MERKWAARDIGE GEZIGTEN, GEBOUWEN,
MONUMENTEN en STANDBEELDEN

in de NOORDELIJKE PROVINTIEN van het KONINGRIJK der NEDERLANDEN,

VUES REMAUQ�ABLES, ED�FfCES, MONUMENS et STATUES

dans les PE.0VINCES SEPTENTRIONALES du ROYAUME des PAYS-BAS.

a Amsterdam, chez E. MAASKAMP, pr�s is P*W&,
1816

I Het Koninldijk Paleis binnen de Hoofdftad �mfterdam.
II. iimlierdam uit het T te zien,
II!, Het Gebouw der Maatfchsppij Fe'ix Meritis.
IV. De Beurs van Amfterdam van binnen. ,
V. De Hollandfehe Schouwburg te Amfterdam,

VI. Het Praalgraf van den Admiraal de r uit f.r iu de Nieuwe Kerk te Amfterdam,
VII. Het Huisje van Czaar peter den grooten.
VIII. Het dorp Broek in Waterland
IX. Gezigt van de Rivier de Vrgt boven Nieumrfluis , benevens bet Lusihuis Rw

pelmmde,
X. De ftad Utrecht boven het dorp Zuilen ^ van den Amfterdamfchen Rijweg te zien.
XL De Piramide bij Zeist.
Xtl. De Buitenplaats Trompenburg,
X�U. Bouwval van het Slot te JVijh ie Duurfiede.
XiV. Gezigt der ftad Nijmegen vau de Gierbrug.
XV Gezigt uit de Noor-zee op de Haven van FlHfmge»,
XVI. Gezigt van de ftsd Dordrecht en vmi een Houtvlot.
XViL Gezigt uit de rivier de Maas op de ftad Rotteraam.

XVIII. Standbeeld van desideri�s erasmus, op de Groote Markt te Rotterdam,
XIX. Grafnaald voor hugo de groot, in de Nieuwe Kerk te Delft.
XX. Gezigt van het Rapenburg te Leiden , voor de uitbarsting van het Buskruid,

op den 12 Januarij 1807.
XXI. Ruine van het Rapenburg te Leiden, na de Verwoesting.
XXII. Graftombe van h e r m a n b o e r h a v e , in de St. Pieters kerk te Leiden.

XXIII. Lusthuis van den Heer henry hope, in den Haarlemmerhout.

XXIV. Standbeeld van laurens koster, op de Groene RfsrJW te Waakten,
XXV Gezigt van de dubbelde Sluis te Katwijk aan Zee.

XXVI, Trekfchuit in Holland gebruikelijk.
XXVII. De Lustplaats Elswoud nabij Haarlem.
XXVHI. Ruine der Abdij van Egmond,

XXIX. Lijkftaatfien in Holland.

XXX. Afbeelding eener Hollandfche Landhoeve,

XXXI. Turfveenderij.
XXXIl. Ruine van Toutenburg, het verblijf van jurriaan schenk, bij Vollenkoven.

XXXIII. Harddraverij te Leeuwaarden.

XXXIV. Vrouwelijke Wedloop op Schaatfen te Leeuwaarden.
XXXV. Stadhuis te Groningen.

XXXVI. Hunnenbed te Emmen in de Provintie Drenthe.
XXXVII. IJsgang en doorbraak van den dijk te Kedickent, in 1809.

HET KONINKLIJK PALEIS, BINNEN DE HOOFDSTAD AMSTERDAM.

Het Stadhuis van dmflerdam, om deszelfs fchoone bouworde, heerlijke fchilderijea en
voortreffelijke inrigting alom vermaard, ja door fomniige met den naam van het aehifte
wonder der wereld betiteld , werd in den aanvang des jaars 1808 door den t�enmaligen
Koning van Holland, lo de wijk buonaparte, in een paleis berfchipen, doch zou
tot zijne meer dan honderden-vijftigjarige bef�etnming terug keeren, wanneer een' alge-
Hieenen vrede de bouwing van een nieuw paleis toelaten mogt. Het gebouw is naar den
modernen fmaak met fchoone groote glasruiten en met een Balkon v��r de tweede ver-
dieping van het middenfte uitftek verfierd. Van binnen hebben de vertrekken mede eene
aanmerkelijke verandering ondergaan , gevangenisfen zijn thans in gefcfaikte keukens ber-
fchapen; de koninklijke troon pronkt nu in de Schepens kamer, de groote Zaal levert
eene belangrijke en alles overtreffende vertooning op ; alle de verrekken zijn met eene
keurige draperie, voortreffelijke fpiegels en kroonen, vorstelijke tapijten en verdere ameu-
blementen naar eisch geftoffeerd. De Wisfelbank all��n, welke, verre boven alle andere
Stichtingen van dien aard verheven, zeer veel tot het krediet der Hollanders en tot den
bloei van hunnen handel heefc bijgedragen , heeft zijn oude ftandpunt behouden, doch
eenon anderen ingang bekomen , terwijl nan de andere zijde des gebouvvs een nieuwe
toegang voor dagerijksch gebruik en plegcige feestvieringen geopend is.

AMSTERDAM UIT HET Y TE ZIEN.

Het graveerijzer poogt, maar te vergeefs , hoe veelvermogend hetzelve ook is, naar
ei'ch af te beelden, hetgeen de natuur all��n daarftellen kan ; de kunst fielt ons nogtans
met veel juistheid de groote hoofdftad van het Koningrijk der Nederlanden, uit het Y te
zien, veor De fchoone haven (van het Ooster- tot aan het Wester-Bolwerk , in eene
uitgeftrektheid van vijftig duizend Rt�jnlandfche voeten , met twee reigen hecht en fterk
paalwerk voorzien, die , op eene tusfchenwijdte van zeventig voeten van elkander ge-
plaatst , de eenigfte fluiting aan dien kant, voor de Stad opleveren) is inderdaad de op-
merkzaamheid der reizigers waardig. Het oog vestigt zich, met verbazing, op de onme.
lelijke hoeveelheid van fchetpen , die op ftroom, in eene geregelde orde, nevens elkan-
der liggen ; men verliest zich , als het ware , tusfehen de masten en het touwwerk in.
'Tusfchen de ftad en het paalwerk vindt men altoos eenige duizend groote en kleine vaar»
tuigen gereed, hetwelk eene onbefchrijfelijke afwisfeling oplevert.

HET GEBOUW DER MAATSCHAPPIJ FEL�X MER�TIS.

Dit gebouw , hetwelk de Zinfpreuk dezer Maatfchappij in goude letters onder 'iet
froncespies draagt, is van eene prachtige bouworde. Men is deze inrigtfng aan den ver*
maarden willem writs verfchuldigd, die zich daardoor eenen onflerfeiijken naam
verworven heefc; deszelfs beftaan vind eene zekere waarborg in da liefde en den ijver
barer leden, waarvan het getal op vier honderd bepaald is. Het verheven gedicht flsat
op de Keizersgracht; zijnde het jammer dat hetzelve geen beter aanzien heeft of op eene
opene plaats gelegen is; de voorgevel, van gehouwen fteen , is tachtig voeten hoog en
zes-en-twintig voeten breedt; vier pilaren van de Corinthifche bouworde verheffen zich
van den rand der eerde verdieping en onderfteunen dien van het kapiteel; de rrontefpies
van het gebouw is verfierd met het wapenfchild der Maatfchappij , bekroont met des
boed van Mercurius» en omringd door twee palmtakken, te kennen gevende, dat dit ge.
bouw zijn aanwezen aan den koophandel verfchuldigd , en de Maatfchappij op da een-
dracht gegrond is; de fbf, de riem en de drietand van Nepht�nus maken de zinnebeel-
den van den koophandel en van de zeevaart uit; het basreh'ef van den rand des kapiteels,
hetwelk op de vier bovengemelde pilaren rust, beftaat in de onderfcheidene zinnebeelden
der verfchiilende kunsten en wetenfehappen, aan welker beoefening dit gebouw is toe-
gewijd. De voorgevel wordt door veertien glasramen verlicht.

DE BEURS VAN AMSTERDAM VAN BINNEN.

De groote Beurs (aldus genaamd om dezelve van eene andere te onderfeheiden,
alleen tot den graanhandel bcftemd) is een langwerpig gebouw , hetwelk meer dan
twee honderd voeten lan.r, en ruim honderd vijf en twintig voeten breed is; de groote
ingang, aan de noordzijde, is met twee ijzere hekken gefloten; boven den voorgevel
ziet men het ftads wapen, en tegen den achtergevel ftaat het ftandbeeld van Mercurius,
hetwelk on» er den linker arm eene mengeling van vruchten en koopmans goederen houdt,
terwijl de frontefpies met balen, vaten en tonnen vol goederen, met het ftads wapen in
't midden, pronkt ; alles kunstig uit gehouwen fteen vervaardigd. De tegenoverftaande
plaat geeft een denkbeeld van de binnenplaats, waar de kooplieden vergaderen; dezelve
is omringd door eene galerij, onderfteund door drie en twintig bogen en zes en veertig
pilaren van gehouwen fteen, ieder gemerkt met een nummer, aanwijzende het vak waarin
den koopman handelt, hetwelk ook op borden onder de galerij gelezen wordt. Het ver.
maak dat het gezigt van zoo vele menfchen oplevert is niet wel te befchrijven , en
tevens z�� aangenaam voor den geest, dat men moeite heeft de beurs te verlaten , en
niet gaarne een uurtje daags op dezelve doorbrengen zou. Boven de galerij zijn thans
de kantoren der Nationale Schuld geplaatst , waartoe onderfcheidene vertrekken beftemd
gijn.

DE HOLLANDSCHE SCHOUWBURG TE AMSTERDAM.

Dit gebouw, naauwkeurig op het nevenftaande plaatje afgebeeld , is flechts van hout
opgerigt, en ftaat op eene ruirae , voor de rijruigen allezins gefchikte plasts, het Leid-
fche plein geheeten; hetzelve beeft in den voorgevel drie ingangen , waarvan de eerfte
van de poort komende af gerekend, thans all��n bij p�egtige gelegenheden geopend Wordt.
In de frontefpies ziet men de zinnebeelden van het Burgerwees- en Ondemannen-hu�s,
tot voordeel van welke gedichten, voorheen op dit tooneel gefpeeld werd. Ann de zijde
naar de Leidfche ftraat zijn ook drie ingangen , ��n derzelven is thans voor de Kon�nlc.
lijke familie gelchikt. � Nevens het gebouw aan dezelfde zijde is rog eene deur, welke
mede tot eenen uitgang verflrekt. Da Schouwburg is voor eenige jaren vergroot door
het. bijvoegen van een zijgebouw, waarin oaderfcheidene vertrekken en magazijnen ge-
vonden worden. Aan de zijde over de Leidfche poort is nog een' toegang tot het too-
neel. De gehoorzaai is w�l ingeiigc, en hec tooneel van prachtige decoratien voorzien.

HET PRAALGRAF VAN DEN ADMIRAAL DE RUITER,
IN DS NIEUWE KERK TE AMSTERDAM.

Dit praalgraf, van wit marnier, ten kosten van den Staat, in het koor der Nieuwe
Kerk opgerigt, Is den held- en de ftichters van hetzelve waardig; voor den inga-ng (welke
zich achter het koor bevindt) leest men dit opfchrift: intaminatis fulget ho-
norjbus {*). Men ondericheidt , onder verfchillende zinnebeelden, nevens de oude
wapens van Holland en die der Vereefligde ProvLnti�'n , die van den Admiraal, door den
Ko. ing van Spanje vermeerderd, met een leeuw op een goud veld, met den Hertogiijke
kroot', bedekt ; op den voorgrond ziet men zijn af beeldfel , met het hoofd op ee;? Huk
kanon rustende. Onder n. t Standbeeld leest men een fraai latijnsch graffchrift, met gou-
den letters op toetsueeu gefchreven , waarin de dadea des Admiraals kortelijk zijn uitge-
drukt.

(*) Hij schittert in ebnen onbevlekten en onsenevelden �uister! Herat.
Lierz. 2. Boek s.

HET HUISJE VAN CZAAR PETER DEN GROOTEN.

De verwoestende hand van den tijd heeft naauweiijks aan dit beroemde Huisje de
gedaante overgelaten , onder welke het op het hier nevensgevoegde plaatje (laat afge»,
beeld; hetzelve is zeer afgelegen en van gemeen hout gedicht, zonder het minste fieraad
of gemak op te leveren ; men vertoont er nog de houte legerftede waarin de Czaar
geflapen heeft , doch dezelve fchijnt niet ge�'venredigd te zijn aan de groote geftalte,
welke men gewoonlijk aan dien vorst toefchrijft. In het huisje ligt nog een album,
waarin men verzocht wordt zijn naam te fchrijven , hetgeen door de meeste bezoekers
gereedelijk wordt gedaan; derzelver getal heeft in 1801 meer dan vier honderd beloopen»

HET DORP BROEK IN WATERLAND.

De naam van dit dorp wijst dadelijk nsn dat de grond moe'rasfig is , hetgeen hier ge-
woonlijk door het woord Boekachtig wotdt aangeduidt. Het voorkomen van hetzelve,
op nevenftaande plaat afseheeid. U bekoorlijk; de groote waterkom, hst Havenrak ge-
heeten, waarin eene menigte vaartuigen liggen, gelijkt naa.- eene plaats, all��n ingerigt,
om er lusthuizen rondom te bouwen; van naderbij befchonwt, ziet men eene lange reeks
van onregelmatig gebouwde, meestal hou'e huizen , allen van ��ne verdieping, met en-
gelfche ramen . fptegelghzen , en luiken van binn n met vergulde randen voorzien ; de
deuren zijn met vergulde kooppen en velerlei fierader! van beeldhouwkunst vevflert; ieder
huis heeft een kleine tuin , min of maer naar den nieuwften fmaak aangelegd, en.door
geboomte omfchaduwt , hetwelk langs eene kleine door het dorp ftroomende beek ,
�e Aa genoemd, geplant is. Een aantal werklieden houdt zich dagelijks bezig met de
tuinen te harken en van onkruid en vuilnis te reinigen. Overal heerscht eene voor-
beeldelooze zindelijkheid. Het getal der inwoners wordt op bijna 800 berekend,
waaronder zich flechts een gering aantal armen bevindt. De kerk is een fraai gebouw.
Ieder huis heeft twee deuren, wasrvan de kleine tot dea gewonen ingang dient, en de
groote alleen op bruiloften en lijkllaatfien geopem wordt.

GEZIGT VAN DE RIVIER DE VEGT, BOVEN NIE�WERSLUIS,
BENEVENS HET LUSTHUIS RUPELMONDE.

Het gezigt over de Rivier de Vegt, ter plaatfe waar dezelve op dit plaatje is afge-
beeld, is heerlijk; men vindt er onderfcheidene lusthuizen , en onder dezelve een, dat
de bijzondere opmerkzaamheid der reizigers verdiend; het is de plaats Rupelmonde, dea
Heer de clekcq in eigendom toebehoorende; dezelve levert eene heerlijke vertooning
op, deels door het prachtig huis, in 1768 geheel herbouwd, door de fchoone ligging,
welke onderfcheidene fraaije gezigtspunten opleven, door den bevalligen aanleg, en lom-
merrijke bosfchen, als eindelijk door de rivier, in welke dit lasthuis, als het ware, zich
fpiegelt. Men vindt hier ook, onder het klein aantal oude overblijffels, het kasteel van
Breukelen, fchoon, van tijd tot tijd, in eenen modernen fmaak herbouwd. Er liggen
ook eene menigte landhoeven , van aardige woningen voorzien , terwijl ook de velden,
op fommige van welken men het vee grazen , en op anderen het koor» groeijen ziet,
eene aangename afwisfeling aanbieden.

a*E STAD UTRECHT, BOVEN HET DORP Z-lHLEN-, YAN
DEN AMSTERDAMSCHEN RIJWEG TE ZIEN.

