen, dan my: ende genen anderen Heylant, dan al- leene my. Ick nam my oock u- wet aen,inder Woeftijne,in dor- ren Lande. Doch dewijle dat fy gheweydet zijn, dat fy fadt ghe- jfrorden 2ijn, ende genoegh neb- oen , verheffet hem haef herte, daerom vergeten fy mijner. iïSenfeybrbattcr in Baeoticn
«n fccchctmitcriif/ ban fecr Wnmmbt hlaerftepbt/ mare •föoöeüjcftc kratljtt toant foo «wanneer pemnnbt baet ban mntht 1 hh toerrftt in fjem cm wtcuc öerrjijfteïfjciJiit aïïre öhv Ben. ©aE baer tuin fp ofte niet/ jaren top in 5ijne toaérbe. «Dit «f feechec / bat toedoe en boo?* tttl cbeu ban fulcnen aert i£: want §Qt öc jiBenfciie meer ï;^ib£»nfteeft/ tjoe ÖP oocïi eer bn»s?ct b'cn "öoöt / baer ijet al lynfltrekt betniH dit vvieldt konne»
Paradis Φ&εηοε$>öau Adaras
|
||||
|
jóo Vadde Scheppinghe
flfêpbuncRt bat bet tijbtig/ -
om on ft oogften te (Iaën op f)& ;.! foete GisiiscH^p.batijeffl .' 3ijnen iScöepper öcdeent Deeft* 3©ant a\0 De ï^eere met 5tjnen Α dam in Öet Paradijs gfJCtrebet» inag / enbe ï)em fagïj njanbelen
ban ftet eene oo?t tot i)et anbe* re/ ï|p fagfi bat f)et niet goet en iuag ttooj ben iBenfcfje/ foo af- Jccn te5i)n ,· enbe oberfulchö W nam boo? / bat ftp ben Mcnfch· eenHulpefoubemaften/ biebf hem toaer/ofte bïe öem ghevoe- gheïijck en gheiijck inaet: nae* mentltjcK/ een Evam* een Vrou- we.' Cerfiont liet ïm eenen bte* pen flaep ballen op Adam, nam een ban jijne Ribben tipt 5t)rt 3i tcïjatm beintjl öp diep/ en upt bic ïiibbe frïnep ÖP ftfm een fcfjoon en foe't partuyr, ijat A' dam macfict gijetoo?ben sijnbe/ öatelijcii nenbe boo2 3tjn epgen bleefcij en bioebt / en banene* lijtn aen-nam bno? 5ijne Itebe föjupt» «©mgn^iele/ toateenrupm
belt boet fïeft gier op boo? alfeti Iep &tatm ban jQaifr&m' |
|||
|
tfesMenfchen. tSt
«£>o? IlSans/ öooj ©iotftuen/ nooj ©2ijersf/ öooi ©??jfterjs7 ombaer göeoeffmt tetaajben/ op Dat cïcfs een gefc&tcnr fji hem uitten in het 5jjne Uet)oo2lfjcii te Sunteni &omt eetft ftettoaertii gft»
F^ns. ïftecfultgftpfjooien/' r £* SÖP UÏtte Huys-vrouwcn ut)ttïbisi)5öt. <©obt Beeft be vtouwe ggefcöapen ten gaebe oan ben Man, opbatfpttiefen rouöe3önGcfcllinnc, 5ÖnHuI- pe,en geujch 59η ttaeebe ©ant. «oube ban een Man xtjn vrou- *c nwt »ef hebben enbe ftaogö «CDtcni CtouttJeng^laergno Inch ooefi Paaliu acntogft E- phel. ƒ. Ghy Mannen hebt uwo Vrouwen lief, foalsChtiftusfyn Gemeynte heeft lief gehad.J©at fullen ban ttoo? <0obt nonnen anitooo?ben / en tot öaer 011* ictjult bp-b?engften / alle tfit Mans,VoeIcftef)are Vtouwe gou* ben ttoo? Jjaer ttoetflet: toeïefte « Öupsi horaenbe/aUe tijeughbe aen ben bojpel tan be beureaf- uooten/ enbe niet boen ban «noitenenmojren/ ban Bijtten en
|
||||
|
té ι Vande Scheppinghe . I
en fcfjelben; ^aebie altenten . ι een befemiioch ofte tangfie i» i! Banben nemen/ om öe Vrouwe ·' teffaen/ enter hetewttebov ' nen / niet anber£ al# ofte Φ XBaetSnn Slavinne, aUoftefy toaerSijn Vvandinne. jffpj fp! flfl£&cn onrcbelijeften Ijanbel, '©e vrouwe begeeftfiacr to'
eenen Man, aïsf tot een Hecr^m Jaer te befcljermen: en niet atf tot een Beul, om ijaer te tojmeii' reren, ©e Vrouwe bcrlaet tet iiffoe ban öaren Man ©aber/ foeter/ enalftaer©?tenben, <®alΦ οαη ben Man niet fteb* oen tot een vriem, maer tot een vyant? φβ Vrouwe i£ een met oen Man jbieefcft tëfpbanjö* nen bieefefte/ en been ban 5ijneri peenberen: ©aerom a\$ een Man 3ijn Vrouwe tïaet/ Ijpfïaet
fiem feiben / en fielt Heft aen nljei
een bul Jfêenfcije / foiant »te- nianr, tuel bp 3ijn finnen 5ijnöe/ neeft oyt fy η ey ghen vleelch ge- na". JBat boïsijt baer upt t ®it/batmenfuTchen Man niet i en bcjjoojt te laten blrjben W een Viouwc; maer in een ©ui* |
|||
|
• des Menfchcn. iöj
Bupg / ofte Cucijtijupg te fUip*
ten/ omfichtebebatm <©an gijp κ n. o κ pp £ w.comt
ootfe eenjs öertoaertji: biet fult SOP mebe fien / tornt gftp innen Man.ff{)ulïïigij $fjt+ Godt en p«eft bc Vrouwe meteertlg&e* uöapen/ enbaemaeben Man, «n otenile ban be ©?outoe: jnaer eerft ben Man,en baet nae oe Vrouwe, tot een ghefellinne enhulpebCiSMans. Ür&uIbigU W SOP fem Man te öelpen/ niet gutttiin ben Godtfdienft, tnbe ^inder-teelinge, en inbe Bevor- oennghe ban jnnEere, Profijt 2L£aZ°«: ^aei öeiMDïe Bet
menft0eltjc&elebennaeben©a! beelberöjietgen 5totarigOepbjS onbettoo?penisi/foo39tgt>p ooefe fcöulbigft utoen Man te Plpeninftet afweeren ban alle quaet en leet.bat öem foube mo* mm ober-homem ppenftebben/ gocbuerenbe
^fe onfe $rigrimagic / niet al* ipt tooi ben bJint. Sirmoebe/ S^ten/iïuabe(Congöen/en ffh?.?*!*"" tr£ffe» f00 ,ut/
iw qan/ Q0£{| öenalberbeften JBeni
|
||||
|
ι
i&j. VandeScheppinghe . r
3!fêenfclje.<SIcBÏ|tro£ geeft ?rjn .11 CrupiSf: clcfcen Dagh heeft Cya Verdriet. 31b fuïchen gfjebaïfc '. 6el)oo2töe Vrouwe te toefen afef een Zoar, aï# een ©2p-fiab/ aï£ een &tabt ban toebftrcötboo? Baren Man, baergpmagïjmni benTrooft, Raetcn Byftant, Ül aHe5ijnenoobea. %be& Mans ongfjebal bewe*>
nen, en i& niet gfjenoegft i matt fp moet ijetn troóften, enbe eett gerttn-fose&ein Davids^arjje ïïecmaer hre ben Conincii Saul, bom (jem be boofe <5ee{i ber* eerbe ï ®e iCongBeban eert öeugfjtfame Vrouwe 6eftoo?t ooch te toefen aijtf een ï|arpe Davids^am bacr mebe alle bioe* Digge en stoaertroebiglje Φί* bar Sten te boen berbtotjuen ttpf begMansIjette. Troóften \g ooc niet genoegd
tttaer fp moet fjem baer-en-bo* ben biênen met goeben Raet.ge* liJcBate gi)ebaenl)eeftbetoi}fe Α bigaël, be ||up#-b20UÜJe batl ben ftupifcöcn έη biecBen Na-
bal,bie met fpn gant fdje $up£- geftn toaretoeröelgöt geuieeff/ va*
|
|||
|
dcsMenfchen. i£j
robien Abigaël 't felbe niet en Öabbe ijooj Uommen/öoo? Darcn *?eerbigften raebt en KloeeHe re* ben. Kaden tg oocB niet göenoeglj:
moer fp moet i)«n bonen bien/ alfïbe'noot berepfefjt/ h:lpen nietter boet/ Γοο' ntle fp ftan* #aer epg&mgrjemac& ennoo?* ceel/ iaeijaetcpgljenleöenbc* nooit n> teaöoiitueccn/ om te mogften bcb, jubcn ben ttitïflant *n rjet ïeaen nan garen Man. 3©antbe Vruuw< i& gflehomen ban ben Man, en upi Jon JLic* gaem gefcfjnpen un dttnfteban ben Man.
