|
Den Vermeerderden i
Spieghel
^pacnichc fieraimije -
qefchiet inlA/eftindienwaerih te
tien is ie onmmjxhelijchcwreedc
ferjfai derSvanjttrdm metfamen
Ie vefcnriiïnncje der felver lonten
volckm aert en nature^
allenValerlant lieuenie en vrome wurm
deiv ten exemyel vaorgcjÜt Tn [mans pefeUeii-n dcordenE- b'wnori
(on irnY barttiowme de lus Caiasvan
J V -S . , ' 7 J S- aomtmous oorueti___ , %.
C^lruckttotJMSTEitpAuiv Corneks I
Loiewj[ckft.vanierTUffi^ndeJtt$aen0ie Bijbel. |
|||||||||
|
HET SPAANS, PORTUGEES en IBËR'Ö-AMSRJKAANS INSTITUUT
|
|||||||||
|
Instóuto de Esluctjsïs Hlsjja ..'cos tnsiliuio c!o Ësiud/os H
Portugu»ses e !be«tsmertoanas Portagueses e iboro-Arr |
'HOOS
snos
|
||||||||
|
^^^^
|
|||||||
|
vl.
|
|||||||
|
''t /v;'!'Sj / stV
|
|||||||
|
'rfQ.
|
|||||||
|
DE ERENTFEST.EWYSE
INDE DISCRETE HEEREN,
Mijn HeerendeBewindt-hebberen van d'Ooft-Indifche
Compagnie,refiderende binnen de vvyt-vermaerde Koop-itadt AMSTELREDAM,
Boefc.DirckBas.Bidfe , oifdc | 8 'Hïïlebrandt Schellingeï
|
||||||||||||||||||
|
I
|
||||||||||||||||||
|
Burghermcefter cnde Trefo-
rier deier Stede. |
put Schepen.
AndriesRickaert.
Dierick Haffelaer.
Hendrick Brouwer.
. DoSt. AriaenPauRiddffi Hesr^ endePenHonaris. i Piecer de Schilder. I Iacob Bicker. S Iacob Poppen Schepen^ ■ DirckHeynck, f.DlrckVSack. |
|||||||||||||||||
|
I
|
||||||||||||||||||
|
Frans Hendrickfz, Oetjes ouds
|
||||||||||||||||||
|
Burgermcefter.
, Gerrritlacobfz.VVitz Burgeren. Heer *>[ Louy s de Ia Beque. IanHarmanfz. Iacob Reeptr.aker. Arent van der Burgh Schepen, Symon Iacobfz. Schoonhoven, EliasTrip. |
||||||||||||||||||
|
&UC2S van Effen Tan Gelderlandc. Beraardus van Oofterzee van Yricflaat,
Mr. Aert van Biichel AdvocaetvanVVtrecht. r:<©ctsurtfïig9eWemn: Sïlfco icH onberfjanörrt ör&6etïü« toefen öan
• be omuenftpenj cU fSpranraje bet J&pangtactben/ tegen* be arme ongetoapenbe gnbia-
ntnttrie jpm^Iaetfeban bun t€ö?i(ien gbeioobe in teplanten) foo tojeebeltlefc bp menithte ba bupfent jielenopt onttsiillelijcfefte bennoojbt {ïebben/enbe bat niet alleen betoefen acnbol- toafiene/ntaeeaen fultfeeit menfc|fte ban ©2outaenenbe eleenefcinbeten / jabte itoejj ongebo- ïsjt/enbe Icbenbifütipt #moeber«üic|iaeai geruct Jijn/ trattettaonberig / bat ftsltke tpran* sten niet lebenbUb. in b'aerbe berfoncfien/en&e booj ©ebeg «eötbeerbige firaffe bacilöcK jtjit/ gtoêlijchfelfggüetuptbt ben <ÊeïtoeesBjg&en 25i{fci>op de hsCafas, tiie ïictaenjjme JBajes |5ept geremanfïteertenbe te kennen gegetien fteeft. 4Bfi a!fo itH boenbe ben wet Jjet t toecüe beeï te f rellen enbe 3JHgueilif«R af te beelben/ beriton&t bat een an&et mp foeèfsenbe te onbet-stHpa pen/ enbe ;pn epgen pjofgt tot ftbabe banjtjii eben naeflen maeriitjateibe. ®benootbmcfst fjïbbegüetoeeftbit eerftcbeelbaebtltjtlsbpoetjjanbt te nemen/enbe te laten upt gaen/op bie maniere aio S)et Doen bp een güeflelttoag. j!I&aetbicn©?uAmecfttenepnbe5pn6e / öcb&e Dit bjptoatbctmeetbeït / enbe Jjierbp gijeboecljt ban toten enbe toanneecbitbolekenbe «Baut-rrjcft Hanbt gbcBonöen i#/ (te toeten ban benteel ttbaten enbe topt-beroemben ^ee- ©rlt chiiftoftêl Cokmbm, bie Ijicï fi gtteriijeft afg^ebeelbt fïaet.) <©otft mebe ben aett enbe natuetebairt 9laiitenbeJMcKecten/ban lumne tjaitDelingbe/ i©ettcn/ Ctmnonitn enbe j3alirbe«BobfDienfien. $Seïobeu<jB.mcb8metteiteec<1eitboa?benbaeö te béngen mijn ttaceDe Deel / 'ttetitkuk
onbetljanben ö?bbe/baes innebaojberclaerïötk befeüjeben en afgüebeelbt iiï be bojbere ®p* sannpe 6p be bloetbozft ige g»paengiaetben beözeben op anbete «gplanben enbe gtietotfren iit S©eft-f nbien/biebefeboorgaenbein Isaofjjept tnbetnoo?bespen gbelijth jijn, 26tbbe betöal* ben bat u<!B. mpboojgbftecommanbeert ftoube» ©it boenbefaï niet na latm met alle blpt te berbojbeten mijn boo;genomen ttoeebe beel. 2Sibbtnbe bat jjet gbtboibett enbe gbelefeit mat!) toetben bp alfulcfcê Die regens fobanige bloetbojftige .fjlatte tjaer lijf enbe goct moeten abwtttiewiv DcmKenbe Jitbbensp bit göebaen aen t>it arme eUenbig§e ongöttoaptube ^Rtns w m * ftsttv
|
||||||||||||||||||
|
*wt»t/tu4*-fattett%«!regs«isit« team / baae aiVeeb*f«nt«HttêoftêïS gges&mi!* battb^Begöm,
yatjeucnm^nlaefeMajeftatis, enöJ oücï fuïtój aJö Mtttag $)un g[}e!aol« betjoeüm te «tcnttcbe <f£ 3©)jfe, taajfsanglje./ feu öiftwte ^smii u €. bebeUntie fit fcjwt fcfg MJs
atacjuigw/ *»*« ^ öeïtótite ee« gijeltufcfaUgBc enne lang&umgijit Negotie enöe SjanbelUta Kil 2
¥ E. Onderdanighe.Dienft bereyde
|
||||||
|
©ver-jètter tet den Lefer..
AEnmerckende hoe dat de ghefchsedeniflenvan d Indien, welcke
men America hiet, in diverfche talen,ende oocindeBrabantfche gefchreven ende overgefet zijn, vveerdich boven alle anderen,geleien; vvorden,maer datter verfiiymt in dit particulier te verhalen de groote ellende ende jammerlijcke deftructie van het groot volck ende Lant, fa? nochtans wel van node foude fyn dattet alomme wel verftaen vvaer , om te meer op dé wonderlycke wercken Godts te letten , medelyden. metonfen naeften te hebben,ende voor haer te bidden, ende dat vvy ons oocbeteren enbekeeren mogen,op dat overons alfulcke plagen en toorne Gods nieten comen,fo hebbe ie geraden gevonden een Boecx- ken dat int jaer 1542. daer af inSpaengien en in Spaenfch ghemaeckt- is,ende niet veelmeer te vinden en is in onle Brabantfcbe tale (vvaer.- Godt oock zyn geefïel laet vallen ) over tefètten3ende te laten Druc- ken,ten eynde dat dit principael ftuc gefien zynde,vvy doen als boven fiaet, endeooc dat de voorfchreven IndifcheHiftorie volmaecter zy.. Het Originael Spaenfch isgedruct in Sivilen by Sebaftiaen Trugil- ïo,in onfe lieve Vrouwen van gratiën,int ïaer 15 f 2. Den Autheur is een fèer geleert, ende fö nyt zyn fchryven wel blyckt, een heylich en Catholijc Man,B"ifTchop van Chiapa innieu Spaengien van Sinte Do- minicus Oorden,een geboren 5paenjaert,genaemt Don Fray Bartho- lome de las €afas,ofGafaus,endeheeftet gefchreven met eengrooten; yver en Chriftelyckevyerkheyt,om te belettende vvreetheydt, grou- wel en Tyrannye, vvelcke int voorf. Indien door dé Spaenjaerts gedaen Worde efi voorgheftelt is, ende heeft hem geaddrefleert (ende tot dien • eynde uyt Indien expreffelyck in Spaengien ten Hove comende) aen Reyfèr Carolus S .M. ende Goninc Philippus zynen Sone,onfèn Hee- re,opdat hare Majèfteyten daer inne verfaghen, fbo zy oockgheerne fb-uden hebben ghedaenjiaddethaer eeniebfins mogelyck geweeft. |
||||||
|
Prokghe
|
||||||
|
^rohghe rvan den rBlJfchop Don Bartholome de ks
Caias, o ft Cafaus , aenden feer' hooghen ende feer
machtigen Heere, de Trince nja.n Span jen 3
Don Philips on/en Heere.
Adernael de Goalijcfce voorfkhtkheydt heeft gheor»
dineert inde vvereldc dac toe voorderinghe ende ghe- meyn profijt vanden menkhelij eken gheflachte.men ftelde over de Landen ende't volck Coninghen , als (iöofe Homerus hiet)Vaders ende Herders.ende da: de felve by confequentien zijn d'edelfte ende weer- dichfteleden vande Republiquen, men twyfeldt niet of men behoort immers met redene niet tetwyfelen aenhareKoninclijckevromicheyt ende oprechten ghewiffe» Ende oftfehooninden Regiroenteeenigh ghebreck ware ,, menmoet ghelooven dat doorfaecke met anders en zy, dan dat de Koningen dat niet en v/eten,ende fo verre dat zy dat wiften, dat zy met alle neerfticheyt.forchvuldicheydtendê arbeydt dat beterenende wechdoen fouden,(ulcks fchijnt dat de H.Schriftuere te kennen gbeeft.daer Salomon in den Boeck van Proverbia feyt :. Rex quifeditin folio Iudicrj,' delfipat orone malumïntuitu fuoi Want menalfo vandeingheboorneendènatuerlycke deucht.endeghefchiSheytdes Konincxprefupponeert, te weten j datalleen- Üjck de kenniffe oft wetentchap van het quaet dat in fyn Rijck-roach wefen,is fuffifant ende genoechfaera om dat te {lillen ende wech te nemen,ende dat hy niet eenen ooghenblick ( foo veel als in hrm waere) dat foude konnen lvden, Confidererende danjck-.feer machtighe Heere.het quaetjfch'ade.bederffenifle- ende verliesdulcx als men niet en denckt dat menfehen fouden konnen doen, alfulcke ende fogroote l2anden,ende om beter te fegghen, feer woefte nieuwe vvérelt van Indien; ghegheven ende bevolen van Godt endezyn Kercke den Coninghen van Spanjen>om dar fy fe fouden regeeren,bekeeren, ende doen in alle wereltlijcke ende Gheeftelijcke gheieghemhevt prefpereren,ghelyckde vyftich Iaer ianck,endè meer tep.rsenwoordïch zynde,by experientie de Span* jaerts hebbe fien doen, ende dat wefende uwe hoocheydt van fommighe haer particuliere feyten onderrkht,want zy en fouden niet konnê gelaten aen fyne Majefteyt met allenihftantie endeopportuuiteyt te bidden, dat hyfulex nier en gunne noch toe en laete , welckede Tyrannen vonden, vervokhden ende deden,by haer gheheeten Conquiftas (dat is de voorf? Eylanden door Crygh innerr!2n)Nademaeldieghedaen tegen alfulcken vreedfamen,ootmoedighen %. 3. ende-
|
||||
|
endc foethertigen volcke,dar nfctnandt en mifdoer.syn onfechtvcerdicb,ty<£
ratinich.ende by allenat uerlijeke, Gcdlyckeende menfcheiijcke vvetten ver- doant.wederieytende vervloeckt. ïcic hebbe ghedeUtfcreert ooi fwyghende niet fchttldich te vvelen aende bederrFeiiïffe ende verlies van fo veel ontallicke zielen ende Lichamen,welcke aliulcke conquiften cauferen, eenige ende wéy# nigheftucken,welcke ick dele dagen voorleden vergaerdc van ontallicke, die iefcmetterwaerheytfoude moghen verhalen, opdatuwe Hoocheydt die te lichter mach lefen.in druck laten uytgaen. Ende ai ift faeck dat de Eertf«biG» fchop van Toleden.meefter van uwc Hoocheyt,als hy Bififcfeop van Charta^ genawas, defelve van my beghecrde.eruieaenuwe Hoocheytjpreienteerde. Nochtans door oorfaeckc van de langhe ende verde reyfen die uwe Hooc* hey t te Lande ende te water voornara , ende memch.->«uldighe occupatien die hy hadde mach wel gebeurt fyn dat uwe Hoocheyt dte nietghelefen en heeft, oft dat zy nu vergeten zy n. Ende den onredelijcken appetyt van de ghene die nieten achten onbehoorlyck tekorten foo grooten menichte vanmenfehea bloedt,ende verwoeften ende uytroyen denatuerly cke inwoonderen ende be* iitteren,doot flaende duyfent miliioenen vel ex van alle groots Landen, ende rooven onghelycke fchatten ende Threfooren, 'twelck waft van dage tot dage, importunerende by diveerfche wegen ende gheeffingeerdc couleuten, datmen haer gheve of toelaete de voorfz. conquiften (welcke men haer niet en {oude moghen ghevcn) fonder te fchenden de natuerlycke ende Goddelycke wet s ende fonder uytnemende fware doot-zonden,weerdich alle afgryfelijcke ende eeuwighe penitie. Ick vinde wel te voeghen,ende uwe Hoocheyt te dienea met dit cort fummier van feer uytloopende Hiftorie, diemen foude moghen op den gruwel ende verwoeftinge.dier ghefchict zyn, maken. Ick bidde uwe Hoocheyt dat hy 't ontfange ende lefe met alfulcke goede genegentheyt ends Conincklijcke gaedet'cierenheyt, als hy plach de wereken van fynen dienaren dewelcke oprechteSyciï alleehom 'tghemeyn befte ende profperiteyt van dera Conmcklycken ftact wille.begeeten te dienen, d'welck gefien hebbende, ende verftaende de ledicheyt van de onrechtveerdicheydc, welcke defen onnofeleti Tolcke ghedaen wordt, dat bedervende ende verfcheurende fonder oorfaecke oft redene,dan alleenlyck door begheerte ende ambitie van de ghene die lbo fchadehjeke wereken voor nemen te doen. Vwe Hoocheyt neme voor goer, te bidden ende te perfnaderen fyne Majefteyti dat hy weygere den ghenen die alUilcke fchadehckeendebooleconqueftenfullenbegeeren. Iae ghebiede , belanghende dit helfch verfoeck , een eeuwich ghefwych op aUulcken pene, dat niemantvoortaen hem verfk>ute,nietaHeenlyckdie te noemen. Dit is een fake (feer hooghe Heere) uytnemelyck wel voeghendeende modelyck, op dat Godt doe profpereren, bewaere ende maecke ghehickich den ghehee- lenftaet vandeKanincklyckeCroone van CaftiÜen in't Gheeftelijck ende vvescltlyok. |
|||||
|
€m
|
|||||
|
Nieuwe - VVereldt £ltO0' V Vcfi-tn3"icü T - ''
Door
G Hl IS T O E F E L C OL V M B V S»
ot in tepöinse ban get ggene f)ö£ Daei
nameen üan üe ^panöiamg tëgfiilantieït,
€t g§fmtpn ^jpjetttt-ïüoojbt bat öe gfkne tre#
teelcH S&erge n ban ©out bciobfij/b?i'ngtmcbe/ -bat bc fuUhcfiactnianen Dan faften Die niet en 38n te bolbjcngljcn t liaet göe&crl contrarie tg göebJccfl tuctbefm €rce!enten#ilote/betecIcIïe ÖetJbnitrt Belooft aen be Coningfien ban Enghe- ïant.Portngaelenbe spaigntn- fobanige SScrgen/ Öecftbtfcïne oocn in effect gfjcSebert aenbenge* nenbiefpnen toipfen raebt geeft gijeloobe gege* ' ben. 3£efen bcnnaerbcn piloot bja$ geboren©se&oojt ____^ ban Cuqyero (oft a# anbere feggöen) ban Albi- pjaetfe >am solo em'ttracgtfföpff9&o?p.opiie SHbiere banGenua, bp Savonns. ®e S5ÖJL
auelcHe trafiquercnbe in $o?tugael enbe pafferenD'e be Strate Gribrakar ?0 §abbead}tgI)enomen boomlange cïperientie; bat op feeënere tpbcnban,™.
tienüaerebmepben- fcrögöe3©inbcn«ptXjtt%te •. uptben 3©effcn co?f"cSS inenbe / beiMcKt altpbt gf)e!0CHeïitK bucrbefonber beranberingïje aïg «aiumuuss ajaneenencant». €nöeconfrbererenb€/öat&efe3®ïnbenneröÖfn^ban ö*1™» *>*» J&teneneonben centen ban baat 3tant/ 't ibelcfc befe 3©inbengenereerbe „£$& ^E3 »ber^ee/|)ppïantebefÊ3|raaginafiefobtepin3pn Ijooft/batöpepnbe* reit rwaam l9cftbellootbattegaenbinben.<©ut3pnbebecrticD Afaren oftbaerort***!'. ïtent/alsM.Vrbacn Chaaveron e» Petrus Martyrfcggè7{ïeïbe&p3Pl bOO|: "" neme aenbe signorie van GeHHa,p?efénterenbe te gepleit boo? be strate van Gibraltar enbe te baren foo berre #eft*tDaerbtg/ bat f)p epnbcïtjcn foube iien Cloot ber ïBerelt mi Meten enbe arriberen tnbe €planben bie be iSpecerpen boojt B?acï)ten. $|p Beloofbe befe Sepfe te bolBjcngöen/mttjE? Sa2*Fl Uatraen 8em foube BefMlen eenigBe ïoel g&etoaepenbe enbe noojfiene &mmv(m ^>cöepen. ^oobanigDcn Sïenfïac!) fcBeen feer (lout enbe toonberbaer/ $t&vm om ntacrombengronbtteonberfoecHen ban bien en biag ggeen qufliie. |« >"fw^ ^aeromBfPaotDpanber^ojmpneteJ^rfaecHeni öptcocHtnfo?tu<S™ gneï/
|
|||
|
CHRISTOFFEL COLVMBVS
|
|||||||
|
Vinder yande Nieuwe-VVereldt.
|
|||||||
|
Wat ttotfter meenigh nu te gaen by d'l N D l A N E N9
En vvaermen elders van de Nieufor-Wereldt leeft? Oat hem Qolumbm roem, die ons den vvegh doift baenen,,
Doen niemand droomdVofc docht daer fulex oyc vvaeï ghe weeft, |
|||||||
|
^jflrt/altuatt fjp bnnt bt it «ronfncft Alphonfu s dc v ban bint name/ onie*
birft/metbfn Staiflacft ban AfHjcken cnbebe jJabigarieopOoft-Indien. s©en Conimlt Ferdinand van Caftilien bant fjp geoccnpeert mrt bt <&a}ls* gebanGranaden.bail baetljeeftftpfijn6?Oeber Bartholomeus gBffonöfit
ilt Engelant aenbfn Contnclt Henrick de V H,betoelffte niettegenffaenbe geiltfijBö»
batöp toagfeer ïïörft/enbegefn <©o?ïogfie op benfjaljsenljabbe/floecö sffilEÜi
befe aen&iebittge ban foo crootc getoicbte inbf n toint al£ be anbere / m*mtsmm* befantbegemelbeBarchoiomeiismeöercmfootoijö algfnj» toaggecomê fonber petg letoerSrögnt.Sltéïjem «u fijn fafte toag gefaitleertin Eaghe. lant.foobegonffeïjp teijanbefcn metbcnConinc ban Ponugal.bp betoele* «e Ijpfoo toe! bom ontwarU7 als? fijn b|Of orr toa^gBefrfjiet in Enghelanr. 3©ant op bie tijt toas* albaer rf ncn Söifitbop ban vifo.ecnenjBeefterRo- drigo meteenige anbere/bie fjenffIbfn lieten boojffaen batter nietë ftm onbe ftent toa£ bcCof mographie Detrrffenbc/ befe ban met een ftarbe tf gé* fpjfftinge focljren befen armen Genevoys ntifmoebicö te maften /toülenöe. flar nbe Ijouben bat int Wefffn niet en toa£ / uocö en ttmbt toefen eenttlj «Boutnotlj anberen fööcftbom/alö Coiumbus inilDe betoijfen / betoeltfte mi ftabbebe reputatie toererf gen bpbeGenevoyfenbanecn groot leugöe» naer/bp Engeifchen ban een &nt/ möebp be Portuguefen ban eê rafenbe rnbe Ijerflf loojS menfclj.^efe ontoec rbtcfjf pt en conbé Ijem ben moet niet boen berliffrn/ macr bebcn Ijem ?cpl matten nae Paiy de Moguer, altoaer. fjpfijnfeereetopen&aerbeaenIohanPerez,|fêinnc-b?oebcr ban Rubida, smuaitst^ een feer beroemt Cofmographie, be toeItfte ftcm raet gaf/ bat op fpn fafte &eu»#« |
||||||
|
foubete hennen gebenaenHenrick Vertoeftban Medina-Sidonia,cü baer »&«"♦
naeaenlowijsJ|frtocf)banMedina-Se!i, öpbetorïffte Ijp niet niferen tojberbe ban jjp tjabbe gftfbaftttot Genua ïn Enghelant mbe Pomigae!:
3©aer boo? fjp beroo?faerftt toert te treeften in Caftilien int ©of öe# Co* nincft£ FerdinandienbeberConingtmte Ifabelk, bertijooneitbeam ftare jBajfffeptenfijnboomemèVfjenremonffrernibcbatïjfm nietenrejicer* bf n ban mibbelen om tof rrft te beginnen, ünbrn eerfff n acnba! bont öl» fjern toel ontftaelt nae fijnfn totUe enbe beo? tuffefjen-fpje ften &r r Conitt * gtnne/f fi berecoramanbatie ba Alphonfus Quiota-Villa <©?oot- sirefojiec be£<£ünÜUftjS6pDonPedroGoufaIesbe Mendozze Crtf-SSiffrftop ban Toledo:be€oninfftFerdinandas naè btfHfjp 0?bïe|)abbegIjffïeïtópbfn CrijfftbanGrenade,bieBpnOfftopbfnfta!j{ ftabbe/fjfCft Coiumbus ftjlt toerfoee ft ge ronff nteert/ftem toêfegge nbe in gifte ftet tijie nbe bed bf r M*
tcnenConinfftIicSe€ribnptfninaUe be Jattben bit fjp fctibebinbtn enbe ontbetftfn. €nbe alfo be ^onineft bormar 10 cnboojfirn toasf ban gfIt rot beffn (€crfjt/Ijfeft ftfm fpn jêecrftarii? gftfïfnu febrntljkn bup* ffnt ©ucaten.CoJumbu s bit gf\t ontfatigrn ftfBbtnbe/beeft toegerufl een ,„Sh-ifnV" groot £tftip enbe foiee carabcllm/en fïribe op bffe ^cftrpf n «20 man* comnca^ 't* nm/foo 25ootf-bokft aïsf ^olbaten. IDant ff ne fff ïbe f)p©tof rfïc Marthin öt«am>i $*>*> AlphonfePinzonCptanbereFrancoys Vincentfnbe Eneas, b?Ofber<? ban ÏÏaïS-i^uB1 bfttbopjfi Marthïn,fip fflbf ton.# (ffaptteptt bant groot ^ieftip / met Hem ttemettbe f?in bjoeöer Barthoiomeus. '%p isf afgebarnt Mn Paly &ê 3 ^u* guffi in bca |are s492: jjjgaer alfa pn brieinaepfenDxft getint cm ffnige ,4 'jfebjen*
|
||||||
|
««je mmttt b jentjBc n tot fgn boojnentév foo fteeft Bp nocl) becïe m«ï te ggenfpüeté
bïSe'ör 0füonöeifop öe «epfe/ foo teel ban toe gein fcerfclfcljaptcn / bc toelche meuüjestaiis ïnare opt punct om fijn pcrfoon am te taficn/Doo? geb?ec banöe ©ictalte/ oen, cni3e nae Dat fp al haaren gecomen ter getocnfcljtet ïgatien / en conben fp Bent nocö niet iööcn.tcr oo?fah«n öanise (ïrengöept.tite 8p geb?upcfite te* *
gen be gene Die Ben nualicfc Djoegen, |Baer al£ t)P nu eentge bagen noclj BabDe gefeplt enbe battcr geen Slant en ïsaert ontbecHt/begonfien De&ol* baten eerft te murmureren- JUaer nae 5?plagie ban noct) böf>en>Derticlj Dagen muptineerDen fp met f mate b?epgem enten tegenCoiumbus.Cbaelc feer berbaefï niaecliten Defen armen Genevóys, bebaelchein plaetfeban BÖelt Baer niet en bailïe te aenöseben/ban een bebe ban Baer te begljeeren ban een noclj een baepniclj ttt patiënt ie te baillen nemen: tnaer öen trjt biel foo lang/ bat f)en t foet baatcr feer begonoe te gebjehen / boe begonlïen fp ïaeellupöer te roepen/Bem b?epgenbe / ten baare bat Bp toeberom hcerbe fp ïDilbe Bern inbe Zet baerpen.^efen armen Capitepn alfo geperft ;9ns öe/belcofDe Baer meberom te beeren fo fp geen Utant en ontbecten in b?te Dagen. <©eganber en DaecB$ liet Columbus be Eeplen neöer balen/ ttoijf* ftlenöe bat fsp niet berre ban Hant en moefïe naefen / ter öo?fahebanbc foeticbept Dc$ ï-acijtjl / enbe De clepne 3©oichfhen£ biemen facB aljs be ^onrie opgincb feer leegljebp Der tlterben. 5©ennaefi*bolgenbennacBt* rbaelcbaagben ii.^obembèr 1491/138 inbe tjrootefKeerffe ban een ban* coïumDuö oe «©cöcpengeblommen Rodrigo de Leppe,een etelent gf ee*barenDe man/ Debaelche begonfiete roepen €ouragie/Couragie/icH ficbier baer op Sal- tetjïöe meu fede,?en ©tenaer ban Columbus antnaoojbc bat fgn jjföeefïer DenSUbmia i©£cc!t. raf {a\mise ffeiöe öabbe gefept. €baee upjen nae miD^nacftt te bojê BaD* De öp ger oepê aen een Spaenfche Cbel-man/Camersbicnaer De£<£onincr/ Öem feggenbe mebe Dat Op bper faclj/enbe nae fijn abbg^/bat fp niet ber« re ban Hant en baaren.1l et eerfïe Dat fp fagBen baag Guanabay.eene ban dTdiumftiia öe «Eplanöen Lucayos gfjeleggen tuficBen Florida enbe Cuba, alg baaer fp uxtitu mae ÖaefïéltcH gingen nemen De befetttnge ban bcNieuwc-Weiek.©an Daec lüeutoeasea fijn fp gebaren nae Barucpn.een Igabè" ban Cuba albaaer fp grepê eenige "Jt« Indianen,enbe.baeberamte rugge becrenDe in r^olant Hayti.baierpcn ï)ft ancher bp be ipaben be baelcbe Columbus beDe noemenRoval: albaaer fp
Ben Baefielich te 3lanbe begaben / alfo Bet groot ^>cBip BabDe tegen een aSotfc geftooten/en baa?ï lecli gebao?Den ^B>e indianen ïaaten foo berbaefï fienbe be Spaignaerde» inbe g>tl}£pen / blirembe ban foo berre / Dat fp De Bet ftranDt berlietcn enbe blucBtcben opt ©ebercBte. €en ©jouïöcab ïtenlicfc baert betrapt/bebaelcïie toert gegeben Sjoot/ 3®ijn / enbe Con^ fiturenDefgelijcfifS een Bwibe enbeanber €leeberen. ®>it berooifaecMe Deanber Snbaoonber^ naeöer te tteeren en tt loopé na De Spaignaerts.met bcïoetefte fp mangelben ©atemoaerjS/§>ptegelhen3S / bellen enbe anbcK clepne Cramertjen/tegljen «©out/ ©ogelen/©?oot enbe anöere DingB? n. ChriftofFel Columbus enbe Guanacari eeitbanöe CaciquesOfte <©ber|ïett . toe$ 2,anöftg/DeDeiiimalHanberen bupfent omljelftngBen enbe ^jefenten ober en baeber.^nfen Genevóys Die feer berlangöe om Den Contncft enbe Coninginne teberöalenfön abonture/Dcbe alöaer öouuaen niet confent- banbesï
|
||||
|
batibeu getnelöenCacique een fïerebfïe oftCafïeel ban aeröe en Bout/ enbe
.fret tot beïparinge toont ffïije 38 Spaignaerdcn onbcrbcn Cspirrpn'Ro-
drigod'Arma vanCordua:l)e.t Cafïe el tooïbcut jtjnbe / l)pnam met öens j 8
Indianen,i4opapfgapm/ü£lc ^c|)Ut*pabbrn/€ontjnen enbe bitoerfebe
anbere faecben/berfcbepDen üanbe onfe/ De tojclebe bpt'MDepe lift bitn*
gen met al &et #out / riaeïcb öp pDöe toermangeït tegen be Snrcoon* ,<roUmii,us.
ber£too0?fpn€raniert)em©oc?t£i£ bpintotjftidj bagöenin Spaignén fc«ït nae
gebomen.&e Ccnincb enbe Conmginne beöbenbe toer (faen battei* mib^ £g«»si"«'»
bel toja£ om befe llanben te conguefïeren enbe ban baer te trecHen on?
Sajeerbelicbefcijatten/ten aenfien banben otoer*toloet be$ «JBouWüMcb
bloot toanbe 25ergen albaer/ tjebben Dertoaaertjï gefonbrn een beel mad>
tiget fltmabe abï te toojen/onber f gftebiébt toan Columbus, be ïaeltKen
fp benefiteöben fpne f^jsbtlcgten inbe dabt Barceione ben z 8 Hiap inbert
f are 1493. met befe .©tftepenfonbenfp <©öeefïelicbcperfoanen / Jiant* ctnttöe ma»
toerener^ #eecben/€of pen/^cöapen/<ïBepten/©erhen^ enbe €feltnnê/ f* »an€oiaia*
omt'ltanotDaermebetetooojfien : met befe fürmabet^ Columbus banw'
Calis Malis gebaren ben ij September 1493/ met toeel meerber blijfcbap
a\&beeerfïe©opagie:maerbpVoajSbiel belogen/ïoantsnnbegecomé
intCplant Hayü,nu genaemtHifpaniola,ber!iontt)pbat be 58 Spaignaer*
dcnbie&palbaerint jpojtöabbe gelaten onberben Capitepn Rodtigo,
toaren altfamen omgebjaebt boo? be Sn^oonöerg/nt bat om be greote
©iolenttenbiebeSpaignaerdenl)aöbenbeb?et!f n/niet alleen in ftaredBce»
öeren/maer oocb aen öateHicbamen/ enbe pjmcipaücb aen b'eerbaer*
Dept uan bare ©joumen. Columbus en bont niet göeraben booj befe ttjt
öe indianen te cafhjbf n/maer bebielt bat op een anber rijt.3Clöaer feiDait*
öe gebomen 3gnbe / bouöebpalbaereen £>tabtbie bp noembe ifabella,.
baer nae boube bp nocb. een j^tetcbre öp be «©out* mijnen ban Ci bao.om
f)em te Befeftermen tegen öen aen loop bcrindianen ,latenöe ftjn bJoebec
Bartholomeus <0ouberneur beffeltien <££pïant£ t0nöertuflcben onbeebte
S)p met b?ie€aratoeïïen be 2upt»cufte toan t'€planbt Cuba, lam ka .'enbe
anbere. ©an baer beerenac int €plant H ifpanioia toont aiöaer eenlf aben j^f^ rot
feer beguam/t'badcb bP noembe s.NicoJaes. Hp babbe tooojgemsmen upt ijmml
te roepen be Cadbes; Jpaer toert boojftjn fieebfe bekt / aljs oocb beo? öe
muptmatie inbe f>tabt Ifabella.ter faben toanbe ejroote nioet^toillicSjept/
obersbaet enbe onbet)oo?titbeöattbfbngen bet Spaignaects tnt fdtee€ps
ïanbtrbjaer boojbe Caciques enbe gngffetencn feer qualtc teb?tben toa*
ren.oBm be fetoe bjeber in fgn to?ientfc|)ap te b?engen/bebe l)P ftertoett al?
iebe Spaignaerts.be\tielcbe fïutöftir^ toarétoan befen opdoo'p'. ®ff£ S&*
?ïitieOtoerb£Spaignaerts,maerbal}enalbanGafparTreisd'Arragon5 bim
■gp babbeboenöangen/toerbjootfoaféer beanbere/batfoobacd Dm'3£b* 5jj!?S?hn«ni
tbtraeï ïua£ ge nefenöp Ö^m in alle baelï nae Spaignen begaf/ cm b/nn te kpnisnoi. " purgeren toanbe lafïen enbe €rimen/ baer xntbt bp bja^ befcbulbicöt: öe * Conineb babbealreebe gefonbmfbnen Camcrbncb Aquado oni Colum. bus nae Spaignen.getoangen teffnben.llp arritoeerbetot iMedina del Cam> po.albjaer ftct ©ofïoa^:©ppifffnteerbe ïsenf onincb enbe Conniginj?^ ®iipiefenten/eöleberb^ober bepioteffenDergeereeureeröe Spaignaerdé» & 2, öe.
|
||||
|
fe*&e!c&Ê {co toelVöarenBeleptfot fgnfti|ïiffea«e/bat&e tfnuitffkm
tterhlaerbe gljeaBfolbcert/enbe ïietljem ban nieug toeruficn aetjt^cbe* pen/ora anbere Hanben te gaen foeeften/tiseebanbe fcïtie «jècftepen glje^ laömnietbictualien enamunitte fant Columbus boojupt tnetöe anbere ö-E6!?? fe#/té öp gebaren ban s.Lucas deBatrameda ben z8 Jffèep 1497/ nemen* ww«fpfe; jjej-gnettcoutjEfnae Madera, nanbaer fant öpbjie&ctjepen Den recöten inecö nae t'Cplant Hifpaniola met bjie öonbert Banditen, met be anbere ö|ie £>cöepen paffeerbe öp Cap o Verde, enbe nam ban baer fgnen courg nae Indien.feer nae ben Equinodiael, albaer gearribeer t39nbe enbe eoraë"* öe inben üttbam ban Parda.ujierp t'SSncner Bp t'Cplant Copagua, tmelc öp noembe t'Eylant vandePeerlen. Columbus BeBBenöe geftabtberfCÖep*
öen ?8en fïagen tegen be gjngefetenen bes" Hanög / enbe nteutoe <£plan*
öen ontbecht enbe gebonbcn fiebbenbe/ïnert benöt banbe Spaignaerts, al* fo bat Roldan Ximenes €>?oot»$otejlaet oft SSecfjter / tjebbenbeontfan* gen ©jtcbenbanbcn Stömirael/inöoubenbe ftetn te (lellen onber fön ge* tjoojfaemljept/lajepgeröe fulcr / enbe gincn met 70 mannen muptineren/ tierlatenbe Columbus,tot Siragua.fcljjöbenbe ontallicne guaet'Bebcn ban öem enbe fönbjoeberjS aenben ConincH/betuelchefeer Djoebtcü toa0/ba£ be fanen ban Indien alfoo gmgen/enbe fant bermaertg Francovs deBoval- dilii Slibber/om albaer «©ouberneut te3fin. «© efe artibeerbe int Cplant «ffoïumbuö Hifpaniola met bier Carabellen inben jare i^jbetoelchena batfip Sin* tuet 5pn 2S?ot« QUifitie Ijabbe gebaen inbe &fabt S. Domingo fanbt Chriftoffd Columbus,
anf 8iö,?b Bartholomeus enbe Diego fön b^oebcrsi gfteüangfjen nae spaignen metbe
«ai süfiwtïf ï^fetsf aenbe beenen. jBaer aljsë fp ïoaren geftoo» banben Coninc/ befelbe
* benam be befcljulbingen foo üJepntcö gftefonbeert / bat ftp hennenbe be
getrouftept ban Columbus Bernriaebiie jaren meber fant met bier Ca*
labellen om nietttue Hanben te foechen.SSlg flp nu ïneber was* gftecomen
at» h»i» e int ^Bnlanbt Hifpaniola f00 en toilbeNicolacsd'Ovandaf)em nift late CO*
iwitioiMin- men mbe&tabts.Domingo,t'ïuelc& Bern feer berb?oat/ temeer/ om bat
fe«#, ' Bpfelbebe&tabtgeBoubtljabDe.CnDeftem Beerenbej©eft-toaert0/lm
ojttbrchte öet Cplant Guanaxo, feer rtae Bet balie Hant / t'tuelch be ün*
JMOOnberjS be$ ïanbtjö noemen Higuera,enbe be Spaignaerden be Cape de
Honduras,enbebarenbebeo?tglangs?De€u!te <©oft=üiaert0/ bont Bet
Ulant ban VaraguaiBp trat te ïanbe inbe Cplanben Zorobaro, be toclcHe niet üerre en 5011 bant bafle <gplanbt/ enbe Bern toert göefept banöe <$n> löoonüerjS / battetgBeBeele<®uartier ban Veragua feer üncnma^tiaH gout.<©pbitrappoïtpafjeerbe Bp Boojber altn't£ nefFensf be Cufle tot aen be Goife ban Vraba,albaer gpte ï^anbetrat/ enbeöabbenennifTeop bcrfcljepbenplaetfenbanbe^uptï3ee» ©an Baer Beerbeftp toebernae Cuba enbe boo?t-s tot iamaica,alnjaerBpt\.uee<©alepenberloo?/enbe met öe anöer ttoee focflt ftp noclj nieutce Éanben: maer bit engRefcfttebe niet fottbec rerfl uptgeflaen te BcbBen beel ftnaricljeben enbe aergcRelcj iuant eenige banbe ®ne inerbencrantft/enbebe Spaignaerden feibe Behrijeöben Dem/baermebebe indianen feer toel iuifïen tjaer pjoftjt te boemfienbebat Francifcus de Poraz (CapttepnBan een *6alepe/enöe Diego be bjoeöer ban Columbus ijabbe genomen eenigfte ^atguenom te baten nae t'èpianöt Hifpaniola,
|
||||
|
Hffpaniola4CoU«abu8 bant Bem foobtttêint büo? intn ftem bê ®ib?eg gïte*
bjahcn/bebjelfkeftemommoselicKbaarentebeiKnjgen boojbiifleïmge/
ïooi öiööen/noeft öoo? bjientfcBap/foo toepnicft at# met gftebaelt. €nöe ^ . ,.„,
alfa be noot be beure opent tot alle mbentien/foo bebal Coiumbu*batmen SKs'
tot 8em Bjengen fouöeeenige bantnaefïe©ojp / be baelefee fip b?epcf)öe/ jumbu^om
inbien fp tjent niet en berfagïjen ban lijf-toctjt bat Godt in cojte tgt Ben ©»"«>*«"
fouöe een fïraffe fenben banben ï|emeualfo batfe alle een guabe boot fou* »£ïK!EwM»
be fïerben/enbe tot een tepeften fouben fp fehetlicu (ten terflont be jKane
bol BloetjS/foo fp baer acljt op bailben nemen. 311$; nu d'indianë be iBaue
foo BloebicBfagen(boo? bcn(EcIipfus)aIjS ben SCbmirael fjabbe boojfept)
gingen fp fjem galen ©tctualte gjjenoecö/ enbe Befojcööen Ijem oberbloc*
öieö ban alle£ bat öem ban nooben baas1 / foo langde als' ö;p int €planöt
bleef Bern noct) Diööenbe bat fip {jaec mifbaet batlöe bergöeöen/ ettöe niet
tneec te baillen gram op Den 3ön. €pnbelicft nae beele arbepts' baert befen ©oot u €*>
crperten piloot oberballen ban een fiechte baer ba ÖP fterf tot Vaüadoiid ««nuraji.
Uen8 |^ep i joó.^olgenbefgnCeflanKM/baert fpn licöaera&egraben
tot Sevilien.int conbent bcr momenen ban be Cortofa.
JtPÖeeftnae-gelaten tbaeefonen/DonDiego,bcb3elehe trouöeMaria de
Toledo.boeftter ban DonFctnand <©?oot*Commanbo? ban teon:ftjn an* _ ,... ... bet fone Don Femand ff erf ongöetroutjbefe Baboe een Librarye ban meer fSSSt
öan ban tbaaelf bupfent ©olumembe baelrfte tegenbaoojbiclj i$ int €on* bent ban s.Oominicus tot Seviiien; een baeerbiglje memojte boo? be &one banfuteBeenBaber. ï©e eere ban Bet op boen ban bcfe nieutoe Hanben toert ben felben Co- ®e^»a*^(fS
lombo ban beele ontnomen / feggftenbebat fufóboojmaeïgBpanöeren 'S™^ foubefpnBpber Banbgenomen/banbaien(foofpbid)tm) Columbusban urotwn bm öeg foube onberrecDt baeefen / ban alfoo bap Bier niet ban mepninge fpn/ w «^ »inW« omme ffln perfoon int langöe te bcrbeötgtjen/ alg alleene foo beel tot ong Êl^ m$' boomemenbient fgne rep^enöebaeberbarenteBefcöapben. matt om ■ int Ho?t ben mout te floppen ban Befe Benfiberg / en iuil kk niet anberö boen/ban t'gene bat Coiumbus felbe Beeft gebaen op een 25anltet aen be* Ie spaenfehc €beMupben / öcbaelcfte bibiferenbe banöe ontbcelïingöe ber Indien, geraecten fo berre in pjapoafï / tiat ÖP om fjen tecotrtenteren/ftcm öebe Brengen een €p/enöe öem boegenbe tot tjet geöeele 45efelfeIjapj fep* öe/öatterniemantban l)un allen en baag / bseöat €p conbe ober epnöe boen ftaen/aï£ öp Ijem bermat fonber fleunfcï te boen. tll^ nu pegljeltjcfe fuicr Ijaööe berfocljt/nam Bp Bet €p / enöecraocKtet ibat aen een epnöe,- $nbc fïelöet alfo rectjt op be i€afel. |
|||||
|
Corte
|
|||||
|
Corte Befchryvmge der landen ende Provintien,
van America of Wefi-mdien>met dccondiüen ende manieren
der Inwoonders voor de aencomite detSpaignaerden. imwattmwjt» -w—«^ ^bolcherenban Weft-indien boa? be aencomfïe DcrSpanjaerdé
aattomfie YmarémonDerlijcBarbarenDemiU/ foïoel ban natueren alg ban ucE^paiia» 1 JNeben. SöoaenalDeaifSODerpeenbeben bienflbanöenbupbel
umnm m*~* regeetbe gier op eenD?eemöe mantere/enbe op fommigepiaetfen inas? geen henmflebanleenigfte religie een groot beel en b?eefben met aljS tien DonDetenöe boofen <©ee(ï öiefe temteerDe op betfcbepöen manieren, ^p en öaööcn gfjeen cleeDeren Dan Hpnmaet/molle of fpöe / anöcrjï Dan «enige öenibm enöe clebebeng ban Cotton/of ban bellen Der beejïen / of toanplupmenöerbogeïen, Jifêettenmtflebpbaetmetüanlefêoftfcftm* ten/al ijiaet metenfcöap belïontinbe memojie / baer cantenterenbe te lee^ ten banben © tber op öen fone/ De DaDen ban bare boojfaten / öefelbe re* feenenbe bp bonöetöen manefcljpnen/in fonoeröept in baet crpgen(mant Uit mag baerpjincipael oogmerc)fpnbe nergens becómertbp na al# met ipjtncHen, eten Dantfen/fliapen ïagen enbe btflcöenjonöer baer en miiïtni «ietbanmetenfeftappen ofte bmeeonfïen. &e Peruanen behielpen baer met cooiöen ban biberfcliecoïeurat/ gemtooptin öiberfc&e piaetfen/enbe geblocbten Doo? een fonberïinge confl %öoo? melcfeen rnibbel fp epgentlrjc genoeeft mifïen te öifcoureren ban berfcftepöen booiieben öingben. gn* öien onber baer gebonbenmaren eenige ingenieufe geefïen(göeïpc onber anöer fpn bebonDen eenige mereben Dan <6out/be&benöc öt- gelpcbeniffe naturel ban eenige ©ijTcben/bieren enöe bogelen beg Hantg/ enbe abbe* te frapieljeöen)fulcr en tj£ niet gefcöiet boo? leeren/ maer boo? ecnigöe Ie* benöï'cöept Deg geefïjS / pamculierlpc gegjjeben acn foöanigjje perTonen/ <5oö öem niet millcnöe onbetupebt laten onber öefe bolcberen. flSaer «benmelöemeeltenöeelmagbetToncbenin eenBfgront Dan onmetens frljap ban alle eetibcbeenoe goeöe faben / alle öaerDeucIjtfïellenbeitt Doererpe enöe HSoojbt. ^aer en mag nieraant onber baer Die göecrtrtt ftap? Djoecft/ fommigöe
ö?oegbentacbtcr/t'booj!ïemtfoccftenbe/ maer botten al bet öap? banben
baert/maer in pïaetfe ban Dien bercierben fommigbe baer lippen / bahen
enbe binne met gecoleurbe fleenen/in t'bleefcïj baft gemaeebt.
t©ite* watae^ ©e ^oipgannc oft beelöept Der bjoumen/ regneerbe Dooi Dit gbebeefe
wöcï 'luw** Eant/almaermenoocb menfcbenofferöeopbiberfcbeplaetfemcojtelSclt
"*"• öet fefteen Dat bier mag alg bet mtbaeebfel be& tuereltg / foo moeft enbe
tmtebetpcb ïuag be Naturel öefeg bolcc. m$ mei maer bat De fngefete»
nen ban Emópa, Afia enDe Africa fpn als* nocby alg oocb ban ouben tpben
bertoonnen banben boocbmoet/gieric&ept/ongberegeltbeöen enbe anbec
fauten/baermen ter contrarie onber befe 2&ar bar en beeft toeeïe gebonben
'fupber ban alle IjoobaerDie/maehenbe ïuepntcb bjercr ban eenige götbe*
ren/mefenbe foöet enbe maticblBaer be gratiën bie <ö5obt gemepn beeft
Semaectbebolberentjan öer!a?aertsi ober/De reööflcöepDt enöe öencSjt
Xuaec
|
||||
|
jaa.ieröoojbeereperfonenggeïeptibciöfit/ ittfonöergeptöetteöftelpcHen
fcgat ban «BoöjS xaww betgoont Dat öe anbere fpn baonberlgc miföeelt/ entse Dat Die ban Europa bobenalle anbere gebenfbaecg$ baonbetlpefpn berüonben atn De Barmgerticgept <ö5oöt$ / teieiig oojöeel mbe fïraffe ft» niet en fuïlen ontgaen/inbien fp niet af en laten boojt te gaen in gare on* gobbdpcgeöemggeneralpcmacgmcnfegggen/ bat befe arme indianen in 4gtelte juS garen tpt fpn ggtbaeefï inbe aller armfte conöttie ban alle be nacomelins an$nawn. Bijen ban SJiöam, 30ooi gare ontbeciu'nge en dabben fp geen munte/ mate oft ggebaicgte/
fonber öebaclcHe alie menfcgelpcHe ganbelmge enbe gemepnfcgap qualpc can Befïaen / gare (Crafic Befiont in mangelinge ban gare nootfaheipcfjes ben. ^>p en Dabben gfteen €o?en/»apn/baajs/ peerben noe g muplcn notg: (Cacïöe.'be boucunfl/en i»ajS in geen geBjupcfi onber beïe banbe felbe/en* öefienöe êtgepen en conben niet Begtppen baat biebaaren oft goe fpbaa* ren geboat. "^oo? gebjecn ban <©fFen/ peerben ofte bierggelpcne beeften/ Bouben enbe Bearbepbcnfp be 28erbe met gaer ganbf / lebenbe banbe bifï !«** $*>»("«, fcgen/b^icgten/baoitelenenbeoocH ban menfcgen bleefeg op biberfcge plaetfen/aï0 mebe ban ^pinnenoppen/ bao?men enbe anbere onbenuame bingemeenige anbere aten ooc Serpenten boo? gaer grootfie lecHernpfc ^pfcgilöeröen gaer licgaem met biberfelje coleuren. ilaerbaapenen fpn _ SSogen met IPplen ban Jpalmboomen / bebaelcne beïe onber gaer bergif* m*vtnm* ten/enbeinplaetfeban pferBcflaenfp befelbe metbijS Beenen. 3Meint fupben na be Zee Bouben gare baonin'ggcn op gare Bosmen/ ten Deele upt ®on<««««* bjeeftbennonbaticnalgntebeomgare ©panben/ teggen Debaelcnefp boegten met fiebenbebaater enbe bper/ fo fp bailöen öe Boomen befioim?. fëare bf ffcgen/bierboetige bieren eribe bogelen en geBBen geen ggelpcne* ntjS met be onfe/noeg gare b?ucgtennoeg minber. 28elanggenöe Pem.ggeleggen tufjegen 3©effen enbe Süpöen/ i# ggeefïi>
meert get aller rpcfie ban alle lanbé öer 3©erelt. ï|et i& baer bat be jêpa* jaeröen gebbcn geerpegt tegen malcanberen/aïfb baelalg tegen be iünbi* anen/om tetserfaötggen gaer giericgept. 3!n bit iant fpn beel biembüge* öen/onöer anber tbaee (fraten/ baer ban beeene ïancn baag 600. mplenl cnbeö?eet25. bocten/aen Bepbe fpben ggefloten niet mueren. ©eanber l 5aaa^ geljouben int geBercgte/enbe oocnaljSbeanbereöefet met mueren, i
fBaer get aller mercftelpe (ie i$/tm tpbe be£ Kepferg Carel be 5. be p?ac? $
tpenen ber jèpanj'aerben tegen atabalipa enbe Guafcar geBjoeberiJ/baatte
ïjeBBenbe gerubaineert ben eetten boo| ben anberen / geBBen fp epnbcïpcft onber t'beleptbanFrancjfco Pifarro ctpeg aettgenomenteggenAtabalipa Comnch be£ %&m$ Peni,öen baelcften'fp ggebanggen creggen / banben X»tff jU baelcnenfptrocHen een ober groote ^ommetot tantfoen / enbefoüben $tm, meer gegat gebBen fo fp'pattentie gab'ben gegat. 3Mfo get gout en «^ilber baer na beïe baertgefoncftcnPifarro liet get baegett.iBen Bebant 2$ zoöo. pont S>tlber#/ enbe #out i?26j-oo. Pcfos» <eith Pefosié'bacerbieg eeri ; Caftiliaen,oft atiöergalbe 5p?anfcge Croone. 55e üepfer gabbe get bpföe moots (cm beel ban alfc£. €kn peeröeruprer gabbe boo? fpn beel 8000. Pefos in tónaomnnu Coubt/enöe 67<>.pont^>Uber£/&cboethnéegtengaböenpoer 4i;o,pefos &*&& ' Hl
|
||||
|
fer^our/éhbettoee öonbêrttórfjttcö pont £>ilber# sbeCapitepnen Ij&b*
ben 3ooopont ^iiiïër^/cntlC 4oooo.Pefos m<©ÜUt/Francifco Pizarao tjab*
toe mieetfebeel/enöe al$ Capitepn <0eneraeï:i)p nam nocij üoüen bien/be
mulbtn €afdbajr Atabalipaopfatntfpn Hittere oft «©fbaer / bebjelcfte
mmm miK' teoecf) isooo.Pefos m gout. Hopt en "maten ^>olbaten fo rpen/ in fo toep*
bom ent» mcötpt^/enö£fnftfoclfpnp8tpchd7raacïbem£fjicbcd})ebïjenbefelüe
"^r/nX-ïrietlansöffetm. ^e©aberban Guafcar enbe Atabaiipaujajsvoonofc
söenlati©^ r pen ban <®aut/bJaM Boben De nootfahelpcftebfn fpn 8upg(öe toriclie al
w». ban «0out enbe fjilber ïoaren ) ijaöbc fip in fpn «ttabmet statut n ban
«Beut/geBootfeert ban negen oft tfjien boeten £ooge. Ilpljabbe oecban
alle foojtenban bieten ban öefrtbe materie enbe fatfoen / na gare groo*
reivte toeten alle bierbocttge bieren enbe ©ogfteïem Stem aüe 2&oomen
f nbe crupben ban fpn Slant: 3§lle be biftcfien fo tod ut "Zn aljf ban be
foete toaterat: 3in fotntna baer en toa£ niet in fpn BLanbt bat ftp niet en
ïjabbeban <C5out en f>i!ber. JEen fegt baerenboben bat befe Conmgften
labben eenen Ijof / in een eplant / in betoefcne toas? ban <©out en ftiber/
aüe^toattttenfoubecemnen {tellen in eenenöof/ aljS Crnpben bloemen
rnbe BoomemCene fnbentie enbe mogentïjcpt / bitniet en i£ gtjebonben
boe? oft na bic tpt.