'Men gevoelt, het dorp Zuilen voorbij zijnde, eene aangename verrasfing; de groo-
ee weg, welke al kronkelende derwaarts loopt, als roede de rivier, welke men zelfs
fflenigmaal uit het oog verliest , zijn oorzaak dat men naauwelijks de nabijheid der
b�sfchoppelijke ftad Utrecht bemerkt , wanneer een prachtig vergezigt dezelve, plot-
felijk, met hare zeven torens, in deszelfs ouden luister vertoont. Eene boeren her-
berg , welke zich alhier bevindt, fchijnt den .reiziger uit te noodigen om er eenige
©ogenblikken die bekoorlijk fchouwfpel te genieten. Het nevensftaande plaatje kan er
flechts een flaauw denkbeeld van geven, men moet er zelven zijn, om er de ge-
hele fchoonheid van te gevoelen»

DE PIRAMIDE BIJ ZEIST.

Te midden eener uitgeftrekte heide , ten tijde des overweldigers tot eene leger,
plaats toebereid, verhief zich eene piramide van aarde gemaakt, met graszoden be-
dekt , en ftaande op een voetftuk uit onderfcheidene trappen beftaande , welke zeer
gemakkelijk te beklimmen waren; de piramide was op een derde der hoogte van het
geheele monument geplaatst, welke, van de fondamenten af tot aan den top toe,
in het geheel" 148 Rijnlandfche voeten hoog was. Binnen de piramide klom met}
door middel van een trap tot in den top qp, en aldaar vergastte zich het oog op
een - vergezigt een;g in zijne lbort, wan; men ontdekte van daar, door middel eener
gewone verrekijker, de voornaamfte fteden van het land; het gezigt wordt aan deri
gezigteinder door de Noord- en Zuiderzee�n bepaald.

©E BUITENPLAATS TROMPENBURG*,

Met Gooiland (naar zekere abdis g�dula of goedela aldus genoemd) is aan derr
uoord-oostelijken hoek der provintie Ho/land gelegen. Het dorp 's Gravetand mant ia
hetzelve door de wezenlijke fchoone ligging en fchoone wandeldreven uit. Men vindt
er een aantal van meer dan- twintig zeer fchoone lusthuizen , onder welke die, op hec
nevensgevoegde plaatje afgebeeld, alle onderfcheiding verdient;, de naam van dit heerlijk,
verblijf is Trompenburg, naar d�n Admiraal cornelis tromp, die hetzelve heeft doen
aanleggen;,het huis, dat uit het water fchijnt op te rijzen, heeft nog deszelfs eerde
gedaante , en gelijkt naar een oorlogfchip , van hetwelk men de achterfteven ziet; het
voorfte paviljoen heeft vijftien voeten diameter en eene geevenredigde hoogte, men vindt
er vier aardige kabinetjes , waarvan het eene tot den ingang diend, en waarin de fche-
pen, door den held gevoerd geweest, afgebeeld zijn; in het paviljoen ziet men. de figu-
ren, levensgrootte, der onderfcheidene natten , welke hij. op zijne reize bezocht had, als
mede zinnebeelden op de door hem behaalde overwinningen. De Heer straalman,
laatfte bezitter van dit aangenaam landgoed ,, heeft hetzelve , volgens het oorfpronkelijfc
plan , vrij wat vergroot, en twee honderd morgen heigrond daar bij gevoegd, welke ziek
door dit ganfiche kwartier uitftrekt.

BOUWVAL VAN HET SLOT TE WIJK TE DUURSTEDE.

Het is niet zonder eenen godsdienstigen eerbied dat men de plaats nadert, waar de
Romeinen, voor meer dan negen eeuwen, hun verblijf hebben gehouden ; waar de be-
roemde dr�sus, overwinnaar der Sicambren, zijnen ftandaard geplant heeft en waJ
zijne dappere krijgslieden de vermaarde dijken , door tacftus Drufi motes «heeten
hebben aangelegd. Het is niet zeker of de ftad Wijk-te-Duurjiede de plaats is waar dl
zelven gelegen waren. Hoe het zij, het kasteel, waamn men den bouwval op het
nevensgaande plaatje, ziet afgebeeld, en hetwelk nog in wezen is, moet van eene hooge
aeloudheid zijn. De Rijn fkoomde eertijds majestueufelijk tusfchen de ftad en het kas
teel, thans ziet men er flechts een klein watertje, hetwelk , uit de Lek voortkomende"
mar Utrecht vloeit, en uit hoofde vaa deszelfs kronkelingen, de Kromme Rijn heet'
Alle fporen der voormalige grootheid dezer voorheen liandeldrijvende flad zijn geh»ei
verdwenen. ^J ⁶

GEZIGT DER STAD NIJMEGEN EN VAN DE GIERBRUG,

Wanneer men zich in het dorp Lent bevindt, ziet men van da�r de ftad Nijmegen.,
in de voordeeligfte ligging, aan den voet eenes bergs, welke uit vijf heuvels is zamen-
gefteid, die het zonderling voorkomen van een' gefpannen boog opleveren. De flad
zelve wordt door eene fchoone rivier befproeid en is met boomen omringt. Het gezigt
over de Waal is ongemeen levendig: men ziet van de eene zijde de fchepen met voile
zeilen naderen, terwijl aan den anderen de Gierbrug, langzaam de fcheeprijke rivier over
�n weder varende, om perfonen en goederen naar de overzijde te voeren , eene vreem-
de vertooning oplevert ; een en ander is op de nevensftaande plaat naar het leven afge-
beeld. Eene t�nge ondervinding fteit de overgang over deze breede rivier volftrekt bui-
ten gevaar, hoewel zulks in den winter, met betrekking tot de ijsfchotfen, minder vei-
Mg te.

GEZIGT UIT DE NOORDZEE OP DE HAVEN VAN

Het oog wordt geftreeld wanneer men de ftad VH%fingm uit de Noordzee be-
fehouwt (het plaatje, hier nevens gevoegd , levert daarvan een duidelijk denkbeeld
op.). De groote haven kan gemakkelijk eene vloot van 20 Oorlogfchepen bevatten,
en de kleine is voor de koopvaardijfchepen en mindere vaartuigen gefchikt. Het dok,
dat in het midden der haven zich bevindt, is zeer fchoon, en op eene wijze aan-
gelegd dat de grootlle fchepen, die gedurende den vloed daar binnen komen, gedu.
rende de eb kunnen gekalfaterd worden. Deze ftad heeft groote helden voortgebrage,
en onder anderen de beroemde michel adriaansz. de ruiter, enz. enz.

GEZIGT VAN DE STAD DORDRECHT, EN VAN EEN'

De ligging van Dordrecht, aan den oever der Merwe, vertoond zich zeer aangenaam,,
door onderfcheidene heerlijke gezigtspunten , en is door vele fchoone landgoederen omringt.
De ftad is zeer voordeelig gelegen voor den koophandel,heeft vier rnimehavens,een aantal
magazijnen, en fchoone kaaijen, tot losfen en laden gefchikt. De aanzienlij kfte tak van
handel is die in hout, hetwelk van den Boven-Rijn komt; de aankomst van een houtvlot
is inderdaad een zonderling fchouwfpel, waarvan het bijgaande plaatje een juist denkbeeld
oplevert. Verbeeldt u, te midden eener breede rivier, meer dan duizend groote en kleine
boomen te zamen gebonden , waaronder men oude tweehonderdjarige eiken aantreft, en
dit alles met planken bedekt, ten einde fiechts ��ne vlakte uit te maken ^m_r verbeeldt u_rdit werktuig door meer dan duizend perfonen , die allen hunne bezigheid hebben, be-
woond, en voorts van levensmiddelen tot eenen onzekeren togt genoegzaam voorzien..
Da kapitein bewoond met de zijnen een gefchikt verblijf, overeenkomftig met zijnen rang
en zijne werkzaamheden, terwijl eene menigte vertrekken een aantal aadere perfonen bevat»
ten, Zoodia deze vlottende karavaan de plaats harer beffemming bereikt heeft, wordt
het vlot los gemaakt, bet hout verkocht, en �* meeste werklieden keercn dadelijk, in de
hoog van weldra eene nieuwe ladiwg te bekomen, vrolijk en wel, te voet «aar huis.

GE^IGT UIT DE RIVIER DE MAAS OP DE STAD

De Maas levert een uitmuntend gezfgt van de ftad Rotterdam op (zie bet nevens,
gaande plaatje), wel e ftad haren mam van de rivier de Rotte bekomen heeft; deze
rivier onilast zich in de Maas. Men kan zich geene ftad voordellen welke voordeeliger
voor den koophandel gelegen h; men vindt er zeven grachten, die diep en breed ge.
noeg zijn om de groorfte fchepen te ontvangen , en den toegang tot voor de pakhuizen
te vergunnen. Deze grachten worden Havens genoemd. De ftad is wel bebouwd, de
greinen met fchepen bedekt, en langs de Mans ftrekc zich een kaai uit, waarop men eene
menigte fchoone huizen, en hoog geboomte ziet , welke aan dezelve den naam van
Boompjes geeft. Onder de menigvuldige fraaije gebouwen munt de beurs, welke een»
fchoonen opgang en uitgeftrekte galerijen heeft, bijzonder uit. Rotterdam bezit onder-
fcheidtne fabiieken ciie den voorfpoed vermeerderen, en waar onder een aantal fuiker-
rafiuautrijtn en bierbrouwerijen gevonden worden.

STANDBEELD VAN DESIDERIUS ERASMUS, OP DE
GROOTE MARKT TE ROTTERDAM.

De naam van desideri�s erasmus is veel te vermaard om niet overal bekend te
zijn; deze groote man, wiens Hollandfche naam gerrit gkrrits is, werd, in het
jaar 1467, binnen deze flad geboren, in een huis, hetwelk nog een Latijnsck opfchrifc
draagt, dat hierop nederkomt: � erasmus, in dit huis geboren, was door zijne uitge-
� breidde kunde, zijne godsvrucht, en zijne opregtheid van ziel, de fieraad zijner eeuw."
Men heeft hem in 1549 een houten ftandbeeld, en acht jaren daarna een ander van ge-
houwen fteen opgerigt, hetwelk door de Spanjaarden, ten jare 1572, omvergeworpen,
doch zoo veel mogelijk herfteid werd. Eindelijk , in 1622, werd op de groote markt,
een metalen ftandbeeld , van meer dan natuurlijke grootte geplaatst, want er as mus
was van eene middelmatige lengte. Men ziet dit ftandbeeld opnevensgevoegdeplaat, ftaande
hetzelve op een pedeital van zes voeten hoog ; men heeft dezen Wijsgeer afgebeeld in
seri' gevoederden rok, de muts op het hoofd, en een geopend boek in de hand; in vier
©pfchriften, in de Latijnfche en Hollandfche talen, worden de voornaamfte gebeurtenjs-
fea uit zijnen levensloop vermeld.

GRAFNAALD VOOR HUGO DE GROOT, IN DE NIEUWE

De eenvoudige grafnaald, ter eere van den onterf e'ijlt en grotius opgerigt, verheft
Zich ia eene zeer net bewerkte nis, (zie de nevensgaand- afbeelding,.) en is van zwarte
toetlteen vervaardigd, ten deele omringd door een dooribced , hetwelk op eene lijkbus
nedefvalt, welke met eene guirlande verfierd is; op een medaillon, op een boek ge-
plaatst, ziet men da heeldtenis van dB groot, aan de lnker zijde bevindt ziet eene'
g�nie, in eene nedergHlarene houding, welke eene omgekeerde fakkel in de hand heeft.
Het opfchrift beftaat ff�thfs uit deze woo^rdtn : Hugmi Grotio utcram , die genoegzaam
ie groote verdiensten van dezen beroemden atsnian doei� kennen , dewijl de ganfchc
wereld dien doorluchti^tn Wijsgeer hulde bewijst.

GEZ1GT VAN HET RAPENBURG TE LEIDEN, VOOR

DE UITBARSTING VAN HET BUSKRUID, OP

DEN 12 JANUARIJ 1807.

Deze- hrer nevensgevoegde afbeelding dient flechts om een denkbeeld te geven van'
de fchoonheid eener gracht, welke in pracht van gebouwen , hares gelijken niet
■vindt, en met de volgende plaat een treffend contrast oplevert, door het ongeluk
dat op dea 12 Januarij des jaars 180?, bijna d& gefaeele ftad in eene puinhoop ver-
asdesde.

ru�ne van het rapenburg te leiden, na de

De aanleiding tot dit verschrikkelijk ongeluk was eene fchuit met eenige vaten buskruid
beladen, en, ftrijdig tegen de ordonnamien , ten opzigte van den doortogt van foortge-
lijke ichuiteti, in het Rapenburg gelegd, zonder dat men wist waarmede dezelve beladen
was; het kruid vatte vuur en b�t gevolg daarvan was eene vreesfelijke uitbarsting , wel-
ke zicb fterk deed gevoelen op een jacht , dat in de niet zeer breede gracht, en bijna
tegen over de noodlottige fchuit gelegen was. In dit jacht was een geheel huisgezin des
morgens uit den Haag gekomen , ten einde met geliefde bloedverwanten een feest te
vieren. Bijna honderd, waaronder zeer prachtige huizen, werden geheel verwoest, en
het getal der befchadigden was onberekenbaar. Ouder het getal der gefneuvelden van
beiden de fekfen, zal het verlies der Hoogleeraren kluit en luzac, beiden in fmpnjs
vakken zeer beroemd, altoos fterk beklaagd worden. Meer dan 14 perfonen, waaronder
die welke zich in het gezegde jacht bevonden, en te zamen een feestdag hielden, werden
in ��n oogenblik uit den fchoot der vermaken weggerukt, en het geheel leverde een
akelig fchouwfpel op , waarvan men op nevenflaande plaatje flechts eene flaauwe fchets
heeft trachten ta leveren.

GRAFTOMBE VAN HERMAN BOERHAVE, IN DS
ST. PIETERS KERK TE LEIDEN.

Da Graftombe, ter eere van den grooten boerhave opgerigt, is volgens zijne be.
�gunstigde grondflel�ng gemaakt; dezelve is flechts zes voeten hoog , gelijk men op het
nevensgaande plaatje ziet afgebeeld: op een voetftuk van zwart marmer ftaat eene lijkbus
van wit marmer, kunstig bewerkt; het voetftuk is omringd door eene guirlande, waar
aan een medaillon hangt , waarop het gelaat van dien beroemden man is afgebeeld , het-
welk, zoo men zegt, zeer gelijkende is; de grondregel van hippocrates: Simplex
veri Sigiilum maakt het opfchrift van dit medaillon uit; op de voorzijde van het voet-
ftuk leest men:

Salutifero Boerhavii genio saerum. (_*)

Aan de regter zijde ziet men het jaar zijner geboorte (�588) en ter linker zijde dat
^sn zijn' dood, welke in 1738 voorviel.

(f) Aan de heilzame g<?si'« van eobrhave gewijde.

LUSTH�IS VAN DEN HEER HENRY HOPE IN DEN
HAARLEMMER-HOUT.

Het is in d«n aangenamen Hout, door het ganfehe land beroemd , dat zich het prach-
tig lustliuis van den Heer henry hope bevindt; hetzelve levert van drie zijden een
zeer fchoon gezigt op, en heeft veel van een landgoed in den Italiaanfehen fmaak ge-
bouwd en door een groot park omringt. �choon de grond , tot dit huis behoorende*
weinige uitgefirektheid heeft, ziet men cefeter voor het gebouw, van gepleisterden tig-
chelfteenen vervaardigd, eene fraaija voorplaats, in de form van een Amphitheater, ia
welks midden zich een prachtig flandbeeld van La'�coon bevindt. Het h»i« dient thans
tot een zomerverblijf voor H. K. H. Moeder des Konings.