i&eer.quaïijcft 3tjn iite Vrou-
wen bebacijr/beïneïche ben mee* fler tonllen tnaeefcen boben öare Mans. 3©atanberjS leert ijaer. "aijlus Ephef. y. Ghy Vrouwen
^eeft uwe Mannen oncierdanigh, «s den Heere: want de Man is 't hooft des Wijfs, ghelijck oock Chriftus het hooft derGcmeyn- *c.'s, ende eep behoeder fynts ^ihaerns. 3Baerom göelrjrft be ^erneymeCnrifto otfterömiigÖ
ȣ/ ^oo moet QocKbcVrouwo
onbep |
||||
|
166 Vandc Schcppinghe · ι
onberbanigi) 5Ön Ijattn Man »41 tii alle£ toat tetftt en btftool* | | Stïod) rjuaïijcKersün bielS>?oii*
toenbebaetjt/ toelefce no?t£tf> flua2£ 5ijn: ofte betoeirKe oüer? bnbigO en piaciJfigi) 5ïJn: off* bctoelehe gcpj/bertel en onf ut f)' ttgtjsön» 3©antboo?fobant0c f «IC Vrouwe toQJt ben Man Haf f be toal tn be fléot gfjeljolpcfl/ 5^at t^vmeer ontöoipeti aïje gf ftoïpen, Φ elenöigöe Man, Kil ffso&jcpatrti&l j&tin Vrouwe bcljoop Ijcm te toefen een Croc ne ba» eer en vretight; enbe fp i£ flem nncjjt en baeè niet anberi?/ ai£ een Doornen-kroone. βΡ 6ef)on?t Jjem te toefen een Para- dijs ; en fp i£ pem een Helle op ' ftobm* i§>p ber)3ti?t fjcm te toefen een hrucK ofte fieunfri ban 5ijn leven j enbe fp t^öein een nagbeï acn 59η dooi-fciit «Daecen té geen grooter goet
tec3©erelbt/ al& een Vrouwe, toanneer fp goet ifr ©aer en ¥ Docft gïjeen grooter rjuaet tec 3©£tdt/ alg een Vrouwe, toafl* neer fp gaart & Crgöer «*f
|
||||
|
\ ' des Menfchen. 167
<lfMtm s«pcnt: ecgfietaljseen
(.«£e; ?rSÖec al^ öc Dooc· i&al*
Λ men ftaerg göclijc&en getten/ men moet feggöen/ £,p t$ lttli m<*g fooboog/ alg be Boofheyt Wöe, Dact en is, fepbt Syrach cap.2s,geen hooft f* oliftigh als aer Wanghen hooft; ende daer en "gnenetitQornfoo bitter als der. vrouwen toorn. Alle boofhfyd k ^yn tc^hen dct Vrouwen
ooofheydt &c. ^ecmt bit ter fterten gtm
JJans enbe Vrouwen. Z$t φ «η vrouwe: bencht/ mijn -Man J5,mön Eer en mijn Deen gut SÖP een Man ? Deacht / mini vrouwei#tntjn hulpe, en mijn «ooft, Reeene moet beganbe* ""5macftl3cpötbiag&en. m v^waet öe£ anöcceu taeïüa* fn LnlectJ59m i c»öeSÖelttcK rρ een ïtctjaem 5un / fa moeten g.ooch uiefen een ïfert cneen rtïS0^ nu ΰ0ί tm$ 8«toaettji
§»» Vri,crs cn Vriifters: &ier Sft! *° imïfarae Minne-
pop |
||||
|
jö8 Vande Schepping!* .
«5&P VR rsT£R 5(op Dat i<*.(
u nae '0 %αηϋι$ cofrume öf ; öoo2(ïe plactfegeuc) toilf gif'·' ; TjeobeHeengbetoenfröten go·' feg nt Huwtltick, gijp en mof* nfeftjenbaertoe bentoegnnitf banen/ met ülccfjrmgöe óf ff *' feering&e beg {japjg/ met eert naecftten öaljS/ een gcblaKqu*» acnfïrïjt / een op-gljep2oncft«; ïufjaem; met banfenbe noeteiv fpclrnbe ftanben / fingtjenttë héeiften£ / enbe btergncït jefte Ψ bdf)eöe»i/Diebe Vcnus-fanckc^ ïjoag-aetjten, <© neen! toat Ve- nus paert / bat frfjtpbi behïuP' pd. Jföaer gijp moet in De >ch(r ie öan be Dcught ntoe Zif'e bercieren/eiibeuptiöcbé tooo?t toren öetrynde nan utóe fröep* piiigfje/ om te toeten toatöart tcealüerepfrf)tluo2bt/ op Dat een Vti,itcï mogije tooiben e«> Vrouwr, een fltlcfee Vrouwe , bi* baec |p bejf Mans Hulpc en Ge- f-Uinnc. <Ü5obt uibbenbe/Dat \y& nbaertoeöeiuaem toil rnahc»1 tioo?5iinenijepIigöen<eeeft. Φογ eenefteböenbe/ al en tfw
8&P meteen tornt intic 3tëereli> |
||||
|
. · dcsMenfchen, é<ö
?Éå" «¹ 3ÖP geen uptftcftciiDc
KÖOöiitjcpö nocD aecöigöe \oz\= wehentöepötialenöaöteöP
äååç gcootm.flatelijcft g{je= S2;öt ; n?fÖtaniS gijp ijebt/ oaerom u uiuen Man fal liefj}tb> Zl& *m laetfttn fnatb ö ÏS5?Bf *'Jofkn / fal laten roe,
'EPtSalomonProvetb. 31. Å<=ç
í roawc die den Heerc vreeft fal- £n VCnJ Syfa,B«oemtwor-
u " .Van «e vruchten haerder ECp»Jn hare wctcken fuUcni*e
°!l",nder Poorten. rfitecöe&ebcn «o* öen Huw.
l>eiS?"2.eact» ««Bart niet tt ra* Godt °^é^3ïéé.ùïï?ç %m
Vrouwe ^.P? u êç fobanieüe
öï» ftpt flïlpe 3ön «*wi &f^ant
heai.etnhSöier/ic*· Ickwil
««««lpcmaccken.dieby H htm
|
||||
|
17® Vande Scheppinghe
hem fj. Cn Salomon fept PKJ- gr*M9.l4» vetb. t.9. Huys en goet erven a° •Ouders: daei-en-tcghen een vet" nuftighe Vrouwe komt yaridcr» Heere. * «fitotie» tüen febt trnmet ttJft
fcaet op / atfpjetöolgöeng Dc* ©eo?-fcöiift tian <Bob/bat $W u met geen astber Vrous-periönc en üerlooft/ fcan etoen fobanig*' Die u gheüjck fn/niet alleen &»ïrt conditiejWaetüooi-aï Dan B-f' ligie ■* laiant tVnee Religiën op een beijöe / öat tó een te ïseïe. Welben gaet ïjetinel/feaer δ#
foo gaeti ntaer toeeït8t£ fietme»1 Mt / iöaiHiecr be Vrouwe affect' ïigf) tg toan be taare Religie» bat fp ban 13S &et beberf ban ö'1* *en jpan / tjet bebetf uan W\ ïtinbeten/ en mst een iuoojtöf.: *efcerf ban 't gegeele Huys. Wf1 iie USan ter üterene ofte ten W. toontmale gacn : Votf &p °* &c&2ifruere ttpens tuiïfjp Πί1-> tegcoen tot fmgljen / of tot to»»i ftenenbibben: ©e Vrouwe ffli *net öem fpottcn / etoen goelijk Michol lacftte/boen Davïd öa^ $C»O02 öe Aïckc4e« Hccre^ |
||||
|
• «. ^es Mcnfthen. 171
i 91a bc Viouwc fal Dawn Man
r Dupfetu liften en lagen leggen/ *
l £? «r raftenbe/ ooo? bat fp
S£in gljemaecht geeft fo ergo en
engijelooüiglj/ aljgi fp felöeti?*
<pit lecren ontf öe «Srempien
»an balomon ben albertnijften/
«an Sampfon ben alberftercit*
pen/ en üan lorara, een£>one
*an ben albergobrö^ucöttg^
Hen ©aber.
iaiomon, bat groote mirafteï
öan WQ^ept/ίβ boo? be Vrou- wen uerötoaèft enbe uerïepttot «igoderije. ©aecom benct ö?p/ Jtóöe Vrijer, 3ni fliic^en Doogen S-eder-boomgöeualien/ tjoefal ten arme üiftei ftaenbe blgüenf .Sampfon, bien lierenen üfelt/ mdk. 14;
nameen Vrouwe upt ben Phili- ï, H > wpt ben Heydcnen: macc FPf *ft Öem toergaeni«©ooj gaec
*oeopen öf rIco2 öp 50n me/(prt ©„iH^/3i}H oogden/ 3»m leüeiu
Wallen m tm macrfr&ou* wnf» lofaphat, ongöettoöffelt
φ 0 PP«
|
|||
|
i7i Vande Scheppinghe
gjjeüoebt in alle toijfijepbt «< beugftt / foo toel aïg pemant tet 3©erelt: nofgtanjS alg Ijp £0' nincn gftctoo?ben toag in 59»^ ©aberjï plaetfe / Dpmaechteni foo / öat i>tt gantfci) niet ett troeft &p toiert een Tyran f Ji Afgoden-dienaer, öoetlöe ÏUi**- ben ïiieete gualtjch betoiel. ^oi
quam bat boclj bp * 3£aeroW/ 8.Chroii,aj feptbC ^>Ci)?tft: Want Achab*
Dochterwas fyn Wijf. CbClt fll# ïceng / ofte öct een miranel fou' be gfcetoeeft 5tjn / inbien ftp &c* ter toare göetoeefï alg fp / ofte al£ljaer©uberg. g&erljalnen/ geïijcfeChrifttis Wmel6,32. fept: Gedcncktdcs Wijfs LotnS»
9ilfo tnogljen top ooeft toet W(
gljenr Ghedenekt aen het Wij» lorams, acnhet Wijf Sampfons» aen het Wijf Salomons, cnbe ftf * toe! toe. ï§p fpiegelt öem faf Ψ bie öem aen een anber fpiegel'' 3©P feggfm. bagheïijc&£«; f««ii, 4. «Φ gtjebebt tot <©cbt j En \η\ ons niet in verfoeckinghe: ïWy. toie aen een ongöelebtge ttotf^ bie ïepbtöemfelben in berfa^. iimg&s / enbe öpfpot tmt &o™ |
||||
|
Ι · desMenfchen. 17?
,. fooibicmn$aigöpmu
[ Sr hfcDa* velrtoo?t in öe Öepüge Man. 4.3;
ι jchriftuerc gljenoemt een Ver-
locker, mmftïfm te tenteren/ J* oerfoechen / tint t£ 5ijn natu* £*fnbage!ijc&g&eb?ijf. men* «Wgeng/ mie aenecn Verfoeck- «« trout/ bte en boet niet beeï iSfft aIsf.oftc ÖP trouDe aen UE#uuyveIs Dochter,
Πι τ π Söclijcft fobanige Huwe- ÜËË♦"- rcÖ-ïöeIijcK en öeröerffe* ffi 5P 5?°*Den Man» ft »«be «t>0?, be Kinderen : tuant de
r°cnteris ordinaris als de Moe- Efe«h.i«
fcfepWEftchicIciö. φβ 4*.