IBaerBoben allen befcnöabbe fjp tot Cufco nacfj tm onepnbeïpcSc
^uantitept ban <©out mbc &tlöeiv om int toeren te (tellen / ttoelctj allejS berlojen ïuert boo? b» boot ban Guafcar, om bat be Indianen ftet felbe ber* &ercöb£n/fienbebatöei§panfaerbent'fdbebjUben boeren in &patijfen. me indianenbienen enbe aenöibben berfcljepben gefcttflberbe oft göe* SSS^" BotfeerbeWgoben/gemaectbanIjout/Sïerbeoft&itoer.9n $eru toojbi «wanen*. ö£ fdt)£ ti00?gCj}e(t öooj figuren ban ©ogeïen m&tw herten enbe an» beregebierten. &p öeBBen noelj gebenfbaecög §p?itffcrsf Die befe 2Sfgobê offeren/maer feer fecretelpeh in be Ijolen en Cabernen/booj bjeefe bnnbc ^paenfdje pne|rerg/&p onbehagen be felbebn Ijare name/ toat mib^ beien fp moeten geb?upclten om be «[jnfienen te 'tojpben tot Bet gljeljeele Eant.^ac be maniere betoube SSfgobenbtenaerg / üteb&enfppatroontn enbe nlepne <6oben boo? alle bingen. I <®.tató ö« ®»t té öe memo jie toeerbieö bat be intooonbersS bant<SplatHifpan ioia fittiifto«af« ^ebenfbaecUöjenaemtSintDomingobJarenberabbcrteertbooiöare Sïf* ioiMK. gobèlangé tpt eer be^panjaerben ban be Indien toiften/ bat be bjeembe* Mngen fouöè coroen enbe Benemen 0aer beSSeltgie en bjpöept ffami. ^a* re ÜJiefïerö fïelbë bit <©?anel m'ftpm/enbe fongen öet felbé alleenltjch op bagen ban bjaef^eptJ^cn tptljeeftbaer na befafee ïnaer gemaeeBt. ®tt «s int co?t fo bele asngaet be jeben/ Ccbtfbien^en enbe geïegent*
ïjeben ber ïanben ban America oft weft-Indien/ genomen iot be ^ipaett* fclje ^iiïorifcöïpberff / bjeld«Hanbenniettegen(iaenbebde rfmonrrfn ber Indianen be S pangnaerden geBBf n otibcr bienfi&aerljept enbe flabernpe gföjaeDt/IBaeröoe enbe in ïnat manieren fal bm furieufenHefcr bin* ben" in bfrfef)cnben^>cl)jpberjï/onbfran&erooch befe Barchdome de las Cazas ,een ^iff^op banfjare factie / öte op bitfbaniglje manier Begint»- |
||
|
Co# bwSaeï bantie Wtiït urtien
üanjnöten/ *•
ÏjSBetSlnbientoerbeontbe&t/ in't^aer 149*«
^et ^aerbaernaequamenbaer / om te jttcBtett enbe te befetten be CBjiftaté/ te toeten öe ^>paen* jaertg / inberboesBenbattetg&eieben3tjn49 ja* ren/ battcr gtoote mentcBte ton .êpanjaertg gtn*< sBen/ enbe' t eafie baet fp aen fUnbt quanten otn Betfeptban flitöten enbebefetten/toaöÖètgcootSfpSS^ enbeuptneraenbe gelutnitB Cplanbt€fpannola/«o° "«««"«•* btoelcfee inbe ronbe fteeft feg öonöert mplen.^aec fijn anber feer. groote enbe ontalltjc&eCpIanben ban allen fpben ontrent/i+»*•. betoeltue top alle fagen/ enbe toaten meer betooont enbe bol ban nature* ïen bolt&e/ te toeten/ ginbianen/ ban marB toefen eenicB anber Hanbt in be 3©eerelt, ^et bafï Hanbt/b' toelcu lept ban bit €planbt/ ten naefien 200 enbe ƒ o mplen/luttel meer begrepen banbe ^eecant/meer ban öjien bupfent mplen/ al ontbetnt enbe bagBelöcfeg ontbetatmen meer/ alfo bol ban boltu/ gelgtu een 25pito$f bol 25pem ^>oo beel belangt batmen ont* bec&t Beeft totten jare bupfent bijföonbetbt enbe een-en-berricB/ fcBP* ronbe bat <ü5obt in Bet boojf5. t' feffeng uptftojte / ben grooten ïjoop oft« meefte menicBte ban al Bet ontallgtse |Benfc0elijt6e gfteflatft t, Stille ut ontalltcfe bolt» ban alle foojten / ftftiea <H5obt fimpel / fonber mat 1« gm**
ercöept norlj mugöc bobbelfiept/uptnemenbe ggefi Bare natuerlijt6el|eeren/enbe ben€fi?i(tenen bte fp btenen/ootmoebirB/ Jiatientit B/bjeetfaem en ftil/fonber upben/troubleré/beroeré/ntet quel*
icu/niet uratBeelatötitö/fonbcr rantuer/ fonber Baet/ fonber tojaetne te begeeren/meer ban anber ter toeerelt 3pn<<©oc& fijn fp belitater/teeber/ uZVX*? en toeecuer ban toinplere/enbebie min mogen tegïjeng ben arbept / enbe maem\>tPv bie eer tierben ban toat fietnte bat Bet 5p. 31ae be ninberen banbe $?in* genoegen ba» een en peeren onber on# opgeboertenopgettocnen in alle belitaetlebé/ »«(hi«m», jtjn niet belitater ban 3P en fnn / Boetocl bat fp ooca 3pn banbe gBene üiz ban arbepberjS af 6omcn.^>p fijn oock feer arm/en bie min befttten nocB en begeeren te befitten Bet tijteltjtn goet/eti baerom niet Bobeerbig/ met ambitieur/niet begeerlnc/Baer leben ig fultr/ bat Bet gene banbe ïjeplige ©aberg inbe tooefïijne fcïjtjnt niet ftrenger getoeeft te Bebben/notB mm onluflitB/notB arm.^p gaen gB«nepnlijt& naec&t / gBebecnt alleenlijtfe Bare frBamelBepbt /ten jpioogBften becnen fp Baer met eennleebenen ban uattoen/ban anberBalf eue/oftettoee ellen in'tbiercant^p flapé op een ^>argte/enbc ïnz boen fp beeiin een BangBenbe nettenen / toeltnfp inBet f£*J%!*m Cplant €fpannola Bietenï|amaca0t ^pBebbenoot&fupbsr onbelam* inert enbe lebenbe berfïant / feer begrijpeube enbe leerfaaer tot alle goebe ieere feer bequaam om aen te nemen 01$ Beptó&<£atï}0lijc& tö>loobe/eu 25 J&aer
|
||||
|
►
|
||||
|
Colt verhael vande delïru&ié vaft ïndieri.
füaet teUerctetm mét beucgbelgcse manieren/ enbe be ggene bkmn be>
letfeljs baer toe gebben/ ban anber üiz <tf?ob fcöaepteinbe üJcereIt/enbe3P 3gnfo important / argter bienbatfpeens* beginnen uennijTe te gebben banöe faec&en banben ggeïecbe/om öie te bolroeten en te oeffenen / enbe geb?npf6eii be Sacramenten banbe Herrfee/enöe #cb tebieaen / öatidfe raad) fegggen/batbei&eiigteufen toel ban noobégebben om gaer te tor* |
||||||
|
ober beel jaren enbe utenicgmaei / niet connenbe loochenen be goetijepbt
bie fp inbe 3>nbianen fagöen/boojtoaet btt bolca foubeget göeiucïiicgire öanüe bsereit toefeii/neiiben fp alleenlgcfe <©ob. <©nber befe tamme enbe facgtmoebtge ,f>egapen/ en öattber ijttalitept '•'. alg bojen/ban #ob garen «ècgepper alfobegaeft/btelen be J>panjaert& terfïont alg fpfe Benben / alg uptnemeube felle enbe ban beel bagen gon* göerig&e ïMlben/Cigren enbe Heeuroen/enbe fp en gebben albaer ban ober beerticö jaer tot nu toe / anbetg niet göebaen / enbe boent nocg ge* benbaecö^banbieterfcöeuren/booben/betiaaroen/affligeren/^merite* ren enöe bebetben/met bjeembe/ nieubje/ btberfege/ enbe nimmermeer biergelijc&e gefien/norg gelefen/ itoc& geftcojbe maniere" ban ta^eetgept/ boaer af eentgge luttele &ier onber fullen göefépt bjojben/inber boeggett bat baer löaren in't Cplanbt *efyannola boben öjie miüoenen pielen/bie iöpfagen/ nu ter tgtbaetmeten 3gn banbe «igeboome/ *oo petfoonen/ «pimtftcm Öet Cplant Cubags&p na folancK/aïg ban©allaboub tot öoomcn/enbe laneft a!s ban iggebenbaetögt'eenemaelbetbsoefr. ^etCpïantban fint Suan/enbe *Snltt""öat &*" Samapca/Cplanben feer groot en feer gelut&icg/enbe plapfant/ 3gn bepbe befolaet,t©e eplanben Blucapog/bjelcne palen aen öet bootf5* ban €fpannola enbe Cuba/m 't #oojben/3gn meer ban t' fefiieg in gge* taie/met be gene biemen öeet be «löiganteg/ en anber groote enbe feiepne «eplanbé enbe baer af öet flecgt|teiïïbaicötbaerber enbe plapfantetbait ben ^of banben Comucfe ban ^ebilien/enbe get gïüefontfte Hant banbe toetelt/ baer tune ioaren meer ban bgfgonbett bupfent wlen/baer en isS op bit pag met eenecreature alleene. Jbpboobenfeal / foo fpfe upt gare Har.ben troeïten/ enbe bjocgtenfeint Cplanbt €fpannoïa/ acgtet bat 339 fagen bat be naturele baer failleerben/ gaenbe berinaet t$ een frïjtp ebtr typ jaren/om te foecfeen ofter pet oberggcbleben ïrsag (fo een goet €\#U fteu toert betoeegöt booj com.paf|ïe)om te be&eeren biemen foube mogen öinben/men bonter maer elf perfoonen ï>ie icfe fatö.Slnber meer ban ber» ticö €planben ggelegen bp bat ban fint 3uan / ^gn befert enbe berlatem 1{!Uebefe€p!ai;be«te lanbe / maec&en meerbantbjeebupfenbtraplen/ Die alle geabanbonueert enbe uptg!)efïojben3gn. W au flet groot ba|i Eanbt 3pn top berfecc&ert bat onfe ^pan jaertg
Sft^Joier"'mct Öarc bjjeetöept en faeofe fepten/öebbeu bernielt en uptgeropt/ enbe
mh im »i,iï öie gebenbaecg^ blpben te niete/ggetueejt gcböenbe/ bol rebelgcfe boïtn/
^pfw«a«*n. tmzt öau f |j jesï öncfeen grooter ban geel Spangien/ al gingen baer me*
Sem dragon wH f^tupel / enbe meer itanbt^ ban tbwntael ban
|
||||||
|
m
|
||||||
|
Coitverhael vande deftru&ie vaft Indien.
H>ebtlfen tot Jiemfalem/b' toelcït meet tg ban ttoee bupfent mplen»
H^pfuUen feer feet&ere en toatacgtige reecfeeninge geben / batter ge*
ftojben 3gn tnbe boojf3 beerticg jaren beo? be teojj'3 tpjamrie en gelfcge »f *j** baben banbe Cg«ftmen/onrecgtbeerbelit& en tpjannêlncn/meer ban ti Boen; Mttec ittilioenen^ielen/mang/bjoutoen en Sinberen/ £fi boojtoaer tcngeloobe ^èfowX* fonber bat ten ntepne mp te betgrppé/battet fë meet ban 15 minoesten. mqi«m» $«* 33e 1 * mtüoenenmaben ttoaelfmael tijten ftonbettbupfent/oftgonöettletu tnael gonbert bupfent/enbe ttointicïj titael gonbert bupfent. <©e bgftgié ittillioenennfae&en gonbert mael gonbert bnpfent / enbebgftötenniael fjonbert bupfent,. Ctoee generale enbe pjmttpaïe manieren fjeboen gfteftabt be gene bte
baer gtnggen en öaer beeten Cgjifienen/ om upt te toojtelen en banben ibobem beg aertrgcer toecg te nemen be boo$f3. miferable batten/ b'mi boojontecgtteeerbigge/ tojeebe/ enbebloebtgbe tpjannifcfje oojloggen/ ib'anber/ nabemael fp ggeboot gebben/ alle be ggene bie gabben tnóggen umtM «*. fipgen/ fucgten oft pepfen/opte bjpgept enbe libertept banben Eanben/ *<**> »"£*"* 4f om npt be tojmenten biefe leöen/te getaecbé /fp booben alle be peeren toen en kmtre» natutele / enbe bte mannen/ toant ggemepnlgcnen en latenfp tnbe oo£* ™'/eMm,m ïogge ntemanbt leben/ ban be Btnberen enbe bjoutoen/ berbjucnen fp al ' be refle mette ftoaerfte afgtpfelgcnfte enbe fcgerpfte flabetnge/ baer in men opt menfcgen oftbeeften foisbe tonnen ggeteggen. <©nber befe ma* nieren fean gelfcge tpjannge/toojben göebjorgtaus ten öoofbe alle b'att* ber foojten/ om te bernielen al bat ontallijca bolcn. ^eoojfa&etoaerombeCgjiftenengebben ggebootefi betbeftrueett
fo bele en fobanigge jielen/ geeft getoeeft atteenücb om bat fp booj gaae ïefte epnbe atgten &et gont/ enbe öaer totlben in feer cojten tgt berbul* len met rgc&bom / enbe op&liramen tot fioogge ftaten/ fonber pjopojtis öan gaere petfoonen/ te toeten/ om be onberfaepbe begeerte enbe ambt* tie biein&aertoasi/betoelc&eöeeftgrootergetoeeft/Daninbetoerelbt macfi toefen .ïfêefenbebe boo^Hanben fo gelut&icg enbe rgcb/cnbe bet toolcït foo ootmoebicg/fo patienticg enbe fo Ittgt om te onberuterpen/ben toetóen fp niet meer refpectg en bebben ggebjaggen/ notft fp lupben en ïjebbenbc ooce niet meer toercr afggemaecfet. (gjca fegge be toaatbept/ f o icfe toete/ enbe alle be boojf3 tgbt ggefien gebbe.) 3ck en fegge anberg niet ban ban 2&eefren (<J5obt gabe bat fpfe gabben göetraeteert enbe ge* atBtal02&eeften) maergelgtn enbe min ban benbjccèenbe flgt&opter ftraten. oBnbe alfoo gebben fp fojgge gebjagen booj baer leben enbe 3te* ten/ enbe öaeromme gebben aLbat bolcb göeboot fonber göeloobe/ e'abe fonber Sacramenten. <Cnbe bit t?s een feer notoire gebertftceerbe toaer* gept/ bat alle meiifcgen/ al 3gn 't ootb be Cpjannen enbe jBoojberp fel* be/ toeten enbe benennen bat nopt b'5|nb tanen ban alle get gnbten/bett Cgnfteneneenitö quaebt beben/ maer bat fpfe öielben/ alg oftfp uvtm ^emel gbecomen toaren/ fo Janp tot-b at fp of bare gebneren eerft bsei cepfen/ beelquaet^/roob?n0/boob?n^/ ggebjelt?nbequ?lü»ggeba« ia?rontftnsö?n* M ^ |
|||||
|
Af-beeïdïnge vande Spaenfche Tyfannije.
|
||||||
|
DEr wreedc Spangiaarts, haar onmenfchejijekc handel3
Haer woede rafery, haar Goddelóofe wandelj Int Weft-Indifche Landt in voortyden ghefchied^ Ghy hier in juyfte form wel afghcbeeldet fiet. Derthien onnoofel lien, defe Ziel-moordérs vinghe% Diezy tot Godeseer en zijn Apoft'len hinghen .'■• Hetfnootftelaftei^laes! datmenter werelt weet Weit met Godts neyi'ghe naam-bemantelt en bekleed De klcene kind'ren fy teghen Steen-klippen fmetenj ■■fSedifil'in zijngbmuht dien grwmlnkt vergaten. |
||||||
|
$
|
||||||
|
&an&tt<Epiattb crpttttoia/iesBinüe
mnüt $oo?t-$pDeDe Wam €qm\\Qt*
tiael/oöZ9.graöen,
1$ Bet €pïant Cfpannola/ teeïfk toag b'eetffe (footop gMept 5e&*
ben)baer be Cönfrenen in quatné/bego fl be grootebef ttüctte/ ellen* be enbe beberffentfTe ban befen bolcne/öe boojftfijebett .êpanjaettg netnenbe be bjoutnen enbe Bittber en banbe 3,nbianen om öen te bte* nen/en itie te mtfbjupdten/etenbe ïjet gfjene bat fp met beel füaeetg enbe fueren atbept toften bp een göerapen/ niet te fojeben toefctibe met't gene öatfp&emnaeöatemacöt/ bteaitgbtclepntg (Want fp en plcgïjen niet meer te ïjebbcn/ban bat ïjnn ojbenaerltjcn ban noobe tg/ enbe berepbent met tlepnen atbept) geerne gaben/Doaer in te noteren ftaet/ bat öet gene' bat göenoecïj tg booj t>£p fiupfen ban berticï) perfooiten tfamen booj een tnaent/ een-CÖjtfïen eet enbe bet nielt in eetten bacl) / enbe aentecötenbe bele fojtfett/gïjebjelt enbe oberlafï. Snbet boeg&en bat b' Sflnbianen be* ^ M r goften te berftaen/bat alfultee menfcljieit niet en nojten gecomen 3tjn upt benïlemel/ ettbefommtgfteberdjbenöaer eetbierrft/ anbergaerbïou* a»o«»«»- toren enbe ïtinberen/ bele bloben op'tgöebetcöte/ om ïjaettefcljepbett banbtenbolc&e/ enbebanfutc&e ronbJeenbegcubjelijc&econberfatte, - A ~, 35e Cöjiftenen gaben öaet fuffelettett/ftroten Jjen met bupfïé enbe fïoc* 6en/fonber te mpben be #eeten/enbe l)et quamfo betre tot fulcnen tem* ?™fB^^ teritept enbe onbefcöaemtfjepbt / bat een Capitepn banbe Cfmftenen be»»»«»«»«>» ïjupfb jotttoe bercracljte banben grootfïen Conincö/ ï|eere banben gQe* SS'? fjeelen «Bplanbem hierom begoJïenb'Slnbtanen te foerBen mtbbelen ombe €8«frenen te
frerb^pben upt gaer ILant.^p ftelben gen in tuauenf/toelt&e feer toieecB 3tjn en ban tlepne offentie enbe refiftentte/ enbe min befentte: (baerora f »«wf»» batalleljaereoo?logl)en luttel meer 3pnban Bier telLanbe Sflwgog ö* n«n De 3nt>ia»
Cannag/enbeootBüanfetnbermO^eCfijiftenémetbepeerben/fUjeer^^rVa'w ^
ben en lanticn beginnen temoojben enbjeembe tojeetïtebenonbcrïjaer te boen* <Idp btelen inbe fïeben enbe Wlet&en/ enbe ett lieten notij joncft
ttocJ) out/notö groot gaenbe bioutoen/nocö bieint fcinber-bebbe lag&en/ g^S*
ijie fp ben bupca niet o» en rockten en berfcgeurben / alleleengoft eenen
ïjoop Hammerett in öare üopen rufienbeöabben gBetoee|t.^>p toebben étsSa"*»'
mte een menfdj met eenê Harp totten mibbel f ïooben fonbe/oft öet öooft ti«»«t
af fnpben/ offc fytt ingetoant ontbetnen. ^>p namen be jonge ranbet&eng
banbe bojfie öaergjUoebetg bp be beenen/enbe floegen bte metten ïjoof*
öe tegSfen be fieenrotfen/ anber toterpenfe ban acftter ober be fcgouberf
inttt laimeren/latgenbeenbe gecnenbe/enbe alffe bielentnt ïoater/ riepf
fp/bobbelt bjp op/ Cuerpo de tal, fommigöe boobett fp metten ftoeerbe/
t'fameninetbemoeberg/ met albatfpboo?.öenbonben.^>pmaetBtett
fK?*er« #algö?n/ bat be bosten bpnae op ö'eerbe raecfet? n/ en Uan ber*
% 3 iöieö
|
||||
|
Van net Eylandt Efpannola."
tgten tot bettgien/ter ecren enbe reberentie ban onfen ©erïofTet enbe t>ë
ttoaelf*l£po<lelen/ bjengöeMbe|)outenöelopet/ijeïbjanbenfelett?nbtrö/
anber bonben enbe befetten aljjetlicöaem met b?oogg fitoo / enbe alfco
ontfteKenbe/berbjanöenfer;SSmmigge / enbe alle be gïjene biefp toilben
gctUbenbeljoubeWJtteutoenfpbe^ebeganbenaf / enbe begiuggenfe
baer mebe/ fegggenbe: 45aet getteu inet bjieben/ts toeten/öjaecgt De tf*
«ffcfB*ïd*Sè buigge aenben ggenen bie op 't ggebercgt göebloben 3tjn.4&gemepnlgcft
booben fp be peeren enbe Abelen in befet manieren: §>p raaeraten fenec
&Xfe toSse ïöflerefi ban ftotnen op bojcrtowenbe bonbenfe baer op/ enbe fp ftoofe'
mameif. ten baer filepn bier onber/op bat fp aUenttnéoTcgieeutoenbe en urgfcgéV
Öe/inalfülc&ebcfpcrate tounentéVgaer bjoebe Zielen uptfieenen foubest,
Sltfc farï) ecnss op be iteofterg bjapen / bier of bijf pjintipale ï§eeren/
©ffiri«-i,0!(3:cfe»nep"Eootfe batter toarenttoèeofOjppaeröoofreten / baernorfj
fa- eB6e «je. anbere op laggen om te roojlen) enbe toasit fp Doojuvm feer riepen / bet
^nS,0"1 toelc&bcn Capitepiifgnflaepbelettebe/foobebal gpbatmeitfe toojggen.
foube/ enbe ben 4£>fftder bie boofcr toag ban ben ïfentner / bief e berbjan*
ï>e(it6 toeet toelljoe Jjp genaemt toaov etibe oocft fo Semte ick fijn maetg*
fchapte ^etoflien) en toilbefe niet ujbjggen/maergpfiacS gaer monben
tooi gout/ op bat fp niet roepen en fouben/ enbe ftoocfete get bper/om bat
fp ban lancr/foofip bJübe/b^apen foube. gitfacg allé befe boogj. buigen/
enbe ontallgtfee meer atibere/enbe al ïjet bolcfe bat toetg uoftloopen/ber*
bercgbe gein inbe terggen/ bliebeban alfulcfeonmenftgelgtu gefpupg/
enbe fouber tompatlïe/ felle beeflem^a uptroeperg enbe Capitael bpan*
benbangetraenfcgélgcK ggeflacgt» Cnbefpleerben =l|afetoinben enbe
anber bjjeebe gouben/ bat ftenbe eenen ^nbiaen bienfpbcrfcöeurben ttt
«enen crebo/enöegrepé beter aen/enbe aten gemop/gelgtö of teen toerc*
tot gabbe getoeeft. %efe gonben maecStengroot jammer en berfcgeu*
nnge/enöe cm batfonttgtovmaer feiöen enbe iuttel/bejpnaiatten boobeit
eetugge Cftjifienen met goeöe rebenen enbe gepügge giufrttte/ fp maec*
tenéeneojbonnantieonbergaer/batmenomeenenCgufteubieb' 3[«öt*
anen booben foubé/fp baer tegeng goiibertSInbianen oinbjengen fouben»
5Pe Bijcftm mtnt eplmtöt
Cfpannola toaren.
gn-uaitM f $bit?lanöt€fpannoïatoarett bgf feergroote enbepjintipale&ijc*
™fS*a> A Ben/enbebgfCOniiiggenfeermatgttcg / benbjelcfeenbpranssobebi*
wffaroo» eerben alle anber peeren ban fommigge berftgepben^jobintien / bie
ïöc£effm fonber ggetal toaren/enbeen feenben geenenfuperieur.<©'een lafjcfe giet
teni!°am' JBagua/b' toelcutoilfeggenget ögc ban ben ©elbe/ofbe la ©ega. «©ü:
©elbt ijs een banbe ftgoonfte enbe bjonberlijrufle binggen banben toe*
relt/toant get buert tacgtentitg mgleu banber Zee/biemen giet del zu r,
tctöiebanjSooit. ï|ett0bjcetbgfmglen / enbe met acgtgienpoogge
25ergfien ban allen 3pben/baer nomen berticg bupfent öibicren in / on*
. j*?ï öeïoelcue 3gn ttoaelf foo groot al^ Cbjo enbe ©uero/ enbs «©uabal*
jjuebi?
|
||||
|
Afbeeldtnghe vande Spaenfche Tyrannye,
|
|||||
|
Wie heeft van grooter quaat fijn leven hooren fegghenf
Den rijeken Adel fy op houte Roofter's lcgghen, En blaackcren haer doot, op langhfaem pijnlijck vier, De Spaanfche Gout-fieckt den Indiaan ftaat dier, Sy IHeren handeloos de Mannen en de Vrouwen Als Booden van haer macht, die dit vereonden (ouwen By haar ghevluchten hoop : een yffelijcke faeckj Ach dit onMofel bloedt roept van den Hemel maeckl |
|||||
|
De Bijden in 't Eylant Efpatinola.
ijuebtt / enbe alle bieftibieten tóe ballen ban eenenS&ertï) biefïaetint
3©efte/enbe 3gn ttointitg of bgf en ttDtnttg bupfent/en 5tjn uptnemébe
»&$$*' rÖt» ban 45out. ^ntoelcngDebertgte toojt begrepen be^jobüttieban
faaittuefi. cuba/baer of menfeptbe jf pnenban Cubao / baerafnrantbatuptge*
•**ut' lefenenbeopgöeBlommen<©out/6at|terbjaertiSoberbenioemti0.
©en Contncfe en ^eere ban befen agcne/gï genaemt «©narioner / ïjp
fjabbe #eeten booj ©afallen/fo groot bat een ban gaet opbjocgt fefigien
bupfent JBannen tn oojlogge/om tetóenen benboojf5« <tS5uationer/enbe
ten nenne fommiggebaer af. ©efenConincn toagfeer göegoojfaem/
If* XI* beucgbelgc&enbebjeebfaem ban natueren / enbetoeggebacnbe 2üonin*
*at «tl mvi gen ban Caftilien/enbe3gn bolcn/gaf fener jaren beur fgnbebel / eltfeen
teiSw'^f001'öie 9UP# Öiel / Öetgol ban een 2Selle bol gouts / enbe baer nae
ppbwcöten niet ttonnenbe be boojfófeeben Jöeïle bol manen/ fo fnebé fp ïsiz m 't mtb*
a*» nwn» öelaf/enbegabenbeöelftbbl. Ut>antb' 3inbianenbanbat<eplant &eb*
ben feer luttel/ oft gene toetenftgap om gout upt be JBpnen te graeben/
befen Cariguefepbe enbe pjefenteetben ben Coninggen ban Caftilien te
bienen/enbe on texetgten een StcöerbJercB oft Hantboutoingge/ toelrne
ficg (ïretnen foube ban 'tCplant 3!fabeüa(toeIcKe toag b' eerjte tooontn*
g&ebanbe€t)ji|ïenen)totbe#>taDtban^>.3Dominïcuö / 'tbjelrn^gn
rcaeiflue fien» ügfttclj groote jBplen/ op «mbitie bat fp gemijeen <J5out en fouben épf*
mmSmmt- fcljen/feggenbjemetter bjaeröept/batfgn «©nbetfatenbatnieten toiften
,Ce"iSe« Smtz bnnnen. ï|et 2M&ertoert& bat gp fepbe op te rergten / toeet ic& bat gp>
nojl ggeboetglgcK boen/ enbe bat Qet ben Conincn jaerlgcns' foube inge*
« »«• bjorgt gebben tnbe b£p mtllioenen Caftilianen / enbe bat baer beur / be*
neffeng in 't boojfj, €planbt/ gebenfbaeggg toefen foube bgfticlj fleben
foo groot alg ^iinlien. ©en loon enbe betaiingöe bie fp befen goeben
vm aiie stoe enbe grooten Conintn beben enbe gaeben / toag / bat fp 0em onteerben
t'^mfr boo? 3gn ï|upfb£outoe/betoelcae bercratfjt toojben boo? een guaet <Cgji*
m üwptou. fleji/bie een Capttepn toag* #pbte be tgt gabbe mog&en gabe flaen/enbe
fgnboJcabetgaberen om gem te torenen / refolbeerben alleen toetjj te
gaen/ enbe flexben ballinrlt ban 3gn figcn enbe g>taet / in een ^jobmtie
biemen giet be log €igttapog/baet ï|eer af toag eene ban fgne ©affalem
^^f^ogaeitaljs 5pöemmtffen/en6oftgpnietbetbo£ggenblpben / fpgtn*
**f« ®j.jamif .öen oorloggen tegï)en0 ben ^eere bie gem öabbe/baer fp grooten moojbt
beben / tot bat fp gem fereggen / enbe met netenen enbe boepen ggeban*
ggen5ijnbe/ fetten gem tn een «êcgip om inetg te boeren nae Cafïilten/
jpuaerbeurbeie cgnflenen berbjonr&en / enbe grootequantitept ban
<$out/baer onber \m$ get groot grepn bat 3 600 «Jtafhttanen looecg/cm
bat €>obt fuicften onretgt tujenen foube.
ï|ct anber jagrfe toert ggenaentt ©el ©arien/baer nu be Conincnlgc^
ne Daben Walti €abo be la bela/totten jfêoojben / enbe grooter ban #oj* tugael/goetoel bqojtoaer beel gelucfugöer enbe toeerbiger om betooont tetooiben/ gebbenbe bele enbegroote terggen enbe HSgnen ban <©cut enöe&oper/feer rgcfe/toaerafbe€oniiif6gtet45uatanagari / onbcrbe tojcltnentoarenbsel enbe feer groote 3|eeren / bau&?lwltuejrKerbeeï |
|||
|
De Rijcken int eylant Eïpannola.
geb&e giften enbe gjje&ent. Hen get Hanbt ban befen boojfö «Comnci
tuam eerfi öen ouben «bmirael bte b' ünbien oittbecfete/ toelc&e b'eetfle repfe De boojf3 «©uacanagari / aljs ben Stbmirael ïjet <a*plant ontbeente/ ontfmcfc met alfulc&e beleeftgept enbe liefbe/ enbe alle b'anbete Cgjtfïe* nen bte bp gem biaren/ gielo enbe abbieffeerbe (berloojett gaenbe albaer S^imm get di>cïttg baer ben $bmirael on gintfe) bat ftp in jgn epgen iDaberïant gp* *>**■ w« enbe ban 3gn epgen <@uberjï niet beter ontljaelt &abbe mogften tuojben/ m mom' öitgebbeitfe upttenmonbe banbenboo?f.3ïbmtraeL 3£efen ïioaineft blienbe om get moojben en bijeetgept banbe Cgjiftenen/ betbeflrueert enbe gftewjibeert ban 3pnen fiaet/berIoo?en 3pnbe/ fiojf int gfteberegte/ enbe alle b'anber peeren 3pne onbetfatenberginggen mbe tpjannieenbs flabernpe/ bte onber fal bergaelt bjojbein ïlet berbe &tjt& enbe geerfcgapnpe biag la JBagttana/eeh bjonberlge
feer ggefont enbe bntcgtbaet ilanbt/ baer nu ggemaeent lbojt get befte fupctier ban bien «Eplanbe» '©e Conintfe giet Caonabo/ enbe in macgt/ jiaet enbe grabitept/ enbe Ceremoniën ban gem te laeten bienen/ gincfc fm «o*"* alle anber te bobem J>p binggen gem met een groote fubtplgept enbe quaetgept/ toefenbe fonber acgterbenc&en in 3pn gupjs/ fp bjojwen gem $^,f; «*£' ineen Jbcgiö/enbefonbengemnae Caftilien/ enbe ligggenbeinbe gaben fes Regenen omtebetttet&en/ foototlbe <H?obttoonenbatbitmetb'an* bet ÜJO0 eene groote onrecgtbeetbirgept enbe onggelgcfe / enbe font bien natgt groot onbieet enbe temnee|r / bat alle be fcgewen fonc&en met alle be€g?ijienen bteber in maren/ enbe met ben boojftgjeben Caona&o befbïaert met feetenen enbe boepen. ^pgabbebjpof bier b?ome25joe*^^fUrK berg/ggelgc& gp toag/bjeltfee geften gebbenbe alfuit&e onrecgtbeerbtge nmcu km™ göebanrfeeniffe ban garen 26joeber enbe ï|eere / mitfgaberg be bettrut*6aw to|eto! tie enbe moorbergen / melcfee be Cgnfïenen in b'anber Hanben beben/ befonber algfpbiiften bat be Conintfe garen 25|oeberboobt mag/ na* men betoanenen om be€g?i(lenen met feecfeer peerben (melcfe be fega* belitfefletoabenijs/ biemen tegeng b'ginbianen ggebmpt&en matg)gaen tot genmaettg / enbe moojben in fultfeer manieren/ bat fp berbjoeften / enbe bernielbenbegelft ban get öeeH>fe. ^et bierbe ögcfe/ té tggene bat ggenaemt toojt be f aragua/ btt toajS
ggelgcfegetmetcfjofgetgol banftetgantfcg «eplant/getbiagfraperin tale/beterggepoliceert/ ggemantert enbeggeojbineert/ enbeuaffeetbe in menicgte enbe rnfrirgepbt ban €beïbom(bJant baer beel peeren enbe Abelen biaren) mtbtfgaberö in netgept enbe fcgoongepbt ban allen ben bolc&e/ biaren fp be meefle. <©e Conincfe enbe 3|eere giet 25egecgio/ gp gabbe een ^uflerggenaemt2ïnataona. 55efe tbjeeggebjoeberjs Dzlim aen ben Coningöen ban Caflilien groote bienften; enöe bielbaben aen . be Cnnftenen/bie berioflTenbe upt groote uetimlen beg boobt^/ enbe nae benboobt banben Coninr&25eged)to/ bfeefint1Lairt3pnguller ^na^^^^f toana. <©aer quam een^ be «êouberncur i}it get «Cplant regeerbe/met mi swime». tfejlitg te ^eerbeenbe biti gonbert te boete/ en ïiiz te l^eerbe fatcn bia* ren fuffifant om te beberbw get öeel «eplant metten bafienHanbe/enbe C baer
|
||||
|
D-e Rijden in*t Eylanck Eïpannöla.
batt quanten fonber atötrrbent&en t' fpnen brroepe / meer ban 6?cr Srnt^
?pe 9tbt.Kffs bert #eeren/banbe bielt ne gp öooj bebjotï) betief etten m ef groot fïrapf S5„ gttpg/be grootjte/enbe öebe gaerlebenbitl) betbjanben/ alle b'anber «iet Öetanberboïtttboojliepenfpntetgate Haiicien enbe Jleflfen/ enbe 3P |inggen(om gaer meer te eeren) be ^pnteflTe »nat aona. #et ggebeurbe bat eenigïje Ciraftenen boo? tompaffie ofte begeerte / fcinmiggeifeinbst* mu*m>t &e!J£ namen/om te beftgutten batfc niet ggeboot en fouben bjojben/enbe fettenfc atöter op gaer #eerben. 2Ulg baer nu eenen anbercn Jspanjaert ""- m ban argtetengtiebJaer boert/nam fgn kantte enbe boojliepftein/ een anberftenbeget Einbenen op b'aerbe / fneet gem bebeenen af metten ,jf>toeerbe. Jbommigge ban bien boltne tik blien tofïen ban befe omnen* ftgeüjrfee bJ jeetïjept/trot&en ober tn een nlepn «sEpiant/ bat baer bp lept/ ari)t inplê inbe "Eee/ettbe be boojf3. <s&oubetneut ronbemneerbe alle befe (Uz alfco tietliepen) booj flaben / orabat fp gaer niet eu lieten bootflaem T&e «BntojtbP ïNt bgfbe öiiCB gtet ï^iguep / baer een ouöe Coninginne ï^guauama aeuan-tfiëcn geerfcgappie ober gabbe / befe ginggen fp/ enbe tcafacöontauijc&beei SS* tótt)C lebenbitD berbjanben enbe tïerftgeuten/ enbe biberfcïje en meuboe &»>8S«. manieren ban boobenenbe pijnen te tormenteren / enbe alle be ggene üiz fp icbenbtrfj namen/maernten fp alle tot flabeit/ toant be pattitularitep* ten ak in biï moojben enbe bernielen ban befen boltae 5gn ggebjee|t/3gn |o beel/batmenfeinbeel ftifegbeuiS niet en foube nonnen begrijpen(baant tnbet maergept ie geloobe mei goe beel batmen fepbe / batmen ban bup* fent beelen niet een en foube tonnen uptbmt&en.)3t& toü alleenlnrn in 't gene bat ïjet boojf3*fept ban oorlogge raetst/beflupten/ feggïjenbe/ enbe af irmerébe booj 4S?ob enbe in mpne ronftientie / batie booj fefeet goube ^m mirn-r ^*tot alie Defc onrecötbeerbitgeben enbe booföepbt (enbe anbere bic itfe Burfc&uiBi^t late eitbe mei foube tonnen ggefeggïjen) b' ^nbianen niet meer oozfaetne i»3inhaim». m sato)mmt^ |-cjjultm gaj,ben/ gjfelijt&men foube moggen ggebeneen tonbent ban goebe enbe mei ggereguleetbe rengieüfen / om gem te roo* ben/boot te flaen/enbe b' oberblpbenbe (tellen in eeit eeutotgge ggebatuv feerafFe enbe flabet «ie. Jleer afmneere ie bat rotter ttjt bat al be groote menirgte bauboltne/ ban bit Cplanbt boobt enbe bettooeft mag / bat fp teggeng ben €§ j^ienen niet een boot-3onbe (toelr&e booj ben jBenft&cn » ., - Jtraföaet foube 3ön) en beben/enbebegflenebieaUeenlötu3gngöerefeiv tiebij'ên mei beert booj <©ob/gelgcfe begeer lijcfiept ban ü) jane/rjaet en ranteur/ bjclc l*airnió«ïor?« fp tegésig aïfuUne Capïtaet bpanben/göelijtu gen be Cgnjlenen toaren/ teBe« 6« «sV-fouben ge&ben moggen bjaggen/ bat biel ggeloobeitfe / in feer luttel pet* «««»38* foonen / enbe maren luttel meer gtttit^enbe fcgerp(foo itk mete boojbe groote eyperientiebie itn ban gaergebbe) ban be mnbercnbantgienof tmaelf jaren/enbe ita toeet feHetijjte enbe ontbJijfelgtfeöat b ^nbianen altgtfecr recgtbeerbigge oojlogge teggenben Cgnttenen gebbengge* boett / en batbe €lj$imm eene notg geene Ut retgtbeerbitg wag / te* ger.Sö' gnbianen nopten gabben/maet luelUjarenfe alle bupbel^ / eiM feerouretgfbeeibitg/ jae beel meer banmen foube tonnen fegggenban mmsn Cpjan ter m eevejr/enö.? ban ggelijtnen afftrmeereitfe ttan allen |
|||
|
De Rijden in 't Eylandt Efpannola
bm gsetten We fa alomme in SKnbien gïjebaen ïjeb&en.
W& nube oojlogljen enbe't booben banbe iÜSanoy cbetolpbenbe gfte# ®*«™»
tneenhjcK be jongerg/©?outoen enbe ftinberen een epnbe ftabbe / fo bepl* SESSSS? ben fp be boojf?. oberbïpbenbe onber fjen/gebenbe aen eenen bertidj/aen «ft**** een anber beertitfi/aen fommtge öonbert/ enbe ttoee gonbert uerfoonen/ foo een pegelijt toel metten «©berften Cpjan/bie fp<H?ouberaeur gieten/ fïont/onbet bit coleur / bat öpfe foubeleeren inbefa&e banben ggeïoobe/ toaerin be €ï)|ifrenen gemeenltjcè feibe 3ibioten 3tjtt/tojeebetttenfri}en/ uptnemenbe giericft/litf urieug/enbe en toeten ban ggeen anber Eiel-foj* gge / ban bat fp be 3|nbianen / int gen ggeggeben enbe bebolen jtjn/ met namen be mang/fepnben inbe JBgnen om <J5out upt te graben / b'toeWt tg eenen onlpbelgc&enarbepbt/ enbebe©joutoen inbe ,f>cgupjen enbe % anbtgupfen/ om be Hantneeringe te boen / arbepben boot f eer fierene Hanö/ fpen gaebennocö beneenen ttocj}benanberenniett'eten ban crupt enbe bingoën ban ggeenbet fubltantie / get ineltn berbjoocgben be ©loutoen inbe 25ojften / en alfo (lojben in cojten tijt alïe be feinberfeeney «Sf ^*S en om Ut$ toil bat be JBamï bztn banbe © joutoen toaren/ en bie nera* «termeer en fagen/be generatie berginc/be Jlannen flo^ben ban arbept enbe Öottger mbe JBgnen/ enbe be ©joutoen ban ggelgc&en in 't Hant* toetcö/alfo bergintfe m bat Cplant fulcfcen grooten bolra/t toelcn ooc al «mme inbe toereltfoube gbefegietgebben/ gabbet alomme foo ggetoeefï. «©mtefegggenbeftoarelajïenbabne enbe bier SGrobag (Sitrobag is£ 3l^ea.*me
ajpont) btefpftaeroplepben / enbeb ^nbianen bjoeggen bie gonbert enbe ttoee gonbert jlglen / enbe be Cöjifïenen bebent gaer b|ag£en in 30^, ^amataiS/'ttoelcB fijn göelijtB netten/toantfpfealtgt gebjuptfeten al$?w«/ <>« jfHui»lert/inber boeggen bat fp toeeren o» be ftöouberenBabben/gljeIij£& }"»%X*m feer bertoeerbeenbe gftematteerbe s&eeften/oocK met geefleten/jroc&'en/ foffeletten/bupfïen/bloecBen enbe anber bupfent foojten ban tojmenten/ bie fp gaer in 't arbepben aenbeben / inber toaergept get en foube in beel tgtg enbe pamyierjs niet tomten berbaet toerben/enbe get fonbe be men* fcöen betbaren enbe boeit berftöjiceen. ï|et jïaet te noteeren bat fiet be* ?«*«»«>«« berben ban befen «Eplanbe enbe 3lanben begofi / ban batmen baer toifte K^*0^ ban b'aflijbitgept babe beurlitcïjtitflfle Coninginne 3ifabel/b' toelc toass "!** «°=r in 't 3jaer i j o4.l©ant tot bie ttjt toe gaboemen alleenlgcfe booj onretgt* bel fïcif/fp beerbigge oorloggen/ in bit Cplanbt eeniglje $|obintien berbeflrueert/ «* maer met teenemael / enbe bit toozbe bp nae meeflenbeel booj be Conin* ™ mm, ginne berbojgftett. Want be Coninginne (int in glojiefp) bjoetfi fonber* ïingge 5ojg&e/eitbe öabbe een toonberlijtfee pber tot be beooubeniife enbe öjofoeritept ban bit bolcK/fo top toeten/ Uz b' effect met onfen oogen ge* ften/enbe ftanben getaft ftebben.^Slen moet oocfe eenen anbeten regel ftter in teetïtenen/bat be €0ji|ïeiten in alten canté ban Sinbiett baer fp gecomé 5tjn/ban bage tot bage/ftoe fp baer langer getoeeft ftjn/alttjt pare toieet* ijeben/ berbjutmngen en abominabelen oberlaft met getoelt ober bat on* noofel boks gingen bermeerberen/en öaer quellenbe met niett manieren A ban to|mettten/toant#ob lietfe feeneraael ballê in eenen berueêrbé fin. |
|||
|
Afbeeldinghe vande Spaenfche Tyrannlje.
|
|||||||||
|
D
|
E Gier'ghc Heb-luft groot, deKarftenmacckt onchriften.
|
||||||||
|
De Spaanfche duy vels fnoot, die locker* loos met liften
Drie honder Heeren fleeht, m eenen ftroy en t?ut3. Dees, werden door den brant het leven uytghepat. Ancoan die Princes wiert levendich ghehanghen, De vluchteKnghen fy als wilde Dieren pranghen» Het overfchot van 'tVolckwert kommerlijck verfmacfetj "W w spengkm meer het Gout ais d 'edel'Ziek ach, |
|||||||||
|
©att beplanten ban ont %mw
enöeHamajica.
D<£ J^aetgaertg quameninöetooojfepöe€pIanben ban fint !3utó'
enbeSlamapta/ toeïc&e niet ban bol frijoone llobenenbeBpeHoj* ben toaren/int 3!aet i J09, met alfuicKen p?opoo|re/ en ten epnbe aig fp toatenggetoeeftint €planbtban <£fpannoia/ fp-beben baer ban geige* ften grooten oberlafi enöe foiibé/ enbe meet anbere feer notable en grote toj jeetfjepben/ meer öoobenbe/bjanbenöe/enbe bjapenbe/teietpenbe boo? be felle IJonbé/eii baer na berö jucSenbe/ tojmenteerenbe en quellenbe in be Jlpnen enöeanbeten arbept/ tot bat fp tonfumeerben enbe te niet be* ben alle bat onggelutnicgonnooféibolcB. «©aerbiareninbepöebe<ep* W mem mi* ïanben meer ban feg gonbert bupfent Stelen / enbe tcfc geioobe biel meerJjj^f <£... ban een jBilioen/ en baer en jtjn gebenföaecfsg in clta niet ttoee gonbert ^erfoonen/b'aubersgn al berlojenfoiiber ggeloobe enbe Sacramenten» ^a«&et€plantcnba.