STANDBEELD VAN LAURENS KOSTER, OP DE
GROOTE MARKT TE HAARLEM.

Op de groote markt dezer ftad, welks uitgeftrektheid de voormalige bloei derzefve
aanduidde, vestigt zich het oog op het ftandbeeld van den man, aan wien Haarlem eo
zelfs het geheele land eene groote vermaardheid te danken heeft, uit hoofde eener uit.
vinding welke zoo gelukkig als heilzaam tevens is. Dit ftandbeeld werd, in 1722, op
order van het geneeskundig genootfchap, door den beroemden kunstenaar van «eers.
t/il. vervaardigd, en eerst in den bruidtuin, doch naderhand op de markr geplaatst, Een
eenvoudig voe ft�k van 6 voeten hoog, draagt het ftandbeeld van dien gromen man, met
een raadsheerl�jken tabberd aa», en het hoofd met laurieren bekroond. Hij houdt in de
linker hand een ftuk hout, waarop een letter van het alphabeth.en in de regier een boek de
vrucht van zijnen ijver aanduidende.. Dii gedenkteeken is van gehouwen fteen;bet ftandbeeld
is 9 voeten hoog, en het gelaat vrij gelijkende. Onderfcheidene opfehriftea wijzen de af.
komst en werplaatfing van dit beeld, en in een latijnsch vers, van den geneesbmdigen
j. van zanten, de hulde der Nederlandfche natie aan ware verdiensten aan. Aan de
oostzijde ziet raen de vermaarde koste» , in den Hout, bezig om letters in de fchorfeo
der boomen te fnijdea , en aan de westzijde eene drukkeaj , waar hij met den arbeid
be-tjg is»

�EZIGT VAN DE DUBBELDE SLUIS TE KATWIJK

Deze fluis is uit drie boogen , lang 54 _en breed 18 voeten Rhijnlandfche msat, za-
mengefteld. Eiken boog wordt door midde! eener valdeur gefloten, en is daarenboven
voorzien van twee reijen balken, ingerigt om de fluis te bewaren , en dezelve met wei-
nig kosten tegen den aanval der golven te beveiligen.

Op een' afftand van 130 roeden van de hoofdfluis , en naar den zeekant is eene jacht-
fluis, zoo hecht gebouwd ais de eerde , en welke met iedere gewone vloed tem gefloten
worden. Deze fluis, met vijf uitloozingen voorzien, elk ter breedte van 12 voeten,
diend om de verzanding van het kanaal en andere ongevallen voor te komen, terwijl men
door de uitloozingen dezer fluis te openen en te fluiten, hec water naar goeddunken tan
doen op- en afloopen.

TREKSCHUIT IN HOLLAND GEBRUIKELIJK.

Om zich in Holland van da eene plaats naar de andere te begeven maakt men veelal
gebruik van vaartuigen , op het nevemsgevoegde plaatje afgebeeld , en trekfchuiten ge-
naamd , omdat zij, zonder gebruik van zeilen of riemen, door een paard getrokken wor-
den. Zij vertrekken op bepaalde uren, herhaalde reizen op eenen dag,, en zelfs op fotn-
mige plaatfen alle of ook om de twee uren ; zij dienen gewoonlijk zoo wel voor reizi.
gers als voor koopmansgoederen, en zijn in drie deelen verdeeld, waarvan het middelde,
ter hoogte van een' zittend mensch , met een houten plat gedekt is; ter wederzijden is
eene bank voor 14. of 15 perfonenj de bank, welke in het midden ftsat, is voor de goe.
deren der reizigers gefchikt; het vooronder dient tot eene bergplaats der koopmansgoe-
dereti. De ruimte tusfchen het middelfte gedeelte en den ftuurftoel, wordt de roef 'ge-
raamd, en kan gewoonlijk 8 of 10 menfchen bevatten. Deze roef, die vele gemakken
oplevert, kan vooraf gehuurd, doch , vrij zijnde , tegen betaling van eene kleine ver-
meerdering van prijs , door de eerstkomenden bezet worden. Het grootfte ongemak de-
zer vaartuigen is de langzaamheid hunner gang, en de laagte derzelve, ten ware men, als
het weer goed is, zich op het dek of in den ftuurftoel begeven kan. De nachtfchuitea
worden het meest gebruikt.

DE LUSTPLAATS ELSWOUD, NABIJ HAARLEM.

De omtrek van Haarlem levert , wel is waar, geene Zwitferfihe tafereelen op , doch
kan met regt bij ailes wat in Europa fchilderacht�g te vinden is, vergeleken worden.
Benzebroek, Heem/lede, met zijn oud prachtig kasteel, een overbiijffel der voon'ge ridder-
tijden; de vijver van zoet, helder water, de brouwers-kolk genaamd; de eenzame herberg
Kraantje lek, van eene bron aan den voet der duinen haren naam on�eenersde; Overveen
en een aantal andere dorpen ; zestig lustplaatfen ren minsten, door kunst en natuur ver-
fraaid; de beekjes door de valieijen heen kronkelende; de groeibaarheid tot op de kruin
der hoogfte duinen overgebragt ; van daar het gezigt der Noordzee , die telkens van ge.
daante fchijnt te verwisfelen; eindelijk de horizont, bepaald door denfchoonen Haarlemmer-
hout, welke eene.uitgeftrektheid van 76" morgen .ands bevat; dit alles is misfchien wel een
Zwitfersck landgezigt waardig. Op nevensgevoegde plaatje ziet men het huis van Els»
woud, op eene hoogte gelegen, van viit men een alleraangenaamst vergezigc heeft.

RUINE DER ABDIJ, VAN EGMOND.

Deze Abdij is in oude tijden zeer vermaard geweest, en door den geleerden mat»
THiE�s der. vergetelheid ontrukt. De boekerij derzelve, uit eene menigte handfchriften
beftaande, ging voor eene der rijklten en zeldzaamften door. Waar is die verzameling,
welke nog in de 15e eeuw beftond ? Waar is het gouden altaar , verrijkt met edele ge-
fteenten, en gelijk te achten met alles wat de kerken in Duitschland toen prachtigs ople-
verde? Waarom is dit gebouw zelve , het verblijf van Koning willem en van Graaf
flor is V, gedurende de burgerlijke onlusten, en vooral in den Spaamchen oorlog, tot
bijna op den grond toe verwoest geworden ? Hoe belangrijk zijn nog de minste overblijf»
fels der vorige eeuwen, toen de menfchen kracht, moed en rijkdom genoeg bezaten om
die reusachtige gevaarten te (lichten , weike de hedendaagfche bouwkunde , fchoon door
nieuwe werktuigelijke ontdekkingen bijgedaan , niet zou wagen te ondernemen! Van de
geheele Abdij blijft dan nitts meer over. dan de ruine, op bijgevoegd plaatje afgebeeld, en
welke een gedeelte der parochiale kerk en van haren toren uitmaante. De buitenmuur
was in de maand December 1798 , na eenen hevigen vorst, plotfelijk ingefiurt, en , om
verdere ongevallen voor te komen heeft de Heer van Egmond, de overige met milorting
bedreigde gedeelten doen afbreken.

LIJKSTAATSIEN IN HOLLAND.

De hier nevens gevoegde fchets, verbeeldt in de eerde plaats eene lijkfliaatfie, Zoodanig
dezelve onder lieden van aanzien gebruikelijk is, en na het ondergaan der zon, bij Jan-
taren�cht paats vindt. De doodkist, door zes lantarens, en gemeenlijk zes aanfprekers
voorgegaan, legt in een rijtuig, geheel zwart gefchilderd en opgefierd, zoo wel als de
beide paarden die hetzelve voorttrekken ; dit rijtuig, roawko�ts genaamd, wordt door 6
gewone koetfen gevolgd , waarin de bloedverwanten en vrienden van den overledene ge*
zeten zijn. � Onder lieden van den middeUtand zijn de lijkftaaifkn te voet meer in ge-
bruik; die meestal in den namiddag plaats vinden, De doodkist, op eene lange draagbaar
gefteld, wordt dGor 14 dragers op den i'ehouder gedragen» door aanfprekers voorgegaan»
en door de vrienden, enz. paar aan paar gevolgd. Op het platte land wordt de kist, met
een kleed bedekt, op een boerewagen geplaatst, door twee paarden getrokken; achter de
doodkist zit de man of de vrouw, de broeder of de zuster van den overledene, met een
zwart kleed over het hoofd. Deze eerfte wagen wordt door 2 of 3 anderen, waarop de
familie, zoo mannen als vrouwen, zit, gevolgd. � De kinderen onder de 12 jaren wor-
den of in eene rouwflede, of, wanneer het lijkje nog klein is, door een' drager, na het
graf gebragt» in welk iaasfte geval het kleed fomtijds met bloemen verfierd is, en den
drager een groen takje in den mond heeft, waarvan hij vervolgens de bladen in het graf
werpt.

AFBEELDING EENER HOLLANDSCHE LANDHOEVE.

De woningen der landlieden in Holland zijn , over het geheel , voordeelig gelegen,
en een landbouwer kan zijn vee en zijne landerijen gemakkelijk gadeflaan zonder zijn
huis re verlaten ; op het nevensgevoegde plaatje is eene dezer landwoningen in de
Seemfler gelegen , afgebeeld.

De nevetifg�voegde plaat levert een nsauwkeurig denkbeeld op van de wijze op welke
de turf in Holland gemaakt wordt. Men ziet daarop alle de werkzaamheden afgebeeld
die tot het verkrijgen eeoer zoo nuttige brsndltof vereischt worden, van het baggeren af,
hetwelk door middel van eene groote hark gefchkdt , welke aan eene ftok van 12 of 14
voeten lengte is vast gemaakt. De fchuit, waarin de werkman zit, is van voren en van
achteren hcoger dan in het midden, waar het veen geborgen wordt , ten einde het vaar*.
tuig niet te zeer overladen geraakt en boven water blijft. Het veen , op een ftuk land
uitgespreid, wordt vervolgens getrapt, en dan door een ander werkman doorgefneden,
gedroogt, en eindelijk in de fchuren gebragt, sa aldaar zoo digt mogelijk in een gefta*
peld om eene genoegzame ruimte te behou ien. Vrouwen en kinderen nemen aan alle
deze werkzaamheden, bet baggeren uitgezonderd, een ijverig deel.

RU�NE VAN TOUTENBURG-, HET VERBLIJF VAN JURRIAAN SCHENK,.

STEDEHOUDER VAN KEIZER KAREL DEN VIJFDEN , IN HET

JAAR 1527, BIJ VOLLENHOVEN.

Jurriaan schenk, door karel V tot ftadhouder of gouverneur van Follenhoven-
benoemd, deed niet verre van die ftad een kasteel bouwen, dat bij Toutenburg noemde,
naar tene heerlijkheid., welke hij in Duitschland bezat ; het was in dit kasteel dat hij
zijn verblijf hield, en liet hetzelve bij zijn overlijden aan zijne erfgenamen na ; er zijn*
nog maar eenige puinhoopen van overgebleven,. welke nu tot verfraaijng van het land-
goed des regenwoordigen eigenaars dienen. Uit het midden der diepe grachten, die wel.
eer het fiat omringden, verheft zich thans een eiland, waarop twee half vervallen torens-
ftaan, die door pijn- wilgen en populiti.boomen kunstig voor het oog bedekt zijn ; de
hellende vlakte van den grond, de atVisfelende kronkelingen der lanen, hec kabbelen vm.
eene helderen beek, leveren elk oogenblik nieuwe en onverwachte gezeten op, welke»
het oog niet moede worde te befchouwem Het bijgaande plaatje vertoond het eiland.
�scoor ai eid,.

HARDDRAVERIJ TE LEEUWAARDEN.

De op het nevensgaande plaatje afgebeelde harddraverij heeft op de jaarlijkfche kermis
te Leeuwaarden plaats, en gefchiedt op hoog gezag en ten kosten der ftad zelve. Het
feest wordt 14 dagen vooraf door den Hoofdfchout afgekondigd, die de liefhebbers uit-
noodig.i zich daaroij ie laten vinden. Op den bepaalden dag komen, tusfchen 10 en 11
uren, de paarden voor het Itadhuis bijeen, om door deskundigen onderzocht te worden;
dit onderzoek is zeer geftreng, vooral wat de ongemakken aan de poten dezer paarden
betreft; ten twaalf uren heeft de trekking plaats, en ten 2 uren nadenmiddag begint de
plegdgheid, niet verre van eene der ftads poorten, in een' weltoebereiden baan, aan
welks einde twee (laken, waaraan de feinen hangen, zijn opgerigt. De baan is in twee
deelen afgefcheiden om de paarden van elkander te houden. De paarden loopen volgens
de orde der trekking, tot dat zij allen hunne beurt hebben gehad. Nadat de overwon.
nenen bij ieder paar zich verwijderd hebben , beginnen de overwinnaars op nieuw te rij.
den, tot dat er Hechts twee overblijven die elkander den prijs moeten betwisten. Zoo-
dra de overwinnaar is uitgeroepen wordt hij in triomf naar het ftadhuis geleid, en ont-
vangt daar de goude zweep uit handen van den Hoofdfchout, welke zweep gewoonlijk
350 a 260 guldens waardig is. De overwinnaar Hijgt vervolgens te paard ea rijdt de ftad
rond, keert vervolgens naar het ftadhuis terug, en ontvangt er den eerewijn, welke ook
den eigenaar van het winnende paard wordt aangeboden. De paarden leggen , bij zulk
eene harddraverij, dikwijls 200 roeden in eene minuut af»

VROUWELIJKE WEDLOOP OP SCHAATSEN TE LEEUWAARDEN,

Zulk een wedloop had den 2 Februarij 1805 te Leeuwaarden plaats. In de buitengracht
■d-er ftad was daartoe eene ftreek ijs beftemd. Het getal der toegelstene vrouwen was 130.
M?n reed twee aan twee , en die hec iaatfte aan de feinpaal kwam, verliet de rijplaats.
De zevende en Iaatfte loop had plaats tusfchen de beide overgeblevene mededingfters,
waarvan de eene 20 en de andere 16 jaren oud was. De eerfte won eindelijk de prijs,
beftaande in een gouden hoofdfieraad , en de andere verkreeg hec accesfit, dat in een
koralen collier met een goud flot beftond. Onder deze vrouwen onderfcheidde zich eene,
welke de loopbaan, 395 roeden lang, niet de wind op zijde, binnen 13 feconden aflag,
hetgeen met de fnelheid van het vlugfte paard overeenkomt.

STADHUIS TE GRONINGEN.

Dit gebouw, in het jaar 1793 naar bet model van dat te Antwerpen gefticht, heeft
eene breedie van 420 voeten , en is van de noodige appartementen , in eenen fchoonea
fmnak , voorzien. � Het plein waarop hetzelve fiaat, wordt voor het fchooafte ia de
Nederlandfche Provintien gehouden.

HUNNEN-BED TE EMMEN IN DE PROVINTIE DRENTHE.

Onder de oudheden welke men in deze Provincie vind zijn de heuvelachtige graven,
hier en daar in het veld veifpreidt, de gewigtigften. Men noemt ze gemeenlijk Hunnt-
Bedden, en befchouwt dezelve als het werk der Hamten, een Noordsch volk, dat , ge-
durende de negende eeuw, hier onderfcheidene invallen gedaan heeft. Anderen bewe-
ren nogtans dat het woord Hunne flechts eene verbastering is van heene, en willen dat
Heene*Bedden enkel rust- of begraafplaatfen beteekent. De oudheden, welke men in deze
begraafplaatfen gevonden heeft, zijn lijkbusfen van blinkende fteenen, wapenrokken, bij-
len, kopere brafeletten, kleine vaartuigen , enz. enz. Deze bijzonderheden zijn door den
Ontvanger hofstede verzameld, en naar het Muf�um binnen Amflerdam gezoHden,
Het Hunnen-eed, waarvan hier de afbeelding is bijgevoegd , werd in 1809 te Emmen ge»
opend, heeft 60 voeten in den omtrek en is 10 voeten hoog ; het beftaat uit 14 groote
fteenen, 4 ten zuiden, 4 ten noorden, 1 ten oosten en 1 ten westen, terwijl de 4 an-
deren tot dekking van het graf dienen» deze fteenen zijn ruw, behalve de binnenzijde»
welke eenigzins bewerkt is.