Ε??? » scefE Ö'iec &möemt
wetDefpapininatfpvui^ ©e wnbecen fmngöen meeft aen be
Κ*εϊίεη fiwctenöefeltiem
SteS9elicben. «Ben fept geinepnlöcH: 'CijS K |«ffelin °P. «n mte
ir?»"· ^omebe/üjtegob5ali0e WfiE* Jrou^ jaeennan m*^. xq
»an«ifnS«n©ö8en/nocö toenlefeii'nm S«n3PSnb?up* ^ »0 <©om
|
|||
|
4>
|
||||
|
174 VandeSchippingbe ' ,"
ï©oen be Kinderen Godts Φ ·( ι beeerfte Wetclïxt/ fagfjen na* j]
©ωζ 5. α. be Dochtcteo der Men fc hen, ba1 fP ftöoon raaren/cnbc ïnm 30w
Den namen fulcne aï$f fp totl* ben / foo Vnierbt alle tileefci) op - Sfierben bcburben / tot bat »* Suntvloet tjttam / en alïe bleeffli banber Sïctben toe gö-fpocïb*· ©et ïaetlle bat Mofes W fcaeït/ feggfmibe: Sy waten bry- de tf^EeKr.deMenfcheendfl
fyn Wiif, j-nde en sCHil^' ; 2>HN hen niet: moet ong bif* : nen üoo? een pncnel/tot Vreed' , farmheyt enbe Optechtigheyr. FRBEDS^iEAf btg00?t &j ffêenfcljc re lenen: ïuant Ijp1?
ttan <!Sobt gijefcfjapen '%μ*ι»*> ongfjeluapent/ naecnt en bïoof* Zbcit be ^onben bit£ 5ijn: 3P; ^tieren üertnoet: <©e25ep?cl1 ï>loetbo:fItclj/en ijS niet bjeeiitf; 3©ant be Nature ftceftfe w»! Oorloghc gfjeinanent: maer DE Menfche ijo? ban Naturen ongn£l
wapent. m$ |)p ter 3©e«»£
ftomt/ Öp en ïjeeftg&enenpl*' ren &to?mI)oet on 3ijn ft"F S0t«n «ms&raegö om 5Wlf |
||||
|
\ des Menfchea. 17/
' Ε^' δ«η ©antfier toooniw
SSf/ 1$ten&cWtatn5Wen
oam/gccn «aptct op 5Ö113Ööc/
SnEL**00?1™ aen 3Ön üoetcn/
DttepetsöiersöelijcHen; Cnbe E"F?»lJ* οε HJenfcöen/ucrge* 2M«Pbt be olbertujeetfïe
WilX öaer felöenmetf fee en
tnihl^00" öen Öaoföe af tot JgttienlaoctBiitoe· ^ptreeften «S«n cleftanbecen in Campag* Siis^n^emel Ucrüuïlen fb fKSW0'8*» fP met men.
KVi wt-i <&>* fP ö«ÏDc« βΛ8&Ε,Οί& een êolbaet tt
»irSt/Ï2? «npïag&ebanbe
wc/ efteten aiinfïcn üoo?
. i» ito «n
|
|||
|
176 Vande Scbeppinghe · j
een tepcften en booj-öobe baH Deel jtaare plagfjcn/bie De 3©e'' reltober'tïjooftDangem ^ lie s&ctoifTelörfe iucï een gcoote plagge ïtomter in een Hanbt/ öaereenïegijerbanfuIcHepfï' re Ugenfcfjcn ftomt: toant roo* ben/ plunberen/ fcöoffierert/ tijanben/ moo?bcn/ cnaïlerlep onfjepl nemen alfban beabeï' Bantu 3©aerbanbaen of bit 5ttnen ,
eo?rp?onch fjeeft / bat bc USen* ftgen in fulcnen b?eebfamen g^ fialte ter 3©ereït ftotnenbe/öae» felnen tranffbrmetcn alg Weer- wolven, in foo een monflreuif en DaanfföapengöelactJ ©baten fcotnt niet ban Godt, maer ban iö»».t, 44» ben Duyvcl: ioant be Duy vel i? een USenfcij-moojber ban aeH- fcegin / maer <6obt i$ een <&oW bes ®}ebc&. Vrecdfaem te le*ieit ttlêt $ijn«'
Cben-naeften/ tg een groot* ^eugf)t: maer nocö groots bewgljt tg get oprecht & inanbeïen boo? ben ^eere fpnen 4Bobt, Godts Kerckc ba£ té een ta**
Para- |
||||
|
' ,j des Menfcheö. 177
• ««o WP»eröcn / mbatrom
S^gcii Adam enöe Eva boo? Öetl S?« naeckt blaten/ en fonfcet* wanten ofte beftangfete e* ft\lt o 3»lS&en en (lonben in oir» J.acadi,s> foöeijoo?enoocft ["«Cjteiftenenin ©o^Herc* jWjteltjcftte gaen/ fooinbe
Si?rLbeLrac8t,nSÖc ban aïle
* Wen oer <0oöt?altgöeubt, hSJFP0 ηωβίηκη afleggen;
*X$°*i gljeüepnSIjcptiiïo?* W.Ü5 ^oiflbbMi in &onöen KHbe«rt' ïaetpemantbite Er*?^01; «e»n°e<Ten geben/ S!'eamt %men ÖP,£ niet *»
ten / ?Prechteiijck en ban &er* boni r29 Ift an«* cen ffcouüiel
oo? «Boot/ eben gfteujcïi aïg
Kic off«öanbe ban Gain,
fte?ccun«n\-ÖupcR0 ban Achab,
eobtb?epght»eöe loden fett B&wa^rji
ü b fchjic; |
|||
|
178 Vandc Scheppinghc «
fcijHrfseltjcH. <£nbe toaerom*. ·. <©m Oare göebepnflijept: toaitf , fp eer ben be m met ben monbe f »t gfjenaecïüen Dein met öare hp- pen,maer met bet henen blebc»1 fnberrebanöem. ChriiUis riep {JCt weeupt θΌ& Mtti.23: bt Pharifcen ttlbe Schrift-ghc- Icerdcn ban 3ijnen tijt^cn ïoxtv
om bati <©m 0nte geveynftheyf>
jèp maeenten fiet buptenfïe ban be Schotel tepn/ maer ftet biw nenfïe ïieten fpbnpl blijben. £»!' taaren 3@olbmm&c(jaerjf-cIt' beren. JSp toaren gljelnrft öc iCombcnen bercierbe «©ïafft^ ben/ mutoenbigft noflelncfc op- gfjcp?óncut/ cnuüucnbigljW1 ftancr en bocbe bcenberen. <&& öee&etbecnfelban lange gebe ben (lichten fp in be Ijupfen ba»1 3©etiuinencn3©cerrnfc.©icP; bcigljen^ geeft oocii be H«rC Chriftuseenpegdijcii totVuai^ fcIjuVuingöe befe iSahenjfba^ tuce 12. r. bP geflelt: Voor al, wac ht u hc"
den voor den Suerdedrem «?' Pharifcen,dewelcke is Geveynft' Mate,5.20, heyt; 4tiibt toeberem: Ten i/
datuwcGer?chtigheyt overvloe- |
||||
|
/ des Menfchen. 175»
, dighcr fy 3 alsde Gerechtighcyds *«« * natifeen enSchrift-gèleer-
ö?n » foo en koont ghy in 't Co- r'ncktijcke dei Hemelen niei to-gaen. .^eöenfbaeinjiff en ifTec nau*
JÖC«# ectllSljc Öprechtigheydt met te üinben inbe JDetelt/ jae Ψ ι$ Perljupfï felfef uut be öEP»5ften5onber alomme/ bic
*ael Cöitfïelijcli söenoeglj bif* eouteren/bie't ijoofc laten Ban* pen aï# een 2&cfe/bie 5ü)arig? jJ'PM nwechen om op ben £>a&* wip-bagö eens? ter nmeltijt te Saennaeben publpchen <®oï>(* pienft/ ofce buuten te pianbe* «»' ofte een ijanbersijenis aen « ftecciteiumaer onöertuffcöen ««η Confcientie en maften Pan £,!« n "Öt / üan ijaren <£Pen- hf«re,n tc bebettoen en te Petra* pn >m, ?n «men upt tefuppen iSiLfc1 £fte# ™°Pen/ algfp't gfet beljenbcipr lt tonnen boen *ïivaJ4«ggfe eCT(i 3«t m ftoojt/
ba?
|
||||
|
ίο 8 VandeScheppinghc ,
batgöpeen Cngijei bp betoon ten 0abt / enbe nictter baet W · tont göp/ bat göp een sl*»ge V* ly dtnfietru
|
|||||||||||
|
•
|
|||||||||||
|
MS
|
feieïe/ gön boeit owge*
öffelt/met bat een gro* |
||||||||||
|
te nuttigljepbt bat top nu teti
ttocfbcnmale beg Jfêenfcöen £>fï}cpputge / ban ijet begm tot 3. ben epnbe toe / boojfeupert fjciM •Si!«'?" bc» ♦' *°antcIfft Parceelïsen Dan nrafbnoi Φοοί# pioccöueten in befcn/ ïjerft on£ gftegeuen een fonber* Hngijeopmércïting&e/totgocbt rcglemcntuanong Icocn. lH£i inebe fcuben top uu ruften en op-0ouben: maer bctotjle oitë ïctoen ötcr op 3tcvbcn boo? be fonbe beeï cattjbtgöcbeniioi!' bertoojpeit/ foo fal 't Ijoogijiw* bigö5Ö"/ bat top onfca ganrw nofD een# ïjeruattcn enbe μλ»1 nieuiEfaUfjioberioopcn/ om te* ©Oen onfe qualcn oorn eentgi)f ΰ trooft en mebecito alhier moet* hm. Coutagie ban/ mijn && ie. «ouragie. ïto2tfaï3önI,i toen toegö / en bol ρϊ«Ρ5»«#» |
|||||||||||
|
. des Menfcheti, iSi
•wJE"11' Wanneer Qipttftm$
S5prt/ ÖÖP3"tbaec in gfte*
r%rte/ ^ötc ban öe liefde
^tstotbenMenfcbc.
wCVi!et Ãï * ^oö£ öabbe ben
ß,;å"Ãöå&ïççïç laten falijben JgBp eer fï taa*/ te toeten niet: We: immer* een niettgft flof. £5Jnt toi1^t£ nwecBcn/ÖP ftatr=
«Lx!1 äïçééå» maften tot een SKJ* L en o iBenfffje ban fif» 1t ·! Jl^ocr neen/ afó öïä
£",£ß°Ã ff9cfo?meert en gtjc* ï?£6«ft/ÖP Beeft öaecuw" gghS2«* gljemaecftt al* aïïe ben u L/?ture" * namentlöfft
WT «n'ciie,enÖe Öten Menfchc Zji" tn-gljeb?ucftt jijnep*
fe ih rcnbedt £n Sueltjtftemf* föee¥? ö5ft o»» Scfieli tat een toercfenler.aI3*J"ec ç«Ç&*ç inlet pi?p>eft Ö*m eftetooert teelt wLÏ1'!5» öat een boo2- w«t ma* t,an ïåç ^emd. cnbc baet
|
||||
|
i82 Vande Scheppinghe .