115 't^aer iM nquamébe J£tfattjaertgin't<£pïant Cuba/toeltf»
icugefeptgebbe/folancRté aljtfouoe mogen 3gn ban ©allabolib tot „ t ^ öoome(baer grsote ^jobintien enbe bolcnin bjaten) fp begpften efi epnbenopfülc&etbiggalg boben fiaet/ enbe beelmeer/enbe twtIX°„0Sn meerber toteetgept/ gier göebeurben bele notabele ftut&en, «éenen <£a* lifpannoia ttque enbe principalen ïgeere int ggenaemt toag ï|atnep/enbe toajs ober* SjTJuba«Sw-. roitten ban 't €plant €fpannoïa tot Cuba/met beel ban 3gn bolcft om te <* «Mf»«n«* ontgaen be calamitepten enbe onmenfcgelgcue quabe baben ban be €\yp jïenen/enbe toefenbe m*t boojf5 Cplant ban Cuba/enbe gebben ber fiaen l«% b"f?™';r bat be Cöjiflenen baer arribeerben/ berga&etbebeeloft al 3tjrt bolcfe/ en een ftoofe bot fepöe öaer/ggp toeet nu Boe batmen fept/bat be Cgjifienen gier ober co* fbT®7$m- men/enbe ggp öebtbp erperientiebebon&en fioe öat fp ggetracteert geb* «« f*mm> ben alfulcnen/ enbe alfultitea peeren / enbe get bolt» ban i|apti / toelcu «£$&• igCfpannola) öetfelfbe tomen fp gier öocu, ï©eetggptoaeromfpbatfo«'*!«* ö boen* <£>p antbJOöjöen neen / baii bat fp ban natueren fel enbe boog toa* ootft te leerend' ren* 3|p fepbe:bat 3pt alleen baerom raet en beben/ maer om bat fp eenen SSr?SSw: boo||jaer <S&obt gouben biefpaenbibben enbe feer lief gebben / enbe omaowc».. bü ban on0 te crpgen om té aenbibben arbepben fp om onjS te onbettoer* pnenbetebooben, ï^p gaböebpgemmiïioffet&en bol<©oubtg enbe <5efteenten/enbefepbe:fietgier ben«©obbanbe€guftenen/Iaet on?s gem Cbunc&etugoet) $repto$ma&en/'t bjelc^gnbanffen/enbemoggelgcfe ï)et fal gem aenggenaem 3gn / tnbe gp fal gaet bebelen bat fp onjS ggeen quaet en boen/fp riepen al/'t té goet/fp banfïenbet boej tot bat fp aïmoe* be biaren/enbe baer fepbe be 5|eete ï|atnep:^>iet goe bat get 3p/in gebal bat ïssp gem betoaren/fofuilen fp/om jfcmtc &rgggen/cng te iefte» boe? ■ € 3 ö?«
|
|||
|
Van het Eylandt Cuba.'
&en/bt«s laten top' t in befe 010101: toerden / fp toaren al batt abbpfe bat*
men bat boen foube / enbe alfoo toojpen fp &et ïtofferBen in een grooten
i&ibier bte baer ontrent toag*
.©«ie ftifbtn. 5©efen Cacique enbe ï|eere blurijte altijt bcoj be Cöjifïenen ban bat fp
teïj& ïnC «Eplant ban Cuba quamen/ alg eene biefe toel Benben/ en bertoeerfee
baft?me *T Ö^*1 alsS ÖPf? gbemoete/ten leflen toert ïjp gftebatigöen/enbe om bat ïjp
'ben/quant e'en alleenUcB bliebe booz fo boofe enbe tojeebe menfep/beff enbeerbe gp ijem
f*™nSft2S! tegenS ben genen biëijem toilbcn boobf / enbe met allen 3tjn bolcB rotter
berconbkh,be boot berbiut&en/lebenbïcf) betfojant. 2ttó ÖP gebonbê ftont aenben flaee/
IpTouÓ'cSi! eenenüepligeu 5®an/&eugieu0 ban <&♦ jf rancifntg/bie baer toag/fepbe
■««_ i»ng>en/ ïjem fommige bmgen ban «föobt enbe ban onfen geloofce {ïjk öp nopt ge*
Öoojt en öabbe en mochten genoeeïj 3Ön in bien rfepnè' tijt bk ben BenBer
RpöSbèn &m 0af/ en fo betre hp bat biilbe gefooben bat ftp inben ^emel (baer bs
.ïJentei/baniier eeutmge gloue enbe tufte toaö) gaenfoube/en in gftebal niet/bat fip inbe
Ktfct^*teeiI foube/en ïpben b'eentoig etojmenté enbe ppne/fip een luttel
■ auiteu ntM te pepnfenbe/biaecBbe oft be Cftjiftenen inben ï|emel gingen/beiSeligieug
m' anttooojbe: 3ae/maer be goebe:<©e Carique tepuceerbe terftont fonber
meertebencBé/ bat 9p baer niet entoilbe toefen cm bp fulc&e ^Cpran*
nigeu bolcfi te 5#m V®iti$ be faine enbe eere Jak #obt ons 45eloobe boo|
/ten Cftjiftenen/ bk in 91nbien gegaen 3pn/ fttbben getoonnem
, «Eetig feomenbe een menieftte bau3Jrtbianen/ong bjienbelijtn met fppfe
tfiien jlBplen betre ban een groote ©lecBe te gemoete/enbe gebenbe ons
f eer beel bifcft/bjoot/Bojt/met al bat fp bermochten. *© e bupbel befat fu*
^eretoj«t= bpteltjtn beCÖ?i?lenen/*n fp bcrraelben metten jtoeerbe in mpne tegen*
wt en fati, ujoojbieftept/ foitber rebene^of oojfafeebie fpfiabben/ meer ban bjie bup*
k« lun*. ^nt fyim/ 53ieijaér ijoojonS fatcn/jilïannen/ ©joutoen enbe üinberen/
baer fatft itfi fultfte tojeetïjept/bat nopt pmant biergelpcBe en facft/ norïj
smbac&ttefieiu
,<©peenanber mael/lutteïbagébaer im/lieticB toetémetberfeBeringe
bat fp niet bjeefen en fouben/alle be peeren banbe # jobmtte be la l^aba*
gneabatta » na/toant fp bantmjn trebit Dabben ijoojen feggé/bat fp ftaer niet en fou*
gte ben abfenteten/maer bat fp ong tegen Bomen fouben/en batmé ftaer niet
toüienoe iiaai mifbben en foube/toant obermitjs fjet boojleben moojbé toag iïet geheel
mm om gaê. ^autJt üerbaert/cnbe bitbeöe icB met abbijss banben €apitepn> ®l$ top
nu baer ontrent toaren/quamé ons ontfawgen een en ttouiticöïleeren en
Cartguen/en be Capitepu bintBfe terfïont ailegaöer/ bje&enbe be berfe*
teOTgebieifBïiaergegebéöabbe/snbetoübefet'fauberbaegslebenbtcö
berbjanbé/ feggenbe: net toaer goetMtmenfe berbjanbe/ toant fp met*
ter ttjt fouben mogen eenttö quaet boen. %ti& bant mp toelbelaben enbe
tn groote ppne om öaer üe&ct te falberen/ ten leflen 3p.ontquamen.
^e^Aiane,, #f»bemaei bat alle b'2inbianen ban U ILanbe/ ban bit eplant toaren
^j enbe befe gefetiube flabernie en ralamitept ban bieban€fparaiola/fienbe battet al
,S„PV purf enbe bergtnc&fonber rcmebie/fonnmge begofien te blurbten nabe
feiben onibeit ^etjgen/anber upt befperatie öaer teberljattgen/ jae JlanS/ ©joütoen
*fW ■ mb$ iüiiïbexen t'fasnen met fiaer/f nbe om b? toje^töept ban f ené^pan*
ia?rt
|
|||
|
Af beeldinghe vande Spaenfche Tyrannije.
|
|||||
|
Q Iet hoe de Spangiaerts hier bloctgierich fel vernielen
*^ Tot op twee hondert man, fes hondèrt düyfent zielen,. Cafiqtie van Cuba 't Eylandals Voocht befat Dee&kend' den Spaenfchetiaard, dus dren&en hy zijn fchafc^, Als defen Heer Hatney int vlammich vyer was ftaende
En hemeen goeden Man,-van d'Hemel veel vermaende Van't eeuwich blyde Rijckenvan de Helfehe;pijn< Won liever in de Bel dan by de Spangaarts zijn. |
|||||
|
Van'tEylatidtCuba.
jaert bie een groot ^pjan toag (toelcBen itb nentte) bergingen gaet toel
2oo»g|nbianen/enbe bp befe maniere beburf ijeel boltn» 3fln bit «eplant toag eenen <©fficier ban een Conintn/ toeltfte fp gabett
tMbebeplingge b$it ftonbert 3jnbianen/enbe ten epnbe ban bik jfeaenbett
gabbe gier geboot/in't atbepben ban be iBijnen/ttoee gonbert en tfeben*
.ttcg/ tnber boegen batter gein maer bleben berticg/te toeten get tgienbe
StórbM beel/baer na gaben fper gein norg eeng fco beel enbe meer / enbe ban ge*
IKm'dT' Ujc&en bebe gpfe fterben/3p gabenber gem aïttjt meer/enbe te meer ber*
nielbe gper/tot bat gp ooc ftetf/eiï be bupbel nam gem en frjn 3iele merg,.
^jte ofte bier maenben \a&$ itk baer tegentooojbicg/ fo bat baer ftoj*
0®*'»"««» benban gonger/ obermitg bat be©aber?s enbe iBoeberg inbe IBijnett
*n«er 6au 7000 ggebjeben toaren/meer ban feben bupfent ninber&eng.
Hm*™. yinbet ftgjic&elgrne binggen facg icn / baer na ginggenfe b' ^Jnbianen
bte op be 25erggen ggebloben toaren/ jaggen/ baer jp een bjonberlntfeen ■3$H&"' S*oubJel bebjeben/alfoo berbejirueerben fp get boójfs.eplanbt/fcjelc&e.
«1« men!,« mp nu onlancr faggen / enbe 't ig een groote beerniffe te ften / goe battet
mitom, jj^^ojji enjje t,ef0iaet ggebjojöen fo.
|
||||||||||
|
3©an Dett batten zianti^
|
||||||||||
|
1
|
$ 't jaer 1 ƒ 14* quam in 't baft Hant eenen onfaligen <6ouberneur /
bxelcfe eenen tojeeben Cp?an boag / fonber eenicg mebelgbenofte
bJijfgept/ggelgtfe een inftrument ban <©obg tgoojne/ feer bequaem
|
|||||||||
|
om baer te ftiegten enbe te befetten met bele ^uanjaartjs / enbe goe*
fpfnnou81 €' toel bat fomraigge Cpjannen on' t baft Hanbt gemeeft gabben enbe feer
»paenBie,t gemoo?t / ooc6 gefcganbalifeett beel bolcr / get en gabbe norgtang maer
.Stouüja», aen be 5£ee-nant ggetoeeft / aftoojaenbe enbe roobenbe 't gene bat 3p fio*
.J>T**'-"S ften/maerbefengintfealleb'anber (bie booj gein oocninb' Cplanbenge*
' ïoee|l Dabben) te boben/ f00 00 cfe alle fijne boofe baben / boojgaenbe abo*
"**■'■ minatien enbe groutoel oberbjonnen / niet alleenlijtfi aen be ^ee-feant/
maer oora in groote fènc&en enbe Hanben. ^p berbjoefte/boobe/enbe
mieru uptnemenbe groote menitgte ban bolcne inbe ï|eüe. ï|p berbjoe-
ftz beel mijlen bobeu bel Marien tot get lEijcfe en $jobincie ban Jlicat a*
«uaingeflcten/b bjelc63tjnmeer ban bijfgonbert mijlen/ enbe get gge*
fucBicgfïe en betoooufte Hant batmen inbe toeerelt bint/ baer beel groo^
* te peeren bJaren/ontallgc&e enbe groote ©lecnen/bjonberlijtne rijen ba
<6out/toant tot biz tijbt toe en toag nerggenjs fo beel boben b'aerbe gge*
Jjlenen/bjantal itï alfoo bat b' €plant Cfgannola bpna £>pengien gab*
, be berbult met <J5out/enbe bat fijnber/foo baaft nocgtang boo? b' ginbia*
iien upt get biepfte banber aerben banbe boo?fcgjeben Jltjnen / baer fp
(fooggefeptijS) fturbem
«©efe ©ouberneurtnet fijn boltn bonben nieume manieren ban toj*
■menten enbe tojeetgebenom bat 3p gaer get <©out ontbecnen enbe gebett fouöen^aer 'mm eenen ban stjn Capitepné/bie in een insomenCtoelt&e Öpbebc
|
||||||||||
|
:' \Cpj Van denVaftèn Lande.
füp De&etfóoi 3ön öebel/om terooben en 0et bolcS upt re rop«t)bermoo^
ben meer ban beerticlj bupfent 3iefen/bie betnieïenbe met bé ftoeerbe/le* toenbid) berb^nbenbe/tooiyenbe boojbe felle ïjonben/eü tojmenterenbe iBetbiberfdjetojmentêVtoeïcB een öeltgieug/:£joeber f rancifcug ban J). öoman/metjjaer flaenbe/met 3gn oogöcn aenfatö* <6nbebeboofebImtBeptbieaItrjttotnotl) toeinbe genebteb'^nbien/
getegeert Ijebben/ig getoeeft int fept banbe^jnbianen te be&eeré enbe te feöouben (btoelcftfp altöt/JbitfeggtjeicBmettoaerljept/ belangenbebe baet en effectïjebbé gepofuoneert en nagelaté/ fioe toel batfp met tooo?* ■"««*«*>°»a bé anber 0 gebbé getoont/gecolojeert en gefimuleert)ië tot fulc&f btepte 5ma0}t gecomen/bat fp ftebben geimamneert/gepjactifeert enbe bebolen batme y^ry, benSnbianen bermanen foube/bat fp pet geloobe aennemen/en ben Co* ntngen ban Cafrilien b'obebientie geben fouben/ja bóo&en en itangen alg oft be £>ene<©obg/bie booj eltfe een geflojbé Win 3911 toet bebolen Dab* fce/alg öp fepbe: docete omnes genees, batmen be bjeebfame en fïüïe if ep* öenen/bte in öaer epgen Hanb 3ijn /berfoeefcen enbe aengeben foubé/om ïjet Cöjtfïen gelobe aen te nemen/en fo berte fp fonber anber # jebiratie ofte leere bat niet boen en toilben: noctj ïjaer alfoo onbertooiyen onber be ïjeerfrijauuie banben ConintB/ biefpnoptgoojbennocljenfagen/ enbe, befonbertoiengbolcBenbe&ootfcljap feertojeebe/ onbermljertigeenbe groutoehjc&e Cpjannen3pn/batfp baerom berbeurenfoube ïjae* sout ILant/ILibertept/ï©pben/ ïtinberé/ en Ijet leben/b toelcït ig een abfntb enbe fot binra/toeerbit& allelafleringe/fpottingDe enbe öelle.SiHg ban nu befen boofen en onfaligé «©ouberneur injlruttte &abbe/ bat Ijp be boojf5 bermaningöen boen enbe berfoecfeen foube/om befelbe meer te jufïtfice* ten/toefenbe anberfing ban öaer felbè" onrebelnt/abfurb enbe upter ma* ten onretötbeerbif9/ bebal/oft be moojbenaerg bte Bp fonbt/bebent ban fjaer felben/bat fp/alffe gingen inbe natBt afloouen enbe berooben eenige ©lemen baer fp toi|len bat <&wt toasvenbe b'^nbianf bjefenbe in ïjaer ïjupfen fonber arijterbentBen een Ijalbe mple ban baer/ onber öaer felbé berronbidjben oft lafen be boo?f3 ber maningöe oft berfoetB/ feggljenbe? <© Cacique enbe 3|nbiané ban itit bafi lant ban alfulcfee blec&e oft plaet* fe/top laten u toeten/batter een <&oü ig/eenen $ausv en eenen ConintB tian Caflilien/ toelc&e een ïleere ober befe Eanben W tornt ter (lont om 1,^*4 Dem obebientie te göeben/boet göp't niet/ toeet bat top u met oo^logöen »««u umi betbolgen fullen/ booben enbe bangen. Cnbe tegen?* ben bageraet flieyé <££ƒ »7** be ounoofele met gare ©joutoen enbe ïtinberé/boen btelen fp inbeBlec? «menpaa» m Jfeen/ (le&enbe bier tube gupfen/toeltBe gemepnlijcB ban jlroo toaren' en ban ^pacn» berbjauben be Muberen enbe© joutoen lebenbiclj/^nbe beel floegen fper «S'J^n, boot eer fp toatfeer toojben/ Ut gijene bie fp toilben öet leben beöoubeit/ o« oft t.aw us booben fp met ppnigen/om bat fp öaer feggen foitóen ban anber contrep* SSSSSJ" en baer «©out foube mogen 3tjn/ oft ban meer <&oubt$ bast fp baer bon* ^001 <#f af» ben/be refle floegen fp tn't pfer enbe maet&tenfe flabé/ baer riae toefenbe ? J l)et bper geepnt en gebl«fl/gingé fp |)et 05out/bat inbe öupfen toass fce= Ren»Si« fobanige toerfeen omtjjeeröê befen betlojenme«ff|i/met alle ö? <© boof©
|
|||||
|
Van America, A
boofe Cftriftettf&ieÖpJiabbe/banftettaer i4.totfter jaemtenttomtitlS
of ttómttbjintitft toe/jtftrinenbein fulcué intreen btjf of feg en meer bie* itaer 07 beo? be toelc&e fp foo beel beelen (boben het gene bat ftem compe*1 teerbe alg Capitepn<£enerael)ban al ftet <©out/$eerlen en^utoeelé ttis fp roofben en flaben bte fp maecfeten/afftgneerben enbe gabem ©an gfte* njt&en beben b'<©fftcier£ ban bm ConintB/fcpnbenbe bettoaertg fo beel ïmecftten als* fp 6o(len/en ben eetfté 2&ifftftop ban bat ftijc& font ooc& be fpne om beel inbe boojtfcft jeben Comanfcftap te Rebbe. 5>p roof ben op bê felbentrjbt(naebatie&Banoo£beeIen) meer ban een millioen Cafiilianen <©oubt^/notft mepne icft bat ic6 te luttel fegge/ en men fal niet bebinben bat fp ben Conincê meer gftefonben ftebben/ban tyie bupfent CafrilianeV ban alle bat fp gfteroof t ftabben / enbe fp ftabben meer ban atïjt ftonberbt bupfent pielen berntelt.^'anber Cpjanrien enbe «©ouberneursbie baec nae boleftben tot ben jare bzienberticft/ booben enbe gfteboocftben batmett boobe / öoo? be tpjanntftfte flabernije / bielc&e b'oojloge mebe bjacfit/ be gene bier noeft reftreerbem <©nber ontalücfee boofe fïut&en bie befe bebe/ cit lieten boen ten tpbe bat ftp 4&oubernerenbeboasv bat gebenbe ftem een Catunte oft ï">eer gebnl* ficft oft booj bjeefe (fo geloobeujcfter ijs) negften bupfent Cafttliané/baer mebe niet te b?eben biefenbe/bingen ben boojfj ï">eere/en bonbé hein ae« ^aJteff "*eenen (toe*/ fittenbe op be aerbe met uptgerec&te boeten/ en beben bae? «Bom glwi>* bper aen/om bat ftp meer goutg geben foube/ ftp font tot 3pnen ftupfe en mmVm uet attoeï &JP öupfent Cajttltaneu brengen/ fp ppnicftben ftcm bieberem m "»«ra en met meer gebenbe/ baant ftp niet en ftabbe/ oft taant ftp öoc niet meer to9* geben bnlbe/ toert in fulc&er manieren nnf-ftanbelt enbe gerooft bat ftet niertft upt 3911 boeten lt ep/ en ftojf alfo* #p befe topfe booben enbe pp* mgft&en fpfeer bicnmael be peeren/om ban gaer <©out te Rebben. #p eené anberé tijt/ gaenbe fe&er compagnie 5>panjaertg om te robe 3»■»»»«!= tn booben/ guamett aen eenen Cföergft baer in beel üoltr geblurft t en ge* s'ï'ï'l.mm' &0?Sé bJasvom te ontgaen fulrftf afgrgfeftc&é ftanbel banbc Cftufienen/ roofMioeijon en onberfteng ftaer oberballenbe/ namen 7aoft 80 jongfte <©ocftterg en g'Sw ©joubjen/ boot bïpbenbe/ beel Ut fp c oflen boot flaen. CfanberbaegftS «1«tonnm quanten bp een beel 3!nbianen en gingften tufftften be CRjtftenen / beeft* * tenbe om ftare©?oubJen bjeberom te ftebben/en be Cgjtttenen fienbe bat & gebjongen en bermeeflert toerben/en nochtans* niet totUcnbe ben roof bertóten/tïaften ftaer ftoeerben tnbe bupetten banbe boojfcft?cbf bjcubje l^^^'enbocftteren/enbeenlieteiuiiemantleben. 5&e 31nbianenbie ftetfterte Br««Mi. trimpte ban Voeebom en bjoefftepbt/maecftten groot mifbaer/en riepen/ _ .„,. .,„ <©boofemenfeften/tojeebeCftjtjtenen/ alasyras marays? batijstefeggê/ bootgöpbe^^oubjen (fpfteeteninbat Hantbe©?oub)eu^rajJ) aijs of SulSnmfC fP tollö*n feggpen/ 't ijs een teec&en ban abominable enbe bJjeebe öeefle* %s rooft/oan Igcne menfeften/ batmen be W jeutoen boot. 3aS! «»6« <$t)itn of bijftftten mpleit ban ^anama/bjoonbe een groot ^eere gfte* «mm 6«« 8taemt#art0/feer rijtft ban gout/be€ftjiftenen gingen berïaaert^/cn ft? *S1T o»tftnclfeal/oftfgnbjoe;öer^getoee?öaööé/enbeicöontfeö^^^^ mei
|
|||
|
Vaftde Provintie van Nicaragua.
mt ƒ eooo €afiilianen / be Capitepn en CÖMftenett lieten ïjaet bu«aBeu >■
bat be gene biefo beel getotllicBgaf/grootefcBattenmoftBeebett (b'toelc ■ b' epnbe en toettroofimge ban Bare arbept toaë)fp bi$ïmuleten en feggé bat fp toillen toertrec&en/ en inben bageraet aeeren fp toeberom/en balt? tnbe toleeae baer geen arijterbentaen en toag I fp booben enbe toerbjanben beelboltt/ enreofbentoel ycooo anber Caftellanen/enöeCaaqueont* quam, 5|p tocrgaberbc terfïont Bet meefïe bolca bat Bp rofl/ enbe binnen ttoee ofte bjte bagen acBterBaelbe BP be CBufïenen/toelcae bjotgen ïjaec ftonbert en bertuwoft beertirB bupfent Cafïtlianen / en öoecöer toome* fijcfe in / enbe toer BoecB btjfttcïj €ö?ifienen / enbe nam Baer al Bet <©oub/ b' anber toel gBequetji 3pnbe/enbe be blucBt nemenbe/ontquament, ^aer na quamenber beel CBjiflenen toeberom/ ettbe berbeftrucerbeit
be boojftöieben Cactque/ met ontallijt&e mmtcBte ban 3pnen bolcae/en ^ haom& be tefte booben 3P inbe getooonlilcae flaternne,. 3jnber boégé bat Bebea »«< «scue» baegöë baer geen tooetftappe nocB teersen en té / bat baer eenigBe tolerae ISS»' gBetoeeft té / oft menfcB gpebojen in bertirï) mplen / bit al bofban bolca «*fc»i»en. banBeerfcBapppetoaren/ bitentoojtniet gereetaentonberbemoo?be* rijen enbe beflructien / toetc&e befenonfaltggenmenfcB met fgn g&efel* fcöau inbe Hattbe üiz Bp bettooejte/bebe, i^artöe Piobtntte toatt jPicarasua*
|
||||||||||
|
• j& 't jaer i s i i quam ter quaber uren befenCpjan berbuttaè" be feer
geiucöige#£otointtetoan Nicaragua: 3©iefoube tonnen becBjifreré f »""»««» |
||||||||||
|
I fjet gelMR7g&efontI)ept/lu}ritïjept/p?Ofyerïtept ban befe$?óbintie/
-*- enbe frequentie en fïirBtingBe ban Baren bolrae^#et toag tooojtoaet eenfaaeomtebertoonberen / tefiengoebefetbanflebenenbe©lecaen/ toelcae Bpcanjï inbe lengBbebue of bier mplen buerben / bol ban toon* «"«'«f&f lijcae 25oomgaerben/bjel6e caufeerbé uptnemeabe groote menicBte ban ms bolrae / bit boltu(toant Bet effen enbe plat Hant té / baer fp Baer wet m tojleu bojgen inbe 25ergen/en iieffelijc en lujticB/bat fp 't qualgca cojïetï laten/baerom fp oocu beel perfètutien leben/enbe Babben geleben/enbe fo tojel alftBaer mogöelijtfe toaovbertyoegen be tpzannien enbe flatoernijeii banbe CBjiflenen / en om bat fp ban natueren foetBerticB en bjeebfaem ?ijn)bebe befen^pjan/met be Cpjanneu 5tjn mebeg;efellen Uz Bem Bab* ben Bet gantftB anber l&ijca Belpen be|truercn/foo bele fcBaben / foo bele •»««« Bioojberpen/batgeenmenfcBmtongebatfoubetonnengBefcggBen. #p te fecfgtpn alle |
||||||||||
|
toe/notB oubers norB ainberen/ora feer riepne faec6e/te toeten om bat fpim
fo bjoecB ntet en quanten até Bpfr ^^ roepen/ oft en & jacBten f o bele la* (ten |©ap3(toelcbté B^t tojen ban bien ILanbe) oft fo beel gjnbtauen om Bern oft anber ban fijn gBefelfcBap tebienen, IDantaengBeftenbatBet lant effw toa^ / ni^maut en to|ï booj be #eerben en 3pue BelftBe gram* <© 2 fcBap
|
||||||||||
|
Varide Provintievan Nicaragua»
ftftap bïiebem ï|p font .êpattjacttg om intr een te boen/bat té om te gal
'!«* p°e«»w rcoben en jtioojben 3|nbiané tn anber f^obintie/ en liet be moorberg en
sntioopw. rooberg toetft lepben/fo beel Snbianen upt biebelntae IMec&é/ enbe bic
ftem btenbcn a!g fp toilben ftebben/ be toelrfee fp floegen int pfer/ om bat
fp niet betlatem en fouben be lafïc ban bjp Hitobag (eé aroba ig * j pont)
^abimioi har* ^ fP Öaer oplepöen/en ftet gftebeutUe te meer repfé bat ftp bat bebe/bat
b;,e.lt,en »an ban bier bupfent Jünbiané nietfeg lebenbieft toeberont tot ftaren ftupfé
liï&mliml e» ueetben/fp ïtetenfe al boot lanct be toegen liggen/ enbe alg fommigftc
w'rTt h" °cê moeöe toaren/eii befpereerben om be ftoare lafïé tsit fp bjoegeu/en Voer^
ben uraitt ban ftonger/ atbept en toeetfeftept/ om be betenen niet te ont*
boene/fp fneben ftaer neffeng ben ftalf-bant ftet ftooft af/toelt biel op b'eé
teBcr 3lubia
: 3pbe/en fitet Ittftaem op b'anber .33atmen nu befiene toat b'anbet geboel*
m«»n mn" Denö*e ^001 cn^^ flfctgsn/ enbealfo/ alfmen gelijtbebebaerben aen=
ta «wfföiBi nam (fo b' 3|nbianen toel ftabben geer per imenteett/battet ntemant toe»»
^»«*j*tieromenquam)algfpban jjup^ ejngg 6rctenfe enfutfttenfe/ fcggenbe:
bit ig ben toetft baer lantt top gingen ben Cftnfïenen bienen/ en al toafl
bat top feer arbepben/ten lefltn quanten top na eenigé ttjt.t&upg bp onfe
ftupfbjoutoen en ïünberén/ maer nu gaen top fonber ftope ban nimmer*
meet* toebcrom te comé/ notft ftaer te fien/notft meer te leben. €en# om
bat ftp totlbe nieu uptbepUuge boen/toant ftem fo iu(le (en cotu feptmen
om bte te nemen bte ftp met uef en ftabbe / enbe te gijeben bien ftem goet
botftte) toag oojfaïte bat b'^nbianen bien faeptgt niet en faepben / enbe
alfo batter geen ^óot en toag/namen be Cftufienen ben 9nbianen af fa
«en jjRoebet beeljlBap3 aft* fp ftabbê/om ftaer en ftatemttberen te onberftouben/toaer
'tmTiHt0"8" booj ban ftonger ffojben meer ban ttointttft of 3 oooo. 3ieleu/ en ftet ge*
beurbe bat een 5!®oeber ftaer «êone ban ftonger at«
Stifo be bletben/toeltbe fp betooonben/toaren alg eenen lufitgen i»of/
be Cftuftenen logeerben baer ftaer beel biel/oft(fo fp't fteeten) ftaer into* menbe gftcgeben toag/ enbe bteben baer ftare lantnettngfte/ftaer oubet* ftoubenbe bauben armen teft banbeSflnbianêVen alfo namen fp ftaer par* * t sm»nm titulier Hant en ï|oben baer fp op leef ben* Snbet boegen bat be ^>pan* temmmbt jaert^tnftareï|upfeuftabben/alleb'2(ittbianen/ï|eeren/#uber^/©?0H* toen/ ïünberén/ en fp moeflen ftaer bienen natftt en bacft fonber ruflen/ 4Skmm )m binbeien/ fo b joetft als fp ftaer op te beenen tonnen ftouben/ foo otm* perenfe een pegelijtb int gene batftpeanboen/ enbe in meer ban ftp ber* matft/ enbe alfoo ft ebben tpfe geconfumeert ftebenfbaetfts/ be luttel bier obergftebleben 3ftn/ niet ftebbenbe notft mogftenbe ftebben epgften ftup^ notft bintb ter toerelt/baer in fp te boben gaen/be onretft tbeerbitftepben ban befer foojten/biemen tnt €planbt €fpannola bzift. ffla««ni8t ^>pftebben beelboltr inbefe#jobintiebeftoaertenbeberbjutbt/enbe Tm! ""Sa. 3pn oojfabe getoeejl ban ftare bjoege boot/ boenbeftaer b|<agé ftet ^out* sw»je«u>Hi. toeröi ban bertteft mpleri totte i|abeit toe/om ^tftepen te maM/enï^o* nitft enbe Wa& inöe25ergen/baer fp banbe Ctgren berflonben toojben/ te foeöfeen/enbe fp ftebben gelaben/enbe laben ttu/ be W joutoen bte gwsot faen/ euöebiee^rfï gösbaert tybtyn/ SÖ?lÖf& als ^eejlen, 5©'afgrp
|
||||
|
De Provincie Nicaragia.
W afgrgfelgtfee i»e!ïilentie/ta)elt&e mtncipalgcn befe$jobintie geeft
gBebefttueert/fteeft gftebieefi/ batbe «©ouberneur toelieteben «f>paen« jaettgbatfp Oaben aenbeCaciquenenbepeeren banbeftebenenMete feen epfcften fouben/ een pegftelgcn begeerbe alle bier of bijf maenben oft fo biCBtotljS alg be <©ouberneur batgeüoodjbeoft gunbe/ titjfticg flabett metbjepgöententen/in gBebaUefpbienietengaben / bat fpfe letenbiclj berbjanben fouben/oft boo| be felle ^ottben toer pen / tntiz alfoo be %iv bianen göemepnlgcn gfteen (laben en Bebben (ten Ijaatftftzn een Cactque oft l|eer typ oft bier) be peeren gingïjen enbe namen eerfï alle be 1©ee* fen/enbe baer na epfrïjten fp aen be gfoene bie ttoee (bonen gabben / eenett öie b?p öabben/ttoee/ enbe bp befen mtbbeï bolmaet&ten be Cadquen ï)et gjjetalb'bJele&ben Cpjan begeerbe/ met groot fcöjepenenbenermen jf.f/*0»»» ban ben boïtne(biant bet té bolcn bat fcftgnt öare atinberen boben anber <* fes #irSe. feer lief te ftebben Jalfo fp bat foo bic&maetë beben/berbjoefïen 3p banben £™ "^* jare bjie-en- tbiintirij af/tot ben jate tbjee-en-bertitft7al bit ïjeci Hanbt/ »i«*m o** ïnant fp fonben fesS of febm jaer lanen / bgf of feg ^tftepen om alfultnen ÏS' Coopmanfeftap/bjethnemenbe alle Ut gtoote menieöteban bolc&e/enbe bernofljtenfeboojflaben te panama enbe ^eru /baer fpalgftefïojben 3gn/bjantgeti£bupfentmael gebetiftteerteube geerperhnenteett bat biet Bnemenbe b' 3lnbianen upt fiaer ©aberlanbt/f p terfïont te litfjtelic* feer fïerben/toant fpfe niet altgt f eeten en gfteben/en en fcftoonenfe niet in ben arbept:gelirfe3pfe niet en bet&oopen/notft b' anber coopen ban om t'arbepben. <©p befemaniere fiebbenfpraeetbanbgfoonbertbupfent „.Ï^JSf fierfoonen npt befe #jobintie getrotfeen/enbe flaben gemaeent / biefenbe rutïi*«» «me
b bjp alg icn.39ooi be ftelfcfte oojlogljen bie be ^panjaertg baer Qebben Kft^ aengbebaen/enbe b' afgrpfelgcne ferbitupt baer fpfe in fetten/ftebbenber *"»m m> tot nu toe gftebdo&t/ meer ban bijf of fe£ ftonbert bnpfent/enbe nocï) alle bagftenboen. O&innen toeertieft jaren tg alle befe ellenbegbebaen gft> H^m* bjeeft/baer en 3gn nu inbe gantfsge ^jobintie ban Jlitaragua niet boben bier of bgf bupfentperfonen / bte fp bagelgcr booj be tontutuele bienften enbe berbjucningöen oocn bernielen/ Bet biag/ foo g^efept i$/ een banbg ineefï bebjooube Canben banbe bjerelt, 1$ 't jaer i j 17.toert nieu&pacrtgienonrbet&t/enbetn'tmttöetfeei?
bjerben booj be gene tiz 't bonben/onber ben^nbianen grocte fep* baiien enbe inoojberpengïjebaemSln't jaer iju 8gingï)enbefe7 bit v ftaerCö|i|lenenfteeten/ baer roben enbe moojben / öoebjelbatfp1 fegghen bat fp-gaen omte flieftten enbe befetten/enbe ban bit jaer 18 tot mi 'ten* Öetjaer 1J4140obergöe(l»jtenfetenBoocMen gensmen ailebeboof*^?/,^ lept/al b' onretfitbeerbicöept / alle be oberïaft en Cpjannie bie be Cftii*« &w™ *■ flenen in ^nbien gSjebaeuÖebben/toant 3p gebben t'eenemael berloojen S^^Sii aüe. bjeefe ban €>obt m ben Comwfc/ f gbe fpljebben 0en f^lben bj?rgbe* |
|||
|
Van nieu Spaengiem
ten/toant ben obèrlaft/ tojeetBept/ groutoel/ miwttberpen/ btfttuttitn/
bettooefiingen/roobergen / gBetoelt enbe tpjannien / m fult&e enbe 300 bele baffce Hanben gBenetuctreertApn foboben maten enbe ercefTgf/bat al 't gene bat top gljefept Bebben/ niet en tè in compatatte ban Bet ggen? batglergBebaengs. ■ HDantalfepöen top'taï/toefenbeontallttB'rgene top laten tefeggen/
ten tg niet te gelgt&en bp bit/bat febett bé jare 1 j 18 tot nu 1; 4-z geöaé fé getoee|ï/en ïjebenfbaegé inbe maent ban September toert nocB tttec t met alle abominatie gBebaen en boo?tg geneert/op bat ben regel/ bte top te boojen gete&ent ftebbf/toaer fp/te toetê":bat altgt ban Bet beginfel af/ alle quaet enbe boof gept tg boo?t getoaffen/en meerberenbe in allen jam* mer en öelfcfie babemSn bier boegen bat b intomen banbe^paenjaertg in nteu Ibpangten/b'toelcK toag ben»8 Hpjil %n, 1 ƒ 18/totte jare 1 ƒ j o ©itimbtid toelt toaren ttoaelf jaten/buerbeBetmoejöen en groutoel/ toelcbe bloe* tn-tomwa btgBeen bwebe Banbenenbe iBeffenbanbe épaeujaertg continuelytft iBcomfte.. ji^amingietBonbertenbgfticg mplen / bptang rontcmmeJfëerico en baer ontrent/Daet in begrepen bier en bgf iftgcnen fo groot enbe bsel beter Dan ^bpaitgien. "Mt De ^teben toaren bolöer ban bokRe ban Co* leben/^>ibtlten/l0alabelib/en Caragota ffamen met 26artelcnen/toant baer en i& / nocB nopt en toag inbe boojfcft^eben fleben fo bele ©olcr alg «iBobtfette/enbetoaiSinbeboojfföjeben bier gonbert enbe bijfttrïj j©p* ïen/toelcB in 't ronbe uptbjenggt/öupfent atftt ponbert mplen. *©e ^>panjaat binnen De boojfttfoaelf jaren / enbe inbe boojfrgjeben
bier Bonbert bgfttcB mplenöebbeh gBeboot metten ftoeerbe/ iatttten/le*
benbttB b?anbenbe/©£outoen enbeltinDeren/ouDerg enbe jongerg/meet
ban bier milioenen 3ielen /buerenbe(foo gBefept i$)'t gBenebat fp Beeten
conquiibs, fgnbe fojtfelijt&e tnbafien ban tojeebe Cpiannen / fp berboe*
men niet alleen bp be 3©et <ö>obg/maet ootn bp alle gienfcBelgcfee ojbon*
nantien (toefeitbe booferbanbeCurcfebiebeCBjtfien lüercne foecntte
be(lrueren)beBalben be gBene bte fp Rebben berntelt/ enbe nocB bagelgcjc
«én teitgije betnielen inbe boojftfjjeben CpjanntftBe flabernte/ berbjutfeingBe enbe
SSf^fwf tontmueïeberatie/geenemenfegen tongöe/geleevtBeptnocB feloecnBept
niu tonim» en toaer fuffifant / om partter Igta te bergalen De groutoelttèe fepten/
««uu. ujelcïte ijerfegepben /1' famen in een / enDe eentgge nae Baer circonftan*
tien/enDe guaütept/biefe beftoaren/geconftbereert/' ttoeltfe Defe gemepu
epenbaer bpanDen banben menfcBelgt&en gBenatBte^lbaer tnDtenbe*
banen Bcbben gBebaen enbe aengijericöt. ^nber toaerBepbt menen
fgu&enau metgroote neerftitBepbt / tgt/enDe fcB?pbeti0/ bolnome*
igffettonnenuptleggöen / notBtanjJ falttKeenigöefeggöenonDerpjo*
teflatie enbe eet/ bat itKnieten jaepnebat itïtfal noemen een beelban
bwpfent,
©an
|
||||
|
Af beeldinghe vande Spaenfche Tyrannije."
|
|||||
|
DEn Spangiaart die doet hier wel hondert Hoeren branden;
Doch den hoochften van al,bracïc uyt de Spaenfche b&ü&ëp Vloot na den Tempel toe, in aller yl bevreeft, Maer lacy, die is korts in lichten brandt gheweeft. Dit fach den Capiteyn met een alfulck vermaken Als Nero, die eertijts Roomea met vreuchd'fach blakeüj Den flappen Indiaan heeknadt en afgheflo^fj Wert om Jijn Keuenpekt', al levendicb onhoofs. |
|||||
|
&attttfeu$ptttgfett
|
||||
|
-»h « s •'•""V $&er anber moojbenbeben fpbefe ttt een^tabt/ groot $gn&e
ISSafoSt# mbertitBbttpfcntintooünbeten/ggeBeetenChoiuia- <Pe#eerm
*«nmwjt. \^ Jr banber ^>tabt tomen be CBjifïenen te göemoet / enbe eerft be
7"*-^ #£iefteten metten opper #jtefter in pjoteffie/ enbe met eetbie*
bingBe enbe reberentie/enbe lepbenbe be felbe tn 't mibben/enbe logeren*
i»tg#m* feinbe^tabt/ofteinbe!|upfenbanbep|üitipaele1|eetett, 3&ejDpaen*
tThmiïm Jaert# belibereerben albaer een lEoojt/ om (foo fp fpjeben) fïraffe aen te
«erfte be^i retBten/enbe tn Betïanbt alomme bjeefe te jagBen enbe Bate fierBept te
»i5ttt?o«i/ betepfen / toant bit toag aitgt Bare maniereban boen alommeinbe lan*
«•^«ftjiwiibenbaerspin quamen/ te toeten / fp bebeneen tojeebe enbe notabele
moopt / om batbe fatBtmoebigbe JbtBapen booj Baerfbubenbeben,
m' 31nber boegBen / bat fp tot bien epnbe eetfï beben roepen alle be peeren
enbe €belen banber «êtabt / enbe ban al gaet onberfaten metten $?tn*
fipalen ï|eeten/enbe alfo fp quamen ben Capitepn fpjeeen/ toerben ter*
(lont/ fonberbatpemanbttgbingftefoflgöebjagljen /aengfletaflenbe
gBebangBen. g>p BabbeuBaetgBeepftBt bgf of fes bupfent 3|ubianen
om Baer patben te b?agben/bie terftonbt al quamen/ enbe toerben inbe
plaetfe ban ben fiupfe gbefet» ï|et ig om groot mebelpben enbe beetniffe
teftebben/ te fienbefegjnbianenalgfp gaet gBmet manen/otuopte
émwwm laben be laften enbe patben ban be ^paenjaertg/toant fp bomen naetbt/
f ™TJ£°% alleenltjtb gBebetbt Bebbenbe Bate ftgamelftept / enbe met een jletteben
mm sss opbeftbouberenmet baren armen rofï /fp ballen Butbenbe opbniett
enbegielen/gBelgtbfeet tamme Hammeten/toefenbe al bergabert t'fa*
men op be plaetfe met meer anber bolt batter om fïont / be^paenjaettjS
tn toapenen toefenbe / befetten be #oojte banbe plaetfe/om te toatfiten/
enbe alle b' anber bier meer toaren fmpten met bare Jbtoeerben en %mi*
den/ bjengen aïbefe JxBapen/ batter niemant af en quam om ben ö alsL
<&toee ofte ü$iz bagBen baer naer / quamen beel ^nbiauen fyzel bebloet/
bie Baer berbojgBen Babben onber be booben te boojftbfjne / fp gingben
al trijtenbe booj be ^paenjaertg / Baer bibbenbe om ggenabe / bat fpfe
, niet booben en fouben / toaer mebe fp notBtaug gbeen tompaffie en Bab*
ben/notBgBebntprbteneemgbe Mifericordie, maerfofpboojt quamen/
Bieutoefpïein|ïufben« 5©e Capitepnbebal/ batmenalbeüeeren/ öiz
meer ban gonbert toaren/ toeltbefpgBebonbenöabben/ lebenbttB aen
ftactben berbjanben foube, $otBtang een ük mogBelgtb itm pjinti*
paelften toas/ettbe Conintb banben Hatibe/bont nubbei om Bem te ont*
binben/ enbe bertrotb raetanber ttointifbofbertitBofbeertitBinbe»
«,„*_„«.,« CumpelbiefpbaerBabben/ enbe toassgbelgtb een flertbtebiefeBeeten
4kuu/*nbe bertoeerbe Bem baer eenen langBeu tgt banben batB/maer be
ZZ'mtt ^PnJ^^tö üw niet en bjpennotB en mpen / bëfonber onber bat ongBe*
tempel «I toapent boii^ / (laetben Bet bier inben Cempel enbe berbjanbefe / feer
tateMttt. jffft^utoenbe*>&* roepenbe: <© boofe iBenftöeutoatgeöben top u ïie*
ben
|
||||
|
wm
|
||||||
|
Af-beeldittghe vande SpaenfchcTyrahnije.
|
||||||
|
DEn Spanjaart kan geë deuchd' maer lang hetquaet gedehke
Hy acht,noch Eer,noch Eed,noch giften, poeh gefchenckës Noch vriendelijcke Ionft, of lieffelijck onthaal, Hy loond de hoochfte Liefd', met Coord', met Vyer,met Staal* Onmenfehelijck gheflacht/ ghy doet u fchrieklick vreefen:
Chy foeckt hier Goudt rijck wel,maer falich niet te weefen3 De Heb-luft, en Eer-fuchtbetoov'rcn uwen gheeft> Ghelijck hy mach ver Si oen, die dit verwttich leeft. E
|
||||||
|
De Spaenjaetts eeifte incomen tot Mexico.
fcengöebaenJ toacrDmöoobtgöpön0^<ï5aet0encH/gBpfultte|®e]cfcfl
gaen/baer onfer aller ï^eere jfiotenoraiaons toanufaltoje&eü» mm #©en fept bat tertojg.1 be tooojfcöjetoen moojöerne tut öupg gefcljiebe/ featbe<£apijtepn toanbe^panjaertjstoajïfonjfctttb'aerbe. MiraNerode Tarpeja a Romacome fe ardia, gritos dan nimos y vielos, y cl de nadafe dolia,
" bat i?$ footoeel te feggen: &txa farfs ijan 3tjnen ftalepfe öoomen in bjan*
ben/ be feinberen ftölepen enbe b '*@ubetg/ enbefjp en tooag niet bjoetoict)/
nocï) beclaedjbe beg niet»
.fjpbebeneenanbctgrootemoo?!: inbe£>tabttoanCepeata / btetoeet
pojxasiwm grootet toag/enbe gïjepeupleerber feantoolcne/ ban be tooo?fcO|etoen baer
m' fp metten fmeerbe ontaliicn to?el toalc&r met fonbette&e parttcularitepfr
enbetoJieetfjebenboobeu,
tot gèeytcQ.