IJSGANG EN DOORBRAAK VAN DEN DIJK TE KEDICHEM, IN 1809,

Niets evenaart de treurige tooneeleti welke het fchoone Gelderland zoo dikwijls, door
de overftroomingen, gevolgen van het doorbreken van dijken, oplevert. Men verbeelde
zich verbazende dijkgevaarten, �an de eene zijde door den hevigen aandrang van het wa-
ter verbrijzeld, en aan de andere door verbazende ijsblokken verfcheurd, en dus den door-
gang vrij latende aan den droom, welke zich over de vlakte verfpreidt ; men verbeelde
zich mannen, vrouwen en kinderen, te vergeefs om hulp ftneekende, en men heeft dan
flechis eene flaauwe fchets van het verfchrikkelijk fchouwfpel, door de overftrooming van
1809 opgeleverd. De doorbraak van den dijk te Kedickem, nabij Asperen, is op de ne-
vensgaande plaat afgebeeld; dezelve werd ditmaal, op vijf verfchillende plaatfen, ter
lengte van 152 roeden, doorgebroken, en vele honderden morgen vruchtbare grond wet'
den in eene woestenij met zaad en flijk bedekt, herfchapen.

PALAIS ROYAL � AMSTERDAM.

L'H�tel de ville ******* si fameux P*r son Architecture Tableau* et Situation
Cliente, et conside, comme la «� ^ e* .onde * «^ .

mais serait rendu a sa pu.,, >c _a,_motrr-_ir Hp «"occuper de a con.

■wi aussit�t que le r�tablissement des finances permettrait de s occup
et demi, atissaot m-ic '= parreaux obscurs sont remplac�"!

.,�-,ii r-i i« � es anciennes crois�es � petits carreaux ou»*-
struction d'un «we» p«* «s. Les _du

�. ��<, ^nnhip« 'i erandes dimensions et on a e.aou a i« t-

par de beaux vitrages doubles � grana _Mnterieur offre des chan-

, k i._M nui reene le loue du milieu de la fa�ade. L. inteneui

�tage un balcon , qui r�gne le 101 g cuisines pourvues de toutes

� . u- rkons ont fait place a ces cuisiui.» , r '
gemens bien plus frappons; le.-, , n>ons ont vi" _� ,

,.x 4~«ilr«' l'ancien si�ge scabinal est aujourd nui la salle au ,

les commodit�s n�cessaires, l-ncien » es appartements sont

i, �fF,» �n tableau magnifique et int�ressant; enfin, tous tes nv
grande sali offre un M eu* q ^ ^ ^ ^^ _de �_c]ies

tendus de dr.per.es �l�gantes, orn�s d g g _g ^^ ^

_tap_is et d'autres nobles precteus La se«**J*�^ ^ � ^ _de _soa

destination primitive, est le local de la banque , laqu F ^

institution, tous les �tablissement ^^Z^^^J florissant. O,

ftu« «S du b�timent pour l'usage journalier, et des f�tes solemnelle,

AMSTERDAM VUE DU COT� DE L'Y-

C'est envain que le burin, quel que puisse �tre son pouvoir , voudrait repr�senter ce
que la nature seule peut offrir ; l'art nous offre pourtant , avec beaucoup de justesse , la
grande capitale du Royaume des Pays-Bas, prise du c�t� de l'Y. Le beau port Cpiant�
depuis la bastion de l'est, jusques � celui de l'ouest, dans une �tendue de plus de cin-
quante mille pieds de Rbyniande , de deux rangs d'un tr�s fort pilotage, qui pos�s �
une distance de soixante dix pieds l'un devant l'autre , font l'unique cl�ture de la ville
de ce c�t� l�), est en effet digne d'attirer l'attention des voyageurs La vue se porte
avec �tdtmefaent sur l'immense quantit� de navires , qni se trouvent rang�s au dehors;
l'on se perd dans leur m�ture et dans leur cordage. Entre la ville et le pilotage se trouvenc
toujours pr�ts mille et mille grands ec petits b�iimens , ce qui forme une vari�t� qui ne
«auraic se d�crire.

L'HOTEL DE LA. SOCI�T�, DITE FELIX MERITIS.

Cet �difice, qui porte la divise de cette soci�t� sur la frise, en lettres d'or, est d'une
architecture magnifique. On doit cet �tablissement au cel�bre willem writs, dont
il � immortalis� le nom ; son existance trouve un sur garant dans l'amour et le z�le, de
ses membres, dont le nombre est fix� � quatre cent. L'H�tel est situ� sur le Keizers.
gracht, et il est bisn f�cheux qui l'endroit de son emplacement emp�che qu'il n'offre
point un beau coup d'oeil, ou qu'il n'en point situ� sur une grande place; la fa�ade,
en pierre de taille, est de quatre-vingt pieds de hauteur sur vingt six de front ; quatre
colonnes de l'ordre corinthien, s'�l�vent audessus du cordon du premier �tage , et sou«
tiennent celui du chapiteau ; le fronton du b�timent est orn� du blason de la soci�-
t�, somm� du chapeau de Mercure et entour� de deux branches de palmier, pour signi-
fier que cet �difice doit son existance au commerce et que la soci�t� est fond�e sur la
concorde ; le caduc�e , la rame et le trident de Neptune forment les embl�mes du corn.
merce et de la navigation ; le basrelief du cordon de chapiteau, qui repose sur les quatre
colonnes susdites, consiste en divers embl�mes des divers arts et sciences, � la culture
desquels cet �difice est consacr�. La fa�ade se trouve �clair�e par quatorse fen�tres.

L'INT�RIEUR DE LA BOURSE D'AMSTERDAM.

La grande bourse (ainsi nomm� pour la distinguer d'une autre, destin�e uniquement
au commerce des grains) est un �difice oblong de plus de deux cent pieds de long sur
plus de cent vingt cinq de large; la grande entr�e, du c�t� du nord, est ferm�e de deux
grilies de fer ; au haut de la fa�ade se trouvent les armes de la ville; et contre le der-
ri�re de la bourse, se voit la statue de Mercure , qui tient sous son bras gauche un
amas de fruits et de marchandises, et sur le fronton se trouvent des ballots , des bottes
et des tonneaux remplis de marchandises et les armes de la ville au milieu; le tout artis-
tement sculpt� en pierre de taille ; le dessin ci-contre donne une id�e de la place int�-
rieure ou les n�gocions s'assemblent ; elle est entour�e d'une galerie , soutenue" par vingt
et trois arches et quarante six piliers de pierre de taille , tous marqu� d'un num�ro qui
distingue le genre de commerce du n�gociant, qui se trouve en outre marqu� surdes
enseignes au dessous de la galerie. Le plaisir qu'on sentit � la vue de cette foule ia*-
mense de personnes, n'est point � d�crire, et si agr�able pour l'esprit qu'on � de la
peine � quitter la bourse , et n'y passe pas volontiers une heure journellement. Les
Bureaux de la De:te Nst�otrale se trouvent actuellement au dessus da la galerie , ou plai-
deurs chambres sont appropri�s a cet efief.

L'HOTEL DE LA COMEDIE HOLLANDAISE D'AMSTERDAM.

Ce b�timent , repr�sent� exactement sur la gravure ci-jointe, n'est que de bol», et
est situ� sur une puce, assez vaste pour ies voitures, no�iWe Leidfche p_fan; la fa�ade
� trois portes d'entr�e, dont la premi�re, en venant du Leidfche Poort n'est ouvene
qu'aux jours de gala. Le fronton esc orn� des embl�mes de la Maison des Orphelins
Bourgeois et de l'Hospice des Vieilles Gens , au profit desquels l'on donn�e aotref�is
de? repr�sentations sur ce th��tre. On trouve aussi trois entr�es dans la pauie du b�ti-
ment, faisant face au Leidfche jlraat, dont une est destin�e pour la fsmille royale. Oa
trouve encore une quatri�me porte au m�me c�t�, laquelle sert pareillement de sortie.
On vient d'agrandir f�difice en y ajoutant un b�timent, constru� en bois, dans l�qftel
on trouve des apart�mens et des magasinsv Au c�:� vis-a-vis du Leidfche Poort est en-
core ane porte, conduisant au th��tre. L'auditoire est bien arrang�, et le miatie est
pourvu de superbes d�corations.

MAUSOL�E DE MICHEL DE RUITER FILS D'ADRIEN,
DANS L'E G L I S E NEUVE � A M S T E R D A M.

Cette mausol�e, en marbre blanc, �rig� aux fraix de l'�tat, est digne du h�ros et des
fondateurs ; devant l'entr�e (qui se trouve derri�re)'on lit cette inscription; intami-
isatis kulget noNORiBus (*). On distingue, entre plusieurs etnbi�mes , avec
les anciennes armes de la Hollande et celles des Provinces Unies, l�s armoiries de l'ami,
rai, augment�es, par le roi d'Espagne, d'un lion en champ d'or, et somm�es d'une cou-
ronne ducale; sur le devant on voit sa statue en marbre blanc, la t�te couch�e sur une
pi�ce de canon. Aa dessous de la statue, se trouve une belle inscription latine, en
lettres d'or sur pierre de touche , dans laquelle les faits m�morables de l'amiral sont
expos� d'une mani�re claire et succinte.

(*) Il brille d'un �clat sans tache et sans souillure! Horat. 0& a. Lib. 3.

LA CABANE DU CZAR PIERRE LE GRAND.

La main destructeur du tems laissait � peine � cette cabane la forme, sous la-
quelle sic se trouve repr�sent�e sur l'estampe ci jointe ; elle est situ�e � l'�cart ei
construite de mauvais bois , sans offrir le moindre ornement ou la moindre commo-
dit� ; on y ffloatre encore le bois de lit, dans le quel le Czar � couch� , mais H
semble avoir �t� peu proportionn� � la grande stature qu'on donne ordinairement �
ce prince. On trouve encore dans la cabane un album , ou chaque visiteur est in»
vite � �crire son nom, ce qu'ils ne refusent jamais de faire ; leur nombre s'est
mont�, dans le cours de Tann�e 1801, � plus de quatre cent personnes»

LE VILLAGE DE BROEK EN WATERLAND.

Le nom de ce. village indique d'abord que le terrein est tir� d'un marais, ce qui s'ex-
prime ordinairement ici par le nom de Broekacktig (mar�cageux)5 l'avenue, repr�sent�
sur le dessin ci-joinc, est ravissante; le grand bassin, dit het Havenrak, o� se trouvent
statiort�s plusieurs navires , semble un endroit uniquement destin� pour y b�tir des mai-
sons de plaisance; en le contemplant de pr�s', on voit une longue file de maisons, b�ties
irr�guli�rement, pour la pluspart de bois, compos�es d'un rez de chauss�e, avec des
fen�tres � l'anglaise, � glaces de miroir et dont les volets ont en dedans des bordures
dor�es; les battans des portes sont orn�s de rosettes dor�es et de plusieurs ornemens
de sculp'ure; chaque maison a un petit jardin, arrang� dans un go�t plus ou moins mo.
derne et ombrag� d'arbres, plant�s le long, d'un petit ruisseau, dit de Aa_t qui traverse
le village. Une foule d'ouvriers s'occupe journellement � r�teler les jardins et � les
nettoyer de la poussi�re et des ordures. Partout r�gne mie propret� sans exemple. Le
nombre des habkans se monte � peu pr�? � eoo , parmi lesquels se trouvent tr�s peu de
pauvres, l'Eglise est un b�timent bien perc�. Chaque maison a deux portes , dont la
petite sert d'entr�e ordinaire , et ia grande ne s'ouvre qu'aux noces et aux pompes
fun�bres.

LA RIVI�RE, DITE DE VECUT, AU DELA DU NIEUWERSEUISV
AVEC LA MAISON DE CAMPAGNE, NOMM�E RUPELMONDE.

La vue" sur la Rivi�re de Vecht, au lieu repr�sent� sur cette estampe, est magnifique;
on y trouve plusieurs maisons de campagne , dont une m�rite l'attention particuli�re des
voyageurs; c'est la campagne appell�e Rupelmonde, de Mr. de clercq, qui fait ua
tr�s bel effet, tant par la magnifique maison, reb�tie enti�rement en 1768, par sa situa-
tion, qui offre plusieurs points de vues champ�tres , par sa charmante destribution, et
ses bois de haute f�taye, soit enfin par l'effet qu'y fait la rivi�re , dans laquelle cette
maison de campagne se trouve r�fl�chie. � Entre le petit nombre de vieux monumens
on trouve en. cet endroit le ch�teau de Breukelen, quoique refait de tems en tems, dans ua
go�t moderne. On y voit aussi quantit� de fermes , dont la pluspart ont de tr�s jolies
maisons rustiques ; tandis que les prairies, sur quelques unes desquelles on voit pa�tre Ife
b�tail, ef dont d'autres sont couvertes de bled , offrent une variation agr�able».

LA VILLE D'UTRECHT, VUE DU VILLAGE DE ZUILEN,
DU COT� DU GRAND CHEMIN.

On �prouve une surprise fort agr�able, d�squ'on a pass� le village de Zuilen;\t
grand chemin , qui y va en serpentant, ainsi que la rivi�re, dont on perd m�me
souvent la vue , fait qu'on s'appercoit � peine de la proximit� de la ville �pisco-
pale �'Utrec/it, quand une superbe perspective l'offre tout � coup , � la vue, avec
ses sept tours, dans son ancienne splendeur. Une auberge rustique, qui se trouve
en cet endroit , semble inviter le voyageur � s'y arr�ter pour jou�r de cette vue
ravissante. L'estampe ci - joint ne peut qu'en donner une id�e faible , il faudrait y
�tre en personne, pour en sentir toute la beaut�.

LA PYRAMIDE DE ZEIST.

Au miiieu d'une bruy�re tr�s �tendue, pr�par� pour un camp militaire , pendant
H gouvernement du tiran , s'�levait une piramide de terre , couverte de gazons, et
plac�e sur un pi�destal � plusieurs degr�s , de mani�re qu'on pourrait y monter fa-
cilement ; la piramide �tait pos�e � peu pr�s a un tiers de la hauteur de tout le
monument , qui fut , depuis les fondemens jusques au sommet, de 148 pieds de
Rhynlande ; on montait en dedans de la piramide, par un escalier, jusques an
sommet, ou l'oeil se repaie d'une perspective , unique en son genre , puisqu'on de.
couvrait del�, par le moyen d'une lunette d'approche ordinaire, les principales ville*
du pays; la vue se borne a Ffaorizon, par la mer du nord et le Zuiderxee,

LA MAISON DE CAMPAGNE, NOMM�E TROMPENBURG.

Le Gooiland (ainsi nomm� d'apr�s certaine abbesse gudula ou goedela) se trou-
ve situ� au nord-est de la province de la Hollande. Le village de 'sGraveland excelle
par sa situation vraiment enchanteresse, et ses belles promenades. On y trouve plus de
vingt tr�s belles maisons de campagne, parmi lesquelles m�rite � �tre distingu�e celui
repr�sent�e sur l'estampe ci jointe ; elle est nomm�e Trompenburg, d'apr�s l'amirai cor.
nelis tromp, qui l'a fait construire, la maison, qui semble sortir de l'eau, a encore
sa forme primitive et ressemble � son navire de guerre , dont on voit la poupe; le pa-
villon de devant a quinze pieds de diam�tre, et une hauteur proportionn�e ; on y voit
quatre petits cabinets saillaus, dont un sert d'entr�e, et dans lesquels se trouvent peints
les navires que ce h�ros a command�s; dans, le pavillon sont repr�sent�es les ti_Kures,
de grandeur naturelle, des diff�rentes nations, qui ont �t� visit�es par lui dans sas voya-
ges, et des all�gories sur ses victoires. Mr. straalman, le dernier possesseur de
cette campagne agr�able, l'a fait aggrandir, suivant le plan primitif, en y ajoutant deu*
cens arpens de la bruy�re, qui s'�tend par tout ce quartier.