Dact fo getraeteert/ öat tftt mtt J. geen tongen en igupt te fp?eec* · βεη* Λ · 2©at of <0olrt grier meöe öeefc
toooi-gehabt* $ictanberiS/aifi Dat 8p 3ön liefde tot Den |Ben* frlje èceft iuiUen openbaren» «Seen ©aDcr en nan foo nerliefi inefg op 59η ftint; geen gjong* man/ op 3ijn ©jijlïec: gö«rt Coopman/ op3i)n€>Dclt: «'£ <©obr/ op Den jfeenfclje. <É5obt felue fept inbe jèpieucnen Salo- ï»tA3i. raonscaP· 8· Uat h? Φ«'t op de
wooningen der Aerde, dat hy ly- rieverUiliinghen,ptayfteren, en foetigheden daer in heeft,dat hy mach fyn met de Mcnfchen-kin- deren. ^oeVueïDelBenfeöe iweDrt*
BanDt tooi 3i(n bivple fonDetf <ÖoD Dertoo2itt f)etft/not&tanp «Bobt en geeft Den iBenfcö* Daerom niet nonnen ofteïonW t'ejmcmaei berlaten; maer ga** fbnben fyeeft ftp ghtVnoipen o? 3ijnen eetntJigljen/epgltenen/ f Jj tenigï)en£>cne; jae§eeft3ön«J too?n oen ben felbcn göeftoett/ op Dot öp BeUouöenji 50*** g&& |
||||
|
/ des Menfchen. 185
\ *ec|jttgijepbt / be USenfcijen
morijfe gijenabigi) 39η.. Snchtifto simiuptoebewrm
«net <0obt betfaent. 3©p $w pan nieuif bemint grteïuo?öeit niben beminben: fo bemint/bat 5®obt Seniel enletbe ons ten fcften geeft/ bat Ijpgeeft3im ^«SÖelen tot onfe ©ienft- «ncchtcn/ jaebatöpon£i)em felben geeft tot een epgen<0oet. «nltbeiKenfröe/ <©obt Ijelpt Öemop: aBccntljp/ <©ob leent be tracntgengüan 39η 591100* öften af/ en i)p bftuaertfe al£ teeiicn in een $too?en 3fiefle:
oopt öp pan «öobt iuegft/ <6obt loopt ïjemnae/ göeltjcn fctó ftijjepenbe: Keert weder, O lerem.31; ^enfefje/ keert wedet: hoe lan- 8!le wüt ghy inde verbijftetingc gacn? Bck'eert u borg/ Bekeertu/ Efecbiel 33. nJant waerom wiugliyalfo ner- ven? ©an bte onbegrijpeïgene
««de Gods, ober ben fonbigen/ °HfÖ,in Cfjiiflo berfoenben ♦SF***/ Ö«W>«» topbele gfic* tupg0eniflfitin<ö5obtiS ïjeplige jwojt, Jjfaojt ewi/οθδ bol me* Wöo>
|
||||
|
184 Vande Scheppinghe »
öebogentftept öat <£oötg ©«tg. ie>em.3i. 8. ï& oöer Ephraim Iersrn.il. Iele 20« hcbbe wei gehoort.hoc Ephraim · kiaghet,feptf)p; Ey, Is Ephraim
niet mijn dierbaer Soone, end* mijn Troetel-kint ? Daerom breeckr my mijn herte teghenï hcm,dat icfc my fyner ontfermen moet, fpreeckt de Heer. üoojteems/ öoc ö2icn&eïijft·
bflt Godt in't Hooghe-liet Sa*
lomons met jijne Itercfte / ö* ©ergaöerinse öer «CSelotoigen/ houtct en Boe foet öat ftp öefel^ bc ItefKoofl/ enen afef té ©jöcïV öte 5tjn ©?rj{ïer üan htrten öe# mtiit / en met bcel jj&efupcfteröi maojöeneng foecht om tenja* cantici. s. ten tot jtfn fabeur* O ghy ρ,ιο.π.15. fchoonfte onder de Wijven, fepD
ftp. Mijn (bete Vriendinne. Icfe ghelijcken nby "tHeerlijck g^ tuygh van Pharao. Vwe wan> ghcnftaen Iicfftflijck inden fpan- ghen.ende uwen hafe inde ketc nen. Wy willen u girldcnefpan' ghen maken, met zilvete puck^* len. Siet, mijn Vriendinne, gW zijt fchoon,fchoonezijtghy ,u* we ooghen fyn als Duyven- oognePi |
||||
|
(des Menfchen. 18 j
ooghen , en foo al öoojbt.
ifoojt eeng/f)oe nau en fc&erp . «at <(5ot)t belooft te öjaren en te «Reenen elcit Sibt Pan jijne fiérche/ in tijbt Pan 3üiarig* öfpbt/bpbCll ©JopO^tcZacha- ZiclWi.2.».
fiain cap. ζ. Wie u aentaftet, die taftft mijnen ooeh-appel acn. ^efe fiewfte Licfde,öie «tEtobt
e»n ons Jtëenfcöen oetöoont 9?eftinbe fcöenpinö&e/ enPan HtcujS betljoont inbe öwfcöep* Pmse / moet ong Dienen tot een Wen troofi in alle iueber> weertiööepbt» «Ï-S Abraham oen ©abec aïler ΦείοΡιαεη be* coramert en clepnmoebicö toajef/ 3tct öafi) eens 90e <0obt Jjem «ÖeftercHt Öeefti Vreea u niet«entCi/.l|
f Jï.am» fepbeftp, lek ben u Sïïi λ η uwen ,ceI Sr®oten loon. 껣 braham$ lïaeHomeltnfteH Kreïtcoertfa88en/ 3iet W,,Z$Qt öat «&"W Öaet ijee ho* wnberttooflen* Efaie4?. Nu£f,ie43.K ohirl" fP"ck de Hcere, die u 2.3. oh^ apfn heeft lacob, en die α ■ö?«naeckt heeft Ifraël: Vteeft u nict,wanticfchebbeuverloft: lek
|
||
|
185 Vande Scheppinghc .
Ick hebbe uby uwen name gbe- J, roepen, ghyzijt mijne. Soogby door 't water gaer, foo wil ick by · u fyn , dat u de ftroomen niet en fullen vetfmooren : endr ibo ghy in 't vyer gaet, en fuh gby met branden, end» de Ylamme en fal uniet aenfteken. Want ick b'tt de Heere uwe Godr.die hcylighe in Ifraêl, u Heylandt. &Mt alleen en is? Godt feïüc
De^Menfchen SCHILT:ttiaet
Sjooj een toeöaet jjeeftftpoocft lien Jfêenfc0egegeuen een Hul- pe op ftetben: ^amentljifft/ een rtiovvvs, bie ftem met raeöt en Daet moeftte bp-fïaen in alfeboo?baHenbe 3marigfte' ben; <£nbe befe öceft b,p ben Menfche al bateljjcft toe-g&& boegftt/ met bat fip ggefcijapert toajS/tn ben tlaet ban 5ijne g8e# ïucft5aligftepbt, <© tnat een foete en trouw*
Godt L j^p ftceft ben iBenfcÖ* een Hulpe gljcfr fjapen/al eet be* feïbencci) een Hulpe ban boert gabbe. Cen Hulpe ftabbe ÖP ban boen tot ben Godtfdienft ί een Hulpe, tot be uoozteeltngl)* |
|||
|
ι de
Λ banger
|
|||||||||
|
s Menfchen. 187
enfcöelijcSe geflacht:
|
|||||||||
|
™f aer gten Hulpe, tot ftircours
f" optlanot in Der noot. 3©ant Duo? öen Val en teaffet gftceu S2oc, nocftresbJarigftepDtinDe *©ereït niettemin/tegften «ten thöttoelcfte nomen fouöe/ oatis tegften alïe juïarigftfDen en noden, Die De fonde tnDe WZ' xJ*t bjengftenfoube/ öeeftftem «Bobt tijDelijcB een Bufpe öe* fcötent/ , «3eIÖCHcen^olbaet/bie3ön
leben lief fteeft / ftem feïben toa* Pent / eer Dat ftp tegften Den bp^ onDtgaet/ ofte Den feïben aen* treft. ^pgo?Det 5ijnSioaert g|" 3mi söDe : ftp toerpt 58η s>anöeüet om ben ftaltf t neemt £& ^^quet op 5ijn fcftouDer: Sfopt5ijn furquetenmontin «ε ftanD. &0 mebe ftteft De&ee* «onfeGodt tegften alle fwarig- ««rn» bJelcfte in toeftomenDe typen Den Menfche oberrompes Pelen motftten/ftem bp tijtjS een enbes* ^1*"1*^ mx WaPcn
bi^ cn & boo?bJaer gfteen
Riepn en gijcnng Beneficie gfte*
toeeft:
|
|||||||||
|
i88 Vande Scheppmghe ;
ïneeft: bjantöeeeüatentijepötl ijeeft menigmaelg'geleett/ D5 5* Mans niet alleen Trooft, Raet f»» . Hulpc jjebbcn genoten ban fjac* Vrouwe, in tgt öe# noots: macf toanneer öefelbe in 25anben/ I üterc&erjS/ en anbere perijette* len 8aeeg leneng maren gfje raecmvbatfpboo? toeboenöan be Vrouwe, ijaer Vrydom ftebttf toeber genregen/ en fjaer Leven al** eené bupt gebbé afgeözagé* <ü5ebencRïuaerbrgi} i£ be Hi- ftorie ban öe Vrouwen tot Winf- berghen in Beyeren. 3©ant até be ïtepfer Conradus be <§>raöt belegijert en foo benaeut fjaböe/ bat öie ban binnen geen boibet ; tegöenftant en touften te Doen/ be Vrouwen gingen upt tot bei» Keyfer en baben öem/ bat Dl' bocö genabe aen öaet lieben W tujjfen ïuilbe / bergunnenbe bat fpliebenbjp en b?ancft upt D« jStabtmociitcr. gaen/ eer \it^ toe met üpet en 3toaert toierbt berbeïgltt / en bat fp clcitö wfi meer ban cene ban tjaer Cleito' bienmocfiten metftaee nemen m$te Keyfer fulchjS Jabbeg* |
|||
|