,vv «w- "j* $n Cïjouiïa gingen fp na Jfêejacp/enbe fenfeettbetse groote 3Üö*
fïïuKJE \/ nincKjBoteutttmametbupfetibenpjefenten/ peeren/boïcft
lTmteaü'l w enbefeefterengopbentoierB/ enbem&enitiganc&toanbe Ca{]ïe
T i)aitiBer!ro/Vöelcai0oittrenttU3eej!ï5plen/fcï5ic&tenl)pfpné
|anaSfeten0ch *P0en 25joeber toerfelfcöapt mettoeelgtooteHeeren/en grootepjcfenteit
iwisrenfj. sem jban <l5out/^ilnei;enbe Clceberen/ enbein't inftomé toanbe JMab quant
sbeumiBftm. jjp ^eHjc jn jjetj-oone jtt cetini goifluen töofbaer / met alle jpn groot ï^off
liaetontfangöen/ enbe toetfelfcöaptefe rotte pallepfenbaerfip betooien
Dabbe batmeufe logeeren foube.<©pteu feltoen bacl) fo mp fommige/toan*
be gijene bie öaer baer toonben gljefept ïjebben/met feecfcer bifrimuïatien
mêfenbefonberacöterbencHeu/ bingöenfpben grooten ïtonincfc Jlïo*
tencuma enbe fetten öem tojatïjte toan tacl)cntir|) lEannf / enbebaer floe*
gen fp ijem tut fffet enbe tooepen. |©aer tit otoêtflaenbe/ otoermitg baec
groote fa&eu toan toaren te toertellen/ tuil irfe alleenncn een notabel ftucfe
bat be tooojfcï) jetoett Cp?anneit baer bebeu toctljalen. i©e Capttepn toan*
fce ,§>pan jaer t^ göegaetf3pnbe nae be #atoeu toatiber Zee / om aen te ra*
. , fleijeenen anberen Canitepn bie tegï)en^öemquam/enbe gïjelatenïjeb*
toeilbe een feec&ere Capttepn met luttel mm ban Jjonbert jlannen / tot
Mwattniffs toan ben Conintè jBoceitruma / refoltocrenbe be tooojfj
|f>paen?aerbt/ bat fp een anber notabel fjspt /om öaer tojeefe int gantftije
llawt te toermeerberen/beflaen fouben/ enbe ig een pjattique/ fo un fep*
be / bie fp bitfcmaeig öeb&en gfjcbjuwnt. 30e ^nbianeni tooien enbe
peeren toanbegantfcïje jlabtenbe l)of toan JBotencuma / en berommer*
be öaer in gljeeii aitber bturs ban in geneuc&te öaren göetoangöenen ï|ee*
reaentebocn/ enbeonöeranbcrfeejteubiefpfjembeben/ toja^ batfp
ifatoants op alle firatcu ijanber ftabt öare gfjetojoonlijtne banfen (bk ?p
jiïürote^ ncemen/gelöxli in ö'€planben 3trepto^) banflen/baer fp bjeu*
göeu
|
||||
|
Af beeldinge vande Spaenfehe Tyranmje.
|
|||||||
|
IN 't mitïden vande vreuchd', in't midden vande weelden*
Als d'Edelinghen bly, danften, en luftich fpcelden Om haer ghe vanghen Heer, yets te verquicken wat^ Al inden Kercker^groot, daer hy ghekluyftert fat. Wcrt "t Eel weerloos volck met fcharp-inydende iwaerderj' Ghekerft3ghemodtir,ghedoot,van die felle Spaengiaerden." Conings-Soonen twee duyft, die wierden daer vermoortt. Wit heeft van meedir ïiuck zijn kven op ghehtortX £1 &
|
|||||||
|
Haer raoort binnen Mexico^
want Bw.o.tJw alle gaer frap bingen en rgcabom / enbe baer mebe begattgen fp fiaet
teenemael/toant 't ig De pjinopaelmanieren ban feefïeren biefp Rebben/ S'Tbct tn b'Cbelefcibberen banConincBlgcBen bloebe/banfïe na Barequalitept •«teiB'om <><>•<= en gtaet naerber ben =iupfe baer gaer ggebangen ï^eer toag/ albernaejt get boojfj #allepjs toaten bat ban ttoee bupfent jonen ban ^eeren/toelc fwife. toa0befleurbanben€beIbombanbenöeeten1tanbeeniiEgt6ebaj©o# tenruma.i|etbJaertösin(:be€a})ttepnmeteenCompagme^>yanjaertsf enbefonbtanbetmetanber Compagnienop alle attber plaetfett banbet fïabt/baermf befe boo,rf3.feeften gm/gebepnfenbe alg oft fp 't gingé f!é/ enbebalbatfpalopeenfe&erurebaermflaenfoubett.. ï|pgmc tertoglé bat fp bjontften toaren/en fonber acgtetbencBen banften / nep gp s. lago «ft A eiios, öat i$/&+ Süacob en op gaet/en begtnnenbe mette bloote mef* f en te bemielen befe naecfete en belttate licgamm/enbe te fïozten batCöel bloet/enbe lieten niemant Ieben.©an getgcÊenbeben b'anbet op b'anbec plaetfett/ bit toag een fafee toelc&e al bat ögcfe en boltfe beriioegg/benau* be enbe berbittetbe/enbe fo langge alg be toetelt Jïaet/enbe niet bergaet/ fallen fp niet laten te lamenteren enbe finggen in gaer banfen/bp maniere banxgmen en berfen (foo top gier feggfien) be boojf3 groote ellenbe enbe jöerliejs banben (lamme ban garen gantfegen Cöeloom/baer ban fp ober fo beel jaren gaer op beroemen. <ï5efien 3ünbebp be ginbianenfulc&éon* «etötbeetbigen tojeeben enbe nopt meer ggefien flutfe/onber foo beel on* tiojele fonber ftgult geperpetreet (be gene bie&abbé patientelgcfe berbja* genbeggebancKenilTe/ niet min onrecgtbeerbirg/ toan garen Conintfe/ toantgp felb e bebal bat fp be €g giftenen niet oberballen en fouben/nodj bebecgten) nemennubetoapenenalomme/ biefp&onnen binben/inbe jrabt op/enbe ballen op be^panjaettoyenbe ban gaer liebé gequetfï 3tjn* be/ enbe conben qualgcë bit felf be ontkomen / guamen ben .epanjaertg/ fettenbe een f^ongiaert op be bojfle banben ggebangen Motencuma, gmt alfobtoingenbebatgpbobenopbe <ü?aletpefoubegaen/ enbe ben Sjnbia* nen bebelen bat fp get gupg niet meer beftojmen en fouben/enbe fp foubé ftil fitten/'t toelc& gp 'Qtiit / maer 3p en toilben gem nergens in ggegoo?* *^ïïmim *azm 3Ött / enbe fpjanen t' famen omeenen anberett ï|eere en Capitepn/ ïnz gaer aenboerenfoube/te Bief en. <!Enbe toant be Capitepn bie ggegaen ss' toag teggeng ben anöer en / toeberom bictojieug guam / enbe bjotgt beel meer cgjiftenen mebe/get (toornen giet bjp ofte bter bagen op/tot bat gp
®eih>aiI=inbe(i>taDttoag/ maercojtgbaernaebergabertgebbenbe ban alle get f«'?*a>bm llant bele ontaUgcB bolcB / botöten fp al t' famen m fulc&et manieren/ bat be ^panjaettg bjeefben bat jper al boot fouben blpben/bonben gera* Kmu* Den f natgt^ upter flabt te trecfeen/'t toelcn b' ^nbianen bernomen öeb* i>mm. benbe / üoegenber op be 25mggge ban 't toater met feer retgtbeerbtgge snbe gepIiggeooilogge(om be goebe ret gtbeerbtgge fa&e/bie fp/fo geftpt i0/gabben / en alle rebelgtfee enbe opjecgtemenfcgenfullen iufrificeren) öeel boot. 55aer na boltgbeget bepojmen banbe jtabt/ enbegebbenbe be Cgjiftenen b' ober&anbt / bebenober b' 31nbianen toonberbare enbe toeemb? tojeetpeben/ bootOaenbeontaUijtfeöoltfe/ ?nb^l?öenbitg ber* bjanbw^
|
||
|
Innemen van Mexico.
%#mbenbe$seeï enbe gtoote peeren»
$a beuptnemenbegrooteenbe abominable tpjsmtt'enbfe fpbebentït
be ftabt ban Mexico enbe anber meet/bie baer ontrent tgien/bgffcgien en ttotntitg mplen gïjeleggen jtjn/ baer ontaligtfe beel tooïcjr boot bleef/ boe rattt&befetpjanniftgepelïilentieboojt/enbe infecteerbeenbeberbeftru* . eerbe be #jobintte ban Panuco, enbe toag een toonberlgtfe bintfe te jtene Jsfmtt** be menitgte banben bolcfee batter toag/enbe ben groutoe! enbe moojt bte *»*««>*'* fp baer aenricgtem <©aet na bebojbenfe op ggelgtfee togfe be ï^obintie mmium- ban Tututique.enbebaer na be #?obtntieban spiicingo.enbe oocfebiz ban Golima, toef enbe elcfe een grooter Hanbt ban bet Coniitt&rgtït ban % e* on en ban Caftiliemilet toaetfonber fauteoninogelgcfetefeggen / enbe te moepeujtfe om te goojen / ben raoojbt / oberlafi enbe to&?tt}?pt bie fp ineW&befonberbebjebengebben. ïlierfiaet te noteren bat ben tptel baer fp met in quanten / en&e baer &v
Stomen t»
&oo?fpbegoflenteberbefïtuerenalbatonnofelboldi / enbebertooefïen SSrfSr
be boojfc jjjeben ïanben(baer be toaracgttge cguftenen ban befe groote ? u^!ieH **• enbe ontallgc&e betooonbe ,5>teben enbe blec&en/bie fp bonben/gaer gab* ben begoojen te berblpbeu) toag bat fp fepben/bat fp tomen fouoen/gaer te $mwi* onbertoojpen en obebieren ben Conincfe ban^yangien/ inggebalbatt toepgeringe bat fpfe boot fouben flaen/enbe tot flaben ma&en/enbe bege* ne bie niet terflont en guainen te bolboen/acgtetbolggenbe gare onrebe* lijc&eenbefoetebootftgappen/fouben gaer ggeben in ganben ban fulcfeg ftoofe/ felle / enbe beeftelgc&e menfegen / gtetenbe gaer rebellen enbe op* ööebjo^penteggen^benbienltbanjgne^lajefïept/enbealfpofcgjeben fp 't gertoaertg ober aen ben Conint onfen ï|eere/ enbe be biintgept ban be gene bieb' ^nbtentegeerben en begreep notg en berfïont 'tgeneniet bat in gare recgten felaetber ban eenigè gare eerfïe begtnfelen uptgebjuct tftaet/te toeten/batter ntemantrebelenig/ofttan ggegeeten toö?ben/ten iJmXffe fpbatgpeerftonberfaetjp, (tmmmaM, Z&at nu beCgufïenen eonfibereren/ enbe bte toat ban <H5ob/ban rebe* &%im$
«e/en oot& banbe menfcgelgt&e rergten toetén/goe be gerten gejlelt nto= "%'n fmm flen jgn/ban toat boltbatget fp/ bat fonber atgterbenc&en in gaer Hant &l■ m fit/en en toeet niet bat fp pemanbè" pet ftgulbitg 3gn/ bat gaer natuerïic* fee peeren gebben/en goojenbe befe nieu maren bte fp alfe fubptelgc gaer fepben: onbertoojptuonbereenenbjeembenConintfe/ bte ggp nopt en faetQt ttotg en goo^be fpjefeen. %n gebal neen: toeet bat top u terflont in fïuc&ett goutoen fullen/en bp erpertentie ftenbe bat fp terfront fo bebé/en bat get grutoeïttfïe W bat fp be gene int metter baet obebieren/ fetten in uptnemenbe ftoare flabernie/baer fp met gare bjoutoen/ feinberen/ enbc gantfrge generatie in ongelooflic&en arbept enbe toxmenten/ bte langger bueren ban be gene biefe metten ftoeerbe booben / ten lefïen berloté gaé. Cnoftfegoon boo?beboo?f3 toeefeen bjepgementenbtt bolrfeof eentcg anber inbe toerelt romen obebieren / en feennen be geerftgappte ban eené b?eemben Coninc/ fo en fien be bïinbe en booj ambitie en bupbeifege be* geerte getranfpo?t?erbp ^>pan jaertg niet/ bat fp baerom niet een punt* feen
|
|||
|
De Landen gheleghen op 't Meyre Del fur.
feen teelteen toiunf .flabemaei boo^toaet bat ftctjtjn b?eefen bie baïïm
in b' albec f onjïantlte jfBang/toelrn na fiet natuerlyrft/menfcftelgcK eubz
«©oblies recht gebaen 3tjnbe om pet te opereren / geen plaetfe eiujebben/
ten toaer inbe aenclacftie enbe ftftult bit fjaer toefiact in' t ftelfcfte bper/eü
ootft baer fp letten enbe fcfiabe boen ben Coningften torn Cafhlien / rup*
«erenbe ftare ILanben / enbe te ntete boene (foo tteelaljStn ftaer i&) al ftet
reeftt bat fp in allen b'3inbianeu ftefcben/enbe bit 3$n ütenften/ en anberg
gfteen/ bic bejöpaemaert£ ftaren boo^ffftjebenConingen inbe boojfeftje*
ben ILanben fteoben gftebaen/enbe norijljebenboen,
t,*£%?- 3®^ befe fa retfttbeerbigen en geappjobeerben tttel font be boc^fcftie*
«., sefonsm jjen Capitepn Cp^an/anber 1 Capitepnen Cpjannen beet tojeeber/ fel*
ö^Si* ber/booefernni ban minber berraSjerttcftept ban ftp en toag/nae be groote
matrix,» feet flojerenbe en gftelucaige iftijrue» / upter maten nol aan bolr&e/enbe
* P>m betoaout/te toeten bat ban «©uatimala/b'toelcK gftelegften tè aenbe %ez
^**^efibieinen&eet Dei Sur,enbeb?anber nan'Naco enbe Hondurasoft Guaymura,
b' toeirfe ië aenbe uoojt lEee/b'een tegen b'anber ober/ en be toeïc&e pael*
KSw benenbefltetenbepbebjieSonbettmplenbanMexico. 3^en eenenbepe?
ft fteerbe ftp f e ILanbe/enbe ben anber e ter %eelxmt beei bolcr te boete en
tepeetbe,3i£&feggebetoaerfteptbatban'£genebatfpbepbe faebjeben/
enbebpfonber ben göenenbie troeft na Guaümaia, toantftetanber boicS
een quabe boot jïutf/ men foube mogen bp een rapen foo üeel boof ftepts/
foo beel groutoelsVfo beel maojöeng/fo bcel bettooe|teng/ fo beel enbe fo
felle onrerft tbeerbüfteben/bat ïjetbe teghentooojbigfte enbe toenomenbe
toerelt berfcöiicneii foube/enbe batinen baer raebceenen grooten 25oetfe
bullen foube / toant ftp giutn te boben allen ben anberen bie gftepaffeert
m tegentooojbitft 31J11 m memtftte en getale/foo toanbe abommam bie ftp
bebe/aïg banbf bolcue bü bp beröerf/enHanbé bie ftp bertooefte/'ttoelc
ontaUgci toag,®en anberen bie te heftene toajS/roofbe upter maté beel
en ïnaecaten grooten fcftanbael en perpletitept opten ^eecant/ntet tegé*
$tatbe bat fomtnigeftem tegé gingen met p^efenté in'tfètjc ban iucatan,
toeltn lept mben toeeft ban bet noo|f3 Htjch ban Naco en g uay m ura, baer
ftp guit. «sSearabeertfnnbe/font Capitepnen en teel boicr büo^etfteeï
3Lant/bie rooföen/moojben enbe be jtrueerben al batter toag/enbe bpfon*
ber eenen bic |em op ttnerp met 5,0 o. jfêannen/ ch trojfe fanuïeïi^ Itantg
tot<0uatima.latoe / afiooyenbe eitbe bianbenbe allebe kleinen bie ftp
brsjtt/roobenöe enbe bootflaenbe ftet bolcfe/eube ftp bebe bat per toillens
ï» wfhMt' ö002 rui'e en0e beftenbitftept / meer ban ober ttomtid) mplen / te toeten/
w.i|n m L om bat be gftene bie gftefonben fonben toojben om ftaer te perfequeren/
%V*em' b'ILantbertooefl en&e in beroerte bmbenfouben / enbatfeb'^nbianeu
büotflaen fouben omftaer te to?eetfeen banbe ftftabeu enbe beflïuctieu biz
fipgftebaenftabbe* Cojtcbagftenbaer nae floegenfp boot ben punciua*
ven Capitepn bie ftem gftefonben ftabbe/enbe tegftenö toien befen ftem op
toierp, «©aernae bolrftben meer anber uptneinelntnc tojeebe tpjannen/
toeltfie met moojben en afgrnfelijtne to^etftept en met flaben te maSen
«tóe bis te b*r&oope« opte^tnepen/öie öaer toijn/Weeberen enbe anbee
bingfieti
|
||||
|
AfbeeMtglie vande Spaenfchc Tyranuijc,
|
||||||||
|
|
||||||||
|
\y\ 7At wilt ghy dulle Menfch u fclven gaen doot vechten?
* T Wat can een naackten hoop >op Wapen volc nytrechten! In gheener wyfè niets: hierom ghy vruehtloos (laaft, Den Indiaan tot wraack, verholen putten graaft. Die hy toch loos enloos, met Aerde dicht bcfinachte: Daer die vervolghcrs woeftj met Man en Paart in fackter Maer den fortfcheSpangiaait, trots,die wreed hem wel hia' af Mnjaacbt den bawghen Moor>al kvend' in zijn graf. |
||||||||
|
-
|
||||||||
|
Vmêe Provintie ende 't Rijd Gmtïmzlel
twttgenbjargtèn / enbetmtbetpianniftöeglïetooonUc&e btenfïüaerïje|Jt
Panbenjate ij24totgetjaer 153/.tertooeflebef^oPinflmenbeftgt* feen ^acoenbeïlonburag/ toelcae inber toaergept geble6eni£/ een #a* tabgg Pan toellujï/ enbe toaren bolber teut bolt&e/ ban ï)et meefi gepeu* gleertïLant batinbetoereltfoubemoggen toefen/ enbe nu pafteeteube baer lantr/fagen top bte fo teenemael fonber PolcB/en fo gerupneert/bat een pegelgcft goe gert bat gp toaer /baer öter fcgreumen foube.ibp geb* öen binnen befe elf jaren gfjeboot meer ban ttoee jBilliöenen fielen/ enbe en gebbett niet ggelaten/ in meer ban gonbert mplen int toertant/ ttoee bupfent perfoonen/ enbe befeltoe booben fp notg bagelgcr inbe teJojfcfiieA Sjenbienfibaerftept» üeerenbe totten grooten Cptan «Capitepn / bte gtncïttnt fittjce teut
^uatünala/enbe(fb gefept i£)pajfeerbe alle be Poojgaenbe/enbe bie notg; leben int toefen 3ön. ï|proofbe/moojbe/b?attbe/ betbefïrueerbe (tetnbe % joPintten af) toelc&e palen aen JBerito/enbe 3pn latttr ben toecg/ baec gp trocnfoo g» felper fcgjeef aenbeit principalen ióz gem fonbt / Pan get üijca Pan 4fntatimala/tter gonbert mplen/allenget lant baer op quant/ anber get PoorfcgjePen pjeteyt/ te toeten: jjaer feggenbe bat fp gaer fou* fcenonbettoerpenonber be^paenjaertg foo onrecfttpeerbigöe tojeebe 5lBenftï»en / mben name tomben üonincu Pan ^paengien (bteïjaer on* befeent Pia#/ eitbe baer fp nopt af en gabben gftepooJt/ toelc&en fp acgten Peel onrecgtPeerbigger en tojeeber te toefen ban be boojfcftjePen <êpan# jaertg feltoe/fonber ttjt te gpeïien om gaer te mogften hepepfen/ enbe bp* ttae foo Pzoecgal^bebootfcöap baer tam I begonnen fp te bjanben/ te atoojben/ enbe gaer teoberPallen* |
|||||||||||||||
|
Wmm Piobf nt ie ettöe tBi/cb
<6t»ntmialc.
|
|||||||||||||||
|
G
|
?|earritoeert3pnbeintboojfcftjeben ftgcK/floegenintinBomeit
Peel Polc&r boot/ enbe bien niet tegöenfïaenbe/ guam gem tegen ben f>jiitdipael(ïéraetPeelanber peeren tetnbe^tabtPan ©U |
||||||||||||||
|
mS"'
|
|||||||||||||||
|
*m<*m oanaw ^—■ tatlan/ï|ooft Patit ge&eel iHtjr6/met teelCrompetten enbe fee*
£ e?'SX! fteret W enbe bienben gem Pan al bat fp gabben/ enbe bpfonber ggeüenbe S'S«/6ate %m* te bollen t'eten/ enbe toat fp meer Permocgten. «©ejbpaenjaerrg logeerben bien nacgt buptenbe ^tabt/toantgaet
SfSSff'öotgtebatfe (ïeit&toaö / enbe bat fp baer binnen gabben mogöe&tnpè'*
*« &. »!)«.< rgt&el 3gn* ^'anberbaecDö roeptgp ben pjtncipaelften enbe Peel anber
®<mm?m" ï|eet-eit/enbe gekomen f pnbe aï?s tamme ^tgape/tonc&fe al/e nbe epf«g*
ten fe&er Ia{ten<©out£/[p anttooojben bat fp geen en gabben/toant baer
geen <ö>ou£ en pieï/öp befoal fonber anber fcguu uotg # joce^/ ttoc&ffiou*
ni&/ batmenfe terfiont Perbjanben fouben. 5Sae bten bat be #eeren Pan
alle be l^oPincien faggen> bat fp ben tocojftöjePen ^eere enbe anbere
gvoote #erfoiiagien/om ni?t anb?r#/ban cm bat fp ggetn <^oubt en ga*
)a?n/
|
|||||||||||||||
|
Vande Pr ovintie ende 't Rijck Guatimale.'
ïttn/ betbjant pöben/ foo bïoben fp ban baer inbe 25ergfien/ enbebefee*
Ien allen öaer &oic& enbe onberfaten/bat fp tot be ^paenjaettg gaen fou* öen/baet bienen alg peeren/ maer bat fp niet feggöen en fouben toaet fp' eerbaren toaren. 311 f)et beltb banben Hanöe quant feggöen bat fp öae» toilben bienen afëfiaer peeren, «©efen onbermöertigen Capitepn anttooojbe bat öPfr niet ontfangett
en toilbe/maer foubenfeal bootflaen/fo tierre fp niet en fepben toaer fiare peeren toaren. 35e ^nbianen perftfteerben altijt bat jgt niet en tot? ten/ bibbenbe bat fp öaer ban fiaer perfoonen/ t©pbenenbe binbeten toilben iaten bienen/enbefepbenbat fpfe albereet in öare öupfen binben foubeiV öaer mocöten fpfe booben/oft met öaer boen bat fp toilben. «Enbefulmp fepben/ pjefenteerben enbe beben fp menitömael/ enbebit toag een toon* öerbaer btntb/bat be «löpaenjaertg goetjs raoetg gingen ter plaetfen baec Ijet arm beien toag met gare l©pben enbe binbeten/ fonber atfitetbenc* ben in öaer toettb arbepbenbe/enbe Doojliepenfe met per Hancien/enbe tjielenfeinfïutbem £>p quanten tot een feer groote enbe maefitigbe plaetfe baer bet bolcft
min op per öoebe toajï/ enbe meer betfefcett booj pre innotentie/ enbe Jtnmtn ban ttoee uren tijbtjs/ bertooeftenfpfe/ boenbe pfjerenboojbc ftoeerben be ïtinberen/ © joutoen enbe <©uberg/ met fo toeet meer alg fp öoqben botten/ enbe niet toetij en liepen* 3&aebemael bat b' ^nbianen fagöen bat fp niet en boften betmottitoen
iiotbtoerfoeten boojfulcnenpattentie/ fultbe felle enbe beefteïgcbeöer* ten/ mïtf gaberg bat fp fonber eenige apparentie enbe touleur ban rebene (toelcit ootb tegöen per toajs) öaer bernielben enbe in frucnen öielben/ enbe merebenbe bat fp bp b'eene ofte b'anbere maniere moefien fïerüen/ floten in öaren raet bat fp al bp een tomen fouben / en flerben met betfi* tenber öaubt inbe oojlogtje / öaer tojeetbenbe fo fp beft fouben nonnen/ ban fo tojeebe enbe öelfcfte iipanben/toel toetenbe fo fp toto ongetoapent toaren enbe naetnt/te boete/ enbe niet ftert in refpette ban fulcnen feilen bolt 6 tekeer be/ enbe fo toel getoapent bat fp be oberöanbt niet en r ofien Jjebben/maer ten laetften al moeften betgaen. «©oen inbenteerben fp/en maet&ten int mibben banben toetö febere biepe gratöten/ baer bc #eer= ben in ballen motöten metten buptb in f e&eraengöebjanbe enbe fdjetpe, flaetöen/boben oberlepDt enbe toegöebetbt met tuffen enbe trupt/ inbet manieren bat niet en ftöene batter bebjocfi onber frfjuplbe/ eeng of ttoee mael/ niet meer bielen De fdeerDen baer in/ toant be^>panjacrt$ totftcn per Per boo? te toatöten/ maer om öaer te tojcetnen maetfeten fp eene ojbonnantie bat alle b Snbianenban toat gualitept/ fere/ en jaren bat fp toaren/ Die fp lebenbicö bangen fouben inbe boojfr grat&ten gfietoojpen ^Z™$ fouben toojben/ en alfo DeDen fp oom metten bjoutoen Die groot gingen/ bjouüjcit Me eit Die eerfl göebaert öaDDen/ ninberen enDe «Duberg/ en fo beel atë fper f„r^^"n. toften göetrpgen/fptoojpenfe al inbe putten Dooj De ftaneii tot Datfe bol bepwm» enbe toaren/toeltb een groote DcernifTe toajs/bpfonbet in refpect banbc ©*ou* SJStï5S! toen met fiat? Binbeteit/alle b'anber ftabé fp Doot met %mam en jüef* f fen/
|
|||
|
De Provincie van Guatimale.
fen/ fp tooipenfe booj te felle ftonben biefebetfcfteuröe en aten/ en alg fp
eenigen #èer tregften/ bten (om oer eeren toille) bertyanben fp al leben* bitft.ï©efe onmenfcftelpt fee to jeeöe berfi^einnngfte buerbe ontrent feben jaet/te toeten banben jare i4tottnbenjaer 5 o en 31 ,#iermatftméooi* ioustwlVe öelen Öoe Sroot öat öet getal banben bolcfee bat fpbetnielben/ toaoy ban ban lïït/ lift ontaUtr fee afgrpfelii tfee fturfeen/ toekfeebefen onfahgen 'STp^an enbe 5nn 31a«r. 35jceber0 bte 3pn Capitepuen toaren/ niet min onfalttft ban ftp en toaoV metb'anberbtefiemgulpeinbittógt&beben/ toaiö een feer notable/ gp gincfe tnbe # jobtutie ban <£u3tatan/ baer nu oft baer ontr ent/is be frabt ban «§> .^albaboj/ toeltfei$ een feer gelutfeige Hanboutoe/ met ben öee* len Keetaut Del sur, «ïbe buert beertitft enbe bgftitft mplen.JSnbe ftabt ban Cu3tatan toeltfee toag fiet pooft banbe l^obincie/ontftaelbé fp fiem feer toel/ en ober ttomticft of bertttft bupfent 3jnbiané gelaben met pin* nen enbe bk talie/bettoatpten ftem/ ontfangen ftebbenbe get pjefent/ be* bal bat een pegelgrfe banbe £>panjaettg nemen foube ttpt bat groot gge* tal ban bokfee alle bte fp toilben/ om gaer te biené ben tijt bat fp baer jtjn fouben/ cnbelatenaenbjengften al toat fp ban boen fouben hebben/ eett pegeitjtfe ttamper gonbert/ of bgftkg/of fo bele alg ftem borgt gftenoetp te 3pn om feer toel gebient te toerben/ en b'onnofel ILaimmeren geboocp* ben bat fp ban malcanberen gfteftfiepben toojben/ enbe bieiiben nae allen ftaer bermogén/ batter niet en gftebjatfe ban gaer t'aenbibben. «©aeren* tufkftenbeboojfepbeCapttepuepfcftte banbe ïleeren bat frftem «©out b jengen fouben/toant fp baerom pjincipalgcfe quamen^SJfnbianen ant* tooojben bat fp te tyeben toaren ftaer te ggeben al het <©out bat fp ftab* öen/enbe metter baet gaben gaer feer groote quantitept ban copete bet* gulbe 2&plen/ baer mebe fp gaer bienen/ en ftggnen «©out te 3tjn / toant baer eenkft «©ottbt mebe gftemengt i& 1 pp lic tet pjcberen / én binbenbe J&Sfp1 Dattet ^°¥e l* ^ag'! fe?DC tot bt £>panjaertg / gfteeft fukfeen ^tabt ben («om Dujmel. «©upbel/ laet ons gaen nu baer gfteen «©out en ig/ en een pegelgrfe flane int pfetbe31nbianenbie ftp geeft/ om gaer te bienen enbe ïrfefalfeboo? flaben boen teetfeenen/fp boen alfo/en tefeenen met' $ Conincr pfer/al bie fp binben roften/ enbe kfe farft i-m ^>one banben pjintipaelften ï|eer ban öefer ftabt int pfer/ ftebbenbe b'Sflnbiané (bte raet bouben om ftaer t'on* binben en b'anber banben Hanbe) gefien befe berraberije/begmnen ftaer te bergaberen en inbz toapencn te (tellen/ baerentufltïjen oberballé ftaer bespan jaertg/enbe tratteerbenfe feer qualitfe en jammerlicfe/eube feeer* «et! \>k ton öm bjeberom na «©uatimala / baer fp een ftabt bonben/ toeltfee nu boo? rer ft tbeerbitft oojbeeï met b?ie ^©ilubien tfamen/een ban toater/een ban ""* aetöe/ en be lefie ban flcenen beel grooter ban toten of ttointicft bofftften/ bic be <©oblprfee utflitie fteeft berbeftrueertXijnbe alfo alle beï|eeren en
jBannen/bie fouben ftebbeu tonnen oorlogen bernielt en omgebjotftt/ be reftetoertgftefetinbcboojfrftjeben ftelfrftebienfïbaergepbt/ en boo^ts ftaer a^temenöe boo^ fcftattinge enbe tribupt ban flaben / ftare leegte* ren en ^onen/toant fp geen anber flaben en ftebben/en baermebe laben* be bejt>rftepen/enöe öte fepnbenbe teb?ra»pen na $eru/en boenbe meer anber
|
|||
|
De Provincie van Guatimale.
anber moojberpen enöe groutoelen/ fp gebben een ftgc ban fionöert mp*
letHnttoercant/buitïMaerber enbe beter betooont/ baneenanbcr inbe mereit macfi toefen/ bertooeft enbe beburben/ enbe oefen Cpjan fcg jeef felbeöatfietboojftfijeben Hanbt bolbet banbolt&etoag/ ban ftet fcijcfe ban^ejrtco/ enbe fipfepbe be toaerfiept. ©p met 5gn koeberg ftebbra gfi%óot mbgftgien of feftfiien jaet / ban "t jaer bier en ttointtcft tot ftet jaer beetticft/tnbe bnf jfêïiüioenen 3ielen/ iae booben enbe beberben nocfi ftupbmftoetööbegSenebierblpben/fofullenfpb'anbetoocn boen. «©e? fen Capttepn gabbe begftetooonte aljs fip gincft oojlogfien tegeng eenige #jobincien oft boït&e/bat fip met Jepbe banben 3Snbtanen/ bte alteebe m fub jectie toaren/ foo beel aljS fip coft / om bat fp tegften b'anber beeft ten enbe Srpgftenfouben/ enbe alfoo bat fipfe (tfiienoftettomtitgbupfent ^r niet t'eten en gaf/ ronfenteerbe gaer bat fp eten fouben b' ^nbianen bie t^,t,"c $!* fp bingen/ enbe alfo toag m 3pnen Hegfter eene feer folemnele berfcfieu* wtnmtn, ttnge ban JBenfcgen bleefcft/ baetmen in 3gn tegentooojbitgept be-.fetn* berneng boobe enbebjaepbe/enbe floegfien be jHanjS boot/alïeenlgtB om *l%1?a'"n'm beftanben enbe boeten te fiebben/ toelt&e 5pjbooj bebefte beten fiielen» huw»*..™ ïloojenbe ftet bolcn ban b'anber £>teben enbe Hanben befen groutoel/en,81U m*m. toifien ban bjeefetoaerftaer laten. #p bernielbe ontallicn bolca int maecfien ban ^tftepen.ï^p lepbe ban
be j&oojt ^ee tot be Eee Del Sur,fionbertbertitft mpIen/b'Sflnbianen ge* labenmet ^nefterenbanbjieenbebierftonbert ponben ftoaer/ toeltfte fplepbenopfiaerfcfiouberenenbelenbenen/ fipbebeoot» alfoobearme iiaecftte jlBenfcfien on be feftouberen beel artelerie bjagften. %& farfter fomttjtgs op ben toecg ottber ftet «tëefeftut bele benaut enbe bange tftenen,. #P fcgepbe enbe ontbont begeftoube/nemenbe be ©joutoen enbe «©ocfi* teren enbe gaffe ben .êtftippetö enbe ^olbaten om bit te bjeben te gou* ben/ enbe lietfe op be ,§>cfiepen boeren ♦ 3|p bulbebe&cfiepenmet3lnbianenbaer fp al berginggen banbojfi
enbe fionger/enbe ftet is be toaerfiept,,§oube itft int particulier berfiae* len be to jeetgept bie fip nocfi bebjeef/ bat icfeer eenen grooten boeeft bie bc toereltfoubeboenberfcMcBen/ af manen moejte. ^p rufïeop ttoee ar* mepen/ elc&e ban beel .©cfiepen/ baermebe fip alle be Hanben / oft bper uptben ^emelftabbegetoeeft / berbjanbe. <©cö fioebeelïöeefen maette ftp/fioe beel beroofbe gp ban gare 3©pben/fioe beel topben liet fip fonber jlfêang/ban fioe beel oberfpelg/ban fioe beel ©ocfiteren enbe 3©ebubJen te feftenben/ ban fbjtferenbe enbe bercraefttenbe toag öp be oojfa&e/fioe beel bolcr pjibeerbe fip ban ftare naetuerlit6e bjpftepbt/ftoe beel benaut- ftept enbe ellenbe iffer getoeefl/ fioe beel tranen bziie fip flopten/ fioe beel fucgtensï/goe beel (lenend/ fioe beel alleengept in bitleben/enbe fice beel eeutoige berboemenifl'e in b'anber fieeft fip gecaufeert/ niet alleen ban be 3lnbianen bit fonber getal toaren/ rnaer ootü. banbe ongelucfeige€fi?i jle* nenbaer fip fiemmebebefiulpinfo grooten groutoel/uptnemenbeftoare fonben/afgrpfelgcRe abominatien^ob gebe bat fiem genaöe fp gefcfiiet en bat fip beftaen maeft/met fo quaben epnbe ató fip ten iejïé fieeft gefiab. |
|||
|
O Nederlanders fret :fïet hieir voor uwen oogfteit,
I>' ondraechelijcken lat die den Moor mbft ghedogfïerj Van 't f aauwc Spaanfthe Rijckydat fich noch ChritMije noemt? Maer loehent met der daet, het gheen hun tonghe roemt! Het arme fkafFche Volck,dat fy foo grouw'lijck fineeten3
En kreeeh gheen ander kot als, doode Hen tot eeten.' Vleef-huys van Menfchen vleyfeh hielden dees Spangiaartsftef? Mehesl den emm Mtnffh^ me$ ziyn dis anders graf |
||||
|
wm tiiett ^>panetert/ patiwco
tiioefalirco.
G^ebae«3gnbeinbe ^jobmticban nieu^>pam'en enbe ban f*a*
jiuco öeboojfcpietengrootetojeetpepienbe moojbetge/enalle banber bic top laten tefeggpen/baet fuccebeerbeiu bk ba#anu* co/eenen anberen ongpeboelgrïten fellenCpjan/in 't jaer 15* ƒ * oe toeleae perpetrerenbe teel to jeetpeptg. / enbe inaecnenb? tta be boojf$ maniere teel flaten bie bjp toaren /en fenbenbe teel Jbcpepen baer ineb£ gpelabeu nae Cuba enbe <£fpannola baer fpfe beft ronben ber&oopen / en pp en piel niet op/booj pp bettooefte t' eencmael/en ttstse te niet be gant* fcpe potentie* €n pet gebeurbe bataten gaf boo? een jBerrie oft moe* »?wfixw» öer-peert tacptenticp ginbtanen rebelijcee 3ielen /ban baer toert pp ter* fien ban pet <ü5outernement banbefïabt jtëertto/en peel nieu,2i>paen* *<"><>•• gien met anber groote 'Cpjannen/ booj föaben / enbe pp boo?#jefibent/ DetoeIcBemetöeboojf3 ftaben öebenfoteelquaet0/footeel3anbett/foa teel tojeetpeben/rootetpen/enbe abominatien/batmen 't niet gpelooben en foube / toaer booj pp pet ILanbt ftetoe in fulcne ertseme bertooeftinge enbe befolatie. / foo bat <©obt paer met en pabbe feefloten enbe toeberftaen irooz be refifteutie banbe üeligieufenban £>♦ f ranctfcug / enbe terftont mette Comnglijictie aubientte/toeltfc goet teient toajï toan alle beutpt/ fp fouben in ttoee jaren gelaten pebbemnm^paengien/gelijc «Efpannola i$. «©aer toag een ban fpn gpcfelfepap / bie om fijnen grooten 3|of te be* muerett / fleppte acpt bupfent 3|ubianen toerenenbe/ fonber paer pcttr betalen oftt' etentegpeten. Sflnber boegpen bat fpfubpteigtfc opben ftaenben boet ban pongper boot bielen/ enbe ppenb^eqjbet niet nae/ nocp en paböe gpeeu mebelpben • g>w b^oecp al^ ben pjincipaelften banben boojfepben bie icfe fepbe bat
tenietbebebe^jobintieban^anuto / betijbingpe pabbe bat beboojfë goebeaubientie boojt quara/pp nam booj pem boojtstte gaen/en bmnet» fiantg t' onbetfeen/baer pptpjanniferenmorpt/enbe trotn metfojtfeupt öe #?obintte ban jBcrito bgftiep of ttoitttirpbupfent menfepen/om fgtt enbe fijn gpefelfcpap?S2&ogagien te bjagpen / toaer af gpeenttoee pon* bert toeberom en quatnen/pp toag be oojfane bat fp albaer fturten. ï|pquaminbe#zobuttiebanjlBetpuacan/ toefenbe beerticp mplett
kan 5!BejCito/foo bjücptbaer enbe bol bolc&g alg Jïlerico. «©en Conineft Komenbe pcm te gpemoet in pjoceffte enbe ontaUgcfe boltft/ boet pem alle ^ ümm& öienft enbe liebe/toert ter ftont ban pem gpebangpen / om batmen fepb? »e «™mc» bat pp rgen ban <6out enbe^tlber toass/eit om bat pp pem teel fepatten SwS££X feben foube/ppnitpbe pem foboltpt:^p boepbepem be boeten/en ftrec* *«** am'
enbe pet Ucgaem/ en bonben be panben op eenboit/ bebe be boeten obetmu- 'tbper/eneen jongen meteenquifpel gebooptinolp/bjoopteeUfterepjS bc boeten / om pet bel toel te booj rooften/en op b'anber 3pbe toas een fel j©an met eeiien g&efpannen ftalen »og0e/mit6enbeöen pijl tegen oberr S 5 5SïS
|
|||
|
Af-beeldinghe vandc Spaenfche Tyrannije.
|
|||||
|
GHy die u Catholijck ofConinghs doet benoemen,
Siet hier den fachten aart van u hovaardich roemen, Ay fiende-blinde, fiet, wien dat u fotheyt prijft, Een hoop, een wreede hoop, dacr yders hart voor ijft: Siet hier een Indiaan,een Gonirigh vry ghebooren Van het Gout-rijcke Landt derdienftwillighe Mooren, Die weit van dooden drie, ghedriecht op eenen ftendr. Te weten : van het Vjer, dé Boogb envmde Bondt. |
|||||
|
DeProvintie van Excalifco.
$|n ï?eït/op b'anber 3tjbe mag eeneri anberen met een feet groubjeujcnè"
feilen #onbt / bienopljemïntyenbe/ enbe foube gent in eenCredober* ftfteurt ïjebben/al om bat gp boo?. pijne enbe bjeefe ftjn <ü?out geben fon* öe/ tot bat een &eügieug ban §>. jfrancifcug baer af gïjeabtfeert jijnbe/ ïjem bien tipten öanben trccfe / maer yp fïurf baer ten lejten af. <©p befe maniere / pijnicïjben enbe booben 3p beel ï|eerat enbe Cactquen ban bien Hanbe/ om bat fp ftaer 45out enbe ^ilber gljeben fouben* ^enfeecaerenCpjangaenbeboojbtfitateur/meerbanbebo^enenbe^'^'iaf'
goeberen om bte te rooben/ban banbe 5iele oft perfonen/bant bat feecuer utó-Uoopen bit 5inbtanen ïjielben fiaer afgoben berbojgen/ fo beJboofe JDpan jaer t^ Jjaer ™™£™m gcenen beteren 45obt gïjeleert en yabben/yp binrn beïleeren enbe ïjteltfe gebangen tot bat fp ïjem b' Afgoben gaten / mepnenbe batf e ban <ïöoubt oft ^tlber maren/fienbe bat gp bebjogcn bjag/caftpbe gpfe teer tojeebe* Ige enbe t'onrecyt/enbe omMt gp nieten foube gefruftreert blpben bant ggene bat gpgefocïjt gabbe/bJelcn tets rooben/ bebtoonra be boo^fcgje* ben Caciquen/bat fp gem be boo?f5 Afgoben af coopen fouben/yet ïoelefe fp beben/ göebenbe alle get 45out enbe ^ilber bat fp ïtoften binben/ om bte te aenbibben foo fp pleggen booj ben biaeracgtigyen <&obt/bit 3jjn be metr&en enbe erempelen bit b' ongyelucnigge ,êpanjaertg boen enbe gfteben/enbe be eere biefe in 31nbien ben almoggenbe <£?obt pjotureretu 3Befen Cpjan Capitepn/trocfe boojber boben |Betl)uatan /tnbe #jo*
bintie ban %alifco/Vuelcfe mag gïjeltjrft eenen^&ietojf bol ban boltne/feer biel bebjoont enbe geluc&itf) / mant get i£ een banbe bmcgtbaer fte enbe bJonberbaerfleban3ii!bieiu l^etïjaöbeeen .étabtofBlecBebol boltr/ buerenbefebenmplen. SiiiBomenbèinbeboojfcyjeben t&?obMtie/qna* f$$$?u$ men be peeren enbe 't bolcfe met mefenten enbe blgfrïjap / foomen af om ^,#1«» i«u, placïj te boen / ïjem ontfangyem ï|p begoji ter (lont fpne gebjoonehjcne bjjeetöept en boofgept/foo óor6 alle b' anber baer te llanbe boen/en beel meer om te nomen totgaet epnbe/bJelcB fp ïjouben booj<©ob/enbetg get <©outï|>p berbjanbe beel©ler&en/gp bincfebeCanquen/Öpppnicöbefe/ gp ïnaettter foo beel al$ ï) per areecg flaben/Dp lepbe met gein ontallijcfe *?'£"«* bolca al gye&etent, <©e ©toubjen bie göebaert yabben / gaenbe gelaben met patfcen/bjelc&e be boofe C&?iftené öaer op lepbé/niet öonnenbe öaer H%mm' ttinber&eng mebe neme/ obermitk ben arbept en ftoacgept ban gonger/ maer taiierpenfe lanrr be megen/baerber ontallgt &e beel beriozen gingé. «Benen boofenCftjiftennemenbe metfo^tfeeenejongöe <©dtöter om
baer mebe te 3onbigen/en ïjaer jBoeber bjojbe bit gfjetoaer/enbe bJilbefe
. ïjem nemen / öp tretnt terflont fijn ^Bongtaert of me£ upt / enbe tfizii be
5!Boeberöaeröantaf/ enbebeBocgter / ombatfptnietconfenteren
bHlbe/gafÖpbeelfle&en/enbebooöefe»*^^,^ ^ _ t
<©nber beel anber mt W t' onrecht/mefenbe bip(fofe a! fyn)booj fla^ S?«%tZ
ben teecnenen bier öonbert ifêanjs / ©loumen / enbe ïcinberen ban een 'Mtt' jaer/ leggïjenbeaenbe bojjien öaer^ Motbtm/ oocnban ttoee/bjie/bier ofte bgf jaren/al maft fafee bat fp ïjem papfibelgcn tegöen ginggen/ fon* öer anber ggetal U$ wipt g&ere&ent en'toojbent |
||
|
*
0-
Af-beeldittght vande Spaenfche Tyranruj&
|
||||||
|
O Ghy Hollanders leert, acn dees verheerde lieden:
Wat troetel-gunften u} de Ioofè Spangiaerts bieden Het liftich lock-aas daer men u foo fchoori van fpreckt Heeft op zijn Boodem valfch u grond-verderf bedeckt: Bedenckt, ó moedich Vokk, wat jonft hy u fouw' toonen
Die noofelMaaghd, noch Kind,offwanger Vrou gaetfchoone: Ia 'teerft ghcboorelingh moet met zijn Moeder voort: Bes Spania&rts hoogh>Jle luSl> U yroum-cucht en Moort. |
||||||
|
De Provitïtïe van Excaïafco^
<£Ijeepnt3g'nbe b' ontaUijt&e onrecljtbeerbigïje enbe Öelftt)e fetg^en/
enbe moojbernen/baer mebe concurrerenbe/ï)p fette b' llant inbc ojoina^ rtfeenbeyefltrenttmfetpjanntfc9ebtcnf?&acr{jept / toelc&eaüebeCöjt* flenetttp^annenbanSnbienplegöen/enbeptetenberenopbatbolc&te ïeggen/baer in Bp totïfznutzïsz/zt&z gyebootpe fijn epgen ^ofrneefterjï enbe alle b* anber een nopt gïjeïjoojbe bneetftepöt / om battbe 3tnbianen '<ö>outenberribHpttetrecKen. Hamentï#c&/ eenen ban fijnen #ofinee* jletjs boobe teel ^nöianen / iiiz Ijangöenbe / lebenbici) bianbenbe / enbe toojpenbe booj be felle ^onben / aföeutoewbe boeten / armen/ goofben/ &a fnfls. tongen uptfnpbenbe / baer b' ^nbianen nocötanjs (lil enbe in pep# toa* arme» euöe Ten/ enbe göeen oojfa&e en gaben/maet fp toübenfe berbaren/ om bat fp £££#£* Jiem blenen fouben/«©out enbe tribupt göeben/ten aenftcn banben felbt* 0« «b°«<* « ^&enrufligeen^pjan, ^calate beelgöeeffelen/ bjjeebeaagöen/met^"1""- fïocnen / fuffeletten / enbe anbere foojten ban bJjeet&ept bie fp gacr aen* beben alle bagljen enbe up?en» ' |Ben fepbt ban öem bat Bp acgtgonbett blec&en berbeflrueerbe enbe *$$£%$
berbjanbe in bat iSijtfe ban falifco/toaer boo? öp oojfane toag bat fp upt«*»o.»««* öefperatie/ fienbe bat alle be tefle met fulrnen tojeetljept moeflen berlo* ren gaen/ ïjaer optoierpen enbe bertroc&en op be bergljen/enöe floegöen recötbeerbelncR^enigöe^paenjaertgboot / enbenamaeljs booj beon* retötbeerbicgept enbe beftoaernifien ban anber nae&omenbe tp?annen/ bie baer boo? paffeerben/om te beftrueren anber #jobintien/ b' toelcu fp geetenbefcubjerenoftonbecfeen/bergaberbenbeel^nbianen/ maec* feenbe öaer flerrfe in fe&er (leenrotjfen/baer be ,f>paenjaertg(b' oberöant Öebbenbe) nu toeberom fo groote toieetljeben gDebaen ijebben/bat fp bp* Sang niet meer en bonben/ boobenbe foo beel ontallgcn teolcfe/ om teber* tooellen enbe upt te ropen alfulc&en grooten Hanbt enbe onfaïige €&ji» flenen berlaten toefenbe ban <©obt m fiaren ber&eerben fin / nizt fienbe be feer retgtbeerbiglje fa&e / jae beel fa&en bol aller rerfjtbeerbidjepben/ toelt6eb'5|nbiatten öebbenboojeenltëetber natueren/ ban €?obt enbe ben menfefien goet ggebonben/te toeten: bat fpfe fouben mogen ombjen* gen/ïiabben fp macl)t enbe toapetten/enbe upt ftaren lanben bjtjben/ enbe be feer onrecljtbeerbiglje faetfee bol ban alle booföept/ berboemt ban al# »S(!nterte; Ie toetten biefp&ebben/ ombobenfoobeel oberlajïen/ tpjannpen enbe groote onbetfoenlijcftesonben/ inz fp tegeng ben Slnbianen g&ebaen Seb* Kt""«» uen/notö op een nieu Baer oojloglie aen te boen/ bencfeen / feggöen / enbe "!»<*• fcöjyben/ bat'bebirtozienüizfp bertooe(leube/beonnoofel^nbianen/ 45obt Baer al göeeft/om bat ïjare onrecljtbeerbige oojlogöen/t^Ötbeer^ öif & enbe goet 5Ön/fp berbltjben enbe gIo?ieren/<Ö5obt banr6enbe ban öa* re tp?annie/fo beben ooc& be tpjanntftöe moqjbenaerg/ baer be #?opï)ee£ ^acBariajSaffepbtin'telffleCapitteU Pafcepecoraoccifionis, qne qui
occidebant nen dolebanc feddicebant, bencdi£lu$ Deus , quiadivitesfafli famus. |
|||
|
AUbeeldiflghe vande Spaenfche Tyrannije.
|
||||
|
TT\E Spangiaert menïchen jaecht, met hongherighe Honden3
**-^Dus wert den Indiaan wreet gulfelijck verflonden: Een Vrouwe, door wan-hoop, haar h'mót en haar vaft knoopt, fopch't half ghewurchdc wicht, wert van een Paap ghedoopt» , Ach wat een helfche daad.' wel waardich tebetreuren^ Een Moeder fach haar kindt door eenen Spangiaait Teneurcn, Die*t fijn bloet-honden gafj die kauwdentgraach mctjmaack» Swd-mlde Dttjvelfelf, doenjammerlijcker faaski I
|
||||
|
^attöetBgc&lucatan.
|
|||||
|
I$t jaer i j 2 s. toag een anber onfalirft jBenfrft/ban ftet «©cubetne*
ment taan ftet &gcb Slutatan/ berfieucm be leugftenen en balftftept bteöp fepbe/enbep?efentatien bit ftp ÖetfComntfc ütbt / geinen ban* bet ^pjannen ftebben gftebaen tot nu toe/om battnett öaer jfaten eft <©fficienomteroobengftebenfoube. *©it iSgcn ban ^ucatan toag bol ban ontalücn boltn/toant ftet Hanbt ;* jgp*
i$ f eer f ftefont enbe abonbant ban eten enbe bmtftten/ beel meer ban bat ban J&etico/enbpfonber ijl obérbioebteft bah ï^onirftenbe W&& /meet "^"S-b"* ban ergfteng tn j3|nbien / bat tot notft toe gftefien is gftetoeeft. i|et öeeft m •«<»<« ***■ inbe ronöe biie ftonbert mplen/ftet bolt toag uptftenenbe boben allen au*m . beren ban Sinbien / foo m berfïant enbe politie / aïg bat onber ftaer min 3onben toaren/ban onber b' anber/enbe feer berept enbe toeetbieft om tot feeuniffe ban ftaren «J5obt gftebjocftt te toojben/en baemten foube mogen ntaecneu greote ^>teben om «èpaenjaerts in te tooonen / enbe fp fouben baer leben gelgc in 'taertfefte #arabgo7toaré fp 't toeetbitft/maer fp en 3ftn om gare to jeetftept/ongeboelirftept en 3onben toil/ foo fp niet 'meer* btrft en 3gn gftetoeeft te befttten meer anber plaetfen/ toelcee <©obt ftaer m b , ïit 3nbieu gftetoefen gabbe. <©efen €:pjan begoft met bjie ftonbert man* nen biz ftp met gent bjar ftt/tegens* bit goet onnoofel bolc/b'toelce t'ï)iw$ jje0'tc" $?« &&# fonber pemanben tegütberen/groutoelijcu teooilogen/en mant ftet wojara booi 3lantggeen <©oubten ggeeft (ftabbebacr <©out gftetoeeft/ ftp foube bet CfttCT* bolcö tnbe JBgnen al ggetonfumeert gebbeu) om notfttaniï <tf?out te fo|*, «eren banbe ltcöamenenbe 3ielen banbe gene baer Cftnftujsbooj fiutf/ ftp maecnt<'tijs een groumel om ftoGiê>i iiie ftp niet boot en floecft/Gabé/ en fontfe nabe ^cftenen/bie baer beel op ben reurft en fame banbe flaben quamen/bie bernoopenbe boo? ï©gn/<©Ipe/ft3gn/,^>perE/Cleeberen en al bat öaer boeftt bat fp ban boen gabben / ftp gaf een peggeïgtft te ftiefen uptbgfticgenbe ftonbert jongge «©ocgtets / eene boojeeharoba (een arobanats is* bier gelten oftatfttpotten) 3©tjn$s oft <©Ipoft Mwn/ oft mx gfterooent ©erceen/en ban ggelgrnen/ upt ttoee en bjie ftonbert mei bifpoefle jongerjö booi ben felben pjgS/ en ftet gftebeiirbebattet een jon* em »,fefei£ gftelinrb bie ftfteene te toefen ^>oneban een $nnce / gegeben toert booi &°™ >»«" eenen ïiaeg / enbe ftonbert perfoonen booj een Qmt. Sn bufbanigften *%££%£!' panbeltoasftpbanbenjaer 26.aftotftetjaerban ? ï.tetoeté/febenjaér ,o°- 3"»'"«* fantft/berberbenbe en ttptroepenbe be booifepöe Eanben/ enbe boobenöc " *""' ' fonber öarmftertieftept ftet bolcn/tot ïiat fp baer ftooïben be tij ömge ban* Den rijtnöom ban Ideru/enbe liet 5ijn^pangtaert0 baer ftenen trecnen/ enbe alfoo ftiel be ftelle fefter bagften op/maet baer nae quanten 3y'n 33 te* naer0 toeberom beel groot guaetoyrooberijen/en flaberngen/ en ionben tegenjs <©obt boen enbe aenreeftten/ enbe en ftouben notft ftupöenbacgft^ met op bat te continneren.31nber boegen bat fp bpranj* ftebben bcttooell alle tiiiz ftonbert mplen/toelcne(fo gftefept ip) maren foo bo! enbe gftepn* ^5 2 pleHt/
|
|||||
|
Van het Rijck lucatan.
atïeeft/battet ntemant en foube tonnen gyelooben/mtn tonnen gftefegjets
6e wattituliete flut&en ban bJ^eetyept/bie baet gyepetaetteett 3gn^tfe falöet aïleenlttfe tbiee of bjte ate mp te boojen tomen betyalem, 2öfo b onfaligye Jbnaenjaettg gingyen met yaet felle ï^onben be 3jn*
bianen foetïten enbe iagyen / een fiecne W joittue fienbe bat fp be ï|onben
met en tojle ontloouen/fonbet betfeyeurt te b)ojben(foo fp bauber beben)
nameentoo^beenbont baet mebeaen gaten boet yaet nmbe&en bat fp
yabbe ban ttoee jaet/enöe fp bersten yaet aen eenen balen / bbielcft fp fo
bjoety niet en yabbe gy ebaen / be ï|onben quanten betfey euten yet booi*
ftyjeben mnbe&en/goe biel bat eeir|Bonitn eer't betftyepbé/booure^té
|"*« be J5gaengiaettss bertrotfeen / fepbe een ban yaet tegyeng een ^>one ban
«Hjwttw: eenen ^eetebanfeetnetBletne of fdjobintte / bat ypmebe foube gaen/
ï)et3'iont)c6enantbJoojbe:batÖP3ijn©abetlanbtntetenbJilbeberlaten/
beJbyangiaettb^eptyöe yembatöpyembe oo^en af fnyben foube gintfe
ïw met twe/yet aontpM toepgetbe yet/ boé fneet ypyemmet fijn ïton*
giaett een ooje af/ enbe baet nae b'anbet/ enbe petfifletenbe Set nnetljt*
Keninsijnbooigaenbenjocoofl / öp fneet yembeneufe af al latïjenöe/
se* #«• gijelijf 6 of öp 0em niet meet öan eenen 6nin gyegeben en yabbe / befen.