UINE DU CHATEAU DE WYK TE DUURSTEDE.

,� � �� ^,,'^n c'aooroche de l'endroit ou les Rs*

_eeM ,_s __7;::r; -«» ;-�_e.�,�� _�kl0,_leux _m

main, ont s�journ�, «1 Y P^lus valeureux guerriers ont construit les

,es Sicamhreu a P^t� ses �tendards « ^ ^ ^ ^ ^ _que _]a ^

fameuses digues, nomm�es par "^c" _Q ^ ,� _en _soit, le ch�teau,

_de _m._t,T>uun«�e est l'endroit ou J^JT^ J^ , doit �tre dW
*- - ruines, repr�sent�es « e ^^^ _ � _ville _et _to _h�teau,
haute antiquit�. Le RMn , coui ' . _venant _du ^_rf, se rend enser-

_on n'y voit actuellement qu'un _P«it co«n>« ^d ^/ _� _cela, le *�.«.

pentant � la ville «tort* ce couran a �t� nomm� F PP ^

M,». On ne remarqu� plus les mouidre» traces de Lucienne g
jadis commer�ante.

VUE DE LA VILLE DE NYM�GUE ET DU PONT VOLANT.

Lorsqu'on se trouve dans le village de Lent, on voit de la la ville de Nym�gue, dans
la situation la plus avantageuse , au pied d'une montagne , qui parait �tre form�e pa?
cinq colines, qui offrent la figure singuli�re d'un arc tendu. La ville m�me est arros�e
par une belle rivi�re, et environn�e d'arbres. La vue du Waal est extr�mement vivant:
on voit d'un c�t� les vaisseaux s'avancer � pleines voiles, tandis que de l'autre le pont
volant, tournant tranquillement sur cette rivi�re , pour passer des personnes et des baga-
ges � la rive oppos�e, offre un spectacle singulier. L'un et l'autre est repr�sent� sur la
dessein ci-joint. Une longue exp�rience met le passage sur cette large rivi�re � l'abri de
tout danger, quoiqu'il est assez p�rilleux en hiver, par rapport aux gla�ons.

VUE SUR LE PORT DE FLESSINGUE PRISE DU
MER DU NORD.

L'oeil est ravi � l'aspect de Flessingue pris� du mer du Nord (le dessein cijoin�
■en donne une id�e juste). Le grand port peut contenir ais�ment une flotte de 20
vaisseaux de guerre , et le petit est destin� pour les petits navires et pour les
vaisseaux marchands. Le bassin, qui se trouve au milieu du port, est fort beau,
et construit d'une mani�re que les plus grands navires , qui sont entr�s durant la
mar�e, puissent durant le tombant de l'eau , �tre d�ement ca�fair�s. Cette ville �
produit des grands h�ros, fit entr'autres , le c�l�bre Michel fils c'a 0 rien be

K.UI�ER, &C. &C.

VUE DE LA VILLE DE DORDRECHT, ET D'UN
TRAIN DE BOIS.

La situation de la ville de Dordrecht, sur les bords de la Merwe, est fort agr�able,
par plusieurs superbes points de vue, et est environn� de plusieurs belles maisons de
campagne. Elle est fort avantageusement situ�e pour le commerce', aiant quatra»ports
tr�s spacieux, un nombre de magazins, et de beaux quais, pour charger et d�charger les
marchandises. Sa branche de commerce la plus consid�rable est celui en bois, qui vient
du Haut-Rhin; l'arriv�e d'un train de bois est vraiment un spectacle tout �-fait singu-
lier, dont le dessein ci-joint ofretiae id�e juste. Figurez vous, au milieu d'une large
rivi�re, un train de plus de mille arbres grands et petits, li�s ensemble, et parmi lesquels
on trouve de vieux ch�nes, qui ont atteint l'�ge de deux cents ann�es, et tout ce train
couvert d'un plancher, de mani�re � n'offrir qu'une seule surface; figurez vous cette
machine habit�e par plus de mille personnes, qui sont tous occup�s sur cette habitation,
et de toutes les provisions de bouche, pour une passage incertaine, suffisamment pourvue.
Le capitaine demeure aussi dans une habitation tr�s bien arrang�e et convenable � son rang
et � ses fonctions ; tandis que plusieurs appartements contiennent un nombre d'autres per-
sonnes. D�s que cette caravane flottante est arriv�e � sa destination, on d�gage le train,
on vend le bois , et le pluspart des gens retournent de suite fort content chez eux , et
font le voyage � pied, en esp�rant d'obtenir bient�t un nouveau chargement.

fUE SUR LA VILLE DE ROTTERDAM, PRISE DE

La Meuse offre une vae magnifique sur la ville de Rotterdam (repr�sent�e sur Te des*
jein ci-joint), laquelle a re�u sa d�nomination de la rivi�re de Rotte j cette rivi�re se
d�charge dans la Meuse. L'on ne saurait s'imaginer une ville plus avantageusement situ�e
pour le commerce ; on y trouve sepe canaux consid�rables et assez larges et profonds-
pour recevoir les plus grands navires, et leur permettre d'arriver jusque devant les maga-
sins. Ces canaux portent le nom de Havens (ports). La ville est bien b�tie, les quais
sont partout bord�s d'arbres, et au long de la M�me s'�tend un grand quai , sur leque�
on voit quantit� de belles maisons, et qui est plant� d'arbres de haute futaie, qui lui ont
donn� le nom de Boampjes. Parmi la quantit� de beaux �difices se distingue la bourse»
qui a une belle entr�e et des galeries spacieuses. Rotterdam poss�de plusieurs fabriques»
qui augmentent sa prosp�rit�, eirer'autres des verreries, des raffineries de sucre, et des
brasseries.

STATUE D'ERASME SUR LE GRAND MARCH� A
ROTTERDAM,

Le nom de de sid�r� erasme est trop fameux pour ne pas �tre connu partout; te
grand homme, donc le nom Hollandais �tait gerrii gerrits, fut n� dans cette
vil�e, en 1467, dans une maison, qui porte encore un distique latin, dont le sens est:
�a'fi rasie, n� dans cette maison, fut, par sa vaste �rudition par sa pi�t� , et sa candeur
d'urne, V ornement de son si�cle. On lui � �rig�, des l'ann�e 1549> une statue de bois, la
quelle huit ans apr�s fut chang� en une en pierre de taille, que les Espagnols jeu�rem � bas ,
en 1572, mais on �a r�tablit autant que possible. Enfin, en 1622, on a �rig� une sta-
tue de bronse, de grandeur pius que naturelle, car erasme �tait d'une taille m�diocre.
On la voit sur le dessein ci-joint, pos�e sur un pi�destal de 6 pieds de haut, ce savant
est habill� d'une robe fourr�e, le bonnet en t�te, et un livre ouvert � la main ; quatre
inscriptions, en Latin et en Hollandais , font mention des principaux �v�netnens de sa
vie.

PIRAMIDE DE GROTIUS, �RIG�E DANS L'EGLISE
NEUVE � DELFT.

La pyramide toute unie, �rig�e en l'honneur de l'immortel grotius (voyez le desseia
ci-joint) s'�l�ve dans une niche tr�s-proprement travaill�e, et sculpt� en pierre de touche
noire, est entour�e en partie, d'un lincuil, qui retombe sur une urne s�pulcrale , orn�e
d'une guirlande; sur un m�daillon, appuie sur un livre, on voit le portrait de gro-
tjos; � gauche se trouve un g�nie dans une attitude ab�tue, tenant � la main un flam-
beau renvers�. l'Inscription ne porte que ces mots: Hugoni Grotio sacram; ce qui suffit
peur c�l�brer les qualit�s �minentes du fameux homme d'�tat , puisque tout l'univers
rend hommage � cet illustre savant.

VUE DU QUAI, DITE HET RAPENBURG, AVANT L'EX-
PLOSION DE LA POUDRE � CANON,
LE 12 JANVIER 1807.

Le dessein ci-joint ne sert que pour donner une id�e de la beaut� du quti , dit
het Rapenburg , le quel ne trouvait point son �gal par la magnificence ne ses mai-
sons, et nous offre un contraste frappant avec le dessein suivant, par le cata^rophe
terrible, au 12 Janvier 1807, qui ne manqu�t point de faire une ruine totale de
praque toute la ville.

RUINE DU QUAI, DITE HET RAPENBURG A LEIDE, APR�S
LA CATASTROPHE, DU la JANVIER 1807.

Ce malheur �pouvantable fut occasionn� par une barque, charg�e de quelques barils
de poudre, et arr�t�e dans le Rapenbarg , sans qu'on sut ce qu'elle contenait , ce qui
fat contraire aux ordonnances qui existent au sujet du pVssage de ces sortes de barques ;
la poudre prit feu et fut suivi- d'une explosion terrible, laquelle se fit sentir sur un
yacht, qui se trouvait dans le canal peu large et presque vis a vis la barque fatale ; ce
yacht venait d'amener duns la matin�e une famille de la Raye, pour c�l�brer une f�te avec
des parens ch�ris- Cent maisons enviror, , parmi lesquelles il y en avait de tr�s magnifia
ques, furent enti�rement d�truites, et la bombre de ceux qui menac�rent de tomber en
ruine, �tait incalculable. Parmi les personnes �cras�es sous ces ruines, la perte des Pro«
fesseurs kluit et luzac, tous deux renomm�s daus leur genre, sera a jamais et tr�s
fortement d�plor�e. Plus de 14 personnes, entfautres ceux qui se trouvaient dans le
yacht ci-dessus mentionn�, et c�l�braient ensemble une f�te de famille, p�rirent �cras�s
dans un seul instant au sein de la joye et des plaisirs , enfin le tout offroit un spectacle
iorrible, doat on � tach� de donner uae id�e faible dans le dessein ei-joiat.

MONUMENT DE HERMAN BOERWAVE, DANS L'�GLISE
DE ST. PIERRE � LEIDE.

Le monument, �rig� en l'honneur du grand boerhave, � �t� fait conform�ment s
sa maxime favorite , et n'a que six pieds de haut, comme on le voit sur le dessein ci-
joint : sur un pi�destal de marbre noir se trouve pos�e une urne de marbre bianc , an�s.
tement travaill�e; le pi�destal est entour� d'une guirlande, d'o� pend un m�daillon, sur
le quel se voit la t�te de cet homme c�l�bre , laquelle on dit avoir beaucoup de ressem-
blar.ce; la maxime d'uippocRATE: Simpkx veri Sigillum forme la l�gende du m�dail-
lon ; sur le devant du pi�destal se trouve cette inscription :

Salutifeto Boerhavii genio tasrum, (*)

On voit indiqu�e � droite l'ann�e 1688, �tant celle de sa naissance ; � gauchs celle de
sa mort, 1738.

(*) Consacr� au g�nie salubre de ioislbati,

MAISON DE PLAISANCE DE M. HENRY HOPE DANS
LE BOIS, DITE HAARLEMMER-HQUT.

C'est dans le bois agr�abie, nomm� Haarlemmerhout, lequel est connu partout le pais
que l'on voit la magnifique maison de plaisance de M. henry hope. Elle offre d�
trois cot�s un tr�s-beau point de vue, comme si c'�tait une compagne distribu�e dans le
go�t italien, et entour�e d'un grand parc. Quoique le terrein appartenant � la maison
soit de fort peu d'�tendue, le b�timent qui est construit en briques enduites de pl�tre, a
une belle avant-cour, en forme d'Amphith��tre, au milieu de laquelle se trouve une
magnifique statue de La�coon. La maison sert actuellement de r�sidence, pendant les
mois d'�t�, a S. A. R. Madame la Princesse, M�re du Roi.

STATUE DE LAURENS KOSTER SUR LA GRANDE
PLACE � HARLEM.

C'est sur la grande place de cette ville, dont l'�tendue annonce qu'elle fut autrefois fort
commer�ante, que le regard se fixe sur la statue de l'homme, auquel cette ville et m�me
tout le pays, doit une grande c�l�brit�, par une invention aussi heureuse que palmaire.
Cette statue fut faite en 1723, par ordre du coll�ge de m�decine , par le fameux sculp-
teur van heerstal et plac�e au jardin botanique , d'o� elle a �t� transport�e sur la
place. Un simple pi�destal , de 6 pieds de haut , porte la statue de ce grand homme,
habill� d'une toge de conseiller, la t�te couronn�e de lauriers. Il tient de la main gau-
che un morceau de bois , sur lequel se trouve un caract�re de l'alphabet, et de la mais
droite un livre, fruit de son z�le. Ce monument est en pierre de taille; la statue � 9
pieds de haut et la phisionomie est assez ressemblante. Plusieurs inscriptions annoncent
l'origine et le transport de cette sta.ue, et des vers latins du m�decin j. van zanten
c�l�brent les �gards que les Hollandais ont toujours offerts au vrai m�rite. On voit du
c�t� de l'est le c�l�bre koster, se promenant dans le bois, et gravant des caract�res
dans l'�corce des arbres , et a celui de l'ouest , une imprimerie ou il est occup� � tra-
vailler.

VUE DE LA DOUBLE ECLUSE A KATWIJK
SUR MER.

Cette �cluse est compos�e de trois voies ou passages , long de 54 pieds et larges de
i8 pieds, mesure rh�rome. Chaque passage se ferme au moyen d'une porte busqu�e, et
se trouve en outre garnis de deux rangs de poutres, pour pr�server l'�cluse, et la
garantir contre les efforts de la mer.

A 130 verges de la principale �cluse et du c�t� de la mer , est une �cluse de chasse,
aussi solidement fond�e que la premi�re , et qui peut se fermer � chaque mar�e ordi-
naire. Cette �cluse, qui a cinq d�bouch�s, chacun de 12 pieds de large, sert � pr�venir
Passablement du canal et d'putres ac�idens, tandis qu'en ouvrant ou en fermant les pes-
�uis de cette �cluse, on peut laisser eutrer l'eau, ou le faire sortir � volont�.

VOITURE D'EAU POUR LES VOYAGEURS EN HOLLANDE.

Pour se rendre en Hollande de l'une � l'autre ville, l'on se sert ordinairement des era.
bs; rations, repr�sent�s sur le dessein �i-joint, et qu'on appelle barques de trait, parce-
quelle.- sont remorqu�es par un cheval, sans employer ni voiles ni rames. Elles partent
� des heures fix�es, plusieurs fois par jour, et m�me, en quelques endroits, d'une heure
� l'autre ou de deux en deux heures; elles servent ordinairement, tant pour le trajet des,
voyageurs que pour le transport des marchandises, et sont divis�es en trois parties. La
partie du milieu, � la hauteur d'une personne assise, est couvert d'une platte forme en
charpente ; on y trouve des deux cot�s un banc pour 14 ou .15 personnes ; le banc du
milieu sert pour les paquets que les voyageurs peuvent y poser ; l'avant du bateau � un
tillac pour loger les marchandises. L'espace entre la partie du milieu et l'endroit du
gouvernail est nomm� le Roef et peut ordinairement contenir de 8 � 10 personnes. Cette
chambre qui offre plusieurs commodit�s, peut �tre retenue d'avance, mais n'�tant pas re.
tenue, les premiers venus peuvent y prendre place, moyennant une l�g�re augmentation
du prix. Le plus grand inconv�nient de ces barques, c'est la lenteur de leur marche,
et leur peu de hauteur, � moins que le beau tems ne permette de se mettre au-dessus de
la platte forme ou � cot� du gouvernail (Stuurstoef). Les barques de nuk sont les plu*
fr�quent�es.