. des Menfchen. 189
iconfemeert / fyuoit taat fp be*
οεη. Cïcfte Vrouwe tojfic öa* • ~η Man op ftar e fcljouberen / ctt wam bacc mebe ter ροοκεη §ε« ϋ*η ugt, ^e Kcyfei fuïcr 5trn* °ε / en nonbe jit& niet beirtmn* SWtoan teVneencn; en&eöet b& 2?' eem foo uiel/öat gpfe alie trt Ss^naöeaennam. Wat fai tch fegtj&en ban be
«loet&ijepbt/ gpebjuuc&tbpbe ^up^-ü2ouïue· ban Hormifda, r°tOa«0 üfêangbeijoubemflc/ boen öp gljebangen toajS i £p jonb tot ijcm eenen ©ifci} / baec in lp öepmeiijeft ten ©ple ber* burgen Sabbe,· enbefpfontaen οε 5Barljter<s (gïjeltjcn a!£ tot ".anchbaertjepbt banbecourte* 3θε / öiefp ijaer en Daten Sije* r^»Sen Hèan betoefen ijabben) weiöen alberUefFelijcflen/maer of» ben alberfterchen 3©nn/ lf aXp toirtc te benommen, Stlltf J« 3Dat&ter* fmooj-bïoncitm ?£tn! Hormifdas btjïbe 5ijn >»epwioji/en pacfete ftdj beur, vnT,°£ö öeriïec SincK be^tou* «anMshtidatK^Pnib/ïDee^
3©ant
|
||||
|
19° Vande Scheppinghe
ï&ant fp en ffJjioomöe tiic«t0et J fcnijn upt fpn Vüüüöe met Ijaren * tnonbe re fupgen / (tdfenöe Ijacc epgenlcben inöe JDaeglj-fclja* Ie / om üet ieueu üau Ijawu Jlöantebefjonben. 3Daer bp bat torn noegê fuïïen et OEjrcmpeï Chiionis, JÜ?upif- joutoe ba T'hcopom pas. WaiV neeröarcn Jlan ban fpn ©p* anben / öe α reades. gijcbar.gen ïuag/ en niet anberg ban eert frftanbeïijene toot te öcrinarö* ten Öaböe / fp gtncH nae be ©p* anben / en bernreegb, confent om garen Man adieu tefeggen/ enbe in eenigijepbt met ijem te fpjefien, Siiiieenbpöemjgnbe/ fp liet in aller ï)ae jl ben Μ an jja* re Blceberen aentrecnen/ en fp trocRtoetierombejS Mans Slee* beren aen, 3&aer nae liet fp &a* ren Man met een betoonönt Jjooft itpt-gaen / en bleef in 30« pfaetfe fitten / beepb stjnbe om uoo? ijem te fierben/ öfteltjit» Polybtus gfjetupfiöt» ©groo* terroutoej Syrach fept feer tóel cap. 4°·
Den cenen Viiew iUet den and e- icn
|
||||
|
[ <fes Menfchen. «91
ifnoy indernoot: mart Man en
"**«£ veelmeer. * «, i ^!1ε" öe &ahe notö teat
««epöec horaeu, ©aer enjijn «aUiOche eenig{j«tbetïenc&e!tjt* neNod^aenöc Swatigheden IJl rf wcrclt/ ofte mcn&an tcgfjen
^lcibeectipicfentc Trooftom* •Si? en ijalcii uut öe aenmere* "lH8e toaa Js Menfchen glorieu- <©uelt u öe©2eefirtaui,HO.w-
ïfiRSNoo r in triere tnoeni ***Jicht oen <0aö unien &ci)cp* £,£.*. ^°Ρι eni£i)iep ftp cenen mono/ oföpf^iepoocft met cc* βεη tfibene oaec toe beftoo?t; «•n lorghc met voor uwe leven, *« ghy eten en drincken fuk ifPt Chtiftus Matt. 6. Is niet het MattA**· t^ raeec dan de fpijfc ? aïg 0# 2Ó' *.ij»? «Jtlbc feggen bte u 't meer* ^ Qcgepen fteeft / en fal u Ijet RcccnietdntöOHöen. €nöe Voph?9tbft€rt,P/ Aenfietde
enf· ndcs Hemc,si wantiy nietaCyen niet» noch enmaeyen de SriT0cJl en vetgadeten niet in fcfiiTv J6"» ™de uwe Hemel- nc Vad« voetiè; en gaet ghy die
|
||||
|
\9r Vandc Scheppinghe
tan il. 24 die niet veel te buven? Acr<rneick| de Raven: Sy en hebben nocj*' Kelder noch Schucre, endc Godt < Yoetfe: hoeveel te meer gaet gW lieden de Voghelcn te bove0· , «©aeiom <5oöt en fal öe fo?0tte ' tooo? ben JlScnfc&e geensinjï W ïegg&en, 3©P3ientoanneereen $fêe^
fcöe göeöo?en #/ «Bobt bte öcifl 'tfeoenberteentöeeft / en w» '$fJlBoeber£ Itcfaem gljetroc' nen / bte beftelt {jeni oocb W telijcit 5ijn foeft en boetfel »» '£ iBoebcrg bcjften. Cnbe al? Öp nu groot gljcto-uben ijS/ w* Jbefcfjifnt tjem 5ön 2Sioot/ 30?? ©Ier(φ 3t>n ©ü't0 / 5Ön i^Ö11 enSSier* aftnicteobriBooi' inaec/ inöien <ü5obt sönmilt* Öanb niet en onenbe/üfp en fow öe niet een $iupm|teeii/niet tt» fïeel ban een ïtriecit toeten Ie beftommen> .,. gin allen gevalle benent W
batbien<©obt/ betoelcne u Ψ1 ïebengegeben Beeft/ oocbu^ rxHttem.3.8 leijeo Ban onbec8ouben/niet.il; *»« 4 j. ïeë öao? fcet Broot: maec boot «»c Woort,dat uy t fynen K>ond^jJf |
||
|
desMenfchen. ίο*
• *?2* u Dé ©?«fe öan ^r-
■ieSif ^.«BetoecH/en l&aecftt* S ^nicfctbatbeltëenfcDe <vr, εη bloot öan^obtane* !&***♦ ^«"SaftBp in* gttflt/en öet bïüft ter ïDerelt*
S !?bcnt baec' «n top latent fchon^accftt comen top/naec Itt S^Vöp^ie'tonsfal ont* ni£ S2Wsf b000^ ntet em Pe»*
Sber&"ec£3ön» J'.toiert gfjrtuaec Saladi- B™f». WW Sreotcn Soudacn ban
Si t" ob«taeibist en Deel bup*
Sri?» öabï,e/ om Sem fetóen
iSA» 5*"««« i toant aïg Ijp SS JS" ■^terf-bebbclaö9/ feft fleït #εΙηί1'batÖP«nÖaïf-
l7?0SLac^fen foute Mn* tt»en\^0ben teoMlIeftra*
malcus* cnbe aen alleIjoec* 31 Itttt
|
||||
|
194 Vande Bcheppinghe
hen upt-roepen: j|oo?t Jftëafl*, nen/ |)oo?t: ©e Coninifs ba" ^etJeel^ientenjierft/enbebn111 - nHe5Öne©ictoiien of göecon' quejïeetbe «©oeberen en b?ae£Pj Jjp nietjef met ijem/ alg bit o$l Iblaeplaecften» 'Cts feber be Tyrannen m^ § gen be Chriftenen plonbetefl/
aergoeberm conftfguercn/cfll be befelbe naecftt in ellenbe en ballingftftap berbïpen; in \ epnbe / alft op êeu fcöepben gaet/ en fai 't Jjun niet toornen» ®e arme naecitte Chrtftene11 Debben ban foo beel aljef fp; 3$ fp gebben beel meer: namen*' lijtk/ bet fnee-mitte Meet btf SjepUgljepbt en göerecï)tigïjcp leiuchrifti, enbe baer toe M*1 toarmen Cabbartbaneen.gfM·' rulle Confcientic, toaer in ff immerjs foo fcgoon en bloHF1 3ijn als? Adam boo? $n#ak .. «töaet get iflteltjcfce go^r toegö / latenbe onjs 3fcifbae»£ naechti 3©p moeten patiënt'* nemen en benchen: ^accfetfJ^ j ijef onjef erf-goet/bat faï on£ *°il bp bljjben* ^ier mebe IjgJ |
|||
|
F/J^Ö^iSÖcifêan lob tjïje*
. bat in ïr8Böente De tööingöe/
SnltUanaIic 59ne$tinberen/
ÏÏSlCVcn «Btoöereti toa£
OeiOOfr; .Nacckf,fepbef)p/btn
^Kvanmiin Moeders lijf geko- *°M.*i. £;"aeckt &I ick wede? daer gS;„arcn· DcHeercheefthet g.vcn:DcHeerehetgheno- gheioofr? ΜΠ* deS Hcercn f/
ΊΓβηϋϊ^? °£cft öen toofl toe* Ki?r€Ö^itotiIcnawrit
toen-h *& e°eöcren toojöm
£SlWt: te meer/ aetv fiSK? LChnftus belooft/bat fp't ffiïlif namae,iS toeberom 5SS? Φ0*"» ^ocn PeIrus be* *".»<* be tóVev^8ht· ^" anttooo?*
licdcn*hVoorw?clft88heick»
achtrrXu fr cn"ni*mant, die B'o?de|hc,aienchcaeftHuys'ofte
der ofi?i,oft€S,Iftcw. ofteVa- KindcrenMo0Vd£ri0iteWi^oft«
nojidcrtfouc en ontfangt in
31 Ö dcfa |
|||
|
J<?6 Vande Scheppinghe
defcnïegenwoordigcnti|t, huy-, fen, en Broeders, en Sulters, c11 Moeders, en Kindcrs, en Ackcf'» mer de vervolgingen: ende in de toekomende Weielr heteeuwige Leven. Snbim öÖI' fouöt matten
ik6r.ti.38, Do OLE Ν in Wocftiinen, en OP
Berghen, en in Speloncken, Ce# lijcH ecniefje «©eloobigenonDtf f)et oubc Teftament, itomenbcui «root perpehel om üan be ïuilt^ Dieren berfcljeurt te inojöen * öencftt Dan / bat <ü5obt in 0* ^cijeppingfte Deg Menfcben Vreefeop alle Ghedierten ijcef*- Sftcïcpt/ enbe ben felben Qlp$v ben Heerfchappjjc s om ttteQtt''
ren niet aïïcen ober belDifTcijf'!{
©og(jdeu/©ec/ maer oocb ob« * alle <Ê5ebierten. 3©ant aïïjoetoel befe Ψ&.