SST* bet lojen menfey meeg yemfelben/ enbe gloneetöe onbeftyaembelijcli m
»mma, mefentte ban eeneit bjeeibigen&eltgieug/feggenbe bat ftp fy n bejïe btbt/
foo beel als yp to(ie/om te begojben enbe te bebmtï) ten/beel 3|nbiaenfcy e
l^joubjen/om bat yp biegtootgaenbe ©joutoen/ bettoonenbe öooj ftV
ben/ baet meer €>ouötg booj ctijgyen foube»
3nöit&grfeoftincemgye#?obinttcbannieu^naengien / gaenbe
een f ener Jsnaengiaett met fyn #onben tet jatyt/ om te bangyen eenitï* Wüt gyebierte oft Conijnen/eens niet bin&enbe om te jagen/ bocyt yem bat be ïionben yongyer yaöben/ en tuc&te een nlepn ntnbt ban be jiüoc* aBWM»s,«r» jjet / enbe fneet met een ^ongiaett in ftut&en be atmen enbe be beenen/, gyebenbe elt&en #onbt fijn uojtie / enbe als be ïionben nacy met betfaefc m bjaren/bjom yp yaerallen int gyemepn get ftirïjame&en toe, <©» batmen yiet fietyoegtoot bat beongyeboelityept banbe^>paen*
giaettg in bat Hanbt té / enbe goe batfe «J5obt y eeft gyegeben in een bet* SÉeetöen fin/enbe in ïoat eftime bat fp yebben bat boltfe/b'bjelce nocy tang geftyauen ijs nae yet 25eelt <!5obeg/ enbe betlolt boo? fijn bietbaet bloet/ bpfonbet toant bJp yiet onbet nocy lelit&erjS enbe boofets fien fullen, ^atenbeontallidte enbeóngïjeyoojbebJ|eetyeben/bJeltfebege»ie/ bit
gaet Cyjijlenen yeeten/tn bit tijr& beben/niet camtenbe met ben genepn*
fe begtepen bjojben/biil ttfe alleen yiet mebe befluptem
mn* ga» :Eynbe alle befe yeïfcïje tp^annen bertrotnen met yaet begeetlitnyept
Ö (bJelt&e yaet betbltnt)banbe tijtnbom ban #etu. #ater ^atob met bie®
mk iflKbKi anbet öeligicufé ba ^>. jftantiftug o^ben/ betbojbetbe yaet betmaertö
siïSfóU. te gaen/om tILanbt trfttllen/ ^jebitnen enbe bjengyen tot Cy#u0 yet
obetblgffel banbe tpjanniftye moojt enbe elenbe Uz be ^uaengiaettjs in
feben jaet aengyetteyt yabben.
3l£&g?loobebatbefe^?ligteufe,b«tepfeae«namentnt3vaeï ij34.fen*-
benbe
|
||||
|
Van 't RijclfTucatati.
ötnbebooj öeen feftere gjnbianen banbe fnobintie Jlejdto/om te toae&ï
fcöoubien of fp booj goet aenfien fouben/öat be boojftöjeben tóeligieufeiï in öaer Eanbt guamen/om öaer te leeren ïtennen ben eenigen biatacöti* gen <©obt/#eere banbe gantftöc bjerelt. ^>p beraben öaer en bergaber * ben bic&mael/genomen öcbbenbe te boien beel infojntatien/ mn te toeten , toat lupben bat bjaren bie öaer ©abet^ enbe 25?oeber0 gieten / enbetoat bat laag bat fp pjetenbeetbé /en toaer in bat fp berfcöepbé biaren banbe <€ö?iftcnen/ban bjeltne fp fo groeten oberlaji en onret&t ontfangen Öab* ben.Cen leften beracro^beerben fp/battnenfe laten tomen fonbe / op ton* bitie bat fp alleen en fonber ^panjaertg guamen/be öeligieufenbeloof* bent öaer alfoo/toant öe ©icerop ban nieu ^>paengjen Öabbet göetonfen* teert/ en öaer göetommitteert bat fp beloben fouben batter geen ^>pan* jaert$ meest intomen en fouben/ maer alleenlijcfe fiteligieufen / mibtfga* berg bat öaer boo? be CÖnftenen geen oberlaften fouben geöaen ïuojben, 5©ejöeligieufen pjeetnten öaer fo fp plegen öet #♦ Cuangelie/en be goe* &P tttmnt been öeplige intentie banbe Contngöenban Jbpaengien totöenbiaertg/ *££j$!5g? enbe tregöenfulcue lief be enbe fmaet&totteleere enbe etempelen bie be tiJillitt) ut», &eiigieufen ban öaer gaben/eü berblpben öaer fo feer ban be nieumaren banbe Coningöenban^paengien / inaer afin alle beboojf? feben jaren be ,f>pangiaertg öaer nept feennifle en gaben/ of fepöen batter een anber ïleete baag/ban be gene bie Öaer baer tpjannifeerbê* enbe betbnic&te / bat ten tfniit ban beertuö bagen/ bat be öeligieufen baer göecoirien bjaren/ enbe göepjebic&t öabben/be ïieeren banben itanbe bjarijten enbe leberöe Kg al öaer Sfcfgo&é/op bat fpfe betbzanben fouben/ en baer naer Öaer ^>onen «*»«<«** om bat fpfe leeren fouben/toant fpfe Ueber öebben ban 'tgefitöt ban öaer oogöen/enbe fp maer&teu öaer Cempelen enbe öupfen / enbe men riepfe bananöer^jobintienbatfeöaerföUben comen f^eec&en enbe Beninffe ban o5ob göeben/ mibtfgaberg banben genen bie fp fepben bat be greote <£onint& ban Cafhlien toag/en banbe iHcligieufen geperfuabeert jmtöe/ beben fp bat nopt in SJnbien tot nu toe en ig gebaen gebjeeft/ (foo tocö ai bat b'anberfeggöen beroert ig&peenigöe 'Spjannen / bie baer öebben berbefïrueert öe boojfepbe fitjc&en en groote % anbf) tbaaelf oft bijftöié peeren/ban beel ©ajfalen enbe Hanben / een pegöelgcfe bpfonber bob? Öem felben/bergarenbe öaer bokn / enbe nemenbe fjare bopfen enbe ton* tentement/ onberbJoipenöaerboojöarenbjpenbJille / onberbeö^t* fcöapppe banbe Coningöen ban Caflilien / aennemenbe ben üepfer alg Conincfe ban ^>paengten/booj Jbouberain enbe uniberfel ï|eere / en ga* *$tt?Z* ben fener öanbtteetRenen ban beHenteniffe/ baelc&e it6 öebbe onber mp/ mette göetupcöcnifie banbe boo^fepbe laeligieufen in groote blpfröap en Öope ban tot €ö nfhig teb jengöen al öet bolcfe ban bien Jtijcne / bat ban Öet boojfcö?cben moojben en onretötbeerbigöen €rtjcö obergöefcöoten mag/eit niet bjepnitö en baag/ guamen albaer ban eënige fpben acötöieir ^paenfcöe Cpjannen te#eerbe/enbe tbaaelf te boete / t'famen bettirij/ fswam- en bjocöten beel laften ban Stfgoben/ tiie fp ben 3|nbianen in anber #jo* ^em^m- bintiengSenome^öabben / enbebeCanitepnbanbeboojfepbebertitö |
|||
|
Vah'tRijdcïuètfiuu
$&Wifaetfê/ tfeu eetten $eetc ban be plactfe baet fp lantj: ut tptamettf
enbe fepbe jjem bat t)p banbe boojf3 Stfgobcn nemen foube/ enbe bat ftpfs fje't geel llanötboojuptbeplen foube/ bettoopenbe cltuen Stfgobt boo? eenen jIBan oft© joutoe in flabetnije/bjepgenbe öem/bat fo bette fip bat niet en bebe/bat ftp Bem met oorloge aengtppé foube/be boojfepbe i^eete booj bjeefe gefozceett 5pnbe/befttibueetöe b'3tfgoben booj 5tjn fieel lant/ en bebal aen allen fijn ©affalen/ bat fpfe nemeitfouben om aen te bibben/ en bat fp gem SRnbtatten/manjs en bjoutoen geben fottbeu booj bespan* giaettg om ftaet flaben te 3ijn.«©e Snbianen booj b^eje/öie ttoeejbonen Öabbe/ gaf eenen / enbe biet bue ftabbe/gaffet ttoee/en met befe maniete bolbeöeit fp met bef en ïtetcutoobigen ftanbel/enbeben Cacique Jtelöebe €lmfï;enen(toaten fp nochtans Clmftenenjte bjebé.Cenen ban befe on* goööelncfteftelfcöetoobetggïjenaemt hun Gama, 5nwbefierE/ enbeniet bette battbet boot / fjab onbet 3tjn b&te ttoee patuen Slifgoben/ en bebal aen eene Snbifcye 1£?outoe i)U hem bienbe / bat fp wel toeften foube/ bat f p iiit Itfgoben bie baet toaten/niet gében en foube boo? gmnen/toant isiz feet goet biaten/maet eltfe booj een flabe / enbe ten ieften met bit Cejta* ment en metbefe foj ge becommett 3ünbe/|ïutf ben ongelucuigen £>pan* giaett/enbe bJie ttoijfelt bat ftp nut begtaben ïst inbe #elle/<©atmen nu iSS/tia Ifat befiet/enbe tonftbetete toelcfc en ftoebanttft jp pet pjofijt / teligie en becmmnerbt ejteutpelen ban be Cftultcné biz bejjpanmaetts- m b' üanöieit gaen boen/ b^ïïütDéitgebenenftebben / toat eewbatfp^obtpjccutcren/goebatfpatbepbeit BOM*** öait» öat ïjp gefeent en aengebeben tooibe ban bat bolci / bjat fojge bat fp bja* gen/ bat ten booibeele ban ï>ie 3ielen /3911 ftepütft geïoobe gfteu4ant tooj* be/enbe berbjepbe/batmen oojbele of bit ulepnet jonbe toag / fm bit batt gieroboam/ q»ï peccarefccit ifraei, maeruenbebe tbjee goube Calbeten/ ombatftetbolcfebieaenbibben foube/ oftfpgfteujc&te bie ban Stubag/ ft bie meet fcganbaelgbetootfaec&te^ 3Btt 3911 ban be toetteen banbe
paitgiaettgbiein^ubiengaen. 31»bettoaerftept fp Ijebbenbeelenbe. ontallijcue tepfen booj begeette bicfp hebben bau<ï&aut/bettocht en bet* feoopen hupbeu op befen bach / loochenen enbe betloochenen onfen ï|eetc 3e|u0Cftiiflue. #ebbenbebe ^nblanen gïjeften battet niet en toag on* öethouben het gene bat betöeligieufenhaet belooft habbéV te toeteu/bat* tet gijeen jbpaenjaett^n'tllanbt temen fouben/ enbe bat öe Jj>paen* giaettjs felbefjaet be Stfgoben biathten ban anöet plaetfen te toque (baet fp allen haet «öobenben &eligieufen om-te betbjanben obetggelebett fiabben/ op bat fp eenen toatacötig&en 4&obt aenbibben f ouben) ftet geel ^ %anbt flonbt teggeniS be jKonnicUen op / enbe bergtamt 3ijnbe/fepben: bertuptcn be toaerom pebt gijp onjs ggelogöeu / on$s bebuegfienbc enbe toefeggöenbc
baiSr^u"».öat Öier SÖcen ^Öufïenen tomen enjbubeitf enbe toaetora hebt gijp ons «©obenbetbjanbt / naebemael u Cljuflenen onganber <i&obenbanan* r/ifS." bet plaetfen bicngïjen te betuoopen^ €n toaren W abontueten onfe <©o* bikbe» bom öen niet betet Dan au ban b' anber uatienl 5©c i&eUgteufen (lilbenfeftet swpes. jjgjjg öat jp ftojien/niet ftebbenbe toat t' anttooojben.^p gaen be bettitft ^>jja«giaett0 foeclteu / eHbefepbenuaetbeftÖabebtefpgöeöaenftabbe/ betfofc^
|
||||
|
Van't Rijck Iucatan.
berfoetSenbe bat fp bettretïten / fp en totlbeng niet bom / maet lieten 11
Sjnbtanen toeten batbe ji©onir&en feibe baer baer Dabben boeiuoiucn/ toelt» toag eene bolmaetfete booffiept/ te» lefïen b'SJnbïanen refolberen be ifteligieufen boot te flaen/maer fo fp ban fe&cr gnbiane" getoaerftbout toaren/fo berliepen fp't op eenennacbt/ enbe uamaetë ballenbe mbe %w öianen/ be onnofelbept en b?omicöcpt banbe jBonicben/ en be balfrbept ^$87'L« banbe ,£>paenjaertO/fonben fp ban ober bnfticD mplen na baer bibbenbe iwf. bat fp l'ouben toillen toeberom tomen/enbe be alteratie bie fp baer gecau* feerthabbenbergbebcn. «©e&eligieufeal0bienaerg «j&obg/ enbebege* renbe be 3ielen te toinnen/ baer gbeloobenbe/quamen toeberom/en toer* ben ontfangben alg «Engelen/ boenbe baer be 3lnbianen alle bicnft/ enbe fp toarenber toer of bnfmaen baer nae/ enbe om bat be boo?fepbc Jbpan< giaertjs nopt en totlben ban baer bertreraé/enbe bat be ©icerop toat bat pp btbt/ bat niet en cofl remebieren/ toant ftet berre ban nieu «êpaen* ?[ten tg (Doe toel bat ftpfe bebe mor lameren booj berraber js) enbe om bat
p nieten Heten ben gbetooonutben oberlajt om quaet teboen/bunrnenbe benöeligieufenbatbe^nbianentooetlj oftfpabeboojbefe guabefepten fiaer altereren fouben/ enbe bat mogbelgrb op baer ballen foube/ bpfon* ber toant fp ben ginbianen niet met bjeben enbe fonbertontinucle quel* ïingen enbe allarmen/ booj be quabe toerrnen banbe ^bpaengiaertg niet f^e&en en tofïen/ bonben goet bet Hanbt te berlaten/ en alfo bleeft fon* ber licijt enbe fetourg ban eentgje 3Leere/ eubebie bevielen mbe bupfter* niffe banbe ontoetenöept en mtferie baer fp in toaren/ berlatenbe inben befienfapfoenebe remebieenbeonbeitopfingbe banbe benniffe <6obg/ be toelcne fp feer blpteljjcn aennamen / geinen oft top öet toater be teere planten/bte eerfi gbefelt 3tjn/ ontretnen/ enbe bat om be onberfoenltjc&e fcïjult enbe boimaet &te quaetbept ban bic boojfebjeben ^pangiaertö» 5^ep?oWntte ban ^ apatt^
De f ?obtntie ban g>; 5Bartba toass een ILanbt baer be 3|nbia* ®* fX'*
nen beel <6oubö ïjabben/ toant öet rncb io/ foo occït bet aniig* •&«**» »* gftenbe/enbefptotfïenttetomnen. <£nbebaetombanbenjare£$£'££ i/i^.totimtoeintSaer i ƒ41. anbergenbeb&en ontallgrfee*"• /Scannen ban onfe ^>paenjaertj$ niet gebaen/ ban baer met ^>tbepen te gaenoberbaïlen/ boobenenbewoben/ omget^oubtte&ebbeit batfp fjabben / toeberom toert) gaenbe en comenbe bibetfebe repfen/ altijtmet «rooien obcrlafl/ moojben enbrnotable tojectbeben/ enbe bat gbemepn* fnt& opten Ztmnt/ enbe ecnige mplen int % ant/ totten jare i j: 11. %ut jaer i s i % ♦ quainen baer «êpaenfrfje Cpjannen reftberen / enbe alfo bet «JiSKS* ILanbt (fo gefept i#) rrjefe toa^/fuccebeerbe biberfi\yz €apttepnen/be een *«wf« »»»* toieeber ban b'anber/ bet fcöeen bat een pegelijcR pjofeïfie gebaen ïiabbe m^u, "** ban te perpetreren meer quaetg enbe groutoefe ban be anber / op bat be ïegbele bit top boben gjjefept bebben/ foube toaer jijn. 9&aer toa?s int^aer j ; i?teenen grootenS:pjaii met beel twjlcyfmioer bjcef?
|
||||
|
De Provincie van S. Mar'tha.
^eefetoan <©oöt nocB tomnaffte banben menfcBeUjt&ett geflacBteVüjeltfe
aentecBte fo grooten gromnel/ moojberije en ongoblitBept/ bat ï)p allen
•öe boojgaenbe te bobeu gincfe/Bp met 5911 gefelfrijan roofbe beel fcjjatté/
binnen feg oftfeben jaren bat Bpleefbe/ alleen <fi>jabe fonbet SSiecBtc
gBeftojben jpnbe / baer naet onfaUrïjlgcït enbe ootfe Wan 3pnetefibentie
betloopen/juccebeerbett anber Cpjannen/moojbetjs en roobcrjs/ toeïcne.
gingen confumeren Bet bolcfe / bat be tojeebe Banben enbe ineffen Wanbe
fcoojgaenbe 'Cpjannen niet toecB gBenontenen Babben. ^pfïrec&ten
Baer foünjt binnen int Hant/beberbenbeen bertooejtenbe groot en bele
#jobintien/ boobenbe en flabcn ïnanenbe (geltjcnertoijg alis bonen) Bet
boïrfe / boenbe be ï|eeren en ©affalen ora bat fp Baer €»out grenen fou*
ben (en be nlaetfen fxmben topfen baer Bet <©out ma$) groote tonnentert
enbe n pnenaen/ercebetenbe/ fo gBefept ijs/ in effect/ getal enbe qualitept
allebeboojgaenbe, 31nber boegfjenbatfpbanBet jaet 19, tot nu toe/
Jjernioeft öebben meer ban 400 raplenHantg/tiielc fo Wol toag ban bolt*
fee alö b'anber.2ilc& macB metter maeröept affirmeren/ foubeic int par*
ticulier berBalen be boofïjept/ntoojberyen/ berbioefttngé/ onrecBtbeet*
öicBeben/fbjtfen/neberlagen en groote 5onben/toelc6e be ^>nanjaert$ in
üefe ^plaabeuban ^>, jBattBa gBebaen Bebben tegen <3&obt/tegBen ben
Conincfe enbe tegen bie onnofel natiën/ icfefoubeeenfeer laugöe=|i|ïone:
ma&en/maer bat fal icn laten/fnaett<i&obt mp Bet leben/ tot 3pnber tijt*
SWeen biil üfe §itz feggen met ïxrepnicB toooibeu banbe gene ük nu aen
ben Conintn fcBnjft/ben 2&iflcBon ban bier #jobintté/ 3tjnbe upt 3pnen
2&£ief banben ttomticBften 5Üep/ int jaet -1 s »4 bJeltfee onber anber fept
alg bolcöt.Scfeggeïleere/bat ben mibbel om te falberen befe #jobintie
SfTaSuijS/6at uttIE JBajejïept üiz trecfee upt Bet getnelt banbe ftitf baberg/enbe
Baer gBebe eenen j©an Ut Baer tractere foo reben epfdjt/ enbe fo fp ber*
»«"Kré514 öiem/ etibebattenalber eer|ten/toant anbetfingtfobotebaer ober te feg*
^tkfbaert gen Bebben/ Baer Baejïeneü moe manen) ic&BoubeboojgBebiigbatfp
jjaei' ten man feer bjoecB berloojen fal 3ijn/ enbe boojber fept Bp notB: tnaer upt utoe
Ta'w^tL Üfóajeftept claerlic betjïaen fal/ Boe bat be gene bie Bertoaertg ober gou*
mmmt. berneren/ bienen ban Baren goubememente berlaten te toojben/ o» bat
be Heyubliguen mogBen ber ticljt bjojben/ enbe in gBeiïal bat bit met en
toojbegebaen/naebaticncanften/Barefiecïtten en tonnen niet gBenefen
Inojben/en oot& gBetoaet toojben bat Bier geen €B jifïenenen 3ijn/ maec
•©upbelg/geenbtenaerg 45obtönocl)be0 conincr/maerWerraber^ba»
fijn 1©et en banben Conintfe) toantiuber\naerBeptBetgroot(le inron*
nenient baticfe üinbe om b'3Snbianen tetrecfeen ban b'oojioge tot bjebe/
en be bjebelgc&e tot feenniffe ban onfen geloobe/ in Bet rouuj enbe tojebe
traptement batbeijjebeltjc&e ontfangen banben CBnflenen / boaer boo|
fp fo gebeten en beranbert 3|jn/ bat fp geen bincfe meer Baten enbe fcBjo*
inen/ban ben nacm banbe CBnflenen / 'ttoelcfe/p in t>it ILanbt B^ten in
fjare tale ^are^/tbjelci^ te feggen <©upbetë/en fonber tnjpfel fp Bebbi
lebene/Wjantbetoerciten biefpftier aenflellen/ en3tjnban€B?i(tenen
notB ban J©?öfcDen bit ï?bene gö?biuptn?n/ roaergpupbel& 5Paer upt
■Hf tomt
|
|||||
|
De Provintie van Garf agena.
femtt bat b' 3,nbianen fienbe befe boofe bjertnen/enbe gèttcralgtS gfieetie
barmgertitïjept/ foo bjelinbe ^oofben als inbe Heben/ benc&enbebat fee Cgjtfïenen f uiteen Wtt gebben/enöe bat gaten €>ob eft Commfe baer af auteurs 3gn/en te tollen arbepben cm ïjaer anbers te petfuabeteu/of bg 3ee bjiilen uptputté/enbe Baer jloffe geten om te latteen en fpottenmet onfe l|eere Sefus CgjifruS enbe 3gn WeU Cnbe als be Sjnbianefthtbe «ojloge fien bit traptement batmé bit ban pepfe aenboet/ hebben teel Ut* ijet te fterben met een repfe / ban met bele in ïjet ggetoeït banbe £>$m* ïaerts.Stlaeet Ut alber onbettoinlitRfïe üepfer bp erperientie/ ïjp fept «ocft onbet inleen Capittel: W\at JBapefï, geeft gier meer bienaers ban ggp inepntfbterit bier en is niet een^olbaet ban alle bier 3ijn/bie niet en berf feggé/alS gp oberlajt boet/rocft/berbefttueert/bootfiaet/ enbe toer* bjanbt be ©afalen ban utuer i^ajefïept / om bat fp gem 45out göeüen fouben/utoejfeajeftept bient/allegerenbe booj 3pnen titel/bat uVueJla* jefïept baer ban 3gn beel rrtjcfit/enbe baerom foube goet 3911 alber CJjji* |
||||||||||||
|
mebemtfbientis. 3Bit 3tjnal fojmeletooojbenbanbenboo^ Biffcho]!
ban §> ♦ 5föartfta/bp betuelcu men alaetlgtfe f iet/ 't gene batmen nu boet in bat ongftelurfeitfi Hant/tegenS bat Oünoofel boltïu #p fteet Snbianen ban oojloge/alle be gene bit bertrotnen 3gn/enbe baer gebbé uonnen fal* üeren/buenbe boo? be moorbergen banbe .êpanjaerts op be bergen/etibe bit ban bjebe 3tjn be ggene Ut na ontaUijtne moojben ban bolcfee ggefet toojbeninbeboojft tpjannifegeenbeafgtpfelgt&ebienftbaergepöt /baer fpfe ten lefteu tonfmnereuinbe booben/gelgtu ftetblgcfet bpDe boojfepbe tooojben banben25ifftgop.€nbe inber boact gept gp geeft toeprarg gfte* itoetg tebennenban'tgenebatfplpben/b'Slnbianen ban bté lUnöepie* gen te feggen als fpfe moe maet&ten niet oat&en te laben/en als fp bielen „ h . en flau tooiben ban arbepben (toant ban ftteten fpfe met boeten / eiï floe* genfe met ffotuen / enbe bja&en gaet metten %pel banben ^iueerbe be TZmViS tanbé/ om bat fp opfïaen föuben/eit beojtgaen fonber abem te fcgeppen) v^m wt gaet genen ggp fgt quaet/ ic& en &an niet meer/boot mp gier ica toü ijtcrblfiUS,u boot bigben / enbe bit feggen fp met beel futgtens enbe öenautgepts ban getten/ tgoonenbe groote bangitgept enbe pgüe» #tg bit &o{ï te Bennen geben ban gcnbett beelen eene/banbe afftictten enbe elienben teelt&e bat onftgulbicö boltu banbe on^iugjje <§>pangiaerts berbjagen moet / 45obt ggebet ben genen te ber(taen/bie 't tonnen enbe begoojen te remsbteren» ©anöe p jobiittte ban Cartascita.
|
||||||||||||
|
D
|
<£fe #?obintie ban Cartagena is meer ban bgfïirö mplen lee= ^tf/S;
gger ban ftnte |®attga/na ben Weften/ enbe baer ae» paelt bie m> mm *& ban €enu tot be Eee ban ©raba toe/ toelcse togtelgcli begr p* g««Si>«. |
|||||||||||
|
aengonbej* mplen ^e?cants / enbsöeel %a\M$ binnen in*
3| taaett
|
||||||||||||
|
Eyïant van drievuldicheyf.
toaert tot mib&at ïj.^cfe f>?obintie öeeft bertooeft ggetoeefï/ Bet bütr&
üenaut enbe geboot/ banben jare i j 98 of 9 9 tot nu toe / gfieujcu ö« ban ^f>. Jl)art!ja/eiifcebaer39« beelnotabelbmetöeöen/ moo?benenberoe* benjen boot be ^panjaertg göefc&tet/ toek&e tcfe uarticulter niet en totl bcrïjalen om uojt te ma&en / en&e te berteUm bebooffjeben öte nu in an* ber y iaetfen gljeyerüctreert toojben * Banöcit Xtttmt bitmm Ijcet banöe
Reeden möeüan ^atia / enöeïjct CpIatutJanDe
3^iebulbit0ept/ of&elaCriuibab»
•«r -r 5tnben^ee-tantbanf>atïa/tatbe^eeten©cncatelauptgöe*
ÏT4SST \ / flotejt/ boelen macft toefen ttoeefton&ertmplen/ baertjcbbeit
s« inmt> üó. \/ groote efi notabel befïructien getoeeft/toelriie be ^pangiaertg
ÏS mm"" 0«°2r bat bokfc fieb&cn gebaen/ öaer obcrballcnbe/ enbe leben*
sinsa-a. öitJ) nemenbe foo beetalgfP ïtoöen/om te beraooöen booj flaben/ ja me*
£0Uao* turfjmael böben be berfc&ertfjepöt enbe bjientfrftayiJe/ toelc&ebe.êuan*
giaertiö met öaeröabbegetratteert/geé geloof öoubébe nefï> toaer^ept/
öaer fp nocgtang ijam outfmgen in öaer tuipfen alg ©aberjS en ^oonen/
Öaer gfiebenbeenbe btenenbemetalbat fpftabben enbecoften/ menen
foube mber toaerïjept ntet nonnen particulterlijc& berjjalen / jfjoebanicfj
cnbegrootbatggtoee|lOebowoeonrecotloeerbirfjepben/injuttett/otjet*
ïafr enbe ellenbe / ük tyet bolrit ban bef en :Eee rant / banbe jj>pangiaert$ï
fjeeft ontfangen ban I)etjaer 1 /1 © tot nu.gitu toil alleenlijt ttoee of bjie
jlucnen feggen/toaer booj men licï)telgc& oojbeelen falb' an&er ontallijc*
ue Ieel!)t!)ept/bJelr&e alle toeerbicï) toaren te tormenteren metten bpere»
Jjef tolt* tp 3|et (iïplaiit banbeWtbulbicDept tg beel grooter enbe buuDtbaerbec
*$5$£%' ö"» ^ibtlien/enbe ftangt aen ftet baft Hant banbe $püt ban jdarta/ enbe
to?ooj;vftc boit jfjet bolrft bacr ban/ts ban ï)et befte en&e bfoomjreban fmte qualitept bat
;«" 3"D' 'm^notenig. -©acrquambeitoaertgeeneiu^überin'tjaer ijïó met
tfeftifï) of tfebenticy oj&inarife Sooberg/ Itetb' 3;ttbmnen toeten bat öp
baer quam cm te tosoncn enbe met baerlieben te leben. <S>e 2£nbianra
ontfingenfealg oft ijacr bleeftïj enbe poenen ïjabben getoeejl/ be peeren
öienbef e met feer poote affectie enbe blpftgau / b jachten ftaer bag|jelnc£
t' e ten/fo batte r bM oberfc hcot bcoj an beren / toant bit ig be göeraepne
maniere ban ttocn/enbe liberalitcpt banbe 3f,ntrtaneu / ban allen be nieu*
toe to.ev.elt/feat fp upter maten beel gfieben ban aïjs bat be ,|>yangtaertg
ban boen ïjc&ben / enbe al toat fp Jjebbëin £>p maetfetenöaet een öouteit
ï|itp0baerfpalin tooonen fouben / toant be £>$tacngiaert0 bat alfoo;
totlben batter maer een toefen en foube / niet meer banomteeffettue*
ïenï)etgf)enebatfpbco?göenomen öabbenteboen / 'ttoelcfe fp beben,
%\0 fp jjet ïjupjs berten met ftroo/enbe öatóf ontrent ttoee ftabienboojt
t&egaen / em bat,bie ban binnen bie ban bupteu niet fien en foubetr/ on^
bes.
|
|||
|
Eylandt van Drievuldicheyt,
bet tolmt ban te toillen öaeftf öattet ïjupjs ter ftont bolmaert toaer/bebl
fp beel bolcr in 't boo?f3 fiupg/enbe fp beplöen §aer eenige bupten ontrfct ben fjupfe met öaet toapenemtegenss be gftene Die fouben toülen uptgaeit «nbe anber binnen: be toelr&e leggïjenbe &aer ftant aenbe mefifen/ begin* itenbe b'ünbianen te bjepgen/bat jp fjaet niet roeren en fouben/ of fp fou* benfe bootflaen/en baer beneffeng te btnben / eitoe te ïjoutoé tnbe fterbeit «p be gftene bte toerft liepen/ eenigfte gftetoonbe bie ban baer geraetfcten/ enbe anber banbe p&etfe bte niet binnen gljetoeefl en ftabbé/Jnamen ftaec ÏJogften enbe pijten/enbe trocften in een anber ftupg / om ftaer te befenbe* ren / baer fp honbert en ttoee fionbert in gingften / enbe betoijl bat fp be eoojtebefcftermbcn/fia&enbe^panjaertgftetbperbaerinne/enbeber* bjanbenfe al lebenbe/en trocften ban baer met be gftene ttie fp gftebonbeu ftabben (en mocfiten fijn inbe fionbert tacfitenttóh of ttoee fionbert man* nen)na ftaer Jjcöip/enbe gingften t' feplnab'epïantban £>.3Suanenbe <£fpannola/ albaer fpfe betftocft ten booj flabcn. <©u bat felbe pag 3ijnbe banmp in 't <£plant ban g>. 3uan ben Capttepn gftetepjefteubeert ban befelelpcfieberraberpeenbeboofftept/ftpanttooojöemp: gaetftené ï=>ee* re/ftet tè mp alfo bebolen/en men fieeft mp inftturtie gegeben/ ban toe* gften ber geener bie mp gefonben ftcbben/te toeten/aft* it fefe niet en foube tonnen gljenemen met oojlogfte/bat ic&fe foube fien te ftrijgfteu met b^e* be/ enbe inbertoaerfiepbtftpfepbettip bat ftp in allen 3pnen lebennopt ©aber nor0 jBoeber gfiebonben en Baboe / ban in bat Üanbt/ in r egarb banbe beucfit enbe fietgoet/b' toeltftö' 2Rnbiané albaer ftemgebaenftab* ben. <©it fepbe ftp tot fgnber meerber confiifte enbe belaftingfte ban 3ijn fouben. <©efe gftelijrfte fïucfeen fiebben fper op' t bafl ÏLanbt ontallnrue beelgftebaen / toccfinemenbeinflabetnpeftetbolcftbobenafTeutantie. «©atmen nu befiet toat toertften bat bit 3gn/ enbe oft befe ^nbianen alfo 3tjn gftenomen met eenen goeben titel/tot flaben. <©p een anber maelftebben be asjoers" ban &* ^ominicus / gfterefok jft,s'?«<(
beert tegaen pjebiften enbefteerenftetbolcbatinbupllerntiiretoajsom ftaer 3iehm te toinnen / fonbeneeuen üeligieufen beurftoeltjcften en ftep* ^,™^ Itgften Cfteologien/met een Heetften sloeber booj fijn göef'elle / om bat b^o? / ba* ftp bet Eanb befien/ foube ftanbelen metten tjolcïte / enbe plaetfe foetften 'gvZ™^* bte bequaem toare om een €loofter te maften. <©e Sinbianen ontf ingften ,p'a'"'^™^ beboojfcftjeben JÖeligieufen gelijcft oft €ngelen fiabben gljetoeelr/ enbe2i. ïjoojbenfe met greoter affectie / blijftftap enbe attentie be pjopooflen üiz fp op bat pa£ gaer ftoften gijefiouben/ meer booj teetftcnenban booj fpja* fee/ vuant fp bie niet en totjïen / bet ghcbeurbe bat baer een J!>ciup quant als b' anber bat be boojftftjeben aeugteufen gebjocbt ftabbe/toctlj toas/ baer af be ^paengtaertjS göebjupcftenbe öaer bupbdftöecoflumeban boen/ftregljen met bebjotD op 't <£>cftip/ fonber toeten banöe adigieufen ben ^eere ban bier plaetfen / bie göenaemttoa^ Don Aiofon (oft bat be fteltgieufen oft anber ^pangiaert^öembiennaemgfiegljebenftabben) toant be 31nbtanen Rebben gheerne «Tljjlftenen namen/ enbe ter (tont be* geeren fp öatmen &a?r tem gpebe/ootö wr fp pet toeten om gheboopt te ^ i wogljen
|
||||
|
.'- Vaftde Ëylandeii Mucaios.
wtogfien tooien/met fijn fiupf bjoutoe/enbe feetfter att&et perfooiten tot
febentljten toe/ftaet bnjg maet&enbe bat fpfe baer feefteren fouben.^aec
betroubjen tna^ bat be &eligteufen opt llant bieben / enbe bat be Jbpan*
gtaertg om ftarcnt toille / baer niet mifboen en fouben / toant fonbet bat
en fouben fp baer niet gïjëlooft hebben. ^>oo bjoecfi alg fp int .écfiip ma*
ten/ ttocben be ^paenjaertg be feplen op / enbe boeten nae bet «Epïanbt
ffSSse «Sfpannola / baer fpfe ber&ocfiten booj flaben / fienbe bet boltfe bat baer
toobtflüfu/ lieren enbe W joumen biecft maren/quamen totte&eligieufen enbe bril*
S^S» benfe bootflaen.*©e 25joetg fienbebefe grootebóof ftept/ toatenfoo ber*
jams foo !K= flagöen en b^ocbe / bat fp gfleetne gbefro jben babben / enbe bet ië te ghe*
6ia6«» aiaxni. j00l!jmoat jp |jetIer yaeE jeioen ggegjj^en fouben öebben / ban bat fulc&e
ontechtbeerbithept gbefcbieben foube/bpfonber bat baet bco^ belet toet*
be/ bat fp nimmermeer en fouben bjillen boojen oft gbelooben bet tooozt <ü5obë / fpfKllenfe te bjeben bet beft bat fp boften / enbe fepben bat fi» tmtte eerfïen ^tbepe bat baer booj bp baren foube/ fcfiipben fouben nae Öet «Cplanbt -Cfpaunola/ enbe fp maetnen fouben bat fp paren ï^eere met 3ön gefelft&ap mebetom nrpgöen fouben* <ö>ob gaf bat baer terftont een Jbchip quam/tot meerbei" confirmatie banbe berboemenifTe banbe<©ou= berneurg/baer mebe fp fchjeben aenbe töeligieufen ban €fpannola/ baer ntebè fp roeoen/potefleren/een/enbe beel repfen/ maer be Subiteurg en brilbenbaer nopt ;|uftitie boen/toant onber baer felbe toarenber af upt* gebeplt. «©e tüiee töeligieufen hiz ben J3|nbianen belooft babben bat bate 3|eere met alle b'anber binnen bier maenben nomen foube / fienbe bat fp norfi in bier norij in aeft tmaenben niet en quanten / bcrepben baer om te fierben / enbe te gbeben baer leben ben göenen t>ie fp't geoffert babben/ eer fp be repfe aennamen / enbe alfoG tojeec&ten fp baer / be boojfcb jeben ileligieufenbootflaenbe / te retflte al bjaren fp onnofel/foatbten fp/ batfe banbe boo?fepbe berraberge oojfane fiabben ghetoeefï/enbe om bat fp fa* gben battet niet en gbefcbiebe / foo fp belooft babben /bat ftaeren iieere binnen bier maenben lueberom tomen foube/ oocn foo en baiften fp op bat jk$ nies/nocb en baetent nocp niet batter bifferentie toag tufifcben be&e* figieufenen be«^panjaertjs/ Cp?annen / moojbergenbe rooberg ban al bat Hant. 3B>e faligne ifteiigieufen leben onrecbtbeerbelMt/ om bjelc&e OHtechttoeerbitbept fp fonber ttonfel/acbtetbolgenbe onfen geloobe/3fjn toataebtige Jlartelaerg/ enbe regneren nu met <ü>obt inben #emel/bjel gfteludiitl) enbe falir b* j&abemael fp baer gingöen om göeftoojfaem te ma l enbe fjabbe goebe intentie om te %%z%iktx\ enbe berbjepben bet ftep* ucftCuangelie / enbetetoinnenbejielen / enbe Ipben allen arbept enbe boot/biemenöaer aenboen foube/om ben göettupften 3iefujs ttiille. ®«a »bwt <©ptenen anberen tijbt/om be groote tpjannie enbe boofe baben banbe llfü'Xf' boofe€b?iflenen/ floepnbelnbianenbootttoeeahberiöeligieufen/ee* ■■*%>&*& nen ban ^>. ^oirauicuö / enbe eenen ban ^>. iprancifcu^ / baer ten göe* m *m s tupgfte afben/toant ice gftelnc&eboot gefïojbenfoube ftebben/maer booj 45obt0 miracule itk 'tfelbe ontquam» <©aer vnaer gftenoetg af te feggen umt?boenftft?eum?.nöe;raenfcö?n/ regaï6n?me,»ib? op be fmat&öepbt «HÖ6
|
|||
|
Vafide Eylanden Lucayos.
enbe afgtgfeliriigf pbt banbe faec&e/maer aSfoo te ïantft tg / en ton* fr 6 gtf
gier niet letten/ Jjet fal jijnen tgt gebben / enbeinben bacg öeö oojöeelg abs<H>oDtbj;ieec&et.fal alfultnenafgrgfeïij'tfee enbe abominable oberla* (fén aïg in^nöten boen Be ggene bie ben naem ban Cgjiflenen gebben/ fartalopenbae^gn. #otg eeng inbefbobintien Al Cab© de Latordm toasseen©ïet&ebaer ©e «a&ob*
ben ©eere affjiete %ïgocoto (epggen naein banben perfoon/ oft gemepn £X°£ „ met alle be peeren banber plaetfen) gp toag fo goebt/ enbe 3gn bolcn foo beutgbelgcfe/bat alle be «fjpanjaertg bie baer te ^tgepe quaraen/bonben *"£&££?- baer om ïjaer te berberfrgen/t'eten/ru jïe m alle troofï enbe labentffe/gp .m/toen »e betloften beelbanber boobtbiequanien ggeblobenbananberlUnben/SSl?/'8 baer fp ggebjelt/ beel tpjanngenenbe quaetg gebaen Dabben/ bit bptang H'K*^?* boot maten ban gonger/berqnitöte gp/eii fontfe ggefont nae get epiant banbe f&èrlen/ baer een Cgjtfien toooninggebjag. ï|pgabbefe moggen booben/ fonber bat peinant eenige fufpirie op gein foube gegabt öebben/ enbe gp en beet niet» 31n fomma be Cfeifïenen gieten bit bolcfe ban ïgi* . gnetoto/get ggemepn logement enbe 3§upg ban gaer allen» «genen onfa* ltgen Cpjan gneraecnte baer te romen roben met een^c|up(f0 fp mepn* ben fo toel betfénert te 3gn) en nooöe beel bolcr op fgn ^tgip te comen/ fo fp pleggen te gaen op b'anber / enbe ga.er te betroubmt / jpnbe baer in ggebomen beel Jlang/ ©joubicn en aanbeten/ f}p feplöeterjront merg? nae Set €plant ban §>. ^uan/baer gpfe al berfeocgt booj. flaben/teginrfe gem nae/ enbe facg ben boo^fs Cpjan/ enbe icn bjifl get göene bat gp ge* baen gabbe. #p liet be gantfcge ©lecfee betöeftrueert / öbjeltlt alle be: ^paenfcge tp^annen bit ianc&r bit ^eecant roofben / mif öaetöbe / enbe abomineerben bit groubjelpcfe fept / om bat fp berlojen ge t gemat6 enbe 3£er bergge bit fp baer pleggen te gebben/al oft fp in gaer gupg ggetoeefl gabben.3|r 6 Iaet te feggen beel uptneitienbe grooteboof gept enöeafgrp* felptbe fepten/ bjeltbe op befer manieren inbe boojf3 Hanben 3pu geper* petreert geteeeft.^p gebben ban bien ^eetant biefeer gepenpleert toass ggebjocgtinbe «Sïplanben «iBfpannoIa enbé <£>.;3|uan/meet ban ttoee mnV liomen3ielen bie fp al ggerooftïfêbben / bielc&eoocbinbe boojftgjebeit «Êplanben fp ggeöoot gebben / jaggenöebie inbe jlBgnen en anberen ar* bept/boben bit menttöte bit baer (foo boben ftaet)bjag.ï^et ig een groote beerniffe en gertbje&inge om te fien bé boojfepbé "Zttmnt/bit fo bjucgt* baren %ant gabbe/t'eenemaei bertooefl enbe pbel ban bolcö* 3#et i$ ge* berifiteert bat fp nimmermeer Jbtgtp tn bjengen/met ggeroofbe^lnbia* nen(fogefept ië) fp en toojpen boot inbe ^ee i^ct öerbenbeel banbe ggene bit fper in fteet&en / mette gene biefp booben op' t Sant om gaer te ban# ggen/be oojfaetïte i$/ om bat fp bjilienbe tot gare epnbe enbe intentie f o* ttien/beel boltr moeten gebben om meer ggeltg te ma&en/enbe fp en ne^ men geen bictalie notg ï©ater mebe/ ban luttel om bat be Cp?annen bit gaer öeeber jï qualificeren/geenen co|l boen en fouben / baer en «s nauto ggenoefgboojbe^>panjaert0bieop't^£gipgaenomte rooben / enbe jffe. t ggeb^etlt booj be arme Slnbianen / ?n baerom fierbenfe ban gonger 3| 3 Stt&f
|
|||||
|
*».
|
|||||
|
Vande cylanden Lucaios.