ELSWOUD, MAISON DE PLAISANCE PR�S DE HARLEM.

Les environs de Harlem n'offrent point, � la v�rit�, des tableaux Suisses, mais peuvent
�tre compir�s , � nste titre , avec ce qu'il y a de plus pittoresque en Europe, Benne-
broek, Heemjieae avec son ch�;eau et ses ornemens , restes de l'ancienne chevalierie;
T�taog d'eau douce et limpide, appelle le puit des bsasseurs (brouwers-kolk') ; l'auberge
isol�e, dite Kraantje tek, qui emprunte son nom d'une source au pied des dunes; Over-
veen et plusieurs autres villages, soixante maisons de campagne au moins, embellies par
fart et la nature; les ruisseaux serpentant dans les vall�es ; la v�g�tation port�e jusqu'au
sommet des plus hautes dunes; de l� l'aspect de la Mer du Nord , dont les formes va-
rient � chaque point de vue; enfin Thorison couronn� par le beau bois de Harhm, qui
couvre une �tendue de ?6 arpens ; tout cela vaut bien peut-�tre, une vue de la Suisse.
La gravure ci jointe repr�sente la maison tfEtswoud, dans une situation �lev�e > d'o� l'en
jouit de ia perspective la plus agr�able.

RUINE DE L'ABBAYE D'EGMOND.

Cette Abbaye � �t� c�l�bre dans les anciens tems, et le savant mateius en � �ter-
nise la m�moire. La biblioth�que, consistant en une multitude de manuscrits , passait
pour une des plus riches et des plus curieuses. Ou est rest�e cette collection, qui sub-
sistait encore au 15e si�cle? Qu'est devenu l'an tel d'or, enrichie de pierreries, et qu'on
pouvait comparer � tout ce que les �glises $ Allemagne, poss�daient en ce tems de plus
magnifique? Pourquoi cet �difice m�me, ia demeure du roi Guillaume et du Comte
Florent V, �-t-il �r� ruin� presque jusqu'aux iondemens durant les troubles civils, et
particuli�rement pendant la guerre que les Espagnols ont faite � ce pays? Combien sont
encore int�ressans les moindres vestiges de ces tems recul�s , ou les hommes poss�daient
assez de force, de courage et de richesses pour �lever ces masses colossales , que l'ar-
chitecture moderne oserait � peine entreprendre , quoiqu'aid�e de toutes les nouvelles in-
ventions de la m�canique! De toute l'abbaye ne reste plus aujourd'hui , que les ruines,
repr�sent�es dans la gravure ci-jointe, qui ont fait partie de l'�glise paraissiale et de son
clocher. Le mur ext�rieur s'�croula tout-�-coup, au mois de D�cembre 1798, � la suite
d'une forte gel�e, et pour pr�venir d'autres accidens semblables , le seigneur tfEgmond
fit d�molir les autres parties qui mena�aient de tomber en ruine.

CONVOIS FUN�BRES EN HOLLANDE.

1/esquissfr ci-jointe repr�sente, en premier lieu, va convoi fun�bre , tel que celui qui?
est en usage parmi des personnes de distinction , et se fait apr�s le coucher du soleil ec
� la lueur des lanternes. Le cercueil, pr�c�d� de six lanternes, et des prieurs aux en^
terremens, commun�ment au nombre de six, est pos� sur une voiture, peinte tout ea
noir» et garnie, aussi que les deux chevaux qui la tirent , de housses de velours de la
m�me couleur; cette voiture, nomm�e rouwkoets, est suivie de six carosses ordinaires,
dans les quels se trouvent les parens et les amis du mort» � Parmi les personnes d'une
condition m�diocre les convois � pied sont le plus en. usage , qui pour le pluspart onc
Heu dans l'apr�s midi.. Le cercueil plac� sur un lo.ig brancard, est port� sur les �paules
de quatorze porteurs, pr�c�d� de prieurs, et suivi par les amis &c. qui marchent deux
� deux. Dans les campagnes, le cercueil, couvert d'une poile, est plac� sur un chariot
ordinaire �. timon recourb� et attel� de. deux chevaux ; derri�re le cercueil s'assied la
Siari ou l'�pouse, le fr�re ou la soeur du mort, la t�te couverte d'une cape noire. Ce
premier chariot est suivi d'un ou de deux autres , qui portent les plus proches parens,
du d�funt., � Les enfarjs, au-dessous de 12 ans, sont transport�s 8» Heu. de la s�pulture
dans un tra�neau drag�, ou, si. l'enfant est de tr�s bas �ge, par un; porteur;, dans ce cas�
la po�je, qui couvre la bi�re , esr quelquefois orn� des bouquets de fleurs, et celui qui
la porte tient � la. bouche un petit rameau verd,, dont il r�pand, ensuite les, feuilles, sur
te tonjbe>.

M�TAIRIE EN HOLLANDE,

Les habitations des gens de la campagne en Hollande sont, en g�n�ral, avantageu»
s�ment situ�es , et un fermier peut ais�ment surveiller son b�tail et la culture de ses ter»
res, presque sans sortir de chez lui; la gravure ci-jointe repr�sente une de ces habita-
tions champ�tres dans le Beemster,

EXPLOITATION DE LA TOURBE.

La gravure ci-jointe offre une id�e tr�s exacte de la mani�re d'exploitation de �a
tourbe en Hollande, On y voit repr�sent� tout ce qui est n�cessaire pour avoir une
mati�re aussi utile pour l'ussge journali�re dans ce pays, � commencer par l'exploitation
m�me, la quelle se fait par une grande ratissoire, attach�e � une manche de 12 � 14
pieds de long. Le bateau dans le quel l'ouvrier se trouve, � la proue et la poupe
beaucoup plus �lev�es que le milieu du b�timent qui contient la vase, afin que ie bateau
n'acqui�re pas trop de poids et puisse surnager. La vase �tendue sur un terrein, est
d'abord foul�, et ensuite tranch�e par un autre ouvrier, alors s�ch�e , et enfin traaspor-
t�e dans les magasins, ou les tourbes sont entass�es, de mani�re � m�nager l'espace au-
tant qu'il est possible. Les femmes et les enfants prennent, l'exploitation except�e,
beaucoup de part dans ces travaux.

RUINES DE TOUTENBOURG, � VOLLENHOVEN.

�urriaan schenk, nomm� stadhouder ou gouverneur de la ville de Follenhoven,
fit b�tir , pas loin de cette ville , un ch�teau qu'il appellait Toutenbourg, ce qui �tait le
nom d'une seigneurie qu'il poss�dait en Allemagne ,� ce fut dans ce ch�teau qu'il �tablit
sa r�sidence, et il le laissa apr�s sa mort � ses h�ritiers ; ils n'en restent que quelques
ruines , qui servent maintenant � embellir la campagne du propri�taire actuel, Du milieu
des foss�s profonds qui l'environnaient autrefois, s'�l�ve maintenant une lie domin�e par
deux tours � moiti� ruin�es, qui sont artistement voil�es par des pins, des peupliers, et
des saules pleureurs; la surface ondoyante du tetrein, les d�tours vari�s des all�es ; les
sinuosit�s d'un ruisseau limpide, offrent � chaque pas des vues nouveaux et inattendus ,
que l'oeil ne se laisse point de contempler. La gravure ci-joint repr�sente i'�le susdit.

COURSE DE CHEVAUX � LEEUWAERDE.

Le course de chevaux, repr�sent� par le dessein ci-joint, � lieu z Leeuwaerde, m te�w
de la foire annuelle, et se fait par autorit� sup�rieure et aux fraix de la ville; quinze
jours avant la f�te, elle est annonc�e de la part du maire, qui invite les amateurs � s'y
trouver. Au jour marqu� les chevaux se rassemblent , entre 10 et 11 heures , devant
l'h�tel de ville pour y �tre examin�s par les experts ; cet examen est tr�s rigoureux par
rapport � tontes sortes de tumeurs qui viennent aux pieds des chevaux. A midi le tirage
a lieu et � 2 heures apr�s midi commence la c�r�monie, non loin d'une des portes de la
ville dans une carri�re bien pr�par�e et termin�e par deux piliers , auxquels sont atta-
ch�s les signaux. La carri�re est divis�e en deux pour tenir les chevaux s�par�s. Les
chevaux entrent en lice deux � deux, suivant l'ordre du tirage , jusqu'� ce qu'ils ont
tous concouru. Apr�s que les vaincus de chaque paire se sont retir�s, les vainqueurs
recommencent le concours, et ainsi de suite , jusqu'� ce qu'il ne reste plus que deux
eoncurrens pour se disputer d�finitivement le prix. Aussit�t que le vainqueur a �t� pro.
clam� au milieu des acclamations de la multitude , il est conduit en triomphe � l'h�tel-
de-ville, o� le maire lui remet le fouet d'or , qui est ordinairement de la valeur de 25»
� 260 florins. Le cavalier remonte � cheval, fait le tour de la ville, et revient ensuite
� l'h�te! susdit, o� on lui offre le vin d'honneur, de m�me qu'aux propri�taire du cour-
sier qui � vaincu. C'est dans ces courses que les chevaux parcourent souvent l'espacs
de 200 verges dans une minute*

COURSE DE FEMMES � PATINS � LEEUWAERDE.

Une telle course eut lieu � Leeuwaerde le 2 F�vrier 1805. L'endroit destin� pouf
cette lutte �tait une pi�ce de glace dans le foss� ext�rieur de la ville. Le nombre des
femmes qui furent admis a ce concours �tait de 130. On courut deux � deux, et, �
chaque course, celle qui �tait arriv�e la derni�re au but, quittait les rangs. La sep-
ti�me course qui fut la derni�re, eut lieu entre les deux gagneuses restantes , dont
l'une �tait �g�e de 30 ans et l'autre de 16. Enfin la premi�re remporta le prix, consis.
tant eu un ornement de t�te en or, et l'autre obtint l'accessit consistant en un collier de
corail avec une agraffe d'or. Parmi ces femmes se distinguait une, la quelle parcourut la
carri�re, qui avait 392 verges de long, avec le vent de c�t�, dans le te�s de i3 se*
condes, ce qui �gale la vitesse du coursier le plus rapide.

OTEL-DE-VILLE � GRONINGUE.

Cet �difice b�ti en ,793, sur le mod�.e de «loi d^W-,.� 4° **



		INHOUD.

4

	I Het Koninldijk Paleis binnen de Hoofdftad �mfterdam. II. iimlierdam uit het T te zien, II!, Het Gebouw der Maatfchsppij Fe'ix Meritis. IV. De Beurs van Amfterdam van binnen. , V. De Hollandfehe Schouwburg te Amfterdam, VI. Het Praalgraf van den Admiraal de r uit f.r iu de Nieuwe Kerk te Amfterdam, VII. Het Huisje van Czaar peter den grooten. VIII. Het dorp Broek in Waterland IX. Gezigt van de Rivier de Vrgt boven Nieumrfluis , benevens bet Lusihuis Rw pelmmde, X. De ftad Utrecht boven het dorp Zuilen ^ van den Amfterdamfchen Rijweg te zien. XL De Piramide bij Zeist. Xtl. De Buitenplaats Trompenburg, X�U. Bouwval van het Slot te JVijh ie Duurfiede. XiV. Gezigt der ftad Nijmegen vau de Gierbrug. XV Gezigt uit de Noor-zee op de Haven van FlHfmge», XVI. Gezigt van de ftsd Dordrecht en vmi een Houtvlot. XViL Gezigt uit de rivier de Maas op de ftad Rotteraam.



		~l(? INHOUD. XVIII. Standbeeld van desideri�s erasmus, op de Groote Markt te Rotterdam, XIX. Grafnaald voor hugo de groot, in de Nieuwe Kerk te Delft. XX. Gezigt van het Rapenburg te Leiden , voor de uitbarsting van het Buskruid, op den 12 Januarij 1807. XXI. Ruine van het Rapenburg te Leiden, na de Verwoesting. XXII. Graftombe van h e r m a n b o e r h a v e , in de St. Pieters kerk te Leiden. XXIII. Lusthuis van den Heer henry hope, in den Haarlemmerhout. XXIV. Standbeeld van laurens koster, op de Groene RfsrJW te Waakten, XXV Gezigt van de dubbelde Sluis te Katwijk aan Zee. XXVI, Trekfchuit in Holland gebruikelijk. XXVII. De Lustplaats Elswoud nabij Haarlem. XXVHI. Ruine der Abdij van Egmond, XXIX. Lijkftaatfien in Holland. XXX. Afbeelding eener Hollandfche Landhoeve, XXXI. Turfveenderij. XXXIl. Ruine van Toutenburg, het verblijf van jurriaan schenk, bij Vollenkoven. XXXIII. Harddraverij te Leeuwaarden. XXXIV. Vrouwelijke Wedloop op Schaatfen te Leeuwaarden. XXXV. Stadhuis te Groningen. XXXVI. Hunnenbed te Emmen in de Provintie Drenthe. XXXVII. IJsgang en doorbraak van den dijk te Kedickent, in 1809.



	II.

AMSTERDAM UIT HET Y TE ZIEN. Het graveerijzer poogt, maar te vergeefs , hoe veelvermogend hetzelve ook is, naar ei'ch af te beelden, hetgeen de natuur all��n daarftellen kan ; de kunst fielt ons nogtans met veel juistheid de groote hoofdftad van het Koningrijk der Nederlanden, uit het Y te zien, veor De fchoone haven (van het Ooster- tot aan het Wester-Bolwerk , in eene uitgeftrektheid van vijftig duizend Rt�jnlandfche voeten , met twee reigen hecht en fterk paalwerk voorzien, die , op eene tusfchenwijdte van zeventig voeten van elkander ge- plaatst , de eenigfte fluiting aan dien kant, voor de Stad opleveren) is inderdaad de op- merkzaamheid der reizigers waardig. Het oog vestigt zich, met verbazing, op de onme. lelijke hoeveelheid van fchetpen , die op ftroom, in eene geregelde orde, nevens elkan- der liggen ; men verliest zich , als het ware , tusfehen de masten en het touwwerk in. 'Tusfchen de ftad en het paalwerk vindt men altoos eenige duizend groote en kleine vaar» tuigen gereed, hetwelk eene onbefchrijfelijke afwisfeling oplevert.

		� *



			III.

		HET GEBOUW DER MAATSCHAPPIJ FEL�X MER�TIS. Dit gebouw , hetwelk de Zinfpreuk dezer Maatfchappij in goude letters onder 'iet froncespies draagt, is van eene prachtige bouworde. Men is deze inrigtfng aan den ver* maarden willem writs verfchuldigd, die zich daardoor eenen onflerfeiijken naam verworven heefc; deszelfs beftaan vind eene zekere waarborg in da liefde en den ijver barer leden, waarvan het getal op vier honderd bepaald is. Het verheven gedicht flsat op de Keizersgracht; zijnde het jammer dat hetzelve geen beter aanzien heeft of op eene opene plaats gelegen is; de voorgevel, van gehouwen fteen , is tachtig voeten hoog en zes-en-twintig voeten breedt; vier pilaren van de Corinthifche bouworde verheffen zich van den rand der eerde verdieping en onderfteunen dien van het kapiteel; de rrontefpies van het gebouw is verfierd met het wapenfchild der Maatfchappij , bekroont met des boed van Mercurius» en omringd door twee palmtakken, te kennen gevende, dat dit ge. bouw zijn aanwezen aan den koophandel verfchuldigd , en de Maatfchappij op da een- dracht gegrond is; de fbf, de riem en de drietand van Nepht�nus maken de zinnebeel- den van den koophandel en van de zeevaart uit; het basreh'ef van den rand des kapiteels, hetwelk op de vier bovengemelde pilaren rust, beftaat in de onderfcheidene zinnebeelden der verfchiilende kunsten en wetenfehappen, aan welker beoefening dit gebouw is toe- gewijd. De voorgevel wordt door veertien glasramen verlicht.