ïijchijcpbt langfje berloojen 1? ttoo? be &onb* / foo bat fich cej Jfèenfcöe bp-bJijIen baneend' ©ont moet laten jagen / jae ï>f fjem een rupfefjenbe bïat bei'1* faegljt en Hiepnmoebigi) mi tnaecHcn; JïorDtang al£ bJpPj Chiiitam gödobeiw tnjgz |
||||
|
des Menfchen. 197
^ntiftum tm ba|j toeberficftt
*«ebben op ben ï|eere onfé <©ob/ «jan ftan ong <©obt foo hIoccb* ";°*0Ι£ΓΟ en fleren manen tegen wie wilbe^teren/bat ijet groot wonber geeft: göeïijch te jien J* m Bet Crempel Sampfons.bie SS? i Q»SÖen bjullenben ileeu* ^rtES9engin£it/ enbenfelben ftr"lf&e£cöe 1 &$ ofte ÖP ce« & k560*^"» Öabbe Ö002- «P/Öabt: ^fgftclöcncn in D^- „,d> öie cenen ïeeutoenS5ep? SÖh0nsöamJP ö^chapen °'?'e«n «öbet/ iuelcfeeacn
3U;t öanb fp?ong/baer af fcftttb* Dein öet Uper. £>n tierbjanbe; nnier ftp en ftabbe gsen letfel. Cnbeomnocö taat berber i*
ïfatiu <Bobt ftcefr menie ftmaettf Oao?betoilbe Dieren en anbcre Xn.in befen fonbigen flaet/ ?f^nfcöen/ tic opftember* Il»„ ln/ Stolpen en upt groo* te nooöen ücrlofï. l&t ï|onben ω»ι«; fcÏÏL^^Öcftenuin/ aentrec* ÖLb* «enfcÖcUjehbepbi/ "P^Söefcöubbet/ quamen tot
31 tft b»t |
||||||||
|
i?8 Vandc Scheppinghe
ben <0obtöjuc9tigêen Lafarun* enlecfiten sijnejbjeerem &* \ nenieifc&neeftben Apofte*Pe'f. - irogeltgcbiagfjt/ ombeniCO' te betalen boo* fiem felüen & ?ijnen Jfêeefter. Φβ «aöert? toaren be &pög-meefter£ίΠ jCafel-btenber^ ban ben #?"' s^cte Elias, boen ftp om be btf' feonbiginglje bet toaet&epf* fclucöten mojl inbe 3©oeiiij»c' <©e£eeubienbeü)aerbé Danic' lemingaw (inple. Φεη3©*»' bifcö berg&be lonam in jon** - balgft/ als? in een Cajupt/ & bjagöt 8era begouben aen lam» Zfrt 25ep?en quamen upt be b»1'
tterniflen / en ftraften be goot"?* lOOfeionghcns ban Bethel, bl* met Elizeo ben fpot b^eben*"
riepen: Kaelkop ί Kaelkop! ö^ felbeüerfcöeurenbe. ©eKerc* kclijcke Hiftorien gi)£tu»g8£,1j Vuanneer be Ch riftenen om Wr «Sbangeïiumö bnüeban be Ty rannen gebio?öen toierbé bfitf' ben boo? be toilbe bieren/ %>& toen/25ep?en/ Cpgren/ <#'l" PÖanten ft. om bernielt te tno?; ben/ bat fponbefcöabigÖt5(?' |
|||
|
u des Menfchen. 199
Ρ**·»'/ en bat öie nerfton* '«Decpe bieten aïg onnofeie 55meccn öflec &P öïetien fial ♦
f^W Ge<fo wil verqtticktff,
e *n »i'mtmt verfiicken: jepotmen üoo? een göemepti
fP|eech-teooit, Jtiötcn gQp om be belftöenifi
£ \nrifti beut Beuls-handen Si»?B^ansöen / gftebjanb/ m* t/wölijegijefaben/ of h-JPW** taïeebelgcH geboot/ "ft toel 'tgrootfte en öitterfte jö°en 101 't toelcn een IBenfcöe Sp"Jebcn nan ouec-Homen* «fencht ban / bat Godt u fiet !e* eïu Pegebcn ijeeft / en batgöp Jpwlöigt)5Öt (aïft ijembelieft) * felbe tocbecom tot 3tjnm «fn(t/ 0f£e tat 5gncji nacttUi S,°P ^ offeren,- jae bat gijp
ftt8uÖg^^BÖP'tf0&e?
.j^encKt oocfc / bat «Bobt u *«cöacm en Z\t\t gijeftöapen We te beVuarcn mtbben in bc
imi-Uiac toeberom te roepen ffi2?°ot/en t'famen te beree* '«ööen/ flöelgcft ftpoocnboen 91 »0 f«*
|
||||
|
ioo Vatide Scheppinghe
fal aenben bage bes <&oibed0> 3&e ïicljamen ber ïfepligi)"» > toerb?ant3ijnbe/fopIacötenöe , be 25euïen alle be aflclje in &e ïucjjt ïe dropen / om met Dei' tuint toegï) te ftupben: ofte iiiö* Sebieren te toerpen/om re^ittC' hen / en boo? ben fïroom toep te b?öben: baer bp toocgenbebe* fetooo?ben/c«%»f i>««, bati£/ Godt raagh defeaflehen weder-
om re famen rapen, indien 't hert* luit. USaet be Heyligen en 3Ört uoo? fuïefte tojeebe fjanben «l fcljampere tongfjen ber Heyde- nennietberfcözicKt, Ό&ιϊων t en fp/ bat bie Godt, ïuelc&e bc$ IBenfcöenHtc&aemupt jjet (Tof Öeeftfionnen fc&eppen/ 'tfeiw oocït toeberom upt f)et (lof fa» iob.i^, 2i. nonnen op-toecnën. Ick weet, fepbe /lob , dat mijn Verloflci leeft, endehy fal my hier naf- maels uyt der Acrden op-weo t ken.ofte epgentiicfi upt [jet dof'
3©p ficn bagljelijcr iaat <©oöt immers aïfoo groote toonbare» boet inbc jjiatuere: lïiacr fp «' fcijtjnenons geen toonberen « 3Ön/ ombatto0fegetooon5Ö»1 * bagö" |
||||
|
des Menichen. 201
«asöelijc&ief te ftern 5©e &onne saet onber/ en Vuebecom op.^e Minut. m •Muane loopt te niet / en fp tao?t ^ ta oa^- «ttbetom tooU ^e 25ïoemen * Jappen in be Herbe/ en fp 6ο?* J«n Vocberom baec npt, 55e jöoomen in ben JJDinteu (laen fa o°? aï$f boot/maet beg $omet£ «Jonenfp gaer ïetoenenpionci «en met ijaec tojucöten. mt f&stj in ben ntktt gfteUioipeii 3Dnbe/ en ftan geen nieu €00211 S2?1 / tm fp öat Det oube eerft 't^cnöenergae» wanneer ban oocft onfe %k*
j?amenfieruen/ jae aliuierben TPtotfioföPrmaïen/ en top en l«9|u-S? niet öetelöcR be ucr* 5ö'cnJfTe Uan be felöiglje / 3©at Spöjfelen tap* ©e ïente onfeg "leefcöeiS moet ner&epbt taoj* tl\ ^ien bagly bat chriftus, ï!*«>nne ber ©uecfjttgöepbt/ "* S»one nan eobtg recöter* nant / be ïïec&tet beg U&ereltji/ J" « ioolcften nerfcljijnen fal/ weLïan3mocöeliicft upt-gfje* ioacötVöo?ben.^an fulïen^iet JthJTifwemlnoKnm! nereeni* öö?i ïöojöen / enöe beceenigöet |
|||
|
ιοί Vandc Scheppinghe
3ijnbe gïjefamentlrjclt ban Godt garen ^cfteppet enChrifto ψ*' ren ©etloffer g&eb:ag[)t t»W ,, ben in een nieu Paradii», in ben J|emeï aïïer©emelen/in bebol' ïjept ban allee b?eugljbe. «©elijcft Α dam {jet Beelt Gody
gljebjagen Beeft; §>o geeft ooeft fjet f α R α D r s gi)eb?agen fiet Beelt bt0 Hemels. &et 2tertfci>e $arabij0 ijebben bip berïoo?"1 boo? ben ©al ban ben tztlttti 9ibam: Hiaer be tbieebe Sïbnifl geeft on£ in plaetfe ban bW een ï|emeïfrfj $arabij£ tiet* ïuo?ben en gjjeopent Snfumma i»p öebben meec
in ben tbjeeben gïjetoonnen/nl£ tn ben eerftcn berieden. 3E>aitf foo beel ben ï^emel obei'trcft t>e JCerbe/ foo beel obertreft oota fiet Paradijs, bat top gebben ge* toonnenin Cfmftojet Parad»*» bat top gebBenberlooien in A- dam. Paulusberrucfit5önbe/ibicri '
Inbit^emeljs Paradijs op-gf)^ nomen/en baet geeft gp gegoo^ en ggefien binggen i>ie niemand tiptfp?eecRenenftan» z.Cor.i*· |
|||
|
des Mentenen. *o$
mt Paradijs öeloofbe Chri- wPen öoetüaa-öigljen jjBooj* K^aenöenCtupcc/Luc.ij. 'J.SBÖenbe: Vootwaet heden fult §»y met my inden Patadijfcwe- ic"i°at »#/'m ben J|emel/ in &et gwtotgöe lenen/m be opperfie ^altghepbt. «ïï Ψ Parad»is mïlen top
|
|||||
|
f/iSet}al>igijc toefeggingeori*
'!f ^a»SÖma«erii Ghrifti, Io- xo«i.i4. H
fvnJi' «in mi'ns Vadcts H«ys 3*
yn vele Wooninghen: waer hec
fel? κ"uL'ick Γοικ1<* » doch ge-
hebben. Maet nu gae ick "c"cnugeneen plaetfe te be- dden. Ende indien ick gae u "^den plaetfe te bereyden, ick fal weaerom komen, en fal utot my S?*· °? dat 8°y Heden oock
«JtNvaerickben. in^»!!tót,Pacadi's tooonteob/
moonenaHebc Cngtlen / tooo* »ten/εη aïie uptner&o?enelie-
bDïrterih^ in & ö?cugftbe be
öwöepbt/ eniiejöcft iueTen eeu*
9 öi ttu?