«noe bo^fl/ enbe baer en ig ariberg gpeen remebien ban obet öoojt te toet*
peiu Snberbjaergepbtmpïjeeft eenen perfoon banben ggefelfcgappe bertrorften / goe batter een <5>cgtp toag b' bjelru ban be «Êplanbcn de los Lucayos (baer oot& feer groote ellenbe gebjeefï tg) tot ïjet Cpïant «Efpan* i&*«- nola( t bjeltfe jijn fej ticg oft febenticg mplen) fonber feplftce en ^eeraer* te/aUeenlijtfe boft af feotnen/op ^et ijolgöeit tuiTcöen be boobe Utöamen/ öte tipten «êrgepe inbe^ee gebjojpen fgnbe/berbiaertg bjeben/enbe pet ^>cgiplepben. ï^et gert foube eenen menftg/ bte eenicg teerfcen ban betmgettirfjep&t
geeft/bjeaen/alg ïjpfe facg upten fcgepe 6omen aen gctHant baer fp toe* fen bnlben/naet&t ewbe gongericg/goe fp ballen in onmacgt ban gonget/ $tmberen/<©ubet g/jBannen en 1£ joubjen/baer na/goe bat fp alg Ham* meren ggefcgepben biojben ban maluanberen/be ©aeerg ban be Sinbe* ren/be ©joubjen banbe iBang / bjojbenbein feubben tgien oft ttomttcö fep een göef telt/men biojper get lot om/ten epnbe be onfaligeföeeberg (be toeScue fgn be ggene bie in leggen om be ^djepeu te reeben)enbe be ^p* rannift ge ftooberg/bie b' 3|nbtanen gaen galen en rooben in gaet gupg/ betaeit mogen bjctben/alg ftet lot balt op eenen goop baer eenigen ouben oft feranruett menftg onber tg/ban fept betfCpjan biet raett/geeft befen wben bé bupbelbjaerom geeft ggp en mp/ om bat icuenbegtabé foube^ 3©aer toe befen 6rantfeen/ om bat trften boen meeflteren foube^ «©atmen gier ban nu beften niaeg goe be Js>gangiaettg be Sinbianen atgten / enbe oft fp bolbjenggen get €>gebobt «pobg/belanggenbebe liefbeban fpneit naeft en/baer aen ïjanggt be 1©etenbe be f&jopgeten. *0e tpjannte bte be <l>pangiaertg gebnipcten tegeng be 3Ènbianen in't
btffrgen banbe $erlen/ig een banbe bjjeebe enbe berboemöe binggen bie
tube bjereït mogen jijru 33)aer en tg opter toerelt geé gelfrg en befperaet
ïeben bat gier mcöe matg gele&enbJo^bett / goebicl bat get bjerrucninbe
goubje JBgnen tg in 3tju refpett geel fbiaer enbeguaet / fp fetteufe inbe
jee/bae/bier en byf ellen biep / ban fmojgpcng bjoerg tot bat be <£>onne
onber gaet / fp fnn altgt onber get toater fujemmenbe / fonber afem te
fcgeppeu/enupttretuenbe be <©e|ïeren baer be $eerlé in bjaflfen.ap co*
mm op met een net&en/bjelcK fp bol gebben/ enbe om gaer te betblafen/
baerierfroni: eenen fpaenftgenf)enc&erig in een ftguptfeen / enbe ber*
toeben fp met rufïen/gp iïaetfe met bupjten/ en neemtfe metten gap* en
bJoiptfe in't biater/om bat fp bieberom fouben gaen bilftpen/gaer fpgfe
totem*-10 biftg/ ban bien bit fderlen gebben/ enbe |&antanba/enbe eenicïj mapg
|«ïr« (bJelcfigetJ5jootban bien Xanbeig) beeenbanfeer luttel fubftantie/
tof wtttSS?* «tö^öe anber feer pijnigt» om mact&en/bacr fp nimmermeer gaet- af en
berfaben/be 25ebben bte fpgaer fnatgtg ggeben/3gn bat fpfe inbe 2&oep*
1SS m en bjerpen opten bloer / om bat fp niet lüecg loopen en fouben. §>p
Marrwa. ijetbMnc&en bic&maelinbe ^ee / alg fp be fèeerlen btfftgeu / enbe en «o*
men niet meerbobett (b)ant3ptoo?ben banbe Cümroneg enbe |Ba*
rarog/bjelc63gntbjeefoo?ten ban feer tojeebe ^ee-beefteu / bieeenen
ittenftg teeneuiael inflotuen / öooben m eten, ©atmen pte. t beftet oft be
^»pan#
|
||||
|
Vande Rivierc Pari.
^>paitgiaertg hit met befen ganbei ban l&eerlen in befer mm\mmmm
gaen/acl)terbolgen be <Ü?S}eboben «<5obt0 / belang&enbe be lief be banbro nacften / fettenbe in pertfcfiel ban be boot / be licftatuen enbe stelen (glje*~ mertHtfplïerben fonber gf)eIoob? enbe Sacramenten) ban fiarenuae* ften/omöareepgïjen begeerte bJiïïe/mitfgaöer^ooceboenbe ben armen menfcöenfulc&enafgrqfeltjr&enlcben aen / tot bat fpfebemielen enbe confumeren th feojteöagöen. HDant öet enignietineugijelgcHbatee» menfcge ïangije onfeer öet bjater fonber afcm te fcqeppen/leben nan/bp* fonber toant be contmuele noubie banben mater/penetreer tfe enbe öooj* loopfe/enbe baerom göemepnltjcfe lïerben 3p/ a! bloebt biojpenbe upttert monbe/om be engicljept banbe bojfte / toelrne temt om bat fpfoo langïje enbe continuclrjctt fonber afem te nerncmen sgn/ enbe ban camergauc/bé toelc&en toutoe noufeert/ Ijct papj beranbert jijnbe ban nattteren ftoart berbjaubt / enbe toojt göclijcfc Zee bjoiben ftapj/ enbe fjet falnitre loont upt gaer ftgcubereu. Snber boeggen bat niet anberg ban monfiren on* bcr menftgen ggeöaente/oft toeï ban anber fperó fcggnen te 3gn.3!n be* fen onbetbiaecgïgtften arbept oft om beter te feggé/öetfcg ercrcitte/con* fumeerben fp alle be SJSnötanen/ üie inbe €planben Eucapeg toaren / al$ be ,f>pangiaertg befeCoopmanfcgappen begoflen te boen/eltfe eenen golt jo enbe i oo Caftellanf /mant bit ban Itueapog 3511 grootefbjemmerg/ en fp berrocgtenfe oper.baer Iijc/niet tegenfraenbe bat betboben Vaag/ fel* be banbe jufïitie/goebjelopb'anber fpbeonrecgtbeerbig.^pgebbé baec oor geboot beleanoer fonber getal/ban anberen#|Obmtien en gebje|ren« ^anöeBitoieteidatt
mntje&e f^obtntie l&ari/looöt b' Hant optoaertg een &tbier gge* m^Z£im
gcetenf*btapari/meer ban ttuee gonbert mplen/baerop ginc eenen *<mm am»s ' bcofenCpjan beel mplé/tn gctiaer 1 s 19 met 400 Jföang/èn öebe XS! uptncnteUf&e grcote moojben/lebenbicl) berbjanbenbe / enbe met* ten meffe berniclenbe ontalincö onnoofele lieben/bie in garen gupfe enbe ©letnen toaren/fonber pemanöt qu&tt te boen / enbe fonber atgterbenc* &en/eubr Op ïtetfe tot aftcgen berbjanben/ betflagen/ enbe toecö ggebio* bengrooteguantiteptbanplaetfeenbebolcfee / enbe gplïurf eenquabe fcoot/eufgn strmepberfrrnpbe. JBaer baer fuccebeerbe m get boojfcgje* beu quaet enbe tpjannie/anber Cpjatmen / enbe nocg geöenbaeggg gaen fp bacr lancfejs berbeftaeren/ moojben enbe ter feilen jagöen be Zielen bte be Zone «j&obtg berlofl geeft met fijn bierbaer Matu 3©an öf t Btfcfe hmwt ttecutfa»
B'tjaer 1 jiö.tjooibebjocfienfcFiabeltjcEeperfuafien/ feaermenoefi
Conttitfeonfen %etemcbeberabufeerbe/ foomenaltrjbt geeft gear* |
||||
|
Van het Rijck van Venccuela.
ftept gem be toaetgept te bebeteen / belanggenöe be föjabe enbe betitel/
b' toeltu <©obt be 3ielen / enbe fijnen f iaet tn 3inbien geleben gebben/gaf 3t?n JBajeftept / enbe gunbe een i&ijtfe heel grootet ban geel ^pangten/ te toeten:©enetuela/t'?amen metten<tf>oubernctnente enbe gegeeïe %n* rtfbictte/ feaeteCooptrangban^uptfcglant / onberfcetBerberb£acg batmen met gaet maetBte. <0efe/ met b^ie gonbert JBannen oft meet* ttt bat %ant gge&omen 3g'nbe/bonben get bolta niet anberg ban feer fat gt* «toebigge enbe tamme ^tgapen / ggelgtB enbenotg beel meet alg alle b" anber bieinen pleggen te bmben eet be .êpaenjaertg gaet frgabe bebeiï inalletantenbanSnbien» ^p quamenonbergaermetgtootertojeet* ftept/fonber tomparatie/ bat ggeen anber Cpjan banbe gene bietop ge* fept gebben/opt en bebe/enbe met meerbet ontebelijtRept enbe rafernpe/ ^» «■» ■ öan 0^ f? Ö^bben feer tojeebe ^igren/ rafenbe ï©olbcn/ enbe fLeeutoett met ijat foa
: getoeefi. 1®ant fp met grootet begeerte enbe rafenbe buutgept ban gte*
SÖSSL- afroep*/ enbe met meer uptgelefen manieren enbe berauft om te öebbett ■m sm/ ' enbe te tooben <ü5out enbe Jiilber/ ban alle be boojgaenbe (atgtetlatenbe alle bjeefe <Ê>obg/enbe beg Conint r/enbe ftgaemte be# boltfos) bergeten Ijebbenbebatfpfïetffelgc&emenftgentoaren / enbe beg te meer om bat fpmeerliberteptg gaboen (gebbenbe allebe jurtfbictiebanben ILanbe) jjebben bertooelt/betbefirueert enbe uptget oept (befe bleeftgelitfte bup* taeien)meer ban bier gonbert mplen Hantg / feer bjut gtbaet enbe gelue* feitg/en baer in begrepen 3ün toonberbare $?obtntten/ '©alen ban beer* ticg mplen/feer luftigélLanbm/feer groote betoaonbe plaetfen/ feer r tjefe ban bolta enbe <ï5out. ^pgebbenggeboobtenbet'eeiieinaelberftgeurt groote enbe bibetfege jlatien/ beel talen te niet ggebaen / niet gebbenbe ggelaten eentgge perfoonen biefe fmefeen/ten fp bat get eenigge 5tj n / Ue ggebloben jtjn tnbe golen enbe tuplen in 't biepfïe banbe aerbe/blutgten* öe boojalfultèen bjemben enbe pefttlentieufenlBenfcg.^p gebben meet ggeboobt enbe bernielt enbe ter geilen gljefonben ban bef e onnoofele ge* nerattev boojbjeembebibetftge enbe nieutoe maniere ban tojeebeboof* gepbtenbe ongobbelijtBgepbt (foo it&ggeloobe) banbierofbijf ilBtllt* oenen 3ielen / enbenotggebenbaeggg en gouben fp niet op banbe ontal* Ig'e&e enbe uptnemenbe groote onrecgtbeerbit gepben/ oberlafi enbe ber* tyitt bie fp gebaen gebben / enbe notg boen/ toil icöer tyiz of bier bertel* ieu/baer bpmeit matg oojbeelen 't ggene bat top gier boben fegggen bat fp ggebaen gebben» |bpbmggenbertopperfïen^eetebanbegantfcge#£obintie / fonber
eenigge oojfa&e/aUeenïgtB om <©out te gebben/ enbe pptutgöeu gem/ gp bont raet om gem te ontbinben/enbe liep toecg in't geberrgte/j&p beroer* be enbe berbaerbe get boltu/b' toeltB blutgteinbe 25erggen / enbe vcpu toeggetn 55e ^panjaertg binbeamibbei baer op enbe in te ggerafeen enbe beben baer to?eebemoojben / enbe alle bie fpgetlebettbegieiben/ berjKotgten fp in 't openbaet booj. flaben. %\\ beel ^dxobintien enbe alom l>aerfpquameneer|pbenopper|lenï?eereggebanggeu gabben / gintfe ÜH boltn gaer te ggeinoete / 3tnggenbe enbe banfenöe enbe met belêpje* fenten
|
||||
|
7
|
|||||
|
Vant Rijde Venecuda.
fenten ban geut m gtcatet quantttept. ©e be;aünge fcie fp fiset bcbcH/ bia<a (gm ftcrUant te tombetfcö.«c&cn) batfpfe beben metten ftocerbt bernseïen. ' «Sensi comenbe opte boojfepbc maniere bet b oïr& fiem ontfange"/ bé ïsuptfefjen <&ujan bebe groote inentcFjte ban bolt&fettentn eengroot ftrepenï^upsi/ enbealütfïucKen boubien/ enbe alfo boben int Üup0 eenen grooten ba!r& laefjiy öaetopbeeïboItffiSgbeKïammenbjaë/ om beöloebigbe Ijau&en enbe ^lacetbmban ■alfuïc&en Jföenfcben oft 23ecjïen fonbet bermberttebept te ontgaen/befea!)eIfciSjen|Bcnfcntetea{£r!fjet.l^ttpiSf}et bperte fMen/ baer fp/ al bier m toaren/ berfajau&eri. ï| ter omMeeliep al &et gantfdje boStft opt gfiebertbte/ baer fp baer raepnben te faiberen. .f>p quanten in een anber groote spjobintie/ palenbe öen&tcbanfïnfe
$Batifta/fP bonben be 3,nbtaneu in bare %>upfm enbe ^teben pepfelrjcfi en onïe&icB in gaer toercfi. £>p toarenïangen rö't W ba**/ etenbe [jaren ccfr/rn be^nbianentienbefeal oftfp baer bet lebenenbefaücbept foubengegebeu fiebuen/ fp berb?oegen bare contiraieïe beibiucfengeeft ojbtnanfclje imgop tmutept/ tóe intolerabel 3tjtt/csrii fo eet een floc&aert ban eenen ^pangiaert in eenen bacb meer/ban op een maent een ftutsfgefin ban tóe 9iïbianen.25tn's nen mtbbeïen rut gabenfp baer tipt goeben brille groote fotnmé ban <$out$/ wet anber ontaiütö beel goets bat fp baer beben. <&en epnbe/ aïg be Cpjan* nen totïben berttet&en/bacbten 5P bp béfe maniere beï^upfbuere enbe beften té betalew^en ïaiptfdim <3Dpjan <fl5auberneu*/ (en oocfo top geïoben !|ere>» titg) toant bp geen ffêiflfeenboo&be/nocft tnlktft beeï anber fjojé/metanbec inbtóen ba Ütttfjeraen/biem,èn aébem fpettrbe/ bebal batmé afie be 3?nbianf met ïmte @;otföen enbe ïtinbereri btemen foube bonnen arbter-balerj/ ban* gen foube/ enbe bunfetteu in een groote pïaetfe oft pletfte bie rontcmntet fla&en befloten toa#/ enbe tot bien epnbe geinaecbt toag/ enbe öebe baer toe* ten/bat aï be gene bit baer fouben totlen wt bomen enbe bjp 3tjn/bat fp baer fouben moeten rantfeeneren/ ten brille banöeu onrobtbeen5igen<6oubet=i neur^gebenbefobeeï«!5outïiboojïjateperfonett/ enbefö beeïboo? baer top* feen/enbe eïcb bïnt/enbe mts &aer meer te bjirtgen/brrboof batmen &aer niet t'eten en foube geben/tot bat fp ftet boojfj.gout op bjoefttcn. Wttl fonben tot ^ 'fow* w Bare bupfen om gout/en [ofte baer fo fp beft bettben/ fp ontbonbejife enbe n'e= SS? SÜ tenfe gaen na baer toertb tiM bupfen om f eten/benban fosit fe&er ^paf^ fonsetlaej te fc0e tobwiö en btebm/bt'e tocberom fee arme gerantfbeneerbe ^nbtanen ban= Mntrotiwn genfoube/enbebjengenfe tueberombaerfp tebo?engetoee(l gabben/fppik '""„ ■'*** &«" tu'cbbefe «iet fionger en m $ tot bat fp Ijaer nocfj eenjsïoflg.® aer üsaflTe i toeeï bie ttoee of bjfe repfetigebaïigen en geranfoeneeït tearen.^nfcere bt'e mt m bermocBten/ nocfifo becl«n öabben/toantfp baer aï bet <©aut bat fp tofffen gïtegbeben babben/ bet# inbe boojfebjebat befloten plaetfe/ tot bat fp baet: alle ban gtootenbongb^r fiolen. Wm bier baet liet W berlo jé/berto«(ï enbe fonber boïr/ een #job tntte b ie
fterriicfi banboÈru en gout toas/en beeft een bseï of©aiïepe ban beertir b mp* fen/ert baer tnberbjanbeftp een ©Ie£6ebaitöttpfentbupfen.^efenb#ben - Cpjan nam böojM te gal btenentoaertie tut %antiom baer lanrr tmnthtv 6ea be Befte ban Peru.Cot öefe ongeludagetepféïepbe bp fo beel ontalïnrfe üttöianf a& ö? co|ï/geï^f n*ce gebjtcftt ban bjp er^J btes ^robs^ (eena* 3 röua i$
|
|||||
|
. Vant Landt Veiiecuefa.
sas aacftcu ïotta i& i$ pont) en gefcfjaMt in netenen/ ald pernant fjaet tufte of te tóeti »«ptte wm^i ban fjonger/arfjept enbe teeecslje^ 6 uc om Sito! aesi De &am üauöe &ctenê/oHi »w*«ö^ben tot bat b'anberen bie Imptc"*
af. Jrt s toaettismngen omftfiaBelt foubcn jij»/ entrebet ï|ooft biel op b'een fpte/ m ïjet Hicgaene op b'anbet/ en öeplben 3tjncu ïaft op b'auber .Ce feggen be#?o* bintien bie ijnberbJoefte/ befiebenênbcpïaetfen bieljpberfuanbr/ toacen meejt aï fïropertïilupfen/ Betüèït&batftptoenraojbf/bctojectïjcbeHbïe öp in particuliere moojberpe» op oefen bietl) bebe/ en ia geen bincn bat geloo* feSijcni^/nocïjtaiiöifï berfcöjtenelijcftenbe toarafDticft. <©aer na te aren lantjc bé teecü anfter Cpjannen tometibe ban l&enecueïa/
m anber üan^. jfBartöa/met gèhjrnefjeplige mepninge Pan t'ontbecKen bat Slepïicfi gouteen ï)iw$ banpetü/en benden al öet flantmeer ban ttoee ïjon= bert mijlen lanen fo berbjant/ bertooeft en berlatèn (wnbe te bozen geteeeff feec gepeiipleert enbe geluciitcfi foogljcfcpti0)batft'felbe/öoeüjeirpoom toteebe tp?annen toaren/ftaet bettoonfeerbe enbe berfcftntKte/jienbe be boet* flappen baer fip Iancp gegaen Ijabbe/ban aïfultnen iantmet. Üïl befe bingen 3tjn gf toont met beeï getupgen bp ben J'ijtaeï ban bf lüaet
ban 3|nbitu/ en ben taan beruft ittbenboojfeftjeben mast/ cnbenocfttanjs en berb^anbe bé öaet nopt petnantlebenbitfi ban alle befe ftftenbelic&e tpjanné/ tnüt öet en fneeft niette bebupben battet getpont té in refpett ban get groot jammer en guaet bat jp aengerecljt ïje böen/tóant aïlebMBffïcierc baube^u* ftitic/bie tot nocü toe in 3|ntsen jvjn getoeeft/bettt Ijaer groote efi boobeltjc&c öïintïjcPt en fscb&en öatr niet booiber geottupeat om 'tetamineté be beleert/ ober lafï enfee moojben/toeïcfee be Cpjannen ban Snbien f)ebbé gefeaen/enbe nojft boen/ban alleenliclt boo? fo beeï altf fp feggêVom bat bie en bie ginbiané ï)eeft obetbaflen/fteeftbeïtoninc&fo beel bupfeittCafrillanen incomengbep3 ïo?en/en bat te betorjfen/Iuttel toong/enbe öié tonfupss f ttbe generael t,$ ftaec gencerlj/en co:& en toeten 3tjt niet te berificeren nocf) ft boen fofp befjoojen/ toant bebf 5» jjet gene bat 5P boo? <tf>©ö en ben ïtotumn fcïwïbicÖ 5ï?h te boé/ fa fouben bebinfeé bat be boojfeïnebé SPupifefie Cpianne meer ban biiz iBil* lïmni Cflfrülané goutjS bê &onïnc geftdé Ijebben/ toant 'tILant ban J^ene» tuela met o*anber meer bat fp fiebbé bertoseSt/bcboibê en bolcMco^ gemaett/ ïö wet ban ober 4oo,mtjlen (fo gefept t» is ïjet rtjrfiftc en meelt pjofperenbe 3tant ban <6 out/en biag bolöet ban bolrö/ afe inbe teerelf inacö teeft/ enbe fjvSjebüeifmr, meer rente enöeberloopfee'et enbe boen berIo|engaen/ tjitbe Cöningen ban ^paengien baer geüat fouten fyzbhil ttoetó 16 jaren gelebé iö/ bat be Cpjannen/bpanben bait <6obt eftbanbea «JEonmcB baer begefté te berbeftrueren meer ban tteee IBtïltoenen/ en befe frfja&e (al tot 't epn&e be0 toerettiö nemntermcer tonnen betfjaelt btojben/ tm teaer bat <i5obt boo? mi^ raeulenfo beelmïïltoenenboobe3ttfen be&e berrpfen. ©e üKff toept ©ttjüubé ttjtltcftc feïjabê batibé <C«atiu£K/ m toaer üo:& goet batmê ton* banccrcn fiberere|oe groeten beelbat3iiHbefci5abé/osieer/l?lafpF)emii7ftl)abe/bjelf8e T'1%1', *** ^obtett3ünï©et3tjn aengebaé/en toaer mebe batfo ontaHitne memtfite-bat» mBïuwgat- J51.elen/ toé|c ^a,^! intit ||c(je ffitl öe fecgcerte en tojeetftept ban befe tpranni- fcl)e animalen ofte 'JMlemaneu/ gerecompenfeertfulïétoojbé.llier mebe allee
Ml !c& gare onfaütfjept en 'm imfypt öeflwpté/öat Ua fefl t fp int 5Lant quamf totim
|
||||
|
Vam Landt Florida-
totttu toe/te toeten befe feftfjicn jaren/ fp titel «f>t [jepf geïabé met gSnbtanêV gefonbengebbf te bertoopen booj flabé/inbe <£planbeu ban ,g>.}$ai#a/€f* pannola/#amap£a/(f>.3iyan/aï meer ban een mïïïwen/en noeft gcbmf&acfggj i/4i.fepnbf/ftenbe en gebepfenbe be Coninc&töt&e aabientic ba Cfpannola/ ja fabojiferenbe/ geïnc 3P boen alle anber onepnbelijt&e tpjannpen en fcgaof / toelc&e op be tufle ban fjet baftlLant (b'tóeMï ia meer bS bier gembert mpïéV gefabenbe löenemela en iM&attha getoeejt/ en nocö 3Ünbe onber gare jurip mt twfcn |
||||||
|
renenbe^cgapenustgaregnpfen/ met gare ©joutoenenbc ïiinberen/ op
öe boojfepbe tojeebe ehbe fcganbeljjr&e maniere/ cnbe boenfee gaergetCo* nmcj: pfer aen/ om booj ^labeu bercocgt te toojbem 3©anöe Pjobtmfenbanöfbafï? Zattöe/
lancy fjet g&eütt Ö Datttien tytt jFIojtöa.
1J9 befe l^obintiensjtt getoeejt in biberfege tpben ban get 3aer i jio. of
i ï .b?ie tprannèV om be torrenen te boen bte b'anber en be ttoee ban gaec in anber getoe(ten bangnbien gebaé gebbèVom tot ftaten/ bte met gare betbienfré niet gep?opo?tioneert en jö'h te gerafté/ booj get bloet en bet* ïiejj ban garen naefïen/eiï alle tyiz 5pn jp een quabe boot geftotoen met «urne fcan gareperfonen en gupfen/bie fp gier boojmaetë gethnmert gabbé ban get bloet banben menfegen/fo irifi getupge benb an alle befe tyit/ m gare memode i$ uptgeropt banbé bobem bes ttertnjcr/ afé oft fp nopt geïeeft en gabben/ fp ^** ^i** ïteté Bet 5Lantboï fcganbaelsvmfaraie en gtoutoeiban garénaem/meteenige "S ©om woojbé bte fp bebé/maer niet beel/toant<0ob berfloeggfe eer fp meet mtföcté/ BUtiiraft. taant gpgabbe uptgefMt totbaertoegaer teraftpen/omaibatguaet batirS Sefien gebbe/bat fp tn anber beeïé toaHgjntóen geperpetreert !?abbê.<Pé bier*
é<£pjan toag nu itfïmael baer int jaer i ƒ 3 S.toel opgeru|t/en ftet i<$ tyic jmè 0elebé batmen ban ftem niet en toeet/enbe bat gp rfiet te boojfcgjjne en romt. Wp toeté booj féet bat gp terfiont berbtoeen/toant ÖP met $ u gefelfrljap tn befe ï>ite raren beel ©oïcr berbeficueert fjeeft/fo berre pp eenïrö boïrfi /baer ÖP q«am/bont.ïl0atit öp ijs een banbe nobeïfte efi geepperimétcerfle/en ban* öe gijene bie meer fcijabe/ gtiaetenbefeeftruttienbanbeeïpjobintienenbe 3Ö#cBen raet 55« ggéfelïcri ggebaen geeft/ maer top geleoben meer bat <&&& $em get epnbe/ bat &p anbereit gaf/ ootfi gfjegfjebeu geeft. 5B»jie' of bier iaer na bat get boojgaenbe gefegjeben tea^/ gtiameit upt fjét _, &mh(
lioo?fcft?eben ILant i'Iojiba/be reflte banbe tpiannen/bie raet be boo?fcg?eben ]»«t wt. groot(len^p?an/ötefp boot aelatégaöbé/getoeeflöabben/baiibetoetóie top ' \mftm be ongegoojbe to^etgtben en boof debra/bte aïbaer/bpfou&er als ïecföc bie boojff Fjjebê <3Ep?an en na ?9'n boot/ bé onmenfcgelgt&e mei^fcg? onber bat onnofelenntemantimfaoenbebölffebebé. <©p bat niet ontoaeracgtt'cgbali? en fou^e/'tgene bat iclï fiier te boien gaööe gerabé/cn 3ijn fo beel bie bé regel/ |
||||||
|
Vant landt Florida..
tóetopintfeegfefelfïelben/ afffrmctcben/ bat fee ?p berber gxagïjen onfc betften/ berj^fjmenbeberöfïbeMÏHPbenenbe&anbt/ foo teeélf netabelbee tejcetJjföeaenbe-6oof9cbnueg««g<i5oM enfeeftatenttaeften bebjeben 53'jw/ ia bet bjaïeljt onö ïsitgfiet te berttecöen fw beeï enbe f0 afgtpfeïrfffte/ gron* toeïtjtfte enbe bloebtgefepten/ niet ba» tne nfefjsn/ maer ban tottóe ©ieren/ «iiöcörteram en toüüfi niet meet öaitbiefenaboïsetöje betteïïem Hp bcnöwt gtöote ©leeft en ban Uoïcbe feerbtfpeft/ tonWpdittfts/en&e
gftereguïem/baeronbeïbebenfppt^e-inöojt (fsofpnïegèen) oni per te betfrfjjtt&enJ&paffKgeerbenfe enöefoofeenfe'met patfteit enbe taffen te boen fexagïjefV gftdtjdsuien be 3Seefïm feoet/ aïffet pemant^fïe of ffaa toert/ 01« Èfanser tóe booj toaren ban&e toetenen baec fp tn gifjdept toetben/ met ont* toen etï fonbat/fp fneben ïsem tiet !|ooff aenbën ftabs af enbeftet lirijaem biel op b'eertjpbe/ enbe Fjet booft op b'anber/ geïïjtft top bat nctft eïbecö gefeftiet • ttppmj bobea nebben gïjefept. «ïMjeeomenjtjnbetn een fïabtbaetfp met ötëjjftïjappe ontfanaömtoerben/ enbe baecttienbaet gbetioetbteeten gaf/ enbe meer ban 600 ^nbimmi om aïg mupïen ftaer patften te b?aggen / enbe • tot tóenft banbe f>eetben/ enbe be-Cpjanneti ban baec berttotfcensjjnbe/ (raa\tttoebetomeenen Capttepn/ JBaeeftfiïjap banben grootflen Cp?an/ bacrfpgfteen arfjterbencften enïjaöbcn/ enbe öoo^itep met sijnflaiMw ben &eer enbe «Cmunca ban bier plaetfe/ enbe feeojeef meer anbettoieetïjcbem 9n een anber gtoote®Iec&e oni bat baec botftte bat ftet boltfc baec meer boo|% Raei- facfj ombeïeeliefteenbe af<$rijfeïnt&e4Betcfeenbie fpban fiaer gfieftoojt dabben/ bermoosbenmet ben fvueerbe enbelancie/ depri en groot/ ftüibeven/ Sb fitgtfc t* «©uöerS/ onberfaten mtft peeren/ fpen bergaben niemant. %tn gr oote me*; nmft/ %jen/ nieftte ban boïc&e / enbe bpfonbee aenmeer ban 2.00. tfamen (fometi mmfmtJ^ty^e^^^mt^mMn^^^^tl "f*toeïbatfpbanfelfgiguamm
kBKiöe iwn bebe be boo?fc oppetfie <Sp^in aff ttiben be nenfe mette tóppen/tatte baerbrn **«&erv toe/ latenbe ïjaer aenfttbt alfa gBefcfiajen/ enbe met bepgne enbe beftfiaenifc' fjep&tfoubenfe albloepenbe betpbinggeb^ag^n/ banbe toertften enbe mi* tatuïen toekfie beft gbeboopte^^teatttenbanben fiepïigften gljekiobebe* feen.^atwienoojbeeïetoat ït*f%e bat ftetbolt&/ttoeïtfefogetratteertfj3/ben Cfmfïenenbjagftenfaï/ enbe Roe bat fpggefoobtnfullen/ bat«0obt(bie fpv. Rebben) goet enbereefitbeecbitötis/ enbebe f©tt enbe Seïtgie tóe fpbelpben/ enbe baer ban fp baer beroemen/ fupber enbe fonbec ©ïeefte. «©e booffiepbt tóe fp baec ïKben/ befe onfaïtgfiemenfeben enbe bertoo$en poenen/ obo* ben maten groot enbe bjeemt/enbe «ïfooftacf ben enfahgdenCapitepnfon* bet 25terf}te/ enbe top en ttonfeïen niet/ regarb nemenoe on s&'n pcoote mtf* baben/ftoenjpbegrftbentnbe^eJIe/ iflfaftebat ^obtmogpïg'cbRemnfei ferreteïTjeftcnberfaiSnae^n^obtbje^ebermgertit^efit/ enbe nietnae©?: nentjerbtenfïei!». |
|||
|
Wmïtz mwt fcela piata oft&tlbet
VSSutsen jare ifxioftz3af5i)n^seofi»et€agitepnen^lesaentot
ben öibier de la Pkta, baergroote beften enbe ?&?obuttteu3gti/ enbefeerbifpofï enbe tebelgs&boltS. #p toeten int generati/ bat fp geboot pböen enbe feöatregöebaen/ öelatigSenbeöetparticu* Met/ foo't niet en boet ten pjopoofte ban liet gene bat top nu meer tratteren i»anD'3iüfc*en/ top en toeten niet ttetabffé te fesgen/ topenttotjfelenttetö* tang niet ff> m öebben gebaen en&e teen bie felbe toerc&en bie ep b'anbec plattfensëJtg&eöam/ enb€öag|)eïiJn;fl&ebaeniBo?tien/biant9et3gnfeefefcï be Jjpangi aerw enöe onber fjaer tff« bie öaer gf)ebonbeti ftebbenin önbec plaetfen/ enbe oocft bat fpbaergaen om «jts enbe gtoote peeren/ g#elgt& b'anber boen/ te too&ben/ enbe bat 10 onmogeftjcB bat tfelbe 3tjn tan fonbcr- berberffenifle/ moojöerte/ roobeïie enbe bermmbertnge ban b'^ubianen/ atöterboJgïJenbe be maniere ban boen/ enbe boofe toegöen/ bie p gïjeBjt& b'anber öielen enbe ingingen. ©3 bat tap Jjet boojfepöe gefegjeben gabben/ I betnamen tof boo^oaer bat fp Rebben toerbejïtueert enne bertooefr beel
gtoote # jobintien enbe ögtSen ban bat 2-ant/ ooeabe feifaine moojberpett enbe to?eetïjeben onber barongöelucöicö boltfi/ Saer mebe fp öaer u?tjïe&eti geïfjcS b'anber/ enbe meer ban b'anber/ toant fp ftebbent beter mogen boen/ om bat fp betbei' ban ,§>pangien toaren/ t^ctt fp fjkbben gfieïeeft fonber min" ter regeï enbe 3Sufïitie(öoe toet bat ncrgeng tn Sïnbien eenigöetoas/ foo•-■ toel ftDijnt bp bat boben berïjaelt ig.) <©nber anber ontallötfie boofe flut* ienöeeftmen inben öaetban3|nbienbenabofgöenbegöeIefen. ^eSeren Cpjan «©ouberneur jtjnbe/ bebal eenigfie ban fijnen ©öltfie
bat fp öaer aonben tranfpojteren totfeïtere ©Irfien/ enbe fo betre tboltft Öaer niet t'eten en gaf/ batfpfeboetuaenfeuben. ï©tKratBtebanbienfp' gingften/enbe baant b'3!nbianenmeer boo?b?eefe ban 0aerbpanben ften/ ftooj öaer blutsten/ ban boo? faute ban mübiegept bat niet en toilben ge* M ow »H ben/ föfloegenfper ober 5000, boot. 3tem fefiet gBetalbanboItfeeban «Ku/ cfi yepfé/ bat fp öpgpebalöabben boen roepen/ quanten öaer fetten in öaer eoentoei tooi* fjanben/ enbe pjefenterentotöarenbfen|t/ enbetoant fpföobjoetö niet en •«wtifti&a» sjnamen/ oft bat bie .êpanjaertsS/ fo fp plegöeh enbe be göentepne tojïup= 2™ 8lJ£ me tw toilben öaer berbaten. «Enbebe^oubernettt bibal batmenfe al in »SWMïï* fanben ban b'anber Snöianen/ öaer bpanben/ oberleberen foubcn/ fpba?
en fcöjepenbe enbe roepenbe/ bat fpfe felber boobt fonben flaen/ enbe öaer bpanben niet göeben/enbe tuettotnenbeöctö«Plsbaèt#intoflren/beria«' ^6tK ten/toerben al bermoojt/roepetibeenbe feggenbetji^p fiomen om u= te bies. *: rten tn pepfe/ enbe gÖP boobt ensV onfe ïiloebt bltjbe in be mueren ut gctup? geniffe ban onfe onretïjtbeetbige boot enbe utoe tojcetöept/ bit toas boaj* bjaereen notabel fept/ toecröicöomtefonfibereren/ eööe meer anber om tibedasöen». |
|||
|
Afbecldinghe vande Spaenfche Tyrannye.
|
|||||
|
T\ E groote Keyfer van verfcheyden vremde Ri jcken
•J-^Liet met geck'lijck geweer, zijn onverfochtheyt bü/ckcnj Teghen veryfert Volck,-ftelt hy een naackten hoop, Dus bleef zij nhoocheyt daar ghe vanghen inde loop. Voor vier,vyfthien Milliocn heeft willich hy gegeven
Om fo te houden dat fo feer gewenfchte leven: Als Atabaliba, fich felven hadd' verpant, |
|||||
|
Hanbe stooie föifcfeett mist $*o*
ömtim uan^mtv
139131aèc i ƒ 31 .toa4 eené an*! et? grootéCpjan wwt fe&er böïtn f n beférfe»
ïien ban #eru/ aïbaer mtomenbe metten tf tri/ mfentte en beginfeïen/bati aïfen b'anöet boojgacnbe (taant i)tt biag eébanbe gene bt efem meefi ett UtntfU Saböe geerertiteert in aïïmbe öjjcetfjeben en ranwtr bit opf baff &antban fictgiaer i ƒ io.af/ gcbaenöabben getoee(ï) toieg mtojeefpepöen/ ra&ojbersjen en toöbetgen/fonöet geloobe enbe toaerfjept btrbeflruerenbe bc S^IetSf/bermtnberettöe tnbt boobenbe fjet boïc&/en teefenbe oogaecSe ban fo Gtootë quiet battec geboïcfjti^/fuïcjr bat top tori beifeaert 59n/ bat niemant m nwttijvt «nfa!tonnébetöa!f/tot!wfb3priawItjt&ftcneftSenttt.nfulS inbenbatfjbeis j«« t^n",Elt •©ojotdë/en fbwimtge bieitS geetne fottbe teertelïèV jgn boojfiate attonftan* ^oWn/S tten/ïeeïitöeben en quaïiteptéfofeer Be|bjaert«nbemtfmaecHt/bat ic&tnber fmk»*iwji toaerfiept bie tuetmfbu&enicgen ofeonnf uptrp^ecKen/enintöcï)tö?etig;é: jjfj» *?lïï£ Sn 3tjn ongeïutfeidj incomé/ betmoojbe enbe betbefïrueerbe tip eentcö boïeSr "k*»0»1"** en raofoe gtocte quantitept ban^cut/m een <*Epïaiitb'bjelca Itpt bpöe bcoj* fepbe ^obtntien/feet gepeupïeevt en ïiifïicti/ f nöe ontfangenbebf feete met 3ijn boïtB geïtjr& €ngeïé banbé gentel/'eft na feg maenbê Debbenbe afgeteert, ftaer onbettioufel/en ban nieug opé gebaen ïjare Coout-fctiupjen bit fp gefloté Bieïea boo? Qaer enbe ïjare ï©ijben en étnberen/ tot eené beoogen onb$ut!)te bmè tijt/eft met beeï tranen u?èfemeetenbe bat fp baei* afnemen fonben eft ctê fo beeï alg ïper beliefbe. #et loon bob? bit scttnoebïrij pjeferiteté/bjais/bst ft? een grtute inenieftte met ftoeerben en landen öebe fioobén/efi biefe ïebenbirfji röfïen enigen/ maecstenfc tot flaben/ met anber gtcete al notabel toje*tfie* j ben/biefpbhber^aerbeben/ ïatmbeftetbOffitfdfêebentépïant&pcanjs fonbec
boJc6;©a baer gmgefp na be^jobmtte be€ömbaïa/toeïrii 10 opt baft %mtt boobe enbe berfeeff rueetbe foo beeï aïg fp cofien/enbefp fepben/ om bat al öet boks bat ftare grontoeïnxBe toert&cn bïutftten/ bat fptiaer optoierpen/enbe bat fp rebellen banbe CouintMntKe JBajeftePt toaren. <©efen boo^fepben mjeeben ^pjan gfiebnipc&te feefe rtife/bat ÖP ben genen/baer Bp af begeerbe/ en anber tk ïjem quampn pjefenten ban <6out en ^iïber/ enbe ban aï bat fp &abbé/geï)?/en fepbe mt fp meer tyfgé fou&f / tot h$t fip fac0 bat fp met meer ^p momw én |jabbé/eft niet meer en bjoeöten/ enbe ban fepbe tip bat ïjpfe ontftnta booj ^, fp"£f« saaffïlenbanbe €mungeriban^pangien/ enomöeïfbenfc enbe bebe ttoee eauTonnenr? trompetten/ bieïpibaeröabbe/ flaen/ mbeguebmöeftaerteberftaen bat^ sön Bafwm, men ban ntt bosjtaen ^aer nie t meer afnemen notï) mifbcen en fou&e. SltÖ- fji" ö£n mv* mm aï üjeï gèrooft aï bat ïyp toof be/ oft bat fp gaben boo j bjefe banbe abo* ' minabïé tpbin^fle bic fp ban fjem ftcoj^en eer I)pfe ontfmc onber fee pjotectïe banben Contral/ ai oft/ na bat ftpfe aïf j ontfanggen C)abbe ottber be beftÖer^ tnwge banben Contiitfe/fpfe nt'et enbetbjittnteji/ rcofben/ berbjöfftenienbe berbeltruecrbenr enbe oft @pfe alfoo niet en ftabbe bebojben. Huttri bagjjen iaaer na quam ben fonbetapnen Ccnira& tmt feepfer )dmï éit bfe Böclew (genaemt^tateïiba/twtbeèï naecïittóïir/ enbe met jnnget&eïtjtfeeflgcgfe Ef «0),!^ ïoapenen) niet toe tenbefio* öat bemeffen banbe ^angiaeEtö fnefeenen&e bw-jU^ B»e ^snnen flaeefei^ mbt g»e bat &e #eerbenïiefeii/ en&c tote bat be <w «obu |
|||
|
'tLandt fey Rjo de Plata.
mm &eat ^miattU^mnn/Wmtlchcu öupbeïen feïbe/Ija&ben ^cwt/aengrijpea
mXmmt "foubeit/ enberooimt/fcggenfeettojaersÉjit befe .ftfpaugtaert?* bat 3P boojtg
boicit / om te nomen/ie en fal ban biet niet tot bat ?p rap bolbaen ftebben imnmtjn l^aflT*"
tej^ert oüer ïen bic 3p geboot öebben/enbe fcfiattenbie3pmp genomen enbe gerooftfjeb*
«farcta'/ ban ben* ^p öfelm °jP bem/Cttfce ffoc s8en 8e*w af ontaliijcö bolcö/ enbe btngfjen
•fp'aitoiffai tö'nperfaon/btem een öofbaetgebiasen toert/ enbe fianbelen met ftem/bes
wet boe cat tanrenbe;jmenrantfoen/ftpbe!ocftbiertralitoenenCaflüanen/enbegceftec
fe«™Se oe büftfiteu/ enbe 5»{teben belogen bat ?p fjera Ï03S maeeften rufien/noc&tans ten
i&weabeii ïeflengemgeïoofnocfttoaerftept ftoubcnbe (genjc&bc «êpangiaertgneptia
e« öpictfe» gfnbien &e» 3|nbiatteh en ftebben geftouöen)leggen ?p ftem on/ bat booj yjn
■mwu bebeïtbokfrup een quant, ^panttoflojbebattnsonge&eel E-antfonberjsfc
«entetllc/nteteeii20ïatbaneenen35oomenbercoedïe/m gebat/ banbattec
eeraeft bolcfi bp een quant/ öat sp bpelijcfe getooben fouben bat ïfp bat&ebcs
ïen ftaööe/eit toattt ftp in baren banben toag/ bat 5P ftera booben foitben.'üïe
bit niet tegenflaenbe 5P ber boemöen Rem ïebenbigb gebjant te taojben/ Boe
toelbatnamaeïgfommige ben Capitepn baben batmen fjembertooigïjeit
3Se «owint*fanbe/teieÏ£6egefcöiebe/enbegelajojtftt5Bttbe toert notfi betbjant. %tdb&
^öanba ïtbagtjn bonnts Öoo$enbe/fepbe:toaeromberbjant $$p mp{ toat fiebbe tc& u
fowM*"di Ge&aen* beïoofbpmp niet bat gïtpmpomflaenfout/ ufret<föoutgftebenbeï
boot foo mi llebbe icau niet meer gegeben ban tcHWbeïoofbe^ afóg# immer isfolailt/
■««rt m'm f^ntmpnautoen&oninc&ban^paengten/ met meer anberpjojjot^enbie
titSr/S ÖPfepbe/ tot grootecemfufie enbe betteojpmgebanbegtootectirermbeet:*
mo«ö moet tógïjeptbanbe^païïjsettö/ en&e finalijrir/ betbjanbenspBem. batmen
W iïe&m, gjtec tonfiberere be recötbeerbicftept enöe titeï banbefe oo^loge/be gebam&e*
niffe ban befen ^eere/ hei bonntö enbe erecutie ban jijn boot/ mttfga&erjs bc
confcientiebaermebe befetp^annenftigiootenft&atten Kefïtten/ enbe Roe
Haf?» aïbacrbefen gt^ten^ontntfeenbeanberontaïltc&eïieercnettöepas:»
öcultese rooföen ertbe fïaïen.
©ationtaliir6;/notabïe/to?eebe enbe boDfefepten/totupttDpinge ban imt
boltfe/ geyei'petteertttooj be gene bis §aeeCi)jt(tenen noemen/ teil tc& gier
cenige luttel berftaïtn/öe toé!e&e eenen 25ioeber ban ^inte jp rancifcug int
beginfel facft/ enöe onberfcfijecf mtt tfinerï naem/ fepnfeen&e baer af in aHe
quattieren ban 3J!tbten/ enbe in Caftiïicn fctbffrfcfre coptjen: baer af ie& een
«?«*>« ^ebbe mot sw epgen öant-teecfeen baer Qp fo fept: 3[c6 35joeber iBarta ban
S au" ^tcaban^mte jprancifms ojbetucmmiflrari^ ober be Bjoebem ban be
tupebt ai» felbe o?ben/inbe ^obintte ban #eru/bie getocefl ben ban b'eerfte JSeïtgteui
fcsicjjt, fen/bïe métte eer|ïe€ftjiflenen inbe too3sftï)jeben#iobintten qaamest/fegge/
gebenbe toaraeöttge gwupgentjfe ban fommtgefa&en/ Utitk met mgn sos>
gen baer faeft/b#inbecbclangenbe§et tracteraeatenöe osjïoge/ biemen ben
tttïanberjS aengebaen ijeeft.
«tattmebt 3«b«neerjienbentc&getnpge ban fïen/ enbe toetcböoi tewtatBögeeje*
nat bohh perlentte/bat befe gjnbtanen ban ®ttul$)ti bet goettoilïttgfie UofcS batme*
'*ï *!?ïö* ttt3(nbieng^ïen&eefV^'efit enbetocgebaenben€fj#enen/ enbe kfifacb
lait? Sm &31 fr bc jSpawBöiaw oberbïoebettc6/«6o«t//^iïber/ cofMtjc&e gebeenten/
«ü. eöbeaïbatfpïH^&eerbfnenbetnbaermat&ttoa^/ gaben/ metalïmgoeben
bien^ tóe-fi» Saee öebftt/ e^»f? «t bego^eit tmimtwm$erie oojïcjjen/maec
toiceii
|
|||
|
'tLanekby Rio dsPJata. ^v
tearen altgbt bjc&tïgcfi foo langïje als bc ^jjaenjaertg fjaet gfjecn eo?|a&e
toojöaer quaet traptement enbe tejeêtïjeptengaben/ maer ontfingfienfe in öaec ,f>teben «net alle goettoülicljept enbeeere/ göebenbeïjaertccten/ enbe foobeel Kaben tnüt flabtnnen tot btenfl/ alg fp begeeitien. SHtmticKben g{jemr>göe enbe gïjebe getuptgemffe/ bat fonber oojfaec* aitabaifta
Jie te görben/fobjoc£Fjafetc^öangt.-!Crt0tntï.anöt qttaraen/ na bat ben tot.fg«tn<<ra» grootten «CaciquéSttabaïföa/ gfjegüebenOabbemeer ban tbjec■müübenen |'[^f*%tu •■<6oüW*nöebat IjetboWi fonber teebergaêntn ftatenftanbcn öet$?el itffnt &m{ 0M&- Boemelt ftabbé/ bat fp terfiont ben noo?fepben 3ttabaftba hit ®un tea$ ban «amba.. iet|)eeHUnbt/befbjanben/enbenaö«n/ lebeabtdj jgnen Capitepngenr* rael €ocï)tlnnca/be teeltfie met anbermt ncipale/ toag bjebeüitu totten^ou^ berneur gijetomen, ©an gftehjcKcn/ Uittel baggett. baernaer ercfuteetben fp metten bpere CDamba/ eenenanberenfeerbecnoemten IHeetebanbef^jo* btntie ban «Sutto/ fonber fcgirtt ofte biaeromme/ban gljeïtjcfeea btUn fp met eenen CQapera/ 3|eer ban Canacten/ ootn onretSjtbeerbeïgcB. ,f>p roofïen Wüi&tznbanbepeeren6tein«©uitotoaren3tjnboeten/en*bebenftemücel nmiben'g «mbettomienten aen/ om batÖpféggïjenfoHbe/ toaer bat Sttabauba jijn j^rean gontgöetatenfjabbe/ baer fe> (foo't fcfteen)nietaf enbnfïe. gremfpbcrj «anno/om b^tben in4Mtö £oco»anga bie sSottbetncur ban <©uita Jjabbe gljebjeefi/ ^.?B'X, teeïcH boo? feec&er bermamngUe bte gem bcbe^ebafltaenbcföenaïtai-at Zct\} mt&> €agitepnbanben<©oubetnetir/ quant als bjïent/ enbe ombatftpfo beel tëtiütê nieten gaf als* fpbegïjeetben/ teert met meer anöet.Caa'quen enbe pjindpaeï perfonagten berbjant/ enbe boo? fo beleaïgüTiccfïbcrltaett/fO' toag gare hitcalte niet eeneri ^eeremtgamftèe ïanbt telaten. » 3tera bat bé^angtaertjs groet gftetal ban Snbianenbergaber ben enbe floten in bier fjnpfen foo betï alffer tn cofl/ enbe (tanen §etbper baer tn/ enbe berfej Mibenfe aï te famen/ fonber Ijet minste tegenS be ;èpatigiaett£ te nitf* boen/ ofeentgeoojfaecKe tegeben. <£nbe Ijctgftebeurbebatbaetreenengeea |ldijcKenperfoongenaemtt©tanna trorSeenen jongen tipten bpere/ feaet ïn Öp b?anbe/en baer quant eenen anberen,f>jjangtaert/en naüvfjem upt smi fjanben/ enbe toojpöemintmtbbenbanbenblajnme baer0pafTri)enb$ett gfRgaf t,0iw metten anbeten/ teeltue i&uangtaert op bien felben batft toeberom na ïjet mire men legger ueerenbe/ biel ogben teecBfubitelgcfi boot/ en itöteaj* ban abböfe tmm'L t batfppmnieten&oojbentebegraben. Sftubeaca^ gitemttfiajffirmerebatKHfelbeboojtnönoogenfatö/batbe^pangiaerts mn.
ben 3jnbtanén/ iBannen enbe fójoutoeit/ u ganben/ ntitfen enbe oojert fon* bet gjepooft affiieaen; aïleenïi<fe om öare gfteneutöte/ enbe bit ia fóbceï s&pfitrtren plaetfen enbe geteeften/bat lanen foube te bertellemtin/ enbe icïifacB bat be oLILTh??* ^pangiaett^ be ^onöé op be 3ubiané joegé om te beifcljeuren/en tcfi fjebïse fm 'm oófl gefien bat fp bat aé feer beeï bebl.«©otu fatfi t't6 fobeeï !|«pfl mwiet&êbet* omne ghe. fejanben/bflticKCitJöegrooteniemcÖteÖet getal niet en foiibétennf gefettó. "tUt!J"«f. ï|et io" ootB teaer/ bat fp namen ninberFienö ban bo^fle/ meteen acmËZrig/
enbe flingïjerben of biterpen Ut om fjoogfie foo feer aïöfp cejten/ enbe anber ■'s>rmg?rnr n« beeljanMtïersi enbebd?eet|e?>btfonber aoïfaecBe/ baticn mpfc^eumte/enbe h,"^ite,n* •jjeeïanbec ontaüitte leeïijffic ftuM m kb fatö/ btetelantïito&é te beital?. K S'*, 3^mi«fi9eb&egefifïi/ bat fpnepeizfommigeCatiquen enbe ujutapale te.