			IV.

		DE BEURS VAN AMSTERDAM VAN BINNEN. De groote Beurs (aldus genaamd om dezelve van eene andere te onderfeheiden, alleen tot den graanhandel bcftemd) is een langwerpig gebouw , hetwelk meer dan twee honderd voeten lan.r, en ruim honderd vijf en twintig voeten breed is; de groote ingang, aan de noordzijde, is met twee ijzere hekken gefloten; boven den voorgevel ziet men het ftads wapen, en tegen den achtergevel ftaat het ftandbeeld van Mercurius, hetwelk on» er den linker arm eene mengeling van vruchten en koopmans goederen houdt, terwijl de frontefpies met balen, vaten en tonnen vol goederen, met het ftads wapen in 't midden, pronkt ; alles kunstig uit gehouwen fteen vervaardigd. De tegenoverftaande plaat geeft een denkbeeld van de binnenplaats, waar de kooplieden vergaderen; dezelve is omringd door eene galerij, onderfteund door drie en twintig bogen en zes en veertig pilaren van gehouwen fteen, ieder gemerkt met een nummer, aanwijzende het vak waarin den koopman handelt, hetwelk ook op borden onder de galerij gelezen wordt. Het ver. maak dat het gezigt van zoo vele menfchen oplevert is niet wel te befchrijven , en tevens z�� aangenaam voor den geest, dat men moeite heeft de beurs te verlaten , en niet gaarne een uurtje daags op dezelve doorbrengen zou. Boven de galerij zijn thans de kantoren der Nationale Schuld geplaatst , waartoe onderfcheidene vertrekken beftemd gijn.



			V.

		DE HOLLANDSCHE SCHOUWBURG TE AMSTERDAM. Dit gebouw, naauwkeurig op het nevenftaande plaatje afgebeeld , is flechts van hout opgerigt, en ftaat op eene ruirae , voor de rijruigen allezins gefchikte plasts, het Leid- fche plein geheeten; hetzelve beeft in den voorgevel drie ingangen , waarvan de eerfte van de poort komende af gerekend, thans all��n bij p�egtige gelegenheden geopend Wordt. In de frontefpies ziet men de zinnebeelden van het Burgerwees- en Ondemannen-hu�s, tot voordeel van welke gedichten, voorheen op dit tooneel gefpeeld werd. Ann de zijde naar de Leidfche ftraat zijn ook drie ingangen , ��n derzelven is thans voor de Kon�nlc. lijke familie gelchikt. � Nevens het gebouw aan dezelfde zijde is rog eene deur, welke mede tot eenen uitgang verflrekt. Da Schouwburg is voor eenige jaren vergroot door het. bijvoegen van een zijgebouw, waarin oaderfcheidene vertrekken en magazijnen ge- vonden worden. Aan de zijde over de Leidfche poort is nog een' toegang tot het too- neel. De gehoorzaai is w�l ingeiigc, en hec tooneel van prachtige decoratien voorzien.



			V��.

		HET HUISJE VAN CZAAR PETER DEN GROOTEN. De verwoestende hand van den tijd heeft naauweiijks aan dit beroemde Huisje de gedaante overgelaten , onder welke het op het hier nevensgevoegde plaatje (laat afge», beeld; hetzelve is zeer afgelegen en van gemeen hout gedicht, zonder het minste fieraad of gemak op te leveren ; men vertoont er nog de houte legerftede waarin de Czaar geflapen heeft , doch dezelve fchijnt niet ge�'venredigd te zijn aan de groote geftalte, welke men gewoonlijk aan dien vorst toefchrijft. In het huisje ligt nog een album, waarin men verzocht wordt zijn naam te fchrijven , hetgeen door de meeste bezoekers gereedelijk wordt gedaan; derzelver getal heeft in 1801 meer dan vier honderd beloopen»



			VIII.

		HET DORP BROEK IN WATERLAND. De naam van dit dorp wijst dadelijk nsn dat de grond moe'rasfig is , hetgeen hier ge- woonlijk door het woord Boekachtig wotdt aangeduidt. Het voorkomen van hetzelve, op nevenftaande plaat afseheeid. U bekoorlijk; de groote waterkom, hst Havenrak ge- heeten, waarin eene menigte vaartuigen liggen, gelijkt naa.- eene plaats, all��n ingerigt, om er lusthuizen rondom te bouwen; van naderbij befchonwt, ziet men eene lange reeks van onregelmatig gebouwde, meestal hou'e huizen , allen van ��ne verdieping, met en- gelfche ramen . fptegelghzen , en luiken van binn n met vergulde randen voorzien ; de deuren zijn met vergulde kooppen en velerlei fierader! van beeldhouwkunst vevflert; ieder huis heeft een kleine tuin , min of maer naar den nieuwften fmaak aangelegd, en.door geboomte omfchaduwt , hetwelk langs eene kleine door het dorp ftroomende beek , �e Aa genoemd, geplant is. Een aantal werklieden houdt zich dagelijks bezig met de tuinen te harken en van onkruid en vuilnis te reinigen. Overal heerscht eene voor- beeldelooze zindelijkheid. Het getal der inwoners wordt op bijna 800 berekend, waaronder zich flechts een gering aantal armen bevindt. De kerk is een fraai gebouw. Ieder huis heeft twee deuren, wasrvan de kleine tot dea gewonen ingang dient, en de groote alleen op bruiloften en lijkllaatfien geopem wordt.



	X.

aE STAD UTRECHT, BOVEN HET DORP Z-lHLEN-, YAN* DEN AMSTERDAMSCHEN RIJWEG TE ZIEN. 'Men gevoelt, het dorp Zuilen voorbij zijnde, eene aangename verrasfing; de groo- ee weg, welke al kronkelende derwaarts loopt, als roede de rivier, welke men zelfs fflenigmaal uit het oog verliest , zijn oorzaak dat men naauwelijks de nabijheid der b�sfchoppelijke ftad Utrecht bemerkt , wanneer een prachtig vergezigt dezelve, plot- felijk, met hare zeven torens, in deszelfs ouden luister vertoont. Eene boeren her- berg , welke zich alhier bevindt, fchijnt den .reiziger uit te noodigen om er eenige ©ogenblikken die bekoorlijk fchouwfpel te genieten. Het nevensftaande plaatje kan er flechts een flaauw denkbeeld van geven, men moet er zelven zijn, om er de ge- hele fchoonheid van te gevoelen»

		� s



			XI.

		DE PIRAMIDE BIJ ZEIST. Te midden eener uitgeftrekte heide , ten tijde des overweldigers tot eene leger, plaats toebereid, verhief zich eene piramide van aarde gemaakt, met graszoden be- dekt , en ftaande op een voetftuk uit onderfcheidene trappen beftaande , welke zeer gemakkelijk te beklimmen waren; de piramide was op een derde der hoogte van het geheele monument geplaatst, welke, van de fondamenten af tot aan den top toe, in het geheel" 148 Rijnlandfche voeten hoog was. Binnen de piramide klom met} door middel van een trap tot in den top qp, en aldaar vergastte zich het oog op een - vergezigt een;g in zijne lbort, wan; men ontdekte van daar, door middel eener gewone verrekijker, de voornaamfte fteden van het land; het gezigt wordt aan deri gezigteinder door de Noord- en Zuiderzee�n bepaald.



			XH�-

		©E BUITENPLAATS TROMPENBURG, Met Gooiland* (naar zekere abdis g�dula of goedela aldus genoemd) is aan derr uoord-oostelijken hoek der provintie Ho/land gelegen. Het dorp 's Gravetand mant ia hetzelve door de wezenlijke fchoone ligging en fchoone wandeldreven uit. Men vindt er een aantal van meer dan- twintig zeer fchoone lusthuizen , onder welke die, op hec nevensgevoegde plaatje afgebeeld, alle onderfcheiding verdient;, de naam van dit heerlijk, verblijf is Trompenburg, naar d�n Admiraal cornelis tromp, die hetzelve heeft doen aanleggen;,het huis, dat uit het water fchijnt op te rijzen, heeft nog deszelfs eerde gedaante , en gelijkt naar een oorlogfchip , van hetwelk men de achterfteven ziet; het voorfte paviljoen heeft vijftien voeten diameter en eene geevenredigde hoogte, men vindt er vier aardige kabinetjes , waarvan het eene tot den ingang diend, en waarin de fche- pen, door den held gevoerd geweest, afgebeeld zijn; in het paviljoen ziet men. de figu- ren, levensgrootte, der onderfcheidene natten , welke hij. op zijne reize bezocht had, als mede zinnebeelden op de door hem behaalde overwinningen. De Heer straalman, laatfte bezitter van dit aangenaam landgoed ,, heeft hetzelve , volgens het oorfpronkelijfc plan , vrij wat vergroot, en twee honderd morgen heigrond daar bij gevoegd, welke ziek door dit ganfiche kwartier uitftrekt.



	xi ir.

BOUWVAL VAN HET SLOT TE WIJK TE DUURSTEDE. Het is niet zonder eenen godsdienstigen eerbied dat men de plaats nadert, waar de Romeinen, voor meer dan negen eeuwen, hun verblijf hebben gehouden ; waar de be- roemde dr�sus, overwinnaar der Sicambren, zijnen ftandaard geplant heeft en waJ zijne dappere krijgslieden de vermaarde dijken , door tacftus Drufi motes «heeten hebben aangelegd. Het is niet zeker of de ftad Wijk-te-Duurjiede de plaats is waar dl zelven gelegen waren. Hoe het zij, het kasteel, waamn men den bouwval op het nevensgaande plaatje, ziet afgebeeld, en hetwelk nog in wezen is, moet van eene hooge aeloudheid zijn. De Rijn fkoomde eertijds majestueufelijk tusfchen de ftad en het kas teel, thans ziet men er flechts een klein watertje, hetwelk , uit de Lek voortkomende" mar Utrecht vloeit, en uit hoofde vaa deszelfs kronkelingen, de Kromme Rijn heet' Alle fporen der voormalige grootheid dezer voorheen liandeldrijvende flad zijn geh»ei verdwenen. ^J ⁶

		d



	XIV,

GEZIGT DER STAD NIJMEGEN EN VAN DE GIERBRUG, Wanneer men zich in het dorp Lent bevindt, ziet men van da�r de ftad Nijmegen., in de voordeeligfte ligging, aan den voet eenes bergs, welke uit vijf heuvels is zamen- gefteid, die het zonderling voorkomen van een' gefpannen boog opleveren. De flad zelve wordt door eene fchoone rivier befproeid en is met boomen omringt. Het gezigt over de Waal is ongemeen levendig: men ziet van de eene zijde de fchepen met voile zeilen naderen, terwijl aan den anderen de Gierbrug, langzaam de fcheeprijke rivier over �n weder varende, om perfonen en goederen naar de overzijde te voeren , eene vreem- de vertooning oplevert ; een en ander is op de nevensftaande plaat naar het leven afge- beeld. Eene t�nge ondervinding fteit de overgang over deze breede rivier volftrekt bui- ten gevaar, hoewel zulks in den winter, met betrekking tot de ijsfchotfen, minder vei- Mg te.

		i a



			X�.

		GEZIGT UIT DE NOORDZEE OP DE HAVEN VAN VLISSINGEN, Het oog wordt geftreeld wanneer men de ftad VH%fingm uit de Noordzee be- fehouwt (het plaatje, hier nevens gevoegd , levert daarvan een duidelijk denkbeeld op.). De groote haven kan gemakkelijk eene vloot van 20 Oorlogfchepen bevatten, en de kleine is voor de koopvaardijfchepen en mindere vaartuigen gefchikt. Het dok, dat in het midden der haven zich bevindt, is zeer fchoon, en op eene wijze aan- gelegd dat de grootlle fchepen, die gedurende den vloed daar binnen komen, gedu. rende de eb kunnen gekalfaterd worden. Deze ftad heeft groote helden voortgebrage, en onder anderen de beroemde michel adriaansz. de ruiter, enz. enz.



			xvr.

		GEZIGT VAN DE STAD DORDRECHT, EN VAN EEN' HOUTVLOT. De ligging van Dordrecht, aan den oever der Merwe, vertoond zich zeer aangenaam,, door onderfcheidene heerlijke gezigtspunten , en is door vele fchoone landgoederen omringt. De ftad is zeer voordeelig gelegen voor den koophandel,heeft vier rnimehavens,een aantal magazijnen, en fchoone kaaijen, tot losfen en laden gefchikt. De aanzienlij kfte tak van handel is die in hout, hetwelk van den Boven-Rijn komt; de aankomst van een houtvlot is inderdaad een zonderling fchouwfpel, waarvan het bijgaande plaatje een juist denkbeeld oplevert. Verbeeldt u, te midden eener breede rivier, meer dan duizend groote en kleine boomen te zamen gebonden , waaronder men oude tweehonderdjarige eiken aantreft, en dit alles met planken bedekt, ten einde fiechts ��ne vlakte uit te maken ^m_r verbeeldt u_rdit werktuig door meer dan duizend perfonen , die allen hunne bezigheid hebben, be- woond, en voorts van levensmiddelen tot eenen onzekeren togt genoegzaam voorzien.. Da kapitein bewoond met de zijnen een gefchikt verblijf, overeenkomftig met zijnen rang en zijne werkzaamheden, terwijl eene menigte vertrekken een aantal aadere perfonen bevat» ten, Zoodia deze vlottende karavaan de plaats harer beffemming bereikt heeft, wordt het vlot los gemaakt, bet hout verkocht, en �* meeste werklieden keercn dadelijk, in de hoog van weldra eene nieuwe ladiwg te bekomen, vrolijk en wel, te voet «aar huis.



			XVII.

		GE^IGT UIT DE RIVIER DE MAAS OP DE STAD ROTTE R'� A M. De Maas levert een uitmuntend gezfgt van de ftad Rotterdam op (zie bet nevens, gaande plaatje), wel e ftad haren mam van de rivier de Rotte bekomen heeft; deze rivier onilast zich in de Maas. Men kan zich geene ftad voordellen welke voordeeliger voor den koophandel gelegen h; men vindt er zeven grachten, die diep en breed ge. noeg zijn om de groorfte fchepen te ontvangen , en den toegang tot voor de pakhuizen te vergunnen. Deze grachten worden Havens genoemd. De ftad is wel bebouwd, de greinen met fchepen bedekt, en langs de Mans ftrekc zich een kaai uit, waarop men eene menigte fchoone huizen, en hoog geboomte ziet , welke aan dezelve den naam van Boompjes geeft. Onder de menigvuldige fraaije gebouwen munt de beurs, welke een» fchoonen opgang en uitgeftrekte galerijen heeft, bijzonder uit. Rotterdam bezit onder- fcheidtne fabiieken ciie den voorfpoed vermeerderen, en waar onder een aantal fuiker- rafiuautrijtn en bierbrouwerijen gevonden worden.



		XV III.