|
|||||
|
A04 Vande Scheppinghe
toelijcK. V&att in tg fuIcW»* Becrïgchftepbt/ bat nopt oogB* / ötergöeïgcften en ïjeeft gieten/ ■, noptoo?egï)eöoo?t/ en nopt»1 ?poë,a.7. eeneg ifeenfcljcn gebacftten g^ nomen tg, 5©aer in tg bert 25oom bcg eemnigften Henene en geen boot/geen feet ftan ba£f ontrent nomen/ göelijcR aljTtf Ö0cfc5?ebenfïaet Apoc. 2. Den ghenen die overwint, fal ick ge- ven te eten van den Boom des Levens, die midden inden Para- < dijfe Godts is. CoNCLVSIE.
OiBmebanepntelijcft tt\W
men tot een 25efïupt / ^tft öibbe 11/mijn Eiele/ bcmijleö* aenmcrchihge ban 'sMenfchen cerlte Scheppinghe niet alleen feer öeerlijcft tg / tnaer oock foo toele betfefiepbene nuttigftebeit tooo? fjaec bzengt/ foo roeeft ai' tijt tolgtigjjom bacrtnneu w ben te oefenen» . gsi, Rhö- φβη gïjefeïjapen Menfcbe t?
|
|||
|
des Menfchen. aoj
£« magniftjcft en toonber*dis'"Iib·^ ^öaerlijch/jae gaet aïie beltoon*c·i9'
Spngfte te boben. |Siet iffer op herben bat groot gfteacht be* «oo?t te mojben/ aljïbe Mcn- lcac» fepbe Favorinus. 3©at men ebet-aj'jietmbebjpe 3©etelt/ 5ÜJ* 3iet men altemael in ben ; Penfclje alleen, Sïnbere <©Se*
«Wen leben elcfc in ftaer befon* °rc en epgtjen Clement. <©e P'fTcÖen in 't IBatcr/ be ©oge* Ifoinbeltucöt/ be gieren op o?£etbe/ en be fflaimm iaer. "^er.lfêaer be Menfchctooont g'-omrne. ifëct ben Doof be gaet Oï1 fflieflrecht nae ben tjemel: wet fun berftantb?ingt f)P öoo? wit fóemel / en nltmt öoben ftet xirmoment henen lnegij: met 5Dne boeten bejlaet Iju be 3fiec* 55: met 5ijne armen / gftelijCK Wetttoec bleugftelen/sbieeft ftp ^yic&en bcpbe be dementen» «Jtt eenftouten ^uy£ betoan* pelt ftp be 3©ateren/en befoecnt üet uptterfle banbe Sec. 2Mte* 25?$ Tcijub tm bc nleeberen upt/ 3iuemmenbeenbupc&enbe/ ge* »K& een ©ifcB/ottèer ftet toatet ftenen
|
||||
|
ιοί Vandc Scheppinghc
Benen toesö / fo batmen een po* fenocö tepcnen nocö tael bart / gem meer en herneemt. 25ouen uien toatalleanbere
Creatueren elcng int bcfonöef Rebben/ öat a! te famen beeft be Mcnfchcaüecn/ foo bat ftp niet onbequamelijcft. genoemtmagö toO?bcn/ O Μ MS CUE ATV'
R -<#,bat tg/ Α lle Creature.3©allt ÖP 9«ft3Ön wefen, geltjcn alle
anbere Eiröamen : Hp beeft 5tjn Zaer gijelijcK be bloemen en nrupöen: Φε 25eenen in 5Ö1» IÖf ?ijn fföeïijcft (leenen : ©e $?ap?cnop?ijn öooft 59η g8e# lijeft bc blaöeren op beboomen: ΦΡ groept afef be planten: l?p tooeït / en moeit al£ be bieren ; <£n ftp geb2HiJfHt reben enber* flant aljS bè <£ngöelcn, <© mel- eöelfcftepfeU &u g&elijcft be Menfche aïle£
Beüioont/ en in $tc8 allejf 8eeft/ alfoo ifl oocB bat fjp ober aïïc#e hccrfchct, bottiinerenöena5!)n gfteliefte. φρ temt 9et toilbe/ enberVöilbert Ret tamme: $P bcröarbet öet motfae/ cnber* «u>?tuct 8εί Öaröe; &p ber* öoonöt |
||||
|
des Menichen. 107
«oogftt het neberigfte/en berne* «g*"hetftooge: ©pmaeeftteen woeftjjne tot een fjarabtjev en *en parabijt tot een 3©oeftö* „ ♦ ^p boet ftet gijene bp-nae °ttboenIjjcfc ï$/ en öo bjeecfct **e* 8&ene onbupghJÖch i». ^aerom/ mijn giele/ ïuat
™\! Bnp met bertoonberinghe *JPöe Sterren/ be SMoemen/ be jpeftcenten/ be feftoone ^aUep* »επ en anbere bingftcn/ u epgen TO ober't hooft fienbei 45hp lult bcel beter boen / bat ghp Iet XfiMVne heerlijcfte êffteppinge: want be hooghfte bujföepbt °'in een imenfche ig baer in ge* legen/ bat öp naefi <©obt/ hem· Jf ι een recht en te bege tjeeft lee* WM hennen. 3nbeKennifTeeobt^be(laet
m_eetuige ïebemmaer be hen* niffe onfeö felfis lept onjef gelieh 1««, r7, jP^techanbtotbe ftenniflTeon* je» ©obtg. Ce bergcef» boet pemant 5ijn oogen op om <tëobt ftS'fn/ bienoeijgheen ooghen *2rKjPw Ö«n felben te 3ten* f5? ?e£her/ f° IanS öen ^*"*
ifue onbequaem fmjft om te be*
|
||||
|
zo8 Vande Scheppinghc
berflaenbe onfienïijcfee Dinöf1 ban 5ijn epgöen «5eefi/ bat 00 nocftfao lang beel meer onö£* , quaembïgft om te bcrfiaen »e onjienlijche bingoën ban W» <0eeft <&obtif:3©ant tfae toaitf mogöeïijcK öat fjp foHöeconn«j begrijpen bit bingoën tuelrl« boben 0em 3ön/ aïg im notf niet en ban begrijpen bte Uii1^ gfjen taclcfte binnen Ï}cm5t)n· Hug.i.3. de 3S>eboo?naemfte £>piegf)el oJü
Ananri, <©obt te 5ien / ijS be |Benfc8ei
iijc&e ^tele / öaer felben atW 3ienöe, Cot bien Spiegel bJJJ" A&or.T7. on£ be Apoftei Ador. 17. ai^ Ö?