& Sijibtantn/
|
|||
|
. 'tlLandtbyRiodePUta.
3 «biancn/bat fp pepfelijtu e-nöc to?êöefttB rome fntben/Ijaer betoobei Jfce ber*
feSertfjèpt/riï gémnen 3>jnbe/batft>fe tct|ïo;tt berbjanben/ettbe in mijne te*
3!u «üUsii gcttteoc!jbirf)ept bcrbjanbeufpet* ttoee/ ben eenett iii Slubon/enfee ben aubetê
™f ui €mh> fa ^u'tfttaïa/ enbe ie ft en ceft nopt beletten/ fioe heel bat ten fiaér pje&iclite/
to«M Ifmn' üti fèf? mer CH toeibjaiiben. <8nbe booj <ï5obt riï op mijnt cotifricntte/ fo beel
' alö tc6 caii toitiben/enbe alle anbei* gtto oelf/be oo^factfte toaerom bat be 9 n*
bianen ban #cruÖaet hebben opgcbjoïpen/ comt ban bit tratteinent enbe
bat fp fó groote rebene ge&eV toant f?» en foebben nopt m*t Öaer laaerijept ge*
bjupcTit/ notijtoaojt gefjouben/ntaerfpljebbenfe tegen alle rebene enroTjt/
tpjatiuelijrn met al net Hant beiöeftraeett/ fa fulcfee manieren roet fiaer Ie*
benbe/bat fp gebeïibereert fiebbc eer te fterbê/ban ban geitje nen meer te ber*
tom tic bet* b$ijgen.5|tem tel fari) bat acfitettoelgenbe bet feggen banbe gjnbtanen/ Jjaer
me iRigijc mecr (jgjjutjj oerbaren tfi ban gebonben/ bbjclcli om be onrerfjtbeerbicïjept
bwï bfèi * enbe tojeetftept/ Uieltfie be ,§pangiaertg bebjeben Rebben/ fp ntcê rit ftebben
-©Dubt» ttu buien entbef&en/ notfi en fnllen fo lange als fpfo fullen getratteert tuojben/
msinn- fullm fp liebcr geljjcs luier boojfaten fierbetn ï® aer booj onfen ï^eere «fcobt
feer tg toerfroojt getoeefti' efi jtjnc |Ba jeftept feer entbient enbe gefraubeert/
berltefênbe alfulcnen %üixt bat gemacfteltjca ïjeel€afiiUten ftabbe tonné fpjF
fen/ en fal feer ftoaet enbe coftelijca toefen na bat icS tan gefien te reroubjerff
J3tttfjn al fonneïe tooo^enbanben boojfcöjeben öeligteus/ rit $n oocöbe=
bcfètfötonber bcl3atttbanben23tfftl)opban 5$erico/ gebenöegetupgeniffe
ban bat be boo^fepfee Bjoeber jiDarcft at ftet boojfr fjjeben afftrraeetbe. ï&ter
balt te cöhftöeter4n bet gene bat befenf>ater fept bat Ijp gefien fieeft gefeïjie*
$mm jöisft i oo.mntevlLantjs/ eü binnen negen ofttfiicn jaren/enbebatfip
. öact toas int begtnfel/ en öacr üjarenbee feer luttel/ boet na boltftben bet ge*
ïttpt ban öet <&&nt/ bier of böf bu»fent j>pangiaertö riï berfpjepben fjaer o*
ber bele groote ftn&é en #jotointien/ nteer ban btjf en feg fion&ert mtjfê ber*
re/ basr fp't al öebbett bertooéft/ boenbe be bodjfcfijeben fepten en beel meer
te?eeti)ept^ enbe groubjefó.3lnber bjaerljept men geeft ban bit tijt af tot nw
toe/ bjelbupfentmaet meer ^tele t berbaen/ ban f)p bertelt Beeft/ en fp Bebben
met minbet bjeefe ban >l5oöt/ eft beti Coninc en met mtnber btrmljerticl)ep«
berfeeftrueert een feer groot beel ban ben menfdjelöcfien geffarfjte. ^Paer ge#
bieeclil meer (eit fp ïjflsbi geboot) tnbe boojfcöjcbéiSücïien tot int.toe (en boo-
fcé noclj op befen baeh) ongebaerifteft btnné tfiie n jaren/ tot bter milioenê 51e*
lé.Cent^ utetlange geïeben bat fp met Bare&iet-ïanfTtengboóbf een groote
&p tooöeu Comnginnr/Bupf>?outoe ban€ïiug«e/b3eÏ£ft Coninc ban bien Lanbe bleef/
te» ««lm, en öoöjooittaecfee banbe tpjannijc biebeCBjipcnf aetifteïbé/toterti Bern op/en
SSi' fö noeft optè bemè\&p naml be Coningtnne fijn rjupfbjoubje/ en tegeng alle
wcï>tenrebeue/bsobenfe(CHoocSfeptinenti«tfpbego?tbjag)alIeemg{Som
Öarê ^ian te bebjoebf en teppnigen/ fafefonbemebe bertellêbÉpartfeultere
bj?eeüBeDl en moojberöen/toelcKeöe C&nfïenf inbeï-anbe ba#eru gebbf ge*
baen/ enbe bagjfteïïcr op bit pas boen/ fonber ttoijfel fp foubf fo aracijfelgefi
enttófo groot 5?jn(geconfibercert naö^te qmlittpt enbegetofcTjte) bat al ba
top gefept öebben ban plaetfen enbe getoeflen/ foube toerönpflertn enbe lutt
' Mf^mu ' *
Siet
|
|||
|
Afoeeïdinge vande SpacnfchcTy raonye
|
|||||||
|
Slet hoe 'tGodloofevolck hier met de Mcnfchen kven!
Siet hier de quaatheyt die dit fnoot ghefpuys bedrevcfij, Waar van den Hemel trilt, waar van de Aarde Beeft, V Vaar van onfc Natuur felfs een verfchricken heeft, O ghy verfierders vandees gruwelijcke pynen,
Hoe fchaenl-root en vol angft fult ghy voorGodt yerfehyaeo, Voor fijn door-fichtich oogh, die't innerlijck befiet |
|||||||
|
m toat ö«c op De gconDt öant 0£ootefSstto£ $tiï&igu
'■»■■«■' ' Mm
|
|||||||
|
1&t%aeti ƒ39.quatnenopbedCrijaunen/ gaenbebau tMtetuda/ ,f>.
jB srf &a enöe Cartöagena/ enöe foecften #ent/enbe attóer bie ban fderii afqaainen enbe gingfjen booi öe boojftfjieben Hanöcn/ enöe jp bonben .... acöter ^tnte jBarf Da cnöeCartftagena 3 00. mijlen/ binnen p'^Lanbtö *>™ Jiw»; *?eeï Seïmfeiger mht toonberbaeriirfteï $?obintien/tooï ban ontoHttB bok6/ btn/tij?bAa fat goedertieren enbe goet gelijtüj b'anöer/ cnöc ootlï fcer. riicK bars gom en? «aiiDtenöe öe Bofieöjtfe gfjefteenten öiemen «Êfmermtben ïjtet / toelcue l^obtntien yp «iHwwiDeii. j^en nmm gaöenbannien <5ranaben/ om bat bta Cpjtan bte eerjï baer qm/ iiïW gebo^n ban ïjet &onttie&rtjcB ban Granaten m spanten/ «tóe ora bat beel tooofc tojee&e, menfdjen / ban öe gene hit baei* op een quanten ban aïïe 3',)t»en/Ujai'ert erteliente bleefrfj-JioubictiS/ enöe flotfcru ban menfefjen bïoet/ feer toeïgï>e\üent enbe ecbaren mbe boo?fcöjeben gcoote jottöen aen beeï fceslen ban Snoten/ öaetom 3tm gare bupbelftlje tnercöen met fjare ctreon* Tiantten en qualtteptenbtefeïèelijc&en maften enbe befbaaren/ fb&am'cïjenbe f5groot/bat3p jtjn te boben gfjegaen [eer beel enbe ootfi al tfamen/ bte ö'an* ter enöe fp tteöen t'n ö'anber f^obmtten ftebben geöaen enbe beöjebem ©att entallgcnefatiöenbtefpinbefebjtejarenfjebbea boajtgïjefieert / enbe bte 50 hofö opten badn ban fieben niet en laten te boen/ faiirBfeetBojtehjcBeentge ban beel berfjatei. «Èennt'eu<6oubecneuc/om bat be gene bte int fiijtfeban itteu <*Btanaten mootje znüt rooföe / enbe ïjem niet en bjtilbe toelaten/ om tsatfjp mootóen enbe rooben foube/ tegen ïjem informatie nemen enbe tgoort ïeuöen/op be eïlébe/jammet* enbe mcrojbtmn bte ïjp gebaenïjaöbe enbe öoet/ tóelcs gljeiefen toert/ tnïjz uerujl in öettraet ban Snoten. ©egctupgejtfegggen/batsitinbeïjJtfttellLantinbjeben/ enbe bienenbe
ben^pangiaerêa fjaer continücujc&t'eten gnebenbeban Ijaren arbept/ enbe
-■ teerc&enbe boo? ïjaertnt belt enbe in ïjaeu effapjen/ enöe fajengfjettbe beel
€tott&3 enbe göefleenten/ <£fmatalben enöe ai toat w Fjabben enbe bérmotfj*
■ssesoau tciï- *®e J?>paenjaertsï beplben onber ïjaer be©le"rfeenupt/ öefëeewnetibe
t^itm^' tüoïcfx (ttoeïca 10 al bat y* pjetenberen/ om miöbeï te Httjgljen booj ïjaer lefïe
iHi be ©1«* epttóe/ öat tg 35ouöt) (lêtbenfe aï tn gljetooonltjc&e bienfïbaeföept.^en <€p?
4km apt. raa' mist yjjitctpael Capitepn/bie baee gïjebobt fiabbe/ bingD ben ^eere enbe
Itoningïj ban aï bit %wMl enbe ïjiel \ytm gfteb angften f e-s of feben maen^
ten/ epjtf-eabe <©ottöteabe «êfmeralben/ foriber atibete oojfaBe ofte rebene.
©te boojfepbeïtontncB bte genaemt maiö aöogota/ boojb?eefe btefpgem
aenjaecïjben/ fepbe bat typ een goubén ^uH (bat ?P begeetben) gijeben foube/
^BenconHit&oopenbebatÖPontftojnen foube beijanbenbanben genen bte fterafo ajfli*
2838ota ge* geecbett/ enbe fanbtfeben-Inbtanett om^oubt/ b'bJelcS 3? te meec repfen
rt&WMfi b?acfitentngtoote qtsantitept/ enbe oortt gfjejleenten/ notfltan^ombatïrp
wo« jSrw» nieten gaföet Öup?iban45out/ toauen bc spangtaectjS ban abbgfebatfp
|}em booben fouben/ nabemael ÖP 3ijn beïofte ntet en toóïtr?ac0t*
«©enCpjanfep.be bat 3P^emboo?recï|t (bat ftp feïbeabmt'ntfltceï&e)bes
tpen fbuben/ fp bebent/ becls3tg6enbe ben ContntB banben ILanBe/ben <&p$m. berbjecaïjem tec pijnbantKeTfbo betre !jp ïjet gontoen ©upö nieten gaf/ ga* benfpöemtratto decorda, fp goten Jjeinbjanben&erüebt op ben föupcS/ fp öeben aen efc&e toet enbe ftanöen/ eenp^ï ggebetestitucnSout/ enbefp |
|||
|
._....' Nieu Granaden. ,
ffofdienbperonberbeboeti-u/ enbe ben Cpjan quant aïïeitpfeneeniS Uw iKiitxfe
ntiM entre ftpiit fjaer' bitt fp t)cm alfoo nllemr&eng met pputgljèn booöen fm? * p.wnupc be/fooberoÖpnet'sBoubtnietengaf/ enbe alfa bolbjacöt f)p*t'COCH/ beo* benbe ben b0o?fr!#eben ^cerc.metppnigr)rn/eribcter-toi$febati^gl)epp* nttp toert/ tfjoonbe «föobt een teecfeen/ bat fuMsen tojectjjept öemfeer nafs fjaetfjbe/ enbe berbjanbe be geeïe ©letfee / baer Fjct gfiebaen to ert» ^tnctfaitber^pangtscrt^/omBflecCaiJttcpnentebo^gcn/ enbe om bat
..fpantrerjs meten toeten/ banbatboIcHteberfcïjeuren/beben 'tfelbe/ ppni* BÖeitae wet btberfclje grotttoelicBe töjmet.ten eenpegoelgt&^sgueenbe ï|eete banbe pïaetferi bat $ onöei- ïjm iricomenbe ïjabbé/ baer fpfe notfjtattë niet alljaer boïc&feimben/ cnaeöaben^oubt/enisevöfmcrauöen/foobeel algfp berraodjten enbe dabben/ eiJbeaïleenltjt&tajmenteerbenfpfe/ om bat fpïjatt meer ^ottbtis enbe gliefreenten fóuöen gftcben ban fp feeben/ enbe ttt fulcser toijg berfrjanfecn enfceberfcDeutbenfpallebelteeren ban 'tHanbt* <©nt bjeefe banbe tojeetoepbén teeft&e eenen banbe particulier tpjannen on* ber beSinbfène»töjee'f/blutötemetbeelban jnitenboïrSeop be 2Sergf>en/ eenen Ifeete gótarmt 3é«ptattta: feantfp geen anberremebie notD labeniffe (Ijdpt öaer stoel))en öebben/enbe be^pangiaettg Ijeeten bit optooien enbe wftcUea.^itjjèbtónbe ben opper Cnpitepn oft €p?a«bernomen/ bat fp »0^1 om toecö toaren/ fonöt befeu tojeeben menfeö (om toten?* tojeetljept enbe feüjept nbcrOeu bet b43nbtanen biefitile enbe bjebeltcnbjaren/ berb?agï)enbe foogrootetpjan* 3.n^a*" nien enbe boofljept/ Vaaren gjjebUicöt ept gljeberc]jt) öaer foecnen enbe bol* tlafbt/"ii«fe gften: Wmt öe: i.ö niet göenoecïj bannen öemberghe totinfeenafgronbt ter ebehtuti aerben/ fpbonöengrootemenicQtetaanbolrwe/ enbe bemieojben enbe ber* Qttbm. fefjeutben meer ban böfftonbert perfoonen/ jiBannen/ Wjoutoen enbe fitn* beren/ toant fp geen foojte banBolcne en berfrijaonben.jlfêeer feggen be ge* tupgenbatbenbocjfcBjeben^eer ^aptama/ eer ïjpboottuojbe g|}efla« gen/ bp öenboojfcBjebenménfc8öabbeg8etoeejt/enbeöat0p0embierof brjf öupfent Cafiellanen g0eb£otf}t öabbe/ enbe netljtanjï bit niet tegen* fraenbeboerïjpmette3rjne/foog!)efepti& <&P eenanberrepfe tomen be ^pangiaertss bienen een gr oote tnenitöte ban ©oltfie/ enbe bienenbe fan* ber acBtetbencfien met garen göebjoonlicfien ootmoebt enbe fimpeïfjepbt/ quant bc Capitepn op eenen natljt inbe ,êtabt baer b*3!nbianen bienbeu/ enbe bebal batmenfe al boobt foube flaen/ enbe fommige fliepen/ atenenöe ruften banben arbept btg baecïté-<£ttbe bit bébe pp om bat Scm boc0te bal 'töeel Hanbt beïjooibe te boen bjeefen:<©p een anber tijt nam be «Capitepn alle be Spangiaertë ben eebt of/om te toeten/ljoe beel Catf mien/perfona* 8ietienbegemepnbolcKbateenpegeltjt6in3gnenbien(ï8ab6e/«nbebebaï •& batwienfe al te boo?ft0ijn op be jBcrtfit bjengen foube/albaer ïjpfeterfiont p
tot bier oft b^fjonbert bebe ontBalfén/ enbe be gBetupggen feggen bat ï)p
ïnepnbebp befen miöbeï Öet ïanbt te Pillen» 59e boo?ftïj?rt>en getupgêTeggenban eenen partiralierenCpian/batfif «
gr oote tojeetgept beb?eef/ moo?benbe en affiipben be neufèn efi Öanben/aen
M ansS en ©joutoen/ efi berberbenbe beel bolcr.#p een anbtrmaelfont be Capitepn bé boojfcöjebi to?eebl|fê an met feecBet^pangiaértjs inbe^ec ^intiebön25opta/ omtebernementoieöen^eereujajï&fe gefuctebeert ;»i§ %m%'
|
|||
|
VandePmvintic Bogata."
ftatóe mtfcamVtw bat ip bé boojgaenbé boot gepijmcftt babbe ö p gfntn beeï
tnpïen bieecftss/ bangébc fo beel 3'ibïané alg bp tofl Htfjgê/eft om bat fp ïjem
imtenfepbébn'ebat bcn^eerbjasvbéeenéöteuftpbeijanbmaf/ beanberi
biterp bp boo? be boofe ï^onbé/bicfe berfcfteurbé/fo jfêang en ©loutof/en" op
befeniaiiiere boobeenfceburf lp beeïbotcjc#poberbteï op eg feöerbacD fmoj*
geus tube bageraet feeefier CacKjuen of <£apitepné/en beeï anber Sünbianeit
wet Öaec/bïe al fóber acöterbencfil biaré i« bjebe/fo fjp baer berfeftert en stjit
tooojt gegebé Babbe/batfp geen quaet not0 fcftabe lijbéenfoubê/baer op bei*
tcouujenbe/fp öant gebereöte bate fp ïjaec Bierfien öabbê/ieebeïora gecomê
mmt ftaèt öe taaré/eft g9é arftter-bencfié eh Babbl/ bintb öp eé groote qttantttept ©jotibii
K? r?hS2m *" 3ïfêand/en beae ftaet be fruit uptftrecbf op b'aetbe/etï ÖP f^be met eé bjeet
gtWn toffer meg ftieu ftaer bcfianbf af/en fepbe bat bpfe tajlpbe/om bat fp met feggen e»
in?t «©o»t«» teoubf toaer bé nteiOaê &?eer toad.Hocï) eeng om bat fp ftem met en gabf el
btenm» feec&er Coff er bat bol #ouig biag/ 'ttoeïcfe tóe tojeepe <&nm geerne gebabt
fjamiljp font botcft om baer met ccógö te beberbé/ baer fp ontalhjcfie 31'eïen
bermöejben/enbe fiicutoen ftanben titöt nettfen af aen l&jeutoen enbe jBan*
iien/tluelcH niet en tan bertelt too jben/ enbe anber toierpen fp be felle ^on#
ben booj/biefeberfclieurfeen enbe aten.
danöe ï&jotónfie Bogata.
O Wem anbet mael fienbe b'3|nbiané ban eé ^jobmttc ban bat %mtl bal
be^pangiaertj* bu'e of bier punripaelfïe^eeré berb^ant 0abbl/berttoe«> wu'ijot/ & op een ftercfie lïeentotfe/oin baer te befcfiemil tegê alfultfie bpanbé/bie fa mam» 3p luttel cm be inenftöen gbeben/ fo bc getupgeti feggen/ enbe baer bjarenbCc ?£%niïm boelbierofbtjfbupfentm. ©e boojfepbe «Eapitepn font bertoaertg eerten SK stooten enbe notabelen Cpjan (bier beeï ban be gene bie in be boojfrfjjeben fLanbe" fccbel fybten om te bettooefïé/te bob! gaet) met beeï .êpangiaertiö/ om te taftpn/fo fp fpjefien/be rebellen bie blucyjen booj fo gtoote peffclcntie efiblcefe b bcifr öenringe/al oft sp eé groote onretfjtbeerbtcfiept bebjebè" ïjab* bf/enbem toeflont bie tefïrajfenenbJja&etenemf/ baer3P berbientftebbl alle bjjeebe topnentéfonber bermgeriiebept.$abemael fp baer fo feec af ber* fe&epbé 3mt/ en geen gc&juprnen met aïfultfie omtofel mcnftöé/ fp geraecfaf i«et fojtfen baer op/toant b'gnbtanen naetat 3Ó"n enbe fonber 1®apeng/enbe b«5pangiaerts rtepé bjeöt/en bat f? niet beejfitéen foubé/efl bat jpbaer ber* feïierben bat fp baer geen guaet boen en foubé enbe alfo bteïen fp tei (tont op» ©eteneebelföaiibebalbatmenallebefleicfiten enbe uptbjegenfaefetteti enbe bebtaren foube/ enbe bat gïjebaen jsjnbe/ baer in flacn foubeii. ©eCigren enbeï.eeubjen ballen inbe tarame^eïjapen/fp fcfjenrerife op/
enbebernielenberfo beel metten fttteerbe/bat 5? moe bjaïtn/ enbe moeden ïu^en/fobeetbJauenberbie3pin(luefiengeboubjenljabben» SÖ^ fpnueenpoofegerufl:ftabbeH/be€apitepnbebaIbatfpbooiröbCDt^
flacn foaben/efibmibobS af(bbJritbfecröcogebjaiS)toJojpettalbatterobec
geblebcn baag/fo fp ootE bebf .55e getupgen affirmcré bat fp fagen trffctts* in
eenê ftoop/aïsS et flacö-regen/febenbonbert 3nbianê* af ballend tóe in ftucfec
7B ©. mw te pletter toarêVen cm s^ne grooïe tmeetöept in allé puntte te boImaSen/ fp
mt bnnse -j^j fecp>jé en foetfeé/ alle be gene bie ftaer bevtaMéöabbe/en b> bebal bat
SfSmSni m^^^^^^^^^^^^^^^^9^^^ JPaesmebe
|
||||
|
Afbeclcftnge van dc'Spaenfche Tyrannye.
|
|||||
|
Slet hier het Spaans ghebroet, de Indianen kneufen,
Berooven en ontken, van handen, ooghen, neufcn; Ö jammerlijcke daat, mijn hart fchrickt in mijn bom, En 'tvloeckt de Schelkm, die,dit eerftmael dromen dox&i Wat helfehe Tyranni, wat verduyvelde vonden De weereloofe Swartj ghejaecht wert van de Honden Het geen de Nicker nauw, fou deneken, noch vermoen, |
|||||
|
De Pïovintie van Papayan endc Calu
tn toiloe BpnccB niet tetyeöcnjgtj/maet ttnft>e Bem nocö ttpt|ïefié/en Ut* -> tmeröeré b'afgrgfelicBept ba«3gn fonbé/gebiebfbe batmê alle o'^nöianeii jBannen en ©joutoé /toelcBe Bet particuliere lebé ontfangen Baobê" (toant een pegeïgth in fulc&e furie eenige plarB upt te Btèji?n/JBansvi^otttoen en ap berbjaiit jongerss/ om baer ban gebient te toojbeu) in een (tropen ïfHpss boen fouöe oaaem"*&f (uptgenemê De gene öie öaer betf bocBteu om Bem te Dienen) enbe Bet fcpec mn "e toni> öaer in fleBen/ enbe alfo berbjanben fper,beerticB of U0ftic|jïctieiiDicfi. ktm. SCnbere toierp BP booj be felle ^ onöé biefe berftgeuröfeii op atê.<©p eeu anber tgt be felöe 'Spjan geraecBte ie Bom é in eê (laöfgenaemt Cota/ enbe
2mm b»i° Ham bcel Snbianen/enbeöe ij.ofzo.bep?tucipeI^7eï|eeréoföeafonagien öe loiiöen banöeï|enbébcrfcBeuré/en&ieuafgrootemeittcBteb5Banbé/aél0joutoi iwtftfienrt, efi Jlaujï/en bantfe aen een Boojbe/en BincBfe met eé gefyalc&teu fïocB aett Öaer tongé/om bat ö'anber fien foubê Bet gene bat ftp gebaé Baboe/ efi Daec toaré tfebentteB pacr fianbé/ en BP fneet iocB beel ©joutoé en Binberen be neufê af-lBen en foube niet Bonné gefeggen be fepté en to?eetöebf öie befen JBenfcfi/bpant ba<ü3oöt/in batHant efifdjobintie ba<*5uatimala efi alom* me öaer Bp gctoeeft i$/ gebaé Beeft/toant bie ontalïic 3gn/efi nopt meer ge* ÏMJOjt of gefié/en Bet Beeft beel jarégebuert öatftp baer berBeerbe/anrecB* tenöe öefe fiutfien/ berbianbenbe enbe berberbenbe al 'tHant en b olcB. JBcet feggé be getupge/öat be toieetfiebé efi moojöerpé bit gebaé 39«je* taeefï in nieu^ranaté/efibagelget gebaé toojöé/fobp BareperfonéalgCa* pitepné/efi alle anöere Cpjanné en beberberjs bant menfcBelö'c geflacfjt/öie bp Bem toaré/öte fp't geconfenteert Bobben 3fjn beel/fobanige en groot ge* toeefi/bat fp Bet geBeefëlant bertooejt efi öeeï bebojben Bebben/w fo berre 5Ö'nConincBlncBelBajelïeptbaerinnemetiertg'bt niettebegenenöerfiec (toant feo be moorbergen alöaer alleenlgtB gBeöaen toojöt/ om ban Baer* ïtebin Bet <!5oubt te nemen öatfpnietenBebben/ toant fpaïgBegBebeti DébbenbatfpBabben)falb?oecB teniet gaen/toantbaerniemantentjsom ©et Sint te boutoen/ enbe fal teenemael befolaet enbe fonber boltfi blpben. I^ier moet genoteert toojöen be tojeeöe enbepefrelientialcisrpjannpe banbeboo^fcfljeben onfaïige Cpjannen/Boe fïrenge/fcBerpe/öupöelfcBe batfe i$ getoeefiybat btnné ttoee of öjie jaer bat Bet gelebê ioyöat Bet booj* fcB>bé aó'cfi flntöecBttè/ fp't aï geboot en bertooefï Bebbé/ fonber berm* IJertieBept enbebjeefe <j5obtö en öesS ConincBjS Bebbenbe/fo aï be gene biet- Bebweiï Beöben/efi be boo?feB?eben getupgen feggen/fo bol boïtr getoeefi/ aljj eenigB anberinbe toerelt/ in fuIcBer boegen/ bat gBJtupgfién feggen/ bat fo berre 3t)nej©ajeiïept inBo?te tnbt niet tnbelettebe boojftBjcbeti SelfcBe babén/batter niet een menftB blöben fal. 3fc6 geloobebattet fo geftBiebenfal/toantic met mijn cpgéoogen gefie»
©ebbe/ bat fpin fiojten töt beel enbe grooter gLanben tn bat, getoeft tuWttn Uerbejlrueert tnbe teenemael fonber boïcB ggelaten. <©«r 39nanber groote # jobtntié/toelcBe palé al Bet boojfcB?ebê «j5ra*
natf/geBeeté^apapanenCali/en anberb|ie oft bter/biebegrgpf meerbait
Hbófgonbert mplé/biefp alBebbf bertooeft enberbefïrueert/op befelbema*
«icren bat 3P b'anber 8«bbl gebaé/ r oobenbe/moojbébf/ met tojmenté/efi
mtt bé beoifcBjebé jamm» r get boliB todcB sntalUtli toa?s/toat ö« ïant
tefm
|
||||
|
De Proviritie van Papayan ende'Caïi.
iéfeer gemtRtcï)/enfce öie ban baer nu Somen/feggen ï&ttct gtoöte beermffir tavenbe bjeebom tefien/ fo beel efi gtcote ©lecncn enbe &ttbmi al berb?ant en berbJOé#.3!nbcr boegen/bat baer Wlt&m toarenban bupfent enbe tbiee bupfent im»oonbcren/fp niet btjfticft cnbonbé/ anber teeneraael tot ajfcften beibjantenbebolrii-Iooii/ enbe op bcriplaetfenfiDnbertenbefbJeeljönbett mglé/ja tyit fronbett al fon&cr bolc/berbjant efi beboïbêVbaer te bojen grcote ©fecfef toarl/en ftnaïtr&/bïant ban öe.lLanben banlSeru lancr be sfibe ban» be f&obinttc ban <&uito öooj/gingen groote enbebjjeebe «Sppnneu tot fset tioojfcïizeben nieu iSÖ'cB ban Granaten ettl&apapan enbe Cau/laner be jp&e ban «Sartfiagena enbe ©jaba/ enbe ban Cartljagena anber oitfalige •STpjan* nen/troc&en op<®uito/efi baer na anber lantt be jpfee banbéïlibïcr üanèm* te^uan/b'öjelc&tgbé zectantbel <i>ur (allebebjdt&erjuamett bpeen)fa tiebben fp uwgeroept en betmoefr meer ban fw Sjonbert mijlen 3ümt0/ ja^ genbe fo groeten getal ban 3telen ter uellé/ boenbeftet feïbc notf op bl&atïj ban fieöt atn {jet eïcnbicl) ounafelbcltK/baf ter obergebiebé i$ / f ft dat bat bé tegel bte W tót begmfel Öebben gefet/ biaer foube 5*111/ te bjetë/bat be tpjans npe/getaclt/onwDtbeeröKpptytojm^ .épanjaertu/ tegen bte tamme &cÖapen altijt branemcftbnlbigéYSlaet eng
beften teat uu inbe boojfrfjicbenl&jobintienottber anber bingen/ bseerbuf alle bper enbe tormenten/ aengöebatntoojt. J>P fetté na be moojbeden efi ellenbe bic int öojlogen gefcfiie&f / ïjtt bolcli
(fa gefept i&) tn afgrijfelöc&e bienfïbaerïjept/ efi tntoménbe' feebelé/ ofgeben benboojfcmeben ©upbeleV ben eeaen tbjce fjonbert/ bé anberf biiébonbert '3|ribtanl.<©é bnpbel comt fo bjoetft als Ijpboo) ftem boet röëpê' ïjonöert git* 3C,R.r«i n *»» bianen/fp conten ter^ont gelgcs ILamffieren/ afefp getcmè" jgn/ fo boet bper EiS",6,!^ berttrïj oft beetfüö ontïjalfen/ en fept tot dê anberen ban gelrjcfeé fa! k§ u eot met eu 8be* boen/ifï faetfeé bat ggp mp niet biel en bilt/of fonber mijne oojlofbjecft gaet. ty*$aa&' ©at nu om &m$ taille tonfi&eré bizttit lefé fulïen/bjat ïjanbelfcattsït igftii mb*oc*2ï oft niet te bobé en gaet alle bJjeetOept en anrccOtbeerbidjcpt öiemen bebene* mitöaiffM. ma matlj/'en of t erger biaer batitisn b'Sfnbtauf n bebal/ oft tntoménbe gabe ben "$&wpbz\t banber ^eöé./fe'ajekS borö niet aneersj en i^/ ban ötë tth€at\ï ben Cfciftené ban gjr.bien. jBarc ir & faïeeu anber ffutynébtrualé/toelcB iz'k niet en toeete oft bweeöer enbe fieïfcöcr iss / maèr bolber ban alle fefijeptbeï bjtl&e 25eefïen/ banket booïgaenbe. ©aer i$ gefept bat be^pangiarrts ban üHüntóen fiebben feèr feïïe en grott?
bjeïicfee^onöengtleerto5ït b'^nbianen teboobenenbetebètfj-ljeuren. ^it^* &****£ oberleggen nu alle J»a*rad}age€9tfffenen/efi ootï? bizt niet en ?yfl/ofï (ukv l%?VoS opt inbeboeteït gdjoosti$i- bat om be bsojfrfjjebc ^onbi te Jpgfê; üepwtsn fp ~m**Mim beel 3|nbianen in tetèbeti ïancr ben bjegen baer fp trerfeen/ al oft ïmbfei ban bnfiie»^* ©ertfeenö toaren/ en bat fper afflaen en af boen Ijou&i qpebb'aef blepfriju^ hór&w* ban menfep bïeèfclven feggen tfeen tegé b'anberyleent tw ef bférenbeeï ban m r? mn *t eenen ban t>it étQêïnïen om mijn Bonöen t'eten te geben/tot bat tcaer ootfe ^*n.f«st« tzttt'tiae/atleiecn0 cf fpontleenbl bterenbeeïê ban ©ercfemg/oft kamelen.Ui5en* |
||||
|
S?gftpf of tbJintï##t&eï»nl/bie mfjn ^onbl berft&eurt &e&bf/boot geïai-é.
|
||||
|
DeP'övihticvan Papayan etdeCalr.
SSIle befc en&e aubere 3Dupbelft0e buigen feomen uu fat \uj&t/ boIBotras IÜck göetooutcnbegöebertficeert inbe p,toccffen/toeItFie beSEp^am-ea b'een ö'auaer acngïjebaeu ijebben/ toat matfjee leelgt&er/ onmenfcfieincKer enbé groutoelgc&er bincu tuefen. ï|ier meöe buil tr&t epnbé tot batter anbet vizuMc meer ü\ boofgebè' tipt*
{ïeften/(ftanbermcei;;Ö!i)fi3ittê/ofbatüjplwebetombaeïgaÉ/oinbietian Micujs Vueberomte beften/ geljjctup't ttoeeen beertitfijaet met onfen oogè" Sefté gebbenfonber opf}ouöè7p£ote|teren&e booj <©obt en mijn cetifrtentie/ öat (fo tca geïobe en booj fei&er ïjonbe) fo beel fce fcfjaaé berlicss/öefïructié/ beebjoeftingé/oberlafi/moo^bê" enfcer gr oote afgrgfelgcfte tojeefljebé ban filie leeltjc&e fpecieu/ ban getijelt/onretljtbeetbugcpt/ roobergeu en tnoojs öerien UJelcïJe tube bo^ftJj jeben flanben jgn gebaen/en nocg op bm bagfj ban Debl in alle geti)e»ïeti ban 3!nbien toojbé geöaé/bat in al bat «6 gefepr Ijebbe en groot gemaecut/bat en gebbe im niet gefept uorg groot gemaecr/ in qualitept ttotfj quantitept/ ban t^ien bupfent beetè" (ban ïjet gene battec gebaen is) en nocy gebf gebai bJojt/eene,€ft om bat een pegeiicB Cgjifteu inenfcö/meer tompaffte gebbe met alfulcne ottnoofel natie/enbe ban paren bertteö enbetbaemeniffe/gem meet beb joebe/efi meer befcpulötge/abomi* «ere en beteftere be öegeerltcfjept/ ambitie en bjjeetpept ban öe ^paengt* «ertss/ bat 3p alle befe boaerfiept met get gene bat ie boben gebbe geafftr* ineert/b ooi toaeratötttÖ öout,c/bat tfebert b'fjiibiané toerben ontbeet/tot nu toe/fce 3!nbianê nergens* bé Cf) jtfiené mifbebé/booj en aleer 5P ban fiaeé qiiattt roobertjen/efi bctrabergen pafcben oiitfangen en geleben/ maer biel f) telen fpfe b o o j ottfietffeli c&e/enöe get om eu üp ten ^erael/enbe b ooj fulcfie ontfingen fpfe/ tot bat ïjaet buer cuen getuptDben/ Vuie bat 3P toaren/ enbe ,»*.,. btat 5iJpjetenbceiben. fltóreMSh?' ^Ut m toel feP 8<*oecgt/bat totntt toe/babegittfel af/bc£pa!tgtaertis
H™ Vö2t.,net m«r f°?8c gebogen en gebben om te boderen eü p?ocureren bat im
ft «seioobe- 3!,löiancn 5et ^Ö?i(K geloobe gepjebitt toerbe/ ban oftï|onben oft anbeir
söepHötcfet beefié fjabbé gebjeeft. S.a fjebbé met opfetten toille be ficligieufen berbobë
2L™ w imt öec' affltctten en petfecutieu bte sp-fiaer gecaufcert ïjebben/bat fp gaer
nitl en foubé p jebttfien/bjant fjaer botgt/bat een beletfel om gout efi rijcfo
bom (bJelc Jjare bcgeerlgcBepben per beloofben teberfirögé) bjaj8/en öe*
béng baecnss tnljeel 3nbten en is nitt meer 6enniffeban<JBobt/oft 0p të b5
Öout/oft ban ben ï|emel/ oft ban ttt ?tetbl/ban ober Ijonbert jarf en toas/
ten tuaer in ^teu^pangten/bJeïcBijs el feerHlepnöoecruen ban 3lnbien/
baer&eltgieufen geuieefi öebbé.€n alfo 3gn 5p alberïojen gegaen/en gaen;
berloo jen fonber «©ijeloobe enbe ^atramenten.
3ieFt 25?oeber 25 ar tïjoiomeujs be lag cafajs of CafauiS/ 25^oebec ban ,$.
ï® oratnttuö /bé booi be genabe »©obtiS gefiomé int 5|of ban ^pangfen/om te beneeijïigê en foHiciteré bat beï^elleupt gnbten rnocöt geUiojpi toojbéy en bat be ontaïlicBemenicIjtebanjielébooj bébierbarébloebe ons Sjïeerett 3!efu €ft?i|ti berïofi/nfet bcrlo|é en foube gaen inber eeutoitoept/maer bat fp Benné {jarê ^t&epper en faltcf) toojben/ en om tompaffie bie tcfi fjebbe niet mtjttBaberïant/toêlcfte ijs Caiïilien/bat #obt om fo groote fonbé tt* fi».ö» 50ti &fplfaÖ aelpobe cfiiere/eö bé nae(ïé geb^enybflt niet betbe^tuere». |
|||
|
Scccfccr wetten gepubliccert. ■';
dommige netaGeïe perfooné :Zelcug/3öu&e baube eere <*5ot»iï/en metlpbë
fjebbenbe üanöe afflictiéen etlenbe ban anfcec/bie in get '# of refiberé/Jjebfel tttpgeiubuceett enbetoe*egt/omgetgenebaticbetteItgebbe/iu sefci3,2tf£ teberbaten/ljoetoelbattcHtbooimpgenoméljabbeteboé/ maeréngebt «m mijne continuele oecupatienint baecca njetggeftelt.- 31cö geb te iSalenrien bolbjacïjteft geepnt optê acgtftét©erember ij4-i,
als inteacgte/efibigeur/en ti goocbften inber Daet;gn aüebeboojfcgjebé becbjutBiiigc/gebjelt/tp?anniii/rtJoo?DccDé/tober0en/be(ltiicttë/jammer/ toette oe|té/benautgept/en boojfrgjebé calairatepté in alle öoecBé b 5 gnbtë baec Cljjifieiié 5gn/goetoelbatfe op ö'een pfaetfe groubaelijc&ecefi ecntee* ïgcHertebjcccfïgaet/ banopb'anbec. ^elBeyieoentnjIJiienbpbantSïiS een baepnicD min quactg/oftimmecg fpen berbent baec niet openbaerlgc'6 boen/baant baeren niet elbetsng eenige jufiitic $oeUiellut-tel) toant al ebé luelbooben fp baec get bolcfe met gelfcge fcgattingöen. Ic&Jjebbegtootegope/omöatbe&erfeteftConineban<§paeiigiéonfé ^tm
Üleece©on Cgacte be bgfbe ban befénacm/ begint tebeeftaen be boofgept f«t t>at te* en becrabetgen/baelt&e in ^nbien tegé betoiUe <6obt.ö en bé 3tjnen gebaen s«> <&oötea tobjbé/efi 3ö'n gebaê getoeeft (baant tot nocg toe geeftmè gem altgt loofe* SS £em* Igc be toaecgept bebeeftt) bat 3Üne fBajefiept f al uptr opé fo gtooté guaet/ ' en bé nieubaen toaerelt öie 4&obt Ijem gegebé geeft/generen/ fo fp teeg ijs een ïie fgebbee efi onbergeuber ban juftttie/ baieng glorieus en gelnt&tclj lebé/ ■efi feepferlgtfië ffaet/ bé almogend! 45obt tot toelbaté ba 3gne algemepne ïtercöe/ enbe ftnalgcR epgöene falicgept ban 5911 ComncRlijc&e 3icle/ lan* tSfien tgbt pjofpecere enbe g&eluc&itö maecate. #a bat tc6 get boojgaenbe gefcQjebé gabbe/ toerbe fefiec toette en ojbt* ©«, fcfPf«;
itantien te iBabjtl int jaec 1543 .gepubliceeet/baelcfie 3gnejBajefïept boo? iwt om toitn tgbt gabbe gemaect teüSarcelonen/tnt jaec 1 j+Un jgobember/ bp be ^"ttfpb*lCe toeïcBc toert alfult Ken ojben gefet/ als te begoojé/ om te boen opgoubé fo „1 Ps beel quaetS cftfonbé/toelcöe tegenst d5obefi bé naeften/tot finale beberfjes niffeefibetlteS banbien toereft gebaé toerben/ 3ijne IBajefiept maeentè be Uoo?fcöjebé # jbinantiett/na lange communicatie bit öp gefjabt öabbe ba jerfonagié ba grootec autBojitept/gelecrtÖept e« confcientie/toelcfie baec op \ttti efi tonfereerbê inbe «^tabt ban ©allabolib/efi té lefté met gemepni accoojbe en bopfétoecbé^ie geraemt/en aefcöjebê/naetbolgenbe be cegeK t»anbe1®et onfejS^eeren^efu3SCgpff«i8/fobeboojfcB?ebêperfonaB^ toc0 toarae0tige €#£iftené baaré/ en oock bjp banbetojrnptie enbe buplicgept banbec gefioïf efi gecoofbe fcgatten ban 3nbien/ baeïcSe be ganfcé efi noeft meer be jieli/ban bele Ue op bat past baec rejeerben/befmette/ toaer ban Bareblintgept qttam/batfp be boojftöjebf Canbé'berbeffrueerbf/ fonber eemcBrefpecttjftefcüiaemte.^gnbe beboojfcB?ebeii ojbtnantien gepubli- «eert/be f acteurjsenUgentê banbe boajfegjebS' -Cpianné/bie in bientijt tn 0et '^of toaten/name baec af beel Copg'f / fo fp gaer baer mebe feec be* f toaett bonbê/ baant &aer bocBt bat baec booj be poejtS geflotê baecbé om te moge beplé int gene bat gecooftefi getpjannifeert foube too^bé. en fónbé trte tn allé canté ban 3(nbten.«©e gene bit baec bebel Dabben om be Eanben #? wbi efi teenemael u beöecben efi te nitn boen gaenmf t öace tpjanngé/ > . Ui fobaec |
|||
|
Scker wetten chcpubïicecrti
föbm toef* nopt ajb|c m i$ geteeejf/maer alk &ifo?b?t/ toeïtHufifêt féï« be fouöc conné bp buiige/als fp tra be boojfepöe oribtnatié/eet tizmza ter fi* tergbicfeejCccuteréfouïïé/comÉtoaEé/fagê/CöaeringeöfjgnDc/fottienfcjJt efi is te gefoobé öanö'e gene Oie te#obeftaet tnfjaet föiiöécn ouerlafl bobê Jjtelé bat fpt boen fonben) maerbtr alfulcBen beroerte/ bat fp als öe goeDe üiecfitetg quamè om be ojömaattê tecrecuteré/geê toertfe ta maecté/fo fp-. bebjeefe 45oö^ME!o?é9abt'é/oofitöefcöaenitecHongeï)oo?faen'4'epr/J3i tefpecte öanöaréContticfi te bcriiefc/en toilbé met foeuaeitiöeteaöerg ge* J)zttz to'oibé/3Önbe feec to?eebe en errgetoombe tpjanuê:'- en bat bpfonöcE in metM fderu/öaètmutitjaer. if46.fuUSe afgrüfeïöeftegróijtoelörfeeenücofebaöi 8ect)tü«cEi. Uüojbé gepf ryetseert alsuiopt te bojê/noc& tube toerelt en ijs gcfefiiet/ niet «oötetoe «ïleenlfje tegés be2finbiane7i»elcËe ober lange al oft ai be Jbpangiaettig ge? tef-tpïawe» boot fièbbé/eti fjare ,§>tebé en©Iec&2 bettooeft'/maet onbet fiaer feibéVbeei fcifaoeiianj tegend be anbcr/booj't'rccfitbcerbtrfi oojbeel<©obtö/bat/ nabetnaelbaec Staoa? 8e'Ju^i{^ötófc caftöenfeube/bantoegiüz&€onmc£en iegetoeefi/batbie iSb. «Pté ï|emeJ conté/ toelatenbe bat b'eene foubé ftencBetg tocfé ban b'anbetv <©nbei* 9«t fabeur ban bet boojfepae optoerpen banbe ,§pangiaertö bte in
^ecu bjaréVnetgenö anbetjs in fieel ^nbtê en.0ee fttnen toillé DJ8?biuantien aennemé/en on bet coïeur ban bten belangêbe te fappliceren/ 3Ün fo toel als b'anber/toant 9aec ujee boet be.êtatéeftfjabeltnge bte fpgeuf«rpeer0ebb| te betlatéVcfi be ftant banbe Snbt'ané/bte fp tn eeubrige flabernie beftttê/ te- öoen.® sec fp opgeftowtoéftebbé met meffeterffont teboobé/ en boobenfe inüe bocjfepbe flane'tntccn onberbjageltjtBe bienffbaerfiept met lavt^ept ba tgit aSSenfBeiiö.Cn tot noeft toe en i#hz Coninc niet maebtieft te belette/ - toant bet gaet al/tïepn en groot/roobiéen fJelé/b'eë tneec b'anbet' nün/b*eé: apenbaethi't&/b'anbet beptmlntefi beber MclütJzfxonbet celeutefi pjetert bat fp bé Comtw btenêyontecré fp<©ob/(ïeïé en beberbé bzn €mint gantfcfk DeöoojCeptje Biiïtpop geeft opöeft ^aretienocft
«nber tcaetaten tegens^epu'neba gfmaef&t/eitbe #1 tfainettgebjiir&t/baet
gpfepttniicelffïcrepögMe/ aïssboicfit tot beffen pjöpcofïc;. Hét m iiïnitt toaat batmenl'ntneu^pangiettaïïe^aet: fatrifïciebeetba
titnntstft bupfentperfonêV fö öot niet ba ftonbert notft btjftisb/ toSttoaec bat alfa/top en foabf fo ontalic&e menicfite ba boïc niet btnbé/fo top baec bol / . enbe öttenija maer eenwptgebenbanbeCpjannen/ om teejïuffeten enbeju* fliftceren ftaer tpjanmfeö göetoelt / enbe om be 3|nbianen in berbjucfeinge t«: ^outien/enbe bier obecgebleben 3i?tt / in Babemte ia>t tz ropen enbe te tpjan* ntfereji.ï©p mogen metter toaeefteptenbebeter feggen/bat be^pangiaeErjï: binnen ben trjötbatfp in Snoten gbetoeefijgn/meei: ginfeianen aenfiacelie* be «©obbbtnebiefpaettbioben/ te toeten bebegl^eriicftepbt/jaerlgcrftebben) gBefatctfïteett/ ban b'Slttbianen fiaec45obeninf}onbetbt)aecgebaenfjebbê. 5©it gfjetupgen eö roepen be ï|emelen/ bJ2Setbe/b'<6ïementen enbe fieenê^ üöï' sïtitfgabers be <®P}mntn fdbe ötet gïjebaen fiebbcn/en ontbènnent ntet.ffiat get WötFtt genoecfl b® obeibfoebicbban bbitbe bat aHe ttiz ï-antó/aljS toper
r insiuamenAuacen/enbe Sroe topfe geïatf ï)ebbm/nu fpberbeftrueettenbe tns f etooiteïtIBa. Wp bepoojben om gcootclflca te ftfpmnlrm top geen bi^f»
|
|||
|
W**cfct wel op-de/c redenen»
45zhti m ftébbtiijU MM teïoitmi oft ejccnfettn fluémi bit fo b&ü$ttti)t aft mijfè'mh 0n ösa* top 091 % grostèt ¥~mibt in ïmght cnbe beitst booj oogea §e&bf$ftn Oceï <euroga niét criï teel banden iö/toelcfi top om geet eti riiefe* • bmn; met geootc-tojcét&ept / Qnreefcbcerbitöepbt tnbe- tpjanrtie te reob'ê eft ufttroemr/öebben binnen bfjfen beettréft jaren 'bertoeeft/boltHeloojS eube bé* foter gemaeeat/ toeleg top té boojen feer bol geueuüïeeit enbe. beleeft boïeft gefj'eu &hhm£$? fëpt baer tnbe boojftljiebeh elffte repijue/ Mtut tbrintici) fflüitmxm stelen berïojen ssn/toeïc kt ut ^jjangiaettji berniéït ïjïöben ♦ TN^^aengiaertiSen gaf in Snöiémet/ betoeerftt ;S'nbe booj benpber bte
*^-f0 fiffaben tot tfeere <&aug enbejftelcobe/ notft oïn te belné bat öe naefïi faïitft too^ben/noeft octfe om benCcnuttR te bienen/baet fp ftaec aïtrjt balfrfje^ iijtk afbet-oemen/maet ïjare begeedrjcöepbt enbeambitie om te tp jannifeif/ btoiugfttftaec bertoaertg/fptotHenl)eerfr&a|jpie Rebben ober b^nbtaué/be* gecren bannen ï)a^ bit eeutoicft enöe erffeigen gftebe/tpjannelgea efiftelfcDe* fytït tintbeeïe/aï oft becfïen toarêVttoelclianbers niet en tg/ban om ronbelgdi «efpjeécnmbenCaningöen ban «CaffiKen te beroobenenbeteberiagenMpt gnbten/enöe bat fp felbe baer tn blpben/ ufurgerenbe enbe tpjanniferenbe te fouberatnitept cnee Conintültjcne <®berfiept.. Ofêm be remeaien bie beboo^gjebi ^iffcötsn obergaf boej titbei banbe
^ielatcn/geïcectK enbe gteote petfónagien/ bit fine jBaje(tept'int jaer M4:.teï0allebolib Ijabbe bcé 0ouben/om te tefbjmeren be faetnen banSJntóê/ Betacfttfïebsassijetttabolgenbe/baat ttointitlï rebené eabemotpbiberöaeit toojben/toaet mebe betoefen toojt batmen b'31nbianen bé ^pangtaertö niet feebelen öft mr omenbegebfren matfi/ (fo &> begfieert) be boo?ftö|eben 3|nbi<» enen/al te famen uptten monbt banbe^ja&enbetïofTen teil/jabat tbe tpjan* nte enbe ftfiabebte fp lijben/en&e toeften bat fp niet teenemaet tn tonfbmerat enbe booben / enbe bat bit groote toereït pbeï bjpbe ban fo ontaïljcfee mg0c* bo#n wjütfaonba-j* bit top göeften ïjebben- IttbrDeïöettti^ieilaet
T\<& ^angtaett0 om Bare grote gterttïjepten begeeriic03 tot'Hè/ en gebo*
-4-^genniet batbeSeligieufeit be^tebêbanbegnbtanen/baerfp intomen/ befitté mogê/toantfp feggé bat fp i*fcftabé baer öooj ontfangé/b'eerfte ip bat be öeligienfên be boojftftjeben gnbianenboen bergaberen om te öoojen pje* 6en/enbie baer en tu(f«||en öaer affapjen berlojen gaen/ om bat b'Slnbianen fo ïange ïebkB3é'n cnbe boojj&aer niet aibepben.Cnbe gettjögebeurt bat b'Sliïa- bianen inbe &erc6e enbe tnt Sermoen toaren/ enbattereen^paengiaertin Buam/ enbe nam boo? at Jet bolcnbaer bijftkï} oftftonbettupt/baöe gene bte m ban boen fjabbe emfórt naenen te boen bjagen/enbe toant fp met bolgenje» teftben/ bat fipfc met ftotêen bjeef enbe. met boeten boöjtjs ftitt I raaetSenbe W$mberoertejr^fcfiattiMvlonba &scJwï*/ bcbïceöenbf $« ^Elifftónfai »1 3 j ••-•"-'• - tw>4iflate
|
||||
|
Mecckt wel op defe redenen.
t«ijao^p&e3Hbiatien/cnbebeïettenöe^refaücöe?tren&ebflnaitbcr mm* ©am-cr ftRaöe Die fp feggen batfe lpben//isl bat fp leggen fo b joetR afë tfan? btaiten geïeect 39» cubc CRjrftenen toojben/ te beel riap.ö Rebben/ enbe bat fp meer toetenbanfebitften / enbe bat fpRarr beo jtaen baet banfo teel niet en tonnen gfiebienen/ afófprebojenplegRen. ©e ^pacngtaer^ enfoecfien anbertf niet ban te gebre&en enbe geaboreert
tetoojbeabanbeSlnbianengfjeUjc&atïfolute peeren. . ©e ^uaengiaertjs beletten met oufetten toilïe öirccteujcH bat t<£bangene
genen boougancfi en Rebbe/en en toillen niet bat b'ünbtané Cfijiftiie" toojbe, ^et gebeurt batmé een étabt of ISIet&egRecft ttoee ti$z ofte bier ^patr-
giaertd / ben eenen meer ben anberen min/ b'eene rajcRtbe ï0joubje/banDer ben JBan/be berbe be Binberen/al oft ©ercfeemi toaren/enbe een pegelijcn be^ fit &et bolcfe bat Rp bint opt Hanbt/ten tijbe banbe upt&epu'nge bat Bern ge* fifïïgneerttoojt/fqmmigetoo?bengeïabfgefontótotbeJB!Jnen8eïtjt625eei5 flen/anbertoojbenberRuertmet tonelen alss tnuplen/ berticR/bijfticR/ Ron- fcert/ oft ttoee Ronbert mplen omnae&en te magen/ enbe bat alle bage fo top toet gefïen Rebben/toaer boos tomt bat b'Snbtanen niet en tonnen onbertoes fen nccö geleert toojben/noti Rtf ,§ermoon Roo$en.©an bjp belrR ma&en fp flaben/fp berfïropben enbe ftRepben be &tcben/©lecRen enbe menicRten ban toïtfie bie fep een tooonben tn fo tïepnen beelen/ bat fp be Rtipfen niet bp een beten Mpben/ noeR be !0aberjï mette ïttnberen. ï©e ,§paflgiaert0 en mafien niet meer toercr/ nocR fo$ê bat toe ^notatie" 6e* feeerenen falitR toojben/ ban oft Rarerebelir&estelen fierbent'famenmette licRamen/ enbe oft fp niet meer toefen? öter naraaeljï m fiatoöcn/ noeR glojie/ iiocBpöne/ banSfcetftem Jn&efeterfcmoeneflaek
flö^pangfaertg tooïbê beïafi bat fp b'ünbianenleeren foubem gan Col*
i-^menero m,&. jfeartRa fiebbenbe tntomenbe een groote ï^letSe/ enbe toe* fenbe een fielfo?ger banbenbolt&e/ jijnbe eenjï ban een£ ban onfen gefelfcRap geeramineert/en toift Rem niet te feggf: en geb?aerRt sijnbe toat fl» b^K&ia» nen/bie Rem bebolen toacen/leerbe^aer Rp op anttooojbe: bat Rpfe bf bupbej gaf/ia bat genoet R toa# bat Rpfiaer fepbe: perfiguïn fan<St in cruoes, a©at3tel-fo|ger^foubé sgn alle be toereltltjtfie ^pangiaerfê bie in 3[nbiew
gaen/fioe ftrengRe enbe ebel batfp toillen 3ijn/baa- bele ban Raer niet en toe* tm ben Crebo/nocR be tTji^Reaoben/enbe ben meefïen Roop en toeten o«R be bingen niet/bte tot Rare falttfiept beRoo^en/enbe en gaen tcitoaertjS niet/ ban om teRebben/eft 5tjn ten meéfrenbeel lurutieufc menfcRr/in geïucaeroffe ba quaet/beburbé/en feer oneerïicfi/ongeregnteert lebl.ï©e 3|nbianf 3tjtt feec bentRbeIgtfienfieplttR/toantb3tibiaKé3tinbei|tpbené/ Rebbfeé ©joutoe/ toeïtR be natuere en noot fiaer leert: en fp fig batter be gene tóe RaerCRVffenf ftetf/beertfiien/enbeeï meer ban <6ob0toet totl/Reljïié:^3ln6tané ennemé niemant Ret0ne/ fp en tnjurieré niet/fp en quellen notR en&eftoarè" nocR en &oobêniemant/en fien bat be CRjiftcnf boen alïe be 3onben en qaaet/ alle be ïeelicRept/toelcfie/tegf rebene en retfitbeerbicRept be menftRé connf geboérté feP fp 8*£8g eff fjielte met öet g«ne öatméfiaer ban^b Wil tri fbmmige en plöobcnbe»;
|
||||
|
Mcrckt wel op & fé redenen.