	STANDBEELD VAN DESIDERIUS ERASMUS, OP DE GROOTE MARKT TE ROTTERDAM. De naam van desideri�s erasmus is veel te vermaard om niet overal bekend te zijn; deze groote man, wiens Hollandfche naam gerrit gkrrits is, werd, in het jaar 1467, binnen deze flad geboren, in een huis, hetwelk nog een Latijnsck opfchrifc draagt, dat hierop nederkomt: � erasmus, in dit huis geboren, was door zijne uitge- � breidde kunde, zijne godsvrucht, en zijne opregtheid van ziel, de fieraad zijner eeuw." Men heeft hem in 1549 een houten ftandbeeld, en acht jaren daarna een ander van ge- houwen fteen opgerigt, hetwelk door de Spanjaarden, ten jare 1572, omvergeworpen, doch zoo veel mogelijk herfteid werd. Eindelijk , in 1622, werd op de groote markt, een metalen ftandbeeld , van meer dan natuurlijke grootte geplaatst, want er as mus was van eene middelmatige lengte. Men ziet dit ftandbeeld opnevensgevoegdeplaat, ftaande hetzelve op een pedeital van zes voeten hoog ; men heeft dezen Wijsgeer afgebeeld in seri' gevoederden rok, de muts op het hoofd, en een geopend boek in de hand; in vier ©pfchriften, in de Latijnfche en Hollandfche talen, worden de voornaamfte gebeurtenjs- fea uit zijnen levensloop vermeld.

			e 9

-



			XIX.

		GRAFNAALD VOOR HUGO DE GROOT, IN DE NIEUWE KERK TE DELFT. De eenvoudige grafnaald, ter eere van den onterf e'ijlt en grotius opgerigt, verheft Zich ia eene zeer net bewerkte nis, (zie de nevensgaand- afbeelding,.) en is van zwarte toetlteen vervaardigd, ten deele omringd door een dooribced , hetwelk op eene lijkbus nedefvalt, welke met eene guirlande verfierd is; op een medaillon, op een boek ge- plaatst, ziet men da heeldtenis van dB groot, aan de lnker zijde bevindt ziet eene' g�nie, in eene nedergHlarene houding, welke eene omgekeerde fakkel in de hand heeft. Het opfchrift beftaat ff�thfs uit deze woo^rdtn : Hugmi Grotio utcram , die genoegzaam ie groote verdiensten van dezen beroemden atsnian doei� kennen , dewijl de ganfchc wereld dien doorluchti^tn Wijsgeer hulde bewijst.



			11.

		GEZ1GT VAN HET RAPENBURG TE LEIDEN, VOOR DE UITBARSTING VAN HET BUSKRUID, OP DEN 12 JANUARIJ 1807. Deze- hrer nevensgevoegde afbeelding dient flechts om een denkbeeld te geven van' de fchoonheid eener gracht, welke in pracht van gebouwen , hares gelijken niet ■vindt, en met de volgende plaat een treffend contrast oplevert, door het ongeluk dat op dea 12 Januarij des jaars 180?, bijna d& gefaeele ftad in eene puinhoop ver- asdesde.



	XXII»

GRAFTOMBE VAN HERMAN BOERHAVE, IN DS ST. PIETERS KERK TE LEIDEN. Da Graftombe, ter eere van den grooten boerhave opgerigt, is volgens zijne be. �gunstigde grondflel�ng gemaakt; dezelve is flechts zes voeten hoog , gelijk men op het nevensgaande plaatje ziet afgebeeld: op een voetftuk van zwart marmer ftaat eene lijkbus van wit marmer, kunstig bewerkt; het voetftuk is omringd door eene guirlande, waar aan een medaillon hangt , waarop het gelaat van dien beroemden man is afgebeeld , het- welk, zoo men zegt, zeer gelijkende is; de grondregel van hippocrates: Simplex veri Sigiilum maakt het opfchrift van dit medaillon uit; op de voorzijde van het voet- ftuk leest men: Salutifero Boerhavii genio saerum. (_) Aan de regter zijde ziet men het jaar zijner geboorte (�588) en ter linker zijde dat ^sn zijn' dood, welke in 1738 voorviel. (f)* Aan de heilzame g<?si'« van eobrhave gewijde.

		fa



			xxnr.

		LUSTH�IS VAN DEN HEER HENRY HOPE IN DEN HAARLEMMER-HOUT. Het is in d«n aangenamen Hout, door het ganfehe land beroemd , dat zich het prach- tig lustliuis van den Heer henry hope bevindt; hetzelve levert van drie zijden een zeer fchoon gezigt op, en heeft veel van een landgoed in den Italiaanfehen fmaak ge- bouwd en door een groot park omringt. �choon de grond , tot dit huis behoorende* weinige uitgefirektheid heeft, ziet men cefeter voor het gebouw, van gepleisterden tig- chelfteenen vervaardigd, eene fraaija voorplaats, in de form van een Amphitheater, ia welks midden zich een prachtig flandbeeld van La'�coon bevindt. Het h»i« dient thans tot een zomerverblijf voor H. K. H. Moeder des Konings.



			XXIV.

		STANDBEELD VAN LAURENS KOSTER, OP DE GROOTE MARKT TE HAARLEM. Op de groote markt dezer ftad, welks uitgeftrektheid de voormalige bloei derzefve aanduidde, vestigt zich het oog op het ftandbeeld van den man, aan wien Haarlem eo zelfs het geheele land eene groote vermaardheid te danken heeft, uit hoofde eener uit. vinding welke zoo gelukkig als heilzaam tevens is. Dit ftandbeeld werd, in 1722, op order van het geneeskundig genootfchap, door den beroemden kunstenaar van «eers. t/il. vervaardigd, en eerst in den bruidtuin, doch naderhand op de markr geplaatst, Een eenvoudig voe ft�k van 6 voeten hoog, draagt het ftandbeeld van dien gromen man, met een raadsheerl�jken tabberd aa», en het hoofd met laurieren bekroond. Hij houdt in de linker hand een ftuk hout, waarop een letter van het alphabeth.en in de regier een boek de vrucht van zijnen ijver aanduidende.. Dii gedenkteeken is van gehouwen fteen;bet ftandbeeld is 9 voeten hoog, en het gelaat vrij gelijkende. Onderfcheidene opfehriftea wijzen de af. komst en werplaatfing van dit beeld, en in een latijnsch vers, van den geneesbmdigen j. van zanten, de hulde der Nederlandfche natie aan ware verdiensten aan. Aan de oostzijde ziet raen de vermaarde koste» , in den Hout, bezig om letters in de fchorfeo der boomen te fnijdea , en aan de westzijde eene drukkeaj , waar hij met den arbeid be-tjg is»



	XXV.

�EZIGT VAN DE DUBBELDE SLUIS TE KATWIJK AAN ZEE. Deze fluis is uit drie boogen , lang 54 _en breed 18 voeten Rhijnlandfche msat, za- mengefteld. Eiken boog wordt door midde! eener valdeur gefloten, en is daarenboven voorzien van twee reijen balken, ingerigt om de fluis te bewaren , en dezelve met wei- nig kosten tegen den aanval der golven te beveiligen. Op een' afftand van 130 roeden van de hoofdfluis , en naar den zeekant is eene jacht- fluis, zoo hecht gebouwd ais de eerde , en welke met iedere gewone vloed tem gefloten worden. Deze fluis, met vijf uitloozingen voorzien, elk ter breedte van 12 voeten, diend om de verzanding van het kanaal en andere ongevallen voor te komen, terwijl men door de uitloozingen dezer fluis te openen en te fluiten, hec water naar goeddunken tan doen op- en afloopen.

		%



	XX VI.

TREKSCHUIT IN HOLLAND GEBRUIKELIJK. Om zich in Holland van da eene plaats naar de andere te begeven maakt men veelal gebruik van vaartuigen , op het nevemsgevoegde plaatje afgebeeld , en trekfchuiten ge- naamd , omdat zij, zonder gebruik van zeilen of riemen, door een paard getrokken wor- den. Zij vertrekken op bepaalde uren, herhaalde reizen op eenen dag,, en zelfs op fotn- mige plaatfen alle of ook om de twee uren ; zij dienen gewoonlijk zoo wel voor reizi. gers als voor koopmansgoederen, en zijn in drie deelen verdeeld, waarvan het middelde, ter hoogte van een' zittend mensch , met een houten plat gedekt is; ter wederzijden is eene bank voor 14. of 15 perfonenj de bank, welke in het midden ftsat, is voor de goe. deren der reizigers gefchikt; het vooronder dient tot eene bergplaats der koopmansgoe- dereti. De ruimte tusfchen het middelfte gedeelte en den ftuurftoel, wordt de roef 'ge- raamd, en kan gewoonlijk 8 of 10 menfchen bevatten. Deze roef, die vele gemakken oplevert, kan vooraf gehuurd, doch , vrij zijnde , tegen betaling van eene kleine ver- meerdering van prijs , door de eerstkomenden bezet worden. Het grootfte ongemak de- zer vaartuigen is de langzaamheid hunner gang, en de laagte derzelve, ten ware men, als het weer goed is, zich op het dek of in den ftuurftoel begeven kan. De nachtfchuitea worden het meest gebruikt.

		8 *



			XXVII.

		DE LUSTPLAATS ELSWOUD, NABIJ HAARLEM. De omtrek van Haarlem levert , wel is waar, geene Zwitferfihe tafereelen op , doch kan met regt bij ailes wat in Europa fchilderacht�g te vinden is, vergeleken worden. Benzebroek, Heem/lede, met zijn oud prachtig kasteel, een overbiijffel der voon'ge ridder- tijden; de vijver van zoet, helder water, de brouwers-kolk genaamd; de eenzame herberg Kraantje lek, van eene bron aan den voet der duinen haren naam on�eenersde; Overveen en een aantal andere dorpen ; zestig lustplaatfen ren minsten, door kunst en natuur ver- fraaid; de beekjes door de valieijen heen kronkelende; de groeibaarheid tot op de kruin der hoogfte duinen overgebragt ; van daar het gezigt der Noordzee , die telkens van ge. daante fchijnt te verwisfelen; eindelijk de horizont, bepaald door denfchoonen Haarlemmer- hout, welke eene.uitgeftrektheid van 76" morgen .ands bevat; dit alles is misfchien wel een Zwitfersck landgezigt waardig. Op nevensgevoegde plaatje ziet men het huis van Els» woud, op eene hoogte gelegen, van viit men een alleraangenaamst vergezigc heeft.



			XXVIII.

		RUINE DER ABDIJ, VAN EGMOND. Deze Abdij is in oude tijden zeer vermaard geweest, en door den geleerden mat» THiE�s der. vergetelheid ontrukt. De boekerij derzelve, uit eene menigte handfchriften beftaande, ging voor eene der rijklten en zeldzaamften door. Waar is die verzameling, welke nog in de 15e eeuw beftond ? Waar is het gouden altaar , verrijkt met edele ge- fteenten, en gelijk te achten met alles wat de kerken in Duitschland toen prachtigs ople- verde? Waarom is dit gebouw zelve , het verblijf van Koning willem en van Graaf flor is V, gedurende de burgerlijke onlusten, en vooral in den Spaamchen oorlog, tot bijna op den grond toe verwoest geworden ? Hoe belangrijk zijn nog de minste overblijf» fels der vorige eeuwen, toen de menfchen kracht, moed en rijkdom genoeg bezaten om die reusachtige gevaarten te (lichten , weike de hedendaagfche bouwkunde , fchoon door nieuwe werktuigelijke ontdekkingen bijgedaan , niet zou wagen te ondernemen! Van de geheele Abdij blijft dan nitts meer over. dan de ruine, op bijgevoegd plaatje afgebeeld, en welke een gedeelte der parochiale kerk en van haren toren uitmaante. De buitenmuur was in de maand December 1798 , na eenen hevigen vorst, plotfelijk ingefiurt, en , om verdere ongevallen voor te komen heeft de Heer van Egmond, de overige met milorting bedreigde gedeelten doen afbreken.



	XXIX.

LIJKSTAATSIEN IN HOLLAND. De hier nevens gevoegde fchets, verbeeldt in de eerde plaats eene lijkfliaatfie, Zoodanig dezelve onder lieden van aanzien gebruikelijk is, en na het ondergaan der zon, bij Jan- taren�cht paats vindt. De doodkist, door zes lantarens, en gemeenlijk zes aanfprekers voorgegaan, legt in een rijtuig, geheel zwart gefchilderd en opgefierd, zoo wel als de beide paarden die hetzelve voorttrekken ; dit rijtuig, roawko�ts genaamd, wordt door 6 gewone koetfen gevolgd , waarin de bloedverwanten en vrienden van den overledene ge* zeten zijn. � Onder lieden van den middeUtand zijn de lijkftaaifkn te voet meer in ge- bruik; die meestal in den namiddag plaats vinden, De doodkist, op eene lange draagbaar gefteld, wordt dGor 14 dragers op den i'ehouder gedragen» door aanfprekers voorgegaan» en door de vrienden, enz. paar aan paar gevolgd. Op het platte land wordt de kist, met een kleed bedekt, op een boerewagen geplaatst, door twee paarden getrokken; achter de doodkist zit de man of de vrouw, de broeder of de zuster van den overledene, met een zwart kleed over het hoofd. Deze eerfte wagen wordt door 2 of 3 anderen, waarop de familie, zoo mannen als vrouwen, zit, gevolgd. � De kinderen onder de 12 jaren wor- den of in eene rouwflede, of, wanneer het lijkje nog klein is, door een' drager, na het graf gebragt» in welk iaasfte geval het kleed fomtijds met bloemen verfierd is, en den drager een groen takje in den mond heeft, waarvan hij vervolgens de bladen in het graf werpt.

		h



		XXX.

	AFBEELDING EENER HOLLANDSCHE LANDHOEVE. De woningen der landlieden in Holland zijn , over het geheel , voordeelig gelegen, en een landbouwer kan zijn vee en zijne landerijen gemakkelijk gadeflaan zonder zijn huis re verlaten ; op het nevensgevoegde plaatje is eene dezer landwoningen in de Seemfler gelegen , afgebeeld.

			'k ,

I



			XXXI.

		TURFVEENDERIJ. De nevetifg�voegde plaat levert een nsauwkeurig denkbeeld op van de wijze op welke de turf in Holland gemaakt wordt. Men ziet daarop alle de werkzaamheden afgebeeld die tot het verkrijgen eeoer zoo nuttige brsndltof vereischt worden, van het baggeren af, hetwelk door middel van eene groote hark gefchkdt , welke aan eene ftok van 12 of 14 voeten lengte is vast gemaakt. De fchuit, waarin de werkman zit, is van voren en van achteren hcoger dan in het midden, waar het veen geborgen wordt , ten einde het vaar. tuig niet te zeer overladen geraakt en boven water blijft. Het veen , op een ftuk land uitgespreid, wordt vervolgens getrapt, en dan door een ander werkman doorgefneden, gedroogt, en eindelijk in de fchuren gebragt, sa aldaar zoo digt mogelijk in een gefta peld om eene genoegzame ruimte te behou ien. Vrouwen en kinderen nemen aan alle deze werkzaamheden, bet baggeren uitgezonderd, een ijverig deel.



			XX XIX

		RU�NE VAN TOUTENBURG-, HET VERBLIJF VAN JURRIAAN SCHENK,. STEDEHOUDER VAN KEIZER KAREL DEN VIJFDEN , IN HET JAAR 1527, BIJ VOLLENHOVEN. Jurriaan schenk, door karel V tot ftadhouder of gouverneur van Follenhoven- benoemd, deed niet verre van die ftad een kasteel bouwen, dat bij Toutenburg noemde, naar tene heerlijkheid., welke hij in Duitschland bezat ; het was in dit kasteel dat hij zijn verblijf hield, en liet hetzelve bij zijn overlijden aan zijne erfgenamen na ; er zijn* nog maar eenige puinhoopen van overgebleven,. welke nu tot verfraaijng van het land- goed des regenwoordigen eigenaars dienen. Uit het midden der diepe grachten, die wel. eer het fiat omringden, verheft zich thans een eiland, waarop twee half vervallen torens- ftaan, die door pijn- wilgen en populiti.boomen kunstig voor het oog bedekt zijn ; de hellende vlakte van den grond, de atVisfelende kronkelingen der lanen, hec kabbelen vm. eene helderen beek, leveren elk oogenblik nieuwe en onverwachte gezeten op, welke» het oog niet moede worde te befchouwem Het bijgaande plaatje vertoond het eiland. �scoor ai eid,.