27.z8. fepti De Hecrc en is niet vctfc
van een yegheüjck onder οηί· Want in hem leven , en fwevep» en fyn wyj Gelijck oock forami' ghe Poëten gefcyt hebben: waflc wy fyn oock fyn gheflachte. 3©anneer be IBenfcfje aen*
bacötelrjcK bemercKtjgn^idj cnspna-iföaem/ mibtfgabei'F be ïmnftigtie t'famen-«noopin* ÖÖe ban bit bepben/ $fp fal ba«c inne fpeuren taftelijcbe boet' (lappen ban <©nbtif mog{J«i^ Öept/goetöept/5»i)Töept/en van |
|||
|
des Menfchen. 209
^öeusitnemenbe g&eughben *?cPbcnfthen Mercurius Trif- Parel. Pi-
™5gjftusgijepi)iïofophcert heeftmand·fcnn·
gaer ftet meufchdiche lichaem/ * · lïl "«ÖtaniS het mtnfïc Deel ^Üfêenfcften #♦ 9cft bibbe u SSSS?? öe Öuprclje fïructure
JE?J? *!£Öaem/ enbe ïeettbooj Henmamnghe ban bien/toie ben SSS?'*?** öeeft 5Ön oogen
öefcötlbert> 3©te heeft beoojen hvS£aten f0 taonbediicft ge*
^«epti j©ie heefr be lippen jii* jen montó ban een ghefpalclt*
rticcHt en Haft ghennoopti Ule £n,S*^Lne abmn fia" ro°D«
h^pepbtingftefïoit/ 3©ie fttff Aöne i*«nten fobafien
MSÖemaecRti Wie heeft bat (BEn !ft 59n Vagerenenbm*
fchXbeH £° P?°PÖé onbet* öftëw*"*0/boeten en tecnen/foo
BöeüoegöïncBuptgeftrecitt/en bit
|
|||
|
ι1 ο Vandc Scheppinghc
bie gftdepbt a\$ een funbametit b?agenbebenfteelen bouïntffêic« fieeft öc snieetgaten boo^-gf)** . 6oo2t ί Wit fteeft De milte f fa* men gfiepacïtti 3©ie fteeft β<* Öerte een piramibale figuw ge# febeni 3©te8efftmbefónglJ£
are pijphens? geeajbonneert* 3©ie fteeft ben bupcft fuleneri „ rupmte toe-göefrfticnt* 3©ie Reeft be eerltjcfte leben ban ijet ïtcftaemop openbare plaetfeti SÖefïelt / en be oneertgcne leben foftcpmelgcftberbutgen* &iet toat al feunlrige inercften batiet nonnen aengenjefen tnajöen in een ïtcftaem/ ftebbenbe aïte* raael gare öefonbere ftljooni)ipt en nuf tigftept» Wit fteeft bit al t'famen gefabiijcat* Jgoemt mp 6e|Boebec: noemt mp be©a* ber* <%{$ ftet niet alleen be on* ftenlgcfte Godr ytit alleg na $p nenüjilïe foo fteeft afgftemeten/ taant nabemael niemant en fou? be burtocn feggften battec een beelt of fc|}ilberije ftan toefen fonber «Seeltfnnber of $c&U< ber i fouben iop ban burüeti beneHen bat Detoanbetbaerlüc* |
||||
|
des Mcnfchen. au
«ε fcjjeppinge be£ menfeöelgc* ' «εη Jicljaemsf beftaen ftan foit* ott&eljepper' ©oo?bjaet in eenraenfcöeltcft
fwcöaem/naerfïicö aengemerct sDnbe/bertonê öaer bupfentmü ^acuIc/bieoniP tonnen obertup* pn ban be taöf flept/ mogljent* ö£Pt>t/ goetftepbt en fcöoonfcept «P£>£♦ J|oe beel te nlaerber fal 3£0iban bettonen be Jföaj effept «oobjef/alfmen ooc te bege letten pil op bè" onftenïöcM <©eeit/bie *" bat ïtcöaem tooont/en 't fel* *? toonberbaerlöcfe regeert # _^n berraaerben lEebicön- raeefier Gaknus ij? getaeeft een Pftfoon/ btetocpnige toereftji *£e£tcbnn Religie; #ocötan$i £$ &P 31CÖ felbé begaf tot Ana- wmifehe oeffeningen/ bat ut tot B«tiebinge banbe menfcöclijcne «cöatnen / en tot aenmert&inge το ban alle Iebf/ aljSoocbanbtè' {"ottjien <©ee|t/ bie in alle leben S»o?nt/ enbefelbü öeelbjonber* ^"Seert/boéintertftp getoaer ?S^eob&ept;a©antaIfa
icDNjft öp meenfe&erS&oecn: Scft
|
||||
|
i 11 Vande Scbeppinghe
tib. 15. de <g|c& öeftennc/ bat k niet en iue/ «fa pertiunt, teiaat öe ^ίεϊε ^ ^„^Ι jfft,
Öaer nature ulijtelij'c nagebo?!*
fjebbe♦ 3icft en ïnete ooc geen re* ben te genen ban 0et fo?meerert ber Stinberen in 'fMotijet^ lic* ijaem, 3&it eenige bleet ten Wy battcr een guoote cunfï en Voür &ept in göelegcn i£j en baerotU bermaen ie een peber/öat f)p öe^ feDingëniet£tenaeiien onOet* foeefte; maer (jet moet elc een 5^ noegfj 5ijn/bat \yzt bê ^cüeppe1-' alfo gelieft fteeft, <£n elöetö i«^ uibr. ir. betom;ï©ie op befïtucturc of oe fcöeppingc Wan 'fmenfcöê %iv ijaem frfjerp iettet/öu fnl bacrin binben berfcfjepbene boetfïapp*· babeüJijffjept beg ^röcpper^ <Cnbe nabien miböé in een 't ffl" mcn-bloepingeber ©atnpen Oe ^iele obeé-aï 5tt/öie ban fuïc W frooten cracijttó: beelmeer fd
ν ficö bertoonberen obet öe , grootijeubt en b'uptnemenbe | beur öbé ban bien <Pee»t/bie Of rt gentel bctooont/bat t£ ba<i5£>0, ©ocj) ïaet on£ ban be Heyde> nen fc&epben/ en eeng mufterert na be Hevligeu; 3lcti en fal niet niee*
|
|||
|
BsSSi
|
|||||||
|
ma^m.
|
|||||||
|
des Menfchen. 215
JBcer boen/alg bat ick be ï|arpe *uan ben Coninch David eeng «fnroeve. ginsöncn μ 9 Pfalm ργ«'·ι39· 14 3tngt Öp alöU&Heerc ghy waert
over my in '(Moeders lijve. Ick d k ^eia daer voor ^at ic^ won"
«etbaetlijc en op fo een vaburgé Wl1fc gematö hen. Wonderbaer-
ÜSC u yn uwe wereke'n Heere , en aat bekent mijn Ziele wel. i€ot Selrjciten baneftbaren Bnigenif* J* ban onfe feïjeppinge iuect f)p οΓ. τ Λ ρδ&εοη#aüen op/ Pfaim 100. f'*·100· yychei den Heerc alle Werelt, * * £lent den Heere met vreughden, K°rnt voor fynaenGchtmtvec- !i°'lcken.Bekennet dat deHeerc .odls: Hy heeft ons gemaeót en metwy ons fel ftjtot fy nen volckc, lotachapen fyner wcyden &c. » ® Ρ tetftaet ban/ mijn Ziütf m r ?enmercitin09c ban beje wienfcöê ftfjeppinge nftan ïep* oen tot be kenniflè Gods,bat l)et oooBiiftcfiucKban toaw toij£ Κ '^ ©«ttöeneffeiuifaïu hen ïii feIbe aenmérchinge Iep* ohii ftrtiïnniffc uw« ftlfs:toant frHrS?** in Sienuaengöe* ΓΦαρεη S?eerïgcn9ept/bte u ftï* ttjcH
|
|||||||
|
ji4 Vandc Scheppinghe
ϊίκ'κ betocugen (al tot i%tvli& Dcpbt / 'ttaeltb banDe toart' 3©ijf fjepbt i£ öetanbetebcf U 5o en Jaet nu de Sonde geeno-
verband hebben in uwen fterffc- lijcfcen Liehame ,<ora hacr in fya luiten ghehoorfami te fyn, fepW Paulus Rom.6. Noch en begeeft oockuwc .'eden niet tot der Son- de, om wapenen te fyn der onge- it chtigbeyt: maer begeeft u fcJvfi Gode, als die uyt dé doodé levcn- digh zijt.en offert hem uwe Jeden tot wapenen der gherechtighcyf» Bafl.ho» &ieto|iacnfcfie/feptbe<©tir>
afe. , baUerBaiiJius^orasfaliefBpg^
frftapen toaert/ fo toaert φ ge* feppentot een $?ince.© φ se* glKbenmacfttointe Becrfcjjem Cen Smpertaeï en «Uebtebenbc ^cöcpfel 5ijt gfjp / o ifêenfcöe. JParrom Dient sp ban uïueaf* ferten* biaerombernielt gftpu epgjen toaerbigijeptf toneremi too?t 0p een fïabe ban.be fonöeV toa«-om,geeftgp u felbégebafl* Ben aenben ^upbel i Eijtgijp Dienflbaer beroept/ iaat tiueït u te UtfjamcïicHc bienftbacröepti toaeronun beröeugtöpunicf/ inbr
|
||||
|
des Menfchcti. ai ƒ
tobe Öeerfcljappije Die u <©oö£ «meent tjeefr :namentüc öat gp De&t ettiQecft/ btebaetieerfcilt otoeröetbieefclJ* gjnbieniitoen *?eere ïg een (latte uan be toeïlu* JfEn/ctt gijp niet/fotoeet bat jgp «eter een Ifeete jijt/ Dan f)p $c* Λ ?£en anber Outvader feptinfc e«g. Njr- pöchjS fecrtoe!, ïaet on$ bt*-*?-Jfc*■* °ench$mct toatec IjeerlijcöeptHQnMDe· ™P begaeft fpn in onjfc fcjjepi gtnge/ en bat top fpn een pïante oe$ J|emel£, 3©p en beöoceen Jwfe natuere niet te üerac&tcn "ptflte te berfïimmi/ op bat top nieten ftijgné fuïr&euptnemenc oe gabêontoaeroigte fpm&ou* «en top onsf felucnijerobenban !° Srooten marfjt/ glojie en ge* ^raligljcpt^ g»oubentopom «n.hïepnetijten &oit tooo?bp- Haenbe plaepfier/ toerïiefen be r^uSÖbe ban be eetoige goebe* ïSL ^&at fpbetre: maerboo? «imtuaetbigljetoereken/ boo? amant ban quaet en boo?ne»ii «an goet/bat 45oW getooon i$ IJfi^i infgeïöci bom be e* S2S* £# se&etsf/bcBooif top fearoepbf totéfebeSoubemffe. ©e
|
||||
|
n6 Vande Scheppinghc
peikinf. in ^c SöenfcÖe/gljeigcK een ${ «pil.-, sym-j.ec %cctazt fepbt / tf re* een Cempel gf)efci)apen / οι*1 ban <i5obt betooont te tooiDcH» «©aeromtë bc $3enfci)e fcw' \ biglj tjem felüen tepn en onö£i Weet te betoaren/ niet toelatfl*; bc bat fpne ILebcn fouöé vuoiDfi1 ünflrumentenber&onbe. 3lV' bten penianbt ban een ©jinc^ ©allepg een ©erefteng-fto* maecte/ foube niet elcft een W fcen baet berfoepé/aïg (ïrecheif. betot beberf banket ©allep?/ entotnabeelof oneereüan öcl1 ©?ince ί £>o mebe / bctoijï &C|I Menfche eerft gefetjapen i£ o|fl te toefen een ©aliep^ ban bé a>* tijt iebenben Godjinbien ÖP flf *; fdben mifbrnpent tot fonben/ ban beranbert fyv Gods Temp''} in een ©ercltcnii-Kot en ^^1 beg φιιρ*»!** . <d5ebcGod,ir.gn Eiele/bat W
en alle Etelen in fukné ftöö" lK toe eerfic Schcppinge mocgt &c' ïjertigöenen betrachten/ op batfjp3tjn Eere ban u öeb4
be/en gijp utoe Zaligheyc banfjenn Amen.
5P 3 » % £* |
||||