'jjartoobenbermetaf/ j> fpotten infulc&ertófé/ bat f? tnber toaerBept ton <J5oötanbens gifteen gïjettoeïen ï)ehhtnf ban bat ïjp sp ben onrebdijtfeflé f16e guaetften banbe <©obe;t. #abema?I gfjp'mt fitït&ê bienaerss snba-ftojbr/ fiebben fp tgelwelé ba:i utoe jBajcfïept/öat gÖü sgft ben onrerfitaeerbicbfté enbe tojeetfien banbe «Cowitgös:V natrenweï gt)p fttlt&e onberfaten baer fbnt/ cnbe bier ïtjbtJ enbe ai tnepnen midetgniet ban bat utoejiBajfftept ban menfefien bïoet enbe ftiicfeen leeft, ©tfe bwgfjen toeten top totl bat utoe Ifêajeftept feer ntcii gapt/ maer/ baet stjnfe ong oubt enbe gf>emepn/ mix top fouben ban göefajtbe bingfjen beeï meet feggljen/ Ut top met onfen 00* .gen geften JjeMjen/maer fp fouben b£ &epferltjr6e oo?en ban utoer iBajefiept rjueifen/enbe ben menfcSen boen berfdpeften/ berbaren/berflaen/ enbe ber* toonberen/fioe bat <6obt f0 lange btpi/ fonber ,f>paengien te boenberftncKê'. «Pefe t ijteï ban te geben b'SInbiauen/ bm ^oangzaertö tn eoinenbe/ toert
gebonben alïeenïttK om een -oojfaecfee te gebben/ om be 3[nbianeu in flabet* to)e banbe Cfytftenen te bjengen. fKeerfcDabeenbeoïT^icïjtmgftefaleenen .êpangiaert bie^eerfpinee»
ïrége ©leefe/cft bcbel ïjebbe/ met 3ün quaet leben boen/ban Ijonbert fjepujje Sieligieufénfóuöen tonnen frtcïjten enbe be&eeren. ^nöe tójfüe tebene ^aet*
D«B €&|tftené ïjebbenbebebeï infjnbien/oft particuliere interefï/om Oare
groote begeerittftcbé/en en ronné niet gelaten ié 3}nbiané te afffigerettf tnjnriecé/ turberenjbeftoaren/ gueïlen/ tcabaiteen/berbjucfien/nemenbe fraergoeVX-ant/ ©?outoen/ïtinberen/ tnbt 0aer arnboenbeanber manier ren ban onr ecötbeerbithept/ toaet ban fp gene reparatie en tonnen fiefeben/ ban toegen ber fioogöer <®berbepbt ban utoe jBajefïept/ toant fp berbaren fiet bolcfe enbe biebmacï flaen fpfe boot/ om bat fpt niet dagen en fouben/ fa top toeï toeten/toaer boo j openbaer ijs/batmen geen bjebe noeö rufte en tan Bebben om <6obt te biené/ baer 3W biipfent turbatii/benautöebé/queïïingê/ bebjotfeniffe/afflictt?/beibitterocpt/9aetban utoe IHajcffept/en affeeeren *fi groutoeï banbe ï©et <60bto7bie binbébeft ftoaer/bitter/en omnogelxje te ïtjtié en te bjagé/en B.et jocfi en regeentme ban utoelèajeftept/onberbjaetöe* Wtbl tpjannicF) en toannopicïj/ hem toefcfijtjbenbe alle 'tboojfcffeeben guaet/ nabemaelbat onber tptel oft toleur ban3tjn5©et/fo beeï caïamitepté op 9aec baïIeVenbe om bat Wt berbjaeeftt efi niet en tafïnt/ en beïet bé gene bte fiaer beroemen, 3ön bienaer^ te 3Ön/en baer fp af Ipben: fp bent&en en beftï^tpben natljt en bac&bat ftaec «föoben beter toaré ban onfen «tëobt/nabemaeï fp mtt 6em fa beeï guaetö ïpbf / en met ben anberen fo beeï goet«s be«r egen/ cft niet tn toajs bat per lette/ baer fp nubooj be giftenen foo beeï Ipben. W| fnïlenutoe #ajeff ept boojtoaer bereecfienen/ bat be ^pangiaectg
in atQtenbertitD oft beertitö iaren/ genomen enbe onrecBtbeerbeltcS geboot öebben/ meer ban 1 u mtlioenen ©affaien/ ftnber bat 3P foubett g|ie# imtftiaiieeett öebben/ toant nergens" inberonbe beg toereik be beefien enbe lÊwftSen mtt toa^nw^mfrigöeti / om ba$ §m &«$ meef&nbeeï % 4 ««ittm
|
||||
|
Meiekt wel op dcfc tekenen.
atomrne gttemtfêreert kt/efl alle bmcft totte generatie fabajable.ltl bat gröM getal flebbcn fp geboot/ om batfröaetober betel Rebben gjjabt/tte »mf= bmpcfeenbe (na bat fp geboot öeböen/öte tnbe oojïogge recBtbeeibchjffiBaec toeöerfïaen) tut 25ercflttjerc ban gout enbe «êilber/ bit aen een happutnht/ eelncK muplen om lafien te blagen/ enbe baer toe fee felbeberftucrentie/ leg^ frenbe flaer ou alle toercH batfp tonnen berbentSé om goet te ber&tpgen/ oft snfterbenoftlebent blpbé /tion fojtfc/batjppjofijt boen/bit t^alfoujpfegs nen/enbe beel meer bat top late te feggé/be nette onbertomnelttfó toaetflept/ enbe aï be toerelt mttt/ enbe wit öat utoe JBajeftept contrarie feggen fal/of bat min en lichter manen inöe tegentooojbieflept ban utoe IBajeftept/ mette Rracfttbanbeboojfepöetoaerfleptbefeent/ bat öp berballenigmmmeban ïefe IBajeftept/ enbe berraber ban utoe ïBajefïept «s/enöe bat flp beel geflat Reeft inbemoojbergen enbe rooberijen ban 3nbten/ oftfioogt teflebbem itëatöoobeltjeHC enbe feninngfte uefïilentie fiabbe raogflen upten l| emeï
ftomen/bïealfobertooeft enbe tot affcöen berbjant foube mogfieu nebben meer bah ttoee fcürfettt toriffionbert miilen 5LantsS/ bol ban $ïenf$en/ fan* ber baer in te laten eeniefl fupgelinta oft ulagfielintfc. , StiDe fefcmtie xthmt ümt
D€ ^j»angtaertg fiebben aueenlncK om tgteïijcflen tnttefï b'lnbtané gr*
befameert/etï nagefept be grootfte leelëcHfleöé en mtfbaöé bte ttten cerage JBenfcfté ter toerelt foube aonnf opleggé/ efi fouben geerne gemaecflt fjeobe/ Rabbé5P gefeofï/batfp geen menftljen meer getoeeft en öabben/omflaccgoeÉ enbe perfouen te rooben/ Rebben flaer alle int generael toillen befraette mme
gr outoeltjcKe fonbe tegen natueren/baer fp notötang onnofel of sgn/toautra alle be groote «ÊPlanöl efpannola/ ê.^uan/ £uba/3amapca/enm tff fttclj epïanbé be Ïo0ltucapo0/baer ontalltjcse memtfitl ban boltfte toare/en teajj baer nopt afgeöacfttcmffe/gelfjcK top getuigen baerop mfonwatie genomen te fiefaben/ban intbeainfel af. 3fn fieelferu en ia baer ootfl geen getoatfi af/ enbe int &ijc6 ban ^ueatan en toaiö not>t gnbiaen baer af jcguiötffi/ enbe alfa alomme/ ban infornmigfieplaétfen/ baer men feptöattcmntgesnn/ enbebaeromenmoetmennietberboemenbienrjelen toerelt/ ban geujefeett feggen top ban flet menfiReH-bJeefcfl eten/ öat fnlct inbt boG$®ieüen getoe* frenniet en ig gefcfiiet/ floe toel battet in anöerguar tieren toeïgebaen teojt. ,§p fiebM flaer oocfl gearcufeert ba 9|öolatrie/ al of/genome fp fcfloon 3bo^ latrentoari/3P ban anöerss niemant ban ban<*5ob beöoojöé baer om gecafïnt te tooföë/toant 3P alleenlrjcfi tegé <ü5ob 3onötgé/&eb&e3iae?lanfeé en Êntflen m flaer felbé berftflepben efl niemanbé ban flaré natuerlijtÊemDecren fub jee* tte fcftulbKfl 3iinbe/en toaré fo onfeboo?,faten/ en aïïe be toerelt fiteft getoeejï booj C9hftU!S flomfle/ 3» fiebbenfe occfl btao? 25eejlen geacflt/ cm öat fpfe fa goebertieren en ootraoebitf) bonben/berbenbefeggen bat fp ntet htqmtm m laaren smtt geïooben/fo top boen/ baer ttotfttaóis fpfeer geerne yar» <©ooé , Hoojen; enbe feet toel begrgpeneaöe^ofiterênfoüöen» lletiiS toaetarftticfiöat jp belet pebbenbp allemajiieren/batmenflaer niet
feeren en foube/ norfl pet toöO?t €kjotjs/-necö anbet beutflöé/ betbolgentse nl
C: iaetfiiageube be 0eligieufé/ou öat 5P yare tpjanngeu niet m fouöé ïattm/ efi
ïn,-: ontöetSetn
|
||||
|
Mercfct wel op cfcfe redenen,
©ntbétfieti. g[afpïjebben b'3|nbisnen geinfefteert cfitebo^jcü metfeeeïbf* tien bic5p ntetentoifté/ algfeloedjcn/Wafpoejnerenben nacmSefuö/ tooec^ lieten enbe liegen/ met meet anber öooföeöên/ bette ban Bare goedertieren* tjepi enbe opjecöticöept. Ce toillen tfiÉnbianen op een uien ben .êpaengiactbeu geben ofte laten f
en i£ aaberg niet/ ban bic gijeben enbe laten ben gïjeneu baer gijeen ctotjffel not&pjcfianptie af enig/ Kïepnettorfi groote/ ban bat fpfe feerbetfrueteii enbe bernielen fullen in 3iele enbe lichamen. <®e Com'nrït JFerbinanbua' confehteerbe batmé D'flnbiarcen banbeCpïan*
ben ban ILucapog tranfpo?teten foute int «üïplant «Bfpanuoïa/tcgen aüe na* tuerïijcH en «©obtlrjcrecgt/bie ttec&enbc upt§aer ©aberlant/ baer3p berber jtrueerben en bertooefté meer ban brjf fionbert bupfent jielé/tabet boegé bat fp meer ban bijf tic!) <£pïanbé/baer af eenige grooter toaté ban bie ban €ana- tien (bte bol bolcn toatf alss eenf .asie-cojf) niet meer enlietiban elf pafoité/ baer top getttpgen af$$nMt feggen utoe iBajefïept be geetDept ente opjecjj- titïtfpt banbat boïc/ en be tojcetïjept/moojtertjen enbe ellenbc bte be öepïige Cönfïenen beten/ foube een oojfalie toefen bat u {jertranipenfoute/ batfpi Bare oojïoge aengebaen gebben/ geboot gare ©joutoen/ Sinteren/ bn'enben «nte maecïifcJjap genomen/ gerooft/ ban allen Baer goet/ ïjet Hant bat tee* nemael fonber boltfi 10/ feptet genoeeïj/ enbe bc toetelt roepet/enbe be <gnge« ïen öctoeenent/ enbe oèobt met groote ftcaffe ïeeret on.ö alle bage. Stfteatgtftete&etie&aet.
D^^pangtaerrd fnpbenten gnbianen, alle gare fubfïantfe uptenïpbe/
toant fp en gebbé anber^niet in gare {jUpfé/ fp boen öaer 0et Moet fpou* toen/fp fetten Ijaer in alle perimlen/fp leggen ïjaer op onberbjagelijcfee en bt* berfeïje arbepbêVenbe baer op notg groote tonnenten ban fiodten eiï robtjen/ enbe anter nopt geljoojte guell ingen/ enbe finalitft fonber eenige baraïjer* ticljept W bupfent manieren bebetben enbe öenueleu fp Ijaer ïebcn. <3Ee totllen b'Snbianen gebé in öanbé banöe^paiigiaertg/i^ be ueïe banbe
f«nberé/leb erenbe tnganbenbanbe btrtïemenftöé/bie fjet ^tBeerme^gei-eet ïjebben en ïangè baer na getoacljt gebben/ente capitael bpanben baer af 3911/ fjet ig een fcj&oone jonge ^ocïjtet/oberïeberenbe eenen jongen $Jan/bïe geel gepaiTioneert müt bïint igban uefte/toaer ban boïgen foute/bat fonber mi» r atnle fp bebotoen foube toojben/enbe bat gp fonbigen foube. ï|et m finahjcS fo beeï al oftmen gaet fetteopte öeojnenbanbullelBerren/toetoierpeben S©otben/1Leeubjeneiibed'gren/banbeeïbagBengangericfj/ enbeget fel» fee bat Ijeïpen foitben te berbobén bjepgïsementencnfee penen teggengbe botgfgpöe/ bat fpfe niet bernieïen enbe feerftgeuitn en fouten/ af trmeren eu« be gïjeboeïen fejp bat Qet öeipen foute tegenss be gpangiaer tg/ bat gebbenbc bebeibteerb'Sinbianen/ fp Ut niet bouten en fouten om «Paubttecrijgen/ enbe om be groote feer feeeïiere enbeïange erperientie bte top gier afhebben/ feoen top toeten/enbe berfeet&eren utoe|Bapefïept/bat al ift batmen eé <0al« geboojelcKeneenen5ipangiaert0poojtefètte/ enbetaetftaer toeten/ enbe ftocere o» utoe Itontntijïtjrfce <Ccoone/bat boo? bé eerflen 3 ubianen bit gaec gebieectot oft||eröen fal/ men öaer baer am Uanggen fal/ enfuUcnbaeront $ï| nieï
|
||||
|
Mercfct wel op èeCe redenelt.
niet laten b'^nbüiiien te boo&en/ faoberre fpmatïjt öft tmi$£mt&jtipi
in%nUml3tbbtn. 3nöc negenöe reöene üatt
A% fomen fept/ober b'SJnbiané/boben fjet gene bat fp löben om be ^pait^
g^ietts te btené/eft contenteren befe incomenbe 25eefi in elc&e ^tabt oft Mttht eené toieebé bïeeffjoutoer oft^encFser / biefp Fjeeten €fïamiero oft Caïipfque/oin bat ftpfe boet arbepben/en onber be fjantïlotitoe/ boenbe Fjaet boen al bat tl IHeejïec of Commabettt toil/oft tori bé opperfïe mcoi&enaer/ a! en toaec an'oerg geé torment tnbe#elle/bit toaer fönber geüje&eniffc/toant befen geeffeltfe/ flaetfe met {ïotfcen/ bjooptfe metfijanbent fpeefe/affligeett* fe/ tojmenteertfeboojcontinuelen arbepbt/berarfjt enbefötfeettfjare boefje teren enbe fjupfbjoutoen/ onteerenfeenbemifïj$upc6enfe/ fjp eetïjaetï|m*> nen/ toeïcfie gaten frfjat iw fetefpftebben/ niet om bie teeten / maet om «Sfjrjros Fjaren jHeefler enbe opper ^p?an te gijeben/ Fjp boet fjaer ontaMicnr betatien aén/enbe om bat fp ban fo beel quaetss niet tïagfjen en fbubcn fo bec* baertfè befen «©«pbeï/feggenbe bat 8ptoberb?ag0enfaï/batgpfe3tfgobetpe geeft fien boen. ginfbmmafpöebben tenbelieben meer ban ttointicfj onrebeüc&e perfo*
nen/enbe befen €fïanciero bjeec0t meer ban öonbett toojeniS/baet top mets ter toaetfjept bp boegen mogfjen aïïe be 5tonget# enbe JBoojen ijit be €om* inenbeut 0éeft/ toant fp alle be arme Uipben oberballen enbeberbsut&etn -Jn&etpn&etttiefie ümt
H «tutte grooteïtjtr te befojgïjen bat <£obt ^uangien bertooeften faï/
om be groote fonbenbte be^paenfrfje natie in gnbiengfjebaen geeft/ toaer aftop ften een openbaerfïraffe/ itk al betoereïtinoetbe&ennen/ enbr ïjet loopt opter ftrat en/ baer mebe <6ob ond afffigfjeett enbe tfjoont batïjp bergramttegfjetoeefï/ombatbe ginbianen fóbebojbensgn/ enbe batbatt fo bele ontall#i.fèe fatten bie ban SSnbien in épangien gDecomen ^tjn (foa boef) be ConintS ^>aiomon/ notf) gFjeen anber itibe toereït/opt fo beeï <6ontji enbe .Silbetó Fjesft befeten/ noc0 gïjefien/ notfj gfjefjooit) baer ittépangietï niet a f gïjebleben en te^nbe doch batt Fjet gene bat tojtjs te*bo?en/ eer W^n* Bianentoerbengöebonben/ in ^paengien biel/ niet een pont te boojfcfign encornt/ toaee boo? alle bintfi bjie bobbeltbietberteban Fjet pleeefj/enbe baerom fteeft Fjet arm boks groot gfjebjecS/enöe Htoe ISajejfept en tan aotiff geen grootefaetfèenuptsecjjten*. |
|||||
|
De-
|
|||||
|
Afbceldinge van de Spaeniche Tyrannye.
|
|||||
|
DE Voefter-moeders teer,het Lant hier móeten bouwen.,
Die door den fwarcn laft geen foch en konnen houwen,, Dees Mergeloofe droocht veroorfaeckt groote noot;, En brenght aan menich Kinteenontydighe door. De Mannen die ter vlucht,de flaverni ontfluypten,
Ghekregen zijnde,die,met Oly fy bedruypten. Ghegeeffelt wierden fy, tot 'tlichaem was als bloet «0$ «&o&t i toat ïïmm nmtfcö o*« mm ijitt aï öoet*
|
|||||
|
Mcrckt wel op defe redenen."
Intieelffieretieneaaei
A%k tl tijtbïit bMammanbeur be1larei3<©ouberneeröe/&toeïcBtoa!ïne:*
gé jaer/fo en öjoetBnien nier meer fojge/belangenbe Bet leeten en bebeeri toanbe gjn&ianen/nocb baer en toert niet meer toegebaen/ op gepepnff/nocB gelet/ban oft &0uten|ïeen/ ïtattéen^onbé Babbe" getoeefï. #pbebttrfoocb 6e groote §>tmm oft ©lecfien/ en gaf aen eené ^pangiaert Bonbeit/aé eené anberé bnfticö/aenfommige meer en miü3inbiane/na bateltb eé inbe gratie ftont/en öp tortbe oft Baer gttnbe J|p beptee upt/ïun&eré/<®uber0/ ©jonteé/ b!'e groot gingen en bt'e eerfl gebaectbabbé/en perfonagieban miatttepte/ en flecöte ïupbé/ en baer mebe be ï|eeré ban bte plaetfe/bie gaf %? m elcb beeï aê eenige .epangiaertg Ut ftp meefï toilbe eereVen boen p jofiterèV feggenbe int 2önef&en banbe comenbe in befer manier ét 36é 13. $.to ojben bebolen oft tn* Eomébe gegebë fo beel gnbiané/om bat gBP u baer af laet brené in utoe jBijs ne en Banbel met bé perfoon bSbéCattque/inber boegé/bat aï/clepn en groot/ ïiinberé en <©ubero7fo beel fp Baer op fjaer beenen co/if gegoubf/ IBanné eft 3£>?oütoen/ bebjurBte enbe bie in nmber-ïjebbeiagöen/ arbepben en&e bten* oen tot bat fp afèm int üg'f Dab ben. 3|p tonfentcerbebatfpbegeljoube JBanjStoecrjïepbêom :45tnxt tegrabsV
tBiert/ttointicB/berticB/beerticB/efi tacBtenticB/èn meer mpïf/en be ^eutol blebé itint JbcBneré of HantBupfé/boenbe fo ftoaré arbept/Bopf bergaberébe baer fp 0et bjoot/batiné baer eet/afntaKé/btoeïtbe iö aerbe optoerpé/ toelcfie jp grabé bier palmé Booge/en ttoaeïf boete intbiertat/toek&e atbept-io boo? MeufèVbpfanber grabé/bie inbe fjeröc aerbe niet met fpapi ofrtecbé/maer met flsot M/cn eïberg fpinné fp <Jtattof/en boen anber bienfié/ba biberfröe manie* ré/toeïe&efpppfgteïicfteen beqttaemfïe om peltte mabj/bonbé/inber boe* gé batbé jfèan en©joutoe in acfjt/tBien en ttoaeïf Haenbf maïtanberé niet m geraecHten/ notB en fagé/eti afó fp fcgoon bp maïtanberé qttamé ten tpme toanbe boajfêpbetgt/fe tuaré fp fo moe/niat/gebjootfiê eti craeftteïooö ba ïjow ger en arbept/ bat baer iuttd luft te bergaberé/ toaer booi ba t quam/ bat Bet genereré onber baer opBiel/bie Crcatuerften^ bic gebojf toarê/bergingé/ont mt bse Jüoe-aerg boo? &f mbtpt m Banger berbjootBbé/efx en Bab&é geé JBdt inbe bojfté ontoic te feugé/ inber boegé bat baecomïnt €pïatit €nba/iit min ban in bjie maenbé fïurbé (toefébe eé ban onff gefelfcbap op bat pas baer) febê önpféttebetKfö b,ï Bonger/baer toaré ootjBoeber0 i>it tipt befperarie Baer Sün&erlié^ bertoojeBbé en bobé. MnUt geboeïéte bat fp ontfangé Babbé/ na* inf attpbi baerfp xnttic be creatnerbé^ afö?ebl/i«öer maniere bat üit jBang Jtoib é inbejUgné/eit be ©^stttoé int %mt toercfe/en alfa ouBon&ése be geae^ ratte/#i 3P ooc in fiojfé trft bergaen en a!fe batHant bïeefforiber bofes. 5B« boojfcBjebi<i5oubsrnetir gafTe/om bat fp ronttnuebitö arfae?Jbê foubé/fonber ijaec eenige rujïe te gei»/ en bobs bê arbept conjfcnteerbe Bp batfp fo quaïtjtrö 0etratte*ert toojbé/en iwt MtM rtgeur/ bitterBept enbe to^eetBept/toant bré ^pangiaerts/aenb? toelr&e Bp b'anbtanen bebaï/ofte incomébe gaf/fielten öacr ober feecber tojeebe ^encSerf/eenen inbe 5®fjné /ben toelcfié fp JBincro fieeté/ eenéanberé tnöe ï.antljUPfébie'ïSlïaOTiefogenaemttoert/iTienftBeit faaöer eenige beti#eïtic&ep$ tüJjm/Qaer fïaènöe met fïocfeenenbe roeben/ geöeni»
|
||||
|
Merckt wel op defè rcdene,
gtbenbe foufïetté/en met p?tcMé (Iceclfoe/fp en fjieté Baer tmmtmnxttt att*
berg öani^onbé/enmen facf) aen IjaeK nimmermeer teerfiêban eentgefcetic* {jept/oan aïtijt ban erteente frftetpBept/rigent en bitterfjept/bat tnöer ïiaaer* lept mé geentmceöemüojé/öie alle q«aetbé€fiji|ïenë aengebaenfaubémo^ gen&efaué fotfonöetnotebangrootetojeetljept) en foubstratteeré/giinbe boïc ban fo mimtelncne tonöif ie) feet* aotmocöicfj en gefjootfaê bobi aïïé an* beré oeö teereïtjö.«Bn tent/om befe groote mjéetgept tuitte/ en athtptbit fp bebé/cn tel tesetébe batfp baer otoec(leiüéfoube7öaei*fomratgetöecöïtepê int PïttttfKe/fo cofé be .Spangiaert g eené feecfietê httpti <©ffitier/ bie fp Öeeten Slgttaiii beï Cawpo/biefe berbotófjbe en gineït jagé/en inbe^tebé en ©Icdji banbej&p&iigiaertg/öabbe De<6ouberaeur feeefier perfonê/öie begelirfie öiec toarê/bten öp be naetu gaf ban bifitateurg/ beo toeïtfiê &p aïleenlpö om ges bcoèfcfcebé 4&|f£cïe toille bé naem gaf/ en teecfiébe boo? falarté bobé 3tjne op öinarife bephnge/bie öp ooe öabbe/fjottbertgnbiané totjijné ïafë^/tiit toaré bie grcotfle ^écfierg ba ber<êtaöt/to?eeber ba alle anöet/boo? be toele&e aïïè be 3lnoianébie be Mptê offictcré acöterfiaelt en gejaeeïjt ïïêtbtói toerben ge* fejorf)t/ettbe afclager/öjelc toajs be JBeefïer/guam baer/cfi beöe claefite/ f eg* geaber bat bé tegéicoojbigé Sflnbtané/oft 3|nbianê" toari ïlonbl^bat fp gein niet; en toilbé bienf/efi bat fp bagehtr Vdccïj liepen opte 25ergé/om battct lup rabbaufoié toar e/bat öpfe caftge. Weeflont bie bifitateut bontfe af eenf ftaec/ cfi ftp felbe met #i epgf ganbé nam eê gepecfite 6 oo^be/biemé^pte <S5alepe« Seet païintfi oft angutlla/en i$ geltjtfi ef pferé roebe/en floeeöfe baer mebe fo tejeebelgds en lange/bat ftet bloet te Ueel plaetfé upté licQaem fpjonc/ en]lie^ tenfe baer boojtboot. <©obti^getupgebatbeio?eetöepÊtöelcïietegï)enöbe lammere gebaenbjojt/fo groot en nteniepultatö^/batljoebeeï bat toper «toe jBajefleptfoubenbcrteïïen/bat tup geïooben bat bipban bupfent beelf nieten foubentonnengefeggen/ mcf) leeUc&enbe fbjaergenüec&ma&en, <©é arbept tiie fp boen/té gout te berfamelé/toaer toe bienépfere menftfitV.
luant be Sergf mojbé omgéfieert/ïjet onberfte bobé/en bobé jïe onber/en bit bupfentmaetygrabenbe en ro&fé b?eetfenbe/en liet bco^.«©out toafftflenbc inbefèibieté/baer fp altgt inttöatemün/en berfié/efi tijefef int licBaem/en aïjs be iBgi'i feïber toater «ebf /bobé alle arbept moetmé bat mettf armf ttptïjtia fé/finaïntu om te moge begrijpt bé arbept biemé boen moet om <Ü5out en^il^ ber te grabi en bjercfeé/uuje JBaiefïept confiberere bat be tjepbèftBe <3Tp?ans né/uptgenomê *■< e boot/en lepbé fcê iBarteïar é geen meeröer torment op/ ban bat fpfe berbjefé int beixöbjercn. ^omttj© Ijieïê fpfe get fieel iaer beur in be JBfjnèn/ baer na üJerc geojbonneert/om bat fp fagé battcr beeï (lurbé/bat fp nsaer btjf maestóé 45out pabé en foubf/ en bat in beertieft bagê bat gegoten foufce njo^bé/enfce bat fp be boo^fc^bé beerticfj bagé rufïé fouti/en be mffe toag bc gopé op te tóojpf bie fp in tsit trjt atèVbbièïcK teass aerte te grabf en be ïjopf te maeefté/baer ftier bobé afgefept i^/meltS fmaerber arbept toag bl ïjier te Hanbe bé tonngaertgrabé/ cffict ILant apjen. Sint Öeel jaer booj en toi(ïëfp niet toatbierbacï)/ü3a0/ban beel ofïuttel/fp en nttenfè ni-et te befige en te arbepfcé.Jlct allen beff grooté arbept/ en gabf fpfe niet genoerï} feten Carabi/toeïcS tiS fje 125?oot banbé ILattbe/gemaècSt ba ms^telé ban feer lut* tel fubsiantie/aïfe,r gem bïeefcö oft bifd) bp en tó/ mm öebé fp bp f»eï»r ba 0 l bie». ■
|
||||
|
Meixfet wel op ckfe redenen,
trim %mbt en feteö/toeku mn toajtelé gelijcH &apêVgcïuabé entse gefobéVeiï fommige ^paugiaectgi bie |aer ïteté buutfté bat fp feer ïiberael toare/eti toel fetl gaüé/ïicti alle toe&é cé WettU af boen booibijfticl) gnbianl/en be JBt* ncro(bat is bê^écnei: biefe caflrjbe enregeerbe)at be Delft/ja notl) meer/en be ttftc beplbe fjy alle bage elcii eenc fo bee! bleefcli/ alfiné tnbe ItercM tfanber* tiaecftss jjïacft te gebé/beetfcetté ka f»et gefegent 25?oot. 59 aer toarenbcr bie fo giericD toaté/bat fp fjacc niet gabé/maer föitbefe ttoe of bn'e bagé toepen opt tóelt/ en bereden be bjucfité üantte boomé bier toatl/ en met fiet gene bat fp inbe bermé toeberam bjoeïjteVbeöi fpfe tiaee anber bagé toer tM /oft bjie/fon* ber el bete meer ittl ©toe|Baje{ïept tonftberere om<ö5obg toiïle toat tooetfeï en gerente eé iirftaem ban natuerf fobelicaet/ en öoo? be boojfeptte berbuic* uinge fo uvt geraergelt/gectentt cngetrabaiUecrt eoft fteböf/en fioe bat'meu« geltcfe toag /bat langer toft lebé fo gualtcR getracteert en benaut sti'nbe tn allé Wen grootl arbept en fonber eté* 50e <6ouberneur bebe öaer booï bé toft/ ar* btpt en bien|i bit fp bé ^paengiaerbé btbt bjieblancfeê m ttoee bagé/ te toe» té eenf éatol Caflellaen bit bott 22 j.|®arabebtë) ^Slaerg geben/ bit botftte ïjaer genoeclj te jgn om te coopé bingf ban€a|ïilien/toelc6e ö'3|nbiané fteetê €atona/&at ig:loon/retompenfe/ban toeïcue 22; .#Batabebig tul toft coopeit eenen nam/eenen fpiegel/en eene regel groen oft blaulecftpenningé/en fiet fë ïange getoeefl batmé ftaer 00c bat niet engaf/maer biebenautftept efl Qongec toaé fo groot/ bat fp bser luttel toeter af maetfctl/en fp en bacSté nergens op ba Boe fp fat eté mocDté oft |terbé/om bat quaet en befperaet lebé te ontgae* !|p beroofbefe tenemael ba ftaer libertept/ en geboocfibe bat be ^pattgtacrtjs Öaer fette tnbe fc|?erpflebtenftbaer&ept eftgebancfienffTe bapemantcan be* grgpé biet niet geften en fteeft/toefenbegeen binefc tn befertoerelt baer fp bjp tn toaré/fioe toel bat b&Sttftt plegé eenige tgt bjpfiept te fiebbé/om te üjepg aïfméfe op't belt jaecfit/maer be Cftjijïené baertop affpjeae/en gaben bl ellé* .btgigjnbianf tgt nocö rupmte/notö pet anbere^p onbertoferpfe tn gefojts fecrbe/ontoiUfge/ eeutotgeefiabfoluteflabernpe/toantjpenfialjbê noptee* ntgé bjpen totlle omban gaer felbé pet te boen/ban baer be tojeetgept/tegeers Itc6öept/efi tpjannpe banbe ^pangtaertst0aer toojpé/ baer moetenfe fjeen/ niet al0 gebangé menfcöé/macr geltjcfc ^ee|lé/tocïcBe men gefeoniïé lept/ora te boen boé al batmé toil^ïg fpfe fomtijftsi liet! tftup s gaen om te ru|ïé/fa en bonbéfe nacft ©joutoé not0 ntnberl/nocfl pet om t'eté/ fomé Baer oat niet en Babbe late ber o>bé/ om fo beel ttjtg te berliefen/ baer en toag anberg geen re^ meöie ba fterbé/fp toerbf fiecfe banbé lange en fwaré arbept/ toelta uc0telic ^[uam/ toant fp feer teer en" beltcaetsqn ba compleri é/ftet toag Baer eé groote beranbtringe fo fubgt en teffenis in fo grooté en ongetooonlicfil arbept te fio* ml/ baer fp fonber bermftertieftept met boeten geftooten / en Jtocfeen gebate flagé too?ben/en en öoojbf anber^ niet/ban bat fp't maec&té/ om bat ïup ra* toé toaren/ en om bat fp nttt toercfef en fouben/ en boen 3P fagé bat be fietfite toieg/en bat ?p baer ba geul bienfï en Softe ge&ebbé/fepbl bat fp t'fiupg gaen foubé/bewjcB/beerticg en tatfitét icg mplé teeeefts/en gabl Baer/ om onber* toegé te etf/el Balfbogjn l©o?teIé geltjcn öapl/en eé luttel Caeabpf' eff be ar* me raenfcöê en gmgé ntet berre jp fïurbl befperaet/oft b'anber gingé berbec ttoe» of b|ie/t9ten of ttomtig9 mglen/met groote begeerte om t^upjs te K& men;
|
||||
|
Mei'ckt wel op dcfe redenen.
mm/tn aïbaer %mt geïfr B ïeben te epaben/"tot bat fp feöot önbér toegen bte* ïen/ enbe top bonben mentcBmael beeï bte boot toaten/ anbere bte ïiott) fna# &ebe/4nbe fommtge m boot?* noot/fucBtenbe enbe fïeenenbe fo fp bcfï &o$en/ Bonger Bonger roepenbe. %U öe boojfepbe «aouberneur farï) bat be ïjelft of ttoee fceeïen ggcfiatben toaren/ fo liet BP toeberomïootenenbeb'SJnbïauen Uptbepïen/ mbt fuppïeer&e en bernieube Bet getaï bpfeang alle jaer* ^eb^iagbielmtbaft ilantgeïrjcB eenéfeerBongertgf 3©oïf onber feec
mmofeïefi tamme ^cBapfonllammeré/ engeïgc&eenf toojne <6obt3 met alle getoeït/en aenrecBteöe beeï fojtfëjmet al3gnjE>pangtaert$$ bie Bp bjacBt/ en bertooefïè" feer beeï pïaetfé bte ftoermfcé ban bolt fte/ttoeïc nopt gefien notö BeÖ00?t/nocF> gefcBjebiensis getoeeftmeenigelliflojien/ bieBupbenfbaecBss Setmernt $ijn/öP roof be en ftaï nieer met fgn gefdfc gap utoej@aje|ïept enbe utoe ©affaïé be3lnbiane7.cn be ftïjabe bte gpbeöe toa.ö grooter ban bier of fejs tntlioene *©cut0/gp bettootfte meer ban biet Bonbcrt mpïé 3Unt0/te toeten ban el Darien jsaeröp eerfï aenfette tot be #jobtutie ban $itaragua/Bet ge* UttfifcBfïe en gepeupïeetfïe fonöeilit&jte ILant tean be bjereit.Ban befé enfa* ïigê menfcöe begofl cerfl int bafï Hant be ptfliïentie ban be gnbtanen infeo^ utë be te gebé/en ïiep boojtis aïonwue ober Beeiginbien/baer ^paajaertjES ^tjit/ baer booj al Bet taoïtbebojbé toojt/ inber boeg! bat b5 fiem en sgne tomébi/ Ie toaracgtige boot getomé i$/ toefcne utoe jJHa jefiept bernieït en beiteoe|ï Beeft fo beeï groote>nen in niet meer tijts baban ijet jaer i;©4, tot nu toe. 31110 top feggé bat fp utoe JBajetfept öebbéberbeflrueertfebé jjtgt&i groo*
ter ban ^paengien/utoetmé beiftaen/ bat topfe fo bol boït fagé geïtjcH ttmn bpen-ïsojf boï2Spen ig/enbe batfe nu t'eenemaeï fonber boitu jijn/om bat be &paégiaett£op be boo^. maniere aïle be intooonberi geboot Bebbl/en bat be ^teben/ JMecBen oft plaetfen aïïeen mette toegen enbemueren blpbé/aï* ïeïeens oft Beeï ^épaengien fonber boïcn teaer/enbe bat be toegen en mueren feanbe .gjteben/ ï©o?pen enbe plaetfen uptgeftotoen 3gnbe/ leecö toaten* ©toe IDaje ftcpt en Beeft in Beeï ünbien niet een matabebp fener en erffe*
ÖcBe gebuerige rente ofte ineomé/ban Bet ig al geftjtu oftmen blabe" oft fitoo ban be eerbe op raepte/toelcfi aïfle geraept jtjn/niet meer en bïriben/ en aïfö tnaïlen B«t intomen/ bat utoeIBajefïept in^nbienBeeft/onfeetöer/pbeï enbe bergancfielicB/niet ora anber oojfaetfie/ ban om bat be Jjpaengiaertis bJ3nbianen Bebbl/enbe fo3pfebageïö'rr booben enbe berminberen/fo boïcBt bat utoe JBaje^eptg retBten enbe intomen/ oot& berlo|en gaen eö minbei% %mt tmtifüt ubtïit ttaei>
H€t Conmturöffe ban ^pangien tg in grootpertjtBel ban berïojf te gaé/
berbeffrueert enbegerooft te toojben/ berbjutBt en bertooeff ban anber bjeemben natiën. 51e rebene Hl <©ob/ bte retBtbeerbitB/toaeratBtitBenbe öppetfleConintB ban aï/feer bergr^mt i^/om begroote mifbabé en fonben bte be^paengiatotögebaenBeböenal Bet gnbienboo?affUgerenbe/ ber« «jutHenbe/tpjanniferenbe/robenbeenraoojbenbe fo beeï enbe fuïtfien boïcB fonber rebene en retBt binnen fo ïutteï faren/bertooefienbe fo beelcnbe fuït<* |elLanbé/toeït6 öoïca aï rebelitfiefieïen toaren/geftBapen enbe gemaet&tna Ptbt?ït0objS mU g^ïgcuentfie ^anbea^rBbotBPf bjie&Httitsïwt/ alfë |
||||
|
Mercïct we! op dcfe redaücn'.
«@oög ©afTaïé/ efi bericfï boo? gijn bicrbaet feloct/iöïc refóm'nge fyaut/tnnitt enbergeeteë* tïodjgeenba^en/ètvbie^pangKrtbercoogboojeê^ienerfFe tü tnftrument om §aer te üetlitötê m te foengê tot $ijnUt Hcnntffe/en aïsft ïjp fiaöfee toïflf recompenferen op fecfe toerèlt/fonber bé ecutotgen loon/gaf fjaet fb groote ft gatten en natuerïicfie r$c6bouimê7 gaer openbarenfce fogeïucfiia ge/Iufïige enbc berre ILaiibéVmet oot6 artifidele/te tocten/be öhgeïicne |Bps nf ba <J3out/,g>iIber en «öefteenté/met nod) meer anber nopt gefien nod) ge- Ijoojbe gabé/ban toeldte fp onbant&baersö'n gemeeft/ baer tegeng toebetom gebenbe fo beel eptaetë/enbe <6obt Jjout befen tegel en maniere ban boen/ alö m 3ïjn flraffe enbe juflitie etecute ert/ bat jjp plac& te tafttjen en teftwsffen bc fonben ober be fonbaré/bp contrarie manieren ban fp göefonbttgt jjebben. «©cfebefïtuc&tien/ oberlafi/ fojtfe/ onredjtbaetbïcftept/tojeetljeptenbe
moojbertjen gebaenenbe geperpetreert tegeng bJ3|nbianen/ 3tjnfoo groot/fo afgriïfelica/fo openbaer enbe notoir/ bat be tranen ftfjjeeutijen/ enbe'tbloet ban fo beeïonnofel metrfdjen dimt totboben inbe opperfïe Ijemele»/ enbe ca ïjouben niet op boo? enbe al eer batfe ban €>obt berfioojt toojben/ enbe baet naeneber ballen enbe fpjepen ïjaer ober begantfcfjebierdt/ enbelupbenfo gtoubjelpcfi/ onmenfdjelijd!/ betbaerlgcnenbe btrfdm'tfienjdi inbe oo?e» banbe bjeembe natiën/ alffespn/ enbebp ronfeguentiefal bolgen inbe öerteti enbe gebriffen ban allen bm genen biet goojenfullen/ groote fcfianbe/ af* gtijfelpdiljept/ obminatie/ Baet enbe infamie ban be ^»paenft0e natten enbe Coningen ban Caflilien/ teacr boojbeelfdjabeiTujdjt comem Int epnttè uant doojWöê %tattm i üatt fnfce
p|ote|ïatiebanbenboo?fc|jeben25i|TrÖop/ aljSboIdjt.
Dé fdjabe enbe'tbetlieg \sclt& be Croone ban Cajïiuen enbe ilcon om
befe fafie ig göecomen/ enbe op geel ^paengien fat comen/ in befer ma* nieren bertooeftenbe/ moojbenbe (footodjbcrefibanfeïföfalfïerbenenbe toergaen) igfo groot/ bat blinben bat fien fullen/ be boobe Ijoojen/ öefïomme roepen/ enbe be toijfe oo?belen/ toant an$ lebenmet lange en can toefen/ 3[t& roepe boo? gljetupgfieN alle be fêietmxöien enbe €ftoojen ber «ötigfjelcn/ alle fce kanten enbe ^epïigöenbanbatöemelfdje^of/ alle menfcljen beo toe* seltov enbe bpfonbet bie leben fullen tojte jaren Ijret na/banbe göetupdjeniffe I5ieic6 gljebe/ enbe ontla|ïing&eban mgunmfctentte bit itk boe/ bat fo bette jijne fBajefïeptben^paiigiaerts toelact be boojfepbc btipbelftfje enbe tp* ramufdje bepïingïje/aietbaat Wetten/ojbinantmt enbe penen batter in ber= ften toojben/ alle st3!nbien in cojte bagften fullen bertoocft" enbefonbet bolcft 3tjn/ aï0 nu in giet groot €pïanbt €fpannola / enbe b'attber «ïSpïanben en be bafïe ï-anben ober ïs$it bupfent mjslen toeecflg/ fonbet Ijet boojfdjjeben €pa ïant«efpannoïa enbejijnenbpbancfe/cnbe bat om be boojfdtèebenjonöen (fa toeel alö icB inbe ï^&djp'ftuere lefe) <©obt0eel ^paengien cafttjenfalmet #fë*#*9die geeffefen/enoe imgïytl^Ot teen*mael bcröe(trMcr$n, |
|||